Ħarġa 1 ta' Lulju 2012 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

dr PaWLU BOffa

50 sena mill-mewt tieg˙u Il-Óadd 1 ta’ Lulju, 2012 Óar©a Nru 990

Ara pa©ni 8 u 9

Prezz ›0.80

L-ImmIGraZZjONI ILLeGaLI

Tonio Borg issa jaqbel mal-Gvern Taljan li l-immigranti jintbag˙tu mill-ewwel minn fejn ©ew

L-ipokresija ta’ GonziPN fl-aqwa tag˙ha L-ipokresija tal-og˙la esponenti tal-Gvern Nazzjonalista ˙ar©et fil-bera˙ hekk kif Laurens Jolles, uffiçjal g˙oli tal-Ìnus Mag˙quda ˙assu sorpriΩ bl-appo©© li ta l-Viçi Prim Ministru, Tonio Borg, g˙all-politika tal-Gvern Taljan li jibg˙at lura immigranti illegali ftit wara li jkunu ©ew salvati. Tonio Borg tenna l-appo©© tal-Gvern Malti g˙al dik li tissejja˙ il-politika tal-imbuttar lura tal-immigranti minn fejn ©ew (il-pushback policy) tal-Gvern Taljan, waqt laqg˙a li kellu malMinistru tal-Affarijiet Barranin Taljan, Giulio Terzi, f’Ruma ftit tal-jiem ilu. Ta’ min jg˙id li f’April tas-sena li g˙addiet ilMexxej Laburista, Joseph Muscat, kien prattikament esprima l-istess ˙sibijiet meta kien inqala’ l-kaΩ tal-g˙eluq tal-port ta’ Lampedusa wara li

fIÇ-ÇeNtrU ta’ deteNZjONI ÓaL safI

kienu ©ew salvati madwar 171 immigrant li kienu spiççaw Malta. Dakinhar in-Nazzjonalisti kienu ˙ar©u qatta bla ˙abel kontra Joseph Muscat g˙ax tenna li limmigranti g˙andhom jintbag˙tu lura minn fejn ©ew wara li jkunu salvati. L-ipokresija ta’ GonziPN to˙ro© b’mod qawwi hekk kif issa prattikament il-Ministru Tonio Borg qieg˙ed ukoll jag˙ti l-appo©© tieg˙u g˙all-politika tal-Gvern Taljan li jrid jibg˙at lura l-immigranti illegali lejn il-Libja eΩatt wara li jkunu ©ew salvati. Tonio Borg ©ie kkwotat li qal li l-Gvern Taljan g˙andu kull dritt jibg˙at lura immedjatament immigrant illegali li jkunu spiççaw l-Italja. • Tkompli f’pa©na 4

fINaLI medIterraNja

Immigrant imut wara li qala’ xebg˙a Jirrapporta Brandon Pisani Abdalla Mohammed, immigrant ta’ 32 sena mill-Mali, tilef ˙ajtu fil-lejl ta’ bejn il-Ìimg˙a u s-Sibt waqt li kien fi triqtu lejn ilPoliklinika ta’ Ra˙al Ìdid. Ir-ra©el, li kien qed jinΩamm fiççentru ta’ detenzjoni f’Óal Safi, ittie˙ed g˙all-kura wara li ©ie msawwat brutalment minn suldati tal-Forzi Armati u minn uffiçjali tas-Servizzi tad-Detenzjoni. Huwa mifhum li dan l-immigrant mill-Mali kien involut f’inçident ma’ uffiçjali tad-detenzjoni fiç-çentru ta’ Óal Safi, ilÌimg˙a filg˙axija. Jidher li l-immigrant kien ilu tliet snin ma˙rub, u nqabad biss il-Óamis li g˙adda. IΩda l-Ìimg˙a re©a’ ˙arab miç-çentru u nqabad ftit tal-˙in wara, fejn ©ab ru˙u b’mod aggressiv. Ftit tal-˙in wara li nstab, l-uffiçjali marru bih il-Poliklinika, fejn indunaw li ma bediex jirrispondi, u g˙alhekk sej˙u g˙allassistenza tat-tabib li kien fil-klinika dak il-˙in. Kien hawnhekk li l-immigrant ©ie ççertifikat mejjet mit-tabib. Hu mifhum li tliet suldati tal-AFM u Ωew© uffiçjali tas-Servizzi ta’ Detenzjoni se ji©u mressqa l-Qorti inkonnessjoni ma’ dan ilkaΩ. Sadanittant kien hemm xi rvellijiet u protesti fiç-çentru ta’ Óal Safi min-na˙a ta’ s˙ab il-mejjet. L-inkjesta qed titmexxa mill-Ma©istrat tal-G˙assa, Miriam Hayman.

Wara kwaΩi xahar ta’ spettaklu ta’ futbol, illejla tintlag˙ab il-partita finali tal-Euro 2012 bejn t-tim ta’ Spanja, li huma l-holders ta’ din it-tazza kif ukoll Champions tad-Dinja, u l-Italja, li huwa wie˙ed mill-iktar timijiet segwiti f’pajjiΩna. Tant hu hekk, il-Óamis billejl mar-reb˙ tas-semifinali mal-Ìermanja, b’mod partikolari fl-in˙awi ta’ San Ìiljan u ta’ Tas-Sliema, il-brijju baqa’ g˙addej sas-sig˙at bikrin ta’ filg˙odu. Bl-isfida tal-lejla, g˙ad irridu naraw jekk hux se jkompli jew hux se jing˙alaq ir-renju ta’ Spanja wara li g˙al numru ta’ snin iddominaw ix-xena tal-futbol dinjija u Ewropea, inkella hux se jduqu s-suççess it-Taljani li, b˙alma dejjem jag˙mlu, ji©u minn wara u jqumu g˙all-okkaΩjoni b’wirjiet qalbenija. F’dawn il-kampjonati twieldet ukoll stilla, Super Mario Balotelli, il-le©©enda ta’ tifel abbandunat mill-©enituri naturali tieg˙u min˙abba mard fil-familja, li mbag˙ad ©ie adottat minn ©enituri Taljani, u li fl-Euro 2012 ikkonferma ru˙u b˙al wie˙ed millaqwa plejers tad-dinja.

01.07.2012

A˙barijiet

Il-PN je˙odha kontra min irid li tkun osservata l-li©i Aktar ma toqrob l-elezzjoni ©enerali, aktar jibdew isiru sforzi biex ikun Ωgurat li lproçess elettorali jkun wie˙ed trasparenti u ˙ieles millabbuΩi. Il-kwistjoni ta’ min g˙andu dritt jivvota u min m’g˙andux, dejjem tqum f’dawn iΩ-Ωminijiet u huwa flinteress mhux biss tal-partiti politiçi, iΩda anke fl-interess nazzjonali, li jkun Ωgurat li min jivvota jkollu verament id-dritt li jag˙mel dan. Il-li©i elettorali tag˙ti dritt li jitressqu rikorsi g˙all-attenzjoni tal-Qorti, dwar dawk ilpersuni li jkunu ilhom barra mill-pajjiΩ g˙al aktar minn sitt xhur matul l-a˙˙ar sena u nofs u anke dwar dawk ilpersuni li jkunu ©ew iççertifikati li g˙andhom xi diΩabbiltà mentali u li g˙aldaqstant ma jkunux kapaçi jivvutaw. Imbag˙ad tkun il-Qorti li tiddeçiedi min g˙andu dritt jivvota u min m’g˙andux. Dan huwa wie˙ed millmezzi li g˙andhom jiΩguraw li l-proçess elettorali jkun wie˙ed ©ust u trasparenti. Wie˙ed ma jistax jinsa li hemm numru ta’ fatturi li ftit li xejn qed jg˙inu biex din ittrasparenza tkun garantita. Ewlieni fosthom hemm ilfatt li eluf ta’ Maltin u G˙awdxin g˙ad g˙andhom karta tal-identità li hija skaduta u g˙alhekk jekk ma jitti˙dux il-miΩuri neçessarji, dan il-fattur u fatturi o˙ra jistg˙u jwassal g˙all-abbuΩ. Il-li©i tag˙ti l-fakultà biex isiru rikorsi quddiem il-Qorti ˙alli r-Re©istru Elettorali jkun kemm jista’ jkun korrett u ji©i Ωgurat proçess elettorali ©ust u trasparenti. Fil-©img˙at li g˙addew ilPartit Laburista ppreΩenta g˙add ta’ rikorsi quddiem ilQorti, biex ji©i Ωgurat li lkriterji msemmija fil-li©i elet-

torali dwar id-dritt tal-vot, qeg˙din ikunu osservati. G˙ax il-Partit Laburista qieg˙ed jis˙aq fuq is-saltna tad-dritt u fuq proçess elettorali ©ust u trasparenti, ilPartit Nazzjonalista millewwel ˙are© jattakka lill-PL u qal li l-PL qed jipprova jça˙˙ad lin-nies mid-dritt talvot. F’kummenti ma’ din ilgazzetta, l-Kap tal-Uffiçju Elettorali tal-Partit Laburista, Louis Gatt spjega li re©istru elettorali jkun ippubblikat darbtejn fis-sena; wie˙ed f’April li jkun korrett sa la˙˙ar ta’ Marzu u ie˙or f’Ottubru li jkun korrett sa la˙˙ar ta’ Settembru. G˙aldaqstant, hemm diversi ra©unijiet sabiex persuni ©odda jikkwalifikaw biex

isimhom ji©i jidher fir-re©istru elettorali. Gatt qal li jkun hemm min jikkwalifika peress li jkun g˙alaq tmintax -il sena, o˙rajn li jkunu akkwistaw iççittadinanza Maltija u jkunu di©à ilhom jg˙ixu Malta g˙al sitt xhur fl-a˙˙ar sena u nofs, persuni b’çittadinanza Maltija li rritornaw f’pajjiΩna u g˙alqu sitt xhur residenti hawn Malta, u o˙rajn li jkunu skontaw sentenza talQorti. “Il-li©i elettorali anke tippermetti, li wara kull pubblikazzjoni tar-Re©istru Elettor-ali, kull çittadin g˙andu dritt li fi Ωmien 21 jum minn din ilpubblikazzjoni, jag˙mel rikors elettorali (appell lil Uffiççju ReviΩur) sabiex issir il-korrezzjoni me˙tie©a. Din il-korrez-

zjoni tista’ tkun kemm talba sabiex isem ta’ elettur jinqata’ mir- Re©istru, jew sabiex ji©i ikkore©ut indirizz ta’ elettur, jew sabiex jidda˙˙al isem ta’ elettur fir-re©istru. Ir-ra©uni ewlenija li r-Re©istru jkun ippubblikat hija sabiex persuna tivverifika li isimha jidher korrett fir-re©istru elettorali kif ukoll tkun tista’ tivverifika korrezzjonijiet o˙ra li tista’ tosserva fuq eletturi o˙ra. Dan is-servizz ta’ verifika jing˙ata wkoll mill-Uffiççju Elettorali tal-Partit Laburista li jista’ ji©i kkunttattjat fuq 80072202. Il-verifika tista’ ssir ukoll online fuq is-sit www.partitlaburista.org/view/main/infor mazzjoni/registru-elettorali, jew permezz ta’ email fuq

electoral.office@partitlaburista.org Min-na˙a tieg˙u, l-President tal-PL, Stefan Zrinzo Azzopardi qal li dak li g˙amel il-PL huwa li nforza d-dritt li tag˙tih il-li©i. “Il-li©i elettorali tag˙tina dritt, biex b˙ala partit politiku nag˙mlu skrutinju talproçess elettorali fit-totalità tieg˙u. Persuna biex tivvota trid taççerta ru˙ha li isimha jkun inkluΩ fir-Re©istru Elettorali billi tag˙mel il-verifiki me˙tie©a u ma sabiex ikun assigurat li ma ti©ix imça˙˙da mid-dritt tal-vot meta g˙andha d-dritt li tivvota. Minn Ωmien g˙al Ωmien, jin©iebu g˙all-attenzjoni tag˙na ismijiet ta’ persuni li ilhom li telqu minn Malta g˙al diversi snin u li llum jg˙ixu barra minn Malta b’mod permanenti. F’dawn ilkaΩijiet, b˙alma naççertaw b’mezzi legali li min g˙andu d-dritt li jivvota ismu jkun inkluΩ fir-re©istru, bl-istess mod, min m’g˙andux dritt li jivvota b’mezzi legali, nag˙mlu talba biex ismu ma jkunx inkluΩ fir-Re©istru Elettorali”, sa˙aq Zrinzo Azzopardi. Stefan Zrinzo Azzopardi qal li l-Kummissjoni Elettorali g˙andha obbligu li tara li rrekwiΩiti tal-li©i biex persuna tivvota jkunu rispettati. Qal li l-fatt li jitressaq rikors elettorali ma jfissirx li isem jinqata’ awtomatikament, iΩda hemm proçess li jrid ji©i segwit, u l-Qorti trid tkun sodisfatta mill-provi mi©juba quddiemha qabel ma tiddeçiedi li isem g˙andu jinqata’ mirRe©istru Elettorali. Temm jg˙id li l-Partit Laburista jemmen f’elezzjonijiet trasparenti fejn ir-rieda tal-eletturi tkun riflessa fir-riΩultat.

Id-diskors tat-tluq ta’ RCC Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin wie©eb g˙all-artiklu li deher fil-˙ar©a tal-Óadd li g˙adda “RCC se jitlaq f’nofs Lulju”. Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin “ça˙ad bil-qawwa kollha li ntuΩa xi ton parti©©jan waqt id-diskors li g˙amel irRappreΩenant Permanenti lill-uffiçjali tieg˙u. F’dan id-diskors, ghalkemm esprima id-dispjaçir tieg˙u g˙all-mozzjoni, l-enfaΩi tar-RappreΩenant Permanenti kien wie˙ed ta’ inkorra©©iment lill-uffiçjali sabiex jkomplu jaqdu dmirhom bl-istess sens ta’ dedikazzjoni li urew fil-passat”. “M’hemm l-ebda mod kif dak li qal ir-RappreΩentant Permanenti jista’ ji©i interpretat b˙ala attakk fuq xi ˙add”, ittemm tg˙id it-twe©iba tal-kelliem g˙all-Ministeru tal-Affarijiet Barranin Melvyn Mangion. Interessanti kif din it-twe©iba ma ©ietx minn Richard Cachia Caruana nnifsu, imma minn Melvyn Mangion li ma qalx jekk kienx preΩenti jew le g˙ad-diskors ta’ Cachia Caruana b˙alma kienu is-sorsi tag˙na. Imkien f’din it-twe©iba ma ©ie miç˙ud dak li kien irrappurtat f’din il-gazzetta li RCC fid-diskors tieg˙u qal illi bil-mozzjoni li g˙addiet mill-Parlament kontra tieg˙u, l-pajjiΩ se jmur lura g˙all-politika tal-passat.

01.07.2012

A˙barijiet

Finanzi pubbliçi fi kriΩi

IΩ-Ωieda fid-dejn it-tripplu ta’ dak imbassar Wara li g˙addiet kwazi nofs din is-sena, il-qag˙da finanzjarja tal-Gvern hija ferm ’il bog˙od mill-mira li kien ippreΩenta fil-ba©it li g˙adda. Dakinhar, il-Ministru tal-Finanzi kien qal li fl-2012 id-defiçit g˙andu jonqos b’€50m fuq dak li kien irre©istrat is-sena l-o˙ra. Imma sal-ewwel ˙ames xhur ta’ din is-sena, id-defiçit kien €83m aktar milli kien fl-ewwel ˙ames xhur tal-2011. Tnaqqis fl-infiq kapitali Fil-fatt, id-defiçit fl-ewwel ˙ames xhur kien ta’ €234m, li jfisser li biex tintla˙aq il-mira ta’ defiçit ta’ €145m sal-a˙˙ar tas-sena, bejn Ìunju u Diçembru l-Gvern irid jag˙mel surplus ta’ madwar €90m. G˙alkemm fix-xahar ta’ Mejju d-defiçit naqas bi kwaΩi €7m fuq Mejju tal-2011, meta wie˙ed jifli ç-çifri, jsib li dan ittnaqqis kien riΩultat ta’ tnaqqis ta’ €22m fin-nefqa kapitali. Filwaqt li f’Mejju tal-2011 u anki dak tal-2010 l-Gvern kien nefaq madwar €40m fuq pro©etti kapitali, din id-darba nefaq €17m. G˙alhekk, f’Mejju jidher li l-Gvern biex irraΩΩan xi ftit il-qag˙da finanzjarja ˙aΩina tieg˙u, re©a’ rrikorra g˙al tnaqqis fl-investiment kapitali, naturalment bl-eççezzjoni tal-infiq fuq il-Parlament il©did u t-teatru bla saqaf. Dan g˙amlu minflok ma kkontrolla n-nefqa rikurrenti, li kompliet tiΩdied bi kwaΩi €12m

jew 5.6%, li hi rata ferm og˙la mit-tkabbir ekonomiku, fejn flewwel kwart tal-2012 lekonomija, f’termini nominali, kibret biss b’1%. Sadanittant, min˙abba Ω-Ωieda fid-dejn, in-nefqa fuq limg˙axijiet Ωdiedet bi kwaΩi €4m, biex f’˙ames xhur intefqu €92m f’img˙axijiet, ji©ifieri €30m aktar milli kemm infaqna fuq l-edukazzjoni. Mad-daqqa t’g˙ajn, in-nefqa kapitali tidher li Ωdiedet ukoll. IΩda meta wie˙ed jifli ç-çifri jsib li filwaqt li n-nefqa kapitali Ωdiedet bi kwaΩi €15m, din kienet kollha kemm hi dovuta g˙all-€20m li ˙are© il-Gvern biex jixtri l-uffiçini tal-Air Malta. G˙alhekk, ming˙ajr din lg˙ajnuna lill-Air Malta, il-Gvern effettivament naqqas in-nefqa kapitali tieg˙u fl-ewwel ˙ames xhur b’€5m meta fil-ba©it kien fta˙ar u wieg˙ed li se jΩid innefqa kapitali b’€122m fl-2012. Il-Gvern lura fid-d˙ul li kellu ji©bor Sadanittant, iç-çifri dwar idd˙ul juru li l-Gvern qieg˙ed lura fid-d˙ul li kien qed jistma li ji©bor. Fil-ba©it li g˙adda lGvern kien qed jistma li matul l-2012 id-d˙ul tieg˙u se jiΩdied b’€265m. Madankollu, wara li g˙addiet kwaΩi nofs is-sena, idd˙ul tal-Gvern Ωdied biss b’€27m. Wara l-ftehim li g˙amel mal-Maltco fil-privatizzazzjoni tal-Lottu, il-Gvern hu

mistenni li f’Ìunju jda˙˙al €39m, fejn minkejja li din hija konçessjoni g˙al 10 snin, idd˙ul se ji©i rre©istrat kollu fl2012. Madankollu, anki wara li ninkludu din iç-çifra, xorta jkun me˙tie© li l-Gvern iΩid id-d˙ul tieg˙u b’€200m o˙ra fuq l-2011 biex jil˙aq il-mira tieg˙u g˙assena. Tnaqqis fid-d˙ul mill-VAT Id-d˙ul mit-taxxi indiretti ma tantx jawgura tajjeb u jirrefletti l-andament ekonomiku dg˙ajjef li g˙addej minnu pajjiΩna. Fl-ewwel ˙ames xhur, id-d˙ul mill-VAT, li mag˙ha g˙ad hemm miftu˙a l-iskema talamnestija, id-dwana, d˙ul minn liçenzji, taxxi u multi; kif ukoll minn fees of office, li jinkludu t-taxxa tal-eko-kontribuzzjoni, Ωdiedu biss b’€2m jew 0.5%, li lanqas biss tkopri Ω-Ωieda li jda˙˙al minn taxxi indiretti lGvern min˙abba l-inflazzjoni, li kienet kwaΩi 3% fl-ewwel ˙ames xhur. Huwa inutli li l-Gvern qed jipprova jwa˙˙al fil-benefiççji soçjali u l-Air Malta g˙al din iΩΩieda ta’ kwaΩi €84m fiddefiçit, g˙ax iΩ-Ωieda fil-benefiççji soçjali u n-nefqa fl-Air Malta kienet tammonta g˙al €42m, jew nofs iΩ-Ωieda fiddefiçit. Huwa çar li l-problema tinsab fi n-nuqqas ta’ kontroll fi nnefqa rikorrenti, li naturalment min˙abba ç-çiklu elettorali u

problemi interni li hu mifni bihom GonziPN, il-Gvern qajla g˙andu ˙e©©a u wisq anqas irrieda li jikkontrollaha. Sadanittant, hekk kif il-Gvern kompla g˙addej b’defiçit akbar minn dak tas-sena ta’ qabel, iddejn tal-Gvern kompla jiΩdied, fejn bejn Diçembru tal-2011 u Mejju tal-2012 id-dejn Ωdied b’€141m, meta skont il-ba©it li g˙adda, id-dejn tal-fond konsolidat fuq sena s˙i˙a kellu jiΩdied b’€105m. Ta’ min jg˙id li f’din l-a˙˙ar ©img˙a ta’ Ìunju 2012, ilGvern re©a’ Ωied id-dejn tieg˙u b’€180m o˙ra meta ˙are© stocks ©odda, biex b’hekk, flewwel sitt xhur ta’ din is-sena d-dejn tal-Fond Konsolidat huwa stmat li Ωdied b’madwar €320m, jew it-tripplu ta’ kemm il-Gvern qal li se jiΩdied f’sena

s˙i˙a. JiΩdied id-dejn pubbliku ferm aktar minn kif previst Fil-ba©it li g˙adda, il-Gvern kien ippreveda li fi tmiem l2012, id-dejn tal-fond konsolidat kien se jkun €4537m, iΩda sa tmiem Mejju kien di©à €4625m, jew €88m aktar, u jekk ng˙oddu l-€180m ta’ dejn li Ωied il-Gvern f’Ìunju, id-dejn sa nofs is-sena kien di©à kwaΩi €270m aktar milli bassar ilGvern. Huwa aktar milli ovvju, li lmiri li g˙amel il-Gvern fil-ba©it li g˙adda, speçjalment dwar iddejn, g˙al darb’o˙ra marru Ωmerç bil-kbir u l-Ministru talFinanzi huwa fid-dmir li jispjega x’inhu g˙addej u g˙ala ddejn qed jisplodi b’dan il-mod.

Il-Gay Pride Parade 2012

B’vuçi wa˙da kontra l-omofobija Is-Sibt filg˙odu g˙exieren ta’ persuni attendew il-Gay Pride Parade li saret f’Tas-Sliema u li din is-sena kellha t-tema ‘I am’. Din l-attività annwali hija parti mill-attivitajiet li qed isiru b˙ala parti mill-©img˙a ddedikata lill-persuni LGBT. It-tema li ntg˙aΩlet din is-sena tixhed il-fatt li persuni omossesswali huma parti mis-soçjetà u g˙alhekk g˙andhom l-istess drittijiet u dmirjiet. L-g˙an ta’ din l-attività huwa wkoll li jkun iççelebrat l-avvanz li sar fid-drittijiet g˙all-persuni LGBT,

filwaqt li fl-istess waqt isir appell sabiex jing˙ataw aktar drittijiet bl-g˙an li kul˙add ikun trattat indaqs. Waqt din il-mixja spikka banner b’mistoqsija indirizzata lill-Ministru Chris Said dwar kemm se jdumu lpersuni LGBT jistennew biex irrelazzjonijiet tag˙hom ji©u rikonoxxuti bil-li©i. Fl-attività pparteçipaw deputati miΩ-Ωew© na˙at talkamra u spikkat ukoll il-preΩenza tal-Ambaxxatriçi Amerikana g˙al Malta, Gina Abercrombie-Wistenley (ara r-ritratt).

Attendew ukoll bosta rappreΩentanti t’g˙aqdiet differenti fosthom Drachma, l-g˙aqda universitarja We are, il-Malta Humanist Association u l-LGBT Labour. Fl-g˙eluq tal-attività, id-Deputat Laburista Evarist Bartolo ng˙ata l‘Gay Soldier Award’ b˙ala rikonnoximent tal-g˙ajnuna kostanti tieg˙u lill-persuni LGBT. Intant, b˙ala sinjal ta’ solidarjetà, fuq iç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun, il-biera˙ ittajret ilbandiera tal-qawsalla li tirrapreΩenta l-LGBT.

Trade Fair Deal

Buy an any y pack package age during during the R ROCS OCS T Travel ravel Summer T Trade rade F Fair air S Sale... ale... and get a C COMPLIMENTARY OMPLIMENTAR OMPLIMENT ARY OVERNIGHT OVERNIGHT STAY STA ST AY FOR 2 A AT T THE PLAZA PL A Z A HO HOTEL TEL inclusive inclusiv e of buffet br breakfast eakfast eakf ast and buffet dinner! Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com travel@rocsgrp.com

www.rocsholidays.com w ww.rocsholidays.com All offers All offers and complimentary complimentary g gifts ifts ar are e subjec subjectt tto oa availability, vailability, limit limited ed un until til st stocks ocks last or off offer er is tterminated, erminated, limit limited ed to to one gift gift per room room book ed irrelevant irrelevant of the amount amount spen t, and additionally can be subjec o fur ther tterms erms and c onditions. All All deposits placed placed during the fair are are booked spent, subjectt tto further conditions. non-refundable. exchangeable 100% non-r efundable. All All offers offers are are not e xchangeable ffor or cash.

01.07.2012

A˙barijiet

Il-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt

MaLTa x’GÓaNdha differeNTi? Matul dan ix-xahar, il-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt niΩel fl-anqas livelli sa minn Ottubru li g˙adda. IΩda minkejja li l-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt naqas drastikament, f’pajjiΩna t-tnaqqis fil-prezz tal-fjuwil u l-gass li g˙adu kif t˙abbar huwa wie˙ed mar©inali. KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn iç-çifri tal-ener©ija b˙alissa fil-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea u qabblithom ma’ dawk ta’ Malta.

Tnaqqis fil-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt Fil-bidu ta’ Ìunju 2012, kien irrappurtat kif il-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt irre©istra tnaqqis sostanzjali. Il-prezz tallight sweet crude oil niΩel b’1.66% u la˙˙aq it-$82 g˙al kull barmil. Dan huwa l-anqas prezz li kien irre©istrat sa minn Ottubru 2011. Mill-banda l-o˙ra, il-prezz talbrent crude oil niΩel bi 2.47% biex issa jla˙˙aq is-$96 kull barmil, ji©ifieri l-anqas prezz li kien irre©istrat sa minn Jannar 2011. Kull meta f’pajjiΩna jinqala’ largument dwar il-prezzijiet talener©ija, il-Gvern dejjem ikun pront iwa˙˙al fil-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt. IΩda meta lprezz internazzjonali taΩ-Ωejt jonqos, il-Gvern qatt ma jg˙id xejn dwar dan u l-konsumaturi Maltin u G˙awdxin jibqg˙u j˙allsu prezzijiet g˙oljin g˙allkuntrarju ta’ çittadini o˙ra Ewropej. Il-prezzijiet tal-fjuwil Skont l-a˙˙ar çifri ppubblikati fuq is-sit www.energy.eu li huwa s-sit tal-ener©ija talUnjoni Ewropea, jirriΩulta li lprezz tal-fjuwil f’pajjiΩna huwa fost l-og˙la fl-Unjoni Ewropea. Wara li lbiera˙ l-Enemalta ˙abbret tnaqqis mar©inali filprezz tal-fjuwil, b˙alissa f’pajjiΩna l-prezz tal-petrol bla çomb qieg˙ed jinbieg˙ g˙al €1.44ç g˙al kull litru, filwaqt li d-diΩil qed jinbieg˙ g˙al €1.38 kull litru. Fi tlettax-il pajjiΩ talUnjoni Ewropea l-petrol bla çomb jinbieg˙ or˙os minn Malta. Dawn huma l-Awstrija, il-Bulgarija, Çipru, l-Estonja, lUngerija, il-Latvja, il-Litwanja, il-Lussemburgu, il-Polonja, irRumanija, is-Slovenja, irRepubblika Çeka u Spanja.

Mill-banda l-o˙ra fi ˙mistax-il pajjiΩ tal-Unjoni Ewropea, ddiΩil qieg˙ed jinbieg˙ or˙os minn Malta. Dawn il-pajjiΩi jinkludu l-Awstrija, il-Bulgarija, Çipru, l-Estonja, il-Latvija, ilLitwanja, il-Lussemburgu, ilPolonja, ir-Rumanija, l-Olanda, ir-Repubblika Çeka, il-Portugall, is-Slovenja u Spanja. Dan juri li huma ˙afna dawk il-pajjiΩi fl-Unjoni Ewropea fejn minkejja li l-livell tal-g˙ajxien u s-salarji huma ferm og˙la minn dawk ta’ pajjiΩna, iç-çittadini tag˙hom qed igawdu minn prezzijiet ferm or˙os tal-fjuwil milli qed i˙allsu ç-çittadini Maltin u G˙awdxin. Intant, bir-ro˙s mar©inali filprezz tal-fjuwil li t˙abbar ilbiera˙ mill-Enemalta, jirriΩulta li dawn il-prezzijiet xorta g˙adhom og˙la minn kemm kienu s-sena li g˙addiet. Il-prezz tal-gass Intant, ilbiera˙ il-kumpannija Liquigas ˙abbret tnaqqis Ωg˙ir fil-prezz tal-gass fiç-çilindri. Dak tal-10 kilo se jibda jinbieg˙ g˙al €15.40, ji©ifieri €1.50 aktar minn sena ilu. Iççilindru ta’ 12-il kilo se jibda jinbieg˙ g˙al €18.50, ji©ifieri €2.00 aktar minn kemm kien jinbieg˙ fl-2012. Dak tal-15-il kilo se jinbieg˙ g˙al €23.10c, ji©ifieri kwaΩi €3.00 aktar missena l-o˙ra. It-tariffi tal-elettriku Anke fejn jid˙ol il-prezz talelettriku g˙all-uΩu domestiku, pajjiΩna, meta mqabbel malkumplament tal-pajjiΩi l-o˙ra Ewropej, huwa fost l-aktar li qieg˙ed i˙allas tariffi g˙oljin. B’kollox hemm erbatax-il pajjiΩ tal-Unjoni Ewropea li g˙andhom tariffi tal-elettriku g˙alluΩu domestiku li huma or˙os minn dawk ta’ Malta.

Dawn jinkludu l-Bulgarija, irRepubblika Çeka, l-Estonja, ilFinlandja, Franza, il-Greçja, lUngerija, il-Latvja, il-Litwanja, il-Polonja, ir-Rumanija, isSlovakkja, is-Slovenja u r-Renju Unit. Skont iç-çifri, it-tariffi tal-elettriku li qed in˙allsu f’pajjiΩna huma ta’ €0.1822 g˙al kull kWh meta l-konsum ikun ta’ 3,500 kWh fis-sena. F’kaΩ li lkonsum ikun ta’ 7,500 kWh fissena, il-prezz tal-elettriku f’pajjiΩna jitla’ g˙al €0.1929 g˙al kull kWh. Malta bl-og˙la tariffi tal-elettriku g˙all-industrija Aktar inkwetanti huma ç-çifri li jindikaw il-prezz tal-elettriku g˙all-uΩu industrijali fil-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea. Mis-sebg˙a u g˙oxrin stat membru tal-Unjoni Ewropea, pajjiΩna g˙andu l-og˙la tariffi

Ta’ GonziPN tkaΩaw bil-PL, issa qeg˙din jg˙idu b˙alu • Minn pa©na 1 Min-na˙a tieg˙u Laurens Jolles, ir-rappreΩentant tal-UNHCR g˙an-na˙a tan-Nofsinhar talEwropa, qal illi l- pushback policy tal-Italja kienet “˙aΩina bl-aktar mod çar”. Jolles qal illi kien sorpriΩ li Tonio Borg qieg˙ed jg˙id li ma fiha xejn ˙aΩin meta lQorti Ewropea g˙ad-Drittijiet tal-Bniedem iddikjarat li din il-politika kienet wa˙da Ωbaljata. Is-Sur Jolles qal li kull pajjiΩ g˙andu d-dritt li jiddefendi l-fruntieri tieg˙u u li jibg˙at lura filpajjiΩ tal-ori©ini tag˙hom jew fil-pajjiΩ minn fejn telqu lil dawk il-persuni li ma kinux jimmeritaw li ting˙atalhom il-protezzjoni.

“Imma l-problema tal-politika li ji©u interçettati persuni fl-ib˙ra internazzjonali, hija li mhuma qeg˙din isiru ebda tentattivi biex ji©u identifikati b’mod xieraq dawk il-persuni li kien ikollhom bΩonn xi forma ta’ protezzjoni. Dawn il-persuni qeg˙din jintbag˙tu lura b’mod indiskriminat,” qal Laurens Jolles. Dan l-uffiçjal g˙oli tal-Ìnus Maqg˙uda qal illi mhu xejn impressjonat bl-argument ta’ Tonio Borg li l-Libja llum il-©urnata hija pajjiΩ aktar demokratiku minn wara t-tne˙˙ija ta’ Gaddafi. Jolles insista li x-xenarju fil-Libja bl-ebda mod ma nbidel, il-g˙aliex il-problemi li kienu jeΩistu qabel g˙adhom hemm sal-lum g˙al dawk li huma drittijiet fundamentali tal-bniedem fir-rigward tal-immigranti.

tal-elettriku g˙all-uΩu industrijali. Fil-kaΩ ta’ Malta, meta l-konsum ikun ta’ 2GWh fis-sena fuq kull kWh qed in˙allsu €0.1927, filwaqt li meta l-konsum ikun ta’ 20GWh fis-sena, fuq kull kWh qed in˙allsu €0.1713. Ovvjament, it-tariffi g˙oljin tal-elettriku g˙all-industrija, fla˙˙ar mill-a˙˙ar dejjem ji©u assorbiti mill-konsumaturi meta ji©u biex jixtru l-prodotti ta’ dawn l-industriji. Malta totalment dipendenti fuq l-importazzjoni tal-ener©ija PajjiΩna huwa l-uniku pajjiΩ flUnjoni Ewropea li huwa mija fil-mija dipendenti fuq l-importazzjoni tal-ener©ija. Dan g˙aliex pajjiΩna huwa l-uniku pajjiΩ fl-Unjoni Ewropea li ma jipproduçi assolutament l-ebda tip t’ener©ija alternattiva. Dan minkejja li pajjiΩna g˙andu çertu riΩorsi naturali b˙ax-xemx u r-ri˙ li jistg˙u ji©u utilizzati biex ti©i prodotta l-ener©ija alternattiva. Il-miri Ewropej huma li sa tmien snin o˙ra, ji©ifieri sal2020, 10% tal-ener©ija f’pajjiΩna tkun qed ti©i ©©enerata minn sorsi alternattivi. Dan ifisser li pajjiΩna fadallu ˙afna x’jaqdef biex ikun jistà jil˙aq din il-mira. U l-Gvern x’qed jag˙mel? Meta wie˙ed i˙ares lejn il-figuri u jqabbel lil pajjiΩna malkumplament tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, dlonk jasal g˙all-konkluΩjoni li pajjiΩna je˙tie© li immedjatament jibda jie˙u azzjoni biex jinvesti f’sorsi ©odda t’ener©ija rinovabbli sabiex b’hekk mhux

biss pajjiΩna ma jibqax totalment dipendenti fuq l-importazzjoni tal-ener©ija, iΩda jibda wkoll jie˙u inkonsiderazzjoni l-˙arsien tal-ambjent, billi jipproduçi ener©ija aktar nadifa u li tag˙mel anqas ˙sara lissa˙˙a tag˙na. Minkejja li l-Gvern kien ˙are© bi ‘Strate©ija Nazzjonali dwar lEner©ija Alternattiva’, sal-lum il-©urnata, ˙afna mid-diskors sabi˙ li hemm miktub f’dan iddokument, g˙adu biss fuq ilkarta u s’issa g˙adna ma rajna l-ebda pro©ett fuq baΩi nazzjonali li jil˙aq dan ilg˙an. Minflok, il-Gvern ta’ GonziPN investa f’ power station li ta˙dem fil-heavy fuel oil, flok b’sors ie˙or, minkejja li dan huwa l-aktar tip ta’ Ωejt li j˙amme© l-ambjent u li jag˙mel ˙sara lis-sa˙˙a talbniedem. F’kummenti ma’ din ilgazzetta, il-Kelliemi Laburista g˙all-Ambjent u l-Ener©ija Sostenibbli, Leo Brincat, qal li sa issa l-Gvern g˙adu ma ˙abbar l-ebda miri marbuta mal-implimentazzjoni ta’ din listrate©ija. Fl-istess waqt, qed tissemma ˙afna l-inçinerazzjoni li tista’ ti©i kkunsidrata b˙ala sors ta’ ˙olqien t’ener©ija alternattiva. Ûied jg˙id li rigward il-possibbiltà li pajjiΩna jinvesti flener©ija tar-ri˙, b˙alissa g˙adu g˙addej studju dwar il-pro©ett tas-Sikka l-Bajda u g˙aldaqstant qal li f’dan l-istadju wie˙ed ftit li xejn jista’ jikkummenta. Leo Brincat temm jg˙id li jekk kemm-il darba pajjiΩna mhux se jirnexxilu jil˙aq il-miri Ewropej sal-2020, fuqu se jkunu qed ji©u imposti penali ˙arxa ˙afna.

