نشریه کوچه شماره سه

‫شماره سوم نشریه کوچه ‪ -‬گزیده مطلب های تارنمای‬ ‫کوچه از یکم تا پانزدهم ژانویه‪2012‬‬

‫‪3‬‬

‫سرمقاله‬

‫فهرست‬ ‫سرمقاله‪2 ...............................................‬‬

‫ترانه تحول آفرین مایکل جکسون‪49 ....................‬‬

‫خبرها‪3 .................................................‬‬

‫تحریف‪ ،‬تخریب و تغییر تکمیلی‪50 .......................‬‬

‫نگران سرنوشت وطن باشید!‪10 .......................‬‬

‫معرکهگردان بازی باز و کبوتر‪51 ........................‬‬

‫دختری از ایران‪11 .....................................‬‬

‫از مستر بین تا جان انگلیش‪52 ...........................‬‬

‫کالفی سردرگم به نام بحران نرخ ارز‪12 ..............‬‬

‫پیرمرد تواب عاقب تب هخیر شد‪53 .....................‬‬

‫خواهران عجیب‪13 .....................................‬‬

‫سرشار از تهی‪54 .........................................‬‬

‫گامی برای آزادی و برابری‪14 ........................‬‬

‫وقتی هجده ساله میشوی تو را چه مینامند؟‪55 ........‬‬

‫شایعه‪15 .................................................‬‬

‫حدیث غربت‪56 ..........................................‬‬

‫تقویم تاریخ‪15 ..........................................‬‬

‫شیطانپرستان ایرانی‪57 ..................................‬‬

‫پاپاراتزی‪16 ............................................‬‬

‫تبریزیکیازقدیمیترینشهرهایباستانیجهان‪58.......‬‬

‫مجتبی‌محرمی و هوای دل‌گیر خانه‪17 ..............‬‬

‫نگاه به اکنون‪60 ..........................................‬‬

‫وزارت اطالعات و دوستان مدعی‌اش‪18 ............‬‬

‫گرانی ارز و افزایش نرخ کاالها‪61 ......................‬‬

‫غار سنگ‌شکنان جهرم‪19 .............................‬‬

‫نامزدی به سبک ماالیی‪62 ...............................‬‬

‫قمه‌زنی‪20 .............................................‬‬

‫از ابتدا مست بودند‪63 ...................................‬‬

‫موسیقی‪ ،‬شفا و طول عمر‪21 ..........................‬‬

‫نه ایرادی‪ ،‬نه اعتراضی‪64 ...............................‬‬

‫تقویم تاریخ‪22 ........................................‬‬

‫آغاز زورآزمایی‪65 ......................................‬‬

‫اگر سال ‪ ۲۰۱۲‬پایانی برای جهان باشد‪22 ..........‬‬

‫نبرد ذهنیت و عینیت‪66 ..................................‬‬

‫دارالفنون‪23 .........................................‬‬

‫زخمهای کهنه‪67 .........................................‬‬

‫کاندیدای محبوب آقای خمینی‪24 .................‬‬

‫نمودهای نوگرایی در عصر ناصری‪68 ..................‬‬

‫مرغ طوفان‪25 .......................................‬‬

‫جور دیگر دیدن‪68 .....................................‬‬

‫مشکالت شنوایی در کودکان‪26 ....................‬‬

‫جایگاه دین در ایران امروز‪69 ..........................‬‬

‫یک روز با معروف‌ترین فرانسوی‪ -‬ماالیی جهان‪27 ........‬‬

‫آقازاده چه کاره هستند‪70 ..............................‬‬

‫مترجمی که آناتول فرانس را نجات داد‪28 ........‬‬

‫مراسمی گیر افتاده میان سنتهای هندی و آداب اسالمی‪71.......‬‬

‫گالری‪29 .............................................‬‬

‫آشفتگی ادبی فرانسه ‪72 ................................‬‬

‫تاتر فرانسه در قرن چهارده و پانزده میالدی‪30 ....‬‬

‫ساختار اقتصادی‪ -‬اجتماعی ایران در عصر قاجار‪72 ....‬‬

‫تاجیکستان‪31 ........................................‬‬

‫سفید سیاه است‪73 .......................................‬‬

‫دانش‌گاه‪ ،‬تصرف دوباره‪32 .........................‬‬

‫شایعه‬

‫تاریخ‌شناسی ایران باستان‪33 .......................‬‬

‫مغز هم شکست میخورد‪74 ..............................‬‬

‫دغدغه‌ی جنسیت‪34 .................................‬‬

‫مقالههای انگلیسی‪49 ....................................‬‬

‫اسرار زیبایی شه‌بانوی چین‪35 ......................‬‬ ‫چهل درصد ایرانیان بی‌سواد و کم‌سواد هستند‪36 ...........‬‬ ‫ردای حزب توده بر تن سلطنت‌طلبان‪37 ............‬‬ ‫تقویم تاریخ‪38 .........................................‬‬ ‫سرسپردگان کور‪38 ...................................‬‬ ‫تاجیکستان ‪39 .........................................‬‬ ‫گالری‪40 ...............................................‬‬ ‫انسانها و ماشینها‪41 ....................................‬‬ ‫غبار زمان در عکس‌های هارا‪42 .....................‬‬ ‫پاپاراتزی‪44 ...........................................‬‬ ‫اژدهای چینی رسید‪45 ...............................‬‬ ‫روز داوری‪46 .........................................‬‬ ‫ایستاده در انتهای خواستن و نتوانستن‪46 ...........‬‬ ‫دریا پر از کروکودیل است‪47 ........................‬‬

‫‪2‬‬

‫نش��ریه کوچه چکیده و منتخب مطلب های منتش��ر ش��ده در تارنمای‬ ‫رادیو کوچه است‬ ‫اول و پانزده ام هر ماه منتشر می شود‬ ‫صاحب امتیاز‪ :‬بنیاد فرهنگی کوچه‬ ‫سردبیر‪ :‬اردوان روزبه‬ ‫هماهنگی و تنظیم برای مجله‪ :‬آزی ف‬ ‫مسوول خبر‪ :‬بهنام ف‬ ‫صفحه آرایی‪ :‬بخش گرافیک بنیاد کوچه‬ ‫ب��رای تماس با س��ردبیر به طور مس��تقیم می توانید با آدرس پس��ت‬ ‫الکترونیکی زیر در تماس باشید‪:‬‬ ‫‪editor@koochehmail.com‬‬ ‫هم چنین برای دریافت نشریه به صورت دوره ای بر روی آدرس پست‬ ‫الکترونیکی خود به طور مستقیم می توانید با آدرس زیر مکاتبه کنید‪:‬‬ ‫‪contact@koochehmail.com‬‬ ‫هم چنین می توانید از تارنمای رادیو گوچه دیدن کنید و روزانه از خبرها‬ ‫و گزارش های آن مطلع شوید‪:‬‬ ‫‪www.radiokoocheh.com‬‬

‫مجله ای که از مرز‬ ‫شصتهزارگذشت‬

‫اردوان روزبه‬ ‫شاید یکی از خبرهای مسرت بخش و امیدوار کننده ای که‬ ‫در ای��ن روز های قحطی خب��ر خوب برای ما لبخند بر لب‬ ‫آورد‪ ،‬دیدن شمارش گر کتاب خانه آنالین مجله کوچه باشد‬ ‫که این با شتابی غیر قابل تصور برای خود ما رو به افزایش‬ ‫اس��ت‪ .‬شماره یک نشریه کوچه با گذشت نزدیک به بیست‬ ‫روز آمار بازدید آنالین نزدیک به بیست و دوهزار را نشان می‬ ‫دهد و ش��ماره دوم نشریه نیز با حدود دو هفته زمان انتشار‬ ‫نزدیک به بیست و چهار هزار را نشان می دهد‪ .‬یعنی روی‬ ‫هم قریب به چهل و ش��ش هزار بازدید آنالین و نزدیک به‬ ‫پانزده هزار دانلود فایل پی دی اف نشریه این رقم را به حدود‬ ‫شصت هزار بازدید می رساند‪ .‬بی شک در ابتدای امر همه ما‬ ‫فکر می کردیم زمان بیش��تری برای ارتباط نیاز داریم‪ .‬اما با‬ ‫توجه و مهر شما به طور کامل احساس کردیم حسن اعتماد‬ ‫شما به نشریه خود باعث ارتباطی تنگانگ بین ما و شما شده‬ ‫است‪ .‬شماره سوم نشریه کوچه در دست شماست‪ .‬خبرهای‬ ‫خوب از ایران حکایت از آن دارد که بس��یاری از دوستان که‬ ‫مهرش��ان چراغ راه ما است‪ .‬فایل پی دی اف را دانلود کرده‬ ‫ان��د و به صورت چاپ رومیزی آن را منتش��ر کرده اند و به‬ ‫سایر کسانی که دست رسی راحت به سرویس های اینترنتی‬ ‫ندارند رسانده اند‪.‬‬ ‫دوس��تی از ایران تماس داشت و می گفت تاکنون یازده بار‬ ‫این نش��ریه را با چاپ گر منتشر و صحافی کرده است و در‬ ‫اختیار دوستانش قرار داده است‪.‬‬ ‫آن چ��ه در هر پانزده روز منتش��ر می ش��ود در واقع چکیده‬ ‫محصول تالش پانزده روز روزنامه نگارانی است که در رادیو‬ ‫کوچه تالش می کنند‪ .‬سعی شده است در این نشریه پانزده‬ ‫روزه مطل��ب های متنوعی از بخش‪-‬های مختلف س��ایت‬ ‫انتخاب ش��ود و در اختیار شما قرار گیرد‪ .‬البته بی شک اگر‬ ‫قرار می بود تمامی مطلب ها منتش��ر شود حجم این مجله‬ ‫بسیار زیاد می شد که هم از حوصله خواننده خارج بود و هم‬ ‫امکان چاپ آن با چاپ گر های رو میزی سخت تر می شد‪.‬‬ ‫لذا س��عی می کنیم در همین حدود هشتاد صفحه نشریه را‬ ‫حفظ کنیم‪ .‬نظرهای مختلفی از بدو انتشار به ما رسیده است‬ ‫که س��عی کرده ایم آن ها را اعمال کنیم‪ .‬امیدوار هس��تیم‬ ‫که با نزدیک تر ش��دن به سلیقه شما بتوانیم ارتباط مان را‬ ‫حفظ کنیم‪ .‬چند مورد را دوس��تان در نظر داش��ته باشند‪ .‬ما‬ ‫برای ایجاد فضای اطالع رس��انی گروه گوگلی آن را فراهم‬ ‫کردیم که از این ش��ماره برای اعضای گروه نیز ارسال می‬ ‫شود‪ .‬خوب است برای جلوگیری از عدم دسترسی به جهت‬ ‫فیلترینگ عضو این گروه ش��وید تا هر پانزده روز نسخه پی‬ ‫دی اف برای تان ارسال شود‪ .‬ضمن آن که در صورت تماس‬ ‫با ایمیل تماس رادیو کوچه می توانید درخواس��ت اشتراک‬ ‫بدهید تا در لیست مشترکین قرار بگیرید‪ .‬روزهای پیش رو‬ ‫که هم چنان بر حجم فش��ار ها بر سرویس های مبتنی بر‬ ‫وب افزوده می شود‪ ،‬مجله کوچه راهی مناسب برای اطالع‬ ‫رسانی و ارتباط است‪ .‬شماره سوم نشریه «کوچه» در اختیار‬ ‫شماست‪ .‬ما را از نظر های خوب تان بی نصیب مگذارید‪.‬‬

‫گزیدهی خبرها‬

‫فرمانده ناوگروه نجات‌دهنده ماهی‌گیران ایرانی‪:‬‬

‫بدون توجه به ملیت‪ ،‬به افراد کمک کنیم‬ ‫آدمیرال کرگ فالر‪ ،‬فرمانده ناوگروه ناو هواپیمابر استینس که‬ ‫یکی از ناوشکن‌های آن روز پنج‌شنبه یک کشتی ماهی‌گیری‬ ‫ایرانی و سرنش��ینان آن را از اسارت دزدان دریایی آزاد کرده‬ ‫تو‌گوییی اختصاصی جزییات ماجرا را توضیح داد‪.‬‬ ‫بود‪ ،‬در گف ‌‬ ‫به گزارش بی‌بی‌سی‪ ،‬آقای فالر اظهار داشت‪« :‬ما در شمال‬ ‫دری��ای عرب در حال ماموری��ت بودیم که پیغامی را از یک‬ ‫شناور موتوری دریافت کردیم‪ .‬فرمانده این شناور باری که از‬ ‫بندر عباس حرکت کرده بود اطالع داد که هدف حمله دزدان‬ ‫دریایی قرار گرفته است‪ ».‬او گفت که «یکی از هلیکوپترهای‬ ‫نیروهای دریایی آمریکا فورن مامور بررس��ی وضعیت شد و‬ ‫دریافت که کش��تی مذکور واقعن هدف دزدان دریایی قرار‬ ‫گرفته است‪».‬‬ ‫آق��ای فال��ر اف��زود‪« :‬دزدان دریایی متوجه نزدیک ش��دن‬ ‫هلیکوپتر شدند و فرار کردند‪ ،‬اما با تعقیب این دزدان دریایی‬ ‫متوجه ش��ناور دیگری ش��دیم که متعلق ب��ه ماهی‌گیریان‬ ‫ایرانی بود‪ ».‬به گفت��ه او‪ ،‬در این هنگام یکی از رزم ناوهای‬ ‫مجموعه برای بررس��ی به منطقه اعزام ش��د و فرمانده این‬

‫کش��تی در بررس��ی‌های خود به این نتیجه رسید که خدمه‬ ‫کش��تی ماهی‌گیری ایرانی توس��ط دزدان دریایی گروگان‬ ‫گرفته شده‌اند‪ .‬آدمیرال فالر بیان داشت‪« :‬فرمانده این کشتی‬ ‫گروهی از تفنگ‌داران خود را برای تفتیش این کشتی اعزام‬ ‫کرد‪ .‬دزدان دریایی بدون مقاومت تسلیم شدند و ماهی‌گیران‬ ‫ایرانی از این‌که آزادی خود را باز یافته بودند به ش��دت ابراز‬ ‫خوشحالی کردند‪ ».‬او افزود‪« :‬ما با ماهی‌گیران ایرانی احساس‬ ‫هم‌دردی داشتیم همان‌طوری که با هر کس دیگری که در‬ ‫دریا به کمک نیاز داشته باشد احساس هم‌دردی می کنیم‪.‬‬ ‫این یکی از ارزش‌های ما آمریکایی‌هاست و بسیار خوش‌حال‬ ‫بودیم که توانس��تیم به این ماهی‌گیران کمک کنیم و آن‌ها‬ ‫هم البته از دریافت این کمک خوشحال بودند‪».‬‬ ‫آق��ای فال��ر توضی��ح داد ک��ه دریان��وردان آمریکایی برای‬ ‫ماهی‌گیران ایرانی غذا‪ ،‬آب‪ ،‬سوخت و خدمات پزشکی فراهم‬ ‫کردند تا امکان بازگش��ت آن‌ها به ایران فراهم شود‪ ،‬چرا که‬ ‫بعضی از آن‌ها زخم‌های سطحی داشتند که احتیاج به مداوا‬ ‫داش��ت‪ ».‬فرمانده آمریکایی گفت‪« :‬یکی از ماموریت‌های‬

‫نیروی دریایی آمریکا تامین امنیت آب‌های بین‌المللی است‬ ‫و ما در این نقطه از دنیا همواره برای مقابله با دزدان دریایی‬ ‫آماده‌ای��م و نیروهای خود را برای ای��ن کار آموزش داده‌ایم‪.‬‬ ‫در این مورد به خصوص هم خیلی خوشحالیم که در جایی‬ ‫بودیم که توانستیم به این کشتی کمک کنیم‪».‬‬ ‫او تأکی��د کرد که نیروی دریای��ی آمریکا به هر کس که به‬ ‫کمک نیاز داشته باشد‪ ،‬فارغ از این که اهل کدام کشور است‬ ‫با حفظ احترام کمک می‌کند‪ .‬آقای فالر با اشاره به استقبال‬ ‫ایران از اقدام نیروی دریایی آمریکا در آزاد کردن ماهی‌گیران‬ ‫ایرانی‪ ،‬گفت‪« :‬خوشحالیم که ایران واکنش مثبتی نشان داده‬ ‫اس��ت‪ .‬ما به ماموریت خود با حفظ اصول حرفه‌ای و احترام‬ ‫به حقوق بشر ادامه می‌دهیم و امنیت عبور و مرور کاالها را‬ ‫تامین می‌کنیم‪ .‬کاالهایی که برای کشورها اهمیتی حیاتی‬ ‫دارند‪ ».‬پیش‌تر رامین مهمانپرست‪ ،‬سخن‌گوی وزارت امور‬ ‫خارجه ای��ران اقدام نیروی دریایی آمری��کا برای نجات ‪۱۳‬‬ ‫سرنشین یک کش��تی ماهی‌گری ایرانی در دریای عرب را‬ ‫اقدامی «انسان‌دوستانه و مثبت» توصیف کرده بود‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫پس از کاهش نگرانی‌های رییس جمهوری آمریکا‪:‬‬

‫اوباما قانون تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرد‬

‫باراک اوباما‪ ،‬رییس جمه��وری آمریکا قانون جدید بودجه‬ ‫دفاعی ای��االت متحده را امضا کرده که ش��امل تش��دید‬ ‫تحریم‌های ایران‪ ،‬از جمله مجازات شرکت‌ها و موسسه‌های‬ ‫طرف معامله با بانک مرکزی جمهوری اسالمی است‪.‬‬ ‫این قانون دست‌رسی شرکت‌های خارجی طرف معامله با‬ ‫بان��ک مرکزی ایران را به نظام مال��ی ایاالت متحده منع‬ ‫می‌کند و درآمدهای نفتی این کش��ور را ه��دف قرار داده‬ ‫اس��ت‪ .‬قانون بودجه دفاعی ‪ ۶۶۲‬میلیارد دالری آمریکا که‬ ‫در نیمه دس��امبر در مجالس نمایندگان و س��نا به تصویب‬ ‫رسید‪ ،‬ش��امل متمم‌هایی مانند تش��دید تحریم‌های مالی‬ ‫جمهوری اسالمی است که گنجانده شدن آن در این قانون‬

‫جنج��ال برانگیز بود‪ .‬اجازه بازداش��ت نامح��دود مظنونان‬ ‫به تروریس��م و تعلیق بخش��ی از کمک نظامی آمریکا به‬ ‫پاکستان از جمله آن‌هاست‪ .‬آقای اوباما هنگام امضای این‬ ‫قان��ون بر نگرانی خود از بخش‌هایی از این قانون از جمله‬ ‫متمم مربوط به بازداشت مظنونان به تروریسم تاکید کرد‪.‬‬ ‫باراک اوباما گفت‪« :‬در حقیقت پشتیبانی من از این قانون‬ ‫به معنی موافقت با همه موارد مطرح شده در آن نیست‪».‬‬ ‫کاخ س��فید پیش‌تر نگرانی خ��ود را از تبعات تحریم بانک‬ ‫مرکزی جمهوری اس�لامی به اط�لاع نمایندگان کنگره‬ ‫رسانده بود‪.‬‬ ‫دولت باراک اوباما نگران اعمال فشار بر بعضی از متحدان‬

‫آمریکا و وارد شدن شوک به بازار جهانی نفت بود‪.‬‬ ‫ام��ا نماین��دگان کنگره با در نظر گرفتن تمهیداتی س��عی‬ ‫کردند نگرانی کاخ سفید را کاهش دهند‪.‬‬ ‫ویکتوریا نوالند‪ ،‬س��خن‌گوی وزارت خارجه ایاالت متحده‬ ‫گفته بود محدویت‌های جدید به گونه‌ای اعمال می‌ش��ود‬ ‫که «حداکثر فشار را بر این کشور و حداقل مشکل را برای‬ ‫دوستان و متحدان آمریکا» ایجاد کند‪.‬‬ ‫آمری��کا ایران را متهم می‌کند که برنامه اتمی این کش��ور‬ ‫دارای ماهیت نظامی اس��ت و پس از انتش��ار گزارش تازه‬ ‫آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فشار خود را برای این کشور‬ ‫افزایش داده است‪.‬‬

‫در پی خرید و فروش بنزین‪:‬‬

‫اثبات تخلف ‪ ۴‬هزار میلیارد تومانی دولت درمجلس‬

‫به گزارش رس��انه‌های داخلی ایران‪ ،‬کمیس��یون اصل ‪۹۰‬‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬روز یک‌شنبه‪ 1 ،‬ژانویه‪ ،‬تخلف ‪۴۳‬‬ ‫هزار میلیارد ریالی دولت این کشور در واردات و فروش بنزین‬ ‫را محرز اعالم کرده اس��ت‪ .‬به گزارش خانه ملت‪ ،‬غالمرضا‬ ‫اسداللهی عضو کمیسیون اصل ‪ ۹۰‬مجلس شورای با اشاره‬ ‫به بررسی گزارش دیوان محاسبات کشور درباره یک تخلف‬ ‫دولت اظهار داشت‪« :‬اخیرن دیوان محاسبات گزارشی را به‬ ‫کمیس��یون ارایه داده بود که بر اس��اس آن‪ ،‬دولت در بودجه‬ ‫‪ ۸۸‬ممنوعیتی داش��ت و نمی‌توانس��ت از بودجه کل کشور‬ ‫و هیچ منبع دیگری ب��رای واردات بنزین هزینه کند‪ ».‬وی‬ ‫در همین زمینه افزود‪« :‬بر اس��اس قانون بودجه س��ال ‪،۸۸‬‬ ‫دولت نباید بنزین تولید داخل کش��ور را به صورت یارانه‌ای‬ ‫‪4‬‬

‫بین مردم توزیع کند اما عال‌رغم این تاکید قانون‌گذار‪ ،‬دولت‬ ‫از محل صادرات نفت‪ ،‬بنزین به کش��ور وارد کرده و در این‬ ‫راستا مرتکب ‪ ۲‬تخلف شده است‪ .‬عضو کمیسیون اصل ‪۹۰‬‬ ‫مجل��س تصریح کرد‪« :‬تخل��ف اول این بود که دولت نباید‬ ‫بنزین را به ص��ورت یارانه‌ای وارد می‌کرد و تخلف دوم هم‬ ‫این بود که دولت بای��د مابه ازای نفت صادراتی را به خزانه‬ ‫واریز می‌کرد که این اقدام را هم انجام نداد‪ ».‬اسداللهی اضافه‬ ‫ک��رد‪« :‬دولت از محل فروش بنزین یارانه‌ای به مردم حدود‬ ‫‪ ۷‬هزار میلیارد ریال به خزانه واریز کرده است‪ ،‬اما باید رقمی‬ ‫معادل ‪ ۵۰‬هزار میلیارد ریال به خزانه واریز می‌کرد‪ ».‬وی در‬ ‫ادامه این گفت‌وگو خاطرنشان کرد‪« :‬بر همین اساس دولت‬ ‫رقمی حدود ‪ ۴۳‬هزار میلیارد ریال را از محل واردات بنزین و‬

‫صادرات نفت به خزانه واریز نکرده است‪».‬این در حالی است‬ ‫که محمود احمدی‌نژاد‪ ،‬رییس جمهوری اس�لامی‪ ،‬بارها در‬ ‫مصاحب ‌ه با رس��انه‌های داخل��ی و خارجی دولت نهم و دهم‬ ‫را از «پاک‌ترین» دولت‌ها پس از انقالب اس�لامی معرفی‬ ‫کرده که از سوی برخی نمایندگان مجلس شورای اسالمی‬ ‫مورد انتقاد قرار گرفته است‪ .‬احمدی‌نژاد پیش‌تر تاکید کرده‬ ‫بود‪« :‬اتهاماتی مانند فس��اد مالی علیه دولت پیش از آن‌که‬ ‫موضوعی قضایی باشد‪ ،‬بیش‌تر اقدامی سیاسی و ژورنالیستی‬ ‫اس��ت‪ ».‬رییس دولت دهم هم‌چنین اظهار داش��ت‪« :‬تمام‬ ‫گزارش‌های تخلف دولت که در حال حاضر در مجلس و قوه‬ ‫قضاییه مورد بررسی قرار می‌گیرد تهمت و به نوعی متاثر از‬ ‫«دموکراسی غربی» است‪».‬‬

‫ایران‪ :‬در صورت تحریم نفت‪ ،‬چین مشتری دایم ما خواهد بود‪:‬‬

‫توافق اولیه اتحادیه اروپا برای‬ ‫تحریم نفت ایران‬

‫بر اساس گزارش‌های منتشر شده از بروکسل‪ ،‬دیپلمات‌های‬ ‫اروپای��ی در جریان مذاکرات خ��ود اعالم کردند توافق اولیه‬ ‫برای اعمال تحریم نفت ایران به دست آمده و در حال حاضر‬ ‫بحث و بررس��ی برای این که از چه زمانی این تحریم‌ها به‬ ‫اجرا گذاش��ته شود‪ ،‬در جریان اس��ت‪ .‬به گزارش خبرگزاری‬ ‫فرانسه‪ ،‬دیپلمات‌های اگاه از این مذاکرات روز چهارشنبه‪4 ،‬‬ ‫ژانویه‪ ،‬گفتند‪« :‬توافق اولیه برای این کار به دست آمده ولی‬ ‫هنوز خیلی کارها مانده که انجام شود‪ .‬از جمله این که از چه‬ ‫زمانی و با چه شکلی دستور اجرایی آن اعالم شود از این رو‬ ‫هنوز کارهای زیادی مانده و تالش می‌کنیم تا آخر ماه ژانویه‪،‬‬ ‫ماه جاری میالدی که وزیران خارجه جلس��ه دارند‪ ،‬به طرح‬ ‫نهایی برسیم‪ ».‬از سویی دیگر‪ ،‬در واکنش به احتمال تحریم‬ ‫نفت ایران از س��وی اتحادیه اروپا‪ ،‬به��ای نفت در بازارهای‬ ‫جهانی افزایش داشته و بهای نفت برنت دو دالر در هر بشکه‬ ‫باالتر رفت و به حدود ‪ ۱۱۳‬دالر در هر بشکه رسید‪.‬‬

‫یک مقام جمهوری اس�لامی در واکنش به این خبر اظهار‬ ‫داشت که ایران هیچ مشکلی ندارد و می‌تواند نفت خام خود‬ ‫را به دیگر کش��ورها از جمله چین بفروشد و از بابت تحریم‬ ‫اروپا ضرری متوجه ایران نخواهد ش��د‪ .‬یک کارشناس امور‬ ‫انرژی در همین رابطه اعالم کرد‪«:‬تحریم احتمالی نفت ایران‬ ‫از س��وی اتحادیه اروپا برای هند‪ ،‬چین و دیگر کش��ورهای‬ ‫آس��یایی که مشتری نفت ایران است پر سودتر می‌شود چرا‬ ‫که این کش��ورها می‌توانند نفت ای��ران را با قیمت کم‌تری‬ ‫خریداری کنند‪ ».‬این در حالی اس��ت ک��ه در روزهای اخیر‬ ‫میزان فش��ار بین‌المللی بر تحریم‌های ایران افزایش یافته‬ ‫و این موضوع باعث واکنش مقام‌های جمهوری اس�لامی‬ ‫و تهدید به مس��دود کردن تنگه هرمز ش��ده که یک سوم‬ ‫نف��ت صادراتی به دنیا از این تنگه عبور می‌کند‪ .‬از س��ویی‬ ‫دیگ��ر ناوگان پنجم دریایی ارتش آمریکا نیز اعالم کرد که‬ ‫رفت‌وآمد در این تنگه بدون مشکل ادامه خواهد داشت‪.‬‬

‫آژانس بین المللی انرژی اتمی ‪:‬‬

‫غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات‬ ‫زیرزمینی ایران آغاز شد‬

‫آژانس بین المللی انرژی اتمی طی گزارشی روز دوشنبه‪9 ،‬‬ ‫ژانویه‪ ،‬تایید کرد که ایران غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات‬ ‫زیرزمینی فردو را آغاز کرده است‪ .‬جیل تودور‪ ،‬سخن‌گوی‬ ‫آژانس در بیانیه‌ای اع�لام کرد‪« :‬آژانس بین‌المللی انرژی‬ ‫اتم��ی می‌تواند تایید کند که ایران تولید اورانیوم با غلظت‬ ‫‪ ۲۰‬درصد را در تاسیس��ات غنی‌س��ازی فردو شروع کرده‬ ‫اس��ت‪ ».‬او افزود‪« :‬تمام مواد هس��ته ای در این تاسیسات‬ ‫تحت مهار و نظارت آژانس است‪ ».‬در اولین واکنش به این‬

‫خبر‪ ،‬آمریکا اع�لام کرد که این تصمیم ایران‪ ،‬روند نقض‬ ‫تعهدات بین‌المللی مصوب در قطع‌نامه‌های شورای امنیت‬ ‫سازمان ملل را «بیش‌تر تش��دید» می‌کند‪ .‬از سال ‪۲۰۰۵‬‬ ‫شش قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل از ایران خواسته‬ ‫اس��ت که غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند‪ .‬یک دیپلمات‬ ‫اروپایی در همین رابطه اعالم کرد که آغاز غنی‌س��ازی در‬ ‫ایران نش��ان می‌دهد «که این کشور قطع‌نامه‌های شورای‬ ‫امنیت را کاملن نادیده گرفته است‪».‬‬

‫امیر قطر‪ :‬اعزام نیروی نظامی برای پایان دادن‬ ‫به خشونت در سوریه‬

‫روز شنبه‪ 14 ،‬ژانویه‪ ،‬امیر قطر‪ ،‬شیخ حمد بن‌خلیفه آل‌‌ثانی‪،‬‬ ‫از احتمال اعزام نیروی نظامی به سوریه خبر داده است‪ .‬این‬ ‫در حالی است که سازمان ملل متحد گفته است که دست‌کم‬ ‫‪ 5000‬تن بر اثر حمله ارتش سوریه به تظاهرکنندگان کشته‬ ‫ش��ده‌اند‪ .‬به گزارش الجزیره‪ ،‬ش��ی ‌خ حمد که ریاست کمیته‬ ‫بررس��ی وضعیت سوریه در اتحادیه عرب را بر عهده دارد در‬ ‫یک مصاحبه اعالم کرد که با افزایش درگیری‌ها در کش��ور‬ ‫س��وریه و ادامه سرکوب معترضان توسط ارتش این کشور‪،‬‬ ‫الزم به است که این اتحادیه برای پایان دادن به خشونت‌ها‬ ‫تعدادی نیروی نظامی به س��وریه اع��زام کند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که بر اساس آخرین گزارش‌ها از منابع حقوق بشری در‬

‫سوریه‪ ،‬در درگیری‌های روز جمعه که پس از برگزاری نماز‬ ‫این روز آغاز شد‪ ،‬دست‌کم ‪ 26‬تن کشته شده‌اند‪ .‬معترضان‪،‬‬ ‫تظاه��رات روز گذش��ته را در حمایت از ارتش آزاد س��وریه‪،‬‬ ‫منس��وب به نظامیان جدا ش��ده از ارتش بش��ار اسد‪ ،‬برگزار‬ ‫کردند‪ .‬شی ‌خ حمد نخستین رهبر یک کشور عربی است که‬ ‫با ادامه اعتراض‌ها در سوریه علیه بشار اسد‪ ،‬رییس جمهوری‬ ‫این کشور‪ ،‬از دخالت خارجی علیه سوریه استقبال و حمایت‬ ‫کرده است‪ .‬وی تاکید کرد‪« :‬ما از ملت هر کشور که به دنبال‬ ‫آزادی و عزت است حمایت می‌کنیم‪ .‬این یک دخالت نیست‪،‬‬ ‫این حمایت از امنیت مردم یک کشور است و همه دنیا باید‬ ‫از این حرکت دفاع کنند‪».‬‬

‫از سوی دادگاه انقالب تهران صادر شد‪:‬‬

‫صدورحکمدادگاهفائزههاشمی‪،‬‬ ‫فرزندآیت‌الههاشمی‬

‫به گ��زارش رس��انه‌های داخلی ای��ران‪ ،‬روز سه‌ش��نبه‪3 ،‬‬ ‫ژانویه حکم دادگاه فائزه هاش��می‪ ،‬فرزند آیت‌اله هاش��می‬ ‫رفس��نجانی‪ ،‬از س��وی دادگاه انقالب اس�لامی تهران به‬ ‫ریاس��ت قاضی صلواتی به ریاحی وکیل وی ابالغ ش��ده‬ ‫است‪ .‬به گزارش مشرق‪ ،‬حکم دادگاه بدوی فائزه هاشمی‪،‬‬ ‫فرزند رییس مجمع تش��خیص مصلحت نظ��ام‪ ،‬امروز از‬ ‫سوی شعبه ‪ 15‬دادگاه انقالب اسالمی تهران ابالغ شد‪.‬‬ ‫بر اس��اس این گزارش فائزه هاش��می برابر حک��م دادگاه به‬ ‫جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام به ش��ش ماه حبس و ‪ 5‬سال‬ ‫محرومیت از فعالیت‌های سیاس��ی‌‪ ،‬فرهنگ��ی و مطبوعاتی‬ ‫محکوم شد‪ .‬چندی پیش جلسه محاکمه فائزه هاشمی در شعبه‬ ‫‪ 15‬دادگاه انقالب اسالمی به ریاست قاضی صلواتی تشکیل و‬ ‫وی به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام محاکمه شده بود‪.‬‬ ‫سخن‌گوی انجمن نظام صنفی رایانه‌ای ایران‪:‬‬

‫مسدودشدنارتباطاینترنت‬ ‫ایرانبااینترنتجهانی‬

‫به گزارش رس��انه‌‌های داخلی ایران‪ ،‬س��خن‌گوی انجمن‬ ‫نظام صنفی رایانه‌ای جمهوری اس�لامی‪ ،‬روز سه‌شنبه‪3 ،‬‬ ‫ژانوی��ه‪ ،‬از افتت��اح اینترنت ملی خبر داده و گفته اس��ت به‬ ‫زودی ارتباط ایران با اینترنت جهانی مسدود خواهد شد‪.‬‬ ‫به گزارش روزنامه‌روزگار‪ ،‬پیام کرباسی‪ ،‬سخن‌گوی انجمن‬ ‫نظام صنفی رایانه‌ای در گفت‌وگویی گفته است که به‌زودی‬ ‫شبکه‌ی اینترنت ملی (اینترانت) در ایران راه‌اندازی می‌شود‬ ‫و با افتتاح اینترنت ملی‪ ،‬ارتباطات اینترنتی ایران با اینترنت‬ ‫جهانی قطع خواهد شد‪ .‬کرباسی گفته است که با راه‌اندازی‬ ‫اینترنت ملی‪ ،‬س��رعت اینترنت کارب��ران تا دو مگابایت بر‬ ‫ثانیه افزایش خواهد یافت و تایید کرده است که دست‌رسی‬ ‫به برخی از وب‌سایت‌های جهانی مسدود خواهد شد‪ .‬یک‬ ‫عضو دیگ��ر انجمن نظام صنف��ی رایانه‌ای ک��ه از اعالم‬ ‫نامش خودداری کرد اعالم کرده که دلیل کندی و اخالل‬ ‫شبکه‌ی اینترنت در روزهای اخیر نیز تالش‌ها و آزمایش‌ها‬ ‫برای راه‌اندازی اینترنت ملی اس��ت‪ .‬این مقام مدعی شده‬ ‫اس��ت که اینترنت ملی تا دوهفته‌ی دیگر در کش��ور به‌راه‬ ‫خواهد افتد‪.‬‬ ‫پی��ش از این رضا تقی‌پور‪ ،‬وزیر ارتباط��ات و فن‌آوری نیز‬ ‫از راه‌ان��دازی اینترنت مل��ی خبر داده بود و گفته بود که در‬ ‫چنین طرحی‪ ،‬تمام س��ایت‌های غیراخالقی و ضداس�لام‬ ‫مسدود خواهند شد‪ .‬سازمان‌های مدافع آزادی بیان از جمله‬ ‫س��ازمان گزارش‌گران بدون م��رز‪ ،‬تالش‌های جمهوری‬ ‫اس�لامی برای راه‌ان��دازی اینترنت مل��ی را «طرحی علیه‬ ‫آزادی بیان و قوانین اینترنت جهانی» توصیف کرده‌اند‪ .‬به‬ ‫این اعتقاد این نهادها هدف جمهوری اس�لامی از این‌کار‬ ‫تشدید هرچه بیش‌تر سانسور و سرکوب کاربران اینترنتی و‬ ‫شهروند‪-‬خبرنگاران است‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫دادستانان مصر خواستار شدند‪:‬‬

‫درخواست حکم اعدام‬ ‫برای حسنی مبارک‬

‫دادستانان پرونده حسنی مبارک‪ ،‬رییس جمهوری پیشین‬ ‫مصر‪ ،‬روز پنج‌ش��نبه‪ 5 ،‬ژانویه‪ ،‬برای او در خواست صدور‬ ‫حکم اعدام کرده‌اند‪ .‬به گزارش سی‌ان‌ان‪ ،‬مصطفی خاطر‬ ‫یکی از دادس��تانان پرونده‪ ،‬گفته اس��ت که آقای مبارک‬ ‫مس��وول مستقیم قتل معترضان مخالف دولت در جریان‬ ‫اعتراض��ات مردمی اس��ت که در ماه فوری��ه (بهمن ماه)‬ ‫س��ال گذشته به س��قوط دولت او انجامید‪ .‬آقای خاطر در‬ ‫جمع‌بندی موضع دادستانی گفت که آقای مبارک مرتکب‬ ‫قتل عمد شده و باید با چوبه دار اعدام شود‪ .‬ادامه محاکمه‬ ‫آقای مبارک به دوشنبه آینده موکول شده است‪.‬‬

‫احتمال حمله تروریستی وجود دارد‪:‬‬

‫سه کشته و زخمی در انفجار‬ ‫مقابل دانش‌گاه عالمه در تهران‬

‫با رای دادگاه انقالب صورت گرفت‪،‬‬

‫حکم اعدام برای‬ ‫شهروند آمریکایی متهم‬ ‫به جاسوسی در ایران‬

‫روز دوش��نبه‪ 9 ،‬ژانوی��ه‪ ،‬دادگاه انق�لاب ته��ران‌‪ ،‬امی��ر‬ ‫میرزایی‌حکمتی‪ ،‬شهروند آمریکایی ایرانی‌تبار را در ارتباط‬ ‫با اتهام «جاسوسی برای آمریکا» با صدور حکمی محارب‬ ‫ش��ناخته و به اعدام محکوم کرده است‪ .‬حکم اعدام وی‬ ‫پس از صدور به وکیلش ابالغ شد‪.‬‬ ‫ب��ه گزارش فارس‪ ،‬ش��عبه ‪ ۱۵‬دادگاه انقالب به ریاس��ت‬ ‫قاض��ی صلواتی‪ ،‬وی را در م��ورد اتهام‌های «هم‌کاری با‬ ‫دولت متخاصم و عضویت در س��ازمان جاسوسی آمریکا‬ ‫و تالش برای متهم‌س��ازی ایران در تروریس��م» محارب‬ ‫شناخته اس��ت‪ .‬حکم دادگاه براساس گزارش‌های وزارت‬ ‫اطالعات و آن‌چه «اعترافات» متهم خوانده‪ ،‬صادر ش��ده‬ ‫اس��ت هر چند مقامات آمریکایی و خانواده امیر حکمتی‬ ‫اتهام ارتباط او با س��ازمان‌های اطالعاتی ایاالت متحده‬ ‫را به ش��دت تکذیب کرده و گفته‌اند که او برای دیدن‬ ‫خویش��اوندانش به ایران س��فر کرده بود‪ .‬تاکنون منابع‬ ‫رسمی جمهوری اسالمی صدور حکم اعدام و هم‌چنین‬ ‫اج��ازه تجدیدنظرخواه��ی را در م��ورد حک��م اعدام را‬ ‫گزارش نکرده‌اند‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫صبح روز چهارش��نبه‪ 11 ،‬ژانویه‪ ،‬انفج��ار مهیبی در مقابل‬ ‫دانش‌گاه عالمه طباطبایی در تهران رخ داده است‪.‬‬ ‫به گزارش خبرآنالین صبح امروز ساعت ‪ 8:20‬دقیقه بمبی‬ ‫در خودرویی مقابل درب دانش‌گاه عالمه طباطبایی منفجر‬ ‫شد که بر اساس انفجار بمب دو تن کشته و یک نفر زخمی‬ ‫ش��دند‪‌.‬این خودرو سه سرنشین داشته که دو نفر از آن‌ها به‬ ‫نام‌های مصطفی احمدی روشن و قشقایی کشته شده و یک‬ ‫نفر نیز زخمی شده‌اند‪.‬‬ ‫دانش‌گاه صنعتی شریف نیز با انتشار اطالعیه‌ای اعالم کرده‬ ‫که احمدی روش��ن فارغ التحصیل ‪ ۱۳۸۱‬رش��ته مهندسی‬ ‫شیمی دانشگاه صنعتی شریف و معاون بازرگانی سایت نطنز‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬یک منبع آگاه که خواس��ت نامش فاش نشود‬

‫درب��اره دومین جان‌باخته این حادثه گفت‪« :‬آقای قش��قایی‬ ‫یکی از مجروحان حادثه تروریس��تی و راننده آقای احمدی‬ ‫روشن به علت شدت جراحات در بیمارستان جان باخت‪».‬‬ ‫تاکنون هیچ گروهی مسوولیت این انفجار را برعهده نگرفته‬ ‫است‪ .‬به گفته برخی دانش‌جویان دانشکده عالمه که شاهد‬ ‫این حادثه بوده اند یک دس��ت‌گاه موتورسیکلت با دو سوار‬ ‫مقابل دانش��کده ارتباطات بمب دست‌سازی را به در سمت‬ ‫راس��ت جلوی اتومبیل حامل آقای احمدی روشن چسبانده‬ ‫و بعد از طی مس��افتی ح��دود ‪ 200‬ت��ا ‪ 300‬متر این بمب‬ ‫عم��ل کرده و باعث انفجار خودرو می‌ش��ود‪ .‬این انفجار در‬ ‫حالی رخ داد که فردا پنج‌ش��نبه دومین سال‌گرد جان‌باختن‬ ‫علی‌محمدی از دانش‌مندان هسته‌ای ایران است‪.‬‬

‫رییس اتاق بازرگانی جمهوری اسالمی و چین‪:‬‬

‫قحطیدرایرانتاششماهدیگر‬

‫اس��د‌اله عس��گر‌اوالدی ریی��س اتاق بازرگان��ی جمهوری‬ ‫اسالمی و چین با بیان این‌که تورم دی‌ماه با وجود نوسانات‬ ‫ن��رخ ارز ‪ 40‬درصد اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬ب��ا واردات دالر ‪1600‬‬ ‫تومان��ی و وضعیت فعل��ی تولید تا ‪ 6‬ماه دیگر در کش��ور‬ ‫قحطی داریم‪».‬‬ ‫به گزارش پانا‪ ،‬عسگراوالدی اظهار داشت‪« :‬قبل از اجرای‬ ‫قانون هدف‌مند کردن یارانه‌ها مطرح کردم که این کار باید‬ ‫انجام شود و اجرای آن جرات زیادی می‌خواهد‪».‬‬ ‫وی عن��وان ک��رد‪« :‬در همان زمان عنوان ک��ردم که اگر‬ ‫دول��ت نتواند ت��ورم را مهار کند‪ ،‬اج��رای قانون هدف‌مند‬ ‫کردن یارانه‌ها کار خطرناکی است‪ ».‬رییس اتاق بازرگانی‬ ‫ایران و چین تصری��ح کرد‪« :‬به‌دلیل این‌که در مرحله اول‬ ‫اجرای قانون نتوانس��تیم تورم را مهار کنیم‪ ،‬توفیق چندانی‬ ‫نداش��تیم و به همین دلیل به مش��کالتی در بخش تولید‬ ‫برخورد کرده‌ایم‪».‬‬ ‫او با بیان این‌که تورم آذر س��ال گذش��ته ‪ 9.8‬درصد بود و‬

‫افتخ��ار می‌کردیم که به تورم تک‌رقمی دس��ت یافته‌ایم‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬دو ماه پیش بانک مرکزی اعالم کرد که تورم ‪19.8‬‬ ‫درصد شده است‪ ،‬بنابراین در مهار تورم موفق نبوده‌ایم‪ ».‬او‬ ‫افزود همه پیش‌بینی‌ها این بود که حداکثر تورم ‪ 14‬درصد‬ ‫باش��د‪ ،‬اما هم اکنون نه‌تنها تورم ‪ 19.8‬درصد نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫ب��ه جز تحوالت ارزی ‪ 27‬درصد و با ارز ‪ 40‬درصد اس��ت‪.‬‬ ‫رییس ات��اق بازرگانی ایران و چین عنوان کرد‪« :‬در چنین‬ ‫شرایطی که تورم ‪ 40‬درصد است و بانک مرکزی هم آمار‬ ‫نمی‌دهد‪ ،‬مرحله دوم اجرای قانون هدف‌مند کردن یارانه‌ها‬ ‫به مصلحت نیست‪».‬‬ ‫عس��گراوالدی تصریح کرد‪« :‬به نظر می رسد با توجه به‬ ‫واردات کاال با دالر ‪ 1600‬تومانی و مش��کالت تولید در ‪6‬‬ ‫ماه آینده با کمبود بس��یاری از کاالها و قحطی در کش��ور‬ ‫مواجه خواهیم ش��د ک��ه برای تهیه آن‌ها یا باید متوس��ل‬ ‫به قاچاق ش��ویم و یا این‌که هزینه بس��یاری بابت قاچاق‬ ‫بپردازیم‪».‬‬

‫به دلیل بیماری روی داد ‪:‬‬

‫درگذشت ایرج گرگین‪،‬‬ ‫پیش‌کسوت رسانه‌های فارسی زبان‬

‫ایرج گرگین‪ ،‬روزنامه‌نگار باسابقه ایرانی و از مدیران پیشین‬ ‫تلویزیون ملی ایران‪ ،‬بر اثر بیماری‪ ،‬صبح جمعه‪ 13 ،‬ژانویه‪،‬‬ ‫ی درگذشته است‪.‬‬ ‫در آمریکا در سن ‪ ۷۷‬سالگ ‌‬ ‫ایرج گرگین از روز یک‌شنبه‪ ،‬اول ژانویه‪ ،‬در بیمارستانی در‬ ‫شهر «فیرفکس» ویرجینیا بستری شده بود‪.‬‬ ‫هم‌زمان با تحصیل در رش��ته ادبیات فارسی‪ ،‬کار حرفه‌ای‬ ‫مطبوعاتی را در دهه ‪ ۱۳۳۰‬در روزنامه کیهان ش��روع کرد‬ ‫و مدت کوتاهی نیز مدیرداخلی «کیهان فرهنگی» بود‪.‬‬ ‫در سال ‪ ۱۳۳۷‬برای نخستین بار‪ ،‬از سوی دولت امتحاناتی‬ ‫ب��رای اس��تخدام و تربیت تهیه‌کنن��ده و گوینده و مجری‬ ‫برنامه‌های رادیویی زیر نظر یک کارشناس برگزار شد‪۱۲ .‬‬ ‫تن از میان صدها شرکت‌کننده برای تهیه‌کنندگی انتخاب‬ ‫شدند که او هم جزو آنان بود‪.‬‬ ‫سپس به پیشنهاد اسداله پیمان که در آن زمان گوینده‌ای‬ ‫صاح��ب نام بود امتحان گویندگی داد تحت نظر کس��انی‬ ‫مانند تقی روحانی‪ -‬یکی از برجسته‌ترین گویندگان تاریخ‬ ‫رادیو در ایران‪ -‬به آموختن گویندگی پرداخت‪.‬‬ ‫از زمستان ‪ ۱۳۳۷‬کار در رادیو را به طور رسمی شروع کرد‪.‬‬ ‫در اوایل دهه ‪ ۱۳۴۰‬تاسیس «برنامه دوم – رادیو تهران»‬ ‫که سرپرس��تی و مس��وولیتش به او واگذار شد‪ ،‬به رادیو در‬ ‫ایران معنای تازه‌ای بخشید‪ .‬برای نخستین بار فرستنده‌ای‬ ‫به طور کامل به ط��رح مباحث فرهنگی و هنری و علمی‬ ‫و اقتص��ادی اختصاص یافت‪ .‬این رادیو به پای‌گاهی برای‬ ‫معرفی هنر و ادبیات جدید ایران‪ ،‬تاتر و موس��یقی جهان و‬

‫برخی مباحث تاریخی و اجتماعی تبدیل شد‪.‬‬ ‫چهره‌های فرهنگی و صاحب نامی مانند احمد شاملو‪ ،‬فروغ‬ ‫فرخ‌زاد‪ ،‬نادر نادرپور‪ ،‬س��یمین بهبهانی‪ ،‬مهدی اخوان‌ثالث‪،‬‬ ‫هوشنگ نهاوندی‪ ،‬فرخ غفاری‪ ،‬فریدون رهنما‪ ،‬محمدجعفر‬ ‫محج��وب‪ ،‬علی‌اصغرحاج س��ید جوادی‪ ،‬عبدال��ه توکل و‬ ‫گروهی دیگر از ش��اعران و نویسندگان و هنرمندان به‌نام‬ ‫در «برنام��ه دوم» حضور یافتند و گروهی از آنان نیز با آن‬ ‫به هم‌کاری پرداختند‪.‬‬ ‫با آغاز کار تلویزیون ملی به عنوان گوینده و گزارش‌گر به‬ ‫آن پیوست‪ .‬در طول سال‌های کار در تلویزیون سمت‌های‬ ‫ریاس��ت روابط عمومی و انتشارات‪ ،‬مدیریت خبر‪ ،‬مدیریت‬ ‫تولید را برعهده داشت‪ ،‬و مجله تماشا را نیز منتشر می‌کرد‪.‬‬ ‫از س��ال ‪ ۱۳۵۵‬و با تقس��یم تلویزیون ایران به دو شبکه‪،‬‬ ‫مدیریت ش��بکه دو به او واگذار ش��د‪ .‬به دنبال انقالب ‪۵۷‬‬ ‫و خ��روج از ایران رادیو امید را به عنوان یکی از نخس��تین‬ ‫رادیوهای مس��تقل و روزانه‌ی فارسی زبان در سال ‪۱۳۶۱‬‬ ‫در لس آنجلس تاس��یس کرد‪ .‬در سال ‪ ۱۳۷۷‬به پراگ نقل‬ ‫مکان ک��رد و به عنوان یکی از پایه‌گ��ذاران اصلی بخش‬ ‫فارس��ی رادیو اروپای آزاد ‪ /‬رادیو آزادی (که چند سال بعد‬ ‫تبدیل به رادیوفردا ش��د)‪ ،‬هم‌کاری خود را با این رادیو آغاز‬ ‫ک��رد و مس��وولیت محتوای این رادیو را بر عهده داش��ت‪.‬‬ ‫رادیو کوچ��ه مراتب هم‌دردی خود را به دلیل درگذش��ت‬ ‫ایرج گرگین‪ ،‬پیش‌کسوت رسانه‌های فارسی زبان به جامعه‬ ‫رسانه‌ای به خصوص دوستان رادیو فردا ابراز می‌دارد‪.‬‬

‫پس از مخالفت چین ‪:‬‬

‫عدماجرایتحریم‌های‬ ‫آمریکاعلیهایراناز‬ ‫سویترکیه‬ ‫مقام‌های کش��ور ترکیه‪ ،‬از واردکنندگان عمده نفت و گاز‬ ‫ایران‪ ،‬روز پنج‌ش��نبه‪ 12 ،‬ژانویه‪ ،‬مشارکت در تحریم‌های‬ ‫یک‌جانبه آمریکا علیه جمهوری اس�لامی را رد کردند و‬ ‫گفته‌اند که تنها به تحریم‌های سازمان ملل متحد پای‌بند‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫س��خن‌گوی وزارت خارج��ه ترکی��ه بع��د از دی��دار علی‬ ‫الریجانی‪ ،‬رییس مجلس ش��ورای اس�لامی که در آن‌جا‬ ‫به س��ر می‌برد و احمد داووداوغلو‪ ،‬وزیر خارجه ترکیه در‬ ‫آنکارا گفت که کشورش موارد تحریمی آمریکا را بررسی‬ ‫خواهد کرد‪« ،‬اما خود را متعهد به اعمال هیچ‌گونه تحریم‬ ‫دیگری نمی‌داند‪».‬‬ ‫آق��ای الریجانی روز چهارش��نبه ‪ ۱۱‬ژانویه برای دیدار با‬ ‫مقام‌های ترکیه وارد آنکارا‪ ،‬پایتخت این کشور شد‪.‬‬ ‫ترکی��ه ک��ه ح��دود ‪ ۳۰‬درصد از نف��ت خ��ود را از ایران‬ ‫خری��داری می‌کند‪ ،‬تا کنون در برابر درخواس��ت غربی‌ها‬ ‫برای مش��ارکت در تحریم‌ه��ای یک‌جانب��ه علیه ایران‬ ‫مقاومت کرده است‪.‬‬ ‫هدف از س��فر آقای الریجانی گس��ترش روابط دوجانبه‬ ‫اعالم شده‪ ،‬اما خبرگزاری‌های بین‌المللی به نقل از منابع‬ ‫دیپلماتیک خبر داده‌اند که موضوع پرونده هسته‌ای ایران‬ ‫از محورهای مذاکرات آقای الریجانی و مقام‌های ترکیه‬ ‫است‪.‬‬ ‫ی��ک هفته پیش وزی��ر خارجه ترکیه در س��فر به تهران‬ ‫آمادگی کش��ورش را برای میزبان��ی دور بعدی مذاکرات‬ ‫ای��ران و نمایندگان گروه ‪ ،1+5‬متش��کل از اعضای دایم‬ ‫ش��ورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان‪ ،‬درباره برنامه‬ ‫هسته‌ای ایران اعالم کرده بود‪.‬‬ ‫س��فر آقای الریجانی‪ ،‬دبیر پیشین ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی ای��ران به ترکیه در حالی انجام می‌ش��ود که تالش‬ ‫قدرت‌های غربی‪ ،‬برای افزایش فشارها بر ایران و اعمال‬ ‫تحریم‌های نفتی علیه این کشور شدت یافته است‪.‬‬ ‫هم‌زم��ان دولت ژاپ��ن در واکنش به درخواس��ت آمریکا‬ ‫برای تحریم نفتی جمهوری اسالمی ایران اعالم کرد که‬ ‫واردات نفتی خود را از ایران کاهش می‌دهد‪ .‬این خبر بعد‬ ‫از دیدار تیموتی گایتنر‪ ،‬وزیر خزانه‌داری آمریکا با همتای‬ ‫ژاپنی او در توکیو اعالم شد‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫هشدار مستقیم اوباما به رهبر جمهوری اسالمی‪:‬‬

‫بستنتنگههرمزعبورازخطقرمزاست‬

‫روز جمعه‪ 13 ،‬ژانویه‪ ،‬رییس جمهوری آمریکا با ارسال پیامی‬ ‫محرمانه نسبت به پیامد بستن تنگه هرمز به آیت‌اله خامنه‌ای‪،‬‬ ‫رهبر جمهوری اسالمی هشدار داده است‪ .‬باراک اوباما چنین‬ ‫اقدامی را عبور از «خط قرمز» توصیف کرده است‪.‬‬ ‫به گزارش نیویورک تایمز‪ ،‬تنش میان جمهوری اس�لامی‬ ‫ایران و ایاالت متحده وارد مرحله‌ی جدیدی شده است‪.‬‬ ‫ب��ه گفته از یکی از نمایندگان دولت آمریکا که نامش فاش‬ ‫نشده‪ ،‬رییس جمهوری ایاالت متحده در پیامی که از طریق‬ ‫کانال‌های محرمانه به دست آیت‌اله خامنه‌ای رسیده‪ ،‬نسبت‬ ‫به تهدیدهای ایران در مورد بستن تنگه‌ی هرمز به او هشدار‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫باراک اوبام��ا در این پیام هرگونه اختالل در مس��یر انتقال‬ ‫س��وخت از طریق تنگه هرمز را اقدامی تحریک‌آمیز عنوان‬

‫ک��رده که با واکنش واش��ینگتن روبه‌رو خواهد ش��د‪ .‬ژنرال‬ ‫مارتین دمپسی‪ ،‬رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا چند روز‬ ‫پیش گفت این کش��ور آمادگی دارد در صورت بس��ته شدن‬ ‫تنگه هرمز این گذرگاه مهم آبی را مجدد باز کند‪ .‬ناظران این‬ ‫سخنان را به عنوان تهدید تهران به عملیات متقابل نظامی‬ ‫تعبیر کرده‌اند‪ .‬جمهوری اس�لامی خواس��تار خروج نیروی‬ ‫دریایی ایاالت متحده از آب‌های خلیج فارس و دریای عمان‬ ‫شده است‪ .‬به رغم هشدارهای تهران در مورد حضور ناوگان‬ ‫دریایی ایاالت متحده در منطقه‪ ،‬واشینگتن روز پنج‌شنبه ‪۱۲‬‬ ‫ژانویه از ورود ناو کارل وینس��ون ب��ه دریای عمان خبر داد‪.‬‬ ‫مقام‌های آمریکایی می‌گویند این ناو جای‌گزین ناو هواپیمابر‬ ‫جان استنیس ش��ده که خلیج پارس را در پایان ماه دسامبر‬ ‫ترک کرد و اعزام آن از قبل برنامه‌ریزی شده بود‪.‬‬

‫بنابر گزارش‌ها ناو هواپیمابر کارل وینس��ون با حدود هشتاد‬ ‫جنگنده و هلی‌کویتر روز دوشنبه‪ 9 ،‬ژانویه‪ ،‬به آب‌های دریای‬ ‫عمان رس��یده اس��ت‪ .‬ناو هواپیمابر آبراهام لینکن نیز که در‬ ‫اقیانوس هند مستقر بود در حال حرکت به سوی این منطقه‬ ‫است‪.‬‬ ‫هم‌زمان ب��ا این تحوالت وزارت دف��اع بریتانیا اعالم کرده‬ ‫که برای هم‌کاری ب��ا آمریکا و مقابله با هر تهدید احتمالی‬ ‫پیش‌رفته‌ترین و مجهزترین ناو جنگی خود را به سوی خلیج‬ ‫پارس فرستاده است‪.‬‬ ‫ن��او بریتانیایی اچ‪.‬ام‪.‬اس دارینگ‪ ،‬آب‌های این کش��ور را به‬ ‫مقصد خلیج پارس ترک کرده است‪ .‬این ناو پیش‌رفته‌ترین و‬ ‫جدیدترین ناو جنگی بریتانیا و یکی از مجهزترین شناورهای‬ ‫نظامی جهان محسوب می‌شود‪.‬‬

‫در نتیجه یک حمله انتحاری روی داد ‪:‬‬

‫کشته و زخمی شدن نزدیک به‪ ۲۰۰‬زائر شیعه در بصره‬

‫بر اساس گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های خارجی‪ ،‬روز‬ ‫شنبه‪ 14 ،‬ژانویه‪ ،‬بر اثر یک حمله انتحاری در جنوب شرقی‬ ‫عراق دس��ت‌کم ‪ 53‬زائر شیعه کشته و ‪ 137‬نفر نیز زخمی‬ ‫ش��ده‌اند‪ .‬به گزارش الجزیره‪ ،‬بر اثر حمله انتحاری که گفته‬ ‫می‌شود از سوری گروه شبه‌نظامی القاعده در عراق صورت‬ ‫گرفته در شهر بصره زائران شیعه را مورد هدف قرار داده که‬ ‫بر اساس آن دست‌کم ‪ 190‬تن کشته و مجروح شدند‪.‬‬ ‫حمله‌کننده انتحاری که لباس مبدل یک افسر پلیس را به تن‬ ‫‪8‬‬

‫کرده بود پس از عبور تعدادی از زائران ش��یعه از یک ایس ‌‬ ‫ت‬ ‫بازرسی به میان آن‌ها رفته و خود را منفجر کرد‪ .‬این زائران‬ ‫برای برگزاری مراس��م مذهبی عازم یک مسجد در منطقه‬ ‫الزبیر در غرب بصره بودند‪ .‬این در حالی است که در هفته‌های‬ ‫اخی��ر تعداد بمب‌گذاری و عملیات‌های انتحاری در عراق به‬ ‫خصوص مناطق شیعه‌نشین افزایش یافته که تاکنون بیش‌از‬ ‫یک‌صدو س��ی تن کشته و صدها نفر نیز زخمی شده‌اند‪ .‬به‬ ‫گفته برخی کارشناس��ان‪ ،‬پس از صدور حکم بازداشت برای‬

‫ق الهاش��می معاون سنی‌مذهب رییس جمهوری عراق‬ ‫طار ‌‬ ‫با شکایت نوری المالکی نخس��ت وزیر این کشور به اتهام‬ ‫ش��رکت داشتن در عملیات‌های تروریستی در عراق تنش و‬ ‫درگیری مذهبی در این کشور افزایش یافته است‪.‬‬ ‫طارق الهاش��می پیش‌تر عنوان کرده بود که نوری المالکی‬ ‫شیعه مذهب می‌خواهد کنترل کلیه امور را در این کشور به‬ ‫دس��ت گیرد و این همان روش صدام حسین در آغاز دوران‬ ‫حکومت در عراق بوده است‪.‬‬

‫نماینده اصول‌گرای مجلس ‪:‬‬

‫هرکسمی‌تواندنظربدهدحتاخالفنظررهبر‬

‫عل��ی مطه��ری و حمیدرض��ا کاتوزی��ان‪ ،‬دو نماین��ده‬ ‫اصول‌گرای مجلس ش��ورای اسالمی و از منتقدان دولت‬ ‫به رد صالحیتشان برای شرکت در انتخابات مجلس این‬ ‫کش��ور توس��ط هیت‌های اجرایی وزارت کشور اعتراض‬ ‫کرده‌اند‪.‬‬ ‫هفته گذشته هیت‌های اجرایی در نخستین مرحله بررسی‬ ‫صالحیت نامزدهای نمایندگی دوره بعدی مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬صالحیت تعداد زیادی از نمایندگان منتقد فعلی‬ ‫مجلس را رد کرده‌اند‪.‬‬ ‫علی مطهری در نامه‌ای به وزارت کشور دالیل اعالم‌شده‬ ‫برای رد صالحیت خود از جمله عدم اعتقاد و التزام عملی‬ ‫به اسالم و عدم وفاداری به والیت فقیه را رد کرده است‪.‬‬ ‫او در بند مربوط به «عدم اعتقاد به اس�لام» نوشته است‪:‬‬ ‫«وارد نیس��ت زیرا‪ :‬اش��هد ان ال اله اال اهلل و اش��هد ان‬ ‫محمدا رسول اهلل و اشهد ان علی ولی اهلل‪».‬‬ ‫علی مطه��ری هم‌چنین دلیل «عدم وف��اداری به قانون‬ ‫اساس��ی» را وارد ندانسته و نوشته‪« :‬مگر این که مقصود‬ ‫برخ��ی اصول قانون اساس��ی باش��د که کلن در کش��ور‬ ‫فراموش ش��ده و وفاداری به آن وجود ندارد‪ ،‬مانند برخی‬

‫اصول فصل س��وم قانون اساسی که مش��تمل بر حقوق‬ ‫ملت اس��ت‪ ».‬آقای مطهری عدم وفاداری خود به والیت‬ ‫فقی��ه را نیز رد کرده و نوش��ته اس��ت که برداش��ت او از‬ ‫اص��ل والیت فقیه این اس��ت که «در اح��کام حکومتی‬ ‫باید اطاعت محض باش��د اما در س��ایر امور هر کس آزاد‬ ‫اس��ت که نظر خود را ابراز کند ه��ر چند که مخالف نظر‬ ‫رهبر باش��د‪ ».‬او در نامه خود با استناد به سخنان آیت‌اله‬ ‫خامنه‌ای نوش��ته «ولی فقیه‪ ،‬انتقادپذیر و در مقابل مردم‬ ‫پاسخ‌گوست» و «از برداش��ت غلط برخی دوستان نادان‬ ‫انقالب» از مفهوم والیت فقیه انتقاد کرده است‪.‬‬ ‫ای��ن نماینده اصول‌گرای مجلس که از منتقدان عمل‌کرد‬ ‫دول��ت محمود احمدی‌نژاد اس��ت‪ ،‬در بخ��ش دیگری از‬ ‫نامه‌اش نوش��ته اس��ت‪« :‬البت��ه وفاداری و الت��زام عملی‬ ‫این‌جانب به اصل والیت فقیه به آن ش��دت نیس��ت که‬ ‫یازده روز در مقابل حکم ابقای وزیر اطالعات مقاومت و‬ ‫خانه‌نشینی کنم‪».‬‬ ‫اش��اره آقای مطهری در این بخ��ش از نامه به غیبت ‪۱۱‬‬ ‫روزه محمود احمدی‌ن��ژاد بعد از مخالفت رهبر جمهوری‬ ‫اسالمی با استعفای وزیر اطالعات است‪.‬‬

‫علی مطهری در انتهای نامه خود روش هیت‌های اجرایی‬ ‫در تایی��د صالحیت‌ه��ا را یادآور «نوع برخورد کلیس��ای‬ ‫کاتولیک در قرون وس��طی با مردم» دانسته که به نوشته‬ ‫او «منجر به روی‌گردانی مردم اروپا از دین و ایمان شد‪».‬‬ ‫حمیدرض��ا کاتوزی��ان‪ ،‬علیرضا محجوب‪ ،‬علی عباس��پور‬ ‫تهران��ی‪ ،‬فاطمه آجر‌لو‪ ،‬عباس��علی‌ ن��ورا‪ ،‬پیمان فروزش‪،‬‬ ‫قدرت‌ال��ه علیخان��ی و داری��وش قنب��ری از جمل��ه رد‬ ‫صالحیت‌شدگان هستند‪.‬‬ ‫آقای کاتوزیان گفته است که در ابتدا قصد کناره‌گیری از‬ ‫حضور در انتخابات مجلس نهم را داشته‪ ،‬اما با درخواست‬ ‫عل��ی الریجانی‪ ،‬رییس مجلس به رد ش��دن صالحیتش‬ ‫توسط هیت‌های اجرایی اعتراض کرده است‪.‬‬ ‫آق��ای کاتوزیان ک��ه از نماین��دگان اصول‌گرای مجلس‬ ‫است‪ ،‬روی‌کرد دولت در رد صالحیت‌ها را «تنگ‌نظرانه»‬ ‫خوانده و «پی‌گیری مسایل بعد از انتخابات ‪ »۸۸‬را دلیل‬ ‫رد صالحیت ش��دنش دانس��ته اس��ت‪ .‬آقای کاتوزیان از‬ ‫اعضای کمیته تحقیقی بود که مجلس برای رسیدگی به‬ ‫حوادث و اعتراض‌های بعد از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۸‬در ایران تشکیل داد‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫سیاست‬

‫گفت‌و‌گو ‪:‬‬

‫نگران سرنوشت وطن باشید!‬

‫ی بی‌کفایتی از خود نشان خواهند داد؟‬ ‫سیاسی ایران ‌‬ ‫ی برای حفاظت از خود‬ ‫ی به حفاظت خارج ‌‬ ‫م��ن هیچ وقت متک ‌‬ ‫نبوده‌ام‪ ،‬اما آن‌ها به عنوان یک دولت‪ ،‬حفظ امنیت شهروندان‬ ‫آن کش��ور به عهده هر دولتی اس��ت‪ .‬پس باید به این وظیفه‬ ‫عمل می‌کرد‪ .‬وقتی که آقای س��رکوزی وزیر کشور شد تا آن‬ ‫در همان زمان شاه می‌دادم و زندگ ‌‬ ‫ی دیگری در پیش می‌گرفتم‪ ‌.‬زم��ان عده‌ای بودند برای حفاظت خانه من‪ .‬بعد آمدند و گفتند‬ ‫آویده مطمئن فر‬ ‫در روزهای اخیر منزل ابوالحسن بنی‌صدر‪ ،‬در پاریس در فاصله اگر فرض را براین بگذاریم که این مسایل در رابطه با جمهوری که ما می‌خواهیم این وضعیت دینامیک باشد‪ .‬گفتم چه معنی‬ ‫یو‬ ‫چند ساعت غیبت خانواده مورد دست‌برد قرار گرفته و خسارات اس�لامی باشد‪ ،‬چرا االن؟ آیا رابطه‌ای با وضعیت این رژیم در می‌دهد‪ ،‬گفتند که دور خانه به طور مداوم حالت گش��ت‌زن ‌‬ ‫عمده‌ای به محال اقامت وی وارد آمده اس��ت‪ .‬هم‌چنین افراد شرایط کنونی می‌بینید؟‬ ‫حرکت باش��د‪ .‬با این دو حادثه که در این ماه اتفاق افتاد‪ ،‬معلوم‬ ‫ناشناس به خانم عذرا بنی‌صدر‌طی هفته‌های اخیر تعرض شد‪ .‬عرض کنم به شما که آن‌هایی که در وطن هستند غالبن فکر می‌ش��ود که دینامیک چه معنی می‌دهد‪ .‬که یا گش��تی در کار‬ ‫می‌کنند که در خارج از کش��ور مبارزه آس��ان‌تر است و این‌جا نیست و یا اگر هست مزاحم کار این افراد مهاجم نیست‪.‬‬ ‫فایل صوتی را از اینجا بشنوید‬ ‫در همی��ن خصوص با آق��ای بنی‌صدر از س��وی رادیو کوچه امنیت بیش‌تر اس��ت و گویا مشکلی نیست اما این‌طور نیست‪ .‬آقای بنی‌صدر! یک سوال اکتوالیته‪ ،‬با توجه به بحران اقتصادی‬ ‫ی و طال این‬ ‫در خارج از کش��ور به غیر از این‌که انس��ان در غربت هست و جدی��د و باال رفتن بی‌نظیر قیمت ارز‌ه��ای خارج ‌‬ ‫گفت‌وگویی صورت گرفته که در پی می‌آید‪:‬‬ ‫روز ب��ه خیرآقای بنی‌صدر‪ ،‬من آویده مطمئن فر از رادیو کوچه آن امکاناتی را که در وطن هس��ت را ندارد و رژیم که امکانات وضعیت به کجا خواهد انجامید؟‬ ‫ی هس��ت که این رژی��م دالر زیادی دارد‬ ‫با شما صحبت می کنم‪ .‬با سپاس از این که وقتتان را امروز در ترور را برای مخالفین به‌کار می‌ب��رد‪ ،‬عالوه بر آن قدرت‌های قیمت دالر‪ ،‬یک وقت ‌‬ ‫خارج ‌‬ ‫ی هم هس��تند‪ .‬به عنوان مث��ل االن این قدرت‌ها رفتند پس قاعدتن می‌توانسته این را تثبیت کند‪ .‬پس اولن پول ندارد‬ ‫اختیار من گذاشتید‪.‬‬ ‫بدون این‌که بخواهم خاطرات ناخوشایند این حوادث اخیر را برای بر س��ر محاصره اقتصادی ای��ران و در پ ‌‬ ‫ی مطلب و خبر‌هایی و خود او عامل محرک گران کردن دالر اس��ت‪ .‬ثانین‪ ،‬تشدید‬ ‫شما و همسر شما یاد‌آور شده باشم‪ ،‬لطفن برای شنوندگان رادیو که انتشار پیدا می‌کند از س��وی کارشناسان روسی‪ ،‬اسراییلی‪ ،‬ای��ن تحریم‌ها هم به آن اضافه ش��ده و حاال قیمت دالر را به‬ ‫کوچه در مورد این مسئله چند هفته پیش که برای همسرتون آمریکایی‪ ،‬انگلیس��ی‪ ،‬این‌ها می‌گویند که اسباب جنگ فراهم ‪ ۱۸۰۰‬تومان رسانده است‪ .‬پس طبیعتن این دو عامل را ادامه‬ ‫ی حمله شبانه به منزلتون توضیح بدهید‪ .‬ش��ده است‪ .‬بنابراین‪ ،‬کس��ان ‌‬ ‫ی برای به‌دست آوردن پول و قیمت دالر با تشدید‬ ‫ی که پای‌بند به استقالل و آزادی می‌دهند‪ ،‬یک ‌‬ ‫و همین مورد اخیر یعن ‌‬ ‫با توجه به این‌که جناب عالی از مخالفین سرسخت و همیشگی‌ هس��تند و وطن خود را دوس��ت دارند می‌‌ایستند در مقابل این تحریم‌ها باز هم باالتر خواهد رفت‪ .‬و اثراتش بر اقتصاد ایران‬ ‫حکومت جمهوری اسالمی هستید‪ ،‬آیا احتمال می‌دهید که این وضعیت و نمی‌خواهند‌که کشورشان نابود شود‪ .‬این پس کلن چیس��ت ؟ زمانی است که اقتصاد کشور توانا است برای صادر‬ ‫موارد با مواضع سیاس��ی شما رابطه داشته باشد و آیا با مواضع با سیاس��ت‌های این قدرت‌های خارج ‌‬ ‫ی به نفع است‪ ،‬شما تصور کنید یک صادر‬ ‫ی ناسازگاری دارد‪ .‬پس کردن کاال‪ ،‬این خیل ‌‬ ‫ناحیه شما انجام شده قدرت‌های خارج ‌‬ ‫ی که با دالر ‪ ۹۰۰‬تومان تولی��د می‌کرد‪ ،‬خوب به‬ ‫ی بدش��ان نمی‌آید که ای��ن مانع‌هایی که در کنن��ده ایران ‌‬ ‫اخیر شما و افشاگری های متعددی که از ‌‌‬ ‫این بین وجود دارد‪ ،‬که این آدم‌ها هس��تند‪ ،‬از س��ر راه برداشته نفعش است اما اگر صادرات نداشته باشد‪ ،‬که ندارد‪ ،‬چون کشور‬ ‫در رابطه باشند؟‬ ‫ی گران‬ ‫عرض کنم به شما که من اولن به طور کامل مطمئن نیستم که ش��وند‪ .‬پس ما االن در وضیعتی هستیم که پیش از این نبود‪ .‬ما مصرف محور اس��ت و بر واردات تکی��ه دارد‪ ،‬زندگ ‌‬ ‫ی داریم کاملن فلج اس��ت‌‪ .‬یعن ‌‬ ‫این دو حادثه را رژیم ایران ترتیب داده باشد چون سند و مدرک االن م��ا یک رژیم ‌‬ ‫ی می رسد که جان مردم‬ ‫ی وقتی که می‌شود‪ .‬چنان که شده است و به جای ‌‬ ‫به لب می‌رسد‪ .‬اما مسئله این‌جا است‬ ‫می‌خواهد که به طور کامل بگویم‬ ‫که اگر آن جامعه به موقع عمل نکرد‬ ‫اما‬ ‫ک��ه این‌ها کار آن رژیم باش��د‪.‬‬ ‫ی وقتی که سایت آقای هاشمی‌‬ ‫ی داریم کاملن فلج است‌‪ .‬یعن ‌‬ ‫االن ما یک رژیم ‌‬ ‫ی را می‌بندند و خود او می‌گویند در انتخابات شرکت نمی‌کند‪ ،‬دختر او بعد بهایی سنگین خواهد پرداخت و‬ ‫باید بگویم که شیوه عمل شیوه‌ای رفسنجان ‌‬ ‫امکان عملش هم کم می‌شود‌‪ .‬زمانی‌‬ ‫است که در ایران از سوی ماموران را محاکمه می‌کنند‪ ،‬پسر او فراری است‪ ،‬این به این معنی است که این رژیم در‬ ‫که جنبش را آغاز کرده بود اگر ادامه‬ ‫ی به همین‬ ‫رژیم رایج اس��ت یعن�� ‌‬ ‫مرکز خود دچار مسایل و برخورد‌هایی است که نمی‌تواند حل کند‬ ‫می‌داد‪ ،‬حاال خالص بود‪ .‬نه محاصره‬ ‫ترتیبی که االن با محل س��کونت‬ ‫اقتصادی بود و ن��ه جنگ‪ ،‬و نه حتا‬ ‫ما انجام شده عمل می‌کنند عینن‬ ‫ی رفسنجان ‌‬ ‫همین‌طور که در ایران برای دستگیر کردن یا ربودن و یا برای سایت آقای هاشم ‌‬ ‫ی را می‌بندند و خود او می‌گویند من و شما در باب امنیت منزل من صحبت می‌کردیم ‪ .‬این‌ها‬ ‫ن شکل انجام شده که همین در انتخابات شرکت نمی‌کند‪ ،‬دختر او را محاکمه می‌کنند‪ ،‬پسر هیچ کدام نبود‪ .‬حاال هم زمان هست‪ .‬حال که انتخابات اسفند‬ ‫کشتن می‌روند‪ ،‬این‌جا هم به هما ‌‬ ‫خود شک‌بر‌انگیز است‌‪ .‬ثالثن‪ ،‬خود نفس این عمل که در عرض او فراری اس��ت‪ ،‬این به این معنی است که این رژیم در مرکز نزدیک است اگر خودش را آماده نکند برای یک جنبش واقعی‬ ‫یک ماه در این منزل‪ ،‬دو مورد این امر واقع ش��ده گویای این خود دچار مسایل و برخورد‌هایی است که نمی‌تواند حل کند‪ .‬و که دنیا حس کند که این ملت وضعیت خودش را می‌شناس��د‬ ‫اس��ت که من و خانواده‌ام در این‌جا امنیت نداریم‪ .‬این یک امر فقط می‌تواند از طریق حذف آن را حل کند‪ .‬از لحاظ اقتصادی و می‌دان��د که چه باید بکند و حاکمیت را حق خودش می‌داند‪،‬‬ ‫واضحی است که اگر من این را نگویم که مبادا این رژیم بفهمد هم که می‌بینید‪ ،‬از لحاظ دنیای خارج هم که می‌بینید که فقط تحریم گس��ترده ه��م‌راه با یک عمل نمایان��ی که این جامعه‬ ‫ی به تغییر سرنوشت خود توانا‬ ‫ی یک انزوای تنها نیست‪ ،‬تهدید به جنگ هم هم‌راه آن است‪‌.‬این مثل بین‌المللی متقاعد بشود که ایران ‌‬ ‫که من این‌جا امنیت ندارم‪ ،‬نه او فهمیده‪ ،‬برای این‌که وقت ‌‬ ‫گروه دزد بر فرض این‌که دزد بوده باش��ند می‌توانند بیایند و به موجودی اس��ت که مرض هاری گرفته باشد‪ .‬و در نتیجه‪ ،‬این است آن‌وقت این خطر‌ها رو به کاهش خواهد رفت‪ .‬اما اگر نه‪،‬‬ ‫ی و مشکالت بر‬ ‫ی سختی بشود و زندگ ‌‬ ‫این ترتیب وارد خانه من ش��ده باش��ند و خانه را زیر و رو کرده طبیعی است که این خشونت‌ها را به‌کار ببرد‪ .‬چنان‌چه قبل از این می‌تواند بحران خیل ‌‬ ‫ی فقرآور و زجرآور خواهد شد‪.‬‬ ‫باشند تروریست‌های رژیم راحت‌تر می‌توانند بیایند‪‌.‬پس در واقع انتخابات سال ‪ ،۸۸‬بنی‌صدر به طور پیوسته و مستمر موضوع مردم ایران خیل ‌‬ ‫ی ممن��ون آقای بنی صدر ک��ه وقتت��ون را در اختیار من‬ ‫این مس��ئله یک واقعیتی است که نمی‌شود آن‌را کتمان کرد و تبلیغات روزنامه‪ ،‬رادیو‪ ،‬تلویزون و نماز جمعه‌های آن رژیم است‌‪ ‌.‬خیل�� ‌‬ ‫ی داریم کاملن فلج اس��ت‌‪ .‬یعن ‌‬ ‫االن م��ا یک رژیم ‌‬ ‫ی وقتی که گذاش��تید‪ .‬بیش‌تر از این وقتتون را نمی‌گیرم‪ .‬با آرزوی امنیت‬ ‫پوشاندن آن هم اصال صحیح نیست‪.‬‬ ‫ی رفسنجان ‌‬ ‫آق��ای بنی‌صدر‪ ،‬آیا ش��ما اخیرن تهدی��دی از جانب جمهوری سایت آقای هاشم ‌‬ ‫ی را می‌بندند و خود او می‌گویند بیش‌تر برای شما و سالمتی خانواده عزیزتان‪ .‬روز شما به خیر‪.‬‬ ‫اسالمی دریافت کرده بودید؟ من فکر می‌کنم که این باید یک در انتخابات شرکت نمی‌کند‪ ،‬دختر او را محاکمه می‌کنند‪ ،‬پسر نگران امنیت من نباش��ید! نگران سرنوش��ت وطن خود باشید!‬ ‫امر رایجی باشد‪ ،‬اما آیا تهدید جدی یا تازه ای دریافت کرده‌اید؟ او فراری اس��ت‪ ،‬این به این معنی است که این رژیم در مرکز و بدانید که این مس��ایل جز مبارزه است‪ .‬خطر جزیی از‌مبارزه‬ ‫ببینید‌‪ ،‬دو موضوع است‌‪ .‬این‌که به شخص من تهدیدی شفاهی‌ خود دچار مسایل و برخورد‌هایی است که نمی‌تواند حل کند‬ ‫اس��ت‪ ،‬مبارزه بی‌خطر وجود ندارد و ما هم در خدمت آن وطن‬ ‫ت من بارها در ب��ه عنوان ش��خصیت سیاس��ی ایران ‌‬ ‫ی که در فرانس��ه زندگی‌ هستیم و جان من نا قابل نیست‪ ،‬من از آن آدم‌هایی نیستم که‬ ‫از رژیم یا شخصی شده باشد‪ ،‬خیر‪ .‬اما به سای ‌‬ ‫همین دو هفته اخیر‪ ،‬از طریق ایمیل‪ ،‬ایمیل‌های تهدید‌آمیز به می‌کنید آیا وزارت اطالعات فرانس��ه شرایط مخصوصی برای تواضع کنم و بگویم من جان ناقابل خود را تقدیم می‌کنم‪ .‬جان‬ ‫ی از حفاظت شما و خانواده شما فراهم کرده است؟ و آیا بعد از این من قابل است ولی من این جان پر ارزش را فدای وطن می‌کنم‬ ‫س��ایت من فرستاده شده و اخیرن هم مطلع شدم که بعض ‌‬ ‫دوستان من هم تهدید شده‌اند‪ .‬اما این رژیم میداند که من اگر اتفاقات برنامه‌های پر‌کیفیت‌تری برای محافظت از ش��ما اجرا ک��ه هر گاه وطن به خواهد و اقتضا کند که این جان فدای آن‬ ‫می‌خواستم به این نوع تهدید‌ها تمکین کنم و ترتیب اثر بدهم‪ ،‬خواهد کرد‌؟ یا این‌که مثل همیشه در حفاظت از شخصیت‌های وطن بشود ‪ .‬روز بر شما و شنوندگان شما خوش‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫جامعه‬

‫ستاره فرمان‌فرماییان ‪:‬‬

‫دختــری از ایــران‬

‫شهرتی نسبی به دس��ت آوردم‪ .‬پس از فروپاشی رژیم شاه‪،‬‬ ‫مرا عنصری ضدانقالبی ش��ناختند و تا آس��تانه اعدام پیش‬ ‫رفتم که ش��رح آن ماجرای شگفت را در‌ این کتاب خواهید‬ ‫خواند‪ .‬از س��ال ‪ 1358‬نیز بار دیگر در ایاالت متحده آمریکا‬ ‫س��تاره تا بیس��ت س��الگی در ایران تحصیل می‌‌‌کند و بعد زندگ��ی می‌‌کنم و به حرفه خود‪ ،‬یعن��ی مددکاری اجتماعی‬ ‫سایه کوثری‬ ‫«‌من دختر ش��ازده عبدالحسین فرمان‌فرما‪ ،‬مردی متمول و از ف��وت پدرش‪ ،‬در ش��رایطی که نخب��گان جنبش زنان در مشغولم…»‬ ‫قدرت‌مندم‪ ،‬که در فاصله س��ال‌‌های ‪ 1299‬تا ‪ 1319‬در یک مجلس شورای ملی و مجلس سنا و بیرون از این دو‌ مجلس س��تاره پس از بازگش��ت به ای��ران وقتی می‌‌‌بین��د که نظام‬ ‫حرم‌س��رای زنانه ایرانی واقع در مجموعه‌‌‌ای بزرگ‪ ،‬در میان در احزاب سیاس��ی‪ ،‬در گیرودار آغاز مب��ارزه‌‌‌ای بلندمدت و سیاس��ی‪ ،‬برای پیاده ک��ردن آرزوهای��ش هم‌راهی می‌‌‌کند‬ ‫مادران متعدد و بیش از سی خواهر و برادر و ده‌‌‌ها خدمت‌کار فرس��اینده برای تصویب لوایحی برای حق خروج دختران از بالفاصله آستین باال می‌‌‌زند و همه سعی‌اش را برای تاسیس‬ ‫ب��زرگ ش��ده‌‌‌ام‪ .‬ش��ازده‌‌‌ای که در عی��ن اس��تبداد‪ ،‬رفتاری کشور و حق تحصیالت عالیه برای زنان هستند‪ ،‬و حاکمیت سازمان مددکاری اجتماعی به کار می‌گیرد و باالخره موفق‬ ‫روش��ن‌فکرمآب داشت‪ ،‬شرایط تحصیل را به طور یک‌سان‪ ،‬نیز در مجموع خ��ود را موظف می‌‌‌بیند تا برای دانش‌جویان می‌شود‪.‬‬ ‫برای پس��ران و دختران‌‌‌اش فراه��م می‌‌‌کرد و آن‌ها را برای دختر و پس��ر که می‌‌‌خواهند برای ادامه تحصیل به خارج از از س��طوح مختل��ف فعالیت‌‌‌‌های این موسس��ه‌‪ ،‬می‌‌‌توان به‪:‬‬ ‫کشور بروند تس��هیالتی فراهم کند‪ ،‬او نیز با استفاده از این تاس��یس خانه‌‌های سالمندان‪ ،‬تربیت مددکاران و اعزام آنان‬ ‫مقابله با آشوب‌‌‌ها و حوادث آینده زندگی پرورش می‌‌‌داد‪».‬‬ ‫فرصت تاریخی برای ادامه تحصیل به ایاالت متحده آمریکا به خارج از کش��ور برای ادام��ه تحصیل‪ ،‬بنیان نهادن مراکز‬ ‫فایل صوتی را از اینجا بشنوید‬ ‫بهزیس��تی و تنظی��م خان��واده در‬ ‫دانلود فایل صوتی‬ ‫سراسر کش��ور و کمک همه‌‌‌جانبه‬ ‫در تاری��خ فعالیت‌ه��ای اجتماعی‬ ‫ستاره پس از بازگشت به ایران وقتی می‌‌‌بیند که نظام سیاسی‪ ،‬برای پیاده کردن‬ ‫به اقشار تهی‌‌‌دست اشاره کرد‪.‬‬ ‫در ایران معاص��ر یکی از نام‌های‬ ‫درخشان از آن زنی‌ست که اکنون آرزوهایش هم‌راهی می‌‌‌کند بالفاصله آستین باال می‌‌‌زند و همه سعی‌اش را برای ستاره فرمان‌فرماییان با شخصیتی‬ ‫تاسیس سازمان مددکاری اجتماعی به کار می‌گیرد و باالخره موفق می‌شود‬ ‫بس��یار ق��وی ب��رای تحق��ق‬ ‫با گذشت نود و یک سال از عمر او‬ ‫‌‌‌نفس‬ ‫برنامه‌‌‌های��ش دارای اتکا به ِ‬ ‫و مشاهده مرگ دو سلسله بزرگ‬ ‫فوق‌‌‌العاده‌‌‌ای بوده اس��ت‪ .‬خودش‬ ‫در ایران‪ ،‬هم‌چن��ان به حرفه خود‬ ‫دلی��ل آن را تحصی��ل در مدرس��ه آمریکای��ی‬ ‫مشغول است‪ .‬هرچند وقوع انقالب باعث شد‬ ‫می‌داند‪.‬‬ ‫تا م��ادر مددکاری ایران به ج��ای خدمت به‬ ‫او در دوران نوجوان��ی در ته��ران در کال��ج‬ ‫وطن در س��رزمینی بی‌گان��ه فعالیت‌هایش را‬ ‫آمریکایی دختران درس خوانده اس��ت‪ .‬در این‬ ‫ادامه بدهد‪.‬‬ ‫مدرسه به دانش‌‌‌آموزان یاد می‌‌دادند که در عین‬ ‫«س��تاره فرمان‌فرمایی��ان» در س��ال ‪1299‬‬ ‫رواداری و هم‌زیس��تی با دیگران‌‪ ،‬مستقل باشند‬ ‫خورشیدی در شیراز به دنیا آمد‪ .‬پدرش مرحوم‬ ‫و روی پای خودش��ان بایستند و سعی کنند که‬ ‫«شاه‌‌زاده عبدالحسین میرزا فرمان‌فرما» یکی‬ ‫مش��کالت‌ روزمره‌‌ش��ان را حتی‌‌‌المقدور بدون‬ ‫از نواده‌‌‌های سلسله قاجار بود‪.‬‬ ‫کمک گرفت��ن از دیگران‪ ،‬ح��ل و فصل کنند‪:‬‬ ‫در ط��ول زندگ��ی ‪ 91‬س��اله او ‪ ،‬دو سلس��له‬ ‫«در خود این دبیرس��تان به ما یاد می‌‌دادند که‬ ‫پادش��اهی قاجاریه و پهلوی منقرض شدند و‬ ‫یک نوعی دموکراسی داشته باشیم‪.‬‬ ‫این دو اتفاق ب��زرگ تاریخی‪ ،‬در زندگی این‬ ‫مثل��ن معلم دس��تور آن‌چنانی نم��ی‌‌داد‪ .‬دلش‬ ‫زن‪ ،‬تاثیرات مهمی بر جای نهاد‪ .‬اولی‌‪ ،‬پدرش‬ ‫می‌‌‌خواس��ت دانش‌جویان خودشان آزادی عمل‬ ‫را از مقام��ات حکومتی خل��ع کرد و دومی به‬ ‫داش��ته باشند‪ .‬مش��کالت را جس��ت‌و‌جو کنند‪،‬‬ ‫همیشگی از‬ ‫‌‌‌‬ ‫زندانی شدن خودش و مهاجرت‬ ‫حرف بزنند و خودش��ان مشکالت‌‌‌ش��ان را حل‬ ‫می‌رود‪ .‬زنی جوان و تنها در آستانه جنگ جهانی دوم فاصله‬ ‫ایران منجر شد‪.‬‬ ‫ستاره فرمان‌فرماییان دختر ش��ازده عبدالحسین فرمان‌فرما دراز میان ایران و آمریکا را با کشتی و هواپیما طی چهار ماه کنند‪ .‬این هم راهی بود که من یاد گرفتم چه‌‌‌طور می‌‌‌ش��ود‬ ‫یکی دو ماهه بود که خانواده‌‌‌اش از شیراز به تهران آمدند‪ ،‬تا می‌پیماید تا در دانش‌گاهی آمریکایی ادامه تحصیل دهد‪ .‬و آدم با سواد باش��د‪ .‬نه این که صرفن بخواند و بنویسد بلکه‬ ‫س��ن نوجوانی در حرم‌سرایی شامل مادران و فرزندان شازده در رشته جامعه‌‌‌شناسی و مددکاری اجتماعی درس می‌‌‌خواند‪ ،‬یک روش با سوادش��دن هم‌راه با دموکراس��ی را یاد گرفتم‪.‬‬ ‫خاتمه تحصیالت‌‌‌اش به مدت ‪ 10‬س��ال در ایاالت کار دیگ��ری ک��ه می‌‌‌کردن��د این ب��ود که مربیان م��ا را به‬ ‫‌‌‌‬ ‫و پس از‬ ‫عبدالحسین فرمان‌فرما‪ ،‬زندگی کرد‪.‬‬ ‫پیک‌‌‌نیک می‌‌‌بردند‪ ،‬به کمپ می‌‌بردند‪.‬‬ ‫در کت��اب خود ب��ا نام «‌دخت��ری از ای��ران» می‌گوید‪« :‬در متحده زندگی می‌‌کند‪:‬‬ ‫در آن زمان باغ‌‌‌هایی در منطقه شمیران شناسایی می‌‌کردند‬ ‫مجموع��ه‌‌‌ بزرگ عمارت فقط چهار تن از هش��ت همس��ر «من در آغاز جوانی‪ ،‬س��نت‌‌‌های متعصبانه را شکس��تم‪ ،‬در‬ ‫پدر زندگ��ی می‌‌‌کردند‪ .‬خانه مادرم و نی��ز خانه‌‌‌های بتول و میانه جن��گ جهانی دوم‪ ،‬از مرز ایران عبور کردم‪ ،‬از طریق و ما را یک شب یا دو شب به آن‌جا می‌‌بردند و روش زندگی‬ ‫فاطمه‪ ،‬که پ��درم تقریبن هم‌زمان با مادرم آن‌‌‌ها را نیز عقد هندوستان و اقیانوس آرام به ایاالت متحده آمریکا رفتم‪ ،‬به در اردو را ب��ه ما ی��اد می‌‌دادند‪ .‬این‌که چه ط��ور در تنهایی‬ ‫گوشه دیگر باغ‪ ،‬خانه نخستین دانش‌جوی ثبت نام شده در دانش‌گاه کالیفرنیا بدل غ��ذا بپزیم و کارهای‌مان را خودم��ان انجام بدهیم و روش‬ ‫کرده بود‪ ،‬در کنار هم قرار داش��ت‪ .‬در ‌‌‌‬ ‫هم‌دم‌‌‌خانم بود که پدرم او را در سال ‪ 1297‬به عقد خود در ش��دم‪ ،‬در رش��ته مددکاری اجتماعی درس خواندم و پس از زندگی در کمپ را به ما آموزش می‌‌دادند‪ .‬این جور چیزهای‬ ‫آورده بود‪ .‬ما با او رابطه مس��تقیم نداشتیم‪ .‬همسر اول پدرم‪ ،‬اتمام آموزش با شور و اشتیاق تمام و با آرزوی بنیان‌گذاری مدرس��ه مرا خیلی خوش‌حال می‌‌ک��رد‪ .‬چون که واقعن دلم‬ ‫عزت‌‌‌الدوله که مسن‌‌‌تر از دیگران بود هم‌راه چهار پسرش در و ترویج رش��ته مددکاری در ایران‪ ،‬به کش��ورم بازگشتم و می‌‌خواست این چیزها را یاد بگیرم‪».‬‬ ‫مجموعه ما زندگی می‌‌‌کردند‪ .‬مدرس��ه م��ددکاری اجتماعی تهران را تاس��یس کردم تا به مادر م��ددکاری ایران اکنون سال‌هاس��ت که علم و تجربه‬ ‫‌‌‌‬ ‫خانه‌‌‌ای مستقل در همسایگی‬ ‫دو همس��ر دیگر پدرم که بعدها با آن‌‌ها ازدواج کرده بود‪ ،‬در یاری فقرا و محرومان و دردمندان سرزمین‌‌‌ام مشغول شوم‪ .‬خ��ود را در س��رزمینی دیگر به کار گرفته اس��ت و با این‌که‬ ‫ش��هر ساکن بودند‪ .‬همسران ساکن در مجموعه‪ ،‬با فرزندان در طول بیس��ت سال هم‌راه دانش‌جویان و فارغ‌التحصیالن بیش از نه دهه از عم��رش می‌گذرد هم‌چنان به حرفه خود‬ ‫یک‌دیگر هم‌چون فرزند خ��ود رفتار می‌‌‌کردند و نامادری‌‌ها مدرسه‌‌‌ام پیکاری قهرمانانه با فقر‪ ،‬بیماری و افزایش بی‌‌‌رویه یعنی مددکاری و کمک‌رس��انی به مردم دنیا مشغول است‪.‬‬ ‫جمعی��ت را در خانواده های ایرانی آغ��از کردم و در این راه هرچند ایرانیان از موهبت وجود او بی‌بهره‌اند‪.‬‬ ‫(بتول و فاطمه)‪ ،‬از دوستان نزدیک مادرم بودند…»‬

