Almanak / Taksim by konkuristanbul

ALMANAK

TAKSıM

DAİRE

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı Kültür Varlıkları Daire Başkanı

Mahir Polat

A L M A N A K TA K S İ M

Katkı Sağlayanlar Prof. Dr. Haydar Karabey Prof. Dr. Zeynep Ahunbay Prof. Dr. Baha Tanman İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Salt Araştırma Atatürk Kitaplığı İBB Basın Yayın Arşivi

Editörler Deniz İnan Suna Yılmaz Serhat Halis Gülizar Yaşar İzzet Umut Çelik Özde Nalan Köseoğlu Şahan Nuhoğlu Melisa Şirazi

TAKSİM MEYDANI ALMANAĞI Dönüşen ve Dönüştüren Mekân: Taksim Meydanı Meydanlar, insan ve mekân arasındaki ilişkinin toplumsal karakterini okuyabileceğimiz alanlardır. Meydanlar bu bağlamda; siyaset, felsefe, din, ticaret, sanat ve her türden sosyal ilişki ağının aktif şekilde uygulandığı, toplumsal kesişim ve etkileşim noktalarıdır. Taksim Meydanı da, İstanbul için; politika, ticaret, sanat, inanç, sosyal yaşam gibi geniş bir yelpazeye yön veren, tarihi bir öneme sahiptir. Bu bağlamda Taksim Meydanı, modern dönem İstanbul kent hayatının gelişimi açısından oldukça önemlidir. Bugün İstanbul’un 24 saat yaşayan merkezi konumundaki Taksim, tarihsel süreçte kentin çeperlerinde dahi yer almayan, bir inziva alanı görünümündeydi. 1954 yılında İstanbul Opera binasının inşaatı sırasındaki temel kazılarında bulunan M.S. 5. yüzyıla tarihli “Kurşun Lahit” de bunu doğrulamaktadır. “Yaşayan ölüler” de denilen keşişlerin inziva alanı ve bir mezarlık (nekropol) işlevi olan mekân, zaman içinde kentin kuzeye doğru genişlemesiyle bir yaşam alanına dönüşmüştür. 1453 yılı ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun nüfus ve iskân politikasının İstanbul’a etkisiyle, kentin dokusu da giderek değişmeye başlamıştır. 18. yüzyıla geldiğimizde bir zamanların inziva alanı olan Taksim artık kentin su dağıtım şebekesinin merkezlerinden biri konumundadır: I. Mahmut döneminde 1732 yılındaki düzenlemeyle oluşturulan su dağıtım yolu; Beyoğlu, Galata, Kasımpaşa, Fındıklı ve Tophane güzergâhını izlemekteydi. III. Selim döneminde yapım süreci başlayan Taksim Topçu Kışlası ile Taksim askeri bir nitelik kazanmıştır. Kışla, 1812’de II. Mahmut döneminde yenilenmiş ve son halini Abdülaziz döneminde almıştır. Modernleşmenin ve ulus-devletleşmenin Osmanlı’daki etkisini, mekânın toplumsal dönüşümünde de net biçimde görebilmek mümkündür. Taksim Meydanı, resmi veya muhalif farklı politik ve kültürel düşüncelerin görünürlük ve temsil alanı olma işlevine sahiptir.

Meral Özbek “Giriş: Kamusal Alanın Sınırları”, Kamusal Alan, Der. Meral Özbek, Hil Yayınları-2004, İstanbul, sayfa: 41.

A L M A N A K TA K S İ M

“...toplumsal bir alandan bahsettiğimize göre, kamusal olanı üreten süreçler, yapılar ve kurumlardan, ilişkiler, pratikler, kurallar ve etkileşim biçimlerinden; bunların içinde yer aldığı mekânsal ve tarihsel bağlamlardan bahsediyoruz. Böylece kamusal alan kavramı, yaşamımız içindeki farklı alanları ve fenomenleri, zaman ve mekân boyutlarıyla birlikte, toplumsal dinamikler içinde ilişkilendirmeyi sağlıyor.”

A L M A N A K TA K S Ä° M

Bizans Nekropolü Taksim Meydanı’nda, 1954 yılında Atatürk Kültür Merkezi temel kazılarında bulunan kurşun lahit, burada olduğu bilinen nekropol alanı ve manastır yapısına dair önemli bir veri olmuştur. 5. yüzyıla tarihlenen lahit günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergilenmektedir.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 1: Bizans Nekropolü

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 3: Pervititch haritalarında Ayaspaşa Mezarlığı, 1926

Adını Kanuni’nin vezirlerinden biri olan Ayas Paşa’dan alan mezarlık, Taksim’den başlayarak Dolmabahçe ve Fındıklı’ya kadar inen büyük defin alanıdır. 1526 tarihli Ayas Paşa’nın vakfiyesinde ismi geçen mezarlık, şehri tasvir eden haritalarda ve gravürlerde “Grand Champs des Morts” yani “Büyük Mezarlık” olarak adlandırılmıştır. 1560 yılında, İstanbul’da büyük veba salgını başlayınca, sur içi İstanbul’una ve Galata’ya defin yapılması yasaklanır. Yasak ile birlikte hastalığın yayılmasının önlenmesi için mezarlık alanı sur dışına çıkarılmış, I. Dünya Savaşı’ndan önceki yıllarda büyük oranda terk edilen defin alanında birçok mezar taşı tahrip olmuştur. Günümüzde, Gezi Parkı, AKM ve Taksim’den Harbiye’ye doğru uzanan yeni ikamet alanları, büyük mezarlığın bulunduğu alan üzerine inşa edilmiştir.

Fotoğraf 2: Ayas Paşa Mezarlığı

A L M A N A K TA K S İ M

1560

Ayas Paşa Mezarlığı

Surp Agop Mezarlığı 1560 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın fermanıyla burası Surp Agop Mezarlığı olarak Ermeni cemaatine tahsis edilmiştir. Surp Agop Mezarlığı 16. ve 19. yüzyıllar arasında büyük bir defin alanı olarak kullanılmıştır. 1865’teki kolera salgınından sonra, artık şehrin önemli merkezi olan Pera’ya çok yakın olan Surp Agop Mezarlığı’na defin yasaklanır. 1915 yılında ise mezarlığın bulunduğu alan hızla tahrip edilir. Günümüzde Divan, Hilton ve Hyatt Regency otelleri, Gezi Parkı, TRT İstanbul Radyosu ve Harbiye Askeri Müzesi’nin olduğu alan, eski Ermeni Mezarlığı’nın üzerinde konumlanmıştır.

Katolik/Protestan Mezarlığı

A L M A N A K TA K S İ M

İstanbul’da özellikle Galata bölgesinde Avrupa’dan gelen nüfusun artması, yeni defin alanı ihtiyacını doğurmuştur. Özellikle Batılılaşma süreci ile birlikte Osmanlı topraklarına çeşitli sebeplerle gelen ve burada bir yaşam kuran Katolik ve Protestan nüfus için Taksim’de geniş bir mezarlık alanı şekillenmiştir. Bu mezarlık da Ayas Paşa Mezarlığı ve Surp Agop Mezarlığı gibi günümüze ulaşamamıştır.

Fotoğraf 4: Ermeni Mezarlığı

İstiklâl Caddesi ile Taksim Meydanı’nın birleştiği yerde bulunan ve meydana ismini veren yapı, I. Mahmud döneminde Taksim Suyu Tesisleri ile birlikte inşa edilmiş ve 1839 yılında son şeklini almıştır. Boğaziçi’nde artan yerleşimin etkisiyle baş gösteren su sıkıntısını gidermek amacıyla III. Ahmed tarafından yapımı başlatılmış ancak I. Mahmud döneminde tamamlanabilmiştir. Maksemin yan tarafında; suyu depolamak ve makseme gelen suyun herhangi bir nedenden dolayı kesilmesi halinde devreye girmesi için yapılmış “Taksim Haznesi” de bulunmaktadır.

Fotoğraf 5: Taksim Maksemi

A L M A N A K TA K S İ M

1732

Taksim Su Maksemi

Fransız Konsolosluğu 1794’te “Hopital des Français de la Peste a Pera” adıyla veba hastanesi olarak inşa edilen yapı, 1831’de Fransız Sarayı’nın yanmasıyla konsolosluk binası olarak kullanılmıştır. Ahşap olan ilk yapı, 1898’de taş malzemeyle yenilenmiş ve 1975’ten bu yana, hem Fransız Konsolosluğu hem de Fransız Kültür Merkezi olarak kullanılmaktadır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 6: İstiklal Caddesi Fransız Konsolosluğu

1794 1

1804

Taksim Topçu Kışlası ve Talimhane

Yapı, bugünkü Gezi Parkı’nın bulunduğu alanda 1804 - 1807 yılları arasında III. Selim döneminde topçu sınıfı için inşa edilmiştir. 1812-1815 yıllarında II. Mahmud döneminde ve 1861,1862,1869’da Abdülaziz zamanında kapsamlı onarımlar ve yeni yapı birimlerinin inşası sonucunda son halini almıştır. 1921 yılında stadyuma çevrilmiş, 1940 yılında Henry Prost’un projesi kapsamında aşamalı olarak yıktırılan alan bugünkü adıyla Gezi Parkı olarak kullanıma açılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 7: Taksim Topçu Kışlası

Maçka Kışlası Bugün İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Yerleşkesi olarak kullanılan yapı, 1825 yılında II. Mahmud döneminde kışla olarak inşa edilmiştir. 1834’te Mektebi Harbiye’nin yapılması ile yapı boşaltılmış ve 1873 yılında Abdülaziz döneminde silahhane olarak tekrar inşa edilmiştir. Mimarı Sarkis Balyan’dır. Yapı, 1955’ten beri İTÜ Maçka Yerleşkesi olarak kullanılmaktadır.

A L M A N A K TA K S İ M

Figure 8: Maçka Kışlası

1825 1

Yapı, 1848-1853 tarihleri arasında Abdülmecid döneminde İngiliz mimar William James Smith tarafından inşa edilmiştir. 1847 yılında tıp okulu olarak tasarlanmış ancak 1849 yılında kışlaya dönüştürülmesine karar verilmiş ve Neo- Klasik üslupta kışla olarak tasarlanmıştır. 1861-62 yıllarında Sarkis Balyan ve 1894’te Raimondo D’Aronco tarafından onarılan kışla, 1944 yılından beri İTÜ Taşkışla Kampüsü olarak kullanılmaktadır.

Figure 9: Taşkışla

A L M A N A K TA K S İ M

1848

Mecidiye Kışlası (Taşkışla)

Dolmabahçe Gazhanesi 1853 yılında Abdülmecid tarafından Dolmabahçe Sarayı’nın ahırlarının olduğu alana inşa edilmiştir. Saray’ın ısıtılması ve aydınlatılması adına yapılan Gazhane, 1856 yılında Beyoğlu Altıncı Daire’nin isteği üzerine Beyoğlu Cadde-i Kebir’in (İstiklal Caddesi) aydınlatılması amacıyla kullanılmıştır. 1874 yılına kadar Hazine-i Hassa’ya, 1914 yılına kadar Şehremaneti’ne ve 1960’a kadar özel bir Fransız şirkete işletme hakkı verilen Dolmabahçe Gazhanesi, 1947 yılında yapının bulunduğu bölgenin yakınına İnönü Stadyumu’nun inşa edilmesi ve 1950 yılında stadyumun gazhanenin bulunduğu alanı da içine alacak şekilde genişletilmesinden dolayı Poligon Gazhanesi’ne taşınmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 10: Dolmabahçe Gazhanesi

1853 1

Bugün İstanbul Teknik Üniversitesi Gümüşsuyu Yerleşkesi olarak kullanılan yapı, Ayas Paşa Mezarlığı’nın bulunduğu alan üzerindedir. 1849’da William James Smith tarafından inşa edilen Gümüşsuyu Hastanesi’nin yakınına 1850-1861 yıllarında inşa edilmiştir. Kaynaklarda yapının mimarına dair kesin bilgi yer almamaktadır. Yapı, Neo- Klasik üslupta tasarlanmış olup 1920 yılından beri İstanbul Teknik Üniversitesi Gümüşsuyu Yerleşkesi olarak kullanılmaktadır.