01.07.2012

A˙barijiet

Mis-sena 2000 ’il quddieM, 120 Persuna ntbagÓtu l-Óabs gÓax Ma Óallsux il-Vat

uÛura istituZZJOnaliZZata Tirrapporta Krista Caruana B˙alissa f’pajjiΩna g˙andna sitwazzjoni fejn negozjanti li fallielhom in-negozju u g˙aldaqstant ma jkunux f’poΩizzjoni li j˙allsu t-taxxa tal-VAT, qed jispiççaw jintbag˙tu l-˙abs g˙al diversi xhur jew sa˙ansitra snin. Mis-sena 2000 ’il quddiem intbag˙tu 120 persuna l-˙abs g˙ax ma ˙allsux arretrati tattaxxa tal-VAT u multi relatati ma’ din it-taxxa. L-OppoΩizzjoni Laburista, ma taqbilx ma’ dan u qed tissu©©erixxi li l-Gvern g˙andu joffri l-g˙ajnuna kollha me˙tie©a lil dawk in-negozjanti ©enwini li jkunu g˙addejjin minn sitwazzjoni finanzjarja ˙aΩina. Dwar dan tkellem ukoll ilKelliem Laburista g˙all-Ìustizzja, Josè Herrera, meta nhar it-Tnejn li g˙adda, filParlament kompliet iddiskussjoni dwar il-mozzjoni dwar il-qasam tal-©ustizzja. Ittrattati b˙all-ag˙ar kriminali Id-Deputat Laburista Josè Herrera tkellem dwar lg˙exieren ta’ negozjanti Ωg˙ar li qed jispiççaw mitfug˙a l-˙abs min˙abba li fallielhom in-negozju tag˙hom u g˙alhekk ma jistg˙ux i˙allsu t-taxxa tal-VAT. Fi kliem Herrera, il-kaΩijiet ta’ dawn in-nies jixhdu biççar li s-sistema tal-©ustizzja ta’ pajjiΩna falliet bi kbir. IlKelliem Laburista qal li ma jistax jifhem kif bniedem li jkun fallielu n-negozju, flok isib l-g˙ajnuna biex jer©a’ jqum fuq saqajh, qed jispiçça mitfug˙ il-˙abs g˙al xhur s˙a˙ jew sa˙ansitra snin. Dan qed jitfa’ lil dawn ilpersuni f’çirku vizzjuΩ u qed jeqirdilhom ˙ajjithom u ˙ajjet il-familja tag˙hom, sostna Herrera. Ûied jg˙id li hemm individwi ©enwini li jkun fallielhom in-negozju tag˙hom u, min˙abba f’hekk, il-flus li jkollhom g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom ikunu qed juΩawhom biex i˙allsu lill˙addiema tag˙hom u g˙alhekk ma jkollhomx biex i˙allsu t-taxxa tal-VAT. “G˙al dawn in-nies la hemm remission u lanqas parole,” sostna Josè Herrera, u qal li f’˙afna kaΩijiet dawn in-negozjanti qed ji©u ttrattati b˙all-ag˙ar kriminali f’pajjiΩna. Semma kaΩijiet fejn sa˙ansitra ©ieli kien hemm persuni li nstabu ˙atja b’reati aktar gravi b˙al hold ups li ntbag˙tu sittax-il xahar ˙abs filwaqt li negozjanti Ωg˙ar li ma ˙allsux il-VAT g˙ax fallielhom in-negozju spiççaw we˙lu sitt snin ˙abs. Semma wkoll il-fatt li g˙al dawn in-negozjanti mhux talli m’hemmx sistema ta’

Ammettew

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Sena Sena u sitt xhur Sentejn Sentejn u sitt xhur 261 ©urnata Erba’ snin u xahar Sitt xhur Seba’ xhur Tmien xhur Minn xahar sa erba’ xhur

3 1

6 1

1 1 1

Total

moratorju, talli dawn qed jispiççaw je˙lu penali kbar min˙abba li ma jkunux ˙allsu u qed jispiççaw jid˙lu f’çirku vizzjuΩ t’uΩura istituzzjonalizzata. Li©i kosmetika Il-Kelliem Laburista Josè Herrera kkritika l-fatt li b˙alissa m’hemmx rimedju g˙al dawk in-negozjanti Ωg˙ar li ma j˙allsux it-taxxa tal-VAT. Dan minkejja li fil-passat kien hemm sistema fejn individwu seta’ jressaq petizzjoni quddiem il-President tar-

9 1 14

7 1 1 11

1 6

Repubblika li, min-na˙a tieg˙u, jew kien inaqqas issomma dovuta jew sa˙anistra ja˙firha. Minflok din is-sistema, issa dan il-poter ing˙ata lillMa©istrat, iΩda jirriΩulta li s’ issa ma kienx hemm imqar kaΩ wie˙ed fejn Ma©istrat ˙afer il-penali li kienet dovuta. “Qed nippruvaw nuru li g˙andna simpatija lejn dawn il-persuni, meta fil-fatt kollox huwa kosmetiku,” sostna Josè Herrera. Ûied jg˙id li f’çirkostanza fejn ikun hemm kaΩijiet b˙al dawn, il-Qorti qed ti©i ridotta g˙al rubber-

stamp ta’ dipartiment talGvern. Gvern ©did se joffri g˙ajnuna u appo©© lin-negozjanti Ω-Ωg˙ar Min-na˙a tieg˙u, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat iddikjara li l-penali u l-interessi li qed ji©u imposti fuq in-negozjanti Ωg˙ar, mhuma xejn g˙ajr uΩura legalizzata li ˙afna drabi qed twassal g˙all-falliment tan-negozju tag˙hom. Joseph Muscat qal li l-problema ta’ dawn in-negozjanti Ωg˙ar mhijiex it-taxxa tal-

VAT iΩda piΩijiet o˙ra li ©ew imposti fuqhom mill-Gvern b˙all-kontijiet esorbitanti taddawl u l-ilma, u l-prezz g˙oli tal-fjuwil li qed inaqqsulhom sostanzjalment mid-d˙ul tag˙hom. Flok qed jg˙inhom biex jer©g˙u jqumu fuq saqajhom u jimxu ’l quddiem, il-Gvern qed jitfag˙hom il-˙abs u dan g˙ad-detriment tal-familji tag˙hom, sostna Joseph Muscat. Il-PL jemmen li l-˙addiema u n-negozjanti g˙andhom ja˙dmu id f’id fl-istess direzzjoni biex flimkien jo˙olqu aktar xog˙ol u aktar ©id.

Propaganda g˙alih innifsu minn flus il-poplu Residenti li joqog˙du fil-lokalitajiet li jiffurmaw parti mir-raba’ u l-˙ames distretti elettorali, fil-©img˙at li g˙addew irçevew fiddjar tag˙hom fuljett mibg˙ut mill-Ministru Jason Azzopardi. F’dan il-fuljett bil-kulur, u b’karta glossy, Jason Azzopardi jifta˙ar dwar kemm qieg˙ed iwettaq xog˙ol siewi. Il-fuljett, li jinkludi fih diversi ritratti ta’ dan ilMinistru, in˙are© mill-Ministeru g˙allKompetizzjoni Ìusta, Negozji Ûg˙ar u lKonsumatur u, g˙aldaqstant, ˙allas g˙alih il-poplu Malti u G˙awdxi kollu mit-taxxi tieg˙u. Fost l-o˙rajn, f’pa©na 15 ta’ dan il-fuljett, Jason Azzopardi jag˙ti rendikont talg˙aqdiet li bbenefikaw mill-Fond g˙allKawΩi Ìusti, li sa Jannar li g˙adda kien jaqa’ ta˙t ir-responsabbiltà ta’ Azzopardi meta kien Segretarju Parlamentari filMinisteru tal-Finanzi. Meta wie˙ed i˙ares lejn il-lista ppubblikata fil-fuljett, jinduna li l-g˙aqdiet li bbenefikaw minn dan il-fond jinsabu kollha fir-raba’ u l-˙ames distrett, ji©ifieri fiΩ-Ωew© distretti li fuqhom se jikkontesta Azzopardi fl-elezzjoni ©enerali li jmiss. Il-fuljett li ntbag˙at fid-djar huwa datat April 2012 u g˙alhekk jidher li dan ma kienx pubblikazzjoni ta’ darba u mhux eskluΩ li fix-xhur li ©ejjin Jason Azzopardi se jkompli jippubblika aktar fuljetti minn fondi pubbliçi biex jag˙mel propaganda g˙alih innifsu.

01.07.2012

A˙barijiet

Il-lIÌI tal-IVF GÓadha qIeGÓda tINÓema

GonziPN maqbud f’kontradizzjoni F’tentattiv biex jipprova ji©bor il-voti ming˙and kul˙add, il-Gvern ta’ GonziPN qed jinqabad f’kontradizzjoni g˙al dak li jirrigwarda lkwistjoni tal-IVF. Wara li l-Gvern ilu snin ikaxkar saqajh dwar l-introduzzjoni ta’ li©i li tirregola lIVF, biex ma jurtax lill-konservattivi f’pajjiΩna, u wara li ˙abbar b’˙afna pompa lintroduzzjoni tan-Naprotechnology fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex, issa l-Ministru Chris Said ˙are© jifta˙ar li sservizz tal-IVF ilu 20 sena jing˙ata f’Malta, u li f’dawn is-snin 750 mara ˙ar©u tqal permezz ta’ din il-proçedura. Bid-dikjarazzjoni tieg˙u Chris Said donnu ried jimplika li l-IVF ilu 20 sena jing˙ata f’Malta bis-sa˙˙a ta’ Gvern Nazzjonalista, meta l-verità hi li l-Gvern ˙asel idejh millkoppji li kellhom bΩonn jag˙mlu uΩu minn din itteknolo©ija. Dan g˙aliex fin-nuqqas ta’ li©i li tirregola l-prattika talIVF, il-koppji li jersqu g˙allIVF g˙and il-privat jistg˙u possibbilment ji©u sfruttati. G˙alkemm il-kliniki f’Malta jsostnu li dejjem Ωammew standards g˙olja, in-nuqqas ta’ le©iΩlazzjoni jfisser li dawn l-istandards ma jistg˙ux ji©u Ωgurati u rregolati billi©i. Peress li fin-nuqqas ta’ li©i

dwar l-IVF din il-proçedura kienet offruta biss mill-privat, il-Gvern spiçça biex ˙oloq diskriminazzjoni çara fejn ilkoppji li jifil˙u finanzjarjament biex i˙allsu g˙at-trattament tal-IVF g˙andhom iktar çans li jkollhom it-tfal minn dawk li ma jifil˙ux i˙allsu, u dan peress li l-proçedura ti©i tiswa eluf ta’ ewro. Filwaqt li Gonzi kiser ilweg˙da li jippreΩenta labbozz dwar l-IVF sa tmiem l-2011, sab ˙in biex jibg˙at lil Joe Cassar u lil Giovanna Debono jvaraw it-‘teknolo©ija’

naturali tan-Naprotechnology fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex. Filwaqt li b’mod qarrieqi din il-prattika ©iet ippreΩentata b˙ala wa˙da ©dida, fil-verità ilha g˙exieren ta’ snin ti©i uΩata mit-tobba Maltin. Kien evidenti li din il-mossa saret bl-iskop uniku li GonziPN jirba˙ is-simpatija tal-votanti konservattivi G˙awdxin, speçjalment wara d-dikajrazzjonijiet iebsa tal-Isqof t’G˙awdex fil-konfront talIVF. G˙alhekk, filwaqt li lMinistri Joe Cassar u

Giovanna Debono varaw inNaprotechnology b˙allikieku din kienet soluzzjoni li tista’ tintuΩa minflok l-IVF, ilMinistru Chris Said issa qieg˙ed jg˙id li f’Malta l-IVF ilu 20 sena offrut u li l-Gvern kien se jippreΩenta l-abbozz dwar l-IVF fil-©img˙at li ©ejjin, u dan sforz kemm kien ikkritikat mill-OppoΩizzjoni. Minn dan kollu jidher çar li l-Gvern ta’ GonziPN ma jridx jie˙u poΩizzjoni çara fuq din il-kwistjoni importanti, u dan f’tentattiv iddisprat biex jintg˙o©ob ma’ kul˙add fl-is-

tess ˙in u proprju issa qieg˙ed jg˙id li se jiççaqlaq u jippreΩenta l-li©i dwar l-IVF b’reazzjoni g˙all-fatt li l-Kap tal-OppoΩizzjoni Joseph Muscat ˙a poΩizzjoni çara li jekk il-PL ji©i mog˙ti l-fiduçja tal-elettorat fl-elezzjoni ©enerali li jmiss, jg˙addi l-li©i minnufih. Il-Gvern Nazzjonalista qieg˙ed jg˙id li ©aladarba tg˙addi l-li©i dwar l-IVF, ikun jista’ joffri dan is-servizz millIsptar Mater Dei u tieqaf lanomalija li min jifla˙ i˙allas g˙al dan is-servizz jista’ jirrikorri g˙alih mill-kliniki privati, u minn ma jifla˙x i˙allas ji©i mça˙˙ad minn din il-possibbiltà li jkollu t-tfal b’dan ilmod. Il-Gvern Nazzjonalista spiçça waqa’ f’dawn il-kontradizzjonijiet kbar dwar l-IVF proprju meta l-OppoΩizzjoni Laburista bdiet tis˙aq li dan labbozz g˙andu ji©i ppreΩentat minnufih u ming˙ajr iΩjed tkaxkir tas-saqajn. Waqt attività politika nhar il-Óadd li g˙adda, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat wieg˙ed li l-li©i tal-IVF tkun l-ewwel li©i li Gvern Laburista jg˙addi fil-Parlament, u dan sabiex tintemm it-tbatija li qed ikollhom jg˙addu minnha l-©enituri li jkollhom bΩonn jirrikorru g˙all-IVF biex ikollhom ittfal.

Strutturi ming˙ajr permess fil-Bajja s-Sabi˙a Fil-Bajja s-Sabi˙a f’BirΩebbu©a, sewwa sew fid-da˙la ta’ Wied il-Buni, sar pavimentar kif ukoll inbena ˙ajt fuq art pubblika ming˙ajr permess. Dawn l-alterazzjoni saru b˙ala parti minn binja kbira ta’ ˙anut u appartamenti li x-xog˙ol fuqha kien ilu jkaxkar kwaΩi sitt snin, u li kien baqa’ fi stat ta’ kostruzzjoni anki meta skada l-permess tal-MEPA. Wara li l-MEPA kienet ˙ar©et AvviΩ ta’ Infurzar, u wara li kienu saru o©©ezzjonijiet anki mill-Kunsill

Lokali, l-in©enji kienu tne˙˙ew u s-sit deher li kien fi stat kwaΩi komplut. Apparti li din il-binja g˙olja seba’ sulari mill-bidu ©iet ikkritikata min˙abba li timblokka l-vista tal-bajja u tistona ˙afna mal-binjiet l-o˙ra, issa donnu li min qed jibni jixtieq li jkompli jkun sors ta’ kontroversja. Dan g˙aliex dik li qabel kienet triq pubblika wiesg˙a li minnha n-nies kienu jg˙addu bil-pass biex jid˙lu lejn Wied il-Buni, f’daqqa wa˙da issa ttie˙det

nofsha billi sar pavimentar ©did u ttella’ ˙ajt fin-nofs. B’dan il-mod sid il-binja kkappara parti sostanzjali mittriq b˙allikieku din kienet proprjetà esklussiva tieg˙u. G˙al darb’o˙ra l-Kunsill Lokali ressaq l-ilmenti tieg˙u quddiem il-MEPA min˙abba li dawn l-istrutturi ma kinux jidhru fil-pjanta ori©inali li kienet ©iet ippreΩentata g˙all-approvazzjoni mill-Kunsill. Sa tmiem il-©img˙a dawn l-istrutturi illegali kienu g˙adhom ma tne˙˙ewx.

01.07.2012

A˙barijiet

“Il-Kodiçi Amministrattiv jipproponi emendi li jag˙tu iktar drittijiet liç-çittadini” – Prof. Kevin Aquilina Ftit tal-©img˙at ilu ©ie ppreΩentat l-abbozz ta’ kodiçi ©did dwar l-amministrazzjoni pubblika biex ji©i dikuss fil-Parlament. Dan ilkodiçi t˙ejja bl-iskop li jissimplifika u j©edded il-li©ijiet marbuta mal-amministrazzjoni pubblika, b’mod li ç-çittadin ikollu triq iktar façli g˙al rikors jekk issir xi in©ustizzja fil-konfront tieg˙u. Dan il-kodiçi jinkludi wkoll kunçetti importanti b˙alma huma dawk tarresponsabbiltà politika u l-finanzjament tal-partiti. Dwar dan il-kodiçi, din il-gazzetta talbet ir-reazzjoni tal-awtur tal-istess kodiçi, il-Prof. KEVIN AQUILINA, li huwa wkoll id-dekan talFakultà tal-Li©i fl-Università ta’ Malta.

L iema hu ma, f l-opi njoni t ieg˙ek, l-i kt ar emend i li kien hemm bΩonnhom? Il-Kodiçi Amministrattiv jipproponi numri ta’ emendi li huma intiΩi biex jag˙tu aktar drittijiet liç-çittadin fil-konfront tal-amministrazzjoni pubblika. L-aktar emendi li huma intiΩi biex jil˙qu dan l-iskop huma dawk li jittrattaw dwar il-prinçipji ta’ amministrazzjoni pubblika tajba. Dawn ilprinçipji jiggwidaw lillamministrazzjoni pubblika fir-relazzjoni tag˙ha maç-çittadini u jenfasizzaw im©iba korretta mill-amministrazzjoni pubblika fil-konfront taççittadin. Temmen l i ki en wasal iΩΩmien biex isir dan il-Kodiçi, u kif tikkompara Malta ma’ pajjiΩi o˙ra fl-UE fir-rigward ta’ dawn il-li©ijiet amministrattivi? Kuntrarjament g˙al ˙afna pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea b˙all-Italja, Franza, l-Awstrija, il-Ìermanja u o˙rajn, Malta qatt ma kellha l-li©ijiet kollha ta’ natura amministrattiva mi©bura f’kodici wie˙ed. Malta di©à g˙andha kodiçijiet: dawk çivili, kummerçjali, kriminali, tal-pulizija u ta’ proçedura çivili. Ji©ifieri lkunçett ta’ kodici mhix xi ˙a©a ©dida fil-li©i Maltija. IΩda l-Parlament qed jipprova jirrikorri g˙al kodiçijiet fil-qasam tal-li©i amministrattiva u dik tal-medja, fost o˙rajn. Dan huwa utli ˙afna, speçjalment g˙aç-çittadin li g˙alih huma indirizzati l-li©ijiet, g˙ax il-kodiçi jkollu ©abra komprensiva ta’ li©ijiet dwar su©©ett wie˙ed partikolari, eΩempju l-li©i amministrattiva, u fl-istess ˙in ikun aktar sempliçi biex wie˙ed jifhmu. Kif ta˙seb li dawn il-li©ijiet jistg˙u jaffetwaw il-mod ta’ kif iç-çittadin i˙ares lejn lamministrazzjoni pubblika? Kodici Amministrattiv jg˙in biex jag˙ti l-poter liç-çittadin kontra l-qawwa bla limitu tal-amministrazzjoni pubblika. Fl-istess ˙in jiΩgura li jkun hemm aktar trasparenza

u kontabbiltà fl-operat talamministrazzjoni pubblika. Liskop hu li jirrendi l-amministrazzjoni pubblika l-˙abib taç-çittadin u mhux l-avversarju taç-çittadin. Peress li dan il-Kodiçi jipprovdi g˙al numru ta’ rimedji ©odda li ç-çittadin se jkollu fil-konfront tal-amministrazzjoni pubblika, huwa ç-çittadin li se jiggwadanja meta huwa jkollu xi lment kontra l-istess amministrazzjoni pubblika. Wa˙da mill-proposti hija li lQorti Amministrattiva tie˙u po st i l-Qorti Ç ivi li fi kwistjonijiet amministrattivi. X’se tkun tfisser din il-bidla meta u jekk issir? Il-Qorti Amministrattiva pro-

posta se tie˙u post il-Qorti Çivili fejn din tal-a˙˙ar tittratta kwistjonijiet kostituzzjonali u amministrattivi. Dan ifisser li minflok isiru numru ta’ kawΩi fi qrati differenti fuq listess mertu, issa se jkun possibli li ssir kawΩa wa˙da biss fuq l-istess mertu kontra lamministrazzjoni pubblika quddiem il-Qorti Amministrattiva. Il-vanta©©i huma ˙afna: jonqsu n-numru ta’ kawΩi, ma jkunx hemm bΩonn li l-istess provi jin©iebu quddiem qrati differenti, l-ispejjeΩ jonqsu, ilkawΩi jit˙affu, ikun hemm aktar speçjalizzazzjoni, innumru ta’ appelli jonqsu, ma jkunx hemm problemi dwar liema hija l-qorti kompetenti li g˙andha tisma’ l-kawΩa, u o˙rajn.

Diskriminazzjoni fil-˙ru© ta’ viΩi Il-Gvern Malti jidher li qed jiddiskrimina bejn persuna u o˙ra fil-˙ru© ta’ viΩi g˙al çittadini ta’ pajjiΩi terzi. Dan hekk kif numru ta’ infermiera Pakistani ©abu lil qrabathom f’Malta bil-barka tal-awtoritajiet sitt xhur wara li applikaw, filwaqt li infermiera o˙ra li applikaw fl-istess Ωmien g˙adhom lanqas biss ing˙ataw xi tip ta’ risposta dwar jekk il-viΩi g˙allqraba tag˙hom humiex se jin˙ar©u jew le. Id-diskriminazzjoni tidher li qed issir bejn dawk li g˙andhom is-sie˙eb jew issie˙ba tag˙hom li huma wkoll ikkwalifikati b˙ala infermiera, u g˙alhekk se jkunu qed ja˙dmu mal-Gvern, u o˙rajn li s-sie˙eb jew is-sie˙ba li x-xog˙ol tag˙hom mhuwiex utli g˙all-Gvern Malti. Filwaqt li numru ta’ infermiera Pakistani li s-sie˙eb jew is-sie˙ba tag˙hom huma wkoll infermiera, irnexxielhom i©ibu lil qrabathom f’Malta xi ©img˙at ilu, infermiera o˙ra li s-sie˙eb jew is-sie˙ba tag˙hom mhumiex fl-istess linja ta’ xog˙ol u mhumiex utli g˙all-Gvern, t˙allew fil-limbu. Fil-fatt din il-prattika kienet ©iet ammessa mill-Ministeru g˙as-Sa˙˙a stess ftit tal-©img˙at ilu, meta din il-gazzetta kienet staqsiet lill-Ministeru jekk kienx responsabbli li jintervieni mal-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin biex jit˙affef lipproçessar ta’ dawn il-viΩi. Dakinhar il-Ministeru g˙as-Sa˙˙a wie©eb li kien g˙amel rakkomandazzjoni lill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin sabiex ji©u façilitati l-applikazzjonijiet g˙all-viΩi f’isem it-tfal ta’ koppji fejn iΩ-Ωew© ©eni-

turi qed ja˙dmu, jew hemm approvazzjoni li ja˙dmu, mal-Ministeru g˙as-Sa˙˙a. Madankollu l-Ministeru ma kien semma xejn dwar il-kaΩijiet numeruΩi fejn ©enitur wie˙ed biss qed ja˙dem fl-isptarijiet tal-Gvern. Din il-gazzetta staqsiet lill-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin kemm huwa ΩΩmien normali li jie˙u l-ipproçessar ta’ viΩa g˙al persuni ta’ pajjiΩi terzi u ttwe©iba kienet li dan huwa ta’ ˙mistax-il

jum. G˙alhekk wie˙ed diffiçli jifhem kif f’dan il-kaΩ dawn l-infermiera Pakistani t˙allew sitt xhur s˙a˙ jistennew lipproçessar tal-viΩi ta’ qrabathom ming˙ajr ma ng˙ataw xi tip ta’ indikazzjoni dwar meta dawn il-viΩi se jin˙ar©u. Huwa dibattibli wkoll kemm huwa legali li l-Gvern jiddiskrimina b’dan ilmod fil-˙ru© ta’ viΩi bejn persuni li g˙andu bΩonnhom u persuni li m’g˙andux bΩonnhom.

01.07.2012

Anniversarju

G˙eluq il-˙amsin sena mill-mewt tal-ewwel Prim Ministru Laburista

Mexxej moderat, paçenzjuΩ, g˙aqli u pru Fl-okkaΩjoni tal-50 sena mill-mewt ta’ Dr Pawlu Boffa, l-ewwel Prim Ministru Laburista f’Malta li miet fis-6 ta’ Lulju 1962, qeg˙din nippubblikaw artiklu mill-pinna ta’ Joe L. Forace li kien kiteb fl-okkaΩjoni tal-25 sena mill-mewt ta’ Boffa. G˙al xi ra©uni dan l-artiklu kien baqa’ ma rax id-dawl. Forace kien hu stess parti mill-istorja tal-Partit Laburista. Kien wie˙ed mill-grupp Ωg˙ir ta’ Ωg˙aΩag˙ li da˙lu f’ba˙ar ta’ inkwiet g˙ax kienu kantaw l-innu tal-Bandiera l-Óamra f’San Pawl il-Ba˙ar. Fl-Isplitt tal-1949, Joe Forace kien Ωamm mat-Tabib Boffa u kien ing˙aqad mieg˙u fil-Malta Workers Party b˙ala s-Segretarju Ìenerali tieg˙u. Eventwalment, fl-1954 kien emigra lejn l-Awstralja u wara reb˙a Laburista tal-elezzjoni ©enerali tal-1971, Forace kien ©ie appuntat mill-Prim Ministru Dom Mintoff b˙ala Kummissarju G˙oli g˙all-Awstralja u anki b˙ala l-Ambaxxatur ta’ Malta g˙aç-Çina. Forace kien dam iservi f’dawn il-karigi mill-1971 sal-1978.

L-iskrizzjoni fuq il-qabar tat-tabib Pawlu Boffa fiç-çimterju ta’ Óal Tarxien

Fis-6 ta’ Lulju, il-mejjet ma˙bub u qatt minsi mill-˙addiema Maltin, Sir Pawlu Boffa, jag˙laq 25 sena mill-jum li ˙alla lil din id-dinja biex bla dubju jgawdi l-premju tas-sema, li tant jist˙oqq lil dawk kollha li f’˙ajjithom ˙admu g˙allfqir, g˙all-batut, g˙all-˙addiem u g˙al art twelidhom. Il-familja ta’ Pawlu Boffa ma trabbietx b˙al xi familja g˙onja, iΩda trabbew bil-paga miΩera ta’ dawk iΩ-Ωminijiet, paga mit-tarzna tal-Ammiraljat IngliΩ, fejn missier Pawlu Boffa kien ja˙dem ta’ mg˙allem fil-˙anut tal-˙addieda. Seta’ g˙ax kien professjonista g˙aΩel b˙alma jag˙mlu bosta, li jinsa Ωg˙oΩitu, jinsa lill-klassi tal©enituri tieg˙u, jinsa lil s˙abu ta’ tfulitu, iΩda Pawlu Boffa g˙aΩel it-triq tal-ir©ulija, dik baqa’ sa mewtu, iben il-˙addiema u ©ellied g˙ad-drittijiet tal-klassi ˙addimija. Pawlu Boffa studja il-Liceo u lUniversità ta’ Malta, fejn g˙amel il-kors tal-mediçina, u fl-età ta’ 23 sena ggradwa b˙ala tabib. Fl-1922 Pawlu Boffa ssie˙eb mal-Partit Laburista, u fl-1924 tela’ fil-Parlament g˙all-ewwel darba.

JOE L. FORACE Sa ma Pawlu Boffa rtira mill-politika fi xju˙itu, kien ji©i elett f’kull elezzjoni u f’˙afna kaΩi kien ji©i elett minn Ωew© distretti. Fil-Gwerra l-Kbira tal-1914 Pawlu Boffa serva ta’ tabib kemm fl-Armata IngliΩa kif ukoll fuq il-ba˙ar. Wara dik il-gwerra t-Tabib Boffa kkonçentra fil-professjoni medika, kien tabib popolari u kirurgu ta’ ˙ila, speçjalment wara li feta˙ sptar privat fl-istess dar tal-famlja tieg˙u f’Ra˙al Ìdid. Pawlu Boffa kien mag˙ruf g˙all-qalb karitattiva tieg˙u u min jaf kemm kont issibu jag˙mel operazzjonijiet bla ˙las. Anki b˙ala tabib kien jipprattika t-twemmin politiku tieg˙u Anki fil-qasam tal-professjoni medika kien jipprattika t-twemmin politiku tieg˙u. Meta xi ˙add kien jistaqsih kif jg˙ix u jrabbi l-familja meta kien ja˙dem bla ˙las, Pawlu Boffa kien jirrispondi: “Lil dawk li nikkura g˙ax jifil˙u j˙allsu, dawn i˙allsu g˙al dawk li nikkura b’xejn.” Fl-1927, ˙ames snin wara li da˙al fil-Partit Laburista, il-Partit ˙atru mexxej. F’din l-istess sena

Dokumenti uniçi ta’ Boffa f’espoΩizzjoni dwar ˙ajtu Dokumenti minn kollezzjonijiet privati u memorabilja tat-Tabib Pawlu Boffa, se jkunu fost l-esebiti f’wirja dwar il-˙ajja medika u politika ta’ Pawlu Boffa. Din l-esebizzjoni se tiftah nhar l-Erbg˙a 4 ta’ Lulju fil-Foyer taç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun. Attivitajiet o˙ra jinkludu tqeg˙id ta’ fjuri f’ri©lejn il-Monument ta’ Pawlu Boffa quddiem Kastilja, il-Óamis 5 ta’ Lulju u serata muΩiko-letterarja, ilÌimg˙a 6 ta’ Lulju f’Couvre Porte, il-Birgu. Dawn l-attivitajiet qed isiru biex ifakkru l50 sena mill-mewt ta’ Pawlu Boffa. Boffa li miet fis-6 ta’ Lulju 1962 fl-età ta’ 72 sena. Pawlu Boffa (1890-1962) kien l-ewwel Prim Ministru Laburista ta’ Malta bejn l1947 u l-1950. Mexxa l-Partit Laburista g˙al 21 sena bejn 1928-1949. Kien il-mo˙˙ wara ˙afna miΩuri ta’ fejda soçjali, fosthom il-pensjoni tax-xju˙ u l-vot tan-nisa. It-Tabib Boffa jibqa’ msemmi mhux biss g˙all-˙idma politika tieg˙u, iΩda wkoll g˙as-servizzi mediçi tieg˙u fl-Ewwel Gwerra Dinjija (1914-1918) u fit-Tieni Gwerra Dinjija (1939-45). Boffa kien mexxej u politiku rrispettat minn kul˙add, mhux biss minn dawk li kellhom l-istess fehma politika tieg˙u, imma wkoll mill-avversarji politiçi tieg˙u. L-espoΩizzjoni qed tkun koordinata minn Lara Boffa, in-neputija ta’ Pawlu Boffa.

Lara hija t-tifla tal-Perit Joseph Boffa, illum g˙andu 83 sena. Lara Boffa tixtieq li din ilkollezzjoni titgawda mill-pubbliku li jkun jista’ jara d-dokumenti ori©inali u jasal g˙all-konkluΩjonijiet tieg˙u dwar is-sehem ta’ Pawlu Boffa fl-istorja politika Maltija. Il-˙sieb tag˙ha huwa li eventwalment ikun hemm espoΩizzjoni permanenti filBirgu, pajjiΩ Pawlu Boffa. Din l-esebizzjoni se tkun imqassma f’diversi sezzjonijiet. Sezzjoni minnhom se tkun dwar il-familja ta’ Pawlu Boffa u martu Ìenoveffa Cecy. Kellhom erbat itfal: Salvinu, Melina, Hilda u Joseph. Ìenoveffa kienet tappo©©ja lil Boffa fil-˙idma politika tieg˙u mill-bidu tat-twaqqif tal-Partit Laburista sa ma baqa’ attiv fil-politika. Sezzjonijiet o˙ra jittrattaw l-ewwel snin tal-Partit Laburista sa ma sar Mexxej tal-PL fl-1928 u s-snin tan-nar meta l-Partit Laburista ta’ Boffa ng˙ata d-dnub il-mejjet fl-1 ta’ Mejju 1930. Dakinhar il-Partit Laburista kien iççelebra l-Ewwel ta’ Mejju bil-kbir, fl-istess waqt li fil-knejjes kollha f’Malta u f’G˙awdex inqrat il-Pastorali tadDnub il-Mejjet tal-Isqfijiet ta’ Malta u G˙awdex. Sezzjoni minnhom tittratta dokumenti, ritratti rari u l-g˙odda tal-˙idma medika, inkluΩ il-bagalja li Pawlu Boffa kien juΩa fl-

Ewwel Gwerra Dinjija f’Malta u f’Gallipoli; l-g˙ajnuna medika tieg˙u waqt il-bumbardamenti fuq it-tlett ibliet b’periklu kbir g˙al ˙ajtu; u l-isptar ‘privat’ li kellu Ra˙al Ìdid. Ta’ interess partikolari f’din l-esebizz-joni se jkunu Ω-Ωew© gastri b’figuri tal-bronΩ ta’ bidwi u ta’ ˙addied li kienu tant g˙al qalb Pawlu Boffa u martu. Dawn il-gastri kienu ng˙atawlu fit-13 ta’ Diçembru 1930, sitt xhur wara l-kundanna tal-Knisja u fl-eqqel tal-©lieda politika-reli©juΩa. Pawlu u Ìenoveffa Boffa kienu kburin ˙afna b’ritratt li ˙adu ma’ dawn iΩ-Ωew© gastri bl-ewwel emblema tal-Partit Laburista fl-isfond. Dawn il-gastri se jkunu esposti g˙allewwel darba fil-pubbliku f’din l-espoΩizzjoni. Dokumentazzjoni ©dida dwar l-Ewwel Gvern Laburista tal-1947 se tkun qed tidher f’din l-espoΩizzjoni. Se jkunu esposti w˙ud mill-minuti tal-Kabinett tal-Prim Ministru Boffa. Dokumentazzjoni dwar l-Isplitt fil-Partit Laburista, fosthom ittra tal-Prim Ministru Boffa f’Awwissu 1949 li fiha jaççetta rriΩenja tal-Ministru Dom Mintoff millKabinett tal-Ministri. Dokumentazzjoni li turi korrispondenza bejn Mintoff, Turu Colombo u Boffa li kienu miΩmumin f’kollezzjonijiet privati.

Lara Boffa, in-neputija ta’ Pawlu Boffa, ilkuratriçi tal-espoΩizzjoni PAWLU BOFFA, wirja dwar il-˙ajja medika u politika talewwel Prim Ministru Laburista li tifta˙ fl-4 ta’ Lulju. L-espoΩiΩΩjoni PAWLU BOFFA tibqa’ miftu˙a bejn 4-24 Lulju bejn 10am-8pm kuljum. Id-d˙ul huwa ‘xejn. PAUL BOFFA – MALTA’S FIRST LABOUR PRIME MINISTER se jkun qed jinbig˙ bil-Pre-Publication Price ta’ €10 waqt l-esebizzjoni. Il-ktieb se jinbig˙ €12 mill-˙wienet tal-kotba.

01.07.2012

Storiku

denti li ried iwassal il-˙addiem fil-quççata g˙addiet mill-Parlament ©abet tempesta ta’ oppoΩizzjoni minn dawk l-istess in˙awi li l˙addiem g˙alihom ma kienx g˙ajr lumija li wara li tag˙sarha u to˙dilha s-sugu, twarrabha fiΩ-Ωibel. Lil Pawlu Boffa, a˙na x-xju˙ tal-Partit niftakruh b˙ala mexxej moderat, bniedem ra©onevoli bi kwalitajiet paçenzjuΩi, ta’ prudenza u g˙aqli, li ried iwassal lill-˙addiem Malti fil-quççata ming˙ajr it-tixrid tad-demm. Il-firda bejn il-moderati u l‘img˙a©©lin’

It-tabib Pawlu Boffa flimkien ma’ martu Ìenoveffa iΩuru lil ommu dakinhar li nfetah il-vjal ewlieni tal-Birgu

l-Partit Laburista ta˙t Boffa da˙al f’koalizzjoni mal-Partit Kostituzzjonali ta’ Lord Strickland. Kienu Ωminijiet tad-dlam u Ωminijiet koroh g˙all-povru ˙addiem f’Malta. Ma kinitx teΩisti li©i tal-kera g˙all-protezzjoni tal-fqir u tal-˙addiem. Proprjetarji bla ebda kuxjenza kienu jitfg˙u lill-familji tal˙addiema barra minn djarhom g˙all-anqas kapriçç. Ma kinitx teΩisti li©i talkumpens biex il-˙addiem u familtu jkollhom xi d˙ul ta’ flus f’kaΩ li l-kap tal-familja jisfa midrub fuq xog˙lu. Kienu Ωminijiet li jekk tag˙mel ix-xita, lill-˙addiem kienu jibag˙tuh lura lejn daru ming˙ajr paga, b˙allikieku Alla kien jibg˙at ix-xita biex jikkastiga lill-˙addiem. Kienu Ωminijiet koroh, Ωminijiet ta’ injoranza u superstizzjoni li fihom kien jinΩamm il-˙addiem twajjeb f’Malta. L-ewwel le©iΩlazzjoni soçjali tara d-dawl f’Malta bis-sa˙˙a ta’ Boffa Fl-1928, kien bl-insistenza kontinwa ma’ Strickland u bit-theddid li l-Laburisti jwaqqg˙u lGvern ta’ Koalizzjoni, li fe©© lewwel xaqq ta’ dawl u saret f’Malta l-ewwel li©i soçjali, dik tal-Workers Compensation Act. Kien Ωmien meta l-ilsien Malti, l-ilsien li ˙adna minn sider ommijietna, kien mistmerr favur ilsna barranin. Meta Pawlu Boffa f’laqg˙a talgradwati s˙abu qam jit˙addet bil-Malti, il-qaddejja tal-barrani f’dik il-laqg˙a, lil Pawlu Boffa kkumplimentawh billi waddbulu s-si©©ijiet. L-onestà ta’ Boffa flimkien mal-oratorija konvinçenti tieg˙u, sew fil-Parlament kif ukoll barra l-Parlament, xeg˙lu l-fjamma ta’ kura©© u tama fi Ωminijiet u f’ambjent iebes iffaççjat minn g˙edewwa ta’ qawwa u ta’ ebda skrupli li wasslu biex jisfruttaw it-twemmin Nisrani tal-poplu tag˙na, mhux g˙al ra©uni o˙ra ˙lief li

lill-˙addiem ma j˙alluhx jaqbad it-triq tal-fidwa. Minn stat ta’ jasar g˙al stat li jixraq lil bniedem ˙addiem Fl-1931 g˙all-ewwel darba ©ie mxandar ktieb li ©abar fih listorja tal-˙addiem Malti. Pawlu Boffa fil-kelmtejn tieg˙u f’dan il-ktieb qal: “Din hi l-©rajja talqawmien ta’ poplu, is-seb˙ ta’ ideat ©odda, evoluzzjoni intellettwali tal-kotra, bidla middlam g˙ad-dawl, minn stat ta’ jasar g˙al stat li jixraq lil bniedem ˙addiem, l-og˙la kreatura fin-natura.” “Óadd,” kompla Boffa, “kien min kien, qawwi kemm hu qawwi, ma seta’ jeqred dalMoviment g˙ax l-ideal tieg˙u hu qaddis”. Dan hux kliem mill-manifest ta’ Karl Marx, imma sentimenti ta’ Nisrani bilfatti kif turi l-˙ajja ta’ Pawlu Boffa. Dawn kienu sentimenti l-aktar g˙olja li l-missier i˙oss g˙al uliedu. Dawn kienu s-sentimenti nobbli ta’ Pawlu Boffa li b˙ala tabib kien jara tant faqar fi djar tal-˙addiema Maltin fi Ωminijietu, f’pajjiΩ li b’tant pompa u trombi konna ng˙idu li a˙na pajjiΩ Nisrani. Pawlu Boffa serva fil-Kunsilli tal-Gvern minn qabel l-a˙˙ar Gwerra Dinjija, sa ma spiççat dik il-gwerra li g˙amlet minn Malta ˙erba. Wara l-gwerra Pawlu Boffa mexxa l-forzi progressivi flAssemblea Nazzjonali biex intg˙aΩlet il-Kostituzzjoni tal1947. G˙all-ewwel darba l-mara Maltija ˙adet postha ta’ çittadina g˙ax reb˙et id-dritt tal-vot. Id-dritt tal-vot sar universali b’vot wie˙ed g˙al kul˙add. Ìiet l-elezzjoni tal-1947 u lPartit tal-Labour ta˙t Boffa g˙amel l-akbar reb˙a li qatt g˙amel partit politiku f’Malta, meta l-Partit Laburista reba˙ 24 si©©u minn Parlament ta’ 40 membru. Boffa sar l-ewwel Prim Ministru Laburista u ma’ din irreb˙a ©iet fostna wkoll l-g˙a©la

biex il-˙addiem f’Malta jgawdi minn drittijiet li tant kien ilu miç˙ud minnhom. Boffa u s˙abu, partikolarment iΩ-Ωag˙Ωug˙ Duminku Mintoff u Turu Colombo, bdew it-triq tal-emançipazzjoni tal-˙addiem Malti. F’affari ta’ xhur il-Gvern Laburista g˙amel l-iskola obbligatorja, introduça l-li©i tal-pensjonijiet g˙ax-xju˙, romol u invalidati. Biex seta’ jsir dan, ©iet imda˙˙la g˙all-ewwel darba ttaxxa fuq il-qlig˙, li©i li qabel

Ìara li kif ji©ri fl-a˙jar familji, hekk ukoll ©ara fil-familja talPartit Laburista. Fl-1949 in˙olqu differenzi ta’ kif il-Gvern Laburista kellu jittratta malIngliΩ. Meta wie˙ed i˙ares lura lejn dawn l-a˙˙ar 40 sena, wie˙ed ma jistax ma jinteba˙x li l-firda li saret fil-partit dak iΩΩmien kienet inevitabbli. Fil-Partit konna n˙ossu ddieqa ta’ qalb, li minkejja ssagrifiççji li g˙adda minnhom il-poplu Malti fil-gwerra, li kienet g˙adha kemm spiççat, il-˙akkiema barranin xorta wa˙da baqg˙u jistmaw lillpoplu tag˙na b˙allikieku konna poplu inferjuri g˙alihom. Kien hemm fostna li, b˙al Pawlu Boffa, biex ma jinqalax inkwiet u jinxtered id-demm, g˙aΩilna li nimxu bil-moderazz-

joni. O˙rajn ta˙t iΩ-Ωag˙Ωug˙ Dom Mintoff kienu aktar mg˙a©©lin. L-istorja tat ra©un lill-politika ta’ Mintoff li ta˙t it-tmexxija tieg˙u, wara l-firda fil-Partit fl1949, il-˙addiem Malti la˙aq ilquççata ta’ drittijietu u mal˙addiem, Malta ˙elset millpreΩenza tal-barrani darba g˙al dejjem. Il-qasma fil-partit we©©g˙et liΩ-Ωew© na˙at. Óadd daqs izziju Pawl, missier il-˙addiem Malti, ma ˙ass qalbu ting˙afas kif i˙oss il-missier meta jara lfamilja mifruda. Pawlu Boffa kien ra©el fuq lir©iel u, bla dubju, li kellu jkun f’poΩizzjoni llum li jara fejn waslet Malta u l-˙addiem Malti, ma jistax ma jwarrabx id-dieqa tal-img˙oddi u jifra˙ li t-triq li dawlilna hu wasslitna fejn kien jixtieq u tant ˙adem biex iwassalna hu stess. Jalla Karmenu Mifsud Bonnici u s˙abu ispirati minn Mintoff u Boffa qablu, ikomplu fi triqitna, it-triq tal-©ustizzja soçjali g˙all˙addiem u l-indipendenza ta’ art twelidna. Liz-ziju Pawl flimkien ma’ s˙abu tal-Partit Laburista, kemm dawk tal-biera˙ u dawk li ©ew wara, insellmulu bilkliem li hemm minqux fuq qabru:

“Ma ˙eliex Ωmienu, g˙ax g˙omru ja˙dem g˙al g˙ajru u g˙al art twelidu. Umli...˙anin... ˙abrieki.”

