37859
KADIKÖY MEYDANI KENTSEL TASARIM YARIŞMASI TRANSFER KIYISI ++++
KENT DOKUSUNDAN KOPUK METROPOLİTAN KIYI BANDI
Kadıköy kıyısı, özellikle 1900’lerin başından itibaren hızlı bir biçimde İstanbul’un metropolitan ölçekte “transfer kıyısı” haline dönüşmüştür. Haydarpaşa Garı’nın 1910’lardan itibaren tetiklediği “kapı” olma görevi sadece Anadolu’dan İstanbul’a gelişin değil İstanbul içinde her yerden-her yere gidilen önemli bir transfer yükünün de Kadıköy kıyısına yüklenmesine neden olmuştur. Bu durum kıyının hem art alanında bulunan kent dokusundan koparak bir transfer mekanı halini almasına hem de kent dokusunun suya erişimini engelleyen bir geçiş bölgesine dönüşmesine sebep olmuştur.
SÜREKLİ YEŞİL KIYI ve YEŞİL DÖNGÜ ++++ KIYININ BAĞLANTI BÖLGESİ OLARAK DÜZENLENMESİ
Alanın güneyinden gelen yeşil sahil bandı, Kurbağalıdere çeperinden Yoğurtçu Parkı’nı dolaşarak Moda kıyısında sürekli biçimde devam etmektedir. Yeşil kıyı, alana geldiğinde kesintiye uğramaktadır. Öneri kıyı yeşili, bu sürekliliği sağlamak üzere düzenlenmiş ve Salacak kıyılarına kadar devam ettirilmiştir. Kıyı bandı boyunca devam eden yeşilin, Haydarpaşa Çayırı hafızası ile birleştirilerek Karacahmet Mezarlığı ve Kuşdili Çayırı’na kadar uzanması öngörülmüştür. Böylece yeşil sürekliliğin hem kıyı boyunca hem de yerleşim dokusunun çeperinde döngüsel biçimde sağlanmasına olanak verilmiştir. Haydarpaşa alanı arkeopark olarak ağa katılmaktadır.
KIYI ÇEŞİTLENMESİ
+++++
ART ALAN DOKUSUNA GÖRE FARKLILAŞAN KIYI
Art alan dokusu kıyı çeşitlenmesinin ana örgütleyicisidir. Bu bağlamda kıyıda 3 farklı tipoloji oluşmaktadır. Köyiçi ve Moda’nın bulunduğu dokunun uzantısı kıyı, bölgedeki kültür aktivitelerinin motivasyonuyla, etkinlik ve rekreasyon alanı olarak düzenlenmiştir.1. Yeldeğirmeni yerleşmesinin uzantısı metropolitan kıyıda transfer fonksiyonuyla birlikte yeni doku önerilmiştir.2. Haydarpaşa çayırı kentsel ölçekte bir kültür odağı olarak örgütlenmiştir. Arkeopark ve garın kent parkına dönüştürülmesi öngörüsüyle “çayır” yoğun yeşil bir kıyı alanı üretmektedir. Bu alan doğal kıyı niteliğindedir. 3.
KENT DOKUSUNDAN AYRILAN KIYI + KIYI ÇİZGİSİNİN TARİHSEL DÖNÜŞÜMÜ
Haydarpaşa çayırı ve moda sahili arasında yer alan kıyı bandı, tren garının inşasına kadar Kadıköy Çarşı ve Yeldeğirmeni mahallelerin uzantısı olarak çalışmaktadır. Garın ve deniz ulaşımının etkisi altında kıyı, giderek kentsel ölçekte bir geçiş alanına dönüşmeye başlamıştır. 60 ve 70’li yıllarda toplu taşıma araçlarının da eklenmesiyle üretilen dolgu alanlar suyun kentten giderek uzaklaşmasına ve kıyının transfer amaçlı kullanımı tarafından domine edilmesine neden olmuştur. Et balık kurumu yapısı ve Moda sahili yönündeki arıtma tesisi ve otopark fonksiyonları kıyı sürekliği ve geçirgenliğini tahrip etmiştir.
M
ere
ev
d
izi
ıyı
tK
cu
3. Kültür+Arkeopark
2. Transfer+Doku
kadıköy
oad
G 6-
190 1. Etkinlik+Rekreasyon
1970
YEŞİL HAFIZA
“haydarpaşa çayırı”
ak
1938 -
lac
Sa nü
yö
Pervitit ch
2.
82
3.
3.
19
a
rk
pa
o rke
2.
