Krantje Boord Nr. 3 Oktober 2010

Ne

d r o o b

e Krantj

is Grat t kran ee em m em h

en HKU udenten van de UU, HU gratis krant voor st

I offline Nr. 3 I oktober 2010

Krantje Boord?

Als ze het toch vragen...

Onderwijs bedreigd door Kabinet Rutte Oh, wat klinkt het mooi! Het nieuwe regeerakkoord is een feest om te lezen. Woorden als ‘kwaliteitsimpulsen’ en ‘Nederlandse toppers’ dansen over de

bladzijden. Goed, soms staan er dingen in die niet bepaald duidelijk maken wat er gaat gebeuren (‘op kwaliteit gerichte bekostiging’?), maar dat wordt goed gemaakt doordat er ook dingen worden genoemd die we al wisten, zoals dat er een basisbeurs bestaat voor de bachelorfase.

Deze beurs verdwijnt dan wel in de

Masterfase, maar dat wordt wel heel lief aan ons ‘gevraagd’. We mogen een ‘investering doen in onze eigen toekomst’.

Jilles Mast

O

ndanks de mooie taal is zo’n beetje elke organisatie die iets te maken heeft met onderwijs tegen de plannen van het Kabinet Rutte. De studentenvakbond LSVB, de FNV en CNV, de HBO-raad en de Verenig-

Lees verder op pagina 2

NL: In deze twee-maandelijkse krant wordt er met een kritische blik gekeken naar thema’s die voor studenten aan de universiteit en de hogeschool van belang zijn. Deze krant probeert de leegte te vullen die de verdwijning van het U-Blad heeft achtergelaten. Het doel van deze krant is om te informeren, maar vooral dialoog en actie te bevorderen. - KSU EN: In this bi-monthly newspaper issues relevant to students and workers of the university and hogeschool will be reviewed critically. This newspaper will try to fill the void that has been left by the disappearance of the U-Blad.

The goal of the newspaper is to inform, and especially to stimulate dialog and action. KSU

Dutch tuition scheme discriminatory

2

Universities in the Netherlands currently charge €1672 tuition to master’s students who are Dutch, EU, or Surinamese.

Other persons pay over seven times as much (about €11.500), and the Universities assert complete discretion to set whatever tuition fee they like for these groups. This tuition scheme is illegal.

It has been challenged in the courts several times recently, with judges ruling both ways.

3

Robert Weaver

T

he discriminatory tuition rates are illegal under Dutch law as well as multiple binding treaties. Under the Dutch Anti-

Discrimination Law, which explicitly covers educational services, direct distinctions on the basis of nationality are illegal unless a specific textual derogation is provided for.

The same approach is taken by multiple binding international treaties. For example, Article 14 of the European Convention on Human Rights in conjunction Protocol 1, Article 2 bans discrimination on the basis of nationality in educational services, as does Protocol 12 of the same convention, as does Articles 1(1) on discrimination and 5(e)(5) on educational services of the Convention on the Elimination of Racial Discrimination, as well as Article 24 of the International Covenant on Civil and Political Rights.

As if it could not be clearer, the International Covenant on

Social, Economic and Cultural Rights goes on to specifically address educational fees and bans distinctions on the basis of nationality. The only exception given is for developing countries so that they can protect their limited resources. The Netherlands is a rich country and its leaders continue to act miserly, immorally, and illegally.

The best argument presented in the court cases was based on treaties between the Netherlands and specific countries.

Recently, Turkish nationals have used non-discrimination clauses in a treaty between the EU and Turkey to strike down discriminatory aspects of Dutch immigration law and tuition rates. The Netherlands also has many such bilateral treaties

Read on on page 3

De Kunst van het Verzet

Global Wave of Action for Education begins to flow

4

Vakbonden universiteitspersoneel en VSNU bereiken onderhandelaarsakkoord

5

Help XminY solidariteitsfonds de winter door

6

Kritische pedagogiek op de Universiteit?

6 4

Discours van het universiteitsbestuur Deel 1

7

KSU Agenda

8

Short News

2 Krantje boord

De kunst van het verzet Jeremy Crowlesmith & Poujesh Vafaie etipt door een mailtje over de demonstratie tegen de bezuinigingen op kunst en cultuur in Den Haag liepen we zonder enige verwachting richting Malieveld. Tot onze verbazing waren er spontaan duizenden mensen tegen dit kabinet de straat op gegaan!

Dit via Facebook georganiseerde protest richtte zich op “het afschuwelijke feit dat het aankomende kabinet de grootste fout van deze eeuw gaat maken; extreem bezuinigen op de kunst/cultuursector.”

G

publiek marginaal inspireren, door ons er wel op te wijzen hoe erg de bezuinigingen in de kunst zijn, maar desalniettemin begrip tonen voor het feit dat er massaal bezuinigd moet worden. Deze relativering kan enkel als effect hebben dat men de logica van dit bezuinigingssysteem uiteindelijk accepteert.

Kortom, waar bleven de kunstenaars die opriepen om de ‘barricades’ op te gaan? Uit alle hoeken van het publiek waren leuzen te horen als: “Actie, actie, actie” en “Naar het Plein, naar het plein!”, maar de organisatie wilde het liever “beschaafd” houden. Ze hadden immers een goede relatie opgebouwd met de politie die ze niet wilden schaden. De actievoerders vóór het podium hadden het een stuk beter door.

