SALACAK KENTSEL TASARIM YARIŞMASI 3 1 6 2 8
KATMANLARIN ÇEKİLMESİ Görsel olarak falezin katmanlı yapısından esinlenen izlek, doğal taşın farklı kesitlerde ileri- geri hareketlenmesi sonucu birbiri üstüne kayarak bir araya gelir. İleri ve geri hareketler sonucu oluşan teras silueti, Salacak falez sürekliliğini kıyıya taşır.
BAKI ELEMANI Üst kotta izleğe eşlik eden, kullanıcıların yaslanarak izleyeceği, yönlendirme elemanı üzerinde bilgilerin yer aldığı kılavuz sınır elemanı.
DENEYİM Kıyı kullanım ve kullanıcı deneyimleri analiz edilerek, tasarımın yere ve yereline ait veriler ortaya çıkarılmıştır. Tasarım kullanıcı deneyimi üzerinden şekillenmiştir.
KADRAJLAR, İZLEK BİLGİLERİ Instagram noktaları olarak kullanıcıları karşı kıyıda bakı noktalarına yönlendiren isimlikler. Karşı kıyıda odak olan alanların isimlerinin yer aldığı, en iyi bakı noktalarının kullanıcılara kılavuz olması. Boğaz siluetinin sürekli değişen suretini görünür kılmak.
DEĞİŞKEN TERAS YÜZEYLERİ Genişleyen ve daralan oturma basamakları, kullanıcılara kendi mekânsal dönüşümlerini kurgulamalarına olanak tanır. Uzanır, yaslanır, bakar, fotoğraf çeker, değişen siluet eşliğinde mekânın dönüşümünün bir parçası oluruz.
GİZLİ ŞERİT AYDINLATMA Geriye çekilen doğal taş katmanlar arasına yerleştirilecek
şerit
led
aydınlatma,
gece
kullanımında kullanıcıları yönlendirirken aynı zamanda karşı kıyıdan falez silüetini okutan ve kız kulesine arka fon oluşturan bir görsel katmanlaşma sunar.
İZLEK PROMENADI Rampa ile erişilen, engelsiz suya en yakın yaya dolaşımı.
3 1 6 2 8
falez
yeniden
Üsküdar, bulunduğu coğrafya dolayısıyla Anadolu’nun Avrupa’ya açılan yüzü, önemli lojistik noktası, yüzyıllar boyu farklı kültürlere tanıklık etmiş, onlarla var olmuş var oldukça değişmiş, geleni ve gideniyle her geçen gün yeni hikayelere sahne olmuştur. Bu nedenle Üsküdar
yalnızca yakın geçmişindeki antropojenik tarihinin ötesinde, coğrafyasında var olan kıyı arkasındaki falez morfolojisiyle tüm zamanların sessiz tanığı konumundadır. Mevsim değişir, renkler değişir, zaman değişir, tanıklık baki kalır.