Fotoğraf 11: Gümüşsuyu Kışlası

A L M A N A K TA K S İ M

1861

Gümüşsuyu Kışlası

Mekteb-i Harbiye

A L M A N A K TA K S İ M

Bugün Harbiye’de yer alan yapı Abdülaziz döneminde, 1862 yılında inşa edilmiştir. 1878 yılına kadar mühendishane, 1936’ya kadar askeri okul olarak işlevlendirilen yapı, günümüzde Askeri Müze olarak kullanılmaktadır.

Fotoğraf 12: Mekteb-i Harbiye

1862 1

1853-1854 yıllarında Büyük Mezarlık’ın bir kısmının taşınması sonucunda Protestan ve Katolik Mezarlığı’nın bulunduğu alana (Topçu Kışlası ve Taşkışla arasında) 1865 yılında Beyoğlu Belediyesi ( VI. Daire-i Belediye) tarafından açılmıştır. M. Deroin tarafından tasarlanan bahçenin içinde iki katlı ahşap büfe, mızıka köşkü ve gazino gibi yapı birimleri yer almaktaydı ancak alanın imara açılmasıyla birlikte Belediye Bahçesi ve bahçe içinde yer alan yapılar günümüze ulaşamamıştır.

Fotoğraf 13: Taksim Belediye Bahçesi 1902

A L M A N A K TA K S İ M

1865

Taksim Belediye Bahçesi

Atlı Tramvaylar (Tünel-Taksim)

A L M A N A K TA K S İ M

Atlı tramvaylar İstanbul’da toplu ulaşımın temeli olarak kabul edilmiştir. Kentte tramvay inşaatı, Konstantin Karapano Efendi’ye verilen imtiyaz neticesinde gerçekleşmiştir. 31 Temmuz 1871’de Azapkapı-Beşiktaş arasında açılan ilk hattın ardından, aralarında Kabristan Sokağı-Tepebaşı-TaksimPangaltı-Şişli hattının da bulunduğu 10 hat daha açılmış, 1883 yılında ise Galata, Tepebaşı ve İstiklal Caddesi’ne tramvay hattı döşenmiştir.  11 Şubat 1914 tarihinde tramvay şebekesine ilk cereyanın verilmesiyle birlikte atlı tramvaylar yerini elektrikli tramvaylara bırakmıştır.

Fotoğraf 14: Atlı Tramvay

1871 1

1877 yılında valilik binası olarak inşa edilmiştir. Alman mimar-mühendis Göbells’in ölümü üzerine mimar Albert Kortüm tarafından tamamlanan yapı, NeoRönesans üslubundadır. Günümüzde hala Alman Konsolosluğu olarak kullanılmaktadır.

Fotoğraf 15: Alman Konsolosluğu Binası

A L M A N A K TA K S İ M

1877

Alman Konsolosluğu

Aya Triada Kilisesi 1880 yılında eski Ortodoks Mezarlığı’nın bulunduğu alana inşa edilen yapı, dönemin merkezi kubbeli ilk Rum Ortodoks Kilisesi’dir. Mimarı Vasilios İoannis Efendi’dir ve yapı eklektik üslupta tasarlanmıştır. Günümüzde hâlâ Rum Ortodoks Kilisesi olarak faaliyet göstermektedir.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 16: Aya Triada Kilisesi

1880 1

Meşelik Sokak’ta yer alan yapı, 1895 yılında Hovhannes ve Mıgırdıç Esayan kardeşlerin desteği ile inşa edilmiştir. Sokağın dokusuna uygun olarak Neo-Klasik üslupta tasarlanan binada, 1912 yılından beri eğitim verilmektedir.

Fotoğraf 17: Esayan Ermeni Lisesi

A L M A N A K TA K S İ M

1895

Taksim Ermeni Lisesi

31 Mart Vakası

A L M A N A K TA K S İ M

II. Meşrutiyet’in ilanından sonra 13 Nisan 1909’da Taksim Topçu Kışlası’ndaki askerler tarafından yönetime karşı başlatılan ayaklanma, kısa sürede İstanbul’daki diğer kışlalara da sıçradı. Rumî takvime göre 31 Mart 1325’te (13 Nisan 1909) başlayan ayaklanma, başta askeri bir niteliğe sahipken, kısa bir süre içinde dinî bir karaktere bürünmüş, isyanın ilk günü hükümet istifa etmiş, isyancı askerler yedi gün süre ile İstanbul’a hâkim olmuştur. Ayaklanmadan 13 gün sonra ise Hareket Ordusu tarafından isyan bastırılmış ve II. Abdülhamid tahttan indirilmiştir.

Fotoğraf 18: Hareket Ordusu Taksim’de.

1909 1

1914 yılında Mimar Giulio Mongeri tarafından inşa edilen yapı, sinema salonu olarak kullanılmak üzere tasarlanmış ilk binadır. İlk olarak “Majik Sineması” son olarak da “Devlet Tiyatrosu Taksim Sahnesi” adını almıştır. 1971 yılında İstanbul Devlet Tiyatrosu tarafından kiralanan yapı, günümüzde otel olarak kullanılmaktadır.

Fotoğraf 19: Taksim Sahnesi

A L M A N A K TA K S İ M

1914

Taksim Sahnesi

Taksim Cumhuriyet Anıtı

A L M A N A K TA K S İ M

Milli Mücadeleyi ve Cumhuriyet’in kuruluşunu simgelemek amacıyla, İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica’ya yaptırılan Taksim Cumhuriyet Anıtı, 8 Ağustos 1928’de Taksim Meydanı’nda kitlesel bir katılımla açılmıştır. Dönemin yeni toplumsal düzenini yansıtacak biçimde tasarlanmış olan anıtın kaidesi ve çevre düzenlemesi Guilio Mongeri tarafından yapılmıştır.

Fotoğraf 20: Taksim Anıtı

1928 1

Taksim Meydanı, Cumhuriyet’in ilk yıllarıyla birlikte pek çok resmi bayram ve kutlamaya ev sahipliği yapan bir alan haline gelmiştir. Daha sonra adı “19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı”na dönüşecek olan “Gazi Günü” kutlamaları, 1928’de halkın yoğun katılımıyla Taksim Meydanı’nda kutlanmıştır.

Fotoğraf 21: Gazi Günü Kutlamaları

A L M A N A K TA K S İ M

1928

Gazi Günü Kutlamaları

Henri Prost İki No’lu Park Planı

1936

1936-1950 yılları arasında İstanbul’un planlanmasında önemli bir rol oynayan Henri Prost, İstanbul için iki bölümlü bir nazım plan önermiştir. Önerilen bu iki bölüm, Tarihi Yarımada ve Beyoğlu ile civarını kapsamaktadır. Ayrıca Henri Prost İstanbul için imar planı dışında mevzi planları da hazırlamıştır. 1937 İstanbul Nazım İmar Planı’nda, Taksim Meydanı iki numaralı park olarak nitelendirilmiş ve bir bütün halinde bölgenin eğlence ve dinlenme merkezine dönüşümü adına projeler geliştirilmiştir. İki numaralı park projesi; açık hava tiyatrosu, opera binası, sergi salonu ile Maçka, Harbiye, Taksim ve Dolmabahçe’yi kapsayan büyük bir park öngörmekteydi. Bu kapsamda Taksim’de yer alan birçok proje Prost’un önerileri doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.

Fotoğraf 22: Henri Prost 2 No’lu Park Planları

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 23: J.Pervititch Haritaları (1943)

Fotoğraf 24: Henri Prost Nazım İmar Planı 1937 (İFA/AA Archive)

Fotoğraf 26: Kamusal Alan (IFA/AA Archive)

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 25: Prost’un Taksim Çalışması (IFA/AA Archive)

Kristal Gazinosu 1938 yılında Taksim’de inşa edilen ve cam cephe uygulamasından dolayı “Kristal Gazinosu” olarak adlandırılan yapı, dönemin önemli eğlence mekânlarından birisi olmuştur. 1960’ların başında imar faaliyetleri sebebiyle yıktırılmıştır.

1938 1

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 27: Kristal Gazino

Bugün Atatürk Kültür Merkezi’nin yer aldığı alana bir opera binası yapılması, Henri Prost’un planında önerilmekteydi. Bu sebeple 1939’da Fransız mimar Auguste Perret tarafından bir opera binası tasarlanmış ancak ekonomik sebepler ile inşa edilememiştir. Perret’in tasarımı sonraki yıllarda Feridun Kip ve Rüknettin Güney’in projesinin gelişmesinde etkili olmuştur.

Fotoğraf 28: Perret’in Opera Binası Maketi

A L M A N A K TA K S İ M

1939

Perret’in Opera Binası

Taksim Belediye Gazinosu Taksim Bahçesi’nin yeniden düzenlenmesi kapsamında 1939 yılında Rüknettin Güney tarafından “Taksim Belediye Gazinosu” adıyla inşa edilmiştir. Dönemin kültür sanat faaliyetlerinde önemli bir rol oynayan yapı, aynı zamanda İstanbul Belediyesi tarafından yaptırılmış kentin ilk gazinosudur. 1965 yılında yıktırılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 29: Belediye Gazinosu

1939 1

Taksim Kışlası 1939 yılında Henri Prost’un projesi kapsamında aşamalı olarak yıktırılmıştır. Bölge daha sonra Taksim Belediye Bahçesi’ni de içine alacak şekilde İnönü Gezisi olarak park olarak tasarlanmıştır.

Fotoğraf 30: Taksim Kışlasının Yıkılışı

A L M A N A K TA K S İ M

1939

Taksim Kışlası’nın Yıkılışı

Tenis-EskrimDağcılık Kulübü Taksim Belediye Bahçesi, Cumhuriyet Caddesi tarafına ve taşınan Surp Agop Mezarlığı’nın Taşkışla’ya bakan yönüne Rüknettin Güney ve Fazıl Aksu tarafından 1943 yılında inşa edilmiştir. II. Ulusal Mimarlık etkisi taşıyan yapı, 1988 tarihinde belediye tarafından kamulaştırılmış ve yıktırılıp yerine Hyatt Regency Otel yapılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 31: Tenis - Eskrim - Dağcılık Kulübü

1943 1

“İnönü Gezisi” içinde olması tasarlanan anıtsal İnönü heykeli, Güzel Sanatlar Akademisi’nden Heykel Bölüm Başkanı Rudolf Belling tarafından yapılmış ve Belling’e eskiz ve modellemede Hüseyin Anka Özkan ve Nejat Sirel yardımcı olmuştur. Bu anıtın tasarım ve uygulama süreci birçok sanatçıya göre Türkiye heykel sanatının akademik altyapısını şekillendirmiştir. 1944 yılında heykelin kaidesi parka yerleştirilir; fakat dönemin siyasal atmosferi nedeniyle heykelle kaide buluşamamıştır. Buluşma, 1982 yılında bronz heykelin ve Gezi Parkı’ndan taşınan kaidenin Beşiktaş Taşlık Parkı’nda bir araya getirilmesiyle sağlanmıştır.

