نشریه کوچه شماره دو

‫شماره دوم نشریه کوچه ‪ -‬گزیده مطلب های تارنمای‬ ‫کوچه از پانزدهم تا سی ام دسامبر ‪۲۰۱۱‬‬

‫اینترنت ملی‬

‫روزنگاشت‬

‫به بهانه سال‌روز درگذشت «عباس یمینی‌شریف»‬

‫من یار مهربانم‬ ‫دانا و خوش زبانم‬

‫محبوبه شعاع‬ ‫تو‌هش��تم آذر برابر س��ال‌روز درگذش��ت «عباس یمینی‬ ‫بیس ‌‬ ‫شریف» است‪ .‬وی که زاده سال ‪ 1298‬بود از نخستین شاعران‬ ‫و نویس��ندگان کودک ایران است که بیش از سی کتاب برای‬ ‫کودکان دارد‪ .‬یمینی ش��ریف هم‌چنین از بینان‌گذاران شورای‬ ‫کتاب ک��ودک و انجمن پژوهش‌های آموزش��ی پویا نیز بود و‬ ‫س��ردبیری و مدیریت شماری از مجله‌های کودکان را بر عهده‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬وی سرانجام در سال ‪ 1368‬خورشیدی به سبب‬ ‫بیماری درگذشت‪.‬‬ ‫«عباس یمینی شریف» در اول خرداد سال ‪ ۱۲۹۸‬در تهران زاده‬ ‫ش��د و کودکی خود را در روستای دربند سپری کرد‪ .‬او از دوران‬ ‫کودکی شعر می‌سرود اما سرودن برای کودکان را هنگامی آغاز‬ ‫کرد که در دانش‌س��رای مقدماتی آموزگاری‪ ،‬با ادبیات کودکان‬

‫نش��ریه کوچه چکیده و منتخب مطلب های منتش��ر ش��ده در تارنمای‬ ‫رادیو کوچه است‬ ‫اول و پانزده ام هر ماه منتشر می شود‬ ‫صاحب امتیاز‪ :‬بنیاد فرهنگی کوچه‬ ‫سردبیر‪ :‬اردوان روزبه‬ ‫هماهنگی و تنظیم برای مجله‪ :‬آزی ف‬ ‫مسوول خبر‪ :‬بهنام ف‬ ‫صفحه آرایی‪ :‬بخش گرافیک بنیاد کوچه‬ ‫ب��رای تماس با س��ردبیر به طور مس��تقیم می توانید با آدرس پس��ت‬ ‫الکترونیکی زیر در تماس باشید‪:‬‬ ‫‪editor@koochehmail.com‬‬ ‫هم چنین برای دریافت نشریه به صورت دوره ای بر روی آدرس پست‬ ‫الکترونیکی خود به طور مستقیم می توانید با آدرس زیر مکاتبه کنید‪:‬‬ ‫‪contact@koochehmail.com‬‬ ‫هم چنین می توانید از تارنمای رادیو گوچه دیدن کنید و روزانه از خبرها‬ ‫و گزارش های آن مطلع شوید‪:‬‬ ‫‪www.radiokoocheh.com‬‬

‫‪2‬‬

‫دیگر کش��ورها آشنا شد و در س��ال ‪ ۱۳۲۱‬اولین شعرش برای‬ ‫کودکان را در مجله «نونهاالن» منتش��ر کرد و دو س��ال بعد با‬ ‫«ابراهیم بنی‌احمد» مجله بازی کودکان را منتشر کرد‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۱۳۲۴‬اشعار یمینی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی ایران وارد‬ ‫ش��د و در سال ‪ ۱۳۲۸‬به مدیریت مجالت دانش‌آموز و سازمان‬ ‫جوانان ش��یر و خورشید سرخ منصوب ش��د‪ .‬او در سال ‪ 1332‬با‬ ‫بورس دولتی به آمریکا اعزام شد و یک سال در دانش‌گاه کلمبیا‬ ‫به تحصیل دوره تخصصی در آموزش کودکان پرداخت و فوق‬ ‫لیس��انس خود را دریافت کرد‪ .‬و در سال ‪ ۱۳۳۴‬دبستان «روش‬ ‫نو» را با همس��رش «توران مقومی» پایه گذاش��ت که بعدها با‬ ‫گس��ترش فعالیت به مجموعه آموزش��ی از کودکستان تا پایان‬ ‫دوره راهنمایی تبدیل ش��د و آن‌ها تا سال ‪ ۱۳۵۸‬آن موسسه را‬ ‫اداره کردند‪ .‬در دی‌ماه سال ‪ ۱۳۳۵‬به پیش‌نهاد «جعفر بدیعی»‬ ‫روزنامه‌نگار ایرانی‪ ،‬اولین شماره مجله «کیهان بچه‌ها» از طرف‬ ‫موسسه کیهان انتشار یافت‪ .‬جعفر بدیعی سردبیر و عباس یمینی‬ ‫شریف مش��اور این نشریه بودند و جعفر بدیعی بعدها به عنوان‬ ‫صاحب امتیاز و عباس یمینی شریف به عنوان مدیر مجله معرفی‬ ‫ش��دند که این هم‌کاری تا س��ال ‪ ۱۳۵۸‬با موسسه کیهان ادامه‬ ‫داشت‪ .‬یمینی شریف کتاب کالس اول ابتدایی را نیز تالیف کرد‬ ‫که به کتاب «دارا و آذر» معروف اس��ت و س��ال‌ها اولین کتاب‬ ‫آموزشی کودکان ایران بوده است‪.‬‬ ‫از دیگر فعالیت های وی‪ ،‬بنیان‌گذاری جایزه ادبی عباس یمینی‬ ‫ش��ریف برای تشویق نویسندگان و تصویرگران ایرانی‪ ،‬نگارش‬ ‫کتاب اول و دوم برای بزرگ‌س��االن نوآموز‪ ،‬کتاب‌های آموزشی‬ ‫برای پدران ومادران و مقاله‌های آموزشی و اجتماعی در روزنامه‬ ‫کیهان آن زمان بود و بیش از سی اثر شعر و داستان او در دوران‬ ‫حیاتش به انتش��ار رسید و برنده جوایز متعدد در ادبیات کودکان‬ ‫شد‪ .‬از میان آثار او برای کودکان می‌توان به‪ :‬باغ دوستی‪ ،‬پلنگ‬ ‫یکه تاز‪ ،‬شعر با الفبا‪ ،‬سیاهک و سفیدک‪ ،‬خانه بابا علی اشاره کرد‬ ‫و اما سرانجام عباس یمینی شریف پس از نیم قرن فعالیت برای‬ ‫کودکان در بیست و‌هشتم آذر سال ‪ ۱۳۶۸‬در هفتاد سالگی و به‬ ‫سبب بیماری درگذشت‪.‬‬

‫چه ضرورتی به بودن در ایران است‬ ‫اردوان روزبه ‪ /‬سرمقاله‬ ‫این روزها که کم کم زمزمه هایی از «انترنت ملی» ش��نیده می شود به نظر‬ ‫می رس��د حاکمی��ت در ایران یکی از آرزوهای دیرین��ه خود را عملی خواهد‬ ‫کرد‪ .‬ش��روع بحث اینترنت ملی یا در اصل به تعریف صحیح تر «انترانتی به‬ ‫بزرگ��ی ایران» نزدیک به دو دهه عم��ر دارد‪ .‬از اولین روزهایی که در ایران‬ ‫موضوع اینترنت شکلی همگانی تر به خود گرفت‪ ،‬دست رسی به سرویس‬ ‫ه��ای اطالعات دهنده به صورت «جامعه باز» از نگرانی های اصلی در این‬ ‫کشور بود‪.‬‬ ‫اگر چه در ایران یکی از ابزار های برنده استفاده از کلمات و واژه گان کلیدی‬ ‫است که می توان با آن اقبال عمومی یک حرکت را افزایش داد اما در نهایت‬ ‫«اینترنت باعث گس��ترش بی بند و باری» و یا «ایجاد فساد در خانواده ها با‬ ‫انترن��ت» و واژه گانی نظیر «تهاجم فرهنگ��ی» که آن روزها به تعبیر رهبر‬ ‫جمهوری اس�لامی «ناتوی فرهنگی» را بس��ط می داد‪ ،‬راه به جایی نبرد و‬ ‫نقطه پنهان ماجرا یعنی دست رسی به بزرگ راه های اطالعاتی و به طبع آن‬ ‫افزایش سطح دانسته های عمومی چیزی بود که در پس این قبیل کلمات که‬ ‫در ویترین ماجرا بود باقی نماند و در عمل از زمانی که از سال ‪ ۱۳۷۸‬به طوری‬ ‫ضمنی و از ‪ ۱۳۸۱‬به طور رسمی تر «فیلترینگ» در ایران آغاز شد‪ ،‬خیلی زود‬ ‫مشخص شد که بیش از تارنما های مستهجن محتوای دارای اطالعات در‬ ‫زمینه های مختلف مورد عنایت فیلترینگ قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫اما این شروع یک نبرد برای ایرانیان بود چرا که در طی این سال ها فیلترینگ‬ ‫عل��ی رغم تغییرات مداومی ک��ه در آن روی داد و از یک س��رویس به طور‬ ‫کامل غیر فعال یا«پس��یو» به سمت یک ربوت هوشمند حرکت کرد اما هر‬ ‫باره فنی در برابر آن از س��وی مردم زده ش��د‪ .‬به نوعی که به نظر برخی از‬ ‫کارشناس��ان داخلی نیز این روش ها به رغم میلیون ها دالر هزینه س��ازی‬ ‫«ناموفق» خوانده شد‪.‬‬ ‫بحث انترنت ملی در واقع تیر آخری بود که س��ال ها پیش��تر بر روی آن کار‬ ‫ش��ده بود و اگر چه برای دوری از جنجال بر س��ر آن همواره با طرح موازی‬ ‫خواندن این س��رویس با س��رویس های بین المللی و عدم قطع اینترنت در‬ ‫ایران‪ ،‬س��عی می شد حساسیت ها نس��بت به این موضوع افزایش نیابد‪ ،‬اما‬ ‫در نهایت با تغییراتی که در ش��رایط حاکمیت و کاهش اقبال عمومی آن رخ‬ ‫داد‪ ،‬این طرح پس از انتخابات ‪ ۸۸‬شکل جدی تر گرفت و به نوعی روند کار‬ ‫تسریع شد‪ .‬چرا که به ارزش های رسانه ای در اطالع رسانی از درون ایران دو‬ ‫صد چندان افزوده شد و در عمل علی رغم بسته شدن مطبوعات در ایران در‬ ‫بسیاری از موارد قدرت عمل از دست حاکمیت به یمن وجود سرویس های‬ ‫انترنتی گرفته شد‪.‬‬ ‫این نکته ای نبود که بسیاری از کسانی که در داخل ایران قدرت مدارانه بدون‬ ‫توجه به انتقادهای وارده هرگونه رفتاری را که در راستای منافع گروهی و یا‬ ‫فردی خود می دیدند‪ ،‬فراموش کنند‪ .‬از س��ویی هر کس��ی که در این مدت‬ ‫اعتراض داشته است درست به عکس روند تعطیلی رسانه ها در داخل ایران‪،‬‬ ‫خود تبدیل به یک رسانه شد‪ .‬این شرایط هیچ کدام به نفع گردانندگان خود‬ ‫محوری نبود که بعد از عصبانیت های خرداد ‪ ۸۸‬حتا گوش شنیدن ساده ترین‬ ‫نقد ها را هم نداشتند‪.‬‬ ‫اینترانت ایران در واقع تمهیدی بود برای بس��تن همین مسیر اطالع رسانی‪.‬‬ ‫به طور کلی و دور از بحث های فنی با این روش دست یابی به آی پی های‬ ‫انترنتی اس��تاندارد بین المللی در داخل ایران محدود و یا بس��ته خواهد شد و‬ ‫امکان اتصال به سرویس هایی فقط مقدور خواهد بود که در ابتدا بر روی هاب‬ ‫داخلی وارد و توزیع می شود‪.‬‬ ‫این بدان معنا اس��ت که مردم ایران به زودی در پس یک دیواره آّهنین قرار‬ ‫خواهند گرفت و در واقع هر حرکت آنان بر روی این انترانت قابل بررس��ی و‬ ‫دس��ت رسی توسط افراد مشخصی خواهد بود و از طرفی کافی است که در‬ ‫صورت ضرورت به صورتی ساده رده های مختلفی از آی پی بسته شود و یا‬ ‫این که به اس��اس دس��ت رسی به آن ها نباشد‪ .‬با این ترتیب ضرورت یافتن‬ ‫راهی برای ارتباط با داخل ایران و ایجاد لینک های مستقیم و یا روش های‬ ‫تازه اطالع رسانی به داخل ایران و انتقال خبرها و گزارش های داخل به بیرون‬ ‫یکی از مهم ترین کارهایی است که باید به آن اندیشید‪.‬‬ ‫فرام��وش نباید کرد مهم ترین رخداد که موجب��ات نگرانی در داخل را برای‬ ‫حاکمیت همواره برانگیخته است همین امکان دست رسی مردم به ابزار های‬ ‫انتقال داده ها و ارتباط با بیرون بوده اس��ت که موجب انعکاس موارد نقض‬ ‫حقوق انسانی و یا برخورد های نابخردانه با معترض ها شده و از سویی تبادل‬ ‫خبرهای داخل و خارج نیز هم خود باعث ش��ده است ایران مورد توجه گروه‬ ‫های بین المللی و سازمان و کشورهای دیگر قرار بگیرد‪.‬‬ ‫راه کارهای فنی و پروتکل های حقوقی و حرکت های بین المللی همه‬ ‫و همه امروز باید به این مدد بش��تابند که این دیوار آّهنین به دور ایران‬ ‫کشیده نشود‪.‬‬

‫سیاست‬

‫مجله جاماندگان‪ -‬مستان مسیر ترسیم کردند‬

‫تخصص‌ام مبارزه با رژیم است‬

‫شراره سعیدی‬ ‫در برنامه قبلی‪ ،‬قسمت اول مصاحبه صادق قطب‌زاده با روزنامه‬ ‫کیه��ان را چند روز پس از تصدی موقت ریاس��ت صداوس��یما‬ ‫روایت کردیم‪ .‬آقای قطب‌زاده استداالل کرده بودند‪ ،‬از آن‌جایی‬ ‫که انقالبیون مواضع اسالمی داشتند‪ ،‬پس رسانه می‌تواند تنها‬ ‫در اختیار قش��ر اکثریت قرار گیرد و بر مواضع اسالمیست‌ها و‬ ‫آقای خمینی تاکید بسیار داشتند‪ .‬حال قسمت دوم این مصاحبه‪:‬‬ ‫منظور از افکار عمومی‌ساختن چیست؟‬ ‫جو ایجاد کردن و این‌که تمام‌شان همان گروه‌های ‪ 200‬نفری‬ ‫هس��تند‪ .‬تلفن معمولن از جانب کسانی است که در شمال‌شهر‬ ‫هس��تند‪ ،‬پابرهنه‌های جنوب شهر نه تلفن دارند و نه عادت به‬ ‫عقده‌ه��ای این‌ج��وری‪ .‬بگذاریم این ‪ 10‬روز بگ��ذرد‪ .‬البته اگر‬ ‫آن‌ها که حاال اس��لحه دست‌شان آمده و دارند با حیثیت جامعه‬ ‫بازی می‌کنند‪ ،‬بگذارند جامعه آرام بشود آن وقت یک روز برای‬ ‫تظاهرات اعالم کنند و بگویند سانس��ور مذهبی اعمال شده و‬ ‫هم��ه نیروی خ��ود را بگذارند‪ .‬ما هم ی��ک روز از مردم جامعه‬ ‫می‌خواهیم که نش��ان بدهند با چه قس��مت‌هایی از این برنامه‬ ‫مخالف یا موافقند‪.‬‬ ‫منظورتان از آن‌ها کیست؟‬ ‫همان‌طور ک��ه در باال گفتم کارمندان‬ ‫تلویزیون نمی‌توانند سیاس��ت کلی آن‬ ‫را تعیی��ن کنن��د‪ .‬چون سیاس��ت کلی‬ ‫تلویزی��ون متعلق به مجم��وع جامعه‬ ‫و نمایندگان مجموع جامعه اس��ت نه‬ ‫نمایندگان تلویزی��ون‪ ،‬ولی موقعی که‬ ‫بیاین��د و بخواهند ح��رف خود را بزنند‬ ‫ما ه��ر دو از آنتن تلویزیون اس��تفاده‬ ‫خواهیم کرد‪.‬‬ ‫در واق�ع می‌خواهی�د بگویی�د‬ ‫بعد از دول�ت موقت هم رییس‬ ‫تلویزیون توس�ط دولت تعیین‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫قاعدتن‪.‬‬ ‫ممکن اس�ت جل�وی انتق�اد از‬ ‫دولت گرفته شود؟‬ ‫خی��ر‪ ،‬زی��را در آن ص��ورت م��ن از‬ ‫تخصص‌ام استفاده خواهم کرد‪.‬‬ ‫کدام تخصص؟‬ ‫مب��ارزه با رژیم‪ .‬در این تلویزیون تا وقتی من هس��تم انتقاد به‬ ‫دولت منعکس خواهد ش��د‪ .‬دولت ب��ازرگان و آن‌هایی که مرا‬ ‫انتخ��اب کردند ای��ن را می‌دانند‪ .‬اما در ح��ال حاضر همه باید‬ ‫دست‌به‌دس��ت هم بدهیم و تمامی‌نیروهای‌مان را صرف آرام‬ ‫ش��دن مملکت بکنیم‪ .‬تا حالت دموکراتیک که مورد نظر همه‬ ‫ماست به وجود آید‪.‬‬ ‫چرا سرود ای ایران را کم پخش می‌کنید؟‬ ‫زیرا به نظر من س��رود ای ایران یک سرود فاشیستی است که‬ ‫زمان رضاخان تهیه ش��ده و رضاخانی است‪ .‬ما حاال یک سرود‬ ‫واقعی را که بیان‌گر انقالب ملت باشد به مسابقه گذاشته‌ایم‪.‬‬ ‫نظر شما در مورد روزنامه‌ها چیست؟‬ ‫به نظر من مطبوعات تحریک اعصاب می‌کنند‪ .‬باید یک مقدار‬ ‫دق��ت بیش‌تری ک��رد‪ .‬اگرچه دروغ گفتن حرام اس��ت ولی در‬ ‫شرایط اضطراری راست گفتن هم واجب نیست‪.‬‬ ‫آق�ای قطب‌زاده مخل�ص کالم ما را ولتر‪ ،‬فیلس�وف‬ ‫فرانس�وی به زیبایی بیان کرده است‪ .‬می‌دانید روی‬

‫س�نگ قبر این بزرگ چه نوشته شده است؟ از قول‬ ‫ولتر روی این س�نگ آمده است‪ :‬من با تو مخالف‌ام‬ ‫ام�ا با تم�ام وجود ایس�تادگی می‌کنم تا ت�و بتوانی‬ ‫ح�رف‌ات را بزنی‪ .‬ما می‌خواهیم بدانیم در نظام آتی‬ ‫این مملکت همه قادر به اظهار عقیده خواهند بود؟‬ ‫بل��ه‪ .‬به نظر من اگر یک نظام اس�لامی واقعی در این مملکت‬ ‫برقرار ش��ود برای همه چنین امکانی وجود خواهد داشت‪ .‬چرا‬ ‫ک��ه تامین آزادی برای همه یک وظیفه ش��رعی هر مس��لمان‬ ‫است‪ .‬اگر جز این شد من از تخصص‌ام استفاده خواهم کرد‪.‬‬ ‫کدام تخصص؟‬ ‫مبارزه با رژیم‪.‬‬ ‫در ‪ 21‬اسفند ‪ 57‬آن‌گونه که روزنامه کیهان گزارش داد هزاران‬ ‫تن از زنان پایتخت متشکل از کارکنان رادیو تلویزیون‪ ،‬صنعت‬ ‫نفت‪ ،‬دانش‌جویان‪ ،‬دانش‌آم��وزان و گروه‌های صنفی مختلف‪،‬‬ ‫جمعی��ت زنان مبارز‪ ،‬کمیته دفاع از حق��وق زن به منظور ابراز‬ ‫نظ��ر خ��ود در مخالفت با اجب��اری بودن حج��اب در محوطه‬ ‫چمن دان��ش‌گاه تهران اجتماع کردند‪ .‬به گ��زارش خبرگزاری‬ ‫پ��ارس‪ ،‬گروهی از زنان و دخت��ران تجمع‌کننده پس از اجتماع‬

‫در دان��ش‌گاه تهران به طرف س��ازمان رادیو تلویزیون واقع در‬ ‫جام‌ج��م راه‌پیمایی‌کردند‪ .‬رادیو تلویزیون در برنامه‌های خبری‬ ‫خ��ود گزارش داد که «در اجتماع و تظاه��رات زنان در اطراف‬ ‫جام‌جم حوادث خش��ونت‌باری رخ داده اس��ت‪ .‬بر اس��اس این‬ ‫گ��زارش عده‌ای از خانم‌ها در جل��وی خیابان جام‌جم اجتماع و‬ ‫اق��دام به دادن ش��عار و تظاهرات علیه دول��ت قانونی موقت و‬ ‫سرپرس��ت صدا و س��یما کرده و قصد ورود ب��ه جام‌جم جهت‬ ‫صحبت با قطب‌زاده را داش��ته‌اند‪ ».‬ب��ه تجمع کنندگان اعالم‬ ‫می‌ش��ود که سرپرس��ت رادیو‌ – تلویزیون در س��ازمان حضور‬ ‫ندارد اما تجمع‌کنن��دگان باور نمی‌کنند‪ .‬لذا ‪ 5‬نفر از نمایندگان‬ ‫تظاهرکنندگان به داخل س��اختمان جام‌جم هدایت و با مدیران‬ ‫س��رگرم مذاکره ش��دند‪ .‬در این هنگام اتومبیل ش��ورلت ایران‬ ‫متعلق به نخس��ت‌وزیر حامل سرپرس��ت رادی��و تلویزیون وارد‬ ‫خیابان جام‪-‬جم ش��د ک��ه ناگهان تظاهرکنن��دگان به اتومبیل‬ ‫وی حمله کردند‪ .‬تظاهرکنندگان خس��اراتی به خودرو وی وارد‬ ‫کردند‪ .‬خانم��ی‌نیز از بین تجمع‌کنن��دگان از داخل کیف خود‬

‫اقدام به ش��لیک یک تیر نمود‪ .‬به قطب‌زاده آس��یبی نرس��ید و‬ ‫این تجمع با شلیک ‪ 4‬تیرهوایی و حضور نیروها متفرق شد‪.‬‬ ‫انتقادات به قطب‌زاده روزبه‌روز افزایش می‌یافت‪ .‬حجت‌االسالم‬ ‫فلس��فی در یک س��خن‌رانی در قم‪ ،‬رادیو تلویزیون را به خاطر‬ ‫عدم آگاهی مردم از جمهوری‌اس�لامی‌ مورد حمله ش��دید قرار‬ ‫داد‪ .‬فلس��فی گفت‪« :‬با کمال تاس��ف باید بگویم که نمی‌دانم‬ ‫دستگاه رادیو تلویزیون چه بیماری دارد که در طول این انقالب‬ ‫هنوز بحث جمهوری‌اس�لامی‌ را ن��ه در رادیو برای مردم طرح‬ ‫کرده و نه میزگردی در تلویزیون گذارده اس��ت‪ .‬یک چیزهایی‬ ‫دارد‪ ،‬پخش می‌ش��ود که من نمی‌خواهم بگویم چه بیماری در‬ ‫رادیو تلویزیون است‪ .‬چه دستی در پشت پرده کار می‌کند؟ چرا‬ ‫هنوز مردم نمی‌دانند این مطلبی را که حضرت آیت‌اهلل‌العظمی‬ ‫‌امام‌خمین��ی رهبر نیرومن��د انقالب گفتند ک��ه باید جمهوری‬ ‫اس�لامی‌باش��د‪ .‬نه یک کلمه اضافه و نه ی��ک کلمه کم‪ .‬آقا‬ ‫چرا نگفتید در رادیو تلویزیون که جمهوری اس�لامی‌چیس��ت‪،‬‬ ‫چرا؟ من از این‌جا برای حضرت آیت‌اله‌العظمی‌ امام که فرصت‬ ‫صحبت کامل با ایشان را نداشتم پیامی‌ می‌فرستم که بخواهید‬ ‫رییس دولت و وزیر اطالعات را بخواهید و مس��یول سرپرست‬ ‫رادیو تلویزیون را بخواهید و بگویید چرا شما جمهوری‌اسالمی‌‬ ‫را برای مردم توضیح ندادید؟ فردا مردم می‌خواهند رای بدهند‬ ‫نه تنها مردم و عوام نمی‌فهمند‪ ،‬نویسندگان هم نمی‌فهمند در‬ ‫این روزنامه‌ها چرت و پرت می‌نویسند‪ .‬هر چه زودتر باید رادیو‬ ‫تلویزیون جواب‌گوی فریاد مردم باشد‪».‬‬ ‫ساعت ‪ 11‬صبح دوشنبه ‪ 5‬اس��فند ماه ‪ 57‬در محوطه سازمان‬ ‫رادیو تلویزیون ملی ایران آن‌گونه که‬ ‫روزنامه آیندگان گزارش داد بیش از‬ ‫‪ 5‬ه��زار نفر از کارکنان آن س��ازمان‬ ‫گردآمده بودند تا به س��خنان صادق‬ ‫قطب‌زاده سرپرست سازمان در زمینه‬ ‫خط مش��ی این سازمان گوش دهند‪.‬‬ ‫سخن‌رانی‌ای که بیش‌تر فرصتی شد‬ ‫ت��ا قطب‌زاده به انتق��ادات علیه خود‬ ‫پاس��خ داده و از خود دف��اع کند‪ .‬در‬ ‫طول س��خن‪-‬رانی گروه��ی چندبار‬ ‫ش��عار اهلل‌اکب��ر‪ ،‬درود ب��ر خمینی و‬ ‫عده‌ای ش��عار «حزب فقط حزب‌اله»‬ ‫سر داده و سخنان قطب‌زاده را قطع‬ ‫کردند‪ .‬در پایان مراسم هم سوالی در‬ ‫خصوص پیش��ینه قط��ب‌زاده مطرح‬ ‫می‌ش��ود که او پاسخ می‌دهد‪ :‬من با‬ ‫این‌گونه سم‌پاش��ی‌ها در خارج آشنا‬ ‫شدم که به خرج اسراییل و به وسیله‬ ‫بعضی روزنامه‌ها انجام می‌شد‪.‬‬ ‫قطب‌زاده در این سخن‌رانی می‌گوید‪:‬‬ ‫«این س��ازمان متعلق به ملت مسلمان ایران است و بیان‌کننده‬ ‫این انقالب‪ .‬نسبت به مکتب فکری اسالم بی‌تفاوت نیستیم و‬ ‫نخواهیم بود‪ .‬نسبت به اعمال دولت‌ها نسبت به سازمان عقاید‬ ‫و افکار مختلف بی‌طرف خواهیم ماند‪».‬‬ ‫او هم‌چنین در خصوص اتهامات مطرح ش��ده درباره سانس��ور در‬ ‫سازمان می‌گوید‪‌« :‬کسانی که با سم‌پاشی سعی می‌کنند بگویند در‬ ‫رادیو تلویزیون سانسور برقرار شده باید بدانند که سوابق من حداقل‬ ‫نش��ان می‌دهد که تسلیم این‌گونه تهدیدهای احمقانه و مغرضانه‬ ‫نشده و نمی‌شوم و هرگز نخواهم شد‪ .‬طبیعتن ایجاد برنامه‌هایی که‬ ‫مبتنی بر این فرهنگ خالق و آزاد اسالمی‌باشد مدتی طول خواهد‬ ‫کش��ید‪ .‬این را تنها به دسته‌ای که از سانسور می‌گویند نمی‌گویم‬ ‫بلکه به آن دسته‌ای هم که از جهت دیگر فشار می‌آورند می‌گویم‬ ‫که رادیو و تلویزیون باید در جهت فکری مردم پابرهنه باشد و در‬ ‫مقابل دولت یک س��ازمانی که انتقادی س��ازنده و درست بکند و‬ ‫بیان‌کننده نظرات‪ ،‬افکار و عقاید سایرین‪ .‬ما اخبار دولتی را پخش‬ ‫خواهیم کرد ولی بلندگوی هیچ دولتی نخواهیم بود‪».‬‬

‫‪3‬‬

‫خطاییکهگران تمام شد‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫باید اعت��راف نمود که انقالب س��ال ‪ 57‬اگرچه با پیش��ینه‌ای‬ ‫ق��وی اتفاق افت��اد‪ ،‬اما قدرت‌مندان ف��ردای آن انقالب‪ ،‬دارای‬ ‫تجربه‌های��ی کارآمد نبودن��د‪ .‬یکی از این اف��راد که خطاهای‌‬ ‫کالم��ی‌اش او را در منظر عمومی از رونق انداخته و فرصت را‬ ‫به رقیبان‌اش داد‪ ،‬آقای قطب‌زاده بود‪ .‬خطایی که در کش��وری‬ ‫احساسی در ش��رایط انقالبی به قیمت مرگی‌ بی‌صدا برای‌اش‬ ‫تمام شد‪.‬‬ ‫کش��مکش پیرامون سرپرس��تی موقت آقای صادق قطب‌زاده‬ ‫بر س��ازمان رادی��و‌ – تلویزیون‪ ،‬چه در داخ��ل و چه در بیرون‬ ‫آن‪ ،‬رفته‌رفت��ه ابعاد تازه‌ای می‌یافت‪ .‬در برابر اعتراض کارکنان‬ ‫این سازمان در دفاع از «پابرهنه‌ها»‌ی قطب‌زاده‪ ،‬هزاران امضا‬ ‫در پ��ای طومارهای چندین ده‌متری ن��ه تنها حمایت بی‌قید و‬ ‫شرط‌ش��ان را از آقای قط��ب‌زاده اعالم کردند‪ ،‬که س��رکوبی‬ ‫مخالف��ان بالق��وه او را خواس��تار ش��دند‪ .‬مرحل��ه باال‌تر چنین‬ ‫پش��تی‌بانی وس��یعی‪ ،‬این بود که نام آقای قط��ب‌زاده در کنار‬ ‫مجاهدان نهضت مش��روطیت قرار گرفت‪ .‬و البته‪ ،‬طومارهای‬ ‫بلند دیگری حاوی امضای چند هزار تاریخ‌نگار‪ ،‬راه خرده‌گیری‬ ‫را بر مخالفان بست‪.‬‬ ‫طوماره��ای ل��ه و علیه قط��ب‌زاده واقعیتی را هوی��دا می‌کرد‪.‬‬ ‫اهمیت��ی که رس��انه‌‌ای مانند صدا‬ ‫و س��یما داش��ت‪ ،‬واقعیت روشنی‬ ‫که نیازی ب��ه بحث در تفاوت‌های‬ ‫اساس��ی رادی��و ـ تلویزی��ون‪،‬‬ ‫مطبوع��ات و نی��روی همه‌گیر‪ ،‬در‬ ‫برابر خوانن��دگان محدود و مطالب‬ ‫گاه ناخوانده مانده‪ ،‬داشت‪.‬‬ ‫می‌گوین��د دوری ‪ 20‬س��اله آقای‬ ‫قط��ب‌زاده از ای��ران‪ ،‬تصوی��ری‬ ‫کم‌رنگ‪ ،‬نامش��خص و نادرست از‬ ‫ش��رایط اجتماعی ای��ران در ذهن‬ ‫او پروران��ده ب��ود‪ .‬ای��ن تصور که‬ ‫گویا س��رکوب‌های بی‌قید و شرط‬ ‫حکومت پهلوی م��ردم ایران را به‬ ‫چنان جماعت آرام و فرمان‌برداری‬ ‫تبدی��ل ک��رده ک��ه حکوم��ت‬ ‫کردن ب��ر آن به س��ادگی خوردن‬ ‫راحت‌الحلقوم است‪.‬‬ ‫این نکته که سرپرستی او تا چه اندازه نتیجه اشتیاق خود او به‬ ‫در دس��ت گرفتن حساس‌ترین و پر‌مشتری‌ترین سازمان کشور‬ ‫بوده‪ ،‬اهمیت چندانی ندارد‪ .‬اما تصاحب رادیو ‪ ‌-‬تلویزیون توسط‬ ‫آق��ای قطب‌زاده‪ ،‬آن هم در ش��رایطی که هی��چ جای مملکت‬ ‫مس��وول مشخصی نداشت و نطق‌های آتشین او گواه ناآشنایی‬ ‫ش��خصی بود که با شمش��یر چوبین به جنگ می‌رود‪ .‬او تنها با‬ ‫اوامرش مس��یر حکومت قبل��ی‌ای را پیش گرفته بود که مدتی‬ ‫کوتاه از فروکش کردن غرورش گذشته بود‪.‬‬ ‫او در گفت‌وگوی��ی ب��ا رادی��و ـ تلویزیون فرانس��ه اعالم کرد‬ ‫که «انقالب ایران ش��وروی را تهدید می‌کند» و خود ایش��ان‬ ‫«سال‌هاس��ت که با کمونیسم در جنگ» است‪ .‬آیت‌اله خمینی‬ ‫برای کاهش آزردگی اف��کار عمومی اروپاییان و فاصله گرفتن‬ ‫از اظهارنظری که می‌توانس��ت س��یمایی فاشیستی به انقالب‬ ‫ایران بدهد‪ ،‬اعالم کرد که گفته آقای قطب‌زاده نظر ش��خصی‬ ‫خود اوس��ت و به او ماموریت س��خن‌گویی از جانب کمیته امام‬

‫‪4‬‬

‫را نداده‌اند‪ .‬گویی قطب‌زاده نمی‌دانس��ت ک��ه قرار بر این بوده‬ ‫که حزب کمونیس��ت‪ ،‬مانند هر حزب دیگری‪ ،‬عادی و قانونی‬ ‫فعالیت کند‪.‬‬ ‫از قطب‌زاده مطلب کوتاهی نیز در مجله «نیوزویک» نوش��ته شد‪.‬‬ ‫در این مجله (ش��ماره ‪ 11‬دسامبر‪ )78‬به روایت از منابع اطالعاتی‬ ‫فرانسه آمده بود که «صادق قطب‌زاده مشهور به اصفهانی و اهل‬ ‫سوریه… با رهبری احزاب کمونیست فرانسه و ایتالیا ارتباط دارد و‬ ‫با سرویس اطالعاتی لیبی مستقیمن کار می‌کند‪».‬‬ ‫مجله فرانس��وی «اکس��پرس» (ش��ماره ‪ 23‬ژانویه ‪ )79‬ضمن‬ ‫آوردن ای��ن نکت��ه در پای��ان مقال��ه‌ای درباره انق�لاب ایران‪،‬‬ ‫اف��زود که قطب‌زاده در حکم رابط احزاب کمونیس��ت طرف‌دار‬ ‫شوروی ایتالیا و ایران «حزب توده» عمل می‌کرده است‪ .‬آقای‬ ‫قطب‌زاده در پاس��خ مقاله اکس��پرس نامه‌ای نوشت که از آغاز‬ ‫فعالیت سیاسی در هفده سالگی همواره علیه جنبش کمونیست‬ ‫ایران فعالیت می‌کرده است‪.‬‬ ‫روزنامه میانه‌روی لوموند نیز در شماره «‪ 30‬ژانویه ‪ »79‬بخشی‬ ‫از پاس��خ قطب‌زاده به مقاله اکسپرس و خبر نیوزویک را عینن‬ ‫چاپ کرد‪.‬‬ ‫ماجرای ترور او توس��ط ساواک نیز یکی از سخنان جنجالی او‬ ‫بود که توس��ط مخالفان‌اش مورد استهزا قرار می‌گرفت‪ .‬آقای‬

‫در گفت‌وگو با نوول ابس��رواتور‪ ،‬ادعا کرد که «این‬ ‫قط��ب‌زاده ‌‌‬ ‫نقشه برای ترساندن من و هراساندن مخالفان شاه بود‪».‬‬ ‫در سال ‪ ،1976‬ساواک ماجراجویی به نام «یولیک پیراخان» را که‬ ‫از سوی پلیس بین‌المللی زیر پی‌گرد بود‪ ،‬اجیر کرد تا قطب‌زاده را‬ ‫بکش��د‪ .‬پیراخان که بعدن گفت در ‪ 66‬س��الگی دیگر توان اجرای‬ ‫چنین نقشه‌هایی را ندارد‪ ،‬با او وارد مذاکره شد‪ .‬آقای قطب‌زاده‪ ،‬پس‬ ‫از فاش شدن ماجرا‪ ،‬در دسامبر ‪ 1976‬در گفت‌وگویی با مجله نوول‬ ‫ابسرواتور گفت‪« :‬گمان می‌کنم این نقشه‌ای برای بی‌اعتبار کردن‬ ‫من باش��د‪ ».‬و بدون آن‌که روشن کند «اعتبار» ایشان در چیست‪،‬‬ ‫جریان را چنین توضیح داد که پیراخان به او پیش��نهاد کرده بود تا‬ ‫چند روزی پنهان شود و وانمود کند که زخمی شده و بعد دست‌مزد‬ ‫ساواک را میان خود تقسیم کنند‪.‬‬ ‫آقای قطب‌زاده در همین گفت‌وگو از «دوس��تی» سخن گفت‬ ‫که «با وزارت خارجه آمریکا ارتباط‌هایی داش��ت و در تابستان‬ ‫‪ 1976‬خب��ر محرمانه‌ای را برای‌ام بازگو کرد‪ .‬س��فیر آمریکا در‬

‫تهران خبردار شده بود که کسی در پاریس در جست‌وجو برای‬ ‫یافتن و کش��تن من اس��ت‪ .‬چند روز بعد‪ ،‬تاریخی که دوس��ت‬ ‫خبرچی��ن‌ام به م��ن داده بود با هش��دار پیراخ��ان یکی از آب‬ ‫درآمد‪».‬‬ ‫روز ‪ ۶‬م��ارس ‪ ۱۹۷۷‬تردی��دی در صح��ت ماج��را باقی نماند‪.‬‬ ‫ش��بکه تلویزیونی سی‪.‬بی‪.‬اس آمریکا برنامه‌ای درباره قتل‌های‬ ‫سیاسی در اروپا پخش کرد که در آن کشته شدن پیراخان جای‬ ‫مهمی داشت‪ .‬اردشیر زاهدی در پاسخ خبرنگار سی‪.‬بی‪.‬اس خبر‬ ‫دخالت حکومت ش��اه را در چنین جریان‌هایی «شوخی» خواند‪.‬‬ ‫اما «ریچارد کاتم»‪ ،‬پرفسور آمریکایی کار‌شناس امور ایران در‬ ‫گفت‌وگویی محرمانه این خبر را تایید کرد‪.‬‬ ‫پس از انقالب و جنجال‌های قطب‌زاده‪ ،‬روزنامه آیندگان در پاسخ‬ ‫به این ادعا نوش��ت‪« :‬این فرض دش��واری است که اگر پیراخان‬ ‫تفنگ والتر ‪ 22‬یا س�لاح کمری کالیب��ر ‪ 35/6‬داخل کیف‌اش را‬ ‫به کار می‌انداخت‪ ،‬این دانش‌جوی معمولی (رش��ته مبارزه با رژیم)‬ ‫اساس��ن فرصت ترس��یدن می‌یافت‪ .‬و این فرض هم که اعتراف‬ ‫پیراخان نقش��ه خود س��اواک بوده‪ ،‬منطقی به نظر نمی‌رسد‪ .‬حتا‬ ‫ابلهان نام‌دار و طاغوتیان سفاکی مانند محمدرضا آریامهر و نعمت‌اله‬ ‫نصیری نمی‌توانستند تنها برای ترساندن یک مخالف سیاسی ساده‬ ‫عالقه‌ای به چنان فضاحت جهان‌گیری داشته باشند‪».‬‬ ‫مجله نیوزویک در ش��ماره «‪ 26‬فوریه‬ ‫‪ »79‬در تفس��یر مفصلی درباره ایران‪،‬‬ ‫از قول دس��ت‌یاران کار‌تر نوش��ت که‬ ‫«ایاالت متحده خیل��ی پیش از آن‌که‬ ‫بیش‌تر مردم گمان می‌کنند با نیروهای‬ ‫آیت‌اله خمینی تماس گرفت‪».‬‬ ‫از سویی پس از انتصاب آقای قطب‌زاده‬ ‫در رادیو ـ تلویزی��ون‪ ،‬این هیاهو هر دم‬ ‫باال‌تر گرفت که این دست‌گاه باید «آزاد»‬ ‫باشد‪ .‬جنجالی که بسیار نمایشی می‌نمود‪.‬‬ ‫بخشی از مردم معتقد بودند که حق آن‌ها‬ ‫در رادیو ـ تلویزیون پای‌مال شده است‪.‬‬ ‫به زعم آنان‪ ،‬زمان کار رادیو و تلویزیون‬ ‫باید میان ‪ 35‬میلیون ایرانی تقسیم می‌شد‬ ‫تا هر کس بتوان��د روزانه به اندازه دو ده‬ ‫ه��زارم ثانیه نظریات‌اش را در رادیو بیان‬ ‫کند‪ .‬ی��ا به اندازه زمان��ی کوتاه‌تر از این‬ ‫در برنامه ش��ام‌گاهی تلویزی��ون در برابر‬ ‫مستضعفان طاغوت‌زده ظاهر شود‪ .‬اتفاقی که منطقن غیرقابل فهم‬ ‫بود‪ .‬گمانی که دموکراسی را هرج و مرج معنا کرده بود مدعی این‬ ‫ش��عار بود‪ .‬غافل از آن‌که رادیو ـ تلویزیون هر کش��وری در دست‌‌‬ ‫همان کسانی قرار می‌گیرد که خزانه‌داری‪ ،‬دانش‌گاه‪ ،‬دادگستری و‬ ‫پلیس… را در اختیار دارند‪ .‬و این شعارها برای دورنمودن اذهان از‬ ‫پیچیدگی‌های سیاسی رایزنی‌های منطقی بود‪.‬‬ ‫اتفاق��ی که در دوره سرپرس��تی قط��ب‌زاده افتاد ای��ن بود که‬ ‫مردمی هیجان‌زده با سوتفاهم‌های عجیب انتظارهای نامعقولی‬ ‫از کس��ی داشتند که به زبان آن‌ دوره سخن نمی‌گفت‪ .‬او وارث‬ ‫سبک سخن گفتن پهلوی با رعایا بود‪ ،‬سبکی که آقای خمینی‬ ‫آن‌را بسیار تغییر داده بود‪ .‬اگرچه محتوای کالم او گستاخانه‌تر‬ ‫از پهلوی بود‪ ،‬اما س��بک مورد اس��تفاده خمین��ی برای اذهان‬ ‫انقالبی فرصت تعلیق محتوا نمی‌گذاش��ت و در این شرایط بود‬ ‫که قطب‌زاده بس��یار به چش��م می‌آمد‪ .‬و هزینه‌ای بسیار گزاف‬ ‫برای خطای خود پرداخت‪.‬‬

‫انتخابات مجلس‪ ،‬واقعیات و انتظارات‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫انتخابات مجلس شورای‌اسالمی در پیش رو است و با اعالم رسمی‬ ‫ش��ورای مرکزی ائتالف اصالح‌طلبان‪ ،‬شرکت آن‌ها در انتخابات‬ ‫اسفند ماه در عمل منتفی شده است و دیگر گروه‌های اپوزیسیون‬ ‫نیز از هم اکنون دس��ت به تحریم انتخابات زده‌اند‪ .‬مردم به لحاظ‬ ‫سیاسی و روانی سرخورده‌اند و شرایط اقتصادی خانواده‌ها مناسب‬ ‫نیست و سیاست خارجی کش��ور در یکی از بدترین وضعیت‌های‬ ‫خود در پس از انقالب اسالمی به سر می‌برد‪ .‬با تمامی این شرایط‬ ‫آیا انتخابات آیند‌ه آن‌قدر کم‌ش��مار‪ ،‬ضعیف و با س��طح مشارکت‬ ‫پایینی خواهد بود که پایه‌های نظام را بلرزاند؟‬ ‫پاسخ به این پرسش بسیار سخت است‪ ،‬چرا که در دنیای سیاست‬ ‫نمی‌توان تا چند روز آینده را پیش‌بینی کرد چه برس��د به سه ماه‬ ‫دیگر و صد البته وقتی نوبت به ایران می‌رسد تحلیل‌ها پیچیده‌تر و‬ ‫دشوارتر می‌شود چرا که ما ایرانیان از غیرقابل پیش‌بینی‌ترین ملل‬ ‫عالم هس��تیم‪ .‬اما با توجه به شرایط اجتماعی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی‬ ‫کشور و دنیا و مرزبندی‌های سیاسی موجود‪ ،‬می‌توان به یک دیدگاه‬ ‫ت که با تمامی شرایط موجود گمان‬ ‫کلی رس��ید‪ .‬واقعیت این اس�� ‌‬ ‫نمی‌رود انتخابات مجلس شورای‌اس�لامی در اسفند ماه آن‌قدرها‬ ‫که برخی فکر می‌کنند هم کم رونق باش��د‪ .‬نخستین عامل مهم‬ ‫تفاوت نوع انتخابات مجلس و ریاس��ت جمهوری در ایران است‪.‬‬ ‫در کش��وری مانند ایران که به لحاظ س��اختارهای سیاسی مدرن‬ ‫هم‌چون وجود احزاب‪ ،‬گروه‌ها و سندیکاها شرایط نامناسبی دارد‪،‬‬ ‫حضور مردم و پیروزی در انتخابات مجلس را عوامل دیگری تعیین‬ ‫می‌کنن��د و می‌توان گف��ت که احزاب و دس��ته‌بندی‌های موجود‬ ‫تقریبن هیچ‌کاره و بی‌تاثیرند‪.‬‬ ‫در شهرهای کوچک‪ ،‬بخش‌ها و روستاها افراد از روی شناخت‌های‬ ‫رودررو و بیش‌تر بر اساس روابط قوم و قبیله‌ای به فرد خاصی گرایش‬ ‫پیدا کرده و به او رای می‌دهند و وابستگی‌های جناحی و حزبی و یا‬ ‫حتا متاسفانه برنامه‌های کاری ارایه‌شده از سوی نمایندگان چندان‬ ‫در انتخاب مردم موثر نیس��ت‪ .‬تالش اصالح‌طلبان و اپوزیسیون‬ ‫ی در چنین مناطقی‬ ‫برای ترغیب مردم به عدم شرکت در رای‌گیر ‌‬ ‫عملن بی‌تاثیر خواهد بود‪ .‬در شهرهای بزرگ اما وضعیت متفاوت‬ ‫است‪ .‬تحریم انتخابات می‌تواند تا اندازه‌ای فضای انتخاباتی را در‬ ‫این مناطق سرد کرده و از میزان مشارکت مردم بکاهد اما فراموش‬

‫در دادگاه تجدید نظرصورت گرفت‪،‬‬

‫تایید محکومیت فرشته‬ ‫شیرازی‪ ،‬فعال حقوق زنان‬

‫به گزارش رس��انه‌های حقوق بش��ری‪ ،‬دادگاه تجدید نظر استان‬ ‫مازندران‪ ،‬در روزهای اخیر‪ ،‬حکم س��ه سال حبس تعزیری فرشته‬ ‫ش��یرازی‪ ،‬فعال حقوق زنان‪ ،‬که توسط قاضی حسن‌زاده در دادگاه‬ ‫انقالب شهرستان آمل صادر شده بود را تایید کرده است‪ .‬به گزارش‬ ‫تغییر برای برابری‪ ،‬فرشته شیرازی از روز ‪ 12‬شهریور در زندان آمل‬ ‫نگه‌داری می‌شود‪ .‬فرشته شیرازی به دلیل شرایط نامناسب زندان‬ ‫آمل درخواست انتقال به زندان ساری را داده است که احتمال دارد‬ ‫در هفته‌های آینده به زندان ساری منتقل شود‪.‬‬

‫نیروی دریایی ارتش جمهوری اسالمی‪:‬‬

‫آزمایش موشک‌های جدید‬ ‫در مانور نظامی ایران‬

‫به گزارش رس��انه‌های خبری در ایران‪ ،‬روز ش��نبه‪ 31 ،‬دس��امبر‪،‬‬ ‫نیروی دریایی ارتش جمهوری اسالمی در مانوری که در نزدیکی‬

‫نکنید که طرف‌داران س��نتی نظام همیشه حضور بالقوه‌ی خود را‬ ‫خواهند داش��ت‪ .‬به این افراد نظامیان‪ ،‬خانواده‌های‌شان و بیش‌تر‬ ‫کارمندان دولت را ه��م اضافه کنید که چه خوش‌مان بیاید یا نه‪،‬‬ ‫به س��بب درگیر بودن منافع مادی‌شان در پای صندوق‌های رای‬ ‫حض��ور می‌یابند‪ .‬اگر به این می��زان چند درصدی را هم به عنوان‬ ‫سهم همیشگی پروپاگاندا‪ ،‬تقلب و دست‌گاه رای‌سازی نظام اضافه‬ ‫کنیم و این حقیقت را هم در نظر داشته باشیم که آمار باالی پنجاه‬ ‫درصد برای حکومت جمهوری‌اسالمی میزان مشارکت پایینی به‬ ‫حساب نمی‌آید و پس از انقالب بارها تجربه‌ی چنین میزان پایینی‬ ‫از حضور مردم را داشته است‪ ،‬به این نتیجه‌ی روشن می‌رسیم که‬ ‫فضای انتخاباتی پیش‌رو آن‌چنان که گمان می‌کنیم سرد نخواهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫در پایان باید گفت که از قضا آن چیزی که باید حکومت را نگران‬ ‫کند خود انتخابات نیس��ت‪ ،‬بلکه ش��رایط پی��ش‌روی آنان پس از‬

‫انتخابات است‪ .‬تش��دید تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی بر ایران‬ ‫برای حکومتی که برآمده از تمامی س��لیقه‌ها و جهت‌گیری‌های‬ ‫سیاس��ی نیس��ت آس��ان نبوده و در طوالنی مدت امکان‌پذیر هم‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫نظام نباید به کمک بخشی از جامعه که به هر دلیل‪ ،‬ترس یا منافع‬ ‫اقتصادی با آنان هم‌راهی کرده و یا حتا سکوت اختیار کرده است‬ ‫دل‌خوش باشد چرا که تجربه نشان داده است این افراد در شرایط‬ ‫بحرانی به راحتی پشت حاکمان را خالی خواهند کرد‪ .‬به هر روی‬ ‫داشتن یک دیدگاه واقع‌بینانه از انتخابات پیش‌روی مجلس برای‬ ‫تعیین خط‌مشی مناسب اپوزیسیون در برابر حکومت بسیار ضروری‬ ‫است‪ .‬انتظارات غیرواقعی و مبتنی بر توهمات انقالبی می‌تواند به‬ ‫س��رعت و با مش��اهده نتایجی بر خالف آن‪ ،‬سبب سرخوردگی و‬ ‫ناامیدی بیش‌تر مخالفان شده و به طور غیرمستقیم آب را در آسیاب‬ ‫تمامیت‌خواهان در جمهوری‌اسالمی بریزد‪.‬‬

‫تنگه هرمز برگزار می‌ش��ود موشک‌های دور برد ساحل به دریای‬ ‫خود را آزمایش کرده اس��ت‪ .‬به گزارش فارس‪ ،‬در سومین مرحله‬ ‫مانور دریایی ارتش جمهوری اس�لامی به‌ن��ام «قدرت» چندین‬ ‫موش��ک دوربرد و کوتاه برد آزمایش ش��د‪ .‬در این گزارش به برد‬ ‫این موشک‌ها اشاره‌ای نشده است اما منابع خبری این کشور روز‬ ‫گذش��ته اعالم کرده بودند موشک‌های جدیدی در مانور آزمایش‬ ‫می‌شود‪.‬الزم به اشاره اس��ت مقامات نظامی و سیاسی جمهوری‬ ‫اسالمی طی روزهای گذشته بارها از بستن تنگه هرمز سخن گفتند‬ ‫اما آمریکا می‌گوید به این کش��ور اجازه نمی‌دهد تنگه هرمز را که‬ ‫‪ 40‬درصد نفت جهانی از آن می‌گذرد به روی کشتی‌ها ببندد‪.‬‬

‫ش��د و سفیر آمریکا در کابل مجبور ش��د که توضیحاتی در این‬ ‫مورد ارایه کند‪ .‬ولی آقای کرزی روز شنبه عال‌رغم این واکنش‌ها‬ ‫و توضیحات رایان کروکر‪ ،‬اظهارات جو بایدن را مورد س��تایش‬ ‫قرار داد‪.‬به گزارش س��ی‌ان‌ان‪ ،‬حامد کرزی در مراس��م چهلمین‬ ‫سال‌گرد درگذشت عبدالصمد‌خان اچکزی‪ ،‬یکی از سران پیشین‬ ‫مناطق قبایلی پاکستان در کابل صحبت می‌کرد‪.‬رییس جمهوری‬ ‫افغانستان گفت‪« :‬بس��یار خوشحال هستیم که حکومت آمریکا‬ ‫اعالن کرد که طالبان دش��من آن‌ها نیستند‪ .‬ما در مورد این خبر‬ ‫بسیار خوشحال هستیم که دیگر بهانه اذیت‪ ،‬درد و کشتن مردم‬ ‫افغانس��تان کم خواهد شد‪».‬آقای کرزی هم‌چنین ابراز امیدواری‬ ‫کرد که این اظهارات «پیام صلح و آرامش» برای افغانستان شود‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که اخیرن برخی مقام‌های امنیتی افغانستان‬ ‫تایی��د کرده‌اند که ش��ماری از افراد بلندپایه گ��روه طالبان برای‬ ‫گش��ایش دفتری برای این گروه وارد قطر ش��ده‌اند‪.‬بر اس��اس‬ ‫گزارش‌ه��ا‪ ،‬مقام‌های آمریکای��ی در گفت‌وگو با طالبان موافقت‬ ‫کرده‌اند که این گروه دفتری در دوحه‪ ،‬پایتخت قطر داشته باشد‪.‬با‬ ‫وجود این‪ ،‬دولت افغانستان تاکید کرده است که دفتر قطر صرفن‬ ‫دفتری برای مذاکره باشد و برای اهداف دیگر از آن استفاده نشود‪.‬‬ ‫اما ناظران معتقدند که هر چند چنین قیدی هم برای گشایش این‬ ‫دفتر گذاشته ش��ود‪ ،‬در آینده چنین دفتری به صورت خودکار به‬ ‫طالبان و این دفتر وجهه سیاسی و حقوقی خواهد بخشید‪.‬‬

‫رییس جمهوری افغانستان‪:‬‬

‫از تغییر نظر آمریکا در‬ ‫مورد طالبان خرسندم‬

‫حامد کرزی‪ ،‬رییس جمهوری افغانس��تان روز شنبه‪ 31 ،‬دسامبر‪،‬‬ ‫گفته است از این که آمریکا دیگر طالبان را دشمن خود نمی‌داند‪،‬‬ ‫خوشحال اس��ت‪ .‬جو بایدن‪ ،‬معاون باراک اوباما‪ ،‬رییس جمهوری‬ ‫آمریکا‪ ،‬در روزهای اخیر‪ ،‬اعالم کرده بود که «طالبان لزومن دشمن‬ ‫ما نیست»‪ .‬اما این سخنان در افغانستان با واکنش‌های منفی مواجه‬

‫‪5‬‬

‫تو‌گو با یک کارشناس اطالعاتی‪:‬‬ ‫در گف ‌‬

‫آیا جنگ سرد برای ایران آغاز شده است؟‬

‫اردوان روزبه‬ ‫اگرچه ش��ما هن��وز م��ی توانید ب��ر روی صفح��ه اول برخی‬ ‫تارنماهای خبری کم و کیف نشانده‌ش��دن هواپیمای جاسوسی‬ ‫بدون سرنش��ین آمریکایی را توس��ط ایرانی‌ها بخوانید‪ ،‬اما این‬ ‫روزها خبر دس��تگیری یک جاس��وس آمریکایی در تهران آن‬ ‫هم در پی اعالم خبر قبلی به نظر می‌رس��د یک درگیری‌های‬ ‫اطالعاتی این روزها بین ایران و آمریکا باال گرفته است‪.‬‬ ‫امیر میرزایی‌حکمتی جوانی ایرانی آمریکایی متولد آریزونا است‬ ‫که روبه‌روی دوربین خبری بیست و سی می‌نشیند و با فارسی‬ ‫نصفه نیمه توضیح می‌دهد که با چه منظور و هدفی وارد ایران‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫این برنامه خبری نیز با ابراز این که جاسوس��ی ویژه را دستگیر‬ ‫کرده اس��ت به جزییاتی که به نظر می‌رس��د بخشی از آن نیز‬ ‫برای گم کردن رد برخی اطالعات باشد می‌پردازد‪.‬‬ ‫رس��انه‌های داخلی می‌گویند او از فرودگاه بگرام در افغانستان‬ ‫شناس��ایی ش��ده بوده اس��ت و آقای میرزایی می‌گوید بنا بوده‬ ‫برای جلب اعتماد هر اطالعات ارزش‌مندی را به ایرانیان بدهد‪.‬‬ ‫اما این دس��تگیری و نش��اندن هواپیمای «پهپاد» فوق مدرن‬ ‫آمریکای��ی در ظ��رف چن��د روز ب��ه چ��ه‬ ‫معنا اس��ت؟ آی��ا حضور اطالعات��ی آمریکا‬ ‫پیرامون ایران افزایش داش��ته اس��ت؟ و یا‬ ‫عوامل اطالعاتی ای��ران با افزایش ضریب‬ ‫هوش‌من��دی راه‌کاره��ای آمریکایی‌ه��ا را‬ ‫مس��دود می‌کنند؟ و یا شاید ایران اینک با‬ ‫به مدد گرفتن ش��رکای سیاسی خود یعنی‬ ‫چین و روسیه برگه تازه‌ای را در خاورمیانه‬ ‫رقم می زند؟‬ ‫آن چه که اینک از سوی برخی تحلیل‌گران‬ ‫ش��نیده می‌ش��ود‪ .‬ف��دا ک��ردن هواپیمای‬ ‫جاسوسی فوق مدرن آمریکایی برای جلب‬ ‫اعتماد توس��ط این مامور اطالعاتی است‪.‬‬ ‫آی��ا به راس��تی آمری��کا برایش تم��ام این‬ ‫هزینه‌ها ارزش داشته است؟ و یا در اساس‬ ‫حفره‌های اطالعاتی در آمریکا شرایط را به‬ ‫وجود آورده است؟‬ ‫فرامرز دادرس کارشناس اطالعاتی در فرانسه معتقد است هم‬ ‫سیستم امنیتی آمریکا دارای نقص‌های زیادی است که موجب‬ ‫درز اطالعات ش��ده و ه��م وزارت اطالعات و دس��ت‌گاه‌های‬ ‫امنیتی ایران از سطح باالی اطالعاتی برخوردارند که می‌توانند‬ ‫آن‌ها را شناسایی کنند‪.‬‬ ‫تو‌گویی ک��ردم و از‬ ‫در ای��ن خص��وص با فرام��رز دادرس گف ‌‬ ‫خواستم بگوید این تحرک‌ها می‌تواند نشانه چه رخ‌دادی باشد‪:‬‬ ‫اش�اره می‌ش�ود ک�ه یک�ی از افس�ران جاسوس�ی‬ ‫س�ازمان سیا در ایران دستگیر شده است‪ .‬برخی از‬ ‫خبرگزاری‌های داخلی از جمله فارس اش�اره می‌کند‬ ‫که وی در فرودگاه بگرام توسط عوامل امنیتی ایران‬ ‫شناسایی شده اس�ت‪ .‬چند روز پیش هم هواپیمای‬ ‫جاسوس�ی آمریکایی در ایران نش�انده شده است‪.‬‬ ‫با وضعی�ت اطالعاتی و امنیتی ک�ه آمریکا در رابطه‬ ‫با ایران دنبال می‌کند‪ ،‬آیا ش�ما این را تغییر شرایط‬ ‫می‌دانید؟‬ ‫تعریف جاس��وس در جمهوری اس�لامی و کش��ورهایی که به‬ ‫ص��ورت خودکامگی و دیکتات��وری اداره می‌ش��وند با جاهای‬ ‫دیگر فرق می‌کند‪ .‬همه کس می‌تواند در ایران جاسوس باشد‪.‬‬ ‫نویس��نده‪ ،‬روزنامه‌نگار‪ ،‬پژوهش‌گر‪ ،‬ش��اعر یا مسافر عادی‪ .‬در‬ ‫واقع نه در دوران پادش��اهی و نه در دوران جمهوری اس�لامی‬

‫‪6‬‬

‫که بدتر است‪ ،‬تعریف مشخصی از جاسوسی نیست‪.‬‬ ‫از کس��ی که مشخصات او را گفتند به عنوان افسر سازمان سیا‬ ‫نام می‌برند که ایرانی تبار است و می‌گویند تحلیل‌گر اطالعاتی‬ ‫ب��وده و مدتی هم در واحدهای اطالعاتی ارتش آمریکا خدمت‬ ‫کرده است‪ .‬نخس��تین اطالعاتی که می‌دهد این است که این‬ ‫ش��خص ایرانی مقیم آمریکا بوده که ش��اید وارد ارتش آمریکا‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اصولن در واحدهای اطالعاتی ارتش نظامی‌ها خدمت می‌کنند‬ ‫که به سه مسئله جبر‪ ،‬زمین و دشمن می‌پردازند‪ .‬مسایلی که در‬ ‫آس��مان‪ ،‬زمین و در‌باره خود واحدهای دشمن صورت می‌گیرد‪.‬‬ ‫این ش��خص حتمن دارای س��وابق نظامی بوده و آموزش‌های‬ ‫نظام��ی یا رکن دوم را دیده اس��ت‪ .‬پیش از این‌که به مس��ایل‬ ‫اطالعات سیاس��ی بپردازد در اطالعات نظامی متخصص بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫گفته می‌ش��ود زمانی که او وارد فرودگاه بگرام در افغانس��تان‬ ‫ش��ده‪ ،‬مورد شناس��ایی ماموران امنیتی ایران قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ممکن است این مورد درست باشد چون ماموران امنیتی ایران‬ ‫در افغانس��تان و پاکستان حضور چش��م‌گیری دارند‪ .‬با استفاده‬

‫از روابط نزدیکی که با برخی از افس��ران پاکس��تانی و مقامات‬ ‫افغانی دارند می‌توانند در این ماجرا دستی داشته باشند و عوامل‬ ‫آمریکایی را تعقیب کنند یا پای‌گاه‌های آن‌ها را زیر نظر بگیرند‪.‬‬ ‫در ج��ای دیگری این‌که از طرف وزارت اطالعات گفته ش��ده‬ ‫که این ش��خص مامور اجرای س��ناریوی اطالعاتی‪ -‬عملیاتی‬ ‫پیچیده‌ای بوده اس��ت‪ ،‬ما را به فکر فرو می‌برد که درست چند‬ ‫روز پس از فرو نش��اندن یا س��قوط هواپیمای پهپاد آمریکایی‪،‬‬ ‫چنین مسئله‌ای به عهده شخصی واگذار می‌شود که این‌ها از او‬ ‫به عنوان افسر سی‌آی‌ای نام می‌برند‪ .‬اما در خبرها آمده وزارت‬ ‫اطالعات گفته جاس��وس آمریکایی که به تازگی از افغانس��تان‬ ‫وارد خاک کش��ور ما ش��ده بود‪ ،‬قصد نفوذ ب��ه این وزارت‌خانه‬ ‫را داش��ته که منظورش��ان وزارت اطالعات بوده است‪ .‬اگر این‬ ‫افس��ر سازمان س��یا بوده و از خاک افغانستان وارد شده چطور‬ ‫می‌خواسته بدون هیچ سابقه و پیشینه‌ای به کریدورهای وزارت‬ ‫اطالعات برود‪.‬‬ ‫من گم��ان می‌کنم ارزیابی این دو خب��ر دو احتمال دارد یکی‬ ‫این‌که این افس��ر یا این مامور مش��خصات نظامی و عملیاتی‬ ‫داشته شاید کسی بوده که او را به کویر کاشمر فرستاده بودند‪.‬‬ ‫در جای��ی ک��ه هواپیمای پهپاد آمریکایی فرود آمده یا س��قوط‬ ‫کرده تا آن را منفجر کند‪.‬‬ ‫گزین��ه دوم نس��بت به گفت��ه وزارت اطالعات اس��ت که این‬

‫شخص می‌خواس��ته وارد وزارت اطالعات شود‪ ،‬و نشان دهند‬ ‫این است که وزارت اطالعات با این شخص پیشاپیش ارتباطی‬ ‫داشته و شاید او جاسوس دوجانبه بوده است‪.‬‬

‫با توجه به اتفاقاتی که در حال رخ دادن اس�ت‪ ،‬به‬ ‫نظر شما روی‌کرد عملیاتی‪-‬اطالعات آمریکا نسبت‬ ‫به ایران عوض ش�ده یا این‌ک�ه یک جنگ تبلیغاتی‬ ‫اتفاق می‌افتد؟‬ ‫ب��ه نظر من ه��ر دو گزینه می‌تواند باش��د‪ .‬ه��م آمریکا و هم‬ ‫جمه��وری اس�لامی به خ��وراک و جنگ تبلیغاتی نی��از دارند‪.‬‬ ‫ب��ه محض این‌ک��ه خبری می‌خواهد به پایان برس��د و از روی‬ ‫صفحات روزنامه و اینترنت حذف شود‪ ،‬خبر جنلجالی‌تر دیگری‬ ‫اتفاق می‌افتد‪ .‬مسئله‌ی سرویس‌های اطالعاتی آمریکا در چند‬ ‫س��ال گذشته مقداری باعث نگرانی حتا کشورهای هم‌پیمانش‬ ‫در اروپا ش��ده است‪ .‬از زمانی که ویکی‌لیکس آغاز به افشاگری‬ ‫و دس��ت‌یابی به اطالعات طبقه‌بندی ش��ده سیاس��ی و نظامی‬ ‫آمریکا و انتشار آان‌ها کرد‪ ،‬ضعفی را در سازمان‌های اطالعاتی‬ ‫آمریکا نش��ان می‌دهد‪ .‬حدودن ش��انزده س��ازمان اطالعاتی را‬ ‫در ی��ک وزارت‌خان��ه بزرگی گ��رد آوردند‪.‬‬ ‫در اردی‌بهش��ت گذش��ته وزی��ر اطالعات‬ ‫جمهوری اس�لامی اعالم کرد که چهل و‬ ‫دو افس��ر عملیاتی آمریکایی را در سراس��ر‬ ‫جه��ان در خاور‌میان��ه و ب��ه وی��ژه لبن��ان‬ ‫شناس��ایی کردند‪ .‬در ماه گذش��ته هم خبر‬ ‫دادند که دوازده جاس��وس آمریکایی را در‬ ‫ای��ران و لبنان به وس��یله نیروهای امنیتی‬ ‫ایران و حزب‌اله دستگیر کردند‪.‬‬ ‫اس��راییلی‌ها‪ ،‬آمریکایی‌ه��ا و بس��یاری از‬ ‫کش��ورهای دیگر حتا روس‌ها هم در لبنان‬ ‫عوال اطالعاتی دارند‪ .‬گفته شد که افسران‬ ‫عملیات آمریکایی که رهبری ش��بکه‌های‬ ‫گردآوری خبر را دارند که به آن جاسوس��ی‬ ‫گفته می‌ش��ود‪ ،‬قرارهای مالقات خود را در‬ ‫یک پیتزا‌فروشی می‌گذاشتند که این قرارها‬ ‫تکرار می‌شد‪ .‬این از نظر اطالعاتی درست‬ ‫نیست‪ .‬باید ببینیم ضعف آن‌ها در کجا بوده است‪.‬‬ ‫می‌توانیم بگوییم دس��ت‌گاه اطالعات��ی آمریکا به حدی بزرگ‬ ‫ش��ده که از کنترل خارج ش��ده اس��ت‪ .‬حج��م اطالعات بیش‬ ‫از ان��دازه به آن‌ها می‌رس��د که به این حج��م اطالعات «آوار‬ ‫اطالعاتی» گفته می‌ش��ود‪ .‬وقتی س��ازمانی زیر آوار اطالعاتی‬ ‫می‌ماند‪ ،‬برای این‌که اطالعات و خبر‌ها را بررس��ی کند سال‌ها‬ ‫طول می‌کشد‬ ‫گ��ردآوری خبر به دو گونه اس��ت‪ .‬یا به صورت آش��کار و یا به‬ ‫صورت پنهان اس��ت‪ .‬بیش از هش��تاد درصد اخبار را به صورت‬ ‫آش��کار از رس��انه‌ها‪ ،‬روزنامه و گزارش‌های دولتی‪ ،‬پژوهشی‪،‬‬ ‫دانش‌گاهی‪ ،‬آمار‪ ،‬اقتصاد و س��ایت‌های اینترنتی جمع می‌کنند‬ ‫و بیس��ت درصد باقی‌مانده را بای��د به صورت پنهانی گردآوری‬ ‫کنند‪ .‬دایره اطالعاتی از جمع‌آوری خبر ش��روع می‌شود‪ ،‬سپس‬ ‫بررسی شده و در سازمان پخش می‌شود‪ .‬اگر پرسشی در مورد‬ ‫خبر و یا کمبودی در آن باش��د‪ ،‬دوب��اره به رهبر عملیات ابالغ‬ ‫می‌ش��ود و از او می‌خواهند در این م��ورد بیش‌تر تحقیق کند‪.‬‬ ‫رهبر عملیات با عامل خود تماس می‌گیرد‪ .‬برای همین اس��ت‬ ‫که این تماس‌ها تکرار می‌شده است‪ .‬چون می‌خواستند خبر را‬ ‫کامل کنند تا به اطالعات دست پیدا کنند‪.‬‬ ‫باید دید کجای این کار ایراد داش��ته اس��ت؟ آیا افسر عملیات کار‬ ‫خود را به خوبی انجام نداده است و مالقات‌های تکراری در محل‬

‫تکراری گذاش��ته است‪ ،‬یا در بخشی از سازمان نفوذ انجام شده یا‬ ‫در آن بخشی که اخبار پخش شده‪ ،‬بی‌توجهی صورت گرفته و یا‬ ‫در حین ابالغ دوباره به افسر عملیات کم و کاستی بوده که باعث‬ ‫گیر افتادن تعدادی ش��ده که به عنوان جاسوس حساب می‌شوند‪.‬‬ ‫حزب‌اله آن‌ها را بالفاصله اعدا می‌کند و جمهوری اسالمی هم چند‬ ‫نفر از ایرانی‌ها را به این بهانه اعدام کرده است‪.‬‬ ‫می‌توانیم بگوییم دس�ت‌گاه امنیت�ی غرب حفره‌ای‬ ‫دارد که نشتی‌ها از آن خارج می‌شود؟‬ ‫می‌توانیم بگوییم دس��ت‌گاه اطالعات��ی آمریکا به حدی بزرگ‬ ‫ش��ده که از کنترل خارج ش��ده اس��ت‪ .‬حج��م اطالعات بیش‬ ‫از ان��دازه به آن‌ها می‌رس��د که به این حج��م اطالعات «آوار‬ ‫اطالعاتی» گفته می‌ش��ود‪ .‬وقتی س��ازمانی زیر آوار اطالعاتی‬ ‫می‌ماند‪ ،‬برای این‌که اطالعات و خبر‌ها را بررس��ی کند سال‌ها‬ ‫طول می‌کشد‪ .‬خبر باید به موقع بررسی شود در غیر این صورت‬ ‫آن اطالعات کهنه و س��وخته می‌شود و در تصمیم‌گیری‌ها اثر‬ ‫چندانی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ش�ما احس�اس می‌کنی�د دس�ت‌گاه امنیت�ی خیل�ی‬ ‫توان‌مند است که از این ش�کاف‌ها استفاده می‌کند‬ ‫یا این حفره‌ها بسیار گسترده‌ است که به هر نحوی‬ ‫قابل دست‌رسی است؟‬ ‫‌دس��ت‌گاه اطالعاتی ایران توان‌مند هس��ت اما آماری از میزان‬ ‫توان‌من��دی آن نداریم ولی‌دس��ت‌گاه اطالعاتی ایران بیش از‬ ‫دوران پادش��اهی توان‌مند اس��ت‪ .‬چون هم پ��ول دارند و هم‬ ‫اختیاراتی که به نیروهای امنیتی داده می‌ش��ود فراقانونی است‪.‬‬ ‫بیش از هشتاد درصد دیپلمات‌های ایرانی که در خارج از کشور‬ ‫در سفارت‌خانه‌ها هس��تند به طور مستقیم به وزارت اطالعات‬ ‫و اطالعات س��پاه وابس��تگی دارند و بیس��ت درصد دیگر هم‬ ‫فی‌سبیل‌اله کار می‌کنند‪ .‬مانند دوران شوروی‌ها که بیش از ‪98‬‬ ‫درصد دیپلمات‌های ش��وروی در هر کشوری که بودند عوامل‬ ‫اطالعات��ی «کی جی بی» یا «جی آر یو» بودند‪ .‬راننده س��فیر‬ ‫اتحاد جماهیر ش��وروی که مقدم‌السفرا و سال‌ها سفیر در ایران‬ ‫بود‪ ،‬سرهنگ جی آر یو بود‪.‬‬

‫دس��ت‌گاه امنیتی ای��ران امکانات مالی و وس��ایل و ابزار دارد‪.‬‬ ‫در زم��ان پادش��اهی جاس��وس روس می‌گرفتن��د و ام��روزه‬ ‫جاس��وس‌های آمریکایی می‌گیرند و کس��ی به جاس��وس‌های‬ ‫روس و چی��ن که در همه جا پراکنده هس��تند کاری ندارد‪ .‬این‬ ‫حفره در بسیاری جاها از جمله در صدای آمریکا دیده می‌شود‪.‬‬ ‫آیا شما این را مقدمه جنگ نمی‌دانید؟‬ ‫یادآور دوران جنگ س��رد بین آمریکا و شوروی است‪ .‬در زمان‬ ‫گذشته هم آمریکایی‌ها با شوروی‌ها همین مسئله را داشتند که‬ ‫س��ال‌ها هم به طول کشید و در آخر شوروی به دالیل بسیاری‬ ‫از جمل��ه اقتصادی از پای درآمد‪ .‬من تعج��ب می‌کنم که چرا‬ ‫آمریکایی‌ها و یا غربی‌ها ایران را تا حد شوروی یعنی در حد ابر‬ ‫قدرت باال برده‌اند‪ .‬این‌ها با این بازی که به راه انداختند ایران را‬ ‫تش��ویق می‌کنند‪ ،‬ایران هم مانند کودکی است که از چیزهایی‬ ‫شادی می‌کند و چیزی را به دست می‌آورد و می‌خواهد آن را به‬ ‫رخ دیگران بکشد‪ .‬این‌ها به جمهوری اسالمی خوراک می‌دهند‬ ‫و آن را در جهت مس��ابقات تس��لیحاتی و مخارجی که در این‬ ‫زمینه وجود دارد‪ ،‬هدایت می‌کنند‪ .‬بخش بزرگی از بودجه ایران‬ ‫صرف هزینه‌های تس��لیحاتی از ساختن موشک و تالش برای‬ ‫دس��ت یافت به هس��ته اتمی و مس��ایل اطالعاتی می‌شود‪ .‬در‬ ‫صورتی که اگر کش��ور مش��کالتش را با جهان به کنار بگذارد‬ ‫می‌توان��د با آن پول‌ها کارهای زیادی برای رفاه مردم در داخل‬ ‫ای��ران انجام دهد‪ .‬اما در نهایت پول تمام تالش‌های جمهوری‬ ‫اسالمی در این راستا به جیب ابر قدرت‌ها و از طرفی شرقی‌ها‬ ‫مانند روسیه و چین می‌رود‪.‬‬ ‫با توجه به فرود یا سقوط هواپیما و دستگیری افسر‬ ‫اطالعات�ی‪ ،‬آمریکا در صدد برخورد بر خواهد آمد؟ و‬ ‫از س�ویی آیا فکر می‌کنید اس�راییل در این موضوع‬ ‫نقش جدی‌تری بازی خواهد کرد؟‬ ‫نقش اس��راییل همیشه پنهانی اس��ت و در منطقه خاور‌میانه به‬ ‫ویژه بعد از انقالب اسالمی چون احساس خطر می‌کند‪ ،‬همیشه‬ ‫نقش پنهانی و موثر هم داشته است‪ .‬من گمان نمی‌کنم جنگ‬ ‫با ایران به زودی آغاز ش��ود‪ .‬باید توجه کنیم که اگر خود ایران‬

‫جن��گ را آغاز کن��د چه خواهد ش��د؟ عوامل س��رخود اگر در‬ ‫جمهوری اس�لامی غرب را تحریک کنند چه خواهد شد؟ خطر‬ ‫این بیش‌تر است تا این‌که غرب به ایران حمله کند‪.‬‬ ‫م��ن فکر نمی‌کنم نیازی به حمله باش��د چ��ون در حال حاضر‬ ‫هدف س��رنگونی رژیم جمهوری اس�لامی نیست‪ .‬برای این‌ها‬ ‫(آمریکایی‌ه��ا) صرف نمی‌کند که به ایران لشگر‌کش��ی کنند‪.‬‬ ‫نیروهای آمریکایی از عراق خارج شدند و به زودی از افغانستان‬ ‫هم بی��رون خواهند رفت‪ .‬آن‌ها به ص��ورت دیگری در منطقه‬ ‫می‌مانند و بخشی از نیروهای آن‌ها در اردن و بخشی در کویت‬ ‫و عربس��تان مس��تقر می‌ش��وند‪ .‬من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها‬ ‫قصد دارند با جنگ‌ه��ای اطالعاتی به جای جنگ‌های نظامی‬ ‫کارهای خود را پی��ش ببرند چون هم کم‌خطر‌تر کم‌هزینه‌تر و‬ ‫هم موثر‌تر است‪.‬‬ ‫معرفی فرامرز دادرس در ویکی پدیا‪:‬‬ ‫فرام�رز دادرس‪،‬پژوهش‌گر و کارش�ناس اطالعاتی مقیم‬ ‫فرانس�ه‪ ،‬نویسنده‪ ،‬مترجم و پژوهش‌گر مسایل ایران‪ ،‬به‬ ‫زبان‌های فارسی و فرانس ‌ه است‪.‬‬ ‫او از افس�ران پیش�ین گارد شاهنش�اهی در ارتش ایران‬ ‫بوده‌اس�ت‪ .‬وی در س�ال ‪ ،۱۳۵۰‬پ�س از اخ�ذ دیپل�م از‬ ‫دبیرس�تان آزم�ون تهران‪ ،‬به دانش�کده افس�ری نیروی‬ ‫زمین�ی ارت�ش شاهنش�اهی وارد ش�د‪ ،‬س�پس ب�ا درجه‬ ‫س�توان‌دومی پی�اده برای گذران�دن دوره تخصصی پیاده‬ ‫نظ�ام‪ ،‬به مرکز پیاده ش�یراز منتقل ش�د و پ�س از پایان‬ ‫این دوره برای ادامه خدم�ت در یکان‌های گارد جاویدان‬ ‫شاهنش�اهی‪ ،‬برگزیده ش�د‪ ،‬او در پادگان‌های سطنت‌آباد‬ ‫و لوی�زان در یگان‌ه�ای آموزش�ی‪ ،‬پی�اده‪ ،‬اطالع�ات و‬ ‫ضداطالع�ات خدم�ت ک�رد او دوره‌های اطالعات�ی را در‬ ‫دانشکده اطالعات و ضد اطالعات اداره دوم ستاد ارتش‬ ‫گذرانده‌اس�ت‪ .‬وی هن�گام روی‌داد‌های انقالب اسلامی‬ ‫افس�ر حفاظت پادگان س�لطنت‌آباد تهران بود‪ .‬او پس از‬ ‫انقالب اسلامی در دوران دولت موقت و نخس�ت وزیری‬ ‫مهن�دس مهدی ب�ازرگان‪ ،‬از ارتش پاک‌س�ازی ش�د‪ ،‬او‬ ‫تحصیالت خود را در رشته روان‌شناسی در دانش‌گاه ملی‬ ‫ایران رها کرد و به فرانسه رفت و به نهضت مقاومت ملی‬ ‫ایران به رهبری دکتر شاپور بختیار پیوست‪.‬‬

‫اقتصاد‬

‫سهم هر خانواده ایرانی از تولید ناخالص ملی‬

‫اشکان منفرد‬ ‫«تولی��د ناخالص ملی» یک��ی از پرکاربردتری��ن واژه‌های عرصه‬ ‫اقتص��ادی و سیاس��ت‌گذاری دولت در بخش عمومی اس��ت‪ .‬اما‬ ‫منظور از «تولید ناخالص ملی» چیست؟ مفهوم این واژه در اقتصاد‬ ‫خانواده کجاس��ت؟ درصد میزان رش��د و رک��ود آن چه تاثیری در‬ ‫درآمد س��رانه س��االنه دارد؟ این میزان از چه عوامل��ی تاثیر پذیر‬ ‫است و اصولن اقتصاد امروز جامعه ایران متاثر از تولیدات ناخالص‬ ‫داخلی‌س��ت یا ملی؟ تفاوت تولید ناخالص ملی و داخلی در چیست‬ ‫و کدام یک از هزینه‌های زندگی در خانوار ایرانی‪ ،‬بیش‌ترین سهم‬ ‫را در برداشت از رقم تولید ناخالص ملی و داخلی دارد؟‬ ‫ای��ن گزارش به بررس��ی درآمد تولید ناخالص ملی از س��ال ‪ 80‬تا‬ ‫پایان سال ‪ 88‬می‌پردازد‪ .‬میزان رشد و رکود تولید ناخالص ملی و‬ ‫تاثیر آن در درآمد سرانه ساالنه هر ایرانی و متعاقب آن در اقتصاد‬ ‫خانواده و جامعه‪ ،‬از جمله مواردی س��ت که در این گزارش به آن‬ ‫اشاره می‌ش��ود‪ .‬طبق گزارش بانک مرکزی‪ ،‬هزینه تولید ناخالص‬ ‫ملی ساالنه در یک خانوار شهری‪ ،‬در سال ‪ 80‬حدود ‪ 35038‬هزار‬ ‫ریال‪ ،‬ماهانه معادل ‪2920‬هزار ریال بود که نس��بت به س��ال ‪،79‬‬ ‫‪ 15.8‬درصد افزایش داشته است‪.‬‬ ‫این آمار در س��ال ‪ 81‬با رشد ‪ 25.2‬درصدی نسبت به سال قبل به‬ ‫میزان ‪ 43876‬هزار ریال و س��هم در آمد ماهانه ‪ 3656‬هزار ریال‬ ‫رسید‪ .‬در سال ‪ 82‬این میزان با رشد ‪ 12.9‬درصدی به رقم ‪49515‬‬ ‫هزار ریال رسید که سهم هر ماه معادل ‪ 4126‬هزار ریال می باشد‪.‬‬

‫س��ال ‪ 83‬با ‪ 60344‬هزار ریال درآمد ناخالص ملی‪ ،‬نسبت به سال‬ ‫‪ 82‬به میزان ‪ 22.4‬درصد رش��د داشته است که سهم درامد ماهانه‬ ‫‪ 5029‬هزار ریال افزیش داشته است‪.‬‬ ‫سال ‪ 84‬با ‪ 13.9‬درصد رشد و میزان ‪ 68753‬هزار ریال درآمد که‬ ‫سهم هر ماه معادل ‪ 5728‬هزار ریال بود‪ ،‬به پایان رسید‪.‬‬ ‫تولید ناخالص ملی در س��ال ‪ 85‬با میزان ‪ 15.9‬درصد رشد نسبت‬ ‫به س��ال ‪ 84‬به رقم ‪ 79685‬هزار ریال رسید که ‪ 6641‬هزار ریال‬ ‫معادل س��هم هر ماه از س��ال بود‪ .‬شاخص‌های آماری در سال ‪86‬‬ ‫با ‪ 27.2‬درصد رش��د به میزان س��ال قبل رش��د مناسبی را داشت‬ ‫که س��هم این تولید به رقم ‪ 101298‬هزار ریال رس��ید که معادل‬ ‫س��هم ماهانه برابر بود با ‪ 8442‬هزار ریال‪ .‬روند رو به رش��د تولید‬ ‫ناخالص ملی در س��ال ‪ 87‬نس��بت به س��ال ‪ 86‬و سالهای قبل تر‬ ‫با رش��د کندتری مواجه بود که این می��زان به رقم ‪ 115445‬هزار‬ ‫ریال رسید که تنها نشان از ‪ 16.8‬درصد رشد دارد که سهم هرماه‬ ‫از این تولید معادل ‪ 9620‬هزار ریال می‌باش��د‪ .‬س��ال ‪ 88‬کمترین‬ ‫درصد رش��د درآمد ناخالص ملی در طی س��الهای ‪ 80‬تا ‪ 88‬را دارا‬ ‫بود‪ 1/10 .‬درصد رشد در این سال و رسیدن به رقم ‪ 127139‬هزار‬ ‫ریال و س��هم ماهانه ‪ 10595‬هزار ریال‪ ،‬ش��اخص آماری ایران از‬ ‫درآمد ناخالص ملی بود‪.‬‬ ‫نمودار میزان تولید ناخالص ملی از سال ‪ 80‬تا پایان‬ ‫سال ‪ 88‬را نشان می‌دهد‬

‫نمودار زیر میزان سهم ماهانه از تولید ناخالص ملی از‬ ‫سال ‪ 80‬تا پایان سال ‪ 88‬را نشان میدهد‬

‫مخارج زندگی در خانواده‌ها شامل موارد متعددی است که هر کدام از‬ ‫این موارد س��همی را در برداشت و مصرف از رقم تولید ناخالص ملی‬ ‫دارند‪ .‬هزینه‌هایی چون‪ :‬خوراکی‌ها‌‪ -‬آشامیدنی‌ها و دخانیات‪ ،‬مسکن‬ ‫و انرژی‪ ،‬پوش��اک‪ ،‬لوازم خانگی‪ ،‬بهداش��ت و درم��ان‪ ،‬حمل و نقل و‬ ‫ارتباطات‪ ،‬خدمات فرهنگی‪ -‬تحصی��ل و تفریح و هم‌چنین خدمات‬ ‫متفرقه‪ ،‬از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مخارج زندگی در خانواده‌ها می‌باشد‪.‬‬ ‫هر کدام از این موارد بس��ته به میزان تعداد جمعیت‪ ،‬موقعیت شهری‪،‬‬ ‫موقعیت اجتماعی و تعداد افراد ش��اغل در ی��ک خانواده‪ ،‬هزینه‌های‬ ‫متفاوتی دارد‪ .‬در بخش‌های دیگری در ادامه این گزارش به بررس��ی‬ ‫سطح و میزان هزینه در هر یک از موارد در گروه های مخارج در یک‬ ‫خانواده شهری می‌پردازیم‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫سیاست‬

‫قیافه خامنه‌ای بهتر از قطب‌زاده بود‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫آق��ای خامنه‌ای در خصوص اش��غال س��فارت آمریکا توس��ط‬ ‫دانش‌جویان پیرو خط امام این‌گونه می‌گوید‪« :‬به طور کلی در‬ ‫ش��ورای انقالب دو گرایش وجود داشت‪ ،‬یکی گرایش مخالف‬ ‫با این جم��ع دانش‌جویان پیرو خط امام و دیگر گرایش موافق‬ ‫با این‌ه��ا‪ ،‬که گرایش مواف��ق با این جمع ما‌ه��ا بودیم‪ ،‬یعنی‬ ‫روحانیون شورای انقالب و بعضی از غیر روحانیون و مخالفین‬ ‫عم��ده بنی‌صدر و بازرگان و قطب‌زاده بودند‪ .‬قطب‌زاده هم که‬ ‫وزیر خارجه بود با این جریان موافقت نمی‌کرد‪ ،‬لذا دایمن سعی‬ ‫می‌کردند این بچه‌ها را کمونیست و وابسته‬ ‫ب��ه حزب توده معرفی کنند‪ .‬من چون این‌ها‬ ‫را می‌ش��ناختم از بچه‌ها دفاع شدید کردم و‬ ‫می‌گفتم این‌ها بچه‌های مس��لمانی هستند‪.‬‬ ‫تا این‌که قرار شد شورای انقالب نماینده‌ای‬ ‫بفرس��تد بی��ن دانش‌جویان تا هم مس��ایل‬ ‫دانش‌جوی��ان را برای ما مط��رح کند و هم‬ ‫مسایل ما را برای دانش‌جویان بیان دارد‪ ،‬که‬ ‫قطب‌زاده داوطلب ش��د و گفت‪ :‬من می‌روم‪،‬‬ ‫ولی من مخالف بودم‪ ،‬زیرا می‌دانستم بچه‌ها‬ ‫از دیدن قیافه قطب‌زاده بدش��ان می‌آید‪ .‬در‬ ‫عین‌ح��ال‪ ،‬چ��ون دی��دم آن طرفی‌ها روی‬ ‫قط��ب‌زاده تکیه کردند‪ ،‬نخواس��تم‌ مخالفت‬ ‫خودم را ابراز کن��م و گفتم‪ ،‬حاال برو ببینیم‬ ‫چ��ه می‌ش��ود‪ ،‬که هم��ان طور هم ش��د و‬ ‫قط��ب‌زاده برای اولین بار ک��ه رفت‪ ،‬اصلن‬ ‫نتوانس��ت‌ با آن‌ها مالقات کند‪ ،‬زیرا بچه‌ها‬ ‫ب��ه او اعتنا نکرده بودن��د و ظاهرن بار دوم‬ ‫ه��م این اتفاق افتاد و منجر ش��د به این‌که‬ ‫دیگر قطب‌زاده ن��رود‪ .‬لذا خود دانش‌جویان‬ ‫پیش��نهاد کردند آن فرد من باش��م‪ ،‬و لذا م��ن رفتم با یکایک‬ ‫این‌ها از نزدیک هم‌راه با خبرنگاران خارجی مالقات کردم‪».‬‬ ‫در روز ‪ 18‬اس��فند ‪ ،1358‬به دنبال معرفی صادق قطب‌زاده به‬ ‫عنوان نماینده شورای انقالب برای تحویل گرفتن گروگان‌های‬ ‫آمریکایی‪ ،‬دانش‌جویان مس��لمان پیرو خط امام مستقر در النه‬ ‫جاسوس��ی با خودداری از تحویل گروگان‌ها به وی‪ ،‬خواس��تار‬ ‫انتخاب نماینده‌ای غیر از قطب‌زاده شدند‪.‬‬ ‫به نوش��ته روزنامه کیهان‪ ،‬متن اطالعی��ه دانش‌جویان به این‬ ‫شرح بود‪« :‬طبق اطالع واصله به علت دروغ محضی که صادق‬ ‫قطب‌زاده‪ ،‬وزیر امور خارجه ایران در رابطه با تحویل گروگان‌ها‬ ‫اعالم کرده و آن را به امام نس��بت داده‌اند از ش��ورای انقالب‬ ‫می‌خواهی��م نماینده دیگری را تعیین و با حکم رس��می اعالم‬ ‫نمایند‪».‬‬ ‫یک ش��ب قبل از صدور این بیانیه‪ ،‬به نقل از صادق قطب‌زاده‬ ‫اعالم ش��د که ب��ه امر آقای خمینی و مصوبه ش��ورای انقالب‬ ‫نماین��ده ش��ورای انقالب «ص��ادق قطب‌زاده» ب��رای تحویل‬ ‫گرفت��ن گروگان‌ها و س��فارت س��ابق آمری��کا از دانش‌جویان‬ ‫مسلمان پیرو خط امام به محل سفارت سابق خواهد رفت‪.‬‬ ‫ص��ادق قطب‌زاده در گفت‌وگو با خبرگ��زاری پارس در توضیح‬ ‫ای��ن جمله که «به امر امام گروگان‌ه��ا تحویل گرفته خواهند‬ ‫ش��د»‪ ،‬گفت‪« :‬گزارش��ی که به ش��ورای انقالب داده شده بود‬ ‫تصریح داش��ت ک��ه پیش��نهاد دانش‌جویان مبنی ب��ر تحویل‬ ‫گروگان‌ه��ا به ش��ورای انقالب مورد موافقت ام��ام قرار گرفته‬ ‫است‪ ،‬بنابراین ش��ورای انقالب نیز موافقت کرد که گروگان‌ها‬ ‫تحویل گرفته ش��وند‪ .‬لذا مطلب این‌گونه بود و امام مستقیمن‬ ‫دس��توری در این زمینه ص��ادر نکرده‌اند‪ ،‬ولی امر را به ش��ورا‬

‫‪8‬‬

‫واگذار نموده‌اند‪ .‬در ح��ال حاضر نیز آن‌چه به این‌جانب مربوط‬ ‫اس��ت آن اس��ت که چون دانش‌جویان خود پیش��نهاد تحویل‬ ‫کرده‌اند و شورای انقالب هم موافقت نموده و مسوولیت انجام‬ ‫تحویل را به این‌جانب محول نموده است‪ ،‬بنابراین برای اجرای‬ ‫تصمیم شورای انقالب و حل بحران کنونی‪ ،‬به النه جاسوسی‬ ‫می‌روم‪ .‬در عین حال نیز این نکته را موکدن یادآوری می‌نمایم‬ ‫ک��ه تحویل گرفتن گروگان‌ها به منظور آزادی آن‌ها نیس��ت و‬ ‫این امر بنا به دستور امام به عهده مجلس گذاشته شده است‪».‬‬ ‫با وجود س��خنان قطب‌زاده‪ ،‬دانش‌جوی��ان در روزهای بعد هم‬

‫تاکید داش��تند هر نماینده‌ای را جز قطب‌زاده می‌پذیرند‪ .‬روابط‬ ‫عموم��ی دانش‌جویان پیرو خط امام در روز نوزدهم اس��فندماه‬ ‫طی بیانی��ه‌ای اعالم کردند‪« :‬همان طوری‌ک��ه قبلن گفته‌ایم‬ ‫مالقات کمیسیون تحقیق با همه گروگان‌ها از نظر ما انحرافی‬ ‫و غیرممکن اس��ت‪ ،‬ولی گروگان‌های جاسوس آمریکایی آماده‬ ‫تحویل به نماینده ش��ورای انقالب می‌باش��ند که طبیعتن باید‬ ‫با در دس��ت داش��تن حکم و ابالغ رس��می از طرف ش��ورای‬ ‫انقالب بین س��اعات ‪ 10‬صب��ح تا ‪ 5‬بعدازظهر روز یک‌ش��نبه‬ ‫‪ 19/12/58‬جه��ت تحویل گرفتن گروگان‌ه��ا مراجعه نمایند‪.‬‬ ‫البت��ه دانش‌جویان نقطه‌نظره��ا و علت تصمیم خود را مبنی بر‬ ‫تحویل گروگان‌ها در طی اطالعیه‌ها و مصاحبه‌هایی که بعضی‬ ‫از آن‌ها سانس��ور ش��د بیان کردند که متاسفانه آن نقطه‌نظرها‬ ‫ک��ه در مالقات‌ها هم مطرح بود در اطالعیه ش��ورای انقالب‬ ‫منعکس نشده اس��ت‪ .‬قابل تذکر است که به علت عدم پخش‬ ‫مفاد اطالعی��ه فوق از رادیو تلویزیون‪ ،‬زم��ان فوق قابل قبول‬ ‫نب��وده و دانش‌جویان زمان دیگری را جهت تحویل گروگان‌ها‬ ‫به نماینده شورای انقالب اسالمی تعیین خواهند کرد‪».‬‬ ‫هم‌زم��ان با انتش��ار خبر تحوی��ل گروگان‌ه��ای آمریکایی به‬ ‫ش��ورای انقالب‪ ،‬مردم شهرس��تان‌های مختلف به پشتیبانی از‬ ‫دانش‌جویان مس��لمان پیرو خط امام دس��ت به راه‌پیمایی زدند‬ ‫و خواس��تار خودداری از تحویل گروگان‌ها به ش��ورای انقالب‬ ‫شدند و تحویل گروگان‌ها را گامی در راه سازش با امپریالیسم‬ ‫و برخالف خط امام خواندند‪ .‬تظاهرکنندگان که در ش��هرهای‬ ‫تبریز‪ ،‬تهران و ش��یراز به خیابان‌ها آمده بودند شعارهایی چون‬ ‫«مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر س��ازش‌کار» سر دادند و برخی‬ ‫نیز خواس��تار اس��تعفای صادق قطب‌زاده از وزارت امور خارجه‬

‫شدند‪.‬‬ ‫دانش‌جوی��ان انجمن‌ه��ای اس�لامی و س��ازمان دانش‌جویان‬ ‫مس��لمان هم با اعالم تحصن در مقابل س��فارت آمریکا اعالم‬ ‫کردند‪« :‬کار کمیس��یون صرفن تحقیق درباره جنایات ش��اه و‬ ‫آمریکاست و دیدار آن‌ها با گروگان‌ها توطئه آمریکاست‪».‬‬ ‫مهدوی کنی گفت‪« :‬اگر مس��ئله تحویل گروگان‌ها به نماینده‬ ‫ش��ورای انقالب و ی��ا مالقات هی��ت تحقیق جنایات ش��اه و‬ ‫آمری��کا حل نش��ود در رابطه با امام خمین��ی رهبر انقالب این‬ ‫مس��ئله را حل خواهیم کرد‪ .‬شورای انقالب اصراری به تحویل‬ ‫گرفتن گروگان‌ها ندارد و فقط مسئله این‬ ‫اس��ت که اعضای کمیسیون با گروگان‌ها‬ ‫مالقات کند‪».‬‬ ‫سرپرس��ت وزارت کش��ور در گفت‌وگ��و‬ ‫ب��ا روزنام��ه کیه��ان‪ ،‬درب��اره ای��ن گفته‬ ‫دانش‌جوی��ان که «هر نماین��ده‌ای غیر از‬ ‫قطب‌زاده معرفی شود گروگان‌ها را تحویل‬ ‫خواهند داد» گفت‪« :‬ش��ورای انقالب شب‬ ‫گذش��ته در اعالمی��ه‌ای اع�لام ک��رد که‬ ‫گروگان‌ها باید تحویل وزارت خارجه بشود‬ ‫و ترتی��ب این مس��یله هم این اس��ت که‬ ‫مس��وول تحویل و تحول آقای قطب‌زاده‬ ‫است‪ .‬تحویل‌گیرنده اصلی شورای انقالب‬ ‫است نه شخص دیگر و یا آقای قطب‌زاده‪.‬‬ ‫س��وال ش��د اگر دانش‌جوی��ان از تحویل‬ ‫خودداری کنند فکر می‌کنید مسئله به کجا‬ ‫خواهد انجامی��د؟ مهدوی کنی اعالم کرد‬ ‫که اگر چنین بش��ود‪ ،‬در رابطه با امام رهبر‬ ‫انقالب این مسئله را باید حل کرد‪».‬‬ ‫مهدوی کنی در پاس��خ به این س��وال که‬ ‫«آیا تحویل گرفتن گروگان‌ها از سوی شورا باعث نخواهد شد‬ ‫که مس��ئله گروگان‌گیری به دولت و ش��ورای انقالب منتسب‬ ‫ش��ود و انگیزه‌ای برای تهاجم سیاس��ی وس��یع آمریکا و تحت‬ ‫فش��ار قرار گرفت��ن ایران از س��وی آمریکا ش��ود» گفت‪« :‬به‬ ‫عقیده من هیچ تغییری در سیاس��ت آمریکا پیدا نخواهد ش��د‪،‬‬ ‫به خاطر این‌که دولت آمری��کا می‌داند که گرچه گروگان‌ها در‬ ‫دس��ت دانش‌جویان است ولی رهبر انقالب و شورای انقالب و‬ ‫دول��ت این کار آن‌ها را عملن تایی��د کرده‌اند‪ ،‬بنابراین با وضع‬ ‫کنونی دولت آمریکا می‌داند که دولت ایران مس��وولیت دارد و‬ ‫فرقی نمی‌کند که گروگان‌ها تحت نظر دانش‌جویان باشند و یا‬ ‫وزارت خارج��ه‪ .‬دولت آمریکا می‌داند که دولت ایران تصمیمی‬ ‫برخالف خواس��ت رهبر انقالب و مل��ت ایران نمی‌تواند بگیرد‪،‬‬ ‫روی ای��ن اصل‪ ،‬آمریکا هی��چ‌گاه تصمیمی حادتر از تصمیمات‬ ‫قبلی نخواهد گرفت‪».‬‬ ‫هم‌زمان عزت‌اله س��حابی عضو شورای انقالب با تاکید بر این‌که‬ ‫«دانش‌جویان اصرار داشتند که گروگان‌ها را تحویل دولت دهند»‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬فشار دانش‌جویان خط امام به اعتقاد من کار درستی نبود‬ ‫که بگویند گروگان‌ها را تحویل دولت می‌دهیم‪ .‬بایستی گروگان‌ها‬ ‫تحویل خودشان می‌بود‪ ،‬چون خودشان این کار را کرده‌اند و فقط‬ ‫بایستی کمیسیون تحقیق جنایات شاه مخلوع بروند و با گروگان‌ها‬ ‫مالقات کنند و قرار نبوده اس��ت ک��ه گروگان‌ها را تحویل دولت‬ ‫بدهند‪ .‬به فرض این‌که گروگان‌ها را هم تحویل دولت دهند‪ ،‬امام‬ ‫فرمودند تا زمانی‌که مجلس ش��ورای ملی تشکیل نشود راجع به‬ ‫سرنوش��ت آن‌ها تصمیم گرفته نخواهد شد و دیگر این‌که از اول‬ ‫هم گفته شده است که تحویل گروگان‌ها منوط به استرداد شاه از‬ ‫سوی دولت پاناما و آمریکاست‪».‬‬

‫افسانه‌ای که حقیقت داشت‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫در روز ‪ 16‬آبان ‪ 1359‬صادق قطب‌زاده رییس س��ابق سازمان‬ ‫رادی��و تلویزیون پس از ش��رکت در یک مناظ��ره تلویزیونی از‬ ‫سوی دادستانی بازداشت و راهی زندان اوین شد‪.‬‬ ‫روزنامه کیهان فردای آن روز نوش��ت‪« :‬به دنبال پخش برنامه‬ ‫میزگرد ش��ب جمعه در ش��بکه دوم آقایان ص��ادق قطب‌زاده و‬ ‫مبلغی اس�لامی به علت طرح مسایل اختالف‌انگیز و ایجاد جو‬ ‫تش��ویش و بدبینی تحت تعقیب قرار گرفتن��د‪ .‬به دنبال اعالم‬ ‫ای��ن خبر آقای صادق قطب‌زاده بعدازظهر روز جمعه‬ ‫به حکم الجوردی دادس��تان انقالب مرکز و توس��ط‬ ‫پاس��داران دادسرای انقالب اس�لامی اوین دستگیر‬ ‫و ب��ه زن��دان اوین منتقل می‌ش��ود و از آقای مبلغی‬ ‫اسالمی نیز خواسته ش��ده تا خود را هرچه زود‌تر به‬ ‫دادس��رای انقالب اس�لامی اوین معرفی نماید‪ .‬طی‬ ‫تماس تلفنی خبرنگار شهری کیهان با روابط عمومی‬ ‫زندان اوین این اطالعیه در اختیار کیهان قرار گرفت‪:‬‬ ‫به اطالع می‌رساند آقای صادق قطب‌زاده دستگیر و‬ ‫تحت محافظت دادسرای انقالب اسالمی مرکز قرار‬ ‫دارد و الزم اس��ت آقای محمد مبلغی اسالمی هرچه‬ ‫زود‌ت��ر خود را به دادس��رای انقالب اس�لامی مرکز‬ ‫واقع در اوین معرفی نماید‪ ».‬در پی تس��خیر سفارت‬ ‫آمریکا و اس��تعفای دولت موقت‪ ،‬ص��ادق قطب‌زاده‬ ‫بعد از مدت کوتاهی که ابوالحس��ن بنی‌صدر سمت‬ ‫وزارت خارجه را برعهده داشت‪ ،‬جانشین وی شد‪ .‬در‬ ‫این دوره وی به یکی از مشهور‌ترین سیاست‌مداران‬ ‫ایرانی تبدیل شد که هر روز تصویرش در رسانه‌های‬ ‫جهانی منتش��ر می‌شد‪ .‬وی تالش زیادی از یک سو‬ ‫برای آزادی گروگان‌های آمریکایی و از س��وی دیگر‬ ‫برای بازگرداندن شاه به ایران انجام داد‪ .‬با برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دوره اول در همین زمان‬ ‫او نیز کاندیدا ش��د ام��ا در رقابت با رقیب دیرین‌اش‬ ‫بنی‌صدر شکست خورد‪.‬‬ ‫بعد از این شکس��ت به تدریج حض��ور قطب‌زاده در‬ ‫ساختار سیاس��ی کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شد‪ .‬تا این‌که‬ ‫در آبان ‪ 59‬حضورش در یک مناظره تلویزیونی خبرس��از ش��د‪.‬‬ ‫پنج‌ش��نبه ‪ 15‬آبان بعد از اخبار سراسری شبکه دوم‪ ،‬برنامه‌ای‬ ‫ب��ا عنوان بحث آزاد درب��اره عمل‌کرد رادی��و تلویزیون پس از‬ ‫انقالب پخش شد‪ .‬مجری برنامه اعالم کرد این بحث قرار بود‬ ‫با شرکت کلیه مدیران صدا و سیما پس از انقالب برگزار شود‪،‬‬ ‫اما به ج��ز آقایان قطب‌زاده و دکتر مبلغی اس�لامی (قائم‌مقام‬ ‫وقت سرپرس��ت س��ازمان که در آن زمان اداره صداوس��یما را‬ ‫برعهده داش��ت) بقیه اعالم کرده‌اند به علت شرایط فوق‌العاده‬ ‫کش��ور و جنگ عراق با ایران مصلحت نمی‌دانند در این بحث‬ ‫شرکت کنند‪.‬‬ ‫مج��ری برنامه در این مورد یادآور ش��د‪ ،‬طی اطالعیه دیگری‬ ‫که ش��بکه دوم منتشر کرده به اطالع کسانی که در این بحث‬ ‫ش��رکت نکردند رسیده بود که اگر مسایل این بحث آزاد ربطی‬ ‫با مس��ایل جنگ پیدا کرد آن قس��مت از برنامه حذف و یا کل‬ ‫برنامه حذف خواهد ش��د‪ ،‬اما در این مورد از طرف مدیرانی که‬ ‫ش��رایط جنگ را علت عدم ش��رکت خ��ود در بحث آزاد اعالم‬ ‫کردند پاس��خی نیامد و به ناچار برنامه با شرکت آقایان صادق‬ ‫قطب‌زاده اولین سرپرس��ت صداوس��یمای جمهوری اسالمی و‬ ‫دکتر مبلغی اس�لامی قائم‌مقام وقت س��ازمان برگزار می‌شود‪.‬‬ ‫در ای��ن برنامه که بیش از ‪ 80‬دقیقه به ط��ول انجامید صادق‬ ‫قطب‌زاده و مبلغی اس�لامی مس��ایل متفاوت��ی را درباره رادیو‬

‫تلویزیون و امور جاری کشور برشمردند‪.‬‬ ‫روزنامه کیهان در گزارش��ی از این برنامه نوش��ت‪« :‬قطب‌زاده‬ ‫ضمن برش��مردن نارسایی‌های موجود سازمان در زمان تصدی‬ ‫خ��ود و نیز در ح��ال حاضر گفت‪ :‬اعمال نظرهای ش��خصی و‬ ‫گروه��ی مانع اج��رای برنامه خوب و مردمی از صداوس��یمای‬ ‫جمهوری اس�لامی شده اس��ت‪ .‬این وضع باعث شده است که‬ ‫اخبار صحیح به گوش مردم نرس��د و هر روز به تعداد کس��انی‬ ‫که گوش به رادیوهای بیگانه برای کسب خبر صحیح می‌دهند‬

‫نب��ود تقوا می‌خوان��د‪ ،‬از پی‌گیری پخش ای��ن برنامه از طریق‬ ‫مراجع قضایی کشور خبر داد‪ .‬هم‌زمان آیت‌اله موسوی اردبیلی‬ ‫دادس��تان کل کشور طی بیانیه‌ای علی‌اکبر محتشمی و عبداله‬ ‫نوری را مش��ترکن به سرپرستی صداوس��یما و دکتر ندیمی را‬ ‫به عنوان سرپرس��ت ش��بکه دوم س��یمای جمهوری اسالمی‬ ‫ای��ران منصوب کرد‪ .‬در این بیانیه آمده بود این افراد تا معرفی‬ ‫سرپرست از سوی قوای سه‌گانه در این سمت‌ها باقی می‌مانند‪.‬‬ ‫هم‌زمان با این بیانیه صادق قطب‌زاده بازداشت و به زندان اوین‬

‫افزوده ش��ود‪ .‬قطب‌زاده افزود‪ :‬آن‌چه ک��ه در رادیو و تلویزیون‬ ‫می‌گذرد وضع آش��فته‌ای که بر این سازمان حاکم است‪ ،‬شبیه‬ ‫وضعی اس��ت که در دیگر س��ازمان‌ها و نهادهای کشور حاکم‬ ‫است‪ .‬دکتر مبلغی اس�لامی نیز طی سخنانی گفت بر کار این‬ ‫س��ازمان هیچ ضابط��ه و اصولی حکم نمی‌کند‪ .‬هرچه هس��ت‬ ‫گروه‌گرایی است‪ .‬مبلغی اسالمی یادآور شد کسانی که بر مسند‬ ‫کار هستند و پست‌های مهم را اشغال کرده‌اند نه تخصص دارند‬ ‫و نه کارآیی و تقوا‪ .‬مبلغی اسالمی در قسمت دیگری از سخنان‬ ‫خ��ود به درگیری‌های اخیری که در رابطه با چند انتصاب او در‬ ‫س��ازمان پیش آمده بود‪ ،‬گفت‪ :‬در این س��ازمان عده قلیلی هر‬ ‫کاری دل‌ش��ان می‌خواهد می‌کنند و در این رابطه به خود من‬ ‫و کس��انی که من انتخاب کرده بودم شدیدن حمله کردند و در‬ ‫حضور همس��رم بد‌ترین تهمت‌ها را به م��ن زدند در حالی که‬ ‫اقدام من برای معرفی چند مس��وول به خاطر نارسایی‌هایی که‬ ‫بر س��ازمان حاکم بود صورت گرفت‪ ،‬ب��ه خاطر کم‌کاری‌هایی‬ ‫که در این سازمان صورت می‌گیرد و کار تولید در این سازمان‬ ‫به روزی حدود ‪ 40‬دقیقه و ماهی ‪ 20‬س��اعت رس��یده است و‬ ‫سرمایه عظیمی به خاطر کم‌کاری به هدر می‌رود‪».‬‬ ‫در پی پخش این برنامه انتقادی س��تاد تبلیغات ش��ورای عالی‬ ‫دفاع و دادس��تان کل کش��ور بیانیه‌هایی منتش��ر کردند‪ .‬ستاد‬ ‫تبلیغ��ات جنگ ب��ا انتقاد از آن‌چ��ه گروه‌گرایی‌های ناش��ی از‬

‫منتقل شد‪ .‬بازداشت قطب‌زاده سر و صدای بسیاری به پا کرد و‬ ‫اعتراضات گس��ترده‌ای را برانگیخت‪ .‬در همین ارتباط مهندس‬ ‫مهدی بازرگان نخس��ت‌وزیر پیشین طی یادداشتی به شدت از‬ ‫این اقدام انتقاد کرد‪ .‬در این یادداشت که با قطعه شعر «هر دم‬ ‫از این باغ بری می‌رس��د‪ ،‬تازه‌تر از تازه‌تری می‌رسد» آغاز شد‪،‬‬ ‫آمده بود‪« :‬بازداش��ت قطب‌زاده که در برخورد اول به افسانه و‬ ‫شایعه شباهت داش��ت با کمال تعجب واقعیت پیدا کرد‪ .‬کاری‬ ‫ندارم که روش گذش��ته آقای قطب‌زاده چگونه بوده و مصاحبه‬ ‫اخی��ر در تلویزیون تا چه حد معقول و خالی از ایراد باش��د‪ .‬امر‬ ‫مسلم این است که برنامه زنده نبوده و صدا و سیمای جمهوری‬ ‫اس�لامی ایران می‌توانسته است پخش نکند‪ .‬اما درد بزرگ در‬ ‫این اس��ت که چطور گردانندگان انحصارگر م��ا فکر نکرده‌اند‬ ‫عمل آن‌ها چه اثر وحش��ت‌ناکی به لحاظ احساس عدم امنیت‬ ‫و بی‌اعتبار کردن قانون اساس��ی در مردم سراپا ایمان و امید و‬ ‫ف��داکاری ایجاد می‌کند و چه قضاوت��ی دنیای خارج که هدف‬ ‫صدور انقالب ما هستند خواهند نمود‪ .‬وقتی با چنین سادگی و‬ ‫افتضاح یک مبارز کهنه‌کار‪ ،‬عضو ش��ورای انقالب‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫رادی��و تلویزیون و وزیرخارجه توقیف و توهین می‌ش��ود‪ ،‬دیگر‬ ‫چه آبرویی برای اس�لام و انقالب ایران باقی خواهد ماند؟ جدا‬ ‫و اس��ترحامن از مقام رهبری انقالب خواهان دخالت‪ ،‬جبران و‬ ‫جلوگیری از این تجاوزات هستم‪».‬‬

‫‪9‬‬

‫اقتصاد‬

‫حذف سه میلیون خانوار ایرانی‬ ‫از دریافت یارانه‬

‫سایه کوثری‬ ‫دولت خبر داد که در مرحله دوم اجرای هدف‌مندی یارانه‌ها سه‬ ‫میلی��ون خانوار ایرانی از دریافت یارانه حذف خواهند ش��د‪ .‬این‬ ‫سه میلیون شامل اقشار پردرآمد جامعه خواهد بود‪.‬‬ ‫از س��ویی وزیر اقتصاد هفته گذش��ته اعالم کرد که قرار است‬ ‫جوری برنامه‌ریزی شود که اقش��ار پردرآمد جامعه خودشان از‬ ‫دریافت یارانه انصراف بدهند‪.‬‬ ‫شمس‌الدین حس��ینی به ایلنا گفت‪« :‬اقشار پردرآمد از دریافت‬ ‫یارانه حذف نمی‌ش��وند بلکه قرار است در فاز دوم هدف‌مندی‬ ‫یارانه‌ها خودشان انصراف بدهند‪».‬‬ ‫به گفته حس��ینی بعد از گذشت یک س��ال از هدف‌مند سازی‬ ‫یارانه‌ها‪ ،‬فاصله طبقاتی کاهش یافته و توزیع‬ ‫درآم��د هم بهبود یافته اس��ت‪ ،‬لذا این امکان‬ ‫در مرحل��ه دوم فراه��م ش��ده ک��ه این طرح‬ ‫هدف‌مند‌تر اجرا ش��ود و ب��ه همین دلیل هم‬ ‫در این مرحله ش��اهد ری��زش افرادی خواهیم‬ ‫ب��ود که خود از دریاف��ت یارانه نقدی انصراف‬ ‫می‌دهند‪.‬‬ ‫بازار پرتالطم ارز‬ ‫ب��ازار ارز در هفته گذش��ته و به ویژه در س��ه‬ ‫روز پایان��ی آن تالطم بی‌س��ابقه‌ای را تجربه‬ ‫کرد‪ .‬نوس��ان قیمت دالر که از روز سه‌ش��نبه‬ ‫آغاز ش��ده ب��ود در روز چهارش��نبه هم ادامه‬ ‫یافت و در پنجمین روز هفته گذشته نرخ دالر‬ ‫در طی چند س��اعت ‪ 35‬تومان تغییر داش��ت‪.‬‬ ‫روز چهارش��نبه نرخ دالر در بازار آزاد طی دو‬ ‫ساعت از‌ ‪ ۱۵۷۰‬تومان به ‪ ۱۵۳۵‬تومان رسید‪.‬‬ ‫این درحالی بود که قیمت دالر در نخس��تین‬ ‫معامالت هم��ان روز ‪ ۱۵۷۰‬تومان را نش��ان‬ ‫م��ی‌داد و پیش بینی می ش��د که نرخ دالر تا‬ ‫پایان روز هم‌چنان افزایش داشته باشد‪ ،‬اما تا‬ ‫پایان س��اعت کاری روز چهارشنبه قیمت به‬ ‫‪ ۱۵۳۵‬تومان کاهش یافت‪.‬‬ ‫به همی��ن دلیل نیز صرافان از خرید و فروش‬ ‫دالر خودداری کردند و ب��ازار ارز در روزهای‬ ‫پایانی هفته راکد بود‪.‬‬

