Krishi Jagran (Marathi) August' 2018

Page 1

d`"kh tkxj.k ISSN 2455-1090

/krishijagran

@krishijagran

9891405403

www.krishijagran.com

Scan this QR code for Krishi Jagran Mobile App

Ha pp y I

KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

Day nce

pen nde de

'ksrdjh fgr] ns'kHkjkr vkeps vfLrRo vŸkhr MARATHI VOLUME 5 ISSUE 08 AUGUST 2018 `50

v™k/kkU; Lokra«;&lqj{kk

cafnLr ’ksrhpk vk/kkj

lsafnz; ’ksrh daz krh ;srs;


. ,

,

,

–

,

-

,

:+

.

,

:+

+



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

d̀"kh tkxj.k

vuqØef.kdk

^maVmMo AJ«oga H$m¡Qw>§{~H$ _m{gH$ Krishi Jagran - Marathi | Year 5 | Issue 08 August 2018 | Rs. 50/-

laiknd lapkyd

,e- lh- M‚efud 'kk;uh M‚efud ,e- th- oklu dk;Zdkjh laiknd M‚- ds- Vh- paMh vthFk oh- vkj ,fMVj ¼egkjk"Vª½ fuf'kdkar Hkkysjko Ogh- ih- ¼,l- vk;½ paæ eksgu jRueatjh 'kj.k ofj"B O;oLFkkid ¼,l- vk;½ g"kZ diwj rkaf=d laiknd MkW- egsaæ iky foi.ku çeq[k lat; dqekj egkO;oLFkkid tulaidZ Qjgk [kku mi&egkizca/kd ds-ts- ljU;k lgk;d laiknd dkfFkZdk ch- ihlks'ky ehfM;k ftEeh lgk;d laiknd ¼lks'ky ehfM;k½ M‚- laxhrk lksbZ Jhtk uk;j eksfudk eaMy izfrfu/kh ¼lks'ky ehfM;k½ nhid Hkj}kt ofj"B izfrfu/kh bejku [kku i=dkj foHkwrh ukjk;.k ofj"B O;oLFkkid lkjk [kku es?kk 'kekZ foi.ku lgk;d pqadh HkwVh;k iwue fo'odekZ fjadh iqaMhj gsek 'kekZ Qjhu “ks[k dkty pkSgku çlkj çeq[k fu'kkar V‚d O;oLFkkid çlkj jkgqy flag lgk;d O;oLFkkid ç'kkar 'kekZ Qqjdku dqjSs'kh r#.k flag lqthr iIiw jk; iou dqekj r#.k fla?ky vkj- ,u- pkScs vdkmaV~l vCnql len dk;ns'khj lYykxkj tsEl Fk‚el ,p- ,l- vleqfnu izeq[k&fM>k;fuax ;ksxs'k dqekj fM>k;fuax ulhe valkjh vrqy ckFke dk;kZy; lgk;d nsosaæ flag txnh'k tkuk jfoaæ tkuk eukst d`"kh tkxj.k ¼egkjk"Vª½ laiknd fuf'kdkar Hkkysjko ekdsZÇVx çew[k feÇyn dne okrkZgj ¼lks'ky fefM;k& fcfHk"k.k ckxy MhftVyª½

08 14 16 20 28 32 38 42 44 49 55 58 64

vé lqj{kk&Lora=rk&Lo;aiw.kZr% d`"kh m|¨x [kcjckr uxjps Çpp ekd¢ZV daiuh [kcjckr ;'kdFkk Tokjhph ykxoM dan fidkaph ykxoM d¨dekph ykxoM eklsekjh lsaæh; 'ksrh ;’kksxkFkk tyØkarh egkjk"Vª okrkZ d`"kh [kcjckr

All rights reserved. Copyright @ Krishi Jagran Media Group. Agriculture World is published by Krishi Jagran Media Group. Editor in Chief: MC Dominic Disclaimer: While every care has been taken to ensure accuracy of the information contained in this publications, the publishers are not responsible for any errors or omissions that might have crept into this publications. No part of this publication may be reproduced or kept in a retrieval system, without the express permission of the publishers. Printed and Published by: M. C. Dominic 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi 110016. Tel: 011-26511845, 26517923 Mobile: +91-9313301029, +91-9654193353 Web: www.krishijagran.com

dqy ist 68 , 45503170

KRISHI JAGRAN KISAN CLUB

#.koky IykVhue] v‚fQl uacj ,y&‹@„†] jkeuxj d‚yksuh leksj] ,uMh,&ck.ksj jksM] ckoèku] iq.ks&†ƒƒå„ƒ- egkjk"VªbZ&esy : marathi@krishijagran.com eks. +91 9891443388

9891405403

KRISHI JAGRAN MAGAZINE

Printed at : Pushpak Press Pvt. Ltd. Shed No. 203, 204, DSIDC Complex indl. Area, Okhla, phase-I, New Delhi-110020

Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese, Odia, Tamil, Malayalam & English

Nishant Taak

04

9953756433, 9891339440

www.krishijagran.com


MAHARASHTRA : 9881302258 Ashirvad Pipes Pvt. Ltd. 4-B, Attibele Industrial Area, Hosur Road, Bangalore-562 107, Karnataka, INDIA. Ph: +91-80-27820542 Fax: +91-80-27820463 Mob: +91 9902333333 Email: info@ashirvad.com


Ñ"kh tkxj.k

vkWxLV] 2018

laikndh;

‘ksrh vk/kqfudhdj.kkP;k fn'ksus ! ok<r xsyh] rls tehu {ks= vkdlr xsys- R;keqGs —"kh {ks=kr vk/kqfudrk voyac.ks vfr'k; vko';d vkgs- gs lR; vkgs dh] Hkkjr ,d vlk ns'k vkgs] ftFks 'ksrh {ks=kr cÚÓkp 'kD;rk 'kks/krk ;srkrR;keqGs ns'kkP;k —"kh {ks=kyk vk/kqfudhdj.kkP;k fn'ksus ?ksÅu tk.;kps dke osxkus gksrs vkgs- tj ekxP;k 15 o"kkaZrys vkdMs ikfgys rj Hkkjrh; 'ksrhph fLFkrh cjhp lq/kkjyh vkgs- ns'kkr vk/kqfud ra=Kku lkscr ?ksÅu ;s.;kr [kklxh {ks=kps [kwi eksBs ;ksxnku vkgs- ns'kkr vk.kysyh vusd ra=Kkua [kwi ;'kLoh >kyh- vk.k[kh —"kh ra=Kku ns'kkr vk.k.;kps ç;Ru lq: vkgsr- 'ksrkr e'kkxr] isj.kh] r.k miV.ks v'kk dkekalkBh VªWDVj fdaok eksVjoj pky.kkÚÓk ;a=kpk okij cjkp ok<yk vkgs- ;ke/;s 'ksrdÚÓkadMwu ys>j y¡M ysosyj] IykÅ] i‚oj foMj] lhM IykaVj] gkosZLVj bR;knhpk mi;ksx 'ksrdÚÓkadMwu eksBîk çek.kkoj ok<ysyk fnlrks- ;keqGs ,dk uO;k —"kh Økarhpk mxe >kyk- ns'kkrhy eq[; jkT; iatkc] gfj;k.kk] xqtjkr vkf.k egkjk"Vª lkj[;k jkT;kae/;s ;kaf=dhdj.k osxkus ok<ys - R;kua r j ;k jkT;ka r hy 'ks r dÚÓka P ;k thou'kSyhr cjkp lq/kkj >kyk vkgs vkf.k R;kaph vkfFkZd fLFkrh ns[khy lq/kkjyhtj flapukP;k {ks=kr ;kaf=dhdj.kkpk fopkj dsyk] rj flapukr fBcd flapu vkf.k lw{e flapukpk eksBk vHkko fnlrks- fBcd flapu gfj;k.kk] jktLFkku] xqtjkr] e/; çns'k vkf.k nf{k.k HkkjrkP;k jkT;kae/;s 'ks r dÚÓka u h ;kpk okij lq : ds y k- ;kmij ljdkjdMwu vk.k[kh enr fnyh tkrs vkgsljdkjdMwu fBcd flapukoj vuqnkukph rjrwn vkgsi'kqikyukr vusd çdkjP;k vk/kqfud ra=kapk okij gksrks- ;k ra=kaP;k vk/kkjs ns'kkps —"kh ra= iqUgk ,dnk cGdV gksrs vkgs- ;kp ra=KkukP;k vk/kkjs ns'kkrhy ihd mRiknu ok<ys vkgs- vkrk ljdkj vkf.k [kklxh {ks= nksUgh ns'kkr vf/kdkf/kd —"kh ra= vk.kkohr Eg.kwu ç;Ru djr vkgsr- T;keqGs Hkkjrh; 'ksrdjh vk.k[kh le`) gksbZy Eg.kwu —"kh vk/kqfudhdj.k ;kosGh ns'kkph lokZr eksBh xjt vkgs- ts iw.kZ dj.;klkBh 'kFkhZps ç;Ru djkos ykxrhy-

jke jke & ueLdkj!

ik

olkus 'ksoVh tqyS efgU;kr Ñik d¢yh egkjk"Vªkoj /kj.ks] tyk'k;s 70 VDD;kai;±r Òjyh vkgsr- ty;qä f'kokj ;k ljdkjP;k e¨fges cj¨cjp vusd Lo;alsoh laLFkkauh pkaxys dke d¢Y;kus fonHkZ& ejkBokMk&[kkUns'k vkf.k i- egkjkªkrhy ik.kh lkBs ;ko"kÊgh lek/kkudkjd voLFksr vkgsr- ikÅl ik.;keqGs tqyS v[ksjhl 85 Vô¢ isj.;k >kY;k vkgsrTokjh] lw;ZQqykps {ks= deh >kys vkgs- Ål & dkiwl & l¨;kchu ;kapk isjk Qkj ÄVysyk ukgh- ,dw.k fp= l/;k lek/kkudkjd vlwu iq<sgh ikÅl pkaxyk g¨.;kps vankt vkys vkgsr- ;kpk vFkZ tkx#d jkgwu 'ksr f'kokjkph dkGth Äsryh rj f'kokjs laiérsus M¨yw ykx.kkj gs fufÜpr;kp efgU;kr jkT;kr nw/kkps [kjsnh nj ljdkjus ok<owu ns.;kckcr [kk- jktw 'ksÍh Áf.kr 'ksrdjh laÄVusus vkan¨yu d¢ys] 'kgjh Òkxkpk nw/k iqjoBk R;kauh j¨[kyk- gh nw/kd¨aMh 4 fnol Á kohi.ks tk.koyh rsOgk ljdkjus ldkjkRed Áfrlkn nsÅu fyVjyk 5 #i;s njok< 'ksrdÚ;kauk ekU; d¢Y;kus nw/k vkan¨yu laiys- Lokf ekuh vkf.k ljdkjps vfHkuanu! xsY;k dkgh o"kkZiklwu 'ksrhps Lo#i cnyr vkgsvxksnj 'ksrhps Lo:i fujkGs gksrs vkf.k vktps Lo:i osxGs vkgs- dkGklkscr çR;sd ,d xks"V cnyrsyk[kks o"kkaZiklwu 'ksrdjh 'ksrh djr vkyk] rsOgk R;kph i)r osxGh gksrh- R;kosGh dkekyk vf/kd esgur ykxk;ph- rsOgk xjtk deh gksR;k- ijarq] dkG tlk cnyr xsyk] r'kh dkekph i)r cnyyh vkf.k –f"Vdksugh! 'ksrdjh vk/kqfudrsyk Lohdkjr jkfgys] gkrkus pkyfo.;kr ;s.kkjh ;a=s xsyh] ;kaf=dhdj.k vkys'ksrhr uo&uoh ;a=s vkyh- ek= t'kh yksdla[;k

एम. सी. डॉिमिनक ई-मेल :dominic@krishijagran.com

06

hindi.krishijagran.com


Añgb ’$Q>ugMr AmoiI, åhUOo nmZmMo {MÝh !

QVhZl ेटंट ेव प कम 398) ए े ताच 85 भार . नं. 1 र खत (रिज स स फ फट

pkaxyh xq.koÙkk vf/kd çek.kkr mRiknu tkLr mRiUu feGok

vktp QVhZl [kr vk.kk lko/kku


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

vé lqj{kk

vé lqj{kk&Lora=rk&Lo;aiw.kZr% x¨Çon gkaMs

;q

odkapk ns'k Eg.kwu Hkkjrkph osxGh vksG[k txkle¨j ;sr vkgs- ;qodkaeqGs lk{kjrsps Áek.k ns[khy ok<ys vkgs- lk{kjrseqGs Hkkjrh; xzkgdkae/;s vkj¨X; lqj{ksckcr tkx`rrk fuekZ.k g¨r vkgs ifj.kkeh ns'kkr vé lqjf{krrsdjhrk fofo/k dk;|k}kjs veay ctko.kh d¢yh tkr g¨rh] ijarq ;k dk;|kae/;s cÚ;kp =qVh vlY;kus R;kaph ÁHkkoh veayctko.kh g¨r uOgrh- d¢aæ 'kklukus lu „ŒŒˆ lkyh vé lqjf{krrk ntkZ vf/kfu;e „ŒŒˆ gk dk;nk ikjhr d¢yk g¨rk] lnj dk;|kph ÁR;{k veayctko.kh ikp vkWxLV „Œƒƒ iklwu lq# >kyh vkgs- ;k dk;|k}kjs QGs o HkkthikY;krhy dhMuk'kd va'kkph rikl.kh d¢yh tk.kkj vlY;kus] —"kh ekykps mRiknu Äsrkuk] fdMuk'kdkps moZfjr va'k fu;eudjhrk 'ksrdÚ;kauk [kcjnkjh ?;koh ykx.kkj vkgs- R;kpcj¨cj loZ Qokj.;kph u¨an Bso.ks ca/ku dkjd vl.kkj vkgsvé lqj{kk dk;|k}kjs xzkgdkalkBh lqjf{kr vé ekd¢ZV e/;s miyC/k g¨.;kph [kkrh ns.;kr ;sr vlY;kus] LFkkfud cktkjisBkae/;s —"kh ekykph foØh djrkuk vkrk dkGth ?;koh ykx.kkj vkgsfdMuk'kd moZfjr va'k fu;a=.k ;¨tusvarxZr visMkP;k ekxZn'kZuk[kkyh ;qj¨fi;u ns'kkr æk{k] MkÇGc] o Hkkthikyk ;k fidkaP;k fu;kZrhlkBh moZfjr va'kkph geh fnyh tkrs- ;k dk;|krhy rjrwnhuwlkj mRiknd o cktkjisBsr eky vl.kkjs O;äh gs n¨Äs laca/khr —"khekykP;k xq.koŸkslkBh tckcnkj vl.kkj vkgsr-

d̀"kh tkxj.k

vélqj{kk dk;|kph vaeyctko.kh dj.;kps vf/kdkj ;k dk;|kvarxZr use.kqd dj.;kr vkysY;k vélqj{kk vf/kdkÚ;kaukp ns.;kr vkys vkgs- véHkslG Áfrca/kd dk;|kr véinkFkZ rikl.khlkBh uequk ÄsrY;kuarj fo'ys"k.kkph eqnr †Œ fnolkaph g¨rh- vé lqj{kk dk;|kr gh eqnr †Œ fnolkaph dj.;kr vkysyh vkgsvélqjf{krrk dk;|karxZr véinkFkk±ph rhu Ádkjkr d¢ysyh oxZokjh % ƒ- Áek.khr véinkFkZ „- vÁek.khr véinkFkZ …- vlqjf{kr véinkFkZ

Year

Copy

Rate

Discount (in Rs)

1 2 3 5 10 15

(lnL;rk 'kqYd)

12 24 36 60 120 180

600 1200 1800 3000 6000 9000

100 220 500 1000 2400 4000

Ordinary

Assured Delivery

Post

Courier/ Speed Post Charges

500 980 1300 2000 3600 5000

950 1900 2700 4400

9891339440

08

malayam.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k

vé lqj{kk

xqtjkr vkSj btjkby ds gs dk;ns laiq"Vkr vkys ! lg;ks ] fdlkuks ƒ½ véHks lG Áfrcax /kdls dk;nk o fu;a=da dks feysxk ykHk „½ nh QqM Á‚MDV vkWMZj vkWxLV] 2018

1954

1955

1955

…½ nh ehV Á‚MDV vkWMZj 1973 †½ nh ,Mhcy vkWÃy iWd¢Çtx vkWMZj 1968 ‡½ nh OgsftVscy vkWÃy iWd¢Çtx vkWMZj 1967 ˆ½ nh l‚YOgsä ,DlVªDVsM vkWÃy Mh vkWMZj fey vWUM ,fMcy ¶y¨vj vkWMZj 1967 ‰½ nh feYd vWUM feYd Á‚MDV vkWMZj Š½ nh vkWMZj Ã';qM vaMj blsfUl;y vWDV 1955

vé lqj{kk dk;|kvarxZ Áeq[k /kkU; ¼QqMxzsu½ & Hkkr v-Ø- vkS"k/kkps uko ƒvYMhu „dkckZjhy …MhMhVh †Mk;Dy¨jkg‚l ‡Q¢uh>¨fFkvkWu ˆ- gsDVªWDy¨j ‰- gWMª¨tu lk;ukekÃM Š- eWysfFkvkWu ‹- Ý‚lWfeM‚u ƒŒ- Dy¨,vksik;jhÝ‚l ƒƒ- Vq ݨj Mh ƒ„- e¨u¨Ø¨V¨Ý‚l ƒ…- iWjkô¢V Mk;Dy¨jkÃM ƒ†- Fkk;¨ehV‚u ƒ‡- d‚cZuM‚f>e ƒˆ- cso¨ehy ƒ‰- Msd¨esFkhu ƒŠ- Q¢fufFkvkWu ƒ‹- Q¨jsV „Œ- Q¢uFk¨;sj „ƒ- vkWDlhfMesV‚o feFkkÃy „„- dckZfjy „…- gsDlkDy¨j lk;dy gsDlhu „†- MsdkesFkhu „‡- bMhQ¢oÝ‚l „ˆ- dkjVWi gk;Mª¨Dy¨jkÃM „‰- dhu‚yQl „Š- Mªk;>¨Ý‚l „‹- vk;Á¨Mhu

fidke/khy fdMuk'kd moZfjr va'kkps Áek.k ,ekvkj,y Œ-ƒƒ ƒ-‡ Œ-Œ‡ ƒ Œ-Œ„ Œ-Œƒ …‰-‡ † Œ-Œ‡ Œ-Œ‡ Œ-Œƒ Œ-Œ… Œ-Œƒ Œ-Œ… Œ-Œ‡ Œ-‡ Œ-‡ Œ-ƒ Œ-Œ‡ Œ-Œ‡ Œ-Œ„ „-‡ Œ-Œƒ Œ-Œ‡ Œ-Œ„ Œ-‡ Œ-Œƒ Œ-Œ‡ ƒŒ

v-Ø…Œ31…„………†…‡…ˆ-

vkS"k/kkps uko vkWDlhQy¨Q¢u dkjc¨lYQku be¨MWDy¨jihM C;qV‚Cy¨j isaMhfeFkWfyu Fkk;¨feFkWD>ke vfuy¨Q‚l

,ekvkj,y Œ-Œ‡ Œ-„ Œ-Œ‡ Œ-Œ‡ Œ-Œ‡ Œ-Œƒ Œ-Œƒ

Hkkthikyk v-Ø- vkS"k/kkps uko ƒdkckZjhy „Dy¨jMsu …Mk;>¨u‚u †Mk;Dy¨jOghl ‡gsDVWDy¨jOghl ˆ- esfyFkhvkWu ‰- iWjkfFkvkufeFkkÃy Š- dkcZuM‚>he ‹- csu¨ehy ƒŒ- d‚ij vkWDlhDy¨jkÃM ƒƒ- Q¨jsV

,evkj,y ‡ Œ-Œ„ Œ-‡ Œ-ƒ‡ Œ-Œ‡ … ƒ Œ-Œ‡ Œ-Œ‡ „Œ Œ-Œ‡

10

bengali.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

vé lqj{kk

V¨eWV¨ v-؃234567-

vkS"k/kkps uko Q¢ufFkvvkWu Mk;Fkk;¨dkckXesV Q¨jsV fcVjV;kvkWu vk;Á¨MhvkWu esVhjke u¨Ogyhj‚u

,ekvkj,y 0-5 3 0-1 4 5-1 5 0-01

d¨ch v-Ø1234-

vkS"k/kkps uko yqQ¢uqj‚u baM¨>kdkcZ Dy¨#u¨ikj fli¨u¨lsM

,evkj,y 0-3 0-01 0-05 0-02

fepÊ v-Ø123456-

vkS"k/kkps uko Mk;feFk¨jsV bM¨>kdkcZ dkc¨Zjhy Mk;d¨QkQl ek;¨Ø¨V¨Ý‚l Mk;Fkk;¨dkc¨ZesV

,evkj,y 0-5 1 5 1 0-2 1

cVkVk v-Ø1234-

vkS"k/kkps uko Dy¨jik;jhÝ‚l iWjkô¢V Mk;Dy¨jkÃM Q¨>¨ysu Fkk;¨esVku

,evkj,y 0-01 0-2 0-1 0-03

QGs v-Ø1234567891011-

vkS"k/kkps uko Dy¨jMsu Mk;Dy¨jOg¨l Q¢fu>¨fFkvkWu esfyFk¨vkWu Dy¨j¨i;jhÝ‚l Vq ݨj Mh iWjkô¢V Mk;Dy¨jkÃM Fkk;¨eWV¨u d‚ij vkWDlhDy¨jkÃM Q¨jsV dkckZQ;qj‚u