Fotoğraf 32: İnönü Heykeli’nin Kaidesi

Fotoğraf 33: İnönü Heykeli

A L M A N A K TA K S İ M

1944

İnönü Heykeli

İnönü Stadyumu

A L M A N A K TA K S İ M

1939’da Paolo Vietti-Violi, Şinasi Şahingiray ve Fazıl Aksu tarafından tasarlanan stadyum, 1947 yılında Dolmabahçe Sarayı kompleksine ait has ahırların yerine inşa edilmiştir. Hükümet değişikliği sebebi ile 1950’de stadyumun adı Mithat Paşa olarak değiştirilmiş, daha sonra tekrar İnönü Stadyumu olarak isimlendirilmiştir. Stadyum, İstanbul’un ilk modern ve en geniş kapasiteli stadyumu olması bakımından önem taşımaktadır.

Fotoğraf 34: İnönü Stadyumu

1947 1

İstanbul Şehir Tiyatrosu’na bağlı önemli yapılardan birisi Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’dur. Biçimi, Antik Çağ tiyatrolarına yakındır. Nahit Uysal ve Nihat Yücel’in ortak projesi olan tiyatronun temeli 1946’da atılmış ve 1948’de İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar’ın açılış konuşmasından sonra Muhsin Ertuğrul’un sahneye koyduğu ‘‘Kral Oidipus’’ ile hizmete girmiştir. Tiyatro günümüzde İstanbul kültürsanat hayatının önemli odak noktalarından biri olarak işlevini sürdürmektedir.

Fotoğraf 35: Açık Hava Tiyatrosu

A L M A N A K TA K S İ M

1948

Açık Hava Tiyatrosu

Gezi Parkı Yaya Köprüsü Henri Prost tarafından Gezi Parkı’nın yaya akışını sağlamak adına 1949’da tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Köprü, 2013 yılında yıktırılmış, 2017 yılında “Ekolojik Köprü” adıyla yeniden projelendirilmiş; ancak inşa edilmemiştir.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 36: Gezi Parkı Yaya Köprüsü

1949 1

1949 senesinde Doğan Erginbaş, Ömer Güney ve İsmail Utkular tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Yapı, II. Ulusal Mimarlık’ın izlerini taşımaktadır. TRT Radyo Evi ile birlikte İstanbul Radyosu ilk kez elverişli stüdyo koşullarına kavuşmuştur. Yapı günümüzde hâlâ TRT Radyosu tarafından kullanılmaktadır.

Fotoğraf 37: TRT Radyo Evi

A L M A N A K TA K S İ M

1949

TRT Radyo Evi

Spor ve Sergi Sarayı 1949 yılında Paola Vietti-Violi, Şinasi Şahingiray ve Fazıl Aksu tarafından kapalı spor salonu ve sergi salonu olarak tasarlanmıştır. Yapı uzun yıllar İstanbul’da uluslararası müsabakaların yapıldığı tek kapalı spor salonu olarak faaliyette kalmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 38: Spor ve Sergi Sarayı

1949 1

1954 yılında S.O.M. Gordon Bunshaft ve Sedad Hakkı Eldem tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Yapı, İstanbul’da uygulanan uluslararası stildeki ilk modern binadır. Gezi Parkı’nın bulunduğu alanın üst kısmına inşa edilmiş Otel için, halka açık bir park arazisi özel bir yasayla birlikte özel bir girişime verilmiştir. Bu durum parkın yaya güzergâhının sürekliliğini yitirmesine neden olduğu gibi aynı zamanda yeşil alan bütünlüğünün bozulmasına yönelik ilk karar olmuştur.

Fotoğraf 39: Hilton Oteli

A L M A N A K TA K S İ M

1954

Hilton Otel

İstanbul’un Düşman İşgalinden Kurtuluşu İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun 31. yıldönümü, resmigeçit töreni eşliğinde; 6 Ekim 1954 yılında Taksim Meydanı’nda gerçekleştirilen etkinliklerle kutlanmıştır.

1954 1

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 40: İstanbul’un Düşman İşgalinden Kurtuluş Kutlamaları

1955 yılının 5 Eylül’ü 6 Eylül’e bağlayan gecesi, Selanik’te Mustafa Kemal Atatürk’ün evine saldırı olduğu yönünde spekülatif bir haber gündeme düşmüş, saldırı haberinin Türkiye’de duyulmasının ardından, 6-7 Eylül 1955’te, başta Beyoğlu olmak üzere tüm İstanbul’da gayrimüslim yurttaşlara ve onlara ait mekanlara yönelik toplu saldırılar gerçekleştirilmişti. Yaşanan bu saldırılarda resmi verilere göre; 11 kişi öldürüldü, 300 kişi yaralandı, ev, işyeri, okul, ibadethane gibi 5.317 mekân tahrip edilmiştir. Olayların Beyoğlu ve çevresini büyük ölçüde etkilediği görülmüştür.

Fotoğraf 41: 6-7 Eylül 1955

A L M A N A K TA K S İ M

1955

6 – 7 Eylül Olayları

AKM Projesi’nin Rüknettin Güney’e Devredilmesi Opera binası 1946 yılında Feridun Kip, Rüknettin Güney tarafından Auguste Perret’in projesi baz alınarak tasarlanmıştır. 1956’da inşasına başlanmış olan yapı Hayati Tabanlıoğlu’na devredilmiş ve 1969 yılında açılışı yapılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 42: Opera Binası

1956 1

1956 yılında Rüknettin Güney ve Avedis Hubeser tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Taksim Gezi Parkı’nın karşısında, Asker Ocağı Caddesi ile Cumhuriyet Caddesi’nin kesişiminde bulunan Koç Holding’e ait otelin inşaatı, 1955 yılında başlamış ve 1958 yılında hizmete açılmıştır. Bu tarihten 20 yıl sonra bitişiğindeki Ünver Oteli, Koç Holding tarafından satın alınarak otele dâhil edilmiştir. Kehribar adlı barı ve pastanesi de en az kendisi kadar ünlü olan otel, 2008 yılında yenileme çalışmaları için kapatılmış, yıkılıp tekrar yapılarak 2011 yılında hizmete açılmıştır. Otelin önünde 18. yüzyıldan kalma bir su terazisi bulunmaktadır.

Fotoğraf 43: Divan Otel

A L M A N A K TA K S İ M

1956

Divan Otel

Süngü Heykeli Süngü Heykeli, 27 Mayıs askeri darbesi sonrasında propaganda amaçlı bir anıt heykel olarak dikilmiştir. 1973 yılında dönemin Belediye Başkanı Ahmet İsvan tarafından kaldırılan anıt, etrafı defne yaprağıyla çevrili bir süngü olarak tasarlanmıştı.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 44: Süngü Heykeli

1960 1

1964 yılında Mekteb-i Harbiye binası, Nezih Eldem’in yürüttüğü restorasyon kapsamında askeri müzeye dönüştürülmüştür. Restorasyon sırasında alınan karar ile birlikte askeri müzeye yeni bir orduevi yapılması öngörülmüş ve 1969 yılında Metin Hepgüler tarafından orduevi inşa edilmiştir. Hilton’dan sonra bölgede yer alan ikinci yüksek kütledir. Orduevi’nin inşasıyla birlikte kent ve “İki No’lu Park’ın” ilişkisi kesintiye uğramıştır.

Fotoğraf 45: Harbiye Ordu Evi

A L M A N A K TA K S İ M

1969

Harbiye Orduevi

Kanlı Pazar 16 Şubat 1969 tarihinde ABD’ye ait 6. Filo’nun İstanbul’a gelişini protesto etmek amacıyla 76 farklı sol görüşlü gençlik örgütü tarafından bir miting organize edilmişti. Beyazıt Meydanı’ndan hareket eden gençlik örgütleri Taksim Meydanı’nda polis ve karşıt görüşlü grupla karşılaşmış, sağ görüşlü karşıt protestocu grubun saldırısıyla Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan adlı gençler bıçaklanarak öldürülmüş onlarca kişi ciddi şekilde yaralanmıştı.

1969 1

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 46: Kanlı Pazar; Ali Turgut Aytaç’ın bıçaklanma anı.

Rüknettin Güney, Feridun Kip ve Hayati Tabanlıoğlu tarafından tasarlanan opera binası 1969’da açılmıştır.

Fotoğraf 47: İstanbul Kültür Sarayı

A L M A N A K TA K S İ M

1969

İstanbul Kültür Sarayı (AKM) Açılışı

İstanbul Kültür Sarayı (AKM) Yangını 12 Nisan 1969’da “İstanbul Kültür Sarayı” adıyla hizmete açılan opera binası, 27 Kasım 1970 tarihinde Arthur Miller’in “Cadı Kazanı” isimli oyunu oynanırken çıkan yangın sonucunda hasar görmüştür. 1973 yılında onarım çalışmaları başlayan yapı, 1977 yılında bu kez “Atatürk Kültür Merkezi” adıyla tekrar açılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 48: İstanbul Kültür Sarayı Yangını

1970 1

1973 yılında Cumhuriyet’in 50. yılı dolayısıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından açık alanlara yerleştirilmek üzere yirmi heykel yaptırılmıştır. Bu proje, 1970’lerin en önemli heykel etkinliği olarak kayıtlara geçer. Uygulama yeri olarak genelde parkların tercih edildiği projede, Taksim Gezi Parkı’na sanatçı Namık Denizhan’ın “İkimiz” adlı eseri yerleştirilmiştir. 50. yıl heykellerinin çoğu çeşitli sebeplerden ötürü günümüze gelememiştir.

Fotoğraf 49: Namık Denizhan’ın “İkimiz” adlı eseri

A L M A N A K TA K S İ M

1973

Taksim Gezi Parkı Cumhuriyet’in 50.Yıl Heykeli

Sheraton Oteli 1959 yılında Taksim Belediye Gazinosu’nun arazisi Sheraton Otel’e tahsis edilmiş ve Gazino yıktırılmıştır. Yapının tasarımcıları Kemal Aru, A. Altay Erol, Hande Suher, Mehmet Ali Handan, Tekin Aydın ve Yalçın Emiroğlu’dur ve Otel, Vakıflar Bankası tarafından düzenlenen mimari proje yarışması sonunda 19681975 yılları aralığında inşa edilmiştir. İstanbul genelinde ilk çok katlı yapılardan bir olmuştur.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 50: Sheraton Otel

1975 1

1975 yılında Fatin Uran ve Rüknettin Güney tarafından inşa edilmiştir. Yapı günümüzde hala otel olarak kullanılmaktadır.

Fotoğraf 51: Etap Marmara

A L M A N A K TA K S İ M

1975

Etap Marmara Hotel

Atatürk Kitaplığı 1975 yılında Vehbi Koç Vakfı tarafından müze, kitaplık ve sergi salonlarından oluşacak şekilde inşa ettirilmiştir. Mimarı Sedad Hakkı Eldem olan yapı hala Atatürk Kitaplığı olarak kullanılmaktadır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 52: Atatürk Kitaplığı

1975 1

1976

İsmail Hakkı Öcal’ın “Soyut Heykel” isimli çalışması

Fotoğraf 53: “Soyut Heykel”

A L M A N A K TA K S İ M

Cumhuriyet’in 50. yıl heykelleri serisi, Türkiye’de görsel sanatların görünür olma hızına ivme kazandırmıştır. Günümüzde The Marmara Oteli yanındaki köşede bulunan ve İsmail Hakkı Öcal tarafından yapılan “Soyut Heykel” isimli çalışma, 1976 yılında buraya yerleştirilmiştir. Heykel, Intercontinental Otel tarafından açılan bir yarışmada seçilen eserlerden biridir ve Taksim Meydanı’nda yaşanan siyasal ve sosyal olayların tanığı olmuştur.

