Markkanaal 100 jaar vanaf blz 131 pub tot 160

11

IJs vermaak winter 1947 op het Markkanaal

Links Jan Krijnen en rechts Jan Willemse. (°1906-†1990) en (°1906-†1985),

Jo en Anna Dooremalen. (°1914-†2002) - (°1912)

De oudste op de schaats, Jan Krijnen (°1863 -†1950).

12

25. Bedrijven gelegen aan het Markkanaal

Loonbedrijf Gebr. van Ginneken B.V., Vrachelsestraat 23, Den Hout.

Voorheen varkensstallen, nu opslag ruimten.

13

De Zuiderkruisgroep is een scoutinggroep voor jongens en meisjes in de leeftijd vanaf 5 jaar.

De Zuiderkruisgroep is opgericht in september 1919 en is daarmee de oudste, nog bestaande zeeverkennersgroep in Nederland. De naam Zuiderkruis is ontleend aan de poolexpeditie "Southern Cross". Al onze boten dragen namen van vroegere Poolexpeditieschepen. De doelstelling van de groep is jeugdigen en jongeren mogelijkheden te bieden tot ontspanning en ontplooiing, door middel van het spel van verkennen te land en te water

Supermarkt, Markkant 10.

14

Vakantiegangers op Katjeskelder, op het terrasje bij de Smulsluis.

Hans en Nel en runnen en rennen in Smulhuis aan de Markkant.

Kijk eens vaker in de spiegel bij de kapper van de V.I.P. salon, Markkant 9.

15

Willeke Machgeels en Diny Damen geven samen les in schapen drijven en het wordt dan ook de schaapherders cursus genoemd. Dit vindt plaats op het weiland bij het Markkanaal naast het Pannekoeckershuys. Op de foto de schapen met Willeke en haar herdershond Jaydee.

Mini - Camping het Kopske.

16

Transport en Groothandel

Cees, Ad, Martin en Vincent.

Machinist, chauffeur,machinist, chauffeur.

Op de zandput van Jac. Caron.

Nieuwe Bredase Baan.

De MAN diesel “Linda” vervoert in een keer maar liefst 18m³ zand.

Vaste bestuurder Harrie Kamp.

trekker met voorloop as sleept maar liefst 25m³ zand weg uit de zandput.

De bulldozer laadt de vrachtauto.

MAN diesel type 8x4.

Nieuwe Bredase Baan 4.

17

Landbouw

In het hout verscholen de boerderij van de fam.

De Wijs, Het Markkanaal zuid.

Foto genomen vanaf de Bergen.

Bergen - Munnikenhof.

Eerst zaaien …..

Maïs, maïs en nog eens maïs.

Dit akkerpad loopt richting de kanaaldijk noord bij het Munnikenhof.

Weiland in het Speijk. Tractor met opraapwagen.

Landbouwer J. van Haperen.

……….dan oogsten.

Landbouwbedrijf aan de Bergen verscholen in het hout.

18

Tuinbouwbedrijf

Varkens

G en G Leijten - Topigs , Munnikenhof 20, Terheijden.

Veeteelt

A.J.M. Vermeulen Tuinbouw , Bankenweg 7, Den Hout.

Veehouderbedrijf Vermeulen, Ard en Monique , Bankenweg 5, Den Hout.

19

Hoeve Bergvliet

De koestal is overbodig en wordt afgebroken.

Landbouwer Adrianus Pheninckx bij zijn paarden op het erf. De boerderij is in 1914 gebouwd.

De boerderij (heden ten dage), vervalt niet onder de slopershamer voor de aanleg van de golfbaan.

De koestal is al verdwenen en het eeuwen oude koetshuis nu als geraamte, wordt opnieuw opgebouwd in oorspronkelijk staat.

110

Aanleg golfbaan Golfbaan op grens van Breda Aan de Salesdreef, de grens van Breda en Oosterhout, komt een zestig hectare grote golfbaan. De gemeente Oosterhout heeft de stichting Landgoed Bergvliet een aanlegvergunning verleend nadat de provincie het licht op groen heeft gezet. Medio volgend jaar moet de baan worden opgeleverd. De gebroeders Herman en René Pheninckx namen enkele jaren geleden het initiatief voor de golfbaan.

