Krishi Jagran Gujarati September 2019

ISSN 2455-1082

www.krishijagran.com

www.krishijagran.com

Scan this QR Code for KJ Portals

KRISHI JAGRAN - GUJARATI VOLUME 6 ISSUE 09 SEPTEMBER 2019 `50

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt {níð

/krishijagran

@krishijagran

9891405403

www.krishijagran.com

rð»k[ Mkqr[ ¼khíkLke yøkúýe Ãkkrhðkrhf {krMkf Mkk{rÞf Krishi Jagran - GUJARATI VOLUME 6 ISSUE 09 SEPTEMBER 2019 `50

Editor-in-Chief MC Dominic Directors Shiny Dominic MG Vasan Head Operations Sanjay Kumar President Marketing Ravindra Kumar Teotia Editors Dr. Lakshmi Unnithan Sr. Executive Editors Dr. KT Chandy Technical Editors Dr. Mahendra Pal (Vet. Sci.) V. P. Intl. Business DD Nair (Russia & CIS Countries) 6 Mikluho-Maklaya STR, Moscow, Russia 117198 Mob: +7903729 98 30, Tel: +7499501 99 10 Email: ddnair@krishijagran.com Gavrilova Maria Sr. V.P. Spcl. Initiative Chander Mohan V. P. Strategic Alliance Ratna Manjari Sharan Sr. Manager Special Initiatives Harsh Kapoor Content Writer Abha Anjali Toppo Anitha Jegadeesan K. Sakthipriya Sr. Correspondent Tooba Maher Correspondent Manisha Sharma Kishan Agarwal Vivek Rai Sippu Kumar Pronami Chetia Deputy General Manager K J Saranya Sr. Marketing Managers Megha Sharma Afsana Malik Dhanya M.T. Marketing Managers Saritha Reghu Chunki Bhutia Fareen Sheikh Jasmin Arshina Khan Khushi Arora Marketing Executive Shalini Madhvi Singh Priyanka Singh Head Pre-Press Yogesh Kumar Sr. Graphic Designer Atul Batham

Graphic Designer Nasim Ansari Digital Media Head Nishant Kr. Taak Digital Media Team Vivek Chand Sujeet Pal Tarun Singh Avdhesh Yadav Circulation Head Abdus Samad Sr. Circulation Manager Rahul Singh Prashant Sharma

f]r»k fkÞo..............................10

Asst. Circulation Manager Furkan Qureshi Sr. Circulation Executives Pappu Rai Manoj Kumar Neeraj Accounts & Production Head Ashok Gupta Accounts Lakshmi Ratheesh

ft…Lke Mk{k[kh.........................14 ¾uzqíkkuLku økwýð¥kkÞwõík f]r»k yðÞðku ÞkuøÞ Mk{Þu WÃk÷çÄ fhkððkLkku y{khku WÆu~Þ:- yuMk.Ãke.{kuntíke {¸9>>f>í>...............................16 ¾uzqíkkuLku Mk{ŠÃkík Au SIETZ Lke {þeLk¢ktrík ËeÃkf þ{ko {¸9>>f>í>..............................20

Legal Advisors James P. Thomas H. S. Asmuddin

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt {níð.............24 zkì. rð{÷ yu™. …xu÷, zkì. fu. ‚e. …xu÷ y™u hrð yu. …xu÷

Sporting Staff Devender Singh Promod Singh Jagdish Jana Ravinder Jana

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™ y™u Œu™k W…Þku„.......30 Ëþo™ ËhS y™u zkì. rfhý fw{khe Printed and Published by: M. C. Dominic 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi 110016.

Tel: 011-26511845, 26517923 Mobile: +91-9654193353 Web: krishijagran.com Printed at : Pushpak Press Pvt. Ltd. Shed No. 203, 204, DSIDC Complex indl. Area, Okhla Phase-1 New Delhi-110020 All rights reserved.

Copyright @ Krishi Jagran Media Group.

Disclaimer: While every care has been taken to ensure accuracy of the information contained in this publications, the publishers are not responsible for any errors or omissions that might have crept into this publications.

No part of this publication may be reproduced or kept in a retrieval system, without the express permission of the publishers.

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt ‚tfr÷Œ ÔÞðMÚkk…™ .......................36 zku. fu. yu. [wzk‚{k, «ku. yu{. ðe. ðheÞk, અધ િશયાળુ બાજરી એક નવીન અિભગમ .....44 ડૉ. એચ. સી. પરમાર, ડૉ. િવનોદ બી. મોર, ડૉ. આર. પી. કાચા,

V¤ðkzeyku™wt ™ðe™efhý...................54 r™fwts fu. sku»ke, n‚{w¾ yu™. ÷uWyk, r[hk„ su. Xkfh, y™u r«Þtf ze. {unŒk, swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký...........58 yu[. yu™. …xu÷ Total Page 68

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170 Email : info@krishijagran.com Web : www.krishijagran.com

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

04

f]r»k WÃkfhý, ÷kðku ÃkrhðíkoLk

s{oLk xufLkef÷ ¼khíkeÞ ¾uíkhLkk ¾uzký{kt rLk»ýkík

Ãkkðh xe÷h

rðþu»kíkk

Þwhku-ðe yuÂLsLk ðux yuh rVÕxh WæðkoÄh ô[kE Mkt¼k¤ Mk{kÞkusLk MkkEz-ðu nuLz÷ yuzsMx{uLx £Lx r÷^xªøk nuLz÷ xÙkLMkÃkkuhuþLk rðÕnMk {kuxe fkÞofkhe ÃknkU¤kE yLku ôzkE hkuçkMx økeÞh çkkuõMk yu{.yu[- 710 WÃkhktíkLke rðþu»kíkk Ãkexeyku (Ãkkðh-xuf-ykuV) £Lx ÷kEx ykuxku nuLz÷ yuzsMx{uLx

Ãkkðh xe÷h

Ãkkðh xe÷h

‚t…kËfeÞ

¾uzqík rçks MktþkuÄLkLku çkLkkðu ðÄkhkLke ykðfLkwt MkkÄLk! Mk

{ÞLkk çkË÷kðLke MkkÚku ¾uíkeðkzeLke ÃkØrík{kt Ãký ÃkrhðíkoLk ykðe hÌkwt Au. ÃkhtÃkhkøkík ¾uíkeÚke ykÄwrLkf ¾uíke íkhV ¾uzqíkLkwt òuzký fkuELkkÚke AqÃkkÞu÷ LkÚke. ßÞkt ¾uzqík Ãkrhðkh Mker{ík Au íÞkt íku{Lkk rnMMkkLke s{eLk{kt Ãký ½xkzku LkkUÄkÞku Au. Ãkrhýk{ MðYÃku nðu {kuxk {kuxk ¾uíkhku{kt çku çk¤ËÚke økkzkLku òuzðkLke ÂMÚkrík çkË÷kR Au yLku f]r»k WÃkfhýkuLke {ËËÚke ðÄwLku ðÄw f]r»k fkÞo fhðk{kt ykðe hÌkk Au, suLku ÷eÄu ¾uzqíkkuLku Mk¾ík {nuLkík{ktÚke hkník {¤e Au. su çkË÷kÞwt LkÚke íku s{eLk, rðs¤e yLku ®Mk[kELke ykð~Þíkk. çksux 2019-20 {kt Ãký ¾uzqíkkuLke ykðf çk{ýe fhðk {kxu Shku çksux ¾uíkeLku yÃkLkkððkLke ðkík fne níke. f]r»k òøkhýLkk íkksuíkhLkk ytf{kt su ytøku ík{u ðktåÞwt níkwt íku rçkÞkhý- MktþkuÄLk MkkÚku ÃkhtÃkhkøkík Ãkkfku {kxu Wøkkzðk{kt ykðíkk fux÷kf þkf¼kS yLku LkMkohe íku{ s ÞwhkurÃkÞLk ¾uíke-ðkzeLke þkf¼kS çkúkuf÷e ytøku òýfkhe WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe Au.çkúkuf÷e ¾uzqíkLku yuf Mkkhe ykðf ykÃku Au. íku ÃkhtÃkhkøkík þkf¼kS fkuçke ykÃke þfíke LkÚke. suðwt ðkðþku íkuðwt ÷ýþku íku íkso Ãkh ¾uzqíkLku Mk{s{kt ykððwt òuEyu, {kxu Mkkhe òíkLkk þkf¼kSLkwt WíÃkkËLk fhðwt ¾qçk sYhe Au. çkeSçkksw çkòh{kt Mkðo økwýkuÞwõík W¥k{ rçkÞkhýLke {ktøk Ãkqhe Ãkkze þfkÞ Au. yk yux÷k {kxu Au fu íkuLkkÚke ðÄkhkLke ykðfLkk MkkÄLk çkLkkðe þfkÞ Au. íkÚkk f]r»k «ÄkLk Ëuþ Au, suLke yÚkoÔÞðMÚkk{kt f]r»k ¾qçk s ykÄkhYÃk çkLku Au. ËuþLke ykþhu 70 xfk ðMíke «íÞûk yÚkðk Ãkhkuûk heíku ykSrðfkLkwt {wÏÞ MkkÄLk f]r»k Au. yk Mktòuøkku{kt nt{uþk yLku yksu Ãký f]r»k WíÃkkËLk{kt rçkÞkhýLke ¼qr{fk yíÞrÄf {níðÃkqýo Au. rçkÞkhý ¾uíkeLkku ykÄkh yLku {q¤ {tºk Au. ytík:Mkkhe økwýð¥kkðk¤k rçkÞkhýÚke ÃkkfLkwt ¼hÃkqh WíÃkkËLk «kó ÚkkÞ Au. ¾uzqík¼kR òýu Au fuu W¥k{ økwýð¥kkðk¤k rçkÞkhý Mkk{kLÞ rçkÞkhýLke yÃkuûkk ykþhu 20 Úke 25 xfk ðÄkhu f]r»k WÃks ykÃku Au.{kxu þwØ yLku MðMÚk «{krýík rçkÞkhý Mkkhk WíÃkkËLkLkku ykÄkh Au. «{krýík rçkÞkhýLkku WÃkÞkuøk fhðkÚke ßÞkt yuf çkksw MkkÁt WíÃkkËLk {u¤ðe þfkÞ Au íÞkt Mk{Þ íkÚkk ÃkiMkkLke Ãký çk[ík ÚkkÞ Au. ¾uzqík ¼kR òu yþkurÄík rçkÞkhýLkwt ðkðuíkh fhu Au íkku íkuLku íkuLkkÚke MkkÁt WíÃkkËLk {¤íkw LkÚke yLku çkòh ®f{ík Ãký Mkkhe {¤íke LkÚke. {kxu ¾uzqík¼kRykuyu ÃkkuíkkLkk ÃkkfkuLkk rçks yuf Mk{Þktíkh Ãkh VuhVkh fhe ðkðuíkh fhðwt òuEyu. yºku WÕ÷u¾LkeÞ Au fu yk rçksLke økwýð¥kk Mkkhe nkuÞ íku sYhe Au, suÚke ykLkwðktrþf þwÆíkk rLkÞík ÂMÚkrík MkkÚku yLÞ Ãkkf íkÚkk ®LkËýLkk rçkÞkhýkuÚke hrník nkuÞ, ík{k{ «fkhLkk hkuøkku yLku fexfkuLku «¼krðík ÚkðkÚke {wõík çkLku Au, çkes ytfwhý ûk{íkk Wå[ fkuxeLke nkuÞ Au, suLke ¾uíke{kt s{kð yLku ytíkík: WíÃkkËLk MkkÁt hnu Au. {kxu y{u yuðe ykþk hk¾e Aeyu fu y{khk ¾uzqík¼kR WÃkhkuõík çkkçkík Ãkh æÞkLk ykÃku yLku ÃkkfkuLkwt MkkÁt WíÃkkËLk {u¤ððk {kxu rçks MktþkuÄLk WÃkhktík ykðfLkk {khVíku Mk{]Ø çkLku. v V[DP;LP0MlDlGS E{u÷: dominic@krishijagran.com

9075022258

Mkeðe yLku ykuyu[xeLkk {kfuoxªøk çkkçkíkLkk ðzk zkur{rLkf {kxeoLku sýkÔÞwt níkwt fu y{khk {kxu ík{k{ økúknfku Mk{kLk heíku {níð Ähkðu Au. òu ÃkuMkuLsh fkh íkÚkk ðkrýßÞ ðknLkkuLkk zÙkRðhku {kxu {kLkrMkf íkÚkk ykÄwrLkf heíku y{khk yuÃkku÷ku ÍkuLk íkÚkk yuÃkku÷ku Mkeðe ÍkuLk{kt MkwrðÄk WÃk÷çÄ Au íÞkhu yk s «fkhLke MkwrðÄk ¾uzqíkkuLku Ãký WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe hne Au. y{u ËuþLkk ík{k{ hkßÞkuLkk yuÃkku÷ku Vk{o ÍkuLkLkk LkuxðfoLkwt rLk{koý fhðk

fÃkwhÚk÷k{kt W¥kh ¼khíkLke «Úk{ f]r»k þY fhíke yuÃkku÷ku xkÞMko rð

ïLke yøkúýe xkÞh WíÃkkËf yuÃkku÷ku xkÞMkuo ÃktòçkLkk fÃkwhÚk÷k{kt W¥kh ¼khíkLkwt 1÷wt MktÃkqýo MkŠðMk Vk{o-f]r»k xkÞh ykWx÷uxLkwt W˽kxLk fÞwO níkwt. ftÃkLke yk s «fkhLke Mk{kLk MkŠðMk ykWx÷uxTMk ÃkuMkuLsh ÂÔnf÷ yLku ðkrýßÞ ÂÔnf÷ xkÞMko{kt Ãký Ähkðu Au, f]r»k xkÞhkuLku yíÞkÄwrLkf MkŠðMk MkuLxh, íkk÷e{ çkØ ÔÞÂõík yLku ykLktËËkÞf MkuðkfeÞ {knku÷ Ähkðu Au.

yuÃkku÷ku Vk{o ÍkuLk MðÞtMkt[kr÷ík xkÞh [uLsh, ÞkuøÞ xkÞh rzMkÃ÷u, yLku yuøkúkuLkkur{Mx MkkÚku ¾uzqíkkuLku xkÞhLke ÃkMktËøke fhðk{kt ÞkuøÞ {køkoËþoLk ykÃke hÌkw Au. íkuyku yk {kxu yLkwfq¤ ÂMÚkrík Ähkðu Au íÞkhu íku{Lkk xkÞhkuLku Ãký çkË÷e ykÃkðk íkÚkk Mkuðk Ãkqhe Ãkkzðk {kxu Mkûk{ Au. Vk{o ÍkuLk RL^÷uþLk «uMkhLkk ÞkuøÞ «{ký MkkÚku ykuxku{uxef xkÞh RL^÷uxh Ähkðu Au. yk WÃkhktík xkÞhku{kt Úkíkk Ãktõ[h íkÚkk yLÞ LkwfMkkLkLke ÞkuøÞ {hk{ík {kxu íku ÔÞðMkkrÞf heíku rhÃkuhªøkLke rfxTMk Ähkðu Au. ÞwrLkx ¾ku÷ðk ytøku yuÃkku÷ku xkÞMko r÷r{xuzLkk

MkkÚku ¾uzqíkkuLku Mkuðkyku WÃk÷çÄ fhkððk {køke Aeyu. ftÃkLke xufrLkf÷e yíÞkÄwrLkf WíÃkkËLkku MkkÚku yk Mkuøk{uLx{kt ykuEyu{Lku MkwrðÄk {kxuLke yøkúuMkh Au. yk {kxu yuÃkku÷ku Vk{o ÍkuLk, fÃkwhÚk÷kLkku yk «Ëuþ ¾qçk s «økríkþe÷ nkuðk MkkÚku f]r»k ûkuºk «¼qíð Ähkðu Au yLku Wå[ «{ký{kt r{fuLkkRÍuþLk Ähkðu Au, rðïfûkkLkk çkxkfkLkk rçkÞkhýLkwt ðkðuíkh fhðk MkkÚku rLkfkMk Ãký fhu Au. yuÃkku÷ku xkÞMko ¼khík{kt f]r»k Mkuøk{uLx{kt íkuLke ¢urzxLku ÷økíke ½ýe Mkð÷íkku Ähkðu Au. ¼khík{kt Vk{o ®føk çkúkLz ytíkøkoík f]r»k ÃkhtÃkhkøkík çkkçkík MkkÚku hsq ÚkLkkhe «Úk{ ftÃkLke Au, su nsw Ãký Mkk{kLÞ heíku xkÞhLke çk{ýe ykðhËk Ähkðíke ¼khíkLke 1 ¢{Lke yøkúuMkh ftÃkLke Au. 23-÷øk Vk{o xkÞh, rðhkx 23 hsq fhLkkhe yk «Úk{ ftÃkLke Au,su xkÞhLke MkkiÚke ÷ktçke ykðhËk Ähkðu Au, MkkiÚke {sçkqík Mkt[k÷Lk yLku ©uc Ãktõ[h «ríkhkuÄfíkk Ähkðu Au.

«Míkwík Au ¼khíkLkwt Mkki «Úk{ nkðuoMxh fBçkkRLk xkÞh

rzÍkRLk Au, rðþu»k, Ãkkf fkÃkýe {kxu Mkðo©uc

çkur{Mkk÷ {sçkqíke

ðÄkhu Mkkhe {kR÷us

ykhk{ËkÞf MkVh

f]r»k fkÞo

www.krishijagran.com

MkÃxuBçkh {rnLkkLkk f]r»k yLku çkkøkkÞíke fkÞo ÄkLk

yøkuíke økkshLke ÃkqMkk ð]rü òíkLkwt ðkðuíkh fhku. Ÿ økkshLku M¬uhkurxrLkÞkrðøk÷LkÚke çk[kððk {kxu 15 økúk{ «rík 3 ÷exh Ãkkýe{kt r{©ý íkiÞkh fhe {kxeLku ®Mk[ku V¤ ÃkkfðkŸ Ãkkfu÷k fuheLkk Akuz{kt çk[u÷k ¾kíkhLkwt «{ký (500 økúk{ LkkRxÙkusLk, 250 økúk{ VkuMVhMk, 500 økúk{ Ãkkuxkþ) Lku [ku{kMkkLkk ðhMkkË çkkË Lkkt¾ku. Ÿ ÷ªçkw ðøkeoÞ V÷ku{kt yk zkRçku, Mfuð íkÚkk Mkqxe {kuÕz çke{kheLkku «fkuÃk nkuÞ íkku fkuÃkh ykuÂõMkõ÷kuhkEz (3 økúk{ «rík ÷exh Ãkkýe) Atxfkð fhku. Ÿ fufh çke{kheLkk E÷ks {kxu Akuz{kt MxÙuÃxkuMkkRõ÷eLk íkÚkk fkuÃkh MkÕVux (5 økúk{ MxÙuÃxkuMkkRõ÷eLk, 10 økúk{ fkuÃkh MkÕVux-100 ÷exh Ãkkýe{kt) yÚkðk fkuÃkh ykuõMkeõ÷kuhkRz 3 økúk{ «rík ÷exh Ãkkýe{kt Lkkt¾ku. Ÿ

· ÄkLkLkku Mktøkún fhðkLkk Mk{Þ ¼usLkwt «{ký 1012 xfk fhíkkt Lke[wt nkuðwt òuEyu. · ÄkLk Mktøkún {kxuLke søÞk yLku swx ytøku rðMkt¢r{ík fhðk òuEyu. · ÄkLk Mktøkún Mk{Þu fexfkuLkk rLkÞtºký ytøku VkuMxkuÂõMkLk ËðkLkku WÃkÞkuøk fhku. · fexfkÚuke çk[ðk {kxu MxkfuLku íkhÃkk÷ u eLkÚke Zkfe Ëk.u MkhMkð Ÿ yk {rnLkk{kt MkhMkðLke yøkuíke òíkku suðe fu ÃkqMkk MkhMkð-25, ÃkqMkk MkhMkð-28, ÃkqMkk MkhMkð-27 yLku ÃkqMkk íkkhfLkwt ðkðuíkh fhku. Ÿ MkhMkð{kt MkVuË híkwykLkk çk[kð nuíkw {uxk÷uÂõMk÷ (yu«kuLk 35 yuMk.ze) 6 økúk{ «rík rføkúk çks ËhÚke yÚkðk çkurðMxeLk 2 økúk{ «rík rføkúk çkes ËhÚke WÃk[kh fhku. Ÿ MkhMkð{kt ®LkËý rLkÞtºký {kxu ðkðuíkh yøkkW 2-2 ÷exh «rík nuõxh ^÷wõ÷kuhkur÷LkLkku 600-800 Ãkkýe{kt r{©ýLkku Atxfkð fhku. Ÿ òu ðkðuíkh yøkkW ®LkËý rLkÞtºký fhðk{kt Lk ykðu íkku 3-3 ÷exh Ãkuzer{Úkkr÷Lk (30 RMke) Lku 600800 Ãkkýe{kt r{r©ík ðkðuíkhLkk 1-2 rËðMk AtxfkðLkwt r{©ý íkiÞkh fhku. çkkøkkÞíke fkÞo þkf¼kS Ÿ fkuçkeLke ÃkqMkk MkwÂõík, ÃkqMkk Ãkki»kò «òríkÞkuLke LkMkohe íkiÞkh fhku. Ÿ fkuçke-økkuÕzLk yufh, ÃkqMkk fkuçke nkRrçkúz 1 Ÿ Ãkk÷f-ÃkqMkk ¼khíkeLkwt ðkðuíkh þY fhe þfku Aku. Ÿ ®høkýLkk Akuz Ãkh 3 økúk{ {ufkusuçk+ 1 økúk{ fkçkkuoLzkS{ ÷exhLkk ËhÚke Atxfkð fhku.

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

rððuf fw{kh hkÞ f]r»k òøkhý, Lkðe rËÕne,

10

R[eçkkLk ¢kuÃk MkkÞLMk r÷r{xuzu ¼khíkeÞ ¾uzqíkkuLku f]r»k xufLkku÷kuS WÃk÷çÄ fhkððkLkwt fk{ fÞwO

ð

íko{kLk Ãkrh«uûÞ{kt rðï xufLkku÷kuSÚke «urhík Au yLku xufLkku÷kuSyu çkÄw s çkË÷e hÌkk Au. ðirïf Ãkrh«uûk{kt f]r»k Ãký xufLkku÷kuS Mkt[kr÷ík Au. Ãkhtíkw ¼khík f]r»k xufLkku÷kuS çkkçkík{kt Ãký ½ýw ÃkkA¤ Au. yne ¾uzqíkku nsw Ãký ÃkhtÃkhkøkík heíku ¾uíke fhðk MkkÚku fex-hkuøk yLku ®LkËý rLkÞtºký fhðk {kxu sqLke ÃkØrík yÃkLkkðe hÌkk Au. yk çkkçkíkLku æÞkLk{kt hk¾e R[eçkkLk ÃkkuíkkLke ÿrü{kt yLÞ fkuE Ãký fexLkkþf ftÃkLkeLke íkw÷Lkk{kt yuf y÷øk {køko yÃkLkkððkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au. yLku yk ÿrüfkuý ¼khíkeÞ ¾uzqíkkuLkk îkhu LkðeLk f]r»kxufrLkf hsq fhu÷ Au.

