de bosbode 2019 - 3

- Waarom olmen een plekje in het bos verdienen

- Omzetting bosbeheerplan naar natuurbeheerplan

- Boscomplex in beeld

- De jacht

- Doe-het-zelf met David

- Soort in de kijker

- Bosgroepnieuws

VU, Riet Gillis, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Bezoek ons op  Oost-Vlaamse bosgroepen

Uw bos, onze zorg

Wie zijn de Oost-Vlaamse bosgroepen?

Jaargang 15– nr 3

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Klaartje Van Loy, Sylvie Mussche, Kristof De Rous, Sylvie Focke, Karen Dequidt, Dylan Klous, Simon Brandt, David Claeys, Bram Coupé.

Fotografie

Cover: Vilda/Rollin Verlinde

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Klaartje Van Loy, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Simon Brandt, Pixabay, Wikimedia Commons, David Claeys, Bram Coupé, Dylan Klous, Yves Adams, INBO, Wouter Hagens, foretnature.be.

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Lowyck Drukkerij – Oostende

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gestreken FSC papier

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke

Riet Gillis

uitgever

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Riet Gillis, Leen Meersschaert, Yoke Van Riet, Maurits Adriaenssens, Jozef Van Eeckhoudt, Kristien Dierick, André Bosmans, Pieter

Dhollander, Jurgen Bauwens, Jan Van Dooren, François de Looz-Corswarem

Raad van bestuur MOV

Francis De Beir, Hans Mestdagh, Marc

Dilewyns, Theo Vitse, Nele Cleemput, Kris

Janssens, Werner Pycke, Steven Roosen, Jef

Wittouck, Norbert Van Stichel, Jan Verbeke, Geert De Visscher.

Raad van bestuur VAD

Willy Bauwens, Véronique De Bleeker, Marc

De Bock, Johan Detemmerman, Raoul

D’Hoossche, Dirk Otte, Koen Roman, Wouter Stockman, Jozef Van Crombrugge, Dirk

Vanderpoorten, Peggy Van Laethem

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

De bosgroepen zijn vzw’s die de private boseigenaars ondersteunen bij het beheer van hun bos. Elke boseigenaar kan gratis en vrijblijvend aansluiten bij de bosgroepen. Hij of zij krijgt er advies, informatie en hulp bij de bosadministratie. Daarnaast coördineren de bosgroepen ook beheerwerken en organiseren ze opleidingen en excursies. Op die manier streven ze naar duurzaam bosbeheer in Oost-Vlaanderen met gezonde bossen, meer en betere natuur, recreatie en houtproductie.

In Oost-Vlaanderen zijn 3 vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender. Samen helpen ze zo’n 7000 hectare bos beheren voor meer dan 2000 boseigenaars, naar schatting de helft van het privébos in Oost-Vlaanderen. Het grootste deel van de leden bezit een bos dat kleiner is dan 1 hectare.

www.bosgroepen.be

Wat bieden de Oost-Vlaamse bosgroepen?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt al je vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. Je kan ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van jouw bos

Je kan een afspraak maken voor een terreinbezoek aan jouw bos. Het resultaat is een beheeradvies volledig op maat van jouw bos en jouw wensen.

3. Hulp bij de bosadministratie

De bosgroep helpt je bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

Je kan tegen een voordelige prijs onrendabele werken in jouw bos laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding van woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De tarieven kan je vrijblijvend opvragen bij de bosgroepen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen, zodat ze efficiënter en goedkoper zijn. Wil je werken uitvoeren in het bos, dan kan de bosgroep die organiseren. Je kan ook deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen als je hulp wenst bij de verkoop van je bomen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks cursussen zoals leren werken met de kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief. Regelmatig zijn er ook wandelingen of uitstappen die je in contact brengen met bosbeheer en andere boseigenaars.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Sinds mensenheugenis wordt de schoonheid van bossen en natuur bezongen, beschreven en geschetst in de culturele wereld. Elke Bosbode zetten we hier graag iets in de kijker, ingezonden door bosgroeplid Margareta.

MEVROUW VERONA DAALT DE HEUVEL AF

Er waren kalenders kaalgeplukt sinds Mevrouw Verona hier voor het laatst op het bospad had gestaan, een plaats die haar meer dan welke andere met haar man verbond. Kinderjaren zijn zelden gelukkig, maar Meneer Pottenbakker had hier zijn somptueuze verleden eenvoudig kunnen vergeten terwijl hij de verziekte bomen recupereerde als brandhout, aanvankelijk met een bijl, maar na een jaar reeds met de kettingzaag. Beulenwerk was het geweest, want de stronken lagen op een helling die de muls had gladgemaakt, waardoor hij zich met een heupgordel diende te bevestigen aan betrouwbare stammen. Daarna had hij het hout naar boven te slepen, als een centaur samengesteld uit een Ardeens trekpaard en een veel te mager mens, te zagen in kleinere stukken, te klieven en ten slotte te stapelen volgens nauwkeurige wetten die hij had opgestoken van ervaren autochtonen. Vuur was de voornaamste vrucht van deze bomen, warmte was de naam van het gewas…

Dimitri Verhulst

uit: Mevrouw Verona daalt de heuvel af.

Atlas Contact 2015.

Woord vooraf

Beste boseigenaar en bosliefhebber, Ook de voorbije zomer kregen we weer af te rekenen met droogteperiodes die op verschillende fronten tot het nemen van maatregelen smeekten. Zo kregen jonge aanplantingen voor de zoveelste keer op rij te maken met moeilijke omstandigheden. Daarnaast ontvingen de bosgroepen veel meldingen over oudere bomen (vooral beuken) die in de problemen raakten. In gans OostVlaanderen, maar vooral in bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, veroorzaken aantastingen van naaldbomen door keversoorten grote bezorgdheid. Vanuit de bosgroepen tracht men de getroffen eigenaars zo goed mogelijk te ondersteunen.

Het valt nauwelijks nog te ontkennen: de klimaatverandering is nu al volop aan de gang en reëel. We moeten niet alleen voorkomen dat de klimaatverandering nog verder toeneemt, we moeten ons ook wapenen tegen de veranderingen die nu al plaatsvinden. We moeten dus niet alleen meer bos realiseren, de weerbaarheid van het al bestaande bosareaal is minstens even belangrijk. Enkel zo kunnen we al te nadelige effecten op onze bossen hopelijk voorblijven.

Ondanks deze minder leuke berichten, hebben jullie hopelijk toch een fijne zomer en vakantie achter de rug met veel tijd om te genieten (al of niet in het bos).

In deze Bosbode zetten we enkele bijzondere boom- en diersoorten in de kijker met onder andere een uitgebreid artikel over de olm. Deze boomsoort verdient terecht meer aandacht in het bosbeheer. Ook over de vinpootsalamander komt u wat meer te weten. Heel wat bosgebieden in Oost-Vlaanderen zijn trouwens echte hotspots als habitat voor amfibieën!

Verder hebben we het in de Bosbode over de laatste nieuwtjes rond de jachtwetgeving. Ook wat betreft de natuurbeheerplannen lichten we opnieuw een stukje van de wetgeving toe, dit keer over de omzetting van bestaande uitgebreide bosbeheerplannen naar nieuwe natuurbeheerplannen.

Hout blijft een belangrijk product in onze samenleving en de kwaliteit ervan bepaalt in grote mate de toepassingsmogelijkheden. In het artikel over houtkwaliteit zie je welke uiterlijke gebreken kunnen wijzen op kwaliteitsafwijkingen in het hout zelf.