Zoals een boze componist de manifestatie omschreef: “it was way too friendly, too nice, too obedient, this is not how we are going to win this war.” Het verbazingwekkende was dat buitenlandse studenten meer

“It was way too friendly, too nice, too obedient, this is not how we are going to win this war.”

Een paar duizend mensen, voornamelijk jonge kunstenaars, kunststudenten, en docenten, verzamelden zich op het Malieveld. Er waren verschillende optredens: van een fantastische sambaband tot prachtige klassieke muziek.

Maar al snel begon de de-radicalisering toen de hoofdspreker ons eraan moest herinneren hoe dit evenement samen met de hulp van de politie was georganiseerd en hoe dankbaar we daar niet voor moesten zijn. Men was vergeten dat dezelfde politiemacht eenzijdig de afgesproken plek, het Plein tegenover het parlement, strategisch had verplaatst naar het veel grotere Malieveld, waar de menigte niet alleen onzichtbaar wordt in verhouding tot de achtergrond, maar ook amper wordt gehoord. Ook de andere sprekers konden het

energie leken te hebben voor verzet dan Nederlandse studenten, voor wie hun toekomst op het spel staat. Ze hebben dan ook uiteindelijk meer dan honderd man spontaan meegekregen naar een actie op het Plein voor het parlement.

Wie gemarginaliseerd wordt moet van zich afbijten, terug vechten. Nederland heeft een rijke cultuur van kunst en verzet, van de Provo’s in de jaren zestig tot de culturele

I can’t believe we still have to protest this crap.

centra van de kraakbeweging “linkse hobbies” als kunst en en alles daar tussen in. Laten cultuur willen redden. we dat niet vergeten als we Vervolg van pagina 1:

Als ze het toch vragen... ing van Samenwerkende Nederlandse universiteiten om er maar een paar te noemen. Zelfs bestuursvoorzitter Yvonne van Rooy schijnt te hebben getwijfeld hoe zij moest stemmen op het CDA-congres.

De meest zichtbare en directe bezuiniging op onderwijs is het afschaffen van de studiefinanciering voor de Master. Studenten moeten deze in de toekomst zelf betalen, maar ze kunnen wel geld lenen om dat te doen. Het geld dat hierdoor vrij komt zal ‘geleidelijk’ weer in onderwijs worden geïnvesteerd.

Studiefinanciering is voor het nieuwe kabinet iets asociaals. De 11.000 euro die de overheid per jaar voor één student betaalt, komt namelijk van belastinginkomsten en dus, zoals Bas Jacobs ons weet te vertellen, ‘draait de nietgestudeerde belastingbetaler op voor subsidies aan zuipende korpsballen’ -het imagoprobleem van studenten in een notendop. Opvallend genoeg is het een rapport van het ministerie van Onderwijs dat deze redenering weerlegt. Volgens dit rapport levert een afgestudeerde student de samenleving namelijk naar verloop van tijd meer op dan ze heeft gekost.

Hoger opgeleiden vinden namelijk makkelijker een baan en betalen meer belasting.

Studiefinanciering is dus niet zo asociaal als het lijkt, en heeft veel gedaan om de toegankelijkheid van het hoger onderwijs te verbeteren. De plannen voor het hoger onderwijs zoals ze nu zijn werken juist mensen met een laag inkomen tegen, zoals zo ongeveer alles wat dit kabinet doet, en beperken de toegang tot de academie. We kunnen dus met een gerust hart zeggen dat het kabinetsbeleid asociaal is en gericht op korte termijn winsten.

Er wordt gezegd dat de bezuinigingen noodzakelijk zijn en dat iedereen, sommige wat meer dan anderen, hierdoor geraakt wordt. Hier moeten we ons niet door laten misleiden. De richting waarin de bezuinigingen het onderwijs sturen zijn namelijk al lang voor de crisis ingezet. Deze bezuinigingsronde is niet meer dan een excuus, waardoor het beleid versneld doorgevoerd kan worden.

Neo-liberale onderwijshervormingen, die in gang zijn gezet tijdens het Bolognaproces, bedreigen de toegankelijkheid, de kwaliteit en onafhankelijkheid van het hoger onderwijs al jaren. Wat begon met een invoering van het Bachelor-Master systeem, zogenaamd om de mobiliteit van studenten te verbeteren, is nu de ideale manier gebleken om te kunnen beginnen met het uitfaseren van de studiefinanciering. Het stimuleren van investeringen uit het bedrijfsleven in het hoger onderwijs, dat meerdere keren expliciet wordt vermeld in het nieuwe regeerakkoord, zijn een reëel

“We kunnen dus met een gerust hart zeggen dat het kabinetsbeleid asociaal is en gericht op korte termijn winsten” gevaar voor de onafhankelijkheid van het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek (zie ook onze website).

Het onderwijs in Nederland is gelukkig nog niet zo slecht dat we hier niet langer kritisch over na kunnen denken, maar we beginnen wel verdacht veel op de kikker te lijken die in een pan met water langzaam dood wordt gekookt.

