VESTIGING EN WORDINGSJARE: 1916 – 1966 VAN BUITEWYK NA ’N SELFSTANDIGE GEMEENTE In die dae toe die donkies nog dig geloop het, het Keimoes sy staan digby die Oranjerivier kom kry. Die reisiger wat vanaf Upington ry, reis deur ’n wye landskap, een met onverwagse klipkoppies wat hier en daar puntjie staan in die verte, oor duine en blinde bulte, met die soom van die rivier altyd in die oog. Die groen, boomryke dorpie wat die oog begroet, nadat die laaste bult afdraand loop, is ’n welkome verrassing.
O
p die pad vanaf Kenhardt, waar ’n skurwe landskap Die streek Gordonia, wat vroeër Koranaland1 geheet met ruwe ysterklipkoppies ’n mens vir ’n lang tyd laat het, was die grootste distrik in die destydse Kaapkolonie. wonder oor die harde natuur, vou die wêreld eensklaps Die gebied is in die laaste helfte van die 18e eeu, veral in in ’n groen omsoomde panorama oop, met die persblou koppe die suide teen die Oranjerivier, deur verskillende Koranawat veraf brandwag staan om die mooi vallei. Al langs die stamme bewoon. Die voortdurende strooptogte en onderlinge pad van Kakamas af, verby die oker-gebrande koppe van twis tussen die verskillende Koranastamme het gelei tot Bobbejaankrans, koggel die mooi grasvlaktes en berglandskap opeenvolgende oorloë tussen 1870 en 1878. op die horison die reisiger om die langpad klaar te kry. Dan, Nieteenstaande die onrus het die Nederduitse skielik na ’n lang draai, lê die dorp se hoofstraat uitgestrek Gereformeerde Kerk (NGK) in 1872 ’n sendingstasie by voor die oog. Olyvenhoutsdrift gestig, waar eerw. Christiaan W.H. Schröder, Een van die opvallendste kenmerke van die boomryke seun van ’n Rynse sendeling in Namakwaland, as sendeling dorpie is die talle riviereilande wat dig aan hom koester. Die merkwaardige werk verrig. Dié gebied is in 1885 as deel van Oranjerivier vorm ’n breë vertakking van gevlegte strome Brits-Betsjoeanaland verklaar en as die distrik Gordonia tussen Upington en Kakamas, wat baie eilande met uiters geproklameer, ter ere van die premier van die Kaapkolonie, vrugbare grond tot gevolg het. Sommige is klein, ander weer Gordon Sprigg. groter. Die eilande, waarop vroeg reeds besproeiingsboerderye Keimoes het reeds sedert die laat-1800’s ontwikkel as ’n gevestig is, sou inderdaad baie bydra tot die dorpie se vooruitstrewende boerderygemeenskap. Landbougrond in en uitbreiding. Naby Friersdale is daar talle eilande wat deel om Keimoes, was van vroeg af baie gesog. In 1879 is daar in vorm van die gemeente. Elimeiland, Fosterseiland, Klipeiland, Keimoes reeds £75 per morg vir besproeibare grond betaal. Kassapeiland en Swart Piet-eiland het sprekende name wat Met eerwaarde Schröder se aankoms in Upington in 1883, hul herkoms betref. was mense klaar besig om landerye te bewerk met leiwater Rondom die dorp is eilande soos Keimoeseiland, Bradwell- uit die rivier. Lawrence Green skryf dat Robbie Frier landerye so vroeg eiland, Rooikop- en Skanskopeiland, Brakboseiland en Rondemuiseiland, wat almal vroeër onder Keimoes se as 1885 met behulp van ’n kanaal by Friersdale besproei het. Frier was ’n handige man wat die geleentheid om die vrugbare gemeente geval het. 1872 Eerw. C.W.H. Schröder vestig sendingstasie by Olyvenhoutsdrift. Hy besoek Keimoes teen 1883 en vind landbougrond in Keimoes reeds onder besproeiing.
2
NG GEMEENTE KEIMOES – EEU VAN GENADE Gedenkboek
1889 Sendingkerk op Keimoes gebou deur eerw. C.W.H. Schröder en Keimoes word as buitewyk van Upington verklaar.