Mkwhrûkík yLku rLkMktËun LkðeLk xufLkku÷kuSLkk WíÃkkËLk Au. R[eçkkLk ykuAk{kt ykuAk Mk{Þ{kt ¼khík{kt ðÄkhu «{ký{kt Lkðk hMkkÞrýf WíÃkkËLkku hsq fhe fexLkkþf Wãkuøk{kt yøkúýMke Au. ftÃkLke ¼khík{kt LkðeLk¥k{ WíÃkkËLkkuLku hsq fhðk «ríkçkØ Au. òÃkkLk ÷øk¼øk Ëhuf Wãkuøk{kt xufLkku÷kuS rðfkMkLke çkkçkík{kt yuf £Lx hLkh Au, ÃkAe íku rzSx÷, R÷uõxÙkurLkf, ykuxku{kuçkkR÷ yÚkðk fkuE yLÞ Wãkuøk nkuÞ yLku yk {kxu íku f]r»k xufLkku÷kuSLkk ûkuºk{kt Ãký íku ykøk¤ Au. yk ík{k{ çkkçkíkLku æÞkLk{kt hk¾e ¼khíkeÞ f]r»k rð¿kkLkLku {kxeLkk Ãkku»kýLkk {kæÞ{Úke WíÃkkËLk ðÄkhðk ytøku rð[kh fÞkuo. ¼khík{kt VkufMk ÃkkfkuLkk Ãkku»ký {q¤Lkk {kæÞ{Úke «ËkLk fhu Au,ßÞkhu òÃkkLkLku ÃkkfLku Wòo «ËkíkkLke «kÚkr{f Mkúkuík íkhefu ÃkktËzkLke fÕÃkLkk fhe. òÃkkLkLke xufLkku÷kuS ÃkktËzk{kt «fkþ Mkt&÷u»ký økríkrðÄLku «kuíMkknLk ykÃkðk fuLÿeík Au. yk xufLkku÷kuS WíÃkkËLk ðÄkhðk {kxu Ãkkf SðLk [¢Lkk {kæÞ{ Ãkh

ÃkkuíkkLke «ríkçkØíkkLku æÞkLk{kt hk¾e, R[eçkkLk ¢kuÃk MkkÞLMk r÷r{xuz ¼khíkLkk «íÞuf økk{{kt f]r»k xufLkku÷kuS ÷kððkLkku MktfÕÃk Au. yksu R[eçkkLk ¼khíkLke xufLkku÷kuSLke ÿrüyu WÒkík ftÃkLke Au, su Lkðk hMkkÞý rð¿kkLkLke þYykík fhe hne Au. yk hMkkÞý þk† økúeLkh, ykuAk ¾kuhkf yLku Wå[ þÂõík MkkÚku f] r»k òøkhÛk,

, 2019

12

ykð~Þf Mktíkwr÷ík Ãkku»ký Ãký «ËkLk fhu Au. «fkþ Mkt&÷u»kýLku ðÄkhLkkh yk xufLkku÷kuSLku RÃkeÃke xufLkku÷kuS fnu Au.

Ãkku÷eVkuMVux nkuÞ Au,su ÃkktËzk{kt «fkþ Mkt&÷u»kýLku ðÄkhðkLke sðkçkËkhe Ähkðu Au yLku íkuLkkÚke WÃks ðÄu Au. RÃkeÃke xufLkku÷kuS yuf Lkðe yðÄkhýk Au, su Ãkýo ¾ðzkððk yLku Ãkku»ký íku{ s WðohíkkLkku WÃkÞkuøk fhu Au, íku Mkxef f]r»kLkku WÃkÞkuøk fhe, WÃks{kt ðÄkhku fhu Au. {urhx LkðeLk¥k{ ðLkMÃkrík ¾kíkh Au, su ÃkkfLku ykÄkhu Mktíkwr÷ík Ãkku»ký «ËkLk fhu Au.

¼khík{kt ðÄíke sLkMktÏÞk MkkÚku ¼kusLkLke {køk{kt ð]rØ ÚkE Au. ftÃkLke ðÄíke {køkLku Mk{òðu Au yLku yk ytíkhLku ¼hðk {kxu òÃkkLkÚke ¿kkLk, xufLkku÷kuS íkÚkk Lkðe VkuBÞwo÷k ÷kððkLke rËþk{kt fk{ fhe hne Au.ftÃkLkeLkk WíÃkkË íkuLke Wå[ økwýð¥kk MkkÚku òÃkkLkLke Lktçkh ðLk ftÃkLke MkkÚku ÃkkuíkkLke økXòuzLke ònuhkík fhe níke. «Úk{ ð¾ík y{khk ¼khíkeÞ ¾uzqík WíÃkkËLk {u¤ððk Mkûk{ çkLkþu yLku ÃkkuíkkLkk ÃkkfLke økwýð¥kkLku Ãký ðÄkhðk{kt Mkûk{ çkLkþu, ßÞkhu ÃkkuíkkLkk ÃkkfkuLke økwýð¥kk {kÃkËtzku ðÄkhe þfþu. íkuLkkÚke íku{Lku ÃkkuíkkLke WÃksLkwt ðÄkhu ®f{ík {¤þu.

LkuffkurhLk yuf yLÞ xufLkku÷kuS Au, suLku òÃkkLkÚke ykÞkík fhðk{kt ykðe hnu÷ Au, íku xfkW f]r»k{kt ÞkuøkËkLk ykÃku Au. RRÃke xufLkku÷kuSLku ykÄkhu yk Ãkku»kf íkíðkuLke Ëûkíkk{kt MkwÄkhku fhe AkuzLke ð]Øe, MðkMÚÞLku ðÄkhu Au. LkuffkurhLk økwýð¥kkLke rðþu»kíkk, Ãkku»ký Mkk{økúe WÃkÂMÚkrík yLku þuÕV SðLk{kt Ãký MkwÄkhku fhu Au.

òÃkkLkLkk «ríkrLkrÄyu ftÃkLkeLkk yrÄfkhe MkkÚku yuf MkóknLke çkuXf íkhV ytík{kt yuf Mk{sqíke ÚkE.òÃkkLkLk «ríkrLkrÄykuyu huòtíkk rhMkkuxo ¼híkÃkwh{kt ykÞkuSík MktfÕÃk 2018 Lke çkuXf{kt rnMMkku ÷eÄku yLku ytíku ¾uíkhLke {w÷kfkík fhe. íku yøkkW òÃkkLk Ãkh ykðu÷ øku{ [uLsh WíÃkkËLk fu su MkeÄk òÃkkLkÚke ykÞkík fhðk{kt ykðíkk níkk íku nðu ¼khík{kt s WÃk÷çÄ çkLkþu. EÃkeÃke xufLkku÷kuS ftÃkLke îkhk ¼khík{kt «Úk{ ð¾ík hsq fhðk{kt ykðíke Lkðe yðÄkhýk Au.

¼khíku {kxe yLkwfq÷Lk ytøku õÞkhuÞ Mkkt¼éÞwt Lk níkwt. Ãkhtíkw nðu ftÃkLk yuf yrîíkeÞ {kxe yLkwfq÷f ykÞkík fhe hne Au, su {kxeLku «¼kðe heíku Lkh{ fhu Au,suLkku yÚko yuðku ÚkkÞ Au fu íku {kxeLkk rLkfk÷ yLku ÃkkýeLke yðÄkhý{kt MkwÄkhku fhu Au,ôzk {q¤ rðfkMk, {kxeLkk ðkíkLk{kt MkwÄkhku fhu Au, suÚke {kxe{kt {kR¢kurçkÞ÷ økríkrðrÄ{kt MkwÄkhku fhu Au. yk ík{k{ òÃkkLke xufLkku÷kuS òÃkkLkÚke ykÞkík fhðk{kt ykðe hÌkk Au.yk heíku R[eçkkLk ¼khíkeÞ ¾uzqíkku {kxu xufLkku÷kuS ÷kððk {kxu «ríkçkØ Au.

{urhx, òÃkkLkÚke ykÞkík yLku MktðŠÄík «fkþ Mkt&÷u»ký «r¢Þk xufLkku÷kuS îkhk rðfrMkík LkðeLk¥k{ Ãkðo yLkw«Þkuøk xufLkku÷kuS WíÃkkËLk Au. {urhx{kt

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

13

ft…Lke Mk{k[kh

www.krishijagran.com

¾uzqíkLkku yr¼«kÞ Lkk{: {rý÷k÷¼kE þLkk¼kE Xkfkuh økk{: {MíkwÃkwh økk{ze íkk.S: ðzkuËhk {ku.Lkt.:8347749551 fw÷ s{eLk:35 yufh ðkðuíkh: fÃkkMk,zktøkh,fu¤k {kÁ Lkk{ {rý÷k÷¼kR Xkfkuh, nwt {MíkwÃkwh økk{zeLkku hnuðkMke Awt. y{khe s{eLk{kt y{ku fÃkkMk, zktøkh yLku rËðu÷kLkwt ðkðuíkh fhíkk níkk. y{khe ykswçkkswLkk økk{{kt fu¤kLkwt ðkðuíkh ÚkkÞ Au, íkku y{kuyu Ãký fu¤kLkwt ðkðuíkh fhðkLkku rð[kh fÞkuo, ½ýk ÷kufkuyu y{Lku fk¤e s{eLk{kt fu¤ fhðkLke Lkk Ãkkze níke, Aíkkt y{kuyu fu¤kLkwt ðkðuíkh fÞwO. ðkðuíkh fÞko ÃkAe çku {kMk MkwÄe y{khu fu¤kLkku rðfkMk Úkíkku Lk níkku. íÞkhçkkË Ã÷ktxçkkÞkurxõMk (ÍkÞxuõMk) ftÃkLkeLkk WíÃkkËLkku rðþu Mkkt¼éÞw yLku y{kuLku ftÃkLkeLkk Mkknuçku WíÃkkËLkku rðþu Mk{òÔÞwt yLku y{u íku ðkÃkhðkLkwt þY fÞwO. þYykík{kt y{u yuõMÃ÷kuhh Ã÷Mk, Ãke hkRÍ yLku ¢kuÃk{uxLkku WÃkÞkuøk fÞkuo suLkk Ãkrhýk{u {q¤-íktíkw{w¤Lkku sçkhËMík rðfkMk ÚkÞku. fu¤Lkku Ãký rðfkMk ÚkÞku yLku f÷h{kt ykðe økE. íÞkhçkkË íkçk¬kðkh ftÃkLkeLke rðrðÄ sýkðu÷ «kuzõxLkku WÃkÞkuøk fÞkuo su{ fu ÁçkexÙku÷, hkRÍkufuh, {kuðefu ðøkuhu. ßÞkhu rLkf¤e ykÔÞk ÃkAe ßÞkhu ÷q{Lke þYykík ÚkR íÞkhu ÷q{ WÃkh Íq{økúku, ÁrçkxÙku÷ yLku £wxyÃkLkku ðkhkVhíkk Atxfkð fÞkuo. suLku ÷eÄu ÷q{ ¼hÃkqh ðsLkðk¤e yLku xkRx Ëu¾kR. Mkhuhkþ y{u ÷q{ 32 Úke 35 rf÷kuLkk ðsLk{kt {¤e.

yksu y{u çku ð¾ík ÷k{ (Ãke¤k) Akuzâku Au. y{u 24 {rnLkk{kt ºký ð¾ík fu¤kLkwt WíÃkkËLk ÷uðk «ÞíLk fheyu Aeyu. ðkðuíkh íkkhe¾: 7-7-2018 WíÃkkËLk-sqLk 2019 1÷k{-rzMkuBçkh,2018 {kt Akuzâku 2òu ÷k{ -sqLk 2019 {kt Akuzâku ðkÃkhu÷ «kuzõx: yuõMkÃ÷kuhh Ã÷Mk, ÁrçkxÙku÷, hkRÍkufuh, {kuðe fu, ÃkªhkRÍ, £wxyÃk, ¢kuÃk{ux

yk WíÃkkËLkku WÃkÞkuøk fhðkÚke y{Lku fu¤kLkk Ãkkf{kt ½ýku VuhVkh òuðk {éÞku yLku y{u íku WíÃkkËLkku{k Ãkrhýk{Úke ½ýk ¾wþ Aeyu. y{u fu¤kLkwt ðkðuíkh 7.7.2018 Lkk hkus fÞwO níkwt, suLkwt WíÃkkËLk sqLk,2019 {kt yuðhus 32-35 rf÷ku «{kýu ÷eÄw. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

14

®

lksekuh ds cht yxkvks ekykeky gks tkvks!

{¸9>>f>í>

www.krishijagran.com

¾uzqíkkuLku økwýð¥kkÞwõík f]r»k yðÞðku ÞkuøÞ Mk{Þu WÃk÷çÄ fhkððkLkku y{khku WÆu~Þ:- yuMk.Ãke.{kuntíke

ð

íko{kLk Mk{Þ{kt ½ýeçkÄe yuðe ftÃkLkeyku Au, su Ãkkf{kt WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðíkk fexLkkþfku íkiÞkh fhe hne Au. rnLËwMíkkLk RLMkuõxeMkkRz r÷r{xuz ftÃkLke Ãký yk ûkuºk{kt yuf Mkhfkhe ftÃkLke Au, su ðíko{kLk Mk{Þ{kt yLkuf «fkhLkk fexLkkþf WíÃkkËLk íkiÞkh fhe ¾uzqíkkuLku yLkuf «fkhLkk VkÞËk ÃknkU[kze hne Au. yk f]r»k ûkuºk{kt ½ýk Mk{ÞÚke fk{ fhe hne Au yLku ðíko{kLk çkòh{kt íkuLkk ½ýk Mkkhk WíÃkkËLk Ãký Au. yk ftÃkLkeLkk f]r»k MktçktrÄík WíÃkkËLk ¾uzqíkku ðå[u íku{Lke økwýð¥kk yLku Wr[ík {qÕÞLku ÷eÄu ÃkMktË fhðk{kt ykðu Au. yk ftÃkLke õÞkt {wÏÞ WíÃkkËLk Ähkðu Au yLku ftÃkLke ¾uzqíkLkk rník{kt fÞk Lkðk Ãkøk÷kt ¼he hne Au. yk ytøkuLke òýfkhe {kxu f]r»k òøkhýLke xe{u ftÃkLkeLkk yæÞûk yLku «çktÄ rLkËuoþf yuMk.Ãke.{kuntíke MkkÚku ðkík fhe. «Míkwík Au íku{Lke MkkÚkuLke ðkík[eíkLkk ytþ-

1. yuMk.Ãke. {kuntíkeS ík{u ík{khe íkhVÚke ftÃkLke ytøku {krníke ykÃkku

¾uzqíkku Mkkhe yLku økwýð¥kkÞwõík rçkÞkhý «òríkÞkuLku WÃk÷çÄ fhkððkLkku {wÏÞ WÆuþ Ähkðu Au yLku f]r»k {tºkk÷Þ ¼khík Mkhfkhu y{Lku hk»xÙeÞ MíkhLke yusLMke çkLkkðe Au. íÞkhçkkË y{u ð»ko 2015 {kt y{usðkRLk çkkË y{u VŠx÷kRÍh WíÃkkËLk yLku rðíkhýLkk ûkuºk{kt Ãký ykðþwt. y{khku WÆuþ yksLke íkkhe¾{kt ¾uzqíkkuLku Mkkhe [esðMíkwyku yuf s þhík Lke[u WÃk÷çÄ fhkððk {kxu Au, çkes, VŠx÷kRÍh yLku íÞkhçkkË yuøkúkufur{f÷Mk

nw yk ftÃkLke{kt rLkËuoþf {kfuoxªøkLkk Ãkh Ãkh 15 MkÃxuBçkh, 2015 Úke fkÞohík Awt yLku nwt yæÞûk yLku «çktÄ rLkËuoþf çkÒku íkhefuLkku fkÞofk¤ Mkt¼k¤e hÌkku Awt. ftÃkLkeLke ykøkk{e Mk{Þ{kt ½ýe Mkkhe ÞkusLkkyku Au. suLku ÷E y{u ÷kufku ykøk¤ ðÄe hÌkk Aeyu. òu ftÃkLke ytøku ðkík fhðk{kt ykðu íkku rnLËwMíkkLk RLMkuõxeMkkRz r÷r{xuz, fu su ¼khík MkhfkhLkk yÄeLkMÚk ftÃkLke Au, ¼khík{kt MÚkkÃkLkk ð»ko 1954{kt ÚkE níke. íku Mk{Þu íkuLkku WÆuþ ftEf y÷øk s níkku ,Ãkhtíkw Äe{u Äe{u Mk{ÞLke MkkÚku yk WÆuþ çkË÷kE økÞku. yksu nwt yuf {wÏÞ ftÃkLke íkhefu rçkÞkhý, ¾kíkh yLku f]r»k hMkkÞý ºkýuÞ ûkuºk{kt fk{ fhe hne Au. çku ð»ko yøkkW y{khe ftÃkLkeLkwt Lkk{ çkË÷e rn÷ (RÂLzÞk) r÷r{xuz hk¾ðk{kt ykÔÞwt, su yksLkk Mk{Þ{kt ËuþLkk ík{k{ ¾uzqíkkuLku Ëhuf heíku MkwrðÄk WÃk÷çÄ fhkðu Au. yLku yk rn÷ (RÂLzÞk) r÷r{xuz ftÃkLkeLkku {wÏÞ WÆuþ çkLke økÞku Au.

3. yu[ykEyu÷ f]r»k ûkuºk{kt õÞkthÚke fk{ fhe hne Au yLku ðíko{kLk çkòh{kt ík{khk fux÷k WíÃkkËLk Au? y{u AuÕ÷k fux÷kf ð»kkuoÚke f]r»k {kxu fkÞo fhe hÌkk Aeyu. y{khe ftÃkLkeLke yuf «kuzõx fexLkkþe suLkwt Lkk{ (yuLzku-MkÕVkLk) rnÕzkLk níkwt, íku {kfuox{kt ½ýe òýeíke ÚkE níke. Ãkhtíkw çkkË{kt fux÷ef yuLkSykuLku ÷eÄu yk «kuzõx çktÄ fhðk Mkwr«{ fkuxuo ykuzoh ykÃÞku níkku. íÞkhçkkË yks y{u ÷kufku SLkurhf {kur÷õÞw÷ðk¤e fexLkkþe Ëðkyku{kt Aeyu. su yksu õ÷kuhÃkkÞheVkuMk su rn÷ðkLk Lkk{Úke Ëuþ¼h{kt yku¤¾kÞ Au.

2. {kuntíkeS ík{khe yk ftÃkLke rn÷ RÂLzÞk r÷r{xuz Au. íku f]r»k ûkuºk{kt õÞkthÚke fk{ fhe hne Au yLku ðíko{kLk çkòh{kt ík{khk fÞk WíÃkkËLkku Au.

4. ík{khe ftÃkLke Ãkeyu{ {kuËeSLkk yuøkúefÕ[h zÙe{ «kusuõx, su{kt íku{ýu ð»ko 2022 MkwÄe ¾uzqíkkuLke ykðf çk{ýe fhðk ytøku ðkík fhe níke, íku{k fuðe ¼qr{fk ¼sððk{kt ykðu Au.

ftÃkLke ð»ko 1984 Úke f]r»k hMkkÞý çkLkkðe hne Au. su{kt fexLkkþe yLku VwøkLkkþe ËuþLkk ¾uzqíkku {kxu íkiÞkh fhðkLke þYykík fhe níke. íÞkhçkkË y{u ð»ko 2012 ykMkÃkkMk çkesLkk ûkuºk{kt ykðe økÞk níkk. su{kt y{khk f] r»k òøkhÛk,

, 2019

y{kÁt {kLkðwt Au fu «ÄkLk{tºke {kuËeSyu ½ýwt MkkÁt Ãkøk÷wt ¼ÞwO Au. fu ¾uzqíkkuLke ykðf 2022 MkwÄe çk{ýe

16

{¸9>>f>í>

www.krishijagran.com

fhðkLke Au. y{khe ¼qr{fk Au ßÞkt RLkÃkwx ÷køku Au. ßÞkt MkwÄe ¾uzqíkkuLku yuf Mkkhe ®f{ík{kt õðkur÷xe RLkÃkwx {¤íkwt LkÚke. íku{Lkku yk ¾[o ½ýku ðÄkhu Au. òu ¾uzqík MÃkqrhÞMk ÃkuÂMxMkkRzLkku WÃkÞkuøk fhþu íkku íku ÃkuÂMxMkkRz fk{ fhþu Lknª, íkuLke Mk{økú Ãkkf ¾hkçk ÚkE sþu, yk Mktòuøkku{kt ykðf çk{ýe fuðe heíku Úkþu. yksu rn÷ (RÂLzÞk) r÷r{xuz yk ytøku fk{ fhe hne Au, ¾uzqíkkuLke õðkur÷xe «kuzõx õðkur÷xe Mk{Þ Ãkh yLku õðkur÷xe ðuÕÞw ykÃkeLku RLkÃkwxLke çkhçkkËeLku yxfkðe þfu Au, suÚke ð»ko 2022 MkwÄe ¾uzqíkkuLke ykðf çk{ýe fhðk{kt y{khe ftÃkLke íku{Lku MknkÞf çkLke þfu. ßÞkt MkwÄe ¾uzqíkkuLke ykðfLku ðÄkhðkLkku «&™ Au íkku íkuLkk {kxu ykð~Þf Au fu ¾uzqíkku LkðeLk¥k{, yrÄf¥k{ WíÃkkËLk ykÃkLkkh «òríkÞkuLkk çkeòuLkku WÃkÞkuøk fhu yLku økwýð¥kkÞwõík íkÚkk ÞkuøÞ «{ký{kt ÞkuøÞ Mk{Þu fexLkkþfkuLkku WÃkÞkuøk

fhu. su{kt íku{Lke f]r»k Ãkzíkh{kt Ãký ½xkzku Úkþu yLku «rík yufh ðÄkhu WíÃkkËLk ykÃkþu. {Lku yk sýkðíkk ¾wþe ÚkkÞ Au fu rn÷ (RÂLzÞk) r÷r{xuz Mkíkík LkðeLk¥k{ ðÄkhu WíÃkkËLk ykÃkLkkhe yLku fexhkuÄe «òríkÞkuLkk çkes Ãkh ¾uzqíkkuLku rðíkrhík fhe hne Au. íku{kt y{kÁt ÞkuøkËkLk ½ýw {níðLkwt Au. yk yuf Mkíkík Úkíke «r¢Þk Au yLku y{u íkuLku Mkfwþ¤ rLkðkon fhe hÌkk Aeyu.

5. {kfuoxLke ytËh yíÞkhu ík{khe ÂMÚkrík fuðe Au ðíko{kLk Mk{Þ{kt yuøkúkufur{f÷ yLku çkeòu{kt y{kÁt ½ýw {níðLkwt ÞkuøkËkLk Au, íku y{khe ftÃkLkeLkk ¼rð»Þ{kt yuøkúkufur{f÷ yLku rçkÞkhý{kt ÃkkuíkkLke rnMMkuËkhe yLku ykŠÚkf ð]ØeLkku ÷ûÞ Au. y{khe ftÃkLke yk ÷ûÞLku nktMk÷ fhðk {kxu MktÃkqýo ÞkusLkk íkiÞkh fhe hne Au.