Krantje boord 3

Global Wave of Action for Education begins to flow Kritische Studenten Utrecht calls for Dutch participation on 23d of October

H

undreds of thousands of protesters around the world started protesting education issues this month. These groups have declared their protest to be linked to the Global Wave of Action for Education. It’s a wave of actions resulting from international networking, chatting and brainstorming among various activists from different countries and continents.

After years of organizing and previous international action weeks, this time, a pretty long and elaborative joint statement was produced to declare

that in October and November 2010, people are going to protest globally against a lot, and for many other things in education.

Among the objections of this global network: any form of exclusion (including monetary mechanisms) of people from accessing and equally participating in education; Public education aligned to serve the (labour) market; (increasing) influence of business interests; (increasing) budget cuts on public education worldwide; exploitation of labor within educational institutions; the prioritization

of research towards commercially valuable patents rather than open knowledge freely available to all; and last but not least; activities for the army within educational institutions.

Besides this, this global network recognized the need for alternatives and proposed: free and emancipatory education as a human right; education as a public good serving public interests; academic freedom and choice: all educational entities/institutions should be democratically structured.

It’s not too late to join this wave; on the 23d of October actions are planned in The

Hague under the name of Rekening Retour to protest the austerity measures planned by the new Rutte-government.

Since this will affect Dutch education significantly, Kritische Studenten Utrecht calls on Dutch students to join them in this action as part of the Global Wave of Action for Education.

More background and reports about the Global Wave at: emancipating-education-for-all.org

More about the actions on the 23rd on: rekeningretour.wordpress.com & griekenlandisoveral.wordpress.com

Continuing from page 1:

Dutch tuition scheme discriminatory with other countries as well. For example, the Dutch American Friendship Treaty with the US provides for what is known as ‘most favored national status’ in the assessment of all government fees, which means that the Netherlands is not allowed to charge US nationals or companies higher fees than domestic persons. This agreement specifically covers educational fees.

Article XI(1) states: “Nationals of either Party residing within the territories of the other Party…engaged in… educational… activities… shall not be subject… to fees or charges… more burdensome than those borne by nationals.”

After learning how easy it is to bully foreign students, the Dutch educational leaders enjoyed it quite a lot, and so they decided to start treating Dutch citizens the same way.

University leaders and European banks dream of a world where all Dutch students are enslaved by ten, or even hundreds, of thousands of Euros in college debt like the Americans. Thus, the higher fee for a second masters now applies,

and there are new master’s programs at universities like Utrecht that charge the higher tuition rates (about €12.000 per year) to all students. This is in violation of Article 7.43a(1) of the Dutch Higher Education Law (WHW) which allows for such specialty master’s programs, but

want when the majority of the knowledge disseminated came from researchers outside of the Netherlands, subsidized by foreign tax dollars.

However, if one views education as a normal commercial service, then the market rules apply. Nobody would tolerate

“Nobody would tolerate a frituur that charged €1,72 for friet to persons of some nationalities, and then €12 for others!” caps the tuition rate at five times the domestic rate.

There are basically two ways to look at educational services.

Knowledge is either the possession of all of humanity, or it is merely a commercial product.

The KSU opposes the commercialization of education, and we desire to be more than simultaneous consumers and products of a knowledge factory. From this first approach, which is supported by the relevant binding international treaties, it is absurd for one country to assert that they own knowledge and can sell it at whatever rate they

a frituur that charged €1,72 for friet to persons of some nationalities, and then €12 for others!

The best argument the frituur could make, and Dutch universities have made, to defend such a situation would be that some nationalities incur higher costs.

For example, some may tend to dine-in instead of eat to-go as compared to Dutch people, and thus allegedly there are higher costs involved for the frituur.

To comply with market rules on non-discrimination and fair competition, the frituur would have to implement this higher fee in a way that is not directly

based on nationality, such as charging a small extra amount on dine-in orders. Further, if that rate was indirectly discriminatory on the basis of a prohibited classification by burdening one group more frequently than others, they would have to show that their fee is reasonable by showing their fee is proportional to the actual costs incurred by people who dine-in versus take their friet to-go. There is no way that certain nationalities are over seven times more expensive to educate. Further, arguments about greater costs for educating some nationalities because of subsidies on the basis of nationality from the central government only worsens the discrimination by showing how widespread and systematic it is.

Robert M. Weaver. Robert Weaver (RobertMWeaver@ gmail.com) is a lawyer working for Weaver & Henderson On Point Legal in Utrecht. He specializes in human rights, immigration and anti-discrimination law.

4 Krantje boord

Vakbonden universiteitspersoneel en VS Werkdruk- en medezeggenschapsproblemen blijven bestaan.

M

aandenlang onderhandelden ver schillende vakbonden namens universiteitspersoneel met de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) over de verlenging van hun CAO. Het verliep moeizaam; de VSNU brak de onderhandelingen twee keer af en personeel voerde bescheiden actie bij de opening van het academisch jaar. Sinds begin oktober ligt er toch een onderhandelaarsakkoord op tafel, waarin “naar een balans is gezocht tussen inkomensverbetering, werkzekerheid en werkgelegenheid”, meldt vakbond CNV Publieke Zaak als een van de betrokken partijen. Hoewel in het onderhandelaarsakkoord deze balans wellicht gevonden is, blijken er ergernissen te bestaan onder Utrechts universiteitspersoneel die weinig werden meegewogen bij de onderhandelingen. Er wordt gesproken van een gestaag stijgende werkdruk en een gebrekkige medezeggenschap.

