Lubelski Poradnik Budowalny

20-301 Lublin

Fabryczna

20-314 Lublin

Fabryczna

kom.

(Galeria Gala

DOMO Okna i Drzwi

Fabryczna 2 (Galeria Gala parter) tel. kom. 607

www.oknadomo.pl biuro@oknadomo.pl

Rolety sterowane radiowo

Pełna kontrola prywatności

DOMO Okna i Drzwi

ul. Fabryczna 2 (Galeria Gala parter) tel. kom. 607 740 509 www.oknadomo.pl biuro@oknadomo.pl

DOMO Okna i Drzwi

ul. Fabryczna 2 (Galeria Gala parter) tel. kom. 607 740 509 www.oknadomo.pl biuro@oknadomo.pl

DOMO Okna i Drzwi ul. Fabryczna 2 (Galeria Gala parter) tel. kom. 607 740 509 www.oknadomo.pl biuro@oknadomo.pl

Koszt budowy domu w Lublinie

Okna nawet w promocyjnych cenach

Kontynuujemy nasz raport cenowy. Tym razem wspólnie z Kamilem Głażewskim z Salonu okien i drzwi INTERMO bliżej przyjrzeliśmy się sytuacji na lubelskim rynku okien i drzwi.

Sytuacja na rynku materiałów budowlanych jest bardzo dynamiczna. W wakacje część z nich zaczęła tanieć i wydawało się, że trend wzrostowy mamy za sobą. Niestety, im temperatura niższa, tym większe obawy budzą ceny i dostępność nośników energii. Niepewność ta w mniejszym lub większym stopniu przenosi się na ceny poszczegól nych produktów niezbędnych do budowy i wykończenia domu. Ponieważ jesień to okres, w którym wielu inwestorów chce za mknąć budowy rozpoczęte wiosną, wspól nie z Kamilem Głażewskim z Salonu okien i drzwi INTERMO przyjrzeliśmy się bliżej sytuacji na rynku stolarki budowlanej.

Promocje w segmencie premium

Najlepsza sytuacja cenowa panuje w seg mencie okien premium. Tu skorzystać możemy nawet z promocji. Rabaty wynoszą do kilku tysięcy złotych, o ile złożymy za mówienie systemowe. W praktyce oznacza to, że jeżeli chcemy zyskać upust rzędu 5 tys. zł, okna do salonu, kuchni, łazienki itd. musimy kupić u tegWo samego producenta w jednej linii wzorniczej.

Zaoszczędzić możemy też sporą kwotę, kupując bramy i ogrodzenia objęte akcją promocyjną. Tak, jak w przypadku okien dotyczy to segmentu premium. Do bram możemy dodatkowo zyskać sterowanie

lepszej jakości. Dzięki temu w sumie zaoszczędzimy około 15% z podstawowej ceny zakupu. Upusty na panele ogrodze niowe zaś sięgają maksymalnie 10% ceny podstawowej.

Żeby ułatwić klientom podejmowanie decyzji, producenci wprowadzają system ratalny. W przypadku stolarki marki Wi śniowski płatność możemy rozłożyć na 30 rat w systemie 0%.

Z dostępnością bywa różnie Najmniej problemów sprawia zakup okien z oferty standardowej w segmencie pre mium. Na okna i drzwi poczekamy standar

dowo około miesiąca. Jeżeli będziemy mieli szczęście, tyle samo poczekamy na bramy i ogrodzenia. Nieco dłużej, bo 6 tygodni będziemy czekać na drzwi wejściowe. Naj dłużej poczekamy na niestandardowe drzwi tarasowe HST. Ponieważ wymagają one większego nakładu pracy ludzkiej, okres oczekiwania może w tej chwili wynieść nawet 8 tygodni.

Do okresu oczekiwania na realizację zamówienia musimy jeszcze doliczyć ocze kiwanie na montaż. Gdyby ktoś dopiero teraz szukał wykonawcy, będzie miał duży problem. Firmy, które się tym zajmują, ka lendarz na październik i listopad od dawna mają zapełniony. Jeżeli bardzo nam się spieszy, możemy liczyć tylko na cud.

Tanie okna ciężko kupić Największe problemy z zakupem będziemy mieli, jeżeli poszukujemy stolarki z seg mentu ekonomicznego. O ile wcześniej producenci wytwarzali je ze sporą nadwyż ką, teraz starają się ograniczyć produkcję do takiego poziomu, który wystarcza do zaspokojenia potrzeb rynku. W praktyce oznacza to, że nie robią zapasów magazy nowych, a produkcja odbywa się na bieżąco według skali zamówień. Więksi producenci koncentrują się na modelach z segmentu

premium. Zdarza się, że wytwarzają też i te z segmentu ekonomicznego, ale zwykle dostarczają je do marketów budowlanych i nie opatrują ich swoim logo.

W katalogu cen nie znajdziesz

Powód braku cen katalogowych jest oczywi sty – zbyt często się zmieniają. Dynamika zmian może nie jest tak duża, jak na przy kład cen styropianu na wiosnę, ale generuje nieporozumienia i irytację po obu stronach. Inwestorzy jak zawsze szukają oszczęd ności, a w dzisiejszych czasach na wzrost kosztów są szczególnie wrażliwi. Zmiana ceny ze złożonej klientowi oferty denerwu je też sprzedawców, bo kto lubi za każdym razem tłumaczyć, dlaczego musi „wziąć” więcej. W dodatku musi to robić tak, żeby klienta nie stracić. Część producentów zdecydowała zatem, że w katalogach nie będzie podawać cen, nie wiadomo bowiem, jak długo to, co się wydrukowało, będzie aktualne. Sprzedawcy natomiast uprze dzają klientów, że oferta, którą otrzymali obowiązuje maksymalnie 7 dni roboczych.

Uważajmy na okucia

Dlatego powinniśmy dobrze przemyśleć wybór akcesoriów. O ile ceny okien nie rosną drastycznie, to z okuciami już tak nie

jest. Jeżeli nasze okno zaczniemy doposa żać w klamki, zamki itp., możemy nieświa domie narazić samych siebie na znaczne podwyższenie kosztów zakupu.

Stabilizacja w segmencie drzwi

Ponieważ interesuje nas doprowadzenie budowy do stanu surowego zamkniętego, przyjrzeliśmy się cenom drzwi wejściowych. I tu do pewnego stopnia miła niespodzian ka. Ich ceny są stabilne, ale mniej więcej na poziomie, jaki osiągnęły w styczniu tego roku. Są więc trochę droższe niż rok temu, jak podaje PSB o około 23%.

Dobrą informacją jest też to, że zawiro wania, które we wrześniu pojawiły się na rynku stali, nie przekładają się na koszty zakupu stalowych drzwi wejściowych. Doty czy to jednak produktów dostarczanych na rynek przez dużych producentów. Żeby za pewnić sobie ciągłość produkcji, duże firmy kontraktują dostawy co najmniej pół roku do przodu. Obecne ceny stali nie wywołują więc wzrostów na rynku stolarki.

EA

Następne raporty dostępne będą na buduj w lublinie.pl

20-445 Lublin ul. Zemborzycka 53 tel. kom. 504 061 256, 506 356 447 www. rmadudziak.pl e-mail: biuro@ rmadudziak.pl

20-445 Lublin ul. Zemborzycka 53 tel. kom. 504 061 256, 506 356 447 www. rmadudziak.pl e-mail: biuro@ rmadudziak.pl

20-234 Lublin ul. Metalurgiczna 1c tel. 81 710 18 10 www.neptun.lublin.pl budowlany@neptun.lublin.pl

20-234 Lublin ul. Metalurgiczna 1c tel. 81 710 18 10 www.neptun.lublin.pl budowlany@neptun.lublin.pl

20-234 Lublin ul. Metalurgiczna 1c tel. 81 710 18 10 www.neptun.lublin.pl budowlany@neptun.lublin.pl

20-234 Lublin ul. Metalurgiczna 1c tel. 81 710 18 10 www.neptun.lublin.pl budowlany@neptun.lublin.pl

Dodatkowo w ofercie: Torf • Humus Usługi koparką Niwelacja, skarpowanie terenu Sprzedaż i transport kruszyw drogowych

Kamień ogrodowy Grys Żwir Otoczaki

Dodatkowo w ofercie: Przygotowanie terenu pod budowę • Wykopy pod media • Wyburzenie • Usługi mini-koparką

Wynajem koparek Wykopy budowlane Równanie terenu Prace rozbiórkowe

Systemy kominowe i wentylacyjne

Kleje i tynki rmy BOLIX i KLEIB

Materiały termoizolacyjne rmy SWISSPOR, IZOLBET, ROCKWOOL

Cement

Pustaki ścienne rmy LEIER, YTONG

Kominy

20-469 Lublin

ul. Budowlana 20 tel. 81 441 7227 tel. kom. 506 022 012 marekboroch@intergips.lublin.pl

20-469 Lublin

ul. Budowlana 20 tel. 81 441 7222 sprzedaz@intergips.lublin.pl

20-469 Lublin

ul. Budowlana 20 tel. 81 441 7222 sprzedaz@intergips.lublin.pl

Bramy garażowe

Drzwi wewnętrzne

Drzwi zewnętrzne

Bloczek komórkowy

Hydroizolacje

Gotowe tynki barwione Kleje do elewacji Styropian Tynki mineralne

Salon rmowy Vivento Lublin, ul. Lotnicza 5 (poziom -1) tel. 81 584 80 46, 530 120 817 mail: biuro@mardomsc.pl

zewnętrzne stalowe i drewniane dostępne od ręki

Lublin (Głusk), ul. Miętowa 3 tel. 512 032 592, 81 751 88 90 www.megaplast.pl www.montaz-okien.com e-mail: info@megaplast.pl

PROMOCJE

Lublin (Głusk), ul. Miętowa 3 tel. 512 032 592, 81 751 88 90 www.megaplast.pl www.montaz-okien.com e-mail: info@megaplast.pl

20-704 Lublin, ul. Wojciechowska 9C tel. 81 444 6025, 444 6028 www.porto.com.pl info@porto.com.pl

20-826 Lublin, ul. Motylowa

tel. 81 533 25

www.studiookno.com.pl e-mail: biuro@studiookno.com.pl

Dodatkowo

Okna energooszczędne

tarasowe przesuwne

zewnętrzne

Stolarka

Czym ekologicznie i ekonomicznie ogrzewać dom?

Polskie pompy ciepła SAS VESTA

Powietrzne pompy ciepła to w tym mo mencie najbardziej ekonomiczne źródło ogrzewania. Korzystając z pompy ciepła nie obciążamy również środowiska, nie przyczyniamy się do powstawania ni skiej emisji – a co za tym idzie – smogu.

Konstrukcja typu monoblok czy split?

Powietrzne pompy ciepła mogą występo wać w wersji monoblok lub split. Mono blok charakteryzuje się tym, że wszystkie elementy układu chłodniczego znajdują się w jednej zamkniętej obudowie. Taką pompę ciepła stawiamy przy budynku, a między nią a instalacją grzewczą pro wadzone są rury z wodą bądź cieczą nie zamarzającą oraz przewody elektryczne. Montaż takiej pompy jest prosty i szybki, ponieważ jest ona fabrycznie napełniona czynnikiem roboczym przez producenta i w pełni hermetyczna. W wersjach split montaż jest bardziej skomplikowany oraz wymaga od instalatorów posiadania uprawnień w zakresie F-gazów, gdyż konieczne jest samodzielne napełnienie układu chłodniczego czynnikiem oraz sprawdzenie jego szczelności na miejscu montażu urządzenia. Przekłada się to na wyższe koszty samego montażu.

Jaki czynnik chłodniczy?

W najnowocześniejszych pompach ciepła stosuje się naturalny czynnik chłodzący niepodlegający ustawie SZWO (tzw. F-ga zy). Jest to propan (R290), który jest nie wątpliwie czynnikiem przyszłości. Stoso wany jest m.in. w lodówkach, a z biegiem czasu będzie prawdopodobnie jednym z niewielu czynników dopuszczonych dla pomp ciepła. Wyróżnia go bezpie czeństwo oraz niski współczynnik GWP wynoszący zaledwie 3. GWP to potencjał tworzenia efektu cieplarnianego – im jest niższy, tym mniejszy ma na niego wpływ. Dla porównania – inny czynnik często stosowany w pompach ciepła – R410 ma

GWP równe aż 2088! Decydując się na pompę ciepła z propanem R290 jako czynnikiem chłodzącym, nie trzeba dokonywać płatnych obowiązkowych kontroli przewidzianych przepisami ustawy F-gazowej. Nie ma również konieczności jej rejestracji w Central nym Rejestrze Operatorów (CRO) ani jej instalacji przez specjalistę posiadającego uprawnienia F-gaz.

Complete to install – wszystko w standardzie Pompa ciepła SAS VESTA sprzedawa na jest w systemie CTI (Complete To Install). Oznacza to, że użytkownik otrzymuje urządzenie w pełni komplet ne, wyposażone w podzespoły gotowe do montażu co przekłada się na oszczędno ści poprzez zakup jednego skonfigurowa nego do pracy zestawu.

WAŻNE!

Dofinansowanie do pomp ciepła dotychczas było możliwe tylko w przypadku termomodernizacji domu i wymiany nieekologiczne go urządzenia. Od 29 kwietnia 2022 roku z dofinansowania mogą skorzystać również inwe storzy planujący budowę nowego domu, a to wszystko w ramach Programu Moje Ciepło.

Kotły peletowe do wyższego dofinansowania

Kotły peletowe to obecnie najpopularniej sze urządzenia na paliwa stałe. W ofercie firmy SAS poza standardowym typoszere giem znajdują się urządzenia kwalifikujące się do podwyższonego poziomu dofinan sowania z Programu Czyste Powietrze. Więcej o ekologicznych urządze niach grzewczych na stronie: www.sas.busko.pl

Anna Pawłowska-Kawa

ZMK SAS Sp. z o.o.

Automatyczny

Monoblokowa pompa ciepła VESTA pracująca na naturalnym czynniku roboczym

Należy sobie uświadomić, że z każdym rokiem następują podwyżki cen wody, dlatego inwestycja w pozyskanie jej z innych źródeł staje się obecnie interesującym tematem.

Pozyskiwanie wody deszczowej jest rozwiązaniem sprzy jającym ochronie środowiska i wpisującym się w zakres małej retencji, czyli w proste rozwiązania mające na celu gromadzenie i lokalne jej wykorzystanie. Wodę deszczo wą należy traktować jako wodę użytkową, która może być wykorzystana do podlewania ogrodu, jak i w domu do spłuczek w toaletach i pralce.

Istotnym elementem, oprócz zbiornika gromadzącego wodę, jest pompa ciśnieniowa, której zastosowanie otwiera szeroki zakres jej zastosowania.

Do naszej oferty wprowadziliśmy pompy ciśnieniowe firmy Kärcher, typoszeregu BP, które bez problemu sprostają temu wyzwaniu. Zakres dostępnych rozwiązań, obejmuje pompy ogrodowe nawierzchniowe oraz zatapialne.

PERGOLE

Zalety pergoli:

Porotherm 25 K P+W –proste rozwiązanie na trudne przypadki na budowie

mgr inż. Mirosław Rzeszutko

Profesjonalizm wykonania najłatwiej ocenić na podstawie wysokiej jakości prowadzonych prac oraz krótkiego czasu realizacji. Użycie nowoczesnego i sprawdzonego sytemu Porotherm, uzupełnionego o istotne akcesoria, takie jak pustak Porotherm 25 K P+W, daje jeszcze jedną przewagę – autorytet wykonawcy profesjonalnego i precyzyjnego.

Sekret doskonałości wykonawstwa budowla nego zawsze tkwi w detalach. Podstawą jest oczywiście umiejętność postawienia prostej, pionowej ściany tak, aby była... prosta i pio nowa. Niemniej istotny okazuje się aspekt wizualny – dobrze jest, jeśli ściana jest też czysta i estetycznie wykonana. Dla ostatecz nego efektu ma to oczywiście mniejsze zna czenie – wszelkie estetyczne niedoskonałości zazwyczaj znikają pod warstwami wykończe niowymi, ale dla inwestorów jest synonimem wysokiej jakości wykonawstwa. Wpływa bar dzo na renomę wykonawcy i wizerunek jego ekipy w oczach klienta.

Czasochłonne szalowanie Pozornie wybudowanie ścian wydaje się proste. Dopóki mówimy o jednolitej przegrodzie muro wanej, z doskonale dopasowanych i precyzyjnie wykonanych pustaków łączących się na pióro i wpust, rzecz jest jeszcze względnie łatwa, choć wymaga pewnej wprawy i precyzji. Jednak ściany współczesnych domów rzadko są tak nieskomplikowane. Z reguły składają się również z elementów żelbetowych, niezbędnych ze

względu na nośność: słupów, wieńców i trzpieni. A to już zdecydowanie trudniejsze zadanie. Każdy z tych elementów wymaga całego sze regu działań: odpowiedniego doczyszczenia, które zapewni trwałość połączeń materiałów, następnie zbrojenia, szalowania, zalania i pie lęgnacji. I każde z tych działań może nastręczyć wykonawcy sporych trudności i sprawić kłopoty, które z kolei mogą rzutować na późniejszy pro ces budowy. Szczególnie istotne w tym wypadku jest szalowanie. Nieprawidłowo wykonane może skutkować nierównościami koniecznymi do sku cia po stężeniu betonu – a to zadanie niełatwe. Kolejna trudność polega na tym, że aż do wykonania elementów żelbetowych na budowie znajdują się czasem wysokie i wąskie fragmenty muru, zupełnie z niczym nie zwią zane i potencjalnie niestabilne. Nawet jednak jeśli wszystko zostanie wykonane perfekcyj nie, i tak w końcowym efekcie otrzymujemy fragment powierzchni ściany o zupełnie innych właściwościach szczepnych, co bardzo utrudnia tynkowanie. Paradoksalnie znacznie większy problem występuje w wypadku zasto sowania betonu wysokiej klasy i doskonałych

materiałów szalunkowych. Uzyskana w takim wypadku powierzchnia może być tak gładka, że przed tynkowaniem wymagać będzie dodatkowego zmatowienia w celu zwiększenia przyczepności. Na połączeniu dwóch mate riałów (w tym wypadku pustaków z ceramiki poryzowanej i betonu) powinniśmy także zastosować siatkę tynkarską, która zapo biegnie odspajaniu się i pękaniu wierzchniej warstwy wykończeniowej.