17

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

{¸9>>f>í>

www.krishijagran.com

6. ík{khk WíÃkkËLkku ¾uzqíkku {kxu fuðe heíku VkÞËku

{nkhk»xÙ{kt ykþhu 200 ¾uzqíkku yLku f]r»k ©r{fkuLke

ÃknkU[kze hÌkk Au

Mkwhûkk WÃkkÞkuLke ÞkuøÞ MkkðÄkLke Lknª hk¾ðk{kt ykðíkk íku{Lkwt {]íÞw ÚkÞwt Au. íkuLku ÷eÄu fexLkkþe ËðkykuLkku

WíÃkkËLk xufLkku÷kuS Lkðk-Lkðk ðÄwLku ðÄw WíÃkkËLk ykÃkLkkhe «òíkeÞkuLkk çkesLke {ËËÚke ¾uzqíkkuLku VkÞËku

Atxfkð fhíke ð¾íku MkkðÄkLke Lk hk¾íkk yLku yíÞkrÄf

ÃknkU[kze hÌkk Au. nwt ík{Lku fnuðk {køkw Awt fu ykÃkýk

yÚkðk yrððufÃkqýo fexLkkþe ËðkykuLkku WÃkÞkuøk

Ëuþ{kt 15 nòh fhkuzLkku yuøkúkufur{f÷ {kfuox Au, su{kt

fhðkLkku Au. yk íkk÷e{ fkÞo¢{ku îkhk ¾uzqíkku{kt yk

30 xfk Lkf÷e fexLkkþe ðu[ký ÚkE hÌkwt Au. rn÷

òøk]r¥k Vu÷kððk{kt ykðe Au, fu Mkwhûkk WÃkkÞkuLku

(RÂLzÞk) r÷r{xuz yuf {kºk Mkhfkhe ftÃkLke Au, su

yÃkLkkðe íku fuðe heíku SðLk Mkwhrûkík hk¾e þfu Au yLku

¾uzqíkkuLku Mkkhe ®f{ík{kt rçkÞkhý, VŠx÷kRÍh yLku

rððufÃkqýo fexLkkþfkuLkku ÞkuøÞ «{ký{kt WÃkÞkuøk fhe

yuøkúkufur{f÷ WÃk÷çÄ fhkðe hne Au. fkhý fu ¾uzqíkkuLku

s¤ðkÞw, ðkíkkðhý, s¤ Mktøkún ûkuºk, ¼qr{, Ãkûke, yLku

«kRðux ftÃkLkeyku Ãkh yux÷ku rðïkMk LkÚke. {kxu y{khku

ÃkþwÄLkLku Ãký ËðkykuLkk yðþu»kkuLkku Ëw»«¼kðÚke çk[kðe

{wÏÞ WÆuþ ¾uzqíkkuLku Mkkhe økwýð¥kkÞwõík yLku ÔÞksçke

þfkÞ Au. yk ¾kMk íkk÷e{ yr¼ÞkLk {kxu rn÷

®f{íkÚke rçkÞkhý yLku fexLkkþf WÃk÷çÄ fhkððkLkwt Au.

(RÂLzÞk) r÷r{xuzLku ð»ko 2018 {kxu Mkk{Sf

suÚke íku{Lke Ãkzíkh ½xu yLku ykðf ðÄu. íku{Lkk [nuhk

økríkrðrÄ {kxu økúeLkxuf Mke yuMk ykh 2018 ÃkwhMfkhÚke

Ãkh ¾wþnk÷e Ëu¾kÞ yLku íku Mk{]Ø ÚkkÞ, yk s y{khe

MkL{krLkík fhðk{kt ykÔÞk.

8. ík{u y{khk f]r»k òøkhýLkkLkk {t[Úke ¾uzqíkLku

ykþk Au. y{kÁt {kLkðwt Au fu òu ykÃkýk yÒkËkíkk

þwt MktËuþ ykÃkðk {køkku Aku

¾wþnk÷ Au íkku ykÃkýwt hk»xÙ Ãký ¾wþnk÷ hnuþu.

nwt ËuþLkk ¾uzqíkkuLku yuðku MktËuþ ykÃkðk {køkw Awt fu

7. MkeyuMkykhLku ÷E ík{khe ftÃkLkeLkwt þwt {kLkðwt Au. þwt ík{khe ftÃkLkeyu õÞkhuÞ MkeyuMkykh økríkrðrÄ{kt

Ëuþ{kt nðu ¾uzqíkku {kxu Mkkhk ¿kkLk fkiþÕÞ WÃk÷çÄ

¼køk ÷eÄku Au.

Au.½ýe Mkkhe f]r»k {þeLkhe Ãký WÃk÷çÄ Au. yk Mktòuøkku{kt ¾uzqíkkuLku ¾uíke fhðkLke ÃkØrík{kt ÃkrhðíkoLk

y{kÁt {kLkðwt Au fu ¾uzqíkLku yuøkúku fur{f÷Lkku WÃkÞkuøk fkuE Ãkqýo ¿kkLk LkÚke Ãkhtíkw MkwhûkkÃkqýo WÃkÞkuøk

fhe ykÄwrLkf ¾uíkeLku yÃkLkkððe òuEyu yLku Lkðe

fhðkLkku Au. íkuLke Ãký òý Lk nkuÞ íkku yksLkk Mk{Þ{kt

xufLkku÷kuSLkwt {u¤ððwt òuEyu. ¾uzqík ÃkkuíkkLke ¾uíkeLku íku

ykÃkýu ÷kufku ykþhu 1 ÷k¾ ¾uzqíkLku íkk÷e{ ykÃke

rËþk{kt ykøk¤ ðÄkhþu, su{kt íku{Lku yuf WÒkík ¼rð»Þ

[wõÞk Aeyu. íku{kt ¾uzqíkkuLku £e Mku^xe fex ykÃkðk{kt

Ëu¾kÞ Au. yuf WÒkík çkkhík Ëu¾kÞ Au yLku «ÄkLk{tºkeLkk

ykðu Au. su{kt íku{Lku fnuðk{kt ykðu Au fu fuðe heíku

r{þLkLku MkV¤ fhðk {kxu Mkki ÷kufkuyu MkkÚku {¤eLku fk{

fexLkkþeykuLkku WÃkÞkuøk fhðkLkku Au. AuÕ÷k fux÷kf

fhðwt Ãkzþu. íÞkhu s Ëuþ ykøk¤ ðÄþu.

ð»ko{kt yLkuf hkßÞku{kt ¾kMk fheLku Ãktòçk yLku

{Lkeþk þ{ko f]r»k òøkhý, Lkðe rËÕne, {kuçkkR÷:9999154802 R{u÷: manisha@krishijagran.com f] r»k òøkhÛk,

, 2019

18

HIL (INDIA) LIMITED

Lentil

APS

HIL (INDIA) LIMITED (Formerly known as Hindustan Insecticides Limited) Scope Complex, Core-6, 2nd Floor, 7 Lodi Road, New Delhi-110003 (India), Ph.: 011-24361019, 24362100, www.hil.gov.in

{¸9>>f>í>

www.krishijagran.com

¾uzqíkkuLku Mk{ŠÃkík Au SIETZ Lke {þeLk-¢ktrík ËeÃkf þ{ko

¼k

hík{kt ¾uíke MkËeykuÚke ÚkE hne Au, Ãkhtíkw íku{ Aíkkt ynª ¾uzqíkkuLke ÂMÚkrík Mkkhe LkÚke. çkË÷kR hnu÷k s¤ðkÞw{kt yksLke sqLke ÃkØríkÚke ¾uíke fhðe ÃkkuíkkLke heíku ½ýe {w~fu÷ Au. yksLkk Mkt˼o{kt òu f]r»kLke ðkík fheyu íkku yk¼kMk Úkþu fu Lkðe xufLkku÷kuS MkkÚku ¾uíke fhLkkhk ¾uzqík s MkV¤íkkLke Mkezeyku [ze hÌkk Au. Lkðk Lkðk f]r»k WÃkfhýkuLkk {kæÞ{Úke WíÃkkËfíkk WÃkhktík økwýku Ãký ðÄe hÌkk Au,íku{ s Mkkhku LkVku Ãký f{kE hÌkk Au. ¾uíke{kt {þeLkkuLkwt fux÷wt {níð Au yLku fuðe heíku Lkðe {þeLkku ¾uzqíkku {kxu çkòh{kt WÃk÷çÄ Au íku ík{k{ çkkçkíkkuLkku sðkçk òýðk {kxu y{khe xe{u f]r»k WÃkfhý íkiÞkh fhLkkhe ftÃkLke Ãki{s xufLkku÷kuS RÂLzÞk «kRðux r÷r{xuzLke {w÷kfkík ÷eÄe níke, ßÞkt y{khe xe{ MkkÚku {w÷kfkík Ëhr{ÞkLk íkuLkk [eV yuÂõÍõÞwxeð ykurVMkh ¢ktrík ËeÃkf þ{koyu ðkík fhe níke. «Míkwík Au íku{Lke MkkÚkuLke ðkík[eíkLkk fux÷kf ytþku:-

1. ík{khe ftÃkLke fuðk «fkhLkk WíÃkkËLkkuLkwt rLk{koý fhe hne Au?

2. ftÃkLke fuðk «fkhLkk Lkðk {þeLkku ¾uzqíkku {kxu hsq fhe hne Au?

sðkçk: S ð»ko 1997 çkkËÚke y{khe ftÃkLke xw ÂÔn÷h MkexTMk, xÙuõxMko {kxu yuh Âõ÷LkMko, Úkúe ÃkkuRLx yLku £Lx yuõMk÷uMk ðøkuhu ÃkkxTMkoLkwt íkÚkk {níðÃkqýo {þeLkkuLkwt WíÃkkËLk fhe hne Au. fËkt[ yk s fkhý Au fu yksLkk Mk{Þ{kt ¾uzqík MkkiÚke ðÄkhu y{khk f]r»k {þeLkku Ãkh rðïkMk fhu Au.

sðkçk: y{khku {wÏÞ ÷ûÞ yk {þeLkkuLkk {kæÞ{Úke MðMÚk f]r»kLku ðÄkhðkLkku Au, {kxu ftÃkLke ½ýeçkÄe {þeLkku íkiÞkh fhðkLke þYykík fhe Au. ¾uzqíkku {kxu y{u {sçkqík, yMkhfkhf yLku Wå[ økwýð¥kkðk¤k hkuxkðuxh {þeLk ÷ELku ykÔÞk Aeyu. yk {þeLk WÃkhktík ftÃkLke fÕxeðuxh, rzMf Ã÷øk yLku yLÞ rðrðÄ «fkhLke MkkuR÷ xuf {þeLkku Ãký íkiÞkh fhe hne Au.

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

20

{¸9>>f>í>

www.krishijagran.com

3.fE çkkçkík ík{khe ftÃkLkeLkk {þeLkkuLku ¾kMk çkLkkðu Au?

6. ¾uzqíkkuLku ík{u þwt MktËuþ ykÃkðk {køkku Aku? sðkçk: ¾uzqíkkuLku y{u fnuðk {køke Aeyu fu xufLkku÷kuS yÚkðk {þeLkkuLkku WÃkÞkuøk fhðkÚke íkuyku ÃkkuíkkLkk WíÃkkËLkku ðÄkhe þfu Au, Ãkhtíkw íku{Lke Mk¾ík {nuLkík îkhk f{kÞu÷k Wíkhíke økwýð¥kk yÚkðk ¾hkçk {þeLkkuLku ¾heËðkÚke çk[ku. ¾hkçk økwýð¥kk ðk¤k {þeLkku Úkkuzk MkMíkk nkuE þfu Au Ãkhtíkw æÞkLk{kt hk¾ðwt fu íkuLkkÚke ík{khk òLk-{k÷Lku {kxu òu¾{ MkSo þfu Au. {þeLk ¾heËíke ð¾íku Mkhfkh îkhk Lk¬e fhðk{kt ykðu÷k {kÃkËtzkuLku [ku¬Mk swyku.

sðkçk: swyku Ëuþ{kt yksLkk Mk{Þ{kt hrsMxzo ftÃkLkeyku f]r»k {þeLkkuLkwt WíÃkkËLk fhe hne Au, Ãkhtíkw íku{ Aíkkt ¾uzqíkkuLku økwýð¥kkðk¤e {þeLkku {¤e hÌkk LkÚke. íkuyku yk {þeLkkuLku ÷E zhu Au, fkhý fu yuf íkku íkuLke ®f{ík ðÄkhu Au, y{khku {wÏÞ WÆuþ Au ¾uzqíkkuLku ÞkuøÞ ®f{ík Ãkh Mkðo©uc {þeLkku WÃk÷çÄ fhkððkLkku Au. y{khk {þeLkku yuf íkhVe Lknª hnuíkk ©{Lku yLkuf økýku ykuAku fhu Au íku{ s Mk{Þ íkÚkk ÃkiMkkLke ÞkuøÞ çk[ík fhu Au. yk ík{k{ ÂMÚkrík{kt {þeLkku ¾heËËkhku {kxu ÞkuøÞ çkLku Au. 4. ËuþLkk fÞk hkßÞku{kt ¾uzqíkku MkkiÚke ðÄkhu {rþLkkuLkku WÃkÞkuøk fhe hÌkk Au?

r‚Ãkw žw{kh ðrhc Ãkºkfkh f]r»k òøkhý, Lkðe rËÕne {kuçkkE÷-9999560286 E{u÷: sippu@krishijagran.com

sðkçk: swyku, nrhÞkýk, Ãktòçk suðk hkßÞ íkku ½ýk Mk{Þ yøkkW {þeLkkuLkku WÃkÞkuøk fhíkk ykÔÞk Au. Ãkhtíkw çkË÷kR hnu÷k Mk{ÞLke MkkÚku ÞwÃke, {æÞ«Ëuþ{kt Ãký {þeLkkuLke {køk ðÄe Au. ík{Lku òýeLku ykùÞo Úkþu fu ÃkhtÃkhkøkík heíku ¾uíke fhLkkhk hkßÞ rçknkh-Íkh¾tz Ãký {þeLkkuLkku WÃkÞkuøk fhe hÌkk Au. «&™: 5- f]r»k {þeLkku ¾heËíke ð¾íku {wÏÞíðu fux÷e çkkçkíkkuLkwt æÞkLk hk¾ðwt òuEyu? sðkçk: y{khk yk {þeLkkuLke økwýð¥kkLku ÷E ¾uzqíkku Mkòøk LkÚke. íkuyku yu çkkçkíkÚke ðkfuV LkÚke fu {þeLkkuLke ¾heËe Mk{Þu fux÷e çkkçkíkLkwt æÞkLk hkfðwt òuEyu. òýfkheLkk y¼kð{kt su {þeLk çkòh{kt MkMíke {¤e hne Au íku ¾uzqíkku ¾heËe ÷u Au. Ãkhtíkw fux÷kf Mk{Þ çkkË yk {þeLkku{kt økwýð¥kkLke VrhÞkËku ykðu Au yLku ¾uzqík ÃkkuíkkLke s heíku s AuíkhkR sðkLkku ynuMkkMk fhu Au. {kxu ¾uzqíkkuyu æÞkLk hk¾ðwt òuEyu fu Mkhfkhu {þeLkkuLke ¾heËe fhíke ð¾íku su çkkçkíkLku Lk¬e fhe Au íku ík{k{ çkkçkíkLku ÷E {þeLkku ¾he Wíkhu Au íku s ¾heËe fhðe òuEyu.

21

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

¼khíkeÞ økúk{eý yÚkoÔÞðMÚkkLku ykÄwrLkffhðkLkku y{khku WÆuþ: híLkkøkehe RBÃkuõMk yÒkkÃkwýko økúwÃkLkk ðzÃký nuX¤Lke híLkkøkehe RBÃkuõMk «kRðux r÷r{xuz r{furLkÍ{ {khVíku ¼khíkLkk økúk{eý yÚkoíktºkLkku rðfkMk fhðkLkku WÆuþ Ähkðu Au. ftÃkLkeLke ð»ko 2000 {kt íkuLkk ËwhtËŠþ ðzk ©e{kLk yuMk yu ðMkwËuð{qŠík îkhk MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðe níke. íÞkhÚke ftÃkLke rðï¼h{ktÚke ©uc ftÃkLke ÃkkMkuÚke yíÞkÄwrLkf {rþLkhe, ykWxzkuh Ãkkðh xqÕMk íkÚkk WÃkfhýkuLke ykÞkík fhe hne Au. ÃkkuíkkLke ©uc híLkkøkehe RBÃkuõMk «kRðux r÷r{xuzu íkuLke ÃkkuíkkLke çkúkLz fu suLku yuøkúe{kxo íkhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au íkuLke MÚkkÃkLkk fhe níke. yuøkúe{kxo yuf økúeLk fuh yLku Vk{o WÃkfhý þku®Ãkøk zuMxeLkuþLk Au. rðrðÄ f]r»k, nkuxeofÕ[h, MkuhefÕ[h, ð]ûkkhkuÃký, çkkøkkÞíke, ykhkuøÞ íkÚkk ðÄkhu suðk WÃkfhýku Ähkðu Au. økúk{eý rhxu÷ {kfuox{kt yk «fkhLke «Úk{ ftÃkLke, su ðu[ký, Mkuðk íkÚkk yuf Mkºk nuX¤ Mkuðk Ähkðu Au.

Ÿ íku WÃkÞkuøk fhðk{kt rçk÷fq÷ Mkh¤ Au. Ÿ yuøkúe{ux hkuxhe xe÷h Ãkexeyku {kxu çknwrðÄ

yuõMkuMkheÍ rLkÄkoheík fhe þfu Au.

Ÿ íkuLke rzÍ÷ rMkheÍ{kt yuyu{ ykhxe-

yuøkúe{ux yu ftÃkLkeLkwt «kRðux ÷uçk÷ Au,su stíkw rLkÞtºký WÃkfhýkuLke ÔÞkÃkf huLs Ähkðu Au. yk WÃkfhýku rz÷MkoLkk Lkuxðfo Ãkh WÃk÷çÄ Au. íkuLkk ykWx÷uxTMk Mk{økú ¼khík{kt Vuu÷kÞu÷ Au.

1100ze-9ze-6ze yLku yuyu{ ykhxeze 5ze Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.

2. yuøkúe{ux yhufkLkx xÙe õr÷Bçkh: íku MkkuÃkkheLke ÷ýýeLkku yuf Lkðku s Wfu÷ Au.

híLkkøkehe RBÃkuõMk «kRðuxu íkksuíkh{kt yuøkúefÕ[h {rþLkhe yLku WÃkfhýku Lke[u «{kýu hsq fÞko Au:

rðþu»kíkk:Ÿ íku ðÃkhkþ{kt ¾qçk s Mkh¤ Au. Ÿ íku yuf r{rLkx{kt yuf çkkWL[Lkwt ðkðuíkh fhu

1. yuøkúe{ux hkuxhe xe÷h:

Au.

rðþu»kíkk-

Ÿ íku yu ÷exh $Äý{kt ykþhu 200 Íkz

ÃkhÚke ÷ýýe fhe þfu Au.

Ÿ yk xe÷Mko s{eLkLku íkiÞkh fhðk, ðkðuíkh

fhðk yLku ®LkËýLku Ëqh fhe þfu íku heíku íkiÞkh fhðk{kt ykðu÷ Au. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

Ÿ ykŠÚkf heíku íku ík{khku Mk{Þ yLku LkkýktLke

çk[ík fhu Au.

22

fux÷ef xufrLkf÷ rðþu»kíkk Lke[u «{kýu Au:$Äý-«ðkne çkxLk økuMk $Äý ðÃkhkþ-1Ryu «rík 30r{rLkx þY Úkíke ÃkØrík- RÂøLkþLk Mðe[ Ëçkkðku RÂøLkþLk rMkMx{-ÃkuRÍkuR÷uõxÙef rMkhkr{f RÂøLkxh 5. fMkuR [uRLkþku fuÍuz 5121 MkeyuMk Ÿ íku yuf yíÞkÄwrLkf xufLkku÷kuS yuÂLsLk Au. Ÿ $ÄýLkku fkÞoûk{ WÃkÞkuøk Ÿ WÃkÞkuøk{kt Mkh¤ Ÿ þY fhðk{kt Mkh¤ Ÿ ½ýk ¾uzqíkku íkuLkku 1 ð»ko fhíkkt ðÄkhu

Ÿ ykuAwt ðkRçkúuþLk

Mk{ÞÚke WÃkÞkuøk fhe hÌkk Au.

Ÿ ykuAku ò¤ðýe ¾[o

Ÿ íku íkÃkkMk fhu÷ yLku fkÞoËu¾kðÚke Mkkrçkík

ÚkÞu÷ {þeLk Au. Ÿ íkuLkku ðsLk n¤ðku Au yLku fkuBÃkuõx Au.

3. SÃke xeyu÷ Vkuøkh íkuLke xufrLkf÷ rðþu»kíkk Lke[u «{kýu AuhMkkrýf xUfLke ûk{íkk- (÷exh)-6 $Äý xUfLke ûk{íkk (÷exh)-1.2 $ÄýLkku ðÃkhkþ (÷exh-«rík f÷kf) 2.0 Vku®økøk ûk{íkk (÷exh-«rík f÷kf) -25 þY Úkíke ÃkØrík-nkÚk yLku R÷uõxÙef 4. SÃkexeyu÷ r{rLk r{Mx Vkuøkh SÃke 3xeyuVyuV ¼usLkk «{kýLku yMkhfkhf heíku Ëqh fhu Au yLku AqÃkkÞu÷k stíkwLkku Lkkþ fhu Au

23

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt

www.krishijagran.com

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt {níð zkì. rð{÷ yu™. …xu÷, zkì. fu. ‚e. …xu÷ y™u hrð yu. …xu÷ {kR¢kuLÞwxÙeÞLx he‚[o Mfe{ (ykR.‚e.yu.ykh), ykýtË f]r»k Þwr™ðr‚oxe, ykýtË - 388 110 nkEzÙku…kur™õ‚ þwt Au ? yk{ Œku nkEzÙku…kur™õ‚ yu nkEzÙkufÕ[h™e yuf …uxk …æÄrŒ Au. nkEzÙku…kur™õ‚ yux÷u …kýe{kt W„kzðk{kt ykðŒkt Akuz. 'nkEzÙku…kur™õ‚' þçË yu „úef þçËku{ktÚke WŒhe ykÔÞku Au: 'nkEzÙku' – su™ku yÚko …kýe, y™u '…kur™õ‚' – yÚko {sqhe. yuf yuðe ¾uŒe …æÄrŒ fu ßÞkt Akuz™u fwËhŒe {kxe r‚ðkÞ™kt rðfk‚ {kæÞ{{kt W„kzðk{kt ykðu Au, su{k Akuz™u sYhe …ku»kf Œíðku ®‚[kE™k …kýe{kt ÿkÔÞ MðY…u ‚tŒwr÷Œ {kºkk{kt r™Þr{Œ heŒu …qhk …kzðk{kt ykðu Au.

„úný fhu Au. yk{, {kxe™k rðfÕ…Y…u nkEzÙku…kur™õ‚ ™u ÷E þfkÞ Au. Äe{u Äe{u …rù{ Ëuþku{kt ÷kufku {kxe hneŒ™k {kæÞ{{kt ¾uŒe fhðk ŒhV ðéÞk Au. yk ™ðe Œf™ef™u 'nkEzÙku…kur™õ‚' yÚkðk '‚kuE÷÷u‚ fÕxeðuþ™' Œhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au. rðf‚eŒ Ëuþku{kt Äe{u Äe{u nkEzÙku…kur™õ‚ xuf™ku÷kuS™ku W…Þku„ Úkðk ÷køÞku Au. yk …æÄrŒ{kt …kýe y™u …ku»kfŒíðku™k …whðXk™u ytfwþ{kt hk¾e™u ykuAe søÞk y™u ‚{Þ{kt …kf™e Wí…kËfŒk y™u „wýð¥kk{kt ‚wÄkhku fhðk{kt ykðu Au.