Hoogleraar Privaatrecht Ivo Giesen kaartte het probleem vorig jaar al aan in het Ublad: “Het college kan wel allemaal fraaie ambities in het Strategisch Plan zetten, maar als onze docenten zich ook maar enigszins aan hun werktijden zouden houden, dan lag de zaak hier al lang op

zijn gat.” Ook de faculteiten recht, bestuur en dit jaar krijgt economie decreteerde tot één dit probleem overkoepelende Rebo-faculteit; weer nieuwe “Met als resultaat dat iederd i m e n s i e s : een gewoon zijn gang gaat. Er het maxi- wordt wel goed samengewerkt, mum aantal maar [...] inhoudelijk is er dus s t u d e n t e n niets veranderd, maar intusbinnen werk- sen moeten we wel een extra groepen werd apparaat optuigen voor de v e r h o o g d bestuursondersteuning op naar 27, waar Rebo-niveau. Tel uit je winst.” dat vorig jaar De huidige medezeggensc25 was en hapspositie van het personeel een paar jaar geleden zelfs is volgens Giesen te zwak is 23. Omdat het aantal vergo- om dit soort ontwikkelingen ede arbeidsuren per werk- te voorkomen: “in feite is groep gelijk bleef, worden de medezeggenschap [..] al docenten voor een moeilijke sinds de komst van de MUB keuze gesteld; óf minder tijd [Modernisering Universitper student besteden, óf meer eits Bestuur] in 1995 dood onbetaalde overuren maken. en begraven”. Ook de FacGezien sommige docenten ulteitsraad Bètawetenschapertoe neigen hun onderwijsk- pen gaf afgelopen februari waliteit te beschermen, lijkt in een steunbetuiging aan de een stijging in werkdruk en bezetters van het bestuursgeonbetaalde overuren ook dit bouw aan dat “medezeggenjaar onvermijdelijk. Dit voor- schap in Nederland te vaak te beeld is slechts een topje van de weinig serieus genomen wordt. ijsberg; meerdere voorschrift- Zo komt het met grote regelen blijken maat voor vaak moe- “Het college kan wel alle- dat alleen ilijk uitvovoorgekookmaal fraaie ambities erbaar, zoals in het Strategisch Plan te besluiten de urenter tafel zetten, maar als onze norm voor en docenten zich ook maar komen de scripdat infortiebegelei- enigszins aan hun werk- matie over tijden zouden houden, r a n d vo o r ding van studenten, dan lag de zaak hier al waarden of het nakivan beleid lang op zijn gat.” jken van en de motitentamenvragen (één minuut vatie van strategische keuzes per open tentamenvraag). ondoorzichtig blijven” Het werkdrukprobleem Het CAO-onderhandelaarlijkt nauw verbonden met de sakkoord, waar momenteel medezeggenschapskwestie. door de vakbondsleden over Onuitvoerbare normen en gestemd wordt, zal hier voorzelfs grootschalige hervormin- lopig weinig concreets aan gen worden soms zonder oor veranderen. Hoezeer ook de voor weerwoord “top-down” actievoerende Utrechtse stuopgelegd, wat wel eens tot inef- denten in februari én de Facficienties en een hogere werk- ulteitsraad Bètawetenschapdruk leidt. Zo geschiedde het pen publiekelijk aangaven een volgens Giesen dat het college voorstander te zijn van “een van bestuur tegen de wens in hernieuwde democratisering van het personeel de fusie van van de besluitvormingspro-

cessen aan de universiteiten” - stelt het onderhandelaarsakkoord dat we de laatste jaren zien dat “de landelijke CAO steeds meer de standaard wordt en dat de behoefte om op lokaal niveau aanvulende afspraken te maken is afgenomen”. Meer dan een afspraak om een “discussietraject op te starten” is volgens het onderhandelaarsakkoord momenteel niet nodig.

Hoewel via discussietrajecten en onderhandelingen tussen personeelsraden en -bonden enerzijds en de VSNU anderzijds wellicht nog meer te winnen valt, is het onwaarschijnlijk dat al deze kwesties via deze wegen te verhelpen zijn.

De landelijke politiek en economie speelt geen bescheiden rol, zei ook VSNU-onderhandelaar Hugo Levie: “Onze ruimte is beperkt”, duidend op de voorjaarsnota van het kabinet waaruit bleek dat de universiteiten geen geld zouden krijgen om de salarissen te corrigeren voor inflatie. De overheid geeft op haar beurt aan dat dit besluit nodig is om de “financiële tegenspoed het hoofd te bieden”. In de medezeggenschapskwestie kunnen bestuurscolleges zich beroepen op het feit dat de MUB-wet door de overheid is ingevoerd. De verhoogde werkdruk kunnen bestuurscolleges wijten aan achterblijvende overheidsinvesteringen in de groeiende toestroom van studenten.

Over oplossingen wordt al actief gebrainstormd door verschillende partijen: selectie aan de poort wordt voorgesteld door onder andere Yvonne van Rooy, collegevoorzitster van Universiteit Utrecht en invloedrijk VSNU-bestuurster.

