[New] Budowlanka w BDO 2023 –kogo obowiązuje segregacja?

Elżbieta Amborska, ela@ihz.pl

Budowlanka w BDO w 2023 roku będzie musiała wypełniać nowe formularze. 1 stycznia wchodzą w życie przepisy nakazujące wytwórcom i właścicielom odpadów budowlanych ich segregację.

Najważniejsze pytanie, jakie muszą sobie zadać firmy z branży brzmi: dlaczego budowlanka w BDO 2023 musi uwzględniać segregację odpadów budowlanych? Ano dlatego, że przepisy ustawy o odpadach uznają je zarówno za wytwórcę, jak i właściciela odpadów.

Że firmy budowlane wytwarzają odpady, to fakt, z którym chyba nie ma co dyskutować. Ale że są ich właścicielami? Wielu budowlańców jest przeświadczonych, że pozostałości z budowy bądź remontu to własność inwestora. Zapominają tym samym o fundamentalnym fakcie, że na czas prowadzenia robót terenem inwestycji de facto włada firma budowlana. A skoro tak, to tym samym staje się właścicielem odpadów, które na tym terenie wytworzyła. Stąd już prosta droga do objęcia firm budowlanych obowiązkiem ewidencji odpadów. Warto o tym pamiętać, podpisując umowę z inwestorem. Jeżeli w umowie zawarta będzie klauzula, że za odpady odpowiada inwestor (albo główny wykonawca), to on stanie się ich właścicielem. Zdejmie to z firmy budowlanej obowiązek ewidencjonowania w BDO odpadów objętych umową.

Segregacja odpadów – nowy obowiązek firm budowlanych

Dokonując nowelizacji ustawy w 2022 roku, ustawodawca poszedł dalej, stanowiąc, że (art. 101a.): 1. Odpady budowlane i rozbiórkowe zbiera się oraz odbiera selektywnie, z podziałem co najmniej na: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne, w tym beton, cegłę, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie. 2. Obowiązku, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się do gospodarstw domowych, punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych ani do odpadów budowlanych i rozbiórkowych, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 66 ust. 5. 3. Odpady budowlane i rozbiórkowe, które nie zostały zebrane i odebrane w sposób selektywny, podlegają sortowaniu co najmniej na: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne, w tym beton, cegłę, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie.

Czy wiesz…

Kto musi się rejestrować w BDO? Zgodnie z ustawą o odpadach z 14 grudnia 2012 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 699, 1250, 1726) wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. Zarejestrować się w BDO i prowadzić ewidencję odpadów za jej pomocą musi zatem każda firma budowlana, chyba że obejmują ją zwolnienia przedmiotowe.

Kiedy firma budowlana nie musi rejestrować się w BDO? Rejestrować w BDO nie musi się firma, która spełnia warunki zwolnienia przedmiotowego z obowiązku prowadzenia ewidencji. Warunki te określa rozporządzenie Ministra Klimatu z 23.12.2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów ewidencjonowania.

Co firma budowlana musi ewidencjonować w BDO?

Przedsiębiorstwa budowlane w związku z prowadzoną działalnością wytwarzają różne rodzaje odpadów. Są to między innymi odpady w postaci gruzu powstałego podczas budowy, ziemia czysta lub zanieczyszczona wydobywana podczas wykopów związanych z budową i wywożona poza teren budowy. Ponadto należy pamiętać o innych odpadach z grupy 17, czyli beton, tynki, odpady asfaltowe, odpady drewniane, metalowe, szklane i odpady z tworzyw sztucznych, takie jak pianki poliuretanowe, płyty styropianowe czy folie. Ogólnie rzecz biorąc, pod uwagę trzeba wziąć wszystkie odpady związane z pracami na danej inwestycji.

Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego

W praktyce oznacza to, że firmy budowlane już w miejscu prowadzenia robót muszą segregować odpady na co najmniej 6 frakcji, które wymieniono w ustawie. Firmy odbierające odpady budowlane nie powinny przyjmować ich w formie zmieszanej (kod 17 09 04). Wyjątek stanowią jedynie odpady budowlane, które firma odbiera od osób indywidualnych (w takim przypadku to odbiorca dokonuje segregacji).

UWAGA!

Firmom, które prowadzą aktualnie roboty budowlane i mają „na stanie” zmieszane odpady budowlane, specjaliści radzą przekazać je jeszcze przed końcem 2022 r. Po nowym roku wytwórcy mogą mieć problemy z oddaniem ich w takiej formie, muszą też liczyć się z wyższymi niż dotąd cenami za odbiór odpadów.