Tot slot is er uiteraard weer heel wat bosgroepnieuws te melden. We blikken terug op de activiteiten in de voorbije periode. Maar we kijken zeker ook vooruit, niet in het minst naar het project Rodeland, waar ook de provincie Oost-Vlaanderen zich voor zal inzetten, en naar de vele andere projecten rond bosuitbreiding die op stapel staan.

Ik heb de afgelopen maanden de kans gehad om verder kennis te maken met de medewerkers en verschillende leden van de Bosgroepen. Het is fijn om zoveel enthousiasme en interesse te zien bij iedereen. Ik kijk uit naar de verdere constructieve samenwerking de komende vijf jaar. Enkel samen kunnen we de bosgroepwerking nog verder versterken!

Ik wens iedereen veel leesplezier en wie weet misschien tot binnenkort, ergens in het bos?

Riet Gillis Gedeputeerde voor milieu, natuur en klimaat

Waarom olmen een plekje in het bos verdienen

Door de Limburgse bosgroepen

Olmenhout is zeldzaam,. zeer kwalitatief en ligt qua. prijs in de zelfde grootorde. als het allerbeste eikenhout.

Je moet vandaag de dag goed zoeken als je nog iepen (of olmen) wil vinden in de Vlaamse bossen. Door de iepenziekte in de jaren ’70 is de boom eerder een zeldzaamheid geworden. Gelukkig kunnen we in OostVlaanderen hier en daar toch nog exemplaren terugvinden, zoals in het Cotthembos (Vlaamse Ardennen) of het Makenbos in Merelbeke. Nochtans zijn er heel wat argumenten om deze inheemse bomen opnieuw aan te planten, onder meer in kloempen.

Een bewogen geschiedenis

De vroegste verwijzingen in WestEuropa naar het geslacht Ulmus, die we dus zowel olm als iep noemen, dateren uit de Romeinse tijd. Zeker vanaf de 17de eeuw werd de soort regelmatig aangeplant. Via zaaiingen in boomkwekerijen en vegetatieve vermeerdering ontstonden de eerste commerciële klonen, die vanaf het einde van de 18de eeuw gebruikt werden. Maar deze klonen bleken jammer genoeg niet bestand tegen de forse opmars van de zogenaamde iepenziekte in de 20ste eeuw. De ziekte wordt veroorzaakt

door een schimmel uit het geslacht Ophiostoma. De parasiet verspreidt zich via wortels en iepenspintkevers om vervolgens in de sapkanalen van de boom te woekeren. Om verdere besmetting te voorkomen sluit de iep de geïnfecteerde kanalen af met de gekende gevolgen: bladeren verwelken, takken sterven af en uiteindelijk gaat de hele boom dood.

Kort na de Eerste Wereldoorlog was er een grote golf van de iepenziekte, gevolgd door een nog agressievere epidemie vanaf 1970. Deze epidemieën roeiden de olm bijna volledig uit in Vlaanderen en zijn meteen ook de reden waarom olmen nu nog maar zelden worden aangeplant. Nochtans blijken bij nader onderzoek vooral de oude klonen gevoelig voor de iepenziekte. Op niveau van het geslacht en met materiaal dat niet gedurende eeuwen vegetatief vermeerderd werd, bestaat wel voldoende resistentie.

De drie inheemse soorten

De gladde iep of veldolm

De gladde iep (Ulmus minor Miller) vind je vooral op voedselrijke bodems langs bosranden, bermen en landbouwpercelen, maar bijvoorbeeld ook in eikenbestanden. Van oudsher is het de olm van de grote riviervalleien. De officiële Nederlandse naam verwijst naar het blad dat inderdaad meestal

glad is, maar zeker niet altijd! De wetenschappelijke benaming Ulmus minor verwijst naar de kleinere blaadjes, wat eigenlijk dus correcter is. Omdat het geen typische bosboom is, wordt hij ook wel veldolm genoemd. Opvallend is de vaak overvloedige wortelopslag tot op meer dan een meter van de stam. Die heeft minder last van de iepenziekte en zorgt ervoor dat de soort epidemieën kan overleven. Het zware, sterke kwaliteitshout heeft een roodbruine kern en is resistenter tegen schimmels dan de meeste andere inheemse houtsoorten. De mooie streepjestekening van het hout maakt het bovendien ook nog eens zeer decoratief!

De ruwe iep of bergolm

De ruwe iep (Ulmus glabra) is een bosboom die tot 40 meter hoog kan worden. Net zoals bij de gladde iep zorgt de officiële Nederlandse naam voor verwarring: het blad is in de meeste gevallen ruw, maar opnieuw niet altijd. De Latijnse naam lijkt op dat vlak een beter keuze: Ulmus glabra betekent letterlijk ‘gladde iep’ en verwijst naar de stam die lang glad blijft. In tegenstelling tot de veldolm vinden we deze soort veel noordelijker binnen Europa en heeft hij in normale omstandigheden geen wortelopslag. Het is een boomsoort van gemengde loofbossen op heuvels en in lage gebergten, waardoor hij soms de

Olm getroffen door de iepenziekte met de gekende gevolgen: bladeren verwelken, takken sterven af en uiteindelijk gaat de hele boom dood.

Natuurlijke verjonging van gladde iep. Omdat de soort geen typische bosboom is, wordt hij ook vaak veldolm genoemd. Bron: INBO

bergolm genoemd wordt. Kruisingen tussen de gladde en ruwe iep komen veel voor, ook in de natuur, wat de hybride Ulmus x hollandica of de Hollandse iep oplevert.

De fladderiep

De fladderiep (Ulmus laevis Pallas) is een meer oostelijke soort. Met zijn gesteelde bloemen en vruchten is hij niet verwant met de andere inheemse soorten. Het is een boom die zich het best thuis voelt in moerassige en voedselrijke plaatsen langs waterlopen. Waarschijnlijk dragen zijn opvallende plankwortels bij aan zijn stabiliteit in dit milieu. De Nederlandse naam slaat op de vruchtjes die fladderen in de wind. Door zijn minder sterk en bleek hout werd deze soort veel minder aangeplant dan de andere inheemse soorten. Maar fladderiep mag dan misschien een mindere houtkwaliteit hebben, hij is wel het meest resistent tegen de iepenziekte!

De fladderiep komt in de Vlaamse bossen helaas nog maar zelden voor. Wanneer die er wel is, vind je ze meestal terug in beekvalleitjes, zoals bijvoorbeeld in het Cotthembos in SintLievens-Houtem.

Door regelmatig. fladderiep aan. te planten in. bosranden, probeert de bosgroep bij te dragen tot de heropleving van deze. vergeten soort..

Door de aanwezigheid van zeldzame autochtone iepen, werd een perceel uit dit bos in 2013 zelfs vastgesteld als een beschermd monument. Ook de bosgroep probeert bij te dragen tot de heropleving van deze vergeten soort. Zo planten we regelmatig

fladderiep aan in bosranden. Daar hebben ze de minste kans om ziek te worden en kunnen ze tijdig kort gezet worden indien nodig.

Olmen in het Zoniënwoud

Gelukkig is er niet enkel en alleen maar slecht nieuws over olmen in onze bossen. Natuurinvest en Leefmilieu Brussel voerden begin 2019 een onderzoek naar de soort in het Zoniënwoud, waarbij ze onder meer de omtrek en de algemene gezondheid van de bomen bekeken. Je vindt er naast de drie inheemse soorten nog enkele andere soorten zoals de Amerikaanse iep, zowel in de arboreta als daarbuiten. Van sommige exemplaren weten we dat ze door de mens aangeplant zijn, andere iepen getuigen van een lange, spontane aanwezigheid. Een belangrijke vaststelling in het Zoniënwoud is dat veel iepen en hun spontane zaailingen gezond zijn en dat er zelfs exemplaren van meer dan een eeuw oud voorkomen!