,evkj,y 0-1 0-1 0-5 4 0-5 2 0-05 0-5 20 0-05 0-1

dk;|kP;k rjrq n huw l kj rikl.khlkBh Äsrysyk véinkFkZ tj vÁekf.kr vkyk rj lacaf/kr O;fäoj [kVyk nk[ky d¢yk tk.kkj ukgh- ijarq R;kP;koj na M kRed jdes p h dkjokà g¨rs R;kpcj¨cj tj uequk vlqjf{kr vk<GY;kl mRiknd o foØ¢rk ;kaP;k fo:) [kVyk nk[ky d¢yk tk.kkj vkgslnj dk;|kvarxZr Áeq[k fidkae/khy fdMuk'kd moZfjr va'kkps lq/kkfjr ,evkj,y fu/kkZfjr dj.;kr vkys vkgs- 'ksrdÚ;kauh —"kh ekykps mRiknu djrkuk fdMh o j¨xkps fu;a=.k dj.;klkBh fdMuk'kdkph okij gk ;¨X; Áek.kkr o f'kQkjl d¢ysY;k vkS"k/kkapk okij dj.ks vko';d jkg.kkj vkgsæk{k v-؃23456789-

vkS"k/kkps uko Dy¨j¨esF;kDy¨jkÃM +ÝklMsekQ isud‚UFkk>¨y ek;Dy¨C;qV;kuhy lk;e‚D>¨uhy Mªk;MsesÝ‚u Q>h,Vy Mk;afevksekQ Á¨ihusM

,ekvkj,y 1 1-5 0-2 1 2 2 10 0-05 0-5

d¢Gh v-Ø123-

vkS"k/kkps uko dkcZuM‚>hy csu¨fey Mk;;qlWu

,evkj,y 1 1 0-1

(*ys[kd gs fuo`Rr Ñ"kh vf/kdkjh vlwu QGkfidkaps ’kkL=K vkgsr)

12

www.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

d`"kh m|¨x [kcjckr

IykaVck;¨fVDlP;k tSfod mRiknukps lkaxyhr yk¡phx !

d`"kh foآR;kaP;k mifLFkrhr mRiknukph vksG[k d#u ns.;kr vkyh-

eqa

cbZ P;k >k;VsDl ck;ksVsd çk- fy- ;k çxrh'khy tS o ra = Kku {ks = krhy da i uhus vkiY;k IykaVck;ksfVDl ;k tSo —"kh {ks=k'kh fuxMhr foHkkxvarxZr nksu uohure oSfo/;iw.kZ tSfod —"kh fufo"Bk cktkjkr lknj ds y s Y ;k vkgs r IykaVck;ksfVDl fg daiuh ekxhy pkj o"kkZ iklwu tSfod 'ksrh mi;ksxh uohure mRiknus —"kh cktkjisBsr forjhr djhr vlwu vkiY;k mPpre ntkZ eqGs 'ksrd;kaZP;k rlsp foØsR;kaP;k fo'oklkl ik= Bjyh vkgslkaxyhe/;s e/;s uqdR;kp ikj iMysY;k HkO; vukoj.k lksgG~;ke/;s daiuhP;k la'kks/kukoj vk/kkfjr uohu nksu ukfoU;iw.kZ tSfod mRiknus ,DlIyksjj Xyksjh ¼uSlfxZd [kfuts o fid o`/khdkjd ;qä ekdksjk;>kps la;qx½ vkf.k bZfUØy vYVªk ¼tSfod

rRokauh ifjiq.kZ vR;ar çHkko'kkyh fid o`/kho/kZd½ fg cktkjkr foØhlkBh lknj dsyh vkgsr;k çlaxh daiuhps eq[; dk;Zdkjh vf/kdkjh /kuat; ,Mk[ks ;kauh lnj tSoiks"k.k mRiknus fg tSfod 'kk'or 'ksrhlkBh mi;qä vlwu i;kZoj.kkl vuqdwy o fdQk;r'khj vkgsr vlk nkok dsyk- ;k osGh daiuhps foHkkxh; O;oLFkkid lanhi okLdj ;kauh IykaVfc;‚fVDl daiuhP;k mRiknu {ks.khe/khy loZ mRiknukph rkaf=d ekfgrh fnyh o uohu ;s.kkj~;k mRiknufo"k;h o la'kksnuk fo"k;h ekfgrh fnyh ] ;k lksgG~;k çlaxh ]eqacbZgqu vkysys foØh dks&vksMhZusVj lq'khy tk/ko] lkaxyh] lkrkjk] lksykiwj] ckjkerh foHkkxkrwu vkysys foHkkx çeq[k o cgqla[; forjd o foØsrs ca/kq mifLFkr gksrs-

14

hindi.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

izfd;k z m|¨x

uxjps Çpp ekd¢ZV

v

o"kZ.kÁo.k egkjk"Vªkrhy ijaijkxr QGihd Eg.kwu o"kkZuqo"ksZ Çppsus 'ksrdÚ;kauk vkÆFkd Qk;nk feGowu fnyk vkgs- ikp o"kk±iwoÊ mUgkG~;kr Çppsph lokZf/kd myk<ky ejkBokMÓkph jkt/kkuh vkSjaxkcknsr g¨r- ek=] dkGkuq:i >kysY;k vusd cnykaÁek.ksp ÇppsP;k ekd¢ZVph vkSjaxkcknph eDrsnkjh vgenuxj ftYº;kus laiqkr vk.kyh vkgsnf{k.ksdMhy O;kikÚ;kauk pkaxY;k lqfo/kk o ekykph lq;¨X; Árokjh dj.;kph l¨; uxjP;k ckxoku o vkMrsnkjkauh d¢yh- ifj.kkeh jkT;krhy lokZr e¨Bs Çppsps ekd¢ZV Eg.kwu uxj rkyqdk —"kh mRRié cktkj lferhus ns'kkr y©fdd feGoyk vkgs- ;sFkwu Ákeq[;kus nf{k.ksdMhy jkT;kalg eqacà o d¨ydrk ¼if'pe caxky½ ;sFks Çpp ikBfoyh tkrs- R;kiSdh ;k n¨u egkuxjkarwu Hkkjrh; Çppsph e¨BÓk Áek.kkr fu;kZr g¨rsuxjP;k Çpp cktkjkfo"k;h ekfgrh nsrkuk O;kikjh lkFkZd Hkxokunkl Eg.kkys dh] ijjkT;krhy O;kikÚ;kauk ekxhy ikp o"kk±r ;sFkhy ekdsV ;kMZe/;s brj ftYº;kaP;k rqyusr pkaxY;k l¨;h&lqfo/kk feGkY;k- vkSjaxkckne/;s loZ ÁdkjP;k Çppk ,df=ri.ks ,dkp Hkkokus fodyk tkr- ijarq] uxjP;k ckxoku o vkMrsnkjkauh ;¨X; Árokjh d¢ysY;k ekykph foØh dj.;kpk uok QaMk vk.kyk- ifj.kkeh fioGh o yky Çpp osxG~;k i¨R;kar o njkus ;sFks fodyh tkr vlY;kpk lans'k nf{k.ksdMhy jkT;kar xsyk- R;kpkp Qk;nk uxjP;k Çpp cktkjkyk >kyk vkgs- „ŒŒ‡ e/;s [kÚ;k vFkkZus ;sFkhy cktkjkr Çppsph

vkod ok<yh- R;kiwoÊ g¨r vlysyh ljkljh ƒŒ gtkj fDoaVyi;±rph vkod ÁR;sd mUgkG~;kr ok<yh- ekxhy o"kÊ uxjP;k ekd¢ZVe/;s lqekjs ƒ yk[k fDoaVyis{kkgh tkLr Çpp o Çpp¨D;kph myk<ky >kyh- vxnh ckxokukus vk.kysY;k ,dk i¨R;kpkgh ;sFks Lora= fyyko g¨r¨- R;keqGs ;¨X; Árokjh d¢ysyk eky O;kikÚ;kauk feGr¨[kGlkBh Çpp¨D;kyk ekx.kh 'kgjkP;k toG lqekjs vkB e¨BÓk {kersps d¨YMLV¨vjsp o osvjgkmlsl vkgsr- ek=k] Çpp ;sFks Bsoyh tkr ukgh- dkj.k Çpp ƒ‡ fnolkarp jax l¨Mrs- ika<jh Çdok dkaGh iMysyh Çpp [kjsnh djrkuk O;kikjh iMsy Hkkokus ekxrkr- R;keqGs j¨t fyyko >kY;kuarj O;kikjh Çppsph i¨rh ekyxkMhus rkrMhus us r kr- ftYº;krhy ckxokuka l g ejkBokMÓkrhy vkSjaxkckn] tkyuk] chM] ukf'kd] l¨ykiwj vknh ftYº;karwu e¨BÓk Áek.kkr uxjP;k cktkjkr Çpp ;s r s - ekxhy o"kkZ i klw u [kG cufo.;klkBh Çpp¨D;kayk ekx.kh ok<yh vkgsR;keqGs ;sFkwu Çpp¨dkgh ;sr¨- Ákeq[;kus eqacÃ] iq.ks o Bk.ks ;sFkwu [kGlkBh Çpp¨D;kyk ekx.kh vkgs- Çpp Q¨MY;kaurj mj.kkjs VkdkÅ VjQysgh vkrk mi;¨xkr ;srs- foVHkÍhlkBh ;k VjQY;kyk ekx.kh vlY;kph ekfgrh O;kikjh ;¨xs'k paxsfM;k ;kauh o"kZ.kÁo.k egkjk"Vªkrhy ijaijkxr fnyhykrwj o brj dkgh ftYº;kar Çpp¨D;kph ikoMj

16

malayam.krishijagran.com


izfd;k z m|¨x

Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

O;kikÚ;kauh O;Dr d¢yk- ƒ‡ Q¢czqokjhiklwu Çppsph vkod cktkjkr lq: g¨rs- Q¨MysY;k pkaxY;k Çppsyk ekxhy o"kÊ lq:okrhyk † gtkj ‡ŒŒ #i;kapk Hkko feGkyk g¨rk- R;kaurj ,fÁye/;s vkod ok<Y;kus Hkkokr Fk¨Mh ÄV >kyh g¨rh- ;ank Çppsyk ˆ gtkj #i;kai;±rp Hkko visf{kr vlY;kph ekfgrh O;kikÚ;kauh fnyh-

cufo.kkjs dkj[kkus vkgsr- Çpp¨D;kpk [kGÁek.ksp vkS"k/ks] LVkpZ o dqadw ;krgh ikoj g¨r¨- R;keqGs ;kph ekx.kh fnolsafnol ok<r vkgsvka/kzkr e¨Bs ekd¢ZV

fu;kZrhcj¨cjp vk;krgh t¨jkr Hkkjrh; Çppsyk ikfdLrku] bjkd] ckaXykns'k vknh ns'kkarwu ekx.kh vkgs- ;k ns'kkauk Çpp fu;kZr d¢yh tkrs- rj Hkkjrkrhy xkokxkokar Fkk;yaMph eLr] pVdnkj o x¨M pohph Çpp i¨gpyh vkgs-

fpap ikoMj ns'kkrhy lokZr e¨Bs Çppsps ekd¢ZV Eg.kwu vka/k^Áns'kkrhy gSnjkcknus vusd o"kk±iklwu ncnck dk;e jk[kyk vkgs- uxje/kwugh lokZf/kd Çpp vka/k^krp tkrs- ns'kkr egkjkªklg fcgkj] e/;Áns'k] xqtjkr] dukZVd o vka/k^P;k dkgh Hkkxkr Çppsps mRiknu g¨rs- rj vka/k^lg dukZVd] d¢jG o rkfeGukMw ;sFkwu ;k vkacVx¨M QGkyk pkaxyh ekx.kh vkgs- nf{k.ksr vxnh j¨tP;k tso.kkr feBkÁek.ksp Çppspk okij g¨r¨- lkacjlkBh g¨.kkjk mi;¨x o yTtrnkj lkacjkph [ko¸;kae/khy ok<rh y¨dfÁ;rk ikgrk ÇppsP;k ekx.khlg Hkkokrgh ok< >kyh vkgsbeyh ikoMj] p‚dysV] ljcr] l‚l o beyh d¡Mhykgh xzkgdkarwu ok<rh ekx.kh vkgs- ifj.kkeh ,su dMkD;kP;k mUgkG~;kr ÇppsP;k >kMkeqGs feG.kkjh 'khryrk vkrk 'ksrdÚ;kalg ckxoku] vkMrsnkj o O;kikÚ;ka u kgh vkÆFkd gkrHkkj ns m u eukyk vkYgknnk;d vlk lq[kn xkjok nsr vkgs-

fpapksds Fkk;yaMP;k ;k Á¨lsLM Çppsph ekx.kh ok<r vlY;kus l/;k ;k ijns'kh Çppsyk „ŒŒ #i;s Áfrfdy¨pk Hkko feGr¨- Hkkjrh; Çpp vxnh ia/kjoMÓkrp jax l¨Mrsika<jV iMysY;k ;k Çppsyk iMsy Hkkokus ekfxrys tkrs- R;keqGs ijns'kkrwu vkysY;k ;k Áfd;k;qDr ÇppsdMs xzkgd vkdÆ"kr g¨r¨y{kko/kh etwjkauk j¨txkj Çpp foØhP;k loZp VII;kaoj etwjkaph xjt Hkklrs- vxnh 'ksrdÚ;kaP;k 'ksrkr tkmu ckxokukus l©nk d¢Y;kuarj >kMko:u Çppk ikM.ks] x¨Gk d:u i¨R;kr Hkj.ks] f'kjk d<wu Q¨Mrkuk iYi] VjQys o Çpp¨d¢ osxGs dk<.ks] ;¨X; Árokjh d:u i¨R;kr :u cktkjkr ikBfo.ks vknh VIis ;kr ;srkr- >kMkojhy Çppk lk/kkj.ki.ks Q¢czqokjhr iDo g¨rkr- R;kuarj ;k iDo Çppk ikgwu ckxoku >kMkpk l©nk Äsr¨- dkgh 'ksrdjh Lor%p Çppk ikMwu ;¨X; Árokjh d:u fodrkr- ek=k] v'kk 'ksrdÚ;kaph la[;k ux.; vkgsckxokukauk l©nk d:u fnY;kuarj QDr iSls Äsmu >kMkdMs u fQjd.kkjs 'ksrdjhp tkLr vkgsrckxokukauk gh loZ dkes dj.;klkBh efgyk etwjkapk e¨Bk mi;¨x g¨r¨- >kMko:u Çppk ikM.;klkBh

;ank Hkko ÄV.kkj\ rkiekukrhy p<mrkjka p k QVdk brj QGkaÁek.ksp Çppsyk clyk- e¨gj xGkY;kus ekxhy o"kÊ ns'kkr ÇppsP;k mRiknukr yk{kf.k; ÄV >kyhR;keqGs uxj ekd¢ZVyk es efgU;kr Çppsps Hkko Š gtkj ÁfrfDoaVy o Çpp¨D;kps Hkkogh ƒ„ :i;s fDoaVyi;±r i¨gpsys g¨rs- rj VjQY;kykgh …‡Œ #i;s fDoaVypk nj feGkyk- ekxhy o"kÊÁek.ksp ;ankgh Çppsyk vlk pkaxyk Çdcgwuk ;kis{kkgh tkLr Hkko feG.;kph mRiknd o ckxokukauk vk'kk vkgs- ek=] pkyw o"kÊ Çppsps mRiknu ok<.;kps lad¢r vlY;kus Hkkokr ljkljh ƒ‡ŒŒ #i;kaph ÄV visf{kr vlY;kpk vankt

17

bengali.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

izfd;k z m|¨x

r:.kkauk j¨txkj feGr¨- dkgh xkokar ckxoku Çppk Q¨M.;klkBh mUgkG~;kP;k lqVhrhy Äjh vl.kkÚ;k fo|kF;k±pk mi;¨x djrkr- r:.kkauk n¨u'ks] efgykauk ŠŒ rs ƒ…Œ o eqykauk ‡Œ rs ‰‡ #i;s gtsjh feGrs- ;klkBh ;a=kkapk mi;¨x pkyr ulY;kus Çdok ;a=¨ miyC/k ulY;kus jkT;kr Q¢c^qokjh rs twu ;knjE;ku lqekjs y{kko/kh xfjckauk j¨txkj feGr¨rjhgh etwjkaP;k miyC/krsvHkkoh nf{k.ksdMhy jkT;kalkBh ykx.kkjs v/kkZ o ,dk fdy¨P;k Çppsps iWÇdx jkT;kr d¢ys tkr ukgh- „‡ rs …Œ fdy¨P;k iWÇdxe/;sp loZ eky ikBfoyk tkr¨-

;sFkwu g¨rs vk;kr & Fkk;yaMe/kwu Áfd^;k;qDr x¨M ÇppseqGs Qk;nk >kyk ofMykauh iUukl o"kk±iwoÊ 'ksrkP;k cka/kkoj Çppsph „ƒ >kMs ykoyh g¨rh- R;kaP;kiklwu Áfro"kÊ mUgkG~;kr pkaxys mRiUu feGrs- etwjkapk Á'u vlY;kus ckxokukaukp l©nk nsr¨- ekxhy pkj o"kk±iklwu pkaxys mRiUu feGkY;kus 'ksrkrwu dkghp gkrh ;s.;kph 'kD;rk ulysY;k mUgkG~;kr Qk;nk >kyk- R;keqGs iMhd 'ksrkr n¨u o"kk±iwoÊ uO;kus pkGhl >kMs ykoyh vkgsr- iq<hy o"kkZiklwu ;k >kMkaiklwugh mRiUukyk lq:okr g¨Ãy- deh ik.;koj deh ns[kHkkyhr ;s.kkjs gs QG>kM vko"kZ.kizo.k HkkxklkBhps ojnku vkgs-

cktkjisBsr xSjl¨;Èpkp ikB uxj rkyqdk —"kh mRRiUu cktkj lferhus dka|klkBh usIrh micktkj vkokjkr Lora=k o Á'kLr vls 'ksM cka/kys vkgs- ek=k] jkT;krhy Çppsph e¨Bh myk<y ;sFkhy eq[; cktkjkr g¨r vlrkukgh ÇppslkBh Lora=k 'ksM ukgh- ifj.kkeh vkMrsnkjkauk FksV jLR;kaojp Çppsps fyyko ?;kos ykxrkrekpZ&,fÁye/;s ;sFks Çppsph Áfrfnu rhu gtkj i¨R;kaph vkod g¨rs- ;kosGh Hkqlkj ekd¢ZVe/khy varxZr jLrs vMoys tkrkr- R;keqGs O;kikÚ;kalg 'ksrdÚ;kaphgh e¨Bh xSjl¨; g¨rs- Áfro"kÊ ;k pkj efgU;kar „ŒŒ vkMrsnkjkadMs lqekjs n¨u gtkj y¨dkauk dkekoj Bsoys tkrs- R;kaukgh dMkD;kP;k mUgkrp dke djkos ykxrs- R;keqGs cktkj lferhus ÇppsP;k fyykoklkBh Lora=k O;oLFkk dj.;kph xjt vlY;kph ekx.kh O;kikjh o 'ksrdÚ;kauh d¢yh-

d¢'ko >xMs] 'ksrdjh ¼ekaMox.k] rk- Jhx¨ank] ft- uxj½

Fk¨MD;kr egRRokps Çppsps 'kkL=kh; uko & fVeWÇjMl bafMdk ewGLFkku & vkfQdk [kaM mRiknd jkT;s & egkjk"Vª] vka/k^Áns'k] fcgkj] e/;Áns'k] xqtjkr] dukZVd lokZf/kd ekx.kh & vka/k^Áns'k] dukZVd] d¢jG] rkfeGukMw ;sFks g¨rs fu;kZr & bjkd] ckaXykns'k o ikfdLrku

Ñ"kh tkxj.k

txkr lokZf/kd okpY;k tk.kk&;k fu;rdkfydkps oxZ.khnkj Ogk —"kh tkxj.kP;k ejkBh vadkr okpk 'ksrh&okMh] ckxk;rh] eRL;ikyu] i'kqikyu] dqDdqVikyu] LVM QkfeaZx] e'k:e mRiknu] Qwy mRiknu baVj Øksfiax] flapu ;kstuk o brj ljdkjh ;kstukaleosr daiuh lekpkj bR;knh laca/kh ckrE;kauh viMsV jkg.;klkBh okpr jgk Ñ"kh tkxj.k iq<yk vad fodr ?ks.;kdfjrk] tkfgjkr vkf.k Ñ"kh o`Ùk çdkf'kr dj.;kdfjrk Ñi;k laidZ djk

Rahul :9891339440 Imran : + 91 9582957538 Megha : + 91 9891668292

18 20 www.krishijagran.com


:

,

,

,

-

,

( ),

-

,

-


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

daiuh [kcjckr

IykaVck;¨fVDlph i;kZoj.kLusgh mRiknus

'kkÜor tSfod 'ksrhyk Qk;nk ! eqa

cbZ P;k >k;VsDl ck;ksVsd çk- fy- ;k çxrh'khy tS o ra = Kku {ks = krhy da i uhus vkiY;k IykaVck;ksfVDl ;k tSo —"kh {ks=k'kh fuxMhr foHkkxvarxZr nksu uohure oSfo/;iw.kZ tSfod —"kh fufo"Bk cktkjkr lknj ds y s Y ;k vkgs r IykaVck;ksfVDl fg daiuh ekxhy pkj o"kkZ iklwu tSfod 'ksrh mi;ksxh uohure mRiknus —"kh cktkjisBsr forjhr djhr vlwu vkiY;k mPpre ntkZ eq G s 'ks r d;ka Z P ;k rls p foØsR;kaP;k fo'oklkl ik= Bjyh vkgslkaxyhe/;s e/;s uqdR;kp ikj iMysY;k HkO; vukoj.k lks g G~ ; ke/;s da i uhP;k la ' kks / kukoj vk/kkfjr uohu nksu ukfoU;iw.kZ tSfod mRiknus ]DlIyksjj Xyksjh ¼uSlfxZd [kfuts o fid o`/khdkjd ;qä ekdksjk;>kps la;qx½ vkf.k bZfUØy vYVªk ¼tSfod rRoka u h ifjiq . kZ vR;a r çHkko'kkyh fid o`/kho/kZd½

fg cktkjkr foØhlkBh lknj dsyh vkgsr;k çlaxh daiuhps eq[; dk;Zdkjh lhbZvks /kuat;] Mk[ks ;kauh lnj tSoiks"k.k mRiknus fg tSfod 'kk'or 'ksrhlkBh mi;qä vlwu i;kZoj.kkl vuqdwy o fdQk;r'khj vkgsr vlk nkok dsyk- ;k osGh daiuhps foHkkxh; O;oLFkkid IykaVck;ksVhDlph nksu ukfoU;iw.kZ tSfod mRiknukapk tGxko e/;s vukoj.k-