Są sposoby w systemie Porotherm Na szczęście rozwojowi projektowania towa rzyszy również udoskonalanie technologii i materiałów budowlanych. Z pojedynczych produktów stają się złożonymi systemami, ofe rującymi proste rozwiązania skomplikowanych problemów. Tak jest i w tym przypadku. W sys temie Porotherm od dawna dostępne są cera miczne kształtki typu L i U. Służą jako szalunek tracony przy wykonywaniu wieńców i nad proży, i znakomicie ułatwiają wykonywanie

tych elementów, niezależnie od zastosowanego typu stropu. Zapewniają jednocześnie jednolitą i prostą powierzchnię ścian na całej wysokości, łatwą do obróbki i tynkowania. Pozwalają także utrzymać wysoką estetykę prac, co z kolei bar dzo ułatwia wykonawcy uzyskanie doskonałego wizerunku budowy. W systemie są kształtki Porotherm L25/30, doskonale nadające się do wykonywania wieńców stropowych na podporach skrajnych, Porotherm U25/6 słu żące do wyrównywania obustronnego oparcia stropów na ścianach wewnętrznych, a także Porotherm U25/23.8 – świetne do wyko nywania wieńców pod murłaty czy bardziej obciążonych nadproży, a nawet niewielkich podciągów. Uzupełnieniem systemu są tu prefabrykowane belki nadprożowe Porotherm, stanowiące najprostsze możliwe rozwiązanie przekrycia nad otworami. Do tej pory jednak tego typu udogodnienia dotyczyły jedynie elementów poziomych. Słupy i trzpienie nadal musiały być wykonywane w sposób tradycyjny,

obciążony ryzykiem wad. Obok wymienionych wcześniej problemów dojść może bowiem również konieczność przycinania przylegają cych do elementu pustaków, a to rozwiązanie czasochłonne i generujące dodatkowe koszty. Standardowo stosowane na budowach rozwią zanie, polegające na pozostawieniu strzępi, rozwiązuje co prawda ten problem, powoduje jednak zwiększone zużycie betonu, a wszystkie inne kłopoty związane z wykonaniem słupa pozostają. Konieczność mocowania szalunków do ściany wiąże się również z wykonaniem w niej otworów. Pozostają one oczywiście w murze także po demontażu paneli, sprawia jąc dodatkowy kłopot przy wykończeniu. Sytu ację jednak zmieniło wprowadzenie przez firmę Wienerberger kolejnego elementu systemu: pustaków Porotherm 25 K P+W.

Nowe pustaki kanałowe Po wmurowaniu w ścianę nie różnią się one niczym od podstawowych elementów.

Doskonale pasują do systemu, są idealnie dostosowane wymiarami, materiałem i spo sobem łączenia. Różnica jest jednak widoczna od razu, gdy spojrzymy na element z góry. W stosunku do podstawowego pustaka ma on bowiem zmodyfikowany system drążeń, aby po jednej stronie tworzył się otwór o wymiarach 17 × 17 cm, stanowiący doskonały szalunek tracony dla słupów i trzpieni. Produkt został skonstruowany tak, że przy murowaniu na standardową zakładkę z przesunięciem o 25 cm kanały nachodzą na siebie idealnie. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie pustaków Porotherm 25 K P+W zarówno w płaszczyźnie ściany, jak i w narożach budynku. Szalunek taki jest wbudowywany w ścianę na bieżąco w trakcie jej wznoszenia i przewiązany jak wszystkie inne pustaki – eliminujemy więc ryzyko związane z istnieniem na placu budowy fragmentów niezespolonych z całością konstrukcji. Elementy te doskonale łączą się z kształtkami nadprożowymi i wieńcowymi,

tworząc doskonale skomponowany system, dzięki któremu prace szalunkowe zostaną ograniczone do niezbędnego minimum. Najprawdopodobniej będą to już wyłącznie charakteryzujące się znaczną wysokością pod ciągi nad dużymi otwarciami (warto pamiętać, że do zaszalowania podciągu o wysokości konstrukcyjnej do 23,8 cm świetnie nadają się kształtki Porotherm U25/23,8). Efektem będzie doskonale równa i jednolita ściana, świetnie przygotowana do robót tynkarskich przy minimalnym nakładzie środków i czasu pracy. Efektem będą także oszczędności: czasu i pieniędzy, które wydalibyśmy na materiały szalunkowe. Wykonanie słupa w ścianie nośnej ograniczy się bowiem do wmurowania kształ tek, wykonania zbrojenia i zalania go betonem. Można mieć więcej

To jednak nie jedyne zastosowanie kształtek Porotherm 25 K P+W. Po konsultacji z pro jektantem i konstruktorem, pustaki te można

wykorzystać również do wykonania kanałów pod instalacje elektryczne lub sanitarne. Dzięki temu bardzo łatwo jest umieścić w ścia nie chociażby kable elektryczne, bez koniecz ności uciążliwego i pracochłonnego bruzdowa nia muru. Dodatkowym atutem może tu być fakt, że przy takim rozwiązaniu nie pozostaje na ścianie odznaczająca się strukturą „blizna”, na którą także trzeba zwrócić szczególną uwagę przy tynkowaniu. Wszystko to przekłada się na dwa rodzaje korzyści. Pierwszy jest oczywisty – bezpośred nie ograniczenie czasu i kosztów wykonania elementów żelbetowych przy jednoczesnym podniesieniu ich jakości. To argument klu czowy dla każdego chyba wykonawcy. Drugi rodzaj korzyści płynących z zastosowania kompleksowego systemu Porotherm jest być może trudniej dostrzegalny, niemniej w końcu i on przełoży się na ilość i jakość otrzymywanych zleceń. Mowa tu o budowaniu marki własnej – wykonawcy nowoczesnego, profesjonalnego i precyzyjnego. Sterylnie utrzymany plac budowy i doskonale wyglą dające (nawet w stanie surowym) mury, bardzo w tym pomagają. Stosowanie systemu Porotherm z kształtkami wieńcowymi, nad prożowymi i szalunkami słupów w postaci pustaków Porotherm 25 K P+W z pewnością ułatwią osiągnięcie tego stanu.

Wienerberger Ceramika

Budowlana Sp. z o.o. tel. 22 514 21 00 biuro@wienerberger.com www.wienerberger.pl

Przekrój

Tradycyjna ceramika budowlana na rynku XXI wieku

Tradycyjna ceramika budowlana – ilu z nas pamięta dziś o jej zaletach? Kto dziś w ogóle rozważa możliwość jej wykorzystania w swoich inwestycjach? Czy na rynku dostępni są wykonawcy, którzy potrafią ją poprawnie stosować? O realiach funkcjonowania producentów tradycyjnych ceramicznych materiałów budowlanych na rynku zdominowanym przez wielkie firmy produkcyjne z zachodnim rodowodem, z Andrzejem Rejem, Prezesem Krajowego Zrzeszenia Producentów Materiałów Budowlanych CERBUD, w imieniu Fachowca Lubelskiego rozmawia Elżbieta Amborska.

Elżbieta Amborska: Krajowe Zrzeszenie Pro ducentów Materiałów Budowlanych CERBUD powstało 20 lat temu. To jedna z nielicznych inicjatyw integrowania producentów na rynku materiałów budowlanych, która zakończyła się sukcesem. Czy trudno było przekonać firmy na co dzień konkurujące ze sobą do współpracy w takiej formie?

Andrzej Rej: Krajowe Zrzeszenie Produ centów Materiałów Budowanych CERBUD z siedzibą w Zaklikowie, jako ogólnopolska organizacja zrzeszająca małych producentów tradycyjnej ceramiki budowlanej, powstało z inicjatywy środowiska. To sami producenci czuli potrzebę stworzenia organizacji, która skutecznie zawalczyłaby o sprawy dla nich ważne. Wtedy, na przełomie XX i XXI w., głównym motywem dążenia do integracji działań były niesprawiedliwe przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Dla cegielni zaczęły one stanowić przysłowiową „kulę u nogi”. Jednak mimo świadomości wśród przedstawicieli branży

co do konieczności zmian, przekonanie poszczególnych przedsiębiorców na co dzień konkurujących ze sobą, że odniosą korzyści z powołania Zrzeszenia, nie było łatwe. Udało się to dzięki postawie zdetermino wanych właścicieli zakładów o szerokich horyzontach myślowych, których działania wspierał ambitny społecznik [którym był i jest obecny Prezes Zrzeszenia – przyp. red.].

EA: Jaki był efekt ich działań?

AR: W przeciągu 1,5 roku Zrzeszenie dopro wadziło do oczekiwanych przez branżę zmian we wspomnianej ustawie. Przy okazji okazało się, że była to kwestia ważna nie tylko dla producentów ceramiki budowlanej. Ten suk ces przekonał wielu przedstawicieli naszego środowiska do idei Zrzeszenia jako wspólnej organizacji. Wielu zachęcił też do zostania jego członkiem. Nie ma co ukrywać, że ich motywacją często była chęć uzyskania kon kretnej pomocy w indywidualnych sprawach. Nie zawsze okazywało się to możliwe. Jednak

dwie dekady działalności Zrzeszenia dowiodły, że jego powołanie było słuszną decyzją. Oceniając efekty naszej pracy, warto pod kreślić, że w wyniku aktywności Zrzeszenia branża małych producentów ceramiki budo wanej odniosła korzyści szacowane wynikiem netto na poziomie co najmniej 11 mln zł. Mam tu na myśli korzyści z rozwiązań uzyska nych wskutek naszych działań pomniejszone o pełen koszt działalności.

EA: Mimo Waszych wysiłków liczba cegielni w Polsce znacznie zmalała...

AR: Niestety, mimo naszych starań minione dwie dekady nie były okresem sprzyjającym rozwojowi tradycyjnej czerwonej ceramiki budowlanej. Z mapy kraju zniknęło bezpo wrotnie ponad 60% cegielni, co przekłada się na ponad 200 zakładów zatrudniających co najmniej 5000 osób. W 2021 r. w całym kraju wyroby produkowało jedynie około 50 cegielni spośród wszystkich jeszcze istniejących. Powody likwidacji są wielorakie, ale główny

powód jest jeden – brak potencjału ekono micznego do skutecznego rywalizowania o rynek z producentami nowych rozwiązań. Często te nowe rozwiązania są gorsze od tradycyjnych, ale dla inwestora jednostkowo tańsze. Postrzegane są też jako „na czasie”.

I – co także nie jest bez znaczenia – po nowe rozwiązania chętniej sięgają wykonawcy robót budowlanych.

EA: Skoro mowa o tym, co się dzieje teraz, zapytam o coś, co może nie dla wszystkich jest oczywiste. W jakim stopniu tradycyjna ceramika budowlana, którą produkują cegiel nie, spełnia aktualne wymagania techniczne? Pytam przede wszystkim w kontekście ścian wewnętrznych i zewnętrznych.

AR: Wszystkie standardowe wyroby ceramiki budowlanej oferowane na rynku objęte są normami wyrobów i w związku z tym muszą spełniać określone wymagania techniczne. Dotyczy to zarówno cegieł budowlanych, jak i pustaków ściennych, stropowych, wentylacyjnych, a nawet rurek drenarskich ceramicznych. Poza tym każdy producent wyrobów budowlanych – niezależnie czy jest dużym producentem, czy małą cegielnią –musi spełniać określone wymagania związane z kontrolowaniem procesu produkcji oraz dbaniem o jakość wytwarzanych wyrobów. Nawet mała cegielnia prowadzi zatem nadzór i kontrolę produkcji, posiada w tym zakresie opracowane procedury, wykonuje okresowe badania deklarowanych parametrów wyrobów. Podlega także kontrolom ze strony instytucji i organów sprawujących nadzór nad rynkiem budowlanym oraz nad wyrobami na nim oferowanymi. Pod tym względem nie ma więc dzisiaj znaczenia, czy konsument kupuje i sto suje do budowy domu wyrób z dużej fabryki, czy z małej cegielni.

EA: Warto w tym momencie wspomnieć, że cegielnie należące do Zrzeszenia oferują nie

Od lat tradycyjna ceramika budowlana chętnie stosowana jest do wznoszenia obiektów małej architektury ogrodowej. Fot. Ceradbud

Tradycyjna ceramika budowlana osób poszukujących nietuzinkowych nawierzchnie z cegły. Fot. Ceradbud

tylko tradycyjną cegłę pełną, ale także szereg innych produktów, takich jak choćby okła dziny elewacyjne i ścienne czy pustaki ścienne i stropowe.

AR: To prawda. Małe cegielnie są obecnie wszechstronne i w znakomitej większości produkują szeroką gamę wyrobów. To już nie tylko cegły budowlane, z którymi powszechnie kojarzy się cegielnie, a które to cegły stają się powoli wyrobami „jedynie” uzupełniającymi oferowany asortyment.

Małe cegielnie często produkują także pustaki ścienne szczelinowe, pustaki stropowe czy pustaki wentylacyjne. W ofercie wielu z nich są coraz modniejsze płytki ceramiczne do elewacji, wytwarzane najczęściej poprzez odcinanie lica z cegieł ceramicznych, wszelkiego rodzaju kształtki ceramiczne, a także płytki ceramiczne posadzkowe. Oferta małych cegielni to rów nież wyroby szkliwione i angobowane oraz dachówki ceramiczne, choć w tym ostatnim przypadku jest to asortyment, który produkują tylko najlepsi z małych producentów.

Szeroką gamę wyrobów wypalanych z glin ceramicznych coraz częściej zaczynają uzu pełniać w ofercie małych cegielni wyroby do budownictwa naturalnego. Wysuszone cegły z surowej gliny (tzw. Adobe), płyty gliniane stanowiące doskonały i ekologiczny zamien nik dla płyt R G, w pełni ekologiczne i posia dające doskonałe właściwości tynki gliniane z glin naturalnych.

EA: Jak zatem zdefiniować ceramikę budow laną wytwarzaną w systemie przez niektórych nazywanym rzemieślniczym?

AR: To co musimy wyraźnie podkreślić to fakt, że dzisiejsza mała ceramika budowlana z całą pewnością nie stanowi produkcji rzemieśl niczej. Procesy produkcji we współczesnych cegielniach są mocno zmechanizowane i uprzemysłowione. Biorąc to pod uwagę oraz uwzględniając znaczny zakres wytwarzanych wyrobów, a także skalę produkcji (kilka tysięcy ton wyrobów rocznie!), nie można ich określać mianem wytwórców rzemieślniczych. Są to

budowlana to doskonały materiał dla nietuzinkowych rozwiązań, takich jak Ceradbud

w pełni przemysłowe zakłady i przemysłowi wytwórcy ceramiki budowlanej. Nasze Zrzeszenie też nie jest izbą rzemieślniczą ani cechem rzemiosła, a stowarzyszeniem przedsiębiorców, producentów ceramiki budowlanej.

Ponadto musimy pamiętać, że jednym z podstawowych wymogów rzemieślnictwa jest posiadanie „papierów” mistrzowskich oraz osobiste wykonywanie danego rzemiosła przez jego wytwórcę. Większość właścicieli cegielni tymczasem jest praktykami bez stosownego udokumentowania posiadanej wiedzy. Produk cja cegły obecnie z wielu względów nie odbywa się osobiście ich „rękoma” i własnym fizycznym zaangażowaniem. Dlatego też nawet ręczna produkcja ceramicznych wyrobów budowla nych, która – jako ewenement na skalę nie tylko krajową – jest wciąż kultywowana w Kraś niku i okolicach, wymyka się definiowaniu jako rzemiosło. Dzisiaj mała ceramika budowlana to dobrze zorganizowany, sprawy, wszechstronny przemysł, działający na lokalnych rynkach.

Przemysł, który dzięki swojej elastyczności sprawnie reaguje na potrzeby klienta i sprawnie zaopatruje zarówno lokalny, jak i globalny rynek.

EA: Czym ceramika tradycyjna powstająca w cegielniach różni się od ceramiki budowla nej produkowanej w wielkich zakładach? Co jest jej największą zaletą?

AR: Ceramika budowlana spełnia zarówno warunki inwestycyjne, jak i środowiskowe oraz technologiczne i ekonomiczne. Inwestycyjne –bo jest trwała, wykonana z tworzywa nie zagra żającego zdrowiu człowieka. Środowiskowe – bo jest materiałem wytworzonym z natural nych minerałów podlegających recyclingowi. Technologiczne – bo nie wywiera negatywnego wpływu na środowisko. Ekonomiczne – bo gwarantuje niskie „globalne” koszty eksploata cyjne.

Wyroby ceramiczne gwarantują mocną konstrukcję, to znaczy, że ściany, stropy i inne elementy budowlane posiadają zdolność prze

Płytki ścienne z tradycyjnej ceramiki budowlanej to hit ostatnich kilku lat. Fot. Cegielnia Hoffmanowska

niesienia wszystkich obciążeń i oddziaływań, jakie mogą występować w czasie użytkowania. Wytrzymałość na ściskanie większości wyrobów ceramicznych jest bardzo wysoka i wynosi od 15 do 30 MPa, a w przypadku wyrobów klinkiero wych od 35 do 60 MPa. Mało kto o tym wie, że wyroby ceramiczne z czasem zwiększają swoją wytrzymałość mechaniczną na ściskanie, co jest charakterystyczne wyłącznie dla tego rodzaju materiału budowlanego.

Na podstawie badań laboratoryjnych wyka zano, że wchłanianie wody przez wyroby cera miczne nieklinkierowe wynosi od 8 do 15%.

Dla porównania, absorpcja wody w wyrobach typu gazowo krzemianowych sięga nawet 25%. Oznacza to, że ceramika posiada zdolność do odparowania nadmiaru wody przenikającej do niej z wnętrz pomieszczeń użytkowych lub z innych źródeł. Zmniejsza się zatem ryzyko zawilgocenia wskutek kondensacji pary wodnej wewnątrz murów, a mury zawilgocone szybko się osuszają. Tylko wyroby ceramiczne akumulują ciepło w budynku. Przewodność cieplna pustaków ceramicznych λ wynosi od 0,17 do 0,28 W/mK. A to z kolei oznacza, że zimą budynek będzie oddawał bardzo mało ciepła na zewnątrz, a latem będzie utrzymywał optymalną temperaturę wewnątrz. Dom wyko nany z pustaków ceramicznych może być zatem nawet dwa razy cieplejszy od wykonanego z innych materiałów.

EA: Gdzie najczęściej stosowana jest obecnie ceramika budowlana?

AR: Nie ma jednego dominującego obszaru zastosowania ceramiki produkowanej przez małych producentów. Oczywiście elewacje budynków to znany i dość spory obszar zastosowania cegieł ceramicznych oraz płytek ceramicznych elewacyjnych. Wszak od wieków cegła kojarzy się każdemu z murami i nie da się ukryć, że w takim zastosowaniu prezentuje się gustownie i dodaje szyku

oraz prestiżu budynkowi. W ostatnich kilku latach widać zwiększające się zainteresowanie zastosowaniem cegły na elewacjach w inwe stycjach deweloperskich oraz w projektach instytucjonalnych. Ludzie dzisiaj płacą coraz większe pieniądze za mieszkania i zaczynają coraz bardziej zwracać uwagę na otoczenie, w jakim będą mieszkali, na materiały, jakie zostały zastosowane do budowy ich domu czy też mieszkania.

Coraz częściej producenci obserwują także zainteresowanie zastosowaniem cegieł i pozostałych materiałów ceramicznych, głównie płytek, w aranżacjach wnętrz. Nic poza drewnem tak doskonale nie sprawdza się we wnętrzu jak cegła ceramiczna. Cieszy, że coraz więcej osób zaczyna dostrzegać różnicę pomiędzy prawdziwą ceramiczną cegłą lub płytką ceramiczną wykonaną z cegły, a wyro bami je imitującymi.