‫‪11‬‬

‫اقتصاد‬

‫کالفی سردرگم به نام بحران نرخ ارز‬ ‫سایه کوثری‬ ‫هجوم م��ردم ایران به بازار ارز روزبروز افزایش می‌یابد و‬ ‫کنترل نرخ دالر کامال از دس��ت دول��ت و بانک مرکزی‬ ‫خارج شده است‪.‬‬ ‫اکنون مردم به دالر به چش��م پرسودترین سرمایه‌گذاری‬ ‫می‌نگرند و برخالف س��نت همیشگی انباشت سرمایه از‬ ‫طیق خرید طال یا ملک به بازار ارز روی آورده‌اند‪‌.‬‬ ‫صرافی‌های تهران اکنون مملو از مراجعانی‌ست که لحظه‬ ‫به لحظه جویای نرخ دالر هس��تند و تقاضای اغلب آنان‬ ‫برای خرید نیز با پاسخ منفی صرافان مواجه می‌شود‪.‬‬ ‫اغلب صرافان در پاس��خ به مراجعات مردم به گفتن یک‬ ‫جمله بسنده می‌کنند؛ «خرید و فروش نداریم»‪.‬‬ ‫با این‌که‌ صرافی‌های میدان فردوسی بنا به دستور کانون‬ ‫صراف��ان موظف به درج نرخ اعالمی ب��ر روی تابلوهای‬ ‫خرید خود شده‌اند اما مراجعه‌کنندگان این روزها از وجود‬ ‫نرخ‌های متفاوت در بازار ارز سخن می‌گویند‪.‬‬ ‫در واق��ع دالر ک��ه مدت‌ها از تصمی��م و تاکید برای تک‬ ‫نرخی ش��دن آن می‌گذرد این روزها گوی س��بقت را در‬ ‫بازار ربوده و همه سرمایه‌های سرگردان را به سمت خود‬ ‫جذب کرده است‪.‬‬ ‫از س��ویی کارشناس��ان می‌گوین��د ک��ه یک��ی از دالیل‬ ‫اصلی کاهش شاخص بازار س��رمایه‪ ،‬تغییرات و جذابیت‬ ‫در بازاره��ای م��وازی از جمله بازار ارز و طال می باش��د‪.‬‬ ‫تغیی��رات در ارز و ط�لا باعث افزایش تقاضای س��رمایه‬ ‫گذاران در این بازار ش��د که به دلیل جذب سود بیش‌تر و‬ ‫تقریبن ایجاد حاش��یه امن برای سرمایه ایشان‪ ،‬تقاضا در‬ ‫این بازار فزونی یافته است‪ .‬سیر صعودی بهای ارز و طال‬ ‫به میزانی بوده است که سرمایه گذاران در بورس‪ ،‬بعضن‬ ‫عجوالنه اقدام به فروش سهام حتا سهام بنیادی کرده‌اند‬ ‫تا بتوانند از سود ایجاد شده در بازارهای موازی بهره مند‬ ‫شوند‪ .‬البته به دلیل اتخاذ سیاست کاهش نرخ سود بانکی‬ ‫که در بس��ته سیاستی سال ‪ 90‬بانک مرکزی لحاظ شده‬ ‫بود و مورد اعتراض بس��یاری از کارشناس��ان و بانک‌ها و‬ ‫به ط��ور اخص بانک‌های خصوصی گردید و باعث ش��د‬ ‫مناب��ع بانک��ی به بازار طال و ارز انتق��ال یافته و منجر به‬ ‫افزایش تقاضا و در نهایت صعود قیمت‌ها شود که نتیجه‬ ‫سیاست‌های پولی سیستم اقتصادی کشور بود‪.‬‬ ‫به گفته کمال سیدعلی معاون ارزی سابق بانک مرکزی‬ ‫ای��ن بانک نباید وارد جنگ ارزی می‌ش��د ک��ه دالر را تا‬ ‫‪ 1800‬تومان باال کشید‪.‬‬ ‫ای��ن روزه��ا ان��گار دول��ت و مجلس در جس��ت‌وجوی‬ ‫راهی برای حل مش��کل نوس��ان نرخ ارز هستند‪ ،‬هرچند‬ ‫کارشناس��ان اقتصادی متفق‌القولند ک��ه منفعت دولت و‬ ‫بان��ک مرک��زی در همین چند نرخی ب��ودن ارز و حبابی‬ ‫شدن قیمت سکه و ارز است‬ ‫او توضیح می‌دهد‪« :‬بانک مرکزی باید تمرکز بر نیازهای‬ ‫واقعی داش��ته باش��د و از طریق نرخ بازار فرعی بازار غیر‬ ‫رس��می را مدیریت کند‪ .‬بانک مرکزی اگر در این منازعه‬ ‫‪12‬‬

‫ارزی پا گذارد به‌طور قطع در میدان سوداگران بازی کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬حفظ ذخائر باید خط قرمز بانک مرکزی باشد و با‬ ‫بازار سرشاخ نشود‪».‬‬ ‫به اعتقاد وی‪«،‬ما ب��ا توجه به درآمدهای ارزی که داریم‬ ‫می‌توانی��م بس��یاری از نیازهای واقعی خ��ود را با قیمت‬ ‫رس��می پوش��ش دهیم اما نیازهایی که اساس��ی نیست‬ ‫می‌تواند از طریق بازار فرعی و غیر رسمی برطرف شود‪».‬‬ ‫اس��داله عسگراوالدی هم‌با اش��اره به نوسانات اخیر نرخ‬ ‫ارز در کشور گفته که شیوه کنونی مدیریت بازار ارز روش‬ ‫درستی نیس��ت‪ ،‬کما این‌که در این شرایط تخصیص ارز‬ ‫دولتی به برخی کاالهای وارداتی نیز متوقف شده که این‬ ‫مس��ئله به نوبه خود فشار زیادی را به بازار ارز آزاد منتقل‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬این امر زمینه افزایش ران��ت در بازار ارز را‬ ‫ایجاد می‌کند‪.‬‬ ‫ریی��س اتاق بازرگانی ای��ران و چین یک��ی از مهم‌ترین‬ ‫تبعات نوس��انات اخیر و بی‌ثباتی ب��ازار ارز را بر وام‌های‬ ‫ارزی عن��وان ک��رد و اظهارداش��ت‪« :‬تولیدکنندگانی که‬ ‫پی��ش از این وام‌های ارزی دریافت کرده بودند‪ ،‬امروز در‬ ‫بازپرداخت این وام‌ها به ش��دت با مشکل روبه‌رو شده‌اند‬ ‫چرا که نرخ ارز به ش��دت طی دو ماه اخیر افزایش یافته‬ ‫است‪».‬‬ ‫عس��گراوالدی در این مورد گفته است که عالوه بر این‪،‬‬

‫تولیدکنندگانی که مواد اولیه خود را باید از طریق واردات‬ ‫تامین کنند به واس��طه رشد ش��دید نرخ ارز با چالش‌های‬ ‫جدیدی روبه‌رو ش��ده‌اند‪ ،‬چرا که از یک س��و هزینه تمام‬ ‫ش��ده آن‌ها افزایش یافته و از س��وی دیگ��ر دولت اجازه‬ ‫افزایش قیمت فروش نمی‌دهد‪.‬‬ ‫ب��ه گفته وی؛ امروز بای��د با تدابیر کار‌شناس��ی‪ ،‬بازار ارز‬ ‫کشور را مدیریت و ساماندهی کرد‪.‬‬ ‫ای��ن روزه��ا ان��گار دول��ت و مجلس در جس��ت‌وجوی‬ ‫راهی برای حل مش��کل نوس��ان نرخ ارز هستند‪ ،‬هرچند‬ ‫کارشناس��ان اقتصادی متفق‌القولند ک��ه منفعت دولت و‬ ‫بان��ک مرک��زی در همین چند نرخی ب��ودن ارز و حبابی‬ ‫شدن قیمت سکه و ارز است‪.‬‬ ‫اما خبرها حاکی از این اس��ت که دولت و مجلس در پی‬ ‫جای‌گزینی یک واحد پولی به جای دالر در بودجه س��ال‬ ‫‪ ۱۳۹۱‬هستند‪.‬‬ ‫به گفته محمد‌علی رضایی‪ ،‬نماینده تربت حیدریه در حال‬ ‫حاضر بحثی که مورد نظر اس��ت روش جای‌گزینی برای‬ ‫دالر اس��ت و در این زمینه دولت و مجلس در حال بحث‬ ‫و بررسی هستند‪.‬‬ ‫حال باید دید با توجه به این اظهارات آیا دولت و مجلس‬ ‫باالخره کالف درهم پیچیده بحران نرخ ارز را باز خواهند‬ ‫کرد؟‬

‫این روزها انگار دولت و مجلس در جست‌وجوی راهی برای حل مشکل نوسان‬ ‫نرخارز هستند‪،‬هرچندکارشناساناقتصادیمتفق‌القولندکهمنفعتدولتو‬ ‫بانک مرکزی در همین چند نرخی بودن ارز و حبابی شدن قیمت سکه و ارز است‬

‫فرهنگ‬

‫برونته ها ‪:‬‬

‫خواهرانعجیب‬ ‫اس��ت که همه منتقدان معتقدند قابل تطبی��ق با زندگی خود تحویل جامعه داد‪ ،‬موجودی که شاید در آن واحد یک نویسنده‪،‬‬ ‫سایه کوثری‬ ‫کلیسایی که خواهران «برونته» نویسندگان رمان‌های برجسته‌ ش��ارلوت است‪ .‬نوان‌خانه‌ای که جین ایر در آن بزرگ می‌شود‪ ،‬یک کدبانو‪ ،‬یک مرد و یک بیمار روانی بود‪ .‬امیلی احساس��اتی‪،‬‬ ‫کالسیک‌‪ ،‬در آن زندگی می‌کردند در معرض تخریب قرار گرفته همان مدرسه کودکی شارلوت است و شغل جین یعنی معلمی‪ ،‬سرکش و پرشور بود و از آن طرف به شکل جنون‌آمیزی خود‌دار‪،‬‬ ‫است‪.‬س��قف کلیس��ایی که «پاتریک برونته» کشیش در قرن همان شغل ش��ارلوت است‪ .‬دل‌بس��تن جین به اربابش‪ ،‬آقای مغرور‪ ،‬کم‌رو‪ ،‬کمی‌مردانه و تنها بود‪.‬امیلی بیش‌ترین شهرتش‬ ‫نوزدهم به هم‌راه سه دخترش «آن»‌‪« ،‬امیلی» و «شارلوت» در «روچستر» که بعدن می‌فهمیم همسرش را زندانی کرده‪ ،‬همان را برای رمان «بلندی‌های بادگیر» به‌دست آورد‪ .‬درسال ‪،1847‬‬ ‫آن سکونت داشت‪ ،‬نیاز به تعمیر دارد و اواسط ماه جاری میالدی ماجرایی اس��ت که سر خود ش��ارلوت درآمد و ازدواج روچستر او ای��ن رمان را به‌عن��وان دو جلد از یک مجموع ‌ه س��ه‌جلدی‬ ‫سرنوشت آن مشخص خواهد شد‪.‬کلیسای «سن میشل» همان و جین در آخر عمر‪ ،‬وقتی که روچس��تر س��وخته و چهره‌اش را منتشر کرد‪ .‬س��بک خالقان ‌ه این رمان موجب تعجب منتقدان‬ ‫کلیسایی‌ست که ش��ش فرزند پاتریک برونته در آن‌جا به دنیا در آتش‌سوزی از دس��ت داده‪ ،‬تاکیدی بر همه رنج‌هایی است ش��د‪ .‬اگرچه واکنش‌های متفاوتی نس��بت به این رمان صورت‬ ‫آمدند‪ ،‬همس��رش در هنگام تولد ششمین فرزندشان در آن‌جا که شارلوت و خواهرانش کشیده بودند‪.‬شارلوت برونته عال‌رغم گرفت‪ ،‬اما «بلندی‌های بادگیر» به یک اثر کالسیک ادبی تبدیل‬ ‫آبو‌هوایی نامطلوب محل سکونت‪ ،‬امیلی را نیز مانند‬ ‫از دنی��ا رفت و بچه‌هایش هم در همان ج��ا مردند و به خاک عمر کوتاهش‪ ،‬بر شیو‌ه نویسندگی شخصیت‌های ادبی بزرگی شد‪.‬وضعیت ‌‌‬ ‫سپرده ش��دند‪.‬این همان کلیسایی‌ست که بچه‌های خانواده‌ی چون «جورج الیوت»‪« ،‬توماس هاردی»‪« ،‬آن برونته»‪« ،‬امیلی دیگر خواهرانش با مشکل جسمانی مواجه کرد‪ .‬او پس از آن‌که‬ ‫برونته در فقر و س��ختی در آن رش��د کردند‪ .‬گوشت نخوردند‪ ،‬برونته» و «استفن میر» تاثیر به‌سزایی داشت‪ .‬خالق «جین ایر» در مراسم تدفین برادرش دچار سرماخوردگی شدید شد‪ ،‬از درمان‬ ‫پزش��کی خودداری کرد و سرانجام‬ ‫بازی نکردند‪ ،‬بیرون از کلیسا نرفتند و‬ ‫شارلوتبرونتهعال‌رغمعمرکوتاهش‪،‬برشیو ‌هنویسندگیشخصیت‌های‬ ‫در ‪ 19‬دسامبر ‪ 1848‬در ‪ 30‬سالگی‬ ‫تو‌خیز‬ ‫در کودکی هرگز فرصت جس ‌‬ ‫درگذش��ت‪.‬دو س��ال پیش از مرگ‬ ‫در چمن‌زاره��ای اط��راف آن را پیدا‬ ‫ادبی بزرگی چون «جورج الیوت»‪« ،‬توماس هاردی»‪« ،‬آن برونته»‪« ،‬امیلی‬ ‫امیلی و در س��ال ‪ ،1846‬اس��تعداد‬ ‫نکردن��د‪ ،‬چ��ون پدر کشیش‌ش��ان برونته» و «استفن میر» تاثیر به‌سزایی داشت‪ .‬خالق «جین ایر» در‪ 31‬مارس‬ ‫خانواد‌ه برونته به انتش��ار مجموعه‌‬ ‫می‌خواست آن‌ها را موجوداتی قوی‬ ‫‪ 1855‬در ‪38‬سالگی درگذشت‬ ‫شعر مشترک س��ه خواهر انجامید‪،‬‬ ‫و بی‌اعتنا به لذت‌های دنیوی بار آورد‪.‬‬ ‫ی نسبت به نویسندگان زن‪،‬‬ ‫ام��ا بچه‌های خان��واده برونته زی��اد نماندند که قوی ش��وند‪ ،‬در ‪ 31‬مارس ‪ 1855‬در ‪38‬س��الگی درگذشت‪«.‬امیلی برونته» اما آن‌ها برای جلوگیری از بی‌عدالت ‌‬ ‫بیش‌ترش��ان در هم��ان بچگ��ی مردند و آن‌ها ه��م که باقی یکی دیگر از خواهران رنگ پریده و اسرار‌آمیز برونته است که نام‌های مستعاری برای خود انتخاب کردند‪ ،‬که امیلی نام «الیس‬ ‫ماندن��د عمر چندانی نکردند‪ .‬در ای��ن عمر کوتاه اما نابغه‌هایی فقط ‪ 30‬سال عمر کرد و فقط یک رمان نوشت‪ .‬امیلی برونته‪ ،‬بل» را برای آثارش برگزید‪«.‬ویرجینیا وولف» درباره‌ی خواهران‬ ‫پر از عقده‌های روحی و جسمی فراوان شدند که همه کمبودها دومین خواهر از س��ه خواهران برونته بود که در سی‌ام جوالی برونته گفت ‌ه اس��ت‪« :‬ما ب ‌ه عرص�� ‌ه دنیایی آزاد گام می‌نهیم که‬ ‫و آرزوهای‌ش��ان را در رمان‌های ماندگاری که نوشتند برجای ‪ 1818‬در یورک‌شایر انگلیس متولد شد‪ .‬او کوچک‌تر از شارلوت خواهران برونته ب ‌ه آفرینش آن قد برافراش��تند‪».‬حاال قرار است‬ ‫گذاش��تند‪« .‬ش��ارلوت برونته» بزرگ‌ترین دختر‪ ،‬از س��ه دختر و بزرگ‌تر از آن بود‪.‬ش��ارلوت برونت��ه عال‌رغم عمر کوتاهش‪ ،‬کلیسای «سن‌میشل» خانه و آرام‌گاه خواهران برونته که بر آثار‬ ‫ب شارلوت برونته‪ ،‬بر شیو‌ه نویس��ندگی شخصیت‌های ادبی بزرگی چون «جورج آن‌ها نیز بسیار تاثیرگذار بوده تخریب شود‪ .‬کشیشی که اکنون در‬ ‫نویسنده این خانواده است‪ .‬معروف‌ترین کتا ‌‬ ‫«جی��ن ایر» ن��ام دارد که یک��ی از ش��اخص‌ترین رمان‌های الیوت»‪« ،‬توماس ه��اردی»‪« ،‬آن برونته»‪« ،‬امیلی برونته» و آن‌جا سکونت دارد‪ ،‬می‌گوید که هربار که پا به کلیسا می‌گذارد‌‪،‬‬ ‫«استفن میر» تاثیر به‌س��زایی داشت‪ .‬خالق «جین ایر» در ‪ 30 31‬تا ‪ 40‬نفر را می‌بیند که با دس��ته‌های گل از قبر ش��الوت و‬ ‫کالسیک انگلیسی‌زبان شمرده می‌شود‪.‬‬ ‫امیلی برونته دیدن می‌کنند و پول‌‪ ،‬اشعار و کتاب‌هایی را در این‬ ‫شارلوت برونته مثل شخصیت‌های زن رمان‌هایش رنج زیادی مارس ‪ 1855‬در ‪38‬سالگی درگذشت‪.‬‬ ‫در زندگی متحمل ش��ده اس��ت‪ .‬دل‌دادگی‌اش به یک تراژدی پ��س از مرگ مادر‪ ،‬او در کودکی به هم‌راه دو خواهر و برادرش‪ ،‬مقبره باقی می‌گذارند‪ .‬هرچند اکنون‪ ،‬سقف کلیسا به شدت چکه‬ ‫وحشت‌ناک تبدیل شد و اولین رمانش‪« ،‬استاد» را ناشر برایش سرزمین‌های خیالی را خلق و در داستان‌های‌شان آن‌ها را ترسیم می‌کند و نقاشی‌های دیواری این مکان در حال محو شدن است‪.‬‬ ‫قو‌خوی امیلی مکانی که طی سال‌های اخیر به محلی برای گردش‌گران جوان‬ ‫پس فرس��تاد‪ .‬حتا شاه‌کارش «جین ایر» را مجبور شد در چاپ کرد‪.‬تعلیمات پدر کشیش و سخت‌گیر وقتی با خل ‌‬ ‫اول با اس��م مستعار «کورربل» چاپ کند‪« .‬جین ایر» داستانی ترکیب ش��د موجودی با عقده‌ها و تناقض‌های روانی و فراوان و عالقه‌مند به ادبیات کالسیک انگلیس تبدیل شد‌ه بود‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫روزنگاشت‬

‫به بهانه اجرای فرمان کشف حجاب ‪:‬‬

‫مردهایش��ان در کارهای مملکت ب��ه آن‌ها کمک می‌کنند‪،‬‬ ‫دیگر از هر چه زن چادری است بدم آمد‌ه است‪ .‬اصلن چادر‬ ‫و چاقچور دشمن ترقی و پیش‌رفت مردم است‪ .‬درست حکم‬ ‫ی��ک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیش‌تر زد و‬ ‫از بین��ش برد‪ ».‬پس از آن بخش‌نامه کش��ف حجاب جهت‬ ‫تو‌هفتم آذر ‪ ۱۳۱۴‬از طرف‬ ‫ثریا‪ ،‬شاه و ملکه افغانس��تان در سال ‪ ۱۳۰۸‬به ایران آمدند‪ .‬تصویب رضاش��اه در تاریخ بیس ‌‬ ‫محبوبه شعاع‬ ‫هفدهم دی ماه سال ‪ 1314‬خورشیدی برابر است با اجرای ملکه افغانستان بی‌حجاب بود و جنجالی در میان روحانیون رئیس‌الوزرا به دربار فرس��تاده ش��د تا در آغاز دی‌ماه فرمان‬ ‫فرمان کشف حجاب به دستور «رضاشاه پهلوی» در ایران‪ .‬ایران برانگیخت‪ .‬آن‌ها از رضاشاه خواستند ملکه افغانستان را اجرای غیر رس��می قانون کشف حجاب به تمام شهرهای‬ ‫در این روز و طی جش��ن فارغ‌التحصیلی دختران بی‌حجاب در ایران مجبور به داشتن حجاب کند که رضاشاه نپذیرفت‪ .‬ایران ارس��ال شود و در هفدهم دی‌ماه سال ‪ 1314‬رضا‌شاه‬ ‫در دانش‌سرای مقدماتی رضا پهلوی‪ ،‬رسمن کشف حجاب در همین زمان ش��ایعاتی درباره تصویب قانون منع حجاب به هم راه ملکه پهلوی و دختران خود که برای نخستین بار‬ ‫را اع�لام کرد‪ .‬در این روز تاریخی ک��ه برابر با هفتم ژانویه پخش شد‪ .‬رضاش��اه پس از تنها سفر خارجی‌اش به ترکیه چادر به س��ر نداشتند به دانش‌سرای دختران می‌روند و طی‬ ‫‪۱۹۳۶‬میالدی بود نخس��تین گام برای آزادی و برابری زنان در دوازده��م خرداد ‪ ،۱۳۱۳‬تحت تاثیر اقدامات غرب‌گرایانه سخن رانی در جشن فارغ‌التحصیلی دختران در دانش‌سرای‬ ‫«آتاتورک» نیز قرار گرفت‪ .‬در این دوره نیز ش��ایعاتی درباره مقدماتی رسمن کشف حجاب را اعالم کرد‪ .‬گفته شده کشف‬ ‫به فرمان رضا شاه برداشته شد‪.‬‬ ‫کش��ف حجاب در ایران‪ ،‬به بخشی از تاریخ ایران در دوران ممنوعیت حجاب در مدرس��ه‌های دخترانه پخش شد‪ ،‬ولی حجاب در ترکیه اختیاری بوده است و عالوه بر آن آتاتورک‬ ‫رضاشاه پهلوی اطالق می‌شود که بنابر آن‪ ،‬زنان و دختران قانونی در این راستا تصویب نشد‪ .‬او ترجیح می‌داد که مردم فعالیت‌های برنامه‌ریزی ش��ده و تبلیغات محتاطانه‌ای برای‬ ‫ایرانی از استفاده از چادر‪ ،‬روبنده و روسری منع شدند‪ .‬پیش لباس متحدالشکل بپوشند‪ ،‬مردان کاله پهلوی به سر گذارند تشویق زنان به برداشتن حجاب اجرا می‌کرده و به طور مثال‬ ‫از آن نیز نخس��تین نشانه‌های کش��ف حجاب را می‌شد در و نسبت به تعهدات دینی در زمینه حجاب سستی نشان دهند‪ .‬می‌گفته‪«:‬خودتان را به جهان نشان دهید و رودررو به جهان‬ ‫بنگرید‪ ».‬اما رضاش��اه ای��ن کار را با‬ ‫درب��ار ناصرالدین ش��اه قاجار و‬ ‫زور انجام داد و به طور ناگهانی حق‬ ‫در محافل روش��ن‌فکری دیگر رضاشاه پس از تنها سفر خارجی‌اش به ترکیه در دوازدهم خرداد ‪ ،۱۳۱۳‬تحت‬ ‫یافت‪ ،‬ولی رس��میت پیدا کردن تاثیر اقدامات غرب‌گرایانه «آتاتورک» نیز قرار گرفت‪ .‬در این دوره نیز شایعاتی انتخاب را از زنان گرفت و هیچ روند‬ ‫جامعه‌پسندی برای این کار طی نشد‪.‬‬ ‫آن به دوره حکومت رضا ش��اه درباره ممنوعیت حجاب در مدرسه‌های دخترانه پخش شد‪ ،‬ولی قانونی در این‬ ‫بخش��ی از زنان که مسن‌تر و سنتی‬ ‫ب��از می‌گ��ردد‪ .‬در دوران قاجار‪،‬‬ ‫راستاتصویبنشد‬ ‫بودند و احساس برهنگی می‌کردند‬ ‫مس��افرت‌های ش��اه به اروپا و‬ ‫عملن در خانه محبوس شدند‪.‬‬ ‫مشاهداتش از وضعیت پوشش‬ ‫زن��ان اروپای��ی در دربار تاثیر به س��زایی داش��ت‪ .‬به تدریج اما سرانجام رضا شاه پهلوی که شدید تحت تاثیر بی‌حجابی و در نتیجه در س��ال ‪ ۱۳۲۰‬که رضاش��اه ایران را ترک کرد‬ ‫موضوع «کش��ف حجاب» در قالب تجدد‌خواهی به محافل زنان ترکیه قرار گرفته بود‪ ،‬این مس��ئله را پس از گذش��ت اجرای قانون کش��ف حجاب س��ریع فراموش ش��د‪ .‬وزارت‬ ‫روشن‌فکری و اشعار شعرا نفوذ کرد و درمطبوعات منعکس یک سال از س��فرش به ترکیه در آذر ‪ ۱۳۱۴‬به محمود جم فرهن��گ حک��م داد از ورود زن��ان بی‌حجاب ب��ه دانش‌گاه‬ ‫ش��د‪ .‬اما گفته ش��ده که رضا شاه قانون کش��ف حجاب را «رییس‌الوزرا» وقت چنین بازگو کرد‪« :‬نزدیک دو سال است جلوگیری ش��ود و معلم‌های زن مدرس��ه‌ها و اس��تادان زن‬ ‫یک‌باره صادر نکرده است‪ .‬نخستین شایعات پیرامون قانون که این موضوع سخت فکر مرا به خود مشغول داشته‌است‪ ،‬دانش‌گاه‌ها مجبور ش��دند با حجاب به کالس درس بروند‪.‬‬ ‫جدید‪ ،‬هنگامی پخش شد که رضاشاه تحت تاثیر اصالحات خصوصن از وقتی که به ترکیه رفتم و زن‌های آن‌ها را دیدم در تهران و سایر شهرها دختران دانش‌آموز و زنان به خاطر‬ ‫دموکراتیک در افغانستان قرار گرفته بود و امان‌اله‌خان و ملکه ک��ه «پیچه» و «حجاب» را دور انداخت��ه و دوش به دوش نداشتن حجاب مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند‪.‬‬

‫گامی برایآزادی و برابری‬

‫‪14‬‬

‫تقویم تاریخ‬

‫یازدهم دی‬ ‫یکم ژانویه‬ ‫‪ 1808‬میالدی‪ -‬انتقال بردگان به آمریکا ممنوع شد‪.‬‬ ‫‪ 1919۹‬میالدی‪« -‬جروم دیوید سالینجر» (‪Jerome D a‬‬ ‫‪ )vid Salinger‬نویس��نده معاصر آمریکایی در نیویورک‬ ‫متولد ش��د‪« .‬ناتور دشت» از رمان‌های مشهور این نویسنده‬ ‫است که در نقد جامعه‌ی مدرن غرب نوشته شده‌اند‪.‬‬ ‫‪ 1999‬می�لادی‪« -‬یورو» رس��من به عنوان پول رس��می‬ ‫دوازده کش��ور عضو اتحادیه اروپا آغاز به کار کرد‪ .‬اس��تفاده‬ ‫از یورو در اول ژانویه در کش��ورهای آلمان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬بلژیک‪،‬‬ ‫اتریش‪ ،‬اس��پانیا‪ ،‬پرتغال‪ ،‬یونان‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬ایرلند‪ ،‬لوکزامبورگ‪،‬‬ ‫هلند و فنالند آغاز شد‪.‬‬

‫دوازدهم دی‬ ‫دوم ژانویه‬ ‫‪ 1325‬خورشیدی‪ 23 -‬افسر س��ابق که در طول تجزیه‌طلبی‬ ‫«جعفر پیش��ه‌وری» که به تصمیم و طبق نقش��ه و سیاس��ت‬ ‫اس��تالین و با حمایت نیروهای شوروی مستقر در ایران دست‬ ‫به این کار زده بود‪ ،‬در چنین روزی اعدام شدند‪.‬‬ ‫‪ 1386‬خورشیدی‪« -‬شهپر امیرابراهیمی» خواننده قدیمی رادیو‬ ‫ای��ران و بازی‌گر تاترهای خیابان الله‌زار و س��ینمای ایران در‬ ‫دهه چهل خورش��یدی‪ ،‬در چنین روزی در س��ن هفتادسالگی‬ ‫درگذش��ت‪ 1492 .‬میالدی‪ -‬آخرین دژ حاکم عرب در اسپانیا‬ ‫به وس��یله نیروهای اسپانیایی محاصره ش��د و پس از آن شاه‬ ‫«فردینان دوم» (‪ )Ferdinand II‬و ملکه «ایزابالی اول»‬ ‫(‪ )Isabella I‬بر این کشور حکومت کردند‪.‬‬ ‫‪ 1822‬می�لادی‪« -‬رودلف یولی��وس امانوئ��ل کالوزیوس»‬ ‫(‪ )Rudolf Julius Emanuel Clausius‬فیزیک‌دان‬ ‫و ریاضی‌دان آلمانی زاده شد‪ .‬او یکی از سه عضو گروه سه نفری‬ ‫دانش‌مندان بزرگ واضع «ترمودینامیک» است‪.‬‬

‫سیزدهم دی‬ ‫سوم ژانویه‬ ‫‪ 1338‬خورشیدی‌‪ -‬س��ال‌روز درگذش��ت «علی اسفندیاری»‬ ‫مش��هور به «نیما یوش��یج»‪ ،‬ش��اعر معاصر ایرانی است‪ .‬وی‬ ‫بنیان‌گذار شعر نو فارسی است‪.‬‬ ‫‪ 1367‬خورش��یدی‪ -‬آیت‌اله خمینی پیام خود را به «میخاییل‬ ‫گورباچف» رهبر شوروی شامل پیش‌بینی فروپاشی کمونیسم‬ ‫ابالغ کرد‪.‬‬ ‫‪ 1875‬میالدی‪ -‬س��ال‌روز درگذش��ت «پیر الروس» ادیب و‬ ‫لغت‌شناس بزرگ فرانسوی است‪.‬‬ ‫‪ 1993‬میالدی‪ -‬جرج بوش پدر‪ ،‬رییس جمهوری وقت آمریکا‬ ‫و «بوریس یلتسین» رییس جمهوری روسیه پیمان «استارت‪»2‬‬ ‫را امض��ا کردند‪ .‬این دومین پیمانی ب��ود که با موضوع کاهش‬ ‫تسلیحات استراتژیک بین دو کشور به امضا می‌رسید‪.‬‬

‫شایعه‬

‫چهاردهم دی‬ ‫چهارم ژانویه‬ ‫‪ 1389‬خورشیدی‪« -‬علی‌رضا پهلوی» فرزند آخرین پادشاه‬ ‫ایران‪ ،‬صبح روز سه‌ش��نبه چهارم ژانویه برابر چهاردهم دی‬ ‫ماه در «سات‌اند» بوستون خودکشی کرد‪.‬‬ ‫‪ 1642‬میالدی‪« -‬اس��حاق نیوتن» فیزیک‌دان‪ ،‬ریاضی‌دان‬ ‫و فیلس��وف انگلیسی زاده شد‪ .‬قانون عمل و عکس‌العمل از‬ ‫مهم‌ترین قوانین او در حوزه مکانیک حرکت است‪.‬‬ ‫‌‪ 1958‬میالدی‪ -‬مامویت «اس��پوتنیک‪ »۱‬نخستین ماهواره‬ ‫فضایی جهان با ورود به جو پایان یافت‪.‬‬ ‫‪ 1960‬می�لادی‪« -‬آلبر کامو» نویس��نده‌ی فرانس��وی و از‬ ‫جمله نویسندگان مشهور سوسیالیست و خالق کتاب مشهور‬ ‫«بیگان��ه» و برنده جایزه نوبل ادبی��ات‌‪ ،‬در چنین روزی‌در‬ ‫تصادف درگذشت‪.‬‬

‫پانزدهم دی‬ ‫پنجم ژانویه‬ ‫‪ 1938‬میالدی‪« -‬خوآن کارلوس اول» (‪Juan Carlos‬‬ ‫‪ )I‬پادشاه کنونی اسپانیا در این روز زاده شد‪.‬‬ ‫‪ 1951‬میالدی‌‪ -‬س��ال‌روز درگذش��ت «اندری پالتونوف»‬ ‫روزنامه‌نگار و داستان‌نگار شوروی است‪.‬‬ ‫یو‌هفتمین رییس‬ ‫‪ 1972‬میالدی‪« -‬ریچارد نیکس��ون»‪ ،‬س ‌‬ ‫جمهوری ایاالت متحده‪ ،‬دس��تور کار برنامه¬ی شاتل‌های‬ ‫فضایی را صادر کرد‪ .‬برنامه¬ی ش��اتل‌های فضایی در واقع‬ ‫گام بزرگ ناس��ا پس از ماموریت‌های موفق آپولو بود که با‬ ‫هدف اکتشاف در مدار زمین طراحی شد‪.‬‬

‫شانزدهم دی‬ ‫ششم ژانویه‬

‫تاختاختالسمشایی‬ ‫بااختالسنجومی‬ ‫سید‌مجتبیخامنه‌ای‬ ‫این خبر در بخش ش��ایعه رادیو کوچه ق��رار دارد و رادیو‬ ‫کوچه صحت و سقم آن را تایید نمی‌کند‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬جرس‬ ‫ب��ه گزارش منابع خب��ری جرس از ته��ران چندی پیش‬ ‫هیتی متش��کل از ابراهیم رییسی معاون اول قوه قضاییه‪،‬‬ ‫مصطفی پورمحمدی رییس س��ازمان بازرسی کل کشور‬ ‫و حیدر مصلح��ی وزیر اطالعات با محم��ود احمدی‌نژاد‬ ‫ریی��س جمه��وری دیدار می‌کنن��د و م��دارک دخالت و‬ ‫دست داشتن اس��فندیار رحیم مشایی رییس دفتر رییس‬ ‫جمه��وری در اختالس س��ه ه��زار میلی��ارد تومانی را به‬ ‫وی ارای��ه داده و می‌گویند پرونده وی کامل اس��ت و از‬ ‫احمدی‌نژاد می‌خواهند مش��ایی را برکنار کند تا به اتهام‬ ‫او رسیدگی شود‪.‬‬ ‫احمدی‌ن��ژاد می‌گوید‪« :‬اش��کال ندارد‪ ،‬ام��ا باید به همه‬ ‫پرونده‌ه��ای اخت�لاس رس��یدگی ش��ود‪ .‬م��ن اس��ناد و‬ ‫م��دارک موثقی دارم که به موجب آن آقای س��ید‌مجتبی‬ ‫خامن��ه‌ای فرزند محترم مقام معظ��م رهبری رقم ناقابل‬ ‫(‪ ۱۶۰۰۰۰۰۰۰۰‬یورو – ش��انزده با هش��ت تا صفر) یک‬ ‫و ش��ش دهم میلیارد یورو از بیت الم��ال اختالس کرده‬ ‫است‪ .‬اگر متعهد می‌ش��وید که به هر دو پرونده هم‌زمان‬ ‫رس��یدگی کنید من با استفعای مش��ایی موافقت خواهم‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫به همین دلیل پرونده اختالس س��ه هزار میلیارد تومانی‬ ‫بدون مته��م اصلی به دادگاه می‌رود‪ .‬پیش از این مهدی‬ ‫کروبی و س��ید‌مصطفی تاج‌زاده با صراحت به دخالت‌های‬ ‫سیاس��ی قضایی غیرقانونی فرزند رهبری اعتراض کرده‬ ‫بودن��د‪ .‬این نخس��تین بار اس��ت که ولیعه��د رهبری به‬ ‫ناپاک‌دستی متهم می‌شود‪.‬‬

‫‪ 1386‬خورشیدی‪ :‬س��ال‌روز درگذشت «حمید عاملی»‪ ،‬وی‬ ‫که زاده سال ‪ ۱۳۲۰‬بود‪ ،‬از سال ‪ ۱۳۳۴‬در مجله‌های کیهان‬ ‫بچه‌ها‪ ،‬اطالعات هفتگی و روش��ن‌فکر داس��تان‌های کوتاه‬ ‫کودکان می‌نوش��ت و از س��ال ‪ ۱۳۳۷‬به گویندگی رادیو در‬ ‫برنام��ه «کار و کارگر» پرداخت‪ .‬او در س��ال ‪ ۱۳۵۰‬گوینده‬ ‫برنامه رادیویی «راه ش��ب» و دو سال بعد قصه‌گوی برنامه‬ ‫«قصه ظهر جمعه» ش��د‪ .‬وی هم‌چنی��ن بیش از صد کتاب‬ ‫داستان نوشته است‪.‬‬ ‫‪ 1412‬میالدی‪ :‬زادروز «ژان دارک» قهرمان ملی فرانسه و‬ ‫قدیسه‌ای در کلیسای کاتولیک‪.‬‬ ‫‪ 1838‬میالدی‪« :‬س��اموئل مورس» دستگاه ابداعی خود را‬ ‫که تلگراف نام داشت به نمایش گذاشت‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫پاپاراتزی‬

‫چه شود بار نوشیدنی اسالمی در سال جدید میالدی‬ ‫بهنام‬

‫اعترافبهخیانت‬ ‫پس از ‪ 60‬سال‬

‫یک پیرمرد ‪ 99‬ساله ایتالیایی‬ ‫پ��س از برمال ش��دن خیانت‬ ‫همس��ر ‪ 96‬س��اله‌اش تصمیم‬ ‫گرف��ت او را طالق ده��د و به‬ ‫زندگی مش��ترک خود پایان دهد‪.‬‬ ‫به گزارش اوکی‪« ،‬آنتونیو» به ش��کل‬ ‫تصادفی در حالی که مش��غول خواندن نامه‌های‬ ‫قدیمی خود و همس��رش بود ناگهان چشمش‏به نامه‌ای افتاد‬ ‫که متعلق به ‪ 60‬سال پیش بود‪.‬‬ ‫پیرمرد ایتالیایی پس از خواندن این نامه قدیمی‌‪ ،‬دریافت همسر‬ ‫‪ 96‬س��اله‌اش که «روس��ا» نام دارد‪ ،‬در ده��ه‏‏‪ 1940‬میالدی‪،‬‬ ‫با ف��ردی دیگر در ارتب��اط بوده و برای او نامه‌های عاش��قانه‬ ‫می‌نوشت‪ .‬پس از آن وی مسئله را با روسا همسر خود در میان‬ ‫گذاشت‌‪ ،‬روسا ضمن اعتراف به داشتن معشوق در دهه ‪1940‬‬ ‫میالدی از آنتونیو خواست که این مسئله را فراموش کند‪.‬‬ ‫ب��ر اس��اس این گزارش و به نق��ل از وکیل آنتونی��و‌‪ ،‬این مرد‬ ‫کهن‌سال پس از یقین پیدا کردن نسبت به خیانت همسرش‌‪،‬‬ ‫به دادگاه رفت و درخواس��ت طالق داد‪ .‬پیرمرد ایتالیایی دلیل‬ ‫درخواس��ت جدایی از روس��ا را خیانت به وی در‪ 60‬سال پیش‬ ‫دانس��ته است و قاضی نیز پس از ش��نیدن این توضیح‌‪ ،‬حکم‬ ‫جدایی را صادر کرد‪ .‬گفتنی است ثمره ازدواج ‪ 75‬ساله این دو‬ ‫کهن‌سال ایتالیایی ‪ 5‬فرزند و چندین نوه و نتیجه بوده است‪.‬‬

‫چه شود بار نوشیدنی اسالمی در‬ ‫سال جدید میالدی‬

‫«فران��ک ریبری» بازیکن فرانس��وی و‬ ‫مسلمان بایرن مونیخ آلمان به هم‌راه‬ ‫«وهیبه» همسر الجزایری خود‬ ‫یک بار بدون مشروبات الکلی‬ ‫افتتاح کردند‪.‬ریبری در ش��هر‬ ‫محل تولدش «بولون» فرانسه‬ ‫این بار را افتتاح کرده اس��ت‪.‬بر‬ ‫اس��اس این گ��زارش ریبری در‬ ‫این بار مش��روباتی هم‌چون آب‌جو‬ ‫گازدار و نوش��یدنی‌های بدون الکل تقدیم‬ ‫مش��تریان خود می‌کند‪.‬هم‌چنین وی اعالم کرده اس��ت برای‬ ‫کمک به معتادان الکلی بار مش��ابهی ب��رای ترک اعتیاد آن‌ها‬ ‫باز خواهد کرد‪ .‬بازیکن مس��لمان بایرن مونیخ آلمان هم‌چنین‬ ‫در پی ایجاد فضایی مناس��ب برای مس��لمانان شهر خود است‬ ‫تا با جمع ش��دن در آن مکان‌‪ ،‬خود را از مشروبات الکلی‬ ‫دور نگه دارند‪.‬ریبری درباره طرح خود گفته است‬ ‫می‌خواهد مفهوم خاصی از «بار» ارایه کند‪.‬‬ ‫وی برای طرح خود نام «‪»O’Shahiz‬‬ ‫انتخاب کرده است‪ .‬این نام ترکیبی از نام‬ ‫دو دخترش «شاهیناز» و «حیزیه» است‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫«نامزدیجاستینتیمبرلیکو‬ ‫جسیکابیل»‬

‫«جاستین تیمبرلیک» در آینده نزدیک با «جسیکا‬ ‫بیل»نامزدمی‌کند‪.‬جاستینتیمبرلیکبرندهشش‬ ‫جایزه «گرمی» بلخره پس از هفته‌ها‬ ‫و ماه‌ها با جسیکا بودن تصمیم‬ ‫گرفت که ب��ا وی نامزد کند‪.‬‬ ‫این دو که پس از مدتی جدایی‬ ‫دوباره با هم در انظار عمومی حاضر‬ ‫ش��ده بودند و پس از آن به یک کمپ‬ ‫زمستانی رفته و تعطیالت کریسمس را‬ ‫در آن‌جا گذراندند پس از سال نو میالدی‬ ‫اعالم کردند که می‌خواهند با هم نامزد کنند‪.‬‬ ‫جسیکا در این مورد گفت‪« :‬من می‌خواهم که با‬ ‫جاستین باشم و دیگر نمی‌توانم بدون او زندگی کنم‪».‬این در‬ ‫حالی است که جاستین هم چنین نظری دارد‪.‬اما تاکنون زمان‬ ‫دقیقی برای برگزاری مراسم نامزدی اعالم نکردند‪.‬‬

‫«سرقتهمسرانودوست‌پسر‬ ‫دیگران‪،‬اتهامجدیدکارداشیان»‬

‫«کیم کارداش��یان» پس از این‌که به گول زدن «رگی بوش»‬ ‫خواننده آمریکایی متهم شد حاال «امبر رز» اعالم‬ ‫ک��رده ک��ه کی��م کارش متهم ب��ه تخریب‬ ‫دوس��تان خوب و گول زدن دوست‌پسرها‬ ‫و یا همسران دیگران است‪.‬امبر رز مدل‬ ‫آمریکایی اعالم کرد که وی چند وقت‬ ‫پیش نیز دوست پسر او را به نام «کنی‬ ‫وس��ت» را نی��ز از راه به در ک��رده بود و‬ ‫برای این‌کار چندی��ن بار برای کنی‬ ‫عکس‌های خودش را ارسال کرده و‬ ‫هر بار که امبر برای او پیام می‌فرستاده‬ ‫که از این‌کار جلوگیری کند کیم به حرف‌هایش‬ ‫توجهی نداش��ته است‪ .‬امبر در ادامه اضافه کرد‪:‬‬ ‫«االن که من با کسی دیگر نامزد کردم بسیار از‬ ‫کیم ممنونم که از طریق او توانستم به درون پلید‬ ‫کنی پی ببرم و االن از زندگی خودم با نامزدم «ویز‬ ‫خلیفه» خواننده رپ خوش‌حالم‪».‬امبر در پایان گفت که‬ ‫«کریس همفریز» هم این مس��ایل را متوجه ش ‌د که‌خواست‬ ‫از کیم جدا شود‪.‬‬

‫جنیفرلوپزحاالسکسی‌ترشده‬ ‫است‬

‫«جنیفر لوپز» و «کس��پر اس��مارت» این‌بار در‬ ‫تعطیالت به «میامی» رفته و در یک شب‬ ‫که تا ‪ 3‬صبح به یک کلوپ شبانه رفته‬ ‫بودند حس��ابی از خجالت خودشون و‬ ‫دیگران درآمدن��د و هر مدل رقص و‬

‫دیده‌بوس��ی که همه به ذهن‌شان خطور می‌کند انجام شد‪.‬این‬ ‫دو که از چندی پیش شایعه باهم بودن‌شان در محافل عمومی‬ ‫پیچیده بود این‌بار به صورت جدی و بدون هیچ واهمه‌ای با هم‬ ‫در میامی یک هفته را گذراندند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که «مارک آنتون��ی» که جی‌لو را تهدید‬ ‫ک��رده بود که در ص��ورت ادامه رابطه با کس��پر‬ ‫حضانت بچه‌ه��ا را از وی خواهد گرفت اما‬ ‫به‌نظر می‌رسد که جی‌لو به هیچ‌وجه به‬ ‫این تهدید‌ها اهمیتی نداده و حتا یکی از‬ ‫ش از پیش‬ ‫نزدیکان گفته که جی‌لو بی ‌‬ ‫سکسی شده است‪.‬‬

‫«برتنیاسپیرز‪:‬‬ ‫عروسی باید ساده و‬ ‫کم‌جمعیتباشه»‬

‫پس از برگزاری نامزدی بریتنی اسپیرز و جیسون تراویک‪ ،‬یکی‬ ‫از نزدیکان این دو از برنامه‌ریزی بریتنی برای مراس��م ازدواج‬ ‫این دو خبر داده است‪.‬وی در ادامه افزود‪« :‬نکته قابل توجه این‬ ‫اس��ت که هر دو موافقت کردند که یک مراس��م ساده و بدون‬ ‫هیاهو را برنامه‌ریزی کنند و مانند دو مراسم ازدواج پیشین این‬ ‫دو نباشد‪ ».‬یک منبع پاپاراتزی اعالم کرد که بریتنی تمایل دارد‬ ‫که لباس عروسی سنتی از جنوب آمریکا را امتحان‬ ‫کند با غذایی س��اده در مراسم و حضور اقوام‬ ‫نزدیک و بچه‌ها‪.‬‬

‫خبرخطی‪:‬‬

‫‪« .1‬تیلور کینی» و «لیدی گاگا» رابطه‬ ‫خود را عمومی کردند‪.‬‬ ‫‪« .2‬کیتی پری» و «راس��ل برند» پس از‬ ‫یک دعوای حسابی قصد دارند از یک‌دیگر جدا‬

‫شوند‪.‬‬ ‫‪« .3‬کیم کارداش��یان» به عنوان چهره مش��هور س��ال ‪2011‬‬ ‫انتخاب شد‪.‬‬ ‫‪« .4‬مایکل جردن»‪ ،‬بسکتبالیست معروف آمریکایی پس از سه‬ ‫سال اعالم کرد که می‌خواهد با «ایوتو پریتو» ازدواج کند‪.‬‬ ‫‪« .5‬دیوید بکام»‪ ،‬بازیکن فوتبال بریتانیایی‪ ،‬در روزهای اخیر با‬ ‫لباس زیرمردانه «اچ اند ام» قرارداد بست و پس از آن نخستین‬ ‫تصویر خود را منتشر کرد‪.‬‬

‫ورزش‬

‫مجتبی‌محرمیوهوایدل‌گیرخانه‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫برنامه را ب��ا خبرهای کوتاه آغاز می‌کنی��م‪ .‬جریان پناهندگی‬ ‫ج��ودوکار ملی‌پوش ایران دوباره بر س��ر زبان‌ها افتاده اس��ت‪.‬‬ ‫«وحید س��رلک» که دو سال قبل از کش��ور آلمان درخواست‬ ‫پناهندگی کرده اس��ت در واکنش به تقاضای برخی از مقامات‬ ‫ورزش ایران برای بازگشت او به کشور به خبرنگاران گفته است‬ ‫که «با توجه به ش��رایط موجود در ای��ران» به هیچ وجه قصد‬ ‫بازگش��ت ندارد‪ ».‬او هم اکنون در این کش��ور ضمن حضور در‬ ‫لیگ جودو‪ ،‬به مربی‌گری نیز می‌پردازد‪.‬‬ ‫ن بیاتی‌نیا»‬ ‫پس از مثبت اعالم شدن آزمایش دوپینگ «محس ‌‬ ‫در شهر «کلن» آلمان‪ ،‬نتیجه آزمایش به ایران رسید و حاال او‬ ‫باید به مدت یک‌سال از میادین فوتبال به دور باشد‪ .‬محرومیت‬ ‫این بازیکن از تاریخ هفتم دی ماه ‪ 1390‬آغاز شده است‪ .‬نکته‬ ‫مه��م در محرومیت «بیاتی‌نیا» این اس��ت ک��ه این بازیکن از‬ ‫ماده‌های مکملی استفاده کرده که طبق قوانین دوپینگ‪ ،‬فقط‬ ‫توبی��خ کتب��ی دارد ولی چون او پیش از این ه��م در این مورد‬ ‫بی‌احتیاطی کرده بود حاال محرومیت سنگینی برایش در نظر‬ ‫گرفته شده است‪.‬‬ ‫«محمدرض‌ا خلعتبری» پس از پیوستن به تیم فوتبال «الوصل»‬ ‫بازی کردن زیر نظر «دی ‌ه گومارادونا» را افتخار بزرگی برشمرد‪.‬‬ ‫«خلعتب��ری» ب��ا انعقاد قراردادی ش��ش ماه��ه از تیم فوتبال‬ ‫«الغرافه» به «الوصل‌امارات» پیوست‪.‬‬ ‫سایت «فوتسال‌پالنت» نامزدهای دریافت به‌ترین بازیکن سال‬ ‫‪ 2011‬را اعالم کرد که «محمد کشاورز» ملی‌پوش تیم فوتسال‬ ‫«گیتی‌پسند» اصفهان به عنوان یکی از بازیکنان برتر انتخاب‬ ‫ش��ده است‪ .‬در کنار «کشاورز»‪« ،‬فالکائو» و «ویلده» بازیکنان‬ ‫برزیلی‪« ،‬کوگوره» ژاپنی و «مارتینهو»ی ایتالیایی نیز در میان‬ ‫منتخبین هس��تند‪ .‬گفتنی است که چندی پیش «کشاورز» به‬ ‫عنوان به‌ترین بازیکن سال ‪ 2011‬آسیا انتخاب شد‪.‬‬

‫حمایت‌های مش��هود تیم «احمدی‌نژاد» می‌توانست هرگونه‬ ‫تهمتی را می‌خواهد به دیگران بزند و از دس��ت قانون بگریزد‬ ‫اما با توجه به کاهش حمایت کنونی رهبر و دیگر سران قوا از‬ ‫«محمود احمدی‌نژاد» بعید اس��ت که این بار قوه‌ی قضاییه به‬ ‫پشتیبانی‌اش از «مایلی» ادامه دهد‪.‬‬ ‫هفته‌ی گذشته و بر اساس دستورالعملی عجیب و غریب اعالم‬ ‫شد که از این پس هر گونه فعالیت بانوان در رشته‌های رینگی‬ ‫از جمل��ه «کیک‌بوکس��ینگ» و «موی‌تای» ممنوع اس��ت و‬ ‫فدراسیون‌هایی که این رشته‌ها را تحت پوشش دارند می‌بایست‬ ‫آن‌را اج��را کنند‪« .‬مرضیه‌اکبرآبادی» معاونت ورزش بانوان در‬

‫وزارت ورزش و جوانان با تایید این خبر گفته است که‪« :‬از میان‬ ‫رشته‌های رینگی تنها این دو رشته در ایران فعال بودند که بر‬ ‫اساس بررس��ی‌های انجام شده و به علت خشونتی که در این‬ ‫رشته‌هاس��ت و خطری که برای س�لامتی بانوان به جهت آن‬ ‫که مادران آینده خواهند بود ایجاد می‌شود و هم‌چنین نح ‌وه‌ی‬ ‫برگزاری مس��ابقات‪ ،‬بافت رینگ و تماشاچیان‪ ،‬برنامه‌هایی که‬ ‫قبل و بعد از مسابقات انجام می‌شود و در کل فرهنگ غالب بر‬ ‫این نوع رشته‌ها و مسابقات آن‌ها که مغایر با فرهنگ‌اسالمی‬ ‫است‪ ،‬باعث اتخاذ چنین تصمیمی شد‪».‬‬

‫مسووالن فدراسیون فوتبال «هند» در دعوت‌نامه‌اى از «على‌‬ ‫دایى» براى حضور در تیم منتخب س��تارگان جهان دعوت به‬ ‫عمل آوردند‪ .‬به مناس��بت جشن صد س��الگى فوتبال «هند»‪،‬‬ ‫فدراس��یون فوتبال این کشور در نظر دارد در تاریخ سوم بهمن‬ ‫ماه سال جارى دیدارى بین منتخب ستارگان جهان و ستارگان‬ ‫«هند» برگزار کند‪ .‬در این بازی «دایی» با ستارگانی هم‌چون‬ ‫«پله»‪« ،‬رونالدو» و «مالدینی» هم‌بازی خواهد بود‪.‬‬ ‫و اما ی��ک خبر دیگر درباره‌ی «علی‌دای��ی»‪ .‬در پی اظهارات‬ ‫مجدد «محمد مایلی‌کهن» درب��اره‌ی «دایی» وکیل «دایی»‬ ‫ی کهن» به طور رس��می‬ ‫تاکید کرد که در هفته جاری از «مایل ‌‬ ‫ش��کایت خواهد کرد و گفته اس��ت که این بار به هیچ وجه از‬ ‫شکایت خود منصرف نخواهد ش��د‪ .‬گفته‌های «مایلی‌کهن»‬ ‫این بار اما رنگ و بوی نژادپرس��تانه به خ��ود گرفته بود‪ .‬او در‬ ‫س��خنانش به «دایی» طعنه زده بود که ‪ 30‬سال پیش‌تر از او‬ ‫به شهر آمده اس��ت‪« .‬دایی» در واکنش به این اظهارات گفته‬ ‫است که «مایلی‌کهن» متاس��فانه به شخصیت میلیون‌ها نفر‬ ‫روس��تایی توهین کرده اس��ت و باید پاس��خ‌گوی حرف‌هایش‬ ‫باشد‪ .‬با توجه به حمایت «مایلی‌کهن» از «محمود احمدی‌نژاد»‬ ‫ت جمهوری‪ ،‬او تا چند ماه گذشته با‬ ‫در انتخابات گذش��ته ریاس ‌‬

‫باالخره مسابقات فوتبال لیگ برتر باش‌گاه‌های کشور پس از‬ ‫پشت سرگذاش��تن یک تعطیالت ‪ 17‬روزه‪ ،‬نیم‌فصل دوم کار‬ ‫خود را از امروز آغاز می‌کند‪ .‬بدون ش��ک مهم‌ترین دیدار امروز‬ ‫ی دنیزلی» در برابر‬ ‫بازی «پرسپولیس» با سرمربی‌گری «مصطف ‌‬ ‫«ملوان» بندرانزلی اس��ت‪ .‬مهم‌ترین اتفاق تعطیالت نیم‌فصل‬ ‫بدون ش��ک بازگشت «دنیزلی» به فوتبال ایران است که وداع‬

‫ناگهانی «فرهاد مجیدی» از «استقالل» را تحت تاثیر خود قرار‬ ‫داد‪ .‬آبی‌پوش��ان در نیم‌فصل دوم بدون کاپیتان خود به میدان‬ ‫می‌روند و از سوی دیگر «پرسپولیسی‌ها» خوش‌حال هستند که‬ ‫«مهدوی‌کیا» را در اردوی خود دارند‪.‬‬

‫در نیم فصلی که مشکالت و کاستی‌های مالی حرف اول بود‪،‬‬ ‫جابه‌جایی‌های خاصی در تیم‌ه��ا به وجود نیامد‪« .‬داماش» در‬ ‫نیم فصل فقط «مهدوی‌کیا» را از دس��ت نداد‪ ،‬بلکه «ابراهیم‬ ‫‌قاسمپور» نیز روی نیمکت س��رمربی‌گری این تیم جای خود‬ ‫ی تارتار» داد و با ش��هر باران وداع کرد‪ ،‬او که خود‬ ‫را به «مهد ‌‬ ‫در نیمه راه نیم‌فصل اول جانش��ین «مهدی‌دینورزاده» در این‬ ‫تیم شده بود‪.‬‬ ‫«مجتبی محرمی» در مصاحبه با کانون هواداران «پرسپولیس»‬ ‫‌‌‬ ‫از مشکالت و هزینه‌های سرس��ام‌آور بیماری‌اش گفته است‪.‬‬ ‫ستاره‌ی دهه ‪ 70‬فوتبال ایران که چند سال پیش توانست از دام‬ ‫اعتیاد بگریزد متاسفانه اکنون وضعیت جسمی مناسبی ندارد‪ .‬او‬ ‫می‌گوید‪« :‬حالم خوب نیس��ت‪ .‬همین حاال هم پنجره‌ها را باز‬ ‫گذاشتم تا شاید هوای تازه بخورم‪ .‬آخه امروز بارون اومده و هوا‬ ‫کمی پاکه‪ .‬چند هفته‌س��ت که حالم بد شده‪ ،‬رفتم بیمارستان‪،‬‬ ‫مدام سرفه می‌کردم‪ .‬گفتن ریه‌هات مشکل پیدا کرده اما االن‬ ‫اوضاع بدتر شده و زده به قلبم‪ .‬کلی آزمایش انجام دادم‪ .‬دکترا‬ ‫می‌گن هوای تهران آلودس��ت‪ ،‬واست مثله سمه‪ .‬فکر می‌کنم‬ ‫دیگه دارم می‌رم‪ .‬خیلی طوالنی نیس��ت بودنم‪ .‬ما دیگه داریم‬ ‫رفتنی می‌شیم‪».‬‬ ‫او سپس درباره تامین هزینه‌های درمانش گفته است که خیلی‬ ‫از قدیمی‌ها و برخی بازیکنان کمکش کرده‌اند‪ .‬او با وجود آن‌که‬ ‫گفته است آن‌هایی که کمکش می‌کنند از او خواسته‌اند تا نامی‬ ‫از آن‌ها به میان نیاید اما اضافه کرده اس��ت که «علی‌دایی» و‬ ‫«وحید هاشمیان» احوال‌پرس او هستند اما‪ ،‬تمام هزینه‌هایش‬ ‫را «علی‌کریمی» پرداخته است‪.‬‬ ‫باالخره جنجال‌ها و افشاگری‌های «عاد ‌ل فردوسی‌پور» سبب‬ ‫ش��د که ش��ماری از حکومتی‌ها به بهانه‌های مختلف سراغ او‬ ‫بیاین��د‪ .‬روزنام��ه‌ی «وطن‌امروز» با نوش��تن مقال��ه‌ای تند و‬ ‫توهین‌آمیز دست به تخریب «فردوسی‌پور» زده و نوشته است‬ ‫که او به لحاظ عقیدتی آدم سالمی نیست و با تخریب مدیران‬ ‫نظام آب به آس��یاب دشمن می‌ریزد‪« .‬وطن‌امروز» «عادل» را‬ ‫یک دالل تمام عیار خوانده است که با برنامه‌اش به تیم‌ها برای‬ ‫آوردن و بردن مربیان خط می‌دهد‪ .‬این روزنامه نوش��ته است‪:‬‬ ‫«جوس��ازی‌های مجری برنامه‌ی نود و باند رس��انه‌ای وی در‬ ‫رسانه‌های ورزشی کشور سبب حمله به همه دست‌گاه ورزش‬ ‫و حتا دولت با انتشار دروغ‌های بزرگ شده است‌‪ .‬نتیجه‌ی این‬ ‫اقدام‌‪ ،‬سواستفاده ضد‌انقالب از این جریان و ایجاد کمپین‌هایی‬ ‫در حمایت از «فردوس��ی‌پور» از س��وی عوامل ضد‌انقالب بود‬ ‫ک��ه البته ب��ا مدیریت خوب مس��ووالن صدا و س��یما متوقف‬ ‫شد‪ ».‬نویس��نده‌ی این مقاله البته کسی نیست به جز «محمد‬ ‫آخوندی» که در مقطعی عضو هیت مدیره‌ی «پرس��پولیس»‬ ‫بود‪« .‬آخوندی» با وجود هزینه‌های فراوانی که در این تیم کرد‪،‬‬ ‫مفتضحانه‌ترین نتایج ممکن را کس��ب کرد و بعد از فشار زیاد‬ ‫هواداران «پرسپولیس» و افش��اگری‌های «فردوسی‌پور» او و‬ ‫هم‌کارانش از این تیم اخراج شدند‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫سیاست‬

‫وزارت اطالعات و دوستان مدعی‌اش‬

‫ریاست جمهوری» مطالبه کرده بود‪ .‬طبق حکم دادگاه‪ ،‬شرکت رییس س��ابق د‪ .‬اس‪ .‬ت‪ ،‬منتشر کرد تحت عنوان «واواک در‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫شاید اگر رییس سازمان ضدجاسوسی فرانسه کتاب اساسی‌اش احسان نراقی در شکنجه روانی زندانیان سیاسی ایران به اثبات خدمت آیت‌اله‌ها»‪ .‬در صفحه چهارم جلد «پشت جلد» آن آمده‬ ‫را در م��ورد وزارت اطالعات و یکی از هم‌کاران این س��ازمان‪ ،‬رس��ید‪ .‬در حکم دادگاه‪ ،‬به‌شهادت‌های زندانیان سیاسی که در است‪:‬‬ ‫«احس��ان نراقی» ننوشته بود‪ ،‬مش��کلی بزرگ بود تا از ارتباط زندان‌های اوین و قزل‌حصار ش��اهد مس��تقیم شرکت احسان «در س��ال ‪ 1977‬سی س��ال پیش‪ ،‬خمینی سقوط سلطنت را‬ ‫نزدیک این اس��تاد منعطف‪ ،‬به صورت مستند سخن گفت‪ .‬اما نراقی در شکنجه روانی زندانیان بوده‌اند استناد شده است‪.‬‬ ‫اعالم کرده و جمهوری اسالمی را برقرار می‌کند‪ .‬کلمه‌ای که‬ ‫امید بر می‌انگیخت‪ ،‬ولی انقالبی که توسط‬ ‫آن کتاب و سپس شکایات مرتبط با آن‬ ‫مذهبی‌ها غصب شد‪ .‬ایرانی‌ها نه تنها به‬ ‫این فرصت را فراهم کرد تا در مورد او‬ ‫آزادی نرس��یدند بلک��ه ایرانی‌ها تحویل‬ ‫و ارتباطات‌اش به راحتی نوشت‪ .‬ایوبونه‬ ‫وزارت اطالع��ات و امنی��ت مل��ی ایران‪،‬‬ ‫رییس س��ازمان ضد جاسوسی فرانسه‬ ‫یعن��ی واواک وحش��ت‌ناک‪ ،‬داده ش��دند‪.‬‬ ‫ت جمهوری فرانس��وا‬ ‫در زم��ان ریاس�� ‌‬ ‫ایوبونه کارشناس برجسته جهان عرب و‬ ‫میتران‪ ،‬در کتابی تحت عنوان «واواک‬ ‫اسالمی به بررسی تاریخ‌چه جنجال‌برانگیز‬ ‫در خدمت آیت‌اله‌ه��ا» از افرادی مانند‬ ‫سرویس اطالعاتی ایران می‌پردازد‪ ،‬ترور‬ ‫احسان نراقی‪ ،‬جهانگیر شادانلو‪ ،‬منوچهر‬ ‫مداخله‪ ،‬ش��کنجه‪ ،‬مصونیت… در حالی‌‬ ‫شاللی‪ ،‬هورکاد و آزاده کیان مبادرت به‬ ‫که غرب چشمان خود را بر روی سازمانی‬ ‫درج اطالعاتی کرد که جنجال بزرگی‬ ‫ک��ه خود به ظهور آن کمک کرده اس��ت‬ ‫ایج��اد نم��ود‪ .‬متقابلن ش��کایت‌های‬ ‫می‌بن��دد‪ ،‬واواک دم��ی از ت�لاش برای‬ ‫زنجیره‌ای از رییس سابق ضد جاسوسی‬ ‫نابودی اپوزیسیون سیاسی باز نمی‌ایستد‪.‬‬ ‫فرانسه به صرف هزینه‌های بسیار انجام‬ ‫ی��ک نوش��ته آموزن��ده ک��ه موضوع‬ ‫گرفت‪ .‬یکی از شکایت‌کنندگانی‬ ‫ج��ای‌گاه ایران در قرن بیس��ت‌ویکم‬ ‫که به‌عنوان بازگوکننده اتهامات اسناد به‌دست آمده از دفتر احمدی‌نژاد نشان داد که نراقی حق‌الوکاله وکیل خود‬ ‫را مطرح می‌کن��د‪ .‬هم‌چنین یادآوری‬ ‫حکوم��ت علی��ه مجاهدی��ن و‬ ‫و هزینه‌های دادگاه را از «ریاست محترم دبیرخانه ریاست جمهوری» مطالبه‬ ‫می‌ش��ود که ایوبونه استان‌دار‪ ،‬رییس‬ ‫مقاومت ای��ران در کتاب ایوبونه‬ ‫کرده بود‪ .‬طبق حکم دادگاه‪ ،‬شرکت احسان نراقی در شکنجه روانی زندانیان‬ ‫پیش��ین د‪.‬اس‪.‬ت در سال‌های ‪1982‬‬ ‫معرفی ش��ده بود‪ ،‬ف��ردی به‌نام‬ ‫سیاسی ایران به اثبات رسید‬ ‫تا ‪ 1985‬بوده است و چندین اثر دیگر‬ ‫«آزاده کیان تیبو» بود‪.‬‬ ‫نوشته است‪».‬‬ ‫دادگاه اس��تیناف ورسای در حکم‬ ‫ی ‪ 2011‬صادر شده است‪ ،‬بدون این‌که دادگاه جمع‌بندی می‌کند‪« :‬این داده‌ها‪ ،‬در کنار مسیر طی شده احسان نراقی که خود را به‌عنوان روشن‌فکری معرفی می‌کند‬ ‫خود که در روز چهارم م ‌‬ ‫در این مورد نیازی به ورود به محتوای دعوا ببیند‪ ،‬شکایت مزبور توس��ط احسان نراقی که س��ابقن در خدمت شاه بوده و بعد‪ ،‬از که «ضمن حفظ کامل استقالل خود با تمامی رژیم‌های متوالی‬ ‫را مش��مول مرور زمان ش��ناخت و مردود اعالم کرد‪ .‬عالوه بر نزدیکان رژیم جدید شده است‪ ،‬ایوبونه را مجاز می‌کند بنویسد کش��ورش گفت‌وگو کرده اس��ت» و اظهار می‌دارد که سازمان‬ ‫این دادگاه آزاده کیان تیبو را به پرداخت ‪ 1200‬یورو جریمه به که احسان نراقی «در شکنجه روانی زندانیان سیاسی با گذاشتن مجاهدین خلق ایران را ناراحت می‌کند‪ ،‬ش��کایت‌های‌اش به‬ ‫آقای ایوبونه و پرداختن هزینه دادگاه استیناف محکوم کرد‪ .‬از کالس‌های اجباری برای آن‌ها شرکت کرده است‪».‬‬ ‫این‌گونه بررسی شد‪:‬‬ ‫این پیش‌تر‪ ،‬دادگاه‪ ،‬شکایت هورکاد را هم مردود شناخته بود و در حکم دادگاه‪ ،‬تصریح می‌ش��ود‪ ،‬هم‌چنان که ایوبونه نوش��ته ‪ – 1‬درباره اولین فراز مورد شکایت‪ :‬مدعی خصوصی «احسان‬ ‫به این ترتیب ماجرای این کتاب وارد محدوده‌ای جدید و جدی اس��ت‪ ،‬احس��ان نراقی از فتوای قتل س��لمان رشدی حمایت نراقی» اشتباه می‌کند که می‌گوید فراز اول مورد شکایت واقع‬ ‫شد‪ .‬روز پنج‌شنبه ‪ 5‬خرداد ‪ 1390‬دادگاه استیناف پاریس حکم و ش��کنجه علیه زندانیان سیاس��ی را تایید کرده است‪ .‬دادگاه شده او را به‌عنوان مامور سرویس‌های ایرانی معرفی می‌کند که‬ ‫قطعی خود را در مورد پرونده عوامل وزارت اطالعات ادعا شده اس��تیناف مجددن‪ ،‬ش��کایت نراقی را در خدمت به س��اواک و شخصن در حذف فیزیکی مخالفان‪ ،‬در عملیات تروریستی در‬ ‫وزارت اطالعات افترا ندانسته و بار دیگر انکار احسان نراقی را در خارج‪ ،‬و در فعالیت‌های شانتاژ و اشاعه بنیادگرایی شرکت داشته‬ ‫در این کتاب‪ ،‬احسان نراقی و جهانگیر شادانلو‪ ،‬صادر کرد‪.‬‬ ‫شش مورد از هفت مورد افشاگری ایوبونه به اثبات رسید و شش مورد این‌که عضو ساواک رژیم شاه نبوده است‪ ،‬مردود شناخت است‪ ،‬زیرا در واقع این اتهامات خاص مسوول واواک در پاریس‬ ‫مورد از هفت فقره شکایت این دو نفر مردود اعالم شد‪ .‬دادگاه و رد کرد‪ .‬دادگاه‪ ،‬هم‌چنین ش��کایت و انکار احسان نراقی را در و معاونان اوس��ت‪ ،‬یعنی کسانی که احسان نراقی در بین آن‌ها‬ ‫استیناف پاریس در حکم خود پیرامون شکایت‌ها از افشا و انتشار م��ورد این‌که به توصیه رژیم ایران به خدمت یونس��کو درآمده به چشم نمی‌خورد‪ ،‬یعنی کسی که با تعدادی دیگر تنها از آن‌ها‬ ‫اسامی مندرج در کتاب با صراحت اعالم کرد‪ :‬این برای ایوبونه اس��ت‪ ،‬مردود شناخت و رد کرد‪ .‬شکایت و درخواست استیناف به‌عنوان مامور نام برده شده و یادآوری شده است که نقش آن‌ها‬ ‫یک متخصص و کارش��ناس امور اطالعاتی مش��روع و برحق جهانگیر شادانلو در دادگاه‪ ،‬از اساس مردود شناخته شد‪ .‬و ثابت «متعاقبن » مطرح خواهد شد‪ .‬همان‌طور که قبلن توسط دادگاه‬ ‫بوده اس��ت کتابی را منتش��ر کند که موضوع آن به تاریخ‌چه و ش��د آن‌چه ایو بونه در کتاب خود فاش کرده است صحت دارد گفته شده‪ ،‬این اولین فراز‪ ،‬افترا علیه شاکی خصوصی «احسان‬ ‫فعالیت‌های دس��ت‌گاه‌های اطالعاتی رژیم ایران مربوط است‪ .‬و جهانگیر ش��ادانلو یک مامور وزارت اطالعات ایران است که نراقی» محسوب نمی‌شود‪.‬‬ ‫موضوع��ی که مورد توجه همگان اس��ت به‌ویژه کس��انی که یک انجمن پوششی برای ماموریت‌های وزارت اطالعات به‌راه ‪ – 2‬درباره فراز دوم ش��کایت‪ :‬با یادآوری اپورتونیس��م احسان‬ ‫عالقه‌مند به تحوالت رژیمی هستند که از تروریسم بین‌المللی انداخته است‪.‬احسان نراقی‪ ،‬جهانگیر شادانلو و منوچهر شاللی نراقی که‪ ،‬بعد از خدمت به س��رویس‌های مخفی ش��اه ایران‪،‬‬ ‫پش��تیبانی می‌کند‪.‬اسناد درخواست و دریافت مبالغ کالن برای که در این فاصله به ایران رفته و در جزیره کیش با سکته فوت اکنون به خدمت رژیم جدید درآمده اس��ت‪ ،‬این قسمت مدعی‬ ‫ش��کایت و امضای احسان نراقی خطاب به احمدی‌نژاد رییس شد‪ ،‬در شکایت‌های زنجیره‌ای خود در مجموع ‪ 345‬هزار یورو خصوصی را متهم می‌کند که «در شکنجه روانی رفقای سابق‬ ‫‌جمه��وری ایران به دادگاه ارایه و ضمیمه پرونده ش��د‪ .‬اس��ناد درخواست خسارت کرده بودند‪.‬‬ ‫خ��ود از طریق اجرای کالس‌های اجباری ب��رای زندانیان که‬ ‫به بخش‌هایی از حکم دادگاه استیناف پاریس توجه کنید‪‌:‬‬ ‫مقاومت بیش‌تری در برابر شکنجه فیزیکی از خودشان نشان‬ ‫به‌دست آمده از دفتر احمدی‌نژاد نشان داد که نراقی حق‌الوکاله‬ ‫وکیل خود و هزینه‌های دادگاه را از «ریاس��ت محترم دبیرخانه در آوریل ‪ 2009‬موسسه انتشاراتی تیمه کتابی را به قلم ایوبونه‪ ،‬می‌دادند شرکت داشته است… ‪».‬‬

‫‪18‬‬

‫جامعه‬

‫غار سنگ‌شکنان جهرم ‪:‬‬

‫بزرگ‌ترین غار دست‌کن دنیا‬

‫امیر و کاملی ‌ا‬ ‫«غار سنگ‌شکنان» جهرم در جنوب غربی شهرستان جهرم‬ ‫استان فارس قرار دارد‪ .‬بزرگ‪ ،‬دست‌ساز و دیدنی است‪ .‬این‬ ‫غار دس��ت‌کن که قدمتش به طور دقیق مش��خص نیست‪،‬‬ ‫به دست سنگ‌تراش��ان در دل کوه به‌وجود آمده و با عنوان‬ ‫«بزرگ‌ترین غار دست‌کن دنیا» نیز شناخته می‌شود‪ .‬وسعت‬ ‫این غار حدود ‪ ۲۰‬هزار متر مربع (‪ ۳۰۰‬متر طول و ‪ ۱۵۰‬متر‬

‫مقاومت و سختی را با چه وسایلی می‌تراشیدند؟ تنها وسایلی‬ ‫که برای تراش��ین سنگ‌ها در اختیار داش��تد اره‪ ،‬اره دو سر‬ ‫و پتک بوده اس��ت‪ .‬ستون‌های سنگی غار به شکلی کاملن‬ ‫مهندس��ی سقف را نگه داشته است که نشان از توان باالی‬ ‫اس��تادان و حجاران جهرمی در مهندس��ی معدن سده‌های‬ ‫پیش��ین دارد‪ .‬غار سنگ‌شکنان در گذشته یک معدن سنگ‬ ‫بوده که از س��ه الیه سنگ تحتانی‪ ،‬میانی و فوقانی تشکیل‬

‫عرض دارد) با ارتفاع متوسط چهار متر است‪.‬‬ ‫سنگ‌تراشان جهرمی این غار را برای تفریح نساخته‌اند‪ ،‬بلکه‬ ‫هدف آن‌ها‪ ،‬برداش��ت س��نگ برای امرار معاش بوده است‪.‬‬ ‫که جنبه اقتصادی داشت که این سنگ‌ها عالوه بر مصرف‬ ‫در جهرم به شهرهای ش��یراز و اصفهان نیز می‌فرستاندند‪.‬‬ ‫این سنگ‌ها در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گرفته‬ ‫ک��ه بیش‌تر در س��ر س��تون‌ها‪ ،‬رخ‌بان‪ ،‬س��نگ‌فرش‪ ،‬و نما‬ ‫مورد اس��تفاده قرار می‌گرفته است‪ .‬ابعاد سنگ‌های تراشیده‬ ‫به اقتض��ای کاربرد آن متفاوت بوده اس��ت‪ .‬به دلیل حجم‬ ‫استخراج سنگ این غار وسعت بسیار زیادی دارد‪.‬‬ ‫سنگ‌تراش��ان با تیشه‌ی سنگ‌ش��کن خود‪ ،‬جاذبه‌ای زیبا‬ ‫خلق کرده‌اند که به یکی از بزرگ‌ترین غارهای دست‌س��از‬ ‫جهان تبدیل شده و میراثی بسیار زیبا با چشم‌اندازی دیدنی‬ ‫است‪ .‬سنگ‌ش��کنان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری‬ ‫از تخریب غار بعد از چند متر پیش‌روی‪ ،‬س��تون‌هایی به‌جا‬ ‫گذاشته‌اند که این امر‪ ،‬موجب زیبایی دوچندان غار شد‌ه است‪.‬‬ ‫این مجموعه تاکنون مرمت نش��ده و هشت دهانه دارد که‬ ‫ورودی دو دهانه‌ی آن تخریب شده‌است‪.‬‬ ‫گفته ش��ده جنس س��نگ‌ها مرمر نرسیده است که به دلیل‬ ‫مقاومت کم‌تر و فرسایش زیاد که نسبت به دیگر سنگ‌ها‬ ‫دارد بعد‌ها با آمدن سنگ‌های نی‌ریز دیگر تقاضایی برای این‬ ‫نوع س��نگ نبود‪ .‬سوال این‌جاست که کوه به این عظمت و‬

‫ش��ده اس��ت‪ .‬دو الیحه تحتانی و فوقانی دارای سنگ‌های‬ ‫س��خت بوده و الیه میانی به دلیل رطوبتی که داشته دارای‬ ‫س��نگ نرم اس��ت‪.‬با توجه به زیبایی و منحصربه‌فرد بودن‬ ‫ی طرح به‌سازی‬ ‫مجموعه‪ ،‬انتخاب مشاور برای مطالعه و ارای ‌ه ‌‬

‫و حفاظت‪ ،‬در کنار ایجاد کاربری‌های گردش‌گری و خدماتی‬ ‫الزم اس��ت‪ .‬اکنون مطالعات ژیوتکنیک و مقاوم‌سازی غار‬ ‫سنگ‌شکنان جهرم و نقشه‌برداری توسط دانش‌گاه صنعتی‬ ‫شیراز درحال اجراست‪.‬‬

‫داستان غار سنگ‌شکنان جهرم‬ ‫«روزی که با اس��ب در حال گردش در کنار رودخانه قالت‬ ‫(بل��وار امام کوچه ‪ )۵۹‬بودم که صدای ضربات موزون پتک‬ ‫توجهم را به خودش جلب کرد به سمت صدا رفتم پیرمردی‬ ‫را دیدم که در حال تراش��یدن س��نگ‌های کوه بود و با او به‬ ‫صحبت نشس��تم سپس به اصرار پیرمرد به خانه‌اش رفتم و‬ ‫نهار را میهمان او بودم‪ .‬این‌جا بود که من عاشق شدم‪ ،‬عاشق‬ ‫دختر پیرمرد‪ .‬اما خانواده من مخالف بودند چون من خان زاده‬ ‫ب��ودم و دختر پیرمرد …‪ .‬خانواده‌ام را با اصرار راضی کردم‬ ‫ولی پیرمرد شرط و شروطی داشت‪ .‬شرط او این بود که پیش‬ ‫او بمانم و در کنار او در کوه کار کنم‪».‬‬ ‫این داس��تان خواجه کاظم فرزند خواجه اسماعیل است که‬ ‫بعدها به «استاد کاظم» معروف شد‪ .‬او فرزند یکی از ایالت‬ ‫بود‪ ،‬آن‌ها ییالق را در الر و قشالق را در جهرم می‌گذراندند‪،‬‬ ‫در کنار دش��ت‌های رودخانه قالت‪ .‬روز آشنایی او با پیرمرد‬ ‫به یک��ی از همین روزهای کوچ به جهرم مربوط می‌ش��ود‬ ‫روزهایی که سرنوش��ت او را تغییر داد و او را یک‌جانش��ین‪،‬‬ ‫سنگ‌ش��کن و وارث پیرم��رد کرد‪ .‬این بود که ‪ ۳۰۰‬س��ال‬ ‫قبل اس��تاد کاظم وارث غار سنگ‌تراشان جهرم شد‪ .‬پس از‬ ‫اس��تاد کاظم غار سنگ‌تراشان نس��ل به نسل به فرزندان و‬ ‫نوادگان وی رس��ید که هر کدام حدود ‪ ۸۰-۷۰‬سال در این‬ ‫غار سنگ تراشیدند که بعضی از شاگردان آن‌ها که در آن‌جا‬ ‫کار می‌کردند س��هام‌دار این غار شدند که آن‌ها را به عنوان‬ ‫وارثان فرعی یاد می‌کنند‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫فرهنگ‬ ‫من قلبن از او ناراضی‌ام‪ .‬این را من جدن عرض می‌کنم‪ .‬یک‬ ‫قمه‌زنی بود‪.‬‬ ‫جای گاه دین ‪:‬‬ ‫قمه‌زنی آن‌طور که به نظر می‌رس��د‪ ،‬ریشه‌ی عربی ندارد‪ .‬این وقت بود در گوش��ه و کنار‪ ،‬چند نفر دور هم جمع می‌ش��دند و‬ ‫رس��م‪ ،‬پیش از دوران صفویه در ایران‪ ،‬رواج نداشته و پیرامون دور از انظار عمومی‪ ،‬مبادرت به قمه‌زنی می‌کردند و کارش��ان‬ ‫ش��کل‌گیری آن روایت‌های زیادی نقل شده است‪ .‬این پدیده تظاهر‪ ،‬به این معنا که امروز هس��ت‪ ،‬نبود‪ .‬کسی هم به خوب‬ ‫در زمان قاجار گسترش بیش‌تری یافت‪ ،‬هر چند که مخالفانی و بد عمل‌شان کار نداش��ت؛ چرا که در دایره محدودی انجام‬ ‫هم داشت‪ ،‬از جمله امیرکبیر که مخالف سرسخت قمه‌زنی بود می‌شد‪ .‬اما یک وقت بناست که چندهزار نفر ناگهان در خیابانی‬ ‫در زمان رضا پهلوی هم با این پدیده مخالفت‌های سختی شد‪ ،‬از خیابان‌های تهران یا قم یا شهرهای آذربایجان و یا شهرهای‬ ‫علی فرحبخش‬ ‫ماه محرم و سبک و سیاق‌های گوناگون عزاداری برای سومین اما قمه‌زنی هنوز هم در ایران رایج اس��ت‪ .‬این در صورتی‌ست خراس��ان ظاهر شوند و با قمه و شمشیر برسر خودشان ضربه‬ ‫امام ش��یعیان‪ ،‬همیشه حاشیه‌هایی نیز داشته و دارد که بعضی که علما و روحانی‌های شیعه‪ ،‬هنوز به یک حکم قطعی و فقهی وارد کنند‪ .‬این کار قطعن خالف است‪ .‬امام حسین به این معنا‬ ‫راضی نیس��ت‪ .‬من نمی‌دانم کدام س��لیقه‌هایی و از کجا این‬ ‫از آن‌ها نو‌ظهور است و گروهی‪ ،‬قدمتی تاریخی دارند‪ .‬یکی از واحد پیرامون آن دست نیافته‌اند‪.‬‬ ‫ب��ه طور مثال‪ ،‬س��ید‌محمد‌صادق‌حس��ینی‌روحانی‪ ،‬از مراجع بدعت‌ه��ای عجیب و خالف را وارد جوامع اس�لامی و جامعه‬ ‫مباحث بحث‌برانگیز در این میان‪ ،‬قمه‌زنی است‪.‬‬ ‫کس��انی که می‌خواهند صبح روز عاش��ورا قمه بزنند‪ ،‬در شب تقلید شیعه‪ ،‬نه تنها قمه‌زنی را مجاز می‌داند‪ ،‬بلکه آن را بسیار انقالبی ما می‌کنند‪».‬‬ ‫پ��س از ممنوع ش��دن قمه‌زنی در ای��ران‪ ،‬درگیری‌هایی بین‬ ‫عاش��ورا‪ ،‬قمه‌ی خود را تیز کرده و در جلس��ه عزاداری به نام ستودنی هم ارزیابی کرده است‪.‬‬ ‫«مش��ق قمه» ش��رکت می‌کنند و در صبح عاشورا بعد از نماز از سوی دیگر‪ ،‬این عمل توس��ط رهبر جمهوری اسالمی‪ ،‬رد قمه‌زن‌های عاش��وایی و ماموران نیروی انتظامی گزارش داده‬ ‫صبح‪ ،‬س��ر برهنه‪ ،‬پا برهنه و کفن‌پوش‪ ،‬قمه‌ها را در دس��ت ش��د و با آن برخورد‌های سختی هم از طرف دولت جمهوری ش��د‪ ،‬از جمله در دی ماه ‪ 1387‬در خمینی‌شهر که گفته شده‬ ‫در آن یک نفر کشته و ‪ 69‬نفر از قمه‌زن‌ها بازداشت و روانه‌ی‬ ‫گرفته از پهنا به س��ر می‌زنند و با نوحه‌خوانی و گفتن «حیدر‪ ،‬اسالمی صورت گرفت‪.‬‬ ‫ی خامنه‌ای‪ ،‬در سخن‌رانی در کهکیلویه و بویر احمد زندان شدند‪.‬‬ ‫حیدر» آماده‌ی قمه‌زنی می‌شوند‪ .‬استاد قمه‌زن با زدن دو یا سه س��ید عل ‌‬ ‫به هر حال‪ ،‬هنوز هم این پدیده در خفا انجام شده و قمه‌زن‌هایی‬ ‫ضربه‪ ،‬س��ر افراد را مجروح کرده و سپس آن‌ها از پهنای قمه‪ ،‬در جمع روحانیون در ماه محرم سال ‪ ۱۳۷۳‬در این‌باره گفت‪:‬‬ ‫بر روی زخم زده و «حسین‪ ،‬حسین» می‌گویند‪ ،‬بعضی افراد نیز «م��ن حقیقتن هر چه فکر کردم دی��دم نمی‌توانم این مطلب که خود را عاشق امام‌شان حسین می‌دانند‪ ،‬فارغ از حکم دولت‬ ‫ک��ه خود توان قمه‌زدن را دارند‪ ،‬به دل‌خواه خویش با ضرباتی [قم��ه‌زدن] را ک��ه قطعن یک خالف و یک بدعت اس��ت به و دین و رها از اخطار پزش��کان‪ ،‬خون خود را جاری می‌سازند‬ ‫س��ر خویش را مجروح کرده و گاهی آن‌ق��در قمه می‌زنند تا اطالع مردم عزیزمان نرس��انم‪ .‬ای��ن کار را نکنند‪ .‬بنده راضی تا عشق خود را به اثبات رسانند‪ .‬رسانه‌های غربی‪ ،‬در بسیاری‬ ‫از هوش بروند‪.‬قمه‌زنی آن‌طور که به نظر می‌رس��د‪ ،‬ریش��ه‌ی نیستم‪ .‬اگر کسی تظاهر به این معنا کند که بخواهد قمه بزند از مواقع این پدیده را به عنوان یک حرکت غیر انس��انی جلوه‬ ‫داده و آن را یک حرکت ضد فرهنگی‬ ‫عربی ندارد‪ .‬این رس��م‪ ،‬پیش از‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫رسم‪،‬‬ ‫این‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫عربی‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ریش‬ ‫‌رسد‪،‬‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫‌طور‬ ‫ن‬ ‫آ‬ ‫‌زنی‬ ‫ه‬ ‫قم‬ ‫قلم��داد کرده و می‌کنن��د‪ .‬این پدیده‬ ‫دوران صفوی��ه در ای��ران‪ ،‬رواج‬ ‫هنوز هم در میان بسیاری از ایرانی‌ها‬ ‫نداش��ته و پیرامون شکل‌گیری‬ ‫دوران صفویه در ایران‪ ،‬رواج نداشته و پیرامون شکل‌گیری آن روایت‌های‬ ‫آن روایت‌های زیادی نقل ش��ده زیادی نقل شده است‪ .‬این پدیده در زمان قاجار گسترش بیش‌تری یافت‪ ،‬هر چند به صورت یک معزل حل نشده باقی‬ ‫مانده‪ ،‬معزلی که شاید در انظار عمومی‬ ‫اس��ت‪ .‬این پدیده در زمان قاجار‬ ‫که مخالفانی هم داشت‪ ،‬از جمله امیرکبیر که مخالف سرسخت قمه‌زنی بود‬ ‫ت��ا حدودی از میان رفته‪ ،‬اما هنوز هم‬ ‫گسترش بیش‌تری یافت‪ ،‬هر چند‬ ‫سنتی‌ست که در خفا‪ ،‬میراث‌دارانی سرسخت دارد‪.‬‬ ‫که مخالفانی هم داشت‪ ،‬از جمله امیرکبیر که مخالف سرسخت‬

‫قمــه‌زنی‬

‫‪20‬‬

‫دانش‬

‫مهارت‌های زندگی ‪:‬‬

‫موسیقی‪ ،‬شفا و طول عمر‬

‫سیمین‬ ‫بشر سال‌های سال است که از خاصیت شفادهندگی موسیقی‬ ‫بهره برده؛ از نقش س��نتی آن در درمان درقرن‌های گذشته‬ ‫تا اس��تفاده از موس��یقی به عنوان درمان بیماری آلزایمر در‬ ‫زمان معاصر‪ .‬اما امروزه بیش از هر زمان دیگری ثابت شده‬ ‫که موس��یقی می‌تواند تاثیر مثبت فراوانی بر بهبود وضعیت‬ ‫جسمی و روحی و طول عمر داشته باشد‪.‬‬ ‫موسیقی درمانی‬ ‫هزاران س��ال است که از موسیقی در طب استفاده می‌شود؛‬ ‫فالس��فه یونان باس��تان بر این باور بودند که موس��یقی اثر‬ ‫شفابخشی بر روح و روان دارد‪ .‬از سویی آوازخواندن بخشی‬ ‫ن ش��فای بومیان آمریکا است و در امپراتوری عثمانی‪،‬‬ ‫از آئی ‌‬ ‫بیماری‌های روانی اغلب با موسیقی درمان می‌شدند‪ .‬روی‌کرد‬ ‫رسمی‌تر به موسیقی درمانی پس از جنگ جهانی دوم آغاز‬ ‫شد زمانی که محققان مشاهده کردند که موسیقی اثر مثبتی‬ ‫در روحیات جانبازان جنگ داشته است‪.‬‬ ‫امروز‪ ،‬شواهدی وجود دارد که ثابت می‌کند موسیقی درمانی‬ ‫می‌تواند فشار خون باال‪ ،‬افسردگی و بی‌خوابی را کاهش دهد‪.‬‬ ‫هم‌چنین در بیماران مبتال به آلزایمر‪ ،‬موس��یقی درمانی اثر‬ ‫چش��م‌گیری بر کاهش اضطراب و پرخاش‌گ��ری دارد‪ .‬با‬ ‫این وج��ود در حالی ک��ه ادعایی مبنی بر درمان مس��تقیم‬ ‫بیماری‌هایی هم‌چون سرطان از راه موسیقی‬ ‫وجود ندارد اما متخصصان پزش��کی بر این‬ ‫باورند که موس��یقی می‌تواند برخی عالیم‬ ‫این بیماری را کاهش دهد‪ ،‬اثر شفابخش��ی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬به بهبود حرکت فیزیکی کمک‬ ‫کند و در مجموع کیفیت زندگی بیماران را‬ ‫افزایش دهد‪.‬‬ ‫زندگ�ی طوالنی‌ت�ر ب�ا آهنگ‌ه�ای‬ ‫آرامش‌بخش‬ ‫درط��ول چن��د ده��ه گذش��ته‪ ،‬محققان‬ ‫دریافته‌اند که موسیقی آرام و تسکین‌دهنده‬ ‫برای س�لامتی فرد مفید اس��ت‪ ،‬در حالی‬ ‫ک��ه موس��یقی تن��دو نامطلوب ای��ن گونه‬ ‫نیس��ت‪ .‬گوش دادن به موسیقی آرام بخش موجب افزایش‬ ‫عمل‌کردهای ش��ناختی مانند حافظه‪ ،‬تمرکز و مهارت‌های‬ ‫اس��تدالل‪ ،‬و حتا بهت��ر از آن‪ ،‬تقویت سیس��تم ایمنی بدن‪،‬‬ ‫کاهش فش��ارخون‪ ،‬آرام کردن تنش‌های عضالنی‪ ،‬تنظیم‬ ‫هورمون‌ه��ای اضطراب‪ ،‬بهب��ود خلق و خ��وی و افزایش‬ ‫اس��تقامت بدن شود‪ .‬براس��اس تحقیقات انجام شده‪ ،‬انواع‬ ‫موسیقی «کالسیک» و موسیقی «مراقبه (مدیتیشن)» نیز‬ ‫فوای��د زیادی برای ب��دن دارند‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬صداهای‬ ‫تحریک‌کننده می‌توانند باعث ایجاد اضطراب ش��ده و تاثیر‬ ‫منفی بر روی س�لامتی داشته باش��ند‪ .‬در این میان توصیه‬

‫می‌ش��ود از آثار چند آهنگ‌ساز برای بهبود کیفیت زندگی و‬ ‫ایجاد آرامش بهره برد‪ :‬باخ‪ ،‬موتسارت‪ ،‬ویوالدی و اسکارالتی‪.‬‬ ‫ت مغز‬ ‫نواختن موسیقی عاملی برای تقوی ‌‬ ‫هنگامی که چیزهای جدید یاد می‌گیرید‪ ،‬در واقع دارید به‬

‫مغزتان تمرین می‌دهید‪ .‬به این ترتیب چرا آموختن نواختن‬ ‫یک آلت جدید موسیقی را امتحان نمی‌کنید؟‬ ‫مطالع��ات نش��ان داده‌اند ک��ه دانش آموزان��ی که درس‬ ‫موس��یقی گذرانده‌اند‪ ،‬س��طح ‪ IQ‬آنان افزایش یافته و‬ ‫حتا این بهب��ود در توانایی‌های غیر موس��یقایی آنان نیز‬ ‫دیده می‌ش��ود‪ .‬از طرفی هنگامی که شما سازهای بادی‬ ‫هم‌چ��ون ساکس��یفون‪ ،‬فل��وت‪ ،‬ترومپت و ی��ا کالرینت‬ ‫می‌نوازید نه تنها از فواید مثبت موسیقی بهره‌مند می‌شوید‬ ‫بلک��ه ظرفیت ریه‌تان را نیز افزایش می‌دهید‪ .‬و البته به‬ ‫یاد داش��ته باش��ید که موس��یقی به تمام افراد در تمامی‬

‫س��نین تعلق دارد‪ .‬ش��واهد فراوانی وجود دارند که نشان‬ ‫می دهد ک��ه تمرین‌های منظم ذهنی و فیزیکی س��بب‬ ‫افزایش س�لامت کلی و بهبود عمل‌کرد در بزرگ‌ساالن‬ ‫مس��ن‌تر می‌ش��وند اما برای افراد پیری که توان شرکت‬ ‫در فعالیت‌های بدنی را ندارند موس��یقی می‌تواند هم‌چون‬ ‫یک پل این شکاف را پرکند و با ارایه مزایای‬ ‫قابل توجه خود س��بب ایج��اد تحرک ذهنی‬ ‫و جس��می در آنان بش��ود‪ .‬افراد کهن‌س��ال‬ ‫هم‌چن��ان ک��ه می‌توانند از تجرب��ه اجتماعی‬ ‫خواندن در گروه کر و یا ضبط موس��یقی لذت‬ ‫ببرند می‌توانند از موسیقی به عنوان یک هنر‬ ‫شفابخش بهره ببرند‪.‬‬ ‫ب�ه س�وی ت�وازن ب�ا موس�یقی‌های‬ ‫آرام‌بخش‬ ‫اگ��ر خان��ه ی��ا دفت��ر کارت��ان در معرض‬ ‫آالینده‌ه��ای صوت��ی هم‌چ��ون ترافی��ک و‬ ‫س��اخت و ساز و ‪ . ..‬اس��ت توجه داشته باشید‬ ‫ک��ه می‌توانید با یک منبع ص��دای ظریف با‬ ‫آن‌ها مبارزه کنی��د‪ .‬برای این کار می‌توانید از یک فواره‬ ‫مخصوص داخل س��اختمان با آب در جریان‪ ،‬برای ایجاد‬ ‫آرامش و تس��کین اعصاب بهره ببری��د‪ .‬یا طنین صلح را‬ ‫از یک س��از بادی ساخته ش��ده از بامبو یا صدف به صدا‬ ‫در بیاوری��د‪ .‬برای برخی نیز‪ ،‬صدای س��اعت پدربزرگ‬ ‫آرامش را به ارمغان می‌آورد هرچند که برای عده‌ای این‬ ‫تیک‌تیک‌های ممتد نوعی سوهان روح به شمار می‌رود‪.‬‬ ‫تالش کنید تا آرام‌بخش‌ترین صدا برای روحتان را بیابید‬ ‫و از آن ب��ه عنوان پس زمینه فضایی که روزتان را ش��ب‬ ‫می‌کنید‪ ،‬استفاده کنید‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫فرهنگ‬

‫اگر سال ‪ ۲۰۱۲‬پایانی‬ ‫برای جهان باشد‬

‫سیمین‬ ‫سرانجام سال ‪ 2012‬هم از راه رسید و حاال با وجود تمامی‬ ‫اختالف س��اعت‌ها تمام دنیا نخستین روز یا شبشان را در‬ ‫سال جدید می‌گذرانند‪.‬‬ ‫در هر منطقه و با هر فرهنگی که زندگی کنیم سال میالدی‬ ‫زندگی ما را تحت تاثیر خودش قرار می‌دهد‪ .‬خواه در شرق‬ ‫چین باشی یا در قلب آفریقا‪ ،‬ساکن «سرچشمه» تهران یا‬ ‫«جلفا»ی اصفهان باشی یا در «کنزینگتون» لندن زندگی‬ ‫کنی بخش عمده‌ای از زندگی‌ات به این آمدن و رفتن‌های‬ ‫سال میالدی گره خورده! اما این سال جدید چه تفاوتی می‬ ‫تواند برای ما داشته باشد وقتی برخی بر این باورند که این‬ ‫سال آخرین سال حیات دنیاست؟‬ ‫اگر درصدی هم احتمال بدهیم که تمامی پیش‌گویی مایاها‬ ‫یا ستاره شناسان و برخی دانش‌مندان درست از آب دربیاید‬ ‫و این دنیا با تمام داشته‌هایش در سال ‪ 2012‬به پایان برسد‪،‬‬ ‫چه برنامه‌ای می‌توانیم برای زندگیمون در این آخرین سال‬ ‫داشته باشیم؟‬ ‫این فکری است که در آستانه ورود به سال جدید حسابی‬ ‫ذهنم را به خودش مش��غول کرد و زمانی که با مردمی که‬ ‫میالد سال جدید را با جشنی سرخوشانه شادباش می‌گفتند‬ ‫همراه شدم این سوال رو از آن‌ها هم پرسیدم‪.‬‬ ‫بسیاری ترجیح می‌دهند باور نداشته باشند پایان جهان را در‬ ‫این سال و برای گروهی دیگر گذراندن این سال تفاوتی با‬ ‫سال‌های دیگر نمی‌کند‪ .‬عده‌ای هم معتقدند اگر این سال‬ ‫آخرین سال زندگی جهان باشد بهتر است هرچه بیش‌تر از‬ ‫زندگی ش��ان لذت ببرند و تالش کنند به آن‌چه آرزو دارند‬ ‫برسند‪ .‬یا زمان بیش‌تری را با خانواده بگذرانند‪ ،‬به سفر بروند‬ ‫و شغلشان را توسعه دهند‪ .‬و البته در این میان تعدادی هم‬ ‫بدشان نمی‌آید که دنیا هر چه زودتر به پایان برسد‪.‬‬ ‫اما به راستی اگر باور داشتیم که این سال آخرین فرصت ما‬ ‫برای زندگی است با چه جهانی روبرو می‌شدیم؟ آیا ممکن‬ ‫بود «بهار»ی در سراس��ر جهان رخ دهد یا جهان را سراسر‬ ‫دوستی و شادی در بر گیرد؟‬ ‫و یا آیا اگر امسال پایان دهنده دنیا نباشد هنوز نمی‌توان به‬ ‫آرزوها جامه عمل پوشاند؟ شاد زندگی کرد؟ به دور دنیا سفر‬ ‫کرد؟ مرکزی برای مبتالیان به سرطان خون ایجاد کرد و یا‬ ‫به صلح اندیشید؟ به هر روی چه بخواهیم چه نخواهیم قدم‬ ‫در سالی گذاشته‌ایم که ممکن است آخرین برگ سرنوشت‬ ‫جهانیان باش��د‪ .‬برایتان رقص ش��ادمانه زندگ��ی را در این‬ ‫آخرین صحنه احتمالی این نمایش با شکوه آرزو می‌کنم…‬