20

hindi.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

daiuh [kcjckr

eqacbZP;k >k;VsDl ck;ksVsd çk- fy- ;k çxrh'khy tSora=Kku {ks=krhy daiuhus vkiY;k IykaVck;ksVhDl ;k tSo —"kh {ks=k'kh fuxMhr foHkkxvarxZr nksu uohure oSfo/;iw.kZ tSfod —"kh fufo"Bk cktkjkr lknj dsysY;k vkgsrIyka V ck;ks V hDl fg da i uh ekxhy pkj o"kkZ iklwu tSfod 'ksrh mi;ksxh uohure mRiknus —"kh cktkjisBsr forjhr djhr vlwu vkiY;k mPpre ntkZ eqGs 'ksrd;kaZP;k rlsp foØsR;kaP;k fo'oklkl ik= Bjyh vkgsdaiuhP;k ra=Kkauh d¢ys ekxZn'kZu lkaxyhe/;s e/;s uqdR;kp ikj iMysY;k HkO; vukoj.k lksgG~;ke/;s daiuhP;k uohu ;s.kkj~;k mRiknufo"k;h o la'kks/kuk fo"k;h la'kks/kukoj vk/kkfjr uohu nksu ukfoU;iw.kZ tSfod ekfgrh fnyhmRiknus ,DlIyksjj Xyksjh ¼uSlfxZd [kfuts o fid ;k lksgG~;k çlaxh] eqacbZgqu vkysys foØh o`/khdkjd ;qä ekdksjk;>kps la;qx½ vkf.k bZfUØy dks&vksMhZusVj lq'khy tk/ko] daiuhps foØh vf/kdkjh vYVªk ¼tSfod rRokauh ifjiq.kZ vR;ar çHkko'kkyh fid rlsp tGxko] /kqGs] uanqjckj o vdksyk] vejkorh o`/kho/kZd½ fg cktkjkr foØhlkBh lknj dsyh vkgsr;sFkwu cgqla[; forjd o foØsrs ca/kq mifLFkr gksrs;k çlaxh daiuhps CEO /kuat; ,Mk[ks ;kauh lanhi okLdj ;kauh IykaVfc;‚fVDl daiuhP;k lnj tSoiks"k.k mRiknus fg tSfod 'kk'or 'ksrhlkBh mRiknu {ks.khe/khy loZ mRiknukph rkaf=d ekfgrh mi;qä vlwu i;kZoj.kkl vuqdwy o fdQk;r'khj fnyh o uohu ;s.kkj~;k mRiknufo"k;h o la'kksnuk vkgsr vls lkafxrys ;k osGh daiuhps foHkkxh; fo"k;h ekfgrh fnyhO;oLFkkid lanhi okLdj egkjk"Vª jkT;ke/khy ;k lksgG~;k çlaxh] eqacbZgqu vkysys foØh daiuhph okVpky o dk;Zç.kkyh fo"k;h ekfgrh fnyhdks&vksMhZusVj lq'khy tk/ko] lkaxyh] lkrkjk] ;k çlaxh mifLFkrkauk Vsdfudy eWustj vkf'k"k lksykiwj] ckjkerh foHkkxkrwu vkysys foHkkx çeq[k o vxzoky ;kauh IykaVck;ksVhDl daiuhP;k mRiknu {ks.khe/khy loZ mRiknukph rkaf=d ekfgrh fnyh o cgqla[; forjd o foØsrs ca/kq mifLFkr gksrs-

lkaxyhr teysys d`"khfoآrk ca/kw

22 20

malayam.krishijagran.com


160

info@vnrnursery.in


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

daiuh [kcjckr

xkso/kZups vk;qosZfnd [krs 'ksrdjhfç; jk

lk;fud [krkuk ,d pkaxyk l'kä i;kZ; Eg.kwu xkso/kZu —f"k vk;qosZfnd çka-fy- P;k mRiknukauk 'ksrdjh oxZ ilanh nsr vlwu R;kpk okij lq)k 'ksr f'kokjkr djr vkgsr- jklk;fud [krkaP;k vfrokijkeqGs 'ksrhps vkf.k tfeuhps fdrh uqdlku >kys rs vki.k igkr vkgksr vkf.k vuqHkorks;- 'ksrdj~;kapk [kpZ lq)k ok<rksp vkgs- l/;k dkgh daiU;k 'ksrdj~;kr ;k fo"k;h tkx:drk eks g he pkyor vlw u dkgh jklk;fud [krs fojks/kh cksyr vlrkr rj dkgh t.k jlk;kfud [krkaP;k okijkps xaHkhj ifj.kke tk.kr vlY;kus uSlfxZd vkf.k vk;qosZfnd [krkaoj la'kks/ku djhr vkgsr- ;k lanHkkZus ^—"kh tkxj.k çfrfu/khauh* ;k {ks=kr dke dj.kkj~;k egkjk"Vªkrhy xkso/kZu —f"k vk;qosZfnd çka-fy- daiuh ps lapkyd Jh n;kuan vk;Z ;kaph HksV ?ksowu R;kaps dk;Z tk.kwu ?ksrys-xkso/kZu rQsZ rs 'ksrh {ks=kr vk;qosZfnd [krk P;k fufeZrhrwu ts uos ;'kLoh ç;ksx rs djr vkgsr R;k fo"k;h Jh- vk;Z Eg.kkys fd] jklk;fud [krkaP;k voktoh okijkeqGs f'kokjkrhy fidkaoj rj ifj.kke gksrksp i.k R;k is{kk vf/kd uqdlku 'ksr tfeuhps gksrs-i.k egkjk"Vªkrhy tk.kdkj 'ksrdj~;kauh vkeP;k mRiknukpk okij dsY;kus fid mRiknu rj ok<ysp vkf.k R;kcjkscj tfeu vkslkM gks.;kiklwu rs okpys -egkjk"Vªkrhy gtkjks 'ksrdjh vkt vkeph 'ksrh mi;qä [krs oki:u laiw.kZi.ks fo"keqä 'ksrh djr vkgsr R;keqGs eksBîk çek.kkoj 'ksrtfeuhps lao/kZu gksrs;- egkjk"Vªkrhy 'ks r dj~ ; ka u h vkeph rhu yks d fç; mRiknus flMsDl]thouh vWMOgkUl]vkf.k thouh xksYM oki:u ,d osxGk ekxZp cuoyk vkgs vls lkaxr Jh-vk;Z ;kauh xkso/kZu P;k mRiknukph lfoLrj ekfgrh fnyhflMsDl fctçØh;s osGh loZ fidkalkBh ;kpk okij djrk ;srks-;kP;k okijkuarj dks.kR;kp vU; jklk;fud [krkph xjt iMr ukgh-'kaHkj VDds tfeZus'ku vkf.k jksx çrhdkjäk fc;k.kk e/;s ;srsthouh vWMOgkUl gs mRiknu loZ fidkalkBh lkekU;r% okijrk ;srs ;k e/;s loZ çdkjph vUuæO; vkf.k lw{e vUuæO; vkgsr -R;keqGs 'ksrdj~;kauk vU; dks.krsgh [kkr ok

vUuæO;s Vkd.;kph xjt iMr ukgh- fidkph loZ cktwus gs dkGth ?ksrs vkf.k xjt iw.kZ djrsthouh xksYM gs çkeq[;kus eksBîk varjkus ?;k;P;k fidkauk Eg.kts T;kapk dkyko/kh ˆ fdok vf/kd efgU;kpk vkgs R;kauk mi;qä vkgs- thouh vWMOgkUl is{kk tkLr uSlfxZd ouLirhpk okij ;ke/;s dsyk xsyk vkgs T;keqGs fidkaph jksx çrhdkjäk ok<rs vkf.k fids fujksxh gksrkr- vU; jklk;fud [krkais{kk vf/kd mRiknu gs laiw.kZ vk;qosZfnd [kr nsrsJh-vk;Z Eg.kkys fd vkeP;k frUgh mRiknukps çek.khdj.k bdkslVZ bafM;k us dsys vlwu vkeph loZ mRiknus uSlfxZd vkf.k vk;qjosfnd vkgsr rs dks.kR;kp –"Vhus fidkauk vik;dkjd ukghrjklk;fud [krkapk HkjelkB [kpZ fg mRiknus okporkr- ˆå rs ‰å VDds [kpZ deh d:u ƒåå% VDds mRiknukph geh vkEgh nsrks vxnh euhcWd X;kjaVh lg ! la i dZ %& 02452-232237, 9665231237, 8208737713

24 20

bengali.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

daiuh [kcjckr

Mªksu P;k lkg¸;kus "VsduksDl"] "buksosfDl;k"] mRiknukps ç{ksi.k vfr'k; lqanj iènrhr ç{ksfir dsys- mRiknu ç{ksiukP;k uarj Mh- th- ,e- ¼ekdsZÇVx½ Jh foosd jLrksxh ;kauh ÞbuksosfDl;kß] ÞVksjsVß]o ÞbafMdkß mRiknukph rkaf=d ekghrh fnyh- Jh jLrksxh ;kauh lkafxrys dh] foyksoqMP;k la'kksèkdkauh ÞVsdu‚Dlß eèkhy jlk;ukr ,d fo'ks"k QkewZys'ku vkgs ¼MCyq-Mh-th-½ ;k ukokus rs vkgs vkeP;k la'kksèkdkauk rs fodflr dj.;kr eksBs ;'k vkys;VsduksDlß thjks lsMhesaUVs'ku VsDuksy‚thoj vkèkkfjr ,d mPpre ?kqyu'khy cgqvk;keh fdVduk'kd vkgs- tks Li'kZfØ;k }kjs dhVdkoj Rojhr fu;a=.k djrksÞVsduksDlß pk ç;ksx èkkukP;k fidkar+ èkku iks[kj.kkjh o èkku xqaMkG.kkjh vGhP;k fu;a=.kklkBh 600 xzWe çfr ,djP;k njkus dsyk tkow 'kdrks- fofoèk fidka eè;s o fofoèk dhVdkoj daiuhP;k MsOgyiesaV Vªk;Yl lq# vkgsMsOgyiesaV Vªk;Yl eè;s lks;kfcups pØHkqaxk ¼ÇjxdVj½ o maVvGh rlsp vU; dkgh fidkaoj ;s.kk&;k fdVdkaoj pkaxys ifj.kke fnlwu vkys vkgsfoyksowMpk nqljk isVsaV mRiknu ÞbuksosfDl;kß gs ,d cgqvk;keh fdVduk'kd vkgs ts jl'kks"ku o iks[k#u [kk.kk&;k fdVdkoj çHkkoh] Rojhr o fn?kZdkG fu;a=.k Bsorks- buksosfDl;k i;kZoj.kklkBh lqjf{kr fdVduk'kd vkgs- buksosfDl;kps dkiwl] fejph] lks;kfcu bR;knh fofoèk fidkaeè;s MsOgyiesaV Vªk;Yl lq# vkgs- T;k eè;s fFkzIl] tW f lM~ l ] g‚is l Z bR;knh jl'kks " kd fdVd o ik.ksxqaMkG.kkjh vGh o vU; vG~;kaoj pkaxys ifj.kke fnlwu vkys vkgsr- fdMfu;a=.kklkBh buksosfDl;kph çekf.kr ek=k 120 feyh çrh ,dj vkgs- foyksowMps ÞVksjsVß] ekrhrhy fdVdkaoj fu;a=.k dj.kkjs pkaxys fdVduk'kd vkgs- ts ml] èkku] dkiwl] o 'ksaxnk.kk fidka eè;s fofoèkçdkjps fdM tls mèkGh] ika<js yV ¼xzc½] ika<js rqMrqMs bR;knh fdVdkaoj fn?kZdkG o çHkkoh fu;a=.k djrs>ksuy eWustj Jh- paædkar Mqejs ;kauh daiuhph egkjk"Vªkr dsysY;k O;kikjh miyCèkhoj çdk'k Vkdyk rlsp vkÆFkd o"kZ 2018&19 ps y{; o ;kstuk ;k ckcr lfoLrj ppkZ dsyh- ;k fof'k"V osGsl foyksowM —f"kmRiknu foØsR;kauk fofoèk mRiknukaP;k foØhP;k vuq"kaxkus lUekfur dj.;kr vkys- 'ksoVh Jh- paædkar Mwejs] Jh] vt; ikVhy] Jh- lqjt 'ksaMs] o Jh] foykl yks<s ;kauh loZ —f"k mRiknu foØsR;kauk pkaxyk O;kikj o eaxyftoukP;k 'kqHksPNk nsowu vkHkkj O;ä dsys-

fo

yksoqM Ø‚ilk;Ulsl çk-fy- ;kauh uqdrsp ukxiwj ;sFkhy g‚Vsy yh esfjMh;u eèks fc>usl ikVZuj ehV 2018 ps vk;kstu dsys gksrs- T;k eè;s ukxiwj o vdksyk foHkkxkps 250 —"kh mRiknu foØsR;kauk vkeaf=r dj.;kr vkys gksrs- ;kosGh fosyksoqMus pkj uO;k mRiknukph vksG[k d:u fnyh- ÞVsduksDlß] ÞbuksosfDl;kß] ÞVksjsVß o ÞbafMdkß v'kh uO;k mRiknukph ukos vlwu rh fufeR;kus cktkjkr vk.kyh xsyh ;k iSdh ÞVsduksDlß o ÞbuksosfDl;kß ;k mRiknukps daiuh us isVsaV ?ksrys vkgs- foyksoqMus vkiys ifgys isVsUVsM mRiknu ÞosysDLVªkß 2017 eè;s cktkjkr vk.kys gksrs- vk.k[kh ,d ufou isVsUVsM mRiknu Þ,D>ksfVdkß yodjp cktkjkr ;s.kkj vkgs fctusl ikVZuj ehV 2018 ps mn?kkVu foyksoqM ps Mk;jsDVj Jh- fgrs'k ckxjh fctusl gsM Jh- jkds'k fc"V] Mh-th- ,e ¼ekdsZÇVx½ Jh- foosd jLrksxh] o >ksuy eWustj Jh- paædkarMqejs ;kauh fniçToyu dsysfoyksoqMps Mk;jsDVj Jh- fgrs'k ckxjh ;kauh daiuhP;k vkti;±rP;k okVpkyhoj çdk'k Vkdyk- vkf.k lkafxrys dh] daiuhph lq#okr 1992 lkyh gk¡xdk¡x eè;s >kyh foyksoqMpk O;kikj 50 is{kk tkLr ns'kkeè;s vkt foLrkjyk vkgs- b-l- 2006 eè;s daiuhus Hkkjrkr O;kikjkpk ik;k jpyk vkf.k 2012 eè;s daiuhus Hkkjrkr vkiY;k ukokus mRiknukph foØh lq# dsyh- foyksoqM osxkus ok<.kkjh —"kh {ks=krhy vxz.kh daiuh vkgs- vkÆFkd o"ksZ 2017&2018 eè;s daiuhus Hkkjrkr 1200 djksMph myk<ky uksanoyh vkgsvkrk foyksoqM toG ,dw.k 65 mRiknus vkgsr- foyksoqM Hkkjrkr ,d Vsdfudy IykaUVph LFkkiuk dj.kkj vlY;kps R;kauh vkotwZu lkafxrysJh- fgrs'k ckxjh ;kauh —"khmRiknu foØsR;kauk ;kosGh lkafxrys dh] foyksoqMyk 2012 eè;s ISO 9001 % 2008 ISO 14001 % 2004 OHSAS 18001 % 2007 çek.ki= feGkys vkgs- fg ,d çekf.kr daiuh vkgs- 2015 eè;s foyksoqMyk NABL çek.ki= feGkys- rj ;ko"kÊ foyksoqMP;k ts-Mh-,evuqlaèkku dsækayk GPL çek.ki= feGkys vkgsfctusl gsM Jh- jkds'k fcz"V ;kauh —"kh mRiknu foØsR;kauk lacksfèkr djrkauk O;kikj ok< vkf.k uohu ladYiuk ;kaP;k cíy ekfgrh fnyh o R;kp cjkscj mRlkgkus vkiY;k cjkscj O;olk; dj.;kps vkokgu djr foØsrs caèkw pk mRlkg ok<oykfoyksoqMus vkiys uohu isaVsV mRiknu Mªksu}kjs

26 20

www.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

;'kdFkk%

ihdcnyk cjkscjp cafnLr 'ksrhus fnyk vk/kkj i‚

fephZr vkiyh osxGh vksG[k fuekZ.k dj.;kr rs ;'kLoh >kys vkgsrik.kh o etqjkaP;k VapkbZeqGs 'ksrdjh vkrk ihd fu;kstukr cny djrkauk fnlr vkgs- brdsp uOgs rj m?kMîkoj 'ksrh u djrk cafnLr 'ksrh dj.;kdMs 'ksrdj~;kapk dy ok<yk vkgs- R;krp {ks= tkLr vkf.k ik.kh deh v'kh ifjfLFkrh fuekZ.k >kY;k eqGs Mªhi lkj[;k ra=kpkgh okij eksBîk çek.kkoj gksÅ ykxyk vkgs- ukf'kd ftYákrhy fnaMksjh rkyqD;krY;k <dkacs xkokrhy çxr'khy 'ksrdjh 'kjn fouk;d cksMds ;kauh ns[khy ;ko"khZ ihd cny d:u i‚yh gkml

yh gkml lkj[;k v/kqfud ra=Kkukpk okij djr o ikjaikfjd m?kMîk ojhy 'ksrhyk QkVk nsr ihd cny d:u mÙke 'ksrh e/;e O;kikj vkf.k dfu"V uksdjh v'kh Eg.k vkrk ukf'kd ftYákrhy çxr'khy 'ksrdjh 'kjn fouk;d cksMds ;kauh [kjh d:u nk[koyh vkgs- nq"dkGh ifjfLFkrhr ^¶yM* us ik.kh ns.ks 'kD; ulY;keqGs o okrkoj.kkrhy cnykapk ykxoMh [kkyhy fidkoj ifj.kke gksÅ ykxY;kusi‚yh gkml e/;s fBcd flapuklkj[;k vk/kqfud ra=kpk okij cksMds ;kauh d:u fidkauk xjts bZrdsp ik.kh fnys- R;keqGsp vkt i‚yh gkml e/kY;k f'keyk

28 20

hindi.krishijagran.com


;'kdFkk%

Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

dkank ykxoM djr gksrs-dka|kyk ykx.kkjs ik.kh vkf.k feG.kkjk csHkjo'kkpk Hkko ;k eqGs 'kjn cksMds ukjkt gksrs-rsOgk R;kauh dka|k ,Soth <kscGh fejph ?ks.;kpk fu.kZ; ?ksryk- ykxoMgh dsyh i.k R;krwugh ikfgts rls mRiUu feGkys ukgh-okrkoj.kkrhy cnykaeqGs Hkqjh vkf.k FkzhIl pk ifj.kke [kqY;k ykxoMhojhy <kscGhoj >kyk- R;keqGs jklk;fud Qokj.kh ojhy [kpkZrgh eksBîk çek.kkoj ok< >kyh- mRiUu deh vkf.k [kpZ vf/kd >kY;kus R;kauh cafnLr 'ksrh dj.;kpk fu.kZ; ?ksryk- lqjokrhyk R;kauh 'ksM usV [kkyh ,d ,djkoj <kscGh fejph ykxoM dsyh- o moZjhr 'ksrkr R;kauh loZ çdkjpk Hkkthikyk VkseWVks ;kph ykxoM dsyh- xsY;k o"khZ R;ka u k [kq Y ;k 'ks r krhy <kscGh P;k mriUukr vkf.k 'ksM usV [kkyhy <kscGhP;k mriUukr cjhp rQkor vk<Gwu vkyh- iwohZ jklk;fud Qokj.kh ojhy [kpkZr eksBîk çek.kkoj ok< >kyh gksrh rks [kpsZ dkgh çek.kkr okpyk gks r k f'kok; R;keq G s mriknkugh Qjd iMyk gksrk'ksM usV [kkyhy <kscGhus dkgh çek.kkr vk/kkj fnY;k eqGs 'kjn cksMds ;kauh i‚yh gkml ph 'ksrh dj.;kpk fu.kZ; ?ksryk- i.k R;klkBh ;s.kkjk [kpsZ u ijoM.kkjk gksrk-gk [kpsZ deh dlk djrk ;sbZy ;k fopkjkr cksMds gksrs- R;kauh tqU;k i‚yh gkml P;k foØhpk 'kks/k ?ksryk-R;kauk vMhp ,djkojhy i‚yh gkml vo?;k „å yk[k #i;kae/;s feGkysekrhijh{k.k vkf.k ykxoM ra= i‚yh gkml ph cka/k.kh >kY;k uarj ykxoMh iwohZ R;kauh ekrhps ijh{k.k d:u ?ksrys- R;kr R;kauk ys iksVW'k ps ps çek.k [kqi deh vk<Gys-rs çek.k ok<o.;k lkBh ,l vks ih] å-‡„-…†]å-å-‡å] gh fyDohM [kr okijyh- lqjokrhyk VªWdVjP;k lgk;kus ukaxj.kh dsyh uarj jksVjh d:u 'ks.k[kr Vkdys ijr jksVjh d:u VªWdVjP;k lgk;kus csM ekjys- fuQkM ;sFkhy vkse xk;=h ulZjh ;sFkwu …‡ååå jksi vk.kyh ƒ ck; ƒ oj R;kph ykxoM dsyh- nksu jksikae/khy varj ƒ ck; ƒ BsoysfMªipk okij ;k laiw.kZ vMhp ,djkojhy i‚yh gkml e/;s usVkQse daiuhps Mªhi cloys vkgs- dkj.k i‚yh gkml e/khy 'ksrhyk ¶yMus ik.kh |k;ps ulrs- ,dk >kMkph fnol Hkjkph ik.;kph xjt gh Qä …åå feyh

e/;s f'keyk fephZ ph ykxoM dsyh vkgs-cksMds ca/kwaph ,d= dqVqac i)rhrhy ‡ Hkkokaph ,dwu „… ,dj 'ksrh vkgs- <dkacs xkok toG vlysY;k ‡ ,dj 'ksrkr ;ank R;kauh 'ksrrGs -tukojkapk pkjk vkf.k moZjhr lkMs rhu ,djkr i‚yh gkml e/khy f'keyk fephZph ykxoM dsyh vkgs- rj fnaMksjh jksM yxr R;kaph ƒ‰ ,dj tehu vlwu R;k fBdk.kh R;kauh laiw.kZ æk{k ckx ykoyk vkgsxkok toGhy 'ksrkr xsY;k o"khZ R;kauh çk;ksfxd rRokoj v'kkp i)rhus 'ksM usV [kkyh f'keyk fephZph ykxoM dsyh gksrh-R;k vk/kh rs ;kp lkMsrhu ,djkr