Collegegeldverhogingen en een verdere versobering van de studiefinanciering is meestal het antwoord van de overheid. De ivloedrijke Europese

Krantje boord 5

SNU bereiken onderhandelaarsakkoord Alexander Beunder technocraat Jo Ritzen (bekend van het pleidooi “Op onderwijs kan best nog flink bezuinigd worden”) noemt de crisis een kans voor universiteiten om begrotingstekorten op te vullen met particuliere geld-

stromen, oftewel, privatiseren die scholen. Een recent manifesto van Europese onderwijstechnocraten pleit voor minder medezeggenschap. Studentenbonden en organisaties in Nederland en Europa pro-

testeren dit al jaren én pleiten vaak voor meer medezeggenschap. De kans op verregaande onderwijshervormingen, die bepalend kunnen zijn voor arbeidsomstandigheden, is groot. De koers die meestal

gekozen wordt door politici en technocraten is duidelijk.

De vraag of andere partijen hier weerstand tegen kunnen bieden blijft vooralsnog onbeantwoord.

Wat biedt het onderhandelaarsakkoord wél?

De werkzekerheid lijkt enigszins gegarandeerd, want volgens het akkoord is “voor CAO-partijen uitgangspunt dat onvrijwilige werkloosheid wordt voorkomen”. De inkomensverbetering lijkt in ruil hiervoor enigszins te zijn versoberd. Waar er op 1,25% werd ingezet om de koopkracht te behouden is het resultaat slechts een half procent salarisverhoging vanaf 2011. Voetnoot: de partijen roepen in het akkoord de Raden van Toezicht op om in de remuneratie van de Bestuurscolleges de “komende periode een soberheid te betrachten die vergelijkbaar is met de loonparagraaf van dit akkoord”.

Het salaris van ca. €234.000 van Universiteit Utrechts Collegevoorzitster Yvonne van Rooy zou door deze soberheid geraakt kunnen worden.

Help XminY solidariteitsfonds de winter door XminY solidariteitsfonds heeft 600 nieuwe donateurs nodig om te overleven

W

at is XminY? XminY is een actiefonds en zorgt voor financiële ondersteuning vo o r actiegroepen en sociale bewegingen wereldwijd. Dit zijn groepen en bewegingen die zich inzetten voor structurele economische, politieke en maatschappelijke veranderingen, vanuit de gedachte dat een andere we r e l d m oge l i j k en noodzakelijk is. XminY heeft in haar meer dan 40-jarig bestaan altijd een kritisch en eigenwijs karakter behouden.

XminY krijgt haar inkomsten uit donaties van particulieren en kan daardoor een kritische en onafhankelijke koers varen.

Door de onafhankelijkheid van zowel overheid als bedrijfsleven is XminY in de positie om volledig zelf

te bepalen welke groepen gesteund worden, een vrijheid die veel andere fondsen missen.

Het geld dat XminY van haar donateurs ontvangt, wordt direct ter beschikking gesteld aan groepen en organisaties die op verschillende plaatsen in de wereld opkomen voor structurele maatschappelijke veranderingen. Per jaar steunt XminY tussen de 150 en 200 groepen. Het gaat om groepen en organisaties die zich inzetten voor bijvoorbeeld de positie van migranten, rechten van seksuele minderheden, antiracisme, landrechten, betere arbeidsomstandigheden, demilitarisering, milieu, klimaat en een eerlijke verdeling van de welvaart.

Kenmerkend voor de door XminY gesteunde projecten is de kritiek op het huidige systeem en het plaatsen van mens, dier en natuur boven economische belangen.

Word donateur vanaf 5,per maand!

Draag ook je (financiële) steentje en word donateur!

XminY kan alleen overleven als er voldoende mensen de

daad bij het woord voegen en ook daadwerkelijk donateur worden.

Je kunt al donateur worden vanaf 5,- per maand. Als je het kan missen wordt een grotere bijdrage natuurlijk zeer op prijs gesteld en vergroot dat de kans dat XminY het gaat redden. Mocht 5,- per maand net iets te veel voor je zijn, dan kun je ook bijvoorbeeld 10,- per kwartaal betalen.

Hoe je nog meer kan helpen Er zijn nog verschillende andere manieren waarop je XminY kan helpen met het werven van donateurs. Nodig een spreker van XminY uit voor een informatie-avond, organiseer een benefiet, nodig XminY met een informatiekraampje uit, vraag mensen in je omgeving om donateur te worden. Wees creatief !

De visie van XminY In de visie van XminY kunnen problemen het beste ‘van onderop’ worden aangepakt. juist lokale groepen en organisaties weten het beste op welke manier en met welke

methoden maatschappelijke veranderingen nagestreefd dienen te worden en hoe de beste resultaten bereikt kunnen worden.

XminY gelooft in de kracht van basisorganisaties en ‘grass root bewegingen’. In mensen die creatieve manieren bedenken om hun samenleving wakker te schudden. Mensen die zich niet neerleggen bij de situatie waarin ze verkeren en in verzet komen ondanks de risico’s die dat met zich mee kan brengen. Mensen die bovendien in staat zijn anderen te mobiliseren en enthousiast te maken. Mensen kortom die geloven dat een andere wereld mogelijk is en bereid zijn zich hier vol voor in te zetten!