Kolejny obszar to oczywiście szeroko rozu miana mała architektura. Są to ogrodzenia wykonane z cegieł ceramicznych lub klinkiero wych, mała architektura w postaci przepierzeń na terenie posesji, rabatek ogrodowych, grilli, elementów altan, miejsc wypoczynku, pergol. Cegły odpowiednio mocno wypalone, a także odpowiednio wykonane płytki posadzkowe ceramiczne stosuje się do wykonywania pie szych traktów i ciągów komunikacyjnych na terenie posesji oraz tarasów.

Nie sposób nie wspomnieć o renowacji obiektów zabytkowych jako jednym z istot niejszych obszarów zastosowania tradycyjnej ceramiki budowlanej. Począwszy od ogrom nych cegieł gotyckich, po niewielkie kształtki ceramiczne. Co roku wytwarzane przez kilku do kilkunastu producentów wyroby stosowane są przy renowacji kilkudziesięciu zabytkowych obiektów. Jest to ogromny wkład branży małych producentów ceramiki budowlanej w europejskie dziedzictwo kultu rowe, bo należy wspomnieć, że polskie wyroby

ceramiczne znajdują zastosowanie przy reno wacji zabytków nie tylko w Polsce, ale także w wielu innych krajach.

EA: Jak przedstawia się system dystrybucji tradycyjnej ceramiki budowlanej na Lubel szczyźnie?

AR: Każdy z producentów tworzy własny sys tem dystrybucji. Opiera się on na sięgającej częstokroć kilkudziesięciu lat tradycji danej cegielni, licznym gronie użytkowników oraz wykonawców stosujących jej wyroby. Jego elementem jest także – co jest znakiem dzi siejszych czasów – Internet, który użytkow nicy traktują jako źródło reklamy i wiedzy. Nie bez znaczenia jest także dobrze znany w Polsce system reklamy szeptanej. W przy padku małych producentów wytwarzających bardzo dobre jakościowo wyroby jest to jedno z istotniejszych źródeł pozyskiwania nowych klientów. Bądź co bądź, dla przecięt nego Polaka nikt nie jest takim autorytetem, jak dobry znajomy, zaufany sąsiad czy bliski członek rodziny.

EA: Jeżeli będę chciała kupić wyroby z cera miki tradycyjnej, to znajdę je w jakimś marke cie albo składzie budowlanym?

AR: Oficjalne sieci składów budowlanych i pośredników w sprzedaży materiałów budow lanych oczywiście także mają swoje miejsce i znaczenie w dystrybucji cegieł ceramicznych. Rola współpracy z nimi w przypadku większości małych cegielni jednak zmalała i koncentruje się głównie na bardziej typowych wyrobach. Najwięksi z małych producentów posiadają własnych przedstawicieli handlowych oraz zawarte umowy handlowe z popularnymi sieciami sprzedaży detalicznej. Ich wyroby można zatem spotkać w popularnych marketach budowanych. Wyrobów nietypowych produko wanych w małych cegielniach jednak Pani tam nie znajdzie.

Krajowe Zrzeszenie Producentów Materiałów

Budowlanych CERBUD

Powstało w 2001 r. W pierwszym okresie istnienia należało do niego 34 cegielnie, pod koniec 2001 r. było ich już 100, obecnie liczy 20 członków. Dynamiczna zmiana liczebności członków Zrzesze nia doskonale odzwierciedla to, co się stało z branżą w okresie transformacji gospodarczej. Na skutek wprowadzenia w życie niekorzystnych zmian prawnych, otwarcia polskiego rynku dla wielkich firm produkcyjnych zza granicy i napływu nowych technologii budowlanych ponad 60% działających na początku XXI w. cegielni zamknęło swoją działalność. W liczbach bezwzględnych to 200 zakła dów, które zatrudniało co najmniej 5 tys. osób. Aktualnie małych cegielni jest około 130. Jedynie w około 50 z nich produkuje się tradycyjną ceramikę budowlaną.

EA: W przypadku stosunkowo niewielkiego zapotrzebowania na materiał, na przykład do budowy grilla z piecem, istotne są koszty transportu. Jak inwestor może znaleźć najbliższą cegielnię należącą do Zrzeszenia?

AR: Wszystkie cegielnie należące do Zrzesze nia znajdują się na naszej stronie internetowej www.cerbud.org.pl. Dostępne są tam wszelkie informacje o danym zakładzie, włącznie z łatwym dostępem do jego domowej strony internetowej, informacje o jego lokalizacji, produkowanym asortymencie oraz wszystkie dane umożliwiające nawiązanie bezpośred niego kontaktu z danym zakładem.

EA: Dziękuję za rozmowę. Pełna treść wywiadu na stronie fachowiec.ihz.pl

Top trendy w aranżacji łazienek

Alicja Konarska, Salon Łazienek Salonika

Top trendy w aranżacji łazienek w 2022 roku mają mają za zadanie jak najbardziej zbliżyć nas do natury, chroniąc przy tym naszą prywatność. W wystroju pomieszczenia nie może zatem zabraknąć motywów botanicznych, naturalnych materiałów i ciepłego światła

Okładziny ścienne

Wielki format W najmodniejszych aranżacjach tego roku, w łazience musi pojawić się okładzina ścienna w dużym formacie. Obecnie standar dowa płytka ścienna ma wymiar 60×120 cm,

a topowe rozwiązanie to stosowanie slabów – płyt o wymiarach 120×240 cm czy nawet 120×270 cm. W dużych łazienkach slaby układamy na całe ściany, w małych wystar czy, że zastosujemy je np. tylko w strefie prysznica.

©EnergieKer

Z ceramiczną fototapetą

Wielki format obowiązuje także w dekora cjach. Na topie są motywy botaniczne, które wypełniają całą ścianę. Nie tracimy czasu na „dzierganie” wzoru z drobnej płytki mozai kowej. Tak można było robić kilka lat temu. Teraz bujne paprocie, barwne lilie czy papugi powstają ze specjalnych zestawów w kolek cjach płytek, które fabrycznie są przygoto wane do układania tej swoistej ceramicznej fototapety.

Kolor, kolor i jeszcze raz kolor

Jeśli ktoś poszukuje kolorów, może ściany wykończyć płytkami z kolekcji monochro matycznych. W odróżnieniu od królujących w minimalizmie bieli, beży itp. kolorów, teraz modne są m.in. róże, turkusy, błękity i nasy cone zielenie. Aby wnętrze nabrało topowego charakteru, wybrana przez nas kolekcja powinna zawierać drobne elementy dekora cyjne. Okładzina bez jakiegokolwiek dekoru to propozycja dla minimalisty i odwołanie do czasów modernizmu. W naszym studiu projektowym bywają aranżowane wnętrza również tego typu.

Gres na wszystkie powierzchnie

Gres to wyjątkowo uniwersalny materiał. Jest bardzo twardy i odporny na uszkodzenia mechaniczne nawet wtedy, gdy jego grubość jest niewielka. Można z niego wyprodukować płytki zarówno o niewielkim, jak i bardzo dużym formacie. Gresy są produkowane jako materiały na podłogę i ściany, ale również w grubości 2 cm oraz 3 cm jako materiał samonośny na tarasy i podjazdy.

Kamień w natarciu Okładziny ścienne i podłogi z kamienia gosz czą w łazienkach od dawna, ale ich dostępność do tej pory ograniczała cena. Obecnie rzadko stosuje się je w formie naturalnej.

Z powodzeniem zastępuje je gres. Na fali są w tej chwili płytki łudząco przypominające takie skały, jak: marmur, piaskowiec czy onyks. Żeby jak najbardziej upodobnić je do kamieni naturalnych, podczas produkcji wykonuje się na nich specjalną strukturę żyłkowania, tzw. carving. Uzyskuje się w ten sposób lekko chropowatą powierzchnię, która przypomina kamień nie tylko z wyglądu, ale także w dotyku. W wersji luksusowej zaś żył kowanie wypełnia się złoceniami i specjalnym szkliwem. Dzięki temu wszystkie użylenia na powierzchni płytki mienią się w świetle na wzór skał naturalnych.

Jeżeli drewno, to lamelle Płytki imitujące drewno dalej są w modzie, ponieważ stanowią doskonały, ocieplający dodatek do kamiennych i betonowych

©CIR Manifatture Ceramiche

kolekcji i cieszą się sporą popularnością wśród inwestorów ceniących praktyczne rozwiązania podłogowe. Nowością są płytki inspirowane drewnem – strukturalne, często przypomina jące drewniane lamelle. Aranżując je na ściany, uzyskujemy efekt sauny czy eleganckiego SPA. Wyposażenie

Uwalniamy wannę Jeżeli łazienka jest wystarczająco duża, mon tujemy w niej wannę. Może być zarówno na środku łazienki, jak i przy ścianie. Jest jednak jeden warunek. Jeżeli chcemy, aby aranżacja łazienki była jak najbardziej na czasie, wanna musi być wolnostojąca, bez żadnej zabudowy. Wykonana powinna być jako monolityczna, z konglomeratu albo akrylu.

Prysznic strefą intymności Prysznic doskonale sprawdza się w każdej łazience, niezależnie od jej rozmiarów. Pro ducenci oferują szeroką gamę wykończeń. Profile w kabinach już nie ograniczają się tylko do chromu, mamy do dyspozycji złoto, biel, czerń, inox szczotkowany czy miedź. Dobrym rozwiązaniem będzie także kabina ze ścianami

ze szkła zdobionego motywami botanicznymi bądź geometrycznymi. Ekskluzywne prze szklenia wykonane są natomiast w formie lustra weneckiego.

Lekka ceramika sanitarna

W wyposażaniu łazienki generalnie domi nuje lekka w odbiorze ceramika sanitarna, rezygnujemy z dużych ciężkich brył, grubych desek, wszystko jest teraz slim. Sanitariaty mają nieduże rozmiary, prostą formę i pozba wione są kołnierza. Efekt lekkości wzmacnia się poprzez stosowanie rozwiązań podwie szanych. Wszystkie mocowania (śruby itp.) są zamaskowane. Wyjątek stanowią jedynie miski WC i bidety przeznaczone do łazienek urządzanych w stylu angielskim bądź francu skim. Jeżeli decydujemy się na któryś z nich, stosujemy klasyczną ceramikę sanitarną z kołnierzem. Najładniejsze na rynku są klasyczne serie producenta Simas.

Stylizowana armatura

Najmodniejsze baterie umywalkowe i wannowe wykańczane są białą lub czarną

porcelaną. Mogą być stylizowane na antyczne lub w stylu angielskim. W projektach aranżacji łazienek coraz częściej pojawią się również baterie w kolorach szczotkowanych metali. Aranżując łazienkę, musimy zawsze pamię tać, że baterie w tym pomieszczeniu są jak biżuteria – dopełniają całość. Jeżeli dobrze je dobierzemy, łazienka będzie się prezentowała pięknie. Gdy nie trafimy z ich doborem, będziemy mieli uczucie, że w aranżacji łazienki coś „nie gra”.

Zawieszamy lustra

Obowiązkowym elementem wyposażenia łazienki są lustra. Do tej pory królowały w niej lustra tzw. wklejane. Teraz odchodzi się od tej tendencji na rzecz luster wieszanych. Ich forma może przybierać różne kształty, ale najbardziej topowe są lustra okrągłe oraz w obłych fantazyjnych kształtach. Czasami stosuje się lustra, które stanowią komplet 2 bądź 3 sztuk, traktując je jako kompozycję na ścianie. Bardzo istotną sprawą techniczną w lustrach jest zastosowanie maty grzewczej. Dzięki temu nawet w mocno zaparowanej łazience tafla lustra będzie sucha.

Intymne oświetlenie

W łazience, podobnie jak w całym domu, oświetlenie pełni obecnie funkcję aranżacyjną. Wymaga to zamontowania wielu punktów świetlnych w instalacji. W strefach intymnych odchodzi się od górnego oświetlenia cen tralnego na rzecz kinkietów montowanych na ścianach, lampek z miękkim, delikatnym światłem czy listew led. W łazience trendy te mają swoje odzwierciedlenie między innymi w oświetleniu luster. Najczęściej jest ono już wbudowane i posiada możliwość przełączenia z funkcji oświetlania użytkownika na oświet lenie aranżacyjne.

©Tuscania

©Simas

©Simas

Obowiązki kierownika budowy –bezpieczeństwo przede wszystkim

Amborska, ela@ihz.pl

Obowiązki kierownika budowy mogą wydawać się niezbyt liczne, ale na pewno obciążone są dużą odpowiedzialnością. To od kierownika budowy zależy bezpieczeństwo zarówno osób na budowie, jak i całej powstającej konstrukcji.

Każdy, kto chce wybudować dom, mocą prawa musi zatrudnić kierownika budowy. Od stycz nia tego roku nie muszą tego robić jedynie osoby, które postanowiły wybudować budynek jednorodzinny o powierzchni nie większej niż 70 m² w zabudowie.

Dlaczego kierowanie budową przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami jest takie ważne? Zatrudniając kierownika budowy powinniśmy pamiętać, że od momentu, gdy przejmie on od nas teren budowy, to kierow nik zarządza budową. W związku z tym, to on

odpowiada za wszelkie zdarzenia, do jakich dochodzi na budowie w związku z realizacją naszej inwestycji.

Kierownik budowy, który złożył oświadcze nie o przejęciu obowiązków, lecz nie przejął protokolarnie terenu budowy, naraża się na odpowiedzialność (karną i zawodową) za niewykonanie ciążących na nim obowiązków. Z powodu złożonego oświadczenia nie będzie jednak odpowiedzialny za szkody, jakie mogą być spowodowane niezabezpieczeniem terenu budowy.

Decyzję o tym, kto będzie pełnił funkcję kierownika budowy, podejmuje wyłącznie inwestor. Trzeba jednak pamiętać, że kierować budową może wyłącznie osoba:

ƒ posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane do kierowania robotami budow lanymi bez ograniczeń lub w ograniczonym

zakresie (w zależności od rodzaju inwesty cji);

należąca do izby inżynierów budownictwa;

zarejestrowana w centralnym rejestrze osób posiadających uprawnienia budowlane, który prowadzi Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, o ile otrzymała uprawnienia budowlane po wejściu w życie ustawy z 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane.

Bezpieczeństwo osób na budowie Przed rozpoczęciem prac budowlanych kierownik budowy musi sporządzić plan bez pieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie. Robi to na podstawie informacji opracowanej przez projektanta, który przygotował projekt budowlany. Może sporządzić go sam albo zle cić jego opracowanie. Plan ten musi uwzględ niać: ƒ specyfikę obiektu budowlanego; ƒ warunki prowadzenia robót budowlanych (w tym planowane jednoczesne prowadze nie robót budowlanych i produkcji przemy słowej).

Kiedy plan bezpieczeństwa jest potrzebny?

Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie kierownik budowy musi zapewnić, jeżeli w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z wymienionych poniżej

Odpowiedzialność kierownika budowy Przejęcie terenu budowy nie oznacza przeję cia pełnych praw zarządcy nieruchomością, lecz bezpośredniej odpowiedzialności za: ƒ porządek, ochronę środowiska, bez pieczeństwo ludzi i mienia na jego obszarze; ƒ oddziaływanie na otoczenie czynności związanych z prowadzeniem robót budowlanych.

rodzajów robót budowlanych. Należą do nich roboty:

ƒ których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeń stwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysoko ści;

ƒ przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;

ƒ stwarzające zagrożenie promieniowaniem jonizującym;

ƒ prowadzone w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyj nych;

ƒ stwarzające ryzyko utonięcia pracowników;

ƒ prowadzone w studniach, pod ziemią i w tunelach;

ƒ wykonywane przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych, w keso nach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężo nego powietrza;

ƒ wymagające użycia materiałów wybucho wych;

ƒ prowadzone przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.

Bezpieczeństwo konstrukcji

Podstawowe obowiązki kierownika budowy związane z bezpieczeństwem konstrukcji to:

ƒ kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwole niem na budowę oraz przepisami, w tym techniczno budowlanymi;

ƒ zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających;

ƒ zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicz

nych i przewodów kominowych przed zgło szeniem obiektu budowlanego do odbioru;

ƒ prowadzenie niezbędnej dokumentacji budowy.

Prowadzenie prac zgodnie z projektem

Z przepisów Prawa budowlanego jasno wynika, że kierownik budowy ma czuwać nad poprawnością wykonania poszczególnych elementów obiektu. Elementy te muszą być wykonane zgodnie z projektem, który inwes tor dołączył do pozwolenia na budowę i który zatwierdził nadzór budowlany. Jeżeli projekt nie stanowił elementu dokumentacji niezbęd nej do uzyskania pozwolenia na budowę, prace i tak muszą być prowadzone zgodnie z tym, co ten projekt zawiera. Kierownik budowy nie ma bowiem żadnych kompetencji prawnych, aby wprowadzać jakiekolwiek zmiany do projektu. Jeżeli uzna on, że pewne zmiany są niezbędne, musi o ich dokonanie wystąpić do projektanta, który sporządził projekt. Ocena charakteru proponowanych zmian oraz zgoda na wprowadzenie zmian (odstąpień) nieistot nych do zatwierdzonego projektu przysługuje również wyłącznie projektantowi. Jeżeli projektant uzna, że proponowane zmiany mają charakter odstąpienia istotnego, musi je zatwierdzić nadzór budowlany.

Kierownik budowy odpowiada ponadto za to, żeby poszczególne elementy konstrukcji obiektu odpowiadały określonym normom i wymaganiom technicznym. W praktyce

Obowiązkiem kierownika budowy jest sporządzenie planu bezpieczeństwa także wtedy, gdy: ƒ przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych;

ƒ będzie przy nich zatrudnionych co naj mniej 20 pracowników;

ƒ pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.

oznacza to, że gdyby inwestor albo wykonawca chciał zastosować rozwiązania czy materiały, które tych norm nie spełniają, kierownik może wstrzymać roboty budowlane. To samo może zrobić, gdy podczas prowadzenia prac budowlanych pojawiło się zagrożenie dla życia lub zdrowia.

Prowadzenie dokumentacji budowy

Prawo budowlane w art. 3, pkt 13 wymienia dokumenty, które stanowią dokumentację budowy. Są to:

ƒ pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym;

ƒ dziennik budowy;

ƒ protokoły odbiorów częściowych i końco wych;

ƒ rysunki i opisy służące realizacji obiektu –w miarę potrzeby;

ƒ operaty geodezyjne;

ƒ książki obmiarów;

ƒ

dziennik montażu – w przypadku realizacji obiektu metodą montażu. Na szczególną uwagę zasługują obowiązki kierownika budowy związane z prowadzeniem dziennika budowy oraz ze sporządzeniem dokumentacji powykonawczej.

Dziennik budowy to dokument urzędowy, który jest wnikliwie analizowany przez nadzór budowlany, zanim ten wyda pozwolenie na użytkownika obiektu. Do dziennika budowy kierownik powinien wpisywać wszystkie zdarzenia związane z przebiegiem budowy. Dotyczy to przede wszystkim:

przebiegu robót budowlanych;

wszystkich zdarzeń, które mają znaczenie dla oceny prawidłowości technicznej wyko nania budowy.