29 20

malayam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

;'kdFkk%

bZrdhp vlrs- f'kok; MªhiP;k lgk;kus fyDohM [krsgh nsrk ;srkr- Eg.kwup Mªhi pk okij ;kr dj.;kr vkyk vkgs[krs ns.;kP;k osGk o i)rh lqjokrhyk iksVW'k ps ps çek.k [kqi deh vk<Gysrs çek.k ok<o.;k lkBh ,l vks ih] å-‡„-…†]å-å-‡å] gh fyDohM [kr okijyh- uarj ƒ„-ˆƒ]åå-‡å]ƒ…-†å]gh [krs efgukHkj fnyh uarj jklk;fud ƒ„-…„-ƒˆ] ƒå„Š-„ˆ] ƒŠ-†ˆ] gh [krs okijyh rlsp lhtaVk vkf.k ck;j daiuhph vkS"k/ks Qokjyh 'ksrrG~;kph fufeZrh nq"dkGh ijLrhrh vlY;kus vkiY;kyk 'ksrrG~;k f'kok; i;kZ; ukgh gs cksMds;kuh vk/khp gsjys gksrs Eg.kwu R;kauh 'ksrkrY;k ƒƒ xqaBs tkxsr ƒˆå ck; ƒ‹å ps „… QqV [kksy 'ksrrGs dsys- ;k 'ksr rG~;kr ikolkps i‚yh gkml oj iM.kkjs ik.kh ok;k u tkrk FksV ikbZi P;k lgk;kus 'ksrrG~;kr iMrs- o gsp ik.kh MªhiP;k lgk;kus jksikauk fnys tkrsmRiUu vkf.k [kpsZ i‚yh gkml e/;s ykoysY;k I;kysMhu lhtaVk ;k tkrhP;k <kscGh fejphP;k vMhp ,dj ykxoMhrwu toGikl ,djh ‡å Vu mRiUu feGkys- Š rs ‹ fdyksP;k dWjsVpk Hkko ljkljh †‡å #i;s feGkykgkp Hkko iwohZ 'ksM usV e/kwu „‡å rs …åå feGr gksrk vkf.k [kqY;k 'ksrkrwu ?ksrysY;k <kscGhyk ƒ‡å rs „åå

#i;s cktkj Hkko feGr gksrk- i‚yh gkml e/;s dsysY;k vMhp ,dkjP;k ykxoMhrwu toG ikl „å rs „„ yk[k #i;kaps fuoG mRiUu feGkys vkf.k [kpsZ lk/kkj.kius nhM rs nksu yk[k #i;s >kyki‚yh gkml ph Qk;ns'khj 'ksrh ƒ] mu] okjk] ikÅl ;kp a k ifj.kke fidkoaj gkrs ukgh„] fidkaoj ';D;rks jksxkapk çknqjHkko gksr ukgh…] jklk;fud vkS"k/kkaph Qokj.kh deh djkoh ykxrs R;keqGs [kpsZ tkLr gksr ukgh†] i‚yh gkml e/khy dks.kR;kgh fidkauk cktkjkr Hkko nqiVhus feGrksi‚yh gkml P;k 'ksrhrwu vkysyk vuqHko 'kjn cksMds gs xsY;k † rs ‡ o"kkZu iklwu lrr dks.kR;k uk dks.kR;k fidkr ?kkVk lgu djhr gksrs- i.k i‚yh gkml e/khy 'ksrhus R;kauk tx.;kpk eksBk vk/kkj feGkyk vkgs- jklk;fud [krkaoj] vkS"k/kkaoj gks.kkjk çpaM [kpsZ R;kapk okpyk vkgs- f'kok; ,d Lrhj ekdsZV R;kauk feGkys vkgs- bZrdsp uOgs rj ukf'kd ekdsZV e/;s cksMdsaph <kscGh ;k ukokusgh çfl)h R;kauk feGr vkgs- d/kh dkGh dka|krwu [kpZgh fQVus eq'dhy >kys gksrs- R;kp 'ksrkrwu vkt ihd cny o R;kyk i‚yh gkml lkj[;k v/kqfud ra=kph tksM feGkY;k eqGs gs losZ dkgh 'kD; >kys vkgs—"kh tkxj.k çfrfu/kh-

,d pkaxys i‚yhgkÅl !

30 20

bengali.krishijagran.com


+


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

[kjhikph yxcx

vkÆFkd LFkS;kZlkBh [kjhi Tokjhph ykxoM

v

é/kkU; fidka e /;s Tokjh ;k fidkl vuU;lk/kkj.k egRo vkgs- vé vkf.k pkjk ns.kkjs Tokjh gs egkjk"Vªkrhy cgqmi;¨xh Áeq[k vé/kkU; ihd vkgs- egkjkªkr [kjhi Tokjh gs 6-18 yk[k gsDVj {ks=koj Äsrys tkr vlwu ;kph mRikndrkgh 11-76 ÇDo@gs vkgs- ikolkpk vfu;feri.kk] rkaf=d 'ksrh i/nrhpk vHkko] pkÚ;kph derjrk ;k loZ x¨"VÈeqGs cGhjktk vMp.khr vkyk vkgs- R;kewGs vkÆFkd LFkS;kZlkBh 'ksrhcj¨cjp 'ksrhyk iqjd vlk nqX/k O;olk;kpk t¨M/kank dj.ks dkGkph xjt vkgs;klkBh vkiY;k 'ksrkrhy dkgh tfeuhoj [kjhi Tokjhph ykxoM djkoh ts . ks d :u /kkU; miyC/krscj¨cjp tukojkalkBh oSj.k miyC/k g¨Ãyd¨jMokgw ifjfLFkrhr Tokjh fidklkj[ks ,dgh ihd ukgh dh T;kiklwu vé/kkU; o tukojkalkBh dMC;kps HkjĨl mRiknu feGsy- cjspnk ikÅl gk ,su ihd ifjiDo g¨r vlrkauk tkLr iMr¨ R;kewGs TokjhP;k nk.;kojhy cqj'kh ok<rs vkf.k Tokjh dkGh iMrs-

R;kewGs mRié ok<ys rjh 'ksrdÚ;kauk R;kP;k rqyusus vkÆFkd ykHk ek= Qkjp deh feGr¨- Eg.kwu 'ksrdÚ;kauh o- uk- e- —- fo- ijHk.kh ;sFkwu Álkfjr d¢ysys ijHk.kh Üosrk ¼ihOghd¢801½ vkf.k nqgsjh mi;qä ljGok.k ihOghd¢ 809 ;k ok.kkph ykxoM d¢Y;kl vkf.k osGsoj dk<.kh d¢Y;kl ge[kkl ykHk g¨Ãy-

[kjhi Tokjhps fl/kkfjr ok.k ijHk.kh Üosrk ¼ihOghd¢ 801½     

nk.;kps mRiknu 32 rs 35 ÇDo- Árh gsDVj dMC;kps mRiknu 90 rs 95 fDo- Áfr gsDVj nk.;kojhy cqj'khyk Áfrdkj{ke Vi¨jk o ika<jk nk.kk [kjhi TokjhP;k brj lq/kkfjr ok.kkais{kk ;k lq/kkfjr ok.kkP;k nk.;kae/;s y¨g ¼40 ihih,e½ o tLr ¼22 ihih,e½ lokZr tkLr vkgs - ;k tkrhP;k TokjhP;k Hkkdjh i¨"k.kewY; lq/nk vf/kd vlsy-

ihOghd¢ 809

32 20

www.krishijagran.com


[kjhikph yxcx  nk.;kps mRiknu 35 rs 35 fDo- Áfr gsDVj  dMC;kps mRiknu 110 rs 115 fDo- Áfr 

gsDVj  nk.;kojhy cqj'khyk Áfrdkj{ke  e/;e vkdkjkpk nk.kk

ok<rh y¨dla[kk] nqHkR;k tukojkauk deh iM.kkÚ;k pkÚ;kph leL;k y{kkr Äsrk [kjhi TokjhP;k mRiknu ok<hph furkar xjt vkgs- ;klkBh 'ksrdjh cka/kokauh mRiknu ok<hph [kkyhy Áeq[k lq=s voyacY;kl mRiknukr ok< g¨oq 'kdrs-

Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

Tokj ykxoMhlkBh ;¨X; dkyko/kh vkgsisj.khpk dkyko/kh ykacY;keqGs [k¨Mek'khpk ÁknqHkkZo ok<r¨fc;k.;kps Áek.k % ladfjr TokjhlkBh gsDVjh 7-5 fdy¨ rj lq/kkfjr ok.kklkBh gsDVjh 10 fdy¨ fc;k.ks okijkosykxoMhps varj o rkVkaph la[;k % [kjhi Tokjhph isj.kh frQ.khus Çdok ikHkjhus n¨u vksGhrhy varj 45 lsa-eh- o n¨u >kMkrhy varj 12lsaeh Bsowu djkoh- f'kQkjlhÁek.ks gsDVjh 1-80 yk[k >kMkaph la[;k Bsokoh- R;k dfjrk xjt HkklY;kl ukaxh Hkj.ks Çdok fojG.kh djkohchtÁfØ;k % v>¨V¨cWDVj thok.kq lao/kZd] u= o LQqjn foækO; ftok.kq 250 xzWe Áfr 8 rs 10 fdy¨ fc;k.;kl ;k Áek.ks chtÁfØ;k d¢Y;kl mRiknukr ok< g¨rs- m'khjk isj.kh djkoh ykxY;kl [k¨Mek'khpk ÁknqHkkZo j¨[k.;klkBh Fkk;¨feFk¨D>We 70 Vô¢ ;k vkS"k/kkph 2-1 xzWe fØ;k'khy ÄVd ;k Áek.ks ¼3 xzWe @ fdy¨½ fctÁfØ;k djkoh[kr O;oLFkkiu % gsDVjh 5 Vu 'ks.k[kr ekrhr pkaxys felGqu |kos- [kjhi Tokjhl 80 fdy¨ u=] 40 fdy¨ LQqjn vkf.k 40 fdy¨ ikyk'k Áfr gsDVjh f'kQkjl d¢yh vkgs- R;kiSdh isj.kh djrkauk v/ksZ u=] laiq.kZ LQqjn] laiq.kZ ikyk'k |kos- 'kD;r¨ ifgyh ek=k la;qä vFkok feJ[krkrqu ¼150 fdy¨ 10%26%26% feJ[kr o 50 fdy¨ ;qfj;kP;k ek/;ekrwu½ |koh- mjysys v/ksZ u= isj.khuarj 30 rs 35 fnolkauh 85 fdy¨ ;qfj;k}kjs |kos- [krs isj.khP;k osGh fc;k.;k[kkyh 5 lsaeh |kohvkarj e'kkxr % isj.khuarj 8&10 fnolkauh ukaxh Hkj.k djkoh- 20 fnolkr 15 lsaeh

mRiknu ok<hph Áeq[k lq=s %  isj.khpk

dkyko/kh % tqupk nqljk vkBoMk rs tq y S p k ifgyk vkBoMk gk [kjhi

33 20

hindi.krishijagran.com


FOR THE BENEFIT OF FARMERS, KRISHI JAGRAN GLOBAL M.C. Dominic

+91-9654 193 353

Shiny Dominic

A Limca Book of Records Holder

dominic@krishijagran.com

ISO 9001, 14001 & 18001 Certified Company

+91-7838 776 057

shiny@krishijagran.com

M.G. Vasan

+91-9313 301 029

sanjay@krishijagran.com

D.D. Nair

+91-7903 729 9830

ddnair@krishijagran.com

Gavrilova Maria

+91-7927 305 8626

maria@krishijagran.com

Chander Mohan

+91-9891 334 429

Ratna M. Sharan

+91-9891 956 956

ratna@krishijagran.com

Harsh Kapoor

+91-9891 724 466

harsh@krishijagran.com

ISSN Registered Media

cmohan@krishijagran.com

ALL INDIA EDITORIAL - editor@krishijagran.com K.T. Chandy

+91-8543 005 209

Ajith Kumar V.R.

+91-9891 899 064

ajith@krishijagran.com

Nishikant Bhalerao +91-9891 443 388

nishikant@krishijagran.com

Dr. Mahendra Pal

ktchandy@krishijagran.com

+91-9426 085 328

FAREEN SHEIKH 9891550086 fareen@krishijagran.com

mahendra@krishijagran.com

Suresh Muthukulam +91-7356 914 141

suresh@krishijagran.com

Tanmoy Karmakar

tanmay@krishijagran.com

+91-7980 543 168

Malur Vijee

+91-9448 015 099

malurvijee@krishijagran.com

Shanmugam

+91-9313 301 029

shanmugam@krishijagran.com

Balaswamy

+91-9182 674 010

balaswamy@krishijagran.com

Karthika

+91-7356 603 963

karthika@krishijagran.com

Imran Khan

+91-9582 957 538

imran@krishijagran.com

Vibhuti Narayan

+91-9891 828 266

vibhuti@krishijagran.com

Sandip Kumar

+91-9931 838 846

sandip@krishijagran.com

Pradeepta Dutta

+91-7809 587 774

pradeepta@krishijagran.com

KAJAL CHAUHAN 9999743660 kajal@krishijagran.com

RINKI PUNDIR 9999147833 rinki@krishijagran.com

SOCIAL MEDIADr. Sangeeta Soi

+91-9891 123 722

Monika Mandal

+91-9891 755 566

sangeeta@krishijagran.com monika@krishijagran.com

Deepak Bhardwaj

+91-9999 142 633

deepak@krishijagran.com

Sreeja S. Nair

+91-7356 603 963

sreeja@krishijagran.com

Aniket Sinha

+91-9313 301 029

aniket@krishijagran.com

Jimmy

+91-9999 142 633

jimmy@krishijagran.com

Usha Ramesh

+91-9891 660 044

usha@krishijagran.com

SARA KHAN 9953720233 sara@krishijagran.com

MARKETING - advt@krishijagran.com Sanjay kumar

+91-9313 301 029

MEGHA SHARMA 9891668292 megha@krishijagran.com

sanjay@krishijagran.com

Farha Khan

+91-9891 724 495

farha@krishijagran.com

K.J. Saranya

+91-9811 758 683

saranya@krishijagran.com

FAREEN SHEIKH 9891550086 fareen@krishijagran.com

PRE-PRESS- prepress@krishijagran.com Yogesh Kumar

+91-9891 668 636

yogesh@krishijagran.com

Atul Batham

+91-9891 006 635

atul@krishijagran.com

Nasim Ansari

+91-9891 886 622

nasim@krishijagran.com

LEGAL OFFICERS James P. Thomas +011-2651 1848

info@krishijagran.com

H. ASUMUDDIN

info@krishijagran.com

+011-2651 7923

ACCOUNTS- accounts@krishijagran.com Abdus Samad +91-9891 889 588

samad@krishijagran.com

MALUR VIJEE 9448015099 malurvijee@krishijagran.com

KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records DHANYA M.T. 8606104550 dhanya@krishijagran.com

CIRCULATION- circulation@krishijagran.com Nishant Taak

+91-9953 756 433

Rahul Singh

+91-9891 339 440

rahul@krishijagran.com

Prashant Sharma +91-9891 263 263

prashant@krishijagran.com

nishant@krishijagran.com

Pawan Kumar

+91-9891 311 166

pawan@krishijagran.com

Pappu Ray

+91-8447 527 367

pappu@krishijagran.com

Furkan Qureshi

+91-9891 223 340

furkan@krishijagran.com

Tarun Thakur

+91-9891 883 231

tarun@krishijagran.com

Sujit Pal

+91-9891 899 197

sujit@krishijagran.com

23 Years. 12 Languages.

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170

KAVALI SHIVAPRASAD 9866624025

shiva@krishijagran.com

ANTONY STEPHEN 7708181202 antony@krishijagran.com

22 States. 23 Editions. 4 Por tals & 12 Million combined readership

Email : info@krishijagran.com

Web: www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com, bengali.krishijagran.com

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com, circulation@krishijagran.com

Facebook Followers - 5 lakh Plus, WhatsApp Members - 5 Thousand Plus

info@krishijagran.com, editor@krishijagran.com, advt@krishijagran.com

HEAD OFFICE: 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market Near Green Park, Metro Station, New Delhi-110016 Mob. 9313301029 I Email: info@krishijagran.com www.krishijagran.com

Kerala: A5, Elankom Gardens, Vellayambalam, Sasthamangalam. P.O. Thiruvanathapuram - 695010 Phone 0417-4059009 Email: malayalam@krishijagran.com

West Bengal: 3rd Floor, 19, N.S. Road, Kolkata - 700001 Mob. 9674853530 Email: bengali@krishijagran.com

Karnataka: 1st Floor, 33/3, B M Mansion, Geddalahalli, Sanjay Nagar, Main Road, RMV second stage, Bangalore -560094, Mob. 9448015099 Email: kannada@krishijagran.com

Bihar: Kesri Sadan, 4th Floor, Near Bank of India, Jamal Road, Patna-800001, Mob. 9891667686 Email: hindi@krishijagran.com


REACHING WORLDWIDE To Reach Rural India-Advertise in

KRISHI JAGRAN and Global through

AGRICULTURE WORLD & www.krishijagran.com, hindi.krishijagran.com, malayalam.krishijagran.com Regional Ofď€ ces Kerala CHUNKI BHUTIA 9891655888 chunki@krishijagran.com

SANDIP KUMAR 9931838846 sandip@krishijagran.com

Hema Sharma 9891311155 hema@krishijagran.com

Suresh M.

+91-9446 306 909

suresh @krishijagran.com

Dhanya MT

+91-8606 104 150

dhanya@krishijagran.com

Saritha Reghu

+91-7012 057 316

saritha@krishijagran.com

Remya C.N

+91-9447 780 702

remyacn@krishijagran.com

K.B Bainda

+91-9995 219 529

kbbainda@krishijagran.com

Asha

+91-9447 741 677

Saritha N.R.

+91-8606 388 668

ashas@krishijagran.comh sarithanr@krishijagran.com

Irfan Ebrahim Sait

+91-7403 377 786

Sreeja S Nair

+91-7907 536 665

sreeja@krishijagran.com

irfan@krishijagran.com

Karthika B.P

+91-9497 208 564

karthika@krishijagran.com

Bijimol V

+91-8921 733 498

bijimolv@krishijagran.com

Arun T

+91-9495 825 965

arun@krishijagran.com

Vijay Kumar

+91-9448 015 099

malurvijee@krishijagran.com

P S Geetha

+91-9845 927 597

pgeetha@krishijagran.com

Sowmya

+91-7019 434 005

sowmyasundar@krishijagran.com

Karnataka

West Bengal

POONAM BISWAKARMA 8447527318 poonam@krishijagran.com TANMOY KARMAKAR 7980543168 tanmay@krishijagran.com

Runa Nath

+91-9474 582 417

runa@krishijagran.com

Amarjyoty Roy

+91-9126 011 848

amarjyoti@krishijagran.com

Tanmay Karnakar

+91-7278 461 876

tanmay@krishijagran.com

Joytydey

+91-9804 747 956

jyoty@krishijagran.com

Abhishek C.

+91-8981 036 910

abhishek@krishijagran.com

Pradip Paul

+91-9088 912 729

pradip@krishijagran.com

Sushmita Kundu

+91-7044 602 828

sushmita@krishijagran.com

+91-9962 980 412

shanmughom@krishijagran.com

Tamil Nadu Shanmugam

PRADEEPTA DUTTA 7809587774 pradeepta@krishijagran.com

Antony

+91-7708 181 202

antony@krishijagran.com

Saranya KJ

+91-9811 758 683

saranya@krishijagran.com

Aslam R. Khan

+91-9847 332 274

aslam@krishijagran.com

Sandip Kumar

+91-9891 667 686

sandip@krishijagran.com

Prashant Kumar T.

+91-7903 922 851

prashantthakur@krishijagran.com

Bihar

JANARDHANA YAMMALA RAO 9908899065 yammala@krishijagran.com

M. VENKATASWARA RAO 9246621302 venkataswar@krishijagran.com

Maharashtra

KJ READER PROFILE

Nishikant Bhalerao

+91-9891 443 388

nishikant@krishijagran.com

Bibhishan Manik Rao

+91-9891 729 800

bibhishan@krishijagran.com

Milind Kadam

+91-9891 614 614

milind@krishijagran.com

Andhra Pradesh & Telangana Shiva Prasad K.