De gebroeders zijn beiden eigenaar van de gronden tussen de Salesdreef en het Markkanaal. Hun veebedrijf wordt opgedoekt. Er komen kleine graanakkertjes voor de biologische bouw bij Ter Aalst.

Planning juni 2006.

Dat is vooral bedoeld om de overgangen wat minder hard te maken.

In het ontwerp voor het golfterrein is omzichtig rekening gehouden met de landschappelijke waarde van het gebied. Zo blijven de fraaie eiken, die langs de Salesdreef in de weide staan, gespaard.

Langs het Markkanaal ligt een foerageergebied voor vogels. Daar hebben ze in het ontwerp rekening mee gehouden. Verder komen er ook een stuk of tien waterpartijen op het terrein. De grootste bij de ingang van de club aan de Salesdreef.

De bedoeling is dat de vogels zich hier thuis blijven voelen.

Met de afbraak van de bedrijfsgebouwen is in 2005 begonnen, zie foto’s vorige bladzijde.

“Golfbaan Landgoed Bergvliet” 18 holes golfbaan en 9 holes oefenbaan.

111

Camping St. Hubertushoeve Bij deze boerderij begon Jan Bosgoed in 1939 de camping. Er mochten enkele mensen met hun tentje kamperen en zo liep het uit tot een grote camping de St. Hubertushoeve.

Camping gezien van af de zuidelijke kanaaldijk.

De oude boerderij in de 1e Hondstraat 3, Vrachelen.

Wekelijks genoten de campinggasten van de natuur en de rust rondom Oosterhout. Velen vluchtten in het weekend de drukke stad uit en genoten onder andere op de camping de St, Hubertus Hoeve. Deze camping lag op het westelijk deel van het natuurgebied de Vrachelse Heide. Dit deel draagt de naam Sint Oelbertus polder. Sint Oelbert was de tweede patroon van de kerk van de St. Jan van Oosterhout. Waarschijnlijk is in de loop der jaren de naam van Sint Oelbert verwisseld met die van Sint Hubertus. De camping is in 2002 verhuisd naar de Kurenpolder nabij Hank. Nog even een kijkje op de camping.

Vlinderbuurt gezien van af de zuidelijke kanaaldijk.

112

Deze camping van de fam. Gommers aan de Hondstraat in Vrachelen is verhuisd naar de Kurenpolder in Hank

De geleidelijke afbraak en verhuizing van de camping in de Hondstraat.

26. De twee oudjes

113

De laatste 2 oude boerderijen aan het Markkanaal Wil je nog genieten van de gemoedelijke historische boerderijen, dan zou je moeten gaan kijken in de Hondstraat en in het Markkanaalpad; daar staan er nog enkele.

De familie Besems woont er bijna 100 jaar. In 1910 kwamen hier Cornelis Besems en Maria Verhoeven wonen. Zij waren in dit jaar getrouwd. Peet Besems zijn zoon verteld hoe zijn vader het graven van het kanaal meegemaakt heeft. Vader reed met paard en kipkar zand uit het kanaal en deponeerde dit langs het kanaal en zo ontstond na het egaliseren de kanaaldijk. In deze boerderij werden 10 kinderen geboren, 8 jongens en 2 meisjes geboren. Petrus de zoon woont nu nog op deze boerderij en hij is bijna 80 jaar.

Peet Besems, Jeanne, Kees, †Jeanne Wirken en Joke Besems op moederschoot.

s em es .B sC iu el rn Co

b:

28

b fe

ru

ar

, Vra in J 18

i1

88

6

chelen

d: 15 december 1920 in J 25 , Vrache len

28

ja

nu

ar

97 i1 0

ut

o erh

ost

in O

d:

m: 10 no vember 19 10 in Oo st e rh ou t

Vr

18

d:

ac

b:

Cor

63

in

le

nel

no J

n

ia v

ve

6,

an

mb

B av

M ar c b : 1 e lis v a nB 7 ave 18 2 s ep t l em 9i ber Kr n u is s tr Oo aa d : s te r t/ ho H 18 2 9 s 13 ut 7, 85 ep te in V r m be A .v ac r an he le de n r La ak

er

r be n le em he pt ac Vr in

39

se

19

11

he

15

el

6 8 3 en l i1 he ar 4 ac nu 87 ja , Vr s1 n 4 tu 21 ele 7 6 gu s b: ch au ra 23 9 , V 2 J in

in

De voorouders van Cornelius Besems.