1 Mayıs 1977 (Kanlı 1 Mayıs)

1977 1

1 Mayıs 1977’de, Taksim Meydanı’nda yaklaşık 500 bin kişinin katılımıyla gerçekleştirilen “İşçi Bayramı” kutlamaları, o güne kadar Türkiye tarihinin gördüğü en kitlesel “1 Mayıs” etkinliği olarak kayıtlara geçmiştir. Kutlamalar devam ederken, Taksim Meydanı’nda bulunan Sular İdaresi binasının üstünden ve Intercontinental Oteli’nden kalabalığın üzerine kimliği belirsiz kişilerce ateş açılmış, Kazancı Yokuşu’nda panzerler altında kalarak, yaşanan izdiham sonucu ezilerek ya da açılan ateş sebebiyle 41 kişi yaşamını yitirmiştir. Etkin bir soruşturma yürütülmediği ve resmi makamlarca olayın üzerine gidilmediği iddialarıyla eleştirilere konu olan katliamın failleri hiçbir zaman bulunamamıştır. Bu tarihten sonra Taksim Meydanı, “1 Mayıs Meydanı” olarak toplumsal hafızada yerini etmiştir. Taksim Meydanı, 1978 yılından sonra, 1 Mayıs kutlamaları tartışmalarının her zaman odağında yer almıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 54: 1 Mayıs 1977

AP lideri Süleyman Demirel, 5 Haziran 1977’de yapılacak genel seçimler öncesinde son mitingini İstanbul’da gerçekleştirmişti. 1 Haziran 1977’de, partisinin İstanbul İl Örgütü tarafından Taksim Meydanı’nda düzenlenen mitingde konuşan Süleyman Demirel’e eşi Nazmiye Demirel de eşlik etmişti.

Fotoğraf 55: 1977 AP Taksim Mitingi

A L M A N A K TA K S İ M

1977

AP Süleyman Demirel Mitingi

CHP - Bülent Ecevit Mitingi CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, 5 Haziran’da gerçekleşecek olan genel seçimlerden iki gün önce, 3 Haziran 1977’de, Taksim Meydanı’nda düzenlenen tarihi mitingde konuştu. Miting o güne kadar Taksim Meydanı’nda düzenlenmiş en geniş katılımlı siyasi parti organizasyonu olarak hafızalardaki yerini aldı.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 56: 1977 CHP Taksim Mitingi

1977 1

Gümüşsuyu’nda Alman Konsolosluğu’nun yanında yer alan Park Otel, 1930’da son sadrazam Tevfik Paşa’nın konağının yerine oğulları tarafından inşa ettirilmiştir. Atatürk ve dönemin ileri gelen devlet adamlarıyla önemli yabancı konukların ağırlandığı, Yahya Kemal Beyatlı’nın uzun yıllar ikamet ettiği otel 1987 yılında yıkılarak yerine CVK Park Bosphorus Oteli inşa edilmiştir.

Fotoğraf 57: Park Otel

A L M A N A K TA K S İ M

1987

Park Otel

Bulgaristan’ı Telin Mitingi 1979’dan bu yana bütün gösteri ve yürüyüşlere kapatılan Taksim Meydanı’nda yapılan ilk kitlesel gösteri, Bulgaristan’da yaşayan Türklerin yaşadıkları ayrımcı politikalara tepki olarak düzenlenen “Bulgaristan’ı Telin” mitingi olmuştur. TBMM’de grubu bulunan üç partinin birlikte düzenlediği “Bulgaristan’ı Telin mitingi” için fabrikalar ve büyük işyerleri kapatılmış, Belediye tarafından ücretsiz otobüs seferleri düzenlenmiştir. Taksim Meydanı’nda yapılan Bulgaristan’ı Telin mitingi, TRT tarafından da bütün dünyaya naklen yayımlanmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 58: Bulgaristan’ı Telin Mitingi

1989 1

1989’da dönemin Belediye Başkanı Bedrettin Dalan’ın isteği üzerine Perkins and Will, Daral Handash ve Dar A.Ş. tarafından inşa edilmiştir. Yapıya, 1998 yılında yapı bütünü bozulmayacak şekilde Mimar Barbaros Sağdıç tarafından bazı eklemeler yapılmış ve son şeklini almıştır. Ayrıca yapı o günden bu yana İstanbul’un kültür sanat faaliyetlerinde önemli bir yere sahip olmuştur.

Fotoğraf 59: Cemal Reşit Rey Konser Salonu

A L M A N A K TA K S İ M

1989

Cemal Reşit Rey Konser Salonu

Swissotel The Bosphorus 1991 yılında Anadolu-Japon ortaklığında Dolmabahçe Sarayı’nın arkasında bahçe olarak düzenlenmiş alana inşa edilmiştir. K. K. Sekkeisha ve Birleşmiş Mimarlar tarafından tasarlanmıştır. Yapının inşa süreci ile birlikte Sedad Hakkı Eldem’in tasarladığı Taşlık Parkı yıktırılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 60: Swissotel The Bosphorus

1991 1

1995 yılında N. Aral, N. Tekin, E. Özkan tarafından inşa edilmiştir. Yapı kütlesi mono blok olarak biçimlenmiştir.

Fotoğraf 61: Grand Hyatt İstanbul

A L M A N A K TA K S İ M

1995

Grand Hyatt Istanbul

Gökkafes (Süzer Plaza)

A L M A N A K TA K S İ M

Taksim Maçka yeşil alanı içerisinde yer alan yapılardan bir diğeri, 1999 yılında inşası tamamlanan Gökkafes’dir. Doruk Pamir ve E. Gümrük tarafından tasarlanan yapının imar planı kararı Swissotel’den önce verilmiş ancak tartışmalı tasarımı dolayısıyla yasal süreç inşaat sürecini de uzatmıştır.

Fotoğraf 62: Gökkafes

1999 2

17 Mayıs 2000’de Galatasaray, Türkiye futbol tarihinde bir ilki başararak , final maçında İngiltere’nin Arsenal takımını yenerek UEFA Kupası’nı kazamıştı. Yurda dönüşte kupayla şehir turu atan Galatasaray takımı, taraftarıyla Taksim Meydanı’nda buluştu.

Fotoğraf 63: Galatasaray UEFA Şampiyonluk Kutlamaları

A L M A N A K TA K S İ M

2000

Galatasaray UEFA Şampiyonluk Kutlamaları

Yılbaşı Kutlamaları Taksim Meydanı, uzun yıllar yılbaşı kutlamalarının vazgeçilmez adresi olmuştur. Özellikle 2000’li yıllar ve sonrasında büyük organizasyonlara sahne olan kutlamaların bazılarına 1 milyonu aşkın insan katılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 64: Yılbaşı Kutlamaları (İBB Basın Yayın Arşivi)

2000 2

Maçka’da 2003 yılında Kültür ve Sanat Merkezi olarak inşa edilen alışveriş merkezinin içinde G-Art isimli sanat galerisi de bulunmaktadır.

Fotoğraf 65: G-Mall

A L M A N A K TA K S İ M

2003

G-Mall

8 Mart Eylemleri 2000’li yıllarla beraber Taksim Meydanı 8 Mart kadın eylemleri için merkezi bir mekân haline gelmiştir. 2003 yılından itibaren binlerce kadının katılımıyla “Feminist Gece Yürüyüşü” etkinlikleri gerçekleştirilmeye başlanmıştı. 2016 yılından itibaren OHAL nedeniyle Taksim Meydanı’nda tüm eylemler gibi 8 Mart eylemleri de yasaklandı. Bu tarihten itibaren 8 Mart eylemleri İstiklal Caddesi ve çevresinde, çeşitli engellemelere rağmen gerçekleştirilmiştir.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 66: 2019 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü

2006 2

Fransız Veba Hastanesi, Elmadağ’da 1896 yılında II. Abdülhamid’in bağışladığı arsa üzerine inşa edilmiştir. 1925 yılında “Fransız Pasteur Hastanesi” olarak ismi değiştirilen hastanenin faaliyetlerine 1991 yılında son verilmiştir. Anıtlar Kurulu tarafından 2.grup tarihi eser kabul edilen yapı, Fransa İstanbul Başkonsolosluğu tarafından Tekfen Gruba satılmış, 2006 yılından itibaren de otel olarak yeniden kullanıma açılmıştır.

Fotoğraf 67: Taksim Residence

A L M A N A K TA K S İ M

2009

Taksim Residence

İstanbul Kongre Merkezi Harbiye’de Kongre Vadisi’nde yer alan yapı, 2009 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından inşa edilmiştir. Yapının inşası sırasında yanında bulunan Harbiye Açık Hava Tiyatrosu korunmuş, Muhsin Ertuğrul Sahnesi ise yeniden inşa edilmiştir.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 68: İstanbul Kongre Merkezi

2010 2

1977’de 41 kişinin yaşamını yitirdiği 1 Mayıs’tan sonra işçiler 1978’de son kez Taksim Meydanı’nda bir araya gelmişti. O tarihten itibaren 1 Mayıs kutlamalarına yasak olan Taksim Meydanı, 32 yıl süren tartışmalar ve engellemeler sonrasında 2010 yılında yeniden kutlamalara açılmıştı. 2010, 2011 ve 2012 yıllarında Taksim Meydanı’nda geniş katılımlı Emek ve Dayanışma günü etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. 2012 yılından sonra Meydan 1 Mayıs kutlamalarına yeniden kapatılmıştır.

Fotoğraf 69: Taksim, 1 Mayıs 2010

A L M A N A K TA K S İ M

2012

1 Mayıs Eylemleri

Gezi Eylemleri 2013 yılında Taksim Gezi Parkı’nda Topçu Kışlası’nın yeniden inşa edileceği duyurulmuştu. Projenin ilk aşamasında ağaçların kesilmeye başlanması, geniş ölçekte toplumsal tepkilere neden olmuştur. Kamusal alan ve kent hakkı tartışmalarına dönüşen protestolar, Taksim Meydanı ve Gezi Parkı’nı ülke çapında ortaya konan tepkilerin merkezi konumuna getirmiştir. Günlerce süren bu eylemlere yüzbinlerce insan katılmıştır.

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 70: Gezi Eylemleri, Haziran 2013

2013 2

15 Temmuz darbecileri Taksim Meydanı’nda da vatandaşların direnişiyle karşılaşmıştı. Taksim Anıtı çevresinde toplanan kalabalığa helikopterden ateş açılmıştı.

Şekil 71: 15 Temmuz Darbe Girişimi, Taksim Meydan’ı

A L M A N A K TA K S İ M

2016

15 Temmuz Darbe Girişimi

Taksim Camii 19. yüz yılda bu noktada bulunan bir mescidin rekonstrüksiyonu (ihya) olarak oluşturulan Taksim Cami Projesi, 2017 yılında Şefik Birkiye ve Selim Dalaman tarafından tasarlanmıştır ve inşa süreci devam etmektedir.

A L M A N A K TA K S İ M

Şekil 72: Taksim Camii (Okan Ulusoy Arşiv)

2017

2020 yılının şubat ayında Taksim Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması sürecine katkı sunmak, farklı aktörlerin bir araya gelerek meydanı konuşmasını sağlamak için “Kavuşma Durağı” geçici sergi strüktürü inşa edildi. Ayrıca meydanın zaman içinde geçirdiği dönüşümü anlatmak amacıyla “İstanbul’un Kalbi Taksim” adlı sergi İstanbul Araştırmaları Enstitüsü iş birliği ile hazırlanarak strüktürle birlikte ziyarete açıldı. Ancak strüktür yapım aşamasındayken İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu tarafınca kaldırma kararı alındı. Kavuşma Durağı Taksim Meydanı’nda sadece 15 gün kalmasına rağmen meydanın farklı noktalarından etkili perspektifler sundu, geçirgen ve özneyle bütünleşen kullanım imkanıyla kısa sürede kullanıcıyla kuvvetli bir bağ kurdu. Kavuşma Durağı uzun süredir değişik bir an vaat etmeyen Taksim Meydanı’nı yarattığı devinim, hareket ve çeşitlilikle renklendirdi.