De perfecte kloempenboom

Maar wat maakt deze inheemse olmen nu precies zo interessant? Eerst en vooral is olmenhout zeldzaam, zeer kwalitatief en ligt het qua prijs in dezelfde grootteorde als het allerbeste eikenhout. Zo werd in 2019 op een Nederlandse

rondhoutveiling olmenhout verkocht aan 750 euro per m³. Daarnaast zijn olmen halfschaduwboomsoorten die behoorlijk concurrentiekrachtig zijn op goede bodems, zelfs in zeer kleine verjongingsgroepen. Ze hebben een gezonde concurrentiekracht en gaan goed samen met bijvoorbeeld gewone esdoorn en haagbeuk. Ook op vlak van resistentie doen inheemse soorten het een pak beter. Zoals eerder vermeld is vooral fladderiep in grote mate resistent tegen de iepenziekte. Maar ook bij gladde iep is enige resistentie waargenomen en er is zelfs een kloon met een verhoogde weerstand op de markt terug te vinden: Ulmus minor Reverti. Bovendien is gladde iep ook nog eens goed bestand tegen de toekomstige klimaatverandering. Over de invloed van hun strooisel op de bodem bestaat niet zoveel informatie, maar onderzoekers vermoeden op basis van observaties dat deze gunstig tot zeer gunstig is. Onze drie inheemse olmen en hun afgeleid materiaal zijn voor al deze redenen dus zeer geschikt als kloempenbomen op iets rijkere gronden. Echte uitblinkers, die olmen!

Bron: ‘Olmen (het geslacht Ulmus) in Zoniën’, Willy Verbeke (Natuurinvest), Tom Joye (Natuurinvest), Frederik Vaes (Leefmilieu Brussel) en Peter Roskams (INBO).

Hollandse iep. Kruisingen tussen de gladde en ruwe iep komen veel voor, ook in de natuur, wat de hybride Ulmus x hollandica oplevert. Bron: Wouter Hagens

Fladderiep aangeplant in een bosrand. Daar hebben ze de minste kans om ziek te worden en kunnen ze tijdig kort gezet worden indien nodig.

Hoe zit dat nu?

orig jaar informeerden we in de lente editie van de bosbode al over de omvorming van de bestaande bosbeheerplannen tot natuurbeheer plannen. Ondertussen is Natuur en Bos (ANB) verder aan de slag gegaan om hiervoor een plan van aanpak uit te werken. Hieronder bespreken we kort de grote principes en de huidige stand van zaken.

met uitleg over de mogelijkheden

Voor de BBP’s goedgekeurd na 2003, maakt ANB onderscheid tussen enerzijds beheerplannen voor bossen gelegen buiten Speciale Beschermingszone (SBZ) of het Vlaamse Ecologisch Netwerk (VEN) en anderzijds beheerplannen voor bossen gelegen binnen SBZ of VEN.

Voor deze buiten SBZ of VEN, ontvangt de indiener van het BBP in het najaar van 2019 een brief en een goedkeuringsbesluit waarin bevestigd wordt dat het beperkt bosbeheerplan automatisch omgezet wordt naar een natuurbeheerplan type één, met behoud van de oorspronkelijke geldigheidstermijn. Er zijn geen wijzigingen of aanvullingen nodig.

Voor de BBP’s binnen SBZ of VEN, gelden andere regels. Beperkte bosbeheerplannen gelegen in VEN of SBZ kunnen niet zonder wijzigingen en aanvullingen omgezet worden naar een natuurbeheerplan. Voor deze terreinen moet een natuurbeheerplan minstens type twee als ambitieniveau hebben. Het hebben van een natuurbeheerplan is voor private eigenaars echter niet verplicht!

De indiener van het beperkt bosbeheerplan, gelegen in VEN of SBZ, zal vanaf eind 2019 een brief ontvangen

Ontvang je tegen december 2019 geen brief, bijv. omdat je verhuisd bent of omdat je niet de oorspronkelijke beheerder van het terrein bent, bezorg dan zelf de correcte contactgegevens aan je bosgroep of rechtstreeks aan ANB.

Uitgebreide bosbeheerplannen (UBP)

ANB start in de herfst van 2019 met het versturen van het evaluatieverslag van een eerste reeks UBP. Op de website van het ANB is te raadplegen over welke beheerplannen het precies gaat. Het betreft voornamelijk UBP van terreinen gelegen in SBZ en in eigendom van een overheid. Ook enkele UBP voor private bossen staan op deze lijst. Stelselmatig zullen evaluatieverslagen van de andere UBP volgen.

Binnen een periode van 6 maanden na ontvangst van het evaluatieverslag kan je ontbrekende of onjuiste informatie aanvullen en kan je ook aanpassingen of aanvullingen aan de natuurstreefbeelden voorstellen. Binnen 6 maanden na ontvangst van je aanpassingen of aanvullingen neemt ANB een definitieve beslissing over de omzetting naar een natuurbeheerplan.

Zijn er subsidies voor de omzetting van een bestaand bosbeheerplan naar een natuurbeheerplan?

Bij de omzetting van een oud bosbeheerplan naar een natuurbeheerplan wordt er een eenmalige subsidie van 100 € per hectare toegekend voor elk gewijzigd natuurstreefbeeld. Met ‘gewijzigd’ wordt bedoeld dat het om een reële wijziging van het vroegere beheerdoel moet gaan naar één van de natuurstreefbeelden vegetaties.

Meer info?

Raadpleeg de website van Natuur en Bos om de stand van zaken op te volgen (natuurenbos.be → beleid & wetgeving → natuurbeheer → natuurbeheerplan. Je kan ook je bosgroep contacteren hierover.

Subsidie voor omzetting van je bosbeheerplan kan enkel voor de bestanden met een gewijzigd natuurstreefbeeld.

De omzetting van jouw bosbeheerplan naar een natuurbeheerplan

Boscomplex in beeld

Met boscomplexwerking en gezamenlijke bosbeheerplannen voor de opwaardering van een bosgebied

Naeen succesvolle opstart van de boscomplexwerking in het bosgebied Patotterij, ten noorden van de E17 in Waasmunster, begon in 2011 het idee te rijpen om een gelijkaardige werking op te starten voor het bosgebied ten zuiden van de snelweg. Problemen met recreatie en de vraag naar een bosbeheerplan van enkele grote boseigenaars in het afrittencomplex vormden de opportuniteit om aan de slag te gaan! Toen was het namelijk nog verplicht om een bosbeheerplan op te stellen als je meer dan 5 hectare bos in eigendom had. Bij de opmaak van een beheerplan is het altijd interessant om een gelijkaardig samenhangend bosgebied zo integraal mogelijk te bekijken. En laat de boscomplexwerking van de bosgroep daar nu naadloos op aansluiten.

Hoe zit dat nu, zo’n boscomplexwerking?