DOĞA VE MİMARLIK ARASINDAKİ SİMBİYOTİK İLİŞKİ; BİYOMİMİKRİ
KIZ KULESİ VE YAKIN ÇEPERİNİ DEĞERLEŞTİRME POLİTİKASI
MİTOLOJİLERDEN BESLENMEK VE SALACAK KIYISINA YANSIMASI
Salacak siluetinin eşsiz güzelliğinin arkasında yeşil örtü ile örtünmüş falezler yer alır. Kıyının kara ile kavuştuğu bu muazzam doğa, yapılan dolgu alanlar ile koparılmıştır. Dolgu alanın griliğine karşı önerilen tasarım falezlerin yeniden kıyıya kavuştuğu, doğanın özgün yaklaşımından ilham alır. Eşsiz silüetin kıyı boyunca devam edeceği, doğa ile bütünleşen bir izlek, tektonik dinamikler ile tasarlanır. Biyomimikri: Küresel iklim değişikliğine karşı sürdürülebilir çözümler üretmek ve kentleri adapte etmek birincil derece önem taşır. İnsanlar doğanın bir parçasıdır ve var olduğundan beri her alanda doğayı kullanmıştır. Biyomimikri tasarım doğa gibi davranmayı amaçlar. Daha sağlam, daha güvenilir, daha işlevsel ve daha az
Kız kulesi; değişen İstanbul siluetini izlerken yanına dahil olan tanıklarıyla özgün bir an yaşatır, o an hem geçiciliği ve hem kalıcılığı aynı anda taşır. Burada duranlar, değişen siluetin bir parçası olurlar, çekilen her fotoğraf karesi, bu tekrarlanamaz dinamiğin parçası olur. Bugün; araya giren, araç otoparkları, aydınlatmalar, özelleştirilmiş büfeler şemsiyeler gibi çeşitli engellerle yarım kalan bu kavuşma öyküsü, engelleri kaldırma prensibi ile yeniden kurgulanmıştır. Kara ile suyun bir arada olması tek yönlü bir seyir deneyiminin ötesinde bütüncül
Mitolojik anlatılar, efsaneler ve hikayeler kara ve suyun bir araya gelişinde kıyı sürekliliği içinde bir seyir izine dönüşür. Arafta, tıpkı kıyı gibi iki arada sıkışan öyküler buradan hayat bulacak, kavuşma hikayeleri sözcüklerin ötesinde görsel anlatılara dönüşerek mekansallaşacaktır. Sanatçıların özgün yorumları ile oluşturulması planlanan bu alanlar, bakan
maliyetle üretim yapmak adına doğanın tasarımlarından etkilenilmektedir. Yüzyıllardır doğanın düzeni kusursuz bir şekilde işler ve bu kusursuzluk ortaya çıkan her türlü problemin kendi içinde çözülmesini sağlamaktan geçer. Biyomimikri ilhamıyla yapılan tasarım, uyarlanabilir, görsel olarak uyumlu ve en az enerji tüketen çözümler üretir. Nihayetinde doğa da aynı problem için kendi süreçlerini yeniden, yeniden tasarladı. Bunun referansı, zaman içinde taklit edilen bu sürecin etkili bir şekilde var olmasıdır. Doğa, kaynak tüketimini de kendi doğal süreçlerinde optimize etmiştir. Böylece sürdürülebilirlik, doğadan gelen tasarımların gelişiminde saklıdır.
yaklaşımı ile alınmış, kız kulesi bu çift yönlü silüetin eliptik merkezine yerleşmiştir. Yaya ile başlayan karadaki deneyim ve seyir yolculuğu farklı ulaşım modları ile çeşitlenir. Seyir deneyimi, karadan başlayan yolculuğunu Harem iskelesinden önerilen izlek tekne turları ile suyun yolcuğuna bırakır. Kıyının her iki yakası görünür, bilinir ve deneyimlenir. Böylece kız kulesi bütüncül bir deneyim rotasının başrolüne yerleşir. Değişen tüm silüetlerin değişmeyen kahramanı olur.
LOCA KODLARI Günümüz teknolojisi ile kullanıcıların anlarını ölümsüzleştirdikleri fotoğraflar sanal ortamda birikmekte,
paylaşılmakta
ve
ana
tanıklık
etmekte. Lokasyon ile anın kaydedildiği bu dijital platformlarda seyir teras kodları, lokasyon hashtagleri ile alanda çekilen fotoğrafların
SEYİR İSKELELERİ
biriktirilmesi ve Salacak Kıyıcı boyunca değişken seyir teraslarının bilinirliliğini sağlamak.
Kara ile suyun buluşmasına tanıklık için farklı loca seyir iskeleleri. Deneyimin özelleştiği teras alanlar.
SUYA İNEN BASAMAKLAR Su ile yakınlığın arttığı basamaklar.
İKAZ HATTI Kıyı sürekliliğinde, yaya yürüyüş yoluna eşlik eden suya yakınlaşma konusunda kullanıcıyı ikaz eden zeminde kabartma metal iz.