A L M A N A K TA K S İ M

2020

KAVUŞMA DURAĞI

A L M A N A K TA K S Ä° M

A L M A N A K TA K S İ M

KAVUŞMA DURAĞI

KÜTÜPHANE VE ARŞİV The Archives of the former People’s House of London, Belgrave sq., Turkish Embassy-London The Atatürk Library, Municipality of Istanbul, Taksim-Istanbul The Cadastral Archives, Marmara Regional Directorate, Sultanahmet-Istanbul Le Centre de Recherche sur les Etudes Anatoliennes, Galatasaray-Istanbul Library of Bartlett School of Architecture, University College London, Gordon str-London Library of Faculty of Bosphorus University, Etiler-Istanbul Library of Faculty of Architecture, Istanbul Technical University, Taksim-Istanbul Library of Faculty of Law, Istanbul University, Beyazıt-Istanbul Library of Senate House, University of London, Malet st. - London Library of SOAS, University of London, Malet st. - London Library of University of London, Gower st. - London Personal archive of Kemal Ahmet Aru Tarih Araştırma Vakfı, Cağaloğlu-Istanbul

SEÇİLMİŞ KAYNAKÇA Abercrombie, P. (1954). “Halen hazırlanmakta olan Nazım Planlardaki Teklifler ve Metotlar hakkında muvakkat rapor,” 26.04.1954 Advan, A. (2015). Toplumsal hareketler ve sosyal medya kullanımı çerçevesinde “Taksim Gezi Parkı Eylemi”, Phd. thesis, İstanbul Üniversitesi, Istanbul Agache, A. (1934). Büyük Istanbul Tanzim ve İmar Programı. Istanbul: The Istanbul Municipality, 1934 Akbayar, N. ed. (1998). Dünden Bugüne Beşiktaş. Istanbul: the Beşiktaş Municipality Akbulut, M. R. (1994). “Henri Prost”, Dünden Bugüne Istanbul Ansiklopedisi, Istanbul: Tarih Vakfı, 285-287 Akın, N. (1998). 19.Yüzyıl’ın ikinci yarısında Galata ve Pera. Istanbul: Literatür Akpınar, I. (2003). “Pay-ı Tahtı Sekülerleştirmek: 1937 Henri Prost Planı,” Istanbul, January, issue 44, 20-25

A L M A N A K TA K S İ M

Akpınar, I. (2003). “The Rebuilding of Istanbul”, unpublished phd thesis, Bartlett School of Graduate Studies, UCL.

Aksoy, A. & Robins, K. (1994). “Istanbul Between Civilisation and Discontent,” New Perspective on Turkey, Spring, 57-74 Alexandris, A. (1983). The Greek Minority of Istanbul and Greek-Turkish Relations, 1918-1974. Centre for Asia Minor Studies Alsaç, U. (1984). “The Second Period of National Architecture,” Modern Turkish Architecture, Holod and Evin, eds. University of Pennsylvania Press, 94-104 Angel, A. (1946). “Büyük Mimar Prost’un Hal tercümesi ve Eserleri,” Iller ve Belediyeler Dergisi, issue 13, October, 505-507 Angel, A. (1986). ‘’Henri Prost et le Premier Plan Directeur d’Istanbul,” L’Empire Ottoman, La République Turque et la France. Varia Turcica XV-III, Istanbul, Paris: Les Editions ISIS, 561-577 Angel, A. (1987). ‘’Henri Prost, Istanbul’un İlk Nazım Planı’’, Mimarlık, 1, 34-39 Angel, A. (1992). ‘‘Projets et amenagements urbains à Istanbul de 1933 à nos jours,’’ Lettre d’Information de l’Observation urbain d’ Istanbul, issue 2, 2-4 Angel, A. (1992). “Projets et amenagements urbains à Istanbul de 1933 à nos jours, deuxiēme partie”, Lettre d’Information de l’Observation urbain d’ Istanbul, issue 3, 1-5 Angel, A. (1993). “Projets et amenagements urbains à Istanbul de 1933 à nos jours, troisiēme partie”, Lettre d’Information de l’Observation urbain d’ Istanbul, issue 4, 1993:210 Appleby, J., Hunt, L. & Jacob, M. (1994). Telling the Truth about History. New York: Norton. Arat, Y. (1997). “The Project of Modernity and Women in Turkey,” Modernism and Nation-Building, Turkish Architectural Culture in the Early Republic, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seattle: University of Washington Press, 95-112 Aru, KA. (1952). “Levent Evleri,” Architekt, vol.20,174-178 Aru, KA. (1982). “Türkiye’de İmar Planı Yarışmaları Tarihi,” Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi, vol. 2. Ankara: ODTÜ, 1982 Aru, KA. (c1960). “Istanbul Planlaması”, unpublished report on Istanbul’s planning Aslanoğlu, I. (1980). Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı. Ankara: ODTÜ. Mimarlık Fakültesi Basım Işliği. Aslanoğlu, I. (2001). “1928-1946 Döneminde Ankara’da Yapılan Resmi Yapıların Mimarisinin Değerlendirilmesi,” Tarih Içinde Ankara, Yavuz, ed. Ankara: ODTU, 271-286 Atasoy, B., Bayhan, B. & Gürsel, D. (2013). Direngeziparki: Taksim gezi parkı hakkında görüşler, İstanbul

Balıkçı, M. (2014). ‘Haber söylemi bağlamında Türk basınında toplumsal olayların sunumu: Taksim Gezi Parkı haberlerinin nitel ve nicel analizi’, Master thesis, İstanbul Üniversitesi, Istanbul

A L M A N A K TA K S İ M

Auffret, C. (1994). Istanbul, Fin de Siēcle. Grenoble: Université de Pierre Mendes

Barnier, Th. (1960). “Cōte d’Azur Varoise,’’ L’Œuvre de Henri Prost, Architecture et Urbanisme. Paris: Académie d’Architecture, 121-140 Bartu, A. (1999). “Who Owns the Old quarters? Rewriting Histories in a Global Era,” Istanbul: Between the Global and the Local, Keyder, ed. Maryland: Rowman & Littlefield, 31-45 Batur, A. (1984). “To be Modern: Search for a Republican Architecture,” Modern Turkish Architecture, Holod and Evin, eds. University of Pennsylvania Press, 68-93 Batur, E. ed. (1994). İstanbul için Şehr-engiz, Istanbul: Yapı Kredi Yayınları Batur, M. (2014). ‘Gezi Parkı olaylarının sosyal medyaya yansıma biçiminin toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirilmesi: Facebook örneği’, Master thesis, Atatürk Üniversitesi, Erzurum Baydar, O. (1993). “Öteki’ne Yenik Düşen İstanbul,” Istanbul, issue 23, 74-79 Baydar, O. (1994). “Göç,” Dünden Bugüne Istanbul Ansiklopedisi, Istanbul: Tarih Vakfı, vol.3, 484 Baydar, O. (1999). 75.Yılda Köylerden Şehirlere. Istanbul: Tarih Vakfı and Türkiye İş Bankası Baykal, G. (2000). ‘The Iconography of Taksim square: Competing claims on a public space’, Master thesis, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Bazoğlu, A. (1950). “İstanbul İmarında Karşılaşılan Güçlükler ve Şikayetler,” Arkitekt, serie IV, 198-202 Bedrettin, B. (1933). “Mimarlıkta Inkılâp”, Mimar 3, issue 8, 245-247 Bedrettin, B. (1933). “Turk Inkılâp Mimarisi”, Mimar 3, issue 9-10, 265 Beşikçi, A. N. (2018). ‘Role of uncommisioned graphic installations on riot places: Taksim square as a body without organs in the course of Gezi resistance’, Master thesis, İzmir Ekonomi Üniversitesi, İzmir Bilgen, H.G. (1987). İmar ve Şehir Planlama Mevzuatının Cumhuriyet Dönemi Türk Bilsel, C. (1993). ‘’La Reconstruction de la Ville de Izmir à la premiēre moitié du XXe siecle: Trois Projets d’Urbanisme et les Scenarii de Modernisation.’’ DEA Thesis, the ParisBelleville School of Architecture. Bilsel, C. (1996). “Cultures et Fonctionnalités: Evolution de la Morphologie Urbaine de la Ville de Izmir aux XIXe et XXe siēcles.” Ph.D. thesis. University of Paris X-Nanterre Bilsel, C. (2011). “Les Transformations d’Istanbul”: Henri Prost’s planning of Istanbul (1936-1951), AZ ITU Journal of Faculty of Architecture, 8 (1), pp.100–116.

A L M A N A K TA K S İ M

Boysan, A, (1997). “6-7 Eylül Olayları,” Yaşama sevinci. Ankara: Bilgi, 210-216

Boysan, B. (1991). “Menderes Dönemi Imar Hareketleri” Arkitekt, issue 7, 78-85 Boysan, B. (1993a). “Bir Halkla Ilişkiler Stratejisi Olarak Istanbul’un Imarı,” Istanbul, issue 4

Boysan, B. (1993b). “1950 Öncesi Istanbul’unun Geçirdiği Evrim,” TÜSIAD, issue 9 Boysan, B. (1999). “Aron Angel ile İstanbul, Prost ve Planları Üzerine Söyleşi,” Mimarlık, issue 285, 30-39 Bozdoğan, S. & Kasaba, R. eds (1997). Rethinking Modernity and National Identity in Turkey. Seattle: the University of Washington Press Bozdoğan, S. (1994). “Architecture, Modernism and Nation-Building in Kemalist Turkey,” New Perspectives on Turkey, issue 10, 37-55 Bozdoğan, S. (1996). “Living Modern: the Cubic House in Early Republican Culture,” Housing and Settlements in Anatolia, Y.Sey, ed. Istanbul: Tarih Vakfı, 313-328 Bozdoğan, S. (1997). “The Predicament of Modernism in Turkish Architectural Culture: An Overview,” Modernism and Nation-Building, Turkish Architectural Culture in the Early Republic, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seattle: University of Washington Press, 133-156 Bozdoğan, S. (1999). “ ‘Sihhatli, Konforlu, Kullanışlı Evler’: 1930’lar Mimarlığında Modernlik Soylemi,” Osmanlı’dan Cumhuriyete. Istanbul: Tarih Vakfı, 344-352 Bozdoğan, S. (2001). Modernism and Nation-Building, Turkish Architectural Culture in the Early Republic. Seattle: University of Washington Press Çalak, I. E. (2013). ‘Belleğin kentsel mekan ve mimarlık yoluyla yapılanma süreçleri: Taksim Meydanı örneği’, Phd. thesis, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul Cansever, T. (1993). “Ülke Ölçeğinde İstanbul’u Planlamak,” İstanbul, issue 3, 48-59 Carlu, J. (1959). “Hommage à Henri Prost,” Académie d’Architecture de Paris, 20.06.1959 Caro, R. A. (1974). The Power Broken, Robert Moses and the Fall of New York. New York: Alfred A. Knopf Çelik, Z. (1986). The Remaking of Istanbul. Berkeley: University of California Press. Cereb, E. D. (2014). ‘Framing Taksim Solidarity platform’s Gezi Park protest: Exploring the extent of environmental concerns in the movement’, Master thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, Istanbul Çöteli, S. (2015). ‘Sosyal medyanın yeni tür kamusal alan yaratması ve toplumsal hareketlere katkıları: Taksim Gezi Parkı olayları örneği’, Phd. Thesis, İstanbul Üniversitesi, Istanbul Dar Alen, (1953). “La Reconstruction d’Istanbul,” Journal d’Istanbul, 26.06.1953 Demir Yaleze, H. (2014). ‘Kriz yönetiminde sosyal medyanın kullanımı üzerine bir analiz: Taksim Gezi Parkı olayları örneği’, Master thesis, Gazi Üniversitesi, Ankara