Het Vlaamse bos is zeer versnipperd en heeft vooral zeer veel kleine boseigenaars. Dit maakt een efficiënt en duurzaam beheer van het bos moeilijk. Met de boscomplexwerking wil de bosgroep een manier aanbieden om deze versnipperde bossen toch efficiënt

te beheren. De bosgroep bakent op basis van terreinkennis en kaartinformatie een bosgebied af dat een min of meer samenhangend en robuust geheel vormt. Deze afbakening heeft geen juridische waarde, maar maakt gegroepeerd werken veel interessanter. Nadien worden alle boseigenaars in het gebied vrijblijvend en persoonlijk uitgenodigd voor een infovergadering. Zo werd voor het

boscomplex Roosenberg bijvoorbeeld

75 hectare bos in eigendom van 31 verschillende eigenaars geselecteerd. Tijdens de infovergadering stelt de bosgroep zichzelf voor en bespreken we het plan van aanpak voor het opmaken van een bosbeheerplan en/of de uitvoering van gezamenlijke werken. Geïnteresseerden kunnen nadien een vrijblijvend terreinbezoek aanvragen waarbij de bosgroep advies verleent en samen met de boseigenaar de mogelijkheden bekijkt.

Boscomplex Roosenberg: de eerste stappen

In 2011 werd de gemeente Waasmunster en het Agentschap Natuur & Bos aangesproken over het idee om het bos-

Het verhaal van boscomplex. Roosenberg is er eentje dat. nog lang niet ten einde is en. duidelijk vol toekomst zit..

bosbeheerplannen zorgen

complex Roosenberg op te starten. Met hun ruggensteun werd enkele maanden later een succesvolle informatievergadering voor de boseigenaars binnen het gebied georganiseerd. Uiteindelijk kon de bosgroep voor 46 hectare bos een gezamenlijk Beperkt Bosbeheerplan opmaken. Op basis van terreinbezoeken werd eerst en vooral een goede bestandsindeling opgemaakt die de beheerdoelen vastlegde op maat van de boseigenaar én het bos. In afwachting van de goedkeuring van het beheerplan werden de eerste beheerwerken al uitgevoerd via kapmachtigingen. Verschillende eigenaars stapten mee in de gezamenlijke houtverkoop. Via de toekomstboommethode werd ruim 4 hectare loofhout gedund, goed voor 244 m³ hout! Daarnaast werd ook een kleine 14 hectare grove dennenbos gedund. In totaal werd hier 1000 m³ hout geveld. Op die manier kregen de mooiste bomen

meer kansen en kwam er terug licht op de bosbodem, wat de kruid- en struiklaag ten goede kwam. Tijdens de werken werd tenslotte ook bijna een halve kilometer bosrand aangelegd en een open ruimte van 1 hectare gecreëerd in een robuust grove dennenbestand. In 2015 sloot er bovendien een nieuwe boseigenaar aan bij het ondertussen goedgekeurde beheerplan. De bosgroep maakte daardoor een uitbreiding van het bestaande beheerplan, goed voor nog eens 15 hectare bijkomend bos!

Door de sterke aanwezigheid van de invasieve exoot Amerikaanse vogelkers is het een constante uitdaging om het ecologisch evenwicht in deze bossen te bewaren. Die massale aanwezigheid zorgt ervoor dat klassieke bestrijding hier niet mogelijk is. Het is vooral van belang om andere boomsoorten in het bos voldoende kansen te geven om door te groeien. Beperkte oppervlaktes Amerikaanse vogelkers worden handmatig verwijderd door de beheerders, andere oppervlaktes worden via brandhoutoogst gestuurd en een deel blijft voorlopig ongemoeid. Het gebied blijft dus om opvolging en beheer vragen.

Een tweede golf beheerwerken

Vier jaar na de werken in 2013 kwam er opnieuw een periode van grote verandering. In 2017 werd een populierenbos van 2 hectare aangepakt. Het beheerplan voorzag een eindkap met als doel het bos om te vormen naar inheems middelhout. De populieren werden in de winterperiode geoogst, terwijl een aantal grote exemplaren

Amerikaanse eik, Tamme kastanje, Esdoorn en Zomereik bleven staan als overstaander. Het onderhout schiet ondertussen al volop terug uit. Vorige winter werd het bestand ook voorzien van een bosrand, goed voor 525 lopende meter inheemse struiken.

De volgende grote uitdaging was de omvorming van meer dan drie hectare Oostenrijkse den naar inheems loofhout. Door de slechte toestand van het bos was kaalkap hier de enige optie. Dunnen behoorde jammer genoeg niet tot de mogelijkheden gezien de slecht opgebouwde boomkruinen.

Alle inheemse loofbomen zijn in het proces gespaard gebleven en worden komende winter vergezeld door meer dan 6000 nieuwe inheemse bomen en struiken. Daarnaast leggen we ook hier meer dan een halve kilometer extra bosrand aan. In tussentijd werd er via de brandhoutmarkt een hakhoutbestand tamme kastanje opnieuw afgezet. Dit gebeurde in fases om de uitvoer en hergroei gecontroleerd op te kunnen volgen. Zo kunnen de hakhoutstoven nog een eeuwigheid mee.

Het Roosenberg verhaal is er eentje dat nog lang niet ten einde is en duidelijk vol toekomst zit. De aanwezigheid van Amerikaanse vogelkers in combinatie met oprukkende schorskevers zoals de letterzetter zal ongetwijfeld nog voor uitdagingen zorgen binnen het bosbeheer. Maar hoe dan ook zijn we ervan overtuigd dat er, met de nodige inspanningen, een mooie toekomst is weggelegd voor het boscomplex Roosenberg!

Een grote uitdaging was de omvorming van meer dan 3 ha Oostenrijkse den naar inheems loofhout. Door de slecht opgebouwde boomkruinen was dunnen hier geen optie.

Vorige winter werd het boscomplex nog voorzien van een bijkomende bosrand, goed voor 525 lopende meter inheemse struiken.

De jacht

Door de eeuwen heen heeft de jacht een belangrijke rol gespeeld in het behoud of vergroten van ons bosareaal. Het Meerdaalwoud en het Zoniënwoud zijn mooie voorbeelden van boscomplexen die omwille van de jacht door vorsten en edellieden gekoesterd werden. Deze verwoede jagers waren bovendien voortreffelijke bosbouwers die in deze uitgestrekte domeinen duurzaam bos- en wildbeheer toepasten. Zo bleven deze gebieden ook gespaard van grootschalige ontginningen in tijden van hongersnood of plunderingen in oorlogsperioden. Maar hoe zit de situatie vandaag in elkaar? Veel jagers zijn nog steeds gepassioneerde boseigenaars. Ze zijn heel begaan met hun bossen en zetten zich in voor bosbehoud en bosuitbreiding in hun jachtgebied.

De jacht en natuurbeheer lijken op het eerste gezicht elkaars tegenpolen. De huidige uitgangspunten van de jacht in Vlaanderen zijn enerzijds het duurzaam gebruik van het wild en anderzijds het voorkomen van schade. Het wettelijk kader zorgt ervoor dat de jagers administratief en organisatorisch kunnen jagen en gebruik kunnen maken van de natuur (zoals ook andere manieren van gebruik als recreatie, houtoogst,…). Anderzijds bewijzen dieren natuurlijk ook hun nut. Vogels houden insectenplagen onder controle, roofdieren houden het knaagdierenbestand in toom en samen zorgen ze voor meer biodiversiteit. Doordat de natuur in Vlaanderen het steeds beter doet, komen deze dieren echter ook dichter bij de mens en

veroorzaken ze problemen. Zeker in de uitgangssituatie van onze streken, die er één is van eerder versnipperde natuur en geen van uitgestrekte natuurgebieden waar spontane dynamieken en processen op landschapsschaal kunnen gebeuren.

De jacht kan dan mee een rol spelen in het beheersen van deze problemen. Zo is het onder controle houden van reewild in bepaalde bosgebieden nodig om jonge bosaanplantingen te helpen overleven. Bijkomend kan de reepopulatie zelf kwalitatiever worden door een gericht afschotplan. Ook bij het beheer van exoten die voor overlast zorgen, bijvoorbeeld bij Canadese ganzen, is bejaging een effectief middel.