¾hu¾h Akuz™ku rðfk‚ Œu™u {¤Œkt …ku»kfŒíðku™u ÷eÄu s ÚkkÞ Au. {kxe Œku VõŒ {kæÞ{™wt fk{ fhu Au. {kxe …kuŒu Œku Œu™u VõŒ {q¤ Vu÷kððk y™u xufku yk…ðk{kt {ËËY… ƒ™u Au. Akuz {q¤ ÿkhk {kxe{kt ¼¤u÷k ¾r™s Œíðku™u ƒË÷u …kýe{kt yku„¤u÷k Œíðku™u

nkEzÙku…kur™õ‚ ¾uŒe …æÄrŒ …k[ heŒu ÚkE þfu Au. su{kt (1) rËðux r‚Mx{ (2) ðkuxh fÕ[h …æÄrŒ (3) „úuðh fÕ[h …æÄrŒ (4) ‚uLz fÕ[h …æÄrŒ y™u (5) rzÙ… r‚Mx{ (hefðhe / ™ku™ hefðhe) …æÄrŒyku™ku ‚{kðuþ ÚkkÞ Au. su™e xwtõ{kt {krnŒe ™e[u {wsƒ Au.

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

24

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt

www.krishijagran.com

rËðux r‚Mx{

„úuðh fÕ[h …æÄrŒ y™u ‚uLz fÕ[h …æÄrŒ

yk …æÄrŒ nkEzÙku…kur™õ‚™e ‚h¤ …æÄrŒ Au. yk …æÄrŒ{kt ÿkðý{ktÚke ðkxÚke {¤Œk Œíðku ‚eÄk s Akuz™u {¤Œk nkuÞ Au. yk …æÄrŒ{kt swËk swËk {kæÞ{ suðk fu ðr{ofâw÷kEx y™u fkufku™ux (™kr¤Þuh) VkEƒh™ku W…Þku„ ¾qƒ s «[r÷Œ Au. yk …æÄrŒ{kt su Akuz™e …kýe ŒÚkk hk‚kÞrýf ÿkðý™e ðÄkhu sYrhÞkŒ nkuÞ Œu W„kze þfkŒk ™Úke fkhý fu ðkxÚke hk‚kÞrýf ÿkðý™ku …qhðXku Akuz™u {ÞkorËŒ {¤u Au.

yk …æÄrŒ{kt {fk™™e AŒ …h Ã÷krMxf ™k¾e Œu™k …h hku…k rMÚkh W¼k hnu Œu {kxu fktfhk™ku yuf Vqx sux÷ku MŒh ŒiÞkh fhðk{kt ykðu Au. yk fktfhk™k MŒh{kt ÞkuøÞ ytŒhu hku…k hku…ðk{kt ykðu Au. yk hku…k W…h …ku»kfŒíðkuÞwõŒ …kýe™ku Atxfkð fhðk{kt ykðu Au. yk s heŒu ‚utLz fÕ[h …æÄrŒ{kt huŒe™wt MŒh ŒiÞkh fhe hku…k WAuhðk{kt ykðu Au.

ðkuxh fÕ[h …æÄrŒ

nkEzÙku…kur™õ‚™e yk ‚kiÚke ðÄkhu «ÏÞkŒ …æÄrŒ Au. yk …æÄrŒ yufË{ ‚h¤ Au fu su{kt xkE{h ftxÙku÷™ku W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au. yk …æÄrŒ{kt hk‚kÞrýf ÿkðý™e xutf{kt yuf …t… ÷„kððk{kt ykðu Au. ßÞkhu …t…™wt xkE{h [k÷w ÚkkÞ íÞkhu rzÙ…™e ™¤eyku îkhk ÿkðý Ëhuf Akuz™e sYrhÞkŒ «{kýu {¤u Au. ynet yuh …t…™ku W…Þku„ Akuz™u ykurõ‚s™ …qhku …kzðk {kxu ÚkkÞ Au.

rzÙ… r‚Mx{ (hefðhe / ™ku™ hefðhe)

yk …æÄrŒ{kt …e.ðe.‚e. …kE… ÷E ÞkuøÞ ytŒhu fkýk …kze Akuz™kt {q¤™u fkýk{kt „kuXððk{kt ykðu Au. yuf fhŒk ðÄkhu …kE…™wt skuzký fhe Ëhuf …kE…{kt …kuxurþÞ{, furÕþÞ{, ykÞo™, {ut„ur™Í, ƒkuhku™ y™u „tÄf suðk ŒíðkuÞwõŒ …kýe yk…ðk{kt ykðu Au. Akuz™k rðfk‚ {kxu sYhe …kýe y™u …ku»kf Œíðku …kE… îkhk yk…ðk{kt ykðu÷ …kýe{ktÚke {¤e hnu Au. ðÄkhk™wt …kýe …kE…™kt ƒeò Auzu ƒeò …kºk{kt yufºk fhe Vhe …kE… îkhk yk…ðk{kt ykðu Au. …rhýk{u …kýe y™u ¾kŒh™e ƒ[Œ ÚkkÞ Au.

hefðhe «fkh™e rzÙ… …æÄrŒ{kt ðÄkhk™wt ÿkðý Vhe …kAwt ™e[u™e xutf{kt s{k ÚkkÞ Au y™u Œu™ku ðkhtðkh W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au. ™ku™ hefðhe r‚Mx{{kt hk‚kÞrýf ÿkðý™ku W…Þku„ VõŒ yuf s ð¾Œ

25

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt

www.krishijagran.com

fhðk{kt ykðu Au. ™ku™ hefðhe r‚Mx{{kt ò¤ðýe ¾[o ykuAku ykðu Au fkhý fu Œu{kt ðÄkhk™wt ÿkðý VheÚke yufXwt fhðk™wt hnuŒwt ™Úke. hefðhe r‚Mx{{kt ÿkðý™e ‚ktÿŒk y™u yB÷Œk ò¤ððe ¾qƒ s y„íÞ™e Au.

Ÿ Ÿ

nkEzÙku…kur™õ‚™kt VkÞËk Ÿ ð»ko Ëhr{Þk™ „{u Œu r‚Í™{kt Akuz W„kze þfkÞ Au. Ÿ nkEzÙku…kur™õ‚Úke Wí…krËŒ þkf¼kS Wå[ „wýð¥kk™e nkuÞ Au. Ÿ ykuAe søÞk{kt ðÄkhu ykðf {u¤ðe þfkÞ Au. Ÿ s{e™sLÞ hku„ku ŒÚkk ¢wr{™ku «§ hnuŒku ™Úke. Ÿ s{e™™e ŒiÞkhe y™u ®™Ëk{ý ¾[o ½xu Au. Ÿ ™k™kt rðMŒkh{kt þkf¼kS™e ¾qƒ ‚khe W…s …uËk fhe þfkÞ Au, fkhý fu Akuz™e ð]ræÄ {kxu ©uü …Þkoðhý ƒ™kððk{kt ykðu Au y™u Akuz™u

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

Ÿ Ÿ Ÿ

sYhe ƒÄk …ku»kf Œíðku y™u …kýe ‚ŒŒ W…÷çÄ nkuÞ Au. Akuz™k {q¤™u …ku»kfŒíðku {kxu M…Äko hnuŒe ™Úke. þkf¼kS™k ð]ræÄ ŒÚkk rðfk‚ {kxu ‚khe V¤ÿw… s{e™™e sYh …zŒe ™Úke. …kýe™ku y‚hfkhf heŒu W…Þku„ ÚkkÞ Au. „úe™nkW‚{kt ðxeof÷ M…u‚™ku W…Þku„ fhe þfkÞ Au. ™ne ð…hkÞu÷ …ku»kf Œíðku ŒÚkk s{e™™wt «Ëq»ký {kuxk «{ký{kt ½xkzu Au.

nkEzÙku…kur™õ‚™kt „uhVkÞËk Ÿ nkEzÙku…kur™õ‚ Wí…kË™{kt ‚t[k÷™, {qze

hkufký y™u {sqh™e Wå[ fwþ¤Œk™e ¾wƒ s sYrhÞkŒ hnu Au.

26

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt

www.krishijagran.com

Ÿ yuf 𾌠hku„ ykðu íÞkhu Œu™ku Vu÷kðku

Ÿ ¾k‚ heŒu ŒiÞkh fhu÷ ¾kŒh™wt MðY…

Íz…Úke ÚkkÞ Au. Ÿ Ëir™f æÞk™ – Ëu¾hu¾ sYhe Au. Ÿ „h{ ðkŒkðhý y™u {ÞkoËeŒ ykuõ‚es™ …kf

Ÿ Œtºk «ýk÷e Ÿ ¾kŒh™k ÿkðý™wt «{ký y™u yk…ðk™ku Ëir™f

‚{Þ Ÿ þkf¼kS™e ¾uŒe …æÄrŒ™w ¿kk™ Ÿ ÔÞk…khe yÚkðk ½hu ƒ™kðu÷ yuf{ 2. ÔÞkð‚krÞf yuf{ Ÿ …kýe™e „wýð¥kk ‚kiÚke {níð…qýo Au ŒÚkk …qhŒku sÚÚkku y™u „wýð¥kk™e rðï‚r™ÞŒk sYhe Au. Ÿ ƒòh: fÞk …kf™u fâkhu y™u fÞk ƒòh{kt ÷kððw? Œu™e òýfkhe nkuðe skuEyu. Ÿ nkEzÙku…kur™õ‚ ©{ ‚½™ Au, fu{ fu ykuV ‚eÍ™ Ëhr{Þk™ Wí…kË™ {kxu yXðkrzÞk™k 7 rËð‚ {kxu {sqh W…÷çÄ nkuðk ykð~Þf Au.

Wí…kË™ …h y‚h fhu Au. Ÿ ¾k‚ heŒu ŒiÞkh fhu÷kt ÿkÔÞ …ku»kf Œíðku™ku nt{uþk W…Þku„ fhðku …zu Au. Ÿ …kýe sLÞ hku„ku™ku Vu÷kðku ÚkE þfu Au. Ÿ ƒòh þkuÄðk™e ‚{MÞk ƒ™e þfu Au. nkEzÙku…kur™õ‚ yuf{ þY fhðk {kxu fE fE sYrhÞkŒ hnu Au? 1. þkf¼kS yuf{ Ÿ MðåA …kýe™ku MºkkuŒ Ÿ ÞkuøÞ MÚk¤

27

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

nkEzÙku…kur™õ‚ …æÄrŒ™wt

www.krishijagran.com

Ÿ ÔÞðMÚkk…™ fwþ¤Œk suðe fu Wí…kË™, ©{,

Ÿ xkE{h y™u ykurõ‚s™ rzxuõþ™ ‚uL‚h

ðu[ký, {k¤¾krfÞ ‚wrðÄk. Ÿ þkf¼kS Wí…kË™, …hk„™Þ™, ®‚[kE, hku„-SðkŒ r™Þtºký{kt r™…wýŒk. Ÿ MÚkk™: {k¤¾krfÞ ‚wrðÄk, ©{, ƒòh ÔÞðMÚkk ð„uhu. Ÿ rÄhký: ykð~Þf {qze™e hf{, „úe™nkW‚™ku «fkh, ©{ ¾[o y™u ƒòh …h ykÄkh hk¾u Au.

Ÿ …eðe‚e …kEÂ Ÿ pH y™u EC {exh Ÿ …kur÷™uxh

nkEzÙku…kur™õ‚ WÄku„™e ¼rð»Þ{kt Íz…Úke ðúwræÄ Úkðk™e Äkhýk Au fkhý fu Äe{u Äe{u s{e™™e …rhrMÚkrŒ ƒ„zŒe sE hne Au. ¾k‚ fhe™u yk…ýk Ëuþ{kt rËð‚u - rËð‚u þnuhku{kt fkut¢ex™k st„÷ku™wt «{ký ðÄŒwt òÞ Au y™u ðMŒe …ý ðÄu Au. yk ðÄŒe ðMŒe™e sYrhÞkŒ™u …nkut[e ð¤ðk {kxu ŒÚkk …kf™e W…s y™u „wýð¥kk{kt ‚wÄkhku fhðk {kxu nkEzÙku…kur™õ‚ yÚkðk ‚kuE÷÷u‚ fÕxeðuþ™ r‚ðkÞ ƒesku fkuE rðfÕ… ƒ[þu

3. nkEzÙku…kur™õ‚{kt W…Þku„{kt ÷uðkŒk ‚kÄ™ku Ÿ „úku#„ [uBƒh (yÚkðk xÙu) Ÿ …kýe™ku …t…

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

28

Junagadh

Rajkot

Morbi

økwshkíkLkk 28 SÕ÷k{kt

Devbhoom Dwarka

Jamnagar

Kutch

Bhavnagar

Botad

Surendranagar

Narmada

Vadodara Chhota Udaipur

Mahisagar

Aravalli

Tapi

Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ

170

rðþu»kíkk:

: www.facebook.com/vnrnursery Email : info@vnrnursery.in

{kuxk ykfkhLkk ykf»kof V¤ V¤Lkwt ðsLk 300-100 økúk{ V¤kuLkwt ykf»kof htøk V¤ku{kt çkesLkwt ykuAwt «{ký ÍzÃk¼uh íkiÞkh Úkíke òík çkeò ð»koÚke V¤ WíÃkkËLk Mk{økú ð»ko Ãkkf Mkt¼rðík ûk{íkk ðÄw{kt ðÄw WíÃkkËLkLke ûk{íkk ykuAk Ãkkýe yLku ðÄw ¼usLkk MÚkkLkku Ãkh Ãký þõÞ ðÄw LkVku, ¾wþnk÷ çkkøkkÞík

rðþu»kíkk:

(MkeíkkV¤)

(ò{V¤)

Web : www.vnrnusery.in Join us on

Valsad

Navsari

Surat

Bharuch

Anand

Kheda

Gandhinagar

Sabarkantha Mehsana

Ahmedabad

Patan

Banaskantha

ðeyuLkykh {Äwh

ðeyuLkykh çkene

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™

www.krishijagran.com

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™ y™u Œu™k W…Þku„ Ëþo™ ËhS y™u zkì. rfhý fw{khe V÷kuhefÕ[h rð¼k„, ƒk„kÞŒ {nkrðãk÷Þ, ‚.Ëkt.f]r»k Þwr™ðr‚xeo, s„wËý.

„w

÷kƒ «f]rŒ™k ‚kiÚke ‚wtËh ‚so™ku{kt™wt yuf Au fu su Œu™kt rðrðÄ ykfkh y™u Œu™e ‚w„tÄ™kt ÷eÄu ƒÄk s {ký‚™kt {™ ™u ÷ku¼ðu Au. ƒÄk Vq÷ku{kt yk„ðwt MÚkk™ Ähkðu Au ŒuÚke s „w÷kƒ ™u “Vq÷ku™e hkýe” fnuðkÞ Au. ÷ktƒe Ëktzeðk¤k „w÷kƒ™u õx V÷kðh Œhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au, y™u Œu™e òŒku suðe fu- nkErƒúz xe, V÷kuheƒLzk ð„uhu ™u …ku÷enkW‚{kt W„kzðk{kt ykðu Au. sÞkhu Ëktze ð„h™k „w÷kƒ™u Awxf Vq÷ku yÚkðk ÷wÍ VT÷kðh Œhefu yku¤¾kÞ Au, y™u Œu™u ¾wÕ÷k {uËk™{kt W„kzðk{kt ykðu Au. Œu{ktÚke {wÕÞðrÄoŒ ƒ™kðxku ƒ™kððk{kt ykðu Au su{ fu„w÷kƒs¤, „w÷kƒŒu÷, „w÷kƒ þhƒŒ, „w÷ftË, „w÷kƒ™e ‚wfe …kt¾ze, „w÷hku„™ y™u …kix-…kihe (‚w„tÄeŒ …kºk) ð„uhu. „w÷kƒ™ku W…Þku„ ykÞwðuorËf W…[kh{kt …ý ÚkkÞ Au. {wÕÞðÄo™™ku {wÏÞ nuŒw yu Au fu Vq÷ y™u Œu™u ‚t÷ø™ Wí…kË™™e „wýð¥kk ‚wÄhðk, ƒeò™k «{ký{kt ðÄw ™Vku {u¤ððku y™u r™fk‚ ðÄkhðe. yíÞkh™kt ‚{Þ{kt „w÷kƒ™wt f] r»k òøkhÛk,

, 2019

30

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™

www.krishijagran.com

Œu÷ y{urhfk, Á‚, Œwfeo suðk Ëuþku{kt r™fk‚ fhðk{kt ykðu Au. Œu™kÚke rðËuþe nwtzeÞk{ý …ý ¼khŒ{kt ykðu Au. „w÷kƒ™wt ¼khŒ{kt 35,000 nufxh rðMŒkh{kt y™u Œu{ktÚke „wshkŒ{kt 5,000 nufxh{kt ðkðuŒh ÚkkÞ Au. „w÷kƒ™e ¾uŒe {wÏÞíðu hksMÚkk™, W¥kh«Ëuþ, fýkoxf, Œr{÷™kzw, {nkhk»xÙ, „wshkŒ,{æÞ«Ëuþ, ð„uhu hkßÞku{kt fhðk{kt ykðu Au.

‚w„trÄŒ …kºk Œhefu y™u yk…ýk Ëuþ{kt ykt¾ku y™u [unhk™u ‚kV fhðk{kt M«u Œhefu Œu™ku W…Þku„ ÚkkÞ Au. „w÷kƒs¤{kt þheh y™u ykt¾ku ™u Xtze hk¾ðk™ku „wý Au. ŒuÚkes ykt¾ku™kt ÷kuþ™ {kxu …ý ‚eÄku s W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au

yks™k ‚{Þ{kt „w÷kƒ™e ðÄw {kt„ rþÞk¤k™e ÉŒw{kt nkuÞ Au. fkhý fu Œu ÉŒw{kt ÷ø™ «‚t„, ðu÷uLxkE™ zu, rËðk¤e, ™kŒk÷ suðk rðrðÄ «‚t„ku ykðu Au. sÞkhu ƒòh{kt „w÷kƒ™k Vq÷ku™e {kt„ ykuAe nkuÞ íÞkhu sku Œu™k Vq÷ku™e {qÕÞðrÄoŒ ƒ™kðxku ƒ™kðe™u ðu[ðk{kt ykðu Œku ðÄw ykðf {¤u Au. yk {kt„™u …nkut[e ð¤ðk {kxu ¾uzqŒku „w÷kƒ™e ¾uŒe ŒhV …ý ðéÞk Au.

(2) „w÷kƒŒu÷: ‚ki«Úk{ „w÷kƒ™e …kt¾zeyku ÷uðk{kt Au. íÞkh…Ae …kt¾zeyku™u ™e[kuðe™u Mxe{ rzrMx÷uþ™ …æÄrŒ îkhk fkZðk{kt ykðu y™u Œu{ktÚke su Œu÷ ™ef¤u Œu™u „w÷kƒŒu÷ fnu Au. „w÷kƒ™e fux÷ef òŒku{kt Œu÷™wt «{ký ðÄw nkuÞ Au su{ fu- hkuÍk Ër{Mfu™k 0.032% Úke 0.049% (Ëuþe „w÷kƒ òŒ), hkuÍk „u÷efk, hkuÍk ‚urLxVkur÷Þk([kE™k

„w÷kƒ{ktÚke ƒ™Œe rðrðÄ {wÕÞðrÄoŒ (1) „w÷kƒs¤: ‚ki«Úk{ „w÷kƒ™e …kt¾zeyku ÷uðk{kt ykðu Au. íÞkh…Ae Œu …kt¾zeyku™u …kýe™e ytËh ™k¾e™u Wfk¤ðk{kt ykðu, Œu …Ae ƒk»…™u yufXe fhe™u ÞkuøÞ …kºk{kt ¼hðk{kt ykðu Au. Œu™ku W…Þku„ Vkh‚e y™u {æÞ-…qðo Ëuþku{kt r{XkEyku y™u þhƒŒ{kt fhðk{kt ykðu Au. y™u Œu r‚ðkÞ ÷ø™{kt, Äkr{of «‚t„ku{kt

31

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™

www.krishijagran.com

„w÷kƒ) y™u hkuÍk ƒkrƒor™Þk. Q.Ëk. hkuÍk Ër{Mfu™k{ktÚke 4000 rf÷ku „w÷kƒ™kt Vw÷{ktÚke 1 rf÷ku „w÷kƒ™wt Œu÷ {¤e ykðu Au. yk Œu÷™ku W…Þku„ Œhefu ÚkkÞ Au. Œu{™e Ÿ[e ®f{Œ y™u fkƒor™f ‚t~÷u»ký yk„{™ ‚kÚku, „w÷kƒ Œu÷ nsw …ý …hVâw{he{kt ‚kiÚke ðÄkhu ð…hkŒw ykð~Þf Œu÷ Au.yk Œu÷{kt yki»kÄeÞ „wý …ý hnu÷k Au, ŒuÚke s Œu™ku W…Þku„ ykÞwðuorËf{kt ÚkkÞ Au

™e[u {wsƒ Au, y™w¢{rýfk ™tƒh

(3) „w÷kƒ þhƒŒ: „w÷kƒ™wt þhƒŒ yu Œu™e Xtze «¢]rŒ™kt ÷eÄu Œkð suðk hku„ku{kt ¾wƒ s {níð Ähkðu Au. W™k¤k™e ÉŒw{kt …uþkƒ{kt ƒ¤Œhk ÚkkÞ Œu Mðk¼ðef ‚{MÞk Au …htŒw, Ëhhkus „w÷kƒ þhƒŒ …eðkÚke Œu ƒ¤Œhk{kt hknŒ …ý ÚkkÞ Au. Œuðe s heŒu ykt¾ku{kt ƒ¤Œhk, ykt¾ku ÷k÷ Úkðe, …ux{kt ƒ¤Œhk ÚkŒe nkuÞ Œku …ý Œu™k ‚uð™Úke hknŒ {¤u Au. þhƒŒ ƒ™kððk {kxu™e ‚k{„úe

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

‚k{„úe

sÚÚkku

1)

„w÷kƒ™e …kt¾ze

1 rf÷ku

2)

…kýe

250 „úk{

3)

¾ktz

2 rf÷ku

4)

÷etƒw™ku h‚

5-7 „úk{

5)

„w÷kƒ™ku yutþuþ

4-5 xet…k

6)

÷k÷ f÷h

2-3 xet…k

7)

‚kurzÞ{ ƒutÍkuyux 1/4 [{[e

fkÞo«ØrŒ:

32

Ÿ

‚ki«Úk{ „w÷kƒ™e …kt¾zeyku™u ÄkuE™u yuf f… …kýe{kt …÷k¤ðk{kt ykðu Au.

Ÿ

yzÄku f÷kf …÷éÞk …Ae Œu™u Wfk¤ðk{kt ykðu …htŒw Wfk¤Œe ð¾Œu Œu™k W…h Zktfý Zktfðw sYhe Au.

Ÿ

Ë‚ r{r™x Wfk¤e™u Œu™u Xtzw …kzTÞk …Ae …kt¾zeyku™u {‚¤e ™k¾ðk{kt ykðu y™u 250 „úk{ …kýe{kt 2 rf÷ku ¾ktz™u ™k¾e Œu™u „h{ fhðk{kt ykðu y™u Œu™e ‚kÚku 5-7 „úk{ ÷etƒw™ku h‚ ¼u¤ððk{kt ykðu Au.

Ÿ

…kýe y™u ¾ktz™kt r{©ý™u yuf s 𾌠Wfk¤ðk{kt ykðu y™u Œu Xtzw …ze òÞ …Ae Œu{kt …kt¾zeyku™ku h‚ ¼u¤ðe Ëuðk{kt ykðu Au.

Ÿ

Œu{kt „w÷kƒ yutþuþ, ÷k÷ f÷h y™u ‚kurzÞ{ ƒutÍkuyux yk ºkýuÞ™u ‚khe heŒu ½ku¤ðk{kt ykðu Au.

Ÿ

yk heŒu þhƒŒ ŒiÞkh fhð{kt ykðu Au.

Ÿ

ŒiÞkh ÚkÞu÷ þhƒŒ™u ykf»kof ƒkux÷{kt …ufet„ fhðk{kt ykðu Au.