‫هفدهم دی‬ ‫هفتم ژانویه‬ ‫‪ 1314‬خورشیدی‪ -‬در این‌روز «رضا‌شاه پهلوی»‪ ،‬طی جشن‬ ‫فارغ‌التحصیلی دختران بی‌حجاب در دانش‌س��رای مقدماتی‌‪،‬‬ ‫رسمن کشف حجاب را اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪ 1346‬خورشیدی‪ -‬س��ال‌روز درگذشت «غالمرضا تختی»‪،‬‬ ‫کشتی‌گیر ایرانی است‪.‬‬ ‫‪ 1953‬می�لادی‪« -‬ه��ری تروم��ن» سی‌و‌س��ومین رییس‌‬ ‫جمهوری آمریکا‪ ،‬دس��ت‌یابی این کشور به بمب هیدروژنی‬ ‫را اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪ 1979‬می�لادی‪ -‬در جری��ان س��ومین جن��گ هندوچین‪،‬‬ ‫نیروه��ای ویتنامی ش��هر «پن��وم پن» پایتخ��ت کامبوج را‬ ‫اش��غال کردن��د و دولت پنوم پ��ن (‪ )Phnom Penh‬در‬ ‫کامبوج از بین رفت‪.‬‬

‫هجدهم دی‬ ‫هشتم ژانویه‬ ‫‪ 1642‬می�لادی‪« -‬گالیلو گالیل��ه» (‪)Galileo Galilei‬‬ ‫فیزیکدان‪ ،‬فضا‌ش��ناس‪ ،‬فیلس��وف و دانش‌من��د ایتالیایی و‬ ‫سازنده «تلسکوپ» درگذشت‪.‬‬ ‫‪ 1867‬میالدی‪« -‬امیلی گرین بالش» (‪Emily Greene‬‬ ‫‪ ،)Balch‬نویسنده‌ی آمریکایی در نزدیکی بوستون به دنیا‬ ‫آمد‪ .‬او جامعه‌ش��ناس و اقتصاد‌دان و هم‌چنین رهبر نهضت‬ ‫جهانی صل��ح زنان در طول جنگ جهانی نخس��ت بود که‬ ‫در اروپا و آمریکا در رش��ته‌های جامعه‌شناس��ی و اقتصاد به‬ ‫تحصیل پرداخت‪.‬‬ ‫‪ 1912‬میالدی‪ -‬کنگره ملی آفریقا تاس��یس ش��د‌‪ .‬این حزب‪،‬‬ ‫حزب حاکم از زمان پایان‌یافتن تبعیض نژادی یا «آپارتاید» در‬ ‫کشور آفریقای جنوبی است و در جهت احقاق حقوق شهروندی‬ ‫اکثریت سیاه‌پوست آفریقای جنوبی تشکیل شد که نقش مهمی‬ ‫در مبارزه با سیستم آپارتاید و فروپاشی آن داشت‪.‬‬ ‫‪ 1942‬میالدی‪« -‬اس��تیون ویلیام هاوکین��گ» (‪Stephen‬‬ ‫‪ )William Hawking‬فیزیک‌دان نظری و کیهان‌شناس‬ ‫بریتانیایی اس��ت که در چنین روزی زاده و وارد هفتادمین سال‬ ‫زندگی خود شد‪ .‬این در حالی است که پزشکان نیم قرن پیش‬ ‫و پس از تش��خیص بیماری حرکت��ی او گفته بودند هاوکینگ‬ ‫فقط یک دهه زنده خواهد ماند‪ .‬او تنها از طریق دست‌گاه‌های‬ ‫الکترونیکی قادر به صحبت و ارتباط است‪.‬‬ ‫‪ 1959‬میالدی‪ -‬ژنرال «ش��ارل دوگل» رهبر فرانسه‌ی آزاد‬ ‫به عنوان پنجمین رییس جمهوری فرانسه انتخاب شد‪.‬‬

‫نوزدهم دی‬ ‫نهم ژانویه‬ ‫‪ ‌1389‬خورش��یدی‌‪ -‬پرواز ش��ماره ‪ ۲۷۷‬هواپیمایی ایران‌ایر‬ ‫یک پرواز مس��افرتی با هواپیمای مس��افربری بویینگ ‪۷۲۷‬‬ ‫و متعل��ق به ش��رکت هواپیمایی ایران‌ایر ب��ود که از تهران‬ ‫به س��مت ارومیه پ��رواز می‌کرد در نزدیکی ارومیه س��قوط‬ ‫کرد‪ .‬هم‌چنین در چنین روزی در س��ال ‪ 1384‬خورش��یدی‪،‬‬

‫‪22‬‬

‫یک هواپیمای فالکن‪ -۲۰‬متعلق به س��پاه پاسداران انقالب‬ ‫اس�لامی در ش��مال غرب ایران س��قوط ک��رد و تعدادی از‬ ‫مقامات ارش��د س��پاه‪ ،‬از جمله «احمد کاظم��ی»‪ ،‬فرمان‌ده‬ ‫نیروی زمینی سپاه‪ ،‬کشته شدند‪.‬‬ ‫‪ 1324‬میالدی‪« -‬مارکو پولو»‪ ،‬تاجر و جهان‌گرد ونیزی‪ ،‬در‬ ‫چنین روزی درگذشت‪.‬‬ ‫‪ 1913‬می�لادی‪« -‬ریچ��ارد نیکس��ون»‪ ،‬سیاس��ت‌مدار و‬ ‫س��ی‌وهفتمین رییس جمهوری ایاالت¬متحده آمریکا‪ ،‬در‬ ‫چنین روزی زاده شد‪.‬‬

‫بیستم دی‬ ‫دهم ژانویه‬ ‫‪ 1230‬خورشیدی‪ -‬امروز یک‌صدو شصتمین سال‌روز درگذشت‬ ‫«میرزا تقی خان امیرکبیر»‪ ،‬صدر اعظم اصالح‌طلب عصر قاجار‬ ‫و موسس مدرسه «دارالفنون» است‪.‬‬ ‫‪ 1863‬می�لادی‪ -‬متروی لندن قدیمی‌ترین ش��بکه حمل و‬ ‫نق��ل زیرزمینی جهان آغاز ب��ه کار کرد‪ .‬متروی لندن‪275 ،‬‬ ‫ایس��ت‌گاه دارد و طوالنی‌ترین خطوط حم��ل و نقل درون‬ ‫شهری جهان نیز هست‪.‬‬ ‫‪ 1870‬میالدی‪« -‬جان راکفلر» ثروت‌مند آمریکایی شرکت‬ ‫«اس��تاندارد اویل» را به ثبت رس��اند که ق��رار بود در اهایو‬ ‫فعالیت داش��ته باش��د که در اندک مدتی دارای شعب متعدد‬ ‫شد و همه ایالت‌های نفت‌دار آمریکا را در برگرفت‪.‬‬ ‫‪ 1946‬می�لادی‪ -‬نخس��تین مجمع عمومی س��ازمان ملل‬ ‫نشست خود را در لندن با شرکت نمایندگان ‪ 51‬کشور عضو‬ ‫تشکیل داد‪.‬‬

‫تو‌یکم دی‬ ‫بیس ‌‬ ‫یازدهم ژانویه‬ ‫‪1336‬خورش��یدی‪ -‬پس از ده ماه و هف��ده روز تعقیب و زد‬ ‫و خورد‪ ،‬در چنین روزی «دادش��اه» بلوچ که س��ردبیر وقت‬ ‫روزنامه اطالعات او را «دادشاه یاغی» می‌نوشت کشته شد‪.‬‬ ‫‪ 1638‬می�لادی‪ -‬بی‌ش��ک یک��ی از پیش‌گام��ان عل��م‬ ‫«چینه‌شناس��ی» که خدم��ات ارزنده‌ای به ای��ن علم کرد‪،‬‬ ‫«نیکالس استنو» (‪ )Nicolas Steno‬محقق برجسته‌ی‬ ‫دانمارکی مقیم ش��هر فلورانس بود که در چنین روزی زاده‬ ‫شد‪.‬‬ ‫‪1842‬میالدی‪« -‬ویلیام جیم��ز» (‪،)William James‬‬ ‫فیلس��وف و روان‌ش��ناس آمریکایى در این روز در نیویورک‬ ‫به دنیا آمد‪.‬‬ ‫‪ 1966‬میالدی‪« -‬لعل بهادر شستری» (‪Lal Bahadur‬‬ ‫‪ ،)Shastri‬س��ومین نخس��ت وزیر هند که برای مذاکرات‬ ‫صلح با پاکس��تان‪ ،‬در پی دومین جنگ دو کشور به شوروی‬ ‫(ش��هر تاش��کند) رفته بود‪ ،‬در جریان مذاکرات‪ ،‬دچار حمله‬ ‫قلبی شد و درگذشت‪.‬‬ ‫‪ 2008‬می�لادی‪ -‬درگذش��ت «ادمون��د هی�لاری» (‪Sir‬‬ ‫‪ )Edmund Percival Hillary‬کوه‌نورد‪ ،‬کاش��ف و‬ ‫نیک��وکار نیوزلندی در این روز ب��ود‪ .‬او و «تنزینگ نورگی»‬ ‫(نپال) نخستین انس��ان‌هایی بودند که به قله اورست صعود‬ ‫کردند‪.‬‬

‫جامعه‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫گش��ایش دارالفن��ون در واقع س��ومین حرک��ت فرهنگی‬ ‫(اصالح‌‌‌‌گرایانه و نوس��ازی) ایران توس��ط فرادستان جامعه‬ ‫برای اخذ دس��ت‌آوردهای علم��ی‌‪ -‬فرهنگی جهان متجدد‬ ‫بود‪ .‬آن‌چنان که دو حرکت نخست یعنی اعزام دانش‌جو به‬ ‫خارج و تاسیس چاپ‌خانه نیز به همین منظور صورت گرفته‬ ‫بود‌‪ ،‬گروهی از جمله «گریبایدوف»‪ ،‬ش��اعر و سفیر مقتول‬ ‫روس��یه تزاری در ایران‪ ،‬معتقد بودند که فکر اولیه تاسیس‬ ‫دارالفن��ون هم از عباس میرزا بوده که مرگ مهلتش نداد به‬ ‫انجام برساند‪ .‬هرچه هست‪ ،‬موس��س دارالفنون «میرزاتقی‬ ‫خان امیرکبیر»‪ ،‬صدر اعظم (نخست وزیر) وقت‪ ،‬و پیش‌کار‬ ‫سابق عباس میرزا و شاگرد «قائم مقام مقام فراهانی» (وزیر‬ ‫مقتول) بود‪]1[ .‬‬ ‫امیرکبیر به نقص تش��کیالت فرهنگی و فقدان موسسات‬ ‫علمی و نبود وسایل تمدن و فرهنگ جدید در ایران کاملن‬ ‫واقف بود و در اثر همین نواقص بود که در تالش خود برای‬ ‫اصالح و پیش‌رفت ایران‪ ،‬به طور دایم به موانعی از قبیل نفوذ‬ ‫متنفذین کهنه‌پرست‪ ،‬خرافاتی و خشک‌عقید‌ه برمی‌خورد و‬ ‫اصالحات او را عقیم می‌گذاشت‪ .‬او از طرفی نیز می‌دید که‬ ‫کش��ور س��تم‌دیده ایران از حیث علوم و تمدن جدید کاملن‬ ‫بی‌بهره است و بنابراین تا در افکار عموم مردم اندک انقالب‬

‫بخش دوم ‪:‬‬

‫دارالفنون‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫در قس��مت پیش��ین به چگونگی تش��کیل و‬ ‫راه‌اندازی مدرس��ه‌ی دارالفنون اش��اره ش��د‪.‬‬ ‫برنامه‌های آموزشی دارالفنون در ابتدا عبارت‬ ‫بودن��د از پیاده‌نظام‪ ،‬س��واره‌نظام‪ ،‬توپ‌خانه‪،‬‬ ‫مهندسی‪ ،‬پزشکی‪ ،‬جراحی و داروسازی‪ .‬البته‪،‬‬ ‫زبان فرانس��ه‪ ،‬علوم طبیعی‪ ،‬ریاضی‪ ،‬تاریخ و‬ ‫جغرافیا‪ ،‬در همه‌ی این شاخه‌ها آموزش داده‬ ‫می‌شد‪ .‬سپس‪ ،‬زبان انگلیسی‪ ،‬روسی‪ ،‬نقاشی‬ ‫و موسیقی نیز در برنام ‌هی‌ آموزشی دارالفنون‬ ‫وارد شد‪.‬‬ ‫ش��اگردان‪ ،‬هر کدام از رش��ته‌های آموزشی‪،‬‬ ‫پوش��ش وی��ژه‌ای داش��تند ک��ه رش��ته‌ی‬ ‫آموزشی‌ش��ان از روی آن ش��ناخته می‌شد و‬ ‫کمک‌‌هزینه‌ی ماهانه و سالی دو دست لباس‬ ‫تابستانی و زمستانی دریافت می‌کردند‪ .‬سالی‬ ‫س��ه بار آزمون برگزار می‌شد و شاگردانی که‬ ‫در آزمون‌های مدرس��ه رتبه‌ه��ای برتر را به‬ ‫دست می‌آوردند و استادانی که در راه آموزش‬ ‫آن‌ها کوش��ش کرده بودند‪ ،‬در حضور ش��اه‪،‬‬ ‫نشان سلطنتی می‌‌گرفتند و دریافتی ماهانه‌ی‬ ‫آن‌ها افزایش می‌یافت‪.‬‬ ‫ب��رای مثال‪ ،‬بر اس��اس گ��زارش روزنامه‌ی‬

‫بخش نخست ‪:‬‬

‫دارالفنون‬

‫و تحولی ایجاد نمی‌کرد و جوانان ایرانی بهره‌ای از این تمدن‬ ‫و علوم گوناگون ملل غرب نمی‌گرفتند‪ ،‬نمی‌توانست در افکار‬ ‫ایرانیان ایجاد روشنایی کرده‪ ،‬کشور را به ترقی و تعمق سوق‬ ‫دهد‪.‬‬ ‫امیرکبیر از همان س��فر ‪ 11‬ماهه خود به روسیه‪ ،‬که جهت‬ ‫ابزار تاس��ف دولت ایران از قت��ل «گریبایدوف»‪ ،‬جزو هیت‬ ‫«خسرومیرزا» به روس��یه رفته بود‪ ،‬با دیدن ترقیات روسیه‬ ‫همواره به فکر تاسیس مدرسه‌ای بود که بتواند مردم ایران را‬ ‫از عقب‌‌‌ماندگی مزمن فالکت‌بار برهاند‪ .‬پیش‌رفت‌های کشور‬ ‫روسیه به خصوص پاره‌ای اصالحات در « قفقاز» (سرزمین‬ ‫از دس��ت رفته ایران) و تجربه موق��ت عینی در رابطه با آن‬ ‫شکس��ت نظامی‪ -‬سیاسی ایران‪ ،‬تازیانه عبرتی بر امیرکبیر‬ ‫بود‪ .‬امیر بر دانش خود افزود‪ ،‬زبان‌های عربی‪ ،‬ترکی و روسی‬ ‫را هم یاد گرفت و وقتی به صدارت رسید موافقت ناصرالدین‬ ‫ش��اه را جلب کرد که قسمت شمال شرقی ارگ سلطنتی را‬ ‫«وقایع اتفاقیه» به س��ال ‪ 1278‬قمری‪« ،‬رضا‌قلی‌خان»‬ ‫مدیر دارالفنون‪« ،‬محمدحس��ن خان قاجار» از شاگردان‪،‬‬ ‫و «مس��یو بنزک» از استادان و بسیاری دیگر‪ ،‬نشان طال‬ ‫دریافت کردند‪ .‬دارالفنون را باید نخس��تین مدرسه‌ی طب‬ ‫در ایران نیز دانس��ت‪« .‬میرزا حسین دکتر»‌‌‌‪ ،‬از محصالن‬ ‫دوره اول‪ ،‬به اروپا رفت‪ ،‬آن‌جا به درجه دکترا رس��ید و به‬ ‫ای��ران که آمد‪ ،‬معلم طب جدید دارالفنون ش��د‪« .‬محمود‬ ‫نجم‌آب��ادی لقمان‌الدوله»‪ ،‬آن زمان رییس مدرس��ه طبی‬

‫به ساختمان مدرس��ه‌ای به منظور تعلیم و تعلم امور فنی و‬ ‫مهندسی اختصاص دهد‪]2[ .‬‬ ‫بعد از جلب موافقت شاه‪ ،‬در سال ‪ 1266‬هجری قمری «مسیو‬ ‫جان» (داودخان ارمنی) عضو س��فارت ایران در پترزبورگ را‬ ‫برای اس��تخدام اس��تاد فنی و پزش��کی به اتریش فرستاد‪.‬‬ ‫مس��یو جان به مدت دو س��ال در اروپا بدین منظور گشت و‬ ‫هنگامی‌که با هفت نفر معلم اتریشی به ایران بازگشت‪21 ،‬‬ ‫روز بود که امیر به توطئه مش��ترک «میرزا آقاخان نوری» و‬ ‫«امام جمعه تهران» و «مهدعلیا خانم»‪ ،‬مادر ناصرالدین شاه‪،‬‬ ‫از مقام وزارت عزل شده و در باغ فین کاشان به حال تبعید‬ ‫به سر می‌برد‪]3[ .‬‬ ‫در این زمان ساختمان دارالفنون هنوز نیمه تمام بود‪ .‬معلمان‬ ‫اتریشی و «مسیوجان (داود ارمنی)» برنامه تحصیلی مدرسه‬ ‫را تنظیم کردند و به اطالع ناصرالدین شاه (سلطان ‪22‬ساله)‬ ‫رساندند‪« .‬علیقلی خان میرزا اعتضادالسلطنه» به ریاست و‬ ‫«رضاقلی خان هدایت» به نظامت مدرس��ه برگزیده شدند‪.‬‬ ‫مدرسه در روز یک‌ش��نبه‪ 5 ،‬ربیع‌االول سال ‪ 1268‬هجری‬ ‫قمری در جمع بیش از یک‌صد نفر از فرزندان و شاه‌زادگان و‬ ‫امرای اعیان و رجال دولت در شور و شعفی بی‌پایان درحالی‬ ‫افتتاح شد که سیزده روز پیش از آن‪ ،‬رگ دست امیرکبیر را‬ ‫در باغ فین کاشان در حمام مستخدمین بریده بودند‪]4[ .‬‬ ‫دولتی بود‪ .‬مدرس��ه طب��ی تا محرم س��ال ‪ 1295‬قمری‬ ‫جزو یکی از ش��عبه‌های دارالفنون ب��ود‪ .‬اولین پیوند رگ‪،‬‬ ‫در دارالفنون زده ش��د و اولین تشریح انسان نیز در آن‌جا‬ ‫انجام شد‪.‬‬ ‫دانش‌آم��وزان دارالفن��ون ب��ه راه‌نمایی معل��م عالقه‌مند‬ ‫توپ‌خانه‪« ،‬مس��یو کریزر»‪ ،‬نخس��تین فرستنده و گیرنده‬ ‫تلگراف را در اس��فند ‪ 1236‬ساختند و با سیم‌کشی میان‬ ‫دو کالس مدرسه‪ ،‬مخابره آزمایشی تلگراف را در حضور‬ ‫«می��رزا آقاخان ن��وری» صدراعظم‪ ،‬انجام‬ ‫دادند‪ .‬ناصرالدین شاه از شنیدن خبر موفقیت‬ ‫ای��ن طرح‪ ،‬ش��اد ش��د و از «علی‌قلی‌میرزا‬ ‫اعتضادالس��لطنه»‪ ،‬عموی دانش‌مندش که‬ ‫رییس دارالفنون ب��ود‪ ،‬اظهار رضایت خاطر‬ ‫کرد‪ .‬سپس دستور داد که بین کاخ گلستان‬ ‫و باغ الله‌زار‪ ،‬س��یم تلگراف کش��یده شود‪.‬‬ ‫پس از آن‪ ،‬خط تلگراف میان تهران و چمن‬ ‫س��لطانیه زنجان که محل اس��تقرار ارتش‬ ‫ایران بود‪ ،‬برقرار شد‪.‬‬ ‫از ای��ن پ��س دارالفن��ون نق��ش اصل��ی را‬ ‫در پیش‌ب��رد عل��م و هن��ر عهده دار ش��د‪‌.‬‬ ‫محققان بزرگی چون «عبدالعظیم قریب»‪،‬‬ ‫«غالمحس��ین رهنما»‪« ،‬عیسی صدیق»‪،‬‬ ‫«علی‌اکبر سیاسی»‪« ،‬قاسم غنی»‪« ،‬پرویز‬ ‫ناتل خانلری»‪« ،‬احمد آرام» و «بدیع‌الزمان‬ ‫فروزانف��ر» از دارالفن��ون برخاس��ته بودند‪.‬‬ ‫در واق��ع می‌ت��وان گف��ت تجددخواه��ی و‬ ‫مبارزه با خرافات و موهومات و نش��ر افکار‬ ‫آزادی‌خواهان��ه در عصر ناص��ری تا حدی‬ ‫از نتای��ج تربی��ت و تعلیم همی��ن طبقه از‬ ‫تحصیل‌کردگان دارالفنون بود‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫سیاست‬

‫کاندیدایمحبوبآقایخمینی‬

‫این تصمیم آیت‌اله خمینی‪ ،‬در آن زمان‪ ،‬به طور گسترده در جمع��ه ‪ 5‬بهمن ‪ ،»58‬مجبور به انص��راف از نامزدی رییس‌‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫برای شکل گیری حلقه های متناسب در ساختار قدرت‪ ،‬یکی روزنامه‌ها منتشر شد‪ .‬در این مورد به وضوح روی سخن او با جمهوری شد‪.‬‬ ‫از ش��روط اساسی قانون مند بودن آن است‪ .‬اگرچه صداقت مسعود رجوی رییس مجاهدین بود که او در رفراندم قانون در برخی منابع از نقش ش��ی ‌خ علی‌تهرانی در کنار گذاش��ته‬ ‫ی تهرانی در مقطع‬ ‫یکی از اصول سیاست نیست‪ ،‬اما عدم صداقت عرفی وقتی اساسی شرکت نکرده بود‪ .‬شرکت رجوی در انتخابات رییس‌ شدن فارسی گفته ش��ده است‪ .‬شیخ‌عل ‌‬ ‫با قانون‌شکنی مش��هود و موجه شده هم راه شود‪ ،‬مسلمن جمهوری‪ ،‬حتا اگر در انتخابات برنده هم نمی‌شد‪ ،‬می‌توانست انتخابات رییس¬ جمهوری س��ال ‪ 58‬به انگیزه مخالفت با‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی به ط��رف¬داری از بنی‌صدر در‬ ‫نتیجه ای جز نهادینه‌‌‌ش��دن این روش نخواهد داش��ت‪ .‬از صحنه¬ای برای نمایش قدرت سازمانی او به وجود آورد‪.‬‬ ‫ابتدای ش��کل گیری جمهوری اسالمی این پروسه معیوب دیگ��ر س��ازمان‌ها و افرادی هم که رفران��دم دوم را تحریم مشهد فعالیت علنی می‌کرد‪ .‬به این ترتیب شیخ علی تهرانی‬ ‫به صورت توان مندی آغاز به کار کرد‪ .‬تصمیم‌گیری آیت‌اله کرده بودند‪ ،‬بر‌پایه همین حکم فراقانونی دوم آیت‌اله‌خمینی‪ ،‬و جالل‌الدین فارسی که قبلن در یک جناح قرار داشتند‪ ،‬در‬ ‫س جمهوری منع مقطع انتخابات بهمن ‪ 58‬در دو جناح متعارض قرار گرفتند‪.‬‬ ‫خمینی‪ ،‬بخشی بر پایه حق قانونی مندرج در قانون اساسی جمله‌گی از معرفی نامزد برای انتخابات ریی ‌‬ ‫و بخش��ی بر پایه حق شرعی فرای قانون اساسی‪ ،‬از همان شدند‪ ،‬ولی گروه‌های مخالف در عمل دیگر نمی‌توانستند به شی ‌خ علی‌تهرانی‪ ،‬با توجه به سابقه خود‪ ،‬ارتباط‌های قدیمی‬ ‫زمان دیده می‌شود‪ .‬نهی آیت‌اله خمینی از شرکت روحانیون این دومین تصمیم فراقانونی آیت‌اله خمینی اعتراض کنند‪ .‬و بس��یار نزدیک با تعداد زی��ادی از اعضای مرکزیت حزب‬ ‫را احتمال��ن می‌توان اولین تصمیم فراقانونی آیت‌اله خمینی چ��ون در مرحل��ه قبلی با عدم اعتراض خ��ود در مورد نهی جمهوری اسالمی و نیز افراد کلیدی ساختار قدرت داشت‪ .‬در‬ ‫بعد از تصویب قانون اساسی ذکر کرد‪ .‬البته این مورد آخرین روحانیون و آیت‌اله بهش��تی‪ ،‬در عمل این رویه تصمیم‌های ضمن شیخ‌علی‌تهرانی‪ ،‬شوهر خواهر آقای علی‌خامنه‌ای‪،‬‬ ‫فراقانونی آیت‪-‬اله‌خمینی را تایید کرده بودند‪ .‬هم زمانی این عض��و مرکزیت حزب جمهوری اس�لامی‪ ،‬هم ب��ود‪ .‬با این‬ ‫حکم شرعی و فراقانونی او نبود‪.‬‬ ‫ی تهرانی به دنبال درگیری با حزب جمهوری‬ ‫جالب این‌جا است که در آن زمان گروه‌های سیاسی یا افراد دو تصمیم فراقانونی آیت‌اله‌خمینی امکان اعتراض را از دست وجود‪ ،‬شی ‌خ عل ‌‬ ‫فعال در ایران از تمام طیف‌ها به این تصمیم فراقانونی آیت‌اله جناح مخالف بهشتی و حزب جمهوری اسالمی خارج کرد‪ .‬بر اسالمی در مشهد به حمایت از بنی‌صدر فعالیت می‌کرد‪.‬‬ ‫ی تهرانی‪ ،‬با توجه به آشنایی قبلی که از جالل‌الدین‬ ‫خمینی‪ ،‬مبنی بر این که روحانیون نباید رییس‌جمهوری شوند‪ ،‬این روال حکومت فقط به افراد بسیار مشخص اجازه شرکت شی ‌خ عل ‌‬ ‫فارس��ی داش��ت‪ ،‬مطل��ع بود ک��ه خانواده‬ ‫اعتراض��ی نکردند‪ .‬در آن زمان روحانیون‬ ‫فارس��ی در اصل از ش��هر هرات‪ ،‬در غرب‬ ‫که این حق پایه‌ای از آن‌ها س��لب شده‬ ‫در کم تر از یک ماه‪ ،‬آیت‌اله خمینی دوبار با استفاده از قدرت‬ ‫افغانس��تان‪ ،‬ب��ه ایران مهاج��رت کرده‌اند‪.‬‬ ‫بود و همین‌طور رهبران حزب جمهوری‬ ‫غیرقانونی خود‪ ،‬دو نامزد حزب جمهوری و یک نامزد خارج از‬ ‫ش��ی ‌خ علی‌تهرانی‪ ،‬بر ای��ن مبنا‪ ،‬ادعا کرد‬ ‫ب��ه این تصمیم فراقانونی اعتراض علنی‬ ‫حلقه حکومت را از صحنه مبارزه دور کرد‬ ‫که جالل‌الدین فارسی‪ ،‬با وجود آن که خود‬ ‫نکردند‪ .‬اگرچه آقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫او متولد مشهد است‪ ،‬به اندازه کافی ایرانی‬ ‫در کتاب خاطرات خود «عبور از بحران»‬ ‫درباره سعی خود برای تغییر نظر آیت‌اله خمینی در این مورد در رقابت‌های انتخاباتی را داد‪ ،‬اتفاقی که پیش زمینه نظارت نیست که بتواند رییس جمهوری بشود‪ .‬با توجه به ارتباط‌های‬ ‫قوی‌ای که شی ‌خ علی تهرانی هنوز در ساختار قدرت داشت‪،‬‬ ‫استصوابی شد‪.‬‬ ‫بسیار نوشته است‪.‬‬ ‫او توانست این ادعا که فارسی به اندازه کافی ایرانی نیست را‬ ‫در آن زمان افرادی هم بودند که از تصمیم فراقانونی آیت‌اله‬ ‫خمینی در دی ماه ‪ 58‬مبنی بر حذف آیت‌اله بهشتی از میدان حزب جمهوری اس�لامی ک��ه از معرفی آیت‌اله بهش��تی‪ ،‬در دامنه وسیعی از ساختار قدرت گسترش دهد‪.‬‬ ‫رقابت سود بردند‪ ،‬آن‌ها در آن زمان به نحوه فراقانونی بودن نامزد اصلی و شناخته شده خود برای شرکت در اولین دوره انگیزه‌های این عمل شی ‌خ علی‌تهرانی‪ ،‬در بی اعتبار کردن‬ ‫این نوع تصمیم‌گیری‌های آیت‌اله خمینی اعتراضی نکردند‪ .‬انتخابات رییس جمهوری محروم ش��ده ب��ود‪ ،‬جالل‌الدین نامزد حزب جمهوری اس�لامی‪ ،‬با توجه به عمل‪-‬کردهای‬ ‫جالب این‌جا اس��ت وقتی که آیت‌اله خمینی در مرحله‌های فارسی را از میان فهرست نامزدهای موجود‪ ،‬به عنوان نامزد سیاس��ی او در این زم��ان که به طرف داری از ابوالحس��ن‌‬ ‫بعدی برمبنای همان رویه‌های فراقانونی با خودش��ان عمل دوم حزب معرفی کرد‪ .‬جالل‌الدین‌فارسی متولد سال ‪ 1312‬بنی‌صدر در مشهد فعالیت می‌کرد‪ ،‬قابل بررسی است‪ .‬جالب‬ ‫ک��رد‪ ،‬او را مرتکب نقض قانون اساس��ی اعالم کردند‪ .‬این در ش��هر مش��هد اس��ت‪ .‬او‪ ،‬قبل از آن‪ ،‬در پاییز ‪ 58‬نماینده توجه آن که آیت‌اله‌خمینی فردی بود که در نهایت حکم داد‬ ‫افراد‪ ،‬ولی‪ ،‬در نوشته‌های‪-‬شان به عمل کردهای دوگانه خود مجلس خبرگان قانون اساسی از خراسان بود و در آن مجلس که فارسی به اندازه کافی ایرانی نیست که بتواند در انتخابات‬ ‫در جناح سنتی عمل می‌کرد‪ .‬جالل‌الدین فارسی‪ ،‬تا آن زمان رییس‌جمهوری شرکت کند‪ .‬آیت‌ال ‌ه خمینی این حکم را با‬ ‫در رابطه با موارد اولیه رویه فراقانونی اشاره‌ای نداشته اند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬آقای خمینی‪ ،‬در آخر دی س��ال ‪« 58‬یعنی فردی کم تر شناخته‌شده (شاید هم ناشناخته) مانده بود‪ .‬چون توجه به اطالعاتی که تهران��ی ارایه داد و با وجود مخالفت‬ ‫فقط یک هفت��ه قبل از روز انتخابات» اف��رادی را که متن یکی از شرایط نمایندگی مجلس خبرگان دارا بودن تابعیت وزیر کش��ور‪ ،‬که در آن موقع علی اکب ‌ر هاشمی‌رفس��نجانی‬ ‫قانون اساس��ی را از طریق شرکت خود در رفراندم دوم تایید ایران از طریق ارایه شناس��نامه به مراکز دولتی بود‪ ،‬می‌توان بود‪ ،‬اتخاذ کرد‪« .‬کتاب خاطرات هاشمی رفسنجانی» به این‬ ‫س جمهوری منع اس��تنتاج کرد که فارسی در تابس��تان ‪ 58‬دارای شناس‌نامه ترتیب حکم منع فارس��ی از ادامه فعالیت انتخاباتی هم یک‬ ‫نکرده بودند از ش��رکت در انتخاب��ات ریی ‌‬ ‫کرد‪ .‬متن حکم شرعی آیت‌اله خمینی که روز ‪ 29‬دی سال ایرانی بوده است که توانسته در آن انتخابات به عنوان نامزد تصمیم فراقانونی دیگر بود‪.‬‬ ‫‪ 58‬در جواب یک اس��تفتا منتشر ش��د‪ ،‬چنین بود‪« :‬کسانی ش��رکت کند‪ .‬جناح‌های رقیب در داخل س��اختار قدرت که ب��ه این ترتیب در کم ت��ر از یک ماه آیت‌اله خمینی دوبار با‬ ‫که به قانون اساس��ی جمهوری اسالمی رای مثبت نداده‌اند‪ ،‬موافق حزب جمهوری اسالمی نبودند‪ ،‬بعد از معرفی فارسی استفاده از قدرت غیرقانونی خود‪ ،‬دو نامزد حزب جمهوری و‬ ‫صالحیت ندارند رییس‌جمهوری ایران شوند‪ ».‬این تصمیم به عنوان نامزد حزب جمهوری‪ ،‬شروع به تحقیق در مورد او یک نامزد خارج از حلقه حکومت را از صحنه مبارزه دور کرد‪.‬‬ ‫آیت‌ال��ه خمینی هم یک حکم فراقانون��ی دیگر بود‪ .‬چنین کردند‪ .‬جالل‌الدین‌فارسی با توجه به یک‌سری درگیری‌های با توجه به این روند به خوبی آش��کار اس��ت که تمامی افراد‬ ‫موردی هم در قانون اساسی پیش‌بینی نشده بود که شرکت پشت پرده‪ ،‬به یک دلیل اداری که پدر «یا اجداد» او در اصل حاضر در حکومت آن زمان نمی توانند و نباید ادعایی در مورد‬ ‫در رفراندم قانون اساس��ی پیش‌نیاز نامزد شدن در انتخابات ساکن شهر هرات در افغانستان بوده‌اند از شرکت در انتخابات استقالل رای یا آزادی طلبی داشته باشند‪ .‬روندی که موجب‬ ‫رییس جمهوری اس��ت‪ .‬شبیه حالت قبل‪ ،‬این حکم شرعی کنار زده ش��د‪ .‬به این صورت فارسی‪ ،‬دومین نامزد برگزیده شد در یک فضای ناعادالنه آقای بنی صدر کاندید محبوب‬ ‫آقای خمین��ی به صورت حکمی فرای قانون اساس��ی بود‪ .‬حزب جمهوری اسالمی‪ ،‬یک هفته قبل از روز انتخابات «روز آقای خمینی بی رقیب باقی بماند‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫مرغ طوفان‬

‫سیاست‬

‫ب��ازار بودند که ادامه‌ی آن رون��د را به تضعیف و در نهایت گرفت��ن هر چه بیش‌تر اصول‌گرایان منجر خواهد ش��د و‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫ی رفسنجانی» به سبب آن‌چه «غالمحسین‌ ح��ذف خود از گردونه کس��ب س��ودهای کالن و آس��انی آن‌ها در ادامه سنگرهای دیگری را نیز فتح خواهند کرند‪.‬‬ ‫سایت «هاشم ‌‬ ‫محس��نی‌اژه‌ای» س��خن‌گوی قوه‌ی قضاییه ای��ران رفتار می‌دیدند که س��ال‌ها از این راه به‌دست می‌آوردند‪ .‬مشکل از س��وی دیگر جناح راست‌سنتی هم دچار یک محاسبه و‬ ‫مجرمانه خوانده اس��ت مس��دود شد‪« .‬هاش��می» پس از عمده برای آنان امام چگونگی برخوردش��ان با این جریان تحلیل خطا بود چرا که نمی‌دانس��ت و نمی‌داند که از قضا‬ ‫انتخابات هیچ‌گاه مواضع تند و ش��فافی در مخالفت با نظام بود‪ .‬جامعه‌ی جوان ایران آن‌قدر آگاهی داش��ت که مخالف اگ��ر یک راه و روش برای نگاه‌داری نظام فعلی جمهوری‬ ‫و یا ش��خص «علی‌خامنه‌ای» نگرفته و چه بس��ا بارها از با روند نوس��ازی را درک کند و به ریش��ه‌های اقتصادی و ‌اس�لامی باق��ی مانده بود همی��ن تن دادن ب��ه برخی از‬ ‫او و رهبری‌اش حمایت کرده اس��ت‪ .‬پس ریش��ه‌ی چنین مافیای��ی آن پی ببرد‪ ،‬پس راه دیگری در پیش گرفتند و با تغییراتی بود که افرادی هم‌چون «کارگزاران» به آن باور‬ ‫استفاده از پوپولیسم و عوام‌فریبی تمرکز خود را بر دو چیز که داشتند‪ .‬گرچه که این مقایسه به قول فالسفه تا اندازه‌ای‬ ‫برخوردهایی با او و عدم تحمل‌اش در کجاست؟‬ ‫ی رفسنجانی» به باور بس��یاری از حامیان رهبری برای توده‌ها قابل لمس‌تر بود نهادند‪ ،‬نخست بحث تهاجم قیاس مع‌الفارق اس��ت اما باید گفت ک��ه اگر «چین» نیز‬ ‫«هاشم ‌‬ ‫به برخی اصالح��ات اقتصادی بنیادی و‬ ‫و به احتمال بس��یار قوی شخص «علی‌‬ ‫ظاهری فرهنگی دس��ت نمی‌زد چه بسا‬ ‫خامنه‌ای»‪ ،‬یک فرد نیست بلکه نماینده‌ی‬ ‫ی رفسنجانی» به باور بسیاری از حامیان رهبری و به‬ ‫«هاشم ‌‬ ‫هم اکنون روزگاری به‌تر از «ش��وروی»‬ ‫ی خامنه‌ای»‪ ،‬یک فرد نیست بلکه‬ ‫جریانی اس��ت که به باور آنان ریش��ه‌ی احتمال بسیار قوی شخص «عل ‌‬ ‫سابق نمی‌داشت‪.‬‬ ‫تمامی مشکالت امروزی کشور‪ ،‬به‌وجود نماینده‌ی جریانی است که به باور آنان ریشه‌ی تمامی مشکالت‬ ‫گرچه که اکن��ون برای هرگون��ه تغییر‪،‬‬ ‫آمدن جری��ان اصالح‌طلبی و اعتراضات‬ ‫اعتراضات‬ ‫و‬ ‫‌طلبی‬ ‫ح‬ ‫اصال‬ ‫جریان‬ ‫آمدن‬ ‫‌وجود‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫کشور‪،‬‬ ‫امروزی‬ ‫اص�لاح و بهب��ود در س��اختار جمهوری‬ ‫پس از انتخاب��ات به آن‌ه��ا برمی‌گردد‪.‬‬ ‫پس از انتخابات به آن‌ها برمی‌گردد‬ ‫‌اس�لامی دیر اس��ت ولی راس��ت‌گرایان‬ ‫ستیز با «هاشمی» ابعاد گسترده‌ای دارد‬ ‫اگ��ر حاض��ر می‌ش��دند تا از‬ ‫که یکی از آن‌ها تقابل جریانی‬ ‫بخش��ی از منافع خود کوتاه‬ ‫به ن��ام «کارگ��زاران» با جناح‬ ‫بیایند ش��اید اکنون به روزی‬ ‫راست‌سنتی است‪ .‬اگر بخواهیم‬ ‫نمی‌افتادند تا برای نگه‌داری‬ ‫از آخر به اول بیاییم باید بگوییم‬ ‫همه‌ی آن با تم��ام دنیا و از‬ ‫ک��ه نگران��ی اصل��ی حامیان‬ ‫جمله مردم خود کشورش��ان‬ ‫رهب��ری از جری��ان تکنوکرات‌‬ ‫بجنگند‪ .‬نگارنده س��خت بر‬ ‫هم��واره ای��ن بوده اس��ت که‬ ‫این باور اس��ت که اگر هنوز‬ ‫آنان همان نقش��ی را در ایران‬ ‫هم کسی در درون جمهوری‌‬ ‫ب��ازی کنند که «گورباچف» در‬ ‫اس�لامی کور س��وی امیدی‬ ‫«شوروی» سابق ایفا کرد‪ ،‬یعنی‬ ‫به حف��ظ نظام کنون��ی دارد‬ ‫این‌که رفتار‪ ،‬مواضع و گرایشات‬ ‫باید دس��ت به دام��ان «اکبر‬ ‫سیاسی و فرهنگی‌شان سرانجام‬ ‫هاشمی‌رفس��نجانی» ش��ود‪،‬‬ ‫به استحاله و س��رنگونی نظام‬ ‫چرا که او تنها کس��ی است‬ ‫منجر بشود‪.‬‬ ‫که هنوز بس��یاری از رهبران‬ ‫تفک��رات سیاس��ی و فرهنگی‬ ‫و سران منطقه به راه‌کارهای‬ ‫ی رفسنجانی» در دهه‌ی‬ ‫«هاشم ‌‬ ‫او باور دارند و دست دوستی‬ ‫هفتاد خورشیدی در غالب حزبی‬ ‫دراز ش��ده‌ی او را پ��س‬ ‫سامان‌دهی شد که «کارگزاران‌‬ ‫نخواهن��د زد‪« .‬هاش��می»‬ ‫سازندگی» نام یافت‪ .‬این جمع‬ ‫که عمومن از تحصیل‌کردگان غرب تش��کیل می‌ش��دند و فرهنگی و رواج بی‌بندوباری و تس��اهل و تسامح فرهنگی هنوز هم آخرین سیاست‌مداری است که شاید بتواند برای‬ ‫همه به نوعی در دو دولت «رفس��نجانی» مسوولیت‌هایی و دوم تاثیرات جانبی اولیه‌ی روند س��ازندگی‪ ،‬نوس��ازی و پرونده‌ی پرهزین ‌ه و کم‌س��ود اتمی ای��ران راه برون رفتی‬ ‫را بر دوش داش��تند‪ ،‬آنان گرچه که مانند جانش��ینان بعدی حرکت به سمت اقتصاد آزاد بر زندگی روزمره‌ی مردم‪ .‬البته بیابد‪.‬‬ ‫خود به طور مس��تقیم نامی از اصالح��ات نمی‌بردند اما در باید گفت که عقب‌نش��ینی‌های شخص «رفسنجانی» نیز هن��وز در دور و بر «رفس��نجانی» جمعی انس��ان آگاه به‬ ‫عمل معتقد و پی‌گیر تغییراتی بودند که س��اختارهای بیمار در این راه کمک اصلی را به آن‌ها کرد‪« .‬هاش��می» با تن ش��رایط سیاس��ی و اقتصادی روز دنیا وج��ود دارند که به‬ ‫اقتص��ادی و فرهنگی را در کش��ور دگرگون کند‪ .‬این گروه دادن ب��ه برخی از تغییرات در نفرات و جابه‌جا کردن برخی کمک آن‌ها نظام شاید بتواند خود را از سقوط نجات دهد‪.‬‬ ‫به س��بب آش��نایی با جهان مدرن به روشنی دریافته بودند از مهره‌های عمومن فرهنگی سعی کرد تا اندازه‌ای رضایت ب��ه هر روی تم��ام این‌ها تئوری اس��ت و در عمل آن‌چه‬ ‫که ادامه‌ی روند اقتصاد سنتی مبتنی بر بازار‪ ،‬جز وابستگی رهبر و حامیانش را جل��ب کند ولی در عرصه‌ی اقتصاد به ک��ه پیداس��ت «علی‌خامن��ه‌ای» و اطرافیان��ش جنگ با‬ ‫«هاش��می» را تا انتها به پیش می‌برند و پایان جمهوری‬ ‫و عقب‌ماندگی نفع دیگری برای کشور نخواهد داشت‪ .‬آنان کار خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر بسته بودن فضای فرهنگی کشور را موجب تف��اوت عمده‌ی «رفس��نجانی» با تفک��ری که بعدها به ‌اس�لامی نزدیک است‪ ،‬ش��اید رهبری در دقیقه‌ی نود باز‬ ‫ایجاد تنش‌ها و مشکالت تازه‌ای می‌دیدند‪ .‬به همین سبب اصالح‌طلبان مش��هور ش��دند در همین نکته بود‪ .‬آنان به ه��م به س��راغ «رفس��نجانی» بیاید اما اگ��ر «بختیار» با‬ ‫بود که «رفسنجانی» و یارانش در پی ایجاد یک تغییر کلی درس��تی بر این نکته تاکید می‌کردند ک��ه کوتاه آمدن در همه‌ی درایت‌ها و محبوبیت‌هایش در بین مخالفان نظام‬ ‫مسایل فرهنگی و محدود کردن هر چه بیش‌تر آزادی‌های پادشاهی توانست برای «محمدرضا پهلوی» مرغ طوفان‬ ‫در زیرساخت‌های اقتصادی و فرهنگی برآمدند‪.‬‬ ‫بزرگ‌ترین مخالف این روند راست‌گرایان سنتی وابسته به اجتماعی و بس��نده کردن به اقتص��اد‪ ،‬در نهایت به قدرت باشد‪« ،‬هاشمی» هم خواهد توانست‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫دانش‬

‫مشکالت شنوایی در کودکان ‪:‬‬

‫کاهشتوسعهگفتاروزبان‬

‫دکتر آویده مطمئن‌فر‬ ‫برخی از کودکان با مشکالت ش��نوایی به دنیا می‌آیند‪ .‬سایر‬ ‫کودکان با شنوایی نرمال به دنیا آمده و سپس با افزایش سن‬ ‫مشکالت ش��نوایی آن‌ها شروع می‌شود‪ .‬مشکالت شنیداری‬ ‫می‌توان��د موقت یا دایمی باش��ند‪ .‬عفونت گوش‪ ،‬صدمات‪ ،‬یا‬ ‫بیماری می توانند مش��کالت ش��نیداری را ایج��اد کنند‪ .‬اگر‬ ‫فرزند شما نمی‌شنود و یا صحبت نمی‌کند‪ ،‬باید اقدام کرد زیرا‬ ‫نوزادان و کودکان خردسال با مشکالت شنوایی می‌توانند در‬ ‫توس��عه گفتار و زبان با مش��کل مواجه شوند‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫کودک از زمان تولد تا س��ه ما‌هگی باید قادر باشد به صدای‬ ‫بلند واکنش نش��ان دهد‪ .‬ش��نیدن صدای ش��ما باید بتواند او‬ ‫را س��اکت کند و وقتی که ش��ما صحبت می‌کنید س��رش را‬ ‫بچرخاند‪ .‬و یا به عنوان مثال‪ ،‬از یه تا شش ماهگی باید بتواند‬ ‫صدای خود را تقلید کند‪ ،‬س��ر خود را به س��مت یک صدای‬ ‫جدید بچرخاند و به پاس��خ «ن��ه» و تغییر لحن صدا واکنش‬ ‫نش��ان دهد‪ .‬اگر ش��ما فکر می‌کنید که کودک ش��ما مشکل‬ ‫شنوایی دارد‪ ،‬حتمن با یک پزشک مشورت کنید‪.‬‬ ‫این یک س��طوره است که تا کودک به سن ‪ ۵‬یا ‪ ۶‬سال نرسد‬ ‫نمی‌توان تس��ت شنوایی دقیق انجام داد‪ .‬حقیقت این است که درمانی برای آن آغاز شود‪ .‬استرس کودکی که مشکل شنوایی که می‌توانند با از دس��ت دادن شنوایی همراه باشند‪ .‬اگر سابقه‬ ‫فن آوری کنونی در حال حاضر اجازه ارزیابی دقیق شنوایی در دارد می‌تواند عظیم باش��د چرا که کودک درک نمی‌کند به چه هر یک از موارد زیر وجود داش��ته باش��د‪ ،‬ک��ودک باید از نظر‬ ‫کودکان چند س��اعت بعد از تولد را می‌ده��د‪ .‬امروزه آزمایش دلیل یادگیری موارد به ظاهر ساده به یک مبارزه تبدیل می‌شود ش��نوایی ارزیابی شود‪.‬کودک در هر س��نی می‌تواند با آزمایش‬ ‫و خان��واده متعجب که چرا فرزند با هوش آن‌ها نتایج خوبی در شنوایی مناسب آزمایش شود‪ .‬نوع آزمون مورد استفاده بستگی‬ ‫شنوایی از نوزاد قبل از ترخیص از بیمارستان انجام می‌گیرد‪.‬‬ ‫کودک در هر سنی می‌تواند با آزمایش شنوایی مناسب آزمایش مدرسه ندارد‪ .‬درجات کاهش شنوایی می‌تواند اغلب تاثیر زیادی به سن کودک دارد‪ .‬برخی از تست‌های شنوایی به هیچ واکنش‬ ‫شود اگر کاهش شنوایی در کودک تشخیص داده نشود‪ ،‬کودک در سراس��ر زندگی کودک داشته باشد‪ .‬با این حال‪ ،‬با شناسایی رفتاری از طرف کودک نیاز ندارد‪ ،‬در حالی که تست‌های دیگر‬ ‫از بازی‌هایی که عالقه کودک را جلب می‌کند استفاده می‌کنند‪.‬‬ ‫ممکن است قادر به گفتار‪ ،‬به دست آوردن توانایی‌های شناختی‪ ،‬زودرس و درمان به موقع‪ ،‬می‌توان این تاثیرات را کاهش داد‪.‬‬ ‫مانند تفکر و قضاوت که برای یادگیری مورد نیاز اس��ت نباشد‪ .‬تاخیر در گفتار‪ ،‬عفونت‌های مکرر گوش‪ ،‬س��ابقه خانوادگی از اگر کاهش ش��نوایی در کودک تش��خیص داده نشود‪ ،‬کودک‬ ‫ممکن اس��ت قادر به گفتار‪ ،‬به دست آوردن‬ ‫در کودکانی که از دس��ت دادن شنوایی تا‬ ‫توانایی‌های ش��ناختی‪ ،‬مانند تفکر و قضاوت‬ ‫دو یا س��ه سالگی مشخص نش��ده باشد‪،‬‬ ‫ممکن‬ ‫کودک‬ ‫نشود‪،‬‬ ‫داده‬ ‫تشخیص‬ ‫کودک‬ ‫در‬ ‫شنوایی‬ ‫کاهش‬ ‫اگر‬ ‫که برای یادگیری مورد نیاز است نباشد‬ ‫ممکن اس��ت از اختالل دایمی گفتار‪ ،‬زبان‬ ‫است قادر به گفتار‪ ،‬به دست آوردن توانایی‌های شناختی‪ ،‬مانند‬ ‫زمانی که از دست دادن شنوایی تشخیص‬ ‫و یادگیری رنج ببرند‪.‬‬ ‫نباشد‬ ‫است‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫یادگیری‬ ‫برای‬ ‫که‬ ‫قضاوت‬ ‫و‬ ‫تفکر‬ ‫داده می‌شود‪ ،‬یک جست‌وجوی کامل برای‬ ‫شناسایی زود هنگام از دست دادن شنوایی‬ ‫علت آن باید انجام ش��ود‪ .‬در بس��یاری از‬ ‫اجازه شروع درمان و توان بخشی شنوایی را‬ ‫ب��ه کودک جوان می‌دهد و کودک پس از آن می‌تواند مهارت دست دادن شنوایی‪ ،‬س��ندرم های شناخته شده در ارتباط با از موارد‪ ،‬از دس��ت دادن شنوایی می‌تواند به عفونت گوش و یا‬ ‫های س��خن گویی طبیعی تر داش��ته باش��د‪ .‬دامنه اختالالت دست دادن شنوایی مانند سندرم داو ن ‪ ،Down‬سندرم ‪ A l‬مایع به دام افتاده در فضای گوش میانی نس��بت داده شود‪.‬‬ ‫کاهش قدرت شنوایی می‌تواند خفیف تا عمیق باشد‪ .‬بسیاری ‪ ،port‬و سندرم ‪ ،Crouzon‬بیماری‌های عفونی که باعث از در این وضعیت‪ ،‬پزش��ک متخصص اطف��ال اغلب می‌تواند‬ ‫از مردم فکر می‌کنند که ما یا قدرت ش��نوایی داریم یا نداریم‪ .‬دست دادن شنوایی می‌شوند مانند مننژیت‪ ،‬سرخک‪ ،‬و عفونت آنتی‌بیوتی��ک برای درمان عفونت تجوی��ز کند‪ .‬اگر عفونت‬ ‫آن‌ها هم چنین ممکن است فکر کنند که کودک قدرت شنوایی س��یتومگالوویروس ‪ ،CMV‬برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی مداوم‪ ،‬یا از دس��ت دادن شنوایی پس از درمان عفونت هنوز‬ ‫خوبی دارد اگر بتواند به صداها پاسخ دهد‪ .‬در حالی که بسیاری از عوامل ش��یمی درمانی‪ ،‬عمل‌کرد و نتایج ضعیف کودک در حاضر باش��د‪ ،‬باید به یک پزشک متخصص در بیماری‌های‌‬ ‫ی ظریف بین شنوایی نرمال‪ ،‬ناشنوایی و از دست مدرسه‪ ،‬تشخیص ناتوانی در یادگیری و یا سایر اختالالت‪ ،‬مانند گ��وش و سیس��تم ش��نوایی مراجع��ه ک��رد‪ .‬آن‌ه��ا اغلب‬ ‫از گرادیان‌ها ‌‬ ‫دادن شنوایی وجود دارد که ممکن است درکودک دیده نشود‪ .‬اوتیسم یا اختالل فراگیر رشد ‪ PDD‬تعدادی از عوامل خطر از آزمایش‌های بیش‌تری تجویز می‌کنند و در برخی ش��رایط‪،‬‬ ‫آن‌ها ممکن است درمان‌هایی مانند جراحی لوله‌های گوش‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬این بسیار شایع است که یک کودک با از دست دست دادن شنوایی در کودکان هستند‪.‬‬ ‫دادن ش��نوایی در حد متوسط‪ ،‬گفتار و زبان توسعه یابد ولی در عالوه بر این‪ ،‬وزن کم کودک هنگام تولد و یا تولد قبل از ترم‪ ،‬توصیه کنند‪ .‬اگر از دس��ت دادن ش��نوایی ماندگار باشد و یا‬ ‫عین حال بیش از نیمی از چیزی که گفته شود را نشنود‪ .‬کودکی کودکان��ی که برای تنفس به مدت بیش از ‪ ۱۰‬روز پس از تولد مربوط به یک عصب یا مش��کل گوش داخلی باش��د‪ ،‬اغلب‬ ‫که در این وضعیت قرار دارد‪ ،‬نقطه ضعفی در توسعه و یادگیری به کمک احتیاج داشته‌اند‪ ،‬کودکانی که نتایج آپگار پایین دارند اوقات ارزیابی توسط یک متخصص شنوایی برای سمعک و‬ ‫دارد و اغل��ب کار به جایی می‌رس��د ک��ه پیش‌رفت او متوقف و یا زردی شدید پس از تولد‪ ،‬بیماری مادر در دوران بارداری با درمان توان بخشی که شامل گفتار درمانی و ادغام اجتماعی‬ ‫می‌شود مگر این‌که از دست دادن شنوایی تشخیص داده شود و بیماری‌هایی مانند سرخجه یا سرخک آلمانی‪ ،‬شرایطی هستند کودکی که اختالل شنوایی دارد توصیه می‌شود‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫جامعه‬

‫گردش گری ‪:‬‬

‫یک روز با معروف‌ترین‬ ‫فرانسوی‪-‬ماالییجهان‬

‫بلندی‌ه��ای برجایا یک منطقه تفریحی کوهس��تانی در متح��رک ب��ر روی یک خندق که دور ت��ا دور ده‌کده را‬ ‫سحر بیاتی‬ ‫درست نمی‌دانم کافه نشینی خیابانی از اروپا و کشورهایی فاصل��ه ‪ 45‬کیلومتری از ش��هر کواالالمپ��ور و در ارتفاع گرفته آغاز می‌شود‪.‬‬ ‫چون فرانس��ه و ایتالیا آغاز ش��ده یا از آسیا و کشورهایی بی��ش از ‪ 2700‬پایی ق��راردارد‪ .‬این مرک��ز تفریحی در البت��ه یک برک��ه زیبا با قوی‌های س��فید و ماهی جای‬ ‫چون مالزی‪ ،‬تایلند و ژاپن‪ .‬اما این رس��م دوست داشتنی منطق��ه «بوکیت تینگی» و از مناطق خوش آب و هوای خن��دق را گرفت��ه اس��ت‪ .‬خیاب��ان اصلی ک��ه متل‌ها‪،‬‬ ‫و لذت‌بخ��ش که در ب��اران و آفتاب تنه��ا چتری بزرگ اطراف کواالالمپور اس��ت که هوای آن در ش��ب بس��یار رستوران‌ها‪ ،‬کافه‌ها و … را شامل می‌شود سنگ فرش‬ ‫سرپناهت باشد و گوشه‌ای از خیابان روی صندلی نشسته خنک و مطبوع است و در صبح هنگام نیز مه صبح‌گاهی ش��ده و پنجره‌های چوبی رنگارن��گ و تابلوهای دیدنی‬ ‫باش��ی و قدم‌های مردم را یکی یکی بش��ماری یک جور منطق��ه منظره بس��یار دل‌انگیزی را ب��رای گردش‌گران به س��بک اروپایی توجه هر گردش‌گری را به خود جلب‬ ‫وابستگی خاص ایجاد می‌کند‪ .‬شاید نه میلی داشته باشی مجسم می‌کند‪ .‬بخش اصلی این مرکز یک هتل بزرگ و می‌کند‪.‬‬ ‫به خوردن و نوش��یدن نه دلیل خاصی داشته باشی برای زیبا اس��ت که به سبک روستاهای قرن شانزدهم فرانسه دور ت��ا دور این محل��ه را جنگل‌های انبوه پوش��انده و‬ ‫نشس��تن‪ ،‬می‌شود ساعت‌ها نشس��ت و فکر کرد‪ .‬می‌شود طراحی ش��ده اس��ت و در دوس��وی یک خیابان کوچک همین جنگل‌ها بهانه‌ای ش��ده برای ی��ک معمار ژاپنی‬ ‫ب��ه نام «کامی آریزومی س��ان» تا باغی‬ ‫قصه ساخت از تک تک قدم‌هایی که‬ ‫این‌جا آسیاست‪ ،‬مالزی‌‪ ،‬ده‌کده فرانسوی‌ها در بلندی‌های‬ ‫در این منطقه طراحی کند و با کمک ‪22‬‬ ‫می‌گذرن��د یکی تند یکی کند‪ ،‬یکی با‬ ‫متخص��ص و هنرمند ژاپنی آن را به اجرا‬ ‫«برجایا» در دل جنگل‌های همیشه سرسبز استوایی‬ ‫کفش‌های نو و واکس خورده یکی با‬ ‫بگذارد که به باغ ژاپنی ش��هرت یافته و‬ ‫کفش‌های جل��و بازو ناخن‌های مرتب‬ ‫مراسم چای ژاپنی و هم‌چنین ماساژ نیز‬ ‫و الک قرم��ز و دیگ��ری لخ لخ کنان‬ ‫با دمپایی الانگش��تی که زندگی آس��یا ش��رقی‌ها به آن حال و هوای یک روس��تای اروپایی را برای بازدید کننده در آن یافت می‌شود‪.‬‬ ‫ترس��یم می‌کند‪ .‬برخالف بس��یاری از گفته‌ها و نوشته‌ها باغ ژاپنی و ده‌کده فرانس��وی بخش��ی از منطقه دیدنی‬ ‫وابستگی غریبی دارد‪.‬‬ ‫اما اصل مطلب این‌که در همین نزدیکی ده‌کده‌ای است هیچ روس��تایی در این منطقه نب��وده و فقط طراحی این «برجایا هیلز» اس��ت‪ .‬ع�لاوه بر این‌ها مزارع کاش��ت‬ ‫که هوایش هوای جنوب ش��رق آسیاست و معماری‌اش هتل به س��بک روستاهای قرن شانزدهم فرانسه است و س��بزیجات «اورگانیک» ه��م در این‌جا ق��رار دارد که‬ ‫معماری فرانسوی است‪ .‬یعنی یک حس عجیب و غریب نام ش��هرک فرانس��وی مالزی یا ده‌کده فرانسوی مالزی می‌توانی��د از هم��ان زمین‌های کوچک س��بزی‌جات و‬ ‫که در خود فرانسه هم نمی‌توانی آن را تجربه کنی هوای ناشی از ترجمه نادرست مطالب نوشته شده در مورد این صیفی‌ج��ات طبیعی ی��ا «اورگانیک» خری��داری کنید‪.‬‬ ‫دم کرده و آفتابی و پوشش گیاهان استوایی از یک طرف منطقه است‪.‬‬ ‫زمی��ن بزرگ گلف «برجایا هیلز» هم به خصوص برای‬ ‫و معماری ده‌کده از س��ویی دیگر عزمم را جزم کرده که پس از عبور از مس��یر سرس��بز و پر پی��چ و خم جاده‌ای گردش‌گران و ساکنین اروپایی مالزی مکان دنجی است‬ ‫کوهس��تانی رس��یدیم به قلعه‌ای که ب��ه عنوان که در کنار پیس��ت اسب سواری‪ ،‬میدان تیراندازی و باغ‬ ‫بگوییم این‌جا یک ناکجای دیدنی است‪ .‬نژادهای زیادی‬ ‫پارکینگ از آن استفاده می‌شد‪.‬‬ ‫حیوانات می‌‌تواند س��فری کوتاه اما به یادماندنی را برای‬ ‫از هن��دی‪ -‬ماالیی یا چینی‪ -‬ماالیی ت��ا امروز دیدم اما‬ ‫و س��پس ب��ا پ��ای پی��اده رس��یدیم ب��ه همه گردش‌گران مالزی تدارک ببیند‪.‬‬ ‫این محله زیبا و دیدنی معروف‌ترین فرانس��وی‪ -‬ماالیی‬ ‫س��اختمان‌های زیبا و دیدن��ی ده‌کده‪ .‬هنوز هم به جاذبه‌های گردش‌گری فکر می‌کنم که مالزی‬ ‫دنیاست که تا امروز ندیده بودمش‪ .‬محله‌ای پر از کافه‬ ‫محله‌ای که مانند شهرهای اروپایی دارد و م��ا در ایران نداریم‪ ،‬هر چند جاذبه‌های دیدنی ایران‬ ‫و رستوارن خیابانی و مسقف‪.‬‬ ‫باس��تانی ب��ا ی��ک پ��ل چوبی حاصل قرن‌ها و س��ال‌ها تاریخ ورق خورده و ش��اید خاک‬ ‫این‌جا آسیاس��ت‪ ،‬مالزی‌‪ ،‬ده‌کده فرانسوی‌ها در‬ ‫خورده‌اش باشد که امروز نه محافظان خوبی برایش هستیم‬ ‫بلندی‌ه��ای «برجای��ا» در دل جنگل‌های‬ ‫نه مبلغان خوبی که کار ما خیلی س��اده‌تر از کار کس��انی‬ ‫همیشه سرسبز استوایی‪.‬‬ ‫ب��ود که از هیچ همه چیز می‌س��ازند و به نمایش عمومی‬ ‫گردش‌گران می‌گذارند تا هم کس��ب درآمد کرده باشند و‬ ‫هم اعتبار جهانی کسب کرده باشند و ما اعتبارات داشته‌مان‬ ‫را نیز چوب حراج می‌زنیم‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫روزنگاشت‬

‫به بهانه سال‌روز درگذشت «محمد قاضی» ‪:‬‬

‫مترجمی که آناتول فرانس را نجات داد‬

‫محبوبه شعاع‬ ‫بیس��ت‌و‌چهارم دی‌ماه برابر با سال‌روز درگذشت «محمد‬ ‫قاضی» مترجم برجس��ته ایرانی و مترجم آثاری معروفی‬ ‫چون «دن کیشوت» و «زوربای یونانی» به زبان فارسی‬ ‫اس��ت‪ .‬وی زاده س��ال ‪ 1292‬خورش��یدی بود و در سال‬ ‫‪ 1376‬پس از پنجاه س��ال کار ترجمه و نوشتن که نتیجه‬ ‫تالش او شصت‌و‌هشت اثر اعم از ترجمه ادبی و آثار خود‬ ‫او به زبان فارسی است‪ ،‬درگذشت‪.‬‬ ‫«محم��د قاضی» فرزن��د «میرزا عبدالخال��ق قاضی» در‬ ‫دوازدهم مرداد س��ال ‪ ۱۲۹۲‬خورشیدی در شهر مهاباد به‬ ‫دنیا آمد‪ .‬قاضی در ش��انزده سالگی با کمک عموی خود‬ ‫«میرزا جواد قاضی» که خود از آلمان دیپلم حقوق گرفته‌‬ ‫بود و در وزارت دادگستری کار می‌کرد‪ ،‬به تهران رفت و‬ ‫در سال ‪ ۱۳۱۵‬از دارالفنون و در رشته ادبی دیپلم گرفت و‬ ‫سه سال بعد دوره دانش‌کده حقوق دانش‌گاه تهران را در‬ ‫رشته قضایی به پایان برد‪ .‬او در طول این دوران همیشه‬ ‫جزو به‌ترین ش��اگردان زبان فرانسه بود زیرا در نوجوانی‬ ‫زبان فرانسه را آموخته بود‪.‬‬ ‫محمد قاضی از س��ال ‪ ۱۳۱۸‬تا ‪ ۱۳۲۰‬به مدت دو س��ال‬ ‫دوره خدمت نظام را با درجه س��توان دومی در دادرس��ی‬ ‫ارتش گذراند و در مهر ماه همان سال به استخدام وزارت‬ ‫دارایی درآمد و در نهایت در سال ‪ ۱۳۵۵‬از خدمت دولتی‬ ‫بازنشسته شد‪.‬‬ ‫محم��د قاض��ی کار ترجم��ه را از ابتدای ده��ه ‪ ۱۳۲۰‬با‬ ‫ترجمه اث��ری کوچک از «ویکتور هوگ��و» به نام «کلود‬ ‫ولگ��رد»‪ ،‬آغاز ک��رد و پس از آن‬ ‫ده س��ال ترجمه را کنار گذاش��ت‬ ‫س��پس او ب��ا صرف یک س��ال‌و‬ ‫نی��م وقت برای ترجم��ه «جزیره‬ ‫پنگوئن‌ها» اثر «آناتول فرانس»‪،‬‬ ‫به‌زحمت توانس��ت ناش��ری برای‬ ‫این کتاب پیدا کند‪ ،‬اما س��ه سال‬ ‫بع��د که این اثر انتش��ار یافت‪ ،‬به‬ ‫دلیل ش��یوایی و روانی و موضوع‬ ‫متفاوت کت��اب‪ ،‬آنات��ول فرانس‬ ‫از ردیف نویس��ندگان بی‌بازار که‬ ‫کتاب‌ش��ان در انبار کتاب‌فروشان‬ ‫در ایران خاک می‌خورد خارج شد‪.‬‬ ‫در این‌‌ب��اره «نج��ف‌ دریابندری»‬ ‫مترج��م و نویس��نده معاص��ر‪ ،‬در‬ ‫روزنامه اطالعات مطلبی را با عنوان «مترجمی که آناتول‬ ‫فرانس را نجات داد» نوشت‪.‬‬ ‫وی در س��ال ‪ ۱۳۳۳‬کت��اب «ش��ازده کوچولو» نوش��ته‬ ‫«س��نت اگزوپری» را ترجمه کرد ک��ه بارها تجدید چاپ‬ ‫ش��د‪ .‬او هم‌چنین با ترجمه دوره کامل «دن کیشوت» اثر‬ ‫«س��روانتس» در سال‌های ‪ ۱۳۳۶‬تا ‪ ۱۳۳۷‬جایزه به‌ترین‬ ‫‪28‬‬

‫ترجمه سال را از دانش‌گاه تهران از آن خود کرد‪.‬‬ ‫محم��د قاض��ی پ��س از بازنشس��تگی از وزارت دارایی‬ ‫در س��ال ‪ 1355‬ب��ه فعالی��ت در کانون پ��رورش فکری‬ ‫ک��ودکان و نوجوانان پرداخت که حاصل این دوره ترجمه‬ ‫کتاب‌ه��ای «باخانمان» از «هکت��ور مالو»‪« ،‬ماجراجوی‬ ‫جوان» از «ژاک ژروند» و «زوربای یونانی» از «نیکوس‬ ‫کازانتزاکیس» است‪.‬‬

‫قاض��ی که در ‪ ۱۳۵۴‬ب��ه بیماری س��رطان حنجره دچار‬ ‫ش��ده بود برای معالجه به آلمان رفت‪ ،‬اما بیماری تارهای‬ ‫صوت��ی و نای او را گرفت��ه بود و پس از جراحی‪ ،‬به‌ علت‬ ‫از دس��ت دادن تارهای صوتی‪ ،‬دیگر نمی‌توانست سخن‬ ‫بگوید و از دس��ت‌گاهی استفاده می‌کرد که صدایی ویژه‬ ‫تولی��د می‌کرد‪ .‬ب��ا این ح��ال کار ترجم��ه را ادامه داد و‬ ‫ترجمه‌های جدیدی از او تا آخرین س��ال حیاتش انتش��ار‬ ‫می‌یافت‪.‬‬ ‫وی پنج��اه س��ال ترجمه کرد و نوش��ت و نتیجه تالش‬ ‫او شصت‌و‌هش��ت اث��ر اعم از ترجمه ادب��ی و آثار خود او‬ ‫به زبان فارس��ی اس��ت‪ .‬از آثار مهم ترجمه‌ شده توسط او‬ ‫می‌توان به دن کیش��وت اثر س��روانتس‪ ،‬نان و شراب اثر‬ ‫اینیاتسیو سیلونه‪ ،‬آزادی یا مرگ‪ ،‬در زیر یوغ نام برد‪ .‬وی‬ ‫در مقدمه کتاب زوربای یونانی‪ ،‬خود را «زوربای ایرانی»‬ ‫نامیده است‪.‬‬ ‫محم��د قاض��ی س��رانجام در س��حرگاه چهارش��نبه‬ ‫بیس��ت‌چهارم دی‌ماه س��ال ‪ ۱۳۷۶‬در سن ‪ ۸۴‬سالگی در‬ ‫تهران درگذش��ت و در ش��هر زادگاه خود مهاباد به‌ خاک‬ ‫س��پرده شد‪ .‬ده س��ال بعد یعنی در فروردین‌ سال ‪۱۳۸۶‬‬ ‫خورش��یدی از تندیس وی به بلن��دی چهار متر در کوی‬ ‫دانش‌گاه مهاباد پرده‌برداری شد‪.‬‬ ‫از آثار مهم ترجمه‌شده توسط محمد قاضی می‌توان از این‬ ‫کتاب‌ها نام برد‪ :‬جزیره پنگوئن‌ها‪ ،‬چهل روز موس��ی داغ اثر‬ ‫فرانتز ورفل‪ ،‬درد ملت‪ ،‬دن کیش��وت اثر میگل س��روانتس‪،‬‬ ‫زوربای یونان��ی اثر نیکوس کازانتزاکیس‪ ،‬ش��ازده کوچولو‪،‬‬ ‫صالح‌الدین ایوب��ی‪ ،‬قلعه مالویل‬ ‫اث��ر روبر م��رل‪ ،‬کم��ون پاریس‪،‬‬ ‫مس��یح بازمصلوب اث��ر نیکوس‬ ‫کازانتزاکیس‪ ،‬نان و شراب‪ ،‬آخرین‬ ‫روز یک محکوم اثر ویکتور هوگو‪،‬‬ ‫آدم‌ه��ا و خرچنگ‌ه��ا‪ ،‬آزادی ی��ا‬ ‫مرگ اثر نیک��وس کازانتزاکیس‪،‬‬ ‫ایاالت نامتحد اثر والدیمیر پوزنر‪،‬‬ ‫باخانمان‪ ،‬بردگان سیاه‪ ،‬پولینا چشم‬ ‫و چراغ کوهپایه‪ ،‬تاریخ ارمنستان‪،‬‬ ‫تاری��خ مردم��ی آمری��کا‪ ،‬تاریک‬ ‫ترین زندان‪ ،‬خداحافظ گری کوپر‪،‬‬ ‫داس��تان کودکی من اث��ر چارلی‬ ‫چاپلی��ن‪ ،‬در زیر ی��وغ‪ ،‬در نبردی‬ ‫مش��کوک‪ ،‬زن نان��وا اثر مارس��ل‬ ‫پانیول‪ ،‬س��اده‌دل‪ ،‬سپیددندان‪ ،‬س��رمایه‌داری آمریکا‪ ،‬سگ‬ ‫کینه‌توز‪ ،‬سمرقند‪ ،‬ش��اهزاده و گدا‪ ،‬غروب فرشتگان‪ ،‬فاجعه‬ ‫سرخ‌پوس��تان آمریکا‪ ،‬کرد و کردستان‪ ،‬گاندی‪ ،‬کلود ولگرد‪،‬‬ ‫کلیم س��امگین‪ ،‬کوروش کبیر‪ ،‬ماجراجوی ج��وان‪ ،‬مادر اثر‬ ‫ماکسیم گورکی‪ ،‬مادر اثر پرل باک‪ ،‬درباره مفهوم انجیل‌ها‪،‬‬ ‫نیه توچکا اثر فئودور داستایوسکی و آزادی یا مرگ‪.‬‬

‫گالری‬

‫جست‌وجوها تاکنون ادامه داشته است ‪:‬‬

‫واژگون شدن کشتی تفریحی ایتالیا‬

‫‪ ۲۴‬ساعت بعد از واژگون شدن یک کشتی تفریحی ایتالیایی‬ ‫در س��واحل غربی این کشور‪ ،‬گروه‌های نجات موفق شدند‬ ‫دو مس��افر را نجات دهند‪ .‬به گفته مقام‌های مس��وول هنوز‬ ‫از سرنوشت حدود چهل نفر از مسافران و خدمه این کشتی‬ ‫که با بیش از چهار هزار سرنش��ین دچار حادثه شد‪ ،‬اطالعی‬ ‫در دست نیست‪ .‬عملیات نجات در طول شب نیز به صورتی‬ ‫گسترده در جریان بود و غواصان اطاق‌های نیمه غرق شده‬ ‫کشتی کوستا کونکوردیا را جست‌وجو می‌کردند‪.‬‬

‫یکی از سخن‌گویان گارد ساحلی ایتالیا می‌گوید که ممکن‬ ‫است هنوز کسانی درون کشتی باشند‪ .‬این کشتی در فاصله‬ ‫‪ ۲۰۰‬متری جزیره گیگلیو به گل نشست و عده‌ای از نجات‬ ‫یافتگان آن با قایق‌های نجات یا ش��نا خود را به این جزیره‬ ‫رساندند‪ .‬عده‌ای از سرنشینان کشتی هم با هلیکوپتر از عرشه‬ ‫کشتی منتقل شدند‪ .‬تاکنون مرگ دو مسافر فرانسوی و یک‬ ‫خدمه پرویی کشتی تایید شده است‪.‬‬ ‫رییس خطوط کش��تیرانی جیانی اونوراتو که این کشتی به‬

‫آن تعلق داش��ت می‌گوید که شواهد اولیه حاکی از برخورد‬ ‫کشتی با صخره است‪ .‬به گفته او‪ ،‬کاپیتان کشتی بالفاصله‬ ‫پ��س از برخورد‪ ،‬روند آمادگی برای تخلیه کش��تی را آغاز‬ ‫کرده بود‪ ،‬اما کج ش��دن ناگهانی کشتی‪ ،‬عملیات تخلیه را‬ ‫با مشکل مواجه کرد‪ .‬نجات یافتگان می‌گویند که عملیات‬ ‫تخلیه کشتی با بی‌نظمی هم‌راه بوده است‪ .‬بعضی گزارش‌ها‬ ‫حاکی از آن اس��ت که دادستان‌ها کاپیتان کشتی را پس از‬ ‫بازجویی‪ ،‬بازداشت کرده‌اند‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫فرهنگ‬

‫تاتر فرانسه در قرن چهارده و پانزده میالدی ‪:‬‬

‫ابداع آثار دراماتیک و عصر اعتالی تاتر‬

‫سایه کوثری‬ ‫تاتر مذهبی‬ ‫قرن‌ه��ای چهارده و پانزده می�لادی دوران ابداع آثار دراماتیک‬ ‫و عصر اعتالی تاتر در فرانس��ه است‪ .‬رواج و رونق تاتر در این‬ ‫دوره تا آن حد بود که می‌توان ادبیات این قرن‌های فرانس��ه را‬ ‫از لحاظ آثار دراماتیک پرمایه‌ترین دوران قرون وس��طا دانست‪.‬‬ ‫رونق نمایش‌های دراماتیک در این دو قرن در دو زمینه صورت‬ ‫گرفت‪ :‬یک��ی درام‌های مذهبی که ش��امل «معجزه‌نامه‌ها» و‬ ‫«تعزیه‌نامه‌ه��ا» بود و دیگر تاتر کمیک که متضمن س��ه نوع‬ ‫نمایش‌نامه بود‪ ،‬نمایش‌نامه‌ه��ای اخالقی و عبرت‌انگیز به نام‬ ‫مورآلیته‪ ،‬نمایش‌نامه‌های مضحک و مسخره‌آمیز به نام فارس و‬ ‫نمایش‌نامه‌های خنده‌آور که سوتی یا خل‌بازی نامیده شده است‪.‬‬

‫در قرن پانزدهم ب��ا رواج معجزه‌نامه‌ها نوعی نمایش‌نامه‌های‬ ‫مذهبی دیگر به وجود آمد به نام تعزیه‌نامه‌ها که قالب و مضمون‬ ‫آن‌ها از س��نن مذهبی و متون مقدس دین و مصایب قدیسان‬ ‫و ش��هادت آنان و به ویژه از قصص عهد عتیق و عهد جدید یا‬ ‫رس��االتی که در مناقب اولیای دین مسیح نوشته شده بود اخذ‬ ‫شده است‪ .‬این نمایش‌نامه‌ها در اندک زمانی هواخواهان بسیار‬ ‫یافت و به تدریج تبدیل به نمایش‌نامه‌های بزرگ و باشکوهی‬ ‫شد که در آن‌ها گذشته از خلقت عالم و هبوط آدم و بهشت و‬ ‫دوزخ داستان جان‌گداز مصلوب شدن عیسی مسیح و آالم مریم‬ ‫عذرا به معرض نمایش گذاش��ته می‌شد‪ .‬در این دوران شاعران‬ ‫و مصنفان با الهام از حوادث غم‌انگیز مذهبی‪ ،‬به ویژه داس��تان‬ ‫زندگی عیسی به نظم نمایش‌نامه‌هایی به نام تعزیه‌نامه مبادرت‬ ‫ورزیدند تا مذهب را در نظر معتقدان به دین مسیح محسوس‌تر‬ ‫کنند‪ .‬سرایندگان نمایش‌نامه‌های مذهبی در منظومه‌های خود‬ ‫به توصیف مصایب عیسی مسیح و آالم و رنج‌های اولیای دین‬ ‫پرداختند و از این ره‌گذر فضل و هنر خویش را در خدمت دین‬ ‫قرار دادند و سعی کردند که در قالب اشعاری شورانگیز درام‌های‬ ‫مذهبی باشکوهی که باید آن‌ها را نمونه بارزی از نبوغ نمایشی‬ ‫و ذوق فرانس��ویان تلقی کرد‪ ،‬خلق و ابداع کنند و متعالی‌ترین‬ ‫صورت‌های نمایش را عرضه دارندسرایندگان این نمایش‌نامه‌ها‬ ‫در منظومه‌های خود به توصیف مصایب عیس��ی مسیح و آالم‬ ‫و رنج‌ه��ای اولیای دین پرداختن��د و از این ره‌گذر فضل و هنر‬ ‫خویش را در خدمت دین قرار دادند و سعی کردند که در قالب‬ ‫اشعاری شورانگیز درام‌های مذهبی باشکوهی که باید آن‌ها را‬

‫جسد مسیح را بر صلیب ببینند تا اشک تاثر از چشم آنان جاری‬ ‫شود و از شدت اضطراب بر خود بلرزند‪.‬‬ ‫تاتر کمیک‬ ‫تاتر کمیک فرانس��ه که در نیمه دوم قرن س��یزدهم میالدی با‬ ‫نمایش‌نامه‌ه��ای آدام دوالهال به اوج ش��هرت و اعتالی خود‬ ‫رسیده بود‪ ،‬در قرن چهاردهم از رونق و اعتبار افتاد‪ ،‬ولی از نیمه‬ ‫دوم قرن پانزدهم مجددن رواج و رونق پیشین خود را بازیافت و‬ ‫در این زمینه نمایش‌نامه‌های خنده‌آور و سرگرم‌کننده‌ای به نام‬ ‫فارس پدید آمد که از لحاظ مضمون و تکنیک‪ ،‬با نمایش‌نامه‌های‬ ‫کمدی قبل تفاوت داش��ت‪.‬معروف‌ترین آن‌ها «مضحکه پاتلن‬ ‫وکیل» است که شاه‌کار این نوع نمایش‌نامه‌ها به شمار می‌آید‪.‬‬ ‫در کنار گروه‌ها و جمعیت‌هایی که نمایش‌نامه‌های مذهبی را بر‬ ‫روی صحنه می‌آوردند گروه‌های نمایشی غیر‌حرفه‌ای و جماعات‬ ‫متع��دد دیگری متش��کل از کشیش��ان و بورژواها و محصالن‬ ‫مدارس نیز بودند که به کار نمایش و اجرای تمثیالت خنده‌آور‬ ‫می‌پرداختند‪ .‬در میان آن‌ها دو گروه از همه مشهورتر بودند‪ :‬یکی‬ ‫گروه تاترال بازوش متشکل از کشیشان حوزه قضایی پارلمان و‬ ‫دیگری گروه نمایشی کودکان بی‌غم در پاریس‪.‬‬

‫معجزه‌نامه‌ها‬ ‫معجزه‌نامه در واقع صورت تکامل یافته معجز‌ه نامه‌های قرن‬ ‫سیزدهم بود که شاخص‌ترین نمونه آن‌ها «معجزه‌نامه تئوفیل»‬ ‫اثر «روتبوف» بود‪.‬جمعیت‌های مذهبی خاصی به نام پوی این‬ ‫معجزه‌نامه‌ها را اج��را می‌کردند و رفته رفته در قرن چهاردهم‬ ‫اعتب��ار و رونق بیش‌ت��ری یافت‪ ،‬زیرا قاطبه مردم نس��بت به‬ ‫سوتی‬ ‫این نوع نمایش کمال عالقه و ش��وق را ابراز می‌کردند‪ .‬برای‬ ‫از انواع نمایش‌نامه‌های کمیک‪ ،‬نمایشی بود موسوم به سوتی که‬ ‫نمایان��دن وفور و کث��رت این نوع نمایش‌نامه‌ه��ا در این قرن‬ ‫نوعی مضحکه انتقادی به شمار می‌رفت و گرایش‌های سیاسی‬ ‫همین‌ق��در کافی‌س��ت بگوییم که در کتاب‌خان��ه ملی پاریس‬ ‫در آن وجود داش��ت و در این‌گون��ه نمایش‌ها گروهی بازی‌گر‬ ‫مجموعه‌ای وجود دارد مش��تمل بر چهل نمایش‌نامه با عنوان‬ ‫به عنوان مس��خره یا ابله به روی صحنه می‌آمدند و به اجرای‬ ‫معجزه‌های بانوی مقدس ما و چنان به نظر می‌رس��د که این‬ ‫نمایش می‌پرداختن��د و در پایان کار یکی‬ ‫مجموعه سیاهه یا فهرست نمایش‌نامه‌هایی‬ ‫از آن��ان بر فراز صندلی یا چهارپایه‌ای قرار‬ ‫از ی��ک گ��روه تاترال پاریس��ی متش��کل از‬ ‫سرایندگان نمایش‌نامه‌های مذهبی در منظومه‌های خود به‬ ‫می‌گرفت و با اجرای یک صحنه تک‌گویی‬ ‫جمعیتی بوده است که اعضای آن فداییان یا‬ ‫توصیف مصایب عیسی مسیح و آالم و رنج‌های اولیای دین‬ ‫یا ایراد یک موعظه شاد و خنده‌آور نمایش‬ ‫سرسپردگان حضرت مریم بوده‌اند‪.‬‬ ‫پرداختند و از این ره‌گذر فضل و هنر خویش را در خدمت دین‬ ‫را به پایان می‌رساند‪.‬موعظه شاد نوعی تقلید‬ ‫این ن��وع نمایش‌نامه‌ها متضمن صحنه‌های قرار دادند و سعی کردند که در قالب اشعاری شورانگیز درام‌های‬ ‫مسخره‌‌آمیز از خطبه‌های دینی بود که در‬ ‫پی‌درپ��ی و زودگذری‌س��ت ک��ه در پایان به‬ ‫مذهبی باشکوهی که باید آن‌ها را نمونه بارزی از نبوغ نمایشی‬ ‫قرن‌های گذشته در عید دیوانگان بر منبر‬ ‫یک واقعه شگفت‌انگیز و بدیع منجر می‌شود‪،‬‬ ‫و ذوق فرانسویان تلقی کرد‪ ،‬خلق و ابداع کنند و متعالی‌ترین‬ ‫و جای‌گاه وعظ خوانده می‌شد‪ ،‬مثل خطبه‬ ‫یعنی دخالت موج��ودات خارق‌العاده در متن‬ ‫صورت‌های نمایش را عرضه دارند‬ ‫مس��خره‌آمیزی با عنوان «س��تایش روده‬ ‫ح��وادث نمایش‌نامه‌ه��ا موجب می‌ش��ود تا‬ ‫مقدس»‪.‬‬ ‫داس��تان با وساطت و ش��فاعت مریم عذرا و‬ ‫نجات و رس��تگاری یک گناه‌کار پشیمان پایان پذیرد‪.‬مضمون نمونه بارزی از نبوغ نمایشی و ذوق فرانسویان تلقی کرد‪ ،‬خلق تک‌گویی نیز مجموعه‌ای از س��خنان طنزآمی��ز بود که یکی‬ ‫این معجزه‌نامه‌ها بسیار متنوع و موضوع آن‌ها از منابع گوناگون و ابداع کنند و متعالی‌ترین صورت‌های نمایش را عرضه دارند‪ .‬از هنرپیش��گان‪ ،‬آزادان��ه و بی‌پ��روا اجرا می‌ک��رد‪ ،‬بدین معنی‬ ‫اقتباس شده است‪ :‬برخی از آن‌ها از فرهنگ عوام و افسانه‌های زبان رایج این‌گونه نمایش‌ها در آغاز التین بود ولی چون زبان ک��ه بازی‌گری تنها بر صحنه حاضر ظاهر می‌ش��د و در مورد‬ ‫عامیانه مایه گرفت ‌ه مانند معجزه همس��ر پادشاه پرتقال‪ ،‬بعضی التین��ی بیش‌تر به اهل علم و ادب اختصاص داش��ت و اذهان موضوع��ی خاص مربوط به مس��ایل و سیاس��ت روز با لحنی‬ ‫دیگ��ر از مناقب نامه‌ها و قصص اولیای مس��یح مانند معجزه عامه آن را به خوبی درک نمی‌کرد‪ ،‬مصنفان تعزی ‌ه نامه‌ها سعی تمس��خرآمیز س��خن می‌گفت و حقایق ناگفتن��ی را صاف و‬ ‫گی��وم فرزند صح��را و عده‌ای دیگ��ر با اله��ام از موضوعات کردند آثار خود را به زبان عامیانه بسرایند تا به افق فهم و درک پوست کنده و با شیوه‌ای مضحک و خنده‌آور برای تماشاچیان‬ ‫حماس��ی به وجود آمده است‪ .‬در این معجزه‌نامه‌ها صحنه‌های عوام نزدیک‌تر باشد و در ضمن رابطه عاطفی میان مردم عادی بیان می‌کرد‪ .‬ش��اه‌کار این ن��وع از تک‌گویی‌ها هجونامه زیبا و‬ ‫فجی��ع و غم‌انگی��ز و کمیک به هم می‌آمی��زد‪ ،‬اما در هر حال و پیش��وایان مذهبی را بیش‌تر کند‪.‬به این شکل به مرور زمان دل‌پس��ندی بود موسوم به «کماندار بانیوله» که در آن بازی‌گر‬ ‫جنب��ه واقع‌گرایانه دارد و با آن‌که ن��گارش آن‌ها کم و بیش با متن تعزیه نامه‌ها به زبان متداول در میان مردم عامی به نظم در نقش یک دزد ترسو و بزدل یا پهلوان دروغین بر روی صحنه‬ ‫خامی و ناپختگی صورت گرفته است‪ ،‬مناظر زنده و روشنی از کشیده شد و با همان زبان نیز به روی صحنه آمد‪.‬تعزیه نامه‌ها می‌آمد و ضمن خودس��تایی‪ ،‬الف‪ ،‬گزاف‌‪ ،‬چند چشمه از اعمال‬ ‫زندگی طبقه بورژوا‪ ،‬یعنی طبقه سوداگران و بازرگانان و صاحبان از لحاظ ادبی و جنبه‌های مربوط به هنر دراماتیک فایده یا ارزش پهلوان��ی تخیلی خود را با لحنی خنده‌آور نقل می‌کرد و به این‬ ‫چندانی ندارد‪ ،‬زیرا س��رایندگان این نوع آثار اهل اعمال صنایع وس��یله طنزی گزنده علیه سربازان ارتش چریکی ارتش شارل‬ ‫حرفه‌های شهری را در مقابل نظر تماشاچیان مجسم می‌کند‪.‬‬ ‫لفظ��ی و ادبی نبوده‌اند‪ .‬به عقیده آنان کافی بود که توده مردم هفتم اجرا می‌کرد‪.‬‬ ‫تعزیه‌‌نامه‌ها‬

‫‪30‬‬

‫گزارش روز تاجیکستان‬

‫نامهامامعلیرحمانبهرییسجمهوریازبکستان‬

‫کیومرث‬ ‫«امام علی رحمان» رییس جمهوری تاجیکستان در یک‬ ‫نامه‌ای از هم‌تای ازبک خود «اس�لام کریم‌اف» خواسته‬ ‫اس��ت تا در انتقال گاز به تاجیکستان مساعدت بکند‪ .‬این‬ ‫نامه به س��فیر ازبکس��تان در «دوش��نبه» در وزارت امور‬ ‫خارجه تاجیکستان تسلیم شده‌است‪.‬‬ ‫مقام‌ه��ای تاجیک می‌گوین��د روز چه��ارم ژانویه‪ ،‬جانب‬ ‫ازبکس��تان بدون کدام آگاهی انتقال گاز به تاجیکس��تان‬ ‫را قطع کرد‪ .‬به قول مقامات‪ ،‬انتقال گاز به تاجیکس��تان و‬ ‫آن هم در فصل سرما پیامد ناخوب داشته می‌تواند اقتصاد‬ ‫این کشور را به هم بزند‪.‬‬ ‫زیرا گاز انتقالی ازبکس��تان بیش‌تر ب��رای چرخاندن کار‬ ‫شرکت آلومینیوم تاجیک «تلکا» مهم است و در صورت‬ ‫دوب��اره ن��دادن گاز کار این ش��رکت صنعتی به مش��کل‬ ‫خواهد پیچید‪ .‬هم‌چنین کارخانه س��یمان تاجیکستان که‬ ‫از بزرگ‌ترین کارخانه‌های کش��ور است‪ ،‬سال‌ها باز با گاز‬ ‫ازبکی کار می‌کند و قطع انتقال گاز به کار آن‌ها نیز خلل‬ ‫وارد خواهد کرد‪.‬‬

‫ام��ا قطع انتقال گاز ازبکی نه تنها کار ش��رکت‌های مهم‬ ‫بلکه نظام کار مس��افربرهای پایتخت تاجیکس��تان را که‬ ‫اکث��ر آن‌ها با گاز طبیعی می‌گردند نیز به هم زده اس��ت‪.‬‬ ‫اخیرن شهرداری «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان با پخش‬ ‫بیانیه‌ای از احتمال پیش آمدن هر‌گونه مشکل در رفت و‬ ‫آمد مسافران هشدار داد‪ .‬شهرداری در این اظهارات خود‬ ‫نوش��ت که «بنا‌بر س��بب از جانب ازبکس��تان قطع شدن‬ ‫انتقال گاز‪ ،‬حرکات نقلیات در قلمرو دوش��نبه به مش��کل‬ ‫مواجه ش��ده است‪ ».‬شهرداری از س��اکنان خواست تا از‬ ‫این ناراحتی که به میان آمده اس��ت نگران نباشند و باید‬ ‫مقامات را درک بکنند‪.‬‬ ‫با این حال روش��ن نیست که «اس�لام کریم‌اف» رییس‬ ‫جمهوری ازبکس��تان به نامه هم‌تای تاجیک خود پاس��خ‬ ‫خواهد گفت یا نه‪ .‬در صورت پاسخ گفتن نیز دقیق نیست‬ ‫که در این پاسخش روی چه مسایلی‌ اشاره خواهد کرد‪.‬‬ ‫این در حالی‌ اس��ت ک��ه «دولت نظری» مس��وول دفتر‬ ‫مطبوعات وزارت خارجه تاجیکستان می‌گوید‪ ،‬پیش از این‬ ‫شرکت گاز ازبکس��تان به نامه‌ی شرکت گاز تاجیکستان‬

‫در مورد امضای قرار‌داد در س��ال نو ‪ ۲۰۱۲‬میالدی پاسخ‬ ‫رد داده اس��ت‪ .‬این‌چنین «رس��تم عظیم‌اف» معاون اول‬ ‫نخست‌وزیر ازبکس��تان در جواب به نامه معاون نخست‬ ‫وزیر تاجیکس��تان در اواخر س��ال ‪ ۲۰۱۱‬میالدی نوشته‬ ‫است که «انتقال گاز ازبکستان به خریداران اصلی‌‪ ،‬یعنی‌‬ ‫چین و روسیه حل نشده است و از این رو امضای قرارداد‬ ‫میان ازبکس��تان و تاجکس��تان در این مورد‪ ،‬امکان‌ناپذیر‬ ‫اس��ت‪ ».‬در آخر ماه نوامبر س��ال گذشته ‪ ۲۰۱۱‬میالدی‪،‬‬ ‫ازبکستان قیمت گاز برای تاجیکستان را باال برد و ارزش‬ ‫هر هزار متر مکعب آن را سی‌صد‌و‌یازده دالر مقرر کرد‪.‬‬ ‫کارشناس��ان تاجیک می‌گویند قطع انتقال گاز ازبکستان‬ ‫ب��رای تاجیکس��تان‪ ،‬صحیف��ه‌ی نوی��ی را در م��ورد‬ ‫مخالفت‌ه��ای این دو کش��ور همس��ایه باز کرده اس��ت‪.‬‬ ‫تا‌کنون تاشکند و دوش��نبه در مورد راه‌آهن‪ ،‬نیروی برق‪،‬‬ ‫مرز‪ ،‬س��اختمان نی��روگاه برق آبی «راغون» و ش��رکت‬ ‫آلومینیوم تاجیکس��تان مخالفت‌ها داشتند‪ .‬اکنون مشکل‬ ‫گاز ه��م ب��ر باالی این همه مش��کل‌ها اف��زوده و مردم‬ ‫تاجیکستان را در تنگنا قرار داده است‪.‬‬