J

d:

Hondstraat 2, 2e Hondstraat 2, J 20.

b: 29 augustus 1810 in 787, Vrachelen d: 9 april 18 85 in J 23, Vra chelen

Ancestors of Cornelius Cornelis Besems

ms ese sB 0 in e l iu 18 1 n t r ar Co a 6m t b: 1 hou te r s 5 in O os i 18 4 sem e e m B 0 m: 1 liu s 847 ut e 1 o h n r s e C o r u g u s tu O ost m b er a len septe ac he b: 9 d: 26 out 0 , Vr 7 7 os O terh in J 1849 in 3 in m: 188 Pietronella Bul Oosterhout

Kees Besems (*1886-†1970)

114

De tweede boerderij ligt aan het Markkanaalpad

Frans van Ham kocht de boerderij in 1929. Hij werkte bij de C.H.V. op de Tramsingel in Breda en daarbij boerde hij wat. De kinderen groeiden op in de crisisjaren en maakten de oorlog mee.

Dochter Annie van Ham met haar man Janus van den Kieboom woonden enkele jaren in een woonkeet naast de boerderij van Van Ham en hielpen vader bij het melken van de koeien (zie foto`s).

Trouwfoto Frans van Ham en Catharina Mol, 1928.

Nard van Ham tussen de koeien.

Annie en haar man Janus houden van dieren

Annie van Ham.

Frans van Ham maakt graan hokken.

Janus van den Kieboom.

115

Kinderen van twee generaties

Winteravond

“Het was een strenge winteravond in de jaren 1970. De temperatuur was ver onder nul toen tegen een uur of tien ‘s avonds werd aangebeld: een peloton Belgische militairen. Of ze in de stal mochten over nachten vanwege de enorm kou op het Markkanaal, zo luidde het verzoek. Al snel bleek het om 20 man te gaan! Veel te veel om allemaal onderdak te kunnen bieden. Maar de koeienstal van de buurman bracht uitkomst en - vooral – warmte. Aangevuld met een grote pan gekookte aardappelen hebben ze die koude winternacht goed doorgebracht.”

Door: (L. Vermijs)

Mien, Toos en Zus van Ham. De drie jongsten uit het gezin.

De jaren 1930.

Frans, Peter, Toos en Diny van den Kieboom.

De jaren 1960.

I.v.m. het kanaal veranderde het adres nogal een keertje, K338, Teraalsterspoor, Houteindsestraat 1, Markkanaalpad 1.

Huidige bewoner fam. Vermijs - Molenaar.

116

27. Archeologie bij het Markanaal

Niko Dijk, Gemeentelijk Archeoloog, Oosterhout.

Tijdens de aanleg van het Markkanaal in het begin van de 20e eeuw werd nog geen rekening gehouden met eventuele archeologische resten in de ondergrond.

Inmiddels is dat anders want in de loop van het kanaal snijdt meerdere archeologisch belangrijke plaatsen aan. Bij het verdiepen stuitten de kanaalgravers, zo werd verteld, op slechts geringe diepte dan ook al snel op "voorhistorische" urnen. De meeste potten sloeg men minachtend kapot en andere kwamen, bijvoorbeeld als bloempot, in de huiskamers van enkele Oosterhouters terecht, waar ze door het broze karakter snel uit elkaar vielen.

Het afgraven moet zorgvuldig gebeuren.

Dit is niet verwonderlijk want het kanaal loopt dwars door een groot woongebied uit de prehistorie dat nu bekend staat als de "Houtse Akkers"

Stan Bol, Cees Kops en Janus van Beek.