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™

www.krishijagran.com

(4) „w÷ftË:

fkÞo«ØrŒ:

„w÷ftË™ku ½h„ÚÚkw W…Þku„ yur‚rzxe {kxu fhð{kt ykðu Au. Œu {kt‚-…uþe{kt ËËo, ¾ý, Úkkf y™u „h{e [ze sðe suðe Œf÷eVku™u ™kƒwË fhðk{kt W…Þku„ ÚkkÞ Au. „w÷ftË™ku W…Þku„ ÷kune þwØ fhðk{kt, ÿrü y™u ÞkËþrõŒ ‚wÄkhðk{kt ÚkkÞ Au. „w÷ftË ƒ™kððk {kxu™e ‚k{„úe ™e[u {wsƒ Au. ‚k{„úe: 1) ŒkS „w÷kƒ ™e …kt¾zeyku- 1 rf÷ku

Ÿ

‚ki«Úk{ …kt¾zeyku™u Äkuðk{kt ykðu, Œu …Ae yuf ðk‚ý{kt yuf $[ …kt¾zeyku y™u Œu™e W…h 1 rf÷ku ¾ktz …Ae …kAe …kt¾zeyku yk heŒu y™w¢{u …whu…wÁt Œu ðk‚ý ¼hðk{kt ykðu. …htŒw ÞkË hk¾ku ‚kiÚke W…h ¾ktz ykððe skuEyu.

Ÿ

…Ae Œu ðk‚ý™u Zktfe™u „h{e{kt yuf rËð‚ {kxu {wfe hk¾ðk{kt ykðu.

Ÿ

…Ae ƒ[u÷e yuf rf÷ku ¾ktz Œu{ktÚke yzÄku rf÷ku ¾ktz ƒeò rËð‚u ™k¾e™u n÷kððk{kt ykðu Au.

Ÿ

…Ae ºkeò rËð‚u ƒÄe s ¾ktz yux÷u fu ƒ[u÷e yzÄku rf÷ku ¾ktz ™k¾e Œu™u ‚khe heŒu n÷kððk{kt ykðu Au.

Ÿ

…Ae Œu ðk‚ý™u „h{e{kt yux÷u fu Œzfk{kt 4-5 rËð‚ hk¾e {wfðk{kt ykðu …htŒw Ëhhkus n÷kðk{kt ykðu Au. 10-12 rËð‚ …Ae „w÷ftË ŒiÞkh ÚkE sþu.

2) ¾ktz- 2 rf÷ku

33

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

„w÷kƒ{kt {wÕÞðÄo™

www.krishijagran.com

(5) „w÷kƒ™e ‚wfe …kt¾ze:

ðkxfk{kt hk¾ðk{kt ykðu Au, Œu …kºk{kt „w÷kƒ™kt y¥kh ™kt 5-6 xet…k ™k¾ðk{kt ykðu Au ŒuÚke Œu yk¾k Y{ yÚkðk ½h ™u ‚w„tÄeŒ fhe ™k¾u Au. yLÞ {wÕÞðrÄoŒ ðMŒwyku suðe fu- nƒo÷ xe, y„hƒ¥ke, „w÷kƒ ¢e{, ð„uhu ƒ™kððk{kt ykðu Au.

„w÷kƒ™e ‚wfe …kt¾zeyku™ku W…Þku„ y„hƒ¥ke, Äw… y™u ‚kitËÞo «‚kÄ™{kt fhðk{kt ykðu Au. Wå[fûkk™e „wýðtŒkðk¤e „w÷kƒ™e ‚wfe …kt¾zeyku ƒ™kððk™e «r¢Þk. ‚k{„úe: 1){¾{÷™w fk…z –Zktfðk {kxu 2)Ak…wt yÚkðk ‚VuË fk„¤ – …kÚkhðk {kxu

yk{, „w÷kƒ yu rðrðÄ søÞkyu y™u rðrðÄ heŒu W…Þku„ ÚkkÞ Au. Œu™e {qÕÞðrÄoŒ ƒ™kðxku{kt ƒuhkus„kh Þwðf, ÞwðŒe y™u „k{zk™e {rn÷kyku™u hkus„kh …ý {¤e hnu Au. „w÷kƒ™e ¾uŒeÚke y™u Œu™k Vq÷ku™e {qÕÞðrÄoŒ ƒ™kðxku ƒ™kðe™u ðu[ðk{kt ykðu Œku ðÄw ykðf {¤u Au. ŒuÚke s „w÷kƒ™e ¾uŒe yu yuf ‚k[ku y™u ‚khku rðfÕ… Au.

fkÞo«ØrŒ: Ÿ

‚ki«Úk{ …kt¾zeyku™u Äkuðk{kt ykðu y™u Œu{ktÚke …kýe ™efk¤ðk{kt ykðu Au. Œu …kt¾zeyku™u Ak…wt yÚkðk ‚VuË fk„¤ W…h ƒeAkððk{kt ykðu Au.

Ÿ

…kt¾zeyku™u {¾{÷™k fk…z ðzu Zktfðk{kt ykðu Au.

Ÿ

…Ae Œu™u AktÞzkðk¤e søÞk W…h 2-3 rËð‚ ‚wfðk{kt ykðu, ‚wfÔÞk …Ae Œu™u nðk [qMŒ zçƒk{kt ¼hðk{kt ykðu Au.

Ÿ

nðu Œu™ku W…Þku„ Œkòt „w÷kƒ™e …kt¾zeyku™e søÞkyu þhƒŒ ƒ™kððk{kt fhðk{kt ykðu Au.

(6) „w÷hku„™ : „w÷hku„™ ƒ™kððk {kxu „w÷kƒ™e hkuÍk Ër{Mfu™k òŒ™e 300 „úk{ …kt¾zeyku™u 1 ÷exh Œ÷™kt Œu÷{kt zƒku¤e™u ‚qÞo«fkþ™e nkshe {kt …tËh rËð‚ {kxu hk¾ððk{kt ykðu Au. …Ae yk r{©ý™u fk…zÚke ™e[kuðe™u ƒkux÷{kt ¼hðk{kt ykðu Au. Œu™ku W…Þku„ {„s™kt Œkð{kt þYykŒ{kt E÷ks fhðk {kxu ÚkkÞ Au. 7) …kix-…kihe (‚w„tÄeŒ …kºk): …kix…kihe Mðk¼rðf heŒu swËk-swËk Akuz™kt r{ûkýÚke ƒ™kððk{kt ykðu Au. su ½h yÚkðk {kuxk ƒt„÷k nkuÞ Œu{kt yuf fwËhŒe ‚w„tÄ yk…u Au. Œu™u yuf ‚òðxe ðkxfk{kt hk¾ðk{kt ykðu Au yÚkðk fk[™kt f] r»k òøkhÛk,

, 2019

34

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt

www.krishijagran.com

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt ‚tfr÷Œ ÔÞðMÚkk…™ zku. fu. yu. [wzk‚{k, «ku. yu{. ðe. ðheÞk, zku. yu{. yu. ðkzËkuheÞk, ©e …e. ƒe. f™uheÞk y™u ©e{Œe ze. ykh. …xu÷ f…k‚ ‚tþkuÄ™ fuLÿ, sw™k„Z f]r»k Þwr™ðr‚oxe, sw™k„Z – 362001

¼k

hŒ rðïfûkkyu f…k‚™k rðMŒkh y™u Wí…kË™™e ÿüeyu «Úk{ y™u ƒesw MÚkk™ Ähkðu Au. f…k‚ W„kzŒk hßÞku{kt „wshkŒ {ku¾hu™wt MÚkk™ Ähkðu Au. f…k‚ ¼khŒ y™u „wshkŒ{kt fk…z WÄku„{kt yk„ðw MÚkk™ Ähkðu Au. yk…ýk Ëuþ{kt f…k‚yu y„íÞ™ku rðËuþe nwtrzÞk{ý f{kðe yk…Œku hkufrzÞku

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

…kf Au y™u Œu™e yku¤¾ ‚VuË ‚ku™k Œhefu ÚkkÞ Au. „wshkŒ hksÞ{kt ytËkSŒ h7 ÷k¾ nufxh rðMŒkh{kt f…k‚™wt ðkðuŒh ÚkkÞ Au. ‚k{kLÞ heŒu f…k‚™e ¾uŒe{kt ðkðýeÚke {kze™u fk…ýe ‚wÄe rðrðÄ yðhkuÄf …heƒ¤ku ¼k„ ¼sðŒk nkuÞ Au. yk …ife SðkŒ ™wt ™wf‚k™ yu f…k‚{kt {wÏÞ …heƒ¤ „ýkðe þfkÞ Au. f…k‚™k

36

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt

www.krishijagran.com

…kf{kt 170 fu ŒuÚke ðÄw SðkŒku …kf™e swËe swËe yðMÚkkyu ™wfþk™ fhu Au. Œu …ife „wshkŒ{kt hkßÞ{kt h0 sux÷e SðkŒku f…k‚™k …kf™u ™wfþk™ fhŒe ™kutÄkÞu÷ Au. f…k‚™k …kf{kt þYykŒ™e yðMÚkk ËhBÞk™ {wÏÞíðu [q‚eÞk «fkh™e SðkŒku suðe fu {ku÷ku{þe, ŒzŒzeÞk, ÚkúeÂ, ‚VuË{k¾e, hkŒk [q‚eÞk, f…k‚™k Y…÷k, ÷k÷ fÚkehe y™u {e÷eƒ„ ™ku W…ÿoð skuðk {¤u Au. yk [w‚eÞk «fkh™e SðkŒku …k™™e ™e[u™e ‚…kxeyu hne™u …k™{ktÚke h‚ [q‚e™u ™¼u Au. …rhýk{u Akuz™e ð]ræÄ …h y‚h ÚkkÞ Au y™u Vq÷, f¤e y™u Stzðk …qhŒk «{ký{kt ƒu‚Œk ™Úke, …rhýk{u Wí…kË™{kt ½xkzku ÚkkÞ Au.

Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[k fw{¤k …k™™e ™e[uÚke h‚

[w‚u Au, su™k ÷eÄu …k™ fkufzkÞ òÞ Au y™u Akuz™e ð]ræÄ yxfe òÞ Au. {ku÷ku™k þheh {ktÚke {Ä suðku [efýku …ËkÚko ÍhŒk …k™ fk¤k …ze òÞ Au y™u fk¤e Vq„ ÚkðkÚke Akuz™e «fkþ ‚t~÷u»ký™e r¢Þk YtÄkÞ òÞ Au. 2. ŒzŒzeÞk, ÷e÷k [wr‚Þk ÷e÷e …ku…xe fu su‚ez. Ÿ yku¤¾ : ƒå[k ™kswf, …kt¾ku ð„h™k ykAk

…e¤k ht„™k y™u ºkkt‚k [k÷ðk™e xuð ðk¤k nkuÞ Au. …wÏŒ Vk[h ykfkh™k, ykAk ÷e÷k ht„™k y™u Œu™e yk„¤™e ƒÒku …kt¾ku …h yuf yuf fk¤wt x…fwt nkuÞ Au. yk SðkŒ™ku W…ÿð sw÷kE Úke ykuõxkuƒh {k‚{kt skuðk {¤u Au.

1. {ku÷ku{þe, „¤ku, „uhðku fu {þe Ÿ yku¤¾ : yk SðkŒ™k ƒå[k þheh{kt ™k™k,

÷e÷k fu ƒËk{e ht„™k y™u …kt¾ku ð„h™k nkuÞ Au. …wÏŒ þhehu ÷tƒ„ku¤, …e¤kþ …zŒk fu ½kxk ÷e÷k yÚkðk fk¤k ht„™k Œu{s 1 {e.{e. fË™k y™u Œu™k þheh™k Auzu ƒu ™¤e fu ¼qt„¤e suðk ¼k„ku nkuÞ Au.

Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[k y™u …wÏŒ …k™™e ™e[uÚke h‚

[w‚e™u ™wf‚k™ fhu Au, su™k ÷eÄu þÁykŒ{kt …k™ …h …e¤k Äkƒk …ze òÞ Au y™u íÞkhƒkË …k™ ôÄk ðkxfk suðk ÷k÷ ÚkE ‚wfkÞ òÞ Au.

37

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt

www.krishijagran.com

મોલોમશી ક ગળો

લીલી પોપટ ક

3. ÚkúeÂ

સીડ

Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[k y™u …wÏŒ ƒt™u …k™™e ™e[u™e

[…kxeyu h‚ [q‚e Au, su™k ÷eÄu …k™ r™MŒus, Íkt¾k ÷e÷k fu …e¤kþ …zŒk ÷e÷k ÚkR y™u Auðxu fkufzkÞ òÞ Au. …k™ …h [efýku …ËkÚko ÍhŒk fk¤e Vq„ ÚkðkÚke Akuz™e «fkþ ‚t~÷u»ký™e r¢Þk YtÄkÞ òÞ Au.

Ÿ yku¤¾ : ƒå[k ™k™k, ‚VuË y™u …kt¾

ð„h™k nkuÞ Au.…wÏŒ þhehu ™kswf, ÷tƒ„ku¤ Œu{s …e¤kþ …zŒk ht„™k y™u ƒÒku …kt¾ku rð¼kSŒ ÚkÞu÷e nkuÞ Au. yk SðkŒ ¾wƒs […¤ y™u Œu™k WËh™ku Auzku ðkhtðkh W…h fhu Au, suÚke Œu ‚nu÷kÞÚke yku¤¾e þfkÞ Au. yk SðkŒ™ku W…ÿð yku„Mx y™u ‚ÃxuBƒh {k‚{kt skuðk {¤u Au. ðh‚kË ¾ut[kÞ y™u ‚¾Œ „h{e …zu íÞkhu W…ÿð ðÄe sŒku nkuÞ Au.

5. {e÷eƒ„ Ÿ yku¤¾ : {kËk …kt¾ ð„h™e, ™k™k fË™e, 3

Úke 4 {e.{e. ÷ktƒe, þhehu hk¾kuze ht„™e, ÷tƒ„ku¤ ykfkh™e […xe nkuÞ Au. Œu™wt þheh {eýÞwõŒ …ËkÚkoÚke ZtfkÞu÷wt nkuÞ Au. ™h fexf {kËk fhŒk fË{kt ™k™k, hkŒk ƒËk{e ht„™k y™u yuf skuze …kt¾ðk¤k nkuÞ Au. ™h™k þheh™k …kA¤™k ¼k„u ƒu …qtAze suðk ¼k„ nkuÞ Au. yk SðkŒ™ku W…ÿð …kf™e þÁykŒk™e yðMÚkkÚke skuðk {¤u Au. ‚ÃxuBƒh – ykuõxkuƒh {k‚{kt ðh‚kË ƒtÄ ÚkÞk ƒkË Œu™ku ðÄw{kt ð½w W…ÿð skuðk {¤u Au.

Ÿ ™wf‚k™ : yk SðkŒ …k™™e ™e[u™k ¼k„u

y™u Vq÷{kt ðÄkhu ‚¢eÞ nkuÞ Au. ƒå[k y™u …wÏŒ …k™ …h ½‚hfk …kze™u …k™{ktÚke h‚ [q‚u Au, su™k ÷eÄu …k™™e ‚…kxe ‚wfkE™u, …k™ ¼q¾hk ÚkR òÞ Au y™u Akuz™e ð]ræÄ yxfe òÞ Au. 4. ‚VuË {k¾e Ÿ yku¤¾ : yk SðkŒ™e …wÏŒ {k¾e 1.5 {e.

{e. sux÷e ÷ktƒe, þhehu …e¤wt y™u ‚VuË {eý suðk …kðzh™e Aktx ðk¤wt, Œu{s WËh «Ëuþ „w÷kƒe fu ÷k÷ ht„™ku y™u ƒt™u …kt¾ku ‚VuË y™u …kA÷e …kt¾ ÷ktƒe nkuÞ Au. ƒå[k y™u fkuþuxk ƒÒku ÷tƒ„ku¤ ŒÚkk ¼et„zk suðk […xk nkuÞ Au. yku„Mx Úke ykuõxkuƒh {rn™k ‚wÄe, ‚wfk ðkŒkðhý{kt W…ÿð skuðk {¤u Au. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

ી સ

38

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt

www.krishijagran.com

સફદ માખી

મીલીબગ

Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[kyku Úkz {khVŒu Akuz …h [ze

Akuz™e ™ðe fwt…ýku fu …k™{ktÚke h‚ [q‚e™u suhe ÷k¤ Akuzu Au. W…ÿrðŒ Akuz™k Stzðk ™k™k y™u fkuõzkÞ òÞ Au, …rhýk{u Akuz™e ð]ræÄ YtÄkÞ™u ‚wfkÞ òÞ Au. yk{ yk SðkŒ™k ™wf‚k™Úke Y™e „wýð¥kk y™u Wí…kË™ …h {kXe y‚h …zu Au.

ƒ™e òÞ Au ŒuÚke ¾uzqŒku{kt “r…Œ¤eÞk” ™k{Úke …ý yku¤¾kÞ Au. 7. hkŒk [q‚eÞk fu hkŒk ‚h‚heÞk Ÿ yku¤¾ : ƒå[k hŒkþ …zŒk ™kht„e ht„™k

sÞkhu, …wÏŒ 15 Úke 20 {e.{e. ÷tƒkE™k ÷tƒ„ku¤ y™u hkŒk ht„™k nkuÞ Au. Œu™k WËh «Ëuþ …h ‚VuË ht„™e …xe y™u ‚wtZ fk¤e nkuÞ Au. yk SðkŒ™k W…ÿð™ku ‚{Þ ™ðuBƒh Úke {k[o {rn™k ËhBÞk™ ðÄw „h{e …zŒk skuðk {¤u Au.

6. ÷k÷ fÚkehe, ËneÞku fu AkþeÞku Ÿ yku¤¾ : yk yuf rƒ™ fexfeÞ ð„o™e, ™he

ykt¾u skuE ™ þfkÞ Œuðe ƒkhef SðkŒ Au. ƒå[k þYykŒ{kt ykAk …e¤k ht„™k, sÞkhu …wÏŒ 0.5 {e.{e. fhŒk ykuAe ÷tƒkE™k, ytzkfkh ÷k÷ ht„™k Œu{s [kh skuze …„ðk¤k (yü…kË ð„o™e) nkuÞ Au.

Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[k y™u …wÏŒ ƒt™u Akuz™k fw{¤k

…k™, Stzðk y™u ƒes{ktÚke h‚ [q‚u Au, suÚke Akuz™ku swM‚ku y™u ð]ræÄ yxfe òÞ Au. W…ÿrðŒ Stzðk ¾e÷u Au, íÞkhu Y zk½k ðk¤wt Œu{s ƒes{kt Œu÷™e xfkðkhe{kt y™u „wýð¥kk{kt …ý ½xkzku ÚkkÞ Au.

Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[k y™u …wÏŒ …k™™e ™e[u™k

¼k„u ƒkhef ò¤wt ƒ™kðe™u fk…k …kze™u h‚ [q‚e™u ™wf‚k™ fhu Au, h‚ [q‚ðkÚke …k™ rV¬k …ze fkufzkE sE …eŒ¤ suðk ht„™k

8. f…k‚™k Y…÷k Ÿ yku¤¾ : …wÏŒ 4 Úke 5 {e.{e. ÷tƒkE™k,

ykAk ¼q¾hk, …kt¾ku {u÷k ‚VuË ht„™e y™u …khËþof nkuÞ Au. …kt¾ku …h fk¤k x…fk y™u …„ ½kxk ÷k÷ ht„™k nkuÞ Au. yk SðkŒ™k W…ÿð™ku ‚{Þ ykuõxkuƒh {rn™kÚke þÁ ÚkR™u …kf™k ytŒ ‚wÄe skuðk {¤u Au. Ÿ ™wf‚k™ : ƒå[k y™u …wÏŒ ƒt™u ¾w÷u÷k Stzðk

yÚkðk Œku EÞ¤ku îkhk ™wf‚k™ …k{u÷k Stzðk{ktÚke h‚ [q‚e™u ™wf‚k™ fhu Au. ƒes™ku

લાલ કથીર , દહ યો ક છાશીયો

39

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt

www.krishijagran.com

ÚkkÞk{eÚkkuûkk{ 70 zƒ .ુ yu‚. h.8 „úk{ Ëðk «rŒ rf÷ku ƒes {wsƒ {kðsŒ yk…e ðkððkÚke f…k‚™kt …kf™u þYykŒ{kt 50 rËð‚ ‚wÄe {ku÷ku{þe ‚k{u, 60 rËð‚ ‚wÄe ÷e÷k ŒzŒrzÞk ‚k{u 30 rËð‚ ‚wÄe Úkúe™e ‚k{u hûký {¤u Au. h. …h¼ûke / 5hSðe fexfku™wt ‚thûký ÚkkÞ Au. 3. þYykŒ™kt h Úke 3 Atxfkð ƒ[u Au. …kf™e VuhƒË÷e રાતા

ૂ ીયા ક રાતા સરસર યા સ

rðfk‚ yxfe òÞ Au y™u ðs™{kt n÷fwt hnu Au. W…ÿðÚke S™et„{kt {w~fu÷e …zu Au y™u Y ™e „wýð¥kk ½xu Au. ‚tfr÷Œ SðkŒ ÔÞðMÚkk…™ su Œu rðMŒkh™u y™wfq¤ nkuÞ Œuðe SðkŒ r™Þtºký™e þfâ nkuÞ, Œux÷e ƒÄes …æÄrŒyku yufƒeò ‚kÚku ðÄw ‚tf¤kyu÷ nkuÞ Œu heŒu y…™kðe SðkŒku™e ðMŒe ûkBÞ{kºkk™e nË fhŒk ™e[u hk¾ðk™e …æÄrŒ™u ‚tf÷eŒ SðkŒ ÔÞðMÚkk…™ fnu Au. f…k‚{kt ‚tf÷eŒ SðkŒ ÔÞðMÚkk…™ …æÄrŒyku™e {krnŒe ™e[u yk…ð{kt ykðu÷ Au.

1. Ëh ð»kuo yuf ™u yuf s{e™ {kt f…k‚ ™wt ðkðuŒh ™ fhðw. h. f…k‚ 5Ae ¼etzk™wt ðkðuŒh fhðkÚke ÷e÷k ŒzŒzeÞk™ku W5ÿð ½xu Au. 3. ™kRxÙkuß™ ÞwõŒ ¾kŒh™ku sYrhÞkŒ {wsƒ W…Þku„ fhðku. ¾uŒh{kt 5hSðe …h¼ûkeyku™e ò¤ðýe fhðe 1. f…k‚™e Ëh Ë‚ nkh 5Ae yuf nkh {fkE, „÷„kuxk, swðkh, fXku¤ …kfku ðkððkÚke f…k‚™e SðkŒku™kt 5hSðe/…h¼ûke suðk fu, Ëkr¤Þk y™u ¢kÞku‚ku…k™e ò¤ðýe fhe þfkÞ Au.

W™k¤k{kt ôze ¾uz fhðe

h. {fkE y™u swðkh™e 5hk„hs ¢kÞ‚ku…‚o ™u ykf»koðk{kt {ËË fhu Au.

1. W™k¤k{kt ôze ¾uz fhðkÚke s{e™{kt hnu÷ SðkŒku™e EÞ¤ku y™u fkuþuxkyku™ku ‚qÞo«fkþÚke „h{eÚke ŒÚkk …ûke ÿkhk ™kþ ÚkkÞ Au.

3. f…k‚™e VhŒu ¼etzk™e yuf nkh ðkððk{kt ykðu Œku f…k‚{kt ÷e÷k ŒzŒzeÞk™ku W5ÿð ½xu Au.

h. ™etËk{ý™ku ™kþ ÚkkÞ Au. 3. ôze ¾uz fhðkÚke s{e™™e ¼us ‚t„únþrfŒ ðÄu Au.

