de bosbode 2012 - 3

- Meer bos voor Vlaanderen !?

- Bosgroepnieuws

- Bosgeschiedenis

- Activiteiten

- Veilig werken met de kettingzaag

- Cursusaanbod

- Brandhoutzoeker s

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Jaargang 8– nr 3

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud

Plouy, Klaas Van Roy, Karen Dequidt, Kristof De Rous, Maarten Decoene

Fotografie

Cover: Vilda, Yves Adams

Binnenpagina’s: Hans Scheirlinck, Sylvie

Mussche, Maud Plouy, Klaas Van Roy, Kristof De Rous, Maarten Decoene, Inge Goossens, Ingrid Puylaert, Bruno Jeurissen, Roger Mattens, vzw Durme

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Parys Printing N.V – Evergem

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen

Meersschaert, Frans De Jonghe, Ingrid Puylaert, Luc Claus, Nicole Van Duyse, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens, Guy Bonsecour, Tom Van Holsbeke.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Paul Lievens, José Tack, Jozef Van Crombrugge, Jan Van Huffel, Peggy Van Laethem, Paul Vanderroost

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd.

Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals ‘kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Digitale Bosbode

Wil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecreteriaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Beste boseigenaars en bosliefhebbers,

Nu de dagen serieus beginnen korten kan het geen kwaad al vooruit te kijken. Specifiek in deze BOSbode richten we onze blik op het komende plantseizoen.

Ik hoop net als vorig jaar te mogen vaststellen dat de bosgroepleden hun gewaardeerd steentje bijdragen aan de uitbreiding van het bosareaal in onze provincie. Vorige winter hebben 16 leden van de OostVlaamse bosgroepen samen 33 ha nieuw bos aangelegd. Dat verdient een dikke proficiat!

Vlaanderen is immers één van de minst beboste regio’s in Europa. Slechts 10,8% van de oppervlakte van Vlaanderen is bedekt met bos. In Oost-Vlaanderen is er met een index van 5,6% nog minder bos ten voordele van mens en maatschappij. En dat is spijtig. Bossen zuiveren de lucht, zijn hotspots van biodiversiteit en leveren ons hout voor de toekomst.

Wie zelf overweegt om in de toekomst te bebossen kan rekenen op de hulp van de bosgroepen. Tussen de goede voornemens en het genieten van een nieuw bos moeten immers administratieve hindernissen overwonnen worden. U leest er meer over in het hoofdartikel van deze editie van de BOSBode.

De actieve buitenwerkers raad ik aan zeker ook het artikel over veiligheidskledij te lezen. Zonder te willen “zagen”: een kleine investering kan u veel ellende besparen.

Ik wens u veel leesplezier!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Meer bos voor Vlaanderen !?

Vorige winter hebben 16 leden van de Oost-Vlaamse bosgroepen samen 33 ha nieuw bos aangelegd. Dat verdient een dikke proficiat!

Vlaanderen is immers één van de minst beboste regio’s in Europa. Slechts 10,8% van de oppervlakte van Vlaanderen is bedekt met bos. In Oost-Vlaanderen doen we het nog slechter met een index van 5,6%. Terwijl er in de meeste Europese landen bos bijkomt, lijkt het bij ons voornamelijk te verdwijnen. In 2010 werd in Vlaanderen meer bos gekapt dan er werd aangeplant. We gaan er dus nog steeds op achteruit.

Wie zelf overweegt om in de toekomst te bebossen kan rekenen op de hulp van de bosgroepen. Tussen droom en daad moeten immers nog wat administratieve hindernissen overwonnen worden. Een overzichtje…

Vergunning nodig?

Bosuitbreiding is meer dan alleen het planten van een boompje. Naargelang de bestemming van de te beplanten percelen heb je al gauw enkele adviezen en vergunningen nodig vooraleer je aan de slag kan.

Voor percelen die behoren tot het agrarisch gebied ligt een bebossing het gevoeligst. Hier is er een vergunning nodig in het kader van het Veldwetboek. Deze is aan te vragen bij het College van Burgemeester en Schepenen van de betrokken gemeente. In deze procedure vraagt de gemeente dan advies aan de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Het gemeentebestuur beslist sinds kort echter volledig autonoom of de bebossing kadert in de visie die zij hebben ontwikkeld voor de regio.

Jong bos

Nochtans voorziet het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen sinds 1994 een noodzakelijke bosuitbreiding met 10.000 ha. Het oorspronkelijke plan voorzag deze te realiseren tegen 2007. Toen bleek dat deze datum niet gehaald kon worden, werd deze verschoven naar eind 2012. Tot op vandaag is echter maar 20% van deze doelstelling bereikt. Het

ziet er dus naar uit dat de Vlaamse overheid zijn deadline opnieuw zal moeten verschuiven. En dat is echt zonde. Bossen zuiveren de lucht, zijn hotspots van biodiversiteit en leveren ons hout voor de toekomst. De geplande bosuitbreiding in Vlaanderen is dus broodnodig en dat lijken private eigenaars steeds beter te beseffen.

In het Decreet betreffende het Natuurbehoud zijn bepaalde kleine landschapselementen en vegetaties opgenomen waarvoor het wijzigen vergunningsplichtig (of in een aantal bijzondere gevallen zelfs verboden) is (Art. 7 en 8 van Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu). Deze natuurvergunning dient aangevraagd te worden bij het College van Burgemeester en Schepenen.

Een aparte categorie zijn percelen gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk,

afgekort als VEN. Hier is het wettelijk verboden om vegetatie, zoals grasland, te wijzigen. Wanneer de bebossing echter kan worden gezien als de invulling van de natuurdoelstellingen, kan door het Agentschap voor Natuur en Bos een ontheffing van dit verbod worden verleend.

In gerangschikte landschappen tenslotte dien je te beschikken over een gunstig

advies van de Administratie Onroerend erfgoed. Dit advies wordt voor de bebosser aangevraagd door de gemeente of het ANB.

Hulp nodig?

Ondanks deze administratieve winkel beslissen steeds meer landeigenaars om zelf bossen aan te planten. Hierbij kunnen deze steevast rekenen op de techni-

sche bijstand van de bosgroepen. De secretariaten gaan afgaandelijk na welke vergunningen en adviezen vereist zijn en starten de nodige procedures op zodat alles op tijd wordt afgeleverd. Verder zorgen wij ook voor

plantschema’s zodat je er zeker van bent dat je bomen op de juiste standplaats staan. Net voor het plantseizoen maken we een bestek op en vragen we prijs bij de bedrijven waarvan we weten dat ze degelijk werk leveren. Na de gunning van de werken wordt alles op papier gezet en de werkzaamheden worden door ons verder opgevolgd.

Subsidies

De Vlaamse overheid voorziet in subsidies voor herbebossingen na kaalkap. Voor bosuitbreidingen zijn dezelfde subsidies voorzien. De bedragen waar je recht op hebt, worden berekend op basis van de gekozen hoofdboomsoorten. Er zijn enkel toelages voorzien voor bebossingen met inheemse boomsoorten. Voor het bijmengen met andere inheemse soorten en het gebruik van materiaal van aanbevolen bosbouwherkomst kan je een interessante bonus op de kop tikken.