‫افزایش شاغلین فقیر با اجرای هدف‌مندی یارانه‌ها‬ ‫یک اقتصاددان گفته اس��ت ک��ه با اجرای ط��رح هدف‌مندی‬ ‫یارانه‌ها‪ ،‬تعداد شاغلین فقیر گسترش یافته است‪.‬‬ ‫محمد خوش‌چهره با اشاره به افزایش ‪ ۴۰‬درصدی قیمت دالر‬ ‫در کش��ور تصریح ک��رد‪« :‬افزایش هزینه‌های ناش��ی از قیمت‬ ‫حامل‌ه��ای انرژی منج��ر به کاهش قدرت خری��د خانوارهای‬ ‫کم‌درآمد و میانی جامعه شد‪».‬‬ ‫محمد خوش‌چهره اس��تاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با‬ ‫ایلنا اجرای قانون هدف‌مندی یارانه‌ها را موجب وقوع پدیده‌ای‬ ‫تحت عنوان ش��اغالن فقیر عنوان کرد و گفت‪« :‬شاغالن فقیر‬ ‫که در حال حاضر متش��کل از کارگران‪ ‎‬و س��طوح میانی درآمد‬ ‫هس��تند به دلیل افزای��ش هزینه های ناش��ی از اجرای قانون‬ ‫هدفمندی یارانه‌ها قادر به اداره خود نیستند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به اجرای ناصحیح قانون هدف‌مندی یارانه‌ها در‬

‫‪10‬‬

‫کش��ور تصریح کرد‪« :‬بسیاری از هشدارهایی که قبل از اجرای‬ ‫قانون عنوان شده بود در عمل معلوم شد که صحیح است‪».‬‬

‫ایران در شاخص آزادی اقتصادی‬ ‫رتبه ‪‌171‬ام را کسب کرد‬ ‫ای��ران در رده ‪‌۱۷۱‬ام از ش��اخص آزادی اقتص��ادی در جه��ان‬ ‫قرار گرفته است‪.‬ش��اخص آزادی اقتصادی س��ال ‪ ۲۰۱۱‬که از‬ ‫سوی موسسه مطالعاتی هریتیج منتشر شده‪ ،‬گویای آنست که‬ ‫ای��ران در رده ‪ ۱۷۱‬قرار دارد و به بیان واضح‌تر در رده بدترین‬ ‫کشورهاست‪ .‬این درحالی‌ست که بحرین در رتبه دهم و ترکیه‬ ‫در رده ‪‌۶۸‬ام قرار گرفته است‪.‬‬ ‫شاخص منتشر شده از سوی موسسه مطالعاتی هریتیج گویای‬

‫آنست که رتبه ایران در میان کشورهای جهان با کاهش منفی‬ ‫‪ 1.3‬نس��بت به س��ال گذش��ته امتیاز ‪ 42.1‬را داش��ته و در رده‬ ‫‪ ۱۷۱‬ق��رار دارد‪ .‬کش��ورهایی ک��ه رتبه اول تا ده��م را در این‬ ‫رده‌بندی به دس��ت آوردند عبارتند از‪ :‬هنگ کنگ‪ ،‬س��نگاپور‪،‬‬ ‫اس��ترالیا‪ ،‬نیوزیلند‪ ،‬س��وییس‪ ،‬کانادا‪ ،‬ایرلن��د‪ ،‬دانمارک‪ ،‬ایاالت‬ ‫متحده آمریکا و بحرین‪.‬‬ ‫هم‌چنین در این گزارش وضعیت ایران در مقایسه با کشورهای‬ ‫منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بحرانی اعالم شده است‪.‬‬ ‫در ای��ن گزارش نرخ بی��کاری ‪ 11.8‬درصد و ن��رخ تورم ‪10.3‬‬ ‫درصد اعالم ش��ده اس��ت‪ .‬با آمار منتشر ش��ده به نظر می‌رسد‬ ‫اقتصاد ایران در میان کش��ورهای منطق��ه نیز جای‌گاه باالیی‬ ‫ندارد‪ .‬به عنوان مثال وضعیت کش��ورهای منطقه و امتیاز آن‌ها‬ ‫به شرح زیر است‪:‬‬ ‫بحرین‪ ،77.7 :‬قطر ‪ ،70.5‬عمان‪ ،69.8 :‬اردن‪ ،68.9 :‬اس��راییل‪:‬‬ ‫‪ ،68.5‬امارات متحده عربی‪ ،67.8 :‬عربس��تان س��عودی‪،66.2 :‬‬

‫کویت‪ ،64.9۶۴.۹ :‬لبنان‪ 60.1 :‬و مراکش‪59.6 :‬‬ ‫که در مقایس��ه با امتیاز ‪ 42.7‬درصدی ایران همگی از وضعیت‬ ‫مطلوب‌تری برخوردار هستند‪.‬‬ ‫سود ‪ ۱۵‬هزار میلیارد تومانی دولت از گرانی ارز‬ ‫یک عضو کمیسیون برنامه‪،‬بودجه و محاسبات مجلس با اشاره‬ ‫به کسری بودجه دولت‪ ،‬گفت‪« :‬دولت احتمالن از گرانی ارز ‪۱۵‬‬ ‫هزار میلیارد تومان س��ود کرده است و قصد دارد کسری بودجه‬ ‫خود را از طریق سود ناشی از گرانی سکه و ارز تأمین کند‪».‬‬ ‫به گفته منادی س��فیدان دولت در زمان تصویب بودجه س��ال‬ ‫‪ ۹۰‬مجل��س را وادار به تصویب بودجه‌های فراتر از حد معمول‬ ‫ک��رده‪ ،‬چرا که قصد داش��ته ازرا افزایش نرخ ارز هم کس��ری‬ ‫بودج��ه خ��ود را جبران کن��د و هم درآمد‬ ‫اضافی کسب کند‪.‬‬ ‫علیرضا من��ادی س��فیدان در گفت‌وگو با‬ ‫مهر درباره کسری بودجه ناشی از اجرای‬ ‫قانون هدف‌مند کردن یارانه ها گفت‪« :‬در‬ ‫سال گذشته دولت اعالم کرد که ‪ ۵۴‬هزار‬ ‫میلی��ارد توم��ان درآمد ناش��ی از هدفمند‬ ‫ک��ردن یارانه ها را مطرح کرد که مجلس‬ ‫نیز آن را تصویب کرد‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به پیش‌بینی دولت در رابطه‬ ‫ب��ا هزینه‌ه��ای س��ال ‪ ۹۰‬گف��ت‪« :‬طبق‬ ‫پیش‌بینی‌ها دولت بای��د ‪ ۴۰‬هزار میلیارد‬ ‫توم��ان از محل اجرای قان��ون هدف‌مند‬ ‫کردن یارانه‌ه��ا به مردم پرداخت می‌کرد‪.‬‬ ‫ب��ه عبارتی هر نفر ‪ ۴۵‬هزار و ‪ ۵۰۰‬تومان‬ ‫درماه دریافتی خواهد داشت‪».‬‬ ‫عضو کمیسیون برنامه‪ ،‬بودجه و محاسبات‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی یادآور شد‪« :‬در‬ ‫جلس��ه‌ای مجلس به دول��ت اعالم کرد که‬ ‫نمی‌تواند درآمدی بیش‌تر از ‪ ۲۷‬هزار میلیارد‬ ‫تومان داش��ته باشد‪ .‬ولی آن‌ها اصرار کردند‬ ‫که درآمد ‪ ۴۰‬هزار میلی��ارد تومان تصویب‬ ‫ش��ود؛ از همان روز اول معلوم بود با کسری‬ ‫بودجه مواجه خواهند شد‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬در نتیج��ه از پی��ش بین��ی‬ ‫درآم��د ‪ ۵۴‬هزار میلیارد تومانی دول��ت از محل اجرای یارانه‌ها‬ ‫با فرض ش��رایط ای��ده آل‪ ،‬در نهایت ‪ ۳۰‬ه��زار میلیارد درآمد‬ ‫خواهد داشت‪».‬‬ ‫وی گفت‪« :‬می‌توان حدس زد اصرار دولت در زمینه پیش‌بینی‬ ‫درآمد ‪ ۵۴‬هزار میلیارد تومانی بر چه اساسی بوده است‪ .‬این‌گونه‬ ‫احساس می‌شود دولت از سودی که به دلیل گرانی سکه و ارز‬ ‫نصیبش شده کسری بودجه سال ‪ ۹۰‬را جبران می‌کند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره ب��ه این که دولت از ‪ ۲‬طریق قصد دارد کس��ری‬ ‫بودج��ه خ��ود را جب��ران کند‪ ،‬متذکر ش��د‪« :‬دول��ت از طریق‬ ‫برداش��ت‌های غیرقانونی برخی حس��اب‌ها‪‌،‬هم‌چنین از محل‬ ‫س��ود ناش��ی از گرانی س��که و ارز تصمیم دارد کسری بودجه‬ ‫خود را جبران کند‪».‬‬ ‫عضو کمیس��یون برنامه‪ ،‬بودجه و محاس��بات مجلس ش��ورای‬ ‫اس�لامی در ادامه اعالم کرد‪« :‬احتمالن دولت بیش از ‪ ۱۵‬هزار‬ ‫میلیارد تومان از محل گرانی ارز سود کرده است‪».‬‬

‫سقوط عجیب قیمت طالی جهانی‬

‫سایه کوثری‬ ‫«سقوط قیمت طال»‬ ‫بهای هراونس طال در معامالت روز پنج‌ش��نبه صبح بازارهای‬ ‫جهانی تا ه��زار و ‪ 564‬دالر کاهش یافت‪.‬در ش��رایطی که در‬ ‫پای��ان معام�لات بازارهای جهان��ی طی هفته گذش��ته بهای‬ ‫هراونس طال هزار و ‪ 710‬دالر بود‪ ،‬تا امروز این نرخ ‪ 146‬دالر‬ ‫کاهش یافته اس��ت‪ .‬این در حالی اس��ت که هر سال در آستانه‬ ‫سال نو میالدی قیمت طال روند صعودی به خود می گرفت‪.‬‬ ‫از س��ویی بر اس��اس پیش‌بینی رییس اتحادیه کشوری طال و‬ ‫جواهر قیمت طال در روزهای نزدیک به عید نوروز کاهش پیدا‬ ‫نخواهد کرد‪.‬محمد کشتی آرای روز چهارشنبه در این باره گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬قیمت طال در باز داخلی تابع��ی از قیمت ارز و قیمت‬ ‫جهانی اس��ت‪ .‬با توجه به این‌که هر دو عامل صعودی اس��ت‪،‬‬ ‫پیش‌بینی می‌کنم نزدیک به روزهای نوروز ‪ ۹۱‬قیمت س��که و‬ ‫طال در خوش‌بینانه‌ترین حالت همین قیمت‌هایی باش��د که در‬ ‫حال حاضر هست و کاهش قیمتی را مشاهده نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫«گران شدن سی‌ان‌جی»‬ ‫قرار اس��ت قیمت س��وخت س��ی‌ان‌جی بنا به درخواست ستاد‬ ‫هدف‌من��دی یارانه‌ها افزایش یابد‪.‬در روزهایی که به اجرای فاز‬ ‫دوم هدف‌مند شدن یارانه‌ها نزدیک می‌شویم‪ ،‬ستاد هدف‌مندی‬ ‫یارانه‌ها خواس��تار افزایش قیمت سوخت سی‌ان‌جی شده است‪.‬‬ ‫این ستاد خواس��تار تدوین و ارایه سه سناریوی افزایش قیمت‬ ‫‪ CNG‬توسط وزارت نفت‪ ،‬سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و‬ ‫تولیدکنندگان و انجمن صنفی صنعت سی‌ان‌جی کشور شد‪.‬‬ ‫هرچند هن��وز زمان و میزان افزای��ش احتمالی قیمت ‪CNG‬‬ ‫در س��تاد هدف‌مندی یارانه‌ها نهایی نش��ده است اما پیش‌بینی‬ ‫می‌ش��ود این افزایش از ابتدای س��ال ‪ ۱۳۹۱‬اعمال و در سطح‬ ‫جای‌گاه‌های کش��ور اجرایی ش��ود‪ .‬این در حالی است که جواد‬ ‫اوج��ی مدیر عامل ش��رکت مل��ی گاز ایران پیش‌ت��ر در جمع‬ ‫خبرنگاران درباره احتمال افزایش قیمت س��ی‌ان‌جی گفته بود‪:‬‬ ‫«به��ای این حامل انرژی حداقل تا پایان س��ال جاری افزایش‬ ‫نمی‌یابد‪».‬‬ ‫از س��ویی اردش��یر دادرس از مخالفت انجم��ن صنفی صنعت‬ ‫س��ی‌ان‌جی با گران ش��دن قیمت این حامل ان��رژی خبر داده‬ ‫است‪ .‬رییس انجمن صنفی صنعت سی‌ان‌جی با تاکید بر این‌که‬ ‫باید تعیین قیمت س��ی‌ان‌جی ‪ ۳۰‬تا ‪ ۳۵‬درصد متوس��ط قیمت‬ ‫بنزین در کش��ور در نظر گرفته ش��ود‪ ،‬بیان کرد‪« :‬در ش��رایط‬

‫فعلی با در نظر گرفتن متوس��ط قیم��ت بنزین نیمه یارانه‌ای و‬ ‫آزاد‪ ،‬قیم��ت فعلی ‪ CNG‬بیش از ‪ ۴۰‬درصد متوس��ط قیمت‬ ‫بنزین است‪».‬‬

‫«امکان‌پذیر نبودن افزایش صادرات بنزین»‬ ‫ریی��س اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی گفته اس��ت‪:‬‬ ‫«بای��د ابتدا به فک��ر تامین بنزین مورد نی��از داخل بود چرا که‬ ‫تا زمانی که نیاز داخل تامین نش��ود نمی‌توان در مورد صادرات‬ ‫حرفی زد‪».‬‬ ‫ب��ه گفته حمید حس��ینی در ح��ال حاضر میزان ص��ادرات در‬ ‫بخ��ش بنزین رق��م قابل توجهی نیس��ت و با توج��ه به اینکه‬ ‫تنها پاالیش‌گاه آبادان و اراک افزایش ظرفیت داش��تند به نظر‬ ‫نمی‌رسد صادرات قابل توجهی در این بخش را شاهد باشیم‪.‬‬ ‫این درحالی‌س��ت که روز چهارش��نبه نهم آذر معاون وزیر نفت‬ ‫در امور پاالیش��ی از صادرات دوباره بنزین در فروردین س��ال‬ ‫‪ ۱۳۹۱‬خبر داده و گفته است‪« :‬در حال حاضر مصرف بنزین با‬ ‫تولید آن برابر اس��ت‪ ،‬اما تا پایان امسال تولید بنزین از مصرف‬ ‫پی��ش خواهد افت��اد و این‌گونه ق��ادر خواهیم بود ک��ه دوباره‬ ‫ص��ادرات بنزین را از س��ر گیریم‪».‬با این‌ک��ه علیرضا ضیغمی‬ ‫ادعا کرده اس��ت که در حال حاضر تولید بنزین ایران به حدود‬ ‫‪ ۵۸‬میلیون لیتر رس��یده که هم‌راه با س��ایر افزودنی‌های آن و‬ ‫ب��ا توجه به متوس��ط مصرف روزانه ‪ ۶۰‬میلی��ون لیتر بنزین در‬ ‫کشور‪ ،‬می‌توان گفت که تولید و مصرف بنزین هم‌تراز شده‌اند‪.‬‬ ‫اما رییس اتحادیه صادرکنن��دگان فرآورده‌های نفتی با رد این‬ ‫موضوع گفته است‪« :‬نمی‌توان روی صادرات بنزین حساب کرد‬ ‫تا وقتی که بنزین داخلی کاملن تامین نشده باشد‪».‬‬ ‫«اصالحات در بخش‌نامه بانک مرکزی»‬ ‫بانک مرکزی پس از اعتراض نسبت به بخش‌نامه فروش ارزی‬ ‫خود‪ ،‬مجبور به اصالح آن شد‪.‬‬ ‫درهفت��ه گذش��ته بانک مرکزی ای��ران تنها ی��ک هفته پس‬ ‫از ص��دور بخش‌نام��ه‌ای برای اص�لاح ب��ازار ارز و مواجهه با‬ ‫واکنش‌‌ه��ای فعاالن اقتصادی اقدام به اصالح بخش��نامه خود‬ ‫کرد‪ .‬بانک مرکزی در راستای اصالح بازار ارز بخش نامه‌ای را‬ ‫در تاریخ ‪ 10‬آذر ماه در پنج بند منتش��ر کرده بود که بر اساس‬ ‫آن ده بانک بزرگ کش��ور موظف شدند هر معامله ارزی خود‬ ‫را به بانک مرکزی اطالع داده و کس��ب مجوز کنند‪ ،‬خریداران‬ ‫ارز تا ش��ش ماه حق برداش��ت ارز خریداری شده را از حساب‬

‫خود از دس��ت دادند‪ ،‬بانکهای فروشنده ارز تا قبل از پایان دوره‬ ‫شش ماهه در صورت درخواست خریدار ارز می توانستند معادل‬ ‫ریال��ی (آن ه��م برپایه نرخ رس��می در روز ف��روش ارز) آن را‬ ‫ب��ه خریدار بدهند‪ .‬درنهایت برداش��ت از حس��اب‌های ارزی در‬ ‫این بانک‌ها محدود به صاحب حس��اب ش��ده است آن‌هم تنها‬ ‫جهت انجام واردات کاال و خدمات‪.‬این بخش‌نامه ظاهرن برای‬ ‫اصالح وضعیت ارز و کنت��رل بازار آن بود اما بالفاصله پس از‬ ‫ص��دور آن نگرانی‌هایی را در فعاالن اقتص��ادی ایجاد کرد‪ ،‬از‬ ‫جمله نگرانی از محدودی��ت ارزی بانک‌ها برای فروش ارز که‬ ‫البته بانک مرکزی مجبور ش��د در ‪ 12‬آذر ماه با انتش��ار خبری‬ ‫در سایت رسمی بانک مرکزی تاکید کند که فروش ارز توسط‬ ‫بان��ک مرکزی تغییری نکرده و تمام ارز مورد نیاز وارد‌کنندگان‬ ‫در اختیارشان قرار می‌گیرد‪.‬‬ ‫«مخالفت فعاالن کارگری با وزیر اقتصاد»‬ ‫پس از ادعای وزیر اقتصاد مبنی بر این‌که هدف‌مندی یارانه‌ها‬ ‫س��بب اجرای عدالت و رس��یدن امکانات به فق��را و محرومان‬ ‫ش��ده اس��ت‪ ،‬هفته گذشته بس��یاری از فعاالن کارگری نسبت‬ ‫به این اظهارات واکنش نشان دادند‪.‬فعاالن کارگری می‌گویند‬ ‫قدرت خرید اقش��ار آس��یب‌پذیر هم با اجرای طرح هدف‌مندی‬ ‫یارانه‌ها پایین آمده است‪.‬در روزهای گذشته وزیر اقتصاد ایران‬ ‫در گفت‌وگوی��ی تاکید کرده بود که با اجرای قانون هدف‌مندی‬ ‫یارانه‌ها قدرت خرید هش��ت دهک جامعه هم‌چنان حفظ شده‬ ‫اس��ت‪.‬اما یک عضو س��ابق ش��ورای عالی پول و اعتبار معتقد‬ ‫اس��ت که ب��ا اج��رای قانون هدف‌من��دی یارانه‌ها مش��کالت‬ ‫کارگران بیش‌تر از گذشته شده است‪.‬علی قنبری اجرای قانون‬ ‫هدف‌مندی یارانه‌ها را منجر به افزایش بی‌رویه نرخ تورم اعالم‬ ‫کرده و اظهار داشته است‪« :‬به رغم ادعای وزیر امور اقتصادی‬ ‫و دارای��ی مبنی ب��ر حفظ قدرت خرید هش��ت دهک جامعه ما‬ ‫هم اکنون ش��اهدیم قدرت خرید این دهک‌ها بیش از گذشته‬ ‫کاهش یافته است‪».‬‬ ‫هم‌چنی��ن یک فعال کارگری گفته اس��ت ک��ه پرداخت نقدی‬ ‫یارانه‌ه��ا به زحم��ت‪ ،‬جبران بخش��ی از هزینه‌های حامل‌های‬ ‫ان��رژی را می‌کند‪ .‬ب��ه گفته حمید حاج اس��ماعیلی «از ابتدای‬ ‫س��ال جاری تاکنون نرخ تورم در س��بد هزینه خانوار کارگری‬ ‫بیش از ‪ ۲۵‬درصد افزایش یافته اس��ت‪ ».‬به گفته وی هم‌زمان‬ ‫با اجرای این قانون بخشی از جامعه کارگری کشور به زیر خط‬ ‫فقر سقوط کرده‌اند‪.‬‬

‫شایعه‬

‫دستگیری هشت مامور نیروی انتظامی به اتهام اغفال و تجاوز به دختران دانش‌جو‬

‫این خبر در بخش شایعه رادیو کوچه قرار دارد و رادیو کوچه‬ ‫صحت و سقم آن را تایید نمی‌کند‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬فریاد سبز همبستگی‬ ‫ماموران کالنتری‌های ‪ ۱۲ ،۱۱‬و ‪ ۱۳‬قزوین در طرح امنیت‬ ‫اخالقی و مبارزه با مظاهر بدحجابی و فس��اد برای خودشان‬ ‫یک باند تشکیل داده‌اند و از این فرصت کمال س ‌و استفاده را‬ ‫برده‌اند‪ .‬این ماموران‌‪ ،‬در حال انجام وظیفه‪ ،‬خودرو دخترانی‬ ‫ک��ه بدحجاب بوده‌ان��د را متوقف می‌کردن��د و به پارکینگی‬ ‫ب��ه نام پارکینگ ش��رکت نفت انتقال می‌دادن��د و در آن‌جا‬ ‫با تهدید دختران که بیش‌ترش��ان دانش‌جو بوده‌اند‪ ،‬آن‌ها را‬ ‫تهدید می‌کردند که این پرونده برایشان گران تمام می‌شود‬ ‫و ممکن است با گزارشی که تهیه می‌کنند به چندین سال‬ ‫زندان محکوم شوند‪.‬‬

‫دخت��ران دانش‌جو هم که بیش‌ترش��ان غیر بومی بوده‌اند از‬ ‫پلیس می‌خواس��تند که در حق آن‌ها لطفی بکنند و مس��ئله‬ ‫را فیصله دهند‪.‬‬ ‫مام��وران کالنتری با گرفتن ش��ماره تم��اس دخترها قول‬ ‫می‌دادند که مشکل آن‌ها را خودشان حل کنند‪ .‬بعد با آن‌ها‬ ‫تماس می‌گرفتند و در همان پارکینگ قرار می‌گذاش��تند که‬ ‫بیای��د خودرو را تحویل بگیرد‪ .‬وقتی که دخترهای بی‌خبر از‬ ‫همه‌جا به پارکینگ می‌رفتند ماموران هم «وظیفه‌ش��ان» را‬ ‫انج��ام داده‌اند‪ .‬در یکی از همین روزه��ا یکی از فرماندهان‬ ‫مب��ارزه با مفاس��د اجتماعی که اتفاق��ی در پارکینگ حاضر‬ ‫می‌ش��ود‌‪ ،‬متوجه می‌گردد که خ��ودرو کالنتری ‪ ۱۲‬زیر پل‬ ‫پارکینگ مثلن مخفی شده است‪.‬‬ ‫مشکوک ش��ده و داخل پارکینگ می‌رود و یکی از پلیس‌ها‬

‫را ب��ا لباس نظامی در وضعیت نامناس��بی می‌بیند‌‪ .‬همان‌جا‬ ‫ب��ا اطالعات نی��روی انتظامی قزوین تم��اس می‌گیرد و با‬ ‫دس��تگیری این مام��ور هفت نفر دیگر هم ل��و می‌روند‪ .‬در‬ ‫بررس��ی‌های اولیه مش��خص شده اس��ت که تا به حال ‪۱۸‬‬ ‫دختر دانش‌جو به دام این ماموران افتاده‌اند‪ .‬همین‌طور ‪۱۰۰‬‬ ‫مورد تعهد و ش��ماره تلفن از دختران دانش‌جو در محل کار‬ ‫این مامور پیدا می‌شود‪.‬‬ ‫بعد که داس��تان ادام��ه پیدا می‌کند ریی��س باند «ماموران‬ ‫متج��اوز نی��روی انتظامی» ماموری به نام باقر افش��ار بوده‬ ‫اس��ت که در بازرس��ی از منزل این مامور نی��روی انتظامی‌‪‌،‬‬ ‫‪ ۲۰۰۰‬بطری مش��روب کش��ف می‌کنند‪ .‬نی��روی انتظامی‬ ‫قزوی��ن پرون��ده را ب��ه دادگس��تری قزوین نمی‌فرس��تد و‬ ‫خبرنگاران محلی هم اجازه ورود به این ماجرا را ندارند‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫فشار بیش‌ترین تورم بر کم درآمدترین قشر جامعه‬ ‫سایه کوثری‬ ‫«فشار بیش‌ترین تورم بر کم درآمدترین قشر‬ ‫جامعه»‬ ‫براس��اس اعالم مرکز آمار ایران بیش‌ترین میزان تورم بر کم‬ ‫درآمدترین اقشار جامعه ایران وارد می‌آید‪.‬‬ ‫مرکز آمار ایران اعالم کرد‪« :‬اگرچه نرخ تورم در س��ال ‪۱۳۸۷‬‬ ‫پس از یک روند افزایشی به عدد کم سابقه ‪ ۲۵.۵‬درصد رسیده‪،‬‬ ‫اما اطالعات منتشر شده نشان می‌دهد که این عدد برای دهک‬ ‫اول یعنی کم درآمدترین قشر جامعه ‪ ۲۹‬درصد بوده است»‪.‬‬ ‫بر اس��اس گزارش جدیدی که مرکز آمار ای��ران با عنوان نرخ‬ ‫تورم و ش��اخص‌های قیمت کاال و خدمات مصرفی به تفکیک‬ ‫دهک‌های هزینه‌ای خانوارهای ش��هری در کل کش��ور منتشر‬ ‫کرده اس��ت طی س��ال‌های ‪ ۸۲‬تا ‪ ۸۹‬ده��ک اول با وجود کم‬ ‫درآمد بودن‪ ،‬بیش‌ترین تورم را در کشور متحمل شده است‪.‬‬ ‫بر این اس��اس ط��ی این مدت‬ ‫همواره تورم موجود برای دهک‬ ‫اول جامع��ه بیش‌ت��ر از ت��ورم‬ ‫متوسط کل کش��ور بوده است‪.‬‬ ‫به ط��ور مثال در س��ال ‪۱۳۸۲‬‬ ‫در حالی که ن��رخ تورم به طور‬ ‫متوسط در کش��ور ‪ 13.9‬درصد‬ ‫بوده ای��ن عدد برای دهک اول‬ ‫‪ 16.1‬درصد ثبت ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ ۱۳۸۷‬تورم کل کشور‬ ‫‪ 25.5‬درصد ب��وده اما این عدد‬ ‫ب��رای ده��ک اول ‪ ۲۹‬درص��د‬ ‫نشان داده شده است‪.‬‬

‫اعالم کرد کش��ورهای عربی خلیج پارس آماده هر‌گونه کاهش‬ ‫تولید و صادرات نفت ایران هستند‪.‬‬ ‫ب��ه گفته این مق��ام آگاه وزارت نفت عربس��تان در صورت هر‬ ‫گون��ه کاهش تولید و صادرات نفت ای��ران به بازارهای جهانی‬ ‫کشورهای عربی خلیج فارس آماده هستند تا این کمبود عرضه‬ ‫را جبران کنند‪.‬‬ ‫از س��ویی رحیمی معاون اول احمدی‌نژاد هم هشدار داده است‬ ‫اگر کش��ورهای غربی نفت ایران را تحریم کنند ایران نیز تنگه‬ ‫هرمز را مسدود خواهد کرد‪.‬‬ ‫ب��ه گفته یک مق��ام آگاه وزارت نفت عربس��تان در صورت هر‬ ‫گون��ه کاهش تولید و صادرات نفت ای��ران به بازارهای جهانی‬ ‫کشورهای عربی خلیج فارس آماده هستند تا این کمبود عرضه‬ ‫را جبران کنند‪.‬‬ ‫این مقام سعودی افزود عربستان و سایر کشورهای عربی تولید‬

‫ایس��نا گ��زارش داد‪« :‬در جریان رس��یدگی نمایندگان مجلس‬ ‫ش��ورای اس�لامی به کلیات طرح استفس��اریه ماده ‪ 12‬قانون‬ ‫هدف‌مندس��ازی یارانه‌ها‪ ،‬بین نماینده م��ردم فریمان و رییس‬ ‫س��ازمان هدف‌مندی‌س��ازی یارانه‌ها درگیری لفظی و فیزیکی‬ ‫ایجاد ش��د که در پی این اتف��اق‪ ،‬رییس مجلس‌‪ ،‬بهروز مرادی‬ ‫رییس سازمان هدف‌مندی یارانه‌ها را از مجلس اخراج کرد‪.‬‬ ‫در جریان بررس��ی طرح استفس��اریه ماده ‪ 12‬هدف‌مند سازی‬ ‫یارانه‌ها و پس از توضیحات رییس س��ازمان هدف‌مند س��ازی‬ ‫یارانه‌ها در مورد وضعیت فعلی یارانه‌ها‪ ،‬سیدحس��ین حس��ینی‬ ‫نماین��ده فریمان با بیان س��خنانی‪ ،‬اعتراض خ��ود را به روند‬ ‫اجرای این قان��ون به بهروز مرادی رییس س��ازمان هدف‌مند‬ ‫س��ازی یارانه‌ها اعالم کرد ک��ه در جریان این موضوع به دلیل‬ ‫برخی س��خنان خ��ارج از ادب مرادی‪ ،‬بین نماین��ده فریمان و‬ ‫رییس س��ازمان هدف‌مندی یارانه‌ها درگی��ری فیزیکی اتفاق‬ ‫افتاد و مجلس برای دقایقی به تشنج‬ ‫کشیده شد‪.‬‬ ‫در پی این اتفاقات‪ ،‬الریجانی دستور‬ ‫اخ��راج م��رادی از مجل��س را صادر‬ ‫ک��رد و گفت‪« :‬مرادی حق نداش��ت‬ ‫این‌گونه ح��رف بزند و بای��د ادب را‬ ‫رعایت می‌کرد‪».‬‬

‫واردات کاال‪ ،‬کارگران را‬ ‫بی‌کار می‌کند‬ ‫دبیر اجرایی خانه کارگر س��اوجبالغ‬ ‫گف��ت‪« :‬واردات بی روی��ه و قاچاق‬ ‫کاال ‪ ،‬مهمتری��ن عام��ل در بح��ران‬ ‫بیکاری حال حاضر اس��ت‪ ».‬کرمعلی‬ ‫سامانی‌پور در گفت‌وگو با ایلنا‪ ،‬ضمن‬ ‫براساس اعالم مرکز آمار‬ ‫بیان این‌ک��ه با کمی دق��ت در بازار‬ ‫ایران بیش‌ترین میزان‬ ‫خری��د و ف��روش کاال متوجه هجوم‬ ‫تورم بر کم درآمدترین‬ ‫کاالهای خارجی خواهیم شد‪ ،‬تصریح‬ ‫اقشار جامعه ایران وارد‬ ‫کرد‪« :‬در اکثر فروش‌گاه‌ها و مغاره‌ها‬ ‫می‌آید‬ ‫اجناس بی‌کیفیت چینی دیده می‌شود‬ ‫هم‌چنی��ن در س��ال ‪ ۱۳۸۹‬در‬ ‫و از اجناس ایرانی نش��انی نیس��ت‪».‬‬ ‫حالی که تورم کل کشور ‪13.9‬‬ ‫پرداخت وام‌های س��ه و نیم میلیونی‬ ‫درصد بوده این ش��اخص برای‬ ‫به مش��اغل خانگ��ی نه تنه��ا باعث‬ ‫ده��ک اول جامعه ‪ 15.8‬درصد‬ ‫به گفته یک مقام آگاه وزارت نفت عربستان در صورت هر گونه کاهش‬ ‫اشتغال‌زایی نش��ده بلکه باعث بده‌کاری افراد‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر به گزارش ایسنا و براساس تولید و صادرات نفت ایران به بازارهای جهانی کشورهای عربی خلیج بی‌کار نیز می‌شود‪.‬‬ ‫وی با اشاره به این‌که وجود محصوالت خارجی‬ ‫اطالعات ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران‪،‬‬ ‫فارس آماده هستند تا این کمبود عرضه را جبران کنند‬ ‫باعث اشباع بازار و ورشکستگی صنایع داخلی‬ ‫ت��ورم مربوط ب��ه دهک دهم ک��ه در واقع‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬ادامه داد‪« :‬بحران بی‌کاری فعلی‬ ‫پردرآمدترین اقشار جامعه هستند همواره به‬ ‫طور قابل توجهی کمتر از تورم متوسط جامعه بوده است‪ .‬به عنوان کنن��ده نفت آم��اده دخالت در بازار نفت خواهن��د بود‪.‬هم‌چنین به تبع واردات بی‌رویه و قاچاق کاالس��ت که باید مسووالن در‬ ‫مثال در س��ال ‪ ۱۳۸۷‬که کشور بیشترین تورم سال‌های اخیر را با با این‌ک��ه خبرگزاری رویترز چندی پی��ش اعالم کرده بود که صدد رفع آن باش��ند‪ ».‬سامانی‌پور هم‌چنین از روند کند توسعه‬ ‫ع��دد ‪ 25.5‬درصد تجربه کرده تورم موج��ود در دهک دهم ‪ 21.8‬در ص��ورت تحریم نف��ت ایران‪ ،‬احتم��ال باالرفتن قیمت نفت کارخانجات و واحدهای تولیدی در منطقه ساوجبالغ خبر داد و‬ ‫درصد ثبت شده است‪ .‬در سال ‪ ۱۳۸۲‬با وجود تورم ‪ 13.9‬درصدی تا حدود دو برابر نرخ فعلی وجود دارد اما کش��ورهای عربی به افزود‪« :‬ش��رکت ماد ایران در این منطقه با وجود ‪ 1000‬کارگر‬ ‫در کل کشور تورم موجود برای دهک دهم ‪ 10.3‬درصد و در سال ویژه عربستان همواره اعالم کرده‌اند که آمادگی افزایش تولید و قابلیت تولید انواع مانیتور‪ ،‬به دلیل تعرفه‌های پایین واردات و‬ ‫قاچاق کاالهای مشابه‪ ،‬روند تولیدی کندی را سپری می‌کند‪».‬‬ ‫‪ ۱۳۸۹‬با وجود تورم ‪ 13.9‬درصد در کل کش��ور‪ ،‬تورم موجود برای نفت را دارند‪.‬‬ ‫رستم قاسمی‪ ،‬وزیر نفت ایران در آخرین سفر خود به اوپک در ای��ن فعال کارگ��ری در بخش دیگ��ری از گفت‌وگوی خود در‬ ‫دهک دهم ‪ 12.4‬درصد بوده است‪.‬‬ ‫درصد تغییر شاخص قیمت کاالها و خدمات مصرفی خانوارهای جمع خبرنگاران اعالم کرده بود که ایران س��عی دارد عربستان خص��وص پرداخت وام‌های س��ه و نی��م میلیونی به مش��اغل‬ ‫خانگی‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬این وام‌ها نه تنها باعث اش��تغال‌زایی‬ ‫ش��هری به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای طی سال‌های ‪ ۱۳۸۲‬را مجاب کند که تولید نفت خود را افزایش ندهد‪.‬‬ ‫نشده بلکه باعث بده‌کاری افراد بی‌کار نیز می‌شود‪».‬‬ ‫ت��ا ‪ ۱۳۸۹‬نش��ان می‌دهد که هم��واره تورم تحمیل ش��ده به‬ ‫ای��ن فع��ال کارگری با تاکی��د مجدد بر این‌ک��ه قاچاق کاال و‬ ‫دهک‌ه��ای کم درآم��د بیش از تورم موج��ود برای دهک‌های کتک‌کاری و فحاشی رییس سازمان هدف‌مندی‬ ‫واردات بی‌روی��ه باع��ث ناب��ودی صنعت و افزای��ش بی‌کاری‬ ‫یارانه‌ها در مجلس‬ ‫پردرآمد بوده است‪.‬‬ ‫در پی درگیری فیزیکی و فحاش��ی رییس سازمان هدف‌مندی می‌ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬از مس��ووالن وزارت بازرگانی تقاضا داریم با‬ ‫یارانه‌ه��ا با یک��ی از نمایندگان‪ ،‬رییس مجل��س او را از صحن جلوگیری از قاچاق کاال و واردات بی‌رویه به شکوفایی صنعت‬ ‫کشورهای عربی کمبود نفت ایران را جبران می‌کنند‬ ‫کشور و حل معضل بی‌کاری کمک کنند‪».‬‬ ‫آسوش��یتد پرس به نقل از یک مقام ارشد وزارت نفت عربستان مجلس اخراج کرد‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫جامعه‬

‫مالقات نزدیک با غرب‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫با س�لام ب��ه مخاطبان گرامی رادیو کوچ��ه‪ ،‬برنامه‌ پیش روی‬ ‫شما‪ ،‬نگاهی موشکافانه است به موضوع تجدد در تاریخ معاصر‬ ‫ایران که جریان تاریخی‪-‬اجتماعی به هم‌پیوس��ته‌‌‌‌‌‌ای اس��ت و‬ ‫اجزای فلسفی‪-‬اقتصادی و زیبایی‪-‬شناختی هم‌سویی دارد که‬ ‫در ای��ن برنامه ب��ه تحلیل این اجزا می‌پ��ردازم‪ .‬امیدوارم که تا‬ ‫پایان سخن‪ ،‬هم‌راه و هم‌یار یک‌دیگر باشیم و من‌ را از دریافت‬ ‫نظرهای خود بی‌نصیب نگذارید‪.‬‬ ‫در اس��اس‪ ،‬تفکر اصالحات و اندیش��ه‌ تج��دد در جامعه ایران‪،‬‬ ‫در نتیج��ه‌ تم��اس و با آگاهی از غرب متولد ش��د که به لحاظ‬ ‫تاریخی بیش‌تر به دوره س��لطنت طوالنی ‪50‬س��اله ناصرالدین‬ ‫شاه قاجار مربوط می‌شود‪ .‬جنگ‌های ایران و روسیه در روزگار‬ ‫فتحعلی‌ش��اه موجب ش��د که ایرانیان مجبور شوند به جای‌‌گاه‬ ‫فرودس��ت خود در جهان متجدد بییندیشند‪ .‬آغاز ارتباط نزدیک‬ ‫ب��ا اروپای مترقی و اس��تعمارگر ب��ا شکس��ت مفتضحانه و از‬ ‫دس��ت رفتن بخش‌های مهمی از خاک کشور در این جنگ‌ها‬ ‫هم‌راه ش��د‪ .‬دو قرارداد گلستان(‪1813‬میالدی‪1192 /‬قمری) و‬ ‫ترکمانچای(‪1828‬میالدی‪1207 /‬قمری) به ایرانیان فهماند که‬ ‫حتا در پناه شاهنش��اه قدر قدرت و تاج‌دار و به رغم اعالم جهاد‬ ‫روحانی��ان در جنگ با کف��ار محارب نیز‪ ،‬هم‌چن��ان در عرصه‬ ‫کش��مکش با مهاجمان خارجی‪ ،‬بازنده و محکوم به شکس��ت‬ ‫باقی می‌مانند‪.‬‬ ‫ای��ن تجرب��ه ی تل��خ‪ ،‬ایران را ب��ه صحنه اصل��ی زورآزمایی‬ ‫قدرت‌های بزرگ بدل کرد‪ .‬پیش‌تر در روزگار صفویه نیز ش��اه‬ ‫اس��ماعیل اول با وجود دالوری‌ها در نبرد با س��پاهیان عثمانی‬ ‫که به ادوات جنگی پیش‌رفته‌تری مجهز بودند شکست خورده‬

‫بود و ش��اهان صفوی به سرعت به تجهیز خویش اقدام کردند‪.‬‬ ‫در س��ده‌های دهم و یازدهم هجری قمری‪ ،‬کشورهای اروپایی‬ ‫ب��ه جهت روابط تجاری و بازرگانی و حتا اس��تعماری در جهت‬ ‫دسترسی به منابع طبیعی‪ ،‬ایران را به یک پای‌گاه مهم تجاری‬ ‫تبدیل کردند‪ .‬در نتیجه با مس��افرت نمایندگان و فرس��تادگان‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬بازرگانان و مبلغان مذهبی مس��یحی و نیز هنرمندان‬ ‫اروپای��ی به ای��ران ‪ ،‬و از س��وی دیگر با اعزام فرس��تادگان و‬ ‫بازرگان��ان غالبن ارمنی ایران به اروپ��ا‪ ،‬فرهنگ و هنر مغرب‬ ‫زمین در این کش��ور رواج گرفت و روز ب��ه روز رو به فزونی و‬ ‫گسترش نهاد‪.‬‬ ‫در آغاز‪ ،‬استقبال ایرانیان از فرهنگ و هنر غرب بسیار سطحی‬ ‫و عجوالنه بود و تنها از راه اعجاب و تحسین و به طور تصادفی‬ ‫در میان مردم جایی برای خود باز می‌کرد‪ .‬ولی هرچه بر روابط‬ ‫ایران و کش��ورهای اروپایی افزوده می‌ش��د و هرچه از مظاهر‬ ‫تمدن غربی و فرهنگ جدید در میان ایرانیان افزایش می‌یافت‪،‬‬ ‫بر عمق اطالع ایرانیان از اوضاع اروپا و طرز زندگی‪ ،‬وضعیت و‬ ‫هنر مردم آن سامان نیز افزوده می‌شد‪ .‬لیکن چون هم‌واره توده‬ ‫مردم با نفرت و بی‌گانگی به این گونه آش��نایی می‌نگریستند و‬ ‫استقبال بیش‌تری از خود نشان نمی‌دادند‪ ،‬از این رو میدان این‬ ‫آش��نایی و آگاهی محدود به درباریان و طبقات عالی اجتماعی‬ ‫بود و س��ال‌ها طول کشید تا به تدریج از راه تقلید و اقتباس یا‬ ‫بر اثر نفوذ کاالهای اروپایی‪ ،‬این آگاهی در میان طبقات دیگر‬ ‫مردم نیز توسعه یابد و شناخته شود‪.‬‬ ‫آثار توج��ه به نوع زندگی و فرهنگ غربی از همان نخس��تین‬ ‫س��ال‌های س��لطنت خان��دان صف��وی در ایران پدیدار ش��د و‬ ‫همان‌گون��ه که ذکر ش��د‪ ،‬نخس��ت بر طبقات اش��راف و افراد‬

‫سیمین‬ ‫این روزها در بسیاری از کشورها هیاهوی زیادی برپاست‪ .‬مردم‬ ‫خود را برای س��ال نوی میالدی آماده می‌کنند‪ .‬خیابان‌ها پررفت‬ ‫و آمد و خانه‌ها پر از کارهای انجام نداده است‪ .‬گروه زیادی خود‬ ‫را برای سفر آماده می‌کنند و گروه دیگری برای پذیرایی‬ ‫از میهمانان و خالصه همگی در تدارک رس��یدن سال نو‬ ‫هستند‪ .‬دکتر مائو در آخرین توصیه برنامه دوازده‌گانه خود‬ ‫برای این ماه یعنی دس��امبر و آخرین ماه سال به عادتی‬ ‫اشاره دارد که می‌تواند به راحتی در میانه این همه هیاهو‬ ‫و ش��لوغی و ازدحام استرس را از از بدن دور کند و کاری‬ ‫کند که با آرامش بیش‌تری به فعالیت ادامه دهید‪.‬‬ ‫این عادت س��اده روزی پنج دقیقه تنفس عمیق است که‬ ‫سبب می‌شود تعادل به بدن باز گردد‪.‬‬ ‫عادت ماه دس��امبر‪ :‬هر روز پنج دقیقه یک تمرین س��اده‬ ‫تنفس انجام دهید‪ .‬در بسیاری از فرهنگ‌ها که تعداد افراد‬ ‫باالی صد س��ال آن‌ها زیاد است بسیار رایج است که هر‬ ‫روز مراقبه انجام بدهند یا روش‌های خاص دیگری برای‬ ‫تنفس را به کار ببرند‪.‬‬ ‫انجام تنفس صحیح به دالیل زیادی اهمیت دارد از جمله سبب‬ ‫کاهش استرس و زدودن سموم و مواد زاید از بدن می‌شود‪.‬‬ ‫گفته می‌شود که تنها حدود ‪ 30‬درصد از سموم بدن ما از طریق‬ ‫دفع مدفوع‪ ،‬ادرار و یا تعریق از بدن خارج ش��ده و بقیه از طریق‬ ‫تنفس خارج می‌شود‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬بسیاری از ما فراموش کرده‌ایم که چگونه نفس‬

‫بکش��یم! ما به طور معمول یک نف��س کم‌عمق از باالی ریه‌ها‬ ‫می‌کش��یم‪ .‬اما با انجام یک تمرین تنفس برای مدت پنج دقیقه‬ ‫در هر روز می‌توان سالمتی را افزایش داد و سبب طول عمر شد‪.‬‬

‫یک نفس آرامش …‬

‫تمرین تنفس عمیق‬ ‫راح��ت روی ی��ک صندل��ی بنش��ینید و به عقب تکی��ه بدهید‪،‬‬ ‫چش��مانتان را ببندید و از طریق بینی نفس بکش��ید‪ .‬ذهن خود‬ ‫را بر روی نفس کش��یدن از راه بینی خود و پر کردن بدن‌تان از‬ ‫هوا متمرکز کنید‪ .‬تمرین کنید که عمیق‪ ،‬آهسته و با ریتم نفس‬ ‫بکشید و تالش کنید دم و بازدم در یک زمان برابر صورت بگیرد‪.‬‬

‫مرفه تاثیر گذاشت و س��پس با گذشت زمان طوالنی و ارتباط‬ ‫زیاد با انواع اقش��ار اروپای��ی و ورود انواع لوازم تزیینی و پارچه‬ ‫و منس��وجات و کلیه ل��وازم زندگی‪ ،‬بر فرهن��گ و رفتار مردم‬ ‫ایران نیز تاثیر به‌س��زایی گذاشت‪ .‬هرچند به نظر من این تاثیر‬ ‫هیچ‌گاه از مرحله س��طحی به خصوص از جنبه فرهنگی و نوع‬ ‫تفکر اجتماعی فراتر نرفت‪ .‬دور جدید ارتباط میان ایران و غرب‬ ‫در شرایطی پیش آمد که ظرف سه قرن فاصله از قرن دهم تا‬ ‫پایان قرن دوازدهم به همان میزان که غرب پیش��رفت داشت‪،‬‬ ‫ای��ران عقب‌گرد کرده و ی��ا درجا زده بود‪ .‬تم��اس میان ایران‬ ‫صفوی و اروپای قرن شانزدهم‪ ،‬تماس میان دو قدرتی بود که‬ ‫کم و بیش در یک س��طح قرار داش��تند( الاقل از جنبه سیاسی‬ ‫و اقتص��ادی)‪ ،‬اگرچ��ه غربی‌ها در دریا برتری داش��تند و قطار‬ ‫رنس��انس که از یک قرن قبلش به راه افتاده بود‪ ،‬به س��رعت‬ ‫درحال زیر و رو کردن چهره ی اروپا بود‪.‬‬ ‫ام��ا دور جدید تماس که در قرن نوزده��م میالدی و در دوران‬ ‫قاج��ار برقرار ش��د دیگر میان دو قدرت کم وبیش هم‌س��نگ و‬ ‫هم‌طراز نبود‪ ،‬در یک سو غرب صنعتی مجهز‪ ،‬پیشرفته و مسلح‬ ‫قرار داش��ت و در سوی دیگر ایران درمانده‪ ،‬عقب افتاده‪ ،‬بی خبر‬ ‫و ضعیف عصر قاجار‪ .‬از طرف دیگر حجم مناسبات نیز به همان‬ ‫می��زان افزایش یافته بود‪ .‬اگر در تمامی قرن دهم تنها ش��اردن‬ ‫فرانس��وی‪ ،‬برادران شرلی انگلیسی‪ ،‬چند نفر کشیش مسیحی و‬ ‫پرتغالی و اس��پانیایی‪ ،‬معدودی تاجر و مستش��رق و هنرمند که‬ ‫تعدادش��ان جمعن به تعداد انگش��تان دو دس��ت هم نمی‌رسید‬ ‫از غ��رب به ایران آمدن��د‪ ،‬در عوض در دهه‌ه��ای آغازین قرن‬ ‫سیزدهم( قمری) چندین برابر مجموعه کسانی که ظرف دویست‬ ‫سال از ایران دیدن کرده بودند‪ ،‬وارد ایران شدند‪.‬‬ ‫در این مدت اگر ذهنتان از تنفس دور ش��د باز آن را به آرامی بر‬ ‫روی نفس کشیدن عمیق متمرکز کنید و حاال پس از پنج دقیقه‪،‬‬ ‫باید احساس آرامش خوبی داشته باشید‪.‬‬ ‫اگر از این تمرین لذت بردید می‌توانید زمانش را افزایش بدهید یا‬ ‫تبدیل به انجام مراقبه‌های هر روزه بکنید که روش موثری برای‬ ‫کاهش استرس‪ ،‬محافظت از قلب و افزایش طول عمر است‪.‬‬ ‫* تالش کنید که این تمرین را هر روز انجام دهید و وضعیت‬ ‫خود را نسبت به روزهای قبل مقایسه کنید و عواملی را که مانع‬ ‫انجام آن می‌شوند بررسی کنید‪.‬‬ ‫* و ح��اال با انجام هر روزه آن بهترین پاداش��ی که‬ ‫می‌توانید دریافت کنید آرامش و عمری طوالنی است‪.‬‬ ‫* اما اگر فکر می‌کنید که فراموش می‌کنید این کار‬ ‫را هر روز انجام دهید بد نیس��ت از راه‌های گوناگون آن‬ ‫را به خود یادآوری کنید یا می‌توانید قبل از برخاستن از‬ ‫رختخواب یا پس از خوردن ناهار هنگامی که واقعن به‬ ‫آن نیاز دارید این تمرین را انجام دهید‪.‬‬ ‫اما بس��یاری از ما آن‌چنان خود را درگیر انجام کارهای‬ ‫گوناگون در یک زمان می‌کنیم که ممکن اس��ت چند‬ ‫دقیق��ه یک جا نشس��تن و تنها به نفس کش��یدن فکر‬ ‫کردن کاری خسته‌کننده یا بی‌فایده است اما این درست‬ ‫نیست؛ زمانی که اس��تراحت می‌کنید‪ ،‬در واقع ذهنتان‬ ‫برای انجام وظایف تازه خود را س��ازمان‌دهی می‌کند و‬ ‫بهره‌وری بیش‌تری خواهد داشت‪ .‬از سوی دیگر زمانی‬ ‫که تنها بر روی خودتان متمرکز می‌ش��وید تازه متوجه فکر‌های‬ ‫مختلفی که در س��رتان می‌گذرد می‌شوید که این خود جذاب و‬ ‫جالب توجه است و نمی‌تواند خسته‌کننده باشد‪.‬‬ ‫و حاال در آخرین روز این ماه اگر ش��ما این تمرین تنفسی را هر‬ ‫روز دست کم پنج دقیقه انجام دادید یک عادت مفید دیگر برای‬ ‫سالمتی و افزایش طول عمر در خود ایجاد کردید‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫هم‌ذ ‌ات‌های کودکی‌مان‬ ‫مه‌شب‌ تاجیک‬ ‫برای خود یک خانواده‌ی چهار نفره درس��ت کرده بود که فقط‬ ‫نق��ش خودش به عنوان مادر و کس��ی ک��ه از بچه‌ها مراقبت‬ ‫می‌کرد مش��خص بود و بقیه‌ ش��خصیت‌های مورد عالقه‌ی او‬ ‫بودن��د‪ ،‬که برای آن‌ه‌ا غذا درس��ت می‌کرد‪ ،‬آن‌ها‌ را می‌خواباند‬ ‫و با خ��ود به حمام می‌برد و بیش‌تر وقت خ��ود را با عزیزانش‬ ‫س��پری می‌کرد و زندگی خود را با آن‌ها‌ به جلو می‌برد‪ .‬همیشه‬ ‫در ح��ال صحبت با یکی از آن‌ها‌ ب��ود و حتا گاهی وارد معرکه‬ ‫دعوای‌شان می‌شد و آن‌ها‌ را به آرامش دعوت می‌کرد‪ .‬دوستان‬ ‫خیالی‌اش بزرگ‌ترین دارایی زندگی‌اش بودند و همه لحظاتش‬ ‫را با آن‌ها‌ می‌آفرید‪.‬‬ ‫هم��ه‌ی ما‪ ،‬اگ��ر هم همه ن��ه‪ ،‬اکثریت قریب ب��ه اتفاق ما در‬ ‫س��نین کودکی شخصیت‌های خیالی داش��ته‌ایم که زندگی ما‬ ‫را پر کرده بودند و س��اعت‌های زیادی را با آن‌ها‌ می‌گذراندیم‪.‬‬ ‫گاهی این ش��خصیت‌ها کودکانی هم‌سن و سال خود ما بودند‪،‬‬ ‫گاهی کودکانی کوچک‌تر که م��ا نقش‌ پدر یا مادر برای آن‌ها‌‬ ‫ایفا می‌کردیم و گاهی ش��خصیت‌های افس��انه‌ا‌ی که قهرمان‬ ‫ما بودند و ما در لوای آن‌ها‌ خود را قدرت‌مند و شکس��ت‌ناپذیر‬ ‫می‌دیدیم‪ .‬در واقع دوس��تان خیالی ما عبارت بودند از اشخاص‌‪،‬‬ ‫حیوانات یا چیزهایی که ما در کودکی در عالم خیال می‌آفریدیم‬ ‫تا نقش دوس��ت را برای م��ا ایفا کنند‪ .‬به ط��ور غالب بیش‌تر‬ ‫ک��ودکان یک هم‌بازی خیالی برای خودش��ان خلق می‌کنند‪ .‬و‬ ‫دوره‌ای از زندگی‌‌شان این ش��خصیت یا شخصیت‌های خیالی‬ ‫روی آن‌ها‌ تاثیر می‌گذارند‪.‬‬ ‫بس��یاری از روان‌شناس��ان معتقدند کودکان خردس��الی که به‬ ‫علل��ی از داش��تن هم‌بازی محروم هس��تند به ط��ور غالب در‬ ‫خیال خود مجس��م می‌کنند که با موجودی دیگر مشغول بازی‬ ‫هس��تند‪ .‬این هم‌نش��ین‌های خیالی در نظر کودک دارای اسم‪،‬‬ ‫صف��ات بدنی و ق��درت انجام کارهای متنوع هس��تند‪ .‬کودک‬ ‫از ب��ازی با هم‌بازی‌ه��ای خیالی خود بی‌ان��دازه لذت می‌برد و‬ ‫این بازی و نشس��ت و برخاست ش��کافی را در‬ ‫زندگ��ی اجتماع��ی او پ��ر می‌کند‪ .‬ام��ا در واقع‬ ‫س��اخت این موجودات در ذه��ن تنها به تنهایی‬ ‫ک��ودکان برنمی‌گ��ردد‪ ،‬گاه��ی ک��ودکان این‬ ‫ش��خصیت خیال��ی را برای آرام��ش و اطمینان‬ ‫خاطر خود می‌سازند‪ ،‬حتا تعدادی از آن‌ها‌ چنان‬ ‫با این ش��خصیت‌ها که به طور لزوم انسان هم‬ ‫نیستند‪ ،‬خو می‌گیرند‪ ،‬که بعد از هر واقعه‌ای آن‬ ‫را با جزییات برای دوس��ت خیالی‌‌ش��ان تعریف‬ ‫می‌کنن��د‪ .‬حت��ا کودکان��ی که عادت ب��ه بازی‬ ‫کردن با هم‌بازی‌های خ��ود در کوچه و خیابان‬ ‫را دارند‪ .‬پس این شخصیت‌پردازی تنها مختص‬ ‫کودکان��ی نیس��ت ک��ه از ش��کافی در زندگی‬ ‫خ��ود رن��ج می‌برند‪ .‬ب��ه طور معم��ول کودکان‬ ‫باه��وش بیش‌تر از کودکان متوس��ط به بازی با‬ ‫هم‌بازی‌های خیالی می‌پردازند‪ .‬کودک نام یکی‬ ‫از قهرمانان داس��تان‌ها‌یی را که ش��نیده اس��ت‬ ‫برای دوس��ت خیالی خود می‌گذارد‪ .‬ک��ودک با هم‌بازی خیالی‬ ‫خود سخن می‌گوید و گه‌گاه او را با خود به مهمانی می‌برد‪ .‬اما‬ ‫این هم‌بازی و دوس��ت خیالی پیوسته از کودک حقیقی اطاعت‬ ‫می‌کند و دستورات او را به کار می‌بندد‪.‬‬ ‫براس��اس پژوهش‏های انجام گرفته کودکان تا س��ه‏ س��الگی‬ ‫گرایش‏ه��ای جان‏بخش��ی و شخصیت‏س��ازی‏ از خود نش��ان‬ ‫می‏دهن��د‪ .‬براس��اس همی��ن گرایش‏هاس��ت که ک��ودکان به‏‬

‫‪14‬‬

‫اس��باب‏بازی‏ها و اش��یا جان می‏بخش��ند و با آن‌ه��ا‌ گفت‏وگو‬ ‫می‏کنند و یا انس��انی تخیلی برای خود س��اخته‪ ،‬به گفت‏وگو و‬ ‫یا بازی با او می‏پردازد‪ .‬هم‏چنین کودکان در این س��نین‪ ،‬اش��یا‬ ‫را در نقش��ی‏ غیرواقع��ی در نظر گرفته یا ب��ه‏کار می‏برند‪ .‬برای‬ ‫نمونه‪ ،‬صندلی را ماش��ین یا قطار یا هواپیما تصور می‏کنند‪ .‬گاه‬ ‫نیز حرکات خیالی را واقعی جلوه می‏دهند‪ ،‬مانند نوش��یدن آب‏‬ ‫از ی��ک لیوان خالی‪ .‬این تج��ارب دوران کودکی‪ ،‬بر تمام طول‬ ‫زندگی افراد تاثیر می‏گذارد‪ .‬ممکن اس��ت در سنین بزرگ‌سالی‬ ‫این عادت از س��ر افراد بیفتد و وقایع روزمره‌ی زندگی آن‌ه‌ا از‬

‫زندگ��ی با افراد خیالی خود دور کند‪ ،‬اما گاهی دیده می‌ش��ود‪،‬‬ ‫حتا در س��نین بزرگ‌س��الی هم بعضی از اشخاص با شخصیت‬ ‫مجازی هم‌نش��ینی می‌کنند و در شرایط مختلف او را به عنوان‬ ‫یک دوست کنار خود فرض می‌کنند و برای او ارزشی به عنوان‬ ‫یک انس��ان حقیقی قایل هستند و حتا مشکالت پیش آمده را‬ ‫با او مطرح می‌کنند‪.‬‬ ‫در این رابطه س��والی وجود دارد که ممکن است در روز هزاران‬

‫نفر آن‌را بپرس��ند‪ .‬آیا این مس��ئله و حضور این ش��خصیت‌ها‬ ‫مش��کلی اس��ت که باید آن‌را جدی بگیریم و یا این‌که مشکل‬ ‫خاصی برای کودک ما ایج��اد نمی‌کند؟ بلکه به عکس قوه‌ی‬ ‫تخیل و مدیریت او را تقویت می‌کند و باعث می‌شود‪ ،‬کودک از‬ ‫همان سنین کودکی بتواند با ایجاد مدیریت رفتاری‪ ،‬رفتارهای‬ ‫اجتماع��ی خ��ود را تقویت کند؟ پزش��کان متخص��ص پس از‬ ‫مدت‌ها بررس��ی به این نتیجه رس��یده‌اند که این دوس��ت‌های‬ ‫خیالی به علت آن‌که مشکلی به حساب نمی‌آیند نباید موجبات‬ ‫نگران��ی والدی��ن را فراهم آورن��د‪ .‬این امر ب��رای کودکان کم‬ ‫س��ن و س��ال چیز عادی و معمولی محسوب‬ ‫می‌ش��ود‪ ،‬به طور معمول کودکان از ‪ 2.5‬تا ‪3‬‬ ‫سالگی ش��روع به درست کردن هم‌بازی‌های‬ ‫خیالی ب��رای خود می‌کنند‪ .‬بیش از دو س��وم‬ ‫ک��ودکان به طور معمول ب��ه صورت مرتب با‬ ‫دوس��تان تخیلی خود ارتب��اط دارند و از بازی‬ ‫با آن‌ها‌ لذت می‌برند‪ .‬کودکانی که هنوز چهار‬ ‫دس��ت و پ��ا حرکت می‌کنند به ط��ور معمول‬ ‫ب��ا موجودات خیال��ی زیاد س��ر و کار دارند و‬ ‫به س��ختی می‌توانند واقعی��ت را از موجودات‬ ‫خیالی جدا کنند‪ ،‬این امر موجب می‌ش��ود که‬ ‫آن‌ه��ا‌ هم‌بازی‌ه��ای خیالی بیش‌ت��ری برای‬ ‫خود درس��ت کنند‪ .‬در برخی موارد پزش��کان‬ ‫می‌گویند که داش��تن دوس��تانی ای��ن چنینی‬ ‫می‌تواند نتایج مثبتی نیز در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫رویای افراد مانند هم‌بازی‌های خیالی‪ ،‬فعالیتی‬ ‫است که کودک از پرداختن به آن لذت می‌برد‪.‬‬ ‫ش��کلی از بازی ذهنی اس��ت که به طور معمول خیال‌پردازی‬ ‫خوانده می‌ش��ود تا جلوه‌های کنترل شده تخیل مشخص شود‌‪.‬‬ ‫ب��ه طور معمول کودکان در زندگی خ��ود‪ ،‬یک هم‌بازی خیالی‬ ‫برای خود می‏آفرینند و هم‌راه با او‪ ،‬از خوش��ی و لذت سرش��ار‬ ‫می‏ش��وند و حض��ور این قبیل هم‌بازی‌ها‪ ،‬ب��ه خلق و خالقیت‬ ‫کودک کمک بیش‌تری می‏کند و ذهن او را سرشار از لحظاتی‬ ‫می‌کند تا بتواند به تجربه‌های عینی‌تری نیز دست یابد‪.‬‬

‫گزارش عفو بین‌الملل ‪:‬‬

‫اعتیاد به مرگ‪ :‬اعدام به خاطر جرایم مواد مخدر در ایران‬

‫علیرضا قولونجو ‪ /‬برگردان‬ ‫س��ازمان عفو بین‌الملل روز ‪ ۱۵‬دسامبر ‪ ،۲۰۱۱‬با انتشار یک بیانیه‬ ‫مطبوعاتی و یک گزارش مفصل ‪ ۴۴‬صفحه‌ای با تیتر «اعتیاد به‬ ‫مرگ‪ :‬اعدام به خاطر جرایم مواد مخدر در ایران»‪ ،‬از ایران خواسته‬ ‫اس��ت که به موج اعدام‌های مخفی اقشار ضعیف و فقیر به اتهام‬ ‫قاچ��اق مواد مخدر که اغلب به دنبال محاکمات ناعادالنه صورت‬ ‫می‌گیرند‪ ،‬پایان دهد‪ .‬در گزارش این سازمان از اقلیت های اتنیکی‬ ‫و مذهبی هم‌چون بلوچ‌ها و سنی‌های آذربایجان‪ ،‬و هم‌چنین اتباع‬ ‫خارجی و مشخصن افغان‌ها به عنوان گروه‌هایی که با بیش‌ترین‬ ‫خطر اعدام مواجه هستند نام برده شده است‪.‬‬ ‫در گزارش به قربانیان زن و کودکان زیر ‪ ۱٨‬س��ال نیز اشاره شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫سازمان عفو بین‌الملل هم‌چنین از جامعه جهانی دعوت کرده است‪،‬‬ ‫در هم‌کاری خود با ایران در خصوص مبارزه با مواد مخدر تجدید‬ ‫نظر کنند و مطمئن ش��وند کمک‌هایی که ب��رای مبارزه با قاچاق‬ ‫در اختیار این کش��ور قرار می‌دهند‪ ،‬برای نقض حقوق بشر به کار‬ ‫گرفته نمی‌شود‪.‬‬ ‫تقریب��ن در تمام موارد حک��م اعدام به دنب��ال محاکمات کاملن‬ ‫ناعادالنه صادر می‌شود و خانواده‌ها یا وکالی محکومین به ندرت‬ ‫از دس��تور اجرای حکم مطلع می‌شوند‪ .‬گروه‌های به حاشیه رانده‬ ‫شده شامل اقشار فقیر و جوامع اقلیت اتنیکی که قربانی تبعیضند و‬ ‫هم‌چنین اتباع خارجی (مشخصن افغان‌ها) بیش‌تر از همه در خطر‬ ‫اعدام شدن هستند‪.‬‬ ‫بلوچ‌ها و کوره‌س��وننی‌ها (ترک‌های سنی آذربایجان) اقلیت‌های‬ ‫اتنیکی و مذهبی هستند که در گزارش ‪ ۴۴‬صفحه‌ای عفو بین‌الملل‬ ‫از آن‌ها به عنوان گروه‌های اتنیکی مواجه با باالترین ریسک اعدام‬ ‫نام برده شده است‌‪.‬‬ ‫این سازمان در گزارش مطبوعاتی خود به محمد جنگلی ‪ ٣٨‬ساله‬ ‫ش��اگرد راننده کامیون از اقلیت کوره سوننی‌‪ -‬اقلیت سنی مذهب‬ ‫در درون جامعه آذربایجانی ایران‌‪ -‬اش��اره کرده که در دهم اکتبر‬ ‫‪ ۲۰۱۱‬اعدام شده است‪ .‬او پس از قرار گرفتن تحت شکنجه برگه‬ ‫«اعتراف» اجباری را که توسط اداره اطالعات تهیه شده بود‪ ،‬امضا‌‬ ‫کرده است‪ .‬به خانواده او اعالم شد که فرزندشان تا هشت ساعت‬ ‫دیگر اعدام می‌شود و اگر خواهان مالقات با او هستند به (زندان)‬ ‫برون��د‪ .‬ت��ا آن لحظه هیچ‌گونه اطالعی در م��ورد پرونده از طرف‬ ‫مقامات به این خانواده داده نشده بود‪.‬‬ ‫بن��ا به گزارش‌هایی که عفو بین‌الملل دریافت کرده‪ ،‬بس��یاری از‬ ‫افغان‌ها اساسن بدون هیچ‌گونه محاکمه‌ای به دار آویخته شده‌اند‪.‬‬ ‫به گفته خانم «آن هاریس��ون» مسوول موقت خاورمیانه و شمال‬ ‫آفریقای سازمان عفو بین‌الملل‪ ،‬کشورهای و نهادهای بین‌المللی‬ ‫که به برای دستگیری عده بیش‌تری به بهانه جرایم مربوط به مواد‬ ‫مخدر به مقامات ایران کمک می‌کنند‪ ،‬باید در خصوص تاثیرات سو‌‬ ‫و عواقب احتمالی حمایت‌های خود دقت بسیار داشته‪ ،‬و به دنبال‬ ‫راه‌کاری برای پایان دادن به موج گسترده اعدام‌ها در ایران باشند‪.‬‬ ‫«آن‌ها نمی‌توانند خیلی ساده خود را به ندیدن بزنند و ساالنه صدها‬ ‫انسان فقیر بدون محاکمه عادالنه کشته شوند و بیش‌تر آن‌ها تنها‬ ‫چند ساعت قبل (از مرگ) از سرنوشت خود باخبر شوند‪».‬‬ ‫عفو بین‌الملل قس��متی از گزارش ‪ ۴۴‬صفحه‌ای خود به کس��انی‬ ‫که در خطر اعدام ناگهانی قرار دارند پرداخته اس��ت‪ .‬سازمان تعداد‬ ‫افغان‌هایی را که در نوبت اعدام هس��تند ح��دود ‪ ۴۰۰۰‬نفر اعالم‬ ‫کرده است‪ .‬آن‌ها عمدتن از محاکمه عادالنه‌ای بهره‌مند نبوده‌اند‪.‬‬ ‫محمود اسالمدوست‪ ،‬از جامعه ترک‌های سنی مذهب‪ ،‬که پسرش‬ ‫یوس��ف اسالمدوست به دنبال محاکمه در خطر اعدام قرار گرفته‬ ‫به عفو بین‌الملل گفته اس��ت‪« :‬پس��ر من بی‌گناه است‪ .‬قاضی به‬ ‫ما گفته بود که او به شش یا هفت ماه زندان محکوم خواهد شد‪،‬‬ ‫ولی اداره اطالعات حکم اعدام برای او درخواس��ت کرد‪ .‬پسر من‬

‫به مدت ‪ ۵۰‬روز در زندان اداره اطالعات تحت بدترین شکنجه‌ها‬ ‫قرار داشته است‪».‬‬ ‫گروه‌هایی که با بالترین ریسک مواجه هستند‪:‬‬ ‫ب��رادر اله وردی احمد پورآذر از س��نی‌های آذربایج��ان که بعد از‬ ‫محاکمه به جرم قاچاق در خطر اعدام ناگهانی قرار دارد‪.‬‬ ‫افغان‌ها‪:‬‬ ‫بنا بر این گزارش‪ ،‬احتمالن حدود ‪ ۴۰۰۰‬تبعه افغان در نوبت اعدام‬ ‫ق��رار دارند که بیش‌تر آن‌ها در جریان محاکمه ناعادالنه به مرگ‬ ‫محکوم ش��ده‌اند‪ .‬مشخص نیس��ت بیش‌تر افغان‌هایی که اعدام‬ ‫ش��ده‌اند از پناهن��دگان‪ ،‬دارندگان اجازه اقام��ت موقت و کارگران‬ ‫مهاجر هس��تند یا آن‌هایی که به طور غیرقانونی در ایران زندگی‬ ‫می‌کنند و اجازه کار ندارند‪.‬‬ ‫بی��ش از ‪ ۱۰۰۰‬افغ��ان که جمع��ی آن‌ها ک��ودک بوده‌اند مابین‬ ‫س��ال‌های ‪ ۲۰۰۲‬تا ‪ ۲۰۱۰‬کپس��ول‌های هرویین را قورت داده و‬ ‫ب��ه ایران منتقل کرده‌اند که ‪ ۶۰‬تن از آن‌ها ش��امل جوانان ‪ ۱۵‬تا‬ ‫‪ ۲۶‬ساله به خاطر باز شدن کپسول‌ها در معده‌شان هالک شده‌اند‪.‬‬ ‫با این حال عفو بین‌الممل گزارش‌هایی در خصوص دس��تگیری‬ ‫فله‌ای و خودسرانه بسیاری از اتباع افغان به بهانه قاچاق مواد مخدر‬ ‫دریافت کرده است‪ .‬عده‌ای از آن‌ها بدون حضور دادگاه به محکوم‬ ‫شده‌اند‪ .‬یک افغانی به اسم «محمد» گفته است‪« :‬هرگز دادگاه را‬ ‫ندیده‌ام‪ .‬با این‌حال باخبر شدم که به مرگ محکوم شده‌ام‪».‬‬ ‫بلوچ‌ها‪:‬‬ ‫بیش‌تر بلوچ‌های س��اکن ایران در استان سیستان و بلوچستان و‬ ‫تعدادی از آن‌ها در استان کرمان و خراسان رضوی زندگی می‌کنند‪.‬‬ ‫بس��یاری از آن‌ها در جس��ت‌وجوی کار به مناط��ق دیگر ایران و‬ ‫مشخصن تهران مهاجرت کرده‌اند‪ .‬تقریبن تمام آن‌ها سنی مذهب‬ ‫بوده و روابط خانوادگی و قبیله‌ای مس��تحکمی با بلوچ‌های ساکن‬ ‫کشورهای پاکستان و افغانستان دارند‪ .‬سیستان و بلوچستان یکی از‬ ‫فقیرترین و محروم‌ترین استان‌های ایران است‪ .‬در سال‌های اخیر‬ ‫دچار خشک‌سالی شدید و شرایط بد آب و هوایی بوده که موجب از‬ ‫بین رفتن منابع ناچیز آن‌ها شده است‪ .‬استان سیستان و بلوچستان‬ ‫در میان اس��تان‌های ایران بدترین ش��اخص‌ها را در رابطه با امید‬ ‫به زندگی‪ ،‬سواد در میان بزرگ‌ساالن‪ ،‬درصد کودکان دانش‌آموز‪،‬‬ ‫دست‌رسی به آب سالم و بهداشت و مرگ و میر کودکان دارد‪ .‬به‬ ‫عنوان مسلمانان س��نی‌مذهب بلوچ‌ها قانونن و عملن به ویژه در‬ ‫رابطه با تحصیالت عالی و مشاغل دولتی با تبعیض‌های گسترده‬ ‫روبه‌رو هستند‪ .‬عده‌ای از بلوچ‌ها به جرایمی مانند قاچاق مواد مخدر‬ ‫از کشورهای افغانس��تان و پاکس��تان به ایران می‌پردازند‪ .‬گرچه‬ ‫قس��مت اعظم مواد توسط باندهای سازمان یافته منتقل می‌شود‪،‬‬ ‫اما گزارش‌ها می‌گویند که در سال‌های اخیر بر تعداد اشخاصی که‬ ‫به قاچاق مقادیر جزیی مواد در طول مرزها مشغول شده‌اند افزایش‬ ‫یافته است‪ .‬به گفته فعاالن بلوچ‪ ،‬محرومیت اقتصادی جامعه آن‌ها‬ ‫را ناگزیر از پرداختن به قاچاق می‌کند‪ .‬عده زیادی از بلوچ‌ها توسط‬ ‫مقامات ایران به قاچاق مواد مخدر متهم می‌شوند ولی دست‌یابی‬ ‫به حقیقت موجود در این پرونده‌ها بس��یار مشکل است‪ .‬به عقیده‬ ‫فعاالن بلوچ‪ ،‬در برخی از موارد برخی از جوانان بی‌گناه قربانی انتقام‬ ‫جویی حکومت ایران ش��ده‌اند که برای تالفی حمالت گروه‌هایی‬ ‫مانند جنداله همه جامعه بلوچ را مورد حمله قرار داده است‪.‬‬ ‫کوره‌سوننی‌ها (ترک‌های سنی)‬ ‫جامعه س��نی‌های آذربایجان یا کوره‌سوننی‌ها‪ ،‬یک اقلیت مذهبی‬ ‫درون ی��ک گروه اتنیکی اس��ت‪ ،‬که خود آن گ��روه نیز عالرغم‬ ‫شیعه‌بودن اکثریت آن تحت تبعیض است‪ .‬آن‌ها در قسمت غربی‬ ‫دریاچه اورمیه و در ش��مال ش��هری که نام خود را از این دریاچه‬

‫گرفته‪ ،‬هم‌چنین در اطراف ش��هرهای س��لماس‪ ،‬خوی و ماکو در‬ ‫اس��تان آذربایجان غربی س��اکن هس��تند‪ .‬فقیر و عمدتن ساکن‬ ‫روستاها بوده‪ ،‬و در سال‌های اخیر فشارهای اجتماعی بر علیه‌شان‬ ‫افزایش یافته اس��ت‪ .‬بنابر گزارش‌هایی که سازمان عفو بین‌الملل‬ ‫دریافت کرده‪ ،‬در عمل از تحصیالت عالی محروم می‌شوند و قادر‬ ‫به تاسیس مدارس دینی و سازمان غیر‌دولتی نیستند‪.‬‬ ‫«به دادستان نامه نوشتیم و خواستیم که دوباره به پرونده نگاه کند‪.‬‬ ‫اله و‌ردی بی‌سواد است‪ .‬ما هیچ آشنایی نداریم‪ .‬ما فقط می‌توانیم از‬ ‫خدا بخواهیم که این را تغییر دهد …»‬ ‫حداقل ‪ ۵‬آذربایجان که ‪ ٣‬تن از آن‌ها کوره‌سوننی بوده‌اند‪ ،‬در تاریخ‬ ‫‪ ۱۰‬اکتبر ‪ ۲۰۱۱‬در زندان مرکزی اورمیه اعدام ش��دند‪ .‬به گزارش‬ ‫انجمن دفاع از زندانیان سیاس��ی آذربایجانی در ایران (آداپ)‪ ،‬رضا‬ ‫علیپور‪ ،‬دهقان سالمت و ‪ ٣‬کوره‌سوننی به نام‌های محمد جنگلی‪،‬‬ ‫فرهاد اسالم‌دوس��ت و جمال شیخ‌زاده ج ‌ز اعدام‌شدگان بودند‪ .‬هر‬ ‫سه کوره‌سوننی اهل روس��تای «ایستی سو» در سلماس بوده‌اند‪.‬‬ ‫هم‌چنین یک کوره‌سوننی دیگر از ایستی سو و یکی از «گجین»‬ ‫نزدیک اورمیه قبلن اعدام شده بودند‪ .‬بنابر گزارش‌ها‪ ،‬حکم اعدام‬ ‫تمام آن‌ها در جریان محاکمه ناعادله بر پایه اعترافات گرفته شده‬ ‫تحت شکنجه و پرونده‌های تشکیل شده توسط وزارت اطالعات‬ ‫صادر شده است‪ .‬سه کوره‌‌سوننی دیگر از اهالی روستای ایستی سو‬ ‫و قصبات «قولونجو» و «بالوو» در خطر اعدام هستند‪.‬‬ ‫طبق گزارش‌هایی که عفو بین‌الملل دریافت کرده‪ ،‬یکی از اعدام‬ ‫ش��دگان‪ ،‬محمد جنگلی‪ ٣٨ ،‬ساله شاگرد راننده کامیون در سال‬ ‫‪ ۲۰۰٨‬ب��ه ه��م‌راه راننده‪ ،‬که به گفته یکی از بس��تگان به محمد‬ ‫آموزش رانندگی می‌داده‪ ،‬در نزدیکی اورمیه دس��تگیر شده بودند‪.‬‬ ‫او یک ماه بعد از دس��تگیری در یک مکالمه تلفنی با خانواده خود‬ ‫گفته ب��ود که از وجود مواد مخدر در کامیون بی‌خبر بوده اس��ت‪.‬‬ ‫خانواده‌اش با وکیل تسخیری او‪ ،‬که توسط دادگاه تعیین شده بود‪،‬‬ ‫تماسی نداش��تند‪ .‬دادگاه سریعن نتیجه را اعالم کرد و او به اعدام‬ ‫محکوم شد‪ .‬پرونده توسط دادستانی به تهران فرستاده شد و حدود‬ ‫یک س��ال بعد دیوان عالی حکم اعدام را تایید کرد‪ .‬خانواده‌اش در‬ ‫خصوص بی‌گناهی او به دیوان عالی در تهران دادخواست فرستادند‬ ‫ولی نه پاسخی برای دادخواست خود گرفتند و نه در عمل هرگونه‬ ‫اطالعی در مورد پرونده به آن‌ها داده شد‪ .‬در اکتبر ‪ ۲۰۱۱‬به خانواده‬ ‫او اعالم شد که فرزندشان تا هشت ساعت دیگر اعدام می‌شود و‬ ‫اگر خواهان مالقات با او هس��تند باید حاال (ب��ه زندان) بیایند‪ .‬او‬ ‫هن��گام دیدار خانواده قبل از م��رگ بی‌گناهی خود تاکید کرد و از‬ ‫آن‌ها خواست که برایش گریه نکنند‪.‬‬ ‫اله وردی احمدپور آذر‪ ٣۴ ،‬ساله‪ ،‬متاهل و صاحب دو فرزند‪ ،‬متعلق‬ ‫به جامعه کوره‌س��وننی از قصبه قولونجو در شمال اورمیه یکی از‬ ‫کسانی است که در رابطه با جرم قاچاق مواد مخدر با حکم اعدام‬ ‫روبه‌روست‪ .‬او هم اکنون در زندان اورمیه به سر می‌برد‪ .‬برادر او به‬ ‫عفو بین‌الملل گفت‪ ،‬ال ‌هو‌ردی در نیمه اول سال ‪ ۲۰۰۹‬هنگامی که‬ ‫با یک کامیونت یا ون بوده دستگیر شده است‪ .‬مشابه مورد محمد‬ ‫جنگلی‪ ،‬ال ‌هو‌ردی هم مدعی اس��ت که از وج��ود مواد در کامیون‬ ‫بی‌خبر بوده اس��ت‪ .‬برادرش می‌گوید‪ ،‬ال ‌هو‌ردی که بی‌س��واد است‬ ‫توسط تنها یک قاضی محاکمه و به اعدام محکوم شده است‪ .‬به‬ ‫گفته او‪ ،‬وکیل تسخیری تعیین شده توسط دادگاه از برادرش هیچ‬ ‫دفاعی نکرده است‪ .‬اخیرن به خانواده گفته شده که دیوان عالی نیز‬ ‫حکم اعدام را تایید کرده است‪.‬‬ ‫در گزارش س��ازمان عفو بین‌الملل به زنان ن��ان‌آور خانواده که در‬ ‫انتقال مواد مخدر شرکت کرده و به مرگ محکوم شده‌اند هم اشاره‬ ‫شده است‪ .‬هم‌چنین به گفته این گزارش عده زیادی از کودکان به‬ ‫مرگ محکوم شده و قبل از ‪ ۱٨‬سالگی اعدام شده‌اند‪ .‬به گفته عفو‬ ‫بین‌الملل ایران از معدود کشورهایی است که افراد زیر ‪ ۱٨‬سال را‬ ‫اعدام می‌کند‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫جامه‌ام زیبا شده است‬ ‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫لباس دست کم پاسخ‌گوی چندین نیاز آدمی است‪ ،‬ابتدا این‌که‬ ‫او را از س��رما و گرما حفظ می‏کن��د‪ ،‬دوم این‌که او را در جهت‬ ‫پوش��اندن یاری می‌ده��د و دیگر این‌که به او در آراس��تگی و‬ ‫زیبای��ی کمک می‌کن��د‪ .‬در هر جامعه‏ای ن��وع و کیفیت لباس‬ ‫زنان و مردان‪ ،‬عالوه بر آن‌که تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی‬ ‫و اقلیمی آن جامعه اس��ت‪ ،‬تابع جهان‏بینی و ارزش‏های حاکم‬ ‫بر فرهنگ آن جامعه نیز هس��ت‪ .‬انس��ان بسته به این‌که برای‬ ‫جهان چه معنایی قایل باشد و خود را چگونه موجودی بشناسد‬ ‫و چه سرنوش��تی برای خود تصور کند‪ ،‬لباس پوشیدنش تفاوت‬ ‫می‏کند‪.‬‬ ‫برای انس��ان امروز لباس تنها وس��یله‌ای برای پوش��ش صرف‬ ‫نیس��ت بلکه به وس��یله‌ی لباس به خود آراستگی و زیبایی نیز‬ ‫می‏بخش��د‪ .‬خودآرای��ی نه تنها آث��ار مثبت روح��ی و روانی در‬ ‫دیگران داشته و موجبات ارضای روحی افراد را فراهم می‏آورد‪،‬‬ ‫بلکه اث��رات روانی مثبتی نیز در خود فرد دارد‪ .‬بنابراین نه تنها‬ ‫کیفیت لباس پوش��یدن حاکی از ش��خصیت انسان است بلکه‬ ‫در ش��کل‏گیری و تحول ش��خصیت او نیز نقش دارد‪ .‬در واقع‬ ‫بس��یاری از ما بر این باور هستیم که لباس من نشان دهنده‌ی‬ ‫ش��خصیت من هست یا خیر؟ و آیا می‌توانم با لباسم تاثیری را‬ ‫که باید بر دیگران بگذارم؟‬ ‫به طور حتم طرز لباس پوشیدن ما حامل پیامی است به دیگران‬ ‫یعنی شخصیت ما را برای آنان توصیف می‌کند‌‪ .‬لباس می‌تواند‬ ‫ناراضی بودن و عصیان‌گری ش��خص را فریاد بزند یا برعکس‬ ‫نیز عمل کند‪ .‬این تعریف که لباس می‌تواند معرف ش��خصیت‬ ‫فرد باش��د در جامعه‌ی امروز کارکردهای متفاوتی را داراس��ت‪.‬‬ ‫ب��ه طور مثال هر دوره‌ای لباس‌های عرضه ش��ده بر دوره‌های‬ ‫دیگر ش��وریده‌اند و مدل‌های متفاوت‪ ،‬نقش‌ها را تغییر داده‌اند‪.‬‬ ‫در اوایل دهه‌ی ش��صت در ایران‪ ،‬پوش��یدن لباس‌های ساده‪،‬‬ ‫مانند لباس‌هایی که رییس جمهوری وقت آن زمان می‌پوشید‪،‬‬ ‫پس از دوره‌ای که در ایران انقالب ش��ده بود و مردم بر فخر و‬

‫فاخری لباس‌های آن دوران شوریده بودند‪ ،‬نوعی ویژگی مثبت‬ ‫تلقی می‌ش��د در طرز لباس پوشیدن‪ ،‬اما بیست و چند سال بعد‬ ‫تقلید از آن لباس و پوشش توسط رییس جمهوری فعلی نه تنها‬ ‫مایه‌ی مباهات نبود‪ ،‬بلکه در بس��یاری از موقعیت‌ها به تمسخر‬ ‫او نیز انجامید‪ .‬در صورتی‌که پوشش مسئله‌ای نیست که باعث‬ ‫بشود‪ ،‬دیگران اجازه‌ی تمسخر کسی را داشته باشند‪ ،‬بلکه نوع‪،‬‬ ‫کارکرد و موقعیت و زمان و معرفی آن لباس توس��ط ش��خص‬ ‫است که بازتعریف‌هایی از یک پوشش واحد ارایه می‌دهد‪.‬‬ ‫در قب��ل از انقالب‪ ،‬ب��ه دلیل اجباری نبودن حجاب‪ ،‬بس��یار از‬ ‫زنان از پوش��ش‌هایی با رنگ‌های شادتر استفاده می‌کردند‪ ،‬اما‬ ‫در ش��رایط بعد از انقالب‪ ،‬به دلیل تس��لط یک سری از عقاید‪،‬‬ ‫رنگ‌های لباس‌ها عمومن به رنگ‌های تیره گرایش پیدا کرد‪،‬‬ ‫و بعد از مدت��ی‪ ،‬زنان و یا مردان ناخودآگاه برای تهیه‌ی لباس‬ ‫به دنبال لباس‌هایی با رنگ‌های تیره و یا گشاد بودند‪ .‬هم‌چنین‬ ‫در بس��یاری از مواقع کارکردهای یک لباس خاص در ش��رایط‬ ‫خاص تفاوت پیدا می‌کرد‪ ،‬برای مثال بس��یار از جوانانی که در‬ ‫اواس��ط دهه‌ی پنجاه ازدواج می‌کردند‪ ،‬از استفاده از کراوات در‬ ‫عروسی خود‪ ،‬سرباز می‌زدند‪ ،‬و دلیل این مسئله مشکل داشتن‪،‬‬ ‫با پوششی به نام کراوات نبود‪ ،‬بلکه‪ ،‬مد آن روزها از این مسئله‬ ‫تبعیت می‌کرد‪ ،‬ده س��ال بعد‪ ،‬در زدن کراوات ممنوع بود و حتا‬ ‫بارها شده بود که داماد را در خیابان نگه داشته بودند و کراوات‬ ‫او را ب��از کرده بودند‪ ،‬در فاصله‌ی س��ال‌های ش��صت و پنج تا‬ ‫هفتاد افراد از کراوات‌های خود مانند اش��یایی قیمتی محافظت‬ ‫می‌کردن��د‪ ،‬و با هر ضرب و زوری بود س��عی در اس��تفاده‌ی از‬ ‫کراوات داشتند‪.‬‬ ‫همی��ن باز تعریف‌ها‪ ،‬در روندها و دوره‌های مختلف در س��طح‬ ‫دنیا و در موقعیت‌های گوناگون نیز پیش آمده است و تعریف از‬ ‫مد‪ ،‬زیبایی و لباس روز به کلی دگرگون شده است‪ .‬برای مثال‬ ‫در دهه‌ی هفتاد‪ ،‬که دهه‌ی ش��ورش و عصیان در برابر بس��یار‬ ‫از المان‌ه��ای آن دوره بود‪ ،‬جوانانی برای راحتی و ایس��تادگی‬ ‫در براب��ر لباس‌های تمامن رس��می‪ ،‬به پوشش��ی روی آوردند‪،‬‬

‫مالقات نزدیک با غرب‬

‫پیمان عابدی‬ ‫آن‌گونه که در بخش پیش��ین گفته شد ردپای تاثیر اجتماعی اروپا‬ ‫ب��ر ایرانیان از همان تماس‌های اولی��ه دولت صفوی که با غرب‬ ‫برقرار شد‪ ،‬به چشم می‌خورد‪« .‬اروج بیک بیات» یکی از نخستین‬ ‫ایرانیانی است که این تجربه را پیدا می‌کند‪ .‬وی در عهد صفویه در‬ ‫سال‌های (‪ 1005-1000‬هجری قمری) به هم‌راه هیتی راهی اروپا‬ ‫می‌شود‪ .‬از جمله نخستین موارد جالب توجه برای وی‪ ،‬تسلیحات‬ ‫و ادوات جنگی در مس��کو است‪ .‬وی در سفرنامه خود نقل می‌کند‬ ‫که‪« :‬این توپ‌ها چنان بزرگ و عظیم بودند که دو نفر می‌توانستند‬ ‫از دهانه‌ی آن‌ها به هنگام پاک کردن داخل ش��وند‪ .‬هریک از این‬ ‫توپ‌ها (شش متر) طول داشت و در هنگام آتش کردن باید (بیست‬ ‫کیلو) باروت در آن بریزند‪]1[».‬‬ ‫این احساس ش��گفتی از دیدن قدرت اروپا در میان ایرانیان ادامه‬ ‫یاف��ت و به مرور زمان فزونی گرفت‪ .‬قریب به دو قرن بعد از اروج‬ ‫بیک‪ ،‬ایرانی دیگری به نام «میرزا ابولحسن شیرازی»‌‪ ،‬معروف به‬ ‫«ایلچی» (س��فیر)‪ ،‬در اوایل عصر قاجار (‪ 1224‬هجری قمری) به‬ ‫اروپا می‌رود‪ .‬او در ماموریت یک سال و نیمه خود در لندن آن‌چنان‬ ‫غرق شگفتی و حیرت از آن‌چه که در اروپا می‌بیند می‌شود که پس‬

‫‪16‬‬

‫از دیداری از یک کارخانه‌ی کشتی‌سازی در بندر پلیموت انگلستان‬ ‫می‌نویسد‪« :‬الحق جای حیرت و محل عبرت بود‪ .‬از طول و عرض‬ ‫آن کارخانه پرسیدم‪ ،‬گفته شد در حدود (چهارهزار متر مربع) راه در‬ ‫زیر دس��ت‌گاه جهاز سازی (کشتی‌سازی) است و کارگران شب و‬ ‫روز در ساختن کش��تی‌ها به هیچ وجه خودداری نمی‌کنند‪ .‬چنان‬ ‫ک��ه االن (بیش از) یک هزار (کش��تی جنگی) از بزرگ و کوچک‬ ‫موجود است‪]2[».‬‬ ‫شگفتی‌ها و تمجیدها از دانش و پیش‌رفت علوم در اروپا به تدریج‬ ‫ج��ای خود را ب��ه نگرش عمیق تس��لیم‌طلبی از آن جوامع غربی‬ ‫می‌دهد؛ نگرشی که دیگر کم‌تر محو کارخانجات بزرگ توپ‌سازی‬ ‫یا فوالد‌سازی و نیروی بخار می‌شود‪ ،‬بلکه به تدریج با حالت شیفته‬ ‫وارد مشاهده‌ی بنیان‌های سیاسی و اجتماعی مغرب زمین می‌گردد‪.‬‬ ‫«رضاقلی میرزا» از فرزندان فتح‌علی‌شاه که پس از درگیر شدن با‬ ‫محمدشاه از ایران گریخته و به انگلستان می‌رود‪ ،‬تحت تاثیر رعایت‬ ‫قانون در آن کشور قرار گرفته و در سفرنامه‌اش می‌نویسد‪« :‬انصاف‬ ‫و درست کرداری ایشان‪ ،‬خود کلمه قطع و وصل مهمات است‪ ،‬و‬ ‫در آن مملکت تمام حریت و آزادی اس��ت‪ .‬هرکس هرچه بخواهد‬ ‫موافق قانون خواهد کرد‪ .‬وزرا و امرا و حتا پادش��اه قدرت آن ندارد‬

‫ک��ه بعدها ش��لوار جین از پس همین پوش��ش‌ها س��ربرآورد و‬ ‫جز الینفک لباس‌های بس��یاری از مردم دنیا ش��د‪ .‬شکل‌ها و‬ ‫فرمت‌های لباس‌ها عوض ش��د و سال‌ها بعد دوباره بسیاری از‬ ‫آن لباس‌ها مد شد‪ .‬مانند شلوارهای دم پا گشاد‪ ،‬تنگ‪ ،‬راسته و‬ ‫بس��یار دیگر از مدها که وارد میدان و خارج شدند و این چرخه‬ ‫کماکان با تغییر جزییات ادامه پیدا می‌کند‪.‬‬ ‫لباس پوشیدن‪ ،‬و فرهنگی که به دنبال خود می‌آورد در بسیاری‬ ‫از برهه‌های زمانی‪ ،‬به بس��یاری از فاکتورها بس��تگی دارد‪ .‬به‬ ‫جای‌گاه ش��خص‪ ،‬منصبش‪ ،‬موقعی��ت و در دوره‌ای خاص‪ .‬به‬ ‫طور مثال بعضی از مکان‌ها پوش��ش‌هایی رسمی‌تر را می‌طلبد‬ ‫و به طور حتم فرد با کت و دامن یا کت و شلوار به پیک نیک‬ ‫نمی‌رود‪ ،‬در مراسم اس��کار‪ ،‬یا مراسمی از این دست‪ ،‬ستارگان‬ ‫ب��ا لباس‌هایی فاخر بر س��ن قدم می‌گذارند‪ ،‬ک��ه نه تنها یک‬ ‫مراسم فرهنگی اس��ت‪ ،‬بلکه رقابت کمپانی‌های تهیه لباس و‬ ‫ش��رکت‌های مشهور مد است‪ ،‬که تعاریف جدیدی از لباس‌ها و‬ ‫پوشش‌ها س��ال بعد را ارایه می‌دهند‪ ،‬در این میان کارگردانان‬ ‫و بازی‌گران معترضی هم هس��تند‪ ،‬که ممکن است با تی‌شرت‬ ‫یا ش��لوار جین وارد مراسم بش��وند و باز هم این نوع پوشش و‬ ‫اس��تفاده‌‌ی از آن در آن ج��ای‌گاه خاص تعاریف��ی متفاوت‪ ،‬از‬ ‫یک لباس پوش��یدن معمولی را دارد‪ .‬رمزهای پنهان پشت این‬ ‫نوع خاص از پوش��ش‌ها در جای‌گاه‌های متفاوت‪ ،‬بس��یاری از‬ ‫تعریف‌ها را دگرگون می‌کند‪.‬‬ ‫در کش��ور ما به پوشش بیش از آن‌چه که باید اهمیت می‌دهند‪ .‬و‬ ‫نوع پوش��ش از جای‌گاه ویژه‌ای در تمام صنوف برخوردار است‪ ،‬از‬ ‫یک‌طرف بیش‌تر ایرانیان خوش پوش و خوش لباس هس��تند‪ ،‬از‬ ‫طرف دیگر‪ ،‬این مسئله گاهی برای آن‌ها تبدیل به دردسری بزرگ‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬تالش‌هایی هم که در این س��ال‌ها صورت گرفته تا به‬ ‫نوعی‪ ،‬لباس‌های بومی جای‌گزین لباس‌های غربی شود نتیجه‌ی‬ ‫چندان مثبتی در بر نداشته است‪ .‬شاید به این دلیل که با حذف این‬ ‫نوع پوش��ش در دوره‌ای از تاریخ دیگر به س��ادگی نمی‌توان آن‌را‬ ‫جای‌گزینی مجدد نمود‪.‬‬ ‫که مرغی را کشته باش��د‪ .‬اگر فی‌المثل (پادشاه) در غیر موسم به‬ ‫طیور و وحوش صحرایی… تفنگی اندازد‪ ،‬او را حکمن به محکمه‬ ‫ش��رع برده حد بر او جاری می‌کنن��د‪« ]3[ ».‬ابوطالب اصفهانی»‌‪،‬‬ ‫اروپاگرد دیگری اس��ت که در س��فرنامه‌اش به تشریح وضعیت و‬ ‫جای‌گاه رفیع قانون در انگلس��تان پرداخته و می‌نویسد که چگونه‬ ‫یک فرد عادی می‌تواند حتا علیه ولیعهد اقامه‌ی دعوا نماید و وکیل‬ ‫ولیعهد می‌باید در محکمه حاضر شده از موکلش دفاع کند‪ .‬اهمیت‬ ‫و تاثیر این نوشته‌ها را باید در فضای قرن سیزدهم هجری(معادل‬ ‫قرن نوزدهم میالدی) ایران مورد توجه قرار داد‪ .‬فضایی که در آن‬ ‫جان و م��ال و ناموس مردم در گ��رو اراده‌ی حکومت و صاحبان‬ ‫قدرت قرار داشت‪ .‬فضایی که در آن قانون مدونی نوشته نشده بود‬ ‫و فقط محکمه‌های شرع بودند که امور مردم را رسیدگی می‌کردند‬ ‫و در ح��ل اختالف مردم با ماموران حکومتی دخالتی نداش��تند و‬ ‫نمی‌توانس��تند عمال حکومتی را به محاکمه کشانده و به تعدیات‬ ‫دولتی و غیردولتی نسبت به مردم رسیدگی کنند‪ .‬چه رسد به این‌که‬ ‫متهم��ی بتواند برای خود وکیل مدافع انتخاب کند‪ .‬در فضایی که‬ ‫اموال این فرد یا آن یکی‪ ،‬مال‌التجاره این تاجر یا آن مالک از دست‬ ‫حکومت در امان نبود و عمال حکومتی و فرمان‌روایان هرطور که‬ ‫اراده می‌کردند می‌توانس��تند با رعیت رفتار کنند‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫برای ایرانیان دیدن و دانس��تن این‌که کس��ی بتواند به حکومت و‬ ‫پادش��اه ایراد گرفته‌‪ ،‬اعتراض و شکایت نماید بیش‌تر به افسانه و‬ ‫رویا شباهت داشت‪.‬‬

‫نگاهی به مسجد‌های ایران‬ ‫علی فرح‌بخش‬ ‫مس��جد واژه‌ای‌س��ت عربی که ریش��ه‌ی آن به وضوح مشخص‬ ‫نیس��ت و در خصوص خاست‌گاه این کلمه نظرات متعددی وجود‬ ‫دارد‪ .‬بعضی ریش��ه‌ی آن را در زبان آرامی و بعضی در زبان عبری‬ ‫می‌دانند‪ .‬عده‌ای بر این باورند که این واژه پیش از اسالم در ایران‬ ‫به ش��کل « مزگت » وجود داش��ته و بعد‌ها توس��ط اعراب تغییر‬ ‫شکل یافته اس��ت‪ .‬در هر حال مسجد در تعریف عام آن‪ ،‬محل و‬ ‫مکانی‌ست برای عبادت خداوند‪.‬‬ ‫اولین مسجد مسلمان‌ها‪ ،‬در شهر مدینه پایه‌گذاری شد‪ .‬مسجد از‬ ‫همان ابتدای پایه‌گذاری دین اس�لام‪ ،‬نه فقط یک مکان عبادی‪،‬‬ ‫بلکه مکانی برای اجتماع‌های مردمی و به اصطالح امروزی‪ ،‬برای‬ ‫بحث‌های سیاسی هم بود‪ .‬اولین مسجد مسلمان‌ها‪ ،‬به سادگی هر‬ ‫چ��ه تمام و رها از هرگون��ه آذین‌بندی و پرداختن به ظاهری زیبا‪،‬‬ ‫ساخته شد‪ ،‬با خشت‌های گلی برای دیوار‌ها و سقفی از لیف خرما‪.‬‬ ‫پس از گس��ترش اسالم‪ ،‬مسجدها نیز گسترش یافتند‪ .‬در بعضی‬ ‫س��رزمین‌های فتح ش��ده به دست مس��لمان‌ها‪ ،‬به جای ساخت‬ ‫مس��جدی نو‪ ،‬محل‌ها و عبادت‌گاه‌های دیگر ادیان را تس��خیر و‬ ‫تغییر شکل دادند‪ ،‬از جمله کنیسه‌ها‪ ،‬کلیسا‌ها‪ ،‬آتش‌کده‌ها و غیره‪.‬‬ ‫مسجدها‪ ،‬محل گردهمایی و مشارکت مسلمان‌ها بود و فقط برای‬ ‫عبادت کاربرد نداشت‪ ،‬هرچند که عبادت در مسجد‪ ،‬مهم‌ترین رکن‬ ‫آن محسوب می‌شد‪.‬‬ ‫به احتمال زیاد‪ ،‬قدیمی‌ترین مسجد ساخته شده در ایران‪ ،‬مسجد‬ ‫جامع «فهرج» در یزد اس��ت‪ .‬ساخت مسجد جامع فهرج به نیمه‬ ‫اول قرن اول هجری برمی‌گردد‪ .‬این مس��جد‪ ،‬تنها مس��جدی در‬ ‫جهان اس�لام با قدمت زیاد است که ساختمان آن از ابتدا تاکنون‬ ‫تغییری نکرده‪ .‬مس��جد از نوع شبستانی و فاقد ایوان است‪ .‬اگرچه‬ ‫بین باستان‌شناس��ان اختالف نظر وجود دارد ام��ا به احتمال زیاد‬ ‫مسجد جامع فهرج قدیمی‌ترین مسجد ایران است‪ .‬هر چند برخی‬ ‫مس��جد «تاریخانه» دامغان را قدیمی‌ترین مسجد ایران می‌دانند‪.‬‬ ‫در حال حاضر مس��جد تاریخانه فقط کاربرد بازدید و گردش‌گری‬ ‫دارد اما مس��جد جامع فهرج کماکان زنده و پویا بوده و در آن نماز‬ ‫برپای می‌دارند‪.‬‬ ‫در چند سال اخیر‪ ،‬با پرداخت بودجه‌های هنگفت‌تر به مساجد‪،‬‬ ‫انتقاد‌ه��ای زیادی به دولت ایران وارد آمد‪ .‬این در حالی‌س��ت که‬ ‫بسیاری بر این باور هستند که مدارس در ایران‪ ،‬نسبت به بودجه‌ای‬ ‫که برای آن اختصاص می‌یابد‪ ،‬بسیار در وضعیت نابه‌سامانی به سر‬ ‫می‌برد‪ .‬در حالی که بودجه‌ی مساجد‪ ،‬هر ساله رشد صعودی دارد‬ ‫همان‌گونه که پیش‌تر ذکر ش��د‪ ،‬بسیاری از مکان‌های مذهبی در‬ ‫ایران‪ ،‬به مسجد بدل شدند تا زحمت تخریب و ساخت یک بنای‬ ‫تازه‌ساز به گردن مسلمان‌های تازه وارد نیافتد‪.‬‬ ‫ب��ه گزارش س��رویس اجتماعی جهان نیوز‪ ،‬نزدی��ک به ‪ 70‬هزار‬ ‫مسجد در کشور وجود دارد که از این میزان ‪ 60‬هزار مسجد متعلق‬ ‫به شیعیان و ‪ 10‬هزار مسجد نیز برای اهل سنت است‪.‬‬ ‫در چند س��ال اخیر‪ ،‬با پرداخت بودجه‌های هنگفت‌تر به مس��اجد‪،‬‬ ‫انتقاد‌ه��ای زیادی به دولت ایران وارد آمد‪ .‬این در حالی‌س��ت که‬ ‫بسیاری بر این باور هستند که مدارس در ایران‪ ،‬نسبت به بودجه‌ای‬ ‫که برای آن اختصاص می‌یابد‪ ،‬بسیار در وضعیت نابه‌سامانی به سر‬ ‫می‌برد‪ .‬در حالی که بودجه‌ی مساجد‪ ،‬هر ساله رشد صعودی دارد‪.‬‬ ‫در هر حال‪ ،‬مس��جدها به عنوان پای‌گاه‌های دینی در ایران‪ ،‬پس‬ ‫از انقالب اسالمی‪ ،‬وضعیت مناسب‌تری به خود گرفتند که امری‬ ‫بدیهی‌س��ت‪ .‬نقش مساجد در شکل‌گیری انقالب و هدایت آن به‬ ‫سوی اسالمی شدن قیام مردمی ایران‪ ،‬از هیچ‌کس پوشیده نیست‪.‬‬ ‫مس��اجد در ایران‪ ،‬نه تنها برای امور مذهبی‪ ،‬که در موارد سیاسی‬ ‫هم فعالیت خود را گسترش می‌دهند‪ .‬این در حالی‌ست که بعضی‬ ‫سردمداران امور مساجد ایران‪ ،‬مانند حجت‌االسالم قرائتی‪ ،‬از خالی‬

‫شدن مساجد شکوه و شکایت دارند‪.‬‬ ‫ش مساجد در ایران‪ ،‬به خصوص در سال‌های اخیر‪،‬‬ ‫بزرگ‌ترین چال ‌‬ ‫از سوی افرادی مطرح شده که هزینه‌های هنگفت ساخت و ترمیم‬ ‫مس��اجد را از بودجه‌ی دولت به عنوان یک خطای سیاسی مطرح‬ ‫می‌کنند‪ .‬هم‌چنین عدم استقبال عموم مردم از شرکت در آیین‌های‬ ‫مذهبی در مس��جدها‪ ،‬معضل جدیدی‌ست که هر روزه رو به افول‬ ‫می‌رود‪.‬‬ ‫در این بین مورد بسیار عجیبی که در این اماکن مذهبی رایج بوده‬ ‫و هم‌چنان سنتی حفظ شده و همیشه با طنز هم‌راه است‪ ،‬موضوع‬ ‫کفش دزدی در خانه‌ی خدا‌ست‪.‬‬ ‫اما یکی از مس��جد‌های معروف که ح��رف و حدیث‌های زیادی‬ ‫پیرامون آن مطرح ش��ده و از جمله پر رفت و آمدترین مکان‌های‬ ‫مذهبی ایران محسوب می‌شود‪ ،‬مسجد «جمکران» است که تاریخ‬ ‫پدید آمدن نطفه‌ی آن را پیش از هزار سال پیش می‌دانند‪ .‬نگاهی‬ ‫می‌اندازیم به شرحی پیرامون پدید آمدن این مسجد مذهبی که از‬ ‫سایت ویکی پدیا گرفته شده‪:‬‬ ‫واقعه س��اخت مسجد به ش��یخ حس��ن‌بن‌مثل ‌ه جمکرانی مربوط‬ ‫می‌ش��ود‪ ،‬وی ادعا ک��رد که در بیداری با امام دوازدهم ش��یعیان‪،‬‬ ‫«مهدی» دیدار کرده است و حجت‌بن‌حسن دستور ساخت مسجد‬ ‫را به وی داده است‪.‬‬ ‫در میان ش��یعیان بحث‌های زیادی در خصوص مالقات با «امام‬ ‫زمان» مطرح اس��ت‪ .‬عده‌ای با اس��تناد به روایاتی‪ ،‬آن را در خواب‬ ‫ممکن می‌دانند‪ .‬دریافت نامه از مهدی پس از غیبت کبری نیز مورد‬ ‫قبول بسیاری از شیعیان است‪ ،‬آن‌چنان‌که نامه و توقیع رسیده به‬ ‫شیخ مفید – حدود یک قرن پس از غیبت کبری – از نظر شیعیان‬ ‫مورد تردید واقع نشده است‪.‬‬ ‫ام��ا ع��ده‌ای از جمله برخی از معاصرین‪ ،‬با اس��تناد به نامه‌ای که‬ ‫حجت‌بن‌حسن مهدی به آخرین نایب خویش ارسال کرده است‪،‬‬ ‫که شیعیان به توقیع ناحیه مقدسه از آن نام می‌برند‪ ،‬مشاهده امام‬ ‫زمان در بیداری را بر خالف نامه منس��وب به مهدی می‌دانند‪ ،‬در‬ ‫بخشی از این نامه آمده است‪:‬‬ ‫غیبت کامل آغاز ش��د و پ��س از آن ظهوری نخواهد بود‪ ،‬مگر به‬ ‫فرمان خداوند… به زودی برخی از شیعیان من ادعا خواهند کرد‬ ‫که مرا دیده‌اند‪ ،‬آگاه باشید که هرکس قبل از خروج سفیانی و صیحه‬ ‫آسمانی ادعای مشاهده مرا کند‪ ،‬دورغ‌گوی و تهمت زننده است…‬ ‫با این‌حال عده بسیاری از جمله شیخ عباس‌قمی در مفاتیح‌الجنان‬ ‫و محدث نوری در کتاب خود‪ ،‬با ذکر س��ند‪ ،‬داستان‌های بسیاری‬ ‫از مالقات افراد با امام زمان نقل می‌کنند و با اس��تناد به روایاتی‪،‬‬ ‫مالقات با مهدی در بیداری را امکان‌پذیر می‌دانند‪ .‬به‌هرحال این‬ ‫موضوع هنوز ه��م محل بحث و جدل‌های ف��راوان روحانیون و‬ ‫اندیش‌مندان معاصر است‪ .‬هم‌چنین داستان‌های بسیاری از علمای‬ ‫شیعیان هم‌چون آیت‌اله بروجردی در تایید این مسجد و برتری آن‬ ‫نقل شده است‪.‬‬ ‫حسن‌بن‌مثله جمکرانی در روایت مشهوری که به‌نظر می‌آید تنها‬ ‫سند موجود و معتبر برای ساخت این مسجد باشد چنین می‌گوید‪:‬‬ ‫«من ش��ب سه‌شنبه‪ ۱۷ ،‬ماه مبارک رمضان در خانه خود خوابیده‬ ‫ب��ودم ک��ه ناگاه جماعتی از م��ردم به در خانه من آمدن��د و مرا از‬ ‫خواب بیدار کردند و گفتند‪ :‬برخیز و موالی خود‪ ،‬مهدی را اجابت‬ ‫ک��ن که تو را طلب نموده اس��ت‪ .‬آن‌ها مرا ب��ه محلی که اکنون‬ ‫مس��جد جمکران است آوردند‪ ،‬چون نیک نگاه کردم‪ ،‬تختی دیدم‬ ‫که فرشی نیکو بر آن تخت گسترده شده‪ ،‬جوانی سی ساله بر آن‬ ‫تخت تکیه بر بالش کرده و پیرمردی هم نزد او نشسته است‪ ،‬آن‬ ‫پیر‪ ،‬خضر نبی بود که مرا امر به نشستن نمود‪ ،‬حضرت مهدی مرا‬ ‫به نام خودم خواند و فرمود‪ :‬برو به حس��ن مسلم (که در این زمین‬ ‫کشاورزی می‌کند) بگو‪ ،‬این زمین شریفی است و حق تعالی آن را‬