01.07.2012

A˙barijiet

minn Silvio Gonzi

L-a˙barijiet tal-Business as Usual Il-manipulazzjoni li tinsab g˙addejja filbullettini tal-a˙barijiet tal-PBS ma timmanifestax ru˙ha biss f’dak li jixxandar, iΩda wkoll b’dak li s-servizz nazzjonali tax-xandir jonqos milli jxandar minkejja li huwa ta’ interess kbir g˙all-poplu Malti. Minkejja l-kriΩi politika kbira li jinsab g˙addej minnha l-Gvern Nazzjonalista, il-Kamra tal-A˙barijiet tal-PBS ta˙t iddirezzjoni stretta ta’ Natalino Fenech, kontinwament tag˙mel minn kollox biex tag˙ti dehra ta’ normalità fil-pajjiΩ u meta xxandar a˙barijiet dwar il-kriΩi politika, tag˙mel dan g˙ax ma tkunx tista’ tag˙mel mod ie˙or, b˙al pereΩempju meta jitkellem dwar din il-kriΩi lPrim Ministru Gonzi. L-a˙˙ar jiem kienu miΩg˙uda b’a˙barijiet li ©raw jum wara jum, kollha ©ejjin minn dikjarazzjonijiet qawwija li saru minn esponenti Nazzjonalisti. Kien hemm l-ittra li Jeffrey Pullicino Orlando kiteb lill-President tal-Kumitat EΩekuttiv Nazzjonalista li fiha huwa talab g˙attkeççija ta’ Richard Cachia Caruana mill-PN. L-ittra ta’ JPO raw kif g˙amlu biex difnuhielu qalb siltiet mill-intervista li Cachia Caruana ta lill-©urnal The

joni ©enerali, ©iet imwarrba kompletament b˙alma ©iet injorata wkoll ittwe©iba ta’ Debono li fiha ddikjara li lEΩekuttiv Nazzjonalista g˙andu jinvestiga lil Beppe Fenech Adami. Biex ikomplu jimmanipulaw, tal-PBS naqsu li jirrappurtaw dak li kiteb fil©urnal The Times il-Membru Parlamentari Ewropew Nazzjonalista, Simon Busuttil, li l-Partit Nazzjonalista huwa partit maqsum u li l-poplu qatt mhuwa se jafda t-tmexxija tieg˙u f’idejn partit maqsum.

Sunday Times, biex hekk l-a˙˙ar kummenti li jixxandru jkunu dejjem dawk li jdoqqu g˙al widnejn Gonzi PN. Apposta j˙allu barra a˙barijiet dwar il-kriΩi politika IΩda mbag˙ad l-g˙ada l-Erbg˙a, meta faqqg˙et fuq il-mezzi kollha tal-medja l-©lieda, issa fil-bera˙, bejn Franco Debono u Beppe Fenech Adami, la˙barijiet tal-PBS waqg˙u fil-muta! Stqarrija importanti b˙al dik ta’ Fenech Adami li kien se jivvota kontra l-kandidatura ta’ Debono g˙all-elezz-

J˙allu barra dettalji mill-Qorti dwar il-kaΩ ta’ Vince Farrugia Óalli jkomplu jaqdu mill-koxxa lill-klikka ta’ GonziPN, dil-©img˙a injoraw kompletament dak li kien g˙addej filQorti fil-kumpilazzjoni dwar l-kaΩ tadDirettur Ìenerali tal-GRTU u kandidat Nazzjonalista, Vince Farrugia. Fis-seduta li kien hemm il-Qorti dil©img˙a, ing˙ataw dettalji dwar messa©©i interessanti li g˙addew bilmowbajl, fejn fost affarijiet o˙ra ntqal li Farrugia kellu fuq in-na˙a tieg˙u anke lill-Kummissarju tal-Pulizija u anke tattentattivi li kienu qed isiru biex per-

mezz tal-blogers Nazzjonalisti ji©i assassinat il-karattru tal-akkuΩat. Anke fl-a˙barijiet internazzjonali, talKamra tal-A˙barijiet ta’ Natalino Fenech, ikunu mill-aktar selettivi ma jmorrux jxellfuha lil GonziPN. Ma smajna mkien fl-a˙barijiet tal-PBS li l-Prim Ministru Grieg, Samaras, f’wa˙da mill-ewwel deçiΩjonijiet tieg˙u ddeçieda li jnaqqas is-salarju tieg˙u u tal-ministri tal-Kabinett bi 30%. Dan ma jxandruhx, li ma jmorrux it-telespettaturi Maltin jirrealizzaw kemm t˙anΩru Gonzi u s˙abu meta qabdu u, minn wara dahar kul˙add, ˙adu 500 ewro Ωieda fil-©img˙a. Din hija ç-çensura li tinsab g˙addejja l-˙in kollu fuq l-istazzjon nazzjonali m˙allas mill-bwiet tal-Maltin u lG˙awdxin. U minflok dak li jinteressa lin-nies, insegwu ta’ kuljum il-purçissjoni tal-ministri, wie˙ed wara l-ie˙or, ilkoll jivvintaw kif se jidhru l-aktar f’attivitajiet ma˙luqa apposta, bl-inqas valur ta’ a˙bar. B’dawn it-tip ta’ a˙barijiet, Natalino Fenech irid ja˙sel mo˙˙ il-Maltin u lG˙awdxin biex jurihom li fil-pajjiΩ kollox huwa normali, kollox ‘business as usual’!

Pierre Portelli jaqa’ u jqum mil-Linji Gwida li sparixxew Il-Linji Gwida dwar l-Obbligu tal-Imparzjalità fuq ix-Xandir Nazzjonali li suppost bdew ise˙˙u fl-ewwel ta’ Ìunju ma jistg˙ux jinstabu, lanqas b’nemes. Dawn il-Linji Gwida qed jinkisru kontinwament mill-Kamra tal-A˙barijiet ta’ Natalino Fenech u, b’miΩura ferm ag˙ar, mill-programm TVAM tal-eks-President tal-Kunsill Amministrattiv tal-Partit Nazzjonalista, Pierre Portelli. L-obbligu li x-xandir nazzjonali jwassal a˙barijiet u programmi ta’ ©rajjiet kurrenti li jkunu bbilançjati ma jo˙ro©x biss mil-Linji Gwida imma anke mil-Li©i tax-Xandir u mill-ordnijiet li suppost tag˙ti l-Awtorità tax-Xandir. IΩda g˙al Pierre Portelli, l-importanti huwa li jilqa’ l-gowlijiet li jkunu qed ji©u skurjati fil-lasti ta’ GonziPN u li jikkontrolla kemm jista’ jkun il-˙sara li tkun qed issir lill-Gvern tal-partit tieg˙u minn kull okkaΩjoni li tinqala’ fil-pajjiΩ. Fl-a˙˙ar ©ranet segwejna t-tentattivi li g˙amel Pierre Portelli bil-programm tieg˙u biex idawwar it-tort tal-mozzjoni li approva lParlament Malti kontra l-a©ir tal-Ambaxxatur

Malti g˙all-Unjoni Ewropea, Richard Cachia Caruana, g˙al wie˙ed ta’ kundanna lejn il-Partit Laburista g˙ax iddefenda lill-poplu Malti minn a©ir kundannabbli ta’ min ˙adem minn wara dahar il-Parlament Malti. Portelli sa˙ansitra ©ab fil-programm tieg˙u TVAM lill-Avukat Andrew Borg Cardona biex jitkellem fuq il-mozzjoni li approva l-Parlament, famuΩ mhux biss g˙all-˙biberija tieg˙u ma’ Cachia Caruana, imma wkoll g˙all-artikli mimlijin mibeg˙da li jikteb kontra l-Partit Laburista u l-Laburisti fil-©urnal The Times u l-blogs tieg˙u. Wie˙ed jista’ jimma©ina kemm kien o©©ettiv flopinjoni tieg˙u Borg Cardona meta tkellem dwar dan il-kaΩ! Biex ikompli juri kemm jaqa’ u jqum millbilanç u l-imparzjalità fuq ix-xandir nazzjonali, Pierre Portelli ©ab ukoll fil-programm tieg˙u lillPresident Emeritus, Eddie Fenech Adami, li f’diskorsu kien parti©©jan daqslikieku qatt ma kien President tar-Repubblika u, g˙al darb’o˙ra, ma jkun hemm ˙add mill-Partit Laburista biex jibbilançja g˙al dak li jing˙ad.

Le˙en il-PL mΩebla˙ mill-PBS Li l-Partit Laburista jsemma’ le˙nu fuq materja importanti b˙alma huwa l-futur tal-linja nazzjonali tal-ajru, l-Air Malta, m’g˙andux valur ta’ a˙bar g˙all-Kamra tal-A˙barijiet ta’ Natalino Fenech filPBS. Partit li mill-inqas jirrappreΩenta nofs il-poplu Malti g˙andu dritt isemma’ le˙nu fuq affarijiet daqstant kruçjali g˙all-poplu Malti.

Din il-©img˙a t˙abbar li lKummissjoni Ewropea approva il-programm tal-istrutturar tal-Air Malta u l-PBS, wara li ˙abbar b’˙afna prominenza – u hawnhekk ng˙idu li hekk kien jixraq – din l-a˙bar, iddeçieda li jie˙u l-kummenti ming˙and diversi nies fosthom il-Ministru Tonio Fenech, iç-Chairman tal-Air Malta, Louis Farrugia, u anke ç-Chief Executive Davies.

IΩda stqarrija tal-Kelliem Laburista dwar l-Air Malta, Gavin Gulia, ©iet injorata kompletament f’dak il-bullettin tal-a˙barijiet. G˙al darb’o˙ra Ωbilanç sfaççat bi ksur tal-Linji Gwida tag˙hom stess, fejn ix-xandir nazzjonali huwa kostituzzjonalment marbut li fuq materji ta’ kontroversja pubblika jwassal il-fehmiet kontrastanti dwar is-su©©ett.

Said iqassam tmien appartamenti Ir-redikolu li qed jaqg˙u fih il-ministri ta’ GonziPN bl-attivitajiet li jivvintaw biex jidhru fuq l-a˙barijiet tal-PBS ma fih l-ebda limitu. Nhar l-Erbg˙a li g˙adda, il-Ministru Chris Said deher fl-a˙barijiet jifta˙ar bit-tqassim taç-çwievet lir-residenti ta’ tmien appartamenti fil-Belt. U g˙al din l-a˙bar b’valur enormi g˙al Natalino Fenech, lil Chris Said irregalawlu feature mimli dettalji u sa˙ansitra intervista ma’ residenta tirringrazzja lil kul˙add g˙al dak li sar mag˙ha! Hekk jag˙mluha l-propaganda sfaççata fuq ix-xandir tal-Istat. Jinqdew b’nies vulnerabbli biex ikantaw il-glorja lil GonziPN dwar dawn it-tmien appartamenti. Inqdew b’din l-okkaΩjoni biex idendlu l-karrotta lil g˙add ta’ nies o˙ra, meta fl-istess propaganda stqarrew li se jibda x-xog˙ol biex ji©u riabilitati 600 appartament ie˙or minn binjiet li l-Gvern qed jikri ming˙and il-privat.

01.07.2012

AnaliΩi

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Tal-make believe G˙andek tg˙id is-Sur Pierre Portelli ma jiqafx ma jissorprendinix! Din il©img˙a filprogramm tieg˙u ˙adha mal-Editur tal-Orizzont g˙ax ma rrappurtax flewwel pa©na l-a˙bar grandjuΩa li lKummissjoni Ewropea tat permess lill-Gvern Malti biex ikun jista’ jirristruttura lAir Malta, wara li kissirha, farrakha u ©abha trietaq. Ara trid tkun tg˙ix fil-pajjiΩ tal-make believe, biex a˙bar ta’ din ix-xorta tipprova ddoqq it-trombi biha, wara li kien proprju l-istess Gvern Nazzjonalista li ©abha fiex ©abha l-Air Malta, wara li Ωebla˙ha kemm fela˙ meta n˙olqot u sa˙ansitra kien isejja˙ lill-flotta tag˙ha ‘g˙asafar taç-çomb’. Intant, minn perspettiva totalment differenti, lAssoçjazzjoni tal-Piloti tal-Air Malta (ALPA) qieg˙da ssostni li l-pjan tar-ristrutturazzjoni tal-Air Malta mhuwa xejn ˙lief ‘cover-up’ li se jwassal biex fi Ωmien sentejn o˙ra l-Air Malta ti©i pprivatizzata u tinbieg˙ bl-ir˙is lill-privat, b˙alma ©ara fil-kaΩ ta’ diversi kumpanniji tal-ajru fl-Ewropa tal-Lvant.

minn Invictus

l-grillu, kul˙add iqabbel kif jaqbillu, allura l-kriΩi tkun wa˙da fundamentali li tolqot ir-ru˙ ta’ dak il-partit. Biex nie˙u eΩempju, Michael Fenech Adami, isSindku ta’ Brikirkara, irrifjuta li jirrifondi lura xi flus (madwar €5,000) li ma kellux dritt g˙alihom, u b˙ala skuΩa da˙˙al fil-Kredu lil Franco Debono, g˙aliex dan g˙amel xi sentejn jit˙allas ta’ xejn b˙ala assistent parlamentari ming˙ajr ma qatt da˙al Kastilja g˙axxog˙ol. Min-na˙a tieg˙u Jeffrey Pullicino Orlando, meta rçieva l-‘kundanna’ mill-PN, staqsa g˙alfejn ma darux qabel bil-kundanna fuq Tonio Fenech dwar ilkaΩ tas-senserija biex tinbieg˙ il-Lukanda Jerma. Lawrence Gonzi m’g˙andux l-axxendent morali b˙ala kap tal-partit biex iwaqqaf din il-Babilonja. Mhux kapaçi jmexxi partit, a˙seb u ara pajjiΩ.

xejn glorjuΩ tal-Partit Nazzjonalista, ma eskludix li jkun interessat fil-kariga ta’ Kap tal-Partit Nazzjonalista u qal ukoll illi fil-politika wie˙ed g˙andu jitla’ s-sellum skaluna, skaluna, u kompla jg˙id li bl-umiltà (?!) kollha di©à tela’ diversi skaluni sa issa. Issa ng˙id jien li kieku BFA verament g˙andu g˙al qalbu l-interessi tal-Prim Ministru Gonzi, jekk kellu xi parir x’jag˙tih dwar il-kriΩi li qieg˙da tkompli ti˙rax fi ˙dan il-PN, g˙ax ma tahulux privatament, flok kompla jperreç l-affarijiet barra t-triq?! U meta jg˙id illi kieku kien hu prim ministru, lil Franco Debono “kien iΩommlu l-brejkijiet minn kmieni hekk kif beda l-pantomima tieg˙u fil-Parlament”, mhuwiex qieg˙ed jimplika li Gonzi huwa mexxej dg˙ajjef illi ˙alla laffarijiet jo˙or©ulu barra mill-kontroll tieg˙u?!

L-umli Beppe Fenech Adami

MaΩetta kbira

Interessanti wie˙ed jiskopri eΩattament x’inhi l-log˙ba li qieg˙ed jipprova jilg˙ab Beppe Fenech Adami fitTorri ta’ Babel li hemm b˙alissa fil-Partit Nazzjonalista. Isa˙˙an, iberred, iraqqad, jew irewwa˙, fuq il-©amar? G˙o©bu jg˙id pubblikament, illi li kieku hu kien ilprim ministru, mhux b˙al Maria Hammet for a day, imma ggranfat mal-poter b˙al Lawrence Gonzi, ilu li qatag˙ha fil-la˙am il-˙aj il-kwistjoni, calling their bluff kif qal il-papà Eddie wara kollox. Qal ukoll li huwa se jivvota kontra li Franco Debono jer©a’ jkun kandidat tal-Partit Nazzjonalista. Ter©a’ u tg˙id Beppe Fenech Adami f’dan il-mument

Tibqa’ mnixxef b’dak li qieg˙ed jo˙ro© mill-kaΩ tal-‘attentat ta’ qtil’ li ma kienx ta’ Çensu Farrugia. L-intriççi, il-kolluΩjoni, in-networks tal-˙bieb tal-˙bieb kif ja˙dmu f’dan ilpajjiΩ meta xi ˙add minn tal-klikka ja˙lef li jkisser lil xi ˙add, hija xi ˙a©a ta’ barra minn hawn. Mhux ta’ b’xejn Çensu Farrugia ma riedx jikkonsenja lmowbajl tieg˙u lill-Qorti u kellu ji©i ordnat jag˙mel dan mill-istess Qorti! G˙ax issa mill-SMSs li kienu rre©istrati fuq il-mowbajl ta’ Çensu Farrugia, qieg˙ed jo˙ro© çar xi kwalità ta’ intriççi hawn f’dan il-pajjiΩ, bejn membri tal-Korp tal-Pulizija, çerti esponenti filmedja, is-soltu Daphne Caruana Galizia, Lou Bondi u anki ©urnalisti tas-Sunday Times. Minn dawn l-SMSs, Philip Fenech (fir-ritratt), li huwa uffiçjal tal-GRTU jo˙ro© vera ta’ maΩetta u ta’ vas kbir ta’ Çensu Farrugia. Ter©a’ u tg˙id, la s-Sinjura Daphne Ann Caruana Galizia u lanqas Lou Bondi g˙adhom ma ça˙du dak li ntqal fuqhom fil-konverΩazzjonijiet bejn Çensu Farrugia u Philip Fenech permezz tal-SMSs.

Torri ta’ Babel Il-kriΩi li tinsab tivvampja fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista, l-g˙eruq tag˙ha huma diversi. Imma lanqas li jissemma huwa forsi n-nuqqas ta’ axxendent morali ta’ min imexxi l-Partit, li suppost f’mumenti b˙al dawn jirnexxilu ji©bor il-frak u jg˙aqqad il-biççiet. Ji©u mumenti fejn id-diΩgwid u l-iΩgarr tant ikun kbir li ta˙bat tiddubita min qieg˙ed jg˙id il-verità u min qieg˙ed i˙arref u jaqla’ minn Ωniedu. Meta jonqos ir-rispett reçiproku, meta any thing goes u jkollok free for all, meta g˙ax l-ixkubetta fiha

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Il-Paramediçi fl-isptar jistrajkjaw L-Unjin Óaddiema Mag˙qudin (UÓM) ordnat lill-paramediçi biex jie˙du numru ta’ azzjonijiet industrijali peress li l-unjin kienet ilha sena u nofs tipprova til˙aq ftehim mal-Gvern dwar il-kundizzjonijiet tax-xog˙ol ta’ dawn il-˙addiema ming˙ajr suççess. Dawn il-paramediçi jinkludu radiographers , awdjolo©isti, fiΩjoterapisti, occupational therapists, podologists, xjentisti tallaboratorju mediku, dental technologists, dental hygienists, patolo©i taddiskors, orthoptists u neurophysiology technologists.

Seba’ snin ˙abs fuq traffikar ta’ kannabis Nhar il-Ìimg˙a Carmel Micallef ta’ 34 sena kien ikkundannat g˙al seba’ snin ˙abs wara li ammetta li kabbar u ttraffika d-droga kannabis. Micallef

ammetta wkoll l-akkuΩa ta’ pussess aggravat tal-istess droga. Iktar kmieni l-Pulizija qalet li minbarra li kienet sabet lil Micallef fil-pussess talkannabis, kienet sabet ukoll raΩa talkannabis imqattà f’remissa u pjanti kkultivati fir-residenza tieg˙u. Minbarra li ng˙ata sentenza ta’ ˙abs, Micallef kien immultat 5,000 ewro.

50,000 jattendu g˙all-kunçert Isle of MTV

Programm g˙all-iPhone dwar il-˙in tal-quddiesa Il-Knisja Kattolika f’Malta ˙olqot programm ©did g˙all-iPhone li j©ib l-isem Malta Mass. Dan il-programm, li jista’ jitniΩΩel ming˙ajr ˙las mill-iTunes, juri l-˙inijiet tal-quddies fil-knejjes madwar Malta u G˙awdex, b’mod li wie˙ed ikun jista’ jsib l-iktar knisja qrib li toffri ˙in konvenjenti g˙alih. Dan il-programm jista’ jintuΩa wkoll bl-iPod Touch u l-iPad, u fil-futur se jkun ukoll disponibbli g˙al Android Phones.

Il-Piloti ma jemmnux fil-pjan ta’ ristrutturar g˙all-Air Malta L-Assoçjazzjoni tal-Piloti qalet li ma taqbilx mal-pjan ta’ ristrutturar g˙allAir Malta li ©ie approvat millKummissjoni Ewropea, u li lAssoçjazzjoni ma kinitx ing˙atat kopja tal-pjan qabel ma’ dan intbag˙at lillKummissjoni. L-Assoçjazzjoni sa˙qet li dan il-pjan kien il-kundanna tal-Air

Malta, li kienet se tit˙alla tfalli mbag˙ad tinbieg˙ bi prezz baxx lillprivat, b˙alma ©ara f’˙afna pajjiΩi talLvant. Dan jikkuntrasta bil-qawwi ma’ dak li qal il-Ministru Tonio Fenech, fejn ta l-impressjoni li l-battalja biex ti©i salvata l-Air Malta kienet intemmet b’suççess.

G˙al darb’o˙ra f’Malta sar il-kunçert ta’ fama internazzjonali Isle of MTV, li kull sena jipparteçipaw fih u˙ud milliktar artisti popolari. Il-kunçert sar nhar it-Tlieta li g˙adda fuq il-Fosos tal-Furjana, fejn fost o˙rajn ˙adu sehem l-artisti Nelly Furtado, will.i.am u FloRida li kien akkumpanjat minn Eva Simons. F’mument li kien meqjus minn u˙ud b˙ala wie˙ed umoristiku, il-folla ta’ Maltin kantat taqbila tipika Maltija fil-˙in li ndaqqet id-diska Zombie Nation. Fuq nota iktar serja, matul il-kunçert 85 persuna kellhom bΩonn ta’ g˙ajnuna medika, fejn tnejn minnhom sofrew ©rie˙i minn o©©ett bil-ponta u li jaqta’.

01.07.2012

Kumment

Juri d-debba u jqabbeΩ il-˙mar Anton Refalo Kelliem Ewlieni g˙al G˙awdex

Issa GonziPN tabil˙aqq mess il-qieg˙ dwar G˙awdex. Mhux biss iwieg˙ed u ma jwettaqx – u jifta˙ar li wettaq dak li ma jkunx wettaq – imma issa li riesqa l-elezzjoni ©enerali, qieg˙ed jer©a’ jwieg˙ed dak li di©à wieg˙ed lill-G˙awdxin, ma tahulhomx iΩda xorta wa˙da rnexxielu jid˙aq bihom u jwebbilhom li di©à tahulhom. Fi kliem ie˙or issa qieg˙ed iweg˙idhom li jag˙-tihom dak li qal li di©à tahom! Tabil˙aqq, abbissus abbissum invocat! Qieg˙ed nirreferi g˙al G˙awdex-Re©jun. Meta Gvern Nazzjonalista ried lappo©© tal-G˙awdxin biex jivvotaw favur id-d˙ul ta’ Malta u G˙awdex fl-Unjoni Ewropea, weg˙duhom li G˙awdex sejjer ikun re©jun fi ˙dan l-Unjoni u allura kienu ©ejjin xita ta’ fondi g˙al din il-gΩira. U tabil-˙aqq hekk kien ikun kieku tabil˙aqq G˙awdex ©ie mag˙ruf b˙ala re©jun mill-Unjoni Ewropea. U biex b˙allikieku juri kemm hu bravu, u kemm iwettaq dak li jwieg˙ed, u kemm jaf jinnegozja, fitTrattat ta’ AdeΩjoni bejn Malta u l-Unjoni Ewropea hemm iddikjarat, iswed fuq labjad, li G˙awdex huwa re©jun. U allura f’G˙awdex kul˙add kien kuntent u kul˙add kien fer˙an g˙ax kien da˙al fil-Ìenna fejn ilmanna tinΩel ˙elu ˙elu b˙allborra fuq kull G˙awdxi u

G˙awdxija! U hekk baqg˙u ja˙sbu g˙al g˙add ta’ snin. Imma mbag˙ad saret domanda parlamentari mill-membru talParlament Ewropew, ilProfessur Edward Scicluna, u t-twe©iba kienet li l-Unjoni Ewropea ma tag˙rafx, u qatt ma g˙arfet, lil G˙awdex b˙ala re©jun. Id-dikjarazzjoni li kien hemm fit-Trattat ta’ AdeΩjoni kienet biss dikjarazzjoni unilaterali mill-Gvern Malti! Ji©ifieri din id-dikjarazzjoni ma kinitx parti mill-kuntratt jew patt bejn Malta u lUnjoni Ewropea! Il-Gvern Malti biex jg˙addi lillG˙awdxin biΩ-Ωmien, g˙amel kuntratt, patt, trattat, jew sejja˙lu li trid, mieg˙u nnifsu! Araw x’qerq. Sa˙ansitra anke dak illi jiktbu fi trattati internazzjonali mill-iktar importanti jaf ma jkun ifisser xejn. Anzi jfisser bil-kontra ta’ dak li jg˙id iswed fuq l-abjad. Imbag˙ad jekk xi ˙add jitkellem, u jg˙id li r-re miexi g˙arwien, kul˙add jo˙ro© jg˙idlu li r-re liebes l-aqwa ˙wejje©! Kulma sar fil-verità kienet weg˙da li xi darba G˙awdex isir re©jun – kemm-il darba Malta ma tibqax titqies b˙ala pajjiΩ inqas Ωviluppat, imma ssir pajjiΩ ta’ transizzjoni fi triqtu sabiex jil˙aq pajjiΩi Ωviluppati fl-Unjoni Ewropea. Dan il-livell issa jidher li Malta la˙qitu. Mhux g˙ax marret ’il quddiem tafux,

imma g˙ax da˙lu pajjiΩi ag˙ar minnha b˙all-Bulgarija u r-Rumanija. U allura issa l-Gvern re©a’ applika biex G˙awdex isir re©jun, g˙ax Malta sejra titlef il-fondi ta’ g˙ajnuna millUnjoni Ewropea. G˙awdex, min-na˙a l-o˙ra, billi baqa’ lura anke meta mqabbel ma’ Malta, jista’ jibqa’ jgawdi minn dawn il-fondi b˙ala re©jun, fil-ba©it tal-Unjoni Ewropea li jibda mis-sena 2014 u jintemm fl-2020. B’dankollu hemm Ωikk. Biex jag˙tu l-fondi lil G˙awdex, iridu jipproduçu laccounts . Iç-çifri. U lGvern, flimkien mal-applikazzjoni tieg˙u, inkluda statistika mi©bura mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika dwar il-qag˙da ekonomika u soçjali f’G˙awdex sabiex iressaq l-argument tieg˙u li G˙awdex g˙andu jing˙ata lfondi massimi mill-Unjoni Ewropea anke jekk Malta titlef din il-poΩizzjoni. Tg˙idli: mhux sewwa qed jag˙mel il-Gvern? Le, g˙ax l-affarijiet malUnjoni Ewropea jridu jsiru bis-serjetà. Mentri l-Gvern – dan il-Gvern hekk bravu, mimli nies bravi li b˙alhom fl-Ewropa, jekk mhux fiddinja, m’hawnx, im˙allsin tajjeb, u tajjeb ˙afna, minn flusek – qieg˙ed g˙al darb’o˙ra jag˙mel xog˙ol ta’ nofs kedda. Biex tintlaqa’ l-applikazzjoni tieg˙u l-Gvern irid jipp-

roduçi statistika ddettaljata, mhux superfiçjali. M’iniex qieg˙ed ng˙id li l-istatistika ma˙ru©a mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika mhix wa˙da tajba jew li mhix professjonali. IΩda din l-istatistika hija ddettaljata biΩΩejjed? Dan juri kemm Ωbalja dan ilGvern meta rrifjuta li jwaqqaf uffiççju tal-istatistika f’G˙awdex biex dan ikun f’qag˙da li ji©bor statistika ddettaljata dwar il-qag˙da soçjali u ekonomika talG˙awdxin. Dan id-dubju m’iniex qieg˙ed no˙ro© bih jien biex nag˙milha tal-bravu, jew biex immaqdar, imma esprimewh l-imsie˙ba soçjali G˙awdxin f’seminar li sar dan l-a˙˙ar organizzat millistess Gvern. Dawn il-fondi huma kruçjali g˙al G˙awdex, li minn meta Malta dda˙˙let fl-Unjoni Ewropea mar lura minflok ’il quddiem. Mar lura kemm meta mqabbel ma’ Malta, kif ukoll meta mqabbel ma’ re©juni o˙rajn fl-Ewropa. Minn dawn fil-klassifika ji©i, skont statistika uffiçjali talUnjoni Ewropea, wie˙ed mill-ag˙ar tliet re©juni! Imma l-aqwa li l-Gvern jidher li qieg˙ed jag˙mel xi ˙a©a, ˙alli jer©a’ jisraqlek ilvot. Óalli jer©a’ jid˙ak bik. ˙alli jurik id-debba sabiex ter©a’ tivvutalu u wara l-elezzjoni jqabbiΩlek il-˙mar. La ter©ax ti©i mqarraq.

G˙alfejn m’g˙andekx taqra dan l-artiklu Owen Bonnici Kelliem g˙all-Edukazzjoni Og˙la, Università, Riçerka u Kultura

Jien nemm e n l i l l u m i l ma©©oranz a a s s o l u t a t a l familji u n-negozji Maltin u G˙awdxin indunaw bil-mod meskin ki f q e d j a ˙ d e m pajjiΩna ta˙t it-tmexxja ta’ Lawrence Gonzi. Óafna fa m i l j i u n e g o z j i Maltin u G˙awdxin jafu li lqofol tal-poter mhuwiex ilParlament jew il-Kabinett imma f’ kitchen cabinet ta’ klikka ta’ nies li ja˙sbu li huma mibg˙utin mill-Mulej biex isalvaw lil Malta millPartit Laburista. U la mibg˙utin mil l - M i s s i e r D i v i n g˙andhom k u l l d r i t t j i m manuvraw lil dak u lil dik

Kiri tal-Bar – Çentru Laburista taΩ-Ûejtun. Il-Kumitat qieg˙ed jilqa’ applikazzjonijiet g˙all-kiri tal-bar. L-applikazzjonijiet jin©abru miç-Çentru Laburista ming˙and il-membri tal-Kumitat minn nhar it-Tlieta 26 ta’ Ìunju. L-applikazzjonijiet jag˙lqu fis-6 ta’ Lulju fis-6.30pm. Il-Kumitat jirriserva dritt li jista’ jirrifjuta kull offerta anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa.

sabiex ikissru lil dak u lil dik, anke billi jid˙lu fil-personali. Kien hemm deputati talPartit Nazzjonalista li sej˙u din il-klikka b˙ala ‘oligarkija’, ji©ifieri r-renju ta’ ftit nies. O˙rajn, mill-Partit Nazzjonalista wkoll, sej˙u din il-klikka b˙ala ‘koterija’. Huma kollha kliem differenti li jfissru l-istess ˙a©a – klikka ta’ nies mhux eletti li g˙amlet lil pajjiΩna tag˙hom. Li ta˙seb li l-futur tal-familji u n-negozji Maltin u G˙awdxin qieg˙ed f’idejhom. G˙andu ra©un Dr Joseph Muscat jg˙id li waqt li lPartit Laburista mexa pass ’il quddiem u sar moviment, ilPartit Nazzjonalista mar pass lura u sar klikka bl-isem ta’ GonziPN. Il-Partit Laburista hu differenti ˙afna. Il-Partit Laburista ta˙t it-tmexxija ta’ Dr Joseph Muscat waqqa’ l˙itan tieg˙u u laqa’ fi ˙danu persuni li bid-dikjarar kienu jimmilitaw fil-Partit Nazzjonalista, imma llum m’g˙adhomx jag˙rfu lill-partit tag˙hom u ddeçidew li jing˙aqdu fil-moviment ta’ progressivi u moderati. Forsi ma jaqblux mija fil-mija ma’ kull kelma jew virgola tal-politika li qed in˙addnu

a˙na llum, imma jaqblu in linea ©enerali ma’ dak li qed nipprovaw nag˙mlu u, iktar importanti minn hekk, dwar il-˙tie©a li jkollna Gvern differenti minn dan li g˙andna. G˙alhekk meta tan-na˙a lo˙ra, fit-tentattiv iddisprat li jΩ o m m u l-vapur milli jeg˙req, joqog˙du jg˙idu li a˙na se nkunu vendikattivi u a˙na se nag˙mlu ˙sara lil min ma jaqbilx mag˙na. Jien ng˙idilhom: araw illista twila ta’ persuni li ddeçidew li jinsew il-passat li jifridna u jid˙lu mag˙na g˙all-futur li jg˙aqqadna! Ódimna flimkien fuq diversi kwistjoniiet, mhux l-inqas dik tad-divorzju fejn bissa˙˙a ta’ kul˙add tajna dritt çivili importanti li hija g˙odda li fil-kaΩijiet ©enwini tista’ tassigura t-tieni çans lil kul˙add, mhux lis-sinjur biss, mhux lil min g˙andu lflus biex isiefer biss, imma lil kul˙add. La ˙dimna flimkien fil-passat riçenti, hekk se na˙dmu flimkien fil-futur immedjat u dak imbieg˙ed. Jekk ma naqblux politikament, ma ©ara xejn. A˙na rridu nift˙u u nirrealizzaw il-potenzjal ta’ kul˙add sabiex nibnu Malta a˙jar g˙al uliedna. PajjiΩ li jixraq lil uliedna.

Il-Partit Laburista hu l-kuntrarju, l-oppost tas-sistema GonziPN. Hu miftu˙ g˙al kul˙add. Jitkellem, jiddjaloga ma’ kul˙add. Huwa lpartit tal-familji u negozji Maltin u G˙awdxin. Óu l-kungress li se jsir filjiem li ©ejjin: hi opportunità g˙all-membri kollha tal-Partit Laburista biex jipparteçipaw, jibag˙tu l-ideat tag˙hom u b’hekk jinfluwenzaw il-politika li qed isawwar il-Partit Laburista. Indunajt issa g˙alfejn m’g˙andekx taqra dan lartiklu? G˙ax dan kollu tafu! Dan kollu qieg˙ed çar u tond quddiem g˙ajnejk. Il-fatti kif Ωvol©ew fl-a˙˙ar erba’ snin g˙exthom b˙alma g˙exthom jien u meta tg˙ix esperjenza jew ©rajja, tifhimha a˙jar u tapprezzaha iktar. Vera, ma kellekx g˙alfejn taqra dan l-artiklu, però jekk qrajt dan l-artiklu u tixtieq ting˙aqad malfamilja ©dida tal-Partit Laburista mmexxi minn Dr Joseph Muscat, ibag˙tilna email , iktbilna, çemplilna, sabiex flimkien inkomplu nibnu pajjiΩ li jixraq lil uliedna. L-g˙ajnuna tieg˙ek tiswa ˙afna g˙alina.

01.07.2012

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Mhux kapaçi jmexxi partit, a˙seb u ara l-pajjiΩ meta kien ˙are© jifta˙ar li ˙add ma jista’ g˙alihom g˙ax kellhom ma©©oranza ta’ ˙ames si©©ijiet. Lawrence Gonzi jista’ jg˙id kemm irid li j˙ossu ‘sorpriΩ’ u ‘diΩappuntat’ bl-a©ir ta’ çerti deputati minn tieg˙u, ilg˙aliex issa qieg˙ed ja˙sad dak illi Ωara’ fil-bidu ta’ din ille©iΩlatura meta mexa fuq ilpremessa li g˙andu talent limitat fil-Grupp Parlamentari Nazzjonalista minn fejn jag˙Ωel Kabinett; g˙amel Kabinett Ωg˙ir fid-daqs u mwessa’ filg˙amla sal-punt tal-ftuq, flok kien iktar inklussiv fl-g˙aΩliet tieg˙u. Kif qatt jista’ ji©©ustifika çerti g˙aΩliet insensati li g˙amel Dr Gonzi fil-bidu ta’ din ille©iΩlatura, meta pereΩempju g˙amel lil Dolores Cristina Ministru tal-Edukazzjoni u talPolitika Soçjali f’daqqa, jew meta hu stess, apparti li kien Prim Ministru, kien ukoll Ministru tal-Ambjent u tTuriΩmu?! Bl-istess lo©ika x’sens jag˙mel illum li jkollok ministru wie˙ed g˙all-Ìustizzja u g˙allPolitika Soçjali, sakemm issa ma ©ietx stabbilita prassi li lpolitika soçjali tkun dejjem lappendiçi ta’ xi ministeru ie˙or.

G˙alfejn g˙andu j˙ossu sorpriΩ Dr Gonzi bil-im©iba ta’ çerti deputati Nazzjonalisti li spiççaw jesternaw id-dissens tag˙hom fil-Parlament u jippretendihom li ‘jiΩvugaw’ ©ewwa, jekk kien hemm Ωmien f’din il-le©iΩlatura fejn g˙al perijodu twil il-Grupp Parlamentari Nazzjonalista lanqas biss kien jiltaqa’?! Tant hu hekk li kien Francis Zammit Dimech, deputat apolo©ista kbir tal-PN, li meta Gonzi ddeçieda li jinnomina lil Dr George Abela b˙ala President tar-Repubblika, kien qal li l-Grupp Parlamentari Nazzjonalista mhuwiex qieg˙ed jitlaqqa’ dwar materji importanti li l- back-benchers qeg˙din isiru jafuhom bihom mill-gazzetti. Fl-a˙˙ar kampanja elettorali, is-sistema GonziPN kienet diΩonesta mal-elettorat meta ppruvat tpin©i lil Alfred Sant b˙ala bniedem bla skrupli u li jasal g˙al kollox biex ikisser lill-avversarji tieg˙u, meta dan kien qieg˙ed jg˙id il-pura verità dwar il-kaΩ tal-Mistra. Imma l-magna GonziPN kienet diΩonesta doppjament dwar dan il-kaΩ, il-g˙aliex lidDeputat Nazzjonaslista, Jeffrey Pullicino Orlando, wara li uΩawh kemm fel˙u biex jisfida

lil Alfred Sant f’Television House u waqt diversi attivitajiet tal-PL, g˙asruh kemm fel˙u, u wara l-elezzjoni ppruvaw jarmuh u jiskartawh. Il-©urnata minn kmieni kienet turik, u proprju lejn ilbidu ta’ din il-le©iΩlatura kienet fe©©et il-©ennata talAnnex ta’ San Ìwann. Li kien g˙alih Gonzi, g˙addiet ta’ Richard Cachia Caruana li ried li jinbnew strutturi li setg˙u jipperikolaw is-sisien tal-Konkatidral ta’ San Ìwann. Fl-istess ˙in Gonzi kien ˙alla fil-g˙ama lid-deputati Nazzjonalisti eletti millpoplu dwar dakollu, meta Cachia Caruana mhuwa elett minn ˙add. Mhux bilfors li f’sitwazzjonijiet b˙al dawn l-affarijiet jisplodu barra l-Partit?! Matul din il-le©iΩlatura, minkejja li çerti ministri u segretarji parlamentari ta’ GonziPN b˙al Tonio Fenech, Dolores Cristina, George Pullicino, Austin Gatt u l-istess Karm Mifsud Bonnici, ftit li xejn impressjonaw fil-˙idma ministerjali tag˙hom, u kellek ukoll lil min, b˙al Tonio Fenech pereΩempju, da˙al f’çerti sitwazzjonijiet imdellija u imbarazzanti, g˙alih u g˙allGvern.

