Pellety. Ekologiczne paliwo do ogrzewania domów

Pellety są paliwem przyjaznym dla środowiska, gdyż powstają z naturalnych, niczym niezanieczyszczonych odpadów drzewnych: trocin, zrębków, które pozostają przy produkcji w branży przetwórstwa drzewnego. Co szczególnie ważne, są – tak jak drewno – paliwem odnawialnym i w porównaniu do drewna mają wyższą wartość opałową, a proces ich spalania można poddać automatyzacji.

Właśnie z tych względów kotły zasilane pelletem stanowią rozsądną alternatywę do ogrzewania domów dla osób ceniących wygodę, nowoczesność i ekologię. Co ważne, pellety drzewne mają kluczową rolę w osiągnięciu neutralności węglowej w Unii Europejskiej do 2050 roku. Jak zauważają specjaliści, odchodzenie od węgla bez dużego udziału biomasy drzewnej jest właściwie niemożliwe.

Agnieszka Kędziora-Urbanowicz, wiceprezes Polskiej Rady Pelletu:

W Polsce zużycie pelletu drzewnego jako paliwa do opalania pieców i kotłów rośnie systematycznie od 2014 roku. Dotacje rządowe i samorządowe na wymianę starych instalacji grzewczych spowodowały wzrost liczby nowych, ekologicznych urządzeń, co przełożyło się na wzrost zużycia pelletu. Z pewnością w kolejnych latach będzie też widoczny efekt dopłat do instalacji na pellet drzewny w ramach programu „Czyste Powietrze”. Pod względem sprzedaży detalicznej w Polsce rynek staje się coraz bardziej chłonny, lecz jest to długotrwały proces. Wpływa na to choćby wysoka stawka VAT (23%) na pellet, dla porównania w innych krajach Europy Zachodniej jest ona preferencyjna i wznosi 10%. Na wzrost sprzedaży pelletu mają także wpływ producenci kotłów, produkujący coraz nowocześniejsze, samoobsługowe i – przede wszystkim – łatwo dostępne urządzenia.

Jaki pellet kupować do ogrzewania domów?

Kupuj pellet z czystej trociny drzewnej o średnicy 6 mm. Trociny i zrębki zostają zmielone i podsuszone, a następnie są prasowane pod dużym ciśnieniem i wytłaczane w tzw. peleciarkach, dzięki czemu uzyskują formę granulek. Elementem wiążącym w procesie produkcji pelletu jest naturalne lepiszcze drewna, tzw. lignit. Najlepszy pellet zapakowany jest w worki oznaczone certyfikatem „EN plus A1” lub „DIN plus”, z podanym numerem certyfikatu. Pellet z certyfikatem jest gwarancją dobrego i wieloletniego działania kotła bądź pieca. Certyfikowane pellety mają ściśle określone i powtarzalne parametry. Jakość paliwa można też ocenić organoleptycznie. Dobry pellet ma gładką, połyskliwą warstwę zewnętrzną, chroniącą je przed ścieraniem, powinien być twardy, nie popękany, a w worku nie powinna się znajdować duża ilość pyłu. Pamiętajmy, że w przypadku problemów z niezgodnością parametrów, użytkownikowi przysługuje prawo do reklamacji paliwa.

Jakiego pelletu nie kupować?