Mohammed Bahiaoui en Niko Dijk.

Nu is er helaas niets meer over van deze vondsten maar uit mondeling doorgegeven beschrijvingen valt op te maken dat het waarschijnlijk om aardewerk uit de late Bronstijd of de IJzertijd moet gaan.

Trekker chauffeur.

In de afgelopen 40 jaar zijn op diverse plaatsen vlakbij het Markkanaal archeologische artefacten en sporen aangetroffen. Gedurende de grote zandwinningen vanaf de jaren 1970 ten noorden van Ter Aalst zijn door amateur – archeologen grote hoeveelheden vondsten gedaan. Het betreft een aantal woonplaatsen uit de IJzertijd, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen (Verhagen 1984).

117

Helaas zijn er vooral vondsten verzameld en maar weinig sporen opgetekend zodat we de nederzettingen zelf niet kennen. Dankzij archeologisch onderzoek van de laatste 10 jaar zijn er tocht enkele prehistorische erven met hun gebouwtjes en boerderijen vast gelegd.

Spannend kijken Eelco Oomen en Cees Kops wat de graafmachine nu weer bloot legt.

Zo troffen archeologen net ten zuiden van het kanaal aan de voormalige Herweg (= herdersweg, middeleeuwse openbareweg) een boerderij van het zogenaamde "Haps - type" aan uit de Midden -IJzertijd (500 - 250 voor Christus). Iets meer naar het noorden ligt, aan de andere kant van het kanaal een grafveld uit de vroege IJzertijd (750 - 500 voor Christus). Het werd ontdekt bij de aanleg van een boerenschuur toen een vijftal urnen met menselijk crematie resten werd gevonden.

Wellicht gaat het om dezelfde soort "voorhistorische" urneen die eerder bij de aanleg van het kanaal werden verzameld .

De prehistorische bewoning van dit akkergebied zette zich voort in de Romeinse tijd en de Middeleeuwen. Vooral tussen Ter Aalst en Den Hout, langs het huidige Ruiterspoor moet een vrij intensieve Romeinse bewoning hebben plaats gehad. Getuigen hiervan zijn onder meer diverse Romeinse munten die bij de kanaalaanleg gevonden werden.

Na een periode met weinig of geen menselijke aanwezigheid is er na ongeveer 550 A.D. weer bewoning op de Houtse Akkers.

In het provinciaal archeologisch depot in Den Bosch wordt een merovingische pot bewaard die ook afkomstig is uit grond van het kanaal. Mogelijk wijst deze pot op het bestaan vaan een voor– christelijk grafveldje ter plaatse uit de 6e, 7e of het begin van de 8e eeuw.

Bij het oudheidkundig veldonderzoek voorafgaand aan de bouw van de woonwijk Vlindervallei, ten westen van Oosterhout, zuidelijk van het Markkanaal, zijn inderdaad vele middeleeuwse overblijfselen gevonden, zoals tientallen boerderij plattegronden en waterputten (dijk2001). Het is nog een raadsel waarom dit dorp , waarvan we de naam niet kennen, omstreeks 1200 - 1250 A.D. totaal is afgebroken en nooit meer opgebouwd. De Houtse Akkers waarvan vanaf dat moment een laag aaneengesloten akkergebied met bewoning langs de randen in Den Hout, Vrachelen, langs de Hondstraat en in Ter Aalst. Met het graven van het Markkanaal begon de herontdekking van dit zeer oude woongebied.

Middeleeuwse waterput opgegraven op Vrachelen (vlak bij het M ar kkanaal) .

Het donkere deel dat je ziet is de bast van de boom die ze gebruikt hebben om de put te maken. Daarvoor kapten ze een zo groot/dik mogelijke eik. Deze werd gekliefd. De beide helften werden dan uitgehold. Daarna werden deze helften weer aan elkaar gezet (met houten pennen). Deze holle boom werd dan diep ingegraven waardoor een put ontstond.

Foto: Eelco Oomen.