Ewlenin fosthom l-affari taxxog˙lijiet “bi pjaçir” li saru fiddar tieg˙u b˙ala rikonoxximent g˙as-servizzi ta’ senserija li dan ta rigward it-tentattivi li saru biex tinbieg˙ il-Jerma. Bir-ra©un Pullicino Orlando isostni: dan kif g˙all-bawxati li g˙amel Tonio Fenech li imbarazzaw tant lill-Gvern, GonziPN jag˙millu difiΩa millaqwa qisu qatt ma kien xejn, u hu flimkien ma’ Ωew© deputati Nazzjonalisti o˙ra jirçievu ‘lkundanna’ uffiçjali tal-Kumitat EΩekuttiv tal-Partit Nazzjonalista?! Matul din il-©img˙a intensifika ru˙u t-tg˙ajjir, iΩ-Ωebli˙ u lakkuΩi u l-kontrakkuΩi bejn diversi esponenti tal-Partit Nazzjonalista. Fost il-pubbliku qieg˙da tqum il-mistoqsija jekk Dr Gonzi huwiex kapaçi jmexxi grupp parlamentari ta’ 35 deputat, a˙seb u ara kemm jista’ jkun kapaçi jmexxi pajjiΩ s˙i˙. Ter©a’ u tg˙id il-problemi interni u profondi li g˙andu fil-Partit Nazzjonalista mhumiex i˙alluh jiffoka fuq il-problemi li g˙andu l-pajjiΩ u tabil˙aqq problemi ta’ partit saru problemi ta’ pajjiΩ s˙i˙.

“

F’sistema ta’ Gvern fejn il-kelma ‘kontabbiltà’ ma jafux xi tfisser u fejn il-kunçett ta’ riΩenji minn karigi g˙oljin bilkemm jafu fejn joqg˙od, bir-ra©un ir-riΩenji sfurΩati b’mozzjoni fil-Parlament ta’ Karm Mifsud Bonnici u ta’ Richard Cachia Caruana, bilfors jiskandalizzawhom. In-Nazzjonalisti ilhom snin twal jie˙du n-nies forgranted u jirrumblaw minn fuqhom, ma jag˙tu ebda kaΩ ta’ x’qieg˙da tg˙id l-opinjoni pubblika, u jiftakru biss fin-nies meta tkun waslet xi elezzjoni. Ftit tas-snin ilu f’le©iΩlatura ta’ qabel din, darba minnhom il-Ministru Austin Gatt kien ˙are© iserdaq fil-Parlament illi kellhom ma©©oranza ta’ ˙ames si©©ijiet u illi, jing˙ad x’jing˙ad, tag˙hom kienet se tg˙addi. Fil-le©iΩlatura li qeg˙din proprju fl-a˙˙ar tokki tag˙ha, meta fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali l-Gvern GonziPN ma rnexxielux i©ib il-ma©©oranza assoluta tal-voti, u l-PN reba˙ b’ma©©oranza ta’ si©©u wie˙ed fil-Parlament, flok mexxa b’aktar g˙aqal u prudenza kif kienu jitolbu ç-çirkostanzi, Dr Gonzi mexxa bl-istess arroganza u prepotenza ta’ Austin Gatt

Mit-tolleranza g˙ad-drittijiet Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo

Fis-snin mhux daqstant ’il bog˙od, is-soçjetà tag˙na kellha li©ijiet li jitfg˙u l-˙abs persuni omosesswali. Din il-bidla se˙˙et fil-bidu tas-snin sebg˙in meta saru Ωew© emendi fil-fehma tieg˙i importanti, li mill-kodiçi kriminali tne˙˙a r-reat li bih persuni omosesswali kienu jispiççaw il-˙abs u tne˙˙a wkoll l-adulterju minn reat kriminali. MaΩ-Ωmien, wie˙ed jista’ jg˙id li bdiet atmosfera ta’ aktar tolleranza. Is-soçjetà tag˙na, minkejja s-sens ta’ pre©udizzji qawwija, bdiet tifhem aktar orjentazzjonijiet sesswali differenti, liema orjentazzjonijiet sesswali m’g˙andhomx iwasslu g˙al nuqqas ta’ rispett lejn il-persuni. Is-sens ta’ tolleranza wassal biex aktar persuni bdew jesprimu b’mod pubbliku lorjentazzjoni tag˙hom u jifformaw relazzjonijiet. Aktar bdiet tin˙ass il-˙tie©a li s-soçjetà tifhem dak li tg˙addi minnu persuna meta tkun g˙addejja mill-proçess li tifhem l-orjentazzjoni sesswali tag˙ha. Illum ninsabu fi Ωmien li nittolleraw biss mhuwiex biΩΩejjed. Aktar qed tin˙ass il-˙tie©a

li persuna, min˙abba l-orjentazzjoni sesswali tag˙ha, ma tistax tkun imwarrba jew imça˙˙da minn drittijiet u lopportunità li jkollha parteçipazzjoni s˙i˙a fis-soçjetà tag˙na. Fil-fehma tieg˙i, qabel ma wie˙ed jitkellem dwar drittijiet li g˙andha tag˙ti l-li©i lil persuni ta’ orjentazzjoni sesswali differenti, je˙tie© li neg˙lbu lpre©udizzji li s-soçjetà tag˙na wirtet minn ©enerazzjoni g˙al o˙ra. Pre©udizzji li jitwieldu mill-biΩa’ minn dak li ma tkunx taf dwaru, minn ideat Ωbaljati li ji©u miΩrug˙a flim˙u˙ ta’ min ma jkunx jaf. Dan huwa me˙tie© li jsir biex verament nuru li s-soçjetà tag˙na tirrispetta. Tirrispetta lil persuni ta’ orjentazzjoni sesswali LGBT, iΩda wkoll tirrispetta lill-familjari u nies qrib ta’ dawk il-persuni. Min jaf xi tbatija tg˙addi minnha persuna li l-familja tag˙ha ma taççettax l-orjentazzjoni sesswali tag˙ha? Kemm hija kiefra g˙al omm jew g˙al missier li jara lil ibnu jew bintu mça˙˙da mill-opportunitajiet biex tirnexxi jew li ssofri minn pre©udizzji ta’ soçjetà li tonqos

mir-rispett? Fil-fehma tieg˙i, kull meta ji©i meg˙lub pre©udizzju, kull meta nifhmu l-importanza tarrispett lejn persuni irrispettivament mir-razza, mit-twemmin, mill-fehmiet politiçi, mill-orjentazzjoni sesswali tag˙hom, nemmen li s-soçjetà tag˙na tkun g˙amlet reb˙a kbira li biha tgawdi s-soçjetà kollha. Issa wasal iΩ-Ωmien li persuni b’orjentazzjoni sesswali LGBT mhux biss ji©u tollerati iΩda jibdew jing˙ataw aktar drittijiet. Irridu naççertaw li ma jkun hemm ebda diskriminazzjoni a baΩi tal-orjentazzjoni sesswali tag˙hom u li ting˙ata protezzjoni minn tali diskriminazzjoni. Je˙tie© li jkun hemm infurzar qawwi kontra min i˙e©©e© mibeg˙da lejn persuni jew iwettaq atti vjolenti, insulti jew atti o˙ra inaççettabbli lejn persuni min˙abba l-orjentazzjoni sesswali tag˙hom. Aktar minn hekk, hemm bΩonn li persuni ta’ orjentazzjoni sesswali differenti li jag˙Ωlu li jifformaw relazzjonijiet, g˙andhom isibu soçjetà li tirrispetta l-g˙aΩla tag˙hom. Je˙tie© li jkun hemm li©ijiet li jirrispettaw dawn l-g˙aΩliet u

persuni li jid˙lu f’relazzjonijiet ma’ persuni o˙ra tal-orjentazzjoni sesswali tag˙hom, ikollhom protezzjoni xierqa u g˙arfien tal-g˙aΩla tag˙hom. Hija kiefra li persuni li jkunu g˙aΩlu li jqattg˙u ˙ajjithom flimkien, jg˙ixu ta˙t l-istess saqaf, jibnu relazzjoni stabbli mibnija fuq rispett reçiproku u ta’ sostenn lejn xulxin, meta jiffaççjaw awtoritajiet jew sitwazzjonijiet partikolari, lg˙aΩla li jkunu g˙amlu ma ssib ebda rikonoxximent. Biex nag˙ti eΩempju, jekk persuna tg˙ix f’relazzjoni ma’ persuna o˙ra, u t-tnejn i˙ossu li l-persuna hija l-aktar persuna qrib tag˙hom f’˙ajjithom, jekk xi ˙add minnhom jidda˙˙al l-isptar b’ur©enza, g˙alfejn m’g˙andux ikun hemm rikonoxximent talg˙aΩla li saret minn dawk ittnejn min-nies meta ji©i mument daqstant kritiku? Dan hija sitwazzjoni minn ˙afna li jse˙˙u ta’ kuljum. Irid ikollna l-kura©© li n©eddu ssoçjetà tag˙na. Je˙tie© li nwettqu l-pass li je˙tie© li jsir biex ng˙addu mit-tolleranza g˙addrittijiet.

01.07.2012

Kumment

RTK 103FM Sur Editur, Kull min jazzarda jg˙addi ftit tal-˙in liberu jisma’ xi wie˙ed mill-prorammi li jkun qieg˙ed jixxandar fuq dan l-istazzjon tal-Knisja iffinanzjat mill-flus tal-poplu Malti u G˙awdxi, minn mument g˙all-ie˙or

MINN FUQ IL-WHITEBOARD

jisma’ din il-fraΩi ripetuta ‘RTK 103FM, Radju b’Differenza’. X’inhija din id-differenza? Iddifferenza hija wa˙da: illi jekk int çittadin u g˙andek talent u li jista’ jkun l-g˙ajxien tieg˙ek, li tista’ twettqu imma t˙addan sentimenti Laburisti, m’g˙andedk l-ebda çans ta’

impjieg ma’ dan l-istazzjon immexxi u mmanipulat minn membri tal-kleru, li g˙andhom ˙abta kif iservu ta’ forçina g˙all-Partit Nazzjonalista. SEMMIEGÓ NISRANI PUR, ÓAÛ-ÛABBAR

Irwejja˙ jintnu f ’Ta’ Ûwejt Sur Editur, G˙al dawn l-a˙˙ar xhur irresidenti li joqog˙du f’Ta’ Ûwejt, San Ìwann, ilhom jilmentaw minn irwejja˙ li qeg˙din ikunu ta’ inkonvenjent gravi g˙alihom. Iktar ma jid˙ol is-sajf u jog˙lew it-temperaturi, dawn ir-residenti iktar qeg˙din ibatu intortament. Ikollhom bilfors iΩommu ttwieqi u l-gallariji ta’ djarhom mag˙luqin biex l-irwejja˙ forsi ma jid˙lulhomx fi djarhom; imma g˙idli, min jissaporti t-twieqi mag˙luqin

f’dis-s˙ana kollha? Imbag˙ad meta r-ri˙ ikun jaqbel, povri nies, g˙aliex lirwejja˙ iqallg˙uhom! Dawn ikunu ©ranet meta lirwejja˙ jinxtammu bil-wisq iktar! Imsieken in-nisa tqal, ittrabi, u l-anzjani u dawk fiΩΩona li jbatu minn xi kondizzjoni li bl-irwejja˙ i˙ossuhom ag˙ar milli di©à jkunu! Da˙lu bosta lmenti g˙and l-Uffiççjal Sanitarju ta’ San Ìwann; dawn da˙lu sew mill-Kunsill Lokali kemm mir-residenti individwal-

ment. Sfortunatament, jidher li l-ilmenti, da˙lu minn fejn da˙lu, kollha waqg˙u fuq widnejn torox g˙ax l-irwejja˙, g˙ad li ilhom jinxtammu g˙al Ωmien mhux ˙aΩin, g˙adhom ma ©ewx ikkontrollati. Qeg˙din nittamaw li lawtoritajiet ikkonçernati jqumu min-nag˙sa li da˙lu fiha u jsolvu dis-sitwazzjoni milliktar fis possibbli, g˙all-©id tar-residenti kollha fiΩ-Ωona Ta’ Ûwejt. ÇITTADIN, SAN ÌWANN

Vittimizzati darbtejn Sur Editur, M’ilux kellna Ωew© kaΩijiet separati fil-qrati tag˙na fejn dawk mixlija b’reati ©ew me˙lusa min˙abba Ωbalji tekniçi fl-att talakkuΩa kontrihom. Jekk dawn l-“allegati” reati kienu se˙˙ew verament u dawk li allegatament wettquhom ©ew me˙lusa min˙abba dawk l-imbierka Ωbalji tekniçi, allura xi ng˙idlu g˙all-“allegati” vittmi? Dawn tal-a˙˙ar baqg˙u b’idejhom vojta, anzi, minflok ©ustizzja twettqet in©ustizzja mag˙hom. Dawn ©ew vittimizzati darbtejn – darba fittwettiq tal-“allegati” reati fuqhom u t-tieni darba billi ©ew imça˙˙da mill-©ustizzja millqrati tal-©ustizzja nfushom. Din g˙alija hi in©ustizzja vera u pura. Nemmen li l-li©i g˙andha tinbidel biex kaΩijiet in©usti b˙al dawn ji©u rimedjati u fuq kollox ma jer©g˙ux ise˙˙u fil-©ejjieni. Il-verità, is-sewwa u l-©ustizzja jmorru

flimkien u g˙andhom dejjem jipprevalu fuq kollox, minkejja preskrizzjonijiet u Ωbalji tekniçi fl-atti tal-akkuΩi, kemm jekk ©enwini jew le. Na˙seb li g˙andi kull dritt li jkolli d-dubji tieg˙i fuq jekk dawk l-iΩbalji tekniçi f’dawn iΩ-Ωew© kaΩijiet kinux ©enwini jew le jew inkella kinux koinçidenzi fortunati jew sfortunati, u skont minn liema na˙a tarahom. U dan iktar u iktar min˙abba li, sa fejn naf jien, uffiçjalment g˙adu ˙add ma ˙a rresponsabbiltà ta’ dawn l-iΩbalji. Hawn wie˙ed irid iΩomm quddiem g˙ajnejh li erbg˙a minn dawk li allegatament wettqu r-reati mhumiex, biex ng˙id hekk, çittadini ordinarji u hu propju min˙abba f’hekk li dawk l-iΩbalji fl-att tal-akkuΩa kontrihom g˙andhom piΩ itqal, filwaqt li jitfg˙u dell ukoll fuq min wettaqhom. CHARLES CIRILLO, IL-ÓAMRUN

Awguri lill-Kor Nicolò Isouard Sur Editur, Nhar il-Ìimg˙a l-1 ta’ Ìunju fis-Sala tal-KaΩin tal-Banda Nicolò Isouard tal-Mosta, ©ie mtella’ kunçert vokali flokkaΩjoni ta’ g˙eluq il˙ames sena mit-twaqqif talKor Nicolò Isouard. Fil-kunçert li kien ta˙t iddirezzjoni tad-direttriçi Analise Mifsud Bonnici, li hija g˙alliema tal-pjanu, kantanta u attriçi, ©ew esegwiti siltiet muΩikali minn diversi films mag˙rufa b˙al My Heart Will Go On, Do You Know Where You’re Going to, Charade, Maria, Sunrise Sunset, Very Good Service u The Impossible Dream. Il-kunçert kompla billi Analise Mifsud Bonniçi, kan-

tant il-kanzunetta Wishing You Were Somehow Here Again, minn The Phantom of The Opera, kliem ta’ Charles Hart u muΩika ta’ Sir Andrew Lloyd Webber. Il-Kor Nicolò Isouard kien akkumpanjat permezz taddaqq tal-pjanu, minn Dorcelle Mifsud Bonnici, g˙alliema mag˙rufa talpjanu, filwaqt li n-Nutar Manuel D. Schembri ppreΩenta s-serata. Il-kunçert ©ie fi tmiemu bilkant tal-Innu tal-Mosta, versi tal-mibki poeta Mosti, Sammy Calleja, u muΩika ta’ Mro Victor Zammit, Surmast Emeritus tas-soçjetà tag˙na. Kull min attenda kellu kliem ta’ apprezzament g˙all-mod mill-aktar professjonali kif ittella’ dan il-

kunçert. Dan grazzi g˙all˙idma tal-Kummissjoni Kor u g˙all-membri tal-istess kor immexxi minn Analise Mifsud Bonnici. Grazzi wkoll lil dawk kollha li matul is-sena taw u g˙adhom jag˙tu l-g˙ajnuna tag˙hom. Nixtieq f’isem il-kumitat çentrali u l-kummissjoni kor, nag˙mel appell biex dawk kollha li g˙andhom im˙abba lejn il-muΩika u l-kant, jissie˙bu b˙ala membri filKor Nicolò Isouard, li hu wie˙ed mill-ferg˙at fi ˙dan is-Soçjetà Filarmonika Nicolò Isouard tal-Mosta. IVAN SCERRI, PRO, BANDA NICOLÒ ISOUARD, IL-MOSTA

Toni Friggieri

G˙ajnuna lil min je˙tie©ha Il-©img˙a li g˙addiet semmejt il-fatt li kien hemm 455 student u studenta mill-iskejjel tal-Istat li fi tmiem il-kors sekondarju tag˙hom lanqas biss qag˙du g˙all-eΩami tal-Matsec f’su©©ett wie˙ed. Ma’ dawn kien hemm ukoll 10 studenti minn skejjel talKnisja u 3 minn skejjel privati. Fost l-istudenti li ma qag˙dux g˙all-eΩami kien hemm numru ta’ studenti bi bΩonnijiet speçjali (73 fl-iskejjel statali u 6 fl-iskejjel tal-Knisja). L-istudenti li ma g˙amlux l-eΩami mill-iskejjel tal-Istat kienu ©ejjin minn dawn l-iskejjel sekondarji : Bniet, il-Óamrun: 57; Subien, Fortini, il-Birgu: 37; Subien, il-Gzira: 31; Bniet, Bormla: 30; Subien, Paola: 29; Subien, Birkirkara: 29; Subien, Óal Kirkop: 29; Subien, l-Imtarfa: 24; Bniet, ir-Rabat: 23; Subien, ÓaΩ-Ûebbug: 23; Subien, ir-Rabat (G˙awdex): 22; Bniet, ilMosta: 20; Subien, Tal-Óandaq: 20; Subien, il-Marsa: 19 u; Bniet, St Andrews: 17. Qed nag˙ti din il-lista mhux biex jintefa’ xi tort fuq xi skola partikulari jew biex isir tixbih bejn l-iskejjel, g˙ax nemmen li dak li qed ji©ri mhux tort tal-iskejjel imma tort tas-sistema. Dan jo˙ro© çar miç-çifri li juru li l-iskejjel fejn kien hemm studenti li ma g˙amlux l-eΩamijiet, mhumiex ©ejjin biss minn dawk il-lokalitajiet li sfortunatament jing˙ataw il-fama li huma batuti, iΩda minn Malta kollha, kif ukoll minn G˙awdex. U fost l-iskejjel hemm ukoll dawk li suppost kellhom l-aqwa studenti, l-eks-Junior Lyceums, g˙ax irridu nΩommu quddiem g˙ajnejna li l-istudenti li g˙amlu l-eΩami s-sena l-o˙ra telg˙u ta˙t is-sistema tal-firda bejn il-Junior Lyceums u l-iskejjel sekondarji. L-importanti mhux li n˙arsu lejn iç-çifri u noqog˙du nxebbhu, iΩda li ssir xi ˙a©a mill-aktar fis biex intejbu s-sistema, biex nag˙tu l-g˙ajnuna me˙tie©a, u anke oqsma ©odda ta’ tag˙lim, lil dawk l-istudenti li ninteb˙u li qed jaqg˙u lura. B’hekk biss nistg˙u nsolvu l-problema tal-˙afna studenti li qed jo˙or©u mill-iskejjel ming˙ajr ebda ˙ilijiet u çertifikazzjoni… U hawn ma rridux ninsew lil dawk li jag˙mlu l-eΩamijiet u ma jirnexxilhomx jakkwistaw riΩultati tajbin, g˙ax dawn ukoll je˙tie©u l-g˙ajnuna. G˙ajnuna li ma tistax ting˙ata fi tmiem ilkors sekondarju, iΩda ferm aktar qabel. Tag˙lim tar-reli©jon Dan l-a˙˙ar il-psikjatra Anton Grech f’intervista li ta lil ©urnal blIngliΩ ta’ nhar ta’ Óadd, ilmenta mill-fatt li xi tfal qed jin˙olqulhom problemi psikolo©içi b˙ala riΩultat tal-enfasi li kultant issir waqt il-lezzjonijiet tad-duttrina fuq l-infern. U dan l-effett l-aktar li jin˙ass huwa f’dawn iΩ-Ωminijiet meta jkun hemm numru kbir ta’ tfal tal-età ta’ sitt snin li jag˙mlu l-Preçett. G˙al din l-intervista wie©eb Fr Giovanni Curmi mid-Djoçesi ta’ G˙awdex, fejn stqarr çar u tond li l-biΩa’ ma g˙andux ikun parti millmetodolo©ija jew il-kontenut tat-tag˙lim tal-katekiΩmu. Huwa spjega wkoll il-metodolo©ija u l-kontenut li qed ji©i uΩat fid-Djoçesi ta’ G˙awdex biex it-tag˙lim tad-duttrina jkun wie˙ed poΩittiv. Bla dubju ta’ xejn dak li kiteb Fr Curmi juri li l-awtoritajiet talKnisja huma konxji tal-˙sara li tista’ ssir lit-tfal b’metodi u kontenut li jibbaΩaw it-tag˙lim tar-reli©jon fuq il-biΩa’. IΩda l-fatt jibqa’ li, sfortunatament, g˙ad g˙andna min qed jie˙u ˙sieb it-tag˙lim tad-duttrina u g˙adu ma fehemx dan. G˙alhekk huwa importanti li l-Awtoritajiet tal-Knisja u dawk kollha li huma inkarigati minn g˙aqdiet jew çentri li joffru dan it-tag˙lim, jiΩguraw li dawk kollha li joffru biex jag˙mlu dan ittag˙lim ikunu m˙arr©a sewwa biex ikunu poΩittivi u mhux negattivi meta jwasslu t-tag˙lim tar-reli©jon lit-tfal. Huwa importanti li dik li suppost tkun esperjenza sabi˙a ma nibdluhiex f’wa˙da li t˙alli trawma fuq xi tfal. Ikollhom i˙allsu Ìenituri ta’ tfal bi bΩonnijiet speçjali qed ikollhom i˙allsu g˙al servizz li suppost jing˙ata b’xejn. Dan jo˙ro© minn dak li kiteb fil-blogg tieg˙u Dr Andrew Azzopardi, li sostna li min˙abba d-dewmien ese©erat biex tfal bi bΩonnijiet speçjali ji©u assessjati ˙alli jkunu jistg˙u jing˙ataw l-g˙ajnuna me˙tie©a, qed twassal biex il-©enituri ta’ dawn it-tfal jispiççaw i˙allsu g˙al servizz li suppost jing˙ata b’xejn. Fil-fatt il-Gvern kien waqqaf iç-Child Development Assessment Unit (CDAU) biex dan ikun jista’ jassessja lil dawk it-tfal li jista’ jkollhom xi diffikultajiet. IΩda min˙abba nuqqas ta’ riΩorsi, laktar riΩorsi umani, dan il-Unit mhux ila˙˙aq mat-talba li hemm. Dan qed iwassal biex ©enituri li jkunu ilhom jistennew biex isir l-assessjar ta’ wliedhom, qed jimxu fuq il-parrir li qed jing˙ataw – dak li jmorru jag˙mlu dan l-assessjar privatament. Sfortunatament jidher li hemm min qieg˙ed japprofitta ru˙u sewwa minn din is-sitwazzjoni, tant li kien hemm ©enituri li qalu li ˙allsu €200 biex g˙amlu dan l-assessjar privatament. Je˙tie© li l-awtoritajiet edukattivi jie˙du din is-sitwazzjoni blakbar serjetà, mhux biss g˙ax mhux sewwa li ©enituri j˙allsu g˙al servizz li suppost huwa offrut b’xejn, iΩda ag˙ar minn hekk g˙ax hemm ˙afna ©enituri li ma jifil˙ux i˙allsu g˙as-servizz li jfisser li numru ta’ tfal mhux qed jing˙ataw l-g˙ajuna li je˙tie©u.

01.07.2012

Kumment

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

Kemm to˙lom! Mhux l-ewwel darba li ˙lomt. U, ˙afna drabi, il˙olma niftakarha kollha! A˙bar ˙aΩina Patri Mario! X’aktarx li qieg˙ed tbati minn sleep apnea jew a˙jar kundizzjoni kronika li qieg˙da ttellifli l-irqad tieg˙i! Imma issa ˙allina mill- apnea. Spiss ninnota li meta nit˙addet ma’ xi w˙ud dawn jg˙iduli kemm no˙lom. Kelmithom ˙adtha bis-serjetà u bdejt infittex l-g˙aliex. Forsi g˙aliex kont inkun g˙ajjien matul il-©urnata wara xi lejl warrab wiççek fl-isptar, ni©ri minn sala g˙all-o˙ra? Jew forsi g˙andi xi problema kbira li qieg˙da tag˙fas fuq rasi u allura mo˙˙i jtektek fuqha l-jum kollu? Óbieb, it-twe©iba mhijiex dawn il-˙wejje©. Imma veru, jiena ˙alliem! Stenna naqra... Qieg˙ed niftakar f’diskursata li darba kelli ma’ persuna li fuqha g˙adni nrodd is-slaleb! Mhux b’©udizzju imma bi w©ig˙ ta’ qalb. Din il-persuna ma temminx li t-tag˙lim tal-Van©elu jista’ jing˙ex. Dak huwa tag˙lim li g˙andu x’jaqsam mad-dinja lo˙ra. U, meta ppruvajt infissrilha x’nitolbu fil-Missierna, “ikun li trid int kif fis-sema hekda fl-art”, qaltli s˙una s˙una: “Kemm to˙lom!” G˙aliha mhux possibbli li fid-dinja nkunu familja wa˙da b˙alma qieg˙din fis-sema. Id-dinja g˙andha l-valuri tag˙ha, mela dawk g˙andhom jing˙exu. U tippruvax tag˙tini ddawl fejjiedi tal-Van©elu g˙ax nibag˙tek tixxejjer! X’tog˙ma ta’ mewt hux! Issa nista’ nifhem g˙aliex din ilpersuna, flimkien ma’ ˙afna o˙rajn, t˙obb tirra©una if you don’t beat them join them! X’faqar ta’ eΩistenza hux meta lbiΩa’ u l-bΩonn li ning˙o©ob mill-o˙rajn ja˙kimni! Imbag˙ad tassew li nkun biçça tal-art! Wa˙da g˙ax ninkolla ru˙i ma’ din id-dinja li tg˙addi. U t-tieni g˙aliex insir paljazza ta’ kif iridni ˙addie˙or! Xi dwejjaq! Dan l-a˙˙ar kont qieg˙ed naqra djalogu sabi˙ f’dehra li lmistika Taljana, Maria Valtorta, kellha ta’ Ìesù meta kien ittentat fid-deΩert. Id-diskors imxajtan ta’ Satana kien mimli qtig˙ il-qalb. Lil Ìesù kien qieg˙ed jipprova jwasslu biex jifhem li dak li kien qieg˙ed jag˙mel kien ˙olma. Li l-˙ajja u l-messa©© li kien qieg˙ed jg˙ix u kien se jwassal hu tal˙olm. Ma jre©ix g˙al din il-˙ajja! Illum biex tirnexxi trid tara kif se tqarraq! Óallik mill-onestà. Ix-xitan wasal biex qal lil Ìesù biex jg˙abbi wa˙da ˙a tag˙tih kura©© kif taf hi. Miskin! Wa˙du! Bil-g˙atx u bil-©u˙! Xipli bil-penitenza! Qallu wkoll li jekk jadurah kien se jag˙tih il-poter kollu li g˙andu fid-dinja g˙aliex hu s-sid tag˙ha. Mela sewwa jg˙allimna Edward Spiteri fil-komunità Ti©i Saltnatek. Ji©ifieri li d-dinja hija tax-xitan g˙ax lil Alla seraqhielu! Imbag˙ad ti©ini f’mo˙˙i l-fla©ellazzjoni ta’ Ìesù fil-film klassiku Jesus of Nazareth. Meta kienu qeg˙din jinkurunawh bix-xewk, wara xebg˙a kif tmiss il-li©i li qala’, suldat ikkummenta hekk: “È un sognatore!” U kellu ra©un biex ibig˙! Trid tkun ˙alliem biex tg˙id lil poplu li qala’ kemm fela˙ ming˙and ˙akkiema barranin: a˙fer! Lil poplu li g˙alih il©nus pagani kienu mis˙uta! Ta’ min joqtolhom. Huma lg˙edewwa ta’ dejjem. Lil poplu li kien jirra©una: g˙ajn b’g˙ajn u sinna b’sinna! Il-kelma ‘ma˙fra’ ma kinux jafu jispelluha! G˙alihom l-importanti hu li jag˙mlu s-sagrifiççju, imbag˙ad i˙awdu kemm jifil˙u speçjalment fit-tempju! U mhux g˙alhekk li x-xitan fid-deΩert ipprova jpin©ihielu bi kbira lil Ìesù li ma setax i©ib il-bidla! Kemm jo˙lom! L-istess tentazzjoni qieg˙da fija meta naqta’ qalb ibni jew binti biex ma ja˙frux. Meta ng˙id li llum mhux possibbli tg˙in lill-batut g˙aliex g˙ada naf nispiçça jien fil-bΩonn u ˙add ma jag˙tini xejn. Meta noqg˙od nimmanuvra ˙a ni©©akbina lil dak u lillie˙or ˙a nil˙aq jien. Ba˙nana! G˙adek ta˙fer, t˙enn, tag˙der, titlef wiççek ˙a tg˙in lil ˙addie˙or?! Kemm to˙lom! Imma ˙ajti g˙allmitni li meta ˙firt, iddefendejt lill-innoçenti, tajt karità milli Alla ipprovdieli, smajt bi m˙abba lillmu©ug˙, farra©t lill-imnikket, il-˙olma saret realtà. Imtlejt bil-fer˙ dejjiemi tas-Sema! Tg˙id g˙adni no˙lom?

Jitmejlu bis-Sannatin Sur Editur, Il-weg˙da tal-Ministru Giovanna Debono g˙osfrot u taret mar-ri˙ b’qawwa ta’ riefnu. Nista’ ng˙id li kienet fer˙a bla temma g˙an-nies ta’ Ta’ Sannat, meta n-nies ta’ dan il-lokal kienu mwieg˙da li kien ser jinbeda x-xog˙ol ta’ kostruzzjoni fi Triq Sannat u d-da˙la ta’ dan il-lokal. Il-poplu Sannati g˙ex g˙al perijodu ta’ ultimatum ta’ ˙ames ©img˙at mog˙ti mill-Ministru g˙al G˙awdex, jistenna bil-˙erqa sal-a˙˙ar ©urnata sabiex jara l-makkinarju fuq il-post, biex jing˙ata bidu g˙al

pro©ett fi Triq Sannat. IΩ-Ωmien stipulat mog˙ti skada, u skada b’iktar middoppju. Minn dan kollu baqa’ ma sar xejn, bisSannatin u o˙rajn li qed jag˙mlu uΩu minn dawn inna˙at bil-vetturi tag˙hom jibilg˙u kull ˙ofra daqsiex. L-awtoritajiet fil-Ministeru g˙al G˙awdex kemm be˙siebhom idumu jitrattaw lillpoplu Sannati ta’ tfal u jitmejlu bihom, jittamawhom xahar wara ie˙or? Ilhom sejrin hekk sa mill-2007, ˙afna weg˙di, u x-xog˙ol ma jinbeda qatt. Jg˙idulhom li kollox lest bil-pjanti b’kollox u minn

dan kollu baqa’ ma sar xejn. Biçça triq m’hemmx li jinbeda x-xog˙ol fuqha. Ir-residenti ta’ Sannat g˙andhom bΩonn, issa li qed toqrob l-elezzjoni ©enerali, meta ji©u l-kandidati u d-deputati Nazzjonalisti j˙abbtulhom il-bibien g˙all-voti, jg˙idulhom kemm ilhom jid˙ku bihom. G˙andhom bΩonn ukoll kieku meta ti©i l-elezzjoni ©enerali, b˙ala tpattija jag˙tu tbeΩbiΩa bil-vot tag˙hom lil tal-Partit Nazzjonalista. INSAPPORTABBLI, IR-RABAT GÓAWDEX

BΩonn ta’ aktar vokazzjonijiet fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ Sur Editur, Nhar il-Óadd 27 ta’ Mejju kienet ©urnata speçjali g˙allParroçça tal-Fgura kif ukoll g˙as-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl. Dakinhar Bro. Clinton Farrugia MSSP, Ωag˙Ωug˙ ta’ 27 sena mill-Fgura g˙amel ilprofessjoni perpetwa fi ˙dan is-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl. Permezz ta’ din il-professjoni huwa kkonsagra ru˙u lil Alla u wieg˙ed li g˙al ˙ajtu kollha jg˙ix il-voti

tal-faqar, kastità, ubbidjenza u li jmur kull fejn is-soçjetà te˙tie© il-preΩenza tieg˙u. Nie˙u l-okkaΩjoni biex ng˙id prosit lil kull min ta ssehem tieg˙u f’din iç-çelebrazzjoni. Kienet mhux biss çelebrazzjoni sabi˙a imma wkoll esperjenza mill-isba˙ tal-preΩenza ta’ Alla. F’isem il-komunità parrokkjali tal-Fgura nawgura lil Clinton u nweg˙duh it-talb tag˙na, u nitolbu lil Alla, u lill-Ommna Marija sabiex iΩΩommu jdejhom fuqu fil-

mixja tieg˙u, u qatt ma jaqta’ qalbu anke jekk forsi mhux dejjem ikun façli. Nitolbu wkoll g˙al aktar vokazzjonijiet, kemm saçerdotali kif ukoll reli©juΩi, u nitolbu g˙al dawk iΩΩg˙aΩag˙ li qed ji©u msej˙a, imma qed isibuha diffiçli biex jg˙idu iva; biex b’©eneroΩità kbira jwie©bu g˙as-sej˙a li l-Mulej ikun qed jag˙mlilhom. LOUIS CUTAJAR, IL-FGURA.

Jid˙ku bil-poplu Sur Editur, Biex jg˙attu x-xemx blg˙arbiel daqt jinfeta˙ ©nien mill-isba˙ f’Wied il-G˙ajn ftit piedi biss ’il bog˙od mill-impjant ta’ Sant’Antnin. Il-poplu jaf li min jersaq lejn

dan l-impjant ikun su©©ett ta’ ˙afna rwejja˙ tossiçi? B’hekk nippruvaw ng˙attu dan l-iΩball li sar fin-Nofsinhar ta’ Malta? Ejjew ma nkomplux nid˙ku bil-poplu Malti. Issa min jaf kemm çerimonji biex jinfeta˙ dan il-©nien.

Kienet idea ferm sabi˙a g˙all-Prim Ministru li quddiem it-tieqa eΩatt fejn joqg˙od, jivvinta li jsir ©nien flok jara limpjant tar-riçikla©©. ÌURDIEN, ÓAÛ-ÛABBAR

01.07.2012

Ta’ Barra

Prospetti tajba g˙all-Partit Soçjal-Demokratiku fl-IΩvezja Fl-IΩvezja l-Partit Soçjal-Demokratiku (Socialdemokraterna – SAP) jidher li qed iΩid fil-popolarità wara li f’dawn l-a˙˙ar snin kien tilef Ωew© elezzjonijiet wara xulxin. Dan is-suççess ma kienx daqstant mistenni peress li fil-bidu tas-sena l-mexxej tal-partit kien kostrett jirriΩenja. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn l-iskandlu li wassal g˙al din ir-riΩenja, lejn il-profil tal-mexxej il-©did Stefan Lofven, kif ukoll lejn ix-xena politika fl-IΩvezja. Il-mexxej preçedenti kellu jirriΩenja wara g˙axar xhur

Lofven waqt parata f’Mejju li g˙adda

Fil-bidu tas-sena s-SoçjalDemokratiçi ÛvediΩi kellhom geddum sal-art, hekk kif ilmexxej tag˙hom, Hakan Juholt, kien kostrett jirriΩenja wara g˙axar xhur biss li kien ilu fil-kariga. G˙alkemm kien hemm xi konflitti interni, b˙al meta Juholt ma pproponiex li jog˙lew il-benefiççji soçjali talqg˙ad, iç-çirasa fuq il-kejk kienet meta nqabad jirçievi flus Ωejda mill-Parlament. F’pajjiΩna dan l-iskandlu jitqies b˙ala wie˙ed pjuttost minuri, u dan tant kemm ilpoplu Malti mdorri bil-kaΩijiet ta’ ministri u uffiçjali g˙olja li jkunu involuti fi skandli ikbar, iΩda li minkejja kollox jibqg˙u ggranfati mal-kariga tag˙hom. IΩda g˙all-kuntrarju ta’ Malta, il-kunçett ta’ accountability fl-

IΩvezja jittie˙ed bis-serjetà ˙afna. Il-kaΩ ta’ Juholt kien jinvolvi allowance Ωejda li huwa rçieva mill-Parlament biex ikopri lkirja ta’ appartament fi Stokkolma li fih kien joqg˙od g˙al ftit jiem mas-sie˙ba tieg˙u. IΩda skont ir-regoli talParlament, jekk l-appartament ikun qed jinqasam bejn Ωew© persuni, l-MP ikun intitolat biss g˙al nofs dak l-allowance. Fuq perijodu ta’ sentejn, Juholt ˙a madwar 160,000 krona ÛvediΩa iktar milli kien intitolat li jirçievi. Dan jammonta g˙al madwar €18,000. Filwaqt li Juholt obbliga ru˙u li j˙allas dan l-ammont lura, huwa sostna li ma kienx jaf b’dawn ir-regoli, u li Ωgur ma kinitx l-intenzjoni tieg˙u li jipprova jiffroda lill-Parlament. Madankollu huwa ammetta l˙tija g˙ax qal li kienet irresponsabbiltà tieg˙u li jinforma ru˙u dwar dawn ir-regolamenti. Huwa ta r-riΩenja tieg˙u g˙ax qal li ma xtaqx ikun ta’ ostaklu g˙all-bidla ©dida li l-partit u l-pajjiΩ kellu bΩonn. Il-mexxej il-©did jikseb riΩultati poΩittivi ˙afna Il-post ta’ Juholt imtela’ minn Stefan Lofven ta’ 55 sena, li g˙alkemm m’g˙andux esperjenza parlamentari, huwa mid˙la tas-settur tal-industrija peress li beda ja˙dem b˙ala welder ©o fabbrika u spiçça sabiex sar kap ta’ trejdunjin. Lofven huwa rispettat kemm mill-˙addiema u anki millimg˙allma; fattur importanti biex il-Partit SoçjalDemokratiku juri li ma jinteressahx biss mill-˙addiema, imma anki minn min i˙addem. Meta Lofven la˙aq mexxej f’Jannar li g˙adda, il-moral talpartitarji kien wie˙ed baxx ˙afna, hekk kif il-ma©©oranza kienu g˙adhom ma rkuprawx mid-diΩappunt li ©ab mieg˙u Juholt. BeΩg˙ana li jer©g˙u jafdaw mexxej ie˙or, il-bidu ta’ Lofven ma setax kien wie˙ed façli. Madankollu, hekk kif bdew igerrbu l©img˙at u x-xhur, sar evidenti li Lofven jista’ possibbilment ikun il-prim ministru li jmiss. It-tama tas-Soçjalisti tqawwiet mill-©did Fil-fatt, wara biss erba’ xhur li Lofven kien ilu fil-kariga, list˙arri© kollu li sar beda jindika li l-Partit SoçjalDemokratiku kien qed iΩid filpopolarità b’mod sostanzjali. Skont st˙arri© ta’ Statistics Sweden li ©ie ppubblikat kmieni dan ix-xahar, jirriΩulta li l-popolarità tasSocialdemokraterna telg˙et b’37% minn Novembru li g˙adda. Dan ifisser li jekk

jing˙aqdu mal-partit xellugi u mal-partit l-a˙dar, is-Soçjalisti jkollhom çans tajjeb li jirb˙u lelezzjonijiet ©enerali tal-2014. Lofven qal li finalment il-partit qed jirnexxilu jer©a’ jibda jwassal il-messa©© tieg˙u linnies. Fuq nett tal-a©enda tieg˙u hemm il-qg˙ad li, g˙alkemm kien qed jonqos, xorta kien g˙adu b’medja ta’ 7.8% sa April li g˙adda. Lofven qal li l-Gvern kien strie˙ fuq is-swieq u t-taxxi baxxi biex jiΩdiedu l-impjiegi, iΩda li din is-sistema ma kinitx ˙admet. Il-Partit Soçjalista kien g˙amel kwaΩi 80 sena fil-Gvern Fil-passat il-Partit SoçjalDemokratiku ÛvediΩ tant kien popolari li g˙amel ilma©©oranza ta’ 80 sena filGvern, sakemm tilef l-elezzjoni fl-2006, li ntreb˙et millPartit Konservattiv Moderaterna, liema partit re©a’ reba˙ l-elezzjoni ta’ wara. Is-suççess ta’ dan il-partit qed ji©i attribwit g˙all-fatt li dan jidher li rnexxielu jwessa’ l-ambitu politiku tieg˙u sabiex jolqot lil kul˙add. Huwa dan li qed jipprova jag˙mel il-Partit SoçjalDemokratiku. It-telfiet konsekuttivi tasSocialdemokraterna spiss ji©u attribwiti g˙all-fatt li dan ilpartit m’g˙adx g˙andu lappo©© tal-klassi medja li tg˙ix fl-ibliet. Madankollu, Lofven isostni li dawn in-nies iridu l-istess affarijiet li jrid ilbqija tal-poplu, bl-ewwel prijorità tkun il-˙olqien ta’ iktar impjiegi. Il-popolarità kbira li l-Partit Soçjal-Demokratiku ÛvediΩ kien igawdi fil-passat hija marbuta mal-˙olqien talkunçett universali tas-servizzi soçjali, li dda˙˙lu minn Gvern Soçjal-Demokratiku u g˙ollew il-kwalità tal-˙ajja ta’ ˙afna nies. Dawn is-servizzi kienu jinkludu, fost o˙rajn, riformi fil-pensjonijiet, u edukazzjoni u sa˙˙a b’xejn. Din kienet sistema li jibbenefika minnha kul˙add u j˙allas kul˙add. G˙alhekk, sakemm kien evidenti l-©id ta’ din is-sistema, ftit kienu dawk li kienu jopponu l-˙las ta’ taxxi g˙olja, li f’perijodu partikolari kienu anki ta’ 70%. IΩda ©ara li maΩ-Ωmien ˙afna bdew jistaqsu kemm kienu g˙adhom effiçjenti u jag˙mlu sens dawn il-benefiççji, sakemm dawn bdew ji©u meqjusa li ma kinux qed irendu biΩΩejjed. G˙alhekk, b˙al ˙afna pajjiΩi o˙ra, l-IΩvezja bdiet iddawwar ˙arsitha lejn il-liberalizzazzjoni tas-suq, u Partit SoçjalDemokratiku kien parti minn din il-bidla. IΩda l-konsegwenzi tal-liberalizzazzjoni saru biss evidenti g˙exieren ta’ snin wara.