Przygotowanie dokumentacji powykonawczej oznacza obowiązek uzupełnienia dokumenta cji budowy o:

ƒ informacje dotyczące zmian naniesionych na zatwierdzony projekt;

ƒ geodezyjne pomiary powykonawcze. Jeżeli zmiany dokonane podczas budowy mają charakter odstąpienia nieistotnego, do zawiadomienia o zakończeniu budowy kierow nik budowy powinien dołączyć:

ƒ kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego z naniesionymi zmianami;

ƒ opis uzupełniający – jeżeli jest potrzebny. Po zakończeniu prac budowlanych na ręce inwestora kierownik składa oświadczenie o:

ƒ zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem, warunkami pozwolenia na budowę, przepisami;

ƒ doprowadzeniu terenu budowy do należy tego stanu i porządku.

Uwaga!

Jeżeli obiekt wykonano odstępując od pro jektu w sposób nieistotny, oświadczenie kierownika budowy powinien potwierdzić projektant. Potwierdzić powinien je także inspektor nadzoru inwestorskiego, jeżeli inwestor go ustanowił.

Obowiązkiem kierownika budowy jest nie tylko zgłoszenie obiektu do odbioru, ale także uczestniczenie w tym odbiorze. Zobowiązany jest on również zapewnić usunięcie stwierdzo nych wad.

Podsumowanie

Obowiązków kierownika budowy jest rzecz jasna więcej, niż opisane w artykule. Do niego należy na przykład zapewnienie wytyczenia obiektu przez geodetę z uprawnieniami, zapewnienie prowadzenia robót z uwzględ nieniem przepisów ochrony środowiska czy zapewnienie uporządkowania terenu, który przylega do placu budowy, jeżeli jest taka

potrzeba. Sprawy bezpieczeństwa i prawid łowego prowadzenia prac wydają się jednak najważniejsze. Zagrożeń, że coś pójdzie nie tak, jest tyle, że zdaniem niektórych specja listów z branży, kierownik budowy powinien cały czas monitorować postęp prac i sposób ich prowadzenia. A jak jest w praktyce?

Wszyscy, którzy pracują na budowach, wiedzą, że kierownik budowy jest na miejscu codziennie tylko przy realizacji dużych inwe stycji. Osoby budujące dom jednorodzinny budowy muszą w zasadzie pilnować sami, płacąc określoną w umowie stawkę za każdą wizytę na budowie. Ciągle zdarza się też, że kierownik budowy prowadzi całą inwestycję i jej dokumentację zaocznie. Prawo wpraw dzie przewiduje dla kierowników budowy określone sankcje karne i zawodowe za lekceważenie i nierzetelne wykonywanie obo wiązków, ale dopóki nie dojdzie do żadnego nieszczęścia, mało kto chce skarżyć się na swojego kierownika budowy do odpowiednich instancji.

Z drugiej strony, skoro tyle budynków jednorodzinnych powstało bez specjalnego nadzoru kierownika budowy, to nic dziwnego, że ktoś postanowił tę sytuację usankcjonować prawnie. Bo przecież tak można spojrzeć na zwolnienie inwestora z obowiązku zatrud niania kierownika budowy, jeżeli buduje dom o powierzchni do 70 m². W środowisku i mediach branżowych toczy się dyskusja o tym, czy takie rozwiązanie nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa konstrukcji. Mając na uwadze to, co dzieje się przy wyko nywaniu domów znacznie większych, można zadać pytanie czy to na pewno o jakość kon strukcji chodzi…

Podstawa prawna: ustawa z dn. 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz. U. 2021, poz. 2351.

Rolety zewnętrzne – jakość i nowoczesność spod znaku AiC

Rolety zewnętrzne przesłaniają okna praktycznie w każdym nowo budowanym budynku i coraz częściej w budynkach już istniejących. O ich montażu, zasadach doboru i użytkowania

z Mariuszem Mireckim, dyrektorem handlowym firmy AiC, lubelskiego producenta urządzeń tego typu w imieniu Fachowca Lubelskiego rozmawia Elżbieta Amborska.

Elżbieta Amborska: W ofertach różnych producentów i dystrybutorów pojawia się kilka rodzajów rolet zewnętrznych: elewa cyjne, naokienne, adaptacyjne, nadstawne, nasadkowe, podtynkowe, nadprożowe, antywłamaniowe, screeny. Które z nich są w asortymencie AiC?

naszym zdaniem, przyjazne dla klienta. Mamy zatem rolety adaptacyjne, przez niektórych nazywane elewacyjnymi, nasadkowe – okre ślane też jako nadstawne bądź naokienne. Mamy też rolety podtynkowe, antywłama niowe i screeny.

EA: Czym poszczególne rodzaje różnią się od siebie?

MM: Jeżeli pod uwagę weźmiemy rolety adap tacyjne, nasadkowe i podtynkowe, to najważ niejszy jest sposób montażu i współczynnik oporu cieplnego. Adaptacyjne montuje się na gotowej ścianie elewacyjnej bądź ramie okna. Parametry termoizolacyjne tego rozwiązania są mniej korzystne niż w przypadku montażu rolet nasadkowych czy podtynkowych. Te montuje się bowiem przed wykonaniem ele wacji i przykrywa warstwą ocieplenia. Nasad kowe na ramie okna – instalacja w otworze okiennym, a podtynkowe z zewnątrz budynku – skrzynka w obszarze nadproża.

Mariusz Mirecki: Wszystkie. Tak naprawdę rynek oferuje mniej rodzajów rolet zewnętrz nych niż Pani wymieniła. Niektóre producenci po prostu odmiennie określają. My zdecy dowaliśmy się na nazewnictwo najbardziej,

EA: Ale to oznacza, że ważny jest też etap budowy, na którym klient zdecyduje się na zastosowanie tego albo innego rodzaju rolet. MM: Tak, określony rodzaj rolety, a więc i sposób jej montażu, decyduje o najlepszym

momencie ich zamocowania. Adaptacyjne możemy zamontować w dowolnym czasie, bo poza wykonaniem mocowania praktycznie nie wymagają ingerencji w substancję muru. Jeżeli zdecydujemy się na rolety nasadkowe albo podtynkowe, taka ingerencja może oka zać się niezbędna.

EA: Może, to znaczy, że nie musi. Od czego to zależy?

MM: Właśnie od momentu, w którym decyzję o ich zastosowaniu i montażu podejmie klient. Jeżeli zrobi to na etapie projektowa nia, architekt bądź projektant powinien tak zaprojektować otwór okienny i nadproże, żeby montaż ograniczył się do zamocowania rolety. Tak samo będzie, gdy klient zdecyduje się na etapie budowy, ale jeszcze przed wykona niem otworów i nadproży okiennych. Wtedy wystarczy korekta projektu.

EA: W praktyce wiele rozwiązań pojawia się w trakcie budowy. Załóżmy, że klient na rolety nasadkowe albo podtynkowe zdecydował się, gdy ściany są już gotowe. Co wtedy?

MM: Gdy otwory i nadproża są już gotowe, trzeba będzie je dostosować do rolet

i odwrotnie. Podobnie jak w budynku już istniejącym, remontowanym. Zakres prac zależy od tego, na które rolety zdecyduje się inwestor. Ponieważ nasadkowe mocowane są na ramie okna, trzeba zwiększyć wysokość otworu lub pomniejszyć wysokość okna o rozmiar skrzynki rolety tak, aby cały zestaw zmieścił się w otworze. Zdarza się to jednak rzadko, ponieważ rolety zewnętrzne tego typu nie są u nas tak popularne, jak na Zachodzie Europy. Klienci najczęściej wybierają rolety podtynkowe, które zapewniają osiągnięcie najlepszych parametrów cieplnych. Jeżeli decyzja o ich montażu zapadnie, gdy ściany są już gotowe, trzeba sprawdzić, jak wygląda sytuacja z możliwością ich zamocowania. Teraz termoizolacja ma zwykle grubość 20 cm. Jeżeli to możliwe, skrzynkę rolety przykrywa się cieńszą warstwą ocieplenia, tak żeby całość nie wystawała poza lico muru. Zdarza się jednak, że tak się nie da. Trzeba wtedy rozważyć zastosowanie na przykład boniowa nia materiałem ociepleniowym, przykrycie skrzynki innym termoizolatorem, na przykład matą ocieplającą bądź styrodurem. Można też rozważyć możliwość cofnięcia nadproża, ale to może być skomplikowany i czasochłonny

proces. Inwestorom tymczasem najczęściej zależy, żeby montaż rolet trwał jak najkrócej i zakończył się w przewidzianym terminie.

EA: Wspomniał Pan o popularności różnego rodzaju rolet. W ofercie AiC pojawiły się jakiś czas temu certyfikowane rolety antywłama niowe klasy RC2 i RC3. Też chyba coraz chęt niej stosowane w domach jednorodzinnych?

MM: Rolety antywłamaniowe rzeczywiście cieszą się coraz większym powodzeniem. Jeżeli budynek jest w nie wyposażony, łatwiej ubezpieczyć go na korzystnych warunkach. Oczywiście, o ile mają odpowiedni certyfikat. Kiedyś w budynkach jednorodzinnych naj częściej pojawiały się przesłony klasy RC1, ale tych się nie certyfikuje. Stawiają za mały opór, bo chronią tylko przed włamaniem bez użycia narzędzi. Rolety klasy RC2 i RC3 mają więcej wzmocnień i zabezpieczeń. Dzięki nim są odporne na uszkodzenia mechaniczne. Trudno je podważyć i zdemontować nawet przy użyciu takich narzędzi, jak nożyce do metalu czy piła.

EA: A rolety klas wyższych ?

MM: Nie wprowadziliśmy ich do naszej oferty, bo wykonuje się je na zamówienie indywidu alne i indywidualnie certyfikuje. To kosztowny i czasochłonny proces. Podobnie zresztą jest z roletami klas RC2 i RC3. Certyfikaty

bezpieczeństwa wydawane są dla określonego modelu rolet.

EA: W swojej ofercie AiC ma za to rolety zew nętrzne typu screen. Mówi się o nich, że są wyjątkowe. Na czym ta wyjątkowość polega?

MM: Screeny są wyjątkowe ze względu na mate riał przesłony. Chociaż to rolety zewnętrzne, nie mają pancerza. Przesłona wykonana jest ze specjalnej tkaniny, która z jednej strony dobrze izoluje cieplnie, z drugiej umożliwia częściowe przenikanie światła naturalnego do wnętrz. Można powiedzieć, że screeny zacie niają pomieszczenie, podczas gdy inne rolety zewnętrzne je zaciemniają. Wyglądają przy tym estetycznie i nowocześnie. Ponieważ nie mają pancerza, mniejsza jest skrzynka, co ma wpływ na estetykę elewacji. To istotne zwłaszcza w obiektach o dużej kubaturze. Chętnie montują je między innymi szkoły i biura różnego rodzaju.

EA: W jakich systemach powstają Wasze rolety zewnętrzne?

MM: AiC istnieje 28 lat. Przez ten czas prze testowaliśmy systemy różnych dostawców. Szukaliśmy jednak takiego, który dostarczy nam kompletny asortyment wysokiej jakości. Nie chcieliśmy łączyć elementów od różnych dostawców, bo to zwiększa ryzyko, że jakość i trwałość ostatecznego produktu nie będzie

spełniała oczekiwań ani naszych, ani klientów. Aktualnie wszystkie nasze rolety zewnętrzne powstają w oparciu o systemy sprawdzo nych kontrahentów, którzy mają nie tylko kompleksową ofertę, ale też dbają o jakość dostarczanych systemów. Często potwier dzają ją odpowiednimi certyfikatami. Dbają też o swoich odbiorców i pozostają z nimi w żywym kontakcie. Ich działy obsługi klienta pracują naprawdę doskonale.

EA: Dzisiaj miarą jakości rolet zewnętrznych jest także system sterowania. Jakie rozwiąza nia AiC proponuje w tym zakresie?

MM: Oferujemy do wyboru kilka systemów sterowania, od manualnego począwszy na smart home control skończywszy. W przy padku sterowania zdecydowaliśmy się na roz wiązania różnych producentów. Wychodzimy z założenia, że każdy klient powinien znaleźć takie, które będzie spełniało jego oczekiwania i potrzeby. A te są mocno zindywidualizo wane. Bywa tak, że klienci, którzy montują rolety zewnętrzne w domach nowo budowa nych, chcą żeby to było sterowanie określonej marki. Ci zaś, którzy rolety użytkują od jakiegoś czasu, zwykle zainstalowali już pewne elementy sterowania, a teraz je uzupełniają. Wtedy wybierają markę, z której skorzystali wcześniej. Mają wówczas pewność kompaty bilności systemu, zwłaszcza drogi radiowej.

EA: W skrócie rzecz ujmując, smart home control zakłada, że sterujemy praktycznie wszystkimi instalacjami w domu przy użyciu telefonu komórkowego, gdy jesteśmy poza nim. Oferowane przez Was systemy stero wania da się zintegrować z systemem, który obejmuje inne instalacje?

MM: W naszej ofercie są systemy, które sterują nie tylko roletami zewnętrznymi, ale też bramą wjazdową i instalacją oświetleniową. Gdyby jednak ktoś chciał sterować jeszcze na przykład

centralnym ogrzewaniem, to trzeba te systemy zintegrować. Jest to możliwe, ale przy spełnie niu pewnych warunków. Z integracją różnych systemów sterowania instalacjami w domu jest jak z łączeniem różnych systemów informatycz nych opartych na odmiennym kodowaniu. Nie wszystkie równie łatwo poddają się procesowi.

EA: Przy takim sterowaniu, ale też i nieła twym a istotnym montażu, ważna staje się kwestia gwarancji. Na co mogą liczyć Wasi klienci?

MM: Gwarancja na napęd zależy od jego pro ducenta i może trwać nawet 5 lat. Natomiast gwarancji na nasz produkt udzielamy na 24 miesiące. Nie obejmuje ona jednak uszkodzeń mechanicznych powstałych na skutek niewłaś ciwego użytkowania.

EA: A co z gwarancją na montaż i serwisowanie?

MM: 24 miesięcznej gwarancji udzielamy także na naszą usługę, czyli montaż wykonany przez naszą ekipę. Jeżeli chodzi zaś o serwiso wanie, to z pomocą służymy każdemu, nieza leżnie od tego, u kogo swoje rolety zakupił.

EA: Dziękuję za rozmowę.

Pełna treść wywiadu na stronie fachowiec.ihz.pl

AiC

21 040 Świdnik, ul. Sosnowa 3, tel. 81 532 18 82, tel. kom. 512 273 666, 602 581 024 e mail: aic@go3.pl, aicprodukcja@gmail.com, www.aic.lublin.pl

Zaprawy samopoziomujące = posadzka równa jak stół

Ryszard Kokot

Kiedy należy sięgać po zaprawy samopoziomujące, zaprawy, które ułatwiają pracę i podnoszą jakość pomieszczeń, ale są dość drogie i wymagające? Stosujemy je zawsze wtedy, gdy podłoże jest nierówne, a kolejna warstwa tej równości wymaga, czyli pod parkiety, wykładziny, panele, a także pod posadzki z żywic i farby posadzkowe.

Pewien wykonawca dostał zlecenie na położe nie wykładziny na starej posadzce klinkiero wej. Płytki klinkierowe były w dobrym stanie, ale nierówne, zęby dochodziły do 3 mm. Nie

było szans, aby cienką wykładzinę ułożyć bezpośrednio na te płytki. Poradzono mu, aby zakupił zaprawę samopoziomującą. Udał się do sklepu budowlanego, zapłacił koszmarne

pieniądze i zabrał się do roboty. Największym problemem był opis – cała strona worka zapi sana była w obcym jeszcze wtedy wykonawcy języku. Zrobił więc, jak uważał, jeśli się to ma samo wygładzić, to trzeba wlać dużo wody. Metoda ta się niestety zemściła. Zaprawa ani po kilku godzinach, ani następnego dnia nie chciała stwardnieć. Trzeciego dnia bez trudu została usunięta miotłą. Tym wykonawcą byłem ja, rzecz się działa we Francji w latach osiemdziesiątych. To było moje niefortunne pierwsze spotkanie z zaprawami samopozio mującymi.

Dlaczego to przypominam? A dlatego, że błędy wtedy przeze mnie popełnione zdarzają się i dzisiaj, zarówno okazjonalnym majster kowiczom, jak i doświadczonym majstrom – i to wcale nierzadko. A zatem po pierwsze: instrukcje należy czytać – zaprawy samopo ziomujące to materiały skomplikowane, a ich układanie wymaga reżimu technologicznego. Po drugie: zaprawy samopoziomujące są wyjątkowo czułe na dozowanie wody. Wody zarobowej ma być dokładnie tyle, ile przewi duje karta techniczna, w przeciwnym razie zaprawa rozwarstwi się, kruszywo opadnie na dno, a polimery i inne związki chemiczne wypłyną na powierzchnię. W skrajnym przypadku zaprawę można pozamiatać, w najlepszym – będzie ona osłabiona, a na jej powierzchni pojawi się zgorzel. Po trzecie: oczekiwanie, że masa sama się rozleje jak woda i wypoziomuje, jest nadmierne, zaprawę trzeba równomiernie rozprowadzić. Sądzę, że zaprawy te powinny się nazywać samowygła dzające, a nie samopoziomujące.

Kiedy stosować? Zaprawy samopoziomujące ułatwiają pracę i podnoszą jakość pomieszczeń, ale są dość drogie i wymagające. Stosujemy je zawsze wtedy, gdy podłoże jest nierówne, a kolejna warstwa tej równości wymaga, czyli pod

parkiety, pod wykładziny, pod panele, pod posadzki z żywic i farby posadzkowe.

A pod okładziny ceramiczne? Owszem, też, wtedy stosujemy kleje cienkowarstwowe, ale warto rozważyć, czy nie lepiej na nierównym podłożu zastosować rozpływny klej średnio warstwowy do płytek. Ekonomicznie i cza sowo jest to uzasadnione. Problemem jest to, że niewielu glazurników potrafi na takim kleju pracować.

Warto też przeanalizować zasadność sto sowania zaprawy samopoziomującej, jeśli jej grubość będzie znaczna. W takim przypadku korzystne może być użycie jastrychu szybko wiążącego i wygładzenie go zaprawą samopo ziomującą.

Zaprawy są różne Rynek proponuje zaprawy samopoziomujące w różnorodnych odmianach. Ze względu na

rodzaj spoiwa, rozróżniamy zaprawy cemen towe i anhydrytowe. Zaprawy cementowe częściej stosowane są jako cienkowarstwowe i w warunkach dużego zawilgocenia, w pozo stałych przypadkach dominują anhydrytowe. Anhydryt to minerał – kuzyn gipsu. Masy rozlewne na bazie anhydrytu są godne pole cenia szczególnie na podłoża z ogrzewaniem podłogowym. Zazwyczaj zależy nam, aby materiał budowlany miał jak największy opór cieplny, aby był izolatorem. W przypadku ogrzewania podłogowego przeciwnie, ocze kujemy, aby materiał otulający przewody jak najlepiej odbierał od nich ciepło i przekazywał je do pomieszczenia. Tak się dzieje właśnie z zaprawą anhydrytową. Jej struktura jest drobnokrystaliczna, bardzo ściśle przylega do przewodów, w odróżnieniu od zapraw betono wych układanych miksokretem.

