6_53792

Page 1

53792

HEBDOMON MAKRİKÖY UZAK KÖYÜ KEŞFETMEK BAKIRKÖY

KENTSEL BELLEK İLE YENİDEN İLİŞKİLENME

Yarışma alanı kendi içerisinde birbirinden ayrışmış alt bölgelerden oluşmasının yanı sıra, yakın çevresinde yer alan önemli kentsel bölgelerle ilişkisi oldukça zayıftır. Halihazırda aktif olarak kurulmuş olan kuzey-güney eksenindeki bağlantılar korunmuş, özellikle meydanı odağa alarak Doğu-Batı ekseninde ilişkileri kuvvetlendiren, erişilebilirliği arttıracak yaya ve bisiklet bağlantıları önerilmiştir. Yarışma alanı sınırları içerisinde ise farklı kimliklere, kullanıcılara ve dolayısıyla farklı ihtiyaçlara sahip olan alt bölgeler, mevcut işlevleri göz ardı edilmeden, farklı kullanımlara da izin verecek şekilde zenginleştirilerek birbirleriyle ilişkilendirilmiştir. Meydan, Zuhurat Baba Mezarlığı’nın karşısındaki Kaymakamlık ve Emniyet Müdürlüğü’nün yıkılması ile elde edilecek olan alan ile birlikte ele alınarak bütüncül bir kurgu ile tasarlanmıştır.

Rum Mezarlığı

esi add li C

+

Bakırköy Belediyesi Millet Gezi Parkı

tosu pla

-batı

ğu öneri do

Cu mh u

istas yo n

ği Sokak Şükran Çiftli

kseni

y

t taşıt mevcu

+

Bakırköy’ün bugün görünmez hale gelmiş olan hem kültürel hem de mekansal belleği, mekana dair sahiplenmeyi arttırabilecek bir potansiyel olarak değerlendirilmiştir. Alan genelinde çeşitli programlar, mekansal izler ve etkileşimli bellek arayüzleri ile Bakırköy’ün belleğini bugünün kamusal yaşamının bir parçası haline getirilmesi amaçlanmıştır. Fahri Korutürk ve Ebuzziya caddeleri üzerinde yer alan yaya aksında kurgulanan “Fuaye Bakırköy” Bakırköy’ün hafızasını, önerdiği programlarla bugüne hassas bir biçimde taşırken, çevresindeki kullanımları örgütleyerek ağırlıkla ticarete bağlı gelişen kentsel kamusal yaşamı dönüştürebilecek şekilde tasarlanmıştır.

nı yda Me et riy

Zuhurat Baba Mezarlığı

lantı e aya bağ

Terakki Caddes i

MEKANSAL YENİDEN İLİŞKİLENME

r İnci

ı

ağlantıs

siklet b yaya/bi

+

Egnatia M a i V e

anı d y

tı ekseni ıt yaya bağlan

mevcut taş

İstanbul Caddesi

Carousel Alışveriş Merkezi Capacity Alışveriş Merkezi

KIYI VE YEŞİL İLE YENİDEN İLİŞKİLENME

Galleria Alışveriş Merkezi

Rau f Or bay

+

AKTÖRLERLE / ÖZNELERLE YENİDEN İLİŞKİLENME

+ +

İstanbul ölçeğinde önemli bir kentsel kamusal mekan niteliği taşıyan yarışma alanında hem yetki sahibi kurumlar, hem de mekanın üreticileri olan kentliler bakımından büyük bir çeşitlilik söz konusudur. Yıllar içerisinde kurumlar arası koordinasyon sağlanmadan gerçekleştirilmiş mekansal müdahalelerin izleri mekanda okunabilirken; alanın mevcut durumda kullanıcılarının ihtiyaçlarını karşılama noktasında da yetersiz kaldığı dile getirilmektedir. Daha demokratik bir kentsel yaşam hedefiyle, tüm aktör ve kentlilerin ihtiyaçlarını gözeten, kullanıcıların kendi eylem ve pratikleriyle kamusallığı gönüllerince üretebilmelerine olanak sağlacak, hiyerarşik olmayan, esnek ve eşdeğer bir mekan kurgusu ile özgürlükçü tasarımlar ve programlar önerilmiştir. Tasarıma konu alanda sadece meydanla sınırlı kalmayan, yerel yönetimin koordinatörlüğünde hayata geçirilecek, tüm paydaşların eşitler olarak temsil edilebileceği bir yönetim modelinin hazırlanarak hayata geçirilmesi de oldukça önemlidir. Mekansal programın meydanın ve yakın çevresinin farklı kullanıcıları, aktörleri ile birlikte üretilmesine olanak sağlayacak, meydanın geleceği açısından koordinasyonu işler kılan bir ortak zemin kurgusunun bu yönetim modelinin özünü oluşturduğu düşünülmektedir.