KARBON TUTUMU VE SAĞLIKLI ÇEVRE Mevcut durumda kıyı bandındaki yeşil alanlar
ciddi anlamda tehdit etmektedir. Küresel iklim
yalnızca falez morfolojisinin üstünde yetişen
değişikliğinin de etkilerini azaltacak bitkilendirme
doğal türlerden ibaret olup, yayaya uzak,
stratejisi önerilmiştir. Kirletici gazları bünyesinde
yalnızca fonda kalan ve her geçen gün daha da
tutan C4 bitkileri İstanbul’un endemik türlerinden
azalan bir durumdadır. Araçlardan kaynaklanan
seçilerek kamusal açık alanda sağlıklı çevre
karbon salınımı beraberinde farklı kimyasal
hassasiyetiyle tasarlanmıştır.
kirletici gazların da salınımıyla çevre sağlığını
ve gören, hayal eden ve etmeyen herkese farklı hikayeler fısıldayacak, kullanıcılar ile yaşanan anda hayat bulmaya başlayacaktır. Kullanıcılar her bir hikâyeyi Kız Kulesi siluetinde kendi hayal güçlerinde canlandıracak, hikâye izlerinden resmedecektir.
3 1 6 2 8
SALACAK KENTSEL TASARIM YARIŞMASI DENEYİM HİKAYELER RAMPA İLE KIYIYA ULAŞIM YAYA SÜREKLİLİĞİ VE ENGELSİZ ERİŞİM
AĞAÇ ALTI OTURMA GÖLGE
VE
KONFOR
ALANI
OLUŞUMU FALEZ İZLEK TERASLARI
FARKLI GENİŞLİKLERDE OTURMA, DİNLENME, SEYİR ALANLARI KIYIYA SIZAN YEŞİL ALANLAR YÖNLENDİRME, BİLGİLENDİRME SEYİR SINIR ELEMANI
YÜZER İSKELE, HAREKETLİ
ÇOK
AMAÇLI
PLATFORM ETKİNLİK DÜZLEMİ TEMAS YÜZEYİ FALEZ İZLEK TERASLARI
TANIK; SANAT GALERİSİ VE KAFE KALICI VE GEÇİCİ SERGİ ALANI SELF-SERVİS YEME İÇME SUYA İNEN BASAMAKLAR
KIYI YEŞİL SÜREKLİLİĞİ KIYI FALEZ SİLÜET DEVAMLILIĞI FALEZ TERASLAR, LOCA TERASLAR KIYI KENARI YÜRÜYÜŞ YOLU
İSKELE TİPLERİ ETİKET BİLGİ YAZILARI INSTAGRAM NOKTALARI BAKI YÖNLENDİRME DURAKLARI GÖLGE OTURMA ALANLARI
NİŞ TERAS ALANI BALIKÇI
BARINAKLARI
SEYİR
TERASI
BALIKÇI BARINAKLARI DEPOLAMA VE BUTİK KAFE İŞLETMELERİ OTURMA BASAMAKLARI VE YEŞİL ALAN BALIKÇI TEKNE İSKELESİ İZLEK YOLU
İZLEK MEYDANI IŞIK ENSTELASYONU
TASARIM PRESİPLERİ GENEL YAKLAŞIM
NOSTALJİK TRAMVAY BİSİKLET YOLU 1+1 ŞERİT ARAÇ YOLU
Salacak kıyısı, falezleriyle özgün bir morfolojiye sahiptir. Ancak ne yazık ki bugün, dolgu yollar sebebi ile Falezlerdeki fauna ve boğaz faunası arasında bir kopukluk oluşmuştur. Bu durum artan yerleşimlerle, boğazın verimliliğini de azaltmaktadır. Kıyı boyu bu faunalar arası devamlılığını sağlayıcı stratejiler benimsenmiştir. Kıyıda tuzcul otsular, cadde boyu kıyı ağaçları ve fauna ile uyumlu bitki türleri seçilerek canlılara ara duraklar oluşturulmuştur. Kız Kulesi önündeki teraslamalar, falezlerin morfolojisinden
İZLEK MEYDANI NOSTALJİK TRAMVAY BİSİKLET YOLU YANAŞMA CEBİ (FONKSİYON BANDI)
İZLEK AMFİ AMFİ ALTI KAFETERYA FALEZ SİLÜET DEVAMLILIĞI FARKLI
KOTLARDA
SEYİR
DENEYİM ÇEŞİTLİLİĞİ
ERİŞİLEBİLİR KIYI VE TOPLUMCU TASARIM
INSTAGRAM NOKTALARI
HAREM SANAT YAPILARI GEÇİCİ
-
KALICI
SERGİLEME
AÇIK-AÇIK
ETKİNLİK
ALANLARI YARI
esinlenerek tasarlanmış ve bitkilerle desteklenerek, doğayı doğaya özgün oluşumuna kavuşturmak hedeflenmiştir. Falezler içerisindeki merdiven iyileştirilerek, ek teraslarla doğayla iç içe olabilecek izlek alanları tasarlanmıştır. Balıkçı barınakları yeniden kurgulanmış mevcut işlevinin yanına butik ticari faaliyet eklenerek alanın yaşaması önerilmiştir. Falezlerin önünde yer alan ticari birimler için, falez siluet etkisinin devam ettiği cephe sistemi önerilmiştir.