Een evenwicht is echter altijd nodig: faunabeheer is daarom best afgestemd op de draagkracht van het natuurlijke biotoop met op lange termijn normale schommelende populaties van dieren. Het aanleggen van nieuwe hout- en haagkanten, bosjes, kleine landschapselementen, natuurlijke graslanden, ruigtes, poelen enz. verhogen de biodiversiteit en de draagkracht van een biotoop aanzienlijk. Dit zorgt voor complexere verhoudingen binnen het natuurlijke systeem dat bijgevolg veerkrachtiger en stabieler wordt. Hier kan er plaats zijn voor een duurzame jacht, waarbij een sporadische oogst het ecosysteem niet aantast maar minimaal bijstuurt waar nodig. Meer en meer jagers worden zich hier trouwens van bewust.

Hoe is de jacht geregeld?

Het Jachtdecreet en bijhorende uitvoeringsbesluiten regelen onder meer wanneer en op welke diersoorten gejaagd mag worden. Qua diersoorten onderscheidt men grof wild zoals reeën en wilde zwijnen, klein wild zoals hazen en fazanten, waterwild zoals diverse soor-

ten eenden en ganzen en overig wild waaronder de vos, verwilderde katten en martersoorten. Er mag op deze soorten gejaagd worden als het Jachtopeningsbesluit de jacht ook effectief heeft geopend. Blijft de jacht voor een bepaald wild gesloten, dan kan er niet op gejaagd worden. Hetzelfde besluit regelt ook de periode waarin op welke soort kan gejaagd worden: in sommige maanden van het jaar is er namelijk geen jacht mogelijk. Naast de normale jacht is er ook de bijzondere jacht en bestrijding: die heeft tot doel op een bepaald terrein schade door wild te beperken. Hier geldt het principe dat voorkomen beter is dan genezen en

eerst preventieve maatregelen moeten ondernomen worden, voor er kan bejaagd worden.

Het Jachtvoorwaardenbesluit bepaalt dan weer de manier waarop kan gejaagd worden. Dit hangt ook af van de diersoort en het type jacht (normaal of bijzonder/ bestrijding). Daarnaast is er nog wetgeving die de administratie en het vervoer en handel van wild regelen. Maar ook de wapenwetgeving, wetgeving rond voedselveiligheid en de natuurwetgeving (o.a. Soortenbesluit) hebben hun invloed op de jacht.

Wie mag er jagen?

De eigenaar van het jachtrecht is diegene die eigenaar is van de grond. De grondeigenaar kan dus zelf jagen indien hij voldoet aan de jachtwetgeving, maar kan ook toelating geven aan anderen om op zijn grond te jagen. Dit wordt best via een schriftelijke overeenkomst vastgelegd. De verzameling van alle aaneengesloten percelen waarop een jager het jachtrecht heeft, noemt men het jachtterrein of revier. Iedere jager moet jaarlijks een jachtplan van zijn jachtterrein indienen, dat weergeeft op welke percelen hij over het jachtrecht beschikt.

Jagers kunnen zich vrijwillig groeperen in een Wildbeheereenheid (WBE). Meestal is dit werkgebied minstens 1000 ha groot. Het omvat meerdere jachtterreinen waarop aan planmatig wildbeheer wordt gedaan en er samengewerkt wordt met andere betrokkenen zoals landbouwers of natuurverenigingen. Een WBE kan dus voordelen bieden, maar moet ook erkend worden en aan heel wat voorwaarden voldoen.

Om jager te worden, moet je aantonen dat je over voldoende kennis en kunde beschikt om te jagen. Daarom moeten alle kandidaat-jagers eerst een theoretisch én een praktisch jachtexamen afleggen. Tot

slot heeft een jager een jachtverlof nodig dat hem de toestemming verleent om te kunnen jagen. Dit is geldig voor de duur van het jachtseizoen.

Wordt mijn perceel bejaagd?

Via www.geopunt.be (Kaarten en plaatsen > Natuur en milieu > Jacht) kan je nakijken of jouw eigendom in een jachtplan is opgenomen. Om met het geweer te mogen jagen moet een jachtplan minstens 40 ha aaneengesloten terrein omvatten. De jachtrechthouders moeten van de betrokken eigenaars (liefst) schriftelijke toestemming hebben om te jagen en moeten vervolgens de jachtplannen voorleggen aan de arrondissementscommissaris, die deze beoordeelt. Wil je informatie over de jacht in jouw regio, dan kan je contact opnemen met de plaatselijke wildbeheereenheid. Contactgegevens zijn te vinden via Hubertus Vereniging Vlaanderen op www.hvv.be (Uw vereniging > Provincies & WBE’s).

Uitgebreide info over jacht vind je ook op www.natuurenbos.be/wildbeheer. Indien je vaststelt dat je perceel ten onrechte is ingekleurd op een bestaand jachtplan, dan kan je de procedure inzetten voor wijziging van het jachtplan. Hiertoe vul je het formulier in dat je vindt op www.natuurenbos. be/jachtplannen en bezorg je het aan de arrondissementscommissaris van de provincie waar jouw perceel gelegen is. Wanneer een perceel niet in een jachtplan is opgenomen, is geen enkele vorm van jacht mogelijk. De eigenaar moet in dat geval zelf instaan voor het beheer van soorten die op zijn terrein leven en voor de schade die ze eventueel ergens anders aanrichten.

Wanneer preventieve maatregelen als wildbescherming niet doeltreffend zijn, kan er bejaagd worden om schade door wild te beperken

met David

Houtkwaliteit

Houtkwaliteit is een relatief begrip dat beschrijft in welke mate hout voldoet aan de vereiste kwaliteiten voor een bepaalde toepassing. Hout met een hogere kwaliteitswaarde kan dus gebruikt worden voor toepassingen met strengere eisen. In de praktijk worden bomen getoetst aan een hele lijst criteria met maximale afwijkingen die per boomsoort opgesteld zijn. Afhankelijk van de uitkomst wordt een boom of stamstuk ingedeeld in een kwaliteitsklasse. In grote lijnen kunnen we houtgebreken indelen in drie categorieën: afwijkingen van de vorm van de stam, groeiafwijkingen en beschadiging.

Afwijkingen van de stamvorm

Kromme bomen of noesten zorgen voor een afwijking in de vezelrichting die de mechanische eigenschappen van het hout beïnvloedt. Om kwaliteitshout te krijgen, moeten bomen dus recht omhoog groeien en zo weinig mogelijk (dikke) zijtakken hebben. Dode of opgesnoeide zijtakken zien we uiteindelijk terug in de interne structuur van het hout en als litteken op de schors. Daarom is het belangrijk om bomen vroeg genoeg op te snoeien en daarna dik te laten worden. Op die manier groeit er rond de zijtakken voldoende hout zonder afwijking.

Het herstelproces: links een pasgevormde noest, rechts een herstelde noest bij beuk.

Noesten zorgen voor een afwijking in de vezelrichting die de mechanische eigenschappen van het hout beïnvloedt.

Als bomen vroeg genoeg opgesnoeid worden, kan er rond de zijtakken nog voldoende hout zonder afwijking groeien.

Groeiafwijkingen

Naast afwijkingen van de stamvorm hebben ook groeiafwijkingen een negatieve invloed op de houtkwaliteit. Het bekendste voorbeeld hiervan is waterlot: de boom maakt vanop de stam nieuwe scheuten aan als stressreactie op een abrupte verandering in de omgeving, zoals bijvoorbeeld een plotse toename in licht. Deze scheuten vormen later zwakke plekken in het hout en veranderen de tekening van het gezaagde hout.