si

e dd

Ca y d

ne

n Ke

sı ı p ka

kıy ı

Yarışma alanının, aslında yürüme mesafesinde olan Bakırköy sahili olan ilişkisi oldukça zayıftır. Geçmişte var olan Bakırköy’ün merkezi ile deniz ve kıyı arasındaki sıkı bağlar bugün büyük ölçüde yitirilmiş, kıyı farklı dinamikleri olan ayrışmış bir bölge haline gelmiştir. Bu kopukluk büyük ölçüde kıyı ile yerleşimi birbirinden ayıran Kennedy Caddesi’nin yarattığı fiziksel sınır etkisinden kaynaklansa da, meydanın ve yaya aksının varlığının okunamıyor olması diğer bir problemdir. Projede yarışma alanı ile kıyının ilişkisinin, büyük müdahaleler gerektirmeden, algısal düzeyde kurulması amaçlanmıştır. Meydanın kıyı kesiminden algılanmasına yardımcı olacak, zeminde yönlendirici izler ve etkileşimli bellek arayüzleri (totemler) tasarlanarak, Bakırköy’ün merkezi denebilecek yarışma alanının güney yönünde algısı kıyıya kadar genişletilmiştir. Diğer yandan Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı ve çevresine dair kullanıcı taleplerinde sıkça dile getirilen yeşil alan eksikliğinin, meydanı da içerecek şekilde süreklilik arz eden park kurgusu ile giderilmesi hedeflenmiştir. Yarışma alanı sınırları içerisinde önerilen park alanları tasarıma konu bölge ile sınırlı kalmayan, yakın çevredeki mevcut yeşil sisteme bisiklet ve yaya yolları ile bağlanarak bütüncül bir yeşil sistemin gelişmesine olanak sağlayacak biçimde kurulmuştur.