ALANLARI
Bugün, kamusal alanlar; kıyı boyunca devam eden, sağlı sollu otoparklar, dar yaya promenatı üzerinde bulunan aydınlatmalar ve tesislerin şemsiye gibi özel eşyaları ile işgal edilmiş durumdadır. Otoparkların, özel tesis büfeler ve düzensiz
aydınlatmaların kaldırılarak, yaya promenatının genişletilmesi ile kıyıya erişimin mümkün olması hedeflenmiştir. Ulaşım biçimlerinin çeşitlendirilerek halkın her kesiminin ulaşması hedeflenmiştir.
PARK - AKTİF YEŞİL ALAN NOSTALJİK TRAMVAY
ÇOK FONKSİYONLULUK
HAREM SAHİL PARKI OTURMA DİNLENME ALANLARI KIYI AHŞAP TERASI AÇIK HAVA ÇALIŞMA ALANLARI KAFETERYA
-
YEME
İÇME
BİRİMLERİ SERBEST OTURMA ELEMANLARI
İstanbul’un değişken dinamiği göz önünde bulundurularak kıyı boyu çok yönlü alanlar tasarlanması hedeflenmiştir. Cadde boyu eklenen fonksiyon bandıyla; oturma alanları, sokak lezzetlerine ayrılabilecek mobil tesisler, martı araçları için geçiş, acil durum bandı, otopark vb.
değişken durumlara hizmet edecek çok fonksiyonlu esnek bir alan tasarlanmıştır. Sanat merkezi de çok fonksiyonluluk yaratması göz önünde bulundurarak parçalı oluşturulmuştur. Bu sayede farklı mekânsal olanaklar aynı ve/veya farklı zamanlarda gerçekleşebilecektir.
ODAK SAHİL YOLU ÜST ÖLÇEK
3 1 6 2 8
MAKRO ÖLÇEK ULAŞIM Üsküdar ve Harem odaklarıyla birlikte Salacak; kent makro formunun doğal, kültürel ve ekonomik bağlayıcısı, kültür turizminin yüzü, kaybolmaya yüz tutmuş yerel değerlerin (balıkçı barınakları, komşu ilişkileri, falez morfolojisi) farklı metotlarla yeniden yorumlanası ile fiziksel ve sosyal bütüncül bir çerçevede tasarlanmıştır. Kuzey-Güney aksında Kadıköy ile birlikte düşünülmüş Salacak kıyısı, farklı ulaşım modlarıyla erişilebilir ve kentliye farklı mekânsal deneyimler yaşatmak üzerinden kurgulanmıştır. Yürüyüş, bisiklet ve tramvay farklı hızlarda kullanıcı deneyiminin araçlarıdır. İstanbul Limanı ve Haydarpaşa
ODAK SEYİR TERASI KISMI PLAN 1/500
ULAŞIM Garı kıyıdan direkt bağlantı için kesinti yarattığından dolayı bisiklet güzergahı Tıbbiye caddesi üzerinden direkt Kadıköy Meydanı ile bütünleşebilir. Yüzyıllardır Salacak yalnızca bulunduğu kara parçası ile değil, karşı kıyılarıyla birlikte ele alınmış, ne olduğuyla beraber neler gördüğü de önemsenmiştir. Şüphesiz ki yalnızca Salacak ve Üsküdar ile değil, doğrudan İstanbul ile bütünleşmiş Kız Kulesi’ne en yakın kıyı olma özelliği, projede seyir kavramı üzerinde yoğun çalışılmasına sebep olmuştur.