Veel groepen en organisaties die XminY in het verleden gesteund heeft, zijn uitgegroeid tot bekende organisaties of grote sociale bewegingen. Van het ANC in Zuid-Afrika tot de inheemse beweging in Bolivia of de ontkiemende globaliseringsbeweging over de hele wereld; het zijn allen groepen die begonnen met steun van XminY.

6 Krantje boord

Kritische pedagogiek op de Universiteit?

Dit is het eerste artikel in een drieluik over de ideeën van de Braziliaanse pedagoog Paolo Freire, een van de grondleggers van de kritische pedagogiek.

De KSU wil graag de discussie openen over alternatieve manieren van onderwijs geven en krijgen, maar dat gaat niet zonder dat studenten en docenten iets weten van hoe onderwijs óók kan zijn. Vandaar deze reeks. In dit eerste artikel zal worden ingegaan op twee van de pijlers van Freire’s onderwijsfilosofie. Het tweede en derde artikel zullen gaan over de mate waarin deze ideeën terug te zien zijn in het Nederlandse hoger onderwijs en waarom dat wel of niet zo is.

Jilles Mast et woord ‘pedagogiek’ komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘het leiden van het kind’. De leider is in dit geval de ouder, of leraar, en deze heeft als taak het kind volwassen te maken door te onderwijzen. Dit gebeurt door middel van het stimuleren of afremmen van bepaalde gedragingen en wanneer het kind heeft geleerd zich op de juiste manier te gedragen kan het als volwassen worden beschouwd. De impliciete aanname in deze definitie is dat de oudere al heeft geleerd wat ‘goed’ of ‘normaal’ gedrag is

H

en het haar taak is het kind hierover te onderwijzen.

Paolo Freire, hoewel niet de eerste (of de laatste), is een van de bekendste critici van deze benadering van opvoedkunde die ook wel ‘normatieve pedagogiek’ wordt genoemd.

Zo zette hij vraagtekens bij de neutraliteit van de kennis die wordt overgebracht op het kind. Volgens hem bestaat er niet zoiets als een neutraal onderwijsproces, omdat normen en waar(he)den per definitie niet neutraal kúnnen zijn. Ze zijn namelijk afhankelijk van tijd, plaats en cultuur en dit zorgt ervoor dat ze steeds veranderen. Daarnaast zijn er verschillen binnen één groep en de mate waarin verschillende personen de macht hebben of juist ontberen om bepaalde normen en waarden op te leggen. Volgens Freire is onderwijs dan ook óf een instrument dat wordt gebruikt om kinderen te conformeren naar de samenleving door ze de logica en de ‘regels van het spel’ van het huidige systeem aan te leren, óf een methode om mannen en vrouwen te leren om kritisch naar de werkelijkheid te kijken en zo te ontdekken hoe ze kunnen meedoen aan de verandering van hun wereld. Gezien de staat van de wereld is het van-

“Pedagogiek is volgens Freire niet beperkt tot het klaslokaal en kan niet gescheiden worden van de samenleving waarin wordt onderwezen”

zelfsprekend dat Freire voor de laatste optie koos.

Deze benadering van pedagogiek en onderwijs legt bloot hoe Freire dacht over de functie van pedagogiek en de taak van de opvoeder. Pedagogiek is volgens hem niet beperkt tot het klaslokaal en kan niet gescheiden worden van de samenleving waarin wordt onderwezen. Sterker nog, het ging Freire er juist om de ‘slachtoffers van het systeem’ in staat te stellen zelf veranderingen aan te brengen in het systeem. Volgens Freire is onderwijs een politieke daad. Oftewel, dat de manier waarop studenten onderwezen worden en wat ze onderwezen wordt een bepaalde politieke agenda dient. Dit kan zijn in de vorm van legitimering van het koloniale verleden zoals in Freire’s geboorteland Brazilië, het reproduceren van racistische vooroordelen zoals onder andere in Zuid-Afrika tijdens de apartheid gebeurde, of het (zowel impliciet als expliciet) in de klas onderwijzen van politiek-economische systemen zoals kapitalisme of communisme.

Freire verving deze (soms) subtiele, maar diepgaande indoctrinatie niet door zijn eigen visie op de wereld. In plaats hiervan pleitte hij voor een democratisering van het klaslokaal. In de normatieve pedagogiek is de machtsverhouding tussen de onderwijzer en de student zeer ongelijk.

Kinderen worden gezien als een leeg vel papier dat de docent beschrijft door middel van het onderwijzen van

Wie was Paulo Freire Paolo Freire (1921-1997) werd geboren in Brazilië en was één van de grondleggers van de kritische pedagogiek.

Freire bleef vier keer zitten tijdens de lagere en middelbare school. Hij begon met werken in alfabetiseringsprogramma’s voor de arme rurale bevolking van Brazilië, waar kunnen lezen en schrijven tot 1988 een voorwaarde was om te mogen stemmen. In 1964 werd Freire verbannen uit Brazilië, eerst naar Chili en Bolivia, later heeft hij zich in de VS gevestigd.