…h¼ûke ¢kÞ‚ku5‚o™ku W5Þku„ fhðku 1. ¢kÞ‚ku…k yu [qr‚Þk «fkh™e SðkŒku™wt ¼ûý fhŒwt y„ ું …h¼ûke rfxf Au.

«rŒfkhf òŒku™wt rz÷eLxuz ‚rxoVkEz rƒÞkhý ðk5hðwt 1. «rŒfkhf òŒku{kt SðkŒku™ku W5ÿð ykuAku ÷k„Œku nkuÞ Ëðk Atxfkð y™u y ય ¾[o ƒ[u Au y™u 5Þkoðhý™u ™wf‚k™ fÞko rð™k ðÄw Wí…kË™ {u¤ðe þfkÞ Au. rƒÞkhý™u ƒes {kðsŒ yk…e ðkðýe fhðe 1. f…k‚™kt ƒes™u ƒes {kðsŒ yk…u÷ ™ nkuE Œku E{ezkf÷ku«ez 70 zƒ w ુ yu‚. 7.5 „úk{ yÚkðk f] r»k òøkhÛk,

, 2019

કપાસના પલા

40

f…k‚™k …kf{kt [w‚eÞk SðkŒku™wt

www.krishijagran.com

h. yk …h¼ûke ¾uŒh{kt nufxh ËeX 10 nòh #zk yÚkðk «Úk{ અવ થાની EÞ¤ku™u ƒu Úke ºký 𾌠AkuzðkÚke [qr‚Þk «fkh™e y™u Stzðk™e EÞ¤ku™u fkƒw{kt hk¾e þfkÞ Au. ÷e{zk™e ƒ™kðx™ku W5Þku„ fhðku.

1. ÷e{zk{kt SðkŒ™u #zk {wfŒwt Œu{s ¾kŒk yxfkððk™ku „wýÄ{o Au. h. ÷etƒku¤e™e {ets 500 „úk{ yÚkðk ÷etƒku¤e™wt Œu÷ 50 r{.r÷. yÚkðk ÷e{zk ykÄkrhŒ ŒiÞkh Ëðkyku 20 r{.r÷. (1500 …e…eyu{) Úke 40 r{.r÷. «rŒ 10 r÷xh …kýe{kt ¼u¤ðe Axtfkð fhðku.

3. …e¤k [efýk …etsh 4 Úke 5 «rŒ yufhu ÷„kðe [w‚eÞk SðkŒ™e {kusýe fhe ÞkuøÞ r™Þtºký™k …„÷k ÷uðk. hk‚kÞrýf r™Þtºký 1. su- Œu SðkŒku ûkBÞ {kºkk ðxkðu íÞkhus hk‚kÞrýf stŒw™kþf Ëðkyku™ku W…Þku„ fhðku.

2. [w‚eÞk «fkh™e SðkŒku™k r™Þtºký {kxu, stŒw™kþf Ëðkyku suðe fu zkÞ{eÚkkuyux 10 Úke 15 {e.÷e. yÚkðk yu‚exk{k«ez 2 Úke 3 „úk{ yÚkðk ÚkkÞku{eÚkkuõÍk{ 3 Úke 4 „úk{ yÚkðk ze™kuxuVÞwhk™ 4 „úk{ yÚkðk R{ezkõ÷ku«ez 3 Úke 4 {e.÷e. yÚkðk fkxuo… nkEzÙkuõ÷kuhkEz 7 Úke 10 „úk{ yÚkðk VT÷ku™efk{ez 4 „úk{ yÚkðk ™ku fkuE …ý yuf Ëðk™u 10 ÷exh …kýe{kt ¼u¤ðe Atxfkð sYrhÞkŒ {wsƒ 12 Úke 15 rËð‚ ™k „k¤u fhðku.

પીળા ચીકણા પ જર

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

3. ‚VuË{k¾e™k r™Þtºký {kxu yu‚eVux h0 „úk{ yÚkðk M…kÞkhku{u‚eVu™ 8 Úke 10 {e.÷e. yÚkðk zkÞVuLÚkehku™ 12 „úk{ fkuE …ý yuf Ëðk™u 10 ÷exh …kýe{kt ¼u¤ðe sYrhÞkŒ {wsƒ 12 Úke 15 rËð‚ ™k „k¤u Atxfkð fhðku.

4. fÚkehe™k y‚hfkhf r™Þtºký {kxu «ku…h„kEx 10 {e.÷e. yÚkðk zkÞfkuVku÷ 25 {e.÷e. yÚkðk RÚkeyku™ 10 {e.÷e. fkuE …ý yuf Ëðk™u 10 ÷exh …kýe{kt ¼u¤ðe sYrhÞkŒ {wsƒ Atxfkð fhðku. {e÷eƒ„™wt ‚tfr÷Œ ÔÞðMÚkk…™ 1. yk„÷k ð»kuo {e÷eƒ„™ku W…ÿð skuðk {¤u÷ nkuÞ Œku ðkðýe …nu÷k 1.5 xfk õðe™k÷Vku‚ ¼qfe ¼¼hkððe.

2. þuZk …k¤k, ¾uŒh VhŒu ðkz, ¾hkƒk™e fu …zŒh s{e™ ð„uhu søÞkyu W„u÷ fk‚fe, „kzh Œu{s ®™Ëk{ý suðk Þs{k™ …kfku™u ‚kV fÞko …Ae W…h sýkðu÷ ¼qfe Y… stŒw™kþf Ëðk ¼¼hkððe.

3. ¾uŒh{kt þYykŒ{kt yuf÷ Ëkuf÷ Akuz W…h W…ÿð sýkÞ Œku W…ÿrðŒ Akuz {w¤ ‚kÚku W…kze fexf ‚neŒ ƒk¤e™u ™kþ fhðku.

4. r™Þr{Œ yktŒh¾uz ŒÚkk ®™Ëk{ý fhðwt Œu{s r…ÞŒ sYrhÞkŒ {wsƒ yk…ðwt.

5. Vq„ sLÞ sirðf Ëðk“ ðxeo‚e÷eÞ{ ÷ufu™e” (÷ufk™e‚e÷eÞ{ ÷ufu™e) yÚkðk “çÞwðuheÞk ƒkÍeÞk™k” 15 ÷exh …kýe{kt 80 Úke 100 „úk{ «{kýu ¼u¤ðe Atxfkð fhðku.

6. Œkífkr÷f r™Þtºký {kxu 10 ÷exh …kýe{kt f÷kuh…kÞheVku‚ 25 {e.÷e., «kuVu™kuVku‚ 20 {e.÷e., õðe™k÷Vku‚ 20 {e.÷e., ÚkkÞkuzefkƒo 7 Úke 10 „úk{., zkÞ{eÚkkuyux 15 {e.÷e. …ife fkuE yuf Ëðk™ku Atxfkð fhðku.

7. AuÕ÷e ðeýe …qhe ÚkÞk …Ae …kf™u ÷ktƒk ‚{Þ ¾uŒh{kt hnuðk Ëuðku ™rn Œu{s W…ÿrðŒ ‚kXeyku Œkífkr÷f fkZe ƒk¤e™u ™kþ fhðku y™u s{e™{kt ¼qfe Y… Ëðk ¼¼hkððe. su rðMŒkh{kt ¾wƒs W…ÿð nkuÞ Œuðk rðMŒkh{kt ‚k{wrnf Äkuhýu SðkŒ™k Þs{k™ Akuz Œu{s ®™Ëk{ý™ku ™kþ fhðkÚke y‚hfkhf …rhýk{ {¤u Au.

42

www.krishijagran.com

અધ િશયાળુ બાજરી

અધ િશયાળુ બાજરી એક નવીન અિભગમ ડૉ. એચ. સી. પરમાર, ડૉ. િવનોદ બી. મોર, ડૉ. આર. પી. કાચા, ડૉ. . જે . પટેલ, ડૉ. એસ. યુ. ઝાલા, ડૉ. એમ.વી. પટેલ અને ડૉ. કે. બી. કથી રયા કૃિષ સંશોધન કે , કૃિષ મહાિવ ાલય, આણંદ કૃિષ યુિનવ સટી, જબુગામ કૃિષ સંશોધન કે (િપયત પાકો), આણંદ કૃિષ યુિનવ સટી, ઠાસરા આ દવાસી સંશોધન-વ-તાલીમ કે , આણંદ કૃિષ યુિનવ સટી, દેવગઢ બા રયા કૃિષ િવ ાન કે , ગુજરાત િવ ાપીઠ, દેથલી ઈ-મેઈલ: hcparmar@aau.in મો: ૯૭૨૪૩ ૧૯૪૫૫, ૯૪૨૬૪ ૮૫૮૩૦

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

44

www.krishijagran.com

અધ િશયાળુ બાજરી

ભા

રતવષમાં કૃિષ એક અ ીમ ે છે . ભારતમાં લોકો મુ ય વે સીધી અથવા આડકતરી રીતે ખેતી પર નભે છે . હાલનાં બદલાતા જળવાયું પ રવતનના યુગમાં કૃિષપાકો સામે અનેક નવી સમ યાઓ છે . બદલાતા હવામાનમાં તાપમાન અને વરસાદ મુ ય ઘટકો છે . ભારતમાં વધતી જતી વ તી તથા ઉ ોગ, શહેરીકરણના લીધે માથાદીઠ ખેતી લાયક જમીન ઘટતી ય છે , જે વીકારવું ર ું. આપણા દેશમાં ખેડૂતો ખેતી સાથે સાથે પશુપાલનના યવસાય સાથે પણ જોડાયેલા છે , ચોમાસા દરિમયાન થતા અિનયિમત વરસાદના લીધે યારેક યો ય ઉ પાદન લઇ શકાતું નથી. વધુમાં િશયાળુ તથા ઉનાળુ ઋતુમાં ઘાસચારાની ખુબજ ઉણપ વતાય છે . તેથી ખેડૂતિમ ો, આજના આ બદલાતા હવામાનના યુગમાં ટકી રહેવા માટે ઓછા ખચ વધુમાં વધુ ઉ પાદન અને આવક મળે એના માટે પાકનાં વાવેતરનો યો ય સમય પસંદ કરી ખેતીને એક ઉ મ નફાના યવસાય તરીકે િવકસાવવો પડશે. માનનીય ધાનમં ી ી નરે ભાઈ મોદી તથા ભારત સરકાર ીએ ૨૦૨૨ સુધીમાં ખેડૂતોની આવક બમણી કરવા માટેનું જે લ ય ન કી કયુ છે , તેમાં ભાગીદાર થવા માટે પશુપાલન સાથે યો ય સમયે યો ય પાકો લઇ મહ મ ફાયદો થાય એવા યાસ કરવા પડશે.

ગુજરાતના ઓછા વરસાદ વાળા િવ તારોમાં બાજરી એક મુ ય પાક છે . જે અનાજ ઉપરાંત ઘાસચારા માટે પણ એક ઉતમ ોત છે . કૃિષ િવભાગ,

ગુજરાત રા ય વારા આપવામાં આવેલ માિહતી અનુસાર વષ ૨૦૧૮-૧૯ દરિમયાન ગુજરાત રા યમાં ચોમાસું બાજરીની ઉ પાદકતા ૧૨૭૨.૦ કી. ા./હે. તથા ઉનાળુ બાજરીની ઉ પાદકતા ૨૬૪૨ કી. ા./હે. રહેવાની ધારણા કરેલ છે . ચોમાસું બાજરીમાં અિનયિમત વરસાદ, વધુ પડતા રોગ, વાતો તથા કુદરતી આફતોના લીધે ઘણીવાર ખેડૂતોને ખુબજ આથ ક નુકશાન થતું હોય છે અને સાથે સાથે ખેડૂતોને િશયાળા તથા ઉનાળા દરિમયાન સુકા ઘાસચારાની ખુબજ અછત વતાય છે . તો આવા િવકટ નનો હલ કરવા માટે આપણે સ ગ થવું પડશે. આ પડકારને પહોચી વળવા આણંદ કૃિષ યુિનવ સટી સંલ ન કે ો જે મ કે, કૃિષ સંશોધન કે , જબુગામ, કૃિષ સંશોધન કે (િપયત પાકો), ઠાસરા, આ દવાસી સંશોધન-વતાલીમ કે , દેવગઢ બા રયા તથા કૃિષ િવ ાન કે , ગુજરાત િવ ાપીઠ, દેથલી ખાતે વષ ૨૦૧૭-૧૮ તથા ૨૦૧૮-૧૯ દરિમયાન અધ િશયાળુ બાજરી પર ફેરરોપણી સમય તથા જુ દી જુ દી હાઇ ીડ તો ઉપર એક યોગ હાથ ધરવામાં આવેલ જે ના પ રણામો ખુબજ ઉ કૃ આ યા છે જે ખેડૂતિમ ો માટે ખુબજ આશીવાદ પ સાિબત થશે. અધ િશયાળુ બાજરી વારા ખેડૂતિમ ો પોતાની દૈિનક જ રયાત એવા પૌિ ક અનાજ ઉપરાંત ચી ગુણવ ા વાળો ઘાસચારો મેળવી પોતાના વનધોરણને સારી રીતે ટકાવી રાખવામાં સ મ થશે.

કો ક ૧. અધ િશયાળુ બાજરીમાં જુ દા-જુ દા ફેરરોપણીના સમયગાળા દરિમયાન મળેલ ઉ પાદન તથા આવક ફેરરોપણીનો સમયગાળો

ચો ખી આવક ( .)

ઉ પાદન (કી. ા./હે.) દાણા

ઘાસચારો

૨૦ મી સ ટે બર

૩૦૭૯

૭૬૮૫

૮૩,૦૯૬

૩૦,૭૧૮

૫૨,૩૭૮

૩૦ મી સ ટે બર

૩૧૦૩

૭૬૯૦

૮૩,૫૭૯

૩૦,૭૧૮

૫૨,૮૬૧

૧૦ મી ઓ ટોબર

૧૯૦૮

૫૮૪૧

૫૪,૭૨૯

૩૦,૭૧૮

૨૪,૦૧૧

વેચાણ કંમત:- દાણા: ૧૯.૫ ./કી. ા, ઘાસ: ૩.૦ ./કી. ા

45

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

www.krishijagran.com

અધ િશયાળુ બાજરી

ઉપરો ત પ રણામો જોતા પ થાય છે કે, બાજરી કે જે ની ફેરરોપણી ૨૦ મી થી ૩૦ મી સ ટે બર દરિમયાન કરવામાં આવે તો એકમ િવ તારમાંથી દાણા તથા સુકા ઘાસનું મહ મ ઉ પાદન મેળવી શકાય છે અને સાથે સાથે વધુ ચો ખી આવક મળે છે . ૧૦ મી ઓ ટોબર દરિમયાન ફેરરોપણી કરેલ બાજરીમાં પાછળથી ઠંડીનું માણ વધતું હોવાથી એકંદરે ટની સં યા ઓછી રહે છે સાથે સાથે ડુંડાની સં યા, ડુંડાની લંબાઈ તથા ડાઈ અને ડુંડામા દાણાની સં યા ઓછી રહે છે . ઉપરો ત પ રણામો જે -તે સમયે ગોઠવવામાં આવેલ અખતરા દરિમયાનના વાતાવરણ તેમજ વપરાયેલ વ તુઓ અને ખેતપેદાશોના ભાવોને આધીન છે . કો ક ૨ માં જણા યા માણે, હાઇ ીડ બાજરી એચબી ૭૪૪ તથા એચબી ૭૩૨ અધ િશયાળુ ઋતુ દરિમયાન ફેર રોપણી કરવાથી દાણા તથા ઘાસચારાનું એકંદરે વધુ ઉ પાદન આપે છે અને સાથે સાથે વધુ ચો ખી આવક પણ મળે છે . કો ક ૨. અધ િશયાળુ બાજરીમાં જુ દી જુ દી બાજરીની હાઇ ીડ

તોમાં મળેલ ઉ પાદન તથા આવક

ઉ પાદન (કી. ા./હે.) કુલ આવક ( .)

તો

દાણા

કુલ ખચ ( .) ચો ખી આવક

ઘાસચારો

( .)

એચબી ૫૩૮

૨૨૮૫

૫૭૬૪

૬૧,૮૫૦

૩૦,૭૧૮

૩૧,૧૩૨

એચબી ૭૩૨

૨૮૧૨

૭૯૩૩

૭૮,૬૩૩

૩૦,૭૧૮

૪૭,૯૧૫

એચબી ૭૪૪

૨૯૭૮

૭૫૦૭

૮૦,૫૯૨

૩૦,૭૧૮

૪૯,૮૭૪

વેચાણ કંમત:- દાણા: ૧૯.૫ ./કી. ા, ઘાસ: ૩.૦ ./કી. ા

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

46

www.krishijagran.com

અધ િશયાળુ બાજરી

કો ક ૩. અધ િશયાળુ બાજરીમાં જુ દી જુ દી

47

તોમાં ફેરરોપણીના સમયગાળાની અસરો

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

www.krishijagran.com

અધ િશયાળુ બાજરી

Ø લગભગ ણ મિહના પછી પાકવાની અવ થા આવે છે તો યો ય રીતે કાપણી કરી ડુંડાની લણણી કરી સા ં ઉ પાદન લઇ શકાય છે .

કો ક ૩ માં હાઇ ીડ તોની જુ દા જુ દા સમયગાળા દરિમયાન ફેરરોપણી કરવાથી ઉ પાદન પર પડતા ફેરફારની િવગત જણાવેલ છે . પ રણામો પરથી તારણ કાઢી શકાય કે, બાજરીની હાઇ ીડ તો એચબી ૭૪૪ તથા એચબી ૭૩૨ ની ફેરરોપણી ૨૦ થી ૩૦ મી સ ટે બર દરિમયાન કરવાથી એકમ િવ તાર દીઠ દાણા તથા સુકા ઘાસનું મહ મ ઉ પાદન મેળવી શકાય છે પ રણામે વધુ ચો ખી આવક મળે છે . અધ િશયાળુ બાજરી માટે આટલું કરો: Ø સૌ થમ ઉપર ભલામણ કયા મુજબ બાજરીની સારી હાઇ ીડ તની પસંગી કરો. Ø ફેરરોપણીના એક મિહના પહેલા ઉપરો ત પસંદ કરેલ તનું યો ય રીતે ધ વા ડયું તૈયાર કરવું. (એટલે કે ૨૦ થી ૩૦ સ ટે બર દરિમયાન ફેરરોપણી કરવા માટે ૨૦ થી ૩૦ ઓગ ટ દરિમયાન ધ વા ડયું તૈયાર કરવું). Ø યારબાદ ખેતરને યો ય રીતે તૈયાર કરી સરખો ભેજ હોય યારે સાંજના સમયે ૨૦ થી ૩૦ સ ટે બર દરિમયાન બાજરીના ધ ંને ઉપરથી કાપીને ફેરરોપણી કરવી. ફેરરોપણી કરતા પહેલા ચાસમાં ભલામણ કરેલ ખાતરો આપવા. (ભલામણ કરેલ ખાતર: ૧૨૦ ક. ા. નાઈ ોજન તથા ૬૦ કી. ા. ફો ફોરસ છે , જે માંથી ૬૦ કી. ા. નાઈ ોજન અને ૬૦ ક. ા. ફો ફોરસ ફેરરોપણી વખતે ચાસમાં આપવો અને બાકીનો ૬૦ કી. ા. નાઈ ોજન ફેરરોપણી બાદ ૩૦ દવસે આપવો). Ø જ ર જણાયે પાકમાં એક થી બે વાર હાથ નંદામણ તથા આંતરખેડ કરવી અને પાકમાં જ રી િપયત આપવા. Ø ખેતરની ફરતે ચળકતી લાિ ટક રીબીન(પ ટી) બાંધવાથી પ ીઓથી થતા નુકશાનને ઓછુ ં કરી શકાય છે .

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

અધ િશયાળુ બાજરીના ફાયદા: Ø એકમ િવ તારમાંથી ખરીફ ઋતુ કરતા દાણા તથા સુકા ઘાસનું વધુ ઉ પાદન લઇ શકાય છે . Ø એકમ િવ તારમાંથી ખરીફ ઋતુ કરતા વધુ ચો ખી આવક મળે છે . Ø બદલાતા હવામાનમાં ખુબજ સરસ રીતે પાક લઇ શકાય છે . Ø ઉનાળુ ઋતુની સરખામણી એ ઓછા િપયતની જ ર પડે છે . Ø િશયાળુ તથા ઉનાળું ઋતુ દરિમયાન પડતી ઘાસચારાની તંગી િનવારી શકાય છે . Ø ચોમાસું બાજરીની સરખામણીમાં ઘ ં વધારે ઉ પાદન મેળવી શકાય છે . Ø ઉનાળુ ઋતુની જે મ પાછળ વરસાદ નડતો નથી અને સા ં ઉ પાદન લઇ શકાય છે . Ø બાજરી વાવતાં પહેલા ચોમાસામાં કોઈ ટૂંકા ગળાનો પાક લઇ શકાય છે . Ø યાં ઉનાળા દરિમયાન િપયત પાણીની અછત સ ય છે એવા િવ તારો માટે આ પાક ખુબજ આશીવાદ પ છે . આશા રાખીએ છીએ કે, ખેડૂતિમ ો આ માિહતીથી સંતુ થશે અને અધ િશયાળુ બાજરીના નવીન અિભગમને અપનાવશે જે આવનારા ભિવ યમાં હવામાન બદલાવના કારણે આવનાર પડકારોને પહોચી વળવામાં ઉતમ સાિબત થશે. વધુ માિહતી માટે કૃિષ સંશોધન કે , કૃિષ મહાિવ ાલય, આણંદ કૃિષ યુિનવ સટી, જબુગામનો બ માં અથવા મો. નં. ૯૪૨૬૪૮૫૮૩૦, ૯૭૨૪૩૧૯૪૫૫ પર સંપક કરવો.

48

[ku{k‚k ™e ÉŒw {kt

www.krishijagran.com

[ku{k‚k ™e ÉŒw {kt ËwÄk¤k …þwykut™e ÷uðk{kt ykðŒe ¾k‚ fk¤S ÷u¾f:- zku. {Þtf. yu{. „kuMðk{e. :- {Þwh. yu{. „kuMðk{e. :- zku. fwtðh. ‚wr™÷. ðe. :- zku. nu{÷. ƒe. …xu÷.

ð

h‚kË™e {ku‚{ Ëhr{Þk™, [u…„úMŒ «kýeyku

(™e÷r„rh yÚkðk ÷etƒw ½k‚™k Œu÷™u M«u fhe™u {k¾eyku™u Ëqh hk¾ðk ).