01.07.2012

Ta’ Barra

“Ir-rivoluzzjoni fl-E©ittu se tkompli” – Mohammed Mursi Wara li fil-jiem li g˙addew Mohammed Mursi ©ie elett b˙ala l-President il-©did tal-E©ittu, it-tama tal-poplu E©izzjan hija li ta˙t it-tmexxija l-©dida pajjiΩhom jikseb l-istabbiltà politika li je˙tie© biex ikun jista’ jimxi ’l quddiem. KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn kif qed tiΩvol©i x-xena politika fl-E©ittu ftit jiem wara l-elezzjonijiet presidenzjali.

XELLUG: Çelebrazzjonijiet kbar fit-toroq E©izzjani; LEMIN: Mursi jiççelebra r-reb˙a tieg˙u

Min hu Mohammed Mursi? Mohammed Mursi g˙andu sittin sena, miΩzewwe© u huwa missier t’erbat itfal. L-ori©ini tieg˙u hija minn villa©© li jinsab fil-provinçja ta’ Sharqiya u li jinsab biswit ixxmara Nil. Óa l-edukazzjoni tieg˙u fl-Istati Uniti minn fejn iggradwa b˙ala in©inier u la˙aq ukoll professur talin©inerija fl-Università ta’ Zagazig. Il-karriera politika tieg˙u bdiet u ffjorixxiet fi ˙dan ilFratellanza Musulmana u wara l-waqg˙a tal-eksPresident E©izzjan, Hosni Mubarak, Mursi n˙atar b˙ala ç-Chairman tal-Fratellanza Musulmana. Ir-reb˙a ta’ Mohammed Mursi L-elezzjonijiet fl-E©ittu

Fl-elezzjoni presidenzjali tas16 u s-17 ta’ Ìunju li g˙adda, Mursi rnexxielu jeg˙leb lilleks-Prim Ministru E©izzjan, Ahmed Shafiq. Mursi kiseb 51.73% tal-voti. Meta kien qed jindirizza l-folol flokkaΩjoni tar-reb˙a li kiseb, Mursi ˙e©©e© lill-poplu E©izzjan biex ja˙dem id f’id mieg˙u biex tissa˙˙a˙ l-unità nazzjonali. Huwa wieg˙ed ukoll li l-Presidenza tieg˙u se tkun wa˙da inklussiva. “Mhux se jkun hemm spa-zju g˙al aktar konfrontazzjoni,” sostna Mursi filwaqt li sa˙aq li ta˙t it-tmexxija tieg˙u r-rivoluzzjoni fl-E©ittu mistennija tkompli g˙addejja.

Id-diskors ta’ Mohammed Mursi kien milqug˙ b’entuΩjaΩmu kbir mill-poplu E©izzjan li n©abar bi ˙©aru biex jisimg˙u fi Pjazza Tahrir filKajr fi sfond ta’ çelebrazzjoni u anke g˙ajjat ta’ slogans kontra t-tmexxija militari. Waqt id-diskors tieg˙u Mursi rringrazzja lil dawk iddimostranti kollha li s-sena li g˙addiet tilfu ˙ajjithom filprotesti kontra t-tmexxija ta’ Hosni Mubarak, filwaqt li fa˙˙ar il-forzi armati E©izzjani g˙all-˙idma kbira li wettqu. Min-na˙a tag˙hom, bosta

segwaçi ta’ Mursi qalu li mhux be˙siebhom jitilqu minn Pjazza Tahrir qabel ilParlament E©izzjan jer©a’ jibda jiffunzjona. Intant, b’reazzjoni g˙arreb˙a ta’ Mohammed Mursi, il-White House qalet li r-riΩultat tal-elezzjoni presidenzjali se jkun ifisser pass importanti ˙afna fil-mixja tal-E©ittu lejn id-demokrazija. Dwar dan ir-riΩultat irrea©ixxa wkoll il-Prim Ministru IΩraeljan, Benjamin Netanyahu, li qal li qed jistenna liΩΩew© pajjiΩi ja˙dmu id f’id abbaΩi tat-trattat ta’ paçi li

hemm bejniethom. Il-prijoritajiet ta’ Mohammed Mursi Il-˙idma politika g˙al Mohammed Mursi di©à bdiet hekk kif Mursi di©à da˙al fluffiççju l-©did tieg˙u filPalazz Presidenzjali minn fejn qieg˙ed ja˙dem biex jifforma gvern ©did, liema gvern fi kliemu se jkun qed jirrappreΩenta lill-poplu kollu E©izzjan. IΩda dan ma jfissirx li quddiemu mhux se jkollu sfidi politiçi kbar x’jindirizza. Fost

dawn l-isfidi se jkun hemm ir-rwol tal-kunsill militari li g˙andu diversi poteri presidenzjali u dan jista’ jikkomprometti l-˙idma tal-Gvern tieg˙u. Mohammed Mursi qed jg˙id li l-ewwel prijoritajiet tieg˙u se jkunu kostituzzjoni ©dida, l-ekonomija u s-sigurtà talpajjiΩ. Kelliema g˙all-Fratellanza Musulmana qalet li Mohammed Mursi di©à ˙are© b’lista t’ismijiet ta’ nies li se jkunu qed ji©u kkunsidrati biex jiffurmaw parti mill-kabinett tieg˙u. Ûiedet tg˙id li Mursi dalwaqt se jkun qed i˙abbar il-kabinett tieg˙u. Fost il-laqg˙at importanti li Mursi kellu fil-jiem li g˙addew kien hemm dik ma’ Mohammed Hussein Tantawi li huwa l-kap tal-Kunsill Militari, li matulha Tantawi qal li l-Kunsill Militari se jkun qieg˙ed jikkoopera mieg˙u sabiex il-pajjiΩ ikun jistà jikseb l-istabbiltà mill-©did. Min-na˙a tieg˙u, Mursi wieg˙ed li se jkun qed jappunta kabinett mag˙mul minn persuni li g˙andhom talenti differenti. Intant, is-Sibt filg˙odu, Mursi ˙a l-©urament tal-˙atra fil-Qorti Suprema Kostituzzjonali tal-E©ittu. Fiddiskors tieg˙u tal-okkaΩjoni, huwa qal li qed jaspira g˙al pajjiΩ ©did li joffri futur a˙jar lill-poplu kollu E©izzjan.

01.07.2012

Mill-Misra˙

Is-CTSO tal-HSBC Philip Farrugia jirtira wara 42 sena servizz

L-aqwa offerti dan is-sajf ming˙and GO G˙al dan is-sajf GO g˙andha offerti speçjali – offerti fuq Home Pack minn €25, irdoppja t-top -up b’xejn g˙al klijenti Pay As You GO, smartphones b’xejn u 3 tliet xhur mowbajl internet b’xejn. Il-klijenti li jaqilbu ma’ GO jie˙du wkoll phone b’xejn u valur ta’ €15 f’sej˙iet, SMS u mowbajl internet. L-offerti kollha fuq mowbajl jibqg˙u sejrin sal-31 t’Awwissu 2012. Home Pack

XELLUG: Iç-Chief Operating Officer (COO) il-©did tal-HSBC Malta, Ranjit Gokarn. LEMIN: L-eks-CTSO tal-HSBC Malta, Philip Farrugia, ta kontribut sinjifikanti g˙all-iΩvilupp tas-settur finanzjarju Malti. Wara karriera ta’ ’l fuq minn 40 sena, Philip Farrugia rtira mill-poΩizzjoni tieg˙u ta’ Chief Technology and Services Officer (CTSO) mal-HSBC Malta. Ir-rwol eΩekuttiv tieg˙u issa qed jitwettaq miç-Chief Operating Officer (COO), Ranjit Gokarn. Gokarn ilu ja˙dem b˙ala eΩekuttiv mal-HSBC g˙al dawn la˙˙ar 20 sena. Óadem fl-Indja, Singapor, il-Ìappun, l-Emirati G˙arab Mag˙quda, ir-Renju Unit u, dan l-a˙˙ar, fi Franza. F’Pari©i, kien l-EΩekuttiv Anzjan g˙all-Ewropa Kontinentali, responsabbli g˙al tmien pajjiΩi fir-re©jun. Gokarn g˙andu esperjenza internazzjonali diversifikata fi ˙dan il-Grupp HSBC. Mark Watkinson, il-Kap EΩekuttiv tal-HSBC Malta qal: “Nirringrazzja lil Philip g˙all-kontribut enormi li ta lill-Bank u lill-organizzazzjonijiet predeçessuri tieg˙u matul dawn it-42 sena. Philip ˙adem fi kwazi kull dipartiment tal-Bank u ˙alla l-marka çara tieg˙u fuq il-Bank b˙ala organizzatur. Nawguralu l-isba˙ xewqat waqt li nifra˙ lil Ranjit g˙all-kariga ©dida tieg˙u b˙ala ç-COO tal-Bank f’Malta.” Farrugia kellu sehem çentrali fil-progress li g˙amel is-settur bankarju f’Malta. F’dan iΩ-Ωmien, ix-xog˙ol tedjanti li kien bilkitba nbidel f’˙idmiet kompjuterizzati ta’ ftit sekondi, waqt li l-˙inijiet twal li n-nies kienu jistennew quddiem il-kaxxiera saru waqfiet qosra quddiem ATM, jew quddiem skrin online. Philip kien parti minn din il-viΩjoni. Fl-1969, Farrugia beda l-karriera tieg˙u ma’ Barclays Bank DCO, li inkludiet esperjenzi ta’ formazzjoni fil-kwartieri ta’ Barclays f’Londra. G˙axar snin wara kien impenjat malLohombus Corporation Ltd, fejn kien involut fix-xog˙ol kumpless ta’ bidla tas-sistema tas-self fuq id-djar g˙al wa˙da elettronika. Fis-sena 2000, Philip in˙atar Direttur u Senior Manager tal-HSBC Home Loans (Malta) Ltd, li aktar tard kienet amalgamata fl-HSBC Bank Malta plc. “Meta l-HSBC beda jopera f’Malta, kull ferg˙a kellha back office . Dan Ωgur ma kienx l-aktar arran©ament effiçjenti,” spje©a Philip. “Wa˙da mill-ewwel sfidi kbar li kelli mal-HSBC Malta kienet li ni©bor ix-xog˙ol kollu ta’ dawn l-uffiççji ta’ ©ewwa ta˙t saqaf wie˙ed, hawn f’Óal Qormi. Irnexxielna nag˙mlu dan fi Ωmien relattivament qasir, u l-benefiççji kienu kbar. Fosthom, issa g˙andna inqas burokrazija u aktar ˙in ta’ kwalità mal-klijenti fil-ferg˙at tal-HSBC.” Fil-kapaçità tieg˙u b˙ala CTSO, Farrugia kien responsabbli g˙all-firxa wiesg˙a ta’ oqsma fosthom l-IT, Service Delivery, Change Delivery, Physical Security u Information Security Risk, Corporate Real Estate, Corporate Real Estate, u Procurement.

Offerti u rigali b’xejn fil-Melita Summer Fair Melita qed tag˙ti numru ta’ rigali b’xejn b˙al bluetooth handsets, cordless phones b’xejn, mobile phones b’xejn u anke testijiet talVRT bla ˙las waqt il-Melita Summer Fair bejn il-25 ta’ Ìunju u t-8 ta’ Lulju. Biex tgawdi minn dawn l-offerti speçjali, sempliçiment Ωur wie˙ed mill-˙wienet ta’ Melita, bejjieg˙a awtorizzati jew ilMelita Mobile Shop! Din l-attività se ddum kwaΩi ©imag˙tejn u se tag˙ti lill-klijenti aççess g˙all-offerti speçjali u ro˙s fuq l-aqwa prodotti offruti ming˙and Melita. Il-klijenti li jΩuru l-˙wienet jistg˙u jaraw ukoll il-firxa ©dida ta’ mobile phones ©odda b’numru kbir ta’ kuluri u ditti. Gawdi minn ©imag˙tejn s˙a˙ ta’ offerti sajfin mill-aqwa! Dawn l-offerti huma offruti wkoll fl-istand tal-Melita Stop Shop fil-fiera internazzjonali ta’ Malta f’Ta Qali. G˙al aktar informazzjoni Ωur www.melita.com

G˙al €25 biss fix-xahar, il-klijenti jistg˙u jabbonaw g˙al Home Pack u jakkwistaw internet sa 12 Mbps, telefonati fissi bla limitu minn GO g˙al GO, sa 400 minuta tal-mowbajl b’xejn fixxahar u ’l fuq minn 100 stazzjon tat-TV, b’karatteristiçi interattivi u HD b’xejn g˙al sitt xhur. Sitt xhur attivazzjoni ta’ HD b’xejn japplika fuq Home Pack interattiv u wara dan il-perijodu tibda tapplika r-rata ta’ €4.99 fix-xahar fuq g˙aΩla tal-klijent. Din l-offerta tibqa’ sejra sal-31 ta’ Lulju 2012 u tinkludi stallazzjoni b’xejn tattelefown u t-TV, sa Ωew© set top boxes ming˙ajr ˙las u modem tal-internet b’xejn. L-offerta ta’ €25 fix-xahar tapplika g˙all-ewwel tliet xhur u wara r-rati normali tal-Home Pack japplikaw. Irdoppja t-top up tieg˙ek b’xejn Opportunità fantastika g˙all-klijenti kollha Pay As You GO biex jittoppjaw u jiksbu telefonati, SMS jew mowbajl internet b’xejn. Biex jibbenefikaw minn din l-offerta, kulma jridu jag˙mlu l-klijenti huwa li jsegwu ftit passi sempliçi: jag˙Ωlu l-premju b’xejn tag˙hom fuq top-up, wara kulma hemm bΩonn li jag˙mlu hu li sempliçement jabbonaw billi jibag˙tu SMS lil 16414 bil-kodiçijiet li ©ejjin li jirrappreΩentaw ilpremju preferut tag˙hom minn dawk disponibbli: TXT g˙al SMS lejn in-numri kollha GO mobile, CALL g˙al telefonati b’xejn lejn numri GO mobile; WWW g˙al mowbajl internet b’xejn fuq it-telefown tag˙hom kapaçi li jie˙u data u filkaΩ ta’ sidien ta’ BlackBerry, BB g˙al BlackBerry mowbajl internet b’xejn fuq il-Blackberry smartphone tag˙hom. Ladarba l-kodiçi mag˙Ωul jintbag˙at fuq 16414, il-klijenti jirçievu SMS ming˙and GO fejn ji©u avΩati li huma rre©istraw g˙all-offerta. Wara, ilklijenti jistg˙u jag˙mlu top-up ta’ €10, €20 jew €50 permezz ta’ top-up cards normali u online minn MyGO jew minn kwalunkwe mekkaniΩmu ie˙or tat-top-up. Rigali, g˙all-istess valur tal-ammont ittoppjat mill-klijent, ser ji©u assenjati fuq kull top-up b’tali mod li l-klijent jing˙ata b’€10 Ωejda fi SMS, telefonati jew mowbajl internet b’xejn skont lg˙aΩla tal-klijent meta jintg˙aΩel il-kodiçi rispettiv qabel ma jsir it-top-up. Fil-kaΩ ta’ top-ups ta’ €20 u €50 jing˙ata l-valur rispettiv li ji©i ttoppjat skont ir-rigal mag˙Ωul. It-telefonati u SMS b’xejn huma validi lejn numri GO mobile u l-premju mag˙Ωul, ladarba ji©i assenjat, huwa validu g˙all-uΩu lokali g˙al tul ta’ 30 jum. Aqleb ma’ GO Il-klijenti li jiddeçiedu li jaqilbu s-servizz tal-

mowbajl tag˙hom g˙al ma’ GO, barra li jistg˙u jΩommu l-istess numru tag˙hom, jiksbu Samsung E1080 kompletament bla ˙las jew jakkwistaw skont ta’ €39 fuq kwalunkwe mowbajl, meta jag˙mlu top-up ta’ €20 f’wie˙ed mill˙wienet ta’ GO fuq jew resellers esklussivi. Minbarra l-mowbajl b’xejn jew skont fuq lapparat ©did tag˙hom, meta jittoppjaw, il-klijenti jiksbu wkoll b’valur ta’ €15 f’mowbajl value packs li jinkludu SMS pack bi 300 SMS lejn innetwerks kollha, voice pack b’xejn li tinkludi 60 minuta lejn in-netwerks kollha u mowbajl internet pack li jag˙tihom 500MB ta’ mowbajl internet li jΩommhom g˙addejjin g˙al 30 jum. Il-klijenti li jikkonnettjaw ma’ GO billi jixtru konnessjoni tal-mowbajl ©did Pay As You GO u mbag˙ad jittoppjaw bi €10 jew aktar, permezz ta’ kwalunkwe mezz ta’ top-up, jistg˙u wkoll jibbenefikaw mill-€15 addizzjonali f’mowbajl value packs. L-aqwa offerti ta’ smartphone b’xejn Kul˙add jista’ jissie˙eb mar-rivoluzzjoni! GO toffri l-aqwa offerti ta’ smartphone b’xejn fis-suq. Il-klijenti jistg˙u jakkwistaw smartphone b’xejn u jgawdu tliet xhur ta’ mowbajl internet bla ˙las meta jabbonaw g˙al Pay Monthly Plan ta’ GO. Matul l-offerta, il-klijenti jgawdu aktar benefiççji li jinkludu minuti b’xejn lejn in-netwerks lokali u tal-UE, minuti addizzjonali meta jabbonaw g˙al Home Pack, SMS b’xejn lejn innetwerks kollha. L-android smartphone ta’ valur eççezzjonali – Alcatel OneTouch 918 – disponibbli ming˙and GO g˙al €99 biss, ji©i komplut b’kamera 3 MP u skrin ta’ 3.2 pulzieri. L-HTC Desire C – l-a˙˙ar smartphone li ˙are© l-HTC – smartphone mimli karatteristiçi li jikkombina prestazzjoni eççezzjonali u l-a˙˙ar teknolo©ija, issa huwa disponibbli ming˙and GO fi tliet kuluri – iswed, abjad u a˙mar. Is-Samsung Galaxy SIII – l- ismartphone android l-aktar reçenti li g˙adu skrin 4.8 pulzieri, proçessur dual-core , kamera 8MP impressjonanti b’ video HD u kamera 1.9MP sekondarja b’video HD u numru ta’ karatteristiçi distintivi o˙ra, ji©i b’xejn ma’ Pay Monthly 85 u On the Move 2GB bi ˙las ta’ aççess €99.99 kull xahar bi ftehim ta’ sentejn fuq karta ta’ kreditu/debitu, mandat ta’ debitu dirett u ˙las tal-ewwel pagament. L-offerta ta’ mowbajl internet 6GB g˙all-klijenti Pay As You GO hija disponibbli ma’ firxa wiesg˙a ta’ smartphones o˙ra inkluΩi n-Nokia Lumia 800, Samsung S5570, Samsung B5510, Samsung B5660, Samsung B5830, HTC Wildfire S, Nokia E5, HTV One V, Samsung i9100, HTC Cha Cha, Nokia Asha 303, Nokia Lumia 710 – u ˙afna aktar. L-Alcatel One Touch Y580 l-apparat ta’ mowbajl Wi-Fi li jikkonnettja mal-internet u jgawdi download speeds sa 21Mbps u uploadd speeds sa 5.76Mbps, jippermetti lill-klijenti jikkonnettjaw mal-internet sa 10 mezzi fl-istess ˙in, kemm iPad, smartphones jew netbooks. G˙al aktar informazzjoni fuq l-offerti tas-sajf ta’ GO, il-klijenti jistg˙u jaslu wasla sa wie˙ed mill˙wienet ta’ GO.

01.07.2012

Kun Af

ÌRAJJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

Meta splodiet il-power station ta’ Chernobyl

Il-power station ta’ Chernobyl wara l-ispluΩjoni Id-diΩastru ta’ Chernobyl kien se˙˙ fis-26 ta’ April tal-1986 f’Prepyat, l-Ukraina. Dakinhar sploda r-reattur numru 4 f’power station li ta˙dem blener©ija nukleari, fejn 28 persuna kienu tilfu ˙ajjithom fi Ωmien erba’ xhur ka©un talkwantità ta’ radjazzjoni li ˙adu u 130,000 ru˙ o˙ra kellhom ji©u evakwati immedjatament f’medda ta’ 20 mil madwar dan il-lok. Din hija mequsa b˙ala lakbar diΩgrazzja fl-istorja ta’ inçidenti nukleari. Min˙abba n-nuqqas ta’ sigurtà f’kaΩ ta’ spluΩjoni, parti mir-radjazzjoni tar-reattur ˙ar©et u t˙alltet malarja u kkontaminat parti sostanzjali tal-Ewropa. L-aktar pajjiΩi li ©ew effettwati bis-s˙aba tar-radjazzjoni kienu il-Punent tar-Russja, lIskandinavja, il-Lvant talEwropa, l-Ingilterra u l-Lvant tal-Istati Uniti. Dawk il-pajjiΩi li jinsabu fil-viçinanza g˙adhom ibatu l-konsegwenzi sal-lum. Mill-anqas sitt miljun ru˙, fosthom 250,000 tifel u tifla jridu joqog˙du g˙all-kura min˙abba li kienu kkontaminati b’ammont ta’ radjazzjoni. Barra minn hekk, madwar tliet miljun ettaru ta’ art agrikola kienu mitlufa u abbandunata u g˙adhom madwar g˙axar snin o˙ra biex forsi jer©g˙u ji©u g˙an-normal. Xi kkawΩa l-inçident? Hemm teoriji varji dwar dan. Setg˙et kienet s˙ana Ωejda li ma setg˙etx ti©i kkontrollata. Fwar Ωejjed seta’ sploda u kka©una nar, li fforma katina

Il-˙sara li kkawΩat din l-ispluΩjoni ma kinitx biss dik fl-istrutturi. Kienu bosta dawk li sofrew minn mard kroniku, speçjalment tfal, li baqg˙u ibatu g˙al g˙omorhom ta’ spluΩjonijiet sakemm affettwa r-reattur. F’Awwissu tal-1986 ©iet ippubblikata lewwel inkjesta dwar dan l-inçident. Din kienet tg˙id li t-tort kien tal-operatur, ji©ifieri l-impjant t˙addem ˙aΩin. Fl-1991 kien ©ie ppubblikat rapport ie˙or, imma din id-darba tefa’ t-tort fuq id-disinjatur tar-reattur. Dan ifisser li r-reattur ma kienx iddisinjat sew g˙all-eventwalità li t-temperatura tispiçça ming˙ajr kontroll. Quddiem dawn iΩ-Ωew© kummissjonijiet xehdu rappreΩentanti ta’ min ˙addem irreattur, rappreΩentanti talgvern u esperti f’dan il-qasam.

Il-˙mar iwa˙˙al f’denbu. Li hu Ωgur hu li r-reattur tat-tip RBMK – kelma mqassra birRussu li tfisser large power boiling reactor – kien reattur li, biex ibaxxi r-reazzjoni, trid tniΩΩel ©o fih kwantità ta’ tubi tal-graphite mimlijin bl-ilma. Skont ir-rapport, l-operaturi ne˙˙ew madwar 204 tubu minn total ta’ 211 u ˙allew sebg˙a biss. Dan in-numru mhux biΩΩejjed biex ti©i kkontrollata s-s˙ana. Mill-inqas irid ikollok 15. Li ©ara kien li ©ie kollox out of control. Is-s˙ana tant kibret li l-pajpijiet tal-fwar (steam pipes) xpakkaw u qabbdu xi nirien. Dawn ikka©unaw

spluΩjonijiet u n-nar kompla kiber. Tant kiber li reattur sploda b’kollox. Kellu jsir hekk Ìurnata biss qabel, fil-25 ta’ April 1986, ir-reattur numru 4 kellu jintefa g˙al kollox biex isiru xi provi fuqu b˙ala rutina tas-soltu ta’ manutenzjoni. Kellhom isiru xi provi fuq itturbini u s-sistema tas-sigurtà f’kaΩ ta’ periklu ta’ nar. Anki l©eneratur ta’ emer©enza kellu jit˙addem f’kaΩ ta’ black out fis-sistema. Wara 25 sena’ ta’ dan il-katastrofi, miljuni ta’ nies fejn saret l-ispluΩjoni g˙adhom infettati

u effettwati ka©un ta’ dik irradjazzjoni li kienu ˙adu. Minkejja li saru ˙afna prekawzjonijiet fuq twelid ta’ trabi, xorta sal-lum g˙adu jin˙ass l-effett. Çertu sintomi g˙adhom jidhru fuq trabi tattwelid b˙al dbabar skuri fuq il©ilda jew tfal immankati. Ta’ min jg˙id li tunnellata ta’ uranju normali tipproduçi mal-40 miljun Kwh ta’ elettriku li hija ekwivalenti daqs kemm ta˙raq 16,000 tunnellata ta’ fa˙am jew 80,000 barmil Ωejt. Vera l-ener©ija nukleari hija ekonomika, imma Ωball Ωg˙ir i©ib qerda kbira.

01.07.2012

Personalità

Minn ˙ajja perversa g˙al wa˙da trankwilla

Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Il-bniedem jg˙addi minn ˙afna faΩijiet tal˙ajja, u kultant anke jintilef f’xi triq ˙aΩina li ma twasslu mkien g˙ajr f’ta˙wid u aktar ©enn fil-˙ajja. Hemm min jag˙raf opportunitajiet u toroq a˙jar, u hemm min jibqa’ jintilef mal-kurrent. FilkaΩ tal-intervista tallum, JOHN MARK ATTARD kien jg˙ix ˙ajja laxka, però dan la˙˙ar irnexxielu jibda jg˙ix ˙ajja trankwilla permezz tal-kelma t’Alla – il-Bibbja.

John Mark g˙andu 33 sena, proprjament mill-Imsida, però ilu joqg˙od Pembroke g˙al dawn l-a˙˙ar 23 sena. Ix-xog˙ol tieg˙u huwa l-kant. “Jien kantant u entertainer u ilni na˙dem hekk g˙al kwaΩi erbatax-il sena. Kont ukoll nattendi korsijiet tad-drama. B˙ala passatempi n˙obb insegwi lilLiverpool FC, kif ukoll meta nsib iç-çans nilg˙ab xi log˙ba 5 a-side,” beda jg˙idli John Mark. Iqis ru˙u b˙ala persuna li j˙obb jiççajta ˙afna, u ma jistax g˙al min i©ieg˙el lil ˙addie˙or ibati. John Mark kien membru tal-grupp White Crimson. Illum il©urnata jkanta b˙ala solist, u ma jdoqq lebda strument. “White Crimson hija rock band li tatni ˙afna sodisfazzjon, u xi kultant ukoll nimmissja dak iΩ-Ωmien, però ma tistax tg˙id x’jista’ ji©ri fil-futur. Kont ukoll membru tal-grupp 12th ode, li g˙adhom fix-xena sal-lum, u li fil-fatt jien kont ilkantant ori©inali tag˙hom. Però, kont iddeçidejt li nieqaf min˙abba ra©unijiet diversi fosthom listudju. Illum g˙alkemm ma ndoqq lebda strument, xorta jkolli muΩiçisti varji li jdoqqu mieg˙i jew anke nuΩa backing tracks. Dan jiddependi mill-post u l-attività. Ovvjament fix-xog˙ol tag˙na ma jkollokx post wie˙ed fiss u tip ta’ muΩika wa˙da, allura na˙dem fejn ikolli x-xog˙ol u nkun versatili kemm jista’ jkun.” Kien jg˙ix stil ta’ ˙ajja differenti John Mark isostni li g˙amel xi Ωmien jg˙ix ˙ajja perversa, fis-sens li kien jg˙ix ˙ajja laxka. Óallejt f’idejh sabiex jelabora aktar dwar l-istil ta’ ˙ajja li kien jg˙ix qabel, u li qed jg˙ix issa mill-©did. “Kont immur gay clubs, biex insib lil xi ˙add g˙al skopijiet sesswali, jew inkella postijiet b˙al bars u anke klabbbs fejn nista’ niltaqa’ ma’ tfajliet li wara konna nispiççaw flimkien b’mod sesswali. Meta ma kontx insib, g˙ax wara kollox ma hemm l-ebda garanzija g˙al ˙add, kont ukoll nara kif nag˙mel u mmur f’postijiet b˙al fuq xi bajja filg˙axija jew f’xi post qalb xi si©ar fejn ikun hemm ilpossibbiltà li jkun hemm xi koppji flimkien g˙al skopijiet sesswali, u dawn lanqas ikunu jafu li jkun hemm min qed jarahom. Kont ng˙ix ˙ajja perversa bi ˙sibijiet sesswali minn filg˙odu sa filg˙axija,” beda jirrakkontali ftit dwar ˙ajtu kif kienet qabel. Sab g˙arfien ©did Kompla jg˙idli, “Però, imbag˙ad kif aççettajt il-Bibbja b˙ala l-Kelma t’Alla

(ispirata mill-Ispirtu s-Santu) u li naf li Alla ma jridx dawn l-affarijiet perversi, g˙ax jaf li jiswew lill-bniedem ˙afna deni fil-˙ajja u anke l-eternità tieg˙u…f’kaΩ li dawn ma jdurux lejn Ìesù Kristu u jindmu! G˙alhekk bdejt noqg˙od iktar attent. Alla tani l-qawwa tal-g˙aΩla, fejn qabel ma kellix u kont skjav g˙all-©ibdiet tal©isem. Illum insib, permezz ta’ Ìesù Kristu, il-qawwa li ‘ng˙id le g˙all-˙aΩen’ li qabel ma kontx kapaçi neg˙leb. Kif spjegali John Mark stess, fil-kaΩ tieg˙u l-Mulej uΩa lil Pastor Gordon Manchè , però kien il-Mulej li ˙adem fih u hemm ukoll kaΩijiet o˙ra fejn Alla uΩa qaddejja o˙ra minn tieg˙u. “Ir-rwol ta’ Gordon Manchè fil-konverΩjoni tieg˙i kien li Alla uΩah biex iwassalli l-Van©elu, li jien emmint u aççettajt, u l-Mulej qed ikompli juΩa nies b˙al Gordon Manchè fil-˙ajja tieg˙i biex imexxini fit-triq tal-verità u l-˙ajja, li hija biss Ìesù Kristu. L-g˙aΩla dejjem tkun f’idejja g˙ax ilMulej ma jisforza lil ˙add. B˙alissa qed nistudja l-Bibbja b’xi korsijiet ta’ livell universitarju fejn nistudjaw bir-reqqa lmessa©© ta’ Alla – x’ried jg˙id, x’ried ifisser, g˙al liema tip ta’ nies u sitwazzjonijiet Alla qed jirreferi f’paragrafi u kapitli diversi, kif ukoll nie˙du mill-lingwa ori©inali li nkitbet il-Bibbja biha biex b’hekk nibqg˙u leali lejn il-kunçett. A˙na nistudjaw il-Kelma t’Alla purament ming˙ajr it-tradizzjonijiet u li©ijiet tal-bniedem. Din il-bidla ©rat meta kont

qed nara stazzjon tat-televiΩjoni u rajt lil Pastor Gordon Manchè jipprietka lVan©elu. Wara li kont tlabt lill-Mulej biex jurini lverità fost ˙afna reli©jonijiet, ˙assejt li Alla qed jag˙tini messa©© çar, li llum nikkonfermah,” kompla jispjegali John Mark. Mistoqsi kif illum i˙ares lejn persuni omosesswali, John Mark we©ibni, “Normali kif dejjem ˙arist. Nies b˙ali u b˙al kul˙add li g˙andhom il-˙ajja tag˙hom u li Alla j˙obb, tant li jixtieqhom ukoll jag˙rfu l-qawwa talVan©elu. L-omosesswalità hija stil ta’ ˙ajja, mhux identità. In-nies huma nies, irrelevanti minn kif jg˙ixu.” Dwar kif ja˙seb li persuni o˙ra qed i˙arsu lejh illum il-©urnata, John Mark ikkumenta, “Onestament ma tantx jimpurtani kif i˙arsu lejja n-nies. L-aqwa kif i˙ares lejja Alla u jarani f’ibnu Ìesù Kristu ma˙sul b’demmu u salvat. Però, hemm min i˙ares lejja u jammira l-pass li ˙adt u jag˙ti glorja lil Alla ta’ kif bidilni, u hekk g˙andu jkun, però hemm ukoll min i˙ares lejja minn lenti kerha. Imma ara kollox jien fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar quddiem Alla ser nidher, u lilu rrid nirrispondi u mhux lin-nies. Jien lil Alla rrid nog˙©ob u mhux lill-bniedem! Alla ma jisforza lil ˙add biex jemmen. Però, huwa dmir ta’ kull Nisrani li jxandar il-Van©elju. Dan mhux xi privile©© ta’ xi pastor jew qassis biss.” Ridt nie˙u l-kummenti tieg˙u dwar ilfatt li xi persuni qed jikkumentaw dwar li Gordon Manchè qed jaqleb il- gays u jag˙milhom straight. “L-ewwel reazzjoni hija li ninfaqa’ nid˙ak! Gordon Manchè qatt ma qaleb, jew biddel lil xi ˙add. Huwa l-Mulej li fil-˙niena tieg˙u jbiddel il-qalb tan-nies u jag˙tihom bidu ta’ ˙ajja ©dida fi Kristu. B˙al Gordon Manchè hemm ˙afna nies o˙ra li Alla juΩa biex jag˙mel dan, li nsibuhom f’˙afna komunitajiet o˙ra madwar Malta u d-dinja kollha. Dawn huma biss strumenti f’idejn Alla li ddedikaw ˙ajjithom g˙al Ìesù Kristu, mhux bis-sa˙˙a ta’ Gordon jew ta’ xi ˙add ie˙or. Kollha kemm a˙na nafuha li ‘g˙al Alla xejn mhu impossibli!’”. Fl-a˙˙ar nett John Mark xtaq jg˙addi messa©© lill-familji Maltin. “Naf li f’Malta hawn ˙afna nies li g˙andhom Bibbja ddar. Imma n-nies iridu jirrealizzaw li Bibbja d-dar jekk ma taqrahiex mhu ser tag˙mel l-ebda differenza fil-˙ajja tieg˙ek! Il-messa©© tieg˙i huwa dan: aqbdu dik il-Bibbja u aqrawha. Alla jkellmek permezz tal-kelma tieg˙u. Il-Bibbja hi l-awtorità finali g˙ax fla˙˙ar mill-a˙˙ar kull persuna g˙ad trid tidher quddiem Alla u lilu rridu nag˙tu rendikont, mhux lil xi bniedem, pastor, jew qassis. Il-Kelma t’Alla hija s-sors a˙˙ari tal-fidi tag˙na,” temm jg˙idli John Mark.

Le©©er

01.07.2012

KurΩitajiet

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Minn bidillu g˙al akkademiku Gac Filipaj, ta’ 52 sena, li sa ftit ilu kien ja˙dem b˙ala bidillu f’università, iggradwa bi grad fil-Klassiçi wara li g˙aqqad flimkien id-dmirijiet tax-xog˙ol tieg˙u ma’ programm ta’ studju g˙al 14-il sena s˙a˙. Gac ©ie milqug˙ b’entuΩjaΩmu mill-istudenti kollegi tieg˙u fl-Università ta’ Columbia hekk kif irçieva l-award 20 sena wara li ˙arab millJugoslavja, li kienet tinsab fi gwerra. Meta fl-1992 wasal New York ma kienx kapaçi jitkellem blIngliΩ u qatta’ l-˙ames snin ta’ wara jitg˙allem il-lingwa. Ix-xog˙ol tieg˙u b˙ala bidillu fl-Università presti©juΩa Ivy League, fissret li seta’ jikkwalifika g˙al sig˙at ta’ studju ming˙ajr ˙las, u b’hekk irnexxielu jikseb il-grad. Lill-istudenti kollegi tieg˙u qalilhom: “Dan hu l-aktar mument sabi˙ f’˙ajti. Il-mod kif ©ejt edukat fil-familja tieg˙i ma kienx li nfittex fortuna jew fama g˙alija, iΩda li ng˙ix ˙ajja sempliçi, onesta u ta’ unur. Meta wasalt hawn, staqsejt lin-nies liema kienu l-aqwa skejjel fi New York. G˙alhekk

mort Columbia biex nara nakkwistax xi xog˙ol.” Il-kapijiiet tal-Università fa˙˙ru immens l-ispirtu u lgrinta ta’ Gac. Il-Professur Peter J. Awn qal: “Din hi wa˙da mill-akbar stejjer li se˙˙ew hawnhekk. Gac mhux biss studja mal-istudenti tal-

Università ta’ Columbia, iΩda kkompeta mag˙hom. Nista’ nafferma li Gac hu bniedem umli u grat immens, iΩda hu wkoll individwu li kapaçi jo˙loq il-futur g˙alih innifsu. Seta’ jifta˙ar kemm waqt li g˙amel ix-xog˙ol tieg˙u b˙ala bidillu kif ukoll meta ˙adem

fuq xog˙ol akkademiku.” Il-gradwazzjoni ta’ Gac Filipaj waslet wara snin ta’ studju, li kien jibdieh wara xiftijiet ta’ g˙axar sig˙at xog˙ol – kultant wara l-11.00pm. Sal-lum il-©urnata, mill-paga tieg˙u ta’ 22 dollaru fis-sieg˙a, Gac g˙adu jibg˙at parti

minnha lil ˙uh u lill-familja tieg˙u f’Montenegro. “Is-sinjurija tieg˙i hi f’qalbi u f’mo˙˙i u mhux fil-but,” qal lill-©urnalisti. Issa qed jittama li jibda xog˙ol akkademiku u be˙siebu jkompli jistudja biex jikseb grad ta’ Masters.