Subsidie voor bebossing buiten landbouwgebied

Sponsoring: BOS+

zorgt voor toemaatje

Sinds 2008 loopt bij BOS+ (de voormalige Vereniging voor Bos in Vlaanderen) een project ‘1 miljoen bomen voor Vlaanderen’. De doelstelling was zo snel mogelijk het aanplanten van 1 miljoen bomen te realiseren. Partners in het project waren het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de bedrijfswereld. Deze laatste voorziet immers in sponsorgeld, die BOS+ dan weer investeert in de bebossingen. €2000 per hectare wordt bijkomend aan de subsidies door deze sponsoringen in de bebossingen geïnvesteerd. Hiermee worden kandidaat bebossers over hun drempelvrees geholpen.

En of dit een succes werd. Op 3 oktober 2011 kon minster Schauvliege naar Herzele afzakken om de miljoenste boom in te huldigen. Het is mooi om vast te stellen dat private projecten een relevante bosuitbreiding kunnen realiseren. BOS+ zal dit mooie project dan ook zeker verderzetten. En wellicht wordt de lat hoog gelegd: op naar de 10 miljoen bomen voor Vlaanderen!

Bert De Somviele (Directeur BOS+): Het draagvlak voor bosuitbreiding is aanzienlijk gegroeid in Vlaanderen. Dit merkten we de voorbije jaren onder andere aan de stormloop die het ‘1 miljoen bomen-project’ veroorzaakte. Elk jaar opnieuw verzamelen we meer sponsorgeld, nu zelfs meer dan dat er te bebossen grond voorhanden is. We moeten dus op zoek naar extra eigenaars die mee willen stappen in het project, en de goede samenwerking met de bosgroepen is voor ons daarvoor een echt cruciaal instrument, waar we ze zeer dankbaar voor zijn. De combinatie van subsidies van de overheid met het sponsorgeld uit ons project maakt het voor de mensen interessant effectief tot bebossing over te gaan.

sen €2.475 en €16.425 per ha bedragen. Op dat laatste, erg hoge bedrag kan je voor de duidelijkheid enkel aanspraak maken indien je landbouwer bent.

Subsidie voor bebossing van landbouwgrond

Wanneer de percelen die bebost worden, minder dan 5 jaar geleden nog in landbouwgebruik waren, is echter een lucratievere subsidieregeling van toepassing. Deze toelage is opgebouwd uit drie pijlers: de aanplantingssubsidie, de onderhoudssubsidie en de inkomenscompensatie. Een duidelijk verschil tov van een reguliere bebossing is dat op deze gronden ook populier in aanmerking komt voor subsidie. De bosrand buiten beschouwing gelaten zal je subsidie tus-

Meer bos in Moerbeke

In het najaar van 2011 kreeg de bosgroep telefoon van de Heer R. Van Gaever, directeur bij de suikergroep Iscal Sugar NV. Hij speelde met het idee om een deel van de gronden van de voormalige suikerfabriek in Moerbeke te bebossen en wilde graag rekenen op de steun van de bosgroep om dit in de praktijk te brengen. In nauwe samenwerking met de eigenaar stelde de bosgroep een bebossingsplan op en na veel overleg klokten wij af op meer dan 21ha bosuitbreiding. Het bos werd geplant in het voorjaar 2012.

Deze subsidies komen over een maximum periode van 15 jaar op je bankrekening terecht. Je kan pas aanspraak maken op een subsidie vanaf de bebossing

Aanplantingssubsidie Toelage (€/ha) Opmerking

Hoofdboomsoort 850-3700 Naargelang gekozen boomsoort

Menging (10%-25%) 500

Aanbevolen herkomst 250

Aanleg bosrand 100 €/100m

Bosgebied 250

Onderhoudssubsidie 875-1750 Naargelang gekozen boomsoort

Inkomenscompensatie

Landbouwer 1875-9975 Populier-inheems

Niet-landbouwer 750-2250 Populier-inheems

van 0,5 ha. Ook interessant om weten is dat voor natuurlijke verjonging of inzaaien dezelfde bedragen zijn voorzien. In dat geval moet je je er wel van vergewissen dat er 2500 zaailingen gelijkmatig verspreid zijn over het terrein. Voor het aanvragen van de verschillende subsidies kunnen bosgroepleden op het bosgroepsecretariaat terecht. Wij vlooien dit met plezier verder voor u uit. Hou er wel rekening mee dat de aanvraag ten laatste 3 maanden voor het planten moet worden ingediend!

Opnieuw ontbossen?

Indien je van je aanplanting of spontane bebossing opnieuw een landbouwgrond wil maken dan kan dit via een eenvou-

dige melding bij de ADLO en het ANB voor zover deze in agrarisch gebied gelegen is en nog geen 22 jaar oud is. Er is dan ook geen compensatieplicht van toepassing. Voor het rooien van spontane bebossingen jonger dan 22 jaar is deze compensatieplicht nergens van toepassing. Maar je hebt meestal wel minstens een stedenbouwkundige vergunning nodig.

Indien je je bos rooit binnen de 25 jaar na het aanplanten, dien je de verkregen subsidies terug te betalen inclusief de wettelijke interesten die deze som ondertussen zou hebben opgebracht.

Robert Van Gaever: “Door mijn drukke professionele bezigheden vond ik niet echt de tijd om voldoende werk te maken van de bebossing en ik besloot de bosgroep te contacteren. Vanaf dan geraakte het plan in een stroomversnelling. De bosgroep ging onze vergunningsverplichtingen na, zorgde voor de opmaak van een subsi diedossier en een bestek en bracht ons tevens in contact met de Vereniging voor Bos in Vlaanderen. Ondertussen mochten we hier in Moerbeke dele gaties ontvangen van de Lion’s Club, UPS, Telenet en Think Pink die allen een bijdrage leverden aan de sponso ring van het project en een boompje kwamen planten.

Ik ben tot op vandaag zeer tevreden met het resultaat.”

Jong populierenbosje

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

Hou(t) van je bos: meer leren door samenwerken

Iedereen welkom op zaterdag 24 november 2012!

De bosgroep is dit jaar reeds toe aan de derde editie van onze leer- en werkdag voor leden, vrijwilligers en sympathisanten! In een ontspannen sfeer en onder deskundige begeleiding kun je kennismaken met verschillende aspecten van bosbeheer zoals het aanduiden van een dunning met toekomstbomen, het aan-

leggen van een bosrand met inheemse struiken, bestrijding van Amerikaanse vogelkers, vrijstellen en snoeien van een aanplanting, … Ook veltechnieken van bomen komen aan bod. Als je reeds eerder een cursus Kettingzaag 1 bij Inverde volgde, kun je zelf ook een ‘boompje zagen’.

Kortom een dag waarop we zelf de handen uit de mouwen steken en al doende heel wat zaken leren!

Het dagprogramma

9 uur: Ontvangst

9.15-9.45 uur: Toelichting over bosbeheer en werken met kettingzaag

9.45-12.15 uur: naar het bos!

Demo kettingzaag

Uitvoering van werken in het bos in groepjes

12.15-13.15 uur: Lunch

13.30-16 uur: Weer of geen weer, opnieuw naar het bos!

Uitvoering van werken in het bos in groepjes

16- 6.30 uur: Afsluitend drankje

Locatie

Plaats van afspraak ‘s ochtends is het Ontmoetingscentrum Boudelo, Kasteeldreef 23, 9190 Klein-Sinaai. Van daaruit vertrekken we naar het bos.

Interesse om deel te nemen?

Deelname is gratis, maar inschrijven is verplicht.

U kunt inschrijven via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of via 09-267 78 60.

Opstart boscomplex Rozenberg

Op maandagavond 25 juni nodigden de bosgroep en het gemeentebestuur van Waasmunster alle boseigenaars uit het boscomplex Rozenberg uit voor een infovergadering. Het boscomplex Rozenberg is gelegen te Waasmunster tussen de E17, Patotterijstraat/Belselestraat en de Neerstraat. In dit complex ligt zo’n 70 ha bos van 31 eigenaars. De bosgroep stelde tijdens de infoavond haar werking voor en gaf toelichting over het beheer van bossen.

Samen met de geïnteresseerde eigenaars uit het boscomplex, wil de bosgroep een gezamenlijk beperkt bosbeheerplan opmaken. Ook ondersteuning bij de uitvoering van het beheer behoort tot de mogelijkheden.

Bent u boseigenaar in dit boscomplex en wil u graag meer informatie?

Neem contact op met het bosgroepsecretariaat!

Inhuldiging Toegankelijkheid Lembeekse bossen

Op zondag 3 juni werd de nieuwe toegankelijkheidsregeling voor de Lembeekse bossen officieel ingehuldigd. Onder coördinatie van de bosgroep, werd door de private boseigenaars, de gemeente Kaprijke, de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en het Agentschap voor Natuur en Bos gewerkt aan een goede regeling van het bosgebruik in de Lembeekse bossen. Met deze regeling worden bospaden in ongeveer 15 ha privaat bos en 65 ha openbaar bos officieel toegankelijk gemaakt.

Bij de opmaak van de toegankelijkheidsregeling werden ook de bosgebruikers bevraagd tijdens een consultatievergadering. Met de resultaten van deze bevraging werd zo goed als mogelijk rekening gehouden. Aangezien de Lembeekse bossen een zeer gegeerd recreatiegebied zijn, was het maken van een afweging over wat de boseigenaars wel en niet konden toestaan een hele klus.

De toegankelijkheidsregeling in de Lembeekse bossen biedt voor elk wat wils: een bewegwijzerde Lembeekse bossenwandelroute, een bewegwijzerde mountainbikeroute, tal van wandel-, fiets- en

ruiterwegen... Kinderen kunnen naar hartenlust ravotten in de speelzones. Honden zijn welkom, maar moeten wel steeds aan de leiband.

Op de panelen die in het bos zijn geplaatst vindt de bosbezoeker de nodige informatie hierover. Daarnaast zijn er ook picto grammen langs de paden geplaatst: deze maken de bezoekers verder wegwijs.

Voor meer informatie hierover kunt u terecht op de website van het gemeentebestuur van Kaprijke (www.kaprijke.be) of bij de bosgroep.

Afbakening van het boscomplex Rozenberg te Waasmunster

Bosgroepvoorzitter Jozef Dauwe, Burgemeester Filip Gijssels, Schepen Kathy Blondeel en regiobeheerder Tom Maes (niet op foto) huldigden de toegankelijkheidsregeling officieel in

Niettegenstaande het slechte weer, konden de Lembeekse bossen toch rekenen op ruime belangstelling

Het infobord aan de parking wordt onthuld

Pictogrammen aan de paden maken de bosbezoeker wegwijs.

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

Industriële houtverkoop 2013

Een gesprek met Dirk Otte

Openbare Brandhoutverkoop 2012

Heeft u brandhout nodig en werkt u zelf graag met de kettingzaag in het bos? Dan is de brandhoutverkoop van de bosgroep Oost-Vlaanderen Noord iets voor u. Wij bieden kleine loten brandhout op stam te koop aan. Dit betekent dat u na aankoop van een lot zelf de bomen in het bos nog dient af te zagen en weg te voeren. Zowel naald- als loofhout zal worden aangeboden. Er zijn kleine en grotere loten voorzien. Voor elk wat wils dus!

Meer informatie over de loten die te koop worden aangeboden en over de voorwaarden van de verkoop kunt u terugvinden in de brandhoutcatalogus. De openbare verkoop zal plaatshebben op dinsdag 16 oktober 2012 om 20 uur in ‘Café Brigand’, Polenlaan te Stekene. Bezichtiging van de loten zal plaatsvinden op zaterdag 13 oktober.

Interesse?

Wenst u de brandhoutcatalogus?

Deze is op eenvoudig verzoek beschikbaar vanaf maandag 1 oktober bij de bosgroep. U kan de catalogus vanaf die datum ook downloaden op www.bosgroepen.be

In het vroege voorjaar van 2013 organiseert de bosgroep opnieuw een gezamenlijke houtverkoop op stam voor industriële houtloten. Aan de vorige houtverkoop, die geleden is van juni 2011, namen heel wat boseigenaars deel. In totaal werd toen ongeveer 5000 m³ hout verkocht. Alle boseigenaars die lid zijn van de bosgroep kunnen – als er een kapping in hun bos moet gebeuren – deelnemen aan onze gezamenlijke houtverkoop. Het aanduiden en opmeten van de bomen die gekapt moeten worden zal gebeuren tussen oktober 2012 en januari 2013. Ook met het aanvragen van de nodige vergunningen zal de bosgroep helpen. Bedoeling is om tegen februari de houtcatalogus klaar te stomen en vervolgens rond te sturen aan de exploitanten.

Interesse? Boseigenaars die willen deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop, nemen best zo snel mogelijk contact op met de bosgroep.

Exploitatie in uitvoering in Waasmunster

In juni 2011 werd via onze gezamenlijke houtverkoop een lot bomen te Waasmunster van ongeveer 1200 m³ verkocht. Deze bomen mochten gekapt worden tijdens de schoontijd, omdat er in deze bossen geen uitzonderlijke natuurwaarden aanwezig waren die een schoontijd vereisen. De bomen werden gekocht door de firma Meulendijks, die in de maanden mei en juni van dit jaar de werken heeft uitgevoerd. De exploitatie gebeurde met een harvester of houtoogstmachine. Op dinsdag 22 mei orga-

niseerde de bosgroep een bezichtiging van de exploitatie voor de boseigenaars, geïnteresseerden en omwonenden.

Dirk Otte is Provincieraadslid in OostVlaanderen en volgt als plaatsvervangend voorzitter de werking van de Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender al enige jaren van dichtbij op. We hadden met hem een gesprek over de huidige werking van de Bosgroep en peilden naar zijn visie over de uitdagingen waar de Bosgroep voor staat.

R (Redactie): U bent inmiddels goed vertrouwd met de werking van de Bosgroep. Wat denkt u over de activiteiten van de Bosgroep? Wat betekent de Bosgroep voor u?

Dirk Otte (DO): Als inwoner van Zingem, liggen de Vlaamse Ardennen mij nauw aan het hart. Eeuwenlange menselijke activiteiten hebben het landschap geboetseerd tot wat het nu is. Uitdaging is om dit uniek cultuur-historisch erfgoed in ere te houden en nieuwe ontwikkelingen er op een kwaliteitsvolle manier in te passen. Vanuit mijn bestuursfunctie binnen het Regionaal Landschap tracht ik hier mee vorm aan te geven. Het is ook vanuit die functie dat ik in contact kwam met de activiteiten van de Bosgroep. Wat mij zeer aanspreekt in de werking van de Bosgroep is de sterke verankering met de basis, de leden-boseigenaars. De Bosgroep weet zijn loketfunctie in te vullen vanuit een vertrouwensrelatie met de boseigenaars en niet vanuit een betuttelende positie. De Bosgroep adviseert, de eigenaar beslist en kan –indien hij dit wenst– beroep doen op de Bosgroep voor verder uitvoering.

waar toekomst in zit en zeker verder dient te worden uitgebouwd. De immense uitdaging waar we voor staan inzake behoud van biodiversiteit is iets dat de overheid niet alleen aan kan. Dankzij de bosgroepen kunnen we de private boseigenaars hier mee in responsabiliseren en hen de knowhow en de praktische ondersteuning aanbieden.

Ook het thema van duurzame houtproductie dient binnen de werking van de bosgroepen een blijvend aandachtspunt te zijn. Dit draagt immers bij tot een kostenefficiënt beheer van ons bospatrimonium en is tevens een incentive voor de lokale economie. De oogst van de hernieuwbare grondstof hout staat immers aan het begin van een ganse verwerkingsketen die bijdraagt aan de ontwikkeling van de lokale economie en leidt tot tewerkstelling in de houtkolom. Voor het uitvoeren van onrendabele boswerken doen bosgroepen vaak beroep op sociale tewerkstellingsinitiatieven waardoor ook een maatschappelijke meerwaarde wordt gecreëerd.

R: Welke zijn volgens u de uitdagingen waar de Bosgroep voor staat?

onderzocht te worden.

Inspelen op nieuwe maatschappelijke evoluties inzake bos zie ik ook als een belangrijke toekomstige taak van de bosgroepen. Waar tot voor enkele decennia de maatschappij van de boseigenaar enkel verwachtte dat deze hout zou produceren, is dit takenpakket uitgebreid tot koolstoffixatie, biodiversiteitsbehoud,

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

R: Wat zijn voor u de pijlers waarop de Bosgroep moet verder bouwen?

DO: De Publiek-Private Samenwerking rond bos- en natuurbeheer die binnen de Bosgroep werd uitgebouwd, is voor de milieusector uniek. Het is een piste

DO: De verdere uitvoering van de Interne Staatshervorming is zeker een belangrijke uitdaging waar de bosgroepen voor staan. In de toekomst zal de basisondersteuning van de bosgroepen volledig gebeuren door de Provincie en niet langer door het Vlaams Gewest zoals nu het geval is. Alle betrokken partijen zijn er zich van bewust dat bij deze hervorming uiteraard de sterktes van de bosgroepen dienen bewaard te blijven, niet in het minst de responsabilisering van de betrokken boseigenaars via de huidige vzw-structuur. Wanneer anderzijds efficiëntiewinst kan worden bekomen door bepaalde vormen van samenwerking, dient dit ook zeker verder

bescherming van de drinkwaterlagen en ga zo maar door. De kennis en ondersteuning aanbieden aan de boseigenaars om aan deze nieuwe ecosysteemdiensten tegemoet te komen zal zeker een uitdaging zijn voor de bosgroepen; net zoals er mee helpen over waken dat de betrokken boseigenaars een eerlijke vergoeding ontvangen voor de geleverde diensten.

R: Hartelijk dank voor dit gesprek!

Boseigenaars die willen deelnemen aan de industrieverkoop 2013 nemen best spoedig contact op met de bosgroep.

Wenst u ons te contacteren ? Bosgroep oost-Vlaanderen noord VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

lk landschap is voortdurend in beweging en is het resultaat van een samenspel tussen mens en natuur. Heel wat bomen en struiken die er in voorkomen kunnen getuigen van hoe mensen vroeger leefden en wat hen bezielde. Hoe werden boerderijen vroeger versierd? Wat is het nut van knotbomen, hagen, alleenstaande bomen? Welke symbolische waarde kregen lindes, meidoorns of eiken?

Vlaanderen heeft nog een groot aantal oudere bomen en struiken die ons iets vertellen over de geschiedenis van een bepaalde plaats, die verwijzen naar knot- of leitechnieken uit het verleden of die een oud gebruik illustreren. Het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE) tracht deze bomen en struiken met “erfgoedwaarde” in kaart te brengen. Bedoeling is om in de toekomst ook richtlijnen te kunnen meegegeven voor het

beheer en de goede verzorging van dit levend erfgoed.

Aan de hand van proefprojecten ontwikkelt het VIOE een methode voor het inventariseren van houtige gewassen (bomen en struiken) met een erfgoedwaarde in Vlaanderen. Dergelijke bomen en struiken worden thematisch ingedeeld volgens een aantal criteria:

• Nuttigheidswaarde

• Waarde als statussymbool

• Historische Waarde

• Belang voor de Natuur

• Schoonheidswaarde

De nuttigheid van hout heeft het uitzicht van ons traditioneel landschap in grote mate bepaald. Er waren enorme hoeveelheden brandhout nodig. Bomen en struiken waren bovendien geschikt als gerief-, constructie- en timmerhout, als leverancier van fruit, voor het vastleggen van perceelsgrenzen of het afsluiten van het erf, tuin, moestuin, boomgaard en weide. Bomen en struiken verkregen soms ook hun typische vorm door een bepaalde beheersvorm. Er werd geknot, geschoren, gekandelaard, geleid en gekapt.

Bomen werden ook al eens aangeplant als statussymbool : een dreef als toegang tot de hofstede, welkomstbomen bij het “hofgat”, beeldbepalende bomen en struiken in tuinen of parken… Bij kapellen werd dikwijls een hof aangelegd beplant met bomen. Veldkruisen en –kapellen werden steevast begeleid met één of meerdere bomen. Boomkapellen en –kruisen werden tegen de stam bevestigd.

Bomen vertellen soms iets over de geschiedenis van een plaats waar bijvoorbeeld recht werd gesproken (vierschare). Bomen en struiken verwijzen soms naar een historische gebeurtenis (vrijheids-, vredesboom) of accentueren een historische structuur in het landschap (houtwal).

Oude bomen, bomenrijen, hagen en houtkanten kunnen van groot belang zijn voor de natuur. Ze geven korstmossen, mossen, planten, vogels en ook vleermuizen een onderkomen. Bepaalde bomen en struiken zijn als genenreservoir belangrijk omdat ze een zuivere vertegenwoordiger zijn van een soort, variëteit, cultuurvariëteit of kloon.

Bomen en struiken kunnen gewoon mooi zijn. Bijvoorbeeld als beeldbepalend object in het landschap of als hoogste, dikste, oudste in de regio. Het object kan ook merkwaardig zijn omwille van zijn speciale groeivorm.

Bepaalde gewoontes bestaan nog, maar komen minder voor dan vroeger. Andere zijn verdwenen, maar lieten sporen na. In samenwerking met Vormingplus organiseert de Bosgroep een wandeling rond dit thema. Geert Van Der Linden, werkzaam bij Onroerend Erfgoed is spe-

cialist ter zake en toont ons tijdens een fikse wandeling van ongeveer 12 km in de omgeving Velzeke – Roborst bomen en struiken met erfgoedwaarde. Het aantal deelnemers is beperkt dus snel inschrijven is de boodschap!

Praktisch:

Datum: zaterdag 29 september 2012 om 13u30 tot 17u30

Vertrek: Parking Stedelijke Begraafplaats, Kluisstraat Zottegem Wandeling van ong. 12 km, dus goede stapschoenen zijn aangewezen

Deelnameprijs: 5 € per persoon Inschrijven bij de Bosgroep via vlaamseardennen@bosgroep.be of 055/21 62 80

Wenst u ons te contacteren ? Bosgroep Vlaamse ardennen tot dender VzW

Veemarkt 27 - 9600 Ronse Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Knotwilg

Monumentale Tamme Kastanje

‘Bomen en struiken met erfgoedwaarde’: Wandeling in de Zwalmvallei op 29 september

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Werken in het bos laten uitvoeren hoeft niet duur te zijn

Aanbieders knothout gezocht

Als

lid van Bosgroep Midden OostVlaanderen kan u een aanvraag indienen om aan een voordelige prijs onrendabele beheerwerken in uw bos te laten uitvoeren. U betaalt maximaal 25% van de werkelijke kostprijs van de werken. Dit is mogelijk dankzij de financiële steun van het Vlaams Gewest en de provincie OostVlaanderen.

op openbare eigenaars en natuurverenigingen.

Voorrang aan duurzaam bosbeheer

Of uw aanvraag positief beoordeeld wordt en bovendien snel kan uitgevoerd worden hangt ook af van het type beheerwerk dat u wenst te laten uitvoeren. De beheerwerken moeten aansluiten bij de doelstellingen van de Bosgroep en van duurzaam bosbeheer. Voor het uitvoeren van dunningen, hakhoutbeheer en het bestrijden van Amerikaanse vogelkers zal vooraf grondig onderzocht worden of de werken niet rendabel kunnen uitgevoerd worden door het hout te verkopen als brandhout. De types beheerwerken die met steun van de Bosgroep kunnen uitgevoerd worden vindt u in de tabel.

Praktisch

Knotbomen en houtkanten zijn typisch voor ons landschap. Je ziet ze echter steeds minder. Ze vragen immers regelmatig onderhoud om goed te groeien en te blijven bestaan. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme helpt eigenaars door de knotbomen en houtkanten gratis te laten knotten door opgeleide ‘knotters’. Deze mogen het knothout behouden in ruil voor het gratis werk.

boom betekenen. Ideaal worden de takken ongeveer elke vijf jaar geknot.

Met houtkanten is het net hetzelfde gesteld. Ze vragen weliswaar een minder regelmatig onderhoud, maar het is beter voor de groei van de struik dat de takken ongeveer elke tien jaar afgezet worden.

Beperkt aanbod

Om zoveel mogelijk leden van deze dienstverlening te kunnen laten genieten zal per werkjaar en per lid van de bosgroep in maximum 1 ha bos bosarbeid geleverd worden. Bij de beoordeling van de aanvragen hebben kleine privé boseigenaars ook steeds voorrang

Hoe sneller u de Bosgroep op de hoogte brengt van uw interesse in de uitvoering van beheerwerken, hoe beter. Zo kan de Bosgroep de projecten het beste plannen en voorbereiden en blijft er voldoende tijd om offertes op te vragen. De Bosgroep heeft namelijk geen eigen arbeiders in dienst maar zal steeds op de markt naar de beste uitvoerder zoeken.

Overzicht aangeboden types bosbeheerwerken en hun tarieven

Type beheerwerk Tarief Voor werkende leden van bosgroep MOV

Bestrijding invasieve exoten (Amerikaanse vogelkers, Reuzenberenklauw, Japanse duizendknoop)

20% reële kost obv offerte

Vrijstelling jonge aanplantingen 25% reële kost obv offerte

Aanleggen bosrand (4m breed) of onderetage in bestaand bos

20% reële kost obv offerte

(her)bebossing < 0,5 ha 20% reële kost obv offerte

Onrendabele dunning/hakhoutbeheer 20% reële kost obv offerte

Natuurinrichting (vb. aanleg poel,…) 100 euro per dossier

Vroeger gebruikte men het knothout als brandhout, voor vlechtwerk of als grondstof voor klompen en gebruiksgoederen. Nu we het knothout niet meer nodig hebben worden knotbomen te laat of niet meer geknot. Te zware takken kunnen door hun eigen gewicht afbreken. Een deel van de knot wordt mee afgerukt of de stam van de boom splijt open. Dit kan het einde van de

Het Regionaal Landschap Schelde-Durme doet een warme oproep om eigenaars van knotbomen te vinden wiens bomen dringend moeten worden geknot.

Geïnteresseerden kunnen hun naam, adres en telefoonnummer bezorgen aan jan@rlsd.be of telefonisch op 052 33 89 10. Voor meer informatie over het Regionaal Landschap Schelde-Durme en zijn projecten kan je terecht op www.rlsd.be

De bosgroep zelf beschikt ook over een lijst van een 70-tal brandhoutamateurs gespreid over het werkingsgebied. Deze mensen zijn regelmatig bereid kleinere boswerkzaamheden uit te voeren in ruil voor het brandhout dat erbij hoort. In het verleden hebben leden van de bosgroep zo al gratis kroonhout van populier kunnen laten opruimen of hakhout laten afzetten. Meestal is de vraag van de brandhoutamateurs groter dan het aanbod van onze leden-boseigenaars. Uw aanbod is dus steeds welkom voor onze rubriek brandhoutzoekertjes!

Start nu de voorbereiding van bosaanplantingen

Het plantseizoen loopt van eind november tot eind maart. In het algemeen is het voordelig zo vroeg mogelijk in het plantseizoen aan te planten. Zo kunnen de wortels van het plantgoed zich al goed vestigen en actief worden vóór de blaadjes uitlopen en vocht beginnen verdampen.

Indien u komende winter wenst te (her) bebossen kan u best de voorbereidingen nu starten. Een vergunning aanvragen

voor een nieuwe bebossing, boomsoorten kiezen en een aanplantingplan uitwerken, een subsidiedossier opstellen, bodemvoorbereiding uitbesteden, plantgoed bestellen, …moeten de aanplanting zelf immers nog vooraf gaan.

Een goed begin is het halve werk. Contacteer uw bosgroep indien u meer informatie wenst. De bosgroepen helpen u met plezier verder!

Ook aanbiedingen ander brandhout op stam welkom

Algemene Vergadering 2012: aangename en leerrijke ledendag

Bosgeschiedenis

Op een zonnige zaterdag in mei mocht de bosgroep in Berlare een zestigtal leden verwelkomen op zijn jaarlijkse algemene vergadering. Het activiteitenverslag en de rekening van 2011 werden toegelicht en goedgekeurd, net als de planning en begroting voor 2012. De Algemene Vergadering herverkoos Werner Pycke als lid van de raad van bestuur. Maar bovenal kon iedereen genieten van bosactiviteiten naar keuze. Een paar sfeerbeelden:

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

In de vorige BOSbode kon u lezen hoe onze bossen zich sinds de laatste Ijstijd ontwikkelden tot de paar duizend snippers die we vandaag kennen. Wat hebben de bossen ondertussen allemaal bijgedragen aan de welvaart van de mens?

De eerste supermarkt? Brandhout, timmerhout, meststoffen, voedselbron,... het intensieve gebruik beïnvloedde sterk het beheer van bossen. Door de grote vraag naar brandhout was een hakhoutbos de norm. De Hazelaar werd positief gediscrimineerd voor zijn voedzame noten en buigzame loten geschikt voor vlechtwerk. De Beuk echter ging achteruit bij intensief hakhoutbeheer.

Beweiding van bossen was niet ongewoon. Loof van Es en Olm werd geoogst

om in de winter het vee te voeden. Ook varkensdrift in bossen kwam veelvuldig voor. Het eten van wortels, insecten, paddenstoelen, wilde vruchten en eikels geeft het vlees een bijzondere smaak. De mens deed daarnaast zijn voordeel met de vele geneeskrachtige planten.

Boomschors vertegenwoordigde in de 15e eeuw 7% van de houtinkomsten omwille van zijn waarde voor de leerlooierij. Varens en heide werden gesneden en als stalstrooisel gebruikt.

De hoogdagen van het hakhout Bossen met hoog opgaande bomen, hooghout, zoals we vandaag kennen hebben eeuwenlang niet bestaan. De hakhoutlaag (brandhout) was meer dan twee keer zo veel waard dan de overstaanders (constructiehout). Het hakhoutbos werd ingedeeld in even veel delen -”houwen”-als er jaren in de hakhoutcyclus (8 à 12) zaten. Elk jaar liet men in één houw het hakhout afzetten. Houwen lagen voor langere tijd vast en grenzen bestendigd door het planten van rijen knotbomen, vaak haagbeuken.”Bosschers” of “ bosquillons” kapten het hakhout in dienst van de boseigenaar of de houtkoper “sij moeten oock de afgevelde struijcken geheel onder op de struijck effen cappen, sonder daer op trappekens te laeten ofte scheuren, op datter door geen cleuven water en can loopen ,waer doore de struijcken rotten ende vergaen”

Van mutsaard tot buches

De fijnste hakhoutloten en twijgen werden onder de voet of op het mutsaardpaard met een ketting tot een bundel –”mutsaard” samengeperst. Een mutsaarden werd in zijn geheel gestookt bijvoorbeeld om een oven aan te maken. Het dikkere brandhout vanaf diameter 7 cm werd op lengte (70 tot 120 cm) gekapt en in lengterichting in 2 tot 4 stukken gespleten en samengebonden tot een “fasseel” voor het stoken van industrieovens Het dikkere kliefhout werd op kortere lengte gezaagd tot blocken of buches

Opgaande bomen op maat

Voor bouwhout gebruikte men de boom met de omvang die het best voor het specifieke doel geschikt was. Dat betekent dat er in alle leeftijdsklassen werd gekapt, zowel krachtige goedgevormde bomen als exemplaren met een gebrek. In elk bos liet men enkele eiken zeer dik worden om –voor volgende generaties!?-als arm te kunnen dienen van een windmolen. Opvallend: bomen werden niet geveld maar gerooid. Ook de wortels werden mee geëxploiteerd. Tot 25% houtvolume zit immers onder de grond en hout was te waardevol -en werkkrachten te talrijk- om het eersgat te laten zitten. Putten moesten nadien wel gevuld worden, de verkoopsvoorwaarden voorzagen een boete het “putgeld” als dit niet was gebeurd.

Een demonstratie werken met handgereedschap in het bos Bezoek aan de historische eendenkooi

Met de fiets op verkenning in de ruime omgeving van Berlarebroek Wandeling langs het donkmeer

Bron: “Bossen van Vlaanderen” – een historische ecologie. Door Guido Tack, Paul Van den Bremt en Martin Hermy. Leuven, Davidsfonds, 1993.

Activiteitenkalender

Themadag bosbeheer en klimaatverandering

Zaterdag 13 oktober

bosgroep Midden oost-Vlaanderen

Het is evident dat de klimaatverandering ook op onze bossen een invloed heeft.

Sinds het begin van de twintigste eeuw is de gemiddelde temperatuur op aarde met ongeveer 0.74°C gestegen. Ook al lijkt de klimaatopwarming momenteel nog gering, ze heeft reeds duidelijk haar effecten op de natuur: grenzen tussen seizoenen vervagen, groeiseizoenen worden langer, stormen worden heviger. Ook voor onze inheemse bomen heeft de klimaatopwarming gevolgen. Komt er een verschuiving van het areaal van onze bomen? Groeien ze trager? Zijn er bomen die hier niet meer zullen groeien en komen daar nieuwe soorten voor in de plaats? Wat zijn de gevolgen voor het beheer van onze bossen?

Voor iedereen die zich afvraagt hoe onze bossen er binnen 50 jaar zullen uitzien organiseert NEC De Pastorie in samenwerking met de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Inverde een themadag “ bosbeheer en klimaatopwarming”.

9u30 tot 12u30 – infomoment met achtergrondinformatie

Lesgever: Inverde

Plaats: Gemeentelijke kleuterschool De Zonnevlier, Gentsestraat 40, Zonnegem (St-Lievens-Houtem)

Het infomoment is gratis, maar inschrijven is verplicht! Inschrijven kan via bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be of 09-267 78 60.

14u00 tot 16u30 – boswandeling met focus op al zichtbare gevolgen van klimaatverandering

Gidsen: Marina Clevis (bosgids en klimaatgids) en Rita Van Stappen (natuurgids)

Plaats van afspraak: info na inschrijving

De wandeling is gratis, maar inschrijven is verplicht! Inschrijven kan via bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be of 09-267 78 60.

Voor wie aan beide activiteiten wenst deel te nemen wordt een locatie voorzien waar de eigen picknick kan genuttigd worden.

Themawandeling Bosbeheer in het Hooggoed, St-Maria Aalter

Zondag 4 noVeMber Van 9u30 tot 12u30 bosgroep oost-Vlaanderen noord

Het Hooggoed heeft zijn naam te danken aan zijn relatief hoge ligging (20m!). Het gebied maakte deel uit van het Bulskampveld, destijds het grootste heidegebied van Vlaanderen. Vanaf de 17e eeuw werd de heide stelselmatig ontgonnen. De streek werd op grote schaal bebost op aangeven van kloosterordes die meer heil zagen in de bosopbrengsten. In het Hooggoed werd hierbij niet zelden gebruik gemaakt van beuk maar vandaag vind je er evengoed zomereikbestanden en naaldhout zoals Sitkaspar, fijnspar, Douglas, grove den en lork.

Een 100-tal hectare van het Hooggoed is sinds 1985 in eigendom van het Vlaamse Gewest. De boswachters van het Agentschap voor Natuur en Bos zorgen sindsdien voor een aangepast beheer dat streeft naar een natuurlijke mix van naaldhout en inheems loofhout.

Onder begeleiding van Marc Spanhove (boswachter in het gebied) bekijken we het bos en de resultaten van het gevoerde beheer.

Gids: Boswachter Marc Spanhove

Plaats van afspraak: Parking in het bos langs Stratem (Verbindingsweg Aalter/Sint-Maria-Aalter)

De wandeling is gratis, maar inschrijven is verplicht! Inschrijven kan via bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of 09-267 78 60 (maximum 25 deelnemers).

Iedereen welkom tijdens de Week van het Bos!

Op 14 oktober gaan we niet alleen naar de stembus, dan start ook de Week van het Bos Het thema dit jaar is toegankelijkheid. Met de slagzin

‘Iedereen welkom!’maken de organisatoren duidelijk dat bossen en natuurgebieden open staan voor iedereen.

Daarbij focussen ze op de ‘speciale’ initiatieven. De vlonderpaden, hondenlosloopzones, geocaching routes, de prikkel- en blote voetenpaden,… Het is maar een kleine greep uit het gevarieerde aanbod. Fietsers, ruiters, kinderen, vogelaars, personen met een beperkte mobiliteit,… voor iedereen is er in Vlaanderen wel een brokje natuur weggelegd. Het campagnebeeld vat het hele verhaal in één blik samen.

De Week van het Bos wordt georganiseerd door het Agentschap voor Natuur en Bos in samenwerking met BOS+ en Natuurpunt.

De Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV) vzw en Groenhart vzw gaan voortaan samen als BOS+ door het leven.

De Vereniging voor Bos in Vlaanderen timmert reeds meer dan 40 jaar aan de weg voor meer en beter bos in Vlaanderen. Groenhart doet sinds een 10-tal jaar hetzelfde in de tropen. Beide organisaties hebben goede banden en de samenwerking werd de voorbije jaren enkel intensiever. Samen met elkaar en met andere organisaties gaan we voor meer en beter bos: BOS+.

Meer info op www.bosplus.be

Veiligheidskledij

Veiligheidskledij: speciaal aanbod voor Bosgroepleden!

Veilig werken met de kettingzaag

Bezint eer ge begint!

Een motorzaag is een erg lawaaierig ding dat trilt, olie sproeit en uitlaatgassen in het rond blaast. Aan één uiteinde draait er een scherpe zaagketting en in de buurt vallen bomen en zwiepen takken.

Beschermende veiligheidskledij voor het werken met een motorzaag is dus geen overbodige luxe. Verderop in deze Bosbode bieden we u daarom de mogelijkheid enkele basisstukken te bestellen.

Maar veiligheidskledij alleen volstaat niet als garantie op veilig werken. Als je niet weet wat een kick-back is, waarvoor een kettingrem dient, hoe je een boom in de juiste richting velt of hoe hout onder spanning zich gedraagt, dan kan veiligheidskledij ook niet veel helpen. Zorg er dus voor dat je een veilige machine hebt en dat je weet hoe ze gebruikt moet worden. Via de bosgroep kan je voordelig een cursus “veilig werken met de kettingzaag” volgen.

PBM’s of persoonlijke beschermingsmiddelen

Broek

Een kettingzaag is scherp en heeft een snelheid van ongeveer 70 km/u... De broek met zaagbescherming beschermt tegen diepe snijwonden van een bewegende zaagketting doordat in de voering lange vezels zitten die de ketting bliksemsnel blokkeren.

Schoenen

Zaagschoenen bestaan als lederen of rubber laarzen. Wat je verkiest hangt af van persoonlijke voorkeur en van hoe hoog het water in je bos staat.

Hun gemeenschappelijk eigenschappen zijn stevigheid, een stalen neus, een geprofileerde zool en extra bescherming op de wreef van de voet. Zo beschermen veiligheidslaarzen je tegen inzagen met de motorzaag en verplettering door zware voorwerpen. Bovendien is stevig staan en niet uitglijden enorm belangrijk met een motorzaag in je handen.

Draag steeds je zaagbroek OVER je laarzen om je enkels en onderbenen extra te beschermen.

Handschoenen

Het doel van handschoenen is tweeledig. Het meest voor de hand liggende is je handen beschermen tegen allerlei verwondingen: bramen, stukken hout, een afgesprongen ketting,... Wat misschien minder goed geweten is, is dat ze nodig zijn om de trillingen van de kettingzaag te dempen. Die trillingen doen immers na een tijdje de aders in je handen samentrekken, wat slecht is voor de doorbloeding. Lederen handschoenen dempen het best de trillingen.

Helm met gelaatscherm en oorkleppen

De helm zelf beschermt je hoofd tegen vallende en wegzwiepende takken. Opgelet, een plastic helm wordt langzaam maar zeker aangetast door zonlicht en is na 3-5

jaar aan vervanging toe. Daarom staat er steeds een fabicagedatum ingestempeld. Let bij aankoop op de CE-keuring, recente fabricagedatum en bewaar hem niet in het zonlicht.

Het scherm of gelaatbescherming (meestal fijn gaas, soms plexi) scharniert op de helm en neemt amper zicht weg, maar beschermt je gezicht tegen het meeste zaagsel en takken. Niets zo vervelend als een vuiltje in je oog, of erger!

De oorkleppen of gehoorbescherming ten slotte dienen om hele fijne trilhaartjes diep in je oor te beschermen. Die breken namelijk af als je langdurig blootgesteld wordt aan lawaai, waardoor je slecht gaat horen. Dit is een geleidelijk proces, dat je niet merkt tot het te laat is.

De gehoorbescherming dempt enkel het lawaai, ze neemt niet alle geluid weg: krakend hout bijvoorbeeld kan je nog steeds horen. Ook helpers, die bijvoorbeeld met het verzaagde hout door het bos zeulen, dragen best een helm met gehoorbescherming.

Word gezien!

Je veiligheidsuitrusting is pas helemaal af met een opvallend gekleurde vest. Dat kan een profi houthakkersjas zijn, of eender welk ander fel gekleurd kledingsstuk. Als je compagnon je maar ziet staan. En dat geldt zeker ook voor helpers.

Voor als het toch fout zou gaan… Werk niet alleen en voorzie een EHBO-kit. Houd een GSM bij de hand en parkeer je wagen vertrekkensklaar.

[Naar een artikel van Robbie Goris en Koen Pans van Inverde, een organisatie die opleidingen in bos-, groen- en natuurbeheer organiseert. Meer info: www.inverde.be]

DeBosgroep hecht veel belang aan veilig werken in het bos. Daarom bieden wij u de kans degelijk materiaal aan te schaffen tegen zeer interessante voorwaarden. Bij deze actie kunnen de werkende leden van Bosgroep OostVlaanderen Noord (BON) en Bosgroep Vlaamse Ardennen (VAD), genieten van een uitzonderlijke korting van 15 % op de normale verkoopprijs. De korting per werkend lid wordt wel geplafonneerd op € 50. Ook andere geïnteresseerden kunnen via ons bestellen, maar kunnen niet van de 15% korting genieten. Meer info over de bestelwijze vindt u hieronder. Neem gerust contact op met uw Bosgroep als u nog bijkomende vragen heeft.

Praktisch:

Stap 1: U vult bijgevoegd bestelformulier in en stuurt dit tegen uiterlijk vrijdag 12 oktober 2012 naar uw bosgroep. Indien u zaagbroeken en/of jassen bestelt dient u volgende gegevens in te vullen (zie ook bestelformulier): voor de broek: uw lengte, de omtrek van uw taille en uw staplengte (beenlengte gemeten langs de binnenzijde); voor de vest: maat S,M,L,XL of XXL.

Stap 2: De bosgroep verzamelt alle bestellingen en bezorgt de bestellingen gegroepeerd aan KOX tegen begin november. U zult van KOX rechtstreeks een factuur ontvangen. Nadat u de factuur heeft betaald, worden de bestelde artikelen door KOX aan huis geleverd per koerierdienst. In ruil voor deze rechtstreekse thuislevering betaalt u € 5,50 (excl BTW) transportkost. Deze transportkost zal u aangerekend worden via de factuur van KOX.

Stap 3: Om als werkend lid van BON en VAD uw korting van 15% te krijgen, bezorgt u aan uw bosgroep een kopie van de factuur van KOX en uw rekeningnummer. Wij storten uw korting op uw rekening.

Stap 4: Indien omruiling van een artikel noodzakelijk is, regelt u dit rechtstreeks met KOX.

Mistral – tuinbroek Mistral pak – heupbroek Mistral Jack Mistral pak - tuinbroek Zaaghelm (*) Alle zaagbroeken voldoen aan de Europese norm EN 381-5. Conform deze norm betekent ‘Klasse 1’ dat dergelijke broeken bescherming bieden bij een kettingsnelheid van 20m/s. De zaagbeveiliging (=speciale vulling die de kettingzaag blokkeert) bevindt zich 180° aan de voorzijde + 5 cm aan de linkerzijde van beide broekspijpen.