Przepisy te wchodzą w życie 1 stycznia 2023 roku. Firmy budowlane miały zatem ponad rok na przygotowanie się do realizacji nowych obowiązków, ale jak to zwykle bywa, wiele z nich zostawiło to na ostatnią chwilę. Niektóre dopiero teraz dowiadują się o nowym obowiązku, a pewnie są i takie, które jeszcze o nim nie wiedzą.

Budowlanka w BDO 2023 – co z odpadami zmieszanymi?

Nowe przepisy nie zabraniają stosowania kodu 17 09 04 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu. Odpady z takim kodem firmy budowlane mogą zatem przekazywać, a odbiorcy takie odpady mogą przyjmować po 1 stycznia 2023 roku. Problem w tym, żeby odpady z takim kodem nie zawierały frakcji wymienionych w nowych przepisach. Nie może w nich zatem być drewna, metali, szkła, tworzyw sztucznych,

Podstawowe zasady ewidencji odpadów budowlanych w BDO 2023 Przepisów ustawy o odpadach nie stosujemy do materiałów występujących w stanie naturalnym, wydobytych w trakcie robót budowlanych i zastosowanych do celów budowlanych na tym terenie.

Zakaz uznawania odpadów budowlanych za odpady komunalne.

Zwolnienie z obowiązku ewidencji odpadów tylko dla osób fizycznych samodzielnie prowadzących roboty budowlane.

Odrębne zasady uznawania podmiotu za wytwórcę/ posiadacza odpadów powstałych w wyniku świadczenia usług budowlanych art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o odpadach.

Odrębne zasady prowadzenia ewidencji odpadów w przypadku odpadów budowlanych wytworzonych w ramach świadczenia usług budowlanych poza siedzibą firmy.

Zwolnienie z obowiązku ewidencji odpadów wytwórców małych ilości odpadów budowlanych.

Obowiązek segregacji odpadów budowlanych od 1 stycznia 2023 roku oraz nakaz selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych.

Źródło: kartaewidencji.pl gipsu ani odpadów mineralnych. W praktyce KPO z kodem 17 09 04 będą zatem zdarzały się prawdopodobnie bardzo rzadko.

Kary administracyjne i finansowe

Firma budowlana, która nie będzie segregować odpadów budowlanych zgodnie z nowymi wymaganiami, może otrzymać administracyjną karę finansową. Minimalna wysokość takiej kary to 1 tys. zł, maksymalna – 1 mln zł. Takie same stawki kar obowiązują w przypadku, gdy firma: ƒ nie zarejestrowała się w BDO, jeżeli takim obowiązkiem jest objęta; zarejestrowała się, ale nie prowadzi ewidencji wytworzonych odpadów; prowadzi ewidencję w sposób nieterminowy albo niezgodny ze stanem rzeczywistym. Wyższe kary otrzymać mogą firmy, które: ƒ nie sporządzą i nie przekażą rocznego sprawozdania; ƒ sprawozdanie sporządzą nieterminowo albo niezgodnie ze stanem rzeczywistym.

Karę administracyjną nakłada Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Karę grzywny wymierzają sądy.

Obowiązki pracodawcy zimą

Praca zimą na budowach to nie lada wyzwanie dla pracowników. Wychłodzenie spowodowane niską temperaturą bardzo utrudnia im realizację zadań. Jest też niebezpieczne dla ich życia i zdrowia. Dlatego pracodawca musi zapewnić im posiłki regeneracyjne i odzież roboczą.

Ochrona życia i zdrowia pracowników to obowiązek, który na pracodawcę nakłada kodeks pracy. Obowiązek ten musi on realizować zgodnie z wymaganiami, jakie stwarzają warunki, w których pracują jego pracownicy. Jednym z czynników, który wpływa na zmianę tych warunków, jest pora roku. Latem pracodawca musi przede wszystkim zapobiegać przegrzaniu się i odwodnieniu pracowników, zimą natomiast ich wychłodzeniu i nadmiernemu zużyciu energii organizmu. Na zagrożenia te narażone są zwłaszcza te osoby, które pracują na otwartej przestrzeni.

Praca zimą, zgodnie z kodeksem pracy, trwa od 1 listopada do 31 marca. W okresie tym pracodawca musi pracownikom zapewnić nieodpłatnie: ƒ odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach, w których pracują ludzie; ƒ właściwe ubranie robocze; ƒ posiłki regeneracyjne dla osób, których praca wiąże się z wysiłkiem fizycznym; ƒ ciepłe napoje dla osób pracujących na otwartej przestrzeni; ƒ pomieszczenie, w którym pracownicy wykonujący swoje obowiązki na zewnątrz, będą mogli się ogrzać i wysuszyć odzież.