Spiççat il-˙abs wara li qarrqet li kienet marida

Wiçç Kristu f’ta©en Toby Elles, ©uvni ta’ 22 sena minn Lancaster, ried jag˙mel ikla ˙afifa qabel ma jmur jorqod u sab xi ˙a©a li g˙a©©bitu immens. Wara li kien xorob il-birra flimkien mas-sie˙eb fl-istess appartament tieg˙u, Toby ˙aseb li ftit bejken jag˙millu snack tajjeb qabel ma jmur jorqod. G˙alhekk tefa’ l-bejken f’ta©en, xeg˙el ilforn u waqt li ˙allieh isir, inxte˙et fuq pultruna. Sieg˙a wara qam u sab l-appartament mimli du˙˙an u, ag˙ar minn hekk, ilbejken kien in˙araqlu. Tabil˙aqq kien diΩastru kulinari li seta’ kellu konsegweni terribbli. IΩda wara li qala’ l-bejken mit-ta©en, Toby rrealizza li l-mirakli jistg˙u jitwieldu mid-diΩastri. Fit-ta©en sab il-wiçç ta’ Ìesù Kristu jiskanta lejh. Din l-imma©ni mix-xa˙am kellha l-g˙ajnejn, l-imnie˙er u l-fattizzi distintivi kollha ta’ Sidna Ìesù. Toby jemmen li dan kien xi speçi ta’ miraklu, u ddeçieda li ma ja˙sel qatt it-ta©en ‘sagru’. Mhux talli hekk, talli g˙amel vetrina apposta tal-˙©ie© biex filfutur it-ta©en jibqa’ m˙ares kontra l-elementi.

Jessica Vega ta’ 25 sena min-New York, li gidbet li kellha l-marda tal-kançer biex t˙ajjar lil donaturi j˙allsulha g˙at-tie© u l-qamar il-g˙asel tag˙ha fil-Karibew, in˙elset mill-˙abs fejn serviet sentenza ta’ xahrejn ˙abs. Dan l-a˙˙ar, Jessica skuΩat ru˙ha fil-Qorti ta’ Orange County, New York, g˙aç-çajta goffa tag˙ha. Il-Prosekutur g˙arraf lill-Qorti li Jessica kienet ˙allset aktar minn 13,000 dollaru Amerikan lil nies li qarrqet bihom. Vega kienet arrestata fit-3 ta’ April u ammettiet kollox. Hi stqarret li fl-2010 ˙abbret li kienet qieg˙da tmut bil-lewkemija u xtaqet li jkollha tie© tal-˙olm. L-g˙arus tag˙ha kien Michael O’Connell, li kien ukoll missier it-tarbija tag˙ha. Il-Prosekuturi qalu li Vega da˙˙let eluf ta’ dollari mill-istorja tal-kançer li vvintat u dawn ilflus tassew g˙amlu tajjeb g˙at-tie© u l-qamar ilg˙asel tag˙hom f’Aruba, f’Mejju tal-2010. Mat-tixrid tal-a˙bar tal-marda li kellha, negozju tal-˙wejje© tat-tie© u ristorant g˙enuha bl-a˙jar mod li setg˙u. L-istorja kollha kixifha Ωew©ha stess f’ The Times Herald ta’ Orange County fi New York,

Jessica fl-aqwa Ωmien tal-gidba wara li kellhom xi jg˙idu bil-kbir u waslu g˙addivorzju. Hi sfat akkuΩata u mibg˙uta l-˙abs, waqt li hu ˙elisha ˙afif. O’Connell Ωied jg˙id li issa, li ˙ar©et mill-˙abs, martu marret toqg˙od mal-familja tag˙ha.

Konkors tas-sbu˙ija g˙all-mog˙oΩ F’Ramygala, villa©© fil-Litwanja, li jinsab 150 kilometru bog˙od millkapitali Vilnius, kull sena ji©i organizzat konkors tas-sbu˙ija biex jinkurunaw lill-isba˙ mog˙Ωa. Il-konkors isir kull 5 ta’ Lulju u labitanti ta’ Ramygala jin©abru finna˙a ta’ barra tal-villa©© biex isegwu dan il-konkors tradizzjonali, fejn ikun ikkommemorat b˙ala lanniversarju tal-villa©©. Matulu tkun iççelebrata wkoll il-kultura Litwana.

Il-mog˙Ωa, li hi s-simbolu ta’ Raymyala sa miΩ-Ωminijiet medjevali, g˙adha meqjusa u m˙arsa min-nies tal-lokal. Madwar 13-il mog˙Ωa jidda˙˙lu g˙all-konkors tas-sbu˙ija, iΩda kif isir f’kull konkors, wa˙da tkun tista’ ting˙aΩel b˙ala l-isba˙ wa˙da. Fir-ritratt tidher Grazyolyte, mog˙Ωa bajda gustuΩa, li ©iet inkurunata r-re©ina tal-©rajja. Bla dubju g˙amlet lil sidha kburi g˙at-tul ta’ sena.

01.07.2012

MuΩika

“F’pajjiΩna hemm bΩonn titne˙˙a l-mentalità li t-tag˙lim tal-muΩika huwa ˙ela ta’ ˙in” – Michael Camilleri Krista Caruana G˙andu sittax-il sena u beda l-karriera muΩikali tieg˙u ˙dax-il sena ilu. Illum il-©urnata huwa l-aktar muΩiçist ikkwalifikat fid-drum-kit f’pajjiΩna. KRISTA CARUANA tkellmet maΩ-Ωag˙Ωug˙ G˙awdxi, MICHAEL CAMILLERI, dwar it-talent muΩikali tieg˙u u anke l-˙olm li g˙andu g˙all-futur.

Kif bdejt tistudja l-muΩika u x’wasslek biex tag˙Ωel iddrums b˙ala strument? Ìej minn familja muΩikali, kemm missieri kif ukoll ˙uti jiffurmaw parti mis-Soçjetà Filarmonika Mnarja tanNadur G˙awdex, u tista’ tg˙id li minn meta tlaqt nimxi kont nakkumpanja lil missieri fil-marçijiet kollha li l-banda kien ikollha. Ir-rittmu fil-muΩika minn dejjem kien jaffaxxinani u minn hemm nibtet ix-xewqa li nibda nitg˙allem id-drums. Bdejt lezzjonijiet tat-teorija tad- drums mal-banda tarra˙al ta˙t is-Surmast Joseph Grech u daqqejt l-ewwel darba fil-pubbliku meta kelli sitt snin, fejn kont mag˙ruf b˙ala l-iΩg˙ar bandist talgΩira G˙awdxija. Ftit taΩ-Ωmien wara xtaqt inkompli nifrex l-istudji tieg˙i billi nitg˙allem id-drum-kit u dan se˙˙ ta˙t l-istess surmast Grech. Ta’ tmien snin issokktajt nistudja f’Malta ta˙t Joseph Camilleri, mag˙ruf b˙ala ‘l-Bibi’, u ftit wara ta˙t Johnny Farrugia, fejn g˙adni nitg˙allem mieg˙u sal-lum. X’tip ta’ ta˙ri© tie˙u u kemm tqatta’ sig˙at tippratika? Matul is-snin, ta˙t il-gwida ta’ Johnny Farrugia, bdejt nipp-

repara ru˙i biex nersaq g˙allezamijiet tad- drum-kit tatTrinity College of Music ta’ Londra. F’Mejju tal-2009, wara li kont g˙addejt millewwel 7 Gradi, irnexxieli ng˙addi t-8 Grad b’distinzjoni u f’Diçembru tal-ist-

ess sena, b’sodisfazzjon kbir, ksibt ukoll l-ATCL Diploma b’distinzjoni. EΩamijiet b˙al dawn jirrikjedu ovvjament ˙afna ta˙ri© u prattika, fejn nag˙mel mezz li tal-inqas nistudja sieg˙a u nofs kuljum. Naf li ksibt çertifikat importanti u fil-fatt inti l- ewwe l muΩiçist f’pajjizna li rnexxielek tikseb dan iç-çertifikat. Xi jfisser g˙alik dan is-suççess? F’Diçembru tal-2011 irnexxieli nikseb l-LTCL Diploma, li fi kliem ie˙or hija l-liçenzja li biha ©ejt rikonoxxut li nista’ ng˙allem id-drum-kit. Ninsab onorat ˙afna li jien l-ewwel Malti li ksibt dan iç-çertifikat fid- drum-kit. B˙alma di©à g˙edtlek qabel, Diploma b˙al din tirrekjedi ˙afna xog˙ol. Kien hemm mumenti fejn qtajt qalbi, imma bis-sa˙˙a tal©enituri tieg˙i, li kienu dejjem warajja, irnexxieli nasal ukoll. Din l-esperjenza g˙enitni nΩomm saqajja mal-art u neg˙leb kull ostaklu. G˙andek xi ˙olma partikolari li tixtieq twettaq? Óolm g˙andi ˙afna, imma laktar wa˙da li nixtieq inwettaq hi li mmur nitg˙allem flIstitut ta’ Juilliard fl-Istati Uniti, wa˙da mill-aqwa istituzzjonijiet tal-muΩika fid-dinja. Din il-˙olma bdiet meta rajt il-film August Rush, fejn l-attur priçipali kien mar jitg˙allem f’dan l-Istitut. Minn hemm

bdejt infittex aktar fuq dan lIstitut u l-˙ajra kompliet tikber. X’ta˙seb li je˙tie© isir aktar filqasam tal-muΩika f’pajjiΩna? Hawn Malta nixtieq nara aktar apprezzament kemm mill-pubbliku in©enerali kif ukoll millog˙la istituzzjonijiet tal-pajjiΩ lejn muΩiçisti Maltin u li t-talent muΩikali jing˙ata aktar spazju fil-kalendarju kulturali tag˙na. Hemm bΩonn ukoll li ting˙ata aktar importanza lillmuΩika fl-iskejjel primarji u sekondarji u f’pajjiΩna hemm bΩonn ukoll li titne˙˙a l-mentalità li t-tag˙lim tal-muΩika huwa ˙ela ta’ ˙in. X’inhu l-messa©© tieg˙ek g˙al dawk li jixtiequ jibdew jitg˙a llmu xi s tr ument muΩikali imma qed jaqtg˙u qalbhom? Bl-IngliΩ jg˙idu: Where there’s a will, there’s a way, u f’pajjiΩna llum il-©urnata hawn ˙afna muΩiçisti bravi li jg˙allmu lmuΩika, kollha fil-qasam partikolari tag˙hom. G˙alhekk meta tinbet il-˙ajra f’xi ˙add li jibda jitg˙allem xi strument muΩikali, g˙andu jibqa’ jippersisti biex iwettaq dak li jixtieq. L-g˙atx g˙at-tag˙lim, listudju, l-impenn u l-im˙abba lejn il-muΩika huma l-aktar fatturi important g˙al ˙ajja muΩikali ta’ suççess.

01.07.2012

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

X’g˙andek tag˙mel meta taqla’ sinna

Dr Kenneth Spiteri Dentist kspiteri@maltanet.net

Sfortunatament ˙afna huma dawk li g˙al xi ra©uni jew o˙ra jkollhom jaqilg˙u xi sinna jew darsa g˙and dentist. Qabel ma wie˙ed jaqla’ darsa, id-dentist jie˙u nota tas-sa˙˙a ©enerali tal-pazjent. Huwa importanti li l-pazjent jag˙ti dettaliji tal-mediçini li jkun qed jie˙u u li jispjega lid-dentist xi kundizzjoni medika li minnha jkun qed isofri. Pazjenti li g˙andhom xi kundizzjoni talqalb, speçjalment jekk il-pazjent ikun qed jie˙u xi mediçini li jraqqu d-demm b˙all-warfarina, g˙andhom javΩaw liddentist mill-ewwel! Pazjenti fuq il-warfarina ma jistg˙ux jaqilg˙u snien qabel ma’ jag˙mlu test tad-demm (INR). Jekk il-pazjent jkun qed jie˙u aspirina, ikun jista’ jaqla’ s-snien, però hemm çans li d-demm idum biex jieqaf u jista’ jag˙ti l-kaΩ li d-dentist jkollu jag˙mel il-ponti. Kundizzjonijiet li g˙andhom bΩonn kura partikolari huma ta’ dawk il-pazjenti li g˙andhom xi problemi f’xi valvola talqalb (min˙abba rewmatiΩmu, jew g˙andhom (valve replacement, jew murmur). Dawn il-pazjenti huma fir-riskju li xi mikrobu fil-˙alq waqt li tkun qed tinqala’ darsa, jid˙ol fid-demm u jikkawΩa infezzjoni kardijaka (infective endoarditis). Dawn il-pazjenti g˙andhom jie˙du antibijotiçi sieg˙a qabel ma jaqilg˙u ssnien biex ikollhom il-protezzjoni me˙tie©a. Wara li pazjent ikun qala’ darsa g˙andu jsegwi dawn l-pariri: 1. ma jla˙la˙x ˙alqu qabel jg˙addu 24 sieg˙a; 2. ma jiekol xejn li jkun ja˙raq, u jevita x-xorb alko˙oliku; 3. g˙andu jie˙u affarijiet kes˙in b˙al ©elat, eçç.; 4. ma jit˙abatx; 5. jekk jo˙ro© id-demm g˙andu jpo©©i ballun tajjar nadif fil-˙ofra tal-˙anek u jigdem fuqu sakemm id-demm jieqaf; 6. ma jimteddx g˙all-ewwel ftit sig˙at

wara li jaqla’ sinna; 7. jekk ikun hemm xi w©ig˙ g˙andu jie˙u mediçina addatta. Il-pazjenti g˙andhom dejjem isegwu listruzzjonijiet li jkun tahom id-dentist. Jekk dentist ikun kiteb xi preskrizzjoni g˙al xi antibijotiçi, il-pazjent g˙andu jie˙u l-kors kollu kif suppost. Huwa importanti ˙afna li ma tpejjipx g˙al xi 24 sieg˙a. Wie˙ed g˙andu jifhem li wara li darsa tinqala’, l-g˙adma tkun g˙adha mikxufa u jekk wie˙ed ipejjep ikun qed jitfa’ n-nikotina dritt fuq il-ferita. Min ipejjep wara li jkun qala’ darsa, ˙afna drabi jkollu infjammazzjoni talg˙adma (alveolar osteitis) li jkollha bΩonn aktar kura. Huwa dejjem tajjeb li wara li tinqala’ darsa, il-pazjent jag˙mel is-sil© ma’ wiççu biex inaqqas in-nef˙a. Dan jg˙odd partikolarment wara xi kirur©ija jew jekk

Il-Van©elu tal-lum il-Óadd Illum il-Litur©ija turina kemm Alla j˙obb lill-bniedem tant li ˙alqu xbieha tieg˙u u li bin-nifs tieg˙u jΩommu ˙aj. U hawn forsi l-bniedem jistaqsi: mela g˙alfejn it-tbatija u l-mewt ja˙qru u jtemmu l-˙ajja? U llum dan li se naraw g˙ax fil-Lezzjonijiet li g˙andna se nsibu t-twe©iba. Alla meta ˙alaq il-bniedem qal li kollox kien tajjeb ˙afna, u po©©ieh fil©nien tal-Eden, fejn ma jinqosu xejn, kellu l-˙olqien kollu ta˙tu. U Alla kien jinΩel jitkellem mieg˙u. Imma l-bniedem ©ie mqarraq mix-xitan g˙ajjur li, b’˙aΩen kbir, webblu biex isir ‘alla’ u jkun jaf it-tajjeb u l-˙aΩin. Il-bniedem g˙amel g˙aΩla: g˙aΩel lixxitan u warrab lil Alla. B’hekk tilef il-˙biberija ma’ Alla u ©ab it-tbatija u l-mewt! Il-Ktieb tal-G˙erf, fl-Ewwel Lezzjoni, jg˙idilna: Ilmewt mhux Alla g˙amilha, u lanqas tog˙©bu lqerda tal-˙ajjin.” Le, il-Mulej Alla ˙alaq il-˙ajja u lill-bniedem xtaqu li jkun ˙abib tieg˙u u jg˙ix filhena. L-awtur jg˙idilna li Alla ˙alaq kollox biex jg˙ix. Il-Mulej xtaq li l-bniedem jg˙ix kuntent u ma jkun jonqsu xejn. Imma l-bniedem g˙aΩel il-mewt, il-˙aΩen. Kemm hija ˙a©a li tkexkex li tg˙ix fid-dannazzjoni eterna, fin-nar li ma jintefiex, kif naqraw li ‘dawk li huma tax-xitan jafu xi tfisser’. Imma Alla tana lill-ibnu Ìesù li re©a’ ˙abbibna mal-Missier, anzi g˙amilna wlied Alla, u ‘g˙ax a˙na wlied, a˙na wkoll werrieta’! L-im˙abba ta’ Alla hija bla tarf, tant li Ìesù tneΩΩa’ mit-teΩori tas-sema u ftaqar biex sar bniedem b˙alna. Bin Alla ftaqar biex bih stag˙nejna a˙na. Hekk jg˙idilna San Pawl fit-Tieni Lezzjoni: “A˙na sirna sinjuri f’kollox fil-fidi u fil-kelma, fl-g˙erf u fiΩ-Ωelu kollu, fl-im˙abba li l-Appostlu rawwem f’qalbna.” San Pawl jg˙idilna g˙alhekk a˙na wkoll g˙andna ng˙inu lil min hu fil-bΩonn. L-Appostlu jfakkakrna li a˙na mtlejna bil-grazzja b’Sidna Ìesù Kristu. A˙na li bid-dnub tbeg˙idna minn Alla, issa, bil-mewt u l-qawmien tieg˙u, er©ajna mtlejna bil-grazzja. A˙na g˙andna nqawwu qalbna g˙ax ‘fejn kotor id-dnub, kotrot fuq li kotrot il-grazzja’. G˙ax kif b’Adam da˙let il-mewt, hekk b’Ìesù da˙let il-˙ajja tal-grazzja.

Ìesù g˙eleb il-mewt meta qam g˙all-˙ajja glorjuΩa biex a˙na wkoll indfinna mieg˙u bit-tbatijiet tag˙na biex hu jqajjimna g˙all-˙ajja glorjuΩa mieg˙u. Ìesù ja˙kem fuq il-mewt kif naraw fil-Van©elu skont San Mark; naraw il-qawwa ta’ Kristu meta fej-

il-qlug˙ kien diffiçli jew fit-tul. Jekk pazjent jibqa’ mu©ug˙ wara li jkunu g˙addew jumejn, jew jekk l-u©ig˙ ikompli jΩid minflok inaqqas, il-pazjent g˙andu jer©a’ jkellem id-dentist biex jaççerta ru˙u li ma jkunx hemm infezzjoni jew problemi o˙ra. Xi kultant il-ferita tad-darsa ma tag˙laqx mill-ewwel u l-pazjent jibqa’ mu©ug˙ avolja jkun qala’ d-darsa. Dan ji©ri fis-snien t’isfel speçjalment fid-dras tal-g˙aqal. Din il-kundizzjoni tissejja˙ ‘dry socket’ u ddum g˙axart ijiem biex tfieq. Dentist jista’ jag˙mel ‘pack’ biex jg˙atti l-ferita u jtaffi ftit mill-u©ig˙ talpazjent. Avolja l-qlug˙ tad-dras hija proçedura komuni, wie˙ed g˙andu jie˙u l-miΩuri kollha me˙tie©a biex ma’ jkunx hemm problemi; wara kollox din il-proçedura hija kkonsidrata b˙ala kirur©ija u g˙andha ti©i rrispettata b˙ala tali.

minn

ajk lajk

jaq wa˙da mara li kienet ilha marida g˙al tnax-il sena, u jqajjem mill-mewt it-tfajla ta’ tnax-il sena. Ilmara kellha fidi li tfiq jekk tmiss il-mantar ta’ Ìesù, tant li Ìesù jg˙idlha: “Binti, il-fidi tieg˙ek fejqitek; mur bis-sliem, u kun imfejqa mill-marda tieg˙ek.” Illum l-Img˙allem qieg˙ed jg˙id lilna dan il-kliem! Imbag˙ad naraw lil Ìajru, kap tas-sinagoga, jitlob lil Ìesù biex dan ifejjaqlu lil bintu li kienet marida ˙afna. Waqt li kien ma’ Ìesù qalulu li bintu kienet mietet. Imma Ìesù jg˙idlu: “TibΩax, biss inti emmen.” Ìesù mar ma’ Ìajru d-dar tieg˙u u meta waslu kien hemm ˙afna nies jibku u jixhru. Imma Ìesù waqqafhom g˙ax qalilhom li t-tfajla ma’ kinitx mejta imma kienet rieqda. G˙al dan ilkliem ta’ Ìesù, dawk da˙ku, imma hu da˙al ˙dejn it-tfajla flimkien ma’ missierha u ommha u tliet dixxipli u hemm qabad id it-tfajla u qalilha b’awtorità ta’ Alla: “Talitha qum!” (“Tfajla, qieg˙ed ng˙idlek, qum!”). U t-tfajla qamet u bdiet timxi u tawha tiekol. Ìesù llum iqajjem lilna mill-mewt tad-dnub, irid jibdielna fih biex insiru l-ulied werrieta tas-saltna. Ìesù jrid li meta l-©isem imut, hu j˙addanna mieg˙u u je˙odna g˙and il-Missier. Hu jibdel dan il-©isem dg˙ajjef f’©isem glorjuΩ biex mieg˙u ng˙ixu fl-hena ta’ Alla. Hu jibdel din it-tbatija tag˙na f’˙ajja glorjuΩa ta’ hena. A˙na nitnikktu meta nitilfu lil xi ˙add g˙aΩiΩ, u nibku l-firda, imma l-fidi tqawwina g˙ax it-tama tag˙na qieg˙da fil-Mulej li g˙amel is-sema u l-art. A˙na n˙ossu n-niket li ©©ib il-mewt imma nemmnu li l-˙ajja ma tintemmx imma tinbidel f’˙ajja isba˙, f’˙ajja bla dmug˙; tibidel fi tgawdija bla tmiem filpreΩenza ta’ Alla l-˙allieq u s-salvatur u l-Ispirtu Qaddis. Meta ni©u wiçç imb wiçç mal-mewt, a˙na nibku g˙ax nesperjenzaw id-dalma tal-misteru talmewt, imma nifir˙u g˙ax nemmnu li fuqna fe©©et iddija tal-Mulej. Ng˙annu lill-Mulej, infa˙˙ru l-isem qaddis tieg˙u. Il-Mulej itellg˙alna lil ru˙na mill-mewt. Il-Mulej jismag˙na u j˙enn g˙alina. Il-Mulej l-g˙ajnuna tag˙na. Inti tibdel it-tbatija taΩ-Ωmien f’hena eterna. Mulej, Alla tieg˙i, infa˙˙rek g˙al dejjem.

01.07.2012

Mill-Misra˙

Kumitat ad interim Il-Grupp taΩ-Ûg˙aΩag˙ tal-Imsida ‘Passi Wara Kristu’ g˙all-G˙aqda tal-Malti Minn Sheryl Sammut Passi Wara Kristu huwa grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ fil-parroçça ta’ San ÌuΩepp tal-Imsida fejn ikollna laqg˙at ta’ tag˙lim flimkien dwar ir-reli©jon Kattolika. Dan il-grupp kien iffurmat tmien snin ilu minn Jacqueline u Charles Grima, koppja millistess parroçça tag˙na. Jacqueline Grima g˙adha sal©urnata tal-lum tmexxi l-grupp tag˙na. L-età tal-membri tvarja bejn it-13 u l-21 sena. Issir laqg˙a kull nhar ta’ Ìimg˙a fis6.00pm fiç-çentru parrokkjali Familja Mqaddsa, l-Imsida stess, fejn f’dawn il-laqg˙at ikollna ta˙ditiet minn mistiedna differenti u diskussjonijiet bejn il-membri dwar aspetti tar-reli©jon tag˙na u anki dwar problemi li niffaççjaw ta’ kuljum. Importanti li nispeçifika li ççentru u l-iskop tal-grupp tag˙na huwa Kristu nnifsu. Din is-sena qed niddiskutu ttmien beatitudnijiet u kif nistg˙u napplikawhom f’˙aj-

jitna. Qeg˙din ukoll naraw films dwar il-qaddisin tal-passat, b˙al Santa Rita u San Fran©isk. Imbag˙ad, wara li jispiçça lfilm, ikollna diskussjoni dwar liema punti jkunu laqtuna laktar. Óassejnieha importanti li nitg˙allmu dwar dawn il-qaddisin g˙ax l-ewwel nett kienu nies b˙alna, allura Ωbaljaw b˙alna. F’˙ajjithom, dawn ilqaddisin taw xhieda ta’ kif wie˙ed g˙andu jimxi wara lpassi ta’ Kristu bis-serjetà u mhux b’nofs qalb jew meta jkollna aptit. Wara kull laqg˙a nibqg˙u ç-Çentru Parrokkjali nilag˙bu bil- playstation u ng˙idu kelmtejn flimkien. Apparti laqg˙at, norganizzaw ukoll bosta attivitajiet, fosthom mixjiet u nilag˙bu l-futbol kull nhar ta’ Óadd. Fis-sajf norganizzaw barbikju b˙ala ©bir ta’ fondi biex nixtru xi affarijiet li jkollna bΩonn g˙all-grupp taΩΩg˙aΩag˙. PereΩempju, bilfondi li ©barna mill-barbikju u bosta car-washes, xtrajna televiΩjoni LED, billiard, play-station u bosta log˙ob ie˙or.

G˙andna wkoll it-tradizzjoni li nag˙mlu reçta fi Ωmien ilMilied biex niddevertu flimkien u ng˙aqqdu l-komunità Misidjana. Isir ukoll live in darba f’sena u ta’ kull darba jsir f’post differenti. Norganizzaw ukoll attivitajiet spiritwali b˙al-labirint, il-Jahari window, l-ikla tal-G˙id u ˙afna o˙rajn. Hija xi ˙a©a ferm sabi˙a li ΩΩg˙aΩag˙ jiltaqg˙u flimkien u jitg˙allmu jg˙ixu l-veru fidi ta’ Ìesù Kristu. L-g˙an tag˙na hu li nin©abru flimkien fi Kristu u nkunu grupp mag˙qud u ta’ eΩempju g˙all-proxxmu tag˙na. A˙na niltaqg˙u wkoll biex nie˙du gost flimkien u nag˙mlu ˙bieb sinçieri u onesti li jg˙inu lil xulxin kull meta jkollhom bΩonn. Din hija stedina g˙alikom iΩΩg˙aΩag˙ li tixtiequ ssibu l-verità u l-fer˙ f’˙ajjitkom u tiskopru lilkom infuskom flimkien ma’ Kristu u kumpannija tajba. Nistedinkom li tikkuntattjawna fuq: luciniola@hotmail.com jew permezz tal-Facebook: Passi Wara Kristu.

Nhar it-Tnejn 4 ta’ Ìunju waqt Laqg˙a Ìenerali Straordinarja f’Dar l-Istudent, fl-Università ta’ Malta, in˙atar kumitat ©did tal-G˙aqda tal-Malti – Università biex jissokta l-˙idma b’risq il-Malti, il-letteratura lokali u l-oqsma kollha lo˙ra marbutin mal-identità ta’ pajjiΩna, speçjalment fost listudenti Universitarji. Il-kumitat ad interim, ma˙tur g˙al sena, huwa mag˙mul minn Dr Bernard Micallef (il-Kap tad-Dipartiment tal-Malti), Emanuel Psaila (President), Marcel Zammit Marmarà (Viçi President), Stefan Bezzina (Segretarju), In©. Maurice Mifsud Bonnici (TeΩorier), Dwayne Ellul (Assistent TeΩorier), Leanne Ellul (Uffiçjal tar-Relazzjonijiet Pubbliçi), Dr Josette Attard u William Incorvaia. L-G˙aqda tal-Malti – Università twaqqfet bil-˙idma ta’ Ωew© studenti tal-Mediçina, RuΩar Briffa u ÌuΩè Bonnici fis26 ta’ Jannar 1931, li bdew jo˙or©u l-Le˙en il-Malti fl-istess sena. Matul is-snin mexxew l-G˙aqda l-Prof. Pietru Pawl Saydon, il-Prof. ÌuΩè Aquilina, il-Prof. Dun Karm Sant u lProf. Oliver Friggieri. Fl-1988 it-tmexxija g˙addiet f’idejn l-istudenti u fost il˙idma li twettqet matul is-snin insibu l-ewwel Kungress Letterarju Malti (1993), it-twaqqif tal-mafkar lill-Poeta Nazzjonali fil-Furjana (2000), in˙awi fl-Università msemmija g˙all-kittieba Maltin mag˙rufa (Sala Pietru Pawl Saydon, Sala Temi Zammit, Sala Erin Serracino Inglott, Pjazzetta Dun Karm u l-Atriju Vassalli), korsijiet speçjalizzati, tnedijiet ta’ kotba, il-pubblikazzjoni tas-Sensiela Vassalli u l-organizzazzjoni tal-konferenzi f’©ie˙ Dun Karm u Mikiel Anton Vassalli. Dawk l-istudenti li jixtiequ jissie˙bu fl-G˙aqda tal-Malti u skont ir-regoli huma jistg˙u jag˙mlu dan, g˙andhom jiktbu ittra u jibag˙tuha flimkien mal-˙las ta’ ˙ames ewro g˙al sena lill-In©. Maurice Mifsud Bonnici fuq l-indirizz ‘Dar isSag˙tar’, Triq il-Fortizza tal-Mosta, San Pawl tat-Tar©a, inNaxxar, NXR 2303. Il-membri li di©à huma msie˙ba fl-G˙aqda huma m˙e©©a jibag˙tu l-˙las ta’ ˙ames ewro mill-aktar fis fl-indirizz postali msemmi. Min ikollu xi kummenti jew mistoqsijiet jista’ jag˙milhom billi jibg˙at ittra elettronika fuq l-indirizz ghaqdatalmalti@gmail.com. In˙e©©uk sabiex iΩΩur s-sit talG˙aqda, www.ghaqdatalmalti.webnode.com u tid˙ol filpa©na ta’ Facebook.

(Ritratt ta' CVC media)

Tnedija tal-ewwel pubblikazzjoni tal-Assoçjazzjoni Maltija tal-Klassiçi

Kunçert tal-125 Anniversarju tal-Belt Victoria Biex ifakkar il-©rajja ta’ meta 125 sena ilu lisem tal-Belt ta’ G˙awdex, ir-Rabat, sar il-Belt Victoria, il-Kunsill Lokali ˙aseb biex fost attivitajiet o˙ra joffri Kunçert mill-Orkestra Filarmonika ta’ Malta bis-sehem distint talChorus Urbanus. Fi Pjazza Indipendenza, mimlija b’mistednin, smajna kunçert ta’ klassi. Orkestra, kor u solisti wettqu sehemhom bl-akbar impenn f’serata li kienet titlob ˙ila speçjalment fejn tid˙ol iddirezzjoni muΩikali ta’ Dr John Galea. Is-solisti, is-Sopran Yvonne Galea, il-Mezzo Sopran Claire Massa, it-Tenur Cliff Zammit Stevens u l-Baxx Noel Galea Ωiedu jsebb˙u u jg˙ollu l-lejla muΩikali. L-interpretazzjonijiet tag˙hom u tal-kor kienu impekkabbli, u fla˙˙ar il-pubbliku li attenda wera l-apprezzament tieg˙u billi ta standing ovation fl-encore tal-Brindisi mill-opra La Traviata.

L-overtures u s-siltiet operistiçi niΩlu tant tajjeb ma’ kull min mela kull rokna tal-Pjazza. Ta’ min isemmi l-esekuzzjoni tal-Bolero ta’ Ravel u l-overture A Magna Maxima, xog˙ol ©did ta’ Dr Galea li ©ie kkumissjonat lilu mill-Kunsill Lokali tal-Belt Victoria u li kellu l-world premiere dik il-lejla stess. Tajjeb wie˙ed jg˙id illi parti minn din l-overture ser ti©i uΩata b˙ala l-innu uffiçjali tal-Belt Victoria. Is-Sindku, Dr Samuel Azzopardi, g˙amel diskors dwar x’wassal biex l-isem tar-Rabat jitbiddel f’Victoria. Tabil˙aqq li f’dan l-anniversarju l-Kunsill tal-Belt Victoria ççelebra bil-kbir b’dan il-kunçert memorabbli. Kienet okkaΩjoni mill-aqwa g˙al min ried jisma’ muΩika tajba mwassla b’mod stupend. Il- compere tas-serata kien Francesco Pio Attard.

L-Assoçjazzjoni Maltija tal-Klassiçi se tniedi l-ewwel pubblikazzjoni tag˙ha waqt attività kulturali li se ssir nhar ilÌimg˙a 6 ta’ Lulju. Din se tkun ukoll l-ewwel wa˙da minn sensiela ta’ kotba dwar id-dinja klassika li l-Assoçjazzjoni se tippubblika b’kollaborazzjoni ma’ BDL Publishing. Il-ktieb, intitolat Dwar l-arti tal-poeΩija, huwa traduzzjoni ta’ Peri pojetikes ta’ Aristotli, mag˙ruf konvenzjonalment b˙ala lPoetika ta’ Aristotli. F’dan it-trattat qasir, il-filosofu Grieg jg˙arbel l-elementi li jikkostitwixxu l-a˙jar drama tra©ika. Huwa xog˙ol kumpless u kontroversjali, li minn dejjem tqies b˙ala fundamentali fl-Istorja tal-Kritika Letterarja. Minn meta l-ktieb re©a’ kien skopert fir-Rinaxximent, qatt ma waqaf milli jevoka faxxinu u j˙alli influwenza fost teoristi letterarji u drammaturgi. Illum il-©urnata, il-Poetika ta’ Aristotli g˙adha ti©i studjata bla heda, mhux biss min˙abba t-tag˙rif siewi li l-ktieb jag˙ti dwar it-tra©edja Griega b˙ala ©eneru letterarju u teatrali, imma wkoll min˙abba l-istorja twila u mqanqla li kellu dan it-test f’dik li hija interpretazzjoni. Karmenu Serracino ttraduça dan ix-xog˙ol g˙all-ewwel darba mill-ori©inali Grieg g˙all-Malti. It-traduzzjoni hija kompletament innotata. Fl-introduzzjoni komprensiva, Serracino joffri sfond wiesa’ biex il-qarrej jifhem x’kienu jfissru l-poeΩija u t-teatru g˙all-Griegi Antiki, sa mill-ewwel poemi epiçi ta’ Omeru. Dan il-ktieb se jkun ukoll l-ewwel traduzzjoni ppubblikata bil-Malti ta’ xog˙ol komplut ta’ Aristotli. It-tnedija se ssir il-Ìimg˙a 6 ta’ Lulju, fit-8.30 pm, fir-Razzett tal-MarkiΩ il-Mosta, ospitata mill-G˙aqda Talent Mosti. Matul is-serata se jkun hemm xeni rreçtati minn drama Griega u neoklassika mill-atturi Stephanie Bugeja, Claudio Carta u Kris Spiteri b’direzzjoni ta’ Tyrone Grima. Fl-istess serata, li se tkun ippreΩentata minn Mireille Mifsud, sejrin isiru diskorsi qosra tal-okkaΩjoni mill-Professur H.C.R. Vella u l-Professur Joe Friggieri. Wara jkun hemm riçeviment. Il-pubbliku huwa mistieden li jattendi. Id-d˙ul se jkun bla ˙las. Il-ktieb se jkun g˙all-bejg˙ g˙all-prezz ta’ €8 biss.

01.07.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

MEN IN BLACK 3

jikteb CARMELO BONNICI

THE LUCKY ONE

THE AMAZING SPIDERMAN

BATTLESHIP

Il-Ìurnata Nazzjonali taç-Çinema Id-distributuri lokali taç-çinema, il-K.R.S., flimkien mal-esibituri tat-teatri, g˙andhom il-pjaçir i˙abbru is-sbatax-il edizzjoni talÌurnata Nazzjonali taç-Çinema, nhar isSibt 7 ta’ Lulju. Din il-©urnata tant mistennija minn ˙afna, se tkun ta’ opportunità g˙ad-dilettanti biex jaraw xi w˙ud mill-aqwa films ta’ din is-sena bil-prezz imra˙˙as ta’ €3.50 g˙all-films normali u €5 g˙al dawk bil-formattad-3D. Il-wiri fiç-çinemas ta’ Malta f’dik il-©urnata jibda mid-9.00am u jibqa’ sejjer sa tard bil-lejl, waqt li fiΩ-Ωew© teatri tas-Citadel Cinema, r-Rabat G˙awdex, il-wiri se jkun fis-6.00pm u fit-8.30/9.00pm rispettivament. Biex jiΩguraw li din il-©urnata speçjali toffri spettaklu, il-K.R.S. u l-esibituri lestew programm ta’ films li jinkludi mhux inqas minn 12-il blokkbaster u serje ta’ films ta’ ©eneri diversi li g˙andhom jissodisfaw lil eluf ta’ spettaturi li se jattendu. Hawn ta˙t g˙andek issib lista ta’ w˙ud mill-films li se jintwerew:

The Amazing Spider-Man [3D] What To Expect When You're Expecting In A Better World Rock Of Ages Abraham Lincoln: Vampire Hunter [30] How I Spent My Summer Vacation. Prometheus [3D] Safe Men In Black 3 The Dictator. Dark Shadows American Pie Reunion Marvel Avengers Assemble The Hunger Games The Lucky One Battleship

Thriller avventuruz mimli azzjoni. Kummiedja romantika bi ˙jiel drammatiku. Thriller emozzjonanti. Kummiedja/Drammatika MuΩikali. Thriller fantastiku bi ˙jiel ta’ biΩa’ Dramm mimli azzjoni. Azzjoni, biΩa’ u xjenza fittizja. Azzjoni u kriminalità. Kummiedja tax-xjenza fittizja bl-azzjoni. Kummiedja sfrenata. Dramm dwar misterju, biΩa’ u umoriΩmu. Kummiedja Ωvelta. Avventura tax-xjenza fittizja kollha azzjoni. Dramm tax-xjenza fittizja kollu azzjoni. Melodramma ˙elwa. Azzjoni u xjenza fittizja.

Jag˙mel tajjeb min jahseb kmieni g˙all-biljetti. Tista’ tag˙mel kuntatt mat-teatru favorit tieg˙ek fuq dawn in-numri: Eden Cinema - San Giljan 23710400, Empire Cinema - Bu©ibba 21581787, Embassy Cinema - Valletta 21222225 Tal-Lira Cinema - Fgura 21808000 u Citadel Cinema - G˙awdex 21559955

L-aqwa 10 tal-box office mill-21 ta’ Diçembru 2011 sal-5 ta’ Ìunju 2012 F’dan il-perijodu ta’ 27 ©img˙a, il-K.R.S. ˙ar©u 88 film ©did u 3 reissues. Tmintax kienu bil-format tad3D. Il-K.R.S. issa qed toffri films di©itali bis-sotto titoli, meta d-distributuri jissuplixxuhom, li qed jintwerew darba fil©img˙a g˙al dawk nieqsa mis-smieg˙. L-aktar films li damu jinterew f’dan il-perijodu, kienu:1. MARVEL AVENGERS ASSEMBLE. 3D] 2. PUSS IN BOOTS [3D] 3. MISSION IMPOSSIBLE: G˙OST PROTOCOL 4. SHERLOCK HOLMES: A GAME OF SHADOWS. 5. JOURNEY 2: THE MYSTERIOUS ISLAND. [3D] 6. THE VOW. 7. THE HUNGER GAMES. 8. TITANIC. [3D] 9. WAR HORSE. 10. SAFE HOUSE.