‫خالصهمطبوعاتتاجیکستان‪،‬‬

‫یکیازپیوندانرییسجمهوری‬ ‫معاون اول نخست وزیر شد‬

‫کیومرث‬ ‫‌بیش‌تر نش��ریه‌های چاپ «دوشنبه» به موضوع تغییرات‬ ‫کادری در حکومت تاجیکستان یا خود جای عوض کردن‬ ‫ی از این نشریه‌ها آغاز تغییرات‬ ‫مقامداران پرداخته‌اند‪ .‬برخ ‌‬ ‫کادری در حکوم��ت را که هر س��ال در ماه ژانویه س��ال‬ ‫نو میالدی برگزار می‌ش��ود‪ ،‬ناکافی خوانده مقامات را به‬ ‫اصالحات جدی‌تر دعوت نموده‌اند‪.‬‬ ‫ام��ا این دعوت‌ه��ا در حالی‌ ص��دا می‌دهند ک��ه رییس‬ ‫جمهوری ب��ا امر خود یک��ی از نزدیکانش «مطلوب‌خان‬ ‫دولت‌اف» رهبر دس��ت‌گاه حکومت را معاون اول نخست‬ ‫وزیر تعیین کرد که تمام رش��ته اقتص��اد‪ ،‬یعنی‌ مالیات و‬ ‫س��رامیه گزاری‪ ،‬گمرک و هم‌کاری بین‌المللی اقتصادی‬ ‫را نظرات خواهد کرد‪.‬‬ ‫«امروز نیوز»‬ ‫از دبی��ر ش��ورای امنیت ملی تاجیکس��تان تعیین ش��دن‬ ‫«عبدالرحیم قهاراف» وزیر پیش��ین امور داخلی خبر داده‬ ‫اس��ت‪ .‬بنا به نوشته این نش��ریه «رمضان رحیم‌اف» که‬ ‫معاون وزیر ام��ور داخلی بود و از زادگاه رییس جمهوری‬ ‫تاجیکس��تان اس��ت‪ ،‬به کرس��ی وزیر امور داخلی نشسته‬

‫اس��ت‪« .‬عبدالرحیم قه��اراف» وزیر پیش��ین امور داخلی‬ ‫از اف��راد حرفه‌ای در بخش پلیس دانس��ته می‌ش��ود‪ .‬اما‬ ‫در دوره رهب��ری او نخس��تین حمله انتحاری در ش��مال‬ ‫تاجیکستان روخ داد که در پی آن چهار نفر کشته و بیش‬ ‫از بیست تن زخمی شدند‪ .‬با این حال «امروز نیوز» اظهار‬ ‫امی��دواری کرده اس��ت که با دبیر ش��ورای امنیت تعیین‬ ‫ش��دن آقای «قهاراف» وضع امنیتی کش��ور بهبود یافته‬ ‫مبارزه با گروه‌های مس��لح و تندرو در مناطق تاجیکستان‬ ‫از مهم‌ترین برنامه کار او خواهد بود‪.‬‬ ‫«فرژ»‬ ‫به کاه��ش وکالت‌ه��ای رییس جمهوری تاجیکس��تان‪،‬‬ ‫تامی��ن انتخابات ش��فاف و دموکراس��ی در س��ال ‪۲۰۱۳‬‬ ‫می�لادی و مبارزه با خویش و تبار بازی و فس��اد دعوت‬ ‫ک��رده اس��ت‪ .‬این در حالی‌ اس��ت که ریی��س جمهوری‬ ‫تاجیکس��تان از وکالت‌های بیش‌ت��ری برخوردار بوده هم‬ ‫رییس جمهوری و هم رییس حکومت تاجیکستان است‪.‬‬ ‫هم‌زمان رهبری ارتش را بر دوش داش��ته «حزب خلقی‬ ‫دموکراسی» را هم س��روری می‌کند و از رهبران شهر و‬ ‫نواحی شروع کرده تا مدیران دانش‌گاه‌ها تنها با امر او به‬

‫مقام‌هایشان تعیین می‌شوند‪« .‬فرژ» می‌نویسد «اگر یک‬ ‫چنی��ن اصالحات جدی صورت نپذیرد از یک کرس��ی به‬ ‫کرس��ی دیگر کوچدن منصب داران تاجیک که برخی‌ از‬ ‫آن ها بیس��ت سال باز در یک مقام نشسته‌اند‪ ،‬دل‌شورده‬ ‫مردم را آرام نخواهد کرد‪».‬‬ ‫«آسیا پلیوس»‬ ‫با خالصه‌گیری از واکنش خوانندگان خود نوش��ته است‬ ‫«راه‌بران��ی را که اعتماد را از دس��ت داده‌اند می‌ش��ود به‬ ‫اس��تعفا فرس��تاد‪ ».‬بیش‌تر خوانندگان این نشریه گفته‌اند‬ ‫بای��د وزی��ر معارف ی��ا آم��وزش و پرورش تاجیکس��تان‬ ‫«عبدالجبار رحم��ان‌اف» و «مظفر اس��حاق‌اف» رییس‬ ‫ش��رکت هوانوردی «تاجیک آی��ر» از مقام‌های خود کنار‬ ‫برون��د‪ .‬این در حالی‌ اس��ت که در یک نظرپرس��ی دیگر‬ ‫ح��دود ‪ ۴۹‬درص��د نظر‌دهن��دگان (بی��ش از ‪ )۱۰۰‬نف��ر‬ ‫خواستار استعفای «گل شیر علی» وزیر صناعت و انرژی‬ ‫تاجیکس��تان و یکی از نزدیکان رییس جمهوری شده‌اند‪.‬‬ ‫ح��دود ‪ ۳۰‬درصد (‪ ۶۱‬نفر) طل��ب کرده‌اند که تمام اعضا‬ ‫حکومت تاجیکس��تان به اس��تعفا بروند و جای خود را به‬ ‫نفران جوان و ارزنده بگذارند‪.‬‬ ‫‪31‬‬

‫سیاست‬

‫پس‌نشینیتند‬

‫دانش‌گاه‪،‬تصرفدوباره‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫فق��ط چند ماه��ی بیش‌تر از انق�لاب اس�لامی در ایران‬ ‫نگذش��ته بود که رهبران مذهبی انق�لاب و در راس آن‌ها‬ ‫«روح‌اله خمینی» آش��کارا ستیز خود با دانش‌گاه و طبقه‌ی‬ ‫دانش‌گاهی را نشان دادند‪ .‬گرچه که برخورد علنی و سخت‬ ‫با دانش‌گاه‌ها و تعطیلی سه ساله‌ی آن‌ها به بهانه‌ی انقالب‬ ‫فرهنگی دو س��الی زمان برد اما از همان ابتدا هم می‌ش��د‬ ‫دریافت که روحانیون حاکم بر ایران دل خوشی از این نهاد‬ ‫و دس��ت پرورندگان آن ندارند و به نوعی آن‌ها را مسوول‬ ‫تربیت نسلی می‌دانند که سال‌هاست به چرایی در تعلیمات‬ ‫بنده‌پرور و تعبدی نهاد روحانیت نشس��ته و از سویی دیگر‬ ‫فرهنگ سنتی غالب بر جامعه و ارزش‌های مبتنی بر روابط‬ ‫مذهبی را به چالش می‌کشند‪ .‬از همین رو بود که حتا پس‬ ‫از برخوردهایی شدید با اساتید و دانش‌جویان دگراندیش و‬ ‫بعد از بازگشایی دانش‌گاه‌ها تحت نظر کادر مورد تایید نظام‬ ‫بازهم این رابطه‌ی تیره و تار رنگ دوستی به خود نگرفت‬ ‫و شاید به همین س��بب بود که جمهوری اسالمی پس از‬ ‫انقالب هیچ ت�لاش ویژه‌ای برای گس��ترش دانش‌گاه‌ها‬ ‫هم‌چون اهدافی که در حکومت پهلوی دنبال می‌شد نکرد‪.‬‬ ‫روحانیون نیز اما چون دیگر نهادها یک‌دست نبودند و گرچه‬ ‫‪32‬‬

‫که کم شمار اما یافت می‌شدند کسانی که در عین هم‌راهی‬ ‫با آرمان‌های نظام اسالمی گسترش دانش‌گاه‌ها را به ویژه‬ ‫اگر ب��ا الگو و معیارهای اس�لامی هماهنگ باش��د برای‬ ‫کش��ور و پیش‌برد آرمان‌های انق�لاب ‪ 57‬الزم و ضروری‬ ‫می‌دانس��تند‪ .‬در راس این افراد «اکبر هاشمی‌رفسنجانی»‬ ‫بود که با زیرکی ذاتی‌اش و با محبوبیتی که در نزد «آیت‌اله‬ ‫خمینی» داش��ت مجوز بنای دانش‌گاهی را گرفت که قرار‬ ‫ب��ود نیروهایی را تربیت کند ت��ا در خدمت نظام و تقویت‬ ‫کنن��ده‌ی آرمان‌هایش باش��ند‪ .‬با توجه به سیاس��ت‌های‬ ‫جمهوری اس�لامی در افزایش جمعیت‪ ،‬شمار نسل جوان‬ ‫در کش��ور افزای��ش می‌یافت و با توجه ب��ه افزایش تقاضا‬ ‫ب��رای تحصی�لات دانش‌گاهی در میان آن‌ها و پاس��خ‌گو‬ ‫نبودن امکانات موجود‪ ،‬ش��عبه‌های دانش‌گاه آزاد هم‌چون‬ ‫قارچ و یکی پس از دیگری در کشور رشد کرد و گسترش‬ ‫یافت‪ .‬یکی از اهداف اولیه‌ی س��ران این دانش‌گاه آن بود‬ ‫که با تاسیس این شعبات در شهرهای کوچک‪ ،‬نخست از‬ ‫مهاجرت جوانان به ش��هرهای بزرگ جلوگیری کرده و از‬ ‫سوی دیگر با نگاه داشتن آن‌ها در محیط بومی از اختالط‬ ‫فرهنگی جلوگیری به عمل بیاید‪.‬‬ ‫با گذش��ت یکی دو دهه از ش��روع ب��ه کار دانش‌گاه آزاد‬

‫در عمل نتایجی به دس��ت آمد که با آرمان‌های نخستین‬ ‫بنیان‌گذاران آن سرس��تیز داش��ت‪ .‬نخس��ت آن‌که برخی‬ ‫از جوانان به س��بب آن‌ک��ه امکان قبولی در رش��ته‌های‬ ‫محبوبی چون پزش��کی را در شهرهای بزرگ نداشتند با‬ ‫مهاجرت به ش��هرهای کوچک‌تر در شعب دانش‌گاه آزاد‬ ‫این ش��هرها مشغول به تحصیل ش��دند‪ .‬این مهاجرین با‬ ‫خود فرهنگ‌ه��ای رفتاری تازه‌ای ب��ه ارمغان می‌آوردند‬ ‫که تفاوت‌های چش��م‌گیری با فضای حاکم بر آن مناطق‬ ‫داش��ت‪ .‬به عنوان نمونه نوع روابط دختران و پس��ران و‬ ‫هم‌چنین نوع پوشش و حجاب آن‌ها بر دانش‌جویان بومی‬ ‫تاثیرات��ی می‌گذارد که به هیچ عنوان خوش��ایند حاکمان‬ ‫مذهبی ایران نبود‪ .‬گرچه که مدیران فرهنگی با اقداماتی‬ ‫مانند اجباری کردن حجاب چادر در شعبات شهرستان‌ها‬ ‫و س��خت‌گیری در م��ورد رواب��ط پس��ران و دختران در‬ ‫دانش‌گاه‌ها سعی کردند تا حدودی از شتاب گسترش این‬ ‫فرهن��گ بکاهند اما در این راه توفیق چندانی به دس��ت‬ ‫نیاوردن��د چرا که دانش‌جویان فقط بخش��ی از طول روز‬ ‫را در محیط دانش‌گاه س��پری می‌کردند و مابقی آن را در‬ ‫سطح شهرها و در میان مردم بومی حضور داشتند و تاثیر‬ ‫غیرمستقیم خود را بر این محیط‌ها می‌گذاشتند‪.‬‬

‫فرهنگ‬

‫تاریخ‌شناسی ایران باستان‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫اس��طوره‌ها‪ ،‬آینه‌های��ی هس��تند که فرهن��گ ملت‌ها را‬ ‫از زمان‌ه��ای گذش��ته تا ب��ه حال در دس��ت‌رس ما قرار‬ ‫می‌دهن��د و اف��کار بلند و منط��ق گس��ترده‌ی مردمانی‬ ‫ناش��ناخته ولی اندیش‌مند را به ما منتقل می‌کنند‪ .‬ما چه‬ ‫اندازه از اس��طوره‌ها که بن مایه‌های فرهنگی‌مان هستند‬ ‫آگاهی داریم؟ متاس��فانه ش��ناخت جامع��ه‌ی امروز ایران‬ ‫از اس��طوره‌های باستانی ایران زمین بس��یار ناچیز است‪.‬‬ ‫به نظر می‌رس��د در دنیای امروز ک��ه تمامی ملت‌ها حتا‬ ‫ملت‌هایی که پیش��ینه‌ی تاریخ��ی چندانی ندارند‪ ،‬تالش‬ ‫می‌کنند به هر ش��کل ممکن ب��رای خود فرهنگ‌‪ ،‬تاریخ‪،‬‬ ‫اسطوره و هویت ملی بس��ازند‪ ،‬نادیده گرفتن این بخش‬ ‫بزرگ از فرهنگ ایران خطای بزرگی است‪ .‬امیدوارم این‬ ‫برنامه به جز جنبه‌ی آگاه‌س��ازی برای مخاطبان گرامی‪،‬‬ ‫انگیزه‌ی مضاعفی را ب��رای پژوهش و مطالعه‌ی بیش‌تر‬ ‫در این زمینه برای شما عزیزان فراهم آورد‪.‬‬

‫دین یا اس��اطیر هی��چ ملت��ی را نمی‌توان ج��دا از بافت‬ ‫تاریخ��ی آن دریاف��ت‪ .‬از ای��ن رو‪ ،‬اطالعات��ی درباره‌ی‬ ‫تح��والت فرهنگ��ی و نفوذهای گوناگونی ک��ه از جانب‬ ‫اقوام و تمدن‌های دیگر صورت گرفته و تاثیرگذار بوده‌اند‬ ‫در ابتدای این برنامه الزم اس��ت‪ .‬بنابر‌این باید نخس��ت‬ ‫مختصری از تاریخ ایران باستان را مرور کنیم‪.‬‬ ‫س��رزمینی که اکنون به نام ایران مشهور است‪ ،‬بخشی از‬ ‫س��رزمین پهناوری است که خاست‌گاه نخستین تمدن‌ها‬ ‫بوده و س��الیان دراز پیش‌رو دیگر تمدن‌هایی بوده اس��ت‬ ‫ک��ه در دیگر نقاط جهان پدید آم��ده بودند‪ .‬بیش‌تر مردم‬ ‫ایران‪ ،‬سرزمین‌ش��ان را با پیش��ینه‌ی تمدنی ‪ 2500‬ساله‬ ‫می‌شناس��ند‪ ،‬حال آن‌که پیش��ینه‌ی تمدنی این سرزمین‬ ‫دست‌کم به ‪ 10‬هزار س��ال پیش می‌رسد و تاریخ ‪2500‬‬ ‫س��اله فقط ب��ه تاری��خ امپراتوری‌های ب��زرگ ایرانی باز‬ ‫می‌گردد‪.‬‬ ‫س��رزمین ایران با پایان گرفتن دوره‌ی باران در ‪ 10‬تا ‪15‬‬

‫هزار سال پیش از میالد و آغاز عصر خشکی‪ ،‬کم‌کم برای‬ ‫زندگی انسان مناسب شد و تکاپوی انسان پیش از تاریخ‬ ‫در آن آغاز ش��د‪ .‬آثار برجای مانده از چنین انسان‌هایی را‬ ‫در س��ال ‪ 1949‬میالدی در غار «تنگ‌پبده» (‪،)Pabda‬‬ ‫در کوه‌های بختیاری در شمال‌شرقی شوشتر پیدا کردند‪.‬‬ ‫س��پس در هزاره‌ی پنجم پی��ش از میالد‪ ،‬که با پس‌روی‬ ‫آب و بارور ش��دن دش��ت‌های ایران هم‌راه بود‪ ،‬نخستین‬ ‫سکونت‌گاه‌های بشری در دشت سیلک‪ ،‬نزدیک کاشان‪،‬‬ ‫ساخته ش��دند‪ .‬بررسی‌های اخیر باس��تان شناسان از آثار‬ ‫کشف ش��ده در جیرفت و شهر سوخته نشان می‌دهد که‬ ‫تمدنی پیش‌رفته در ایران پنج‌هزار س��ال پیش و بس��یار‬ ‫پیش‌رفته‌تر از بین‌النهرین در آن مکان وجود داشته است‪.‬‬ ‫بر اس��اس شواهد باستان‌شناس��ی‪ ،‬هنر به کار رفته روی‬ ‫اشیای کش��ف شده در قبور س�لاطین این منطقه نشان‬ ‫می‌ده��د که بین‌النهرین مدی��ون هنرمندان ایران بوده و‬ ‫اوج هنر و تمدن از ایران به این منطقه رفته است‪.‬‬

‫‪33‬‬

‫جامعه‬ ‫ناخودآگاه لب‌خند زدم و هرچند همسرم گاهی با مادرش‬ ‫رازهایزنانه‬ ‫کل‌کل می‌کرد که دختر چه فرقی دارد با پس��ر‪ ،‬خودش‬ ‫هم در اعماق وجودش پسربچه‌ای را آرزو می‌کرد و وقتی‬ ‫دلیلش را می‌پرسیدم‪ ،‬نمی‌دانست‬ ‫‪ 20‬هفت��ه بع��د از آغاز ب��ارداری‪ ،‬دکتری ک��ه البه‌الی‬ ‫تصاویر درهم س��ونوگرافی دس��ت و پ��ا و کلیه و معده و‬ ‫روده‌ی بچه را بررس��ی می‌کرد‪ ،‬اندام جنس��ی‌اش را هم‬ ‫ترگل ورگل‪ ،‬با موهای بلند و لباس صورتی به دنیا اضافه اع�لام کرد‪ .‬دختر بود‪ .‬تعجب نکردم‪ .‬نه خیلی خوش‌حال‬ ‫نعیمه دوستدار‬ ‫ش��دم از این‌که دختر اس��ت‪ ،‬نه خیل��ی ناراحت از این‌که‬ ‫وقتی باردار ش��دم‪ ،‬قبل از این‌که ه��ر چیز دیگری برایم کنم؟‬ ‫مه��م باش��د‪ ،‬به س��الم ب��ودن آن موج��ود کوچک فکر در خانواده‌ی ما خبری از ترجیح دادن پس��ر به دختر نبود‪ .‬پس��ر نیس��ت‪ .‬برای من‪ ،‬او یک آدم تازه بود که قرار بود‬ ‫می‌کردم‪ .‬اما کیس��ت که بعد از هم��ه‌ی این حرف‌ها‪ ،‬به اما دروغ چرا… خانواده‌ی همسرم‪ ،‬به‌خصوص مادرش‪ ،‬چیزی ب��ه زندگی اضافه کند‪ .‬می‌توانس��ت بدون این‌که‬ ‫جنسیت بچه‌اش فکر نکند؟ آدم‌های اطراف‪ ،‬حدس‌های آرزوی نوه‌ی پس��ری را حتا به زبان هم می‌آوردند‪ .‬یکی هرگ��ز فکر کند دختر اس��ت یا پس��ر‪ ،‬ب��رای زندگی‌اش‬ ‫خودش��ان را می‌زدند‪ .‬یکی می‌گفت دماغم بزرگ ش��ده‪ ،‬از آن‌هایی که دوس��ت داش��ت دماغ من گنده‌تر باش��د‪ ،‬تصمیم بگیرد‪ .‬می‌دانستم حتا اگر خود من گاهی از روی‬ ‫پس پسر اس��ت‪ .‬یکی می‌گفت شکمم معلوم نیست پس مادرش��وهرم بود‪ .‬می‌گفت پسر خوب است‪ .‬خودش دو تا فش��ارهایی که جامعه می‌آورد‪ ،‬جنس��یتم را به یاد آورده‬ ‫دختر اس��ت‪ .‬خیلی توی خلوت با خودم فکر کردم که آیا پسر آورده بود و اعتماد به نفس کاملی داشت از این نظر‪ .‬باشم و س��نگینی‌اش را احساس کرده باشم‪ ،‬شاید او حتا‬ ‫دخت��ر بودن یا پس��ر بودنش برایم تفاوت��ی دارد یا نه‪ .‬در نمی‌دانم در ذهنش چه می‌گذشت‪ .‬شاید فکر می‌کرد پسر این فرصت را داش��ته باش��د که هرگز جنسیتش را موقع‬ ‫کتاب��ی خوانده بودم که زن‌ها ب��ه خاطر غلبه‌ی فرهنگ نیروی کار اس��ت؛ کار بیش‌تری ازش در دنیا بر می‌آید و تصمیم‌گیری‌ها به یاد نیاورد‪.‬‬ ‫مردساالر‪ ،‬به ش��کل ناخودآگاه‪ ،‬خودش��ان هم پسرها را دخت��ر هر کاری بکند‪ ،‬چیزی کم دارد‪ .‬ش��اید ضعف‌های از آن روز ب��ه بع��د بود که حیات او به عنوان یک زن در من‬ ‫آغاز شد‪ .‬خوش‌بختانه‪ ،‬من جایی زندگی نمی‌کنم که آدم‌ها‬ ‫ترجیح می‌دهند‪ .‬حتا اگر مدرن و تحصیل‌کرده هم باشند‪ ،‬خودش را هم از چشم زن بودنش می‌دید‪.‬‬ ‫با زاییدن یک پس��ر احس��اس می‌کنند کامل‌تر شده‌اند و من تا روزی که جنسیت بچه مشخص شد‪ ،‬به این آرزوی حتا اگر حس کنند پس��ر بودن به‌تر از دختر بودن است‪ ،‬این‬ ‫برعکس‪ ،‬اگ��ر دختر بزایند‪ ،‬دچار ح��س ناکامی‌و ضعف ناخودآگاه لب‌خند زدم و هرچند همسرم گاهی با مادرش موضوع را به روی آدم بیاورند‪ .‬مادرشوهرم حتا اگر احساس‬ ‫کل‌کل می‌کرد که دختر چه فرقی دارد با پس��ر‪ ،‬خودش کرده بود آرزویش برآورده نشده‪ ،‬این موضوع را مطرح نکرد‪.‬‬ ‫می‌شوند‪.‬‬ ‫هم در اعماق وجودش پسربچه‌ای را آرزو می‌کرد و وقتی اما من نه این‌که اس��تثنا باشم‪ ،‬اما نمونه‌ی همه‌ی آدم‌های‬ ‫فایل صوتی را از اینجا بشنوید‬ ‫جامعه‌ی خودم و کش��ور خودم نبودم‪ .‬توی سایتی که برای‬ ‫دلیلش را می‌پرسیدم‪ ،‬نمی‌دانست‪.‬‬ ‫دانلود فایل صوتی‬ ‫آن کتاب کم‌کم کتاب بالینی‌ام ش��د‪ .‬کتابی بود درباره‌ی من تا روزی که جنسیت بچه مشخص شد‪ ،‬به این آرزوی سوال‌های گا‌ه و بی‌‌گاه دوران بارداری در آن عضو شده بودم‪،‬‬ ‫از این دس��ت آدم‌ها کم نبودند‪ .‬خانمی را‬ ‫جامعه‌شناسی و روان‌شناسی شکل‌گیری‬ ‫می‌شناختم که بعد از تولد دو دختربچه‌ی‬ ‫من تا روزی که جنسیت بچه مشخص شد‪ ،‬به این آرزوی‬ ‫ش��خصیت در دخترها به نام «اگر فرزند‬ ‫زیبا و سالم‪ ،‬باز هم به امید پسرشدن باردار‬ ‫دختر داری��د» که «الن��ا جانینی بلوتی»‬ ‫ناخودآگاه لب‌خند زدم و هرچند همسرم گاهی با مادرش‬ ‫شده بود و در ‪14‬هفتگی فهمیده بود این‬ ‫آن را نوش��ته و با ترجمه‌ی «محمدجعفر‬ ‫کل‌کل می‌کرد که دختر چه فرقی دارد با پسر‪ ،‬خودش هم در‬ ‫بار هم بچه دختر است‪ .‬افسرده و بی‌قرار‪،‬‬ ‫پوین��ده» در ای��ران چاپ ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫اعماق وجودش پسربچه‌ای را آرزو می‌کرد و وقتی دلیلش را‬ ‫دس��ت به دامان دعا و معجزه شده بود و‬ ‫در آن کت��اب خوان��دم که ای��ن ماجرای‬ ‫می‌پرسیدم‪،‬نمی‌دانست‬ ‫از دیگران می‌خواس��ت دعا کنند این بار‬ ‫تعیی��ن جنس��یت جنی��ن‪ ،‬چ��ه معناها و‬ ‫که برای س��ونوگرافی می‌رود‪ ،‬بچه پسر‬ ‫نش��انه‌ها که ندارد‪ .‬نش��انه‌های بد همه‬ ‫شده باشد‪.‬‬ ‫م��ال دخترها بودن��د؛ رنگ‌پریدگی مادر‪،‬‬ ‫ای��ن تجربه‌ها برای من نش��انه‌ی این‬ ‫پاهای ورم‌کرده‪ ،‬لک‌های روی پوس��ت‪.‬‬ ‫اس��ت که دغدغه‌ی جنس��یت‪ ،‬چیزی‬ ‫نش��انه‌های مرب��وط به پس��ر معمولن به‬ ‫اس��ت که مثل س��وال اول مرغ بود یا‬ ‫س��مت راس��ت ب��دن مربوط می‌ش��وند‪.‬‬ ‫تخم‌مرغ‪ ،‬جواب درس��تی ندارد‪ .‬معلوم‬ ‫س��متی که مهم‌ت��ر‪ ،‬باارزش‌تر‪ ،‬قوی‌تر و‬ ‫نیس��ت این خود زن‌ها هس��تند که با‬ ‫فعال‌تر به حساب می‌آید‪ .‬با دست راست‬ ‫باورهای‌ش��ان به تفاوت‌ها و تبعیض‌ها‬ ‫سالم می‌دهیم‪ ،‬اس��ناد را امضا می‌کنیم‪،‬‬ ‫دامن می‌زنند یا دنیای مردساالر این را‬ ‫می‌نویس��یم‪ ،‬کار می‌کنی��م‪ .‬مهم��ان‬ ‫از از آن‌ها می‌خواهد‪.‬‬ ‫برجسته را سمت راس��ت‌مان می‌نشانیم‪.‬‬ ‫یک راز زنانه همین اس��ت‪ .‬این‌که زن‌ها‬ ‫و برعکس‪ ،‬چپ نحس اس��ت‪« :‬این طور‬ ‫فکر کنند خودش��ان چق��در درگیر این‬ ‫است که روند توقعات و چشم‌داشت‌های‬ ‫باورهای تبعیض‌آمیزند‪ ،‬و مردها خبردار‬ ‫متض��اد از دو جن��س‪ ،‬حتا پی��ش از تولد‬ ‫ش��وند که مرز نگاه‌های مردس��االرانه و‬ ‫ن��وزادان به کار می‌افت��د و هیچ‌گاه پایان‬ ‫برابری‌خ��واه‪ ،‬خیلی ظری��ف و نادیدنی‬ ‫نمی‌پذیرد‪».‬‬ ‫اس��ت‪ .‬تبعیض‪ ،‬چیزی اس��ت که امروز‬ ‫من این‌احس��اس‌ها را نداشتم و حتا دختر‬ ‫حتا در مدرن‌ترین آدم‌ه��ا و مدرن‌ترین‬ ‫را ترجیح م��ی‌دادم‪ .‬با این حال مدام فکر‬ ‫کشورها هم دیده می‌شود؛ چه رسد به ما‬ ‫می‌کردم ترجیح دادن دختر هم‪ ،‬خودش‬ ‫که هرجا باشیم‪ ،‬باورهای سنتی‌مان را با‬ ‫ممکن اس��ت خطرناک باشد… چرا من‬ ‫خود می‌کشانیم‪.‬‬ ‫دختر می‌خواس��تم؟ می‌خواستم موجودی‬

‫دغدغه‌ی جنسیت‬

‫‪34‬‬

‫دانش‬

‫مهارت‌هایزندگی‬

‫اسرارزیباییشه‌بانویچین‬

‫سیمین‬ ‫ای��ن روزه��ا که یک پنجم جمعیت دنیا یعنی«چینی»‌ها‬ ‫دارند خود را برای ورود به سال جدید یعنی سال اژدها آماده‬ ‫می‌کنند‪ ،‬بهتر دیدم که چند برنامه‌ای را در آستانه سال نوی‬ ‫چینی به آن‌ها اختصاص بدهم‪.‬نخستین برنامه را با افشای‬ ‫اسراری از زندگی چینی‌ها در مهارت‌های زندگی این هفته‬ ‫آغاز می‌کنم‪ :‬رازهای زیبایی شه‌بانوهای چینی …‪.‬‬ ‫اگر از نزدیک با چینی‌ها برخورد داشته باشید حتمن متوجه‬ ‫شدید که اغلب آن‌ها پوست جوان و زیبایی دارند‪ .‬شاید باید‬ ‫سبب این تازه‌گی و طراوت را در دانش سنتی چین جست و‬ ‫جو کرد‪.‬طب سنتی چین قدرت شگفت‌آور خودش را در زمینه‬ ‫مراقبت از پوست و مقابله با پیر شدن آن از هزاران سال پیش‬ ‫نشان داد‪ .‬زمانی که دو هزار سال پیش ملکه چین دریافت‬ ‫که تنها کلید در دس��ت داشتن قدرت این است که ظاهری‬ ‫جوان داشته باشد‪ .‬اسرار داشتن پوستی جوان با زیبایی طبیعی‬ ‫به دور از هر گونه چین و چروک و لکه و نا همواری نکاتی‬ ‫است که در این برنامه به آن اشاره دارم‪:‬‬

‫بیرون آورده و برای پنج ثانیه نگه دارید‪.‬‬ ‫و این کار را با تجدید ماس��اژ صورت ب��ه پایان ببرید‪ .‬برای‬ ‫گ��رم کردن‪ ،‬تمام صورت را به آرامی با یک حرکت دایره‌ای‬ ‫بگردانید‪ .‬سپس با انگشت شست و انگشت اول هر دو دست‬ ‫خ��ود پنج بار حرکتی از داخ��ل به خارج در طول خط ابروی‬ ‫خود انجام دهید‪.‬‬ ‫هم‌چنین با انگش��تان در امتداد هر دو طرف بینی جایی که‬ ‫به گونه‌ها نزدیک می‌ش��ود‪ ،‬از باال به پایین‪ ،‬پنج بار با فشار‬ ‫حرکت کنید‪ .‬این حرکت را در دو طرف بیرونی دهان نیز پنج‬ ‫بار انجام دهید‪.‬حاال به آرامی گونه‌های خود را با انگش��تان‬ ‫دس��ت خود به دو طرف صورت خود فشار دهید‪ .‬هم چنین‬ ‫با انگش روی خط بین دو ابرو به آرامی به س��مت پیش��انی‬ ‫پنج بار حرکت کنید‪ .‬حاال به آرامی اطراف چش��م خود را با‬ ‫انگشتان ماس��اژ دهید‪.‬و در پایان بار دیگر صورت را با یک‬ ‫حرکت دایره‌ای بچرخانید‪.‬‬

‫گیاهانی که رنگ به چهره شما هدیه می‌دهند‬ ‫روند پیری پوست با توجه به آالینده‌های زیست محیطی که‬ ‫با آن روبرو هستیم‪ ،‬اعم از آفت کش‌ها یا مواد نگهدارنده مورد‬ ‫استفاده در مواد غذایی‪ ،‬سرعت می‌یابد‪ .‬پوست بزرگ‌ترین‬ ‫اندام س��م زدای بدن اس��ت‪ ،‬اما گاهی ب��ه طور غیرمنتظره‬ ‫توانایی خود در خارج کردن سموم را از دست می‌دهد‪.‬‬ ‫یکی از اصول اساسی طب چینی این است که شما به بدنتان‬ ‫کمک کنید که خود را پاک‌سازی کند به گونه‌ای که سموم‬ ‫نتوانن��د تعادل داخلی بدن را به هم بزنند و بر روی پوس��ت‬ ‫پیری زودرس ایجاد نکنند‪.‬‬ ‫گیاهان و غذاهای سنتی که برای کمک به بدن شما از بین‬ ‫بردن مواد سمی استفاده می‌شوند عبارتند از ‪ :‬جلبک دریایی‪،‬‬ ‫خربزه تلخ‪ ،‬خیار چینی‪ ،‬باباآدم‪ ،‬ریش��ه نیلوفر آبی و زنجبیل‪.‬‬ ‫س��عی کنید که رژیم غذایی هر روزتان ش��امل یکی از این‬ ‫گیاهان باشد‪.‬‬

‫سرمنشا رازهای چینی مراقبت از پوست‬ ‫ماجرا از دربار س��لطنتی در چین آغاز شد‪ 2000 ،‬سال پیش‪.‬‬ ‫ملکه‪ ،‬به منظور حفظ قدرت خود‪ ،‬مجبور به انجام هر کاری‬ ‫که ممکن بود ظاهر او را جوان نگاه دارد‪ ،‬ش��د‪ .‬او با احضار‬ ‫بهترین پزشک آن زمان از او خواست تا برایش برنامه هایی‬ ‫برای مقابله ب��ا پیری و دوباره جوان‌س��ازی و حفظ زیبایی‬ ‫طراحی کند‪ .‬این دستورالعمل‌های آماده و زیباسازی پوست‬ ‫در طول سال ها و قرن ها دست به دست گشت و بر اساس‬ ‫یک رسم کهن چینی از ملکه به دختر او رسید‪ .‬هر چند که‬ ‫امروزه تنها تعداد کمی از این رازها هنوز باقی مانده است‪.‬‬ ‫چهره خود را با ماساژ صورت شاداب نگاه دارید‬ ‫برای ین ک��ه ماهیچه‌های صورتتان را ش��اداب نگاه دارید‬ ‫ت�لاش کنید تمرین‌های زیر را دو ب��ار در روز و هر کدام را‬ ‫پنج بار تکرار کنید‪:‬‬ ‫‪ .1‬ابروهای خود را تا آن‌جا که می‌توانید باال ببرید و س��پس‬ ‫رها کنید‪.‬‬ ‫‪ .2‬س��عی کنید بینی‌تان را به سمت چپ و راست صورتتان‬ ‫حرکت دهید‪.‬‬ ‫‪ .3‬گونه‌های خود را باد کنید و سپس رها کنید‪.‬‬ ‫‪ .4‬ده��ان خود را باز کنید و زبانتان را تا آن جا که می‌توانید‬ ‫‪35‬‬

‫جامعه‬

‫چهلدرصدایرانیانبی‌سوادوکم‌سوادهستند‬ ‫افشان برزگر‬ ‫چشم که می‌چرخانی و دو‌ر ‌و برت را نگاه می‌کنی‪ ،‬یا دانش‌جو‬ ‫می‌بینی‪ ،‬یا فارغ‌التحصیل دانش‌گاه و اگر این دو نیز نبود‪ ،‬قطعن‬ ‫نوجوانی اس��ت که دارد برای کنکور درس می‌خواند و تس��ت‬ ‫می‌زن��د‪ .‬به قول پدرم در این دوره زمانه به لطف دانش‌گاه آزاد‬ ‫و جامع علمی کاربردی و پیام نور و هزار تا دانش‌گاه خصوصی‬ ‫و غیردولتی دیگر‪ ،‬در جی��ب همه یک کارت دانش‌جویی پیدا‬ ‫می‌شود‪.‬‬ ‫هر چند که بسیاری از کارشناسان معتقدند که اشتیاق رفتن به‬ ‫دانش‌گاه در تمام اقش��ار و با هر سطح ضریب هوشی نشان از‬ ‫فش��ل بودن سیستم آموزشی و از سوی دیگر وجود مشکالت‬ ‫عمیق در اقتصاد دارد‪ ،‬اما از طرف دیگر می‌تواند نش��انه خوبی‬ ‫برای افزایش سطح سواد در کشور باشد‪.‬‬ ‫اما با توجه به فراگیر ش��دن س��واد‌آموزی در کش��ور‪ ،‬چه تعداد‬ ‫از ایرانیان هم‌چنان س��واد خواندن و نوش��تن ندارند و در زمره‬ ‫بی‌سوادان جای می‌گیرند؟‬ ‫در تعریف س��نتی‪ ،‬س��واد‪ ،‬توانایی خواندن و نوشتن است و یا‬ ‫توانای��ی به‌کاربردن زب��ان برای خواندن‪ ،‬نوش��تن‪ ،‬گوش‌دادن‬ ‫و س��خن‌گفتن‪ .‬بر اس��اس این تعریف و آمارهای سال ‪2011‬‬ ‫میالدی از هر ‪ 100‬نفر جمعیت باالی ‪ 15‬سال در دنیا‪ 82 ،‬نفر‬ ‫قادر به خواندن و نوشتن به یکی از زبان‌های زنده دنیا هستند‬ ‫و ‪ 18‬درصد جمعیت دنیا نیز بی‌سواد محسوب می‌شوند‪ .‬بر این‬ ‫اساس تعداد زنان بی‌سواد بیش‌تر است‪ ،‬به طوری که ‪ 23‬درصد‬ ‫زنان رسمن قادر به خواندن و نوشتن نیستند که این آمار در میان‬ ‫مردان به ‪ 13‬درصد می‌رسد که علت عمده آن نیز وجود تبعیض‬ ‫آموزش��ی و تعصبات بازدارنده برای تحصیل زنان در برخی از‬ ‫نقاط جهان مانند آفریقا و خاورمیانه و جنوب آسیاست‪ .‬هم‌چنین‬ ‫بیش از دو‌سوم جمعیت ‪ 785‬میلیونی بی‌سوادان جهان در هشت‬ ‫کش��ور بنگالدش‪ ،‬چین‪ ،‬مصر‪ ،‬اتیوپی‪ ،‬هند‪ ،‬اندونزی‪ ،‬نیجریه‬ ‫و پاکس��تان زندگی می‌کنند و دوسوم کسانی هم که بی‌سواد‬ ‫محسوب می‌ش��وند‪ ،‬زنان هستند‪ .‬در این میان کشورهایی که‬ ‫دارای آمار باالی ‪ 99‬درصد باس��واد هستند و جزو باسوادترین‬ ‫کشورهای دنیا محسوب می‌شوند‪ ،‬گرجستان‪ ،‬کوبا‪ ،‬ارمنستان‪،‬‬ ‫تاجیکستان‪ ،‬روسیه‪ ،‬استرالیا‪ ،‬کشورهای آمریکای شمالی‪ ،‬کره‬ ‫شمالی و جنوبی‪ ،‬کشورهای اسکاندیناوی و انگلیس هستند‪.‬‬ ‫نیم��ی از جمعی��ت بیش از ‪ 13‬کش��ور جهان بی‌س��واد بوده و‬ ‫نرخ بی‌س��وادی در این کش��ورها ‪ 50‬درصد اس��ت‪ .‬هم‌چنین‬ ‫براس��اس آمارهای اعالم شده‪ ،‬کشورهای آفریقایی مالی‪ ،‬چاد‪،‬‬ ‫بورکینافاسو‪ ،‬گینه‪ ،‬نیجر‪ ،‬اتیوپی‪ ،‬سیرالئون‪ ،‬آفریقای مرکزی و‬ ‫افغانستان بی‌سوادترین کشورهای جهان هستند‪ ،‬به طوری که‬ ‫تنها ‪ 13‬درصد زنان افغان و ‪ 43‬درصد مردان این کش��ور سواد‬ ‫خواندن و نوشتن دارند‪.‬‬ ‫هند نیز به تنهایی ‪ ۳۵‬درصد از مجموع افراد بی‌سواد دنیا را در‬ ‫خود جای داده است‪ .‬هم‌چنین بر اساس آخرین آمار ‪ 70‬میلیون‬ ‫نفر از جمعیت ‪ 320‬میلیونی اعراب در دنیا‪ ،‬بی‌سواد هستند‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫اما ج��ای‌گاه ایران در آمارهای جهانی کجاس��ت؟ بر اس��اس‬ ‫آمارهای بین‌المللی‪ ،‬ایران در بین لیست ‪ 178‬کشور در جای‌گاه‬ ‫‪ 120‬ام قرار گرفته و فاصله چندانی تا انتهای جدول ندارد‪ ،‬چرا‬ ‫که تنها ‪ 77‬درصد از کل جمعیت ایران باس��واد هس��تند و ‪23‬‬ ‫درصد جمعیت ایران سواد خواندن و نوشتن ندارند که این آمار‬ ‫در میان مردان ایرانی ‪ 83.5‬درصد و در میان زنان ایرانی ‪70.4‬‬ ‫درصد است‪ .‬این بدین معناست که حدود ‪ 16.5‬درصد مردان و‬ ‫‪ 30‬درصد زنان ایرانی بی‌سواد هستند‪.‬یونسکو نیز اعالم کرده‬ ‫که حدود هشت میلیون ایرانی یعنی ‪ 13‬درصد جمعیت کشور‬ ‫بی‌س��واد و ‪ 20‬میلیون دیگر معادل ‪ 27‬درصد جمعیت کم‌سواد‬ ‫هستند‪ ،‬یعنی در مجموع ‪ 40‬درصد ایرانیان بی‌سواد و کم‌سواد‬ ‫محسوب می‌شوند‪.‬رییس سازمان نهضت سوادآموزی کشور نیز‬ ‫با تایید وضعیت نامناسب سوادآموزی در ایران رتبه ایران از نظر‬ ‫س��واد در بین ‪ 24‬کش��ور منطقه را پانزدهم اعالم کرده است‪.‬‬ ‫وی اعالم کرده که آمار بی‌س��وادی در جمعیت باالی ش��ش‬ ‫سال کشور‪ ،‬بیش از چهار میلیون نفر در شهرها و بیش از پنج‬ ‫میلیون نفر در روستاهاست که این آمار در پایتخت کشور به یک‬ ‫میلیون و ‪ 76‬هزار نفر می‌رسد‪ .‬البته وقتی این تعداد بی‌سواد را‬ ‫در کنار جمعیت کم‌سواد می‌گذاریم به عددی حدود ‪ 20‬میلیون‬ ‫نفر می‌رسیم که آمار قابل توجهی است‪.‬رییس سازمان نهضت‬ ‫س��وادآموزی که س��ازمان متبوعش از دی ماه سال ‪ 1357‬به‬ ‫منظور کاهش تعداد بی‌سوادان در کشور شروع به فعالیت کرده‬ ‫است‪ ،‬با انتقاد از وضعیت موجود و این‌که هیچ‌گاه عزم عمومی‬ ‫برای رفع مشکل بی‌سوادی در کشور شکل نگرفته‪ ،‬اعالم کرده‬ ‫است که دس��ت‌گاه‌های مختلف در این‌باره نه تنها مسوولیتی‬ ‫نمی‌پذیرند‪ ،‬بلکه همه چیز را به س��ازمان نهضت سوادآموزی‬ ‫ارج��اع می‌دهند‪.‬هرچند که یکی از معاونان س��ازمان نهضت‬ ‫س��وادآموزی از برگزاری جشن باسوادی در استان‌های بوشهر‪،‬‬ ‫قزوین‪ ،‬قم‪ ،‬یزد و س��منان تا پایان امسال خبر و وعده داده که‬ ‫این جشن به تدریج در استان‌های دیگر نیز برگزار می‌شود‪ ،‬اما‬ ‫عمل‌کرد ضعیف این س��ازمان در چند سال گذشته‪ ،‬حتا آن را‬ ‫تا آس��تانه انحالل پیش برد‪ .‬البته این امر با پادر میانی مقامات‬ ‫عالی نظام منتفی و قرار شد نهضت سوادآموزی فعلن تا پایان‬ ‫برنامه‌ی پنجم توسعه به کار خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫هرچند در این س��ال‌ها نهضت سوادآموزی همیشه با کسری‬ ‫بودجه‌های سنگین مواجه بوده است‪ ،‬اما یکی از دالیل ناکامی‬ ‫آن که توسط کارشناسان اعالم می‌شود‪ ،‬این است که بیش‌تر‬ ‫معلمان و کارکنان نهضت س��وادآموزی مخصوصن در مناطق‬ ‫مح��روم خود دارای مدرک دیپلم و حتا زیردیپلم هس��تند و در‬ ‫شو‌پرورش هیچ اهمیتی برای این‬ ‫این راس��تا نیز وزارت آموز ‌‬ ‫موضوع قایل نیست‪.‬البته سال گذشته و پس از گذشت چندین‬ ‫سال‪ ،‬وزیر آموزش و پرورش اعالم کرد که ‪ 3200‬آموزش‌یار در‬ ‫نهضت سوادآموزی استخدام شده و ‪ 3800‬نفر نیز جذب خواهند‬ ‫ش��د‪.‬بر اساس آمارهای بین‌المللی ‪ 72‬میلیون کودک در دنیا از‬ ‫حق تحصیل محروم و بی‌س��وادند‪ .‬ای��ن آمار در ایران متفاوت‬

‫اس��ت و عدد مش��خصی در این زمینه از سوی مسووالن ارایه‬ ‫نشده است‪.‬اما با اعالم جمعیت دانش‌آموزی در سال تحصیلی‬ ‫‪ 91-90‬می‌توان تخمین زد که هفت میلیون کودک و نوجوان‬ ‫ایران��ی از تحصی��ل محروم هس��تند‪ ،‬به‌طوری که بر اس��اس‬ ‫سرش��ماری صورت گرفته در ایران بیش از ‪ 15‬میلیون و ‪400‬‬ ‫هزار کودک و نوجوان بین هفت تا ‪ 19‬ساله در کشور وجود دارند‬ ‫که در سال تحصیلی جاری تنها ‪ 12‬میلیون و ‪ 300‬هزار نفر از‬ ‫آن‌ها به مدرسه رفتند‪.‬‬ ‫در این میان باید آمار دانش‌آموزانی که ترک تحصیل می‌کنند‬ ‫را نی��ز در کنار دانش‌آموزان مح��روم از تحصیل قرار داد که بر‬ ‫این اس��اس حدود ش��ش میلیون دانش‌آموز در دهه گذش��ته‬ ‫ت��رک تحصیل کرده‌اند‪ ،‬چ��را که با ثبات نرخ رش��د جمعیت‬ ‫تعداد دانش‌آم��وزان از ‪ 18‬میلیون به ‪ 12‬میلیون کاهش یافته‬ ‫اس��ت‪ ،‬بنابراین بر این اساس از هر سه دانش‌آموز ایرانی‪ ،‬یک‬ ‫دانش‌آموز ترک تحصیل می‌کند و قادر به ادامه تحصیل نیست‪.‬‬ ‫ای��ن آمار نگران‌کننده در حالی اس��ت که پی��ش از این رییس‬ ‫ن علمی مددکاران ایران و عضو شورای بررسی آسیب‌های‬ ‫انجم ‌‬ ‫اجتماعی اعالم کرده بود که س��االنه ‪ 25‬درصد از دانش‌آموزان‬ ‫در کشور ترک تحصیل می‌کنند‪.‬البته مسووالن آموزش و پرورش‬ ‫گفته‌اند که در چهار سال گذشته تنها سه میلیون کودک ایرانی ترک‬ ‫تحصیل کرده‌اند و بقیه آمارها مستند نیستند‪.‬یکی از معاونان وزارت‬ ‫شو‌پرورش هم گفته که بسیاری از ترک‌تحصیل‌ها در مناطق‬ ‫آموز ‌‬ ‫دور افتاده و روستایی کشور و به دالیلی هم‌چون فقر‪ ،‬ازدواج زودرس‪،‬‬ ‫گرایش به ش��غل‌های کاذب‪ ،‬فرهنگ پایین خانواده و اختالفات‬ ‫خانوادگی صورت می‌گیرد‪.‬با تمام این وجود‪ ،‬دبیر کل شورای عالی‬ ‫آموزش‌و‌‌پرورش اعالم کرده که تا پایان برنامه پنجم توس��عه ‪98‬‬ ‫درصدالزم‌التعلیمانتحتپوششسوادآموزیقرارمی‌گیرندوبدین‬ ‫ترتیب بی‌سوادی از کشور ریشه‌کن می‌شود‪.‬وی گفته که در این‬ ‫راستا فعال‌سازی نهضت سوادآموزی‪ ،‬گسترش معاونت آموزش‬ ‫ابتدایی و توسعه آموزش از راه دور از استراتژی‌های وزارت‌خانه‬ ‫برای ریشه‌کنی بی‌سوادی در کشور است‪.‬‬ ‫تمام این تالش‌ها و برنامه‌ریزی‌های مس��ووالن در راس��تای‬ ‫یاددهی تنها س��واد خواندن و نوش��تن به افراد جامعه اس��ت‪،‬‬ ‫مهارت‌هایی که در تعریف س��نتی سواد مدنظر قرار می‌گرفت‪،‬‬ ‫اما نباید فراموش کرد که دنیا تعریف جدیدی از سواد ارایه داده‪،‬‬ ‫توانایی استفاده از اطالعات و اینترنت و داشتن سواد اجتماعی‪،‬‬ ‫حقوقی‪ ،‬زیست محیطی و س�لامت و نقش‌پذیری و تعامل با‬ ‫جامعه و فضای جهانی که برای دس��ت‌یابی به این نوع س��واد‬ ‫داش��تن اینترنت پرس��رعت رایگان‪ ،‬تلفن ه��م‌راه‪ ،‬نوت‌بوک‪،‬‬ ‫بوک‌ریدر‪ ،‬لپ‌تاپ و کامپیوتر الزامی است‪.‬‬ ‫بر اس��اس این تعریف حدود ‪ 10‬ت��ا ‪ 20‬درصد جمعیت جهان‬ ‫باس��واد هستند که عمدتن در آمریکای‌ش��مالی و اروپا زندگی‬ ‫می‌کنند‪ .‬حال باید دید با این شرایط و با توجه به این که ایرانیان‬ ‫به عنوان اولین مخترعان خط در دنیا ثبت ش��ده‌اند‪ ،‬در کجای‬ ‫جدول باسوادان جهان قرار می‌گیرند‪.‬‬

‫سیاست‬

‫ردای حزب توده بر تن سلطنت‌طلبان‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫ح��زب «توده» در کنار کارهای مثبت معدودی که در تاریخ‬ ‫سیاس��ی ایران انجام داده اس��ت و با وجود عضویت برخی‬ ‫افراد وطن‌پرست و نوع‌دوست در این سازمان که دغدغه‌ی‬ ‫پیش‌رفت ایران را داشته‌اند‪ ،‬خیانت‌های پرشماری را نیز در‬ ‫حق این کشور و مردمانش کرده است‪ .‬اما شاید کثیف‌ترین‬ ‫سنتی که ننگ پایه‌گذاری‌اش در ادبیات سیاسی این مملکت‬ ‫تا ابد دامن این س��ازمان را گرفته ش��یوه‌ی ترور شخصیت‬ ‫مخالف��ان اس��ت‪ .‬در چنی��ن روش��ی اگر کس��ی از آرا و‬ ‫اندیش��ه‌های این حزب انتقاد می‌ک��رد و یا به مخالفت با‬ ‫آن‌ه��ا می‌پرداخت‪ ،‬آنان به جای پاس��خ‌گویی منطقی به‬ ‫دیدگاه‌های او‪ ،‬خود فرد‪ ،‬خانواد ‌ه و حریم خصوصی‌اش را‬ ‫م��ورد تهاجم قرار می‌دادند و در حقیقت به جای پرداختن‬ ‫به کالم یقه‌ی متکلم را می‌گرفتند‪ .‬در این ش��یوه از هیچ‬ ‫روشی برای حذف حریف فروگذار نمی‌شد‪ ،‬از تهمت‌هایی‬ ‫چون وابس��تگی به بیگان��ه و ارتجاع گرفته تا به لجن‬ ‫کش��یدن پیش��ینه‌ی خانوادگی‪ ،‬اصل و نس��ب و حتا‬ ‫خصوصیات ظاهری و فیزیکی شخص‪.‬‬ ‫پس از کودتای ‪ 28‬مرداد متاس��فانه این شیوه در میان‬ ‫گروه‌های سیاسی دیگر نیز گسترش یافت تا جایی که‬ ‫برخی دیگر از گروه‌های اپوزیس��یون حکومت شاه نیز‬ ‫ای��ن خلق و خو را به خود گرفتند اما هدف مش��ترک‬ ‫این گر ‌وه‌ها یعنی سرنگونی حکومت پادشاهی مانع از‬ ‫برخوردهای شدیدتر و نمود بیش‌تر این رفتار می‌شد‪ .‬با‬ ‫انقالب س��ال ‪ 57‬این شیوه در تخریب هر چه بیش‌تر‬ ‫وابس��تگان به حکومت س��ابق به کار گرفته شد و هر‬ ‫کسی از هنرمند گرفته تا نظامیان و کارمندان رده‌های‬ ‫باال که به نوعی به حکومت سابق وابستگی داشتند با‬ ‫بی‌رحمانه‌تری��ن تهمت‌ها مورد نوازش قرار می‌گرفتند و هر‬ ‫ک��دام از گروه‌های انقالبی تالش می‌کردند تا در این روش‬ ‫کثیف از یک‌دیگر پیش��ی بگیرند‪ .‬این اتفاق درباره اعضای‬ ‫خانواده‌ی س��لطنتی به اوج رس��یده بود و صفت‌هایی چون‬ ‫ی بین‌المللی‪ ،‬زنازاده‪ ،‬سگ‌باز و بهایی بی‌محابا‬ ‫معتاد‪ ،‬قاچاق‌چ ‌‬ ‫برای تمامی آن‌ها از زن و مرد و پیر و جوان به کار می‌رفت‪.‬‬ ‫کار به خصوصیات ظاهری هم رسیده بود تا جایی که جمعی‬ ‫به «محمدرضا‌پهلوی» به سبب بینی بزرگش القاب زشتی‬ ‫داده بودند‪.‬‬ ‫مدتی که از انقالب گذشت جمعی خوشنود بودند و امیدوار که‬ ‫این شیوه‌ها و روش‌های غیراخالقی در سیستم و نظامی که‬ ‫رواج اخالق را از ش��عارهای اصلی خود می‌دانست به تدریج‬ ‫حذف شود اما این آرزو هیچ‌گاه رنگ حقیقت به خود نگرفت‪.‬‬ ‫مخالفان «آیت‌اله خمینی» به جای نقد روش‌ها و شیوه‌های‬ ‫حکوم��ت‌داری‌اش به او رگ و ریش��ه‌ای هندی می‌دادند و‬ ‫ط��رف‌داران «روح‌اله خمین��ی»‪« ،‬منتظ��ری» را که حاال‬ ‫منتقدش شده بود شیخ س��اده‌لوح و «گربه‌نره» می‌نامیدند‪.‬‬ ‫وقتی در اوایل دهه‌ی هفتاد خورشیدی «محسن مخملباف»‬

‫فیلم‌هایی ساخت که خاطر جمعی از دیدن آن‌ها خوش نیامد‬ ‫به جای تحلیل و نش��ان دادن ضعف و قوت کارهایش پای‬ ‫مادرش را پیش کشیدند و «مخملباف» را صیغه‌زاده نامیدند‪.‬‬ ‫«احمدی‌ن��ژاد» ک��ه آمد‪ ،‬بیش از آن که به نقد ش��یوه‌های‬ ‫«پوپولیس��تی» و مردم‌‌فریبانه‌اش بنشینند به تمسخر قد و‬ ‫قامت و چهره‌اش نشستند و پیشینه‌ی روستایی‌اش را تحقیر‬ ‫کردند و کسی نپرسید که اگر میزان لیاقت و سیاست‌پیشه‌گی‬ ‫به قد و قامت است پس می‌باید بسکتبالیست‌ها بزرگ‌ترین‬ ‫سیاست‌مداران تاریخ باشند و هیچ کس لحظه‌ای نیاندیشید‬ ‫که مگر پادشاهان ش��هری زاده‌ی «قاجار» چه گلی بر سر‬ ‫مملکت زده‌اند که روستازادگان نزده باشند‪ .‬این شیوه البته در‬ ‫میان اپوزیس��یون خارج‌نشین نیز با همان قوت رواج داشت‪.‬‬ ‫آن‌ها که آرا و نظریات «عبدالکری ‌م س��روش» و نقش او در‬ ‫انقالب فرهنگی را برنمی‌تابیدند‪ ،‬تغییر نام و نام‌خانوادگی او را‬ ‫مورد تمسخر قرار داده و او را «حاج‌فرج دباغ» صدا می‌زدند‪.‬‬

‫جمعی در این میان به یک‌دیگر هم رحم نمی‌کردند‪ .‬مدیر و‬ ‫مجری یک کانال مخالف‪ ،‬برای از میدان به در کردن رقیبش‬ ‫او را متهم می‌کرد که در جوانی به س��بب تجاوز به فردی از‬ ‫کار اخراج شده و آن یکی به لهجه و کاله‌گیس دیگری گیر‬ ‫می‌داد‪ .‬چیزی که در این میان جایی نداشت‪ ،‬عقالنیت و نقد‬ ‫منطقی آرای دیگران بود‪.‬‬ ‫پس از آغاز «جنبش‌س��بز» موج��ی از هم‌دلی و متانت در‬ ‫میان تمامی دل‌سوزان‪ ،‬وطن‌پرستان و منتقدین وضع موجود‬ ‫پاگرفت که تا چند ماهی کمی به فضای سیاسی اپوزیسیون‬ ‫داخ��ل و خارج ایران رنگ و بوی دوس��تی‪ ،‬منطق و آرامش‬ ‫داد‪ ،‬ام��ا این روزگار خوش دیری نپایید و حمالت بی‌رحمانه‬ ‫و ترور ش��خصیت‌ها دوباره آغاز ش��د‪ .‬هر ک��دام از گروه‌ها‬ ‫گذش��ته‌ی خود را پاک‌تر و روش خود برای اداره‌ی مملکت‬ ‫را به‌ت��ر از دیگری می‌دانس��ت و اگر کس��ی جرات می‌کرد‬ ‫به نقد رهبران آن‌ها بنش��یند به جای پاس��خ‌گویی به او به‬ ‫تخریب شخصیت او می‌نشستند‪ .‬آخرین نمونه از این دست‬ ‫در هفته‌ی گذشت ‌ه اتفاق افتاد‪ ،‬جایی‌که «مسیح علی‌نژاد» در‬ ‫تو‌گویی با «رضا پهلوی» پرس��ش‌هایی از او کرد که به‬ ‫گف ‌‬

‫مذاق سلطنت‌طلبان خوش نیامد‪ .‬بحث در این‌جا در چرایی‬ ‫و چگونگی این مصاحبه نیست که حرف و حدیث درباره‌ی‬ ‫آن بسیار است اما آن چیزی که تعجب همگان را برانگیخت‬ ‫نحوه برخورد طرف‌داران نظام‌پادشاهی با این خبرنگار بود‪.‬‬ ‫با کمال تاسف هیچ کس نه از پرسش‌ها سخنی گفت و نه‬ ‫از پاسخ‌ها حرفی به میان آورد‪ .‬این طرف‌داران که نقد «رضا‬ ‫پهل��وی» را برنتابیده بودند از گیر دادن به کاله نداش��ته‌ی‬ ‫«مس��ی ‌ح علی‌نژاد» ش��روع کردند و حتا به نام س��ابق او و‬ ‫ریشه‌ی خانوادگی‌اش هم رحم نکردند‪ .‬آن چیزی که کسی‬ ‫از این جمع حامیان س��لطنت لحظه‌ای به آن فکر نکرد این‬ ‫بود که آنان شمشیری را به دست گرفته‌اند که دو لبه دارد‪.‬‬ ‫آی��ا این روش که به جای نقد پرس��ش‌ها و روش‌های این‬ ‫خبرنگار به نام سابق او توهین شود و او را «معصومه قمی»‬ ‫بنامند همین مجوز را به طرف مقابل‌ش��ان نخواهد داد که‬ ‫«رض��ا پهلوی» را «نیم پهلوی» بخوانند؟ و مگر جمهوری‌‬ ‫اسالمی که همین دوس��تان آن‌قدر سنگ مخالفتش‬ ‫را به س��ینه می‌زنند نبود که برای توهین به جد «رضا‬ ‫پهلوی» او را «رضا قلدر» و «رضا میرپنج» می‌نامید؟‬ ‫چه شده است که دوستان تا این اندازه بی‌رحم شده‌اند؟‬ ‫به همان اندازه که قزاقی به نام «رضا میرپنج» برآمده‬ ‫از «آالشت» در «سوادکوه» حق داشت تا نام خود را به‬ ‫«رضا پهلوی» تغییر دهد‪« ،‬معصومه قمی» و «حسین‬ ‫حاج‌ف��رج دباغ» هم حق داش��ته و دارند ک��ه هر روز‬ ‫دل‌شان خواست «مسیح علی‌نژاد» شوند و «عبدالکریم‬ ‫سروش»‪.‬‬ ‫تاری��خ ای��ن مملک��ت درب��اره‌ی «پهلوی»ه��ا‪،‬‬ ‫«علی‌نژاد»ها و «سروش»ها بر مبنای شایستگی‌ها‬ ‫و خدم��ات و خیانت‌هایی که به مردم و کش��ور خود‬ ‫کرده‌ان��د قضاوت خواهد کرد نه بر اس��اس نام آن‌ها‪ .‬نه‬ ‫ش��هری بودن «محمد مصدق» برایش آبرو می‌آورد و نه‬ ‫روس��تایی بودن «رضا خان»‪ .‬توهینی که این دوستان به‬ ‫نام‌های��ی چون «معصومه» می‌کنند چ��ه تفاوتی با رفتار‬ ‫جمهوری‌ اس�لامی دارد؟ مگر همین نظام فاشیست نبود‬ ‫که سال‌ها در سریال‌های تلویزیونی‌اش هر چه شخصیت‬ ‫منفی و قاچاق‌فروش و معتاد و آدم‌کش بود را به نام‌های‬ ‫اصیل ایرانی چون «داریوش» و «کوروش» و «خشایار»‬ ‫نامی��د و در عوض ب��ا دهان‌کجی مردمی روبه‌رو ش��د و‬ ‫هر روز بر ش��مار والدینی که نام‌های ایرانی بر فرزندانش‬ ‫گذاردند افزوده ش��د؟ بس کنیم‪ ،‬پایان دهیم این شیوه را‪.‬‬ ‫بعضی وقت‌ها با خودم فکر می‌کنم که گویا قرار نیس��ت‬ ‫روزی این موج تهمت و نفرت و افترا از فرهنگ سیاسی و‬ ‫اجتماعی این مرز و بوم رخت بربندد‪ .‬ما ایرانی‌ها موافق‪،‬‬ ‫مخالف‪ ،‬مذهبی و غیرمذهبی اگر دس��ت‌مان به هم برسد‬ ‫جان هم را می‌س��تانیم و اگر نه شخصیت یک‌دیگر را به‬ ‫لجن می‌کش��یم‪ ،‬افسوس و صد افس��وس‪ .‬آیا روز خوبی‬ ‫خواهد آمد؟ گمان نمی‌کنم‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫تو‌دوم دی‬ ‫بیس ‌‬ ‫دوازدهم ژانویه‬ ‫‪ ‌1296‬خورش��یدی‌‪« -‬باراتف» ژنرال روس و افرادش خاک‬ ‫ای��ران را ترک کردند و در پی خروج آخرین نظامی روس از‬ ‫ایران‪ ،‬نیروهای انگلیسی که از طریق عراق وارد غرب ایران‬ ‫هم شده بودند «قصر شیرین» و نیمی از استان «کرمانشاه»‬ ‫را تصرف کردند‪.‬‬ ‫‪ 1357‬خورش��یدی‪ -‬در چنین روزی به فرمان آقای خمینی‬ ‫«شورای انقالب» تشکیل شد‌‪ .‬این شورا که بنیاد آن در آذر‬ ‫ماه ‪ 1357‬تشکیل شده بود به عنوان اساسی‌ترین رکن قدرت‬ ‫سیاسی و اجرایی انقالب اسالمی آغاز به کار کرد‪.‬‬ ‫‪ 1876‬می�لادی‌‪« -‬جک لندن» نویس��نده سوسیالیس��ت‬ ‫آمریکایی در چنین روزی در س��ان فرانسیسکو به دنیا آمد‪.‬‬ ‫«آوای وح��ش» و «گرگ دریا» که با اس��تقبال خوانندگان‬ ‫زیادی روبه‌رو شد از آثار این نویسنده است‪.‬‬ ‫‪‌1976‬می�لادی‌‪« -‬آگاتا کریس��تی»‌‌‌نویس��نده انگلیس��ی‬ ‫داستان‌های جنایی و ادبیات کارآگاهی درگذشت‪.‬‬

‫بیست‌و‌‌سوم دی‬ ‫سیزدهم ژانویه‬ ‫‪ 1293‬خورش��یدی‪ -‬زادروز «محمود اعتمادزاده» معروف به‬ ‫«م‪.‬ا‪ .‬به‌آذین» فعال سیاسی‪ ،‬نویسنده و مترجم نام‌دار معاصر‬ ‫ایرانی‪ .‬شهرت وی از زمان ریاست کانون نویسندگان آغاز شد‪.‬‬ ‫‪ 1357‬خورشیدی‪ -‬وقوع درگیری مردم با ماموران حکومت‬ ‫ش��اه‪ .‬در جریان برگزاری تظاه��رات و راه‌پیمایی در چندین‬

‫شهر ایران‪ ،‬درگیری شدیدی میان ماموران حکومت پهلوی‬ ‫و مردم درگرفت و عده‏ای از مردم کش��ته یا مجروح شدند‪.‬‬ ‫هم‌چنین در همی��ن روز‪ ،‬دانش‌جویان و مردم تهران که در‬ ‫گردهمایی بزرگ خود در دانش‌گاه تهران اجتماع کرده بودند‪،‬‬ ‫مخالف��ت خود را با حکومت ش��اه اعالم کردن��د و مصرانه‪،‬‬ ‫خواستار بازگشت آیت‌اله خمینی از پاریس به ایران شدند‪.‬‬ ‫‪ 1906‬میالدی‪ -‬س��ال‌روز درگذشت «الکس��اندر پاولوف»‬ ‫دانش‌مند و مخترع روس��ی‪ .‬وی در ش��انزدهم مارس سال‬ ‫‪ 1855‬در روس��یه به دنیا آمد و پس از طی تحصیالت خود‪،‬‬ ‫در رشته فیزیک فارغ‏التحصیل ش��د و به تدریس پرداخت‪.‬‬ ‫پاولوف در کنار تدریس‪ ،‬به تحقیق و مطالعه برای س��اخت‬ ‫دس��ت‌گاهی پرداخت که بتواند صدا را ضبط و پخش کند و‬ ‫در هفتم می ‪1895‬موفق به اختراع چنین دست‌گاهی شد که‬ ‫ضبط صوت نام گرفت‪.‬‬

‫بیست‌و‌‌چهارم دی‬ ‫چهاردهم ژانویه‬ ‫‪ 1375‬خورشیدی‪« -‬احمد تفضلی» زبان‌شناس و متخصص‬ ‫زبان پهلوی و استاد زبان‌های باستانی در دانش‌گاه تهران در‬ ‫روزی چون امروز کشته شد‪.‬‬ ‫‪ 1376‬خورشیدی‪« -‬محمد قاضی» مترجم برجسته ایرانی‬ ‫و مترج��م آثاری معروفی چون «دن کیش��وت» و «زوربای‬ ‫یونانی» به زبان فارسی‪ ،‬درگذشت‪.‬‬ ‫‪ 1875۵‬می�لادی‪« -‬آلب��رت ش��وایتزر» (‪Albert Sc h‬‬ ‫‪ )weitzer‬پزشک‪ ،‬فیلسوف و موسیقی‌دان آلمانی زاده شد‪.‬‬ ‫وی در س��ال ‪ ۱۹۲۸‬جایزه‌ی گوته و در سال ‪ ۱۹۵۲‬جایزه‌ی‬ ‫صلح نوبل را دریافت کرد‪.‬‬ ‫‪ 1943‬میالدی‪ -‬کنفران��س «کازابالنکا» در جنگ جهانی‬ ‫دوم در بن��دری به همین نام واقع در کش��ور مراکش برگزار‬

‫ش��د و «فرانکلی��ن روزول��ت» رییس جمه��وری آمریکا و‬ ‫«چرچیل» نخست وزیر انگلستان به عنوان سران دو دولت‬ ‫اصلی متفقین در آن‌ها ش��رکت داش��تند که به بحث در‌باره‬ ‫راه‌های پیش‌روی علیه آلمان و مهار ماشین جنگی «هیتلر»‬ ‫در جبهه‌های غرب و شرق پرد‌اختند‪.‬‬

‫تو‌پنجم دی‬ ‫بیس ‌‬ ‫پانزدهم ژانویه‬ ‫‪ 1559‬می�لادی‪« -‬ملکه الیزاب��ت اول» (الیزابت تودور) به‬ ‫عنوان ملکه کشور انگلستان و ایرلند تاج‌گذاری کرد‌‪ .‬پدرش‬ ‫هنری هشتم نیز پادشاه انگلستان بود‌‪ .‬ملکه الیزابت تا سال‬ ‫‪ 1603‬میالدی سلطنت کرد‌‪.‬‬ ‫‪ 1919۹‬میالدی‪« -‬رزا لوکزمب��ورگ» (‪Rosa Luxe m‬‬ ‫‪ )burg‬انقالبی و رهبر سوسیالیست و کمونیست آلمانی و‬ ‫لهستانی‌تبار در این روز کشته شد‪ .‬او از مهم‌ترین چهره‌های‬ ‫سوسیالیستی در آغاز قرن بیستم و از اصلی‌ترین بنیان‌گذاران‬ ‫حزب سوسیال دموکرات پادشاهی لهستان و اتحادیه حزب‬ ‫کمونیست آلمان محسوب می‌شود‪.‬‬ ‫‪ 1943‬می�لادی‪ -‬بنای س��اختمان «پنتاگ��ون» در چنین‬ ‫روزی پیاده شد‌ه است‪ .‬پنتاگون مقر فرمان‌دهی وزارت دفاع‬ ‫آمریکاست‪.‬‬ ‫‪ 1622۲‬میالدی‪« -‬ژان باپتیست پوکلن» (‪Jean-Ba p‬‬ ‫‪)tiste Poquelin‬که با نام «مولیر» (‪ )Molière‬شناخته‬ ‫می‌شود‪ ،‬در چنین روزی زاده شد‪ .‬او را یکی از سه درام‌نویس‬ ‫برتر قرن هفدهم فرانسه و بزرگ‌ترین کمدی‌نویس تاتر اروپا‬ ‫و هنرپیشه‌ی تاتر می‌دانند ‪.‬‬ ‫‪ 1973‬میالدی‪« -‬ریچارد نیکسون» رییس جمهوری وقت‬ ‫آمریکا قطع هر‌گونه حمله نظامی به شمال ویتنام را خواستار‬ ‫شد‌‪ .‬وی ر‌اه‌حل را در گفت‌وگو‌های صلح جست‌وجو می‌کرد‌‪.‬‬

‫جامعه‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫هفته‌ی گذش��ته «ذبیح‌اله بخش��ی‌زاده» مشهور به «حاجی‬ ‫بخش��ی» از رزمندگان و س��ران گروه موس��وم ب��ه «انصار‬ ‫حزب‌ال��ه» درگذش��ت‪ .‬در طی چند روز گذش��ته مقاالت و‬ ‫نوش��ته‌های فراوانی درباره‌ی او و ش��خصیتش انتشار یافت‬ ‫ک��ه همگی به نوعی بیوگرافی‌های کامل و جامع‌تری بودند‬ ‫از آن‌چ��ه از پیش درباره‌اش می‌دانس��تیم‪ .‬اما آن چیزی که‬ ‫در این میان مغفول مانده اس��ت تحلیل «حاجی بخشی» به‬ ‫عنوان یک جریان است‪.‬‬ ‫«بخش��ی» نمود بیرونی یک جریان اس��ت که شباهت‌های‬ ‫بی‌شماری با سلف خود «شعبان جعفری» دارد‪ .‬هر دو آن‌ها‬ ‫مریدان بااخالص و بی‌ریای جریانات و قدرت‌های سیاس��ی‬ ‫در تاری��خ این مملکت بوده‌اند‪ .‬هر دو آن‌ها سرس��پرده‌گانی‬ ‫بودند که از س��طح س��واد و دانش سیاس��ی و غیرسیاس��ی‬ ‫بس��یار پایینی برخوردار بودند‪ .‬این جماعت بر اس��اس یک‬ ‫تفکر مذهبی و یا مرامی‪ ،‬س��ر بر آس��تان ی��ک جریان و یا‬ ‫ف��رد گذاش��ته و تا به انته��ا بر آن پای��دار می‌مانند‪ .‬در مرام‬ ‫چنین انس��ان‌هایی چرایی و نقد و به چالش کش��یدن جایی‬ ‫ن��دارد و همه چیز با ارادت تعریف می‌ش��ود‪ .‬خش��م و رافت‬

‫‪38‬‬

‫سرسپردگانکور‬ ‫آن‌ها وابسته به یک فرمان مرادشان است و بس‪ .‬بر خالف‬ ‫آن‌چه که درباره‌ی «بخشی» و هم‌چنین «شعبان جعفری»‬ ‫گفته می‌ش��ود هیچ‌کدام از آن‌ها از «عل��ی خامنه‌ای» و یا‬ ‫«محمدرض��ا پهلوی» پولی دریافت نک��رده و از این راه به‬ ‫ثروت‌های آن چنانی نرسید ‌ه بودند و جالب‌تر از همه این‌که‬ ‫در باور و ایمان این افراد به شعائر مذهبی تردیدی نیست‪.‬‬ ‫در طول سال‌های فعالیت گروهی به نام «انصار حزب‌اله» کم‬ ‫نبودند جوان‌هایی که از س��ر اعتقاد و باور به آن‌ها پیوستند اما‬ ‫دی��ری نپایید که از آن جمع بریدن��د و به صف منتقدین آن‌ها‬ ‫اضافه ش��دند چرا که اهل نقد بودند و واقع‌بین‪ .‬سرسپردگی و‬ ‫شیفتگی و بی‌سوادی آفت شخصیت انسان‌هایی چون «شعبان‬ ‫ی بخش��ی» بوده و هست‪ ،‬ویژگی که آن‌ها‬ ‫جعفری» و «حاج ‌‬ ‫را به جایی می‌رس��اند که یکی انسان فرهیخته‌ای چون دکتر‬ ‫«حس��ین فاطمی» را چون حیوانی به زیر مشت و لگد بگیرد‬ ‫و موی سر طرف‌داران «دکتر مصدق» را چون گوسفند بتراشد‬

‫و دیگری نیمه‌شب با چماق به جان مشتی دانش‌جوی دختر و‬ ‫پس��ر بی‌پناه بیافتد و در خیابان به ناموس مردم فحاشی کند‪.‬‬ ‫حکومت‌های توتالیتور و مستبد از داشتن چنین حامیانی بر خود‬ ‫می‌بالند و آنان را بر صدر می‌نشانند‪.‬‬ ‫اف��رادی چون «طیب حاج‌رضایی»‪« ،‬ذبیح‌اله بخش��ی‌زاده» و‬ ‫«شعبان جعفری» همه در یک فضای یک‌سان بارور می‌شوند‬ ‫و در حقیقت محصول احزاب‪ ،‬گروه‌ها و رهبران سیاسی هستند‬ ‫تو‌گو‪ ،‬منطق و هم‌اندیشی باشند‬ ‫که بیش‌تر از آن‌که به کار گف ‌‬ ‫به کار سرسپرد‌ه و مرید پروری هستند‪ .‬در این میان فرقی هم‬ ‫نمی‌کند که این گروه باورهای مذهبی داشته باشند یا الییک‪،‬‬ ‫چپ باش��ند و یا راست و جمهوری‌خواه باشند یا سلطنت‌طلب‪،‬‬ ‫مهم رفتاری است که در پیش می‌گیرند‪ .‬افرادی چون «حاجی‬ ‫بخشی» در میان طرف‌داران احزابی با گرایشات کمونیستی و‬ ‫یا چپی هم کم نبوده و نیس��تند‪ .‬پاک ش��دن جامعه از افرادی‬ ‫چون «بخشی» و یا «جعفری» مستلزم گرفته شدن میدان از‬ ‫دس��ت آن‌ها به وسیله‌ی احزاب‪ ،‬گروه‌ها و یا رهبرانی است که‬ ‫آنان سنگ حمایتش را بر سینه می‌زنند‪ .‬جامعه‌ی سالم سیاسی‬ ‫نیازمند انسان‌هایی است منتقد نه شیفتگان و سرسپردگان کور‬ ‫که سر بر آستان مرادشان دارند‪.‬‬

‫گزارشروزتاجیکستان‬

‫رهاییپسررییسشرکتراه‌آهن‬ ‫تاجیکستاناززندانیدرمسکو‬

‫کیومرث‬ ‫وکی��ل مدافع «رس��تم حکوم‌اف» پس��ر رییس ش��رکت‬ ‫راه‌آهن و یکی از نزدیکان رییس جمهوری تاجیکستان از‬ ‫رهایی او در زندانی در «مسکو» خبر داده است‪.‬‬ ‫او گفته‌اس��ت ماه دسامبر سال گذش��ته میالدی دادگاه‬ ‫والیت «مس��کو» ب��ه بازبینی پرونده «حک��وم‌اف» آغاز‬ ‫ک��رده با ص��دور قراری پرونده او را قط��ع و خودش را از‬ ‫زندان آزاد نمود‪.‬‬ ‫به قول «کانس��تانتین ربالف»‪ ،‬نفر تحت حمایت او برای‬ ‫آن آزاد ش��د که اتهامات بر ضد او تصدیق خود را نیافته‬ ‫است‪.‬‬ ‫ی صورت می‌گیرد که‬ ‫اما آزادی «رستم حکوم‌اف» در حال ‌‬ ‫قبلن رس��انه‌ها درباره مبادله این نزدیک رییس جمهوری‬ ‫تاجیکستان با دو خلبان شرکت روسی که در تاجیکستان‬ ‫بازداشت و زندانی شده بودند‪ ،‬اطالع به نشر رسانده‌اند‪.‬‬ ‫حاال رسانه‌های روس��ی می‌گویند‪ ،‬این فرضیه اثبات شد‬ ‫ک��ه مقامات تاجیک می‌خواس��تند با بازداش��ت و زندانی‬ ‫کردن دو خلبان ش��رکت روس��ی «رستم حکوم‌اف» را از‬ ‫زندان رها بکنند‪.‬‬

‫نام «رستم حکوم‌اف» نیز پاییز سال گذشته درست زمانی‌‬ ‫که دادگاه ش��هر «قورغان‌تپه» دو خلبان ش��رکت روسی‬ ‫«رولکان» را به هش��ت‌و‌نیم س��ال زن��دان محکوم کرد‪،‬‬ ‫ی از رس��انه‌های روس��یه آن زمان‬ ‫روی زبان‌ها آمد‪ .‬برخ ‌‬ ‫نوش��ته بودند که جانب تاجیکس��تان می‌خواهد بر عوض‬ ‫«س��داونچی» و «رودنکا»‪ ،‬دو خلبان ش��رکت روس��ی‪،‬‬ ‫«رس��تم حکوم‌اف» را که از نزدی��کان رییس جمهوری‬ ‫تاجیکستان است آزاد نمایند‪.‬‬ ‫ولی وزارت امور خارجی روسیه عوض کردن «سداونچی»‬ ‫و «رودنکا» با «رس��تم حک��وم‌اف» را رد کرده بود‪ .‬یک‬ ‫مق��ام وزارت کارهای خارجی روس��یه با تکذیب این خبر‬ ‫گفته بود که از جانب تاجیکس��تان هیچ‌گونه درخواس��ت‬ ‫درباره تبادل خلبان‌ها با «رستم حکوم‌اف» پیشنهاد نشده‬ ‫است‪« .‬کانس��تانتین ربالف» وکیل مدافع «رستم حکوم‬ ‫اف» نیز در تارنمای خود نوش��ته است که این یک بحث‬ ‫دادگاهی بود و مقامات نه در تاجیکس��تان و نه در روسیه‬ ‫مداخله به حل نهایی آن را نداشتند‪.‬‬ ‫ماه س��پتامبر س��ال ‪ ۲۰۱۰‬میالدی دادگاه والیت مسکو‬ ‫رس��تم حکوم‌اف را به ‪‌9‬س��ال و نیم زندان محکوم کرد‪.‬‬

‫هر‌چن��د «رس��تم» و وکیل مدافع او ب��رای بازنگری این‬ ‫حکم تالش کردند‪ ،‬اما دادگاه والیت مسکو آن‌وقت حکم‬ ‫خود را بدون تغییر باقی گذاشت‪.‬‬ ‫مس��ووالن دادگاه والیت مس��کو اظهار داشته بودند که‬ ‫رستم تابستان سال ‪ ۲۰۰۸‬میالدی هم‌راه با سه تن دیگر‬ ‫هنگام به فروش آماده کردن ‪ ۹‬کیلو مواد مخدر بازداشت‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫با این حال «رستم حکوم‌اف» فرزند «امان‌اله حکوم‌اف»‬ ‫رییس شرکت راه‌آهن و یکی از نزدیکان رییس جمهوری‬ ‫تاجیکستان است که از سال ‪ ۲۰۰۸‬در روسیه در بازداشت‬ ‫به س��ر می‌برد‪ .‬آزادی او در پی رهایی دو خلبان روس در‬ ‫تاجیکستان اتفاق افتاد که بالگ‌نویسان روس را ناراحت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫گروهی از بالگ‌نویسان روس از دادگاه‌های روسیه انتقاد‬ ‫کرده‌اند که در سال‌های آخر حکم‌هایی صادر می‌کند که‬ ‫دموکراسی و مستقلیت دادگاه‌های این کشور را زیر شبهه‬ ‫قرار می‌دهد‪ .‬بنا به نوش��ته بالگ‌نویسان روس قرار است‬ ‫روز‌های نزدیک آن‌ها در نزد بنای دادگاه والیت مس��کو‬ ‫جمع آمده بر ضد این حکم دادگاه اعتراض بکنند‪.‬‬

‫برکناری وزیرجنجال‌برانگیز‬ ‫معارف تاجیکستان‬

‫عبدالجب��ار رحمان‌اف وزیر معارف یا آموزش و پرورش‬ ‫تاجیکس��تان از مقام��ش برکن��ار و رهب��ر «دانش‌گاه‬ ‫آموزگاری» این کش��ور تعیین شد‪ .‬آقای «رحمان‌اف»‬ ‫که زاده جنوب تاجیکستان است‪ ،‬طول هفت سال آخر‬ ‫این مقام را بر عهده داش��ت‪.‬‬ ‫او از جمل��ه وزیران جنجال‌برانگیزی بود که س��اکنان‬ ‫تاجیکس��تان بارها در صحبت‌های خود اس��تعفایش را‬ ‫تقاض��امی‌کردن��د‪.‬‬ ‫در دوران وزی��ری «رحم��ان‌اف» پوش��یش اس�لامی‬ ‫و گرفت��ن تلف��ن ه��م‌راه در مدرس��ه و مکات��ب عالی‬ ‫تاجیکس��تان ممنوع گردید‪.‬‬ ‫دانش‌جوی��ان نمی‌توانس��تند ب��ا خودروه��ای خود یا‬ ‫والدین‌ش��ان به دانش‌گاه حاضر بش��وند‪ .‬عالوه بر این‬ ‫گرفت��ن ک��راوات حتمی بود و ب��دون آن دانش‌جویان‬ ‫نمی‌توانس��تند وارد درس‌خانه‌ها ش��وند‪.‬‬

‫کارشناس��ان می‌گویند اقدامات «عبدالجبار رحمان‌اف»‬ ‫در دوران وزی��ری‌اش ظاه��ری ب��ود و در اص��ل در‬ ‫پیش‌رفت معارف کش��ور کار قاب��ل ذکری انجام نداده‬ ‫اس��ت‪ .‬برعکس ب��ه گفته آن‌ها در زم��ان وزیر معارف‬ ‫بودن «رحمان‌اف» فساد مالی در دانش‌گاه‌های کشور‬ ‫رش��د کرد و به مش��کل اصلی تبدیل یاف��ت‪ .‬حتا این‬ ‫وزارت باره��ا در صدر فس��اد‌زده‌ترین نهادهای دولتی‬ ‫تاجیکس��تان که «آژانس ضد فس��اد» این کشور تهیه‬ ‫کرده اس��ت‪ ،‬قرار گرفت‪.‬‬ ‫خ��ود «عبدالجب��ار رحم��ان‌اف» ی��ک روز قب��ل از‬ ‫برکن��اری‌اش از مقام وزیری به خبرن��گاران گفت که‬ ‫چهار کارمند دس��ت‌گاه وزارت معارف تاجیکس��تان به‬ ‫دلیل دس��ت داش��تن در فس��اد مالی از مقام‌های‌شان‬ ‫برکن��ار ش��ده‌اند‪ .‬هم‌چنی��ن دو اس��تاد پرزیدنتی را نیز‬ ‫برای طلب مبلغ از والدین طالب علمان از کار رانده‌اند‪.‬‬

‫هم‌اکنون مقام «عبدالجبار رحمان‌اف» را که رسانه‌ها‬ ‫او را «وزی��ر جنجال‌برانگیز» ن��ام می‌برند‪« ،‬نور‌الدین‬ ‫س��عیداف» رهبر پیش��ین «دانش‌گاه ملی» تاجیکستان‬ ‫اش��غال کرده اس��ت‪ .‬او زاده ناحیه «دنغره» محل تولد‬ ‫رییس جمهوری تاجیکس��تان اس��ت که از یک اس��تاد‬ ‫عادی در چند س��ال آخر به مقام وزیر معارف رس��یده‬ ‫ت‬ ‫اس�� ‪.‬‬ ‫صاحب‌نظ��ران می‌گوین��د مع��ارف تاجبکس��تان ب��ه‬ ‫اصالح��ات کل��ی نی��از دارد و اگر ای��ن اصالحات در‬ ‫س��ال‌های نزدی��ک ص��ورت نگیرد پای‌دی��وار آن فرو‬ ‫خواه��د رفت‪ .‬کمبود آموزگاران‪ ،‬معاش کم‪ ،‬از تحصیل‬ ‫دور ماندن جوانان به‌خصوص دختران‪ ،‬فس��اد گسترده‬ ‫از مشکالت معارف تاجیکستان برشمرده می‌شود‪ .‬ولی‬ ‫اکثری��ت بعید می‌دانن��د که با عوض ش��دن وزیر این‬ ‫صاحب به س��وی کام‌یابی قدم بردارد‪.‬‬ ‫‪39‬‬

‫گالری‬

‫فرماندهناوگروهنجات‌دهندهماهی‌گیرانایرانی‪:‬‬

‫بدون توجه به ملیت‪ ،‬به افراد کمک کنیم‬

‫آدمیرال کرگ فالر‪ ،‬فرمانده ناوگروه ناو هواپیمابر استینس که‬ ‫یکی از ناوشکن‌های آن روز پنج‌شنبه یک کشتی ماهی‌گیری‬ ‫ایرانی و سرنش��ینان آن را از اسارت دزدان دریایی آزاد کرده‬ ‫تو‌گوییی اختصاصی جزییات ماجرا را توضیح داد‪.‬‬ ‫بود‪ ،‬در گف ‌‬ ‫به گزارش بی‌بی‌سی‪ ،‬آقای فالر اظهار داشت‪« :‬ما در شمال‬ ‫دری��ای عرب در حال ماموری��ت بودیم که پیغامی را از یک‬ ‫شناور موتوری دریافت کردیم‪ .‬فرمانده این شناور باری که از‬ ‫بندر عباس حرکت کرده بود اطالع داد که هدف حمله دزدان‬ ‫دریایی قرار گرفته است‪».‬‬ ‫او گفت که «یکی از هلیکوپترهای نیروهای دریایی آمریکا‬

‫‪40‬‬

‫فورن مامور بررسی وضعیت شد و دریافت که کشتی مذکور‬ ‫واقعن هدف دزدان دریایی قرار گرفته است‪».‬‬ ‫آق��ای فال��ر اف��زود‪« :‬دزدان دریایی متوجه نزدیک ش��دن‬ ‫هلیکوپتر شدند و فرار کردند‪ ،‬اما با تعقیب این دزدان دریایی‬ ‫متوجه ش��ناور دیگری ش��دیم که متعلق ب��ه ماهی‌گیریان‬ ‫ایرانی بود‪ ».‬به گفت��ه او‪ ،‬در این هنگام یکی از رزم ناوهای‬ ‫مجموعه برای بررس��ی به منطقه اعزام ش��د و فرمانده این‬ ‫کش��تی در بررس��ی‌های خود به این نتیجه رسید که خدمه‬ ‫کش��تی ماهی‌گیری ایرانی توس��ط دزدان دریایی گروگان‬ ‫گرفته شده‌اند‪.‬آدمیرال فالر بیان داشت‪« :‬فرمانده این کشتی‬

‫گروهی از تفنگ‌داران خود را برای تفتیش این کشتی اعزام‬ ‫کرد‪ .‬دزدان دریایی بدون مقاومت تسلیم شدند و ماهی‌گیران‬ ‫ایرانی از این‌که آزادی خود را باز یافته بودند به ش��دت ابراز‬ ‫خوشحالی کردند‪».‬‬ ‫او افزود‪« :‬ما با ماهی‌گیران ایرانی احساس هم‌دردی داشتیم‬ ‫همان‌ط��وری که با هر کس دیگری ک��ه در دریا به کمک‬ ‫نیاز داش��ته باشد احس��اس هم‌دردی می کنیم‪ .‬این یکی از‬ ‫ارزش‌های ما آمریکایی‌هاست و بسیار خوش‌حال بودیم که‬ ‫توانستیم به این ماهی‌گیران کمک کنیم و آن‌ها هم البته از‬ ‫دریافت این کمک خوشحال بودند‪».‬‬

‫دانش‬

‫انسان ها و ماشین ها‬

‫مه شب تاجیک‬ ‫آیا دوره جدیدی در زندگی ما آغاز شده است؟ آیا تکنولوژی‬ ‫جدی��د به اعماق درون انس��ان نی��ز نفوذ خواهد ک��رد؟ آیا‬ ‫تکنولوژی توان این را خواهد داشت که به جای یک انسان‬ ‫بیان‌گر احساس��ات و عواطف او باش��د؟ آیا روزی فراخواهد‬ ‫رسید که انسان‪ ،‬بی‌نیاز از هرگونه تالشی‪ ،‬از کلید و صفحه‬ ‫نمایش‪ ،‬بهره جوید و در نهایت احساس��ات خود را به شکلی‬ ‫که باید بروز دهد؟ تکنولوژی احساسات ما را سرکوب می‌کند‬ ‫و یا نه به‌سیله‌ی آن می‌توانیم با توانایی‌های هرچه بیش‌تر‬ ‫این خودمان را به ش��کلی که باید بروز دهیم؟ آیا تکنولوژی‬ ‫ما را به س��متی خواهد برد که فاصله‌ها را نیز چنین نزدیک‬ ‫حس کنیم که شهرها و کشورها معنی نداشته باشند و دوری‬ ‫دیگر تعریفی در جای‌گاه کلمات‬ ‫انسانی نداشته باشد و حذف شود؟‬ ‫با توجه به نفوذ و کارایی رایانه در‬ ‫عرص��ه‌ی زندگی در س��ال‌های‬ ‫اخیر‪ ،‬شواهد حاکی از آن است که‬ ‫این دست ساخته‌ی بشر در آینده‪،‬‬ ‫قدرت بی‌نظیری خواهد یافت‪ .‬اما‬ ‫سوال این جاس��ت در این میان‬ ‫احساس��ات بشر هم با این پدیده‬ ‫گام بر‌می‌دارد ی��ا به مرور حذف‬ ‫می‌شود؟ بسیار است سواالتی از‬ ‫این دست که تنها گذشت زمان‬ ‫و انتظار‪ ،‬می‌تواند پاسخ‌گوی آن‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ارتباطات از طری��ق تکنولوژی‬ ‫پدی��ده‏ای نوی��ن در جامع��ه‬ ‫صنعتی مدرن اس��ت که در آن‬ ‫اصول نظ��ام عقالنی��ت یعنی‬ ‫کارآی��ی‪ ،‬پیش‏بین��ی پذی��ری‪،‬‬ ‫قابل محاسبه بودن و نظارت از‬ ‫طریق تکنولوژی در بخش‏های بس��یاری از جامعه سایه‬ ‫‏افکنده اس��ت‪ .‬آیا تحمیل این الگو با سرکوب خالقیت و‬ ‫ماشینی شدن رفتار بش��ری هم‌راه است؟ در گذشته‌های‬ ‫ن��ه چندان دور انس��ان‌ها زمان��ی که از ه��م دور بودند‪،‬‬ ‫نامه‌های دستی و تلفن تنها راه‌های ارتباطی‌‌شان بود…‬ ‫نامه‌ای نوشته می‌شد‪ ،‬با کشتی‌ها و هواپیماها اقیانوس‌ها‬ ‫و زمین‌ه��ا را در می‌نوردی��د تا از فرس��تنده‌ای به گیرنده‬ ‫برس��د‪ .‬به همین منوال کارهای اداری و تش��کیالتی نیز‬ ‫انجام می‌گرفت‪ ،‬تنها تفاوت از طریق پس��ت‌هایی بود که‬ ‫مراس�لات را کمی زودتر جا به جا می‌کردند‪ .‬اما امروز از‬ ‫صدها طریق شخص می‌تواند در عرض ده دقیقه پیغامی‬ ‫را از این سر دنیا به آن سر آن مخابره کند‪ .‬تکنولوژی‌هایی‬ ‫مانن��د فیس‌بوک‪ ،‬توییتر‪ ،‬و اس��کایپ و اووو‪ ،‬کم‌تر جایی‬ ‫برای دل‌تنگی‌های آنچنانی یا نگرانی‌های کش��نده برای‬

‫اشخاص می‌گذارند‪ ،‬پدیده‌هایی که شاید چند سال پیش‬ ‫با فراگیر شدن موبایل و اینترنت شروع شده بودند‪.‬‬ ‫اگرچه شاهد گستره عظیمی از این پدیده‌ها هستیم و هر‬ ‫روز هم به آن‌ها و س��هل‌الوصول بودن و در دس��ت‌رس‬ ‫بودن‌ش��ان نزدیک‌تر می‌ش��ویم‪ ،‬اما س��وال اساسی این‬ ‫است که نوع این پدیده‌ها و مکانیسم عرضه‌ و استفاده از‬ ‫آن‌ها توسط تکنولوژی‌های بزرگ‏تر و پیش‌رفته‌تر کنترل‬ ‫می‏ش��ود پس از همین روس��ت که گستره انتخاب ما نیز‬ ‫کم‌ک��م از طرفی بیش‌تر و از طرفی محدودتر می‌ش��ود؟‬ ‫هنوز هم اگر کس��ی تمایلی به اس��تفاده از تکنولوژی‌ها‬ ‫نداشته باشد‪ ،‬می‌تواند از راه‌های گذشته برای ارتباطاتش‬ ‫اس��تفاده نماید؟ می‌تواند احساس��ات خود را در نامه‌های‬

‫ده صفحه‌ای نوش��ته و برای نزدیکانش پس��ت کند؟ آیا‬ ‫با توجه به تمام این امکانات حاضر راهی عقالنی اس��ت‬ ‫و آیا نوش��تن احساسات در شبکه‌های اجتماعی‪ ،‬میزان و‬ ‫کیفیت آن‌ه��ا را تغییر می‌دهد؟ یعنی آی��ا به طور کلی‪،‬‬ ‫هرچه که فضا بیش‌تر به تکنولوژیسم نزدیک‌تر شود ابراز‬ ‫احساس��ات انسانی محدودتر می‏ش��ود‪ .‬به نظر می‌آید در‬ ‫جامعه‌ی امروز عناصر مختلف عقالنی‏سازی امور‪ ،‬در این‬ ‫روند نقش آفرین هس��تند‪ .‬کارآمدی جایی برای اس��رار و‬ ‫احساسات جاری در دنیا نمی‏گذارد و از این رو این مسایل‬ ‫معنوی و فرامادی در محاسبات کم‌تر گنجانده می‌شوند و‬ ‫نه کاملن اما به حاش��یه رانده می‏شوند‪ .‬اساسن به واسطه‬ ‫آن‌که این مس��ایل به کنترل تکنولوژی در نمی‏آید‪ ،‬مورد‬ ‫پرسش قرار می‏گیرند‪.‬‬ ‫حرکات کس��ی که می‌خندد‪ ،‬ب��رای هر فردی قابل فهم‬