Temperatura otoczenia pracy

Praca zimą w pomieszczeniach zamkniętych wymaga, aby temperatura w nich panująca wynosiła co najmniej: ƒ 14°C na halach produkcyjnych; ƒ 18°C, jeżeli pracownicy wykonują w nich lekkie prace fizyczne albo biurowe.

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy pracownicy pracują: ƒ w pomieszczeniach specjalnych (np. w chłodni); ƒ na otwartej przestrzeni.

Ustawodawca nie określił przy tym temperatury minimalnej, przy jakiej mogą oni wykonywać swoje obowiązki albo odmówić wykonywania pracy. Zastrzegł jednak, że w przypadku osób pracujących na otwartej przestrzeni pracodawca musi zapewnić im dostęp do pomieszczenia, w którym muszą oni mieć możliwość: ƒ schronienia się przed opadami; ƒ ogrzania się; ƒ zmiany odzieży; ƒ przygotowania ciepłych posiłków.

Zapewnienie dostępu do takiego pomieszczenia jest obligatoryjne, gdy temperatura otoczenia spada poniżej 10°C. Temperatura wewnątrz powinna być na poziomie co najmniej 16°C. Pomieszczenie takie powinno – rzecz jasna – znajdować się jak najbliżej miejsca, w którym pracują pracownicy. Jego powierzchnia zależy od wielkości zespołu, ustalanej na podstawie najliczniejszej zmiany, licząc co najmniej 0,1 m² na pracownika. Nie może być jednak mniejsza niż 8 m².

Posiłki i napoje Gorące posiłki i napoje pełnią funkcję regenerującą, ponieważ praca zimą powoduje zwiększony wydatek energetyczny organizmu. Ich zapewnienie to m.in. obowiązek spoczywający na pracodawcach, u których osoby pracujące na otwartej przestrzeni podczas jednej zmiany roboczej wydatkują: ƒ 1500 kcal w przypadku mężczyzn; ƒ 1000 kcal w przypadku kobiet.

Zgodnie z rozporządzeniem posiłek taki powinien składać się z 50−55% węglowodanów, 30−35% tłuszczów oraz 15% białka. Jeżeli pracodawca nie może dostarczyć ciepłego posiłku, w zamian może pracownikom zapewnić dostęp do: ƒ lokalu gastronomicznego, w którym na jego koszt taki posiłek otrzymają; ƒ pomieszczenia, w którym pracownicy sami przygotują sobie posiłek ze składników dostarczonych przez pracodawcę.

Jeżeli chodzi o gorące napoje, które pracownicy powinni otrzymać, to ich ilość ma być taka, aby zaspokajała ich potrzeby. Dostęp do nich powinni mieć przez całą zmianę roboczą.

Uwaga To, którzy pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, a także zasady ich wydawania, pracodawca ustala w porozumieniu z organizacjami związkowymi funkcjonującymi w jego firmie. Jeżeli takiej organizacji nie ma, z przedstawicielami pracowników. Wcześniej powinien przeprowadzić badania wydatku energetycznego u pracowników wykonujących prace fizyczne na otwartej przestrzeni.

Odzież robocza

Odzież robocza zastępuje zwykłą odzież pracownika. Pracodawca powinien zapewnić ją osobom wykonującym pracę, podczas której: ƒ może dojść do zabrudzenia odzieży substancjami nieszkodliwymi dla zdrowia; ƒ występują czynniki sprzyjające szybkiemu niszczeniu odzieży; ƒ wymagana jest szczególna czystość wytwarzanego produktu.

Praca zimą na otwartej przestrzeni wiąże się z wystawieniem pracowników na działanie niskich temperatur. To częsta przyczyna nadmiernego wychłodzenia organizmu i odmrożeń. Aby temu zapobiegać, pracodawca powinien dostarczyć im odzież roboczą zapewniającą odpowiedni komfort cieplny (zgodną z normą EN 342). Najlepiej zadanie to spełniają: ƒ kurtki wiatroszczelne, wodoodporne i paroprzepuszczalne; ƒ bielizna termoaktywna; ƒ odzież z wyściółką z tkanin termoizolacyjnych; ƒ ciepłe, wiatroszczelne i nieprzemakalne czapki; ƒ ocieplone rękawice; ƒ odporne na uszkodzenia mechaniczne buty z ociepleniem.

Zgodnie z kodeksem pracy odzież robocza jest własnością pracodawcy i to on odpowiada za jej pranie, konserwację, odkażanie itp. Jeżeli pozwalają na to przepisy, pracownicy mogą używać własnej odzieży roboczej oraz prać i konserwować ją we własnym zakresie. W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek wypłacać im ekwiwalent równy kosztom nabycia oraz czyszczenia czy konserwacji.

Podstawa prawna: Kodeks Pracy, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. z 1996 r. Nr 60, poz. 279).