4 minute read
Jak budować energooszczędnie?
MCZ / Wentor, model Tube
Etapem wstępnym jest układ funkcjonalny w formie rozrysowanego planu domu widzianego z góry, z wewnętrznym podziałem ścian działowych i konstrukcyjnych dzielących poszczególne pomieszczania o różnej funkcji. Rozkład pomieszczeń i ich funkcja powinny uwzględniać ekspozycję względem kierunków świata.
Podział wewnętrzy domu powinien zostać zaprojektowany w oparciu o indywidualne preferencje, praktyczność rozwiązań oraz ergonomię pomieszczeń. Wymarzoną sytuację mają inwestorzy, których działka posiada wjazd od strony północnej. Północna elewacja domu, z wejściem do budynku, nie wymaga intensywnego nasłonecznienia, jak pomieszczenia w głębi domu o innej funkcji, należące do strefy dziennej typu salon, jadalnia czy kuchnia, które powinny być zlokalizowane od strony południowej, zachodniej i wschodniej budynku.
Lokalizacja domu względem stron świata
Jedną z pierwszych decyzji projektowych jest układ przestrzenny budynku i jego orientacja względem stron świata. Odpowiednia lokalizacja domu jednorodzinnego na działce umożliwia wykorzystanie światła dziennego do nasłonecznienia pomieszczeń w zależności od ich funkcji. Zgodnie z obiegiem słońca elewacje południowe i zachodnie narażone są na intensywne promienie słoneczne. Budynki o bardziej skomplikowanych kształtach powinny uwzględniać ten aspekt, biorąc pod uwagę, że elewacje północne i wschodnie większość czasu są zacienione. Kluczowym elementem jest również stan zastany działki z zielenią wysoką, która umożliwia wytworzenie strefy cienia dla budynku projektowanego, a tym samym może uchronić dom i zaprojektowane pomieszczenia przed nadmiernym nasłonecznieniem.
Układ funkcjonalny
Podczas prac projektowych zgodnie z wytycznymi inwestora planowany jest układ funkcjonalny domu. Projektanci, aranżując poszczególne pomieszczenia, określają ich wielkość, lokalizację oraz połączenie komunikacyjne w formie korytarzy. Dobrze zaprojektowane pomieszczenia posiadają wrysowany układ mebli i podstawowe elementy wyposażenia wnętrza, w zależności od ich funkcji. Przy domach dwukondygnacyjnych istotną kwestią jest umiejscowienie klatki schodowej w odpowiednim miejscu na planie, mając na uwadze rozkład pomieszczeń na górnej kondygnacji. Strefa dzienna jest sercem domu, to w niej spędzamy większość naszego czasu. Duża przestrzeń ze stołem jadalnianym, salonową wygodną sofą i kominkiem tworzy ognisko rodzinne domu. Strefa dzienna, w skład której wchodzi salon z jadalnią, zajmuje powierzchnię użytkową średnio 30−40 metrów kwadratowych, którą należy w okresie zimowym ogrzać, a w okresie letnim wentylować. Salon warto zaprojektować, wykorzystując ekspozycję promieni słonecznych od zachodu lub południa. Dobrze doświetlone wnętrze sprzyja użytkowaniu, a w połączeniu z dużymi przeszkleniami okiennymi umożliwia integrację wnętrza z zewnętrznym ogrodem. Podczas doboru przeszkleń w strefie dziennej należy uwzględnić zgodnie z warunkami technicznymi odpowiednie oświetlenie dzienne. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie dzienne jest wymagane ze względów na przeznaczenie, co najmniej 1:12.
Rais / Bertelsen
Pomieszczenia techniczne oraz łazienki, które nie wymagają światła dziennego, mogą być zaprojektowane wewnątrz domu lub przylegać do strony północno-wschodniej elewacji. W skład pomieszczeń pomocniczych wchodzą: garderoby, składziki, pomieszczenia techniczne. Takie rozwiązanie sprzyja też energooszczędności – miejsca te nie wymagają utrzymania w nich wyższej temperatury i mogą stanowić naturalny „bufor” temperaturowy.
Pokoje dziecięce oraz sypialnie mogą być zlokalizowane od zachodniej lub wschodniej strony, w zależności od układu funkcjonalnego projektowanego domu. W pokojach dziecięcych warto zastosować klasyczne okna, doświetlające przestrzeń nauki z biurkiem.
Alternatywne źródła energii i ich zastosowanie
W nowoczesnych rozwiązaniach projektowych inwestorzy decydują się również na połączenie sypialni z wydzieloną własną łazienką, zlokalizowaną na planie od strony wschodniej lub zachodniej elewacji. Sypialnie zlokalizowane od strony zachodniej w okresie letnim mocno się nagrzewają, warto więc wyposażyć te pomieszczenia w elementy przysłaniające, w postaci rolet.
Coraz więcej właścicieli gospodarstw domowych decyduje się na wprowadzenie dodatkowych form ogrzewania budynku przez zastosowanie alternatywnych rozwiązań wspomagających główne źródło ciepła budynku, na przykład kominka w strefie dziennej, który może wspomagać wewnętrzny system ogrzewania strefowego domu. Aby instalacja kominka, piecyka czy pieca nie sprawiała w przyszłości problemów i nie generowała dodatkowych kosztów, warto już na etapie projektowania przewidzieć komin i doprowadzenie powietrza z zewnątrz. Co istotne, komin ten powinien mieć parametry (przekrój, wysokość) zgodne z wymaganiami przewidywanego urządzenia, a na dodatek przyjazne usytuowanie, aby możliwe było stworzenie estetycznej bryły kominka. Niestety, w wielu projektach obecność komina, doprowadzenie powietrza, ich parametry, przyjazne umiejscowienie wcale nie są takie oczywiste, a liczne zapytania w Internecie tylko to potwierdzają.
Rafał Stabryła, Politechnika Lubelska