De scheuten die bij waterlot gevormd worden, vormen later zwakke plekken in het hout en veranderen de tekening van het gezaagde hout. ©foretnature.be

Beschadigingen

Ook algemene beschadigingen kunnen tenslotte nefast zijn voor het hout. Rotte plekken, beschadigingen aan de schors, scheuren in de stam door bliksem of vorst,… Het zijn allemaal mogelijke toegangspoorten voor schimmels en insecten. Dit kan de kleur of de mechanische eigenschappen (sterkte, buigzaamheid,…) van het hout veranderen.

Veilinghout

Bomen met een uitzonderlijke houtkwaliteit, dikte of artistieke kenmerken hebben een grote waarde. Om de stammen hiervan zo goed mogelijk te vermarkten, worden ze verkocht op speciale veilingen. Vorige winter organiseerde het Agentschap Natuur & Bos voor de eerste keer zo’n houtveiling in het Meerdaalwoud. De stammen werden verzameld op een veld waar potentiele kopers elke stam gedetailleerd konden bekijken en beoordelen. Op deze manier vindt het hout sneller lokaal zijn afzet bij de houthandel, kunstenaar of schrijnwerker om de hoek. Na de succesvolle eerste editie organiseert ANB volgende winter opnieuw een houtmarkt. Wil je zelf een kijkje nemen? Hou onze nieuwsbrief of sociale media in de gaten om op de hoogte te blijven van de volgende editie!

We zijn benieuwd naar jouw bos! Heb je mogelijks kwaliteitshout staan in uw bos? Twijfel niet om enkele foto’s door te sturen naar je bosgroep!

Door uitzonderlijke stammen te verkopen op speciale veilingen wordt het hout sneller lokaal vermarkt.

Soort in de kijker

De vinpootsalamander

Soort in de kijker is terug van weggeweest! In deze rubriek zetten we elke editie een dier- of plantsoort in de kijker die terug te vinden is in het bos. Deze keer bekijken we onze kleinste inheemse watersalamander: de vinpootsalamander.

De vinpootsalamander (Lissotriton helveticus) heeft zijn naam te danken aan de zwemvliezen tussen de achterpootjes die bij mannetjes zichtbaar worden tijdens de paartijd. Het zijn kleine amfibieën (<10cm) met een vleeskleurige ongevlekte keel, sterk gevlekte zijflanken, een gevlekte onderbuik met geeloranje middenstreep en een draadachtige puntje aan de staart.

De vinpootsalamander eet vooral vlokreeftjes, watervlooien en insectenlarven (o.a. van schietmotten en steenvliegen). We kennen salamanders vooral als waterdieren, maar op dit vlak is de vinpootsalamander een buitenbeentje! In volle zomer durft hij het water al te verlaten en overwinteren doet hij op het land, vaak onder boomstammen of in een steenhoop. Eind februari, begin maart trekken ze terug naar de poel om er te paren en hun eitjes te leggen. Twee tot vier weken later komen de eerste larven tevoorschijn: bleke, gestippelde visjes met 4 kleine pootjes en uitwendige kieuwen.

Vinpootsalamanders zijn echte bosliefhebbers: het merendeel van de poelen waarin de soort wordt aangetroffen, bevindt zich in of op minder dan 100 meter van bos! En zolang de kwaliteit van het water voldoende is, blijven ze met plezier tientallen jaren in dezelfde poel. De poel mag uiteraard niet dichtslibben, er mag geen vis aanwezig zijn en ook helder water is een must. De aanwezigheid van houtige elementen zoals bosjes, heggen, houtkanten of bomenrijen met ondergroei maken een poel extra aantrekkelijk voor de vinpootsalamander. Zo kan hij zonder veel problemen overwinteren en migreren tussen de verschillende bosgebieden!

Dit artikel is gebaseerd op een artikel verschenen in Het Boomblad van de West-Vlaamse bosgroepen.

Bosgroepnieuws

Op verkenning in het pittoreske Cotthem tijdens de Algemene Vergadering van bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Op zaterdag 8 juni vond de laatste in het rijtje Algemene Ledenvergaderingen plaats bij de Oost-Vlaamse bosgroepen. Een kleine 100 leden en sympathisanten verzamelden in SintLievens-Houtem voor de Algemene Vergadering van bosgroep Midden Oost-Vlaanderen! Tijdens het officiële gedeelte werden alle verslagen en resultaten goedgekeurd. Vervolgens stelden de aanwezige leden volgende nieuwe bestuurders aan: Hans Mestdagh (vertegenwoordiger provincie Oost-Vlaanderen), Nele Cleemput (vertegenwoordiger stad Dendermonde), Norbert Van Stichel (boseigenaar Dendermonde en Lebbeke) en Theo Vitse (boseigenaar Deinze). Drie bestuurders voor de private boseigenaars werden herverkozen: Francis De Beir, Marc Dilewyns en Kris Janssens. Twee bestuurders, Jan Verbeke en Geert De Visscher, namen afscheid als bestuurder maar zullen wel nog als raadgever de bosgroep bijstaan. Ondanks de wisselvallige weersomstandigheden stonden na het officiële gedeelte nog verschillende activiteiten op het programma: samen op de fiets kennismaken met de realisaties

en projecten van de bosgroep in Sint-Lievens-Houtem, het Cotthembos induiken met boswachter Björn of een stevige wandeling maken tussen de grote en kleinere boskernen van het prachtige Cotthem. De leergierigen konden bijleren tijdens de demo over handgereedschap en ergonomie van Inverde of zich laten inspireren door de film ‘Intelligent Trees’, een documentaire gebaseerd op de bestseller van bosbouwer Peter Wohlleben. De gezellige babbel tijdens de broodjeslunch vormde een perfecte afsluiter!

De stevige wandeling tussen de grote en kleinere boskernen van het prachtige Cotthem.

De leergierigen konden bijleren tijdens de demo over handgereedschap en ergonomie van Inverde.

De gezellige babbel tijdens de broodjeslunch vormde de perfecte afsluiter.

Uitstap naar de bosbouwbeurs Demo Forest Libramont

Op dinsdag 30 juli vertrokken we in alle vroegte met een volle bus geïnteresseerde boseigenaars en -liefhebbers richting Ardennen om bezoek te brengen aan dé bosbouwbeurs van Europa. Demo Forest wordt om de twee jaar georganiseerd naast de nog grotere landbouwbeurs van Libramont. Dit jaar was het al de 20e editie van Demo Forest! Het centrale

thema was de ‘bos-houtketen’: een zeer maatschappelijk relevant onderwerp dat de link belicht tussen bos en het materiaal hout dat we onder meer gebruiken om onze huizen te bouwen. Het parcours met exposanten leek eindeloos: van bosbouwmachines over houtverwerking en boomkwekerijen tot allerlei innovaties om het bosbeheer te ondersteunen. Ook

heel wat overheden en organisaties waren vertegenwoordigd en met de nodige randanimatie konden we genieten van trekpaarden- , houthakkersen klimwedstrijden. We kwamen ogen te kort om alles van dichtbij te kunnen zien en beleven, maar het was de verre verplaatsing zeker en vast waard!

Vlinderwandeling op 16 juni

Een bewolkte zondagochtend in juni in het provinciaal domein Het Leen. Met zo’n 25 mensen gingen we onder de deskundige leiding van natuurgids Kris Bruggeman op zoek naar vlinders. Gelukkig bleef het droog en kon Kris ons toch een aantal exemplaren tonen. De bloemenrijke bermen van de centrale dreef en de bosranden zijn goede biotopen voor heel wat soorten, waaronder de Kleine ijsvogelvlinder. Kris deelde tips en weetjes over soorten en beheer, waarmee onze leden ook zelf aan de slag kunnen. Na een boeiende en aangename tocht, werd de ochtend afgesloten met een drankje in de cafetaria.