‫اس��ت‪ .‬ایما و اش��اره در سرتاس��ر جهان معتبر و بیان‌گر‬ ‫احساس��ات و عواطف انس��ان و از ویژگی‌های ذاتی وی‬ ‫هس��تند‪ .‬وجود احساسات به انسان‌ها کمک می‌کند که با‬ ‫هم ارتباط بر قرار کنند‪ .‬احساسات بیان‌گر وضعیت روانی‬ ‫افراد بوده و برای رفتار مناس��ب در شرایط مختلف بسیار‬ ‫مهم هستند‪ .‬آیا این تکنوژی‌ها به ما این امکان را خواهد‬ ‫داد که احساس��ات را همان‌گونه که هستند‪ ،‬واقعی و غیر‬ ‫ماش��ینی بیان کنیم؟ امروز به مدد تکنولوژی بسیاری از‬ ‫مس��ایل به راحتی خوردن یک‌لیوان آب حل می‌شود‪ ،‬اما‬ ‫چرا استرس‌ها‪ ،‬عصبانیت‌ها و تنش‌زایی در جوامع بیش‌تر‬ ‫ش��ده اس��ت؟ چرا افراد تنهاتر‪ ،‬بی‌پناه‌تر و بی‌هم‌راه‌تر از‬ ‫قبل شده‌اند؟ به کمک شبکه‌ی اجتماعی فیس‌بوک شما‬ ‫دیگر تولد افراد بس��یار زیادی‬ ‫را فرام��وش نخواهید کرد…‬ ‫با چند خ��ط س��اده می‌توانید‬ ‫تمام احساس��ات خود را برای‬ ‫او بروز دهی��د ولی چرا گاهی‬ ‫نوش��تن را از صب��ح به ش��ب‬ ‫موکول می‌کنید و حتا احساس‬ ‫می‌کنی��د که این چند خط هم‬ ‫بار س��نگینی ب��ر روی دوش‬ ‫شماس��ت ک��ه باید برداش��ته‬ ‫شود؟‬ ‫این گونه تحوالت‪ ،‬همواره در‬ ‫راس��تای انتقال به‌ت��ر مفاهیم‬ ‫و اندیش��ه‌ها و احساس��ات‬ ‫بوده‌اند یا تنها برای آس��ایش‬ ‫بش��ر ص��ورت پذیرفته‌ان��د نه‬ ‫آرامشش؟ به طور مثال‪ ،‬انسان‬ ‫امروزی چه با قلم مو و رنگ و‬ ‫بوم نقاشی بکشد و چه با بهره‬ ‫جس��تن از ابزار امروزی با کد‬ ‫و رم��ز‪ ،‬آن را ایجاد کند‪ ،‬هدف اصلی او انتقال احس��اس‬ ‫و اندیش��ه اس��ت‪ ،‬نه چیز دیگر‪ .‬آیا تکنولوژی پیش‌رفته‬ ‫امروزی در خدمت هنرمند هس��ت تا او بتواند با اس��تفاده‬ ‫از آن‪ ،‬اندیش��ه و احساسات خاص خود را به به‌ترین وجه‬ ‫ممک��ن با دیگران در میان گ��ذارد و یا این ابزار کار او را‬ ‫هم به صورت ماشینی درمی‌آورد و ابزار سنتی و ضربه‌های‬ ‫قل��م مو به روی بوم این که با دس��ت هنرمند و گوش��ت و‬ ‫استخوانش بوده است احساس��ات را عریان‌تر و واقعی‌تر به‬ ‫نمایش می‌گذارد؟ و آیا ممکن اس��ت اندیشه نهفته در یک‬ ‫اثر خلق ش��ده توسط ابزار س��نتی‪ ،‬همان اندیشه نهفته در‬ ‫اثری باش��د که با بهره‌گی��ری از تکنولوژی پیش‌رفته‪ ،‬پدید‬ ‫آمده باشد؟ آیا تکنولوژی واقعن به انسان کمک می‌کند که‬ ‫احساساتش را به طور واقعی نمایش بدهد یا ابزاری است که‬ ‫انسان را هم به سمت ابزاری شدن پیش می‌برد؟‬ ‫‪41‬‬

‫فرهنگ‬

‫نگاهی به آثار عکاس ژاپنی‪ ،‬هیساجی هارا‬

‫غبار زمان در عکس‌های هارا‬ ‫علی فرح بخش‬ ‫«هیس��اجی هارا»‪ ،‬عکاس نوظهور ژاپنی‪ ،‬برای ما ایرانی‬ ‫ها آن چنان ش��ناخته شده نیس��ت‪ .‬وقتی برای اولین بار‬ ‫عکس های او را دیدم و کمی در مورد کارهایش خواندم‪،‬‬ ‫ب��ه یاد این جمله از «داالی��ی الما» افتادم که گفت‪« :‬به‬ ‫استقبال تغییرات برو‪ ،‬ولی ارزش هایت را از دست نده‪».‬‬ ‫عک��س های هارا ک��ه در چند نمای��ش گاه در ژاپن برپا‬ ‫شد‪ ،‬نام او را به عنوان یک عکاس حرفه ای سر زبان ها‬ ‫انداخت‪ .‬هارا‪ ،‬متولد ‪ 1964‬در توکیوی ژاپن است‪ .‬وی در‬ ‫سال ‪ 1986‬از دانش گاه هنر «موساشینو» فارغ‌التحصیل‬ ‫شد‪ .‬در ‪ 1993‬به ایاالت متحده مهاجرت کرد و به فعالیت‬ ‫های هنری در زمینه ی عکاسی و تصویربرداری پرداخت‪.‬‬ ‫او با پرونده ی کاری درخش��انی‪ ،‬در ‪ 2001‬به وطن خود‬ ‫بازگشت و به عنوان عکاس مستقل‪ ،‬به فعالیت پرداخت‪.‬‬ ‫وی س��ه نمایش گاه عکس (انفرادی) در سال های اخیر‬ ‫در توکیو برگزار کرده است‪:‬‬ ‫‪TOTEM POLE PHOTO GA L 2009۹‬‬ ‫‪LERY in Tokyo‬‬ ‫‪GALLERY BAUHAUS in Tokyo 2010‬‬ ‫‪MEM GALLERY in Tokyo 2011‬‬ ‫ه��م چنین در دو نمایش گاه گروهی در توکیو و اوس��اکا‬ ‫(اوزاکا) نیز حضور داشته است‪:‬‬ ‫‪OTO GALLERY in Osaka 2010‬‬ ‫‪GALLERY BAUHAUS in 2010-2011‬‬ ‫‪Tokyo‬‬ ‫وی در س��ال ‪ 2010‬جایزه ی نخس��ت فستیوال عکس‬ ‫«یوکوهاما» را به خود اختصاص داد‪.‬‬ ‫بعضی از آثار هارا‪ ،‬چندی پیش در گالری عکس گروهی‬ ‫در «‪ »Grand Palais‬پاریس به نمایش درآمد‪.‬‬ ‫ه��ارا‪ ،‬بیش‌تر مجموعه عکس ه��ای خود در نمایش گاه‬ ‫های اخیرش را بر اس��اس ایده هایی از نقاش صاحب نام‬ ‫معاصر «بالتوس» تهیه کرد‪ .‬وی با الگویی از نقاشی های‬ ‫ای��ن هنرمند‪ ،‬با مدل های ژاپن��ی و در فضایی مه گرفته‬ ‫و تک رنگ‪ ،‬به باز آفرینی تابلوهای این نقاش برجس��ته‬ ‫در قالب عکس پرداخت‪ .‬هرچند که ژس��ت در عکس ها‬ ‫بسیار با نقاش��ی های بالتوس هم خوانی دارد‪ ،‬اما فضا و‬ ‫چیدمان های زمینه‪ ،‬متمایز اس��ت‪ .‬برداش��ت مخاطب از‬ ‫عکس های هارا‪ ،‬شاید با نگاه مخاطب های نقاشی های‬ ‫اروتیک بالتوس‪ ،‬متفاوت و از منظرهای مختلف باشد‪ ،‬اما‬ ‫در هر حال این هنرمند ژاپنی‪ ،‬با شکستن مرزها و نگاهی‬ ‫نو‪ ،‬باعث زایش عکس هایی شد که بیننده را به ذات هنر‬ ‫نزدیک تر می کند‪.‬‬ ‫مصاحبه ی مجله ی کوئه (‪ )Ko-e‬با هیساجی هارا‬ ‫میراث «شو‪-‬وا»* (‪ )Showa‬در ژاپن‪ ،‬قدمتی طوالنی‬ ‫دارد و در عکس‌هایی که شما گرفته اید نیز به چشم می‬ ‫‪42‬‬

‫خورد‪ .‬چه چیزی توجه شما را به شو‪-‬وا جلب کرد؟‬ ‫ساختمانی که در عکس به چشم می‌خورد یک درمان گاه‬ ‫خصوصی در دوره ی تای شو (‪ )Taisho‬بین سال‌های‬ ‫‪ 1912-1926‬بوده که تا ش��و‪-‬وای چهلم مربوط به سال‬ ‫‪ 1960‬نیز استفاده می‌شده است‪ .‬اکتشاف این ساختمان‪،‬‬ ‫عامل اصلی برای من بود تا از این داستان سر در بیاورم‪.‬‬ ‫اگر این مجموعه‪ ،‬باعث زنده ش��دن قضیه شو‪-‬وا بشود‪،‬‬ ‫به این نتیجه می‌رسم که این قضیه تا حد زیادی بستگی‬ ‫به خود س��اختمان داشته اس��ت‪ .‬با وجود این که در شو‪-‬‬ ‫وای س��ی‌و‌نهم به دنیا آمده‌ام‪ ،‬فکر می‌کنم که این مدت‬ ‫تجارب زیادی به من آموخته اس��ت‪ .‬ارزش‌های ش��و‪-‬وا‬ ‫تاثیری روی ش��کل گیری ش��خصیت من نداشته است‪.‬‬ ‫ب��ا این حال‪ ،‬برای هنرمندی مثل م��ن که افکارش را از‬ ‫طریق عکس بیان می‌کند‪ ،‬شو‪-‬وا بیان‌گر قرن بیستم به‬ ‫ش��کل واقعی آن اس��ت‪ .‬عکس‌هایی که در قرن نوزدهم‬ ‫گرفته شده‪ ،‬شیوه ی زندگی در آن زمان را نشان می‌دهد‬ ‫و هم چنین گذرگاهی برای رفتن به ‪ 100‬سال بعد است‪.‬‬ ‫و این صد س��ال نیز به طور کامل بر شو‪-‬وا منطبق بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬اکنون با زندگی کردن در قرن بیست و‪-‬یکم‪ ،‬من‬ ‫در حال جس��ت وجو پیرامون معانی بیان ش��ده از طریق‬ ‫عکس‌ها هس��تم و تا آن‌جایی که نیاز باش��د با یک نگاه‬ ‫منتقدانه‪ ،‬می توانم به قرن بیستم نیز باز گردم‪.‬‬ ‫عکس‌های ش��ما معصومیت و ش��هوت گرایی را به طرز‬ ‫خوبی متعادل نگه داش��ته اند‪ .‬ممکن اس��ت در این باره‬ ‫توضیح دهید؟‬ ‫آیا در حقیقت این اصلی برای هم سان بودن معصومیت و‬ ‫شهوت گرایی نیست؟ من شک دارم که خواندن تناقض‬ ‫های بین این دو عام��ل در این مجموعه‪ ،‬از طریق بیان‬ ‫عکس‌ها در قرن بیستم نشات گرفته باشد‪ .‬در نقاشی‌های‬ ‫اصل��ی بالتوس (‪ )Balthus‬که من ب��ه عنوان موضوع‬ ‫اصلی خودم برگزیده ام‪ ،‬آثاری از دس��ت های یک دختر‬ ‫جوان و چیزهای دیگر مش��اهده می ش��ود‪ .‬این می‌تواند‬ ‫هم نشان دهنده ی ش��هوت گرایی باشد و هم زمان نیز‬ ‫حس��ی از آرامش را در مورد آن به انس��ان ببخشد‪ ،‬مانند‬ ‫نقاشی‌های مذهبی زمان رنس��انس در ایتالیا‪ .‬شاید دلیل‬ ‫این که بالتوس جرات کشیدن بدن یک دختر جوان را پیدا‬ ‫کرده‪ ،‬به این خاطر بوده که وی می خواس��ته ذهن های‬ ‫کوته بین قرن بیس��تم را با نمادهایی از ش��هوت‪-‬گرایی‬ ‫تحری��ک کند‪ .‬به همین خاطر در این س��ری تصویر ها‪،‬‬ ‫وجود دو گانه ی معصومیت و ش��هوت گرایی به صورت‬ ‫یک تجسم گرایی از ارزش‌های قرن بیستم کشیده شده‬ ‫است که قسمت مهمی از این کار به شمار می رود‪.‬‬ ‫آیا می‌توانید کمی هم در مورد روند کاری خود (ساخت و‬ ‫به تصویر درآوردن یک اثر هنری) توضیح دهید؟‬ ‫در براب��ر هزاران و ش��اید ده‌ها هزار س��ال از عمر تاریخ‬

‫نقاش��ی‪ ،‬تاریخ عکاسی تنها دویست س��ال عمر دارد‪ .‬تا‬ ‫کنون ش��ما می توانس��تید این تصور را داش��ته باشید که‬ ‫این قدمت‪ ،‬با تاریخ ساخت وسایل حساس به نور برابری‬ ‫می‌کن��د‪ .‬با این فرض می‌توانیم بگوییم عکاس��ی‪ ،‬تجلی‬ ‫ن��گاه ما به جهان اس��ت و من اعتقاد دارم که عکاس��ی‬ ‫می تواند در تاریخ بلند نقاش��ی نیز جایی داشته باشد‪ .‬در‬ ‫این مجموعه عکس ها‪ ،‬چیزهایی از نو خلق ش��ده است‬ ‫و حس��ی همانند نقاشی را القا می‌کند‪ .‬من از ماشین دود‬ ‫زا اس��تفاده کردم تا به طور مصنوع��ی‪ ،‬حالت مه و غبار‬ ‫را ب��ه وجود بیاورم‪ .‬در حالی که ات��اق های نمایش داده‬ ‫شده در نقاش��ی‌های بالتوس‪ ،‬نوعی نور پردازی صاف را‬ ‫در خود دارند‪ .‬او در نقاش��ی‌هایش هم چنان سعی بر این‬ ‫داشته تا زمینه‌ای مناسب برای شخصیت‌ها و پشت پرده‬ ‫نقاشی‌های خود داشته باشد‪ .‬من این نکته را درک کردم‬ ‫ک��ه وجود غبار در پس زمینه‪-‬ی عکس‌ها الزم اس��ت و‬ ‫با رساندن مقدار مناس��ب این غبار‪ ،‬می توان حس عمق‬ ‫عکس را کنترل کرد‪.‬‬ ‫هم چنین در آن نقاش��ی‌ها‪ ،‬دور نماها با دورنمای گرفته‬ ‫شده از لنز دوربین‌های عکاسی متفاوت است‪ .‬زمان شروع‬ ‫ای��ن مجموعه عکس‪ ،‬من به‪-‬ط��ور عمد‪ ،‬دقت دورنمای‬ ‫دوربین را کاهش دادم و به آن‌چه که در مورد عکس‌های‬ ‫گوناگون ام می‌خواس��تم برسم‪ ،‬رسیدم‪ .‬من یک جعبه ی‬ ‫پوششی درست کردم تا به وسیله ی آن‪ ،‬دوربین و لنز را‬ ‫احاطه کند‪ .‬سپس یک پوشانه را به آن ضمیمه کردم که‬ ‫می‌توانست بخشی از عکس را پوشش دهد و دورنماهای‬ ‫مختلف��ی را برای عکس به وج��ود آورد‪ .‬به این خاطر که‬ ‫من پ��س از گرفتن عکس در دورنماهای مختلف‪ ،‬میزان‬ ‫تمرکز دوربین را ع��وض می‌کردم‪ ،‬دورنمای ظاهری آن‬ ‫کاه��ش می یافت و من می‌توانس��تم ح��س واقعی را از‬ ‫محل به بیننده القا کنم‪.‬‬ ‫اس��تفاده از دورنماهای مختلف‪ ،‬نکته ی مفید دیگری نیز‬ ‫دارد‪ .‬وقتی که ش��ما قالب های مختلفی را که گرفته اید‬ ‫ب��ا هم یکی می‌کنید‪ ،‬می‌توانید مدلی تایید ش��ده را برای‬ ‫خ��ود باز تولی��د کنید و آن را در هرجای��ی از تصویر قرار‬ ‫دهید‪ .‬بیش‌تر اوقات‪ ،‬هنرمندان از مدلی که دوست دارند‬ ‫اس��تفاده می‌کنند و آن‌را برای چندین بار در عکس های‬ ‫خود رنگ می‌کنند‪.‬‬ ‫شما برخی اوقات در عکس‌های خود نیز ظاهر می‌شوید‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫من در این مجموعه فقط یک بار ظاهر ش��دم‪ .‬این قطعه‬ ‫بر اس��اس «خود تصویری» بالتوس بوده است‪ .‬بر اساس‬ ‫تعاریف قرن بیس��تم‪ ،‬یک «خود تصویری» در عکاسی‪،‬‬ ‫با کش��یدن تصویر در یک نقاش��ی‪ ،‬خیل��ی فرق می‌کند‪.‬‬ ‫در دوره ای که تش��خیص عکس‌ها ب��ه خاطر فن آوری‬ ‫دیجیتال��ی می‪-‬تواند جعلی باش��د‪ ،‬آیا معان��ی یی که بر‬

‫اس��اس تعاریف قرن بیس��تم ش��کل گرفته اند می‌توانند‬ ‫واقعی باش��ند؟ من فکر می‌کنم که هنوز شانس��ی وجود‬ ‫دارد که در مورد این حرف و کمی تحقیق کرد‪ .‬درس��ت‬ ‫اس��ت که این حرف تنها برای «خ��ود تصویری» به کار‬ ‫نم��ی‌رود‪ ،‬اما می‌توان آن را برای تمامی انواع عکاس��ی‬ ‫نیز به کار برد‪.‬‬ ‫شما کار کدام یک از عکاس ها را می‌پسندید و چرا؟‬ ‫ای��ن تنها در مورد عکاس هایی نیس��ت که من بخواهم‬ ‫بپس��ندم اما کارهای ب��اور نکردنی تصویر پ��رداز روس‬ ‫«آن��دره تارکوفس��کی» (‪ )Andrei Tarkovsky‬را‬ ‫مورد تایید قرار می‌دهم‪ .‬به نظرم وی تصویر پردازی بوده‬ ‫که به جای این‌که بخواهد از وس��ایل تصویر‌برداری اکثر‬ ‫افرادی که در قرن بیستم از آن‌ها استفاده می کردند سود‬ ‫ببرد‪ ،‬وسایل عکاس��ی و فیلم برداری مخصوص به خود‬ ‫را س��اخته است‪ .‬به همین خاطر است که کارهای او هیچ‬ ‫وقت کهنه نمی‌شوند‪.‬‬ ‫—————————————‪-‬‬ ‫مختصری پیرامون بالتوس (برگرفته از سایت بی بی سی)‬ ‫«بالتوس» با نام اصلی «بالتازار کلوسوفسکی» (‪– ۱۹۰۸‬‬ ‫‪ )۲۰۰۱‬یکی از برجسته ترین هنرمندان قرن بیستم است‬ ‫که آثارش کم‌تر به نمایش گذاشته شده و یکی از دالیل‬ ‫آن این اس��ت که آثار این هنرمند را به سختی می توان‬ ‫در رده بندی های سبکی و دوره ای جای داد و بنابر این‬ ‫در نمایش گاه های گروهی جایی پیدا نمی کند‪ .‬بالتوس‬ ‫عمومن به عنوان نقاش��ی «رئالیست» شناخته می شود‪،‬‬ ‫اما شگفت انگیز است که آثار نه چندان پرشمار او‪ ،‬از چند‬ ‫نظر در برابر زمان��ه ی تاریخی و جریان های هنری هم‬ ‫زمان با او قرار می گیرند‪.‬‬ ‫معروفی��ت بالت��وس‪ ،‬بیش از هر چیز ب��ه خاطر تابلوهای‬ ‫«اروتی��ک» اوس��ت‪ .‬این کاره��ا از ح��س عاطفی قوی‬ ‫برخوردارن��د و در مرز عرف و اخالق مس��لط حرکت می‬ ‫کنند‪ .‬مشهورترین این کارها که به سال های دهه ‪۱۹۳۰‬‬ ‫ب��ر می گردند‪ ،‬همان زمان با اعتراض مراجع ش��ریعت و‬ ‫حافظان «ناموس» عمومی جامعه روبه‌رو شد‪.‬‬ ‫اما هنر بالت��وس با پورنوگرافی یا «ه��رزه نگاری» هیچ‬ ‫پیوندی ندارد‪ .‬در کارهای او پیکر فریبنده یا «هوس‌انگیز»‬ ‫زنان در آستانه بلوغ‪ ،‬بیش از آن که «شهوت آمیز» باشد‪،‬‬ ‫پریش��ان کننده اس��ت و معمولن کش��ش غری��زی را با‬ ‫بازیگوشی معصومانه هم‌راه می کند‪.‬‬ ‫بالتوس در پرداخت و آرایش تابلوهای خود دقیق و سخت‬ ‫گیر است‪ .‬هر تابلو ده ها طرح و سیاه قلم را پشتوانه دارد‪.‬‬ ‫دغدغه دستیابی به کمال کالسیسیسم‪ ،‬بی تردید همواره‬ ‫با بالتوس هم‌راه بوده است‪ .‬کمپوزیسیون سنجیده و نظم‬ ‫هندس��ی دقیق‪ ،‬از ویژگی بیش‌تر آثار اوست که استادان‬ ‫رنس��انس ایتالیا و رئالیس��ت های فرانسوی را به یاد می‬ ‫آورد‪.‬‬ ‫* ش��و‪-‬وا (‪ :)showa‬دوره ی ش��و‪-‬وا (ب��ه ژاپن��ی‪:‬‬ ‫‪ )Shōwa jidai‬ب��ه دوره ای در تاری��خ ژاپ��ن گفت��ه‬ ‫می ش��ود که از بیس��ت و پنجم دس��امبر ‪ ۱۹۲۶‬تا هفتم‬ ‫ژانویه ‪( ۱۹۸۹‬دوران پادشاهی امپراتور هیروهیتو) به درازا‬ ‫انجامید‪.‬‬ ‫‪43‬‬

‫پاپاراتزی‬

‫لخت شدن ماجده دلیلی بر لخت شدن تو نیست‬ ‫بهنام‬

‫ازدواج جنگی ایرانی – کانادایی‬ ‫«نازنین افش��ین‌جم»‪ ،‬دختر شایسته کانادا در‬ ‫سال ‪ ،2003‬با وزیر دفاع کانادا ازدواج کرده‬ ‫است‪ .‬ازدواج آقای «پیتر مک‌کی» و خانم‬ ‫افش��ین‌جم روز چهارشنبه گذشته در یک‬ ‫مراسم خصوصی در کشور مکزیک انجام‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫نازنین افش��ین‌جم‪ ،‬ک��ه در ای��ران به دنیا‬ ‫آم��ده و با خان��واده خود به کان��ادا مهاجرت‬ ‫ک��رد‪ ،‬پ��س از انتخاب ش��دن به عن��وان دختر‬ ‫شایس��ته کانادا به فعالیت‌های حقوق بش��ری روی‬ ‫آورد و س��ازمانی ب��رای مقابله با اعدام ک��ودکان در ایران‬ ‫تاس��یس کرد‪ .‬وی ک��ه در دانش‌گاه «بریتی��ش کلمبیا» در کانادا در رش��ته‌های روابط‬ ‫بین‌الملل و علوم سیاسی تحصیل کرده است‪ ،‬عضو هیت مدیره بنیاد روابط نژادی کانادا‬ ‫نیز هس��ت‪ .‬پیش‌تر نیز ازدواج «یوشکا فیش��ر»‪ ،‬وزیر امور خارجه سابق آلمان‪ ،‬با «مینو‬ ‫براتی» خبرساز شده بود‪« .‬مهران براتی»‪ ،‬پدر مینو براتی‪ ،‬از فعاالن جمهوری‌خواه ایرانی‬ ‫در آلمان است‪.‬‬

‫لخت ش�دن ماج�ده دلیلی بر‬ ‫لخت شدن تو نیست‬ ‫تع��دادی از تنیس‌بازان زن در روس��یه با‬ ‫انتش��ار بیانیه‌ای از اقدام به گفته آن‌ها‬ ‫«غیراخالقی و غیر ورزش��ی» هم‌وطن‬ ‫خود «آنا کورنیکوا» تنیسور مشهور که‬ ‫در یک فیلم جنس��ی بازی کرده بود به‬ ‫شدت اعالم نارضایتی کردند‪.‬‬ ‫کورنیک��وا اخیرن عالوه ب��ر بازی در یک‬ ‫فیلم جنسی عکس‌های برهنه خود را بر روی‬ ‫شبکه اینترنت منتشر کرده است‪« .‬دینارا سافینا»‬ ‫تنیس‌باز بازنشس��ته روس در این باره گفته اس��ت اقدام‬ ‫کورکینوا به ویژه برای ورزش تنیس روسیه «ننگ‌آور» است‪.‬‬ ‫ای��ن تنیس باز س��ابق افزود‪« :‬به نظ��ر من مال‌اندوزی از این طری��ق به هیچ‌وجه جایز‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫پیش‌ت��ر در گزارش‌ه��ا آمده بود که آن��ا کورنیوا به دلیل انتش��ار عکس‌های برهنه‌اش‌‪،‬‬ ‫دوست پسر اسپانیایی خود «انریکه ایگه‌سیاس» را از دست داد‪.‬‬ ‫بر اساس این گزارش آنا پس از ترک دوست پسرش منزوی شده و به مشروبات الکلی‬ ‫روی آورده است‪.‬‬ ‫وی پس از آن با انتش��ار نوش��ته‌ای کوتاه بر روی صفحه فیس بوک‌‪ ،‬خبر جدایی خود از‬ ‫دوست پسرش را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫گفتنی است «ماریا شاراپووا» تنیس‌باز روس که در آمریکا اقامت دارد حاضر به امضای‬ ‫بیانیه علیه آنا نشده است و رابطه صمیمانه آن‌ها دلیل این اقدام اعالم شده است‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫«امبر رز کارداشیان را بخشید‪ ،‬کیم تهدید کرد»‬ ‫«امبر رز» از شکایت علیه «کیم کارداشیان» صرف‌نظر کرد‪.‬‬ ‫امبر روز که کیم را به اتهام گول زدن دوست‌پس��رش «کنی وس��ت» تهدید به‬ ‫شکایت کرده بود روز گذشته اعالم کرد که وی از این شکایت صرف‌نظر کرده‬ ‫و دیگر بابت حتا مهمانی رفتن پنهانی این دو با هم االن ناراحت نیست‪.‬‬ ‫او با صراحت گفت‪« :‬من کیم را بخش��یدم‪ ،‬کنی را هم همین‌طور‪ ،‬دیگر این‬ ‫قضیه برای من مهم نیست‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد که این ش��کایت بر اس��اس احساس��ات بوده و جنبه منطقی‬ ‫نداش��ته اس��ت‪ .‬از س��ویی دیگ��ر کیم ب��ا یک مس��ئله بزرگ مواجه اس��ت‪.‬‬ ‫کمپینی ش��امل پانصدهزار ع��وض که به نام‬ ‫ضدکارداش��یان راه‌اندازی ش��ده در صدد‬ ‫هستند که ش��رکت‌ها را ترغیب کنند از‬ ‫کیم به هیچ‌ عنوان هیچ‌گونه اس��تفاده‬ ‫تبلیغاتی نشود‪ .‬وکیل کیم هم تهدید‬ ‫کرده است در صورت ادامه فعالیت‬ ‫ای��ن کمپی��ن از آن‌ها ب��ه دادگاه‬ ‫شکایت خواهد کرد‪.‬‬ ‫کیم که پس از طالق جنجالی‌اش‬ ‫مورد تنفر برخی از عالقه‌مندان خود‬ ‫ق��رار گرفته پ��س از متهم ش��دن به‬ ‫برده‌داری در کارخانه‌اش این وضعیت‬ ‫بحرانی‌تر هم شده است‪.‬‬

‫رضا رشیدپور آزاد شد‬ ‫روز سه‌شنبه‪ ،‬خبری مبنی بر این‌که یکی از مجریان شبکه‌های ماهواره‌ای‬ ‫دس��تگیر شده اس��ت در خبرگزاری‌های ایران منتشر شد‪ .‬در همین راستا‬ ‫پی‌گیری خبرنگار ما درباره وضعیت و علت دس��تگیری این مجری به یکی‬ ‫از عوامل شبکه ایرانیان ختم شد که او درباره جزییات این اتفاق گفت‪« :‬ماجرا‬ ‫به فراخوانی برمی‌گردد که رضا رشیدپور در برنامه‌اش داده و قراربوده در حراجی‬ ‫خیابانی‪ ،‬نقاش��ی‌های «ننه صنوبر» (از نقاش��ان دوره‌گرد که پس از حضور در برنامه‬ ‫رشیدپور در شبکه ایرانیان به شدت آثارش مورد توجه قرار گرفته)‪ ،‬به فروش برسد‪».‬‬ ‫این فراخوان با اس��تقبال شدید مردم رو‌به‌رو می‌شود تا حدی که ترافیک شدیدی برای‬ ‫خری��د آثار نن��ه صنوبر به‌وجود می‌آید و ازدحام جمعیت باعث می‌ش��ود نیروی انتظامی‬ ‫برای پراکنده کندن مردم‪ ،‬رضا‌رش��یدپور و ننه صنوبر را‬ ‫از آن منطق��ه دور و به یک مرکز انتظامی در حوالی‬ ‫همان محل منتقل کنند‪.‬‬ ‫رش��یدپور هم در توضیح این فراخوان با ارایه‬ ‫مجوز رس��می برنام��ه از اماکن‪ ،‬پس از یک‬ ‫ساعت و نیم آزاد شد و دقایقی پس از آزادی‬ ‫در گفت‌وگویی کوتاه ب��ا خبرنگار پاپاراتزی‬ ‫گفت‪« :‬مش��کلی نبود‪ .‬با هم‌کاری دوس��تان‬ ‫س��و‌تفاهم‌ها رفع ش��د‪ .‬ولی واقعن انتظار این‬ ‫استقبال عظیم را از این فراخوان نداشتیم‪».‬‬

‫جامعه‬

‫سنت‬

‫اژدهایچینیرسید‬ ‫سحر بیاتی‬ ‫هنوز کوفتگی‌های بدن‌مان از ش��ادمانی جشن سال نوی‬ ‫میالدی که هیچ ربطی هم به ما نداشت اما طبق معمول‬ ‫جوگیر ش��ده بسیار گرم‌تر از خود مس��یحیان عزیز آن را‬ ‫پاس‌ داش��تیم‪ ،‬خوب نشده که س��ال نوی چینی کم کم‬ ‫از راه می‌رسد‪.‬‬ ‫یک شش��م کره زمین‪ ،‬س��ال نو چین��ی را در ماه بهمن‬ ‫جشن می‌گیرند‪ .‬سال ‪ 2012‬س��ال «اژدها»ست و اژدها‬ ‫در فرهنگ چینی نماد قدرت اس��ت که باعث دوری بدی‬ ‫و شر از انس��ان‌ها می‌شود‪ .‬البته درست نمی‌دانم کیفیت‬ ‫اژدهای چینی هم مثل سایر اجناس «میدین چایناست»‬ ‫(‪ )made in china‬ی��ا نه‪ .‬اما هر چه هس��ت مبارک‬ ‫خود‌ش��ان باشد و ما که کلن از بی جش��نی در دیار خود‬ ‫غم‌ب��اد گرفته و چنی��ن فرصت‌هایی را همیش��ه غنیمت‬ ‫می‌شماریم‪.‬‬ ‫چینی‌ه��ا تقویم خ��اص خود‬ ‫را دارند و نظام تقس��یم‌بندی‬ ‫س��ال ب��ا آن‌چ��ه در بی��ن‬ ‫مس��لما‌ن‌ها مس��یحی رای��ج‬ ‫اس��ت‪ ،‬متفاوت است‪ .‬سال نو‬ ‫چینی در نخستین روز از سال‬ ‫قمری چینی‌ها آغاز می‌شود‪.‬‬ ‫علتی که به آن س��ال قمری‬ ‫گفته می‌ش��ود این اس��ت که‬ ‫این س��ال با ظاهر شدن ماه‬ ‫در نخس��تین روز س��ال‪ ،‬آغاز‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬در کش��ور مالزی‪،‬‬ ‫روز ‪ 23‬ژانویه روز اول س��ال‬ ‫نو چینی اس��ت‪ .‬معمولن این‬ ‫جشن‌ها پانزده روز ادامه دارد‬ ‫و با یک جش��ن فانوس پایان‬ ‫می‌پذیرد‪ .‬روزهای ‪ 23‬و ‪ 24‬ژانویه‪ ،‬به مناس��بت سال نو‬ ‫چینی‪ ،‬روزهای تعطیل عمومی در مالزی اس��ت‪ .‬این هم‬ ‫از مزایای��ی زندگ��ی در مالزی که چپ و راس��ت و به هر‬ ‫بهانه‌ای یک تعطیلی رسمی پیش روی شماست و از این‬ ‫نظر دس��ت ما ایرانی‌ها را از پشت بسته‌اند هر چند عموم‬ ‫تعطیالت مالزی جشن است و تعطیالت ما سوگ‌واری‪.‬‬ ‫س��ال ‪ 2012‬برای چینی‌ها س��ال ‪ 4709‬و البته در برخی‬ ‫از وب‌سایت‌ها س��ال ‪ 4710‬است و سال «اژدهای آبی»‬ ‫نام گرفته است‪.‬‬ ‫در تمام سال چینی‪ ،‬جش��نی مهم‌تر از این جشن نیست‪.‬‬ ‫برای همین آداب و رس��وم مفصلی برای ورود به سال نو‬ ‫دارند‪ .‬خانه‌ها باید مرتب شود و مهم‌تر از آن مزین کردن‬ ‫خان��ه با فرش‌ه��ای قرمز و درختان تزیین ش��ده نارنگی‬ ‫اس��ت‪ .‬از جمله تزیین‌های دیگر‪ ،‬می‌ت��وان به کاغذهای‬ ‫قرمزی اشاره کرد که در جلو خانه‌ها یا داخل آن‌ها نصب‬

‫می‌شود که نشانه سعادت چینی‌هاست‪ .‬آنان پیش از سال‬ ‫نو‪ ،‬بدهی‌ها را تسویه می‌کنند‪ ،‬لباس‌های جدید خریداری‬ ‫می‌کنن��د و به دید و بازدید می‌رون��د‪ .‬کارت‌های تبریک‬ ‫سال نو تقدیم و شام مخصوصی برای تازه شدن دیدارها‬ ‫در جمع خانواده تهیه می‌ش��ود‪ .‬س��ال نو هم‌چنین زمانی‬ ‫برای دعا و نیایش اس��ت‪ .‬مردم چینی معمولن لباس‌های‬ ‫قرمز می‌پوش��ند با این اعتقاد ک��ه این رنگ باعث ترس‬ ‫ش��یطان و ارواح خبیث می‌ش��ود و بدبختی را از انس��ان‬ ‫دور می‌کند‪.‬‬ ‫پیش از شروع س��ال‪ ،‬در شب سال نو‪ ،‬دوستان و خانواده‬ ‫ب��رای یک ش��ام بزرگ کن��ار هم جمع می‌ش��وند که به‬ ‫زب��ان ماالیی ب��ه آن «ماکان بس��ار»( (‪Makan b e‬‬ ‫‪ )sar‬می‌گویند‪ .‬در این روز یک غذای مش��هور به «ایی‬ ‫س��انگ» (‪ )Yee Sang‬به هم‌راه س��ایر غذاهای چینی‬

‫سرو می‌شود‪ .‬ایی سانگ از ماهی خام و سبزی‌جات تهیه‬ ‫می‌ش��ود و نمادی از خوش‌بخت��ی‪ ،‬هماهنگی و باروری‬ ‫است‪.‬‬ ‫پاکت س��رخ (‪ )Ang Pau‬یکی دیگر از آداب و رسومی‬ ‫اس��ت که در جریان جش��ن‌های س��ال نو بزرگ‌ترها به‬ ‫کوچک‌ترها هدیه می‌دهن��د‪ .‬هدیه این پاکت‌ها می‌تواند‬ ‫پول یا شکالت باشد‪ .‬معمولن این پاکت را افراد متاهل به‬ ‫بچه‌ه��ا یا مجردها هدیه می‌دهند‪ .‬در این‌جا باز هم رنگ‬ ‫قرمز نشانه خوش‌شانسی است‪.‬‬ ‫هر یک از پانزده روز ب��ه وظایف خاصی اختصاص دارد‪.‬‬ ‫روز اول‪ ،‬روز خوش‌آمدگویی به الهه‌های بهش��ت و زمین‬ ‫اس��ت‪ .‬بس��یاری از چینی‌ها در این روز از خوردن گوشت‬ ‫پرهیز می‌کنند‪ .‬در روز دوم‪ ،‬به معابد خود می‌روند و برای‬ ‫اجداد درگذشته خود طلب آمرزش و برای سعادت بیش‌تر‬ ‫خود دعا می‌کنند‪ .‬روزهای س��وم و چهارم روزهای بازدید‬

‫از خانواده همس��ر اس��ت‪ .‬روز پنج��م (‪ )Po Woo‬روز‬ ‫ثروت اس��ت‪ ،‬در این روز دی��د و بازدید صورت نمی‌گیرد‪،‬‬ ‫عده‌ای در این روز پ��س از چهار روز تعطیلی کار خود را‬ ‫آغاز می‌کنند که البته هم‌راه با مراسم خاصی است‪.‬‬ ‫در این روز هم‌چنین رقص ش��یر در خیابان ها به صورت‬ ‫کارناوال انجام می‌ش��ود‪ .‬برخی از کسبه منتظر می‌مانند‬ ‫تا پس از رقص ش��یر مغازه‌ه��ای خود را باز کنند تا گروه‬ ‫رقصن��ده برای صاحبان کس��ب و کار آرزوی س��عادت و‬ ‫به‌روزی کنند‪.‬‬ ‫گفته می‌ش��ود که این روز‪ ،‬روز زباله هم هس��ت و تمام‬ ‫زباله‌هایی که برای تمیز کردن خانه برای س��ال نو‪ ،‬جمع‬ ‫شده بود‪ ،‬باید از خانه خارج شود‪.‬‬ ‫از روز شش��م تا دهم به دید و بازدید از اقوام و دوس��تان‬ ‫می‌پردازن��د‪ .‬در ای��ن میان‪ ،‬روز هفتم‪ ،‬روز انس��ان یا روز‬ ‫تولد انس��ان است‪ .‬گفته می‌شود برخی‬ ‫از چینی‌ه��ا در این روز هفت س��بزی‬ ‫می‌خورن��د‪ ،‬ت��ا ارواح ب��د و بیماری از‬ ‫آن‌ها دور شود‪ .‬روز یازدهم تا سیزدهم‪،‬‬ ‫روزه��ای پاک‌س��ازی معده ب��ه خاطر‬ ‫خ��وردن زیاد ای��ن چن��د روز می‌دانند‬ ‫و فق��ط از غذاه��ای گیاهی اس��تفاده‬ ‫می‌کنند‪ .‬روز چهاردهم روز آماده‌سازی‬ ‫برای جشن فانوس است‪ .‬روز پانزدهم‬ ‫که روز آخر جشن سال نو است‪ ،‬جشن‬ ‫فانوس‌ه��ا (‪)Chap Goh Mei‬‬ ‫برگزار می‌شود‪.‬‬ ‫جشن فانوس‪ ،‬جشن سنتی چین است‬ ‫ک��ه نمایان‌گر پایان س��ال نوی چینی‬ ‫است و آماده‌سازی برای آن از روز دهم‬ ‫سال نو آغاز می‌شود‪ .‬در این روز در بین‬ ‫چینی‌ها مرسوم است که ردیف‌هایی از‬ ‫ش��مع را در جلوی خانه‌های‌شان روشن می‌کنند و هنگام‬ ‫شب‪ ،‬فانوس در دست‪ ،‬مسیر می‌پیمایند‪.‬‬ ‫در گذش��ته‪ ،‬فانوس‌ها س��اده بودند و تنه��ا امپراتوران و‬ ‫اشراف‪ ،‬فانوس‌های آراسته و بزرگ داشتند؛ در سال‌های‬ ‫اخیر‪ ،‬فانوس‌ها با طرح‌های جدید و متنوع تزیین می‌شوند‪.‬‬ ‫مثلن فانوس‌هایی به ش��کل جانوران مرسوم است‪ .‬ریشه‬ ‫این جش��ن به امپراتوری «هان» و بیش از ‪ 2000‬س��ال‬ ‫پیش بازمی‌گردد‪.‬‬ ‫رقص اژدها‪ ،‬یکی از رقص‌هایی اس��ت که در طول سال نو‬ ‫چینی اجرا می‌ش��ود‪ .‬چینی‌ها معتقدند که اژدها نماد قدرت‬ ‫بوده و می‌تواند بدشانسی و ارواح خبیث را از آن‌ها دور کند‪.‬‬ ‫البته رقص‌های س��نتی دیگری هم در جریان روزهای سال‬ ‫نو اجرا می‌ش��ود‪ .‬از جمله آن‌ها می‌توان به رقص شیر اشاره‬ ‫کرد که ریش��ه در هند و چین دارد و به هم‌راه عروسک‌ها و‬ ‫آهنگ‌های ویژه‌ای انجام می‌شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬

‫سیاست‬

‫روزداوری‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫انگار قرار است تا تاریخ برای ما ایرانیان دوباره و چندباره‬ ‫تکرار شود‪ .‬توصیه‌های وطن‌پرستان نادیده گرفته شود و‬ ‫شرایط کشور به جایی برسد که به جز فروپاشی و ویرانی‬ ‫راه دیگری باقی نماند‪ .‬از همه غم‌انگیزتر آن‌ست که نگاه‬ ‫افکار عمومی و هم‌چنین فعاالن سیاسی به کسانی که در‬ ‫روزهای سخت که به طور معمول نشان از نزدیکی نظام‬ ‫ب��ه روزه��ای پایانی‌اش دارد س��عی در آرام کردن فضا و‬ ‫پیش‌گیری از ویرانی دارند‪ ،‬همیشه یک دید خائنانه بوده‬ ‫اس��ت و به همین رو قبول و انجام چنین وظیفه‌ای کاری‬ ‫است سخت شجاعانه که از عهده‌ی هر کسی بر نمی‌آید‪.‬‬ ‫این روزها نشانه‌های آشکاری از نزدیکی کشور به سمت‬ ‫فروپاش��ی دیده می‌ش��ود‪ .‬از چند پارگی‌های سیاسی در‬ ‫میان خ��ود وفاداران س��نتی نظام والی��ت فقیه‪ ،‬فضای‬ ‫امنیتی حاکم بر کش��ور و هم‌چنین ع��دم توانایی اداره‌ی‬

‫کش��ور از هر نظر گرفته تا ج��و منفی و انزوای جهانی بر‬ ‫علیه جمهوری اس�لامی در جهان‪ ،‬همه و همه نش��ان از‬ ‫ح��ال و روز بد نظام دارد‪ .‬در این ش��رایط به طور معمول‬ ‫اف��راد ترجیح می‌دهند تا هر چه بیش‌تر ژس��ت رادیکال‬ ‫ب��ه خود بگیرند و لحن انتقادات خ��ود به حکومت را روز‬ ‫به روز ش��دیدتر کنند‪ .‬از این روس��ت که سعی بر آرامش‬ ‫فضا‪ ،‬میان��ه‌روی و عقالنیت چنان تبعات منفی برای فرد‬ ‫خواهد داش��ت که هر کسی جرات گرفتن چنین مواضعی‬ ‫را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ن��ام خاندان «منتظری» در تاریخ سیاس��ی حداقل س��ی‬ ‫س��اله‌ی اخیر ایران در نزد دوس��ت و دش��من همواره با‬ ‫احترام هم‌راه بوده است‪ .‬هیچ کس نمی‌تواند تهمت‌های‬ ‫مش��ابهی هم‌چ��ون قدرت‌طلب��ی‪ ،‬زیاده‌خواه��ی و ی��ا‬ ‫ثروت‌ان��دوزی را به آن‌ها نس��بت ده��د‪ .‬این خوش‌نامی‬ ‫ج��ای‌گاه ویژه‌ای را به این خانواده بخش��یده اس��ت که‬ ‫سبب شده تا مواضع و نظریات آن‌ها درباره‌ی امور جاری‬ ‫مملکت در مرکز توجهات قرار داش��ته باشد‪ .‬از همه قابل‬ ‫س��تایش‌تر این‌که با وجود آن‌که خود «آیت‌اله منتظری»‬ ‫در زمان حیاتش و خانواده‌ی او پس از درگذش��ت وی به‬ ‫شدت از سوی حکومت مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند اما‬ ‫هیچ‌گاه دست از توصیه‌ها و سفارش‌های اخالقی‪ ،‬انسانی‬ ‫و ملی خود به حاکمان برنداشته‌اند‪.‬‬

‫جامعه‬

‫ایستادهدرانتهایخواستنونتوانستن‬ ‫مهشب تاجیک‬ ‫پرداختن به ش��هر و توجه کردن ب��ه فضاهای‏ آن‪ ،‬دارای‬ ‫مبان��ی و اص��ول و اهداف��ی اس��ت که هم��ه‏ تاریخی و‬ ‫فرهنگ��ی و اجتماعیند و برای تامین‏ نیازهای جس��مانی‬ ‫و روانی ش��هروندان به کار گرفته می‏ش��وند‪ .‬به عبارتی‪،‬‬ ‫بندبند رش��ته‏های‏ جوهری ش��هر‪ ،‬به تار و پود فرهنگ و‬ ‫تمدن و تاریخ پیوس��ته است و مقوله ذاتی شهر‪ ،‬برخاسته‬ ‫از قواع��د مدنیت و از مظاهر عین��ی و نمادهای فرهنگ‬ ‫مدنی اس��ت‪« .‬ش��هر» در اندیش��ه مدنی‪ ،‬الزامی قطعی‏‬ ‫و زایی��ده‏ی آن و مقول��ه‏ای زنده و پوی��ا و تحول‌خواه‏ و‬ ‫تحول‌پذی��ر و متعلق به مدنی��ت و کلیت جوامع‏ مدرن در‬ ‫بعد فرهنگ ملی و فراملی است‪.‬‬ ‫فایل صوتی را از اینجا بشنوید‬ ‫دانلود فایل صوتی‬ ‫حال ب��رای این تعری��ف و طراحی اولی�� ‌ه و اصولی یک‬ ‫ش��هر مخاطبان آن که ش��هروندان باش��ند‪ ،‬ب��ار اصلی‬ ‫ای��ن فضاس��ازی را به عه��ده دارند و توجه ب��ه نیازها و‬ ‫خواسته‌های این مخاطبین باید که از پایه‌ای‌ترین‪ ،‬مبانی‬ ‫طراحی یک ش��هر باش��د‪ .‬از آن‌جا که ای��ن مخاطبین از‬ ‫گروه‌های مختلفی با تعاریف متفاوتی از حق یک شهروند‬ ‫هس��تند‪ ،‬پس بنابرای��ن باید تا آن‌جا که در توان اس��ت‪،‬‬ ‫تمام این گروه‌ها در این پروس��ه ج��ای بگیرند‪ .‬معلولین‪،‬‬ ‫از مخاطبین این پروژه‌های طراحی ش��هری هستند‪ ،‬که‬

‫‪46‬‬

‫به طور کلی جای‌گاه خاصی در طراحی‌های ش��هری به‬ ‫خصوص در کشور ما برای آنان در نظر گرفته نمی‌شود و‬ ‫یا آن‌چنان که بایسته و شایسته است‪ ،‬نقش این گروه در‬ ‫نظر گرفته نمی‌شود‪.‬‬ ‫اق��دام حیاتی ب��رای معلولین که توس��ط مجمع عمومی‬ ‫س��ازمان ملل متحد در ‪ 1982‬به تصویب رسید‪ ،‬با هدف‬ ‫توج��ه بیش‌ت��ر به معلولی��ن در چند الی��ه پیش‌گیری از‬ ‫معلولی��ت‪ ،‬توان‌بخش��ی و تحق��ق هدف‌های مش��ارکت‬ ‫کام��ل افراد معلول در زندگ��ی اجتماعی و برابری حقوق‬

‫آن‌ه��ا انجام پذیرفت که در واقع نقط��ه عطفی در توجه‬ ‫به مشکالت معلولین در س��طح اجتماع بود‪ .‬در بند ‪114‬‬ ‫این برنامه آمده اس��ت به اف��راد معلول باید اطمینان داده‬ ‫شود که دست‌رسی آنان به تمامی ساختمان‌های عمومی‬ ‫و تس��هیالت جدید‪ ،‬مجموعه‌های مس��کونی همگانی و‬

‫ش��بکه‌های حمل و نقل میسر است‪ ،‬هم‌چنین معیارهایی‬ ‫باید اختیار ش��ود که در صورت لزوم‪ ،‬امکان دست‌رس��ی‬ ‫معلولی��ن به س��اختمان‌ها و تس��هیالت عمومی موجود‪،‬‬ ‫مجموعه‌های مسکونی و حمل و نقل فراهم شود‪.‬‬ ‫ماموری��ت اجرایی طراحی‌های ش��هری با در نظر گرفتن‬ ‫تمام جوانب در هر کش��ور وظیفه‌ی دولت آن کشور است‬ ‫و از آن‌جا که در کنار معلولین جسمی – حرکتی‪ ،‬جانبازان‬ ‫ما هم در کش��ور با مش��کالت خاص خود در مراجعه به‬ ‫س��اختمان‌ها و مراکز عمومی مواجهند به نظر می‌رس��د‬ ‫که دولت ایران باید در این زمینه پی‌گیرتر از کش��ورهای‬ ‫دیگر باشد‪ .‬شاید آموزش اولین قدم در رسیدن به مفهوم‬ ‫ساختمان‌های عمومی قابل استفاده برای معلولین جسمی‬ ‫– حرکت��ی باش��د‪ ،‬مفهومی که در پ��س کاغذبازی‌ها به‬ ‫فراموشی سپرده می‌شود‌‪ .‬نقش آگاهی عمومی و آموزش‬ ‫تخصصی در مناسب‌س��ازی محیط ش��هری با اش��اره به‬ ‫نق��ش پر رنگ آم��وزش‌‪ ،‬چه در س��طح تخصصی آن‌که‬ ‫مربوط به اهالی ساخت‌وس��از کشور است و چه در سطح‬ ‫عمومی آن که به روش��ن‌گری در مورد لزوم پیاده ش��دن‬ ‫این طرح می‌باش��د‪ ،‬بس��یار مثمر ثمر اس��ت‪ .‬افراد بدون‬ ‫مش��کالت جس��مانی در زمان اجرای مناسب‌س��ازی در‬ ‫محیط ش��هر توانایی اس��تفاده از هر امکاناتی را دارند اما‬ ‫شرایط برای استفاده معلوالن از محیط شهر باید متناسب‬ ‫با نیاز‌های آن‌ها باشد‪.‬‬

‫قسمتدوازدهم‬

‫دریا پرازکروکودیل است‬

‫مازیار مهدوی‌فر‬ ‫ساختمان در مرحله اس��کلت‌بندی بود و هنوز در و پنجره‬ ‫نداشت‪ .‬سرکارگر‪ ،‬ما را به آپارتمانی برد که هنوز در مرحله‬ ‫گ��چ‌کاری بود‪ .‬گف��ت‪« :‬این‌جا جایی هس��ت که کارگرها‬ ‫زندگی می‌کنند‪ ».‬به س��مت وس��ط اتاق رفت��م و نگاهی‬ ‫به اط��راف انداختم‪ .‬درها و پنجره‌ها را با نایلون پوش��انده‬ ‫بودن��د و آب و گاز وصل نبود‪ .‬س��رکارگر گفت‪« :‬آب را با‬ ‫تو‌پز هم می‌توانید‬ ‫کامیون برای‌ت��ان می‌آورند و برای پخ ‌‬ ‫از کپس��ول‌های گازی که در مغازه‌های اطراف به فروش‬ ‫می‌رسد استفاده کنید‪».‬‬ ‫یک سیم برق که دورش نوار چسب بود از بیرون ساختمان‬ ‫و از راه پنجره وارد می‌ش��د‪ ،‬از س��قف عب��ور می‌کرد و به‬ ‫درب آپارتمان منتهی ش��ده و از آن‌ج��ا المپ کوچکی را‬ ‫روش��ن می‌کرد‪ .‬س��رکارگر به ما گفت بروی��م و مقداری‬ ‫ش��ن بیاوریم‪ .‬رفتیم و هرکدام‌مان با دو س��طل پر از شن‬ ‫برگشتیم‪ .‬می‌خواستیم نشان دهیم با این‌که کوچک هستیم‬ ‫اما زورمان زیاد است‪ .‬گفت‪« :‬شن‌ها را این گوشه بپاشید و‬ ‫آن را خ��وب پخش کنید‪ .‬حاال یک قالی روی آن بیندازید‪.‬‬ ‫یکی از قالی‌هایی که آن گوش��ه هست را باز کنید و این‌جا‬ ‫پهن کنی��د‪ .‬تا زمانی که س��اختمان تمام ش��ود همین‌جا‬ ‫می‌خوابید‪».‬‬ ‫بعد هم ما را برد به ساختمان دیگری و گفت‪« :‬سعی کنید‬ ‫تمیز باش��ید و فراموش نکنید این‌جا تنها نیس��تید‪ .‬هرچه‬ ‫رفتارتان به‌تر باش��د دیگران هم با ش��ما به‌تر خواهند بود‪.‬‬ ‫این‌‌جا برای شست‌وش��و‪ ،‬خوراک‪ ،‬نماز‌خواندن و استراحت‪،‬‬ ‫به شما چیزهایی می‌دهیم‪ .‬اگر مشکلی داشتید به خود من‬ ‫بگویید و س��عی نکنید خودتان آن را حل کنید‪ .‬حاال بروید‬ ‫و خودت��ان را به کارگرهای دیگر معرفی کنید و هر کاری‬ ‫آن‌ها گفتند انجام دهید‪».‬‬ ‫هم��ه غیرقانون��ی بودند‪ .‬هیچ‌ک��دام از بناه��ا‪ ،‬نجارها و‬ ‫برق‌کارها مجوز کار نداشتند‪ .‬همه‪ ،‬همان‌جا و توی همان‬ ‫س��اختمان‌های نیم��ه‌کاره زندگی می‌کردند‪ .‬راس��تش را‬ ‫بگویم دلیل این‌که آن‌ها آن‌جا زندگی می‌کردند این نبود‬ ‫که بتوانند به‌تر یا سخت‌تر کار کنند‪ .‬اگرچه این دلیل هم‬ ‫می‌تواند منطقی باش��د‪ .‬وقتی ساختمانی را می‌سازی که‬ ‫مال خودت نیس��ت اما با این حال دوس��تش داری‪ ،‬سعی‬ ‫می‌کنی کارت را درس��ت‌تر انجام ده��ی و از آن مراقبت‬ ‫کن��ی‪ .‬و اگر وقتت را در غ��روب و پس از اتمام کار برای‬ ‫رفت��ن به خانه و صبح‌ها برای آمدن س��ر کار تلف نکنی‬ ‫می‌توان��ی صبح ب��ه محض بیدار ش��دن از خواب‪ ،‬کارت‬ ‫را ش��روع کنی و عصرها درس��ت قبل از خوردن ش��ام و‬ ‫یا خوابیدن دس��ت از کار بکش��ی‪ .‬با این همه مهم‌ترین‬ ‫دلیل برای این‌که همه کارگرها در همان س��اختمان‌های‬ ‫نیم��ه‌کاره زندگی می‌کردن��د این بود‪ :‬آن‌جا برای‌ش��ان‬ ‫امن‌تری��ن مکان ب��ود‪ .‬حقیقت این بود ک��ه هیچ‌کدام از‬ ‫کارگرها آن‌جا را ترک نمی‌کردند‪ .‬آن ساختمان فقط خانه‬

‫م��ا نبود‪ .‬بلکه تمام دنیای ما بود‪ .‬آن‌جا منظومه شمس��ی‬ ‫ما بود‪.‬‬ ‫در ط��ول ماه‌ه��ای اول ن��ه م��ن و ن��ه صوف��ی از توی‬ ‫محوطه‪ ،‬بی��رون نیامدیم‪ .‬چون از پلیس‌های ایران خیلی‬ ‫می‌ترس��یدیم‪ .‬می‌ترس��یدیم سرنوش��ت‌مان به تلیسیا و‬ ‫سنگ‌س��فید ختم شود‪ .‬اگر دلیل ترس ما از سنگ‌سفید و‬ ‫تلیس��یا را درک نمی‌کنید علتش این است که هرگز یک‬ ‫مهاجر افغانی در ای��ران نبوده‌اید‪ .‬همه پناهندگان افغانی‬ ‫که به ایران رفته‌اند تلیس��یا و سنگ‌س��فید را می‌شناسند‪.‬‬ ‫چون برای آن‌ها مانند یک کابوس اس��ت‪ .‬این دو مکان‬ ‫اردوگاه‌های موقتی هس��تند که برای مسافران غیرقانونی‬ ‫قبل از اخراج‌ش��ان از ایران در نظ��ر گرفته‌ بودند‪ .‬آن‌طور‬ ‫که بعدها متوجه شدم شباهت زیادی به اردوگاه‌های کار‬ ‫اجباری اسرای جنگی داش��تند‪ .‬نمی‌دانم درست توانستم‬ ‫این دو مکان را توصیف کنم یا نه‪ .‬جایی که از آن حرف‬ ‫می‌زنم مکانی هس��ت بدون هر‌گونه امید‪ .‬در افغانس��تان‬ ‫کافی‌س��ت ن��ام این دو م��کان را بگویی ت��ا تمام هوای‬ ‫موجود در اتاق به‌ناگاه خالی شود‪ .‬درست مثل پاکت‌های‬ ‫نگ��ه‌داری غذا‪ .‬کافی‌س��ت نام این دو م��کان را ببری تا‬ ‫آس��مان از ابر پوشیده ش��ود و خورشید غروب کند‪ .‬وقتی‬ ‫هنوز در افغانس��تان بودم دو پسر جوان را دیدم که دیوانه‬ ‫شده‌بودند و با خودشان حرف می‌زدند‪ .‬فریاد می‌کشیدند‬ ‫و لباس‌های‌شان را خیس می‌کردند‪ .‬می‌گفتند این بال در‬ ‫تلیسیا و سنگ‌سفید سرشان آمده است‪.‬‬ ‫سه روز بعد از رسیدن‌مان‪ ،‬دیدم چند نفر توی حیاط‪ ،‬دارند‬ ‫راجع به رفتن کس��ی به جایی بحث می‌کنند‪ .‬در حالی‌که‬ ‫سطلی دس��تم بود خودم را به آن‌ها رساندم و گوش دادم‪.‬‬ ‫پرسیدم‪« :‬قرار است کجا بروید؟»‬ ‫«خرید‪».‬‬ ‫«خرید؟ بیرون از محوطه؟»‬ ‫یک��ی از مردان ج��واب داد‪« :‬عنایت جان‪ ،‬تا حاال مغازه‌ای‬ ‫توی محوطه دیده‌ای؟ هر هفته یک نفر باید از این‌جا برود‬ ‫بی��رون و خریدها را انجام دهد‪ .‬من توی چند ماه گذش��ته‬ ‫س��ه بار رفته‌ام‪ .‬حاال نوبت خالد است‪ .‬او فقط یک بار این‬ ‫کار را انجام داده‪».‬‬ ‫خالد جواب داد‪« :‬درس��ت است حمید‪ .‬ولی من سه هفته‬ ‫پی��ش رفتم خری��د‪ ،‬اما از آخرین باری ک��ه تو رفتی چقدر‬ ‫می‌گ��ذرد؟ دو ماه‪ ،‬ش��اید هم بیش‌تر‪ ».‬حمی��د جواب داد‪:‬‬ ‫«اشتباه می‌کنی‪ .‬من همین ماه گذشته رفتم‪ .‬یادت نمی‌آید‪.‬‬ ‫مثل این‌که خاک و سیمان حافظه‌ات را از بین برده‪».‬‬ ‫به‌هر حال واقعیت این بود که هفته‌ای یک نفر از قدیمی‌ها‬ ‫ک��ه به چم و خم کارها وارد بود باید می‌رفت و برای همه‬ ‫خرید می‌ک��رد‪ .‬او باید یک تاکس��ی می‌گرفت و می‌رفت‬ ‫سوپرمارکتی که همان نزدیکی‌ها بود و صاحبش آشنا بود‪.‬‬ ‫هر چیزی نیاز بود می‌خرید و برمی‌گش��ت‪ .‬او نباید وقتش‬ ‫را حتا برای خوردن چای یا نان تلف می‌کرد‪ .‬وقتی هم که‬

‫برمی‌گشت خریدها را بین کارگرها تقسیم می‌کرد‪.‬‬ ‫م��ا همگی با هم غذا می‌پختیم‪ ،‬با هم می‌خوردیم و با هم‬ ‫ظرف‌ها را می‌شستیم‪ .‬هر کس��ی وظیفه خودش را انجام‬ ‫م��ی‌داد و کارها به نوبت انجام می‌ش��د‪ .‬نهایتن قرار ش��د‬ ‫حمید برای خرید برود بیرون‪ .‬او را دیدم که داشت تاکسی‬ ‫می‌گرفت‪ .‬فریاد زدم‪:‬‬ ‫ موفق باشی کاکا حمید‪.‬‬‫ به امید خدا عنایت جان‪.‬‬‫ مراقب پلیس‌ها باش کاکا حمید‪.‬‬‫ تو هم مواظب آهک‌ها باش‪ .‬کیسه‌ات نشتی دارد‪.‬‬‫آهک‌ه��ا داش��ت روی کفش‌هایم چکه می‌ک��رد‪ .‬دویدم‬ ‫سمت سرکارگر‪.‬‬ ‫غروب ش��ده بود و من دم دروازه ورودی منتظر کاکا حمید‬ ‫بودم‪ .‬داش��تم فکر می‌کردم حتمن او را دستگیر کرده‌اند و‬ ‫قیافه‌اش را در اردوگاه تلیسیا در حال قیرگونی کردن تپه‌ها‬ ‫تصور می‌ک��ردم‪ .‬اما ناگهان از دور گ��رد و غباری دیدم و‬ ‫همان تاکس��ی که صبح کاکا حمی��د را با خودش برده بود‬ ‫پیدایش شد‪ .‬تاکسی از کنار دیوار محوطه گذشت و درست‬ ‫جلوی من ایستاد‪ .‬پر بود از کیسه‌های خرید‪ .‬کمک کردم تا‬ ‫کاکا حمید کیسه‌ها را بیاورد بیرون و ببرد توی ساختمان‪.‬‬ ‫ ممنونم عنایت جان‪.‬‬‫ خواهش می‌کنم کاکا حمید‪ .‬همه چیز خوب پیش رفت؟‬‫پلیس‌ها را ندیدی؟‬ ‫ نه‪ .‬کسی را ندیدم‪ .‬همه چیز خوب بود‪.‬‬‫ ترسیده بودی؟‬‫ی که بس��ته‌های برن��ج و س��بزی‌جات را‬ ‫حمی��د در حال�� ‌‬ ‫تقسیم‌بندی می‌کرد دست از کار کشید‪ ،‬لحظه‌ای بی‌حرکت‬ ‫ماند و گفت‪« :‬من هرگز نمی‌ترسم عنایت جان‪ ».‬با خودم‬ ‫گفتم‪« :‬اما من همیش��ه می‌ترسم‪ ».‬البته نمی‌دانستم بین‬ ‫این دو جمله واقعن چقدر تفاوت هست‪.‬‬ ‫ هیچ وقت شهر اصفهان را دیدی عنایت؟‬‫ نه فابیو‪.‬‬‫ شنیده‌ام خیلی زیباست‪ .‬یک بار دنبال عکس‌هایی توی‬‫اینترنت بودم که به عکس‌هایی از مس��جدی ب ‌ه نام «امام‬ ‫خمینی»‪ ،‬و مس��جد دیگری به اس��م «ش��یخ لطف‌اله» و‬ ‫یو‌سه پل» برخوردم‪ .‬ضمنن‬ ‫همین‌طور جایی به اس��م «س ‌‬ ‫ویرانه‌های ش��هر تاریخی بم هم به اصفهان نزدیک است‪.‬‬ ‫همان جایی ک��ه بزرگ‌ترین بنای آجری دنیا تویش بود و‬ ‫چن��د وقت پیش زلزله نابودش ک��رد‪ .‬باید جاهای جالب و‬ ‫دیدنی باشند‪.‬‬ ‫ من آن موقع این چیزها را نمی‌دانستم فابیو‪ .‬اما ایرانی‌ها‬‫ضرب‌المثل��ی دارند که می‌گوی��د‪« :‬اصفهان نصف جهان‬ ‫است‪».‬‬ ‫ عنایت‪ .‬اصفهان نصف جهان تو هم بود؟‬‫باید حقیقتی را بگویم فابیو‪ .‬ش��اید یکی از افرادی که من‬ ‫در اصفهان دیدم این کتاب را بخواند‪ .‬دوس��ت دارم آن‌ها‬ ‫این را بدانند‪ .‬چون هیچ‌وقت نتوانستم به خودشان بگویم‪.‬‬ ‫من اصفهان و محل کارم در آن ش��هر را خیلی دوس��ت‬ ‫داش��تم و برای همین از همه آن‌ها ممنونم‪ .‬درست است‬ ‫ما آن‌جا س��خت کار می‌کردیم‪ ،‬تمام وقت کار می‌کردیم‪،‬‬ ‫گاه��ی ده یا یازده س��اعت در روز‪ ،‬اما من آن‌جا را خیلی‬ ‫دوست داشتم‪.‬‬ ‫‪47‬‬

‫قسمتسیزدهم‬

‫دریا پر از کروکودیل است‬

‫مازیار مهدوی‌فرد‬ ‫تا جایی که به پول مربوط می‌ش��د همه چیز خوب پیش‬ ‫می‌رف��ت‪ .‬بع��د از چهار ماه طب��ق قرار قبلی‪ ،‬س��رکارگر‬ ‫پرداخ��ت پول به قاچاق‌چی را قطع ک��رد و حقوق‌مان را‬ ‫مس��تقیم داد به خودمان‪ .‬یادم می‌آی��د اولین حقوقی که‬ ‫گرفت��م چهل‌ودو ه��زار تومان بود‪ .‬وقتی س��هم خودم از‬ ‫یو‌پنج هزار تومان‬ ‫خرج‌های ماهانه را پرداخت کردم س�� ‌‬ ‫برایم باقی ماند که تقریبن می‌ش��د س��ی‌و‌پنج یورو‪ .‬اگر‬ ‫اش��تباه نکنم آن موقع‌ها هر هزار تومان‪ ،‬یک یورو ارزش‬ ‫داش��ت‪ .‬پولم اس��کناس بود‪ .‬حس��ابی ترس��یده بودم‪ .‬به‬ ‫نزدیک‌ترین مغازه رفتم و همه اسکناس‌ها را تبدیل کردم‬ ‫به سکه‪ .‬این‌جوری احساس می‌کردم پول بیش‌تری دارم‪.‬‬ ‫بعدها که یک جعبه آهنی قفل‌دار پیدا کردم‪ ،‬اسکناس‌ها‬ ‫را می‌گذاش��تم توی آن‪ .‬غروب‌ها وقتی کارم تمام می‌شد‬ ‫می‌رفتم گوش��ه‌ای ک��ه مال خودم بود دراز می‌کش��یدم‪،‬‬ ‫جعبه آهنیم را می‌آوردم بیرون‪ ،‬بازش می‌کردم و ش��روع‬ ‫می‌کردم به ش��مردن اس��کناس‌ها‪ .‬یک‪ ،‬دو‪ ،‬س��ه‪ ،‬فکر‬ ‫می‌کن��م حداقل یک میلیارد بار آن‌ها را ش��مرده باش��م‪.‬‬ ‫ش��مردن اس��کناس راحت‌تر ب��ود‪ .‬اما خوبی س��که این‬ ‫بود که می‌توانس��تم آن‌ها را مثل ب��رج روی هم بگذارم‬ ‫و کی��ف کنم‪ .‬کم‌کم پول‌هایم زیاد ش��د‪ ،‬چون من آن‌جا‬ ‫خرج خاصی نداش��تم‪ .‬این بود که تصمیم گرفتم سیستم‬ ‫نگه‌داری پول‌ها را تغییر دهم‪.‬‬ ‫اس��کناس‌ها را گذاش��تم توی یک پالستیک و دورش را‬ ‫با یک کش الس��تیکی‪ ،‬محکم بس��تم‪ .‬بع��د هم چند بار‬ ‫دوباره باندپیچش کردم تا خیس نش��ود و موش‌ها نتوانند‬ ‫اس��کناس‌ها را بخورند‪ .‬رفتم گوش��ه‌ای از ساختمان که‬ ‫هیچ‌ک��س جز خودم آن‌جا را بلد نبود و بس��ته‌ام را آن‌جا‬ ‫قایم کردم‪.‬‬ ‫همان موقع‌ها بود که صوفی تصمیم گرفت آن‌جا را ترک‬ ‫کند‪ .‬مدتی بود که مرتب سر رفتنش با هم بحث داشتیم‪.‬‬ ‫اما درس��ت یادم نیس��ت کی واقعن اتفاق افتاد‪ .‬فقط یادم‬ ‫می‌آی��د برای یک مدت‪ ،‬دیگر راجع به آن موضوع با هم‬ ‫حرف نزدیم ولی من اصلن احس��اس خوبی نداشتم‪ .‬اگر‬ ‫صوف��ی می‌رفت ممکن بود دیگ��ر هیچ‌وقت هم‌دیگر را‬ ‫نبینیم و معل��وم نبود زندگی برای آدم‌ها چه سرنوش��تی‬ ‫رقم می‌زند‪.‬‬ ‫یک روز غروب صوفی دوباره گفت‪:‬‬ ‫ م��ن دارم از این‌جا می‌روم‪ .‬اصفه��ان خیلی خطرناک‬‫است‪.‬‬ ‫ آخر کجا می‌خواهی بروی؟‬‫ قم‬‫ چرا قم؟ مگر قم با اصفهان چه فرقی دارد؟‬‫ ق��م افغانی زی��اد دارد‪ .‬در کارگاه‌های س��نگ‌بری کار‬‫می‌کنند‪ .‬تازه همیش��ه غروب‌ها دور هم جمع می‌ش��وند‬ ‫‪48‬‬

‫و خوش می‌گذرانند‪.‬‬ ‫باور نمی‌کردم چیزهایی که می‌ش��نوم درس��ت باش��د‪ .‬او‬ ‫واقعن می‌خواست من را تنها بگذارد‪.‬‬ ‫ تو نباید بروی‪.‬‬‫جواب داد‪« :‬تو هم با من بیا‪».‬‬ ‫نه‪ ،‬من این‌جا را دوست دارم‪.‬‬‫ پس من تنها می‌روم‪.‬‬‫ کی راج��ع به افغانی‌های قم این چیزها را به تو گفته؟‬‫اگر درست نباشد چه؟‬ ‫ چند تا از پس��رهایی که در ساختمان بغلی کار می‌کنند‪.‬‬‫تازه یک شماره تلفن هم به من داده‌اند‪ .‬نگاه کن‪.‬‬ ‫تکه کاغذی را نش��انم داد‪ .‬ش��ماره تلفنی با یک خودکار‬ ‫س��بزرنگ روی کاغذ نوش��ته ش��ده بود‪ .‬ش��ماره را توی‬ ‫دفترچه یادداش��تم نوش��تم‪ .‬دفترچه‌ای که کاکا حمید به‬ ‫عن��وان هدیه از مغ��ازه برایم خریده ب��ود‪ .‬دفتری با جلد‬ ‫مش��کی که هرچه را که می‌خواس��تم ی��ادم نرود تویش‬ ‫یادداش��ت می‌کردم‪ .‬کاکا حمید تاکید داش��ت که تالش‬ ‫کنم به‌تر از گذشته بنویسم و بخوانم‪.‬‬ ‫ی��ک روز صبح‪ ،‬وقتی از خواب بیدار ش��دم صوفی رفته‬ ‫بود‪ .‬با خودم فکر کردم انگار من هیچ‌وقت نباید ش��ب‌ها‬ ‫بخواب��م‪ .‬ش��اید به‌تر بود ش��ب‌ها تا صبح بی��دار بمانم تا‬ ‫آدم‌هایی که دوست‌ش��ان داش��تم این‌طور من را در خال‬ ‫تنها نگذارند‪.‬‬ ‫همیش��ه چیزه��ای کوچکی هس��ت که باعث می‌ش��ود‬ ‫غیبت کس��ی را احس��اس کنی‪ .‬دلم خیل��ی برای صوفی‬ ‫تنگ می‌شد‪ .‬مثلن وقتی شب‌ها می‌رفتم توی رختخوابم‬ ‫و صوف��ی را ت��وی قالی‌چه بغلی نمی‌دی��دم‪ .‬روزها موقع‬ ‫اس��تراحت هم خیلی دل‌تنگش می‌ش��دم‪ .‬چون همیشه‬ ‫این‌ج��ور وقت‌ها با ه��م بودیم و وقت‌م��ان را به پرتاب‬ ‫س��نگ‪ ،‬س��مت قوطی‌های خال��ی و از این ج��ور کارها‬ ‫می‌گذراندیم‪.‬‬ ‫یک روز غروب خیلی غم‌گین بودم‪ .‬وقتی کارم تمام ش��د‬ ‫نشستم جلوی یک تلویزیون سیاه و سفید‪ .‬از آن‌‌هایی که‬ ‫باید بیش‌تر وقت��ت را صرف تنظیم کردنش می‌کردی تا‬ ‫تماش��ا کردنش‪ .‬یک کانال داشت برنامه‌ای راجع به فرو‬ ‫ن بلند نش��ان می‌داد‪ .‬کانال را عوض‬ ‫ریختن دو س��اختما ‌‬ ‫ک��ردم تا برنامه‌ای دیگر تماش��ا کنم‪ ،‬اما آن هم داش��ت‬ ‫همان تصویر را نش��ان می‌داد‪ .‬کانال سوم هم همان‌طور‪.‬‬ ‫از کاکا حمید کمک خواستم و او برایم توضیح داد که آن‬ ‫برنامه‪ ،‬فیلم س��ینمایی نیست‪ .‬تصویر مستندی بود راجع‬ ‫ب��ه دو هواپیما که در نیویورک خود را کوبیده بودند به دو‬ ‫برج به اس��م مرکز تجارت جهانی‪ .‬می‌گفتند کار افغان‌ها‬ ‫بوده‪ .‬بعدن گفتند کار ب��ن الدن بوده و افغان‌ها کمکش‬ ‫کرده‌اند‪ .‬کار گروهی بوده به اسم القاعده‪.‬‬ ‫کمی تصویر را تماشا کردم‪ ،‬بعدش مقداری سوپ خوردم‬

‫و رفتم که بخوابم‪ .‬فکر می‌کردم این اتفاق چقدر می‌تواند‬ ‫مهم باش��د و البته االن می‌دانم چه اتفاق جدی و مهمی‬ ‫بود‪ ،‬در حد یک تراژدی وحش��ت‌ناک‪ ،‬اگرچه در آن موقع‬ ‫به نظر می‌رس��ید برای من‪ ،‬زندگی بدون دوستم صوفی‬ ‫بزرگ‌ترین تراژدی دنیا باشد‪ .‬وقتی خانواده نداشته باشی‬ ‫دوستانت همه چیزت به حساب می‌آیند‪.‬‬ ‫روزها پش��ت هم می‌آمدند و می‌رفتن��د‪ .‬ثانیه‌ها‪ ،‬دقایق‪،‬‬ ‫س��اعت‌ها‪ ،‬روزها و هفته‌ها‪ .‬خیلی دوست داشتم ساعتی‬ ‫بخ��رم‪ ،‬فقط به این خاطر که گذش��ت زمان را احس��اس‬ ‫کنم‪ .‬س��اعتی که زمان و تاریخ را نش��انم بدهد و بزرگ‬ ‫ش��دن انگشتان و بلند شدن موهایم را‪ .‬ساعتی که نشانم‬ ‫بدهد چقدر بزرگ شده‌ام‪.‬‬ ‫س��رانجام روز موعود فرا رسید‪ .‬روزی که همه چیز توی‬ ‫س��اختمان کامل شد‪ .‬ما دست از کار کشیدیم چون دیگر‬ ‫همه کارها انجام شده بود‪ .‬حتا دستگیره‌های درها را هم‬ ‫وص��ل کرده بودی��م‪ .‬تنها کاری که باق��ی مانده بود این‬ ‫بود که دره��ای خانه‌ها را برای صاحبانش باز کنیم‪ .‬پس‬ ‫ما هم رفتیم تا در س��اختمانی دیگر مش��غول کار شویم‪.‬‬ ‫رفتیم به ده‌کده‌ای در حومه ش��هر اصفهان که اس��مش‬ ‫بود بهارس��تان‪ .‬آرام آرام توی کارم اس��تاد ش��ده بودم و‬ ‫کارهایی به من س��پرده می‌ش��د که نی��از به تخصص و‬ ‫مس��ولیت‌پذیری باالیی داشت‪ .‬حداقل این چیزی بود که‬ ‫آن‌ها به من می‌گفتند‪ ،‬ش��اید هم داش��تند من را دس��ت‬ ‫می‌انداختن��د‪ .‬کارهایی مثل باال بردن مواد با اس��تفاده از‬ ‫طناب به طبقه‌های باالی ساختمان‪.‬‬ ‫البته از این موضوع که بگذریم واقعیت این بود که هرچه‬ ‫زمان می‌گذش��ت من در کارم خبره می‌ش��دم و همه به‬ ‫من اعتماد بیش‌تری پی��دا کرده بودند‪ .‬من هنوز کوچک‬ ‫بودم‪ .‬موادی که آن‌ها را با طناب می‌کشیدم باال‪ ،‬از خودم‬ ‫س��نگین‌تر بودند‪ .‬گاهی وقتی طناب را می‌کشیدم خودم‬ ‫آرام آرام ب��ا طناب می‌رفتم باال و بارها آرام آرام می‌آمدند‬ ‫پایین و این باعث خنده اطرافیان می‌ش��د‪ .‬من هم شروع‬ ‫می‌کردم فریاد کش��یدن و کمک خواس��تن‪ ،‬بدون این‌که‬ ‫تکانی بخورم‪ .‬چون ممکن بود بارها بریزند روی زمین و‬ ‫صدمه ببینند و آن موقع من مقصر شناخته شوم‪.‬‬ ‫ام��ا اتفاق مهمی که در بهارس��تان افتاد و برای من مثل‬ ‫ی��ک انقالب بود این بود که من ش��روع کردم به بیرون‬ ‫رفت��ن از پ��روژه‪ .‬دلیلش هم این بود که بهارس��تان یک‬ ‫روس��تای کوچک بود و خط��رش از اصفهان خیلی کم‌تر‬ ‫بود‪ .‬جدا از این من فارسی حرف زدن به لهجه ایرانی‌ها را‬ ‫خوب یاد گرفته بودم‪ .‬مردم بهارستان با من خیلی مهربان‬ ‫بودند به خصوص زن‌ها‪.‬‬ ‫وقتی آن‌ها را می‌دیدم ک��ه از خرید برمی‌گردند می‌رفتم‬ ‫جلو تا س��اک خریدشان را بگیرم و کمک‌شان کنم‪ .‬آن‌ها‬ ‫هم به من اعتماد می‌کردند‪ .‬س��رم را نوازش می‌کردند و‬ ‫بعضی وقت‌ها ش��یرینی یا شکالتی به من می‌دادند‪ .‬کم‬ ‫کم داش��ت باورم می‌ش��د که این‌جا همان جایی‌ست که‬ ‫می‌توانم یک عم��ر با خیال راحت زندگی کنم‪ .‬جایی که‬ ‫بتوانم اسمش را بگذارم خانه‪.‬‬

‫روزنگاشت‬

‫به بهانه انتشار آهنگ «بیلی جین»‬

‫ترانهتحولآفرینمایکلجکسون‬

‫محبوبه شعاع‬ ‫دوم ژانویه برابر با روزی اس��ت که «بیلی جین» انتش��ار‬ ‫یاف��ت‪ .‬بیل جین نام تک‌آهنگ ش��ماره ی��ک اثر مایکل‬ ‫جکس��ون از آلب��وم تریلر اس��ت‪ .‬این آهنگ که توس��ط‬ ‫مایکل جکس��ون نوشته شده و تهیه‌کنندگی آن‪ ،‬بر عهده‬ ‫«کوئینس��ی جونز» بود‪ ،‬یکی از پرفروش‌ترین آلبوم‌های‬ ‫تاریخ موسیقی جهان است‪ .‬این ترانه در رتبه یکم جدول‬ ‫ص��د اثر برتر بیلبورد قرار گرفت و به مدت هفت هفته در‬ ‫آن جای‌گاه ماند‪.‬‬ ‫دوم ژانویه ‪ 1983‬میالدی یکی از معروف‌ترین آهنگ‌های‬ ‫«مایکل جکس��ون» خواننده فقید آمریکایی که توس��ط‬ ‫خودش نوش��ته ش��ده بود به نام «بیل��ی جین» (‪Billie‬‬ ‫‪ )Jean‬منتش��ر شد‪ .‬انتش��ار این آهنگ از لحاظ تجاری‬ ‫موفقیت‌های زیادی را کس��ب ک��رد‪ ،‬به طوری که خیلی‬ ‫س��ریع به یکی از پرفروش‌ترین تک‌آهنگ‌های موسیقی‬ ‫س��ال ‪ ۱۹۸۳‬تبدیل ش��د و در رتبه نخس��ت جدول‌های‬ ‫موسیقی آمریکا‪ ،‬بریتانیا و چندین کشور دیگر قرار گرفت‪.‬‬ ‫«بیلی جین» به عنوان یکی از به‌ترین آهنگ‌های تحول‬ ‫آفرین و انقالبی در تاریخ موسیقی پاپ شناخته‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬این ترانه جوایز بس��یاری‪ ،‬از جمله دو‬ ‫جای��زه گرم��ی را از آن خود ک��رد‪ .‬این آهنگ‬ ‫توانس��ته رتبه پنجا ‌هو‌هشت را در جدول «پانصد‬ ‫ترانه برتر جهان برای تمام دوران‌ها» که توسط‬ ‫مجله رولینگ استون تنظیم شده است به‌دست‬ ‫بیاورد‪.‬‬ ‫جکسون حرکت رقص معروف مون‌واک را برای‬ ‫اولین بار در اجرای زنده این ترانه در ویژه برنامه‬ ‫«موت��اون ‪ »۲۵‬به نمایش گذاش��ت‪ .‬اجرایی که‬ ‫به عقیده منتقدان‪ ،‬یکی از به یاد ماندنی‌ترین و‬ ‫مهم‌ترین لحظات در تاریخ فرهنگ عامه است‪.‬‬ ‫این ترانه در س��ال ‪ ۲۰۰۸‬توس��ط کانیه وست و‬ ‫جکسون دوباره میکس شد و در آلبوم تریلر ‪۲۵‬‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫روایت‌های زیاد و متناقض��ی درباره نحوه الهام‬ ‫ش��دن متن بیلی جی��ن به مایکل وج��ود دارد‪.‬‬ ‫برخی بر این باور هس��تند که یک تجربه واقعی‬ ‫در زندگی مایکل باعث ش��د که این ش��عر نوش��ته شود‪.‬‬ ‫در این روای��ت می‌گویند که یک هوادار روانی به مایکل‬ ‫نامه‌هایی می‌دهد و می‌گوید که یکی از دوقلو‌هایش‪ ،‬پسر‬ ‫مایکل است‪ .‬برخی دیگر نیز می‌گویند که مایکل یکی از‬ ‫هواداران «بیلی جین کینگ»‪ ،‬تنیس��ور معروف بود و این‬ ‫ترانه درباره اوست‪.‬‬ ‫اما خود مایکل می‌گوید که این ش��عر داس��تانی واقعی از‬ ‫زندگی برادرانش است‪ .‬او می‌گوید که زمانی که در گروه‬ ‫جکسون فایو بوده است‪ ،‬بارها این اتفاق برای برادارانش‬

‫افت��اده ب��ود‪ .‬مای��کل هم‌چنی��ن در کتاب «م��ون‌واک»‬ ‫می‌گوید‪ :‬دختری به نام بیلی‌جین هیچ وقت واقعی نبوده‬ ‫است‪ .‬بسیاری از مردم درباره این آهنگ از من پرسیده‌اند‬ ‫و جوابش بس��یار ساده است‪ .‬این آهنگ در مورد دختری‬

‫اس��ت که ادعا می‌کند من پدر فرزندش هس��تم و من از‬ ‫بی‌گناه��ی خودم دفاع می‌کنم زیرا که «این بچه‪ ،‬پس��ر‬ ‫من نیس��ت»‪ .‬این مس��ائل برای برخ��ی از برادرانم پیش‬ ‫آم��ده اس��ت و من همیش��ه از ای��ن موضوع��ات خیلی‬ ‫متعجب می‌ش��دم‪ .‬نمی‌توانستم بفهمم آن دخترها چطور‬ ‫می‌توانس��تند بگویند که فرزند کسی را در شکم دارند‪ ،‬در‬ ‫حالی که چنین چیزی حقیقت نداشت‪ .‬من حتا نمی‌توانم‬ ‫درباره گفتن چنین دروغی‪ ،‬فکر کنم‪.‬‬ ‫گفته ش��ده مایکل بر س��ر ضبط این ترانه‪ ،‬با «کوئینسی‬

‫جونز»‪ ،‬تهیه‌کننده آلبوم «تریلر» مش��کل پیدا کرده بود‪.‬‬ ‫کوئینس��ی بر این باور بوده که بیل��ی جین نباید بر روی‬ ‫«تریلر» منتش��ر ش��ود زیرا از نظر او ترانه بسیار ضعیفی‬ ‫بود‪ .‬اما این ترانه به موفق‌ترین ترانه آلبوم «تریلر» تبدیل‬ ‫ش��د‪ .‬ترانه «بیلی جین» دارای سبک دنس پاپ و آر اند‬ ‫بی می‌باش��د‪ .‬این ترانه با ضرب منظم طبل آغاز می‌شود‬ ‫و این ضرب درام تا انتهای ترانه وجود دارد‪.‬‬ ‫مجله رولینگ اس��تون در مورد این ترانه نوش��ت‪« :‬بیلی‬ ‫جی��ن مهم‌ترین ضبط مایکل جکس��ون در طول عمرش‬ ‫اس��ت نه تنها به‌خاطر موفقیت کم‌نظیر تجاری‌اش‪ ،‬بلکه‬ ‫به‌خاط��ر عمق موس��یقی‌ای که در آن به‌کار رفته‪ .‬ش��ما‬ ‫می‌توانید در بیلی جین دوازده موسیقی مختلف پیدا کنید‬ ‫ک��ه کاملن با هم تفاوت دارن��د و به همین دلیل می‌توان‬ ‫گفت که بیلی جین متشکل از دوازده ترانه برتر است»‪.‬‬ ‫هم‌چنی��ن ترانه «بیلی جین» در رتبه یکم جدول صد اثر‬ ‫برت��ر بیلبورد ق��رار گرفت و به مدت هف��ت هفته در آن‬ ‫جای‌گاه ماند‪« .‬بیلی جین» س��ومین تک‌آهنگ پرفروش‬ ‫آمریکا و نهمین تک‌آهنگ پرفروش انگلس��تان در سال‬ ‫‪ ۱۹۸۳‬بود‪ .‬در سال ‪ ،۲۰۰۵‬در یک نظرسنجی که‬ ‫از تعداد بسیاری از ستاره‌های مشهور‪ ،‬کارگردانان‬ ‫موزی��ک ویدئو‪ ،‬ناش��ران و روزنامه‌نگاران صورت‬ ‫گرف��ت و موزیک ویدئوی بیلی جین رتبه پنجم را‬ ‫در فهرس��ت «بیست موزیک ویدئوی برتر تاریخ»‬ ‫ب��ه دس��ت آورد‪« .‬بیلی جین» به عن��وان یکی از‬ ‫انقالبی‌تری��ن ترانه‌ه��ا در تاری��خ موس��یقی پاپ‬ ‫ش��ناخته می‌ش��ود‪ .‬تا به امروز که حدود سی سال‬ ‫از زمان انتش��ار بیلی جین می‌گذرد «بیلی جین»‬ ‫ب��ه طور متوس��ط بیش از ‪ ۲۵۰‬هزار ب��ار در هفته‬ ‫در کالب‌ها و دیسکوهای جهان پخش می‌شود و‬ ‫در نود درص��د رادیوهای جهان به صورت هفتگی‬ ‫پخش می‌شود‪.‬‬ ‫انتش��ار ویدئوی حرفه‌ای «بیلی جین» برای تبلیغ‬ ‫تک‌آهنگش یک عمل نوآورانه بود‪« .‬بیلی جین»‬ ‫در تبدیل شدن آلبوم تریلر به پرفروش‌ترین آلبوم‬ ‫موس��یقی جهان در کل تاریخ نقش بس��یار مهمی‬ ‫داش��ت‪ .‬فارل ویلیام��ز‪ ،‬خواننده و رپ��ر آمریکایی‬ ‫درباره «بیلی جین» می‌گوید‪« :‬خیلی س��خت اس��ت که‬ ‫بگوییم آهنگی عظیم‌تر از بیلی جین وجود دارد و من فکر‬ ‫می‌کنم که دیگر ترانه‌ای همانند «بیلی جین»‪ ،‬با این خط‬ ‫باس‪ ،‬این ن��وع تاثیر و با این حد کمال س��اخته نخواهد‬ ‫ش��د»‪ .‬وقتی آلبوم گردآوری‌ش��ده رویایی در سال ‪۲۰۰۶‬‬ ‫منتش��ر ش��د «بیلی جین» به عنوان تک‌آهن��گ از این‬ ‫آلبوم منتش��ر شد و به رتبه یازدهم جدول تک‌آهنگ‌های‬ ‫انگلس��تان دس��ت یافت در حالی که بیست‌چهار سال از‬ ‫انتشارش می‌گذشت‪.‬‬ ‫‪49‬‬

‫تحریف‪ ،‬تخریب و تغییر تکمیلی‬

‫شراره سعیدی‬ ‫کم‌تر اتفاق افتاده که تنها پس از چند سال‪ ،‬در روایت تاریخ‬ ‫قرن بیستم‪ ،‬کسانی باشند که با علم به تکثر رسانه‌ها و حتا‌‬ ‫در مواردی‪ ،‬بود افراد ذی‌نفع‪ ،‬به این حد از جس��ارت دس��ت‬ ‫یافته باش��ند که بتوانند تحریفی آشکار از روی‌دادی کاملن‬ ‫شفاف داشته باشند‪.‬‬ ‫احس��ان نراقی‪ ،‬یکی از این موارد نادر اس��ت‪ ،‬که توانایی و‬ ‫اعتمادبه‌نفس ش��گرفی در مورد باور س��خنان‌اش از سوی‬ ‫مخاطبین داش��ته و دارد‪ .‬او آن‌چنان با زیرکی و نامحسوس‬ ‫در پ��س کلماتی بعضن نامفهوم و دولبه به تاریخ‌ناشناس��ی‬ ‫هم‌وطنان‌اش اعتماد می‌کند که با صراحت دست به تحریف‪،‬‬ ‫تخریب و تغییری تکمیل می‌زند‪ ،‬مواردی که تنها پس از چند‬ ‫ت شده عموم از پس این کلمات‬ ‫لحظه تامل به مفهوم برداش ‌‬ ‫به ذهن متبادر می‌شود‪ .‬به مواردی از این سخنان توجه کنید‪:‬‬ ‫نراق��ی درباره اقدامات محمدرضا پهلوی در س��ال‌های بعد‬ ‫از کودت��ای ‪28‬مرداد تا بهمن ‪ 57‬می‌گوید‪« :‬در آن س��ال‌ها‬ ‫ساواک زیرنظر حکومت نظامی که تیمور بختیار آن را ایجاد‬ ‫کرده بود تاسیس شد‪ .‬یک فعالیت بختیار و ارکان حکومت‬ ‫نظامی بعد از کودتای ‪ 28‬مرداد معطوف به بازداشت مخالفین‬ ‫رژی��م به خصوص اعضای جبهه مل��ی و توده‏‌ای‌ها بود‪ .‬آن‬ ‫زمان شش‌صد افسر توده‌ای وجود داشتند که ساواک از آنان‬ ‫بازجویی کرد‪ .‬بازجو‌ها کس��انی بودند که زیرنظر بختیار کار‬ ‫می‌‏کردند و چهره‌های ش��اخص آنان زیبایی‪ ،‬س��یاحت‌گر‪،‬‬ ‫امجدی و مولوی بودند‪».‬‬ ‫از ابتدای تش��کیل ساواک تفکر کمونیستی به شدت در آن‬ ‫نف��وذ کرد و اهمیت یافت‪ .‬توده‏‌ای‌ها دس��تگیر ش��ده چون‬ ‫تحصیل‏کرده‪ ،‬زبده و باسواد بودند توانستند هنگام بازجویی‬ ‫تم��ام بازجو‌ها را تحت تاثیر خود ق��رار دهند چون بازجو‌ها‬ ‫افرادی کم‌سواد و بی‌‏فرهنگ بودند‬ ‫وی درباره تش��کیل س��اواک می‌گوید‪« :‬از ابتدای تشکیل‬ ‫ساواک تفکر کمونیستی به شدت در آن نفوذ کرد و اهمیت‬ ‫یافت‪ .‬توده‏‌ای‌ها دس��تگیر ش��ده چون تحصیل‏کرده‪ ،‬زبده‬ ‫و باس��واد بودند توانس��تند هنگام بازجویی تمام بازجو‌ها را‬ ‫تحت تاثیر خود قرار دهند چون بازجو‌ها افرادی کم‌س��واد و‬ ‫بی‌‏فرهنگ بودند‪ .‬باالخره وقتی یک بازجو‪ ،‬زندانی را شکنجه‬ ‫ی‌‌شد‬ ‫می‌‏داد پس از مدتی میان او و زندانی رابطه‏‌ای برقرار م ‌‪‎‬‬ ‫که شکنجه‌گر مدتی بعد نوعی احساس گناه پیدا می‌‏کرد‪ .‬در‬ ‫صورتی که در گذشته این‏طور نبود حت‌ا وقتی مامور آگاهی آن‬ ‫زمان کسی را تحت بازجویی قرار می‌‏داد به زندانی می‌‏گفت‬ ‫کار شما خالف مصالح مملکت است‪».‬‬ ‫نراقی ادامه می‌دهد‪« :‬تفکر کمونیس��تی بعد از کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد از طریق زندانیان توده‌‏ای وابسته به شوروی به تدریج‬ ‫چن��ان تاثیری بر ماموران زندان گذاش��ت ک��ه ایده‌آل‌های‬ ‫بزرگ ش��اه برای آنان ش��بیه ایده‌‏آل‌های کمونیستی شده‬ ‫بود و همین موضوع موجب ش��ده بود که ش��اه و دست‌گاه‬ ‫حکومت برای طبقه روش��ن‌فکر هیچ استقاللی قایل نشود‪.‬‬ ‫از نظر ش��اه و حکومت هر روشن‌فکری وابسته به انگلیس‬ ‫و آمریکا و ش��وروی تلقی می‌‏شد و روشن‌فکر مستقل برای‬ ‫‪50‬‬

‫ی با‬ ‫ف میان کاشان ‌‬ ‫حکومت معنی نداشت‪ ».‬وی درباره اختال ‌‬ ‫ق الیحه‬ ‫ی ک ‌ه دکتر مصد ‌‬ ‫دکتر مصدق ادامه می‌دهد‪« :‬زمان ‌‬ ‫س برد هر چند مجلس‌‬ ‫ط مرداد ب ‌ه مجل ‌‬ ‫ت را در اواس�� ‌‬ ‫اختیارا ‌‬ ‫ت شنیده‌‬ ‫ی مخالف ‌‬ ‫ت کرد‪ ،‬اما کم‌ک ‌م زمزمه‌ها ‌‬ ‫ن موافق ‌‬ ‫ه ‌م با آ ‌‬ ‫ی بود ک ‌ه دکتر‬ ‫ی زمان ‌‬ ‫ی آیت‌ال ‌ه کاشان ‌‬ ‫ت جد ‌‬ ‫شد‪ .‬البت ‌ه مخالف ‌‬ ‫ت یک‌سا ‌ل دیگر‬ ‫ی مد ‌‬ ‫ت برا ‌‬ ‫ت تمدید اختیارا ‌‬ ‫ق درخواس ‌‬ ‫مصد ‌‬ ‫ی از‬ ‫ن و تعداد ‌‬ ‫ت بود ک ‌ه مخالفی�� ‌‬ ‫ن صور ‌‬ ‫کرد‪ .‬مس��ئل ‌ه ب ‌ه ای ‌‬ ‫ی می‌آمدند و اظهار‬ ‫ی کاش��ان ‌‬ ‫ش آقا ‌‬ ‫س پی ‌‬ ‫ن مجل ‌‬ ‫نماین��دگا ‌‬ ‫ب این‌‬ ‫ی با تصوی ‌‬ ‫ی مخالفت ‌‬ ‫ی می‌کردند‪ .‬آیت‌ال ‌ه کاشان ‌‬ ‫نارضایت ‌‬ ‫ی کشور را‬ ‫ت بحران ‌‬ ‫ن وضعی ‌‬ ‫ت چو ‌‬ ‫ت او ‌ل نداش�� ‌‬ ‫الیح ‌ه در نوب ‌‬ ‫ی یک‌س��ا ‌ل دیگر‬ ‫ن را برا ‌‬ ‫ی تمدید آ ‌‬ ‫ک می‌کرد ول ‌‬ ‫ب در ‌‬ ‫خو ‌‬ ‫ی که‌‬ ‫ق وقت ‌‬ ‫ت ک ‌ه دکتر مصد ‌‬ ‫ل نمی‌کرد‪ .‬البت ‌ه باید پذیرف ‌‬ ‫تحم ‌‬ ‫ب کند‬ ‫ی را تصوی ‌‬ ‫ت قوانین ‌‬ ‫ت توانس ‌‬ ‫س گرف ‌‬ ‫ت را از مجل ‌‬ ‫اختیارا ‌‬ ‫ت که‌‬ ‫ی نمی‌خواس ‌‬ ‫ن را آرزو می‌کرد یعن ‌‬ ‫یآ ‌‬ ‫ک ‌ه هر اصالح‌طلب ‌‬ ‫ت به‌نف ‌ع خود سواستفاد‌ه کند و بار‌ها تاکید می‌کرد‬ ‫ن قدر ‌‬ ‫از ای ‌‬ ‫ت مجلس‌‬ ‫ت ک ‌ه می‌گف ‌‬ ‫ی داش ‌‬ ‫ن مستبد نیستم‌‪ .‬او روحیه‌ا ‌‬ ‫ک ‌ه م ‌‬ ‫ن یکی‌‬ ‫ن است‌‪ .‬ای ‌‬ ‫ن قوانی ‌‬ ‫ب ای ‌‬ ‫ت ک ‌ه مان ‌ع تصوی ‌‬ ‫ی اس ‌‬ ‫در شرایط ‌‬ ‫ی و دکتر مصدق‌‬ ‫ی کاش��ان ‌‬ ‫ی بود ک ‌ه میان آقا ‌‬ ‫از موارد اختالف ‌‬ ‫ب ‌ه وجود آمد‪».‬‬