esi n ah

Bakırkö ys

İstanbul’un uzun ve köklü geçmişe sahip yerleşimlerinden biri olan Bakırköy, Roma İmparatorluğu’ndan bugüne gelen tarihi boyunca fiziksel, kültürel ve sosyal katmanlarda sahip olduğu birikimin önemli kısmını yitirmiştir. Uzun geçmişine karşın bugünün Bakırköy’ünden bahsedildiğinde hafızada karakteristik bir görünüm canlanamamaktadır. Bakırköy’ü araştırmak üzere başvurulan neredeyse her kaynakta fiziksel, kültürel ve sosyal boyutta yaşanan ani değişiklikler ve bu değişikliklerin yarattığı kayıplardan, yitirilen değerlerden bahsedilmektedir. Kültürel mirası oluşturan yapı stoğu yok olmuş, Bakırköy’ün farklı kimliklere mensup yerlileri göçmüş, sosyal ilişkiler zayıflamış, yaşantı değişmiştir. Buradan hareketle, yarışma alanı ve odağında bulunan Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı’nın mevcut durumda karşı karşıya olduğu en temel problem “farklı bağlamdaki ilişkilerdeki süreksizlikler” olarak tanımlanabilir. Fiziksel mekandaki süreksizlikler, hafızadaki süreksizlikler ve sosyal yaşamdaki süreksizlikler ve bunların olumsuz etkileri her adımda güçlü şekilde hissedilmektedir. Köklü tarihsel geçmişi olan pek çok alanda gözlenebileceği gibi, Bakırköy’de de farklı kimliklerin kaybolması, yaşam alanlarının ani değişikliklere uğraması yaşayanların birbirleri ve mekanla tanışıklıklarını zayıflatmakta, hafızada büyük boşluklar oluşturmakta, mekanın geçmişinden kopukluğu, mekana dair bellek yitimi aidiyet ve sahiplenmeye dair sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Yarışma alanı ve özellikle Bakırköy Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı’nın yakın çevresindeki Veliefendi, Ataköy gibi önemli kentsel kimlik bölgeleri ve kıyı ile olan güçsüz ilişkilerinin yanı sıra, meydanın mevcut tasarımı nedeniyle farklı alt bölgeleri arasında oluşmuş kopukluklar, süreksizlikler aidiyetle ilgili olumsuzlukları çoğaltmakta, mekânsal sorun alanları oluşturmaktadır. Oldukça yoğun kullanıma sahip olan alanın, kullanım imkanları, alternatifleri ve kullanıcılarının ihtiyaçlarından bağımsız gelişmiş olması mekana aidiyeti olumsuz yönde etkilemektedir. Bunların üzerine, yönetsel anlamda farklı kurumların yetki alanlarının kesişmesi, kurumlar arası kopukluk ve koordinasyon eksikliğinin yarattığı sorunlar eklenmekte, bu alanda yıllar içerisinde karar alınıp uygulamaya konan parçacıl müdahaleler arasındaki kopukluklar mekansal düzenlemelerde kendisini şiddetli şekilde göstermektedir. Meydan ve çevresinde, bazen topografik, bazen yapısal, bazen organizasyonel ama her adımda, müdahale gereken bir olumsuzluk karşımıza çıkmaktadır. Öyle ki, Bakırköy’ün hali hazırdaki durumunu geçirdiği kaza sonucunda onlarca kemiği kırılmış, iç organları hasara uğramış fakat hayati fonksiyonlarını sürdürebilen bir ağır yaralıya benzetmek pek de abartı sayılmaz. Bu süreksizlikler sonucunda, gündelik yaşam her şeye rağmen akmakta ama toplumsal ilişkiler, beraber yaşama arzusu, kamusallık sahip oldukları potansiyeli yeterince değerlendiremeden gelişmektedir. Toplumsal ilişkileri geliştirecek bir kamusal alan olarak Bakırköy Meydanı tasarımında birlikte var olabilme, zengin bir ortak bellek konusu önemsenmektedir. Bu düşünceyle tasarımda bellek, mekana aidiyeti yükselten, bugünün kamusallığının bir kurucu katmanı olarak ele alınmaktadır. Kentin en eski yerleşimlerinden biri olan Bakırköy’ün kendine has çekiciliği ve giderek metropolün daha da önemli bir düğüm noktası haline gelecek olması, meydan ve çevresinin kamusallığını elbette kendiliğinden yükseltecektir. Ancak burada kamusallık ve kentsel belleğin tasarımın odağı olarak nasıl ele alınması gerektiği kritik bir konu olarak değerlendirilmiş, yitirilmiş olanın hüznüyle tarihselciliğe saplanmadan kültürel birikime saygı duyup, Bakırköy’e hak ettiğini veren bir yaklaşım benimsenmiştir........... Tasarım konusu, Bakırköy’ün tarihsel merkezini oluşturan mekanların bugünkü fiziki durumunu iyileştirecek çözüm önerileri aramakla kalmayıp, müşterek bir mekan olarak kent meydanına nasıl yaklaşmak gerektiğini düşünmek için bir fırsat sunarken beraberinde kamusal mekanın nasıl üretileceği, kimler tarafından paylaşılacağı, nasıl yönetileceğine gibi cevabı aranacak üç temel soruyu beraberinde getirmektedir. Bu sorulara cevaben mekanın salt fiziki özelliklerine odaklanmakla kalmayıp aynı zamanda kamusal mekanı var eden toplumsal, ekonomik, kültürel ve yönetsel ilişkilerin hesaba katıldığı çok katmanlı bir ele alış önemsenmiştir. Kamusallık denen şey özünde ‘görünür’ ve ‘duyulur’ olmakla ilgilidir. O nedenle tasarım süreci boyunca çok işlevli bir yoğunluk ortamı kurmaya özen gösterilmiştir. Bakırköy’ün merkezindeki işlevler ve kullanım çeşitliliği düşünülerek yarışma alanı içinde var olanı çeşitlendirmek üzere farklı kimliklere sahip kent aktörlerini kapsayan bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu yaklaşımla, mekanın kullanıcılarını çeşitlendirmenin yollarını aranmış ve farklı kesimleri bir araya getirerek görünür ve duyulabilir olmalarına fırsat sağlayabilmek hedeflenmiştir. Çeşitlenen kullanıcılarla birlikte mekanların sabit işlevlerine yenileri eklenecektir: çiçekçiler, seyyar satıcılar, kitapçılar, imza toplayanlar, kullanılmış eşya satanlar, kaykaycılar, sokak müzisyenleri, bisikletçiler, damak tutkunları, transit yolcular, aşıklar, turistler, söylevciler, el sanatı meraklıları, çocuklar hep bu çeşitliliğin, içinde hayal ettiğimiz aktörlerdir. Kamusallık dediğimiz kavram ancak böylesine iç içe geçerek birbirini besleyen ve zenginleşen bir yaşam örüntüsü ile mümkün olabilecektir. Kamusal mekanın üretimi ve paylaşımında tasarımı etkileyen bir diğer önemli unsur ise zamana bağlı değişkenliktir. Hem farklı kullanıcıların farklı zamanlarda bir araya gelmesini sağlayacak programlar üretmek, hem de mekansal altyapının zaman içerisinde yaşanabilecek değişimlere olarak sunmasını sağlamak kamusal mekanların yaşanan mekanlara dönüşümünde büyük bir öneme sahip. Bu kapsamda günün, haftanın ve yılın değişen zamanlarında farklı kamusallık biçimlerinin, meydan ve onun uzantısı olan mekanların çeşitli kullanımlarıyla bütünleşmesi hedeflenmiştir. Katı, aşırı tanımlanmış bir mekan yerine, kentlilerin kendi eylem ve pratikleriyle mekanı yeniden üretmesine imkan verecek, simultane kullanımlara olanak sağlayacak bir geometrik dil ve hiyerarşik olmayan, eşdeğer bir mekan kurgusu benimsenmiştir. Park ve sert peyzaj alanlarında istenirse kitapçılar, istendiğinde çiçekçiler, isterse biraz soluklanmak isteyenler, canlı bir müzik performansını dinlemek isteyenler yer değiştirebilecek, kendilerine ait mekanları oluşturabilecek, yeri ve kullanımı kendileri seçebilecektir.