2
200
192
6
1.
ke
sik
1.
cu
ev
m
1906 Goad Haritası 1922 Osmanlı Şehir Araştırmaları Anonim Şirketi Haritası
ty
1938 Pervititch Haritası
eş ıyı
il k
1970 Kıyısı 1982 Kıyısı
2006 Kıyısı
Mevcut Kıyı
MEVCUT DURUM ++
Rıhtım Caddesi, denize doğru yapılan dolgular ve otobüs peronlarının yükünü üstlenmesiyle kıyı ve kent dokusu arasında ayırıcı bir rol oynamaktadır. Otobüs peronları, hem kıyı paralelinde hem de kıyıya dik akışta engel oluşturmaktadır. Moda’dan gelen yeşil kıyı, otopark ile kesintiye uğramakta ve mevcut yeşil alanlar sert zemin oranına göre yetersiz kalmaktadır. İskelelerden gelen kullanıcıları herhangi bir odak ya da meydan karşılamamaktadır. Kıyı sürekliliği Et Balık Kurumu yapısında kesintiye uğramaktadır. Bu bölge kıyının parçası olamayarak atıl bir alana dönüşmüştür.
KIYI ve DOKUYU BİRLEŞTİREN İKİ KADEMELİ YEŞİL ALAN
Kıyı alanı iki kademeli yeşil örüntüsüyle düzenlenmektedir. Metropolitan kıyı, iskelelerin örgütlediği bir sürekli yeşil ile tanımlanmaktadır. Köyiçi, Moda ve Yeldeğirmeni dokularının uzantısında ise ikincil bir yeşil alan düzenlenmiştir. Bu alan dokunun sokaklarının ulaştığı bütünsel rekreatif kent yeşili tariflemektedir. Böylece Yoğurtçu Parkı’ndan Moda kıyısını geçerek gelen yeşil, alanda sürekliliğini devam ettirerek Salacak kıyısına bağlanmaktadır. Haydarpaşa Garı alanında bulunan arkeolojik alan bir arkeopark ve kent parkına dönüştürülerek yeşil örüntünün kent içine doğru sızmasını sağlamaktadır.
ANA MEYDAN ve PROMENAD
+++++
İKİ YEŞİLİN ARAKESİTİ SÜREKLİ YAYA İZİ
Kıyı yeşili ve kent dokusu ile ilişkili yeşil alan arakesitinde, meydanın uzantısı bir promenad örgütlenmiştir. Bu promenad Söğütlüçeşme Caddesi’nden gelerek Beşiktaş ve Karaköy iskelerini kavrayan bir meydan ile başlamaktadır. Haydarpaşa ve Moda yönlerine doğru kılcallaşan iz, iki uçtaki yeşil odaklara kullanıcıları kesintisiz biçimde ulaştırmaktadır. Kent dokusu yönünde, İş Bankası arkadları ve Yapı kredi binası ön meydanını da içine alan ana meydan, Osman Ağa Cami meydanlıyla birleşerek sonlanmaktadır. Böylece kent dokusu içerisinden başlayan yoğun yaya akışı kıyı boyunca sürekli olarak devam etmektedir.
KIYI BİLEŞENLERİ + DOKUNUN UZANTISI ÖZELLEŞMİŞ PARÇALAR
1. Kadıköy Çarşı dokusunun çeperinden kıyıya açılan Etkinlik
Meydanı, mevcut kültürel aktivitelerin uzantısı olarak çalışan, esnek bir açık alandır. 2. Haldun Taner Sahnesi’nin etrafında oluşturulan ana meydan toplanma ve geçiş alanıdır. 3. Köyiçi meydanının uzantısı alan, ana meydanı besleyen yeşil olarak düzenlenmiştir. 4. Otobüs durakları ve kıyı arakesitindeki lineer yapı hem durak hem yeme-içme, sergi fonksiyonlarını barındırır. 5. Et-Balık Kurumu yapısının yerinde bir kent müzesi düzenlenmiştir. 6. Arkeopark ve kıyı alanının arakesitinde bir geçiş-karşılama yüzeyi yaratılmıştır. 7. Mühürdar Caddesi’nin kıyıya ulaştığı bir zemin düzenlemesi önerilmiştir.
ayırıcı y
ol
İLİŞKİSİZ KIYI PARÇALARI ve SÜREKLİLİĞİ OLMAYAN KIYI
YEŞİL KIYININ SÜREKLİLİĞİ +
ARKEOPARK+ KENT PARKI
6.
esik
5.
kıyı I k
4. engel
?
?
?
x otopark
2. 3.
KIYI YEŞİLİ park ?
1.
KENT UZANTISI YEŞİLİ
ye
inti
kes yan
ra uğ il
yeş
7.
1. Etkinlik Meydanı 2. Haldun Taner Sahnesi Meydanı 3. Köyiçi Uzantı Alanı 4. Durak-Yeme İçme Yapıları 5. Kent Müzesi 6. Karşılama Yüzeyi 7. Kıyıya Erişim Zemini
1