Start landschapsproject Rodeland

Debosgroep Midden Oost-Vlaanderen ondertekende op 5 juli samen met 19 andere partners een samenwerkingsovereenkomst ‘project Rodeland’. Met het project slaan overheden, onderzoeksinstellingen en natuur- en landbouworganisatie de handen in elkaar om werk te maken van de opwaardering van de open ruimte, de natuur- en boskernen en het landschap op grondgebied van de gemeenten Gavere (Vurste), Melle (Gontrode), Merelbeke en Oosterzele. Meer concreet strekt het gebied zich uit van de Makegemse bossen, via het Gentbos, tot het Aelmoeseneiebos en omvat het ook de beekvalleien van de Molenbeek en de Driesbeek.

Via Rodeland willen de betrokken partners een dynamiek op gang brengen die resulteert in terreinacties. Voorbeelden hiervan zijn bosuitbreiding door zowel openbare en private eigenaars als organisaties, kleine landschapselementen als ecologische en landschappelijke verbindingen, ondersteuning van landbouwers bij landschapsbeheer en verbrede landbouw, de uitbouw van een recreatief netwerk, veilige en alternatieve mobiliteit, ruimte maken voor water,...

De partners maken samen een actieprogramma op en starten deelprojecten die leiden tot uitvoering. Het volledige

projectgebied omvat maar liefst 2100 ha en blijft buiten het herbevestigd agrarisch gebied. Door de brede samenwerking en opvolging kunnen initiatieven beter afgestemd en daardoor meer gedragen worden. Iedere partner draagt vanuit zijn eigenheid en mogelijkheden bij. Voor de bosgroep was het vooral belangrijk om betrokkenheid van de vele private boseigenaars in het gebied te garanderen en hen ook kansen te bieden om deel te nemen aan deze samenwerking. Uniek is de deelname van de onderwijs- en wetenschappelijke instellingen in het gebied. Zij voeden het project met nieuwe inzichten en innovatieve projecten rond ecologie, landbouw, klimaatadaptatie,...

De betrokken overheden zorgen samen voor de financiering van een projectcoördinator, die tewerkgesteld wordt bij de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. Hopelijk kunnen we deze nieuwe collega binnenkort al verwelkomen!

Heb je bos of andere terreinen in het projectgebied en steun je de doelstellingen van Rodeland? Of wil je gewoon eens luisteren wat de mogelijkheden zijn? Neem dan zeker contact op met bosgroep Midden Oost-Vlaanderen!

Bijkomende subsidies voor bebossing!

Goed nieuws! Het besluit op de tegemoetkoming van grondwaardeverlies bij bebossing, waar we enkele maanden terug over spraken in onze digitale nieuwsbrief, is definitief goedgekeurd. Om te voorkomen dat de bosoppervlakte in Vlaanderen achteruitgaat, richtte de Vlaamse Regering in 2001 het boscompensatiefonds op. Wie bos definitief wil kappen (dus ontbossen), moet zelf voor nieuw bos zorgen of een vergoeding betalen ter compensatie. Met die compensatie wordt dan elders een herbebossingsproject gefinancierd.

Oorspronkelijk gebruikte de overheid het fonds om zelf gronden aan te kopen en te bebossen. Later werd het fonds via subsidies ook open gesteld voor gemeenten, provincies, verenigingen en particulieren.

Met de definitieve goedkeuring van dit nieuwe besluit wordt nu ook een eenmalige forfaitaire tegemoetkoming voorzien voor het grondwaardeverlies bij bebossing. Dit werd vastgesteld op 11 150 euro per hectare. Voor het effectief bebossen van het perceel zal men ook nog steeds beroep kunnen doen op de bestaande bebossingssubsidie. Die bedraagt tussen 3 500 euro en 5 000 euro per hectare. De aanvraag, toekenning en betaling van de subsidie gebeurt via het Agentschap Natuur en Bos. Krijg je graag vrijblijvend ondersteuning bij het aanvragen van deze subsidies? Twijfel niet om je bosgroep te contacteren!

Opnieuw een geslaagde editie ‘

Aan de slag in je eigen bos’

Na het succes van vorig jaar organiseerde bosgroep Oost-Vlaanderen Noord ook dit jaar de cursus ‘Aan de slag in je eigen bos’ over kwaliteitshout. Een cursus ideaal voor elke boseigenaar die graag zelf aan de slag gaat in het bos! Op 25 mei kwamen een tiental enthousiaste boseigenaars samen om de kneepjes van het vak te leren. We startten de dag met een inleiding waarin uitgebreid aan bod kwam wat kwaliteitshout nu precies is, waarom het een meerwaarde kan betekenen en hoe we het kunnen herkennen. Nadien zetten we de theorie om in de praktijk en gingen we het bos in om samen de bomen te selecteren met het meeste poten-

30-30: beweeg 30 dagen lang 30 minuten per dag in het groen

tieel voor toekomstig kwaliteitshout. Na een demonstratie over hoe je het best te werk gaat bij het opsnoeien van bomen door bosgroepmedewerker David, konden de deelnemers zelf de handen uit de mouwen steken. Wij blikken alvast terug op een geslaagde editie en laten het kwaliteitshout van de toekomst ondertussen rustig verder groeien!

BOS+ en de Christelijke Mutualiteit (CM) slaan de handen in elkaar om zo veel mogelijk mensen te laten bewegen in het groen. We hadden het er al over in de vorige bosbode: bewegen in het groen levert namelijk tal van gezondheidsvoordelen op. Heb je al gemerkt dat je stress afneemt na een stevige boswandeling? Of dat bewegen in het groen je slaapkwaliteit bevordert? Zowel je mentale als fysieke gezondheid gaan erop vooruit, zelfs na een korte wandeling. Na de 30-30 campagne zal er bovendien een bos aangeplant worden. Voor de editie van 2018 werden er meer dan 5000 bomen geplant. Of het dit jaar meer wordt hangt volledig af van jouw doorzettingsvermogen! Ga de uitdaging aan en beweeg vanaf 21 september 30 dagen lang 30 minuten in het groen. Zo laten we het bos groeien. Alle info over het initiatief vind je terug op www.30-30.be.

Uitzonderlijke houtverkoop

Je hebt het ongetwijfeld al opgemerkt of misschien zelf aan den lijve ondervonden: door de droogte en vele keveraantastingen gaat het niet goed met de naaldhoutbestanden in OostVlaanderen. Vooral het Waasland is zwaar getroffen door de letterzetter en andere schorskevers met vele duizenden aangetaste bomen als gevolg. De bosgroep probeert de getroffen eigenaars zo veel mogelijk bij te staan door recent aangetast hout nog in sneltempo te vermarkten. We bewaren en groeperen de vele aanvragen tot sanitaire kaalkap en maken waar mogelijk verkoopbare houtloten. Van zodra een vermarktbare hoeveelheid hout gegroepeerd kan worden, lanceert de bosgroep een prijsvraag. De houtprijzen zijn echter

in vrije val en de bestanden gaan zienderogen achteruit in kwaliteit. Snel verkopen is bijgevolg helaas de enige oplossing. De verkoopbaarheid van de aangetaste bomen is daarnaast ook sterk afhankelijk van het vermarktbaar volume. Alleen grote hoeveelheden hout zijn nog interessant voor verkoop. Samenwerken met andere boseigenaars is dus cruciaal! Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord slaagde er dit jaar in om al vijf dergelijke loten samen te stellen en te verkopen. Hiermee werden veertien eigenaars geholpen bij hun sanitaire kapping. Samen goed voor meer dan 6000 bomen of 3000 m³ hout, bestemd voor de verwerkende industrie.