Duben, A. & Behar, C. (1991). Istanbul Households, 1880-1940. Cambridge: Cambridge Uni. Press Dufournet, P. (1975). “Hommage à Henri Prost,” Bulletin de L’Académie d’Architecture, issue 65

A L M A N A K TA K S İ M

Demir, Yaleze, H. (2014). ‘Kriz yönetiminde sosyal medyanın kullanımı üzerine bir analiz: Taksim Gezi Parkı olayları örneği’, Master thesis, Gazi Üniversitesi, Ankara

Duranay, N. Gürsel, E. Oral, S. (1972). “Cumhuriyetten bu Yana İstanbul’un Planlaması,” Mimarlık, issue 7, 65-118. Egli, E. (1936). “Şehir Planları,” Arkitekt, issue 5-6, 148-152 Elgötz, H. (1934). Istanbul Şehrinin Umumi Planı. Istanbul: Ahmet Sait Matbaası El-Zein, G. (1997). ‘‘Le Régime Laïque Turc et sa Géopolitique Islamique,’’ Vivre Dans L’Empire Ottoman, F. Georgeon and P.Dumont, eds. L’Harmattan, 131-142 Ener, G. (1995). “Has Semt: Beşiktaş,” Istanbul, issue 15,100-107 Erbel, C. (1953). Revision Committee’s unpublished report Erbel, C. (1953). Revision Committee’s unpublished report, 28.02. Erbel, C. (c1960). “İller Bankası Istanbul İmar Planlama Müdürlüğünün Kuruluş tarihi olan 1 Nisan 1958’den bu yana Faaliyeti hakkında rapor” Erder, S. (1999). “Where Do You Hail from? Localism and Networks in Istanbul,” Istanbul: Between the Global and the Local, Keyder, ed. Maryland: Rowman & Littlefield, 161-171 Ergin, O. (1938). İstanbul’da İmar ve İskan Hareketleri. İstanbul: Eminönü Halkevi neşriyatı Erkan, O. (2019). ‘Kentsel değişimin konum tabanlı sosyal medya ağları ile incelenmesi: Taksim Meydanı örneği’, Master thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul Evenson, N. (1984). “Paris, 1890-1940,” Metropolis 1890-1940, Anthony Sutcliff, ed. London: Mansell, 259-288 Fahrettin Kerim Gökay’ın Konuşmaları. (1957). 1950-1955. Istanbul: Belediye Matbaası Fahrettin Kerim Gökay’ın Konuşmaları. (1960). 1955-1959. Istanbul: Belediye Matbaası Freely, J., Belge, M. & Kıvanç, Ü. (2000). Bak Bir Varmış Bir Yokmuş, Imparatorluk’tan Cumhuriyet’e Istanbul, National Geographic fotoğraflarıyla. Istanbul: Iş Bankası Gabriel, A. (1953). “H.Prost et le Nouveau Plan d’Istanbul,” Journal d’Istanbul, 9-13.01.1953 Gallatti, J. (1954). “Un Grand Urbaniste Français, H. Prost,” Bulletin Officiel du Touring et Automobil de Turquie, February, p. Göğüş, Y. B. (2014). ‘Küreselleşen kentlerde kamusal mekanın dönüşümünün sosyo-mekansal ayrışma bağlamında incelenmesi: Taksim Gezi Parkı örneği’, Master thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, Istanbul

A L M A N A K TA K S İ M

Gokmen, GP. & Yüksel, YD. (2003). “Time Change, and Modernity: Tale of a Settlement in Istanbul,” presented at Housing Cultures, Convergence and Diversity, The International Research Conference, European Network for Housing Research (ENHR), 1-5 July 2002; forthcoming from University of Vienna

Gül, A. & others. (1993). “Istanbul’un Kimlik Sorununda Bir Başka Boyut”, Istanbul, issue 5, 109-112

Gülersoy, Ç. (n.d.). (c.1975). Istanbul, Aspects ā travers les époques. Istanbul: Turing Günaydın, O. (2014). Taksim Gezi Parkı olaylarının medyanın gündem belirleme kuramına göre değerlendirilmesi’, Master thesis, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Istanbul Güner, S. (n.d.). (c.1989). Istanbul. Istanbul: BSBB Hautecœur, L. (1960). “Henri Prost à la Villa Medicis, 1902-1907,” L’Œuvre de Henri Prost, Architecture et Urbanisme. Paris: Académie d’Architecture, 11-30 Hénard, E. (1909). 1982. “L’Avenir des Villes,” 349-359 Hénard, E. (1909). 1982. “Les Espaces Libres et Les Fortifications,” 333-339 Hénard, E. (1909). in Etudes sur les Transformations de Paris. Paris: l’Equerre Hénard, E. (1910). 1982. “L’Embellissement des Villes,” 341-344 Hershlag, ZY. (1968). Turkey, The Challenge of Growth. Leiden: E.J. Brill Högg, H. (c.1960). Istanbul, Ausschnitte aus der Stadterneuerung. No publisher name Holod, R & Evin, A. eds. (1984). Modern Turkish Architecture. University of Pennsylvania Il ve Şehirde Gecen Yılda Neler Yapıldı ve Bu Yıl Neler Yapılıyor. (1951). Istanbul: Belediye Matbaası Il ve Şehirde Gecen Yılda Neler Yapıldı ve Bu Yıl Neler Yapılıyor. (1951). Istanbul: Belediye Matbaası İmar ve İskan Bakanlığı, (1973). “50.Yılda İmar ve Yerleşme, 1923-1973” Ankara: İmar ve İskan Bakanlığı İnalcık, H. (1998). “The Islamic City,” Essays in Ottoman History. Istanbul: Eren, 247-271 Inceoğlu, A. 1999). “Evin Anlamı ve Kentlileşme süreçleri.” Ph.D. thesis, ITU Işıklılar, D. (2016). Heterotopic practice of space: Taksim Gezi Park revisited’, Master thesis, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara İSKİ, (n.d.). Taksim su yolu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İSKİ, İstanbul İSKİ, (n.d.). Taksim su yolu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İSKİ, İstanbul İsmet İnönü’s address. (1934). Belediye Mecmuası, Istanbul: Istanbul Belediyesi, 1934, issue 7

Istanbul Belediyesi 1959 Çalışma raporu. (1960). Istanbul: Belediye Matbaası İstanbul İmar Planı. (1954). Beyoğlu ciheti. Istanbul: Belediye Matbaası,

A L M A N A K TA K S İ M

İşözen, E. (1987). Taksim Meydanı Kentsel Tasarım Proje Yarışması, İstanbul Büyükşehir Belediyesi

İstanbul İmar Planı. (1956). İzah raporları, 2. Istanbul Ciheti. Istanbul: Istanbul Belediyesi, Istanbul Külliyatı/Cumhuriyet Dönemi Istanbul Istatistikleri, (1997) 1927-1990. Istanbul: Istanbul Municipality, 1997 Istanbul Metropoliten Alan Planlama Çalışmaları. (1970). Mimarlık, issue 79, May 1970 Istanbul Municipality. (1943). Güzelleşen İstanbul, XX.Yıl. İstanbul: İstanbul Belediyesi Istanbul Şehir Plan, Imar Komisyonu Raporu. (1935). Arkitekt, 1935:61-64. Istanbul’un Imarı, (1954). 1950-1953. Istanbul: Halk Matbaası, İstanbul’un Kitabı. (1959). Istanbul: Istanbul Belediyesi, c1959 Istimlak Yolsuzluğu Davası, 17.04.1961 - 03.06.1961. Unpublished documents of the Trial of PM Menderes Kafesçioğlu, C. (1996). “The Ottoman Capital in The Making: The Reconstruction of Constantinople in the Fifteenth Century.” Ph.D. thesis, Harvard University Kahraman, M. D. (2017). ‘Reclaiming the city square; social production of public space- Sultanahmet–Beyazit–Taksim Republican squares’, Phd. thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul Kandiyoti, D. (1997). “Gendering the Modern: on Missing Dimensions in the Study of Turkish Modernisation,” Rethinking Modernity and National Identity in Turkey, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seattle: the University of Washington Press, 113-132 Karabey, H. (2012). “Taksim Sempozyumu”, Salt Galata, 8 December 2012 Karabey, H. (2012). “Taksim’de”, Arkitera, February 2012 Karabey, H. (2012). “Taksim’de”, Cumhuriyet, 20 February 2012 Karabey, H. (2013). “Direnen İstanbul, İstanbul Yazıları: 1972-2013”, Ayrıtı Yayınları, 2013, Istanbul Karabey, H. (2013). “Kamusal Alan, Kamusal Mekan”, Bildiri (Barış Göğüş, İdil Akyol, Derya Altıner, Ahmetcan Alpan, Bahar Aksel ile). 4 Ekim ve Oturum Yönetimi, 3 Ekim, Geziden sonra Taksim, MSGSÜ-MF-ŞBPB, İstanbul Buluşmaları, 2013 Karabey, H. (2013). “Kuşatılmış Taksim” Arkitera, 31 May 2013

A L M A N A K TA K S İ M

Karabey, H. (2013). “Taksim için On “Artı Bir” Öneri”, Arkitera, 4 June 2013

Karabey, H. (2013). “Taksim Meydanı ve Çevresi: Bir Okuma”, Yapı Dergisi 380, July 2013 Karabey, H. (2013). “Taksim’de Tarihsellik ve Mekan”, Arredamento Mimarlık, October, 2013

Karabey, H. (2013). “Taksim-Gezi ve Turizm”, Panel: Gezi Parkı’nın İstanbul ve Türkiye Turizmine Etkileri 25 Haziran 2013, TURAD Turizm Araştırmaları Derneği Karabey, H. (2013). “Yeniden Taksim’de”, Mimarist 48, October 2013 Karaman, A. & İşözen, E. (n.d.). Taksim Meydanı Kentsel Tasarım Proje Yarışması bölüm V, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kaya, H. S. & Bölen F. (2008). Discovering The Dynamic Nature Of Urban Pattern. 48th Congress of the European Regional Science Association (ERSA). Liverpool, UK Kaya, H. S. & Bölen F. (2009). “Complex Evolution Of Built Environment.” Journal of Applied Functional Analysis 4(3): 475-491. Kaya, H. S. & Mutlu H. (2017). “Modelling 3D spatial enclosure of urban open spaces.” Journal of Urban Design 22(1): 96-115. Kaya, H. S. (2010). Kentsel dokunun dinamik yapısının analizine yönelik sayısal yöntem önerisi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Kayra, C. (1990). Eski Istanbul’un Eski Haritaları. Istanbul: BSBB Kesgin, E. B. (2014). ‘The cultural production and alternative forms of resistance in Taksim Gezi Park protests’, Master thesis, Université Jean Moulin (Lyon III), Lyon Keyder, C. (1997). “Whither the Project of Modernity? Turkey in the 1990s,” Rethinking Modernity and National Identity in Turkey, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seattle: the University of Washington Press, 37-51 Keyder, C. (1999). “A Tale of Two Neighbourhoods,” Istanbul: between the Global and the Local, Keyder, ed. London: Rowman & Littlefield, 173-186 Keyder, C. (1999). Istanbul: Between the Global and the Local. Maryland: Rowman & Littlefield Kırdar, L. (1945). Harp Yıllarında İstanbul’daki Faaliyetler. İstanbul: İstanbul Belediye Matbaası Kırdar, L. (c1949). “Vali ve Belediye Reisi Dr. Lütfi Kırdar’ın Mektubu,” Cumhuriyet Devrinde Istanbul, Istanbul Belediyesi, 8-10 Köker, O. (1997). “6-7 Eylül Notları,” Istanbul, issue 20, January, 74-79 Köker, O. (1999) “Aşkale’ye Gidenler Gitmeyenler,” Toplumsal Tarih, issue 72, December, vol.12, 58-60 Kömürciyan, EC., Kevork Pamukciyan, ed. (1952) (1988). Istanbul Tarihi: XVII. Asırda Istanbul. Istanbul. Eren Yayıncılık. Kömürciyan, EC., Kevork Pamukciyan, ed. (1952) (1988). Istanbul Tarihi: XVII. Asırda Istanbul. Istanbul. Eren Yayıncılık. Koraltürk, M. (1998). “Cumhuriyetin Ilk Yıllarında Istanbul,” Toplumsal Tarih, issue 59, November, 38-42

Koyuncu, B. (2015). ‘Yeni bir kentsel mekanın göstergesi olarak Taksim Gezi Parkı eylemleri’, Master thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, Istanbul

A L M A N A K TA K S İ M

Korkmaz, E., Özcan, G. (1984). “Levent (Istanbul),” Izmir D.E.O. Şehir Bölge Bölümü Öğrenci çalışmaları, Türkiye’de Toplu Konut Örnekleri, Ankara: Kent-Koop.

