Konkluzja

wojskowych i ludzi mafii‖, których polityka jest „arogancka, wyzuta z wartości i ideałów, instrumentalizująca wszystko‖

55 .

Konkluzja

Nawet jeśli cytowany powyżej autor się myli i „suwerenna demokracja‖ nie jest budulcem dla nowej „idei rosyjskiej‖, to jest koncepcją, której znaczenie wykracza poza uniwersyteckie i dziennikarskie debaty, m.in. ze względu na to, że jej adwokatami są czynni politycy i urzędnicy wysokiego szczebla. Tym bardziej więc zasługuje ona uwagę, gdyż jej badanie daje możliwość nie tylko pogłębienia wiedzy na temat debat eksperckich dotyczących roli i miejsca Rosji we współczesnym świecie, lecz pozwala nade wszystko zrozumieć sposób myślenia rosyjskich decydentów politycznych, którzy mają realne narzędzia, aby swoją wizję kraju realizować. Podsumowując, możemy stwierdzić, że pisma i wypowiedzi rzeczników „suwerennej demokracji‖ mają z jednej strony wspierać i uzasadniać działania podejmowane przez kierownictwo polityczne, a z drugiej - inspirują do żywej dyskusji na temat różnych koncepcji rozwoju Rosji, zarówno w płaszczyźnie stosunków wewnętrznych, jak i relacji z partnerami zagranicznymi. W tym artykule podjęliśmy próbę pokazania głównych stanowisk w tym sporze. W pismach adwokatów „suwerennej demokracji‖ znajdziemy zarówno wezwanie do pragmatyzmu, twarde podkreślanie niezależności Rosji oraz apelowanie o zakończenie demokratycznej krucjaty przez USA. Gdzieniegdzie pobrzmiewa nuta samobytności, połączona z wyraźnie proeuropejskim stanowiskiem, opartym jednak na kalkulacji zysków i strat. Wszystkie te elementy możemy odnaleźć również w wypowiedziach rosyjskich przywódców i wyczytać w oficjalnych dokumentach określających cele polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej.

55 J. F. Staniłko, Czym jest Rosja?, http://www.omp.org.pl/index.php?module=subjects&func= printpage&pageid=612&scope=All, dostęp: 21.11.2009.

Koncepcja „suwerennej demokracji‖ jest z jednej strony naznaczona brakiem zaufania do Zachodu, który sąsiaduje z chęcią zacieśnienia z nim współpracy 56 . Tę dwoistość omawianej idei dobrze oddaje fragment wywiadu z Władysławem Surkowem, który, jak sądzimy, może stanowić dobre podsumowanie tej pracy:

„W Ameryce, Europie i na Wschodzie wśród politycznych decydentów można wydzielić dwie podstawowe grupy, które dzieli stosunek do Rosji. Przedstawiciele pierwszej wierzą w perspektywiczność naszej demokracji, popierają nas, nakierowują swoje starania na odrodzenie i umocnienie Rosji jako ważnej składowej międzynarodowej równowagi geopolitycznej, jako znaczącego rynku zbytu, jako dobrego sąsiada i wiarygodnego sojusznika. Druga grupa, jak mi się wydaje, składa się z działaczy, którzy dalej żyją fobiami „zimnej wojny‖, rozpatrując nasz kraj jako potencjalnego przeciwnika (…) Oni prawie bezkrwawy upadek ZSRR poczytują sobie za zasługę. Ich celem jest rozbicie Rosji i zapełnienie jej terytorium wieloma słabymi quasi-państwowymi tworami‖57 .

56 Zdaniem Roman Bäckera obecny rosyjski obóz władzy w tradycyjnym sporze między okcydentalizmem a słowianofilstwem należy umieścić pośrodku. Badacz charakteryzuje go, wskazując na elastyczny pragmatyzm, elementy liberalizmu ekonomicznego, dążenie do mocarstwowości oraz podtrzymywanie tezy o aksjologicznej odrębności rosyjskiej kultury (Myślenie polityczne…, s. 91).

57 И. Семенихин, Владислав Сурков: Pre Et Contra, Москва 2008, с. 145.