Cad de

si

M

Ataköy Marina

AN

EK İM

ET

ÜR Rİ

Ü LT KÜ

E KL

İ AT

PR

Bakırköy Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

1/2000 KENTSEL TASARIM PLANI

A GR

PO

O LT

RE A FY

p eta

3

GR PO TO EL

KS

Fİ AF

etap 1

YA

ETAPLAMA

COĞRAFİ ALTYAPI Der pıcı Çır

Siyavuşpaşa Deresi

Ayamama Deresi

t 5O E

olu oy

e si lu iryo m De

Ataköy

mhuriy

anı

Meyd et

limanı

Atatü

rk Hava

olu

Sah ily

Z

rnu

eytinbu

Cu

Atak

a

Marin öy

Yarışma alanını, Bakırköy ilçesi ve çevresindeki önemli kentsel bölgelerde yer alan odaklar ve yeşil sistem varlığı ile birlikte ele aldık. Var olan farklı nitelikteki yeşil alanların Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı’na kadar bütünlük içerisinde ulaşabilmesini ve yarışma alanı içerisinde, kullanıcıların da talep ettiği daha yeşil bir mekanın kurulabilmesini hedefledik. Yeşil sistemi daha erişilebilir kılmak, oldukça yapılaşmış olan bölgede kentsel ısı adası etkisini azaltmaya yardımcı olmak ve alternatif ulaşım biçimlerini önceleyen daha sürdürülebilir bir kentsel yaşam sunabilmek adına yeşil sistem ile entegre olmuş bir bisiklet rotası kurgulandı. Mevcut bisiklet aksları üzerinden geliştirilen rota, yoğun kent dokusu içerisinde aktarma merkezleri, raylı sistem ve toplu taşıma durakları arasında daha sakin ve daha yeşil bir aktif ulaşım alternatifi öneriyor.