PG U PG 12 U 12 12 12 PG 14

Kompetizzjoni Empire Cinema

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn l-20 u l-24 ta’ Ìunju 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Semmi Ωew© films li se jkunu qeg˙din jintwerew fil-Ìurnata Nazzjonali taç-Çinema Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: JANE MIFSUD, 98 Triq San Vinçenz, il-Óamrun. ÓMR 2110

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

PROMETHEUS THE DICTATOR MEN IN BLACK 3 DARK SHADOWS SAFE MARVEL AVENGERS ASSEMBLE HOW I SPENT MY SUMMER VACATION WE BOUGHT A ZOO THE HUNGER GAMES BEAUTY AND THE BEAST

01.07.2012

Big Screen

GrandjuΩ

AbRAhAm linCOln vAmpiRE huntER (3D)

Azzjoni aggressiva u spettakolari Atturi Ewlenin: Benjamin Walker; Dominic Cooper; Anthony Mackie; Mary Elizabeth Winstead; Rufus Sewell; Martin Csokas; Erin Wasson. Direttur: Timur Bekmambetov. Óin: 105 min. Distributur: 20TH CENTURY FOX. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 14 Wara Van Helsung u Costantine, issa jmiss il-persuna vera tas-sittax-il President tal-lstati Uniti, Abraham Lincoln, li jimbarka fuq gwerra ˙arxa kontra dawk il-kreaturi notturni li jixorbu d-demm tal-umani f’ Abraham Lincoln Vampire Hunter. Dan il-film mimli azzjoni aggressiva u mumenti ta’ xi biΩa’ ˙afif, hu bbaΩat minn fuq in-novella grafika ta’ Seth Grahame-Smith. Dan l-awtur kiteb ukoll l-iskrinplej minn fuq il-ktieb tieg˙u stess, bid-direzzjoni fdata f’idejn ir-Russu Timur Bekmambetov, li flimkien ma’ Tim Burton huma wkoll ilprodutturi. Meta kien g˙adu tifel, Abraham Lincoln ra b’g˙ajnejh stess kreatura soprannaturali liebsa l-iswed die˙la fiddar u qatlet lil ommu. Meta kiber, Lincoln (Walker) baqg˙et ix-xewqa ©o fih li jivvendika ru˙u mill-vampiri u minn dawk is-sidien kollha tal-ilsiera li qeg˙din jg˙inuhom. Matul il-©urnata kompla jistudja u j˙abbrek biex jie˙u postu fis-Senat Amerikan u wara jsir President bl-ideal nobbli li jeqred l-iskjavitù g˙ax “Alla

˙alaq lill-bnedmin kollha ndaqs” kif kien dejjem isostni. Bil-lejl sar kaççatur formidabbli ta’ dawn il-˙lejjaq immortali. L-g˙adu ewlieni tieg˙u kien Adam (Sewell), vampir ta’ sa˙˙a tremenda li jidher li ma jistax jinqered. Meta tinqala’ l-Gwerra Çivili Amerikana, l-lstati tas-Sud juΩaw il-vampiri biex jeliminaw lil dawk tan-Nord. Lincoln, mg˙ejjun minn Henry Sturges (Cooper), ˙abib u vampir ‘tajjeb’, jg˙addi minn diversi avventuri qawwija u eΩileranti u permezz ta’ o©©etti talfidda li jin˙allu u jsiru armi, jkun jista’ jiffaççja lil din l-armata invinçibbli. Abraham Lincoln Vampire Hunter hu xog˙ol mexxej bil-kbir, divertenti ˙afna fl-iΩvilupp tieg˙u, waqt li ˙afna millazzjoni ΩΩomm l-istil li nosservaw filkotba komiks. Permezz tad-3D Digital, çerti sekwenzi ta’ azzjoni furjuΩa jidhru tant reali, b˙al giri ’l hawn u ’l hemm waqt ˙arba sfrenata taΩ-Ωwiemel, intriççi gwappi u mqanqlin fuq ferrovija g˙addejja ma˙ruba u l-battalja nfernali ta’ Gettysburg. Óafna mill-glidiet akrobatiçi bix-xabla,

murijin bis-slow motion u demm itir, ifakkru fil-film atmosferiku 300 . Issa drajnieha li ©o films b˙al dawn tidda˙˙al mara viljakka u kattiva [Wasson], Vadoma il-vampira. Din il-

produzzjoni b’mod g˙aqli u in©enjuΩ, tintegra inçidenti reali li ©raw tabil˙aqq fl-istorja, ma’ o˙rajn ma˙luqin apposta fin-novella kollha stampi. Tassew divertenti u mexxej.

Attraenti

ROCK OF AGES

Spettaklu g˙all-g˙ajnejn ta’ Ωfin u kant Atturi Ewlenin: Julianne Houg˙; Diego Boneta; Russell Brand; Paul Giamatti; Alec Baldwin; Catherine Zeta-Jones; Tom Cruise; Malin Ackerman; Mary J. Blige. Direttur: Adam Shankman. Óin: 123 min. Distribute: WARNER BROS./IMEW LINE CINEMA. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert.: 16 B˙al westerns, il-films kwaΩi purament muΩikali saru xi ˙a©a rari u meta jo˙ro© xi wie˙ed, nistennew spettaklu li jassaltja l-g˙ajnejn, bl-inklinazzjonijiet ta’ mossi u qag˙diet su©©estivi, kif esperjenzjajna di©à fi produzzjonijiet b˙al Moulin Rouge, Chicago u Burlesque. Rock Of Ages li hu addattat minn fuq ix-xog˙ol mexxej u ener©etiku tal-2006 ta’ Chris D’Arienzo u li fuq il-palk ta’ Broadway di©à kellu suççess enormi, jiffittja sewwa x-xenarju li di©à spjegajt. B˙al Moulin Rouge, Rock Of hu mΩewwaq Ages b’kanzunetti popolari esegwiti b’mod ideali, seduçenti u tassew attraenti ta’ muziçisti u gruppi b˙al Bon Jovi, Guns N Roses, Def Leppard, Twisted Sister u diversi o˙rajn. L-istorja tassew sempliçi tieg˙u hi dwar tfajla minn belt Ωg˙ira tas-Sud tal-lstati Uniti, li tmur Los Angeles biex tfittex il-˙olma tag˙ha u hemm tiltaqa’ ma’ tfajjel li, wara li jg˙inha, jie˙u wkoll grazzja mag˙ha. Fis-sena 1987 Sherrie Christian (Houh) titlaq minn Oklahoma lejn il-Belt tal-An©li (Los Angeles) bit-tama li ssir kantanta famuΩa. Minn qud-

diem nightclub popolari, The Bourbon Room, xi ˙add jisraqilha l-bagalja, bid-diski li kien fiha, u ja˙rab biha. Drew Boley (Boneta), li ja˙dem b˙ala assistant waiter fl-imsemmi nightclub. ji©ih ˙niena minnha u anki jsibilha xog˙ol isservi lill-klijenti f’dan il-post. Huma jsiru ˙bieb sewwa. Is-sid ta’ The Bourbon Room, Dennis Dupree (Baldwin) u siehbu Lonny Barnett (Brand), i˙ajru lil Stacee Jaxx (Cruise) kantant famuΩ tar-rock li wasal fit-tarf tal-karriera tieg˙u u li se jispiçça mill-grupp Arsenal, iΩda li ˙afna nisa u tfajliet g˙adhom ji©©ennu warajh, biex jag˙ti wirja hemm bittama li j˙allsu xi taxxi pendenti. L-inkwiet jibda hawn meta Jaxx jiΩvela li mhuwiex daqshekk çert minnu nniffsu, g˙andu xi g˙edewwa barra li hu bniedem diffiçli biex wie˙ed ja˙dem mieg˙u. Il-˙biberija bejn Sherrie u Drew tittappan xi ftit meta hi tin©ibed lejn Jaxx. Kollox jidher li sejjer ˙aΩin g˙all-˙olma ta’ Sherrie li jkollha taççetta xog˙ol ta’ waitress f’ The Venus Club u tkun sfurzata li ta˙dem b˙ala stripper biex tkun tista’ t˙allas il-kontijiet. Fl-a˙˙ar, naturalment, l-affar-

ijiet kollha jirran©aw ru˙hom g˙as-sodisfazzjon tal-ma˙bubin Ωg˙aΩag˙ li issa g˙andhom il-grupp tag˙hom b’Sherrie tkanta kanzunetti pop li saru aktar in voga. Minkejja li Rock Of Ages g˙andu storja mill-aktar ovvja u pwerili, din il-˙a©a malajr tintesa bl-entuΩjaΩmu kbir, bl-

ener©ija uΩata u l-ispettaklu lussuΩ li ©ie addattat fil-˙afna kanzunetti segwiti tul l-andament kollu. Interessanti wkoll tara lillatturi b˙al Tom Cruise u l-veteran Alec Baldwin ikantaw. g˙alkemm tal-ewwel m’g˙adhiex tixraqlu l-parti ta’ playboy imqareb. issa li

g˙andu ˙amsin sena. Il-˙afna tfajliet iduru, jog˙lew, jaqbΩu mal-arblu (pole dancing), naturalment lebsin skars g˙ax dan hu film g˙all-adoloxxenti, jippreΩentaw spettaklu qawwi. Fl-a˙˙ar wie˙ed g˙andu japprezza bil-kbir ix-xog˙ol metikuluΩ evidenti f’din il-produzzjoni.

01.07.2012

TeleviΩjoni

Illum EURO 2012 - FINAL ( TVM - 20.40, Rai 1 20.25) Illum fl-Istadium Olimpiku ta’ Kiev, Spanja jilag˙bu kontra lItalja, biex wie˙ed minnhom ikun inkurunat champion talEwropa. Spanja g˙addew minn fuq il-Portugall, filwaqt li l-Italja g˙addew b’reb˙a konvinçenti fuq il-Ìermanja. Din il-log˙ba hija tant mistennija mis-segwaçi tag˙hom. G˙al Spanja hija ttielet finali konsekuttiva wara li reb˙u l-Euro Cup fl-2008 ta˙t ilkowç Aragones, u reb˙u t-Tazza tad-Dinja fl-2010 bil-kowç preΩenti Vincente del Bosque. L-Italja reb˙u din it-tazza fl-1968, u l-a˙˙ar li kienu fil-finali g˙al din it-tazza kien tnax -il sena ilu meta tilfu ma’ Franza fis-sena 2000.

ONE NEWS Pink Panther (R) OnDRoad (R) Folji Attività politika Aroma Kitchen (R) Teleshopping Ìawhra Maltija Malta fuq Kanvas ONE NEWS Country Jamboree TX Teleshopping TeΩori (R) - Looks (R) Ieqaf 20 minuta (R) ONE NEWS Fresh & Funky (R) Emila (R - ta’ episodju 34) One News EuroTwenty-12 Mad-daqqa t’g˙ajn Amen ONE NEWS

07.00 08.00 08.30 09.30 11.00 12.00 13.00 14.00 14.05 14.20 15.00 15:05 16.30 17.00 18.00 18:10 18.40

Rai Parlamento - Territori Quark Atlante Tenerezze animali TG 1 - Road Italy Day by Day La Casa delle sette donne - Tg 1 Easy Driver - Tg 1 La casa del guardaboschi - TG1 L.I.S. Linea Verde Orizzonti Estate A sua Immagine Santa Messa A sua immagine Recita dell’Angelus Linea Verde Estate Telegiornale Non sparate sul pianista Da Da Da in tavola Tg 1 - Che tempo fa Film: Nel cuore della tempesta TF: Il Commissario Rex Reazione a catena TG 1 Euro 2012 Notti Europee - Tg 1 notte

06:00 06:30 07:00 10.00

06.30 06.45 07.20 08.00 09.35 10.30 12.00 12.20 12.45 13.30 13.40 14.25 15.45 16.00 17.00 17.30 17.35 18.30 19.30 20.10 20.45 21.30 23.15

19.30 19.45 20.30 21.32 23.30

NET News Analizi tal-Ahbar (r) Newsroom (r) Teleshopping my VIEW - nitkellmu Teleshopping Simpatici (r) NET News Teleshopping Wheelspin (r) NET News Teleshopping - Ucuh Analizi tal-Ahbar (r) Sport Extra NET News Flusek (r) Forcina - Festa Sant'Andrija, Hal Luqa Minn Varsavja sa Kiev NET News Forcina - NET News Forcina - NET News my VIEW - nitkellmu

07.00 08.00 08.30 09.00 09.50 11.30 12.00 12.05 14.00 14.05 15.00 15.30 16.00 16.10 16.40 17.15 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 23.15

L-G˙odwa t-Tajba Wirt Arti u Kultura Madwarna Il-Quddiesa tal-Óadd Malta u lil hinn minnha Óadd G˙alik L-a˙barijiet Ikompli Óadd G˙alik L-a˙barijiet Ikompli Óadd G˙alik Gadgets (r) TVM Shop L-a˙barijiet TVM Shop Mixage (r) Venere (r) L-A˙barijiet Keeping up Appearances Leli ta’ ÓaΩ-Ûg˙ir A˙barijiet - Sports UEFA 2012 - Finali L-A˙barijiet

ROSAMUNDE PILCHER - LA TIGRE CHE DORME (Canale 5, 16.00) Film li jirrakkonta l-©rajja ta’ tfajla li wara li taqra ktieb, ji©iha l˙sieb li l-awtur tieg˙u jista’ jkun missierha stess, li kien g˙eb snin qabel. G˙alhekk idda˙˙alha f’rasha li tmur issibu fi Spanja.

Matul il-©img˙a

06:00 06.20 06.22 07:00 07.15 08.20 09.05 09.55 10.30 10.55 11.50 12.00 12.20 13.30 14.00 15.55 16.25 16.35 18.00 18.50 20.00 20:25 23.40

07.00 Cartoni 10.00 Film: Beethoven 3 Tg com 11.50 Grand Prix 12.25 Studio Aperto 13.00 Futurama 13.30 I Simpson 13.55 Film: Thunderbirds Tg com 15.45 Film: Superman III - Tg com 18.30 Studio Aperto 19.00 Bau Boys 19.25 Tgcom - meteo 19.30 Scooby Doo 20.40 Film: 8 amici da salvare Tg com 23.00 America’s Cup World Series.

11.20 13.00 13.30 13.45 14.15 16.20 17.40 18.00 18.05 19.35 20.30 21.05 23.00

06:00 08.00 08.50 10.10 1040 12.20 13.00 13.40 16.00 18.00 20.50 20.40 22.50 00.50

CLINT ON ONE - LIVE PERFORMANCES MIT-TNEJN SAL-GIMGHA 16:55 / 23:45 ONE Matul dan is-sajf, g˙alkemm il-programm innifsu Clint On One ser ikun wieqaf, kuljum mit-Tnejn sal-Ìimg˙a, ser inkunu qed inwasslu 'performances - live' ta' kantanti u artisti lokali li kienu parti integrali minn dan il-programm. Din il-©img˙a insegwu: It-Tnejn, 02 ta' Lulju: Nadine Axisa (You Gotta Be) It-Tlieta, 03 ta' Lulju: Tribali (El Camino Real) L-Erbg˙a, 04 ta' Lulju: Claire Galea (Heard it through the grapevine) Il-Óamis, 05 ta' Lulju: Melanie Zammit (Perfect) Il-Ìimg˙a, 06 ta' Lulju: Mike Spiteri (Fjura fil-Kantina) WIND MUSIC AWARDS, It-Tnejn Rai 1, 21.20 Carlo Conti u Vanessa Incontrada jiltaqg˙u flimkien biex jippreΩentaw din is-serata sabiex jing˙ataw unur dawk il-kantanti u esponenti muΩikali li g˙amlu suççess. Fost il-kantanti presti©©juΩi li se jitilg˙u fuq il-palk tal-Arena ta’ Verona hemm Alessandra Amoroso, Biagio Antonacci, Emma Marrone, Tiziano Ferro, Giorgia Ligabue, i Moda, Laura Pausini u Antonello Venditti. ÛONA SPORT SAJF, ONE, It-Tlieta, 22.15 Jirritorna Ûona Sport Sajf, il-programm ta’ One Sports li se jwassal dak kollu li jkun g˙addej fix-xena sportiva lokali matul ix-xhur tas-sajf. Fl-ewwel programm se ting˙ata ˙arsa lejn il-bidu tal-ista©un il-©did tal-futbol lokali bil-kompetizzjoni Euro Cup. Se jitwasslu l-gowls kollha skurjati f'din ilkompetizzjoni. Servizzi o˙ra se jkunu dwar il-finali tas-Super Cup tal-Waterpolo u r-Regatta ta' ta˙t it-18 -il sena li tkun saret fi tmiem il-©img˙a. Servizz ie˙or se jkun dwar ilpreΩentazzjoni li g˙amlet il-Gozo Football Association lirrebbie˙a tal-kompepizzjonijiet tag˙ha.

13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00

08:30 Tour de France Cycling 09:30 World Series by Renault Motor Racing 10:00 European Championship Athletics 11:00 Tour de France Cycling 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: 1st Leg: Valencia [Live] 13:00 Live: World Series by Renault Motor Racing: Race 2: Nurburgring [Live] 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 1: Liege-Seraing [Live] 17:30 Live: European Championship Athletics: Day 5 [Live] 20:00 UEFA Euro 2012 Show 20:30 World Supersport Series 21:15 World Superbike Series Motorcycle Racing 22:00 Wuxi Classic Snooker

11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 15:10 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 19:45 20:10 21:00 21:50 22:40

Say Yes to the Dress: Bridesmaids Say Yes to the Dress: Bridesmaids What Not to Wear While You Were Out Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Toddlers and Tiaras Sister Wives Lottery Changed My Life World’s Worst Mum Kate Plus 8 Outrageous Kid Parties Outrageous Kid Parties Rich Bride/Poor Bride Lottery Changed My Life New York Ink Family Fat Surgeons

06:00 06:50 07:45 08:35 09:30 10:20 11:10 11:35 12:05 12:55

God’s Wrath 2012 Apocalypse Apocalypse 2012 Revelations Discovery Atlas Unsolved History The True Story The Aviators The Aviators Blue Angels: A Year in the Life The Secret Mediterranean with Trevor McDonald Three Men Go to Venice I Shouldn’t Be Alive I Shouldn’t Be Alive Secrets of the Secret Service

NIES BHALNA REPETIZZJONI MATUL IS-SAJF, ONE, il-Óamis, 14.45 L-ewwel episodju – Minn huma dawn in-nies? Fl-ewwel episodju ˙a niltaqg˙u ma’ ˙afna nies, b˙alna, li qed jikkumbattu mal-˙ajja ta’ kuljum. Nies li b˙alna, g˙andhom il-˙ajja tag˙hom, is-salib tag˙hom u l-˙olm tag˙hom. IΩda dawn in-nies g˙andhom wkoll il-palk, g˙ax huma atturi u permezz tag˙hom ˙a nid˙lu f’dinja o˙ra. Id-dinja tatteatru.

Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank

13:50 14:45 15:40 19:10

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

Cuori Rubati Terza Pagina Cartoon Magic McBride - Un tragico errore Film: La Nave dei Sogni Tg2 giorno Tg 2 motori - Meteo 2 Dribbling Europei TF: Il commissario Herzog Film: La carta del destino TF: Due uomini e mezzo Tg 2 Film: I ricordi di Eve TF: Il Clown Tg 2 TF: NCIS - TG Ringer Tg 2

Prima Pagina Tg 5 Circle of Life - Tg com TF: Finalmente soli Film: Mamam ho perso il lavoro Tg com TG Bau&Miao Tg 5 Il peccato e la vergogna Film: Rosamunde Pilcher La tigre che dorme I Delitti del cuoco Tg 5 Film: Dirty Dancing Tg com Film: City of Angels Tg com Tg 5 Notte

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

06:00 06.30 11.40 12.00 12.25 12:55 13.25 14:00 14:30 18.10 19.00 20.00 20.25 20.40

Fuori orario. Cose (mai) viste Maratona delle Dolomiti Tgr Regioneuropa Tg 3 TeleCamere Rai educational Passepartout Tg Regione Tour de France TF: I misteri di Murdoch Tg 3 Europastadio Blob Film: Caccia al ladro Tg 3 22.55 Film: Ragazzi miei 00.35 Tg 3

06:45 07.30 08.30 08.50 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.20 14.00 14.45 16.30 18.55 19.35 21.30 23.35 23.50

08:10 08:25 08:30 08:35 09:05 09:50 11:00 11:55 12:25 12:55 13:40 14:30 16:50 17:55 18:20 18:50 19:40 20:10 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10 20:05

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

21:00 21:55 22:50 23:45

Tg 4 TF: Zorro Ti racconto un libro Slow Tour Magnifica Italia Santa Messa Pianeta Mare Tg 4 Melaverde Pianeta Mare Donnavventura Film: Ma chi t’ha dato la patente? Film: Prima pagina Tg com Tg 4 Film: Colombo Film: Absolute zero L’Italia che funziona Film: Due per un delitto

Charlie and Lola Poetry Pie Little Human Planet ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Doctor Who Casualty Shark Therapy ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Great Expectations Doctors Doctor Who Doctor Who Confidential ’Allo, ’Allo! Monarch of the Glen Shark Therapy Desperate Romantics afterlife Hustle

Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Lee Returns Mythbusters: End with a Bang Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: Panama Canal Swamp Loggers: Rainy Days Dirty Jobs: Ice Salvage Crew Swords: Life on the Line: So Close but So Far Auction Hunters: Quadzilla Attacks! Auction Hunters: Sink or Swim Dealers How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: USCGC Bertholf Deadliest Catch: Alien Abduction River Monsters: Congo Killer Extreme Fishing with Robson Green: North America Hillbilly Handfishin: Kansas Girls do it Better Walking the Amazon: Peru to Brazil Bear’s Wild Weekend with Miranda Alone in the Wild Surviving the Cut: US Army Sniper

07.00 Omnibus Tg La7 10.00 Ti ci porto io 11.20 GP di Spagna 13.00 Paddock Show 13.30 Tg La 7 14.05 TF: La regina di Spade 15.00 GP di Spagna 16.25 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 Film: Elzabeth I 00.40 Tg La 7 00.50 Film: S.N.A.T.C.H.

01.07.2012

TeleviΩjoni

jikteb LINO CASSAR

ILLUM

DIRTY DANCING (Canale 5, 8.40pm) Mit-titolu ta’ dan il-film tinteba˙ mill-ewwel li fih festa s˙i˙a ta’ Ωfin partikulari u ssir taf ukoll li Patrick Swayze huwa wie˙ed millprotagonisti g˙alkemm fl1987 kien g˙adu mhuwiex mag˙ruf. Il-©rajja tlaqqag˙na ma’ teenager pjuttost sfrattata li flimkien malfamilja tmur vakanza f’lukanda tat-turisti lussuΩa fi New York u, apparti li titg˙allem tiΩfen, titg˙allem ukoll dwar ir-realtajiet tal˙ajja. Film divertenti g˙alla˙˙ar u li sfortuntament (b˙al To Catch a Thief) se jintwera fil-˙in tal-partita finali tal-Ewro bejn l-Italja u Spanja. Jidhru wkoll Jennifer Gray, Jerry Orbach, Cynthia Rhodes, Jack Weston u kelly Bishop, ta˙t id-direzzjoni ta’ Emile Ardolino li ˙ames snin wara dderie©a Sister Act ta’ Whoopi Goldberg u miet fis-sena ta’ wara kawΩa tal-AIDS kif kien se jibda jidderie©i Sister Act 2. CITY OF ANGELS (Canale 5, 10.50pm)

TO CATCH A THIEF (Rai 3, 8.40pm) M’g˙andekx idea x’tifkiriet iqanqalli film b˙al dan, avvenimenti straordinarji ta’ 57 sena ilu meta Grace Kelly marret fuq ir-Riviera FrançiΩa biex tie˙u sehem ma’ Cary Grant f’din l-avventura taddirettur Alfred Hitchcock. Kien hemmhekk li Grace Kelly ltaqg˙et mal-Prinçep Ranier ta’ Monaco u eventwalment iΩΩew©itu fis-sena ta’ wara, u n˙allik timma©ina x’tie© grandjuΩ kellha, b’˙afna mistednin mill-famillji rjali tal-Ewropa, flimkien ma’ artisti kbar ta’ Hollywood. Nista’ ng˙id (il-film rajtu xi g˙axar darbiet) li Grace Kelly qatt ma dehret daqshekk sabi˙a u Hitchcock innifsu kien iffissa warajha, wara li di©à kienet ˙admet Ωewg films o˙ra mieg˙u, Dial M for Murder (1953) u Rear Window (1954). Il-©rajja tal-film mhijiex daqstant speçjali jew importanti, fejn niltaqg˙u ma’ Cary Grant b˙ala eks-˙alliel tal-©ojjelli li issa rriforma u jixtieq jibda jg˙ix ming˙ajr inkwiet, iΩda ji©ri li xi˙add misterjuΩ jibda jisraq il-©ojjelli u jimita perfettament l-istil ta’ kif kien jopera dak ta’ qablu u, naturalment, is-suspetti tal-pulizija jaqg˙u kollha fuqu. Il-film huwa miΩg˙ur b’laqtiet tpiçi ta’ Hitchcock, b˙al meta Jessie Royce Landis titfi sigarett fi fro©a moqlija. M’hemmx g˙alfejn ng˙id li xxenarju awtentiku tar-Riviera FrançiΩa jaqtag˙lek nifsek, tant li l-fotografija ta’ Robert Burks reb˙et l-Oscar. Jie˙du sehem ukoll John Williams, Charles Vanel u Brigiette Auber. Jekk qatt ma rajtu, titilfux il-lejla biex ukoll tie˙u idea ta’ x’kien joffri Hollywood aktar min-nofs seklu ilu. O Ωmien ˙elu kif warrabtni!

Ftit tas-snin ilu Meg Ryan kienet fl-aqwa tag˙ha, protagonista ewlenija ta’ bosta films, li ˙afna minnhom kisbula suççessi kbar. Fost o˙rajn nistg˙u nsemmu When Harry Met Sally, Sleepless in Seattle, You’ve Got Mail, French Kiss u Addicted to Love, films li ˙afna minnhom huma sentimentali g˙all-a˙˙ar. Dan tal-lum mhux anqas fejn naraw Nicolas Cage fil-parti ta’ an©lu kustodju, li jie˙u grazzja mag˙ha wara li jaraha turi d-diΩappunt tag˙ha meta ma jirnexxilix tfejjaq ra©el waqt operazzjoni. LAn©lu jiddeçiedi li jrid jie˙u sura umana u g˙alhekk jersaq viçin tag˙ha, iΩda l-verità ma jista’ jg˙idilha qatt. Film ˙elu u romantiku g˙all-a˙˙ar ta˙t id-direzzjoni ta’ Brad Silberling.

GÓADA

L-ERBGÓA

IL-ÌIMGÓA

2 ta’ LULJU

4 ta’ LULJU

6 ta’ LULJU

THE JACKAL (Rete 4, 9.10pm)

HUSH LITTLE BABY (Canale 5, 23.35pm)

ANGELS AND DEMONS (Cielo 9.15pm)

Film tal-ispjuna©© mill-aqwa b’Bruce Willis u Richard Gere fil-partijiet ewlenin b’dan tal-a˙˙ar il˙in kollu jibdel id-dehra tieg˙u.

G˙as-segwaçi ta’ Robert De Niro, dan huwa wie˙ed mill-aqwa films tieg˙u, fejn ja˙dem ma Edward Norton u ç-çelebri Marlon Brando. Thriller eçitanti li m’g˙andux jintilef.

Triller Amerikan b’Victoria Pratt filparti ta’ omm li titlef tarbija, u wara sentejn, meta jkollha tarbija o˙ra jibdew ise˙˙u ˙afna affarijiet strambi.

Dan l-a˙˙ar f’pajjiΩna kien hawn l-attur çelebri Tom Hanks sabiex jie˙u sehem f’film li qieg˙ed jin˙adem hawnhekk. Hanks g˙andu ruxxmata ta’ suççessi warajh u dan huwa wie˙ed minnhom, ibbaΩat fuq ir-rumanz ta’ Dan Brown, li kien tana wkoll The Da Vinci Code fejn kien introduça lil Hanks b˙ala Robert Langdon, professur espert tas-simboli. Ti©rija kontra l-˙in, din id-darba bbaΩata fil-belt tal-Vatikan, meta jkun u qeg˙din isiru l-Konklavi wara l-mewt tal-Papa.

IT-TLIETA

IL-ÓAMIS

IS-SIBT

3 ta’ LULJU

5 ta’ LULJU

7 ta’ LULJU

MOGAMBO (Rete 4, 4.20pm)

CAPTAIN CORELLI’S MANDOLIN (Rete 4, 9.10pm)

ZATHURA A SPACE ADVENTURE (Italia 1, 20.03)

Dan il-film huwa dirett minn John Ford u n˙adem lura fl-1953, bl-atturi ewlenin imukunu Clark Gable, Ava Gardner, Donald Sinden u Grace Kelly, filwaqt li din tal-a˙˙ar reb˙et il-Golden Globe g˙all-parti li nterpretat f’dan il-film. Il-film kien innominat ukoll g˙al Ωew© Oscars b’Ava Gardner innominata g˙allAqwa Attriçi u Grace Kelly g˙all-Aqwa Attriçi f’parti sekondarja. Dan huwa remaike tal-film Red Dust li kien in˙adem fl-1932. L-istorja ddur madwar Gardner li tasal f’post remot g˙all-a˙˙ar fl-Afrika, u tiltaqa’ ma’ Clark Gable, filwaqt li fix-xena jid˙lu wkoll Grace Kelly u Donald Nordley. It-triangolu ta’ m˙abba jkompli jo˙loq aktar intriççi u jag˙mel listorja aktar interessanti.

Film drammatiku b’laqta ta’ sentimentaliΩmu li huwa msejjes fuq il-gΩira Griega ta’ Çefalonja. L-istorja ddur madwar ilKaptan Corelli, li flimkien mas-suldati tieg˙u lura fi Ωmien itTieni Gwerra Dinjija jasal fuq din il-gΩira u jsir i˙obb tfajla talpost.

THE SCORE (Rete 4, 23.45)

Film tal-fantaxjenza dirett minn John Favreau li jirrakkonta lgrajja ta’ Ωew© a˙wa subien li jidher li qatt ma jistg˙u jaqblu bejniethom u lanqas ma’ o˙thom Lisa. Log˙ba li jsibu fid-dar ta’ missierhom te˙odhom fuq bosta avventuri sbie˙.

01.07.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Esperti, 5 Sta˙ba, 8 Appella, 14 Iswed, 15 Messal, 17 Rommel, 19 Temma, 20 Isqi, 21 Emir, 23 Trinn, 25 Stola, 28 Óuta, 29 u 30 Mandra, 31 Lupu, 33 Muskettrija, 39 Mrar, 41 u 42 Tletin, 43 Ìita, 45 Si©ra, 46 Remot, 47 Gazz, 50 Mara, 53 u 54 Batuti, 56 Umani, 58 Ravjul, 60 Kemmun, 62 Ratba, 64 Ultra, 67 Ezatti, 69 Bukkun, 70 Futur, 72 u 73 Sinjur, 75 Çass, 77 Njam, 79 Karti, 80 Stokk, 82 Arçi 84 u 85 Stirat, 87 Alka, 88 Kartrastrazza, 93 Fama, 94 u 95 Editur, 96 Foka, 98 Kallu, 100 u 101 Sikkaturi, 105 Ûelu, 108 Santu, 109 Spirtu, 110 u 111 SharonStone, 112 Bnedmin, 113 Xadini, 114 Bidillu.

230 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 73 75 77 79

King Kong kien l-ikbar wie˙ed (7) Qmis Ωg˙ira, b˙al ©nien: ©nejna (6) Me˙lusin minn xi periklu ikrah (7) Ni©i narak illum (5) Aktar minn tanbur wie˙ed (6) Inkwitat u mdag˙dag˙ (6) Sab ismifruxa (5) Isir ta’ spiss mill-˙wienet biex je˙ilsu mill-merkanzija l-antika (4) N (4) Frotta li nafuha wkoll b˙ala g˙anbaqra (5) u 28 G˙aqda ta’ nies intiΩi sewwa f’çertu su©©ett (9) u 30 Antik ˙afna, g˙andu minn Ωmien (6) Skond iz, il-ferg˙a (4) Kollox bil-mod ˙afna, bit(6,6) M’humiex twal (4) u 42 Aktar minn tavla wa˙da (6) Tifel Ωg˙ir ˙afna (4) Sieq ta’ xi˙add fuq sieqek (5) Wara ˙amsa u qabel sebg˙a (5) Mod kif xi˙add i©ib ru˙u (4) Qis darba, u aqta’ darba (4) u 54 Mhuwiex singular (6) Din g˙ajnejha j˙arsu msallba (5) Biha tqabbad is-sigarett (6) Drawwiet (6) Meta r-Rumani jitilfu l-erre, jibqg˙u nies xorta wa˙da (5) Biçça la˙am kbira (5) Log˙ob tal, ta’ sogru u ta’ riskju (6) G˙amel xi˙a©a fis-salmura (6) Dik Maltija ma ng˙addux ming˙ajrha (5) 1760 jarda jew 1480 metru (3) Mur lura u ixrob ftit minnu (6) It-tefg˙a tas-sieq fil-mixi (4) Aktar minn bejt wie˙ed (4) JintuΩa biex jag˙mlu l-ilbiesi (5)

.....

......

....

......

...... ......

80 82 84 85 87 88 93 94 96 98 100 101 105 108 109 110 111 112 113 114

Dan jimxi fuq il-linji bl-elettriku (5) PajjiΩ imdemmi (4) li ti©i dejjem fil-˙in! (3) Nofs xifajk li ssibu f’kunvent? (3) Wie˙ed mill-faxxi (4) Ng˙iduha g˙al min ilu ma jin˙asel u beda jrejja˙ (6,6) Xi bniedem aspru jew Ωorr (4) u 95 Ìer˙a li trid tie˙u ˙siebha (6) Dan frott qares tajjeb g˙all-istonku (4) Xi wa˙da mill-palazzi tal-Kavallieri ta’ l-Ordni (5) Il-qieg˙a fejn jitferrex u jindires il-qamh (5) Il-Madonna tieg˙u f’G˙awdex (4) Liwi, tag˙wi©, tidwir (4) Il-belt kapitali tal-Ìappun (5) Wie˙ed mill-imqarbin (6) , nixorbu flimkien ! (6) Ruman li ji©i lura kollu m˙abba? (6) Dan ikollu tliet penzijiet (7) Nemla, per eΩempju, jew dubbiena (6) Fred - l-ikbar Ωeffien ta’ Hollywood (7)

...

......

Weqfin 2 Ba˙ar kbir immens (5) 3 u 4 Óxejjex im˙alltin bi Ωjut, bΩar u mel˙ (8) 6 u 7 Wied il-G˙ajn (10) 9 u 10 Wie˙ed mill-attivisti (8) 11 Minnu ssir il-kunserva (5) 12 Issibha fil-fliexken iΩ-Ωg˙ar (7) 13 Ìisem ta’ bniedem mejjet (7) 16 Ix-xahar tal-boloh (5) 18 Dan i©orr tag˙bijiet tqal (5) 22 ÓobΩu ma˙buΩ u fil-kus (5) 24 u 26 Xag˙ar sabi˙, mibrum (6) 27 Kamra fil-˙abs (5) 32 Dan mag˙mul mill-bajd tal-˙ut, immella˙ (6) 33 u 34 Ir-rata uffiçjali tal-prezzjijiet (7) 35 Dan jew ˙uta jew flixkun Ωg˙ir tal-linka (6)

.....

36 37 40 44 48 49

Bih tag˙mel l-affarijiet ileqqu (6) u 38 Din mara kiefra (7) Biha jag˙lqulek ˙alqek (6) Óuta Ωg˙ira g˙all-aljotta (4) Illum isej˙ulu ajsing (4) u 51 Ng˙iduha g˙al xi pjaçir li jitpatta b’ie˙or (4,4,4,4) 52 T˙alli warajha eluf jew miljuni ta’ vittmi (6) 55 Mhux bil-lejl (2,4) 57 Tqil daqs iç(4) 59 Jilbsuha l-avukati fil-qorti (4) 61 L-ewwel bniedem li qatlu ˙uh (4) 63 Sir Anthony , l-ewwel President tar-Repubblika (4) 65 Dan ˙anex bla saqajn u jimxi bil-mod ˙afna (6) 66 Dan i˙allilek kollox niedi jew miblul (4) 68 Wie˙ed g˙al ie˙or (6) 69 Xi˙add li jΩomm lura, g˙ax wiççu ji˙mar (6) 70 Biskuttini f’˙alq il(4) 71 Frott li g˙andu mill-˙aw˙ u mill-g˙anbaqar (6) 74 Ma tara ’l ˙add fih (4) 76 A˙jar tard inkella (4) 78 Taqli kollox fih (5) 79 Ittardja (3) 81 u 82 Ra˙al Ωg˙ir tal-bdiewa ta˙t il-Mellie˙a (8) 83 Aktar minn sfilata wa˙da (7) 86 F’dan ix-xahar jibda jidlam kmieni (7) 89 X’sar minnha lta’ l-Indipendenza? (5) 90 u 91 Postu hemm fuq (6) 92 Speçi ta’ test (5) 97 Óut Ωg˙ir ˙afna (5) 99 u 100 T˙allsu u tirçievi l-gazzetta meta to˙ro© (10) 102 Wie˙ed mis-somor (5) 103 u 104 IΩΩomm mieg˙u int u tiela’ jew nieΩel it-tara© (8) 106 u 107 Lista ta’ ismijiet ta’ dawk preΩenti (8)

....

2 Sewwi, 3 Eddi, 4 Temp, 6 Talin, 7 Boris, 9 u 10 Pulpetta, 11 Lamtu, 12 PiΩelli, 13 Katarru, 16 Sormu, 18 Mulej, 22 Malta, 24 u 26 Nektar, 27 Ûrin©, 32 Pi©ama, 33 u 34 Messa©©, 35 Enamel, 36 Ebrajk, 37 Ilma, 38 u 40 Attrezzat, 44 Tobi, 48 A©ir, 49 Strument, 51 Muntanja, 52 KurjuΩ, 55 Lazzru, 57 Nhar, 59 Jott, 61 Mank, 63 Ateu, 65 Trinek, 66 Asja, 68 Inçira, 69 Bassar, 70 Frar, 71 Tofija, 74 Xrar, 76 Gozz, 78 Msida, 79 u 81 Kikkra, 82 Attur, 83 Óanfusa, 86 Galileo, 89 Arani, 90 u 91 Tilari, 92 Zikar, 97 Kanun, 99 UΩura, 100 Susan, 102 Ukoll, 103 u 104 Buddisti, 106 Anti, 107 Assi.

....

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem

Indirizz

.....

Tel No:

Rebbie˙ ta’ €25: PAUL SCICLUNA, 22 Qawsalla. Karmnu Zammit Str., IΩ-Ûurrieq. ÛRQ 1531.

01.07.2012

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0608 0744 1347 1855 2221 3072 4026 4319 4323 4379 4392 4642 4659 4910 4926 4929 4963 5355 5504 5712 5760 5792 5947 6039 6068 6087

057 083 214 289 383 386 416 433 490 492 586 659 730 824 859 893

6364 6559 6716 6772 6923 7536 7745 7839 9279 9638 9914 9995

B’5 numri 01486 06957 24529 26893 31864 35157 36259 39886 49732 51912 52307 56055 57798 59282 67633 76869 86097 86165 91445 91515 95866 99489

B’6 numri 380044 386956 598275 951388

Bi 8 numri 38340812 62969073 66283697 67553919

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 1

2 6

KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

3 8

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna

Isem: .......................................................................................... 5 4 2

Indirizz.........................................................................................

.....................................................................................................