Üsküdar sahil yolu harem otogarından Üsküdar meydana kadar olan bölümü tek yön gidiş-dönüş araç yolu olarak yeniden kurgulanmıştır. Sahil yolunun kuzey yönde devamlılığını sağlayan Kuzguncuktan başlayan yolun tek yön gidiş-dönüş olarak çalışması, böylece Üsküdar Meydanı itibariyle mevcutta tek şerit gidiş-dönüş olarak işleyen Paşa Limanı caddesindeki araç yüküne Üsküdar Sahil yolu ile aynı yükte entegre olması sağlanmıştır. Şerit azaltmanın yanı sıra trafik akışını yavaşlatmak için Harem itibari ile Üsküdar Meydan bağlantısına kadar
araç yolu malzemesinin küp taş olarak değiştirilmesi önerilmiştir. Araç yolunda insan ölçeğine uygun, doğal taş malzeme önerisi (küp taş) trafiği yavaşlatmanın yanı sıra, fiziksel ve görsel olarak alanın katma değerini arttıracak bir çözüm olacaktır. Yeniden düzenlenen araç yolu ile kıyı boyunca devam edecek sürekli bisiklet yolu, tramvay yolu, fonksiyon bandı (kısa süreli parklanma alanları(turistik faaliyetleri desteklemek amacı ile), belediye food-truck yanaşma cepleri, yeşil alanlar ve yaya yolu genişlemeleri) mevcut kıyıya dolgu yapılmadan
çözülmüştür. Kıyı çizgisi iyileştirmeleri yapılarak, minimum müdahale gerçekleştirilmiştir. Temiz ulaşım politikaları çevresinde, toplu taşım ve bisiklet ulaşımını kent içi ulaşımında ön plana çıkarmak için kullanıcı alışkanlıklarını değiştirmek, yönlendirmek ve kullanım kolaylığı ile alışkanlık kazandırılması hedeflenmiş; öncelik yaya, bisiklet ve tramvay yoluna verilmiştir. Salacak kıyı sürekliliğinde kullanıcılara, farklı hızlarda farklı mekân deneyimleri ile deneyim çeşitlenmesi sunulmuştur.
ODAK FALEZLER KESİT 1/250 KENT SAHNESİ
BÜTÜNCÜL HABITAT Salacak kıyısı; İstanbul Boğazı faunası, Harem Korusu ve Falezlerdeki sık orman dokusu gibi zenginlikler içermektedir. Harem Korusu’ nda anıt ağaçlar (yaşı 300 aşkın sakız ağacı gibi), ve boğazda yaşayan ve soyu tehlikede olan (lüfer ve levrek gibi) türler bulunmakta ve falezlerdeki sık ağaç dokusu, birçok canlıya yuva olmaktadır. Bu çeşitlilik boğaz faunasından bağımsız düşünülemez. Bu sebeple bütüncül habitat stratejileri kurularak alanda hassasiyet gösterilmesi gereklidir. Boğaz faunasında; besin piramidinin en altında yer alan fitoplanktonlar çok önemli bir yere sahiptir. Boğazın renginin her sene 1-2 haftalığına turkuaz rengine dönmesine sebep olan bu tür boğazdaki diğer türlere besin kaynağı olmaktadır. Bu türlerin oluşumu kıyı florası ve yakın çevre ekosistemi ile toprağın beslenmesi birbirine bağlıdır. Bu bölgede canlı hareketliliği, besin ve yuva kaynaklarının döngüsü açısından çok önemlidir. Bu canlıların yaşam
sürekliliğinin sağlanması için deniz ile bağlantısının cadde üzerinde yapılacak bitkisel eklemelerle sağlanması, bu bölgede yaşayan kuşlar (ebabil kuşları, karabatak martı ve yelkovan gibi sucul kuşlar, güvercin ispinoz ve saksağan...) ve çeşitli böcek türleri için yeni konaklar ve duraklar sağlanması gerekmektedir. Bu canlılar arasındaki bağlantı aynı zamanda boğaz faunasındaki dengeyi de sağlamaya yardımcı olacaktır. Üsküdar-Harem arasında yaşadığı
tespit edilmiş kuş türleri için veri kaynağı: https://ebird.org/hotspot/ L5459196 sitesinden alınmıştır. Bunlara ek olarak falezlerdeki merdivenlerin iyileştirilerek ekosisteme zarar vermeden daha fazla alan işgali olmadan merdivenlere takılacak açık teraslarla boğaz ve kuş fotoğrafçılığı yapılabilmesi hedeflenmiştir.