Bron. Lit.: Dijk,N.S., 2001 Vrachelen 10e en 13e eeuw in N.S. Dijk (red.) Op de rand van Brabants zand, pg. 61 - 78.

Verhagen J.H., 1984. Prehistorie en vroegste geschiedenis van West– Brabant. Bijdragen tot de studie van het Brabants Heem. Deel 24.

118

28. Vestigingen In het zuidelijk deel van de voormalige Linie van de Munnikenhof.

In de agenda van ingenieur op 23 mei 1907 staat:

Brief van de minister van oorlog d.d. 21 mei jl. L a F. 45 genoegen nemende met de aanvankelijk vastgestelde richting van het zij kanaal onder voorwaarden. 1e bij de snijding van de Linie van Munnikhof veld werken aan te leggen. 2e een nieuw lunet aan te leggen en 3e in plaats van een hoge vaste brug een lage draaibrug te leggen en de uitwatering sluis van den Hartelsche Vliet van schotbalken te voorzien.. Om spoedige ber.

Zodoende kon de vijand de Mark niet bereiken om daar de verbindingen tussen Breda en Holland te verstoren. Ze maakte deel uit van een verdedigingsgordel van linies en inundatiegebieden, die tezamen de Zuidwaterlinie vormden. Ze werd geformeerd ter bescherming van Holland. Natuurlijk was de linie oorspronkelijk niet met bomen begroeid. In vredestijd werd de linie als weiland verpacht. Vermoedelijk pas na 1830 (Belgische Opstand) is de linie met eikenhakhout beplant.

Een stukje tekst uit het agenda boek van de ingenieur.

De linie is aangelegd in 1701 en is een ontwerp van de beroemde vestingbouwer Baron Menno van Coehoorn. Ze bestaat uit een hoge wal met aan de oostzijde, waar de vijand werd verwacht, een brede gracht. Aan beide vleugels lagen lunetten (=spievormig deel van een verdedigingswerk). De linie wordt tegenwoordig doorsneden door het Markkanaal. U kunt beide delen betreden, ze zijn eigendom van Staatsbosbeheer. De linie had de functie om de niet te inunderen (=bewust onder water zetten van gebieden) hoge rug tussen de laag gelegen Vuchtpolder en de Zeggepolder bij Terheijden af te sluiten.

De verdediging tegen Holland vanuit Brabant.

119

De Schans Teteringen - Terheijden

DE VUCHT Dit lant loopt met hooge vloed onder (links midden Ter Heyde

De Zegge lage landen Van de Marquis Spinola onder water gezet

Details uit de kaart van Claes Janzn. Visscher uit 1624. De kaarten, welke in die tijd zijn gemaakt, halen het niet bij de tegenwoordige topografische kaarten, maar beantwoorden wel aan het doel waarvoor ze zijn vervaardigd: tonen van strategische punten. In Terheijden is, tussen de kerk en de molen, een schans getekend. Dit betekent, dat ‘iets’ van dien aard daar heeft gelegen. De verschansing links op het dorp stelt het gebied voor waar nu de Grote Spinolaschans ligt. Zowel het verkeer over de Mark als over de Hartelweg (onderin) kon worden gecontroleerd.

Links staat `t Nieuwe Quartier van de Marquis Spinola” afgebeeld.

Dit lag ter hoogte van de Salesdreef, waar de “Abts-Hoef” al bestond. Daar boven liggen de “Konijnberg” en de Groote Warande”, voorgesteld door middel van een huis of hoeve of waterput. Ook Teteringen verschanst, alsmede de herberg “ ‘t Pannenhuys”. Langs de Mark ontbreekt het jaagpad niet.

120

Plan van de Campementen bij Oosterhout in de jaren 1701 en 1732. Kampement is een legerplaats voor militairen.

121

De Spinola Schans Deze schans is een overblijfsel uit de 80-jarige oorlog (1568-1648). De buitengracht is niet veel meer dan een smalle sloot. Dan krijg je vervolgens de buitenwal, de verlande binnengracht en tenslotte de eigenlijke schans, die hier zo'n 10 meter bovenuit torent. Deze is min of meer vierkant en heeft op de hoekpunten grote bolwerken. De schans ontleent zijn naam van de bekende Spaanse bevelhebber Spinola, die hier in 1624 een ideale plek vond voor een legerkamp en schans. Het was een strategisch goed gekozen plaats om de wegen van Breda naar her noorden en noordwesten, zowel te land als te water, volkomen te kunnen beheersen.

In 1624 werd de grote Schans aangelegd, een groot aarden fort.

Commandant Paul Baillon bracht hier de helft van zijn troepen onder voor de (honger) belegering van Breda. Frederik Hendrik poogde in 1625 Breda te ontzetten, maar op 5 juni van dat jaar gaf Breda zich over aan de Spanjaarden. Twaalf jaar later behaalde Frederik Hendrik alsnog zijn overwinning op de Spanjaarden. In 1639 kreeg de schans zijn huidige uiterlijk met vier bolwerken, een verharde weg omgeven door een gracht. Hoewel de Spinola Schans in de oorlogen daarna nog regelmatig een bezetting gehad, heeft het toch geen belegeringen meer te verduren gekregen. Vanwege de veranderde strategie nam de waarde als verdedigingsschans langzamerhand af. Tot na de Tweede Wereldoorlog heeft de Spinola Schans als verdedigingswerk gediend.

Spinola Schans in de Hartel. (foto Archief Breda).

122

29. Landgoederen

Plaatselijke ligging

Het schoonhuis e aatj ystr e o tK

He

De Salesdreef

Voorzijde.

Zo werd het landgoed in 1720 omschreven:

Foto. H. Pheninckx

Eerstelyck een seer Schoone Heren Huysinge met een basse court (hoenderhof) daer aen met hovingen wel beplant met allerley fijne fruytbomen en oock omwatert, met een ganse huys, schuer, paardenstal en uitnemende schoone kelders, pompen etc., met twee hoeven Lants en huysingen, schuer en verdere timmeragie daer opstaande ende erffenisse daer aen behoorende , genaemt Bergvliet, groot te samen onder saylanden, weyden, bosschen, hooylanden, hooven, boomgaerden etc., omtrent 17 buynder.

R120 22 jan. 1720

Hierbij worden nog verschillende veldnamen genoemd. O.a.

Het Hemelryck, De Hulstmoeren, De Waranda.

De 'Salesdreef' is genoemd naar;

Den Hoog Edele Gestrenge Heer Jan Baptist de Salis, Collenel Commandant van het Reglement Switsers van den Heer Generaal Major Schmid, deze verkoopt de Buytenplaetse en de Hoeve Bergvliet met aale de boomen, Dreeven, Plantangien, Boerenwoning, Stallingen, Schueren , Hooy-, wey– en zaaylanden met alle dependenten van dien, groot te samen omtrent 57 buynderen, doch volgens een figurative Caart van den landmeeter Ceder Creurts groot 210 gementen aan de Wel. Gestr. Heer Rudolph Anthony de Salis, mede regeerend scheepen der Stad Breda.

De villa is in 1914 afgebrand en in 1918 opgebouwd als een boerderij 'Hoeve Bergvliet' aan de Salesdreef, Oosterhout.

123

De Hartel De Hartelberg was in de jaren 1340 door de abdij van Tongerlo gekocht uit de wildernis van de heer van Breda.

Verboden toegang staat er aan de poort van het Landgoed de Hartel, maar door ons vriendelijk verzoek mochten we deze mooie villa van de fam. Kammer toch fotograferen.

De Gebraden Aal Het voormalige cafĂŠ "In den gebraden Aal" Heeft plaats moeten maken voor de Nieuwe Bredase Baan. Het pand stamt uit 1821.

De bewoners Janus en Jo Raats verhuisden =naar Oosteind.

De achterzijde of erfzijde, afgebroken in 2002 i.v.m. verlegging Nieuwe Bredase Baan.