Kuban, D. (1996). Istanbul: An Urban History. Istanbul: Tarih Vakfı Kuban, D. (1998). “Menderes’de Batılılaştırma Kavramı” Istanbul Yazıları, D.Kuban, ed. Istanbul: YEM, 1998a:230-233 Kuban, D. (1998). Istanbul Yazıları. Istanbul: YEM Kuban, D. (1994). “Menderes ve Istanbul,” Dünden Bugüne Istanbul Ans., vol.5, Istanbul: Tarih Vakfı, 389-392 Kuban, D. (1972). “İstanbul’un Kentsel Yapısı,” Mimarlık, issue 5, 26-48 Kuban, D. (1994a). “Ev Mimarisi,” Dünden Bugüne Istanbul Ans., Istanbul: Tarih Vakfı, 227-234 Küçükler, E. (1997). “Kemal Ahmet Aru ile Söyleşi,” Kent Gündem, issue 2, 7-11 L’Œuvre de Henri Prost, (1960). Architecture et Urbanisme. Paris: Académie d’Architecture L’Œuvre de Henri Prost, (1960). Architecture et Urbanisme. Paris: Académie d’Architecture Lapidus, I. (1967). Muslim Cities in the Later Middle Ages. Cambridge, Mass.: Harvard University press Leontidou, L. (1990). The Mediterranean City in Transition: Social and Urban Development. Cambridge: Cambridge University Press Leveau, Th. (1960). “Istanbul,” L’Œuvre de Henri Prost, Architecture et Urbanisme. Paris: Académie d’Architecture, 183-208 Lewis, B. (1953). “History Writing and National Revival in Turkey,” Middle Eastern Affairs, June-July, 219-227 Lewis, B. (1968). The Emergence of Modern Turkey. New York: University of Oxford Press Mandell, R. (1996). “A Place of Their Own,” Making Muslim Space in North America and Europe, B.D. Metcalfi, ed. University of California Press, 147-166 Mansel, P. (1995). Constantinople, City of the World’s desire, 1453-1924. London: John Murray Mardin, Ş. (1997). “Projects as Methodology, Some Thoughts on Modern Turkish Social Science,” Rethinking Modernity and National Identity in Turkey, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seattle: Washington University Press, 64-80 Marrast, J. (1960). “Maroc,” L’Œuvre de Henri Prost, Architecture et Urbanisme. Paris: Académie d’Architecture, 49-120 Meats, T. (1980). “Constantinople, otherwise called Stanbole the Beautiful,” AR, issue 1001, July, 38-45

A L M A N A K TA K S İ M

Menteşe, E. (1949). “İmar Planları Hakkında,” Mimarlık, no issue number on the copy, 42-50

Menteşe, E. (1954). “Urbanisme, Istanbul, Le Rapport de la Section Turque de L’UIA”, report submitted to the annual conference of UIA; Arkitekt, vol.22, 76-78

Menteşe, E. (1955). “Istanbul’un Imarı,” Arkitekt, vol.24, 27-38 Menteşe, E. (1958). “Ataköy Sitesi Hakkında Rapor,” Arkitekt, vol.26, 79-82 Migdal, JS. (1997). “Finding the Meeting Ground of Fact and Fiction, Some Reflections on Turkish modernisation,” Rethinking Modernity and National Identity in Turkey, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seatlle: Washington University Press, 252-259 Millas, H. (1996). “The Image of Greeks in Turkish Literature: Fictions and Memories,” Oil on Fire, Textbooks, Ethnic Streotyopes and Violence in South-Eastern Europe, Robert Maier, ed. Hannover: Verlag Hahnsche Buchhandlung, 79-87 Millas, H. (2000). Türk Romanı ve Öteki - Ulusal Kimlikte Yunan İmajı. Istanbul: Sabancı Yayınları Mortaş, A. (1945). “Harp Sonrası İmar İşleri”. Arkitekt, issue 165-166, seri 3, 191-192 Müller-Wiener, W. (1977). Bildlexikon Zur Topografie Istanbuls, Tubingen: Verlag Ernst. Wasmuth Neşriyat, İ. B., & Müdürlüğü, İ. (1949). Cumhuriyet Devrinde İstanbul. İstanbul: İstanbul Milli Eğitim Basımevi. Neuville, F. (1996). “Introduction”, Penser la Ville, Créér la Ville, L’Oeuvre d’Henri Prost à Istanbul, Istanbul: Le Centre Culturel Français Nicolai, B. (1998). Moderne und Exil, Deutschsprachige Architekten in der Turkei, 1925-1955. Berlin: Verlag fur Bauwesen. Norberg-Schulz, C. (1984). Genius Loci. New York: Rizzoli Norberg-Schulz, C. (1985). The Concept of Dwelling. New York: Rizzoli Nuri Akbayar, N. ed. (1998). ”Giriş: Konum, Yönetsel Yapı, Nüfus”, Dünden Bugüne Beşiktaş, Istanbul: Beşiktaş Belediyesi Öncü, A. (1997). “The Myth of the ’Ideal Home’ Travels across cultural borders to Istanbul,” Space, Culture and Power, Öncü and Weyland, eds. London: Zed Books, 56-72 Öncü, A. (1999). “Istanbulites and Others: the Cultural Cosmology of being Middle Class in the era of Globalism,” Istanbul: Between the Global and the Local, Keyder, ed. Maryland: Rowman & Littlefield, 95-119 Öncü, A. (2002). “Global Consumerism, Sexuality as Public Spectacle, and the Cultural Remapping of Istanbul in the 1990s,” Fragments of Culture, The Everyday of Modern Turkey, D. Kandiyoti and A. Saktanber, eds. London: IB Tauris, 171-190 Owen, R. (1997). “Modernising Projects in Middle Eastern Perspectives,” Rethinking Modernity and National Identity in Turkey, Bozdoğan and Kasaba, eds. Seatlle: Washington University Press, 245-251

Özdemir, B. (2011). ‘Çevresel psikolojinin kamusal alan kullanımına etki değerlendirmesi, Taksim gezi parkı örneği’, Master Thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, Istanbul

A L M A N A K TA K S İ M

Ozcan, G.B Mimarliğina ve Şehir Planlamasına Etkileri. Ankara: TBMM

Özsavaşcı, A. (1999). ‘Taksim-Maçka yeşil alanının değişim sürecine eleştirel bir bakış’, Master thesis, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul Őztürk, K. ed. (1969). Cumhurbaşkanlarının T.Büyük Millet Meclisini Açış Nutukları Istanbul: Baha, 1969 P. Yerasimos, S. Yücel, A. (1996). Français d’Architecture, supplementary for the issue 115 Payne, GK, Keleş, R. (1984). “Turkey,” Planning and Urban Growth in Southern Europe, Martin Wynn, ed. London: Mansell Penser la Ville, (1996). Créér la Ville, L’Oeuvre d’Henri Prost à Istanbul. Istanbul: Le Centre Culturel Français Pereira, M. (n.d.). Istanbul, Aspects of a City. Geoffrey press Pervititch, J., & Kılıç, Z. (c2000). Istanbul in the insurance maps of J. Pervititch. Istanbul: AXA Oyak and Tarih Vakfı, Piccinato, L. (1970). “Büyük Istanbul’un Nazım Planı Ana Hatları Izah Raporu, Mimarlik, issue 5, 49-54 Piccinato, L. (c1960). “L’Urbanisation d’Istanbul”, unpublished paper Pinon, P. (1988). “Table Rase autour de la Corne d’Or,” Architecture d’Aujourd’hui, issue 256 Pinon, P. (1998). “The Parceled City, Istanbul in the Nineteenth Century,” Rethinking XIXth Century City, Attilio Petruccioli, ed. Camb.Mass.: Aga Khan Program, MIT & Harvard, 45-64 Pope, N, Pope, H. (1997). Turkey Unveiled: Atatürk and After. London: John Murray Prost, H. (1936-1938). “Les Transformations d’Istanbul: recueil des notes à la Conception et Documentation et de L’Application des Plans d’Urbanism au cours des années 1936-19371938,” six volumes. Prost, H. (1938). Istanbul Hakkında Notlar, 1937, İstanbul: İstanbul Belediye Matbaası Prost, H. (1940). TC İstanbul Belediyesi, Anadolu Sahili Nazım Planını İzah Eden Rapor. İstanbul: İstanbul Belediye Matbaası Prost, H. (1943). letter to Hautecœur, Istanbul, 07.10.1943 Prost, H. (1947). Konferanslar, Istanbul Belediye Mecmuası, year 14, issue 163-165, 786-789. Prost, H. (1948). “Istanbul,” trans. Z. Feran, Arkitekt, vol.17, 82-85.

A L M A N A K TA K S İ M

Prost, H. (1949). “İmar planlarından Doğan Gayrimenkul Mükellefiyetlerinin tatbiki hakkında fikirler,” Arkitekt, vol.18

Prost, H. (1949). “Istanbul,” trans. Zühtü Feran, Arkitekt, vol.18.

Prost, H. (1950). Istanbul’un Yeni çehresi, III, Nazım Planlar, trans. Z.Feran and N.Yaner. İstanbul: İstanbul Belediye Matbaası Prost, H. (1951). report of 20.09.1948; Il ve Şehirde Geçen Yılda Neler Yapıldı ve Bu Yıl Neler Yapılıyor, 1950-1951. Istanbul: Belediye Matbaası Prost, H. (1953). Istanbul’un Yeni çehresi, I Vesikalar 1936-1938, trans. Z.Feran and N. Yaver. İstanbul: İstanbul Belediye Matbaası Prost, H. (c1938). TC İstanbul Belediyesi, Istanbul İzah Eden Rapor, 15.10.1937. İstanbul: İstanbul Belediye Matbaası Prost, H. (n.d.). “notes historiques” unclassified course notes Prost, P. (1934) 1959. Plan Directeur de Paris, 1934. Paris: Préfecture Département de la Seine Protsenko, M. (1988). “Henri Prost et Istanbul.” Master Thesis, L’Institut Français d’Urbanism de Paris Real Estate Bank of Turkey. (c.1935). 1942-1962, Real Estate Credit Bank of Turkey, c1963 Revizyon Komisyonu Raporu. (1951). unpublished report on Prost’s Plan, September 1951 Revizyon Komisyonu Raporu. (1954). Istanbul: Belediye Matbaası Rosenthal, S. (1980). The Politics of Dependency, Urban Reform in Istanbul. London: Greenwood Press Royer, J. (1959). “H.Prost, Nécrologie,” Urbanisme, issue 64 Royer, J. (1965). “L’Urbaniste, H.Prost,” Urbanisme, issue 88 Royer,J. (1965). “Henri Prost, Urbaniste,” Urbanisme, vol.34, issue 88, 2-31 Şahenk, H. (n.d.). Bir Zamanlar Istanbul. Istanbul: BSBB Sanöz, P. (1996). Bir Zamanlar Istanbul. Istanbul: Idea, 1996 Sargut, Gelen, S. (2016). ‘Mekansal kimliğin sürdürülmesinde tarihi kent merkezlerinin kamusal gücünün kentsel tasarım bağlamında değerlendirilmesi: İstiklal Caddesi aksı ve Taksim Meydanı (İstanbul) örneği’, Master thesis, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir Sayın Başbakan Basına Genis Izahat Verdi ve Istanbul’un Imar ve Kalkınma Prensiplerini Izah etti. (1956). Belediyeler Dergisi, issue 132, October 1956, 644-645