‫ت دکتر مصد ‌‬ ‫ق‬ ‫ف دیگر را بر سر موضو ‌ع انتصابا ‌‬ ‫نراقی اختال ‌‬ ‫ی می‌گفت‌‪ :‬شما همیش ‌ه می‌گفتید که‌‬ ‫ی کاشان ‌‬ ‫می‌داند‪« :‬آقا ‌‬ ‫س بودند‬ ‫ت انگلی ‌‬ ‫ت سفار ‌‬ ‫ن آل ‌‬ ‫ن تما ‌م نخست‌وزیرا ‌‬ ‫ل از م ‌‬ ‫تا قب ‌‬ ‫ت را ک ‌ه با شما‬ ‫ن بیا ‌‬ ‫ن سهام‌السلطا ‌‬ ‫حاال چطور ش��ما خودتا ‌‬ ‫ت قرار‬ ‫ت نف ‌‬ ‫ت مدیر‌ه ش��رک ‌‬ ‫س هی ‌‬ ‫ی دارد در را ‌‬ ‫ت فامیل ‌‬ ‫نس��ب ‌‬ ‫ن رییس‌‬ ‫ی ب ‌ه عنوا ‌‬ ‫ب سرلش��گر محمد دفتر ‌‬ ‫دادی‌‪ .‬با انتصا ‌‬ ‫ی ک ‌ه می‌خواستند‬ ‫ن زمان ‌‬ ‫ت کرد چو ‌‬ ‫گارد مس��ل ‌ح ه ‌م مخالف ‌‬ ‫ن فرمان‌ده دژبان‌‪ ،‬ایشان‌‬ ‫ی را تبعید کنند او ب ‌ه عنوا ‌‬ ‫ی کاشان ‌‬ ‫آقا ‌‬ ‫ی ه ‌م از او‬ ‫ی کاشان ‌‬ ‫ی توهین‌آمیز دستگیر کرد و آقا ‌‬ ‫را با رفتار ‌‬ ‫ت نفت‌‬ ‫ب رضا فال ‌ح در شرک ‌‬ ‫ی دل‌خور بود‪ .‬در مورد انتصا ‌‬ ‫خیل ‌‬ ‫ن معتقد بودند او نشان‌زانوبند حمایت‌‬ ‫ت کردند چو ‌‬ ‫ه ‌م مخالف ‌‬ ‫ن مشاور‬ ‫ت ب ‌ه عنوا ‌‬ ‫س گرفت ‌ه و شایس��ت ‌ه نیس�� ‌‬ ‫از ملکه انگلی ‌‬ ‫ت افرادی‌‬ ‫ت نف ‌‬ ‫ن ش��ود‪ .‬در ش��رک ‌‬ ‫ی تعیی ‌‬ ‫ک در امور نفت ‌‬ ‫نزدی ‌‬ ‫ی نظر مس��اعدی‌‬ ‫ن نوذر ‌‬ ‫س پرخید‌ه و حس�� ‌‬ ‫ن مهند ‌‬ ‫هم‌چو ‌‬ ‫ل می‌شناختند‪ .‬این‌‬ ‫ت ب ‌ه فال ‌ح نداش��تند و او را انگلوفی ‌‬ ‫نس��ب ‌‬ ‫ی رس��ید ک ‌ه یک‌‬ ‫ی ش��د و کار ب ‌ه جای ‌‬ ‫مخالفت‌ها کم‌کم‌علن ‌‬ ‫ت و همه‌‬ ‫ی ه ‌م حضور داش ‌‬ ‫روز در منز ‌ل ما ک ‌ه آیت‌ال ‌ه کاشان ‌‬ ‫ن ک ‌ه با‬ ‫یم ‌‬ ‫ت داش��تند‪ ،‬پ��در و عمو ‌‬ ‫ف ناهار دعو ‌‬ ‫ی صر ‌‬ ‫برا ‌‬ ‫گ شد‌ه بودند به‌‬ ‫ن بزر ‌‬ ‫ل بودند و در واق ‌ع با ایشا ‌‬ ‫ن فامی ‌‬ ‫ایش��ا ‌‬ ‫ی معالجه‌‬ ‫ی دادی ‌م ک ‌ه شما برا ‌‬ ‫ن پیشنهاد کردند ما ترتیب ‌‬ ‫ایشا ‌‬

‫ی شما آماد‌ه کرده‌ایم‌‪.‬‬ ‫ب ‌ه فرانس ‌ه بروید‪ ،‬گذرنام ‌ه و ویزا ه ‌م برا ‌‬ ‫ق مشورت‌‬ ‫ن مورد با دکتر مصد ‌‬ ‫ت در ای ‌‬ ‫ت به‌تر اس ‌‬ ‫ن گف ‌‬ ‫ایشا ‌‬ ‫ن می‌گوید شما باید‬ ‫ق ب ‌ه ایشا ‌‬ ‫ت دکتر مصد ‌‬ ‫س از مشور ‌‬ ‫کنم‌‪ ،‬پ ‌‬ ‫ل حرف‌ها‪ .‬بدبین‌ها ک ‌ه در اطراف‌‬ ‫ن قبی ‌‬ ‫ن باشید و از ای ‌‬ ‫در ایرا ‌‬ ‫ق می‌خواهد شما‬ ‫ی بودند می‌گفتند ک ‌ه دکتر مصد ‌‬ ‫ی کاشان ‌‬ ‫آقا ‌‬ ‫ک کش��ید‌ه خواهد ش��د و‬ ‫ی باری ‌‬ ‫ف ب ‌ه جا ‌‬ ‫ن اختال ‌‬ ‫بمانید چو ‌‬ ‫ی ک ‌ه دارید کاست ‌ه شود‪ ،‬در حالی‌‬ ‫ق قصد دارد از محبوبیت ‌‬ ‫مصد ‌‬ ‫ی کاشانی‌‬ ‫ت اگر آقا ‌‬ ‫ی معلو ‌م نیس ‌‬ ‫ن نزا ‌ع و کشمکش ‌‬ ‫ک ‌ه در چنی ‌‬ ‫ق باشد‪».‬‬ ‫ن به‌نف ‌ع مصد ‌‬ ‫ف می‌شد‪ ،‬ای ‌‬ ‫تضعی ‌‬ ‫این چهره خبرس��از دوران پایانی حکومت پهلوی با اشاره به‬ ‫ق با تندروی‌های‌‬ ‫ن دکتر مصد ‌‬ ‫ی از هم‌راها ‌‬ ‫ت تع��داد ‌‬ ‫مخالف ‌‬ ‫ب خود‬ ‫ی س��پهر ذبی ‌ح در کتا ‌‬ ‫ی می‌افزاید‪« :‬آقا ‌‬ ‫دکت��ر فاطم ‌‬ ‫ن مس��ئل ‌ه پرداخت ‌ه ک ‌ه به‌‬ ‫ق ب ‌ه ای ‌‬ ‫ن دکتر مصد ‌‬ ‫ن در دورا ‌‬ ‫ای��را ‌‬ ‫ن دکتر فاطمی‌‬ ‫ی دارد‪ .‬او ک ‌ه از دوس��تا ‌‬ ‫ت زی��اد ‌‬ ‫نظر ‌م اهمی ‌‬ ‫ل مرداد‬ ‫ی در اوای ‌‬ ‫تو‌گ��وی‌خود با فاطم�� ‌‬ ‫بود‌ه ب ‌ه ش��ر ‌ح گف ‌‬ ‫ی درباره انشعاب‌‬ ‫‪ 1332‬اشار‌ه می‌کند و می‌گوید عقیده فاطم ‌‬ ‫ن آنان‌‬ ‫ن بود ک ‌ه جدا شد ‌‬ ‫ی از آن‌‪ ،‬ای ‌‬ ‫ن برجسته جبهه مل ‌‬ ‫رهبرا ‌‬ ‫ن افراد‬ ‫ب آنا ‌‬ ‫ی می‌شود چرا ک ‌ه اغل ‌‬ ‫ت مل ‌‬ ‫ب تحکی ‌م حکوم ‌‬ ‫سب ‌‬ ‫ی و سیاسی‌‪،‬‬ ‫ی هستند ک ‌ه ب ‌ه خاطر منافع‌شخص ‌‬ ‫فرصت‌‌طلب ‌‬ ‫ت ک ‌ه اکثریت‌‬ ‫ن داش ‌‬ ‫ی اطمینا ‌‬ ‫ق پیوست ‌ه بودند‪ .‬فاطم ‌‬ ‫ب ‌ه مصد ‌‬ ‫ن را ب ‌ه عنوان‌‬ ‫ن دکتر مصدق‌‪ ،‬انشعاب‌‌کنندگا ‌‬ ‫عمده‌طرف‌دارا ‌‬ ‫ی و دکتر‬ ‫ی مانند کاشان ‌‬ ‫ن محکو ‌م می‌کنند‪ .‬فاطمی‌‪ ،‬افراد ‌‬ ‫خائ ‌‬ ‫ت ک ‌ه گذشته‬ ‫ی را ناچیز می‌ش��مرد و عقید‌ه داش ‌‬ ‫ی و مک ‌‬ ‫بقای ‌‬ ‫ب بود‌ه و از‬ ‫ی فرصت‌طل ‌‬ ‫ت می‌کند ک ‌ه آدم‌های ‌‬ ‫ن ثاب ‌‬ ‫ی آنا ‌‬ ‫‌سیاس ‌‬ ‫ی حزب‌‬ ‫ل اعتماد نیستند‪ .‬در مورد فعالیت‌ها ‌‬ ‫ی قاب ‌‬ ‫ظ سیاس ‌‬ ‫لحا ‌‬ ‫ب را در تشدید نابسامانی‌های‌‬ ‫ن حز ‌‬ ‫ی خطر ای ‌‬ ‫تود‌ه دکتر فاطم ‌‬ ‫ب با‬ ‫ن درج ‌ه دو ‌م حز ‌‬ ‫ت و از رهبرا ‌‬ ‫ت ک ‌م می‌گرف ‌‬ ‫ی دس�� ‌‬ ‫داخل ‌‬ ‫ی یاد می‌کرد‪.‬‬ ‫ت تحقیرآمیز ‌‬ ‫کلما ‌‬ ‫از نظ��ر فاطمی‌ غرب‌ عامدن خطر ح��زب‌ تود ‌ه را بزرگ‌‬ ‫جلو ‌ه می‌داد تا گروه‌های محافظه‌‌کار ایران‌ را بترس��اند‪ .‬از‬ ‫ی دیگر دکتر فاطمی‌ عقیده‌ داشت‌ شاه‌ از لحاظ‌ قدرت‌‬ ‫سو ‌‬ ‫توطیه‌‌چینی‌ علی ‌ه مصدق‌ در وضع‌ به‌تری‌ از روزهای‌ پیش‌‬ ‫از قیام‌ س��ی‌‌تیر قرار ندارد‪ .‬او ب��ر این‌ باور بود ک ‌ه مصدق‌‬ ‫ن بلند شود و‬ ‫می‌تواند روی‌ دس��ت‌ س��ایر سیاس��ت‌مدارا ‌‬ ‫آن‌ه��ا را از میدان بی��رون‌ کند و تالش‌های ش��اه‌ برای‌‬ ‫ی مانند دکتر بقایی‌ و آیت‌اله‌ کاش��انی‌‬ ‫جدا کردن‌ اف��راد ‌‬ ‫ب مصدق‌‬ ‫از جبه��ه‌ ملی‌ عمل��ن بهره بیش‌ت��ری‌ را نصی ‌‬ ‫ت مصدق‌‬ ‫می‌کن��د‪ .‬پیش‌آمدهای��ی‌ ک ‌ه به‌ س��قوط‌ حکوم ‌‬ ‫انجامی��د نش��ان‌ داد که‌ دکتر فاطمی‌ ت��ا آخرین‌روزهای‌‬ ‫نخس��ت‌وزیری‌ دکتر مصدق‌ هنوز نظرات‌ خوش‌بینانه‌ای‌‬ ‫داش��ت‌‪ ،‬در حالی‌ که‌ارزیابی‌های‌ او در بس��یاری‌ از موارد‬ ‫ی و نارضایتی‌ها‌‬ ‫درست‌ نبوده‌ است‌‪ .‬او نابسامانی‌های‌ داخل ‌‬ ‫را اهمیتی‌ نمی‌داد و اعتقاد داشت‌ مملکت‌ ما قرن‌ها بدون‌‬ ‫ی کرده‌ و حاال هم‌ می‌تواند‪ .‬ش��اید غلط‌ترین‌‬ ‫ت زندگ ‌‬ ‫نف�� ‌‬ ‫یو‬ ‫ط به‌ حمایت‌ مردم‌ از جبهه‌ مل ‌‬ ‫محاس��به فاطمی‌‪ ،‬مربو ‌‬ ‫ی که‌ مردم‌ دیگر‬ ‫ب توده‌ ب��ود‪ ،‬در صورت ‌‬ ‫ع��د ‌م فعالیت‌ حز ‌‬ ‫ش از حزب‌‬ ‫خس��ته‌ شد ‌ه بودند‪ .‬به‌ نظر من هم‌ مصدق‌‪ ،‬بی ‌‬ ‫ن بود‪».‬‬ ‫ن دشم ‌‬ ‫توده‌ با شاه‌ و انگلستا ‌‬

‫معرکه‌گردان بازی باز و کبوتر‬

‫شراره سعیدی‬ ‫در برنامه پیش قسمتی از حکم قطعی شکواییه احسان نراقی‬ ‫را برعلیه ایوبونه مرور کردیم‪ .‬حکم قطعی دادگاه اس��تیناف‬ ‫پاری��س از آن‌جایی جنجالی و مهم اس��ت ک��ه به صورت‬ ‫معکوس نمایش داده شد و در آن نکاتی است‪ ،‬که نمایان‌گر‬ ‫حضور مستقیم این شخص در واواک می‌باشد‪ .‬آقای نراقی‬ ‫در مصاحبه‌ه��ای مرتبط با این پرونده‪ ،‬نه تنها رای دادگاه را‬ ‫معکوس جلوه داد بلکه طرف دعوا را تنها سازمان مجاهدین‬ ‫قرار داده و سعی کرد افشاگری‌های کتاب «واواک در خدمت‬ ‫آیت‌اله‌ها» را به دعوای شخصی و خصومت این سازمان با‬ ‫خودش تقلیل دهد‪ .‬واقعیت��ی که تنها مرور این حکم آن را‬ ‫آشکار می‌کند‪ .‬حال ادامه این حکم‪:‬‬ ‫درباره فراز س��وم اتهام‪ :‬در عوض این افتراآمیز نیس��ت که‬ ‫نوشته شود «ابتکارات متعددی برای بی‌ثبات کردن شورای‬ ‫ملی مقاومت ای��ران (ارگانی که مخالف��ان رژیم را گردهم‬ ‫آورده اس��ت) صورت گرفت» زیرا این حرف به هیچ فاکت‬ ‫مش��خصی مرتبط نشده است‪ .‬به عکس اظهاراتی از مدعی‬ ‫خصوصی نقل کرده است که گویا وی در نوشته‌های‌اش از‬ ‫«فتوایی» علیه سلمان رشدی اظهار خوش‌حالی کرده است‪.‬‬ ‫یعنی نویسنده کتاب آیات شیطانی که روح‌اله خمینی به‌خاطر‬ ‫حرف‌هایی که اهانت‌آمیز تلقی شده بود دستور قتل سریع و‬ ‫خودسرانه او را توسط همه مسلمانان صادر کرد‪.‬‬ ‫درباره فراز چهارم ش��کایت‪ :‬این هم‌چنین افترا محس��وب‬ ‫می‌شود که گفته شود شکنجه «صد درصد موجه» شمرده‬ ‫شده است‪ ،‬به‌وضوح این اتهام مغایر با حیثیت و اعتبار است‪.‬‬ ‫درباره فرازهای پنجم و ششم شکایت‪ :‬مطالب عنوان شده در‬ ‫این قسمت‌ها هیچ فاکتی که جنبه افتراآمیز داشته باشد ندارد‪.‬‬ ‫اتهامات مبنی بر این‌که از یک طرف احس��ان نراقی توسط‬ ‫جمهوری اس�لامی وارد یونسکو ش��ده‪ ،‬هر چند او می‌گوید‬ ‫قبل از رژیم جدید در این پست بوده است‪ ،‬و از طرف دیگر‬ ‫تحت یک نام مستعار کتاب انتقادی علیه مجاهدین نوشته‬ ‫است خدشه‌ای نه به حیثیت و نه به اعتبار او وارد نمی‌سازد‪.‬‬ ‫درباره فراز هفتم شکایت‪ :‬اما برای آخرین فراز شکایت شده‬ ‫این‌طور نیس��ت‪ .‬یعنی قس��متی که به احسان نراقی نسبت‬ ‫می‌دهد مقامات فرانس��وی و به‌ویژه د‪.‬اس‪.‬ت و دس��ت‌گاه‬ ‫قضای��ی ضدتروریس��تی را گ��م‌راه کرده اس��ت و به‌منظور‬ ‫نف��وذ‪ ،‬افرادی را به‌عنوان «مجاهدین نادم» معرفی کرده در‬ ‫حالی‌ک��ه آن‌ها در واقع ماموان واواک بوده‌اند‪ ،‬اتهامی که به‬ ‫فاکت مشخص اشاره دارد و مغایر با حیثیت و اعتبار مدعی‬ ‫خصوصی بوده اس��ت‪ ،‬که به این ترتیب به خباثت نسبت به‬ ‫نهادهای جمهوری متهم می‌شود‪.‬‬ ‫ب��ه این ترتی��ب ارزیابی‌های قض��ات قبلی درب��اره این‌که‬ ‫قسمت‌های ش��کایت ش��ده جنبه افتراآمیز دارند یا ندارند‪،‬‬ ‫توسط این دادگاه مورد تایید قرار می‌گیرد‪.‬‬ ‫درباره حسن نیت‪ .‬اگر‌چه اتهامات افتراآمیز معمولن به‌منظور‬ ‫رس��اندن زیان مطرح می‌ش��ود ام��ا افراد تح��ت پی‌گرد با‬ ‫نشان‌دادن این‌که هدف مش��روعی را دنبال می‌کرده‌اند که‬ ‫فاقد هرگونه دشمنی شخصی بوده است می‌توانند خود را از‬ ‫این ظن مبرا سازند‪ ،‬این دو شرط که برای اثبات حسن‌نیت‬

‫ضروری هس��تند باید هم‌راه باش��ند با بیان��ی احتیاط‌آمیز و‬ ‫س��نجیده که روی داده‌های جدی و از پیش گردآوری شده‪،‬‬ ‫تکیه داشته باشند‪.‬‬ ‫این برای ایوبونه‪ ،‬یک متخصص امور اطالعاتی که هیچ چیز‬ ‫نشان نمی‌دهد او دشمن شخص خاصی با مدعی خصوصی‬ ‫داش��ته است‪ ،‬مش��روع بوده اس��ت کتابی را منتشر کند که‬ ‫موضوع آن مربوط است به تاریخ و فعالیت‌های سرویس‌های‬ ‫اطالعاتی ایرانی‪ .‬موضوعی که مورد توجه عام است به‌ویژه‬ ‫برای کسانی که عالقه‌مند به تحوالت کشوری هستند که‬ ‫به گفته بسیاری از ناظران‪ ،‬از تروریسم بین‌المللی پشتیبانی‬ ‫می‌کند‪ .‬دیگر معیارهای حسن‌نیت به‌طور جداگانه درباره هر‬ ‫یک از چهار مورد اتهامی که طبق شیوه دادگاه اول افتراآمیز‬ ‫برآورد شده‌اند مورد بررسی قرار خواهند گرفت‪.‬‬ ‫اظهارات مطرح ش��ده در فراز دوم ش��کایت‪ :‬اگر‌چه مدعی‬ ‫خصوصی «احس��ان نراقی» از دادگاه درخواست کرده است‬ ‫تصمی��م قضات قبلی را تایید کند و دادن امتیاز حس��ن‌نیت‬ ‫به متهمین درباره اتهام این‌که او در «شکنجه روانی رفقای‬ ‫س��ابق خود شرکت داش��ته اس��ت» را رد کند‪ ،‬اما ایوبونه و‬ ‫کریستوف‌بارژ مطالب زیر را در دفاع از خود ارایه داده‌اند‪:‬‬ ‫ یک گواهی از مهدی ژورک‪ ،‬کارگردان و س��ناریو نویس‪،‬‬‫در زمانی ک��ه در س��ال‌های ‪ 1984 1983-‬در زندان اوین‬ ‫محبوس بوده اس��ت ش��رایطی را بازگو می‌کند که طی آن‬ ‫حرف‌های خصوصی یک زندانی دیگر را شنیده که می‌گفته‬ ‫ه��م‌راه با احس��ان نراقی «به بازجوها و به روس��ای بخش‬ ‫ش��یوه‌های علمی و تکنیکی و برخورد الزم برای شکستن‬ ‫متهم را آموزش می‌داده‌اند‪».‬‬ ‫ ی��ک نامه از محمد صادق��ی‪ ،‬که به ضمیمه آن فتوکپی‬‫کارت پناهندگی وی در برابر دادگاه ارایه ش��ده اس��ت‪ .‬وی‬ ‫در این نامه می‌گوید نام‌برده درحالی‌که زندانی بوده ش��اهد‬

‫بوده برخی از زندانیان «باتوجه به ش��رایط بس��یار س��خت‬ ‫زندان‪ ،‬به‌ویژه اعدام‌ها و شکنجه‌ها‪ ،‬به جای مقاومت کردن‬ ‫ش��روع به هم‌کاری با س��رویس‌های اطالعات��ی‪ ،‬بازجوها‬ ‫و ش��کنجه‌گران کردند و یا» نظیر احس��ان نراقی «اقدام به‬ ‫شرکت در فعالیت‌های تبلیغاتی به نفع رژیم کردند»‪ .‬مدعی‬ ‫خصوصی احسان نراقی «از طریق تلویزیون مداربسته» در‬ ‫این فعالیت‌ها ش��رکت داشته و با اقدام به «موعظه برای به‬ ‫زانو در آوردن زندانیان» عمل می‌کرده است‪.‬‬ ‫ وین گریفیث نماینده پارلمان انگلستان‪ ،‬در شهادت نامه‌ای‬‫که ضمیمه پرونده ش��ده فاش می‌س��ازد که بعد از بازدید از‬ ‫زندان اوین در س��ال ‪ 2004‬او با احسان نراقی مالقات کرده‬ ‫است‪ ،‬کسی که «جهت دادن ظاهری احترام‌آمیز برای رژیم‬ ‫آن‌جا ب��ود»‪ .‬گریفیث اظهار می‌دارد «محتمل اس��ت» که‬ ‫مدعی خصوصی احسان نراقی به‌منظور وادار کردن زندانیان‬ ‫به «تغییر عقیده و هم‌کاری با رژیم در تکنیک رژیم معروف‬ ‫به بازی باز و کبوتر شرکت کرده باشد‪».‬‬ ‫ به‌ط��ور خاص از ش��هادت در برابر دادگاه توس��ط عباس‬‫حسینی‪ ،‬یک پناهنده سیاسی در هلند‪ ،‬بر می‌آید که هنگامی‬ ‫که او در ایران زندانی بوده مجبور به «تماش��ای ویدیوهای‬ ‫اجباری» بوده است که در آن احسان نراقی از «تجارب» خود‬ ‫صحبت می‌کرده و می‌گفته است به‌زودی آزاد خواهد شد‪ .‬او‬ ‫به زندانیان می‌گفته اس��ت که «در زندان باقی خواهند ماند‬ ‫و همان‌جا خواهند مرد»‪ .‬او به آن‌ها می‌گفته اس��ت باید یاد‬ ‫بگیرند با رژیم دشمنی نورزند و هدف او «شکستن مقاومت‬ ‫در زندان‌ها بود‪».‬‬ ‫ این داده‌ها‪ ،‬در کنار مسیر طی شده توسط احسان نراقی که‬‫سابقن در خدمت شاه بوده و بعد از نزدیکان حکومت جدید‬ ‫شده است‪ ،‬امری که تکذیب نمی‌کند‪ ،‬به ایوبونه اجازه می‌دهد‬ ‫بنویس��د‪ ،‬در عین حال که طرف احتیاط را نگه می‌دارد‪ ،‬که‬ ‫مدعی خصوصی «در شکنجه روانی رفقای سابق خود با ارایه‬ ‫کالس‌های اجباری برای زندانیان شرکت کرده است‪ ».‬این‬ ‫چنین‪ ،‬دادگاه در مح��دوده صالحیت‌اش‪ ،‬رای قبلی را روی‬ ‫این نکته تغییر می‌دهد‪.‬‬ ‫مطال��ب مندرج در فراز س��وم مورد ش��کایت در پاس��خ به‬ ‫این س��وال که «نظر کلی ش��ما درباره فتوای خمینی علیه‬ ‫سلمان رشدی چه می‌باشد؟» احسان نراقی جواب می‌دهد‪:‬‬ ‫«همان‌طور که در نوش��ته‌هایم گفته‌ام وقتی خبر مربوط به‬ ‫فتوا را ش��نیدم خوش‌حال ش��دم‪ ».‬اگر‌چه او اظهار تاس��ف‬ ‫می‌کند که «دوس��تان‌اش تالشی برای روشن شدن قضیه‬ ‫نکرده‌ان��د» او کمی بعد می‌افزاید‪« :‬خدا می‌داند که این فتوا‬ ‫باید اجرا شود» و می‌گوید «در آغاز این گفت‌وگو من مطرح‬ ‫کردم که از صدور این فتوا خوش‌حال ش��دم‪ ،‬اما مسئل ‌ه این‬ ‫است که این فتوا امروز تبدیل به یک مسئل ‌ه بین‌المللی شده‬ ‫است‪».‬‬ ‫به این ترتیب این س��ند که به‌وسیله یک مترجم متخصص‬ ‫مورد تایید دیوان عالی کش��ور فرانسه ترجمه شده است‪ ،‬به‬ ‫ایوبونه اجازه می‌دهد همان‌طور که نوشته است اظهار عقیده‬ ‫کند و موجه می‌سازد که دادگاه امتیاز حسن‌نیت را برای افراد‬ ‫تحت پی‌گرد بدهد‪.‬‬ ‫‪51‬‬

‫روزنگاشت‌‬ ‫به بهانه زادروز «روآن سباستین آتکینسون»‬

‫ازمستربینتاجانانگلیش‬

‫محبوبه شعاع‬ ‫شش��م ژانویه برابر با زادروز «روآن سباستین آتکینسون»‬ ‫بازی‌گر و نویس��نده بریتانیایی اس��ت که ب��ا ایفای نقش‬ ‫مستربین مشهور شده است‪ .‬نام او به عنوان یکی از پنجاه‬ ‫نفر در میان فهرست بامزه‌ترین کمدین‌های بریتانیاست‪.‬‬ ‫مس��تر‌بین هم‌چنین به عنوان ی��ک از پنجاه نقش برتر‬ ‫کمدی همه تاریخ‪ ،‬در نظرس��نجی میان افراد کمدین در‬ ‫س��ال ‪ ۲۰۰۵‬انتخاب ش��د‪ .‬وی عالوه ب��ر مجموعه‌های‬ ‫تلویزیونی‪ ،‬فیلم‌های س��ینمایی بس��یار موفقی را هم در‬ ‫کارنامه هنری خود دارد‪« .‬روآن سباس��تین آتکینس��ون»‬ ‫(‪ )Rowan Sebastian Atkinson‬مع��روف ب��ه‬ ‫مس��تربین در شش��م ژانویه ‪ 1955‬میالدی در نیوکاسل‬ ‫انگلی��س در منطقه تینه متولد‬ ‫ش��د‪ .‬پدرش اریک آتکینسون‬ ‫ی��ک مزرع��ه‌دار س��اده بود و‬ ‫م��ادرش االمی نام داش��ت‪ .‬او‬ ‫بعد از اتمام تحصیالت ابتدایی‬ ‫و دبیرس��تان در دان��ش‌گاه‬ ‫نیوکاس��ل در رش��ته مهندسی‬ ‫برق مش��غول به تحصیل شد‬ ‫و مدت��ی بع��د دانش‌گاهش را‬ ‫ب��ه آکس��فورد منتق��ل کرد و‬ ‫تحصیالتش را در همان رشته‬ ‫به پایان رساند‪.‬‬ ‫او از نوجوان��ی ب��ه ب��ازی در‬ ‫نقش‌ه��ای کم��دی عالق��ه‬ ‫فراوانی داش��ت و در این زمینه‬ ‫از استعداد خاصی برخوردار بود‪.‬‬ ‫روآن در دانش‌گاه آکس��فورد با‬ ‫فیلم‌نامه‌نویس طنز معروف به‬ ‫نام «ریچارد کورتیس» آش��نا ش��د و فعالیت‌هایش را در‬ ‫زمینه بازی‌گری کمدی زیرنظر او آغاز کرد‪ .‬روآن در چند‬ ‫نمایش کوتاه طنز که در س��الن آمفی تاتر دانش‌گاه اجرا‬ ‫ش��د ایفای نقش کرد و بسیار مورد توجه تماشاچیان قرار‬ ‫گرفت و کار حرفه‌ای خود را در این زمینه در سن بیست‬ ‫و‌سه سالگی و با ایفای نقش در یک نمایش کمدی با نام‬ ‫« ‪ »Not The Nine O’Clock News‬ش��روع‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫ای��ن نمایش یک تقلید خب��ر طنزآمیز بود که از ش��بکه‬ ‫بی‌بی‌س��ی انگلیس پخش می‌ش��د‪ .‬ای��ن نمایش کمدی‬ ‫که پخ��ش آن مدت چهار س��ال ادامه داش��ت موفقیت‬ ‫چشم‌گیری به دست آورد و در این مدت چهار سال روآن‬ ‫جوایز ملی و بین‌المللی فراوانی را از اتحادیه‌های مختلف‬ ‫از آن خود کرد‪ .‬روآن که با بازی در این سریال محبوبیت‬ ‫خاصی در انگلیس پیدا کرده بود در سال ‪ ۱۹۸۰‬به عنوان‬ ‫بازی‌گر س��ال بی‌بی‌س��ی را از آن خود کرد و مورد تقدیر‬ ‫‪52‬‬

‫قرار گرفت و یک سال بعد در یک نمایش تک نفره طنز‬ ‫در تاتر «وس��ت اند لندن» ب��ازی کرد و بعد از اتمام یک‬ ‫فصل کامل بازی جایزه بازی‌گر کمدی سال اتحادیه تاتر‬ ‫وست اند لندن را از آن خود کرد‪ .‬او جوان‌ترین فردی بود‬ ‫که تا آن زمان تاتر تک نفره طنز بازی کرده بود‪.‬‬ ‫دومی��ن نمایش ت��ک نفره او در س��ال ‪ ۱۹۸۸‬نه فقط در‬ ‫لن��دن بلکه در نیویورک‪ ،‬اس��ترالیا‪ ،‬نیوزلن��د و خاورمیانه‬ ‫بس��یار موفقیت‌آمیز بود و مورد اس��تقبال ق��رار گرفت و‬ ‫در س��ال ‪ ۱۹۸۳‬با ه��م‌کاری ریچ��ارد کورتیس نمایش‬ ‫طنز افعی س��یاه (‪ )Black Adder‬را برای بی‌بی‌سی‬ ‫ساخت که این س��ریال نیز برنده جوایز فراوانی در سطح‬ ‫بین‌المللی ش��د و روآن به واسطه بازی در نقش اول این‬

‫س��ری نمایش‌ها برای دومین بار عنوان به‌ترین بازی‌گر‬ ‫سال بی‌بی‌سی را از آن خود کرد که این سریال در چهار‬ ‫دوره متوالی پخش شد‪.‬‬ ‫ام��ا معروف‌ترین کار تلویزیونی بزرگ او در س��ال ‪۱۹۸۹‬‬ ‫س��اخته ش��د‪ .‬این س��ریال کم��دی صام��ت‪ ،‬مجموعه‬ ‫نمایش‌های «مستربین» بود که برای شبکه‌های ‪ ITV‬و‬ ‫‪ HBO‬توسط شرکت تایگر ساخته شد‪ .‬در این مجموعه‬ ‫نمایش‌های طنز‪ ،‬او نقش یک ش��هروند انگلیسی دست‬ ‫و پ��ا چلفتی را بازی می‌کرد ک��ه بدون کالم و بیش‌تر با‬ ‫ش��کلک‌های صورت و حرکات خنده‌دار‪ ،‬خنده را بر لبان‬ ‫تماشاگران می‌نش��اند‪ .‬این سریال برنده جوایز بین‌المللی‬ ‫فراوانی از جمله رز طالیی مونترایکس ش��د و در س��ال‬ ‫‪ ۱۹۹۵‬نیز عنوان به‌ترین نمایش کمدی را از آن خود کرد‪.‬‬ ‫س��ریال مس��تر بین از شروع ساختش بس��یار مورد توجه‬ ‫کش��ورهای مختلف دنیا قرار گرفت و در بیش از دویست‬ ‫کشور مهم دنیا فروخته شد و از آن به بعد روآن به عنوان‬

‫مستربین در س��طح بین‌الملل معروف شد‪ .‬این مجموعه‬ ‫نمایش‌ه��ا از لحاظ اقتص��ادی برای تلویزی��ون انگلیس‬ ‫پرفروش‌ترین س��ریال ده��ه نود به ش��مار می‌رفت و از‬ ‫سال ‪ ۱۹۸۹‬تا ‪ ۱۹۹۵‬در تلویزیون بریتانیا ساخته و پخش‬ ‫می‌شد‪.‬‬ ‫در سال ‪۱۹۹۷‬روآن یک فیلم سینمایی را نیز با این نقش‬ ‫ب��ازی کرد که «نمای��ش واقعه ناگوار» نام داش��ت و در‬ ‫س��طح جهان موفقیت‌های فراوانی را از آن خود کرد‪ .‬نام‬ ‫مس��تر بین به عنوان یکی از پنجاه نفر در میان فهرست‬ ‫بامزه‌تری��ن کمدین‌ه��ای بریتانی��ا قرار دارد‪ .‬مس��تر‌بین‬ ‫هم‌چنین به عن��وان یک از پنجاه نقش برتر کمدی همه‬ ‫تاریخ در نظرس��نجی میان افراد کمدین در س��ال ‪۲۰۰۵‬‬ ‫انتخاب شد‪.‬‬ ‫گفتن��ی اس��ت ک��ه روآن‬ ‫آتکینسون یا همان مستر بین‬ ‫مع��روف نه تنها ی��ک بازی‌گر‬ ‫بلکه یک نویسنده‪ ،‬تهیه‌کننده‬ ‫و دوبل��ر مع��روف فیلم‌ه��ای‬ ‫کمدی در اروپا به شمار می‌رود‬ ‫وی خ��ود گفت��ه‪ :‬ی��ک فیلم‬ ‫کمدی خوب ع�لاوه بر بازی‬ ‫خوب یک کمدین‪ ،‬نیاز به یک‬ ‫موس��یقی زیبا‪ ،‬یک کارگردانی‬ ‫خوب و یک فیلم‌نامه زیبا دارد‪.‬‬ ‫او در مورد مجموعه مس��تربین‬ ‫نی��ز گفته‪ :‬من هرگز دوس��ت‬ ‫ندارم از مس��تربین که با آن در‬ ‫س��طح دنیا شناخته شده‌ام جدا‬ ‫شوم‪ .‬من از بازی در این نقش‬ ‫لذت فراوانی می‌برم‪.‬‬ ‫روآن در س��ال ‪ ۲۰۰۶‬ساخت دومین مجموعه مستربین را‬ ‫تو‌نهم مارس ‪ ۲۰۰۷‬به سینماها آمد‪.‬‬ ‫آغاز کرد که در بیس�� ‌‬ ‫این مجموعه تعطیالت مستربین نام دارد‪ .‬وی عالوه بر این‬ ‫مجموعه‌های تلویزیونی‪ ،‬فیلم‌های سینمایی بسیار موفقی را‬ ‫هم در کارنامه هنری خود دارد که می‌توان از میان آن‌ها به‬ ‫‪ Johnny Englishh‬و ‪Johnny English R e‬‬ ‫‪ born‬اشاره کرد‪ .‬اما در مورد زندگی خصوصی مستر بین‪،‬‬ ‫او در فوریه ‪ ۱۹۹۰‬با سانتراسایستی ازدواج کرد که حاصل این‬ ‫ازدواج دو فرزند به نام‌های بنیامین و لیلی میباشد‪ .‬قابل ذکر‬ ‫است که مس��تربین عاشق ماشین‌های سریع‌السیر از جمله‬ ‫آس��تون مارتین اس��ت‪ .‬وی در خصوص ماشین‌های تندرو‬ ‫مقاالتی را نیز در مجالت ماش��ین منتشر کرده است ‪ .‬وی‬ ‫خود صاحب چندین اتومبیل ریسر و اسپورت است و تفریح‬ ‫و سرگرمی وی مسابقات اتومبیل رانی سرعت است که در‬ ‫این زمینه وی مهارت زیادی را نیز داراست‪ .‬ثروت تقریبی او‬ ‫صد میلیون پوند تخمین زده‌شد‌ه است‪.‬‬

‫پیرمرد تواب عاقبت‌به‌خیر شد‬

‫شراره سعیدی‬ ‫در زندان‌های دهه­ی ش��صت جمهوری اسالمی پروژه‌ای‬ ‫اجرا می‌ش��د که آثار آن نه تنها برای گروه مفعول ماند و‬ ‫ماندگار شد‪ ،‬بلکه در اتمس��فر تمامیت کشور مسمومیتی‬ ‫پراکن��د ک��ه تاکنون رویین‌تنانه مانا ش��ده اس��ت‪ .‬پروژه‬ ‫تواب‌س��ازی آغازی بود برای اتمام حماسه انقالب‪ .‬نابود‬ ‫کردن نس��ل جس��ور انقالبی‪ ،‬که توان انقراض پادشاهی‬ ‫را داش��تند‪ ،‬دقیق��ن در مقابل دیدگان نس��ل‌های متحیر‬ ‫بع��دی به منظور پرورش ملتی کاملن مطیع‪ ،‬فرمان‌بردار‪،‬‬ ‫ترس��و و بی‌انگیزه انجام گرفت و هم‌چنان نیز ادامه دارد‪،‬‬ ‫اتفاقی عادی و روان‌شناسانه است اگر سال‌های متمادی‬ ‫ناظ��ر اضمحالل درونی و فکری والدین و‬ ‫آشنایانی باشی که روزگاری برای تغییری‬ ‫بزرگ در قامت انس��ان‌هایی بزرگ و دلیر‬ ‫مبارزه نموده‌اند و سپس ثمره همان تالش‬ ‫بزرگ آن­ه��ا را آن‌چنان خرد می‌کند که به‬ ‫یک‌دیگر نیز رحم نمی‌کنند‪ .‬آیا حاصل این‬ ‫ش��هود می‌تواند ج��ز بی‌انگیزگی و ترس‬ ‫باش��د؟ مسلمن و به تجربه می‌توان مدعی‬ ‫شد‪ ،‬خیر‪.‬‬ ‫حاصل مس��لم این پروژه نسلی خواهد بود‬ ‫که بی‌تفاوتی‌ش��ان بر نابودی حقوق اولیه‬ ‫ه��ر جان‌داری را نه تنها تاب می‌آورد بلکه‬ ‫گاهی آن را امتیاز نیز می‌داند‪.‬‬ ‫احسان نراقی را در به‌ترین حالت می‌توان‬ ‫یکی از قربانیان پروژه تواب‌سازی دانست‪.‬‬ ‫قربانی که آن‌چنان در این بازی حل ش��د‬ ‫ک��ه اکنون ما از او ب��ه عنوان یک��ی از بازی‌گران اصلی‬ ‫نمایش تواب‌سازی باد می‌کنیم‪.‬‬ ‫در دهه شصت زندانی­های سیاسی توسط بازجو­ها و مدیران‬ ‫زندان‌ها‪ ،‬تواب می‌شدند‪ .‬به جز توبه مذهبی‪ ،‬تواب‌سازی‬ ‫شامل وادار زندانی به نفی گذشته‌اش و حتا انجام اعمالی‬ ‫علیه هم‌رزمانش می‌شد‪ .‬مثلن گاه توابین باید در شکنجه‬ ‫یا اعدام هم‌کیشان سابق‌شان شرکت می‌کردند‪.‬‬ ‫ای��ن عم��ل دیگر تنها شست‌وش��وی مغزی نب��ود‪ ،‬زیرا‬ ‫وجدان و ش��رافت آن‌چنان درگیر این فرآیند می‌ش��د که‬ ‫در بیش‌تر مواقع زندگی عادی ش��خص را برای همیشه‬ ‫تح��ت تاثیر قرار می‌داد و تواب برای نجات از این بحران‬ ‫ه��ر لحظه‌ای تصمیم می‌گرفت درس��تی رفتارش را باور‬ ‫کرده و به این روند ادامه دهد‪.‬‬ ‫ما می‌دانیم ک��ه توابین پس از مراح��ل اولیه‪ ،‬فعاالنه به‬ ‫امر س��رکوب س��ایر زندانیان سیاسی و هم‌کاری با زندان‬ ‫می‌پرداختند مانند‪ :‬ش��رکت در جوخه اعدام و تیرخالص‬ ‫زدن‪ ،‬جاسوس��ی و گزارش دادن از اعمال زندانیان دیگر‬ ‫(ه��م مخفیانه و هم علن��ی‪ ،‬که تاثیر بدت��ری بر روحیه‬ ‫دیگران داشت)‪ ،‬انتشار نش��ریه در زندان‪ ،‬گشت خیابانی‬ ‫رفتن هم‌راه پاس��دارها برای شکار مبارزان بیرون زندان‪.‬‬ ‫ای��ن ام��ر موج��ب افزایش فض��ای رعب و وحش��ت در‬ ‫زندان‪ ،‬شکس��تن فضای مبارزاتی در زندان و بی‌اعتمادی‬

‫زندانی‌ه��ا به یک‌دیگر نیز می‌ش��د‪ .‬اتفاقی ک��ه گاه تنها‬ ‫داس��تانی بایگانی شده در زندان می‌ماند و گاه به خارج از‬ ‫زندان سرایت می‌کرد و تواب جسورانه آن را توجیه کرده‬ ‫و به عنوان شغل انتخاب می‌نمود‌‪.‬‬ ‫در جوابیه قس��مت چهارم شکایت احس��ان نراقی توسط‬ ‫دادگاه اس��تیناف پاریس آمده است‪ :‬چندین شاهد که بعد‬ ‫از س��وگند توسط دادگاه شنیده ش��دند‪ ،‬اظهار داشتند که‬ ‫احس��ان نراقی از ش��کنجه حمایت می‌ک��رده و می‌گفته‬ ‫«الزام��ن چی��ز ب��دی نیس��ت» و هم‌چنین از «اس��داله‬ ‫الج��وری» که ش��کنجه اعم��ال می‌کرده ب��ه نیکی یاد‬ ‫می‌کرده اس��ت‪ .‬مدعی خصوصی خود در این‌باره در برابر‬

‫قضات قبلی اذعان داشته است که می‌توان «روی افرادی‬ ‫که در حال انجام کارهای وخیم هس��تند فش��ار آورد‪ ،‬اگر‬ ‫ای��ن کار با مالحظه انس��انی انجام ش��ود»‪ .‬رضا غفاری‪،‬‬ ‫ش��اهدی که به‌وسیله دادگاه شنیده شد اعالم کرد در ‪12‬‬ ‫نوامبر ‪ 1999‬در حالی‌که او در اس��تودیوی تلویزیون بوده‬ ‫اس��ت‪ ،‬احس��ان نراقی در برنامه تلویزیون صدای آمریکا‬ ‫خود را به‌عنوان «مقام یونسکو» معرفی کرده است و در‬ ‫پاسخ به این سوال که «آیا معتقد هستید شکنجه ضرورت‬ ‫داشته باشد؟» گفت‪« :‬بعضی وقت‌ها موجه است و افزود‬ ‫که این ش��یوه حتا در انگلستان هم استفاده می‌شود»‪ .‬در‬ ‫این‌جا نیز این داده‌ها به ایوبونه اجازه می‌دهد با واژه‌های‬ ‫غیرافراطی بنویس��د‪ ،‬و به کریس��تف ب��ارژ اجازه می‌دهد‬ ‫منتش��ر می‌کند آن‌چه را که توس��ط مدعی خصوصی در‬ ‫فراز چهارم شکایت به آن‌ها ایراد گرفته شده است‪.‬‬ ‫در این رابط��ه هفته‌نامه «کانار آنش��نه»‪ ،‬از پرتیراژترین‬ ‫نش��ریات فرانسه‪ ،‬در مطلبی با عنوان «الو احمدی‌نژاد؟»‪،‬‬ ‫نوش��ت‪« :‬در کتابی علیه سرویس‌های مخفی رژیم ایران‬ ‫تحت عنوان (واواک در خدمت آیت‌اله‌ها) منتش��ر ش��ده‬ ‫توس��ط انتش��ارات تیمه‪ ،‬اس��تان‌دار ایوبونه‪ ،‬رییس سابق‬ ‫ضدجاسوسی فرانسه‪ ،‬آشکارا احسان نراقی را که به‌عنوان‬ ‫یک جامعه‌ش��ناس ایرانی در یونسکو منصوب بوده است‪،‬‬ ‫متهم می‌کند که مامور رژیم ایران اس��ت‪ .‬به‌نظر می‌رسد‬

‫ای��ن س��لطنت‌طلب س��ابق را‪ ،‬مقامات رژی��م ایران طی‬ ‫اقام��ت‌اش در زن��دان مخوف اوین در ابتدای س��ال‌های‬ ‫دهه ‪ 80‬میالدی (‪ 1358‬خورش��یدی) عضوگیری کرده‬ ‫و چرخانده و س��پس به‌وس��یله یک حکم عفو اسرار‌آمیز‬ ‫از جانب ش��خص خمینی‪ ،‬آزاد ساخته‌اند‪ .‬نراقی در ژوئن‬ ‫گذش��ته‪ ،‬ایو بونه را به طرح اتهام افترا مورد شکایت قرار‬ ‫داد‪ .‬حال آن‌که در دادگاهی که در ‪ 17‬دسامبر (‪ 26‬آذر‪)88‬‬ ‫برگزار ش��د یک چرخش غافل‌گیر کنن��ده به وجود آمد‪:‬‬ ‫وکی��ل مدافع ایو بونه در دادگاه‪ ،‬آقای تیری لوی‪ ،‬نامه‌ای‬ ‫به فارس��ی رو می‌کند که نراقی به ش��خص احمدی‌نژاد‪،‬‬ ‫رییس‌جمهوری اس�لامی نوشته است‪ .‬در این نامه بلند‪،‬‬ ‫که مورخ ‪ 27‬مه گذش��ته اس��ت‪ ،‬نراقی‬ ‫یادآوری می‌کند ک��ه از تاریخ ‪ ،1999‬در‬ ‫زمان ریاس��ت‌ جمهوری خاتمی‪ ،‬تالش‬ ‫کرده است علیه مخالفان ایرانی از جمله‬ ‫مجاهدین خلق در فرانس��ه مبارزه کند و‬ ‫حت��ا در میان خدمات‌اش‪ ،‬به البی کردن‬ ‫نزد میشل روکار اشاره می‌کند‪ .‬نراقی در‬ ‫نامه‌اش ب��ه احمدی‌ن��ژاد اضافه می‌کند‬ ‫برای شکایتی که در دادگاه به‌ راه انداخته‬ ‫اس��ت مخارجی کرده است و فاکتورهای‬ ‫بسیار کالن وکیل پاریسی‌اش‪ ،‬آتجیان را‬ ‫که ضمیمه می‌کند‪ .‬ظاهرن رژیم تهران‬ ‫در پاس��خ دادن تاخی��ر می‌کن��د‪ ،‬نراقی‬ ‫در دس��امبر مج��ددن نزد دفتر ریاس��ت‬ ‫‌جمهوری رژی��م ایران قضی��ه را مطرح‬ ‫می‌کن��د‪ ،‬و ای��ن بار مش��خصات بانکی‬ ‫فرانس��وی خود را نی��ز ضمیمه می‌کند و ام��ا در دادگاه‪،‬‬ ‫نراق��ی نه‌ تنها ای��ن کار را تکذیب نمی‌کن��د‪ ،‬بلکه قبول‬ ‫می‌کند که این نامه را فرس��تاده است و در همان حال در‬ ‫مقابل قضات خش��م‌گین می‌شود‪ ،‬از استفاده از شکنجه و‬ ‫از فتوایی که (توسط خمینی) در سال ‪ 1989‬علیه سلمان‬ ‫رش��دی صادر ش��ده نیز دفاع می‌کند‪ .‬نراقی حتا تکذیب‬ ‫نکرد ک��ه در یک مکالمه با یک مقام رس��می در تهران‬ ‫ش��خصن ش��اهدانی را علی��ه مجاهدین خل��ق در اختیار‬ ‫دست‌گاه دادسرای ضدتروریستی فرانسه قرار داده است‪.‬‬ ‫کانار آنش��نه در پایان نوش��ت‪ :‬با این وضعیت درخشنده‬ ‫خدم��ات «نراق��ی»‪ ،‬عجیب خواهد بود ک��ه رژیم تهران‬ ‫فاکتورهای‌اش را نپردازد‪.‬‬ ‫در نوامبر ‪ 2010‬احس��ان نراق��ی آپارتمانی را که بیش از‬ ‫س��ی­و­پنج س��ال پیش در پاریس خریداری کرده و در آن‬ ‫زندگی می‌ک��رد فروخته و برای همیش��ه به ایران رفت‪.‬‬ ‫در دادگاه اس��تیناف ن��وار صدای احس��ان نراقی در مورد‬ ‫ه��م‌کاری‌اش با واواک پخش ش��د و کت��اب «واواک در‬ ‫خدمت آیت‌اله‌ها» تبرئه شد‪.‬‬ ‫ام��ا پیرمرد تواب روایت ما عاقبت‌به‌خیر ش��ده هم‌چنان‬ ‫مصاحبه ک��رده و در نهایت حی��رت‪ ،‬رای دادگاه را انکار‬ ‫کرده و دوران بازنشس��تگی مطلوبی را در وطن س��پری‬ ‫می‌کند‪.‬‬ ‫‪53‬‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫شب سال نو که به هیجان و شور و شعف مردم نگاه می‌کردم‬ ‫دلیل این همه ش��ادی را نمی‌فهمی��دم‪ .‬جهانیان چرا باید از‬ ‫ی باید ریشه در‬ ‫گذش��ت زمان خوش‌حال باشند؟ هر شادمان ‌‬ ‫چیزی داش��ته باش��د‪ ،‬امیدی‪ ،‬بهبودی و یا گامی به جلو‪ ،‬و‬ ‫کدام‌یک از این اتفاقات خوشایند برای بشر و بشریت پیش‌‬ ‫آمده است که چنین دست‌افشانی می‌کنند؟ به هر آن‌چه در‬ ‫جهان نگاه کنی در آن امیدی به به‌روزی دیده نمی‌شود‪.‬‬ ‫جهان در س��الی که گذش��ت خونین‌تر از سال‌های پیشش‬ ‫بود‪ .‬بش��ر به ظاهر متمدن باز هم ناچار ش��د برای به دست‬ ‫آوردن بدیهی‌تری��ن چیزها هم‌چون ح��ق حاکمیت بر خود‬ ‫بجنگد و در این میان گره‌هایی که با دس��ت باز می‌شدند با‬ ‫دندان‌هایی باز شد که رد سرخی خون بی‌گناهان بر آن باقی‬ ‫اس��ت‪ .‬هزاران هزار زن‪ ،‬مرد‪ ،‬ک��ودک و پیر و جوان قربانی‬ ‫به‌وجود آمدن تغییراتی شدند که معلوم نیست شرایطی به‌تر‬ ‫از گذش��ته را برای بازماندگان رق��م بزنند‪ .‬تب تند تغییرات‬ ‫در خاورمیان��ه ب��ه عرق نشس��ت و حاکمان ت��ازه‌ی عرب‬ ‫دوباره س��خن‌هایی بر زبان می‌رانند که نش��انی از مهربانی‬ ‫در آن‌ها نیس��ت‪ .‬هر روزه س�لاح‌های جدیدتری در جهان‬ ‫تولید می‌ش��ود و به فروش می‌رس��د و همه آماده می‌شوند‬ ‫تا ب��ا کوچک‌ترین بهانه‌ای یک‌دیگ��ر را بدرند‪ .‬جنگ‌های‬ ‫داخلی‪ ،‬قومی‪ ،‬مذهبی و فرقه‌ای در س��ال گذشته در جهان‬ ‫افزای��ش یافته اس��ت‪ .‬می‌توان گفت که آس��تانه‌ی تحمل‬ ‫انس��ان مدرن هر روزه پایین‌تر می‌آید‪ .‬زمین گرم‌تر و گرم‌تر‬

‫‪54‬‬

‫سرشار از تهی‬ ‫می‌شود و کشورهای پیش‌رفته از ترس این‌که فقط چند دالر‬ ‫هزینه‌ی بیش‌تر بر شهروندانش تحمیل شود از پیمان‌های‬ ‫بین‌المللی حفظ محیط‌زیست خارج می‌شوند تا مبادا میزان‬ ‫اقبال رای‌دهندگان به آن‌ها کاهش یابد و از گردونه‌ی قدرت‬ ‫خارج ش��وند‪ .‬یخ‌های قطبی در سال گذشته بیش از همه‌ی‬ ‫سال‌های پیش ذوب شدند و خرس‌های قطبی از بی‌غذایی‬ ‫هم‌دیگر را دریدند و هیچ‌کس ککش هم نگزید‪ .‬روز به روز‬ ‫بر میزان قطع درختان افزوده و نس��ل گونه‌های جانوری و‬ ‫گیاهی بیش‌تری از روی کره‌ی زمین منقرض می‌ش��وند و‬ ‫باز رقابت برای مص��رف هر چه بیش‌تر ادامه دارد‪ .‬جمعیت‬ ‫جهان رو به انفجار اس��ت و بدبختانه هر که فقیرتر است و‬ ‫محروم‌تر‪ ،‬پرشمارتر‪ .‬کمبود بارندگی در جهان و کاهش منابع‬ ‫آب ش��یرین‪ ،‬زمین‌های کشاورزی بیش‌تری را به کویرهای‬ ‫لم‌یزرع بدل کرده و شمار دیگری از انسان‌ها را بی‌کار‪ .‬جنگ‪،‬‬ ‫فقر‪ ،‬بیکاری‪ ،‬قحطی و خشک‌سالی روند مهاجرت از جنوب‬ ‫به شمال را شدت بخشیده و با خود گرفتاری‌های تازه‌ای را‬ ‫آفریده است‪.‬‬ ‫نگاه تبعیض‌آمیز و نژادپرس��تان ‌ه در بش��ر رو به شدت است‬ ‫و قوانی��ن فق��ط ظواهر ام��ر را زیباتر کرده‌ان��د و آن‌چه که‬ ‫در زیر جریان دارد همان اس��ت که ب��وده و تنفر و نفرت و‬

‫ن��گاه تحقیرآمیز هنوز در جوامع چند نژادی وجود داش��ته و‬ ‫از شدت آن کاس��ته نشده است‪ .‬وقایع یک سال گذشته در‬ ‫اروپا و افزایش قتل‌ها و ترورهای نژادی در آن قاره خود گواه‬ ‫آشکاری بر این مسئله است‪ .‬میزان بردرباری انسان‌ها نسبت‬ ‫به دیگر فرهنگ‌ها و اعتقادات افزایش چش��م‌گیری نیافته‬ ‫است و هنوز بس��یاری از مردم با دیده‌ی حذفی به باورهای‬ ‫دیگران می‌نگرند‪.‬‬ ‫به ش��رایط روز کش��ور خودمان که برسیم‪ ،‬چش��م‌اندازها را‬ ‫ناامیدانه‌تر از پیش خواهیم یافت‪ .‬مردم دس��ت روی دست‬ ‫گذارده‌ان��د به امید یک فریادرس و اگر حرکتی هم هس��ت‬ ‫برای ویرانی اس��ت نه اصالح‪ .‬مردم ما کم طاقت شده‌اند و‬ ‫همه‌چی��ز را یک روزه می‌خواهند‪ ،‬از پول و ثروت و موفقیت‬ ‫گرفته تا پیش‌رفت و تغییر اوضاع سیاس��ی مملکت و برای‬ ‫رسیدن به آن متاسفانه هر روز بی‌اخالق‌تر شد‌ه و می‌شوند‪.‬‬ ‫هر کس منتظر دیگری است و آستین باال نمی‌زند و زحمتی‬ ‫به خود راه نمی‌دهد‪ ،‬باشد که دستی از غیب درآید‪ ،‬خودخواه‬ ‫شده‌ایم بیش‌تر از دیروز‪ .‬افسار مملکت به دست جمعی دیوانه‬ ‫افتاده اس��ت که با بی‌تدبیری خود کشور را هر روز به سمت‬ ‫جنگ و درگیری نزدیک‌تر می‌کنند‪ .‬دیگر هیچ دوس��تی در‬ ‫جهان برای خودمان باقی نگذارده‌ایم و همه را بر علیه خود‬ ‫ی��ک‌دل کرده‌ای��م‪ .‬این‌ها را که می‌بینم و اوض��اع و احوال‬ ‫جه��ان و ایران را که پیش روی چش��مم تصور می‌کنم به‬ ‫یاد آن شعری از «اخوان‌ثالث» می‌افتم که در وصف روزگار‬ ‫می‌گفت‪« :‬از تهی سرشار جویبار لحظه‌ها جاری‌ست»‬

‫وقتی هجده ساله می‌شوی توراچهمی‌نامند؟‬

‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫مس��ئله بر س��ر توان‌مندی‌هاس��ت و این‌که ب��ه چه میزان‬ ‫فرزندان خود را که نس��ل آینده‌ی جامعه‌ی ما هستند‪ ،‬برای‬ ‫وارد ش��دن به اجتم��اع آماده می‌کنیم‪ .‬چقدر ب��ه آن‌ها ابزار‬ ‫می‌دهیم تا بتوانند در یک جامعه ببالند و گلیم خود را از آب‬ ‫بیرون بکشند‪ .‬توان‌مندی‌هایی هرچند حاشیه‌ای و به ظاهر‬ ‫س��اده‪ ،‬ولی کارآمد و کارکردی برای دوام آوردن و بالیدن در‬ ‫میان جامعه‌ی انس��انی‪ .‬آن چه به فرد‪ ،‬خارج از تخصص او‪،‬‬ ‫ام��کان حضور به‌تر در جامعه را می‌دهد و او را یک انس��ان‬ ‫مستقل و دارای ش��خصیت فردی متکی به خود می‌سازد‪،‬‬ ‫توانایی‌هایی است که گستره‌ی وسیعی از رفتارها و کنش‌ها‬ ‫را در برمی‌گی��رد‪ ،‬از توانایی در بس��تن یک المپ گرفته تا‬ ‫توانایی در مدیریت یک زندگی‪.‬‬ ‫به چشم دیده‌ایم‪ ،‬فرزندان ما که قرار است نسل‌های پویای‬ ‫بعدی ما را بس��ازند‪ ،‬حتا تا س��نین بزرگ‌سالی و میان‌سالی‬ ‫هم با وجود رسیدن به مدارج عالی تحصیلی‪ ،‬باز هم توانایی‬ ‫زیستن بدون تکیه بر ما را ندارند‪ ،‬حال آن که جامعه‌ی سالم‬ ‫جامعه‌ای است که نسل‌های خود را تا رسیدن به سن قانونی‬ ‫و عب��ور از کودکی به بزرگ‌س��الی‪ ،‬برای یک زندگی بالغانه‬ ‫آماده کند‪.‬‬ ‫ب��رای نمون��ه‪ ،‬آموزش‌هایی چ��ون گذران��دن دوره‌ی ارف‬ ‫ب��رای کودکان‪ ،‬به آن‌ها درک زیبایی‌شناس��انه‌ی به‌تری از‬ ‫موسیقی می‌دهد و نمی‌توان به نسلی که پایه‌ی موسیقی را‬

‫می‌شناس��د هر خوراکی را برای گوش‌های او تولید کرد چرا‬ ‫که گوش‌های او خوراک‌های شنیداری را می‌شناسد‪ .‬یا مثلن‬ ‫آموختن ورزش‌های پای��ه‪ ،‬آموزش رنگ‌ها و یا حتا آموزش‬ ‫زبان دوم از کودکی می‌تواند نسلی را تربیت کند که خیلی از‬ ‫مسایل را خود به خود در خود حل می‌کند‪ .‬اگر فنون بالغت‬ ‫و چگونه خواندن و چگونه نوش��تن را در کودکی به فرزندان‬ ‫خ��ود بیاموزیم‪ ،‬به طور قطع به ایش��ان هدیه‌ای داده‌ایم که‬ ‫برای آن‌ها کاربرد فراوان دارد‪ .‬حال این آموزش‌ها را در سنین‬ ‫باالتر با آموزش‌های شناخت جنسیت و رفتار جنسی دنبال‬ ‫کنیم و یا آموزش‌های جامع و ابتدایی در زمینه‌ی اطالعات‬ ‫عمومی تا سقفی که برای یک شهروند عادی مناسب باشد‬ ‫و یا ایجاد عادت و لذت کتاب‌خوانی می‌تواند به تولید نسلی‬ ‫از افراد کمک کند که درصدی از سواد جمعی را در خود دارد‬ ‫و مسلمن به‌تر از وقتی عمل خواهد کرد که آن‌ها نباشند‪.‬‬ ‫ای��ن آموزش‌ها لزومن در این حیطه‌ها خالصه نمی‌ش��وند‪.‬‬ ‫وقتی با این س��وال مواجه می‌ش��ویم که چه چیز را باید به‬ ‫کودکان به منظور تجهیز آن‌ه��ا برای زندگی آینده یاد داد‪،‬‬ ‫این پاسخ مناسب است که بگوییم‪« ،‬تقریبن همه چیز را»‪.‬‬ ‫این همه چیز‪ ،‬از س��ویی آموزش‌ه��ای کالن مانند آموزش‬ ‫مهارت‌های اولیه‌ای چون شناخت موسیقی پایه‪ ،‬آموزش‌های‬ ‫جنسی و یادگیری ورزش‌های پایه را دربر می‌گیرد و از سویی‬ ‫دیگ��ر مهارت‌های به ظاهر پیش پاافتاده‌ای چون آداب غذا‬ ‫خوردن‪ ،‬پختن غذا‪ ،‬انجام کارهای شخصی به تنهایی‪ ،‬واکس‬

‫زدن کفش‌ها و انجام کارهای بانکی گرفته تا حتا کارهایی‬ ‫چ��ون مهارت در تعمیر ابتدایی وس��ایل خانه‪ ،‬عوض کردن‬ ‫المپ‪ ،‬عوض کردن واشر شیر آب و هرچیزی هرچیزی که‬ ‫زندگی را روان‌تر کند را شامل می‌شود‪.‬‬ ‫هرچیز و همه چیز آموختن و کس��ب مهارت در آن‪ ،‬زندگی‬ ‫هر فرد انس��انی را آسوده‌تر و مستقل‌تر کند می‌تواند مفید و‬ ‫ارزش‌مند باشد‪.‬‬ ‫حال گروهی از این آموزش‌ها چون آموزش موس��یقی پایه‪،‬‬ ‫آموزش‌های جنسی و مهارت‌های بدنی اولیه به‌تر است که‬ ‫در سطح کالن برنامه‌ریزی شوند تا همه از آن‌ها بهره جویند‬ ‫و گروه��ی از این مهارت‌ها چ��ون مهارت‌های فنی اولیه و‬ ‫مهارت‌ه��ای رفتاری‪ ،‬به راحتی در خانه می‌توانند از نس��ل‬ ‫پیشین به نسل بعد منتقل شوند‪ ،‬گروهی از خانواده‌ها امکان‬ ‫بهره‌مندی از بخش��ی از این مهارت‌ها را برای فرزندان خود‬ ‫فراهم می‌آورند ولی این‌ها کافی نیس��ت‪ .‬باید برای ساختن‬ ‫جامعه‌ای به‌تر به یک پله باالتر صعود کنیم و در این راس��تا‬ ‫از آسیب‌های جدی‌ای که متوجه افراد انسانی است بکاهیم‪،‬‬ ‫آس��یب‌هایی که با داشتن مهارت‌های پیش پا افتاده هم به‬ ‫کم‌ترین میزان خود خواهند رسید‪.‬‬ ‫بگذاریم فرزندان ما با ورود به بزرگ‌سالی‪ ،‬از توده‌ای بی‌شکل‬ ‫و بی‌هویت که در جامعه‌ی ایرانی در هر طرف نظاره می‌کنیم‪،‬‬ ‫به افرادی تبدیل بشوند که در به‌ترین حالت ممکن خود به‬ ‫سر می‌برند و توانا به مدیریت خود هستند‪.‬‬ ‫‪55‬‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫مرد پش��ت فرمان ماشین نشسته اس��ت و با موبایل حرف‬ ‫می‌زند‪.‬‬ ‫چمدونش رو نبند خانم ب��ذار یه مقدار خرت و پرت دیگه‬‫گرفتم بیارم بزاره توش بعد‪ ،‬چی؟ یه لحظه صبر کن‬ ‫مرد گوشی را پایین می‌آورد و از روبه‌روی یک مامور پلیس‬ ‫راهنمای��ی رد می‌ش��ود و بعد دوباره ب��ه حرف‌هایش ادامه‬ ‫می‌دهد‪.‬‬ ‫می‌دونم گذاش��تی‪ ،‬اینام روش‪ ،‬داره می‌ره اون سر دنیا یه‬‫وقت هوس می‌کنه‪ ،‬االن می‌رس��م یه پنج دقیقه صبر کن‬ ‫سر خیابونم‪.‬‬ ‫مرد موبایل را قطع می‌کند‪ .‬س��ر چهارراه مکثی کرده و آرام‬ ‫ب��ه درون خیاب��ان می‌پیچد‪ .‬میانه‌های کوچه یک ماش��ین‬ ‫نیروی‌انتظام��ی و یک ون پلیس روب��ه‌روی برجی در حال‬ ‫س��اخت ایس��تاده‌اند‪ .‬یکی دو مامور در کوچه قدم می‌زنند و‬ ‫این‌ور و آن‌ور س��رک می‌کشند‪ .‬روی ون نوشته شده است‬ ‫«ط��رح جمع‌آوری مهاجران غیرقانون��ی افغانی»‪ .‬دو مامور‬ ‫نیروی‌انتظامی یک مرد میان‌س��ال افغانی را از درون برج به‬ ‫خیاب��ان می‌آورند‪ .‬مرد برای ورود به ون مقاومت می‌کند که‬ ‫یکی از ماموران کشیده‌ی محکمی به گوشش می‌زند و او را‬ ‫به داخل ماشین هل می‌دهد‪.‬‬ ‫دخت��ر جوان توی اتاق راه م��ی‌رود و دکمه‌های مانتویش را‬ ‫می‌بندد‪ .‬با شنیدن سر و صدا به سمت پنجره می‌آید‪ .‬از روی‬ ‫دیوار حیاط مجتمع تا اندازه‌ای ماموران نیروی‌انتظامی دیده‬ ‫می‌ش��وند‪ .‬در همین زمان در ورودی باز می‌ش��ود و مرد با‬ ‫ماش��ینش وارد حیاط می‌ش��ود‪ .‬دختر لب‌خندی می‌زند و به‬ ‫استخر‪ ،‬گل‌ها و شمشادهای حیاط نگاهی می‌اندازد‪ .‬زنی از‬ ‫پشت سرش صدایش می‌زند‪.‬‬ ‫مامان تو رو خدا این‌دفعه اینقدر دیر نیای‌ها‪ ،‬تابستون برگرد‬‫مادر‬

‫‪56‬‬

‫حدیث غربت‬

‫زن به دختر نزدیک می‌ش��ود و او را می‌بوس��د‪ .‬دختر زن را‬ ‫در آغوش می‌کش��د و می‌بوسد و بعد دوباره به سمت پنجره‬ ‫برمی‌گردد‪ .‬در همین موقع شمش��ادهای توی حیاط تکانی‬ ‫می‌خورند‪ .‬دختر جلوتر می‌رود و با دقت نگاه می‌کند‪ .‬پایین‬ ‫ش��لوار یک مرد که در زیر شمشادها پنهان شده است دیده‬ ‫می‌شود‪ .‬در آپارتمان باز می‌شود و مرد وارد می‌شود‪.‬‬ ‫س�لام‪ ،‬سالم‪ .‬ببخش��ین بابایی گفتم یه کم دیگه واست‬‫آجیل بگیرم اون‌جا هوا س��رده می‌چسبه‪ .‬با دوستا بخورین‬ ‫و یاد ما کنین‪.‬‬ ‫دختر به طرف مرد می‌رود و او را در آغوش می‌گیرد‪.‬‬ ‫باباجون کاناداس��ت قطب که نیست‪ ،‬تازه مثه این‌که چهار‬‫ساله دارم اون‌جا زندگی می‌کنم ها‬ ‫ص��دای زنگ می‌آی��د‪ .‬مرد آیفون را برم��ی‌دارد‪ .‬آرام پچ پچ‬ ‫می‌کند‪ ،‬کمی مکث می‌کند و بعد گوشی آیفون را می‌گذارد‪.‬‬ ‫دختر به سمت او می‌رود‪.‬‬ ‫کی بود بابا؟‬‫هیشکی‪ ،‬مامور نیروی انتظامیه‪ .‬می‌گه در رو باز کنین بیایم‬‫تو حیاط رو نیگا کنیم افغانیا توش قایم نشده باشن‪.‬‬ ‫دختر شالش را روی سرش می‌کشد و به طرف حیاط می‌رود‪.‬‬ ‫من باز می‌کنم بابا‪ ،‬یه کاری‌ام تو حیاط دارم‬‫دختر به طرف در زیرزمین می‌رود و الی آن را باز می‌کند و‬ ‫بعد به کنار شمشادها می‌رود و آرام می‌گوید‪:‬‬ ‫ بیا برو توی زیرزمین مامورا برن‪ ،‬بعد که ما خواستیم بریم‬‫در رو باز می‌زارم برات از در فرار کن‬ ‫مرد میان‌س��ال آرام از پشت شمش��ادها خارج می‌شود‪ .‬نیم‬ ‫نگاهی از سر تش��کر به دختر می‌کند و به سرعت به درون‬ ‫زیرزمین می‌رود‪.‬‬

‫دخت��ر در را ب��از می‌کند‪ .‬ی��ک افس��ر نیروی‌انتظامی با ته‬ ‫ریش‌های زمخت جو گندمی روبه‌رویش ایستاده است‪.‬‬ ‫سالم خانوم‪.‬‬‫سالم جناب سروان بفرمایید‪.‬‬‫یه کارگر افغانی فرار کرده می‌خوام یه نگاهی بندازیم این‌جا‬‫قایم نشده باشه‪.‬‬ ‫بفرمایید‪ ،‬فقط اگه ممکنه یه کم سریع‌تر چون من مسافرم‬‫باید برم‪.‬‬ ‫به سالمتی‪ ،‬چشم‪.‬‬‫مامور دور و بر حیاط را با دقت نگاه می‌کند و بر می‌گردد‪.‬‬ ‫اگه یه وقت این طرفا دیدینش یه زنگ به این شماره بزنین‪.‬‬‫مامور برگه‌ای را به دختر می‌دهد و می‌رود‪.‬‬ ‫مرد چمدان‌ها را در پشت ماشین می‌گذارد و در را باز می‌کند‬ ‫و با ماشین وارد کوچه می‌شود‪ .‬زن جلو نشسته و دختر روی‬ ‫صندل��ی عقب‪ .‬قبل از این‌که مرد پیاده ش��ود دختر زودتر از‬ ‫ماشین خارج می‌شود‪.‬‬ ‫من درو می‌بندم بابا‪ .‬باید چترمم از تو زیرزمین بردارم‪.‬‬‫باشه بابا زود بیا دیر نشه‪.‬‬‫اومدم‪.‬‬‫دختر به س��راغ در زیرزمین می‌رود و آن را باز می‌کند‪ .‬مرد‬ ‫گوش��ه‌ی تاریکی کز کرده اس��ت‪ .‬دخترک به بیرون خانه‬ ‫س��رک می‌کش��د‪ .‬مادر و پدرش توی ماش��ین با هم حرف‬ ‫می‌زنند و حواس‌شان به پشت سر نیست‪.‬‬ ‫بیا آقا می‌تونی بری‪ ،‬مامورا رفتن‪.‬‬‫مرد در حالی‌که با دس��ت اش��ک گوشه‌ی چشمش را پاک‬ ‫می‌کند از در زیرزمین خارج می‌شود‪.‬‬ ‫دستت درد نکنه خواهرم‪ .‬خدا اسیر غربتت نکنه‪ ،‬بد دردیه‬‫غریبی‪ ،‬بد دردی‪.‬‬ ‫مرد آرام از حیاط بیرون می‌رود‪ .‬دختر آه بلندی می‌کشد و به‬ ‫سمت در حیاط می‌رود‪.‬‬

‫شیطان‌پرستانایرانی‬

‫افشان برزگر‬ ‫بر اساس آموزه‌های دینی مسلمان­ها‪ ،‬شیطان یکی از فرشتگان‬ ‫خداوند است که به دلیل سجده نکردن بر انسان تا ابد از بارگاه‬ ‫الهی رانده ش��ده و تا روز قیامت‪ ،‬به دنبال فریفتن انس��ان‌ها و‬ ‫تش��ویق آن‌ها به امور شر در دنیاس��ت‪ .‬در برخی متون نیز به‬ ‫این موضوع اش��اره ش��ده که اصولن شیطان را کلیسا به وجود‬ ‫آورد تا تمام بدی‌ها و پلیدی‌ها را به آن نسبت دهد و به نوعی‬ ‫هم‪ ،‬خدمتی به بش��ریت کرده باش��د تا هم گناه��ان را از خود‬ ‫دور کن��د و هم از قدرت جادوگران که در قرون وس��طا قدرت‬ ‫زی��ادی گرفته بودند‪ ،‬کم کند‪ .‬اما در این میان نیز ش��یطان به‬ ‫خدای برخی تبدیل شد‪ .‬البته از ابتدای پیدایش انسان تا به حال‬ ‫شیطان‌پرستی به شکل‌ها و گونه‌های مختلف وجود داشته است‬ ‫و ب��ه گواه تاریخ امریکای التی��ن‪ ،‬آمریکای جنوبی و آفریقای‬ ‫مرک��زی مهد پیدایش شیطان‌پرس��تی در دنیا بوده اس��ت‪ ،‬به‬ ‫طوری که اکتش��افات در این نواحی نشان می‌دهد که قبایلی‬ ‫برای شیطان مراسم قربانی انجام می‌دادند‪ .‬اما شیطان‌پرستی‬ ‫رایج در دنیا‪ ،‬منسوب به تفکرات شخصی به نام «آنتوان الوی»‬ ‫است که کلیسای شیطان را در سال ‪ 1966‬بنیان نهاد‪ .‬در افکار‬ ‫ن محور و مرکز عالم هستی است و این انسان‬ ‫و عقاید او انسا ‌‬ ‫اس��ت که خدا را می‌سازد‪ .‬او انس��ان را حاکم بر خدا و شیطان‬ ‫می‌داند و از نظر او هر انس��ان‪ ،‬خود یک خداس��ت‪ .‬این مکتب‬ ‫کاملن ضد مذهب است و اعتقاد دارد که باید از تمام لذت‌های‬ ‫دنیا‪ ،‬خصوصن لذت‌های جنس��ی در حد اعال بهره برد‪ ،‬چرا که‬ ‫این لذت‌ها پتانسیل الزم را برای کارهای روزانه آماده می‌کند‪.‬‬ ‫پایه‌گذار این مکتب شیطان‌پرس��تی در دنی��ا‪ ،‬قواعد یازده‌گانه‬ ‫و نیز گناه‌های ‪‌9‬گانه‌ای را برای شیطان‌پرس��تان تنظیم کرد‪،‬‬ ‫ول��ی آن‌چه مردم بعدها از شیطان‌پرس��تان در جهان می‌بینند‪،‬‬ ‫به هیچ‌وجه با این قوانین و گناه‌ها س��ازگار نیس��ت‪ ،‬بلکه ضد‬ ‫آن­هاس��ت‪ .‬به طور مثال «الوی» قتل‪ ،‬تج��اوز‪ ،‬قربانی‌کردن‪،‬‬ ‫حیوان‌آزاری و کودک‌آزاری را جزو گناهان گذاشته بود‪ ،‬در حالی‬ ‫که امروزه مراسم شیطان‌پرستی چیزی به جز انجام این اعمال‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫شیطان­پرس��تی قدیمی مخالف با مس��یحیت و کلیسا­ست و در‬ ‫مراس��م خود دقیق��ن اعمال ضد مس��یحیت را انجام می‌دهد‪.‬‬ ‫آن­ه��ا قربانی کردن انس��ان را امری ضروری ب��رای آرامش و‬ ‫احترام به شیطان می‌دانند که در این میان دختربچه‌ها به‌ترین‬ ‫قربانی برای ش��یطان هستند‪ .‬اما شیطان­پرستی جدید را عده‌ای‬ ‫از انگلیس��ی‌ها که گفته می‌ش��ود از نجیب‌زادگان بودند به راه‬ ‫انداختند‪ .‬در این نوع شیطان‌پرستی تغییرات بسیاری نسبت به‬ ‫شیطان‌پرس��تی قدیمی و قرون وسطایی وجود دارد؛ اما به هر‬ ‫حال استفاده از قدرت شیطان هم­چنان باقی مانده است‪.‬‬ ‫شیطان‌پرستی جدید‪ ،‬برخالف شیطان‌پرستی قدیمی اعتقادی‬ ‫به وجود شیطان خارجی ندارد‪ ،‬بلکه شیطان را در طبیعت و در‬ ‫وجود هر انسانی می‌داند‪ ،‬بنابراین مراسم شیطان‌پرستی جدید‬ ‫مراس��می است برای دعوت از شیطان باطنی و حس اهریمنی‬ ‫درونی که با اعمال جنسی آرام و ارضا انجام می‌شود‪.‬‬ ‫شیطان‌پرستان جدید جسم‌پرست هستند و اعتقاد دارند هر آن­‬ ‫چه وجود دارد‪ ،‬مدیون آدم اس��ت و انسان باید کامل‌ترین لذت‬ ‫جس��مانی و جنس��ی را در این دنیا ببرد و پ��س از مرگ‪ ،‬روح‬

‫کس��انی که لذت جسمانی الزم را نبرده‌اند به دنیا برمی‌گردد و‬ ‫لذت جنسی خود را کامل می‌کند‪ .‬شیطان‌پرستی جدید انسان‌ها‬ ‫را تنها در برابر خود مس��وول می‌داند و اعتقاد دارد که انسان به‬ ‫تنهایی می‌تواند راه درست و غلط را تشخیص دهد‪ .‬شیطان در‬ ‫این اعتقاد‪ ،‬نماد نیروی تاریکی طبیعت‪ ،‬طبیعت شهوانی‪ ،‬مرگ‪،‬‬ ‫به‌ترین نشانه قدرت و ضدمذهب بودن است‪.‬‬ ‫پوشش و آرایش شیطان‌پرستان بسیار متفاوت از سایر فرقه‌ها‬ ‫و مکاتب اس��ت‪ .‬انگشتر‌ها و دس��ت‌بندهای تیغ‌دار و عجیب‪،‬‬ ‫گردن‌بندهای اس��کلتی‪ ،‬موهای بلند یا س��ر ط��اس‪ ،‬ابروهای‬ ‫تراشیده یا طراحی شده به سمت باال‪ ،‬آرایش‌های اغلب مشکی‪،‬‬ ‫بنفش و قرمز تند‪ ،‬خال‌کوبی نمادهای ش��یطانی بر روی بدن‪،‬‬ ‫پوشیدن لباس‌هایی از جنس جیر و چرم و اکثرن به رنگ مشکی‬ ‫و قرمز‪ ،‬چکمه‌های چرمی ساق بلند که اغلب با فلز تزیین شده‪،‬‬ ‫از خصوصیت‌های ظاهری مش��ترک در بین شیطان‌پرس��تان‬ ‫است‪ .‬شیطان‌پرستان دارای سمبل‌ها و نشانه‌هایی هستند‪ .‬پنج‬ ‫ضلعی وارونه یا نش��انه ستاره صبح‪ ،‬نامی که به شیطان تعلق‬ ‫دارد و در مراسم‌های شیطان‌پرس��تان و احضار ارواح شیطانی‬ ‫استفاده می‌شود‪ .‬صلیب شکسته یا چرخ خورشید‪ ،‬چشم شیطان‪،‬‬ ‫صلیب وارونه‪ ،‬بز ش��اخ‌دار‪ ،‬تبر رو به پایین و عدد ‪ 666‬از جمله‬ ‫معروف‌ترین نمادهای شیطان‌پرستان محسوب می‌شود‪.‬‬ ‫البته گفته می‌شود‪ ،‬عدد ‪ 2012‬نیز از اعداد مقدس شیطان‌پرستان‬ ‫به حساب می‌آید‪ ،‬چرا که طبق آموزه‌های شیطان‌پرستی سال‬ ‫‪ 2012‬س��ال آغاز حکومت شیطان بر روی زمین است و آن‌ها‬ ‫معتقد هستند‪ ،‬عیسی مسیح و خداوند در این سال کشته شده‬ ‫و شیطان اختیار عالم را در دست خواهد گرفت‪ .‬در عصر حاضر‬ ‫جادوی س��یاه یا همان بل��ک‌مجیک یکی از ارکان مراس��م‬ ‫شیطان‌پرستان است که از مراسم آیینی آفریقایی­ها به آمریکا آمده‬ ‫و گفته می‌شود علت اصلی ورود عده‌ای از جوانان به گروه‌های‬ ‫شیطان‌پرس��ت یادگیری جادوی سیا‌ه است‪ .‬در حال حاضر نیز‬ ‫این نوع جادوگری عالوه بر کلیساهای شیطان‪ ،‬توسط اساتید‬ ‫خبره در دوره‌های آموزشی مخصوص به عالقه‌مندان آموزش‬ ‫داده می‌ش��ود که بیش‌تر وردها و ابزار این نوع جادو‪ ،‬عالیم و‬ ‫نشانه‌های شیطانی هستند‪.‬‬ ‫عالوه بر جادوگری‪ ،‬موس��یقی مت��ال مخصوصن «بلک­متال»‬ ‫یا همان «متال‌س��یاه»‪ ،‬نقش عمده‌ای در ج��ذب هوادار برای‬ ‫شیطان‌پرس��تان داش��ته اس��ت و به عنوان ابزار تبلیغات از آن‬ ‫اس��تفاده شد‪ .‬البته بلک­متال بسیاری از اصول کلیسای شیطان‬ ‫را زیر پا گذاشته و در این موسیقی هر نوع جرم و جنایتی انجام‬ ‫می‌گیرد و هیچ استثنایی وجود ندارد‪.‬‬ ‫به طور مثال در کلیسای شیطان‪ ،‬مصرف مواد مخدر نهی شده‬ ‫اس��ت‪ ،‬در حالی که در بلک­متال‪ ،‬مصرف مواد مخدر یک اصل‬ ‫تلقی شده و در حال حاضر موسیقی متال به یکی از بزرگ‌ترین‬ ‫پ‌ای‌گاه‌های تبلیغاتی مواد مخدر در جهان تبدیل شده است‪.‬در‬ ‫این نوع موس��یقی خوانندگان و نوازندگان دست به هر کاری‬ ‫می‌زنند‪ ،‬از خودزنی گرفته تا خون‌خواری و مرده‌خواری ‌و آتش‬ ‫زدن انجیل‪ ،‬انجام اعمال جنسی منحرفانه و ده‌ها مورد دیگر‪ .‬در‬ ‫محتوای بلک­متال نیز خوانندگان خود را ضد خدا‪ ،‬ضد دین‪ ،‬ضد‬ ‫انسان‪ ،‬ضد دنیا و ضد قانون معرفی می‌کنند‪.‬‬ ‫در شیطان‌پرستان نوین تجاوز جنسی و قتل به ویژه نسبت به‬

‫کودکان و نوجوانان‪ ،‬اس��تفاده افراطی از مشروبات الکلی‪ ،‬مواد‬ ‫مخدر‪ ،‬داروهای روان­گردان و انرژی‌زا و حتا خوردن و آشامیدن‬ ‫ادرار و مدفوع به شدت شایع است‪.‬‬ ‫شیطان‌پرس��تی نه تنها در دنیای غرب‪ ،‬بلک��ه جای خود را در‬ ‫بین کش��ورهای اسالمی و عربی نیز باز کرده و دولت‌های این‬ ‫کشورها هم درباره گسترش آن در بین جوانان هشدار داده‌اند‪.‬‬ ‫نش��انه‌های اولیه ورود شیطان‌پرستی به ایران نیز در سال‌های‬ ‫دهه ‪ 70‬قابل مش��اهده اس��ت‪ ،‬به طوری که در این س��ال‌ها‬ ‫موسیقی متال وارد بازار موسیقی ایران شد و کتاب‌هایی با حدود‬ ‫‪ 50‬عنوان در این زمینه منتشر و روانه بازار شد‪.‬هم­زمان با انتشار‬ ‫کتاب‌ها‪ ،‬آموزش و یادگیری این موسیقی و به دنبال آن اجرای‬ ‫کنس��رت در اماکن عمومی و حتا بعضی دانش‌گاه‌های کشور‬ ‫صورت گرفت که البته دریافت مجوز کنسرت‌ها با به کارگیری‬ ‫انواع ترفندها صورت گرفت‪.‬‬ ‫بر اساس تحقیقات انجام شده در ایران‪ ،‬در حال حاضر بیش از‬ ‫‪ 70‬فرقه شیطان‌پرستی در کشور فعال هستند که تعداد اعضای‬ ‫این گروه‌ها در برخی ش��هرهای کشور به دو هزار نفر می‌رسد‪.‬‬ ‫نتای��ج این تحقیقات بر این موض��وع تاکید کرده که خطر این‬ ‫گروه‌ها از نظر فرهنگی و اخالقی به مرحله بحران رسیده است‪.‬‬ ‫هم­چنین فعالیت گروه‌های شیطان‌پرست جدید در نقاط مرکزی‬ ‫و جنوب غربی ایران به خصوص شیراز و کرج بیش‌تر از سایر‬ ‫مناطق است‪.‬‬ ‫سن شایع عضویت در این گروه‌ها در کشور بین‌‪ 16‬تا ‪ 24‬سال‬ ‫است و پسران ‪ 10‬برابر بیش‌تر جذب گروه‌های شیطان‌پرست‬ ‫می‌شوند و راه اصلی عضوگیری این گروه‌ها از طریق اینترنت و‬ ‫محافل خصوصی است‪.‬‬ ‫در تحقیقاتی که در اختیار مس��ووالن ارش��د کشور قرار گرفته‬ ‫است‪ ،‬لباس‌های گش��اد‪ ،‬لباس‌های رنگی جلف‪ ،‬انگشتر‌های‬ ‫خاص تیغ‌دار‪ ،‬دس��ت‌بندهای متن��وع و عجیب‪ ،‬گردن‌بندهای‬ ‫اس��کلتی و موهای بلند یا سر طاس به عنوان نشانه‌های ویژه‬ ‫گروه‌های هم­سو با شیطان­پرستی بیان شده است و بر این اساس‬ ‫نیروی­انتظامی به مقابله با گروه‌های شیطان‌پرست و ظواهر آن‬ ‫پرداخته است‪ ،‬به طوری که هر از چند گاهی پلیس خبر پلمپ‬ ‫تعدادی از واحدهای عرضه‌کننده پوش��اک نامتعارف و عالیم‬ ‫شیطان‌پرستی را اعالم می‌کند‪.‬‬ ‫هرچن��د که برخی از کارشناس��ان امور دینی ب��ر این اعتقادند‪،‬‬ ‫فرقه‌هایی هم­چون شیطان‌پرس��تی در دنیای اسالم خریداری‬ ‫ندارد و شیطان‌پرستی در ایران در آغاز راه قرار دارد‪ ،‬اما وضعیت‬ ‫گرایش نس��بت به این فرقه چنان زیاد شده که وزیر اطالعات‬ ‫نس��بت به گرایش دانش‌آم��وزان به فرقه‌ه��ای دگراندیش و‬ ‫انحرافی به خصوص شیطان‌پرستی هشدار داده و آن را از دیگر‬ ‫اقدامات دشمن در چارچوب جنگ نرم دانسته است‪.‬‬ ‫از ق��رار معل��وم این جنگ نرم در صدا و س��یما هم نفوذ کرده‪،‬‬ ‫ب��ه طوری که به گفته یکی از اعض��ای گروه تحقیقی‪ ،‬برخی‬ ‫از آهنگ‌ه��ای آگهی‌های بازرگانی و تیت��راژ برخی فیلم‌ها و‬ ‫سریال‌ها‪ ،‬برگرفته از آیین‌ها و موسیقی گروه‌های شیطان‌پرست‬ ‫است‪ .‬هرچند از شیطان‌پرستان به عنوان گروه‌های منحرف یاد‬ ‫می‌شود و عضویت در این گروه‌ها نابودی آینده اعضای آن را به‬ ‫دنبال دارد‪ ،‬اما نباید این نکته را نیز فراموش کرد که بسیاری از‬ ‫جوانان مخصوصن ایرانی که از پوشش و عالیم شیطان‌پرستان‬ ‫استفاده می‌کنند‪ ،‬شاید فقط نامی از این فرقه را شنیده باشند و‬ ‫تنها برای جلب توجه اقدام به این کار می‌کنند‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫تبریزیکیازقدیمی‌ترینشهرهایباستانیجهان‬ ‫امیر و کاملیا‌‬ ‫ایران یکی از مهدهای تمدن خیز جهان باس��تان محسوب‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬این سرزمین به علت قدمت تاریخی و تمدن‌های‬ ‫موج��ود آن‪ ،‬اهمیت بس��زایی برای فرهنگ بش��ری دارد‪.‬‬ ‫تمدن‌ه��ای ایالم‪ ،‬ش��هر س��وخته‪ ،‬حس��ن‌لو‪ …،‬نمونه‌ای‬ ‫از تمدن‌ه��ای دیرینه و پربار این منطقه از جهان به ش��مار‬ ‫می‌روند که رازهای این تمدن‌ها به کمک باستان‌شناس��ان‬ ‫خارجی و ایرانی تا حدودی برای جهان علم آش��کار شده و‬ ‫سعی و کوشش برای شناسایی کامل ‌‌‌آن‌ها امروزه نیز ادامه‬ ‫داشته و از مباحث جدی دانش‌مندان به شمار می‌رود‪.‬‬ ‫یکی دیگر از این مناطق تاریخی و باس��تانی ایران‪ ،‬ش��هر‬ ‫«تبریز» است که تا این اواخر از قدمت آن اطالع دقیقی در‬ ‫دست نبود و بنابراین سخنان ضد و نقیضی در مورد سابقه آن‬ ‫مطرح می‌شد‪ ،‬اما کشف آثاری از دوران باستان در مرکز این‬ ‫شهر اطراف گوی مچید‪ ،‬مسجد کبود توجه باستان شناسان‬ ‫را به این منطقه از آذربایجان معطوف کرده و این شهر را در‬ ‫رده یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان‪ ،‬درآورده است‪ .‬الزم‬ ‫به تذکر است که قبل از این کشفیات‪ ،‬تاریخ تبریز آن چنان‬ ‫روش��ن نبود و تنها دلیل بر وجود این شهر در دوره باستان‪،‬‬ ‫کتیبه «سارگن دوم»‪ ،‬پادشاه آشوری (‪ ٧١۴‬قمری) و برخی‬ ‫اطالعات جسته و گریخته بود‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫در زمانی که سارگن دوم در آشور فرمان می‌راند‪ ،‬بر بخشی‬ ‫از سرزمین آذربایجان فعلی‪ ،‬دولت ماننا و بر بخش دیگر آن‬ ‫دولت اورارتو حکومت می‌کرده‌اند‪ .‬ناحیه‌ای که تبریز در آن‬ ‫قرار گرفته‪ ،‬در میان قلمرو دو دولت مذکور از استقالل نسبی‬ ‫برخوردار بود و قبیله دالیان بر این ناحیه تسلط داشتند و گاهی‬ ‫به فرمان‌برداری از یکی از دو قدرت یاد شده تن در می‌دادند‪،‬‬ ‫چنان که به هنگام لشکر‌کش��ی سارگن دوم احتمالن تحت‬ ‫فرمان اورارتو بوده‌اند‪.‬‬ ‫در این زمان س��ارگن با استفاده از هرج و مرج داخلی ناشی‬ ‫از مرگ «ایرانو» فرمان‌روای ماننا‪ ،‬در س��ال (‪ ۷۱۴‬قمری) از‬ ‫طریق همین سرزمین به اورارتو لشکرکشی کرده و در سر راه‬ ‫خود از محلی که تبریز در آن بنا شده‪ ،‬گذشته و دژهای آن‌جا‬ ‫را به تصرف در آورده و با خاک یک‌سان کرده است‪ .‬وصف‬ ‫یکی از دژهای این ناحیه که به نظر «ا ‪ .‬م ‪ .‬دیاکونوف» در‬ ‫جای‌گاه تبریز قرار داشته‪ ،‬در کتیبه از این قرار است‪:‬‬ ‫«تارماکیس دارای اس��تحکامات مهم بود‪ .‬سدهای ساخته‬ ‫شده در این‌جا محکم بود‪ .‬همین سدها را خندق‌های ژرفی‬ ‫احاط��ه کرده بود‪ .‬نیروهای احتیاطی قش��ون‌های دولت در‬ ‫این‌جا مس��تقر بودند‪ .‬اسب‌های ‌‌‌آن‌ها نیز در این‌جا نگه‌داری‬ ‫می‌شد‪ .‬ساکنان بخش‌های اطراف از ترس من (سارگن) در‬ ‫این‌ج��ا پناه گرفته بودند‪ .‬هنگام لشکرکش��ی من به این‌جا‪،‬‬

‫اهالی برای نجات جان خویش ناگزیر از ترک این‌جا و فرار به‬ ‫دشت‌های بی‌آب شدند‪ .‬من این محال را به تصرف درآوردم‬ ‫و در میان سکونت‌گاه‌هایی که تبدیل به استحکامات تدافعی‬ ‫شده بودند‪ ،‬جنگیدم‪ .‬باروهای همین قالع را با خاک یک‌سان‬ ‫ک��ردم‪ ،‬به مکان‌های داخل قلعه آتش زدم و مقدار زیادی از‬ ‫آذوقه ساکنان قلعه را به آتش کشیدم‌‪ .‬درهای انبارهای بزرگ‬ ‫را که مملو از جو بودند‪ ،‬گشوده‪ ،‬بین لشکریان بی‌شمار خود‬ ‫تقس��یم کردم‪ .‬س��ی ده‌کده اطراف همین قلعه را نیز طعمه‬ ‫آتش کردم‪ .‬دود این دهات به آسمان رفت‪.‬‬ ‫«هرتس��فلد» در اثر خود تحت عنوان تاریخ باس��تانی ایران‬ ‫بر بنیاد باستان‌شناس��ی که در س��ال ‪ 1936‬میالدی منتشر‬ ‫کرده‪ ،‬درباره کتیبه مذکور و اطالعات به دس��ت آمده از آن‬ ‫در رابطه با موضوع مورد نظر ما چنین می‌نویسد‪ :‬تعدادی از‬ ‫مکان‌ها را که در آن کتیبه نام برده ش��ده است‪ ،‬اکنون هنوز‬ ‫می‌توان تش��خیص داد و محل آن‌ه��ا را معلوم کرد‪ .‬جریان‬ ‫آن جنگ‌ه��ای اولیه در اطراف دریاچ��ه ارومیه حتا تا داخل‬ ‫خاک آذربایجان به خوبی روش��ن است‪ .‬از جمله ‌‌‌آن‌ها شهر‬ ‫اوشکایا را وصف می‌کند که حصاری به ضخامت هشت ذراع‬ ‫داش��ته و نیز شهر دیگری را به نام انیاس تانیا (در تاریخ ماد‬ ‫آنیاشتانیا) که در محلی واقع بین اوشکایا و شهر تارواکیسا (در‬ ‫تاری��خ ماد تارماکیس) بوده‪ ،‬دارای دو حصار و خندق و خود‬