Anhydryty mają jeszcze jedną istotną przewagę nad betonami – są niskoskurczowe. Większość zapraw mineralnych w trakcie wią zania zmniejsza swoją objętość, skutkiem tego są naprężenia wewnętrzne powodujące spęka nia i odkształcenia powierzchni. W przypadku zapraw anhydrytowych problem ten również występuje, ale w znacznie mniejszej skali, dzięki temu podłogi typowych pomieszczeń użytkowych można wykonać bez dylatacji. Podłogi anhydrytowe są lżejsze od betono wych, co może mieć duże znaczenie przy słabych stropach, zarazem ich wytrzymałość mechaniczna znacznie przekracza wytrzyma łość podkładów miksokretowych.

Wyobraźmy sobie remont podłogi w pokoju na trzecim piętrze metodą tradycyjną. Pod blok trzeba przywieźć cement i piasek, zrobić z niego zaprawę, wciągnąć ją na górę, rozło żyć, wypoziomować na rurkach i zatrzeć na kolanach, a później czekać 21 dni, aby konty nuować kolejne roboty. Wszystko to w asyście hałasującej betoniarki, kurzu cementowego i rozsypanego piachu. Podłogi anhydrytowe

bardzo łatwo i szybko można wykonać za pomocą pompy o wielkości biurka. Zaprawa podawana jest wężami bezpośrednio do pomieszczenia, cała robota trwa 2 3 godziny, łącznie z posprzątaniem worków po zaprawie. Szybko, cicho, czysto i kolejne roboty można wykonać już za kilka dni.

Nie za grubo, nie za cienko – w sam raz Jednym z parametrów mas samopoziomu jących jest zakres grubości stosowania. Na workach widzimy zestaw cyfr, np. 2−10, 5−30, 20−60. Pierwsza cyfra oznacza minimalną grubość w milimetrach, druga – maksymalną. Nie należy przekraczać ani jednej, ani drugiej wartości. Warto też wiedzieć, że uzyskanie warstwy 1−2 mm jest praktycznie niewy konalne, oznaczenie 2−10 należy traktować w ten sposób, że minimalna grubość miej scowo nie powinna być mniejsza niż 2 mm, natomiast niezwykle trudne jest uzyskanie tak cienkiej warstwy na kilkunastu metrach kwadratowych.

Jastrychy cienkowarstwowe do 30 mm układa się jako związane z podłożem, czyli w celu wyrównania starych lub wadliwych podkładów. Grubowarstwowe można układać jako związane z podłożem, na warstwie rozdzielającej lub pływającej. W zależności od tego, jaki układ stosujemy, mamy narzuconą minimalną grubość. Zaprawę o oznaczeniu 20−60 w jej minimalnym zakresie możemy aplikować wyłącznie jako związaną z podło żem, w układzie pływającym lub rozdzielonym minimalna grubość wyniesie 30÷40 mm, w zależności od rodzaju masy.

Kiedy masy samopoziomujące należy ukła dać na warstwie rozdzielającej i co to znaczy jastrych pływający? Jeśli podłoże jest dobrej jakości, wtedy bezpośrednio po zagrunto waniu, możemy układać na nim zaprawę (wspomniany jastrych związany z podłożem). Zdarza się, że jest inaczej, np. po zerwaniu starego parkietu podłoże jest zanieczyszczone klejem bitumicznym. Jak wiadomo, z bitu mami zaprawy i kleje mineralne nie chcą się łączyć. Podobnie, gdy podłoże jest zaolejone,

spękane, pylące, silnie chłonne lub niejed nolite. W takich przypadkach należy położyć folię rozdzielającą i na nią aplikować zaprawę, pamiętając o zachowaniu minimalnej grubości określonej kartą techniczną.

Pod folię można rozłożyć płyty styropia nowe, rzadziej wełniane, przy ścianach mocujemy dylatacje obwodowe. Taki układ nazywa się podłogą pływającą. Jest to układ najbardziej korzystny, bowiem wszelkie naprę żenia budynku pochodzenia zewnętrznego czy też termicznego nie mają wpływu na podłogę. Podłoga przemieszcza się w sposób niezauwa żalny dla użytkownika, unikając niszczyciel skich naprężeń. Wszelkie układy sztywne są bardziej podatne na uszkodzenia.

Zaprawy są kapryśne i wymagające Już wcześniej wspominałem, że zaprawy samopoziomujące stawiają spore wymagania wykonawcom. Jeśli te wymagania są speł nione, efekty są znakomite, a użytkownik zadowolony.

Zatem kilka istotnych zaleceń technologicz nych.

Podłoże musi być zagruntowane, aby nie nastąpiło nadmierne odsączanie wody z płyn nej zaprawy, stosunek woda zaprawa jest bardzo istotny i ma niewielki margines błędu. Z tego samego powodu na podłożach zbyt chłonnych trzeba rozkładać folię.

Temperatury otoczenia, podłoża i pro duktów są istotne, minimalna wynosi +5°C, maksymalna +25°C.

Przed rozpoczęciem robót należy umocować dylatacje obwodowe i – jeśli to konieczne (w przypadku dużych powierzchni) – także pośrednie. Najwygodniej użyć samoprzylep nych pasków piankowych.

Wszelkie przejścia rur i inne otwory należy zabezpieczyć tak, aby płynna masa nie wycie kła. Większe garby i ostre nierówności należy skuć, a głębsze otwory wypełnić.

©Atlas

Konsystencja

Jastrych anhydrytowy

płynna, bez porów powietrza

Jastrych cementowy z miksokreta

liczne pory powietrza

Czas nagrzewania

temperaturę powierzchniową jastrychu (29°C) uzyskujemy po 0,5 h

temperaturę powierzchniową jastry chu (29°C) uzyskujemy po 1,2 h Grubość jastrychu

3,5 cm powyżej rur ogrzewania podło gowego

min. 4,5 cm powyżej rur ogrzewania podłogowego

Skurcz w czasie wiązania nie występuje lub jest śladowy duży skurcz powodujący odkształ cenia

Zbrojenie jastrychu nie jest wymagane konieczność wykonania

Uruchomienie ogrzewania możliwe już po 7 dniach możliwe po 21÷28 dniach

Wytrzymałość

na ściskanie: 35 N/mm², na zginanie: 6 N/mm²

Powierzchnia gładka i równa

Rurki przewodów elektrycznych i inne przedmioty należy przymocować do podłoża, aby nie wypłynęły. Należy pomyśleć zawczasu o wszystkich instalacjach podpodłogowych, kucie związanych mas jest bardzo trudne, a tych ułożonych na ogrzewaniu podłogowym wręcz niemożliwe.

Należy zapobiec przeciągom. Po pierwsze, cała podłoga powinna mieć jednakowe i sta bilne warunki wysychania. Po drugie, wiatr może nanieść zanieczyszczenia na mokrą jeszcze podłogę, a usuwanie przyklejonych liści, kawałków styropianu i innych śmieci jest uciążliwe.

Na podłożu ustawia się regulowane repery, dzięki nim wylewamy tyle zaprawy, aby jej poziom był zbliżony do zaplanowanego. Ostateczny poziom uzyskujemy dzięki tepo waniu i samowygładzającym właściwościom zaprawy. Repery mają zastosowanie tylko

firmy wykonujące jastrych na budo wie nie określają danych, zazwyczaj 5÷10 N/mm²

szorstka, często znaczne odchyłki wymiarowe

przy masach grubowarstwowych. Tepowanie wykonuje się szczotkami lub kolczastymi wałkami. Dzięki temu materiał jest równo miernie rozprowadzany i odpowietrzany. Zbyt gwałtowne tepowanie może doprowadzić do niepotrzebnego spienienia i napowietrzenia zaprawy.

Do kolejnych prac podłogowych należy przy stąpić po całkowitym związaniu i wyschnięciu masy. Każda z zapraw ma określone terminy rozpoczęcia następnych prac, stosunkowo szybko można przystąpić do klejenia płytek ceramicznych, ich właściwości pozwalają na dosychanie mas nawet pod gresem. Z ukła daniem wykładzin PCW czy żywic poliure tanowych trzeba zaczekać aż do całkowitego wyschnięcia. Prace te, podobnie jak układanie parkietu czy paneli, trzeba bezwzględnie poprzedzić badaniem wilgotności podłoża.

Źródło: Lubelski Poradnik Budowlany

Tab. 1. Porównanie cech jastrychów anhydrytowego i cementowego

Do trzeciej odsłony program Mój Prąd cieszył się bardzo dużą popularnością wśród prosumentów. Trzecia edycja nieco ich roz czarowała. Mój Prąd 3.0 wystartował późno, a wsparcie było niższe niż oczekiwali zainte resowani. Tym razem zgodnie z obietnicami

nowa odsłona programu ruszyła w I kwartale roku. Od 15 kwietnia 2022 r. zainteresowani dofinansowaniem mogą składać wnioski. Tak jak zapowiadano, premiowana będzie przede wszystkim autokonsumpcja i magazynowanie wytworzonej energii elektrycznej i cieplnej.

Na co dofinansowanie?

Głównym celem programu Mój Prąd jest zwiększenie produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych w Polsce. Jednak już teraz produkujemy jej tyle, że niezbędne stało się zwiększenie efektywności zarządzania wyprodukowaną energią elek tryczną. W związku z tym w zakresie nowej odsłony programu znalazły się takie elementy, jak:

ƒ inteligentne systemy zarządzania energią w domu,

ƒ punkty ładowania (ładowarki do samocho dów elektrycznych),

ƒ magazyny energii elektrycznej oraz maga zyny ciepła i chłodu.

To, jak wysokie dofinansowanie otrzyma beneficjent, zależy od tego, w co wyposaży swoją instalację. – Premiowany będzie zakup

i montaż instalacji fotowoltaicznej z dodat kowym elementem umożliwiającym wzrost autokonsumpcji wytworzonej energii elektrycz nej oraz zwiększenie poziomu efektywności energetycznej – poinformował Ireneusz Zyska, wiceminister klimatu i środowiska, pełnomoc nik rządu ds. OZE. Zdaniem wiceministra Zyski, nowa odsłona programu pozwoli na dalszy wzrost efektyw ności energetycznej gospodarstw domowych. To z kolei przełoży się na oszczędności finan sowe prosumentów i zmniejszenie emisji CO₂. Umożliwi także rozwój elektromobilności w Polsce.

Kto skorzysta?

Mój Prąd 4.0 skierowany jest do osób fizycz nych, które zamontują instalację PV i mają zawartą umowę kompleksową z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej. O dofinansowanie mogą ubiegać się również beneficjenci dotychczaso wych edycji programu Mój Prąd oraz Czyste Powietrze, ale tylko wtedy, gdy doposażą swoją instalację w: ƒ ładowarkę, ƒ magazyn energii/ciepła/chłodu, ƒ system zarządzania energią.

Maksymalna wysokość dofinansowania ma wynieść do 20,5 tys. zł, nie więcej jednak niż 50% kosztów kwalifikowanych. Wsparcie dla samej instalacji fotowoltaicznej ma wynieść 4.000 zł. Wyższe dofinansowanie otrzymają osoby, które zamontują dodatkowe elementy instalacji, magazyn energii.

Budżet programu planowany jest w wyso kości 350 mln zł. – Nie jest to kwota bardzo duża, ale chcemy sprawdzić, jak ten program będzie realnie funkcjonował na rynku, z jakim spotka się zainteresowaniem. Jesteśmy przygo towani, pracujemy nad tym, aby zdecydowanie zwiększyć budżet programu Mój prąd 4.0 –zapewnia wiceminister Zyska.

Dofinansowanie do pomp ciepła w nowych budynkach

Elżbieta Amborska, ela@ihz.pl

Dofinansowanie do pomp ciepła w nowych budynkach w ramach programu Moje Ciepło. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy na ten cel 600 mln zł.

Pompy ciepła montują zarówno właściciele budynków już istniejących, jak i nowo budowanych. Ci ostatni do tej pory zakup i montaż pompy ciepła musieli sfinansować wyłącznie z własnych kieszeni. Teraz to się zmienia. W listopadzie 2021 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki

Wodnej (NFOŚiGW) ogłosił otwarcie nowego programu wspierającego OZE. Program ten to Moje Ciepło. Komisja Euro pejska wyraziła zgodę na alokację 600 mln zł z Funduszu Modernizacyjnego na jego realizację. Nabór wniosków ruszył 29 kwiet nia br.

Po co dofinansowanie do pomp ciepła?

Pompy ciepła, mimo że ich ceny od kilku lat systematycznie spadają, nie są tanimi urządze niami grzewczymi. Wysokie koszty instalacji są jednym z ważnych czynników ograniczających ich popularność wśród inwestorów indywidu alnych. Drugim jest słabe rozpowszechnienie wiedzy o technologii pozyskiwania ciepła do celów grzewczych z otoczenia (powietrza, wody, gruntu). Sytuacji firm z branży nie poprawia też szybka wymiana doświadczeń pomiędzy użytkownikami pomp ciepła i potencjalnie zainteresowanymi ich montażem w mediach społecznościowych. A ponieważ aktywne są w nich przede wszystkim osoby, które mają problemy z eksploatacją zainstalowanej pompy, poziom wątpliwości zainteresowanych monta żem wzrasta. Trudno się zatem dziwić, że trzeba

ich mocno przekonywać do montażu pompy ciepła zamiast kotła centralnego ogrzewania. Mimo licznych trudności z pozyskiwaniem nowych klientów, pompy ciepła cieszą się coraz większą popularnością. Nie ma co jednak ukrywać, że to popularność do pewnego stopnia wymuszona przez coraz bardziej rygorystyczne wymagania techniczne wobec domów jednorodzinnych. Ich źródeł śmiało można szukać w polityce klimatycznej Unii Europejskiej. Zgodnie z jej założeniami do 2030 roku 40% domów jednorodzinnych ciepło do celów grzewczych powinno czerpać przy użyciu pompy ciepła. W roku 2050 powinno to już być 70%! Aby zachęcić właścicieli budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej do stosowania pomp ciepła, Wspólnota postano wiła sfinansować część kosztów związanych z montażem tych urządzeń. W efekcie w latach 2017−2020 rynek pomp ciepła wzrósł pięcio krotnie. Ubiegły także był dla branży bardzo udany – rynek pomp ciepła w 2021 r. w porów naniu do 2020 r. urósł aż o 100%.

Dofinansowanie do pomp ciepła w PCP Program priorytetowy Czyste Powietrze (PCP) jest skierowany do właścicieli i współ właścicieli domów jednorodzinnych, którzy zdecydowali się wymienić stary kocioł c.o. na

Warto wiedzieć Wyższa efektywność gruntowych pomp ciepła to efekt niemalże stałej w ciągu roku temperatury gruntu. Wraz ze spadkiem temperatury ośrodka, z którego pompa pobiera ciepło, spada jej sprawność i wydaj ność. Dlatego nawet najnowocześniejsze powietrzne pompy ciepła w naszej strefie klimatycznej muszą wspierać się pracą grzałek. A to oznacza dodatkowy pobór energii elektrycznej na cele grzewcze.

Co to jest Ep?

Ep to wskaźnik ilości energii nieodnawialnej (pierwotnej), jaką trzeba dostarczyć do budynku w ciągu roku na ogrzewanie, chłodzenie, wentylację, przygotowanie ciepłej wody użytkowej i oświetlenia w danym budynku, w przeliczeniu na 1 m2 jego powierzchni.

Wielkość Ep oblicza się zgodnie z wzorem: Ep = Eph + w + ΔEpc + ΔEpl [kWh/(m²

rok)]

Gdzie:

Ep – wskaźnik energii pierwotnej; Eph – cząstkowy wskaźnik energii pierwotnej niezbędnej do ogrzewania budynku, wenty lacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej;

Epc – cząstkowy wskaźnik energii niezbędnej do chłodzenia budynku; Epl – cząstkowy wskaźnik energii pierwotnej niezbędnej do oświetlenia budynku.

nowoczesne urządzenia grzewcze. W ostatniej edycji PCP promował przede wszystkim pompy ciepła i fotowoltaikę. Tego wymaga polityka klimatyczna Unii Europejskiej, a to z jej funduszy pochodzą środki na moder nizację źródeł energii cieplnej i elektrycznej w budownictwie mieszkaniowym.

Choć dofinansowanie do pomp ciepła w PCP wyraźnie zwiększyło zainteresowanie tymi urządzeniami, ma ono też i negatywne strony. Ponieważ z PCP mogą korzystać tylko osoby fizyczne modernizujące budynki już istniejące, program przyczynia się do:

ƒ nierównomiernego rozwoju rynku pomp ciepła;

ƒ nie dość efektywnego wykorzystania ener gii z otoczenia.

Wymienione powyżej mankamenty są ściśle ze sobą skorelowane. Rynek tych urządzeń rozwija się nierównomiernie, ponieważ w budynkach już istniejących najłatwiej zamontować powietrzną pompę ciepła. Powszechnie zaś wiadomo, że efektywniejsze

od nich są pompy gruntowe. Ich montaż jest jednak dużo bardziej skomplikowany, ze względu na niezbędne prace ziemne. Jest też bardziej praco – i czasochłonny, no i wymaga większego wysiłku finansowego ze strony inwestora. Dlatego gruntowe pompy ciepła najłatwiej zamontować podczas budowy domu. Niestety, osoby, które budują dom, nie mogą ubiegać się o dofinansowanie z Czystego Powietrza.

Dofinansowanie do pomp ciepła w MC Sytuację osób budujących dom ma poprawić Moje Ciepło, nowy program dofinansowań do OZE. Pierwszy nabór wniosków o dofi nansowanie do pomp ciepła z MC rozpoczął się pod koniec kwietnia 2022 r. Skorzystać z niego mogą tylko osoby fizyczne będące właścicielami bądź współwłaścicielami nowo wznoszonych mieszkalnych budynków jedno rodzinnych. O wsparcie finansowe udzielane w ramach MC mogą ubiegać się tylko te z nich, które: ƒ budują dom o podwyższonym standardzie energetycznym;

ƒ

w budowanym budynku zainstalują pompę ciepła.

W myśl założeń Mojego Ciepła podwyższony standard energetyczny wyznacza wskaźnik Ep dla danego budynku. Aby otrzymać dofi nansowanie, wskaźnik ten musi wynosić co najmniej:

ƒ 63 kWh/(m² ∙ rok) – w pierwszym (przej ściowym) roku działania programu (czyli 2022 r.);

ƒ 55 kWh/(m² ∙ rok) – w latach następnych.