Absolutnie nie kupuj pelletu z przetworzonych mebli i płyt MDF! Surowcem do wytwarzania takiego pelletu są płyty, blaty i plastikowe okleiny z dużą zawartością nienaturalnych związków, farb, klejów i lakierów, które wpływają bardzo negatywnie na skład chemiczny pelletu. Tego typu pellety są zwykle tańsze, ale używanie pelletu zanieczyszczonego, wątpliwej jakości może prowadzić do kosztownej awarii urządzenia, a do tego nie jest ekologiczne. Dlatego z punktu widzenia użytkownika – nie warto tego robić. Najgroźniejszymi dla elementów kotła są duże dawki chloru i siarki. Te pierwiastki, w wysokiej temperaturze, powodują agresywną korozję kotła, tzw. korozję wysokotemperaturową. Elementy palnika, stalowy płaszcz wodny, czujniki i czopuch rdzewieją w ekspresowym tempie. Elementy palnika wręcz „znikają” z powodu korozji. Do całkowitego, bezpowrotnego uszkodzenia elementów kotła może dojść nawet w kilka miesięcy. Chroń swój kocioł – nie oszczędzaj na paliwie, aby nie ponosić bardzo dużych kosztów naprawy lub wymiany kotła. Nie kupuj również pelletu z produktów rolnych, np. słomy czy słonecznika, tzw. agro-pelletów. Nie nadają się one do spalania w warunkach domowych. Agro-pellety są w naturalny sposób bogate w agresywny chlor i pozostawiają bardzo dużo popiołu i zgorzeli.

Kiedy i gdzie kupować pellety?

Najkorzystniej jest kupować pellety późną wiosną i na początku lata. Wtedy dostawcy oferują największy wybór, najniższą cenę i najlepszą jakość. Pellety można kupić w tradycyjnym punkcie sprzedaży opału, w markecie budowlanym, bezpośrednio od producenta lub przez Internet, gdzie wielu różnych dystrybutorów oferuje to paliwo z dostawą na terenie całego kraju.

Pellet o średnicy 6 czy 8 mm?

Średnica pelletu zależy od urządzenia i do niego jest dobierana. Generalnie kotły na pellet w domach jednorodzinnych to kotły małej mocy i zazwyczaj dedykowane są dla nich granulki o średnicy 6 mm. Używając prawidłowego pelletu, możemy liczyć na niezawodne działanie układów podających paliwo, precyzyjne dawkowanie, dobrą modulację mocy, dobre napowietrzanie i cichą pracę kotła. Granulki o średnicy 8 mm dedykowane są zazwyczaj do kotłów średniej i dużej mocy, gdzie układy podające są znacząco większe niż w kotłach w domach jednorodzinnych.

Łukasz Horbacz, Sam-Bud-Rol, prezes Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla:

Jaka będzie przyszłość pelletowego ogrzewania w gospodarstwach domowych? Fakty są takie, że 70% domów w Polsce to domy nieocieplone lub słabo ocieplone. Możliwość podpięcia do rury z gazem ma 38% gospodarstw domowych, odejmijmy od tego miasta powyżej 100 tys. mieszkańców i liczba ta spada do 25%. Społeczeństwo jeszcze mocno bierze pod uwagę koszty ogrzewania, ale już chce komfortu użytkowania. Moim zdaniem ci, którzy mają możliwość ogrzewania gazem i nie do końca się liczą z kosztami – pójdą w gaz. Ci, dla których priorytetem jest cena, pójdą w ekogroszek, zaś szeroki środek spektrum, który jest gotowy na rozsądne kompromisy, wybierze pellet. Z tego powodu przed pelletem jeszcze wiele lat dwucyfrowych wzrostów.

Jak magazynować workowane pellety?

Pellety pakowane są w foliowe worki i mają wilgotność 5−10%. Muszą być magazynowane w suchych warunkach, aby ich wilgotność się nie zwiększyła. Zwiększenie wilgotności pelletu obniża jego wartość opałową. Mówiąc wprost, jeśli pellety namokną, spalimy ich więcej. Dlatego nie należy przechowywać pelletu na zewnątrz budynku, nie może padać na nie deszcz lub śnieg. Mimo że pellety są workowane, to każdy worek ma mikro otworki, które chronią worki przed pęknięciem w trakcie pakowania. Przechowywanie pelletu pod wiatą czy w nieocieplonym garażu, szopie czy altance powoduje, że są chronione od deszczu, ale wychładzają się do niskiej temperatury otoczenia. W czasie mrozów są zimne i wraz z wniesieniem do ciepłej kotłowni zbiera się na nich wilgoć. Występuje efekt wykraplania się wilgoci na skutek gwałtownej zmiany temperatury. Nie warto wrzucać takiego pelletu prosto do kotła, lepiej pozwolić mu wyrównać swoją temperaturę, pozostawiając go na kilka godzin lub na dzień w kotłowni. Idealnym rozwiązaniem jest magazynowanie pelletu w kotłowni.

Wskazane jest, aby układać worki na palecie (zwykle paliwo jest na nich dostarczane), gdyż dystans od podłogi zapewni swobodny przepływ powietrza. Jeśli ściany kotłowni są wilgotne, należy ułożyć worki w taki sposób, aby ich nie dotykały; wystarczy dystans około 10 cm. Aby zachować paliwo w dobrym stanie, zadbaj o dobrą wentylację pomieszczenia. Masz bardzo zawilgoconą piwnicę? Zacznij od osuszenia budynku. Kotłownie i magazyny pelletu są zwykle umieszczone na parterze budynku lub w piwnicy. W przypadku wydostania się wody z instalacji wodno-kanalizacyjnej czy nagłego zalania powodziowego mogłoby dojść do zalania paliwa i jego gwałtownego napęcznienia. Wówczas jego objętość może drastycznie wzrosnąć. Z tego powodu nie należy układać worków wyżej niż na 2/3 wysokości pomieszczenia.

Bądź ekologiczny – wykorzystaj popiół

Popiół z pelletu, choć jest odpadem, może być wartościowym nawozem. Popioły powstające w procesie spalania biomasy, a takim jest popiół z pelletu, zawierają znaczne ilości składników odżywczych dla roślin, głównie wapń, potas i mikroelementy. Brakuje w nich tylko azotu. Użyty jako nawóz, może przyczynić się do użyźnienia gleby i poprawienia wzrostu roślin. Można go dodawać do kompostu lub rozsypywać bezpośrednio w ogrodzie pod warzywa, rośliny sadownicze czy ozdobne (z umiarem, aby nie przenawozić roślin). Ze względu na bardzo dużą zawartość wapnia (wysokie pH), popiół z pelletu nie powinien być stosowany na glebach zasadowych oraz pod rośliny kwasolubne, jak różaneczniki czy rośliny iglaste. Tak więc uwaga – nie sypiemy popiołu pod choinki, raczej na grządki i do sadu. Warto też wiedzieć, że popiół drzewny dzięki zasadowemu odczynowi stanowi naturalną barierę dla ślimaków. Popiół można też wykorzystać do posypania zimą oblodzonych, śliskich chodników.

Opracowanie Aldona Mazurkiewicza, na podstawie materiałów pelletmont.pl

Rafał Węcek, specjalista branży pelletowej:

Unijny cel ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do roku 2030 i zerowej emisji netto do 2050 roku wymaga szybkiego wycofania paliw kopalnych ze wszystkich sektorów gospodarki europejskiej. Pellety to jedno z łatwo dostępnych i niedrogich rozwiązań, które pozwala wyeliminować paliwa kopalne z sektora energetycznego, procesów przemysłowych i ogrzewania mieszkań. Około 3.000.000 sztuk instalacji grzewczych w naszych domach jest do natychmiastowej wymiany, co wiąże się z zastąpieniem ich przyjaznymi dla środowiska naturalnego urządzeniami. W związku z powyższym od kilku lat przysłowiowy Kowalski możne korzystać z dostępnych systemów wsparcia, które pozwalają uzyskać dofinasowanie na wymianę kotłowni węglowej (w przypadku instalacji pelletowej poziom wsparcia wynosi od 6.000 do 9.000 zł). Co roku instalowanych jest kilkadziesiąt tysięcy kotłów na pellet, co wpływa na rozwój i dynamikę rynku (na koniec roku 2018 zainstalowanych było ponad 100.000 kotłów na pellet).