¾kuhkf, s{e™ y™u …kýe™u Ëqr»kŒ fhe þfu Au, su yLÞ «kýeyku™u hku„ «‚krhŒ fhe þfu Au. y{wf hku„ku {kxu ðh‚kË™e {ku‚{ þY ÚkŒkt …nu÷kt «kýeyku™wt h‚efhý {níð™wt Au. [ku{k‚k™k yk„{™ …nu÷k ¾k‚ fhe™u MÚkkr™f rðMŒkhku{kt …þwyku™u yu[.yu‚ y™u ƒe.fâw {kxu h‚e fhkðe ƒnw s ykÔÞþf Au. [ku{k‚k™k yk„{™ …nu÷k …e.…e.ykh. y™u yu[.yu‚. {kxu ™k™k ðktËhk™u …ý h‚e yk…ðk …h æÞk™ yk…ðwt skuEyu. ðh‚kËe ÉŒw Ëhr{Þk™ MðåAŒk ò¤ðeyu yíÞtŒ srx÷ ‚{MÞk Au. ðh‚kË™e {ku‚{ Ëhr{Þk™ {åAh r™ÞtrºkŒ fhðk {kxu MÚkkÞe …kýe ™eÞŒ ‚{Þ MðåA fhðk skuEyu, r™Þr{Œ ytŒhk÷u M«u stŒw™kþfku, f] r»k òøkhÛk,

, 2019

[ku{k‚k™k ‚{Þ„k¤k Ëhr{Þk™, ¼us™wt «{ký ðÄu Au y™u þuzT‚™e ytËh «kýeyku™k f[hk™wt «{ký …ý ðÄu Au su™k fkhýu «kýeyku ™wt yk‚…k‚ ™wt ðkŒkðh™ …ý ƒ„zu Au y™u Œýkð, [u…e hku„ku, …hku…Sðe ð„uhu suðe rðrðÄ ‚{MÞkyku ŒhV Ëkuhe òÞ Au. „h{ y™u ¼usðk¤e …rhrMÚkrŒ{kt VuV‚kt yÚkðk ‚ìÕ{ku™u÷kur‚‚, {kÞfkuxkìrõ‚fkur‚‚ y™u …hku…Sðe W…ÿð suðk [ku¬‚ [u…e hku„ku™k «‚kh{kt ðÄkhku ÚkE þfu Au. „h{ ¼usðk¤e …rhrMÚkrŒyku{kt nu{hnìrsf ‚urÃx‚ur{Þk (yu[.yu‚) y™u fk¤eÞku Œkð (ƒe.fâw) hku„™e ðÄŒe ½x™kyku …ý ‚k{kLÞ nŒe. su ðh‚kËe

50

[ku{k‚k ™e ÉŒw {kt

www.krishijagran.com

ÉŒw Ëhr{Þk™ ÚkkÞ Au, hku„ku Vu÷kððk {kxu Þku„Ëk™ yk…e þfu Au. sku ‚khðkh ™ fhðk{kt ykðu Œku, yk «kýeyku [u… ÷k„e þfu Au. ÞkuøÞ Ëðk {kxu …þwr[rfí‚k / «kýe ykhkuøÞ fkÞofh™ku ‚t…fo fhku. «kýeyku™u Rfku-…hku…Sðeyku™k hûký {kxu, MðåA hk¾ku. r™h„wtze, yÚkðk ÷u{™ ½k‚ ™u «kýe™k þuz …h ÷xfkðkÞ Au, su ‚w„tÄ yuõxku-…hku…Sðeyku™u Ëqh hk¾u Au. ðifrÕ…f heŒu, þuz™u MðåA hk¾ðk {kxu ÷etƒw Œu÷ ykÄkrhŒ stŒw™kþf …ËkÚko™ku W…Þku„ …ý ÚkE þfu Au yk ÉŒw …un÷k zeðkuo®{„ fhðwt skuRyu suÚke Œu hku„ «rŒfkhf þrõŒ {kt …ý ðÄkhku fhu Au y™u ƒeò hku„ ÚkŒk yxfkðu A. suÚke yurLx-…uhkr‚rxf÷ ‚kuÕÞwþL‚™u ÞkuøÞ ‚{Þu …eðzkðwt sYhe ƒ™u Au. …hku…Sðeyku ™k «kýeyku ‚whrûkŒ. ½uxkt™u yuLxÙkuxkuõ‚ur{yk ‚k{u h‚e yk…ðk{kt ykðu Au. …kuxurþÞ{ …h{ut„u™ux™k 1% Wfu÷ku ‚kÚku {kuZk, ½kuzkyku y™u hku„„úMŒ «kýeyku™k ykt[¤ ‚kV fhðk s skuEyu. sku „ktrXÞku Œkð yÚkðk „¤ ‚wtZku™k ÷ûkýku «kýeyku{kt skuðk{kt ykðu Œku ŒhŒ s …þwr[rfí‚k™ku ‚t…fo fhku. ƒkìxâwr÷Í{™k Vu÷kðk™u hkufðk {kxu {]Œ «kýeyku™k {]ŒËun™u ½k‚ [khk ™k rðMŒkhku{ktÚke Ëqh fhðk skuEyu. ƒfhe y™u ½uxkt yk ‚{Þu …e.…e.ykh., ½uxkt / ƒfhe …kuõ‚ y™u yuLxhkuxkuõ‚er{Þk {u¤ððk™e ‚t¼kð™k Au. Œu{™u yk hku„ku ‚k{u ÷wó fhku.

yuVyu{ze ‚kÚku …erzŒ «kýeyku™k y‚h„úMŒ rðMŒkhku™u …kuxurþÞ{ …h{ut„u™ux™k 1% Wfu÷ ‚kÚku ‚kV fhðwt skuEyu. sku «kýeyku nsw ‚wÄe yuVyu{ze, nu{kuher„f ‚urÃx‚ur{Þk, ç÷uf õðkxoh, yuLxÙkuxkuõ‚ur{yk ð„uhu ‚k{u h‚e ™ ÷uðkÞkt Au, yk yk {rn™k Ëhr{Þk™ fhðk{kt ykð~Þf Au. nfefŒ{kt ÷e÷ku ½k‚ [wMŒ…ýu «kÃÞ nkuðk AŒkt, ¾kŒhe fhku fu yk ‚{Þu «kýeyku™u ½k‚ [khku {kuxk «{ký{kt þw»f [khku ‚kÚku ¼u¤ððk{kt ykðu Au. yk nfefŒ yu Au fu ÷e÷k ½k‚™e ð…hkþ{kt ðÄkhku ÚkðkÚke ÷e÷e Íkzk ÚkE þfu Au y™u yur‚zkìr‚‚™e ‚{MÞk (÷kune{kt ðÄkhku yur‚rzxe) ÚkE þfu Au. ƒe‚o{ (ƒe.yu÷.10, ƒe.yu÷.22, ðkËo™, su.yu[.ƒe .146, ƒe.yu÷. 42) ™e ‚wÄkhu÷e òŒku™e ðkðýe yk {rn™u Úkðe skuEyu.

„ku[h™u MðåA hk¾ðk {kxu ÞkuøÞ fk¤S ÷uðkðe skuRyu. þuzku™k {k¤ y™u rËðk÷ku™u [q™k™k ÿkðý ‚kÚku ‚kV y™u ht„ fhðwt skuRyusux÷wt þfâ Œux÷wt, «kýeyku™u þw»f y™u Wå[ (Q¼k ÚkÞu÷k Ã÷uxVku{o) MÚkk™ku …h hk¾ku. ¾kŒhe fhku fu ½k‚[khku™k ‚t„ún™k rðMŒkh™u ‚qfe hk¾ðk{kt ykðu Au. yk ‚{Þu ½k‚[khku ½ýkt W…÷çÄ Au, ŒuÚke, «kýeyku™u ðÄw …zŒe [hkððk™e ‚{MÞkykuÚke ƒ[kððk {kxu, Œuyku su „ku[h {kt rðŒkðu Au Œu ‚{Þ™u ykutAku fhðku skuEyu y™u «kýeyku™k ¾kuhkf{kt ykð~Þf ûkkhku ¼hku. «kýeyku™u Ëir™f Äkuhýu Œu{™k ¾kuhkf ‚kÚku 30 Úke 50 „úk{ ¾r™s r{©ý yk…ku. yk ËqÄ™e Wí…kËfŒk{kt ðÄkhku fhu Au y™u «kýe™e hku„ «rŒfkhf þrõŒ {kt ðÄkhku fhu Au. ‚khe [ku{k‚wt …þw Œƒu÷k{kt y™u ¼usÚke sL{u÷k hku„ku{kt …qh ykðu Au, ŒuÚke, …kýe™k r™fk÷ {kxu …qhŒk ÔÞðMÚkk fhku y™u þuz™u ‚qfe hk¾ðk. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

yk ðh‚kËe ÉŒw ËhBÞk™ æÞk™ {kt ÷uðk suðk {níð ™k {wÆk :Ÿ [ku{k‚k™k yk„{™ …qðuo Œ{k{ Œ{khe AŒ™e

{hk{Œ fhku y™u …kýe ™u x…fŒwt yxfkðku. Ÿ f[hk™k ‚t[k÷™™k {níð™u ¾k‚ fhe™u

rðMŒ]Œ ðh‚kËe y™u ¼e™k ‚{Þ Ëhr{Þk™ ðÄkhe þfkÞ Au. f[hk™k ÞkuøÞ r™ðkhý ¾k‚ fhðwt {níð™wt Au ynet f[hku, fkËð y™u {¤…kýe™k ‚t[Þ™u hkufðk {kxu su {k¾eyku y™u yLÞ stŒw ðknf™e ‚k{kLÞ «s™™ ¼qr{ Au. Ÿ

51

¾wÕ÷k ¾kŒh ¾kzkyku™ku Zku¤kð, ðh‚kËe …kýe™k Atxfkð™u ¾kŒh ¾kzkyku{kt yÚkðk

[ku{k‚k ™e ÉŒw {kt

www.krishijagran.com

þuz{kt xk¤ðk y™u ÷„q™ «ðkne MŒh™k ò¤ðýe™u hkufðk {kxu™e ÔÞðMÚkk, f[hk™k r™fk÷™e …ØrŒ «{kýu rðrðÄ ¾uŒhku{kt y„úŒk nkuðe skuRyu. Ÿ

«kýeykuyu ¼khu þkherhf «ð]r¥k{kt ÔÞMŒ ™ Úkðwt skuEyu y™u ðkhtðkh ‚qÞo™k ‚t…fo{kt ykððwt skuEyu ™net

Ÿ

¾kŒhe fhku fu {¤ «kýeyku™k fk…÷e™u xk¤ðk {kxu …qhŒk ¾hƒ[ze Au

Ÿ

nt{uþk „kÞ MðåA y™u ‚qfk hk¾ku; MðåAŒk yk ‚{Þ„k¤k™u {wÆku ƒ™e þfu Au …htŒw Œ{khe …k‚u fkuE ƒnk™wt ™Úke. „tËfe y™u ¼usðk¤k fkuxT‚{kt ykuAku RLMÞw÷uþ™ {qÕÞ nkuÞ Au, su™kÚke «kýeyku™u Xtzk Œký{kt ðÄw ‚tðuË™þe÷ ƒ™kðu Au.

Ÿ

Ÿ

Xtzk nðk{k™ Ëhr{Þk™ ¾kuhkf™ku Ëh ðÄkhðku; sku þfâ nkuÞ Œku ðÄkhk™e y™ks y™u …hk„hs …qÁt …kzku. ßÞkt {kºk ÷e÷ku „‚ [khku W…÷çÄ Au, íÞkt ¾kŒhe fhku fu Œuyku rMÚkh ™Úke. ßÞkt …þw yuf{ku™e MÚkk…™k ÚkŒe ™Úke, Œu{™u fXkuh …ð™Úke hûký yk…ku.

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

52

Ÿ

Œ{khk «kýeyku {kxu …Þkoó þw»f …Úkkhe ‚k{„úe ¾kŒhe fhku; ‚wfk huŒe fâktÞ …ý nkuE þfŒe ™Úke …ý Œ{u ‚qfk …q¤k yÚkðk „kÞ™k „kËe ðk…he þfku Aku. «kýeyku ykhk{ {kxu ‚qfe …Úkkhe™e ‚k{„úe™e sYh Au fkhý fu ¼e™k, ¼e™k yÚkðk f…zk …Úkkhe ykhkuøÞ ‚{MÞkyku™u Vk¤ku yk…u Au

Ÿ

yk ‚{Þ„k¤k Ëhr{Þk™ «kýeyku™u nsw …kýe™e sYh Au; „kÞ, ¾k‚ fhe™u, …kýe™e sYrhÞkŒ ½xkzðkÚke Œu Ëhuf ‚{Þu ÷k¼ ÷uðk™e sYh …zu Au fkhý fu Œu ¾kuhkf ÷uðk™e {ÞkoËk™u {ÞkorËŒ fhþu. …kýe rMÚkh nkuðk skuEyu, Œu{ AŒkt, ðÄw …zŒk Xtzk ™net.

Ÿ

ßÞkt …kýe rMÚkh Au, íÞkt zkRðÍo™ rzx[u‚ ƒ™kððk {kxu Œu™u …þwÄ™ ‚wrðÄkyku yÚkðk þuz{ktÚke Ëqh fhðk; ¼usðk¤e …rhrMÚkrŒyku™k fkhýu, MðåAŒk™k …zfkhku™u ÷eÄu ykðk ‚{Þ{kt Sðkýwt yktf Ÿ[ku nkuÞ Au y™u „kÞku fËk[ [k{ze™k hku„ku™u …‚tË fhu Au.

Ÿ

Ëhuf ð¾Œu ßÞkhu Œ{khe „kÞ ËqÄ Ëkuhzwt Akuzu Au, íÞkhu ¾kŒhe fhku fu ykt[¤ zqƒðwt y™u ‚qfððk{kt ykðu Au

V¤ðkzeyku™wt ™ðe™efhý

www.krishijagran.com

V¤ðkzeyku™wt ™ðe™efhý r™fwts fu. sku»ke, n‚{w¾ yu™. ÷uWyk, r[hk„ su. Xkfh, y™u r«Þtf ze. {unŒk, ƒk„kÞŒ {nkrðÄk÷Þ, ‚hËkh¢]r»k™„h ËktŒeðkzk f]r»k Þwr™ð‚eoxe, s„wËý- 384460 Mo. No :- 9726923906, E-mail :- joshinikunj42@gmail.com

¼k

hŒ yuf rðþk¤ rðMŒkh ÄhkðŒku Ëuþ Au y™u su™u rðrðÄ ykƒkunðk y™u s{e™™e fwËhŒe ¼ux {¤u÷ Au. ¼khŒ{kt ÷„¼„ ƒÄk s «fkh™k V¤ku ‚h¤ŒkÚke y™u ‚V¤Œk…qðof W„kzðk{kt ykðu Au. …htŒw ykùÞo™e ðkŒ yu Au fu yk{ AŒk, ¼khŒ{kt ÔÞrõŒËeX VT¤ku™e W…ÕçÄŒk rðï{kt ‚kiÚke ykuAe Au. Œu™w {wÏÞ fkhý sw™k y™u rƒ™Wí…kËf V¤ku™k Íkz Au.

sirðf y™u ysirðf …rhƒ¤ku …h ykÄkh hk¾u Au. ðúwûkku y{wf ð»ko™e W{h Äkhý fÞko …Ae Wí…kË™ yk…ðk™w ykuAw fhe Ëu Au yÚkðk ƒtÄ fhe Ëu Au. V¤ðkzeyku™k ™rð™efhý™e «r¢Þk™u “rhswðu™uþ™” fnuðk{kt ykðu Au. yk …æÄrŒ ðzu sw™k y™u Wí…kË™ ™k yk…Œk ðúwûkku™u VheÚke Wí…kË™ yk…Œk fhe þfkÞ Au. ™ðe™efhý™e «r¢Þk{kt fux÷ef yuðe

‚k{kLÞ heŒu V¤ku™k Íkz™wt ykÞw»Þ 50 Úke 100 ð»ko sux÷w nkuÞ Au. Œuyku ðkððk™k 3 Úke 6 ð»ko …Ae Wí…kË™ yk…ðk™w þY fhu Au. Wí…kË™™e þYykŒ™ku ykÄkh ðúwûk™e òŒ y™u Œu™u y‚h fhŒk f] r»k òøkhÛk,

, 2019

fk…ýe y™u ‚tðÄo™™e …æÄrŒyku™ku W…Þku„ fhðk{kt ykðu Au su™kÚke sw™k y™u ½hzk ðúwûkku™ku VheÚke …nu÷k suðku ðúwræÄ y™u rðfk‚ þY fhe þfkÞ Au.

54

V¤ðkzeyku™wt ™ðe™efhý

www.krishijagran.com

V¤ku™k ðúwûkku™k rƒ™Wí…kËf ƒ™ðk™k {wÏÞ fkhýku

Œk…{k™, y™u ‚qÞo«fkþ rðrðÄ heŒu V¤ku™e Wí…kËõŒk …h y‚h fhu Au.Au. ðÄkhu ðu„Úke VqtfkŒk …ð™™u ÷eÄu Vw÷ku y™u V¤ku™wt ¾he sðw ŒÚkk zk¤eyku™w Œwxe sðw suðk «§ku W˼ðu Au. su Wí…kË™{k ½xkzku fhu Au. ô[w Œk…{k™ y™u ðh‚kË …ý V¤ðkzeyku™e Wí…kËõŒk {kt ½xkzku fhu Au.

1) V¤ðkzeyku{kt st„÷e ðu÷kyku y™u ½k‚™e ðúwræÄ V¤ðkzeyku{kt st„÷e ðu÷kyku y™u Äk‚™e ðú]ræÄ ¾kŒh y™u …kýe {kxu {wÏÞ ð]ûkku ‚kÚku M…Äko fhu Au. suÚke {wÏÞ V¤ku™k ð]ûkku™u …whŒk «{ký{kt ¾kŒh y™u …kýe {¤Œk ™Úke. suÚke Œu™w Wí…kË™ ½xu Au. yk W…hktŒ, yk ðu÷k y™u ½k‚ rðrðÄ hku„ y™u SðkŒ ™k fkÞ{e ð‚ðkx Œhefu ðŒuo Au. su V¤ku™k ð]ûkku™u …ý [u… ÷„kzu Au. suÚke Œu™w Wí…kË™ ½xu Au.

5) sirðf …rhƒ¤ku™e y‚hku rðrðÄ hku„ y™u SðkŒku …ý V¤ku™w Wí…kË™ ½xkzðk{kt {níð™ku ¼k„ ¼sðu Au.

2) ð]ûkku™w yÔÞðrMÚkŒ ðkðuŒh

™rð™efhý™e …æÄrŒyku

fux÷ef 𾌠V¤ðkzeyku{kt ð]ûkku™w yÔÞðrMÚkŒ ðkðuŒh V¤ Wí…kË™ ™ Úkðk™wt {wÏÞ fkhý ƒ™u Au. ð]ûkku™k yÔÞðrMÚkŒ ðkðuŒh™u ÷eÄu ð]ûkku™ku Äuhkðku ½kZ ƒ™u Au suÚke …whŒk «{ký{kt ‚qÞo«fkþ™ku «ðuþ ™k ÚkðkÚke V¤ku™w Wí…kË™ ¾wƒ ykuAk «{ký{kt ÚkkÞ Au.

sw™k y™u ðÄw ðÞ™k ðúwûkku™k ™ðe™efhý™e fux÷ef …æÄŒeyku ™e[u {wsƒ Au. 1) s{e™ ™u ÷„Œe …æÄrŒyku s{e™™u ÷„Œe …æÄrŒyku{k ðÄkhk™k ðu÷kyku y™u ½k‚™u Ëqh fhðwt, …whŒe r…ÞŒ™e ÔÞðMÚkk fhðe y™u ðÄkhk™k …kýe™k r™fk÷ ™e ÔÞðMÚkk fhðe ŒÚkk ÞkuøÞ «{ký{kt ¾kŒh yk…ðw ð„uhu ƒkƒŒku™ku ‚{kðuþ ÚkkÞ Au.

3) ™ƒ¤k Akuz™e …‚tË„e V¤ku™k ð]ûkku™e ðkðýe ð¾Œu ™ƒ¤k Akuz™e …‚tË„e yu rƒ™Wí…kËfŒk™w {níð™w …rhƒ¤ Au. su™k ÷eÄu ¾uzwŒku™u ÷ktƒk ‚{Þ ‚wÄe ™wf‚k™e ‚n™ fhðk™ku ðkhku ykðu Au.

2) ð]ûkku™e Aktxýe fhðe ŒÚkk ¾k÷e søÞk …whðe ½kZ y™u „e[Œk ÄhkðŒk ð]ûkku™u Ëqh fhðk. Œu™kÚke fux÷kf ð]ûkku „w{kððk …zþu …htŒw ƒkfe™k ð]ûkku™e ‚khe heŒu ‚t¼k¤ hk¾e þfkþu y™u ‚kÁ Wí…kË™ {u¤ðe

4) ysirðf …rhƒ¤ku™e y‚h fux÷kf ysirðf …rhƒ¤ku suðk fu …ð™, ðh‚kË,

55

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

V¤ðkzeyku™wt ™ðe™efhý

www.krishijagran.com

þfkþu. yk W…hktŒ, ¾k÷e …zu÷e søÞk …h ‚khe „wýð¥kkðk¤e òŒ™k ð]ûkku ÞkuøÞ ðkðýe …æÄŒeÚke ðkððk{kt ykðu Au. 3) hku„ku y™u SðkŒku™w r™Þtºký hku„ y™u SðkŒku™k r™Þtºký {kxu hku„Úke y‚h„úMŒ zk¤eyku y™u V¤ku™ku ÞkuøÞ r™fk÷ fhðku. yk W…hktŒ, ¼÷k{ý «{kýu ÞkuøÞ Ëðkyku™ku Atxfkð fhðku.

4) fk…ýe yk «r¢Þk{kt ðúwûk™e zk¤eyku su yuf ƒeòÚke skuzkÞu÷e ŒÚkk „e[ nkuÞ Œu™e ÞkuøÞ fk…ýe fhe Ëqh fhðe. yk W…hktŒ, ¾qƒ sq™k y™u Wí…kË™ ™k yk…Œk ð]ûkku™k xku[™ku ¼k„ s{e™Úke yufÚke ƒu {exh sux÷e ô[kRyu Úke fk…e ™k¾ðk{kt ykðu Au. fk…u÷k ¾wÕ÷k ¼k„ …h ƒkuzkuo …uMx ™k{™e Vq„™kþf Ëðk ÷„kððk{kt ykðu Au. suÚke Vq„™ku [u… yxfkðe þfkÞ Au. fk…ýe™k yufÚke ƒu {rn™k …Ae ðúwûkku™k ¾wÕ÷k fk…u÷k ¼k„ …hÚke ™ðk …ktËzk y™u zk¤eyku Vwxe ™ef¤u Au y™u Œu{ktÚke VheÚke …nu÷k™e su{ …whŒw Wí…kË™ {u¤ðe þfkÞ Au. 5) ‚tðÄo™ yk …æÄrŒ{kt ðúwûkku™k Úkz y™u zk¤eyku™k W…h™k xku[™k ¼k„™u fkÃÞk …Ae ðúwûk™k ¾wÕ÷k ¼k„ …h xwfzk f÷{ yÚkðk ykt¾ f÷{ fhðk{kt ykðu Au. fux÷ef ðkh yuf s ðúwûk …h y÷„-y÷„ søÞkyu yuf fhŒk ðÄkhu f÷{ fhðk{kt ykðu Au. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

V¤ðkzeyku™k ™ðe™efhý™k …„÷k Ÿ sw™k y™u Wí…kË™ ™k yk…Œk ðúwûkku™e …‚tË„e fhðe Ÿ s{e™Úke yuf Úke ƒu {exh™e ô[kRÚke {wÏÞ Úkz y™u zk¤eyku™e fk…ýe fhðe Ÿ ðúwûk™k fk…u÷k ¼k„ …h f÷{ fhðe. Ÿ f÷{ fhu÷k y™u fk…u÷k ¼k„ …hÚke ™ðk …k™ y™u zk¤eyku™k Vwxðk™e þYykŒ V¤ðkze™k ™ðe™efhý ð¾Œu æÞk™{kt hk¾ðk™e y„íÞ™e ƒkƒŒku Ÿ fk…u÷k ¼k„ …h ŒhŒ s ƒkuzkuo …uMx ÷„kððkÚke Vw„™k [u…Úke hûký {¤u Au. Ÿ ™ðk Vwxu÷k …k™ y™u zk¤eyku™k rðfk‚ ð¾Œu ¾kŒh y™u …kýe™e …whŒe ÔÞðMÚkk fhðe sYhe Au. Ÿ ðúwûkku™k fk…u÷k ¼k„™u Œzfk{kt ‚wfkR sŒk yxfkððk {kxu ‚VuË [w™k™wt ykðhý Úkz y™u zk¤eyku …h ÷„kððk{kt ykðu Au.

56

V¤ðkzeyku™wt ™ðe™efhý

www.krishijagran.com

fâkhu V¤ðkzeyku™w ™ðe™efhý ™k fhðw V¤ðkzeyku™w ™ðe™efhý fhŒk …nu÷k Œu{kÚke ¼rð»G{kt Úk™khe ykðf™e „ýŒhe fhe ÷uðe skuRyu. fux÷ef 𾌠ðÄkhu sw™k y™u hku„ y™u SðkŒkuÚke ¼khu ™wfþk™ …k{u÷k ð]ûkku ™ðe™efhý™e «r¢Þk™ku ‚khku «rŒ‚kË yk…Œk ™Úke. suÚke Œuðk ð]ûkku™ku r™fk÷ fhe™u ™ðu‚hÚke ‚khe „wýð¥kkðk¤k ð]ûkku ðkððk VkÞËkfkhf Au.

RåA™eÞ ÷ûkýku ðk¤e òŒku™e sw™k ðúwûkku …h f÷{ fhe™u RåAT™eÞ „wýÄ{kuo ðk¤w Wí…kË™ {u¤ðe þfkÞ Au. Ÿ ™ðk ð]ûkku™e ðkðýe™ku ¾[o y™u Œu ð]ûkku™k VheÚke Wí…kË™ MŒh ‚wÄe …nku[ðk™k ‚{Þ™e ƒ[Œ fhe þfkÞ Au. Ÿ

V¤ðkzeyku™k ™ðe™efhý™k VkÞËk Ÿ Ÿ

™ðu‚hÚke V¤ðkze™e ðkðýe fhðkÚke Aqxfkhku ™ðk ðúwûkku™e ðkðýe fÞko ð„h VheÚke …nu÷k suðw Wí…kË™ [k÷w fhe þfkÞ Au.

krishijagran

ARTICLES INVITED

@krishijagran 9891405403

Krishi Jagran - Gujarati invites articles on agricultural innovation, new technologies, research findings, success stories etc. Articles on livestock and food technologies are also solicited. Kindly send the articles with maximum of 2000 words with authors’ profile and passport size photograph to gujarati@krishijagran.com +91 9313301029

57

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký

www.krishijagran.com

swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký

„w

shkŒ hksÞ{kt swðkh™e ð½w Wí…kË™ yk5Œe MÚkkÞe y™u ‚tfh òŒku™k ðkðuŒh nuX¤™ku rðMŒkh ð½Œkt Œu{kt fe8fku™ku W5ÿð ð½w skuðk {¤u Au. fex r™Þtºký ÔÞðMÚkk {kxu SðkŒku™e yku¤¾, ™wfþk™™ku «fkh Œu{s Œu™k r™Þtºký™k W…kÞku ‚{Þ‚h ÷uðkÚke swðkh™wt ðÄw Wí…kË™ {u¤ðe þfÞ Au.

$zkt{ktÚke ÷„¼„ ºkýuf rËð‚u RÞ¤ ƒnkh ™ef¤u Au. RÞ¤ …„ ð„h™e …e¤kþ …zŒk ht„™e y™u ykþhu 6 r{.{e. ÷ktƒe nkuÞ Au. yk SðkŒ™ku W…ÿð …kf W„u íÞkh …Ae Aêk rËð‚Úke yuf {rn™k™e yðMÚkk ËhBÞk™ s skuðk {¤u Au. sq™-sw÷kR {rn™k ƒkË™k ðkðuŒh{kt yk SðkŒ™ku W…ÿð ¾qƒ s skuðk {¤u Au. $zkt{ktÚke ™ef¤u÷ RÞ¤, s{e™Úke ‚nus W…h …e÷k{kt fkýwt …kze Ëk¾÷ ÚkR ytËh™k ¼k„{kt ‚zku …uËk fhu Au y™u ‚zu÷k ¼k„™u ¾kÞ Au. …heýk{u …e÷k™e xku[™ku ¼k„ ‚wfkÞ Au. su™u zuznkxo fnuðkÞ Au. Akuz™k ƒkfe™k …k™ ÷e÷k skuðk {¤u Au. Akuz™e xku[ ‚wfkR sðkÚke W…ÿrðŒ …e÷k™e

‚ktXk™e {k¾e: yk {k¾e fË{kt ½h{kt¾e fhŒkt ™k™e, hk¾kuze ht„™e y™u ykþhu 5 r{.{e. ÷ktƒe nkuÞ Au. …ux ykAk „w÷kƒe ht„™wt,fk¤k x…fktðk¤wt nkuÞ Au. {kËk fexf ÷ktƒk, […xkt y™u nkuze ykfkh™kt ‚VuË ht„™k 70 Úke 80 $zkt …k™™e ™e[u™e ƒkswyu AqxkAðkÞk {qfu Au. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

yu[. yu™. …xu÷, zku. yr¼»kuf þwõ÷k, yu{. …e. zk{kuh, yu. yu[. …xu÷, su. …e. ¼qŒzeÞk. rðMŒhý yrÄfkhe ¾uŒe, s÷k÷…kuh, ‚er™Þh yufuhku÷kuSMx fexfþkMºk rð¼k„, ™. {. f]r»k {nkrðæÞk÷Þ, ™. f]. Þw. ™ð‚khe, yu{ .yu‚. ‚e. yu„úe., yk. f]. Þw. ykýtË, …e. yu[. ze. yu„úe. yu‚. ze. yu. Þw. ËktŒeðkzk. ¾uŒe yrÄfkhe,[e¾÷e.

58

swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký

www.krishijagran.com

ƒksw{ktÚke ™ðk …e÷k Vqxu Au y™u Œu{kt …ý ‚ktXk™e {k¾e™ku W…ÿð skuðk {¤u Au. ‚ktXk™e{k¾e™kuW…ÿð ðÄw nkuÞ íÞkhu 80 Úke 90 xfk Akuz ‚wfkR òÞ Au …heýk{u Wí…kË™ …h {kXe y‚h ÚkkÞ Au.

‚e.S Ëðk 18 rf.„úk/nufxhu [k‚{kt ðkðýe ð¾Œu ™k¾ðe. „k¼{khk™e RÞ¤: swðkh™k ‚ktXk{kt „k¼{hku zuznkxo Úkðk {kxu (f) hur¾Œ RÞ¤ y™u (¾) „w÷kƒe RÞ¤ yu{ ƒu «fkh™e RÞ¤ku ¼k„ ¼sðu Au. hur¾Œ RÞ¤ Akuz™k W…h™k ¼k„{ktÚke zqt¾ {khkVŒu Ëk¾÷ ÚkkÞ Au sÞkhu „w÷kƒe RÞ¤ swðkh™k Akuz{kt s{e™™e ‚…kxe …k‚uÚke Úkz{kt fkýwt …kze Ëk¾÷ ÚkkÞ Au. (f) hur¾Œ yÚkðk ykze ÷exeðk¤e RÞ¤ :

r™Þtºký : Ÿ …kf™e ðkðýe ðh‚kË ykðŒkt™e ‚kÚku fhðe. Ÿ rƒÞkhý™ku Ëh Úkkuzku ðÄw hk¾ðku, su{ktÚke

™wf‚k™ðk¤k Akuz™u W¾uze ™k¾ðk AŒkt Akuz™e ‚tÏÞk s¤ðkR hnu. Ÿ ykì„ü …Ae™e ðkðýe{kt W…ÿð ðÄw skuðk

yk SðkŒ™wt VqtËw ykAk …e¤kþ …zŒk ht„™wt nkuÞ Au. Œu™e yk„¤™e …kt¾ku Íkt¾k …e¤kþ …zŒk hk¾kuze ht„™e y™u …kA¤™e …kt¾ku ‚VuË ht„™e nkuÞ Au. RÞ¤ ‚VuË {u÷k ht„™e y™u þheh W…h fk¤k x…fktðk¤e nkuÞ Au Œu ‚ktXk{kts hnu Au. …wÏŒ RÞ¤ 12 Úke 18 r{.{e. ÷ktƒe, Œ…¾erhÞkÚke fk¤kþ …zŒk ht„™e y™u ykze ÷exe ðk¤e nkuÞ Au. $zk{ktÚke ™ef¤Œe RÞ¤ku Akuz™k ‚ktXk y™u …k™ ðå[u™k [¢¼k„Úke fw…ýo{kt Ëk¾÷ ÚkkÞ Au y™u Œu heŒu ð[÷e zqt¾{kt fw…ýo™k fw{¤k …k™{kt fkýkt …kze™u Ëk¾÷ ÚkkÞ Au. yk …k™ ƒnkh ykðŒk …k™{kt ‚h¾k ytŒhu 4 Úke 5 fkýkt …zu÷k skuðk {¤u Au íÞkhƒkË RÞ¤™k ¾kðkÚke Akuz ‚qfkŒk „k¼{khku zuznkxo …uËk ÚkkÞ Au.

{¤Œku nkuðkÚke swðkh™k ƒes™u R{ezkf÷ku«ez 48% yuV.yu‚ Ëðk 10 „úk{/1 rf÷ku «{kýu {kðsŒ yk…e ŒhŒ s ðkðýe fhðkÚke ™wf‚k™ ykuAw fhe þfkÞ Au. Ÿ sYh sýkÞu fðe™k÷Vku‚ 25 R‚e 10 r÷xh

…kýe{kt 15 r{.r÷. Ëðk yku„k¤e™u Atxfkð fhðkÚke yk SðkŒ™wt r™Þtºký ÚkkÞ Au. sku ƒes Wí…kË™™ku Ã÷kux nkuÞ Œku Vkuhux 10%

(¾) „w÷kƒe RÞ¤: …wÏŒ(VqtËwt) ™k™wt y™u …hk¤ suðk …e¤k ht„™wt nkuÞ Au. yk„¤™e …kt¾ku™e rf™khe fk¤e nkuÞ Au. …kA¤™e …kt¾ku ‚VuË nkuÞ Au. {kËk VqËe Akuz™k ‚ktXk …k‚u

59

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký

www.krishijagran.com

Ÿ ‚ktXk™k ðuÄf™k r™Þtºký {kxu sYh sýkÞu

hk‚kÞrýf stŒw™kþfku Vkuhux 10 S yÚkðk fðe™k÷Vku‚ 5% ËkýkËkh Ëðk nufxhu 10 rf.„úk «{kýu 50 rf.„úk. ÚkkÞ Œu heŒu huŒe{kt ¼u¤ðe yk…ðe. Ÿ ‚ktXk™k „w÷kƒe ðuÄf ™k r™Þtºký {kxu

hk‚kÞrýf stŒw™kþf Ëðk fkƒkohe÷ 85% zƒÕÞw.‚e. Ëðk 10 „úk{10 ÷exh …kýe{kt ¼u¤ðe …kf 30 rËð‚™ku ÚkkÞ íÞkhu Atxfkð fhðku. Ÿ “zuz nkxo” ‚nu÷kRÚke ¾ut[e þfkÞ Œuðku

nkuðkÚke Œu™u ¾ut[e fkZe [khk Œhefu fu ‚uLÿeÞ ¾kŒh ƒ™kððk{kt W…Þku„ ÚkR þfu Au. Ÿ Zkuh {kxu su fzƒ hk¾ðk{kt ykðu Œu™u fk…e™u

‚t„ún fhðku. Ëkýk™e{ets: …wÏŒ fexf {åAh suðwt ™kswf y™u [¤fŒe ™kht„e ht„™k Ytðkxeðk¤wt WËh y™u …khËþìf ƒu …kt¾ku Ähkðu Au. {kËk fexf ™h fhŒkt {kuxwt nkuÞ Au. {kËk Vq÷™k ƒeòþÞ{kt $zkt {qfu Au. $zk{ktÚke r™f¤Œe RÞ¤ þYykŒ{kt ‚VuË ht„™e y™u …AeÚke ‚nus …e¤kþ …zŒkt „w÷kƒe ht„™e ƒ™u Au. yk RÞ¤ rðfk‚ …k{Œk swðkh™k Ëkýk™k „¼koþÞ™u ™wf‚k™ fhu Au y™u ŒuÚke fý‚÷k{kt Ëkýk ƒhkƒh ¼hkŒk ™Úke. W…ÿrðŒ Ëkýk ˃kððkÚkeŒu{ktÚke ÷k÷ ht„™wt «ðkne ™ef¤u Au. ‚ktXk™e

…k™™e W…h 300 Úke 400 sux÷kt ‚VuË $zkt nkhƒtÄ {qfu Au. $zkt {ktÚke r™f¤u÷e ™k™e RÞ¤ku Úkz{kt Ëk¾÷ ÚkkÞ Au ŒuÚke ð[÷e Ëktze ‚wfkR sR „k¼{khku …uËk fhu Au. yk RÞ¤ ÷e÷kþ …zŒe „w÷kƒe, ‚wtðk¤e,fk¤k fÚÚkkR ht„™k {kÚkkðk¤e y™u ÷„¼„ 15 r{.{e. ÷ktƒe nkuÞ Au. r™Þtºký : Ÿ …kf yðþu»kku y™u szeÞk™ku ™kþ rþÞk¤k{kt

s fhðku skuRyu suÚke SðkŒ™e Aw…e yðMÚkkyku™ku ™kþ ÚkkÞ Au. Ÿ yktŒh…kf Œhefu [ku¤e fu ðk÷ …k…ze™k …kf™e

swðkh™e Ëh [kh ÷kR™™e ðkðýe fhðe. Ÿ SðkŒ™e {kusýe {kxu «fkþ ®…sh™ku W…Þku„

fhðku. Ÿ sirðf r™Þtºkfku{kt xÙkÞfku„úk{k {e™x{,ƒúufku™

fk÷™uL‚e‚ y™u yu…uLxu÷e‚ V÷uðe y‚hfkhf ßýkÞu÷ Au. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

60

swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký

www.krishijagran.com

fý‚÷k™e RÞ¤ku: swðkh™k fý‚÷k{kt [kh òŒ™e RÞ¤ku Ëkýk ¾kŒe skuðk {¤u Au. (1) [ýk™k …ku…xk fkuhe ¾k™kh RÞ¤. (2) rËðu÷k™kt zkuztðk fkuhe ¾k™kh RÞ¤. (3) Ëkýk fkuhe ¾k™kh „w÷kƒe RÞ¤.

(4) ò¤kt ƒ™kð™khe RÞ¤. yk RÞ¤ku {kuxu ¼k„u ‚tfh òŒku{kt skuðk {¤u Au. fý‚÷k{kt ßÞkhu …hk„™Þ™ ÚkkÞ Œu ð¾ŒÚke ÷„¼„ 15 rËð‚ ‚wÄe Ëkýk ¾kR™u 20-25% sux÷wt ™wf‚k™ fhu Au. yk RÞ¤ku {kuxu ¼k„u …kutf yðMÚkk …Ae ™wf‚k™ fhŒe ™Úke.

RÞ¤ yÚkðk „k¼{khk™e RÞ¤™k W…ÿðÚke ™ef¤u÷k …e÷k{kt y™u Œu …e÷k …h™k fý‚÷k{kt Œu™ku W…ÿð ðÄw «{ký{kt skuðk {¤u Au. r™Þtºký: Ÿ W…ÿrðŒ …e÷k™u ŒÚkk ‚wfkR „Þu÷k

fý‚÷ktðk¤k Akuz™u ƒk¤e ™kt¾ðk yÚkðk Ÿzk ¾kzk{kt Ëkxe Ëuðk. Ÿ W™k¤k{kt ßÞkt [khk {kxu swðkh W„kzðk{kt

ykðu íÞkt fý‚÷k fk…e™u Zkuh™u ¾ðzkðe Ëuðk. Ÿ yuf s ðkðuŒh rðMŒkh{kt yuf ‚kÚku yuf s

òŒ™e ðkðýe fhðe skuRyu y™u ðnu÷e ðkðýe fhðkÚke …ý yk SðkŒ™ku W…ÿð ½xkze þfkÞ Au. rþÞk¤w …kf {kxu ‚ÃxuBƒh™k …nu÷k …¾ðkzeÞk{kt ðkðýe fhðe.

r™Þtºký: Ÿ yk RÞ¤ku W…ÿð ßýkÞ íÞkhu fkƒkohe÷ 10%

¼qfe 25 Úke 30 rf.„úk./nufxh {wsƒ fý‚÷k W…h …zu Œu heŒu Aktxðe.

Ÿ fý‚÷k{kt 50% Vw÷ ykðe òÞ íÞkhu

zkÞ{eÚkkuyux 30 R‚e (25 r{.÷e./10 r÷xh …kýe{kt) yÚkðk {u÷kÚkeyku™ 50 R‚e (20 r{.÷e./10 r÷xh …kýe{kt) fý‚÷k W…h Aktxðe y™u VheÚke 10 rËð‚u ƒesku Atxfkð fhðkÚke {ets ŒÚkk ÷e÷e RÞ¤™wt r™Þtºký ÚkkÞ Au.

Ÿ ÷e÷e RÞ¤™k r™Þtºký {kxu yu™…eðe Ÿ 250 yu÷.R./nu «{kýu 90% Vq÷ ykÔÞk

…Ae ƒu 𾌠Aktxðe. {ku÷ku-{þe: þYykŒ{kt …kf™e ðÄ yðMÚkk{kt ÷e÷k ht„™e Au, ðÄ yðMÚkk …whe ÚkÞk ƒkË y™u fý‚÷k ™ef¤u Œu …nu÷kt fk¤e y™u fý‚÷k yðMÚkk{kt …k™™e ™e[u y™u fý‚÷k{kt …e¤k ht„™e {ku÷ku{þe skuðk {¤u Au. {ku÷ku{þe™k ƒå[kt ŒÚkk …wÏŒ fexf …k™™e ¼qt„¤e ŒÚkk

Ÿ sku W…h sýkðu÷ Ëðk™ku Atxfkð þfÞ ™ nkuÞ

Œku fkƒkohe÷ 5 xfk yÚkðk {u÷kÚkeÞku™ 5% ¼qfe (20-25 rf÷ku/nufxh) fý‚÷k …h Aktxðe.

61

f] r»k òøkhÛk,

, 2019

swðkh™e SðkŒku y™u Œu™wt r™Þtºký

www.krishijagran.com

Ÿ VkuMVk{ezku™ ŒÚkk {ku™ku¢kuxkuVku‚ stŒw™kþf

Ëðkyku™e swðkh™k …kf W…h Ëknf y‚h ÚkŒe nkuðkÚke Œu™ku W…Þku„ fhðku ™net. fý‚÷k™kt[qr‚Þkt: fý‚÷k{kt Ëkýk ËqÄ yðMÚkk{kt nkuÞ Œu ð¾Œu rðrðÄ «fkh™k [qr‚Þkt skuðk {¤u Au su Ëkýk{ktÚke h‚ [q‚e™u ™wf‚k™ fhu Au …rhýk{u Ëkýk …ku»kkŒk ™Úke y™u [e{¤kÞu÷k ÷k÷kþ …zŒk ht„™k ÚkR òÞ Au suÚke Ëkýk Wí…kË™ W…h {kXe y‚h ÚkkÞ Au.

…k™{ktÚke h‚ [q‚u Au ŒuÚke …k™ …e¤k …ze òÞ Au. yk SðkŒ™k þheh {ktÚke [efýk {Ä suðku …ËkÚko ÍhŒku nkuðkÚke …k™ …h fk¤e Vq„™ku W…ÿð þY ÚkkÞ Au su «fkþ‚t©T÷u»ký™e r¢Þk{kt yðhkuÄ fhu Au …rhýk{u AkuzT™e ðúwræZ yxfe òÞ Au. r™Þtºký: Ÿ yk SðkŒ W…h ™¼Œk zk¤eÞk ykfkh™k

…h¼ûke (÷uze ƒzo ƒex÷) {kuxe ‚tÏÞk{kt skuðk {¤u Au suÚke stŒw™kþf Ëðk Aktxðk™e sYrhÞkŒ hnuŒe ™Úke. Œu{ AŒkt sYh sýkÞ Œku fkƒkohe÷ 10% ze.…e 20 „úk{ yÚkðk fkƒkohe÷ 50% ðu.…k. 20 „úk{ Ëðk 10 r÷xh …kýe{kt yku„k¤e Atxfkð fhðkÚke r™Þtºký ÚkR þfu Au.

r™Þtºký: fðe™k÷Vku‚ 5% ze…e yÚkðk {u÷kÚkeÞku™ 5% ¼qfe (25 Úke 30 rf.„úk./nu) fý‚÷kt …h Aktxðwt. fkŒhk: yk SðkŒ™ku W…ÿð [ku{k‚k{kt «Úk{ ðh‚kË ÚkÞk ƒkË skuðk {¤u Au. {kËk fexf, ™etËý y™u ½k‚ W…h $zk {qfu Au. r™Þtºký: Ÿ y‚hfkhf r™Þtºký {kxu «Úk{ ðh‚kË …Ae

ºkeò rËð‚u ,rfð™k÷Vku‚ 1.5 xfk ¼qfe™ku þuZk…k¤k W…h Atxfkð fhðku. Ÿ Q¼k …kf{kt W…ÿð skuðk {¤u Œku RÞ¤ku

sÞkhu ™k™e nkuÞ íÞkhu rfð™k÷Vku‚ 1.5 % yÚkðk {u÷kÚkeyku™ 5% ¼qfe™ku nufxhu 30 rf.„úk. «{kýu Atxfkð fhðku. f] r»k òøkhÛk,

, 2019

62

KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

-

Krishi Jagran, World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Family Magazine with 12 Languages (11 Indian & 1 Global), 23 States, 9 Portals – 12 Million combined readership (Krishi Jagran Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali, Assamese, English (Agriculture World), Tamil, Odia and Malayalam)

Trainee Executives (120) Marketing Executives (60)

STAFF REQUIRED

FF ED TA IR S U EQ R

krishi jagran

KRISHI JAGRAN GROUP OF PUBLICATIONS Staff Required for all State Capitals

Marketing Team

Marketing Managers (21) General Managers (4)

The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills in respective vernacular languages and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same eld is must.

Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing. If you think you are the right person.

Journalists (21) Reporters (42)

Editorial Staff

Translators (12) Editorial Staff (12)

To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be graduate from a renowned university and should have are to write. Knowledge of different Indian Languages will be an added advantage.

Freelance Journalists: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as portal. The remuneration will be attractive.

...... ...... ............ ...... ............ ..... ...... ...... ..... .....

Staff Required Regional Managers and Executives Regional Circulation Manager: (Education – Graduate / Experience – 3-5 years) Applicant must be graduate having an experience of min. 3-5 years in sales of agriculture inputs, seeds, pesticides, fertilizer and agri machinery. Applicant should have a good communication skill and should be friendly with progressive farmers.

Salary is negotiable for enthusiastic candidates who are willing to work.

Regional Circulation Executive (Education – 10th pass / Experience – Not required) Applicant should have a good communication skills and a convincing nature to disseminate the knowledge among farmers. Qualication must be 10th pass. If you are not experienced and willing to work then you are on the right platform.

Come and grab the opportunity and make your dreams come true. Salary is negotiable for enthusiastic candidates who are willing to work.

To Apply -

Email: jobs@krishijagran.com

Publised on 25th & Posted on 27th & 28th at NDPSO in Advance Month RNI NO. DELGUJ/2014/54893 Postal Reg. No. DL-SW-01/4181/17-19