‫از زمین‌های دیگر برگزیده است و دیگر نباید در آن کشاورزی کند‪.‬‬ ‫عرض کردم‪ :‬یا سیدی و موالی! الزم است که من دلیل و نشانه‬ ‫ای داش��ته باشم و گرنه مردم حرف مرا قبول نمی‌کنند‪ .‬فرمود‪ :‬تو‬ ‫برو و آن رسالت را انجام بده‪ ،‬ما نشانه‌هایی برای آن قرار می‌دهیم‪،‬‬ ‫هم‌چنین نزد سید ابوالحسن (یکی از علمای قم ) برو و به او بگو‬ ‫حسن مسلم را احضار کند و سود چند ساله را که از زمین به دست‬ ‫آورده اس��ت‪ ،‬وصول کند و با آن پول در این زمین مس��جدی بنا‬ ‫نماید‪ .‬به مردم بگو به این مکان رغبت کنند و آن را عزیز دارند و‬ ‫چهار رکعت نماز در آن گذارند‪ .‬آن‌گاه امام فرمودند‪ :‬هر که این دو‬ ‫رکعت نماز را در این مکان (مسجد جمکران) بخواند مانند آن است‬ ‫که دو رکعت نماز در کعبه خوانده باش��د‪ .‬چون به راه افتادم‪ ،‬چند‬ ‫قدم��ی هنوز نرفته بودم که دوباره مرا باز خواندند و فرمودند‪ :‬بزی‬ ‫در گله جعفر کاشانی است‪ ،‬آن را خریداری کن و بدین مکان آور‬ ‫و آن‌را بک��ش و بین بیماران انفاق کن‪ ،‬هر بیمار و مریضی که از‬ ‫گوشت آن بخورد‪ ،‬حق تعالی او را شفا دهد‪.‬‬ ‫حسن بن مثله جمکرانی می‌گوید‪ :‬من به خانه بازگشتم و تمام‬ ‫شب را در اندیشه بودم‪ ،‬تا این‌که نماز صبح را خوانده و به سراغ‬ ‫علی المنذر رفتم و ماجرای شب گذشته را برای او نقل کردم و‬ ‫با او به همان مکان شب گذشته رفتیم‪ ،‬و در آن‌جا زنجیر‌هایی‬ ‫را دیدیم که طبق فرموده امام علیه‌الس�لام حدود بنای مسجد‬ ‫را نش��ان می‌داد‪ .‬سپس به قم نزد سید ابوالحسن رضا رفتیم و‬ ‫چون به در خانه او رس��یدیم‪ ،‬خ��ادم او گفت‪ :‬آیا تو از جمکران‬ ‫هستی؟ به او گفتم‪ :‬بلی‪ .‬خادم گفت‪ :‬سید از سحر در انتظار تو‬ ‫اس��ت‪ .‬آن‌گاه به درون خانه رفتیم و س��ید مرا گرامی داشت و‬ ‫گفت‪ :‬ای حس��ن‌بن‌مثله من در خواب بودم که شخصی به من‬ ‫گفت‪ :‬حسن‌بن‌مثله‪ ،‬از جمکران نزد تو می‌آید‪ ،‬هر چه او گوید‪،‬‬ ‫تصدیق کن و به قول او اعتماد نما‪ ،‬که سخن او سخن ماست‬ ‫و قول او را رد نکن‪.‬‬ ‫از هنگام بیدار ش��دن تا این س��اعت منتظر تو بودم‪ ،‬آن‌گاه من‬ ‫ماجرای ش��ب گذشته را برای وی تعریف کردم‪ ،‬سید بالفاصله‬ ‫فرمود تا اس��ب‌ها را زین نهادند و بیرون آوردند و سوار شدیم‪،‬‬ ‫چون به نزدیک روستای جمکران رسیدیم‪ ،‬گله‌ی جعفر کاشانی‬ ‫را دیدیم‪ ،‬آن بز از پس همه گوس��فندان می‌آمد‪ ،‬چون به میان‬ ‫گله رفتم‪ ،‬همین‌که بز مرا دید به طرف من دوید‪ ،‬جعفر سوگند‬ ‫یاد کرد که این بز در گله من نبوده و تاکنون آن را ندیده بودم‪،‬‬ ‫به هر حال آن بز را به محل مسجد آورده و آن را ذبح کرده و‬ ‫هر بیماری که گوش��ت آن تناول کرد‪ ،‬با عنایت خداوند تبارک‬ ‫و تعال��ی و حضرت بقیه‌اله ارواحنا فداه ش��فا یافت‪ .‬ابوالحس��ن‬ ‫رضا‪ ،‬حس��ن مسلم را احضار کرده و منافع زمین را از او گرفت‬ ‫و مس��جد جمکران را بنا کرد و آن را با چوب پوش��انید‪ .‬سپس‬ ‫زنجیرها و میخ‌ها را با خود به قم برد و در خانه خود گذاش��ت‪،‬‬ ‫هر بیمار و دردمندی که خود را به آن زنجیرها می‌مالید‪ ،‬خدای‬ ‫تعالی او را ش��فای عاجل (س��ریع) می‌فرمود‪ ،‬پس از فوت سید‬ ‫ابوالحسن‪ ،‬آن زنجیرها ناپدید شد و دیگر کسی آن‌ها را ندید‪».‬‬ ‫بسیاری از شیعیان شب چهارشنبه از روزهای هفته و شب نیمه‬ ‫ش��عبان (تولد مهدی) از روزهای سال را به این مسجد می‌روند‬ ‫و اعم��ال آن را به‌جا می‌آورند‪ .‬اعمال آن دو رکعت نماز تحیت‬ ‫مس��جد اس��ت و دو رکعت نماز استغاثه به صاحب‌الزمان که به‬ ‫نماز «امام زمان» مشهور است به شیوه‌ای خاص به‌جای آورده‬ ‫می‌شود‪.‬‬ ‫بسیاری داستان شکل‌گیری و ایجاد این بنا را ساختگی قلمداد‬ ‫می‌کنن��د و در مقابل‪ ،‬عده‌ای نیز ب��ا انداختن نامه و عریضه به‬ ‫چاهی به نام چاه عریضه‪ ،‬س��عی در ایجاد یک ارتباط با آخرین‬ ‫امام مذهب خود هس��تند‪ .‬در خصوص پدید آمدن این مسجد‪،‬‬ ‫روایت‌های دیگری نیز نقل شده است‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫در بند ایدوئولوژی‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫در اواخر عمر حکومت «ش��وروی» س��ابق که فضای سیاسی آن‬ ‫کش��ور و روابطش با جهان اندکی بهبود یافته و سهل‌تر شده بود‪،‬‬ ‫یک��ی از اقوام پ��دری پس از ‪ 50‬س��ال دوری از وطن برای دیدار‬ ‫خانواده‌اش به ایران آمد‪.‬‬ ‫اولین نکته‌ی جالب برای او مواجهه با چیزهایی بود که از آن‌ها به‬ ‫نمادهای زندگی مدرن شهری یاد می‌شود‪ .‬او ناباورانه به اتوبان‌ها‪،‬‬ ‫س��اختمان‌های بلند و اتومبیل‌ها نگاه می‌ک��رده و به خواب‌زده‌ها‬ ‫می‌مانس��ت‪ .‬به خانه که رس��یدیم و چمدانش را باز کرد‪ ،‬همه‌ی‬ ‫م��ا از خنده ترکیدیم‪ .‬او ب��رای ‪ 10‬روز ماندنش در ایران به هم‌راه‬ ‫خودش آذوقه هم آورده بود‪ ،‬از نان خش��ک ش��ده تا نخود و لوبیا‪.‬‬ ‫یکی دو روز که گذشت و با واقعیات موجود خو گرفت‪ ،‬می‌گفت که‬ ‫حکومت کمونیستی «شوروی» سال‌ها و در همه جا از مدرسه‌ها و‬ ‫دانش‌گاه‌ها گرفته تا رادیو و تلویزیون دایم سعی می‌کرده است تا به‬ ‫مردم بگوید آن‌ها بسیار خوش‌بختند و در جهان بیرون از حکومت‬ ‫مارکسیست لنینیستی «شوروی» که برای آن‌ها همه‌ی چیزهای‬ ‫خوب را به ارمغان آورده‪ ،‬مردم عقب‌مانده‌اند و در فقر و گرسنگی و‬ ‫بدبختی روزگار می‌گذرانند‪.‬‬ ‫این ویژگی اصلی و رمز پایداری حکومت‌های ایدوئولوژیک و بسته‬ ‫است که تا با تمام قوا به مردم دروغ بگویند و برای‌شان تصویری‬ ‫ایده‌آل بس��ازند از آن‌چه ایدئولوژی مذهبی و یا فلسفی حاکم قرار‬ ‫اس��ت به ارمغان بیاورد‪ .‬دامنه‌ی این توهم گاهی آن‌قدر گس��ترده‬ ‫می‌ش��ود که به قول معروف با گوشت و پوست و استخوان مردم‬ ‫در ه��م می‌آمیزد و مردم رهبر و ی��ا رهبران خود را خدایگان خود‬ ‫می‌پندارن��د و اطاع��ت از فرامین آن‌ها را بر خود واجب دانس��ته و‬ ‫بر مبنای همین تفکر آن‌ها را شایس��ته‌ی عبادت‪ .‬این انسان‌ها به‬ ‫سبب دور نگاه داشته ش��دن از جهان بیرون‪ ،‬تصویری غیرواقعی‬ ‫از وضعیت دیگر کش��ورها‪ ،‬فرهنگ و روابط مردمان‌ش��ان دارند و‬ ‫ناخودآگاه خود را در مرکز عالم می‌پندارند و دیگران را دش��منانی‬ ‫که س��عی بر برهم‌زدن این آرامش و اقتدار آن‌ها دارند‪ .‬تصاویری‬ ‫که در یکی دو روز گذش��ته و پس از م��رگ «کیم‌جونگ‌ایل» از‬ ‫«کره‌شمالی» به جهان بیرون منتشر شد و واکنش مردم این کشور‬

‫‪18‬‬

‫ک و تاس��ف‌بار بود‪ .‬مردمی که در زیر‬ ‫به این اتفاق‪ ،‬بس��یار دردنا ‌‬ ‫فشار فقر و تحریم‌های اقتصادی که حکومت توتالیتور و بسته‌ی‬ ‫این کشور و رهبر ناالیق آن برای‌شان به ارمغان آورده در حال له‬ ‫شدن هستند‪ ،‬در اثر تبلیغات و پروپاگاندای حکومت چنان در فراق‬ ‫مرگ رهبرش��ان اش��ک می‌ریختند که آدمی را انگشت به دهان‬ ‫نگاه می‌داش��ت‪« .‬کره‌شمالی» و حکومت ایدئولوژیک و بسته‌اش‬ ‫نمونه‌ی عینی تاثیر درازمدت شست‌وشوی مغزی بر انسان‌هاست‪.‬‬

‫حاکم��ان چنین نظام‌هایی که خ��ود به‌تر از هر کس��ی از جهان‬ ‫بی��رون و روابط حاکم بر آن و هم‌چنی��ن واقعیت‌های موجود در‬ ‫جهان آگاهند‪ ،‬خوب می‌دانند که دانایی و آگاهی بزرگ‌ترین دشمن‬ ‫آن‌هاس��ت‪ .‬آنان در نخستین مرحله سعی می‌کنند تا می‌توانند راه‬ ‫را ب��ر انتقال آزاد اطالعات ببندن��د‪ .‬آن‌ها گاهی هم‌چون حکومت‬ ‫«کره‌ش��مالی» در این راه آن‌قدر موفق می‌ش��وند که برای نمونه‬ ‫در جری��ان مس��ابقات جام‌جهان��ی اخیر فوتبال تا ی��ک روز پس‬ ‫از باخ��ت تیم‌ملی «کره‌ش��مالی» به «برزیل» گم��ان می‌کردند‬ ‫تیم کشورش��ان برنده‌ی بازی بوده اس��ت‪ .‬چنین نظام‌هایی اگر با‬ ‫تم��ام تالش‌هایی که می‌کنند نتوانند ب��ه خوبی در این راه موفق‬ ‫ی اسالمی سعی می‌کنند تا با وارونه نشان‬ ‫باشند‪ ،‬هم‌چون جمهور ‌‬ ‫دادن واقعیت‌های موجود به مقصود خود برس��ند‪ .‬به همین سبب‬ ‫اس��ت که برای مثال درباره‌ی ش��رایط اقتصادی و فرهنگی دیگر‬ ‫کش��ورهای جهان آمارسازی می‌کنند و یا به صورت یک‌طرفه به‬ ‫سراغ مخالفان چنین حکومت‌هایی می‌روند و تازه در همان موارد‬ ‫هم به طور گزینشی عمل می‌کنند و بخشی از نظریات را پوشش‬ ‫داده و بر قسمتی دیگر چشم می‌بندند‪ .‬نمونه‌های عینی آن مانوری‬ ‫است که جمهوری‌اس�لامی بر روی نظریات فیلسوفان منتقدی‬ ‫هم‌چون «نوآ ‌م چامس��کی» می‌دهد و به عنوان مثال از نقد آن‌ها‬ ‫بر «کاپیتالیس��م» و دفاع از مردم «فلسطین» سخن‌ها می‌گویند‬ ‫ی جنسی و‬ ‫اما هیچ‌گاه از دفاع آنان از آزادی‌بیان‪ ،‬حقوق اقلیت‌ها ‌‬ ‫فمنیست‌ها حرفی به میان نمی‌آورند‪.‬‬ ‫به هر روی چون روی‌کرد ابرقدرت‌ها به این کش��ورها بیش‌تر‬ ‫بر اس��اس منافع اقتصادی و یا نظامی اس��ت و به طور معمول‬ ‫مس��ئله‌ی حقوق‌بش��ر جای��ی در این محاس��بات ن��دارد‪ ،‬اگر‬ ‫کش��ورهایی چون «کره‌شمالی» تهدیدی برای امنیت ملی و یا‬ ‫اقتصادی این کش��ورها نباشند‪ ،‬به حال خود رها می‌شوند و در‬ ‫این میان هیچ‌کس به فکر میلیون‌ها میلیون انس��انی که جسم‬ ‫و اندیشه‌شان به‌وس��یله‌ی این حکومت‌ها به نوعی به گروگان‬ ‫گرفته شد ‌ه است نیست‪.‬‬

‫تقویم تاریخ‬

‫شانزدهم دسامبر‬

‫تو‌پنجم آذر‬ ‫بیس ‌‬ ‫‪ 1989‬میالدی‪ :‬س��ال‌روز درگذشت «لی وان کلیف» بازی‌گر‬ ‫وسترن آمریکایی‪ .‬وی زاده سال ‪ 1925‬بود و چهره تند و چشمان‬ ‫تی��ز و تاثیر گ��ذارش‪ ،‬او را تبدیل به فردی مناس��ب برای ایفای‬ ‫نقش‌های بد ساخت ‌ه بود گرچه او گاهی نقش قهرمان فیلم را هم‬ ‫بازی میکرد‪ .‬اولین فیلم وی «بعدازظهر طوالنی» نام داشت که در‬ ‫آن‌جا نقش مردی شرور را بازی کرده است از دیگر فیلم‌هایی که‬ ‫لی وان در آن به ایفای نقش پرداخته است می‌توان به «خوب‪ ،‬بد‪،‬‬ ‫زشت»‪« ،‬به خاطر چند دالر بیش‌تر»‪« ،‬چه کسی لیبرتی واالنس‬ ‫را کشت» و «فرار از نیویورک» اشاره کرد‪.‬‬ ‫‪ 1324‬خورشیدی‪ :‬زادروز «حسین حاج‌فرج دباغ» مشهور به‬ ‫«عبدالکریم س��روش» نواندیش دینی‪ ،‬فیلسوف‪ ،‬مولوی شناس‪،‬‬ ‫نظریه پرداز‪ ،‬متکلم‪ ،‬ش��اعر و مترجم ایران��ی‪ .،‬او که در‪ ،‬دانش‌گاه‬ ‫علوم پزش��کی تهران داروسازی و در لندن در رشته شیمی تجزیه‬ ‫و فلسفه غرب تحصیل کرده‌است‪ ،‬نظریات خودش را کالم جدید‬ ‫می‌نامد و مرام کالمی خود را نو معتزلی می‌داند‪ .‬وب‌گاه بی‌بی‌سی‬ ‫فارس��ی در گزارشی وی را مناقشه برانگیزترین روشن‌فکر دینی و‬ ‫یکی از تاثیرگذارترین متالهان شیعی نزدیک به سه دهه اخیر ایران‬ ‫و رهبر جریان روشن‌فکری اصالح‌طلب ایران دانسته است‪.‬‬ ‫در جریان حوادث پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری ایران س��ال‬ ‫‪ ۱۳۸۸‬او به انتقاد شدید از جمهوری اسالمی پرداخت‪ .‬عبدالکریم‬ ‫سروش هم‌واره کوشید‌ه است تا تاویلی جدید از اسالم را ارائه کند‪.‬‬ ‫دیدگاه‌های او همیشه مخالفت‌هایی را در بین روحانیان برانگیخته‌‪.‬‬ ‫در سال ‪ ،۲۰۰۹‬مجله «فارین پالیسی» وی را هفتمین روشن‌فکر‬ ‫مردمی جهان معرفی کرد‪.‬‬ ‫‪ 1917‬میلادی‪« :‬س��ر آرتور چارلز کالرک» (‪Sir Arthur‬‬ ‫‪ )Charles Clarke‬در چنی��ن روزی زاده ش��د وی معروف به‬ ‫«آرتور س��ی‪ .‬کالرک»‪ ،‬نویس��نده‪ ،‬مخترع و دانش‌مند بریتانیایی‬ ‫بود‪ .‬رمان علمی‪ ،‬تخیلی بسیار معروف «‪ :۲۰۰۱‬اودیسه فضایی»‬ ‫اثر اوس��ت‪ .‬فیلمی با همین نام بر مبنای این کتاب توسط استنلی‬ ‫کوبریک ساخته شد و جایزه اسکار را برای او و آرتور سی کالرک‬ ‫به ارمغان آورد‪ .‬او هم‌چنین آخرین عضو بازمانده از گروهی بود که‬ ‫«بزرگان سه گانه علمی‪،‬تخیلی» نامیده می‌شد‪ .‬وی دارنده هفت‬ ‫مدرک دکترای افتخاری در رشته‌های مختلف تجربی است‪.‬‬ ‫‪ 853‬خورشیدی‪ :‬سال‌روز درگذشت «عالالدین علی‌بن محمد‬ ‫س��مرقندی» معروف به «مالعلی قوش��چی» دانش‌مند‪ ،‬متکلم‪،‬‬ ‫ریاضیدان و منجم ایرانی‪ .‬وی که زاده سال ‪ 782‬خورشیدی بود از‬ ‫مشاهیر علمای عامه و کالم و ریاضیات بود و از فقه‌های حنبلی و‬ ‫از عالمان بزرگ اهل سنت در علم کالم بوده است‪.‬‬ ‫برخی دیگر از روی‌دادهای‬ ‫‪ 1774‬می�لادی‪ :‬مهاجران انگلیس��ی بندر بوس��تون‪ ،‬به نش��انه‬ ‫اعت��راض به مالیات تازه بر چای واردات��ی و این که واردات چای‬ ‫به مهاجرنشین‌ها باید در انحصار بازرگانان انگلیسی باشد سی‌صد‬ ‫صن��دوق چای را ب��ه دریا ریختند که در تاریخ به «بوس��تون تی‬ ‫پارتی» معروف شد و آغاز انقالب استقالل آمریکا به‌شمار می‌رود‪.‬‬

‫هفدهم دسامبر‬

‫بیست‌وششم آذر‬ ‫روز ملی بوتان‪ -‬کش��ور پادش��اهی بوتان در مرکز آس��یا و در‬ ‫همسایگی هند و چین واقع شده است‪.‬‬ ‫مردم بوتان از قرن شانزدهم میالدی‪ ،‬تحت یک حکومت مذهبی‬ ‫زندگی می‏کردند‪ .‬از سال ‪ 1907‬میالدی‌‪ ،‬این کشور طبق معاهده‬ ‫سال ‪ 1910‬زیر سلطه بریتانیا بود‌‪ .‬و در سال ‪ 1949‬به کمک هند‬ ‫به استقالل رسید‪.‬در نهایت در چنین روزی نظام سلطنتی موروثی‬

‫در بوتان برقرار ش��د‪ .‬در قرن هفدهم به علت هم‌جواری بوتان با‬ ‫منطقه‌ی تبت و شهر لهاسا (مرکز بوداییان)‪ ،‬بوتان به تدریج تحت‬ ‫تاثی��ر افکار بودایی قرار گرفت و در این کش��ور حکومت مذهبی‬ ‫افراطی بودایی ایجاد شد‪.‬‬ ‫‪ 1797‬میالدی‪« -‬جوزف هن��ری» (‪)Joseph Henry‬‬ ‫دانش‌مند و فیزیک‌دان آمریکایی در نیویورک متولد شد‪.‬‬ ‫ب��ا عالق��ه‌ای که به تاتر‪ ،‬هن��ر و ادبیات داش��ت‪ ،‬وارد آکادمی‬ ‫ش��د‪ .‬در سمت استادی ریاضی و فلس��فه تدریس می‌کرد و در‬ ‫کن��ار آن‪ ،‬کار علمی خ��ود را پیرامون جریان برق متمرکز کرد‪.‬‬ ‫ی��ک آهن‏ربای الکتریکی س��اخت که قادر ب��ود یک تن بار را‬ ‫بلن��د کند‪ .‬هن��ری از آن پس به فکر تولید ب��رق از مغناطیس‬ ‫افتاد و در این راه موفقیت‏هایى به دس��ت آورد‪ .‬در سال ‪1842‬‬ ‫انتق��ال ام��واج رادیویى را به ثبت رس��اند و در اواخر عمر اداره‬ ‫هواشناس��ی آمریکا را تاس��یس کرد‪ .‬مبحث اندازه‏گیری مقدار‬ ‫میدان مغناطیسی در الکتریسیته و مقدار جریانی که این میدان‬ ‫را تولید می‏کند به افتخار این دانش‌مند‪« ،‬هنری» نامیده‏ ش��ده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ 1807‬میلادی‪ -‬ناپلئون بناپارت‪ ،‬پادش��اه فرانس��ه فرمان‬ ‫«میالن» را صادر کرد‪ .‬پس از فرمان‏روایى ناپلئون بر فرانس��ه‪،‬‬ ‫اختالف��ات و درگیری‏های فرانس��ه با انگلس��تان ادامه یافت‪.‬‬ ‫پیش از آن‪ ،‬ناپلئون با هم‌کاری روس‪ ،‬اتریش و پرتغال س��عی‬ ‫در حذف کش��تی‏ها و بازرگانی انگلس��تان از قاره اروپا داش��ت‬ ‫و هرگون��ه تج��ارت با انگلس��تان را ممن��وع و ورود کاالهای‬ ‫انگلس��تان به آن منطق��ه را‪ ،‬به مصادره تهدید کرد‪ .‬از س��وی‬ ‫دیگر انگلستان نیز در واکنش به این وضع‪ ،‬دریافت جواز توسط‬ ‫کش��ورهای بی‏طرف برای تجارت با قاره اروپا را الزامی اعالم‬ ‫کرد‪ .‬ناپلئون بناپ��ارت هم فرمان میالن را صادر کرد که طبق‬ ‫آن‪ ،‬همه کش��تی‏های بی‌طرف تهدید می‏ش��دند که در صورت‬ ‫پذیرش دس��تورهای انگلس��تان‪ ،‬ب��ه عنوان اموال انگلس��تان‪،‬‬ ‫مصادره خواهند ش��د‪ .‬ناپلئون هم‏چنی��ن از دولت‏های اروپایى‬ ‫خواست تا روابط تجاری خود را با انگلیس قطع کنند‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1273‬میلادی‪« -‬موالنا جالل‌الدی��ن محمد صوفی»‪ ،‬در‬ ‫قونی��ه در ترکیه امروز درگذش��ت‪ .‬هر س��ال به این مناس��بت‬ ‫مراس��می در کنار مزار او بر پا می‌ش��ود که یک هفته به‌طول‬ ‫می‌انجامد‪« .‬موالنا جالل‌الدین محمد» متخلص به «مولوی»‬ ‫که بیش از ‪‌26‬هزار ش��عر عرفانی س��روده اس��ت به‌سال ‪586‬‬ ‫هجری خورشیدی در بلخ خراسان یکی از مراکز بزرگ فرهنگ‬ ‫و ادبیات فارسی و تمدن ایرانی به دنیا آمده بود‪ .‬مثنوی‪ ،‬وسعت‬ ‫اندیشه و صفای موالنا را منعکس می‌کند‪.‬‬ ‫‪ 1830‬میالدی‪« -‬س��یمون بولی��وار» قهرمان ملی و مظهر‬ ‫اس��تقالل التین‌های قاره آمریکا در ‪ 47‬سالگی از بیماری سل‬ ‫درگذش��ت‪ .‬وی در همین روز در س��ال ‪ 1819‬استقالل «گران‬ ‫کلمبیا» را اعالم کرده بود‪ .‬شهری را که بولیوار در آن استقالل‬ ‫منطقه را اعالم داش��ت س��یوداد بولیوار «ش��هر بولی��وار» نام‬ ‫نهاده‌اند‪.‬‬ ‫‪ 1903‬میلادی‪ -‬در صح��رای «کیت��ی ه��اک» ایال��ت‬ ‫کارولینای ش��مالی آمریکا برادران رای��ت‪ ،‬هواپیمایی را که در‬ ‫کارگاه دوچرخه‌سازی‌شان بر پایه استفاده از مقاومت هوا ساخته‬ ‫بودن��د به پرواز در آوردند که به‌عنوان نخس��تین پرواز بش��ر با‬ ‫هواپیما ثبت شده است‪.‬‬ ‫‪ 1961‬میلادی‪ -‬ارتش هند باالخره «گوا» (‪)GOA‬و دو‬ ‫منطقه دیگر این کشور «دیو» (‪ )Diu‬و «دمان» (‪)Daman‬‬ ‫را از دست پرتغالی‌ها خارج کرد و به استعمار این کشور کوچک‬ ‫اروپایی بر شبه قاره هند پس از ‪ 450‬ساله پایان داد‪.‬‬ ‫‪ 1967‬میلادی‪« -‬جی‌ج��ی دی آگوس��تینو» (‪Gigi‬‬ ‫‪ )D’Agostino‬دی ج��ی‪ ،‬آهنگ‌س��از و بازترکیب‌کنن��ده‬ ‫ایتالیایی در تورینو زاده شد‪.‬‬ ‫او خواننده‌ی معروف سبک تکنو ترنس است‪ .‬در سال ‪ ۱۹۸۶‬او‬ ‫فعالیت آهنگ‌س��ازی را آغاز کرد و به جهان موسیقی راه یافت‬ ‫و پس از مدتی به لندن رفت‪.‬‬

‫هجدهم دسامبر‬

‫بیست‌وهفتم آذر‬ ‫‪ 1358‬خورشیدی‪« -‬محمد مفتح» روحانی و سیاست‌مدار‬ ‫ایران��ی در چنی��ن روزی در تهران هن��گام ورود به دانش‌کده‬ ‫الهی��ات و معارف اس�لامی دانش‌گاه تهران توس��ط گروهک‬ ‫«فرقان» هدف گلوله قرار گرفت و کش��ته شد‪ .‬وی در جریان‬ ‫انقالب ‪ 1357‬رهبری گروهی از انقالبیون را به دس��ت داشت‪.‬‬ ‫وی دارنده درجه دکتری در رش��ته فلسفه بود و پس از انقالب‬ ‫‪ ،57‬مس��وولیت‌های متع��دد داش��ت‪ .‬بعد از بازگش��ت آیت‌اله‬ ‫خمین��ی به ایران یکی از اعضای اصلی تش��کیل دهنده کمیته‬ ‫استقبال بود‪ .‬سپس سرپرس��تی کمیته چهار انقالب اسالمی و‬ ‫دانش‌کده الهیات را برعهده گرفت‪ .‬آیت‌اله خمینی روز کش��ته‬ ‫شدن او را «روز وحدت حوزه و دانش‌گاه» نامید‪.‬‬ ‫‪ 1271‬میلادی‪ -‬قوبالی‌خ��ان سلس��له «ی��وان» را در‬ ‫مغولستان و چین امروزی بنیان نهاد‪ .‬قوبیالی قاآن نوه چنگیز‬ ‫خان مغ��ول در چنین روزی عنوان امپراتوری خود به مرکزیت‬ ‫چین را تغییر نام داد و آن را دولت «یوان» نامید تا سال ‪1368‬‬ ‫میالدی ادامه داشت‪ .‬امپراتوری «یوان» که تا روسیه و اروپای‬ ‫مرکزی امتداد داشت در دهه‌های ابتدایی‪ ،‬دارای یک مجمع و‬ ‫اصول واحدی به نام «یاس��ا» ب��ود که چنگیزخان آن را تدوین‬ ‫کرده و به منزله قانون اساسی مغول‌ها محسوب می‌شد‪.‬‬ ‫‪ 1916‬میلادی‪ -‬نب��رد «وردن» (‪ )Verdun‬در جن��گ‬ ‫جهانی اول با شکس��ت آلمانی‌ها پایان یافت‪ .‬این جنگ از ‪21‬‬ ‫فوریه ‪ 1916‬در ش��هری به نام وردن در ش��مال شرقی فرانسه‬ ‫آغاز ش��ده ب��ود‪« .‬مارش��ال فالکنهای��ن» (‪)Falkenhayn‬‬ ‫فرمانده نیروهای آلمان به ارتش آلمان دستور عقب‌نشینی داد‪.‬‬ ‫فرمان‌ده نیروهای فرانسوی در این نبرد «مارشال پتن» بود که‬ ‫با این پیروزی‪ ،‬قهرمان ملی فرانسه شد‪.‬‬ ‫‪ 19322‬میالدی‪« -‬ادوارد برنشتاین» (‪Eduard Ber n‬‬ ‫‪ )stein‬صاحب فرضیه تعدیل مارکسیسم درگذشت‪.‬‬ ‫وی سیاس��ت‌مدار سوس��یال دموک��رات آلمان��ی‪ ،‬عضو حزب‬ ‫سوسیال دموکرات و بنیان‌گذار سوسیالیسم تکاملی یا رفرمیسم‬ ‫بود‪.‬‬ ‫برنشتاین‪ ،‬یک روزنامه‌نگار آلمانی‪ ،‬نخست از پیروان سرسخت‬ ‫مارکسیس��م بود و آن را تنها راه نجات بش��ر از بدبختی‪ ،‬غم و‬ ‫جنگ می‌دانس��ت و با این افکار چون نتوانست در آلمان به کار‬ ‫روزنامه‌نگاری ادامه دهد به انگلستان رفت و در آن‌جا به انتشار‬ ‫روزنامه پرداخت‪ .‬برنش��تاین بعدن بخشی از اصول مارکسیسم‬ ‫را غیر عملی دید و در این زمینه‪ ،‬نظرات خود را منتشر کرد‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1958‬میلادی‪ -‬روز ملی ش��دن «نیجر» اس��ت‪ .‬نیجر در‬ ‫منطقه اس��توایی‌‪ ،‬مرکز آفریقای غربی‌‪ ،‬بین نیجریه و لیبی قرار‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬نژاد مردم این کشور سیاه و زبان رایج میان آنان‬ ‫فرانس��وی و عربی است‌‪ .‬اکثر مردم این کشور مسلمان‌اند‌‪ .‬نوع‬ ‫حکومت این کش��ور جمهوری است‌‪ .‬پایتخت آن «نیامی» نام‬ ‫دارد‌‪ .‬کش��ور نیجر با وجود مخالفت فرانس��ه اعالم اس��تقالل‬ ‫کرد‪ .‬جامعه بین‌الملل در س��ال ‪ 1960‬اس��تقالل این کشور را‬ ‫به رسمیت شناخت‪.‬‬ ‫‪ 1972‬میلادی‪ -‬ارت��ش ای��االت متحده عملی��ات نظامی‬ ‫خ��ط ش��کن ‪ 2‬را علیه مواضع ویتنام ش��مالی آغ��از کرد و در‬ ‫ای��ن عملیات ب��رای اولین بار پس از پای��ان جنگ جهانی دوم‬ ‫بمب‌افکن‌های بی‪ -52‬را مورد استفاده قرار داد‪.‬‬ ‫این هواپیما برای حمل جنگ‌افزار هسته‌ای در دوره جنگ سرد‬ ‫برای ماموریت‌های تخریبی و هس��ته‌ای س��اخته شد که قادر‬ ‫است هفتاد هزار پوند سالح را با خود حمل کند‪.‬‬ ‫‪ 2000‬میلادی‪ -‬س��ازمان ملل متحد‪ 18 ،‬دس��امبر را روز‬ ‫جهانی «مهاجران» نام‌گذاری کرده است‪ ،‬دلیل این نام‌گذاری‬ ‫اهمیت پدیده مهاجرت و لزوم به رسمیت شناخته شدن حقوق‬ ‫مهاجران عنوان شده است‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫بیست‌وهشتم آذر‪ -‬نوزدهم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ‬ ‫بیست‌وهشتم آذر‬

‫‪ 1843‬میالدی‪ -‬کتاب «س��رود کریس��مس» نوشته «چارلز‬ ‫دیکنز» منتش��ر ش��د و پس از انتشار ش��ش هزار نسخه از آن به‬ ‫فروش رس��ید‪ .‬داستان در آستانه‌ی س��ال نو رخ می‌دهد‪ .‬اسکروج‬ ‫پیرمرد بدخلق و خسیسی است که با خواهرزاده و منشی وفادارش‬ ‫بسیار بدرفتاری می‌کند‪ .‬ناگهان شبی روح شریک سابقش به سراغ‬ ‫او می‌آید و در مورد رفتارش به او هشدار می‌دهد‪ .‬فیلمی با اقتباس‬ ‫از این داستان به کارگردانی رابرت «زمه کیس»( (‪Robert Z e‬‬ ‫‪ )meckis‬در سال ‪ 2009‬ساخته شد‪ .‬چارلز دیکنز می‌کوشید در‬ ‫داس��تان‌هایش با نمایش و انعکاس ناکامی‌های طبقات رنجدیده‪،‬‬ ‫نابسامانی‌های اجتماعی را بهبود بخشد‪.‬‬ ‫‪ 1915‬میلادی‪« -‬ادیت پیاف» (‪ )Édith Piaf‬با نام اصلی‬ ‫«ادیت جوواننا گاس��یون» (‪)Édith Giovanna Gassion‬‬ ‫تصنیف‌خوان فرانس��وی در پاریس متولد شد‪ .‬دو آهنگ «زندگی‬ ‫مانند گل سرخ» و «هیچ پشیمان نیستم» از کارهای او است‪.‬‬ ‫در ‪ ۱۹۳۵‬یک کاباره‌دار پاریس او را به کار گرفت و به خاطر هیکل‬ ‫کوچکش نام «گنجش��ک کوچولو» (‪ )La Môme Piaf‬را بر‬ ‫او نه��اد ک��ه نام پیاف تا آخر عم��ر بر او مان��د‪ .‬او در این کاباره با‬ ‫برخی مشاهیر پاریس آشنا شد‪ .‬شعر بسیاری از آهنگ‌هایش را خود‬ ‫می‌سرود و در آهنگ‌سازی نیز با آهنگ‌سازانش هم‌کاری می‌کرد‪.‬‬ ‫محبوبیت او نزد افسران آلمانی باعث شد تا اجازه دهند برای اسیران‬ ‫جنگی فرانسوی بخواند‪ .‬گفته شده اسیران عکس‌هایی را که به یادگار‬ ‫با او می‌گرفتند برای جعل گذرنامه و مدارک هویت به کار می‌بردند‪ .‬بعد‬ ‫از جنگ محبوبیت او در فرانسه و آمریکا بیش‌تر شد‪.‬‬ ‫‪ 1984‬میالدی‪ -‬بریتانیا و چین در چنین روزی توافقی را امضا‬ ‫کردند که طی آن «هنگ کنگ» تحت حاکمیت چین بازمی‌گشت‌‪.‬‬ ‫این قرارداد میان «ژائو زیانگ» و «مارگارت تاچر» امضا شد‪.‬‬ ‫هنگ کنگ از سال ‪ 1842‬جزو مستعمرات امپراتوری بریتانیا بود‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1997‬و پس از پایان یافتن پیمان پیشین به جمهوری خلق‬ ‫چین پیوس��ت‪ .‬بر پایه توافق بین بریتانیا و چین‪ ،‬قرار است هنگ‬ ‫کنگ تا سال ‪ 2047‬از درجه باالیی از خودمختاری برخوردار باشد‪.‬‬ ‫‪ 1361‬خورشیدی‪ -‬در جریان جنگ بین ایران و عراق‪ ،‬ارتش‬ ‫عراق به شهر دزفول حمالت موشکی خود را آغاز کرد‪ .‬اگرچه قبل‬ ‫از این نیز‪ ،‬هواپیماهای عراقی بارها شهرهای ایران را بمباران کرده‬ ‫بودند‪ ،‬اما حمله به دزفول‪ ،‬اولین حمله گس��ترده عراق به مناطق‬ ‫مسکونی به وسیله موشک‏های زمین به زمین است‪.‬‬ ‫‪ 1369‬خورش�یدی‪« -‬صادق گنجی» مسوول خانه فرهنگ‬ ‫جمهوری اس�لامی در الهور پاکستان کش��ته شد‪ .‬وی در آستانه‬ ‫بازگشت به ایران و پس از مراسم تودیع که از سوی فرهنگیان و‬ ‫ش��خصیت‏های علمی و ادبی الهور برایش برگزار شده بود‪ ،‬مورد‬ ‫حمله مسلحانه قرار گرفت و کشته شد‪.‬‬

‫بیست‌ونهم آذر‪ -‬بیستم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ‬ ‫بیست‌ونهم آذر‬

‫‪ 1336‬خورش�یدی‪« -‬ابوالحس��ن صبا»‪ ،‬اس��تاد برجسته‌ی‬ ‫موس��یقی ایرانی‪ ،‬درگذشت‪ .‬از آن‌جایی که پدرش کمال‌السلطنه‪،‬‬ ‫سه تار می‌نواخت‪ ،‬ابوالحسن صبا نیز در کنار پدر به موسیقی روی‬ ‫آورد‪ .‬صبا عالوه بر نوازندگی‌‪ ،‬آهنگ نیز می‌س��اخت و عالوه بر‬ ‫موسیقی‌‪ ،‬ادبیات کالس��یک ایران را به خوبی می‌شناخت و زبان‬ ‫ت و در جوانی به مدرسه کمال‌الملک رفت و به‬ ‫انگلیسی را می‌دانس ‌‬

‫‪20‬‬

‫یادگیری نقاشی پرداخت‪.‬‬ ‫ساز اصلی وی ویولن بود که آن را نزد «حسین‌خان هنگ آفرین»‬ ‫آموخ��ت‪ .‬هم‌چنین س��نتور را نزد «علی‌اکبر ش��اهی» و «حبیب‬ ‫سماعی»‌‪ ،‬کمانچه را نزد «حسین‌خان اسماعیل‌زاده»‌‪ ،‬ضرب را نزد‬ ‫«حاجی‌خ��ان ضربی»‌‪ ،‬نی را نزد «اکبرخان»‌‪ ،‬تار را نزد «علی‌نقی‬ ‫وزی��ری» و س��ه تار را در ن��زد «میرزا عبداله» و «غالمحس��ین‬ ‫درویش» فرا گرفت‪.‬‬ ‫هنرمندان بس��یاری چون عل��ی تجویدی‪ ،‬فرامرز پایور‪ ،‬حس��ین‬ ‫تهرانی‪ ،‬حسین ملک‪ ،‬حسن کسایی‪ ،‬غالمحسین بنان و بسیاری‬ ‫دیگر از شاگردان استاد صبا بودند‪.‬‬ ‫او س��ال‏ها در ارکستر موس��یقی ملی‪ ،‬ارکستر نوین رادیو‪ ،‬ارکستر‬ ‫شماره یک و گل‏های رادیو نوازندگی کرد و هنر خود را به نمایش‬ ‫گذاش��ت‪ .‬این آهنگ‌س��از و نوازنده کتاب‏های��ی تحقیقی درباره‬ ‫شناسایی سازهای ایرانی و تاریخ‌چه آن‌ها به نگارش درآورده است‬ ‫که «سه دستور ویولن‪ ،‬سنتور و سه‏تار» و «قطعات ضربی» از آن‬ ‫جمله‏اند‪.‬‬ ‫‪ 1385‬خورشیدی‪« -‬ناصر عبدالهی» از خوانندگان ایرانی نیز‬ ‫در چنین روزی درگذشت‪.‬‬ ‫فعالیت‌های هنری خود را از س��ال‌های نوجوانی در صدا و سیما و‬ ‫حوزه هنری س��ازمان تبلیغات اسالمی استان هرمزگان آغاز کرد‪.‬‬ ‫«محمدعلی بهمنی» شاعر هرمزگانی و دوست نزدیکش‪ ،‬وی را‬ ‫به انتشارات «دارینوش» معرفی کرد‪ .‬پس از آن آلبوم‌های ناصر از‬ ‫این انتشارات ضبط و منتشر شد‪.‬‬ ‫وی ب��ا ترانه «ناصریا» به ش��هرت فراوانی دس��ت یافت‪ .‬ملودی‬ ‫ش��عر این آهن��گ به گویش بندری اس��ت و به گفت��ه عبدالهی‬ ‫هدف از س��اخت آن اعتراض ضد ظل��م در جهان و نیز هم‌دردی‬ ‫با ستم‌دیدگان جهان بود‌ه است‌‪.‬‬ ‫بوی ش��رجی‪ ،‬هوای حوا ‪ ،‬عشق اس��ت‪ ،‬دوستت دارم و ماندگار از‬ ‫آلبوم‌های این خواننده پاپ ایرانی هستند‪.‬‬ ‫‪ 1999‬میالدی‪ -‬پس اس��تعمار پرتغال بر «ماکائو»‪ ،‬حاکمیت‬ ‫این بندر بار دیگر به چین بازگشت‪ .‬بندر ماکائو در جنوب چین واقع‬ ‫شده است‪ .‬این بندر که از بندرهای عمده تجارت خارجی چین به‬ ‫ش��مار می‏رفت در سال ‪ 1557‬به تصرف پرتغالی‌ها در‌آمد و برای‬ ‫ادامه استفاده از آن‪ ،‬ساالنه اجاره‏ای به چین پرداخت می‏کردند‪.‬‬ ‫پس از سال ‪ 1951‬از یک سو‪ ،‬رونق یافتن هنگ کنگ و از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬ضعف تدریجی پرتغال‪ ،‬از اهمیت ماکائو کاس��ت‪ .‬در زمان‬ ‫انقالب فرهنگی چین اقداماتی برای باز پس‏گیری این بندر صورت‬ ‫گرفت که نتیجه‏ای در بر نداشت‪ .‬با این حال پس از مذاکرات چین‬ ‫و انگلستان درباره حاکمیت هنگ کنگ‪ ،‬پکن توجه خود را به سوی‬ ‫ماکائ��و معطوف کرد و پس از گفت‌وگو و مذاکرات مفصل قرار بر‬ ‫این شد که ماکائو در سال ‪ 1999‬رسمن به چین ملحق شود‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1951‬میالدی‪ -‬نخستین ژنراتور تولید برق با استفاده از نیروی‬ ‫اتم در ‪ 30‬کیلومتری شهر «آرکو» واقع در ایالت کوهستانی آیداهو‬ ‫آمریکا آغاز به‌کار کرد‪ .‬نام این نیروگاه را «ای‪ .‬بی‪ .‬آر ‪ »1 .‬به معنای‬ ‫نخس��تین رآکتور تجربی تولید نیروی برق گذاردند‪ .‬این نیروگاه تا‬ ‫سال ‪ 1964‬مشغول به‌کار بود‪ .‬صدها نیروگاه بعدی که در گوشه و‬ ‫کنار جهان ساخته شده است بر همان پایه کار می‌کنند‪.‬‬ ‫‪ 1968‬میالدی‪ -‬امروز سال‌روز درگذشت «جان اشتاین بک»‬ ‫(‪ )John Steinbeck‬داستان‌نگار آمریکایی و برنده جایزه ادبی‬ ‫نوبل سال‌‪ 1962‬است‪ .‬زمینه داستان‌های اشتاین بک که از یک‬ ‫پدر مهاجر سویس��ی در کالیفرنیا ب��ه دنیا آمده بود عمدتن زندگی‬ ‫مردم و تالش آنان برای تامین معاش بود‪« .‬خوش��ه‌های خشم»‌‪،‬‬ ‫«آمریکا و آمریکاییان»‪ ،‬و «ماه پایین است» از داستان‌های معروف‬ ‫او هستند‪.‬‬ ‫‪ 1989‬میالدی‪ -‬نیروه��ای اعزامی جورج بوش «پدر» رییس‌‬ ‫جمه��وری وقت آمریکا مرک��ب از نه‌ه��زار‌و پانصد‌نفر با کمک‬ ‫دوازده‌ه��زار تن نظامیان آمریکایی مس��تقر در منطقه کانال پاناما‬ ‫حمله نظامی خود را به واحدهای ژنرال «مانوئل نوریه گا» رییس‬ ‫دولت پاناما را آغاز کردند که در آمریکا متهم به معاونت در صدور‬ ‫کوکایین و پول‌شویی‪« ،‬تبدیل غیر قانونی پول» شده بود ‪.‬‬

‫رییس جمهوری افغانستان‪:‬‬

‫از تغییر نظر آمریکا‬ ‫در مورد طالبان‬ ‫خرسندم‬ ‫حامد ک��رزی‪ ،‬ریی��س جمهوری افغانس��تان روز‬ ‫ش��نبه‪ 31 ،‬دسامبر‪ ،‬گفته اس��ت از این که آمریکا‬ ‫دیگر طالبان را دش��من خود نمی‌داند‪ ،‬خوش��حال‬ ‫اس��ت‪ .‬ج��و بایدن‪ ،‬مع��اون باراک اوبام��ا‪ ،‬رییس‬ ‫جمهوری آمریکا‪ ،‬در روزه��ای اخیر‪ ،‬اعالم کرده‬ ‫بود که «طالبان لزومن دش��من ما نیس��ت»‪ .‬اما‬ ‫این س��خنان در افغانس��تان با واکنش‌های منفی‬ ‫مواجه ش��د و سفیر آمریکا در کابل مجبور شد که‬ ‫توضیحاتی در این مورد ارایه کند‪.‬‬ ‫ولی آقای کرزی روز شنبه عال‌رغم این واکنش‌ها‬ ‫و توضیح��ات رایان کروکر‪ ،‬اظهارات جو بایدن را‬ ‫مورد ستایش قرار داد‪.‬‬ ‫به گ��زارش س��ی‌ان‌ان‪ ،‬حامد کرزی در مراس��م‬ ‫چهلمی��ن س��ال‌گرد درگذش��ت عبدالصمد‌خ��ان‬ ‫اچکزی‪ ،‬یکی از س��ران پیش��ین مناط��ق قبایلی‬ ‫پاکستان در کابل صحبت می‌کرد‪.‬رییس جمهوری‬ ‫افغانس��تان گفت‪« :‬بسیار خوش��حال هستیم که‬ ‫حکومت آمری��کا اعالن کرد که طالبان دش��من‬ ‫آن‌ها نیستند‪ .‬ما در مورد این خبر بسیار خوشحال‬ ‫هس��تیم که دیگر بهانه اذیت‪ ،‬درد و کشتن مردم‬ ‫افغانستان کم خواهد شد‪».‬‬ ‫آق��ای کرزی هم‌چنین ابراز امیدواری کرد که این‬ ‫اظهارات «پیام صلح و آرامش» برای افغانس��تان‬ ‫شود‪ .‬این در حالی است که اخیرن برخی مقام‌های‬ ‫امنیتی افغانستان تایید کرده‌اند که شماری از افراد‬ ‫بلندپایه گروه طالبان برای گش��ایش دفتری برای‬ ‫این گروه وارد قطر شده‌اند‪.‬‬ ‫ب��ر اس��اس گزارش‌ه��ا‪ ،‬مقام‌ه��ای آمریکایی در‬ ‫گفت‌وگو با طالبان موافقت کرده‌اند که این گروه‬ ‫دفتری در دوحه‪ ،‬پایتخت قطر داشته باشد‪.‬‬ ‫با وجود این‪ ،‬دولت افغانستان تاکید کرده است که‬ ‫دفتر قطر صرفن دفتری برای مذاکره باشد و برای‬ ‫اهداف دیگر از آن استفاده نشود‪.‬‬ ‫اما ناظران معتقدند ک��ه هر چند چنین قیدی هم‬ ‫برای گش��ایش این دفتر گذاشته ش��ود‪ ،‬در آینده‬ ‫چنی��ن دفتری به صورت خودکار به طالبان و این‬ ‫دفتر وجهه سیاسی و حقوقی خواهد بخشید‪.‬‬ ‫برخ��ی از محاف��ل سیاس��ی در افغانس��تان ب��ه‬ ‫همی��ن دلیل اظهار نگران��ی کرده‌اند که این دفتر‬ ‫دس��ت‌آویزی برای به رس��میت ش��ناختن گروه‬ ‫طالب��ان به عنوان یک جریان مش��روع سیاس��ی‬ ‫ش��ود و در نتیجه این گ��روه در گفت‌وگوها امتیاز‬ ‫بیش‌تری به دست آورد‪.‬‬

‫فرهنگ‬

‫ادبیات درباری و اشرافی فرانسه‬

‫سایه کوثری‬ ‫از اواس��ط ق��رن دوازده��م می�لادی به بع��د ب��ه تدریج فن‬ ‫حماس��ه‌خوانی و حماسه‌سرایی به س��ردی گرایید و حماسه به‬ ‫بوته فراموش��ی س��پرده ش��د‪ ،‬زیرا طبقه اعیان و ممتاز جامعه‬ ‫یعنی صاحبان اراضی و س��اکنان کاخ‌های اش��رافی و درباریان‬ ‫ب��ه دلیل تحولی که در زندگ��ی و عادات آنان بروز کرده بود از‬ ‫منظومه‌های حماسی روی گرداندند و به جای توجه به جنگ و‬ ‫اعمال سلحشورانه‪ ،‬بیش‌تر سرگرم تفریح و عشرت شدند و نظر‬ ‫خود را به س��وی آثار و کتبی معطوف داش��تند که به طور ویژه‬ ‫برای خوشایند دل و پسند خاطر آنان نوشته می‌شد‪.‬‬ ‫به دنبال این امر‪ ،‬گروهی از شاعران و غزل‌سرایان سعی کردند‬ ‫آث��اری به وجود آورند که به س��لیقه و مذاق اعیان و اش��راف‬ ‫نزدیک باش��د و خاطر آنان را سرگرم و مش��غول سازد‪ ،‬نتیجه‬ ‫آن‌ک��ه در ای��ن دوره انواع تازه‌ای از ادب در فرانس��ه به ظهور‬ ‫رس��ید که هم از حیث ش��کل و قالب و هم از لحاظ مضمون‬ ‫و محتوا با ادبیات حماس��ی دوره قبل ب��ه کلی متفاوت بود‪ ،‬به‬ ‫عبارت دیگر‪ ،‬طبع ظریف درباریان و ذوق لطیف و خوش‌پسند‬ ‫کاخ‌نش��ینان مایه و رنگی دیگر به ادبیات داد و تطور خاصی در‬ ‫این زمینه فراهم آورد‪ ،‬یعنی س��بب ش��د که در ادبیات فرانسه‬ ‫نح��وه بیان احس��اس تغییر کند و افس��انه عش��ق‪ ،‬جای‌گزین‬ ‫سرگذشت حماسی پهلوانان و نقل دالوری‌های آنان شود‪.‬‬ ‫دوره‌ای که به این ش��کل با خصایص تازه در ادبیات فرانس��ه‬ ‫پدید آمد دوره کورتوا خوانده می‌ش��ود و انواع ادبی تازه‌ای هم‬ ‫که در این دوران به ظهور رسید عبارت بود از‪:‬‬ ‫‪ -1‬رمان‌ه�ای کورتوا‪ :‬که فقط برای س��رگرمی و نش��اط‬ ‫خاطر اش��راف به رش��ته تحریر درآمد و از صفات بارز آن توجه‬ ‫به عش��ق و دل‌داگی‪ ،‬آش��نایی با اصول دوست داشتن آن هم‬ ‫عش��قی مقرون به ادب و ظرافت به شیوه معمول و مرسوم در‬ ‫کاخ‌ه��ای اعیانی و آداب و رس��وم مت��داول در دربارها‪ ،‬احترام‬ ‫ب��ه زن و تس��لیم در مقابل او و فرمان‌برداری از معش��وق بود‪.‬‬ ‫ب��ه عبارت دیگر در این رمان‌ها سلس��له جنب��ان همه ماجراها‬ ‫عشق بود و نویسنده رمان‪ ،‬سرگذشت یک سوار جنگی را بیان‬ ‫می‌ک��رد که همه اندیش��ه و رفتارش متوجه وصال معش��وق و‬ ‫بدست آوردن رضای خاطر بانوی خود بود‪.‬‬ ‫کتاب «دن کیش��وت» هرچند اثری انتقادی و س��خریه‌آمیز‬ ‫اس��ت و نویسنده با نقل حوادث داستان سعی کرده است برخی‬ ‫جنبه‌های مبتذل نظام پهلوانی را مورد تمسخر و طنز قرار دهد‪،‬‬ ‫اما در واقع حکایتی رنگین و نمکین و متنوع است‪.‬‬ ‫‪ -2‬اش�عار غنایی‪ :‬که جنبه غیر دینی و عاش��قانه داش��ت‬ ‫و مضم��ون آن مانن��د رمان‌های کورتوا به قصه عش��ق و زن‬ ‫اختصاص داشت‪ ،‬به عبارت دیگر در این اشعار برای زن‪ ،‬جذبه‬ ‫عشق‪ ،‬بیان مضامین عاشقانه و نیز استعمال صنایع لفظی مقام‬ ‫مهمی اختصاص یافت‪.‬‬ ‫ادبیات کورتوا تحت تاثیر و نفوذ س��ه عامل مهم به وجود آمد‪،‬‬ ‫یک��ی تاثیر و نفوذ ادبی��ات التینی به ویژه سلس��له رمان‌های‬ ‫اس��کندر که در دوران باستان و روم قدیم به رشته نظم کشیده‬ ‫ش��ده بود‪ .‬دیگر تاثیر و نفوذ ادبیات بریتانیایی و س��وم تاثیر و‬ ‫نفوذ ادبیات پرووانس��ی یعنی آن‌چه در محافل ادبی و مجالس‬ ‫اش��راف و کاخ‌نشینان جنوب فرانسه‪ ،‬در ایالت پرووانس‪ ،‬در آن‬ ‫عصر رواج یافته بود‪.‬‬ ‫ویژگی‌های معنوی ادبیات کورتوا‪:‬‬

‫ادبی��ات کورتوا متضم��ن آرمان‌های جدیدی اس��ت که از هر‬ ‫جهت با آرمان‌های سلحشوران حماسه‌های پهلوانی فرق دارد‪،‬‬ ‫زیرا از گرایش‌ها و تمایالت طبقه اعیان و ممتاز و دنیاپرس��ت‬ ‫و خوش‌گذران جامعه فرانس��ه مایه می‌گی��رد‪ ،‬به عبارت دیگر‬ ‫تصویر مجس��م و دقیقی‌س��ت از زندگی اش��راف و سرکردگان‬ ‫و محتشمان فرانسه در سی ساله آخر قرن دوازدهم میالدی‪.‬‬ ‫اگر س��رایندگان حماس��ه‌های پهلوان��ی در منظومه‌های خود‬ ‫عادات و رس��وم شهس��واران و جامعه اش��راف و ارباب ملک را‬ ‫به نظم می‌کش��یدند‪ ،‬مصنفان و سرایندگان کورتوا نیز به شیوه‬ ‫و روش و ذوق خاص خ��ود جهان دیگری خلق و ابداع کردند‬ ‫که برای عالم تخیل س��خت فریبنده و لذت‌بخش بود و امکان‬ ‫خل��ق و ابداع ح��وادث در ان به همان اندازه وجود داش��ت که‬ ‫برای س��رایندگان شانس��ون دو ژس��ت‌ها در آفرینش حوادث‬ ‫ش��کوه‌مند حماسی و شرح احوال و اعمال دالورانه سلحشوران‬ ‫و جنگاوران در میدان‌های نبرد و مصاف با دشمن‪.‬‬ ‫آثار و کتبی که ب��ا چنین خصایصی در ادبیات کورتوا پدید آمد‬ ‫بر جامعه آن عصر سخت اثر گذاشت‪ ،‬یعنی فروغ و جلوه آن به‬ ‫حدی بود که داستان‌های کورتوا در میان طبقات اعالی جامعه‬ ‫و گروه روش��ن‌فکران و اه��ل ذوق و تمیز و حتا مردم عادی با‬ ‫اس��تقبال روبه‌رو شد و شهرت و رواج بس��یار یافت‪ ،‬و قهرمان‬ ‫رمان‌های کورتوا در ادب و ظرافت‪ ،‬خوش‌پوشی‪ ،‬خوش‌سخنی‪،‬‬ ‫آداب معاش��رت‪ ،‬فن عشق ورزیدن و محبت نسبت به محبوب‬ ‫در جامعه آن روز فرانس��ه نمونه شد و در داستان‌ها و افسانه‌ها‬ ‫نیز رواج پیدا کرد‪.‬‬ ‫این تاثیر به تدریج در سراس��ر اروپا هم ریشه دوانید و با همان‬ ‫اسلوب و کیفیت فرانسوی در میان ملل مختلف اروپایی منتشر‬ ‫ش��د‌‪ ،‬به طوری که از آن پس بیش‌تر نویسندگان و رجال شعر‬

‫و ادب اروپ��ا ضمن کوش��ش در خلق آث��ار و ابتکار موضوعات‬ ‫گوناگون در مب��ادی کار خود از ادبیات کورت��وا تقلید کردند و‬ ‫قهرمانانی ابداع کردند که از لحاظ ادب و ظرافت و رفتار و آداب‬ ‫معاشرت و شیوه عمل ش��باهت کامل به شوالیه‌ها و قهرمانان‬ ‫ادبیات کورتوا داش��تند و این تقلید به حدی بود که نه تنها آثار‬ ‫ارزنده‌ای در این زمینه در ادب اروپا به وجود آمد که هریک به‬ ‫جای خود در ش��مار بزرگ‌ترین و عالی‌ترین داستان‌های جهان‬ ‫قرار دارند بلکه به طنز و تمسخر نیز از ادبیات کورتوا تقلید شد‬ ‫و افس��انه‌های تخیلی نوشته ش��د که آن‌ها نیز شهرت جهانی‬ ‫کس��ب کردند‪ .‬از آن جمله است افس��انه طوالنی و طنزآمیزی‬ ‫که س��روانتس‪ ،‬نویسنده مشهور اس��پانیایی در قرن هفدهم با‬ ‫عنوان دن کیش��وت نگاشت و در آن چهره طنزآمیز پهلوانی را‬ ‫ترسیم کرد که می‌خواهد با اجرای دالوری‌های ابلهانه و اعمال‬ ‫و حرکات مضحک خویش شایس��ته همسری دلبر جانان خود‬ ‫دولسینه دوتوبوزو بشود و این بانوی واالتبار و بزرگ‌وار با نظر‬ ‫لطف و عنایت در وی بنگرد‪.‬‬ ‫کتاب «دن کیش��وت» هرچن��د اثری انتقادی و س��خریه‌آمیز‬ ‫اس��ت و نویسنده با نقل حوادث داستان سعی کرده است برخی‬ ‫جنبه‌های مبتذل نظام پهلوانی را مورد تمسخر و طنز قرار دهد‪،‬‬ ‫اما در واقع حکایتی رنگین و نمکین و متنوع است که نویسنده‬ ‫با مهارت و اس��تادی به رشته تحریر کش��یده و در زیر حجاب‬ ‫سرگذش��ت یک نجیب‌زاده کم خرد‪ ،‬ساده دل و روستایی شرح‬ ‫دالوری‌ه��ای خنده‌آور یک پهلوان لق ملق��ی‪ ،‬مظاهر پهلوانی‬ ‫س��اده و اصیل را که در عین حال باش��کوه و عالی‌س��ت‪ ،‬بیان‬ ‫ک��رده‪ ،‬به نحوی که در ذه��ن خواننده نوعی ح��س احترام و‬ ‫تکریم در حق قهرمان ایجاد می‌کند و از این نظر این مضحکه‬ ‫در برخی فصول می‌تواند در حد یک حماسه تلقی شود‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫گزارشی از کنفرانس باتیک مالزی‪:‬‬

‫باتیک از ُاسکو تا کواالالمپور‬ ‫سیمین‬ ‫در هفته‌ای که گذشت شهر کواالالمپور میزبان برگزاری برنامه‌ای‬ ‫بود در بزرگ‌داشت «باتیک»‪.‬‬ ‫باتیک به نوعی طراحی و نقاشی و چاپ روی پارچه گفته می‌شود‬ ‫که البته در تعدادی از کش��ورها به صورت س��نتی و با ش��یوه‌ها و‬ ‫نام‌های مختلف انجام می‌شود از جمله در ایران‪.‬‬ ‫در مالزی بنیادی غیرانتفاعی (‪ )Piala Seri Endon‬از س��ال‬ ‫‪ 2003‬شکل گرفته تا از این هنر سنتی حمایت کند‪ ،‬در زنده نگاه‬ ‫داش��تن و حفظ آن بکوش��د و جوانان را به فعالی��ت در این زمینه‬ ‫تش��ویق کند‪ .‬این بنیاد ع�لاوه بر برنامه‌های مختلف هر س��اله‬ ‫مس��ابقاتی هم در زمینه طراحی پارچ��ه و لباس هم‌چنین صنایع‬ ‫دستی و وسایل خانه براساس باتیک برگزار می‌کند‪.‬‬ ‫هر دو س��ال یک‌بار نیز کنفرانس��ی بین‌المللی (‪ )KLIB‬در این‬ ‫زمینه برگزار می‌شود‪ .‬امسال نیز در کنار برنامه‌های ویژه‌ای که در‬ ‫بزرگ‌داشت این هنر سنتی برگزار شد از جمله اجرای نمایش‌های‬ ‫زنده لباس‪ ،‬برپایی نمایش��گاهی از تازه‌های لباس و وسایل خانه‬ ‫ساخته شده از باتیک‪ ،‬کنفرانس باتیک برگزار شد و برای نخستین‬ ‫بار شرکت‌کنندگانی از ایران نیز داشت‪.‬‬ ‫البته نام ایران را در این برنامه‌ها و رقابت‌ها هر ساله دکتر «ماندانا‬ ‫برکش��لی»‪ ،‬که دارای مدرک کارشناسی طراحی پارچه از دانشگاه‬ ‫«کانزاس»‪ ،‬دکترای مرمت آثار هنری و رئیس بخش هنر دانشگاه‬ ‫اسالمی مالزی اس��ت‪ ،‬زنده نگاه می‌دارد‪ .‬او یکی ار اعضای گروه‬ ‫داوری این رقابت‌ها و در واقع تنها ایرانی عضو این بنیاد است‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫اما امس��ال نام «علی نوری‌زاده» به عنوان یکی از سخن‌رانان این‬ ‫کنفرانس در بروش��ور این کنفرانس به چش��م می‌خورد‪ .‬او که در‬ ‫مقطع کارشناس��ی ارشد رش��ته طراحی پارچه و لباس در دانشگاه‬ ‫اس��تانبول تحصیل می‌کند‪ ،‬در سخنرانی خویش به سبک خاص‬ ‫ش��هر «اسکو» در چاپ روی پارچه اشاره داشت‪ .‬شیوه‌ای که خود‬ ‫با کمی تغییر برای کارش انتخاب کرده است‪ .‬در حاشیه برگزاری‬ ‫این کنفرانس گفت‌وگویی با این جوان هنرمند ایرانی انجام دادم‪.‬‬ ‫او در کارهایش از خوش‌نویسی ایرانی نیز بهره برده و ارایه تکنیک‬ ‫ویژه شهر اسکو از سوی او برای شرکت‌کنندگان در سمینار جالب‬ ‫توجه و سوال برانگیز بود هر چند که چند تن از حاضران از استفاده‬ ‫از خوش‌نویسی که به زعم آنان رسم‌الخط قرآنی بوده است برای‬ ‫طراحی ایراد گرفته بودند که البته این امر به نبود شناخت کافی از‬ ‫خوش‌نویسی ایرانی در سایر کشورهای جهان باز می‌گردد‪.‬‬ ‫او تالش کرده در استفاده از این شیوه‪ ،‬ضمن پای‌بندی به اصول‬ ‫چاپ باتیک در اسکو‪ ،‬رنگ و موضوع را به زندگی مدرن نزدیک‌تر‬ ‫کند و از شیوه‌ای که اغلب برای عشایر مورد استفاده قرار می‌گیرد‪،‬‬ ‫برای زندگی شهری از آن استفاده کند‪.‬‬ ‫نوری‌زاده معتقد اس��ت هر طراح پارچه و لباس ایرانی از نمادهایی‬ ‫استفاده می‌کند که در نهایت در ایران ریشه دارد و اگر کار درستی‬ ‫انجام شود نقش خوبی در ماندگاری هویت ایرانی دارد‪.‬‬ ‫یک��ی از دانش آموختگان طراحی پارچ��ه و لباس که همراه با‬ ‫دیگر دوس��تان خویش از ایران برای ش��رکت در این کنفرانس به‬ ‫مالزی سفر کرده است نیز در ارتباط با این کنفرانس می‌گوید که‬

‫آن‌چه دیده بسیار الهام‌بخش بوده و خیلی از آن بهره برده هر چند‬ ‫که معتقد است در برخی زمینه‌ها کارهای بسیار ضعیفی ارایه شده‬ ‫که او آرزو می‌کند کاش با دس��ت پر می‌آمد و کارهایی برای ارایه‬ ‫داشتند‪.‬‬ ‫او در زمین��ه آم��وزش در ح��وزه طراحی لباس و پارچ��ه در ایران‬ ‫می‌گوی��د با وجودی که منابع آموزش��ی بس��یار محدود اس��ت و‬ ‫امکان ادامه تحصیل در مقاطع باالتر از کارشناسی وجود ندارد اما‬ ‫فارغ‌التحصیالن تالش خوبی در این زمینه انجام می‌دهند هرچند‬ ‫ک��ه باید دانش خ��ود را افزایش دهند و ب��ه تازگی به هم‌کاری با‬ ‫یک‌دیگر روی آورده‌اند که سبب شده به خصوص در زمینه طراحی‬ ‫مانتو کارهای بسیار خوبی ارایه شود‪.‬‬ ‫او تاکید می‌کند که اس��تفاده گسترده از موتیف‌های ایرانی توسط‬ ‫طراحان لباس و پارچه‪ ،‬تالش خوبی است در حفظ هویت فرهنگی‬ ‫کشور‪ .‬به هر روی برگزاری این گونه برنامه‌ها گام مثبتی است در‬ ‫جهت زنده نگاه داشتن هنرهای سنتی هر کشور آن هم در زمانه‌ای‬ ‫که پدیده جهانی شدن با سرعت هرچه بیش‌تر تمامی کشورها را‬ ‫در بر می‌گیرد‪.‬‬

‫نمایش‌نامه‌نویسفرانسوی‬ ‫با چشم‌های ایرانی‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫از همان زمان��ی که خبر هم‌کاری «یاس��مینا رضا» با «روم ‌‬ ‫ن‬ ‫پوالنس��کی» در ن��گارش فیلم‌نامه‌ی فیلم جدید او بر اس��اس‬ ‫یک��ی از کارهای «رضا» اعالم ش��د‪ ،‬دوب��اره همه‌ی توجهات‬ ‫به س��وی این نمایش‌نامه‌نویس موفق فرانس��وی معطوف شد‪.‬‬ ‫فیلم «کش��تار» بر اساس نمایش‌نامه‌ی موفقی به همین نام از‬ ‫او س��اخته ش��ده و به تازگی اکران خود را آغاز کرده است‪ .‬اما‬ ‫«یاسمینا رضا» کیست؟‬ ‫«یاسمینا رضا» (‪،)Yasmina Evelyne Agnès Reza‬‬ ‫بازی‌گر‪ ،‬نویس��نده و فیلم‌نامه‌نویس در س��ال ‪ ۱۹۵۹‬در ش��هر‬ ‫«پاری��س» به دنیا آم��د‪ .‬پدر و مادرش ه��ر دو یهودی‌االصل‬ ‫بودند‪ ،‬پدرش «ایرانی‪ -‬روس» و مادرش «مجارستانی» است‪.‬‬ ‫او کار هنری خود را با بازی‌گری تاتر آغاز کرد و در سال ‪1978‬‬ ‫با نمایش‌نامه «گفت و ش��نیدهای بعد از خاک‌س��پاری» جایزه‬ ‫«مولیر» به‌ترین نمایش‌نامه‌نویس را که معادل فرانسوی جایزه‬ ‫«الرنس‌اولیویه» اس��ت‪ ،‬از آن خود کرد‪ .‬چندی بعد‪« ،‬مسخ»‬ ‫«فرانتس‌کافکا» را برای «رومن‌پوالنس��کی» ترجمه کرد که‬ ‫نام��زد جایزه «مولیر» به‌ترین ترجمه ش��د‪ .‬دومین نمایش‌نامه‬ ‫او‪« ،‬گذرگاه زمس��تانی» نیز جایزه «مولی��ر» ‪ 1990‬را دریافت‬ ‫ک��رد و نمایش‌نامه بع��دی‌اش‪« ،‬مرد غیرمنتظ��ره» اجراهای‬ ‫موفقی در «انگلستان»‪« ،‬فرانسه»‪« ،‬اسکاندیناوی»‪« ،‬آلمان»‬ ‫و «نیویورک» داش��ت‪ .‬اما معروف‌ترین نمایش‌نامه‌ی «رضا»‪،‬‬ ‫«هنر» است که در سال ‪ 1995‬برای نخستین بار در «پاریس»‬ ‫بر روی صحنه رفت‪ .‬از آن تاریخ تا کنون‪ ،‬این نمایش‌نامه بارها‬ ‫و بارها در سراس��ر جهان روی صحنه رفته و هر بار با استقبال‬

‫بی‌نظیری رو‌به‌رو شده است‪.‬‬ ‫نمایش‌نامه‌ه��ای او ن��ه تنها در «لندن» ب��ر روی صحنه رفت‬ ‫که با اس��تقبال منتقدان «بریتانیایی» نیز مواجه شد و در گیشه‬ ‫نی��ز آن‌قدر موفق بود که فقط می‌ش��د به آن عن��وان «پدیده‬ ‫فرهنگی» را اطالق کرد‪ .‬بنابراین کمی بعد حرف اجرای آن‌ها‬ ‫ن کانری»‬ ‫در «ب��رادوی» ب��ه میان آمد و این را مدیون «ش��و ‌‬ ‫بود که بعد از آن که همس��ر فرانس��وی‌اش‪« ،‬میشله» اجرای‬ ‫فرانس��وی «هنر» را در «پاریس» دید‪ ،‬بی‌درنگ امتیاز اجرای‬ ‫آن در «برادوی» را خرید‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬س��یل جوایز به سوی‬ ‫نمایش‌نامه‌نویس ریزنقش��ی که چشم‌های ایرانی داشت جاری‬ ‫شد‪ .‬او نمایش‌نامه‌اش را پیش از هر چیز دیگری برای بازی‌گران‬ ‫می‌نویس��د‪« .‬دیوید ایوس»‪ ،‬مترج��م آمریکایی آثار «رضا» در‬ ‫تو‌گوی��ی با مجل��ه تاتر «آمریکا» می‌گوی��د‪« :‬واقعیت این‬ ‫گف ‌‬ ‫است که ‪ 50‬درصد دلیل اجرا شدن نمایش‌نامه‌های «رضا» به‬ ‫این بر می‌گردد که بازی‌گران دوس��ت دارند آن‌ها را اجرا کنند‪.‬‬ ‫نمایش‌نامه‌ه��ای او مثل لقمه جویده ش��ده‌ای برای بازی‌گران‬ ‫نوشته شده است‪».‬‬ ‫در کاره��ای «رض��ا» همواره ب��ا طنزی برن��ده‪ ،‬بی‌رحم‪ ،‬تلخ‪،‬‬ ‫خش��م‌ناک‪ ،‬خودش��یفته‪ ،‬بدخواهانه و گزنده روبه‌رو هستیم‪ .‬او‬ ‫چون کودکی بازی‌گوش و س��هل‌انگار که ب��ا تکه تکه کردن‬ ‫حش��رات به کش��ف زندگی می‌رسد‪ ،‬به کالبدش��کافی طبقه‌ی‬ ‫«بورژوازی» می‌پردازد‪« .‬یاسمینا رضا» اما از نگاه کمدی‌وار به‬ ‫کارهایش زیاد راضی نیس��ت‪ .‬او خود می‌گوید‪« :‬خنده همیشه‬ ‫یک معضل اس��ت و در عین حال‪ ،‬بس��یار خطرناک‪ .‬ش��یوه‌ی‬ ‫خندیدن مردم‪ ،‬شیوه دیدن یک نمایش را تغییر می‌دهد‪ .‬به این‬

‫ترتیب‪ ،‬یک نمایش بس��یار عمیق ممکن است بسیار سبک به‬ ‫نظر برسد‪ .‬به نمایش‌نامه‌های من همیشه می‌گویند کمدی‪ ،‬اما‬ ‫به نظر خودم تراژدی هستند‪ .‬شاید تراژدی‌های بامزه‌ای باشند‪،‬‬ ‫اما به هر حال تراژدی هستند‪ .‬شاید این یک ژانر جدید باشد‪».‬‬ ‫همین کم��دی دیدن آثار «یاس��مینا رض��ا»‪ ،‬او را در فرهنگ‬ ‫فرانسوی زمین زده است‪ ،‬چرا که در فرانسه برای جدیت بیش‬ ‫از خنده ارزش قایل می‌شوند‪.‬‬ ‫«نیک��والس‌س��ارکوزی» مانن��د بیش‌تر ش��خصیت‌های آثار‬ ‫«یاس��مینا‌ رضا» خودمح��ور و به ط��رز بیمارگونه‌ای جاه‌طلب‬ ‫اس��ت‪« .‬رضا» به مدت یک س��ال در خالل مبارزه انتخاباتی‬ ‫«س��ارکوزی»‪ ،‬زندگی او را دنبال ک��رد و به طرزی بی‌رحمانه‬ ‫و در عین حال تملق‌آمیز‪ ،‬کودک خودپرس��ت درون یک رییس‬ ‫‌جمهوری را به تصویر کش��ید‪ .‬رمان او درباره «سارکوزی» حتا‬ ‫پیش از آن‌ک��ه به بازار بیاید‪ ،‬پرفروش ش��د اما هنور جایزه‌ای‬ ‫ادبی را از آن خود نکرده اس��ت‪« .‬فیلیپ‌النکون» در نش��ریه‬ ‫ن باره نوش��ت‪« :‬رض��ا آینه تم��ام نمای‬ ‫«لیبریش��ن» در ای�� ‌‬ ‫«س��ارکوزی» اس��ت چرا که هر دوی آن‌ها خش��ک‪ ،‬بی‌رحم‪،‬‬ ‫جاه‌طل��ب‪ ،‬بی‌ظرافت و از نوع آدم‌های «بالزاکی» هس��تند که‬ ‫دوس��ت دارند ش��وی خوبی راه بیندازند و عزم راسخ‌ش��ان در‬ ‫ای��ن مورد‪ ،‬تنها چیزی اس��ت که کمک‌ش��ان می‌کند‪« .‬رضا»‬ ‫هم مانند «س��ارکوزی» شناخت زیادی از پدرش ندارد‪ .‬پدرش‬ ‫ی��ک مهندس ایرانی متولد مس��کو بوده ک��ه عالقه زیادی به‬ ‫پیانو داش��ته و در نهایت‪ ،‬با ویولنیس��تی «مجارستانی» ازداواج‬ ‫کرده است‪».‬‬

‫‪23‬‬

‫دریا پر از کروکودیل است‬ ‫مازیار مهدوی‌فر‬ ‫رفتیم س��راغ مرد قاچاق‌چی‪ .‬توی اتاقی که پر بود از دود تریاک و‬ ‫مردانی که در حال نوشیدن چای بودند و کنار گاز پیک‌نیک نشسته‬ ‫بودند و تریاک می‌کش��یدند‪ .‬مرد قاچاق‌چی قبل از هر چیز سراغ‬ ‫پول را گرفت‪ .‬اما ما پولی که او می‌گفت را نداش��تیم‪ .‬هر چه توی‬ ‫جیب‌مان بود ریختیم بیرون‪ .‬س��که‌ها و اسکناس‌ها را جدا کردیم‬ ‫و همه را ریختی��م روی میزی که جلوی مرد بود‪ .‬تپه کوچکی از‬ ‫پول درست شد‪ .‬گفتم این همه‌ی پولی هست که می‌توانیم به تو‬ ‫بدهیم‪ .‬حتا یک س��که دیگر هم نداریم‪ .‬مدتی از س��ر تا پامان را‬ ‫برانداز کرد انگار می‌خواست برای‌مان کت و شلوار بدوزد‪ .‬بعد گفت‪:‬‬ ‫«با این پول حتا نمی‌توانید بلیط اتوبوس از اینجا تا مرز را بخرید‪».‬‬ ‫من و صوفی به هم‌دیگر نگاه کردیم‪ .‬مرد‪ ،‬یک تکه از س��یبی را‬ ‫که داشت پوست می‌کند با چاقو برداشت و گذاشت توی دهانش و‬ ‫گفت‪« :‬بسیار خوب‪ .‬من شما را می‌برم ایران‪ .‬اما وقتی رسیدیم باید‬ ‫همان‌جایی که من می‌گویم کار کنید‪».‬‬ ‫گفتم‪« :‬کار؟»‬ ‫نمی‌توانستم چیزی که می‌شنیدم را باور کنم‪ .‬او نه تنها داشت ما را‬ ‫می‌برد ایران‪ ،‬بلکه می‌خواست برای‌مان کار هم پیدا کند‪« .‬من سه‬ ‫یا چهار ماه اول حقوق‌تان را برمی‌دارم برای خودم‪ .‬بسته به این‌که‬ ‫سفرتان چقدر برایم خرج بردارد‪ .‬بعد از آن شما آزادید تا هر کاری‬ ‫دوس��ت دارد بکنید‪ .‬اگر خواستید همان‌جا بمانید و اگر نخواستید‬ ‫می‌توانید از آن‌جا بروید‪».‬‬ ‫صوفی س��اکت و آرام بود طوری ک��ه فکر می‌کردی همین االن‬ ‫اس��ت که چشم‌هایش را ببندد و ش��روع کند به نماز خواندن‪ .‬من‬ ‫از دود تری��اک و تاریکی اتاق گیج ش��ده بودم و داش��تم با خودم‬ ‫فکر می‌کردم چه کلکی در کار اس��ت‪ ،‬چون قاچاق‌چی‌ها معمولن‬ ‫کلکی توی کارشان بود‪ .‬اما حقیقت این بود که ما پول بیش‌تری‬ ‫نداش��تیم و مرد قاچاق‌چی باید به بلوچ‌ها و ایرانی‌ها پول می‌داد تا‬ ‫ما را ببرند آن طرف مرز و این کار نیاز به پول داشت‪ .‬پس پیشنهاد‬ ‫او چن��دان عجیب هم نبود‪ .‬ما که بچه‌هایش نبودیم و طبیعی بود‬ ‫که او نمی‌خواست سر مسافرت ما پولش را از دست بدهد‪ .‬ضمن‬ ‫این‌که من خودم را به عنوان دوست کاکا رحیم به او معرفی کرده‬ ‫بودم و این باعث می‌شد که بتوانم بیش‌تر به او اعتماد کنم‪ .‬این شد‬ ‫که من و صوفی با او موافقت کردیم‪ .‬گفت‪:‬‬ ‫«فردا صبح ساعت هشت‪ ،‬پشت همین در باشید‪».‬‬ ‫ساعت هشت بیرون در؟ اما ما هیچ‌کدام‌مان ساعت نداشتیم‪ .‬یعنی‬ ‫هیچ‌وقت در عمرمان ساعت نداشتیم‪ .‬وقتی در نوا زندگی می‌کردم‬ ‫ساعت را از روی طول سایه‌هامان حدس می‌زدیم‪ .‬وقتی خورشید‬ ‫می‌آم��د باال و موذن اذان می‌گفت و خروس‌ه��ا آواز می‌خواندند‪،‬‬ ‫معنایش این بود که صبح ش��ده است‪ .‬اما در قتا این سر و صدای‬ ‫ش��هر بود که باعث می‌شد بیدار ش��ویم‪ .‬ولی هیچ‌وقت مشخص‬ ‫نبود ساعت چند است‪ .‬به همین خاطر ما تصمیم گرفتیم آن شب‬ ‫نخوابیم‪.‬‬ ‫توی خیابان قدم زدیم و با ش��هر خدا‌حافظی کردیم‪ .‬صبح که شد‬ ‫قاچاق‌چ��ی‪ ،‬ما را برد به مکان دیگری که تا آن‌جا بیس��ت دقیقه‬ ‫پیاده راه بود‪ .‬تا ظهر همان‌جا ماندیم و ناهار ماست و خیار خوردیم‬ ‫که خیلی چسبید‪ .‬شاید به این دلیل که آخرین ناهاری بود که در‬ ‫پاکستان می‌خوردیم‪.‬‬ ‫اول‪ ،‬س��وار اتوبوسی ش��دیم که ما را برد سمت مرز‪ .‬اتوبوسی که‬ ‫صندلی‌های زیادی داش��ت‪ .‬ما به عنوان مس��افر غیرقانونی سوار‬ ‫نش��دیم‪ .‬بلکه بلیط داش��تیم و مثل آدم‌های مهم نشستیم روی‬ ‫صندلی‪ .‬خیلی خوش‌حال بودیم‪ .‬هرگز فکر نمی‌کردیم سفرمان به‬ ‫ایران این‌قدر آس��ان باشد‪ .‬اگر چه تمام سفر این‌قدر آسان نبود‪ .‬اما‬

‫‪24‬‬

‫حداقل شروعش خوب بود‪.‬‬ ‫در مرز به گروه دیگری از آدم‌ها ملحق ش��دیم‪ .‬سر جمع شدیم‬ ‫هفده نفر‪ .‬سوار تویوتایی شدیم که فقط چهار تا صندلی داشت‬ ‫که آن‌ها هم توسط قاچاق‌چی‌ها اشغال شد‪ .‬ما هفده نفر را هم‬ ‫چپاندند عقب ماشین‪ .‬شده بودیم مثل زیتون‪ .‬یکی از آن مردان‬ ‫ریش‌بلند هم همس��فرمان بود‪ .‬م��رد چاق و ژولیده‌ای که انگار‬ ‫اصلن از من خوش��ش نمی‌آمد‪ .‬تالش می‌کرد مرا هل بدهد و‬ ‫از کامی��ون پرتاب کند بیرون‪ .‬اگرچه تظاهر می‌کرد که این کار‬ ‫را انجام نمی‌دهد‪.‬‬ ‫مجبور ش��دم به او بگویم دس��ت از کارش بردارد و دیگر مرا هل‬ ‫ندهد‪ .‬اما با سر و صدایی که چرخ‌ها و موتور کامیون درست کرده‬ ‫بودند مثل این بود که دارم با یک کوه حرف می‌زنم‪ .‬تویوتا داشت‬ ‫از یک جاده کوهس��تانی با دره‌های تنگ و عمیق می‌رفت باال و‬ ‫همین‌طوری هم بدون هل دادن‌های آن مرد ریش‌بلند داشتم پرت‬ ‫می‌ش��دم بیرون‪ .‬مجبور ش��دم از او خواهش کنم به کارش ادامه‬ ‫ندهد‪ .‬صوفی هم نمی‌دانست چه‌کار کند‪ .‬می‌خواست کمک کند‪،‬‬ ‫اما نمی‌دانست چگونه‪.‬‬ ‫تا این‌که مرد دیگری که فکر می‌کنم یک تاجیک بود‪ ،‬خیلی آرام از‬ ‫جایش بلند شد و ایستاد‪ .‬انگار می‌خواست برود و کمی آب بنوشد‪.‬‬ ‫ناگهان مش��تی به صورت مرد ریش بلند زد و به او گفت مرا ول‬ ‫کند‪ .‬چون من کاری به کار او نداش��تم‪ .‬هر دوی ما سفر طوالنی‬ ‫در پیش داشتیم و هر دو می‌خواستیم به مقصدمان برسیم و دلیلی‬ ‫نداشت هم‌دیگر را آزار دهیم‪ .‬این کار باعث شد مرد ریش بلند آرام‬ ‫بگیرد و دیگر من را اذیت نکند‪.‬‬ ‫پس از س��اعت‌ها به مقصد رسیدیم و به ما گفتند پیاده شویم‪.‬‬ ‫دقیقن نمی‌دانم کجا بودیم‪ .‬یک منطقه کوهس��تانی خشک و‬ ‫ب��ی آب و علف‪ .‬همه جا تاریک بود و هیچ نوری نبود‪ ،‬حتا نور‬ ‫ماه‪ .‬قاچاق‌چی‌ها‪ ،‬م��ا را داخل غاری پنهان کردند‪ ،‬چون هربار‬ ‫فقط می‌توانس��تند پنج تا از ما را ببرند توی ش��هر‪ .‬وقتی نوبت‬ ‫من و صوفی ش��د‪ ،‬او را فرستادند عقب و من را نشاندند جلوی‬ ‫ماشین‪ .‬به من گفتند سرم را بیاورم پایین و چمباتمه بزنم‪ .‬بعد‪،‬‬ ‫دو مرد دیگر هم س��وار شدند و نشستند دو سمت من‪ .‬امیدوار‬ ‫بودم بتوانم از پنجره به بیرون نگاه کنم و مناظر ش��هر را ببینم‬ ‫ام��ا تمام طول راه را در حد فاصل پاهای آن دو مرد گذراندم و‬ ‫تنها چیزی که می‌دیدم سوراخ‌های کفش‌های‌شان بود‪ .‬شهری‬ ‫که واردش شدیم اسمش بود «کرمان»‪.‬‬ ‫بعضی‌ها خواب‌بودند‪ .‬بعضی در حال خوردن چیزی‪ .‬بعضی‌ها‬ ‫هم داش��تند ب��ا ص��دای آرام پچ‌پ��چ می‌کردند‪ .‬چن��د نفر هم‬ ‫ناخن‌های‌ش��ان را می‌گرفتند‪ .‬مردی در حال دل‌داری دادن به‬ ‫کودکی بود که گوشه‌ای کز کرده و نومیدانه گریه می‌کرد‬ ‫یک س��اختمان دو طبقه‪ .‬حیاطی پردرخت ک��ه دیواری کوتاه‪،‬‬ ‫آن را از خیاب��ان جدا می‌کرد‪ .‬خیابانی که واضح بود نمی‌توانیم‬ ‫بروی��م و آن‌جا بوزول بازی کنیم‪ .‬طبقه اول یک دست‌ش��ویی‬ ‫ب��ا دوش حم��ام‪ ،‬دو اتاق‌خواب ج��ادار‪ ،‬با متکاه��ا و قالی‌ها و‬ ‫پنجره‌های ف��راوان‪ .‬پنجره‌هایی که همه از بیرون تیره ش��ده‬ ‫‌بودند‪ .‬طبقه پایین هم همان‌طور بود‪ ،‬جز دست‌شویی که بیرون‬ ‫و داخل حیاط بود و با درختان س��رو پوش��یده شد ‌ه بود‪ .‬تنها ما‬ ‫و قاچاق‌چ��ی هم‌راهمان آن‌جا نبودی��م‪ .‬گروه‌های دیگری هم‬ ‫در آن خان��ه بودند که نمی‌دانس��تم از کج��ا آمده‌اند‪ .‬آن‌ها هم‬ ‫مسافران قاچاق بودند‪.‬‬ ‫بعضی‌ه��ا خواب‌بودند‪ .‬بعضی در حال خوردن چیزی‪ .‬بعضی‌ها‬ ‫هم داش��تند ب��ا ص��دای آرام پچ‌پ��چ می‌کردند‪ .‬چن��د نفر هم‬ ‫ناخن‌های‌ش��ان را می‌گرفتند‪ .‬مردی در حال دل‌داری دادن به‬

‫کودک��ی بود که گوش��ه‌ای کز کرده و نومیدان��ه گریه می‌کرد‪.‬‬ ‫یک قاچاق‌چی روی میز نشس��ته‌بود و چاقوی بزرگش را تمیز‬ ‫می‌کرد‪ .‬خیلی‌ها توی اتاق پر از دود‪ ،‬س��یگار می‌کشیدند‪ .‬هیچ‬ ‫زن تنهای��ی‪ ،‬میان جمع نبود‪ .‬صوفی و من در مقابل یک دیوار‬ ‫نشسته‌بودیم و استراحت می‌کردیم‪ .‬آن‌ها چیزی برای خوردن‬ ‫به ما داد ‌ه بودند‪ .‬برنج و س��یب‌زمینی سرخ‌کرده‪ .‬سیب‌زمینی و‬ ‫برنج هر دو خوش‌مزه بود‪ .‬ش��اید به این دلیل که ما هنوز زنده‌‬ ‫بودی��م و در خان��ه‌‌ای بزرگ در ایران بودیم‪ .‬ش��اید هم برنج و‬ ‫سیب‌زمینی واقعن خوش‌مزه بود‪.‬‬ ‫ناگهان ش��روع ک��ردم به لرزی��دن‪ .‬هم‌زمان احس��اس گرما و‬ ‫س��رمای ش��دید کردم‪ .‬عرق کرد ‌ه بودم‪ .‬نفس که می‌کش��یدم‬ ‫ص��دای س��وت‌مانندی از گلویم بیرون می‌آمد‪ .‬طوری ش��دید‬ ‫می‌لرزی��دم که فک��ر می‌کردم زلزل��ه هم نتواند چن��ان تکان‬ ‫شدیدی ایجاد کند‪.‬‬ ‫صوفی گفت‪:‬‬ ‫ موضوع چیست؟‬‫ نمی‌دانم‪.‬‬‫ مریض شدی؟‬‫ این‌طور فکر می‌کنم‪.‬‬‫ واقعن؟ حاال؟ توی این شرایط؟‬‫گفتم‪« :‬برو و آن مرد را خبر کن‪».‬‬ ‫ کدام مرد؟‬‫ همانی که جلوی مرد ریش‌بلند از ما دفاع کرد‪.‬‬‫مردی که باعث شد وقتی در حال سفر با ماشین تویوتا بودیم‪،‬‬ ‫اس��تخوان‌های من‪ ،‬ته دره خرد نش��ود‪ ،‬جلوی م��ن زانو زد و‬ ‫دس��تش را روی پیشانیم گذاشت‪ .‬دس��تانش آن‌قدر بزرگ بود‬ ‫که انگشت‌هاش از یک گوش تا گوش دیگرم کشیده‌ می‌شد‪.‬‬ ‫مرد گفت‪« :‬دارد می‌سوزد از تب‪».‬‬ ‫صوفی انگش��تش را توی دهانش گذاش��ت و گف��ت‪« :‬چه‌کار‬ ‫می‌توانیم بکنیم؟»‬ ‫هیچ‪ .‬فقط باید استراحت کند‪.‬‬‫ممکن است بمیرد؟‬‫م��رد دماغ��ش را چروکی داد و گفت‪« :‬نه ب��ه امید خدا‪ .‬هزاره‬ ‫کوچولو‪ .‬کی‌می‌داند؟ بیا دعا کنیم این‌طور نش��ود‪ .‬فکر می‌کنم‬ ‫او فقط خیلی خسته ا‌ست‪».‬‬ ‫ می‌توانیم به کسی زنگ بزنیم؟ مثلن به یک دکتر؟‬‫مرد به بلوچ‌ها اش��اره کرد و گفت‪« :‬آن‌ها به او خواهند رس��ید‪.‬‬ ‫م��ن زود برمی‌گردم‪ .‬پارچه‌ای پیدا می‌کنم‪ ،‬با آب س��رد خیس‬ ‫‌کرده و می‌آورم‪».‬‬ ‫یادم می‌آید یک چش��مم را باز کردم‪ .‬پلکم به س��نگینی اتوی‬ ‫آهنی مغازه صندل‌فروشی استاد صاحب شده‌بود‪.‬‬ ‫به صوفی گفتم‪« :‬نرو‪ ».‬گفت‪« :‬جایی نمی‌روم‪ .‬نگران نباش‪».‬‬ ‫مرد با پارچه خیس برگش��ت‪ .‬پارچه را به‌آرامی روی پیش��انیم‬ ‫گذاشت و چیزهایی گفت که نفهمیدم‪.‬‬ ‫قط��رات آب از روی موهای��م ریخت روی ص��ورت و گردن و‬ ‫پشت گوش‌هایم‪.‬‬ ‫از جایی صدای موسیقی به گوشم‌رسید و فکر می‌کنم پرسیدم‪:‬‬ ‫«چه کسی دارد آواز می‌خواند؟»‬ ‫کسی جواب داد‪« :‬رادیوست‪».‬‬ ‫خودم را در نوا می‌دیدم‪ .‬داشت برف می‌بارید‪ .‬مادرم دست‌هایش‬ ‫را روی موهایم کشید‪ .‬معلم مرده‌ام با مهربانی شعری می‌خواند‬ ‫و از من می‌خواست تکرارش کنم‪ .‬اما من نمی‌توانستم تکرارش‬ ‫کنم‪ .‬بعد‪ ،‬کم‌کم به خواب رفتم‪.‬‬

‫دریا پر از کروکودیل است‬ ‫مازیار مهدوی‌فر‬ ‫غیر از دو گروه از مسافران‪ ،‬سایر آدم‌ها یکی بعد از دیگری خانه‬ ‫را ت��رک کردند‪ .‬حتا مرد مهربان با دس��تان بزرگ هم از آن‌جا‬ ‫رفت‪ .‬اوضاع من بدتر ش��ده‌بود‪ .‬از چند روز گذشته چیزی یادم‬ ‫نمی‌آمد‪ ،‬جز احس��اس گرما و ترس از سقوط و لیزخوردن روی‬ ‫کف زمین‪ ،‬بدون آن‌که بتوانم دس��تانم را ب��ه جایی گیر دهم‪.‬‬ ‫احساس می‌کردم آن‌قدر بیمارم که نمی‌توانم حرکت کنم‪ .‬انگار‬ ‫کس��ی توی بازوها و پاهایم بتون ریخته باش��د‪ .‬حتا خون توی‬ ‫رگ‌های��م نمی‌چرخید‪ .‬یک هفته بود که غیر از هندوانه چیزی‬ ‫نخورده بودم‪ .‬خیلی تشنه می‌شدم‪ .‬اگر می‌توانستم‪ ،‬آن‌قدر آب‬ ‫می‌خوردم تا شاید آتش درون حلقم را خاموش کند‪.‬‬ ‫ این را بگیر‪.‬‬‫ چی هست؟‬‫ دهان��ت را باز کن‪ .‬آفرین‪ .‬خوب اس��ت‪ .‬ح��اال این قرص را‬‫بخور‪ .‬استراحت کن‪ .‬راحت باش‪.‬‬ ‫واضح بود که مردان قاچاق‌چی نمی‌توانستند من را ببرند دکتر‪.‬‬ ‫بزرگ‌ترین مشکل در مورد یک مسافر غیرقانونی این است که‬ ‫حتا در مورد س�لامتش هم غیرقانونی‌س��ت‪ .‬آن‌ها چند دارویی‬ ‫را که خودشان می‌ش��ناختند به من خوراندند‪ .‬داروهایی که در‬ ‫هم��ان خانه موجود بود‪ .‬قرص‌های س��فیدی که آن‌ها را با آب‬ ‫خ��وردم‪ .‬من تنها یک بیمار نبودم‪ .‬بلکه یک کودک افغان بودم‬ ‫که تازه به این مردان بده‌کار هم بود‪.‬‬ ‫به‌هرحال‪ ،‬هرچه که بود‪ ،‬آخرش خوب ش��دم‪ .‬بعد از یک هفته‬ ‫احساس خیلی به‌تری داش��تم‪ .‬یک روز صبح‪ ،‬قاچاق‌چی به ما‬ ‫گفت وس��ایل‌تان را جمع کنید‪ .‬حرفش باعث خنده‌ام شده بود‪.‬‬ ‫چون ما هیچ وسیله‌ای نداشتیم‪.‬‬ ‫م��ا به ایس��ت‌گاهی در کرم��ان رفتیم‪ .‬اولین ب��اری بود که در‬ ‫خیابان��ی در ایران قدم می‌زدم و با خ��ودم فکر می‌کردم وقتی‬ ‫در نوا بودم تصوری که از دنیا داشتم چقدر رنگارنگ و رمزآلود‬ ‫بود‪ .‬اما انگار اشتباه می‌کردم‪.‬‬ ‫تا جایی که یادم می‌آید‪ ،‬ایس��ت‌گاه‪ ،‬یک س��اختمان یک طبقه‬ ‫بزرگ بود با ردیفی از س��تون‌ها زیر یک س��قف مواج‪ .‬تابلویی‬ ‫آبی و ش��فاف روی سقف نصب ش��ده‌ بود با نوشته «ایست‌گاه‬ ‫راه‌آهن کرمان»‪ ،‬با رنگ زرد به خط انگلیسی و همان جمله به‬ ‫رنگ قرمز به خط فارسی‪.‬‬ ‫دو مرد بلوچ دیگر که دوستان قاچاق‌چی خودمان بودند‪ ،‬هم‌راه‬ ‫م��ردان دیگری ک��ه دی‌روز در خانه دیده‌ بودم در ایس��ت‌گاه‪،‬‬ ‫منتظ��ر ما بودند‪ .‬از درهای مختلفی س��وار قطار ش��دیم‪ .‬قطار‬ ‫بدون توقف‪ ،‬می‌رفت قم‪ .‬قم‪ ،‬ش��هر مهمی‌است در حد فاصل‬ ‫اصفهان و تهران‪ .‬حاال من در قلمرو ش��یعیان بودم‪ .‬شاید زیاد‬ ‫اهمیت نداشت‪ ،‬اما من احساس می‌کردم در خانه خودم هستم‬ ‫یا الاقل امیدوار بودم باش��م‪ .‬امیدوار بودم جایی باشم که با من‬ ‫خوب رفتار شود‪ .‬احساس سرخوشی می‌کردم‪ .‬حالم خوب شده‌‬ ‫ب��ود‪ .‬حاال حاضر و آماده ب��ودم‪ .‬روز آفتابی زیبایی بود و من و‬ ‫دوستم صوفی در ایران بودیم‪.‬‬ ‫عنایت‪ ،‬گفتی که احس��اس خیلی خوبی داش��تی‪ .‬می‌دانستی‬‫می‌گویند بچه‌ها هروقت دچار تب می‌شوند قدشان کمی بلندتر‬ ‫می‌شود؟‬

‫ بله‪ .‬شنیده‌بودم‪.‬‬‫ االن قدت چقدر است؟‬‫ فکر می‌کنم یک و هفتادوپنج‪.‬‬‫ و آن موقع که در ایران بودی چقدر؟‬‫ همان قدری که یک طفل ده یازده س��اله اس��ت‪ .‬درس��ت‬‫نمی‌دانم‪.‬‬ ‫ چه‌قدر از زمانی که سفرت را شروع کرده‌بودی می‌گذشت؟‬‫ منظورتان از زمان ترک خانه‌ام در نواست؟‬‫ بله‬‫ هجده ماه‬‫ و آن‌ج��وری ک��ه صحب��ت کردیم گفتی که س��فرت در ده‬‫سالگی آغاز شد‪.‬‬ ‫ بل��ه فابیو‪ .‬چیزی بود که گفت��م‪ .‬اگرچه من دقیقن مطمئن‬‫نیستم‪.‬‬ ‫ و چه زمانی به ایران رسیدی؟‬‫ فصل بهار‬‫ بسیارخوب‪ .‬حداقل این یکی را مطمئنیم‪.‬‬‫ نه فابیو‪ .‬من هیچ چیز را با اطمینان نمی‌گویم‪.‬‬‫ اما عنایت‪ ،‬زمان در همه دنیا با یک سرعت پیش می‌رود‪.‬‬‫ تو این‌طور فکر می‌کن��ی فابیو؟ حتمن یک چیزی می‌دانی‬‫که این را می‌گویی‪ .‬اما من مطمئن نیستم‪.‬‬ ‫س��فر با یک قطار درجه یک در ایران‪ .‬وقتی از پنجره قطار به‬ ‫مناظر نگاه می‌کردم به نظرم رس��ید ایران چقدر سرس��بزتر از‬ ‫پاکستان و افغانستان است‪ .‬سفر فوق‌العاده‌ای بود‪.‬‬ ‫به‌ راحتی و با آرامش کنار ده‌ها مس��افر ایرانی نشس��ت ‌ه بودیم‪.‬‬ ‫بوی خوش ادوکلن به مش��ام‌مان می‌رس��ید‪ .‬صندلی‌های قطار‬ ‫آن‌قدر تمیز و نرم بودند که جان می‌داد برای خوابیدن‪.‬‬ ‫قاچاق‌چ��ی ما و هم‌کارانش س��ه یا چهار ردی��ف دورتر از من‪،‬‬ ‫صوفی و باقی مس��افران نشس��ته‌بودند‪ .‬آن‌ها میان مسافران‬ ‫مخفی‌ش��ده‌ بودند اما با یک چشم‌ش��ان ما را هم می‌پاییدند‪.‬‬ ‫در ایس��ت‌گاه قطار کرمان‪ ،‬قبل از بسته شدن درهای قطار به‬ ‫ما گفته‌بودند‪:‬‬ ‫«هر اتفاقی بیفتد‪ ،‬ما هم‌دیگر را نمی‌شناسیم‪ .‬واضح است؟ شما‬ ‫هرگز نباید به کس��ی بگویید که با ما هس��تید‪ .‬اگر پلیس قطار‬ ‫ش��ما را گرفت و گفت دنبالش بروید‪ ،‬هرکاری گفت بکنید‪ .‬اگر‬ ‫شما را به مرز برگرداندند نگران نباشید‪ ،‬ما می‌آییم و دوباره شما‬ ‫را برمی‌گردانیم‪ .‬متوجه شدید؟»‬ ‫ما سرتکان دادیم و گفتیم بله‪ ،‬اما آن‌ها دوباره به ما نگاه کردند‬ ‫و از ما پرس��یدند که درست متوجه شده‌ایم یا نه؟ و ما برای بار‬ ‫دوم یک‌صدا تایید کردیم‪ .‬بار سوم هم برای تایید نهایی دوباره‬ ‫همان سوال را پرسیدند و ما دوباره همان جواب را دادیم‪ .‬انگار‬ ‫می‌خواستند مطمئن شوند همه چیز درست پیش می‌رود‪.‬‬ ‫فک��ر می‌کن��م آن‌ها کمی ه��م عصبی بودند‪ .‬وقتی مس��وول‬ ‫بررس��ی بلیط‌ها وارد شد‪ ،‬فورن رفتند سمتش‪ ،‬کاغذهایی به او‬ ‫نشان دادند و شروع کردند به صحبت کردن‪ .‬باید به او مقداری‬ ‫پول هم داده‌باشند‪ .‬وقتی قم‪ ،‬از قطار پیاده شدیم‪ ،‬قاچاق‌چی‌ها‬ ‫به دوستان‌شان زنگ زدند تا بیایند و مسافرینی که مقصدشان‬

‫ق��م بود را تحویل بگیرن��د‪ .‬اما من و صوف��ی و تعدادی دیگر‬ ‫از مس��افران‪ ،‬سوار اتوبوسی ش��دیم که مقصدش اصفهان بود‪.‬‬ ‫قاچاق‌چی‌ ما و راننده اتوبوس هم‌دیگر را می‌شناختند‪ .‬چون به‌‬ ‫محض دیدن‪ ،‬هم‌دیگر را در آغوش گرفتند و بوسیدند‪.‬‬ ‫در میانه‌های راه‪ ،‬ناگهان س��رعت اتوبوس کند ش��د‪ .‬صوفی به‬ ‫شدت بازوی مرا فشار داد‪ .‬گفتم‪« :‬چرا می‌زنی؟ چه‌ات شده؟»‬ ‫از پش��ت پرده‌ای که به‌خاطر آفتاب کش��یده‌ بودیمش‪ ،‬نگاهی‬ ‫بی��رون انداختم و گفتم‪« :‬گوس��فند» صوفی پرس��ید‪« :‬چی؟»‬ ‫گفت��م‪« :‬گوس��فند‪ .‬گوس��فندها راه را بند آورده‌ان��د‪ ».‬صوفی‬ ‫خودش را روی صندلی انداخت در حالی‌که از اس��ترس شدید‪،‬‬ ‫دست‌هایش را روی گوش‌هایش گذاشته‌بود‪ .‬یک ساعت بعد‪،‬‬ ‫رسیدیم اصفهان‪.‬‬ ‫شرایط قاچاق‌چی این بود‪:‬‬ ‫«هر جا بخواهم ش��ما را می‌برم‪ ،‬هرجا من بگویم کار می‌کنید‬ ‫و به مدت چهار ماه هر چقدر حقوق بگیرید مال من است‪».‬‬ ‫ت��ا آن لحظه خیل��ی چیزها خوب پیش رفته ب��ود‪ .‬مثلن وقتی‬ ‫مریض بودم آن‌ها از من مراقبت کرده‌بودند‪ ،‬قطار بسیار راحت‬ ‫بود و اتوبوس به جای آن‌که توس��ط پلیس ایران متوقف ش��ود‬ ‫توسط گوسفند‌ها متوقف شده‌بود‪.‬‬ ‫اما حاال من و صوفی قرار بود بفهمیم که حداقل چهار ماه آینده‬ ‫زندگی‌مان را قرار اس��ت کجا بگذرانیم و به چه کاری مشغول‬ ‫باش��یم‪ .‬و این دلیل سفر ما از ایست‌گاه اتوبوس در اصفهان به‬ ‫س��مت مقصدمان بود‪ .‬اگرچه میان مقصد و سرنوش��ت تفاوت‬ ‫بسیاری هست‪ .‬قسم می‌خورم سفر من طوالنی‌تر و خطرناک‌تر‬ ‫از همه مس��افرانی بود که در آن ناکجاآباد سوار قطار و اتوبوس‬ ‫یا از آن‌ها پیاده می‌شدند‪.‬‬ ‫به منطقه‌ای کم‌جمعیت در حومه شهر رسیدیم‪ .‬قاچاق‌چی‌ها ما‬ ‫را ب��ه منطقه‌ای بردند که پر بود از س��اختمان‌های نیمه‌کاره و‬ ‫پروژه‌های ساختمانی‪ .‬تعداد زیادی آپارتمان‌های چهارطبقه که‬ ‫کنار هم ردیف ش��ده بودند و همه شبیه هم بودند‪ .‬شرکت‌های‬ ‫مختلف��ی آن‌ج��ا مش��غول کار بودند که هر کدام ب��رای انجام‬ ‫پروژه‌ای قرارداد بسته‌بودند‪ .‬هوا گرم و بسیار آلوده بود‪ .‬حرکت‬ ‫کردیم س��مت یک س��اختمان نیمه‌کاره‪ .‬ناگهان مرد قدبلندی‬ ‫با چش��مان کوچک از پش��ت کانتینر پر از آجر ظاهر ش��د و به‬ ‫ما اش��اره ک��رد دنبالش راه بیفتیم‪ .‬وارد س��اختمان که ش��دیم‬ ‫قاچاق‌چ��ی ما با مردی ایرانی که به نظر می‌رس��ید س��رکارگر‬ ‫پروژه ساختمانی باشد دست داد‪ .‬او تی‌شرت تمیزی پوشیده بود‬ ‫و ریش‌های مرتبی داش��ت‪ .‬قاچاق‌چی خیلی سریع و با کلماتی‬ ‫کوتاه‪ ،‬ما را معرفی کرد‪ .‬فقط اس��م‌های ما را به او گفت‪ .‬انتظار‬ ‫داش��تیم بماند و به شرایط‌مان در آن‌جا نظم و ترتیبی بدهد اما‬ ‫او فقط رو کرد به ما و گفت‪:‬‬ ‫«مواظب رفتارتان باشید‪».‬‬ ‫بعد هم کیفش را برداشت و رفت‪ .‬سرکارگر ریشش را خاراند و‬ ‫گفت‪« :‬چه کاری بلدید انجام دهید؟» جواب دادیم‪« :‬هیچی»‬ ‫به‌هر حال راس��ت‌گویی به‌ترین سیاست بود‪ .‬او هم جواب داد‪:‬‬ ‫«دنبال��م بیایید‪ ».‬من و صوفی نگاهی به هم کردیم و دنبالش‬ ‫راه افتادیم‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫گالری‬ ‫کیان امانی‬ ‫کریس��مس نام جشنی اس��ت در آیین مس��یحیت که به‌منظور‬ ‫گرامی‌داش��ت زادروز مسیح برگزار می‌شود‪ .‬بس��یاری از اعضای‬ ‫کلیس��ای کاتولیک روم و پیروان آیین پروتستان‪ ،‬کریسمس را در‬ ‫روز ‪ ۲۵‬دسامبر جشن گرفته و بسیاری آن‌را در شام‌گاه ‪ ۲۴‬دسامبر‬ ‫نیز برگزار می‌کنند‪.‬‬ ‫به همین مناس��بت هر س��ال در «میدان ساعت» شهر نیویورک‪،‬‬ ‫ن را پایتخت جهان‬ ‫پرجمیعت‌ترین شهر این کش��ور که عده‌ای آ ‌‬ ‫نامیده‌اند‪ ،‬جشن مفصلی با مردمی از کشور‌ها و آیین‌های مختلف‬ ‫برگ��زار می‌ش��ود‪ .‬در روزهای اخیر عالوه‌بر هم��ه اتفاقاتی که در‬ ‫حاشیه کریسمس در نیویورک مردم شاهد آن هستند‪ ،‬برای برخی‬ ‫از توریس��ت‌ها حضور در پارک «زاکوتی» و دیدار جوانان جنبش‬ ‫اشغال وال‌استریت هم جالب است‪.‬‬

‫‪26‬‬

27

‫روزنگاشت‬

‫به بهانه روز «کریسمس»‬

‫جشنی‬ ‫برایمسیح‬

‫محبوبه شعاع‬ ‫بیس��ت‌‌وپنجم دس��امبر برابر اس��ت با «کریس��مس»‪ ،‬که برای‬ ‫گرامی‌داشت «میسح» برگزار می‌شود‪ .‬این روز برای نخستین بار‬ ‫در سال ‪ 221‬پس از میالد‪ ،‬در نوشته‌های اولین تاریخ‌نگار مسیحی‬ ‫به عنوان روز تولد مسیح‪ ،‬انعکاس یافته و بعدها به طور فراگیر در‬ ‫عالم مسیحیت پذیرفته شده‌است که مسیحیان برای برگزاری این‬ ‫جشن به کلیساها می‌روند‪ ،‬در منزل درخت کاج تزیین و چراغانی‬ ‫می‌کنند و در خیابان‌ها و کوچه‌ها دسته‌دسته سرودهای پرستشی و‬ ‫شکرگزاری اجرا می‌کنند‪.‬‬ ‫«کریس��مس» یا «نوئل» نام جشنی است در آیین مسیحیت که‬ ‫به منظور گرامی‌داشت زادروز «مسیح» برگزار می‌شود‪ .‬بسیاری از‬ ‫اعضای کلیسای کاتولیک روم و پیروان آیین پروتستان و هم‌چنین‬ ‫اعضای بیش‌تر کلیس��اهای ارتودوکس در سراسر دنیا کریسمس‬ ‫تو‌پنجم دسامبر جشن می‌گیرند و بسیاری آن‌را در‬ ‫را در روز بیس�� ‌‬ ‫شام‌گاه بیست‌و چهارم دسامبر نیز برگزار می‌کنند‪.‬‬ ‫برخی از مسیحیان ارتودوکس در روسیه‪ ،‬اوکراین‪ ،‬سرزمین مقدس‬ ‫و دیگر مکان‌ها‪ ،‬جش��ن کریس��مس را در روز هفت��م ژانویه برپا‬ ‫می‌دارند و اعضای کلیس��ای ارامنه طبق سنت منحصر به فردی‪،‬‬ ‫روز میالد و هم‌چنین روز غس��ل تعمید مسیح را هم‌زمان در روز‬ ‫ششم ژانویه جشن می‌گیرند‪.‬ایام کریسمس که دوازده روز است با‬ ‫تو‌پنجم دسامبر آغاز گشته و تا جشن‬ ‫سال‌روز میالد مسیح در بیس ‌‬ ‫خاج‌ش��ویان در روز شش��م ژانویه ادامه می‌یابد‪ .‬هرچند مهم‌ترین‬ ‫عید مذهبی در گاه‌ش��مار مس��یحی‪ ،‬روز عید پاک (به عنوان روز‬ ‫مصلوب شدن و رستاخیز عیسی) است و مردم بسیاری به‌خصوص‬ ‫در کشورهای ایاالت متحده و کانادا‪ ،‬کریسمس را مهم‌ترین رویداد‬ ‫ساالنه مسیحی محسوب می‌دارند‪ .‬در مورد تاریخچه کریسمس‬ ‫آم��ده‪ ،‬در دوران م��ا قبل تاریخ‪ ،‬مردم س��رزمین‌های مختلف‪ ،‬فرا‬ ‫رسیدن نیمه زمستان را که شب‌ها به تدریج کوتاه می‌شد و طول‬

‫‪28‬‬

‫روزها افزایش می‌یافت با آتش افروزی و آیین‌های قربانی و مراسم‬ ‫سنتی جشن می‌گرفتند‪ .‬رومیان‪ ،‬این روزها را جشن «ساتورنالیا»‪،‬‬ ‫می‌نامیدن��د و در ماه دس��امبر‪ ،‬چند هفته را به ش��ادمانی و تفریح‬ ‫می‌گذراندند‪ .‬قبایل ژرمن شمال اروپا نیز نیمه زمستان را با عیش و‬ ‫نوش و مراسم مذهبی جشن می‌گرفتند‪ .‬اما جامعه مسیحیت اولیه‪،‬‬ ‫میان تاریخ واقعی میالد عیسی مسیح و مراسم مذهبی بزرگداشت‬ ‫این واقعه‪ ،‬فرق می‌گذاشتند‪.‬‬ ‫در دو قرن نخست پیدایش آیین مسیحیت‪ ،‬بازشناسی تاریخ زادروز‬ ‫کشته شدگان مسیحی و به پیروی از آن‪ ،‬عیسی‪ ،‬با مخالفت‌های‬ ‫بسیاری در بین پیروان این آیین روبه‌رو شد‪ .‬عده بسیاری از پدران‬ ‫کلیس��ا‪ ،‬نظرات نیش‌دار و کنایه‌آمیزی در خصوص برپایی جشن‬ ‫تولد افراد در ادیان پاگانیسم که آیین‌های دگرکیشی یا چندخدایی‬ ‫بود‪ ،‬داش��تند و در واقع از دید کلیسا‪ ،‬این روز جان‌سپاری قدیسان‬ ‫و شهدا بود که می‌بایست به عنوان روز واقعی به دنیا آمدن آن‌ها‪،‬‬ ‫گرامی داشته شود‪.‬‬ ‫تو‌پنجم دسامبر به عنوان میالد‬ ‫و اما منشا دقیق انتخاب روز بیس ‌‬ ‫عیسی مس��یح در پرده‌ای از ابهام قرار دارد و تاریخ دانان در مورد‬ ‫آن‌که مس��یحیان از چه زمانی ش��روع به برپاداشتن جشن میالد‬ ‫مسیح نمودند‪ ،‬راسخ نیستند‪ .‬گرچه اناجیل چهارگانه در عهد جدید‪،‬‬ ‫تولد عیسی را با جزییات شرح می‌دهند‪ ،‬ولی هیچ تاریخی در آن‌ها‬ ‫تو‌پنجم دسامبر‪ ،‬برای نخستین بار در‬ ‫ذکر نشده‌اس��ت‪ .‬روز بیس ‌‬ ‫سال ‪ 221‬پس از میالد‪ ،‬در نوشته‌های اولین تاریخ‌نگار مسیحی به‬ ‫عنوان روز تولد مسیح‪ ،‬انعکاس یافته و بعدها به طور فراگیر در عالم‬ ‫مسیحیت پذیرفته شده‌است‪.‬‬ ‫ام��ا بیش‌تر محقق��ان معتقدند که ای��ن روز در امپرات��وری روم‬ ‫جایگزینی برای جشن «روز تولد خورشید شکست ناپذیر» که در‬ ‫هنگامه انقالب زمس��تانی به عنوان نماد نوزایی خورشید‪ ،‬به دور‬ ‫افکندن زمستان و ندای تولد دوباره بهار و تابستان برگزار می‌شد‪،‬‬

‫رایج شده است و در واقع کریسمس‪ ،‬صورت «مسیحی شده» این‬ ‫جشن است‪.‬‬ ‫هم‌چنین گفته ش��ده‪ :‬پیش از پذیرفتن آیین مسیحیت به عنوان‬ ‫دین رس��می روم در قرن چهارم میالدی‪ ،‬رومیان هر ساله در روز‬ ‫هفدهم دس��امبر در جشنی به نام س��اتورنالیا به سیاره کیوان ایزد‬ ‫باس��تانی زراعت‪ ،‬احترام می‌نهادند‪ .‬این جش��ن تا هفت روز ادامه‬ ‫میافت و انقالب زمس��تانی را که طبق گاه‌شماری یولیانی باستان‬ ‫تو‌پنج دسامبر واقع بود‪ ،‬را هم شامل می‌شد‪ .‬هنگام‬ ‫در حدود بیس ‌‬ ‫عید ساتورنالیا‪ ،‬رومی‌ها اقدام به برپاداشتن جشن و سرور‪ ،‬به تعویق‬ ‫انداختن کس��ب و کار‪ ،‬هدیه دادن به هم‌دیگر و آزادکردن موقتی‬ ‫برده‌ها می‌کردند‪.‬‬ ‫برگزاری کریسمس در کشورهای مختلف مسیحی بنا به سنت و‬ ‫رسم و رسوم آن‌ها‪ ،‬تفاوت‌هایی با یک‌دیگر دارد‪ .‬اما مشترکات این‬ ‫مراس��م این است که‪ :‬مسیحیان برای جشن گرفتن میالد عیسی‬ ‫مس��یح به کلیس��اها می‌روند‪ ،‬در خیابان‌ها و کوچه‌ها دسته‌دسته‬ ‫سرودهای پرستشی و شکرگزاری اجرا می‌کنند‪.‬‬ ‫از دیگر رس��وم بس��یاری از مس��یحیان این اس��ت که درختی‬ ‫را ب��رای روز کریس��مس تهیه می‌کنن��د و آن را در خانه قرار‬ ‫می‌دهند‪ .‬درخت کریسمس از درختان دارای برگ‌های سوزنی‬ ‫به‌وی��ژه کاج تهیه می‌ش��ود و می‌توان��د در اندازه‌های مختلف‬ ‫باشد‪ .‬خانواده‌های مس��یحی با تزیین درخت کریسمس‪ ،‬سعی‬ ‫در شاداب کردن محیط خانه دارند‪.‬‬ ‫و هم چنین ش��خصیتی که امروزه به ش��کل پیرمردی مهربان و‬ ‫چاق اس��ت و با لباس س��رخ رنگ و ریشی س��فید و بلند‪ ،‬هنگام‬ ‫کریس��مس در میان برگزارکنندگان این جشن ظاهر می‌گردد که‬ ‫به چندین اسم شناخته می‌شود که بابانوئل (‪ ،)Papa noel‬سانتا‬ ‫کلوز (‪ )Santa claus‬و س��نت نیک��وال (‪ )Saint Nicola‬از‬ ‫معروف‌ترین این اسامی‌اند‪.‬‬

‫سیاست‬

‫وسیله‌ای برای حذف بزرگان‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫دکت��ر محمود بروجردی «آخرین دام��اد آقای خمینی» می‌گوید‪:‬‬ ‫«گرای��ش بیت و بس��تگان امام در نخس��تین انتخابات ریاس��ت‬ ‫جمهوری در سه مورد مطرح بود‪( .‬آقایان حسن حبیبی‪ ،‬ابوالحسن‬ ‫بنی‌ص��در‪ ،‬قطب‌زاده) یعنی تعدادی با حبیبی بودند‪ ،‬تعداد کم‌تری‬ ‫با قطب‌زاده و عده‌ای هم با بنی‌صدر‪ .‬البته نظر امام را هم کس��ی‬ ‫نمی‌دانست… حضرت امام با این جور افراد خیلی مماشات داشتند‪.‬‬ ‫به گونه‌ای نبودند که یک کسی که از کارش عزل شد ولو این‌که‬ ‫خالف‌های فاحش مرتکب شده باشد‪ ،‬اگر کارآیی داشت‪ ،‬اصلن از‬ ‫بین برود‪ .‬مثلن یادم است که حضرت امام دل‌شان می‌خواست که‬ ‫قطب‌زاده کاری داشته باشد‪ .‬بی‌کار نباشد‪ .‬فلذا یک‌بار که بنی‌صدر‬ ‫از جنوب تماس گرفت خدمت حضرت امام‪ ،‬ایشان به من فرمودند‬ ‫ک��ه به آقای بنی‌‌صدر بگو که آقای قط��ب‌زاده را ماموریت بهش‬ ‫بدهید که برود با سران کشورهای اسالمی مثل سوریه و…‪.‬راجع‬ ‫به قضایای ایران صحبت بکند‪ .‬من این پیغام را به بنی‌صدر منتقل‬ ‫کردم‪ .‬ظاهرن امام این مسئله را به جناب آقای هاشمی رفسنجانی‬ ‫هم فرموده بودند‪ .‬یا آن ش��بی ک��ه امام بنی‌صدر را از فرمان‌دهی‬ ‫کل قوا عزل کردند‪ ،‬فرمودند‪ ،‬واله من نمی‌خواستم این جور بشه‪».‬‬ ‫محمدرض��ا باهنر‪ ،‬نایب رییس مجلس ش��ورای اس�لامی نیز در‬ ‫گفت‌وگ��و با س��ایت «مش��رق‌نیوز» به نقل خاط��ره‌ای از صادق‬ ‫قطب‌زاده‪ ،‬از اعضای شورای انقالب‪ ،‬وزیر خارجه و رییس سازمان‬ ‫صداوس��یما پس از انقالب پرداخته و گفته اس��ت‪« :‬اوایل انقالب‬ ‫مدت‌ها با منافقین بر س��ر قطب‌زاده دعوا داش��تیم‪ .‬ما از این فرد‬ ‫حمایت می‌کردیم ولی منافقین به او فحش می‌دادند‪ .‬بعد از این‌که‬ ‫قط��ب‌زاده محکوم به اعدام ش��د برخ��ی از منافقین ما را مالمت‬ ‫می‌کردن��د‪ .‬همان زمان می‌گفتیم زمانی ک��ه از او حمایت کردیم‬ ‫درست بود و االن هم که نظام او را اعدام کرده درست است‪ .‬یعنی‬ ‫ضرورت‌شناسی در بصیرت‪ ،‬یکی از عوامل اصلی است‪».‬‬ ‫این روایت‌ها نشان‌گر روزهای افول مردی است که در قسمتی از‬ ‫تاریخ کشورمان حضوری پررنگ داشت‪ ،‬اگرچه اکنون تاریخ‌نگاری‬

‫پس از انقالب دچار تناقض‌ها و کم‌بودهای محرزی‪ ،‬به علت نبود‬ ‫اطالعات موثق است‪ ،‬اما سرانجام او را می‌توان با حداقل ممکن‌ها‬ ‫از پس غبارها مشاهده کرد‪.‬‬ ‫پ��س از مصاحب��ه او در صدا و س��یما و س��پس بازداش��ت‌اش از‬ ‫س��وی دادس��تان وقت‪ ،‬گروهی از مردم قم با برگزاری راه‌پیمایی‬ ‫خواس��تار آزادی قطب‌زاده شدند‪ .‬آن‌ها ش��عار می‌دادند‪« :‬درود هر‬ ‫آزاده‪ ،‬بر ص��ادق قطب‌زاده‪ ».‬هزاران ت��ن از بازاریان تهران نیز با‬ ‫صدور بیانیه‌ای بازداشت وی را محکوم کردند‪ .‬آیت‌اله سیدمرتضی‬ ‫پس��ندیده برادر خمینی نیز در بیانیه‌ای نوشت‪« :‬با عرض معذرت‬ ‫بازداش��ت جناب آقای قطب‌زاده که در جمهوری اس�لامی ایران‬ ‫وزیر خارجه‪ ،‬عضو شورای انقالب و رییس صداوسیمای جمهوری‬ ‫اسالمی ایران و از ارکان مملکت و مورد عالقه اکثریت ملت است‬ ‫موجب تاسف و تعجب است و استخالص فوری و معذرت و اعاده‬ ‫حیثیت مش��ارالیه مورد تقاضا اس��ت‪ ».‬آیت‌اله بهاالدین محالتی‬ ‫نیز طی تلگرامی که برای آقای خمینی ارس��ال شده بود‪ ،‬توقیف‬ ‫قطب‌زاده را عملی ناروا دانست و ‪ 36‬نماینده مجلس نیز بر اساس‬ ‫اصل ‪ 32‬قانون اساسی خواستار آزادی وی شدند‪ .‬این‌چنین بود که‬ ‫بعد از دو روز صادق قطب‌زاده از زندان آزاد شد‪ .‬وی پس از آزادی‬ ‫به دیدار خمینی رفت و در پی آن در گفت‌وگو با روزنامه کیهان با‬ ‫اش��اره به اعتراضاتی که در دوران بازداشت‌اش صورت گرفته بود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬مردم از ش��رافت آزادی‪ ،‬حیثیت انقالب اسالمی و حرمت‬ ‫قانون اساسی دفاع کردند‪ ».‬وی با بیان این‌که در فضایی که طنین‬ ‫فریاد آزادی از حلقوم مردم کوچه و بازار برخیزد‪ ،‬هیچ عذری برای‬ ‫توجیه و فرار از مس��وولیت وجود ندارد و افزود‪« :‬دستور آزادی مرا‬ ‫امام صادر کرده اس��ت‪ ».‬هرچند بازداشت قطب‌زاده در آبان ‪ 59‬به‬ ‫دنبال اعتراضاتی که شد‪ ،‬در‌‌نهایت به آزادی وی انجامید‪ ،‬اما این‬ ‫پایان کار نبود‪ .‬در فروردین‌ماه ‪ 61‬انتشار خبر دستگیری قطب‌زاده‬ ‫به اتهام کودتا علیه جمهوری اسالمی و تالش برای ترور خمینی‪،‬‬ ‫موجی از حیرت را در محافل داخلی و خارجی پدید آورد‪ .‬آن‌چنان‬ ‫که گفته شد کودتاگران با دفن مقدار زیادی مواد منفجره در اطراف‬ ‫منزل آقای خمینی در جماران‪ ،‬قصد داشتند او را ترور کنند‪.‬‬ ‫محمدی ری‌ش��هری رییس وق��ت دادگاه انقالب ارتش در کتاب‬ ‫خاطرات خود می‌نویس��د‪« :‬آقای قطب‌زاده در تاریخ ‪ 17/1/61‬به‬ ‫اتهام توطیه نظامی برای براندازی جمهوری اسالمی بازداشت شد‪.‬‬ ‫قطب‌زاده البته مدعی بود که این‌جانب هرگز نخواس��تم که نظام‬ ‫جمهوری اسالمی را براندازم‪ .‬اصلن مسئله براندازی نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی مطرح نبوده بلکه به نظر من به عکس بوده‪ .‬قطب‌زاده‬ ‫برای کودتا یک س��ال و نیم فعالیت کرده بود و پس از دستگیری‬ ‫اعالم کرد که آماده‌ام حرف‌هایم را در مصاحبه تلویزیونی بگویم اما‬ ‫به شرط این‌که مرا فورن یا اعدام کنید یا عفوم کنید‪».‬‬ ‫سخنانی که از سوی آیت‌اله منتظری رد شده و تنها فریب و پاپوشی‬ ‫برای از میان برداشتن رقیب همیشگی و پرقدرت آیت‌اله خمینی‬ ‫عنوان شد‪ .‬آن‌گونه که روایت است قطب‌زاده از سوی احمد خمینی‬ ‫وع��ده‌ای جهت رهایی دریافت ک��رد و وادار به اعترافاتی کذب بر‬ ‫علیه آیت‌اله ش��ریعت‌مداری شد‪ .‬گویا صادق قطب‌زاده‪ ،‬کسی که‬ ‫تنها مدت زمان کمی قبل از آن تاریخ‪ ،‬یکی از مشهورترین رجل‬ ‫سیاسی بود‪ ،‬بنا بر سنت متداول جمهوری اسالمی در آن زمان تا‬ ‫به آن‌حد ضعیف ارزیابی شده بود که تنها به وسیله‌ای برای حذف‬ ‫بزرگان تنزل یافت‪.‬‬ ‫در جری��ان بازجویی‌ها درباره کودتا بود که قط��ب‌زاده نام آیت‌اله‬ ‫شریعت‌مداری را چند بار به میان آورد‪ .‬آن‌چنان که قطب‌زاده گفته‬

‫بود آیت‌اله شریعت‌مداری قرار بود پس از این کودتا آن را تایید کند‪.‬‬ ‫موضوعی که از سوی آیت‌اله ش��ریعت‌مداری رد شد‪ .‬ری‌شهری‬ ‫در کت��اب خاطرات خود درباره بازجویی از آیت‌اله ش��ریعت‌مداری‬ ‫می‌نویس��د‪« :‬ایشان حاضر نمی‌ش��د که در ارتباط با اتهامات خود‬ ‫به بازجویان رسمی پاسخ گویند البته شاید هم کم‌تر کسی جرات‬ ‫بازپرسی از او را داشت… احترام به شخصیت وی اقتضا می‌کرد‬ ‫که این‌جانب برای تحقی��ق از وی به قم بروم‪ ،‬از این رو به منزل‬ ‫ایش��ان رفتم و در قس��مت بیرونی منزل ایش��ان نشستم و پیغام‬ ‫دادم که به این قس��مت بیاید‪ ،‬آمد و نشست‪ .‬به ایشان گفتم آقای‬ ‫قطب‌زاده تصمیم داشت حرکتی را علیه جمهوری اسالمی انجام‬ ‫دهد ش��ما را هم در جریان گذاش��ت‪ ،‬آیا شما این مطلب را قبول‬ ‫دارید؟ آقای ش��ریعت‌مداری پاسخ داد‪ :‬این نسبت دروغ است من‬ ‫هیچ اطالعی از این ماجرا ندارم‪ .‬گفتم بس��یار خوب ش��ما همین‬ ‫مطلب را بنویسد که آن‌چه به من نسبت داده‌اند دروغ است‪ ،‬در این‬ ‫هنگام من ورقه بازجویی را به ایشان دادم سئوال‌هایی را به تدریج‬ ‫به صورت کتبی مطرح کردم و ایشان پاسخ داد‪».‬‬ ‫در پی این ماجرا احمد عباسی «داماد آیت‌اله شریعت‌مداری»‪ ،‬دکتر‬ ‫جواد مناقبی و مهدی مهدوی نیز بازداشت شدند‪ .‬اندکی بعد آیت‌اله‬ ‫شریعت‌مداری از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از مرجعیت‬ ‫خلع ش��د یا آن‌چنان که ری‌ش��هری می‌نویسد‪« :‬جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم به عنوان یک وظیفه شرعی عدم صالحیت ایشان‬ ‫را اع�لام و غصب نابه‌حق مقام واالی مرجعیت را به وس��یله این‬ ‫آخرین نقطه امید آمریکا تذکر داد‪».‬‬ ‫صادق قطب‌زاده این بار به جرمی متهم بود که کم‌تر کسی برای‬ ‫حمای��ت از وی پا پیش گذاش��ت‪ .‬نه از راه‌پیمای��ی هوادارانش در‬ ‫ق��م خبری بود و نه از بیانیه‌های چن��د هزار امضایی بازاریان و نه‬ ‫اعتراض چهره‌های سیاسی مذهبی‪« .‬کارول جروم» خبرنگار شبکه‬ ‫سی‌بی‌سی و نامزد قطب‌زاده از پیشنهاد برخی دوستان قطب‌زاده‬ ‫به وی برای خروج از کش��ور س��خن گفته است‪ .‬پیشنهادی که از‬ ‫سوی او رد شد‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫اعترافی‪ ،‬ناظر بر سایر اعترافات‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫در این برنامه به اعتراف��ات قطب‌زاده خواهیم پرداخت‪ ،‬اما قبل از‬ ‫توجه به این اعترافات‪ ،‬الزم دیدم تا دوباره نوشته آیت‌اله منتظری‬ ‫را در م��ورد این اعترافات مرور کنی��م‪ .‬آیت‌اله منتظری در کتاب‬ ‫خاطرات خود می‌نویس��د‪« :‬وقتی که آقای قطب‌زاده را بازداش��ت‬ ‫کردند ما شنیدیم که ایشان سوقصدی راجع به مرحوم امام داشته‬ ‫و در چاهی نزدیک محل س��کونت ایش��ان م��وادی کار‬ ‫گذاشته‌اند که کشف‌شده و آقای شریعت‌مداری هم از این‬ ‫موضوع اطالع داشته‌اند»‪.‬‬ ‫روزی آق��ای حاج احم��د آقا در قم به منزل م��ا آمد و در‬ ‫حالی که آقای حاج س��یدهادی نیز حضور داشت به نحو‬ ‫تهدیدآمیز گفت‌‪« :‬امشب قطب‌زاده در تلویزیون مطالبی‬ ‫را راجع به آقای ش��ریعت‌مداری می‪‎‬گوید‪ ،‬ش��ما مواظب‬ ‫باش��ید حرفی نزنید و چیزی نگویید‪ .‬بعد ش��ب‪ ،‬مصاحبه‬ ‫آقای قطب‌زاده از تلویزیون پخش شد و در این راستا بود‬ ‫که به سراغ آقای شریعت‌مداری رفتند‪ ،‬و من از صحت و‬ ‫سقم قضایا بی‌اطالع بوده و هستم‌‪ .‬بعدن شنیدم آقای حاج‬ ‫احمدآقا در زندان س��راغ آقای قطب‌زاده رفته و به او گفته‬ ‫اس��ت شما مصلحتن این مطالب را بگویید و اقرار کنید و‬ ‫بعد امام شما را عفو می‪‎‬کنند‪ ،‬ولی باالخره او را اعدام کردند‬ ‫و باز بعدها از طریق موثقی شنیدم که جریان ریختن مواد منفجره‬ ‫در چاه نزدیک محل س��کونت مرحوم امام به کلی جعلی است و‬ ‫واقعیت نداشته است و منظور فقط پرونده‌سازی برای مرحوم آقای‬ ‫شریعت‌مداری بوده است‪ ،‬والعلم عنداله»‬ ‫حال با توجه به نوشته آقای منتظری می‌توان به این اعترافات نگاه‬ ‫دقیق‌تری داش��ت‪ ،‬نگاهی که می‌تواند ناظر به اعترافات اشخاص‬ ‫دیگری باشد که در این نظام با اتهامات گوناگون مواخذه شده‌اند‪.‬‬ ‫قطب‌زاده در اعترافات‌اش شکل‌گیری توطئه برای براندازی نظام‬ ‫اسالمی را این‌گونه بیان می‌کند‪« :‬از مدتی قبل‪ ،‬حدود سه ماه قبل‪،‬‬ ‫از یک سازمان افسری با من تماس گرفتند و بحث و گفت‌وگویی‬ ‫پیرامون تحلیل ما از مس��ایلی که فعلن در کشور ما می‌گذرد‪ ،‬شد‪.‬‬ ‫در این تحلیل من یک مقدار نقطه نظرهایی داش��تم و آن‌ها هم‬ ‫هم‌چنی��ن‪ .‬بعد از قبول نقطه‌نظرهای م��ن و چارچوبی که باید در‬ ‫آن باش��یم‪ ،‬بحث و گفت‌وگو راجع به قص��د براندازی حکومت و‬ ‫نه نظام جمهوری ش��د که در اط��راف بیت امام چه می‌توان کرد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس‪ ،‬بحث اول آن‌ها صحب��ت از محاصره بود و آن‌ها‬ ‫درباره محاصره نقشه‌ای می‌خواستند‪ .‬من این نقشه را توسط یکی‬ ‫از دوستان که تهیه شده بود به آن‌ها دادم‪ .‬یک نقشه عادی بود‪.‬‬ ‫آن‌ها گفتند که این نقشه به نظر ما درست نمی‌آید و بنابراین الزم‬ ‫است که ما از نزدیک برویم و آن‌جا را ببینم‪ .‬آن‌ها رفتند و من یکی‬ ‫از دوستانی که در آن‌جا منزلی – بغل منزل امام – داشت معرفی‬ ‫کردم و این‌ها رفتند و آن منزل را دیدند‪.‬‬ ‫در مراجعت وقتی نشس��تیم صحبت کردیم‪ ،‬گفتند که این منزل‬ ‫محل بسیار مناسبی است برای انفجار‪ ،‬گفتند‪ :‬خیلی خوب و بحث‬ ‫راجع به محل انفجار صورت گرفت که چگونه و به چه نوع‪ .‬هفته‌ی‬ ‫بعد – که دو هفته قبل از دس��تگیری من بود – آمدند گفتند که‬ ‫س��ازمان ما تصمیم گرفت��ه آن‌جا را از دو طری��ق بکوبد‪ :‬یکی با‬ ‫توپ‌خانه‪ ،‬یکی هم احیانن با انفجار از داخل منزل … هدف از بین‬ ‫بردن همه سران حکومت من جمله امام بود‪ .‬من در بدو امر دو نوع‬ ‫حالت روانی در برخورد با قضیه داشتم‪ ،‬یکی مسئله آری یا نه‪ .‬منتها‬ ‫متاسفانه در وهله‌ی اول من گفتم خیلی خوب این مسئله را بررسی‬ ‫کنیم و ببینیم چه کار می‌ش��ود کرد و «نه» نگفتم‪ .‬آن‌ها رفتند و‬ ‫نقشه را بررسی کردند و هفته بعد آمدند و گفتند که ما فکر کردیم‬ ‫که هم نقشه کوبیدن آن‌جا باشد و هم به حالت خون‌خواهی امام‪،‬‬

‫‪30‬‬

‫بقی��ه کارها را انجام بدهیم و مردم هم در این‌باره بیایند و در واقع‬ ‫گیج بشوند که به کدام سمت بروند‪ .‬قرار شد که آن‌ها بروند و تمام‬ ‫این نقشه را مورد مطالعه قرار بدهند و چند روز قبل از اجرای نقشه‪،‬‬ ‫تصمیم نهایی در این زمینه گرفته ش��ود‪ .‬فی‌الواقع من از این‌که با‬ ‫این نقشه در اول آن مخالفت نکردم‪ ،‬از لحاظ روحی خودم ناراحت‬ ‫بودم و تصمیم داشتم که در جلسه نهایی که صحبت است‪ ،‬مطلقن‬

‫با کوبیدن جماران و منزل امام به – اعتبار عاطفی خودم نسبت به‬ ‫امام – جلوگیری بکنم‪ ،‬ولی البته با بقیه نقش��ه مثل گرفتن سپاه‪،‬‬ ‫کمیته‪ ،‬رادیو و تلویزیون‪ ،‬محاصره جماران‪ ،‬من کاملن موافق بودم‪.‬‬ ‫این نقشه‌ای بود که در واقع انجام و عملی شد‪ ،‬یعنی تا آن مرحله‪،‬‬ ‫ولی همین‌طور که عرض کردم به تصویب نهایی نرسید و ما هم در‬ ‫واقع قبل از آن‌که اصلن ماجرا به صورتی در بیاید‪ ،‬دستگیر شدیم‪».‬‬ ‫احمد عباسی داماد شریعت‌مداری در اعترافات خود از زبان مهدی‬ ‫مه��دوی‪ ،‬امام جماعت مس��جد جامع قلهک که مدعی‌س��ت با‬ ‫قطب‌زاده مش��ارکت داشته است‪ ،‬گفته است‪« :‬این بنده (مهدوی)‬ ‫حدود یک ماهی بود در مسافرت بودم‪ .‬از این‌جا ابتدا رفتم به سوریه‬ ‫و چند روزی در س��وریه بودم‪ .‬از آن‌جا سفری کردم به آلمان و در‬ ‫آلمان با بعضی از ش��خصیت‌ها و مقامات آلمانی مالقات کردم و‬ ‫برای آن‌ها وضع ایران را تش��ریح کردم که در ایران اوضاع خیلی‬ ‫خراب اس��ت‪ ،‬مردم خیلی مخالف هستند و خفقان‪ ،‬فشار و این‌ها‬ ‫زیاد است و ناراحتی‌های مردم رو به شدت گذاشته‪.‬‬ ‫مقامات آلمانی هم حرف من را تایید کردند و گفتند‪ :‬بله ما اطالع‬ ‫داریم و این‌طور هست و ما هم با این وضع موجود ایران با آقایان‬ ‫نمی‌توانیم هم‌کاری بکنیم و اگر یک نظام صحیحی‪ ،‬درس��تی و‬ ‫افراد صحیحی روی کار باشند‪ ،‬ما حاضریم با آن‌ها هم‌کاری کنیم و‬ ‫رابطه داشته باشیم … بعد از آلمان بنده سفری کردم به عربستان‬ ‫س��عودی‪ ،‬هواپیما که نشست و خواس��تیم پیاده شویم آن‌جا از ما‬ ‫اس��تقبال محرمانه‌ای کردند… برای ایشان هم بنده شروع کردم‬ ‫هم��ان حرف‌ها که در آلمان زده ب��ودم زدم که در ایران وضع اله‬ ‫و بله اس��ت‪ ،‬نارحتی زیاد است فش��ارها و مخالفت‌ها با رژیم زیاد‬ ‫اس��ت … پس از صحبت‌های من (آن ش��خصی که به استقبال‬ ‫آمده بود) ش��روع کرد به صحبت کردن که او هم دل‌پری داشت‬ ‫از مقامات ایران و رژیم ایران می‌گفت‪ :‬بله ایران منطقه را به آتش‬ ‫کشیده که ایران اله و بله کرده با این‌ها نمی‌شود کار کرد و ما هم‬ ‫آماده‌ایم اگر رژیم صحیحی در ایران باشد‪ ،‬هم‌کاری کنیم و رابطه‬ ‫داشته باشیم‪ .‬بعد با بعضی از مقامات دیگر در آن‌جا مالقاتی دادند‬ ‫و مالقات کردیم‪».‬‬ ‫قط��ب‌زاده نیز در اعترافات خ��ود درباره هم‌کاری با بعضی از افراد‬ ‫در خارج از کش��ور و کش��ورهای منطقه می‌گوید‪« :‬من با آقایان‬ ‫نجفی و محمدحسینی و زارع و ریاضی (از عناصری که قرار بود با‬

‫کودتا هم‌کاری کنند) این بحث را بال اس��تثنا کردم که ما نباید به‬ ‫هیچ سیاستی و نیرویی در خارج از کشور متکی باشیم‪ .‬این بحث‬ ‫را نیز با آقایان حبیب‌زاده و کامبیزی در مدت طوالنی نیز داشتم و‬ ‫مسوولیت سیاست خارجی به عهده من گذاشته شد‪.‬‬ ‫حتا یک مورد آمدند و گفتند که جلس��ه‌ای در اس��تانبول یا آنکارا‬ ‫بوده اس��ت که رضا پهلوی‪ ،‬بختی��ار‪ ،‬آریانا و یکی دو نفر دیگر در‬ ‫این جلس��ه بوده‌اند‪ .‬آقایان می‌خواستند ما سیاست خارجی‬ ‫خ��ود را با این‌ها هم‌آهنگ کنیم‪ ،‬اما من گفتم از لحاظ من‬ ‫هر کس هر کاری که می‌خواهد بکند‪ ،‬ولی من موافق این‬ ‫کار نیستم‪ .‬قسمت دیگر مسئله ارتباط با یک سلسله افراد‬ ‫خارج از کشور بود‪.‬‬ ‫ارتباط من ارتباط امروز و دیروز نبوده و نیست‪ ،‬بلکه من این‬ ‫ارتباطات را در اثر ‪ 16 ،15‬س��ال زندگی در خارج از کش��ور‬ ‫پیدا کرده‌ام و با برخی از شخصیت‌های بین‌المللی سر و کار‬ ‫داشته‌ام و فعالیت‌های زیادی نیز در خارج داشته‌ام … من‬ ‫می‌خواستم از نظرات کلی کشورهای اروپایی و خاورمیانه و‬ ‫بلوک شرق راجع به اوضاع داخلی ایران مطلع شوم‪ ،‬زیرا من‬ ‫داش��تم وارد کار تغییر حکومت می‌شدم و برای این‌کار نیاز‬ ‫به یک سلسله مسایل اطالعاتی داشتم‪ .‬به خاطر این مسئله‬ ‫بود که بر اساس آن یک سلسله تماس‌هایی با (ویل آلون)‬ ‫گرفته و ایش��ان هم با سوسیالیست‌های آلمان تماس گرفتند …‬ ‫(سازمان سوسیالیس��ت‌های آلمان) در ‪ 15 ،10‬سال گذشته (سال‬ ‫‪ )1361‬ش��اید حدود یک هزار تلگراف به ش��اه سابق و دست‌گاه‬ ‫گذش��ته‪ ،‬راجع به زندانیان آن روز ایران زده بود‪ .‬به همین دلیل با‬ ‫اعتقادی که به نقش عربستان سعودی در خاورمیانه داشتم‪ ،‬باید از‬ ‫نظرات آن کشور نیز مطلع می‌شدم‪ .‬ولی در هیچ مورد ما به آن‌ها‬ ‫نگفتیم که می‌خواهیم چه بکنیم و در آینده‪ ،‬قول دادن امتیازی به‬ ‫آن‌ها بدهیم … من در تمام عمرم تنها یک اسلحه کمری از برادر‬ ‫حافظ اسد گرفتم‪ ،‬آن هم هنگام مذاکرات با وی بود‪ .‬بعدها نیز من‬ ‫این اسلحه را به برو بچه‌های مدرسه رفاه دادم‪».‬‬ ‫ص��ادق قط��ب‌زاده در مصاحبه‌ای تلویزیونی پس از دس��تگیری‪،‬‬ ‫رابط��ه آیت‌اله ش��ریعت‌مداری را با جریان کودت��ا این‌گونه بیان‬ ‫می‌کند‪ …« :‬در بین مراجع فقط با واس��طه‌ای با شخص آیت‌اله‬ ‫شریعت‌مداری مسئله درمیان گذاشته شده بود… من از طریق آن‬ ‫دو واسطه مطلع شده بودم که این مطالب (مسئله اصل براندازی)‬ ‫به نظر ایشان رسیده بود‪.‬‬ ‫در دو س��ه م��اه قبل یک‌بار آقای حجت االس�لام مهدوی رفتند‬ ‫آن‌جا و صحبت کرده بودند با ایش��ان و در مجموع برخورد آیت‌اله‬ ‫شریعت‌مداری بس��یار برخورد محتاطانه‌ای بود با کل مسئله‪ .‬بعد‬ ‫وقتی که حجت‌االسالم مهدوی تشریف برده بودند به خارج‪ ،‬من از‬ ‫حجت‌االسالم آقای عبدالرضا حجازی خواستم مطلب را با حضرت‬ ‫آیت‌اله شریعت‌مداری در میان بگذارند و کلیات طرح را یعنی اصل‬ ‫کلیت طرح را با آقای حجازی در میان گذاش��تم و آقای حجازی‬ ‫هم با آیت‌اله شریعت‌مداری (آن طوری که به من گفتند) مسئله را‬ ‫در میان گذاشته است‪ .‬و نقل قول از آقای حجازی است که ایشان‬ ‫گفتند که من قب��ل از انجام برنامه کاری نمی‌توانم بکنم و بعد از‬ ‫انجام برنامه‪ ،‬بنده خود ایشان را تایید می‌کنم و اقدام می‌کنم‪ .‬این‬ ‫ماجرا گذشت… تا مجددن آیت‌اله مهدوی آمدند‪ .‬من مجددن به‬ ‫آقای مهدوی گفتم و ایشان هم در مراجعت به من گفتند که نظر‬ ‫ایش��ان همان است و اگر براندازی انجام شد‪ ،‬ایشان تایید خواهند‬ ‫کرد و اقدام خواهن��د کرد‪ .‬البته یکی دو روز بعدش آقای مهدوی‬ ‫پول��ی در حدود پانصد هزار تومان به من دادند و تنها پولی بود که‬ ‫به من رسید و گفتند من بابت خرید منزل از آیت‌اله شریعت‌مداری‬ ‫گرفتم‪».‬‬

‫اخباری غیرمستند و گاه مستند‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫اخبار مربوط به چگونگی کش��ف کودتای منتسب به قطب‌زاده‬ ‫بسیار مبهم و غیرمستدل است‪ .‬منابع محدودی از دوست‌داران‬ ‫نظام اسالمی حکایت‌هایی از این اتفاق نقل کرده‌اند که یکی از‬ ‫این روایات مربوط به عبدالزهرا برهانی است‪ .‬از آن‌جا که منبع‬ ‫موثقی از این جریان دراختیار نیس��ت‪ .‬به داستان این دوست‌دار‬ ‫نظام اسالمی بسنده می‌کنیم و اگر حکایت دیگری نیز در این‬ ‫خصوص به دست آمد‪ ،‬آن‌را نیز در اختیار شما قرار می‌دهیم‪:‬‬ ‫«حدود یک‌سال و نیم پیش از کشف کودتا که آقای قطب‌زاده‬ ‫پس از چند روز دس��ت‌گیری آزاد ش��د‪ ،‬اخباری مس��تند و گاه‬ ‫غیرمستند که حکایت از فعالیت ایشان علیه جمهوری اسالمی‬ ‫ایران می‌نمود به دس��ت می‌رسید‪ .‬پس از دست‌گیری اعضای‬ ‫گروه پارس «پاس��داران رژیم س��لطنت» یکی از کسانی که با‬ ‫این گ��روه هم‌کاری می‌کرد و در‬ ‫همین رابط��ه اعدام ش��د به نام‬ ‫عس��گر مهاجر‪ ،‬در بازجویی‌هایی‬ ‫ک��ه در تاریخ ‪ 27/3/1360‬از وی‬ ‫انجام ش��د‪ ،‬اعالم ک��رده بود که‬ ‫با آقای قطب‌زاده ارتباط داش��ته‬ ‫و آقای قطب‌زاده مش��غول جذب‬ ‫افراد ناراضی مانند اوس��ت‪ .‬پس‬ ‫از دس��ت‌گیری گروه س��لطنت‪-‬‬ ‫طلب رضازاده یک��ی از افراد این‬ ‫گروه ب��ه نام س��رهنگ صیرفی‬ ‫ک��ه در همین رابطه اعدام ش��د‪،‬‬ ‫در بازجویی در تاریخ ‪5/7/1360‬‬ ‫ضم��ن اعترافات��ی‪ ،‬از یک��ی از‬ ‫هم‌کاران قط��ب‌زاده نقل می‌کند‬ ‫که قطب‌زاده به هم‌راهی تعدادی‬ ‫نظام��ی می‌خواهن��د حکومت��ی‬ ‫تشکیل بدهند که او نخست‌وزیر‬ ‫باش��د‪ .‬نقل‌کننده‪-‬ی این سخن‬ ‫یکی از محافظین قطب‌زاده بوده‬ ‫که در رژیم س��ابق هفده سال از‬ ‫ش��اه محافظت نموده و اکنون به‬ ‫جرم ه��م‌کاری با گروه رضازاده‪ ،‬به حبس دایم محکوم ش��ده‬ ‫است‪ .‬به تدریج با پی‌گیری‌هایی که انجام می‌شد‪ ،‬فعالیت‌های‬ ‫قطب‌زاده علیه جمهوری اس�لامی ایران قطعی‌تر می‌گردید تا‬ ‫این که تع��دادی از عناصر نظام��ی و غیرنظامی که قطب‌زاده‬ ‫می‌خواس��ت با آن‌ها هم‌کاری کند و در این رابطه مبالغ زیادی‬ ‫پول جهت هم‌کاری به آن‌ها داده بود‪ ،‬مس��وولین را در جریان‬ ‫فعالیت گس��ترده‌ی وی در رابطه با براندازی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران قرار دادند‪ .‬اطالعاتی که از این طریق می‌رس��ید حاکی از‬ ‫این بود که جریان آقای قطب‌زاده یک مساله ساده نیست‪ ،‬زیرا‬ ‫از نظر خارجی به بعضی از رژیم‌های مرتجع منطقه و بعضی از‬ ‫کشورهای غربی و در راس همه‌ی آن‌ها آمریکا متصل می‌شود‬ ‫و در داخ��ل نیز ب��ه تعدادی روحانی‌نم��ا و در راس آن‌ها آقای‬ ‫شریعت‌مداری ربط پیدا می‌کند و روابطی با بعضی از خان‌های‬ ‫ای�لات دارد و با بعضی در حال ارتباط اس��ت‪ .‬تا این‌جا جریان‬ ‫اهمیت فوق‌العاده‌ای نداش��ت زیرا از مرحله‌ی طرح و فرض و‬ ‫تصمی��م کلی تجاوز نمی‌کرد و نیرویی هم که بخواهد با آن‌ها‬ ‫ه��م‌کاری انجام دهند‪ ،‬هر چند بس��یار مح��دود و کوچک‪ ،‬در‬ ‫اختی��ار آقای قطب‌زاده نبود‪ .‬قابل ذکر اس��ت که تا این مرحله‬ ‫تعدادی از مس��وولین جمهوری اسالمی تصمیم داشتند وی را‬

‫احض��ار نمایند و با اخ��ذ اطالعات وی در رابط��ه با هم‌کاری‬ ‫داخلی و خارجی‌اش‪ ،‬او را از منجالب نجات دهند‪.‬‬ ‫ای��ن جریان از جایی اهمیت یافت که هم‌زمان با ش��روع عملیات‬ ‫گس��ترده‌ی رزمندگان اس�لام علیه رژیم صدام‪ ،‬آقای قطب‌زاده‬ ‫پیش‌نهادهای تندی از قبیل ترور فرمانده نیروی زمینی و اعضای‬ ‫شورای عالی دفاع را مطرح نمود و از هم‌کاران خود به طور جدی‬ ‫می‌خواست که ترورها را به مرحله اجرا درآورند‪ .‬مهم‌تر از موارد یاد‬ ‫شده‪ ،‬پیش‌نهاد ترور حضرت امام‌خمینی از سوی قطب‌زاده است‪.‬‬ ‫طبق نوارهایی که از جلسات آقای قطب‌زاده به دست آمد‪ ،‬مقارن‬ ‫ب��ا پیروزی‌های غرورآفرین رزمنده‌گان اس�لام نام‌برده پیش‌نهاد‬ ‫ترور امام را مطرح و روی این مس��ئله س��خت پافشاری می‌کند و‬ ‫امکاناتی از قبیل منزل و مبلغ ‪ 750‬هزار تومان پول در این رابطه‬ ‫قرار می‌دهد‪ .‬حجت‌االسالم ری‌شهری در این‌باره می‌گوید‪…( :‬‬

‫تعدادی از مسوولین کشور که در جریان این توطیه بودند‪ ،‬نظرشان‬ ‫ای��ن بود که قط��ب زاده را از این جهنم و از ای��ن آلودگی نجات‬ ‫بدهیم‪ .‬نظر این بود که یک روز بخواهیم‌اش و بگویم این جریان‬ ‫را می‌دانیم و افرادی با تو هستند و می‌دانیم افرادی که از خارج و‬ ‫داخل در ارتباط با تو هستند مشخص کن و بعد از این که همه‌ی‬ ‫مسایل را گفت‪ ،‬آزادش کنیم تا این که این جریان پیش آمد‪ .‬مقارن‬ ‫عملیات فتح‌الفتوح قرار ش��د خانه شاه‌ویسی را با کمک مهندس‬ ‫فرزان در اختیار این گروه قرار بدهند تا از آن‌جا کار را انجام دهند‪.‬‬ ‫این مس��اله که مشخص ش��د و وقتی فهمیدیم این مرد این‌قدر‬ ‫کثیف است و می‌خواهد یک چنین خیانتی به امت بکند – خیانتی‬ ‫که شاه حاضر نش��د انجام دهد – وقتی مساله به این شکل شد‪،‬‬ ‫تصمیم گرفتیم ایش��ان را بازداشت کنیم…) پس از دست‌گیری‬ ‫آقای قطب‌زاده تمامی اتهامات را مردود دانست ولی پس از اطالع‬ ‫از این که مسوولین کشور در جریان بوده‌اند‪ ،‬به جرم خود اعتراف‬ ‫کرد و کودتای او و هم‌دس��تان‌اش علیه نظام جمهوری اسالمی با‬ ‫شکست مواجه شد‪.‬‬ ‫با توجه به اطالعاتی که از فعالیت‌های آقای قطب‌زاده پیش از‬ ‫دست‌گیری وی وجود داشت و اعترافات او پس از دست‌گیری‪،‬‬ ‫پرونده اتهامی او به س��رعت تکمیل و به دادگاه ارس��ال ش��د‪.‬‬

‫در تاریخ ‪ 23‬مرداد ‪ 1361‬دادگاه انقالب اس�لامی ارتش برای‬ ‫رسیدگی به اتهامات وی تشکیل جلسه داد و اتهامات قطب‌زاده‬ ‫به شرح زیر اعالم شد‪:‬‬ ‫‪1‬ـ رهب��ری کردن ع��ده‌ای جه��ت براندزی نظ��ام جمهوری‬ ‫اسالمی در زیر پوش��ش پیاده کردن جمهوری اسالمی واقعی‪.‬‬ ‫‪ 2‬هم‌کاری با چند گروه نظامی به منظور تحقق بخش��یدن به‬‫اهداف ش��وم خود‪ 3- .‬تغذیه مالی گروه‌های نظامی هم‌کار‪4‌.‬ـ‬ ‫برقراری ارتباط و حتی هم‌کاری و تهیه پوشاک جهت مفسدین‬ ‫جریانات شمال کشور‪5 .‬ـ اعزام رابط جهت تماس با قشقایی‌ها‬ ‫و درخواس��ت کمک از آن‪-‬ه��ا‪ 6- .‬اعزام نمایندگانی به خارج‬ ‫از کش��ور جهت گرفتن پ��ول و اطالعات ب��رای براندازی‪7 .‬ـ‬ ‫گرفتن مبلغ ش��صت هزار دالر از خ��ارج از طریق (ویل آلون)‬ ‫‪8‬ـ فرستادن سید مهدی مهدوی به عنوان نماینده به عربستان‬ ‫ب��رای گرفت��ن پ��ول‪9 .‬ـ برقراری‬ ‫ارتب��اط ب��ا جامعه سوسیالیس��ت‌ها‬ ‫جهت بران��دازی و اعزام نمایندگانی‬ ‫نزد آنان‪10 .‬ـ اعزام نمایندگانی نزد‬ ‫شریعت‌مداری برای جلب هم‌کاری‬ ‫و تایید وی‪11 .‬ـ درخواست اسلحه‬ ‫از خارج با فرس��تادن لیستی مرکب‬ ‫از اقالم مورد نی��از‪12 .‬ـ تهیه طرح‬ ‫و به عه��ده گرفتن رهبری عملیات‬ ‫تس��خیر مراکز س��پاه و کمیته‌ها و‬ ‫رادیو و تلویزیون‪ 13- .‬تهیه نقشه‬ ‫چگونگی انهدام بیت امام و ش��روع‬ ‫ب��ه اقدام‪14 .‬ـ ق��رار دادن دو منزل‬ ‫در اختی��ار بعضی از افرادگروه‪ ،‬یکی‬ ‫نزدیک بیت امام و دیگری خارج از‬ ‫جماران جه��ت دیده‌بانی و تخریب‪.‬‬ ‫‪ 15‬اقدام جهت آزادی اصغر مهاجر‬‫یکی از بمب‌گ��ذاران گروه پارس با‬ ‫دادن مبلغ ‪ 500‬هزار ریال به عنوان‬ ‫رشوه‪ 16- .‬اقدام به آزادی و تالش‬ ‫ب��رای تهیه‌ی گذرنامه و خروج یک‬ ‫زندان��ی از اتحادیه کمونیس��ت‌ها از‬ ‫کشور‪( .‬شش نفر از اعضای «اتحادیه کمونیست ها» در تاریخ‬ ‫‪ 18/8/1360‬با انگیزه اعالم حضور در جنگل و معرفی بیش‌تر‬ ‫اتحادیه به مدت یک س��اعت جاده‌ی آم��ل – تهران‪ ،‬هراز را‬ ‫مس��دود کرده پ��س از پخش اعالمیه و درگی��ری با نیروهای‬ ‫کمیته انقالب اس�لامی و کشته ش��دن یکی از این نیروها به‬ ‫جن��گل پناه بردن��د‪ .‬از آن تاریخ ت��ا ‪ 15/11/1360‬مکرر میان‬ ‫آن‌ها و نیروهای کمیته درگیری‌های پراکنده وجود داش��ت‪5 .‬‬ ‫بهم��ن‪ 1360‬نیروهای اتحادیه با اس��تعداد حدود یک صد نفر‬ ‫به ش��هر آمل حمله کردند‪ .‬در ساعت ‪ 23‬و ‪ 45‬دقیقه‪ ،‬عملیات‬ ‫موس��وم به ‪ 6‬بهمن ‪ 1360‬با حمله به بیمارستان ‪ 17‬شهریور و‬ ‫فرمان‌داری آمل آغاز کردند‪ .‬این عملیات با اس��تمرار حمله به‬ ‫دادگاه انقالب و س��پاه و بس��یج و دیگر اماک��ن اداری تا صبح‬ ‫ادام��ه یافت‪ .‬صبح روز شش��م بهمن س��تاد عملیاتی مرکب از‬ ‫س��پاه ‪،‬اطالعات و ژاندارمری تشکیل شد و در طی چند ساعت‬ ‫تمامی اماکن تحت تصرف اتحادیه باز پس گرفته ش��د و تعداد‬ ‫تقریبن بیس��ت تن از اتحادیه کمونیست‌ها با به جای گذاشتن‬ ‫‪ 61‬کش��ته مجددن به جنگل بازگش��تند‪ .‬عملیات‌های تعقیب‬ ‫مهاجمی��ن ادامه یافت تا این ک��ه در تاریخ ‪ 12/12/61‬جنگل‬ ‫به طور کامل تخلیه شد)»‬

‫‪31‬‬

‫آقای قطب زاده این‌قدر تند نرین‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫مطلب��ی را ک��ه در این برنامه گنجانده‌ام‪ ،‬روایتی اس��ت از یک‬ ‫زندانی‪ ،‬کس��ی که از روزهای آخر آقای قطب‌زاده سخن گفته‬ ‫اس��ت‪ .‬در کتاب «اع��دام قطب‌زاده» «محمدرض��ا همایونی»‬ ‫حکایتی است که می‌تواند بسیار آشکار‪ ،‬از پایان مستانی که ما‬ ‫را در مسیری بی‌سرانجام قرار دادند‪ ،‬پرده‌دری کند‪ .‬ما می‌دانیم‬ ‫قط��ب‌زاده و قطب‌زاده‌های بس��یاری بودند ک��ه هزینه گزافی‬ ‫برای حاصل شوم‪ ،‬عمر به هدر رفته خود و وارثان‌شان پرداخت‬ ‫کردند‪ .‬اما هرگز نه نام‌ش��ان‪ ،‬نه یادشان‪ ،‬نه سهم‌شان‪ ،‬نه ثمره‬ ‫عمر مبارزاتی‌ش��ان‪ ،‬خاطره‌ای دوست‌داشتنی نشد و شاید این‬ ‫تلخی‪ ،‬س��هم اشتباهی باشد که حتا جان‌شان نیز نتوانست این‬ ‫خسته‌گان را به یادماندنی کند‪.‬‬ ‫به قسمت‌های گزیده‌ای از این کتاب توجه کنید‪:‬‬ ‫«گوریل‌های محافظ الجوردی که او را در میان گرفته بودند از‬ ‫کنار ما گذشتند‪ ،‬بعد مردی که کت و شلوار آبی آسمانی پرچین‬ ‫و چروکی به تن داشت و دو پاسداری‬ ‫ک��ه او را می‌بردند‪ ،‬به جلوی صحنه‌ی‬ ‫حس��ینیه که رس��یدند‪ ،‬الجوردی سر‬ ‫جای همیشگی‌اش یعنی روی پله‌های‬ ‫صحنه‌ نشست و هم‌راهان‌اش هم در‬ ‫اطراف‌اش جا گرفتند‪ .‬چند لحظه‌ای به‬ ‫توده‌ای که در برابراش نشس��ته بودند‬ ‫نگاه کرد‪ .‬بعد میکروفون را به دس��ت‬ ‫گرفت‪ ،‬مثل همیش��ه بسم‌اله‌ای گفت‬ ‫و از م��دد باری‌تعالی به س��پاه گم‌نام‬ ‫امام زمان و شکس��ت دشمنان اسالم‬ ‫و توطیه‌های آمریکا و اجانب و… داد‬ ‫س��خن داد و بعد از این مقدمه‌چینی‪،‬‬ ‫گفت‪:‬‬ ‫امشب کسی می‌خواهد با شما صحبت‬ ‫کند که در اوای��ل انقالب منافقانه‪ ،‬در‬ ‫لباس دوس��ت انقالب و ه��م‌راه امام‬ ‫ظاهر شده بود‪ .‬ولی هوش‌مندی امام‪،‬‬ ‫ای��ن توطیه را هم خنثا ک��رد‪ .‬چرا که‬ ‫او از عوامل نفوذی اس��تکبار جهانی و‬ ‫آمریکاس��ت‪ .‬خوب ب��ه حرف‌های‌اش‬ ‫گوش کنید‪ ،‬عبرت‌آمیز است‪.‬‬ ‫و باز مثل همیش��ه‪ ،‬گفته‌های‌اش را با آیه‌ای از سوره‌ی (یس)‬ ‫ب��ه پایان برد‪( :‬وع��ده‌ی عذاب بر اکثر آنان چ��ون آنان ایمان‬ ‫نمی‌آوردن��د حتمی و الزم گردید)‪ .‬پس از آن رو کرد به مردی‬ ‫ی آسمانی پرچین و چروک به تن داشت‪:‬‬ ‫که کت و شلوار آب ‌‬ ‫بفرما آقای قطب‌زاده‪.‬‬ ‫حسینیه یک‌باره منفجر شد‪( :‬مرگ بر آمریکا‪ ،‬مرگ بر آمریکا)‬ ‫همه ش��عار می‌دادیم‪ ،‬تواب و غیرتواب‪ ،‬اکثریتی‪ ،‬اقلیتی‪ ،‬پیکار‪،‬‬ ‫مجاهد‪ .‬وحدت کلمه‪ .‬حسینیه به لرزه درآمده بود‪ .‬مردآبی‌پوش‬ ‫از جا برخاس��ت‪ .‬خودش بود‪ ،‬قطب‌زاده‪ .‬تکیده و الغر شده بود‪،‬‬ ‫خمیده‪ .‬پیر به نظر می‌رس��ید‪ ،‬شاید به خاطر ته ریش سفیدش‪.‬‬ ‫آرام به س��مت پله‌های جلوی صحنه رفت‪ .‬دس��ت دراز کرد تا‬ ‫میکروف��ون را از الجوردی بگیرد‪ .‬الجوردی اما خودش را پس‬ ‫کشید و با لحن تمسخرآمیزی گفت‪:‬‬ ‫نه بفرما باالی منبر‪ ،‬تو که ماش��االه واعظ خوبی هستی‪ .‬بفرما‬ ‫باال‪.‬‬ ‫قطب‌زاده از پله‌ها باال رفت و روی صندلی‌ ارجی که آن‌جا بود‬ ‫نشست‪ .‬س��عی می‌کرد به توده‌ی به هیجان آمده و هم‌آهنگی‬

‫‪32‬‬

‫که روبه‌رو‌ی‌اش نشسته بود‪ ،‬نگاه نکند‪ .‬لژنشین‌ها‪ ،‬مشت‌های‬ ‫گره کرده‌ش��ان را در ه��وا تکان می‌دادند و پرش��ور «مرگ بر‬ ‫آمریکا» می‌گفتند‪ .‬بچه‌های ردیف ما هم‪‌،‬چنان کردند‪.‬‬ ‫یک دفع��ه یاد راه‌پیمایی اول مه ‪ 1358‬افتادم‪ .‬آن‌جا هم تکان‬ ‫مش��ت‌ها تند بود و فریاد «مرگ ب��ر آمریکا»‪ ،‬پرصالبت‪ .‬یک‬ ‫آن از قطب‌زاده چش��م برگرفتم و به الجوردی چش��م دوختم‪.‬‬ ‫نگاهی پیروزمندانه داش��ت و لب‌خندی تحقیرآمیز‪ .‬به عالمت‬ ‫سکوت‪ ،‬دست‌های‌اش را باال برد‪ .‬حسینیه در سکوت فرو رفت‪.‬‬ ‫با حرکت سر‪ ،‬به قطب‌زاده حالی کرد که هنگام سخن‌رانی‌ست‪.‬‬ ‫قطب‌زاده به س��خن درآمد‪ .‬بس��م‌اله غلیظی گفت و بعد ساکت‬ ‫ش��د‪ .‬تو گویی نمی‌دانست چه بگوید‪ .‬پس از چند لحظه دوباره‬ ‫ده��ان ب��از کرد‪ .‬از خدم��ات‌اش به انقالب و ام��ام حرف زد و‬ ‫این‌ک��ه در لباس میش‪ ،‬گرگ نبوده اس��ت‪ .‬گف��ت‪« :‬گم‌راهی‬ ‫ب��رای همه هس��ت‪ ».‬آن را اما طوری می‌گف��ت که گویا همه‬ ‫شامل خودش نمی‌ش��ود‪ .‬از نقش‌اش در پیروزی انقالب گفت‬

‫و وضعیت کش��ورش در روزهای اول فروپاش��ی دم و دست‌گاه‬ ‫شاه‪ .‬تمرکزی اما در حرف‌های‌اش نبود‪ .‬انگار حواس‌اش جای‬ ‫دیگری بود‪ .‬با همان «او» های کش‌دار فرانسوی هر کلمه‌ای‬ ‫را به پایان می‌رساند و میان جمله‌ها فاصله می‌انداخت‪ .‬این در‬ ‫و آن در می‌زد و معلوم نبود که چه می‌گوید‪ .‬الجوردی فهمیده‬ ‫ب��ود که قطب‌زاده نمی‌خواهد به اصل ماجرا بپردازد‪ ،‬حرف‌های‬ ‫او را برید و شروع کرد به سوال کردن‪.‬‬ ‫از قضیه‌ی کودتا پرس��ید و نقش آیت‌ال ‌ه ش��ریعت‌مداری در آن‬ ‫و کم و کیف شرکت افس��ران ضدانقالب کودتاچی‪ .‬قطب‌زاده‬ ‫با قیافه‌ای که درد از آن می‌بارید‪ ،‬به س��وال‌ها پاسخ می‌گفت‪.‬‬ ‫وقتی نمی‌خواست به سوال پاسخ صریح بدهد‪ ،‬رو به الجوردی‬ ‫می‌کرد و می‌گفت‪« :‬خب حاج آقا خود شما که به‌تر می‌دانید‪».‬‬ ‫و می‌ش��نید‪« :‬بله م��ن می‌دانم‪ .‬اما دوباره بگ��و که این‌ها هم‬ ‫بشنوند‪».‬‬ ‫س��وال‌های الجوردی هم پراکنده بود و بی‌مح��ور‪ .‬یک بار از‬ ‫رابطه‌اش با آیت‌اله‌ شریعت‌مداری می‌پرسید و یک‌بار از سوابق‬ ‫مبارزاتی‌اش‪ .‬این یکی را با تمس��خر طرح می‌کرد و طوری که‬ ‫حاضرین در حسینیه هم بخندند‪.‬‬

‫آقای قطب‌زاده‪ ،‬کمی از سوابق مبارزاتی‌تان بگویید‪.‬‬ ‫بع��د از کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬نیروهای ملی‪ ‌-‬مذهبی مرا به خارج‬ ‫فرستادند تا جنبش را در خارج سازمان بدهم‪.‬‬ ‫خب‪ ،‬چه کار کردی؟‬ ‫اولی��ن کار ما جمع‌آوری نیروها ب��ود‪ .‬بعد آن‌ها را در گروه‌های‬ ‫اسالمی سازمان‌دهی کردیم و…‬ ‫الجوردی نمی‌گذاش��ت قطب‌زاده حرف‌ه��ای‌اش را تمام کند‪.‬‬ ‫انگار می‌خواست همان یک ذره تمرکز او را به هم بریزد‪.‬‬ ‫می‌گویند شما ده‌ها پاسپورت خارجی داشتید‪ ،‬درسته؟‬ ‫ده‌ها که نه‪ ،‬چند تا پاس��پورت داشتم که کشورهای جهان سوم‬ ‫در اختیارم گذاشته بودند…‬ ‫کشورهای جهان سوم؟‬ ‫بل��ه‪ ،‬مثل س��وریه و لیبی‪ ،‬بارها به فلس��طین رفتم‪ .‬حتا قبل از‬ ‫تشکیل سازمان الفتح…‬ ‫عج��ب‪ ،‬نکن��ه می‌خواهی بگویی که یاس��ر عرف��ات را هم تو‬ ‫س��ازمان دادی؟ ب��ا وضع��ی که آن‬ ‫م��ردک دارد‪ ،‬البته بعید هم نیس��ت‪.‬‬ ‫ولی آقای قطب‌زاده‪ ،‬امشب‪ ،‬کمی رو‬ ‫به خدا کن و راست بگو…‬ ‫این مطلب را م��ن بارها گفته‌ام و در‬ ‫اول انقالب در خیلی از روزنامه‌ها…‬ ‫خ��ب اون موقع هر چه می‌خواس��تی‬ ‫می‌گفتی‪ .‬ولی ح��اال که توبه کردی‪،‬‬ ‫قضیه فرق می‌کنه‪ ،‬این‌طور نیست؟‬ ‫قطب‌زاده چند لحظه‌ای سکوت کرد‪.‬‬ ‫آهی کش��ید و بعد گفت‪ :‬به هر حال‪،‬‬ ‫هنوز آن موقع چیزی به اس��م انجمن‬ ‫اسالمی دانش‌جویان در آمریکا وجود‬ ‫نداشت…‬ ‫گفتم مس��ایل خودت را بگو‪ .‬پاسپورت‬ ‫را آمری��کا و س��یا داده بودند‪ ،‬نه؟ رفت‬ ‫و آمده��ای‌ات ه��م ب��رای نف��وذ در‬ ‫جنبش‌ه��ای اس�لامی ب��ود‪ ،‬این‌طور‬ ‫نیست؟ س��یا از همان وقت می‌دانست‬ ‫که روزی امام به قدرت می‌رسد‪ .‬برای‬ ‫همین هم عده‌ای را مامور کرد که…‬ ‫حاج آقا‪ ،‬آن موقع که من می‌گم‪ ،‬هنوز امام تبعید نشده بودند‪.‬‬ ‫خب چرا شما برای مبارزه به ایران نیامدید؟‬ ‫چند بار خواستم بیایم‪ ،‬ولی امام اجازه ندادند‪.‬‬ ‫کی امام اجازه ندادند؟‬ ‫یک‌بار در نجف خدمت‌شان رفتم و یک‌بار هم وقتی در پاریس‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫این‌که همین اواخر بود؟‬ ‫اواخ��ر کار نه‪ ،‬اوایل که تحلیل‌های‌ام را به ایران می‌فرس��تادم‬ ‫و اوضاع هم به این‌س��و می‌رفت‪ .‬من اوضاع را درست ارزیابی‬ ‫کرده بودم‪ .‬یادم می‌آید‪ ،‬اوایل س��ال ‪ ،57‬یک ش��ب‪ ،‬در میدان‬ ‫«ت��روکادروی» پاریس در کافه‌ای نشس��ته بودیم‪ .‬س��اعت ‪2‬‬ ‫صبح بود‪ .‬یکی از همی��ن چپ‌هایی که بعدها به من می‌گفتن‬ ‫س��ازش‌کار‪ ،‬رو به من کرد و گفت‪« :‬آق��ای قطب‌زاده این قدر‬ ‫تند نرین…»‬ ‫البد‪ ،‬س��ر عرق خوردن تو کافه‌های پاریس می‌گفته‪ ،‬نه س��ر‬ ‫انقالب‌ اسالمی…‬ ‫نه خیر‪ ،‬سر سیاس��ت گام‌به‌گام می‌گفت که من قبول نداشتم‪،‬‬ ‫من انقالبی بودم…‬

‫جامعه‬

‫شب یلدا در سرزمینی بی زمستان‬

‫قصه‌اش دراز کنید …‬

‫سیمین‬ ‫یلدا را همیش��ه دوست داش��تم چه اون موقع‌ها که هنوز بساط‬ ‫کرس��ی و اون س��ینی‌های مس��ی بزرگ پر از تنقالت و انار و‬ ‫هندوان��ه روی اون برق��رار بود چه حاال که در س��رزمینی بی‬ ‫زمستان و بی انار هستم‪ .‬یلدا رو همیشه دوست داشتم شاید به‬ ‫خاطر نامش که معنای زایش��ی نو را می‌دهد … دوستش دارم‬ ‫شاید به خاطر نوری که در انتهای اون هست و البته همیشه به‬ ‫خاطر خوردنی‌های آن حتا اگر در س��رزمینی باشی که انارهای‬ ‫وارداتی‌اش رنگ و طعم انارهای وطنت رو نداشته باشه …‬ ‫یلدا رو دوس��ت دارم و هر جا که باشم اون رو گرامی می‌دارم‬ ‫ولو تنها با هنداونه‌ای زردرنگ و یک فال حافظ …‬ ‫وقتی چند ساعتی از اغلب مردم جهان جلوتر باشی اونوقت این‬ ‫شانس رو داری که زودتر در یک جشن یلدایی شرکت کنی‪.‬‬ ‫امس��ال به هم��ت دانش جوی��ان ایرانی چند دانش��گاه مالزی‬ ‫برنامه‌ای به مناسبت شب یلدا در شهر کواالالمپور برگزار شده‬ ‫که ش��امل اجرای آئین کامل این ش��ب هس��ت‪ .‬از چیدن یک‬ ‫س��فره یلدایی تا فال حافظ و شاه‌نامه خوانی و اجرای موسیقی‬ ‫…‬ ‫مهمان‌ها یکی یکی و چند تا چند تا دارن از راه می‌رسند و البته‬ ‫خیلی دیرتر از زمان اعالم ش��ده در کارت‌های دعوت! این هم‬ ‫یکی از آن اخالق‌های خاص ما ایرانی‌هاست که در هر کجای‬ ‫دنیا هم که باشیم انگار کلن شگون نداره به موقع و سر ساعت‬ ‫در آئینی حاضر بشویم‪.‬‬ ‫منتظر یکی از دوس��تان مالزیایی‌ام هس��تم که برای این این‬ ‫جشن دعوتش کردم‪ .‬با خودم فکر می‌کنم کاش می‌شد در این‬ ‫زمانی که هجمه وس��یعی با انتش��ار اخبار منفی بر علیه جامعه‬ ‫ایرانی در این کش��ور آغاز شده‪ ،‬و البته عمل کرد عده‌ی کمی‬ ‫از ایرانی‌ه��ای س��اکن در این‌جا هم در ایج��اد این موج منفی‬ ‫بی‌تاثیر نبوده‪ ،‬فرصت بیش‌تری بود برای شناس��اندن فرهنگ‬ ‫غنی کشورمان به مردمان این کشور‪ .‬چقدر این گونه برنامه‌ها‬ ‫می‌توانس��ت در ایجاد ش��ناخت بیش‌تر از ای��ن جامعه کوچک‬ ‫مهاجر در میان مردمان کشور میزبان مفید باشد‪.‬‬ ‫به قول یک دوس��ت اهل رس��انه مالزیایی‌ها از تمامی فرهنگ‬ ‫ما تنها غذاهای ما را می‌شناس��ند و در این کشور خبری از این‬ ‫شب‌های خاص و آئین‌های کهن نیست و ای کاش راهی پیدا‬ ‫ش��ود تا بتوان این آئین‌ها را برای مردم این کشور اجرا کرد هر‬ ‫چند ک��ه برگزاری این گونه برنامه ها مش��کالت زیادی برای‬ ‫اجرا کنندگان آن همراه دارد…‬ ‫این درس��ت اس��ت که وظیف��ه فرد فرد ما ایرانی‌هاس��ت که‬ ‫از هوی��ت فرهنگی خود پ��اس‌داری کنیم ام��ا مگر یک جمع‬ ‫دانش‌جوی��ی تا کجا توان آن را دارد ت��ا با همت عالی و جیب‬ ‫خالی پاس دار حرمت فرهنگ خویش باشد؟‬ ‫یکی از دانش‌جویان دست اندکار این برنامه نیز معتقد است‪:‬‬ ‫«ای��ن برنامه خ��ودش حرف خود را می‌زند‪ .‬ای��ن که از طرقی‬ ‫ایرانی‌ها را جمع می‌کند و مایه دل گرمی‌شان است و از سوی‬ ‫دیگر خارجی‌ها ذهنیتش��ان نس��بت به ایرانی‌ها عوض می‌شود‬ ‫گوی��ی یک «ایران» کوچک را به مالزی آوردیم و داریم آن‌چه‬ ‫را ک��ه به ما هویت و دلیل زندگ��ی داده معرفی می‌کنیم و این‬ ‫یک نیاز هست که هر کسی خود را معرفی کند‪».‬‬ ‫دیگ��ر دانش‌جوی دس��ت ان��درکار ای��ن برنامه نی��ز می‌گوید‪:‬‬ ‫«بزرگ‌تری��ن ایرادی که ما ایرانی‌ها در خارج از کش��ور داریم‬ ‫این اس��ت که یک کلونی تش��کیل دادیم و ارتباط کمی با غیر‬ ‫ایرانی‌ه��ا داریم به ویژه در این برنامه‌ها و این ضعف برنامه ما‬ ‫هس��ت که نتوانس��تیم البته به علت کم بودن فضای س��الن و‬

‫کمبود زم��ان‪ ،‬از غیر ایرانی‌ها دعوت کنیم اما مطمئنن در این‬ ‫جامعه‌ها که افراد عمق زیادی ندارند‪ ،‬برنامه‌هایی که تم ش��اد‬ ‫دارند و به دور از قانون ش��کنی‌هایی هستند که مالزی دوست‬ ‫دارد در مقاب��ل آن تبلیغات راه بیان��دازد‪ ،‬می‌تواند ذهنیت افراد‬ ‫را عوض کند چرا که م��ی تواند همان طور که مطلب روزنامه‬ ‫«استار» دهان به دهان می‌گردد این برنامه‌ها نیز بین مالزیایی‬ ‫دهان به دهان بگردد و وجهه ایرانی‌ها را تغییر دهد‪».‬‬

‫یکی از دوسه نفر خارجی حاضر در برنامه است‪.‬‬ ‫او که کل��ی از برنامه‌ها لذت برده با تعجب به من می‌گوید که‬ ‫جالب اس��ت که م��ن این‌جا خبری از موادمخ��در و قاچاق‌چی‬ ‫نمی‌بینم؟!‬ ‫فک��رش را بکنید رس��انه‌ها می‌توانند چه نقش��ی در ایجاد یک‬ ‫ذهنیت داشته باشند!‬ ‫از او نظرش را می‌پرسم و این که راجع به ایرانی‌ها چگونه فکر‬

‫اما به راستی در برابر این این منفی نگری‌ها نسبت به جامعه‬ ‫ایران��ی چه باید کرد؟ این درس��ت اس��ت که وظیف��ه فرد فرد‬ ‫ما ایرانی‌هاس��ت که از هویت فرهنگی خ��ود پاس‌داری کنیم‬ ‫ام��ا مگر یک جم��ع دانش‌جویی تا کجا ت��وان آن را دارد تا با‬ ‫هم��ت عالی و جی��ب خالی پاس دار حرم��ت فرهنگ خویش‬ ‫باش��د؟ گیریم که هر کدام از ما هر ش��ب دوستی‪ ،‬هم کالسی‬ ‫یا همس��ایه‌ای ماالی��ی را میهمان خانه خوی��ش کنیم تا به او‬ ‫نشان دهیم که آداب زندگی ما چگونه است؟ گیریم که همگی‬ ‫با اخالق‌تری��ن‪ ،‬درس خوان‌ترین‪ ،‬با هوش‌ترین‪ ،‬خالق‌ترین و‬ ‫با فرهنگ‌ترین باش��یم در میان جمعی که هستیم‪ .‬گیریم که تا‬ ‫چش��ممون به یک خارجی افتاد که حت��ا فرق ایران با عراق را‬ ‫نمی‌دانس��ت از فرهنگ و تمدنمان و از چهار فصلی کشورمان‬ ‫بگیم و حتا ُپز پیست‌های اسکی‌مان را بدهیم! اما آخرش چی؟‬ ‫برگزارکنندگان این برنامه در نظر داش��تند تا نامه‌ای امضا شده‬ ‫توسط دانشجویان شرکت‌کننده از سه دانشگاه را برای روزنامه‬ ‫استار در اعتراض به انتشار مطالبی بر علیه جامعه ایرانی مالزی‬ ‫ارس��ال کنند اما به دلیل مش��کالتی که پیش‌بینی شد ممکن‬ ‫ب��رای ای��ن دانش‌جویان ایجاد ش��ود از این اق��دام صرف نظر‬ ‫کرده‌اند‪ .‬اما این دانش‌جوی ایرانی س��اکن مالزی می‌گوید که‬ ‫عالقه‌مند است مراتب اعتراض خود را به مسووالن ایرانی که‬ ‫جدای از این که آیا به حق بر مس��ند مسوولیت تکیه زده‌اند یا‬ ‫نه اکنون به عنوان مس��وول باید پاسخ‌گو باشند‪ ،‬اعالم کند که‬ ‫چگون��ه هیچ واکنش��ی در برابر این گون��ه توهین‌ها به جامعه‬ ‫ایرانی مقیم مالزی نشان نداده‌اند…‬ ‫به س��راغ میهم��ان مالزیایی چینی تبارم م��ی‌روم که فکر کنم‬

‫می‌کرده و او می‌گوید که حاال با حضور در این برنامه که همراه‬ ‫با شعر خوانی و اجرای موسیقی سنتی و رقص بود نگاهش که‬ ‫متاثر از آن چه در رس��انه‌ها بود تغییر کرده‪ ،‬شناخت بیش‌تری‬ ‫از جامعه ایرانی پیدا کرده و فکر می‌کند ایرانی‌ها بس��یار مبادی‬ ‫آداب و متواضع هس��تند‪ .‬این میهم��ان مالزیایی می‌گوید که‬ ‫ه��ر ملیتی تعدادی هم اف��راد خالف کار دارد که این تعداد کم‬ ‫می‌توان��د اثر منفی بر کل جامع��ه بگذارد اما ما باید یاد بگیریم‬ ‫که بدون پیش‌داوری به دیگر ملیت‌ها نگاه کنیم‬ ‫او معتقد اس��ت ایرانی‌ه��ا باید خود را بیش‌ت��ر معرفی کنند به‬ ‫جامعه مالزیایی و باید در آینده این قبیل برنامه‌ها را در وس��عت‬ ‫بیش‌ت��ری برای جامع��ه مالزیایی به نمای��ش بگذارند و از این‬ ‫طریق آن‌ها می‌توانند شناختی را که به دست می‌آورند به ویژه‬ ‫از طریق شبکه‌های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارند‪.‬‬ ‫ای��ن میهمان مالزیایی می‌گوید که هر ملیتی تعدادی هم افراد‬ ‫خ�لاف کار دارد که ای��ن تعداد کم می‌تواند اث��ر منفی بر کل‬ ‫جامع��ه بگذارد اما ما باید یاد بگیری��م که بدون پیش‌داوری به‬ ‫دیگر ملیت‌ها نگاه کنیم‪.‬‬ ‫و امید به طلوع س��پیده‌دمان و پایان سیاهی همان چیزی است‬ ‫که یلداهایمان را سرشار از شور می‌کند ‪:‬‬ ‫از نگاه یک پژوهش‌گر شاهنامه‪ ،‬فردوسی در این کتاب از مرگ‬ ‫زال‪ ،‬رودابه‪ ،‬س��ی مرغ و پرسوم سی مرغ سخن نگفته است و‬ ‫این به این معناست که فردوسی بر این باور بوده که اینان باید‬ ‫زنده بمانند تا زمانی که ایران نیاز به یک منجی داش��ت باز با‬ ‫کمک پر سوم سی مرغ رستمی زاده شود و ایران را از شر بدی‬ ‫خالص کند …‬

‫‪33‬‬

‫مرگ‌هایی به راحتیآب خوردن‬ ‫افشان برزگر‬ ‫مردن خیلی آس��ان شده‪ ،‬آس��ان‌تر از چیزی که تصور می‌شود‪.‬‬ ‫اصلن انگار واژه مرگ با زندگی ما ایرانی‌ها گره خورده اس��ت‪.‬‬ ‫«س��االنه ‪ 60‬هزار ایرانی به علت مصرف س��یگار می‌میرند‪،».‬‬ ‫«س��االنه ‪ 40‬هزار ایرانی قربانی سرطان می‌شوند‪« ،».‬ساالنه‬ ‫‪ ۴۲۰‬زن هنگام زایمان در ایران می‌میرند‪« ،».‬هر س��اعت سه‬ ‫ایرانی در حوادث رانندگی می‌میرد‪« ،».‬س��االنه ‪ 20‬هزار نوزاد‬ ‫در ای��ران می میرد‪« ،».‬روزانه ‪ 10‬معتاد در کش��ور می‌میرد‪،».‬‬ ‫«روزانه ‪ 13‬عابر پیاده در کشور می‌میرد‪».‬‬ ‫مرگ‪ ،‬مرگ‪ ،‬مرگ‪ .‬جدیدن هم این مرگ‌ها ش��کل جدیدی به‬ ‫خود گرفته اس��ت‪ .‬دیگر افراد مسن و سالمند‪ ،‬بیش‌ترین تعداد‬ ‫فوت‌ش��دگان را به خود اختصاص نمی‌دهند‪ ،‬االن س��ایه شوم‬ ‫مرگ بر روی جوانان س��ایه افکنده است‪ .‬دیگر علت مرگ‌ها‪،‬‬ ‫کهولت س��ن و بیماری‌های ناشی از آن‬ ‫اعالم نمی‌ش��ود‪ .‬مرگ‌ها آنی و ناگهانی‬ ‫است‪ .‬به همین راحتی‪.‬‬ ‫ش��رح م��رگ جوانان را که می‌ش��نوی‪،‬‬ ‫اول مو بر تنت راس��ت می‌ش��ود‪ ،‬اما بعد‬ ‫که فکر می‌کن��ی می‌بینی که چه راحت‬ ‫مرده‌اند و جالب این‌که چقدر این دس��ته‬ ‫از مرگ‌ها برای ما ایرانیان عادی ش��ده‬ ‫است‪ .‬مرگ‌هایی که هزاران امید و آرزو‬ ‫را با خود به گور می‌برد‪.‬‬ ‫آمارهای اداره ثبت اح��وال می‌گوید که‬ ‫در س��ال ‪ ،1390‬تعداد مرگ‌ها در کشور‬ ‫شاهد رشد جهشی بوده است‪ ،‬چراکه در‬ ‫کل سال گذش��ته تنها ‪ 410‬هزار نفر در‬ ‫کشور فوت ش��دند‪ ،‬آما این رقم تنها در‬ ‫آبان ماه امسال ‪ 36‬هزار نفر بوده است‪.‬‬ ‫بر این اس��اس بیش‌ترین مردگان نیز به‬ ‫استان‌های تهران و سیستان آذربایجان‬ ‫ش��رقی و کم‌تری��ن آن به اس��تان‌های‬ ‫ایالم‪ ،‬کهکیلویه و بویراحمد و س��منان تعلق داشتند‪ .‬هم‌چنین‬ ‫‪ 65‬درصد مرگ‌ها در شهرها رقم خورده است‪.‬‬ ‫انگاری هم قرار است تهرانی‌ها بیش‌تر بمیرند‪ ،‬چراکه سازمان‬ ‫«بهش��ت زهرا»ی تهران اعالم کرده ک��ه روزانه ‪ 140‬نفر در‬ ‫پایتخت می‌میرند که با این وجود در ش��ش ماهه نخست سال‬ ‫جاری ‪ 25‬هزار و ‪ 90‬متوفی در بهشت زهرا پذیرش شده‌اند که‬ ‫از ای��ن تعداد ‪ 14‬هزار نفر مرد‪ ،‬بی��ش از ‪ 9‬هزار نفر زن و یک‬ ‫هزار و ‪ 343‬نفر نوزاد بودند‪.‬‬ ‫بنابر اعالم این س��ازمان‪ ،‬بیش‌ترین عل��ت مرگ تهرانی‌ها در‬ ‫س��ال جاری‪ ،‬ایست قلبی بوده است‪ ،‬به طوری که ایست قلبی‬ ‫حتا جان ‪ 44‬نوزاد را نیز در نیمه اول امسال گرفته است‪.‬‬ ‫ایست قلبی‪ ،‬دلیلی که برای قریب به اتفاق مرگ‌های ناگهانی‬ ‫و آن��ی اعالم می‌ش��ود‪ .‬مرگ‌های ناگهانی چیس��ت؟ دلیل آن‬ ‫چیس��ت؟ مقصر اصلی این دسته از مرگ‌ها چیست و کیست؟‬ ‫و چه کسی و یا کسانی باید پاسخ‌گوی عمرهای از دست رفته‬ ‫باشند؟‬ ‫اواسط مهر ماه امسال علت اصلی مرگ‌های ناگهانی در کشور‬ ‫اعالم ش��د‪ .‬بر اس��اس اعالم مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت‬ ‫ه��وای تهران‪ ،‬علت مرگ و میره��ای ناگهانی‪ ،‬آلودگی هوا از‬ ‫جمله ذرات معلق موجود در هوا است که وضعیت تهران نسبت‬ ‫به سایر شهرها در این رابطه بدتر است‪.‬‬ ‫بر اساس آمارهای ارایه شده از سوی مراجع رسمی از فروردین‬ ‫تا آخر آبان امسال‪ 18 ،‬هزار و ‪ 642‬شهروند تهرانی بر اثر ایست‬

‫‪34‬‬

‫قلبی که ارتباط نزدیک با آلودگی هوا دارد‪ ،‬جان خود را از دست‬ ‫داده‌اند که به صورت میانگین هر روز ‪ 75‬پایتخت‌نشین ایست‬ ‫و سکته قلبی کرده‌اند‪.‬‬ ‫عالوه ب��ر عارضه‌های قلبی‪ ،‬س��کته مغزی نی��ز از مرگ‌های‬ ‫ناگهانی اس��ت که گفته می‌ش��ود‪ ،‬آلودگی هوا در بروز آن تاثیر‬ ‫دارد که بر اس��اس آمار س��ازمان بهش��ت زهرا در دو ماه اول‬ ‫پاییز امس��ال دو هزار و ‪ 824‬نفر بر اثر س��کته مغزی جان خود‬ ‫را از دس��ت داده‌اند که این آمار در نیمه اول س��ال ‪ 1200‬نفر‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫هم‌چنی��ن بیماری‌های تنفس��ی که آلودگی هوا آن را تش��دید‬ ‫می‌کند‪ ،‬در مهر و آبان امسال دو هزار و ‪ 480‬تهرانی را کشته‪،‬‬ ‫در حالی که این رقم در کل روزهای نیمه اول س��ال‪ ،‬به هزار‬ ‫نفر هم نمی‌رسد‪.‬‬

‫بنابراین اگر مجموع مرگ‌های ناگهانی در پاییز را که به اعتقاد‬ ‫کارشناسان حوزه بهداشت‪ ،‬ارتباط معناداری با آلودگی هوا دارد‬ ‫در نظر بگیریم‪ 18 ،‬هزار و ‪ 600‬نفر تنها در مهر و آبان امسال‬ ‫در تهران جان خود را از دست داده‌اند‪ ،‬یعنی آلودگی هوا در هر‬ ‫روز جان ‪ 310‬نفر را تنها در تهران گرفته است‪.‬‬ ‫اما در این میان وزارت بهداش��ت ایران تعداد تلفات آلودگی هوا‬ ‫در کش��ور را س��االنه ‪ 10‬هزار نفر اعالم کرد که یک‌سوم این‬ ‫مرگ‌ها متعلق به تهران است‪.‬‬ ‫نکته دیگری که کارشناسان محیط زیست بر آن تاکید می‌کنند‬ ‫این است که دیگر موضوع باال و پایین شهر تهران برای دوری‬ ‫از گزن��د آلودگی هوا منتفی اس��ت و تقریبن همه جای تهران‬ ‫آلوده اس��ت و از این نظر تفاوتی بین شمال شهر و جنوب شهر‬ ‫و شرق و غرب وجود ندارد و همه شهروندان به یک نسبت در‬ ‫معرض آلودگی هوا قرار دارند‪.‬‬ ‫گذشته از جان‌هایی که این ارتباط گرفته می‌شود‪ ،‬بانک جهانی‬ ‫اعالم کرد که خسارت ناشی از آلودگی هوا طی سال ‪ ۲۰۱۰‬در‬ ‫کالن شهرهای ایران حدود ‪ 10‬میلیارد دالر است که یک سوم‬ ‫از این رقم متعلق به شهر تهران است‪ ،‬در حالی که این میزان‬ ‫در سال ‪ 2004‬حدود هفت میلیارد دالر بود‪.‬‬ ‫بررس��ی وضعیت آلودگی هوا در تهران نشان از وضعیت بسیار‬ ‫بحرانی آن دارد‪ ،‬به طوری که تهرانی‌ها در سال جاری تنها دو‬ ‫روز هوای پاک تنفس کردند و بقیه روزها در ش��رایط «سالم»‪،‬‬ ‫«ناسالم»‪« ،‬بسیار ناسالم» و «اضطرار» قرار داشته است‪.‬‬

‫تا س��ال‌های گذشته تنها در فصول سرد سال و به دنبال ایجاد‬ ‫پدیده وارونگی هوا‪ ،‬ادارات و مراکز دولتی به تعطیلی کش��یده‬ ‫می‌ش��دند‪ ،‬اما تابس��تان امس��ال به دلیل افزایش آلودگی هوا‪،‬‬ ‫شاهد تعطیلی ادارات دولتی بودیم‪.‬‬ ‫حال این سوال مطرح می‌شود که دلیل افزایش آلودگی هوا در‬ ‫تهران و سایر نقاط کشور چیست؟ وسایل حمل و نقل عمومی‬ ‫و شخصی اولین متهمان این پرونده هستند‪ ،‬اما به نظر می‌رسد‬ ‫عام��ل مهم دیگری نیز به این جریان اضافه ش��ده که به نظر‬ ‫کارشناسان‪ ،‬این عامل همان بنزین غیر استاندارد است‪.‬‬ ‫ب��ه اذعان مس��ووالن دولتی‪ ،‬کیفیت بنزین تولیدی در کش��ور‬ ‫که پس از اعمال تحریم‌های بین‌المللی افزایش تولید جهش��ی‬ ‫داش��ته‪ ،‬منطبق با هیچ استانداری نیست و بنزن موجود در آن‪،‬‬ ‫آلودگی هوا را به شدت افزایش داده است‪.‬‬ ‫در کن��ار ای��ن موض��وع‪ ،‬کوتاه��ی در‬ ‫زمینه اج��رای قوانین و مقررات مربوط‬ ‫ب��ه کاه��ش آلودگی هوا ه��م از دیگر‬ ‫مواردی است که باعث افزایش آلودگی‬ ‫هوا در کش��و می‌ش��ود‪ ،‬ب��ه طوری که‬ ‫کارشناسان معتقدند‪ ،‬تلمباری از قوانین‬ ‫اجرا نشده در زمینه کاهش آلودگی هوا‬ ‫در کشور وجود دارد که مورد بی‌توجهی‬ ‫قرار گرفته اس��ت و تا زمانی که اجرای‬ ‫ای��ن قوانین به اولویت تبدیل نش��وند‪،‬‬ ‫وضعیت بدتر هم می‌شود‪.‬‬ ‫به اعتقاد کارشناس��ان‪ ،‬شاه کلید مقابله‬ ‫ب��ا آلودگی هوا‪ ،‬گس��ترش حمل و نقل‬ ‫عموم��ی و تولید خودروهای باکیفیت و‬ ‫مطابق با اس��تانداردهای روز دنیاست‪،‬‬ ‫در حالی که به نظر می‌رس��د مسووالن‬ ‫کش��ور ب��ه دنب��ال راه‌ه��ای ابتکاری‬ ‫هس��تند‪ ،‬به طوری که س��ال گذش��ته‬ ‫برای کاه��ش آلودگی هوا ب��ا چندین‬ ‫هواپیمای آب‌پاش بر روی تهران آب پاشیدند و در نظر داشتند‪،‬‬ ‫در صورت موفقیت این پروژه را در سایر شهرهای آلوده کشور‬ ‫نیز اجرا کنند که این اقدام مسووالن که در نهایت هیچ نهادی‬ ‫نیز مس��وولیت اجرای ان را بر عهده نگرفت‪ ،‬مورد انتقاد شدید‬ ‫کارشناس��ان قرار گرفت و آن را طرحی «غیرمنطقی‪ ،‬بی‌فایده‬ ‫و در حد طنز» خواند‪.‬‬ ‫با تم��ام این وجود‪ ،‬انگار روزهای خاکس��تری ب��رای تهران و‬ ‫تهرانی ه��ا پایانی ندارد‪ .‬دوب��اره غلظت آالینده‌ه��ا در تهران‬ ‫افزایش یافته و هوا در ش��رایط بس��یار «ناس��الم» قرار گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬ش��رایطی که ذرات معلق در هوا حتا از ماسک‌ها عبور‬ ‫می‌کنند و وارد ریه می‌شوند‪.‬‬ ‫کمیته کاه��ش آلودگی هوای تهران و ش��واری عالی ترافیک‬ ‫جلس��ه تش��کیل داده‌ان��د و نس��خه‌های تک��راری پیچیده‌اند‪.‬‬ ‫تصمیمات تکراری که هر س��ال گرفته می‌ش��ود‪ ،‬اما هیچ تاثیر‬ ‫پایداری ندارد‪ .‬دوباره طرح زوج و فرد به اجرا در می‌آید‪ ،‬دوباره‬ ‫با خودروهای دودزا برخورد می‌شود‪ ،‬دوباره برخی کارخانه‌های‬ ‫آلوده‌کننده محیط زیس��ت چند روزی تعطیل می‌شوند‪ ،‬اما همه‬ ‫می‌دانیم که تا یک باران و برف درس��ت و حس��ابی‪ ،‬هیچ چیز‬ ‫نمی‌تواند از آلودگی هوای پایتخت بکاهد‪.‬‬ ‫جای س��تاره‌ها در آس��مان خاکس��تری تهران خالی است‪ ،‬اما‬ ‫دردناک‌ت��ر از آن‪ ،‬جای خالی عزیزانی اس��ت که بس��یار زود و‬ ‫ناگهان��ی از بین ما رفته‌اند و معلوم نیس��ت که فرداها‪ ،‬مهمان‬ ‫ناخوانده خانه کدام یک از ما شود‪.‬‬

‫گفته‌های یک دوچرخه‌سوار‌جهان‌گرد‬

‫ش رو‬ ‫رویای سفر‪ ،‬افقی پی ‌‬ ‫محمد تاجران‬ ‫در دومی��ن قس��مت از جهانگرد ب��ه این میپردازی��م که برای‬ ‫رس��یدن به هدفی که پیش رو بود و تصمیمی که گرفته ش��د‬ ‫چه اقداماتی باید صورت میگرفت‪ ،‬چگونه بایستی برنامهریزی‬ ‫میشد و نیازهای یک چنین برنامه‌ای چه می‌توانست باشد‪.‬‬ ‫یک هدف جدی‌‪ ،‬مهم و بزرگ پیش رو بود و قدر مسلم آن کار‬ ‫نی��از به برنامه‌ریزی و اقدامات اولیه زیادی داش��ت که از آن‌ها‬ ‫می‌ش��ود به عنوان طراحی س��فر اس��م برد‪ .‬این اقدامات اولیه‬ ‫شامل یاد‌گیری زبان‪ ،‬آشنایی با کاری که قرار است انجام شود‌‪،‬‬ ‫ارتباط با افراد مرتبط که امکان هم‌کاری داش��تند و… بود که‬ ‫در این گزارش به بخشی از آن‌ها پرداخته می‌شود‪.‬‬ ‫یکی از اه��داف این برنامه آموزش و انتقال تجربه‌های س��فر‬ ‫اس��ت ولی آن‌چه مسلم اس��ت با توجه به زمان اندک و فضای‬ ‫مح��دود در این مکان‪ ،‬امکان ش��رح و توضیح همه اتفاق‌ها به‬ ‫صورت ریز نیس��ت ولی م��ن امید دارم که همی��ن اندک هم‬ ‫برای آن‌هایی که اندیش��ه س��فر دارند و رویای سفر افق پیش‬ ‫روی‌شان است‪ ،‬مفید باشد‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫ت فودی‌های ایران و مالزی‬ ‫گشتی در فس ‌‬

‫سحر بیاتی‬ ‫در ادام��ه س��فرهای غذانوردی باید س��ری هم زد به «فس��ت‬ ‫فود»‌های معروفی که در سراسر مالزی شعبه دارند و شکم‌های‬ ‫گرسنه را سیر می‌کنند‪.‬‬ ‫جنوب شرق آسیا هم مانند سایر مناطق جهان میزبان برندهای‬ ‫معتب��ری چون «مک دونالد»‌‪« ،‬کی اف س��ی»‪« ،‬پیتزا هات»‪،‬‬ ‫«بیگ برگر» و … شده که اتفاقن با وجود رستوران‌های ارزان‬ ‫قیمت ماالیی و هندی باز هم شلوغ و پر‌مشتری هستند‪.‬‬ ‫س��اعت‌های صبحان��ه‪ ،‬ناهار و ش��ام در اکثر این رس��توران‌ها‬ ‫تخفی��ف ویژه در نظر گرفته ش��ده و این س��اعت‌ها پر رفت و‬ ‫آمدترین ساعت فست فودی‌های مورد نظر است‪.‬‬ ‫م�ک دونالد یکی از محبوب‌ترین و مش��هورترین رس��توران‬ ‫فس��ت فودی دنیاس��ت ک��ه در مالزی هر کجا س��ر برگردانی‬ ‫شعبه‌ای از آن را مشاهده می‌کنی‪.‬‬ ‫این رس��توران به طور روزانه به ‪ ۶۴‬میلیون مشتری در سراسر‬ ‫جهان س��رویس می‌دهد‪ .‬این ش��رکت در سال ‪ ۱۹۵۵‬میالدی‬ ‫توس��ط تاج��ری به‌نام «ری ک��راک» بنیان نهاده ش��د و دفتر‬ ‫مرکزی آن در آمریکا قرار دارد‪ .‬درآمد «مک‌دونالدز» از س��ال‬ ‫‪ ، 2003‬با رشدی ‪ ۲۷‬درصدی به ‪ ۲۲/۸‬میلیارد دالر رسید‪.‬‬ ‫اما «کی اف س�ی» (مخفف مرغ سوخاری کنتاکی)‪ ،‬نام یک‬ ‫رستوران زنجیره‌ای آمریکایی است که در سال ‪ ۱۹۵۲‬میالدی‬ ‫توسط «کلونل هارلند ساندرز» در ایالت کنتاکی آمریکا آغاز به‬ ‫کار کرد و اکنون در بیش از یک‌صد کش��ور جهان دارای بیش‬ ‫از س��یزده هزار رستوران اس��ت‪ .‬در حدود هفتصد و پنجاه هزار‬ ‫نفر در سراسر جهان در رستوران‌های «کی‌اف‌سی» به صورت‬ ‫مس��تقیم و غیرمستقیم کار می‌کنند مرغ سوخاری غذای اصلی‬ ‫این رستوران‌ها را تشکیل می‌دهد‪.‬‬ ‫«برگر کینگ» رستوران‌های زنجیره‌ای است که محصوالت‬ ‫آن بیش‌تر ش��امل همبرگر اس��ت‪ .‬همانند م��ک دونالد‪ ،‬برگر‬ ‫کینگ در بس��یاری از کشورهای جهان شعبه دارد‪ .‬اولین شعبه‬ ‫از این رستوران در سال ‪ ۱۹۵۴‬در شهر میامی در ایالت فلوریدا‬ ‫در آمریکا افتتاح شد‪.‬‬ ‫«پیتزا هات» نام یک رستوران زنجیره‌ای بین‌المللی است که‬ ‫بیش از ‪ ۳۴،۰۰۰‬شعبه در ‪ ۱۰۰‬کشور جهان دارد‪ .‬محصوالتش‬

‫‪36‬‬

‫پیتزا‪ ،‬پاستا‌‪ ،‬نان سیر‌‪ ،‬کتف بوفالو‪ ،‬و دسرهایی مانند بیسکوییت‬ ‫شکالتی برای عصرانه است‪.‬‬ ‫«س�اب‌وی» هم ن��ام مجموع��ه‌ رس��توران‌هایی زنجیره‌ای‬ ‫در س��طح جهانی‌است که ساندویچ و س��االد عرضه می‌دارد‪.‬‬ ‫س��فارش‌های مشتریان پیش چشم خود ایشان آماده می‌شود و‬ ‫مشتری با اشاره به مخلفات مورد عالقه که پیش چشمش قرار‬ ‫دارند ترکیب س��اندویچ خود را معین می‌کند‪ .‬ساب‌وی تبلیغات‬ ‫زیادی راجع به سالم‌ بودن و تازه‌بودن خوراک‌هایش دارد‪.‬‬ ‫اما این‌که س��اندویچ و فست فود از کجا وارد سبد غذایی مردم‬ ‫دنی��ا ش��د روایت‌های متفاوت��ی دارد اما یک��ی از آن روایت‌ها‬ ‫می‌گوید‪:‬‬ ‫در قرن هجدهم میالدى یک کنت قمارباز انگلیس��ى به اس��م‬ ‫«کن��ت جان مونتاگ» تا جایی به قمار و ورق عالقه داش��ت‌‪،‬‬ ‫دس��تور مى‌داد غذاى گوش��تى او را به صورت حاضرى و الى‬ ‫نان گذاشته سر میز قمار بیاورند که مجبور نباشد برای خوردن‬ ‫غذا لحظه‌ای میز قمار را ترک کند‪.‬‬ ‫فست فودهای ایرانی‬ ‫ش��کل و شمایل فست فودها در ایران هر چند تا جای ممکن‬ ‫برگرفته شده از برندهای معروف دنیاست اما تفاوت‌های جالبی‬ ‫هم در انواع فس��ت فود ایرانی اس��ت که ش��اید آن را ویژه و‬ ‫جذاب کرده باش��د‪ .‬کباب ترکی و س��اندویچ ه��ای زاپاتایی و‬ ‫مخلف��ات متنوعی که در فس��ت فودی‌ه��ای ایرانی بیش‌تر به‬ ‫چشم می‌خورد‪.‬‬ ‫یکی از سرشناس‌ترین فست فودی‌های ایران که هم اکنون به‬ ‫شدت هم برایش دلم تنگ شده‪« ،‬فریدون» معروف به «فری‬ ‫کثیف» اس��ت‪ .‬هر چند آقا فریدون به ش��دت از این اصطالح‬ ‫«فری کثیف» متنفر اس��ت اما از حق نگذریم همین اصطالح‬ ‫رس��تورانش را رونق داده و جوانان ایرانی از هرکجای شهر که‬ ‫باش��ند یا از هر ش��هر دیگری که به تهران س��فر کرده باشند‬ ‫دوس��ت دارند س��ری به آن‌جا بزنند‪ .‬رس��تورانی که هنوز هم‬ ‫رقم‌های دریافتی را توی دفتر یادداش��ت می‌کنند و ساندویچ‌ها‬ ‫را در کیسه‌های فریزری می‌ریزند‪ ،‬خواست‌گاه همه شکموهای‬ ‫ایرانی است‪.‬‬ ‫این‌که از کجا فس��ت فود وارد سبد غذایی ایرانی‌ها شد باز هم‬

‫به ناصرالدین شاه و عشق فرنگ او باز می‌گردد‪.‬‬ ‫ناصرالدین شاه در جلد سوم کتاب خاطرات سفر سوم فرنگستان‬ ‫خود به صراحت مى‌نویس��د با وجود این‌که در ترن آلمان که او‬ ‫را از «برلین» به س��وى یکى از ش��هرهاى آن کش��ور مى‌برده‬ ‫در انتظار آوردن س��ینى غذا بود اما مهمان‌داران یک بسته که‬ ‫عبارت از نان دراز لوله‌اى بوده وسط آن گوشت سرد قرار داشته‬ ‫به او تقدیم کرده و یک بطرى ش��ربت هم براى رفع تش��نگى‬ ‫کنار آن بس��ته کوچک نان وگوش��ت به او داده‌اند و شاه از این‬ ‫غذای مختصر و محقر بسیار تعجب کرده است‪.‬‬ ‫س��اندویچ خوردن در ایران متداول نب��وده فقط قزاق‌هایى که‬ ‫جلوى در س��فارت‌خانه‌ها و اماکن دولتى و خانه اعیان و اشراف‬ ‫کشیک مى‌داده‌اند‪ ،‬س��ر ظهر دیزى آبگوشت سربازخانه را که‬ ‫براى آن‌ه��ا مى‌آورده‌اند ابتدا آب آن را در بادیه‌اى ریخته‪ ،‬نان‬ ‫سنگک در آن ترید کرده با قاشق یا دست مى‌خورده‌اند‪ .‬سپس‬ ‫خود گوشت و سیب زمینى و نخود و لوبیا ولیموعمانى و گوجه‬ ‫فرنگى و پیاز داخل دیزی را با گوش��ت‌کوب محکم کوبیده آن‬ ‫را الى یک نان س��نگک دو آتش��ه خش��خاش زده بزرگ لوله‬ ‫کرده س��رازیرکرده قطعات پیاز را هم با سر نیزه ریز کرده روى‬ ‫گوشت کوبیده ریخته‪ ،‬نان سنگ را به صورت لوله‌اى در آورده‬ ‫ب��ا لقمه‌هاى کله گربه‌ای نان و گوش��ت مزب��ور را که ادویه و‬ ‫دارچین زیادی هم روی آن مى‌ریخته‌اند‪ ،‬مى‌خوردند‪.‬‬ ‫از دوران جنگ جهانی دوم به بعد اولین س��اندویچ‌فروش‌ها در‬ ‫تهران و س��پس در طول ده سال در شهرستان‌ها افتتاح شدند‬ ‫ک��ه غالب کارکنان آن‌ها ارمنى بودند‪ .‬نخس��تین بار در خیابان‬ ‫استانبول یا اس��تامبول تهران چند مغازه ساندویچی افتتاح شد‬ ‫که به شکل و شمایل امروز نبود و ساندویچ‌هایی مثل کتلت و‬ ‫ماهی دودی‌های ورقه شده به مشتریان عرضه می‌کرد‪.‬‬ ‫در س��ال‌هاى اول اف��راد محت��رم و آبرومن��د رفت��ن ب��ه‬ ‫ساندویچ‌فروش��ى‌ها را دون منزلت مى‌دیدند و حداکثر رضایت‬ ‫مى‌دادند به چلوکبابى و چلوخورش��تى بروند‪ .‬همان‌طور که د‌ر‬ ‫عصر ناصرى نیز رفتن به رس��توران و چلوکبابى کارى خالف‬ ‫آبرو تلقى مى‌ش��د و مى‌گفتند فالنی س��فره درس��ت و حسابى‬ ‫ن��دارد که به دکه نان و کباب یا دکان چلوکبابى مى‌رود اما کم‬ ‫کم رفتن به دکان ساندویچ‌فروشى متداول شد‪.‬‬

‫درکوله‌پشتی‌ات‬ ‫چه داری؟‬ ‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫یک لیوان س��رامیکی دسته‌دار‪ ،‬سنگ‌هایی که از کف رودخانه‬ ‫جمع کرده‌ای و یاگوش‌ماهی‌هایی که از روی ماسه‌های ساحل‬ ‫ب��ه خان��ه آورده‌ای‪ ،‬گل‌دان‌های ش��معدانی‪ ،‬گل‌دان قلم‌کاری‬ ‫ک��ه مادربزرگ به تو هدیه داده اس��ت‪ ،‬انگش��تر عقیقی که از‬ ‫دستت جدا نمی‌ش��ود‪ ،‬کلکسیون تمبرها‪ ،‬مجموعه‌ی عطرها و‬ ‫یادگاری‌ها‪ ،‬تیله‌های رنگی و اس��باب‌بازی‌های دوران کودکی‬ ‫و آلبوم خاطرات‪ ،‬همان اش��یایی هس��تند ک��ه پیرامون ما را پر‬ ‫کرده‌اند و ما نس��بت به آن‌ها حس تملک و حس تعلق داریم‪،‬‬ ‫همان چیزهایی که وقتی به آن‌ها نگاه می‌کنیم در می‌یابیم که‬ ‫گوشه‌ای از وجود ما شده‌اند و گوشه‌ای از هویت ما را آکنده‌اند‪.‬‬ ‫اشیا و چیزها می‌توانند ما را تسخیر کنند و هویت ما را جهت دهند‪.‬‬ ‫گاهی یک شی مصداق یک فرهنگ‪ ،‬یک خانواده و یا یک طبقه‌ی‬ ‫خاص می‌شود‪ ،‬بنابراین در آن‌زمان که شی‪ ،‬بودگی خود را به‌سوی‬ ‫مقصد دریافت معانی وامی‌نهند‪ ،‬دیگر صرفن به ساحت دال‌ها تعلق‬ ‫ندارد بلکه در این زمان پیش و بیش از هر سطحی در سطح داللی‬ ‫استعالیی قدم گذاشته است‪.‬‬ ‫انگش��تری که از مادربزرگ شما به ارث رسیده است و او نیز از‬

‫نیاکان خود به ارث برده اس��ت‪ ،‬دیگر فقط یک انگشتر نیست‬ ‫که کارکرد متداول هر انگش��تری را داش��ته باش��د‪ .‬یا پارچه‌ی‬ ‫س��فیدی که مرده را با آن کفن می‌کنند‪ ،‬دیگر فقط یک پارچه‬ ‫نیس��ت‪ ،‬یا حتا یک تکه نان در عش��ای ربان��ی فقط یک تکه‬ ‫نان به حس��اب نمی‌آید اگرچه آن تک��ه نان هیچ‌چیز اضافه‌ای‬ ‫از س��ایر نان‌ها ندارد‪ .‬پس می‌توان نتیجه گرفت که هر ش��ی‬ ‫در دایره‌ای از داللت‌ها ویژگی‌های دال خود را به‌س��وی بیرون‬ ‫پرت��اب می‌کند‪ .‬گاهی ش��ی‌ها با وجود این‌ک��ه از امکان‌های‬ ‫داللی خود تهی ش��ده‌اند‪ ،‬شوربختانه تالش می‌کنند خود را به‬ ‫پیرامون حوزه‌ی اغوای معانی بکش��انند‪ .‬برای نمونه‪ ،‬در زمان‬ ‫حاضر‪ ،‬دیگ��ر داس و چکش روی پارچه‌ی قرمز تداعی چیزی‬ ‫را نمی‌کند که تصور می‌شد س��ال‌ها پیش تداعی‌گر چیزی در‬ ‫ح��وزه‌ی داللی خاصی اس��ت و یا به‌عنوان مث��ال صلیب و یا‬ ‫ش��مایل‌های مذهبی‪ ،‬بیش‌تر به گورهایی تبدیل ش��ده‌اند که‬ ‫مرده‌ی بی‌کفن مدلول خویش را دیری‌ست پوشانیده‌اند‪.‬‬ ‫آیا زمانی که ما دیگر به شی‌های خالی از هویت گذشته‌ی خود‬ ‫نی��ازی نداریم‪ ،‬با آن‌ها برخ��وردی بازیافتی می‌کنیم یا آن‌ها را‬ ‫تبدیل به کلکسیون یادها و خاطره‌ها می‌کنیم؟ به بیانی دیگر‪،‬‬

‫آیا ما با شی‌های مورد نظر رفتاری تزیینی را در پیش می‌گیریم‬ ‫ی��ا برای آن‌ها در راس��تای زیس��ت خود کارک��ردی هدف‌مند‬ ‫می‌آفرینیم؟ وقتی شی‌ها به موزه‌ی نمور و نیمه‌تاریک هدایت‬ ‫می‌ش��وند‪ ،‬محترمانه و در نهایت خش��ونت به کاالی لوکس��ی‬ ‫تبدیل می‌ش��وند که برای توجیه حضور نداشتن‌شان در دنیای‬ ‫واقعی‪ ،‬آن‌ه��ا را گران‌مایه قلمداد می‌کنیم‪ ،‬ب��ه بیانی دیگر ما‬ ‫به‌ط��ور عمده چیزهایی را از دس��ت‌رس خ��ارج می‌کنیم و در‬ ‫ویتری��ن می‌گذاریم که دل‌مان نمی‌آید ب��ه زباله‌دان و به عدم‬ ‫پرتاب کنیم‪.‬‬ ‫در ح��ال زندگی ک��ردن و توجه به بودگی ه��ر امکان به جای‬ ‫تملک آن‪ ،‬خواس��تن روند زندگی به جای پرداختن به قصه‌ها‪،‬‬ ‫گذش��تن و گذشتن و راه رفتن ش��اید ما را به جایی برساند که‬ ‫دست‌آویز حضورمان و تسالی پیش��ینه‌مان‪ ،‬تلی حجیم از آن‬ ‫چیزهایی نباش��د که با خود می‌کش��یم‪ .‬واقعیت این اس��ت که‬ ‫هرچه سبک‌بارتر باشیم‪ ،‬گریزپاتر به سوی رهایی و آرامش گام‬ ‫برخواهیم داشت‪ .‬همیش��ه و همیشه این پرسش را مرور کنیم‬ ‫و پاس��خ دهیم که «اگر زندگی‌ام در یک کوله‌پش��تی خالصه‬ ‫می‌شد‪ ،‬چه چیزهایی را باید در آن می‌گذاشتم؟»‬

‫‪37‬‬

‫کیم کارداشیان به برده‌داری متهم شد‬ ‫بهنام‬

‫کیم کارداشیان به برده‌داری متهم شد‬ ‫شرکت تولیدی مد و لوازم آرایشی «کی‪-‬داش»‬ ‫(‪ )K-Dash‬متعلق به س��ه خواهر کارداشیان‪،‬‬ ‫«کی��م‪ ،‬کلوئی و کرتنی» اس��ت از س��وی یک‬ ‫سازمان حقوق بش��ری به نقض حقوق کارگران‬ ‫و حقوق بشر متهم شده است‪.‬‬ ‫یک س��ازمان حقوق بشری در حوزه کودکان کار‬ ‫اعالم کرد که این ش��رکت حقوق کودکان را در‬ ‫زمینه کار با استخدام یک نوجوان چینی ‪ 16‬ساله‬ ‫نقض کرده و باید به دادگاه مراجعه کند‪.‬‬ ‫یکی از افراد این سازمان اعالم کرد محلی را که‬ ‫این نوج��وان در آن به کار گرفته ش��ده به دلیل‬ ‫دمای باال و بوی زننده فاضالب بس��یار اسف‌بار‬ ‫است‪.‬‬ ‫ای��ن در حالی اس��ت ک��ه خواهران کارداش��یان‬ ‫تاکنون به این اتهام واکنشی نشان نداده‌اند‪.‬‬

‫نامزدی جاستین‬ ‫تیمبرلیک و جسیکا‬ ‫بیل در سرما‬ ‫«جاستین تیمبرلیک» بلخره‬ ‫با «جسیکا بیل» نامزد کرد‪.‬‬ ‫منابع مخف��ی پاپاراتزی اعالم کردند‬ ‫ک��ه ای��ن دو پ��س از گذران��دن چن��د روز‬ ‫تعطیالت در اقامت‌گاه زمستانی «جکسون»‬ ‫در «آمانگانی» در روز دوش��نبه با یک‌دیگر‬ ‫نامزد کردند‪.‬این در حالی است منابع جاستین‬ ‫را در حالی که روبه‌روی جسیکا زانو زده دیده‌اند‪.‬‬

‫جنیفر لوپز شیطونی کرد مارک آنتونی‬ ‫شکایت‬ ‫«مارک آنتونی» خواس��تار حضانت مشترک به با‬ ‫«جنیفر لوپز» شده است‪.‬‬ ‫مارک آنتونی که پس از باخبر شدن از رابطه جی‌لو‬ ‫ب��ا معلم رقص «آمریکن آیدل» (‪American‬‬ ‫‪ ،‌)Idol‬یعنی «کسپر اس��مارت»‪ ،‬اعالم کرد به‬ ‫دادگاه درخواس��ت حضانت مشترک فرزندانش را‬ ‫با همسر پیشین ارایه کرده است‪.‬‬ ‫یک��ی از نزدیکان مارک اع�لام کرد که این کار‬ ‫به دلیل اذیت کردن جی‌لو صورت گرفته اس��ت‪.‬‬ ‫وی مدعی شده که مارک از ایجاد این ارتباط به‬ ‫شدت ناراحت و نگران است‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫بریتنی اسپیرز با نامزدیش‬ ‫رکورد زد‬ ‫«بریتنی اس��پیرز» ک��ه در هفته‬ ‫گذش��ته ب��ا «جیس��ون تراویک»‬ ‫نام��زد ک��رد و هفت��ه جنجال��ی و‬ ‫خبرسازی را گذراند یک رکورد تازه‬ ‫بر جای گذاشته است‪.‬‬ ‫وی در هفته گذش��ته با عبور از مرز‬ ‫یک میلیون ط��رف‌دار این رکورد را‬ ‫در «گ��وگل پالس» شکس��ت تا او‬ ‫اولی��ن میلیونی این ش��بکه اجتماعی‬ ‫لقب بگیرد‪.‬‬ ‫ای��ن در حال��ی اس��ت ک��ه وی در‬ ‫«فیس‌ب��وک» نزدیک به ‪ 16‬میلیون و‬ ‫در «توییتر» ‪ 12‬میلیون حامی دارد‪.‬‬ ‫این رکورد به دلیل گذشت تنها ‪ 6‬ماه از‬ ‫راه‌اندازی گوگل پالس قابل توجه است‪.‬‬

‫آنجلینا جولی‪ :‬بچه هفتم مال خودمه‬ ‫«آنجلین��ا جولی» و «برد پی��ت» اعالم کردند‪:‬‬ ‫«بچه هفتم در سال جدید میالدی»‬ ‫ای��ن دو هنرمن��د هالی��وودی در مصاحبه‌ای با‬ ‫مجله اوکی اعالم کردند که برای س��ال جدید‬ ‫میالدی یعنی ‪ 2012‬بچه هفتم خود را خواهند‬ ‫داش��ت‪.‬این در حالی اس��ت که این‌ب��ار آنجی‬ ‫تصمیم گرفته است که هفتمین بچه از خودش‬ ‫و برد باش��د‪ .‬از س��ویی دیگر به دلی��ل این‌که‬ ‫آنجی دو فرزند پیش��ین خود را با سختی به دنیا‬ ‫آورده است پزشکان از خطری که ممکن است‬ ‫برای س��ومین بچه او را تهدید کند ابراز نگرانی‬ ‫کرده‌اند‪ .‬وی در دو زایمان پیش��ین خود با افت‬ ‫فشار شدید مواجه شده بود‪.‬‬

‫مالقاتنزدیک‬ ‫با غرب‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫پس از توصیف ش��گفتی‌های ناش��ی از مش��اهده علوم‪ ،‬صنایع‪،‬‬ ‫مطبوعات و قانون‪ ،‬نوبت به س��اختار سیاسی و حکومت می‌رسد‪.‬‬ ‫مهم‌ترین جنبه‌ای که بدون استثنا در سفرنامه‌ها و سیاحت‌نامه‌ها‬ ‫ذکر شده‪ ،‬عبارت است از محدودیت قدرت پادشاه و در مقابل حق‬ ‫انتخاب حکومت یا پارلمان(مجلس) از ناحیه ی مردم‪.‬‬ ‫ارتباط ایران با اروپا و آشنا شدن برخی از نخبگان ایرانی با مظاهر‬ ‫تمدن علمی اروپا به توس��عه اندیش��ه ترقی در ایران کمک کرد‪.‬‬ ‫در میان ش��اهزادگان درس خوانده و با ذوق قاجاریه کسانی مانند‬ ‫«عباس میرزا» ولیعهد فتحعلیش��اه و برادرش «محمد علی میرزا‬ ‫دولتشاه» و امثال آنان به کسب و اقتباس مظاهر فرهنگ و تمدن‬ ‫جدید اروپا همت گماش��تند و اقدامات آنان به وسیله‌ی «قائم‌مقام‬ ‫فراهانی» و «امیرکبیر» دنبال شد و با تاسیس دارالفنون عالرغم‬ ‫مخالف��ت متعصبین‌‪ ،‬طبقه‌ی جوان و باس��واد ایران با علوم عقلی‬ ‫آشنا گردیدند‪.‬‬ ‫نخس��تین گ��روه دانش‌جوی��ی در ح��دود س��ال ‪1190‬هج��ری‬ ‫شمسی(‪1228‬قمری) در زمان سلطنت فتحعلیشاه قاجار‪ ،‬به همت‬ ‫عباس میرزا ولیعهد به لندن اعزام ش��دند‪ .‬این گروه متشکل از دو‬ ‫نفر از پسران اشراف آذربایجان با نام‌های «محمد کاظم» – پسر‬ ‫نقاشباشی عباس میرزا‪ -‬و «میرزا حاجی بابا افشار» بودند‪ .‬این دو‬ ‫نفر را عباس میرزا به هم‌راه «سر هارفورد جونز»‪ -‬که پس از سه‬ ‫سال اقامت در ایران به انگلستان باز می‌گشت‪ ،‬برای تحصیل طب‬ ‫و نقاش��ی روانه انگلستان کرده بود و به خاطر تنگ‌دستی عمومی‬ ‫ایران‪ ،‬به خص��وص آذربایجان‪ ،‬هزینه‌ی مخارج این‌ها را نیز خود‬ ‫تقبل کرده بود‪.‬‬ ‫دس��ته‌ای دیگ��ر از محصلین اعزام��ی به انگلس��تان یک گروه‬ ‫پن��ج نفری بودند‪ ،‬از ای��ن قرار‪‌« 1- :‬میرزا جعف��ر» (‌که بعدها به‬ ‫«مشیرالدوله» ملقب شد)‪‌« 2- ،‬میرزا صالح شیرازی» ( که بعدها‬ ‫نخس��تین چاپ خانه و نخستین روزنامه را در ایران تاسیس کرد)‪،‬‬ ‫‪‌« 3‬میرزا رضا صوبه دار» ( که برای تحصیل فنون توپ‌‌خانه اعزام‬‫ش��ده بود)‪ « 4- ،‬میرزا جعفر» ( که درس طب و ش��یمی خواند)‪،‬‬ ‫‪‌« 5‬علی چخماق س��از»( که س��اختن قفل و کلی��د را آموخت)‪.‬‬‫عباس میرزا برای جلوگیری از هرگونه کارش��کنی انگلیسی‌ها در‬ ‫امر تحصیل دانش‌جویان و آسودگی خاطر اینان حتا هزینه تحصیل‬ ‫یک‌سال‌شان را پیشاپیش پرداخت‪.‬‬ ‫اما بازس��ازی و اصالح��ات در ایران دوره قاجار به س��بب عامل‬ ‫قدرت‌مند اس��تعمار به راحتی امکان‌پذیر نشد‪ .‬بریتانیا و روسیه از‬ ‫جنوب و شمال به گسترش نفوذ روز افزون خود برای مطیع کردن‬ ‫دولت مرکزی و حفظ سلطه بر ایران پرداختند‪ .‬ایران این‌گونه و از‬ ‫جای‌گاهی فرودست (‌الاقل از دیدگاه سیاسی) با غرب آشنا شد و‬ ‫به آن اندیشید‪.‬‬ ‫ب��رای رفع ای��ن فاصله‌ی عظیم‪ ،‬هس��ته‌ی اولی��ه اصالحات در‬ ‫آذربایجان ش��کل گرفت و عباس میرزا و مشاورانش که در صدر‬ ‫آن‌ه��ا قائم‌مقام فراهان��ی (‪1251 1193-‬هجری قمری) نیز قرار‬ ‫داش��ت‪ ،‬در دارالس��لطنه تبریز در صدد اصالح امور داخل و کسب‬ ‫معارف‪ ،‬علوم و صنایع پیش‌رفته از خارج برآمدند‪ .‬اما با عقیم ماندن‬ ‫اصالحات عباس میرزا‪ -‬به سبب مرگ زود هنگامش‪ -‬و قتل قائم‬ ‫مقام به دستور محمدشاه گسس��تی در روند اصالحات ایجاد شد‪.‬‬ ‫در این س��ال های پر مشقت‪ ،‬شکس��ت‌های ایران نه تنها تعادل‬ ‫قدیم را نابود کرد و سبب ناامیدی مردم شد‪ ،‬بلکه موجب بی‌کاری‪،‬‬ ‫کم ش��دن محصوالت کش��اورزی و فقر عمومی نی��ز گردید که‬ ‫مسافرت‌های گروهی بسیاری به کشورهای همسایه چون روسیه‪،‬‬ ‫هند و عثمانی نتیجه چنین اوضاع نابه‌سامان اقتصادی بود‪.‬‬

‫مهارت‌های زندگی – آداب خوردنی‌ها‬

‫جشنی سالمت …‬ ‫سیمین‬ ‫زمانی که صحبت از جشن و سال نو می‌شود‪ ،‬پای خوراکی‌های‬ ‫خوش مزه و البته اغلب چرب و شیرین و سنگین هم به میان‬ ‫می‌آید‪ .‬جش��ن‌ها اغلب ما را تش��ویق به زیاده‌روی و پرخوری‬ ‫می‌کنن��د که البته این کار می‌تواند س��بب س��وء هاضمه‪ ،‬نفخ‪،‬‬ ‫دل‌پیچه یا س��وزش سر دل بشود که تمامی این‌ها نشان از آن‬ ‫دارد که سیستم گوارش ضعیف عمل کرده است‪.‬‬ ‫ای��ن بار هم دکتر مائ��و توصیه‌های س��اده‌ای دارد که با آن‌ها‬ ‫می‌توان از خوراکی‌ها در جشن‌ها به خوبی لذت برد و تعطیالت‬ ‫خوبی را سپری کرد‪.‬‬

‫اول خوب بجوید بعد صحبت کنید‬ ‫حضور در میهمانی‌ها و جش��ن‌ها اغل��ب فرصت خوبی را برای‬ ‫مصاحبت با دیگران به وجود می‌آورد اما بهتر است اگر در حال‬ ‫خ��وردن چیزی هس��تید ابتدا آن را خوب بجوی��د تا بدن زمان‬ ‫کاف��ی را برای جذب مواد مغذی آن داش��ته باش��د پس از آن‬ ‫ش��روع کنید به صحبت کردن با فردی که کنار ش��ما نشسته‬ ‫پیش از آن که بخواهید باز دهانتان را پر کنید‪.‬‬ ‫این توصیه تنها در مورد غذا خوردن نیست بلکه هنگام خوردن‬ ‫تنقالت‪ ،‬میوه یا شیرینی نیز باید رعایت شود‪.‬‬ ‫از آن جا که مغز بیست دقیقه‌ای طول می کشد تا سیر شدن را‬ ‫اعالم کند این روش خوبی اس��ت برای جلوگیری از زیاده‌روی‬ ‫در خوردن‪.‬‬ ‫خوراکی‌های اشتهاآور‬ ‫هر چقدر هم که ش��یرینی‌های خانگی دست پخت مادر یا مادر‬ ‫بزرگتان را دوس��ت داشته باش��ید اما باید به خاطر داشته باشید‬ ‫که این خوراکی‌های خوش��مزه اما چرب و سنگین اغلب سبب‬ ‫می‌ش��وند تا تعادل اسید در سیستم گوارش به هم بخورد و در‬ ‫هضم اختالل بوجود بیاید‪.‬‬ ‫ب��ه طور معم��ول از خوراکی‌ه��ای وسوس��ه‌کننده‌ای هم‌چون‬ ‫شکالت‪ ،‬کافئین فراوان‪ ،‬غذاهای سرخ شده‪ ،‬الکل و شیرینی‌ها‬ ‫در جش��ن‌ها استفاده می‌ش��ود که اگر بخواهیم خللی در شادی‬

‫حضور در جش��ن ایجاد نکنند باید به میزان کم و مناس��ب از‬ ‫آن‌ها استفاده کنیم‪.‬‬ ‫به جنگ با نفخ بروید‬ ‫اما اغلب پس از خوردن کلی خوراکی جوراجور شکم دچار نفخ‬ ‫می‌ش��ود و بهترین راه مبارزه با آن این اس��ت که با نوش��یدن‬ ‫ی��ک چای گیاهی به جای هر نوش��یدنی دیگر به مقابله با آن‬ ‫بپردازیم‪.‬‬ ‫چای نعنا‪ ،‬بابونه یا زنجبیل جایگزین‌های خوبی هس��تند گاهی‬ ‫هم می‌توان از نوش��یدنی که از ریختن یک قاشق چای‌خوری‬ ‫رازیان��ه در یک فنج��ان آب داغ و مصرف آن بعد از پنج دقیقه‬ ‫به عمل می‌آید‪ ،‬بهره برد‪.‬‬ ‫عادت خوب پیاده‌روی بعد از غذا‬ ‫یکی از رازهای داشتن یک سیستم گوارش سالمت این است‬ ‫که پس از هر وعده غذا ‪ 10‬تا ‪ 15‬دقیقه پیاده‌روی انجام دهید‪.‬‬ ‫ای��ن کار کمک می‌کن��د که غذا در چرخه گ��وارش به جریان‬ ‫بیافته و هضم بهتری صورت بگیرد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر توصیه می‌ش��ود که هم‌چنان که قدم می‌زنید‬ ‫ش��کمتان را هم در جهت حرکت عقربه‌های س��اعت ماس��اژ‬ ‫بدهی��د که این ماس��اژ نیز تاثی��ر این پی��اده‌روی را دو چندان‬ ‫می‌کند‪.‬‬ ‫همه چیز در حد متعادل!‬ ‫اما این توصیه‌ها معنایش این نیست که خودتان را از لذت این‬ ‫همه خوراکی خوش مزه محروم کنید‪ .‬فقط کافی اس��ت وقتی‬ ‫دارید یک تکه کیک ش��کالتی یا مقداری پوره س��یب زمینی‬ ‫پرخام��ه را انتخاب می‌کنید به چش��متان بیاموزید که به مقدار‬ ‫مناس��ب از این خوراکی‌ها انتخاب کند‪ .‬برای مثال وقتی بدانید‬ ‫که یک قطعه گوش��ت به اندازه یک کف دس��ت در حدود ‪90‬‬ ‫گرم هس��ت یا یک برش کیک یا نی��م فنجان برنج با حجمی‬ ‫به اندازه یک المپ چیزی در حدود س��ی گرم اس��ت آن وقت‬ ‫می‌توانی��د در انتخاب حجم خوردنی‌ها دقت بیش‌تری داش��ته‬ ‫باش��ید‪ ،‬آن‌ها به اندازه مصرف کنی��د و از تمامی خوراکی‌های‬ ‫مورد عالقه‌تان بدون نیاز به باز کردن کمربند لذت ببرید!‬ ‫نکته‪:‬‬ ‫و باز ی��ادآوری می‌کن��م که خ��وردن آجیل و‬ ‫دانه‌ه��ای بی نمک به عن��وان میان وعده‬ ‫می‌وان��د کمک خوبی باش��د برای حفظ‬ ‫انرژی م��ورد نیاز روزان��ه و بر طرف‬ ‫کردن حس گرس��نگی و جلوگیری‬ ‫از ول��ع زیاد برای خ��وردن بدون‬ ‫فکر در هنگام گرسنگی‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫تفاخروحشیانه‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫در روزهای گذش��ته چندین قالده توله ش��یر و ش��ماری دیگر‬ ‫از حیوانات وحش��ی در س��طح ش��هر تهران رها شده بودند که‬ ‫خوش‌بختان��ه و ب��ا حضور ب��ه هن��گام ماموران آتش‌نش��انی‬ ‫جمع‌آوری و به مکان‌های مطمئن انتقال داده شده‌اند‪ .‬این یکی‬ ‫دیگر از نش��انه‌هایی چیزی است که من آن را انحطاط اخالقی‬ ‫ایرانیان می‌نامم‪ .‬اما این‌که پیدا ش��دن چند حیوان وحش��ی در‬ ‫خیابان‌های تهران با موضوع اخالق انس��انی چه رابطه‌ای دارد‬ ‫بحثی است که احتیاج به کمی مقدمه چینی دارد‪.‬‬ ‫در این‌که در سی و چند سال گذشته و به قولی پس از انقالب‬ ‫برخی از رفتارهای ناپس��ند ش��خصی و اجتماع��ی در میان ما‬ ‫ایرانیان گس��ترش بیش‌تری یافته است شکی نیست‪ .‬شماری‬ ‫بر این باورند که ما چنین ویژگی‌های را نداش��ته و در س��الیان‬ ‫اخیر بدان مبتال گش��ته‌ایم اما نگارنده سخت بر این باور است‬ ‫که ش��روع ش��یوع چنین رفتارهای به بیش از چهار قرن پیش‬ ‫بازمی‌گردد‪ .‬حاکم بودن ش��رایط اقتصادی و سیاس��ی ویژه در‬ ‫ای��ران و در تمام��ی این س��ال‌ها‪ ،‬مردم این س��رزمین را دچار‬ ‫گونه‌ای انحطاط اخالقی کرده اس��ت ک��ه در دوره‌های زمانی‬ ‫کوت��اه و بلند فقط اندکی بهبود یافته و یا بر ش��دت آن افزوده‬ ‫شده است‪ .‬دروغ‌گویی‪ ،‬ریاکاری‪ ،‬فضولی‪ ،‬بی‌انصافی‪ ،‬حسادت‪،‬‬ ‫چشم و هم‌چشمی و حرص و آز تنها چندی از این ویژگی‌های‬ ‫ناشایستند‪.‬‬ ‫بحث بحرانی‌تر شدن شرایط اخالقی در جامعه‌ی ایران پس از‬ ‫انقالب اسالمی بی‌شباهت به وضع بیماری نیست که ویروسی‬ ‫خطرناک در بدن او وجود داشته اما خود از آن آگاهی نداشته و‬

‫‪40‬‬

‫پس از مدت‌ها با پیش آمدن ش��رایط الزم برای فعالیت دوباره‌‪،‬‬ ‫آن وی��روس ب��دن بیمار را م��ورد تهاجم ق��رار داده و او را به‬ ‫وضعیت اس��ف‌ناکی رس��انده اس��ت‪ .‬بی‌توجهی به وجود چنین‬ ‫ویروس��ی و درم��ان مقطعی‪ ،‬هم‌چون مس��کنی خواهد بود که‬ ‫فقط برای دوره‌ای کوتاه از شدت درد می‌کاهد و بیمار را فریب‬ ‫می‌دهد اما در حقیقت ویروس هنوز و با قدرت به کار خود ادامه‬ ‫می‌دهد تا روزی که به کلی بیمار را نابود کرده و از پا بیاندازد‪.‬‬ ‫جامعه‌ی ما صدها س��ال بوده است که رذایل اخالقی را با خود‬ ‫حمل می‌کرده و پس از انقالب فقط بس��تر مناسب‌تری فراهم‬ ‫شده است تا فرد فرد ما ایرانیان خود حقیقی‌مان را بروز دهیم‪.‬‬ ‫حاال برگردیم به موضوع پیدا ش��دن حیوانات وحش��ی رهاشده‬ ‫در خیابان‌های تهران‪.‬‬ ‫چش��م و ه��م چش��می‪ ،‬تظاه��ر و اش��راف‌زدگی یک��ی از آن‬ ‫ویژگی‌هایی اس��ت که گمان نمی‌رود در ح��ال حاضر در هیچ‬ ‫کج��ای جهان ب��ه اندازه‌ی ای��ران همه‌گیر باش��د‪ .‬ایرانی‌ها از‬ ‫هر وس��یله‌ی ممکن از جمله خانه و ی��ا آپارتمان‪ ،‬لوازم منزل‪،‬‬ ‫اتومبی��ل‪ ،‬کفش و لب��اس و حتا آرایش س��ر و صورت خود به‬ ‫گونه‌ای بهره می‌گیرند تا برتری‌شان را به دیگران نشان داده و‬ ‫به نوعی به آن‌ها فخر بفروشند‪.‬‬ ‫م��ردم در این راه از هیچ تالش��ی فروگذار نمی‌کنند حتا اگر به‬ ‫قیمت در سختی و مضیقه قرار گرفتن خود و خانواده‌شان تمام‬ ‫ش��ود‪ .‬هنگامی‌که سطح این چشم و هم‌چش��می‌ها و تفاخرها‬ ‫باال گرفت ب��ه قول معروف دیگر کار مردم با چیزهای س��اده‬ ‫راه نمی‌افتد‪ .‬بس��یاری از ثروت‌مندان وقتی به چنین جای‌گاهی‬ ‫می‌رسند س��عی می‌کنند این برتری خود را از راه‌های تازه‌تری‬

‫که هنوز دیگران آن‌ها را نیازموده‌اند اس��تفاده کنند و به قول‬ ‫معروف پیش‌گام بوده و با اعمال‌ش��ان چشم دیگران را از جا‬ ‫درآورند‪.‬‬ ‫خرید و واردکردن اتومبیل‌های گران‌قیمت خارجی‪ ،‬قایق‌های‬ ‫تفریح��ی و حت��ا هواپیماه��ای کوچک خصوص��ی از همین‬ ‫نمونه‌هاست‪ .‬اما آخرین مورد از این رفتارها خرید و نگه‌داری‬ ‫حیوان��ات وحش��ی غیرمعم��ول در خانه و ی��ا باغ‌وحش‌های‬ ‫خصوصی اس��ت‪ .‬خری��د و ورود گربه‌س��انان بزرگی هم‌چون‬ ‫ش��یر‪ ،‬ببر و پلنگ و یا گونه‌های��ی هم‌چون روباه و یا گرگ و‬ ‫پرندگان بزرگ شکاری مانند عقاب از نمونه حیواناتی هستند‬ ‫ک��ه نگه‌داری آن‌ها در میان برخی میلیاردرها مرس��وم ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬مش��کل همواره از آن جایی شروع می‌ش��ود که این‬ ‫توله‌های وارد ش��ده کم کم بزرگ می‌ش��وند و از س��ویی از‬ ‫آن جایی که تربیت و دست‌آموز کردن آن‌ها کار بسیار سخت و‬ ‫تخصصی بوده و از عهده‌ی هر کسی برنمی‌آید و از سویی دیگر‬ ‫به تدریج هزینه‌ی تغذیه و درمان آن‌ها سرس��ام‌آور می‌شود‪ ،‬در‬ ‫نهایت متاس��فانه این افراد بی‌مسوولیت که از عهده‌ی نگه‌داری‬ ‫این حیوانات برنمی‌آیند‪ ،‬جانوران بی‌گناه را در سطح شهر به حال‬ ‫خ��ود رها می‌کنند و حتا زحمت تحویل آن‌ه��ا به مراکز قانونی‬ ‫نگه‌داری چنین حیواناتی را به خود نمی‌دهند‪ .‬چنین حرکتی برای‬ ‫این حیوانات و ش��هروندان خطرات بالقوه‌ای ب��ه هم‌راه دارد که‬ ‫متاسفانه این افراد به آن بی‌توجهند‪ .‬با فرونشستن تب نگه‌داری‬ ‫این حیوانات باید منتظر نشس��ت و دید که جامع ‌ه و ثروت‌مندان‬ ‫دچار انحطاط اخالقی شده‌ی ما‪ ،‬چه سرگرمی تازه‌ای برای خود‬ ‫جست‌وجو خواهند کرد‪.‬‬

‫توصیه سرآشپز‪ ،‬فلسفه ماهى‬ ‫سحر بیاتی‬ ‫در جست‌وجوی پاسخ این سوال که چطور بعضی از‬ ‫غذاها خاطره می‌شوند؟ چطور مزه سوپ مادر بزرگ‬ ‫و آش خاله و قورمه س�بزی مادر با وجود غذانوردی‬ ‫بسیار از پس ذهنم پاک نمی‌شود؟ بودم که رسیدم‬ ‫به داس�تانی که «فرهاد رس�تمی وند» نوش�ته بود‪.‬‬ ‫قرار بود این داس�تان را در نش�ریه دیگری منتشر‬ ‫کنم اما تصمیم گرفتم به جای آس�مان به ریس�مان‬ ‫بافتن برای یافتن پاس�خ س�والم گزارش فرهاد را‬ ‫بخوانم که پاس�خ س�والم را داده بود‪ ،‬او چاشنی که‬ ‫همه غذاها را خوش‌مزه می‌کند یافته است‪.‬‬ ‫فرهاد در معرفی خودش نوش��ته‌‪« :‬مختصر خاطرنش��انی‬ ‫در ب��اب اهم امورات ماالی��ی اینجانب میرزا فرهاد خان‬ ‫رایان الملک مس��تقر فی س��واحل بحری بالد محرره‬ ‫کواالالمپور که به مناسبت مطالبه وافی و ممارست‬ ‫کافه در کسب علوم خفیه افرنگی‬ ‫موس��وم به «آی تی» تشهیری به‬ ‫هم رسانده‪ ،‬در خصوص‬ ‫ممارس��ت و اهتم��ام‬ ‫ن��گارش در وجی��زه نامه‬ ‫جدی��ده‪ ،‬در مناق��ب مزایا‬ ‫و مض��رات واف��ر اقامت و‬ ‫مرور فی سوق عظمای بلد‬ ‫ف��وق االش��اره آن گونه که‬ ‫خوشایند اعوان و انصار اوفتد‪.‬‬ ‫تحریر گردید ب��ه خامه حقیر‪،‬‬ ‫فی س��نه ‪ 90‬شمسی فی بالد‬ ‫کواالالمپ��ور‪ ،‬گرگ و میش‬ ‫علی الطلوع‪ .‬باقی بقایت‪».‬‬ ‫و اما در خصوص کش��ف‬ ‫چاش��نی مورد نظر نیز‬ ‫می‌نویس��د‪« :‬این نه‬ ‫دس��تور تهی��ه یک‬ ‫غذاست ـ هرچند‬ ‫در ای��ن ارتب��اط‬ ‫اس��ت ـ و نه اصلن‬ ‫غذای��ى ب��ه این اس��م ت��ا یک‬ ‫سال پیش وجود داش��ته‪ .‬در واقع‬ ‫ای��ن یک غ��ذاى م��ن درآوردى‬ ‫ابداعى یک ج��وان کارمند متاهل‬ ‫دانش‌جوى فوق لیسانس است‪ .‬در‬ ‫واقع «فلس��فه ماهى» بی��ش از آن که یک‬ ‫غذا باش��د‪ ،‬یک خاطره اس��ت مربوط به یک‬ ‫عصر سال‌گرد ازدواج یک زوج جوان‪.‬‬ ‫آن روز عصر‪ ،‬جوان کارمند متاهل دانش‌جو در حالى که داشته‬ ‫به «تنهایى» و گسسته ش��دن رشته‌هاى پیوند آدم‌ها به مرور‬ ‫زمان فکر مى‌کرده‪ ،‬تصمیم مى‌گیرد آش��پزى کند و شام خوبى‬ ‫براى س��ال‌گرد ازدواجش تدارک ببیند تا این کار تالشى باشد‬ ‫براى به‌تر کردن روابط و سورپرایز همسر گرامى‪ .‬بعد در یخچال‬ ‫را باز مى‌کند و مى‌بیند که دو تا ماهى قزل‌آال دارند والس�لام‪.‬‬ ‫از آن‌جا که نه او و نه همسرش چندان عالقه‌اى به مزه ماهى‬ ‫ندارند و البته مهم‌تر این‌که هزینه‌اى براى خرید گوش��ت‪ ،‬مرغ‬ ‫یا غذاى حاضرى در روزه��اى آخر آن ماه اختصاص نداده‌اند‪،‬‬

‫فکر مى‌کند کارى کند که ماهى خوش‌مزه‌تر شود‪ .‬به هر حال‬ ‫ب��ه کار بردن ابتکار و خالقیت در ه��ر چیزى‪ ،‬جواب مى‌دهد‪.‬‬ ‫آن‌وقت دو تا لیمو کنار شیش��ه روغن زیتون مى‌بیند‪ .‬بعد فکر‬ ‫مى‌کند به این‌که چرا گاهى از دست همسرش به خاطر این‌که‬ ‫ب��ه او مى‌گوید خیلى خیلى دوس��تش دارد‪ ،‬عصبانى مى‌ش��ود‬ ‫و فک��ر مى‌کند او خالى مى‌بندد‪ .‬آن‌وق��ت در حالى که لیموها‬ ‫را توى یک اس��تکان مى‌چالند‪ ،‬موض��وع «رخت آویز» توى‬ ‫ذهنش جرقه مى‌زند‪ .‬یعنى این‌که وقتى احساس��ت را در عمل‬ ‫نش��ان ندهى‪ ،‬حرف‌هایت به پارچه‌هاى رنگ و وارنگ زیبایى‬ ‫مى‌ماند که همان لحظه گفتن‪ ،‬رها مى‌ش��وند و مى‌افتند و گم‬ ‫مى‌ش��وند و فراموش‪ .‬چرا چون هی��چ چوب‌رختى‌اى نبوده که‬ ‫آویزانش ش��وند‪ .‬یعنى چیزى درباره این حرف‌ها در عمل دیده‬ ‫نش��ده که نق��ش چوب‌رختى را ب��ازى کند و ذهنت‬ ‫پی��ش خ��ودش بگوی��د خب‪،‬‬

‫نش��ان به آن نش��ان‪ .‬مقدار آب‬ ‫لیمو شده نصف استکان‪.‬‬ ‫آن را مى‌ری��زد داخ��ل یک پیاله‪ .‬بعد فک��ر مى‌کند غذا‬ ‫باید رژیمى باش��د‪ .‬آن‌وقت یک چهارم اس��تکان روغن زیتون‬ ‫ه��م داخلش مى‌ریزد‪ ،‬بعد یادش مى‌آید که همس��رش از مزه‬ ‫گلپر خوش��ش مى‌آید‪ .‬یک قاش��ق چای‌خورى هم گلپر به آن‬ ‫اضافه مى‌کند‪ .‬بعد چشمش مى‌افتد به ادویه مخصوص ماهى‪.‬‬ ‫نصف قاش��ق چای‌خورى از آن به معجون��ش اضافه مى‌کند‪.‬‬ ‫نصف قاشق چای‌خورى هم زردچوبه‪ ،‬نصف قاشق چای‌خورى‬ ‫ه��م نمک‪ .‬بعد در حالى که دلهره خوش‌مزه ش��دن معجون را‬ ‫دارد‪ ،‬آن را هم مى‌زند‪ .‬حاال چیزى که مى‌ش��ود به آن اشتیاق‬

‫خوش‌مزه ش��دن غذا گفت‪ ،‬مى‌افتد توى دل��ش‪ .‬فکر مى‌کند‬ ‫مزه پیاز هم با ماهى نباید بد ش��ود‪ .‬آن وقت نصف یک پیاز را‬ ‫رن��ده مى‌کند و آبش را مى‌ریزد داخل معجون و معجون را هم‬ ‫مى‌زند و مى‌ریزدش داخل تابه گود‪ ،‬و می‌گذاردش روى اجاق‬ ‫و ماهى‌ها را هم مى‌گذارد رویش‪ ،‬البته نه از س��مت فلس‌ها و‬ ‫در تابه را مى‌گذارد‪.‬‬ ‫وقتى داش��ته پیاز را رن��ده مى‌کرده‪ ،‬فکر مى‌ک��رده به این‌که‬ ‫همس��ایه پیرش ش��اکى بوده از تغییر بافت محله‪ .‬فکر مى‌کند‬ ‫به این‌که س��وپرى محله‌ش��ان تعطیل شده و جایش را داده به‬ ‫مغازه لوکس فروش��ى‪ ،‬یک مغازه نوش��ت‌افزار فروشى و یک‬ ‫مغ��ازه تعمیر لوازم برقى‪ ،‬دوتایى جاى‌ش��ان را داده‌اند به یک‬ ‫مغازه لوازم ورزشى‪.‬‬ ‫مغازه میوه فروش��ى س��رکوچه هم تعطیل شده و معلوم نیست‬ ‫چه بالیى قرار اس��ت س��رش بیاید‪ .‬بع��د چیزى توى‬ ‫ذهن��ش جرقه مى‌زند‪ :‬این مثل یک میهمانى اس��ت‪.‬‬ ‫آن‌وقت احس��اس ان��دوه همس��ایه را به‌تر درک‬ ‫مى‌کند‪ .‬او از این موضوع دل‌گیر اس��ت چون این‬ ‫مثل یک میهمانى اس��ت‪ .‬یعنى تا بیست سالگى‬ ‫هم��ه چیز ب��ه نوعى ش��گفت‌آور و ک��م و بیش‬ ‫خوش��ایند است و ش��ما میهمانى کم و‬ ‫بیش عزیز هس��تید‪ .‬تا سی‬ ‫سالگى از مقدار شگفتى‌تان‬ ‫کم مى‌ش��ود؛ ک��م کم همه‬ ‫چی��ز تک��رارى مى‌ش��ود و‬ ‫آن‌ق��در به دور و برت��ان عادت‬ ‫مى‌کنید که در چهل سالگى دیگر‬ ‫زندگى‌تان ش��ده آخ��ر روزمره‪ .‬آن‬ ‫وقت پیدا ش��دن س��ر و کله تغییرات‪،‬‬ ‫فقط یک تغییر ش��گفت‌آور دیگر نیست‬ ‫بلک��ه پی��ام دیگ��رى دارد‪ :‬میهمانى براى‬ ‫شما کم کم دارد تمام مى‌شود‪ ،‬حواس‌تان‬ ‫هست عوض شدن محیط زندگى‪ ،‬حکم‬ ‫برچیده شدن آرام آرام بساط میهمانى را‬ ‫دارد انگار‪ .‬فضاهاى قدیمى جای‌شان را‬ ‫به فضاهاى جدید نامانوس مى‌دهد و‬ ‫معناى دیگرش این اس��ت که نوبت‬ ‫ش��ما دارد کم کم س��ر مى‌آید‪ .‬این‬ ‫فضاه��ا‪ ،‬حاوى همان «ش��گفتى»‬ ‫براى بچه‌هاى امروز است که فضاهاى‬ ‫گذشته براى ما به هم‌راه داشته‌اند‪ ،‬اما حاال احساس‬ ‫غریبگى و سردى مى‌کنیم‪.‬‬ ‫حاال یک ربع گذش��ته‪ ،‬آب لیمو به خورد ماهى‌ها رفته و فقط‬ ‫مانده روغن زیتون‪ .‬ماهى‌ها را در همین روغن س��رخ مى‌کند‪.‬‬ ‫میز را تا جایى که مى‌تواند زیبا مى‌چیند و همس��رش حس��ابى‬ ‫س��ورپرایز مى‌ش��ود‪ ،‬کلى گپ مى‌زنند‪ ،‬درباره این افکار جالب‬ ‫حرف مى‌زنند و سبک مى‌شوند و صمیمى‌تر‪ ،‬و این خیلى ساده‬ ‫اتفاق مى‌افتد گرچه همه چیز روى کره زمین پیچیده است‪.‬‬ ‫شام خوش‌مزه ش��ده‪ ،‬خیلى زیاد‪ ،‬اما نه فقط به خاطر معجون‬ ‫خوش‌مزه‪ .‬وقتى دارد ظرف‌ها را مى‌ش��وید به این فکر مى‌کند‬ ‫و ب��ه این‌که یک چاش��نى ندیدنى هس��ت که هم��ه غذاها را‬ ‫خوش‌مزه مى‌کند‪« :‬اش��تیاق به پختن ی��ک غذاى خوش‌مزه‬ ‫براى لذت بردن کسانى که آن را مى‌خورند‪ ».‬این طور بوده که‬ ‫اسم این غذا را خیلى ساده گذاشته «فلسفه ماهى»‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫درس‌هایی که می‌خوانیم‬

‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫درس خوان��دن‪ ،‬کتاب‌های��ی را دوره ک��ردن‪ ،‬نکته‌های مهم‪،‬‬ ‫نکته‌ه��ای امتحانی‪ ،‬امتح��ان ترم‪ ،‬میان‌ت��رم‪ ،‬امتحان نهایی‪،‬‬ ‫نمره‌ی انضباط و همه‌ی این‌ها به‌طور ویژه‌ای در نظام آموزشی‬ ‫ای��ران نمود دارند‪ .‬به‌طور عام هر نظام آموزش��ی در هر کجای‬ ‫دنیا مبتنی بر قواعدی س��ت ک��ه بر پایه‌ی آن در پی هدف‌مند‬ ‫کردن و جهت دادن ذهن‌هاس��ت‪ ،‬ذهن‌هایی که برای آینده‌ی‬ ‫یک مجموعه‌ی اجتماعی آماده می‌ش��وند‪ ،‬دست‌ها و مغزهایی‬ ‫که باید در مس��یر خاصی قدم بگذارند و ش��کوفا شوند‪ .‬اگرچه‬ ‫ایران یکی از ایدئولوژیک‌ترین نظام‌های آموزشی را دارد و این‬ ‫نظام گونه‌ای اغراق‌شده از ساز و کار نظام‌های آموزشی است‪،‬‬ ‫ولی با این حال همه‌ی نظام‌های آموزش��ی و برنامه‌های جامع‬ ‫پ��رورش نس��ل‌ها در فکر و عمل کانالیزه ک��ردن افراد اجتماع‬ ‫خود در جهت هدفی واحد هس��تند‪ .‬اکنون پرس��ش این‌جا‌ست‬ ‫که نظام آموزش��ی‌ای که اکنون فرزندان ما تحت س��یطره‌اش‬ ‫مش��غول آموختن و بالیدن و قد کشیدن هستند به کدام سو در‬ ‫حرکت است و چی پی‌آمدهایی را به هم‌راه می‌آورد؟‬ ‫وقتی آموزش‌های رس��می را در دهه‌ی ش��صت ش��روع کرده‬ ‫باش��ی‪ ،‬با مفاهیمی چون نماز جماعت‪ ،‬روز قیامت‪ ،‬هم‌کالسی‬ ‫افغان و تبعیضی که تجربه می‌کند و دفاع مقدس پیش از الفبا‬ ‫و ش��مردن آشنا می‌شوی‪ .‬اگر خوش‌شانس باشی آموزش‌هایی‬ ‫را پی��ش از راه‌یابی به دبس��تان در خانه فراگرفت��ه‌ای و اگرنه‬ ‫در مدرس��ه خب��ری از دوره‌ی س��ولفژ همگان��ی و خالقی��ت‬ ‫بصری و ش��ناخت رنگ‌ها و آم��وزش مهارت‌های اجتماعی و‬

‫‪42‬‬

‫جنسی نیس��ت حتا با خوش‌بینی هم نمی‌توان موارد آخر را در‬ ‫آموزش‌های خارج از مدرسه نیز انتظار داشت‪.‬‬ ‫وقت��ی در حکوم��ت والیت فقی��ه درس خوانده باش��ی‪ ،‬خیلی‬ ‫چیزه��ا را به‌تر از ریاضیات‪ ،‬منط��ق‪ ،‬جغرافیا و از این قبیل یاد‬ ‫می‌گیری چرا که برای بقا در چنین اتمس��فری شما به آموختن‬ ‫علم کم‌تر از مهارت‌های تنازع برای بقا در جمهوری اس�لامی‬ ‫احتیاج دارید‪ .‬مهارت‌های مورد نیاز شما در سه‌شنبه صبح‌های‬ ‫خواب‌آلود دعای توسل‪ ،‬در نمازهای جماعت ظهرهای مدرسه‪،‬‬ ‫در مس��ابقه‌های قرآن و بسیج دانش‌آموزی و در دین و زندگی‬ ‫و از این قبیل خالصه می‌شود‪.‬‬ ‫بعد ه��م می‌ماند درس‌هایی که به درد هی��چ کجا نمی‌خورند‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که ما برای بقا در چنین محیطی احتیاج به‬ ‫دانش و اصول زیستی نداریم‪.‬‬ ‫به راس��تی با نگاه��ی دقیق‌تر ب��ه نظام آموزش��ی متداول در‬ ‫کش��ور‪ ،‬در س��طح تحصیالت مقدماتی و پیش‌رفته و هم‌چنین‬ ‫تزریق‌های آموزشی مس��تمر از طریق رسانه‌های جمعی و هر‬ ‫آن‌چه که در اختیار اداره‌کنندگان جامعه است می‌توان دریافت‬ ‫که چگونه است که ما پس از سه دهه و آمدن چند نسل هنوز‬ ‫در چنبره‌ی ظلمات خود گرفتاریم‪ .‬ش��اید بد نباشد به آن زمان‬ ‫برگردیم که همه می‌خواس��تند بچه‌های‌ش��ان دکتر و مهندس‬ ‫ش��وند‪ .‬شاید بد نباش��د به روند تصمیم‌گیری و هدایت آینده‌ی‬ ‫نس��ل‌های‌مان و مجراهای آگاهی‌بخش ایش��ان توجه کنیم و‬ ‫آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم‪.‬‬ ‫ض��رورت توجه ب��ه آموزش‌ه��ای مقدماتی زمان��ی پررنگ‌تر‬

‫می‌ش��وند که به آن به‌عنوان پروژه‌ی پرورش یک نس��ل نگاه‬ ‫کنیم‪ .‬پرورش نس��لی که بتواند در نهایت س�لامت و کم‌ترین‬ ‫می��زان تنش در س��طح بهینه به رش��د و تکامل خود تا س��ن‬ ‫بهره‌وری ادامه دهد تا آن‌گاه بتواند سررش��ته‌ی همه چیز را در‬ ‫دست گیرد و قادر باش��د بالغانه و مسووالنه در مورد سرنوشت‬ ‫خود و هم‌نوعانش تصمیم‌گیری کند‪ .‬آن زمان می‌توانیم انتظار‬ ‫ظهور چنین نس��لی را داشته باشیم که تمام کوشش خود را بر‬ ‫این پایه اس��توار کنیم که این نس��ل در امن‌ترین و پایدارترین‬ ‫ش��رایط ممکن رش��د کند و به‌ترین محیط را برای ش��کوفایی‬ ‫استعدادهایش ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫اگرچه همه‌ی م��ا به نوعی با حجمه‌‌ه��ای بی‌امان آموزه‌های‬ ‫حکومتی در جهت خلع س�لاح استقالل فکر و وجود خالقیت‬ ‫قرار داش��ته‌ایم‪ ،‬ولی تجربه‌ی نفر به نف��ر این موضوع را ثابت‬ ‫می‌کند که همه‌ی این‌ها اگرچه مدت زمانی تاثیرگذار هس��تند‬ ‫و ف��رد را از مس��یر تفک��ر خ�لاق و اراده ب��ه آزادی دور نگه‬ ‫می‌دارن��د ولی با ای��ن وجود در این چنبره باق��ی نمی‌ماند و از‬ ‫پیله‌ی تمامی این تناقض‌ها بیرون می‌جهد‪ .‬درس��ت است که‬ ‫پیله را می‌ش��کافی ولی همان‌طور که آموزش‌های عمومی به‬ ‫طیف گس��ترده‌ی افراد متوسط اختصاص دارند‪ ،‬حل کردن این‬ ‫تناقض‌ها ه��م برای همان عده از افراد جامعه س��خت خواهد‬ ‫بود و دوم این که روند رش��د ف��ردی و جمعی به صورت مدام‬ ‫ب��ه تعویق انداخته می‌ش��ود‪ .‬با تمام این‌ مس��ایل‪ ،‬ش��اید نگاه‬ ‫عمیق‌تری به مسئله‌ی آموزش‌های مقدماتی‪ ،‬بتواند راه‌گشای‬ ‫تولید نسل و آگاهی باشد‪.‬‬

‫خوشنود از شادمانی دیگران‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫دیش��ب شب کریسمس بود و من پش��ت پنجره ایستاده بودم‪.‬‬ ‫اولین بار نبود که به این جش��ن و رابطه‌ی ایرانی‌های مهاجر با‬ ‫آن فکر می‌کردم‪ .‬همیشه بر این باور بوده‌ام که هر چیزی و هر‬ ‫بهانه‌ای که بتواند باعث شادی و شادمانی مردمان جهان بشود‪،‬‬ ‫در نوع خود زیبا‪ ،‬ستودنی و ارزش‌مند است و باید هم‌چون یک‬ ‫میراث جهانی از آن محافظت ش��ود‪ .‬گرچه که به شخصه اعیاد‬ ‫ملی و آیینی را بر مراسمی که رنگ و بوی مذهبی دارد ترجیح‬ ‫می‌دهم‪ ،‬اما فکر می‌کنم همه‌ی این‌ها برای بش��ر بهانه است‬ ‫و آن‌چه که مهم اس��ت تولد یک پیشوای مذهبی یا پایان یک‬ ‫ماه مقدس نیس��ت‪ ،‬بلکه شور و هیجانی است که در آن روزها‬ ‫مردمان را فرامی‌گیرد‪.‬‬ ‫پش��ت پنجره ایس��تاده بودم و به آدم‌هایی که با شور و اشتیاق‬ ‫خ��ود را ب��رای حض��ور در این مراس��م آم��اده می‌کردند نگاه‬ ‫می‌کردم‪ .‬گرچه که یک بار تجربه‌ی شرکت در چنین مراسمی‬ ‫را هم‌راه با جمعی دیگر که ترکیبی از خارجیان با ادیان مختلف‬ ‫و مس��یحیان بودند داشته‌ام اما امس��ال خیلی با خودم کلنجار‬ ‫رفت��م که خودم را متقاعد کنم تا در این مراس��م حاضر باش��م‬ ‫اما دی��دم که نمی‌توانم‪ .‬از دیدن ش��ادمانی و ش��ور و هیجان‬ ‫دیگران بسیار خوش‌حالم ولی نمی‌توانم خودم نیز از حضور در‬ ‫چنین جمعی خش��نود شوم و به وجد بیایم‪ .‬سال پیش که برای‬ ‫نخس��تین بار این تجربه را پشت سر می‌گذاشتم‪ ،‬در تمام طول‬

‫مراس��م آدم‌هایی را زیر نظر داشتم که هم‌چون من مهاجرانی‬ ‫بودند با دیگر باورها و اعتقادات بومی خود‪ .‬عرب‌هایی که کاله‌‬ ‫بوقی‌های قرمزرنگ بر س��ر گذاش��ته بودند و با س��ر و صدای‬ ‫فراوان می‌رقصیدند و ش��ادمانی می‌کردند‪ .‬ایرانی‌ها‪ ،‬ترک‌ها و‬ ‫مردمانی از آس��یای میانه با اصرار عجیب��ی بر هم‌رنگ کردن‬ ‫خ��ود با جماعت‪ ،‬در آن میانه به پای‌کوبی مش��غول بودند و به‬ ‫هم ش��ادباش می‌گفتند‪ .‬من اما در آن وس��ط بدجوری خودم را‬ ‫وصله‌ی ناجور حس می‌کردم‪.‬‬ ‫ش��ب گذش��ته س��عی کردم تا کمی دقیق‌تر به ماجرا نگاه کنم‬ ‫و عل��ت بیگانگی خودم را با این جش��ن دریابم‪ .‬راس��تش من‬ ‫گمان می‌کنم احس��اس لذت‪ ،‬ش��ادی و سرخوش��ی از حضور‬ ‫در یک جش��ن و یا مراسم چیزی اس��ت که بستگی به عوامل‬ ‫مختل��ف دارد‪ .‬آن‌چ��ه که ی��ک آیی��ن را برای ت��و دل‌پذیرتر‬ ‫می‌س��ازد مجموعه‌ای اس��ت از عوامل ریز و درشت که ممکن‬ ‫اس��ت هیچ‌گاه در نگاه اول به چش��مت نیایند‪ .‬به زبان به‌تر هر‬ ‫جش��نی اتمس��فر ویژه‌ی خود را دارد که چیزهایی از قبیل آب‬ ‫و هوا‪ ،‬دوس��تان‪ ،‬آیین‌های کهن‪ ،‬ریش��ه‌های مشترک‪ ،‬اصوات‬ ‫و موس��یقی‌ها و حتا رنگ و بوهای آن روزها و س��اعت‌های به‬ ‫خصوص‪ ،‬در ش��کل دادن به آن موثرن��د‪ .‬و این موضوع وقتی‬ ‫پیچیده‌تر می‌شود که تمام این عوامل دارای ریشه‌های جمعی‬ ‫و تاریخی چند هزارساله باشند‪.‬‬ ‫تصوی��ری که از عید در ذهن ما ایرانیان ش��کل گرفته اس��ت‬

‫ریشه‌ای عمیق در باورها و آیین‌های چند هزارساله دارد که به‬ ‫شدت رنگ و بویی بومی به خود گرفته است‪.‬‬ ‫از کوچک‌ترین چیزها مانند نوع خرید س��ال نو و هدیه‌ی عید‬ ‫بگیرید تا مقدمات پیچیده‌ای چون خانه تکانی و تهیه و تدارک‬ ‫مراس��م س��ال نو همه و همه‪ ،‬ذه��ن ما را ب��رای چنین آیینی‬ ‫ش��رطی کرده اس��ت که بدون فراهم آمدن آن‌ها حس خوبی‬ ‫نخواهیم داشت‪.‬‬ ‫عید برای هر قوم و قبیله‌ای و هر مردم و س��رزمینی وابس��ته‬ ‫ب��ه بوها و نواهای ویژ ‌ه هم هس��ت‪ .‬تصور نزدیک ش��دن عید‬ ‫کریسمس بدون آهنگ معروف ‪ jingle bells‬ناممکن است‬ ‫و صدالبته برای هر مس��یحی یک شب کریسمس برفی بسیار‬ ‫خاطره‌انگیزتر از شبی گرم و تابستانی خواهد بود‪.‬‬ ‫وقت��ی هم��ه‌ی این‌ه��ا را در ذهن��م جمع کردم دی��دم که نه‪،‬‬ ‫گرچه که از ش��ادمانی دیگران خوشنودم اما نمی‌توانم شریک‬ ‫شادی‌های‌ش��ان ش��وم‪ .‬کودک درون من با زنگوله‌ی ارابه‌ی‬ ‫پاپانوئ��ل‪ ،‬چراغ‌های رنگ و وارنگ درخت کریس��مس و نوای‬ ‫تران��ه ‪ jingle bells, jingle bells‬به وجد نمی‌آید‪ ،‬عید‬ ‫در درون من چش��م‌انتظار آمدن عمونوروز و نوای حاجی‌فیروز‬ ‫است و دیدن س��رزدن جوانه‌های سبزه و نوای سرنای مرحوم‬ ‫«علی‌اکبر‌خ��ان دهک��ردی»‪ .‬اما هر چه که باش��د برای جمع‬ ‫بی‌ش��ماری این شب پیام‌آور شادی‌هاس��ت‪ ،‬عید کریسمس بر‬ ‫تمام مسیحیان جهان مبارک باد‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫ستون‌های تجددگرایی در عصر قاجار‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫با فرارس��یدن عصر ناصری نس��ل نوین��ی از اصالح‌طلبان پا به‬ ‫عرصه‌ی سیاس��ت و فرهنگ نهادند‪ .‬با گشایش دارالفنون و چاپ‬ ‫اولین روزنامه‪ ،‬تماس با غرب برای کس��ب علوم و صنایع افزایش‬ ‫یافت و متفکران بس��یاری‪ ،‬که از طریق مهاجرت و سفر با جهان‬ ‫جدید آش��نایی یافته بودند‪ ،‬اندیش��ه‌های خود را مخفیانه و علنی‬ ‫منتشر می‌کردند‪ .‬برای اصالح‌طلبان‪ ،‬صحت و سقم روایات مربوط‬ ‫به گذشته‌ی ایران کم‌تر از تاثیر بالقوه‌ای‪ ،‬که احیای آن می‌توانست‬ ‫بر زمان حال و شکل دهی آن بر جای بگذارد‪ ،‬اهمیت داشت‪ .‬ایران‬ ‫باستان تبدیل به عنصری ایدیولوژیک شد که متفکرین‪ ،‬از آن برای‬ ‫انتقاد از عقب ماندگی فعلی مملکت کمک می‌‌گرفتند‪.‬‬ ‫در این زمان مضامین ملی‌گرایانه موضوع اش��عار میهن پرستانه‪،‬‬ ‫داستان‌های تاریخی‪ ،‬رساله‌های سیاسی و حتا نمایش‌نامه‌نویسی‬ ‫ش��د‪ .‬در نظر اصالح‌طلبان میهن‌دوس��ت‪ ،‬بازگشت به ریشه‌های‬ ‫کهن‪ ،‬اولین و ضروری‌ترین گام در استقالل فرهنگ بود که بدون‬ ‫اخذ آن‪ ،‬پیش‌رفت نوین عملن غیر ممکن به نظر می‌رسید‪.‬‬ ‫شخصیت‌های بسیاری از فعاالن سیاسی‪ ،‬نویسندگان و منتقدان‬ ‫که اندیش��ه‌های ملی و میهن پرستانه را ترویج می‌کردند‪ ،‬در این‬ ‫عصر س��بب پایه‌ریزی‪ ،‬رشد و به ثمر رس��یدن جنبش مشروطه‬ ‫ش��دند؛ کس��انی چون «میرزا فتحعلی آخون��دزاده» [‪ « ،]1‬میرزا‬ ‫آقاخ��ان کرمانی»[‪« ،]2‬جالل‌الدین میرزا قاج��ار» [‪ ]3‬و دیگران‪.‬‬ ‫آن‌ها بازگشت به گذشته فرهنگی ایران را پیش‌نیاز ساخت فرهنگ‬

‫مترقی جدید می‌دانس��تند و همگی در لزوم اخذ فرهنگ و تمدن‬ ‫غربی برای رهایی از فساد و استبداد اشتراک نظر داشتند‪.‬‬ ‫به هر ترتیب‪ ،‬این روش��ن‌فکران که مجذوب اندیش��ه‌هایی چون‬ ‫«لیبرالیسم» یا آزادی جان و مال و قلم و اندیشه‪« ،‬سوسیالیسم»‬ ‫یا حق شهروندی و رفاه عمومی‪« ،‬ناسیونالیسم» یا وحدت ملت و‬ ‫متاثر از افکار «روس��و»‪« ،‬هیوم»‪« ،‬ولتر» و دیگر متفکران غرب‬ ‫بودند‪ ،‬ابتدا با انتقادهای معمولی و سپس با چاپ کتاب‌ها و ایجاد‬ ‫انجمن‌ها کوشیدند تا مردم را متوجه لزوم تغییرات اساسی در کشور‬ ‫سازند‪.‬‬ ‫«آقاخان کرمانی»‪ ،‬که از تدوین کنندگان اندیش��ه ناسیونالیس��م‬ ‫و یکی از سرس��خت‌ترین منتقدان س��نت به وی��ژه دین باوری و‬ ‫روحانیان شیعه بود‪ ،‬یا طالبوف‪ ،‬که به تعبیری نخستین مبدع نوعی‬ ‫«پروتستانیسم اسالمی» بود‪ ،‬یا «میرزا حسن رشدیه» بنیان‌گذار‬ ‫نخستین مدرسه به س��بک نوین و «یوسف خان مستشارالدوله»‬ ‫که آشتی دهنده مذهب به عنوان یکی از مظاهر سنت با نوگرایی‬ ‫و مدرنیته به ش��مار می‌رود‪ ،‬از طری��ق طرح پیش‌رفت‌های خارج‬ ‫از ایران و معرفی اندیش��ه‌ها و تجلیات دموکراتیک‪ ،‬لیبرالیستی و‬ ‫سکوالر توسط رساله‌ها یا سفرنامه‌های خود توانستند موجی را در‬ ‫کشوربرانگیزانند‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬در همان حال که نفوذ اقتصادی غرب‪ ،‬بازاریان را در قالب‬ ‫طبقات متوسط متشکل می‌کرد‪ ،‬روشن‌فکران به عنوان یک قشر‬ ‫کوچک ولی پویا به این باور رس��یدند که باید زنجیرهای استبداد‬

‫دانش‬

‫کوچه سالمتی ‪ -‬سرطان تیرویید‬

‫سرطانی با شانس بهبودی باال‬ ‫دکتر آویده مطمئن‌فر‬ ‫دریافتن وجود سرطان در بدن ما می‌تواند ترسناک باشد‪ .‬اگرچه شانس‬ ‫بهبودی همیشه بستگی به نوع سرطان‪ ،‬محل آناتومیک آن‪ ،‬محدود‬ ‫بودن یا گسترش یافتگی آن‪ ،‬سن بیمار و سالمت او به طور کلی دارد‪،‬‬ ‫ولی اولین چیزی که الزم اس��ت در مورد سرطان تیرویید بدانیم این‬ ‫است که نسبت به سرطان‌های دیگر‪ ،‬سرطان تیرویید آسان‌تر درمان‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬میزان زنده ماندن افراد مبتال به سرطان تیرویید‪ ،‬پنج سال‬ ‫پس از تشخیص‪ ۹۰ ،‬و شش درصد است‪ .‬حتا پس از ‪ ۳۰‬سال‪ ،‬فقط‬ ‫هشت درصد از افراد مبتال جان خود را به این بیماری می‌بازند‪ .‬شیوع‬ ‫س��رطان تیرویید تقریبن س��ه برابر در زنان بیش‌تر از مردان است و‬ ‫بر خالف اکثر س��رطان‌های دیگر‪ ،‬اکثر بیماران بین ‪ ۲۰‬تا ‪ ۵۴‬س��ال‬ ‫هس��تند‪ .‬تیرویید غد‌ه پروانه‌ای شکل اس��ت که در ناحیه گردن قراد‬ ‫دارد‪ .‬تیرویید ش��امل دو لوب‪ ،‬چپ و راس��ت است که در مرکز به هم‬ ‫متصل هستند‪ .‬غد‌ه تیرویید‪ ،‬هورمون‌های تیرویید که بر رشد‪ ،‬توسعه‪،‬‬ ‫و بسیاری از فرایندهای سلولی اثر دارند را ترشح می‌کند‪.‬‬ ‫دالیل متعددی برای گمان به وجود سرطان تیرویید در بدن وجود‬ ‫دارد‪ .‬یک��ی از رایج‌تری��ن آن‌ها لمس ندول اس��ت ک��ه مانند یک‬ ‫برآمده‌گی روی غده تیرویید است‪ .‬وجود ندول امری معمول است‬ ‫ولی پنج درصد از آن‌ها س��رطانی هس��تند‪ .‬بیوپس��ی معمول‌ترین‬ ‫روش تایید وجود س��رطان تیرویید است‪ .‬سرطان تیرویید می‌تواند‬ ‫در تمام گروه‌های س��نی به وجود بیاید‪ .‬چهار نوع اصلی س��رطان‬ ‫تیرویی��د‪ ،‬پاپیلر‪ ،‬فولیکولر‪ ،‬مدولر و آناپالس��تیک هس��تند‪ .‬پاپیلر و‬ ‫فولیکول��ر ‪ ۹۰‬درص��د از تومورهای س��رطان تیرویید را تش��کیل‬ ‫می‌دهند‪ .‬کارس��ینوم پاپیلر رایج‌ترین نوع س��رطان تیرویید اس��ت‬

‫‪44‬‬

‫و معمول��ن زنان در س��نین ب��ارداری را تحت تاثیر ق��رار می‌دهد‪.‬‬ ‫کارس��ینوم پاپیلر به آرامی گس��ترش می‌یابد و کم‌تر از همه انواع‬ ‫س��رطان تیرویید خطرناک است‪ .‬کارس��ینوم فولیکولر بیش‌ترین‬ ‫احتمال گس��ترش دوباره را نسبت به دیگر موارد دارد‪ .‬آناپالستیک‬ ‫خطرناک‌ترین شکل سرطان تیرویید است که به درمان رادیواکتیو‬ ‫پاس��خ نمی‌دهد و به سرعت گس��ترش می‌یابد‪ .‬ولی خوش‌بختانه‬ ‫نوع نادری از س��رطان تیرویید است‪ .‬فرم مدولر از سلول‌های غیر‬ ‫تیروییدی ک��ه به‌طور معمول در غده‬ ‫تیرویید حاضر هستند به وجود می‌آید‬ ‫و معمولن در خانواده‌ها رواج دارد‪ .‬این‬ ‫نوع سرطان تیرویید با چندین جهش‬ ‫ژنتیک خاص ارتباط داده شده است و‬ ‫نیاز به درمان متفاوتی نسبت به دیگر‬ ‫ان��واع س��رطان تیرویی��د دارد‪ .‬لنفوم‬ ‫تیرویید نیز در س��لول‌های سیس��تم‬ ‫ایمن��ی در تیرویید آغاز می‌ش��ود ولی‬ ‫بسیار نادر است‪ .‬نش��انه‌های سرطان تیرویید ممکن است به نوع‬ ‫س��رطان تیرویید وابسته باشد‪ ،‬اما‪ ،‬سرفه‪ ،‬اشکال در بلعیدن‪ ،‬بزرگ‬ ‫ش��دن غده تیرویید‪ ،‬خشن شدن صدا یا تغییر صدا‪ ،‬تورم گردن‪ ،‬و‬ ‫وجود ندول روی غده تیرویید نش��انه‌های معمول سرطان تیرویید‬ ‫به شمار می‌آیند‬ ‫نشانه‌های سرطان تیرویید ممکن است به نوع سرطان تیرویید وابسته‬ ‫باش��د‪ ،‬اما‪ ،‬سرفه‪ ،‬اشکال در بلعیدن‪ ،‬بزرگ شدن غده تیرویید‪ ،‬خشن‬ ‫شدن صدا یا تغییر صدا‪ ،‬تورم گردن‪ ،‬و وجود ندول روی غده تیرویید‬

‫سلطنتی‪ ،‬جزم اندیش��ی دینی و امپریالیسم خارجی را با سه کلید‬ ‫مشکل گشای (مشروطیت‪ ،‬سکوالریسم و ملی‌گرایی) از دست و‬ ‫پای ایرانیان باز کنند‪ .‬البته این نکته را نباید از نظر دور داشت که‬ ‫راه‌کارهای این روشن‌فکران به مانند هدف‌های‌شان یک‌سان نبود‬ ‫و به همین س��بب و البته پاره‌ای دالیل دیگر چون التقاط‌گری و‬ ‫عدم انسجام فکری و ناتوانی در درک شرایط خاص ایران با تطبیق‬ ‫واقعیات موجود نتوانستند موفقیت فوق‌العاده‌ای به دست آورند‪.‬‬ ‫‪ 1‬میرزا فتحعل��ی آخون��دزاده (آخوندوف)(‪1228-1294‬هجری‬‫قم��ری)‪ ،‬نمایش‌نامه‌نویس آزادی‌خواه ایرانی‌تب��ار دوره قاجار بود‪.‬‬ ‫آخوندزاده اولین سازنده قالب‌های امروزی نمایش در مشرق زمین‬ ‫اس��ت‪ .‬او هم‌چنین جز نخستین کسانی است که به موضوع زن و‬ ‫مشکالت زنان ایرانی در آثارش می‌پردازد‪ .‬آثار او در کارهای دیگر‬ ‫نویسندگان آزادی‌خواه دوره مشروطیت ایران تاثیر زیادی داشت‪.‬‬ ‫‪ 2‬میرزا عبدالحس��ین معروف به میرزاآقاخ��ان کرمانی (‪1270-‬‬‫‪ 1314‬هجری قمری) از پیش‌گامان اندیشه آزادی‌خواهی درجنبش‬ ‫مش��روطه ایران بود‪ .‬میرزا آقاخان را بنیان‌گذار ناسیونالیسم نوین‬ ‫ایرانی می‌دانند‪.‬‬ ‫‪ 3‬جالل‌الدی��ن میرزا (‪ 1246-1289‬هج��ری قمری) ملقب به‬‫«احتشام‌الملک» فرزند فتحعلی شاه قاجار‪ ،‬پیش‌گام ناسیونالیسم‬ ‫ایران��ی در دوره‌ی قاجار بود‪ .‬جالل‌الدین می��رزای قاجار اثری به‬ ‫نام«نامه خس��روان» را در سه جلد نوش��ت که موضوع آن تاریخ‬ ‫ایران از آغاز تا عهد زندیه و دوره‌ی فتحعلی شاه است‪.‬‬ ‫نشانه‌های معمول سرطان تیرویید به شمار می‌آیند‪.‬‬ ‫این غیرمعمول نیست که پزشکان قادر به یافتن علت دقیق سرطان‬ ‫تیرویید نباشند‪ .‬بعضی عوامل که خطر توسعه آن را افزایش می‌دهند‬ ‫تابش اشعه ایکس بر غده تیرویید به عنوان بخشی از درمان ناحیه سر‪،‬‬ ‫گردن یا قفسه سینه در دوران کودکی است‪ .‬قبل از سال‌های ‪،۱۹۶۰‬‬ ‫اش��عه ایکس برای مقابله با التهاب ل��وزه‪ ،‬درمان غده تیموس بزرگ‬ ‫ش��ده و درمان مشکالت پوستی مانند آکنه بیش‌تر مورد استفاده قرار‬ ‫می‌گرفت‪ .‬سابقه خانوادگی سرطان تیرویید و گواتر مزمن نیز عوامل‬ ‫خطر دیگر در نظر گرفته می‌شوند‪.‬‬ ‫مدیریت س��رطان تیرویید اجزای بس��یاری را ش��امل می‌شود‪ .‬اولین‬ ‫کار عمل جراحی‪ ،‬ش��امل یک تیروییدکتومی جزیی یا کلی و سپس‬ ‫پرتو درمانی متناس��ب برای از بین بردن تمام سلول‌های سرطانی و‬ ‫هم چنین تخری��ب بافت تیرویید باقی‌مانده اس��ت‪ .‬در طول درمان‪،‬‬ ‫ه��م چنین‪ ،‬یود ‪ ۱۳۱‬رادیو اکتیو به ش��کل کپس��ول یا مایع به بیمار‬ ‫تجویز می‌شود‪ .‬پس از اتمام درمان کامل‪ ،‬مکمل هورمون‌هایی که به‬ ‫طور طبیعی توسط غده تیرویید تولید‬ ‫می‌ش��وند یعنی هورمون‌های ‪ T3‬و‬ ‫‪ T4‬نیز توصیه خواهد شد زیرا اگر این‬ ‫هورمون‌ها در بدن وجود نداشته باشند‪،‬‬ ‫بدن س��عی خواهد کرد که تیرویید را‬ ‫بیش‌ت��ر به تولید آن‌ها تحریک کند‪،‬‬ ‫چیزی که موج��ب افزایش خطر عود‬ ‫س��رطان خواهد ش��د‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫تجویز ای��ن هورمون‌ها نقش تنظیم‬ ‫کننده س��وخت و س��از بدن را خواهد‬ ‫داشت به طوری که بیمار احتمالن می‌تواند زندگی عادی خود را بعد از‬ ‫درمان از سر بگیرد‪ .‬ما نمی‌توانیم دچار شدن یا نشدن به سرطان‬ ‫تیرویید را کنترل کنیم‪ ،‬اما می‌توانیم گام‌هایی در راه س��الم نگه‬ ‫داش��تن ب��دن برداریم‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬یک رژیم غذایی س��الم‬ ‫سرش��ار از میوه‌ها و س��بزیجات مختلف‪ ،‬خواب به اندازه کافی‬ ‫هر ش��ب‪‌ ،‬فعالیت بدن��ی منظم اکثر روزهای هفته و احس��اس‬ ‫خوش‌بخت��ی و آرام��ش در زندگی راه‌هایی هس��تند که در هر‬ ‫حال نمی‌توانند ش��ما را بیمار کنند‪.‬‬

‫این هم نامه‌ای دیگر‬

‫نامه‌ای به یک رهبر‬

‫به قلم طنز اصغر ملت‬ ‫س�لام علی آقا‪ .‬خوبید ش��ما؟ اهل و عیال‌تان چطور هس��تند؟‬ ‫مجتبی چکار می‌کند؟ هنوز هم ش��یطان است؟ اگر از احواالت‬ ‫ما جویا باش��ید‌‪ ،‬ش��کر خدا گاهی نفس��ی می‌رود و گاهی هم‬ ‫می‌آی��د‪ .‬این آق��ا محمد نوری‌داد را که می‌شناس��ید‌‪ ،‬به ما گیر‬ ‫داده اس��ت که ب��رای آقا نام��ه بنویس‪ ،‬منتظر نامه‌ات اس��ت‌‪،‬‬ ‫روزی س��ه بار به صندوق پستی دم در برای دیدن نامه تو سر‬ ‫می‌زند‪ ،‬ما هم که ادبیات‌مان خوب نیس��ت‌‪ ،‬می‌ترسیم در نامه‬ ‫به شما جس��ارتی بکنیم‪ ،‬شما هم که اعصاب درست و حسابی‬ ‫ندارید… حاال ش��ما داش��ته باش��ید هم‪ ،‬این مجتبای شیطان‬ ‫ممکن اس��ت کرم‌اش بگیر که تالفی هم��ه بدبیاری‌هایش را‬ ‫س��ر ما خالی کند‪ .‬کجا بودیم؟ آه��ان… محمد آقا زمانی که‬ ‫جبهه هم بود گیر زیاد می‌داد ‪..‬مثلن می‌گفت‪« :‬ش��ما برو روی‬ ‫مین تا من از ش��ما فیلم بگیرم…» من می‌گفتم‌‪« :‬خوب ممد‬ ‫ج��ان اون‌جوری که ما پودر می‌ش��ویم» و او می‌گفت که‪« :‬نه‬ ‫نمی‌شوی شما برو با ضمانت من‪ ».‬حتا به همت هم همین‌ها را‬ ‫می‌گف��ت‪ ،‬البته عیال همت خیلی فهمیده بود و هی مرتب نامه‬ ‫می‌داد که حواس‌ات باشد و با تحریک آقای نوری‌داد سرت رو‬ ‫به باد ندهی که البته دفعه آخر نامه‌رس��ان را روی مین فرستاد‬ ‫و بعد هم همت ‪.‬‬ ‫بگذری��م آقا‌‪ ،‬ما بنده کوچکی هس��تیم از والیت خود ش��ما…‬ ‫مش��هد را می‌گویم‪ .‬حسن آقای شما ما را به‌تر می‌شناسد‪..‬البته‬ ‫دور از جان و نام شما‪ ،‬ایشان در کودکی کمی شری می‌کردند‬ ‫و ب��ا ما بچه‌ه��ای کوچک بازی‌های ناجور ی��اد می‌کردند‪ ،‬اما‬ ‫ش��ما را از هم��ان کودکی می‌‌گفتند که آزارت��ان حتا به مورچه‬ ‫هم نمی‌رس��د و خیلی مظلوم هس��تید‪ .‬البته این اواخر از همین‬ ‫مغازه‌دار همسایه‌مان شنیدیم که بعضی‌ها گفته‌اند که شما شاید‬ ‫بعضی‌ها را آزار داده باشید‪ .‬از همون آزارهای حسن آقایی‪ .‬البته‬ ‫ما که خودمان باور نکردیم چون بالی که حسن آقای شما سر‬

‫ما آورد را هنوز نتوانس��ته‌ایم فراموش کنیم و بعید می‌دانم شما‬ ‫با اون همه مظلومیت بلد باشید از این کارها بکنید‪.‬‬ ‫خدیجه خانم‌‪ ،‬همس��ایه س��مت چپ خانه‌مان در کوچه مسجد‬ ‫کرامت را یادتان هس��ت؟ همیش��ه از کرامت‌های شما تعریف‬ ‫می‌کند‌‪ .‬البته او که حتمن خودش شما را یادش نمی‌آید چون از‬ ‫زمانی که شما به مسجد کرامت می‌آمدید خیلی گذشته است و‬ ‫فکر می‌کنم او در آن زمان ده دوازده سال بیش‌تر نداشته است‪.‬‬ ‫ش��اید هم خاطراتی دارد که خوب یادش مانده باش��د‪ .‬یک بار‬ ‫گفت که شما چقدر در سرکتاب باز کردن استاد بوده‌اید و روضه‬ ‫خوانی‌تان هم درجه یک بوده است‪ .‬البته می‌گفت که مردم قدر‬ ‫شما را نمی‌دانستند و برای هر روضه چند ریال بیش‌تر به شما‬ ‫نمی‌دادند‌‪ .‬آقا محس��ن تعمیرگاه دار که سر کوچه بازار سرشور‬ ‫مغازه دارد هم یک‌بار گفت که شما چند ماهی هم در ایرانشهر‬ ‫مهمان رییس یک قبیله بلوچ بوده‌اید و بعدها هم دستور سر به‬ ‫نیس��ت کردن آن رییس یا پسرش را‌‪ ،‬چه فرقی می‌کند‌‪ ،‬صادر‬ ‫کرد‌ه‌اید‪ .‬البته ما می‌دانیم ش��ما اگر حتا دس��تورش را هم داده‬ ‫باش��ید خودتان هیچ خبری از این کارهای بد نداشته‌اید‪ .‬این را‬ ‫محمد آقای نوری‌داد هم تایید می‌کند‪.‬‬ ‫نمی‌دانم چرا این روزا اس��م شما را زیاد از البه‌الی حرف‌های‬ ‫نامفهموم مردم کوچه و بازار می‌شنوم‪ .‬چیزهای در مورد خواهر‬ ‫و مادر ش��ما می‌گویند که زیاد مفهوم نیست‪ .‬مادر پیر ما را که‬ ‫یادتان هس��ت‌‪ .‬او هم چند روز اس��ت بعد از تمام ش��دن ذکر‬ ‫تس��بیح‌اش همان حرف‌های نامفهوم را به زبان می‌آورد‌‪ .‬البته‬ ‫او عالوه بر اس��م ش��ما به محمود نامی هم اش��اره می‌کند‪ .‬او‬ ‫ای��ن چند ماه اخی��ر خیلی برنامه‌های ماه��واره را نگاه می‌کند‌‪.‬‬ ‫س��ال‌های قبل می‌گفت‌‪« :‬ننه این‌ها معصیت داره دیدن‌شان‪،‬‬ ‫ش��ما هم نگاه نکن‪ ».‬ولی از دو س��ال قبل که ن��وه‌اش را در‬ ‫خیاب��ان با تی��ر زده‌اند هر روز پای اخبار بی بی س��ی و صدای‬ ‫آمریکا می‌نش��یند و خبر‌ها را تفس��یر می‌کند‪ .‬همین دیروز به‬

‫من گفت‪« :‬ننه این س��رهنگه که تو لیبی ب��ود رو یادت میاید‬ ‫چه دبدبه و کبکبه‌ای داش��ت‌؟» گفتم‪« :‬اره ننه چطور؟» گفت‪:‬‬ ‫«صدام حس��ین‌‪ ،‬حسنی مبارک‌‪ ،‬بن علی‌‪ ،‬عبداله صالح…» از‬ ‫تعجب داشتم ش��اخ در می‌آوردم‪.‬حرفش را قطع کردم و گفتم‌‪:‬‬ ‫«ننه عجب اطالعات سیاسی داری‌ها‪ ».‬ننه پیر ما گفت‌‪« :‬یکی‬ ‫نیس��ت به این خواص با بصیرت ما بگوید خوب ش��ما چرا اینا‬ ‫رو نمی‌بینی��د؟ چی ازش��ون مون��د؟ غیر از بدنام��ی و آواره‌گی‬ ‫خانواده‌شان؟»‬ ‫البته ما منظورش را از خواص با بصیرت نفهمیدیم و فقط برای‬ ‫این‌ک��ه کم نیاوریم کله‌مان را چند ب��ار تکان دادیم و فورن به‬ ‫هوای رفتن به مغازه از خانه فرار کردیم‪ .‬البته چند ماهی است‬ ‫ک��ه ما الکی صبح‌ها از خانه بی��رون می‌آییم و تا عصر چرخی‬ ‫می‌زنیم ش��اید کاری گیر بیاورم ولی اکثر وقت‌ها دس��ت خالی‬ ‫ب��ه خانه برمی‌گردیم‪ .‬البته ننه‌مان نمی‌داند که ما اول امس��ال‬ ‫که س��ال جهاد اقتصادی بود‌‪ ،‬بعد از هدف‌مند ش��دن یارانه‌ها‬ ‫ورشکس��ت ش��دیم و مجبور به فروختن مغازه‌مان شدیم‪ .‬ولی‬ ‫خدا را ش��کر هنوز مقدار کمی از باقی‌مانده پول مغازه مانده که‬ ‫تا آخر امسال می‌توانیم حداقل برای ننه‌مان خرید کنیم‪.‬‬ ‫سرتان را زیاد درد نیاورم علی آقا‪ ،‬ولی چون این آقا عبدالکریم‬ ‫تو نامه‌اش هزار تا ش��عر آورده اس��ت ماه��م مجبوریم در آخر‬ ‫نامه‌مان یک ش��عر بنویسیم‪ .‬امیدواریم زیاد حال شما را خراب‬ ‫نکرده باشیم‌‪ .‬خدا نگه‌دار ما باشد‪.‬‬ ‫فلک جام و ملک ساقی‌‪ ،‬اجل می‬ ‫خالیق باده نوش مجلس وی‬ ‫خالصی نیست اصلن هیچ کس را‬ ‫از این جام و از این ساقی‪ ،‬از این می‬

‫‪45‬‬

‫تقویم تاریخ‬

‫سی‌ام آذر‪ -‬بیست‌ویکم دسامبر‬

‫یکم دی‪ -‬بیست‌ودوم دسامبر‬

‫تو‌سوم دسامبر‬ ‫دوم دی – بیس ‌‬

‫تقویم تاریخ سی‌ام آذر‬

‫تقویم تاریخ یکم دی‬

‫تقویم تاریخ دوم دی‌ماه‬

‫‪ 1879‬میالدی‪« -‬ژوزف استالین» در گرجستان روسیه به دنیا‬ ‫آمد‪ .‬رهبر و سیاست‌مدار کمونیست شوروی بود‬ ‫پس از مرگ «والدیمیر لنین»‪ ،‬استالین بر «لئون تروتسکی» پیروز‬ ‫ش��د و رهبری حزب را در دس��ت گرفت‪ .‬وی اعمال خشونت در‬ ‫برابر مخالفان را به‌ترین راه گس��ترش سوسیالیسم می‌دانست‪ .‬از‬ ‫سال ‪ 1930‬استالین دوره‌ای معروف به «پاک‌سازی بزرگ» را آغاز‬ ‫کرد که به تصفیه‌ی حزب کمونیست شوروی و سرکوب سیاسی و‬ ‫دستگیری‌های وسیع در اتحاد شوروی دست زد‪.‬‬ ‫‪ 1898‬میالدی‪ -‬ماری کوری و پیر کوری‪« ،‬رادیوم» را کشف‬ ‫کردن��د‪ .‬پیدایش رادیوم در می��ان عناصر رادیو اکتیو طبیعی ثابت‬ ‫کرد که این عنصر مناس��ب‌ترین عنصر رادیو اکتیو برای بسیاری‬ ‫کارهاست‪ .‬کش��ف رادیوم موجب دگرگونی‌های اساسی در دانش‬ ‫بش��ر درباره خواص و ساخت ماده و منجر به شناخت و دست‌یابی‬ ‫به انرژی اتمی شد‪.‬‬ ‫‪ 1913‬میلادی‪« -‬جدول کلمات متقاطع» (‪crossword‬‬ ‫‪ )puzzle‬برای نخستین بار در نشریه «نیویورک ورلد» (‪New‬‬ ‫‪ )York World‬انتشار یافت‪ .‬جدول کلمات متقاطع جدولی‬ ‫است که کلمات را به شکل حرف به حرف در آن قرار دارد و به‬ ‫عمد بعضی از خانه‌های آن خالی هس��تند که باید پر ش��ود‪ .‬این‬ ‫کلمات به وس��یله خانه‌های سیاه از هم جدا می‌شوند‪ .‬خانه‌های‬ ‫جداول ش��ماره گذاری ش��ده‌اند و به دو دس��ته عمودی و افقی‬ ‫تقسیم می‌شود‪.‬‬ ‫‪ 1988‬میالدی‪ -‬پرواز شماره ‪ 103‬خطوط هوایی آمریکا در روز‬ ‫چهارش��نبه‪ ۲۱ ،‬دسامبر ‪ ۱۹۸۸‬سقوط کرد‪ .‬این هواپیما از فرودگاه‬ ‫هیترو لندن به مقصد فرودگاه بین‌المللی جان اف کندی نیویورک‬ ‫در حرکت بود که بمبی در آن منفجر شد و ‪ ۲۴۳‬مسافر و ‪ ۱۶‬نفر‬ ‫خدمه کشته شدند‪ .‬یازده نفر از ساکنان شهر الکربی( (‪Locke r‬‬ ‫‪ )bie‬در جنوب اسکاتلند ب ‌ه هنگام سقوط این هواپیما نیز جان خود‬ ‫را از دست دادند‪.‬‬ ‫دولت‌ه��ای ایاالت متحده آمریکا و بریتانیا‪ ،‬لیبی را مس��وول این‬ ‫بمب‌گ��ذاری معرفی کردند که منجر ب��ه تحریم‌های بین‌المللی‬ ‫علیه این کشور شد‪ .‬پس از آن در سال ‪ 2003‬لیبی مسوولیت این‬ ‫بمب‌گذاری را بر عهده گرفت‪.‬‬

‫‪ 1894‬میالدی‪ -‬یک دادگاه فرانس��ه س��رگرد لهس��تانی تبار‬ ‫یهودی فرانس��ه «آلفرد دریفوس» (‪ )Alfred Dreyfus‬را به‬ ‫جرم ارتکاب خیانت به اعدام محکوم کرد که به این حکم اعتراض‬ ‫ش��د و قضات دادگاه متهم به داش��تن احساسات ضد یهود شدند‬ ‫و همین اعتراض‌ها س��رانجام به لغو حک��م نجامید‪ .‬این رخ‌داد در‬ ‫س��ال‌هایی بود که بحث ناسیونالیس��م در فرانسه باال گرفته بود‪.‬‬ ‫مدارکی از ارتش فرانس��ه به دس��ت دولت فرانس��ه افتاده بود که‬ ‫دریفوس عال‌رغم تالشش موفق نشد جعلی بودن مدارک‪ ،‬را اثبات‬ ‫کند‪ .‬وی متهم به جاسوسی برای آلمان بود و سرانجام پس از سالها‬ ‫تبعید و سپری کردن دوران محکومیت‪ ،‬بی‌گناهی وی روشن شد‪.‬‬ ‫‪ 1989‬میالدی‪ -‬بعد از حدود سی سال و به دنبال اتحاد آلمان‬ ‫ش��رقی و غربی‪ ،‬دروازه «براندنبورگ» (‪)Brandenburger‬‬ ‫بار دیگر گش��وده ش��د‪ .‬این دروازه که در دوران جنگ س��رد نماد‬ ‫جدایی آلمان ش��رقی و غربی بود‪ ،‬یک��ی از بناهای تاریخی مهم‬ ‫آلمان در برلین است و امروزه به عنوان سمبل اتحاد این کشور به‬ ‫حس��اب می‌آید‪ .‬دروازه «براندنبورگ» در سال ‪ 1971‬ساخته شده‬ ‫و حدود ‪ 220‬س��ال قدمت دارد‪ .‬در طرفین دیواره‌های این دروازه‪،‬‬ ‫مجس��مه‌های بزرگی از خدایان رومی‪ ،‬از جمله الهه جنگ نصب‬ ‫شده است‪ .‬این بنا در دوران جنگ جهانی دوم به شدت آسیب دید‪.‬‬ ‫‪ 1989‬میالدی‪ -‬حکومت دیکتاتوری «نیکالی چائوشسکو»‬ ‫(‪ )Nicolae Ceaușescu‬در کش��ور رومان��ی س��قوط کرد‪.‬‬ ‫سیاس��ت‌مدار کمونیس��ت رومانیایی بود که از ‪ 1967‬به ریاس��ت‬ ‫ش��ورای دولتی و در س��ال ‪ 1974‬از س��وی کمیته مرکزی حزب‬ ‫کمونیست رومانی به ریاست جمهوری این کشور منصوب شد‪.‬‬ ‫برنامه‏های اقتصادی او از اوایل دهه ‪ ،1980‬موجب تشدید مشکالت‬ ‫اقتصادی در رومانی ش��د و به تدریج اعتراض‏ها و تظاهرات مردم‬ ‫را برانگیخت‪ .‬در پایان سال ‪ ،1989‬رویارویى مردم ناراضی رومانی‬ ‫و پلیس‪ ،‬کش��ته‏ها و زخمی‏های زیادی برجای گذاش��ت و دولت‬ ‫وضعیت فوق‏العاده اعالم کرد‪ .‬مردم به رهبری «یون ایلیس��کو»‬ ‫(‪ )Ion Iliescu‬دست به کودتا زدند و حکومت چائوشسکو پس‬ ‫از ‪24‬سال پایان یافت‪ .‬چائوشسکو و همسرش‪ ،‬سه روز بعد‪ ،‬محکوم‬ ‫و به جرم نسل‌کشی و فساد اقتصادی‪ ،‬اعدام شدند‪.‬‬ ‫‪ 2001‬میالدی‪ -‬پس از حمله آمریکا به افغانستان‪ ،‬قدرت به‬ ‫دولت موقت این کشور انتقال یافت‪ .‬پس از وقایع یازدهم سپتامبر‬ ‫‪ 2001‬در آمریکا‪ ،‬نیروهای آمریکای و انگلیس��ی وارد افغانستان‬ ‫ش��دند‪ .‬در پی بمباران باران هواپیماهای آمریکایى و انگلیس��ی‪،‬‬ ‫نیروی جبهه متحد شمال به سمت کابل پیش‌روی کردند‪ .‬پس‬ ‫از آن گفت‌وگوهایى تحت نظارت سازمان ملل و با حضور چهار‬ ‫گروه عمده افغان برای به دس��ت گرفتن قدرت در افغانستان در‬ ‫شهر بن آلمان صورت گرفت تا این‏که دولت موقت این کشور در‬ ‫چنین روزی‪ ،‬به سرپرس��تی «حامد کرزای» امور افغانستان را در‬ ‫دس��ت گرفت‪ .‬بعد از روی کار آمدن دولت موقت‪ ،‬ادامه حکومت‬ ‫کرزای‪ ،‬در همایش س��ران افغانستان‪ ،‬موسوم به «لوی جرگه»‪،‬‬ ‫مورد تایید قرار گرفت‪.‬‬

‫‪ 1318‬خورشیدی‪ :‬زادروز «سیروس طاهباز» نویسنده و مترجم‬ ‫ایرانی‪ .‬طاهباز بین س��ال‌های ‪ ۱۳۴۹‬تا ‪ ۱۳۵۷‬خورشیدی مدیریت‬ ‫انتش��ارات کانون پرورش فکری ک��ودکان و نوجوانان را بر عهده‬ ‫داش��ته است‪ .‬او هم‌چنین به گردآوری بیش از بیست هزار برگ از‬ ‫دست‌نوشته‌های «نیمایوشیج» پرداخت و در طول سی و پنج سال‪،‬‬ ‫با انتشار بیست و سه دفتر‪ ،‬توانست مجموعه کامل شعرهای نیما و‬ ‫آثاری درباره او را منتشر سازد‪ .‬او که زاده چنین روزی در بندرانزلی‬ ‫بود در بیست‌و پنجم اسفند سال ‪ 1377‬درگذشت‪.‬‬ ‫‪ 35‬پیش از میالد‪ :‬نخستین کتاب طنز شاعر و فیلسوف رومی‬ ‫«کوینتوس هوراتیوس فالکوس» در چنین روزی در ش��هر رم به‬ ‫صورت نسخه‌های متعدد دست‌نویس انتشار یافت که هنوز باقی‬ ‫مانده است و مورد مطالعه کسانی قرار می‌گیرد که التین می‌دانند‪.‬‬ ‫این کتاب‪ ،‬نخس��تین مجموعه طنز به صورت نظم و نثر در تاریخ‬ ‫اس��ت و به این لحاظ است که هوراتیوس را پدر طنز در جهان در‬ ‫تاریخ به‌ش��مار می‌آورند و واژه طنز در زبان‌های اروپایی‪ ،‬از عنوان‬ ‫کتاب او گرفته شده است‪.‬‬ ‫‪ 2005‬میلادی‪ :‬تخاصم میان چاد و س��ودان در چنین روزی‬ ‫شروع شد‪ .‬علت شروع این تخاصم اعالمیه از سوی دولت چاد بود‬ ‫که دولت سودان را «دولت متجاوز» اعالم کرده بود‪ .‬دولت چاد در‬ ‫یک اعالمیه عمومی به شهروندان چاد اعالم کرد که علیه «دشمن‬ ‫مشترک» متحد شوند‪ .‬منظور از این دشمن مشترک اعضای مسلح‬ ‫س��ازمان‌های «اتحاد برای دموکراسی و آزادی» و «پالتفرم برای‬ ‫تغییر‪ ،‬اتحاد و دموکراسی» و هم‌چنین نیروهای مسلح جنجاوید که‬ ‫سودانی هستند‪ ،‬بود‪ .‬س��ازمان «اتحاد برای دموکراسی و آزادی»‬ ‫منکر گرفتن کمک از دولت سودان شد‪ .‬در نهایت در هشتم فوریه‬ ‫‪ ۲۰۰۵‬هر دوی این کشورها توافق‌نامه تریپولی را امضا کردند که‬ ‫جنگ را پایان داد‪.‬‬ ‫‪ 1943‬میالدی‪«:‬ملکهسیلویا»همسر«کارلگوستافشانزدهم»‪،‬‬ ‫پادشاه سوئد و شهبانوی آن کشور از ‪ ۱۹۷۶‬تا کنون‪ ،‬در چنین روزی‬ ‫زاده ش��ده اس��ت‪ .‬سیلیویا بیش��تر وقت و انرژی خودش را معطوف‬ ‫سازمان‌هایی کرده است که نیازهای کودکان را برآورده می‌ساختند‬ ‫و عمده‌ترین تالش‌هایش در زمینه پایان بخشیدن به سواستفاده‌های‬ ‫جنسی از کودکان بود‪ .‬سیلویا هم‌چنین در ‪ ۱۹۹۹‬بنیاد جهانی کودکان‬ ‫را پایه‌گذاری کرده اس��ت که از وظایف این س��ازمان‪ ،‬بهبود شرایط‬ ‫زندگی کودکان و نوجوانان سراس��ر دنیا اس��ت‪ .‬از دیگر کارهای او‬ ‫می‌توان به ارتقا منابع برای بیماران روانی و معلولین اشاره کرد‪.‬‬

‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫ش��ب یلدا (شب چله)‪ ،‬طوالنی‏ترین ش��ب سال‪ -‬شرق‌شناسان و‬ ‫مورخان معتقدند که ایرانیان نزدیک به چند هزار س��ال است که‬ ‫آخرین ش��ب پاییز و آذرماه را که درازترین و تاریک‌ترین شب در‬ ‫طول سال است تا سپیده‌دم بیدار می‌مانند‪ .‬ایرانیان باستان این شب‬ ‫را شب زایش مهر یا خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی‬ ‫برپا می‌کردند‪.‬‬ ‫‪ 1284‬خورش�یدی‪ -‬چنی��ن روزی مظفرالدین‌ش��اه‬ ‫خواس��ت‌های سران انقالب مشروطیت را پذیرفت و با خواست‬ ‫چهارگان��ه متحصنین در قم و ش��هرری و … موافقت کرد و‬ ‫دستور داد که کالسکه‌های س��لطنتی و درشکه‌های موجود در‬ ‫تهران برای باز گرداندن متحصنین به ش��هرری فرستاده شوند‬ ‫و در تهران با عین‌الدوله ر‌ییس‌الوزرا‌ برای اجرای خواست‌های‬ ‫خود مذاکره کنند‪.‬‬ ‫‪ 1958‬میلادی‪« -‬ش��ارل آندره ژوزف م��اری دوگل» که به‬ ‫س جمهوری فرانسه شد‪ .‬ژنرال‬ ‫«ژنرال دوگل» معروف است‪ ،‬ریی ‌‬ ‫دوگل افس��ر ارتش فرانس��ه بود که در جنگ اول جهانی شرکت‬ ‫داشت و پس از جنگ به مقام ریاست جمهوری فرانسه رسید‪.‬‬ ‫‪ 1948‬میالدی‪ -‬در چنین روزی «س��اموئل لیروی جکسون»‬ ‫(‪ )Samuel Leroy Jackson‬بازی‌گ��ر آمریکای��ی و نامزد‬ ‫جایزه‌های اسکار‪ ،‬گلدن گلوب در واشینگتن زاده شد‌‪ .‬از فیلم‌های‬ ‫معروف وی می‌توان به «دریای عشق»‪« ،‬رومنس واقعی»‪« ،‬پارک‬ ‫ژوراسیک»‪« ،‬قصه عامه‌پسند» اشاره کرد‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1308‬خورش�یدی‪ -‬زادروز «محمد ن��وری»‪ ،‬خواننده ایرانی‬ ‫اس��ت‪ .‬نوری در تهران زاده شد و در جوانی آواز را نزد خانم اولین‬ ‫باغچه‌بان و تئوری موسیقی را نزد «سیروس شهردار» و «فریدون‬ ‫فرزانه»‪ ،‬اساتید هنرستان عالی موسیقی‪ ،‬فراگرفت‪ .‬وی شیوه آواز‬ ‫خود را متاثر از بافت و غنای زخمه‌ای اس��اتیدی چون «حس��ین‬ ‫اصالنی»‪« ،‬ناصر حسینی»‪ ،‬و «محمد سریر» می‌داند‪.‬‬ ‫‪ 18588‬میالدی‌‪« -‬جاکومو پوچین��ی» (‪Giacomo Pu c‬‬ ‫‪ )cini‬آهنگ‌س��از ایتالیایی زاده شد‪ .‬او مهم‌ترین اپرانویس دوران‬ ‫خ��ود پس از «جوزپ��ه وردی» (‪ )Giuseppe Verdi‬اس��ت‪.‬‬ ‫پوچینی با اپرای «مانون لسکو» (‪ )Manon Lescaut‬شهرت‬ ‫بین‌المللی پیدا کرد‪.‬‬

‫برخی دیگر از روی‌دادهای امروز‬ ‫‪ 1918‬میلادی‪ :‬زادروز «هلموت هاینریش والدمار اش��میت»‬ ‫سیاست مداری آلمانی که از حزب سوسیال دموکرات آلمان بود‪ .‬او از‬ ‫‪ ۱۹۷۴‬تا ‪ ۱۹۸۲‬صدراعظم آلمان بود و سابقه وزارت دفاع‪ ،‬وزارت امور‬ ‫مالی‪ ،‬وزارت اقتصاد و وزارت خارجه را نیز دارد‪ .‬گفته شده وی طبق‬ ‫نظرس��نجی‌های مختلف محبوب‌ترین صدراعظم و محبوب‌ترین‬ ‫سیاست‌مدار آلمان پس از جنگ جهانی دوم در بین مردم آلمان است‪.‬‬

‫سوم دی‪ -‬بیست‌وچهارم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ سوم دی‬ ‫‪ 1798۸‬میالدی‪« -‬آدام میتس��کیویچ» (‪Adam Micki e‬‬ ‫‪ )wicz‬ش��اعر و نویس��نده لهس��تانی به دنیا آمد‪ .‬وی پس از‬ ‫تحصیل در رشته فلسفه‪ ،‬به دنبال ادبیات و هنرهای زیبا رفت‪.‬‬ ‫وی در جوانی اثری با نام «حماس��ه جوانان» را منتشر کرد که‬ ‫این منظومه‪ ،‬نوعی ش��عر رمانتیک سیاس��ی بود که به شهرت‬ ‫رس��ید‪ .‬در آن زم��ان لهس��تان میان روس��یه‪ ،‬اتریش و پروس‬

‫تقسیم شده بود و وی برای اتحاد کشورش‪ ،‬فعالیت می‏کرد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل در سال ‪ 1823‬به جرم ترویج میهن‏پرستی نامعقول‬ ‫از طرف دولت روس��یه‪ ،‬به این کش��ور تبعید شد‪ .‬پس از آن از‬ ‫روسیه به فرانسه گریخت و به تدریس ادبیات پرداخت‪ .‬از آدام‬ ‫میتس��کیویچ آثاری برجای مانده که منظوم��ه «پان‏تادئوش»‬ ‫(‪ )Pan Tadeusz‬و «شام‌گاه نیاکان» از آن جمله‏اند‪.‬‬ ‫‪ 1865‬میلادی‪« -‬کوکلوس‌کالن» (‪)Ku Klux Klan‬‬ ‫س��ازمان‌های هم‌بسته‌ای در ایاالت متحده آمریکا که پشتیبان‬ ‫برتری نژاد س��فید‪ ،‬یهودس��تیزی‪ ،‬نژادگرای��ی‪ ،‬ضدیت با آیین‬ ‫کاتولیک‪ ،‬بومی‌گرایی و نفرت نژادی اس��ت که در چنین روزی‬ ‫تاسیس شد که آن‌ها راه خشونت را پیش گرفتند‪.‬‬ ‫گفته ش��ده ب��ا پایان جنگ‏ه��ای داخلی آمریکا ک��ه به آزادی‬ ‫س��یاهان و لغو برده‏داری انجامید‪ ،‬باعث رشد تدریجی نهضت‬ ‫ضد س��یاهان ش��د‪ .‬در روزی چون امروز این س��ازمان توسط‬ ‫جمعی از نژادپرس��تان متعصب و با هدف نابودی و ارعاب سیاه‬ ‫پوستان در جنوب آمریکا تاسیس شد‪.‬‬ ‫‪ 1951‬میالدی‪ -‬لیبی از ایتالیا اعالم استقالل کرد‪ .‬کشور لیبی‬ ‫در آستانه جنگ جهانی اول مورد تهاجم ایتالیا واقع شد و به تصرف‬ ‫نیروهای ایتالیایى درآمد‪ .‬در اواسط جنگ جهانی دوم نیز نیروهای‬ ‫انگلس��تان‪ ،‬فرانس��ه و ایتالیا آن را اش��غال کردند‪ .‬با پایان جنگ‪،‬‬ ‫مناطق تحت تصرف آن‏ها‪ ،‬به عنوان کشور لیبی موجودیت یافت‬ ‫و سازمان ملل متحد با تصویب قطع‌نامه‏ای استقالل لیبی را اعالم‬ ‫کرد و «محمد ادریس السنوسی» به پادشاهی این کشور برگزیده‬ ‫ش��د‪ .‬در سال ‪ 1969‬شماری از افسران ارتش لیبی به فرمان‌دهی‬ ‫«معمر قذافی» پادشاهی ادریس را برانداختند و «جماهیر مردمی‬ ‫سوسیالیستی» در لیبی برپا کردند‪.‬‬ ‫‪ 1968‬میالدی‪« -‬فضاپیمای آپولو ‪ »8‬با س��ه سرنشین وارد‬ ‫مدار ماه ش��د و ده بار به دور آن چرخید‪ .‬این نخس��تین س��فر‬ ‫انس��ان به مدار کره ماه بود‪ .‬در این س��فر‪ ،‬س��ازمان ناسا قصد‬ ‫آزمودن سامانه‌های فضاپیما در سفر بین ماه و زمین را داشت‪.‬‬ ‫فضان��وردان آن «فرنک بورم��ان» (‪،)Frank Borman‬‬ ‫«جیمز الول»( (‪ )James Lovell‬و «ویلیام اندرز» (‪Wi l‬‬ ‫‪ )liam Anders‬بودن��د‪ .‬حض��ور این س��ه فض��ا نورد بر‬ ‫روی ماه به صورت زنده در رس��انه‌ها پخش می‌ش��د و یکی از‬ ‫پر‌بیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در تاریخ محسوب می‌شود‪.‬‬ ‫‪ 1326‬خورش�یدی‪« -‬حبیب‏اله ذوالفنون تهرانی عراقی»‬ ‫معروف به «ش��یخ حبیب‌اله ذوالفنون» دانش‌مند ستا ‌ره‌شناس‬ ‫و تقویم‌ن��گار ایران��ی درگذش��ت‪ .‬وی در زمینه‌ه��ای ادبیات‪،‬‬ ‫ریاضیات و تفسیر قرآن نیز فعالیت داشت‪ .‬او درباره حرکت ماه‬ ‫به کش��فیاتی جدید دس��ت یافت و جدول نجومی پیش‌رفته‌ای‬ ‫ترس��یم کرد‪ .‬عالوه بر نجوم در رش��ته ریاضیات و هندسه هم‬ ‫اس��تادی برجسته بود‪ ،‬در زمینه تناسب مکعبات هم به نظریات‬ ‫نوینی دس��ت یافت‪ .‬وی مدت‌ها در دارالمعلمین مرکزی و نیز‬ ‫مدرس��ه عالی سپهس��االر و هم‌چنین در دانش‌س��رای عالی و‬ ‫دانش‌کده الهیات دانش‌گاه تهران هم تدریس می‌کرد‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1524‬میالدی‪« -‬وسکو دا گاما» (‪)Vasco da Gama‬‬ ‫دریانورد پرتغالی درگذشت‪ .‬وی ‪ 23‬ماه مه سال ‪ 1498‬با چهار‬ ‫کش��تی مجهز ب��ه ‪ 20‬توپ و ‪ 170‬تفنگ‌دار پ��س از دور زدن‬ ‫دماغه جنوب آفریقا و گذش��تن از سواحل شرقی این قاره وارد‬ ‫«کالیکت» در س��احل غربی ش��به قاره هند ش��د و با این کار‪،‬‬ ‫آغازگر استعمار اروپاییان بر خاور زمین شد‪.‬‬ ‫‪ 1814‬میالدی‪ -‬پیمان «گنت» (‪‌)Ghent‬به جنگ آمریکا‬ ‫و انگلستان که در سال ‪ 1812‬آغاز شده بود و انگلیسی‌ها ضمن‬ ‫آن شهر واشینگتن و کاخ سفید را آتش زده بودند‪ ،‬پایان داد‪.‬‬ ‫‪ 1300‬خورش�یدی‪« -‬عب��اس س��حاب»‪ ،‬جغراف��ی‌دان و‬ ‫نقش��ه‌نگار برجسته ایرانی در شهرس��تان تفرش زاده شد‪ .‬از او به‬ ‫عنوان بنیان‌گذار دانش نقش��ه‌نگاری به شیوه‌ی نوین در ایران و‬ ‫هم‌چنین بنیان‌گذار موسس��ه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب نام‬ ‫برده می‌شود‪.‬‬

‫چهارمدی‪-‬بیست‌وپنجمدسامبر‬

‫تقویمتاریخچهارمدی‬ ‫‪ 1066‬میلادی‪ -‬ویلی��ام اول معروف به «ویلی��ام کونکرور»‬ ‫(‪ )William the Conqueror‬ی��ا «ویلیام فاتح» به عنوان‬ ‫پادش��اه انگلس��تان تاج‌گذاری کرد‌‪ .‬وی نخس��تین پادشاه سلسله‬ ‫نورمن‌ها در تاریخ انگلس��تان اس��ت که از س��ال ‪ 1035‬به عنوان‬ ‫دوک نورمان��دی و از چنی��ن روزی در ‪ 1066‬تا زمان مرگش نیز‬ ‫به عنوان پادش��اه انگلستان ش��ناخته می‌شد‪ .‬او در جنگ معروفی‬ ‫با نام «هس��تینگز» (‪« ،)Hastings‬هارولد دوم» آخرین پادشاه‬ ‫آنگلوساکسون انگلستان را شکست داد‪.‬‬ ‫‪ 1642‬میلادی‌‪« -‬آیزاک نیوتن» فیزی��ک‌دان و ریاضی‌دان‬ ‫انگلیسی زاده شد‪ .‬او نخستین بار نیروی جاذبه زمین را کشف کرد‬ ‫و هم‌چنین در حوزه مکانیک حرکت‌‪ ،‬قوانین سه گانه‌ای را عرضه‬ ‫کرد که قانون عمل و عکس‌العمل او شهرت جهانی دارد‌‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1687‬می�لادی «اصول ریاضی و فلس��فه طبیعی»‬ ‫را ب��ه نگارش درآورد‪ .‬از کارهای مهم او بنیان‌گذاری حس��اب‬ ‫دیفرانس��یل و انتگرال است‪ .‬او نخستین کسی است که قواعد‬ ‫طبیعی حاکم بر گردش‌های زمینی و آس��مانی را کش��ف کرد‪.‬‬ ‫نیوتن توانس��ت برای اثبات قانون‌های حرکت سیاره‌های کپلر‬ ‫برهان‌های ریاضی بیابد‪.‬‬ ‫‪ 1989‬میلادی‪« -‬نی��کالی چائوشس��کو» (‪Nicolae‬‬ ‫‪)Ceaușescu‬رهب��ر رومانی و همس��رش «الن��ا» پس از یک‬ ‫محاکم��ه کوتاه‪ ،‬تیرباران ش��دند‪ .‬وی سیاس��ت‌مدار کمونیس��ت‬ ‫رومانیایی بود که وی سمت ریاست جمهوری داشت‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ ،1987‬مش��کالت زندگی و ش��رایط س��خت کاری به‬ ‫اعتصابات و راه‌پیمایى‏هایى مردم این کش��ور منجر شد و در پایان‬ ‫س��ال ‪ ،1989‬مردم و پلیس‪ ،‬با یک‌دیگر درگیر شدند که کشته‏ها‬ ‫و زخمی‏های زی��ادی به جای گذارد‪ .‬در همی��ن زمان گروهی از‬ ‫نظامیان با پش��تیبانی مردم در ‪ 22‬دس��امبر ‪ 1989‬کودتا کردند و‬ ‫حکومت چائوشس��کو را از بین بردند و وی در چنین روزی هم به‬ ‫هم‌راه همسرش تیرباران شد‪.‬‬ ‫هرکه نامخت (نیاموخت) از گذشت روزگار (تاریخ) –‬ ‫نیز ناموزد ز هیچ آموزگار‬ ‫‪ 858‬میالدی‌‪ -‬بیش‌ت��ر مورخان معتقدند که «رودکی»‪« ،‬پدر‬ ‫ش��عر پارس��ی نوین» در چنین روزی در ‪ 858‬به دنیا آمده است و‬ ‫برخی هم با محاس��بات خ��ود‪ ،‬زادروز او را در هم��ان روز ولی در‬ ‫سال ‪ 860‬میالدی نوشته‌اند‪« .‬ابوعبداله جعفر ابن محمد» (رودکی)‬ ‫در روس��تای رودک منطقه سغد خراسان (اینک واقع در جمهوری‬ ‫تاجیکستان) به دنیا آمد‪.‬‬ ‫در دوران سامانیان می‌زیست و از نزدیکان و هم‌نشینان «امیرنصر‬ ‫سامانی» بود‪ .‬وی عالوه بر سرودن اشعار‪ ،‬نوازنده‌گی و خواننده‌گی‬ ‫ه��م می‌کرد‪ .‬مجس��مه‌های رودک��ی در میدان‌های ش��هرهای‬ ‫کش��ورهای پارسی زبان قرار داده ش��ده چرا که او شاعر مشترک‬ ‫همه پارسیان جهان و از عوامل وحدت فرهنگی مردمی است‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫کریس��مس یا نوئل‪ -‬نام جشنی اس��ت در آیین مسیحیت که به‬ ‫منظور گرامی‌داشت زادروز مسیح در چنین روزی برگزار می‌شود‪.‬‬ ‫‪ 1977‬میالدی‪« -‬سر چارلز اسپنسر چاپلین» یکی از مشهورترین‬ ‫بازی‌گران و هم‌چنین کارگردان و موسیقی‌دان برجسته‌ی هالیوود و‬ ‫برنده‌ی جایزه اسکار‪ ،‬در این روز درگذشت‪ .‬چارلی چاپلین نزدیک‬ ‫به س��ی و چهار فیلم کوتاه در کمپانی کی‌اس��تون و در نقش یک‬ ‫دلق��ک ریز‌نقش‌‪ ،‬با کفش‌هایی که برایش بزرگ بودند بازی کرد‪.‬‬ ‫وی در س��ال ‪ ۱۹۱۹‬به هم‌راهی تعدادی از دوستان سینمایی‌اش‬ ‫اتحادیه سینماگران را تاسیس کرد‪.‬‬ ‫‪ 1991‬میالدی‪ -‬در چنین روزی «میخاییل گورباچف» رییس‌‬ ‫جمهوری اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی استعفا داد و اوکراین‬ ‫اعالم استقالل کرد‪.‬‬

‫بــزودی‬

‫به روز رسانی در اپلیکیشن رادیو کوچه‬ ‫افزایشامکانات‬ ‫تغییرات گرافیکی برای دست رسی بهتر‬ ‫پخش در وضیعت استند بای‬ ‫پخشویدیو‬ ‫افزودن بخش های کتابخانه و آرشیو مجله‬ ‫الکترونیکی‬ ‫با سیستم اطالع رسانی بر خط‬

‫امکانتبلیغبرایشما‬

‫به جمع کاربران ما در آی فون و آی پد بپیوندید‬ ‫لینک ادرس نرم افزاری اش‪:‬‬

‫‪http://itunes.apple.com/ng/app/‬‬ ‫‪radio-koocheh/id395135267?mt=8‬‬

‫شمــا‬

‫سیزده هزار و یک صد‬ ‫و سی و ششمین‬ ‫نفری هستید که به خانواده‬ ‫استفادهکنندگان‬ ‫آپلیکیشن آی فون و آی پد‬ ‫رادیو کوچه اضافه می شوید‬

‫تبلیغات شما می تواند به دست هزاران‬ ‫نفر بر روی این اپلیکیشن برسد‬ ‫برای سفارش تبلیغ با ما در تماس باشید‬

‫‪com@dariusmail.com‬‬

‫‪47‬‬

‫فرهنگ‬ ‫گزارش ادبی‬

‫او هنری‪ ،‬دزدی‬ ‫که نویسنده شد‬

‫سایه کوثری‬ ‫ی‌‌کرد مبلغی‬ ‫ش��اید اگر در بانکی که «ویلیام سیدنی پورتر» کار م ‪‎‬‬ ‫کم نمی‌آمد و او به س��رقت متهم نمی‌ش��د و به زندان نمی‌افتاد‪،‬‬ ‫آمریکایی‌ها و خیلی دیگر از مردم جهان از خواندن داس��تان‌های‬ ‫کوتاه و ش��یرین او درباره طبقه متوس��ط ش��هر نیویورک محروم‬ ‫می‌شدند‪.‬‬ ‫زندان به جای این‌که او را به مجرم تبدیل کند‪ ،‬از او نویس��نده‌ای‬ ‫تمام عیار ساخت‪ .‬نویسنده‌ای که هرچند صاحب قریحه بود اما نیاز‬ ‫به موتوری چون مشکالت مالی داشت تا فکرش را کار بیندازد و‬ ‫تند تند داستان‌هایش را بنویسد و چاپ کند‪.‬‬ ‫ویلیام س��یدنی پورتر با همه کتاب‌خوانی‌اش‪ ،‬پانزده س��اله که بود‬ ‫مدرس��ه را ترک گفت و در یک داروخانه و دام‌پروری در تگزاس‬ ‫مشغول کار شد‪ .‬کارش را در هیوستون با مشاغلی چون کارمندی‬ ‫بانک ادامه داد‪.‬‬ ‫هرچند پورتر از آن بانک بیرون آمد‪ ،‬شروع به نوشتن یک داستان‬ ‫فکاه��ی دنباله‌دار هفتگی به نام «خان��ه به دوش» کرد‪ .‬وقتی که‬ ‫فکاهی هفتگی با شکست مواجه شد به «هیوستون پست» پیوست‬ ‫و به عنوان خبرنگار و مقاله‌نویس مشغول شد‪ .‬وقتی در سال ‪۱۸۹۴‬‬ ‫در اولین بانک ملی آستین‪ ،‬جایی که قبلن پورتر کار می‌کرد‪ ،‬مبلغی‬ ‫مفقود ش��د و او را به دادگاه احضار کردن��د‪ ،‬پورتر برای اجتناب از‬ ‫حضور در دادگاه به هندوراس گریخت‪.‬‬ ‫پورتر سه س��ال بعد پس از ش��نیدن خبر مرگ زنش به شهرش‬ ‫برگش��ت و به اتهام اختالس مجرم شناخته شد‪ .‬خیلی زود هم به‬ ‫ندامت‌گاه کولومبوس فرستاده شد‪.‬‬ ‫حاال پورتر مجبور بود برای تامین مخارج بقیه اعضای خانواده‌اش‬ ‫یک راهی پیدا کند و تنها چیزی که در زندان از او برمی‌آمد نوشتن‬ ‫بود‪ ،‬این‌طوری هم آرزوی دیرینه‌اش محقق می‌شد و هم شاید با‬ ‫درآمدش می‌توانست زندگی دختر و پسرش را بگرداند‪ .‬یک سال‬ ‫بعد نخستین داستان کوتاه او در یکی از مجالت چاپ شد‪ .‬داستانی‬ ‫با عنوان «جوراب‌های کریسمس مامور مخفی» که در مورد یک‬ ‫آمریکایی بود‪.‬‬ ‫سه سال بعد که پورتر آزاد می‌شد دیگر با نام «او هنری» داستان‬ ‫کوتاه‌نویس شناخته شده بود‪.‬‬ ‫می‌گوین��د این نام یک��ی از زندان‌بان‌های او ب��وده که برای خود‬

‫‪48‬‬

‫برداشته است‪ .‬پورتر پیشین و او هنری جدید یکراست از زندان به‬ ‫نیویورک رفت و شروع به نوشتن یک سری داستان‌های هفتگی‬ ‫برای یکی از مجالت آن شهر کرد‪.‬‬ ‫نخس��تین مجموعه داس��تانش یک س��ال بعد با نام «چلمن‌ها و‬ ‫س��لطان‌ها» منتشر شد و دو س��ال بعد از آن دومین مجموعه‌اش‬ ‫را با نام « چهار ملیون» منتشر کرد‪.‬‬ ‫او هنری نویسنده‪ ،‬اغلب داستان‌های طنز انتقادی می‌نوشت‪.‬‬ ‫جست‌وجو در زندگی نیویورکی‌ها مورد عالقه او بود‪ .‬خودش درباره‬ ‫نویسنده‌ای می‌گوید‪« :‬او کارش نوشتن داستان‌های عاشقانه است‪.‬‬ ‫کاری که هیچ وقت توی بندش نبوده‌ام‪ ،‬همیش��ه عقیده‌ام بر این‬ ‫بوده که عقاید و نظریات مش��هور به درد سوژه داستان نمی‌خورند‬ ‫ولی مس��ایل خصوص��ی یک غریبه ی��ا گل‌فروش س��وژه‌های‬ ‫دندان‌گیرتریهستند‪».‬‬ ‫او هنری استاد پایان‌های ش��گفت‌انگیز و صورت‌گر زندگی قشر‬ ‫متوسط مردم نیویورک است‪ .‬اغلب داستان‌هایش با طرحی پیچیده‬ ‫س��ر از فضاهای طنزآمیز و تصادف��ی در می‌آورند‪ .‬گرچه برخی از‬ ‫منتقدان عالقه چندانی به کارهایش نش��ان ندادند ولی توده مردم‬ ‫عاشق داستان‌هایش هستند‪.‬‬ ‫در یکی از داستان‌هایش به نام «ارزش دالر»‪ ،‬او هنری به مواجهه‬ ‫با دست‌گاه قضایی می‌پردازد‪ .‬قاضی دارونت نامه‌ای از یک مجرم‬ ‫سابق (احتمالن خود او هنری) دریافت می‌کند که در آن مار زنگی‬ ‫او و وکی��ل دعاوی بخش را‪ ،‬تهدی��د به مرگ می‌کند‪ .‬یک جوان‬ ‫مکزیک��ی به نام رافائل اورتیز با حم��ل دالر نقره‌ای تقلبی که از‬ ‫سرب ساخته شده بود‪ ،‬مجرم شناخته می‌شود‪ .‬دختر رافائل به سراغ‬ ‫وکیل دعاوی می‌رود و به او می‌گوید که پدرش بی‌گناه اس��ت و‬ ‫تنها برای ناخوش��ی او و نیازش به دارو این کار را کرده اس��ت‪ .‬اما‬ ‫لیتل فیلد‪ ،‬وکیل دعاوی‪ ،‬از کمک به او امتناع می‌ورزد‪ .‬دست آخر‬ ‫دخترک به او می‌گوید‪« :‬اگر دختر مورد عالقه‌ات هم در خطر باشد‪،‬‬ ‫همین کار را می‌کنی؟»‬ ‫وقتی لیتل فیلد یک روز با خانم قاضی دارونت با ماشین به بیرون‬ ‫می رود به رافائل بر می‌خورد‪ .‬رافائل ش��روع به تیراندازی می‌کند‪.‬‬ ‫لیتل فیلد چندبار به او شلیک می‌کند ولی کاری از پیش نمی‌برد‪.‬‬ ‫ناگه��ان به خانم دارون��ت نگاه می‌کند و یاد ح��رف دختر رافائل‬

‫می‌افتد‪ .‬مصمم بار دیگر به رافائل شلیک می‌کند و با چند فشنگ‬ ‫باقی مانده او را از اسبش پایین می‌اندازد و رافائل مثل مار زنگی به‬ ‫خود می‌غلتد‪ .‬صبح روز بعد در دادگاه لیتل فیلد می‌گوید‪« :‬من به‬ ‫او شلیک کردم ولی ما‪ ،‬من و یک نفر دیگر‪ ،‬واقعن شانس آوردیم‪.‬‬ ‫بله این بدترین نوع ممکن پول است؛ پول تقلبی‪».‬‬ ‫و رو می‌کند به پاس��بان‌ها و می‌گوید‪« :‬بچه‌ها ممکن است بروید‬ ‫طرف خانه‌ه��ای مخروبه و ببینید آن دختر مکزیکی دقیقن کجا‬ ‫زندگ��ی می‌کند؟ فکر کنم خانم دارونت بخواهند از موضوع باخبر‬ ‫شوند‪».‬‬ ‫اما شاید به‌ترین اثر اوهنری «باج‌خواری از رییس سرخ‌پوش» باشد‬ ‫که در مجموعه «آخرین ول‌گردها» منتش��ر شد‪ .‬شیوه طنزآمیز و‬ ‫هیجان‌انگیز او هنری تاثیر مارک تواین و آمبروس بیرس را آشکار‬ ‫می‌کند‪ .‬داس��تان در مورد دو آدم‌رباس��ت که درگیر سر و کله زدن‬ ‫با بچه یکی از آدم‌های سرش��ناس ش��هر هستند‪ .‬باالخره متوجه‬ ‫می‌ش��وند که بچه واقعن مایه دردس��ر اس��ت‪ .‬دست آخر تصمیم‬ ‫می‌گیرند تا پس��رک را‌حتی با پرداخت وجهی پس بدهند‪ .‬بیل به‬ ‫دوستش سام می‌گوید‪« :‬شاید فکر کنی من آدم خائنی هستم ولی‬ ‫هیچ جلوی این کار را نمی‌ش��د گرفت‪ .‬ببی��ن من یک آدم بالغم‪،‬‬ ‫ب��ا تمام عادات معق��ول یک مرد‪ .‬ولی جاهایی هس��ت که دیگر‬ ‫همه قمپز در کردن‌ها باد هوا می‌ش��ود‪ .‬پس��رک رفته‪ .‬یعنی من‬ ‫فرس��تادمش برود‪ .‬همه چیز تمام شد‪ .‬گذش��ت آن زمانی که آن‬ ‫سان گذشت‪».‬‬ ‫بیل ادامه می‌دهد‪« :‬اگر بخواهی جلوی رشوه‌گیرها مقاومت کنی‬ ‫کارت س��اخته است‪ .‬هیچ کدام‌ش��ان تا به حال مثل من بیچاره‪،‬‬ ‫گی��ر عذاب‌های روحی نبوده‌اند‪ .‬من همیش��ه می‌خواس��تم پای‬ ‫چیزهایی که می‌دزدیم بایستم ولی گاهی اوقات چیزی گلوی آدم‬ ‫را می‌گیرد‪».‬‬ ‫او هنری در پنجم ژوئن ‪ ۱۹۱۰‬با ابتال به سیروز کبدی در نیویورک‬ ‫درگذشت‪.‬‬ ‫سه مجموعه دیگرش «ششی‌ها و هفتی‌ها»‪« ،‬خانه به دوش» و‬ ‫«بچه‌های دربه در و دسته‌های گل» پس از مرگش انتشار یافت‪.‬‬ ‫او هنری آن‌قدر اعتبار و محبوبیت یافت که هش��ت س��ال پس از‬ ‫مرگش‪ ،‬جایزه‌ای به نام او بنا شد که هرسال به به‌ترین داستان‌های‬ ‫چاپ شده در نشریات اهدا می‌شود‪.‬‬

‫کرانه‌های سن‬

‫نخستین وقایع‌نگاران در کشور فرانسه‬

‫سایه کوثری‬ ‫تا اواس��ط قرن دوازدهم میالدی در فن تاریخ‌نویس��ی در کش��ور‬ ‫فرانسه کتابی نوشته نشده بود‪ ،‬جز چند وقایع‌نامه پیش پا افتاده و‬ ‫متعارف‪ ،‬آن هم به نظم و اسلوب کتاب‌های قدیم التین‪.‬‬ ‫اما از این دوره به بعد هم‌زمان با بس��ط و گسترش علوم و معارف‬ ‫و دایرش��دن دارالعلم بزرگ پاریس‪ ،‬به تدریج تاریخ‌نویسان نسبتن‬ ‫مهمی ظهور کردند‪ .‬در بدو امر گروهی به نگارش تاریخ ایام سلطنت‬ ‫و سفرها و جنگ‌ها و فتوحات پادشاهان فرانسه به نثر پرداختند و در‬ ‫کتاب‌های خود ضمن ش��رح و بیان وقایع روزمره آن دوران گاهی‬ ‫نیز به طور جسته گریخته از فتنه‌ها و فسادهای عصر خویش یاد‬ ‫کردند‪ .‬اما اینان نیز حقایق تاریخی را چنان‌که اتفاق افتاده بود بیان‬ ‫نمی‌کردن��د‪ ،‬بلکه اخبار زمان و احوال دوران را به مدد قوه خیال و‬ ‫به میل و ذوق و هوس خود دگرگون می‌کردند و عمومن شواهدی‬ ‫متکی بر دالیل سس��ت و نادرست عرضه می‌کردند و سرگذشت‬ ‫پادش��اهان و ذکر وقایع را با غرایب و بدایع به هم می‌آمیختند‪ .‬به‬ ‫همی��ن دلیل آثار آنان از صحت و اعتبار تاریخی چندانی برخوردار‬ ‫نبود‪ .‬اما طولی نکشید که در آغاز قرن سیزدهم وقایع‌نگارانی پدید‬ ‫آمدند که با تکیه به اسناد و مدارک تاریخی و یا مشاهدات شخصی‬ ‫دست به نگارش کتاب‌های تاریخی یا وقایع‌نامه زدند‪ .‬در میان این‬ ‫مورخان دو تن از همه مشهورترند‪ ،‬یکی «ژفرا دوویل هاردوئن» و‬ ‫دیگری «روبر دو کالری» که هریک به نوعی وقایع جنگ چهارم‬ ‫صلیبی را به رش��ته تحریر درآورده‌اند‪ .‬با انتشار آثار این دو مورخ از‬ ‫آن پس رویاها و تخیالت ش��اعرانه از ادب فرانس��ه رخت بربست‬ ‫و ج��ای خود را ب��ه جهان واقعی داد‪ .‬از آن پس آثار نویس��ندگان‬ ‫از عوال��م خیال و رویا به درآمد و بیش‌تر به توصیف جهان واقعی‬ ‫پرداخ��ت‪ ،‬یعنی جهانی که در آن همه در پی کس��ب مال و زرند‬ ‫و جاه‌طلبی و بلندپروازی سیاس��ت‌مداران مال‌دوس��ت و حرص و‬ ‫طمع ارباب مناصب و به طور کلی س��وداها و امیال پست آدمیان‬ ‫حاکم بر جامعه است‪ ،‬نه احساسات رقیق و عواطف پاک و لطیف‬ ‫بشری‪« .‬ژفرا دوویل هاردوئن» خود فرمان‌ده قشون ایالت شامپانی‬ ‫و یکی از س��رداران عالی‌رتبه و بزرگ جنگ چهارم صلیبی بود‪ .‬او‬

‫نگارش تاریخ خود را با عنوان «تاریخ قسطنطنیه» در سال ‪1207‬‬ ‫آغ��از کرد و در این کتاب ب��ا بیان علل اصلی و انگیزه‌های واقعی‬ ‫حوادث جنگ صلیبی چهارم‪ ،‬س��عی کرد که رسوایی و فضیحتی‬ ‫را ک��ه در این جنگ به بار آمده بود ب��ا دالیلی خاص توجیه کند‬ ‫و انح��راف صلیبیون را در این تالش مقدس معلول یک سلس��له‬ ‫حوادث و اتفاقات نامطلوب و غیرمترقبه قلمداد کند‪ .‬ولی برخی از‬ ‫محققان معتقدند که وی در این توجیه صداقت و امانت چندانی به‬ ‫کار نبرده است‪ .‬به نظر آنان انحراف در جنگ صلیبی چهارم و تاراج‬ ‫قسطنطنیه بر طبق یک نقشه قبلی انجام گرفته و ناشی از خیانتی‬ ‫بوده که پنهانی بین بونیفاس دومون فرا‪ ،‬فرمان‌ده سپاه صلیبیون‬ ‫و «فیلیپ دوس��وآب»‪ ،‬دوک ایالت مذکور صورت گرفته است‪ .‬به‬ ‫این معنی که این دو سردار در خفا هم‌داستان شده و قصد داشته‌اند‬ ‫«الکسی کومنن»‪ ،‬برادر زاده فیلیپ و امپراتور مخلوع قسطنطنیه‬ ‫را دوباره بر تخت سلطنت بنشانند‪ .‬اما این فرضیه و گمان هرقدر‬ ‫هم صحت داشته باشد از ارزش کار ویل هاردوئن نمی‌کاهد‪ ،‬زیرا‬ ‫کتاب او از چند جهت دیگر قابل مالحظه است‪ :‬یکی آن‌که او در‬ ‫نگارش کتاب خود نثری س��اده و پاکیزه و غیرمصنوع به کار برده‬ ‫و در نقل حوادث از هر گونه اطناب یا ش��اخ و برگ دادن به وقایع‬ ‫پرهیز کرده و بیش‌تر سعی کرده است که علل سیاسی و محرکات‬ ‫دین��ی جنگ را بیابد و آن‌ها را در اثر خود توجیه کند‪ .‬دیگر آن‌که‬ ‫کتاب اسناد و مدرک نسبتن معتبر و مهمی درباره فتح قسطنطنیه و‬ ‫جنگ‌های صلیبی‌ست‪ .‬از اختصاصات عمده و مهم دیگر این اثر آن‬ ‫است که به زبان نثر نگارش یافته و این موضوع نشانه آغاز استفاده‬ ‫از نثرنویسی و رواج آن در ادبیات فرانسه و نمایان‌گر تحول ادبیات‬ ‫این کشور در این دوره از نظم به نثر است‪.‬‬ ‫در هرحال ویل هاردوئن‪ ،‬نویسنده توانا و مورخی آشنا به مسایل و‬ ‫دقایق روان‌شناختی‌ست که به کمک ذوق و اندیشه خود توانسته‬ ‫است امیال انس��انی و حاالت روحی انس��ان را مثل خودخواهی‪،‬‬ ‫ح��رص‪ ،‬طمع‪ ،‬غرور و قدرت‌طلب��ی در اثر خود به خوبی تجزیه و‬ ‫تحلیل کند و دالیل و مقررات نبرد که سرچش��مه اصلی شکست‬ ‫صلیبیون و رزمندگان در جنگ چهارم بوده است را تشریح کند و‬

‫وضع غم‌انگیز و اس��ف‌بار س��ربازان صلیبی را که بدون آگاهی و‬ ‫معرفت کام��ل از آرمان معنوی جنگ به نبرد پرداخته و در مقابل‬ ‫مسلمانان روحیه خود را باخته و در هر لحظه فنای کامل خویش را‬ ‫احساس می‌کرده‌اند‪ ،‬توصیف کند‪.‬‬ ‫ام��ا مورخ دیگر ای��ن عصر یعن��ی روبر دو کالری‪ ،‬شهس��واری‬ ‫تهی‌دس��ت و فقیر و بی‌مدعا بود که به عنوان یک رزمنده ساده و‬ ‫عادی در جنگ چهارم صلیبی شرکت کرده بود‪.‬‬ ‫او در س��ال ‪ 1205‬میالدی پس از پایان جنگ به هنگام بازگشت‬ ‫به کش��ور خود تعدادی اش��یای متبرک از آثار قدیس��ان مسیح از‬ ‫قس��طنطنیه با خود به فرانسه برد و به رس��م یادبود به دیر کربی‬ ‫تقدیم کرد و نیز از مجموعه یادداش��ت‌ها و خاطرات و مشاهدات‬ ‫خود در جنگ کتابی پرشور و متاثر از روح دینی فراهم کرد و آن را‬ ‫به سرگذشت مردانی موسوم ساخت که قسطنطنیه را فتح کردند‪.‬‬ ‫وی در این کتاب همه جا از دالوری‌ها و تالش برادران رزمنده خود‬ ‫سخن می‌گوید و از مجاهدت‌ها و مصیبت‌های خود چیزی بر زبان‬ ‫جاری نمی‌س��ازد‪ ،‬به عبارت دیگر سعی دارد که خود را از صحنه‬ ‫وقایع مخفی نگاه دارد و نادیده انگارد‪ ،‬اما موفق نمی‌شود‪.‬‬ ‫دیگر آن‌که می‌کوش��د در ضمن شرح و بیان وقایع جنگ مقام و‬ ‫مرتب��ه خ��ود را تا حد یک مورخ ارتقا دهد ول��ی در این کارتوفیق‬ ‫چندان��ی نمی‌یاب��د‪ .‬علت این موضوع آن‌س��ت ک��ه او مانند ویل‬ ‫هاردوئن در ردیف مقامات عالی لشکری یا عضو شوراهای جنگ‬ ‫نبوده است‪ .‬بنابراین جز ظواهر ساده امور و دالوری‌های یاران خود‬ ‫در صحن��ه نبرد چیزی نمی‌دیده و فقط آن‌چه را که در ظواهر امر‬ ‫مش��اهده می‌کرده و بیش‌تر محمل مذهبی داشته است به همان‬ ‫صورت و بی هیچ کم و کاس��ت یا تغیی��ری مانند یک وقایع‌نگار‬ ‫بی‌طرف با سادگی شرح داده و مناظر و عجایبی را که مایه بهت و‬ ‫حیرت شده‪ ،‬همه را بدون هیچ ساخت و پرداختی عینن در کتاب‬ ‫خود نقل کرده اس��ت و با آن‌که در فن نویسندگی به مرتبه و پایه‬ ‫ویل هاردوئن نمی‌رس��د‪ ،‬اما زبانی آشنا و مانوس و خالی از تصنع‬ ‫دارد‪ ،‬به طوری که کتاب او در خور فهم همگان است و هر خواننده‬ ‫مسیحی از مطالعه آن لذت می‌برد‪.‬‬

‫‪49‬‬

‫برگ‌هایی که ورق زده نمی‌شوند‬

‫ب تاجیک‬ ‫مه‌ش ‌‬ ‫همه‌ی ما همیش��ه و در هرجا از معضلی به نام س��رانه مطالعه در‬ ‫کش��ور خود می‌ش��نویم‪ .‬و می‌دانیم که کشور ما با معضلی به نام‬ ‫عدم وجود مطالعه روبه‌روست‪ .‬در خوش‌بینانه ترین حالت‪ ،‬مطالعه‬ ‫در کشور ما در طول شبانه‌روز‪ ،‬چهار دقیقه و بیش‌ترین تیراژ کتاب‬ ‫س��ه‌هزار شمارگان است‪ .‬در چند سال اخیر تحقیقات بسیاری نیز‬ ‫برای کش��ف دالیل این معضل انجام شده است‪ .‬اما تاکنون هیچ‬ ‫اقدام مثبتی در این زمینه اتفاق نیفتاده است و وضعیت کتاب‌خوانی‬ ‫در ایران اسف‌بار است‪ .‬کشور ما به‌رغم درصد باالی باسوادی از‬ ‫نظر مطالعه در موقعیت نامناسبی قرار دارد‪ .‬در یک مقایسه‌ی ساده‬ ‫با کشورهای همسایه و نگاهی به آمار نشریات آن‌ها می‌بینیم که در‬ ‫کشور ما وضعیت مطالعه اصلن خوب نیست‪ .‬به طوری که در ایران‬ ‫با رس��یدن تیراژ روزنامه‌ها به ‪ 300‬یا ‪ 400‬هزار مدیران نشریات‬ ‫کاله‌شان را باال می‌اندازند‪ .‬مردم بافرهنگ ایران کتاب نمی‌خوانند‌‪.‬‬ ‫در مقایسه با کتاب‌خانه‌ها‪ ،‬ورزش‌گاه‌ها‪ ،‬آرایش‌گاه‌ها‪ ،‬گیم‌نت‌ها‪ ،‬و‬ ‫مناطق گردش��ی هستند که طرف‌داران بیش‌تری دارند‪ .‬نه این‌که‬ ‫این سطح از مقایسه روند بررسی این معضل باشد اما در مجموع‬ ‫مکان‌های تفریحی از کتاب‌خانه‌ها و کتاب‌فروش��ی‌ها طرف‌داران‬ ‫بیش‌تری دارن��د و کتاب‌خانه برای بیش‌تر مردم به عنوان مکانی‬ ‫برای درس خواندن دانش‌آموزان و دانش‌جویان تعریف شده است‪.‬‬ ‫و فاجعه‌آمیز‌تر از سرانه‌ی مطالعه در ایران‪ ،‬سرانه‌ی تیراژ کتاب در‬ ‫ایران اس��ت‪ .‬سرانه‌ی تیراژ کتاب در ایران نزدیک به ‪ 2000‬کتاب‬ ‫برای هر عنوان است که این آمار در کشوری همانند مصر ‪ 70‬هزار‬ ‫کتاب برای هر عنوان است‪.‬‬ ‫به طور مس��لم مطالعه تاثیرات به‌سزایی در ابعاد زندگی افراد دارد‬

‫‪50‬‬

‫و هیچ‌گونه نمی‌توان این مس��ئله را ان��کار کرد که عدم مطالعه و‬ ‫نخواندن کتاب مردابی از ناآگاهی و بی‌فرهنگی را به‌وجود خواهد‬ ‫آورد‪ .‬بسیاری از بحران‌هایی که هم اکنون ملت ما با آن دست به‬ ‫گریبان هستند‪ ،‬ارتباطی مستقیم با پدیده‌‌ی کتاب نخواندن ایرانیان‬ ‫دارد‪ .‬چگونه می‌تواند جامعه‌ای پیش‌رفت کند در حالی که مردمان‬ ‫آن زحمت اندیشیدن و مطالعه را به خود نمی‌دهند؟ وضعیت فعلی‬ ‫کتاب و کتاب‌خوانی را در ایران در بدترین حالت ممکن قرار دارد‪.‬‬ ‫مطالعه در ش��کل سنتی در ایران هیچ نتیجه‌ی اثربخشی نداشته‬ ‫اس��ت‪ .‬درحالی‏ک�� ‏ه مهم‏ترین بخش توس��عه و پیش‌رفت جامعه‪،‬‬ ‫زمانی اتفاق می‏افتد که افراد‪ ،‬منابعی را در دست‌رس داشته باشند‬ ‫تا به‌وسیله‌ی آن به تعاملی چندجانبه با بخش‌های مختلف وجود‬ ‫بیرونی و درونی خود در اجتماع برسند‪.‬‬ ‫فرهنگ مطالعه در یک جامعه و تربیت شدن شخص برای آن دو‬ ‫مبحث اصلی برای رشد و اعتالی یک جامعه است‪ .‬یعنی این‌که‬ ‫جامعه‌ای را فرض بگیرید که این فرهنگ از کودکی در افراد تقویت‬ ‫می‌ش��ود‪ ،‬آن‌ها در این فرهنگ به بالیدن و رشد می‌رسند و دنیای‬ ‫کتاب و مطالعه راه اندیش��یدن را برای آن‌ها باز می‌کند‪ ،‬در چنین‬ ‫جامعه‌ای فرهنگ با زیرسازی و ریشه‌ای بنیاد نهاده می‌شود‪ .‬افراد‬ ‫فکر کردن و مبحث تفکر را می‌آموزند و صد البته سروکار داشتن با‬ ‫افرادی که راه و روش اندیشیدن را می‌دانند‪ ،‬بسیار آسان‌تر خواهد‬ ‫بود از افرادی که با پدیده‌ای به نام تفکر بیگانه هستند‪ .‬در جامعه‌ی‬ ‫دوم چون تفکری‪ ،‬و به دنبال آن منطق و تحلیل از همان خردسالی‬ ‫وج��ود ندارد‪ ،‬افراد به صورت تفکر توده‌ای عمل می‌کنند‪ ،‬و نتایج‬ ‫توده‌وار عمل کردن و یک تفکر غالب جوامعی است که نمونه‌اش‬ ‫ی مثل ایران که عادت ب ‏ه‬ ‫را در جهان سوم کم نمی‌بینیم‪ .‬در کشور ‏‬

‫مطالعه وجود ندارد‪ ،‬هرچیزی به راحتی می‏تواند جای‌گزین کتاب‬ ‫ی ب��رای کتاب بود و حاال ماهواره‪،‬‬ ‫ش��ود‪ .‬در دوره‏ای ویدیو تهدید ‏‬ ‫ت بیش‌تری‬ ‫اینترن��ت و کامپیوتر‪ .‬در واقع هر تکنول��وژی که قدر ‏‬ ‫ب و مطالعه اس��ت‪ .‬در حالی که‬ ‫داش��ته باش��د‪ ،‬تهدیدی برای کتا ‏‬ ‫هرکدا ‏م از این وس��ایل‪ ،‬مزایا و معایبی دارند‪ .‬سال‏ها پیش‪ ،‬کتاب‬ ‫ن حصار‬ ‫تنها ابزار س��رگرمی‪ ،‬ب��ازی و مطالع ‏ه بود‪ ،‬ولی ام��روز ای ‏‬ ‫شکسته اس��ت و کتاب باید با سایر کاالها رقابت کند و متاسفانه‬ ‫همیشه در جای‌گاه آخر قرار می‌گیرد‪ .‬مطالعه‌ی صحیح زمینه ساز‬ ‫تفکر و خالقیت افراد است‪ .‬خواندن کتاب‌ها و روایت‌های مختلف‬ ‫موجب ش��کل‌گیری ارزش‌های گوناگون در ذهن افراد می‌ش��ود‪،‬‬ ‫حساس��یت‌ها رشد می‌کند و احترام به دیگران و تفکرات دیگر در‬ ‫افراد ش��کل می‌گیرد‪ .‬در هنگام مطالعه س��واالتی مطرح می‌‌شود‬ ‫ک��ه در پی یافت��ن جواب آن‌ها فرد را با بس��یاری از ضرورت‌های‬ ‫اساسی یک زندگی آشنا می‌کند‪ .‬افرادی که مطالعه می‌کنند قدرت‬ ‫تصویرسازی باالیی دارند و همین توانایی به آن‌ها کمک می‌کند‬ ‫بس��یاری از مفاهیم را حتا اگ��ر درک باالیی می‌خواهند و صقیل‬ ‫هس��تند‌‪ ،‬تصور نموده و در پذیرش آن‌ها راحت‌تر باش��ند‪ .‬مطالعه‬ ‫تخیل افراد را پروبال می‌دهد و با بهره‌گیری از تخیل که ضرورت‬ ‫اساس��ی خالقیت اس��ت دنیایی بزرگ و پهناور در مقابل چشمان‬ ‫افراد گشوده می‌شود و آن‌ها قادر هستند آزادانه خیال‌پردازی کنند‪.‬‬ ‫در ای��ن ش��رایط هرگز افراد خود را مح��دود و محبوس در حصار‬ ‫واقعیت‌ها و امور مشهود نمی‌بیند‪ .‬مطالعه شامل مواردی است که با‬ ‫ی و یا فراهم کردن آن‏ها می‏توان‪ ،‬امکان‌هایی‬ ‫دانستن‪ ،‬به کارگیر ‏‬ ‫مفیدتر و با بازدهی‌هایی باالتری داشت‪ .‬در واقع مطالعه به افراد یاد‬ ‫می‌دهد که چگونه از امکان‌ها و زمان‌ها‪ ،‬بهره‏ی بیش‏تری ببرند‪.‬‬

‫دانش‬

‫کوچه سالمتی – قلب شکسته‬

‫چرا دلمو‬ ‫شکستی؟‬

‫دکتر آویده مطمئن‌فر‬ ‫نگاه کن که غم درون دیده‌ام‬ ‫چگونه قطره قطره آب می‌شود‬ ‫چگونه سایه سیاه سرکشم‬ ‫اسیر دست آفتاب می‌شود‬ ‫نگاه کن‬ ‫تمام هستی‌ام خراب می‌شود‬ ‫تو نشسته‌ای و به متن پیامی که ساعت‌ها قبل در تلفن هم‌راهت‬ ‫نوشته‌ای خیره مانده‌ای و با خودت کلنجار می‌روی که آیا ارسالش‬ ‫کنی یا نه‪ .‬ذهنت می‌گوید که احترام بیش‌تری برای خودت داشته‬ ‫باش و می‌دانی که منطقن ارس��ال این پی��ام نه وضعیت را بهتر‬ ‫می‌کن��د و نه به دردت التیام می‌بخش��د‪ .‬ول��ی قلبت وارد صحنه‬ ‫می‌ش��ود و کنترل ذهنت را به دس��ت می‌گی��رد‪ .‬قلبت می‌گوید‪:‬‬ ‫«‌بفرست‪ ،‬حداقل به طور موقت احساس بهتری خواهی داشت‪» .‬‬ ‫این سناریو نشان‌دهنده یکی از نمونه‌های ازهم گسیختگی قلب‬ ‫و ذهن اس��ت که با یک «قلب شکستگی» به وجود می‌آید و هر‬ ‫تصمیمی که می‌گیرید توسط ترکیبی از منطق و احساسات تعیین‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬اگر در این عناصری که مشخصه شما هستند درگیری‬ ‫رخ دهد‪ ،‬قابل درک خواهد بود که در خود تضاد احس��اس کنید و‬ ‫تصمیماتی بگیرید که منعکس کننده این آشفتگی است‪.‬‬ ‫‌مرمت یک قلب شکسته کار آسانی نیست و هیچ راه سریعی برای‬ ‫آن وجود ندارد‪ .‬اتفاقات زیادی می‌توانند باعث دل‌شکستگی شوند‪.‬‬ ‫برای بعضی از مردم‪ ،‬یک رابطه عاش��قانه به پایان رسیده قبل از‬ ‫آن‌که آن‌ها آماده باشند‪ .‬برای برخی دیگر‪ ،‬داشتن احساسات قوی‬ ‫برای کس��ی که به همان اندازه این احس��اس را ندارد و یا ش��اید‬ ‫احس��اس غمگینی و یا عصبانیت وقتی که یک دوس��تی نزدیک‬ ‫به پایان می‌رسد‪‌.‬‬ ‫اگر کسی باعث دل شکسته گی شما شد‪ ،‬یک رودخانه گریه کنید‪،‬‬ ‫بر آن رودخانه پلی بس��ازید و از آن رد شوید‪ .‬و فراموش نکنید که‬ ‫دوباره عشق بورزید‪.‬‬ ‫اگر چه علل ممکن اس��ت متفاوت باشد‪ ،‬احساس از دست دادن‬ ‫همان اس��ت‪ ،‬چه از دس��ت دادن چیزی واقعی و یا از دست دادن‬ ‫چیزی که فقط به آن امیدوار بوده‌ایم‪ .‬مردم‪ ،‬دل شکسته گی را به‬ ‫عنوان یک احساس سنگینی‪ ،‬پوچی‪ ،‬غم و اندوه توصیف می‌کنند‪.‬‬ ‫دانش‌مندان دریافته‌اند که دل شکس��ته‌گی مناطقی از مغز را که‬ ‫معمولن با پردازش درد جسمی در رابطه هستند فعال می‌کند‪ .‬این‬ ‫یافته جدید می‌تواند توضیح دهد که چرا دل شکسته‌گی می تواند‬ ‫برای مدتی چنین طوالنی دردناک باشد‪.‬‬ ‫فرایند عصبی درگیر در اندوه هنوز درس��ت ش��ناخته شده نیست‪،‬‬ ‫اما تصور می‌ش��ود ک��ه «‪»cortex anterior cingulate‬‬ ‫مغز دراین فرایند درگیر اس��ت و در زمان اس��ترس ممکن اس��ت‬ ‫عص��ب «وگ ‪ »vagus‬را تحری��ک و باع��ث درد‪ ،‬حالت تهوع‬ ‫و یا س��فتی عضالنی در قفسه سینه شود‪ .‬قلب شکسته می‌تواند‬ ‫آن‌چنان واکنش شدیدی ایجاد کند که فرد ممکن است احساس‬ ‫کند که زندگی به طور کامل بی‌معنی شده است‪ .‬شغل‪ ،‬سرگرمی‌‪،‬‬ ‫و دوستان دیگر شادی‌آور نیستند‪ .‬در واقع‪ ،‬برخی از ما درد فیزیکی‬ ‫تنگی قفسه سینه‪ ،‬اعصاب معده‪ ،‬یا بی‌خوابی وحشتناک را تجربه‬ ‫می‌کنیم‪ .‬چه مدت طول خواهد کش��ید قبل از این‌که شما بتوانید‬

‫بدون احس��اس درد‪ ،‬به زندگی روزمره باز گردید؟ بدون آن گره‌ای‬ ‫که در معده حس می‌کنید‪ ،‬و بدون این‌که از خود بپرسید کجا اشتباه‬ ‫کردم؟ اگر این‌ها برخی از س��واالت شما است و حتمن می‌پرسید‬ ‫چگونه فراتر از این درد برویم؟ من به شما می‌گویم‪ ،‬باید‪ ،‬وارد درد‬ ‫شد‪ ،‬نباید اطراف آن پرسه زد‪.‬‬ ‫می‌دانم که س��خت‌ترین کار با یک قلب شکس��ته‪ ،‬صبر کردن و‬ ‫شکسته‌گی آن را احساس کردن است‪ .‬اما دقیقن این همان کاری‬ ‫اس��ت که باید انجام داد‪ .‬بدون انس��داد سر یک راه‪ ،‬میان‌بری هم‬ ‫الزم نیست‪ .‬واقعیت ساده این است که باید عزاداری کنید تا بتوانید‬ ‫ب��ه مرحله بعدی بروید‪ .‬با رد ش��دن از درد ش��دید‪ ،‬در نهایت فرد‬ ‫قوی‌تری آماده برای مبارزه با مشکالت بزرگ‌تر می‌شوید و درد دژ‬ ‫محکم خود را بر شما از دست می‌دهد‪.‬‬ ‫چگون��ه فراتر از این درد برویم؟ من به ش��ما می‌گویم‪ ،‬باید‪ ،‬وارد‬ ‫درد ش��د‪ ،‬نباید اطراف آن پرسه زد‪.‬احساسات خود را‪ ،‬با افراد قابل‬ ‫اعتماد یا کس��ی که به رسمیت می‌شناس��ید به اشتراک بگذارید‪.‬‬ ‫کسانی که احساسات خود را با دیگران در میان می‌گذارند احساس‬ ‫بهتری دارند‪ .‬از گریه کردن نترسید‪ .‬دل شکسته‌گی می‌تواند واقعن‬ ‫دش��وار باش��د و بیرون ریختن برخی از احساسات می‌تواند کمک‬ ‫بزرگی باش��د‪ .‬می‌دانم که این کار برای آقایان دش��وارتر است‪ ،‬اما‬ ‫هیچ ش��رمی در گریه کردن وجود ندارد‪ .‬با خودتان مهربان باشید‪.‬‬ ‫گاهی اوقات افراد قلب شکس��ته خود را س��رزنش می‌کنند و خود‬ ‫را س��زاوار ناخشنودی که تجربه می‌کنند می‌دانند‪ .‬این مهم است‬ ‫که خصوصیات خوب خود را به یاد داش��ته باشید‪‌.‬از خودتان خوب‬ ‫مراقبت کنید‪ .‬قلب شکسته‌گی می‌تواند بسیار پرتنش باشد‪ .‬خوب‬

‫بخوابید‪ ،‬غذاهای سالم بخورید‪ ،‬و به طور منظم ورزش کنید‪ .‬ورزش‬ ‫اس��ترس و افسردگی را به حداقل می‌رس��اند و اعتماد به نفس را‬ ‫تقویت می‌کند‪.‬‬ ‫می‌دانم که س��خت‌ترین کار با یک قلب شکسته‪ ،‬صبر‌کردن و‬ ‫شکسته‌گی آن را احساس کردن است‪ .‬اما دقیقن این همان کاری‬ ‫اس��ت که باید انجام داد‪ .‬بدون انس��داد سر یک راه‪ ،‬میان‌بری هم‬ ‫الزم نیست‪ .‬واقعیت ساده این است که باید عزاداری کنید تا بتوانید‬ ‫به مرحله بع��دی بروید‪ .‬کارهایی که به ط��ور معمول از آن لذت‬ ‫می‌برید را انجام دهید‪ .‬دیدن یک فیلم و یا رفتن به یک کنسرت‪،‬‬ ‫چیزی سرگرم کننده که ذهنتان را از احساسات منفی عوض کند‪.‬‬ ‫خودتان را مش��غول نگه دارید‪ .‬این کار گاهی اوقات مشکل است‬ ‫ول��ی به کنار آمدن با غ��م و اندوه واقعن کمک می‌کند‪ .‬این زمان‬ ‫بسیار خوبی برای امتحان یک سرگرمی و یا ورزش جدید است‪.‬‬ ‫این بدان معنی نیس��ت که شما نباید در مورد آن‌چه رخ داده فکر‬ ‫کنید‪ ،‬چرا که فکر کردن به آن بخش بزرگی از فرایند درمان است‪،‬‬ ‫ولی شما باید بتوانید روی چیزهای دیگر نیز تمرکز کنید‪‌.‬‬ ‫ب��ه خودتان وقت بدهید‪ .‬گفته می‌ش��ود که زمان به تمام زخم ها‬ ‫مرحم می‌بخش��د‪ .‬تقریبن همه مردم فکر می‌کنند که دیگر هیچ‬ ‫وقت احساس طبیعی نخواهند داشت‪ ،‬اما ذهن انسان شگفت‌انگیز‬ ‫است و دل شکسته‌گی تقریبن همیشه پس از مدتی بهبود می‌یابد‪.‬‬ ‫اما این که چه مدت طول خواهد کش��ید به علت دل شکسته‌گی‬ ‫بستگی خواهد داشت‪ .‬و در پایان اگر کسی باعث دل شکسته‌گی‬ ‫ش��ما شد‪ ،‬یک رودخانه گریه کنید‪ ،‬بر آن رودخانه پلی بسازید و از‬ ‫آن رد شوید‪ .‬و فراموش نکنید که دوباره عشق بورزید‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫کوچه سالمتی – چاقی‬

‫بیماری‬ ‫قابل‬ ‫پیش‌گیری‬

‫دکتر آویده مطمئن‌فر‬ ‫چاقی یکی از علل منجر به بیماری‌های قابل پیش‌گیری و مرگ‬ ‫در قاره آمریکای ش��مالی اس��ت‪ .‬نس��بت افراد چاق در ‪ ۳۰‬سال‬ ‫گذشته‪ ،‬به طور متوس��ط‪ ،‬در تمام گروه‌های سنی‪ ،‬و اجتماعی رو‬ ‫به افزایش اس��ت‪ .‬به گزارش سازمان بهداشت جهانی‌(‪،)WHO‬‬ ‫در سال‌های اخیر‪ ،‬در سراسر جهان‪ ،‬شیوع چاقی به مرحله اپیدمی‬ ‫رسیده است‪ .‬در کشورهای صنعتی تعداد افرادی که از اضافه وزن‬ ‫رنج می‌برند به طور قابل توجهی افزایش یافته اس��ت‪ .‬در ایاالت‬ ‫متحده‪ ،‬بیش از ‪ ۶۵‬درصد از جمعیت بزرگ‌ساالن اضافه وزن دارند‬ ‫و در کانادا‪ ،‬حدودن‪ ۴۰ ،‬درصد‪ .‬در سراسر جهان‪ ،‬یک و نیم میلیارد‬ ‫از بزرگ ساالن باالتر از ‪ ۲۰‬سال اضافه وزن دارند و حداقل پانصد‬ ‫میلیون از آن‌ها از بیماری چاقی رنج می‌برند‪ .‬س��ازمان بهداش��ت‬ ‫جهانی‪ ،‬چاقی را به عنوان وضعیتی که در آن‪ ،‬تجمع بیش از حد و‬ ‫یا غیر طبیعی چربی بدن می‌تواند بر سالمت تاثیر بگذارد‪ ،‬تعریف‬ ‫می‌کند‌‪ .‬اساس��ن‪ ،‬چاقی از مصرف بیش از حد کالری نس��بت به‬ ‫مصرف انرژی الزم برای بدن‪ ،‬در چندین سال به وجود می‌آید‌‪.‬‬ ‫باید بین داشتن اضافه وزن و چاقی‪ ،‬به عنوان بیماری پیش‌رفته‌ای‬ ‫که می‌تواند سالمت را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و ‪ ۸‬تا ‪ ۱۰‬سال‬ ‫از عمر فرد را کم کند‪ ،‬تفاوت قائل شد‪ .‬افرادی که چاق هستند در‬ ‫معرض خطر بسیار باالتری برای شرایط جدی پزشکی مانند فشار‬ ‫خون باال‪ ،‬حمله قلبی‪ ،‬س��کته مغزی‪ ،‬دیابت‪ ،‬بیماری‌های کیسه‬ ‫صفرا‪ ،‬و سرطان‌های مختلف نسبت به افرادی که دارای وزن سالم‬ ‫هستندمی‌باشند‪.‬‬ ‫چاقی زمانی رخ می‌دهد که مصرف کالری بدن بیش تر از سوخت‬ ‫و س��از متابولیک بدن باش��د‪ .‬در گذش��ته‪ ،‬بس��یاری از مردم فکر‬ ‫می‌کردند که چاقی به س��ادگی از پرخ��وری و ورزش کم‪ ،‬کمبود‬ ‫قدرت اراده و کنترل خود ناش��ی می‌شود‪ .‬اگرچه این عوامل قابل‬ ‫توجهی هستند‪ ،‬چاقی یک مشکل پیچیده پزشکی است که عوامل‬ ‫ژنتیک‪ ،‬محیط زیست‪ ،‬رفتاری و اجتماعی را شامل می‌شود و همه‬ ‫این عوامل در تعیین وزن یک فرد نقش دارند‪.‬‬ ‫اگر چه س��اختار ژنتیکی یک فرد ممکن اس��ت در چاقی او نقش‬ ‫داشته باشد ولی علت اصلی آن نیست‬ ‫تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که در برخی موارد‪ ،‬تغییر برخی عوامل‬ ‫ژنتیکی ممکن اس��ت در اشتها و س��وخت و ساز چربی که منجر‬ ‫به چاقی می‌ش��ود اثر داشته باشد‪ .‬برای فردی که از نظر ژنتیکی‬ ‫مستعد به اضافه وزن است یعنی به عنوان مثال‪ ،‬دارای سوخت و‬ ‫ساز پایین‌تر است‪ ،‬یک سبک زندگی غیر فعال و ناسالم خطر چاقی‬ ‫را در این افراد افزایش می‌دهد‪..‬‬ ‫اگر چه س��اختار ژنتیکی یک فرد ممکن اس��ت در چاقی او نقش‬ ‫داشته باشد ولی علت اصلی آن نیست‪ .‬عوامل زیست محیطی و‬ ‫رفتاری تاثیر بیش‌تری دارند‪ .‬مصرف کالری بیش از حد از غذاهای‬

‫‪52‬‬

‫پرچربی و انجام کمی و یا حت��ا بدون فعالیت بدنی روزانه در دراز‬ ‫مدت منجر به افزایش وزن می‌شود‪ .‬عوامل روانی نیز ممکن است‬ ‫چاقی را پرورش دهند‌‪ .‬عزت نفس پایین‪ ،‬احس��اس گناه‪ ،‬استرس‬ ‫عاطف��ی‪ ،‬یا ضربه روحی می‌تواند به پرخوری به عنوان «ابزاری»‬ ‫برای کنار آمدن با این مشکل منجر شود‪.‬‬ ‫اختالالت تنفسی مانند آپنه خواب‪ ،‬بیماری ریوی انسدادی مزمن‪،‬‬ ‫انواع خاصی از س��رطان ها که به هورمون‌ه��ا ارتباط دارند مانند‬ ‫س��رطان پس��تان و رحم در زنان‪ ،‬سرطان پس��تان و پروستات در‬ ‫مردان‪ ،‬سرطان روده‪ ،‬بیماری قلبی عروق کرونر‪ ،‬افسردگی‪ ،‬دیابت‪،‬‬ ‫بیماری‌های کبد یا کیسه صفرا‪ ،‬ریفلکس معده به مری‪ ،‬فشار خون‬ ‫باال‪ ،‬کلسترول باال‪ ،‬سکته مغزی‪ ،‬نقرس‪ ،‬نفس تنگی هنگام فعالیت‬ ‫فیزیک��ی و انواع بیماری‌های آرتروزیک‪ ،‬کاهش باروری در هر دو‬ ‫جنس‪ ،‬زوال عقل‪ ،‬کمر درد‪ ،‬و فلبیت‪ ،‬خطرات بهداشتی هستند که‬ ‫چاقی را هم‌راهی می‌کنند‪ .‬هر چه یک فرد چاق‌تر اس��ت‪ ،‬احتمال‬ ‫داش��تن مشکالت پزش��کی مربوط به چاقی او نیز بیش‌تر است‪.‬‬ ‫گذشته از عوارض پزشکی‪ ،‬چاقی به مشکالت روانی مانند اعتمادبه‬ ‫نفس پایین‪ ،‬تبعیض‪ ،‬مشکل در پیداکردن کار و اشتغال و کاهش‬ ‫کیفیت زندگی مرتبط است‪.‬‬ ‫ما نمی‌توانیم تنها بر وزن ش��خص برای تعیین چاقی و یا اضافه‬ ‫وزن تکی��ه کنیم‪ .‬اقدامات مختلفی ب��رای ارایه اطالعات بیش تر‬ ‫و پیش‌بینی تاثیر چاقی بر س�لامت استفاده می‌شود‪ .‬بنا به گفته‬ ‫‪ WHO‬س��ازمان جهانی بهداشت‪ ،‬شاخص توده بدن (‪،)IMC‬‬ ‫مفیدترین ابزار اس��ت‪ .‬هرچند تقریبی‪ ،‬این شاخص از تقسیم وزن‬ ‫(کیلوگرم) بر قد در متر مربع (‪ )m2‬محاس��به شده است‪ .‬بین ‪۲۵‬‬ ‫و ‪ ،29.9‬اضاف��ه وزن و بیش از ‪ ۳۰‬چاقی در نظر گرفته می‌ش��ود‪.‬‬ ‫بیش از ‪ ،‌۴۰‬صحبت از بیماری چاقی ناخوش اس��ت‪ .‬وزن س��الم‬ ‫(‪ )IMC‬بین ‪ 18.5‬تا ‪ ۲۵‬است‪ .‬عیب اصلی این ابزار این است که‬ ‫هیچ اطالعاتی درمورد چگونگی توزیع ذخیره چربی نمی‌دهد‪ .‬اما‬ ‫وقتی چربی عمدتن در منطقه شکم متمرکز شده است‪ ،‬خطر ابتال‬ ‫به دیابت و بیماری قلبی عروقی باالتر است‪ .‬و چربی که در باسن‬ ‫و ران به عنوان مثال‪ ،‬متمرکز ش��ده‪ ،‬کمتر خطرناک است‪ .‬اندازه‬ ‫دور کمر می‌تواند تجمع چربی در شکم را مشخص کند‪ .‬وقتی که‬ ‫اندازه دور کمر بیش از ‪ ۸۰‬و هش��ت سانتی متر برای زنان‪ ،‬و ‪۱۰۰‬‬ ‫و دو سانتی متربرای مردان است‪ ،‬صحبت از چاقی شکمی است‪.‬‬ ‫در این مورد‪ ،‬خطر دیابت‪ ،‬فشار خون‪ ،‬دیس لیپیدمی‪ ،‬بیماری‌های‬ ‫قلبی عروقی‪ ،‬و غیره افزایش می‌یابد‪ .‬نسبت دور کمر به دور باسن‪،‬‬ ‫حتا‪ ،‬ایده دقیق‌تری از چگونگی توزیع چربی در بدن نشان می‌دهد‪.‬‬ ‫وقتی نتیجه بزرگ‌تر از یک در مردان و بیش از ‪ ۸۵‬صدم در زنان‬ ‫است‪ ،‬این نسبت برای سالمتی خطرناک است‪.‬‬ ‫چگونگی توزیع چربی در بدن‪ ،‬نقش کلیدی در ش��روع بیماری‌ها‬ ‫دارد‪ .‬تجمع چربی در شکم‪ ،‬که شاخص چاقی آندروید است‪ ،‬بسیار‬

‫خطرناک تر از توزیع یکنواخت چربی که شاخص چاقی ژنوید است‬ ‫می‌باش��د‪ .‬مردان به طور متوس��ط دو برابر بیش‌تر چربی شکمی‬ ‫نسبت به زنان قبل از یائسگی دارند‪.‬‬ ‫در نهایت‪ ،‬چاقی می‌تواند یک بار روانی داشته باشد‪ .‬بعضی از مردم‬ ‫احساس می‌کنند که در جامعه به دلیل استانداردهای زیبایی ارایه‬ ‫شده توسط صنعت مد و رسانه‌ها‪ ،‬مورد قبول نیستند و با توجه به‬ ‫مشکل بودن از دست دادن وزن اضافی‪ ،‬ناراحتی و اضطراب‌های‬ ‫بزرگ ممکن است به افسردگی منجر شود‪.‬‬ ‫وقتی چربی عمدتن در منطقه شکم متمرکز شده است‪ ،‬خطر ابتال‬ ‫به دیابت و بیماری قلبی عروقی باالتر است‬ ‫پیش‌گیری از چاقی می‌تواند با غذا خوردن آغاز ش��ود‪ .‬بر اس��اس‬ ‫مطالع��ات‪ ،‬رفتار تعذیه در دوران کودکی با چاقی رابطه مس��تقیم‬ ‫دارد‪ .‬به گریه کودکان شیرخوار همیشه با تغذیه کردن آن‌ها جواب‬ ‫ندهید‪ .‬آن‌ها ممکن اس��ت فقط به توجه عاطفی نیاز داشته باشند‪.‬‬ ‫خیلی از اف��راد‪ ،‬کمبود عاطفی را با غذا خ��وردن جبران می‌کنند‪.‬‬ ‫این‌گونه رفتارها می‌تواند در دوران نوزادی ش��کل گرفته باش��د‪.‬‬ ‫فرزندانتان را پس از اتمام بطری ش��یر و یا بش��قاب غذا ستایش‬ ‫نکنید‪ .‬تغذیه س��الم امری طبیعی اس��ت و از آن نباید برای لطف‬ ‫کردن به پدر و مادر استفاده شود‪ .‬از استفاده از مواد غذایی به عنوان‬ ‫پ��اداش یا مجازات اجتناب کنید‪ .‬اجازه دهی��د که کودک خود در‬ ‫اندازه غذا با توجه به اشتهای خود تصمیم‌گیری کند‪ .‬او را به تمام‬ ‫کردن غذا مجبور نکنید‪ ،‬اجازه دهید که کودک بتواند سیگنال‌های‬ ‫گرس��نگی و سیری را شناسایی کند‪ .‬اگر شما درست غذا بخورید‪،‬‬ ‫راحت‌تر می‌توانید به فرزندانتان بقبوالنید که درس��ت غذا بخورند‪.‬‬ ‫کمبود خواب می‌تواند منجر به غ��ذا خوردن بیش‌تر برای جبران‬ ‫انرژی از دست رفته بدن از خستگی زیاد شود‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬کمبود‬ ‫خواب می‌تواند ترشح هورمون‌هایی که اشتها را تحریک می‌کند را‬ ‫آغاز کند‪ .‬مصرف محصوالت که برای وزن کم کردن در بازار وجود‬ ‫دارد و رژیم‌های غذایی سخت بدون تغییرعادات غذایی‪ ،‬قطعن راه‬ ‫حل خوبی نیست‪ .‬یک رژیم غذایی سالم باید متنوع و شامل میوه‌ها‬ ‫و سبزیجات مختلف باش��د‪ .‬فعالیت بدنی منظم‪ ،‬بخش مهمی از‬ ‫مدیریت وزن اس��ت‪ .‬فعالیت بدنی منظم به این معنی نیست که‬ ‫شما باید حتمن به نزدیک‌ترین سالن ورزش بپیوندید‪ .‬فعالیت بدنی‬ ‫منظم می‌تواند به س��ادگی باال رفتن از پله ها به جای اس��تفاده از‬ ‫آسانسور‪ ،‬پیاده روی یا دوچرخه سواری برای رفتن به محل کار و‬ ‫یا پیاده روی در موقع رفتن به ناهار با هم‌کاران باشد‪ .‬کاهش منابع‬ ‫استرس و یا پیدا کردن ابزاری برای مدیریت بهتر استرس می‌تواند‬ ‫باعث ش��ود که کم‌تر استرس را با مواد غذایی حل و فصل کنید‪.‬‬ ‫و در پای��ان با کمک یک متخصص تغذیه‪ ،‬یک روش غذایی که‬ ‫مناسب با سلیقه و شیوه زندگی شما است پیدا کنید و عادات خوب‬ ‫یا بد غذاخوردن را کشف کنید‪‌.‬‬

‫ورزش‬

‫شاد و تندرست‬

‫‌کهن‪ ،‬دعا و شفا در فوتبال»‬ ‫«دایی‪ ،‬مایلی‬ ‫هفته‌ی گذش��ته خبر رس��ید که «مهدی‌ مهدوی‌کیا» کاپیتان‬ ‫س��ابق تیم‌ملی تصیم گرفته تا از دنیای فوتبال خداحافظی کند‬ ‫و دیگر او را در میادین فوتبال نخواهیم دید‪« .‬مهدوی‌کیا» پس‬ ‫از س‌ال‌ها درخشش در بوندس‌لیگا و هم‌چنین تیم‌ملی ایران‪ ،‬در‬ ‫نهایت تصمیم گرفت که در سال‌های پایانی فوتبالش به ایران‬ ‫بیاید‪ .‬او بعد از حضور در ایران‪ ،‬بازی در تیم‌های «استیل‌آذین»‬ ‫و «دام��اش» گی�لان را تجربه کرد ول��ی آرزویش این بود که‬ ‫روزی دوباره پیراهن «پرس��پولیس» را بر تن کند و با این تیم‬ ‫از دنیای فوتبال خداحافظی کند‪.‬‬ ‫طبق ش��نیده‌ها او پیش��نهادی هم برای مربی‌گری د ‌ر تیم‌های‬ ‫پایه‌ی «هامبورگ» دریافت کرده و ش��اید در آلمان مش��غول‬ ‫به مربی‌گری بش��ود‪ .‬همه‌ی این‌ها را داش��ته باش��ید و راست‬ ‫و دروغ��ش هم با خود «مهدوی‌کی��ا» اما چیزی که در فوتبال‬ ‫ایران با همه جای دنیا فرق می‌کند پیشنهادهای وسوسه‌انگیزی‬ ‫است که یا جنبه‌ی مالی دارد و یا عاطفی‪ .‬حاال که بحث بازی‬ ‫دوب��اره‌ی «مهدوی‌کیا» در «پرس��پولیس» پیش آمده او کمی‬ ‫نرم‌تر ش��ده و گفته اس��ت‪« :‬صبح روز گذش��ته «رویانیان» با‬ ‫من تماس گرفت و صحبت کردیم اما اصلن معلوم نیس��ت که‬ ‫بخواهم فوتبال بازی کنم‪ .‬من در سن ‪ 32‬سالگی با وجودی که‬ ‫می‌توانس��تم ادامه دهم‪ ،‬از تیم‌ملی خداحافظی کردم و حاال نیز‬ ‫از لحاظ بدنی ش��رایط خوبی دارم اما احس��اس می‌کنم ذهنیت‬ ‫تماشاگران نس��بت به من خراب شده و اصلن معلوم نیست به‬ ‫فوتبال ادامه دهم‪ .‬در یکی دو روز آینده تصمیم نهایی را اتخاذ‬ ‫خواهم کرد‪ ».‬حاال ط��رف‌داران این باش‌گاه باید منتظر بمانند‬ ‫تا ببیند موشک سابق «هامبورگ» چه تصمیمی خواهد گرفت‪.‬‬ ‫در جری��ان اختالس ‪ 3000‬میلیارد تومانی پ��ای خیلی از افراد‬ ‫و س��ازمان‌ها نیز به میان کشیده شد که در ظاهر ربط چندانی‬ ‫به موضوع نداش��تند اما در‬ ‫حقیقت جزو مجموعه‌هایی‬ ‫بودن��د ک��ه متهم��ان این‬ ‫پرون��ده در آن‌ج��ا نی��ز‬ ‫سرمایه‌گذاری کرده بودند‪،‬‬ ‫باش‌گاه «داماش» گیالن‬ ‫هم یکی از آن‌هاس��ت‪ .‬از‬ ‫«امیر عابدینی» نقل شده‬ ‫که در حس��اب ب��اش‌گاه‬ ‫«دام��اش» نزدیک به ‪90‬‬ ‫میلی��ارد توم��ان موجودی‬ ‫است اما حس��اب باش‌گاه‬ ‫مسدود ش��ده اس��ت‪« .‬داماش» از ش��رکت‌های زیرمجموعه‬ ‫«امیر منصورآریا» عامل اصلی فس��اد بانکی اخیر بوده اس��ت‪.‬‬ ‫بعد از کش��ف فساد‪ ،‬حس��اب «داماش» نیز مسدود شد و از آن‬ ‫پس این باش‌گاه با مش��کالت مالی فراوانی رو‌به‌رو شده است‪.‬‬ ‫از «رش��ت» خبر می‌رس��د که گروهی تحت ریاست استان‌دار‬ ‫گیالن نامه‌ای به دادس��تان کشور نوش��ته و خواستار برداشت‬ ‫بخشی از موجودی حس��اب باش‌گاه و هزینه آن تحت نظارت‬ ‫استان‌داری هستند‪.‬‬ ‫خبر پیش��نهاد مربی‌گری تیم‌ملی کشتی «ترکیه» به «منصور‌‬ ‫برزگر» ب��رای هدایت این تیم در مس��ابقات المپیک «لندن»‬ ‫برای بسیاری از کارشناسان کش��تی خوش‌حال‌کننده بود‪ .‬این‬ ‫موض��وع که یک مربی‌ ایرانی برای هدای��ت تیم «ترکیه» که‬ ‫خود از سابقه‌دارترین کشورها در این رشته است انتخاب بشود‬ ‫در جای خود دل‌گرم کننده اس��ت اما این س��رمربی باس��ابقه‬ ‫کش��ورمان خودش از رفتن به «ترکیه» راضی نیست و دوست‬

‫دارد به کشتی کشورش خدمت کند‪.‬‬ ‫«برزگر» که استاد فدراسیون جهانی کشتی «فیال» است‪ ،‬انواع‬ ‫و اقس��ام بهانه‌ها و ش��رط‌ها را برای ترک‌ها جور کرد تا آن‌ها‬ ‫از پیش��نهاد خود پشیمان ش��وند‪ ،‬ولی به نظر می‌رسد آن‌ها با‬ ‫تمامی ش��رایط او موافق هس��تند و تنها منتظر نظر نهایی این‬ ‫مربی هستند تا هدایت تیم‌ملی کشورشان در المپیک «لندن»‬ ‫و پس از آن را بر عهده بگیرد‪ .‬این نایب‌قهرمان المپیک ‪1976‬‬ ‫«مونترال» کانادا و مربی صاحب س��بک‪ ،‬حاال به قول خودش‬

‫به طور کل از کشتی کنار گذاشته شده و به نظر نمی‌رسد برای‬ ‫المپیک «لندن» هم س��راغ او بیایند‪ .‬همه‌ی این ش��رایط او را‬ ‫وادار ک��رده تا برخالف میلش به مربی‌گری در کش��ور دیگری‬ ‫فکر کند‪.‬‬ ‫گویا دعواهای «دایی» و «مایلی‌کهن» تمامی ندارد‪ .‬س��رمربى‬ ‫تیم فوتبال «راه‌آهن» در واکنش به اظهارات تازه «مایلی‌کهن»‬ ‫درباره‌ی خودش گفت‪« :‬از خدا مى‌خواهم تمام مریض‌ها را شفا‬ ‫دهد‪ ».‬س��رمربى «راه‌آهن» ادامه داد‪« :‬ایش��ان اگر جرات دارد‬ ‫اس��م من را بیاورد و چنی��ن حرف‌هایى بزن��د‪ .‬در دو مصاحبه‬ ‫اخیرش ‪ ۹۰‬درصد حرف‌های��ى که در مورد من زده دروغ بوده‬ ‫است‪ .‬این مسئله را به شما ثابت مى‌کنم‪ .‬او در مصاحبه اخیرش‬ ‫چرندیات زیاد گفته است‪.‬‬ ‫این آقا به پنجاه خانوارى که در تولیدى من کار مى‌کنند توهین‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬طرز لباس پوشیدن من و طرز لباس پوشیدن این‬ ‫آقا را ببینید‪ .‬جنس تولیدى دایى بنجل نیس��ت‪ .‬همه على‌دایى‬

‫را مى‌شناس��ند و گذشته او را مى‌دانند‪ .‬او هر چند وقت یک بار‬ ‫مصاحبه مى‌کند و خودش را نش��ان مى‌دهد‪ .‬از خدا مى‌خواهم‬ ‫تمام مریض‌ها را ش��فاف دهد‪ ».‬وى در مورد شایعه حضورش‬ ‫در «پرس��پولیس» هم گفت‪« :‬چنین چیزى صحت ندارد و من‬ ‫ای��ن فصل با «راه‌آهن» قرارداد دارم و تا آخر فصل در این تیم‬ ‫مى‌مانم‪».‬‬ ‫چن��د خبر کوتاه و بلند دیگر‪ .‬بر اس��اس رای کمیته اس��تیناف‬ ‫محرومی��ت دو بازیکن خاطی باش‌گاه «پرس��پولیس» کاهش‬ ‫یافت‪ .‬بر این اساس «شیث‌ رضایی» ‪ 6‬ماه و «محمد نصرتی»‬ ‫‪ 4‬ماه محروم هس��تند‪ ‌،‬هم‌چنین هر کدام از بازیکنان مبلغ ‪10‬‬ ‫میلیون تومان جریمه شدند‪.‬‬ ‫گفته می‌ش��ود که «فرهاد‌مجیدی» که از تیم «اس��تقالل» جدا‬ ‫شده است قرار است تا جای‌گزین «محمدرضا‌خلعتبری» در تیم‬ ‫فوتبال «الغرافه» قطر بشود‪« .‬فرهاد مجیدی» که به تازگی اعالم‬ ‫کرده بود در نظر دارد به دلیل مش��کالت خانوادگی فوتبال خود را‬ ‫در «امارات» یا «قطر» دنبال کند سر از تیم فوتبال «الغرافه» قطر‬ ‫درآورده اس��ت‪ .‬بر پایه گزارش سایت «الغرافه»‪ ،‬باش‌گاه قطری تا‬ ‫پایان این فصل از رقابت‌ها با «مجیدی» به توافق رسیده و وی از‬ ‫ماه ژانویه برای این تیم به میدان خواهد رفت‪.‬‬ ‫مسووالن ستاد منشور اخالقی از «علی‌پروین» دعوت کرده‌اند تا‬ ‫برای دفاع از عمل‌کرد خود به سازمان لیگ برود‪« .‬پروین» هفته‬ ‫بعد به سازمان لیگ می‌رود تا درباره اتفاقاتی که در دوره حضورش‬ ‫در «استیل‌آذین» رخ داده است توضیحاتی بدهد‪ .‬هنوز مشخص‬ ‫نیس��ت «علی‌پروین» باید در مورد چ��ه ماجراهایی از عمل‌کرد‬ ‫خودش دفاع کند‪.‬‬ ‫تیم ملی فوتبال ایران در جدید‌ترین رده‌بندی تیم‌های ملی جهان‬ ‫ن جهانی فوتبال اعالم می‌ش��ود‪،‬‬ ‫که هر ماه از س��وی فدراس��یو ‌‬ ‫هم‌چن��ان ب��ا ‪ 616‬امتیاز در‬ ‫رده چهارم آسیا و ‪ 45‬جهان‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ .‬تیم‌های‬ ‫ملی «ژاپ��ن» با ‪ 884‬امتیاز‪،‬‬ ‫«اس��ترالیا» با ‪ 851‬امتیاز و‬ ‫«کر‌ه جنوبی» با ‪ 752‬امتیاز‬ ‫در رتبه‌ه��ای اول ت��ا س��وم‬ ‫تیم‌های آس��یایی قرار دارند‪.‬‬ ‫در رده‌بندی ماه دسامبر فیفا‪،‬‬ ‫تیم ملی فوتبال «اس��پانیا»‬ ‫هم‌چن��ان ب��ا ‪ 1564‬امتی��از‬ ‫به‌ترین تیم جهان اس��ت و‬ ‫تیم‌ه��ای «هلند» و «آلمان» به ترتیب با ‪ 1365‬و ‪ 1345‬امتیاز در‬ ‫رتبه‌های بعدی قرار دارند‪.‬‬ ‫ی دنیزلی» به‬ ‫خبر آخر آن‌که دوباره ش��ایعات پیوس��تن «مصطف ‌‬ ‫باش‌گاه «پرس��پولیس» قوت گرفته اس��ت و این مربی جمعه به‬ ‫ایران می‌آید تا در صورت توافق قراردادش را با این باش‌گاه تهرانی‬ ‫ثب��ت کند‪ .‬مدیران این تیم گفته‌اند اگر «دنیزلی» به هر دلیلی به‬ ‫ایران نیاید‪ ،‬باش‌گاه «پرسپولیس» با مدیر برنامه‌های «دونادونی»‬ ‫سرمربی سابق تیم ملی «ایتالیا» هماهنگ کرده‌اند که او را دوشنبه‬ ‫به ایران بیاورند‪ .‬اگر «دنیزلی» پاس��خ منفی به «پرسپولیسی‌ها»‬ ‫بدهد‪« ،‬دونادونی» دوش��نبه صبح هم‌راه همس��رش وارد تهران‬ ‫می‌ش��ود تا مذاکرات خود را با مسووالن این باش‌گاه انجام دهد‪.‬‬ ‫مدیر برنامه‌های «دونادونی» همان شخصی است که «کارلوس‌‬ ‫کروش» را به ایران آورد‪« ،‬اریکسون» را برای مذاکره با مسووالن‬ ‫باش‌گاه «پرس��پولیس» به «کیش» برد و «زیکو» را س��رمربی‬ ‫تیم‌ملی «عراق» کرد‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫با هدف حفظ نام یک خلیج ایرانی‬

‫بلند‌ترین شنای انفرادی در خلیج پارس‬

‫دوش��نبه ساعت دوازده ظهر جزیره هرمز‪ .‬آغاز یک حرکت بزرگ‬ ‫که محصول نزدیک به سه سال برنامه‌ریزی و تمرین است‪ .‬شنای‬ ‫انفرادی طول خلیج پارس توسط «محمد کبادی» یکی از مربیان‬ ‫تیم امداد و نجات و گروهی از تیم پشتیبان او به سرپرستی «شروان‬ ‫شعاعی» آغاز شده است‪.‬‬ ‫این ش��ناگر ایرانی در طول مدتی در حدود بین هشتاد تا یک صد‬ ‫و بیس��ت روز قرار اس��ت یک هزار و دویست کیلومتر طول خلیج‬ ‫پارس را شنا کند‪.‬‬ ‫در تارنمای این گروه اشاره شده است‪:‬‬ ‫«طرح ش��نای طول خلیج پارس یک طرح ملی و‬ ‫با هدف مبارزه با تهاجم فرهنگی وسیع بیگانگان‬ ‫نس��بت به کم‌رن��گ و یا محو نم��ودن نام خلیج‬ ‫همیشگی پارس و تغییر آن با نام جعلی خلیج عربی‬ ‫در نقشه‌های جغرافیایی‪ ،‬مکاتبات‪ ،‬ادبیات سیاسی‬ ‫و اذهان عموم مردم جهان می‌باشد‪».‬‬ ‫محمد کبادی‪ 33 ،‬س��اله و اهل تهران است‪ .‬وی‬ ‫دارای لیسانس در رشته برنامه‌ریزی شهری است‪.‬‬ ‫در تارنمای این گروه در مورد آقای کبادی اش��اره‬ ‫شده که‪:‬‬ ‫«محمد کبادی در حال حاضر عضو جمعیت هالل‬ ‫احمر کشور است‪ .‬او بسیاری از دقایق زندگی خود‬ ‫را ب��ه کم��ک و نجات هم‌وطنان خود در گوش��ه‌‬ ‫گوش ‌ه این کشور پرداخته و همیشه دغدغه زندگی‬ ‫هم‌نوعان خویش را داشته است‪ .‬او این بار تصمیم‬ ‫بزرگی گرفته است‪ .‬او اراده کرده سهم خود را برای‬ ‫پاس داشت نام خلیج همیشه پارس ادا کند‪.‬‬ ‫اگرچه نماین��دگان «گینس» حاضر به حض��ور از نزدیک در این‬ ‫حرکت بی‌نظیر و ثبت آن نش��ده‌اند اما بنا شده است که با ارسال‬ ‫مدارک و مس��تندات ای��ن رکورد به عنوان طوالنی‌ترین ش��نای‬ ‫انفرادی جهان ثبت شود‪.‬‬ ‫در این میان آقای شعاعی سرپرست تیم از تالش همه‌جانبه گروه‬ ‫پش��تیبان و همت بلند محمد کبادی می‌گوید و این که عالرغم‬ ‫این که این حرکت می‌تواند جنبه ملی داش��ته باشد‪ .‬کسی حاضر‬ ‫به حمایت مالی نش��ده است و این پروژه با کمک جمعیت هالل‬ ‫احمر به جلو می‌رود‪.‬‬ ‫شاید شنیدن کم و کیف این رخداد که روز دوشنبه گذشته‌‪ -‬نوزدهم‬ ‫دس��امبر‪ -‬از جزیره هرمز آغاز شده اس��ت از زبان شروان شعاعی‬ ‫مسوول تیم پروژه شنای طول خلیج پارس خالی از لطف نباشد‪.‬‬ ‫این مسیر چند کیلومتر است؟‬ ‫ب��رآورد حدودی ما ‪ 1200‬کیلومتر اس��ت‪ .‬با توجه به وضعیت آب‪،‬‬ ‫مسیر و مسایل مختلف ممکن است مسیر انحرافاتی داشته باشد‪،‬‬ ‫عدد دقیق بعدن مشخص خواهد شد‪.‬‬ ‫آیا محمد کبادی به تنهایی این مسیر را شنا خواهد کرد؟‬ ‫بله‪ .‬این برنامه شنای سولو است که روزانه با برنامه قبلی و نظری‬ ‫که سرپرست شنا دارد‪ ،‬با بررسی‌های محیطی‪ ،‬هماهنگی با ناخدا‪،‬‬ ‫مسووالن محلی‪ ،‬آب و هوا و توان جسمانی او در آن روز مشخص‬ ‫میش��ود که او چه میزان شنا کند‪ .‬بعضی وقت‌ها مدتی استراحت‬ ‫دارد و گاهی اوقات در روز در دو بخش شنا خواهد کرد اما تا سقف‬ ‫هشت ساعت برای شنا‌ی او در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫از آغاز برنامه بگویید‪ ،‬دوش��نبه چ��ه کردید و تا کنون چه اتفاقاتی‬ ‫افتاده است؟‬ ‫این برنامه با پشتیبانی سازمان امداد و نجات هالل احمر پی‌گیری‬ ‫شده و خود آقای کبادی‪ ،‬من و اعضای اصلی تیم به عنوان امدادگر‬ ‫از اعضای تیم امداد و نجات هستیم و آقای کبادی مربی تیم‌های‬ ‫واکنش سریع در سازمان امداد و نجات است‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫کار ب��ا حضور رییس س��ازمان و جمعی از مس��ووالن و معاونان‬ ‫س��ازمان و مسووالن محلی ساعت ‪ 12‬ظهر روز دوشنبه از اسکله‬ ‫جزیره هرمز آغاز شد‪ .‬دوستان االن راستای شمالی قشم را حرکت‬ ‫می‌کنند تا از انتهای قشم به سمت بندر لنگه بروند‪.‬‬ ‫این پروژه چه هدفی را دنبال می‌کند؟‬ ‫این برنامه کاملن مردمی و ملی است‪ .‬بارها گفتیم و بار دیگر هم‬ ‫می‌گوییم که این پروژه برای همه ایرانیان و ایران دوستان در هر‬ ‫ج��ای دنیا و با هر آیین و نژاد اس��ت‪ .‬ما پنج هدف اصلی را دنبال‬

‫می‌کنیم‪ .‬یکی هدف ورزش��ی اس��ت که به دنبال این هستیم که‬ ‫رکورد ش��نای س��ولو را در آب‌های آزاد جهان بزنیم و به نام خلیج‬ ‫پارس ثبت کنیم‪.‬‬ ‫هدف دیگر مربوط به بعد فرهنگی است‪ .‬آتش شور و حال و نگاهی‬ ‫به میهن دوس��تی ک��ه از آن به نام عرق ملی ن��ام می‌بریم را بار‬ ‫دیگر شعله‌ور کنیم‪ ،‬عشقی که همه مردم به خلیج پارس دارند‪ .‬در‬ ‫کنار آن فعالیت‌های هنری دیگر هم صورت بگیرد‪ .‬مانند نوشته و‬ ‫خاطرات قشنگ‪ ،‬عکس و هر آن‌چه در زمینه خلیج پارس باشد را‬ ‫دوس��ت داریم در گذر این پروژه داشته باشیم تا جوانان ما در این‬ ‫زمینه فعال باشند‪.‬‬ ‫بعد اجتماعی این پروژه نیز برای ما مهم بوده اس��ت‪ .‬اس��تان‌های‬ ‫حاشیه‌نشین محروم از امکاناتی هستند که باید توجه بیش‌تری به‬ ‫آن‌ها ش��ود‪ .‬حقیقتن در این چند روزی که مهمان مردم هرمزگان‬ ‫بوده‌ایم به قدری از مردم م مس��ووالن محبت دیدیم که بی‌نظیر‬ ‫بوده است‪ .‬گرمایی را در رفتار مردم جنوب دیدیم‪.‬‬ ‫س��ازمان امداد و نجات که خانه ما اس��ت‪ ،‬متولی این کار ش��د‬ ‫و امکان��ات اولیه را داد‪ .‬ما توقع داش��تیم اسپانس��رینگ خوبی در‬ ‫این پروژه انجام ش��ود اما عالرغم رایزنی‌هایی که انجام شد هیچ‬ ‫اسپانسری تمایل نداشت در یک پروژه ملی و منحصر به فرد که‬ ‫می‌خواهد در جهان ثبت شود‪ ،‬شرکت کند‬ ‫کش��ور ما ب��ا چالش‌های محیط زیس��تی روبه‌رو اس��ت و بحث‬ ‫آلودگی‌ه��ا نیز در خود خلیج مطرح هس��ت‪ .‬کم‌ت��ر جایی در دنیا‬ ‫دارای تفاوت‌های اقلیمی و داش��ته‌های ارزش‌مند محیط زیستی‬ ‫اس��ت‪ .‬گاهی می‌بینیم مردمی که در ایران زندگی نمی‌کنند برای‬ ‫داشته‌های ما بیش‌تر دل می‌سوزانند و ما به آن‌ها کم توجه هستیم‪.‬‬ ‫می‌خواهیم توجه مردم و مس��ووالن خود نسبت به اهمیت محیط‬ ‫زیست در کشور خود و به ویژه خلیج پارس و حاشیه آن که منبع‬ ‫ثروت ملی و در‌آمد بخش زیادی از مردم است را جلب کنیم‪.‬‬ ‫بعد دیگر هدف ما اقتصادی اس��ت‪ .‬امیدواریم توجهی که در آن‌جا‬ ‫می‌ش��ود بتواند چرخ‌های اقتصادی را در آن مناطق جنوب کشور‬

‫فعال کند‪.‬‬ ‫پروسه آماده‌سازی و هماهنگی‌ها چقدر طول کشید؟ چه امکاناتی‬ ‫مورد نیاز بود؟ آیا هر آن‌چه می‌خواستید تامین می‌شد؟ توضیحاتی‬ ‫در مورد مقدمات حرکت آقای کبادی بدهید‪.‬‬ ‫چهار سال پیش آقای کبادی و جمعی از دوستان برای امداد‌رسانی‬ ‫رفت��ه بودند که خودش��ان در برف گیر می‌افتن��د‪ .‬در جایی جمع‬ ‫می‌ش��وند و ب��ه هم‌دیگر روحی��ه می‌دهند و هر کس��ی یکی از‬ ‫آرزوهایش را مطرح می‌کند‪ .‬آقای کبادی می‌گوید‪« :‬من آرزو دارم‬ ‫ن را به نام «خلیج‬ ‫طول خلیج پارس را شنا کنم و آ ‌‬ ‫پارس» در جهان ثبت کنم‪».‬‬ ‫ب��ه س�لامتی از آن ماموری��ت برمی‌گردند و با‬ ‫تعدادی از دوس��تان تصمیم می‌گیرند این ایده را‬ ‫عملی کنند‪ .‬از سه سال پیش بحث‌های مقدماتی‬ ‫شروع شد‪ .‬خیلی سخت بود که ایده شنای سولو‬ ‫را به برنامه اجرایی تبدیل کرد‪ .‬ما خواستیم همت‪،‬‬ ‫تالش و عش��ق بچه‌های ایرانی به میهن‌شان را‬ ‫نش��ان دهیم که نخست با دست خالی و پس از‬ ‫آن با مطالعه و رایزنی با جاهای مختلف‪ ،‬این کار‬ ‫را شروع کردیم‪.‬‬ ‫سازمان امداد و نجات که خانه ما است‪ ،‬متولی‬ ‫این کار ش��د و امکانات اولی��ه را داد‪ .‬ما توقع‬ ‫داشتیم اسپانسرینگ خوبی در این پروژه انجام‬ ‫ش��ود اما عالرغم رایزنی‌هایی که انجام ش��د‬ ‫هیچ اسپانس��ری تمایل نداشت در یک پروژه‬ ‫مل��ی و منحصر به فرد که می‌خواهد در جهان‬ ‫ثبت ش��ود‪ ،‬شرکت کند‪ .‬ظاهرن مس��ایل ملی با نگاه دوستانی‬ ‫که ن��گاه اقتصادی دارن��د در تعارض قرار می‌گی��رد‪ .‬اما ما به‬ ‫امید کس��ی این پروژه را شروع نکردیم‪ .‬به نام ایران و با گفتن‬ ‫«ی��ا علی» آغاز کردی��م‪ .‬تاکنون هم جمعی��ت هالل احمر در‬ ‫هرمزگان ما را بسیار حمایت کرده است‪.‬‬ ‫پروسه آماده‌س��ازی بدنی آقای کبادی از حدود پنج ماه پیش زیر‬ ‫نظر یک��ی از به‌ترین مربیان بدن‌س��ازی در تهران ب��ه نام آقای‬ ‫«کاظ��م زمانی» در باش‌گاه جوان انجام ش��د و س��ه روز قبل از‬ ‫این‌که آقای کبادی کار را آغاز کند او را برای تست نهایی مدیکال‬ ‫برده بودیم و به قدری نتایج پزشکی او درخشان بود که خستگی‬ ‫را از ت��ن خ��ودش‪ ،‬مربی و تمام بچه‌ها بیرون ب��رد‪ .‬در عین حال‬ ‫آماده‌سازی‌های روان‌شناختی را نیز برای او داشتیم‪.‬‬ ‫بعد از پنج ماه‪ ،‬حدود سه روز برنامه ریکاوری داشتند و روز دوشنبه‬ ‫از بندر هرمز کار خود را آغاز کردند‪.‬‬ ‫در سایت شما در ارتباط با رکوردی که در گینس ثبت خواهد شد‬ ‫اش��اره شده اس��ت‪ .‬توضیح دهید که آیا رکورد متفاوتی است و تا‬ ‫کنون هیچ شناگر سولویی در این حد شنا نکرده است؟‬ ‫نه نداش��تیم‪ .‬ما دل‌مان می‌خواس��ت ناظر گینس بیاید اما گفتند‬ ‫امکان فرس��تادن ناظر را ندارند‪ .‬ما مستندات خود را برای یکی از‬ ‫سایت‌های بین‌المللی ویژه آب‌های آزاد می‌فرستیم و قرار است بر‬ ‫طبق این مستندات گینس هم این برنامه را ثبت کند‪.‬‬ ‫این برنامه چه مدت طول خواهد کشید؟‬ ‫ب��ر آورد م��ا در خوش‌بینانه‌تری��ن حال��ت هش��تاد روز و در‬ ‫بد‌بینانه‌تری��ن حالت ‪ 120‬روز و در نهایت میانگین آن صد روز‬ ‫بوده است‪ .‬این برنامه بس��یار به مسایل محیطی وابسته است‪.‬‬ ‫ما مانند رزمنده‌ای هستیم که یک تیر را در کمان خود بیش‌تر‬ ‫ندارد و آن هم آقای کبادی است‪ .‬در نتیجه حفظ سالمت او و‬ ‫محیط خیلی موثر است‪ .‬ما تالش می‌کنیم که با حفظ آمادگی‬ ‫او و بر‌آوردهای درس��تی که از وضعیت آب و هوا داریم‪ ،‬بتوانیم‬ ‫در صد روز این کار را انجام دهیم‪.‬‬

‫شاد و تندرست ‪ -‬در باب برنامه نود و خط قرمزها‬

‫خانه از پای‌بست ویران است‬

‫سال ‪ 2011‬رو به اتمام است‪ .‬در این سال رشته‌های ورزشی برای‬ ‫کشور ایران افتخار آفریدند که برای هیچ‌کدام از آن‌ها بودجه‌های‬ ‫میلیاردی هزینه نش��ده بود‪ .‬کشتی که مدال‌آور‌ترین ورزش ایران‬ ‫در تاریخ بازی‌های المپیک است‪ ،‬موفق شد در مرحله‌ی نخست‬ ‫مسابقات گزینشی‪ ،‬نیمی از سهمیه‌ها را در رقابت‌های کشتی آزاد‬ ‫و فرنگی کسب کند‪ .‬ما امیدواریم که در این رشته و در رقابت‌های‬ ‫گزینشی پیش‌رو‪ ،‬سهمیه‌های کامل المپیک را کسب کنیم‪ .‬سال‬ ‫گذشته در س��یزدهمین دوره از رقابت‌های دو و میدانی قهرمانی‬ ‫جهان که به میزبانی «کره‌جنوبی» برگزار شد‪« ،‬احسان‌حدادی»‬ ‫به مدال برنز ماده پرتاب دیسک دست یافت‪ .‬این نخستین مدال‬ ‫جهانی در تاریخ دو و میدانی ایران محسوب می‌شود‪.‬‬ ‫تو‌شش��مین دوره جام‌ملت‌های آس��یا و مسابقات گزینشی‬ ‫بیس ‌‬ ‫بس��کتبال ب��رای المپی��ک «لن��دن»‪ ،‬برخ�لاف انتظ��ارات و‬ ‫پیش‌بینی‌ه��ای قبلی به ناکامی تیم ای��ران انجامید‪ .‬ایران در این‬ ‫رقابت‌ها توانس��ت با پیروزی بر «کره‌جنوبی» و «لبنان» به یک‬ ‫چهارم پایانی برسد‪ .‬صدرنشینی در گروه باعث شد مطابق مقررات‪،‬‬ ‫ایران مقابل ضعیف‌ترین تیم گروه مقابل یعنی «اردن» قرار بگیرد‬ ‫که در گروه خودش چهارم شده بود‪ .‬ایران نیمه نخست را با نتیجه‬ ‫‪ ۳۶‬بر ‪ ۳۵‬با پیروزی پش��ت سر گذاشت‪ .‬کوار‌تر سوم نیز با برتری‬ ‫ایران به پایان رسید اما کوار‌تر آخر با شگفتی بزرگی برای بسکتبال‬ ‫آس��یا هم‌راه بود‪« .‬اردن» که پیش از برگ��زاری این رقابت‌ها در‬ ‫جام «ویلی��ا ‌م جونز» با یک امتیاز اختالف ب��ه ایران باخته بود و‬ ‫در رقابت‌های ‪ ۲۰۱۱‬غرب آس��یا هم فقط با اختالف یک شوت‪،‬‬ ‫شکس��ت را مقابل ایران پذیرفته بود‪ ،‬در جام ملت‌های آسیا انتقام‬ ‫گرفت و با پیروزی خیره‌کننده مقابل ایران‪ ،‬به رغم س��ه شکستی‬ ‫که در این رقابت‌ها متحمل شده بود‪ ،‬به نیمه نهایی رسید و ایران‬ ‫نیز از راه‌یابی به نیمه‌نهایی باز ماند‪.‬‬ ‫دوازدهمی��ن دوره رقابت‌ه��ای جام‌جهان��ی والیبال ب��ا برگزاری‬ ‫تو‌شش مس��ابقه در «ژاپن» به پایان رسید و تیم «روسیه»‬ ‫شص ‌‬ ‫موفق ش��د در پایان با ده پیروزی و تنها یک شکس��ت و کسب‬ ‫‪ ۲۹‬امتیاز قهرمان ش��ود‪ .‬این تیم هم‌راه با «لهستان» و «برزیل»‬ ‫جواز حضور در رقابت‌های المپیک را کس��ب کردند‪ .‬ایران و سایر‬ ‫تیم‌ه��ای مدعی نیز باید برای کس��ب س��همیه‌های باقی مانده‪،‬‬ ‫اردیبهش��ت ‪ ۱۳۹۱‬در مس��ابقات انتخابی المپیک شرکت کنند‪.‬‬ ‫تیم ملی والیبال ایران نیز که در پنج مس��ابقه نخست خود موفق‬ ‫به کس��ب چهار پیروزی ش��ده بود همگان را غافل‌گیر کرده و در‬

‫پایان با ثبت پنج پیروزی مقابل تیم‌های «ژاپن»‪« ،‬صربس��تان»‪،‬‬ ‫«لهستان»‪« ،‬آرژانتین» و «مصر»‪ ،‬شگفتی‌ساز این رقابت‌ها لقب‬ ‫گرفت‪ .‬نتایج ایران در طول رقابت‌ها بار‌ها با تحسین سایت رسمی‬ ‫فدراسیون جهانی والیبال و سرمربیان و کاپیتان‌های دیگر تیم‌ها در‬ ‫کنفرانس‌های خبری پس از مسابقه‌ها مواجه شد‪.‬‬ ‫هم‌چنین در س��ال قبل مرحله نخس��ت از مس��ابقات تکواندوی‬ ‫انتخابی المپیک در جمهوری «آذربایجان» برگزار شد و با کسب‬ ‫دو سهمیه برای مردان تکواندوکای ایرانی به پایان رسید‪ .‬در سال‬ ‫‪ ،۲۰۱۱‬مرحل ‌ه آخر مس��ابقات گزینشی المپیک در قاره آسیا نیز به‬ ‫ن حاجی‌پور» تکواندوکای‬ ‫میزبانی «تایلند» به انجام رسید‪« .‬سوس ‌‬ ‫تو‌هفت کیلوگرم ایران در این مس��ابقات توانست سهمیه‬ ‫ش��ص ‌‬ ‫حضور در «لندن» را کس��ب کند‪ .‬در مسابقات جهانی وزنه‌برداری‬ ‫«پاریس» که هفتا ‌دو‌نهمین دوره این رقابت‌ها بود‪ ،‬تیم ملی ایران‬ ‫با ‪ 5‬طال‪ 2 ،‬نقره و ‪ 4‬برنز پس از «چین» و «روسیه» در رده سوم‬ ‫ایس��تاد تا هر شش س��همیه المپیک لندن را نیز کسب کند‪ .‬اوج‬ ‫درخش��ش ایران توسط وزنه‌برداران فوق سنگین و در شب پایانی‬ ‫رقم خورد‪« .‬بهداد‌س��لیمی» ضمن تکرار عن��وان قهرمانی خود‪،‬‬ ‫موفق شد رکورد حرکت یک‌ضرب جهان را که در اختیار «حسین‌‬ ‫رضازاده» بود‪ ،‬پس از هش��ت س��ال فرو بریزد‪« .‬بهداد سلیمی»‬ ‫با کس��ب ‪ ۳‬مدال طال و «س��جا ‌د انوش��یروانی» با دو نقره و یک‬ ‫برنز‪ ،‬شب پایانی رقابت‌های قهرمانی جهان را عرصه قدرت‌نمایی‬ ‫ملی‌پوشان ایران کرده بودند‪.‬‬ ‫و حاال برگردیم به اتفاقات هفته‌ی گذشته‌ی ورزش ایران‪ .‬سرانجام‬ ‫پس از کش��مکش‌ها و ح��رف و حدیث‌های ف��راوان «مصطفی‬ ‫‌دنیزلی» س��رمربی‌گری تیم فوتبال بحران‌زده‌ی «پرسپولیس» را‬ ‫بر عهده گرفت‪« .‬دنیزلی» سه عنوان قهرمانی لیگ و جام حذفی‬ ‫ترکیه با «فنرباغچه» و «گاالتاس��رای»‪ ،‬ده بازی ملی‪ ،‬رس��اندن‬ ‫تیم‌ملی «ترکیه» برای نخستین بار در تاریخ فوتبال این کشور به‬ ‫یک چهارم نهایی جام‌ملت‌های اروپا و هدایت تیم «گاالتاسرای»‬ ‫تا مرحله نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان باشگاه‌های اروپا و یک چهارم‬ ‫نهایی جام یوفا را در پرونده‌ی خود ثبت کرده اس��ت‪ .‬او هم‌چنین‬ ‫در ایران از دی ماه ‪ 83‬و به مدت هفده ماه مربی‌گری تیم فوتبال‬ ‫«پاس» تهران را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫این تیم ب��ا حضور «دنیزلی»‪ ،‬نایب قهرمان لیگ‌برتر ایران ش��د‬ ‫و برای نخس��تین بار به مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان‬ ‫آس��یا راه یافت‪ .‬وی س��ال ‪ 85‬در جام حذفی در سمت مربی‌گری‬

‫«پرسپولیس» با شکست مقابل «سپاهان» نایب قهرمان شد‪ .‬البته‬ ‫اگ��ر در آن دیدار‪ ،‬داور بازی‪« ،‬مس��عود مرادی» پنالتی آش��کار به‬ ‫سود قرمزها را نادیده نمی‌گرفت‪ ،‬جام حذفی به سرخ‌ها می‌رسید‪.‬‬ ‫ام��ا همه‌ی این افتخارات تضمینی برای موفقیت این مربی ترک‬ ‫در ای��ران نخواهد بود‪ ،‬چرا که ش��رایط کنونی ورزش و فوتبال ما‬ ‫به مراتب آش��فته‌تر و بی‌برنامه‌تر از سال‌های پیش است و حضور‬ ‫روزافزون مافیای نظامیان در لیگ برتر شرایط را دشوارتر هم کرده‬ ‫است‪ .‬به هر روی گرچه که «دنیزلی» حاضر نشده است تا میزان‬ ‫قرارداد خود با این باش‌گاه را اعالم کند ولی گویا این رقم آن‌قدر‬ ‫باال بوده است که حضور او در ایران اگر برای «پرسپولیسی»ها آب‬ ‫نداشته باشد برای «دنیزلی» نان فراوانی خواهد داشت‪.‬‬ ‫«فره��اد مجیدی» که چندین م��اه مش��کالت خانوادگی‌اش را‬ ‫بهانه‌ای برای ترک «اس��تقالل» کرده بود باالخره لب به سخن‬ ‫گش��ود و در گفت‌وگو با خبرن��گاران اعالم کرده که او در حقیقت‬ ‫با مس��ووالن باش‌گاه «استقالل» به توافق نرس��یده بوده است‪.‬‬ ‫او اضافه کرده که ادامه‌ی بازی در آن تیم برایش س��خت ش��ده‬ ‫بوده اس��ت به حدی که نمی‌توانس��ته به خوبی در آن تیم بازی و‬ ‫انتظ��ارات و بلند پروازی‌های هواداران پرش��ور این تیم را برآورده‬ ‫کن��د‪« .‬مجیدی» در نهایت تصمیم به ترک ایران و پیوس��تن به‬ ‫لیگ «قطر» را گرفت‪ .‬و نکته‌ی پایانی افشاگری‌های است که در‬ ‫برنامه‌ی «نود» درباره مافیای فوتبال ایران‪ ،‬دست‌های پشت‌پرده و‬ ‫داللی‌های پنهان و آشکار صورت گرفت‪ .‬گرچه که «فردوسی‌پور»‬ ‫پای خیلی‌ها را به میان کش��ید اما نتوانست از خطوط قرمز عبور‬ ‫کند‪ .‬اگر مخاطبین برنامه‌ی «شادوتندرست» به خاطر داشته باشند‬ ‫من چند ماه پیش از چنین روابطی و دس��ت‌هایی در فوتبال ایران‬ ‫گفته بودم و اظهار کرده بودم که دامنه‌ی این ماجراها به س��طوح‬ ‫ملی و انتخاب بازیکنان تیم‌ملی جوانان نیز می‌رسد‪ .‬اگر «عادل»‬ ‫واقعن بخواهد عدالت را رعایت کند باید به س��راغ بازیکنانی برود‬ ‫که با رابطه و نه بر مبنای شایس��تگی‌های الزم و به قیمت حذف‬ ‫جمعی جوان بااستعداد و نجیب اما محروم و بی‌کس و کار‪ ،‬خود را‬ ‫به سطوح باالی فوتبال باش‌گاهی ما رساندند و سال‌ها قراردادهای‬ ‫میلیونی بس��تند و جا را برای آنانی که واقعن حق‌ش��ان بود تنگ‬ ‫کردند‪ .‬باید یقه‌ی مس��ووالن‪ ،‬ارباب‌جراید و مربیانی را گرفت که‬ ‫همه‌ی این چیزها را دیدند و باز چشم خود را بر روی حقیقت بستند‬ ‫چرا که خود نیز در این میان منافع مالی هنگفتی نصیب‌شان شد‪ .‬به‬ ‫هر روی باید گفت که «خانه از پای بست ویران است‪».‬‬

‫‪55‬‬

‫سیاست‬

‫جماران گل‌باران‪ ،‬قطب‌زاده تیرباران‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫داس��تان قطب‌زاده به عن��وان مردی موثر در تکوین و رش��د‬ ‫قارچ‌گونه جمهوری اس�لامی‪ ،‬پایانی دردناک داشت‪ ،‬در برنامه‬ ‫قبلی قس��متی از کتاب «اعدام قط��ب‌زاده» را روایت کردیم و‬ ‫حال بخش دوم آن‪:‬‬ ‫الجوردی به داستان خانه‌ای پرداخت که قطب‌زاده و گروه‌اش‬ ‫در نزدیکی خانه‌ی امام اجاره کرده بودند و طرح موش��ک باران‬ ‫مرکز انقالب‪ .‬قطب‌زاده این داستان را تایید نکرد‪.‬‬ ‫اما گفت که هدف‌اش تس��خیر قدرت بوده است‪ ،‬تسخیر قدرت‬ ‫به معنای س��رنگونی دولت‪ .‬الجوردی دوباره داس��تان موشک‬ ‫ب��اران جماران را پیش کش��ید و پافش��اری کرد ک��ه این کار‬ ‫بخش مهمی از این توطئه‌ی کودتا بوده اس��ت‪.‬‬ ‫قطب‌زاده به ادامه‌ی بحث در این‌باره عالقه‌ای‬ ‫نش��ان نمی‌داد‪ ،‬سرانجام هم تسلیم شد و گفت‪:‬‬ ‫«بله‪ ،‬این‌طور بود‪».‬‬ ‫«جماران گل‌باران‪ ،‬قطب‌زاده تیرباران»‬ ‫سالن ششی‌ها بودند که شعار می‌دادند‪ ،‬صف‌های‬ ‫جلو چندبار این ش��عار را تک��رار کردند‪ .‬اما زود‬ ‫ش��عار را عوض کردند و ش��عار مرگ بر آمریکا‬ ‫سر دادند‪ .‬سالن شش��ی‌ها هم‌راهی نکردند و با‬ ‫صدایی بلندتر‪ ،‬همان ش��عار «جماران گل‌باران‪،‬‬ ‫قطب‌زاده تیرباران» را تکرار می‌کردند‪.‬‬ ‫صف‌های جلو که فرصتی به دست آورده بودند‬ ‫تا درستی حرف‌ها و شعارهای گذشته‌شان را به‬ ‫رخ بکش��ند‪ ،‬صدای‌شان را بسی بلندتر می‌کنند‬ ‫و از ته حنجره «مرگ بر آمریکا» سر می‌دهند‪.‬‬ ‫صداها سرس��ام‌آور شده بود‪ .‬هر گروه به سختی‬ ‫می‌کوش��ید صدای طرف مقایل را فرو نش��اند‪.‬‬ ‫ام��ا از آن‌جا که تعداد تواب‌ه��ا به مراتب کم‌تر‬ ‫از س��ایرین ب��ود‪ ،‬فریاد «مرگ ب��ر آمریکا» به‬ ‫زودی حس��ینیه را لرزاند‪ .‬در این هنگامه بود که‬ ‫الج��وردی از کوره در رفت‪ ،‬از جا برخاس��ت و‬ ‫رو به ردیف‌های جلو فریاد برداش��ت‪« :‬خیال کردید که جلوی‬ ‫دانش‌گاهی��د و قطب‌زاده هم ش��ب مینیتگ‌تون��و از تلویزیون‬ ‫پخش می‌کنه؟ ش��ماها گرچه روسی هس��تین‪ ،‬ولی در ذات و‬ ‫اصل‌تان آمریکایین‪ .‬نمی‌خواد شعار بدین‪ ».‬این را گفت و چند‬ ‫لحظ��ه‌ای نگاه پ��ر از نفرت‌اش را به لژنش��ین‌ها دوخت و بعد‬ ‫سرجای‌اش نشست‪.‬‬ ‫دوباره «مرگ بر ش��وروی» سالن شش��ی‌ها بر حسینیه طنین‬ ‫انداخ��ت‪ .‬صف‌ه��ای جلو مهر س��کوت بر لب گذاش��ته بودند‪.‬‬ ‫کمی بعد‪ ،‬سالن ششی‌ها هم ساکت شدند‪ .‬الجوردی برنامه‌ی‬ ‫پرس��ش و پاسخ با قطب‌زاده را از سرگرفت‪ .‬این‌بار‪ ،‬در فواصل‬ ‫پاس��خ و پرس��ش‌ها‪ ،‬س��الن شش��ی‌ها فقط تکبی��ر می‌گفتند‪.‬‬ ‫صف‌های جلو تنها زمانی با آن‌ها هم‌راهی می‌کردند که ش��عار‬ ‫«مرگ بر آمریکا» گفته ش��د‪ .‬شعار «خمینی رهبر» هم بفهمی‬ ‫نفهمی تکرار می‌ش��د‪ .‬سایر ش��عارها اما تکرار نمی‌شد و یا اگر‬ ‫می‌ش��د زیرلب گفته می‌شد‪ .‬شعار «مرگ بر شوروی» را اصلن‬ ‫تکرار نمی‌کردیم‪.‬‬ ‫الجوردی از رابطه‌ی قطب‌زاده با آمریکا و سازمان سیا پرسید‪.‬‬ ‫نمی‌دانم قطب‌زاده چه پاس��خ گفت‪ .‬به گمان‌ام از کسی به نام‬ ‫عباسی نام برد‪ .‬پراکنده‌گویی‌اش بیش‌تر شده بود‪ .‬به یاد ندارم‬ ‫ک��ه رابطه با آمری��کا را تایید کرد یا نه‪ .‬الج��وردی اما عصبی‬ ‫ش��ده بود‪ .‬نمی‌دانم از دس��ت بچه‌ها بود که یک روند «مرگ‬

‫‪56‬‬

‫بر آمریکا» می‌گفتند‪ ،‬یا به خاطر پاسخ‌های قطب‌زاده که انگار‬ ‫ب��ا آن‌چه قبلن گفته بود‪ ،‬نمی‌خواند‪ .‬لحن‌اش هم توهین‌آمیزتر‬ ‫شده بود‪ .‬یک‌سره از رابطه با سیا می‌پرسید‪.‬‬ ‫قطب‌زاده‪ ،‬حاش��یه می‌رفت‪ .‬چندبار تکرار کرد که زمانی وزیر‬ ‫ام��ور خارجه بوده اس��ت و به هر حال روابط��ی با آمریکایی‌ها‬ ‫داش��ته اس��ت‪ .‬اما آن رابطه‌ای را که مقصود اسداله الجوردی‬ ‫ب��ود‪ ،‬تایید نمی‌کرد‪ .‬نمی‌دانم چه ش��د که یک‌ب��اره فریادی از‬ ‫صف‌ه��ای جلو‪ ،‬فض��ا را در هم ریخت‪« :‬جاس��وس آمریکایی‬ ‫اع��دام باید گردد»‪ .‬همه‪ ،‬این ش��عار را تکرار کردند‪ .‬دس��ت‌ها‬ ‫مش��ت شده بود و مشت‌ها هوا را می‌شکافت‪ .‬همه‪ ،‬هیجان‌زده‬ ‫بودن��د‪ .‬قطب‌زاده از ی��اد رفته بود‪ .‬بچه‌های چ��پ و غیرتواب‬

‫اولین‌بار بود که ش��عار «م��رگ بر آمریکا» را با این ش��دت و‬ ‫حدت سر می‌دادند‪ .‬جواب تکبیرها را نمی‌دادند‪ ،‬فقط «مرگ بر‬ ‫آمریکا» را داد می‌زدند‪.‬‬ ‫قلب‌ام به شدت می‌تپید‪ ،‬طوری که هیچ صدایی را نمی‌شنیدم‪.‬‬ ‫از هیج��ان بود؟ این همه لب‌خند‪ ،‬هرگز در اوین ندیده بودم‪ .‬از‬ ‫پش��ت سر هم حتا می‌ش��د لبان پرخنده را حس کرد‪ .‬شاید هم‬ ‫از ت��رس بود‪ .‬چرا ت��رس؟ نه‪ ،‬هیجان بود‪ .‬اما هربار که ش��عار‬ ‫«اعدام باید گردد» را می‌ش��نیدم‪ ،‬توی دل‌ام خالی می‌ش��د‪ .‬و‬ ‫ی��ا وقتی که توابین ش��عار «قطب‌زاده‪ ،‬تیرب��اران» را می‌دادند‪،‬‬ ‫تیرباران را با چنان نفرتی فریاد می‌زدند که گویی اگر در جوخه‬ ‫بودند‪ ،‬بی‌تزلزل ماشه را می‌چکاندند‪ .‬پشت‌بند ‪ ،4‬به یادم آمد و‬ ‫صدای «خالی شدن آهن»‪ ،‬شب‌های خداحافظی با اعدامی‌ها‪،‬‬ ‫شب‌های بی‌خوابی و شمردن تیرهای خالص‪ .‬نه‪ ،‬تپش قلب‌ام‬ ‫از ترس بود‪ .‬ترس از چه؟ ترس از که؟ ترس که همیشه با من‬ ‫بود و از روزی که به اوین آورده شده بودم‪ ،‬مرا ترک نکرده بود‪.‬‬ ‫نه این نوع دیگری از ترس بود‪ .‬چه نوع؟ نفهمیدم آن شب چرا‬ ‫می‌ترس��م‪ .‬اما هربار که فریاد «اعدام باید گردد» بلند می‌ش��د‪،‬‬ ‫تپش قلب‌ام بیش‌تر می‌ش��د و بیش‌تر ص��دای‌اش در گوش‌ام‬ ‫می‌پیچی��د‪ .‬کم‌ک��م صداهای دیگ��ر محو ش��دند‪ .‬نفس‌نفس‬ ‫می‌زدم‪ .‬صدای قلب‌ام همه‌ی حسینیه را پر کرده بود‪.‬‬ ‫آق��ای قط��ب‌زاده اگر حرف دیگ��ری داری ب��زن‪ .‬واهلل همه‬

‫اقفرالمومنین‪.‬‬ ‫قط��ب‌زاده‪ ،‬چند لحظه‌ای س��کوت کرد‪ .‬بعد گف��ت‪ :‬نه‪ ،‬حرفی‬ ‫ندارم‪.‬‬ ‫و بعدتر ش��روع کرد به خواندن دع��ای خالصی از بند‪ ،‬که به‬ ‫فاطمه‌ی زه��را ربط پیدا می‌کند‪ .‬دعا را به فارس��ی خواند‪ :‬ای‬ ‫ش��نوای هر آواز‪ ،‬ای به دس��ت‌آرنده‌ی هر چه از دس��ت رفته‪،‬‬ ‫ای آفریننده‌ی نف��وس‪ .‬بده به همه‌ی مومنان از مرد و زن‪ ،‬در‬ ‫مشرق و مغرب‪ ،‬ز بند گشایشی‪.‬‬ ‫س��اکت که ش��د‪ ،‬ش��عارهای «مرگ بر آمریکا»‪« ،‬جاس��وس‬ ‫آمریکای��ی اعدام باید گ��ردد»‪« ،‬جماران گل‌ب��اران‪ ،‬قطب‌زاده‬ ‫تیرب��اران» در فضای حس��ینیه طنی��ن افکند‪ .‬ش��عارها درهم‬

‫می‌پیچیدند‪ .‬حس��ینیه می‌لرزید‪ .‬تواب‌ها س��رپا شدند‪ .‬یک‌باره‬ ‫شروع کردند به دادن ش��عار «مرگ بر کمونیست»‪ .‬الجوردی‬ ‫میکروفون را برداش��ت و شعارها کم و کم‌تر شد‪ ،‬آرامش برقرار‬ ‫شد‪ .‬با همان حالت پرتمسخر و نگاه پرکینه‪ ،‬الف و گزاف‌های‬ ‫همیش��گی‌اش را درباره‌ی رهبری امام امت و پیروزی اس�لام‬ ‫ب��ر کفر‪ ،‬تک��رار کرد و از «خدای بزرگ» خواس��ت که ما را از‬ ‫صفحه‌ی عالم نابود کند و سرآخر هم دستور داد همه جز سالن‬ ‫شش��ی‌ها و سالن چهاری‌ها به بند بازگردانده شوند‪ .‬باید دعای‬ ‫توسل می‌خواندند‪.‬‬ ‫بلند ش��دیم و پشت س��رهم در صف ایستادیم‪ .‬پس از حرکت‬ ‫چن��د صف‪ ،‬با اش��اره‌ی پاس��دارها‪ ،‬ب��ه راه افتادی��م‪ .‬تواب‌ها‬ ‫هم‌چن��ان س��رپا بودند و ش��عار می‌دادند‪ ،‬به هم��ان حالتی که‬ ‫حزب‌الهی‌ه��ا دم در دانش‌گاه می‌ایس��تادند و پس از برگزاری‬ ‫میتینگ س��ازمان‌های چپ‪ ،‬علیه‌شان ش��عار می‌دادند‪ .‬اما حاال‬ ‫که از کنارشان می‌گذش��تیم‪ ،‬از کنار پرده‌ای که به موازات‌اش‬ ‫پاس��دارها بی‌تفاوت ایس��تاده بودند‪ ،‬به ما هج��وم می‌آوردند‪.‬‬ ‫مش��ت‌های گره‌خورده‌ش��ان ت��ا جلوی صورت‌مان می‌رس��ید‪.‬‬ ‫چند نفری را هم زدند‪ .‬پاس��دارها میخندیدند‪ .‬همین‌جا بود که‬ ‫فهمی��دم چرا این راه‌رو را به موازات پرده کش��یده‌اند‪ .‬ناگهان‪،‬‬ ‫اما تو س��ری محکمی خوردم‪ .‬مرتضی نقاش بود‪ ،‬سردس��ته‌ی‬ ‫تواب‌های اتاق قبلی‌ام‪ .‬بر سرعت‌ام افزودم…‬

‫سیمای حقیقی یک رهبر کاریزماتیک‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫«عل��ی‌خامنه‌ای» رهب��ری‌اش را از «روح‌اله‌ خمینی» به ارث‬ ‫برده اس��ت‪ .‬چه به لح��اظ تقدم زمانی و چ��ه از نظر توجهات‬ ‫ش��خصی بنیان‌گ��ذار جمهوری‌اس�لامی‪ ،‬آق��ای «خامنه‌ای»‬ ‫جانش��ین اوست‪ .‬درست است که مدیریت و برنامه‌ریزی «اکبر‬ ‫هاشمی‌رفس��نجانی» در انتخاب او به عنوان رهبری مهم‌ترین‬ ‫عامل بوده اس��ت اما نباید شک کرد که خود «روح‌اله‌خمینی»‬ ‫هم عنایات ویژه‌ای به «علی‌ خامنه‌‌ای» داشته و شخصیت او را‬ ‫می‌پسندیده است و نمی‌توان آن‌طور که برخی از اصالح‌طلبان‬ ‫ادع��ا می‌کنند به یک��ی دو مورد انتقاد «خمینی» از او اس��تناد‬ ‫ک��رد چرا که این روحیه‌ی تن��د «خمینی» بارها دامان دیگران‬ ‫را نی��ز گرفت��ه اس��ت‪« .‬عل��ی‌ خامن��ه‌ای» در دوره‌ی رهبری‬ ‫خود بس��یار دوست داش��ته اس��ت تا مانند «خمینی» باشد اما‬ ‫مهم‌ترین ویژگی «روح‌اله‌ خمینی» به عنوان رهبر ش��خصیت‬ ‫«کاریزماتیک» او بود که «خامنه‌ای» از آن برخوردار نیست‪.‬‬ ‫«کاریزما»‪ ،‬در لغت به معنای فره‌مند یا فرمندی و یا به عبارتی‬ ‫دیگر جاذبه اس��تثنایی اس��ت‪« .‬کاریزماتیک» در واقع کلمه‌ای‬ ‫یونانی اس��ت به معنای موهبت‪ .‬کلم��ه‌ی «کاریزما» در کتاب‬ ‫مقدس مس��یحیان به کار رفته است تا روح مقدس را توصیف‬ ‫کند‪ .‬وحی‪ ،‬حکم‪ ،‬تعلیم‪ ،‬کش��یش‪ ،‬عقل و شفادادن‪ ،‬نمونه‌ای از‬ ‫موهبت‌های پرجذبه‌اند که در کتاب مقدس مسیحیان توصیف‬ ‫ش��ده‌اند‪« .‬کاریزما»‪ ،‬در اصطالح به کسی گفته می‌شود که به‬ ‫ش��خصه و یا به عقیده دیگران‪ ،‬دارای قدرت رهبری فوق‌العاده‬ ‫اس��ت‪ .‬این اصطالح اغلب در علوم سیاسی و جامعه‌شناسی به‬ ‫کار برده می‌ش��ود تا زیرمجموعه‌ای از رهبرانی را توصیف کند‬ ‫که با استفاده از نیروی توانایی شخصی خود می‌توانند تاثیراتی‬ ‫عمیق و استثنایی در پیروان خود داشته باشند‪.‬‬ ‫رهب��ری «کاریزماتیک» یا رهبری مبتنی‌ بر جاذبه اس��تثنایی‪،‬‬ ‫به‌گون��ه‌ای از رهبری گفته می‌ش��ود که دارای قدرت و توانایی‬ ‫الهام‌بخش��ی به پیروان باشد و این در حالی است که توانایی‌ها‬ ‫صرفن از نیروی ش��خصیت و تعهد فرد سرچشمه گرفته باشد‪.‬‬ ‫درس��ت اس��ت که «روح‌اله‌خمینی» در دوران رهبری‌اش در‬ ‫مواردی تحت‌تاثیر برخی از اطرافیان دس��ت به تصمیماتی زده‬ ‫است اما این نمونه‌ها در طول دوران رهبری او انگشت‌شمارند‬ ‫و بیش‌تر جنبه‌ی مش��ورتی دارند و در نهایت این خود او بوده‬ ‫اس��ت که تصمیمات نهایی را گرفته است‪ ،‬ویژگی که در درون‬ ‫«خامنه‌ای» بس��یار ضعیف است‪ .‬او همواره تحت‌تاثیر دیگران‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬درست است که در مواردی مانند مشورت‌هایی که‬ ‫از یار پیشین خود «هاشمی‌رفسنجانی» می‌گرفته است موضوع‬ ‫در نهایت به نفع کش��ور تمام ش��ده اما‪ ،‬این حقیقت نش��ان از‬ ‫نفوذپذیری باالی ش��خصیت او دارد‪ .‬سطح درایت و دانش این‬ ‫مش��اوران روز به روز در دوره‌ی زمامداری او کاهش پیدا کرده‬ ‫اس��ت و به جایی رسیده که اکنون شماری نیروی امنیتی که با‬ ‫روابط و سیاست بین‌الملل بیگانه‌اند توصیه‌هایی به او می‌کنند‬ ‫که نتیجه‌اش مانند اش��غال س��فارت «انگلیس» تبدیل به یک‬ ‫چالش بزرگ برای او و مملکت می‌شود‪.‬‬ ‫یکی دیگر از ویژگی‌های رهبری «کاریزما» این‌ست که در این‬ ‫نوع رهبری‪ ،‬رابطه‌ای بدون استفاده از پاداش‌های مالی و اعمال‬ ‫زور برقرار می‌ش��ود‪ .‬این حقیقت درباره‌ی رابطه‌ی «خمینی» و‬ ‫مریدانش به خوبی مشهود بود و نوع اطاعت عموم آن‌ها از او‪،‬‬ ‫درس��ت یا نادرست جنبه‌ی معنوی داشت و مسایل مادی جای‬ ‫چندانی در آن نداش��ت‪ .‬اکنون اما وابس��تگی و فساد اطرافیان‬ ‫رهبری بسیار مشهود است و اکثر آن‌ها از موقعیت‌های ویژه‌ی‬ ‫مالی و اقتصادی برخوردارند‪ .‬س��طح این طرف‌داران هر چه که‬ ‫از ب��اال به س��مت پایین می‌رود این انگیزه‌ه��ای منفعت‌طلبانه‬

‫شدیدتر می‌شود‪ .‬یکی دیگر از مشخصه‌های رهبران «کاریزما»‬ ‫گزیده‌گویی آنان است‪ .‬آنان خود را محتاج به توصیه‌های دایمی‬ ‫و ارتباط همیش��گی با طرف‌داران و شیفتگان خود نمی‌بینند و‬ ‫این را به زیردس��تان خود می‌س��پارند و فقط در موارد استثنایی‬ ‫و وی��ژه خود به می��دان آمده و با چند راه‌کار و یا نش��ان دادن‬ ‫چش��م‌اندازی روش��ن به حامیان خود انگیزه و انرژی داده و یا‬ ‫خطوط کلی مسیر را برایشان روشن می‌کنند‪ .‬می‌توان صادقانه‬ ‫گفت که «علی‌ خامنه‌ای» به عنوان جانشین «روح‌ال ‌ه خمینی»‬ ‫هیچ نش��انی از این روحیه‌ی او ندارد‪ .‬آقای «خمینی» گاه‌به‌گاه‬ ‫و دیر به دیر سخن می‌گفت و خود را در هر حوزه‌ی کوچک و‬ ‫بزرگی وارد نمی‌کرد و همواره جای‌گاه رهبری «کاریزماتیک»‬

‫خ��ود را حفظ می‌کرد‪ ،‬میراثی که «خامنه‌ای» آن را به باد داد‪.‬‬ ‫او را ش��اید بتوان به جرات یک��ی از پرحرف‌ترین رهبران طول‬ ‫تاریخ جهان دانست که شیفتگی عجیبی برای سخن‌رانی دارد‪.‬‬ ‫در دوران رهبری او کم‌تری��ن زمینه‌ای را می‌توان یافت که او‬ ‫در آن وارد نش��ده و اظهار نظر نکرده باش��د‪ ،‬از محیط‌زیست و‬ ‫ورزش و اقتصاد بگیرید تا سینما و تاتر و موسیقی‪.‬‬ ‫ب��ه هر روی «علی‌خامنه‌ای» به مدد قانون‌اساس��ی جمهوری‌‬ ‫اس�لامی رهبر این کشور اس��ت اما چیزی که خودش از همه‬ ‫مشتاق‌تر بوده تا مردم به آن ویژگی او را بشناسند در وجودش‬ ‫یافت نمی‌ش��ود و آن سیمای حقیقی یک رهبر «کاریزماتیک»‬ ‫است‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫اگر ما بودیم اعدام و شکنجه نمی‌کردیم؟‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫مس��تان مسیرش��ناس تنها بزرگان ن��ام‌دار نبوده و نیس��تند‪ .‬ما و‬ ‫ن هر کدام می‌توانیم و‌توانستیم جز شمار مستان باشیم‪.‬‬ ‫والدین‌ما ‌‬ ‫پروسه رشد یک انقالب تنها به گروهی از خواص اختصاص ندارد‪.‬‬ ‫ه��ر کدام از افرادی که در مس��یر ایجاد تحول گامی برداش��تند‪،‬‬ ‫جز راه‌بلدان بوده و هس��تند‪ .‬مس��ئل ‌ه تنها ادعاست و گرنه شاید از‬ ‫هزاران هزار مدعی تنها به شمار انگشتان‪ ،‬مسیرشناس قابل یافت‬ ‫شود‪ .‬در قسمت‌هایی از کتاب «اعدام قطب‌زاده» ما با سخنانی از‬ ‫مستان غیر راس روبه‌رو می‌شویم که بی‌اغراق نتیجه تالش آن‌ها‬ ‫نمی‌توانس��ت ثمره‌ای جز جمهوری اسالمی را در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫به قسمت‌هایی از این کتاب در مورد چرایی فحاشی به قطب‌زاده‬ ‫دقت کنید‪:‬‬ ‫کاظم وارد بحث شد‪.‬‬ ‫به نظر من‪ ،‬مسئل ‌ه دی‌شب مرگ بر آمریکا نبود‪.‬‬ ‫تنها خوبی دی‌شب‪ ،‬یکی شدن بچه‌های چپ بود‪،‬‬ ‫واس��ه اولین بار‪ ،‬تو روی اسداله وایسادن و روی‬ ‫توابین رو کم کردن‪.‬‬ ‫خس��رو دود س��یگارش را یک نفس بیرون داد و‬ ‫پرسید‪ :‬این وسط قضیه‌ی قطب‌زاده چی می‌شه؟‬ ‫واس��ه‌ی اون که فرق نمی‌کرد‪ .‬اگر خودتو جای‬ ‫اون بگ��ذاری و از جای‌گاه او به ماجرا نگاه کنی‪،‬‬ ‫می‌بینی حسینیه پر از تواب‌هایی بود که یک روند‬ ‫شعار مرگ بر این و آن می‌دادند‪.‬‬ ‫خس��رو‪ ،‬از قطب‌زاده دفاع می‌کنی؟ ای بابا‪ ،‬مثل‬ ‫این‌که یادت رفته اون کی بود…‬ ‫کاظم حرف حس��ن را قطع ک��رد و گفت‪ :‬گفتم‬ ‫حال‌گیری از اس��داله‪ .‬ولی خوب س��گ زرد برادر‬ ‫شغاله‪ .‬نه کاظم جان‪ ،‬سگ زرد‪ ،‬تو زندان‪ ،‬زندانیه‪،‬‬ ‫حتا اگه برادر ش��غال باشه‪ .‬آره با ما متفاوته‪ ،‬چون‬ ‫بره نیست و از جنس دیگه‌ایه‪ ،‬اما هر چه هست‪ ،‬زندانیه‪.‬‬ ‫منصور روی کلمه‌ی زندانی مک��ث کرد‪ .‬برای لحظه‌ای خاموش‬ ‫ماند‪ ،‬آن‌گاه وزیرش را در زمین حسن نشاند‪ ،‬کیشی گفت و دوباره‬ ‫رشته‌ی سخن را به دست گرفت‪:‬‬ ‫من نمی‌دونم نظر شماها چیه‪ .‬اما اگه فکر می‌کنین که اسداله ما‬ ‫رو اون‌جا برد که ببینیم می‌تونیم دور هم جمع شیم و بفهمیم که‬ ‫چپ‌ها کم نیستند و قدرت‌شو دارند که حتا تو حسینیه سروصدا راه‬ ‫بیاندازن و میتینگ ضدامپریالیس��تی برقرار کنن‪ ،‬اشتباه می‌کنین‪،‬‬ ‫اسداله ما رو اون‌جا برد که یک زندونی‌ای دیگه رو جلومون بذاره‬ ‫و ما رو به جان اون بندازه و نشان بده که فرق ما با سالن ششی‌ها‬ ‫فقط در دو تا شعاره‪ ،‬همین‪.‬‬ ‫منصورخان تو دیگه چرا این حرفو می‌زنی؟ مسئل ‌ه دی‌شب مرگ بر‬ ‫آمریکا نبود‪ .‬در اصل مرگ بر اسداله بود‪ .‬مرگ بر آمریکا وسیله‌ای‬ ‫بود تا بگیم که هستیم‪ .‬اونم ما که از اول گفته بودیم قطب‌زاده و‬ ‫ی��زدی و بنی‌صدر و بقیه‪ ،‬همه آمریکایی��ن‪ .‬نگفته بودیم؟ این ما‬ ‫بودیم که گفته بودیم «مرگ بر امپریالیس��م جهانی به سرکردگی‬ ‫امپربالیسم آمریکا»‪ .‬نگفته بودیم مثلث بیق؟ یادت رفته؟…‬ ‫قبل از این‌که حس��ن حرف‌اش را تمام کند‪ ،‬کاظم به سرعت برق‬ ‫موضع‌اش را اعالم کرد‪:‬‬ ‫مرگ بر امپربالیسم آمریکا و نوکران داخلی‌اش‪ ،‬یعنی مرگ بر ضد‬ ‫انقالب حاکم و ضد انقالب مغلوب‪.‬‬ ‫خسرو‪ ،‬درحالی که با ته سیگار من‪ ،‬سیگار بعدی را می‌گرداند‪ ،‬رو‬ ‫به کاظم کرد‪ :‬خب که چی؟ یعنی بنده و جناب‌عالی دی‌شب جای‬ ‫ی ادعاها و ارزیابی‌های گروه‌های‬ ‫حاکم شرع نشسته بودیم و درست ‌‬

‫‪58‬‬

‫چپ را محک می‌زدیم؟ یا که تو حسینیه دادگاه خلقی درست شده‬ ‫بود و ما خبر نداشتیم‪ .‬مثل این‌که شماها فراموش کرده‌اید که کی‬ ‫هستید و چرا این‌جا هستید‪ .‬مثل این که نمی‌خواین بفهمین…‬ ‫چیو بفهمیم؟ «مرگ بر امپریالیسم آمریکا و نوکران داخلی‌اش»‪،‬‬ ‫ش��امل همه‌ی این‌ها می‌ش��ه‪ .‬چه اون یارو که تازه امروز زندونی‬ ‫شده‪ ،‬چه حاکم شرع‪ ،‬و چه اسداله‪ .‬خسرو جان یک دقیقه فکر کن‪،‬‬ ‫مگ��ه همین بابا نبود که فالنی رو از پلکان ایرفرانس آورد پایین؟‬ ‫وزیر خارجه و سرپرست رادیو و تلویزیون و رفیق زهرا خانم جلوی‬ ‫دانش‌گاه تهران‪ ،‬مگه همین بابا نبود؟ رادیو تلویزیون آزاد رو کی از‬ ‫چنگ اعتصابیون بیرون آورد و داد دست همین اسداله و اون یکی‬ ‫جاکش‪ .‬نه «مرگ بر آمریکا» نبود‪ .‬فهمیدن این واقعیت هم زیاد‬

‫سخت نیست‪ .‬اس��داله خودش فهمیده بود‪ ،‬واسه همین عصبانی‬ ‫شده بود‪« .‬مرگ بر اسداله» مرگ بر این دست‌گاه جنایت تواب‌ساز‬ ‫بود که آقای قطب‌زاده هم در ساختن‌اش سهم داشته…‬ ‫منصور‪ ،‬اسب کشته‌اش را از زمین حسن برداشت‪ ،‬ته سیگار خسرو‬ ‫را گرف��ت‪ ،‬پک عمیقی ب��ه آن زد و همان‌طور ک��ه دود را بیرون‬ ‫می‌داد گفت‪:‬‬ ‫کاظ��م جان‪ ،‬گوش کن‪ ،‬من با همه‌ی حرف‌های تو موافق‌ام‪ .‬ولی‬ ‫تو بیا و یک کمی هم از خودمون بگو‌‪ .‬دی‌شب ما چه کار کردیم؟‬ ‫ی سیاسی دیگه رو شکنجه روحی‬ ‫رفتیم حسینیه‌ی اسداله و یه زندان ‌‬ ‫دادی��م و داد زدیم که «اع��دام باید گردد»‪ .‬قطب‌زاده هر که بود و‬ ‫هر کار که کرده‪ ،‬جای خودش‪ ،‬ولی ما چی؟ ما که خودمان اس��یر‬ ‫هس��تیم‪ ،‬اسیر‪ ،‬اسیر همین بند و دس��ت‌گاه به قول خود جنایت‪.‬‬ ‫حاال‪ ،‬همین اس��یرها که ما باش��یم‪ ،‬با تس��مه‌ای که از گرده‌مون‬ ‫کشیدن و پدری که ازمون درآوردن‪ ،‬می‌ریم و با اسداله و دست‌گاه‬ ‫جنایت‌پیشه‌اش هم صدا می‌شیم و تو به این ننگ می‌گی «مبارزه‬ ‫با اسداله و چه می‌دانم امپریالیسم و ضد انقالب…»‬ ‫حسن‪ ،‬نمی‌گذارد حرف منصور به پایان برسد‪.‬‬ ‫خب‪ ،‬درست در همین زمینه‌ای که تو هی می‌گی «نمی‌دانم چی»‪،‬‬ ‫ما و اونا متحد هستیم…‬ ‫شما و اونا با هم متحد هستید‪ .‬و نه ما و اونا‪ .‬این مسئل ‌ه هیچ ربطی‬ ‫به ما نداره‪ .‬دفاع ش��ما از خط س��ید روح‌اله و سید اسداله ربطی به‬ ‫ما نداره‪.‬‬ ‫کاظم بود که تو ذوق حسن زد و بحث را پی گرفت‪ :‬منصور جان‪،‬‬ ‫من از اون مبارزه‌ی ضدامپریالیس��تی‌‌ای حرف نمی‌زنم که حسن‬

‫قبول داره و می‌گه در قلب اوین هم داره پیش می‌ره‪ .‬من به درک‬ ‫دیگه از مبارزه‌ی ضدامپریالیس��تی دارم که جای بحث‌اش این‌جا‬ ‫نیس��ت‪ .‬اما نمی‌فهمم چرا باید برای قطب‌زاده دل‌س��وزی کرد و‬ ‫اعدام‌اش را نخواست و برای اجرای این خواست شعار نداد‪.‬‬ ‫ببین کاظم جان مس��ئل ‌ه دل‌سوزی نیست‪ .‬توی این جهنم با این‬ ‫همه اعدام و شکنجه‪ ،‬اذیت و آزار و تحقیری که داره‪ ،‬اولین چیزی‬ ‫که باید برای ما مطرح باش��ه اینه که مخالف زندانی کردن آدم‌ها‬ ‫به خاطر عقاید سیاسی‌شون باشیم و اصل اعدام و شکنجه‪ .‬اما ما‬ ‫ب��ه جای مخالفت با کل این دس��ت‌گاه جنایت فقط نگران عقاید‬ ‫سیاسی‌شون باشیم و اصل اعدام و شکنجه‪ .‬اما ما به جای مخالفت‬ ‫با کل این دست‌گاه جنایت فقط می‌گیم مارو آزار ندین‪ ،‬مارو زندانی‬ ‫نکنی��ن‪ ،‬م��ا رو اعدام نکنی��ن‪ .‬جریان همین‬ ‫حس��ن آقای گل‪ ،‬همین ام��روزم که اعالمیه‬ ‫می‌ده‪ ،‬هنوز می‌گ��ه‪« :‬زندانیان توده‌ای را آزاد‬ ‫کنید‪ ».‬یعنی‪ ،‬بقیه به تخم چپ اسب حضرت‬ ‫کیانوری‪.‬‬ ‫قیاف��ه‌ی حس��ن دره��م رفته بود‪ .‬خواس��ت‬ ‫حرف��ی بزن��د و جواب��ی به خس��رو بدهد که‬ ‫کاظم پیش‌دس��تی کرد‪ :‬آخه خسرو جان‪ ،‬این‬ ‫حرف‌های��ی که تو می‌گی‪ ،‬به درد اون دوره‌ی‬ ‫خارج کش��ور می‌خورد‪ .‬نوکرتم‪ ،‬من نمی‌خوام‬ ‫وارد این بحث بش��م که ش��ما در کشورهای‬ ‫«اورو کمونیس��تی» تحت تاثیر چه چیزهایی‬ ‫بودن��د و ای��ن حرف‌ه��ا رو تو کنفدراس��یون‬ ‫می‌زدید‪ .‬قربون‌ات برم‪ ،‬قطع شکنجه و اعدام‬ ‫و غیره واسه فرانسه و آلمان و آمریکا خوبه‪ ،‬نه‬ ‫واسه ایران و افغانستان…‬ ‫مهندس که داور برگزیده‌ی همه‌ی بازی‌های‬ ‫شطرنج بود و کم‌تر در بحث‌ها شرکت می‌کرد‪،‬‬ ‫بی‌آن‌که چشم از صفحه‌ی شطرنج بردارد‪ ،‬درآمد که‪:‬‬ ‫آقایان خیلی ببخشید‪ ،‬یعنی شما می‌فرمایید که خلق قهرمان ایران‬ ‫گاو تش��ریف دارند و آدم نیس��تند و باید سالخی شوند تا که راه را‬ ‫از چاه بیابند؟ این را که آقای س��ید اسداله هم انجام می‌دهند‪ .‬کار‬ ‫ایشان هم که تمام شود‪ ،‬دیگر کسی نمی‌ماند تا سالخی سرخ سر‬ ‫از بدن‌اش جدا کند‪.‬‬ ‫مهندس که حرف می‌زد‪ ،‬حسن سرش را تکان می‌داد‪ .‬انگار چیزی‬ ‫کشف کرده بود که می‌بایست هر چه زودتر به دیگران گفته شود‪:‬‬ ‫من اول یه مسئل ‌ه رو توضیح بدم‪ ،‬بعد یک سوال از همه‌تان دارم‪.‬‬ ‫اولن تنها توده‌ای‌ها نیستن که می‌گن زندانی‌های ما رو آزاد کنین‪،‬‬ ‫بقیه‌ی گروه‌ها هم فقط از خودشون حرف می‌زنن‪ .‬سوال اما اینه‪:‬‬ ‫ف��رض کنیم که خود ماها قدرت را گرفتیم‪ ،‬نه با توده‌ای‌ها‪ ،‬که با‬ ‫یکی از سازمان‌هایی که قبول داریم‪ .‬روشنه که عده‌ای ضدانقالبی‬ ‫علیه حکومت ما اعالم جنگ می‌کنن و می‌خوان قدرتو از دس��ت‬ ‫ما بگیرن‪ .‬حکومت مال ماس��ت دیگه‪ ،‬نه؟ انقالبی هم که هست‪،‬‬ ‫نیس��ت؟ خب‪ ،‬ما چ��ه کار می‌کنیم؟ دس��تگیر نمی‌کنیم؟ زندانی‬ ‫نمی‌کنیم؟ اعدام نمی‌کنیم؟ همین گروه ضد‌انقالبی اگه دست به‬ ‫ت��رور رهبران ما بزنه‪ ،‬چه کار می‌کنیم؟ فرض کنیم کس��ی مثل‬ ‫س جمهوری بود و‬ ‫بیژن جزنی – مثلن اگه زن��ده می‌موند – ریی ‌‬ ‫ضد‌انقالب تدارک ت��رور او را دیده بود‪ .‬فرض کنیم که با هزاران‬ ‫زحمت یکی از اون‌ها رو دستگیر می‌کنیم‪ ،‬اما او ایستادگی می‌کنه‬ ‫و اطالعات نمی‌ده‪ .‬چ��ه کار کنیم؟ وقت تنگه‪ .‬جان بیژن هم در‬ ‫خطره‪ .‬شکنجه نمی‌کنیم؟ می‌گیم شکنجه غیرانسانیه‪ ،‬یعنی مانع‬ ‫کشته شدن بیژن جزنی نمی‌شیم؟ ها؟‬

‫سرگذشت آقای استاد‬ ‫شراره سعیدی‬ ‫سیاس��ت اگرچه هرگز مقوله‌ای س��اده و سرراس��ت نب��وده‪ ،‬اما‬ ‫گاهی هس��تند کس��انی که فهم این علم پیچیده را غامض‌تر نیز‬ ‫نموده‌اند‪ .‬یکی از این افراد که به راس��تی جز پرچم‌داران مس��تان‬ ‫مورد بحث ماست‪« ،‬احسان نراقی» است‪ .‬احسان نراقی به عنوان‬ ‫استاد حسن حبیبی‪ ،‬ابوالحسن بنی‌صدر و صادق قطب‌زاده یکی از‬ ‫تاثیر گذارترین سیاس��ت‌ورزان ایرانی است که در دو دوره پیوسته‬ ‫پهلوی و جمهوری اسالمی حضوری فعال و بعضن بسیار منعطف‬ ‫داشته است‪ .‬او جز افراد منحصر به‌فردی است که در دو حکومت‬ ‫توانس��ته‪ ،‬آن‌گونه رفتار کند که مورد اعتماد و وثوق دو دس��ت‌گاه‬ ‫امنیتی ساواک و اطالعات باشد‪ .‬گرچه‪ ،‬در هنگام آشفتگی ابتدایی‬ ‫وقوع انقالب او جمعن س��ه بار دستگیر‌‪ ،‬زندانی و سپس آزاد شد‪.‬‬ ‫منش و رفتار او که دوبار نش��ان لژیون دونور را از روسای جمهور‬ ‫فرانسه‪ ،‬شارل دوگل و فرانسوا میتران دریافت کرده حکایتی مفصل‬ ‫است‪ .‬در این برنامه تنها به معرفی او خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫احسان نراقی استاد دانش‌گاه و جامعه‌شناس‬ ‫ایرانی‪ ،‬فرزند حس��ن نراق��ی و نوه مالاحمد‬ ‫نراق��ی و نتیجه ماله��ادی نراقی «معروف‬ ‫ب��ه فاضلیی��ن نراقیین» در س��ال ‪1305‬در‬ ‫شهر کاشان تولد یافت‪ ،‬تحصیالت ابتدایی‬ ‫و متوس��طه را در کاش��ان به اتمام رسانید و‬ ‫در س��ال ‪ 1326‬جه��ت ادام��ه تحصیل به‬ ‫س��وییس در دان��ش‌گاه ژن��و عزیمت نمود‬ ‫و در رش��ته عل��وم اجتماعی ب��ه تحصیل‬ ‫پرداخت‪ .‬پس از آن دکترای جامعه‌شناس��ی‬ ‫را در دانش‌گاه س��وربن فرانس��ه اخذ نمود‪.‬‬ ‫در م��دت تحصیل و اقامت در س��وییس به‬ ‫عن��وان یکی از عناصر فعال در فعالیت‌های‬ ‫کمونیستی شهرت یافت‪ .‬وی در سال ‪1328‬‬ ‫در فستیوال جوانان کمونیست در بوداپست‬ ‫ش��رکت نمود و در س��ال ‪ 1320‬نیز ریاست‬ ‫هیت ایرانی شرکت‌کننده در برلین شرقی را‬ ‫به عهده داشت‪ .‬او پس از فراغت از تحصیل‌‪ ،‬به عنوان کارشناس‬ ‫خاورمیانه و ایران در یونسکو مشغول کار شد و ضمن اعالم انزجار‬ ‫از نظرات و عقاید توده‌ای و کمونیستی خود‪ ،‬اعالم کرد که ترویج‬ ‫مرام کمونیستی در ایران ممکن نیست و به‌ترین حکومت در ایران‬ ‫مشروطه سلطنتی است‪ .‬نراقی پس از مراجعت و اقامت در کشور‬ ‫به تناوب در اداره آمار عمومی‪ ،‬ش��ورای عالی فرهنگی‪ ،‬موسس��ه‬ ‫مطالعات و تحقیقات اجتماعی‪ ،‬دانش‌س��رای عالی‪‌،‬شورای عالی‬ ‫اقتصاد‌‪ ،‬کمیته عالی انقالب اداری اشتغال داشت و نیز عضو انجمن‬ ‫بین‌المللی جامعه‌شناس��ی و انجمن بین‌المللی مطالعات علمی در‬ ‫ایران بود و هم‌چنین در سال ‪ 1344‬در ساواک به تدریس اشتغال‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫او هم‌چنین در داخل کش��ور با اعضا حزب ملت ایران و در خارج‬ ‫با عناصر جبهه ملی س��وم در ارتباط بود‪ .‬در اسناد ساواک در سال‬ ‫‪ 1352‬چنین آمده اس��ت‪« :‬نام‌برده فردی اس��ت شهرت‌طلب که‬ ‫دارای زیربنای فکری متمایل به چپ بوده و احتمالن از طرف یکی‬ ‫از کش��ورهای غربی تقویت و مورد استفاده واقع می‌شود و تالش‬ ‫دارد برای به دست آوردن مشاغل به‌تر در آینده خود را به مقامات‬ ‫موثر کشور نزدیک کند… تمجید از نام‌برده زیانی نخواهد داشت‬ ‫و می‌تواند بلندگوی تبلیغاتی موفقی باشد‪».‬‬ ‫نراقی از نظریه‌پردازان حزب رستاخیز بود و به عنوان مشاور ساواک‬ ‫ب��ا نصیری و پ��اک‌روان هم‌کاری می‌کرد‪ .‬وی پ��س از پیروزی‬ ‫انقالب اس�لامی دس��تگی ‌ر و پس از چندی از زندان آزاد شد و به‬

‫خارج از کش��ور رفت‪ .‬بعد از فراغت از تحصیل مدتی در یونس��کو‬ ‫مام��ور مطالعه در عل��وم اجتماعی خاورمیانه و ایران ش��د‪ .‬بعد به‬ ‫دانش‌یاری و اس��تادی دانش‌کده ادبیات برگزیده گردید و موسسه‬ ‫تحقیقات اجتماعی را بنیاد نهاد و خود به مدیریت آن انتخاب شد‪.‬‬ ‫احسان نراقی عال‌رغم داشتن خانواده‌ای سرشناس از جهت مذهبی‬ ‫و انتساب به عالمان بزرگ شیعه و از سویی نسبت فامیلی با فرح‬ ‫پهلوی درباره زندگی خود چنین می‌گوید‪« :‬بعد از ظهرها س��اعت‬ ‫چه��ار به خانه می‌آمدم و با دختران مدرس��ه م��ادرم والیبال بازی‬ ‫می‌ک��ردم‪ ،‬اصلن تیپ زندگی من‪ ،‬زندگ��ی فرنگی بود‪ .‬با دخترها‬ ‫و پس��رها بزرگ می‌شدم‪ .‬در مدرس��ه مادرم با دختران آن مدرسه‬ ‫والیب��ال و پینگ‌پنگ بازی می‌کردم و از جهت رابطه‌ام با دختران‬ ‫بسیار طبیعی و متعادل بودم و آن حالتی که اکثر مردان ایرانی دارند‬ ‫در من نبود‪ .‬با دخترها خیلی آرام و ساده بازی می‌کردم و آنان هم‬ ‫با من خیلی راحت بودند…»‬ ‫احس��ان نراقی که جوان��ی تحصیل‌کرده بود‪ ،‬به خاطر ش��هرت‬

‫خانوادگی و ارتباط خانوادگی با آیت‌اله کاشانی در مسئله ملی شدن‬ ‫صنعت نفت ایران ورود کرد و در جریان ملی ش��دن صنعت نفت‬ ‫روابط خود را با آیت‌اله کاشانی «که از اقوام وی بود» گسترش داد‬ ‫و پس از آن به نوعی عامل دولت دکتر محمد مصدق در سوییس‬ ‫ش��د‪ .‬حتا با گزارش‌های او س��فیر ایران در سوییس تعویض شد‪.‬‬ ‫احس��ان نراقی هم‌کاری خود را با سازمان جهانی یونسکو از سال‬ ‫‪ 1336‬و در قال��ب فعالیت‌های پژوهش��ی آغاز کرد که ابتدا طرح‬ ‫استقرار موسسات علوم اجتماعی را در کشورهای خاورمیانه مورد‪،‬‬ ‫بررسی قرار داد‪ .‬پس از آن‪ ،‬در سال ‪ 1346‬گزارش فرار مغزها را در‬ ‫سطح جهانی برای سازمان ملل متحد و سازمان یونسکو به انجام‬ ‫رسانید‪ .‬به دنبال انجام چنین هم‌کاریی بود که وی با پیشنهاد «رنه‬ ‫مائو» رییس وقت یونس��کو به عنوان اولین ایرانی ریاست بخش‬ ‫جوانان یونسکو انتخاب گردیده و مشغول به فعالیت شد‪.‬‬ ‫در می��ان نظریه‌پ��ردازان عصر پهلوی احس��ان نراق��ی چهره‌ای‬ ‫آشناس��ت‪ .‬وی از معدود اندیش‌مندانی محس��وب می‌شود که به‬ ‫رغم برخی انتقادات‌اش از روش سیاسی حاکم تا واپسین ماه‌های‬ ‫حضور شاه در ایران‪ ،‬چندین بار با او مالقات کرد‪.‬‬ ‫وی که به گفته خویش در سال آخر حیات حکومت پهلوی هشت‬ ‫مرتبه با ش��اه دیدار و گفت‌وگو می‌کند‪ .‬و در قس��مت اول کتاب‬ ‫از «کاخ ش��اه ت��ا زندان اوین» دلیل مالقات‌ه��ا و گفت‌وگوهای‬ ‫خود با ش��اه را سعی در مجاب ساختن شاه درباره اقدام به پاره‌ای‬ ‫اصالح��ات و گردن نهادن به قانون اساس��ی می‌داند و در ضمن‬

‫آن به گوش��زد نمودن نقاط ضعف حکوم��ت در زمینه‌های عدم‬ ‫شناخت صحیح جامعه و نیروهای تشکیل‌دهنده آن به ویژه قدرت‬ ‫و نفوذ روحانیت‪ ،‬ترویج فرنگی‌مابی‪ ،‬فقدان فضای باز سیاس��ی‪‌،‬‬ ‫دادن امتیازهای گوناگ��ون به غربی‌ها خصوصن به آمریکایی‌ها‪،‬‬ ‫حیف و میل بیت‌المال در اموری هم‌چون جش��ن‌های دو هزار و‬ ‫پانصد ساله‪ ،‬گسترش فساد و رشوه‌خواری در اطرافیان شاه و بنیاد‬ ‫پهلوی‪ ،‬عدم توجه به آرا و نظریات روحانیون و… می‌داند‪.‬‬ ‫ط��رف‌داران نراقی مدت‌ها برای رس��یدن وی ب��ه وزارت تالش‬ ‫کردن��د‪ ،‬لیک��ن هر بار به عللی این کار منتفی می‌ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫نراقی ارتباط بس��یار وس��یعی و صمیمانه‌ای ب��ا عناصر و عوامل‬ ‫حکومت پهلوی داش��ت که این ارتباط ش��امل روسای ساواک و‬ ‫نخس��ت‌وزیران حکومت پهلوی نیز می‌شد‪ ،‬به گونه‌ای که برخی‬ ‫وی را دولت در س��ایه ایران عصر پهلوی نامیده‌اند‪ .‬ابراهیم نبوی‬ ‫در کتاب در خش��ت خام‪ ،‬به نقل از کارل مارکس در مورد احسان‬ ‫نراقی گفته است‪« :‬او یک بورژوای تمام عیار بود‪ ،‬نیمی از وقت او‬ ‫به سلطنت و نیم دیگر وقت‌اش به تحقیقات‬ ‫اجتماعی می‌گذشت‪».‬‬ ‫وی هم‌چنین ارتباط بسیار گرم و صمیمی با‬ ‫علی امینی داش��ت و دیدارهای بسیاری با او‬ ‫داش��ت و گاه این دیدارها به صورت مستمر‬ ‫و مداوم صورت می‌پذیرفت که در طی آن به‬ ‫اظهار نظر در مورد مسایل کشور و مشکالت‬ ‫داخلی پرداخته می‌شد که البته هیچ‌گاه از دید‬ ‫ساواک پنهان نماند‪ .‬احس��ان نراقی بارها در‬ ‫جلسات حزب مردم شرکت می‌نمود که یک‬ ‫مورد از آن در مورد مطالبات کارگرانی بود که‬ ‫از حزب داشتند و در جلسه‌ای با حضور احسان‬ ‫نراقی به مشکالت آن‌ها رسیدگی شد‪.‬‬ ‫یک��ی از اقدامات حکومت پهلوی در س��ال‬ ‫‪ 1353‬تاس��یس حزبی به نام رس��تاخیز ملت‬ ‫ای��ران بود که برای نخس��تین ب��ار در تاریخ‬ ‫سیاس��ی ای��ران‪ ،‬نظ��ام تک‌حزبی ب��ر مردم‬ ‫تحمیل ش��د و ش��اه خود در مصاحبه‌ای تهدید کرد که هر کس‬ ‫وارد حزب نگردد‪ ،‬دو راه بیش‌تر ندارد‪ .‬این فرد یا وابسته به یکی‬ ‫از س��ازمان‌های غیرقانونی می‌باش��د و به بیان دیگر‪ ،‬یک خاین‬ ‫اس��ت و جای‌اش در زندان است‪ .‬راه دیگر این‌که‪ ،‬بدون پرداخت‬ ‫عوارض خروج از کش��ور‪ ،‬کشور ایران را ترک کند‪ ،‬زیرا او ایرانی‬ ‫محسوب نمی‌شود‪.‬‬ ‫از همان نخستین روزهای آغاز فعالیت حزب رستاخیز‪ ،‬گروهی‬ ‫از اندیش��ه‌پردازان مدافع حکومت پهلوی در نش��ریات مختلف‬ ‫کش��ور به انحا مختلف کوش��یدند از منظر سیاسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫نیز فلس��فی علت وج��ودی و ضرورت تاریخی تاس��یس حزب‬ ‫رستاخیز را تئوریزه کنند‪ .‬در میان این نظریه‌پردازان نام احسان‬ ‫نراق��ی نیز به چش��م می‌خورد‪ .‬هنگامی که حزب رس��تاخیز به‬ ‫یک‌باره جانش��ین احزاب سیاسی پیش��ین شد‪ ،‬احسان نراقی از‬ ‫جمل��ه افرادی بود ک��ه به این پدیده روی خوش نش��ان داد و‬ ‫آن را در راستای پیش‌برد اهداف حکومت پهلوی مفید ارزیابی‬ ‫ن که در روزنامه آین��دگان‪‌،‬مطلبی به نقل از وی‬ ‫ک��رد‪ .‬هم‌چنا ‌‬ ‫به چاپ رس��ید که اقدام شاه در تاس��یس حزب رستاخیز را به‬ ‫ف��ال نیک گرفته بود‪ .‬وی از اعضای اصلی دادگاه حزبی حزب‬ ‫رس��تاخیز نیز بود که وظیفه داشتند اعضای فعال و منظم حزب‬ ‫را مورد تش��ویق قرار دهند و کس��انی را توبیخ و تنبیه کنند که‬ ‫از دس��تورهای حزبی س��رپیچی کنند و وظایف خود را به نحو‬ ‫کامل انجام ندهند‪.‬‬

‫‪59‬‬

‫سالیکهباحصرخانگیآغازشد‬ ‫با سیلی پایان یافت‬

‫سحر بیاتی‬ ‫هر چند س��ال خورشیدی مبنای بررسی اخبار در ایران به شمار‬ ‫می‌آید اما حال که به مرور مهم‌ترین اخبار آسیا در سال ‪2011‬‬ ‫پرداختیم بد نیس��ت نگاهی هم داشته باش��یم بر روی‌دادهای‬ ‫ایران در س��ال میالدی که گذش��ت البته با توجه به تعداد زیاد‬ ‫اخبار قطعن بررس��ی تمام روی‌دادهای مربوط به ایران زمان و‬ ‫مجالی دیگر می‌طلبد‪.‬‬ ‫پرونده هس��ته‌ای ایران بدترین س��ال خود را گذراند و از همان‬ ‫آغاز س��ال ‪ ،2011‬نشانه‌های شکس��ت و منازعه آشکار شدند‪.‬‬ ‫نخس��تین نشانه تنش در س��ال ‪ 2011‬میالدی برای تهران در‬ ‫نخس��تین ماه خودنمایی کرد‪ .‬زمانی که مذاکرات هسته‌ای در‬ ‫اس��تانبول با شکست مواجه شد‪ .‬گروه موسوم به ‪ 1+5‬متشکل‬ ‫از آمریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬فرانس��ه‌‪ ‌،‬چین‪‌،‬روسیه و آلمان از مذاکراتی‬ ‫که با پادرمیانی ترکیه در اس��تانبول برگزار ش��ده بود‪‌،‬دس��ت‬ ‫خالی بازگش��تند‪ ،‬چرا که طرف ایرانی برای آن‌ها پیش‌ش��رط‬ ‫تعیین کرد‪ .‬این پیش‌ش��رط پذیرفتن حقوق هس��ته‌ای ایران و‬ ‫عدم درخواس��ت تعلیق غنی‌س��ازی بود که آمریکا و متحدانش‬ ‫در آن‌س��وی آتالنتی��ک بر آن تاکید دارند‪ .‬مذاکرات شکس��ت‬ ‫خورده ژانویه‪‌،‬آخری��ن دور از مذاکرات بین ایران و گروه ‪1+5‬‬ ‫بود که با گذش��ت یک سال‪ ،‬دل‌س��ردی ناشی از آن هم‌چنان‬ ‫ادامه این مذاکرات را ناممکن کرده اس��ت‪ .‬به این موضوع باید‬ ‫گزارش آژانس انرژی اتمی را هم اضافه کرد که برای نخستین‬ ‫بار با صراحت از ابعاد نظامی فعالیت‌های هس��ته‌ای ایران پرده‬ ‫برداش��ت و جهانی��ان از وقوع تغییرات مثب��ت معطوف به حل‬ ‫مسئله ناامید کرد‪.‬‬ ‫ام��ا از وقایع داخلی ایران می‌توان به راه‌پیمایی مس��المت‌آمیز‬ ‫دیگری از س��وی جنبش اعتراضی مردم ایران‪ ،‬جنبش سبز در‬ ‫‪ 25‬بهمن ماه ‪ 1389‬مصادف با ‪ 14‬فوریه ‪ 2011‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫پیش‌تر‪« ،‬میرحس��ین موس��وی» و «مهدی کروبی»‪ ،‬دو تن ار‬ ‫رهب��ران مخالفان دولت در نامه‌ای خطاب به «مصطفی محمد‬ ‫نجار»‪ ،‬وزیر کش��ور‪ ،‬برای دعوت به راه‌پیمایی در روز دوش��نبه‬ ‫‪ ۲۵‬بهم��ن «به‌منظور اعالم هم‌بس��تگی ب��ا حرکت‌های مردم‬ ‫تونس و مصر بر علیه حکومت اس��تبدادی» د‌رخواس��ت مجوز‬ ‫کرده بودند‪.‬‬ ‫اگر چه وزارت کش��ور به این تقاضا پاس��خی نداد‪ ،‬اما مخالفان‬ ‫دولت‪ ،‬این درخواس��ت را ب��ه منزله دعوت به راه‌پیمایی تلقی و‬ ‫برای شرکت در تظاهرات روز دوشنبه ‪ ۲۵‬بهمن اعالم آمادگی‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫چون ش��واهدی در مورد تصمیم رهب��ران مخالف دولت برای‬ ‫حضور در راه‌پیمایی ‪ ۲۵‬بهمن وجود داشت‪ ،‬بنا براین‪ ،‬نیروهای‬ ‫امنیت��ی از چند روز پیش‌تر‪ ،‬محدودیت‌هایی را در مورد آنان به‬ ‫اجرا گذاش��تند و عملن از حض��ور آن‌ها در راه‌پیمایی جلوگیری‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫از بامداد روز دوشنبه ‪ ۲۵‬بهمن‪ ،‬نیروهای امنیتی مجهز به انواع‬ ‫وس��ایل ضد شورش‪ ،‬به‌تدریج در خیابان‌های تهران و برخی از‬ ‫ش��هرهای دیگر مستقر ش��دند‪ .‬برخی از ایست‌گاه‌های متروی‬ ‫تهران هم به منظور جلوگیری از عزیمت مخالفان به محل‌های‬ ‫برگزاری تظاهرات‪ ،‬بسته شد‪.‬‬ ‫عالرغ��م حضور گس��ترده نیروه��ای دولتی و فض��ای امنیتی‬ ‫ایجاد ش��ده‪ ،‬عصرهن��گام‪ ،‬تجمع‌های��ی ازمخالفان در مس��یر‬

‫‪60‬‬

‫اعالم ش��ده ب��رای راه‌پیمایی‪ ،‬ش��کل گرفت‪ .‬ش��اهدان عینی‬ ‫تع��داد تظاهرکنندگان را ده‌ها هزار نفر برآورد کردند‪ .‬از برخورد‬ ‫نیروه��ای دولتی با راه‌پیمای��ان و درگیری‌ه��ای پراکنده بین‬ ‫نیروهای امنیتی و مخالفان دولت هم گزارش‌هایی منتشر شد‪.‬‬ ‫این تظاهرات که از حیث تعداد شرکت‌کنندگان و شعار‌های‌شان‬ ‫دس��ت کم در یک سال گذشته س��ابقه نداشت‪ ،‬مرده پنداشتن‬ ‫جنبش اعتراضی مخالفان را مورد تردید قرار داد‪.‬‬ ‫در اعتراضات روز دوش��نبه‪ ،‬دو نفر کش��ته و هشت نفر زخمی‬ ‫شدند‪ .‬بازداش��ت تعداد قابل توجهی از شرکت‌کنندگان در این‬ ‫راه‌پیمایی هم گزارش شد‪.‬‬ ‫«صانع ژاله»‪ ۲۶ ،‬س��اله‪ ،‬کرد زبان‪ ،‬اهل تس��نن و دانش‌جوی‬ ‫رش��ته نمایش دانش‌گاه هنر و «محمد مختاری»‪ ۲۲ ،‬ساله از‬ ‫تهران هر دو بر اثر اصابت گلوله جان باختند‪.‬‬ ‫مقام��ات دولتی این دو جوان را ش��هید خواندند و اعالم کردند‬ ‫که «صانع ژاله» از اعضای بس��یج بوده اس��ت‪ .‬سرتیپ «احمد‬ ‫رادان»‪ ،‬جانش��ین فرم��ان‌ده نیروی انتظام��ی‪ ،‬عناصر منافقین‬ ‫(س��ازمان مجاهدی��ن خلق) را به تیر‌ان��دازی در روز ‪ ۲۵‬بهمن‬ ‫مته��م کرد و «کاظ��م جاللی»‪ ،‬عضو کمیس��یون امنیت ملی‬ ‫مجل��س گفت که تیراندازی توس��ط عناصر خود فروخته انجام‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫در تش��ییع جنازه کشته‌ش��دگان هم نیروهای دولتی حضوری‬ ‫فعال داش��تند و حت��ا از دخالت دانش‌جوی��ان دانش‌گاه هنر در‬ ‫تشییع جنازه «صانع ژاله» جلوگیری کردند‪.‬‬ ‫در مقاب��ل‪ ،‬مخالف��ان دولت با اس��تناد به اظهارات دوس��تان و‬ ‫اعضای خانواده «صانع ژاله»‪ ،‬بسیجی بودن او را مردود اعالم‬ ‫کردند و او را شهید جنبش سبز خواندند‪.‬‬ ‫«حس��ین ش��ریعتمداری»‪ ،‬مدیر مس��وول روزنام��ه کیهان در‬ ‫تلویزی��ون ایران صانع ژاله را خبر رس��ان ای��ن روزنامه معرفی‬ ‫کرد‪ ،‬اما دفتر تحکیم وحدت‪ ،‬طیف عالمه‪ ،‬با انتش��ار بیانیه‌ای‬ ‫نیروه��ای ه��وادار حکومت را به کش��تن ای��ن دو دانش‌جو و‬

‫مصادره خون آن‌ها متهم کرد‪.‬‬ ‫پس از این ماجرا میرحسین موسوی و مهدی کروبی به هم‌راه‬ ‫همسران‌شان در منازل خود حبس شدند‪.‬‬ ‫این حبس یا حصر خانگی از روز ‪ 14‬فوریه به منظور جلوگیری‬ ‫از ش��رکت آن‌ها در تظاهرات آغاز شد و از روز ‪ 16‬فوریه‪ ،‬پس‬ ‫از درخواس��ت ‪ ۲۳۳‬نماینده مجلس شورای اسالمی برای اعدام‬ ‫موس��وی و کروبی و بیانیه‌های موس��وی و کروبی در رابطه با‬ ‫تظاهرات ‪ ۲۵‬بهمن ماه‪ ،‬کامل ش��ده و با قطع آخرین ارتباطات‬ ‫محدود از جمله تلفن‪ ،‬اینترنت و ارتباط با فرزندان‌ش��ان‪ ،‬دیگر‬ ‫هیچ اطالعی از وضعیت و سالمت‌شان در دست نبود‪ .‬هم‌چنین‬ ‫محافظان آن‌ها از محافظت عزل شده و نیروهای امنیتی جای‬ ‫آن‌ها را گرفتند‪.‬‬ ‫‪ 25‬آپریل ‪ 2011‬اما درگیری دولت و اصول‌گرایان به اوج خود‬ ‫رس��ید و خبر قهر رییس جمهوری و شایعاتی مبنی بر انحالل‬ ‫دول��ت در صورت ادامه رفتار قهری ش��نیده ش��د‪ ،‬قهر محمود‬ ‫احمدی‌ن��ژاد در پی عزل وزیر اطالعات و پذیرفته نش��دن این‬ ‫عزل توس��ط رهبری جمهوری اس�لامی بود‪ .‬ام��ا این قهر که‬ ‫به بازگش��ت رییس جمهوری با چهره‌ای متفاوت منجر ش��د و‬ ‫شایعاتی مبنی بر تزریق «بوتاکس» نیز در صورت وی شنیده‬ ‫ش��د‪ .‬سپس اسفندیار رحیم مشایی به سایه رفت و اخبار مربوط‬ ‫به وی که هر روز از رس��انه‌ها شنیده می‌شد رفته رفته کم‌رنگ‬ ‫شد‪.‬‬ ‫درگی��ری دولت و مجلس‪ ،‬اصول‌گرایان و مجلس و بازداش��ت‬ ‫چند ت��ن از یاران نزدیک رییس جمهوری‪ ،‬اتهام فس��اد مالی‪،‬‬ ‫اقدام برای بازداشت علی اکبر جوانفکر مشاور رییس جمهوری‬ ‫و بس��یاری خبره��ای دیگر که هیچ روزی رس��انه‌های داخلی‬ ‫ای��ران را بدون تیترهای مهم داخلی باقی نگذاش��ت هنوز هم‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫اما خب��ر انفجار در «زاغه مهمات س��پاه پاس��داران جمهوری‬ ‫اس�لامی» در ‪ 12‬نوامب��ر که ب��ا آمار و ارغ��ام و دالیل ضد و‬

‫نقیضی هم‌راه بود نیز تیتر یک رس��انه های بسیاری را به خود‬ ‫اختصاص داد نکته جالب توجه زمزمه‌هایی از دس��ت داش��تن‬ ‫اس��راییل در ای��ن انفجار ب��ود که بی‌هیچ واکنش��ی تقریبن به‬ ‫فراموشی سپرده شد‪.‬‬ ‫‪ 29‬نوامبر نیز خبر جدیدی تیتر یک تمام رسانه‌های جهان شد‪،‬‬ ‫حمله به سفارت بریتانیا و تکرار تاریخ تسخیر سفارت‌خانه‌های‬ ‫خارجی در ایران‪.‬‬ ‫وزارت امور خارجه بریتانیا چند س��اعت بعد‪ ،‬این حمالت را غیر‬ ‫قابل قبول خوانده است و تاکید کرده است که بر اساس قوانین‬ ‫بین‌المللی و کنوانس��یون وین‪ ،‬دولت ایران مس��وول حفاظت از‬ ‫دیپلمات‌ها و س��فارت‌خانه‌ها در این کش��ور است و بنابراین از‬ ‫این دولت انتظار دارد که به س��رعت وضعیت را مهار و سالمت‬ ‫کارکنان سفارت و امنیت ساختمان‌ها را تضمین کند‪.‬‬ ‫اگرچه بس��یاری معتق��د بودند که حمله به س��فارت بریتانیا در‬ ‫ایران کاری منس��جم و با برنامه از پیش تعیین ش��ده بود‪ ‌،‬اما با‬ ‫ای��ن حال وزارت امور خارجه ایران با انتش��ار بیانیه‌ای کوتاه از‬ ‫«رفتارهای غیر قابل قبول معدودی از معترضین» ابراز تاس��ف‬ ‫کرد و گفت که ای��ران قوانین و مقررات بین‌المللی و مصونیت‬ ‫اماکن دیپلماتیک را محترم می‌داند‪.‬‬ ‫بریتانی��ا در واکنش به حمله معترضان به س��فارتش در تهران‪،‬‬ ‫از کارمندانش در این س��فارت‌خانه خواس��ت ت��ا ایران را ترک‬ ‫کنند‪ .‬برخی رس��انه‌ها در این‌باره گزارش دادند که این تصمیم‬ ‫ش��امل تمامی کارمندان سفارت‌خانه می‌ش��ود اما گزارش‌های‬ ‫بعدی از خروج ش��ماری از کارمندان س��فارت حکایت داش��ت‪.‬‬ ‫هم‌چنین س��خن‌گوی وزارت خارجه بریتانیا گفت که «با توجه‬ ‫ب��ه حمله معترضان به س��فارت‌خانه بریتانی��ا و به منظور حفظ‬

‫امنیت کارکنان سفارت‌‪ ،‬برخی از آنان تهران را ترک می‌کنند‪».‬‬ ‫او گف��ت که نخس��ت وزیر و وزیر خارج��ه تصریح کرده‌اند که‬ ‫تضمین امنیت کارکنان س��فارت‌خانه و اعض��ای خانواده آنان‬ ‫اولویت اصلی در حال حاضر است‪.‬‬ ‫اما این پایان واکنش‌ه��ای بریتانیا نبود‪« .‬ویلیام هیگ»‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه بریتانیا در پارلمان این کشور از دستورش برای تعطیلی‬ ‫فوری س��فارت ایران در بریتانیا سخن گفت و تصریح کرد که‬ ‫به کارمندان این س��فارت‌خانه ‪ ۴۸‬ساعت فرصت داده شده که‬ ‫خاک بریتانیا را ترک کنند‪« .‬هیگ» تصریح کرد که س��فارت‬ ‫بریتانیا در ایران تعطیل ش��ده است و گفت اگر بریتانیا قادر به‬ ‫کار کردن در ایران نباش��د س��فارت ایران در لندن نیز باید به‬ ‫طور کامل تعطیل شود‪ .‬اگرچه چنین تصمیمی از سوی وزارت‬ ‫خارجه گرفته شد اما وزیر خارجه بریتانیا تاکید کرد که تعطیلی‬ ‫س��فارت‌خانه به معنای قطع کامل روابط نیست بلکه «کاهش‬ ‫سطح رابطه» میان دو کشور است‪.‬‬ ‫اما آخرین خبری که در رسانه‌های داخلی ایران با واکنش بسیار‬ ‫زیادی هم‌راه بود سیلی بود که در مجلس شورای اسالمی رد و‬ ‫بدل ش��د‪« ،‬بهروز مرادی» رییس سازمان هدف‌مندی یارانه‌ها‬ ‫روز سه‌ش��نبه ‪ 27‬دس��امبر ‪ 2011‬پس از مش��اجره و درگیری‬ ‫فیزیکی با «حس��ین حسینی» نمایده فریمان از مجلس اخراج‬ ‫شد‪.‬‬ ‫هم‌زمان با بررسی طرح دوفوریتی تفسیر بخشی از قانون حذف‬ ‫یارانه‌ه��ا «بهروز مرادی» پس از درگیری با نماینده فریمان به‬ ‫دستور الریجانی از صحن مجلس شورای اسالمی اخراج شد‪.‬‬ ‫بر اس��اس این گزارش رییس س��ازمان هدف‌مندی یارانه‌ها با‬ ‫نماین��ده فریمان در مجل��س‪ ،‬به دلیل اخت�لاف در مورد آمار‬

‫یارانه‌ه��ا با هم درگیر ش��دند و آقای م��رادی به گوش نماینده‬ ‫فریمان سیلی زد‪.‬‬ ‫این گزارش افزود پس از آن‌که مرادی نماینده فریمان را سیلی‬ ‫زد تعدادی از نمایندگان وی را دور کردند و در نهایت الریجانی‬ ‫از هیت رییسه خواست تا مرادی را از مجلس اخراج کنند‪.‬‬ ‫ای��ن درگیری در جری��ان مذاکرات مجل��س پیرامون طرح دو‬ ‫فوریتی استفس��اریه م��اده ‪ 12‬قانون هدف‌مند ک��ردن یارانه‌ها‬ ‫روی داد که در جلسه گذشته مجلس دو فوریت آن به تصویب‬ ‫رسیده بود‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 2011‬بیش از ده قطع‌نام��ه و تحریم تازه علیه ایران‬ ‫در ش��ورای امنیت‪ ،‬اتحادی��ه اروپا و آمریکا امضا ش��د که این‬ ‫تحریم‌ها شامل حال بانک ملی‪ ،‬صادرات‪ ،‬ملت و بانک صنعت‬ ‫و مع��دن نیز ش��د‌‪ ،‬فرودگاه‌های اروپای��ی از پذیرش پروازهای‬ ‫باری که مقصد یا مبدا آن‌ها ایران بوده‪ ،‬منع شدند‪.‬‬ ‫دامنه تحریم‌های اتمی ایران گسترش یافته و بیش از یک‌صد‬ ‫فرد یا ش��رکت از جمله کشتی‌رانی جمهوری اسالمی مشمول‬ ‫تحریم‌های ضد برنامه اتمی ایران شدند‪ .‬کشورهای اروپایی از‬ ‫سرمایه‌گذاری مشترک با طرف‌های ایرانی در صنایع نفت و گاز‬ ‫ایران منع ش��دند‪ .‬تحریم‌ها علیه ایران بیش از موارد ذکر شده‬ ‫است و شاید نفت و گاز ایران برای اولین بار است که در لیست‬ ‫تحریم‌ها قرار می‌گیرد‪ .‬هم‌چنان جامعه جهانی به اعمال فش��ار‬ ‫بیش‌تر بر ایران معتقد است و برخالف ادعای مقامات ایرانی بر‬ ‫بی‌اثر بودن تحریم‌ها وضعیت اقتصادی نابسامان داخلی‪ ،‬حذف‬ ‫گروه جدیدی از دریافت یارانه‌های نقدی‪ ،‬مش��کالت ارزی به‬ ‫وجود آمده در داخل و برخی مش��کالت دیگر اقتصادی خبر از‬ ‫تاثیر ناخوشایند این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران دارد‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫جامعه‬

‫روسپیدانش‌جو‬

‫اکبر ترشیزاد‬ ‫بازار س��کس و تن‌فروش��ی بدون ش��ک یک��ی از جاذبه‌های‬ ‫گردش‌گری در جنوب‌ش��رق آسیاس��ت و هر ساله هزاران هزار‬ ‫توریست‌جنس��ی از کشورهای غربی فقط به همین قصد و نیت‬ ‫وارد این کش��ورها می‌شوند‪ .‬سهم کش��ور «مالزی» البته نه به‬ ‫اندازه‌ی کشورهایی چون «ویتنام»‪« ،‬تایلند» و «میانمار» ولی‬ ‫روز به روز در حال افزایش اس��ت‪ .‬تا چند س��ال پیش این بازار‬ ‫بیش‌تر در دست زنان و دخترانی از کشورهای اطراف و همسایه‌‬ ‫بود‪ ،‬زنانی که از فقر موجود در کش��ور خود گریخته بودند و به‬ ‫امید کس��ب درآمد بیش‌تر با اقامت قانون��ی و یا غیرقانونی به‬ ‫روسپی‌گری مشغول بودند‪ .‬در دو سه سال گذشته و با وخیم‌تر‬ ‫شدن اوضاع اقتصادی و سیاسی کشورهای آسیای میانه جمعی‬ ‫از زنان��ی که در ابتدا هم‌راه با همس��ران و یا خانواده‌های خود‬ ‫به قصد کار به مالزی آمده بودند با روبه‌رو ش��دن با رونق بازار‬ ‫س��کس در این کشور کم کم به این س��مت کشیده شده و به‬ ‫تدری��ج روند مهاج��رت هر چه بیش‌تر این زن��ان به «مالزی»‬ ‫ش��دت یاف��ت تا جایی که ه��م اکنون بخش قاب��ل توجهی از‬ ‫روسپیان را در این کشور زنانی از آسیای میانه تشکیل می‌دهند‬ ‫که البته س��هم زن��ان «ازبک» و «تاجیک» بی��ش از دیگران‬ ‫است‪ .‬در یک سال گذشته دختران سیاه‌پوست آفریقایی هم به‬ ‫این جمع اضافه ش��دند که با توجه به دست‌مزدهای به نسبت‬ ‫کم‌تری که برای خدمت به مش��تریان طلب می‌کنند برای خود‬ ‫جایی ویژه در این بازار یافته‌اند‪.‬‬ ‫نخس��تین گروه ایرانیانی که برای تحصیل به «مالزی» آمدند‬ ‫بیش‌تر در مقاطع تحصیالت تکمیلی مشغول به تحصیل شدند‬ ‫و چ��ون عمومن از نمره‌های باال و س��وابق دانش‌گاهی خوبی‬ ‫برخ��وردار بودند ب��ه راحتی از دانش‌گاه‌ه��ای دولتی «مالزی»‬ ‫پذی��رش گرفتند‪ .‬این دو موضوع یعنی درس خواندن در مقطع‬ ‫کارشناس��ی ارش��د و دکترا و هم‌چنین ورود ب��ه دانش‌گاه‌های‬

‫‪62‬‬

‫دولت��ی و نیمه‌دولتی در کنار هم موجب ش��ده بود تا هزینه‌ی‬ ‫تحصیل��ی این گروه از دانش‌جویان ایرانی بس��یار پایین باش��د‬ ‫و آن��ان ب��ا اندک اندوخته‌ای ک��ه از ای��ران آورده بودند و یا از‬ ‫راه تدری��س در مقاطع پایین‌تر و کارهای پاره‌وقت و نیمه‌وقت‬ ‫ب��ه راحت��ی از پ��س اقامت در این کش��ور برآیند‪ .‬م��وج جدید‬ ‫مهاجرت‌های ایرانیان به «مالزی» که از حدود سه سال گذشته‬ ‫آغاز شد شکلی تازه به ماجرا داد‪.‬‬ ‫گروه جدید دانش‌جویان دو ویژگی عمده و مش��ترک داش��تند که‬ ‫پیش از آن کم‌تر دیده می‌ش��د‪ .‬نخس��ت آن‌که عمومن تحصیل‬ ‫برای‌ش��ان فقط بهانه‌ای برای ماندن در این کشور بود و به همین‬ ‫سبب بیش‌تر در کالج‌ها و مقطع لیسانس مشغول به تحصیل شدند‬ ‫و دیگر آن‌که از خانواده‌های طبقات متوس��ط به پایین می‌آمدند‬ ‫و از ش��رایط اقتصادی مناسبی برخوردار نبودند‪ .‬هزینه‌ی باالی‬ ‫تحصیل در مقطع کارشناسی آن‌هم در دانش‌گاه‌های خصوصی‬ ‫از یک س��و و س��قوط روز به روز ارزش براب��ری ریال در برابر‬ ‫پول رایج «مالزی» رینگت‪ ،‬س��بب ش��ده بود که زندگی برای‬ ‫این گروه روز به روز س��خت‌تر شود‪ .‬هزینه‌ی معمول زندگی و‬ ‫تحصی��ل یک دانش‌جو در مقطع لیس��انس و در یک دانش‌گاه‬ ‫خصوص��ی را می‌توان به راحتی محاس��به ک��رد‪ .‬هر دانش‌جو‬ ‫حداق��ل باید ‪ 500‬رینگت در ماه برای اجاره بها در نظر بگیرد‪،‬‬ ‫خرج خورد و خوراک هم کم‌تر از ‪ 1000‬رینگت نمی‌ش��ود‪ ،‬اگر‬ ‫‪ 500‬رینگ��ت بابت موبایل‪ ،‬ایاب و ذهاب و کفش و پوش��اک‬ ‫به آن‌ها اضافه ش��ود‪ ،‬س��رجمع ‪ 2000‬رینگت خواهد شد‪ .‬اگر‬ ‫هزینه‌ی تقریبی ماهی ‪ 1000‬رینگت برای شهریه‌ی دانش‌گاه را‬ ‫هم اضافه کنیم به مبلغ ‪ 3000‬رینگت خواهیم رسید‪ .‬تازه در نظر‬ ‫داشته باشید که در این محاسبه از هزینه‌های جانبی مانند تفریح و‬ ‫مسافرت چشم‌پوشی شده است‪.‬‬ ‫با توجه به درآمد معمول خانواده‌های طبقه‌ی متوسط در ایران‬ ‫چن��د درصد از آن‌ه��ا توانایی این را دارند ک��ه بتوانند ماهانه و‬

‫ب��رای مدت طوالنی چند س��اله ماهی بین ی��ک تا یک و نیم‬ ‫میلیون تومان برای فرزندان‌ش��ان پول ارس��ال کنند؟ این‌ست‬ ‫‌که متاس��فانه و با توجه به ش��کل زندگی بس��یاری از دختران‬ ‫ایرانی در «مالزی» و جاذبه‌های آن برای دیگران‪ ،‬ش��ماری از‬ ‫آن‌ها کم کم گوش��ه‌ی چش��می به دیگر منابع درآمد آسان در‬ ‫این کش��ور داشته‌اند‪ .‬نخس��تین بار چند ماه پیش بود که با دو‬ ‫روس��پی از آس��یای‌میانه درباه‌ی علت مهاجرت‪ ،‬نوع کارشان و‬ ‫رقابت آن‌ها با زنان آسیای جنوب‌شرقی گفت‌و‌گو می‌کردم که‬ ‫یکی از آن‌ها به من یادآور شد که باید جایی هم برای دختران‬ ‫دانش‌جوی ایرانی باز کنم‪ .‬پیش از آن زمزمه‌هایی در این مورد‬ ‫شنیده بودم اما این بار با یک شاهد زنده روبه‌رو بودم‪ .‬او برایم‬ ‫توضیح داد که چند ماهی اس��ت که در بارها و کالب‌هایی که‬ ‫پاتوق او و دوس��تانش اس��ت و در حقیق��ت او و هم‌کارانش در‬ ‫آن‌جا مشتریان‌ش��ان را مالقات می‌کنند به چن��د دختر ایرانی‬ ‫برخورد کرده اس��ت که آن‌ها هم تن‌فروش��ی می‌کنند‪ .‬او حتا‬ ‫محل سکونت شماری از این دختران را در یکی دو مجموعه‌ی‬ ‫مسکونی در «کواالالمپور» می‌دانست‪ .‬این بهانه‌ای شد که من‬ ‫هم به آن بارها و کالب‌ها سری بزنم و هم از دوستانی که در‬ ‫آن مجموعه‌ها س��اکن هستند پرس و جو و تحقیقاتی به عمل‬ ‫آورم‪ .‬مجموعه‌ی مش��اهدات چند ماهه‌ی من با کمال تاس��ف‬ ‫تایی��د کننده‌ی این موضوع بود که چنین چیزی کاملن صحت‬ ‫داش��ته و گرچه که اندک‪ ،‬ولی به تدریج و کم کم پای دختران‬ ‫ایرانی نیز به این بازار باز ش��ده است‪ .‬از همه غم‌انگیزتر این‌که‬ ‫مش��تریان این دختران عالوه بر مردان پا به س��ن گذاش��ته‌ی‬ ‫اروپایی جمعی از مردان مرفه ایرانی س��اکن در مالزی هستند‪.‬‬ ‫به هر روی امیدوارم نوش��تن این گزارش بهانه‌ای ش��ود برای‬ ‫جامعه‌ی ایرانیان مالزی تا بیش‌تر بر روی این موضوع حساس‬ ‫ش��ده و با واکنش نشان دادن به آن در پی ریشه‌یابی و کمک‬ ‫به حل این مشکل بر آیند‪.‬‬

‫تپه‌ای میان دشت‌های حاصل‌خیز‬ ‫امیر و کاملیا‬ ‫دش��ت‌های حاصل‌خیز قزوین که از سه جهت به وسیله ارتفاعات‬ ‫مختلف محصور شده در سمت جنوب شرقی از جانب کویر مرکزی‬ ‫فالت ایران در معرض بادهای دایمی و موسمی قرار دارد که وجود‬ ‫این بادها به هم‌راه رودها و نهرهای موسمی کیفیت آب و هوایی‬ ‫خاصی را در این منطقه به وجود آورده اس��ت‪ .‬از زمان‌های قدیم‬ ‫این ش��رایط در کیفیت زندگی و ویژگی‌های معماری ساکنین آن‬ ‫تاثیر فراوان داش��ته اس��ت‪ .‬در میان این دشت در محدوده هشت‬ ‫کیلومتری دهستان و تپه باستانی سگز‌آباد در سمت جنوب غربی‬ ‫تپه باستانی «زاغه» واقع شده است‪.‬‬ ‫«تپه زاغه» هم در واقع در ارتباط و در جریان کاوش تپه سگزآباد‬ ‫مورد شناس��ایی ق��رار گرفت‌‪ .‬این تپه که تاری��خ تقریبی هزاره‌ی‬ ‫ششم قبل از میالد را بر خود دارد اولین بار توسط دکتر «عزت‌اله‬ ‫نگهبان» در سال ‪ 1351‬مورد کاوش قرار گرفت و بر اساس نتایج‬ ‫حاصل از گمانه‌های متعدد تعداد دوازده طبقه اس��تقرار از س��طح‬ ‫باالیی تا روی خاک بکر در آخرین طبقه مش��خص ش��ده است‪.‬‬ ‫در طبقه اول به علت فرسایش شدید بقایای ناقصی از آثار وابسته‬ ‫به معماری مانند دیوار و اجاق‌های ثابت و تکه‌هایی از خمره‌های‬ ‫بزرگ ذخیره آب و آذوقه ظاهر ش��د‪ .‬در بخش معماری از گل به‬ ‫صورت چینه و خشت‌های قالبی استفاده شده است‪ .‬غالب گل‌ها به‬ ‫وس��یله آمیخته‌ای از مواد خشک گیاهی و خرده‌های کاه یا شن و‬ ‫ماسه‪ ،‬دارای استحکام شده‌اند ‪.‬‬ ‫دیوارها و سقف نیز با اندودکاه گل پوشیده می‌شد و در بخش‌هایی‬ ‫از حیاط خصوصن در آستانه ورودی و خروجی از قطعات شکسته‬ ‫سفال‌های ضخیم به شیوه موزاییک‌کاری استفاده شده است‪ .‬حتا‬ ‫در یک مورد اس��تفاده از موزایی��ک‌کاری با تکه‌های ظریف برای‬ ‫تزیین نمای دیوار داخلی به خوبی قابل مش��اهده است‪ .‬آثار متعدد‬ ‫کشف ش��ده مورد بررس��ی قرار گرفته‌اند‪ ،‬این آثار سفالین توسط‬ ‫کارشناس��ان به دو گروه «سفال‌های مش��ابه تپه چشمه‌علی» و‬ ‫«سفال‌های بومی» تقسیم شده‌اند‪.‬‬ ‫سفال‌های نوع چشم ‌ه علی‬ ‫شامل قطعاتی هستند که غالبن از حیث مواد اولیه‪ ،‬فرم وساختار و‬ ‫تزیینات قرابت زیادی با سفالینه‌های طبقه انتهایی تپه چشمه علی‬ ‫و همین‌طور آثار مکش��وفه از دوره‌های اول و دوم تپه سیلک‪ ،‬تپه‬ ‫قره‪ ،‬تپه ش��هریار و تپه اسماعیل‌آباد (در فاصله ‪ 50‬کیلومتری تپه‬ ‫زاغه) دارند‪ .‬خمیر این سفالینه‌ها قرمز و نخودی رنگ است و سطح‬ ‫آن‌ها صیقلی و براق شده‪ ،‬بست مورد استفاده در سفال‌های ظریف‬ ‫شن و س��فالینه‌های ضخیم و قوی‌تر آمیخته‌ای از شن و ماسه و‬ ‫خرده‌های کاه هستند‪.‬‬ ‫قالب ظروف با یک لعاب گلی پوشیده شده و با استفاده از رنگ‌های‬ ‫قهوه‌ای و سیاه بر روی آن‌ها نقاشی گردیده‪ ،‬عناصر طراحی‌ها نیز‬ ‫شامل نقش‌های ساده هندس��ی و در مواردی نقش‌های حیوانی‪،‬‬ ‫انس��انی‪ ،‬نباتی و گیاهی اس��ت که به صورت مج��زا و یا ترکیب‬ ‫استفاده شده است‪ .‬تفاوت عمده‌ی سفالینه‌های تپه زاغه در حقیقت‬

‫استفاده از پخت نسبتن مناسب در مورد آثار مختلف سفالی است‪.‬‬ ‫انواع کاسه‪ ،‬پیاله‪‌،‬ظروف سبد مانند و پایه‌دار از آثار این دوره است‪.‬‬ ‫سفال‌های بومی (سفال های اختصاصی( سفال‌های چشمه علی‬ ‫اغلب شامل قطعاتی می‌شود که به طور حتم در خود منطقه ساخته‬ ‫شده‌اند (طبق نظر کارشناسان سفال‌های نوع اول احتمالن از مناطق‬ ‫دیگر وارد می‌شده) گل قرمز‪ ،‬نخودی‪ ،‬مات و تیره با ظاهری خشن‬ ‫و زبر به هم‌راه س��بکی و تردی به دلیل وجود بس��ت‌های آلی از‬ ‫ویژگی‌های سفال نوع دوم هستند‪ .‬به طور کلی این آثار را به سه‬ ‫گروه ظروف ساده‪ ،‬نقش‌دار و زبر تقسیم کرده‌اند‪.‬‬ ‫سفال‌های ساده‪ ،‬از قبیل دیگ‌های کوچک و بزرگ و استوانه‌ای و‬ ‫کف تختی است که بعضن دارای چهار دسته هستند‪.‬‬ ‫س��فال‌های نقش‌دار‪ ،‬از قبیل کاسه مقعر و دارای زاویه در قسمت‬ ‫بدنه و کش��یدگی و نازکی بیش از حد در لبه‌ها‌است‪ .‬این ظرف‌ها‬ ‫دارای تزییناتی هندسی و حیوانی مانند تصویر تکی یا ردیفی از آهو‬ ‫و تصاویر گیاه است که معمولن با دوغاب گل اخرا ترسیم شده‌اند‪.‬‬ ‫نق��ش برخی از ظ��روف نیز به صورت یک ن��وار باریک در محل‬ ‫زاویه بدنه است‪ .‬یکی از ویژگی‌های تزیینی این ظروف استفاده از‬ ‫تعداد زیادی نقوش تزیینی است‪ .‬سفال‌های زبر‪ ،‬شامل ظرف‌هایی‬ ‫می‌ش��وند که به صورت ساده و نقش‌دار س��اخته می‌شده و وجه‬ ‫تس��میه زبر یا شکری به خاطر س��طح خارجی زبر و دانه دانه‌ای‬ ‫ظروف است و آن هم به دلیل استفاده از ذرات ریز شن ایجاد شده‬ ‫است‌‪ .‬این سفالینه‌ها بعد از ساخت و در حالت خمیری با غلطاندن‬ ‫قطعه در ش��ن یا مالیدن شن بر س��طح ظروف بدین شکل تهیه‬ ‫می‌شده‌اند‪ .‬در کنار اشیای و قطعات سفالین پخته شده تعداد زیادی‬ ‫آثار گلین شامل سردوک به اشکال مخروطی و مکعب و تعدادی‬ ‫لوحه‌های کوچک س��که یا ژتون مانند به ش��کل کره‪ ،‬مخروط‪،‬‬ ‫استوانه که موارد استفاده آن‌ها مشخص نیست‪ ،‬هم‌چنین مقداری‬ ‫مهره دکمه‌ای و اس��توانه‪ ،‬تعدادی گلوله‌ی گلی (مورد استفاده در‬ ‫فالخن) و قطعاتی از مجس��مه و پیکره‌هایی به اش��کال انسانی و‬ ‫حیوانی که بعضن بس��یار کوچک و ظریف (یک سانتی‌متر) است‬ ‫نیز کشف شده که این آثار حرارت مالیمی در حدود حرارت آفتاب‬ ‫دیده و خشک شده‌اند‪.‬آثار و اشیای کشف شده از تپه زاغه به هم‌راه‬ ‫س��ایر اشی‌ا س��فالی گلی و فلزی و همین‌طور آالت و ابزار سنگی‬ ‫همگی نشان‌گر رشد و توسعه صنعت و فنون مختلف در این دوره‬ ‫تمدن باستانی هستند‪ .‬چندین نمونه قطعات سنگی داس و تیغه و‬ ‫اشی‌ا مورد استفاده برای بریدن‪ ،‬کندن و کوبیدن حاصل کاوش‌های‬ ‫تپه زاغه هستند‪ .‬هم‌چنین تعدادی هاون‪ ،‬دسته هاون‪ ،‬دستاس‌های‬ ‫مستطیل ش��کل‪ ،‬قطعات ساینده مشابه س��نگ آسیاب یا سنگ‬ ‫دسته هاون‪ ،‬اشی‌ا گرزی وکوبشی‌‪ ،‬تعدادی آالت دیگر مانند سنگ‬ ‫پاش��نه در‪ ،‬قلوه سنگ‌های سوراخ‌دار از جمله آثار و ادوات سنگین‬ ‫(سنگی) هستند‌‪ .‬هم‌چنین دو نمونه کاسه‌ی کوچک از جنس مرمر‬ ‫سفید که در نهایت زیبایی تراش خورده‌اند و نمونه مجسمه‌هایی‬ ‫مرمرین به اشکال بزک ساب و یا دست‌بند و تکه‌های زینتی کشف‬ ‫ش��ده است‪ .‬اشیای دیگری از جنس سنگ‌های رنگین نیز حاصل‬ ‫کاوش‌های تپه زاغه هس��تند که زیباترین آن‌ها شامل مهره‌های‬

‫تزیینی از سنگ‌های مرمر‪ ،‬الجوردی‪ ،‬فیروزه و حتا عقیق هستند‬ ‫که محل کشف آن‌ها گورهای افراد است و این قطعات به عنوان‬ ‫لوازم شخصی و زینتی به هم‌راه مردگان دفن شده است‪ .‬ابزار آالت‬ ‫سنگی هم مانند قلم‌های معمولی نیز جزو آثار کشف شده است‪.‬‬ ‫ساخت تعداد متفاوتی از اشیا استخوانی مانند سوزن‌‪ ،‬درفش‌‪ ،‬میخ‌‪،‬‬ ‫مهره و ابزار و آالت برنده مانند تیغه‌ها نیز جزو صنایع و هنرهای‬ ‫دستی ساکنین تپه زاغه به شمار می‌آیند‌‪ .‬از دیگر اشیای ساخته شده‬ ‫از استخوان حیوانات اهلی می‌توان نوعی دسته یا گیره نگه‌دارنده‬ ‫مته را نام برد که طبق نظر کارشناس��ان نظیر این اشیای در هیچ‬ ‫یک از مکان‌های تاریخی و محل‌های باستانی دیگر ساخته نشده‬ ‫است‪ .‬و در کنار این آثار چند نمونه کارد و کاردک استخوانی کشف‬ ‫ش��ده که احتمالن برای بریدن سر دام و طیور و همین‌طور دباغی‬ ‫پوست حیوانات مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند ‪.‬‬ ‫هر چند تعداد ‪ 21‬اسکلت انسانی در زیر مناطق مسکونی در داخل‬ ‫محدوده روس��تا دفن شده بودند ولی به نظر می‌رسد که این یک‬ ‫س��نت رایج تدفین نب��ود و به عوامل دیگر ارتب��اط دارد‪ .‬در میان‬ ‫نمونه‌هایی که در داخل روس��تا دفن شده بودند کودکان و نوزادان‬ ‫در زیر کف مناطق مسکونی مسقف و بزرگ‌ساالن در خارج اتاق‬ ‫دفن شده بودند‪ .‬اجساد به صورت باز یا نیمه جمع دفن می‌شدند‪،‬‬ ‫اطفال را گاهی به صورت کاملن جمع ش��ده دفن می‌کردند و در‬ ‫یک مورد جسد طفل را در یک قطعه پوست پیچیده و سپس دفن‬ ‫کرده بودند‪ .‬گاهی آثار محلول گل اخری روی اس��تخوان‌ها دیده‬ ‫می‌ش��ود که پس از فاسد شدن قسمت‌های عضالنی و پوست به‬ ‫استخوان رسیده است‪ .‬هم‌راه اجساد گاهی تزیینات شخصی مانند‬ ‫مهره و بزک س��اب و نظیر آن‌ها قرار داده می‌شد‪ .‬در برخی موارد‬ ‫اش��یایی مانند ظروف سفالی و س��نگی قرار داده شده بود‪ .‬در یک‬ ‫مورد در گور یک ش��خص که داخل آثار طبقه چهارم استقرار حفر‬ ‫بود‪ ،‬ظرف بزرگ پایه‌داری از نوع سفال چشمه علی به دست آمد‬ ‫که ارتفاع آن ‪ 55‬س��انتی‌متر و قطر دهانه ظرف نیز ‪ 55‬سانتی‌متر‬ ‫بود و حدود س��یزده کیلو وزن داش��ت و در کنار این ظرف قسمت‬ ‫سر دست بز قرار داده شده بود‪ .‬صنعت‌گران و فلز‌کاران تمدن زاغه‬ ‫هنر و تکنیک اس��تخراج و ذوب فلز مس را می‌دانس��ته‌اند‪ .‬آن‌ها‬ ‫با اس��تخراج رگه‌های طبیعی مس از مع��ادن اطراف و با تکنیک‬ ‫چکش‌کاری‪ ،‬آالت و اشیای فلزی تهیه می‌کردند‪ .‬تعدادی قطعات‬ ‫کوچک مانند میخ‪ ،‬سرمته و سایر آثار نیز جزو نمونه‌های یافته شده‬ ‫در این تپه است‪.‬‬ ‫از تکه‌های کوچک و بزرگ پوس��ته صدف نیز در س��اخت انواعی‬ ‫از اش��یا زینتی مانند مهره‌‪ ،‬تکه‌های برش خورده (یا شکسته شده‬ ‫و س��اب خورده) که احتمالن برای ساخت دست‌بند و گردن‌بند به‬ ‫کار می‌رفته‌ان��د می‌ت��وان نام برد‪ .‬این تپه در حدود بیس��ت هزار‬ ‫مترمربع وسعت دارد و در بررسی‌های اولیه نشانه‌هایی از اجتماعات‬ ‫کشاورزی از آن به دست آمده و جزو اولین سکونت‌گاه‌های ایران‬ ‫نیز به ش��مار می‌رود‪ .‬این تپه بعد از هزاره شش��م میالدی کاملن‬ ‫متروک شده و ساکنان آن به نظر می‌رسد به تپه قبرستان مهاجرت‬ ‫کرده و در آن‌جا ساکن شده‌اند‪.‬‬

‫‪63‬‬

‫نیم‌نگاهی به مراسم قربانی در انظار عمومی‬ ‫علی فرح‌بخش‬ ‫خون س��رخ رنگی که در پی��اده‌رو و خیابان جاری‌س��ت‪ ،‬بوی‬ ‫نامطبوع‪ ،‬گوس��فندی که س��ر و ته از یک قالب از سر‌ در خانه‬ ‫آویزان و شکم‌اش دریده ش��ده‪ ،‬مقداری بازمانده‌ی بدبو از آن‬ ‫حیوان و چند شاخه علف که گوشه‌ای به یادگار مانده‪.‬‬ ‫همه‌ی ما با این صحنه آشنایی کامل داریم‪ .‬قربانی کردن یک‬ ‫حیوان به دلیل نذر و یا بازگش��ت یک مس��افر از حج و غیره‪،‬‬ ‫و البته در کمال تعجب‪ ،‬در آغاز یک پیوند زناشویی رویایی‪.‬‬ ‫تاریخ‌چ��ه‌ی قربان��ی کردن از دی��دگاه علم جامعه‌شناس��ی به‬ ‫زمان‌های بسیار دور می‌رسد و شرح مفصلی دارد‪ .‬قربانی کردن‬ ‫برای خداوند از دیدگاه ادی��ان‪ ،‬به آغاز زندگی آدم باز‌می‌گردد‪.‬‬ ‫قربانی هابیل م��ورد پذیرش خداوند قرار گرفت و چون قربانی‬ ‫قابیل مورد قبول خدا واقع نش��د‪ ،‬حس��د کرد و شد اولین قاتل‬ ‫جهان‪ .‬این چیزی‌‌ست که در کتاب‌های مذهبی ادیان ابراهیمی‬ ‫به چش��م می‌خورد‪ .‬اما از نظرگاه علم جامعه‌شناسی‪ ،‬این پدیده‬ ‫پیچیدگی‌های بیش‌تری دارد‪.‬‬

‫‪64‬‬

‫قربانی کردن‪ ،‬امری‌ست که در بسیاری از کشور‌های جهان‪ ،‬به‬ ‫ویژه کشورهای غربی ممنوع است‪ .‬قربانی کردن یا به اصطالح‬ ‫متداول آن‪« ،‬ذبح در انظار عمومی»‪ ،‬مغایر حس انس��انی و به‬ ‫نوعی ترویج خشونت شناخته می‌شود‬ ‫به هر حال‪ ،‬امروزه در ایران‪ ،‬به سنت اسالمی که یادگاری‌ست‬ ‫از س��نت ابراهیم پیامبر و پیش��ینیان او‪ ،‬قربان��ی کردن امری‬ ‫عادی و روزمره است‪ .‬فارق از اساس فعل قربانی کردن که در‬ ‫یادداش��ت‌های آتی و در زمان مناسب به آن خواهیم پرداخت‪،‬‬ ‫این پرسش مطرح می‌شود که آیا در جامعه‌ی امروز ایران‪ ،‬فعل‬ ‫قربانی کردن‪ ،‬آن هم در بس��یاری از موارد‪ ،‬قربانی کردن یک‬ ‫جان‌دار در حضور عام‪ ،‬کار درستی‌س��ت و یا سنتی‌ست که باید‬ ‫به آن س��ر و سامان داد‪ ،‬به طوری که با دنیای امروز هماهنگ‬ ‫ش��ود؟ همان‌طور که به طور مثال قطع کردن دست سارق‪ ،‬به‬ ‫زندان و جریمه‌ی نقدی تبدیل شد‪.‬‬ ‫دیدن صحنه‌ی کشتن یک گوسفند‪ ،‬بز‪ ،‬گاو و یا شتر در خیابان‬ ‫برای بس��یاری از ما امری عادی ش��ده است‪ .‬این اتفاق حتا در‬

‫ورزش‌گاه‌ه��ا و مکان‌های عمومی هم دیده می‌ش��ود و گاهی‬ ‫آن‌قدر عادی‌س��ت ک��ه بعضی از ره‌گذران‪ ،‬ب��رای تبرک‪ ،‬کف‬ ‫کفشی هم به خون قربانی می‌کشند‪.‬‬ ‫قربانی کردن‪ ،‬امری‌ست که در بسیاری از کشور‌های جهان‪ ،‬به‬ ‫ویژه کشورهای غربی ممنوع است‪ .‬قربانی کردن یا به اصطالح‬ ‫متداول آن‪« ،‬ذبح در انظار عمومی»‪ ،‬مغایر حس انس��انی و به‬ ‫نوعی ترویج خشونت شناخته می‌شود‪.‬‬ ‫بعضی از کش��ور‌های اس�لامی نی��ز‪ ،‬قربانی ک��ردن در انظار‬ ‫عموم��ی را ممنوع اع�لام کرده‌اند‪ .‬در هر حال‪ ،‬این رس��م در‬ ‫ایران هم‌چنان برقرار و در س��ال‌های اخیر‪ ،‬با بازگش��ت زائران‬ ‫ایرانی از مکان‌های زیارتی‪ ،‬به ش��کل چشم‌گیر‌تری بروز کرده‬ ‫و به صورت رقابت درآمده اس��ت‪ .‬در این که ما از گوشت برای‬ ‫تهیه‌ی غذا اس��تفاده می‌کنیم شکی نیست‪ ،‬هم‌چنین احترام به‬ ‫سنت‌های دینی هم به جای خود محفوظ است‪ ،‬اما این پرسش‬ ‫در ذهن پدید می‌آید که آیا کشتن یک حیوان در انظار عمومی‪،‬‬ ‫به راستی کار درستی ا‌ست؟‬

‫زبان تلخ بی‌خانمانی‬ ‫ب تاجیک‬ ‫مه‌ش ‌‬ ‫بی��ش از ‪ 12‬میلیون نفر در سراس��ر جه��ان از بی‌هویتی یا‬ ‫هم��ان فقدان ملیت رنج می‌برن��د که در این میان‪ ،‬کودکان‬ ‫آس��یب‌پذیرترین قشر هستند‪ .‬در کشور ما با ورود مهاجرین‬ ‫و پناهن��دگان افغان��ی و عراقی‪ ،‬ازدواج‏های ثبت نش��ده‌ی‬ ‫بسیاری اتفاق افتاده است که حاصل این ازدواج‏ها‪ ،‬فرزندان‬ ‫آن‌ها اس��ت که اکنون به دلیل عدم ثبت و رس��میت نیافتن‬ ‫ازدواج والدین‌ش��ان تابعیت آنان به رسمیت شناخته نشده و‬ ‫فاق��د هرگونه مدارک شناس��ایی و هویتی برای برخورداری‬ ‫از حقوق اجتماعی خود هس��تند و در‬ ‫نتیجه بخشی از گروه عظیم کودکان‬ ‫محروم از آموزش را تشکیل می‏دهند‪.‬‬ ‫به دلیل ع��دم توجه کاف��ی به اصل‬ ‫الویت بخش��یدن به حقوق این افراد‪،‬‬ ‫مصالح و منافع ک��ودکان و هم‌چنین‬ ‫موجب نادیده گرفتن حقوق این گروه‬ ‫از کودکان بس��یاری از آنان با شرایط‬ ‫اس��ف‌باری روب��ه‌رو هس��تند‪ .‬تعداد‬ ‫بی‌ش��ماری از این کودکان‪ ،‬کودکان‬ ‫کار نیز هس��تند‪ .‬چندی پیش قانونی‬ ‫به تصویب رس��ید که در آن پذیرفتن‬ ‫تابعی��ت کودکانی را که از مادر ایرانی‬ ‫و پدر خارجی متولد ش��ده‌اند را منوط‬ ‫به رس��یدن آنان به س��ن ‪ 18‬سالگی‬ ‫کرده اس��ت و این یعنی عمق فاجعه‪،‬‬ ‫یعنی س��پری ش��دن دوران کودکی‬ ‫فرد ب��دون برخ��ورداری از آموزش و‬ ‫ب��دون برخ��ورداری از دیگ��ر حقوق‬ ‫اجتماعی که این امر عالوه بر این‏که‬ ‫س��تم غیرقابل جبرانی بر زندگی این‬ ‫کودکان اس��ت منافع بلندمدت جامعه‬ ‫را نی��ز نادیده می‏گی��رد‪ .‬به‏طور مثال‬ ‫اگر قرار اس��ت تابعیت فردی در سن‬ ‫‪ 18‬س��الگی در حالی ک��ه هیچ‏گونه‬ ‫آموزش��ی ندی��ده اس��ت و در معرض‬ ‫فقر و محرومیت و آس��یب بوده است‪ ،‬پذیرفته شود در واقع‬ ‫پذیرفتن تابعیت عضوی ناقص برای ش��هروندی اس��ت که‬ ‫می‏دانیم اثرات و آسیب آن کم نخواهد بود‪ .‬تصمیم‏گیرندگان‬ ‫به خوبی می‏دانند که دوران کودکی مهم‏ترین دوران زندگی‬ ‫هر فرد اس��ت‪ .‬به‏طور مثال هرگز نمی‏توانیم چهار س��ال از‬ ‫دوران کودکی فرد را با چهار س��ال از دوران بزرگ‏س��الی او‬ ‫را ه��م‏وزن تلقی کنیم و عجیب اس��ت که این‏گونه تصمیم‬ ‫به محرومیت این کودکان از حقوق اجتماعی خود گرفته‏اند‪،‬‬ ‫در حالی که هر کودک عضوی از جامعه‏ی انس��انی است و‬ ‫همه‏ی انسان‏ها در مقابل همه‏ی کودکان مسوولیت دارند‪.‬‬ ‫یادآوری ی��ک نکته در این مبحث ضروری‏ اس��ت‪ .‬هرچند‬ ‫شخصیت اصلی «بی‏شناس‌نامه‏ها» یک انسان است و یک‬ ‫کودک و یا نوجوان‏ ش��ناخته می‌ش��ود‪ ،‬اما با ناخنک زدن به‬ ‫روس��اخت و وارد شدن به‏ ژرف‏ساخت‪ ،‬درمی‏یابیم که دامنه‬ ‫تراژیک این مبحث‪ ،‬فقط به سرگذشت غم‌بار یک فرد ختم‬

‫نمی‏ش��ود و مس��ایل فراگیری را در بر می‏گی��رد که نه تنها‬ ‫درد تم��ام‏ «بی‌هویت‌ها» که به نوع��ی دیگر گریبان‏ جهان‬ ‫س��ومی عقب‌ماند ‏ه یا ش��به مدرن را گرفته است‪ .‬وظیفه‏ی‬ ‫انس��انی و پای‏بندی به اصول تالش و هم‌بس��تگی جهانی‬ ‫برای دس��ت‏یابی به دنیایی به‌ت��ر و پای‏بند به اصل رعایت‬ ‫حق��وق تمامی ک��ودکان از هر رنگ‪ ،‬نژاد‪ ،‬زب��ان‪ ،‬مذهب و‬ ‫ملی��ت هرگز به ما اجازه نمی‏دهد ک��ودکان را به جرمی که‬ ‫خود در آن نقش��ی نداشته‏اند از بدیهی‏ترین حقوق اولیه‌شان‬ ‫و یک زندگی عادی محروم کنیم‪.‬‬

‫به این حقوق است‪ .‬این مشکل در خصوص وضعیت حقوقی‬ ‫کودکانی اس��ت که به صورت عملی و نه حقوقی به‏ عنوان‬ ‫اف��راد بی‏تابعیت در ای��ران زندگی می‏کنند و بر س��ر تعیین‏‬ ‫تکلیف در خصوص تابعیت این کودکان بحث‏ها و مجادالت‬ ‫فراوانی بین سازمان‏های‏ مختلف اجرایی و حقوق‌دانان وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫تالش در جهت حل مش��کل ملی��ت و تبعیض در کودکان‬ ‫نیازمند ش��ناخت دالیل عدم هویت اس��ت‪ .‬فقدان ملیت در‬ ‫ک��ودکان اغلب نتیجه مس��تقیم فقدان ملی��ت والدین آن‌ها‬

‫از آن‌ج��ا که بح��ث تابعیت همواره به عن��وان یک موضوع‬ ‫حقوق بین‌الملل خصوصی‏ مطرح بوده است‪ ،‬تمام بحث‏ها و‬ ‫نظ��رات در این خصوص از زاویه حقوق بین‌الملل خصوصی‬ ‫دیده ش��ده اس��ت ولی از آن‌جا که در م��اده پانزده اعالمیه‬ ‫جهانی حقوق بش��ر‪ ،‬حق تابعیت به عنوان یک حق بش��ری‬ ‫ذکر شده‪ ،‬حمایت از افراد بی‏تابعیت‪ ،‬کاهش موارد بی‏تابعیتی‪،‬‬ ‫محو هر گون��ه تبعیض نژادی‪ ،‬رفع ه��ر گونه تبعیض علیه‏‬ ‫آن‌ها‪ ،‬هم‏چنین‏ بررس��ی حق حمای��ت دیپلماتیک باالخص‬ ‫در خصوص اف��راد بی‏تابعیت و افرادی ب��ا تابعیت‏ مضاعف‬ ‫و پناهن��دگان و در نهای��ت اعمال حق تابعی��ت و تاثیر این‬ ‫ح��ق‏ در بهره‏مندی از حقوق اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫و حق��وق مدنی و سیاس��ی در کش��ورها و تفاوت‏های میان‬ ‫بیگانگان و اتباع کش��ورها و هم‏چنین اف��رادی با تابعیت‏ و‬ ‫افرادی با تابعیت مضاعف از لحاظ دس��ت‌یابی و بهره‏مندی‬

‫اس��ت‪ ،‬به طوری‌که در بیش‌تر کش��ورهای جه��ان تابعیت‬ ‫فقط ب��ه کودکانی اعطا می‌ش��ود که والدین‌ش��ان تبعه آن‬ ‫کشور باش��ند‪ .‬بی‌هویتی دور باطلی اس��ت که از والدین به‬ ‫فرزندان‌ش��ان به ارث می‌رس��د و دوران کودکی و هم‌چنین‬ ‫فرصت‌ه��ای آینده آن‌ها را در بزرگ‌س��الی تحت تاثیر قرار‬ ‫می‌ده��د‪ .‬حضور چندین س��اله‏ی میلیون‏ها کودک افغانی و‬ ‫عراقی در ایران فرصت بسیار مناسبی بود برای این‏که آنان‬ ‫در این‏ج��ا آموزش ببینند با زبان‪ ،‬فرهن��گ‪ ،‬تاریخ و ادبیات‬ ‫مش��ترک ما آشنا شوند و این امری است که چنان‏چه اتفاق‬ ‫می‏افتاد و یا هم‌اکن��ون اتفاق بیفتد می‏تواند موجب تحکیم‬ ‫روابط فرهنگی و انس��انی بین ایران و کش��ورهای همسایه‬ ‫ش��ود و صلح پایدار و روابط عاطفی متقابل را برای س��الیان‬ ‫دور بین ما و کش��ورهای همس��ایه برقرار کند‪ .‬امیدواریم به‬ ‫خود آمده و روند فرصت‏س��وزی و از بین بردن این کودکان‬ ‫را متوقف کنیم‪.‬‬

‫‪65‬‬

‫دیکتاتورها نمی‌میرند‬ ‫سحر بیاتی‬ ‫این‌جا آسیاس��ت‪ ،‬آسیایی که در س��ال ‪ 2011‬شاید بتوان آن‬ ‫را خبرس��ازترین قار ‌ه جهان نام‌گذاری کرد‪ .‬در روزهای پایانی‬ ‫سال ‪ 2011‬بد نیس��ت نگاهی داشته باشیم بر اخبار مهم این‬ ‫قاره پهناور‪ .‬در ابتدا اخبار کش��ورهای آس��یایی و س��پس در‬ ‫فرصت بعدی اخبار مهم ایران را مرور خواهیم کرد‪.‬‬ ‫بهار عربی‬ ‫در روزهای آغازین س��ال ‪ 2011‬ادامه خی��زش مردم تونس‌‪،‬‬ ‫مصر و کش��ورهای عربی ش��مال آفریقا به کشورهای عربی‬ ‫آسیا نیز رسید‪.‬‬ ‫هم‌زمان با آغاز اعتراضات مردمی در «لیبی» که در ‪ 11‬ژانویه‬ ‫آغاز ش��د مخالفت‌ها در کشورهای آس��یا از جمله «بحرین»‬ ‫هم به ش��دت خود رس��ید و مخالفان خواهان سقوط حکومت‬ ‫یا مش��روطه کردن پادش��اهی آن ش��دند و در «عربس��تان»‬ ‫ه��م مخالفان با تظاهراتی نمادی��ن خواهان آزادی‌های مدنی‬ ‫بیش‌تر و مشروطه شدن پادشاهی عربستان شدند‪.‬‬ ‫اعتراضات در «س��وریه» نیز از ماه ژانویه ‪ ۲۰۱۱‬آغاز ش��د که‬ ‫در جریان آن بیش از پنج هزار نفر از معترضان سوری‪ ،‬توسط‬ ‫نیروهای نظامی و امنیتی دولت بشار اسد کشته شده‌اند حدود‬ ‫چهارده هزار نفر در این کش��ور دستگیر شده‌اند و دوازده هزار‬ ‫و چهارصد نفر هم از س��وریه گریخته‌اند‪ .‬این آمار هم‌چنان رو‬

‫‪66‬‬

‫به افزایش است‪.‬‬ ‫یازدهم مارس جمعه خش��م مردم معت��رض در کویت‪ ،‬یمن‪،‬‬ ‫بحری��ن و عربس��تان بود ک��ه تظاهرات مخالف��ان حکومت‬ ‫عربستان با برخورد و سرکوب شدید حکومت مواجه شد و دو‬ ‫نفر کش��ته و ده‌ها نفر زخمی شدند‪ .‬و در یمن چهار نفر کشته‬ ‫ش��دند‪ .‬در پانزدهم مارس هم‌زم��ان با ورود وزیر دفاع آمریکا‬ ‫«رابرت گیتس» به عربستان نیروهای نظامی عربستان و پس‬ ‫از چن��د روز نیروه��ای نظامی اماراتی راهی بحرین ش��دند و‬ ‫مسوولیت سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز مردم در بحرین را‬ ‫برعهده گرفتند که در این سرکوب‌ها ده کشته و صدها زخمی‬ ‫به‌ج��ا ماند‪ .‬دولت بحرین بنای میدان لوءلوء (مرکز اعتراضات‬ ‫م��ردم) بحرین را تخریب کرد و آن را خاطره بدی برای مردم‬ ‫دانس��ت‪ .‬با وجود این س��رکوب‌ها «ناتو» و شورای امنیت در‬ ‫جهت تنبیه دیکتاتور بحرین هرگز اقدامی درخور توجه انجام‬ ‫ندادن��د‪ .‬در هجدهم مارس جمعه خونی��ن یمن پنجاه‌ودو نفر‬ ‫از معترضین کش��ته و دویس��ت و چهل نفر مجروح شدند‪ .‬با‬ ‫شدت گرفتن اعتراضات در یمن نیروهای نظامی عربستان با‬ ‫ورود به این کش��ور مسوولیت س��رکوب معترضین را برعهده‬ ‫گرفتند‪ .‬به دنبال اعتراضات در یمن تعدادی از س��فرای یمن‬ ‫در کشورهای مختلف برکناری خود را اعالم کردند و یکی از‬ ‫استان‌ها یمن به کنترل مخالفین درآمد‪.‬‬

‫درگیری‌ها در س��وریه و برخی دیگر از کش��ورهای خاورمیانه‬ ‫ادام��ه دارد‪ .‬یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد این اعتراضات‬ ‫که از ش��مال آفریقا آغاز شد وقوع خودسوزی‌های با انگیزه‌ی‬ ‫سیاس��ی بوده‌ اس��ت‪ .‬پ��س از آن‌ک��ه خودس��وزی «محمد‬ ‫بوعزیزی» دس��ت‌فروش تونس��ی اعتراضاتی را برانگیخت و‬ ‫ای��ن اعتراضات رفته رفته به یک اعتراضات بزرگ سیاس��ی‬ ‫تبدیل ش��د که سقوط حکومت را در پی داشت‪ ،‬در کشورهای‬ ‫دیگر نیز افرادی برای تحریک مردم به خودس��وزی دس��ت‬ ‫زدند‪.‬‬ ‫بزرگ‌ترین زلزله قرن‬ ‫تنها خاورمیانه نبود که در سال ‪ 2011‬تیتر یک خبرگزاری‌های‬ ‫رسمی جهانی ش��د بلکه حادثه‌ای تلخ و دردناک در خاوردور‬ ‫نیز مدت‌ها تیتر اول رس��انه‌های رس��می جهان بود‪ ،‬یازدهم‬ ‫مارس ‪ 2011‬زلزله‌ای به بزرگی ‪ 9‬ریشتر ژاپن را لرزاند پس از‬ ‫آن سومانی عظیمی به ارتفاع حدود دوازده متر مناطق وسیعی‬ ‫از سواحل این کشور را به زیر آب برد و موجب انفجار نیروگاه‬ ‫هس��ته‌ای «فوکوشیما» شد‪ .‬که این حادثه نیز با تلفات جانی‬ ‫بسیاری هم‌راه بود‪.‬‬ ‫بن الدن کشته شد‪ ،‬نشد‬ ‫و اما کش��ته ش��دن «اس��امه بن الدن» در ماه «می» خبری‬ ‫بود که تیتر اول رس��انه‌های جه��ان را به خود اختصاص داد‪.‬‬ ‫او یک��ی از اعضای خاندان بن الدن و بنیان‌گذار و رهبر گروه‬ ‫تروریستی «القاعده» بود‪.‬‬ ‫«اس��امه بن الدن» در ارتباط با حمالت تروریس��تی بسیاری‬ ‫در سرتاس��ر جهان از جمله بمب‌گذاری‌های هفتم اوت ‪۱۹۹۸‬‬ ‫در سفارت‌خانه‌های آمریکا در دارالس�لام (تانزانیا) و نایروبی‬ ‫(کنیا)‪ ،‬حمله به کش��تی جنگ��ی «یواس‌اس کول» و حمالت‬ ‫یازدهم س��پتامبر ‪ ۲۰۰۱‬به مرکز تجارت جهانی و «پنتاگون»‬ ‫تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا قرار داشت‪.‬‬

‫در تاریخ دوم مه (به ساعت محلی پاکستان) ‪ ۲۰۱۱‬میالدی‪،‬‬ ‫«ب��اراک اوباما»‪ ،‬ریی��س‌جمهوری ایاالت متح��ده آمریکا‬ ‫اعالم ک��رد که یک گروه کوچک از یگان فوق ویژه نیروی‬ ‫دریایی ای��االت متحده آمری��کا طی عملیاتی «اس��امه بن‬ ‫الدن»‪ ،‬بنیان‌گ��ذار و رهبر گروه «القاعده» و عامل حمالت‬ ‫یازده س��پتامبر را در یک ویال در پاکس��تان کشته‌اند‪ .‬اوباما‪،‬‬ ‫در کنفران��س خبری خود گفت ک��ه نیروهای آمریکا مراقب‬ ‫زخمی نش��دن مردم غیرنظامی بودند‪ .‬هم‌چنین کشته شدن‬ ‫س��ه مرد و یک زن هم‌راه بن الدن در خبرها تایید شد‪ .‬این‬ ‫زن در حالی کش��ته شده بود که توسط ستیزه‌جویان مرد به‬ ‫عنوان سپر انسانی استفاده می‌شد‪ .‬دی‌ان‌ای جسد بن الدن‬ ‫با نمونه‌ی گرفته ش��ده از جسد خواهر وی مقایسه شد‪ .‬این‬ ‫آزمای��ش هویت وی را تایید کرد‪ .‬به گفته مقامات آمریکایی‬ ‫جسد بن الدن پس از انتقال‪ ،‬با رعایت سنت‌های اسالمی به‬ ‫دریا انداخته ش��د‪ .‬یکی از مقامات آمریکا در این زمینه گفت‪:‬‬ ‫«پیدا کردن کش��وری که مایل به پذیرفتن باقی‌مانده‌ی این‬ ‫تروریس��ت تحت تعقیب باشد‪ ،‬کار دش��واری بود» ولی این‬ ‫دلیل از س��وی بیش‌تر صاحب‌نظران پذیرفته نشد و هنوز به‬ ‫کشته شدن او شک دارند‪.‬‬ ‫ماالیی‌ها هم معترض شدند‬ ‫از دیگر اخبار مهم س��الی که به آسیایی‌ها گذشت می توان‬ ‫به اعتراضات بی‌س��ابقه مردمی در مالزی اش��اره کرد که در‬ ‫تابس��تان ‪ 2011‬توس��ط گروه مخالفان دول��ت فعلی مالزی‬ ‫صورت گرفت که منجر به امنیتی ش��دن پایتخت این کشور‬ ‫و دس��تگیری تع��دادی از معترضان در ماه جوالی ش��د که‬ ‫خیلی هم زود به مذاکره موافقان و مخالفان ختم شد‪.‬‬ ‫هر چند در آس��تانه انتخابات پی��ش روی مالزی زمزمه‌های‬ ‫اعتراض هم‌چنان شنیده می‌ش��ود و شاید سال ‪ 2012‬سال‬ ‫تعیین کننده‌ای برای این کشور اسالمی باشد‪.‬‬ ‫اخبار دیگر‬ ‫باران‌های موسمی جنوب شرق آسیا نیز در اکتبر سال ‪2011‬‬ ‫تعداد زیادی از مردم تایلند‪ ،‬کامبوج و الئوس را آواره کرد‪.‬‬ ‫مردم روسیه به انتخابات ریاست جمهوری با این باور که در‬ ‫انتخابات تقلب شده است معترض شدند‪.‬‬ ‫بالخ��ره آخری��ن گ��روه از س��ربازان آمریکای��ی در آخرین‬ ‫هفته‌های س��ال ‪ 2011‬پس از ‪ 9‬س��ال خاک عراق را ترک‬ ‫کرده و به خانه بازگشتند‪.‬‬ ‫دیکتاتورها نمی‌میرند‬ ‫و در نهای��ت در نوزدهم دس��امبر «کی��م جونگ ایل» رهبر‬ ‫کره ش��مالی در اثر سکته قلبی درگذش��ت و یازده روز پس‬ ‫از آن طی مراس��می با شکوه و تقریبن نظامی جسد او دفن‬ ‫شد‪ .‬خبرگزاری بی بی سی در این باره نوشت‌‪« :‬جنازه کیم‬ ‫جونگ ایل روی س��قف یک اتومبیل دیده می‌شود که پشت‬ ‫تصوی��ر عظیمی از او و هم‌راه ب��ا چندین خودرو حامل گارد‬ ‫تشریفات در زیر بارش برف از خیابان‌های «پیونگ یانگ»‌‪،‬‬ ‫عبور می‌کند صدها تن که بس��یاری از آنان نظامی هستند‪،‬‬ ‫در برابر دوربین تلویزیون آشکارا گریه می‌کنند‪.‬‬ ‫از هی��چ مقام و هیت خارجی برای ش��رکت در این مراس��م‬ ‫دع��وت ب��ه عمل نیامده اس��ت و به گفته ناظ��ران‪ ،‬یکی از‬ ‫هدف‌های برگزاری چنین مراس��م مفصلی‪ ،‬تثبیت موقعیت‬ ‫«کی��م جونگ اون»‪ ،‬پس��ر «کیم جونگ ای��ل»‪ ،‬به عنوان‬ ‫جانش��ین پدر و رهبر جدید کره ش��مالی در اذهان مردم این‬ ‫کشور است‪».‬‬ ‫درگذشت دیکتاتور کره شمالی و جانشینی پسر وی از سویی‌‪،‬‬ ‫اخبار منتشر شده از وضعیت مصر و ادامه کشتار معترضان در‬ ‫سوریه شاید دلیل این مدعا باشد که «دیکتاتورها نمی‌میرند»‬

‫‪67‬‬

‫کدام نوع فقر‬ ‫مه‌شب‌تاجیک‬ ‫س��یر قیمت‌ها در کشور ایران در س��ال‌های اخیر به گونه‏ای بوده‬ ‫اس��ت که اینک به طور تقریبی همه‌ی مردم از تورم و ش��اخص‬ ‫هزینه زندگی صحبت می‏کنند و گاه تعبیرات و تفس��یرات بسیار‬ ‫ن‬ ‫ن به عمل می‏آورند‪ .‬این امر بیش‌تر ناش��ی از ای ‏‬ ‫آگاهان��ه‏ای از آ ‏‬ ‫ی بین ‪ 20‬تا ‪ 30‬درصد‪،‬‬ ‫ساالنه ‏‬ ‫‏‌‬ ‫واقعیت است که برخورد با تورم‌های‬ ‫مردم را با واقعیت مس��ئله تورم با پوس��ت و استخوان آشنا کرده‬ ‫ن است که احساسش می‏کنیم‪« :‬ما‬ ‫است‪ .‬مفهوم اساسی تورم هما ‏‬ ‫ت داریم ه��ر روز مقدار کم‌تری کاال می‏توانی ‏م‬ ‫با پولی که در دس�� ‏‬ ‫بخریم»‪ .‬حاال برای میزان خرید ما س��بد کاالیی اس��ت که اقالم‬ ‫مورد نیاز خود در این سبد جای‌دهی می‌کنیم که به «سبد خانوار»‬ ‫معروف است‪ .‬این سبد در بسیاری از مواقع و با توجه به بسیاری از‬ ‫فاکتورها‪ ،‬از شرایط کشور گرفته تا خانواده و حتا شرایط بومی اقالم‬ ‫متفاوتی را در خود جای می‌دهد‪ ،‬که در بس��یاری از مواقع نیز این‬ ‫تقسیم‌بندی هیچ‌گونه عدالتی را شامل نمی‌شود‪.‬‬ ‫رتبه‌بندی و خرید در اولویت سبد خانوار همیشه در شرایط خاص‪،‬‬ ‫ج��ای خود را تغییر داده اس��ت‪ .‬ب��ه طور مثال گاهی در ش��رایط‬ ‫مطل��وب اقتصادی لباس و پوش��اک در اولویت خرید بوده اس��ت‬ ‫اما در س��ال‌های جنگ جای خود را ب��ا مواد غذایی اولیه تعویض‬ ‫کرده است‪ .‬تفاوت ایجاد شده در ارجحیت‌های آشکار شده و تغییر‬ ‫در فرهنگ انتخاب در دوره‌های مختلف در کش��ور‪ ،‬روند تغییرات‬ ‫را به طور متوس��ط در س��بد خانوار به نمایش می‌گذارد‌‪ .‬آن‌چه به‬ ‫نظر بیش‌تر برجس��ته می‌آید‪ ،‬تغییراتی است که عالوه بر این‌که‬ ‫در الگوهای این س��بد ایجاد شده است‪ ،‬در میزان و اقالم مصرفی‬ ‫خانواده نیز ایجاد ش��ده است‪ .‬با بررسی تحلیلی تحوالت فرهنگ‬ ‫مصرفی خانوارها و مقایسه خانوارهای شهری و روستایی می‌بینیم‬ ‫که تا چه میزان تفاوت در اولویت خرید و ترجیحات یک خانواده‌ی‬ ‫شهری به نسبت یک خانواده‌ی روستایی موجود است‪.‬‬ ‫همیشه از منظر اقتصاددانان بحث‌های مختلفی بر سر سبد کاالی‬ ‫خانواده در جریان بوده است‪ .‬برای مثال یکی از معضالت در کشور‬ ‫ما همیشه عدم وجود محصوالت فرهنگی در سبد کاالی خانواده‌ها‬ ‫بوده است‪ .‬اقالم فرهنگی همیشه در آخرین اولویت‌ها بوده‌اند‪ .‬اما‬ ‫در س��ال‌های اخیر با رشد بی‌سابقه‌ی تورم و تفاوت‌های آشکاری‬ ‫که در سبد هزینه‌های خانواده‌های مرفه و فقیر به وجود آمده‪ ،‬اقالم‬ ‫ی قرار گرفتند‪ .‬سبد‬ ‫فرهنگی در آخرین اولویت‌ها در این دسته‌بند ‌‬ ‫خوراکی خانوارهای مختلف به غالت‪ ،‬گوشت دام‪ ،‬سایر گوشت‌ها‬ ‫و تخم پرندگان‪ ،‬میوه‌ها‪ ،‬سبزی و حبوبات‪ ،‬فرآوری‌های شیر‪ ،‬انواع‬ ‫نان‪ ،‬آرد و رش��ته و فرآورده‌های آن‌‪ ،‬بیس��کویت و کیک‪ ،‬ماهی و‬ ‫میگو و فرآورده‌های آن‌‪ ،‬شیر‪ ،‬خشک‌بار‪ ،‬مرباها و شرینی‌ها‪ ،‬قند و‬ ‫ش��کر‪ ،‬ادویه و چاشنی‌ها‪ ،‬نوشابه‪ ،‬چای و قهوه وکاکائو و دخانیات‬ ‫تقسیم می‌شود‪ .‬حال با توجه به این تقسیم‌بندی و یک نگاه اجمالی‬ ‫خواهیم دید که چگونه این مواد در س��بدهای خانوارهای مختلف‬ ‫تقسیم‌بندی می‌ش��ود و چگونه با این نرخ بی‌سابقه‌ی تورم‪ ،‬فقط‬ ‫اقالم اولیه هم در بس��یاری از س��بدها یافت نمی‌شوند و بسیار از‬ ‫خانواده‌ها از داشتن ابتدایی‌ترین این اقالم محروم هستند و چگونه‬ ‫در طرف دیگر خط عده‌ی معدودی هر روز وضعیت مناس��ب‌تر و‬ ‫پایدارتری پیدا کرده و اقالم لوکس و فانتزی را به سبد خانوار خود‬ ‫می‌افزایند‪.‬‬ ‫ی که در س��بد‬ ‫در هر س��ال پایه‌ی قیمت یکایک کاالها و خدمات ‏‬ ‫هزینه خانوار منظور می‌شود‪ ،‬تعیین می‏شود و نسبت هزینه صرف‬ ‫ک خانوار‬ ‫ی هر کاال و هر خدمت نسبت به کل هزینه ی ‏‬ ‫ش��ده برا ‏‬ ‫سنجیده می‏شود‪ .‬یعنی این‌که به طور مثال چند درصد از بودجه‌ی‬ ‫یک خانوار صرف خرید گوشت‪ ،‬چند درصد صرف خرید نان‪ ،‬چند‬

‫‪68‬‬

‫درصد صرف ایاب و ذهاب و مابقی اقالم مورد نیاز خانواده می‏شود‪.‬‬ ‫ت ضریب اهمیت کاالهای مصرفی خانوار نامید‏ه می‏شود‪.‬‬ ‫این نسب ‏‬ ‫تعیین این ضریب به آن جهت اس��ت ک ‏ه تغییرات ش��اخص‌های‬ ‫واقعی‏تر نشان داده شود‪ .‬حال در بعضی از خانواده‌ها به طور مثال‬ ‫گوش��ت به طور کلی حذف شده است و بس��یاری از خانواده‌ها از‬ ‫برآوردن ابتدایی‌ترین نیازهای خود عاجز هستند‪ ،‬و اکنون جای این‬ ‫س��وال است که چگونه‪ ،‬نرخ تورم‪ ،‬به روی سبد کاالی خانواده‌ها‬ ‫تاثیر نمی‌گذارد؟‬ ‫هم‌چنی��ن میزان بهره‏مندى خانوارها از امکانات زندگى و خدمات‬ ‫زیربنایى اقتصادى و اجتماعى و کاالهاى عمومى در سبد هزینه‬ ‫وى منعکس نمى‏شود‌‪ .‬از حجم و ترکیب هزینه‏هاى خانوار‪ ،‬میزان‬ ‫دست‌رسى و استفاده خانوار از تسهیالت و امکاناتى از قبیل برق‪،‬‬ ‫آب آش��امیدنى سالم‪ ،‬خدمات بهداش��تى و درمانى اولیه‪ ،‬حمل و‬ ‫نقل خصوصى‪ ،‬رسانه‏ها و وسایل اطالع‏رسانى‪ ،‬خدمات آموزشى‬ ‫اساس��ى و پایه‪ ،‬خدمات حمل و نقل عمومى نمی‌توان به سادگی‬ ‫این مس��ئله را استنباط کرد‪ ،‬که میزان نیاز خانواده و اولویت‌بندی‬ ‫آنان در جهت ارضای نیازهای‌شان بر اساس چه معیارهایی است و‬ ‫آیا این معیارها نیازهای واقعی آنان است یا خیر؟‬ ‫در یک نگاه ابتدایی‪ ،‬فقر به حالتى در انس��ان اطالق مى‏ش��ود‬ ‫که در آن فرد قادر به اداره یک س��طح قابل‬ ‫قبول و مناس��ب زندگى نباش��د‪ .‬فقر با هر‬ ‫تعریفى که شناخته ش��ود در هیچ مکتب‬ ‫و نظام��ى پس��ندیده نیس��ت و باید در‬ ‫جه��ت محو و تخفیف آن کوش��ید‪ .‬در‬ ‫فاصل��ه زمانى که فق��ر در جامعه رخ‬ ‫مى‏نمای��د و آث��ار نامطلوبش لمس‬ ‫مى‏گردد تا آن هنگام‬

‫که تالش براى محو آن عملن آغاز مى‏ش��ود‪ ،‬فرصتى اس��ت‬ ‫ک��ه محققان و پژوهش‌گ��ران عرصه علم و نی��ز برنامه‏ریزان‬ ‫اقتصادى گام‌هاى اولی��ه را بردارند تا این حرکت در فقرزدایى‬ ‫ت��داوم یابد و به مطلوب نزدیک ش��ود‪ .‬میزان عدم بهره‌مندی‬ ‫یک‌سان و یا در یک حد متعادل در یک کشور بین افراد‪ ،‬فقرى‬ ‫را به‌وجود می‌آ‌ورد که به واس��طه دارا نب��ودن حداقل امکانات‬ ‫تعریف ش��ده حادث مى‏شود‌‪ .‬اما از س��وی دیگر دومین مسئله‬ ‫این عدم تعادل و نرس��یدن به س��طح معمول و متعارف جامعه‬ ‫است‪ .‬کس��انى که از س��طح متعارف جامعه پایین‌تر باشند‪ ،‬در‬ ‫اصطالح دچار یک «فقر نسبى» شده‏اند‪.‬‬ ‫مس��ئله دیگر هم فقر ذهنی است که پدید می‌آید‪ ،‬هر سه نوع‬ ‫این پدیده جامعه را دچار نقصان می‌کند‪ ،‬فقری که به واسطه‌ی‬ ‫نب��ود امکان��ات به‌وجود می‌آید ک��ه به طور حتم آس��یب‌های‬ ‫مش��خص و معلومی دارد اما دو فقر دیگر هم به‌واس��طه عدم‬ ‫تع��ادل در یک جامعه و انتش��ار این بیم��اری به‌وجود می‌آیند‬ ‫که ع�لاوه بر این‌که جامعه را دچار یک مصرف‌گرایی بی‌رویه‬ ‫می‌کنند‪ ،‬باعث ناخرس��ندی و عدم بهره‌مندی از یک ش��رایط‬ ‫مطل��وب در افراد می‌ش��وند که خ��ود این ح��االت پیامدهای‬ ‫سنگینی را در بر خواهد داشت‪.‬‬

‫جیم کری هم به دنبال دختران روسی است‬ ‫بهنام‬ ‫«همس�ر آرنول�د بر س�ر دوراهی‬ ‫طالق یا ماندن»‬ ‫«ماری��ا ش��یریور»‪ ،‬همس��ر «آرنول��د‬ ‫ش��وارتزینیگر»‪ ،‬اعالم ک��رد که هنوز‬ ‫تصمیم به جدای��ی از آرنولد را نگرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬برخی منابع آگاه اعالم کردند‬ ‫که ش��یریور به دلیل این‌که در خانواده‬ ‫مذهبی بزرگ ش��ده و اعتقاداتی دارد‬ ‫ک��ه هرگز نباید طالق بگیرد بر س��ر‬ ‫دو راه��ی مان��ده اس��ت‪ .‬ای��ن منابع‬ ‫اضاف��ه کردند یکی دیگ��ر از دالیل‬ ‫عدم ط�لاق داش��تن چه��ار فرزند‬ ‫این زوج اس��ت که تصمیم را برای‬ ‫شریور س��خت کرده است‪ .‬از سویی‬ ‫دیگ��ر آرنولد نیز به بازگش��ت ماریا به خانه ابراز‬ ‫امیدواری کرده و اظهار داشته به شدت به ماریا نیازمند است‪.‬‬

‫«چهره‌ه�ای سرش�ناس فق�ط‬ ‫دنبال لخت شدند نیستند»‬ ‫هفت��ه گذش��ته فهرس��تی از اس��امی‬ ‫چهره‌ه��ای سرشناس��ی ک��ه در میان‬ ‫هنرمن��دان بیش‌تری��ن کم��ک را ب��ه‬ ‫نیازمندان کرده منتشر شده است‪.‬‬ ‫در این لیست اسامی هم‌چون «جاستین‬ ‫بیبر‪ ،‬ج��ورج کلونی‪ ،‬مت دیمون‪ ،‬لئوناردو‬ ‫دی‌کاپری��و‪ ،‬آنجلین��ا جولی و ب��رد پیت‪،‬‬ ‫شکیرا‪ ،‬آشتون کاچر و دمی مور» به چشم‬ ‫می‌خورد‪ .‬اما نکته قابل توجه این است که‬ ‫در صدر فهرست اس��م «لیدی گاگا» قرار‬ ‫دارد‪ .‬وی در س��ال ‪ 2011‬بیش‌ترین کمک‬ ‫و حمای��ت را از هم‌جنس‌گرای��ان و بیماران‬ ‫مبتال به ایدز را داشته است‪.‬‬ ‫وقتی آشتون عاشق ایتالیایی‌ها می‌شود»‬ ‫«آش��تون کاچر» همسر دمی مور این‌بار در تعطیالت کریس��مس‪ ،‬به ایتالیا سفر‬ ‫کرده و این در حالی اس��ت که عکس��ی از خودش‪« ،‬لورنه اس��کارفیا»‪ ،‬نویسنده‬ ‫ایتالیایی و هم‌کاری تجاریش در کنار «برج پیزا» و نزدیک یک «پیتزافروش��ی»‬ ‫را در توییت��ر ب��ا این تیتر قرار داده و نوش��ته‪« :‬تعطیالتی رم��ی با محلی‌ها‪ ،‬یک‬ ‫س��ال خوب پیش‌رو»‪ .‬این در حالی اس��ت که منابع اعالم کردند که وی با لورنه‬ ‫یک ظرف اسپاگتی را به صورت اشتراکی‬ ‫خوردند و پول آن را آشتون پرداخت‬ ‫کرده است‪ .‬از سویی دیگر دمی‬ ‫م��ورد تعطیالت خ��ود را با‬ ‫خان��واده خودش در پاروت‬ ‫ک��ی می‌گذراند و یکی از‬ ‫نزدیکان گفته اس��ت که‬ ‫ح��ال دم��ی خیلی خوب‬ ‫است‪.‬‬

‫«کریس�تیانو رونال�دو و مخارج س�نگین‬ ‫داشتن دوست‌دختر»‬ ‫ستاره رئال مادرید اسپانیا و تیم ملی پرتقال‬ ‫«کریس��تیانو رونالدو» و دوست دختر ‪25‬‬ ‫س��اله‌اش «ارینا شایک» تعطیالت آخر‬ ‫س��ال خ��ود را در جزایر مالدی��و و دبی‬ ‫می‌گذارنن��د‪ .‬رونال��دو و ارینا در یکی از‬ ‫مجموعه ویالهای ویژه که هزینه اقامت‬ ‫ی��ک ش��ب آن ‪ 19‬هزار یورو می‌رس��د‌‪،‬‬ ‫تعطیالت آخر سال خود را می‌گذرانند‪.‬‬ ‫هر ی��ک از ای��ن ویالها دارای یک س��احل‬ ‫اختصاصی اس��ت‪ .‬هم‌چنین این نوع ویالها دارای‬ ‫امکانات رفاهی ورزش��ی از جمله زمین تنیس‌‪ ،‬استخر و‬ ‫جکوزی باز اس��ت‪ .‬رونالدو پس از پایان تعطیالت چند روزه‌اش به هم‌راه‬ ‫دوس��ت دختر خود راهی اسپانیا خواهد شد تا در تمرینات تیم رئال مادرید‬ ‫شرکت کند‪.‬‬

‫«وقتی پدربزرگ و مادربزرگ یاد جوونیا می‌کنن»‬ ‫پدرب��زرگ و مادربزرگ «جاس��تین بیبر» روز دوش��نبه‪ ،‬که در یک‬ ‫تصادف رانندگی دچار سانحه شده و به بیمارستان منتقل شده بودند‬ ‫روز چهارشنبه‪ ،‬از بیمارستان مرخص شدند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که پلیس محلی در تورنتو‬ ‫اعالم ک��رد ای��ن دو هن��گام رانندگی با‬ ‫خودروی خود در یک حفره فرو رفته و‬ ‫سپس خودرو چپ کرده است‪ .‬البته‬ ‫خودروی آن‌ها با یک گردش ‪360‬‬ ‫درجه مجدد بر روی چرخ‌ها فرود‬ ‫آمد‪.‬‬

‫«جیم کری هم به دنبال دختران روسی است»‬ ‫پس از گذش��ت چند هفته‪ ،‬بلخ��ره دختری که با «جیم‬ ‫کری» کمدین معروف آمریکایی دیده‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬شناسایی ش��د‪« .‬آناستازیا‬ ‫ویتکینا»‪ ،‬دانش‌جوی روس��ی در حال‬ ‫گذران��دن دوران تحصی��ل خ��ود در‬ ‫آمریکاست‪ .‬این در حالی است که منابع‬ ‫پاپارات��زی از داغ ش��دن این رابطه خبر‬ ‫داده‌اند‪ .‬الزم به اشاره است این نخستین‬ ‫دوس��ت دختر جیم پس از جداشدن وی‬ ‫از «جنی مک‌کارتی» مدل و هنرپیش��ه‬ ‫آمریکایی پس از ‪ 5‬س��ال رابطه عاشقانه‬ ‫است‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫مهارت‌های زندگی – رازهای طول عمر‬

‫آغاز سال نو با خانه‌تکانی بدن‬

‫سیمین‬ ‫بوی س��ال نو که می‌آید از نوروز گرفته تا س��ال نوی فرنگی و‬ ‫چینی پای یک س��نت خوب هم به میان می‌آید‪ :‬خانه‌تکانی و‬ ‫زدودن هر آلودگی‪ .‬این یک س��نت پس��ندیده است که در هر‬ ‫فرهنگ��ی وجود دارد ‪ .‬اما بعد از این خانه تکانی‌ها بهتر اس��ت‬ ‫ی��ک تکانی هم به خودمان بدهیم و تا س��ال نو نش��ده یک‬ ‫پاک‌سازی اساسی در بدن خودمان انجام دهیم‪.‬‬ ‫چه باور داش��ته باش��یم که ق��راره ‪ 2012‬آخرین س��ال حیات‬ ‫جهان باش��د یا نه‪ ،‬بد نیست هم‌چنان به راه‌هایی فکر کنیم که‬ ‫می‌توانند سالمتی همراه با طول عمر به ما هدیه کنند‪.‬‬ ‫در برنام��ه ام��روز به ‪ 4‬راه برای زدودن س��موم از بدن اش��اره‬ ‫دارم‪ .‬روش‌هایی ساده که به راحتی در دسترس و قابل استفاده‬ ‫هستند و سبب می‌ش��وند که زندگی سالمت و طوالنی داشته‬ ‫باشیم‪:‬‬ ‫بدن ما به طور طبیعی قادر هس��ت که بقایای مواد س��می که‬ ‫ممکن اس��ت در طول زمان انباش��ته شده را از بین ببرد‪ .‬با این‬ ‫حال‪ ،‬اس��ترس بی��ش از حد‪ ،‬تغذیه ب��د‪ ،‬قرارگرفتن در معرض‬ ‫آالینده‌های زیس��ت محیط��ی و فعالیت بدنی خیلی کم ممکن‬ ‫است سرعت روند خود پاک‌سازی بدن را کاهش دهد‪.‬‬ ‫اما جای خرسندی است که می‌توان با راه‌هایی فرایند سم‌زدایی‬ ‫طبیعی بدن را فعال نگاه داشت‪.‬‬ ‫لیموترش دوست داشتنی‬ ‫صدها س��ال است که از لیموترش برای تقویت کننده‌ها و انواع‬ ‫لوس��یون هم‌چنین به عنوان منقبض‌کننده و ادرار آور اس��تفاده‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬نوش��یدن آب یک لیموی تازه با یک لیوان آب گرم‬ ‫در صبح می‌تواند کبد را برای دفع س��موم و پاک کردن روده‌ها‬ ‫فعال کند‪ .‬پوس��ت لیمو نیز حاوی ی��ک ترکیب قدرتمند به نام‬ ‫«‪ »D – limonene‬اس��ت که مانع تش��کیل س��لول‌های‬ ‫س��رطان اس��ت‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬لیم��و حاوی تقریب��ن نیمی از‬ ‫ویتامی��ن ‪ C‬مورد نیاز روزانه اس��ت که یکی از قوی‌ترین آنتی‬ ‫اکسیدان‌های طبیعی است‪.‬‬ ‫بنابراین فراموش نکنید که نوش��یدن ی��ک فنجان ترکیب آب‬

‫‪70‬‬

‫لیموی تازه و آب گرم به جای یک فنجان قهوه هنگام چاشت‬ ‫صبح‌گاهی شما را به سالمتی بیش‌تر هدایت می‌کند‪.‬‬ ‫سم‌زدایی با یک حمام آرامش‌بخش‬ ‫گاه��ی بد نیس��ت وان حمام را با ترکیب��ی از گیاهان طبیعی‬ ‫که به بیرون کش��یدن س��موم از بدن کمک ک��رده و ذهن را‬ ‫آرام می‌کنن��د‪ ،‬ب��ا آب گرم آماده کنیم و چن��د دقیقه‌ای خود را‬ ‫در آن رها کنیم‪.‬‬ ‫ب��رای ای��ن کار می‌ت��وان از ترکی��ب یک قاش��ق چای‌خوری‬ ‫از نمک��ی که برای حمام کردن مورد اس��تفاده ق��رار می‌گیرد‬ ‫(‪ ،)epsom salts‬دارچین‪ ،‬اوکالیپتوس‪ ،‬رازیانه‪ ،‬نعنا‪ ،‬و برگ‬ ‫شمشاد که همگی در یک کیس��ه قرار داده شده‪ ،‬استفاده کرد‬ ‫وکیس��ه را در آب وان انداخت و چند دقیقه‌ای در آب غوطه ور‬ ‫ش��د‪ .‬این کار باعث می‌ش��ود تا در عین ح��ال که به بدن خود‬ ‫اس��تراحت می‌دهید با بهره ب��ردن از عطر و خواص هر یک از‬ ‫این گیاهان استرس از شما دور شود و تجدید انرژی کنید‪.‬‬ ‫خارج ساختن سموم از طریق بازدم‬ ‫همان‌طور که پیش از این هم اشاره داشتم یک تنفس خوب و‬ ‫صحیح می‌تواند تاثیر زیادی در سالمتی جسمی و روحی داشته‬ ‫باشد؛ چیزی که به طور معمول به آن توجه نمی‌کنیم‪.‬‬ ‫متخصصان یوگا‪ ،‬معتقدند که تمرین نفس کشیدن چیزی است‬ ‫که س��ال‌های سال توانس��ته به سالمت جس��م و ذهن بهبود‬ ‫ببخشد و سموم را ازبدن خارج کند‪.‬‬ ‫تخمین زده می‌ش��ود که تنها حدود ‪ 30‬درصد از سموم در بدن‬ ‫ما از طریق دفع مدفوع یا ادرار و تعریق خارج می‌شود و بقیه از‬ ‫راه تنفس دفع می‌شوند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر تحقیقات جدید نشان می‌دهد که تنفس صحیح‬ ‫نه تنها کمک به پاک‌س��ازی بدن می کند بلکه می‌تواند فشار‬ ‫خون و اس��ترس را کاهش داده و تولید هورمون‌های استرس‌زا‬ ‫را محدود کند‪ .‬برای کمک به ایجاد حالت س��م‌زدایی در بدن‪،‬‬ ‫سعی کنید تمرین زیر را به مدت پنج دقیقه در روز انجام دهید‬ ‫تا به ش��فاف س��ازی ذهن‪ ،‬تقویت انرژی‪ ،‬و بهبود خلق وخوی‬ ‫خودتان کمک کنید‪:‬‬

‫* به راحتی روی یک صندلی یا در بستر و یا چهار زانو روی‬ ‫زمین بنش��ینید و چشم خود را بسته و صورت و زبان خود را در‬ ‫حالت آرامش قرار دهید‪.‬‬ ‫* در حالی که تا پنج می شمارید یک نفیس عمیق از شکم‬ ‫تا قفسه سینه بکشید بعد به مدت پنج ثانیه نفس خود را حبس‬ ‫و س��پس به آرامی در همان زمان ش��مارش یک تا پنج‪ ،‬بازدم‬ ‫را انجام دهید‪.‬‬ ‫ب��ا این‌کار «آرامش» تمام بدن ش��ما را در بر می‌گیرد‪ .‬س��عی‬ ‫کنی��د بازدمتان را تا جایی ادامه دهید که تمامی هوای ش��کم‬ ‫خارج شود‪.‬‬ ‫پاک‌سازی با کلروفیل‬ ‫گیاهان رنگ سبز خودشان را مدیون کلروفیل هستند عالوه‬ ‫بر آن که کلروفیل نقش��ی برابر با گلبول‌های قرمز خون انسان‬ ‫برای گیاهان دارد‪.‬‬ ‫مطالعه منتشرشده در مجله «تحقیقات پیش‌گیری از سرطان»‬ ‫نش��ان می‌دهد که کلروفیل و مش��تقات آن ممکن است سبب‬ ‫محدودک��ردن جذب آالینده‌ها در انس��ان ش��وند‪ .‬بنابر این بد‬ ‫نیس��ت روند پاک‌سازی را در بدن خود تقویت کنید و اطمینان‬ ‫حاصل کنید که هر روزه مقادیر کافی از این ترکیب معجزه‌آسا‬ ‫ب��رای تصفیه خون را ب��ا خوردن مخلوطی از پودر جو‪ ،‬س��بزه‬ ‫گندم‪ ،‬مارچوبه‪ ،‬جلبک آبی سبز‪ ،‬و یا کلرال را در یک لیوان آب‬ ‫و یا فنجانی چای سبز‪ ،‬برای بدنتان تامین می‌کنید‪.‬‬ ‫درنظر داش��ته باش��ید هر ‪ 30‬گرم اس��فناج حاوی ‪300-600‬‬ ‫میل��ی گرم کلروفیل اس��ت‪ .‬دیگر منابعی ک��ه حاوی کلروفیل‬ ‫هستند عبارتند از مارچوبه ‪ ،‬فلفل ‪ ،‬کلم بروکلی‪ ،‬کلم بروکسل‪،‬‬ ‫کلم س��بز‪ ،‬کرفس‪ ،‬لوبیا سبز‪ ،‬نخود سبز‪ ،‬کلم پیچ‪ ،‬تره فرنگی‪،‬‬ ‫زیتون س��بز‪ ،‬جعفری‪ ،‬کاهو‪ ،‬س��بزیجات دریای��ی‪ ،‬برگ چغندر‬ ‫سوئیس��ی و برگ‌های ش��لغم‪ .‬پس خ��ود را از این گیاهان دور‬ ‫نگاه ندارید‪ .‬امیدوارم با این روش‌های س��اده بتوانید نه‌تنها در‬ ‫آستانه سال نو که هر روز به پاک‌سازی بدنتان بپردازید‪.‬‬ ‫برایتان تعطیالت سرشار از شادی را آرزو می‌کنم و امیدوارم این‬ ‫سال جدید برای جهان سالمتی و آرامش به ارمغان بیاورد…‬