+91-9866 624 025

kavali@krishijagran.com

Balaswamy

+91-9912 975 753

balaswamy@krishijagran.com

Raghu

+91-9949 505 776

raghu@krishijagran.com

Janardhana Y. Rao +91-9908 899 065

yammala@krishijagran.com

M. Venkataswara Rao +91-9246 621 302

venkataswar@krishijagran.com

Odisha Pradeepta K. Dutta +91-9838 103 885 Sanjay Behera

+91-9938 103 885

pradeepta@krishijagran.com odia@krishijagran.com

Supporting Rabindra Jana

+91-9891 334 425

Devendra Singh

+91-9891 339 310 devendra@krishijagran.com

rabindra@krishijagran.com

Jagdish Jana

+91-9999 141 933

jagdish@krishijagran.com

S.Gopakumar

+91-9387 931 495

sgopa@krishijagran.com

Manoj Kumar

+91-8588 998 437

manoj@krishijagran.com

Pulak Kar

+91- 9007 457 638

pulak@krishijagran.com

circulation@krishijagran.com, jobs@krishijagran.com Telangana: No. 301, 3rd Floor, R.K Apartments Barkatpura, Hyderabad -500027, Mob. 9866624025 Email: telugu@krishijagran.com

Odisha: KVK- Khordha (ICAR), Kausalyaganga Bhubaneswar- 751002, Odisha, Mob. 9938103885 Email: odia@krishijagran.com

Tamil Nadu: Subadarasan's Tharanis Orchid, 654-E, Central Studio, Trichy Road, Singanallur, Coimbatore 641005, Tamil Nadu, Mob. +91 9811758683 Email: tamil@krishijagran.com

Assam: ATMS, 6, Shadabor Avenue, 7th Bye lane, Mother Teresa Road, Guwahati - 781021, Mob: 9101353580 Email : assamese@krishijagran.com, www.krishijagran.com

Maharashtra: L 9, Runwal Platinum, Ramnagar Colony, NDA Road, Bavdhan, Pune-411021 Mob: 9891443388, Email : marathi@krishijagran.com, www.krishijagran.com Gujarat: Gunjan H. Patel, Ahmedabad, Gujarat Mob.: 9824317557, 7574809614, Email : gujarati@krishijagran.com, www.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

[kjhikph yxcx

Qokj.kh djkoh-

varjkoj 1 j¨i ;k Áek.ks fojG.kh djkohr.kkapk can¨cLr dj.;klkBh ihd 40&45 fnolkps g¨Ãi;±r n¨u osGk [kqji.kh o n¨u osGk d¨Gi.kh djkoh- isj.kh >kY;kuarj yxsp ijarq ihd m{ko.;kiwoÊ vWVªkf>u 50 Vô¢ MCY;q-ih 1 fdy¨ Árh gsDVjh 750&1000 fyVj ik.;kr felGwu tfeuhoj Qokj.kh djkoh vkarjihd % [kjhi Tokjh $l¨;kchu 2%4 Çdok 3%6 ;k Áek.kkr n¨u vksGhrhy ykxoM djkoh- rlsp [kjhi Tokjh $ rqj 3%3 Çdok 4%2 ;k Áek.kkr ykxoM djkoh- Tokjhpk u¨a n .kh—r fct¨Riknu dk;Z Ø e Äs r vlrkauk vkarjihd ÄsÅ u;s cgqfo/k ihd i/nrh % [kjhi Tokjh uarj gjHkjk Çdok tol Çdok djMÃph ykxoM djkoh ihdlaj{k.k % [k¨Mek'khP;k fu;a=.kklkBh lk;QjesFkzhu ¼10 Vô¢ Áokgh½ 20 fefy 10 fyVj ik.;kr felGqu isj.khuarj 14 fnolkauh Qokj.kh djkoh- [k¨MfdMÓkP;k fu;a=.kklkBh Dy¨j¨ik;jhQ‚l¼20 Vô¢ Áokgh½ 20 fefy 10 fyVj ik.;kr felGwu

 dk<.kh % fidkP;k ifjiDo voLFksr dk<.kh

djkoh- nk.;ke/;s 8 Vô¢ vkærk jkfgy v'kk Ádkjs mUgkr okGoqu lkBo.k djkohdMC;kph dqÍh d:u lkBo.kqd djkoh mRiknu % Tokjh ykxoMhP;k lq/kkfjr ra=kpk voyac d¢Y;kl ladfjr ok.kkiklwu 40 rs 45 ÇDo- rj lq/kkfjr ok.kkiklwu 32 rs 35 ÇDoÁrh gsDVj /kkU; mRiknu R;kp cj¨cj 8 rs 10 Vu dMC;kps mRiknu feGrs[kjhi TokjhP;k ykxoMhlkBh lq/kkfjr ok.k o ykxoM ra=Kkukpk voyac d¢Y;kl /kkU; o dMck mRiknukr HkjĨl ok< g¨Ãy- ifj.kkeh pkÚ;kP;k eqcyd miyC/krseqGs nqX/k O;olk;kl gkrHkkj ykxqu ,d mŸke t¨M/kank djrk ;sÃyR;keqGs mRié ok<sy o cGhjktkyk 'kkÜor LFkS;Z ykHk.;kl enr g¨ÃyMkW- ,p- Ogh- dkGikaMs] Ák- vafcdk e¨js vkj- ,y- v©a<sdj Tokj la'k¨/ku d¢aæ] ouke—fo] ijHk.kh ¼02452&221148½

36 20

malayam.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

d¨d.k foHkkx

[kjhi gaxkekr dan fidkaph ykxoM

d.kke/;s pka x Y;kÁdkjs mRié ns . kkjh egRokph danfid¢ Eg.kts jrkGh] d.kxj] oMhpk vGw] Hkkthpk vGw] djkank] lqj.k vkf.k 'ksojdan gh vkgsrd.kxj tehu% ik.;kpk fupjk g¨.kkjh] HkqlHkq'khr o lsafæ; inkFkZ eqcyd vl.kkjh tehu fuoMoh- HkqlHkq'khr tfeuhe/;s e¨B;k vkdkjkps o xqGxqGhr i`"BHkkx vlysys dan i¨lys tkrkriwoZe'kkxr % ukax#u Çdok [k¨nwu tehu HkqlHkq'khr djkohgsDVjh ƒŒ es- Vu ;k Áek.kkr iw.kZ dqtysys 'ks.k[kr vFkok dai¨LV felGkos- R;kuarj ‹Œ ls-eh- varjkoj ljh&ojacs r;kj djkosrtkrh % d.kxjkP;k *d¨d.k dkapu* ;k tkrhph ykxoM djkoh- ;k tkrhr Áfr gsDVjh ƒŠ es- Vu ,o<h mRiknu {kerk vk<GrsykxoMhiklwu [kkan.khi;±rpk dkyko/kh ƒŠŒ rs „ŒŒ fnolki;±r vlr¨ykxoM % ik.kh ns.;kph l¨; vlY;kl ,fÁy efgU;kP;k nqlÚ;k ia/kjoM;kr ykxoM djkoh- ljhe/;s ˆŒ ls-ehvarjkoj dan ykowu ekrhus >kdkosr o rkcMr¨c ik.kh |kosR;kuarj vko';drsuqlkj … rs † fnolka u h ik.kh |kos - vU; fBdk.kh ek= ikÅl lq # >kY;kua r j oja C ;koj da n ykokosr- ykxoMhdfjrk ƒ„Œ rs ƒ‡Œ xzWe otukps dan okijkosr,d xqaBk {ks=koj ykxoMhdfjrk ƒŠŒ rs „ŒŒ dankph vko';drk vlrs[krs % ,d xqaBk {ks=klkBh ykxoMhP;k osGh †ŒŒ xzWe u=] …ŒŒ xzWe LQqjn o †ŒŒ xzWe ikyk'k |kos- ykxoMhuarj ,d

efgU;kus †ŒŒ xzWe u= |kok- ykxoMhP;k osGh |ko;kpk gIrk [kM~MÓkr foHkkxwu |kok o ykxoMhuarjpk gIrk dMs i/nrhus |kokvkarje'kkxr % ykxoMhuarj osykl vk/kkj |kok- vk/kkjkdfjrk >kMkaP;k lqD;k Qka|k Çdok 'kD; >kY;kl ckacw] uk;y‚u n¨jh o IyWfLVd lqrG ;kapk okij djkoktsFks ljhoj ykxoM d¢ysyh vlsy v'kk fBdk.kh ikÅl lq# >kY;kuarj ojaC;kph ekrh vks<wu ykxoM d¢ysY;k ljhps #ikarj ojaC;kr djkos- ykxoMhuarj [krs nsrkuk ekrhph Hkj nsmu ojacs iqUgk lq/kkjkosrvko';drsuqlkj fidkph cs.k.kh djkohihd laj{k.k% ikus dqjrM.kkÚ;k vG;k o ikukaojhy cqj'khtU;

38

bengali.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

d¨d.k foHkkx

j¨x ;kaps fujkdj.k dj.;klkBh Árh fyVj ik.;kr ƒ‡ feyh ,UM¨lYQku o „ xzWe dkcsZMWf>e ;k Áek.kkr feJ.k d#u Qokjkosdk<.kh o mRié % ykxoMhuarj lqekjs lkMslgk rs lkr efgU;kauh osykph ikus fioGh iMw ykxrkr- ;kosGsl ÁFke osyh vyx d#u uarj dankph dk<.kh dkGthiqoZd djkoh- gsDVjh ƒŠ Vu mRié feGrslkBo.k % iq<hy gaxke/;s fc;k.ks Eg.kwu dan oki.;klkBh fyVjHkj ik.;kr „ xzWe ckfoLVhu o „ feyh e¨u¨Ø¨V¨Q‚l ;k Áek.kkr æko.k r;kj d#u R;ke/;s dan fc;k.ks fdeku v/kkZ rkl cqMoqu dk<kosr- vls dan eMD;kr] jk[ksr Çdok okGwe/;s lkBowu Bsokosr brj danfid¢ : d¨d.kke/;s Ĩjdan] Üosrdan] djkank] lqj.k ;k danfidkaph ykxoM pkaxY;k Ádkjs g¨Å 'kdrstehu % ik.;kpk fupjk g¨.kkjh] HkqlHkq'khr o lsafæ; inkFkZ eqcyd vl.kkjh tehu fuoMohiwoZe'kkxr % ykxoMhuarj rkcMr¨c vk/kkjkph O;oLFkk djkoh- vk/kkdfjrk >kMkaP;k lqD;k Qka|k Çdok 'kD; >kY;kl ckacw] uk;y‚u n¨jh o IyWfLVd lqrG ;kapk

okij djkok vko';drsuqlkj cs.k.kh d#u Hkj |kohykxoM % ikolkGh ykxoM twu&twyS efgU;kr djkohik.;kpk iqjoBk vlY;kl] ,fÁy efgU;kP;k nqlÚ;k vkBoM;kr ;k fidkph ykxoM djkoh- ykxoM ljh&ojaC;koj vFkok xknh ok¶;koj djkohykxoMhlkBh cs.ks Eg.kwu okij djkok- 'ksojdanklkBh cs.ks ¼QkVk½ oki#u ykxoM djkohlkBo.k % iq<hy gaxkeke/;s fc;k.ks eg.kwu okijk;ps dan dkGthiqoZd lkBokos ykxrkr- ;klkBh dan eMD;kr] jk[ksr Çdok okGwe/;s lkBowu Bsokosrbrj dan fidkaP;k egRokP;k tkrh Ĩjdan % d¨d.k Ĩjdan& gh x¨ykdkj ok<.kkjh tkr vlwu dan vkrwu ik<js vlwu pohyk mŸke vlrkr;k tkrhP;k osykoj dan /kjrkr rs ykxoMhlkBh okijrk ;srkr R;keqGs tehuhrhy dan [kk.;klkBh okijrk ;srkr- ljkljh mRié ƒ‡ Vu Áfr gsDVj feGrsoMhpk vGw % d¨d.k gfjri.kÊ & gh tkr dan rlsp ikukiklwu oM;k r;kj dj.;klkBh okijrkr- iku oM;k dj.;klkBh xqaMkGk djrkuk QkVr ukghr- dan [kkrkuk [ko[kor ukghr- dankps mRié lqekjs ‡ rs ˆ Vu Áfr gsDVjh feGrs-

MkW- vkj- th- [kkaMsdj] Ák-e- e- dqyd.kÊ ¼9422431246½ m|kufo|k foHkkx] ckGklkgsc lkoar d¨ad.k —"kh fo|kihB] nki¨yh

40

hindi.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

d¨dekph ykxoM

d¨dekph ykxoM Bjrs Q«;ns’«hj !

d.kke/;s fofo/k Ádkjph QG>kMs vk<Grkr- R;ke/;s d¨de gs Ákeq[;kus vk<G.kkjs lnkgjhr QG>kM vkgs- ;k QG>kMkP;k 'kkó¨ä ykxoMhdMs Qkjls y{k fnys tkr ukghM‚- ckGklkgsc lkoar d¨ad.k —"kh fo|kihB nki¨yh] ;kauh d¨dekP;k d¨d.k ve`rk vkf.k d¨d.k gkrhl ;k tkrh fodflr d¢Y;k vkgsr- R;kaph ykxoM d¢Y;kl vf/kd mRiknu feGrs- ;k fidkl QG ÁfØ;se/;s oko vlY;kus ;kph ykxoM d¢Y;kl QG ÁfØ;k mn;¨xke/;s e¨B;k Áek.kkr ekx.kh vkgs- d¨dekps QG dPps vlrkuk rlsp fidwu yky jaxkps >kY;koj R;kps fofo/k inkFkZ d:u lkBowu o"kZHkj fofo/k véinkFkk±r okij djrkrd¨dekl m".k vkf.k neV gokeku ekuorsj¨ikaiklwu ok<.kkjs >kM ljG ok<rs ek= R;ke/;s ‡Œ Vô¢ uj vkf.k ‡Œ Vô¢ eknh >kMs fuitrkrR;keqGs ykxoM d¢Y;kuarj ‡Œ Vô¢ >kMkaiklwup fdQk;r"khj mRiknu feGrs- vkack] dktw] ukjG] lqikjh >kMkaP;k ckxslkj[kh d¨dekph lyx ykxoM Dofprp igko;kl feGrs- ;keqGsp d¨d.kkr e¨B;k Áek.kkr miyC/k vlysY;k iMhd

42

tfeuhoj ;k QGfidkph 'kkó¨ä i/nrhus ykxoM d¢Y;kl [kkyhyÁek.ks Qk;ns g¨rhyƒ- ykxoM ;¨X; iMhd tfeu ykxoMh[kkyh ;sÃy„- QGÁfØ;k mn;¨xkl pkyuk feGwu ufou j¨txkjkP;k la/kh miyC/k g¨rhy…- —"kh mRié ok<Y;kus fodklkl pkyuk feGsyM‚- ckGklkgsc lkoar d¨ad.k —"kh fo|kfiBkus e`nwdk"V dye i/nr fodlhr d¢yh vkgs- R;keqGs [kk=h'khj vf/kd mRié ns.kkÚ;k d¨de tkrÈph ykxoM dj.ks 'kD; vkgs- ykxoM djrkuk ‹Œ Vô¢ eknh >kMs vkf.k ƒŒ Vô¢ uj >kMkaph dyes Äsowu ykxoM djkohlq/kkjhr tkrh % d¨d.k ve` r k % M‚-ck-lk-d¨a d .k —"kh fo|kihBkus gh eknh Ádkjph tkr fodlhr d¢yh vkgs- iq.kZ ok<ysY;k >kMkiklwu ƒ†Œ fdy¨ QGs Árh o"kÊ feGrkr- QGs e/;e vkdkjkph] tkM lkyhph

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k

d¨dekph ykxoM vkf.k vkd"kZd yky jaxkph vlrkr- QGs ikolkG;kiwoÊ fidrkr R;keqGs QGkaps uqdlku g¨r ukghd¨d.k gkrhl % M‚- ck- lk- d¨ad.k —"kh fo|kihBkus gh eknh Ádkjph tkr fodlhr d¢yh vkgs- iq.kZ ok<ysY;k >kMkiklwu ƒ‡Œ fdy¨ QGs Árh o"kÊ feGrkr- ;k tkrhph QGs e¨Bh] tkM lkyhph vkf.k xnZ yky jaxkph vlrkr- e¨B;k vkdkjkP;k QGkeqGs ;k tkrhph ekx.kh tkLr vkgsykxoM vkf.k fuxk% ykxoMhlkBh es efgU;kr ˆxˆ ehVj varjkoj ˆŒxˆŒxˆŒ lseh vkdkjkps [kÏs dk<kosr vkf.k ikolkG;kiqoÊ pkaxyh ekrh] ƒ Äesys dqtysys 'ks.k[kr o ,d fdy¨ lqij Q‚LisV ;kaP;k feJ.kkus :u ?;kosr- j¨ikaps vFkok dyekaps okGohiklwu lja{k.k dj.;klkBh ‡Œ xzWe „ Vô¢ Q‚yhM‚y ikoMj ÁR;sd [kÏ;kr Vkdkoh vkf.k ikolkP;k lq:okrhyk ÁR;sd [kÏ;kr ,d o"kkZph fuj¨xh] t¨enkj ok<.kkjh j¨is Çdok dyes ykokohrfo"ks'kr % dyes ykoY;kuarj rkcMr¨c R;kyk dkBhpk vk/kkj n;kok- vk/kkj nsowu ljG ok<w fnY;kus dye mHks ljG ok<rs] yodj mRié nsrs vkf.k j¨ikais{kk yodj mRié feGw 'kdrs- dyekP;k t¨Mk[kkyh ifgyh n¨u o"ksZ okjaokj QqVok ok<r¨- r¨ dk<wu Vkdkok vU;Fkk QqVok ok<wu dye ej.;kph 'kD;rk vlrs- ykxoMhP;k ifgY;k o"kÊ dMd mUgkiklwu laj{k.k dj.;klkBh dyes vxj j¨ikuk lkoyh djkoh- ckxse/;s lk/kkj.kr% ƒŒ Vô¢ uj >kMs ykokohr- ykxoMhuarj ÁR;sd >kMkl ifgyh fdeku n¨u o"ksZ ƒŒ fyVj Árh fnuh fBcd ÇlpukOnkjs ik.kh n;kos[krs % d¨dekiklwu vf/kd mRié feGo.;klkBh ifgY;k o"kkZiklwu [krs ns.ks vko';d vkgs- [krs vkWxLV & lIVsacje/;s n;kohr- [krkph ek=k ifgY;k o"kk±iklwu R;kpÁek.kkr ƒŒ o"kkZi;±r ok<okoh vkf.k ƒŒ O;k o"kÊ vkf.k iq<s rhp dk;e Bsokoh- [krkph ek=k iq<hyÁek.ks vkgs-

o"kZ ƒ ys

'ks.k[kr @ u= „ fdy¨@ ƒŒŒ

LQqjn xzWeƒ‡Œ

ikyk'k xzWe‡Œ xzWe

ƒŒ os

„Œ fdy¨ @ ƒ fdy¨

ƒ-‡ fdy¨

‡ŒŒ xzWe

vkWxLV] 2018

jaxkps x¨ynkj fBid¢ ikukaoj iMrkr- vusd Qkan;kuk ;k j¨xkph ykx.k >kY;kl Qkan;k ejrkr vkf.k mRiékoj foijhr ifj.kke g¨r¨- Qkan;kapk ykx.k >kysyk Hkkx dkiwu dk<wu R;koj c¨M¨ZisLV ykokyhdk<.kh] mRié vkf.k mi;¨x% d¨deke/;s QG/kkj.kk ‡ O;k o"kkZiklwu lq: g¨rs- vkWDV¨cj u¨Ogsacje/;s Qqys ykxrkr vkf.k ekpZ rs es e/;s QGs r¨M.khl r;kj g¨rkr- fgjO;k jaxkph QGs Q¨Mwu okGorkr R;kapk mi;¨x e¨B;k Áek.kkr véinkFkZ lkBfo.;klkBh vkf.k vkacVi.kk vk.k.;klkBh djrkr- QGs fidY;koj xnZ yky Çdok dkGlj yky jaxkph g¨rkr- R;kapk mi;¨x vkelqys ¼okGoysyh jl ykoysyh d¨de lky½ d¨de vkxG ¼ehBkpk okij d:u lkBoysyk jl½ vkf.k ve`r d¨de ¼d¨de ljcr½ bR;knhlkBh d¢yk tkr¨- d¨dekP;k fc;kae/;s ÄuLo:ikr vlysys rsy vlrs R;kyk d¨de cVj vls Eg.krkr- d¨de cVjpk mi;¨x l©an;Z Álknus rlsp vkS"k/kkae/;s] fØee/;s d¢yk tkr¨- iq.kZ ok<ysY;k d¨de >kMkiklwu ƒ†Œ rs ƒ‡Œ fdy¨ QGs feGrkregRokps eqÌs ƒ½ d¨de >kMkps o; ok<rs rls mRié ok<rs & R;keqGs R;kyk fu;ehr [krkph ek=k n;koh- [kr fnY;keqGs QGs fu;her feGrkr] QGkapk ntkZ pkaxyk jkgr¨„½ d¨dekP;k >kMkyk Hkjiwj lq;ZÁdk'k feGsy ;kph dkGth ?;koh- R;kP;koj lkoyh dj.kkjh vktwcktwph >kMs deh d¢Y;kl QG/kkj.kk ok<rs] QGs vkdkjkus e¨Bh g¨rkr…½ d¨dekP;k >kMkojhy esysY;k Qkan;k dedqor Qkan;k dkiwu u"V djkO;kr- ek= d¨deke/;s tfeuhdMs ok<.kkÚ;k ¼ftvksVª¨fid½ Qkan;koj Qqys vkf.k QGs ykxrkr v'kk Qkan;k r¨Mw u;sr†½ d¨dekP;k >kMkyk QGs yodj r;kj g¨.;klkBh M‚- ckGklkgsc lkoar d¨ad.k Ï"kh fo|kihBkus f'kQkjl d¢Y;kÁek.ks QG/kkj.kk >kY;koj ¼tkusokjh & Q¢czqokjhe/;s½ … Vô¢ i¨VWf'kve uk;VªsVph ¼ƒ…%Œ%†‡½ Qokj.kh djkoh iqUgk gh Qokj.kh „Œ fnolkuarj djkoh- ;k Qokj.kheqGs QGs yodj r;kj g¨rkr] QGkapk vkdkj ok<r¨] >kMkaps mRiknu ok<rs rlsp QGkaph Ár ns[khy lq/kkjrs-

Çid j¨x % ;k cqj'khtU; j¨xkeqGs lq:okrhyk ika<Ú;k .

43

. . bengali.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

eklsekjh

'ksrrG~;krhy eklsekjh] Hkk mRiékph geh Hkkjh !

मुकेश भडारकर, मनोज ा णे आिण नर ताप िसंह भाकृअनुप‐ रा ीय अजैिवक ै स बंधन सं थान, मालेगाव, बारामती‐ ४१३ ११५, पुणे

ई-मेल *: mk.bhendarkar@icar.org.in

jr gk —f"kç/kku ns'k vkgs- rFkkfi] ^e;kZfnr flapu* gs ;k {ks=krhy egRokP;k vkf.k xaHkhj vMp.khaiSdh ,d vkgs] dkj.k Hkkjrkrhy ,dw.k ykxoMh[kkyhy {ks=kaiSdh dsoG 35% laiw.kZ flapu {ks= vkgs- 'ksrhph nq%fLFkrh cny.ka gs dBh.k vlya rjh v'kD; ukgh] gs txkrhy dkgh ns'kkauh nk[kowu fnya vkgs- Eg.kwu flapu leL;soj ekr dj.;klkBh rlsp —"kh mRiknukl pkyuk ns.;klkBh 'kklukus 'ksrrGs cka/k.;kl çksRlkgu fnys vkgs ts ikolkP;k ik.;kph lkBo.k d:u vkf.k R;kuarj nq"dkGk njE;ku ;k ik.;kpk 'ksrhlkBh okij d: 'kdrkr- 'ksrd;kaZ[kP;k tehuhe/;s fofo/k —"kh ;kstuk tls dh ^jk"Vªh; QyksRiknu vfHk;ku*] ^egkjk"Vª xzkeh.k jkstxkj geh ;kstuk*] ^jk"Vªh; —"kh fodkl ;kstuk*] ekxsy R;kyk 'ksrrGs* vkf.k ty;qä f'kokj lkj[;k ;kstus varxZr cka/k.;kr vkysY;k 'ksrrG~;ke/;s ik.kh ikrGhoj dks.krkgh çHkko u ikMrk eRL;O;olk;pk okij dj.ks

44

www.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k

eklsekjh

vkWxLV] 2018

'kD; vkgs- vyhdMP;k dkGkr 'ksrrG~;krhy eRL;'ksrh gk pkaxyk tksM/kank fodflr gksr vkgs'ksrrG~;ke/;s jksgw] dVyk] e`xG ;k Hkkjrh; çeq[k dkiZ cjkscjp fpuh dkiZ ¼xoR;k o pansjk½ vkf.k d‚eu dkiZ ¼lk;fçul fQ'k½ b- ek'kkaps lao/kZu djrk ;srs- 'ksrrG~;koj vk/kkfjr eRL;'ksrh gs uDdhp vfrfjä mRiUuke/;s ok< dj.;kpk vkf.k 'ksrd;kaZrP;k 'kk'or mithfodslkBh [kk=hf'kj laHkkO; i;kZ; vkgsák eRL; loa/kZu e‚Msy e/;s eRL; cksVwdyh ¼Fingerling½ ps mRiknu d:u ^uhyØkarh* ;kstus varxZr jkcfoY;k tk.kk;kZM ÞMission Fingerling Programß yk ^cWdoMZ fyadst^ nsrk ;sbZy- v'kh vis{kk vkgs dh gs eRL; loa/kZu eksMsy ;k vfrfjä ik.kh{ks=kr Cyw Økarh lk/; dj.;klkBh ^fe'ku fQaxfjax^ dk;ZØekauk ,d ojnku fl) gksbZyy?kq/kkjd ekls mRiknu ç.kkyh lxGsp 'ksrdjh eRL; O;olk; d: 'kdr ukghr vkf.k ePNhekj yksd rks O;olk; ijaijsus djr vkysys vkgsr- R;keqGs loZlk/kkj.k 'ksrd;kZfauk gk O;olk; dj.ks 'kD; ukgh- vls vlys rjh 'ksrrG~;kP;k #ikus eRL; O;olk; dj.;kph la/kh miyC/k y?kq/kkjd 'ksrd;kaZ uk >kyh vkgs- R;kposGh ik.;kph derjrk] ikfjJfed ekscnyk vkf.k deh ykxr [kpZ bR;kfn] 'ksrd&;kauk HksMlko.kk;kZ.k eksBîk leL;k vkgsreRL; loa/kZu e‚Msy gk ,d 'ksrdj~;kalkBh vfrfjä mRiUukpk i;kZ;h O;olk; Eg.kwu dj.;kl Hkjiwj oko vkgs'ksrrG~;krhy eRL; ulZjh lg lao/kZu 'ksrrGh cka/k.;kpk mís'k y{kkr y{kkr ?ksrk] eRL; ulZjh lg lao/kZu gk 'ksrrG~;koj vk/kkfjr eRL;ikyukpk lokZr lksik ?kVd vkf.k loZlk/kkj.k 'ksrd;kaZ uk eRL;ikyu {ks=kr ;ksX; ços'k&fcanw vkgsikolkG~;kr eRL;cht dsaækrwu eRL;ftjs ¼†&‡ feeh- vkdkjkps½ vk.kwu „ rs … eghus laxksiu dsY;kl cksVqdyh vkdkjkps ¼Šå rs ƒ‡å feeh vkdkjkps½ ák eRL; loa/kZu e‚Msy e/;s eRL; cksVwdyh ¼Fingerling½ ps mRiknu d:u ^uhyØkarh* ;kstus varxZr jkcfoY;k tk.kk;kZM ÞMission Fingerling Programß yk ^cWdoMZ fyadst^ nsrk ;sbZy- v'kh vis{kk

'ksrrGs lqdo.ks vkWxLV] 2018

vkgs dh gs eRL; loa/kZu eksMsy ;k vfrfjä ik.kh{ks=kr Cyw Økarh lk/; dj.;klkBh ^fe'ku fQaxfjax^ dk;ZØekauk ,d ojnku fl) gksbZyƒ½ lap;u iwohZps O;oLFkkiu% iwoZ⪅u O;oLFkkiukr ifgyk VIik ukaxj.ks vkgs ¼IykfLVd ulysyk½] tyh; ouLirh] Hk{kd vkf.k brj vuSfPNd ek'kkaps mPpkVu dj.ks- R;kuarj R;kr 'ks.k] iksYVªhe/khy fo"Bk ;kalkj[ks tSfod [kr fdaok brj vtSfod [kr fdaok nksUgh ,dkekxwu ,d ;kçek.ks Vkdys tkrs- ;ksX; 'kSoky mxfo.;klkBh njgsDVjh ‡åå fd-xzk- 'ksaxnk.;kP;k rsykph eGh] ƒååå fd-xzk'ks.k vkf.k ‡å fd-xzk- flaxy lqij Q‚LQsV ;kaps feJ.k [kwi çHkko'kkyh ekuys tkrs- ;k feJ.kkiSdh fuEes feJ.k ik.;kr O;ofLFkr felGw u R;kph VwFkisLVlkj[kh ?kê isLV dsyh tkrs vkf.k lkBo.khiwohZ „&… fnol laiw.kZ 'ksrrG;ke/;s iljoyh tkrsik.;krhy dhVd vkf.k R;kaps ykokZ ygku ok<.kk;kZ ek'kkacjkscj [kk| feGfo.;klkBh Li/kkZ djrkr Eg.kwu lap;ukP;k „&… fnolkaiwohZ rsy feJ.k Mksl ¼å-‡ fyVj fM>sy vkf.k fMVtaZV @„åå xzke½ okijkos„½ lap;u O;oLFkkiu% eRL; ftjsauk ¼fiykauk½ uO;k i;kZoj.kk'kh tqGowu ?ksrk ;kos Egh.kwu ^gkik^ fuf'pr d:u vkf.k frP;ke/;s eRL; ftjs ¼ˆ

ukaxj.kh

46

bengali.krishijagran.com


eklsekjh feeh½ lksMowu fuf'pr ifjfLFkrhuqlkj gs lqyHkrsus dsys tkÅ 'kdrs- gh çfØ;k lk/kkj.kr lk;adkGP;k osGh djkos T;kosGh ik.;kps rkieku deh o ik.;krhy çk.kok;w p s çek.k tkLr vlrs 'ksrrG~;ke/;s eRL; ftjs ?kurk R;kP;k {ks=k uqlkj vlkoh…½ [kkn; O;oLFkkiu% lap;uk uarj yxsp eRL;ftjs uSlfxZd vUu v/kk'khi.ks [kk.;kl çkjaHk djrkr- ekls ok<hlkBh dsoG uSlfxZd vkf.k [kr okijkeqGs ok<foysyh mRikndrk ;kojp voyacwu u jkgrk] uSlfxZd [kk|kP;k tksMhyk iwjd [kk| ns.ks vf/kdre eRL;ks R iknu feGfo.;kP;k –"Vhus vko';jd vlrs- eRL;fctkyk R;kP;k ,dw.k

Ñ"kh tkxj.k

otukuqlkj [kkn; |kos- [kk|kojhy [kpZ deh dj.;klkBh Hkkrkpk dksaMk o 'ksaxnk.kk isaM ;kaps ƒ%ƒ çek.kkr feJ.k d:u rs jk=Hkj fHktr Bsokos vkf.k nql;kZv fno'kh R;kps xksGs d:u ek'kkauk [kkn; Eg.kwu |kos- vktdky] çfFk.k;qä rjaxrs [kk| ¼fiysVsM½ O;kolkf;dfjR;k cktkjisBsr miyC/k vkgs] ts pkaxY;k ifj.kkeklkBh fnys tkr vkgs- fnysY;k rä~;kuqlkj nSuafnu [kk|kph ek=k vkf.k osG Bjfo.;kr ;koh- iwjd [kk| njjkst Bjkfod fBdk.kh] Bjkfod osGh |kosv'kk çdkjs lkekU; 'ksrdjh lq)k 'ksrrG~;kP;k tksjkoj mÙke eRL; 'ksrh d: 'kdrkr'ksrrG~;krhy cksVwdyh mRiknukps vFkZ'kkL= ¼…åx …åx… feVj ½% ;ksX; laxksiukP;k VII;kuarj v‚fDltu iWfdaxP;k ek/;ekrwu ftoar cksVwdyh foØh d:u dehr deh „Š…‡å #i;kapk uQk …åx…åx… feVj 'ksrrG~;kr „ rs … efgU;kr lgt ?ksrk ;sÅ 'kdrks-

47

malayalam.krishijagran.com


lsaæh; 'ksrh

Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

lsaæh; 'ksrh Ø«arh ;srs v«gs

Hkk

jrkr lu 1965 e/;s gfjrØkarh >kyh- R;kewGs lu 1951&52 e/;s 51-9 n'ky{k Vu ,o<sp vlysys vé/kkU;kps mRiknu okgwu lu 2009&10 e/;s 227 n'ky{k Vu ,o<s >kys- ;kl¨cr vktferhl Hkkjr vé/kkU;kP;k ckcrhr Lo;aiw.kZ >kyk vkgs- i.k gh uk.;kph ,d cktw vkgs- ;k uk.;kph nqljh cktw v'kh vkgs dh laiw.kZ Hkkjrkr toGikl loZp ihdkaph mRikndrk Eg.kts Áfr gsDVj mRiknu deh >kysys vkgs Çdok ,dk Bjkfod ikrGhoj fLFkjkoysys vkgs- ;kph [kkyhys dkj.ks vkgsrekxhy dkgh o"kkZiklwu Hkkjrkr vlsaæh; Eg.kts jklk;fud [krkapk cslqekj okij g¨r vlY;kus ihdkauk Qä u=] LQqjn vkf.k ikyk'k ;k rhup véæO;kapk iqjoBk g¨r vkgs- ijarw [kjs ikgrk ihdok<hlkBh dWfY'k;e] l¨fM;e] eWXusf'k;e gh véæO;s vkf.k tLr] rkacs e¡xuht] y¨g] c¨j‚u] e‚yhcMsue o lYQj v'kh 16 Ádkjph lq{evéæO;s i.k vko';d vlrkr] i.k rh lsaæh; [krkapk okij deh >kY;kus gh lq{evéæO;s fidkauk feGr ulY;kus ihdkaph mRikndrk deh >kysyh vkgsijns'kkr g‚oZM fo|kihBkr >kysY;k vusd Á;¨xka}kjs vxnh oj o.kZu d¢Y;kÁek.ks la'k¨/ku ifj.kke ÁkIr >kys vkgsr o R;kauh f'kQkjl d¢Y;kuarj yxsp rsFks lsaæh; [krkapk okij lq:

48

>kyk- R;keqGs rsFks ijr HkjĨl ihd mRiknu feG.;kl lq:okr >kyh- fons'kkrhy y¨dkauh T;k pqdk d¢Y;k R;k yxsp lq/kkjY;k i.k Hkkjrh; 'ksrdjh v|kigh uhVi.ks lkojysys ukghr rsOgk R;kauh i.k Lor% lsaæh; [krs r;kj d:u Lor%P;k 'ksrkr Vkd.;kl lq:okr djkoh vkf.k pqd lq/kkjkoh gh dkGkph xjt vkgs- rjp Hkkjrh; d`f"kps Hkfo"; lq/kkjsy] vU;Fkk va/kdkje; g¨Ãy o Hkkjrh; 'ksrdÚ;kaoj i'pkŸkkikph osG ;sÃyvkrk Hkkjrkr lsaæh; [krkapk okij deh dk >kyk\ ;kph dkj.ks 'k¨/kyh vlrkauk vls vk<Gys dh Hkkjrkr cgqla[; 'ksrdjh 'ks.k[kr ;k lsaæh; [krkpk lokZf/kd okij djhr g¨rs- ijarq ekxhy dkgh o"kk±e/;s 'ksrdÚ;kadMs vlysyh i'kq/kukph la[;k deh >kysyh vkgs vkf.k R;kr lrr ÄVp g¨r vkgs- ;kph [kkyhy dkj.ks vkgsr1½ iwoÊP;k dkGkP;k ekukus taxys] dqj.ks vkf.k ouLirhvkPNknus deh >kysyh vkgsr- cslqekj @ csdk;ns'khj taxyr¨MheqGs taxys uke'ks"k g¨r pkyyh vkgs r - ok<R;k 'kgjhdj.kkeq G s ] vkS|¨fxdhdj.kkeqGs o brj vusd dkj.kkaeqGsgh ouLirhvkPNknu fnolsafnol deh g¨r pkyys vkgsr- ;kf'kok; i'kqikyukr ykx.kkÚ;k brj fufok tls i'kq[kk|] i'kqaph vkS"k/ks vkf.k brj oLrwaps Hkko xxukl fHkMys vkgsr- i'kqikyuklkBh etwj Qkj

www.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

lsaæh; 'ksrh

ykxrkr R;k etqjkaps Hkko ok<ysys vkgsr o rs 'ksrdÚ;kauk u ijoM.;klkj[ks vkgsr ,o<s d:u nw/kkps mRiknu d¢ys rj R;kl ;¨X; rso<k e¨cnyk feGr ukgh- Eg.kw u nq X /kO;olk; cgq l a [ ; 'ksrdÚ;kauk u ijoM.;klkj[kk >kyk vkgs o Eg.kwu ukÃyktkLro rs tukojs fodwu Vkdrkrdkj.ks d¨.krhgh vlyh rjh 'ksrhl mŸke vlk i;kZ; vl.kkjk nqX/kO;olk; McÄkÃl vkY;kus ;kl t¨M/kank Eg.kwu dj.kkjs 'ksrdjh i.k nqX/kO;olk;kiklwu ÁkIr g¨.kkÚ;k feGdrhl oafpr >kY;kus gokyfny >kys vkgsr- nqljhdMs 'ksrhr 'ks.k[krklkBh ykx.kkjs 'ks.kgh feGsukls >kY;kus 'ksrkrhy ekrh [kjko g¨r pkyyh vkgs o R;kewGs ihd mRikndrk deh g¨r pkyyh vkgs- ,danj 'ksrdjh ;k nqpØkr iqjrk lkiMysyk vkgs- dkgh 'ksrdÚ;kauk lsaæh; [krkP;k brj Ádkjkafo"k;h ekfgrh ulY;kus Eg.kk Çdok tkx:drk ulY;kus Eg.kk Çdok mnkflurk vlY;kus Eg.kk dkj.k d¨.krsgh vl¨ i.k lsaæh; [krkaph fuÆerh o okij ux.;p vkgs- R;keqGs ihd mRiknukpk [kpZ tkLr o mRikndrk deh vlk vuqHko cgqla[; 'ksrdÚ;kauk ;sr vkgs- nqljhdMs 'ksrdjh vlsaæh; Eg.kts jklk;fud [krkalkBh nqdkukale¨j e¨BkY;k jkaxk ykor vkgsr- i.k jklk;fud [krkaP;k cslqekj okijkeqGs o ok<R;k ekx.kheqGs R;kapk rqVoMk tk.kow ykxyk vkgs- R;keqGs 'ksrdjh cspSu o Álaxh Çgld g¨r pkyysys vkgsr- gh ifjfLFkrh ;k Fkjkl i¨gpyh vkgs dh ok<R;k csf'kLr tekokl ikaxfo.;klkBh i¨fylkauk ykBhekj vkf.k Álaxh x¨Ghckj djkok ykxr vkgs- gh ifjfLFkrh Çprktud vkgs o ;kr cny g¨.ks vko';d vkgs;k ifjfLFkrhr cny dj.;klkBh 'ksrdÚ;kauk Lor%yk cnykos ykxsy vkf.k jklk;fud [krkapk

50

okij deh djkok ykxsy- dkj.k [kwi Áek.kkr jklk;fud [krs ekrhr Vkdyh rjh ihd mRiknu ok<rsp vls ukgh ;k lR;kph iMrkG.kh 'ksrdÚ;kauh Lor%p djkoh vkf.k M¨Gli.ks fopkjiwoZd fu.kZ; ÄsÅu lsaæh; [krkaph fuÆerh Lor% Lor%P;k 'ksrkoj] 'ksrhiklwu miyC/k vl.kkÚ;k oLrw tls ikykikp¨Gk] r.k] ihdkaps vo'ks"k] tukojkauh v/kZoV [kkYysyk @ mjysyk pkjk o tukojkaps 'ks.k @ ew= bR;knh oLrw oki:u lsaæh; [krs r;kj djkoh o R;kapk 'ksrhr okij djkok- Eg.kts Qä nqlÚ;kaoj voyacwu u jkgrk Lor% dkgh mik; djkos dkj.k t¨ nqlÚ;kaoj folacyk R;kpk dk;ZHkkj cqMkyk gh Eg.k y{kkr Bsokohlsaæh; [krkaps vusd Ádkj 'ksrdjh r;kj d: 'kdrkr R;kiSdh dkgh l¨is Ádkj Eg.kts ikykikp¨G~;kaps [kr Eg.ktsp dai¨LV [kr- uWMsi dai¨LV [kr] xkaMwG[kr1½ dai¨LV [kr % vk/kqfud 'ksrhr fdVduk'kd¢ jklk;fud [krs o brj inkFkk±P;k cslwekj vfopkjh okVikewGs fulxkZrhy fofo/k ó¨r tls ekrh] ik.kh] i;kZoj.k] ;karhy ÄVdkaP;k xq.kkRed ntkZoj okÃV ifj.kke g¨Å 'kdrkr- ;kewGs [kkyhy ifj.kke g¨rkrtkLr Áek.kkr [k¨yoj ukaxjV >kY;kus tfeuhrhy véæO;kapk Úgkl g¨.ks] v™æO;kaP;k Áek.kkr vlarqyu g¨.ks] tehuhrhy mi;qä thok.kwaps xkaMwGkaps Áek.k o R;kaph fofo/krk ;kapk Úgkl g¨.ks]tehuhph /kwi g¨.ks] tehuhrhy lsaæh; dckZP;k Áek.kkr ÄV g¨.ks o R;kewGs fofo/k ÁdkjP;k dhMÈpk o j¨xkapk ÁknqHkkZo g¨.ks] tehuhP;k Hk©frd] jklk;fud o tSfod xq.k/kekZoj

hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

lsaæh; 'ksrh

foifjr ifj.kke g¨.kslsaæh; 'ksrhr jklk;fud [krkapk okij deh d:u vkf.k 'kD; >kY;kl VkGwu 'ksrhrwu mRié VkdkÅ inkFkk±iklwu] tukojkaiklwu feG.kkÚ;k 'ks.k&eq=k iklwu 'ksrkr vFkok ckgsj dqtowu lsaæh; [krkaph fuÆerh d¢yh tkrsdai¨LV [kr r;kj dj.;kph i/nr % 'ksrkr ,[kk|k map tkxh 2 ehVj :an o 1 ehVj [k¨y [kÏk djkok- R;kph ykach 5 rs 10 ehVj i;±r Bsork ;srs- n¨u [kMÓkae/;s 2 rs 3 ehVj ,o<s varj

Bsokos- [kMÓkapk rG 1 cktw Fk¨MÓk B¨dwu B.kd djkO;k;k [kMÓkr 'ksrkrhy ikykikp¨Gk] r.k] /kldVs] dkMhdpjk] tukojkauh u [kkYysyk pkjk R;kaps 'ks.k&eq= b- inkFkZ x¨Gk djkos o R;kaps Fkjkoj Fkj Vkdkos- ifgyk Fkj vankts 30 lsaVhehVj tkMhpk d:u cÚ;kiSdh nkckok- R;koj dpjk vksyk g¨Ãy ,o<Ók Áek.kkr ;qfj;k o lqij Q‚LQ¢Vps æko.k o ik.kh Äkykos ts.ksd:u R;kr dehrdeh 60 Vô¢ vksykok fVdwu jkfgy ;klkBh 5 cknY;k ik.;kr 40 fyVj ik.;kr 1 fdy¨ ;qfj;k Çdok 2 rs 25 fdy¨ vfefu;e lYQ¢V vf/kd 2 fdy¨ lqij Q‚LQ¢V felGwu rs æko.k Ç'kiMkos- tqus 'ks.k[kr vlY;kl rs lq/nk 1 Äesys ;k æko.kkr felGkos ;k dqt.;kP;k ÁfØ;spk osx ok<fo.;klkBh thok.kw lao/kZu okijkos- ;klkBh ,d Vu dkMh dpÚ;klkBh 500 xzWeps ,d ikdhV ik.;kr felGwu rs æko.k ÁR;sd Fkjkoj Ç'kiMkos- jklk;fud [krkP;k æko.kkr thok.kw lao/kZu Vkdw u;s R;kewGs R;krhy thok.kw uk'k ikorhy LQqjnkP;k okijkus [krkph Ár lq/kkjrs- u=kP;k okijkus dpÚ;krhy dcZ%u= ;kaps Áek.k ;¨X; jkgwu thok.kwaph la[;k ok<rs ;keqGs [kr yodj r;kj g¨Åu R;krhy u=kps Áek.k ok<rsv'kk jhrhus Fkjkaoj Fkj jpwu [kÏk tfeuhP;k ikrGhP;k oj 30 rs 60 lsaVhehVj ,o<Ók oj i;±r Hkjkok] vkf.k ex d¨jMÓk ekrhus vFkok 'ks.kekrhps