Hij schreef meerdere boeken over pedagogiek en filosofie. De bekendste hiervan is Pedadogy of the Oppressed (1970).

nieuwe kennis. Volgens Freire echter, brengen kinderen, en dit geldt des te meer voor studenten, hun eigen kennis mee naar het klaslokaal. De kennis kan zoiets zijn als hoe je muziek moet downloaden of gaan over belangrijke dingen zoals hoe het is om te leven en op te groeien in een arme wijk.

Deze kennis blijft nu onbenut omdat leerlingen gedwongen worden te reproduceren wat de docent hen vertelt. In plaats van de simpele overdracht van kennis pleit Freire voor het creëren van een omgeving waarin kennis geproduceerd kan worden. Kennis gaat dan niet langer één kant op maar er ontstaat een dialoog tussen docent en student waardoor zij op een gelijkwaardige manier kunnen samenwerken in de productie van nieuwe kennis. Samengevat: ‘there can be no teaching without learning’.

Discours van het universiteitsbestuur - Deel 1 Nima M. it traditie wordt het academisch jaar geopend met een toespraak van de rector magnificus in aanwezigheid van

U

hoogleraren en het studentenlichaam (oorspronkelijke corps). De toespraak dient twee doelen: het bekendmaken van speerpunten van het academische beleid en het vere-

nigen van alle universitaire deelnemers door een gedeelde zin en richting aan te geven.

Het tweede doel wordt niet gehaald, omdat de toespraak lang niet alle medewerkers en

studenten bereikt. Desondanks verwezenlijkt het bestuur haar beleid via de bureaucratische kanalen, wat de universitaire gemeenschap onvermijdelijk beïnvloedt. De toespraak gaat

Krantje boord 7 dus de hele universitaire gemeenschap zoek moet verbeteren, houdt dat in dat aan en verdient daarom een nadere analwe in de Keuzegids hogere cijfers en in yse. de Shanghai-lijst hogere ranks moeten Als je dacht dat de toespraak louter om halen. academische en maatschappelijke zingevDe blik van het bestuur is dus naar ing gaat, dan moet je het volgende weten: buiten toe gericht, op vergelijkingen van het is tegenwoordig niet de rector die instanties die aanzien hebben en indide universitaire gemeenschap toesprerect studenten, onderzoekers en midekt, maar de bestuursvoorzitter. Deze delen kunnen kosten of opleveren. Het functioneert als de zakelijke leid(st)er gevoel van richting van het bestuur is en het gezicht van de universiteit, zoals sterk bepaald door deze externe spelers. door de wet is bepaald. Als een criticus Het bestuur is net als een mens enigszins zegt dat de universiteit op een bedrijf is onzeker en volgt sociale normen, af en gaan lijken doelt hij dan ook onder meer toe tegen haar innerlijke wensen in. op de toevoeging van de voorzitter en Deze zakelijke houding heeft specifieke het verdwijnen van de rector naar de gevolgen voor academische activiteiten. achtergrond. In werkelijkheid regelt de In het zakelijke denken is het streven voorzitter van de UU ook de zakelijke en naar een hogere institutionele becijfering politieke afspraken terwijl de rector met een vast doel en de universitaire gemeenhoogleraren afspreekt schap moet (en de krant leest met zodanig veranstudenten). Politiek deren dat de betekent hier simpelcijfers gehaald weg dat de voorzitter k u n n e n in contact staat met worden. Hierin de ministeries van wordt rekening onder andere ondergehouden met wijs, wetenschap en de visie van een economische zaken, groep vertegmaar vaak ook komt enwoordigers de voorzitter zelf uit Yvonne van Rooy bij de opening van het academisch jaar van de universitade politiek - zoals onze ire gemeenschap. eigen voorzitter - wat de ‘netwerkpositie’ Er wordt door het bestuur een commisvan de universiteit ten goede komt. Een sie van academici en andere medewerkers toespraak van de voorzitter heeft dan gekozen. Deze dient de middelen voor ook een zakelijke toon en noodzakelijk het vooropgestelde doel uit te zoeken. politieke connotaties.

De commissie kan doelen niet bijstelHet bestuur probeert te handelen len, maar alleen de verandering zó planvanuit het motief de universiteit te nen dat er zo weinig mogelijk nadelen ‘verbeteren’. Altijd krijgen zulke poginzijn voor medewerkers, studenten en de financiering. De invloed van het commis“Als de voorzitter zegt dat de sielid is dus hoe dan ook secundair aan het vooropgestelde kwantitatieve doel. kwaliteit van onderwijs en Ongetwijfeld verbetert het academische onderzoek moet verbeteren, lichaam zichzelf tegelijkertijd, maar de houdt dat in dat we in de verbeteringen van het bestuur staan hier Keuzegids hogere cijfers en in voortdurend naast en penetreren het de Shanghai-lijst hogere ranks academische leven. Een commissie die moeten halen.” buiten het initiatief en toezegging van het bestuur wordt opgericht om te reorgen een concrete vorm die met bepaalde ganiseren komt zo goed als nooit voor. overtuigingen en waarden samenhangt.