Vooral het Waasland wordt momenteel zwaar getroffen door de letterzetter en andere schorskevers.

Blauwverkleuring in hout na aantasting Letterzetter.

Klimaatproject

‘Oost-Vlaanderen bebost’ goedgekeurd!

De Oost-Vlaamse bosgroepen willen samen met de provincie Oost-Vlaanderen werk maken van meer bossen in onze bosarme regio. Ook particuliere grondeigenaars kunnen door te bebossen hun steentje bijdragen! De uitdaging is voldoende middelen te vinden om bebossing op private gronden correct te kunnen ondersteunen. Daarom dienden de bosgroepen eind 2018 het projectvoorstel ‘Oost-Vlaanderen bebost’ in bij de Vlaamse overheid. Vlaanderen keurde een budget van 187.000 euro goed om bebossing op private gronden te ondersteunen en om een duurzaam systeem hiervoor uit te werken op langere termijn. De bedoeling is dat private grondeigenaars die bebossen een deel van hun grondwaardeverlies zouden gecompenseerd krijgen via een toelage. Ondertussen zijn we hier al mee aan de slag en klaren we verder uit hoe dit alles kan georganiseerd worden. Wordt ongetwijfeld vervolgd…!

Neem coNtact op met je bosgroep:

bosgroep Vlaamse ardeNNeN tot deNder Vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

bosgroep oost-VlaaNdereN Noord Vzw

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

bosgroep middeN oost-VlaaNdereN Vzw

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

Activiteiten

Cursus kettingzaaggebruik ECS 1+2

Op 21, 22 & 23 november organiseert bosgroep Oost-Vlaanderen Noord een driedaagse gecombineerde cursus ECS 1+2 in de regio Sint-Niklaas. Een opleiding ideaal voor mensen die al eens eerder een kettingzaag in de hand genomen hebben, maar graag nog een grondige uitleg met praktijkoefening willen. Onder begeleiding van een PCLT-lesgever leer je alles over veiligheid, onderhoud, ergonomie, afkorten van snoeihout met een beperkte diameter en veilig vellen van bomen met een beperkte diameter. Voor absolute beginners die nog nooit eerder met een kettingzaag gewerkt hebben, gaat deze opleiding mogelijk iets te snel vooruit.

Materiaal en veiligheidskledij worden voorzien, maar we raden wel sterk aan om je eigen kettingzaag, veiligheidskledij en zaagschoenen mee te brengen indien je hierover beschikt! Na afloop ontvang je een deelnameattest. Het afleggen van het officieel ECS-examen is echter niet inbegrepen.

Praktisch:

Waar? Regio Sint-Niklaas. Meer info na inschrijving. Wanneer? 21, 22 en 23 november.

Kostprijs? 60 euro voor werkende leden. 385 euro voor niet-leden.

Inschrijven? Graag inschrijven via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of 09 267 78 60.

Indien je elders een bosgerelateerde cursus volgt (kettingzaaggebruik of andere), kun je nog altijd een tussenkomst van jouw bosgroep aanvragen! Meer info bij je bosgroep.

Save the date:

Dag van de Boseigenaar

op 8 december 2019

Naar goede gewoonte organiseren we ook dit jaar een nieuwe Dag van de Boseigenaar! Dé dag waarop we alle private boseigenaars in de bloemetjes willen zetten. Na de geslaagde plantactie van vorig jaar, zullen we ook nu een nieuw bos aanplanten. Deze keer beplanten we een perceel in de Vlaamse Ardennen op zondag 8 december. Binnenkort ontvang je meer informatie. Hou dus zeker je mailbox en postbus goed in de gaten!

• Aankoop van bomen

• Demonteren van moeilijk bereikbare bomen

• Uitfrezen van stronken

• Bosfrezen Vrijblijvend plaatsbezoek en offerte

+32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be

+32 (0) 490 11 82 98 - info@ecosnoei.be - www.ecosnoei.be

Dé speciaalzaak voor al uw optische instrumenten

Ontdek onze nieuwe WEBSHOP! www.natuurkijkers.be

Verrekijkers, telescopen, sterrenkijkers, microscopen, loupes, ... Demonstraties op aanvraag

Nederstraat 25

9700 Oudenaarde

+32 (0)55 61 33 13 info@natuurkijkers.be www.natuurkijkers.be

Natuurkijkers.be is een merknaam van Optiek Van Ommeslaeghe, Nederstraat 20

Ecosnoei bvba - Haagstraat 63 - 9890 Asper

Boszoekers

Hieronder brengen we verkopers van bos en geïnteresseerde kopers met elkaar in contact. De inbreng van de bosgroepen is beperkt tot informeren en adviseren. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en geïnteresseerde.

Publicatieafspraken:

• Zoekertjes verschijnen maar één keer

• GEEN verkoop van tweedehands materiaal

• GEEN verkoop van bosplantsoen

Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende percelen beschikbaar gemeld: (meer info is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep)

BOS TE KOOP

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- WACHTEBEKE : WACHTEBEKE, 2 AFD, Sectie B, nr. 2101a. Totale oppervlakte: 0,4611 ha. Stormschade aanwezig. Toegang langs de zandweg Melkerijstraat 62 (komt uit in de Stationstraat). Meer info: 03/775 51 31 (Theophiel Callebaut) of via annemie.callebaut@telenet.be

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN TOT DENDER 055/21 62 80

- GERAARDSBERGEN : GERAARDSBERGEN, 2 AFD, Sectie A, nr. 69 en nr.70. Totale oppervlakte: 55 are 70 ca. Prijs overeen te komen. Meer info: 0477/411522 (Philippe Verhaeghe) of via philippe.verhaeghe3@telenet.be.

WWW.BRANDHOUTWEB.BE

Sinds 2017 hebben de Oost-Vlaamse bosgroepen de brandhoutverkoop helemaal gedigitaliseerd.

Nu kan je het hele jaar door brandhout kopen via de website www.brandhoutweb.be!

Een overzichtelijk online verkoopplatform met een voortdurende vernieuwing van het aanbod. Gedaan dus met zoekertjes uit te pluizen! Handig en snel, waarbij je nog steeds kan rekenen op een vlotte opvolging via de bosgroepen en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.

BLIJF OOK DIGITAAL OP DE HOOGTE VAN HET BOSNIEUWS!

Naast de Bosbode zijn er ook digitaal heel wat mogelijkheden om op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen van de Oost-Vlaamse bosgroepen! Zo posten we heel wat interessante weetjes, filmpjes, foto’s en aankondigingen op onze sociale media en brengen we geregeld een digitale nieuwsbrief uit. Wens je de nieuwsbrief graag te ontvangen? Stuur een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be of schrijf je in via de website.

Wil je graag papier besparen en wens je de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen. Geef dan een seintje aan jouw bosgroepensecretariaat!

Oost-Vlaamse bosgroepen Oost-Vlaamse bosgroepen Bosgroepen Oost-Vlaanderen

WENST U VRIJBLIJVEND ADVIES EN HULP BIJ HET BEHEER VAN UW BOS? CONTACTEER ONS:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – PAC Zuid | Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent | Tel. 09/267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – PAC Zuid | Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent | Tel. 09/267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw Veemarkt 27 - 9600 Ronse | Tel. 055/21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck