de bosbode 2013 - 3

- Snoeien in het bos

- Bosgroepnieuws

- Soort in de kijker: spechten

- Activiteitenkalender

- Veilig werken met de kettingzaag

- Veiligheidskledij: speciaal aanbod voor bosgroepleden

- Cursusaanbod

- Brandhoutzoeker s

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Jaargang 9– nr 3

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

Redactie

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud Plouy, Karen Dequidt, Kristof De Rous, Maarten Decoene, Jakob Derks

Fotografie

Cover: Vildaphoto Yves Adams

Hans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maud

Plouy, Maarten Decoene, Vildaphoto Rollin

Verlinde en Yves Adams, Fotolia, Kristof De Rous, Jakob Derks, Rik Vande Kerchove, Johan

Buckens

Lay-out

Koloriet – Leefdaal

Druk

Parys Printing N.V – Evergem

Papier

Deze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage

9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Jozef Dauwe

p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen

Noord vzw

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Raad van bestuur BON

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Leen Meersschaert, Frans De Jonghe, Ingrid

Puylaert, Jozef Van Eeckhout, Nicole

Van Duyse, Pierre d’Alcantara, Maurits

Adriaenssens, Guy Bonsecour, Kristien Dierick.

Raad van bestuur MOV

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef

Wittouck, Norbert Van Stichel

Raad van bestuur VAD

Gedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Paul Lievens, Pierre Depoorter, Jozef Van Crombrugge, Jan Van Huffel, Peggy Van Laethem, Paul Vanderroost

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze databank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

Uw bos, onze zorg

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek verenigd.

Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.

“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bosgroepen. De bosgroepen informeren adviseren en organiseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie

De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcursussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos

U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een beheeradvies op maat van u en uw bos.

3. Hulp bij uw bosadministratie

De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid

U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vragen.

2. Organisatie van beheerwerken

De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies

De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals ‘kettingzaag, bosmaaier, houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Word gratis lid

Het feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet automatisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.

Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere verplichtingen in.

Digitale Bosbode

Wil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecreteriaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp

bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:

• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

p.a. Provincie Oost-Vlaanderen

– Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Maud Plouy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord vooraf

Beste boseigenaars en bosliefhebbers,

Ik stel u met plezier een nieuw en zeer gevarieerd exemplaar van ons tijdschrift voor. Over de edities heen proberen we u te laten kennis maken met de vele aspecten van bos en bosbeheer. Zoals u weet hebben de bosgroepen aandacht voor alle bosfuncties.

Het artikel over snoeien laat u ontdekken hoe kleine maar goed uitgevoerde maatregelen op het juiste moment de economische waarde en vitaliteit van uw bos kunnen doen toenemen. De actieve buitenwerkers raad ik aan zeker ook het artikel over veiligheidskledij te lezen. Zonder te willen “zagen”: een kleine investering kan u veel ellende besparen. De voorbije maanden verkochten tientallen boseigenaars hun hout op stam met hulp van hun bosgroep. U leest in deze Bosbode dan ook wat de actuele houtprijzen zijn.

Dat bossen ook prachtige natuurwaarden huisvesten wordt in deze editie van de BOSbode geïllustreerd met de spechten als soort in de kijker.

Onze Oost-Vlaamse bosgroepen zitten vol plannen voor de toekomst. Er wordt gewerkt aan gezamenlijke bosbeheerplannen. Maar ook voor de bosgroepen zelf worden plannen gemaakt. En daarbij is de mening van onze leden uitermate belangrijk. De leden van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord kregen de kans om via een schriftelijke enquête -aangevuld met discussies tijdens de Algemene Vergadering- het beeld van hun ideale bosgroep te verfijnen. Als belangrijkste element komt duidelijk bovendrijven: de adviesverlening aan eigenaars in hun bos via een gratis terreinbezoek. Op de tweede plaats van de top 10 van de leden staat de Bosbode…

Ik wens u veel leesplezier!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Snoeien in het bos

Snoeien doet bloeien, zegt men weleens. Zoals vele oude wijsheden bevat deze uitspraak zeker een kern van waarheid. Zoals vele oude wijsheden heeft deze uitspraak te maken met voedsel.

Bij fruitbomen is het namelijk belangrijk om voldoende te snoeien opdat er licht en lucht in de kruin kan doordringen, essentieel voor de ontwikkeling van de vruchten. In een bos gaat het echter niet in de eerste plaats om de bloei maar wel om de groeivorm van de bomen.

Een goede bosboom is een boom die zo recht mogelijk naar boven groeit, liefst met een aanzienlijke takvrije stamhoogte en een evenwichtige kruin.

Haalt u zich maar eens het verschil tussen een solitaire beuk en een bosbeuk voor de geest. Een vrijstaande parkboom, met quasi onbeperkte plaats om groeien, waaiert breed uit en vormt een indrukwekkende kruin die bovendien vrij laag begint. In bosverband daarentegen wordt de beuk vooral zeer hoog, met een indrukwekkende takvrije stamlengte. Denk maar aan de zogenoemde beukenkathedralen zoals in het Zoniënwoud.

Wat heeft dit nu met snoei te maken? Wel, snoei is geen menselijke uitvinding maar is iets waar de natuur deels ook zelf voor kan zorgen.

De natuur als bosarbeider

Wanneer bomen dicht genoeg op elkaar staan, laten de meeste boomsoorten vanzelf een groot deel van hun takken vallen.

Dit noemt men natuurlijke takreiniging. Het is voor de boom immers verspilling om energie te blijven steken in takken die misschien ooit hun nut bewezen hebben, maar intussen constant in de schaduw gehuld zijn. Het is beter om die te laten vallen en in plaats daarvan te investeren in takken met toekomst, en dus volop in te zetten op hoogtegroei. Een solitaire boom heeft langs alle kanten rechtstreeks toegang tot het zonlicht, en zal dus veel meer in de breedte uitgroeien.

Bij bosaanplantingen wordt de natuurlijke takreiniging zo veel mogelijk gestimuleerd. De gewenste takvrije stamhoogte voor kwaliteitshout bedraagt ongeveer 6 meter, bij populier 9.

Er zijn verschillende methodes om dit te verwezenlijken, bv. zorgen voor een rijke onderbegroeiing, planten volgens de QD-

Een eik die zijn zin mocht doen Versus eiken in bosverband

methode, waarbij de aandacht op een boom in het centrum van een klein groepje wordt toegespitst, of een hoge plantdichtheid gebruiken. Onder andere om subsidieredenen wordt doorgaans voor deze laatste optie gekozen. Hierbij moet er op gelet worden dat de verschillende boomsoorten, indien er soorten gemengd worden, compatibel zijn. Te snel groeiende soorten zouden immers trager groeiende soorten volledig weg kunnen concurreren, en het is ten slotte de bedoeling dat enkel de lage takken afsterven, niet de hele boom.

Ook wanneer er gezorgd wordt voor onderbegroeiing met andere boom- of struiksoorten, is het zaak om de juiste combinaties te kiezen. Zomereik bijvoorbeeld heeft de neiging om veel zijtakken, dubbele toppen en waterlot te vormen. Hazelaar werpt veel schaduw en bereikt een hoogte van een zestal meter, wat overeenkomt met de gewenste takvrije stamlengte voor de eik. Een paar van deze struiken rond een eik vormen dus de ideale aansporing voor de boom om in de hoogte te groeien en zijn lagere takken af te werpen. Er moet natuurlijk wel op gelet worden dat de boompjes niet volledig overschaduwd worden door de nevenetage.

De handen uit de mouwen

De natuur werkt echter niet altijd zoals wij het graag hebben. Bij bepaalde boomsoorten of herkomsten laat deze natuurlijke takreiniging wel eens te wensen over. Daarnaast bestaat er een verschil tussen zogenaamde monopodiale en sympodiale soorten. Monopodiale bomen bezitten één

duidelijk herkenbare doorgaande spil en groeien meestal probleemloos de hoogte in. Sympodiale bomen zijn zwaar vertakt en groeien zelden recht. De meeste naaldbomen maar ook beuk, es en populier zijn monopodiaal. De andere categorie wordt vertegenwoordigd door bijvoorbeeld eik, linde, berk, tamme kastanje en robinia. Deze soorten hebben meer begeleiding nodig om tot een rechte stam te komen. In sommige gevallen loont het dus de moeite om zelf de snoeischaar ter hand te nemen.

Men mag ook niet te hard van stapel lopen. Er wordt aangeraden om per keer niet meer dan twee meter stam te onttakken. Vooral bij snelgroeiende boomsoorten kan een overdadige snoei de vorming van zuigers bevorderen, een zeer ongewenst effect. Beter is het in dit geval om jaarlijks lichte snoei toe te passen. In een dicht bosbestand snoeit men best voor het eerst levende takken wanneer de bomen zes meter hoog zijn en een stamdiameter van minimum 10 centimeter hebben.

Snoeien moet met overleg gebeuren. Zoals eerder vermeld, is het belangrijk om te bepalen welke takken weggehaald moeten worden en hoe veel.

Materieel

Voor kleinere twijgen is het aan te bevelen om met de snoeischaar te werken. Voor moeilijk te bereiken takken kan men gebruik maken van een stokschaar, een steekbeitel of gewoon een ladder. Handzagen zijn geschikt voor dikkere takken maar zullen hoe dan ook een minder egale snijwond veroor-

zaken dan een snoeischaar. Hoe gladder en kleiner de snoeiwonde, hoe minder kans op infecties en wildscheuten.

Voor hoogtes boven de vier meter wordt best gewerkt vanop een ladder, aangezien het gebruik van een stokzaag op deze hoogte zeer belastend is.

Techniek

In tegenstelling tot dieren, herstellen planten nooit echt van een verwonding. Waar bij

LOOFBOMEN

ons beschadigd weefsel volledig kan genezen, kan een boom dit enkel overgroeien. Het is belangrijk dat de snoeier dit proces zo goed mogelijk in de hand werkt.

Te dicht langsheen de stam snoeien, levert grote snoeiwondes op die gevoeliger zijn voor infecties. Om dit alles te begrijpen, kijken we even naar de ingebouwde ehbokoffer van de boom.

Een boom beschikt over vier mechanismen om op beschadigen te reageren: I wondoxydatie.

Dit is een passieve chemische reactie waarbij dode parenchymcellen oxyderen. Dit kan

zowel tijdens het groei- als tijdens het rustseizoen gebeuren, en verhindert het binnendringen van schimmels.

II afgrendeling.

Een tweede reactie is afgrendeling. Hierbij vormt de boom een verstevigde barrière tussen het afgestorven hout en het levende deel, om een verdere aantasting te voorkomen. Dit mechanismen kan nog eens opgedeeld worden in vier deelreacties. Voor de geïnteresseerden: google eens op het CODIT-model van Alex Shigo. In tegenstelling tot oxydatie kan een efficiënte afgrendeling enkel tijdens de actieve groeimaanden

gebeuren. Daarom gebeurt vormsnoei het best in de zomer.

III wondreactiehout

Wondreactiehout wordt ook wel vals kernhout genoemd, waar het –ondanks zijn vaak donkerdere kleur- wel iets van wegheeft. Dit hout bestaat uit dood weefsel maar behoudt wel een zekere sterkte.

IV wondovergroeiing.

Zoals reeds gezegd, is een boom niet in staat om beschadigd weefsel te herstellen. In plaats daarvan wordt de wonde vanuit het levende cambium overgroeid en geslo-

ten. Onder de nieuwe bast blijft de wonde echter een zwakke plek in het hout.

Wat zijn nu de risico’s van een foute snoei? Wanneer een dode tak glad langs de stam afgezaagd wordt, worden de reeds bestaande afgrendelingszones doorbroken en moeten er nieuwe gevormd worden. Bij levende takken heeft het afzetten van de takkraag tot gevolg dat het wondweefsel binnen in de stam gevormd wordt in plaats van aan de basis van de tak. (afbeeldingen).

Ook belangrijk is het om niet te veel in een keer te snoeien. Het is aan te raden om maximaal een derde van de kroon weg te halen tijdens een snoeibeurt.

To snoei or not to snoei?

Snoeien heeft zeker zijn voordelen, maar in een bosbouwcontext is een kosten-batenanalyse nuttig. Begeleidingssnoei bij jonge aanplant is relatief makkelijk en zorgt voor een positieve evolutie van het bosbestand. Levende takken weghalen heeft wel een grote negatieve impact op de groeisnelheid van jonge boompjes.

Opsnoeien is een kostelijke aangelegenheid, en als er niet gestreefd wordt naar hoogwaardig kwaliteitshout, loont het vaak de moeite niet waard. De snoeikosten lopen exponentieel op naarmate men hoger snoeit. Ook het risico op verwondingen stijgt. Enkel bij bomen die reeds alle eigenschappen van een kwaliteitsstam vertonen, is snoei op latere leeftijd aan te bevelen. Bovendien moet men het hout dan ook

vermarkten als gesnoeide stammen, en het bijvoorbeeld via een rondhoutverkoop aanbieden.

Meer lezen?

- Balleux, Pascal: Guide technique pour des travaux forestiers de qualité. Région Wallonne, 2006

- Hettesheimer, Bernhard et al.: Kwalificeren-dimensioneren. Een bosbeheerstrategie. Zentralstelle de Forstverwaltung, Rheinland-Pfalz, 2009

- Jansen, Patrick: Opsnoeien. Achtergronden en certificering. ProBos, Wageningen, 2010

Een iets te vlijtig gesnoeide boom

Onze toekomstplannen: wat denken de leden ervan?

De laatste maanden is de bosgroep druk bezig geweest om na te denken over onze prioriteiten voor de toekomst. We maken immers een beleidsplan voor de komende 6 jaar. In deze woelige tijden van de Interne Staatshervorming geen gemakkelijke opdracht, maar daar laten we ons niet door afschrikken.

Om een goed plan te kunnen maken, is het cruciaal te weten wat de leden denken over hun bos en over het werk van de bosgroep. Daarom kregen alle leden in maart een enquête toegestuurd. Zoals u in de vorige Bosbode kon lezen, hadden we ook een discussiesessie tijdens de algemene vergadering. In kleine groepjes konden de leden van gedachten wisselen over de prioriteiten van de bosgroep voor de toekomst. Momenteel worden de resultaten van dit alles nog verder verwerkt door de raad van bestuur om tot een degelijk beleidsplan te komen. Toch geven we u al een voorproefje van de resultaten van deze bevragingen.

De enquête

In de enquête die alle leden toegestuurd kregen, werd enerzijds bevraagd naar wat de leden belangrijk vinden voor hun bos. Anderzijds werd geïnformeerd naar hun mening over het contact met en de werking van de bosgroep.

Van 47 leden ontvingen we een ingevulde enquête. Opvallend is dat 83% van de respondenten heeft aangeduid hun bos belangrijk te vinden voor de natuurwaarden. Het belang van eigen recreatie werd door 74% van de respondenten aangeduid en 70% van de respondenten vindt het oogsten van brandhout uit eigen bos belangrijk.

Zowel openstelling voor recreanten als het oogsten van hout voor verkoop, scoort laag bij de respondenten.

Op de vraag waarvoor de leden reeds eerder contact hadden met de bosgroep, werden

met overweldigend succes de Bosbode, een terreinbezoek en ook advies en informatie aangeduid. De cursussen, infoavonden en wandelingen scoorden hier opvallend laag. De helft van de respondenten gaf aan de Bosgroep ook te kennen van de organisatie van werken in het bos.

De discussiesessie

Tijdens de discussiesessie op zaterdag 4 mei te Wachtebeke, wisselden 71 leden van gedachten over de prioritaire doelstellingen voor de bosgroep. In kleine groepjes werd gediscussieerd over een lijst met 30 mogelijke –soms uiteenlopende- doelstellingen. Aansluitend aan de discussie kon elke aanwezige aangeven wat voor hem/haar de 10 belangrijkste doelstellingen waren uit de hele lijst. Op die manier werd ieders mening meegenomen en kwamen we tot een top-10 van de voor de leden allerbelangrijkste doelstellingen voor de bosgroep (zie kader).

Dit betekent uiteraard niet dat de doelstellingen die buiten deze top-10 vallen niet meer belangrijk zijn. Integendeel. Maar

deze oefening met de leden, laat zien wat de leden echt prioritair vinden.

En hoe gaat het nu verder …?

De raad van bestuur zal knopen doorhakken en het beleidsplan afwerken zodat het tegen 1 oktober 2013 bij het ANB kan ingediend worden. Om dit te doen zal de raad van bestuur alle input van de leden gebruiken en verwerken. Maar uiteraard zal dit getoetst worden aan de wetgeving, de verwachtingen van de overheid t.o.v. de bosgroepen en de op til zijnde wijzigingen voor de bosgroepen. In uitvoering van de interne staatshervorming zullen de bosgroepen vanaf 1 januari 2014 immers voor erkenning en subsidiëring afhangen van de provincies en niet langer van het ANB. Er zijn dus heel wat onzekerheden momenteel en het beleidsplan zal dan ook als een flexibel instrument opgemaakt worden.

Meer informatie?

Contacteer het bosgroepsecretariaat!

De top-10 van de bosgroepleden

1 Adviesverlening aan eigenaars in hun bos via gratis terreinbezoek

2 Uitgeven van de Bosbode viermaal per jaar

3 Uitvoeren van onrendabele beheerwerken met gesubsidieerde arbeiders

4 Administratieve hulp eigenaars bij aanvraag kapmachtiging, subsidie,

5 Het verhogen van de naambekendheid van de bosgroep

6 Actie ondernemen om de natuurfunctie van het bos meer in de kijker te zetten

7 De bosgroep moet een neutrale schakel/spreekbuis zijn tussen de boseigenaar en de overheid om signalen te kunnen doorgeven

8 Organiseren van vormende activiteiten voor de leden (cursus, excursie, …)

9 Organisatie van een gezamenlijke, openbare brandhoutverkoop

9bis. Meer inzetten op de digitale informatiekanalen naast de bestaande website (vb. blog, digitale nieuwsbrief, …)

10 Inzetten op de realisatie van bosuitbreiding in het werkingsgebied

Uitvoering van exploitaties

De zomer was een drukke tijd voor onze bosgroep. Heel wat loten uit de gezamenlijke houtverkoop van april 2013, werden deze zomer geëxploiteerd. Een goed tijdstip, omdat je bij droog weer de bodemschade tot een minimum kunt beperken. Bijna alle kappingen betreffen dunningen in naaldhout. Door het kappen van een deel van de bomen, krijgen de mooiste bomen meer licht en kunnen ze beter groeien. Een dunning brengt ook licht op de bosbodem, waardoor er natuurlijke verjonging kan komen.

De exploitaties van de loten Keigatbos Naaldhout, Keigatbos Loofhout, Lembeekse bossen, Roosenberg Naaldhout, Roosenberg Loofhout en Kloosterbos gingen eind juni/begin juli allen in uitvoering. Sommige kappingen werden ondertussen ook reeds helemaal afgewerkt. Samen met koper ‘Houthandel Ras’ organiseerde de bosgroep een bezichtiging van de werken te Wachtebeke. Ondanks het slechte weer, daagden toch zo’n 25 geïnteresseerden op om de harvester in actie te zien. Hierna kregen ze een woordje uitleg van de bestuurder van de machine.

Het uitgebreid bosbeheerplan Drongengoed werd door het Agentschap voor Natuur en Bos goedgekeurd op 17 juni 2013! Het is een gezamenlijk bosbeheerplan voor de domeinbossen van ANB (418 ha) en voor 70 ha privaat bos van 12 verschillende eigenaars. De bosgroep begeleidde de opmaak van het beheerplan voor het gedeelte privaat bos.

Het Drongengoedbos is het grootste aaneengesloten bosgebied van OostVlaanderen en is bijzonder waardevol. Ook voor de private bossen zijn heel wat bosbeheerwerken voorzien in het beheerplan die ten goede komen zowel aan de ecologische als de economische functie van het bos. Vanaf nu kunnen deze werken in uitvoering gaan.

Wenst u ons te contacteren ? Bosgroep oost-Vlaanderen noord VzW

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 9000 Gent Tel. 09/267 78 60

De geruimde stammen worden vanop de uitrijcombinatie op een oplegger geladen.

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

Gezamenlijke houtverkoop leverde mooie resultaten op

Ditvoorjaar organiseerde de bosgroep opnieuw een gezamenlijke houtverkoop voor de geïnteresseerde leden. Twaalf boseigenaars deden beroep op hulp van de bosgroep om bomen op stam uit het bos te verkopen. Zo werden 10 loten eindkap populier op de markt gebracht en 1 lotje dunning in naaldhout.

Vooraf werden de nodige kapmachtigingen aangevraagd en werd het aanduiden en opmeten van de te kappen en verkopen bomen georganiseerd. Alle gegevens (boomsoort, aantal, afmetingen, ligging) van de bomen die te koop zijn werden gebundeld in een houtcatalogus. Daarin worden ook algemene en bijzondere verkoopsvoorwaarden beschreven.

De algemene verkoopsvoorwaarden werden door alle Vlaamse bosgroepen samen uitgewerkt om de verkopende boseigenaars zekerheid te bieden over de administratieve afhandeling van de houtverkoop. De bijzon-

dere verkoopsvoorwaarden leggen exploitatievoorwaarden vast die het bos voor de toekomst moeten beschermen.

Een dertigtal houtkopers/exploitanten actief in Oost-Vlaanderen kregen de houtcata-

logus opgestuurd. Een tiental houtkopers/ exploitanten brachten biedingen uit op meerdere loten uit de houtcatalogus. Meer dan 3 500 kubieke meter hout van 2000 bomen brachten de verkopende eigenaars samen 141 885 euro op.

Start nu de voorbereiding van bosaanplantingen

De aanplanting van nieuwe boompjes is een belangrijk moment voor bos en boseigenaar.

Neem deel aan de jaarlijkse gezamenlijke (her)bebossing via de bosgroep en geniet van advies en voordelige prijzen.

De Bosgroep adviseert u over de boomsoorten die het meest geschikt zijn om tot mooie resultaten te komen in uw eigen bos. Specifiek voor populieren kan u bij de Bosgroep terecht voor informatie over die variëteiten die het meest tolerant zijn voor aantastingen door de roestschimmel.

Voor (her)bebossingen met inheemse loofbomen (behalve populier) kunnen subsidies worden verkregen van het Agentschap voor Natuur en Bos. Vaak kan u met de verkregen subsidie de kosten gemaakt voor de aanplanting bijna volledig bekostigen. Als u dat wenst maakt de Bosgroep voor u de subsidieaanvraag op om in te dienen bij het Agentschap voor Natuur en Bos.

Voor de aankoop van boompjes en de uitvoering van de aanplanting maakt de bos-

groep een bestek op en doet een prijsvraag bij gespecialiseerde bedrijven.

Indien u komende winter wenst te (her)bebossen kan u best de voorbereidingen nu starten. Een vergunning aanvragen voor een nieuwe bebossing, boomsoorten kiezen en een aanplantingplan uitwerken, een

subsidiedossier opstellen, bodemvoorbereiding uitbesteden, plantgoed bestellen,… moeten de aanplanting zelf immers nog vooraf gaan. Een goed begin is het halve werk.

Contacteer de bosgroep vóór 15 september indien u meer informatie wenst.

Bedankt voor de fijne samenwerking!

Ik herinner me nog goed

1 januari 2006: ik kende geen enkele boseigenaar en niemand kende mij, de kersvers coördinator van de nog op te richten bosgroep Midden Oost-Vlaanderen.

Vele ontmoetingen en bijna 8 jaar later verlaat ik nu op 1 september de bosgroep om aan nieuwe job te beginnen.

Bij deze wens ik iedereen te bedanken die de bosgroep de voorbije jaren mee liet groeien.

U als boseigenaar, waarvan er ondertussen meer dan 450 lid zijn van de bosgroep, bedank ik voor uw vertrouwen in onze dienst-

verlening en uw zorg voor de Oost-Vlaamse bossen.

De bestuurders verdienen veel waardering voor hun vrijwillig engagement. Ik bedank ze oprecht voor de vele ideeën en adviezen de voorbije jaren.

Aan mijn collega’s op het bosgroepsecretariaat: een dikke merci, op jullie kan men rekenen!

In de komende maanden kan u verder terecht bij Maarten Decoene voor advies over bosbeheer en de organisatie van beheerwerken. Karen Dequidt helpt u graag verder bij vragen over lidmaatschap en cursussen.

In een volgende Bosbode zal u zeker en vast kunnen kennis maken met een nieuwe bosgroepcoördinator.

Ik wens de bosgroep verder een succesvolle toekomst toe!

Maud Plouy

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

Gezamenlijk Bosbeheerplan

‘Maarkebeekvallei’ van start!

Een aantal eigenaars met bospercelen in de Maarkebeekvallei liet weten interesse te hebben om deel te nemen aan een gezamenlijk bosbeheerplan. In zo’n een plan zetten de eigenaars een traject uit hoe zij hun bos de komende 20 jaar willen zien evolueren. Op basis hiervan wordt dan een planning opgemaakt met de beheerwerken (vb. kappingen, aanplantingen, maaiwerken, e.d.) die nodig zijn. Uiteraard is er steeds de mogelijkheid om dit plan bij te sturen wanneer er zich onverwachte zaken (vb. stormen, ziektes,…) voordoen. Een dergelijk plan houdt geen enkele verplichting in om een privaat bos open te stellen voor het publiek, maar boseigenaars die dit wensen kunnen dit hierin wel regelen of bepaalde bestaande vormen van recreatief gebruik beter wettelijk regelen.

Tot nu toe beslisten reeds een tiental boseigenaars met een gezamenlijke oppervlakte van ongeveer 45 ha om te participeren in dit plan. Op die manier wensen zij te kun-

nen genieten van de voordelen die het hebben van een dergelijk uitgebreid beheerplan biedt:

- Veel informatie over het bos en een goed onderbouwd beheeradvies

- Een handig overzicht van de werken die de komende jaren in het bos dienen te gebeuren

- De komende 20 jaar moeten geen aparte kapmachtigingen meer aangevraagd worden

- De bospercelen opgenomen in het beheerplan zijn vrijgesteld van successierechten

- De boseigenaar heeft recht op extra subsidies

Indien u eigenaar bent van een bosperceel in de Maarkebeekvallei (delen van de gemeente Maarkebeek en Horebeke) en u wenst meer info over dit initiatief, aarzel niet contact op te nemen met de Bosgroep. Snelle beslissers kunnen nog mee instappen in dit gezamenlijk beheerplan.

Infoavond: Duurzaam ook rendabel ?

Onze bossen op een rendabele manier blijven beheren, is een grote uitdaging voor de toekomst. Stijgende kosten en inkomsten die niet evenredig mee evolueren liggen hiervan aan de basis. Maar ook de steeds groeiende maatschappelijke verwachtingen op het vlak van biodiversiteitsbehoud en milieubescherming hebben een belangrijke impact op het bosbeheer. Op welke manier kan duurzaam bosbeheer de rentabiliteit van onze bossen beïnvloeden? Op die vraag willen we op deze infoavond dieper ingaan.

De infoavond wordt georganiseerd door Duurzame Dialoog en gaat door op woensdag 16 oktober 2013 om 20u in de Ridderzaal van het Kasteel van Egmont te Zottegem. Het programma ziet er als volgt uit:

- Inleiding:

Lisbeth Creemers (Duurzame Dialoog)

- Duurzaam bosbeheer: een concept met verschillende aspecten.

Kris Vandekerkhove (Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek)

- Duurzaam bosbeheer in Vlaanderen: actueel beleid en toekomstverkenning.

Vincent Kint (Agentschap voor Natuur en Bos)

- Duurzaam bosbeheer in de praktijk.

Hans Scheirlinck (Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender)

- Houtlabelling in Vlaanderen.

Tim Audenaert (Inverde)

Op zondag 20 oktober valt er in de vallei van de Maarkebeek van alles te beleven. In het kader van het Provinciaal project ‘Gestroomlijnd Landschap’ werden een aantal landschapsherstelwerken gerealiseerd en via onder meer een fietstocht en een wandelzoektocht kan je kennis maken met het gebied en deze inrichtingswerken.

bosbeheer:

Voorstelling van het certificeringssysteem PEFC

Thomas Davreux (PEFC)

- Open panel gesprek gemodereerd door Thierry Ferfers (Duurzame Dialoog)

Inschrijven voor 1 oktober per mail duurzamedialoog@gmail.com

Deelname is gratis

Resultaten houtverkoop

De Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender organiseerde op 23 mei een gezamenlijke houtverkoop voor zijn leden. De verkoop was georganiseerd volgens het systeem van biedingen onder gesloten omslag zonder recht van opbod. Er werden in totaal 6 loten aangeboden met een totaal volume van 1360 m³, goed voor 441 bomen. De prijs per m³ werd berekend op basis van het ‘Totaal volume’ d.w.z. inclusief het kroonhout. Exploitanten rekenen meestal op basis van

het ‘commercieel’ volume dat gemiddeld zo’n 15% lager ligt dan het ‘totaal’ volume.

Uit de resultaten van recente houtverkopen blijkt dat voor mooie kwaliteitsstammen, geschikt voor afrol, de prijzen vrij stabiel blijven. De houtmarkt voor zaaghoutkwaliteit van populier blijft eerder volatiel en wordt sterk beïnvloed door de vraag vanuit de export.

Ook de Bosgroep heeft in dit kader een aantal private boseigenaars in de Maarkebeekvallei ondersteund bij het duurzaam beheer van hun bos. Op 20 oktober gaan we tijdens een wandeling een aantal van deze realisaties gaan bekijken. We sluiten de wandeling af met een aperitiefje op het Etikhoveplein te Maarkedal waar er de ganse dag doorlopend een infomarkt en tentoonstelling is over het project ‘Gestroomlijnd Landschap’. Meer info over alle activiteiten die dag vind je op www.oost-vlaanderen.be/ gestroomlijndlandschap

Praktisch:

Wanneer: zondag 20 oktober om 9u30

Waar: Tenhoutestraat (= Berg Ten Houte) te Maarkedal (Schorisse) ter hoogte van het Voetbalplein (Tenhoutestraat 1)

Nodig: stevige wandelschoenen of laarzen en eventueel regenkledij

Deelname is gratis maar vooraf inschrijven noodzakelijk via 055/21 62 80 of vlaamseardennen@bosgroep.be

Wenst u ons te contacteren ? Bosgroep VlaaMse ardennen tot dender VzW

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Soort in de kijker Spechten

Iedereen kent wellicht het bekende geroffel van de specht in het bos. Maar wist u dat er een 11-tal verschillende soorten spechten in Europa voorkomen? In dit artikel zoomen we in op onze 6 bekendste spechtsoorten in Vlaanderen, namelijk de groene specht, de zwarte specht, de grote bonte specht, de middelste bonte specht, de kleine bonte specht en de draaihals.

Allen, buiten de draaihals, zijn gespecialiseerd in klimmen en uithakken van nestholten in verticale boomstammen. Ze zijn uitgerust met scherpe nagels, stijve staart als steunpilaar en speciale krachtige poten, waarvan de twee middelste tenen naar voren staan en de buitenste twee naar achteren. Aangevuld met een schokbestendige schedelbouw en een sterke beitelvormige snavel kunnen spechten zelfs het hardste hout bewerken. Hun voedsel bestaat merendeels uit insecten die ze uit de spleten en gaten in het hout peuteren met hun zeer lange kleverige tong. Ze leven meestal in paren en de meeste soorten communiceren door met hun snavel op hout te roffelen.

Zwarte specht (Dryocopus martius)

De zwarte specht is de grootste specht (±50cm). Het mannetje heeft een helderrode kruin, terwijl het vrouwtje enkel rood is aan de nek. Opmerkelijk zijn de dunnere hals en hoekige kop. De flappende, onhandige vlucht van de zwarte specht is in rechte lijn, in tegenstelling tot de golvende vlucht van de andere spechten. De vogel leeft voornamelijk in oude bossen met veel staand dood hout, afgewisseld met open plekken voor een vrije aanvlucht naar het hol. Oude grote, zowel levend als dode beuken en eiken worden gebruikt om een nestholte in te hakken. Het wijfje legt daarin in april 3 tot 5

porseleinwitte eieren. Jarenlang maakt het gebruik van dezelfde broed- en slaapholtes. Bovendien worden deze achteraf nog door tal van andere diersoorten gebruikt. Grote stukken uit oude naaldbomen leveren hem voedsel, dewelke bestaat uit mieren, insecten en andere kleine dieren.

HOE HERKENNEN:

- volledig zwart van kleur

- snavel ivoorkleurig, recht en stevig

- helderrode kruin bij mannetjes, helderrode achterkruin bij vrouwtjes

- dunnere hals en hoekige kop

Groene specht (Picus viridis)

De groene specht is dankzij het groene verenkleed en de zwart met rode kop een opvallende vogel die leeft in open loofbos en gemengde bossen met veel open plekken. Hij beweegt zich gemakkelijker op de grond voort dan de meeste spechten. Het nest bouwt de groene specht in een zelf uitgehakte holte in een oude boom, waarin het wijfje 6-8 witte eieren legt. In tegenstelling tot veel andere spechten roffelt de groene specht nauwelijks op bomen, maar heeft een luide lach. Mieren vormen het belangrijkste voedsel en worden door de groene specht op de grond gevangen, door middel van zijn tong die 10 cm lang is. De tong gaat onderhuids over de schedel en komt zo in de bek en kan zeer ver worden uitgestoken, teneinde insecten te vangen. Hij is ook vaak in tuinen waarneembaar, waar de vogel met krachtige sprongen rond hipt op zoek naar mieren en andere insecten. Er wordt een schatting gedaan van maximaal 4500-5500 broedparen in Vlaanderen in 2002.

HOE HERKENNEN:

- ongeveer 30 cm

- bovenzijde olijfgroen

- lichte onderzijde

- gele stuit en rode kruin

- gebied rond oog is zwart

- stevige snavel

Draaihals

(Jynx torquilla)

Deze vreemde eend onder de spechten komt voor op warme, droge plekken in oude loofhoutsingels en loof- of lariksbossen met een open structuur. Hij is een lange afstandstrekker terwijl de overige soorten hoofdzakelijk standvogels zijn. De draaihals dankt zijn naam aan de flexibele hals, welke in vreemde kronkels gedraaid kan worden. Uiterlijk lijkt zijn vederkleed meer op een nachtzwaluw dan een specht . Hij heeft uitstekende schutskleuren, net een perfecte camouflage van een boomschors. De bovenzijde is bruin, grijs, zwart en wit gemêleerd, de onderzijde licht, donker gemarmerd met vuilwitte buik en okerkleurig op keel en borst. Hij heeft een donkere streep door het oog en over de zijhals, ook

een donkere streep over het midden van kruin en mantel. Gebroed wordt in oude, meestal deels verrotte loofbomen, aangezien ze zelf geen holen maken. Daar het een trekvogel is die laat op het seizoen toekomt, is hij vaak te laat om boomholten in te nemen. Dan gedraagt hij zich soms zoals de koekoek, door de eieren van een reeds broedende vogel uit de nestholte te gooien en die zelf in te nemen. Het voedsel van de draaihals bestaat uit mieren. Broedgevallen kent Vlaanderen zelden. Niettegenstaande kan de vogel af en toe waargenomen worden in de Vlaamse Ardennen, met o.a. recentelijke waarnemingen in Kruishoutem en Maarkedal.

BEHEERTIPS TEN VOORDELE

VAN DE SPECHTEN:

- zorg voor een gevarieerde bosstructuur met oude bomen, veel dood hout en open plekken.

- zorg voor een rustperiode in het bos tijdens de broedperiode vanaf februari, voer zeker geen kappingen uit tijdens de wettelijke schoontijd van 1 april tot 30 juni.

Grote bonte specht (Dendrocopos major)

De meest voorkomende specht, de grote bonte specht is bovenop zwart en wit van onder (±25cm groot). De vogel is makkelijk te herkennen aan de dieprode anaalstreek, grote witte schoudervlekken en ongestreepte flanken. Het mannetje heeft een rode vlek op het achterhoofd, het vrouwtje heeft een geheel zwarte kruin. De grote bonte specht broedt in alle bossen, vooral in naaldhout. Je kan ze echter ook terugvinden in parken, tuinen of boomgroepen, zelfs in grote steden. De vogel bezoekt eveneens voedertafels en hangt als een mees aan vetbollen. Hij voedt zich met insecten, vooral met de larven van kevers die zich onder de bast van naaldbomen ingraven, maar hij eet ook noten, bessen en zaden van naaldbomen. Hij hakt vaak een nis in een boom om daar de dennenappel in vast te klemmen. Dit noemt men een spechtensmidse. Onderaan stapelen de leeggegeten dennenappels zich op. Een bonte specht heeft verschillende werkplaatsen, voor elke soort dennenappel heeft hij een andere smidse. Naast de zelfgemaakte nis gebruikt hij ook vaak een gevorkte tak of een spleet in een

eikenboom. De grote bonte specht hakt zijn nest het liefst uit wat zachtere houtsoorten en begint een aantal verschillende gaten te hakken voor hij er een uitkiest om te nestelen. Het wijfje legt hierin 4-6 witte eieren.

HOE HERKENNEN:

- boven zwart, wit van onder

- witte schoudervlekken en rode onderstaart

- rode vlek achterkruin bij mannetje

Middelste bonte specht (Dendrocopos medius)

De middelste bonte specht gelijkt sterk op de grote bonte specht. De kruin echter is zowel bij het mannetje als bij het vrouwtje volledig rood. De vogel lijkt kleiner door korte, dunne snavel en ronde, lichte kop, maar is slechts iets kleiner (±20cm groot).

De middelste bonte specht broedt in structuurrijke loofbossen met oude eiken, haagbeuken en iepen. Hij prefereert loofhout met ruwe stam, dikke bomen (35cm diameter) met veel dode zijtakken begroeid met mossen en korstmossen. Door meestal hoog in boomkruinen te vertoeven en weinig roffelgeluiden te maken, is deze soort weinig opvallend. Het voedsel bestaat uit insecten, opgespoord op ruwe schors en tussen bladeren, en boomsappen. De soort werd voor het eerst gemeld in de Vlaamse Ardennen in 2004.

HOE HERKENNEN:

- gelijkaardig aan grote bonte specht

- volledige kruin helderrood, zonder zwarte rand

- roze onderstaart

Kleine bonte specht (Dendrocopos minor)

De kleinste van de hoop is de kleine bonte specht met een lengte van ±15cm. Hij gelijkt sterk op zijn grotere broers, maar is te onderscheiden door wit gebandeerde rug en het ontbreken van het rood/roze op de onderstaart. De kleine bonte specht broedt in loofbossen, oude boomgaarden, parklandschappen en riviervalleien met elzen. In tegenstelling tot de grote bonte specht eet hij alleen insecten. Het aantal geschatte broedparen in Vlaanderen ligt tussen de 850- 1450 broedparen.

HOE HERKENNEN:

- onderaan wit, bovenaan zwart met witte banden

- kruin van mannetje rood

- onderstaart zonder rood

Artikel overgenomen uit de BOSgROEP Jaargang 2, nummer 7; oorspronkelijke auteur: Katrien Laveren (Bosgroep Noord-Hageland)

Tekst: Kristof De Rous, Ruud van Beusekom (Vogelbescherming Nederland), Gerald Driessens (Natuurpunt Studie), Machteld Kaesemans Bron broedgetallen: Instituut voor Natuur –en Bosonderzoek, Mergus, www.waarnemingen.be

Spechtensmidse

Activiteitenkalender

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Paddenstoelenwandeling in het Provinciaal domein het leen

Zondag 3 november van 14 uur tot 17 uur

Het provinciaal domein Het Leen strekt zich uit over meer dan 250 ha in de gemeenten Eeklo, Waarschoot en Zomergem. Het leen is sinds 1973 eigendom van de provincie Oost-Vlaanderen. De totale bosoppervlakte bedraagt ongeveer 200 ha, waarvan het grootste deel loofbos is. De fauna en flora van het domein zijn zeer rijk en in het beheer wordt ook veel aandacht geschonken aan de ecologische functie van het bos. Tijdens deze wandeling zal bos- en natuurgids

Lia Van Landschoot –die zeer deskundig is in het opsporen en herkennen van paddenstoelen- ons begeleiden.

Gids: Lia Van Landschoot

Plaats van afspraak: aan het Bosinfocentrum van provinciaal domein het Leen, Gentsesteenweg 80, 9900 Eeklo. Op de baan tussen Eeklo en Gent, vind je op ongeveer 2 km buiten het centrum van Eeklo de toegang tot het provinciaal domein.

Deelname aan de wandeling is gratis, maar inschrijven is verplicht (bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of 09-267 78 60). Maximum 25 personen.

Volop leven in het Drongengoed en Het Leen !

De komende maanden is het Drongengoed het decor voor allerlei (ont)spannende activiteiten. Zaterdag 12 oktober is iedereen er welkom voor de Nacht van de Duisternis. En op zondag 20 oktober mag het jonge volkje komen genieten van het Speels Bos. Meer informatie over deze activiteiten is te vinden op www.maldegem. be/drongengoedinbeweging.

Ook in Het Leen is er vanalles te beleven. In 2013 blaast Het Leen

immers 40 kaarsjes uit ! Op 12 en 13 oktober vindt er een heus bosfeest plaats. Meer informatie hierover op www.40jaarhetleen.be.

Van bospest tot bosboom - boekvoorstelling + excursie door Pro Silva

vrijdag 18 oktober

Amerikaanse vogelkers: de schrik van iedere beheerder? Deze oorspronkelijk uit Amerika afkomstige boom is zo succesvol dat hij letterlijk als een bospest wordt ervaren en met alle middelen wordt bestreden.

Al menig beheerder heeft ervaren dat het bestrijden van Amerikaanse vogelkers niet alleen de nodige inzet vergt van tijd en financiële middelen maar dat bestrijding lang niet altijd succesvol is. De vraag die hierbij rijst, is: kan het ook anders?

Tijdens deze Pro Silva namiddag wordt het nieuwe boek ‘Amerikaanse vogelkers - van bospest tot bosboom’ gepresenteerd. In dit boek, geschreven door Bart Nyssen (Bosgroep Zuid Nederland), Jan den Ouden (Wageningen Universiteit) en Kris Verheyen (Universiteit Gent) wordt een nieuw perspectief geschetst voor de Amerikaanse vogelkers. De boom blijkt in zijn oorsprongsgebied een waardevolle boomsoort, en heeft ook in onze bossen uiteindelijk gunstige effecten op het bosecosysteem.

De vraag is natuurlijk of dit nieuwe inzicht ook van toepassing kan zijn binnen uw beheer. Margot Vanhellemont en Bart Nyssen zullen u tijdens hun presentaties kennis laten maken met dit nieuwe perspectief voor ‘de bospest’. Daarna laten Sus Willems (ANB), Wim Buysse (ANB) en Bart Nyssen u tijdens de excursie enkele bosbeelden zien die aan de basis liggen van de beheerstrategie uitgewerkt in het boek.

Meer info en het inschrijvingsformulier vind je via www.bosplus.be > kalender.

Inleefreis naar Ecuador voor boseigenaars en –liefhebbers

Wegens het grote succes van de voorgaande inleefreis voor boseigenaars en –liefhebbers in Ecuador organiseert BOS+ in samenwerking met de Vlaamse bosgroepen opnieuw een inleefreis in 2014.

Getuigenis van een deelnemer in 2012:“Nooit heb ik, op zo een relatief korte periode, zo intens en diep de ziel van een land kunnen beleven. De dampende wildernis van de Oriënte en de mistige laaglandbossen langs de flanken van de Andes met zijn Sierras en overal de geweldige fauna en flora…”

Doel: mensen uit de Vlaamse bossector de kans geven om kennis te maken met de bosbouwrealiteit in een tropisch land. Hierbij ervaren de deelnemers ook de rijke Ecuadoraanse cultuur en de uitdagingen en realisaties van de lokale bosbouwprojecten.

Reisdata (voorlopig): vrijdag 30 mei tot zaterdag 14 juni 2014 Groep: max. 16 personen

Kostenraming: 2.200 € pp

Meer info: vraag een uitgebreider programma aan je bosgroep of BOS+ of bel een deelnemer van 2012 op (Jan Seynaeve 0474/999935)

Inschrijven bij: BOS+ (info@bosplus.be; tel. 09/264.90.56.)

Uiterste inschrijvingsdatum: 31 december 2013

Veilig werken met de kettingzaag

Bezint eer ge begint!

Een motorzaag is een erg lawaaierig ding dat trilt, olie sproeit en uitlaatgassen in het rond blaast. Aan één uiteinde draait er een scherpe zaagketting en in de buurt vallen bomen en zwiepen takken. Beschermende veiligheidskledij voor het werken met een motorzaag is dus geen overbodige luxe. Verderop in deze Bosbode bieden we u daarom de mogelijkheid enkele basisstukken te bestellen.

Maar veiligheidskledij alleen volstaat niet als garantie op veilig werken. Als je niet weet wat een kick-back is, waarvoor een kettingrem dient, hoe je een boom in de juiste richting velt of hoe hout onder spanning zich gedraagt, dan kan veiligheidskledij ook niet veel helpen. Zorg er dus voor dat je een veilige machine hebt en dat je weet hoe ze gebruikt moet worden. Via de bosgroep kan je voordelig een cursus “veilig werken met de kettingzaag” volgen.

PBM’s of persoonlijke beschermingsmiddelen

Broek

Een kettingzaag is scherp en heeft een snelheid van ongeveer 70 km/u... De broek met zaagbescherming beschermt tegen diepe snijwonden van een bewegende zaagketting doordat in de voering lange vezels zitten die de ketting bliksemsnel blokkeren.

Schoenen

Zaagschoenen bestaan als lederen of rubber laarzen. Wat je verkiest hangt af van persoonlijke voorkeur en van hoe hoog het water in je bos staat.

Hun gemeenschappelijk eigenschappen zijn stevigheid, een stalen neus, een geprofileerde zool en extra bescherming op de wreef van de voet. Zo beschermen veiligheidslaarzen je tegen inzagen met de motorzaag en verplettering door zware voorwerpen. Bovendien is stevig staan en niet uitglijden enorm belangrijk met een motorzaag in je handen.

Draag steeds je zaagbroek OVER je laarzen om je enkels en onderbenen extra te beschermen.

Handschoenen

Het doel van handschoenen is tweeledig. Het meest voor de hand liggende is je handen beschermen tegen allerlei verwondingen: bramen, stukken hout, een afgesprongen ketting,... Wat misschien minder goed geweten is, is dat ze nodig zijn om de trillingen van de kettingzaag te dempen. Die trillingen doen immers na een tijdje de aders in je handen samentrekken, wat slecht is voor de doorbloeding. Lederen handschoenen dempen het best de trillingen.

Helm met gelaatscherm en oorkleppen

De helm zelf beschermt je hoofd tegen vallende en wegzwiepende takken. Opgelet, een plastic helm wordt langzaam maar zeker aangetast door zonlicht en is na 3-5 jaar aan vervanging toe. Daarom staat er

steeds een fabicagedatum ingestempeld. Let bij aankoop op de CE-keuring, recente fabricagedatum en bewaar hem niet in het zonlicht.

Het scherm of gelaatbescherming (meestal fijn gaas, soms plexi) scharniert op de helm en neemt amper zicht weg, maar beschermt je gezicht tegen het meeste zaagsel en takken. Niets zo vervelend als een vuiltje in je oog, of erger!

De oorkleppen of gehoorbescherming ten slotte dienen om hele fijne trilhaartjes diep in je oor te beschermen. Die breken namelijk af als je langdurig blootgesteld wordt aan lawaai, waardoor je slecht gaat horen. Dit is een geleidelijk proces, dat je niet merkt tot het te laat is.

De gehoorbescherming dempt enkel het lawaai, ze neemt niet alle geluid weg: krakend hout bijvoorbeeld kan je nog steeds horen. Ook helpers, die bijvoorbeeld met het verzaagde hout door het bos zeulen, dragen best een helm met gehoorbescherming.

Word gezien!

Je veiligheidsuitrusting is pas helemaal af met een opvallend gekleurde vest. Dat kan een profi houthakkersjas zijn, of eender welk ander fel gekleurd kledingsstuk. Als je compagnon je maar ziet staan. En dat geldt zeker ook voor helpers.

Voor als het toch fout zou gaan… Werk niet alleen en voorzie een EHBO-kit. Houd een GSM bij de hand en parkeer je wagen vertrekkensklaar.

[Naar een artikel van Robbie Goris en Koen Pans van Inverde, een organisatie die opleidingen in bos-, groen- en natuurbeheer organiseert. Meer info: www.inverde.be]

Veiligheidskledij

Veiligheidskledij: speciaal aanbod voor Bosgroepleden!

DeBosgroep hecht veel belang aan veilig werken in het bos. Daarom bieden wij u de kans degelijk materiaal aan te schaffen tegen zeer interessante voorwaarden. Bij deze actie kunnen de werkende leden van Bosgroep OostVlaanderen Noord (BON) en Bosgroep Vlaamse Ardennen (VAD), genieten van een uitzonderlijke korting van 15 % op de normale verkoopprijs. De korting per werkend lid wordt wel geplafonneerd op € 50. Ook andere geïnteresseerden kunnen via ons bestellen, maar kunnen niet van de 15% korting genieten. Meer info over de bestelwijze vindt u hieronder. Neem gerust contact op met uw Bosgroep als u nog bijkomende vragen heeft.

Praktisch:

Stap 1: U vult bijgevoegd bestelformulier in en stuurt dit tegen uiterlijk vrijdag 11 oktober 2013 naar uw bosgroep. Indien u zaagbroeken en/of jassen bestelt dient u volgende gegevens in te vullen (zie ook bestelformulier): voor de broek: uw lengte, de omtrek van uw taille en uw staplengte (beenlengte gemeten langs de binnenzijde); voor de vest: maat S,M,L,XL of XXL.

Stap 2: De bosgroep verzamelt alle bestellingen en bezorgt de bestellingen gegroepeerd aan KOX tegen begin november. U zult van KOX rechtstreeks een factuur ontvangen. Nadat u de factuur heeft betaald, worden de bestelde artikelen door KOX aan huis geleverd per koerierdienst. In ruil voor deze rechtstreekse thuislevering betaalt u € 5,50 (excl BTW) transportkost. Deze transportkost zal u aangerekend worden via de factuur van KOX.

Stap 3: Om als werkend lid van BON en VAD uw korting van 15% te krijgen, bezorgt u aan uw bosgroep een kopie van de factuur van KOX en uw rekeningnummer. Wij storten uw korting op uw rekening.

Stap 4: Indien omruiling van een artikel noodzakelijk is, regelt u dit rechtstreeks met KOX.

Mistral – tuinbroek Mistral pak – heupbroek Mistral Jack Mistral pak - tuinbroek Zaaghelm

(*) Alle zaagbroeken voldoen aan de Europese norm EN 381-5. Conform deze norm betekent ‘Klasse 1’ dat dergelijke broeken bescherming bieden bij een kettingsnelheid van 20m/s. De zaagbeveiliging (=speciale vulling die de kettingzaag blokkeert) bevindt zich 180° aan de voorzijde + 5 cm aan de linkerzijde van beide broekspijpen.

Zaagschoen Rubberen laars Biber Sapi Handschoen Island Combi brandstofhouder kettingolie

Bestelformulier

Bezorg uw ingevuld bestelformulier tegen uiterlijk 11 oktober 2013 aan uw Bosgroep Naam + adres:

Tel: Rek.nr.:

Geef hier uw kledingmaat op aub: Broek

zaaghelm - complete helm met opklapbare gehoorbeschermers en gezichtsbescherming

EN 381-5, Model A, Klasse 1, zeer licht : goed voor warm weer

– met afneembare mouwen

Trento comfortabele snijbestendige boslaars voor licht en middelzwaar terrein.

ca. 20 cm, gewicht 2300 g, slijtvaste zolen,waterafwerend leder

304-0 Bosbouwhandschoen Island. Comfortabele winterhandschoen met elastisch manchet.

Accesoires 9519 Kox Combi brandstofhouder in rood, met 2 compartimenten voor 5,5 liter brandstof en 2 liter kettingolie. Met schenktuit en afsluitdoppen.

Kox 2 takt olie SM 1:50, 1 liter fles met schaalaanduiding. Geschikt voor motorzaag en bosmaaier.

Kox Bio kettingolie, verpakking van 5 liter. Biologisch snel afbreekbaar, keurteken Blauwe Engel.

met ronde vijl, vergemakkelijkt het vijlen: diam. 4 mm voor 3/8” of 4,5 mm voor

of 4,8 mm voor 325” of 5,5 mm voor 3/8”

het vastzetten van het zaagblad bij vijlwerk

5,2 mm voor 3/8”

bestaande uit vijlhouder, ronde vijl (4,8 mm), platte vijl, dieptebegrenzermal en groefreiniger

Kox tekenverwijderaar De handige kaart vor het veilig verwijderen van teken. Het risico van het binnendringen van de gevaarlijke ziekteverwerkker Lyme wordt gereduceerd.

70010 VOORDEELTIP: Anti-Teken set bestaat uit: bosbouw slobkous, anti-teken pompspray en Kox tekenverwijderaar

€ 15,40 €

€

€

€

€

€ 12,55 €

1,63 € 1,91 €

24,39 € 28,69 €

Velgereedschap 9702 Kunststof velwig. Stabiel en licht voor veilig werken zonder kettingbeschadiging. 25 cm lang. 6,25 € 7,36 €

97.206 Lange Velhevel. 130 cm, 3,4 kg staal, met in hoogte verstelbare kantelhaak.

Markering 9741 voor langdurige markering van KOX. Goede,langdurige zichtbaarheid, sneldrogend, 500ml, blauw,oranje of wit

Sapies 97120 Biber sapi met essenhouten steel. Rugzijde getand voor het duwen van hout.

51,22 € 60,26 €

4,67 € 5,49 €

54,78 € 64,44 €

1 Werkend lid = eigenaar van bossen uit het werkingsgebied van Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender of Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord die lid is van de betreffende bosgroep.

2 Andere = lid van bosgroep Midden Oost-Vlaanderen, niet-boseigenaars of boseigenaars uit een ander werkingsgebied

1. Totale lengte:

2. Tailleomtrek:

3. Staplengte:

Cursusaanbod 2013

De kettingzaagcursussen zijn dit jaar opnieuw een succes. De inschrijvingen lopen heel snel binnen. Alle cursussen Kettingzaag ECS1 (Onderhoud & afkorttechnieken), Kettingzaag ECS3 (Gevorderde technieken) en Kettingzaag ECS4 (Moeilijke vellingen) zijn volzet.

Voor de andere cursussen zijn er nog plaatsjes vrij. Dus wees er snel bij als je interesse hebt..

Nieuw!

Inschrijven kan nu ook via de vernieuwde website van de bosgroepen www.bosgroep.be.

Stap 1: ga naar www.bosgroep.be

Stap 2: Op de bruine balk klikt u op Vorming en daarna Cursussen BG (= cursussen Bosgroep).

Stap 3: selecteer uw bosgroep (Oost-Vlaanderen Noord, Midden Oost-Vlaanderen of Vlaamse Ardennen tot Dender).

Stap 4: kies de gewenste cursus en schrijf uw gegevens in de voorziene ruimte.

Uiteraard kan u zich nog steeds telefonisch of via email inschrijven bij de betreffende bosgroep.

PRAKTIJKCURSUSSEN

‘Snoeien van bomen’ (max 10 deelnemers)

Deze cursus is bedoeld voor iedereen die begeleidingssnoei bij bomen wil uitvoeren. U leert waarom en wanneer bomen gesnoeid worden en u leert de juiste snoeitechniek toepassen.

Wanneer ? Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen (MOV): Zaterdag 28 september 2013

Waar? in werkingsgebied van MOV.

De exacte locatie wordt later meegedeeld.

Kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn: € 12,50; overige deelnemers: € 73

THEORIECURSUSSEN

‘Houtsoorten herkennen en toepassen’ (max 25 deelnemers)

Houtsoorten herkennen is helemaal niet zo moeilijk als vele mensen denken. Een korte inleiding volstaat om je het verschil te leren kennen tussen de belangrijkste houtsoorten van onze West-Europese bossen. Na afloop van deze cursus bekijk je meubels, vloeren en houten constructies gegarandeerd met andere ogen.

Wanneer ? Zaterdag 23 november 2013

Waar? Centraal in Oost-Vlaanderen.

De exacte locatie wordt later meegedeeld. Kostprijs ? Boseigenaars die lid zijn: € 12,50; overige deelnemers: € 30

Brandhoutzoekertjes

Via deze rubriek brandhoutzoekertjes brengen we regelmatig verkopers van brandhout en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde.

Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende loten brandhout beschikbaar gemeld. Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep.

BRANDHOUTAANBOD

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- Kaprijke (Lembeke), dunning van Grove Den op stam, kostprijs: 5 euro/stère

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN 055/21 62 80

- Ninove, snoeiwerk van gemengd loofhout, nog deels verzagen. Prijs overeen te komen met de eigenaar.

Ook uit andere Oost-Vlaamse regio’s krijgen de bosgroepen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoekt u als boseigenaar dus naar een goedkope manier om uw hakhout nog eens af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!

BOS TE KOOP

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN 055/21 62 80

- Geraardsbergen - 0.74 ha te Schendelbeke. Meer info bij de bosgroep

Bosgroep MIDDEN OOST-VLAANDEREN 09/267 78 60

- Erpe-Mere – 0,15ha in een natuurgebied ‘HalleMeersche’, gelegen langsheen de spoorlijn Denderleeuw-Kortrijk, met bestaande toegangsweg. Contacteer eigenaar: 053/78 37 34