Dofinansowania dla pomp ciepła z nowego programu nie otrzymają zatem osoby, które zdecydowały się wybudować dom, spełniając minimalne wymagania WT21. Zgodnie z obowiązującymi od początku 2021 r. wymaganiami technicznymi dla budyn ków jednorodzinnych minimalny poziom Ep = 70 kWh/(m² rok).

Miłą niespodzianką jest natomiast to, że program działa wstecz. O dofinansowanie mogą ubiegać się osoby, które zamontowały pompę ciepła w nowym budynku w 2021 r., o ile budynek ten spełnia warunki programu. Nowy budynek mieszkalny w programie defi niuje się bowiem jako ten, którego właściciel bądź współwłaściciel na dzień składania wnio sku o dofinansowanie:

ƒ nie złożył zawiadomienia o zakończeniu budowy lub nie złożył wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie;

ƒ złożył zawiadomienie o zakończeniu budowy nie wcześniej niż 01.01.2021 r. lub złożył wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie wcześniej niż 01.01.2021 r.

Osoby, które zamierzają ubiegać się dofinan sowanie z MC, muszą ponadto:

Uwaga!

Dofinansowania z programu Moje Ciepło

nie otrzymają osoby budujące dom, w którym docelowym źródłem ciepła jest urządzenie na paliwo stałe, np. węgiel kamienny czy biomasę. Nie otrzymają go także osoby, które zamontowały w budo wanym domu kominek pełniący funkcje grzewcze, np. z płaszczem wodnym.

O wsparcie z MC nie mogą ubiegać się ponadto osoby, które montaż pompy ciepła sfinansowały z funduszy UE.

zamontować nową pompę ciepła, czyli taką, która została wyprodukowana maksy malnie 24 miesiące przed montażem;

zakończyć montaż przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie z MC;

uzyskać zgodę wszystkich współwłaścicieli, jeżeli budynek jest współwłasnością (trzeba wtedy złożyć także oświadczenie o braku podwójnego finansowania);

eksploatować dofinansowaną pompę ciepła we wskazanej we wniosku lokalizacji przy najmniej przez 5 lat od dnia wpływu środ ków z programu na ich konto bankowe.

Wysokość dofinansowania to maksymalnie 30% kosztów kwalifikowanych, nie więcej jednak niż:

7 tys. zł dla powietrznych pomp ciepła;

21 tys. zł dla gruntowych pomp ciepła.

Wysokość otrzymanego wsparcia nie zależy od wysokości dochodów. Ubiegać o nie może się więc każda osoba posiadająca nowy dom bądź budująca budynek mieszkalny speł niający warunki programu. O wyższą kwotę dofinansowania (45% kosztów kwalifikowa nych) mogą wnioskować osoby z Kartą Dużej Rodziny.

Kocioł na pellet System grzewczy, który wyprzedza normy

Od 31 grudnia 2020 roku obowiązują nowe, restrykcyjne wymagania w zakresie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać powstające i modernizowane budynki (WT). Okazuje się, że niewiele systemów grzewczych jest w stanie spełnić wymogi dotyczące zużycia energii.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami i glo balnymi trendami, budownictwo powinno dążyć do maksymalnego ograniczenia zapotrzebowania na energię. Budynek niemal zeroenergetyczny w 2021 roku stał się prak tycznie standardem. Czy to oznacza, że nowa rzeczywistość prawna wkrótce wyeliminuje z rynku kotły na paliwa stałe? Nic podobnego. Inwestycja w kocioł na biomasę nie tylko pozwala spełnić standard WT 2021, ale także umożliwia otrzymanie wyższej dotacji w pro gramie Czyste Powietrze. Jednak zacznijmy od początku…

Co się zmieniło i dlaczego się zmieniło? Rządy państw dążą do coraz szerszego wyko rzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) i poprawy efektywności energetycznej różnych gałęzi gospodarki. Dotyczy to także budownic twa jedno i wielorodzinnego. Inwestorzy, któ rzy planują budowę lub remont domu, muszą przestrzegać przepisów zawartych w różnych aktach prawnych, m.in. w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych.

Od 2014 roku zaobserwować można dość radykalne zaostrzanie wymagań w zakresie izolacyjności cieplnej przegród i zużycia

energii pierwotnej nieodnawialnej (EP) przez budynki. Energię pierwotną nieodnawialną zawierają pierwotne nośniki energii, jak węgiel, gaz czy ropa. Wskaźnik EP, wbrew pozorom, nie służy do szacowania kosztów ogrzewania budynku, ale do oceny wpływu emitenta na środowisko wskutek zużywania energii ze źródeł kopalnych do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użyt kowej.

Obecnie standardem stają się budynki o nie mal zerowym zapotrzebowaniu na energię pierwotną nieodnawialną. WT 2021 nakazuje obniżyć to zapotrzebowanie do:

70 kWh/m²a w przypadku budynków jed norodzinnych nowych i modernizowanych;

65 kWh/m²a w przypadku budynków wielorodzinnych.

Jest to możliwe (chociaż niełatwe) do osiąg nięcia, dzięki wysokiej izolacyjności cieplnej oraz wykorzystaniu OZE.

Zużycie energii a system grzewczy Aby sprostać aktualnym wymogom, inwestor budujący lub remontujący dom musi wziąć pod uwagę szereg aspektów architektonicz nych, instalacyjnych i użytkowych, które

Wariant Oznaczenie

Opis

1 węgiel + grawit kocioł automatyczny węglowy na ekogroszek + ogrzewanie grzejni kowe + wentylacja grawitacyjna

2 biomasa + grawit kocioł automatyczny na biomasę (pellet) + ogrzewanie grzejnikowe + wentylacja grawitacyjna

3 gaz + grawit kocioł gazowy kondensacyjny + ogrzewanie grzejnikowe + wentylacja grawitacyjna

4 gaz + mech + podł

kocioł gazowy kondensacyjny + ogrzewanie płaszczyznowe + wenty lacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

5a gaz + solar + mech + podł kocioł gazowy kondensacyjny + ogrzewanie płaszczyznowe + kolek tory słoneczne do wspomagania przygotowania c.w.u. + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

5b gaz + PC + mech + podł kocioł gazowy kondensacyjny + ogrzewanie płaszczyznowe + pompa ciepła do przygotowania c.w.u. + wentylacja mechaniczna z odzys kiem ciepła

6 PCpow + mech + podł pompa ciepła powietrzna + ogrzewanie płaszczyznowe + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

7 PCgrunt + mech + podł pompa ciepła gruntowa + ogrzewanie płaszczyznowe + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

8 PCpow + mech + podł + PV pompa ciepła powietrzna + ogrzewanie płaszczyznowe + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła + fotowoltaika

9 elektr + PV + mech elektryczne podgrzewacze miejscowe pomieszczeń (grzejniki pły towe) + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła + fotowoltaika

wpływają na zużycie energii w budynkach. Porozumienie Branżowe Na Rzecz Efektyw ności Energetycznej (POBE) opracowało zalecenia, których wdrożenie na etapie projektu i eksploatacji budynku ma pomóc zaplanować i wybudować dom efektywny energetycznie. Do ogrzewania budynków POBE zaleca stosowanie systemów o wyso kiej sprawności i wykorzystujących OZE, przy jednoczesnym zapewnieniu wygody użytkowania. Warto pamiętać, że na komfort cieplny i efektywność energetyczną istotny

wpływ ma także sprawna regulacja tempera tury w pomieszczeniach.

POBE, we współpracy z partnerskimi biu rami projektowymi, przeprowadziło analizę rzeczywistych projektów architektonicznych (mały i średni dom oraz mały budynek wielo rodzinny), narzucając dla ocieplenia warunki graniczne z WT 2021. Wyróżniono 4 grupy nośników energii w różnych wariantach (konfiguracjach): paliwo stałe (groszek i pel let), paliwo gazowe, pompa ciepła oraz ogrze wanie elektryczne wspomagane fotowoltaiką.

Zestawienie wskaźnika

Wariant 1

EK i EP [kWh/m²a] w analizowanych wariantach dla budynku jednorodzinnego

B – 252 m² i wielorodzinnego C – 526 m²

4 5a 5b

Wskaźnik węgiel + grawit biomasa + grawit gaz + grawit gaz + mech + podł gaz + solar + mech + podł gaz + PC + mech + podł PCpow mech

Budynek A – 115 m² – maks. EP 70

EU 76,6 76,6 76,6 57,8 57,8 57,8

EK 114,2 131,4 109 92,7 96,3 65,6

EP 134,5 39,5 128,8 119,3 87,0 105,3

Budynek B – 252 m² – maks. EP 70

EU 59,4 59,4 59,4 40,4 40,4 40,4

EK 95,7 104 88,5 71,1 74,9 46,8

EP 114 34 106,3 95,5 62,3 90

Budynek C – 526 m² – maks. EP 70

EU 59 59 59 40,1 40,1 40,1

EK 90,7 98,1 84,9 67,7 74,7 44,7

EP 103,2 24,6 96,7 86,2 55,6 89,6

Oznaczenia: warunek maks. EP (WT 2021) spełniony

Źródło: Jak spełnić wymagania, jakim powinny odpowiadać budynki od 2021 roku?, Poradnik POBE. VIII Kongres PORT Targi ENEX 2020, Kielce.

To najcześciej stosowane przez inwestorów budjących domy rozwiązania instalacyjne. W tabeli 2 przedstawiono wyniki analiz dla 3 rodzajów budynków wykonanych przez POBE.

Wykorzystanie OZE – wymóg konieczny w standardzie WT 2021 Dla spełnienia standardu WT 2021 konieczne jest wykorzystanie OZE. Nie wystarczy połą czenie nawet doskonale wykonanej izolacji cieplnej i nowoczesnego kotła kondensacyj nego. Wymagania zostały skonstruowane tak, że po prostu nie da się ich spełnić bez wykorzystania energii odnawialnej. Radykal nie obniżony współczynnik energii pierwotnej

(EP) ma za zadanie wymusić na inwestorach stosowanie OZE do ogrzewania budynków i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Konsekwencje dla inwestora

Spełnienie wymogów WT 2021, szczególnie w zakresie EP, stanowi duże wyzwanie dla współczesnego budownictwa. Inwestor na pewno musi się liczyć ze zwiększonym kosz tem budowy lub modernizacji domu. Jed nak na budowę domu energooszczędnego warto popatrzeć jak na inwestycję, która kiedyś się zwróci. Eksploatacja efektyw nego energetycznie domu jest znacznie tańsza i bardziej komfortowa. Inwestorzy mają do wyboru różne systemy grzewcze.

jednorodzinnego

57,8 57,8

29,1 33,7 63,3

87,2 70,8 132,9

40,4 40,4 40,4 40,4

22 26,6 47,1

66,1 55,9 98,9

40,1 40,1 40,1 40,1

21,7 25,2 45,3

65,1 53,6 95,1

PORT PC – „Nowe standardy w technice grzewczej budynków”, Zwolennicy tradycyjnych rozwiązań, czyli urządzeń na paliwa stałe, mogą zdecydować się na nowoczesny kocioł pelletowy. Zyskają pewność spełnienia standardu WT 2021.

Kocioł na pellet jako źródło ciepła wykorzystujące OZE Pellet to obecnie jedno z najczystszych i naj bardziej ekologicznych paliw. 2 kg pelletu zastępuje 1 litr oleju opałowego, a z 1 tony spalonego pelletu pozostaje maksymalnie 4 kg popiołu. Kotły na pellet uznaje się za źródła ciepła wykorzystujące OZE, co z kolei pozwala inwestorom ubiegać się o wyższą dotację w programie Czyste Powietrze. Jako nieliczne z dostępnych rozwiązań

grzewczych, kotły pelletowe samodzielnie spełniają wymagania w zakresie wskaźnika EP dla nowych domów jednorodzinnych. Warunkiem ubiegania się o wyższą dotację (do 45% kosztów zakupu, max. 9.000 zł przy podstawowym poziomie dofinansowania)

jest wybór urządzenia o podwyższonym standardzie, zapewniającego niską emisyj ność cząstek stałych. Wymagania wobec dotowanego kotła na pellet o podwyższonym standardzie określa regulamin programu.

Wyniki pokazały, że jedynie kocioł na biomasę był w stanie samodzielnie spełnić wymagania dotyczące EP w każdym z ana lizowanych budynków. Pellet jako biomasa tylko w nieznacznym stopniu obciąża środowisko. Produkowany jest z roślin, które wcześniej pobierały CO₂ z atmosfery. Ma więc bardzo niski współ czynnik nieodnawialnej energii pierwotnej (0,2), co przyczynia się do bardzo niskiej wartości EP.

W przypadku najmniej rokujących systemów grzewczych, teoretycznie ist nieje możliwość poprawy wskaźnika EP w taki sposób, aby spełnić wymagania, jednak w rzeczywistości byłoby to zbyt pracochłonne lub kosztowne.

Zastosowanie kotła na biomasę (w tym pellet) praktycznie gwarantuje zmieszcze nie się w wymaganym limicie EP.

Ogrzewaj rozważnie i romantycznie pompa ciepła + kominek kocioł na drewno / pellety + kominek

Program „Czyste Powietrze” długo wspie rał instalacje gazowe, ale po inwazji rosyj skiej na Ukrainę wszystko się zmieniło i teraz „Czyste Powietrze” oraz „Moje Ciepło” ciągnąć mają pompy ciepła. Najbardziej popularne (cenowo) są powietrzne pompy ciepła, ale teraz promowane będą szczególnie te z gruntowym wymiennikiem. Wprawdzie dość niechętnie, ale uznano, że nie tylko pompy ciepła i fotowoltaika, ale również biomasa do ogrzewania domów to OZE! Oczywiście daleko jeszcze kotłom na drewno i pellety do takich preferencji, z jakich korzy stają fotowoltaika i pompy ciepła, ale w końcu na listę dotacji trafiły. Na szczęście znikają zapisy dyskryminujące kominki i teraz otrzy manie dotacji nie oznacza nakazu demontażu istniejącego lub zakazu instalacji nowego kominka.

Pompa ciepła powietrze – woda

To z różnych przyczyn formalnych, tere nowych, ale głównie finansowych, bardziej popularne rozwiązanie.

Mimo zapewnień o doskonałej pracy takiej pompy w każdych niemal spotykanych

w Polsce warunkach, wiele z nich (szcze gólnie starsze i tańsze) już w temperaturach nieco poniżej – 5ºC będzie wymagało wspo magania. Statystycznie takich dni w Polsce nie ma wiele, ale statystyką domu nie ogrze jemy, gdy nadejdą większe mrozy. A nadejść mogą, bo taki mamy klimat. Wiele pomp powietrznych jest w tym celu wyposażo nych w grzałki elektryczne o mocy minimum kilku kW. Przejście na dogrzewanie nastę puje automatycznie i jeśli coś odczujemy, to w rachunku za prąd.

By nie być zaskakiwanym taką sytuacją, proponowane jest coraz częściej rozwią zanie hybrydowe, czyli np. zainstalowanie kominka, piecyka na drewno albo pellety z wymiennikiem wodnym współpracują cym systemowo z pompą ciepła. Sam dobór pompy ciepła do budynku oraz jego umiej scowienia wymaga pomocy fachowca. Tym bardziej jeśli chodzi o zgodną współpracę pompy ciepła i paleniska na drewno czy pel lety. Coraz więcej producentów i dystrybuto rów kominków ma w ofercie również pompy ciepła (i vice versa), więc można to załatwić pod jednym dachem.

Drewno jest ok, ale pellety są bardziej przy jazne eksploatacyjnie, bo zasobnik paliwa wystarczy na minimum kilkanaście godzin pracy, a drewno uzupełniać trzeba częściej. Wybierając „coś” na drewno lub pellet do współpracy z pompą ciepła, najlepiej skorzys tać z atrakcyjnych rozwiązań salonowych, bo przecież nie będzie to główne źródło ciepła, a „kotłownia” i tak jest zajęta przez pompę ciepła i jej urządzenia towarzyszące. A prze cież dojść może jeszcze dodatkowy zbior nik buforowy. Dlatego „salonowy” kominek z płaszczem wodnym lub zgrabny piecyk na pellety, również z wymiennikiem wodnym, to optymalne rozwiązania.

Jest taki „grzewczy duet” może i bar dziej kosztowny niż sama pompa ciepła, ale w dłuższej perspektywie pozwala na wyraźne obniżenie kosztów eksploatacji. Możliwe jest również poszerzenie duetu w tercet poprzez dołożenie zestawu fotowoltaicznego. Z „zie lonego” punktu widzenia jest to też rozwiąza nie, które pozwala na obniżenie emisji w tere nach zagrożonych, np. w uzdrowiskach. Gdy są dobre warunki pogodowe, korzystamy z kominka czy piecyka, ale gdy jest „czerwony

alert”, pracuje lokalnie bezemisyjna pompa. No i co dzisiaj jest niezwykle istotne, rozwią zanie to zapewnia dywersyfikację paliw, uzu pełnienie o lokalne paliwo odnawialne. Nic więc dziwnego, że taki eko-duet grzewczy jest propagowany i wspierany w wielu krajach. Póki co, u nas niestety dotowane są tylko pompy ciepła, ale korzystajmy chociaż z tego.

Gdy zdecydowaliśmy się na inwestycję w gruntową pompę ciepła , będzie to rozwią zanie pewne, stabilne i praktycznie bezobsłu gowe. Jedyna niedogodność to zasilanie elek tryczne, które niestety w 100% pewne nie jest.

Kotły na pellet

Miejsce urządzeniom biomasowym, kotłom na pellety lub drewno, zrobiły urządzenia na

węgiel, które od 1 stycznia nie mogą być już sprzedawane.

Kotłów na pellet w ofercie jest dość, o mocach od kilku do kilkudziesięciu kW, a więc dla każdego domu coś się powinno znaleźć. Automatycznie sterowane spalanie oraz podawanie paliwa z zasobnika to stan dardowa cecha urządzeń na pellety, ale coraz częściej jest też sterowanie Wi-Fi. Na rynku są głównie polskie produkty, znanych i roz poznawanych tylko lokalnie marek, ale też nie brakuje kotłów z importu. Jest oczywiście sprawa dostępności konkretnych produk tów, ale to dotyczy w tej chwili praktycznie wszystkiego.

To, czy pelletowa szansa zostanie wyko rzystana, zależy teraz od sytuacji na rynku

GALMET, MODEL AIRMAX

paliw. Cena i dostępność pelletu to rów nie ważna sprawa jak mocno nagłaśniane, medialnie historie z rynku węglowego.

Do wyższych cen WSZYSTKICH paliw musimy się jakoś przyzwyczaić, ale ogrzewa nie domu pelletem wymaga przede wszyst kim możliwości zakupu i zmagazynowania ilości potrzebnej na sezon grzewczy. Dla prze ciętnego domu będzie to kilka ton. Warto, by pellet był dobrej jakości, bo to przekłada się nie tylko na jego kaloryczność, ale i sprawne działanie kotła.

Kotły na drewno

Wiele osób uważa za kotły na drewno nawet stare kotły, które faktycznie przyjąć mogą niemal każde paliwo, łącznie ze śmieciami.