‫شهر تواریر (در تاریخ ماد تارویی ) نیز یک خندق و دو حصار‬ ‫داشته است ‪.‬‬ ‫آش��کار است که براس��اس برداشت هرتس��فلد تارواکسیا و‬ ‫تواریر دو شهر جداگانه بوده‌اند‪ .‬درحالی که «دیاکونوف» این‬ ‫دو اس��م را به صورت تارویی‪ ،‬تارماکیس نوش��ته و ‌‌‌آن‌ها را‬ ‫یک دژ مضاعف قلمداد کرده اس��ت‪ .‬از گزارش سارگن که‬ ‫در باال بخش��ی از آن نقل ش��د‪ ،‬چنین استنباط می‌شود که‬ ‫مردم تارماکیس در برابر نیروهای اس��تیالگر مقاومت کرده‪،‬‬ ‫کوچ��ه به کوچه ب��ا ‌‌‌آن‌ها جنگیده‌اند‪ .‬پناهنده ش��دن اهالی‬ ‫اط��راف در تارویی تارماکیس و وجود انبارهای غالت که به‬ ‫عنوان مالیات و خراج از ساکنان دژ و نواحی اطراف گردآوری‬ ‫ش��ده بود و اصطبل‌ها و نیز عمارت‌هایی که سقف‌ش��ان از‬ ‫درخت سدر بوده‪ ،‬و استحکامات و موقعیت استراتژیکی آن‌جا‬ ‫و اهمیتی که در گزارش به آن داده شده‪ ،‬همه حاکی از وجود‬ ‫شهری قابل توجه است‪.‬‬ ‫با توجه به اطالعات داده ش��ده متاسفانه تاکنون در تبریز و‬ ‫اطرافش کندو کاو باستان‌شناس��ی نشده است‪ ،‬اما نتایج به‬ ‫دس��ت آمده از کاوش‌های محل‌های مج��اور چون زیویه‪،‬‬ ‫واقع در نزدیکی س��قز و حسن‌لو ‪ ،‬واقع در دوازده کیلومتری‬ ‫جنوب غربی دریاچه ارومیه و ‪ ۹‬کیلومتری ش��مال ش��رقی‬ ‫شهرس��تان نقده را هر دو جزو قلم��رو دولت ماننا بوده‌اند‪ ،‬تا‬ ‫حدودی می‌توان به این ناحیه نیز تعمیم داد‪ .‬این ناحیه بنا به‬ ‫استنتاج «دیاکونوف» از اطالعات موجود‪ ،‬از لحاظ اقتصادی‬ ‫پیش‌رفته‌تر از نواحی دیگر مجاور بود‪ .‬در حدود سدف هشتم‬ ‫قمری زراعت و دام‌داری در این ناحیه رشد کرده و صنعت از‬ ‫کشاورزان جدا شده بود‪ .‬فلزکاری با مفرغ رایج بود و استفاده‬ ‫از آهن نیز به تدریج متداول می‌شد‪ .‬فرهنگ و تمدن آشوری‬ ‫و اورارتویی در ش��وون مختلف زندگی اجتماعی تاثیر کم و‬ ‫بیش داش��ت و جامعه در دوره مورد بحث در آستانه استقرار‬ ‫مناسبات طبقاتی قرار داشت ‪.‬‬ ‫«عبداله فاضلی» می‌گوید‪« :‬در این‌که تارماکیس مذکور در‬ ‫کتیبه سارگون همان تبریز معاصر است‪ ،‬جای هیچ تردیدی‬ ‫نیست‪ .‬از طرف دیگر هم منشابودن واژه‌های اوشکایای قید‬ ‫شده در کتیبه یاد شده و اوسکویه و نیز نزدیکی فاصله این‬ ‫دو قلعه به هم موید ادعای مذکور است‪ .‬سارگن دوم در کتیبه‬ ‫خود از بیس��ت‌ویک ش��هر در این منطقه نام برده است که‬ ‫نشان‌دهنده رشد شهرسازی در نواحی اطراف دریاچه ارومیه‬ ‫در هزاره اول پیش از میالد است‪ .‬اما یافته‌های گوی مسجد‬ ‫دنیای پررمز و رازی را در مقابل چشم محققان گشوده است‪.‬‬ ‫این حفریات که تاکنون در چند مرحله انجام گرفته‪ ،‬منجر به‬ ‫کشف چندین گور باستانی با ابزارهای مختلف در اطراف این‬

‫مسجد تاریخی شده است‪».‬‬ ‫در این زمینه «دکتر نوبری» اس��تاد دانش‌گاه تربیت مدرس‬ ‫تهران و سرپرس��ت گروه باستان‌شناس��ی مستقر در اطراف‬ ‫مسجد کبود در پایان مرحله دوم حفریات (‪ )١٣٧٨‬می‌گوید‪:‬‬ ‫« تاکن��ون ‪ ۴٧‬قب��ر متعلق به هزاره اول پی��ش از میالد در‬ ‫محوطه ای به وسعت دویس��ت متر مربع مورد کاوش قرار‬ ‫گرفته اس��ت‪ ،‬از این گورها مواد فرهنگی گوناگون از جمله‬ ‫ظروف سفالی خاکستری و نخودی‪ ،‬اشیای مفرغی‪ ،‬وسایل‬ ‫تزیینی نظیر سنجاق سر‪ ،‬النگو و… به دست آمده که برخی‬ ‫از ‌‌‌آن‌ها در زمره آثار منحصر به فردی اس��ت که تاکنون در‬ ‫هیچ کجای ایران یافت نشده است‪».‬‬ ‫در مورد هویت صاحبان این تمدن کهن‪ ،‬یکی از کارشناسان‬ ‫باستان‌شناسی مستقر در اطراف گوی مسجد معتقد است که‬ ‫وجود س��فال نخودی در کنار اجساد نشان دهنده این نکته‬ ‫اس��ت که فرهنگ بومی منطقه و صنعت آن دوران مبتنی‬ ‫بر همین نوع سفال بوده است اما بومیان منطقه چه کسانی‬ ‫بودند؟ این سوالی است که تاکنون از طرف باستان‌شناسان‬ ‫بدان پاسخ روشنی داده نش��ده است و شاید با اطالعات به‬ ‫دس��ت آمده و با نظر کارشناسان‪ ،‬بعدها این مهم تا حدودی‬ ‫روشن شود‪.‬‬ ‫در م��ورد اق��وام و بومیان منطقه در دوران باس��تان‪« ،‬دکتر‬ ‫زرین‌کوب» در کتاب تاریخ در ترازو می‌نویسد‪« :‬تاریخ ایران‬ ‫نه از عهد کوروش و حتا دیاکو آغاز می شود و نه حتا از عهد‬ ‫ورود آریاها به فالت و یا دوران جدایی ایرانی‌ها از هندی‌ها‪،‬‬ ‫گذش��ته از تاریخ خود آریاهای ایران‪ ،‬تاریخ اقوام و نژادهایی‬ ‫هم که قبل از مهاجرت آریاها در این س��رزمین فالت گونه‬ ‫می‌زیسته‌اند‪ ،‬امروز از پرتو کلنگ معجزه‌گر باستان‌شناسان‬ ‫مکشوف است…» آن‌چه در سیلک و حسن‌لو در آذربایجان‬ ‫نیز به دس��ت آمده اس��ت ادام��ه این تمدن‌ه��ای بدوی و‬ ‫کهن‌سال را در زمان های قبل از ورود آریاها نشان می‌دهد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر اس��ت که در دوران باس��تان‪ ،‬دولت‌هایی نظیر‬ ‫اورارتو و مانا در منطقه آذربایجان حضور داشته‌اند‪ .‬از مسایل‬ ‫قاب��ل تامل در مورد این بومیان منطقه‪ ،‬باور و اعتقادات این‬ ‫اقوام باستانی است و آن اعتقاد به حیات مجدد پس از مرگ‬ ‫اس��ت‪ ،‬زیرا طرز قرار گرفتن اجساد به شکل چمباتمه‌ای‪ ،‬با‬ ‫نحوه استقرار جنینی در ش��کم مادر‪ ،‬که در این حفریات به‬ ‫دس��ت آمده‪ ،‬حکایت از آن دارد که س��اکنان باستانی تبریز‪،‬‬ ‫معتقد به حیات دوباره بعد از مرگ بوده‌اند که ظروف هم‌راه با‬ ‫غذا در کنار این اجساد‪ ،‬تایید کننده این نظر است‪.‬‬ ‫گفتنی اس��ت که در تابستان سال‪ ١٣٨١‬فصل جدید کاوش‬ ‫باستان‌شناختی در محوطه باستانی گوی مچید‪ ،‬مسجد کبود‪،‬‬

‫تبریز‪ ،‬آغاز و بعد از چند هفته فعالیت‪ ،‬به کار خود پایان داد‪،‬‬ ‫در این فصل‪ ،‬باستان‌شناسان به دنبال پاسخ‌گویی به ابهامات‬ ‫موجود درباره این گورس��تان باستانی از جمله وابستگی‌های‬ ‫قومی و ارتباطی اقوام ساکن در ‪ ٣۵٠٠‬سال پیش و چگونگی‬ ‫شکل‌گیری فرهنگ منطقه بودند‪.‬‬ ‫دکتر نوبری‪ ،‬می‌گوید‪« :‬طی س��ه فصل حفاری در محوطه‬ ‫باستانی مس��جد کبود‪ ،‬باستان‌شناس��ان در عمقی نزدیک‬ ‫به ده متر پایین تر از س��طح خیابان به هشتادوهش��ت گور‬ ‫باستانی دست یافتند‪ .‬تمامی اسکلت‌های این قبور به صورت‬ ‫جنینی با چمباتمه‌ای در جهت ش��رق به غرب دفن شده و‬ ‫احتمال می‌رود تا با بررس��ی کمیت و کیفیت س��فالینه‌ها و‬ ‫م��واد فرهنگ��ی از جمله جنس‪ ،‬فرم و نق��وش ‌‌‌آن‌ها‪ ،‬بتوان‬ ‫وابس��تگی‌های قومی و ارتباطی اقوام ساکن در تبریز ‪٣۵٠٠‬‬ ‫سال پیش را شناسایی کرد‪».‬‬ ‫و باالخره این‌که سرپرس��ت حف��اری در مصاحبه با یکی از‬ ‫روزنامه‌های محلی از پایان یافتن چهارمین فصل کاوش در‬ ‫اطراف این مسجد باستانی خبر داده در مورد کشفیات جدید‬ ‫به مقدار زیادی اشیای مفرغی‪ ،‬استخوانی و نیز سفال که از‬ ‫کاوش قبور به دس��ت آمده‪ ،‬اشاره کرده و اعالم می‌کند که‬ ‫هنوز آثار زیادی در محوطه مسجد کبود نهفته است که امید‬ ‫م��ی‌رود در فصل‌های بعدی کاوش‌ه��ا‪ ،‬از دل خاک بیرون‬ ‫آورده شود‪.‬‬ ‫به هرحال حفریات باستان‌شناس��ی مس��جد کبود نشان‬ ‫می‌ده��د که تبری��ز یکی از ش��هرهای تاریخ��ی جهان‬ ‫اس��ت‪ ،‬ش��هری که به علت عدم کاوش‌ه��ای علمی‪ ،‬تا‬ ‫این اواخر قدمت آن زیاد روش��ن نب��ود‪ ،‬بنابراین راجع به‬ ‫آن افسانه‌س��رایی‌های زیادی می‌ش��د‪ .‬امید اس��ت که با‬ ‫تالش‌های بی‌وقفه مس��وولین امر‪ ،‬این حفریات ش��تاب‬ ‫بیش‌ت��ری بیاب��د و در نقاط دیگر این ش��هر تاریخی نیز‪،‬‬ ‫عملیات باستان‌شناس��ی انجام گیرد تا قدمت این ش��هر‬ ‫باس��تانی و اس��رار تمدن آن به طور علمی و دقیق برای‬ ‫جهان علم آش��کار شود‪ .‬مردمان تبریز هم‌اکنون به زبان‬ ‫ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند‪ .‬هرچند اسناد و شواهد‬ ‫موج��ود نش��ان می‌دهد که پیش‌ت��ر به زبان��ی ایرانی با‬ ‫ریشه‌ی غیرترکی در این شهر صحبت می‌شده‌است‪.‬‬ ‫منبع‌ها‬ ‫کتاب تاریخ در ترازو دکتر زرین کوب‬ ‫روزنامه آفتاب یزد‬ ‫تاریخ م��اد ایگ��ور میخاییلوویچ دیاکون��وف‪ ،‬ترجمه کریم‬ ‫کشاورز‪ ،‬تهران‪ ،‬نشر امیرکبیر‪.‬‬ ‫نشریه همشهری‬ ‫‪59‬‬

‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫تاثیر چیس��ت…‪.‬نگاه‪ ،‬نوع نگاه و زاوی��ه‌ی دید…آیا این‬ ‫کلمات تاثیری در کل یک زندگی خواهند داشت؟…آیا تنها‬ ‫واژه‌هایی هس��تند که برای بیان به کار می‌بریم و یا عمقی‬ ‫دارند که با هم یک کل را تش��کیل دهند که نگاه و زاویه و‬ ‫تاثیر یک خوانش از یک زندگی را ارایه می‌دهند؟ بدون تردید‬ ‫همه‌ی ما به این مس��ئله واقفیم که نوع نگاه هر انسانی به‬ ‫زندگی در شرایط متفاوت تغییر می‌کند و یا محیط و امکانات‬ ‫و قابلیت‌های زندگ��ی‌اش‪ ،‬یک زاویه‌ی دید مختص به هر‬ ‫کس را به‌وجود می‌آورد‪ .‬برای این نوع نگاه به زندگی کلمات‬ ‫زی��ادی هم به‌وجود آمده و کاربرد دارد‪ .‬مانند عینک بدبینی‪،‬‬ ‫نگاه مثبت‪ ،‬دید خاکستری…پرس��ش این‌جاست که افکار‬ ‫ماست که نگاه ما را به‌وجود می‌آورد و یا بالعکس نگاه ماست‬ ‫که افکار ما را به یک سمت و سوی خاص هدایت می‌کند؟‬ ‫رشد افکار هر قدر دش��وارتر و طویل‌تر باشد‪ ،‬ریشه و عمق‬ ‫بیش‌ت��ری در زندگی انس��ان پی��دا می‏کن��د و مقاومت در‬ ‫ن هرقدر شدیدتر باشد‪ ،‬آن‌ها را مستحکم‌تر می‏نماید‪.‬‬ ‫برابرشا ‏‬ ‫ن دارد‪.‬‬ ‫سرنوشت و سرگذشت همه‌ی افکار سرشتی یک‌سا ‏‬ ‫برای افکار انسانی هرگز مرگ ناگهانی وجود ندارد‪ ،‬زیرا فکر‬ ‫به‏طور طبیعی ب��ه وجود می‏آید و به‏طور طبیعی نیز از میان‬ ‫ی نمی‏تواند از طریق‬ ‫می‏رود و هیچ نیروی فیزیکی یا غیرواقع ‏‬ ‫اعمال خشونت مانع رشد آن شود‪.‬‬ ‫اف��راد در برخ��ورد با تاثیرات زندگی و نوع نگاه دس��ته‌های‬ ‫مختلفی هستند‪ .‬ممکن اس��ت حتا تعریف آن‌ها از واقعیت‌‬ ‫متفاوت باش��د و به دنبال ظهور ش��رایط تاثی��ر آن را مقدم‬ ‫بش��مرند و مابقی مسایل را منحط تلقی نمایند و آن را فاقد‬ ‫اصالت بش��مرند‪ .‬ولی واقعیت این اس��ت که به جز مسایل‬ ‫فردی بس��یاری دیگر از مس��ایل مانند‪ ،‬مس��ایل تاریخی و‬ ‫فرهنگی و دینی بر نوع ن��گاه ما در زندگی تاثیر می‌گذارند‬

‫‪60‬‬

‫نگاه به اکنون‬

‫و خط مشی ما را در زندگی جهت می‌دهند‪ .‬بسیاری از افراد‬ ‫در ذات خود به همه چیز خوش‌بین هس��تند‪ ،‬و معتقدند که‬ ‫همه‌چیز اگر که صالح باش��د‪ ،‬درس��ت خواهد شد‪ .‬این نوع‬ ‫نگرش با نگرش افراد مذهبی که گرایشات‌شان آن‌ها را به‬ ‫سمت تقدیر می‌برد همسانی بیش‌تری دارد‪ .‬افرادی ممکن‬ ‫اس��ت باورهای مذهبی نداشته باش��ند ولی به مسئله تقدیر‬ ‫معتقد باش��ند‪ .‬شانش‪ ،‬بدشانس��ی‪ ،‬اقبال خوب و بد همه در‬ ‫زمره‌ی همین نگرش‌ها قرار می‌گیرد‪ .‬گروهی از افراد همه‬ ‫همه‌چیز را سیاه و ناشدنی می‌بینند و به این معتقدند که همه‬ ‫چیز در زندگی یک خراب‌کاری عظیم است و با اصل و بنیاد‬ ‫آن مشکل دارند‪.‬‬ ‫واقعیت این است که با هر دیدگاهی که باشی‪ ،‬همه چیز‬ ‫پیوسته در تغییر است‪ .‬هیچ چیز‪ ،‬حتا در عالم پدیدارها نیز‪،‬‬ ‫معین و ثابت نیس��ت‪ .‬بنابرای��ن نوع نگاه ما به زندگی نیز‬ ‫ش��امل این تغییرات خواهد شد‪ .‬نگاه و نگرش و تاثیر آن‬ ‫را ب��ر زندگی می‌توان با تربیت افکار هدایت کرد‪ .‬ممکن‬ ‫است به دلیل ش��رایط خاص روحی‪ ،‬کاری‪ ،‬موقعیتی حتا‬ ‫یک دش��ت پر از ش��قایق هم به چشم زیبا نیاید‪ ،‬و در آن‬ ‫لحظه‌ها‌ی خاص چنان افکار در احاطه‌ی معضلی باش��د‬ ‫ک��ه به هیچ عنوان دش��ت‪ ،‬غروب آفت��اب و دریای آرام‬ ‫دیده نش��ود‪ .‬ولی باید این واقعیت را پذیرفت که زندگی‪،‬‬ ‫در حرکت و جابه‌جایی اس��ت‪ ،‬می‌توان غروب خورشید را‬ ‫ندید‪ ،‬ولی اگر ندیدی یک غروب زیبا را از دست دادی‪ ،‬و‬ ‫مشکالت نفس‌گیر هم‌چنان پابرجا است و از همه مهم‌تر‬ ‫این‌که این روند همیش��گی اس��ت‪ ،‬پس بنابراین ش��اید‬

‫انسان فرصت زیادی برای لذت بردن نداشته باشد‪.‬‬ ‫دل‌زدگی انس��ان ناخرسند که ناچار اس��ت از دستاوردهای‬ ‫فکری دیگران زندگی کند‪ ،‬چندان اس��ت که نگاه او را برابر‬ ‫زندگی با ناخوش��ایندی روحی همیش��گی ه��م‌راه می‌کند‪.‬‬ ‫ناخرسندی که سبب رخوت و دل‌زدگی می‌شود‪ .‬حال آن‌که‬ ‫آگاهی و خردورزی‪ ،‬تالش‪ ،‬مبارزه‪ ،‬نواندیشی و خالقیت به‬ ‫بار می‌آورد‪ .‬انسان آگاه به لحظه‌های یک زندگی متوجه است‬ ‫که آن‌چه وی آن‌ها حقایق جهانی بی‌چون و چرا پنداش��ته‪،‬‬ ‫در واقع برداش��ت‌های شخصی او از اوضاع بوده است‪ ،‬پس‬ ‫وی مدام پیش‌فرض‌های خود را بازنگری می‌کند تا به یک‬ ‫هماهنگی درونی و پویا برسد‪ .‬او هرگز فراموش نمی‌کند که‬ ‫کیست و چه ارزش‌هایی ارزش‌های واقعی اوست‪.‬‬ ‫یادگی��ری مدیریت نگ��رش و نگاه و تربیت اف��کار‪ ،‬باعث‬ ‫افزایش اعتماد به نفس افراد خواهد ش��د‪ .‬این درحالی است‬ ‫که این مسئله می‌تواند به عنوان یک مهارت در جامعه‌ای که‬ ‫مشکالت عمده‌ای را داراست‪ ،‬آموزش داده شود‪ .‬تفکر تربیت‬ ‫شده به زندگی‪ ،‬مسیرهای پذیرش را برای افراد مهیا می‌کند‬ ‫به نحوی که آنان همانند یک انسان سالم در جامعه‌ای حتا‬ ‫پر تنش زندگی خواهند کرد‪ .‬یعنی در واقع با تربیت نگاه به‬ ‫زندگی افراد یاد می‌گیرند چگونه تصمیم‌گیری کنند و تفکر‬ ‫خالق و انتقادی داشته باشند‪ ،‬چگونه احساس خوش‌بختی‬ ‫را در خود افزایش دهند و از همه مهم‌تر چگونه این مسئله‬ ‫را بپذیرن��د که با نگاهی به آین��ده‪ ،‬حال را زندگی کنند‪ .‬اگر‬ ‫در یک جامعه‌ی ناسالم از نظر روابط اجتماعی‪ ،‬تا الیه‌های‬ ‫زیرین آن نهادهای مخرب زندگی کنی‪ ،‬هر روز منتظر یک‬ ‫روز خوب هستی‪ ،‬سال‌ها می‌گذرد و روزهای واقعی و خوب‬ ‫در واقع از دس��ت می‌رود و شاید آن روز خاص ایده‌آل هرگز‬ ‫نیاید تا زندگی از آن لحظه ش��روع ش��ود‪ ،‬در واقع آن شروع‬ ‫خاص نزدیکی به لحظه‌های پایان است‪.‬‬

‫بی‌ثباتی نرخ ارز و تاثیرات آن بر صادرات‬

‫گرانی ارز و افزایش نرخ کاالها‬

‫سایه کوثری‬ ‫معاون وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت ایران گفته است که‬ ‫بررس��ی افزایش قیمت چن��د کاال متاثر از افزایش قیمت‬ ‫ارز در سازمان حمایت آغاز شده است‪.‬‬ ‫محمدحس��ین نکویی‌مهر در پاسخ به این سوال که قبل‬ ‫از اج��رای فاز دوم هدف‌مند کردن یارانه‌ها برخی خیزش‬ ‫قیمت‌ها در بازار مش��اهده می‌ش��ود‪ ،‬آیا تاکنون تقاضایی‬ ‫برای تعدیل قیمت‌ها به س��ازمان حمایت رسیده است یا‬ ‫خیر؟ گفت‪« :‬تقاضاهایی برای تعدیل قیمت‌ها به سازمان‬ ‫حمایت رس��یده ولی این تقاضاها از جنس فاز دوم اجرای‬ ‫قان��ون هدف‌مند کردن یارانه‌ها نیس��ت بلکه تقاضاهای‬ ‫افزایش قیمت به دلیل افزایش نرخ ارز است‪».‬‬ ‫رییس سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان‬ ‫گفت‪« :‬بررس��ی‌ قیمت‌ها با توجه به اس��ناد و مدارک در‬ ‫این س��ازمان ادامه دارد و تا زمانی که نرخ ارز تثبت نشود‬ ‫مجوز افزایش قیمتی داده نمی‌شود‪».‬‬ ‫وی در واکنش به این س��وال که رییس اتحادیه کشوری‬ ‫لوازم خانگی اعالم کرده است تا ‪ 10‬روز‬ ‫آینده قیمت جدید ل��وازم خانگی اعالم‬ ‫می‌ش��ود گفت‪« :‬ما مطمئن نیس��تیم تا‬ ‫چند روز آینده قیمت ارز تثبیت می‌شود‪.‬‬ ‫نمی‌دانم آقای طحان‌پور برچه اساس��ی‬ ‫گفته‌اند قیمت‌های جدید اعالم می‌شود‬ ‫چ��را که هنوز کارشناس��ان م��ا در حال‬ ‫بررسی موضوع هستند‪».‬‬ ‫نکویی مهر در پاس��خ به این س��وال که‬ ‫افزایش نرخ ارز بیش از دو ماه است آغاز‬ ‫ش��ده و نرخ رش��د آن ‪ 30‬تا ‪ 40‬درصد‬ ‫اس��ت لذا وارد‌کنندگان تقاضای افزایش‬ ‫قیمت دارند اظهار داشت‪« :‬ما به صورت‬ ‫لحظ��ه‌ای قیمت‌ها را رصد می‌کنیم و تا‬ ‫زمانی که قیمت‌ها تثبیت نش��ود نمی‌توان مجوزی برای‬ ‫تعدیل قیمت‌ها داد»‪.‬‬ ‫«نگرانی مسووالن تجارت از بی‌ثباتی نرخ ارز»‬ ‫مس��ووالن بخش تجارت غیرنفتی کش��ور طی روزهای‬ ‫اخیر مرتبا هشدار می‌دهند که چندگانگی نرخ ارز موجب‬ ‫نگرانی در صادرات کشور شده است‪.‬‬ ‫چندگانگی ن��رخ ارز در روزهای اخی��ر آن‌قدر نگرانی در‬ ‫مورد صادرات به وجود آورده که حتا مقامات دولتی کشور‬ ‫هم از این موضوع گالیه کرده‌اند‪.‬‬ ‫پ��س از صحبت‌های وزی��ر صنعت‪ ،‬مع��دن و تجارت و‬ ‫درخواست او مبنی بر تک نرخی شدن ارز‪ ،‬این بار معاون‬ ‫او و رییس س��ازمان توسعه تجارت از چندگانگی نرخ ارز‬ ‫انتقاد کرده اس��ت‪ .‬عالوه بر ای��ن دو‪ ،‬معاون کمک‌های‬ ‫تجاری سازمان توسعه تجارت ایران نیز هشدار داده است‬

‫که این چندگانگی نرخ ارز مشکالتی را در آینده صادرات‬ ‫ایران به وجود خواهد آورد‪.‬‬ ‫به گفته کیومرث فتح‌اله کرمانشاهی همواره نرخ ارز یکی‬ ‫از مولفه‌ه��ای تعیین‌کنند ‌ه در مباح��ث اقتصادی‪ ،‬تجاری‬ ‫و توس��عه‌ صادرات غیرنفتی بوده اس��ت‪ .‬در س��ال جاری‬ ‫علی‌رغ��م این‌که در کوتاه‌مدت ن��رخ ارز به نفع صادرات‬ ‫افزای��ش یاف��ت‪ ،‬ام��ا چند‌گانگی نرخ ارز و نوس��انات آن‬ ‫همواره موجب نگرانی بخش صادرات کش��ور اس��ت‪ ،‬تا‬ ‫جایی که آینده‌ صادرات غیرنفتی را با مش��کالتی مواجه‬ ‫کرده و موجب نگرانی‌های روز‌افزون برای صادر‌کنندگان‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫وی خواس��ته س��ازمان توس��عه‌ تجارت ایران از سیستم‬ ‫بانکی کشور را ثبات و تک‌نرخی شدن ارز عنوان کرد که‬ ‫به گفته او‪ ،‬تحقق این خواس��ته می‌تواند موجب افزایش‬ ‫صادرات غیرنفتی شود‪.‬‬ ‫در همین مورد رییس س��ازمان توس��عه تجارت ایران نیز‬ ‫خب��ر داده ک��ه تاثیر سیاس��ت‌های ارزی بان��ک مرکزی‬

‫بررسی و به بانک مرکزی اعالم می‌شود‪.‬‬ ‫به نظر می‌رس��د که قرار است به‌زودی آثار سیاست‌های‬ ‫اخی��ر بانک مرکزی در مورد نرخ ارز بر روی تولید ملی و‬ ‫صادرات توس��ط کارشناسان این سازمان بررسی و سپس‬ ‫به بانک مرکزی اعالم‌شود‪.‬‬ ‫چند روز قبل وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت نیز در حاش��یه‬ ‫همایش سراس��ری بررس��ی روند اج��رای مصوبات اخیر‬ ‫دولت در عرصه مبارزه با قاچاق کاال و ارز برای چندمین‬ ‫بار بر تک نرخی شدن ارز تاکید کرد‪.‬‬ ‫غضنفری با اشاره به جریان تک نرخی شدن ارز از بانک‬ ‫مرکزی خواست تا با اعمال روش‌های کنترل ارز سیاست‬ ‫تک نرخی را هرچه سریع‌تر اعمال کند‪.‬‬ ‫این س��خنان مقامات دولتی نشان می‌دهد که روند حال‬ ‫حاضر نرخ ارز کشور حتا به نفع صادرات کشور نیز نیست‪.‬‬

‫ای��ن موض��وع را پیش از ای��ن حبیب‌اله عس��گراوالدی‪،‬‬ ‫پیش‌کس��وت صادرات کش��ور این گونه بی��ان کرده بود‪:‬‬ ‫«این نوس��ان نرخ دالر باعث می‌شود که پس از بازگشت‬ ‫به حالت عادی صادرات کش��ور لطمه ببیند‪ .‬هم‌چنین آن‬ ‫بخش از صادرات کش��ور که م��واد اولیه خود را از طریق‬ ‫واردات تامین می‌کنند نیز دچار مشکالتی خواهند شد‪».‬‬

‫«کاهش تولید نفت ایران»‬ ‫ب��ه گفته مدیرعامل ش��رکت ملی نفت‪ ،‬ح��دود ‪ 20‬هزار‬ ‫بش��که از تولید نفت ایران در سال جاری نسبت به سال‬ ‫گذشته کاهش یافته است‪.‬‬ ‫احم��د قلعه‌بانی وعده داده که در س��ال آین��ده با تامین‬ ‫بیش‌تر بودجه کاهش به وجود آمده در سال جاری رفع و‬ ‫حتا میزان تولید نفت کشور نیز افزایش یابد‪.‬‬ ‫معاون وزیر نفت با اش��اره به مطرح ش��دن بحث اصالح‬ ‫ساختار شرکت ملی نفت ایران در مجلس گفته که بحث‬ ‫اصالح س��اختار هم اکنون در مجلس پی‌گیری می‌شود و‬ ‫امیدواریم نتیجه این اصالح ساختار سرعت‬ ‫گرفتن پروژه‌ها و رفع موانع گذشته باشد‪.‬‬ ‫قلعه بان��ی تصریح کرد‪« :‬بر اس��اس برنامه‬ ‫پنجم توسعه میزان تولید نفت کشور باید به‬ ‫‪ 5‬میلیون و ‪ 100‬هزار بش��که و میزان تولید‬ ‫گاز به یک میلیارد و ‪ 450‬میلیون مترمکعب‬ ‫برسد که این اهداف در صورت تامین بودجه‬ ‫محقق می‌شود‪».‬‬ ‫قلعه‌بانی با بیان ای��ن که فروش نفت ایران‬ ‫دچار هیچ مشکلی نشده است‪ ،‬گفت‪« :‬ارزان‬ ‫فروش��ی یا نسیه فروش��ی در زمینه فروش‬ ‫نفت نداش��ته و امسال و س��ال گذشته نفت‬ ‫را راحت‌تر از سال‌های گذشته فروخته‌ایم‪».‬‬ ‫وی تصری��ح کرد‪« :‬ه��م اکن��ون تقاضای‬ ‫بس��یاری برای خرید نفت خام ایران مطرح اس��ت و نفت‬ ‫مازادی برای فروش نداریم‪».‬‬ ‫«باز هم افزایش قیمت سکه و دالر»‬ ‫در جریان معامالت روز پنج‌شنبه هر دالر آمریکا در برابر‬ ‫‪ 1405‬تومان معامله شد‪.‬‬ ‫در بازار س��که هم هر قطعه س��که تمام بهارآزادی طرح‬ ‫جدید ‪ 612‬هزار تومان فروش رفت‪.‬‬ ‫ط��ی معامالت صبح روز پنج‌ش��نبه ن��رخ دالر تا ‪1398‬‬ ‫تومان باال رفته بود‪ .‬قیمت سکه هم ظهر روز پنج‌شنبه از‬ ‫‪ 603‬هزارتومان گذشته بود‪.‬‬ ‫گفتنی اس��ت‪ ،‬نرخ رس��می دالر یک هزار و ‪ 99‬تومان و‬ ‫قیمت س��که بانکی ‪ 559‬هزار تومان است‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫سود داللی هر دالر به ‪ 306‬تومان و سود داد و ستد سکه‬ ‫به ‪ 53‬هزارتومان افزایش یافته است‪.‬‬ ‫‪61‬‬

‫نامزدی به سبک ماالیی‬ ‫سحر بیاتی‬ ‫این‌ج��ا آسیاس��ت‪ ،‬روی خط اس��توا با آفتاب س��وزان و‬ ‫باران‌ه��ای تن��د و بی‌پای��ان‪ .‬این‌جا کواالالمپور اس��ت‬ ‫پایتخ��ت چند ملیتی مالزی که با ورود س��ایر ملیت‌ها و‬ ‫وصل��ت آن‌ها با مردمان مال��زی نژادهایی چون هندی‪-‬‬ ‫ماالیی یا چینی – ماالیی نیز به چشم می‌خورد‪.‬‬ ‫همه ادیان در این کش��ور اس�لامی آزادان��ه به عبادت و‬ ‫برگزاری مراس��م خاص خود مشغول هستند تا روزی که‬ ‫قصد ازدواج با یک ماالیی مسلمان را داشته باشند که در‬ ‫این صورت باید دین خود را عوض کرده و مسلمان شوند‪.‬‬ ‫بنابراین ازدواج ماالیی‌ه��ا چه با یک ماالیی دیگر چه با‬ ‫یک چینی یا هندی یا هر نژاد دیگر یک رس��م و رس��وم‬ ‫خاص و ویژه دارد که بیش‌تر مراس��می مذهبی اس��ت تا‬ ‫یک مراسم جشن و پای‌کوبی‪.‬‬ ‫سنت پرس‌و‌جو‬ ‫همه چیز از پرس‌و‌جو آغاز می‌ش��ود‪ .‬زمانی که یک پسر‬ ‫ماالیی آماده ازدواج اس��ت خانواده معمولن به دنبال یک‬ ‫دختر خودب می‌گردند‪ .‬گاهی هم خانواده‌ها تا جایی پیش‬ ‫می‌روند که ب��ه قول خودمان «زاغ عروس خانم را چوب‬ ‫می‌زنند‪».‬‬ ‫دختران��ی به داماد معرفی می‌ش��وند و بالخره میان آن‌ها‬ ‫یکی پس��ندیده می‌ش��ود‪ .‬تعدادی از افراد خانواده که کم‬ ‫هم نیس��تند و ش��امل عم��و و عمه‌‪ ،‬خال��ه و دایی و …‬ ‫می‌شوند س��رزده و بدون قرار قبلی به خانه عروس خانم‬ ‫می‌روند‪ .‬هدف از این مهمانی کسب اطالعات از عروس‬

‫‪62‬‬

‫احتمالی است‪ .‬فکرش را بکنید برای خواستگاری رسمی‬ ‫و بقی��ه مراس��م چه جمعیت��ی در راه خان��ه عروس صف‬ ‫خواهند بست‪.‬‬ ‫صحبت‌هایی که در این برخورد رد و بدل می‌ش��ود اغلب‬ ‫بسیار لطیف و شاعرانه است‪.‬‬ ‫در این مراس��م البته مشخص هم می‌شود که آیا عروس‬ ‫خانم نش��ان کرده مرد دیگری هس��ت یا ن��ه چرا که در‬ ‫مالزی رس��م نیست از دختری که مرد دیگری او را نشان‬ ‫کرده باشد خواستگاری کنند‪.‬‬ ‫گاهی اوقات خان��واده داماد حلقه‌ای به اس��م حلقه قول‬ ‫گرفتن را هم‌راه می‌آورند و به عروس هدیه می‌کنند‪.‬‬ ‫خواستگاری‬ ‫اگر دختر نش��ان کرده کسی نباشد و با این وصلت موافق‬ ‫باشد‪ ،‬خانواده پس��ر وارد مرحله بعدی یعنی خواستگاری‬ ‫می‌ش��وند که در این مراس��م رس��می تعداد بیش‌تری از‬ ‫اعض��ای فامی��ل داماد به من��زل دختر می‌رون��د‪ .‬این بار‬ ‫عروس خانم هدایای بس��یاری دریافت می‌کند و هدایای‬ ‫زیادی را نیز برای همس��ر آینده خ��ود آماده و پیش‌کش‬ ‫می‌کند‪.‬‬ ‫ای��ن هدایا را «هانت��اران» می‌نامند ب��ه معنای «تحویل‬ ‫دادن» که روی س��ینی‌های مخصوص ق��رار می‌گیرد و‬ ‫با گل و س��ایر تزیینات آماده می‌ش��ود‪ .‬تعداد هدایایی که‬ ‫خان��واده داماد پیش‌کش می‌کنند باید فرد باش��د‪ ،‬بیش‌تر‬ ‫خانواده‌ه��ا بین ‪ 3‬تا ‪ 19‬هدیه پیش‌ک��ش می‌کنند‪ .‬تعداد‬ ‫هدای��ای خان��واده عروس معمول��ن دو ع��دد بیش‌تر از‬

‫هدایای خانواده داماد است‪.‬‬ ‫عالوه بر حلقه نامزدی‪ ،‬س��ایر هدایایی که داده می‌شود‪،‬‬ ‫ظ��روف مخصوص‪ ،‬کیک‪ ،‬لباس‪ ،‬ل��وازم آرایش‪ ،‬قرآن و‬ ‫سایر مواردی است که به کار عروس و یا داماد می‌آید‪.‬‬ ‫از هدای��ای اجباری می‌توان «س��ری ج��ون جونگ» را‬ ‫نام برد که س��ینی اس��ت پ��ر از گل و ب��رگ‪ ،‬در جریان‬ ‫خواستگاری رسمی‪ ،‬دو خانواده یک بار دیگر قصد خود را‬ ‫برای ازدواج بیان می‌کنند و درباره تاریخ مناسب عروسی‬ ‫صحبت کرده و میزان مهریه را نیز مشخص می‌کنند‪.‬‬ ‫به هن��گام خواس��تگاری معمولن درخواس��ت به صورت‬ ‫یک ش��عر بیان می‌ش��ود که خانواده عروس آن را پاسخ‬ ‫می‌دهند‪ .‬این روش سنتی خواستگاری در مالزی است و‬ ‫بسیاری از خانواده‌ها هنوز این مراسم را به جا می‌آورند‪.‬‬ ‫وقت��ی که مذاکره صورت می‌گیرد عروس در اتاق منتظر‬ ‫می‌مان��د و بع��د از پای��ان مذاکرات نماین��ده‌ای از طرف‬ ‫خانواده پسر به اتاق او می‌رود و حلقه نامزدی را از طرف‬ ‫پسر دست دختر می‌کند‪.‬‬ ‫ای��ن یعنی آغاز نامزدی دو زوج‪ ،‬این روزها پس��ر و دختر‬ ‫معمولن هم‌دیگر را دیده‌اند و مدتی با هم دوست بوده‌اند‪.‬‬ ‫بنابرای��ن مراس��م پرس‌و‌جو فق��ط به ص��ورت یک کار‬ ‫نمایش��ی صورت می‌گیرد تا این‌که فقط مش��خص شود‬ ‫خانواده دختر به این وصلت تمایل دارند یا نه‪.‬‬ ‫قبل از اتمام خواس��تگاری یک جشن کوچک برای همه‬ ‫میهمان��ان تدارک دیده می‌ش��ود‪ .‬غذایی که به س��لیقه‬ ‫خانواده عروس بستگی دارد در این مراسم سرو می‌شود‪.‬‬ ‫م��دت زمان نام��زدی پیش از ازدواج معمولن یک س��ال‬ ‫اس��ت که البته اجباری هم نیست‪ .‬برخی از زوج‌ها پس از‬ ‫چند ماه نامزدی مراس��م عروسی را برپا می‌کنند این امر‬ ‫ب��ه خصوص در زمانی که عروس و داماد با هم آش��نایی‬ ‫قبلی داشته باشند زودتر هم اتفاق می‌افتد‪.‬‬

‫از ابتدا مست بودند‬

‫شراره سعیدی‬ ‫معنای مستان مسیر ترس��یم کردند آن است که کسانی‪،‬‬ ‫زمانی در ش��رایطی قرار گرفتند و در جایی نشس��تند که‬ ‫می‌توانس��تند مس��یری برای ای��ران برگزینن��د که پایان‬ ‫بس��یاری از نگون‌بختی‌ها باشد‪ .‬ش��اید انکار این‌که این‬ ‫افراد مس��تانه مسیر را برگزیدند س��خت باشد‪ ،‬زیرا زمان‬ ‫ب��ا نمایان نم��ودن چگونگ��ی انتخاب آن��ان و هم‌چنین‬ ‫روش‌های اش��تباه برگزیده شده توسط‌‌شان نشان داد که‬ ‫آنان «از طیف‌های گوناگون» مس��تانه و سرمستانه مسیر‬ ‫بی‌راهه‌ای را برگزیدند که اکنون س��رانجام‌اش سرنوشت‬ ‫ماست‪.‬‬ ‫در میان این افراد یک گروه سه‌نفره شاخص وجود داشت‬ ‫ک��ه از ابت��دای دوران اقامت آقای خمین��ی در پاریس با‬ ‫او هم‌کاری می‌کردند‪ ،‬در پاییز ‪ 57‬مش��هور و س��پس به‬ ‫همان س��رعت از صحن��ه قدرت محو ش��دند‪ .‬این گروه‬ ‫ش��امل آقایان ابوالحسن بنی‌صدر‪ ،‬ابراهیم‌یزدی و صادق‬ ‫قط��ب‌زاده بود‪ .‬آق��ای بنی‌صدر و رفت��ارش موضوع چند‬ ‫برنامه ما خواهد بود که بر اساس مستندات تنها گردآوری‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اعضای این گروه سه نفره در مواردی با دیگر اطراف‌یان‬ ‫آقای خمینی در پاریس متفاوت بودند‪ .‬حتا با افرادی مانند‬ ‫حس��ن حبیبی و صادق طباطبایی ک��ه آن‌ها هم در پاییز‬ ‫س��ال ‪ ۵۷‬جز گ��روه هم‌راهان در خدم��ت آقای خمینی‬ ‫در پاری��س بودند‪ .‬ش��غل اصلی افراد آن گروه س��ه نفره‬ ‫(بنی‌صدر‪ ،‬یزدی و قطب‌زاده) در دوران نوفل‌لوشاتو ایفای‬ ‫نقش مترجمی در خ�لال مصاحبه‌های آیت‌اله خمینی با‬ ‫خبرنگاران خارجی بود‪ .‬نوش��ته‌های موجود نشان می‌دهد‬ ‫که این گروه سه نفره از همان پاییز ‪ 57‬باهم رقابت داشتند‪،‬‬ ‫رقابتی که در برنامه‌های مرتبط به آقای قطب‌زاده به آن‬ ‫اشاره شد‪ .‬اعضای این گروه‪ ،‬عالوه بر نقش مترجمی‪ ،‬به‬ ‫صورت فردی و جمعی فعالیت‌های دیگری هم کردند‪ .‬و‬ ‫توانس��تند به آقای خمینی نزدیک شده و به گمان‪-‬شان‬ ‫ارتباط عاطفی نزدیکی با او ایجاد نمودند‪ .‬پس از بازگشت‬ ‫آقای خمینی به ایران هر سه نفر خیلی سریع به عضویت‬ ‫در ش��ورای انق�لاب یا پس��ت‌های کلیدی دیگ��ر تعیین‬ ‫ش��دند‪ .‬احمد رافت که در آن زم��ان روزنامه‌نگاری مقیم‬ ‫اروپا بوده اس��ت‪ ،‬کفته اس��ت که اف��رادی به‌خصوص در‬ ‫آن زمان‪ ،‬نگذاش��تند واقعیت حرف‌های آیت‌اله خمینی از‬ ‫طریق رسانه‌ها به مردم برسد‪ .‬احمد رافت می‌گوید گروه‬ ‫مترجمان آیت‌اله خمینی در پاریس از ما می‌خواس��تند که‬ ‫هم��ان حرف‌های آق��ای خمینی را ترجم��ه نکنیم‪ ،‬بلکه‬ ‫ترجم��ه‌ای که این آقایان یا مترجمان این آقایان به زبان‬ ‫خارجی می‌گذاش��تند را مخاب��ره کنیم‪ .‬یک بار یک خانم‬ ‫خبرنگار ایتالیایی از آقای خمینی پرسید اگر شما به ایران‬ ‫برگردید و حکومت را به دس��ت بگیرید‪ ،‬سیاست‌های‌تان‬ ‫در م��ورد زنان چه خواهد بود؟ آق��ای خمینی گفت‪« :‬در‬ ‫اس�لام موقعیت زنان مشخص ش��ده‪ ».‬مترجم این گفته‬ ‫را ترجمه کرد‪« :‬آن چه خواس��ت مردم ایران باشد‪… ».‬‬

‫ش��خص دیگری که در آن دوران نقش مترجمی را برای‬ ‫آیت‌اله خمینی داش��ت‪ ،‬به روای��ت احمد رافت‪ ،‬در همین‬ ‫رابطه گفته است‪« :‬ما نمی‌توانستیم بگذاریم آقای خمینی‬ ‫هر چه دل‌اش می‌خواس��ت بگوید‪ ».‬به تعبیر احمد رافت‬ ‫آن ش��خص «اعتراف کرد که صحبت‌های آقای خمینی‬ ‫به نوع دیگری متناس��ب با خواس��ت جامع��ه بین‌المللی‬ ‫ترجمه شد‪».‬‬ ‫آق��ای بنی‌صدر در کت��اب «درس تجربه» که در س��ال‬ ‫‪ 80‬منتش��ر ش��د‪ ،‬نکت��ه‌ای را در پیوند با نح��وه ترجمه‬ ‫مصاحبه‌های آیت‌اله خمینی گفته است که در واقع شاهد‬ ‫مقاله احمد رافت اس��ت که به تازگی منتش��ر شده است‪.‬‬ ‫بنی‌ص��در در م��ورد اولین مالقات بین خبرن��گار روزنامه‬ ‫لوموند و آیت‌اله خمینی اظهار داش��ته است‪« :‬این هیات‬ ‫(از روزنام��ه لومون��د) که ع��ازم عراق ب��ود و از آن‌جا به‬ ‫نجف رفت‪ .‬این طور عمل کردیم و گفتیم‪ ،‬شما سواالت‬ ‫خود را بدهید و برای این که ایش��ان حاضر ش��ود‪ ،‬ما این‬ ‫سواالت را قبلن برای او می‌فرستیم و اگر مناسب دانست‬ ‫و موافق��ت کرد‪ ،‬مصاحبه خواهد کرد‪ .‬ما این س��واالت را‬ ‫گرفتی��م و جواب‌ها را هم خودمان در پاریس تهیه کردیم‬ ‫که یکی از آن سواالت این است که حکومت مورد توجه‬ ‫ش��ما چیست؟ ما هم در جواب نوشتیم یعنی از قول آقای‬ ‫خمینی که ما حکومت ملی می‌خواهیم به معنای این که‬ ‫حکومتی باش��د بر پایه آزادی و اس��تقالل‪ .‬به این‌ترتیب‪،‬‬ ‫وقتی آن هیت خبرن��گاران رفتند به نجف‪ ،‬او چون حاال‬ ‫س��وال‌ها و جواب‌ها دس��ت‌اش بود‪ ،‬پذیرفت که مصاحبه‬ ‫کند‪».‬‬ ‫مترجمان آیت‌اله خمینی در دوران پاریس‪ ،‬با این استدالل‬ ‫ک��ه او با زبان خارجی آش��نا نیس��ت‪ ،‬ابتدا پرس��ش‌های‬ ‫خبرن��گاران را به دس��ت می‌آوردند‪ .‬بعد جواب آن‌ها را به‬ ‫نحو مطل��وب خود‪ ،‬ولی در ظاهر از طرف آیت‌اله خمینی‬ ‫تهیه می‌کردند‪ .‬در مرحله سوم جواب‌های مطلوب خود را‬ ‫برای همان خبرنگاران «تظاهر به‬ ‫از قول آیت‌اله خمینی ‌‌‬ ‫ترجمه» می‌کردند‪ .‬اضافه بر این‪ ،‬حتا پرسش‌های خاص‬ ‫خود را ب��ه‌‌ همان خبرنگاران ارای��ه می‌دادند و در مرحله‬ ‫بع��د جواب‌های مطل��وب خود را از ق��ول آیت‌اله خمینی‬ ‫می‌نوشتند‪ .‬به این صورت در واقع خبرنگاران خارجی که‬ ‫پس از مصاحبه این نوش��ته‌ها را از س��وی آیت‌اله منتشر‬ ‫می‌کردن��د‪ ،‬به وس��یله رس��انه‌ها خوراک فک��ری تزریق‬ ‫می‌کردند که نه تنها صحنه بین‌المللی را تحت تاثیر قرار‬ ‫می‌داد‪ ،‬بلکه ایرانیان آن زمان را که بیش‌ترین اطالعات‬ ‫را از س��وی رادیوه��ای بیگانه دریاف��ت می‌کردند‪ ،‬دچار‬ ‫گم‌راهی شدند‪.‬‬ ‫این گم‌راهی موجب ایجاد صفوفی ش��د که آش��کار پس‬ ‫از س��ال‌ها هنوز هم متحیرکننده و گیج‌کننده است‪ .‬تاثیر‬ ‫ترجمه‌ه��ای اش��تباه این گروه‪ ،‬گره از افکار کس��انی که‬ ‫دچار استفهام در مورد افکار یک روحانی داشتند را گشود‪.‬‬ ‫آقای خمینی در تهران هم تعدادی مصاحبه با خبرنگاران‬ ‫خارجی انجام داد‪ .‬بعد از اقامت او در تهران انحصار ترجمه‬

‫هم از آن گروه سه نفره خارج و رویه مصاحبه‌های آیت‌اله‬ ‫خمینی هم عوض ش��د‪ .‬آیت‌اله خمینی در مصاحبه‌هایی‬ ‫که در ایران انجام ش��د نظ��رات خود را صریح بیان کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬با این اطالعات اینک می‌ت��وان موضوع اختالف‬ ‫مت��ن مصاحبه‌ه��ای او در پاریس و ته��ران را از نگاهی‬ ‫ت��ازه بررس��ی ک��رد‪ .‬مترجم��ان او در ته��ران‪ ،‬برخالف‬ ‫پاریس‪ ،‬آش��کارا محدود به یک گروه کوچک نبود‪ .‬وقتی‬ ‫مصاحبه‌های آیت‌اله را در پاریس و تهران با هم مقایس��ه‬ ‫کنیم شاهد اتفاقی بسیار عجیب خواهیم بود‪ .‬او در عرض‬ ‫چند م��اه آن‌چنان در گفتارش متفاوت می‌ش��ود که تنها‬ ‫پس از آش��کار ش��دن نقش مترجمان می‌توان به چرایی‬ ‫آن پاسخ داد‪.‬‬ ‫یک��ی از نقش‌هایی که برای ش��خص آقای بنی‌صدر در‬ ‫نظر گرفته ش��ده اس��ت‪ ،‬اقدام او در جلوگی��ری از دیدار‬ ‫شاپور بختیار و آقای خمینی است‪ ،‬امکانی که می‌توانست‬ ‫ش��رایطی بس��یار متفاوت ب��رای ایرانیان ایج��اد نماید‪.‬‬ ‫راه��ی برای انتخاباتی آزاد و تحت نظارت س��ازمان‌های‬ ‫بین‌الملل��ی‪ .‬موضوع لغ��و دیدار آیت‌اله خمینی و ش��اپور‬ ‫بختیار در پاریس در نوشته‌های متعددی مورد اشاره قرار‬ ‫گرفته است‪ ،‬ولی کتاب «پاریس و تحول انقالب»‪ ،‬نوشته‬ ‫محمد جعفری‪ ،‬آن را به صورت مشروح در چندین صفجه‬ ‫بیان داش��ته اس��ت‪ .‬محمد جعفری برای مدتی سردبیر و‬ ‫مس��وول روزنامه «انقالب اس�لامی» بود که ابوالحسن‬ ‫بنی‌صدر» صاحب امتیاز آن بود‪.‬‬ ‫محمد جعف��ری‪ ،‬در کتاب «پاریس و تحول انقالب»‪ ،‬در‬ ‫چندین صفحه ش��رح می‌دهد که چگونه عمل‌کرد خاص‬ ‫بنی‌صدر‪ ،‬در رقابت با یزدی‪ ،‬عضو دیگر گروه س��ه نفره‪،‬‬ ‫که به خط سیاس��ی ب��ازرگان نزدیک بود‪ ،‬زمینه‌ای ش��د‬ ‫که مالقات برنامه‌ریزی ش��ده بین آقای خمینی و شاپور‬ ‫بختی��ار در پاریس به هم خ��ورده و در نهایت برنامه این‬ ‫مالقات مهم در پاریس لغو ش��ود‪ .‬این مطلب در چندین‬ ‫صفحه است‪ ،‬خالصه تصویر صفحه ‪ 230‬کتاب «پاریس‬ ‫و تحول انقالب» به صورت زیر اس��ت‪« :‬آقای بنی‌صدر‬ ‫به فردوس��ی‌پور گفت‪ :‬در صورت پذیرفتن بختیار قبل از‬ ‫استعفا‪ ،‬آقا رفتنی است و بختیار ماندنی‪« …».‬این حرکت‬ ‫که راه افتاده اس��ت دیگر بر نمی‌گردد و آقا از آن ترس��ی‬ ‫نداش��ته باش��ند‪ .‬طوفان در راه است و می‌رود تا به نتیجه‬ ‫برس��د‪« …».‬ولی من به او گفتم که به آقا بفرمایید‪ :‬آقا‬ ‫مرجع تقلید اس��ت و هر لحظه نمی‌تواند نظرش را عوض‬ ‫کن��د‪ .‬آخر این مردم نمی‌گویند که این چه مرجع تقلیدی‬ ‫است که هر لحظه نظرش عوض می‌شود‪ .‬آقا که بازی‌گر‬ ‫سیاس��ی نیست‪ .‬مرجع تقلید است‪« …».‬حاال که که آن‬ ‫را با فرانس‌پرس داده‌اید‪ ،‬خدا خواهی ش��ده است و آن‌چه‬ ‫که باید بشود شده است‪« …».‬آقا گفت حق با بنی‌صدر‬ ‫اس��ت و مردم مرا مرجع قبول دارند و نه سیاس��ت‌مدار و‬ ‫نمی‌توان��م هر لحظه نظرم را ع��وض کنم و احمد اضافه‬ ‫می‌کند که «خیر همین بوده که انجام ش��ده است‪ »».‬به‬ ‫ای��ن ترتیب با عمل‌کرد خاص آق��ای بنی‌صدر مالقاتی‪،‬‬ ‫ک��ه قرار ب��ود در پاریس زمین��ه مذاکرات ب��رای انتقال‬ ‫مسالمت‌آمیز در س��اختار سیاسی را در تهران را به وجود‬ ‫بیاورد‪ ،‬در عمل صورت نگرفت‪.‬‬ ‫‪63‬‬

‫نه ایرادی‪ ،‬نه اعتراضی‬

‫شراره سعیدی‬ ‫در برنام��ه پیش از نق��ش آقای بنی‌صدر «فع��ال در مثلث‬ ‫مترجمان نوفل‌لوش��اتو» و تحریف مسلماتی که در اندیشه‬ ‫و حتا کالم آقای خمینی وجود داشت‪ ،‬گفتیم‪.‬‬ ‫گفتیم که اولین رییس‌جمهوری ایران‪ ،‬دومین نقشی که در‬ ‫تاریخ این کشور به نام‌اش ماندگار شد‪ ،‬لغو دیدار شاپور بختیار‬ ‫و آیت‌اله خمینی بود‪ .‬اتفاقی که شاید‪ ،‬البته تنها شاید مسیری‬ ‫دیگر را برای خشم خودآگاه و ناخودآگاه ایرانیان رقم می‌زد‪.‬‬ ‫ثبت اس��ت که شاپور بختیار‪ ،‬به عنوان مقدمه این مالقات‪،‬‬ ‫نامه‌ای برای آیت‌اله خمینی می‌فرستد که متن کامل آن در‬ ‫روزنامه‌ها هم منتشر شد‪ .‬در بخشی از آن نامه بختیار نوشته‬ ‫بود‪« :‬اجازه بفرمایید که هر تغییری‬ ‫در نظام مملکت از راه صحیح و سالم‬ ‫و آرامش بر طبق سنن دموکراتیک‬ ‫مقبول در تم��ام جهان انجام گیرد‪.‬‬ ‫مبادا خدای ناخواس��ته پس از یک‬ ‫رب��ع ق��رن س��یطره خودکامگی و‬ ‫درن��ده خویی مطلق و فس��اد عام‪،‬‬ ‫دوباره گرفت��ار مصیبتی عمیق‌تر و‬ ‫بالی��ی بزرگ‌تر گردی��م‪ ».‬بختیار‬ ‫مجددن از طریق مهندس بازرگان‬ ‫از شورای انقالب درخواست می‌کند‬ ‫که سریعن به بس��ته پیشنهادی او‬ ‫پاسخ بدهند و اعالم می‌کند که اگر‬ ‫ی او موافقت نشود‪،‬‬ ‫با بسته پیشنهاد ‌‬ ‫اوضاع وخیم‌تر شده و با نفوذی که‬ ‫چپی‌ه��ا پیدا کرده‌اند مملکت رو به‬ ‫نابودی می‌رود‪ .‬بنابر نوشته محمد جعفری آقای بنی‌صدر با‬ ‫استفاده از قدرت کالم خود از این دیدار جلوگیری می‌کند و‬ ‫لغو مالقات در پاریس سبب بی‌اعتمادی شدید بین بختیار و‬ ‫بازرگان می‌شود‪ ،‬دو نفری که از سال‌های نهضت ملی با هم‬ ‫آش��نا بودند‪ .‬مالقات لغو ش��ده در پاریس در نهایت به وقفه‬ ‫در مذاکرات مقدماتی دوجانبه بین بختیار‪ ،‬بازرگان و بهشتی‬ ‫در تهران منجر ش��د‪ .‬این وقفه در مذاکرات عامل تاخیر در‬ ‫مذاکرات سه‌جانبه‌ای شد که قرار بود در تهران بین سه طرف‬ ‫اصلی درگیر در س��اختار سیاس��ی آن زمان یعنی بازرگان و‬ ‫بهشتی «نمایندگان جناح آیت‌اله خمینی در ایران»‪ ،‬بختیار‬ ‫«نخست‌وزیر شاه» و قره‌باغی‪ ،‬مقدم و فردوست «نمایندگان‬ ‫ارتش ش��اه» صورت گیرد‪ .‬کیهان روز ‪ 19‬بهمن ‪ 57‬در تیتر‬ ‫صفحه اول خبر مذاکرات س��ه‌جانبه بین بازرگان‪ ،‬بختیار و‬ ‫ارتش در آینده نزدیک را چاپ کرد‪ .‬مذاکره‌ای که قرار بود در‬ ‫هفته بعد از ‪ 19‬بهمن صورت گیرد‪ ،‬ولی هیچ‌گاه انجام نشد‪.‬‬ ‫پ��س از آن وقایع آقای بنی‌صدر روز ‪ 12‬بهمن ‪ 57‬هم‌راه با‬ ‫خمین��ی و با هواپیمای حامل وی به ته��ران آمد‪ .‬او در ابتدا‬ ‫چهره‌ای جوان و ناشناخت ‌ه برای توده بود‪ .‬اما مناسب‌ترین راه‬ ‫را برای طی نمودن مراحل سریع پیش‌رفت در ارکان متزلزل‬ ‫دولت انقالبی برگزید‪ .‬عضویت در شورای انقالب‪.‬‬ ‫اتفاقی که س��ال‌ها بعد در موردش این‌گون��ه می‌گوید‪« :‬او‬ ‫(آقای خمینی) عده‌ای را تعیین کرده بود و عمدتن از کسانی‬ ‫‪64‬‬

‫که اهل چون و چرا نباشند‪ .‬در بسیاری از موارد می‌نشستیم‬ ‫و تصمیمات می‌گرفتیم و بعد آقای خمینی می‌زد توی دهن‬ ‫شورا‪ .‬می‌رفتیم آن‌جا که بایستیم جلوش‪ ،‬در آن‌جا همشون‬ ‫تسلیم می‌شدند و اصلن جرات نمی‌کردند بگویند کاری که‬ ‫ما کردیم صحیح اس��ت… بله در واقع شورای انقالب این‬ ‫طوری بود‪( ».‬کتاب درس تجربه)‬ ‫شورایی که عمل‌کر ‌دش‌‪ ،‬تمامی روی‌دادهای انقالب ایران‬ ‫را «تا زمان انحالل» معنا می‌داد‪ .‬بر اساس مستندات تمامی‬ ‫درگیری‌های جناحی از بهمن ‪ 57‬تا تابس��تان ‪ 59‬در داخل‬ ‫حلقه قدرت شورای انقالب صورت گرفته است‪.‬‬ ‫خبر تش��کیل ش��ورای انق�لاب در روزنامه‌ه��ای کیهان و‬

‫اطالعات روز ‪ 23‬دی ‪ 57‬چاپ شد‪ .‬متن کامل حکم تشکیل‬ ‫شورای انقالب نیز با تاکید بر حق شرعی فقیه‪ ،‬در همان روز‬ ‫در حالی که آیت‌اله خمینی هنوز در پاریس بود‪ ،‬منتشر شد‪.‬‬ ‫و ‌‌‬ ‫او در متن حکم تشکیل شورای انقالب به صراحت نوشت‪:‬‬ ‫«…به موجب حق ش��رعی و بر اساس رای اعتماد اکثریت‬ ‫قاطع مردم ایران که نس��بت به این‌جانب ابراز شده است در‬ ‫جهت تحقق اهداف اس�لامی ملت‪ ،‬شورایی به نام شورای‬ ‫انقالب اس�لامی مرکب از افراد با صالحیت و مس��لمان و‬ ‫متعهد و مورد وثوق‪ ،‬موقتن تعیین شده و شروع به کار خواهد‬ ‫کرد…»‪ .‬به ای��ن ترتیب آیت‌اله‌خمین��ی به موجب «حق‬ ‫شرعی» شورای انقالب را تشکیل داد و با همین رویه تمامی‬ ‫اعضای شورای انقالب را «تعیین» کرد‪.‬‬ ‫حق ش��رعی که دقیقن هم‌معنی والی��ت فقیه بود‪ ،‬تاکید و‬ ‫یادآوری شده توس��ط آقای خمینی از سال ‪ 1349‬بود که از‬ ‫دوران نجف پی‌گیری می‌ش��د‪ .‬در کتاب «حکومت اسالمی‬ ‫– والیت فقیه» به صراحت بررسی روش‌های اجرایی برای‬ ‫ایجاد یک حکومت اس�لامی در جهان بیان می‌ش��د و این‬ ‫اتفاقی ناگهانی نب��ود‪ .‬اما از آن‌جا در دی ماه ‪ 57‬نامتعارف و‬ ‫متناقض با س��خنان نوفل‌لوشاتو به چشم آمد که‪ ،‬مترجمان‬ ‫آقای خمینی «بنی‌صدر‪ ،‬قطب‌زاده و یزدی» بنابر دالیلی آن‬ ‫را به گونه دیگری معنا می‌کردند‪.‬‬ ‫پس از تعیین شورای انقالب آیت‌اله خمینی در راس ساختار‬

‫قدرت قرار می‌گرفت و بالطبع اعضای شورای انقالب حلقه‬ ‫قدرت منسوب او را تشکیل می‌دادند‪ ،‬البته میزان فاصله این‬ ‫دو رده قدرت‌من��د از آن‌جای��ی هم‌پایه و هم‌عرض نبود که‪،‬‬ ‫این انتس��اب بنا بر حق شرعی بود‪ .‬و حق شرعی قانون‌مند‬ ‫نبوده و در هر لحظه‌ای از سوی صاحب‌حق امکان ملغا شدن‬ ‫داش��ت‪ .‬پس در واقع اعضای شورای انقالب تنها به عنوان‬ ‫وسیله‌ای قابل تعویض از سوی مالک‌حق‪ ،‬تعبیه شده بودند‬ ‫که بنا بر زمان و موقعیت قدرت مانور و با حتا حضورشان از‬ ‫رده باالتر مشخص می‌شد‪ .‬آقای بنی‌صدر‪« ،‬استناد به کتاب‬ ‫درس تجربه» مدعی اس��ت که او در مالقات خصوصی به‬ ‫مهندس بازرگان و آیت‌اله خمینی در مورد «حق ش��رعی»‬ ‫در حکم نخس��ت‌وزیری بازرگان در روز ‪ 16‬بهمن ‪ 57‬ایراد‬ ‫گرفته است‪« :‬من به (بازرگان) ایراد کردم که شما چرا (حکم‬ ‫نخس��ت‌وزیری) را پذیرفتید‪ .‬به آقای خمینی هم ایراد کردم‬ ‫که شما قرار بود که والیت جمهور‬ ‫مردم باش��ید؟ آقای خمینی گفت‪:‬‬ ‫این را برای بس��تن دهان بعضی از‬ ‫آخوند‌ها بود که نوشتم… ‪».‬‬ ‫اما این مدعا در مواردی نقیض‌های‬ ‫قاب��ل ذکری دارد‪ .‬آق��ای بنی‌صدر‬ ‫دقیقن با همین روند معیوب «حق‬ ‫ش��رعی» مدت‌ها بعد به عضویت‬ ‫ش��ورای انق�لاب از س��وی آقای‬ ‫خمینی منسوب شد و در آن سال‌ها‬ ‫ایرادی بر این نظارت تام نداشت‪ ،‬در‬ ‫واقع او به عضویت ش��ورایی درآمد‬ ‫که «… بعد آق��ای خمینی می‌زد‬ ‫توی دهن شورا…»‪.‬‬ ‫آیت‌اله خمینی در ‪ 15‬بهمن ‪ ،58‬در‬ ‫حالی که شورای انقالب هنوز فعال‬ ‫بود‪ ،‬طی حکمی آقای ابوالحسن بنی‌صدر را به پست رییس‬ ‫جمهوری تنفیذ و منصوب ک��رد‪ .‬در حکم رییس جمهوری‬ ‫آق��ای بنی‌صدر هم به طور صریح به موضوع حق ش��رعی‬ ‫اشاره کرد‪ .‬به عنوان رهبر سیاسی او رای ملت را تنفیذ کرد‬ ‫ولی س��پس ادامه داد‪« :‬برحسب آن که مشروعیت آن باید‬ ‫به نصب فقیه جامع‌الش��رایط باشد‪ ،‬این‌جانب به موجب این‬ ‫حکم … ایشان را به این سمت منصوب نمودم‪ .‬لکن تنفیذ‬ ‫و نصب این‌جانب و رای ملت مسلمان ایران محدود است به‬ ‫عدم تخلف ایشان از احکام مقدسه اسالم و تبعیت از قانون‬ ‫اساسی اسالمی ایران»‪ .‬در این متن آشکارا «مشروعیت آن‬ ‫باید به نصب فقیه جامع الشرایط باشد» مربوط به حق شرعی‬ ‫اس��ت‪ .‬در جمله آخر‪ ،‬به تقدم احکام مقدسه اسالم بر قانون‬ ‫اساس��ی توجه می‌شود‪ .‬بدین ترتیب موضوع حق شرعی در‬ ‫حکم انتصاب رییس‌جمهوری هم تاکید می‌ش��ود‪ .‬اگر چه‬ ‫س جمهوری در قانون‬ ‫موضوع حق ش��رعی در انتصاب ریی ‌‬ ‫اساس��ی پیش‌بینی نش��ده بود‪ .‬در اصل ‪ 110‬قانون اساسی‬ ‫«اختی��ارات رهبر» بن��دی در مورد «امض��ای حکم رییس‬ ‫‌جمهوری» توس��ط رهبر وجود دارد‪ ،‬ولی در قانون اساس��ی‬ ‫در مورد حق ش��رعی فقی��ه در مورد نصب رییس جمهوری‬ ‫موردی وجود ندارد‪ .‬آقای بنی‌صدر در مورد اعمال حق شرعی‬ ‫فقیه در نصب رییس جمهوری مخالفتی ابراز نکرد‪ ،‬نه ایرادی‬ ‫و نه اعتراضی‪.‬‬

‫آغاززورآزمایی‬

‫شراره سعیدی‬ ‫گفتی��م آقای بنی‌صدر در مرحله «قبل از تجربه» یکی از‬ ‫کس��انی بود که «حق ش��رعی» را به واسطه ترجمه‌های‬ ‫تحریفی و س��پس سکوت در برابر وضوح آن‪ ،‬ابتدا بدون‬ ‫ایجاد سر‌و‌صدا به کشور وارد و پس از آن موجب استقرار‬ ‫بدون هیاهوی آن در متون اساسی و کلی مملکتی شد‪.‬‬ ‫فهرس��ت اعضای ش��ورای انقالب در زمان انتشار حکم‬ ‫تش��کیل ای��ن ش��ورا در دی ‪ ،1357‬و مدت‌ها پس از آن‬ ‫مخفی بود‪ .‬چند س��ال بعد مش��خص ش��د که پنج عضو‬ ‫بنیان‌گ��ذار ش��ورای انقالب که از ط��رف آیت‌اله خمینی‬ ‫تعیی��ن ش��ده بودند‪ ،‬عب��ارت بودن��د از آقای��ان مرتضی‬ ‫مطه��ری‪ ،‬محم��د حس��ین بهش��تی‪،‬‬ ‫عبدالکری��م موس��وی اردبیل��ی‪ ،‬اکب��ر‬ ‫هاشمی رفسنجانی و محمد جواد باهنر‪.‬‬ ‫ش��ورای انقالب بعد از بهمن ‪ 57‬توسعه‬ ‫یاف��ت و اعضای جدی��دی را جذب کرد‪،‬‬ ‫ولی آقای خمین��ی تمامی اعضای جدید‬ ‫ش��ورای انقالب را هم‪ ،‬بع��د از معرفی و‬ ‫پیش��نهاد گروه پنج نف��ره اولیه‪ ،‬معین و‬ ‫منصوب ک��رد‪ .‬آقای بهش��تی «یکی از‬ ‫پنج عضو اولیه ش��ورای انقالب»‪ ،‬درباره‬ ‫تشکیل توس��عه ش��ورای انقالب‪ ،‬گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬افراد را امام تعیین می‌کردند به‬ ‫این معنی که اول امام به یک گروه پنج‬ ‫نف��ری از روحانیت مس��وولیت دادند که‬ ‫برای شناسایی افراد الزم برای اداره آینده مملکت تالش‬ ‫کنند‪ .‬این عده عبارت بودند از آیت‌اله مطهری‪ ،‬هاش��می‬ ‫رفسنجانی‪ ،‬موسوی اردبیلی‪ ،‬دکتر باهنر و خود بنده‪… .‬‬ ‫ق��رار بود روی آن‌ه��ا (افراد جدید) مطالع��ه کنیم و نظر‬ ‫نهایی‌مان را بدهیم و امام نیز تایید نمودند‪».‬‬ ‫ش��ورای انقالب نهادی بود که گرچه وجود علنی داشت‪،‬‬ ‫اما پوشش��ی محدود بر عمل‌ک��رد آن صورت می‌گرفت‪.‬‬ ‫به گونه‌ای ک��ه اطالعات کنونی ما از آن نهاد محدود به‬ ‫خاطره‌نگاری‌های حلقه اول منسوبین این تشکل است‪.‬‬ ‫اکبر هاش��می‪ ،‬یکی از پنج عضو گروه اول تشکیل‌دهنده‬ ‫ش��ورای انق�لاب‪ ،‬در پیوند با روش تش��کیل و توس��عه‬ ‫ش��ورای انقالب گفته اس��ت‪« :‬امام اجازه داده بودند که‬ ‫افراد دیگری به اتفاق نظر این پنج نفر (اول) به ش��ورای‬ ‫انقالب اضافه شوند‪».‬‬ ‫توس��عه ش��ورای انقالب در چندین گروه متوالی صورت‬ ‫گرفت‪ .‬گروه اول همان پنج نفر موس��س شورای انقالب‬ ‫در آب��ان ‪ 57‬بودند‪ .‬گروه دوم ش��امل اف��راد جدیدی بود‬ ‫که بعد از آبان ‪ 57‬تا بیس��ت‌و‌دوم بهمن ‪ 57‬به ش��ورای‬ ‫انقالب اضافه شدند‪ .‬افراد گروه دوم به ترتیب اسم عبارت‬ ‫بودن��د از آقایان مهدی ب��ازرگان‪ ،‬علی خامن��ه‌ای‪ ،‬یداله‬ ‫س��حابی‪ ،‬احمد صدر حاج س��یدجوادی‪ ،‬محمود طالقانی‪،‬‬ ‫ولی‌اله قره‌نی‪ ،‬مصطفی کتیرایی‪ ،‬علی‌اصغر مس��عودی و‬ ‫محمدرضا مهدوی کنی‪ .‬بعد از تش��کیل دولت موقت در‬

‫نیمه بهمن ‪ ،57‬آقایان بازرگان‪ ،‬س��حابی‪ ،‬کتیرایی‪ ،‬حاج‬ ‫س��یدجوادی و قره‌نی از شورای انقالب خارج و به دولت‬ ‫موقت منتقل شدند‪.‬‬ ‫گروه سوم شامل افرادی بود که در اسفند ‪ 57‬یا در اوایل‬ ‫به��ار ‪ 58‬از طرف آیت‌اله خمینی به عضویت در ش��ورای‬ ‫انقالب تعیین شدند‪ .‬گروه دوم به ترتیب اسم شامل افراد‬ ‫زیر می‌شود‪ :‬ابوالحس��ن بنی‌صدر‪ ،‬حسن حبیبی‪ ،‬عزت‌اله‬ ‫سحابی‪ ،‬عباس شیبانی و صادق قطب‌زاده‪.‬‬ ‫گ��روه چهارم ش��امل حبیب‌ال��ه پیمان‪ ،‬احم��د جاللی و‬ ‫میرحسین موسوی می‌شد که در اردیبهشت ‪ ،58‬به دنبال‬ ‫ترور مرتض��ی مطهری‪ ،‬به عضویت در ش��ورای انقالب‬

‫تعیین ش��دند‪ .‬بعد از س��قوط دولت موق��ت در نیمه آبان‬ ‫‪ ،58‬مج��ددن تع��دادی از اعضای قبلی ش��ورای انقالب‬ ‫مثل مهدی بازرگان و یداله س��حابی به ش��ورای انقالب‬ ‫بازگش��تند‪ .‬اطالع��ات موجود حکای��ت از آن دارد که در‬ ‫فاصل��ه نیم��ه آبان ‪ 58‬تا آخ��ر تیر ‪ 59‬اعضای ش��ورای‬ ‫انقالب تغییر نکردند‪.‬‬ ‫اکبر هاش��می در خاطرات خود به‌طور مش��خص نوشته‬ ‫اس��ت که «ام��ام عضوی��ت او (بنی‌صدر) را ب��ا توجه به‬ ‫موافق��ت ما‪ ،‬تایید کردند‪ ».‬در جایی دیگر آقای هاش��می‬ ‫به‌طور مش��خص‌تری در پیوند با عضویت آقای بنی‌صدر‬ ‫به ش��ورای انقالب اظهار داش��ته اس��ت که «ما بایست‬ ‫پیش��نهاد می‌دادیم که امام تصوی��ب کنند تا بنی‌صدر به‬ ‫شورای انقالب بیاید‪».‬‬ ‫هاش��می در هم��ان منبع به رقابت پیوس��ته بین اعضای‬ ‫گروه مترجمان آیت‌اله خمینی هم اشاره کرد و ادامه داده‬ ‫اس��ت که قطب‌زاده و بنی‌صدر‪ ،‬چش��م دیدن هم‌دیگر را‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫ش��ورای انق�لاب در دوران عمل‌کرد خود ب��ه واقع چهار‬ ‫رییس داش��ت‪ .‬اولی��ن رییس ش��ورای انق�لاب آیت‌اله‬ ‫مطهری بود که در ضمن پایه‌گذار شورای انقالب در پاییز‬ ‫‪ 57‬نیز بود‪ .‬مطهری در یازدهم اردیبهش��ت ‪ 58‬توس��ط‬ ‫گروه فرق��ان ترور ش��د‪ .‬دومین رییس ش��ورای انقالب‬ ‫آیت‌ال��ه طالقانی بود که که در روز نوزدهم ش��هریور ‪58‬‬

‫درگذشت‪ .‬س��ومین دبیر اجرایی ش��ورای انقالب آیت‌اله‬ ‫بهش��تی بود که ت��ا پانزدهم بهم��ن ‪ 58‬در این موقعیت‬ ‫بود‪ ،‬اگرچه آیت‌اله بهش��تی حت��ا در زمان حیات مطهری‬ ‫و طالقانی هم جلس��ه‌های شورا را در عمل اداره می‌کرد‪.‬‬ ‫چهارمی��ن و آخرین رییس ش��ورای انقالب‪ ،‬ابوالحس��ن‬ ‫بنی‌صدر بود که از پانزدهم بهمن ‪ 58‬تا بیس��ت‌و‌نهم تیر‬ ‫‪ 59‬در ای��ن موقعیت قرار داش��ت‪ .‬در حال��ی که اکثریت‬ ‫نسبی اعضای شورای انقالب در زمستان ‪ 58‬در رابطه با‬ ‫حزب جمهوری اسالمی بودند‪ ،‬بنی‌صدر که در اقلیت بود‬ ‫به ریاس��ت ش��ورای انقالب انتخاب شد‪ .‬این مصالحه‌ای‬ ‫بود در جهت تخفیف تنش در درون شورای انقالب‪ ،‬ولی‬ ‫در عمل به تعمیق تنش در ش��ورای انقالب منجر ش��د‪.‬‬ ‫رقابت بین ابوالحسن بنی‌صدر و آیت‌اله بهشتی در داخل‬ ‫شورای انقالب از نیمه آبان ‪ 58‬شکل گرفت‪.‬‬ ‫انتخاب��ات اولین دوره‌ی رییس‌جمهوری در عمل به صورت‬ ‫اولین مرحله از زورآزمایی بهش��تی و بنی‌صدر‬ ‫درآمد‪ .‬رقابت‌های انتخاباتی برای دس��ت‌یابی‬ ‫س جمهوری در روز اول دی ‪58‬‬ ‫به پس��ت ریی ‌‬ ‫رسمی شد‪ .‬این خود کوتاه زمانی پس از انجام‬ ‫رفراندوم قانون اساس��ی بود‪ ،‬ک��ه در روز دهم‬ ‫آذر ‪ 58‬برگزار شده بود‪ .‬فهرست نامزدهایی که‬ ‫توانستند از مرحله‌های مختلف نظارت حکومتی‬ ‫بگذرند و همگی شامل بدنه قبلی خود حکومت‬ ‫بودند‪ ،‬شامل ده نفر می‌شد‪ ،‬ولی پنج نفر نقشی‬ ‫مهم در روند ح��وادث ایفا کردند‪ .‬این پنج نفر‬ ‫عبارت‌اند از آقایان بهشتی‪ ،‬بنی‌صدر‪ ،‬فارسی‪،‬‬ ‫تهرانی و حبیبی‪ .‬رقابت‌های رسمی انتخاباتی‬ ‫ت جمهوری‬ ‫برای تسلط بر کرسی اولین ریاس ‌‬ ‫کشور ایران با یک‌سری اتفاق‌های پشت پرده‬ ‫در داخل ساختار حاکمیت هم‌راه شد‪ .‬تبلیغات انتخابات رییس‬ ‫‌جمهوری در بهمن ‪ ،58‬از یک سال قبل از آن در بهمن ‪ 57‬با‬ ‫سخن‌رانی‌های تبلیغاتی بهشتی‪ ،‬بنی‌صدر و بقیه نامزدها در‬ ‫عمل شروع شده بود‪.‬‬ ‫اما آقای خمینی که در راس ساختار قدرت قرار داشت‪ ،‬با‬ ‫یک حکم شرعی‪ ،‬آیت‌اله بهشتی «رییس حزب جمهوری‬ ‫اسالمی» را از شرکت در انتخابات رییس‌ جمهوری نهی‬ ‫ک��رد‪ ،‬اگرچه ای��ن موضوع در آن زمان علنی نش��د‪ .‬این‬ ‫موض��وع مدت‌ه��ا بع��د‪ ،‬از طریق اطالع��ات کتاب‌های‬ ‫خاطرات منتش��ر شد‪ .‬در مورد تصمیم آقای خمینی مبنی‬ ‫بر نهی بهش��تی از ش��رکت در انتخابات رییس‌ جمهوری‬ ‫تفس��یرهای متفاوتی وجود دارد‪ .‬اما آن‌چه آش��کار است‪،‬‬ ‫آن‌اس��ت که آق��ای خمینی‪ ،‬در اوایل دی‌ماه س��ال ‪،58‬‬ ‫حکمی ش��رعی مبنی بر نهی کلیه روحانیون از ش��رکت‬ ‫در انتخابات رییس جمهوری ص��ادر کرد‪ .‬خبر این حکم‬ ‫ش��رعی آیت‌اله خمینی با عن��وان «روحانیون نباید رییس‌‬ ‫جمهوری ش��وند» در صفحه اول کیه��ان روز نهم دی ‪58‬‬ ‫چاپ ش��د‪ .‬پس از مدتی آشکار ش��د آن حکم شرعی آقای‬ ‫خمینی به طور مشخص در رابطه با اقدام‌های اولیه بهشتی‬ ‫برای ش��رکت در انتخابات رییس‌جمهوری بوده اس��ت‪ .‬به‬ ‫همین رویه بعدها آشکار شد که آقای بهشتی از مدتی قبل‬ ‫اقدام به چاپ عکس‌های تبلیغاتی انتخاباتی کرده بود و آقای‬ ‫خمینی از این موضوع مطلع بوده است‪.‬‬ ‫‪65‬‬

‫نبرد ذهنیت و عینیت‬

‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫پرداختن به ش��خصیت انس��ان در دو قال��ب قوه و فعل‪،‬‬ ‫امکان‌پذیر اس��ت‪ .‬بدین معنا که در صورت اول موجودی‬ ‫که بالقوه وجود دارد و ش��رایطی ک��ه موجود را به بالفعل‬ ‫تبدیل می‌کند‪ .‬بالقوه ش��رایطی است که آثار فعل گشتن‬ ‫بر آن حادث نمی‌ش��ود‪ .‬شرایطی مانند اس��تعداد‪ ،‬امکان‬ ‫و ی��ا امکان اس��تعدادی و از این قبیل ف��رد را تبدیل به‬ ‫فعل��ی می‌کند ک��ه توانایی‌های او تعریف می‌ش��ود‪ .‬او با‬ ‫این امکانات به فع��ل درآمده که با تفاوت‌های کاربردی‪،‬‬ ‫معادل به ظهور رس��یدن و انجام عملی است‪ ،‬شخصیت‬ ‫خود را تعریف می‌کند‪ .‬به بیان س��اده‪ ،‬قوه یعنی امکان و‬ ‫استعداد چیزی را داشتن و فعل یعنی آن امکان و استعداد‬ ‫را به ظهور رس��انیدن و ش��کوفا کردن‪ .‬گاهی در بررسی‬ ‫ش��خصیت‌ها فقط بعدی از آن شخصیت بررسی می‌شود‪.‬‬ ‫به بیان واضح‌تر شخصیت هر فردی پیچیدگی‌های زیاد و‬ ‫پنهانی دارد که مانند تارو پود یک قالی است‪ ،‬که به چشم‬ ‫نمی‌آی��د و ی��ک کل دی��ده‬ ‫می‌ش��ود و از اجزای پنهان‬ ‫و ظرایف بی‌شماری ساخته‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫برخی انسان را موجودی دو‬ ‫خاصیت��ی معرفی می‏کنند و‬ ‫معتقدن��د که انس��ان دارای‬ ‫ش��خصیت دو بعدی است‪،‬‬ ‫آن ه��م دو بعد مس��تقل از‬ ‫هم‪ ،‬نیم��ی تاریک��ی و نیم‬ ‫دیگ��ر روش��نایی‪ ،‬مثل این‬ ‫اس��ت ک��ه در ی��ک قال��ب‬ ‫جسمانی‪ ،‬دو انسان مستقل‬ ‫از ه��م زندگی می‏کنند‪ .‬یک‬ ‫انس��ان خوب و یک انس��ان‬ ‫ب��د‪ .‬این تفک��ر در اعتقادات‬ ‫زرتشتیان نهفته است که به‬ ‫ثنوی��ت و دوگانگی در عالم‬ ‫خلقت قایلند‪ .‬زرتشتیان مبدا‬ ‫خی��رات و نیکی‏ه��ا را اهورا‬ ‫مزدا و مبدا شر را اهریمن می‏دانند و معتقدند این دو نیرو‬ ‫در همه‌ی موجودات به طور مس��اوی تقس��یم شده و هر‬ ‫دو نیرو به صورت بالفعل در کالبد کاینات حضور دارند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که برخی‪ ،‬چنین تفکری را در بررسی‬ ‫شخصیت انسانی ساده‌انگارانه فرض می‌کنند و به دنبال‬ ‫روش‌ه��ای نویی برای ب��رای کنکاش در ش��خصیت‌ها‬ ‫می‏گردند‪ .‬برای بررس��ی یک ف��رد و قضاوت در مورد او‬ ‫مشاهده‌ی افراد مختلف‪ ،‬در گذر زمان‪،‬در ذهن افراد دیگر‬ ‫شخصیتی را‏ می‌س��ازد‪ ،‬که ممکن است است تعاریف با‬ ‫تاثیرپذیری از س��ایر افراد پیرامون خود‪ ،‬عملن نتواند یک‬ ‫ش��خصیت ماندگار را در هر بخشی از تاریخ به طور دقیق‬ ‫تعری��ف کند‪ .‬زی��را دو حالت بر این ام��کان تعریف وجود‬ ‫دارد‪ .‬افرادی که شخص را از نزدیک می‌شناخته‌اند و با او‬ ‫‪66‬‬

‫مراوده داش��ته‌اند و افرادی که شخص را در قالب تعاریف‬ ‫دیگران بازشناخته‌اند‪ .‬شخصیتی که به طور واقعی متعلق‬ ‫به یک فرد اس��ت و شخصیتی که به صورت یک سناریو‬ ‫از او ساخته می‌شود‪.‬‬ ‫اف��راد خاصی را در نظر می‌گیریم ک��ه به عنوان رهبران‬ ‫یک مملکت ش��ناخته می‌شوند‪ .‬سران کش��ورها‪ ،‬چه در‬ ‫کش��ورهایی که در آن‌ها دموکراسی پابرجاست و چه در‬ ‫کش��ورهایی که زیر س��لطه‌ی حکومت‌های دیکتاتوری‬ ‫هس��تند‪ ،‬این اف��راد به نوع��ی رهبران مملکت ش��مرده‬ ‫می‌ش��وند‪ .‬اما ش��خصیت واقعی آن‌ها چگونه اس��ت؟ در‬ ‫انقالب‌های اخیر در کش��ورهای عربی دیدیم که چگونه‬ ‫ش��خصیت‌های خلل‌ناپذیر و مس��تحکمی که برای آن‌ها‬ ‫س��اخته شده بود‪ ،‬زوایا و گوش��ه‌های دیگر خود را نشان‬ ‫داد‪ .‬اف��رادی که خان��واده دارند‪ ،‬آن‌ها را دوس��ت دارند‪،‬‬ ‫اف��رادی که دچار ت��رس‪ ،‬نگرانی و اضطراب می‌ش��وند‪،‬‬ ‫می‌خورند‪ ،‬می‌خوابند و به دست‌ش��ویی می‌روند‪ ،‬افرادی‬

‫که عاش��ق می‌شوند‪ ،‬عشق‌بازی می‌کنند و شهوت دارند‪.‬‬ ‫تمام این ویژگی‌ها خصایص انس��انی اس��ت که اکثریت‬ ‫انس��ان‌ها آن‌ها را دارند‪ ،‬پس چگونه است و چه فرایندی‬ ‫طی می‌ش��ود که آن‌ها در تعریف تاری��خ لقب خون‌خوار‬ ‫می‌گیرند؟ توانایی بالقوه‌ش��ان بوده؟ در ذات و ضمیرشان‬ ‫بوده و یا شرایط آن‌ها را به این موجودات امروزی تبدیل‬ ‫کرده اس��ت؟ این افراد عش��ق ورزیدن را خوب بلدند‪ ،‬به‬ ‫خان��واده‌ی خود عش��ق می‌ورزند‪ ،‬آن‌ها را دوس��ت دارند‬ ‫ول��ی می‌توانند در رویارویی با مخالفان‌ش��ان حمام خون‬ ‫راه بیاندازند‪ ،‬این کدام بخش از ش��خصیت آن‌هاست؟ و‬ ‫چگونه این افراد می‌توانند بر سر قدرت بمانند و حکومت‬ ‫کنند؟ گروه��ی بر این باورند ک��ه دیکتاتورها می‌توانند‬ ‫ترس را در بین مردم خود گس��ترش دهن��د و خود را به‬

‫عنوان تنها ناجی در برابر این احساس ترس زیاد‪ ،‬معرفی‬ ‫کنن��د‪ .‬ایجاد تهدیدهای خارجی‪ ،‬مانند آن‌چه «هیتلر» در‬ ‫مورد یهودی‌ها می‌گف��ت یا آن‌چه «کیم جونگ ایل» از‬ ‫تمام کشورهای دیگر برای مردم خود ساخته بود‪ ،‬باعث از‬ ‫بین رفتن تعادل در جامعه و ایجاد نوعی بدبینی عمومی و‬ ‫دوام آوردن این افراد شده بود‪.‬‬ ‫در بررس��ی ش��خصیت دیکتاتورها همیشه یک نکته بارز‬ ‫اس��ت و آن مس��ئله توهم اس��ت‪ ،‬توهم این موضوع که‬ ‫آن‌ها خود را اف��رادی می‌پندارند‪ ،‬که محبوب تمام مردم‬ ‫س��رزمین خود هستند و به نوعی ناجی آن سرزمین و اگر‬ ‫مخالفی هست و آش��وبی از آستین بیگانگان سر برآورده‬ ‫اس��ت و آن‌ها باید که بر آش��وب‌گران بتازن��د تا آرامش‬ ‫را به س��رزمین و مردم خود هدیه دهند‪ .‬مس��ئله‌ی دیگر‬ ‫چاپلوس��ی و تملق‌گویی اس��ت که در محیط تنفس این‬ ‫افراد به وفور به چش��م می‌خورد‪ ،‬افرادی که کاری به جز‬ ‫کیش ش��خصیت ندارند‪ ،‬و بعد از مدتی‪ ،‬دیکتاتور به هیچ‬ ‫عنوان دیدگاه‌هایی را که چیزی غیر از تملق داشته باشند‬ ‫نخواهد پذیرفت‪ .‬مرگ و خ��واری قذافی و التماس‌هایی‬ ‫که برای زنده ماندن��ش هنگام مرگ می‌کرد‪ ،‬تردیدهای‬ ‫زی��ادی در م��ورد کی��ش‬ ‫شخصیت دیکتاتورها به‌وجود‬ ‫آورده اس��ت‪ .‬به طور معمول‬ ‫آنان با توجه ب��ه نظام مطلق‬ ‫العنان��ی ک��ه در یک کش��ور‬ ‫ایج��اد می‌کنن��د و نوع��ی‬ ‫مدیری��ت اس��تبدای ک��ه به‬ ‫وجود می‌آورن��د‪ ،‬این ذهنیت‬ ‫را برای انس��ان خلق می‌کنند‬ ‫ک��ه دیکتاتوره��ا ب��ه ط��ور‬ ‫معمول انس��ان‌های ش��جاع‬ ‫و از خود گذش��ته‌ای هس��تند‬ ‫که تنه��ا چیزی که بدش��ان‬ ‫می‌آی��د ذلت‌پذیری اس��ت و‬ ‫به همین دلیل وقتی موضوع‬ ‫ذلت و خ��واری پیش بیاید او‬ ‫از جان خ��ود می‌گذرد و ذلت‬ ‫را نمی‌پذی��رد‪ .‬اما ذلت‌پذیری‬ ‫الاق��ل دیکتاتوره��ای اخی��ر‬ ‫این باور را نقض کرده است‪،‬‬ ‫«صدام حسین» و «معمر قذافی»‪« ،‬مبارک»‪« ،‬بن‌علی»‬ ‫و بسیاری دیگر که تن به ذلت دادند‪.‬‬ ‫حقیقت آن است که این تاریخ نیست که این شخصیت‌ها‬ ‫را به‌وجود آورده‪ ،‬این اجتماع و محیط است که هر زمانی‬ ‫ش��خصیتی خاص را در خود می‌پ��رورد‪ .‬وظیفه‌ی تاریخ‬ ‫همیش��ه این بوده اس��ت که اجتماع را بپاید‪ ،‬از تعاقب و‬ ‫بررس��ی یکایک حوادث اجتماعی برحس��ب توالی زمانی‬ ‫آن‌ها مشخص می‌شود که دیکتاتورها همیشه زمانی پدید‬ ‫آمده‌اند که گروهی شرایط را برای به‌وجود آمدن و پروبال‬ ‫گرفتن آن‌ها آماده کرده‌اند‪ .‬ش��اید ش��رایطی که بالقوه‌ی‬ ‫مذمومی را به بالفعل تبدیل کرده اس��ت‪ .‬محیط و اجتماع‬ ‫اجازه می‌دهد که این شخصیت‌های شاعر و نقاش و اهل‬ ‫دل به خون‌خوارترین افراد زمانه‌ی خود بدل شوند‪.‬‬

‫زخم‌هایکهنه‬

‫مهشب تاجیک‬ ‫یکی از اهداف اساسی در هر جامعه‌ای رسیدگی به مسئله‬ ‫فقر و بهبود وضع نیازمندان اس��ت‪ ،‬و یکی از شدیدترین‬ ‫و پلش��ت‌ترین چهره‏های فقر مسئله گدایی کردن است‪.‬‬ ‫گدای��ی مس��ئله‏ای اجتماع��ی اس��ت که ع�لاوه بر بعد‬ ‫اجتماع��ی‪ ،‬ابعاد گوناگون اقتصادی‪ ،‬روانی و فرهنگی نیز‬ ‫دارد‪ .‬دیدگاه جامعه‏شناس��ی دارای این خصیصه است که‬ ‫ب��رای تحلیل یک پدیده همه ابع��اد اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی و روان‌شناختی را که ممکن است در قلمرو علوم‬ ‫مختلف مانند سیاست‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬اخالق و غیره‪ ،‬قرار داشته‬ ‫باشد‪ ،‬مورد توجه قرار‏دهد‪ .‬از چنین دیدگاهی‪ ،‬گدایی یک‬ ‫پدیده اجتماعی است که به عنوان یک مشکل یا معضلی‬ ‫مورد بحث قرار می‏گیرد‪.‬‬ ‫تعری��ف گدایی اگرچ��ه به‏طور دقیق ک��ه در همه جوامع‬ ‫قابل قبول باش��د‪ ،‬دشوار است‪ ،‬ولی به طور ساده می‏توان‬ ‫گفت‪« :‬گدایی به عمل کسی گفته می‏شود که درخواست‬ ‫کمک‌های بدون زحمت می‏کند و هم‌چنین موجب جلب‬ ‫ترحم دیگران می‏ش��ود‪ .‬فردی ک��ه گدایی می‌کند بدین‬ ‫وس��یله کمکی بدون جبران دریافت می‏کند‪ .‬در بسیاری‬ ‫از جوامع جهان‌‪ ،‬از کشورهای آسیایی مانند هند گرفته تا‬ ‫س��رزمین‌هایی در دوردس��ت آفریقا و حتا اروپا و آمریکا‪،‬‬ ‫تکدی‌گری پدیده رایجی اس��ت و گاه آن چنان وس��عت‬ ‫دارد ک��ه اف��راد جامعه‪ ،‬آن را به عنوان ش��کلی از زندگی‬ ‫اجتماعی پذیرفته و به آن تن داده‌اند‪ ،‬که ایران نیز از این‬ ‫پدیده دور نمانده است‪».‬‬

‫متکدیان به شکل‌های گوناگون در همه‌جا به تکدی‌گری‬ ‫مشغول‌اند‪ .‬برحسب شرایط گوناگون و آن‌چه در هر دوره‬ ‫زمانی بر اجتماع حاکم اس��ت‪ ،‬این پدیده نیز تغییر شکل‬ ‫می‌دهد و تع��داد متکدیان نیز برمبن��ای میزان دخالت و‬ ‫حضور عوامل قانونی و س��ازمان‌های مسوول‪ ،‬کاهش یا‬ ‫افزایش می‌یابد‪ .‬زشتی این پدیده برهمگان آشکار است‪،‬‬ ‫ام��ا کندوکاوی در دالیل اجتماعی بروز و ظهور آن‪ ،‬ما را‬ ‫ب��ا حقیقت تلخی روبه‌رو می‌کن��د و آن همان زمینه‌های‬ ‫ذهنی ناخودآگاه در ضمیر اجتماع ماس��ت که تکدی‌گری‬ ‫را رواج می‌دهد و گاه با استفاده از حس انسان‌دوستانه‌ی‬ ‫عموم افراد اجتماع‪ ،‬آن را توجیه و تصدیق می‌کند‪.‬‬ ‫یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌ها‪ ،‬تغییر شکل و لباس و صورت‬ ‫دادن به شکلی هر چه بیش‌تر ترحم‌انگیز است‪ .‬استـفاده‬ ‫از گریم‪ ،‬تغییر حالت دادن اندام‌های بدن و تظاهر به فلج‬ ‫و کوری و بیماری‪ ،‬شیوه مرسومی است که گاه موثر هم‬ ‫می‌افتد‪ .‬استفاده از کودکان و زنان نیز از شیوه‌هایی است‬ ‫که برای جلب ترحم بیش‌تر به کار گرفته می‌ش��ود‪ .‬یک‬ ‫جامعه‌ش��ناس در مورد پدیده‌ی گدایی می‌گوید‪« :‬روش‬ ‫موث��ر متکدیان جلب ترحم افراد اس��ت‪ ،‬و براین اس��اس‬ ‫هر چه س��ر و ظاهر متکدیان تاس��ف‌بارتر باش��د‪ ،‬انگیزه‬ ‫بیش‌تری در اف��راد برای کمک به آنان ایجاد می‌ش��ود‪.‬‬ ‫ب��ه مرور‪ ،‬گدای��ان قدیمی و کم‌حوصل��ه‪ ،‬در همان حوزه‬ ‫کاری‌ قبلی خود اس��تقرار پیدا می‌کنند و به شکل گدایان‬ ‫ثاب��ت یک منطقه یا متکدیان حرفه‌ای نابینا و علیل باقی‬ ‫می‌مانند و تازه کارها‪ ،‬به دنبال روش‌های جدیدمی‌روند‪».‬‬