51

tkM Fkj nsÅu >kdkok- Eg.kts vkrhy vksykok dk;e jkghy- ,d rs nhM efgU;kauarj [kMÓkrhy dpjk lMY;kus dpÚ;kph ikrGh [kkyh tkrs R;kosGh ojhy ekrh cktwyk d:u ojhy Áek.ksp iqUgk dkMh dpÚ;kps feJ.k Vkdwu [kÏk can djkokv'kk Ádkjs lk/kkj.kkr% 4 rs 7 efgU;kr pkaxys dqtysys dai¨LV [kr r;kj g¨rs- [kr dk<Y;koj ijr [kÏk Hkj.;kps dke 5 rs 6 fnolkr iw.kZ djkosdai¨LV [kr r;kj >kys Çdok ukgh gs [kkyhy x¨VÈo:u y{kkr ;srs1- [kMÓkrhy [krkps vkdkjeku deh g¨Åu 30 rs 60 VD;kai;±r g¨rs2- mŸke dqtysys [kr eÅ g¨rs o lgti.kz dqLdjys tkrs3- R;kpk jax xnZ dkGk Çdok rifdjh cur¨4- pkaxY;k Ádkjs dqtysY;k dai¨LV [krkl okÃV okl ;sr ukgh5- [kMÓkP;k vkr gkr Äkywu cfÄrys vlrk vkrhy feJ.kkps rkieku deh >kysys fnlrsukMsi dai¨LV % ;k i/nrhr 12 x 5 x 3 ;k vkdkjkps Vkd¢ r;kj d:u R;kP;k pkjgh cktwP;k ÇHkrhr fNæs Bsoyh tkrkr ts.ksd:u vkrhy dpÚ;kl Hkjiwj gok [ksGrh jkgkoh- ;k ÇHkrÈuk vkrwu o ckgs:u 'ks.k vkf.k ekrhP;k ÄÍ feJ.kkus uhV Çyiwu Äsrkr o rs uhV okGY;koj mi;¨xkr vk.krkrukMsi dai¨LV r;kj dj.;klkBh ykx.kkjh lkeqxzh % 1- 'ksrkrhy r.k] [kMÓkrhy fu:i;¨xh inkFkZ] VkdkÅ inkFkZ] x¨BÓkrhy f'kYyd pkjk b,danj 1500 fdy¨2- xkÃps 'ks.k 1 fdy¨3- 'ksrkrhy d¨jMh xkGysyh ekrh 1750 fdy¨4- ik.kh 1500 rs 2000 fyVj 5- xqjkaps eq=ukMsi dai¨LV r;kj dj.;klkBh Vkd¢ Hkj.;kph i/nr % ojhy lkfgR; VkD;kr Hkj.;kvk/kh VkD;kP;k vkrhy fHkarhoj 'ks.k o ik.;kps feJ.k¼lMk½ Ç'kiMkos- VkD;kr 'ksrkrhy fidkaps vo'ks"k o VkdkÅ inkFkk±ps vo'ks"k ;kapk 6 bap tkMhpk Fkj iljo.ks- R;kr 3 rs 4 Vô¢ dMw Çyckph ikus VkdY;kl mŸke jkgrs- ;kuarj nqljk Fkj Äkykok o R;koj 4 fdy¨ 'ks.k 170 fyVj ik.;kr dkyowu rs feJ.k Ç'kiMkos- uarj 'ksrkrhy d¨jMh xkGysyh ekrh 50 rs 60 fdy¨ lkj[;k Áek.kkr iljowu R;koj ik.kh Ç'kiMkos ts.ksd:u loZ ekrh vksyh g¨Ãy- Vkd¢ v'kk ~jhrhus Hkjkps fd tehuhP;k

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

lsaæh; 'ksrh

ikrGhis{kk 1 rs 1 1@2 QwV oji;Z.r g¨Ãy oj fnY;kÁek.ks rhu Fkjkapk feGwu ,d Fkj vls letwu Vkd¢ iw.kZ Hkj.;klkBh oj Fkj ykxrkrukMsi dai¨LV P;k VkD;kP;k fHkarÈuk Hksxk iMw u;s Eg.kwu R;kauk lrr 'ks.k ekrhP;k feJ.kkus lkjokostj m"ek tkLr vlsy rj VkD;koj lkoyhph l¨; djkoh- v'kk jhrhus r;kj d¢ysY;k [krkyk 3&4 efgU;kr dFFkk jax vkyk Eg.kts pkaxys ukMsi dai¨LV r;kj >kys vls letkos- R;kl lqdw nsÅ u;s lk/kkj.ki.ks R;kr 17 rs 20 Vô¢ vkærk vlsy ;k i/nrhr 3-5 rs 5 Vu ,o<s dai¨LVkps mRiknu feGrs- R;kr 0-5 rs 1 Vô¢ u=] 0-1 rs 0-8 Vô¢ LQqjn vkf.k 1-2 rs 1-4 Vô¢ ikyk'k ,o<s véæO;kps Áek.k vlrsxkaMwG [kr % vktdky 'ksrdÚ;kadMhy i'kq/kukph la[;k deh >kY;kus 'ksrhl vko';d vlysys iqjs'kk Áek.kkr 'ks.k[kr feGr ukgh Eg.kwu R;kl i;kZ;h vls xkaMwG [kr r;kj djrk ;srs- xkaMwG [kr Eg.kts xkaMwGkaph fok] vaMh] fiYys o vusd mi;qä thok.kwapk lekos'k vlysys feJ.k g¨;xkaMwG [kr r;kj dj.;kP;k [kkyhy i/nrh vkgsr1- xknhok¶;koj xkaMwG [kr r;kj dj.ks % 'ksrkr pkj LrHka mHkk:u R;koj rkRiqjrs NIij ¼ik.kh xG.kkj ukgh½ vls r;kj djkos ts.ksd:u xkaMwGkaP;k xknh ok¶;koj lkoyh jkghy o R;krhy vkærk fVdwu jkg.;kl enr g¨Ãy rlsp R;kps rkieku tkLr ok<.kkj ukgh ts xkaMwGkaP;k ok<hlkBh o fodklklkBh fgrkog jkfgy- NIij mHkkjY;koj R;k tkxsojhy ekrh 5 rs 6 lsa-eh- [k.kwu e¨dGh djkoh R;koj 10 lsa- eh- maphpk 1 ehVj :an vkf.k vko';drsuwlkj ykachph xknh okQ¢ r;kj djkosr- n¨u ok¶;kae/;s lk/kkj.ki.ks 30 lsa-eh- ,o<s varj Bsokos- xknh okQk r;kj dj.;klkBh ÁFke xor fidkaps vo'ks"k ;kapk 6 lsa-eh- tkMhpk Fkj r;kj djkok R;koj dqtysY;k 'ks.k[krkpk ikrG Fkj |kok- ;klkBh 4 rs 5 fnolkaiwoÊps tukojkaps 'ks.k o fidkaps vo'ks"k ÁR;sdh 10 Vô¢ ;k Áek.kkr ÄsÅu rs QkoMÓkus uhV ,d= felGkos R;koj Fk¨Ms ik.kh Vkdwu x¨oÚ;k Fkkirk ;srhy ,o<Ók Áek.kkr rs feJ.k djkosv'kk fjrhus r;kj d¢ysys [kk|feJ.k ygku ÄesY;kP;k lgk¸;kus xknh ok¶;koj Vkdkos R;klkBh ÁFke n¨u Äesys ok¶;koj ikyFks Äkywu n¨Ugh f<xkaP;k e/k¨e/k Vkdwu frljk f<x Vkdkokv'kk fjrhus ykachP;k fn'ksus [kk| feJ.k Vkdr tkos- lk/kkj.kr% ÁR;sd ikp Äesys [kk|feJ.kkoj

52

100 xkaMwGs Çdok 1 fdy¨ rkts xkaMwG [kr Vkdkosxknh ok¶;koj [kk| feJ.k Vkdwu >kY;koj R;kP;k loZ cktw >kd.;klkBh okGysys xor Çdok vksY;k tqukV i¨R;kapk okij djkok R;kewGs feJ.k vksylj jkfgy vkf.k i{kkaiklwu xkaMwGkauk laj{k.k feGsy- gs vkPNknu v/kwue/kwu cktwyk d:u [kk| feJ.kkr xkaMwGkaph ok< g¨rs Çdok ukgh gs igkos- ;kf'kok; vkr xkaMwGkaps uSlÆxd 'k=w tls lki] manhj] ikyh] csMwd oxSjs vk<GY;kl R;kapk can¨cLr djkok[kk|feJ.k ekQd Áek.kkr vksylj Bso.;klkBh mUgkG~;kr dehrdeh n¨u osGk ¼ldkGh o la/;kdkGh½ ik.kh Äkykos- brj _rwr fnolkrwu ,d osGk >kjhus gGwgGw ik.kh Äkykos- ;k i/nrhus xkaMwG[kr r;kj g¨.;klkBh lq:okrhyk 40 rs 45 fnol ykxrkr- iq<s gk dkyko/kh deh g¨r¨'ksoVP;k 4 rs 5 fnolkr [kk| feJ.kkojhy vkPNknu cktwyk dk<wu ik.kh Vkd.ks can djkostltls xkaMwG[kr d¨jMs g¨r tkÃy rlrls xkaMwG xknh ok¶;kr f'kjrhy] R;kuarj d¨jMs [kr x¨Gk d:u rs jsrh xkG.;kP;k pkG.khus xkGwu ?;kos- pkG.khoj ts xkaMwG tek g¨rhy rs ijr nqlÚ;k ihdkaP;k vo'ks"kkaP;k <hxkoj Vkdkos Eg.kts rs ijr [kr fuÆerhP;k ÁfØ;sr lq:okr djrhy ;k xkaMwG [krkpk fofo/k fidkalkBh t¨M [kr Eg.kwu mi;¨x djkokfgjoGhps [kr % tfeuhph mRikndrk fVdwu Bso.;klkBh lsaæh; [krkaph furkar vko';drk vkgs- ijarq fnolsafnol R;kph ekx.kh tkLr o miyC/krk deh g¨r vkgs v'kk ifjfLFkrhr lsaæh; [krkph miyC/krk ok<fo.;klkBh fgjoGhph [krs 'ksrdÚ;kalkBh vfr'k; mi;¨xh B: 'kdrkr- fgjoGhP;k [krkaps ihd 'ksrkr feJ Çdok vkarjihd Eg.kwu ÄsrY;k tkrsfgjoGhps [kr Eg.kts 'ksrkr ok<ysY;k fgjO;k ouLirh Çdok ikukal¨cr >kMkaP;k d¨oG~;k Qka|k tls vlwu] 'ksojh] fxjhiq"i] lqckcqG oxSjs tehuhr xkMwu rs lMowu r;kj >kysys [kr g¨; gh ihd tehuhr véæO;s iqjo.;kP;k l¨cr fid¢ Hk©frd] jklk;fud o lw{etho'kkóh; xw.k/keZ lq/kkj.;kl enr djrkr] tls /ks±pk]c¨:] rkx oxSjs-

M‚- lquhy fuGdaBjko j¨dMs Áeq[k 'kkóK] d`f"k foKku d¢aæ] d¢aæh; dkiwl la'k¨/ku laLFkk] ukxiwj ¼Hkkjrh; d`f"k la'k¨/ku ifj"kn uoh fnYyh varxZr½ i¨LV c‚Dl ua&2] 'kadjuxj i¨LV vkWQhl] ukxiwj

bengali.krishijagran.com



;’kksxkFkk

Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

ook xzkeLFkkauh d¢yh tyØkarh

vkS

jaxkckn ftYákr vtqugh lek/kkudkjd ikÅl iMyk ukgh- lykÃu lkj[ks vko';d rso<k ikÅl iMyk vlwu ftYákrhy loZ tylkBs d¨jMsp vkgsr- Hkwty ikrGh ok<ysyh ukgh- R;krgh iSB.k rkyqD;kr vktrkxk;r 350 eh-eh- ,o<s ÁtZ U ;eku vkgs - deh ikolkrp ik.;kpk fu;¨tukpk [kjk vFkZ dGr¨ o miyC/k ik.;krwu 'kk'or mRiékpk ekxZ 'k¨/krk ;sr¨- ik.;kph cpr o mRié ok<hpk esG vktP;k dkGkr fdrh egRokpk vkgs] ;kps pkaxys mnkgj.k Eg.kts lrr VapkÃxzLr vlysY;k iSB.k rkyqD;krhy ook xzkeLFkkauh Á;Rukvarh nk[kowu fnys vkgs- ejkBokMÓkr toGikl fuEE;k Hkkxkr nq"dkGkph nkV Nk;k vlrkuk ;k xkoke/khy xzkeLFkkaph ;'k¨xkFkk nq"dkGkus fipysY;k xkoklkBh vuqdj.kh; vkgstyØkarhl fufeŸk Bjya rs xzkefodkl laLFksekQr y¨dlgHkkxkrwu jkcfo.;kr vkysY;k vkiyk fodkl vkiY;k gkrh ák vfHkuo xzkelq/kkj.ksP;k ÁdYikph u¨an Äsowu egkjk"Vkª 'kklukus vkSjaxkckn ftYákrwu eookQ xkoph vkn'kZ xko ÁdYiklkBh fuoM d:u- lrrpk nq"dkG j¨txkjkpk vHkko] fodklkiklwu oafpr ook xzkeLFkkauk vkn'kZ xko ÁdYikvarxZr ;ko"kÊ Qä lkB gsDVj oj dikaVZesUV caMhxps dke d¢ysys vkgs;kpcj¨cj —"kh foHkkxkP;k enrhus xk;jku iMhd tfeuhoj Mhi lh-lh-Vh- ps dke dj.;kr vkys vlwu] rykokrwu 3000 czkl xkG dk<.;kr vkyk-

54

ifgY;k VII;krhy ;k dkekpk ,dw.k ifj.kke vlk >kyk vkgs dh] T;k Hkkxkr ik.ky¨Vkph dkes >kysyh vkgsr R;k Hkkxkrhy fofgjhP;k ik.;kph HkwtyikrGh ok<qu ÇlpuklkBh ik.kh miyC/k >kys vkgs- ;kP;k fo:/n fn'ksP;k f'kokjkrhy 'ksrdÚ;kauk dkilkoj Qokj.kh dj.;klkBh Ä:u ik.kh ÄsÅu tkos ykxr vkgs-HkwtyikrGh ok<ysY;k Hkkxkrhy cgqrka'k 'ksrdÚ;kauh Áokgh i/nrhyk QkVk nsÅu fBcdusp ik.kh fnY;kewGs fBcdpk f'kjLrkp xkokr iMr vkgs- ;ko"kÊ ik.ky¨Vkph dkes >kysY;k Hkkxkr fdeku ,ôjh ikp rs lkr ÇDoVyus dkiql mRiknukr ok< g¨.kkj vkgs- ;kpcj¨cj jCch fidkl o mUgkG~;kr Hkkthikyk o QGckxkalkBh ik.kh miyC/k g¨.kkj vkgsik.kh gk fo"k; ÄsÅu xzkefodkl laLFkk Ák/kkU;kus dke djrs vkgsp ijarq R;kpcj¨cj ook xkokl lok±fxu fodklkpk vkn'kZ e‚Msy Eg.kwu ÁLrqr dj.;kpk laLFkspk Á;kl vkgs- vkiyk fodkl vkiY;k gkrh ;k Hkwfed¢yk vuql:u tu lgHkkxkrwu fodkl gh ladYiuk jkcfo.;kr vkyh vkgs- R;k–hus xkokr fofo/k xzkelfeR;kaph LFkkiuk dj.;kr ;sÅu xzkeLFkkaP;k lgdk;kZus fofo/k ÁdYi jkcfo.;kr vkys vkgs - xz k eLFkka p s {kerkcka/k.kh Áf'k{k.k] vkn'kZ xko fgojscktkj ;sFks lgy] Äj rsFks 'k©pky;] lkaMik.kh O;oLFkkiuklkBh Äj rsFks 'k¨"k[kÏs] ifjljkr o`{kkj¨iu] ,d xko ,d jax] xzkeLoPNrk] vkj¨X; f'kfcjs] vknh oSfo/;iw.kZ

bengali.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

;’kksxkFkk

miØe jkcfo.;kr vkys vkgsr- R;kn~okjs ook xkopk dk;kikyV ÄMowu vk.k.;kr Qkj e¨Bs ;'k ykHkys vkgs- vkn'kZ xko ÁdYikvarxZr lkekftd cgqmÌs'kh; lHkkx`g o ÁFke VII;krhy ik.ky¨Vkph dkesgh iw.kZ >kysyh vkgsr- vkrk f'kokjkP;k moZfjr Hkkxkrhy ik.ky¨Vkph dkes ;sR;k o"kZHkjkrhy fu;¨tukl iw.kZ dj.;kpk xzkeLFkkapk o laLFkspk ekul vkgso"kkZuqo"kZ nq"dkGkpk 'kki HkkGh fejo.kkÚ;k ook xko o ifjljkr uanuou Qqyfo.;kph] ifjljkyk dk;ep nq"dkGeqä dj.;kpk olk xkokrhy xzkeLFkkauh mpyyk vkgs- dkekph e/kqj QGs vkŸkkp dqBs pk[kk;yk feGr vkgsrvkSjaxkckn o ifjljkrhy nq"dkGxzLr xkokaiq<s ook gs xko ,d vkn'kZ ;k Lo:ikr iq<s ;kos o R;kiwu Ásj.kk Äsowu xkosph xkos nq"dkGkP;k nqpØkrwu dk;eph ckgsj iMkoh vlk oLrqikB Äkywu ns.;kpk xzkeLFk o xzkefodkl laLFkspk –< ladYi vkgsook xzkelHksps fu.kZ; 1- Ço/ku foghj u Äs.;kpk fu.kZ;2- Äj rsFks 'k©pky;3- ,d xko ,d jax4- Äj rsFks 'k¨"k[kÏk5- O;lueqä xko6- lIrlq=hps ikyu7- efgU;krwu ,dnk lkeqfgd Jenku-

ÁfrfØ;k ekÖ;kdMs ohl ,dj tehu vlwu xsY;ko"kÊ tserse ikÅl iMY;kewGs ik.;kvHkkoh dkiql mRiknukoj Qkj e¨Bk ifj.kke >kyk- ;ko"kÊgh ikÅl deh vkgs ijarq ;k Hkkxkr ik.ky¨Vkph dkes >kY;keqGs o fofgjÈP;k ik.kh ikrGhr ok< >kY;keqGs ikp ,dj dkilkyk fBcdus ik.kh nsow 'kdy¨- o ia/kjk xqaBÓkr Hkkthikyk Äsryk vkgs- f'kok; lgk ,djkojhy e¨lachlkBh ik.;kph l¨; >kyh-

gfj'paæ ĨaxMs ¼'ksrdjh ook½ ÁfrfØ;k n¨u yk[k iékl gtkjkr lkB gsDVjoj daikVZesaV caMhxps dke >kY;keqGs ifjljkrhy ohl fofgjÈP;k HkwtyikrGhr ok< g¨owu ÇlpuklkBh ik.kh miyC/k >kY;keqGs dkiql mRiknukr e¨BÓk Áek.kkr ok< g¨.kkj vkgs- nq"dkG eqählkBh gk jkeck.k mik; vkgs- ook xkops vuqdj.k brj xkokauÈgh djkos-

ujgjh f'koiqjs lfpo ¼xzkefodkl laLFkk½

fo'ks"k 1- ;qodkapk o efgykapk lfØ; lgHkkx2- vkB efgyk cpr xV dk;Zjr3- fd'k¨jÈlkBh ftou d©'kY; Áf'k{k.k4- efgykaph vkj¨X; rikl.kh5- lkeqfgd i'kq/ku ylhdj.kiq<hy fu;¨tu 1- ik.;kpk rkGscan2- fBcdp okij3- ihd i/nrhr cny4- ;qodkauk 'ksrhiqjd m|¨x5- lar Kkus'oj lkoZtfud okpuky;6- dqi¨"k.keqä xko7- efgykauk Lo;aj¨txkjklkBh vFkZlgk¸;8- Hkwehfgukauk xkokr j¨txkj miyC/k9- ik;kHkqr lqfo/kk mHkkj.;koj Hkj10- lkewfgd o`{kkj¨i.k11- xV'ksrhpk voyac-