To jest jednak już nieaktualne, bo współ czesne kotły na drewno to urządzenia speł niające wymogi Ekoprojektu , specjalnie projektowane i budowane do spalania kawał kowego drewna. Są też niezwykle wydajne kotły drewno gazyfikujące. Polskich produ centów kotłów na drewno oraz dystrybuto rów produktów zagranicznych jest dość dużo, chociaż nigdy nie cieszyły się one (te specja listyczne) takim powodzeniem jak kotły na ekogroszek, które zdominowały na długie lata rynek kotłów na paliwa stałe. Teraz jednak kotły na drewno kawałkowe wyszły z węg lowego cienia i zaczynają zajmować należną im pozycję. Fakt, ręczna obsługa może wielu zniechęcić, ale gdy kocioł zostanie powiązany

ze zbiornikiem buforowym o dużej pojemno ści (zbiornik buforowy i tak powinien być), palenie może nie być już tak uciążliwe. Poza tym kocioł na drewno daje całkowitą nieza leżność od paliw wydobywanych i produko wanych metodami przemysłowymi.

Nie samą pompą i nie samym kotłem…

Mamy zakupioną i zainstalowaną pompę ciepła lub kocioł na pellet albo drewno i peł nią one doskonale rolę ogrzewania domu. Czy czegoś nam brakuje do szczęścia? Może jednak warto mimo wszystko pomyśleć o mniejszym i niezależnym od domowej ins talacji c.o kominku? Na chłodne wieczory jesienne, na majowe wiosenne przymrozki, dla stworzenia miłej atmosfery i... na wszelki wypadek, kiedy z jakiegoś powodu nie będzie można z kotła i instalacji c.o. korzystać. Może to być awaria zaworka lub zepsuty czujnik. Może to być też awaria sieci elektrycznej, na której naprawę trzeba kilka dni zaczekać. Bo w końcu pompa ciepła, automatyczny kocioł na pellety czy nawet ręcznie obsługiwany kocioł na drewno potrzebują prądu, tak samo jak cała instalacja c.o. Kominek czy piecyk może być zakupiony za pieniądze pochodzące całkowicie lub częś ciowo ze środków, które zaoszczędziliśmy dzięki dotacji, jaką otrzymamy na pompę ciepła lub biomasowy kocioł. Pompa ciepła lub kocioł na drewno albo pellety zapewnią

ekologiczne ciepło dla naszego domu, ale nie dadzą nam przyjemności siedzenia z rodziną przy ogniu. Warto więc dodać kominek do obowiązkowej listy zakupów, zanim dotację z kotła lub pompy ciepła zje nam inflacja.

Polecamy oczywiście pompy ciepła jako ogrzewanie efektywne i bezobsługowe. Ale szczególnie polecamy pompy ciepła i kotły w towarzystwie kominków lub piecyków na drewno albo pellety. Bo jak żyć nawet w super -domu bez prawdziwego ognia? Czy warto cze kać w chłodzie na serwis uszkodzonego urzą dzenia lub powrót zasilania? Nawet po to, by nie czekając na awarię sieci (oby jej nie było), posiedzieć po południu przy prawdziwym ogniu. Chyba że chcemy pić wino z przyja ciółmi przy pompie lub w sterylnej kotłowni.

Heat carefully and romantically

Although rather reluc tantly it has finally been recognised that not only heat pumps and photovoltaics, but also biomass used for home heating belongs to renewable energy sources. A wood or pellet boiler and heat pumps will provide warmth in our home, but will not give us the pleasure of sitting by the fire with our family. That is why it is worth adding a fireplace to the compulsory shopping list because fireplaces are the hot helpers of any kind of boiler and heat pumps.

VIESSMANN,

Polecane kominki z płaszczem wodnym

Wkład z płaszczem wodnym przekazuje wodzie powyżej 50% wytworzonej w palenisku energii i kieruje ją do centralnego ogrzewania lub podgrzania wody użytkowej. Kominek wodny w połączeniu z buforem jest doskonałym systemem grzewczym domu. Co ważne, sprawdzi się także we współpracy z pompą ciepła i pozwoli obniżyć rachunki za prąd, odciążając pompę w momencie, gdy jest mało wydolna i uruchamia się grzałka. Więcej informacji o kominkach z płaszczem wodnym znajdziesz na portalu kominki.org.

BRETA PELLET

HKD 7 SK Tunnel ze sterowaniem EAS / EOS

Ten model posiada moc 9 kW. Przeznaczony jest do każdego rodzaju zabu dowy, posiada uchylne drzwiczki, a także wentylację. Sterowanie EAS / EOS pozwala na sterowanie dopływem powietrza do procesu palenia, tym samym zwiększając bezpieczeństwo użytkowania i komfort obsługi urządzenia. Moc cieplna (woda) wynosi 7 kW. www.brunner.eu/pl

Hajduk Volcano

WLTh WPTh 12

Volcano WLTh WPTH 12 z drzwiami bezramowymi dwustronnymi. Moc przeka zywana do wymiennika wod nego wynosi 6 kW, a 6 kW jest emitowane jako ciepło kon wekcyjne. Wkłady posiadają bardzo bogate wyposażenie seryjne, spełniają wymogi Ekoprojektu. www.hajduk.pl

Termokominki z płaszczem wod nym przystosowane do spalania pelletu. Urządzenia cechują się wysoką sprawnością (> 95%) i są w pełni zautomatyzowane – roz palanie oraz sterowanie procesem spalania jest w pełni automa tyczne. BRETA PELLET są bar dzo praktyczne, mimo niewiel kich wymiarów, użytkownik ma do dyspozycji pojemny zasobnik na paliwo. Są ekologicznym źród łem ciepła. www.ferroli.com.pl

Wodne wkłady piecowe z serii WHE

Najbardziej zaawansowanym tech nicznie rozwiązaniem w ogrze waniu piecowym jest połączenie akumulacji ciepła w masie akumu lacyjnej i buforze wodnym. Takie rozwiązanie oferują wodne wkłady piecowe, które są przeznaczone do dużych dawek paliwa. Wkłady WHE osiągają maksymalną moc 60 kW. Elementy sterujące są zaprojektowane do precyzyjnego i intuicyjnego sterowania wkładem kominkowym. www.hoxter.pl

Kominek z płaszczem wodnym AQUARIO M12

Zwiększona powierzchnia wymiany ciepła we wkładzie następuje dzięki wbudowanym płomieniówkom i wysokiemu czopuchowi. Dwuszybrowa regu lacja wylotu spalin: szyber górny i dolny pozwalają na regulację ciągu komina. Wkład jest bez rusztowy, występuje w nim tzw. dopalanie na popiele. www.kratki.pl

Termokominek TREND

Urządzenie ukazujące nowoczesną stylistykę wkładów z płaszczem wodnym LAVA. Na wyróżnienie zasługuje wyjątkowo duża moc wymiennika wodnego 12-19 kW przy mocy nominalnej 13-22 kW. Płaszcz w nowatorskiej konstrukcji inż. Michała Tomczaka gwaran tuje maksymalną powierzchnię wymiany ciepła ze spalin do obiegu grzewczego, co ma bezpośrednie przełożenie na zmniejszone zużycie paliwa przy takim samym rezultacie grzewczym. www.lavakominki.pl

Robiren AQUA 14 Corner

LIFT Exclusive

Wkład charakteryzuje się wysoką sprawnością, świetną jakością wykonania i nieby wałą trwałością. Precyzyjne ste rowanie powietrzem pierwot nym i wtórnym odbywa się za pomocą przekładni zębatej. Na nasze produkty udzielamy 11-let niej gwarancji. Wkłady komin kowe Robiren spełniają wymogi Ekoprojektu.

Wkład kominkowy z płaszczem wodnym MBM z czarnym wyłożeniem TERMOTEC

Wykonany z wysokogatunko wej stali korpus i front odporny na działanie bardzo wysokich temperatur, efektywne spalanie i dłuższe utrzymywanie tempe ratury. Wkład posiada stabilne i wytrzymałe na naprężenia drzwi kominka, system dwóch deflekto rów wydłużających drogę spalin, dzięki czemu spalanie jest bardziej ekologiczne. www.kratki.pl

Turbokominek Premium

Kominki firmy Makroterm w kla sie EcoDesign to połączenie doś wiadczenia z nowoczesnością. Dzięki innowacyjnemu systemowi sterowania spalaniem z autono micznym podawaniem powietrza za pomocą dwóch niezależnych przepustnic, udało się zmniej szyć emisję zanieczyszczeń o 50% w stosunku do wymagań normy EcoDesign. Zestaw został opra cowany do pracy z pompą ciepła w systemie hybrydowym. www.makroterm.pl

Varia 1Vh H2O XXL

Korpus wkładu wykonany z wyso kogatunkowej stali. Kominek wyposażony jest w podwójną szybę z systemem samooczysz czenia. System dopalania spalin, wężownica schładzająca, termiczny zawór podwyższający temperaturę wody na powrocie oraz termostat pompy zapewniają wysoką spraw ność urządzenia. Gwarancja 10 lat w ramach Rodziny Spartherm. www.spartherm.pl

Czy mam kominek z EKOPROJEKTEM?

Wcałej Unii Europejskiej, a więc rów nież w Polsce, od 1 stycznia 2022 roku zaczęły obowiązywać postanowienia dyrektywy Ekoprojekt, znanej także jako Ecodesign. W skrócie można powiedzieć, że Ekoprojekt to dyrektywa Parlamentu Europejskiego dotycząca wymagań energe tyczno-emisyjnych dla urządzeń grzewczych. Wymaga ona od nowoczesnych kotłów i miej scowych ogrzewaczy powietrza (takim termi nem w przepisach unijnych oraz dyrektywie Ekoprojekt określono piece, kominki i kuch nie na paliwa stałe), aby zapewniały wysoką sprawność działania oraz niski stopień emi sji zanieczyszczeń podczas całego okresu użytkowania.

Celem unijnej dyrektywy Ekoprojekt jest zwalczanie zmian klimatu, m.in. przez:

• zwiększenie wykorzystania energii odna wialnej w krajach UE;

• obniżenie zużycia energii;

• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

Do tych zmian przez ostatnie lata przygo towywała się cała branża grzewcza. Warto dodać, że wymagania i zapisy dyrektywy Ekoprojekt znane były już od 2015 roku. Okres siedmiu lat był czasem danym pro ducentom urządzeń grzewczych na badania i rozwój oraz przestawienie się na produkcję urządzeń o wyższej sprawności i obniżonej emisji, m.in. pyłów PM. Na mocy dyrektywy od stycznia 2022 roku na terenie całej Unii Europejskiej obowiązuje zakaz sprzedaży kominków i pieców na drewno oraz piecy ków i kominków na pellet, które nie spełniają wymogów Ekoprojektu. Dlatego kupując wkład kominkowy po 1 stycznia 2022 roku, musi on być oznaczony specjalnym piktogra mem, na którym widnieje potwierdzenie, że produkt spełnia kryteria Ekoprojektu.

Ekoprojekt dla kominków – co zakłada?

Dyrektywa Ekoprojekt w sprawie produktów związanych z energią ustanawia minimum sprawności energetycznej oraz górną granicę emisji zanieczyszczeń. Na rynku już od dłuż szego czasu dostępna jest szeroka gama wkła dów kominkowych i piecyków na drewno lub pellet spełniających wymagania dyrektywy Ekoprojekt. Co więcej, jest też duża grupa produktów o parametrach dużo niższych niż dyrektywa wymaga. Świat Kominków już w 2018 roku podczas Międzynarodowych Targów Kominkowych KOMINKI w Poznaniu zorganizował konkurs o tytuł

Eco-kominek plus 2018, gdzie mogły być zgła szane jedynie wkłady kominkowe i piecyki na paliwa stałe o emisji pyłów PM co najmniej o 25% niższej niż wymaga Ekoprojekt. To pokazuje, że producenci urządzeń kominko wych wykonali tytaniczną pracę. Dlatego nie zrozumiałe były dla nas twierdzenia, np. pol skich alarmów smogowych, jakoby kominki nie spełniały żadnych norm.

Sezonowa efektywność energetyczna kominków i piecyków z Ekoprojektem:

• nie może być niższa niż 79% dla ogrzewa czy z zamkniętą komorą spalania wyko rzystujących pellet;

• nie może być niższa niż 65% dla ogrzewa czy z zamkniętą komorą spalania wyko rzystujących inne paliwo niż pellet i dla kuchenek;

• nie może być niższa niż 30% dla ogrzewa czy z otwartą komorą spalania.

Emisje pyłów PM przy 13% tlenu dla kominków i piecyków spełniających

Ekoprojekt:

• nie mogą przekraczać 20 mg/m³ dla ogrze waczy z zamkniętą komorą spalania wyko rzystujących pellet;

• nie mogą przekraczać 40 mg/m³ dla ogrze waczy z zamkniętą komorą spalania wyko rzystujących inne paliwo niż pellet i dla kuchenek;

• nie mogą przekraczać 50 mg/m³ dla ogrze waczy z otwartą komorą spalania.

Jak sprawdzić, czy kominek lub piecyk spełnia Ekoprojekt?

Oczywiście wszystko zależy od tego, kiedy palenisko było kupione i wyprodukowane. Producenci palenisk przygotowywali się do wejścia Ekoprojektu od dawna i od kilku lat dostępne są paleniska spełniające nawet z nawiązką wymagania dyrektywy. Zatem jeśli palenisko jest zakupione dwa, trzy czy nawet pięć lat temu, to jest szansa, że wymogi dyrektywy unijnej spełnia. O taką informację można poprosić sprzedawcę paleniska lub jego producenta, warto też zajrzeć do instruk cji obsługi – informacje o certyfikatach często tam się znajdują.

Czas na wymianę kominka

Z pewnością spełniać Ekoprojektu nie mogą paleniska sprzed 2015 roku, czyli czasu, kiedy wymagania dyrektywy nie były jesz cze znane. Wymogów tych nie spełniają też kominki i piecyki, które są sprzed 2015 roku. Co wtedy? Wówczas warto sprawdzić, do kiedy mamy czas na wymianę i zapla

W województwie łódzkim nowy projekt uchwały mającej na celu poprawę jakości powietrza zakłada wydłużenie terminu wymiany urządzeń do 1 stycznia 2026 roku

nować remont. Terminy wymiany urzą dzeń określają lokalne uchwały antysmo gowe i w każdym województwie sytuacja wygląda inaczej, dlatego warto zapoznać się z przygotowaną przez nas grafiką. Uchwały o poprawie jakości powietrza obowiązują obecnie niemal we wszystkich wojewódz twach w Polsce, z wyjątkiem województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Swego czasu wiele w Internecie mówiło się o uzbrajaniu starych kominków i pieców w elektrofiltry cząstek stałych. W niektó rych uchwałach antysmogowych takie zapisy funkcjonują, jednak elektrofiltry to rozwią zania drogie i mają sens tylko przy bardzo wartościowych realizacjach kominkowych. Przy typowych kominkach, które najlepsze czasy mają już za sobą, warto bez sentymen tów – podobnie jak samochód czy komputer – wymienić je na nowszy model. Najprościej mówiąc, na wkład kominkowy „z papierami”, czyli certyfikowane pod kątem spełniania norm Ekoprojektu w notyfikowanych labora toriach. Certyfikacja jest kosztowna, zatem wielu producentów wycofało niektóre modele – zazwyczaj te mniej popularne – ze swo jej oferty, niektórzy z kolei dopasowali stare

modele do nowych wymagań, dokonując zmian w ich konstrukcji. Skutek jest taki, że oferta się uporządkowała. Nawet w poprzed nim numerze Świata Kominków przedstawia liśmy modele piecykowych klasyków, które spełniają Ekoprojekt.

Można używać kominków z Ekoprojektem

Warto zauważyć, że w związku z obecną sytu acją polityczną spojrzenie na gospodarkę energetyczną uległo zmianie. Naszym zda niem, rewizji powinny ulec zapisy uchwał antysmogowych i polityka państwa wzglę dem urządzeń zasilanych drewnem i pelletem – kotłów, kominków i pieców.

Widać zmianę podejścia choćby w kon tekście przyjętej 26 kwietnia noweliza cji uchwały antysmogowej dla Mazowsza i Warszawy oraz tzw. obwarzanka (powiaty wokół stolicy). Przyjęta nowelizacja uchwały antysmogowej to wynik kompro misu. W trakcie konsultacji społecznych zrezygnowano z wprowadzenia całkowi tego zakazu stosowania biomasy drzewnej – drewna kawałkowego i pelletu. Kominki i piece zgodne z Ekoprojektem mogą być

instalowane i używane na Mazowszu!

Jedyne ograniczenie dotyczy nowo wzno szonych budynków z dostępem do sieci ciepłowniczej, czyli przede wszystkim osiedli bloków, w których od stycznia 2023 roku nie będzie można instalować kotłów i kominków na drewno i pellet. Jednak w blokach istnieje wiele innych możli wości na posiadanie kominkowego ognia, bo asortyment choćby niewymagających komina biokominków, jak i kominków elektrycznych stale się powiększa.

Wracając do uchwał antysmogowych, to w pozostałych województwach póki co zmian nie ma, ale – co warto zaznaczyć – we wszystkich województwach, także w Małopolsce, można używać komin ków z Ekoprojektem, jedynym wyjątkiem jest Kraków, gdzie niesłusznie zakazano używania węgla, jak i drewna. Zmianę uchwały zapowiada sejmik województwa łódzkiego, który w nowo przedstawionym projekcie chce wydłużyć dany mieszkań com czas na wymianę urządzeń na zgodne z Ekoprojektem.

Aldona Mazurkiewicz redakcja@swiatkominkow.pl

10 × DREWNO

1Na całym świecie ogrzewanie domów drewnem i pelle tami odgrywa istotną rolę w bilansie energetycz nym. Również w Polsce z biomasy wytwarza się aż 72% energii OZE, a drugi na liście wiatr tylko 11%! Drewno i pellety jako paliwa odnawialne są wspierane, nowe urządze nia oraz wymiana starych na spełniające najnowsze normy ekologiczne jest dotowana. Tylko wyjąt kowo mają miejsce ograni czenia użytkowania.

3Dzięki uwzględnieniu indywidualnych użytkowników palących drewnem udało się spełnić Polsce 21% udziału OZE i zaoszczędzić około 8 mld zł tzw. transferu statystycznego.

4Od 1 stycznia 2022 roku wszyst kie sprzeda wane w Polsce wkłady kominkowe i piecyki spełniają europejski EKOPROJEKT, a kotły na drewno i pellety spełniły to nawet rok wcześniej.

2W Polsce co 10-ty dom ogrzewany jest drewnem, głównie lokalnie pozy skiwanym, a w kolejnych 20% domów drewno jest traktowane jako paliwo uzupełniające.

5Polskie pellety są w stanie zastąpić całkowicie impor towany z Rosji do celów ogrzewania domów węgiel. Jest wystarcza jący potencjał. Póki co, bardziej doceniają to inne kraje, gdzie polskie pellety (spełniają normę EN plus) mają doskonałą opinię.

6

Drewno to paliwo odnawialne i chociaż niektórzy to kwestio nują, tłumacząc długim okre sem „zwrotu”, to przecież w przypadku pierwiastków promieniotwórczych (elek trownia atomowa) czy metali rzadkich (akumulatory, elek tronika) jest to znacznie dłuż szy czas.

7

Wkłady komin kowe, piecyki oraz kotły na drewno i pellet sprzedawane w Polsce to głównie pol skie produkty, co najwyżej uzupełniane produktami z Unii Europejskiej. Nie są importowane z Chin, jak np. elementy fotowolta iki. Nowoczesne paleniska na drewno i pellety są już aktualnie dostępne i trans formacja „na drewno” nie wymaga oczekiwania latami (atom czy ograni czenie importu gazu).

8

Drewno pozyskiwane lokalnie i produko wane w pobliżu pel lety tworzą lokalne miejsca pracy, głównie na terenach wiejskich.

9

Mimo tego, że gaz, benzyna i ciepło syste mowe, pochodzące głównie z węgla, korzystają obecnie z różnych preferencji, drewno i pellety nadal objęte są podatkiem VAT na najwyż szym poziomie 23%.

10

Drewno i pel lety pozwalają na tworzenie ciepła na miejscu, bez żadnych linii przesyłowych, sieci, systemu rurociągów. To minimalizuje koszty i zwiększa sprawność całego procesu.

Modernizacja kotła węglowego na pellet

Do niedawna kocioł na węgiel ekogroszek stanowił popularną opcję ogrzewania domów nowych i modernizowanych, ponieważ godził względną wygodę obsługi z niskimi kosztami eksploatacji. Obecnie historia przyspieszyła, a wiatr zmian wywrócił rynek ogrzewania domów do góry nogami: paliwo dotąd najtańsze nagle stało się najdroższe i trudno dostępne. To zmusza do poszukiwania alternatywnych źródeł ciepła.

Właściciele kotłów na węgiel ekogroszek mogą rozważyć modernizację w kie runku spalania pelletu. Argumenty za modernizacją kotła węglowego na pellet mogą być różne. Może ktoś chce być ekolo giczny, a w tym momencie nie ma fundu szy na kompleksową modernizację, bądź chce sprawdzić niskim kosztem, czy kiedyś postawi na pellet profesjonalnie. Jeśli w jego rejonie jest jeszcze parę lat na wymianę bez klasowych kotłów, może to być nawet opła calny pomysł.

Zmiana paliwa Pierwszą deską ratunku w dobie galopujących cen węgla jest próba przejścia na inne, alter natywne paliwo. Zakładam, że kocioł nadal ma być automatyczny, zatem pomijam opcję palenia drewnem kawałkowym. W grę wcho dzą różne rodzaje pelletu – nie tylko ten naj lepszy i najdroższy.

Palniki w kotłach na węgiel ekogroszek – najczęściej retortowe – zostały zaprojek towane do spalania węgla. Z pelletem mogą sobie radzić lepiej lub gorzej – zależnie, czy producent dopuścił to paliwo do spalania w danym kotle. Jeżeli producent kotła w ogóle nie przewidział spalania innych paliw niż węgiel, to próba przejścia na pellet nie tylko może być nieudana i nieprzyjemna, ale nawet niebezpieczna, jeśli nie weźmie się pod uwagę zagrożeń związanych z tym paliwem, które pod wieloma względami zachowuje się zupeł nie inaczej niż węgiel.

Kocioł węglowy spalający pellet w palniku zaprojektowanym do węgla może pracować gorzej: • trudniej będzie go wyregulować, aby grzał z wymaganą mocą (na pewno podaj nik będzie musiał pracować znacznie intensywniej);

• wnętrze kotła może szybciej się brudzić;

• kocioł może nawet ulec zasmoleniu jeśli często przechodzi w podtrzymanie – pel let znacznie gorzej od węgla znosi tlenie się w podtrzymaniu, dymi wtedy jak niedoga szone ognisko, a ten dym kondensuje do smoły na ściankach kotła.

Ze spalaniem pelletu w kotle z układem poda wania paliwa zaprojektowanym dla węgla wiąże się też poważne zagrożenie pożarowe: możliwość łatwego cofania się żaru z pal nika do podajnika. Węgiel jest słabo podatny na takie zjawisko, ale pellet owszem. Kotły węglowe z możliwością spalania pelletu mają zainstalowanego tzw. strażaka – plastikowy zbiorniczek z wodą, który w razie cofania się żaru w rurze podajnika niezawodnie gasił pożar w zarodku. Bez takiego zabezpiecze nia spalanie pelletu w kotle z podajnikiem do węgla jest wysoce ryzykowne, bo jedyną ochroną przed pożarem jest monitoring tem peratury podajnika prowadzony przez ste rownik (potencjalnie zawodny).

Do kotła z palnikiem pierwotnie węglo wym, właściwy jest pellet o średnicy 8 mm. Najmniej problemów sprawi uczciwy pellet

drzewny. Istnieją co prawda tańsze rodzaje pelletu – albo tzw. pellet przemysłowy, z nie kiedy ewidentnym dodatkiem zmielonych starych mebli, albo pellet produkowany z innych rodzajów biomasy (np. słomy). Jedne i drugie najczęściej niosą ryzyko szybkiej che micznej korozji kotła i komina ze względu na powstające przy spalaniu żrące substancje (np. chlor zawarty w słomie tworzy w spali nach kwas solny, który zjada niemal każdy rodzaj stali).

Wymiana palnika

Jest możliwa modernizacja podajnikowego kotła węglowego na pełnoprawny kocioł pelletowy poprzez wymianę palnika. Koszt będzie kilkakrotnie niższy od ceny zakupu nowego kotła pelletowego.

Najczęściej taka wymiana będzie się wią zała z utratą możliwości spalania węgla. Z jednym bodaj wyjątkiem: palnik SV200 równie dobrze spala węgiel, jak i pellet (kotły z tym palnikiem przeszły badania emisyjne na obu tych paliwach).

Instalując palnik dedykowany wyłącznie do pelletu, tracimy możliwość spalania węgla, ale za to kultura spalania pelletu w tak

Palnik na pellet SV200, Kotły Witkowski

Palnik na węgiel i pellet Viper, Heating

zmodernizowanym kotle w niczym nie ustę puje kotłom fabrycznie pelletowym. Rozpoznanie warto zacząć od stron produ centa własnego kotła. Może tam być dostępny dedykowany pelletowy zestaw moderniza cyjny dla tego modelu. Jeśli taki zestaw nie jest oferowany, nic straconego. Firmy produ kujące palniki pelletowe oferują uniwersalne zestawy modernizacyjne złożone z: • palnika na pellet, • zasobnika na pellet, • sterownika.

Palnik na pellet montuje się w miejscu palnika węglowego, ew. w jednym skrzydle drzwiczek. Decyduje geometria kotłowni i samego kotła. Większość palników pelletowych (również pelletowo-węglowy SV200) budową przypo mina poziomą rurę, z której płomień i popiół wydostają się do wnętrza kotła. Trzeba się upewnić, że taki palnik nie tylko zmieści się w kotle, ale też zachowa należyty odstęp od znajdującej się naprzeciwko wylotu palnika ściany kotła. Zbyt mały odstęp grozi brakiem dostępu serwisowego do palnika, jak również punktowym przegrzewaniem płaszcza wod nego, co przyspieszy zużycie kotła.

Jest też stosunkowo nowy rodzaj palnika pelletowego – Viper. Pasuje w miejsce pal nika węglowego, wygląda i działa niemal jak retorta właśnie, z tą różnicą, że pellet wsy pywany jest do niego od góry, a nie dosu wany od spodu paleniska. W porównaniu do typowych rurowych palników pelletowych powinien lepiej pracować w niższych mocach (czyli dłużej móc pracować bez wygaszania) oraz lepiej radzić sobie z gorszym, bardziej zapopielonym pelletem.

Przepisy antysmogowe

Modernizacja kotła na ekogroszek w celu spa lania innych paliw jest możliwa technicznie, może być opłacalna, ale trzeba też brać pod uwagę lokalne przepisy antysmogowe. A te nie sprzyjają takim modyfikacjom.

Uchwały antysmogowe obowiązują obec nie w 14 z 16 województw i prawie wszędzie ustalają terminy wymiany kotłów niespełnia jących norm emisyjnych – które to normy są weryfikowane na podstawie certyfikatów.

Certyfikat obowiązuje dla danego modelu kotła i paliwa. Zmiana paliwa na inne, dla którego kocioł nie ma certyfikatu – oznacza, że kocioł nie spełnia żadnej normy emisyjnej.

Używanie takiego kotła może skutkować karą tam, gdzie spełnienie określonej normy emi syjnej jest lub niedługo będzie wymagane.

Podobnie z wymianą palnika na pelletowy. Palnik ów może być stosowany w fabrycznych kotłach pelletowych spełniających normy emisji, ale sam palnik zamontowany w innym kotle normy nie spełnia – bo certyfikat może być wydany tylko na kocioł jako całość.

Teoretycznie producent kotła mógłby wziąć swój stary model ongiś ekogroszkowy, zamontować w nim palnik na pellet, przebadać i potem sprzedawać posiadaczom tego modelu zestaw modernizacyjny do pelletu wraz z cer tyfikatem na cały tak zmodernizowany kocioł. Niestety, robi tak niewiele firm, bo bardziej opłaca im się sprzedawać całe nowe kotły. Rzadkim przykładem takiej działalności jest producent kotłów Camino – firma oferuje zestaw modernizacyjny do pelletu i wydaje certyfikat na zmodernizowany kocioł. Jest to możliwe, ponieważ Camino to kotły żeliwne, których konstrukcja nie zmieniła się od ponad 40 lat, więc kocioł zmodernizowany jest kon strukcyjnie identyczny z nowym.

Wojciech Treter

Argumenty za modernizacją kotła węglowego na pellet mogą być różne. Być może ktoś chce być ekologiczny, a w tym momencie nie ma funduszy na kompleksową modernizację

Co zamiast rosyjskiego węgla i gazu?

Ostatnie cztery lata dla branży instalacyj nej i grzewczej są niewątpliwie wyma gającym okresem. Wynika to przede wszystkim z pandemii, która wybuchła w 2019 roku, czego skutkiem było czasowe lub całkowite zamknięcie wielu fabryk pro dukujących komponenty oraz kluczowe w ogrzewnictwie urządzenia. Skutki pande mii będziemy odczuwać niewątpliwie jesz cze przez kilka najbliższych lat, a wynika to w głównej mierze z zachwiania się lub cał kowitego przerwania głównych łańcuchów dostaw. Wiele firm produkcyjnych z branży grzewczej cały czas zmaga się z problemami dostaw, dostępności automatyki (głównie procesorów). Na skutek tych zachwiań ucier piały również inne branże. Obecnie rynek przechodzi dużą transformację związaną z wybuchem oraz trwającą jeszcze pandemią, z niepewnością patrząc w przyszłość z uwagi na kolejne powroty obostrzeń i restrykcji.

Ponadto, bezpieczeństwo energetyczne zostało wywrócone o 180 stopni w lutym 2022 roku, kiedy to Rosja zaatakowała Ukrainę. Trzeba zaznaczyć, że jest to zbrod nicza napaść nie tylko na sąsiedni kraj, ale i pośrednio na cały świat. Dla wielu z nas pan demia była szokiem i sprawiła, że zaczęliśmy pracować w systemie kryzysowym, natomiast to, co wydarzyło się w lutym pokazało, że w XXI wieku istnieją jeszcze realne zagroże nia konfliktów zbrojnych, które mogą powo dować destabilizację całego rynku energii.

Obecnie Europa stoi przed wyborem cał kowitego uniezależnienia się od paliw kopal nych, w tym przede wszystkim rosyjskiego węgla i gazu. Przed napaścią Rosji na Ukrainę większość krajów Unii Europejskiej była cał kowicie uzależniona od rosyjskich surow ców, głównie gazu. Na dzień dzisiejszy szereg państw podjęło już decyzje o dywersyfikacji swoich źródeł ogrzewania i rozpoczęło dzia łania prewencyjne mające na celu całkowite odcięcie się od rosyjskich surowców.

Obiecującą alternatywą dla osiągnięcia niezależności energetycznej mogą stać się pompy ciepła. Urządzenia te są coraz częściej

produkowane i wprowadzane do sprzedaży przez wiele firm w Europie. Pompy ciepła poprzez wykorzystanie paliwa, jakim jest energia elektryczna, mogą stać się jednym z głów nych źródeł powstawania ener gii nie tylko w Europie, ale i na świecie.

Inną alternatywą dla Europy stają się jej surowce naturalne, takie jak biomasa leśna, czyli drewno pozyskiwane metodą tra dycyjną lub odpady drzewne powstające w wyniku produkcji. Kolejnym typem paliwa, coraz częściej stosowanym jako alternatywa dla gazu, staje się pellet, czyli biomasa pozyski wana w wyniku obróbki drewna.

Obecnie obserwujemy nagły wzrost cen surowców na rynku, w tym przede wszyst kim węgla i gazu. Wynika to głównie z mono polu jaki zbudowała Rosja w ciągu ostatnich dziesięcioleci, uzależniając większość państw w Europie od własnych surowców. Na dzień dzisiejszy ceny wzrosły od kilkunastu do kil kudziesięciu procent, powodując tym samym ucieczkę użytkowników do innych źródeł ciepła. Kierunki, które wybierają użytkow nicy, w tym przedsiębiorcy oraz klienci indy widualni, są dwa – tj. prąd i biomasa. Pompy ciepła doskonale wpisują się w transformację energetyczną. Urządzenia te są powszechnie znane na naszym rynku od kilkunastu lat, jednak dopiero w ostat nich trzech latach zaczęły zdobywać większą popularność. Wynika to przede wszystkim ze stale rosnącej ilości producentów pomp ciepła, a co za tym idzie, lepszej oferty ceno wej i większej dostępności urządzeń. Obecnie oferowane pompy ciepła wyróżniają się rów nież dużo wyższymi parametrami pracy. Oznacza to, że są w stanie nagrzać wodę do wyższych temperatur. W przypadku pomp ciepła KIPI Hero Premium na czynniku R290 jest to temperatura do 75°C. Należy jednak pamiętać, że kwestia doboru pomp ciepła jest o wiele bardziej skomplikowana w przypadku

budynków już istniejących, które są podda wane termomodernizacji. Biorąc pod uwagę nowe budynki, dobór również jest istotny i należy zwrócić uwagę, aby pompa ciepła nie była zbyt mała lub przewymiarowana.

Pompy ciepła wykorzystują energię elek tryczną, którą zamieniają na ciepło. Należy pamiętać, że w Polsce większość energii elek trycznej wciąż produkowana jest z węgla. Podczas rozmów w kuluarach mówi się o tym, że pompy ciepła w Polsce są na węgiel.

Wielu polskich producentów urządzeń grzewczych uzupełnia swoją ofertę o pompy ciepła, co niewątpliwie można nazwać trans formacją w branży grzewczej w Polsce. Jeszcze kilka lat temu to było nie do pomyślenia, żeby polscy producenci mogli produkować pompy ciepła.

Kwestią nieporuszaną w tematyce wyko rzystania pomp ciepła w ogrzewnictwie są sieci energetyczne oraz ich możliwości przesy łowe. Istnieje ogromne zagrożenie, że w przy padku gdy na jednym osiedlu zostanie zamon towane kilkadziesiąt pomp ciepła, użytkow nicy w sezonie grzewczym mogą mieć bardzo duży problem, który będzie wynikał z przecią żenia sieci.

Poruszając kwestię kotłów na biomasę, w tym na drewno kawałkowe, trociny,

Kocioł kombinowany BLAZE COMFORT COMBI

czy zrębkę, warto tu pochylić się nad europej skimi producentami urządzeń do przetwarza nia biomasy.

W gamie urządzeń możemy znaleźć kotły na zgazowane drewna, które mogą być mon towane bez bufora. Stanowi to niewątpliwą zaletę urządzenia ze względu na oszczędno ści wynikające z braku dodatkowych kosztów związanych z zakupem i instalacją bufora. Ciekawym rozwiązaniem są również kotły kombinowane, które dają użytkownikowi możliwość ogrzewania domu naprzemiennie pelletem lub drewnem. Działa to mniej wię cej w ten sposób, że jeżeli w kotle zabraknie drewna, to kocioł automatycznie przełączy się na ogrzewanie pelletem.

Wielu europejskich producentów, analizując obecną sytuację rynkową, postawiło na szybki rozwój technologii biomasowej, inwestując w rozbudowę swoich zakładów produkcyjnych po to, aby zaspokoić potrzeby rynkowe.

Z uwagi na powszechną dostępność bio masy, która wynika z ogromnego zalesie nia Europy, jak i wielu firm zajmujących się obróbką drewna, paliwo to z łatwością jest w stanie zastąpić gaz czy węgiel. Dodatkowo, powinny zostać aktywowane programy zalesiania nieużytków (ugorów), co byłoby dodatkowym wsparciem dla gospodarki. Stanowiłoby to również coraz większe unie zależnienie się od Rosji, a nowopowstałe miejsca pracy pozytywnie wpłynęłyby na zmniejszenie bezrobocia. Dodatkowo aspekt ten można by wykorzystać jako działania mające na celu redukcję emisji CO₂.

Kolejnym kierunkiem, który wybie rają lub powinni wybierać przedsiębiorcy

i użytkownicy indywidualni, jest pellet. Co prawda obecne łańcuchy dostaw związane z drewnem czy trociną zostały delikatnie zachwiane, ale z uwagi na rodzaj paliwa, czyli pochodną drewna, rynek jest w stanie bardzo szybko się odbudować pozyskując drewno, np. z Ameryki Południowej czy Kanady. Użytkownicy mający dostęp do kilku tysięcy producentów tego paliwa mogą mówić o nie zależności energetycznej. Daje to możliwość szukania dostawców, którzy zagwarantują najwyższą jakość i najniższą cenę.

Patrząc na rynek polski, obecnie działa kilkadziesiąt zakładów produkujących urzą dzenia do spalania biomasy. Są to wysokiej jakości kotły, kominki, piecyki spełniające najwyższe normy pod kątem emisyjności. Tym samym, polscy producenci są w sta nie w pełni zaspokoić potrzeby polskich, jak i europejskich klientów pod kątem trans formacji oraz przejścia z węgla i gazu na biomasę.

Podsumowując, widzę ogromną szansę na udział polskich firm w procesie transfor macji oraz odejścia od gazu. Zmiany mogą zostać wdrożone przy wykorzystaniu pol skich technologii opartych na kotłach na zgazowanie, kotłach na pellet czy pomp ciepła. W obecnej sytuacji geopolitycznej musimy sobie jasno powiedzieć, że to pol skie firmy są kołem napędowym gospodarki i jeżeli myślimy o odpowiedniej dynamice rozwoju oraz wzrostach, powinniśmy inwe stować w polskich producentów urządzeń grzewczych.

Marcin Menzel

Kocioł firmy KOŁTON Bio Pellmax

Kocioł firmy TOMIKO QUAD

Kocioł firmy Heitz KOMPAKT

Pompy