Zaagschoen Rubberen laars Biber Sapi Handschoen Island Combi brandstofhouder

kettingolie Anti-Teken set Vijlset Velhevel Ronde vijlen

Cursusaanbod 2012

Bestelformulier

Erzijn nog enkele plaatsen vrij voor de laatste cursussen van 2012. Niet gevonden wat u zocht? In de volgende BOSBode presenteren we u alle nieuwe cursussen voor 2013.

PRAKTIJKCURSUSSEN

Waar? In het werkingsgebied van de Bosgroep OostVlaanderen Noord. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn : €15; overige deelnemers €20

‘Lees eens een bos’ (max. 25 deelnemers)

Hoe ziet mijn bos er uit? Hoe was dat vroeger? En hoe wil ik dat het verder evolueert? Dit zijn drie basisvragen die een bosbeheerder zich stelt alvorens in te grijpen. Je leert tijdens deze cursus zelf een antwoord formulieren op deze vragen. Je bekijkt samen met andere cursisten hoe deze antwoorden passen binnen de criteria duurzaam bosbeheer. En vooral : je leert vanuit deze antwoorden beheermaatregelen nemen. Dit is een cursus voor buitenmensen. Geen leslokaal, meteen het bos in : kijken, bespreken en besluiten nemen!

Wanneer ? Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV) : zaterdag 22 september 2012

‘Snoeien van bosbomen’ (max. 10 deelnemers)

Kox Trento comfortabele snijbestendige boslaars voor licht en middelzwaar terrein.

ca. 20 cm, gewicht 2300 g, slijtvaste zolen,waterafwerend leder

TrieEst. Hoogwaardige rubberen laars met stalen neus. Zaagbescherming rondom.

II, klasse 2, mt. 38-48

Bosbouwhandschoen Island. Comfortabele winterhandschoen met elastisch manchet.

Accesoires 9519 Kox Combi brandstofhouder in rood, met 2 compartimenten voor 5,5 liter brandstof en 2 liter kettingolie. Met schenktuit en afsluitdoppen.

Kox 2 takt olie SM 1:50, 1 liter fles met schaalaanduiding. Geschikt voor motorzaag en bosmaaier.

Kox Bio kettingolie, verpakking van 5 liter. Biologisch snel afbreekbaar, keurteken Blauwe Engel.

met ronde vijl, vergemakkelijkt het vijlen diam. 4 mm voor 3/8” of 4,5 mm voor 3/8” of 4,8 mm voor 325” of 5,5 mm voor 3/8”

Deze cursus is bedoeld voor iedereen die begeleidingssnoei bij bomen wil uitvoeren. U leert waarom & wanneer bomen gesnoeid worden en u leert de juiste snoeitechniek toepassen.

Wanneer ? Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV) : zaterdag 29 september 2012 (NOG 2 PLAATSEN)

Waar? In het werkingsgebied van de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn : €12,5; overige deelnemers €73

THEORIECURSUSSEN

Velgereedschap

bestaande uit vijlhouder, ronde vijl (4,8 mm), platte vijl, dieptebegrenzermal en groefreiniger

73518 Kox tekenverwijderaar De handige kaart vor het veilig verwijderen van teken. Het risico van het binnendringen van de gevaarlijke ziekteverwerkker Lyme wordt gereduceerd.

VOORDEELTIP Anti-Teken set bestaat uit bosbouw slobkous, anti-teken pompspray en Kox tekenverwijderaar

Kunststof velwig. Stabiel en licht voor veilig werken zonder kettingbeschadiging. 25 cm lang. 7,21 € 7,36 €

97.206 Lange Velhevel. 130 cm, 3,4 kg staal, met in hoogte verstelbare kantelhaak. 60,11 € 60,26 €

Markering 9741 voor langdurige markering van KOX. Goede,langdurige zichtbaarheid, sneldrogend, 500ml, blauw,oranje of wit 5,34 € 5,49 €

Sapies 97120 Biber sapi met essenhouten steel. Rugzijde getand voor het duwen van hout. 64,29 € 64,44 €

1 Werkend lid = eigenaar van bossen uit het werkingsgebied van Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender of Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord die lid is van de betreffende bosgroep.

2 Andere = lid van bosgroep Midden Oost-Vlaanderen, niet-boseigenaars of boseigenaars uit een ander werkingsgebied

‘Natura 2000 – een Europese kijk op onze natuur’ (max. 25 deelnemers)

In Europa vinden we nog prachtige natuur, maar bijna overal is deze op één of andere manier bedreigd. Daarom heeft de Europese Unie een aantal wetten uitgeschreven die de natuur in Europa moeten beschermen. Ook in Vlaanderen liggen zo’n stukjes natuur die Europa belangrijk vindt. Hoe Vlaanderen de Europese wetgeving omzet in de praktijk leer je in deze cursus.

Wanneer ? Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord (BON) : (2 avonden) donderdag 18 en donderdag 25 oktober 2012

Waar? In het werkingsgebied van de Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen. De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn : €15; overige deelnemers €20

CURSUSSEN IN OPEN AANBOD INVERDE

Het uitgebreide cursusaanbod van Inverde omvat voor elk wat wils. Tijdens de maanden oktober, november en december kan je kiezen uit onderstaande opleidingen. Het volledige aanbod kan je raadplegen op de website van Inverde.

Wat met zieke bomen?

- woensdag 19 september 2012 van 9u30 tot 16u30 te Gent Bomen snoeien

- dinsdag 25 september 2012van 8u30 tot 15u30 te Aalter Bosbeheer en klimaatopwarming

- maandag 15 oktober 2012van 19u30 tot 22u te Gent

Intensieve opleiding Kettingzaag

- van dinsdag 23 tot en met 26 oktober 2012 te De Pinte Bomen knotten

- dinsdag 11 en woensdag 12 december 2012 van 8u30 tot 15u30 te Gontrode

Voor alle opleidingen en activiteiten is vooraf inschrijven verplicht.

Dat doe je via www.inverde.be of telefonisch op 02 658 24 94

Brandhoutzoekertjes

Via deze rubriek brandhoutzoekertjes brengen we regelmatig verkopers van brandhout en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde.

Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende loten brandhout beschikbaar gemeld. Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep.

BRANDHOUTAANBOD

- Sint-Pauwels

- 5 stère den, gezaagd op 1 meter, ongekloven.

- 3,5 stère fijnspar, gezaagd op 1 meter, ongekloven.

- 17 stère populier, gezaagd op 1 meter, gekloven.

- 3 stère loofhout gemengd (zEls, berk, diversen), gezaagd op 40cm, ongekloven.

Hout kan nog verzaagd en gekloven worden naar wens. Prijs otk

- Aalter, gezaagd op 40 cm, droog en gekliefd hout: 3/4 Beuk, Eik en 1/4 Els en Berk, 65 € / stère

Ook uit andere Oost-Vlaamse regio’s krijgen de bosgroepen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoekt u als boseigenaar dus naar een goedkope manier om uw hakhout nog eens af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!

Bos te koop:

Te Herzele (Hillegem) 3.5 ha bos (Populier) + 3 ha akkerland (boomkwekerij)

Contacteer Bosgroep Vlaamse Ardennen voor meer informatie