De visie van het bestuur, uitgesproken Men heeft immers een gevoel van aan het begin van het academisch jaar is richting nodig om te bepalen wat een dus van groot belang voor universitaire verbetering is en wat niet. Het feit dat medewerkers en studenten. In de volde voorzitter zakelijke contacten heeft gende Krantje Boord onderzoeken we betekent dat de beoogde verbeteringen in een vervolg op dit artikel de inhoud deels een zakelijk karakter krijgen, naast van de toespraken van de voorzitter van en soms conflicterend met het karakter het universiteitsbestuur, in hun acadevan de academie: de universiteit moet mische en zakelijke context, om te zien aan bepaalde cijfers voldoen, hoger staan welke specifieke richting het bestuur wil in bekende rankings en dingen doen die volgen met betrekking tot de kwaliteit geld binnenhalen. Als de voorzitter zegt van onderwijs en financiering van bachdat de kwaliteit van onderwijs en onderelor en masteropleidingen.

Agenda 19 oktober KSU Open Borrel 20:30, Café de Bastaard, Jansveld 17

23 oktober Rekening Retour, manifestatie tegen bezuinigingen 13:00, het Plein, Den Haag

26 oktober KSU Open Bijeenkomst 19:30, boekhandel de Rooie Rat, Oudegracht 65

28 oktober Basta! Filmavond: Lezing van Noam Chomsky - De rol van de radicale intellectueel 19:30, de Kargadoor, Oudegracht 36, (toegang gratis) www.bastadebat.nl

1 november KSU Filmavond 19:30, boekhandel de Rooie Rat, Oudegracht 65 (toegang gratis)

4 november Basta! Debat: Links, bijt terug! strategieën in tijden van nood 19:30, de Kargadoor, www.bastadebat.nl

13 november Symposium: “Europa, het onderwijs en de markt.” van 9:00 tot 16:30, Brussel (toegang voor studenten bij vooraf inschrijven gratis, aan de deur 2 euro). www.democratischeschool.org

Krantje boord 8

KrantjeBoord Short Uithof building squatted

On the 26th of September, a few days before the implementation of the Dutch squatting-ban, a former veterinary science building of Utrecht University at the Uithof has been squatted.

According to spokeswoman Judith the spaces might be used for housing over 15 people, but could also be used for cultural activities like movie nights, give-away-shops or as an eatery. The threat of asbestos and fire hazard mentioned by the University Board seemed to be minimal and has mostly been resolved, according to the squatters. Sources: dub.uu.nl, the squatters.

Dutch action against austerity measures on the 23d of October in The Hague

On the 23d of October at 13:00, a coalition of trade unions, leftist organisations and a student action committee plans a manifestation in The Hague against the expected austerity measures of the new Rutte-government. Under the slogan “Rekening Retour” (to return the bill) they are protesting the fact that negative consequences of the the economic crisis are being pushed on the “weakest shoulders of society” through various austerity measures, instead of charging the banks and stock markets which they claim caused the crisis, but instead have been saved by billions of state subsidies. Besides the manifestation, a group called “Greece is Everyware” (Griekenland is Overal) announced a march towards the manifestation from the Central Station of The Hague to het Plein. Sources: rekeningretour. wordpress.com & griekenlandisoveral.wordpress.com

Private higher education growing

Estimations of the Dutch Central Bureau of Statistics (CBS) suggest an increase in the participation in commercial, private, non-subsidized higher education. Of all people who claimed they followed any form of private education, 44% did this at the level of higher education; HBO (polytechnic) or higher.

Seven years ago this number amounted to 33%. The numbers of subscriptions at higher education institutions suggest that the main increase of private education took place at HBO-level; in universities participants in commercial education increased by approximately 20.000, which is a relatively small number

compared to the increase of more than hundred thousand at HBO-schools. Source: dub.uu.nl

Facebook-organized protest mobilizes thousands against culture cuts in The Hague

On Friday morning the 8th of October thousands of protesters – mainly artists, art students and professors – protested the expected cuts in culture spending by the new Rutte-government. The protest was organized through Facebook and planned to take place on the square near parliament, but relocated on orders of the police to the Malieveld. Some protesters who decided to march towards the parliament anyway, were confronted by a large police force. New protests against culture cuts are being planned for the 25th of October in Rotterdam.

Sources: Facebook, Kritische Studenten Utrecht

Uithof sells ground to Danone company for R&D center

On the 8th of October the Danone company, internationally known for it’s dairy products and desserts, bought a piece of land at the Uithof of University Utrecht. Here, a new international Research and Development center will arise which will bundle the R&D-activities of Danone currently taking place in Dutch, German and British centers. Danone’s new innovation centre, expected to be opened in 2012, will mainly focus on baby food and medicinal nutrition. Source: dub.uu.nl

Kritische Studenten Utrecht plans new critical workshops about University

As a sequal to workshops about “knowledge production” organized last January, Kritische Studenten Utrecht has planned a new series of workshops to take place coming February at Utrecht University. The theme will be the University, and the goal will be to critically analyze the University system in all its aspects, including recent developments and reforms. Another goal is to bring into practice a different kind of education which is more “free, democratic, emancipating and therefore, more productive”. Subscriptions will soon be open for anyone interested. Source: Kritische Studenten Utrecht

Banksy van de maand

Voor meer kritische bronnen, artikels, achtergrond, video’s, ideeën, plannen en acties. Check onze website: www.kritischestudenten.nl of stuur een mailtje naar: kritischestudentenutrecht@gmail.com