7 9

Rebbie˙a: DORIS MALLIA, Blk 8 No. 17, Bull Str., Bormla. BLM 1022

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

01.07.2012

PROPRJETÀ IL-ÓAMRUN: Appartament lewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda wa˙da minnhom bl-ensuite, kamra talbanju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija. Prezz €135,000. Garaxx ta’ Ωew© karozzi bid-dawl u l-ilma. Prezz €20,000. Tpartit kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469. IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çempel 7925 0164. IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda bil-bir u garaxx ta’ karozza. Prezz €182,000. Çempel 9811 1966.

AvviΩi SANTA VENERA: Offerta imbattibbli. Garaxx b’xejn ma’ appartament ta’ kobor enormi 182 metru kwadru lest minn kollox fuq stil modern. Tlieta tas-sodda doppji, open plan, tnejn talbanju, washroom u terrazin kbir. Ag˙©©el biex tag˙Ωel l-a˙jar bi prezz ta’ €94,000 (Lm40,354). Çempel fuq 7965 9777.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti.

ÓAL GÓAXAQ: Garaxx fit-triq 76 pied bi 15-il pied g˙oli 12-il filata bit˙a fuq wara. Lest minn kollox, inkluΩ dawl, ilma u drena©©. Tajjeb biex jintuΩa g˙al store jew ˙anut Class 4. Prezz negozjabbli. Çempel 9942 4831 jew 7900 0109.

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Dar fuq u isfel, kbira u kantuniera b’erbg˙a tassodda, garaxx ta’ tliet karozzi u ©nien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz

IL-QAWRA: Appartament bi tnejn tas-sodda. Lest minn kollox u finishes lussuΩi, f’area kwieta. InkluΩ fil-prezz garaxx ta’ Ωew© karozzi. Prezz €140,000 Çempel 7909 7981. GÓALL-KIRI

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Fridge bi tliet bibien, tal-bars.

Imwejjed tondi, u si©©ijiet, sinkijiet tar-restoranti tal- istainless steel, hood extraction bil-mutur u control panel. Çempel 9811 0401 jew inkella fuq 2766 2800. Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Óelsien, The Torch u It-Torça. Qeg˙din bound f’sitt kotba ˙oxnin. Kundizzjoni tajba ˙afna. Jinbieg˙u bi prezz ir˙is. Çempel fuq 7922 1577. Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks. Nag˙mlu wkoll testing bilpressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kungress Ewkaristiku, Mosta. Çempel fuq 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal-undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951. Kçina kompluta bl-appliances ta’ kulur abjad, b’wiçç tal-ir˙am, Carrara. Kompluta b’mejda u erba’ si©©ijiet. Qies 2.97m b’4.84m u 2.97m. U shape, kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,500. Çempel 21 416749 jew 9947 7188. Kçina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform ÌermaniΩ. €800 biss. Posapiatti antika, tal-kewba €250. Çempel 7960 4990 jew 2137 2212. Magna li ta˙dem is-suf tad-ditta Empiral, mag˙mula l-Ìappun. Tista’ ta˙dem ˙wejje©, kutri, xalel eçç. Fiha metru u nofs tul, ting˙alaq u tin©arr façilment. Prezz €65. Çempel fuq in-numru 7906 5460. Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet

moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel fuq 21 374823 jew 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel fuq 7961 7945. Sodda tal-baby f’kundizzjoni perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz €100. Çemplu 21445871 NIXTRU ANTIKITÀ Nixtru kull tip ta’ antikità, inkluΩ arlo©©i, mirja, figurini, pittura, fidda u bosta affarijiet o˙ra. F’kull kundizzjoni. Prezz-ijiet tajbin ˙afna. Ólas fil-pront. Çempel 9986 9519, 21 237 597 jew 21 2470128. KAROZZI Peugeot 306XN 1.4 Manual, petrol tal-1995. Sid wie˙ed u dejjem garaxxjata. G˙andha wkoll eletric windows, power steering u central lock. Qatt ma kienet involuta f’inçident. Liçenzja mhux g˙olja. Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,800. Çempel 7900 6005. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. AGR PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Inkella tista’ tibg˙at email fuq a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

01.07.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Rest-aurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties . Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’

muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.c om MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. NURSING Care and Cure Group Ltd.

Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a. G˙andna wkoll g˙all-kiri, wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. Çempel fuq 21 376946 jew 9947 0178. PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel fuq 9992 4999. TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. www.tewmi.com TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TV’s LCD’s, plasma, LED’s, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel 9944 6918. VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun. Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet tal-VRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun.

Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354. WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, il-Marsa. G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-gibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving .

Kupun AvviΩi Klassifikati

Nag˙mel madum Prezzijiet g˙al stima

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel g˙al aktar informazzjoni lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167. XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom. Mag˙mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju. Kompluti bil- fittings. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 7967 5053 jew 21 675 053. ÓBIBERIJA Ìuvni ta’ 35 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ tfajla tal-istess età g˙al skop serju. Tista tag˙mel kuntatt mieg˙u fuq 9920 6673. Ìuvni ta’ 48 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ mara ta’ 48 sena jew aktar g˙al skop ta’ kumpanija. Tista’ tag˙mel kuntatt fuq 9968 2422.

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

01.07.2012

Sports

KOMPETIZZJONI EWROPEJ

Valletta, Hibs, B’Kara u Floriana fl-Ewropa Iç-Champions Maltin Valletta se jiltaqg˙u kontra FC Lusitans ta’ Andorra fl-ewwel rawnd ta’ kwalifikazzjoni taç-Champions League nhar it-Tlieta 3 ta’ Lulju fil-grawnd tal-Hibs. It-tieni leg tintlag˙ab f’Andorra ©img˙a wara, ji©ifieri t-Tlieta 10 ta’ Lulju. FC Lusitans reb˙u l-kampjonat l-ista©un l-ie˙or meta spiççaw Ωew© punti fuq FC Santa Coloma. It-tim ta’ Santa Coloma huwa l-uniku tim s’issa minn Andorra li qatt lag˙ab kontra oppoΩizzjoni Maltija fiçChampions League. Huma kienu sfaw eliminati minn Birkirkara fl-ista©un 2010/11. G˙al FC Lusitans din hija lewwel darba li huma reb˙u lkampjonat minn meta kienu promossi fl-og˙la diviΩjoni fissena 2000. Din hija t-tielet darba li huma qed jie˙du sehem f’kompetizzjoni Ewropea. Fl-ista©un 2010/11 huma kienu eliminati 11-0 fuq iΩΩew© legs minn Rabotnicki Skopje tal-Macedonja fl-ewwel rawnd fl-Ewropa League. Lista©un li g˙adda kienu tilfu flewwel rawnd ukoll fl-Ewropa League 6-1 on aggregate kontra Varazdin tal-Kroazja. Din hija okkaΩjoni rari ˙afna fejn klabb Malti jkun il-favorit

li jg˙addi minn rawnd ta’ kompetizzjoni Ewropea. Wie˙ed jispera li l-Beltin ma jiddiΩappuntawx u narawhom jer©g˙u jkunu fl-azzjoni kontra FK Partizan ta’ Belgrad tas-Serbja, peress li min jikkwalifika minn dan ir-rawnd, irid jiltaqa’ kontra l-Partizan. It-tliet timijiet l-o˙ra, Hibs, B’Kara u Floriana jie˙du sehem fl-Ewropa League. Jibdew it-tliet timijiet f’daqqa lHamis 5 ta’ Lulju. Hibs jibdew barra minn darhom kontra FK Sarajevo, bit-tieni leg tintlag˙ab fil-grawnd tal-Hibs stess ©img˙a wara, ii©ifieri l-Hamis 12 ta’ Lulju. Din hija t-tieni darba li Sarajevo misshom kontra tim Malti f’kompetizzjoni Ewropea. Iddarba l-o˙ra kienet kontra Marsaxlokk fl-ista©un 2007/8 meta eliminawhom 9-1 on aggregate. Minn meta l-BosniaHelzegovina ˙adet l-indipendenza Sarajevo reb˙u Ωew© kampjonati u tliet tazzi u laqwa wirja tag˙hom fl-Ewropa g˙amluha fl-ista©un 2009/10 meta waslu sar-raba’ rawnd talEwropa League meta kienu eliminaw lil Helsingborg talIΩvezja u CFR Cluj tarRumanija. L-ista©un li g˙adda huma eliminaw lil Orebro SK tal-

IΩvezja imma imbag˙ad sfaw eliminati minn Sparta Praha tar-Repubblika Çeka. Çertament li dan huwa impenn diffiçli g˙at-tim tar-Ra˙al Ìdid u jag˙mlu sew jekk jippruvaw jitg˙allmu kemm jistg˙u mill-esperjenza, peress li çans li jg˙addu g˙ar-rawnd li jmiss, ftit li xejn g˙andhom. Birkirkara fil-5 ta’ Lulju jilg˙abu fil-grawnd tal-Hibs kontra Metalurg Skopje talMacedonia, bil-partita tar-ritorn tintlag˙ab ma’ tal-Hibs fit-12 ta’ Lulju. Skopje spiççaw il-kampjonat f’pajjiΩhom fit-tieni post l-

ista©un l-ie˙or. Huma pparteçipaw fl-Ewropa g˙all-ewwel darba fl-ista©un 2009/10 meta kienu eliminati fl-ewwel rawnd tal-Ewropa League minn Garabag Agdam tal-Azerbaijan b’aggregate ta’ 5-1. L-istagun li g˙adda re©g˙u da˙lu fl-istess kompetizzjoni, iΩda wkoll sfaw eliminati 3-2 on aggregate minn Sofia Lokomotiv tal-Bulgarija. G˙alkemm b˙ala storja flEwropa Skopje ma tantx g˙andhom xi rekord tajjeb, xorta B’Kara se jsibuha diffiçli kontrihom bil-probabbiltà kbira li Skopje jg˙addu g˙all-

ewwel darba fl-istorja tag˙hom g˙ar-rawnd li jmiss tal-Ewropa League f’din it-tielet parteçipazzjoni tag˙hom. Floriana se jilg˙abu kontra IF Elfsborg tal-IΩvezja, bl-ewwel partita tkun ukoll fil-5 ta’ Lulju fl-IΩvezja u f’Malta fil-Hibs grawnd g˙at-tieni leg it-Tlieta 10 ta’ Lulju. L-avversarji tal-Floriana jidhru li b˙alissa g˙addejjin minn vena tajba peress li f’pajjiΩhom jinsabu fl-ewwel post tal-klassifika. L-a˙˙ar li reb˙u l-kampjonat ta’ pajjiΩhom kien flistagun 2005/6. L-a˙jar li marru fl-Ewropa Elfsborg kien fl-ista©un 2007/8 meta hadu sehem fiç-Champions League u fl-ewwel Ωew© rawnds eliminaw lil Linfield tal-Irlanda ta’ Fuq u lil DVSC Debrecen tal-Ungerija, biex imbag˙ad sfaw eliminati minn Valencia ta’ Spanja. Fl-istess sta©un da˙lu fl-ewwel rawnd tat-Tazza UEFA, fejn eliminaw lil Dinamo Bucharest tarRumanija u da˙lu fl-istadju talgruppi. Anki f’dan il-kaΩ huwa diffiçli g˙at-tim Malti li jg˙addi g˙arrawnd li jmiss. Minn hawnhekk a˙na nawguraw lill-erba’ timijiet Maltin li jag˙tu wirjiet denji u li jag˙tu gost lill-partitarji.

0DWXO GLQ LO áLPJ D

DTOHE LQ QXPUX WLHJ HN PD X WLQJ DWD mobile bxejn

25 x 4 BOV COLOUR

MOBILE BXEJN

SAMSUNG

E1080

OFFERTA VALIDA GÓAL DIN IL-ÌIMGÓA BISS

TERMINI U KUNDIZZJONIJIET JAPPLIKAW

9811 0100

01.07.2012

Sports

L-OLIMPJADI

Fadal biss 26 ©urnata Issa l-bidu tal-Olimpjadi tal-Londra qed joqrob. Inqas minn xahar biex jibda dan l-akbar avveniment sportiv taddinja fis-27 ta’ Lulju. Minbarra din il-˙ar©a a˙na fadlilna tliet ˙ar©iet o˙ra qabel jibdew lOlimjadi ta’ Londra 2012. G˙andha l˙sieb li sa dakinhar niktbu xi ˙a©a wkoll fuq il-partiçipazzjoni Maltija u latleti tag˙na. Imma g˙al-lum se nikkonçentraw fuq xi ˙a©a pjuttost kurjuΩa, ji©ifieri dwar kif l-G˙arabja Sawdita se t˙alli l-atleti nisa tag˙ha jippartiçipaw fl-Olimpjadi g˙all-ewwel darba fl-istorja. Uffiçjali tal-Kumitat Olimpiku Saudita qalu li l-Kumitat tag˙hom se jie˙u ˙sieb il-partiçipazzjoni tal-atleti nisa li jistg˙u jikkwalifikaw. Din id-deçiΩjoni ttemm spekulazzjonijiet riçenti jekk ilpartiçipazzjoni tas-Saudi tkunx skwalifikata min˙abba diskriminazzjoni kontra n-nisa. Il-partiçipazzjoni fil-pubbliku ta’ nisa fl-isport g˙adha kontroversja kbira f’dan il-pajjiΩ u mhijiex aççettata minn ˙afna reli©juΩi konservattivi. M’hemm ebda tradizzjoni ta’ nisa li jipparteçipaw fl-isport f’dan il-pajjiΩ. Uffiçjali tal-Kumitat Olimpiku jg˙idu li jekk ikun hemm nisa li jikkwalifikaw, dawn g˙andhom jilbsu “b’mod li jippreservaw id-dinjità tag˙hom”. Fil-prattika din probabbli li tfisser ilbies modest u mitluq (mhux issikat mal-©isem) u b’hijab sportiva – xalla li tg˙atti xxag˙ar imma mhux il-wiçç.

G˙al dan ir-renju tad-deΩert, iddeçiΩjoni li n-nisa jie˙du sehem flOlimpjadi, huwa pass kbir ˙afna, pass li qed jaqleb ta’ ta˙t fuq l-oppoΩizzjoni b’g˙eruq fondi li hemm fil-pajjiΩ kontra li nisa jkollhom rwol pubbliku. Sa April li g˙adda l-indikazzjonijiet kienu li l-G˙arabja Sawdita kienet se tibqa’ tappo©©ja l-konservattivi reli©juΩi u tibqa’ ma t˙allix in-nisa jippartiçipaw fl-Olimpjadi. Madankollu fl-a˙˙ar sitt ©img˙at saru negozjati intensivi mmexxija mir-Re Abdullah li ilu g˙al ˙afna Ωmien jipprova jtejjeb il-poΩizzjoni tan-nisa fis-soçjetà. Uffiçjali tal-Kumitat Olimpiku Saudita qalu li f’ta˙diet sigrieti f’Jeddah, intlahaq ftehim f’nofs dan ix-xahar bejn irRe, il-Prinçep tat-Tron, il-Ministru talAffarijiet Barranin, il-kap reli©juΩ, ilGrand Mufti u o˙rajn biex iwaqqfu din l-oppoΩizzjoni g˙al partiçipazzjoni tannisa fl-Olimpjadi. Wara li kienu konkluΩi dawn itta˙didiet, intqal li r-Re Abdullah kien qed jipprova jibda riforma b’mod sottili biex isib il-bilanç neçessarju bejn li jimxi bil-mod wisq jew jg˙a©©el. Ir-Re kien di©à ppermetta li n-nisa jie˙du sehem fil-Kunsill tax-Shura u g˙alhekk dan ifisser li l-partiçipazzjoni fl-Olimpjadi mhix deçiΩjoni iΩolata, imma hija parti minn proçess kontinwu. Skont il-Kumitat Olimpiku Saudita, lpajjiΩ kien se jidher ˙aΩin ˙afna f’g˙ajnejn il-komunità internazzjonali

Ir-Re Abdullah ilu ˙afna jipprova jimbotta biex in-nisa jkunu aktar attivi fis-soçjetà tas-Saudi Gharabja

kieku re©a’ ma ˙alliex il-partiçipazzjoni tan-nisa fl-Olimpjadi. “G˙alhekk min˙abba l-kritika li dejjem kienet qed tiΩdied irrealizzajna li din kienet kwistjoni li ridna narawha”. Il-Kumitat jemmen li l-poplu se jaççetta din id-deçiΩjoni.

Din mhix l-ewwel darba li Re Saudi qabel li jag˙mel riforma kontroversjali kontra oppoΩizzjoni fil-pajjiΩ. Ir-Re Faisal li kien introduça t-televiΩjoni fl1960, kien insista li jda˙˙al l-edukazzjoni g˙all-bniet. Illum il-gradwati nisa jg˙addu lil dawk ir©iel fis-Saudi.

IT-TAZZA EURO 2012

Hibernians jirb˙u l-ewwel unur tal-ista©un 2012/13 It-tim tar-Ra˙al Ìdid Hibernians irnexxielhom jirb˙u l-ewwel unur tal-ista©un 2012/13, itTazza Euro b’punti massimi. It-tim immexxi g˙all-ewwel darba minn Michael Woods, g˙eleb lil B’Kara 5-0 b’hat trick ta’ Jean Paul Farrugia, u gowl kull wie˙ed ta’ Clayton Failla u Steve Pisani. Imbag˙ad komplew billi g˙elbu liç-champions Valletta 1-0 b’gowl g˙al darb’o˙ra ta’ Jean Paul Farrugia u spiççaw fl-Imnarja billi g˙elbu lil Floriana 3-1, b’gowl kull wie˙ed ta’ Adrian Pulis, Andrew Cohen (pen) u Jackson Lima. Il-gowl tal-Floriana skurjah wie˙ed mill-barranin ©odda tag˙hom Emir Strati. Din il-kompetizzjoni hija ma˙suba g˙al klabbs li jkunu se jipparteçipaw fl-Ewropa. Tintlag˙ab fis-sajf qabel il-klabbs jibdew limpenji tag˙hom Ewropej, biex isservi ta’ preparazzjoni g˙alihom peress li f’dan iΩΩmien ikunu neqsin minn match practice. Normalment it-timijiet li jipparteçipaw f’din il-kompetizzjoni juΩawha biex jippruvaw ilplejers ©odda tag˙hom, b’mod speçjali dawk barranin. Fit-Tazza Euro ta’ din is-sena spikka nnuqqas ta’ inkluΩjoni ta’ ˙afna plejers regolari u g˙alhekk it-timijiet ma kienux bl-aqwa formazzjoni tag˙hom. Fil-fatt dan se˙˙ l-aktar fil-kaΩ tat-timijiet tal-Floriana u Birkirkara. G˙alkemm is-sa˙˙a relattiva tat-timijiet hija dik li kienet irre©istrata fil-klassifika finali, wie˙ed irid joqg˙od attent dwar dan peress li g˙ad hemm ˙afna mistoqsijiet dwar kull tim. Issa li nhar it-Tlieta se jibdew l-impenji tag˙hom fl-Ewropa, ma fadalx Ωmien g˙al aktar esperimenti. Valletta tilfu l-partita kontra l-Hibs u reb˙u t-tnejn l-o˙ra, 2-1 kontra Floriana b’gowls ta’ William Barbosa u Denni Rocha dos Santos, filwaqt li Manolito Micallef skorja l-gowl talFloriana u 5-0 kontra B’Kara, bil-gowls skurjati minn Steve Borg, William Barbosa, Denni

Adam Gemili – plejer tal-futbol sal-bidu tas-sena, issa se jigri g˙all-Gran Brittanja fil-100m Rocha dos Santos u tnejn minn Michael Mifsud, wie˙ed minnhom minn penalty. Fil-log˙ba l-o˙ra, B’kara g˙elbet lil Floriana 3-0 b’gowls ta’ Shola Shodiya Haruna, Jorge Santos u Omar El Ghaouti. Klassifika finali

Hibernians Valletta Birkirkara Floriana

L 3 3 3 3

R 3 2 1 0

D 0 0 0 0

T 0 1 2 3

F 9 7 3 2

K 1 2 10 8

Pti 9 6 3 0

IΩ-Ωag˙Ωug˙ – Adam Gemili - imwieled Londra u ta’ dixxendenza Marokkina-Iranjana, qed jag˙mel furur fl-atletika IngliΩa b˙alissa. Huwa g˙adu kif kiseb l-a˙jar ˙in fil-100 metru ta’ 10.08 sek li bih ikkwalifika biex jirrappreΩenta lil-Gran Brittanja fl-Olimpjadi ta’ Londra. Qabel dawn l-Olimpjadi, Gemili se jie˙u sehem fil-Kampjonati tad-Dinja taΩ-Ûg˙aΩag˙ li se jsiru f’Barçellona fi Spanja. IΩΩag˙Ωug˙ ta’ 18-il sena qed jitqies b˙ala fenomenu u dan meta sa Jannar li g˙adda, kien mo˙˙u biex isir plejer tal-futbol professjonali u kien misluf lil Chelsea ming˙and Dagenham & Redbridge. Il-kowç tal-atletika tieg˙u Michael Afilaka, iddeskriva lil Gemili b˙ala an emotional wreck, ˙a©a li l-kowç tal-Atletika IngliΩa Charles Van Commenee irrifjuta u qal li huwa jara lil Gemili b˙ala Ωag˙Ωug˙ fuq ru˙u li se jie˙u sehem fl-Olimpjadi biex ji©ri u jie˙u gost u mhux biex ji©©ieled kontra l-Al Qaeda.

01.07.2012

Sports

EURO 2012

Il-Portugall u l-Germanja eliminati fis-semi finali Matul din il-©img˙a li g˙addiet Spanja u l-Italja kkwalifikaw g˙all-finali, meta Spanja eliminat lillPortugall bil-penalties wara li l-partita spiççat 0-0 fil˙in barrani, u l-Italja g˙elbet lill-Ìermanja 2-1. Fil-partita Portugall vs Spanja l-ebda tim ma g˙amel biΩΩejjed biex jirba˙ u r-riΩultat finali ta’ 0-0 kien wie˙ed ©ust. Analista tal-futbol qal dwar Spanja “Li tilg˙ab daqstant ˙aΩin g˙al 90 minuta, imbag˙ad tin©abar fil-˙in barrani huwa sinjal ta’ tim kbir”. Iç-Champions tad-Dinja issa reb˙u l-a˙˙ar disa’ partiti ta’ knock ou t f’turnaments kbar, ming˙ajr ma qalg˙u gowl. Barra minn hekk il-finali tal-lum se tkun ir-raba’ wa˙da g˙al Spanja, dawn kienu fl-1964, fl1984, fl-2008 u issa fl-2012. Huma kienu tilfu fl-1984. Çertament li rekord impressjonanti. Madankollu meta wie˙ed i˙ares lejn l-istatistika ta’ kemm Spanja qassmet blalen kull minuta fil-partita kontra l-Portugall, jinduna li kellha biss ta’ 6.3 pass kull minuta meta per eΩempju fid-draw ta’ kontra lItalja, kellha 8.1 pass kull minuta. Kontra kull previΩjoni Spanja lag˙bet ˙aΩin g˙al perijodi twal ˙afna kontra l-Portugall. G˙alkemm ma g˙amlu xejn spettakolari, il-Portugall kellhom l-inizjattiva tal-log˙ob f’idejhom g˙al ˙afna mill-ewwel 90 minuta. Ronaldo kien ta’ periklu kontinwu, imma xorta ˙add mit-tim Spanjol ma mmarkah jew da˙lulu b’xi da˙liet goffi, u lanqas ma ppruvaw jaqtg˙ulu l-passes tajbin ferm li kontinwament kellu ming˙and Moutinho. Il-pjan Spanjol g˙al Ronaldo kien sempliçi, li juΩaw il-ballun biex jimmarkaw lil Ronaldo, jikkontrollaw illog˙ba b’˙afna pussess tal-ballun, biex inaqqsu milleffettività tieg˙u. Il-Portugall min-na˙a tag˙hom kellhom ideat differenti. Huma kienu attivi ferm f’nofs il-grawnd, biex qatt ma ˙allew lil Spanja tidhol f’dak ir-ritmu li tant hija mag˙rufa g˙alih. Huma ppressaw fuq kull minn kellu l-ballun f’nofs il-grawnd u Xavi u Iniesta dejjem sabu pleyer PortugiΩ mag˙hom kull darba li qabdu ballun, biex b’hekk li Spanjoli bdew jikkommettu ˙afna Ωbalji. Dan kollu ma ˙alliex lil Spanja jingranaw, g˙alkemm fl-attakki rari tag˙hom, min˙abba li jipposjedu plejers individwali tajbin ˙afna, kienu perikoluΩi. Aktar ma bdiet toqrob id-90 minuta, l-plejers PortugiΩi bdew juru sinjali ta’ g˙ejja u appuntu fil-˙in barrani kienu Spanja li ˙adu l-inizjattiva b’˙afna attakki aktar perikoluΩi minn tul il-partita kollha. Spanja ppressaw ˙afna biex jevitaw il-penalties, iΩda ma rnexxielhomx, biex imbag˙ad kisbu l-kwalifikazzjoni appuntu bil-penalties. Ng˙addu issa g˙as-semi finali l-o˙ra li fiha l-Italja nistg˙u ng˙idu li umiljat lill-Ìermanja billi reb˙itilha 2-1. G˙al ˙afna l-Ìermanja kienet favorita mhux biss li tg˙addi g˙al-finali, imma wkoll li tirba˙ it-tazza. Madankollu huma ma kellhomx twe©iba g˙all-wirja ta’ Mario Balotelli li jidher li nesa g˙al kollox it-tem-

perament negattiv tieg˙u u kkonçentra fuq l-abbiltà kbira tieg˙u li jilg˙ab il-futbol. Analista tal-futbol qal fuq il-wirja ta’ Balotelli “Huwa g˙amel kollox tajjeb kontra l-Ingilterra ming˙ajr ma ˙a premju, iΩda akkwista l-premjijiet kontra l-Ìermanja. Il-wirja tieg˙u kienet sensazzjonali.” IΩ-Ωew© gowls li skorja po©©ewh f’ras il-klassifika tal-aqwa skorers, daqs Ronaldo, Dzagoev u Gomez bi tliet gowls u issa huwa biç-çans li jispiçça l-aqwa skorer. Dwar dan huwa qal “Se nipprova nirba˙ l-unur tal-aqwa skorer”. Dwar il-kwalifikazzjoni tal-Italja g˙al finali, Balotelli jemmen li minkejja n-nuqqas ta’ log˙ob tajjeb tal-Ìermanja, l-Azzurri jinsabu fil-finali mertu tag˙hom. Prandelli l-kowç tat-tim nazzjonali Taljan qal li l-karriera tal-futbol ta’ Balotelli bdiet issa. Minkejja dan il-fer˙ kollu muri minn Balotelli, mhux it-Taljani kollha kienu daqstant eçitati. Per eΩempju lcaptain tat-tim Buffon telaq mil-grawnd mal-a˙˙ar suffara, pjuttost irrabbjat min˙abba ç-çansijiet ta’ gowls li ˙lew s˙abu fit-tieni taqsima. “Stajna skurjajna aktar gowls biex b’hekk konna nevitaw it-tbatija li sofrejna fl-a˙˙ar ˙ames minuti”.

Plejer ie˙or li ma kienx daqstant “Ωaqqu mimlija” b’din il-partita kien Pirlo li reba˙ l-unur tal-aqwa plejer tal-partita. Huwa qal li s’issa g˙ad m’g˙amilna xejn. Huwa inutli li naslu sal-finali u ma nirb˙ux. G˙ad irridu nirb˙u. Il-kowç Germaniz Loew qal li t-tim Ωag˙Ωug˙ tieg˙u huwa ovvjament diΩappuntat u ˙afna minnhom bkew fid-dressing room wara l-log˙ba. IΩda huwa jinsab çert li minn din it-telfa l-plejers se jitg˙allmu u jo˙or©u ferm aktar b’sa˙˙ithom. Il-plejers tieg˙u g˙andhom kwalitajiet tajbin u se jkomplu jiΩviluppaw u jitg˙allmu. Huwa qal li dan it-tim kellu sentejn tajbin ˙afna li fihom reba˙ 15-il partita wara xulxin u kien biss issa li tilef kontra tim Taljan b’sa˙˙tu immens. Peress li wara l-partita Ìermanja vs Italja, l-medja kienet mimlija bi kwotazzjonijiet ta’ Balotelli u x’qalu diversi nies fuqu, se nispiççaw bi kwotazzjoni ta’ analista ie˙or tal-futbol fuq dan il-plejer “G˙al bniedem li spiss jinΩel g˙al-log˙ob fi stat ta’ paniku, Balotelli din id-darba kien kalm u mi©bur, hekk kif ing˙aqad ma’ s˙abu tat-tim biex jitterrorizzaw iddifiΩa ÌermaniΩa”.

01.07.2012

Sports

EURO 2012

Illum fl-Olympic Stadium ta’ Kiev, lUkranja, tinlag˙ab il-finali tal-Euro 2012 bejn iç-Champions tad-Dinja u talEwropa, Spanja u l-Italja. Dawn iΩ-Ωew© nazzjonijiet kbar tal-futbol, di©à ltaqg˙u f’din il-kompetizzjoni fl-istadju tal-gruppi. Huma kienu fi Grupp Ç u lag˙bu l-ewwel partita talgrupp meta ©ew draw ta’ 1-1, b’Ωew© gowls li waslu qrib xulxin ˙afna. Kienu t-Taljan li marru fil-vanta©© wara 61 minuta b’gowl ta’ Di Natale u tliet minuti wara Fabregas kiseb id-draw g˙al Spanja. Kienet l-ewwel partita taΩΩew© timijiet u donnu li kul˙add qal li bi draw it-tnejn ikkuntentaw. Dakinhar rajna lil Spanja b’˙afna pussess tal-ballun, ˙afna tqassim tajjeb imma penetrazzjoni kwaΩi xejn, fejn anki d-difiΩa Taljana dehret tajba ferm g˙ax ovvjament ma qalg˙etx aktar minn gowl wie˙ed. Minn dik il-partita ’l hawn Spanja u lItalja lag˙bu erba’ partiti o˙ra li Spanja reb˙uhom kollha, minbarra d- draw

kontra l-Portugall fis-semi finali, li fiha g˙addew bil- penalties, u reb˙u 4-0 kontra l-Irlanda ta’ Fuq, 1-0 kontra lKroazja, 2-0 fil-kwarti finali kontra Franza. L-Italja kellhom dawn ir-riΩultati wara d-draw ta’ kontra Spanja - re©g˙u ©ew draw ie˙or ta’ 1-1 kontra l-Kroazja u g˙elbu lil Irlanda ta’ Fuq 2-0; draw o˙ra kontra l-Ingilterra fil-kwarti tal-finali biex g˙addew g˙as-semi finali bilpenalties u fl-a˙˙arnett g˙elbu lil-Ìermanja 2-1. Jekk wie˙ed iqis il-wirjiet ta’ dawn ittimijiet, isib li Spanja li bilfors ikollha fuqha l-istress tal-fatt li huma Champions tad-Dinja, kif ukoll rebbie˙a ta’ din l-istess kompetizzjoni li allura kulhadd ikun irid jeg˙libhom u forsi jag˙mel sforz aktar min-normal kontra tag˙hom. B˙ala log˙ob mhux li impressjonaw ˙afna, g˙alkemm ir-riΩultat dejjem kisbuh. B˙ala l-holders tal-kompetizzjoni, huma jibdew il-log˙ba tal-finali b˙ala l-

favoriti, g˙alkemm din hija pjuttost xi ˙a©a ta’ fuq il-karta peress li kif jafu ddilettanti kollha tal-futbol, dak li jg˙odd huwa dak li ji©ri dakinhar tal-partita filgrawnd u dan jg˙odd aktar meta l-partita tkun finali. Meta tqis lill-Italja b˙ala wirjiet jekk taqta’ l-a˙˙ar wa˙da ta’ kontra l-Ìermanja, meta huma eliminaw lil favoriti huma ftit li xejn wrew log˙ob tajjeb. Madankollu it-tim Taljan spiss jag˙mel hekk f’dawn il-kompetizzjonijiet u mhux l-ewwel darba li rajna lit-Taljani jibdew veru ˙aΩin, mill-grupp jikkwalifikaw bil-˙niena, imbag˙ad jibdew jitjiebu minn partita g˙all-o˙ra. Xi ˙a©a simili qed ti©ri din id-darba. Forsi dan aktar jg˙odd g˙all-attakkant tag˙hom taç-champions IngliΩi Manchester City, Mario Balotelli. Dan il-plejer tjieb ferm fil-log˙ob tieg˙u fl-a˙˙ar Ωew© partiti u dan affettwa poΩittivament lit-tim. Il-kowç Prandelli qal li Balotelli m’g˙adux biss plejer tajjeb individwali, imma sar plejer

tajjeb tat-tim ukoll. Meta wie˙ed isemmi lil Spanja, ma jistax ma jsemmix lil Iniesta li huwa plejer komplut, ˙abrieki ferm u jaf ikun plejer li f’˙in qasir jaqleb partita favur it-tim tieg˙u b’xi ma©ija li jivvinta fil-grawnd. Çertament mhux plejer li tista’ tafdah u d-difensuri Taljani Ωgur li jkunu mo˙˙hom fih. Naturalment Pirlo, lmexxej ta’ nofs il-grawnd tat-Taljani mhux f’Iniesta biss irid ikun mo˙˙u, g˙ax ovvjament fit-tim Spanjol hemm aktar plejers li kapaçi jmorru g˙all-gowl b˙al Alonso u Fabregas, fost o˙rajn. Dwar it-Taljani, issa li Balotelli sab ilforma tieg˙u, dawn Ωgur li japprofittaw mil-log˙ob tieg˙u u d-difiΩa Spanjola Ωgur li ttih ˙afna attenzjoni. Balotelli wara r-reb˙a fuq il-Ìermanja, wera kemm kien kuntent biΩ-Ωew© gowls li skorja u Ωgur li se ja˙dem biex fl-a˙˙ar tal-finali tal-lum ikun jista’ jΩid aktar fer˙, minbarra li ji©bor il-midalja tar-rebbie˙a tal-Euro 2012.

01.07.2012

A˙barijiet

Ikompli jinkixef l-a©ir abbuΩiv mill-Kap Uffiçjal tar-RiΩorsi Umani fl-Enemalta Mit-twe©iba g˙all-mistoqsija parlamentari tad-deputat Laburista Leo Brincat sar mag˙ruf kif it-tender g˙all-canteen ©ewwa l-bini tal-Enemalta ta’ Delimara u l-Marsa, ing˙ata lill-persuna li tag˙mel parti mill-klikka ta’ GonziPN, u dan bi ksur tar-regolamenti. Mit-twe©iba evaΩiva tal-Ministru Tonio Fenech, jirriΩulta wkoll li l-persuna li kienet qed topera l- canteen setg˙et ma kienetx qed t˙allas VAT fuq il-prodotti li tbieg˙. Dan kollu sar bil-barka tal-Kap Uffiççjal tar-RiΩorsi Umani Anthony Bonello. Il-kuntrattur li ˙a f’idejh it-tmexxija tal- canteens tal-Enemalta kien Joe Bonello mill-Kalkara imlaqqam “IrRummienu”, li ji©i missier John Bonello, Segretarju Internazzjonali talPN, u Charles Bonello, Segretarju Privat ta’ Lawrence Gonzi u kunsillier Nazzjonalista fil-Fgura. Skont il-Ministru Fenech, Bonello ˙a t-tmexxija tal- canteens fi Frar 2008 ming˙ajr ma kien reba˙ it- tender , u dan g˙aliex kien ˙a t-tmexxija direttament ming˙and l-operatur preçedenti. Skont l-istess Ministru, l-uniku tender li re©a’ n˙are© b’rabta mal- canteens kien fl-2009, u naturalment intreba˙ minn Bonello, li kien di©à qed jopera l-imsemmi canteens. Uffiçjalment Bonello dam mill-bidu tal-2008 sa tmiem l-2011 jopera l-canteens. Il-Ministru Fenech naqas g˙al kollox milli jirrispondi l-mistqosija tad-deputat Laburista rigward jekk dan il-kuntrattur kellux cash registers irre©istrati fuq dawn il-canteens, kemm in˙ar©u

Anthony Bonello rçevuti u kemm t˙allset VAT minn dan il-kuntrattur. In-nuqqas ta’ twe©iba tal-Ministru Fenech qajjem il-mistoqsija jekk f’dawn l-erba’ snin Bonello ˙allasx VAT fuq il-prodotti kollha li bieg˙. IlMinistru kkonferma li l-operat ta’ dawn il-canteens jaqa’ ta˙t il-Kap tarRiΩorsi Umani Anthony Bonello. Il-Ministru ma jwe©ibx dwar in-nuqqas ta’ Dipartiment tal-Awditjar G˙all-kuntrarju tal-mod li bih qabel

kienet topera l-Enemalta, fl-a˙˙ar snin din il-kumpannija ma kelliex Audit Department. Id-deputat Laburista Leo Brincat staqsa lill-Ministru Fenech meta la˙˙ar li kienet dehret sej˙a g˙all-applikazzjonijiet g˙all-kariga ta’ Kap Uffiçjal tal-Awditjar Intern, u g˙alfejn ma kien ©ie mpjegat ˙add f’din il-kariga. Hawnhekk il-Ministru naqas g˙al kollox milli jwie©eb, u minflok g˙amel riferiment g˙all-twe©iba parlamentari o˙ra li m’g˙andha x’taqsam xejn madDipartiment tal-Awditjar. Fin-nuqqas ta’ Kap Uffiççjal talAwditjar, l-approvazzjoni tat-tranΩazzjonijiet kollha ssir mill-og˙la uffiçjali tal-Enemalta ming˙ajr ma ti©i ççekkjata minn ˙add. Dan jispjega kif il-kuntratti, fost o˙rajn, jing˙ataw b’mod abbuΩiv. G˙al darb’o˙ra r-responsabbiltà ta’ dan in-nuqqas taqa’ fuq Anthony Bonello. Persuni fil-klikka ta’ Bonello jing˙ataw preferenza Óaddiema fl-Enemalta li ntbg˙atu jag˙mlu korsijiet fl-Università minn flus il-kumpannija, iΩda li mbg˙ad spiççaw biex m’g˙addewx minn dawn il-korsijiet, baqg˙u ma rrifondewx lillkumpannija l-miΩati tal-kors. Kwistjoni o˙ra hija dik fejn numru sostanzjali ta’ ˙addiema lmentaw li nqabΩu mid-Dipartiment tar-RiΩorsi Umani fl- interviews li jwasslu g˙allpromozzjonijiet, fejn dawn il-

˙addiema allegaw li l-promozzjonijiet kienu qed jing˙ataw skont il-kulur politiku u mhux il-meritokrazija. G˙al dawn iΩ-Ωew© mistoqsijiet konsekuttivi l-Ministru Fenech baqa’ ma we©ibx. Kollox jindika li dawn in-nuqqasijiet qed isiru bil-barka tal-Kap Uffiççjal tarRiΩorsi Umani Anthony Bonello, li huwa çar li anki l-inga©© tieg˙u stess mal-Enemalta sar abbaΩi tal-fatt li huwa wie˙ed mill-klikka ta’ GonziPN, u mhux g˙ax g˙andu xi kwalifiçi jew merti iktar minn ˙addie˙or. Fil-fatt din il-gazzetta kienet irrappurtat kif Bonello g˙andu biss esperjenza fil-˙wienet tal-ikel, u li ˙add-iema li kienu ilhom fl-Enemalta u li ma ntg˙aΩlux g˙al din il-kariga kellhom ˙afna iktar kwalifiçi relevanti minnu. Skont informazzjoni li Ωvela d-deputat Laburista Joe Mizzi ftit ilu jidher li allegatament Bonello qed je˙odha wkoll drawwa li jbeΩΩa’ lill-˙addiema tal-Enemalta bil-possibilità li jitla’ lPartit Laburista fil-Gvern, fejn partikolarment kien qed jg˙id lill-mani©ers biex jiffirmaw l-agreements malajr kemm jista’ jkun qabel Gvern Laburista ‘jwaqqfilhom kollox’. Fost o˙rajn kien Ωvelat ukoll kif Bonello allegatament ipprova jxa˙˙am shop steward tal-GWU biex jippermetti li jing˙ataw transfers lil çerti persuni. Quddiem dan kollu l-Ministru Fenech u l-Prim Ministru baqg˙u b’˙alqhom mag˙luq u qed i˙allu lil Bonello jkompli jwettaq l-in©ustizzji u jimxi b’mod skorett mal-˙addiema tal-Enemalta.