Tüm alanın tek defada inşa edilmesi yerine 3 aşamalı bir üretim süreci önerilmiştir. Burada 3 ana etap önerilmektedir. Meydan ana odak olarak 1. etaptır. 2 ve 3. etaplar metro inşatının bitim tarihine göre yer değiştirebilir.

Bölge, İstanbul’un kıyı boyu genel gelişimine koşut olarak doğu-batı ekseni etkisinde gelişen ulaşım sistemleri ve kuzey-güney doğrultusunda uzanan Çırpıcı, Siyavuş Paşa ve Ayamama dereleriyle tanımlı jeomorfolojik sistemin kesişim noktasında bulunmaktadır. Yaklaşımımız, kentsel mekânda farklı ölçek ve doğrultularda seyreden akışları coğrafi dayanaklarla buluşturarak yakın gelecekte oluşması muhtemel bir bağlantılar (bisiklet yolları, yaya öncelikli kavşak çözümleri, park bağlantıları, kaldırım genişletmeleri) senaryosu içinde ele almayı öngörmektedir. Mevcut durumda hâkim kuzey-güney akışıyla karakterize olan meydan erişimi, projemizde, E-5 otoyolu kıyısında botanik parkla başlayıp Ataköy yeşil alan dokusuyla buluşan bir yeşil sistemin parçası olarak ele alındı. Böylece alanda belirleyici olan kuzey-güney doğrultusunun, doğu-batı ekseninde vurgulanması düşünülen yaya erişim imkanlarıyla dengelenmesi hedeflendi.

YEŞİL BİSİKLET ROTASI

TOPLU ULAŞIM VE YAYALAŞTIRMA SENARYOSU

etap 2

1 M

Zeytinburnu Aktarma Merkezi

Bakırköy Aktarma Merkezi

M

M

Bakırköy Botanik Park

2

M

Çırpıcı Şehir Parkı

M M

Fildamı Parkı Ataköy Metro İstasyonu Sinan Erdem Spor Salonu

Veliefendi Hipodromu

YAYALAŞTIRILAN SOKAKLAR TRAFİK AKIŞ YÖNLERİ

1 M

Özgürlük Meydanı Bakırköy Sahil Yolu

M

2

Baruthane Millet Parkı Ataköy Marina MEVCUT YEŞİL ALAN

ÖNERİ PARK MEVCUT BİSİKLET ROTASI ÖNERİ BİSİKLET ROTASI

M

Alanda, ulaşım stratejileri geliştirilirken mevcut toplu taşıma sistemlerinin entegrasyonunu sağlayan, trafik yoğunluğunu azaltarak yükü hafifleten ve yaya ile alternatif ulaşım sistemlerini önceleyen bir yaklaşım benimsenmiştir. Meydan ve çevresinde yaya erişim ve dolaşımını rahatlatma, meydanın trafik yükünü azaltma amacıyla, kuzeyde Bakırköy Metro İstasyonu’nun olduğu alanda aktarma merkezi önerilmiş ve mevcut durumda meydanda sonlanan otobüs hatlarının güzergahı güncellenerek bu aktarma merkezinde otobüs depolama alanlarının oluşturulması planlanmıştır. Aktarma merkezi ile meydan arasında işlemesi önerilen ücretsiz ring otobüs hattı ile merkeze gelen otobüsler bu alanda bekleme yapmadan Bakırköy Metro istasyonuna aktarma yapabilecektir. Yarışma alanında bütüncül bakış açısı ile oluşturulmuş olan yeni odakların tamamlayıcısı olarak belli sokaklar servis ve acil durum dışında trafiğe kontrollü bir şekilde kapatılarak yaya akışları sürekli hale getirilmiş ve küçük ölçekli meydanlaşmalara izin verecek mekanlar elde edilmiştir.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.