‫گاه��ی سیس��تم‌های‪ ،‬تکدی‌گری پیچیده‌تر می‌ش��ود و‬ ‫تبدیل می‌ش��ود به نظام‌هایی که در آن شبکه‌های وسیع‬ ‫سو اس��تفاده‪ ،‬افراد در س��نین مختلف به کار می‌گیرند و‬ ‫با س��ازمان‌دهی و هدایت آنان‪ ،‬سود‌هایی کالن به جیب‬ ‫می‌زنند‪ .‬به دنبال بررس��ی ریش��ه‌های تکدی و دریافتن‬ ‫محل تجمع و اس��تقرار متکدیان‪ ،‬بیش‌تر به سازمان‌های‬ ‫مافیایی می‌رس��یم‪ .‬افراد حاشیه‌نشینی که به دلیل فقر و‬ ‫نیاز‪ ،‬به وس��یله‌‌ای در دست س��ودجویان تبدیل می‌شوند‪.‬‬ ‫تکدی‌گری نتیجه فقر اقتصادی در جامعه است و کاهش‬ ‫فاصله میان طبقات جامعه می‌تواند تاثیر جدی بر کاهش‬ ‫این معضل داش��ته باش��د‪ .‬ضمن آن‌که نباید از این نکته‬ ‫نی��ز غفل��ت کرد که بیش‌ت��ر تکدی‌گری‌ه��ا در حوزه‌ی‬ ‫کالن‌ش��هرها و به دلیل مهاجرت‌های غیر اصولی است‌‪.‬‬ ‫به عب��ارت به‌تر عدم توزیع ث��روت و امکانات رفاهی در‬ ‫سطح کشور می‌تواند به مرور زمینه مهاجرت به شهرها و‬ ‫کالن‌ش��هر‌ها را افزایش دهد که همین امر نیز در نهایت‬ ‫به افزایش تکدی‌گر منتج می‌شود‪.‬‬ ‫از بین بردن ریش��ه‌های اصلی معضل گدایی نیازمند یک‬ ‫برنامه‌ی بلند مدت اس��ت و هیچ‌گاه نمی‌توان به موفقیت‬ ‫صد در صدی در این زمینه دست پیدا کرد‪ .‬از این روست‬ ‫ک��ه در کن��ار این راه‌کاره��ای بلند مدت ب��ه طور غالب‬ ‫دس��تورالعمل‌های فوری نیز تجویز می‌شود که می‌تواند‬ ‫تاثی��رات قابل توجهی در کاه��ش معضل تکدی‌گری در‬ ‫سطح شهرها داشته باشد‪ .‬در صورت رواج بی‌رویه‌ی این‬ ‫معض��ل جامعه آس��یب دیده و مغش��وش و در نهایت راه‬ ‫برای هنجارش��کنی هر چه بیش‌تر باز می‌ش��ود‪ .‬منظره‬ ‫تع��داد زیادی متکدی ک��ه در نهایت مصیب��ت و با ارایه‬ ‫اندام‌های از کار افتاده و زخمی در گوش��ه گوش��ه شهرها‬ ‫پدیدار می‌ش��وند‪ ،‬دال بر فقر‪ ،‬زوال منابع انس��انی و همه‬ ‫نوع آمادگی در راه تکوین و بسط انواع جرایم است‪.‬‬

‫‪67‬‬

‫نمودهاینوگراییدرعصرناصری‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫جدای از مس��ایلی که ت��ا به حال در م��ورد تجدد‌خواهی و‬ ‫تجدد‌‌‌گرایی مطرح ش��د و در مردم نوع��ی انقالب بر علیه‬ ‫س��نت ایجاد کرد‪ ،‬عوامل دیگری نیز در روند روش��ن‌گری‬ ‫ایرانی��ان تاثیر‌گ��ذار بودند‪ .‬یکی گرایش ب��ه کتاب‌ها و آثار‬ ‫کالسیک غربی بود که در نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم میالدی‬ ‫به فارسی ترجمه می‌ش��دند‪ .‬از جمله «روبینسون کروزو»‪،‬‬ ‫«نمایش‌نامه‌های مولیر»‪« ،‬سه تفنگ‌دار»‪« ،‬بینوایان»‪« ،‬دور‬ ‫دنیا در هش��تاد روز»‪« ،‬ماجراهای حاجی بابا» و یکی دو اثر‬ ‫از «بال��زاک»‪ .‬طی این مدت در مجموع در حدود یک‌صد و‬ ‫پنجاه جلد از این آثار از فرانسه‪ ،‬انگلیسی‪ ،‬آلمانی و روسی به‬ ‫فارسی برگردانده شدند‪.‬‬ ‫از مشخصات دیگر عهد ناصری‪ ،‬جدا شدن تدریجی دست‌گاه‬ ‫دولتی از دربار بود‪ .‬ناصرالدین شاه برای تنظیمات قانونی در‬ ‫ایران‌‪ ،‬در س��ال ‪ 1275‬هجری قم��ری به ایجاد اولین هیت‬ ‫دولت و نخستین مشورت‌خانه دست زد‪ ]1[ .‬در سال ‪1289‬‬ ‫هجری قمری اساس‌نامه دربار اعظم نوشته و در همین سال‬ ‫مجلس مشورت وزرا به وجود آمد که سرانجام ‪ 9‬وزارت‌خانه‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫همیش��ه برای «بی‌بی‌سی» به عنوان یکی از حرفه‌ای‌ترین‬ ‫رس��انه‌های خبری جهان احت��رام ویژه‌ای قایل ب��وده‌ام و‬ ‫صدالبته که این سخن به هیچ عنوان به معنای تایید تمامی‬ ‫دیدگاه‌ها و خط‌مش‌های سیاس��ی حاکم بر آن و یا نحوه‌ی‬ ‫پوشش و خبررسانی‌هایش نیست بلکه به این معناست که‬ ‫این بن��گاه خبرپراکنی در انجام آن اهدافی که دارد بس��یار‬ ‫موف��ق و حرفه‌ای عمل می‌کند‪ .‬این موضوع ش��امل موارد‬ ‫فراوانی می‌ش��ود‪ ،‬از منبع و نوع خب��ر گرفته تا چگونگی و‬ ‫زمان‌بندی انتشار آن‌ها‪ .‬در میان تمام ابزارهایی که این رسانه‬ ‫از آن‌ها برای تاثیرگذاری هر چه بیش‌تر بر مخاطبانش‬ ‫کمک می‌گیرد «عکس» باالترین نقش را دارد‪.‬‬ ‫اولی��ن حس��ی که یک عک��س یا تصویر به ش��کلی‬ ‫ناخ��ودآگاه در مخاط��ب برمی‌انگی��زد‪ ،‬القای موضع‬ ‫بی‌طرفانه‌ی رسانه در قبال موضوع مطرح شده است‪.‬‬ ‫بیننده به این فکر می‌کند که این رسانه‌ی به خصوص‬ ‫و در این‌جا به طور مشخص «بی‌بی‌سی» هیچ نقش‬ ‫برانگیزاننده و یا موضع جانب‌دارانه‌ای نداشته و قضاوت‬ ‫را به تمامی بر دوش مخاطبانش واگذار کرده است‪ ،‬در‬ ‫صورتی که در حقیقت چنین نیست‪ .‬عکاس اگر کارش‬ ‫را به درس��تی انجام داده باش��د با ابزارهای ساده‌ای از‬ ‫انتخاب لنز و زوای��ای دوربین گرفته تا نور و اندازه‌ی نما به‬ ‫آسانی می‌تواند بر قضاوت بیننده تاثیر گذاشته و به آن جهت‬ ‫بدهد‪ .‬اوج کار «بی‌بی‌سی» فارسی در آن‌جا نمایان می‌شود‬ ‫که این رسانه در انتشار اخبار مربوط به ایران در بعضی موارد‬ ‫از عکس‌هایی بهره می‌گیرد که خود خبرگزاری‌های دولتی‬ ‫جمهوری‌اسالمی به جهان خارج مخابره کرده‌اند‪ .‬اما نمایش‬ ‫همین تصاویر در بی‌بی‌س��ی که ممکن اس��ت هم‌زمان در‬ ‫رسانه‌های جمهوری‌اسالمی نیز به نمایش درآمده باشند در‬ ‫بعضی موارد تاثیری کاملن واژگونه بر مخاطب می‌گذارد‪.‬‬ ‫‪68‬‬

‫نیز تاس��یس شد‪ .‬پس از آن‪ ،‬با تشکیل بریگاد قزاق در سال‬ ‫‪ 1296‬هجری قمری زیر نظر کلنل روس��ی «دومانتویچ» و‬ ‫آمدن افسران اتریشی به ایران‪ ،‬اقداماتی برای نوسازی نیروی‬ ‫نظامی و ایجاد کادر افس��ری آغاز ش��د‪ .‬این اقدامات را باید‬ ‫تحولی در س��یمای اداره‌ی دولتی کشور و سرآغاز پیدایش‬ ‫قش��ر ماموران دولتی دانس��ت که با مس��توفیان و دیوانیان‬ ‫گذشته تفاوت داشتند‪]2[ .‬‬ ‫در اس��اس‪ ،‬درک ناصرالدین ش��اه از تمدن فرنگ که ابتدا‬ ‫وصف آن را ش��نیده بود و س��پس آن را به چشم دیده بود‪،‬‬ ‫درک عمیقی نبوده است‪ .‬برای وی شیوه‌ی زندگی اروپایی‬ ‫یعنی لباس‌‪ ،‬اثاثیه‪ ،‬رفت��ار و خانه بیش‌تر مورد توجه بوده تا‬ ‫آن‌چه که پایه‌های واقعی پیش‌رفت جوامع اروپایی را تشکیل‬ ‫می‌داد‪ .‬از این جهت وی کوشید دورنمایی از تمدنی که پرتو‬ ‫آن چش��مانش را خیره ساخته بود به وجود آورد و در این راه‬ ‫کوشش روشن‌گران نیز توانست دید او را تا حدی تغییر دهد‪.‬‬ ‫وی پذیرفت که باید به جای قش��ر کهنه‌پرست اداری‪ ،‬یک‬ ‫حکومت به سبک روسیه و اتریش به وجود آید‪.‬‬ ‫تاس��یس دارالفنون‪ ،‬ایجاد خطوط تلگ��راف‪ ،‬ایجاد یک راه‬

‫جوردیگردیدن‬ ‫ب��ا یک مثال عینی تالش می‌کنم تا مطل��ب را بیش‌تر باز‬ ‫کن��م‪ .‬چندی پیش مان��ور نظامی ارتش ای��ران در آب‌های‬ ‫خلیج‌فارس انجام ش��د که یکی از اهداف آن تمرین بستن‬ ‫ی هرمز و مقابله ب��ا حضور نظامی��ان بیگانه در این‬ ‫تنگ�� ‌ه ‌‬ ‫آب‌ها بود‪« .‬بی‌بی‌س��ی» به نس��بت دیگر رسانه‌ها درباره‌ی‬ ‫این مانور و حواش��ی آن کم‌ترین میزان خبر را مخابره کرد‬ ‫که نش��ان از موضع بی‌طرفانه‌اش بود‪ .‬اما همین رس��انه به‬

‫فاصله‌ی چن��د روز‪ ،‬دو مجموعه عکس از مراحل این مانور‬ ‫برای جه��ان گزارش کرد که بس��یار تاثیرگ��ذار بود‪ .‬منبع‬ ‫عکس‌ها خبرگزاری‌های جمهوری‌اسالمی بودند اما کاری‬ ‫که «بی‌بی‌س��ی» کرده بود انتخاب آگاهانه‌ی برخی از این‬ ‫عکس‌ها و چیدمان هوش‌مندانه‌شان در کنار یک‌دیگر بود‪.‬‬ ‫در برخ��ی موارد عکس‌ها نس��بت به عک��س اصلی و یا به‬ ‫اصطالح معروف اوریجینال‌اش برش خورده بود و کادربندی‬ ‫و یا اندازه‌ی آن تغییر کرده بودند‪ .‬در شماری از این عکس‌ها‬ ‫نکته‌ی مشهود در تصویر عدم هماهنگی و آشفتگی بارز در‬

‫آهن کوچک میان تهران و شهرری‪ ،‬کشیدن چراغ گاز‪ ،‬دایر‬ ‫کردن واگن اسبی‪ ،‬ایجاد نظمیه و پلیس‪ ،‬تهیه دایره‌المعارفی‬ ‫به نام «نامه دانش‌وران»‪ ،‬ترجمه برخی از رمان‌های معروف‬ ‫اروپ��ا‪ ،‬تغییر لب��اس مردان و زنان درب��اری از دیگر اقدامات‬ ‫تجددخواهانه و اصالح‌گرانه اوست‪ .‬نتیجه این تغییرات پدید‬ ‫آمدن درباری بود که ترکیب متضادی از سنت و تجدد هم‌راه‬ ‫داشت ولی نه این بود نه آن‪ ،‬اما یک ثمره‌ی بسیار سودمند‬ ‫در کنار داشت و آن بیداری مردم بود‪.‬‬ ‫عامل بعدی برای آگاهی بخشیدن به ایرانیان عبارت بود از‬ ‫روزنامه‌هایی که توسط ایرانیان مقیم خارج‪-‬شهرهای قفقاز‪،‬‬ ‫هند‪ ،‬مصر‪ ،‬عثمانی‪ ،‬فرانسه و انگلستان‪ -‬چاپ شده و اغلب‬ ‫به صورت قاچاق و مخفیانه به ایران ارس��ال می‌ش��دند‪ ،‬از‬ ‫جمله‪ :‬حبل‌المتین‪ ،‬ثریا‪ ،‬قانون‪ ،‬پرورش و اختر‪ .‬این روزنامه‌ها‬ ‫نقش به س��زایی در روش��ن‌گری ایرانیان بر عهده داشتند‪.‬‬ ‫آن‌ها مش��کالت‪ ،‬مسایل‪ ،‬تنگناها‪ ،‬اش��تباهات‪ ،‬جهالت‌ها و‬ ‫خودخواهی‌ه��ای اصح��اب حکومت را برم�لا می‌کردند و‬ ‫عقب‌ماندگی‪ ،‬وضع خراب و اوضاع نابس��امان مملکت را به‬ ‫اطالع عموم می‌رس��اندند‪ ]3[ .‬این‌ها همه عواملی بودند که‬ ‫در مجموع موجب گرایش به قالبی نو و دگرگونی اجتماعی‬ ‫و فرهنگی در همه اقش��ار جامعه شد و تجددگرایی همانند‬ ‫سیلی فراگیر به پیش‌رفت و همه را تحت تاثیر خود قرار داد‪.‬‬ ‫نیروهای نظامی بود‪ ،‬از نوع پوش��ش و لباس‌های ناهمگون‬ ‫گرفت��ه تا جهت متفاوت نگاه آن‌ها‪ .‬در برخی دیگری از این‬ ‫تصاویر شی موجود در کادر با چیز دیگری مقایسه شده بود‬ ‫که آشکارا نشان از کوچکی و ضعف تجهیزات نظامی ایران‬ ‫داش��ت‪ .‬همین عم��ل در پاره‌ای از م��وارد برعکس صورت‬ ‫می‌گیرد‪ ،‬یعنی تصویر با تاکید بر جزییات فرس��ودگی ادوات‬ ‫نظام��ی‪ ،‬ضعف‪ ،‬بی‌حوصلگی و ناتوان��ی کادر نظامی را گل‬ ‫درش��ت می‌کند‪ .‬در تعدادی از عکس‌ها صورت‌های خندان‬ ‫نظامی��ان در برابر افرادی که در مانور نقش دش��من فرضی‬ ‫را ب��ازی کرده و به گروگان گرفته ش��ده‌اند‪ ،‬این حس را در‬ ‫بینن��ده القا می‌کند که این افراد خودش��ان نیز بازی را‬ ‫جدی نگرفته‌اند‪ .‬نظامیان چاق ب��ا اندام‌های ناآماده و‬ ‫فربه‪ ،‬صورت‌های خس��ته و آفتاب‌سوخته‌ی سربازان‬ ‫رده پایین و نگاه‌های خالی‪ ،‬بی‌احساس و روح آنان در‬ ‫شمار دیگری از تصاویر برگزیده به روشنی هویداست‪.‬‬ ‫آن‌چه که می‌توان گفت این اس��ت که ممکن اس��ت‬ ‫بیننده خود از تاثیر مس��تقیم این تصاویر آگاه نباش��د‬ ‫ام��ا دیدی که در مجموع پ��س از دیدن این عکس‌ها‬ ‫نسبت به نیروی دریایی ایران خواهد داشت یک نیروی‬ ‫نظامی ضعیف‪ ،‬خس��ته‪ ،‬ناامید و با تجهیزات فرسوده‪،‬‬ ‫عقب‌مانده و ناکارآمد اس��ت که ب��ه کار حمله به یک‬ ‫جزیره‌ی کوچک هم نمی‌آید چه رسد به جنگ با مجهزترین‬ ‫ارتش‌های جهان‪ .‬در پایان این مجموع ‌ه عکس‌ها را برای‌تان‬ ‫خواهم گذاشت تا نگاهی دوباره و این‌بار با تاکید بر نکاتی که‬ ‫گفته شد داشته باشید‪.‬‬ ‫در ضم��ن بد نیس��ت ت��ا نگاهی ب��ه عکس‌ه��ای تازه‌ی‬ ‫«بی‌بی‌س��ی» از تمرین تیراندازی روحانیون در مجموعه‌ی‬ ‫آزادی داشته باشید و اگر تمایل داشتید برداشت‌ها و نظریات‬ ‫خود را از این عکس‌ها و هدفی را که به گمان شما این رسانه‬ ‫از انتشار آن‌ها دنبال می‌کند برای‌مان بنویسید‪.‬‬

‫جایگاه دین در ایران امروز‬

‫علی فرحبخش‬ ‫در یک جمع‌بندی مختصر پیرامون پرونده‌های پیش��ین در‬ ‫خص��وص جای‌گاه دین‪ ،‬این پرون��ده را به موضوع جای‌گاه‬ ‫دین در ایران امروز اختصاص می‌دهیم‪ .‬دین در ایران از چه‬ ‫جای‌گاهی برخوردار است؟ آیا دین اسالم در ایران‪ ،‬در موقعیت‬ ‫و جای‌گاه درست خود مستقر شده؟ این سوالی‌ست در مورد‬ ‫ایران امروز‪ ،‬کشوری که مانند بسیاری از سرزمین‌های دیگر‪،‬‬ ‫با جهان مدرن و چالش‌هایی نو‪ ،‬دست به گریبان است‪.‬‬ ‫لطیفه‌ای‌س��ت که می‌گویند یک خبرنگار خارجی به تهران‬ ‫می‌آید‪ .‬به مسجد می‌رود و در کمال تعجب می‌بیند که مردم‬ ‫در مسجد‪ ،‬همه در صف گرفتن غذا هستند‪ .‬می‌پرسد که مگر‬ ‫این‌جا نماز نمی‌خوانند؟ و کسی می‌گوید اگر برای دیدن نماز‬ ‫آمده‌ای برو به دانش‌گاه تهران‪ .‬خبرنگار متعجب می‌پرس��د‬ ‫اگر آن‌جا نماز می‌خوانند پس دانش‌جوها کجا هستند؟ و باز‬ ‫جواب می‌ش��نود که دانش‌جو‌ها در زندان اوین هس��تند و با‬ ‫تعجب می‌پرس��د که مگر دزدها را زندان نمی‌برند و جواب‬ ‫می‌شنود که «پس مملکت را چه کسی اداره کند‪».‬‬ ‫به ظاهر این یک طنز و لطیفه‌ی اجتماعی‌ست‪ ،‬اما از آن‌جایی‬ ‫که این‌گونه طنزها‪ ،‬برخواسته از بطن جامعه‬ ‫است‪ ،‬نکته‌های در خور توجه‌ای دارد‪ .‬این‌گونه‬ ‫طنزهای اجتماعی‪ ،‬نگاه و نقد متفاوتی‌ست به‬ ‫ع��دم وجود نظم و جای‌گاه مناس��ب عناصر‬ ‫جامعه و کمبود یک انسجام منطقی در سطح‬ ‫جامع��ه‌ی ایران‪ .‬در کش��وری که س��اختار و‬ ‫موقعیت‌ه��ای اجتماعی‪ ،‬دچار یک بی‌نظمی‬ ‫و عدم انسجام درست و منطقی‌ست‪ ،‬به نظر‬ ‫می‌رسد که دین نیز‪ ،‬همانند دیگر پدیده‌های‬ ‫اجتماعی‪ ،‬در جای‌گاه مناسب خود واقع نشده‬ ‫است‪.‬‬ ‫هیچ‌کس نمی‌تواند خواس��تار ح��ذف دین از‬ ‫زندگی ش��خصی یک فرد باش��د‪ ،‬اما در این‬ ‫میان‪ ،‬هر فرد نیز باید بداند که رفتار و بازتاب‬ ‫اعمال و رفتار مذهبی وی‪ ،‬نباید موجب آزار‪،‬‬ ‫محدودی��ت و به‌هم ریختگی نظم اجتماعی‬ ‫شود‬ ‫برای نمونه با نگاهی به پرونده‌ی مسجدها در ایران‪ ،‬می‌توان‬ ‫این نکته را دریافت که با وجود هزینه‌های هنگفتی که دولت‬ ‫تو‌ساز و ترمیم این مکان‌های مذهبی می‌پردازد‪،‬‬ ‫برای ساخ ‌‬ ‫این بناها دارای کاربردی که باید داشته باشند نیستند‪ .‬با وجود‬ ‫هفتاد هزار مس��جد در سراس��ر ایران‪ ،‬هنوز هم بسیاری از‬ ‫اعمال مذهبی مسلمان‌ها‪ ،‬در خارج از این ساختمان‌ها که هر‬ ‫روز هم خالی‌تر می‌شوند انجام می‌گیرد‪ .‬برای مثال می‌توان‬ ‫ب��ه این مورد اش��اره کرد که بعضی افراد ک��ه در یورش به‬ ‫سفارت بریتانیا در ایران دست داشتند‪ ،‬پس از تخریب اموال و‬ ‫ورود به فضای آن‌جا‪ ،‬در محوطه‌ی باغ سفارت‪ ،‬نماز خواندند‬ ‫که البته بیش‌تر حالتی نمایشی و سمبولیک داشت و پرسشی‬ ‫را در ذهن می‌پروراند که آیا این افراد‪ ،‬محل مناس��ب‌تری را‬ ‫برای این امر پیدا نکردند؟ و بی‌ش��ک نمی‌توان این نکته را‬ ‫نادیده گرفت که محل اقامه‌ی نماز آن‌ها‪ ،‬برای تصویربرداری‬

‫خبرنگارها و عکاس‌ها‪ ،‬دارای نور مناسب‌تری بود‪.‬‬ ‫نمونه‌ی دیگر‪ ،‬نگاهی به قربانی کردن در انظار عمومی‌ست‬ ‫که موجب طرح این پرس��ش می‌شود که آیا برای ادای یک‬ ‫فریض��ه‌ی دینی ب��ه نام نذر و قربانی (حتا اگ��ر آن را امری‬ ‫درس��ت فرض کنیم) از خیابان و در خانه‌ی ش��خصی افراد‬ ‫که صدها نفر پی��ر و جوان و کودک از مقابل آن می‌گذرند‪،‬‬ ‫جای مناس��ب‌تری وجود ندارد؟ یا برای اب��راز دین‌دار بودن‬ ‫خود‪ ،‬حتمن یک بازیکن فوتبال باید نام یکی از بزرگان دینی‬ ‫خود را روی عرق‌گیر پیراهن ورزش��ی‌اش حک کند و وسط‬ ‫یک جمع ورزشی‪ ،‬آن را به نمایش بگذارد؟ آیا برای قمه‌زنی‬ ‫(باز هم اگر آن را به فرض‪ ،‬امری درست بدانیم) جایی به‌تر‬ ‫از خیابان و انظار عمومی نمی‌توان یافت؟ مس��لم است که‬ ‫هیچ‌کس نمی‌تواند و نباید بخواهد که باورهای مذهبی یک‬ ‫ف��رد دیگر را از زندگی او حذف کن��د‪ ،‬اما هر کس می‌تواند‬ ‫خواستار این امر باشد که امور مذهبی آن فرد‪ ،‬باید در جای‌گاه‬ ‫مناسب خود باشد تا زندگی اجتماعی را دچار خلل نکند‪.‬‬ ‫با نگاهی گ��ذرا به چند پدیده‌ی مذهب��ی در ایران که بروز‬ ‫اجتماعی دارن��د‪ ،‬به وضوح می‌توان دید ک��ه دین در ایران‬

‫امروز‪ ،‬جای‌گاه و محل مناسب خود را ندارد‪ .‬شاید این پرسش‬ ‫در ذهن مخاطب ایجاد شود که در کشورها و سرزمین‌های‬ ‫دیگر هم ممکن است این مشکل وجود داشته باشد‪ ،‬اما آیا‬ ‫اگر بخواهیم نگاه مقایسه‌ای در این زمینه را پیش روی خود‬ ‫قرار دهیم‪ ،‬می‌توانیم برای بن‌شناسی و ترمیم یک پدیده‌ی‬ ‫اجتماعی‪ ،‬قدم مثبتی برداریم؟ اگر با نگاهی مقایسه‌ای‪ ،‬این‬ ‫امر را بپذیریم که به طور مثال‪ ،‬وضعیت مذهبی در ایران به‌تر‬ ‫از عربستان سعودی‌س��ت‪ ،‬خود را دچار یک خوش‌خیالی و‬ ‫رخوت نکرده‌ایم؟‬ ‫«جای مناسب» و «محل مناسب» کجاست؟ این سوالی‌ست‬ ‫که احتمالن ذهن هر عضو جامعه را درگیر خود می‌کند‪ .‬محل‬ ‫و مکان مناسب دین و ابراز باورهای دینی کجاست؟ آیا دین‬ ‫باید در هرجا و هر زمان و مکانی‪ ،‬به هر شکلی‪ ،‬خود را بروز‬ ‫دهد؟ آیا در این میان‪ ،‬این گمان در ذهن یک شهروند پدید‬ ‫نمی‌آید که ممکن اس��ت این امر باعث س��ودجویی عده‌ای‬

‫شود؟ و یا ساختار اجتماعی یک جامعه‌ی تا حدودی ایده‌آل را‬ ‫دچار بحران کند؟ آیا بروز بعضی اعمال مذهبی در جای‌گاهی‬ ‫نامناس��ب‪ ،‬باعث آزار و ایجاد کدورت گروهی از شهروندان‬ ‫ن امر که شخصی‬ ‫نمی‌شود؟ مسلم است که به‌طور مثال‪ ،‬ای ‌‬ ‫بر س��ر خود قمه بکوبد‪ ،‬شاید برای گروهی دل‌چسب باشد‪،‬‬ ‫اما نه برای همه‪ .‬قربانی کردن یک گوسفند در وسط خیابان‪،‬‬ ‫شاید برای بعضی بسیار جالب توجه باشد‪ ،‬اما آسیب برخواسته‬ ‫از این عمل بر ذهن و اندیشه‌ی کودکی که در آن خیابان در‬ ‫حال بازی کردن است را می‌توان نادیده گرفت؟‬ ‫در بحث‌های اسالمی‪ ،‬همیش��ه این سرفصل‌ها را می‌توان‬ ‫دید‪ :‬جای‌گاه زن در اسالم‪ ،‬جای‌گاه مادر‪ ،‬سیاست‪ ،‬پژوهش‪،‬‬ ‫علم و غیره در دین اس�لام‪ .‬اما پرسشی که مطرح می‌شود‬ ‫این اس��ت که در نهایت‪ ،‬جای‌گاه دین کجاس��ت؟ و آیا این‬ ‫جای‌گاه که امروز ما در ایران شاهد آن هستیم‪ ،‬نیازمند تغییر‬ ‫و تحول است یا آن‌قدر مناسب هست که نیازی به دگرگونی‬ ‫نداشته باشد؟‬ ‫صحبت از حذف دین نیس��ت‪ ،‬نکته فقط آن اس��ت که آیا‬ ‫برای دین‪ ،‬نباید مرز و محدوده‌ای اجتماعی قایل ش��د؟ آیا‬ ‫مذهب‪ ،‬فقط به این دلیل که مذهب است‪،‬‬ ‫باید بدون هیچ محدودیتی جوالن دهد؟‬ ‫این فقط پرس��ش نسل امروز نیست‪ ،‬این‬ ‫پرس��ش تمام نسل‌های بش��ر است که‬ ‫در بره��ه‌ای از زمان‪ ،‬برخواس��ته و با کنار‬ ‫گذاشتن ترس‪ ،‬این سوال را پیش از آن‌که‬ ‫از جامعه بپرسند‪ ،‬از خود پرسیده‌اند که آیا‬ ‫باور و اعتقاد من‪ ،‬نبای��د در یک جای‌گاه‬ ‫مناسب و منطقی باشد؟ و پس از آن است‬ ‫که همین پرس��ش ابتدایی‪ ،‬به جامعه نیز‬ ‫بسط پیدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫طبق ماده‌ی هجده منشور جهانی حقوق‬ ‫بشر سازمان ملل متحد‪« ،‬هر کس دارای‬ ‫ح��ق آزادی فکر و ضمیر و دین اس��ت‪.‬‬ ‫الزمه‌ی این حق آن اس��ت که هر کس‬ ‫خواه ب��ه تنهایی یا با دیگ��ران‪ ،‬علنی یا‬ ‫خصوص��ی از راه تعلیم و پی‌گیری و ممارس��ت‪ ،‬یا از طریق‬ ‫اقامه شعایر و انجام مراسم دینی‪ ،‬بتواند آزادانه‪ ،‬دین و یقینات‬ ‫خود را ابراز کند‪».‬‬ ‫بر طبق این ماده از منش��ور حقوق بشر‪ ،‬همه آزاد هستند تا‬ ‫دین و باور خود را داشته باشند‪ .‬اما نکته در این‌‌جاست که این‬ ‫دین و باور و اعتقاد‪ ،‬باید در جای‌گاه مناس��ب و خاص خود‬ ‫باش��د‪ .‬دموکراسی و آزادی بیان‪ ،‬خواسته‌ی شهروند امروز و‬ ‫حتا دیروز اس��ت‪ .‬هیچ‌کس نمی‌تواند خواستار حذف دین از‬ ‫زندگی شخصی یک فرد باشد‪ ،‬اما در این میان‪ ،‬هر فرد نیز‬ ‫باید بداند که رفتار و بازتاب اعمال مذهبی وی‪ ،‬نباید موجب‬ ‫آزار‪ ،‬محدودیت و به‌هم ریختگی نظم اجتماعی ش��ود‪ .‬این‬ ‫بدان معناست که دین نیز مانند تمام پدیده‌های اجتماعی در‬ ‫جهان امروز‪ ،‬باید در یک چارچوب و فضای مناسب باشد‪ ،‬نه‬ ‫آن‌که در هر جا و هر زمان‪ ،‬یا به قول خودمانی‌تر «هر جا که‬ ‫عشقش کشید» بساط خود را پهن کند‪.‬‬ ‫‪69‬‬

‫آقازاده چه‌کاره هستند؟‬

‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫او پی��ش از طلوع آفتاب در یک دکه‌ با کم‌تر از مس��احت‬ ‫ی��ک متر مربع می‌نش��یند و به هر کس که دس��ت دراز‬ ‫می‌کند به نس��بت پولی که از دریچ��ه‌ی اتاقک فلزی به‬ ‫درون هل می‌دهد بلیط‌های کاغذی اتوبوس شرکت واحد‬ ‫را می‌دهد و گاهی هم به پرس��ش‌هایی پاسخ می‌دهد که‬ ‫در مورد س��اعت‌های حرکت و یا ایست‌گاه مقصد و مبدا‬ ‫و از این قبیل اس��ت‪ .‬او شب‌ها پوسته‌ی سبز گردو را جدا‬ ‫می‌کند و بعد هم پوس��ته‌ی چوب��ی آن را طوری به دقت‬ ‫جدا می‌کند که مغز آن س��الم و بی‌نقص بیرون بیاید‪ .‬بعد‬ ‫هم تمام مغزهای سالم را در یک ظرف شیشه‌ای می‌ریزد‬ ‫و با محلول آب‌لیمو و نمک برای فردا آماده می‌کند‪ .‬فردا‬ ‫او گردوها را در جایی چون پارک‪ ،‬کوه‪ ،‬معبرهای عمومی‬ ‫و هر جایی که بشود خواهد فروخت‪.‬‬ ‫او کفش‌دار است‪ ،‬در جلوی در ورودی حرم یا مسجد پشت به‬ ‫ردیفی از جای‌گاه‌های کوچکی که فقط یک کفش را در خود‬ ‫جای می‌دهد می‌ایستد و در ازای هر کفش یک کارت با یک‬ ‫ش��ماره سریال به صاحب کفش می‌دهد تا در هنگام خروج‬ ‫با تطابق ش��ماره‪ ،‬کفش به صاحب خود برسد‪ .‬او را همیشه‬ ‫در کنار س��طل‌های زباله یا محل جمع‌شدن زباله می‌توانید‬ ‫بیابید‪ .‬او از میان زباله‌ها‪ ،‬کارتون‌ها‪ ،‬چیزهای پالس��تیکی و‬ ‫فل��زی را بیرون می‌کش��د و در گونی‌ای که ب��ه هم‌راه دارد‬

‫‪70‬‬

‫می‌ری��زد‪ ،‬بعد هم به جایی می‌برد که می‌شناس��د و آن‌ها را‬ ‫می‌فروش��د‪ .‬او را نخواهید دید چراکه در ساعت‌های کار‪ ،‬به‬ ‫جای او یک میکی‌موس یا یک اردک یا هرچیز دیگری که‬ ‫کودکان و والدین‌ش��ان را به س��مت غذاخوری‌ها بکشاند را‬ ‫خواهی��د دید‪ .‬فرقی نمی‌کند چه روزی از چه فصلی باش��د‪.‬‬ ‫او جلوی رس��توران‪ ،‬فروش‌گاه غذاهای آماده و از این قبیل‬ ‫می‌ایستد و برای کودک شما دست تکان می‌دهد‪ .‬او کارت‬ ‫پخش کن است‪ ،‬گاهی هم با صدایش کارت‌ها را به گوش‬ ‫شما می‌خواند گاهی به زور چند‌تایی را توی مشت‌های شما‬ ‫می‌چپاند چراکه کارت‌ها باید تمام شوند و این قاعده‌ی بازی‬ ‫اس��ت‪ .‬او نوازنده و خواننده‌ی دوره گرد است‪ ،‬در کوچه پس‬ ‫کوچه‌ها پرسه می‌زند و در پیاده‌روها صدای ساز و آوازش به‬ ‫گوش می‌رسد و گاهی شما را به گذشته‌های موسیقیایی‌تان‬ ‫می‌برد‪.‬‬ ‫او هرکس��ی می‌تواند باش��د‪ ،‬ی��ک فروش��نده‌ی مترو با‬ ‫کوله‌پشتی و بس��ته‌هایش‪ ،‬بلیط‌فروش ش��هربازی و هر‬ ‫کسی می‌تواند باشد ولی وقتی از او بپرسید که چه می‌کند‬ ‫ش��اید اگر بخواهد برای شما و یا هر کس دیگری در این‬ ‫زمینه توضیح دهد‪ ،‬کار دشواری باشد‪ .‬همه‌ی شغل‌هایی‬ ‫ک��ه در ب��اال از آن‌ه��ا یاد ش��د‪ ،‬ب��ه عالوه‌ی فهرس��ت‬ ‫طوالنی‌تری از ش��غل‌هایی که از آن‌ها نامی برده نش��د‪،‬‬ ‫راه‌های کس��ب درآمدی هس��تند که ضرورت وجودی و‬

‫حتا توجیه حضوری خاصی در اجتماع ندارند‪ .‬این شغل‌ها‬ ‫گاهی خوش��ایند و گاهی نوستالژیک هستند و گاهی هم‬ ‫به ریش��ه فرهنگ فولکلور یک جامعه پیون��د خورده‌اند‪.‬‬ ‫وقتی به چنین شغل‌هایی فکر می‌کنیم‪ ،‬به چیزی خارج از‬ ‫تعریف یک عمل‌کرد نگاه می‌اندازیم‪ .‬شاید از آن‌جایی که‬ ‫گزینه‌ای در فهرس��ت‌بندی کارها برای آن‌ها وجود ندارد‪،‬‬ ‫عینیتی ه��م در دنیای واقع برای آن‌ه��ا نمی‌توان تصور‬ ‫کرد به این معنی که ما قادر به ترس��یم سازمانی نظامند‬ ‫در حیطه‌ی رفتار منطقی یک پدیده برای آن‌ها نیس��تیم‪.‬‬ ‫البته این مسئله فقط مختص این چنین شغل‌هایی نیست‬ ‫و ش��غل‌هایی در رده‌های باالی اجتماعی با مزایای مالی‬ ‫و فرهنگ��ی باال ه��م در این حیطه ق��رار می‌گیرند ولی‬ ‫چون منی که ش��هروند متوس��ط اجتماع هستم‪ ،‬بیش از‬ ‫هر چیزی با این ش��غل‌ها در ارتباط بوده‌ام‪ ،‬درک و تصور‬ ‫گروه دیگر این مجموعه برای من س��خت‌تر خواهد بود‪.‬‬ ‫برای نمونه کسانی که ش��امه‌ی خوبی برای تست‌کردن‬ ‫عطرها دارند یا صاحبان امکان مثل کس��انی که صاحب‬ ‫کانتینرهای باربری هستند یا مجموعه‌دارها و شغل‌هایی‬ ‫از این قبیل‪.‬‬ ‫ش��اید در س��ده و هزاره‌ای ک��ه می‌آید‪ ،‬ش��غل و ارزیابی‬ ‫کارایی هر انس��ان‪ ،‬به گونه‌ای متف��اوت از زمان ما قابل‬ ‫بررسی‪ ،‬سنجش و ارزش‌گزاری باشد‪.‬‬

‫مراسمی گیر افتاده میان سنت‌های‬ ‫هندی و آداب اسالمی‬

‫سحر بیاتی‬ ‫دل��م لک زده برای یه عروس��ی درس��ت حس��ابی‪ ،‬از اون‬ ‫عروس��ی‌های قدیمی ک��ه از آن‌ها فقط ی��ک عکس باقی‬ ‫مان��ده و یک آلبوم نصفه نیم��ه عروس با لپ‌های گل گلی‬ ‫و لباس توری و دس��ته گل رز صورتی با ربان‌های صورتی‬ ‫ریش ریش‪ ،‬داماد با شلوار دمپا گشاد و کفش نوک تیز و یک‬ ‫خروار موی فرفری روی سر‪ ،‬از همین عکس‌هایی که پدر و‬ ‫مادرهای ما هر کدام یکی از آن‌ها را دارند‪.‬‬ ‫اصلن پدر و مادر خودم را می‌گویم که در جشن ساده‌شان از‬ ‫ساعات ابتدایی شب تا دم دم‌های صبح زده‌اند و رقصیده‌اند‪.‬‬ ‫درس��ت اس��ت که در چنین عروس��ی‌هایی نبودم اما دلم از‬ ‫این دس��ت عروسی‌ها می‌خواهد‪.‬عروسی‌های امروز بیش‌تر‬ ‫لوکیشن فیلم‌برداری است و حتا رقص و پای‌کوبی مهمانان‬ ‫هم توسط یک نفر فیلم‌بردار بسیار خوش‌حال که گویی روزی‬ ‫می‌خواسته کیارستمی بشود و نشده‪ ،‬اداره می‌شود‪ .‬بماند که‬ ‫عروس و داماد وقتی به مهمان‌ها می‌رسند آن‌قدر ژست‌های‬ ‫مکش مرگ من برای فیلم‌بردار و عکاس محترم گرفته‌اند‬ ‫که دیگر نای پا به پای مهمانان رقصیدن و پای‌کوبی کردن‬ ‫ندارند‪.‬همه چیز تصنعی و غیرواقعی است‪ .‬نمایشی از به‌ترین‬ ‫لباس‌ها و به‌ترین جواه��رات و خوش‌مزه‌ترین خوراک‌های‬ ‫عالم‪ .‬دیگر انگار خبری از صدای نازنین ویگن نیست که در‬ ‫همه عروسی‌ها «دست بزنید و شادی کنید» می‌خواند و به‬ ‫پسرهای جوان توصیه می‌کرد «نیت به دومادی» کنند‪ .‬دیگر‬ ‫مرحوم فرزین هم یارش را «از بین صدها گل» جدا نمی‌کند‪.‬‬ ‫نه این‌که با تجمالت مش��کل داش��ته باش��م اما در همین‬ ‫ش��هر و دیار خودمان هس��تند کودکان گرسنه‌ای که برای‬ ‫یک ش��ام س��اده حس��رت می‌خورند‪ .‬و ما در همه جشن‌ها‬

‫و عزاداری‌های‌مان ش��کم س��یر دوس��ت و فامیل را سیرتر‬ ‫می‌کنیم تا فردای عروسی یا خدایی نکرده عزای مورد نظر‬ ‫هم هر کدام نقدی داش��ته باش��یم بر آن‌چه گذشته‪ .‬کاش‬ ‫این رس��وم نوپای بی‌ریشه عوض می‌‌شد و به جای نمایش‬ ‫داش��ته‌ها و گاه عاریه گرفتن داشته‌ها برای نمایش عمومی‬ ‫ش��کم گرسنگانی را س��یر می‌کردیم که دعاگوی عروس و‬ ‫داماد باشند و از ته دل خدابیامرزی گوی متوفی‪.‬‬ ‫حاال دیگر وقت آن رسیده که عروس و داماد ماالیی که‬ ‫با هم در برنامه بعد نامزد کرده بودند ازدواج کرده و سفید‬ ‫بخت بشوند‪.‬مراسم عقد ماالیی بیش‌تر از آن‌که مراسمی‬ ‫س��نتی باشد مراسمی است مذهبی که با رسم و رسومات‬ ‫کهن ماالیی درآمیخته‪ ،‬این مراسم معمولن در عصر روز‬ ‫عروسی در مسجد یا منزل عروس با حضور میهمانانی از‬ ‫اعضای خانواده دو طرف‪ ،‬دوستان نزدیک و هم‌سایه‌گان‬ ‫آن‌ها بسته می‌شود‪ .‬درست مانند مراسم خواستگاری هر‬ ‫دو طرف هدایایی را به رس��م یادبود پیش��کش می‌کنند‪.‬‬ ‫در این مراس��م یک امام و دو ش��اهد در کن��ار داماد قرار‬ ‫می‌گیرند‪ .‬قبل از جاری ش��دن صیغه عق��د امام یک بار‬ ‫دیگر از عروس می‌پرسد که آیا حاضر است به عقد ازدواج‬ ‫دام��اد درآید یا خی��ر‪ ،‬پس از رضایت نهای��ی خطبه عقد‬ ‫جاری می‌ش��ود‪ .‬فقط مردی که دارای ش��رایط مذکور در‬ ‫اسالم باشد می‌تواند شاهد این عقد باشد‪ .‬سپس داماد به‬ ‫عروس نزدیک می‌ش��ود و حلقه ازدواج را به انگش��ت او‬ ‫می‌اندازد‪ .‬عروس و داماد با هم دس��ت می‌دهند و عروس‬ ‫دس��ت داماد را می‌بوس��د‪ .‬در طی این مراسم داماد لباس‬ ‫س��نتی ماالیی به تن دارد که ب��ه آن «باجوماالیو» و به‬ ‫لباس سنتی عروس هم «باجوکورونگ» گفته می‌شود‪.‬‬

‫بعد از مراس��م عقد‪ ،‬عروس مراس��م کوچکی خواهد داشت‬ ‫تا روی انگشتان‪ ،‬کف دس��ت‌ها و پاهای او حنا ببندند‪ .‬این‬ ‫مراس��م از فرهنگ هندو از گذش��ته‌های دور‪ ،‬وارد فرهنگ‬ ‫ماالیی شده اس��ت‪.‬اوج مراس��م ازدواج در فرهنگ ماالیی‬ ‫عروس��ی اس��ت‪ .‬در این مراس��م عروس و داماد لباس‌های‬ ‫س��نتی خود را به تن دارند که از نوعی ابریشم دست‌باف یا‬ ‫کتان ب��ا طرح‌های زری دوزی و یا نقره دوزی تهیه ش��ده‬ ‫است‪.‬عروس‌هایی که حجاب ندارند تاج سنتی طالیی بر سر‬ ‫می‌گذارند و عروس و داماد روی یک س��کوی تزیین ش��ده‬ ‫می‌نش��ینند و اعضای خانواده گالب و دانه‌های برنج بر سر‬ ‫عروس و داماد می‌پاشند و برگ‌های معطر «پاندان» هم‌راه‬ ‫با گل روی زانوهای آن‌ها می‌گذارند‪.‬سنتی عروسی در بین‬ ‫ماالیی‌ها تا اندازه زیادی تحت تاثیر هندوهاس��ت و پس از‬ ‫صدها س��ال هنوز قوانین اسالم برخی از آن‌ها را تغییر نداده‬ ‫است‪ .‬در طول مراسم سازهای سنتی نواخته می‌شود و آوازی‬ ‫نیز خوانده می‌شود‪.‬سنت بونگا تلور بخش دیگری از مراسم‬ ‫است که تخم مرغ‌های پخته را میان گل‌ها تزیین می‌کنند و‬ ‫جایی در سکو در دو سمت عروس و داماد قرار می‌دهند بعد از‬ ‫این‌که اعضای خانواده با عروس و داماد روبوسی کردند تخم‬ ‫مرغی از آن‌ها هدیه می‌گیرند‪ .‬این به معنای زایش اس��ت و‬ ‫این‌که عروس و داماد به زودی صاحب فرزندی خواهند شد‪.‬‬ ‫عروس��ی ماالیی هم عروس��ی مجلل و باشکوه است و گاه‬ ‫چن��د روز به طول می‌انجام��د‪ .‬گاهی پس از مهمانی اصلی‬ ‫داماد روز بعد نیز در منزل خودش مهمانی ترتیب می‌دهد در‬ ‫مالزی مدرن مراسم عروسی در سالن‌های مجلل و هتل‌های‬ ‫معروف نیز برگزار می‌شود و روز به روز از رنگ و لعاب سنتی‬ ‫این مراسم کاسته می‌شود‪.‬‬

‫‪71‬‬

‫آشفتگیادبیفرانسه‬

‫سایه کوثری‬ ‫قرون چهارده و پانزده میالدی یکی از آشفته‌ترین و تاریک‌ترین‬ ‫ادوار تاریخ فرانسه به شمار می‌آید‪ .‬در سال ‪ 1337‬میالدی پس‬ ‫از برتخت نشستن «فیلیپ شش��م دو والوا» بر تخت سلطنت‬ ‫فرانس��ه‪« ،‬ادوارد س��وم» پادشاه انگس��تان مدعی تاج و تخت‬ ‫فرانسه شد و در نتیجه خصومت شدیدی بین آن دو پادشاه بروز‬ ‫کرد و این امر موجب پیدایش یک سلسله جنگ‌های خونین و‬ ‫خانمان برانداز میان دو کشور شد‪ .‬این رشته جنگ‌ها که تا سال‬ ‫‪ 1453‬بی��ش از یک قرن دوام یاف��ت در تاریخ اروپا به عنوان‬ ‫جنگ «صدساله» معروف شده است‪ .‬از آن‌جا که در طول این‬ ‫مدت جنگ سالطینی سس��ت اراده و ناتوان بر کشور فرانسه‬ ‫حکومت می‌کردند‪ ،‬در امور کلی این کشور نیز ضعف و فتوری‬ ‫بی‌حد پدید آمد‪.‬‬ ‫بی انضباطی طبقه اعیان و اش��راف و شاه‌زادگان و عدم وقوف‬ ‫آنان از شرایط و فنون جنگ نیز مزید بر علت شد و سبب شد‬ ‫که فرانس��ویان نتوانند حمالت و هجوم سپاهیان انگلستان را‬ ‫دفع کنند‪ .‬طی این مدت عوامل دیگری نیز مانند شیوع بیماری‬ ‫طاعون و مرگ و میر فراوان موجب افزایش مصیبت‌ها و تشدید‬ ‫سیه‌روزی فرانسویان شد‪ .‬روابط بین کلیسا و دربار فرانسه هم‬ ‫از دیرب��از رو به تیرگی نه��اده و اتفاقات مهم دیگری نیز مزید‬ ‫بر همه به آن خل��ل وارد آورده بود‪ .‬یکی از آن اتفاقات مربوط‬ ‫می‌ش��د به کش��مکش و منازعه‌ای که میان «فیلیپ لوبل» با‬ ‫«پاپ بونیفاس هش��تم» بر س��ر جمع‌آوری اعانات و برداشت‬ ‫عشریه در نمازخانه‌ها و در واقع زورآزمایی بین شاه و کلیسا برای‬ ‫کسب قدرت روی داده بود‪ ،‬و دیگر اغتشاش و بحرانی بود که‬ ‫در داخل کش��ور فرانسه بر اثر ناخشنودی و خشم مردم فرانسه‬

‫به س��رکردگی «اتین مارسل»‪ ،‬نماینده تجار پاریس در مجمع‬ ‫عمومی بروز کرده بود‪ .‬این‌گونه جنگ‌ها و کشمکش‌ها در وضع‬ ‫سیاسی و اجتماعی کشور فرانسه و کیفیت زندگانی فرانسویان‬ ‫تاثیر نامطلوبی برجای گذاشت و سبب پیدایش اختالل و آشوب‬ ‫و بی‌نظمی و تیره‌روزی در این کشور شد‪.‬‬ ‫در دوران جنگ صد‌س��اله آشفتگی و نابسامانی مربوط به این‬ ‫جنگ بر اوضاع سیاس��ی‪ ،‬اجتماع��ی و ادبیات قرون چهاردهم‬ ‫و پانزدهم این کشور تاثیر عمیق و زیان‌باری بخشید‪ ،‬از جمله‬ ‫آن‌که شمار نویسندگان و ش��اعران کاهش یافت در این دوره‬ ‫تقریبن همه علوم و ادبیات در فرانسه‪ ،‬دچار وقفه و پریشانی شد‪.‬‬ ‫این وضع ناهنجار تا دوران سلطنت «شارل پنجم» ادامه یافت‬ ‫اما پس از به قدرت رس��یدن این پادشاه که مردی دوراندیش و‬ ‫آگاه و باتدبیر بود بس��یاری از خرابی‌ها اصالح شد ولی این امر‬ ‫موقتی بود و روز به روز حوادث تازه‌ای رخ می‌داد تا سرانجام از‬ ‫س��ال ‪ 1422‬به بعد به تدریج از برکت مساعی «شارل هفتم»‬ ‫پادشاه فرانسه و فداکاری‌های «ژاندارک» و تالش‌های مداوم‬ ‫و صبورانه «لویی یازدهم» کش��ور فرانسه بر دشمن غالب شد‬ ‫و از انگلستان رهایی یافت و وضع مالی و اقتصادی و عمومی‬ ‫کشور ثبات و استحکام پذیرفت و به تدریج آرامش و نظم جای‬ ‫اختالل و آشفتگی را گرفت‪.‬‬ ‫در دوران جنگ صد‌س��اله آشفتگی و نابسامانی مربوط به این‬ ‫جنگ بر اوضاع سیاس��ی‪ ،‬اجتماع��ی و ادبیات قرون چهاردهم‬ ‫و پانزدهم این کشور تاثیر عمیق و زیان‌باری بخشید‪ ،‬از جمله‬ ‫آن‌که شمار نویسندگان و شاعران کاهش یافت و آثار محدودی‬ ‫هم که در این دوره به وجود آمد اغلب توصیفی از صحنه‌های‬ ‫جنگ بود و از پریش��انی و ماللت خاطر ش��عرا و نویس��ندگان‬

‫ن مایه‌ای حزن آلود داشت‪.‬‬ ‫حکایت می‌کرد و محتوا و درو ‌‬ ‫در قرن پانزدهم نخستین پادشاهان خاندان والوا به منظور حفظ‬ ‫می��راث ادبی و فرهنگی قرون گذش��ته و جلوگیری از نابودی‬ ‫آن س��عی بس��یار کردند و از آن برتر و مهم‌تر این‌که در دوران‬ ‫حکم‌روایی آنان و از برکت مس��اعی ایش��ان به ویژه در سایه‬ ‫مجاهدت شارل پنجم‪ ،‬فرهنگ باستانی یونان و روم که قرن‌ها‬ ‫در انحصار کشیش��ان و پیش��وایان دینی بود به نوعی گنجینه‬ ‫ملی تبدیل شد‪ .‬این پادشاه خردمند در کاخ «لوور»‪ ،‬کتاب‌خانه‬ ‫سلطنتی را که پایه و اساس کتاب‌خانه ملی پاریس امروز است‪،‬‬ ‫بنا نهاد و محققان و دانش‌مندان را تشویق و ترغیب کرد تا آثار‬ ‫ادبی و فرهنگی یونان و روم باس��تان را به فرانسه ترجمه کنند‬ ‫و این خود در واقع مقدمه‌ای بود برای پیدایش جنبش فکری و‬ ‫انقالب فرهنگی بزرگی که بعدها به نام «اومانیس��م» به وجود‬ ‫آمد و از این راه زمینه مس��اعدی فراهم شد که انسان بتواند به‬ ‫به‌ترین وجه از امکانات و قدرت انسانی خود در موضوعات ادبی‪،‬‬ ‫هن��ری و فرهنگی و پرورش ذوق و فکر خود و خالصه آن‌چه‬ ‫مربوط به انس��ان و انسانیت و شکوفایی فکری اوست استفاده‬ ‫کند‪ .‬در قرون چهارده و پانزده به ویژه در قرن پانزدهم انواع ادبی‬ ‫که در قرون گذش��ته معمول و متداول بود به تدریج به دس��ت‬ ‫فراموشی سپرده و منسوخ و انواع ادبی دیگری جای‌گزین آن‌ها‬ ‫ش��د‪ .‬در این دوره به خصوص فن تاریخ‌نویسی و وقایع‌نگاری‬ ‫به دلیل بروز حوادث هیجان‌انگیز روزمره ترقی و توسعه یافت‪.‬‬ ‫در زمین��ه تاتر‪ ،‬بعد از معجزه‌نامه‌هایی که جنبه دینی و تقدس‬ ‫مابانه داشت‪ ،‬نمایش‌نامه‌های باشکوه و مجللی به نام «تعزیه»‬ ‫به وجود آمد و نیز نمایش‌نامه‌هایی دیگر از نوع کمیک‪ ،‬متنوع‬ ‫و لبریز از ظرافت و ش��وخ‌طبعی به ظهور رسید‪ .‬در زمینه رمان‬ ‫و داس��تان نیز آثاری به وجود آمد که از نوعی واقع‌گرایی الهام‬ ‫می‌گرفت و خود تازگی و طراوتی خاص داشت‪.‬‬

‫ساختاراقتصادی‪-‬اجتماعیایراندرعصرقاجار‬

‫پیمان عابدی‬ ‫همان‌گونه که در بخش‌های پیش��ین به اختصار اش��اره ش��د‪،‬‬ ‫ای��ران پی��ش از آغاز روند اصالح��ات در اوایل ق��رن نوزدهم‬ ‫میالدی در دوره‌ها و مقاطعی ش��اهد جلوه‌های غنی فرهنگی‬ ‫و تمدن��ی بوده و مایه‌های��ی از عقالنیت‪ ،‬مدنیت‪ ،‬نظم و ثبات‪،‬‬ ‫علم و نو‌‌آوری‪ ،‬قانون‌مندی و س��ازمان‌دهی عالی و تس��اهل و‬ ‫مدارا را نش��ان داده است‪ .‬برای مثال در دوره‌های هخامنشیان‬ ‫و ساس��انیان و صفویه و زندیه‪ ،‬در زمان حکومت «کوروش» و‬ ‫«داریوش» هخامنشی و «انوشیروان» و «اردشیر ساسانی»‪« ،‬‬ ‫ش��اه عباس اول صفوی» و «کریم خان زند»‪ ،‬از نظر فکری و‬ ‫در اندیش��ه ایرانیان جلوه‌هایی از تجدد و مدرنیته وجود داشت‪.‬‬ ‫(عباس میالنی‪)1378 ،‬اما این جلوه‌ها به واسطه ماهیت دولت و‬ ‫ساختارهای موجود و غلظت سنت‌گرایی با مایه‌های خرافی‪ ،‬غیر‬ ‫معقول‪ ،‬جزمی و محافظه‌کارانه‪ ،‬نتوانست به نحو پایدار و نهادینه‬ ‫تداوم یابد‪ .‬بنابر‌این ش��ناخت این عوامل و بسترهای تاریخی و‬ ‫جامعه‌ش��ناختی پیش از آغاز روند مشخص اصالحات و ورود‬ ‫مظاهر تمدن جدید غربی به ایران ضروری است‪.‬‬ ‫ماهی��ت دولت در ایران و س��اختار اقتصادی‪ -‬اجتماعی حاکم‬ ‫توسط نویس��ندگانی چون «منتسکیو»‪« ،‬مارکس» و «ماکس‬

‫‪72‬‬

‫وبر» با تعابیری توصیف شده که تفاوت آن از نظام‌های فئودالی‬ ‫در اروپ��ا را می‌رس��اند‪ .‬تعابیر و مفاهیمی چون‪« :‬ش��یوه تولید‬ ‫آس��یایی»‪« ،‬استبداد شرقی»‪« ،‬پاتریمونالیسم» یا پدر ساالری‬ ‫و پدر ش��اهی‌‪ ،‬که همگی حاکی از جنبه ش��خصی و خود‌کامه‬ ‫و اس��تبدادی داشتن دولت و جدایی و استقالل آن از گروه‌ها و‬ ‫طبقات اجتماعی و فقدان حقوق و قانون و مالکیت خصوصی و‬ ‫استقالل جامعه از دولت است‪ .‬به قول «هما کاتوزیان»‪ ،‬دولت‬ ‫ایران «نه فقط قدرت‪ ،‬بلکه قدرت خودکامه را در انحصار داشته‬ ‫اس��ت؛ نه قدرت مطلق قانون‌گ��ذاری که قدرت مطلق اعمال‬ ‫بی‌قانون» [‪ ]1‬به عالوه‪ ،‬شاه دارای فره ایزدی بود و برتر از سایر‬ ‫افراد و جانشین خدا در روی زمین و برگزیده او‪ ،‬که فقط در برابر‬ ‫خدا مسوول است نه در برابر خلق‪ ،‬و مشروعیت او ناشی از این‬ ‫برگزیدگی‪ ،‬یعنی داشتن فره ایزدی بود‪ .‬نتیجه این نگرش این‬ ‫بود که ش��اه منشا و سرچشمه دارایی و مقام و قدرت اجتماعی‬ ‫مردم اس��ت و از هر که بخواه��د می‌گیرد و به هر که بخواهد‬ ‫می‌دهد و حرف او قانون است‪ ]2[ .‬برای توضیح شیوه‌ی تولید‬ ‫آس��یایی باید بگویم که در جوامع شرقی‪ ،‬به دلیل کمبود آب و‬ ‫نیاز به سیس��تم آبیاری مصنوعی و حفر قنات برای کشاورزی‌‪،‬‬ ‫ک��ه از عهده مردم عادی خارج بود‪ ،‬این نقش برعهده حکومت‬

‫یا قدرت مرکزی بوده اس��ت که به اس��تبداد شرقی منجر شد‪.‬‬ ‫در این جوامع حکومت‪ ،‬ارباب سیاس��ی و اقتصادی مردم بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬قدرت مرکزی یا ش��اه یا سلطان‪ ،‬مالک و صاحب تمام‬ ‫اراضی اس��ت و دهقان تنها دارنده زمین اس��ت که وظیفه دارد‬ ‫مازاد محصول خود را به حکومت پرداخت کند‪ .‬دولت در جوامع‬ ‫ش��رقی در سه بخش خالصه می شده است‪ :‬جنگ (غارت در‬ ‫داخل و خارج)‪ ،‬امور مالی‪ ،‬امور عامه یا تدارک برای بازتولید‪]3[ .‬‬ ‫در جوامع یاد شده‪ ،‬مالکیت به صورت جمعی و ایلی بوده و فرد‬ ‫به تنهایی هویت ن��دارد و نمی‌تواند پیوند خود را با ایلی که به‬ ‫آن تعلق دارد بگس��لد‪ .‬هر ایل‪ ،‬یک واحد اقتصادی‪ -‬اجتماعی‬ ‫خرد است که به دلیل وجود صنایع خانگی و وحدت کشاورزی‪،‬‬ ‫مستقل و خودکفاست و می‌تواند در مقابل تاثیرات بیرونی‪ ،‬مقاوم‬ ‫و پایدار بماند‪ .‬تنها رابطه این واحد یا رابطه اصلی آن با حکومت‬ ‫مرکزی است که نقش یک وحدت یا نیروی برتر فراتر از همه‬ ‫واحدهای کوچک و پراکنده را دارا است‪ .‬آن‌چه در جوامع شرقی‬ ‫درخور توجه و دارای اهمیت است‪ ،‬مقاومت این جوامع در برابر‬ ‫تاثیرات متالشی کننده بیرونی است‪ .‬ظهور و سقوط حکومت‌ها‬ ‫و عوض ش��دن چهره‌های حاکم برای م��ردم این جوامع فاقد‬ ‫اهمیت بوده و اقتصاد این جوامع هم‌چنان بدون تغییر می‌ماند‪.‬‬

‫سفید سیاه است‪ ،‬حتا اگر خالفش ثابت شود‬ ‫مه­شب­ تاجیک‬ ‫من به مهمانی نمی­آیم و دوس��ت ندارم تو هم بروی‪ ،‬من‬ ‫نمی‌‌دانم در آن محیط چه خبر است و یا من صالح نمی­‬ ‫دانم تو در آن‌جا باشی…بسیاری از ما شاید این جمالت‬ ‫را ش��نیده باشیم‪ .‬ش��اید مخاطب مس��تقیم این جمالت‬ ‫خودم��ان بوده باش��یم و ش��اید نه…ولی به هر ش��کل‬ ‫بدبینی پدیده­ی نام آش��نایی است که مخرب بسیاری از‬ ‫زندگی­های مشترک و خانواده­هاست‪.‬‬ ‫دانش‌مندی می­گوی��د‪« :‬بدگمانی در میان افکار‬ ‫انس��ان مانند خفاش در میان پرندگان است‏ که‬ ‫همیش��ه در س��پیده­ی صبح یا به هنگام غروب‬ ‫که نور و ظلمت به هم آمیخته است بال افشانی‬ ‫می­کند»‪.‬‬ ‫آیا بدبینی یک بیماری است؟‬ ‫روان‌شناسان معتقدند فرد مبتال بدبینی در اصل‬ ‫به یک اختالل ش��خصیت دچار است و به همه‬ ‫چی��ز و همه کس‪ ،‬به دیده ش��ک و تردید نگاه‬ ‫می­کن��د و حالت دفاعی به خود گرفته و آن‌ها را‬ ‫تهدید‌آمیز و تحکم‌آمیز و تحقیر‌آمیز تلقی می­‬ ‫کند‪ .‬بعض��ی از این بیماران تص��ور می­کنند که‬ ‫تحت تعقیب هس��تند‪ .‬جو شک و تردید و ترس‬ ‫و تظاه��ر و بی­اعتمادی و دروغ‌گویی و زورگویی‬ ‫در خان��واده و محیط‪ ،‬از عوامل زمینه­س��از این‬ ‫بیماری است‪ .‬این افراد بیش‌تر اوقات خود را در‬ ‫خطر می­بینند و این حس را دارند که باید مبارزه‬ ‫کنند و حصار دور خود را تقویت کنند‪ .‬چه بس��ا‬ ‫آن‌ها زندگی را مانند یک کارزار می­بینند‪.‬‬ ‫اف��راد بدبین عمومن اعتقادات��ی خاص را مانند‬ ‫قانون در زندگی خود دارند و معتقدند تخطی از‬ ‫این قوانین همه چیز یک زندگی را به فنا می­دهد‪ .‬آن‌ها در‬ ‫بسیاری از موارد اعتقاد دارند زندگی انسان آمیخته با رنج‬ ‫و حرمان است و هرکدام یک ناحیه از حیات و عمر کوتاه‏‬ ‫و مح��دود بش��ر را فرامی­گیرد‪ ،‬هر کس به س��هم خویش‬ ‫با حوادثی مواجه می­ش��ود و گرفتار مصایب و مش��کالتی‬ ‫می­ش��ود‪ .‬و طبق همین واقعیت انکارناپذیر زندگانی آدمی‬ ‫بای��د خود و اطرافیان را در مقاب��ل این گزندها محافظت‬ ‫نماید‪ ،‬حتا اگر گاهی به زور و خش��ونت متوسل شود‪ .‬خیر‬ ‫و ص�لاح افراد نزدیک��ش را می­خواهد‪ .‬این افراد اعتقادی‬ ‫درونی دارند که با نقاط تاریک و جنبه‏های س��یاه و تیره‬ ‫زندگی مواجه هس��تند و همه چیز آنان را در تحت فش��ار‬ ‫خود گذاشته و به آن‌ها آسیب می­زند‪.‬‬ ‫در واقع این افراد احس��اس می‌کنند چیزی را که می‌بینند‬ ‫یا می‌ش��نوند واقعیت ندارد و یا چیزی در پش��ت صحنه‬ ‫وج��ود دارد که توطئه اس��ت‪ .‬در اصل این افراد با تئوری‬ ‫توطئه زندگی می­کنند‪ .‬که پشت هر حرف یا عملی صورت‬ ‫دیگری از آن حرف یا عمل خوابیده اس��ت‪ .‬بدبینی باعث‬ ‫تشویش‪ ،‬استرس و عصبانیت است‪ .‬فرد مبتال به بدبینی‬ ‫همه‌چی��ز و همه‌کس به دیده ش��ک و تردید می‌نگرد و‬ ‫حال��ت دفاعی به خود گرفته و آن‌ه��ا را تهدیدآمیز تلقی‬ ‫می‌کن��د‪ .‬او اختالالت هذیان��ی دارد‪ ،‬به طوری‌که در این‬

‫اختالالت‪ ،‬فرد بدبین تصور می‌کند که تحت تعقیب است‬ ‫یا کس��ی می‌خواهد او را بکشد یا مس��موم کند‪ .‬تعدادی‬ ‫از ای��ن بیماران‪ ،‬دچار هذیان حس��ادت یا خودبزرگ‌بینی‬ ‫می‌شوند‪ .‬و در آخر بیماری اسکیزوفرنیا از نوع پارانویید یا‬ ‫بدبینی مفرط است که افراد مبتال به این نوع گروه دارای‬ ‫اوهام گزند و آسیب‌رس��انی هستند‪ .‬واقعیت این است که‬ ‫این س��ه نوع از بدبینی بیماری هس��تند که در افراد بروز‬

‫یعنی این که دایم ش��ریک خ��ود را چک می‏کنند و تمام‬ ‫ح��رکات‪ ،‬رفتار و ارتباط‏ه��ای او را زیر ذره‏بین می‏گذارند‬ ‫و مدام در حال تس��ت کردن لحظه به لحظه ش��ریک یا‬ ‫همسرش��ان هس��تند‪ .‬آن‌ها دچار تفکرات هذیانی هستند‬ ‫و در ذهن‌ش��ان پازلی می‏س��ازند که با تکمیل آن همسر‬ ‫محکوم خواهد ش��د‪ .‬آن‌ها خیلی زیرکانه و ماهرانه پازل‬ ‫را تکمی��ل می‏کنن��د و طوری اس��تدالل می‏کنند که گاه‬

‫پیدا می­کند‪ ،‬بدبینی­های در الیه­های زیرین شخصیت افراد‬ ‫و یا در سطح مالیم­تر وجود دارند که هرگز به عنوان یک‬ ‫بیماری نگریسته نمی­شوند و هرگز آن‌قدر که باید و شاید‬ ‫به آن پرداخته نمی­شود‪ ،‬اما این میزان نیز به همان نسبت‬ ‫به زندگی فرد و اطرافیانش صدمه می­زند‪.‬‬ ‫در اجتماع سنتی قدیم‪ ،‬این رفتار نوعی حسن به خصوص‬ ‫در مردان به حس��اب می­آمد ولی در زنان مذموم ش��مرده‬ ‫می­ش��د‪ ،‬زیرا این رفت��ار نوعی بیماری محس��وب نمی­‬ ‫ش��د بلکه یک رفتار رایج اجتماعی محس��وب می­شد که‬ ‫کاملن طبیع��ی و قابل قبول بود‪ .‬بنابراین همه در ابتدای‬ ‫یک زندگی مش��ترک انتظار چنین رفتاری را داشتند و با‬ ‫آمادگی و آگاهی نس��بت به این موضوع وارد یک زندگی‬ ‫می­ش��دند‪ .‬افراد بدبین در واقع خودش��ان را نمی­شناس��ند‪،‬‬ ‫از خودش��ان مطمئن نیس��تند و مرزهای مشخصی برای‬ ‫شخصیت آن‌ها وجود ندارد‪ .‬این بیماران مضاف بر شکل‬ ‫شخصیتی خودش��ان به افسردگی‪ ،‬اضطراب و ترس‌های‬ ‫مختلف مبتال می­ش��وند‪ .‬نیمی از این بیم��اران در هنگام‬ ‫تشخیص بیماری­شان سابقه­ی ابتال به افسردگی را داشته­‬ ‫اند‪ .‬افکار خودکش��ی و اقدام به خودکش��ی هم در آن‌ها‬ ‫شایع است‪.‬‬ ‫انس��ان‏های بدبین دارای ش��خصیت کنترل‏گر هس��تند‪.‬‬

‫برخی از درمان‌گران تازه کار را نیز به اش��تباه می‏اندازند‪.‬‬ ‫به ط��ور معمول افراد بدبین دارای ظاهری آراس��ته و در‬ ‫مسایل اخالقی مبادی آداب هستند و گاه بدبینی‌شان را با‬ ‫اخالقی بودن و تعصب توجیه می‏کنند‪ .‬بدبینی در خانواده‬ ‫مثل یک ویروس است و س��ریع انتقال می‏یابد‪ .‬یعنی به‬ ‫طور مثال اگر پدر خانواده به مادر بدبین باشد‪ ،‬این بدبینی‬ ‫به پس��ر سرایت کرده و در دوره نوجوانی نسبت به خواهر‬ ‫کوچک‌تر یا حتا خواهر بزرگ‌ترش بدبین است و در آینده‬ ‫به همسرش شکاک می‏شود‪.‬‬ ‫اعتمادس��ازی‪ ،‬دادن آرام��ش و داش��تن اطالع��ات‬ ‫و سیاس��ت‏های ارتب��اط ب��ا این اف��راد بای��د مرزهای‬ ‫مش��خصی داش��ته باش��د‪ .‬برای تش��کیل یک زندگی‬ ‫مشترک دو فرد ابتدا باید همه­ی جوانب را در نظر بگیرند‪.‬‬ ‫گاهی این مس��ئله بیماری حادی است که باعث ضربات‬ ‫جبران­ناپذی��ری به ی��ک رابطه و حتا به طور مس��تقیم به‬ ‫ش��خص مقابل می­ش��ود‪ .‬این پدیده یک بیماری است‬ ‫که با کنترل آن می­توان بس��یاری از افراد را از گزندش‬ ‫حف��ظ کرد‪ .‬یک ک��ودک در یک خانواده­��ی معلول به‬ ‫دنی��ا نمی­آید تا این چرخه­­��ی حلقه­های ناقص و معیوب‬ ‫ب��ه صورت مک��رر ادامه نیابد و افرادی آس��یب دیده و‬ ‫نابهنجار وارد اجتماع نش��وند‪.‬‬ ‫‪73‬‬

‫هم‌کاریکنسولونزوئالباایرانبرایحملهسایبریبهآمریکا‬

‫این خبر در بخش ش��ایعه رادیو کوچه ق��رار دارد و رادیو‬ ‫کوچه صحت و سقم آن را تایید نمی‌کند‪ .‬منبع‪ :‬رادیو فردا‬ ‫دول��ت آمری��کا ب��ه کنس��ول ونزوئال ت��ا روز سه‌ش��نبه‬ ‫فرصت داد که خاک این کش��ور را ترک کند‪.‬بر اس��اس‬

‫گزارش‌هایی تایید نش��ده‪ ،‬لیویا آکوستا نوگوئه‌را‌‪ ،‬کنسول‬ ‫ونزوئال در فلوریدا متهم اس��ت که درباره یک طرح مورد‬ ‫حمایت ایران مبنی بر احتمال حمله س��ایبری به اهدافی‬ ‫در آمریکا بحث و تبادل نظرکرده است‪.‬‬

‫ب��ا این حال دول��ت آمری��کا در دس��تور دیپلماتیکی که‬ ‫صادر کرده هیچ دلیل رس��می ب��رای اخراج این دیپلمات‬ ‫ونزوئالی��ی ارای��ه نداده اس��ت‪.‬دولت ونزوئ�لا هم هنوز‬ ‫واکنشی به این اقدام آمریکا نشان نداده است‪.‬‬

‫مغزهمشکستمی‌خورد‬

‫دکتر آویده مطمئن‌فر‬ ‫با شروع سال جدید و هیجان‌انگیز ‪ ،2012‬اگر از آن دسته‬ ‫افرادی هستید که سنت دیرینه تعهدنامه سال نو را دنبال‬ ‫می‌کنید و هر سال با خود تعهد می‌کنید که آن ده کیلوی‬ ‫اضافی را از دست بدهید‪ ،‬به این برنامه گوش کنید‪.‬‬ ‫س��نت تعهدنامه س��ال نو به ژانوس‪ ،‬پادش��اه اسطوره‌ای‬ ‫صدو‌پنجاه‌و‌س��ه س��ال قبل از میالد بر‌می‌گردد‪ .‬ژانوس‪،‬‬ ‫ف��ردی ب��ا دو چه��ره‪ ،‬می‌توانس��ته ب��ه عق��ب در مورد‬ ‫روی‌دادهای گذش��ته و به جلو یعنی ب��ه آینده نگاه کند‪.‬‬ ‫ژانوس به نماد باس��تانی تعهدنامه‌های رومیان تبدیل شد‬ ‫و بس��یاری از رومی‌ها برای تقاضای بخشش از دشمنان‬ ‫خود به او روی می‌آوردند و هدایایی قبل از آغاز هر سال‬ ‫نو رد و بدل می‌کردند‪.‬‬ ‫تعهدنامه س��ال نو‪ ،‬تعهدی است که یک شخص به یک‬ ‫هدف یا اهداف پایدار شخصی‪ ،‬پروژه‌ها‪ ،‬و یا اصالح یک‬ ‫عادت با خود دارد و می‌خواهد به این هدف‪ ،‬برای س��ال‬ ‫آینده برسد‪ .‬این هدف‪ ،‬یک آرزو نیست بلکه چیزی است‬ ‫یک فرد می‌تواند با تالش به آن برسد‪.‬‬ ‫یک تغییر مثبت در ش��یوه‌ی زندگی به‌طور کلی سودمند‬ ‫تفس��یر می‌شود‪ .‬تعهدنامه س��ال نو به‌طور کلی مجموعه‬ ‫اهداف یک ش��خص و رس��یدن به آن‌ها در س��ال جدید‬ ‫اس��ت‪ .‬کمک به فقرا‪ ،‬قاطع‌تر ش��دن در زندگی‪ ،‬از دست‬ ‫دادن اضافه وزن‪ ،‬ترک سیگار و یا توجه بیش‌تر به محیط‬ ‫زیس��ت از جمله تعهدات رایج هستند‪ .‬ولی عنصر کلیدی‬ ‫تعهدنامه س��ال نو نسبت به تعهدات دیگر این است که با‬ ‫ش��روع سال نو و آغازی جدید هم‌راه است و مردم با خود‬ ‫تعهد می‌کنند که در طی سال این کار را انجام دهند‪.‬‬ ‫تش��ابهات مذهبی هم در این س��نت وجود دارد‪ .‬در س��ال‬ ‫نو یهودی��ت‪ ،‬از طریق روزهای مق��دس و اوج آن در «یوم‬ ‫کیپور»‪ ،‬فرد باید به همه اش��تباهات خود در طول سال فکر‬ ‫کند و تقاضای بخشش کند‪ .‬به همین ترتیب‪ ،‬مفهوم روزه در‬ ‫مسیحیت‪ ،‬بهبود خود و تفکر به اشتباهات خود است‪.‬‬ ‫به نق��ل از «فرانک را»‪ ،‬نویس��نده کتاب‌های «تعهدنامه‬ ‫س��ال نو» و «دوره‌ای از ش��ادی»‪ ،‬تعهدات زمانی که با‬ ‫دیگران به اش��ترک گذاشته می‌ش��وند پایدار هستند‪ ،‬در‬ ‫هر دو ش��رایط‪ ،‬بس��ته به این‌که با چه کس��انی راه حفظ‬ ‫تعهدات خود را به اش��تراک می‌گذارید و یا با چه کسانی‬ ‫مزایای تعه��دات خود را به اش��تراک می‌گذارید‪ .‬به نظر‬ ‫می‌رس��د که پش��تیبانی دیگران‪ ،‬تفاوت قابل توجهی در‬ ‫میزان موفقیت تعهدنامه س��ال نو ایجاد می‌کند‪« .‬گرچن‬ ‫روبین»‪ ،‬نویسنده‌ی کتاب پرفروش «پروژه خوش‌بختی»‪،‬‬ ‫‪74‬‬

‫می‌گوید‪« :‬اگر هدف را نشانه بگیرید‪ ،‬به هدف می‌رسید‪،‬‬ ‫و تعهد خود را حفظ می‌کنید‪».‬‬ ‫تو‌دو درصد راحت‌ت��ر به اه��داف خود در‬ ‫م��ردان بیس�� ‌‬ ‫اغلب موارد دس��ت می‌یابند زمانی که آن‌ها یک سری از‬ ‫هدف‌های کوچک تعیین شده قابل اندازه‌گیری دارند‪ .‬به‬ ‫عنوان مثال‪ ،‬از دس��ت دادن ی��ک کیلو در هفته‪ ،‬به جای‬ ‫تعه��د از دس��ت دادن وزن به طور کل��ی‪ .‬زنان ده درصد‬ ‫بیش‌تر موفق می‌ش��وند زمانی که اهداف خود را عمومی‬ ‫ساخته و از طرف دوستان خود پشتیبانی می‌شوند‬ ‫تحقیق��ات اخیر نش��ان می‌دهد‪ ،‬در حالی ک��ه پنجاه‌و‌دو‬ ‫درصد از کس��انی که از موفقیت برای رس��یدن به اهداف‬ ‫خ��ود و حفظ تعهدنامه س��ال ن��و خود‪ ،‬اعتم��اد به نفس‬ ‫داش��تند‪ ،‬تنها دوازده درصد آن‌ها در واقع به اهداف خود‬ ‫دس��ت یافتند‪ .‬یک بررسی دیگر در س��ال ‪ ۲۰۰۷‬توسط‬ ‫«ریچارد وایزمن» از دانش‌گاه «بریس��تول» (‪)Bristol‬‬ ‫نش��ان داده بود که هفتا ‌دو‌هشت درصد از کسانی که یک‬ ‫تعهدنامه سال نو تنظیم کرده بودند‪ ،‬در حفظ آن شکست‌‬ ‫تو‌دو درصد راحت‌تر به اهداف خود‬ ‫خورده‌اند‪ .‬مردان بیس ‌‬ ‫در اغلب موارد دس��ت می‌یابند زمانی که آن‌ها یک سری‬ ‫از هدف‌های کوچک تعیین ش��ده قابل اندازه‌گیری دارند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬از دست دادن یک کیلو در هفته‪ ،‬به جای‬ ‫تعه��د از دس��ت دادن وزن به طور کل��ی‪ .‬زنان ده درصد‬ ‫بیش‌تر موفق می‌ش��وند زمانی که اهداف خود را عمومی‬ ‫ساخته و از طرف دوستان خود پشتیبانی می‌شوند‪.‬‬ ‫اراده‪ ،‬بر عکس آن‌چه تصور می‌شود‪ ،‬تنها می‌تواند تا یک‬ ‫حدی کاربرد داشته باشد و یک منبع بسیار محدود ذهنی‬ ‫اس��ت‪ .‬با توجه به محدودیت‌های اراده‪ ،‬تعهدنامه سال نو‬ ‫راه نادرس��تی برای تغییر رفتارهای ما اس��ت‪ .‬زیرا تالش‬ ‫برای ترک س��یگار و از دست دادن وزن در همان زمان‪،‬‬ ‫و ی��ا تمیز کردن آپارتمان و رها کردن نوش��یدن ش��راب‬ ‫در هم��ان ماه‪ ،‬کاری بی‌معن��ی به نظر می‌آید‪ .‬در عوض‪،‬‬ ‫م��ا باید به ضعیف ب��ودن کنترل خود احترام گذاش��ته و‬ ‫تعهدنامه خود را به کل سال گسترش دهیم‪ .‬روزمر‌‌گی‌ها‬ ‫و عادات در انسان‌ها مستحکم هستند و به توضیح این‌که‬ ‫چرا هشتاد‌و‌هش��ت درصد از تمام تعهدنامه‌ها به شکست‬ ‫می‌انجامند کمک می‌کند‪ .‬براس��اس نظرسنجی در سال‬ ‫‪ ،۲۰۰۷‬بیش از س��ه هزار نفر توس��ط «ریچارد وایزمن»‪،‬‬ ‫روان‌شناس بریتانیایی مطالعه شدند‪ .‬شکستن عادت‌های‬ ‫بد‪ ،‬بس��یار سخت است و حتمن شکستن آن‌ها غیرممکن‬ ‫خواهد بود اگر ما س��عی به شکس��تن همه آن‌ها در یک‬ ‫زمان داشته باشیم‪.‬‬

‫منطقه‌ای از مغز که تا حد زیادی مس��وول اراده است‪ ،‬قشر‬ ‫پریفرونتال‪ ،‬درس��ت در پشت پیش��انی قرار دارد‪ .‬اگرچه این‬ ‫منطقه تا حد زیادی در طی تکامل انس��ان گس��ترش یافته‬ ‫اس��ت‪ ،‬احتمالن این گس��ترش هنوز کافی نیست‪ .‬زیرا این‬ ‫قش��ر از مغز باید برای بس��یاری چیزهای دیگر نگران باشد‬ ‫تا تعهدنامه سال نو‪ .‬زیرا این منطقه از مغز مسوول متمرکز‬ ‫نگه‌داشتن ما‪ ،‬حافظه کوتاه مدت و حل مسایل انتزاعی نیز‬ ‫هست‪ .‬به همین دلیل درخواست از دست دادن وزن هم از او‬ ‫اغلب اوقات یک درخواست اضافی است‪.‬‬ ‫در یک مطالعه آزمایش‌گاهی که در دانش‌گاه اس��تنفورد‬ ‫انجام شده بود‪ ،‬از دانش‌جویان دوره کارشناسی که به دو‬ ‫گروه تقسیم شده بودند خواسته شده بود که اعدادی را به‬ ‫خاطر بس��پارند‪ .‬به گروه اول یک عدد دو رقمی داده شده‬ ‫بود و گ��روه دوم باید یک عدد هف��ت رقمی را به خاطر‬ ‫می‌س��پردند‪ .‬سپس از آن‌ها خواسته شده بود که بین یک‬ ‫برش کیک ش��کالتی و یا یک کاس��ه ساالد میوه چیزی‬ ‫برای خوردن انتخاب کنن��د‪ .‬دانش‌جویانی که عدد هفت‬ ‫رقمی را به خاطر س��پرده بودند کیک را انتخاب کردند و‬ ‫احتمالن علت آن این است که آن اعداد‪ ،‬فضای با‌‌ارزشی‬ ‫را در مغز به عنوان یک «بار شناختی» پر می‌کنند‪ .‬چیزی‬ ‫که مقاومت در برابر کیک شکالتی را سخت‌تر می‌سازد‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬اراده ضعیف می‌شود زیرا به نظر می‌رسد‬ ‫که برای قشر پریفرونتال پنج عدد اضافی اطالعات کافی‬ ‫است تا مغز شروع به تسلیم به وسوسه شود‪.‬‬ ‫این توضیح می‌ده��د که چرا پس از یک روز طوالنی در‬ ‫دفت��ر کار‪ ،‬ما به احتمال زیاد به خوردن یک برش پیتزا و‬ ‫یا یک بستنی وسوسه می‌شویم‪ .‬در حقیقت‪ ،‬یک مطالعه‬ ‫توس��ط محققان دانش‌گاه میشیگان نشان داده است که‬ ‫تنها راه رفتن در خیابان‌های ش��لوغ ش��هر کافی است تا‬ ‫کنترل ما را کاهش دهد‪ .‬با یک مغز خس��ته‪ ،‬و س��رگرم‬ ‫مش��کالتش‪ ،‬مب��ارزه و مقاومت در براب��ر آن‌چه که مغز‬ ‫می‌خواهد مشکل خواهد بود‪ ،‬حتا زمانی که آن‌چه که مغز‬ ‫می‌خواهد همان چیزی نیست که ما نیاز داریم‪.‬‬ ‫چی��زی که در مورد این مدل علمی «اراده» نگران کننده‬ ‫اس��ت‪ ،‬این اس��ت که بس��یاری از ما فرض می‌کنیم که‬ ‫کنترل خود تا حد زیادی یک موضوع ش��خصیتی اس��ت‬ ‫و ما می‌توانیم با کمی انضباط بیش‌تر به تعهدنامه س��ال‬ ‫نو خود پایدار باش��یم‪ .‬اما این پژوهش حاکی از آن اس��ت‬ ‫که اراده خود ذاتن محدود است‪ ،‬و قول‌های ماه ژانویه ما‬ ‫در بخش بزرگی با شکست مواجه است زیرا ظاهرن مغز‬ ‫برای موفقیت ساخته نشده است‪­­.‬‬

Arab Spring: What’s Next?

Dina Gusovsky / DC Political Buzz Examiner Whenever a major event occurs that affects much of the rest of the world, we tend to ask the question of whether or not this could have been prevented. More specifically, did anyone see this coming?

When it comes to the events in the Middle East this past year, that answer is a definitive ‘yes.’ As we approach the one year anniversary of the so called Arab Spring, we have just past the one year anniversary of the publication of the only book that predicted these events.

Last December, counter-terrorism and Middle East expert Dr. Walid Phares warned of the imploding situation in the region in his critically acclaimed book The Coming Revolution: Struggle for Freedom in the Middle East.Throughout his career, Dr. Phares has brought issues to light that often times went unnoticed until his predictions proved to be true—as in the case of the Arab Spring.

Even in 2005, Phares had the foresight to understand that only democracy seeking youth would be able to oppose extremists and dictators in the region.

In The Coming Revolution, Phares had posited that the youth’s ability to take advantage of social media was unstoppable when it came to implementing social change. Facebook, Youtube, and Twitter would make even the most powerful and brutal dictatorships vulnerable.

“The revolution is coming…and it is coming fast” argued Phares.But Phares also warned that once dictators start to fall, a race between the more organized fundamentalists and the less organized secular youth would ensue.

“All depends on who the international community will support.”

Dr. Phares also points out that we are only witnessing the beginning of the Middle East Revolution. So now, the question becomes: what’s next?

US troops have completed their withdrawal from Iraq, and the absence of

75

those troops leaves the possibility open for a major shift in the balance of power in the region. According to Dr. Phares, Iraq will undoubtedly be submitted to Iranian influence while some provinces will come under Islamist Salafi influence.

“The fact that the US Administration didn’t help the secular moderate coalitions of Iraq take off and become the backbone of the country will transform Iraq’s central Government into a vassal to Iran’s regime, or at least to a regime that will accommodate Iranian strategic interests in the region.” Phares laments America’s lack of concrete support for Iraq’s secular Democrats and fears that Iran’s influence will penetrate central and Southern Iraq, making it all the more likely that Iran will continue to conspire with the Syrian

regime and once again empower proxies such as Hezbollah.

“Indeed a shift in geopolitics is taking place in the region where Iranian influence will expand to the Mediterranean as Iraq is defenseless and Syria’s regime hasn’t been brought down by the opposition or the international community. Hezbollah, from being isolated inside Lebanon, will be connected to its mother ship -ie the Iranian regime- via a strategic land bridge over Iraq and Syria.”

The situation in Syria represents somewhat of a contradiction. On the one hand, the government seems unable to quell the unrest, and on the other, the opposition still cannot topple the regime without foreign assistance. Although a U.S. State Department official recently

described al Assad as a “dead man walking,” walking might be the operative word there.

“The final outcome will depend on military dissidence inside the armed forces. If that widens the regime will be facing a real threat. The international community, including Turkey, the West and some Arab regimes such as Qatar, will back the Syrian military dissidents.

But another issue is the composition of the Syrian opposition. As in Egypt, Libya, and Tunisia the Muslim Brotherhood is also preparing to take over. The West and the international community must be aware of that challenge. They need to focus their support to secular and moderate elements in that opposition,” Phares advises.Though not necessarily of this nature, we have become accustomed to unrest in the Middle East. Couple that with instability in Europe and that makes what experts dub “a systemic crisis in the global system” all the more realistic.

Phares argues that we are only in the beginning stages of this so called Spring. Because secular Democrats are outnumbered and not as empowered as other groups such as the Muslim Brotherhood, they will have to ‘rise again’ in pursuit of true democracy.

It is almost certain that the region, or even specific countries in the region, will not immediately adopt democracy and democratic ideals. Radical forces will have a strong hand in the decision making process and oil will once again be used as a weapon stronger than any ammunition. And whenever there is oil, there is foreign influence.

“As Europe is struggling economically and the US is trying to stabilize its economy, the current developments in the region won’t stabilize the world economy, leaving an impact on global economic powers such as Russia, China, and India as well.”Dr. Phares is strong in his belief that we haven’t seen anything yet.

“The Revolution is still coming.”

branches of the revolutionary court, two other bloggers and political activists, Saeed Malekpour and Vahid Asghari were sentenced to death for “corruption on earth” and their sentence was sent to the Supreme Court for approval The arrests of these bloggers and their sentences sparked Reporters without Borders to place Iran 175th out of 178 countries for its anti-freedom of speech laws as well as the imprisonment of 22 journalists and 16 bloggers. Iran was also considered as an “enemy of the internet.”It is clear that the reaction to censor bloggers by the Islamic Republic is done to limit free speech in Iran. This is in serious contradiction to its commitments as a member of the UN and the International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), of which Iran is a signatory. Countries signing this convent are required to implement freedom of speech as mentioned in Article 19 of the International Declaration of Human Rights.The ministry of communications and technology has been filtering the internet to limit Iranians from accessing websites.

Presently, thousands of websites are filtered in Iran. Nevertheless, thousands of videos, pictures and reports about protests against the 2009 presidential election, sent by the protesters were seen by the international community. The hostile reactions towards bloggers and writers has caused this influential group to censor themselves even more.It is notable that prior to the recent actions in 2004, Iranian authorities imprisoned at least 23 bloggers and internet journalists in four months. Most of them faced various security charges such as espionage and some were charged with moral charges. According to news reports and interview of CPG with many bloggers, some of them were tortured and forced to confess.

Most of them were freed on heavy bails. However, four bloggers, all of whom had been tortured, remained

imprisoned and were freed after they had agreed to write letter and praise the good treatment by prison authorities. The important point about bloggers is that they are more vulnerable to attacks in comparison to other journalists in journals and newspapers. As bloggers work individually and have no organizational, financial or legal support, they have little protection if they face prosecution or threats. Iranian authorities use different methods to confront bloggers from persuasion that the costs of confronting the government are much more than the benefits to terrorization through the arrest of other bloggers.It has been said that the Iranian blogger Omidreza Mirsayyafi killed himself only one month into his 30 month prison sentence. The authorities have not released any explanations concerning his death and did not allow an autopsy.

Recently, Rojin Mohammadi, a blogger based in Manila and medical student, was arrested after her return to Iran on November 15th, and there is no information available about her.

The government continues to impose censorship on Iranian internet by filtering blogs, censoring websites, sending e-mails which contain viruses, blocking social networks, stopping internet all around the country, arresting bloggers and writers and attacking online journalists.The government’s reactions before and after the election, show its fear from the online connection which threatens its power. Therefore, authorities focus not only at political and civil

activists, attorneys and journalists but bloggers as well. Iran is now considered the frontrunner of internet oppression in the Middle East. They blend these methods with classic trends and impose them, because they understand the vast influence of digital relationships, especially on the young generation.

In the end, in order to confront government oppression of online networks which limits internet use in Iran, high costs must be applied on the Iranian government such as: Companies which sell the instruments that can help Iranian authorities to recognize and target bloggers should ensure that their products will never be used by any government to block the freedoms of people. Companies need to evaluate the effect of the product on human rights, before they sell their products.

The basics of this evaluation have been defined by the “Global Network Exchange” which aims to implement human rights and freedom of speech by technology companies.In order to reduce violations on the freedom of speech on the internet, the EU should use tools of multilateral trade, especially the article mentioned in the cooperation treaty between the EU and third countries. Also, by using the analysis made by the members of European commissions in every country, the EU should guide local technology companies and ask them to be careful about selling technology that might be used against online critics of the Iranian government. In all exchanges with Iran, EU representatives should defend the rights of those whose rights have been violated.

Koocheh Magazine: Koocheh Magazine includes a brief story of the best and the most eye-catcher articles which have been published in Koocheh Radio Website.

It is released on the first and fifteenth of every mouth.

Concessionaire: Koocheh Cultural Fund Chief Editor: Ardavan Roozbeh News Editor: Behnam F Magazine Coordinator: Azi F Designing: Graphic Section of Koocheh Fund Direct Contact with Chief Editor: editor@koochehmail.com For having constant subscription send your E-mail address to contact@koochehmail.com Please visit our website: www.radiokoocheh.com

76

How Iran Limits Digital Media coverage and interaction?

Farina Davoodi Mohajer IHRV On July 18th and 19th 2010, seven young bloggers, Iman Masjedi, Amir Latifi, Mohammad Reza Golizadeh, Ladan Mostoufima’ab, Hanieh Sane’farshi, Hojjat Nikou’i and Sepehr Ebrahimi were arrested by agents of the Ministry of Intelligence in several different Iranian cities.

These young students, between the ages of 19 to 27 years, were kept in solitary confinement for months after their arrest. They were subject to heavy interrogations and did not have the right to visit their families and attorneys during the long period of interrogation.

They were tried in the 28th branch of the revolutionary court on April 16th this year and charged with blasphemy, propagation against the regime, attempts against the regime, insulting the prophet, waging war against God, etc. These charges could result in heavy sentences including the death sentence.

Although eventually the serious charges of insulting the prophet and waging war against God were dropped, they were still sentenced to heavy and unjust sentences.

Iman Masjedi and Sepehr Ebrahimi were sentenced to eight years of imprisonment each. Mohammad Reza Golizadeh and Hanieh Sane’farshi were both sentenced to seven years while Hojjat Nikou’i was sentenced to five years and Amir Latifi received a punishment of seven years of imprisonment and 74 lashes.

Currently, a year and some months into their detention, the condition in which these bloggers are imprisoned is very worrisome.

They are seriously mentally and physically ill. Ladan Mostoufima’ab and Hanieh Sane’farshi are kept

77

in the methadone section of Evin prison. Mohammad Reza Golizadeh and Iman Masjedi are held in the 350 section of Evin prison. Hojjart Nikou’i, Sepehr Ebrahimi and Amir Lotfi are housed in the terrifying Rajaishahr prison among the general prison population. This prison is one of the most dangerous prisons in Iran due to the numerous cases of murder, rape and torture. Some prisoners have been attacked by the general prisoners and wounded. Another imprisoned blogger called Hossein Ronaghi Maleki is among the prisoners who are very ill. On October 3rd 2010, he was sentenced to 15 years of imprisonment by the 26th branch of the revolutionary court of Tehran.

which were held in two different branches of the revolutionary court, two other bloggers and political activists, Saeed Malekpour and Vahid Asghari were sentenced to death for “corruption on earth” and their sentence was sent to the Supreme Court for approval. On June 5th, the death sentence for Saeed Malekpour was overturned but he remains imprisoned. In February, Navid Khanjani, another young student and blogger, was sentenced to 12 years of imprisonment. Sakhi Rigi, a blogger from Baluchestan, was arrested in Zahedan on June 18th 2009 and was sentenced to 20 years of imprisonment, He was charged with “publishing lies and an attempt

In January 2011, in two unjust trials which were held in two different branches of the revolutionary court, two other bloggers and political activists, Saeed Malekpour and Vahid Asghari were sentenced to death for “corruption on earth” and their sentence was sent to the Supreme Court for approval This blogger has spent more than 300 days in solitary confinement.

Hossein Ronaghi Maleki is very sick.

Despite operations on his kidney and his need for special treatment, judicial authorities and interrogators of the ministry of intelligence have not allowed him to take a leave from the prison which is a right for every prisoner. Prisoners in Iran are not granted their basic rights and especially do not receive proper medical treatment.

In January 2011, in two unjust trials

against national security”. His sentence is one of the heaviest for a blogger in Iran. Koohyar Goodarzi, Arash Honarvar Shoja’i, Elnaz Rahimzadeh, Emad Bahavar, Ahmad Reza Ahmadpour, Mohammad Reza Pourshajari, Peyman Roshanzamir and Fereydoon Seyyedizadeh are among the other bloggers who have been detained during this time.

Some of them are also considered civil and political activists.

In January 2011, in two unjust trials which were held in two different