3 1 6 2 8
harem/sanat
Harem otogarının zaman içerisinde ekonomik ömrünü doldurmuş olması, kıyıda işgal ettiği nitelikli kent alanı ve siluet devamındaki falezler bir arada düşünüldüğünde, bu alanda kent parkı ve parkın içerisine yerleşmiş sanat yapıları önerilmiştir. Falezlerin yeşil alan sürekliliği, Haremde kent parkı olarak devam edecek, Kadıköy ve Üsküdar kıyısında kentlilerin nefes alacağı nitelikli bir sosyal ve rekreatif alan oluşacaktır. Sağlıklı bir kent için kişi başı en az 15 m² olması gereken yeşil alan miktarı Üsküdar’da park bazında kişi başına düşen yeşil alan miktarı 2,5 m²dir. Sağlık çevre ve iklim değişikliğinin etkilerini indirgemek amacıyla geçirimsiz, insan ölçeğinden çokça büyük olan Harem otogarının kültür ve sanat alanı dönüşümü kıyıda falezlerle birlikte var olan yeşil alanlara entegre olabilecek bir kent parkı kurgusu içinde geliştirilmiştir. Kültür ve sanat merkezinin burada kurgulanıyor olması
çeperinde Kadıköy ve Üsküdar için, karşı kıyıdaki Karaköy, Tarihi Yarımada gibi sanat üretiminin çokça olduğu fakat kentliyle buluşma noktalarının yetersiz olduğu bölgeler için doğa ile bütünleşmiş, farklı mekânsal deneyimler sunan yeni bir sahne, esnek mekanlar ve yer tanımlar. Tekil sanat yapısı yerine, ekonomik ve ekolojik sürdürülebilirlik düşünülerek parçacıl sanat birimleri önerilmiş, üst örtüler ile yarı açık alan hiyerarşisi içinde parka organik bir dağılımla yerleştirilmiştir. Böylece birden fazla etkinliğin aynı anda yapılmasının yanı sıra açık-yarı açık ve kapalı alan bütünü içinde etkileşimli mekanlar zinciri oluşacaktır. Yapı katmanı, çift cidar çalışan bir kabuk sistem, dolaşım, öz ve şeffaf cidardan oluşur. Böylece sergileme 7/24 birer kent ekranı olarak kentliyle buluşmaya devam eder. Önerilen yapı sistemi birden farklı fonksiyonun ihtiyaçlarına cevap verecek esnekliğe sahiptir.
HAREM MEYDAN ENSTELASYONU Karayolunun anadoludan avrupaya açılan kapısıdır Üsküdar. Her yol, her yolculuk, her kavuşma, her ayrılık bunların hepsinin izleri bir örüntü olarak gelir Harem meydanına kazınır. Her yolculuğun gidilen her yolun buluşma noktasıdır Harem. Burada bir araya gelir, buradan ayrılırız. Yolculuğumuz buradan başlar. Tüm bu yol ve yolun
sunduğu sonsuz olasılığı Harem’e bir kez adımını atmış olanların ortak hafızasıdır. Zaman değişir, renkler değişir, yolculuk değişir ama bu yolculuğun kılavuzu olan izler, yollar değişmez. Bu yolların bir araya gelişi ile oluşan harita, belleğin zemine örünmesi ile görünür kılınır.