‫نخستین چاپ‌خانه در ایران‬ ‫پیمان عابدی‬ ‫بر اس��اس‌ مدارک‌ موجود‪ ،‬نخس��تین‌ کتابی‌ که‌ در ایران‌ چا ‌‬ ‫پ‬ ‫س است‌ که‌ در ‪ 1047‬هجری قمری‪،‬‬ ‫شده‌‪ ،‬زبور داوود یا ساغمو ‌‬ ‫ن و خط‌ ارمنی‌ در ‪ 572‬صفحه‌ در جلفای‌‬ ‫‪ 1638‬میالدی به‌ زبا ‌‬ ‫ن و به‌ دست‌ کشیشان‌ ارمنی‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌‪]1[ ..‬‬ ‫اصفها ‌‬ ‫این‌که‌ ارمنیان‌‪ ،‬پیش‌ از دیگر گروه‌های‌ قومی‌ ـ زبانی‌ س��اکن‌‬ ‫ایران‌ توانسته‌اند در ایران‌ چاپ‌خانه‌ای‌ از آن‌ خود تاسیس‌ کنند‬ ‫و آزادانه‌ به‌ چاپ‌ و نشر منابع‌ مسیحی‌ بپردازند و در میان‌ اقوام‌‬ ‫جه��ان‌ مقام‌ پانزدهم‌ را از حیث‌ قدمت‌ چاپ‌ احراز کنند‪ ،‬دالیل‌‬ ‫ط آزاد و تشویق‌آمیزی‌ بود‬ ‫بسیاری‌ دارد که‌ مهم‌ترین‌ آن‌‪ ،‬محی ‌‬ ‫که‌ به‌ویژه‌ ش��اه‌ عباس‌ اول‌ صفوی‌ (حک‪996 :‬ـ ‪1038‬قمری)‬ ‫و فرمان‌روای��ان‌ دیگر این‌ سلس��له‌ ب��رای‌ آن‌ها ایج��اد کرده‌‬ ‫بودن��د‌‪ ]2[ .‬ارمنیان‌ حدود س��ی‌ س��ال‌ پس‌ از ک��وچ‌ به‌ جلفای‌‬ ‫اصفه��ان‌‪ ،‬احتمال��ن در ده��ه ‪ 1020‬قم��ری‪1610 ،‬میالدی‪،‬‬ ‫ن ش��هر دایر و چ��اپ‌ کتاب‌ را آغاز‬ ‫«بصمه‌خان��ه‌»ای‌‌** در ای ‌‬ ‫کردند‪ .‬بر اساس‌ مطالعات‌ «لئون‌ میناسیان‌« درخصوص‌ تاریخ‌‬ ‫ارمنیان‌ س��اکن‌ ایران‌‪« ،‬خاچاطور»‪ ،‬خلیفه ارمنیان‌‪ ،‬به‌ توس��عه‬ ‫چاپ‌خانه‌ بس��یار عالقه‌من��د ب��وده‌ و در ‪ 1049‬قمری‪1639 ،‬‬ ‫«هوانِس‌ وارداپِ ْت» برای‌ آموختن‌ فن‌‬ ‫میالدی‪ ،‬راهبی‌ را به‌ نام‌ ُ‬ ‫چاپ‌ به‌ اروپا فرستاد ‌ه است‪]3[.‬‬ ‫«اسماعیل رایین» در جزوه‌ی اولین چاپ‌خانه ایران می‌نویسد‪:‬‬ ‫«اولین کتابی که در ایران و حتا کلیه کش��ورهای خاورمیانه در‬ ‫‪ 185‬سال بعد از اختراع چاپ توسط گوتنبرگ چاپ شد‪ ،‬کتابی‬

‫اس��ت به زبان ارمنی که در سال ‪ 1641‬میالدی (‪1020‬هجری‬ ‫شمسی) با کوش��ش خلیفه «خاچاطور گیساراتی» در کلیسای‬ ‫وان��ک جلفای اصفه��ان به چاپ رس��یده‪ ،‬این س��ال (‪1641‬‬ ‫میالدی) یک سال پس از چاپ نخستین کتاب در آمریکا بوده‬ ‫است‪]4[».‬‬ ‫نخس��تین چاپ‌خان��ه‪ -‬یا ب��ه قول «می��رزا صالح ش��یرازی»‬ ‫باس��مه‌خانه‪ -‬که توس��ط خ��ود ایرانی��ان در ایران دایر ش��د‪،‬‬ ‫چاپ‌خان��ه‌ای س��ربی بود که گوی��ا در س��ال ‪ 1232‬قمری به‬ ‫وس��یله «میرزا زین‌العابدین تبریزی» از روسیه وارد ایران شده‬ ‫و در تبری��ز دایر ش��د‪ ]5[.‬کار چاپ‌خانه حروف (س��ربی) تبریز‬ ‫یک‌س��ال بعد از م��رگ عباس میرزا تعطیل ش��د و تقریبن ده‬ ‫سال بعد‌‪ ،‬چاپ‌خانه حروفی دیگری که در تهران تاسیس شده‬ ‫بود نیز بسته شد‪ .‬و درست زمانی که انواع مطبوعات در جهان‬ ‫متجدد به چاپ می‌رس��ید‪ ،‬ایران برای مدت بیش از ‪ 60‬س��ال‬ ‫از چاپ‌خانه‌های س��ربی مح��روم ماند و چاپ ایران منحصر به‬ ‫چاپ سنگی شد‪ ]6[.‬چاپ سنگی نسبت به چاپ سربی دردسر‬ ‫کم‌تری داشت و از آن‌جایی که با سنت خوش‌نویسی و ترسیم‬ ‫تصاویر هم‌راه شد مورد استقبال بیش‌تری واقع شد‪.‬‬ ‫چند س��ال پس از این که نخس��تین چاپ‌خانه سربی (‌حروفی)‬ ‫در ایران دایر بود‪ ،‬باز ب��ه همت عباس میرزای ولیعهد‪« ،‬میرزا‬ ‫جعف��ر تبریزی» (میرزا جعفر مهن��دس) برای تکمیل فن چاپ‬ ‫و آموختن چاپ س��نگی عازم مسکو ش��د‪ .‬در این هنگام میرزا‬ ‫صالح شیرازی‪ -‬که به قولی پدر چاپ ایران و موسس نخستین‬

‫چاپ‌خانه در ایران بوده اس��ت‪ -‬وزیر تهران بود‪ ،‬او هم «میرزا‬ ‫اس��داله» نامی را ک��ه از اهالی فارس بود ب��ه همین منظور به‬ ‫س��ن پترزبورگ فرستاد‪ .‬این دو تن حدودن بعد از هشت سال‪،‬‬ ‫دس��ت‌گاه چاپ س��نگی را به ایران آورده و هر دو را در تبریز‬ ‫(محل حکم‌رانی عباس میرزا) به کار انداختند‪ .‬اولین کتاب‌های‬ ‫چاپ��ی که از این چاپ‌خانه در آم��د‪ ،‬قرآن و غزلیات حافظ بود‪.‬‬ ‫پنج س��ال بعد‪ ،‬این چاپ‌خانه از تبریز به تهران منتقل شد و از‬ ‫این پس بود که فن چاپ به سرعت در ایران رشد کرد‪]7[.‬‬ ‫روزنامه نیز از دیرباز در ایران وجود داشته است‪« .‬گفته می‌شود‬ ‫که «صاحب بن عباد» کاتب و وزیر مشهور آل‌بویه (متوفی به‬ ‫س��ال ‪ 1358‬قمری) روزنامچه داش��ت و وقایع روزانه را در آن‬ ‫ثب��ت می‌کرده و بنابراین روزنام��ه در زمان‌های قدیم به معنی‬ ‫دفتر یادداش��ت‌ها و گزارش‌های روزانه به کار می‌رفته است‪».‬‬ ‫ولی روزنامه ب��ه مفهوم امروزی آن از زمان محمدش��اه قاجار‬ ‫در ایران پیدا ش��ده است‪ .‬در زمان محمدش��اه‪ ،‬اوراق کوچکی‬ ‫مش��تمل بر حوادث و اخبار گوناگون دربار و دولت‪ ،‬و در محیط‬ ‫دربار منتشر می‌ش��د که نویس��ندگان آن‪ ،‬خود دولتی‌ها بودند‬ ‫و ای��ن اوراق کاغذ اخبار نامیده می‌ش��د ک��ه ظاهرن ترجمه‌ی‬ ‫تحت‌اللفظی «نیوزپیپر» است‪.‬‬ ‫بعد از تعطیل کاغذ اخبار‪ ،‬به مدت هش��ت س��ال ایران روزنامه‬ ‫نداش��ت‪ ،‬تا این‌که در دوران سلطنت ناصرالدین شاه ‪ ،‬به همت‬ ‫امیرکبی��ر روزنام��ه‌ای به ن��ام «روزنامچه» تهران‪ ،‬و س��پس‬ ‫روزنامه «وقایع اتفاقیه ‌» منتشر شد‪.‬‬

‫‪71‬‬

‫صورتک‌هایزشت‬ ‫اکبر ترشیزاد‬ ‫یکی از کارهایی که هیچ‌کس دوس��ت ندارد تا به انجام دادن آن‬ ‫متهم ش��ود سواستفاده از اعتماد دیگران است‪ ،‬اما با نهایت تاسف‬ ‫هنوز نه تنها بسیاری از مردم در امور ریز و درشت چنین کاری را‬ ‫انجام می‌دهند بلکه این عمل را به عنوان راه و روشی برای کسب‬ ‫درآمدهای نامش��روع خود نیز انتخاب کرده‌اند چرا که صدالبته با‬ ‫جلب اعتماد به‌تر می‌توان انسان‌ها را فریب داد و سرکیسه کرد‪.‬‬ ‫اگر س��ری به بازار تجارت‪ ،‬هنر و یا حتا ورزش بزنید خواهید دید‬ ‫که این روزها بیش‌تر از هر زمان دیگری بر شمار آدم‌هایی افزوده‬ ‫شده است که با قرار گرفتن در سر راه دیگران و جلب اعتمادشان‬ ‫قصد فریب آن‌ها و رسیدن به درآمدهای هنگفت را دارند‪ .‬آن‌ها از‬ ‫هر چیزی و هر روشی استفاده می‌کنند تا به اهداف خود برسند و‬ ‫در این راه از دادن انواع وعده‌های راست و دروغ دریغ نمی‌کنند‪ .‬با‬ ‫گذشت چیزی حدود دو دهه از شیوع چنین روش‌های رسانه‌ای و‬ ‫تبلیغات زرق و برق‌دار برای سرکیسه کردن دیگران‪ ،‬اکنون دیگر‬ ‫ش بس��یاری از مردم باز ش��ده و به راحتی فریب هر‬ ‫چش��م و گو ‌‬ ‫وعده‌ای را نمی‌خورند‪ .‬در طرف مقابل ش��یوه‌ها و روش‌های این‬ ‫کاله‌برداران حرفه‌ای نیز روز به روز پیچیده‌تر شده است‪.‬‬ ‫چندی است که برای تحقیق درباره استفاده از شبکه‌های مجازی‬ ‫برای دوس��ت و همس��ریابی و گس��ترش این‌گونه از آشنایی‌ها‪،‬‬

‫ارتباط‌ها و ازدواج‌ها‪ ،‬روزانه دقایقی را در این ش��بکه‌ها می‌گذرانم‪.‬‬ ‫در این میان متاسفانه به موضوع عجیبی برخورد کرده‌ام و آن این‬ ‫اس��ت‌که این بازار نیز مانند بس��یاری دیگر از زمینه‌ها جوالن‌گاه‬ ‫جمعی متقلب‪ ،‬کاله‌بردار و دروغ‌گو شده است‪ ،‬اما این بار متاسفانه‬ ‫جمعی با اس��تفاده از کاالیی به نام احساس��ات ش��ماری دیگر را‬ ‫سرکیس��ه می‌کنند‪ .‬این افراد از روش‌های مختلف برای رس��یدن‬ ‫به اه��داف خود بهره می‌برند‪ .‬برخی از م��ردان و زنان زیباروی و‬ ‫خوش‌ان��دام با چهره و تصاویر واقعی ام��ا نام‌های مجازی در این‬ ‫فضاها حضور یافته و پیش��نهادهای دوس��تی را برای اش��خاصی‬ ‫ارس��ال می‌کنند که به هی ‌چ وجه انتظار چنین اتفاقی را نداش��ته و‬ ‫این پیش‌آمد برای‌ش��ان مانند رویا می‌ماند‪ .‬این افراد پس از اندک‬ ‫زمانی و با یکی دو مالقات کوتاه و در دس��ت گرفتن احساس��ات‬ ‫طرف مقابل و جلب اعتمادش��ان به بهانه‌ه��ای مختلف از آن‌ها‬ ‫کاله‌برداری می‌کنند‪ .‬این اعمال گاهی در پوش��ش گرفتاری‌های‬ ‫مالی و نیاز فوری به پول مطرح می‌ش��ود و گاهی با دست‌یابی به‬ ‫اطالعات ش��خصی مانند شماره حساب و غیره و برداشت مبالغی‬ ‫بدون اطالع افراد انجام می‌شود‪ .‬روش دیگر‪ ،‬ایجاد ارتباط این افراد‬ ‫با مردان و زنان متاهل اس��ت‪ .‬پس از گذشت مدتی از این ارتباط‬ ‫ک��ه همواره به طور پنهانی صورت می‌گیرد‪ ،‬آن‌ها با تهیه‌ی فیلم‪،‬‬ ‫عکس و یا صدای ش��خص مورد نظر و با تهدید به افشای آن‌ها‬

‫ریسمان‌های پنهان‬

‫ب تاجیک‬ ‫مه‌ش ‌‬ ‫زیبایی‌شناس��ی و تعریف نش��انه‌های زیبایی در عصر حاضر تنها به‬ ‫زینت‌آالت و مانند آن محدود نمی‌ش��ود‪ ،‬بلکه به صورت ش��کاف و‬ ‫بریدگی‌های��ی بر روی بدن‪ ،‬خال‌کوبی و رنگ آمیزی به ش��کل‌های‬ ‫مختلف و اندام‌های مصنوعی خودنمایی می‌کند‪ .‬این نش��انه‌ها امروز‬ ‫تنها به جنس��یت افراد بس��تگی ندارد و هر گروه تعریف خاص خود‬ ‫از زیبای��ی را با توجه به معیارهای رایج دارند‪ .‬با ش��کل‌گیری جامعه‬ ‫طبقاتی و نظام‌های سرمایه‌داری نشانه‌های زیبایی هم مانند بسیاری‬ ‫دیگر از پدیده‌ها دگرگون ش��د‪ .‬مد و آرایش و زیبایی اندام تبدیل شد‬ ‫ب��ه زبانی برای بیان‌گری افراد در برابر موقعیت‌های مختلف‪ .‬یکی از‬ ‫دس��تاوردهای این فرهنگ‪ ،‬نابرابری اجتماعی بود و مانند زمان‌های‬ ‫ابتدایی این موقعیت‌ها به عنوان نشانه تعلقات قومی و گروهی تلقی‬ ‫شد‪ .‬این مسئله در سالیان قبل هم نمود خاص خود را داشت‪ .‬اوج این‬ ‫تشخص و تمایز اجتماعی را می‌توان در دربار فرانسه و پیش از انقالب‬ ‫کبیر فرانس��ه مشاهده کرد‪ .‬شاهان‪ ،‬ش��اه‌زادگان و اشراف زمین‌دار و‬ ‫مردان و زنان آن‌ها طبق مد روز به به‌ترین ش��کل لباس می‌پوشیدند‬ ‫و مابقی افراد اجتماع که در رده‌های پایین‌تری بودند‪ ،‬با توجه به رفتار‬ ‫زیبایی‌شناسی آن‌ها‪ ،‬فرهنگ زیبایی را برای خود تعریف می‌کردند و‬ ‫به تقلید از آن می‌پرداختند‪ .‬در زمان حاضر هم این پدیده دیگر مانند‬ ‫قبل در انحصار یک گروه یا طبقه‌ی خاص نیست بلکه یک نظام این‬ ‫رفتارها را تعریف کرده و جهت می‌دهد‪.‬‬ ‫امروزه‪ ،‬نظام س��رمایه‌داری‌‪ ،‬با تمام قوا می‌کوش��د تا با جهانی‌سازی‬ ‫فرهنگی و اقتصادی و با گس��ترش و ایج��اد مدهای گوناگون‪ ،‬رفتار‬ ‫زیبایی‌شناسی انسان‌ها را جهت داده و از مقاومت آن‌ها در مقابل این‬ ‫موج و گسترش آن هم جلوگیری‌کند‪ .‬با این هدف که تفکر انسان‌ها‬ ‫به ش��کل دل‌خواه نظام ورز داده ش��ود و از س��وی دیگر به سهولت‬ ‫مناب��ع اقتصادی آن‌ها را تصاحب کن��د‪ .‬و فرهنگ مصرف‌گرایی نیز‬ ‫به جل��و رفتن خود ادامه دهد‪ .‬در نقادی‌ه��ای معاصر از این فرهنگ‬

‫‪72‬‬

‫توده‌وار که اکثریت جامعه را ش��کل می‌دهد می‏توانیم دو نوع نگرش‬ ‫ت این نگرش رایج است که فرهنگ توده در‬ ‫داشته باشیم‌‪ .‬نوع نخس ‏‬ ‫اساس ساختگی اس��ت‪ ،‬زیرا ناگزیر مصنوع است‪ .‬نمی‏توانیم همیشه‬ ‫با این پدیده‌ها مانند اثر هنری برخورد کرده و آن را سراس��ر بریده و‬ ‫ک کنیم‪ .‬و دوم در‬ ‫ی و هدف��ش در ‏‬ ‫جدا از ش��الوده‌ی تاریخی و تولید ‏‬ ‫عصر تکثیر‪ ،‬مد و رفتار زیبایی‌شناسی افراد‬ ‫ب��ه صورتی نظام‌وار از ج��ای‌گاه آیینی خود‬ ‫بریده و جدا ش��ده تا کاالیی برای عرضه به‬ ‫بازار همگانی ش��ود‪ .‬امروزه پرده‌های سینما‬ ‫و هالی��وود به مثابه یک پدی��ده مقدس در‬ ‫جهت شکل و شمایل دادن به رفتارها عمل‬ ‫می‌کنند‪ .‬زنان و مردانی که با شخصیت‌های‬ ‫دلفریب و جذاب ارتباطی اندام‌وار با اجتماع‬ ‫ی تولید و مناس��بات‬ ‫دارن��د که ص��ور طبیع ‏‬ ‫اجتماعی را به صورتی شعارگونه به نمایش‬ ‫می‏گذارند‪ .‬هنر و زیست‌گاه انسان دیگ ‏ر یکی‬ ‫نیست و مصرف سهم عمده را در این میان‬ ‫ایفا می‌کند‪.‬‬ ‫مد به عن��وان پدیده‌ای اجتماعی مخت��ص جامعه و فرهنگ خاصی‬ ‫نیست و پیدایش و افول آن‪ ،‬شامل آفرینش‪ ،‬معرفی‌‪ ،‬تبلیغ‌‪ ،‬تولید انبوه‬ ‫و تقاضای مد جدید را طی می‌کند‪ .‬بهره‌برداری نظام س��رمایه‌داری از‬ ‫رواج مد‪ ،‬منجر به تغییرات فرهنگی ـ اجتماعی در کشورهای مخاطب‬ ‫می‌شود‪ .‬علل گرایش زنان به مد از روی‌کردهای مختلفی قابل تبیین‬ ‫اس��ت‪ .‬در دیدگاه روان‌شناس��ی نیاز انس��ان‌ها به خودنمایی و زیبایی‬ ‫زمینه مدگرایی را فراهم می‌س��ازد‪ .‬بر مبنای دیدگاه جامعه‌ش��ناختی‪،‬‬ ‫مقوالتی چون الگو و فرهنگ مصرف‪ ،‬سبک زندگی‪ ،‬ره‌بران مد‪ ،‬بدن‬ ‫آگاه��ی‪ ،‬در تبیین گرایش به مد مطرح می‌ش��ود‪ .‬بی‌تردید پدیده مد‬ ‫با طبقه اقتصادی ـ اجتماعی افراد‪ ،‬نقش رس��انه‌های جمعی‪ ،‬فرآیند‬ ‫جهانی‌سازی و نظام سرمایه‌داری مرتبط است‪ .‬برجستگی مد در هویت‬

‫از او اخاذی می‌کنن��د‪ .‬یکی دیگر از روش‌ها‪ ،‬طعم ‌ه گذاردن برای‬ ‫اعضای کشورهای فقیر و جهان سوم در این شبکه‌هاست‪ .‬افرادی‬ ‫در کش��ورهای پیش‌رفته با ایجاد ارتباط و ابراز عالقه برای ازدواج‬ ‫با این اعضا‪ ،‬پیش��نهاد مهاجرت به کشورهای اروپایی و آمریکایی‬ ‫را می‌دهند که در نوع خود بسیار وسوسه‌برانگیز است‪ .‬آنان پس از‬ ‫مدتی برای انجام مراحل مقدماتی این سفر مبالغی را طلب می‌کنند‬ ‫و این عمل متاسفانه تا جایی که اعتماد طرف مقابل از بین نرفته‬ ‫ادامه پیدا می‌کند‪ .‬در سال‌های گذشته به وسیله‌ی چنین راه‌هایی‬ ‫از هزاران هزار زن و مرد کاله‌برداری ش��ده است‪ .‬آن‌چه که کار را‬ ‫در این موارد دش��وارتر می‌نماید این‌است‌که چون متاسفانه بخش‬ ‫فراوانی از این افراد با نام‌ها‪ ،‬مشخص‌ات و یا تصاویر غیرواقعی در‬ ‫این شبکه‌ها حضور می‌یابند و در بیش‌تر موارد شاکی و متهم در دو‬ ‫کشور متفاوت زندگی می‌کنند‪ ،‬طرح شکایت‪ ،‬شناسایی‪ ،‬ره‌گیری‬ ‫و دستگیری آن‌ها در عمل غیرممکن است‪ .‬تنها راه ممکن برای‬ ‫پیش‌گیری از چنین مشکل‌هایی عدم اعتماد به ظواهر فریب‌نده و‬ ‫پر‌رنگ و لعاب افراد در این ش��بکه‌ها و با دیده‌ی شک نگریستن‬ ‫به آن‌هااست‪.‬به‌ترین راه برای اطمینان به شخصیت حقیقی افراد‪،‬‬ ‫ایجاد و ادامه‌ی ارتباط طوالنی‌تر‪ ،‬رودر رو و چهره به چهره و کسب‬ ‫اعتماد از شخصیت و نیت فرد مقابل است‪ ،‬کاری که در کوتاه‌مدت‬ ‫امکان‌پذیر نیست‪.‬‬ ‫بخشی به افراد و پارادوکس توجه به جسم و روح‪ ،‬آنان را با چالش‌های‬ ‫هویتی در ابعاد مختلف مواجه می‌سازد که نیازمند سیاست‌گذاری‌های‬ ‫فرهنگی است‪.‬‬ ‫چندی پیش دولت فرانس��ه از زنان خود خواس��ت با هزینه‌ی دولت‬ ‫پروتزهایی را که در س��ینه‌های خود کاشته‌اند از بدن‌شان خارج کنند‪.‬‬ ‫این پروتزها باعث ابتال تعدادی از این زنان به س��رطان شده بود‪ .‬این‬ ‫مسئله بیان‌گر تاثیری است که این رفتارها و فرهنگ بر زنان گذاشته‬ ‫است‪ .‬پروتز یکی از عواملی است که به زنان اندام‌های دل‌فریب اهدا‬ ‫می‌کند‪ .‬آن‌ها را همانند یک مانکن با برجس��تگی‌های مصنوعی زیبا‬ ‫نش��ان می‌دهد و زنان دیگر را دچار این تفکر کاذب می‌نماید که در‬ ‫صورت نبودن مانند این الگوها دچار نقصانی هس��تند که باید حتمن‬ ‫در صدد رفع آن باش��ند‪ .‬بدیهی است مدها‬ ‫و خدم��ات فراهم آمده در اقتصاد بر زندگی‬ ‫روزمره‌ی افراد غلبه دارد‪ .‬اما بسیاری از آن‌ها‬ ‫را می‏توان در بافت‌های اجتماعی گوناگونی‬ ‫بدون تغییر ناگهانی ویژگی‏شان‪ ،‬درآمیخت‪.‬‬ ‫برای نمونه‪ ،‬جمعی��ت راهبان بودایی که به‬ ‫ایاالت متحد‏ه کوچیده‏اند‪ ،‬ممکن اس��ت از‬ ‫ریش‏ت��راش برقی اس��تفاده کنند بی‏آن‌که‬ ‫ی اجتماعی‏ش��ان‬ ‫خصل��ت وابس��تگی‌ها ‏‬ ‫عوض ش��ود‪ .‬اما اگر هم‌ای��ن گروه راهبان‪،‬‬ ‫به ش��یوه‏های دیوان‌س��االرانه دست یازند‪،‬‬ ‫س��اخت‌مان بنیادین زندگی اجتماعی‏شان‬ ‫یک‌باره تغییر می‏یابد و تاثیر عمده‌ای بر رفتارهای آنان خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫مقابله با این جریان نیازمند کار فرهنگی گسترده و سیاست‌گذاری‌های‬ ‫حساب شده فرهنگی اس��ت‪ .‬در‌این مسیر الزم است برای شناخت‬ ‫عوامل و ریش��ه‌های تغییرات نگرش��ی و رفتاری اف��راد در زمینه مد‬ ‫و آرای��ش و نیز در خصوص چالش‌های هویت��ی آنان‪ ،‬پژوهش‌های‬ ‫منظمی صورت بگیرد‪ .‬به طور حتم زیبایی‪ ،‬تاثیر به س��زایی در خلق‬ ‫و خ��وی افراد می‌گ��ذارد و اعتماد به نفس آن‌ه��ا را تقویت می‌کند‪،‬‬ ‫خوش‌پوشی و دقت و سلیقه در انتخاب هم فاکتوری برای نفوذ و تاثیر‬ ‫گذاشتن است‪ .‬اما تمام این معیارها وقتی تبدیل به الگوها و مقلدهایی‬ ‫کور شود که تنها برای منافع اقتصادی افراد را دچار چالش‌های جدی‬ ‫در زمینه‌ی زیست‌ش��ان بنماید‪ ،‬به طور حتم به تفکر و اندیش��ه نیاز‬ ‫خواهد داشت تا بتواند شکل‌های رفتاری منطقی را تعریف کند‪.‬‬

‫روزنگاشت‬

‫به بهانه زادروز «ریچارد کالیدرمن»‬

‫موفق‌ترین نوازنده پیانو در دنیا‬ ‫محبوبه شعاع‬ ‫بیست‌و‌هش��تم دس��امبر براب��ر ب��ا زادروز «ریچارد‬ ‫کالیدرمن» نوازنده مش��هور پیانو فرانس��وی است‪.‬‬ ‫او آلبوم‌ه��ای فراوانی رو ارای��ه داده که این آلبوم‌ها‬ ‫شامل ساخته‌هایی از دو آهنگ‌ساز مشهور فرانسوی‪،‬‬ ‫بازنوازی آثار معروف موسیقی کالسیک‪ ،‬تنظیم‌سازی‬ ‫از آثار مش��هور موس��یقی مردمی و موس��یقی ملل‪،‬‬ ‫و باالخره تنظیم‌هایی از موس��یقی س��ینما است‪ .‬در‬ ‫کت��اب رکوردهای جهانی گین��س‪ ،‬از وی به عنوان‬ ‫«موفق‌ترین نوازنده پیانو در سراسر دنیا» نیز نام برده‬ ‫شده‌ است‪.‬‬ ‫«ریچ��ارد کالیدرمن» با نام اصلی «فیلیپ پاژه»‪ ،‬در‬ ‫بیست‌و‌هشتم دسامبر سال ‪ 1953‬میالدی در پاریس‬ ‫زاده ش��د او نواختن پیانو را از س��ن پنج سالگی نزد‬ ‫پدرش که یک معلم پیانو بود فرا گرفت‪ .‬گفته ش��ده‬ ‫ک��ه فلیپ قبل از ورود به مدرس��ه و پیش از خواندن‬ ‫و نوش��تن زبان م��ادری‪ ،‬خط موس��یقی را به خوبی‬ ‫می‌خواند‪.‬‬ ‫او در سنین کودکی در رقابت‌های محلی پیانو ممتاز‬ ‫شد و در سن دوازده سالگی در کنسرواتوار پاریس در‬ ‫رش��ته نوازندگی پیانو پذیرفته شد و در شانزده سالگی توانست‬ ‫با رتبه اول فارغ‌التحصیل شود‪.‬‬ ‫یک س��ال بع��د در حالی که در کنس��راتوار عالی پاریس دوره‬ ‫پیش‌رفته پیانیس��ت کنسرت را ادامه می‌داد‪ ،‬به دلیل مشکالت‬ ‫زیادی که بر سر راهش بود از جمله بیماری پدرش و مشکالت‬ ‫مالی حاصل از آن‪ ،‬دوره پیش��رفته مذکور را نیمه تمام رها کرد‬ ‫و برای گذران زندگی‪ ،‬روزها به عنوان کارمند در یک بانک‪ ،‬و‬ ‫شب‌ها در برخی گروه‌های آن زمان به عنوان آکومپانیست پیانو‬ ‫فعالیت می‌کرد و با خوانندگان مطرح آن زمان هم‌راهی داشت‪.‬‬ ‫فلیپ در س��ال ‪ ۱۹۷۶‬توس��ط «الیویر تاوس��نت» (‪Olivier‬‬ ‫‪ ، )Toussaint‬آهنگ‌ساز و تهیه کننده موسیقی و همکارش‬ ‫«پائول» (‪ ،)Paul de Senneville‬آهنگ‌س��از و موسس‬ ‫اس��تدیو دلفینی (‪ )Delphine‬دعوت ش��د تا قطعه‌ای برای‬ ‫پیان��و را ضبط کند این قطعه‌ای را پائول برای دختر تازه متولد‬ ‫ش��ده‌اش به نام آدلین س��اخته بود و برای ضب��ط این قطعه از‬ ‫نوازن��دگان پیانو دعوت کرده بود تا از بین آن‌ها به‌ترین نوازنده‬ ‫را برای این قطعه انتخاب کند‪.‬‬ ‫فیلیپ که در زمان بیست‌و‌س��ه ساله بود به دلیل آن‌که اجرایی‬ ‫لطی��ف‪ ،‬دل‌ن��وازی از این قطعه را انج��ام داده بود و به عالوه‬ ‫دارای ش��خصیتی محج��وب و چهره‌ای پس��ندیده بود‪ ،‬از بین‬ ‫بیست پیانسیت دیگر انتخاب شد و دیری نکشید که بیست‌و‌دو‬ ‫میلی��ون نس��خه از این تک آهنگ در سرتاس��ر دنیا به فروش‬ ‫رسید‪.‬‬ ‫ب��ه دنبال این موفقیت اعج��اب انگیز‪ ،‬فیلیپ ن��ام خانوادگی‬ ‫فرانس��وی اصلی خود را برای پرهیز از بد تلفظ ش��دن در سایر‬ ‫زبان‌های دنیا به نام خانوادگی مادربزرگ اس��کاندیناویایی خود‬ ‫«کالیدرمن» تغییر داد و «ریچارد» را به عنوان تخلص هنری‬ ‫خود انتخاب کرد‪.‬‬ ‫ریچ��ارد پس از آن از س��ال ‪ ۱۹۷۷‬آلبوم‌های پیاپی‌ای را ضبط‬ ‫ک��رد و اولین کنس��رت بین‌المللی خود را از پایتخت موس��یقی‬ ‫کالسیک‪ ،‬شهر وین اتریش آغاز کرد‪.‬‬ ‫و هر سال با انتشار دو یا سه آلبوم جدید و با برگزاری تورهای‬

‫بین‌المللی در کش��ورهای اروپایی‪ ،‬آمری��کای التین‪ ،‬خاور دور‬ ‫و خاور میانه‪ ،‬به عنوان یک س��تاره‪ ،‬کنس��رت‌های بی‌شماری‬ ‫را ترتیب داده‌اس��ت‪ .‬گفتنی اس��ت که ریچ��ارد کالیدرمن از‬

‫س��ال ‪ ۱۹۷۹‬تا کنون‪ ،‬هر س��اله‪ ،‬دویس��ت روز را در‬ ‫تور جهانی به برگزاری کنس��رت ب��رای هوادارانش‬ ‫می‌پردازد‪.‬‬ ‫کالیدرمن هم‌چنین ت��ا کنون بیش از ‪ ۱۲۰۰‬ملودی‬ ‫ضبط کرده‌اس��ت و با فروش بیش از هشتاد میلیون‬ ‫نس��خه دارای دویست‌و‌هفتاد صفحه طالیی و هفتاد‬ ‫صفحه پالتینیوم است‪ .‬وی سبک رمانتیک نوینی را‬ ‫با تلفیق موسیقی کالسیک و پاپ ساخته و استاندارد‬ ‫جدیدی از اجرای پیانو را که برای اغلب عالقه‌مندان‬ ‫پیانو و حتا مبتدیان قابل اجراست پدید آورده‌است‪.‬‬ ‫گفته ش��ده که بس��یاری از جوان��ان عالقمندی خود‬ ‫به پیانو و موس��یقی کالس��یک را مدیون آش��نایی با‬ ‫موسیقی وی می‌دانند‪ .‬در حقیقت موسیقی کالیدرمن‬ ‫همانند پلی موس��یقی پاپ را به موس��یقی کالسیک‬ ‫پیوند زده‪ ،‬گرایش و درک موسیقی کالسیک به ویژه‬ ‫موسیقی‌سازی را برای مردم دنیا آسان تر کرده‌است‪.‬‬ ‫در کت��اب رکوردهای جهانی گینس‪ ،‬از وی به عنوان‬ ‫«موفق‌تری��ن نوازنده پیانو در سراس��ر دنیا» نام برده‬ ‫شد ‌ه است‪.‬‬ ‫کالیدرم��ن یکی از پرکارترین پیانیس��ت‌های پاپ و‬ ‫کالس��یک است که مجموعه آثار ضبط ش��ده وی‪ ،‬کلکسیون‬ ‫بی‌نظی��ری از محبوب‌ترین ملودی‌های دنیا ب��ا اجرای پیانو و‬ ‫ارکستر کالسیک‪ ،‬پاپ است‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫تقویم تاریخ‬

‫پنجم دی‪ -‬بیست‌وششم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ پنجم دی‬ ‫‪ 1893‬میلادی‪« -‬مائ��و تس��ه‪-‬تونگ» (‪Mao Tse-‬‬ ‫‪ )tung‬سیاس��ت‌مدار انقالب��ی کمونیس��ت و رهبر جمهوری‬ ‫خلق چین زاده ش��د‪ .‬در س��ال ‪ 1921‬حزب کمونیست چین در‬ ‫شانگ‌های سازمان‌دهی ش��د و مائو عضو اصلی آن حزب شد‬ ‫و در هون��ان رهبری ط��رف‌داران این حزب را به عهده گرفت‌‪.‬‬ ‫وی جمه��وری خلق چین را در س��ال ‪ 1949‬با شکس��ت دادن‬ ‫نیروهای «چیانگ کای ش��ک»‪ ،‬ریی��س‌ جمهوری وقت چین‬ ‫بنیان گذاشت‪.‬‬ ‫از او به عنوان یکی از تاثیرگذارترین و مهم‌ترین شخصیت‌های‬ ‫سیاس��ی دنیا در قرن بیس��تم نام برده می‌شود که تا پایان عمر‬ ‫در راس حکوم��ت جمه��وری خلق چی��ن قرار داش��ت و این‬ ‫کش��ور جهان سومی را به یکی از مهم‌ترین کشورهای دنیا در‬ ‫عرصه‌ی سیاست و اقتصاد تبدیل کرد‪.‬‬ ‫‪ 2004‬میالدی‪ -‬زمین‌لرزه و س��ونامی در اقیانوس هند با ‪9‬‬ ‫ریشتر در غرب سواحل س��وماترای اندونزی اتفاق افتاد‪ .‬آبلرزه‬ ‫حاص��ل از این زلزله باعث مرگ بیش از دویس��ت هزار نفر در‬ ‫چهار کشور گوناگون آسیای جنوب شرقی شد‪.‬‬ ‫کش��ورهای اندونزی‪ ،‬س��ریالنکا‪ ،‬تایلند‪ ،‬مالزی‪ ،‬هند‪ ،‬مالدیو و‬ ‫س��نگاپور به ل��رزه درآمدند‪ .‬این زلزل��ه در حالی صورت گرفت‬ ‫که زمین لرزه‏های قبل و بعد از آن بر وس��عت ویرانی و تلفات‬ ‫می‏افزود‪ .‬خس��ارات ناشی از این حادثه بیش‌تر به سبب به راه‬ ‫افتادن موج‏های ویران‏گری موسوم به «سونامی» بود‪.‬‬ ‫شدت این زمین لرزه به اندازه‏ای بود که محققان زمین‏شناسی‬ ‫اع�لام کردند مح��ور چرخش زمین ‪ 5‬تا ‪ 6‬س��انتی‏متر جابه‏جا‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪ 1305‬خورش�یدی‪« -‬علی ج��وان» فیزیک‌دان و مخترع‬ ‫ایرانی در تهران متولد ش��د‪ .‬وی اولین لیزر گازی دنیا را اختراع‬ ‫ک��رد‪ .‬این لی��زر از نوع لیزره��ای بی‌خطر به حس��اب می‌آید‪،‬‬ ‫رنگ آن س��رخ اس��ت و در موارد گوناگون��ی از جمله خواندن‬ ‫کدهای اجناس در هنگام خرید از فروش‌گاه‌ها‪ ،‬دس��ت‌گاه‌های‬ ‫برش فل��زات‪ ،‬فاصله‌یابی ماهواره‌ای‪ ،‬حفاری تونل‌ها‪ ،‬نوش��تن‬ ‫و خوان��دن اطالعات در حافظ��ه ن��وری در کامپیوترها‪ ،‬بخیه‬ ‫بافت‌های بدن‪ ،‬جراحی چش��م با لیزر‪ ،‬عکس‌برداری سه بعدی‬ ‫و موارد دیگر کاربرد دارد‪.‬‬ ‫وی تحصیالت خ��ود را در مقطع دکترای فیزیک در دانش‌گاه‬ ‫کلمبیا به پایان رس��اند‪ .‬در سال ‪ 1964‬به عضویت هیت علمی‬ ‫موسس��ه فن‌آوری ماساچوس��ت در‌آمد و در حال حاضر اس��تاد‬ ‫بازنشس��ته موسس��ه فن‌آوری ماساچوس��ت در ایاالت متحده‬ ‫آمریکا است‪.‬‬ ‫‪ 1317‬میلادی‪« -‬به��رام بیضای��ی» کارگردان س��ینما و‬ ‫تاتر‪،‬نمایش‌نامه‌نوی��س‪ ،‬فیلم‌نامه‌نویس و پژوهش‌گر ایرانی در‬ ‫تهران زاده شد‪.‬‬ ‫او یکی از پایه‌گذاران و اعضای اصلی کانون نویسندگان ایران‬ ‫در سال ‪ 1347‬بود‪ .‬پس از آن به عنوان استاد با دانش‌گاه تهران‬ ‫هم‌کاری کرد‪ .‬در س��ال ‪ 1352‬در دانش‌گاه تهران اس��تادیاری‬ ‫دانش‌کده‌ی هنرهای زیبا و مدیریت رشته‌ی هنرهای نمایشی‬ ‫را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫وی کارگ��ردان برخ��ی از به‌تری��ن و ماندگارترین آث��ار تاریخ‬ ‫سینمای ایران است‪ .‬رگبار‪ ،‬مرگ یزدگرد‪ ،‬باشو غریبه کوچک‪،‬‬ ‫ش��اید وقتی دیگر‪ ،‬مسافران و سگ‌کشی از مهم‌ترین آثار وی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫‪ 1357‬خورش�یدی‪« -‬کام��ران نجات‌الهی» از اس��تادان‬ ‫دان��ش‌گاه «امیر کبی��ر» (پلی‌تکنیک س��ابق) در چنین روزی‬ ‫در حمل��ه ماموران نظامی با گلوله کش��ته ش��د‪ .‬وی در همان‬ ‫روز در تحص��ن وزارت علوم بر علیه حکومت پهلوی به هم‌راه‬ ‫دیگر اس��تادان و هم‌چنین در حمای��ت از دانش‌جویان مبارز در‬ ‫دانش‌گاه تهران شرکت کرده بود‪.‬‬

‫‪74‬‬

‫«فص��ل گل یخ» ن��ام کتابی اس��ت در مورد داس��تان زندگی‬ ‫کامران نجات‌الهی که در سال ‪ 1388‬منتظر شد‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1382‬خورش�یدی‪ -‬زمین‌لرزه‌ای به شدت ‪ 6.6‬ریشتر در‬ ‫شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان رخ داد که‬ ‫هزاران قربانی گرفت و طی ان بس��یاری خانه و کاش��انه خود‬ ‫را از دس��ت دادند‪ .‬در بین کشته ش��ده‌ها نام «ایرج بسطامی»‪،‬‬ ‫خواننده‌ی موسیقی سنتی ایرانی نیز به چشم می‌خورد که امروز‬ ‫سال‌روز درگذشت او است‪.‬‬ ‫‪ 1386‬خورشیدی‪« -‬اکبر رادی» نمایش‌نامه‌نویس معاصر‬ ‫ایرانی در چنین روزی درگذش��ت‪ .‬او در ش��هر رش��ت زاده شد‬ ‫و دانش‌آموخته رش��ته علوم اجتماع��ی از دانش‌گاه تهران بود‪.‬‬ ‫تحصی��ل در دوره کارشناس��ی ارش��د این رش��ته را نیمه کاره‬ ‫گذاش��ت و پس از ط��ی دوره تربیت معلم در س��ال ‪ ،1341‬به‬ ‫شغل معلمی روی آورد‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1341‬نمایش‌نامه «روزنه آبی» را با هزینه ش��خصی‬ ‫و در س��ال ‪ 1343‬نمایش‌نامه «افول» را با سرمایه گروه ادبی‬ ‫«طرفه» منتش��ر کرد‪ .‬نمایش‌نامه‌های «ملودی شهر بارانی»‪،‬‬ ‫«آهنگ‌های ش��کالتی»‪« ،‬آهسته با گل س��رخ» و «از پشت‬ ‫شیشه‌ها» از جمله آثار او هستند‪.‬‬

‫ششم دی‪ -‬بیست‌وهفتم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ ششم دی‬ ‫‪ 1388‬خورش�یدی‪ -‬پس از انتخابات ریاست جمهوری در‬ ‫ای��ران‪ ،‬معترضان ب��ه نتایج این انتخابات و هواداران جنبش��ی‬ ‫موس��وم به «جنبش س��بز» در چنین روزی که برابر با تاسوعا‬ ‫و عاش��ورا در ماه محرم بود‪ ،‬تظاه��رات کردند‪ .‬این اعتراضات‬ ‫خیابانی در ش��هرهای مختلف ایران برگزار گردید که منجر به‬ ‫درگی��ری بین مردم و نیروه��ای امنیتی ایران ش��د ‪ .‬چند نفر‬ ‫نیز کشته ش��دند‪ .‬با توجه به اعتقادات شیعیان به ممنوع بودن‬ ‫هرگونه خشونت در روز مذهبی عاشورا‪ ،‬سرکوب و کشته شدن‬ ‫معترضان‪ ،‬احساسات ضد دولتی شدیدی را برانگیخت‪.‬‬ ‫‪ 1822‬میلادی‪« -‬لویی پاس��تور» ش��یمی‌دان و پزش��ک‬ ‫فرانس��وی متولد ش��د‪ .‬در رش��ته ش��یمی از دانش‌گاه سوربون‬ ‫فرانس��ه در‌جه دکتری دریافت دارد‌‪ .‬پاس��تور برای نخس��تین‬ ‫بار واکس��ن «هاری» ر‌ا کش��ف کرد‪ .‬پژوهش‌های پیش‌گامانه‬ ‫پاستور‪ ،‬ایمن‌سازی را به دانش بسیار کار‌آمد تبدیل کرد‌‪.‬‬ ‫وی هم‌چنین موفق شد نشانه‌های حیات را در مخمر بیابد‌‪.‬‬ ‫‪ 1949‬میالدی‪« -‬جولیانا» ملکه هلند پس از س��یصد سال‬ ‫حکم‌رانی اس��تقالل اندونزی را به رسمیت شناخت‌‪ .‬همه ساله‬ ‫چنی��ن روزی به عنوان روز اس��تقالل اندونزی در این کش��ور‬ ‫گرامی داش��ته می‌‌ش��ود‌‪ .‬ت��ا ‪ 1942‬میالدی اندون��زی متعلق‬ ‫ب��ه هلند بود و ت��ا ‪ 1945‬به اش��غال ژاپن در آم��د‪ .‬در نهایت‬ ‫موافقت‌نامه‌ای امضا ش��د ک��ه طبق مفاد آن‪ ،‬همه س��رزمین‬ ‫اندونزی به حکومت موقت ایاالت متحده اندونزی واگذار شد و‬ ‫دکتر «احمد سوکارنو» استقالل اندونزی را اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪ 1979‬میالدی‪ -‬در س��پتامبر ‪1979‬م‪ ،‬حفیظ‌اله امین رییس‬ ‫جمهوری پیش��ین افغانستان‪ ،‬در پی یک کودتای خونین درون‬ ‫حزبی‪ ،‬نور محمد ترکی رییس جمهوری وقت را سرنگون کرد‬ ‫و خود حکومت را در دست گرفت‪ .‬روس‌ها نیز در چنین روزی‬ ‫ب��ا پیاده ک��ردن نیروهای هوابرد خود در کاب��ل‪ ،‬حکومت چند‬ ‫روزه حفیظ‌اله امین را از بین بردند‪ .‬پس از کش��ته شدن امین‪،‬‬ ‫ببرک کارمل که هم‌راه نیروهای ش��وروی وارد کابل شده بود‬ ‫به ریاست جمهوری افغانستان انتخاب شد ولی مردم افغانستان‬ ‫مقاومت کردند و دولت ش��وروی ب��رای رویارویى با مجاهدان‬ ‫مسلمان افغان ناچار شد نیروهای خود در افغانستان را در اوایل‬ ‫دهه ‪ 1980‬افزایش دهد‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1945‬میلادی‪ -‬صندوق بین‌المللی پول تاسیس شد‪ .‬یکی‬

‫از ارگان‌های س��ازمان ملل متحد اس��ت که بر اجرای س��امانه‬ ‫پولی بین‌المللی نظارت دارد‪.‬‬ ‫‪ 2007‬میلادی‪ -‬امروز س��ال‌روز ت��رور «بی‌نظی��ر بوتو»‬ ‫سیاس��ت‌مدار پاکس��تانی اس��ت که در پایان یک س��خن‌رانی‬ ‫انتخابات��ی در باغ‌ملی لیاق��ت در راولپندی و چند لحظه پس از‬ ‫بازگش��ت به خودرو جهت ترک محل و هنگامی که از س��قف‬ ‫کشویی اتومبیل باال آمده بود و در حال پاسخ به ابراز احساسات‬ ‫هوادارانش بود‪ ،‬هدف گلوله و س��پس انفجار بمب قرارگرفت و‬ ‫کشته شد‪.‬‬ ‫بی‌نظیر دختر «ذوالفقار علی بوتو» دو بار نخست‌وزیر پاکستان‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬و هر دو بار به اتهام وجود فس��اد مالی میان مقامات‬ ‫دولت و اعمال نفوذ بستگان در امور دولتی و خریدهای عمومی‬ ‫برکنار شده بود و پس از برکناری سال ‪ 1996‬راه خود‪ ،‬تبعیدی‬ ‫در پیش گرفته بود و در «انگلستان» و «دوبی» زندگی می‌کرد‪.‬‬

‫هفتم دی‪ -‬بیست‌وهشتم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ هفتم دی‬ ‫‪ 1895‬میلادی‪ -‬برادران «لومی��ر» (‪ )Lumière‬تصویر‬ ‫متحرک تولید کردند و اولین کس��انی هس��تند که سینما را به‬ ‫جهان معرفی کردند‪ .‬در گراند کافه واقع در ش��هر پاریس آن‌ها‬ ‫دس��ت‌گاه خود به نام «س��ینماتوگراف» را به جهانیان عرضه‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫یکی از این مخترعان فرانسوی به نام «لویى لومیر» در ‪1895‬‬ ‫چن��د صحنه از وقای��ع روزمره و نمایش‏ه��ای کوتاه کمدی را‬ ‫فیلم‌ب��رداری کرد و در چنین روزی این فیلم را در یک س��الن‬ ‫کوچ��ک زیرزمین��ی در پاریس ب��ه معرض نمایش گذاش��ت‪.‬‬ ‫فیلم‏های��ى ک��ه طی این س��ال‏ها به معرض نمایش گذاش��ته‬ ‫می‏ش��د‪ ،‬ترکیب��ی از نمایش‏های کوت��اه و صحنه‏های زندگی‬ ‫روزمره یا مناظر طبیعی به صورت صامت و بی‏صدا بود و سینما‬ ‫در سال‏های قرن بیستم رونق بیش‌تری یافت‪.‬‬ ‫‪ 1908‬میلادی‪ -‬زلزله‌ای به ق��درت ‪ 7.5‬درجه در مقیاس‬ ‫ریش��تر شهرهای بندری مس��ینا در جزیره سیسیل در ایتالیا را‬ ‫ویران کرد‪ .‬این زمین لرزه‪ ،‬شدیدترین زلزله‌ای بود که تا پیش‬ ‫از آن در قاره اروپا ثبت نش��ده بود‪ .‬در پی این زلزله س��ونامی‬ ‫ایجاد شد که بندر مسینا و روستاهای پیرامون آن را ناپدید کرد‬ ‫و بیش از هفتاد و پنج هزار نفر کشته شدند‪.‬‬ ‫‪ 1932‬میالدی‪« -‬خ��وان مانوئل پوییگ دیلدونه» (‪Juan‬‬ ‫‪ )Manuel Puig Delledonne‬نویس��نده آرژانتین��ی‬ ‫متولد ش��د‪ .‬در رش��ته‌های فلس��فه‪ ،‬س��ینما و فیلم‌نامه‌نویسی‬ ‫تحصی��ل ک��رد‪ .‬او از نویس��نده‌های پس��ت مدرن ب��ود که از‬ ‫رمان‌ه��ای او می‌توان «نفرین ابدی بر خواننده این برگ‌ها» را‬ ‫نام برد‪ .‬در داستان‌هایش راوی وجود ندارد و روایت‌های آثارش‬ ‫چند صدایی هستند‪.‬‬ ‫‪ 1386‬خورش�یدی‪« -‬آیدین نیکخواه بهرامی» عضو تیم‬ ‫ملی بس��کتبال ای��ران در حادث��ه‌ی رانندگی در ش��مال ایران‬ ‫درگذش��ت‪ .‬وی ه��م چنین عضو باش‌گاه صب��ا باطری بود‪ .‬او‬ ‫نقش بزرگی در قهرمان تیم ملی بسکتبال ایران در رقابت‌های‬ ‫قهرمانی آسیا داشت‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1358‬خورش�یدی‪ -‬س��ازمان «نهض��ت س��واد‌آموزی»‬ ‫س��ازمان دولتی ایرانی است که برای آموزش خواندن و نوشتن‬ ‫به بزرگ‌ساالن و نیز کودکانی که به مدرسه دست‌رسی ندارند‪،‬‬ ‫فعالیت می‌کند‪.‬این سازمان با فرمان «روح‌اله خمینی» در چنین‬ ‫روزی تشکیل شد و تا سه سال به صورت شورایی اداره می‌شد‬ ‫تا سرانجام «محسن قرائتی» به ریاست آن منصوب شد‪.‬‬ ‫‪ 1903۳‬میالدی‪« -‬جان فون نویمان» (‪John von Ne u‬‬ ‫‪ )mann‬ریاضی‌دان و دانش‌مند آمریکایی به‌دنیا آمد‪.‬‬ ‫‪ 1953‬میالدی‪« -‬ریچارد کالیدرمن» نوازنده مشهور پیانو‪ ،‬در‬ ‫پاریس متولد شد‪.‬‬

‫هشتم دی‪ -‬بیست‌ونهم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ هشتم دی‬ ‫‪ 1937‬میالدی‪ -‬قرارداد اس��تقالل ایرلند به امضای رهبران‬ ‫جمهوری‌خ��واه ایرلن��د و دولت انگلیس رس��ید‪ ،‬ام��ا به دلیل‬ ‫آغ��از جنگ جهانی دوم‪ ،‬دولت انگلی��س از اجرای این قرارداد‬ ‫خ��ودداری کرد‪ .‬پس از جن��گ جهانی دوم‪ ،‬جمه��وری ایرلند‬ ‫جنوبی‪ ،‬در سال ‪ ،1949‬استقالل خود را از انگلیس اعالم کرد‪.‬‬ ‫در س��الیان قبل از آن‪ ،‬دولت انگلیس‪ ،‬اختیاراتی در زمینه اداره‬ ‫امور داخلی به کاتولیک‏های جمهوری‌خواه ایرلند داد‪.‬‬ ‫‪ 1996‬میالدی‪ -‬دولت گواتماال و چریک‌های اتحاد انقالبی‬ ‫ملی گواتماال توافقی را ب��ه منظور برقراری صلح امضا کردند‪.‬‬ ‫یو‌ش��ش س��ال جنگ داخلی گواتماال‬ ‫امضای این توافق به س ‌‬ ‫پایان داد‪ .‬گفته ش��ده ریش��ه جنگ داخلی گواتم��اال به علت‬ ‫فرهنگ نژادپرس��تی حاکمان اسپانیایی تبار و سفیدپوست این‬ ‫کش��ور بود‪ .‬در طول جنگ بس��یاری از بومیان ق��وم مایا و نیز‬ ‫دورگه‌ها کشته شدند‪.‬‬ ‫پ��س از این توافق صل��ح بود که دول��ت گواتماال خصوصیت‬ ‫چند قومی و چند زبانی را در این کش��ور به رسمیت شناخت و‬ ‫فرهنگ نژاد‌پرستی از بین رفت‪.‬‬ ‫‪ 1285‬خورش�یدی‪ -‬نخستین قانون اساس��ی ایران با نام‬ ‫«نظام‌نامه سیاس��ی» به تصویب رس��ید‪ .‬متن قانون اساس��ی‬ ‫تنظیم شده در چنین روزی از طرف مظفرالدین شاه قاجار امضا‬ ‫ش��د و وی ده روز پس از امضای قانون اساسی در‌گذشت‪ .‬بعدا‬ ‫اصالحیه‌هایی به نام «متمم» بر این قانون اساس��ی اضافه شد‬ ‫و س��ال بعد به امضای محمدعلی ش��اه قاجار رسید‪ .‬با تاسیس‬ ‫چنین قانونی در کشور‪ ،‬تفکیک قوا مورد لحاظ قرار گرفت‪.‬‬ ‫قانون اساس��ی مش��روطه در زم��ان حکومت پهل��وی‪ ،‬تغییر و‬ ‫تحوالتی یافت‪.‬‬ ‫‪ 1357‬خورشیدی‪« -‬غالم‌حسین صدیقی» جامعه‌شناس‪،‬‬ ‫اس��تاد دانش‌گاه تهران و آخرین وزیر کش��ور در حکومت دکتر‬ ‫مصدق که پس از ‪ 28‬مرداد مدتی را در زندان به‌س��ر برده بود‪،‬‬ ‫پیش��نهاد «محمد‌رضا پهلوی» مبنی بر قبول س��مت نخست‬ ‫وزیری را رد کرد‪ .‬محمد‌رضا شاه همان روز از «شاپور بختیار»‬ ‫یکی دیگر از هم‌کاران پیشین دکتر مصدق خواست که کابینه‬ ‫غیر‌نظامی تش��کیل دهد‪ .‬بختیار چند روز بع��د زمام امور را به‬ ‫دست گرفت‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1313‬خورش�یدی‪ -‬امروز زادروز «فروغ فرخزاد» ش��اعر‬ ‫معاصر ایرانی اس��ت‪ .‬وی پنج دفتر ش��عر منتش��ر ک��رد که از‬ ‫نمونه‌های قابل توجه ش��عر معاصر فارس��ی هس��تند‪ .‬فروغ با‬ ‫مجموعه‌های «اس��یر»‪« ،‬دیوار» و «عصیان» در قالب ش��عر‬ ‫نیمایی کار خود را آغاز کرد‪.‬‬ ‫‪ 1890‬میلادی‌‪ -‬کش��تاری مع��روف به زان��وی زخمیکه‬ ‫(‪ )The massacre of Wounded Knee‬ی��ک واقعه‬ ‫در تاریخ آمریکا است‪ ،‬روی داد‪ .‬گردان هفتم سواره‌نظام ایاالت‬ ‫متحده در محل زانوی زخمی در داکوتای جنوبی چهارصد تن‬ ‫از م��ردان‪ ،‬زنان و کودکان سرخ‌پوس��تان آمریکایی را قتل‌عام‬ ‫کرد‪ .‬این کش��تار آخرین ستیز مسلحانه بزرگ میان قبیله «سو‬ ‫الکوتا» و ایاالت متحده آمریکا بود‪ .‬از این واقعه فیلمی نیز در‬ ‫سال ‪ ۲۰۰۷‬ساخته شد‪.‬‬ ‫‪ 1940‬میلادی‪ -‬در یک حمله لوف��ت وافه (نیروی هوایی‬ ‫آلمان) به لندن‪ ،‬در این ش��هر بیش از س��ه هزار تن کش��ته و‬ ‫هزاران تن دیگر مجروح شدند‪.‬‬ ‫ن یویچ تارکوفس��کی» (‪A n‬‬ ‫‪ 1986۶‬میالدی‌‪« -‬آندری آرس�� ‌‬ ‫‪ )drei Arsenyevicv Tarkovsky‬کارگ��ردان و‬ ‫فیلم‌س��از برجس��ته روسی درگذش��ت‪ .‬پدرش ش��اعر برجسته‬ ‫«آرسنی تارکوفس��کی» و مادرش «ماریا ایوانووا ویشنیاکووا»‬ ‫بود‪ .‬پیش از نام‌نویس��ی در مدرس��ه فیلم در دو رشته موسیقی‬ ‫و عرب��ی تحصی��ل می‌کرد‪ .‬در هنگام تحصی��ل دو فیلم کوتاه‬

‫س��اخت‪« .‬امروز مرخصی در کار نیست» و «غلتک و ویولن»‪،‬‬ ‫ک��ه فیل��م پایان‌نامه‌اش بود و در جش��ن‌واره نیوی��ورک برنده‬ ‫جایزه‌ای ش��د‪ .‬تارکوفس��کی با س��اخت اولین فیلم بلند خود با‬ ‫عنوان «کودکی ایوان» در سال ‪ ۱۹۶۲‬موفق به دریافت پانزده‬ ‫جایزه بین‌المللی از جمله شیر طالیی جشن‌واره بین‌المللی فیلم‬ ‫ونیز و جایزه بزرگ جشن‌واره «سان فرانسیسکو» شد‪.‬‬

‫نهم دی – سی‌ام دسامبر‬

‫تقویم تاریخ نهم دی‌‬ ‫‪ 1388‬خورش�یدی‪ :‬تظاهرات هواداران جمهوری اسالمی‬ ‫در ای��ران در واکنش به اعتراضات به نتایج انتخابات ریاس��ت‬ ‫جمهوری در تاسوعا و عاشورای ‪ ۱۳۸۸‬که آن‌ها‪ ،‬آن را «هتک‬ ‫حرمت» دانستند‪.‬‬ ‫ب��ا وجود آن‌که خبرنگاران رس��انه‌های خارجی از تهیه گزارش‬ ‫از اعتراضات مردمی منع ش��ده بودن��د‪ ،‬در این راه‌پیمایی اجازه‬ ‫پوشش خبری برای آن‌ها صادر شده بود‪ .‬برخی خبرگزاری‌های‬ ‫حامی دولت این راهپیمایی را میلیونی اعالم کردند‪ .‬این درحالی‬ ‫است که خبرگزاری‌های غیر ایرانی و حاضر در این مراسم‪ ،‬آن‬ ‫را دولتی و صدها هزار نفری در کل کشور خواندند‪.‬‬ ‫‪ 1819‬میلادی‪ :‬زادروز «تئ��ودور فونت��ان» (‪Theodor‬‬ ‫‪ )Fontane‬داس��تان نویس آلمانی‪ .‬داس��تان‌های او ش��رح‬ ‫جدایی‌ها‪ ،‬بی‌وفایی‌ها‪ ،‬ازدواج‌های مصلحتی و بعضن سیاس��ی‪،‬‬ ‫رفتار زن و ش��وهر‌ها‪ ،‬و نقش شخصیت و اخالقیات و پرورش‬ ‫اولیه در حفظ بنای خانواده است‪.‬‬ ‫فونتان نهایت کوشش را به‌کار برده است تا با طرح و انعکاس‬ ‫مس��ائل خانوادگی چش��م و گوش مردم را به مسائل ازدواج باز‬ ‫کن��د تا در ای��ن بزرگ‌ترین و مهم‌ترین انتخ��اب خود مرتکب‬ ‫اش��تباه نشوند‪ .‬ولی ایرادی که به داستان‌های او وارد آمده این‬ ‫است که این ماجراها در خانواده‌های طبقه باال و در حدود قرن‬ ‫نوزدهم اتفاق افتاده‌اند و نمی‌شود آن‌ها را به همه تعمیم داد‪.‬‬ ‫‪ 1358‬خورش�یدی‪ :‬روز نهضت س��واد آم��وزی در ایران‪.‬‬ ‫س��ازمان نهضت س��وادآموزی ایران که یک س��ازمان دولتی‬ ‫ایرانی اس��ت در چنین روزی به فرمان «س��یدروح‌اله خمینی»‬ ‫و ب��ه منظور آموزش خواندن و نوش��تن به بزرگ‌س��االن و نیز‬ ‫کودکانی که به مدرس��ه دست‌رس��ی ندارند تش��کیل شد‪ .‬این‬ ‫سازمان تاکنون پنج مدال افتخار از یونسکو و آیسسکو دریافت‬ ‫کرده‌است‪.‬‬ ‫‪ 1865‬میلادی‪ :‬زادروز «رودیارد کیپلینگ» (‪Rudyard‬‬ ‫‪ )Kipling‬نویس��نده و رمان‌نویس اهل کش��ور انگلستان با‬ ‫لو‌س��ه س��الگی در سال ‪ ۱۹۰۷‬برنده‬ ‫اصلیت هندی‪ .‬او در چه ‌‬ ‫جایزه نوبل ادبیات ش��د و در میان برندگان جایزه نوبل ادبی تا‬ ‫سال ‪ ۱۹۹۳‬جوان‌ترین برنده بود‪.‬‬ ‫آکادمی س��وئد علت انتخاب وی را «قدرت مش��اهده و تخیل‬ ‫پیش‌رو و اثر به اوج رسیده مفاهیم و هنر توصیف که وجه بارز‬ ‫آفرینش‌های این نویسنده برجس��ته است»‪ ،‬ذکر کرد‪ .‬رودیارد‬ ‫کیپلینگ سرانجام در هیجدهم ژانویه ‪ ۱۹۳۶‬درگذشت‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1893‬میلادی‪ :‬در این روز دولت آمری��کا چهل‌و‌پنج هزار‬ ‫مای��ل مرب��ع از اراضی مکزیک را خریداری و به خاک کش��ور‬ ‫خود اضافه کرد‪.‬‬ ‫‪ 2006‬میالدی‪ :‬س��ال‌روز اعدام «صدام حس��ین عبدالمجید‬ ‫تکریتی» که از سال ‪ 1979‬تا ‪ 2003‬رییس‌جمهور کشور عراق‬ ‫بود‪ .‬او پس از حمله آمریکا به عراق در سال ‪ 2003‬مقام خود را‬ ‫از دس��ت داد و در سیزدهم دسامبر همان سال توسط نیروهای‬ ‫آمریکایی دس��ت‌گیر ش��د‪ .‬صدام در دادگاه ویژه جرایم س��ران‬ ‫عراق که توس��ط دولت موقت عراق تش��کیل ش��د محاکمه و‬ ‫به اعدام با چوبه‌دار محکوم ش��د و سرانجام در چنین روزی در‬ ‫بغداد به دار آویخته شد‪.‬‬

‫هفته‌نامه اکونومیس��ت او را یک��ی از بزرگ‌ترین دیکتاتورهای‬ ‫انتهای س��ده بیس��ت و روزنام��ه نیویورک تایم��ز او را یکی از‬ ‫بی‌رحم‌تری��ن حاکمان خودکامه در تاریخ معاصر توصیف کرده‬ ‫‌است‪.‬‬

‫دهم دی‪ -‬سی‌ویکم دسامبر‬

‫تقویم تاریخ دهم دی‬ ‫‪ 1358‬خورشیدی‪ -‬سید «جواد بدیع‌زاده» خواننده و آهنگ‌ساز‬ ‫ایرانی درگذش��ت‪ .‬پدرش «آقا س��ید رضا بدیع کاشانی» ملقب به‬ ‫«بدیع‌المتکلمین» روحانی مش��روطه‌خواهی ب��ود که فرزندش را‬ ‫نیز غالبن به مجالس وعظ و روضه‌خوانی خود می‌برد تا با ش��یوه‬ ‫آوازخوانی مذهبی آشنا شود‪ .‬جواد بدیع‌زاده به واسطه پدرش با فن‬ ‫آواز موذنی و روضه‌خوانی و تعزیه آشنا شد و به فراگیری گوشه‌ها‬ ‫و ردیف‌های موسیقی دست‌گاهی ایران پرداخت‪.‬‬ ‫او از س��ال ‪ 1304‬تا ‪ 1331‬در مجلس شورای ملی استخدام شد و‬ ‫به عنوان نماینده خدمت کرد‪ .‬عالوه بر خوانندگی در آهنگ‌سازی‬ ‫نیز از بزرگان موس��یقی ایران به شمار می‌آید‪ .‬سال‌ها عضو شعر و‬ ‫موسیقی رادیو تهران بود‪.‬‬ ‫از میان آثار معروف او می‌توان از س��رود «ایران‪ ،‬کشور داریوش»‬ ‫و ترانه‌ه��ای «جلوه گل»‪« ،‬داد دل»‪« ،‬دل افس��رده»‪« ،‬هدیه‌ی‬ ‫خاک»‪« ،‬گل پرپر» و «خزان عشق» یاد کرد‪« .‬خزان عشق» که‬ ‫تا کنون جاذبه‌ی خود را حفظ کرده از سروده‌های «رهی معیری»‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ 1600‬میالدی‪ -‬به موجب یک اعتبارنامه س��لطنتی از سوی‬ ‫الیزابت اول «کمپانی هند شرقی بریتانیا» تاسیس شد‪ .‬کمپانی هند‬ ‫شرقی بریتانیا (‪)The British East India Company‬‬ ‫یا شرکت جان (‪ )John Company‬یک شرکت سهامی عام‬ ‫بود که ملکه الیزابت اول یک امتیازنامه سلطنتی را به هدف کسب‬ ‫امتیازهای تجاری در هندوستان به آن اعطا کرد‪.‬‬ ‫‪ 1957‬میالدی‪« -‬ملکه ویکتوریا»‪ ،‬ملکه‌ی پادش��اهی متحد‬ ‫بریتانی��ای کبی��ر و ایرلند‪ ،‬ایالت «ات��اوا» در کان��ادای امروزی را‬ ‫مستعمره انگلستان و به عنوان پایتخت کانادا انتخاب کرد‪.‬‬ ‫این شهر در آمریکای شمالی و در کنار رودخانه‌ی اتاوا واقع شده و‬ ‫از لحاظ آب و هوایی یکی از سردترین پایتخت‌های دنیا محسوب‬ ‫می‌شود‪ .‬این شهر در ش��مال شرقی تورنتو و غرب مونتریال قرار‬ ‫گرفته و مرکز مجلس شورا و دولت فدرال است‪.‬‬ ‫‪ 1869‬میلادی‪« -‬هانری ماتی��س» (‪)Henri Matisse‬‬ ‫نقاش فرانس��وی در چنین روزی در زاده ش��د‪ .‬کش��ف‌های او در‬ ‫عرصه رنگ ناب از اهمیت تاریخی برخوردار است‪ .‬ماتیس در رشته‬ ‫حقوق تحصیل کرد و ابتدا در همین رشته مشغول به کار شد‪ ،‬ولی‬ ‫در بیست و دو سالگی در مسیر نقاشی به مجسمه‌سازی روی آورد‪.‬‬ ‫نخستین جایزه خود را در پیترزبورگ در ‪ ،1927‬و سپس در ونیز در‬ ‫‪ 1950‬دریافت کرد‌‪.‬‬ ‫آثار ماتیس در بیش‌تر موزه‌های هنر مدرن در جهان یافت می‌شود‪.‬‬ ‫دو مجموعه بزرگ در مسکو از جمله آثاری است که می‌توان نام‬ ‫برد که شامل دیوارنگاره «رقص» می‌شود‪.‬‬ ‫برخی از روی‌دادهای دیگر‬ ‫‪ 1999‬میلادی‌‪« -‬بوریس نیکوالیویچ یلتس��ین» (‪Boris‬‬ ‫س جمهوری منتخب روس��یه به شیوه‬ ‫‪ )Yeltsin‬نخس��تین ریی ‌‬ ‫دموکراتیک بود که در این روز از قدرت کناره‌گیری کرد و اداره امور‬ ‫کشور را به «والدیمیر پوتین» سپرد‪ .‬پوتین در آن زمان رییس اداره‬ ‫اطالعات و امنیت روسیه بود‪.‬‬ ‫‪ 1329‬خورشیدی‪« -‬ناصر چشم‌آذر» آهنگ‌ساز و موسیقی‌دان‬ ‫بزرگ ایرانی در اردبیل زاده شد‪ .‬از پیش‌گامان سازهای الکترونیک‬ ‫در ای��ران اس��ت‪ .‬چش��م‌آذر در ط��ول فعالیت هنری خ��ود برای‬ ‫خواننده‌های بس��یاری در قبل از انقالب ایران آهنگ‌سازی کرده‬ ‫است‪ .‬پس از آن به ساخت موسیقی برای فیلم پرداخت و چندین‬ ‫اثر جاودان خلق کرده است‪.‬‬

‫‪75‬‬

‫فرهنگ‬

‫گزارش ادبی‪« -‬عزت‌اله فوالدوند»‪،‬‬

‫پنجره‌ای رو به دنیای اندیشه در ایران‬

‫سایه کوثری‬ ‫پنجم دی‌ماه که گذش��ت زادروز هفتادوشش‌س��الگی «عزت‌اله‬ ‫فوالدوند» بود‪.‬‬ ‫کسی که او را نه تنها مترجم و معرفی‌کننده ناب‌ترین افکار فلسفی‬ ‫غرب در ایران باید به حس��اب آورد بلکه در ش��مار نویسندگان و‬ ‫تولیدکنندگان فکر در ایران شمرده می‌شود‪.‬‬ ‫عزت‌اله فوالدوند از کسانی‌ست که دروازه ترجمه صحیح در چند‬ ‫دهه اخیر را به روی ایرانیان گشوده و سبب آشنایی آنان با دنیای‬ ‫دیگر شده است‪.‬‬ ‫آن‌چه از فوالدوند بیش‌تر خوانده‌ایم بیش‌تر در فلس��فه و س��پس‬ ‫در علوم اجتماعی‌س��ت‪ .‬او عاشق فلسفه و همانند سقراط بر این‬ ‫عقیده اس��ت که «زندگی تا در ترازوی خرد سنجیده نشود‪ ،‬ارزش‬ ‫زیستن ندارد‪».‬‬ ‫فوالدوند متولد اصفهان اس��ت‪ .‬خودش می‌گوی��د‪« :‬پدرم قاضی‬ ‫دادگس��تری بود‪ .‬در بدو اس��تخدام ازدواج کرد و با مادرم به سمت‬ ‫دادیار دادس��رای اصفهان به آن شهر رفتند و من در همان‌جا‪ ،‬در‬ ‫خان��ه‌ای در کوچه‌ای نزدیک میدان نقش‌جه��ان بین کاخ چهل‬ ‫س��تون و کاخ هشت بهش��ت که از آقای رضا قلی خان برومند از‬ ‫محترمین اصفهان اجاره کرده بودند‪ ،‬به دنیا آمدم‪.‬‬ ‫خان��ه قدیم��ی زیبایی بود که ه��ر وقت بعدها به اصفهان س��فر‬ ‫می‌ک��ردم‪ ،‬به دیدن آن می‌رفتم‪ .‬خانه را بع��دن ورثه فروختند به‬ ‫وزارت بهداری و بهداش��ت‪ .‬وزارت‌خان��ه اول آن را تبدیل کرد به‬ ‫داروخانه ش��بانه‌روزی و بعد بی‌هیچ توجهی به ارزش تاریخی آن‪،‬‬ ‫متاسفانه خراب کرد و به نحو چشم آزاری در آن منطقه تاریخی به‬ ‫صورت پیکره‌ای از بتون و آهن در‌آورد‪».‬‬ ‫به گفته خودش‪ ،‬پدرش چنان قاضى عدالت پیشه‌اى بود که پا به‬ ‫هر ش��هرى که مى‌گذاشت‪ ،‬کم‌تر به حشر و نشر با مردم آن شهر‬ ‫تن مى‌داد‪ .‬خود فوالدوند در این باره جایى گفته است‪« :‬وقتى علت‬ ‫را از پدر جویا مى‌شدم‪ ،‬او به حق نمک و نمک‌شناسى اشاره مى‌کرد‬ ‫و مى‌گفت‪« :‬مبادا پرونده‌اى زیر دس��تم بیاید و مجبور به مالحظه‬

‫‪76‬‬

‫سالم علیک و آداب معاشرت شوم‪».‬‬ ‫اما چه شد که فرزند خانواده فوالدوند با دنیای فلسفه آشنا شد‪ .‬او‬ ‫که در جوانی ایران را به قصد تحصیل پزش��کی در فرانسه ترک‬ ‫کرده بود‪ ،‬چطور سر از فلسفه درمی‌آورد؟‬ ‫«تحصیالت مقدماتی و بخش��ی از متوسطه را در تهران گذراندم‪.‬‬ ‫سپس برای ادامه تحصیل به انگلستان رفتم ولی به علت تحوالتی‬ ‫که در ایران روی داده بود و گران شدن نرخ ارز که تحملش برای‬ ‫پدرم دش��وار بود پس از چندی تحصیلم را نا تمام گذاش��تم و به‬ ‫میهن برگشتم‪ .‬مدتی بعد‪ ،‬پس از آن‌که اوضاع به سامانی رسید و‬ ‫دبیرس��تان را در تهران تمام کردم‪ ،‬به پاریس رفتم و در آن‌جا وارد‬ ‫دانش‌کده پزشکی شدم‪.‬‬ ‫دو سال طب خواندم‪ ،‬ولی دیدم دلم جای دیگر است‪ .‬روزی کتابی‬ ‫خواندم از برتراند راسل به نام «مسایل فلسفه» که بعدها شادروان‬ ‫منوچهر بزرگمهر آن را به فارسی ترجمه کرد‪ .‬فهمیدم که گم‌شده‌ام‬ ‫را پیدا کرده‌ام و آن‌چه می‌جسته‌ام فلسفه است‪.‬‬ ‫بار س��فر بستم و به نیویورک رفتم‪ .‬در دانش‌گاه کلمبیا نام نوشتم‬ ‫و تا پایان زیر دس��ت استادان آن دانش‌گاه فلسفه خواندم‪ .‬رساله‌ام‬ ‫را درباره موضوع پیچیده‌ای در نقد س��وم کانت‪« ،‬نقد قوه حکم»‪،‬‬ ‫نوشتم و از آن دفاع کردم و اواخر سال ‪ ۱۹۶۲‬به ایران برگشتم‪».‬‬ ‫حادثه عظیم در ش��کل‌گیرى شخصیت و منش فوالدوند کشف‬ ‫امانول کانت است‪ .‬آشنایى با آرا و عقاید کانت چنان تحول عظیمى‬ ‫در او ایجاد مى‌کند که هنوز هم تحت تاثیر آن است‪ .‬فوالدوند از‬ ‫کانت زندگى با نظم و روش معین و دقت در اوقات و س��اعات را‬ ‫آموخت و البته خوش‌مشربى‪ ،‬کس��ب اطالعات به روز و دقیق و‬ ‫پش��تکار و اراده‌اى پوالدین براى هدر ندادن اوقات گران‌بهاى‬ ‫زندگى از دیگر ویژگی‌هایى است که فوالدوند از کانت آموخته‬ ‫اس��ت و هنوز به آن پای‌بند اس��ت‪ .‬آن‌قدر ک��ه در جایى گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬کانت بزرگ‌ترین فیلسوف غرب در فلسفه جدید است‬ ‫و هرچه آش��نایى ما با افکار بلند و تحلیل‌هاى عمیق او بیش‌تر‬ ‫ش��ود‪ ،‬هنوز هم جاى کار دارد‪ .‬به ق��ول «مارتین هایدگر» ما‬

‫همه زیر س��ایه کانت زندگى مى‌کنیم‪ ».‬نخس��تین اثری که به‬ ‫قلم عزت‌اله فوالدوند به فارس��ی ترجمه می‌شود نه تنها خیلی‬ ‫زود به چاپ چندم می‌رسد بلکه اندکی پس از چاپ برنده جایزه‬ ‫ترجمه ممتاز از س��ازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد‬ ‫(یونسکو) در رشته علوم اجتماعی پیش‌رفته شد‪.‬‬ ‫«دوس��تی داشتم که معتقد بود من باید کتاب ترجمه کنم‪ .‬خود‬ ‫او تماس گرفت با انتشارات فرانکلین‪ .‬قراری گذاشتیم و رفتیم‬ ‫به دیدن آقای کریم امامی و آقای نجف دریابندری‪ .‬در آن‌جا با‬ ‫بنده قراردادی برای ترجمه کتاب «گریز از آزادی» اثر روانکاو‬ ‫و فیلس��وف اتریش��ی – آمریکایی‪ ،‬اریش فروم‪ ،‬منعقد شد که‬ ‫حاال به چاپ دهم رسیده است‪.‬‬ ‫چندی بعد‪ ،‬آقای علیرضا حیدری مدیر انتش��ارات خوارزمی به‬ ‫دیدن من آم��د و اصرار کرد که کار دیگری ترجمه کنم‪ .‬اثری‬ ‫که انتخاب کردم و به فارسی برگرداندم کتابی بود به نام «آلبر‬ ‫کامو» که آن هم به چند چاپ رسید‪».‬‬ ‫از فوالدوند آثار بزرگی در حوزه اندیشه به فارسی موجود است‪.‬‬ ‫عزت‌اله فوالدوند در کارنامه‌اش بیش از ‪ 40‬عنوان اثر را ترجمه‬ ‫و منتش��ر کرده اس��ت که از جمله‌ آن‌ها ب��ه ترجم ‌ه کتاب‌های‬ ‫«آزادی و خیانت به آزادی»‪« ،‬اندیش��ه‌ سیاس��ی کارل پوپر» و‬ ‫«مراحل و عوامل و موانع رشد سیاسی» می‌توان اشاره کرد‪ .‬از‬ ‫میان آثار متعدد این مترجم‪ ،‬ترجمه‌اش از کتاب‌های «فلس��فه‌‬ ‫‌کانت» اش��تفان کورنر‪« ،‬آگاهی و جامعه» اس��تیوارت هیوز و‬ ‫«برج فرازان» درباره‌ تاریخ اروپا نوش��ته‌ باربارا تاکمن‪ ،‬در س��ه‬ ‫دور ‌ه مختلف‪ ،‬برگزیده‌ جایزه‌ کتاب سال ایران شده‌اند‪.‬‬ ‫عزت‌اله فوالدوند با انتخاب کتاب‌های مناس��ب برای ترجمه بر‬ ‫رشد افکار فلسفی در میان ایرانیان تاثیر به سزایی داشته است‪.‬‬ ‫از جمله کتاب‌هایی که او ترجمه کرده و هواخواهان بس��یاری‬ ‫در ایران دارد‪ ،‬کتاب «جامعه باز و دشمنان آن» به قلم «کارل‬ ‫پوپر» اس��ت که ترجمه آن نش��ان از آش��نایی کامل مترجم با‬ ‫مسایل فلسفی و سیاسی روز دنیا دارد‪.‬‬

‫ادبیات بورژوازی‬ ‫سایه کوثری‬ ‫در ق��رن دوازده��م به ویژه در قرن س��یزدهم میالدی با انحطاط‬ ‫فئودالیته‪ ،‬ش��هرهای پرثروت فرانسه جان تازه‌ای گرفتند‪ .‬تجارت‬ ‫و صنعت در این ش��هرها رونق یافت‪ ،‬پیشه‌وران و اصناف و طبقه‬ ‫ب��ورژوا از زیر اس��تیالی ارباب ملک به درآمدن��د و مانند اعیان و‬ ‫اشراف‪ ،‬ذوق تجمل و تفریح پیدا کردند‪.‬‬ ‫در ش��هرها و مناطق پرتمول شمال فرانس��ه‪ ،‬توان‌گران بزرگ و‬ ‫رجال ثروت‌مند‪ ،‬وجود نویس��ندگان و شعرای حرفه‌ای را از جمله‬ ‫لوازم بزرگی و ریاس��ت دانس��ته‪ ،‬گروهی از آنان را در در دست‌گاه‬ ‫خود به خدمت گرفتند و از آن‌ها حمایت کردند و پاداش و انعام و‬ ‫صله بخشیدند تا برای آنان شعر بسرایند یا حکایات و داستان‌های‬ ‫نش��اط‌انگیز بنویسند تا به این وسیله بر فر و شکوه دست‌گاه خود‬ ‫بی‌فزایند‪ .‬گذشته از این‪ ،‬در این دوره مجامع مذهبی و ادبی ویژه‌ای‬ ‫به نام ‪ PUYS‬به وجود آمد که گروهی از ش��عرا در آن رفت‌وآمد‬ ‫می‌کردند‪ .‬این مجامع گاه موضوعات��ی را به عنوان اقتراح مطرح‬ ‫می‌کردند و در میان ادبا و شعرا به مسابقه می‌گذاشتند و از فضال و‬ ‫سرایندگان می‌خواستند که درباره آن‌ها قطعات منظومی بسرایند‪.‬‬ ‫ذوق نمایش نیز در این دوران به تدریج در مجامع مذکور ظهور کرد‬ ‫و تاتره��ا و نمایش‌نامه‌هایی به وجود آمد که مردم عادی و عامی‬ ‫سخت مشتری و خواهان آن بودند و بازی‌گران فراوانی از هر طبقه‬ ‫در آن‌ها ش��رکت می‌کردند‪ .‬به این ترتیب در این عصر‪ ،‬هم‌گام با‬ ‫ادبی��ات درباری‪ ،‬ادبیات جدیدی با ویژگی‌های تازه در فرانس��ه به‬ ‫ظهور رسید که به ادبیات بورژوازی و هجایی معروف شد‪.‬‬ ‫در این نوع ادبیات که اساس آن معارضه و مقابله با ظرافت و آداب‬ ‫و رسوم کاخ‌های اشرافی بود‪ ،‬مولفان و گویندگان پشت‌پا به قواعد‬ ‫و قوانی��ن ادبیات درباری و اش��رافی زدن��د و در عوض بیش‌تر به‬ ‫واقعیات زندگی توجه کردند و افکار و عقاید خود را با زبانی ساده و‬ ‫شیرین و عاری از تکلف بیان کردند‪ .‬به این شکل رفته رفته آثاری‬ ‫به وجود آمد که هم از لحاظ معنی و مفهوم طرب‌انگیزتر از ادبیات‬ ‫درباری و اش��رافی بود و هم تنوع و غن��ای بیش‌تری در آن دیده‬

‫می‌شد‪ .‬در این نوع ادبیات که مدتی نزدیک به یک قرن و نیم دوام‬ ‫یافت‪ ،‬آثاری سرشار از ذوق و نشاط به وجود آمد که می‌توان آن‌ها‬ ‫را به شرح زیر تقسیم کرد‪:‬قصه‌ها و حکایت‌های نقلی و روایی مانند‬ ‫فابلیوها و رمان روباه که جنبه طنز و انتقاد دارند‪.‬‬ ‫قصه‌ها و حکایت‌های دینی مانند افسانه زرین و شوالیه چلیک‌دار‬ ‫که برای تربیت و ارشاد خلق ساخته شده‌اند‪.‬‬ ‫تمثی�لات یا درام‌های مذهبی مانند‪« :‬تمثیل حضرت آدم‪ ،‬تمثیل‬ ‫س��ن نیکال و معجزه نامه تیوفیل نمایش‌نامه‌های خنده‌آور مانند‬ ‫آالچیق و روبن و ماریون‪».‬‬ ‫منظومه‌های غنایی مانند‪« :‬اشعار ژان بودل‪ ،‬کلن موزه و روتبوف‪».‬‬ ‫در زیر نمونه یکی از آثار و ش��عرهای روتبوف‪ ،‬ش��اعر آن دوره را‬ ‫می‌آوریم‪ .‬با در نظر گرفتن آثار مختلفی که روتبوف از خود به یادگار‬ ‫گذاش��ته‪ ،‬ناقالن آثار و ادبای اعصار او را کامل‌ترین مظهر ادبیات‬ ‫در قرون وس��طا شمرده‌اند‪ .‬شعری که خوانده می‌شود به نام «این‬ ‫سرگذشت فقر روتبوف است» معروف است‪:‬‬ ‫نمی‌دانم شرح احوال خود را از کجا و چه‌سان آغاز کنم‬ ‫زیرا حدیث فقر و نامرادیم بس دراز است‪.‬‬ ‫ای پادشاه نجیب و بزرگوار کشور فرانسه‪،‬‬ ‫از تو برای رضای خاطر پروردگار تمنا دارم‬ ‫که دردم را چاره‌سازی و معاشی برایم فراهم کنی‪:‬‬ ‫این نیکو رافت و مرحمتی خواهد بود‪.‬‬ ‫من تاکنون در سایه مال و دولت دیگران زیسته‌ام‬ ‫کسانی که در کمال میل و رغبت به من وام داده‌اند‪.‬‬ ‫اما اکنون که همه برتهی‌دستی و قروض بی‌شمارم واقف شده‌اند‬ ‫دیگر کسی به من وام نمی‌دهد و از من روگردانند‬ ‫دشواری‌های زندگی و جفای روزگار و احوال زار زن و فرزندانم‬ ‫که نه بیمارند و نه در حال احتضار‪،‬‬ ‫دیناری پول و عایدی برایم باقی نگذاشته است‪.‬‬ ‫از هرکس طلب یاری و کمک می‌کنم سرم را به طاق می‌کوبد‪.‬‬ ‫صفت داد و دهش در کسی نیست و هرکس برآن است که مال و‬

‫ثروت خود را حفظ کند‪.‬‬ ‫مرگ و فنا زیان فراوانی برای من به بار آورده است‪.‬‬ ‫و شما ای پادشاه نیکو نهاد با دو نوبت لشکرکشی به بالد کفار‬ ‫سردارانی را که حامی من بودند از من دور ساخته‌اید‪.‬‬ ‫ای پادشاه محتشم و بزرگ‌وار! اگر روزی اتفاق بیفتد که شما هم‬ ‫مرا ترک کنید‪،‬‬ ‫هم‌چنان که شاهان دیگر نیز چنین کردند‪،‬‬ ‫من دیگر وسیله‌ای برای امرار معاش خود نخواهم داشت‪،‬‬ ‫دیگر هیچ‌کس مرا یاری نخواهد کرد و احدی از من دس��ت‌گیری‬ ‫نخواهد نمود‪.‬‬ ‫از سرما سرفه بر حلق دارم و از گرسنگی خمیازه بر دهان‬ ‫و عاقبت در وضع رقت‌باری جان خواهم سپرد‪.‬‬ ‫نه تخت��ی دارم نه رختی‪ ،‬نه تش��ک نه لحافی ن��ه زیراندازی نه‬ ‫باالپوشی‬ ‫بدین نمط و نس��ق که منم کسی به تیره روزی من در این حدود‬ ‫تا شهر سانلی نیست‬ ‫اعال‌حضرتا‪ ،‬نمی‌دانم به که روی آورم و از که یاری جویم؟‬ ‫تهی‌گاه و پهلوهای من جز با کاه و خاشاک آشنا نیست‪.‬‬ ‫من پیام تیره‌بختی و سیه‌روزی خود را به گوش شما می‌رسانم‪:‬‬ ‫وجه کفاف ندارم و همواره در حسرت نان به سر می‌برم‪.‬‬ ‫در ش��هر پاریس در میان نعمت و ث��روت زندگی می‌کنم‪ ،‬ولی از‬ ‫نفایس و تمول این شهر نصیب اندک دارم‪.‬‬ ‫و به هم‌این جهت از میان حواریون و آبای دین مسیح‬ ‫فقط نام «اندک مقدس» در خاطرم موج می‌زند‪.‬‬ ‫می‌دانم که پدر مقدس چیست اما نمی‌دانم پدر مقدس من کیست؟‬ ‫چرا که طول زمان و ش��دت حرمان مرا از هرگونه نعمتی محروم‬ ‫کرده‬ ‫و چن��ان خانه و کاش��انه‌ام را تهی کرده که حتا ایم��ان مرا به باد‬ ‫داده است‬ ‫و اکنون چیزی جز آن‌چه می‌بینید در خانه ندارم‪.‬‬

‫برای تدارک اکماالت به مسیر آسیای میانه تمرکز می‌کنند‬ ‫آرین ‪ /‬دفتر کابل‬ ‫ناتو می‌گوید پس از مسدود شدن راه اکماالتی‌اش‬ ‫از مسیر خاک پاکستان‪ ،‬مواد مورد ضرورت‌اش را‬ ‫از طریق آسیا میانه به افغانستان وارد می‌کنند‪.‬‬ ‫پاکس��تان از ح��دود یک ماه به این س��و و در پی‬ ‫کشته شدن شماری از سربازانش در حمله هوایی‬ ‫ناتو‪ ،‬ب��ه کاروان‌های ناتو اج��ازه عبور از خاکش‬ ‫را نمی‌‌ده��د‪ .‬ای��ن موضوع س��بب نگرانی برخی‬ ‫از مقام��ات نات��و ش��ده و اخیرن نماین��ده آمریکا‬ ‫برای افغانس��تان و پاکس��تان گفته است که این‬ ‫موض��وع روی اس��تراتیژی آن��ان در منطقه تاثیر‬ ‫منفی گذاشته اس��ت‪ .‬دومینک میدلی سخن‌گوی‬ ‫نماینده ملکی ناتو در افغانس��تان گفته اس��ت ‪50‬‬ ‫درصد اکماالت نیروهای آنان در افغانستان از راه‬ ‫پاکس��تان و ‪ 50‬درصد دیگر آن از مس��یر آسیای‬ ‫میانه و به خصوص ازبکستان وارد افغانستان می‌گیرد‪.‬‬ ‫س��خن‌گوی نات��و افزود از ده س��ال به این س��و نیروهای ناتو‬

‫در افغانس��تان از راه‌های پاکستان‪ ،‬ازبکس��تان و هوایی اکمال‬ ‫می‌گردی��د که بیش‌تر ای��ن اکماالت از راه پاکس��تان صورت‬ ‫می‌گرف��ت‪ .‬وی اف��زود حاال تمرکز بیش‌تر به مس��یر ش��مال‬

‫افغانستان خواهد شد‪.‬‬ ‫آقای میدلی گفت‪« :‬تالش‌های دیپلماتیک به س��طح‬ ‫عالی جریان دارد تا پاکستان به کاروان‌های ناتو اجازه‬ ‫عب��ور از خاکش را بدهد‪ .‬اخیرن ج��ان آلن فرمان‌ده‬ ‫عمومی آیس��اف با رییس ستاد ارتش پاکستان نیز در‬ ‫این مورد گفت‌و‌گو کرده است‪».‬‬ ‫با این حال س��خن‌گوی نظامی آیساف در افغانستان‬ ‫می‌گوید پاکستان در پاسخ به درخواست تازه فرمان‌ده‬ ‫عمومی آیساف مبنی بر بازکردن مسیر اکماالتی این‬ ‫نیروها پاسخ رد داده است‪ .‬جنرال کرستین جاکوبسن‬ ‫گفت‪« :‬گش��ایش راه اکماالتی پاکستان به روی ناتو‬ ‫برای افغانستان‪ ،‬پاکستان و ناتو سودمند است‪».‬‬ ‫با این حال مقامات پاکس��تانی به تازه‌گی گفته‌اند که‬ ‫یک فرمان‌ده قوای افغان در هم‌کاری با اس��تخبارات‬ ‫هن��د‪ ،‬به نات��و اطالعات نادرس��ت داده ت��ا نیروهای‬ ‫پاکستانی را هدف قرار دهند‪ .‬اما دولت افغانستان و هند تا‌کنون‬ ‫در این مورد ابراز نظر نکرده است‪.‬‬

‫‪77‬‬

‫خالصهمطبوعاتتاجیکستان‪،‬‬

‫تا راغون ساخته می‌شود‪،‬‬ ‫مردم از سردی می‌میرند‬

‫کیومرث‪ /‬دفتر تاجیکستان‬ ‫«آسیا پلیوس»‬ ‫ای��ن هفته به موضوع س��اختمان نیروگاه ب��رق آبی «راغون»‪،‬‬ ‫بزرگ‌ترین نیروگاه در منطقه پرداخته است که با مخالفت‌های‬ ‫شدید دولت ازبکستان رو به روست‪ .‬نشریه می‌نویسد «در حالی‌‬ ‫که سیاست‌مداران تاجیکس��تان و ازبکستان در مورد ساختمان‬ ‫راغ��ون بیانی��ه می‌دهن��د و بانک جهانی به کندی تش��خیص‬ ‫نیروگاه را انجام میدهد‪ ،‬آدمان در تاجیکس��تان از بحران انرژی‬ ‫می‌میرند‪.‬‬ ‫نش��ریه از قول تحلیل‌گران امور نوش��ته است که «امکان دارد‬ ‫بانک جهانی با به درازا کشاندن مسئله تشخیص ضد ساختمان‬ ‫ای��ن نیروگاه قرار بگیرد‪ ».‬تش��خیص فنی و زیس��ت محیطی‬ ‫ط��رح نیروگاه برق آبی راغون را کارشناس��ان بانک جهانی بر‬ ‫دوش دارند‪ .‬دولت تاجیکستان سال ‪ ۲۰۱۰‬مالدی به ساختمان‬ ‫نی��روگاه راغون آغ��از کرد‪ .‬ولی‌ در پ��ی مخالفت‌های برخی‌ از‬ ‫کشورهای همس��ایه مجبور شد که تشخیص فنی این طرح را‬ ‫به بانک جهانی بدهد‪ .‬مقام‌های تاجیک می‌گویند‪ ،‬پس از انجام‬ ‫تش��خیص که ظاهرن در سال ‪ ۲۰۱۲‬پایان خواهد یافت‪ ،‬قصد‬ ‫دارن��د دو چرخه این نیروگاه را فعال بکنند‪ .‬چرخه‌های که برق‬ ‫بیش‌تر تولد کرده و کشور را از بحران بی‌برقی نجات بدهد‪.‬‬ ‫«ملت»‬ ‫باز هم موضوع حضور نیروهای نظامی روس��یه در تاجیکستان‬ ‫را به بحث کشیده است‪ .‬نشریه در این مورد نظر چندی از افراد‬ ‫شناخته را پرسیده است که باید حضور نیروهای نظامی روسیه‬ ‫در تاجیکستان در چه شکل باشد‪« .‬نور‌علی‌شاه نظراف» ژنرال‬ ‫تاجیک گفته اس��ت ح��اال به حضور نظامی��ان روس در قلمرو‬ ‫تاجیکستان نیازی باقی نمانده است‪.‬‬ ‫به ق��ول او حاال نظامیان تاجیک آماده‌اند که مرز کش��ور خود‬ ‫را حمایت بکنند‪« .‬س��یف‌اله سفراف» تحلیل‌گر تاجیک افزوده‬ ‫اس��ت که جانب تاجیکس��تان در این مورد بای��د منافع ملی و‬ ‫پول��ی را در پیش بگزارد‪ .‬وی می‌گوید «روس��یه برای پای‌گاه‬ ‫نظامی‌اش در تاجیکس��تان باید مبلغ بده��د و یا مهلت حضور‬ ‫آن را کم‌تر نماید‪».‬‬ ‫«نگاه»‬ ‫در ش��ماره تازه خود به آغاز زمس��تان س��رد روس��یه که پور از‬ ‫گرده‌همای��ی ب��ود‪ ،‬نگاهی‌ افکنده اس��ت‪ .‬نوس��نده این مطلب‬ ‫«داریوش رجبیان» گفته اس��ت «تاجیکس��تان می تواند از این‬ ‫روی‌دادهای روس��یه درس فراوان بگی��رد‪ ،‬چون هر آن چه در‬ ‫مس��کو اتفاق می‌افتد بناگاه در «دوشنبه» هم بازتاب می‌یابد‪».‬‬ ‫در حالی‌ که به نوشته او «هر کسی‌ بیش‌تر و با هر نیرنگی سر‬ ‫قدرت می‌ماند‪ ،‬سرانجام سیاه رو و بدنام خواهد شد و به خاری‬ ‫و خفت از کرسی‌اش رانده خواهد شد‪».‬‬ ‫«نجات»‬ ‫این بار پیام «محی‌الدین کبیری» رهبر حزب نهضت اسالمی‬ ‫را نش��ر کرده اس��ت‪ .‬آقای کبیری در این پیام خود به اعضا و‬ ‫جانب‌داران حزب اسالمی تاجیکستان مراجعت نمود ‌ه و از آن‌ها‬ ‫خواس��ته اس��ت که به هر‌گونه فتنه و اغوا داده نشوند‪ .‬او گفته‬ ‫است «وقت‌های آخر برای ساختن فضای ناسالم اطراف حزب‬ ‫و شخسیت‌های آن از طرف دایره‌های معین تالش‌ها می‌شود‬ ‫که جز ایجاد فتنه و تفرقه و خصومت در جامعه نتیجه دیگری‬ ‫نخواهد داشت‪».‬‬ ‫ی پیام داده اس��ت ک��ه بعضی‌ از‬ ‫محی‌الدی��ن کبی��ری در حال ‌‬ ‫نهادهای تاجیکس��تان از مع��اون رییس «بیداری اس�لامی»‬ ‫انتخاب گردیدن او اظهار تشویش کرده‌اند‪.‬‬

‫‪78‬‬

‫خالصهمطبوعاتتاجیکستان‪،‬‬

‫گزارش روز تاجیکستان‪،‬‬

‫کیومرث‪ /‬دفتر تاجیکستان‬ ‫«اسسر»‬ ‫ی از روحانیان تاجیک‬ ‫این نشریه سیاس��ی از تندروی‌های برخ ‌‬ ‫در مورد تجلیل از س��ال نو میالدی اظهار تشوش کرده است‪.‬‬ ‫در حالی‌ که به قول نویس��نده مطلب‪ ،‬مردم تاجیکستان قریب‬ ‫یک قرن اس��ت که از سال نو تجلیل می کنند و آن یک جزع‬ ‫فرهنگ مردم این کش��ور به حس��اب می‌رود‪« .‬ما‪ ،‬تاجیکان‪ ،‬از‬ ‫ی که در سال‌شماری میالدی هستیم پیش‌واز‬ ‫س��ال نو تا زمان ‌‬ ‫خواهیم گرفت‪ .‬زیرا سال نو ما ‪ ۱‬ژانویه آغاز یافته و ‪ ۳۱‬دسامبر‬ ‫به پایان می‌رسد‪».‬‬ ‫«آسیا پلیوس»‬ ‫نظر چند تن از س��اکنان تاجیکس��تان را پرسیده است که آن‌ها‬ ‫در رابطه به تجلیل از س��ال نو میالدی چه می‌گویند‪« .‬شاعره‬ ‫رحمتاوا» یک س��اکن ش��هر «دوش��نبه» گفته اس��ت «جشن‬ ‫«نوروز» در میان مردم ما با ش��کوه و ش��هامت و خوش‌حالی‬ ‫تجلیل می‌ش��ود و آن باید س��ال نو تاجیکان اعالن بشود‪ ».‬اما‬ ‫«ش��ریف ماه فیضاالیوا» برعکس از تجلیل س��ال نو میالدی‬ ‫در تاجیکس��تان اس��تقبال کرده و آن را جش��ن خوشی خوانده‬ ‫است‪ .‬او گفته است «سال نو را با دستاوردها جشن گرفتن مایه‬ ‫خوش‌حالی اس��ت و از س��وی دیگر گرفتن کادو در این شب و‬ ‫روز روح شخس را بالده می‌گرداند‪».‬‬ ‫«فرژ»‬ ‫س��ال ‪ ۲۰۱۱‬می�لادی را در مطلبی «س��ال ماجراها» نامیده‬ ‫است‪ .‬نش��ریه قضیه خلبان‌های ش��رکت روسی «رولکان» در‬ ‫تاجیکستان را در فهرست تمام ماجراهای سال قرار داده است‪.‬‬ ‫«فرژ» نوش��ته است «این حادثه مناسبت تاجیکستان و روسیه‬ ‫را به س��ردی برد و اگر در س��ال‌های قبلی تنها ازبکس��تان را‬ ‫رقیب اساس��ی خود می‌دانستیم‪ ،‬حاال مناسبت «مسکو» هم با‬ ‫«دوشنبه» ناخوب گردید‪.‬‬ ‫«آزادگان»‬ ‫از چن��د صاحب‌نظر تاجیک پرس��یده اس��ت که «آیا در س��ال‬ ‫ن��و تغیی��رات کادری در حکوم��ت تاجیکس��تان امکان‌پذی��ر‬ ‫خواهد بود یا نه؟» «س��یف‌اله س��فراف» مع��اون رییس مرکز‬ ‫تحقیقات استراتژیک نزد ریاس��ت جمهوری تاجیکستان گفته‬ ‫اس��ت «احتمال دارد که در س��ال نو کادرهای ن��و و ارزنده در‬ ‫نهادهای مهم دولتی برگزیده شوند‪ ».‬اما «نرالدین محکم‌اف»‬ ‫رییس شرکت «بخت» به این باور است که «در حکومت تنها‬ ‫جای عوض کردن صاحب‌منس��بان به نظر می‌رس��د و نباید از‬ ‫این بیش‌تر انتظاری داش��ت‪ ».‬دولت تاجیکس��تان بارها برای‬ ‫کادرهایش مورد انتقاد ش��دید قرار گرفته اس��ت‪ .‬رسانه‌ها می‬ ‫نویس��ند ک��ه اکثر کادره��ا از یک مح��ل و از نزدیکان رییس‬ ‫جمهوری‌ان��د و برای یک خان��واده کار می‌کنند که زمام قدرت‬ ‫را در دست دارند‪.‬‬ ‫«ملت»‬ ‫این نش��ریه نیز نوشته است که «برای امام علی رحمان رییس‬ ‫جمهوری تاجیکس��تان به آن حدی که می‌باید‪ ،‬مش��کل است‬ ‫دیگرگونی‌ه��ای کلی کادری را انجام بدهد‪ .‬در وضعیت امروزه‬ ‫ی دیگر از کادرهای‬ ‫عوض نمودن نتنها نخست وزیر‪ ،‬بلکه بعض ‌‬ ‫بازنشسته هم به منفعت حکومت کنونی نیست‪».‬‬

‫کیومرث‪ /‬دفتر تاجیکستان‬ ‫دولت تاجیکس��تان اعالن کرد که در روز‌های تجلیل از س��ال‬ ‫نو میالدی محدودیت انتقال نیروی برق به منازل س��اکنان را‬ ‫لغو می‌کند‪ .‬این تصمیم در حالی‌ گرفته ش��ده است که ساکنان‬ ‫مناطق تاجیکس��تان در ش��بانه‌روز تنها چهار یا این‌که ش��ش‬ ‫ساعت برق دریافت می‌کنند و تمام‪.‬‬ ‫تاجیکس��تان به کمبود ش��دید برق رو‌به‌روس��ت و این مشکل‬ ‫در فصل‌های پاییز و زمس��تان باز هم داغ‌تر می‌شود‪ .‬مقام‌های‬ ‫این کش��ور می‌گویند تنه��ا در صورت بنیاد نی��روگاه برق آبی‬ ‫«راغون» ساکنان تاجیکس��تان از چنگال بی‌برقی رها خواهند‬ ‫ش��د‪ .‬اما س��اختمان این نیروگاه هنوز آغاز نیافته و با مخالفت‬ ‫ش��دید «ازبکستان» همسایه مواجه ش��ده است‪ .‬گذشته از این‬ ‫کارشناسان بانک جهانی هم تشخیص فنی و اقتصادی نیروگاه‬ ‫را تا حال به پایان نرسانده‌اند‪.‬‬ ‫ب��ا اش��اره به این هم��ه مخالفت‌ه��ا و به درازا کش��یدن آغاز‬ ‫س��اختمان نیروگاه «راغون» ساکنان تاجیکستان هم می‌گویند‬ ‫که از سرنوشت آینده این طرح نگرانند‪.‬‬ ‫ای��ن اس��ت که آن‌ها دیگ��ر منتظر نمی‌ماند و من��ازل خود را‬ ‫در بناه��ای بلندآش��یانه ب��ا هیزم گ��رم می‌کنند تا طفل‌ش��ان‬ ‫س��رما نخورد‪ .‬اگر در چند س��ال پیش از منازل ساختمان‌های‬ ‫بلندآش��یانه دود بی��رون نمی‌آمد حاال آن به ی��ک کار معمولی‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫ام��ا اکثر صاحب‌نظران ش��رکت «برق تاجی��ک» و دولت این‬ ‫کش��ور را متهم می‌کنند که در ده س��ال آخر با بهانه بی‌برقی‬ ‫م��ردم را در تاریک��ی ن��گاه می‌دارند ول��ی‌ برق را به کش��ور‬ ‫افغانس��تان انتقال می‌دهند‪ .‬ادعایی ک��ه مقام‌های دولتی آن را‬ ‫بارها رد کرده‌‌اند‪.‬‬ ‫ی از مناطق‬ ‫خ��ود مقامات می‌گویند پیش‌تر ازبکس��تان به برخ ‌‬ ‫تاجیکستان برق انتقال می‌داد و مردم در فصل زمستان با برق‬ ‫تامین می‌ش��دند‪ .‬اما به گفته آن‌ها ازبکستان در حال حاضر به‬ ‫تاجیکس��تان نه برق و نه گاز می‌دهد تا مردم بتوانند در فصل‬ ‫سرما از بند سردی رها خورند‪.‬‬ ‫با این حال رس��انه‌های دولتی تاجیکس��تان س��ال‌ها است که‬ ‫در‌باره پیش‌رفت‌ها در بخش انرژی کش��ور حرف می‌زنند‪ .‬این‬ ‫رسانه‌ها ساختمان نیروگاه‌های «سنگتوده ‪ »۱‬و «سنگتوده ‪»۲‬‬ ‫را نتیجه تالش‌های حکومت تاجیکستان برای کسب استقالل‬ ‫انرژی می‌دانند‪.‬‬ ‫ی که این دو نیروگاه با سرمایه‌‌های روسیه و ایران بنیاد‬ ‫در حال ‌‬ ‫شده هفتادوپنج درصد سهمیه اولی مال مسکو می‌باشد و ایران‬ ‫هم گفته که پس از دوازده س��ال استفاده از «سنگتوده ‪ »۲‬آن‬ ‫را در اختیار «دوشنبه» خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫ح��اال روس��یه یک بخش ب��رق نیروگاه «س��نگتوده ‪ »1‬را به‬ ‫افغانستان انتقال می‌دهد‪ .‬ولی‌ نیروگاه «سنگتوده ‪ »۲‬هنوز برق‬ ‫تولید نکرده است و روش��ن نیست که در صورت تولد برق آن‬ ‫را به که خواهد داد‪ ،‬تاجیکس��تان یا افغانس��تان و آن هم به چه‬ ‫قمتی‪.‬‬ ‫با توجه به این همه س��اکنان تاجیکستان می‌گویند از سرمایی‬ ‫که همیشه به مشکل آن‌ها خواهد افزود دل‌گیرند و می‌خواهند‬ ‫که «صد بار بهار آید و یک بار زمستان‪».‬‬

‫اصالحات در حکومت‬ ‫صد بار بهار آید‬ ‫تاجیکستانامکان‌پذیراست؟ و یک بار زمستان‬

In a dialogue with a representative of the opposition;

The supreme Leader himself is involved in Ayatollah Boroujerdi’s situation Ardavan Roozbeh / Radio Koocheh Translated by Avideh Motmaen-Far

In 2006, in Azadi street of Tehran, the surrounder and arrest of a religious protester, Sayed Mohammad Hussein Kazemeini Boroojerdi was the event that put the neighborhood for a few days in a kind of curfew.

He is an ”Ayatollah” and born in 1958 in Boroojerd. He is partisan of a secular regime and calls for the separation of religion and politics and change in the country disapproving ”velayat-e faqih”. When he was arrested, nearly 2,000 of his supporters were arrested too. Although little by little, a great number of his supporters were released but eleven of them, including himself, were sentenced to death.

A sentence reconsidered at the court of appeal and became an eleven-yearprison sentence for Mr. Boroojerdi.

Mr. Boroojerdi keeps protesting still to the ”velayat-e faqih”. The letters of protest, and among them, the letters to the head of the United Nations, to Ahmad Shahid and to Mrs. Clinton are attributed to him.

A few weeks ago, one of his letters was read at the United Nations gathering in New York.

According to news from the prison published by his supporters, Mr. Boroojerdi is systematicly subject to harassment and lack of investigation of his physical condition.

Recently, one of his relatives revealed that he would have eventually been killed in a staged conflict in prison.

As a prisoner who have passed almost six years of his conviction with 400 days in solitary confinement , and according to the Special Clerical Court, he should have been allowed to be treated outside of prison but contrary to judiciary custom in Iran, he cannot enjoy a possible reduction in the condemnation or treatment out of prison.

According to Wikepedia: He is the eldest son of Seyyed Mohammad Hussein Kazemeini

79

Boroojerdi, a clergymen of Tehran.

In 1357, he was elected as the Imam of the Mosque ”Hemat” of Tehran. In Ghom, he studied religious sciences with the clerics such as Seyed Sadegh Rohani, Mírzá Khalil Kamrehi, and Seyed Shahabuddin Mar’ashi Najafi to study and obtained his degree of ”Ijtihad”.

When the arrest and transfer of the supporters of Seyed Hussein Kazemeini Boroojerdi started by the police, rumors of a possible attack of security forces to his house made many of his supporters gather

spontaneously to protect his house which prevented effectively the attacks to his home.

Broojerdi’s supporters were protecting his house, day and night, to prevent the attack of the police agents to him.

The security and intelligence forces, ultimately on Saturday, October 7, 2006 got involved in a conflict with thousands of supporters and finally by closing the streets around his house, a great number of his supporters were arrested.

Finally on Sunday, October 8, 2006 at midnight, a team of intelligence forces and commandos of special forces attacked Boroojerdi’s house arresting Boroojerdi and his compagnons and transferred them to an unknown place.

Kazemeini Boroojerdi was arrested and imprisoned in 1995, 2000 and 2005. He, once again, was arrested in 2006, sentenced to 11 years prison and confiscation of property. He is currently in Evin prison in very bad physical and mental condition with no right of visit or leave.

He, his family and supporters wrote letters to the secretary general of the United Nations, Ahmad Shahid and human rights activists called for his support and release from prison.

I got the latest news about Seyed Kazemeini Boroojerdi from ”Maryam Mo’azen Zadeh”, one of his spokeman: Ms. Mo’azen Zadeh! Before asking anything about Mr. Boroojerdi, do you confirm the news published in different sites that in Evin prison, Mr. Boroojerdi has been attacked. If you confirm the news, could you please explain what exactly happened?

Yes, definitely, but this not the first time, there have already been several attempts to his life but this time it has been more serious. According to witnesses who happen to be our informers also, on Tuesday morning, November 22, the Special Clerical Court officials commissioned one of the prisoners to attack and kill him.

This person have been arrested and charged with drug traffic and was promised to be included in the supreme leader’s amnesty in case he did this job. But other prisoners discovered their plan and supported Mr. Boroojerdi, so the plan failed.

I have the feeling that because Mr. Boroojerdi refused to stop divulging anti-human face of this regime and wrote letters to Mrs. Clinton, made the officials sensitivity grow, so they took the decision to physically eliminate him.

A few months ago, he was also transferred to the prisons hospital.

What is his physical condition now and do the prison authorities consistently

follow up with his physical condition?

His physical condition is not good at all as it was announced and confirmed previously by human rights activists.

All these years in prison, he suffered from a lot of problems such as kidney stones, diabetes and Parkinson’s.

Once, even according to himself, it was clear that it has been intentional, they poured a substance in his eyes, and said that it was because of spraying insecticide that he lost one of his eyes vision because the authorities refused any treatment for him.

Also he suffered a heart problem. If a heart problem is not treated, it has consequences such as legs oedema and lungs oedema. So he experienced lungs oedema and breathing problems.

He was admitted to the clinic prison where the Doctor confirmed that he should be treated in a hospital outside the prison but the authorities refused despite his family insistance.

They even called the doctors and forced them to confirm that he was in good health even though he could not breathe and hardly stand up. His family came back a week later and asked the authorities to allow him to have drugs that doctors out of the prison prescribed but the authorities refused.

I have the feeling that when the Islamic Republic wants to eliminate the prisoners, they refuse to treat them.

For prisoners who have no criminal record, usually after a while, they can benefit from an appeal of their sentence or even forgiveness. In Mr. Boroojerdi’s case, it is his first imprisonment with a 11 years sentence and he is nearly six years in prison.

Have you ever taken any action for an eventual amnesty for him?

No, they do not agree. His Family has tried a lot to make them care about his situation. It is almost two thousand days that he is imprisoned but they denied him even a leave of an hour. His mother was arrested and died under torture but they denied Mr. Boroojerdi the right to attend his mother’s funeral.

Considering that he has been unconsecutively in solitary

confinement for more than four hundred days, according to their own laws and say, he has already served his sentence but they still deny him amnesty or permission to leave.

If someone serves half of his sentence, he should be able to leave on bail, but they do not allow him to do this.

The Special Clerical Court is not under the Judiciary supervision and does not follow laws. One can say that it is an illegal institution under the direct leadership’s control. When the leader does not agree, this institution does not agree niether. As the Leader of the Islamic Republic does not agree with his leave, they have directly been ordered not to cooperate with him and treat him as such.

Why was he sentenced to eleven years imprisonment?

He was accused of a lot of things, war against God, insulting the leadership, opposition with the Islamic Republic and Supreme Leader are a few. He was arrested along with eleven of his compagnons. They were sentenced to death but later they changed their sentence to eleven years. He spent a year in Tehran and ten years in exile in Yazd, but in the aftermath of the elections and sensitivity of the situation, they brought him back to Evin prison.

Considering the close connection you have with him and his entourage, can you tell us in which conditions they are all?

In the middle of October 2006, he, some of his compagnons and neighbours who were at his home, about 2,000 people were arrested.

Many of them were released but some of them were still inside the prison, and sentenced to death. After a few years, their convictions were also

reconsidered and reduced to 5, 6 or 2 years prison and exile. Some of them were also realeased by amnesty.

Considering the fact that Mr. Boroojerdi took all the responsibilities, and was ready to serve their imprisonment, the sentence of many of his compagnongs was reduced but after 2006 during all these years, they arrested many of them again and detained them in solitary confinement. Except some rare cases, they were transfered to public section again. Some have been released temporarily on very heavy bails.

In general, his compagnons are severely threatened, their telephones are tapped, even each new phone they buy. Also, their personal emails are controlled. They had printed all their emails, tapped all their conversations and showed them at the interrogatory.

With smallest activity, they are arrested, interrogated and threatened.

While you were in Iran as the representative of Mr. Boroojerdi, did you face any problems?

I got arrested twice. I was threatened and then I decided to leave the country.

Does Mr. Boroojerdi get any particular help to get his letters that he writes to Mrs. Hillary Clinton, to be delivered outside?

There are no particular people who help. At first, he had his own original way to do it, but nowadays a lot of letters are published form other people like Mr. Davoodi and Nourizadeh. Of course, he finds ways to send the letters out but unfortunately for security reasons I cannot tell you. But I assure you that there are no special help or collaboration. He is even denied having paper, pens or books

Koocheh Magazine: Koocheh Magazine includes a brief story of the best and the most eye-catcher articles which have been published in Koocheh Radio Website.

It is released on the first and fifteenth of every mouth.

Concessionaire: Koocheh Cultural Fund Chief Editor: Ardavan Roozbeh News Editor: Behnam F Magazine Coordinator: Azi F Designing: Graphic Section of Koocheh Fund Direct Contact with Chief Editor: editor@koochehmail.com For having constant subscription send your E-mail address to contact@koochehmail.com Please visit our website: www.radiokoocheh.com

80