124

30. Woningbouw

Een stukje van de nieuwe kaart van West -Brabant gepresenteerd door BN/DeStem juni 2005. Hoe wordt de ruimte in Brabant deze eeuw benut? Das is te zien op deze nieuwe kaart. Hij biedt een overzicht van bestaande bebouwing en natuurgebieden. Bovendien bevat deze kaart talloze nieuwe locaties voor woningbouw en bedrijventerreinen en een reeks groeigebieden voor de intensieve veehouderij. Ook geplande hoofdinfrastuctuur staat erop. Voor Oosterhout, Vrachelen 3 te zuiden van het Markanaal.

125

Onbebouwd en bebouwd.

Het Goor

Marksluis Markkana

al

al

a an

ilh

W

k na i m

el

Het Goor Markslu

is

Markkanaal

al

a an

W

ilh

el

k na i m

126

De Skyline van Vrachelen II “De Bakens” aan de Pinksterblomstraat.

De appartementen “de Bakens” aan de mond van het Markkanaal - Wilhelminakanaal.

Aan de horizon de Centrale van de PNEM, Geertruidenberg.

127

Het woonideaal Markkant Het mooie en gezellige Oosterhout krijgt een woonpark dat zijn weerga niet kent. Op een schiereiland in de wijk Vrachelen aan de rand van het Markkanaal, polder en bos is een prijswinnend woonplan ontwikkeld met bijzondere eigenschappen: Markkant. Een zeldzame combinatie van veel ruimte, groen en een architectuur die een nieuwe trend aangeeft op woongebied. (BN/DeStem 2 jan. 1999)

n

e

won n ge

77

un

gel k ie

n inge

en

rt

a app

nte e m e

Vr n i d ilan E ala n a rkk a M et h op

. len e h ac

128

Schitterend wonen aan bos -en waterrand Markkant

Woningen zijn nu bewoond 2005.

Appartementen.

Woningen in aanbouw.

Vrachelshofje aan het Markkanaal.

Voorheen het gebied rond de 1e Hondstraat en de Herweg.

129

Camping St. Hubertushoeve is geweken voor Vrachelen III "de Vlinderbuurt" Houtse Akkers Markk anaal

Mar

Woningen in aanbouw

kka naa

l

Mar

kka nt

Vrachelen III Vra che len I

130

31. De twee zwaaikommen Startpunt Markkanaal in 1910 Op dit punt van de Mark is Rijks Waterstaat in 1910 begonnen met het graven van het kanaal richting Oosterhout. De Zwaaikom in de Mark.

Het kanaal was toen 6 km. lang en 22 breed. Er werden 5 bruggen aangelegd. Een draaibrug bij deze splitsing, twee ophaalbruggen en twee vaste boogbruggen.

Breda

Terheijden

Mark Mark Markkanaal

Breda. De naam is ontstaan uit de samentrekking Brede Aa. En duidt op de plaats waar de Mark en Aa samenstromen. Hier bouwde ooit een Brabantse edelman een burcht en er vestigden zich gaandeweg boeren, vissers en schippers die op hun beurt koop- en ambachtslieden aantrokken.

Terheijden ligt in een streek die bekend staat als "de Baronie van Breda". Baronesse van Breda is onze Koningin, die afstamt van het adellijke geslacht Oranje-Nassau, waarvan Engelbrecht van Nassau in 1404 Heer van Breda is geworden. In de geschiedenis wordt dit gebied tezamen met Breda aangeduid als "Stad en Land van Breda". Het maakte deel uit van het Hertogdom Brabant.

131

Zwaaikom Oosterhout

32. Bronnen

132

A. de Graaff, Het Wilhelminakanaal en Markkanaal, Bernard van Oerle, Den Hout BN/DeStem Oosterhout - Breda Brabants Historisch Informatie Centrum , bhic, Den Bosch Buurtschap de Hartel Fotoboek M. H. de Jongh, Terheijden Mobilisatie en bevrijding, Heemkundekring “De Vlasselt� Terheijden Hoogheemraadschap Mark en Dintel Kanaal op het zand, Henk van Doremalen en Paul Spapens De slag om het Markkanaal, Jos van Alphen Regionaal Archief Tilburg Rijks Waterstaat Tilburg Stadsarchief Breda Waterschap De Brabantse Delta

133