56

www.krishijagran.com



Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

egkjk"Vª okrkZ

bFksu‚yP;k fuÆerhoj vf/kdkf/kd Hkj |kok % furhu xMdjh

¼jkT;krhy lk[kj dkj[kkU;kaP;k vMhvMp.kh lanHkkZr ppkZ dj.;klkBh ÄsrysY;k cSBdhr c¨yr vlrkuk d¢aæh; ea=h Jh- furhu xMdjh½

loZ bFksukWy [kjsnhph d¢aæ 'kklukph r;kjh

vMp.khr vlysY;k lk[kj m|¨xkyk okpfo.;klkBh dkj[kkU;kauh vkrk lk[kjscj¨cj mimRiknukaP;k fuÆerhoj Hkj ns.ks xjtsps vkgs- d¢aæ 'kklu vkrk bFksu‚yoj pky.kkÚ;k okgukaP;k fuÆerh vkf.k okijkyk e¨Bh pkyuk nsr vkgs- R;k ikÜoZHkwehoj jkT;krhy lk[kj dkj[kkU;kauh bFksu‚yP;k fuÆerhoj vf/kdkf/kd Hkj |kokdkj[kkU;kadMhy loZ bFksu‚y [kjsnhph d¢aæ 'kklukph r;kjh vkgs] vls d¢aæh;Hkwi`"B okgrwdea=h furhu xMdjh ;kauh lkafxrysjkT;krhy lk[kj dkj[kkU;ka P ;k vMhvMp.khlanHkkZr ppkZ dj.;klkBh d¢aæh; ea=h furhu xMdjh ;kaP;k v/;{krs[kkyh vkt ;sFkhy fo/kkuHkoukr cSBd ikj iMyh- fo/kkulHkk v/;{k gfjHkkÅ ckxMs] eq[;ea=h nsosaæ QM.kohl] lgdkjea=h lqHkk"k ns'keq[k] xzkefodklea=h iadtk eqaMs] j¨g;¨ea=h t;dqekj jkoy] f'k{k.kea=h fou¨n rkoMs] dkexkjea=h laHkkth ikVhy&fuyaxsdj] jkT;ea=h fot; f'korkjs] fo/kkulHkk foj¨/kh i{k usrs jk/kkÏ".k fo[ks&ikVhy] ekth fo/kkulHkk v/;{k fnyhi oGls&ikVhy] ekth mieq[;ea=h vftr iokj] ekth ea=h ckGklkgsc Fk¨jkr] t;ar ikVhy] jkts'k V¨is] ,dukFk [kMls] vkenkj x.kirjko ns'keq[k] t;ar ikVhy] lgdkj foHkkxkps vIij eq[;

58

lfpo ,l- ,l- la/kw vknÈlg lk[kj dkj[kkU;k'kh lacaf/kr vkenkj ;kosGh mifLFkr g¨rsJh- xMdjh Eg.kkys dh] l/;k vki.k Š yk[k d¨Vh #i;kaps ba/ku vk;kr djr¨- gk Hkkj deh dj.;klkBh bFksu‚yP;k okijkoj Hkj ns.ks xjtsps vkgs- R;klkBh bFksu‚yP;k mRiknukr ok< g¨.ks xjtsps vkgs- lk[kj dkj[kkU;kalkBh gh lqo.kZla/kh vkgs- ;kckcr egkjk"Vª 'kklukusgh ,d /k¨j.k fufÜpr djkos] vls rs Eg.kkys-

bFksu‚yckcr /k¨j.k fufÜpr d# % eq[;ea=h eq[;ea=h Jh- QM.kohl ;kosGh Eg.kkys dh] dkj[kkus fVdys rj Ål mRiknd 'ksrdjh fVd.kkj vkgs- ;klkBh dkj[kkU;kauk loZr¨ijh enr dj.;kps 'kklukps /k¨j.k vkgs- bFksu‚y [kjsnhckcr d¢aæ 'kklukps /k¨j.k fufÜpr >kY;kuarj R;k vuq"kaxkus jkT; 'kklugh ldkjkRed vls /k¨j.k fufÜpr djsy- lk[kj dkj[kkU;kaekQZr bFksu‚y rlsp ohtsP;k fuÆerhyk pkyuk ns.ks vkf.k R;kekQZr lk[kj m|¨xkyk pkyuk ns.ks] Ål mRikndkauk pkaxyk Hkko feGowu ns.;kps jkT; 'kklukps /k¨j.k vkgs] vls rs Eg.kkys;kosGh lk[kj dkj[kkU;kaP;k fofo/k ÁÜukackcr lexz ppkZ >kyhnq/kkP;k fu;kZrhlkBh ‡ #i;s ÁfrfyVj o hindi.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

egkjk"Vª okrkZ nq/kkyk ÁfrfyVj ‡ #i;s rj nw/k qdVh fu;kZrhlkBh Áfrfdy¨ ‡Œ #i;s

¼jkT;krhy lgdkjh o [kklxh nw/k ÁfØ;k laLFkkaP;k inkf/kdkÚ;kaph o Áfrfu/kÈP;k cSBdh njE;ku c¨yrkuk ek- eq[;ea=h½

nw/k HkqdVhP;k fu;kZrhlkBh ‡Œ #i;s Áfrfdy¨ Á¨Rlkguij vuqnku ns.;kps fo/kkul sr inqeea=h egknso tkudj o fo/kkuifj"knsr jkT;ea=h vtqZu [k¨rdj ;kauh Ĩf"kr d¢ys;kosGh Jh- tkudj Eg.kkys] jkT;krhy lgdkjh o [kklxh nw/k ÁfØ;k laLFkk ;kauh mRikfnr d¢ysY;k fi'kohcan nq/kklkBh d¨.krsgh vuqnku ns; jkg.kkj ukgh- rFkkfi fi'kohcan nw/k oxGwu moZfjr nq/kklkBh jkT; 'kklu ÁfrfyVj ‡ #i;s #ikarj.k vuqnku nsÃy- ek= lnj vuqnku nw/k iqjoBk dj.kkjh laLFkk Çdok #ikarj.k dj.kkjh laLFkk ;kiSdh ,dk laLFksl vuqKs; jkghy- rlsp ts nw/k HkqdVh mRiknd ‡ #i;s ÁfrfyVj Áek.ks vuqnkukpk ykHk Äsrhy] R;kauk nw/k HkqdVh fu;kZ r hlkBhP;kÁ¨Rlkguij vuq n kukpk yk feG.kkj ukghfn- ƒŒ tqyS „ŒƒŠ j¨th Ĩf"kr d¢ysyh ;¨tuk rlsp vkt j¨th Ĩf"kr dj.;kr ;sr vlysyh ;¨tuk ;k n¨Ugh ;¨tukapk yk lacaf/kr lgdkjh@[kklxh nw/k ÁfØ;k laLFkk@nw/k iqjoBk dj.kkÚ;k laLFkk ;kauh tj fn- „ƒ tqyS „ŒƒŠ iklwu

59

nw/k mRiknd 'ksrdÚ;kauk „‡ #i;s ÁfrfyVj nj fnY;klp vuqKs; jkghyojhy fu.kZ;kl jkT;krhy loZ lgdkjh o [kklxh nw/k mRiknd@nw/k ÁfØ;k dj.kkÚ;k@nw/k iqjoBk dj.kkÚ;k laLFkkauh ,derkus lgerh n'kZfoysyh vkgs;klanHkkZr eq[;ea=h nsosaæ QM.kohl ;kaP;k mifLFkrhr jkT;krhy lgdkjh o [kklxh nw/k ÁfØ;k laLFkkaP;k inkf/kdkÚ;kaph o Áfrfu/kÈph 'ksrdÚ;kauk@nw/k mRikndkauk |ko;kP;k nw/k [kjsnh njkckcr cSBd Äs.;kr vkyh- ;k cSBdhl fo/kkuifj"kn l kirh jkejkts ukÃd&ÇuckGdj] fo/kkulHkk v/;{k gfjHkkÅ ckxMs] lgdkjea=h lqHkk"k ns'keq[k] ifjoguea=h fnokdj jkors] lkoZtfud cka/kdkeea=h ¼lkoZ- miØe½ ,dukFk Ç'kns] inqe jkT;ea=h vtqZu [k¨rdj] —"kh jkT;ea=h lnkHkkÅ [k¨r] foj¨/kh i{kus r s jk/kk—.k fo[ks&ikVhy] vkenkj vftr iokj] fnyhi oGls ikVhy] t;ar ikVhy] ckGklkgsc Fk¨jkr] jkts'k V¨is] lqjs'k /kl] jkgqy e¨Vs] jkgqy dqy] lrst ÅQZ caVh ikVhy] jkegjh #iuoj vknh mifLFkr g¨rs-

malayalam.krishijagran.com


Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

d`"kh [kcjckr

,Q vkj ih : d¢aæh; eaf=eaMGkph eatqjh

¼laxzfgr Nk;kfp= ½

ia

rÁ/kku ujsaæ e¨nh ;kaP;k v/;{krs[kkyh >kysY;k d¢aæh; eaf=eaMGkP;k vFkZ fo"k;d lferhP;k cSBdhr] Ål mRiknd 'ksrdÚ;kaps fgr y{kkr ÄsÅu] „ŒƒŠ&ƒ‹ P;k lk[kj gaxkeklkBh Ålkyk Árh ÇDoVy „‰‡ #i;s oktoh vkf.k fdQk;r'khj ewY; |k;yk ekU;rk ns.;kr vkyh vkgs- „ŒƒŠ&ƒ‹ ;k lk[kj gaxkeklkBh mlkpk mRiknu [kpZ ƒ‡‡ #i;s Árh ÇDoVy vkgs-Árh ÇDoVy „‰‡ #i;s oktoh vkf.k fdQk;r'khj Çder] mRiknu [kpkZP;k ‰‰-†„ Vô¢ tkLr vkgs- ;keqGs 'ksrdÚ;kauk mRiknu [kpkZP;k ‡Œ is{kk tkLr fder ns.;kP;k opukph iwrZrk g¨r vkgs„ŒƒŠ&ƒ‹ ;k lk[kj gaxkekrys Ålkps visf{kr mRiknu y{kkr Äsrk Ål mRiknd 'ksrdÚ;kauk Š…]ŒŒŒ d¨Vh #i;kis{kk tkLr ,dw.k e¨cnyk fnyk tkÃy- 'ksrdÚ;kauk mi;qä v'kk mik;;¨tukaP;k ek/;ekrwu R;kauk R;kaph jôe osGsoj feGsy ;kph ljdkj [kkrjtek dj.kkj vkgs„ŒƒŠ&ƒ‹ P;k lk[kj ga x keklkBh Eg.ktsp ƒ vkWDV¨cj „ŒƒŠ iklwu lq# g¨.kkÚ;k gaxkeklkBh] gs oktoh vkf.k fdQk;r'khj ewY; ykxw g¨.kkj vkgs-

60

lk[kj {ks= gs —"kh vk/kkfjr egRokps {ks= vlwu ‡ d¨Vh Ål mRiknd 'ksrdjh vkf.k R;koj FksV j¨txkjk }kjs voyacwu vl.kkjs ‡ yk[k dkexkj rlsp —"kh etwj vkf.k okgrwd ;klg layXu {ks=kr dke dj.kkÚ;kaphgh mithfodk ;koj voyacwu vkgs-

cGhjktk tylathouh ƒ… gtkj ˆ‡ƒ d¨Vh eatwj  jkT;krhy ‹ƒ tyÇlpu ÁdYi es „Œƒ‹

i;±r iw.kZ g¨.kkj  egkjk"Vª 'kklukP;k cGhjktk tyla t houh* ;¨tus a r xZ r jkT;krhy nq"dkGxzLr o 'ksrdjh vkRegR;kxzLr ftYákarhy tyÇlpu ÁdYikalkBh d¢aæ 'kklukdMwu ƒ… gtkj ˆ‡ƒ d¨VÈpk fu/kh ea t w j >kyk vlw u iq < hy o"kÊ es efgU;ki;±r ;k loZ ÁdYikaps dke iw.kZ g¨.kkj vlY;kph ekfgrh d¢aæh; jLrs okgrwd o tylaink ea=h furhu xMdjh ;kauh vkt fnyh-

bengali.krishijagran.com


pyks gSnjkckn ! —"kh nwXèk O;olk; vUu çfØ;k ˆos vkarjjk"Vªh; eRL; laoèkZu QyksRiknu —"kh çn'kZu † rs ˆ v‚DVkscj „僊

gk;VsDl ,fD>fc'ku lsaVj] gSnjkckn

;qds@bVyh @blzk;y @usnjyaM eèkhy ekU;oj] rK] xqaro.kwdnkj] çn'kZdkauk HksV.;kph laèkh ns.kkjs ,deso çn'kZu ;k çn'kZukr egRokP;k —"kh m|kstdkauk lacfèkr rKkauk rqEgh HksVw 'kdky ]R;kaP;k'kh ppkZ d: 'kdky -lè;kP;k LièkkZRed cktkjisBsr vkiys O;kolkf;d èkksj.k vk[k.;kl ]cktkjisB letwu ?ks.;kl rqEgkyk bFks enrp feGsy ! vkarjjk"Vªh; Lrjkojhy ;'kLoh —"kh m|kstd &lYykxkj & rlsp uko ;qxkrhy 'ksrh ]Msvjh O;olk; ]vUu çfØ;k ]eRL; laoèkZu ]QyksRiknu ;k fo"k;koj 'kkL=h; ppkZl=kr ekxZn'kZu feGsy!

KRISHI JAGRAN


d`"kh [kcjckr

Ñ"kh tkxj.k vkWxLV] 2018

ftYákrhy ƒ†] cqyMk.kk ftYg;krhy Š] vd¨yk ftYákrhy ‰ vkf.k o/kkZ ftYákrhy ƒ v'kk ,dw.k ˆˆ tyÇlpu ÁdYikalkBh … gtkj ƒŒˆ d¨Vh Š‡ yk[kkapk fu/kh eatwj >kyk vkgsejkBokMÓkrhy ƒ‰ ÁdYikalkBh ƒ gtkj „… d¨Vh ejkBokM;krhy ‡ ftYg;karhy ƒ‰ ÁdYikalkBh ƒ gtkj „… d¨Vh ˆ… yk[kkaP;k fu/khl eatqjh ns.;kr vkyh- ;k ¼d¢aæh; dWfcusVP;k cSBdhuarj ifjogu ou ;sFks fo kxkrwu vkSjaxkckn ftYákrhy ‡ ÁdYi] vk;¨ftr i=dkj ifj"knsr c¨yr vlrkuk tkyuk ˆ] ukansM „ ykrwj ftYákrhy … d¢aæh; jLrs okgrwd o tylaink ea=h Jh- furhu xMdjh½ vkf.k chM ftYákrhy ƒ v'kk ,dw.k ƒ‰ ÁdYikapk lekos'k vkgsd¢aæh; dWfcusVP;k cSBdhuarj ifjogu jkT;krhy Š e¨Bs o e/;e ÁdYikalkBh ‹ ou ;sFks vk;¨ftr i=dkj ifj"knsr Jh- xMdjh gtkj ‡„ƒ d¨Vh ;kauh gh ekfgrh fnyh-cGhjktk tylathouh* ;¨tuslkBh d¢aæh; dWfcusVus eatwj d¢ysY;k jkT;krhy Š e¨Bs o e/;e ÁdYikalkBh ‹ fu/khiSdh d¢aæ 'kklukdMwu … gtkj Š…ƒ d¨Vh gtkj ‡„ƒ d¨Vh ƒ… yk[k #i;kaP;k fu/khl eatqjh :i;s d¢aækdMwu ns.;kr ;s.kkj rj moZfjr ‹ gtkj feGkyh vkgs- ;kr lkaxyh ftYg;krhy VsaHkq ÁdYi] Š„Œ d¨Vh ukckMZ dMwu dtZ Lo:ikr miyC/k lkrkjk ftYg;krhy me¨ZMh] /kqGs ftYg;krhy g¨.kkj vlY;kps Jh- xMdjh ;kauh lkafxryslqyokMs&tkaQG] tGxko ftYg;krhy 'ksGxko egkjk"Vª jkT; —f"kewY; vk;¨xkps v/;{k ik'kk vkf.k oj[ksM&y¨a<s] vd¨yk ftYg;krhy Äqax'kh iVsy] lkaxyhps [kklnkj lat;dkdk ikVhy o vkf.k iq.kkZ cjWt] cqy<k.kk ftYg;krhy thxko ;k fHkoaMhps [kklnkj dfiy ikVhy mifLFkr g¨rsty Çlpu ÁdYikapk lekos'k vkgsƒ† ftYg;karhy ‹ƒ ÁdYikalkBh ƒ… gtkj † o"kkZr jkT;krhy ty Çlpu ˆ‡ƒ d¨VÈpk fu/kh ÁdYikalkBh ƒ yk[k ƒ‡ gtkj d¨Vh jkT; 'kklukus nq"dkGxzLr o 'ksrdjh jkT;krhy v/kZoV tyÇlpu ÁdYi iw.kZ vkRegR;kxzLr HkkxklkBh cGhjktk tylathouh* dj.;klkBh xsY;k † o"kkZr d¢aæ 'kklukus ƒ yk[k ƒ‡ ;¨tuk r;kj d¢yh vkgs- vktP;k dWfcusVP;k d¨VÈpk fu/kh fnyk vlwu ;keqGs jkT;krhy ƒƒ yk[k fu.kZ;kus fonHkkZrhy ˆ] ejkBokM;krhy ‡ rj ,dj tehu Çlpuk[kkyh ;s.kkj vlY;kps JhmoZfjr … v'kk jkT;krhy ,dw.k ƒ† ftYákae/khy xMdjh ;kauh ;kosGh lkafxrys- Á/kkuea=h Ï"kh ‹ƒ tyÇlpu ÁdYikalkBh d¢aæ 'kklukus ƒƒ… gtkj Çlpu ;¨tusvarxZr jkT;krhy „ˆ ÁdYikalkBh †Œ ˆ‡ƒ d¨VÈpk fu/kh eatwj >kyk vkgsgtkj d¨Vh] ÇitkG&neuxaxk vkf.k fonHkkZrhy ˆˆ ÁdYikalkBh … gtkj ƒŒˆ rkih&ikj&ueZnk ;k unht¨M ÁdYikalkBh ‰‡ d¨Vh gtkj d¨Vh vkf.k cGhjktk tyla t houh ;¨tuslkBh ƒ… gtkj ˆ‡ƒ d¨VÈpk fu/kh ns.;kr fonHkkZrhy vejkorh ftYákrhy ƒŠ vkY;kps R;kauh ;kosGh lkafxrysÁdYi] okf'ke ftYákrhy ƒŠ] ;orekG Buy Online A To Z Agri Inputs at www.kisanestore

All India Free Home Delivery 1800-270-1-271

62

www.krishijagran.com




KRISHI JAGRAN in Limca Book of Records

Subscribe Krishi Jagran & AGRICULTURE WORLD

KRISHI JAGRAN MOBILE APP

India s Largest circulated Agri Rural family magazine recognized by Limca Book of Records. For Online Subscription of Krishi Jagran and Agriculture World

The only magazine published in 12 languages, reaching 22 states through 23 editions, 23 Years & 5 Portals.

The Magazine is having a combined readership of nearly 12 Million

AGRICULTURE WORLD (English) Subscription Tariff Single Copy- `100/Year 1 2 3 5 10 15

Copy 12 24 36 60 120 180

Rate

Discount

1200 2400 3600 6000 12000 18000

Ordinary Assured Delivery

(in Rs)

Post

Courier/ Speed Post Charges

200 500 1100 2000 4500 8000

1000 1900 2500 4000 7500 10000

1450 2850 3900 6400

Subscribe

&

Join

Published in Hindi, English, Tamil, Telugu, Kannada, Malayalam, Bengali, Assamese, Odia, Gujarati, Marathi & Punjabi.

KRISHI JAGRAN Subscription Tariff Single Copy- `50/Hindi, Punjabi, Gujarati, Marathi, Kannada, Telugu, Bengali, Assamese, Odia & Tamil

Year 1 2 3 5 10 15

Copy 12 24 36 60 120 180

Rate 600 1200 1800 3000 6000 9000

Discount

Ordinary Assured Delivery

(in Rs)

Post

Courier/ Speed Post Charges

100 220 500 1000 2400 4000

500 980 1300 2000 3600 5000

950 1900 2700 4400

KRISHI JAGRAN Subscription Tariff Single Copy- `35/Malayalam

Year 1 2 3 5 10 15

Copy

Rate

12 24 36 60 120 180

420 840 1260 2100 4200 6300

Discount

Ordinary Assured Delivery

(in Rs)

Post

Courier/ Speed Post Charges

40 140 260 600 1700 3300

380 700 1000 1500 2500 3000

850 1650 2400 3900

Bank Account Details: DSR AGRI MEDIA PRIVATE LIMITED Account No. 007105007788, Bank: ICICI Bank Branch: Green Park, IFSC: ICIC0000071

For assured delivery of the magazine, we request you to opt for Courier/Speed Post delivery op on. krishijagran

@krishijagran

9891405403

krishijagran

Please Send Cheque/DD/Money Order in favour of Krishi Jagran to any of the offices address given below Head Office: 60/9, 3rd Floor, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi-110016 Tel: 011-2651 1845, Email: circulation@krishijagran.com Kerala: A5, Elankom Gardens, Vellayambalam, Sasthamangalam. P.O. Thiruvanathapuram - 695010 Phone 0417-4059009 Email: malayalam@krishijagran.com

Telangana: No. 301, 3rd Floor, R.K Apartments Barkatpura, Hyderabad -500027, Mob. 9866624025 Email: telugu@krishijagran.com West Bengal: 3rd Floor, 19, N.S. Road, Kolkata - 700001 Mob. 9674853530 Email: bengali@krishijagran.com

Karnataka: 1st Floor, 33/3, B M Mansion, Geddalahalli, Sanjay Nagar, Main Road, RMV second stage, Bangalore -560094, Mob. 9448015099 Email: kannada@krishijagran.com

Bihar: Kesri Sadan, 4th Floor, Near Bank of India, Jamal Road, Patna-800001, Mob. 9891667686 Email: hindi@krishijagran.com

Tamil Nadu: Subadarasan's Tharanis Orchid, 654-E, Central Studio, Trichy Road, Singanallur, Coimbatore 641005, Tamil Nadu, Mob. +91 9811758683 Email: tamil@krishijagran.com

Odisha: KVK- Khordha (ICAR), Kausalyaganga Bhubaneswar- 751002, Odisha, Mob. 9938103885 Email: odia@krishijagran.com

Assam: ATMS, 6, Shadabor Avenue, 7th Bye lane, Mother Teresa Road, Guwahati - 781021, Mob: 9101353580 Email : assamese@krishijagran.com, www.krishijagran.com Maharashtra: L 9, Runwal Platinum, Ramnagar Colony, NDA Road, Bavdhan, Pune-411021 Mob: 9891443388 Email : marathi@krishijagran.com, www.krishijagran.com Gujarat: Gunjan H. Patel, Ahmedabad, Gujarat Mob.: 9824317557, 7574809614 Email : gujarati@krishijagran.com, www.krishijagran.com




Publised on 25th & Posted on 27th & 28th at NDPSO in Advance Month RNI. NO.: DELMAR/2014/54725 Postal Reg. No. DL-SW-01/4180/17-19


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.