Şehirlerde Mesken ve Iskan Meselesi. (1936). Arkitekt, 1936, issue 7, 191-195

A L M A N A K TA K S İ M

Seasal, R. (1960). Notice sur le vie et les Travaux de Henri Prost 1874-1959. Paris, no publisher name

Şehrin Istikbal Planı Yapılıncaya kadar Yapı ve Yollar Kanununun Tatbikatı Uzerine izahname. (1936). Arkitekt, 1936, issue 5-6, 174-177 Serin, C. (2010). ‘Kentsel park alanlarında optimum aydınlatma tekniği: Taksim Gezi Parkı örneği’, Master thesis, Bahçeşehir Üniversitesi, Istanbul Sey, Y. & Tarih Tekeli, I. eds. (1998). 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık. Türkiye Iş Bankası & Vakfı, Istanbul Sey, Y. ed. (1996). History of Housing and Settlements in Anatolia. Istanbul: Tarih Vakfı Soysal, Y. (2001). “The Image of the Other in history books: Turks and Greeks,” unpublished paper presented at SOAS, 17.02.2001 Stoquart, R. (1996). “Henri Prost, la Signature Française,” Urbanisme, issue 288, May-June Süer, H. (1994). “Planlama,” Dünden Bugüne Istanbul Ans. Istanbul: Tarih Vakfı, 265-275 Sürdürülebilir kent içi ulaşım: hızlı büyüyen kentlerde sorunlar ve çözüm yaklaşımları, (2005). 23 Eylül 2005 İstanbul Metrosu sergi ve konferans salonu Taksim, İstanbul Taksim-Talimhane katlı otopakın üstünün değerlendirilmesi (çok işlevli kent yapısı) avan projesi mimari açıklama raporu (1992). Taksim-Talimhane katlı otopakın üstünün değerlendirilmesi (çok işlevli kent yapısı) avan projesi mimari açıklama raporu (1992). Tankut, G. (2001). “Jansen Planı: Uygulama Sorunları ve Cumhuriyet Burokrasisinin Kent Planına Yaklaşımı,” Tarih Içinde Ankara, Yavuz, 301-316 Tanyeli, U. (1998). “Yıkarak Yapmak”, Üç Kuşak Cumhuriyet, Tanyeli, ed. Istanbul: Tarih Vakfı, 109-113 Tapan, M. (1998). “İstanbul’un Kentsel Planlamasının Tarihsel Gelişimi ve Planlama Eylemleri,” 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Yıldız Sey & Ilhan Tekeli, eds. İstanbul: Tarih Vakfı, 77-80. Tayfur, K. (1995). “Beşiktaş’in Bugünü”, Istanbul, issue 15, 108-111 Tekeli, I. & İlkin, S. (1980). “Türkiye’de Kent Planlamasının Tarihsel Kökleri,” Türkiye’de Imar Planlaması Sempozyumu. Ankara: ODTU, 8-135 Tekeli, I. & İlkin, S. (1984). “The Social Context of the Development of Architecture,” Modern Turkish Architecture, Holod & Evin, eds. 9-33 Tekeli, I. & İlkin, S. (1989). “1923 Yılında İstanbul’un İktisadi Durumu ve İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası İktisat Komisyonu Raporu,“ Bildiriler, Tarih Boyunca İstanbul Semineri, 271-275 Tekeli, I. & Ortaylı, I. (1978 ). Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi. Ankara: Türk Idareciler Derneği Tekeli, İ. (1992). “Development of Urban Administration and Planning in the Formation of Istanbul Metropolitan Area,” Development of Istanbul metropolitan Area and Low Cost, Housing. Istanbul: Istanbul: Municipality of Greater Istanbul, 3-111

A L M A N A K TA K S İ M

Tekeli, I. (2000). Modernite Aşılırken Kent Planlaması. Ankara: Imge

Temel, M. İ. (2013). ‘Urban Projects in Action: A Critical Discourse Analysis of the Taksim and Gezi Projects’ Representations in Turkey’, Master thesis, Lancaster University, Lancaster The Programme of the First Menderes Government. (1950). May 1950. www.tbmm.gov.tr Toprak, Z. (1992). “Tarihsel Nüfusbilim Açısından İstanbul’un Nüfusu ve Toplumsal Topoğrafyası,” Dünü ve Bugünüyle Toplum ve Ekonomi, issue: 3, 120 Tümer, G. & others, eds. (1996). Sempozyum: Ideoloji, Erk ve Mimarlık. Izmir: Dokuz Eylül Universitesi

Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. (1994). Dűnden Bugűne Istanbul Ansiklopedisi. Istanbul: Tarih Vakfı Umumi Meclisin Fevkalade Toplantısı. (1939). İstanbul Belediye Mecmuası, Year 15, issue: 176-177, 1939:42 Ünal, Y. & others, (1993). “Istanbul’un Kimlik Değişimi”, Istanbul, issue 5, 119-128. Ünsal, B. (1960). “Istanbul’un Imari ve Eski Eser Kaybı,” issue 1, Güzel Sanatlar Akademisi dergisi, 8-60 Uzun, A. (2019). ‘Spatialization of antagonism: Hegemonic struggles over Taksim square’, Master thesis, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Vale, JL. (1992). Architecture, Power, and National Identity. London: Yale University Press Wagner, M. (1936a). “İstanbul Şehrinin düzeltilmesi Meselesi,” issue 8, Arkitekt, 217-218 Wagner, M. (1936b). “Istanbul’un seyrüsefer meselesi”, issue 9, Arkitekt, 252-255 Wagner, M. (1936c). “Istanbul Havalisinin Planı” issue 10-11, 301-306 and its second part in issue 12, 333-337; both in Arkitekt Wagner, M. (1937). İstanbul Havalisinin Planı - Der Landesplan von Istanbul. Report of 11.12.1936. Istanbul Wharton, AJ. (2001). Building the Cold War, Hilton International Hotels and Modern Architecture. Chicago: the University of Chicago Press Yerasimos, S. & Vaner, S. (1988). “Petite Chronique des ‘Gecekondus,’ “ Istanbul, Gloires et Derivés, S. Vaner, ed. Autrement, issue 29, March, 151-154 Yerasimos, S. (1989). “La Plannification de l’Espace en Turquie,” Turquie, la Croisée des Chemins. Paris: Edisud Yerasimos, S. (1989). Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye. Istanbul: Belge Yerasimos, S. (1999). “Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine,” Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, P. Dumont and F. Georgeon, eds. Istanbul: Tarih Vakfı Yıldırım, A. (2018). ‘Kültür varlıklarının korunması bağlamında toplumsal bellek: Meydanlar (Taksim Meydanı örneği)’, Master thesis, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul Yıldırım, B. (2014). ‘Kamusal alanın üretimi: Taksim meydanı’, yayınlanmamış doktora tezi İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul Yüce N. (2016). ‘Yeni toplumsal hareketler bağlamında Gezi Parkı olaylarında twitter’ın sivil örgütlenmedeki rolü: Taksim dayanışması örneği’, Master thesis, Mersin Üniversitesi, Mersin Yücel, A. (1996). “Typology of Urban Housing in 19th Century Istanbul,” History of Housing and Settlements in Anatolia, Sey, ed. Istanbul: History Foudation, 298-312

Ziyaoğlu, R. (1971). Cumhuriyet Devri: İstanbul Kadıları, Şehremineleri, Belediye Reisleri ve Partileri Tarihi, 1453-1971. Istanbul: Istanbul Belediyesi Ziyaoğlu, R. Bereket, C.eds. (1954). Istanbul Albümü II, 1950-1953. Istanbul: Istanbul Belediyesi Ziyaoğlu, R. ed. (1952). İstanbul Albümü. Istanbul: Istanbul Belediyesi

A L M A N A K TA K S İ M

Yürekli, Z. (1995). “Modernleştirici Devrimlerde Geçici Mimarlık ve Türkiye örneği,” master thesis, ITU

FOTOĞRAF LİSTESİ Fotoğraf 1 : İstanbul’un Tarihsel Topografyası -

A L M A N A K TA K S İ M

Wolfang Müller Wiener, s.222

Fotoğraf 28 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 2 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 29 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 3 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 30 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 4 : Agos Gazete Arşivi

Fotoğraf 31 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 5 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 32 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 6 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 33 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 7 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 34 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 8 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 35 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 9 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 36 : Anonim

Fotoğraf 10 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 37 : Anonim

Fotoğraf 11 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 38 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 12 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 39 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 13 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 40 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 14 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 41 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 15 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 42 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 16 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 43 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 17 : Anonim

Fotoğraf 44 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 18 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 45 : Harbiye Orduevi (Anonim)

Fotoğraf 19 : Anonim

Fotoğraf 46 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 20 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 47 : Atatürk Kitaplığı Arşivi

Fotoğraf 21 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 48 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 22 : İFA/AA Arşivi

Fotoğraf 49 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 23 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi

Fotoğraf 50 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 24 : İFA/AA Arşivi

Fotoğraf 51 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 25 : IFA/AA Arşivi

Fotoğraf 52 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 26 : IFA/AA Arşivi

Fotoğraf 53 : İBB Basın Yayın Arşivi

Fotoğraf 27 : Salt Araştırma Arşivi

Fotoğraf 54 : Disk Arşivi

Fotoğraf 55 : Cumhuriyet Gazetesi Arşivi Fotoğraf 56 : Cumhuriyet Gazetesi Arşivi Fotoğraf 57 : İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi Fotoğraf 58 : İBB Basın Yayın Arşivi Fotoğraf 59 : Anonim Fotoğraf 60 : Anonim Fotoğraf 61 : Anonim Fotoğraf 62 : Anonim Fotoğraf 63 : İBB Basın Yayın Arşivi Fotoğraf 64 : Anonim Fotoğraf 65 : Anonim Fotoğraf 66: Hikmet Adal, Bianet Fotoğraf 67: Anonim Fotoğraf 68: Stutterstock.com Fotoğraf 69: Serdar Özen Arşivi Fotoğraf 70: İBB Basın Yayın Arşivis

A L M A N A K TA K S İ M

Fotoğraf 71: Okan Ulusoy Arşivi

A L M A N A K TA K S Ä° M

100

A L M A N A K TA K S Ä° M

101

A L M A N A K TA K S Ä° M

102

A L M A N A K TA K S Ä° M

103

A L M A N A K TA K S Ä° M

104

A L M A N A K TA K S Ä° M

105

A L M A N A K TA K S Ä° M

106

A L M A N A K TA K S Ä° M

107

A L M A N A K TA K S Ä° M

108

A L M A N A K TA K S Ä° M

109

A L M A N A K TA K S Ä° M

110

A L M A N A K TA K S Ä° M

111

A L M A N A K TA K S Ä° M

112

A L M A N A K TA K S Ä° M

113

A L M A N A K TA K S Ä° M

114

A L M A N A K TA K S Ä° M

115

A L M A N A K TA K S Ä° M

116

A L M A N A K TA K S Ä° M

117

A L M A N A K TA K S Ä° M

118

A L M A N A K TA K S Ä° M

119

A L M A N A K TA K S Ä° M

www.konkur.istanbul

KÜLTÜR VARLIKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI