Ħarġa 10 ta' Ġunju 2012 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

DIskorsI MILL-IstorJA

Nestu Laiviera dwar il-FaxxiΩmu fil-PN Il-Óadd 10 ta’ Ìunju, 2012 Óar©a Nru 987

Ara pa©ni 8 u 9

Prezz ›0.80

MALtA F’rIÇEssJoNI U ...

FENECH IN DENIAL Ma setax jonqos li g˙alla˙bar li l-ekonomija Maltija da˙let f’riçessjoni, il-Ministru Tonio Fenech fittex xi skuΩa jew o˙ra b˙alma jag˙mel issoltu, flok jaqra l-kitba fuq il˙ajt. Skont l-a˙˙ar çifri ppubblikati mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika (l-NS0), ©ie rre©istrat tnaqqis ta’ 4.5% flinfiq tal-familji, tnaqqis filvalur miΩjud fis-setturi talmanifattura, tal-bejg˙ blingrossa u bl-imnut, tat-turiΩmu u tal-kostruzzjoni u kompla jiΩdied id-defiçit u d-dejn pubbliku. Imma Tonio Fenech jibqa’ in denial u flok jara l-kitba fuq il-˙ajt, iwa˙˙al flEnemalta g˙ax din ma re©g˙etx g˙olliet il-kontijiet tal-elettriku, liema entità inçidentalment taqa’ ta˙t irresponsabbiltà ministerjali tieg˙u. Tonio Fenech iwa˙˙al ittort g˙ar-riçessjoni wkoll filfatt li fix-xhur li g˙addew lST naqqset il-bejg˙ tag˙ha, u huwa u jag˙mel dan kiser illi©i tal-kunfidenzjalità li ja˙dem biha l-NSO, li tis˙aq li kull informazzjoni mog˙tija lil dan l-uffiççju tinΩamm kunfidenzjali u tistax ti©i Ωvelata. Tonio Fenech baqa’ qatt ma rkupra l-kredibbiltà li tilef minn wara l-affari tax-“xog˙ol bi pjaçir” fid-dar tieg˙u b˙ala rikonoxximent g˙asservizzi ta’ senserija li ta lilla˙wa Montebello dwar ilbejg˙ tal-lukanda Jerma. Fenech baqa’ m’g˙amilx libell lil Charles Magro li kien ˙are© b’dawn l-allegazzjonijiet tax-“xog˙ol bi pjaçir” fiddar ta’ Tonio Fenech f’Óal Balzan. Intant, ta’ kull darba li jo˙ro© xi rapport internazzjonali dwar l-istat imçajpar tal-ekonomija Maltija, Tonio

Fenech dejjem jara kif jag˙mel biex jara f’min jew fiex se jwa˙˙al, biex ikompli g˙addej bil-mitolo©ija li l-ekonomija Maltija sejra tajjeb. F’Jannar li g˙adda, wara li l-a©enzija internazzjonali Standard and Poor’s kienet niΩΩlet il- credit-rating ta’ Malta, Tonio Fenech kien sostna li din iddeçiΩjoni ma kinitx dwar l-istat attwali tal-ekonomija Maltija, imma min˙abba lkriΩi taΩ-Ûona Ewro. Fi Frar li g˙adda, b’reazzjoni g˙addeçiΩjoni tal-a©enzija Moody’s li niΩΩlet il-credit rating ta’ Malta, Tonio Fenech esprima d-diΩappunt tieg˙u g˙al din iddeçiΩjoni ta’ Moody’s u kien qal li din ma kinitx ©usta. Huwa qal li dawn la©enziji kienu qeg˙din ikunu kawti ΩΩejjed imma t-tessut ekonomiku kien differenti minn ta’ pajjiΩi o˙ra fir-re©jun. “A˙na qeg˙din immorru ferm a˙jar minn

pajjiΩi o˙ra fir-re©jun u g˙andna ni©u ttrattati b’mod differenti minn dawn ilpajjiΩi,” kien qal Tonio Fenech. Ix-xahar li g˙adda, Tonio Fenech kien qal illi tbassir tal-Fond Monetarju Internazzjonali l-ekonomija Maltija kienet se tikber b’1% matul din is-sena, kien kawt iΩΩejjed u kien sostna li t-tbassir talGvern ta’ tkabbir ta’ 2.5% kien aktar preçiΩ. Issa l-NSO ˙are© bl-istatistika uffiçjali li l-ekonomija mhux talli ma kibritx bi 2.5% jew b’1%, imma talli çkienet b’1%, u çkienet g˙at-tieni kwart ta’ sena konsekuttiv u g˙alhekk ninsabu f’riçessjoni. (ara rapport iddettaljat f’pa©na 4)

Joseph Muscat sE JkUN INAWGUrAt F’ottUBrU fl-Emirati G˙arab Mag˙quda IL-BINI tAL-PArLAMENt IL-ÌDID

G˙addejjin diskussjonijiet bejn is-Sindku Nazzjonalista tal-Belt Valletta, Alexei Dingli, il-Kuratur tal-MuΩewijiet u lawtoritajiet lokali tal-belt Taljana ta’ Cortona biex f’Ottubru li ©ej jin©iebu Malta minn Cortona l-pjanti u d-disinji ori©inali tal-Belt Valletta li kien g˙amel lArkitett u In©inier militari Francesco Laparelli, li kien ©ie inkarigat mill-Gran Mastru La Vallette biex jiddisinja l-belt kapitali tal-Ordni fuq l-G˙olja Sciberras, ftit wara l-Assedju l-Kbir. L-awtoritajiet ta’

Cortona ©ew informati minn Malta li lwirja tad-disinji u l-pjanti ta’ Francesco Laparelli se ssir f’Ottubru li ©ej biex ta˙bat mal-ftu˙ tal-Parlament il-©did u linawgurazzjoni tal-pro©ett tad-d˙ul talBelt. Lil hinn mill-interess kulturali qawwi li se ti©©enera din il-wirja tal-pjanti tal-Belt ta’ Laparelli, l-indikazzjoni li l-bini talParlament il-©did u l-pro©ett tad-da˙la talBelt se ji©i inawgurat f’Ottubru li ©ej, tista’ wkoll tqanqal çertu interess ‘politiku’.

Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat beda Ωjara qasira fl-Emirati G˙arab Mag˙quda billi Ωar Jebel Ali Free Zone, Palm Island, kunçett ˙aj ta’ reklamazzjoni ta’ art fil-ba˙ar, idDubai Internatinal Financial Centre u l-lukanda famuΩa seven star Bourj Al Arab. Il-Mexxej Laburista g˙ada l-Óadd se jkollu laqg˙at ma’ uffiçjali ta’ TECOM f’Dubai Internet City. TECOM g˙andhom investimenti f’Malta permezz ta’ GO u hija preΩenti wkoll fi Smart City. Waqt riçeviment g˙all-komunità Maltija fl-Emirati G˙arab Mag˙quda, il-Mexxej Laburista ltaqa’ mal-Maltin tal-UAE li esprimew is-sodisfazzjon tag˙hom li sab il-˙in biex jiltaqa’ mag˙hom f’din iΩ-Ωjara qasira f’Dubaj. tkompli f’pa©na 2

10.06.2012

A˙barijiet

“Bil-lejl kul˙add jibΩa’ jo˙ro© u ©o Tripli jinstema anki sparar” l-eks ambaxxatur ta’ Malta fi Tripli George Saliba

Tmien xhur wara li Muammar Gaddafi safa’ maqtul, il-poplu Libjan jidher li g˙adu g˙addej minn taqlib kbir hekk kif il©lied ma ntemmx bil-mewt ta’ Gaddafi. Il-gruppi tar-ribelli issa qeg˙din ji©©ieldu bejniethom biex jiksbu kontroll fuq partijiet mit-territorju, filwaqt li qed jisskotaw ir-rapporti dwar torturi u mwiet ta’ persuni ta˙t arrest. Wara li din il-©img˙a n˙ataf lAjruport ta’ Tripli u l-ambaxxata Amerikana f’BengaΩi ©iet attakkata, l-elezzjonijiet li kienu ppjanati g˙al dan ix-xahar kellhom ji©u posposti. Minn pajjiΩ b’sigurtà massima, l-Libja donnu sar pajjiΩ ming˙ajr li©ijiet u ming˙ajr ebda sigurtà, fejn kul˙add qed jag˙mel li jrid. Iktar ma jg˙addi Ω-Ωmien, donnu li iktar qed tqum il-mistoqsija dwar x’kien l-iskop veru

wara d-deçiΩjoni tan-NATO li tassisti lir-ribelli biex jitne˙˙a Gaddafi mill-poter. Dawk li qalu li l-g˙ajta g˙addemokrazija kienet superfiçjali u li n-NATO kellha skopijiet ulterjuri ©ew irredikolati, anki f’pajjiΩna stess, biex issa l-verità qed titla’ f’wiçç l-ilma u kollox qed jindika li probabbilment dawn kellhom ra©un. Li kieku ma kienx hekk, inNATO kienet tkompli tassisti lill-awtoritajiet Libjani biex i©ibu l-ordni, u mhux t˙allihom ifendu g˙al rashom. In-NATO kellha wkoll id-dmir li tag˙Ωel kunsill tranΩitorju b’mod trasparenti, u mhux wie˙ed b’membri li fil-ma©©oranza tag˙hom ˙add ma jaf min huma, u li jiltaqg˙u u jie˙u deçiΩjonijiet importanti filmo˙bi, b˙al dawk li g˙andhom

• Tkompli minn pa©na 1 Il-Maltin tal-Emirati G˙arab Mag˙quda kienu mistiedna tal-Mexxej Laburista fuq vapur tradizzjonali mag˙rufa b˙ala dhow, li salpa madwar il-qala ta’ Dubai fejn wie˙ed jara bosta pro©etti li ©ew imnedija fl-Emirati ta’ Dubai fis-snin li

x’jaqsmu mad-d˙ul ta’ biljuni tal-ewros miΩ-Ωejt u kif dawn ilbiljuni qed jitqassmu. IΩda minflok ma assistiet f’dan kollu, l-ewwel azzjoni li lAmerka ˙adet hekk kif tne˙˙a Gaddafi, kienet li bag˙tet ittruppi tag˙ha f’erba’ pajjiΩi Afrikani o˙ra, filwaqt li ˙abbret li matul l-2012 kienet se timbarka fuq erbatax-il azzjoni militari madwar l-Afrika. Peress li dan kollu ma kienx possibbli b’Gaddafi fil-poter, wie˙ed ma jistax ma jorbotx dawn id-deçiΩjonijiet mal-fatt li l-Amerka kellha sehem qawwi fit-tne˙˙ija ta’ Gaddafi. Anki il-kandidatura g˙all-elezzjonijiet hija wa˙da li qed ti©i kkritikata, u dan g˙aliex tant hemm kundizzjonijiet stipulati, li ˙afna nies li jistg˙u jag˙tu kontribut siewi mhux se jkunu

g˙addew. Is-sur Norman Hamilton u s-sur Joe Borg, koordinaturi tal-lo©istika tal-laqg˙a talMexxej Laburista mal-kommunità Maltija f’Dubai, kienu preΩenti. Il-Mexxej Laburista jinsab akkumpanjat mittabib Michael Farrugia MP u s-sur Joseph Cuschieri, MEP.

jistg˙u jikkontestaw. Fost o˙rajn il-kandidati jridu bilfors ikollhom kwalifika professjonali, li jfisser li minn assemblea ta’ 200 si©©u, l-˙addiema li m’g˙andhomx kwalifiçi professjonali m’humiex se jkunu rappreΩentati. Dawk kollha li b’xi mod ˙admu mal-Gvern ta’ Gaddafi wkoll ma jistg˙ux jikkontestaw – fattur ie˙or li jaqta’ barra parti sostanzjali tal-popolazzjoni li kienet tappo©ja lil Gaddafi jew li kienet b’xi mod assoçjata mieg˙u, anki jekk intortament. Dan qed iqajjem dubji dwar kemm din l-assemblea se tkun verament demokratika, min˙abba li mhux se tkun rappreΩentattiva tal-poplu kollu. Dwar is-sitwazzjoni fil-Libja din il-gazzetta talbet ukoll irreazzjoni ta’ George Saliba, eksambaxxatur Malti g˙al-Libja Staqsejna lil George Saliba x’inhi t-tifsira ta’ dak li ©ara flAjruport ta’ Tripli, u jekk dan jirriflettix l-iktar fuq in-nuqqas ta’ sigurtà fil-Libja, inkella fuq ilmod diplomatiku li bih l-awtoritajiet qed isolvu l-konflitti marribelli. “Minn dak li nisma’ minn sorsi differenti, m’hemmx dubju li ssitwazzjoni tas-sigurtà fil-Libja m’hijiex dak li wie˙ed jixtieq. Bil-lejl kul˙add jibΩa’ jo˙ro© u ©o Tripli jinstema’ anki sparar. Il-Kunsill TranΩitorju g˙ad ma rnexxielux jistabbilixxi ru˙u anki min˙abba l-fatt li l-ebda membru tal-Kunsill g˙ad ma wera awtorità biΩΩejjed sabiex ikun jista’ ji©i obbdut. Dan forsi anki ©ej mill-fatt li hemm biΩa’ li jekk isir hekk, ikun jer©a’ jidher b˙ala xi forma ta’ dittatorjat. Il-fatt jibqa’ li linçident tal-ajruport m’huwiex wie˙ed iΩolat.” Saliba kien mistoqsi wkoll kif dan l-inçident se jaffettwa linvestiment fil-Libja u x’inhu mistenni g˙all-elezzjonijiet li se jsiru fil-©img˙at li ©ejjin. “Çertament in-nuqqas ta’ sigurtà ser taffettwa l-investiment. Óadd ma ser jinvesti f’post fejn teΩisti tant inçertezza. Apparti mill-periklu g˙all-˙ajjiet in-nies,

George Saliba hemm ukoll il-fatt li l-futur huwa inçert. Biex isiru l-elezzjonijiet, preferibbilment irid ikun hemm çerta sigurtà, u ma nafx kemm dan jista’ jsir fi Ωmien tant qasir. Apparti minn hekk, hemm iddiffikultà li din hija xi ˙a©a kwaΩi kompletament ©dida g˙all-poplu Libjan u wie˙ed irid jara kemm ser issiru preparamenti g˙al dawn l-elezzjonijiet.” Fir-rigward tar-ribelli li kienu responsabbli g˙all-˙tif tal-ajruport, staqsejna lil Saliba g˙alfejn sa issa l-awtoritajiet Libjani g˙adhom ma Ωarmawx lil dawn il-gruppi u ˙adulhom l-armi. “Il-Kunsill TranΩitorju wera ru˙u dg˙ajjef u sabiex ti©bor larmi li hemm fl-idejn, trid tkun sod u tkun lest li te˙odha ma’ tribuwijiet u ©ellieda li g˙andhom a©enda differenti minn xuxlin. Fir-Rivoluzzjoni kien hemm g˙adu wie˙ed - Gaddafi. Issa li dan spiçça, m’hemm xejn li jg˙aqqad lit-tribuwijiet u r-ribelli. Wisq nibΩa’ li wara li tne˙˙a Gaddafi, il-Punent, u speçjalment in-NATO, issa qed jg˙idu lill-Libjani: ‘A˙na g˙enikhom tne˙˙u lil Gaddafi, issa aqdfu g˙al raskhom’. Ma na˙sibx li lLibjani huma lesti li jpo©©u lil xi ˙add flok Gaddafi ming˙ajr g˙ajnuna.”

10.06.2012

A˙barijiet

it-tilqimA gÓAll-kAnÇer tAl-utru mill-gvern tingÓAtA biSS lit-tFAl tA’ tnAx-il SenA

It-tilqima tal-privat tiswa mijiet ta’ ewro Il-Gvern ˙abbar inçentiva ©dida fil-qasam tassa˙˙a li permezz tag˙ha il-bniet se ji©u mlaqqma b’xejn kontra l-kançer tal-g˙onq tal-utru. Filwaqt li din hija inizjattiva tajba, mill-banda l-o˙ra qed tqajjem t˙assib fost numru ta’ ©enituri peress li t-tilqima se ting˙ata biss lil dawk li g˙andhom tnax-il sena. Ìenituri li g˙andhom bniet ta’ tnax-il sena u bniet o˙ra li huma ikbar bi ftit snin, qed jinkwetaw g˙aliex wa˙da minn uliedhom se tkun protetta kontra dan it-tip ta’ kançer, filwaqt li l-o˙rajn se jibqg˙u ming˙ajr it-tilqima. Meta dawn il-©enituri ppruvaw jag˙tu t-tilqima lil uliedhom l-o˙ra b’mod privat, skoprew li ma kienux jifil˙u finanzjarjament li jag˙mlu dan. Din il-gazzetta ççekkjat b’liema mod qed ti©i

offruta t-tilqima kontra l-kançer tal-g˙onq tal-utru minn sptarijiet u kliniçi privati. JirriΩulta li din ittilqima tista’ ti©i offruta b’Ωew© modi - tilqima minnhom li tipprovdi protezzjoni kontra Ωew© tipi ta’ HPV viruses, filwaqt li t-tilqima l-o˙ra tipprovdi protezzjoni kontra erba’ tipi ta’ HPV viruses. FiΩΩew© kaΩijiet it-tilqima trid tittie˙ed fi tliet doΩi maqsuma fuq perijodu ta’ sitt xhur. Rigward il-prezz ta’ dan it-tilqim, jidher li l-prezz medju tat-tilqima li tipprovdi protezzjoni kontra Ωew© tipi ta’ viruses hija ta’ madwar €330, ji©ifieri madwar €110 kull doΩa, filwaqt li t-tilqima li tipprovdi protezzjoni kontra erba’ tipi ta’ viruses tiswa madwar €430, li jissarrfu f’madwar €145 kull doΩa. Dan ifisser li bejn iΩ-Ωew© tilqimiet hemm differenza ta’ €100.

Dan qed iwassal bix numru ta’ ©enituri jaraw kif jag˙mlu u jissallbu biex jag˙tu t-tilqima lil uliedhom g˙and il-privat, filwaqt li o˙rajn ikollhom jibqg˙u b’sens ta’ ˙tija min˙abba li m’g˙andhomx mezzi biex jag˙tuhom din it-tilqima. Dawn il-©enituri qed jistaqsu g˙alfejn il-bniet taliskejjel sekondarji ma ng˙atawx it-tilqima kollha kemm huma. Filwaqt li idealment it-tilqima ting˙ata qabel ittfajliet ikunu attivi sesswalment, dan mhux obbligatorju, g˙aliex it-tilqima xorta hija effettiva fuq min di©à kellu rapporti sesswali. G˙alhekk kien jag˙mel ˙afna iktar sens li kieku l-Gvern offra din it-tilqima lit-tfajliet li g˙andhom minn ˙mistax-il sena ’l isfel, u li jkunu g˙adhom jattendu l-iskola sekondarja.

Azzjoni vendikAttivA minn Shirley FArrugiA

Jitkeçça minn handyman mal-Kunsill tal-Mosta Marco Briffa tkeçça mixxog˙ol tieg˙u b˙ala handyman mal-Kunsill Lokali talMosta hekk kif is-Sindku Nazzjonalista Shirley Farrugia ©iet eletta fil-kariga. Briffa, li kien ˙addiem eΩemplari u dejjem qeda dmiru kif suppost, tkeçça mil-lejl g˙an-nhar ming˙ajr ma ng˙ata ebda spjegazzjoni jew perijodu ta’ notice b˙al ma titlob il-li©i. Briffa (fir-ritratt), li g˙andu 59 sena u Ωew©t itfal li g˙adhom jg˙ixu mieg˙u, safa’ ming˙ajr impjieg sempliçiment g˙aliex il-Kunsill bi tmexxija Nazzjonalista ˙a deçiΩjoni mg˙a©©la u diskriminatorja, hekk kif kollox jixhed li din kienet ibbaΩata purament fuq il-kulur politiku tal-˙addiem. Briffa kien ilu jag˙mel xog˙ol full-time mal-Kunsill g˙al iktar minn erba’ snin, u kien tqabbad mill-kunsill preçedenti peress li l-uniku handyman li kien hemm ma kienx ila˙˙aq mal-ammont ta’ xog˙ol. Barra minn hekk Briffa kellu çertu kapaçitajiet addizzjonali li kienu utli ˙afna g˙ax-xog˙ol ta’ tisbi˙ u tiswijiet li l-Kunsill kien jag˙mel madwar il-lokalità.

L-uniku ra©uni li Briffa ng˙ata meta tkeçça, kienet li l-Kunsill ma kienx jifla˙ i˙allas g˙as-servizz ta’ Ωew© handymen. IΩda persuni mid˙la tas-sitwazzjoni jsostnu li dan assolutament m’huwiex minnu, u li din kienet biss skuΩa biex tg˙atti dan l-att li ©ie deskritt b˙ala wie˙ed vendikattiv. Mhux biss numru sostanzjali ta’ kunsilli lokali iΩg˙ar g˙andhom iktar minn handyman wie˙ed, iΩda s-servizz ta’ Briffa kien sa˙ansitra wie˙ed li jiffranka l-flus lill-Kunsill, u mhux wie˙ed li jo˙loq piΩ. Fil-fatt meta din il-gazzetta

GUARANTEED

€399

BEST PACKAGE RATES IN MALTA STARTING FROM

DU PARC HOTEL

4 PARC HOTEL GRITTI

g˙amlet kuntatt mal-eks sindku Paul Chetcuti Caruana, dan sostna li s-servizz ta’ Marco Briffa kien wie˙ed imprezzabbli g˙ax bil-kapaçitajiet varji tieg˙u l-Kunsill kien qed jiffranka ˙afna flus, u dan peress li ma kienx ikun hemm bΩonn li jitqabbdu terzi persuni biex isiru çertu xog˙lijiet tas-seng˙a. Chetcuti Caruana sostna li fiΩ-Ωmien li huwa kien Sindku, qatt ma kien keçça ˙addiema mill-Kunsill, avolja ma kienx kuntent bl-im©iba u x-xog˙ol ta’ xi w˙ud minnhom. Madankollu huwa stqarr li Briffa kien ˙addiem li dejjem g˙amel xog˙olu kif suppost, anki meta huwa kien jing˙ata xog˙ol manwali iebes, filwaqt li ˙addie˙or kien jing˙ata xog˙ol e˙fef. Intant, bl-iktar mod diskriminatorju, lil Marco Briffa itte˙idlu ˙obΩu sempliçiment g˙ax g˙andu sentimenti Laburisti. F’kummenti li ta lil din il-gazzetta, Briffa stqarr li jinsab imwe©©a’ u xxukkjat g˙al mod li bih ©ie ttrattat, u li se jipproçedi legalment kontra din l-in©ustizzja li ˙allietu ˙abta u sabta ming˙ajr impjieg.

Wayne Hewitt, il-partitarju akkanit ta' GonziPN, li hawn minn jg˙id li jista’ jkun ukoll kandidat prospettiv tal-Partit Nazzjonalista, f’ritratt me˙ud Kraków, il-Polonja din il-©img˙a. F’dan ir-ritratt li Hewitt ippubblika fuq il-pa©na tieg˙u talFacebook, Hewitt jidher qieg˙ed iΩomm l-arma M4 Carbine, li tinkludi wkoll laser scope, li skont hu, hija tant ‘smooth’ li tispara qiesha water pistol, u hija preçiΩa ˙afna u toqtol (“deadly”). Hewitt jikteb ukoll li “nothing beats the AK47”. Hewitt li j˙addan fehmiet tal-lemin estrem, u li fl-a˙˙ar elezzjoni kien SegretarjuÌenerali tal-Partit Azzjoni Nazzjonali, illum jinsab jimmilita fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista u jkun preΩenti regolarment fil-laqg˙at li jkollu l-Prim Ministru Gonzi kull nhar ta’ Óadd filg˙odu.

Lake Garda Anywhere / Online

ROCS Price

€728

from €399

12-18 July

6 nights

5-8 July

3 nights

€ 588

from €359

10-15 Aug

5 nights

€642

from €449

15th - 21st Aug

6 nights

€786

from €569

SUPER SPECIAL 4* SALE OFFER TO LAKE GARDA INC GARDA LAND & MOVIE WORLD

4XRWHG SDFNDJHV LQFOXGH WKH UHWXUQ GDLO\ ƮLJKWV DQG all taxes

Cheaper than online. Cheaper than anywhere.

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com

7HUPV DQG FRQGLWLRQV DSSO\ 5DWHV DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH UHWXUQ ƮLJKWV LQFOXVLYH RI DOO WD[HV FKDUJHV 2ƪHUV DUH YDOLG VXEMHFW WR DYDLODELOLW\ DW WKH WLPH RI ERRNLQJ DQG DUH DSSOLFDEOH RQ VSHFLDO GDWHV 3ULFHV PLJKW YDU\ ZLWKRXW QRWLFH )RU D IXOO OLVW RI WKH 52&6 WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS ZZZ URFVJUS FRP WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV

10.06.2012

A˙barijiet

Tonio fenech in denial Bl-istatistika uffiçjali ppubblikata jumejn ilu mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika (lNSO), issa ˙are© b’mod uffiçjali li l-ekonomija Maltija hi teknikament f’riçessjoni, ji©ifieri l-Prodott Domestiku Gross (ilPDG) çkien g˙al Ωew© kwarti ta’ sena konsekuttivi. Gonzi jg˙id ˙a©a, Fenech jg˙id o˙ra Anki dwar statistika daqshekk skjetta, jo˙ro© çar li l-id il-leminija tal-Gvern ta’ GonziPN ma tafx x’inhi tag˙mel dik xellugija. Kif irrappurtat f’ The Times, b’reazzjoni g˙al din la˙bar il-Prim Ministru Gonzi ammetta xott xott li dawn kienu Ωminijiet ta’ sfidi. IΩda mhux hekk g˙amel il-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech, g˙ax fl-istess rapport fit-Times online baqa’ jinsisti li l-ekonomija Maltija g˙adha sejra tajjeb. Huwa ovvju li Tonio Fenech g˙adu, kif jg˙idu l-Inglizi ‘in denial’ u ma jridx jammetti li falla bil-goff fil-miri tieg˙u dwar it-tkabbir ekonomiku, fejn filba©it li g˙adda, minkejja li lmaltemp ekonomiku internazzjonali, Fenech xorta bassar li lekonomija Maltija kienet se tikber bi 2.5%. F’Jannar li g˙adda, Tonio Fenech kien sa˙ansitra stqarr li kien xettiku dwar it-tbassir talIMF u ddubita minnu g˙ax skont l-IMF l-ekonomija Maltija kienet se tikber biss b’1% fl2012. Imma l-fatti issa juru li mhux talli l-ekonomija ma kibritx bi 2.5% jew b’1%, iΩda fil-fatt sa˙ansitra çkienet b’1%, u çkienet g˙at-tieni kwart ta’ sena konsekuttiv. Kontra dak li jag˙mel is-soltu, Tonio Fenech din id-darba ma ˙ari©x jg˙id li dan it-tnaqqis kien dovut g˙all-kriΩi internazzjonali. U bir-ra©un, g˙aliex filwaqt li l-PDG ta’ Malta naqas g˙al Ωew© kwarti konsekuttivi u allura d˙alna teknikament f’riçessjoni, fiΩ-Ûona Ewro ma ©arax hekk u din mhijiex

teknikament f’riçessjoni. Fil-fatt, fl-ewwel kwart tal2012, filwaqt li l-ekonomija Maltija çkienet b’1%, dik taΩÛona Ewro çkienet b’0.1% biss, wara li kienet kibret b’0.7% fla˙˙ar kwart tal-2011. Fenech iwa˙˙al fl-Enemalta meta din immexxija minnu B˙alma kien g˙amel fir-reazzjoni tieg˙u g˙all-istatistika talPDG tal-a˙˙ar kwart tal-2011, Tonio Fenech qed jer©a’ jwa˙˙al fl-Enemalta b˙ala lka©un g˙alfejn l-ekonomija Maltija çkienet, apparti wkoll li din d-darba qal li l-˙tija kienet ukoll tal-ST, b˙al donnu b’daqshekk qisu qed jimplika li mhijiex xi ˙a©a daqstant ˙aΩina li l-ST mhijiex sejra tajjeb, qisu hemm ma jaqilg˙ux l-g˙ajxien tag˙hom mijiet kbar ta’ familji Maltin.

Imma jekk g˙as-sa˙˙a talargument wie˙ed jaççetta b˙ala veru li l-ekonomija Maltija qieg˙da tiçkien min˙abba lEnemalta, din hija ammissjoni li huwa proprju l-Gvern stess li qieg˙ed ikun il-kawΩa prinçipali g˙alfejn l-ekonomija qieg˙da tiçkien.

Ispeaker, kien inevitabbli li lekonomija tmur g˙all-ag˙ar. U hekk ©ara, g˙ax minn tnaqqis ta’ 0.3% fir-raba’ kwart tal-2011, spiççajna bi tnaqqis ta’ 1% talPDG fl-ewwel tliet xhur tal2012.

L-instabbiltà politika

Meta wie˙ed jifli l-istatistika li ppubblika l-Gvern xi jsib? F’termini reali, il-PDG naqas bi €11.2 miljun, iΩda l-infiq talfamilji Maltin u G˙awdxin naqas b’€34.4m f’termini reali. Li ©ara fl-ewwel tliet xhur tassena, kien li l-infiq tal-familji naqas drastikament, b’waqg˙a ta’ 4.5%, li lanqas fl-2009, fleqqel tal-kriΩi internazzjonali lkonsum kien niΩel b’1.5%. Huwa ovvju li min˙abba lkriΩi politika fi ˙dan GonziPN, il-familji qag˙du lura milli jonfqu, apparti wkoll li s-sa˙˙a talpagi baqg˙et nieΩla. Il-Ministru Fenech ˙are© jg˙id li PDG naqas g˙aliex il-Gvern iddeçieda li, minflok jer©a’ jΩid il-kontijiet tad-dawl, iddecieda li jassorbihom il-Gvern, u g˙alhekk l-Enemalta g˙amlet ittelf. Din huwa ra©unament ta’ accountant u mhux ta’ ekonomista, g˙ax li kieku l-Ministru ddeçieda li jΩid il-kontijiet taddawl, forsi kien inaqqas it-telf tal-Enemalta, iΩda l-konsum reali tal-familji u l-qlig˙ tannegozji kien jonqos b’˙afna aktar milli fil-fatt naqas u l-PDG kien jie˙u daqqa ferm aktar ’l isfel milli ˙a. It-tnaqqis fil-valur miΩjud millat produttiv ma se˙˙x biss filqasam tal-energija u l-manifattura, iΩda kien hemm tnaqqis fis-settur tal-bejg˙ bl-ingrossa u l-imnut flimkien ma’ dak tallukandi u t-turiΩmu, kif ukoll dak tal-kostruzzjoni. Minn indikazzjonijiet dwar ilkummerç barrani, it-tnaqqis filvalur miΩjud fil-manifattura ma jidhirx li kien dovut biss g˙allST, kif ried jimplika Tonio Fenech.

Mhux kumbinazzjoni li lekonomija Maltija bdiet tiçkien fl-a˙˙ar kwart tal-2011 meta bdiet tikkarga l-instabbiltà politika hekk kif il-Ministru Austin Gatt ©ie umiljat meta salva minn vot ta’ sfiduçja, grazzi g˙all-Ispeaker. Meta mbag˙ad ftit wara kien ilPrim Ministru Gonzi li safa umiljat billi kien il-Gvern kollu kemm hu li ©ie salvat minn vot ta’ sfiduçja g˙al darb’ohra permezz tal- casting vote tal-

Kollass fl-infiq tal-familji

Fenech ja˙bi r-realtà Skont iç-çifri tal-kummerç barrani, l-esportazzjoni, pereΩempju l-industrija tal-farmaçewtika, naqset ukoll il-bejg˙ tag˙ha flewwel 3 xhur b’21%. Il-Ministru Fenech g˙aΩel li jinjora dan, u injora wkoll il-fatt li Ω-Ωieda flesportazzjoni kienet dovuta g˙all-esportazzjoni taΩ-Ωejt. Evidentement il-Ministru Fenech kompla jippreferi ja˙bi x’inhi l-qag˙da reali biex ma jammettix li l-ekonomija mhijiex sejra tajjeb. Huwa çar li t-tnaqqis fil-valur miΩjud fil-qasam tal-bejg˙ blingrossa u l-imnut huwa marbut mat-tnaqqis fil-konsum talfamilji Maltin. It-tnaqqis fil-qasam tat-turiΩmu kien ukoll evidenti hekk kif iççifri tal-istess NSO juru li lg˙add ta’ turisti li Ωaru lil pajjizna fl-ewwel tliet xhur ta’ din issena naqas bi 11%, l-iljieli li qattg˙u naqsu bi 8%, u l-infiq taghhom naqas bi 2.6%, apparti li n-numru ta’ viΩitaturi bilcruise liners naqsu wkoll. Dan kollu juri li mhux minnu li dan it-tnaqqis fil-PDG se˙˙ min˙abba l-Enemalta jew l-ST. Barra minn hekk, fl-ewwel tliet xhur tas-sena l-Gvern tilef ilkontroll fuq in-nefqa rikorrenti tieg˙u, meta suppost skont lUE g˙andu jag˙mel bil-maqlub, u g˙aldaqstant Ωied sostanzjalment id-defiçit u d-dejn, Ωied ilkonsum tieg˙u u dan g˙atta xi ftit il-waqg˙a akbar fil-PDG tassettur privat, u b’hekk ilwaqg˙a fil-PDG ma dehritx kbira Ω-Ωejjed. Fenech jikser ir-regoli tal-kunfidenzjalità tal-NSO Ta’ min jg˙id ukoll li l-Ministru Fenech b’dak li Ωvela dwar lST, li hi kumpannija privata, qed jimmina l-kredibbiltà talistituzzjoni tal-NSO li ti©bor listatistika ming˙and individwi privati u kumpanniji bil-kundizzjoni li din iΩΩommhom kunfidenzjali fi ˙dana u mhux tg˙addieha lill-Ministru.

10.06.2012

A˙barijiet

“Tal-iskantament li b˙ala l-eredi ta’ Mabel, qatt ma ©ejt elett fuq il-Bord tal-Allied b˙ala t-tieni l-ikbar azzjonist” Robert Strickland F’ittra li bag˙at lil din ilgazzetta, l-eredi ta’ Mabel Strickland, Robert Strickland, spjega fid-dettall it-tilwima li g˙andu mal-eΩekutur tat-testment taz-zija tieg˙u dwar linterpretazzjoni ta’ dan it-testment u qal illi proprju dwar dan sentejn ilu ppreΩenta kawΩa fil-Qorti (34/2010/SM). Robert Strickland jg˙id li “ittilwima tieg˙i mhijiex malmembri tal-Kunsill talFondazzjoni Strickland per se, allavolja jien g˙andi dubji fuq il-fatt li g˙andhom rwol doppju b˙ala l-eΩekuturi tazzija tieg˙i – iwettqu d-dmirijiet fiduçjarji b˙ala eΩekuturi tat-testment – waqt li, fl-istess ˙in, huma membri tal-Kunsill tal-Fondazzjoni Strickland, li kien ukoll il-legatarju ewlieni”. Strickland iΩid jg˙id “Tabil˙aqq l-uniku eΩekutur (ilProfessur Joe Ganado) g˙adu membru tal-Kunsill (b˙ala chairman ) u issa hu akkumpanjat minn ibnu, kif ukoll minn iben l-eΩekutur lie˙or, illum mejjet (Mario de Marco iben, Guido de Marco)”. “IΩda jiena, b˙ala l-eredi mag˙Ωul minn Mabel, qatt ma ©ejt mistieden inkun membru tal-Kunsill tal-Fondazzjoni Strickland li, minn mindu mietet iz-zija tieg˙i, eskludiet lil kull Strickland.” Robert Strickland iΩid jg˙id li l-Fondazzjoni Strickland hija lazzjonist ma©©oritarju ta’ Allied Newspapers Ltd u hija rrappreΩentata minn Ωew© diretturi fuq il-Bord tal-Allied. Madankollu, hemm sitt diretturi o˙ra fuq il-Bord tal-Allied, li wie˙ed minnhom huwa wkoll azzjonist minuri. Robert Strickland jg˙id li

“˙a©a tal-iskantament li, b˙ala l-eredi ta’ Mabel Strickland, qatt ma ©ejt elett fuq il-Bord tal-Allied allavolja jien it-tieni likbar azzjonist, u tabil˙aqq kull proposta g˙all-elezzjoni tieg˙i ©iet imblukkata millazzjonist ma©©oritarju”. “Jien qatt ma ddikjarajt li lFondazzjoni Strickland ‘warrbittni jew eliminanti’ mittmexxija tal-kumpannija Allied. Jien qatt ma kont involut fit-tmexxija tal-kumpannija allavolja z-zija tieg˙i ddikjarat b’mod çar, meta kienet g˙adha ˙ajja u tkellmet mieg˙i personalment, li riditni nkun involut.” “Din il-possibbiltà kienet, bla dubju, saret diffiçli ˙afna min˙abba l-a©ir tal-Gvern ta’ dak iΩ-Ωmien li kien ibblokka t-tentattiv taz-zija tieg˙i biex tadottani fl-1977 u din is-sitwazzjoni saret ag˙ar meta ©ejt iddikjarat persona non grata f’Malta mill-1978 sal-1987,” sostna Robert Strickland. Ûied jg˙id “Jien qatt ma ddikjarajt li g˙andi d-dritt li nkun involut fit-tmexxija talkumpannija. Qatt ma allegajt li l-Professur Joseph Ganado, mal-Professur Guido de Marco, kien irreveda t-tes-tment li ˙alliet Mabel Strick-land b’mod li ne˙˙ewli d-dritt li niret ilgazzetta u anki l-proprjetà tazzija tieg˙i f’Óal Lija”. “Tabil˙aqq, il-Professur Ganado kien iddikjara li hu qatt ma kien involut fil-kitba mill©did tal-abbozz tat-testment taz-zija tieg˙i fl-1979, li fih tne˙˙ew l-assi mill-proprjetà, li ˙allieni b˙ala l-eredi ta’ Mabel.” Robert Strickland jg˙id li kien il-Professur de Marco (blammissjoni tieg˙u stess) li ta l-

Il-PN ma jwe©ibx dwar il-kaΩ tas-Sindku tal-Imtarfa Sittax-il jum wara li kien mistoqsi minn din il-gazzetta dwar il-kaΩ tas-Sindku tal-Imtarfa, Anton Mifsud, is-Segretarju Ìenerali tal-PN, Pawlu Borg Olivier, baqa’ ma we©ibx g˙ad-domandi tag˙na. Anke Edwin Vassallo li jmexxi lUffiççju tal-Kunsilli Lokali talPN, naqas milli jwie©eb dwar dan il-kaΩ. IΩ-Ωew© uffiçjali tal-PN kienu mistoqsijin jekk hux bi˙siebhom jie˙du xi azzjoni fil-konfront ta’ Mifsud li b˙alissa qed jiffaççja proçeduri kriminali filQorti fejn qed ji©i akkuΩat b’tix˙im b’rabta mal-˙ru© ta’ liçenzja t’opra tal-ba˙ar. Kien fil-˙ar©a tal-Óadd, 13 ta’ Mejju li l-gazzetta KullÓadd kienet Ωvelat dan il-kaΩ. Min-na˙a tieg˙u, Anton Mifsud kien ikkonferma ma’ din il-gazzetta li g˙andu kaΩ pendenti fil-Qorti u li l-kaΩ tieg˙u huwa marbut m’allegat irregolarità fil-˙ru© ta’ liçenzja. Ma’ din il-gazzetta Mifsud kien stqarr ukoll li minkejja li l-kaΩ di©à ilu g˙addej g˙al dawn l-a˙˙ar erba’ snin, s’issa g˙adu ma nqatax. Mifsud kien sostna li fil-konfront tieg˙u qed isiru biss allegazzjonijiet u g˙alhekk m’hemm xejn konkret, minkejja li fir-realtà lPulizija tellg˙atu l-Qorti u akkuΩatu b’korruzzjoni. Mistoqsi jekk i˙ossx li kellu jirriΩenja minn sindku jew jekk ©iex mitlub jirriΩenja, Mifsud kien sa˙aq li hu m’g˙amel xejn ˙aΩin u g˙alhekk ma j˙ossx li g˙andu jirriΩenja la minn sindku u lanqas mill-PN.

parir lil Mabel Strickland u g˙enha biex tag˙mel dan. “Iççirkostanzi eΩatti ma jistg˙ux ji©u aççertati peress li l-eΩekuturi qatt ma rrilaxxawli l-fajls u l-karti personali ta’ Mabel Strickland (li g˙andi parir li jappartienu lili) u jinkludu dettalji fuq it-testmenti, u l-istruzzjonijiet u intenzjonijiet tag˙ha fir-rigward tag˙hom.” Robert Strickland isostni fla˙˙ar nett li “huwa korrett li wie˙ed jg˙id li, minkejja li jien nibqa’ l-uniku eredi universali ta’ Mabel Strickland fl-a˙˙ar testment tag˙ha, qatt ma kont avΩat bl-eΩistenza tat-testment jew tawni kopja tieg˙u, allavolja teΩisti evidenza li (Mabel) kienet talbet il-konsulent legali tag˙ha biex ji©i jΩurni Londra u jispjegali çerti bidliet, eΩatt wara li hija kienet kitbitu. Dan kien f’kuntrast qawwi mat-testmenti preçedenti li g˙amlet qabel, fejn jien dejjem ing˙atajt kopji ta’ dawn it-testmenti u spje-gazzjonijiet. Kopji o˙rajn tat-testmenti tag˙ha ta’ qabel kienu wkoll dejjem iddepoΩitati fil-bank tag˙ha f’Londra,” temm jg˙id Robert Strickland.

Robert Strickland huwa wkoll skultur u fil-fatt g˙amel il-bust talPresident George Abela li hemm San Anton

10.06.2012

Lokali

Garanzija GÓaÛ-ÛGÓaÛaGÓ

Wa˙da mill-miri li l-Mexxej Laburista Joseph Muscat se jkun qed jattwa kemm-il darba jing˙ata fiduçja fl-elezzjoni ©enerali li jmiss, se tkun il-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙. KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn il-pjan tal-PL g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin u tkellmet ma’ xi rappreΩentanti tal-g˙aqdiet taΩΩg˙aΩag˙ dwar din il-proposta.

X’inhi l-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙? Ftit tal-©img˙at ilu, b˙ala parti mill-attivitajiet ta’ Jum il-Óaddiem, il-PL organizza konferenza dwar ledukazzjoni. Matulha l-Mexxej Laburista Joseph Muscat tkellem dwar il-pjan li g˙andu l-PL g˙aΩΩg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin, li wara l-età ta’ 16-il sena kull Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a jkunu jew qed jitg˙allmu, jew qed jit˙arr©u, jew inkella qed ja˙dmu. Il-mira tal-PL hija li kemm jista’ jkun jiΩdied l-ammont ta’ Ωg˙aΩag˙ li jibqg˙u jistudjaw wara l-età ta’ 16-il sena. G˙aldaqstant, Gvern Laburista se jkun qieg˙ed ja˙dem fuq strate©ija biex pajjiΩna jkollu l-aqwa edukazzjoni fl-istituzzjonijiet kollha edukattivi pos-

tsekondarji li jinkludu l-Junior College, il-Higher Secondary, l-ITS, l-MCAST u anke fl-Università. IΩda g˙al dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ li jiddeçiedu li wara 16il sena ma jkomplux l-iskola, il-PL se jkun qieg˙ed jassigura li jkun hemm opportunitajiet ta’ xog˙ol li permezz tag˙hom mhux biss ikunu jistg˙u javvanzaw huma, iΩda anke l-familji tag˙hom. G˙al dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ li ma jkunux baqg˙u fittag˙lim u li ma jkollhomx impjieg, il-PL se jkun qed jassigura li joffrilhom ta˙ri© tal-og˙la kwalità li jkun iffukat fuq ix-xog˙ol u l-˙iliet u li jippermettilhom li jsibu xog˙ol ta’ kwalità aktar ’il quddiem. Dan it-ta˙ri© mhux se jkun qed jing˙ata biss mill-Istat, iΩda anke minn Public Private Partnerships .

L-edukazzjoni ti©i l-ewwel Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat, tenna g˙al diversi drabi li g˙all-PL l-edukazzjoni ti©i l-ewwel. Dan g˙aliex il-PL jemmen li l-edukazzjoni hija ç-çavetta g˙all-mobbiltà soçjali. Il-PL jemmen f’edukazzjoni li ma to˙noqx l-innovazzjoni iΩda tippremjaha, li t˙ajjar il-kreattività u li to˙ro© l-aqwa talenti ta’ kull persuna. Il-PL jemmen f’edukazzjoni bbaΩata fuq il-prinçipji tal-meritokrazija fejn kul˙add ikollu çans jiΩviluppa ttalenti u l-kapaçitajiet tieg˙u. Dwar il-Garanzija g˙aΩÛg˙aΩag˙, ˙adna l-kummenti ta’ MATTHEW ZERAFA mill-Kunsill Studenti Junior College (KSJC) u ta’ ANDRÈ DAMATO mill-GWU YOUTHS.

mi li qed jiffaççja. Ta˙seb li din il-garanzija tista’ tikkumbatti l-problema tax-xog˙ol prekarju f’pajjiΩna? Matthew Zerafa: Naqbel mad-dikjarazzjoni li din ilgaranzija tikkumbatti l-problema tax-xog˙ol prekarju f’pajjiΩna g˙ax tg˙in sabiex l-istudent ji©i m˙arre© b’mod aktar prattiku u ji©i muri t-triq li twasslu g˙axxog˙ol mixtieq minnu. B’hekk tkun qed isse˙˙ t˙ejjija b’mod speçifiku u aktar iffukkat g˙al-linja mixtieqa mill-istudent u ma jinfirixx fuq su©©etti o˙rajn li ma jsibhomx fid-dinja tax-xog˙ol li jixtieq li jasal g˙aliha. Nixtiequ li skemi u garanziji b˙al dawn, li jkomplu jsa˙˙u l-qag˙da tal-istudent Malti u G˙awdxi, ikomplu jid˙lu fis-se˙˙ u jsa˙˙u s-sistema edukattiva f’Malta li minn Ωmien g˙al Ωmien tasal g˙all-bΩonn ta’ riforma sabiex il- workforce Maltija tkun tista’ t˙abbatha ma’ workforces o˙rajn Ewropej.

Matthew Zerafa Kemm ta˙seb li huwa importanti li s-settur industrijali u dak edukattiv jibdew ja˙dmu aktar id f’id f’pajjiΩna? G˙al xiex? Matthew Zerafa: Dawn iΩ-Ωew© setturi g˙andhom jibdew ja˙dmu aktar id f’id sabiex l-individwu jsibha aktar façli g˙alih meta ji©i biex jimxi minn settur g˙all-ie˙or fil-faΩijiet differenti ta’ ˙ajtu. Li n˙arr©u lill-istudenti fis-sistema edukattiva b’mod aktar prattiku u b’viΩjoni çara tax-xog˙ol mixtieq minnhom, li huwa ta’ bΩonn li jit˙arr©u fih sabiex il˙addiem fl-industrija jkun irçieva l-aqwa u l-a˙jar t˙ejjija mis-settur edukattiv. Andrè Damato: Is-sistema edukattiva postsekondarja f’pajjiΩna hija mibnija fuq Ωewg fronti: il-qasam vokazzjonali u l-qasam akkademiku. Waqt li dawn iΩ-Ωew© fronti fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar iwasslu sabiex listudent jasal g˙all-istess livell edukattiv u jipprovdu ˙addiema kwalifikati g˙all-industrija, dawn jiffukaw

Andrè Damato fuq metodi ta’ tag˙lim differenti. Il-problema li qeg˙din jiffaççjaw ˙afna miΩ-Ωg˙aΩag˙ hija li qed isibu qabΩa kbira bejn dak li tg˙allmu fl-istituzzjonijiet edukattivi u dak li jsibu fid-dinja tax-xog˙ol, kemm jekk kienu studjaw. Din il-problema tidher li ma teΩistix g˙al dawk listudenti li qed jistudjaw fl-ITS, g˙ax b’mod tajjeb ˙afna l-ITS irnexxielu jΩewwaq t-teorija, il-pratttika u l-esperjenza tax-xog˙ol. Il-problema hija iktar serja g˙al dawk li qed jistudjaw fl-Università ta’ Malta, u anke g˙al numru konsiderevoli ta’ studenti flMCAST. Hemm diversi soluzzjonijiet biex wie˙ed inaqqas dan id-distakk, fosthom Ωvilupp ta’ korsijiet li jo˙olqu l-kapaçitajiet bΩjonjuΩi g˙all-industrija, ittis˙i˙ tas-sistema tal-apprentistat g˙all-korsiijet vokazzjonali, xog˙ol fis-sajf li jg˙in lill-istudent jikseb l-esperjenza u l-˙olqien ta’ istitut tar-riçerka u innovazzjoni fl-istituti akkademiçi u vokazzjonali fejn dan l-istitut jigi kkonsultat mill-industrija rigward proble-

Andrè Damato: Iva perswaΩi li garanzija g˙aΩΩg˙aΩag˙ twassal biex titnaqqas il-problema taxxog˙ol prekarju. Óafna miΩ-Ωg˙aΩag˙ jag˙Ωlu li ja˙dmu b’mod prekarju peress li ma jkunx hemm g˙aΩla o˙ra. Dr Joseph Muscat tkellem dwar kif ilGvern g˙andu jkun ta’ eΩempju u ma jag˙tix kuntratti lil dawk li j˙addmu nies b’mod prekarju. Dan sintendi se jwassal lill-entitajiet li j˙addmu u interessati jie˙du xog˙ol tal-Gvern li jbiddlu g˙alla˙jar u favur il-˙addiema l-prattiçi tal-kuntratti tag˙hom. Peress li b’din il-politika Ω-Ωg˙aΩag˙ se jkunu qeg˙din ji©u m˙ajra jistudjaw jekk ma jkunux qeg˙din ja˙dmu, dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ se jkunu qeg˙din iΩidu l-kapaçitajiet tag˙hom u b’hekk ikunu f’sitwazzoni fejn ikollhom iktar bargaining power fejn u b’liema kundizzjonijet ja˙dmu. Meta l-Gvern ikun qieg˙ed isegwi Ω-Ωg˙aΩag˙ b’mod poΩittiv, dan ikun f’poΩizzjoni li jsib Ωg˙aΩag˙ li la qeg˙din irre©istrati b˙ala studenti u lanqas b˙ala ˙addiema. Jista’ jkun li dawn iΩ-Ωg˙Ωag˙ ikunu qeg˙din ja˙dmu b’mod irregolari jew b’mod prekarju u g˙alhekk permezz ta’ laqg˙at edukattivi ΩΩg˙aΩag˙ jistg˙u jing˙ataw l-g˙arfien dwar id-drittijiet tag˙hom, il-periklu ta’ ˙idma irregolari u l-importanza tas-sa˙˙a u s-sigurtà.

10.06.2012

A˙barijiet

minn Silvio Gonzi

Il-Bilanç ta’ Natalino Fenech:

121 intervista ma’ kelliema Nazzjonalisti – 28 ma’ kelliema Laburisti Minn tmien is-sena li g˙addiet meta beda jberraq li tista’ ssir elezzjoni qabel iΩ-Ωmien min˙abba l-inkwiet intern fi ˙dan GonziPN, bdejna naraw aktar minn qatt qabel purçiss-joni ta’ ministri jidhru ta’ kuljum, wie˙ed wara l-ie˙or, fuq l-a˙barijiet tal-PBS, f’atti-vitajiet immuntati apposta sempliçiment biex jidhru fuq it-televiΩjoni u jag˙tu l-im-pressjoni li f’dal-pajjiΩ sta©nat g˙addej xi ritmu ta’ xog˙ol ta’ barra minn hawn. Riedu jo˙olqu l-perçezzjoni li g˙andna xi gvern dinamiku li qatt ma kellna b˙alu u li x-xog˙ol li suppost kien qed jag˙mel qatt ma rajna b˙alu f’Malta! Bdew kampanja o˙ra biex iΩebil˙u u jidfnu l-messa©© tal-Partit Laburista. Ruxxmata attivitajiet Laburisti injorati kompletament, u meta f’atti-vità Laburista ting˙ad xi ˙a©a li ddejjaqhom, tarahom sejrin ji©ru g˙all-kummenti tal-min-istri Nazzjonalisti biex jirribattu dak li jkun intqal min-na˙a Laburista. Ir-riΩultat ta’ dan il-par-ti©©janiΩmu sfrenat mit-Taq-sima tal-A˙barijiet ta’ Natalino

Fenech ©ie kkonfermat fl-a˙˙ar jiem meta l-Ministru Dolores Cristina wie©bet interpellanza tad-Deputat Laburista Gino Cauchi dwar kemm ©ew intervistati kelliema politiçi fl-a˙barijiet tal-PBS minn Ottubru ’l hawn. JirriΩulta li l-kelliema Nazzjonalista intervistati kie-nu erba’ darbiet aktar mill-intervisti li saru lil kelliema Laburisti. Kien hemm b’kollox 121 kumment li l-A˙barijiet tal-PBS xandru ma’ kelliema Nazzjonalisti, filwaqt li 28 kumment biss ittie˙du ming˙and kelliema tal-Partit Laburista. Jekk dan mhuwiex Ωbilanç sfaççat kontra l-Partit Labu-rista, ma nafux x’jista’ jkun ag˙ar. U ma’ dan wie˙ed irid iΩid il-manipulazzjoni li tkun g˙addejja l-˙in kollu mitTaqsima tal-A˙barijiet tal-PBS biex lillPartit Laburista jiΩvanta©©jawh f’kulma jg˙id u f’kulma jag˙mel. A˙barijiet importanti li jo-˙or©u millkamp Laburista jindifnu lejn l-a˙˙ar parti tal-a˙barijiet u dejjem ikunu akkumpanjati minn kummenti ta’ kelliema tal-Gvern biex jirribattu mill-ewwel dak li jkun intqal.

L-a©enda ta’ Bondi hija l-a©enda tal-PN L-a©enda li jmexxi Lou Bondi fuq ix-xandir nazzjonali hija la©enda tal-Partit Nazzjonalista. L-g˙aΩla tas-su©©etti, ilmod kif jippreΩentahom, ilmod kif jittratta lill-Partit Laburista, kollha jixhdu li lg˙an tal-programmi ta’ Bondi huwa biss li jmexxi ’l quddiem l-a©enda tal-Partit Nazzjonalista, dik li akkost ta’ kollox il-klikka GonziPN tibqa’ mka˙˙la mas-si©©u talpoter. Rajna sforz imqanΩa˙ ta’ Bondi nhar it-Tlieta li g˙adda biex jag˙mel dak li qed jipprova jag˙mel il-Partit Nazzjonalista b˙alissa, ji©ifieri li jipprova jirba˙ lura lejh partitarji Nazzjonalisti li dejjem kienu Nazzjonalisti, imma issa tant qed i˙ossuhom diΩilluΩi bil-Partit tag˙hom fil-gvern li jew di©à ddeçidew li ma jmorrux jivvutaw f’elezzjoni ©enerali, jew li sa˙ansitra jaqilbu lvot tag˙hom. Il-kampanja kollha tal-Partit Nazz-jonalista fl-a˙˙ar ©img˙at kienet immirata lejn din is-sezzjoni tal-vot Nazzjona-lista. Rajna diskorsi isteriçi ta’ kelliema Nazzjonalisti jappellaw g˙all-aktar partitarji akkaniti tag˙hom. Diskorsi mimlijin mibeg˙da kontra l-Partit Laburista, bi stejjer li jmorru lura tletin sena biex i˙ammru wiçç il-Partit Laburista, b’verΩjoni tal-istorja li taqbel lilhom u ming˙ajr ma jing˙adu l-fatti kollha taç-çirkustanzi li kien fihom il-pajjiΩ dak

iΩ-Ωmien. Rajna l-isteriΩmu ta’ Gonzi fid-diskorsi li g˙amel quddiem partitarji Nazzjonalisti u mbag˙ad sa˙ansitra fil-Parlament waqt il-mozzjoni ta’ fiduçja fil-Gvern. Kellna anke kelliema, b˙allMinistru Mario de Marco, li sa ftit ilu kien qed jitqies b˙ala lvuçi tal-moderazzjoni filGvern Nazz-jonalista, jinfexx f’attakk mill-aktar a˙rax u isteriku kontra l-Partit Laburista fil-Parlament. U Lou Bondi, g˙ax ˙a©a wa˙da ma’ GonziPN u la©enda tieg˙u hija l-a©enda tal-PN, kompla b’din il-kampanja u nqeda bil-programm tieg˙u biex dawn id-diskorsi isteriçi ta’ Gonzi u de Marco jwassalhom hu fil-programm tieg˙u g˙al dawk li forsi ma kinux semug˙hom fis-seduta parlamentari jew fuq Net TV. Din hija l-manipulazzjoni li ta’ kuljum irid i˙abbat wiççu mag˙ha l-Partit Laburista. L-istess rajnieh lil Bondi jittratta s-su©©ett tal-garanzija li l-Partit Laburista qed jag˙ti lill©enituri tal-persuni bi bΩonnijiet speçjali g˙al dak li se ji©ri minn uliedhom meta huma ji©u neqsin. Kompla hawn ukoll imexxi l-a©enda tanNazzjonalisti li l-ewwel jg˙ajru lill-Partit Laburista li m’g˙andux proposti, imbag˙ad meta to˙ro© xi proposta li lin-Nazzjonalisti tinkwetahom bil-kbir, jag˙mlu minn kollox biex jippruvaw i©ibu

fix-xejn din il-proposta. Hekk g˙amel Bondi fil-programm tieg˙u tal-Óamis. Sforz imqanΩa˙ biex jimbarazza lillkelliem Laburista Charles Mangion, u jag˙ti l-ispazju kollu li jista’ lill-Ministru Tonio Fenech biex jiΩΩufjetta bil-proposta Laburista dwar il-˙tie©a li fuq kull miΩura ekonomika ma©©ura li Gvern Laburista ©did ikun se jie˙u, isir studju dwar l-impatt soçjali li tali miΩura tkun se t˙alli.

Il-PBS jiΩfen skont id-daqqa tal-Gvern: jorganizzaw Dissett il-Óadd g˙ax hekk ried GonziPN Ftit kien hemm okkaΩjonijiet daqstant sfaççati flistorja tax-xandir nazzjonali daqskemm kienet dik ta’ tmiem il-©img˙a li g˙addiet fejn intwera bl-aktar mod çar li l-istazzjon nazzjonali sar biçça g˙odda f’idejn klikka li ˙atfet il-poter f’idejha u ˙alfet li tibqa’ mka˙˙la mas-si©©u talpoter. Riedu li jintervista lil Gonzi fuq l-istazzjon nazzjonali fl-a˙jar ˙in u ©urnata li l-aktar setg˙u jsegwuh nies g˙ax ried iwassal messa©© çar lil Franco Debono u lill-elettorat Malti li fil-©urnata ta’ wara, ji©ifieri t-Tnejn li g˙adda, huwa ried vot “çar” mill-Parlament biex ikun jista’ jibqa’ jmexxi sal-a˙˙ar tal-le©iΩlatura. Raw kif g˙amlu u ©ieg˙lu lill-©urnalista Reno Bugeja jorganizza dan il-programm mhux fil©urnata tas-soltu tieg˙u, is-Sibt, l-aktar ©urnata mag˙rufa li n-nies ma jsegwux televiΩjoni, imma l-Óadd, jum li fih, fil-˙in ta’ filg˙axija, il-parti lkbira tan-nies tin©a-bar f’darha fil-˙inijiet ta’ wara t-tmienja min˙abba li l-g˙ada jkun jum normali ta’ xog˙ol u skola.

Meta ˙adu din id-deçiΩjoni kienu konxji wkoll mill-a˙˙ar st˙arri© tal-Awtorità tax-Xandir dwar l-udjenzi televiΩivi li minnha jirriΩulta li l-udjenza tat-televiΩjoni Maltija l-Óadd filg˙axija hija aktar mid-dopppju tas-Sibt filg˙a-xija. Peress li biex jakkomodaw lil GonziPN organizzaw Diss-ett g˙all-Óadd filg˙axija, inteb˙u li b’dan il-programm se jo˙olqu Ωbilanç sfaççat filkonfront tal-Partit Laburista, kif fil-fatt g˙amlu. Biex ikomplu juru kemm huma sfaççati ppruvaw, ming˙ajr ma rnex-xielhom, jag˙tu dehra ta’ bilanç billi kienu lesti jibdlu s-su©©ett tal-programm li xorta kien se jixxandar is-Sibt u jistiednu g˙alih lill-Mexxej Laburista Joseph Muscat. IΩda l-Partit Laburista ma kienx lest jid˙ol f’din in-nassa. Ippruvaw malajr malajr, mill-Ìimg˙a g˙as-Sibt, i©ibu lil Joseph Muscat f’Dissett tas-Sibt, ˙alli mbag˙ad Gonzi jkollu kull opportunità jirri-batti fil-programm tal-Óadd. Imma l-Partit Laburista inteba˙ b’din il-manipulazzjoni u rrifjutaha.

10.06.2012

Diskorsi

“In-nazzjonalIstI kIenu F’din il-˙ar©a tal-KullÓadd qeg˙din nippubblikaw diskors importanti li kien g˙amel NESTU LAIVIERA fil-31 ta’ Diçembru 1961, ftit ©img˙at qabel l-elezzjoni ta’ Frar l-Iswed. Transkript ta’ dan id-diskors instabet fil-fajls sigrieti tal-Pulizija, ma’ mijiet ta’ transkripts ta’ diskorsi politiçi o˙ra li kienu saru mill-pulizija ta’ De Gray (Laiviera jsej˙ilhom l-iΩbirri ta’ De Gray), f’eΩerçizzju ta’ spunja©© politiku fejn fil-fajls tal-Pulizija hemm imniΩΩel sa˙ansitra l-ismijiet tas-sidien tax-xarabanks li kienu jie˙du l-Laburisti g˙all-meetings. Dan id-diskors ta’ Laiviera g˙andu limportanza tieg˙u g˙ax jitkellem bl-iswed fuq l-abjad dwar il-konnessjonijiet tan-Nazzjonalisti mal-FaxxiΩmu ta’ Mussolini. Dan id-diskors ta’ Nestu Laiviera kien sar fil-Pjazza San Ìakbu ÓaΩ-Ûabbar fl-a˙˙ar jum tas-sena 1961 u kien beda fis-2.30pm. Dan il-meeting kien ©ie indirizzat ukoll mill-Mexxej Laburista Dom Mintoff.

Fis-snin sittin, l-g˙ajta ©enerali tal-partiti ta’ Ta˙t l-Umbrella kienet wa˙da: dik li ming˙alihom ikissru lill-Partit Laburista. Fir-realtà, kienet ©lieda bejniethom, fejn ilkoll bdew jifta˙ru li kien wie˙ed jew lie˙or li qered, jew ikkumbatta lill-Perit Mintoff. Dan jidher sew mid-diskorsi li kienu saru waqt meeting li l-Malta Labour Party organizza fi Pjazza San Ìakbu, f’ÓaΩ-Ûabbar, nhar il-Óadd 31 ta’ Diçembru (l-a˙˙ar tas-sena) fis-2.30pm. Fost il-kelliema kien hemm Nestu Laiviera, l-Editur tal-gazzetta Is-Seb˙, u g˙al xi Ωmien anki Speaker fil-˙amsinijiet u fis-sebg˙inijiet. Dakinhar, hu qal lil-Laburisti li kien sej˙ilhom darbtejn biex ikun Ωgur minnhom, g˙ax f’temp ta’ sitt xhur kien hemm min qal li kisser u farrak lilLaburisti. Sa kien hemm persuna©© ie˙or li qal li kien ©ibed lilLaburisti kollha warajh. IΩda mhux talli l-Partit Laburista ma tkissirx u tfarrak, talli l-istess partiti bdew ji©©ieldu bejniethom biex jaraw min minnhom jikseb l-unuri. Laiviera qal: “Mabel qalet li kissritna bil-gazzetti tag˙ha. Ganado qal li kien hu l-ewwel

wie˙ed li ˙are© jikkumbatti lillPerit Mintoff, allura hu kien lewwel, waqt li mbag˙ad qabeΩ iΩ-Ωrin© (Pellegrini) u qalilhom: ‘Ma tafux li jien fi tliet ©img˙at kissirtu? Óadtlu nofs il-Partit u f’affari ta’ erbat ijiem o˙ra no˙odlu lil kul˙add?’ Front komuni mill-Ìunta U tant kissruna dawn, li l-kappillani – dawn, tal-Ìunta…ilÌiΩwiti…u l-qassisin kollha, meta raw li bil-partiti tal-irmixk u tal-biççiet lilna ma jistg˙ux ikissruna, kellhom jo˙or©u huma fil-pjazez biex jag˙mlu lfront komuni u biex fl-elezzjoni li ©ejja jag˙tu, fil-vot, il-preferenzi lil xulxin.” Nestu Laiviera kompla jg˙id li tal-Ìunta tant indunaw li bilpartiti politiçi ma jag˙mlu xejn li l-Partit Laburista, b˙ala moviment nazzjonali, lill-partiti politiçi lanqas “nistmawhom u nikkalkulawhom”, li kien je˙ti©ilhom jo˙or©u huma bittfal tal-Museum u tal-Azzjoni Kattolika biex ji©©ieldu kontra lLaburisti. Twelid fis-7 ta’ Ìunju “IΩda, kif jista’ jkun li bi ftit

nies, li fil-politika ma jifhmux, bi ftit nies bla kura©© – g˙ax urejna li huma tabil˙aqq suldati tat-tafal – ikissru moviment militanti, moviment ©elliedi, li twieled fl-irvell tas-7 ta’ Ìunju, u tg˙ammed b’dak id-demm Malti li fis-7 ta’ Ìunju xtered f’dawk it-triqat tal-Belt Valletta. B’min iridu jkissruna dawn? Bi ftit Ωg˙aΩag˙ bis-suffara, u bi ftit nisa li qatt ma marru mkien, bilg˙onnella, li ja˙asra kienu bag˙tuhom f’Birkirkara, u kienu bag˙tuhom fiΩ-Ûurrieq biex jisfrattaw ilmeetings tag˙na?” kompla l-kelliem Laiviera. L-interess ta’ Malta Hu Ωied jg˙id li mbag˙ad “meta raw il-qawwa u s-sa˙˙a talPartit Laburista ˙arbu. Ìrew u ma ©ewx aktar biex jisfrattaw ilmeetings tal-Malta Labour Party. Dan hu moviment li ma jkissru xejn, u ma jkissru ˙add. A˙na dejjem fittixna l-interess ta’ Malta, u l-interess tal-poplu Malti. Ta’ dan tajna elf prova, u min i˙abbat rasu ma’ dan ilmoviment, ikissirha, g˙ax ikun qieg˙ed i˙abbatha mal-kawΩa tal-©ustizzja u tal-verità. Tajna kemm-il prova, li a˙na ma nfittxux l-interessi personali

tag˙na. Tajna kemm-il prova li a˙na nfittxu biss l-interessi talpoplu, b’mod speçjali tal-klassi tan-nies tax-xog˙ol u tal-foqra”. Il-kelliem kompla jg˙id li, b˙ala Gvern, ta bosta provi. Fosthom lill-Gvern IngliΩ. “G˙ednielu li sakemm hu ma jimxix mag˙na skont l-a˙jar interessi tal-Maltin, a˙na allura ma nibqg˙ux hemmhekk pupi tieg˙ek fil-Gvern, u ladarba tlaqna u rriΩenjajna, ma kienx jimpurtana mis-salarji parlamentari; ma kienx jimpurtana li nibqg˙u fil-Parlament b˙ala ministri, inpappuha. IΩda tlaqna. G˙ednielu: minn hawn se nitilqu. Minn hawn i©©ilidnielek u ma g˙amilna xejn. U issa no˙or©u barra u ni©©ildulek mill-pjazez… U intom stess ilÓadd li g˙adda ddeçidejtu. Iddeçidew id-delegati talKonferenza Ìenerali u d-delegati kienu qed jitkellmu g˙annom tag˙kom. Iddeçidejtu intom, li a˙na l-elezzjoni li ©ejja, li se ssir fi Frar, ni©©ilduha bl-iskop uniku li nkissru l-Kostituzzjoni ta’ Blood. “M’a˙niex se no˙or©u biex nie˙du l-Gvern f’idejna. M’a˙niex se no˙or©u biex immorru nsa˙˙nu l-pultruni tal-Parlament, iΩda se no˙or©u biex

Nestu Laiviera, editur ta’ gazzetti Laburisti. kellu pinna tajba, u minn kif wie˙ed jista’ jara minn dan id-diskors, kellu wkoll kelma tajba

ikollna s-sa˙˙a li ng˙idu lillGvern IngliΩ: A˙na issa nirrappreΩentaw lill-poplu, u minn dan inti m’g˙andekx dubju. Dik ilKostituzzjoni Ωommha g˙ax ma tiswiex, u ma rriduhiex, u rridu li r-rappreΩentanti tal-poplu, li ©ew ma˙tura fl-elezzjoni, jag˙mlu l-Kostituzzjoni kif taqbel g˙al Malta u g˙all-Maltin, u mhux kif taqbel g˙all-Ingilterra u g˙all-IngliΩi… IΩda x’se jag˙mel ˙addie˙or? Kontra kliemhom stess “U a˙na, meta ng˙idu ˙addie˙or, irridu nfissru ru˙na g˙allpartit tal-ikkonfonduti, li ©ew ikellmukom dalg˙odu hawn f’ÓaΩ-Ûabbar… X’ser jag˙mel ˙addie˙or? Óaddie˙or wara ˙afna kundanni, wara li qal li lKostituzzjoni ma tiswiex, wara li qal li dik il-Kostituzzjoni hi insult g˙all-poplu Malti, wara li qalu li huma b’inqas minn Dominion Status ma jkunux kuntenti, iddeçidew li jo˙or©u g˙all-elezzjoni. “Iddeçidew li mhux biss jo˙or©u g˙all-elezzjoni iΩda jekk ilpoplu jag˙tihom il-fiduçja tieg˙u, huma wkoll jiffurmaw gvern, u wara jibdew ta˙ditiet mal-Gvern IngliΩ, biex jaraw kif il-Kostituzzjoni jirran©awha. Dan mhux ˙lief tradiment viljakk min-na˙a tan-Nazzjonalisti kontra d-drittijiet u l-jeddijiet le©ittimi tal-poplu Malti. Li t˙addem il-Kostituzzjoni ta’ Blood, ma tkunx qed tag˙mel ˙a©a o˙ra ˙lief tilg˙aq dawk iddikjarazzjonijiet li tkun g˙amilt, u fl-istess ˙in taqdi lill-Gvern IngliΩ. “Bid-deçiΩjoni li ˙adu, inNazzjonalisti g˙amlu sottomissjonijiet mill-iΩjed umiljanti f’ri©lejn il-Gvern IngliΩ, g˙ax se jag˙mlu kollox kif xtaqu lIngliΩi. Huma se jikkontestaw lelezzjoni, eΩattament kif xtaqu l-IngliΩi. Huma se jiffurmaw gvern, ji©ifieri se jaççettaw ilKostituzzjoni ta’ Blood, eΩattament kif xtaqu l-IngliΩi. Huma minn hemmhekk iridu jibdew ta˙ditiet mal-Gvern IngliΩ biex jaraw x’se jkun ittieni pass lejn it-titjib kostituzzjonali g˙al din il-gΩira.” Nestu Laiviera kompla jg˙id lill-partitarji Laburisti: “U jien, ma nafx, li wara li ilna dawn ilmijiet ta’ snin nimxu pass pass u qatt ma wasalna mkien, kif dawn in-Nazzjonalisti jippretendu li rridu ner©g˙u nibdew pass pass biex nie˙du lIndipendenza ta’ pajjiΩna, li tist˙oqqilna bid-dritt u b’©ustizzja. Mela n-Nazzjonalisti jridu li l-ewwel jikkontestaw l-elezz-

10.06.2012

mill-Istorja

jemmnu fIl-faxxIÛmu”

Nestu Laiviera

joni, imbag˙ad jiffurmaw il-gvern. Imbag˙ad ikunu aççettaw ilKostitutzzjoni ta’ Blood. Imbag˙ad wara, eΩattament kif ried il-Gvern IngliΩ, wara u mhux qabel, jibdew it-ta˙ditiet fuq il-Kostituzzjoni ta’ Malta.” G˙arkupptejhom quddiem l-IngliΩi “Mhux minnu li dawn qeg˙din jilag˙bu f’idejn il-Gvern IngliΩ? Li dawn, g˙ax xammew il-pappa parlamentari, niΩlu g˙arkupptejhom quddiem l-IngliΩi, u g˙amlu kollox kif xtaqu huma? U din id-deçiΩjoni tan-Nazzjonalisti hi tradiment taddrittijiet tal-poplu. Ma tfissirx ˙a©a o˙ra g˙ajr li dawn dawn in-nies se jbig˙u lil Malta. Din id-deçiΩjoni mhix ©ejja minn partit tal-injoranti, tal-˙addiema, iΩda tal-professjonisti, tal-g˙orrief, tal-intelli©enti ta’ Malta. Dawn li ilhom tant snin jipprietkaw li huma ç-champions taddrittijiet kostituzzjonali tal-Maltin, issa waqg˙u b˙al mazz tal-karti, waqg˙u fix-xejn. G˙amlu sottomissjoni, aççettaw u belg˙u dak kollu li ried ibellg˙alna l-Gvern IngliΩ. Dawn in-nies jaslu. IΩda hemm tajjeb li f’Malta hemm Moviment, hemm Moviment Nazzjonali g˙al-liberazzjoni ta’ Malta u tal-Maltin li ma jçedi quddiem xejn u quddiem ˙add. U mhux billi ji©u jg˙idulna n-Nazzjonalisti, li huma jridu d-Dominion Status , iridu lIndipendenza g˙al Malta filCommonwealth. Dan kollu tlablib fil-vojt. X’riedu fl-img˙oddi n-Nazzjonalisti nafuh, u xi jridu issa nafuh ukoll. In-Nazzjonalisti jridu japprofittaw irwie˙hom mill-©lieda li lqassisin-politikanti qanqlu kontra tag˙na, g˙ax ming˙alihom li se jirb˙u. Dan li jridu llum – japprofittaw irwie˙hom. X’riedu flimg˙oddi nafuh ukoll, g˙ax flimg˙oddi n-Nazzjonalisti mhux Dominion Status riedu, iΩda li jg˙aqqdu lil Malta ma’ ommna lItalja.” Il-kelliem Ωied jg˙id: “Kull min hu mda˙˙al daqsxejn fl-età, jiftakar li n-Nazzjonalisti mhux Dominion Status riedu, iΩda riedu jittradixxu lil Malta. Riedu jg˙aqqdu lil Malta mal-Italja, g˙ax kienu jemmnu filFaxxiΩmu. Kienu jemmnu f’Mussolini. U dawn mhumiex qlajjiet ˙bieb; mhumiex invenzjonijiet, g˙ax wie˙ed mill-eks-Ministri Nazzjonalisti, il-Professur Karmenu Mallia, fi Ωmien il-gwerra, meta lajruplani Taljani kienu ji©u jwaddbulna l-perlini u l-konfetti fuq rasna, kien jitkellem minn fuq irradju Taljan u jheΩΩeΩ lil Malta biex iççedi.” Spjuna favur nazzjon barrani “U dawn l-affarijiet ma rridux ninsewhom ˙bieb. Mhux billi ji©i lKappillan u jg˙idilna li l-PN jag˙ti garanzija g˙all-©id tal-Patrija. Il-PN jew ˙afna membri tieg˙u, lil Malta, lill-Patrija, ittradewha fi Ωmien ilgwerra u mhux i©©ieldu g˙aliha. G˙ax anki kien hemm min – u ˙bieb ifhmuha tajjeb din – segretarju ©enerali tal-Partit Nazzjonalista darba we˙el il-˙abs g˙ax qabduh jispjuna favur nazzjon barrani: favur l-Italja.

Nestu Laiviera jindirizza meeting Laburista. Jidhru wkoll fir-ritratt ÌuΩè Ellul Mercer u Leli Tabone Imbag˙ad ji©u l-ÌiΩwiti u jg˙idulna vvutaw g˙anNazzjonalisti…g˙ax dawk i˙obbu lill-Patrija. U dawn innies la jiggarantulna ©id g˙allpajjiΩ u lanqas ma jiggarantulna ©id g˙ar-reli©jon.” “Li kieku n-Nazzjonalisti kienu verament i˙obbu rreli©jon, kieku kienu jistmaw lill-klassi tan-nies tax-xog˙ol, u mhux fi Ωmienhom, Ninu Dalli, il-Ministru tax-Xog˙lijiet ried li lill-˙addiem jag˙tih paga ta’ Ωew© xelini kuljum. IΩda kull darba li dawn innies kienu fil-gvern, g˙ax ©ew imbuttati mill-qassisin, qatt ma g˙amlu xejn b’risq il-˙addiem. X’li©ijiet soçjali g˙amlu dawn in-nies? Fejn hu t-tag˙lim soçjali tal-Knisja, li jg˙idu li huma favur tieg˙u? Jekk meta filgvern qatt m’g˙amlu xejn? “Ried jibda l-Partit Laburista, il-Partit tal-klassi tan-nies taxxog˙ol fl-1947, biex f’Malta beda jsir xi ˙a©a. Biex f’Malta saru l-li©ijiet soçjali, saret ilpensjoni tax-xju˙, inbnew liskejjel u sar minn kollox biex elevajna lin-nies tax-xog˙ol mil-livell baxx li Ωammewh fih in-Nazzjonalisti meg˙junin mill-Kleru Malti. A˙na ridna nkunu biex wettaqna t-tag˙lim nisrani bbaΩat fuq il-karità, im˙abba u ©ustuzzja. U hu l-uniku moviment f’Malta li joffri garanzija g˙all-©id tan-nazzjon!” AqbΩulna ’l barra “Huwa

biss

il-moviment

tag˙na, immexxi mill-Perit Mintoff, li ma jiqafx ji©©ieled g˙ad-drittijiet tal-Maltin; li kien l-ewwel bniedem li lillIngliΩi qalilhom: ‘Isimg˙u, a˙na ming˙andkom ma rridux karità. AqbΩulna ’l barra g˙ax irridu nkunu indipendenti. Irridu nkunu b˙al pajjiΩi o˙ra newtrali u indipendenti’.” Lejn tmiem il-meeting, Nestu Laiviera qal lill-udjenza: “U llum li fuqna die˙la sena ©dida, irrid nawgura li tridu tkunu ppreparati mag˙na sabiex ni©©ieldu u nirb˙u rreb˙a ta’ Frar, g˙ax jekk nirb˙u a˙na, tirba˙ Malta. Jekk nitilfu a˙na, titlef Malta.

Irrid infakkarkom qabel ma nispiçça, li ma rridux in˙allu sagrifiççji ta’ ’l fuq minn tliet snin u nofs – li kull wie˙ed u wa˙da minna tal-moviment Malti g˙all-˙elsien, g˙amilna f’dan iΩ-Ωmien. Irrid infakkarkom biex ma tinsewhomx dawk is-sagrifiççji, ˙alli ma nkunux g˙amilniehom g˙alxejn, iΩda nfakkarkom fl-irvell tat-28 ta’ April, 1958…meta wrejna ssa˙˙a tal-moviment tag˙na …meta l-iΩbirri ta’ de Gray ˙arbu mill-Kottonera u minn ÓaΩ-Ûabbar. Infakkarkom filjum tal-luttu nazzjonali Infakkarkom f’dawk id-dim-

ostrazzjonijiet tal-Belt. Infakkarkom fir-rallies li g˙amilna fl-istadium u fl-Imsida. “Dawk is-sagrifiççji, a˙na g˙amilniehom kollha g˙al pajjiΩna. Issa ©ejja l-a˙˙ar battalja. In˙ejju rwie˙na g˙aliha. Ni©©ieldu wkoll u nag˙tuhom risposta!” “Ng˙idulhom: m’intomx tag˙mluha mat-tfal. A˙na r©iel u ma nibΩg˙ux mill-babaw, mill-friefet u mill-©urati u mill˙merijiet l-o˙rajn kollha… G˙ax ng˙idulhom: meta konna bil-©u˙, il-Perit Mintoff biss temag˙kom u ˙add iΩjed.”

10.06.2012

A˙barijiet

ID F’ID maÇ-ÇITTaDIn

WTD – Working Together for Development

Mario Fava email keaneo@onvol.net

Working Together for Development (WTD) huwa pro©ett annwali Ωviluppat bejn lAssoçjazzjoni tal-A©enzija g˙ad-Demokrazija Lokali (Association of Local Democracy Agencies – ALDA) u 21 ‘ partner ’ internazzjonali li huma ©ejjin minn 16-il pajjiΩ differenti fl-Ewropa. Dan il-pro©ett jitfassal fuq numru ta’ xhur u jinvolvi kemm awtoritajiet lokali kif ukoll NGOs u l-g˙an tieg˙u hu li dawn ikollhom sehem ikbar fl-iΩvilupp kemm Ewropew kif ukoll barra minn dan ir-re©jun. Dan permezz ta’ t˙addim ikbar ta’ parteçipazzjoni u sehem attiv meta jittie˙du çerti deçiΩjonijiet permezz ta’ network iktar b’sa˙˙tu bejniethom. Dan huwa bbaΩat fuq il-˙sieb u l-viΩjoni li jkun hemm iktar kooperazzjoni deçentralizzata billi jsa˙˙a˙ l-g˙aqda bejn limsie˙ba fl-istess pro©ett. Min jippartecipa f’dan il-pro©ett? Id-WTD temmen li l-imsie˙ba kollha, kemm dawk soçjali u mhumiex, ikollhom iktar sehem s˙i˙ f’kull Ωvilupp li jsir. G˙aldaqstant, dawk li di©à qed ja˙dmu f’dan il-qafas jew dawk li jemmnu li g˙andhom il-potenzjal li jirnexxu billi jinfluwenzaw çertu deçiΩjonijiet. Dan isir permezz ta’ networks bejn entitajiet lokali u NGOs li permezz ta’ pro©etti simili jersqu iktar viçin xulxin. Biex nag˙ti eΩempju ta’ assoçjazzjoni simili, l-Assoçjazzjoni tal-Kunsilli Lokali hija wa˙da mill-partners ta’ dan il-pro©ett. Allura x’inhuma dawn l-attivitajiet? Attivitajiet simili jsiru fuq baΩi internazzjonali, nazzjonali, re©jonali u anki lokali bil-˙sieb li jinvolvu l-ikbar g˙add possibbli ta’ parteçipanti u b’hekk tikber is-siner©ija

Il-Kumitat waqt wa˙da mill-laqg˙at tieg˙u li saret fi Brussell bejn is-27 u t-28 ta’ Marzu 2012 fejn waqt dan il-meeting l-ALDA nediet dak li ©ie msejja˙: ‘The WTD Alliance – Local authorities and civil society : a partnership for development’ bejniethom, anki jekk ©ejjin minn kulturi, drawwiet u soçjetajiet differenti. L-attivitajiet ikunu mmexxija ’l quddiem mill-ALDA b’kollaborazzjoni mal-parteçipanti u l-assoçjazzjonijiet li ˙afna drabi jkunu wkoll partners filpro©ett. Ji©u organizzati diversi seminars u konferenzi internazzjonali biex dawk preΩenti jkunu jistg˙u jaqsmu l-ideat u l-linji ta’ ˙sieb tag˙hom fuq Ωvilupp lokali fuq materji diversi b˙al: Ωg˙aΩag˙, in-nies fil-post taxxog˙ol, turiΩmu, Ωvilupp rurali u materji o˙ra li jolqtu kull tip ta’ soçjetà anki jekk b’modi differenti. Matul dawn il-konferenzi ji©u organizzati wkoll workshops fejn fihom ikun hemm bdil ta’ esperjenzi biex b’hekk ilparteçipanti jkabbru t-tag˙rif tag˙hom fuq dawn l-istess su©©etti. Ikun hemm ukoll workshops

li jkunu mmirati lejn l-iΩvilupp re©jonali u ji©u ppjanati attivitajiet biex ikun hemm involviment ikbar bejn is-setturi privati u dawk pubbliçi. G˙al dawn l-attivitajiet il-WTD tipprovdi grants biex anki ji©u ffinanzjati çerti pro©etti. Dawn jinkludi u mhux biss: • ta˙ri© dwar Ωvilupp lokali; • bini ta’ xibka t’attivitajiet fuq livell lokali; • kampanji informattivi; • bdil ta’ esperjenzi dwar dawk li jissej˙u good practices; • l-aspett volontarju Ωag˙Ωug˙ f’dan l-iΩvilupp. Xi jkunu r-riΩultati ta’ dawn il-pro©etti? Pro©etti simili jinvolvu madwar 3,000 ru˙ b’mod dirett filwaqt li madwar 7,000 o˙ra jipparteçipaw permezz ta’ attivitajiet sekondarji. Il-pro©ett

isa˙˙a˙ il-kapaçità tal-NGOs u l-awtoritajiet lokali. Il-kisbiet li jsiru jkunu mifruxa ma’ numru ikbar ta’ çittadini permezz ta’ pubblikazzjonijiet, artikli u a©©ornamenti li jing˙ataw minn Ωmien g˙al Ωmien. Il-kwartieri ta’ din l-istituzzjoni huma fi Strasburgu u g˙andha wkoll uffiçini f’diversi pajjiΩi fosthom Brussell u Viçenza. Fost il-partners tag˙ha hemm minn l-Italja, il-Bulgarja, il-Latvja, is-Slovakkja, Franza u fuq kollox Malta. Barra dawn l-imsie˙ba hemm imbag˙ad g˙aqdiet li huma assoçjati mag˙ha li ©ejjin minn pajjiΩi b˙all-Albania, l-Armenja, il-Kroazja, il-Georgja, l-IΩrael, il-Kosovo, il-Maçedonja, isSerbja u t-Turkija. Min jixtieq aktar informazzjoni dwar dan kollu jista’ javviçina lill-Assoçjazzjoni talKunsilli Lokali f’Malta jew jid˙ol fis-sit elettroniku www.alda-europe.eu/wtd

Kondoljanzi lill-familja Borg mill-Furjana In˙sadt meta nhar it-Tlieta, 29 ta’ Mejju, smajt li kien ˙alliena Godfrey Borg, li ji©i ˙u l-Kunsillier Laburista fil-Kunsill Lokali tal-Furjana, Vincent Borg. Godfrey kien wie˙ed minn ˙amest a˙wa u kien miΩΩewwe© u kellu Ωew©t itfal. Kien involut sew f’˙afna oqsma tant li kien eks-Kaxxier tal-Kumitat Lokali Laburista talFurjana u anki Shop Steward tal-General Workers Union g˙all-˙addiema tal-Air Malta. Huwa ˙alla din id-dinja fl-età ta’ 68 sena. Minn hawn nixtieq f’ismi u f’isem is-Sezzjoni Kunsilliera talPartit Laburista, nag˙ti l-kondoljanzi tieg˙i lil se˙ibna Vincent, iΩda fuq kollox lill-familja ta’ Godfrey, li Ωgur se jkunu l-iktar li j˙ossu n-nuqqas tieg˙u. F’isem dawk li ˙admu mieg˙u mill-viçin, irrid ukoll nirringrazzja lil Godfrey g˙all-kontribut siewi li ta matul ˙ajtu, fejn dejjem ˙adem b’risq iΩ-Ωg˙ir u l-batut u dejjem kien ta’ eΩempju g˙all-˙bieb kollha tieg˙u. Strie˙ fis-sliem ˙abib!

10.06.2012

Kumment

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx jaw irwie˙hom mal-PN. Mhuwiex aççettabbli li jintuΩaw riΩorsi u bini pubbliku b˙all-uffiççju tal-Prim Ministru f’Kastilja g˙al skopijiet parti©©jani, fejn se jin˙adem reality show u li b˙al f’kull reality show ie˙or, se jispikkaw ix-xenati u l-kummiedji.

Sopravvivenza politika

G˙al darb’o˙ra PBO j˙allat l-affarijiet tal-Partit ma’ tal-Gvern Il-gimmick tal-Partit Nazzjonalista li nieda speçi ta’ konkors ‘Be Prime Minister for a day’ fejn il-premju rebbie˙ huwa ©urnata mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi u IPad3, g˙al darb’o˙ra jikxef kemm dan ilpartit mhuwiex kapaçi jag˙mel distinzjoni bejn stat u partit u j˙allat ˙a©a m’o˙ra qisu xejn mhu xejn. Abbinata ma’ din il-gimmick li ˙are© biha l-kok espert tal-omlettes, Paul Borg Olivier, is-Segretarju Ìenerali tal-PN, se jsir ukoll reality show fejn se ti©i ffilmjata din il-©urnata s˙i˙a u se jintwera x’ji©ri minn wara l-kwinti bejn appuntament u ie˙or li jkollu Lawrence Gonzi. Paul Borg Olivier g˙andu ˙abta ma jag˙milx differenza bejn l-affarijiet tal-partit u l-affarijiet tal-Gvern, tant li ftit taΩ-Ωmien ilu kien inkixef il-pjan tieg˙u b’ email li ntbag˙tet lil destinatarju Ωbaljat, li ried jikkoordina l-customer care tad-dipartimenti tal-Gvern minn ©ewwa d-Dar Çentrali tal-Partit Nazzjonalista f’Tal-Pietà. PBO ma jokkorrilux li l-Prim Ministru mhuwiex talPartit Nazzjonalista biss imma tal-pajjiΩ kollu kemm hu u jekk kellhom jo˙or©u b’gimmick b˙al din ‘Be Prime Minister for a day’, kellu jkun l-uffiççju tal-Prim Ministru li jo˙ro© biha u mhux il-PN u tkun miftu˙a g˙al kul˙add u mhux biss g˙al dawk li jridu jassoç-

Lawrence Gonzi ressaq mozzjoni ta’ fiduçja fil-Gvern ta’ GonziPN nhar it-Tnejn biex jipprova jsodd it-toqba li Ωviluppat fiç-çattra tieg˙u hekk kif qala’ t-torpedo ta’ Franco Debono li swielu wie˙ed mill-ministri ewlenin tieg˙u. Il-mozzjoni ta’ fiduçja Lawrence Gonzi ressaqha b’g˙an speçifiku wie˙ed, li jittestja lil Debono jekk hux se jivvota man-na˙a tal-Gvern saxxenata li jmiss u mhux jekk Franco Debono g˙andux fiduçja fil-Gvern ta’ GonziPN. Il-g˙aliex in-nuqqas ta’ fiduçja fil-Gvern ta’ GonziPN, Debono ilu li esprimiha meta sejja˙ ilGvern ta’ GonziPN oligarkija, klikka, tmexxija talmis˙ija, xibka ta’ ˙aΩen, u meta qal illi lest ja˙dem ma’ kul˙add ˙lief ma’ Lawrence Gonzi. Nhar it-Tnejn Debono vvota mal-Gvern mhux b˙ala turija ta’ fiduçja fih, imma g˙ax altrimenti kienet tissejja˙ elezzjoni u hu kien jispiçça jisparixxi politikament mill-ewwel. Ji©ifieri kienet aktar kwistjoni ta’ sopravvivenza politika milli ta’ fiduçja fil-Gvern. Imbag˙ad Dr Gonzi g˙andu l-wiçç jg˙ajjar lil ˙addie˙or bil-konvenjenza politika.

Hollande means business Hollande baqa’ g˙addej bil-politika tieg˙u li jmexxi bl-eΩempju ta’ veru bis-serjetà. G˙alkemm issa President ta’ wie˙ed mill-iktar pajjiΩi b’sa˙˙ithom fiddinja, kien, g˙adu u mix-xe˙ta se jibqa’ j©ib ru˙u ta’ persuna normali, wie˙ed mill-poplu, li be˙siebu jmexxi bl-eΩempju u mhux bil-paroli. Minn kemm ilu president mhux biss naqqas issalarju tieg˙u u tal-ministri tieg˙u bi 30%, imma ddeçieda wkoll li l-ministri g˙andhom jivvja©©aw kemm jista’ jkun bil-ferrovija u mhux bl-ajruplan.

minn Invictus

Hollande ta wkoll direttiva lill-ministri tieg˙u biex ixx o g ˙ o l tag˙hom ma jaççettawx rigali u ospitalità li jkunu jiswew il-flus. Ji©ifieri li kieku g˙assa˙˙a tal-argument, g˙ax b˙all-bqija talministri ta’ GonziPN it-talent tieg˙u limitat, Tonio Fenech kien ministru ta’ Hollande, Fenech kien jispiçça mkeççi. Direttiva o˙ra interessanti ta’ Hollande lill-ministri tieg˙u hija li l-karozzi tag˙hom g˙andhom jirrispettaw is-sinjali tat-traffiku, xi ˙a©a li g˙amel Hollande stess mill-ewwel ©urnata tal-presidenza tieg˙u meta lkarozza tieg˙u bdiet tieqaf malli jixg˙el l-a˙mar tattraffic lights biex ikunu jistg˙u jaqsmu n-nies.

L-g˙erf ta’ Salamun Gonzi Skont l-g˙erf ta’ Salamun Gonzi, ˙add ˙lief hu ma jista’ jipproponi xi ˙a©a li tkun ta’ benefiççju g˙allpersuni b’diΩabbiltà g˙ax, altrimenti, ikun qieg˙ed jabbuΩa minnhom. Din kienet ir-reazzjoni isterika u inkredibbli talmexxej tal-klikka GonziPN g˙all-proposta Laburista li gvern ©did jag˙mel ˙iltu biex ikun hawn aktar djar residenzjali fejn ©enituri ta’ wlied b’diΩabbiltà jkunu jistg˙u j˙allu lit-tfal tag˙hom meta l-©enituri jkunu kbar fl-età jew jisfaw nieqsa. Daqskemm ma kinitx patetika reazzjoni tal-Ministru Chris Said li mar iΩur wa˙da mid-djar eΩistenti li g˙andu l-Gvern g˙al dawn il-persuni b’diΩabbiltà, meta fil-fatt huma biss xi 120 persuna b’diΩabbiltà li qeg˙din fi djar simili minn total ta’ xi madwar 12,000 persuna b’diΩabbiltà b’kollox.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet

Barrani fil-periklu tal-mewt wara daqqiet ta’ sikkina T a r d i t - T l i e t a filg˙axija, Samuel Bangue ta’ 28 sena kien fil-periklu li jiltef ˙ajtu wara li allegatament qala’ daqqiet ta’ sikkina ming˙and is - s i e ˙ b a t i e g˙u, Sandra David ta’ 22 sena. Il-koppja, li huma minn Sierra Leone, jidher li kellhom argument ja˙raq fir-resi-

denza tag˙hom ©ewwa San Ìwann, fejn ir-ra©el beda jsawwat lill-mara u f’˙in minnhom din tag˙tu daqqiet ta’ sikkina. L-inkjesta qed titmexxa mill-Ma©istrat Francesco Depasquale.

Ra©el attakkat b’sikkina fil-Qorti t’G˙awdex Joseph Portelli ta’ 54 sena spiçça fil-periklu li jitlef ˙ajtu wara li kien attakkat b’sikki-

na minn Pasqualino Cefai ta’ 32 sena. L-Erbg˙a filg˙odu kienet qed tinstema’ kawΩa çivili bejn Portelli u Cefai, meta lMa©istrat Josette Demicoli ordnat lil Cefai jo˙or© millawla min˙abba l-im©iba tieg˙u. Ftit wara Cefai deher jid˙ol fl-awla fejn mar fuq Portelli u beda jag˙tih daqqiet f’dahru b’sikkina. F’xi ˙in intlaqat ukoll ˙afif l-avukat ta’ Portelli. L-inkjesta f’dan il-kaΩ qed titmexxa mill-Ma©istrat Paul Coppini. Dan l-inçident qajjem t˙assib dwar in-nuqqas ta’ sigurtà filQrati, speçjalment dak t’G˙awdex, li lanqas biss g˙andu metal detector . Dan il-makkinarju probabbilment kien jipprevieni lil Cefai milli jda˙˙al arma f’dak li suppost g˙andu jkun wie˙ed milliktar postijiet siguri fil-pajjiΩ. Portelli n©ib Malta bil˙elikopter g˙all-kura fl-Isptar Mater Dei.

Jeg˙req turist fil-bajja ta’ Kemmuna Nikolay Mishurinskikh ta’ 31 sena mir-Russja tilef ˙ajtu wara li sab ru˙u f’diffikultà meta kien qed jg˙um ma’ martu u ibnu fil-bajja ta’ Kemmuna. L-inçident se˙˙

nhar it-Tlieta kmieni waranofsinhar. Allegatament Mishurinskikh ipprov a j a q s a m m i n - n a ˙ a g˙all-o˙ra tal-bajja meta dan ma ki e n x j a f j g ˙ u m s e w . Minkejja li t-turist ing˙ata lewwel g˙ajnuna fuq il-post u ttie˙ed l-isptar t’G˙awdex bil-˙elikopter, xorta wa˙da spiçça b i e x t i l e f ˙ a j t u . L inkjesta qed titmexxa millMa©istrat Josette Demicoli.

Ra©el jitlef ˙ajtu fuq ilpost tax-xog˙ol Julius Aigbamian ta’ 45 sena

min-Nigerja tilef ˙ajtu fuq ilpost tax-xog˙ol meta ntlaqat minn katusa kbira li waqg˙et mill-g˙oli. L-inçident se˙˙ nhar il-Óamis li g˙adda g˙all˙abta ta’ nofsinhar f’impjant tal-konkrit f’Óal Kirkop. Aigbamian, li kien qed jg˙ix fiç-Çentru Miftu˙ ta’ Óal Far flimkien ma’ martu, kien qed ja˙dem fl-impjant flimkien ma’ xi refu©jati o˙ra u numru ta’ Maltin. Dan kien ir-raba’ inçident fatali fuq il-post tax-xog˙ol matul din is-sena. L-inkjesta f’dan il-kaΩ qed titmexxa mill-Ma©istrat Miriam Hayman.

Kiri tal-Bar

Çentru Laburista Marsa Il-Kumitat jilqa’ offerti g˙all-kiri tal-bar taç-Çentru Laburista tal-Marsa, Dar il-Paçi u l-Progress li jinsab fi Triq Balbi, l-Marsa. Wie˙ed jista’ ji©bor il-formla g˙all-offerti flimkien mar-regolamenti u kundizzjonijiet miç-Çentru Laburista, Dar il-Paçi u l-Progress, il-Marsa, mit-Tnejn 18 ta’ Ìunju u jag˙lqu l-Ìimg˙a 22 ta’ Ìunju sas-7.00pm. Il-kumitat jirriserva d-dritt li jista’ jirifjuta kull offerta, anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa

10.06.2012

Kumment

Ûg˙aΩag˙ imkeççijin minn ©Ωiret twelidhom Anton Refalo Kelliem Ewlieni g˙al G˙awdex

Fl-a˙˙ar sena akkademika kien hemm 817-il student G˙awdxi jsegwu korsijiet flUniversità f’Malta u 79 o˙rajn f’G˙awdex; b’kollox kien hemm 896 student Universitarju G˙awdxi. Hemm madwar 250 o˙rajn isegwu korsijiet fl-MCAST u ftit o˙ra fl-ITS. Hemm ukoll 30 lettur G˙awdxi jg˙allem fl-Università ta’ Malta. Tajjeb wie˙ed jiftakar illi fl1960/1961, fi Ωmien il-gvern kolonjali Brittaniku, kien hemm b’kollox 233 student Malti u G˙awdxi fl-istess Università. Ji©ifieri dakinhar gvern kolonjali kien iΩomm Università ta’ Malta bi kwart tan-numru tal-istudenti G˙awdxin tal-lum! U, Alla jbierek, f’G˙awdex g˙andna Çentru tal-Università, g˙andna b’kollox mad-900 student universitarju, g˙andna 30 lettur universitarju f’Malta u l-Gvern Malti tag˙na mhuwiex kapaçi jΩomm kors universitarju wie˙ed biss fulltime f’G˙awdex. Possibbli ma jistax il-Gvern jie˙u l-passi me˙tie©a biex jibdew jinΩammu korsijiet fulltime f’G˙awdex u jinçentiva mhux biss l-istudenti G˙awdxin, imma wkoll studenti Maltin u barranin biex jit˙ajru jsegwu l-korsijiet li jinΩammu f’G˙awdex?

Dawn l-istudenti meta jlestu l-kors tag˙hom jiltaqg˙u ma’ diffikultajiet kbar biex isibu impjieg f’G˙awdex relatat mal-istudji tag˙hom u li huwa m˙allas paga li toqrob lejn dik ta’ Malta. Allura qed ji©ri li ˙afna minnhom jispiççaw ja˙dmu Malta. Óalli nag˙ti eΩempju ta’ x’qieg˙ed ji©ri. Fis-sena akkademika 2007/2008 mill-Università ta’ Malta ggradwaw 286 student G˙awdxi. F’Mejju tal-2009 kien hemm biss 49 li kienu qed ja˙dmu f’G˙awdex u lkoll kemm huma kienu ja˙dmu fl-istess impjieg li kellhom qabel iggradwaw. Dan ifisser li minn kull 286 student ˙add ma sab xog˙ol f’G˙awdex frott l-istudju tieg˙u jew tag˙ha. Din it-tra©edja – g˙ax g˙al G˙awdex hija tra©edja – ti©ri kull sena. Kif tridhom ma jaqtg˙ux qalbhom minn G˙awdex iΩ-Ωg˙aΩag˙ G˙awdxin? Ara daqsxejn x’nixfa talim˙u˙ qieg˙ed jg˙addi minnha G˙awdex ta’ kull sena. Flimkien man-nixfa tal-im˙u˙, G˙awdex qieg˙ed i©arrab ukoll nixfa kapitali u leakages kbar fl-ekonomija. F’dawn l-a˙˙ar tliet snin u nofs is-self tal-G˙awdxin Ωdied bi 83 miljun ewro.

Minn dawn id-djun, 44 miljun, ji©ifieri iktar minn nofs iddejn li qed jag˙mlu lG˙awdxin huma l- home loans. Huwa fatt mag˙ruf f’G˙awdex li ˙afna ©enituri qeg˙din jixtru appartamenti f’Malta g˙al uliedhom li jkunu jistudjaw f’Malta g˙ax jafu wkoll li wara li jispiççaw l-istudji tag˙hom uliedhom xorta se jkollhom jibqg˙u Malta jekk iridu ja˙dmu. L-G˙awdxin jg˙idu li l-Imsida hemm il‘Little Gozo’. Hu x’inhu, il-parti l-kbira sewwa tal-44 miljun ewro li lG˙awdxin ˙adu f’home loans mill-banek f’dawn l-a˙˙ar tliet snin u nofs kienu biex inxtrat proprjetà f’Malta! Óalli nag˙ti dettal biex nikkorrabora dan li qed ng˙id. Filwaqt li minn Diçembru 2007 sa Ìunju tas-sena 2011 il- home loans Ωdiedu b’47%, il-˙addiema fis-settur talkostruzzjoni naqsu bi 12%. Semmejt li hemm leakage g˙aliex l-G˙awdxin issa qed i˙allsu l-img˙ax u jo˙or©u lkapital g˙al proprjetà li tinstab f’Malta u li l-ekonomija t’G˙awdex ma tgawdi xejn minnha. Smajt li Gonzi dan l-a˙˙ar b’kondixxendenza liema b˙ala niΩel minn fuq it-tron tieg˙u ta’ Kastilja u qed jil-

taqa’ ma’ kul˙add, ma’ Marinton fil-kçina, ma’ Çikku l-˙ajbu fuq iz-zuntier tal-knisja tar-ra˙al u anke mal-istudenti G˙awdxin. Lil dawn weg˙idhom solennement li kien sejjer jirran©alhom biex jag˙mlu l-eΩamijiet f’G˙awdex minflok f’Malta. U tafu x’g˙amel? Tella’ bix-xorti biex minn mitejn student li wrew ix-xewqa li jag˙mlu l-eΩamijiet f’G˙awdex, sebg˙in biss minnhom sejrin jag˙mlu l-eΩami tag˙hom f’G˙awdex! Kif tajjeb irrimarka Daniel Micallef, President tal-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, mela l-edukazzjoni lotterija? Minkejja l-fanfarri kollha, Gonzi reattiv u mhux proattiv. Li qieg˙ed jag˙mel mhux b’konvinzjoni, g˙ax kieku ilu li g˙amlu tul is-snin li ilu ja˙kem. Qed jag˙mlu nofs qalb u nofs kedda g˙all-konvenjenza, waqt li issa feta˙, jekk mhux l-ista©un tal-kaçça g˙at-tajr, li issa qed jinqered ˙elu ˙elu, l-ista©un g˙allkaçça tal-voti. U g˙al din la˙˙ar kaçça m’hemmx raΩan u m’hemmx kontrolli. Nittama biss li l-istudenti G˙awdxin ma jkollomx memorja qasira u ma j˙allu lil ˙add jiddobba bihom biex jisirqilhom il-vot sabiex jibqa’ fil-poter.

˙ar©u fit-toroq ji©©ieldu g˙all˙obΩ u g˙all-˙elsien. Mhux biss. Kellhom ukoll kliem ta’ tif˙ir g˙al dawk li ma ddejqu xejn isawtu lill˙addiema.

Anke jien, sa ftit tal-©img˙at ilu, hekk kont na˙seb. Imma llum na˙sibha mod ie˙or. G˙aliex? Sa ftit tal-©img˙at ilu lanqas biss kien jg˙addili minn mo˙˙i li xi darba f’pajjiΩna kien se jkun hawn xi ras kbira f’xi partit politiku li jer©a’ jre©©a’ l-arlo©© lura b’ma nafx kemm-il sena. Fejn qatt kont nobsor li proprju wara 11-il sena fis-seklu l©did, kien se jkun hawn ministru li jΩeffen fin-nofs lillMadonna g˙al skopijiet politiçi! Konvint li mhux jien biss ma kontx nobsorha din, imma ˙add u ˙add. Imma hekk g˙amel il-Ministru Tonio Fenech li xi w˙ud fil-Partit Nazzjonalista qeg˙din jg˙idu li qieg˙ed jippretendiha li jkun is-suççessur ta’ Lawrence Gonzi, issa li Simon Busuttil jidher li tilef l-interess. Qal li l-Madonna hija inkwetata u mdejqa g˙ax f’pajjiΩna qeg˙din nitkellmu dwar iddivorzju. Minn fejn sar jaf bl“inkwiet” u bid-“dwejjaq” talMadonna ma nafx, imma tajjeb li ng˙idu, g˙all-benefiççju ta’ dawk li ma jafux jew ta’ dawk li nsew, li l-Madonna, ilKurçifiss u r-reli©jon kienu jiΩΩefnu sew fil-politika fiΩΩminijiet tat-28 ta’ April 1958, u fiΩ-Ωminijiet ta’ wara, meta allura kienet fl-aqwa tag˙ha l©lieda politiko-reli©juΩa. G˙andi ra©un jew m’g˙andix nag˙mel il-mistoqsija: Ωminijiet o˙ra?

Ûminijiet o˙ra? Joe Farrugia

Ftit tax-xhur ilu mhux biss iççelebrajna Jum il-Óaddiem flewwel ta’ Mejju, imma fakkarna wkoll episodju importanti fl-istorja riçenti ta’ pajjiΩna, kif ukoll protagonista ewlieni flistorja. Qieg˙ed nirreferi g˙all-jum tat-28 ta’ April u g˙al Manwel Dimech. Forsi jkun hawn min jg˙idli: Imma dan mhux kull sena nag˙mluh? Mhux dejjem l-istess sinjifikat u l-istess diskors nisimg˙u? Lil min jg˙idli hekk, ng˙idlu li sa çertu punt g˙andu ra©un. Imma kultant jasal Ωmien, ikun hemm okkaΩjoni jew sena partikolari, meta s-sinjifikat ta’ dawn it-tifkiriet ikun aktar importanti. X’irrid ng˙id? Irrid ng˙id li kultant ti©i sena meta wie˙ed ikun jin˙tie© jiftakar ferm u ferm aktar dettalji ta’ dawn lepisodji u/jew protagonisti talistorja biex jifhem is-sinjifikat veru tag˙hom. U n˙oss li din is-sena kienet wa˙da minn dawn is-snin. Issa ilna numru ta’ ©img˙at mhux ˙aΩin, biex ma ng˙idx ukoll xhur, nisimg˙u b’dak li g˙addej f’pajjiΩi ©irien tag˙na, f’pajjiΩi G˙arab, b’mod partikolari fil-Libja. X’©ara u x’inhu ji©ri fil-Libja, fit-TuneΩija, fl-E©ittu u f’pajjiΩi o˙ra kul˙add jaf. Il-popli ta’ dawn il-pajjiΩi, imxebbg˙in g˙al kollox bil-qag˙da soçjali tag˙hom, ming˙ajr xog˙ol,

ming˙ajr pagi diçenti, ming˙ajr edukazzjoni xierqa, ming˙ajr servizzi tas-sa˙˙a diçenti, ming˙ajr dinjità, iddeçidew li jo˙or©u fit-toroq u jitolbu drittijiethom. U g˙ax dawn il-popli g˙amlu dak li g˙amlu, sabu lappo©© ta’ ˙afna popli o˙ra minn kull rokna tad-dinja. Sabu wkoll l-appo©© ta’ ˙afna u ˙afna partiti, (tal-lemin u taxxellug) ukoll minn madwar iddinja kollha. PajjiΩna wkoll g˙adda minn episodju simili, anke jekk ma kienx, (u alla˙ares kien) daqshekk imdemmi. Fit-28 ta’ April 1958, il˙addiem Malti u G˙awdxi, ilpoplu Malti u G˙awdxi wkoll ˙are© fit-toroq ji©©ieled g˙al drittijietu. Fit-28 ta’ April 1958, il˙addiem Malti u G˙awdxi, ilpoplu Malti u G˙awdxi, ukoll ˙are© fit-toroq ji©©ieled g˙addemokrazija. Kif jg˙id it-titlu tal-ktieb dwar din il-©rajja miktub minn Alfred Sant, dakinhar il-poplu Malti u G˙awdxi ˙are© fittoroq biex ji©©ieled g˙all-‘˙obΩ u ˙elsien’. Imma tajjeb niftakru li dakinhar, il-˙addiema Maltin u G˙awdxin ma sabux l-appo©© ta’ kul˙add, kif qeg˙din isibu l-popli tal-pajjiΩi G˙arab. Nies fil-politika f’pajjiΩna, li g˙adhom mimlijin bil-g˙omor, wara dak il-jum storiku kienu kkundannaw lil dawk li kienu

L-Ewwel ta’ Mejju Din is-sena, l-Ewwel ta’ Mejju, a˙na l-Laburisti ççelebrajnieh fil-Óamrun min˙abba x-xog˙lijiet li qeg˙din isiru f’Bieb ilBelt u fil-venda ta’ Bieb il-Belt. U anke dan il-fatt, fih innifsu, g˙andu sinjifkat. Ikun hawn min jg˙idli: u iva x’differenza tag˙mel jekk niççelebrawhx il-Belt jew ilÓamrun? Illum ftit li xejn tag˙mel differenza. Imma tafu g˙alfejn ftit li xejn tag˙mel differenza? G˙ax illum l-g˙aΩla f’idejna, g˙aΩla li nag˙mluha skont iççirkostanzi. Imma mhux hekk kienu laffarijiet qabel il-Partit Laburista ©©ieled u reba˙ il-battalja g˙all-˙elsien u g˙addemokrazija. Waqt din il-battalja (li tajjeb infakkru li l-Partit Laburista ©©ilidha wa˙du, bl-appo©© biss tal-˙addiema) il-Laburisti ma setg˙ux jersqu lejn il-Belt. Anzi lanqas biss setg˙u jersqu qrib il-Belt. G˙ax la filBelt, u lanqas fil-Furjana ma setg˙u jsiru attivitajiet politiçi. Imma se jkun hemm min jg˙id: dawk kienu Ωminijiet o˙ra.

10.06.2012

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Totalitarju Fil-perijodu bejn iΩ-Ωew© gwerer, meta Malta kienet invaΩata bil-©u˙, faqar, ˙afa, injoranza u redus ma’ kullimkien, flok ma uΩaw lener©ija kollha tag˙hom biex jaraw kif jg˙ollu ˙arira l-livell tal-g˙ajxien ta’ dan il-poplu, in-Nazzjonalisti kienu jehdew mo˙˙hom fuq jekk il-lingwa uffiçjali ta’ din l-art kellhiex tkun it-Taljan jew le. L-ossessjoni tag˙hom g˙allItaljanità ta’ Malta u l-irredentiΩmu, wasslithom biex b˙al ˙afna mit-Taljani jinnamraw perikoloΩament mal-FaxxiΩmu ta’ Mussoloni u kienu ammiraturi tieg˙u, tant hu hekk li mhux l-ewwel darba marru jossannawh ©o Pjazza Venezja. JeΩistu anki provi dokumentali li l-Faxxisti Taljani kienu pprovdew fondi g˙allgazzetta Nazzjonalista. Allura billi kienu ˙bieb tad-dittatur Faxxista Benito Mussolini, ifisser li n-Nazzjonalisti m’g˙andhomx dritt jeΩistu, m’g˙andhomx dritt jift˙u ˙alqhom, m’g˙andhomx dritt iressqu mozzjonijiet ta’ fiduçja? Nhar it-Tnejn g˙amel g˙arukaΩa ta’ diskors Mario de Marco g˙all-gallarija tad-

diehards Nazzjonalisti, fejn qag˙ad ifetta˙ sidru u jitg˙ajjar kemm jifla˙, qisu kien fi ©lieda bejn il-©irien fuq l-g˙atba, jitkaΩa b’li kienu g˙amlu xi membri tal-korp tal-pulizija fi Ωmien il-Labour, meta kien missieru li ta promozzjoni g˙al wa˙da tnejn lill-uffiçjali tal-pulizija li kienu nstabu ˙atja ta’ frame-ups. Wara s-sentenza ta’ Josette Bickle, ir-Re©ina tal-Óabs, mhux ministru jew tnejn kien ˙aqqhom jirriΩenjaw, imma lKabinett kollu kemm hu. Ilfatt wa˙du li f’post ta’ sigurtà massima b˙alma huwa l˙abs, g˙adha tiççirkola ddroga liberament, kien biΩΩejjed biex iwassal g˙ar-riΩenja tal-ministru. U mela joqog˙du jsemmu ad nauseum il-©eneratur misruq li nbieg˙ bl-internet u ttliet karozzi tal-pulizija li m’g˙addewx mit-test tal-VRT? Fil-mument li tal-PN ˙assew li kellhom theddida serja g˙all-fewdu tal-oligarkija tag˙hom, ˙akimhom paniku u isteriΩmu kbir. Is-sentimenti demokratiçi tag˙hom spiççaw g˙amlu l-wisa’ g˙all-istint annimalesk ta’ ©o fihom u nfexxew f’dag˙dig˙a ta’ tg˙ajjir fejn ˙are© il-veru ‘jien’

tag˙hom, li ja˙sbu li ˙add u xejn ma jista’ g˙alihom, li huma minn razza superjuri g˙al ˙addie˙or, anki jekk filpreΩent m’g˙andhomx wisq x’juru g˙al dan. G˙alhekk ikollhom jirrikorru g˙allistepney tal-passat. Id-diskors isteriku ta’ Lawrence Gonzi ta’ nhar il-Óadd f’Pembroke, kien diskors infjamatorju li jkeskes in-nies u jsa˙˙an l-irjus g˙all-OppoΩizzjoni g˙ax dakollu din uΩat il-mezzi li jippermettulha r-regoli tal-Kamra sabiex iΩΩomm il-Gvern kontabbli ta’ g˙emilu. Dan ma kienx diskors dehen ta’ prim ministru li g˙andu verament g˙al qalbu l-valuri demokratiçi. Ta’ prim ministru li g˙alih ji©u l-ewwel u qabel kollox l-interess nazzjonali. Lawrence Gonzi u s˙abu tal-oligarkija ta’ GonziPN g˙andhom il-wiçç li jippretendu li l-OppoΩizzjoni toqg˙od lura milli tesprimi lisfiduçja tag˙ha fil-Gvern, biex huwa jkun jista’ jmexxi l-Gvern xorta wa˙da minkejja l-inkwiet intern kbir li ˙akmu tul dawn l-erba’ snin fejn safa kkontestat minn g˙add ta’ back-benchers g˙al diversi

ra©unijiet. GonziPN tabil˙aqq totalitarju li flok ifittex ©o fih innifsu u fi ˙danu l-g˙eruq tal-problemi interni li kien imsewwes bihom tul dawn l-erba’ snin, idur g˙all-OppoΩizzjoni u jattakkaha b˙al bhima feroçi g˙ax din mhijiex tkun kompjaçenti u mhijiex tikkollabora mieg˙u, Li ma kienx g˙all-fatt li wie˙ed mid-deputati talGvern ivvota biex ji©i sfiduçjat Karm Mifsud Bonnici, kieku dan g˙adu fis-setg˙a b˙all-bqija tal-ministri, dik hija l-verità. L-OppoΩizzjoni a©ixxiet ta’ oppoΩizzjoni u kif kellha ta©ixxi b˙alma a©ixxiet lOppoΩizzjoni Nazzjonalista bejn l-1996 u l-1998 wara kollox. Imma fl-a˙˙ar tal-©urnata, minkejja kulma qalu, inkluΩ il-motto tat-tliet muskettieri, All for one and one for all, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar Karm Mifsud Bonniçi tniΩΩel l-art u Gonzi u l-bqija talministri b’talent limitat li g˙andu, baqg˙u jsalpaw fuq iç-çattra, qisna qeg˙din nassistu g˙al biçça teatrin, sax-xenata li jmiss.

g˙ajxien f’pajjiΩna, biex ikollna aktar possibbiltà li nkattru l-©id. Mezz biex naççertaw ilviΩjoni tag˙na li aktar nies jirnexxu f’pajjiΩna. Je˙tie© ukoll li bi prijorità nsa˙˙u strutturi filwaqt li no˙olqu programmi ©odda biex persuni li jistg˙u jaqg˙u lura fis-soçjetà tag˙na, jew persuni li waqg˙u lura fis-soçjetà nag˙tuhom is-sostenn li jixirqilhom. Dan jista’ jsir jekk ir-riΩorsi tal-pajjiΩ ji©u uΩati bi prijoritajiet tajba, jekk ir-riΩorsi ta’ pajjiΩna jintuΩaw bilg˙aqal. Din il-©img˙a ˙ar©et l-a˙bar li pajjiΩna jinsab f’riçessjoni. Dan ifisser li pajjiΩna naqqas il-produzzjoni tieg˙u. Ifisser li l-©id f’pajjiΩna naqas. Dan huwa mument serju li je˙tie© attenzjoni kbira b’mod partikolari fid-deçiΩjonijiet li jittie˙du. Hija sitwazzjoni li te˙tie© gvern li jkun iffukat fuq it-tmexxija tal-pajjiΩ u li jkollu l-˙iliet me˙tie©a biex lekonomija tag˙na ting˙ata lispinta li te˙tie©. Óasra li fil-preΩent pajjiΩna g˙andu tmexxija li po©©iet lil pajjiΩna f’poΩizzjoni aktar diffiçli min˙abba deçiΩjonijiet

Ωbaljati li ©ew ibbaΩati fuq prijoritajiet ˙Ωiena. Min ˙a deçiΩjoni li fi Ωminijiet diffiçli jibni parlament li se jiswa aktar minn €80 miljun, ma jistax jg˙id li g˙andu l-˙iliet me˙tie©a biex jindirizza s-sitwazzjoni attwali f’pajjiΩna. Min jag˙mel nefqiet kbar u mhux me˙tie©a u biex ja˙bi d-dejn li jkun qed jag˙mel, skemi li jisirqu lil pajjiΩna minn d˙ul li g˙ad irid ise˙˙, Ωgur li ma jistax jg˙id li g˙andu l-formola me˙tie©a biex jindirizza s-sitwazzjoni attwali. Ag˙ar minn hekk, min qieg˙ed imexxi llum, tant qieg˙ed jonqos milli jfassal prijoritajiet tajba li anke meta jipprova jispjega dak li g˙addej, juri nuqqasijiet serji. Óasra li g˙andna ministru tal-finanzi li meta spjega rra©uni tar-riçessjoni, wasal biex jistqarr li r-riçessjoni ©iet g˙aliex m’g˙olliex il-kontijiet tad-dawl fil-bidu ta’ din issena. X’tistenna minn min g˙aΩel li jg˙olli l-kontijiet taddawl g˙all-familji Maltin u G˙awdxin u fl-istess ˙in kien ˙a bil-mo˙bi Ωieda ta’ €500 fil-©img˙a?

“

Jekk ma serva g˙alxejn id-dibattitu ta’ nhar it-Tnejn dwar il-mozzjoni ta’ fiduçja, serva Ωgur g˙al ˙a©a wa˙da – kien rivelatorju, jikxef bera˙ il-mentalità totalitarja tal-klikka li tinsab tmexxi l-Gvern ta’ GonziPN. Fid-difiΩa tag˙hom g˙assi©©u tal-poter, Gonzi u s˙abu ˙ar©u b’argumenti talwa˙x, li jimplikaw kwaΩi kwaΩi l-OppoΩizzjoni Laburista lanqas g˙andha dritt teΩisti, li lanqas g˙andha dritt tifta˙ ˙alqha min˙abba xi Ωbalji li saru fil-passat. B˙alma jag˙mlu dejjem, meta jinqabdu fuq sieq wa˙da u jsibu l-preΩent g˙adma iebsa g˙al snienhom, jinvokaw il-passat, qishom huma bla tebg˙a u ver©ni u puri fejn jid˙ol il-passat. Qishom m’g˙andhomx xi jxommu jekk jg˙ollu jdejhom. Bil-kredenzjali Ewropej kollha tag˙hom, in-Nazzjonalisti kienu fuq in-na˙a l-˙aΩina tal-istorja dwar kwistjonijiet fundamentali b˙all-©lieda kontra l-FaxxiΩmu ta’ Mussolini u mhux dwar kwistjonijiet ta’ pratikkalitajiet b˙allis˙ubija fl-Unjoni Ewropea u fiΩ-Ûona Ewro.

Prijoritajiet Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo

Il-miri li qed infasslu g˙al pajjiΩna huma mfassla fuq ˙sieb politiku mnebba˙ millviΩjoni li f’pajjiΩna jse˙˙ ilprogress. Progress li ji©i meta kul˙add ikollu l-opportunità li javvanza f’˙ajtu. Progress li ma jitkejjilx biss mil-lat ekonomiku, mil-lat ta’ statistika biss, iΩda progress li jitkejjel mill-avvanz ta’ dawk laktar dg˙ajfa fis-soçjetà tag˙na. Il-moviment li qed jinbena madwar il-Partit Laburista, g˙andu l-g˙an li titwettaq soçjetà ©usta. Soçjetà li tindirizza l-˙ti©ijiet ta’ kul˙add u li ma t˙alli lil ˙add imwarrab. Issa aktar minn qatt qabel, il-˙tie©a li nwettqu l-viΩjoni tag˙na ta’ soçjetà ©usta fi Ωminijiet diffiçli li jistg˙u jkunu ta’ dannu kbir g˙al min huwa l-aktar vulnerabbli fissoçjetà. Soçjetà ©usta tista’ titwettaq jekk min imexxi jkollu prijoritajiet tajba. Jekk min imexxi jag˙raf jag˙Ωel dak li huwa laktar me˙tie© g˙all-familji Maltin u G˙awdxin. Jekk min imexxi jkun dejjem jag˙Ωel bil-g˙aqal u jag˙raf liema huma l-˙ti©ijiet tal-lum, iΩda

fuq kollox li ja˙seb g˙al g˙ada. Ninsabu fi Ωminijiet fejn aktar minn qatt qabel irridu nkunu impenjati biex inwettqu soçjetà ©usta. L-ewwel pass hu li naraw li nkattru l©id f’pajjiΩna. Dan jista’ jse˙˙ jekk ikollna aktar xog˙ol li jkun ta’ kwalità, xog˙ol li jrendi aktar, xog˙ol li joffri kundizzjonijiet tajba. F’pajjiΩna, g˙alhekk, je˙tie© li jkollna koalizzjoni favur il˙olqien tax-xog˙ol mag˙mula minn min i˙addem, il-˙addiema li jimpenjaw il-˙iliet tag˙hom flimkien mal-gvern li jservi ta’ katalist b’risq din ilkoalizzjoni. It-tkattir tal-©id fil-pajjiΩ huwa me˙tie© biex insostnu programmi li permezz tag˙hom nil˙qu l-˙ti©ijiet talpoplu tag˙na fosthom aktar programmi li jassiguraw ilgaranzija li qed noffru liΩΩg˙aΩag˙. Garanzija ta’ tag˙lim, ta˙ri© u xog˙ol. Din ilgaranzija hija çavetta millaktar importanti biex ikollna aktar Ωg˙aΩag˙ b’aktar ˙iliet. A˙na nemmnu li l-edukazzjoni hija çavetta importanti biex ng˙ollu l-kwalità tal-

10.06.2012

Kumment

Injoranza grassa

MINN FUQ IL-WHITEBOARD Toni Friggieri

Sur Editur, Ma n˙obbx ng˙ajjar jew nitg˙ajjar, iΩda meta lil dak li jkun fl-awtorità tifta˙lu g˙ajnejh u ma jikkorre©ix liΩball, allura bilfors li tasal tbeΩbΩu. Ómistax ilu kelli g˙aliex immur G˙awdex. Mill-Im©arr tasal ir-Rabat biex taqbad karozza g˙all-ir˙ula l-o˙ra. Hemmhekk hemm tistenniek magna tal-biljetti, biex dak li jkun jaqta’ l-biljett minnha flok ming˙and ix-xufier. Ma’ din il-magna hemm avviΩ li jg˙idlek kif t˙addimha u lprezzijiet li t˙allas. IΩda min kiteb dan l-avviΩ bl-IngliΩ, jidher li ma jafx li lkelma WHICH ting˙ad u tinkiteb g˙all-annimali jew o©©etti bla ˙ajja. G˙alhekk kiteb: “Those persons which are not Maltese or Gozitans…” G˙all-frustieri jew barranin, dan l-avviΩ ifisser li lG˙awdxin qed jistmawhom b˙ala o©©ett jew ag˙ar – annimali! Ìbidt l-attenzjoni ta’ uffiçjal ta’ Transport Malta iΩda, meta ©img˙a wara r©ajt tlajt G˙awdex, rajt l-istess avviΩ

Mill-ist˙arri© dwar il-kulle©©i Il-Malta Union of Teachers ˙abbret ir-riΩultati tal-ist˙arri© dwar ir-riforma hekk imsej˙a ‘tal-Kulle©©i’ waqt Konferenza Nazzjonali li g˙aliha attendew numru kbir ta’ parteçipanti fosthom kelliema g˙all-edukazzjoni tat-tliet partiti politiçi: Mario Mallia g˙all-Alternattiva Demokratia; Evarist Bartolo g˙all-Partit Laburista; u l-Ministru talEdukazzjoni, Dolores Cristina, g˙all-Gvern. Mill-ist˙arri©, fost kollox, ©ie stabbilit li: PoΩittiv

imwa˙˙al. G˙alija dan hu nuqqas. Safejn naf jien lG˙awdxin suppost li jafu a˙jar. Nistenna li meta ner©a’ nitla’ G˙awdex, jew ikun inqala’

dan l-avviΩ jew almenu jkun miktub sew u flok ‘which’ tinkiteb il-kelma ‘who’. CHARLES B. SPITERI, BIRKIRKARA

Negattiv

L-estensjoni ta’ lukanda f’G˙awdex Sur Editur, Nirreferi g˙all-artikolu ‘LEstensjoni ta’ lukanda f’G˙awdex’ ippubblikat fil˙ar©a tas-27 ta’ Mejju 2012, u n-nota editorjali li kien hemm mieg˙u Qabel xejn ninnota li rritratti li ntbag˙tu mar-risposta tieg˙i juru u jikkonfermaw il-verità ta’ dak li qed ng˙id jien. Inti g˙o©bok tikkwota dak li qal il-Perit Cacopardo fl2010. Imma d-dikjarazzjoni tal-Perit Cacopardo kienet ©iet imgiddba minn investigazzjoni indipendenti li ©iet ikkummissjonata midDipartiment tal-Artijiet, permezz tal-Perit Joseph Spiteri. Waqt dak is-survey anki lPerit Cacopardo kien preΩenti u dan stess kien irrikonoxxa li kien Ωbaljat. Minn dik l-investigazzjoni rriΩulta li mhux biss jiena ma ˙adt xejn mill-art talBelveder, iΩda sa˙ansitra bnejt il-˙ajt diviΩorju kollu ©ol-art tieg˙i b’diversi çentimetri – tant li d-Diparitment tal-Artijiet kellu jirtira din ilparti mit-talba tieg˙u filkawΩa. Iç-çumnija li ssemmiet ma g˙andhiex x’taqsam maliΩvilupp tal-lukanda. In˙attet g˙aliex kienet fi stat perikoluΩ – liema perikolu ma ©iex ikka©unat b’xi xog˙lijiet li saru fil-lukanda, iΩda min˙abba l-istat ˙aΩin ta’ manutenzjoni tal-binja, tant li saqaf ta’ kamra ma©enbha kien sfronda. Lanqas huwa minnu li din iççumnija g˙andha 300 sena. It-tara©: fl-ewwel artikolu inti ddikjarajt li dan it-tara© iddejjaq; issa biddilt id-diska u g˙edt li ©ie iktar wieqaf u

69% jablu mas-sistema tal-kulle©©i; 56% i˙ossu li s-sistema tal-kulle©©i wasslet biex l-iskejjel ikunu aktar inklussivi; 77% ta’ dawk li jmexxu l-iskejjel qablu li l-prinçipal talkulle©© tag˙hom kien strumentali biex jg˙in biex ikun hemm kollaborazzjoni bejn l-iskejjel u jsa˙˙a˙ in-networking; 71% ta’ dawk li jmexxu l-iskejjel sostnew li l-prinçipal talkulle©© tag˙hom jag˙tihom l-appo©© me˙tie©.

iktar perikoluΩ. Dawn iΩΩew© verΩjonijiet huma ttnejn skorretti. L-ewwel tar©a tat-tara© g˙adha dik eΩistenti qabel u jekk wie˙ed iqabbel din it-tar©a mal-kumplament tat-tara©, wie˙ed jista’ façilment jikkonferma li t-tara© re©a’ ©ie fl-istess poΩizzjoni ori©inali tieg˙u. Inti semmejt ir-rampa, ilbank, u l-pilastri: imma messek ikkonfermajt, malKunsill Lokali u mhux ma’ persuna jew persuni li g˙andhom interess personali fil-materja, li dawn ixxog˙lijiet g˙adhom ma tlestewx, u g˙adhom ma tlestewx g˙aliex il-Kunsill ser jag˙mel xog˙lijiet ta’ miljorament fil-Belveder (mhux ikka©unati minn xi nuqqasijiet tal-lukanda), fosthom tibdil fis-sistema tad-dawl talBelveder. Mhux minnu li xi Ωibel millkçina tal-lukanda qed i˙amme© iΩ-Ωona ta’ madwar: dan iΩ-Ωibel jintrema fl-iskips ipprovduti apposta mil-lukanda; u dawn l-iskips jitbattlu kuljum skont kuntratt li llukanda g˙andha mal-KIP. Jiena g˙andi CCTV footage li juri li xi residenti sa˙anisitra ©ieli jit˙ajru jarmu Ω-Ωibel tag˙hom f’dawn l-iskips u madwarhom, u huma dawn, u mhux il-lukanda, li ©ieli j˙amm©u Ω-Ωona. Biex ng˙id kollox, ir-ritratt li ppubblikajt inti l-ewwel darba juri lwaste separation ta’ karti u kartun u ma g˙andu x’jaqsam xejn maΩ-Ωibel tal-kçina. Il-verΩjoni tieg˙ek dwar liΩbroff tad-drena©© hija kompletament skorretta: il-problema kienet teΩisti ferm qabel ma beda x-xog˙ol fil-lukanda, tant li sidien ta’ proprjetajiet fl-in˙awi kienu kostretti

jibnu culvert sabiex itaffu din il-problema. Dan il-culvert g˙adu jeΩisti sal-lum. Se˙˙ew diversi inçidenti, l-a˙˙ar wie˙ed f’Marzu 2012, li juru li d-drena©© jiΩbroffa ferm iktar ’il fuq minn fejn sar, jew qed isir, ix-xog˙ol fuq il-lukanda u dawn jikkonfermaw li ma tistax tkun il-lukanda l-ka©un ta’ dan l-iΩbroff. Tant dan huwa minnu li kienet il-lukanda li pproçediet b’kawΩa kontra l-Water Services Corporation, u mhux viçiversa. Il-kawΩa li semmejt inti ma g˙andha x’taqsam xejn maxxog˙ol fuq il-˙ajt li jinsab faççata fuq Triq Óamri u nista’ naççertak li ma saru ebda xog˙lijiet li b’xi mod ippre©udikaw id-drittijiet talGvern jew tad-Dipartiment tal-Artijiet fuq proprjetà privata. Sabiex nag˙laq ma nistax ma nesprimix l-impressjoni li jiena ˙adt li inti ©bidt il-˙abel ta’ persuni li g˙andhom interessi privati (u in©ustifikati) xi jsegwu. Dawn il-persuni qeg˙din jippretendu, bla ebda dritt, li jippreservaw il-veduta li huma kienu qabel igawdu mill-proprjetà tag˙hom u g˙alhekk, akkost ta’ kollox, iridu jΩommu x-xog˙ol fuq illukanda milli jsir. Il-gwaj huwa li dawn ma g˙andhom l-ebda dritt ta’ prospett, veduta, jew servitù o˙ra fuq il-proprjetà tallukanda u g˙alhekk ma g˙andhom l-ebda dritt, skont il-li©ì, li jΩommu x-xog˙ol milli jsir. SILVIO RAPA, GRAND HOTEL IMGARR, GÓAWDEX

49% ta’ dawk li pparteçipaw f’dan l-ist˙arri© ma jaqblux ma’ dawk li jg˙idu li l-g˙alliema kienu ppreparati sewwa g˙al dawn ir-riformi; 89% i˙ossu li je˙tie©u aktar g˙ajnuna mis-superjuri tag˙hom biex ikunu jistg˙u jimplimentaw dawn ir-riformi; 94% ta’ dawk li jmexxu l-iskejjel jinsistu li x-xog˙ol tag˙hom huwa ddominat minn xog˙ol klerikali (paperwork); 70% tal-g˙alliema ddikjaraw li j˙ossu li ma kinux im˙arr©a biΩΩejjed biex jg˙allmu klassijiet bi studenti b’abbiltajiet differenti. KwaΩi 50% tal-g˙alliema ma jaqblux li fl-istess klassi jkun hemm tfal b’abbilitajiet differenti; 89% ta’ dawk li ja˙dmu fl-iskejjel tal-Istat isostnu li huma ma kinux ikkonsultati kif mixtieq qabel ma ©ew introdotti r-riformi; 90% jg˙idu li d-deçiΩjonijiet kienu ttie˙du qabel ma huma ©ew ikkonsultati; 89% isostnu li kienu qed isiru ˙afna riformi fl-istess Ωmien; 93% ta’ dawk li jmexxu l-iskejjel isostnu li g˙andhom ˙in limitat x’jiddedikaw g˙all-kurrikulu u biex josservaw u jg˙inu (mentor) lill-g˙alliema. 19% tal-g˙alliema biss i˙ossu li huma ppreparati biΩΩejjed biex jg˙allmu fi klassijiet fejn hemm tfal b’abbiltajiet differenti; 56% jg˙idu li min˙abba li l-iskejjel iridu jie˙du sehem f’attiviatjijiet organizzati mill-kulle©©i, dan ma j˙allilhomx ˙in biΩΩejjed biex ila˙˙qu mal-kurrikulu; 56% i˙ossu li s-sistema tal-kulle©©i wasslet biex l-iskejjel ikunu aktar inklussivi; 78% isostnu li ma hemmx ˙in biΩΩejjed biex ikun hemm kollaborazzjoni u kooperazzjoni f’dak li g˙andu x’jaqsam mal-kurrikulu fl-istess skola; 79% isostnu li ma hemmx ˙in biΩΩejjed biex ikun hemm kollaborazzjoni u kooperazzjoni f’dak li g˙andu x’jaqsam mal-kurrikulu bejn l-iskejjel fl-istess kulle©©; 40% biss i˙ossu li dawn ir-riformi kienu me˙tie©a; 64% mill-g˙alliema mhumiex daqshekk çerti mir-riforma tal-klassijiet bi studenti b’abbiltajiet differenti, 61% mirriforma fl-assessjar, 52% mis-sistema tal- bench-marking minflok l-eΩami tad-d˙ul tal-Junior Lyceum. 21% biss mill-g˙alliema j˙ossu li huma aktar sodisfatti u fer˙ana fuq xog˙olhom milli kienu ˙ames snin ilu. Dawn huma xi fatti li ˙ar©u minn dan l-ist˙arri© importanti kkummissjonat mill-Malta Union of Teachers, st˙arri© li wie˙ed kien jistenna li jsir mill-awtoritaijiet edukattivi biex jaraw x’effett kien qed ikollhom ir-riformi li nidew fla˙˙ar snin fl-iskejjel. L-awtoritajiet edukattivi mhux talli ma g˙amlux dan list˙arri©, iΩda bir-rimarki li saru minn Ωew© diretturi talistess dipartiment, jidher li bilkemm dawn ma ridux jattakkaw il-kredibbiltà ta’ din ir-riçerka. Illum nag˙mel din ir-rimarka u nieqaf hawn.

10.06.2012

Kumment

Xog˙ol bid-diplomi biss

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

G˙andna tifla! X’fer˙ ©abitilna! Il-˙ajja sab i˙a. Terfg˙alna ˙wejje© sbie˙ li jferr˙una bil-bosta! Emmnuni, meta nara l©id nieΩel bil-gelgul fuq ˙biebi, tg˙idx kemm nifra˙! Xi Ωew© Sibtijiet ilu kont imxa˙xa˙ f’raqda ˙elwa. Ixxa˙xi˙a ta’ waranofsinhar tinΩilli g˙asel g˙ax tag˙tini seba’ sa˙˙iet! G˙all-˙abta tattlieta rçevejt dan il-messa©©: g˙andna tifla! Kemm fra˙t! G˙al mument insejt li qalbi issa g˙andha Ωew© molol! Tg˙idx kemm qbiΩt bil-fer˙! Fl-a˙˙ar ˙elset miskina! Tul it-tqala tag˙ha batiet. F’dak il-waqt ftakart fil-kelma g˙aqlija ta’ Ìesù: “Il-mara, meta tkun se tiled t˙ossha mdejqa, g˙ax tkun waslet is-sieg˙a tag˙ha; iΩda meta tkun twieldet it-tarbija, ma tiftakarx iΩjed fl-u©ig˙, bil-fer˙ li twieled bniedem fid-dinja” Ìw 16, 21). Kemm kellu ra©un l-Img˙allem Ìesù! Huwa Ìesù Ìesù! Jaf tassew x’tag˙ti l-˙ajja g˙aliex hu nnifsu l-˙ajja. G˙al din l-a˙bar ta’ fer˙ addijo r-raqda. Minflok mort bil-©iri na˙fen ir-riçevitur tat-telefown. Minn mo˙˙i u qalbi stajt nimma©ina l-fer˙ kbir li kien g˙addej f’˙abibi, f’martu, u fuq kollox f’bintu, f’Ωew©ha u fiç-çkejkna tag˙hom. Wara Ωew© sekondi subg˙ajja bdew jiddaljaw in-numru tal-mowbajl tieg˙u. “Hawn ˙i! Prosit tassew! Nifir˙ilkom minn qalbi!” “Grazzi!” qalli ˙abibi b’qalbu mimlija fer˙. Imbag˙ad issuktajt ng˙idlu: “Isma’ ˙i. Taf x’insej˙ulha lil din it-tifla? It-tifla tal-fer˙!”. G˙al dan il-kumment ˙abibi fera˙ bil-bosta u mimli kurΩità staqsieni b’le˙en ˙elu u li da˙alli f’qalbi: “G˙aliex?” “G˙aliex illum il-festa ta’ San Filippu Neri! U taf x’kien jg˙id?” “G˙idli,” qalli mill-©did ille˙en kurjuΩ. “ Scrupoli e malinconia fuori da casa mia! Ji©ifieri skrupli u dwejjaq barra minn ©o dari!”. “Sabi˙a!” we©ibni qisu wie˙ed li g˙adu kemm kiseb xi ˙a©a imprezzabbli. “Óa. Kellem wa˙da lill-mara.” Apprezzajt nara fih it-tifel Ωg˙ir li hu. Dak it-tifel li ©©ag˙lek t˙obbu u tg˙oΩΩu daqs dawl g˙ajnejk g˙aliex jifra˙ u l-g˙ors tieg˙u hu li jaqsam l-fer˙ tieg˙u ma’ ˙addie˙or! “Hawn Fr Mario!” we©bitni martu. “Nifra˙lek ˙afna g˙aliex il-Mulej takom tarbija f’jum ilfesta ta’ San Filippu Neri! Qallek Ωew©ek x’g˙edtlek?” “Iva. U nirringrazzjak ˙afna!” “Kif tridni ma nifra˙x o˙ti llum! Xi ©miel! Tana tifla tal-fer˙! U ˙a ng˙idlek, issa kull darba li naraha tg˙idx kemm se nag˙mel kura©© g˙aliex se tfakkarni fil-fer˙! Issa ejja ˙a nitlob mieg˙ek.” U tlabt mag˙ha u ma’ ˙abibi fuq it-telefown. Bil-fer˙ li kelli ma’ g˙alaqtx g˙ajn m’g˙ajn! Anzi, x˙in qtajt, tant kemm ˙assejt im˙abba kbira tas-sema nieΩla fuqi li na˙seb iΩ-Ωew© molol li g˙andi tajthom xi naqra kedda. Imma kedda tal-fer˙ ma jimpurtax. Il-fer˙ ifejjaq. Jag˙ti l˙ajja. Jimla bil-kura©© lil dawk li jkunu ˙aslu se jaqtg˙u qalbhom. Jag˙ti d-dawl lil dawk li j©ag˙luhom ja˙sbu li l˙ajja tant kemm hi serja li lanqas ˙in biex tid˙ak u tirrikrea ru˙ek m’g˙andu jkollok! U ˙allina! Id˙ku! Ifir˙u! Iççajtaw b’mod nadif! Kunu nies li titg˙axxaq tkun filpreΩenza tag˙hom! JeΩiΩtu familji li g˙andhom minn kollox u tal-aqwa kwalità. Dar warrab wiççek. Madum tis˙ti timxi fuqu. Indafa mqaxxra. Ikel li j©ennek bit-tog˙ma bnina tieg˙u. Ilbies mill-isba˙ u tal-a˙˙ar moda. Imma xorta t˙oss li jkun hemm toqol kbir fihom. Óeqq, ir-ra©el sar sur burdati. U l-mara, arani u la tmissnix g˙ax inkella naqbeΩ fuqek. Is-sie˙eb: ara ttellag˙homli g˙ax narma nidg˙i dag˙a fa˙xi, li jkisser il-©ebel. Is-sie˙ba: ara jfettillek issib xi difett fija g˙ax g˙andi tlett ijiem ma’ nkellemek. It-tfal: Mà u Pà, g˙andna ˙ajjitna, jekk jog˙©obkom tinda˙lulniex! U le ˙uti! Mhux hekk! Óa nitlobu lill-Ispirtu s-Santu biex jag˙tina l-fer˙ fil-familji tag˙na. Dak il-fer˙ li nifir˙u mixxejn. Iva! Fhimtni sewwa: ner©g˙u nsiru boloh ˙a nferr˙u lil xulxin! Itlobuh mieg˙i: Spirtu s-Santu mlieni bil-fer˙ tieg˙ek! Kemm sirtli ˙elu/˙elwa ˙i! Arak x’titbissimli! Mhux ta’ b’xejn li g˙adek i©©ennen triq warajk! Óanini, sirt il-fer˙ ta’ Alla! B˙at-tarbija ta’ bint ˙abibi!

Sur Editur, Iç-çirku jidher li qed jag˙fas. Ma fadalx xog˙ol g˙al kul˙add. Bil-qbil bejn ilMinistri Dolores Cristina u Chris Said, ix-xog˙ol fl-iskejjel g˙al mat-tfal ta’ minn tliet snin, irid isir biss minn individwi li g˙andhom grad ta’ diploma jew iktar. Nibda biex ng˙id li dan it-tip ta’ xog˙ol, ©eneralment jittie˙ed mis-sess femminil. U kieku jittie˙ed min-nisa…u nisa ta’ çerta età, lanqas wie˙ed jg˙id wisq. IΩda f’˙afna kaΩi nsibu li bil-grad ta’ diploma jew aktar, hu aktar façli ssib tfajliet u xbejbiet li g˙adhom kemm ˙ar©u milliskola terzjarja milli o˙rajn. Nemmen li ma’ tfal ta’ tliet snin u ftit aktar, aktar huma me˙tie©a ommijiet li g˙andhom l-esperjenza. U na˙seb li g˙al ma’ dawn it-tfal, lesperjenza hi aktar me˙tie©a mill-karta tad-diploma. Xejn xejn, il-Gvern ikun jista’ jnaqqas mill-benefiççji soçjali li qed jo˙ro© lill-ommijiet ta’ tfal bla missier. IΩda biex jing˙o©ob ma’ kul˙add, jibqa’ j˙allas lil dawn l-‘imsejkna’ tas-soçjetà u jΩid l-impjiegi biex jifta˙ar kemm qed jonqsu n-nies qieg˙da. Il-˙merija hi li wara stqarrijiet b˙al dawn ma jing˙adx is-

salarju li bih se jit˙addem min g˙andu diploma jew aktar. Lanqas jekk il-kuntratt g˙axxog˙ol ikunx definit jew le. Id-dawl a˙mar ilu li nxteg˙el. Jin˙ass sew li l-Gvern irid isib soluzzjoni g˙al dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ li spiss jifta˙ar bihom, li qed ikomplu jistudjaw. Il-verità hi, li kieku ma

jag˙milx hekk, ir-re©istru talqg˙ad imtela u bdejna xi tlieta o˙ra warajh. Apparti dan ma ninsewx li l-˙ajja tal-Gvern qed tnin, u jekk jie˙u Ω-Ωmien kollu g˙all-agunija, lanqas fadallu sena. TURANDOT, BIRKIRKARA

X’kull wa˙da wkoll! Sur Editur, Mela g˙andna Prim Ministru li jimxi b’Ωew© qisien. Óafna jg˙idu li meta jiktbu lill-Prim Ministru, jirçievu twe©iba ming˙andu filpront. Qisu jkun il-˙in kollu mka˙˙al mal-kompjuter. Dan l-a˙˙ar sirt naf minn xi ˙add, li g˙al dan ix-xog˙ol, il-Prim Ministru sie˙eb mieg˙u lil ibnu u lil xi ˙add ie˙or.

Tant g˙andu xog˙ol, u tant irid jibqa’ marbut mal-poplu, li appena jistaqsih xi ˙a©a, ikun irid iwie©bu. IΩda mbag˙ad, meta naraw lill-©urnalisti tal-ONE jersqu lejh biex jistaqsuh xi ˙a©a, idawwar wiççu u ma jwe©ibx. Daqshekk familjarità. Qisu mhu jkellmu ˙add. Mhux hu biss, iΩda wkoll il-ministri u d-deputati Nazzjonalisti lo˙ra. Ma jikkalkulawhomx. U

dan qed ji©ri meta l-Partit Nazzjonalista g˙adu kif ˙atar lil Austin Gatt u lil Joe Saliba biex apparti milli jservu ta’ forçina g˙al Pawlu Borg Olivier, li tefa’ lill-Partit Nazzjonalista f’ time zone imbieg˙da, jipprova ji©bed aktar nies lejh. Jekk hu hekk, il-messa©© tal-Gvern mhux jasal lillma©©oranza tal-Maltin. CHARLES SAMMUT, BIRKIRKARA

Intejjen mill-impjant ta’ Sant’Antnin Sur Editur, Nirreferi g˙all-artiklu fil-©urnal tieg˙ek ta˙t ir-ras ‘Intejjen mill-impjant ta’ Sant’Antnin’ ta’ nhar il-Óadd 27 ta’ Mejju, iffirmat minn J.C. Wied il-G˙ajn. Fil-fatt il-korrispondent tieg˙ek g˙andu ra©un li kien hemm intejjen u rapporti filKunsill. Issemmiet id-data tat-8 ta’ Mejju fejn kien hemm intejjen insopportabbli. Iva, fil-fatt

kien hemm telefonata wa˙da fejn is-sinjur irrapporta li kien hemm ri˙a qawwija mill-impjant tad-drena©©. Kien hemm persuna li rrappurtat ri˙a ta’ Ωibel fit-2 ta’ Mejju. Kien hemm imbag˙ad rapporti minn persuna wa˙da li toqg˙od fl-akwata ta’ Bella Vista li fl-10, 11 u 22 ta’ Mejju kien hemm ri˙a insopportabbli ta’ Ωibel. Min-na˙a tag˙na b˙ala Kun-

sill irrappurtajna lill-In©inier Mario Agius il-WasteServ fejn infurmana li l-ka©un ta’ dan kien li kellhom ˙sarat fis-sliding door. Apparti dan, ir-rapporti marru wkoll g˙and l-espert ma˙tur mill-Kunsill Lokali, ilProfessur Joe Buhagiar, g˙al aktar analiΩi min-na˙a tieg˙u. MARIO CALLEJA, SINDKU, KUNSILL LOKALI MARSASKALA

Iç-çimiterju ta’ Ta’ Sannat Sur Editur, B’referenza g˙all-artiklu li ©ie ppubblikat filgazzetta KullÓadd dwar iç-çimiterju ta’ Ta’ Sannat, nixtieq nippreçiΩa dawn il-punti: 1. F’dawn l-a˙˙ar seba’ snin ma sarux kuntratti g˙ad-dfin fiç-çimiterju ta’ Ta’ Sannat. 2. L-a˙˙ar kuntratti li saru kienu fit-18 ta’ Frar 2012 min-Nutar Tonio Cauchi. Tliet xhur ilu u mhux tliet snin. 3. Min ˙allas l-20 ewro fl-uffiççju, dejjem ing˙ata rçevuta u minn dawk li g˙amlu l-kuntratt fit-18 ta’ Frar s’issa t˙allsu l-20 ewro minn

persuna wa˙da. Nistaqsi: tista’ l-persuna li tag˙tek l-informazzjoni tippreΩenta l-irçevuta ˙alli nara kemm tmur snin lura? Tista’ wkoll din il-persuna tippreΩenta kopja tal-kuntratt li qed tg˙id li g˙amlet tliet snin ilu man-Nutar Cauchi? L-anonimu mhux sinçier u min mhux sinçier mhux ta’ min jafdah. FR TARCISIO CAMILLERI, ARÇIPRIET, TA’ SANNAT

10.06.2012

Ta’ Barra

Mubarak issentenzjat gÓal gÓoMru l-Óabs

it-tMieM tal-era tad-dlaMijiet Is-Sibt 2 ta’ Ìunju, l-eks-President E©izzjan Hosni Mubarak kien issentenzjat g˙al g˙omru l-˙abs wara li nstab ˙ati bil-qtil ta’ mijiet ta’ persuni innoçenti waqt ir-rivoluzzjoni. KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn dak li ˙are© mill-©uri ta’ Mubarak li kien ilu g˙addej minn Awwissu tal-2011.

Is-Sibt 2 ta’ Ìunju l-Qorti E©izzjana ssentenzjat lill-eksPresident E©izzjan, Hosni Mubarak, g˙al g˙omru l˙abs. Dan wara li nstab ˙ati b’kompliçità fil-qtil ta’ mijiet ta’ dimostranti li kienu ˙ar©u jipprotestaw fir-rivoluzzjoni li se˙˙et is-sena li g˙addiet. B’hekk Mubarak li g˙andu 84 sena huwa l-ewwel eksmexxej li g˙adda ©uri minn mindu nqalg˙et ir-Rebbieg˙a G˙arbija kmieni s-sena li g˙addiet. Mubarak ma kienx l-uniku wie˙ed li ng˙ata sentenza t’g˙omor il-˙abs. Mieg˙u kien hemm ukoll l-eksMinistru tal-Intern, Habib alAdly. Gamal u Alaa Mubarak

Il-verdett Malli t˙abbar il-verdett, fi pjazza Tahrir fil-Kajr kien hemm reazzjoni ta’ fer˙ kbir l-aktar mill-qraba tal-persuni li sfaw maqtula waqt ir-rivoluzzjoni. IΩda mhux l-istess jista’ jing˙ad g˙ar-reazzjoni li kien hemm fl-awla tal-Qorti fejn qamu protesti kbar minn bosta li ma qablux malverdett li kien ing˙ata. Minkejja li r-reazzjoni iniz-

jali fil-pjazez kienet wa˙da poΩittiva, wara li sar mag˙ruf li erba’ uffiççjali g˙olja talMinisteru tal-Intern kienu ©ew me˙lusa minn kull akkuΩa, ir-reazzjoni ta’ fer˙ inbidlet fi protesti u kien hemm anke ©lied mal-pulizija. Waqt li kien qed i˙abbar ilverdett, l-Im˙allef qal li

Mubarak u Adly naqsu milli jwaqqfu l-forzi tas-sigurtà milli juΩaw il-vjolenza fuq iddimostranti li ma kinux armati. B’kollox, fi tmiem dan il©uri, l-Im˙allef ta verdett filkonfront ta’ g˙axar persuni: Hosni Mubarak instab ˙ati li kien kompliçi fil-qtil ta’ 850 persuna iΩda ma nstabx ˙ati

Mubarak waqt is-smig˙ tal-©uri

b’korruzzjoni Alaa u Gamal Mubarak, li huma wlied Hosni Mubarak, ma nstabux ˙atja b’korruzzjoni, iΩda qed jinΩammu l˙abs min˙abba li dalwaqt iridu jg˙addu ©uri b’rabta ma’ manipulazzjoni fis-swieq talishma. Habib al-Adly, l-eks-Ministru tal-Intern, instab ˙ati li kien kompliçi fil-qtil taddimostranti u kien issentenzjat g˙al g˙omru l-˙abs Abd El Rahman, Adli Fayed, Ahmed Ramzy, u Ismail alShaer, li kienu erba’ uffiçjali g˙olja fi ˙dan il-Ministeru talIntern, ma nstabux ˙atja li kienu kompliçi jew li instigaw jew g˙enu fil-qtil taddimostranti Hussein Salem, li huwa negozjant kbir, ma nstabx ˙ati ta’ korruzzjoni Osama al-Marassy u Omar Faramawy, li huma Ωew© diretturi tas-sigurtà fil-Kajr, ma nstabux ˙atja li kka©unaw ˙sara fuq proprjetà E©izzjana u fuq l-ekonomija tal-pajjiΩ. Fil-konkluΩjoni tal-©uri lIm˙allef Ahmed Refaat qal li dan il-©uri, li dam g˙addej g˙axar xhur, kien wie˙ed ©ust u ddeskriva r-re©im ta’ Mubarak b˙ala “tletin sena ta’ dlam”, filwaqt li fa˙˙ar lill-poplu E©izzjan li kellu l˙ila jqum fuq saqajh u ji©©ieled g˙all-˙elsien u l©ustizzja. Il-futur politiku tal-E©ittu JeΩisti biΩa’ kbir fost dawk li jopponu lil Mubarak, li s-sentenzi li ng˙ataw lill-eksMexxej E©izzjan u lil eksMinistru tal-Intern, ji©u bidlua

wara li ji©u appellati. Matul dan ix-xahar, fl-E©ittu se jsiru l-elezzjonijiet Presidenzjali li se jkunu kkontestati minn Mohammed Mursi f’isem il-Muslim Brotherhood u Ahmed Shafiq, l-a˙˙ar Prim Ministru ta˙t ir-re©im ta’ Mubarak. Min-na˙a tieg˙u Shafiq qal li l-verdetti kollha li ng˙ataw f’dan il-©uri g˙andhom ji©u aççettati u li dawn g˙andhom iservu ta’ lezzjoni storika g˙al presidenti futuri. Minn issa ’l quddiem, ilfutur politiku tal-E©ittu xorta g˙adu mçajpar mhux ˙aΩin hekk kif aktar ma jg˙addi ΩΩmien aktar qed tikber it-tensjoni bejn iΩ-Ωew© partiti rivali li mistennija jikkontestaw lelezzjoni presiden-zjali. Kemm se jtul il-kastig tieg˙u? Óafna qed jikkunsidraw lil Mubarak b˙ala ffortunat li ntbag˙at g˙omru l-˙abs flok inqatel b˙alma ©ara fil-kaΩ tal-eks-Mexxej Libjan Muammar Gaddafi. Bosta osservaturi qalu li Mubarak mhux se jg˙ix aktar minn ˙ames snin o˙ra min˙abba li jinsab marid. IlkriΩi fis-sa˙˙a tieg˙u kienet wasslet g˙ar-riΩenja tieg˙u fil11 ta’ Frar tas-sena li g˙addiet u rapporti qalu li minn dakinhar ’l hawn sa˙˙tu kompliet sejra g˙all-ag˙ar. Il-kundizzjoni ˙aΩina ta’ sa˙˙tu kompliet ˙ar©et fiddeher anke waqt l-a˙˙ar faΩijiet tal-©uri tieg˙u. Fil-fatt, ilmezzi tax-xandir internazzjonali rrappurtaw li malli ng˙atat is-sentenza fil-konfront tieg˙u, Mubarak sofra minn attakk f’qalbu.

10.06.2012

Ta’ Barra

Il-Ìublew tad-djamantI jIÌI fI tmIemu

elIÛabetta II – 60 sena ReÌIna Kmieni din il-©img˙a ©ew fi tmiemhom iç-çelebrazzjonijiet tal-Ìublew tad-Djamanti, li fihom ir-Re©ina EliΩabetta tar-Renju Unit fakkret is-sittin sena mill-bidu tar-renju tag˙ha. Filwaqt li g˙al dawn iç-çelebrazzjonijiet li saru madwar il-pajjiΩ attendew miljuni ta’ persuni bi ˙©arhom, sezzjoni o˙ra tas-soçjetà mhux biss ma ˙assitx li kellha tiççelebra dan il-Ìublew, iΩda sa˙ansitra attendiet g˙all-g˙eluq tieg˙u bl-iskop li tipprotesta kontra lmonarkija u dak kollu li din tirrappreΩenta. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn dak kollu li ç-çelebrazzjonijiet ta’ dan il-Ìublew ©abu mag˙hom – mill-briju sal-protesti. Il-festini fit-toroq Parti kbira miç-çelebrazzjonijiet tal-Ìublew kienu l-festini fit-toroq, fejn in-nies ramat limwejjed barra, wa˙da wara lo˙ra. F’post partikolari limwejjed wara xulxin kienu kwaΩi jla˙˙qu kilometru, millvilla©© ta’ Goring f’Oxforshire sa Streatley f’Berkshire. B’kollox jing˙ad li saru iktar minn 10,000 festin fi r˙ula differenti madwar il-pajjiΩ. G˙alkemm it-temp ma kienx tajjeb g˙all-festini fit-toroq, dawk li ˙ar©u jiççelebraw g˙amlu l-a˙jar li setg˙u missitwazzjoni. L-umbrelel u l-inçirati ma jidhirx li rnexxielhom i˙assru l-briju. B˙alma qal il-komiku John Bishop: “Kul˙add jirnexxilu jiççelebra karnival fixxemx. L-IngliΩi biss jirnexxilhom jiççelebraw karnival fixxita.” Madwar il-pajjiΩ dawn il-festini ˙adu xejriet differenti. Min g˙amel il-parati, min organizza karnival g˙at-tfal, min g˙amel wirjiet ta’ o©©etti antiki marbuta mar-renju ta’ EliΩabetta, u min sempliçiment kellu jikkuntenta ru˙u billi jiltaqa’ mal-membru parlamentari tad-distrett tieg˙u u jfendi kelmtejn mieg˙u bejn belg˙a te u o˙ra. L-g˙eluq tal-Ìublew Wara l-kunçert li sar, iç-çelebrazzjonijiet tal-a˙˙ar jum kienu iktar karraterizzati millformalità li biha s-soltu lfamilja rjali turi ru˙ha f’okkaΩjonijiet ta’ din ix-xorta. Ir-Re©ina, akkumpanjata minn binha Charles u martu Camilla, g˙addiet b’karozzella tal-1902 f’parata mit-toroq ta’ Londra lejn Buckingham Palace. William u martu Kate, flimkien ma’ Harry, kienu rekbin f’karozzella separata. B’xorti ˙aΩina il-Prinçep Philip ma setax jattendi g˙all-g˙eluq talÌublew hekk kif ittie˙ed lisptar isofri minn infezzjoni fil-buΩΩieqa tal-awrina. Iktar kmieni EliΩabetta kienet g˙adha kemm attendiet g˙all-funzjoni fil-Katidral ta’ San Pawl, fejn l-Arçisqof ta’ Canterbury Rowan Williams qal li l-talb u l-˙sibijiet talkongregazzjoni kienu qeg˙din isiru g˙all-Prinçep Philip. Ir-Re©ina EliΩabetta u lPrinçep Philip ilhom 64 sena miΩΩew©in, u g˙alhekk wie˙ed jifhem li ma kienx façli g˙al EliΩabetta li tattendi

g˙al din l-okkaΩjoni ming˙ajr Ωew©ha. Jirribellaw kontra s-sistema rjali IΩda minbarra l-briju u ç-çelebrazzjonijiet, wie˙ed ma jistax ma jsemmix il-protesti li saru minn dawk li jopponu lmonarkija. Filwaqt li l-biçça lkbira tal-istampa ppruvat tag˙ti l-impressjoni li lIngilterra kienet mag˙quda fittifkira tas-sittin sena mill-bidu tar-renju ta’ EliΩabetta, u li kul˙add ˙are© minn daru biex jiççelebra minkejja l-maltemp, il-verità hija mod ie˙or. Fil-parata li saret fuq ixxmara bid-dg˙ajsa tar-re©ina fuq quddiem, folla ta’ dimostranti n©abru biex jesprimu l-oppoΩizzjoni tag˙hom g˙all-monarkija. Filma©©oranza tag˙hom iddimostranti kienu membri talgrupp Republic, li jopponi ssistema fejn il-membri talfamilja rjali ma ji©ux eletti mill-poplu, imma sempliçiment jirtu l-poter ming˙and il©enituri jew il-qraba tag˙hom. Artiklu partikolari fil-˙ar©a tal-International Socialist Group ibbaΩat fl-Iskozja ddeskriva ç-çelebrazzjonijiet tal-Ìublew b˙ala eΩerçizzju ta’ propaganda li jirrappreΩenta d-dekadenza morali u kulturali ta’ re©im li llum qabad it-triq tan-niΩla. L-artiklu sostna li miljuni ta’ IngliΩi ma jaqblux malmonarkija, u lanqas ma jidentifikaw lilhom infushom b˙ala IngliΩi min-˙abba dan l-aspett. “Dak kollu li huwa ˙aΩin flIngilterra huwa mi©bur filmonarkija u ç-çelebrazzjonijiet tag˙ha: bombastiçi, arroganti, arkajki u dekadenti,” jikkonkludi dan l-artiklu.

Il-popolarità tal-monarkija Minkejja l-protesti ta’ dawk li jridu jabolixxu l-monarkija, jidher li dawn iç-çelebrazzjonijiet g˙enu ˙afna biex tiΩdied il-popolarità tal-familja rjali. Fil-fatt st˙arri© li sar riçentement wera li b˙alissa rRe©ina EliΩabetta hija popolari ˙afna iktar milli kienet f’dawn l-a˙˙ar g˙exieren ta’ snin, tant li w˙ud ˙assew li rRe©ina kienet iktar qrib talpoplu mill-Prim Ministru Cameron u l-ministri tieg˙u. Il-popolarità tal-familja rjali kienet ˙adet majnata kbira fis-

snin disg˙in, meta mietet ilPrinçipessa Diana f’çirkostanzi suspettuΩi. Óafna kienu jaraw lil Diana b˙ala figura ta’ umiltà u ©enwinità li ma kinux karatteristiçi tal-familja rjali, u g˙alhekk kien irnexxielha sa˙ansitra tirba˙ il-qlub ta’ dawk li kienu jopponu lmonarkija. Il-mewt vjolenti tag˙ha ˙asdet lid-dinja u tefg˙et lillfamilja rjali f’dawl ikrah iktar minn qatt qabel. Ir-Re©ina EliΩabetta u l-qraba tag˙ha re©g˙u bdew jiksbu xi ftit popolarità permezz tal-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a, bit-tie© bejn William u Kate u l-karat-

tru mqareb ta’ Harry li ©ibdu s-simpatija tal-pubbliku. Madankollu l-folja tista’ tinqaleb mil-lejl g˙an-nhar meta l-Prinçep Charles jil˙aq re, hekk kif kollox juri li dan huwa l-inqas membru popolari mill-familja rjali kollha. Huwa probabbli wkoll li nnies iççelebrat dan il-Ìublew bi briju mhux wisq b˙ala turija ta’ affezzjoni lejn ir-Re©ina, iΩda iktar b˙ala mezz kif jinsew g˙al ftit il-problemi finanzjarji li g˙addejjin minnhom, kemm mil-lat personali u anki fuq skala nazzjonali.

10.06.2012

Mill-Misra˙

ROCS TRavel TOffRi TOuR fl-afRika T’iSfel L-Afrika t’Isfel huwa pajjiΩ varjat immens fejn wie˙ed jista’ jsib minn iljunfanti fil-Park Nazzjonali ta’ Addo sa pingwini fil-Cape tal-Afrika, b’bosta tipi ta’ terreni, natura tal-g˙a©eb, annimali slava© li jaffaxxinawk, ritmu u kultura liema b˙alha. Il-pajsa©© tal-pajjiΩ huwa le©©endarju, b’muntanji maestuΩi, foresti antiki, mili ta’ kosta mill-isba˙ u deΩert mill-isba˙. Barra mill-kultura interessanti tag˙hom, wie˙ed jista’ jiskopri ttbatija li g˙adda minnha pajjiΩ li ©©ieled g˙al-libertà bis-sa˙˙a ta’ Nelson Mandela u ˙afna rivoluzzjonarji o˙ra li kienu ta’ ispirazzjoni.

MALTA GOVERNMENT STOCKS _______

Investiment Sod

_______

ru ta’ ta’ € 120,000,000 filfil-Malta Government Stocks – B’Rata ta’ ta’ Mg ax Fissa (su ett g al dritt li ji died l-ammont li g andu jin abar b’massimu ta’ ta’ € 60,000,000) 60,000,000)

STOCK

TALTAL-GVERN

Stocks tal-Gvern ta’ Malta B’Rata ta’ Mg ax Fissa (i) 3.75% MGS (Ir (Ir--Raba’ Raba’ ru ) Li jimmatura flfl-2017, u (ii) 4.3% MGS (It(It-Tieni ru ) – Fungibility Issue Li jimmatura flfl-2022, u (ii (iii) 5.1% MGS (L (L-Ewwel ru ) Li jimmatura flfl-2029 2029,, jew (iv (iv) F’ammonti mit mit-tlie tliett Stocks imsemmija f’ (i), (i), (ii) u (iii) b’valur nominali flimkien ta’ ta’ € 120,000,000 L-applikazzjonijiet jift u t-Tnejn 18 ta’ unju, ta’ unju, 2012 fitfit-8.30a.m. u jag lqu filfilinijiet u d-dati dati kif hawn ta t, jew aktar kmieni fidfid-diskrezzjoni taltal-Accountant General: General: • filfil-5.00 p.m. taltal-Erbg a l-20 ta’ ta’ unju, unju, 2012 g allall-applikazzjonijiet minn xi applikant wie ed u/jew applikanti flimkien li ma je edux € 100,000 kull persuna, persuna, u • f’nofsinhar tal tal- img a itit-22 ta’ ta’ f’offerti b’irkant. irkant.

unju, unju, 2012 g allall-applikazzjonijiet li jkunu mag mulin

IlIl-prezz g al kull Stock imsemmi f’ (i), (i), (ii) u (iii) li qeg din ji u offruti g asas-sottoskrizzjoni lilllillmembri taltal-pubbliku g andu ji i stabbilit ilil- amis l-14 ta’ ta’ unju, unju, 2012 2012 u jkun ibba at bejn wie ed u ie or fuq ilil-prezz fisfis-suq sekondarju u ji i m abbar permezz permezz ta’ ta’ Press Release ma ru a midmidDipartiment taltal-Informazzjoni (DOI). IlIl-formoli taltal-applikazzjoni jistg u jinkisbu minn u ji u depo itati g and ilil-Membri kollha taltalBor a ta’ ta’ Malta u Provdituri o ra awtorizzati ta’ ta’ Servizzi ta’ ta’ Investiment, Investiment, fidfid-dati msemmija. msemmija. Formoli taltal-applikazzjoni jistg u jitni lu wkoll minn fuq ilil-website tattat-Te or (www.treasury.gov.mt) ) mill l img a 15 ta’ ’ unju, , 2012. . Lofferti fuq ilformoli preskritti www.treasury.gov.mt mil ta unju 2012 L il jintefg u filfil-Kaxxa taltal-Offerti, Offerti, tt-Te or, jew jintbag tu fuq fax 2596 7210 jew permezz ta’ ta’ e-mail flfl-indirizzi indikati fuq ilil-formoli taltal-applikazzjoni. applikazzjoni. G AL INVESTIMENT SOD U LIKWIDITA’ LIKWIDITA’ FEJN LL-IMG AX HUWA GGARANTIT UKOLL SA DAK ILILJUM LI LL-ISTOCKS JINBIEG U.

SIGURTA’ LIKWIDITA’ IMG AX KULL SITT XHUR SIGURTA’ LIKWIDITA’ (Il-valur tal-investiment jista’ jitla’ jew jin el sa meta jimmatura) Dipartiment tattat-Te or, Triq ilil-Mall, Floriana, Malta.

ROCS travel toffri dan it-tour fenomenali fejn wie˙ed jista’ jesperjenza varjetà kbira ta’ annimali fil-Park Nazzjonali ta’ Kruger f’vetturi tas-safari miftu˙in, il-pajsa©© pjaçevoli u rilassanti tar-Renju ta’ Swaziland, il-laguni ta’ Zululand, kruçiera fuq dg˙ajsa fuq il-lag ta’ St. Lucia, ikliet u nightlife mill-aqwa ©ewwa Cape Town, kif ukoll tour madwar ir-re©juni fejn jikkultivaw l-g˙eneb u jinsabu w˙ud mill-aqwa djar ta’ produzzjoni tal-inbid. Fil-fatt, dan it- tour ta’ 22 ©urnata jibda minn €3499 biss u jinkludi titjiriet bir-ritorn malEmirates, 19-il lejl ta’ akkomodazzjoni ta’ 4 u 5 stilel, ˙las tad-d˙ul, trasport f’vetturi armati b’kollox inkluΩ arja kundizzjonata, kolazzjon, 10 ikliet f’nofsinhar jew filg˙axija, servizzi professjonali ta’ gwidi, u taxxi. Dan it-tour se jsir bejn il-31 ta’ Awwissu sal-21 ta’ Settembru u se jinkludi bosta Ωjarat fl-itinerarju b˙all-Panorama Route, Johannesburg, Mupmalanga, game drives fil-Park Nazzjonali ta’ Kruger, ir-Renju tasSwaziland, Zululand, il-muntanji ta’ Drakensberg, Lesotho, rotta ta’ 4x4, il-Park Nazzjonali ta’ Addo, Tsitsikamma, Cango Caves u Cape Town. Colin Aquilina, il-Head of Finanace & Business Development tar-ROCS Group, stqarr, “IR-ROCS ilha g˙al dawn la˙˙ar tliet snin torganizza dan it-tour uniku. Ninsab ferm onorat li nakkumpanja din l-avventura fantastika. Minkejja li Ωort kemm-il darba din id-destinazzjoni tant meraviljuΩa (din se tkun l-g˙axar zjara tieghi), kull darba li nasal fil-post jaffaxxinani l-mod kif dan il-pajjiΩ ji©bed lejh tant turisti. Huwa pajjiΩ mimli kultura, parks ta’ annimali uniçi fiddinja, postijiet ta’ divertiment tal-aqwa kwalità, b’˙afna postijiet biex ji©u skoperti u Ωgur li se jirriΩultaw f’esperjenza indimentikabbli. Barra minn hekk, meta wie˙ed jg˙aqqad din lesperjenza fl-Afrika t’Isfel malkwalità li dejjem toffri ROCS, huwa ovvju li din hija opportunità li m’g˙andekx titlef!” G˙al aktar informazzjoni çempel lil ROCS fuq 2015 1515 jew id˙ol fis-sit elettroniku www.rocsholidays.com. Tista’ wkoll tibg˙at email lil travel@rocsgrp.com, tid˙ol filpa©na ta’ ROCS Group fuq Facebook, jew iΩΩur l-uffiçini fil-Furjana u l-Mellie˙a bejn id9am u s-6pm mit-Tnejn salÌimg˙a u s-Sibt mid-9am sas1pm.

Subuffiççju tal-posta ©did MaltaPost plc tinforma li ssubuffiççju tal-posta li jinsab f’Future Focus, 9, Triq lIm˙aΩen, il-Furjana jinsab miftu˙ sabiex jipprovdi sservizzi postali kollha, kif ukoll ˙las ta’ kontijiet. Il-˙inijiet tal-ftu˙ huma: mitTnejn sal-Gimg˙a – mit8.00am sas-7.30pm Timbru tal-metall bil-kliem ‘Floriana S.P.O.’ ser jintuΩa f’dan is-subuffiççju tal-posta.

10.06.2012

Mill-Misra˙

VFM b’appo©© Mafkar Freddie Micallef g˙al ktieb ©did Il-Valletta Fund Management Limited (VFM) qieg˙ed jappo©©a lpoeta u storiku G˙awdxi, Charles Bezzina, fil-˙ru© tat-tnax-il ktieb tieg˙u Kwadri tal-Img˙oddi. Kwadri tal-Img˙oddi huwa ktieb ta’ 123 pa©na li jinkludi introduzzjoni mill-Professur Oliver Friggieri. Fil-ktieb tieg˙u, l-awtur jikteb dwar l-esperjenzi personali tieg˙u. L-g˙an tal-awtur huwa li jippreΩenta lill-qarrejja 21 karattru li impressjonawh tul tfulitu. Charles Bezzina twieled fir-Rabat G˙awdex u reba˙ il-premju internazzjonali Citta di Valletta g˙all-poeΩija, li ng˙ata lilu millPresident fl-1994. Huwa r-rappreΩentant G˙awdxi fuq is-Soçjetà Maltija tal-Poeti. Charles huwa wkoll ir-rebbie˙ tal-Premju Nazzjonali tal-Ktieb fl-2002 u fl-2008. Waqt il-preΩentazzjoni, Mark Agius, kap tal-VFM qal “Din hija inizjattiva o˙ra li l-kumpannija ˙adet b˙ala parti mir-responsabbiltà lejn is-soçjetà. Huwa rringrazzja lis-Sur Bezzina li jinkora©©ixxi iktar nies jaqraw kotba miktubin bil-Malti u jΩid il-kuxjenza g˙al aktar qari fost il-komunità Maltija. Charles Bezzina rringrazzja lill-VFM g˙all-appo©© lejn il-letteratura Maltija u l-edukazzjoni.

F’April 2011, ftit wara l-mewt tal-Mosti Freddie Micallef, twieled il-˙sieb li jsir mafkar f’©ie˙u biex jibqa’ mfakkar g˙all-˙idma sfiqa li wettaq f’˙ajtu. Il-grupp ta’ erba’ persuni mag˙mul mill-Perit Lawrence Gatt, u s-Sinjuri Reno Agius, Paul Aguis u Francis Galea, qed ja˙dmu fuq dan il-pro©ett. Bdew it-t˙ejjijiet g˙al din il˙olma li se tkun apprezzata mhux fil-Mosta biss, iΩda flir˙ula tal-madwar li kien mid˙la tag˙hom. Freddie Micallef kien iddedikat u ddeterminat li j˙alli lil pajjiΩna a˙jar milli sabu. U b˙ala rikonoxximent dan ilgrupp qieg˙ed ja˙dem biex dan il-bniedem, b˙al o˙rajn li ˙admu b˙alu, g˙andu jibqa’ mfakkar. Il-pro©ett ©ie diskuss maliskultur is-Sur Savio Deguara, li ˙adem abbozz. Inkisbu l-

permessi me˙tie©a skont il-li©i biex isir il-mafkar u ji©i deçiΩ il-lok fejn g˙andu jitqieg˙ed. L-abbozz tal-mafkar di©à ttie˙ed g˙and il-brunΩar sabiex jin˙adem il-prodott finali. Huwa l-˙sieb li x-xog˙ol me˙tie© jitlesta biex il-Mafkar Freddie Micallef ikun f’postu, ji©ifieri fil-©nejna biswit içÇentru Çiviku tal-Mosta, u

jinkixef possibbilment g˙all˙abta ta’ tmiem Awwissu 2012. Biex isir il-Mafkar Freddie Micallef hemm bΩonn issomma ta’ €17,000. Di©à bdew de˙lin offerti sbie˙ u inkora©©anti ming˙and familjari u persuni li kienu qrib ta’ Freddie Micallef. Biex isir dan il-©bir li jrid jintla˙aq qabel tmiem is-sajf 2012 se nuΩaw Ωew© mezzi. Wie˙ed li jkunu avviçinati dawk li se jkollhom f’idejhom il-ktieb talirçevuti (hawn insemmu fejn u g˙and min se jkunu), u ie˙or bil-ftu˙ ta’ kontijiet bankarji li huma BOV 4002086707-6; HSBC 061262747001; APS 2000119256-8. Bil-©eneroΩità tal-Maltin u lG˙awdxin, il-pro©ett talMafkar Freddie Micallef se jintla˙aq u jissokta jorbot u jibni l-katina ta’ ©rajjiet li g˙adda minnhom il-poplu Malti.

Programm Operattiv I – Politika ta’ Koe!joni 2007-2013 Ninvestu fil-Kompetittivia` g!al Kwalita` ta’ "ajja A!jar

AVVI" PRELIMINARI Fond Ewropew G#all-I!vilupp Re$jonali L-Awtorità ta’ !estjoni f’Malta g"all-Politika ta’ Koe#joni 2007-2013, id-Divi#joni g"all-Ippjanar u lKoordinazzjoni tal-Prijoritajiet (PPCD) fi "dan l-Uffi$$ju tal-Prim Ministru, tixtieq tg"arraf li fil$img#at li $ejjin se tniedi sej"a g"al proposti ta’ pro%etti ta"t l-Assi ta’ Prijorità li %ejjin: Assi ta’ Prijorità 1: It-Titjib fl-G#arfien u fl-Innovazzjoni Settur: Investiment fl-RTDi u infrastruttura relatata mal-RTDi u l-ICT Is-sej"a hija ristretta g"al interventi minn Entitajiet Pubbli$i li jindirizzaw l-G"an tal-Prijorità: li jing"ata sapport lil investimenti relatati mas-settur tax-Xjenza u t-Teknolo%ija fil-qasam taledukazzjoni kemm formali u kif ukoll informali, inklu# infrastruttura biex ti#died il-parte$ipazzjoni dewwiema fix-Xjenza u t-Teknolo%ija. It-total indikattiv tal-allokazzjoni finanzjarja g"al din is-sej"a huwa ta’ %12-il miljun. L-Awtorità ta’ #estjoni tikkunsidra li $$id l-allokazzjoni sabiex tu$a tfaddil irre%istrat ta!t dan l-Assi ta’ Prijorità. Assi ta’ Prijorità 6: Ri$enerazzjoni Urbana u t-Titjib tal-Kwalità tal-&ajja Settur: Infrastruttura Edukattiva, So$jali u tas-Sa""a Is-sej"a hija ristretta g"al interventi minn Entitajiet Pubbli$i. It-total indikattiv tal-allokazzjoni finanzjarja g"al din is-sej"a huwa ta’ %12- %13-il miljun. L-Awtorità ta’ #estjoni tikkunsidra li $$id lallokazzjoni sabiex tu$a tfaddil irre%istrat ta!t dan l-Assi ta’ Prijorità. Il-proposti g"andhom jibqg"u fil-limiti tal-ba%it tas-sej"a, madanakollu l-Awtorità ta’ !estjoni tirriserva d-dritt li tag"#el iktar pro%etti jekk t"oss li dan hu xieraq u skont il-miri tal-Programm Operattiv. Din is-sej"a hija restritta ESKLUSSIVAMENT g"al dawk il-pro%etti li MA JINVOLVUX g"ajnuna mill-Istat. Iktar informazzjoni dwar din is-sej"a tista tinstab fis-sej"a li ser ti%i ppubblikata fil-%img"at li %ejjin. Sessjoni qasira ta’ Informazzjoni G"al aktar informazzjoni, applikanti prospettivi huma m"e%%a jattendu sessjoni qasira ta’ informazzjoni li se ssir nhar il-'img#a, 22 ta’ 'unju 2012 bejn 9:00 am u 10:30 am. Il-formola ta’ re%istrazzjoni g"as-Sessjoni ta’ Informazzjoni hawn fuq indikata tista’ tinkiseb minn fuq: www.ppcd.gov.mt/calls_all u g"andha tintbag"at fuq registrations.ppcd@gov.mt sa mhux aktar tard minn nofsinhar tal-'img#a 15 ta’ 'unju 2012. Il-postijiet huma limitati u g"aldaqstant se jkunu riservati skont min japplika l-ewwel. In-numru ta’ parte$ipanti minn kull organizzazzjoni jista’ jkun ristrett skont il-b#onn. It-tnedija tas-sej"a nnifisha kif ukoll id-dettalji dwar is-Sessjoni ta’ Informazzjoni iktar iddettaljata se ji%u ppubblikati fil-%img"at li %ejjin u se jkunu disponibbli fuq il-pa%na elettronika tal-PPCD: www.ppcd.gov.mt/calls_all. Il-Formola tal-Applikazzjoni u d-dokumenti relatati mas-sej"a (inklu# illista ta’ azzjonijiet eli%ibbli) se jkunu a$$essibbli fuq din l-istess pa%na, ladarba ti%i mnedija s-sej"a. Sadanittant, aktar informazzjoni u dokumentazzjoni %enerali jistg"u jinkisbu minn fuq is-sit elettroniku tal-PPCD: www.ppcd.gov.mt jew billi tintbag"at e-mail fuq info.ppcd@gov.mt. Dan huwa avvi# preliminari li qed isir sabiex jag"ti aktar #mien g"at-t"ejjija tal-pro%etti. Programm Operattiv I – Politika ta’ Koe#joni 2007-2013 Ninvestu fil-Kompetittività g!al Kwalità ta’ "ajja A!jar Sej"a kofinanzjata mill-Unjoni Ewropea Fond Ewropew g"all-I#vilupp Re%jonali (FE&R) Rati ta’ kofinanzjament: 85% Fondi mill-UE; 15% Fondi Nazzjonali Ninvestu fil-futur tieg!ek

10.06.2012

Kun Af

ÌraJJIet MInn HaWn u MInn HeMM Saviour Mamo

Il-vulkan qerrIedI – krakatoa

Ritratt spetakulari me˙ud fl-2009 tal-gΩira Anak Krakatau.

Il-vulkan Krokatoa

Ftit aktar minn seklu ilu, sewwasew fis-26 ta’ Awwissu 1883, fuq il-gΩira vulkanika ta’ Krakatau (Krakatoa) flIndonesja, gΩira li qatt ma n˙ass theΩΩiΩ tant kbir fuqha, sploda vulkan li qered kollox ta’ madwar. L-iΩbroff ta’ dan il-vulkan kien deskritt b˙ala l-akbar diΩastru naturali u katastrofiku li qatt se˙˙ fl-istorja tad-dinja. L-effett ta’ din lispluΩjoni n˙ass mad-dinja kollha. Trab iswed kien ittajjar fl-atmosfera u bir-ri˙ kien in©arr sal-belt ta’ New York. Il-˙oss kien instema’ minn 3,000 mil ’il bog˙od. Dan listess trab affettwa r-ra©©i tax-xemx u kka©una tibdil flista©uni g˙al ˙afna snin. Bl-ispluΩjoni, il-©ebel u tterrapin li waqa’ fil-ba˙ar ikka©una mew© kbir (tsunami) ta’ 40 metru (120 pied). Dan il-mew© kien qatel mas36,000 ru˙ li kienu jg˙ixu mal-kosta fl-istrett ta’ Sunda f’Java u l-gΩejjer ta’ Sumatra. Dan il-mew© kolossali infirex mal-Oçean Indjan, filPaçifiku, il-kosta tal-punent tal-Amerika t’Isfel u sa˙ansitra wasal sal-Kanal IngliΩ.

Ta’ min jg˙id li tant tar materjal minn dan il-vulkan, li n˙olqot gΩira ta’ 2,600 pied g˙oli (790 metru). Fuq l-istess art kien sar Ωbroff ie˙or fissena 416 Wara Kristu li qered g˙al kollox wa˙da mit-tliet gΩejjer ta’ erba’ mili kwadri. IΩ-Ωew© gΩejjer l-o˙ra Verlaten u Lang, baqg˙u jeΩistu. Beda ji©ma’ Wara 200 sena li l-vulkan kien rieqed g˙al kollox, bdew jer©g˙u jin˙assu xi theΩΩiΩiet ta˙t l-art u deher xi du˙˙an abjad minn xi toqob ’l hemm u ’l hawn. Kienet is-sena 1883 fejn nistg˙u ng˙idu li beda jidher xi sinjal ta’ xi attività filvulkan. Fil-21 ta’ Mejju 1883 kien sar terremot qawwi u dan il-vulkan tajjar ˙afna lava fejn instema’ mal-160 km ’l bog˙od. Waqt l-iΩbroff, beda jtir ˙afna fwar u rmied iswed akkumpanjat bi spluΩjonijiet frekwenti u lava ttir sa 11-il kilometru ’l fuq fis-sema. Fil-11 ta’ Awwissu nfet˙u tliet bokok o˙ra u bdew itajru kwantità ta’ lava u ©ebel

kbir imdewweb. Ftit ftit infet˙u 11-il bokka o˙ra, itajru fwar u kull xorta ta’ materjal inkandexxenti ie˙or. Kienet qisha waslet l-a˙˙ar tad-dinja. Xeni tal-biΩa’. Dan ma kienx biΩΩejjed, g˙ax fis-1pm tas-26 ta’ Awwissu 1883, l-ispluΩjonijiet Ωdiedu bil-qawwi. Vapuri li kienu jba˙˙ru 120 kolimetru bog˙od kienu rrappurtaw li raw du˙˙an iswed ˙iere© minn fuq vulkan. Xjenzjati qalu li t-toqba talvulkan kienet 1,000 metru min-na˙a g˙all-o˙ra b’50 metru fond. Ma kellhiex sfog biΩΩejjed, g˙ax fil-parti ta’ fuq kien hemm ˙afna lava mag˙quda; b’hekk in˙olqot pressjoni kbira li kka©unat spluΩjoni qawwija. SpluΩjoni li reg˙det id-dinja Fis-26 t’Awwissu 1883, saru erba’ spluΩjonijiet kbar. Wa˙da fil-5.07pm, fejn tajret kwantità ta’ rmied iswed. Lg˙ada filg˙odu, fis-27 taxxahar, se˙˙ew tliet spluΩjonijiet o˙ra fejn farrku g˙al kollox l-istess gΩira. Din kienet meqjusa b˙ala l-akbar spluΩ-

joni li qatt saret fuq wiçç iddinja. Bl-istess spluΩjoni nfet˙u ˙afna xquq kbar tul ilmuntanja. Minn dawn ix-xquq ˙ar©et kwantità ta’ lava li çarçret ’l isfel lejn il-ba˙ar. Malli l-lava mdewba bdiet tmiss malba˙ar, in˙oloq fwar intens li g˙atta g˙al kollox il-vulkan u ta’ madwar. Bit-theΩΩiΩa u ©ebel kbir li waqa’ fil-ba˙ar in˙oloq mew© kbir li g˙erreq ˙afna dg˙ajjes u kisser numru kbir ta’ djar. Kien ikkalkular minn esperti li dawk l-erba’ spluΩjonijiet kienu ekwivalenti g˙al 200 miljun tunnellata ta’ TNT. Fi ftit kliem, 10,000 darba aktar mill-bomba atomika li kienet inxte˙tet fuq Hiroshima. Bl-effett ta’ wara l-ispluΩjoni, terz biss kien fadal millgΩira fuq wiçç il-ba˙ar. Ilbqija ©ebel kbir mifrux maddawra kollha. In˙olqot ukoll gΩira Ωg˙ira li ssemmiet Anak Krakatau, u li hija attiva sal-lum bil-probabbiltà li xi darba din tit˙ajjar b˙al ta’ qabilha. Vapuri li kienu jba˙˙ru f’dawk lin˙awi, kienu rrappurtaw li fuq il-gverta tal-bastiment niΩel ammont sostanzjali ta’ trab iswed tlett ijiem wara liΩbroff. F’distanza ta’ 257 mil madwar il-vulkan kienet waqg˙et dalma totali g˙al tlett ijiem s˙a˙. Il-˙ajja bdiet ©ejja g˙annormal wara ˙ames snin

min˙abba li l-ista©uni t˙arbtu. La kien jitla’ ˙axix u lanqas annimali ma kien fadal. G˙al g˙axar xhur s˙a˙ lebda qoxra tal-ba˙ar ma setg˙et tba˙˙ar qrib il-gΩira min˙abba l-kwantità ta’ debri u ˙uffief li kien hemm f’wiçç il-ba˙ar. Bl-ispluΩjoni n˙olqot pressjoni fl-arja (shock wave) li daret mad-dinja seba’ darbiet f’˙amest ijiem. Is-s˙ab iswed infirex lejn in-na˙a ta’ fuq tad-dinja u dam g˙al-13-il jum s˙a˙ jg˙atti r-ra©©i taxxemx. G˙al tliet xhur kull filg˙axija s-sema kienet tidher ˙adranija u bi ˙mura mhux tas-soltu. Fl-Ewropa u lAmerika wkoll kienu raw differenza fid-dawl tax-xemx g˙al tliet snin. TheΩΩiΩ riçenti Fil-25 ta’ Jannar 1935 tfaççat bokka o˙ra mill-ba˙ar. Dan il-vulkan ma jridx joqg˙od kwiet. F’Diçembru 1959 donnu kien se jistenba˙ g˙ax tajjar xi lava b’mod xi ftit allarmanti. Ta’ spiss jin˙assu theΩΩiΩiet li j˙assbuk ˙aΩin. L-a˙˙ar Ωbroff ta’ dan il-vulkan kien f’Marzu 1994 u baqa’ jkarwat kwaΩi sena. Ta min jg˙id li dan il-vulkan qieg˙ed dejjem jikber bil-mod il-mod. Tg˙id g˙ad jer©a jag˙milha?

10.06.2012

Personalità

Jipprattika l-karatè biex jeg˙leb il-bullying

Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Daniel g˙ad g˙andu 22 sena, joqg˙od Birkirkara, u b˙alissa wasal fl-a˙˙ar sena talUniversità fejn qed jistudja l-edukazzjoni fiΩika u sports. Fl-istess waqt ja˙dem b˙ala Master Personal Trainer, u anke jimmani©©ja l-fitness club tieg˙u stess. Óajtu prattikament imdawra mas-sa˙˙a u dak kollu li jΩommha b’sa˙˙itha! B˙al kull Ωag˙Ωug˙ ie˙or, Daniel i˙obb jo˙ro©, jirrilassa mal˙bieb, isiefer u jg˙um fis-sajf. Jikkunsidra lilu nnifsu b˙ala bniedem ferrie˙i u li j˙ares lejn il˙ajja b’mod poΩittiv. “Nemmen li xejn ma ji©ri ta’ xejn. Nemmen ˙afna fija nnifsi, nie˙u xog˙li bis-serjetà, ambizzjuΩ u nemmen li biex ixxog˙ol isir sewwa, irid jittie˙ed b’responsabbiltà,” beda jg˙idli Daniel.

Minn età çkejkna Daniel kien di©à beda juri interess fl-isports. Fil-fatt stqarr li liskola qatt ma evita lezzjoni wa˙da talPE. “Kont inkun ˙erqan ˙afna g˙al-lezzjoni; dejjem ˙adt sehem fl-isports day tal-iskola, kemm fil-Primarja u fisSekondarja, u dejjem ©ejt minn ta’ quddiem. Bdejt il-karatè minn età Ωg˙ira. Bdejt nie˙u sehem f’din id-dixxiplina min˙abba li g˙al çertu Ωmien kont ni©i bbuljat minn tfal ikbar minni, u dan g˙eni biex inkabbar l-istima tieg˙i innifsi u nemmen aktar fil-˙ila tieg˙i.” Daniel ikompli jitkellem mieg˙i billi jg˙idli li tfulitu kienet wa˙da b’sa˙˙itha, speçjalment fejn jid˙ol ikel fid-dar talfamilja tieg˙u. Minn dejjem kien konxju tal-importanza tas-sa˙˙a, min˙abba li ttrobbija tieg˙u fid-dar kienet wa˙da tajba, min˙abba li l-©enituri tieg˙u rabbewh jiekol ikel ©enwin, bilançjat u moderat. B’wiççu minn quddiem jg˙id li ©ie mrobbi f’ambjent ming˙ajr tipjip u lanqas junk food. Nistaqsih kemm kienet façli, u jekk xi darba kielx burgers jew chips. Fil-pront Daniel jitbissem u jwe©ibni, “Iva ©ieli kilt, però dik kienet tkun special treat. Però, tant il-junk food mhux fis-sistema tieg˙i, li lanqas biss i˙ajjarni”. Kompla jg˙idli li ommu hija ve©etarjana u dejjem insistiet mieg˙u fuq limportanza li g˙andu jiekol il-˙axix u lfrott, u dejjem jafha tinkora©©ih li l-vitamini essenzjali jinsabu f’kull kwalità ta’ frott u ˙axix, u li kienu bΩonn u mhux g˙aΩla. Min-na˙a l-o˙ra missieru, li huwa tabib, kien jinsisti mieg˙u u j˙e©©u biex jg˙um u jo˙ro© fl-arja friska biex jikber b’sa˙˙tu. “Fil-fatt, niftakar li konna nibdew ng˙umu minn Mejju u nieqfu g˙all˙abta tal-bidu t’Ottubru,” sostna Daniel. Ner©a’ naqleb id-diskors dwar il-˙ajja fiΩika, u kif ˙ajjet Daniel hija prattikament imdawra mag˙ha. Jg˙idli li s-sa˙˙a u l-edukazzjoni fiΩika huma l-passjoni tieg˙u, u jag˙tihom importanza kbira g˙ax jemmen li s-sa˙˙a tiddependi minn ©isem u mo˙˙ b’sa˙˙ithom. “G˙alkemm g˙al xi w˙ud din tidher b˙ala fissazzjoni, jien nemmen li s-sa˙˙a ma nag˙tuhiex biΩΩejjed importanza u nie˙du ˙siebha biss meta xi ˙a©a tmur ˙aΩin u jkollna mmorru g˙and it-tabib. Hemm nibdew ninkwetaw u nie˙du azzjoni. G˙alija, il-prevenzjoni hija a˙jar mill-kura. Hija ˙a©a çerta u ppruvata minn studji, li l-isports u l-edukazzjoni fiΩika jevitawlna ˙afna mard, kemm fittfulija kif ukoll aktar ’il quddiem meta nikbru,” a©©ornani bl-ikbar passjoni fuq dan is-su©©ett Daniel. Avviçinat minn magaΩin IngliΩ Minn informazzjoni li kont ksibt qabel ma tkellimt ma’ Daniel, sirt naf li dan la˙˙ar ©ie avviçnat minn Miami Pro li huwa magaΩin IngliΩ dwar is-sa˙˙a fiΩika, sabiex ikun wie˙ed mill-konrtibuturi tieg˙u. Tlabtu jirrakkontali l-bidu ta’ din il-©rajja. “F’Ìunju tas-sena l-o˙ra, tlajt lIngilterra u ˙adt sehem f’kompetizzjoni g˙al cover model ta’ fitness magazine. Bdejt billi kont inΩomm journal ta’ dak kollu li bdejt niekol u kif kont qed nittrenja minn tliet xhur qabel il-kompetizzjoni. Wara l-kompetizzjoni, kont fta˙t facebook page fejn bdejt nitfa’ riçetti u nag˙ti pariri dwar ikliet bilançjati g˙al min xtaq jibda ja˙dem fuq il-persuna tieg˙u. Wara ftit ijiem, kont irçivejt email ming˙and id-direttur ta’ Miami Pro fejn uriet ix-xewqa li nibda nikteb g˙all-magaΩin li kienet bi ˙siebha to˙ro© g˙allbidu tas-sena 2012. Jien aççettajt din listedina u ktibt l-ewwel artiklu li g˙andu jo˙ro© f’April ta’ din is-sena,” irrakkontali kuntent u kburi Daniel.

Jemmen f’kolazzjon tajjeb Ikompli jg˙idli li hu tip ta’ persuna li dejjem jipprattika dak li jipprietka malklijenti tieg˙u li jattendu l-fitness club tieg˙u. Xi ˙a©a li dejjem jinsisti fuqha huwa l-kolazzjon. “Wara li persuna tkun ilha rieqda tmien sig˙at, huwa ta’ benefiççju li l-©isem tag˙tih ˙aΩna ta’ nutrijenti fuq xiex jibda ja˙dem. EΩatt b˙al karrozza, huwa impossibbli li ttellaq ming˙ajr fjuwil. Ìisimna jirrikjedi fjuwil tajjeb, b˙al çereali, frott u kif ukoll prodotti tal-˙alib,” sostna Daniel. B’wiççu minn quddiem Daniel huwa persuna li la jixrob alko˙ol, la jpejjep, la jiekol junk food u wisq aktar anqas jie˙u xi tip ta’ sustanzi li jistg˙u jkabbruh artifiçjalment. Tant hu minnu li lest jistieden lil kull min irid jittestjah. Daniel huma eΩempju çarissimu li biddeterminazzjoni, ˙ila u ˙idma tieg˙u kiseb dak li f’g˙ajnejn ˙addie˙or jista’ jidher wie˙ed qarrieqi. Tlabtu l-kummenti tieg˙u dwar dan. “Il-qawl Malti jg˙id ‘Min imaqdar, irid jixtri’. Ta’ spiss niltaqa’ ma’ nies li ma jemmnux li tista’ tikber ming˙ajr g˙ajnuna artifiçjali. Il-©isem tant hu ma˙luq u mag˙mul perfett u bi preçiΩjoni, li bl-a˙jar eΩerçizzju, ikel ©enwin u naturali, stil ta’ ˙ajja poΩittiv, u determinazzjoni, il-bniedem huwa kapaçi li jibni jew ikisser ©ismu kif irid. L-g˙aΩla tieg˙i kienet li napprezza, inkun kburi u nie˙u ˙sieb dak li tani Alla. Jien nemmen li dan il-©isem irid iservini g˙al ˙ajti kollha, u g˙alhekk importanti li nie˙u ˙siebu.” Fil-preΩent ma jistax jag˙ti m˙abbtu lil ˙addie˙or B˙alissa Daniel huwa persuna single. Irra©uni hi li, f’dan l-istadju, ma jistax jag˙ti ˙in biΩΩejjed lil persuna o˙ra, min˙abba li b˙alissa g˙andu ˙afna fuqiex jiffoka. Óallejt f’idejh sabiex jelabora aktar. “Jien m’iniex persuna ta’ wa˙di, anzi n˙obb ˙afna l-kumpannija tal-˙bieb, speçjalment ta’ xi ˙add speç-

jali. Naf çert li meta ˙ajti tkun issettiljata aktar, u jkolli inqas fuq xiex niffoka, dik il-persuna speçjali ser ikollha post kbir f’˙ajti.” Bdejt nipprova nimma©ina lil Daniel ming˙ajr ta˙ri© fiΩiku. Fil-pront jg˙idli li lanqas jimma©inah, u lanqas jixtieq ja˙seb. “Niftakar meta darba we©©ajt u kelli nieqaf mit-ta˙ri© g˙al xi ©img˙at, ˙assejtni bdejt ninbidel. Bdejt insir nervuΩ u irritabbli, u na˙seb anke bdejt indejjaq lil ta’ madwari. Óassejt nuqqas u vojt kbir. Ming˙ajr eΩerçizzju n˙ossni mhux komplut.” Daniel jinfurmani li lura g˙all-2008 kien beda jimmudella. Óa sehem ukoll fil-Mr World Malta, iΩda induna li kien aktar mix˙ut fuq fitness modelling. B’hekk iddeçieda li jieqaf u beda jie˙u sehem biss f’fashion shows jew xi reklami. “Bejn fitness modelling u fashion modelling hemm tar©a kbira. Ma tistax timmudella bi ˙wejje© ta’ disinjaturi fuq ©isem mag˙mul g˙al physique competitions. Il-˙wejje© sakemm ma jkunux ˙wejjeg tal-isports, ma joqog˙dux sbie˙, u nemmen li mhux sewwa li nag˙mel in©ustizzja lill-˙wienet tal-moda.” Lejn l-a˙˙ar tal-intervista qasam xewqa partikolari mieg˙i. Din ix-xewqa ilha ©ejja mill-ewwel darba li xtara magaΩin tal-fitness. “Minn dejjem kienet ix-xewqa tieg˙i li nidher fuq il-qoxra ta’ xi fitness magazine. Ta’ tlettax-il sena ksibt magaΩin tal-fitness u flejtu mill-bidu sal-a˙˙ar. Kont naqra ˙afna fuq l-eΩerçizzji u d-dixxiplina li jirrikjedi fitness model sabiex itejjeb u jΩomm il-physique. Kont nammira ˙afna d-dedikazzjoni li kienu juru dawn il-mudelli, u dejjem xtaqt li nkun wie˙ed minnhom,” tbissem jg˙idli Daniel. Fl-a˙˙ar nett Daniel ried iwassal messa©© lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd. “Ma jeΩisti ˙add li ma jistax jikseb dak li jrid! B’determinazzjoni, sagrifiççju u motivazzjoni kul˙add huwa kapaçi jikseb dak li jixtieq f’˙ajtu,” temm jg˙id Daniel b’tant determinazzjoni u kunfidenza f’dak li kien qed jg˙id.

Le©©er

10.06.2012

KurΩitajiet Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Gorilla jfekkek xedaq gorilla ie˙or

Miet f’inçident wara li sar çelebrità

Storja mhix tas-soltu g˙adha kif se˙˙et f’Nebraska, l-Istati Uniti, meta fl-isptar tal-post idda˙˙al pazjent speçjali u mhux tassoltu. Dan il-pazjent idda˙˙al g˙al operazzjoni fix-xedaq. Motuba hu gorilla ta’ 27 sena li ˙tie© CT scan wara ©lieda llejla ta’ qabel ma’ gorilla ie˙or. Dan qalu Doug Armstrong, direttur tas-sa˙˙a tal-annimali f’Omaha’s Henry Doorly Zoo. Iz-zoo ma setax jag˙mel liscan . Allura çempel l-isptar, peress li ©ieli twettqu scans simili fuq l-annimali fil-passat. Motuba hu fost erba’ gorilli mag˙rufa b˙ala silver backs li

jafu jissoçjalizzaw sewwa fizzoo. Armstrong qal li Motuba kellu xi jg˙id ma’ gorilla Ωg˙ir, li ˙allieh b’xedaq imfekkek u li, bid-daqqa, ˙ari©lu tliet sinniet ’il barra. Óadd ma ra l-©lieda u g˙alhekk mhux çar x’©ara u g˙aliex. Armstrong Ωied li hi fin-natura tal-gorilli r©iel li kultant ji©©ieldu bejniethom. Wara li raw il-feriti li ©arrab Motuba, ittobba ne˙˙ewlu biçça mixxedaq u s-snien li kellu ’l barra. Waqt li uman seta’ kellu xxedaq irran©at u s-snien mibdulin b’dentatura, l-istess kura

ma ta˙dimx fuq il-gorilli. G˙al ©img˙a s˙i˙a, Motuba jkollu joqg˙od fuq dieta ˙afifa u ma ji˙ux sehem fil-wiri talannimali, qabel ma l-˙addiema taz- zoo jaraw kif jilqg˙uh lannimali s˙abu, meta jer©a’ jirritorna mag˙hom. Paul Baltes, kelliem g˙all-isptar qal li l-gorilla nΩamm separat mill-pazjenti umani u ddipartiment mediku g˙all-kontroll tal-infezzjonjijiet kien involut fil-proçedura biex jiΩgura li ma kien hemm ebda kontaminazzjoni. L-in˙awi fejn kien il-gorilla tnaddfu b’reqqa kbira.

Ors ta’ 200 libbra ma tg˙allimx mill-esperjenza li ©arrab, u wara li re©a’ ttie˙ed lejn il-muntanji g˙ax mar idur fil-kampus ta’ università Amerikana u tela’ jistrie˙ f’si©ra, re©a’ ˙arab u nqatel fuq highway. Dan l-annimal sar çelebrità çkejkna wara li deher g˙al g˙arrieda fl-Università ta’ Colorado, f’Boulder. Itte˙dulu bosta filmati u ritratti min-nies li kienu fil-qrib, hekk kif uffiçjali talWild Life sparawlu trankwilizzant. L-ors waqa’ minn 15-il pied g˙oli, iΩda ©ie fuq saqqijiet li t˙ejjewlu minn qabel biex jilqg˙u g˙at-tisbita. Jennifer Churchill, uffiçjal tal-Wild Life, qalet li l-ors ©ie mmarkat, tqieg˙ed f’ga©©a u ttie˙ed f’post remot qrib irRocky Mountains. Miskin, lanqas tawh çans jag˙Ωel kors universitarju! L-ors iswed, li ˙mistax-il jum ilu sar mag˙ruf min˙abba li n©ibdulu bosta ritratti u filmati, inqatel f’highway. Wara li membri tal-Wildlife kienu sparawlu trankwilizzant biex tniΩΩel mis-si©ra, l-ors ta’ madwar 280 libbra, kien re©a’ ttie˙ed fil-muntanji, madwar 80 kilometru bog˙od mill-belt Amerikana ta’ Boulder. IΩda hu miet nhar il-Óamis 3 ta’ Mejju. Jennifer Churchill, kelliema g˙al Colorado Parks and Wildlife qalet li l-ors ipprova jer©a’ jmur fil-belt biex isib likel, iΩda meta kien f’highway 36, li tg˙aqqad lil Denver ma’ Boulder, intlaqat minn Ωew© karozzi li kienu misjuqin b’˙effa. Bl-impatt mal-ors, wie˙ed mis-sewwieqa kellu jittie˙ed l-isptar ibati minn feriti ˙fief. Hu fatt mag˙ruf li meta ors isib sors ta’ ikel, ikun fejn ikun, anki f’belt, jer©a’ jirritorna. Membri tal-Wildlife huma talfehma li din se tkun sena iebsa g˙all-orsijiet.

Fred jaqlibha lil Paul L-organizzaturi tal-Euro 2012 fl-Ukraina, jidher li sabu sostitut g˙all-qarnita Paul, li ˙abbret ir-rebbie˙a fil-Ìermanja. Dan hu Fred, in-nemes psikiku. Hu ttamat li n-nemes ikollu l-istess suççess fit-tbassir tar-rebbie˙a tat-tornew tassajf, b˙alma kellu l-predeçessur tieg˙u fil-log˙ob tal-ballun waqt it-Tazza tad-Dinja ta’ sentejn ilu. Fred se jing˙aqad malqaΩquΩ ‘Khryak’ ta’ Kieve, u ‘Citta’ l-iljunfant ta’ Krakov In-nemes li se jbassar ir-rebfil-Polonja, li se jkunu bie˙a tal-Euro 2012 jospitaw l-Euro 2012 flUkraina. It-trio se jidher f’Fan Zones. Fred se jag˙Ωel minn platti ta’ ikel li fihom ikollhom bnadar tat-timijiet li jkunu se jikkompetu, u mill-platt ta’ min jiekol, ifisser li jkun il-favorit. Sergiy Kharkov, il-mani©er tal-Park tal-Fan Zones qal: “IlPolonja g˙andha bassar fortunat fi ljunfant. Moska g˙andha xadina çkejkna ferm (marmoset). Kieve g˙andha qaΩquΩ. U a˙na g˙andna l-iktar wie˙ed gustuΩ minnhom ilkoll u l-aktar wie˙ed komunikattiv – in-nemes Fred, imwieled hawn.” In-nemes ikollu preçiΩament 15-il minuta, li fihom g˙andu kull darba jbassar lit-tim rebbie˙.

10.06.2012

MuΩika

Kunçert memorabbli Nhar it-Tnejn li g˙adda, b˙ala parti miç-çelebrazzjonijiet kbar li saru fl-Ingilterra b’rabta mall-Ìublew tad-Djamanti tar-Re©ina EliΩabetta t-Tieni, ittella’ kunçert mill-isba˙, bis-sehem ta’ bosta artisti ta’ fama mondjali. KRISTA CARUANA segwiet dan il-kunçert li Ωgur se jibqa’ jissemma fl-istorja muΩikali tad-dinja b˙ala wie˙ed mill-akbar kunçerti li qatt ittellg˙u fi Ωminijietna.

Krista Caruana

“Ma na˙sibx li hija ammiratriçi kbira tal-muΩika pop, iΩda aktar tog˙©obha l-muΩika klassika u l-opra.” Hekk ikkummenta dwar EliΩabetta t-Tieni l-kantant ta’ fama mondjali, Sir Elton John, meta kien qed ji©i intervistat ftit mumenti qabel ma ˙are© fuq il-palk biex jag˙ti sehmu filkunçert tal-Ìublew tadDjamanti tar-Re©ina EliΩabetta t-Tieni. G˙alkemm forsi l-muΩika pop ftit li xejn hija g˙al qalb ir-Re©ina EliΩabetta, mhux listess jista’ jing˙ad g˙all-eluf kbar ta’ nies li attendew g˙al dan il-kunçert u l-miljuni lo˙ra li segwewh b’mod dirett fuq it-televiΩjoni. Kien kunçert kbir li fih ipparteçipaw fost l-akbar kantanti tad-dinja, u˙ud minnhom veterani filwaqt li o˙rajn g˙adhom fil-bidu talkarriera muΩikali tag˙hom.

Il-kunçert ittella’ quddiem ilPalazz Buckingham filpreΩenza tar-Re©ina nnifisha u anke tal-Familja Rjali IngliΩa, din id-darba biΩ-Ωieda wkoll ta’ Kate Midd-leton, li s-sena li g˙addiet iΩΩew©et lill-Prinçep William. Nieqes g˙al dan il-kunçert kien hemm il-Prinçep Philip, id-Duka t’Edinburgh li aktar kmieni dakinhar stess ©ie rikoverat l-isptar. IΩda l-folla preΩenti ˙asset in-nuqqas talPrinçep Philip li f’waqt minnhom infexxet tg˙ajjat “Philip, Philip,” ©est li kkommova lir-Re©ina u lil uliedha. Il-kunçert li dam g˙addej tliet sig˙at s˙a˙, kien imΩewwaq b’siltiet muΩikali popolari kif ukoll b’kollaborazzjoni muΩikali mhux tas-soltu u li ˙afna Ωgur li ma kinux qed jistennew, fosthom Brian Wilson u l-grupp Atomic Kitten li interpretaw is-silta

Good Vibrations. L-ewwel parti tal-kunçert kienet iddominata mill-muΩika pop li qajmet moviment qawwi fost l-udjenza preΩenti li Ωifnet u kantat ma’ Jessie J, will.i.am u JLS. IΩda aktar tard ma naqsux il-kantanti veterani fosthom Sir Cliff Richard, u Tom Jones li kien akkumpanjat miΩ-Ωeffiena tal-Flamenco li taw spettaklu g˙all-kanzunetta tieg˙u Delilah. Sir Elton John, li g˙adu qieg˙ed jirkupra minn infezzjoni fis-sistema respiratorja, xorta wa˙da rnexxielu jag˙ti spettaklu mill-aqwa u l-vuçi tieg˙u kienet wa˙da impekkabbli fil-kanzunetta Your Song. Min-na˙a tieg˙u, Sir Paul McCartney interpreta bosta kanzunetti tal-Beatles fosthom Ob-La-Di, Ob-La-Da, Let it Be u All my Loving. Robbie Williams, min-na˙a lo˙ra, interpreta s-suççess tieg˙u Let Me Entertain You filwaqt li Annie Lennox kantant il-kanzunetta tag˙ha There Must Be An Angel. Stevie Wonder fost l-o˙rajn kanta Happy Birthday lirRe©ina, g˙alkemm ftit fehmu x’kienet ir-ra©uni wara dan. Ma naqsitx ukoll il-muΩika klassika fosthom minn Alfie Boe u Renee Fleming li kantaw

is-silta Somewhere mill-musical West Side Story. IΩda ma kinitx biss il-muΩika li impressjonat waqt dan ilkunçert. Kien hemm ukoll id-dwal fuq il-Palazz ta’ Buckingham li ˙oloq xeni spettakolari millaqwa. L-artisti stess li pparteçipaw f’dan il-kunçert ˙assewhom kburin ˙afna, fosthom il-kantanta Cheryl Cole li qalet li verament ˙assitha kuntenta li kienet parti minn atmosfera IngliΩa. Anke Kylie Minogue esprimiet il-fer˙ tag˙ha li kienet parti minn dan l-ispettaklu, fejn sa˙qet li minkejja li t-temp ftit li xejn ippermetta, xorta wa˙da l-folla kienet fer˙ana u kuntenta. Il-qofol tal-kunçert intla˙aq bid-diska tal-Ìublew li nkitbet minn Sir Andrew-Lloyd Webber u Gary Barlow u li kienet interpretata minn bosta muΩiçisti minn pajjiΩi differenti talCommonwealth. Fuq kollox, matul dan ilkunçert, kienu bosta dawk ilkantanti li kellhom kliem ta’ tif˙ir g˙ar-Re©ina EliΩabetta tTieni li g˙andha 86 sena, fosthom Sir Paul McCartney li ddeskrivieha b˙ala mara kbira u li hija ta’ eΩempju g˙allIngilterra.

10.06.2012

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

L-iskarlatina Dr Godfrey Farrugia Tabib tal-Familja

Il-mard ivarja ˙afna. Wara kollox ©isimna hu kkumplikat mhux ftit. Tobba li ja˙dmu fil-komunità jiltaqg˙u ma’ kundizzjonijiet li huma ferm differenti minn dawk li jaraw tobba tal-isptarijiet, u dan bir-ra©un g˙ax it-trattament mhux biss hu ferm differenti, iΩda wkoll g˙ax it-tobba tal-familja huma aktar aççessibli u g˙alhekk l-ewwel kuntatt tal-pazjent isir mag˙hom. Wa˙da mill-aktar mardiet li ta’ spiss niltaqg˙u mag˙ha hu l-mard respiratorju. Wara kollox ˙afna mill-mard jittie˙ed minn tni©©iΩ fl-arja, sija jekk huma infezzjonijiet jew aller©iji, u g˙alhekk l-ewwel post li jaffettwaw hu l-˙alq jew l-imnie˙er. Ta’ spiss nisimg˙u nies fil-komunità jitkellmu u jiddiskrivu mard b˙al irji˙at, influwenza, hay fever, mard tal-griΩmejn u mitt ˙a©a o˙ra. Li ©ara Ωgur hu, li ˙afna minn dak il-mard li qabel kien iwassal g˙all-kumplikazzjonijiet, kwaΩi nqered g˙al kollox u dan bis-sa˙˙a tat-tilqim, lantibijotiçi u mezzi ta’ ˙arsien o˙ra tassa˙˙a. In-nies illum il-©urnata huma infurmati ferm u jafu x’g˙andhom jag˙mlu biex i˙arsu sa˙˙ithom. G˙alhekk mard talgriΩmejn b˙al pereΩempju d-difterja nqered, filwaqt li mard ie˙or tal-griΩmejn b˙all-iskarlatina, xi drabi jer©a’ jfe©©. Min˙abba li dan hu rari, din il-marda tispiçça fl-a˙barijiet. L-iskarlatina hi marda li ©eneralment taffettwa tfal çkejkna u din hi kka©unata minn mikrobu fl-arja li j©ib l-isem ta’ streptococcus pyogenes, li barra li jmarrad il-griΩmejn, ini©©eΩ id-demm b’valenu li min˙abba fih il-©ilda ssir roΩa qisha wara xi xemxata. G˙alhekk meta xi ˙add jimrad bi griΩmejh u bil-glandoli, tant li jkollu anke d-deni u jispiçça b’dan ir-raxx, it-tabib jasal g˙al din id-djanjosi. Dan ir-raxx hu tipiku ˙afna u jaffettwa kull parti tal-©ilda tal-©isem inkluΩ l-ilsien,

tant li barra li jinbidel il-lewn tieg˙u, ilglandoli çkejkna tas-sens tat-tog˙ma jiffjammaw, u din il-bidla fid-dehra tal-ilsien, tixbah ˙afna fid-dehra lill-qoxra tal-frawli. Wara erbat ijiem minn meta dan ir-raxx ife©©, il-©ilda ftit ftit titqaxxar u wara ftit jiem o˙ra ter©a’ tie˙u l-g˙amla ori©inali tag˙ha. Bis-sa˙˙a tal-antibijotiçi, partikolarment il-penicillin, din il-marda titfejjaq malajr, iΩda dejjem tirrikjedi Ωmien ta’ kwarantina biex ma titte˙idx. Jekk alla˙ares qatt ji©ri hekk, l-aktar li

Il-Van©elu tal-lum il-Óadd Illum niççelebraw festa kbira o˙ra tal-im˙abba ta’ Alla – it-tifkira solenni tal-©isem u d-demm ta’ Sidna Ìesù Kristu. Ìesù meta wasal iΩ-Ωmien li jag˙mel ilpatt ©did bejn Alla u l-bniedem, qag˙ad fuq il-mejda mad-dixxipli, ˙a l-˙obΩ f’idejh u bidlu f’©ismu u ordna lid-dixxipli biex jibqg˙u jag˙mlu dan b’tifkira tieg˙u. Ìesù fl-a˙˙ar ikla mad-dixxipli fil-kamra ta’ fuq, waqqaf l-Ewkaristija. Ìesù qabel ma ng˙ata f’idejn il-˙Ωiena, waqqaf l-Ewkaristja biex jibqa’ mag˙na matul iΩ-Ωminijiet. Ìesù Kristu, kif jg˙idilna l-awtur tal-Ittra lill-Lhud fit-Tieni Lezzjoni, ©ie fid-dinja, Ìesù l-‘qassis il-kbir’ li offra lilu nnifsu u hekk kien hu wkoll ‘is-sagrifiççju perfett’ biex fdiena mill-˙aΩen! Ìesù ©ie biex jaqdi u jwettaq il-missjoni li fdalu f’idejh Alla l-Missier. Ìesù, b’ubbidjenza s˙i˙a, wettaq missjoni iebsa, meta ˙allas b’demmu g˙as-savazzjoni tag˙na l-bnedmin. Ìesù ©ie fid-dinja u sar bniedem b˙alna; hu tneΩΩa’ minn dak kollu li kien ta’ Alla u çekken lilu nnifsu, ma qag˙adx ifittex dak li kien tieg˙u; twieled f’g˙ar, g˙ax in-nies tal-belt ma taw˙x kenn. Ommu Marija fisqietu u po©©ietu f’maxtura li minnha jieklu l-annimali, u miet g˙eri fuq is-salib, imneΩΩa’ mhux biss minn ˙wej©u, imma anke middinjità ta’ bniedem! Miet imdendel ma’ salib, s˙abu ˙allewh wa˙du, u kien hemm biss l-g˙edewwa tieg˙u hemm jg˙ajruh! Imma minkejja li ma kellu xejn, Ìesù tana kollox, tana demmu u ©ismu biex a˙na nitqaddsu bih u fih. Ìesù tana l-a˙˙ar ftit demm u ilma li ˙ar©u mill-kustat ta’ ©ismu mejjet fuq is-salib. Din hija l-im˙abba kbira li l-Mulej Alla tag˙na g˙andu g˙all-bnedmin. Ìesù waqqaf l-Ewkaristija biex jibqa’ mag˙na u biex a˙na nirçevuh fina bi m˙abba biex hu jkompli jimliena bil-grazzja tieg˙u. Imma qeg˙din nilqg˙u l-istedina tieg˙u? A˙na qeg˙din inkunu m˙ejjija sewwa biex niltaqg˙u mieg˙u? A˙na veru n˙obbu lill-Mulej, lil Alla li ja˙frilna l-˙aΩen tag˙na? Fil-Van©elu skont San Mark, se naraw li meta kienet qrib il-festa tal-AΩΩmi, id-dixxipli staqsew lil Ìesù

fejn kienu se jag˙mlu l-ikla tal-G˙id li matulha kien ji©i ssagrifikat ˙aruf biex jiftakru dak li Alla kien g˙amel mal-poplu Lhudi meta kien fil-jasar talE©ittu. Filg˙axija mbag˙ad, Ìesù flimkien mad-dixxipli, po©©a fuq il-mejda u waqt li kienu jieklu, ‘˙a l-˙obΩ f’idejh, qal il-barka, qasmu, newwilhulhom u qal: “Óudu, dan hu ©ismi”. L-istess g˙amel bl-inbid anzi qalilhom, waqt li ˙a l-inbid f’idejh: “Dan huwa demmi, id-demm tal-patt, li jixxerred g˙al ˙afna.” Mosè, fl-Ewwel Lezzjoni, wassal il-messa©© ta’ Alla u l-poplu aççetta u stqarr: “Kulma qalilna l-Mulej nag˙mluh.” Mosè offra sagrifiççji bil-la˙am u d-demm talg˙o©©iela. Mosè ˙a d-demm tal-gniedes u xerred nofsu fuq l-artal u n-nofs l-ie˙or – wara li Mosè qralhom il-Patt u wara l-poplu re©a’ ddikjara li kien aççetta – Mosè raxx in-nofs l-ie˙or fuq il-poplu! Id-demm kien ifisser il-˙ajja, u jg˙in g˙all-ma˙fra tad-dnubiet, imma xorta ma feta˙x il-bieb tas-Saltna. Ìesù l-Iben ta’ Alla, bil-mewt u l-qawmien tieg˙u,

jkunu fil-periklu huma tfal u kbar li huma morda b’mard kroniku partikolarment fejn l-immunità tal-©isem hi dg˙ajfa. F’dawn iççirkostanzi, organi o˙ra fil-©isem b˙allqalb, kliewi, pulmun u fwied, jistg˙u ji©u affettwati u min˙abba f’hekk il-kundizzjoni tag˙hom tiggrava. Jien s’issa ilni tabib disg˙a u g˙oxrin sena u fil-prattika tieg˙i ltqajt mal-iskarlatina tliet darbiet. Inserra˙ ras il-qarrejja li g˙alkemm m’g˙andniex nie˙du l-iskarlatina biç-çajt, din façli titfejjaq.

minn

ajk lajk

fet˙ilna l-bieb tas-saltna biex a˙na li mieg˙u mitna g˙ad-dnub, hekk hu qajjimna mieg˙u g˙all-grazzja! Hekk kif jg˙idilna l-awtur tal-Ittra lill-Lhud: “Kristu ©ie b˙ala l-qassis il-kbir tal-©id li di©à ©ie… U da˙al minn tinda aqwa u aktar perfetta li mhijiex ma˙duma b’idejn il-bniedem…da˙al darba g˙al dejjem fisSantwarju, mhux bis-sa˙˙a tad-demm tal-mog˙oΩ u tal-g˙o©©iela, imma bis-sa˙˙a ta’ demmu stess, u hekk kiseb il-fidwa g˙al dejjem.” G˙ax “jekk id-demm tal-mog˙oΩ u tal-©niedes u lirmied tal-g˙o©la kien iqaddes lil dawk li kienu mni©©sa, kemm aktar id-demm ta’ Kristu, li bl-Ispirtu ta’ dejjem offra lilu nnifsu vittma safja lil Alla, jista’ jnaddaf il-kuxjenza tag˙na mill-g˙emil mejjet biex naqdu lil Alla ˙aj?” Kemm i˙obbna l-Mulej Alla tag˙na, li flok ma jikkastigana g˙ad-dnubiet li nag˙mlu, jag˙tina l-˙in biex ner©g˙u lura lejh, dejjem lest biex jilqag˙na fi ˙danu, jag˙tina l-bewsa tas-sliem, ja˙frilna dnubietna u je˙odna g˙and Alla l-Missier biex ikollna sehem mis-saltna eterna.

Kultura

Arti fil-Bera˙ Nhar is-Sibt 30 ta’ Ìunju, il-kumitat kulturali fi ˙dan il-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala ser jorganizza attività ta˙t l-isem ‘Arti filBera˙’. Din hi wa˙da mill-attivitajiet kulturali u annwali li jorganizza l-Kunsill. L-attività tibda mis-6.00pm ’il quddiem. Din is-sena l-attività ser issir fi Triq ix-Xatt. L-esebituri, barra li juru l-esebiti tag˙hom, jag˙tu wkoll, hands on, wirja ta’ kif huma jag˙mlu l-o©©etti daqshekk irfinuti. Matul il-promenade ser ikun hemm armati madwar 30 stand ta’ arti©©janat Malti b˙alma huma tal-filigranu, pittura, statwarji, xog˙ol fl-injam, xog˙ol fuq il-˙©ie©, xog˙ol tas-suf, bizzilla, ©ojjelli, çeramika, xog˙ol bit-tafal, rakkmu, skultura, u xog˙ol ta’ sapun b’ingredjenti naturali. Ser ikun hemm ukoll rokna fejn it-tfal imiddu jdejhom u jipprovaw il-˙iliet tag˙hom fl-arti©©janat ta˙t sorveljanza professjonali. Ìew mistiedna wkoll artisti stabbiliti biex ipin©u dak il-˙in stess xeni tal-bajja pittoreska ta’ Wied il-G˙ajn. Biex l-attività tkun aktar kompluta, ser ji©u mistiedna wkoll grupp ta’ residenti minn St Vincent de Paule biex ukoll juru l-˙ila tag˙hom fit-tfassil tal-arti©©janat. Sadanittant l-Occupational Therapy Unit se turi kif l-anzjani tag˙na jkunu jistg˙u jqattg˙u l-˙in liberu tag˙hom jipprattikaw xi ˙idmiet fl-arti©©janat. Il-pubbliku li ser ji©i g˙al din il-wirja jista’ wkoll iΩur xi wie˙ed mir-ristoranti u joqg˙od jisma’ l-muΩika live waqt li jkun jiekol jew jie˙u drink jew kafè.

10.06.2012

Fish ikanta f’ÓaΩ-Ûebbu© G˙al dawn l-a˙˙ar erba’ snin il-Kunsill Lokali ta’ ÓaΩ-Ûebbu© da˙˙al fil-kalendarju annwali tieg˙u lattività NightFest@Ûebbu©, li din is-sena sejra tittella’ nhar is-Sibt 16 ta’ Ìunju mis-7.00pm ’il quddiem. Matul din l-attività ç-çentru ta’ ÓaΩ-Ûebbu© jinbidel f’villa©© medjevali fejn wie˙ed isib diversi tradizzjonijiet Ûebbu©in u Maltin. Attrazzjoni speçjali li sejra ssir g˙all-ewwel darba din is-sena se tkun dawra ta’ 25 minuta madwar ÓaΩ-Ûebbu© fuq il-Malta Fun Train. G˙al min i˙obb iΩ-Ωfin ser ikun hemm diversi Ωeffiena. Ser ikun hemm ukoll g˙ana tradizzjonali Malti, kif ukoll Ωona g˙at-tfal fejn ikunu jistg˙u jilag˙bu. Wie˙ed se jkun jista’ jsib ukoll post ta’ bejg˙ ta’ ikel tajjeb g˙as-sa˙˙a u informazzjoni dwar kif wie˙ed g˙andu jiekol tajjeb g˙al sa˙˙tu. Insomma, se jkun hemm attrazzjonijiet g˙all-familja kollha. L-attrazzjoni prinçipali ta’ din is-sena sejra tkun ilperformance fuq il-main stage tal-kantant internazzjonali SkoççiΩ, Fish (fir-ritratt). Fish huwa artist li bla dubju m’g˙andu bΩonn l-ebda introduzzjoni, grazzi g˙ad-diversi suççessi li kellu kemm b˙ala kompoΩitur, kif ukoll b˙ala kantant. L-artist Fish u l-band Marillion kellhom diversi suççessi fit-tmeninijiet, kif ukoll diversi suççessi o˙ra solo li kellu Fish.

10.06.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

LOCKOUT

Jiggalvanizzak

Thriller futuresk vjolenti però divertenti Atturi Ewlenin: Guy Pearce; Maggie Grace; Vincent Regan; Joseph Gilgun; Lennie James; Peter Stormare. Diretturi: Stephen Saint Leger u James Mather. Óin: 96 min. Distributur: ENTERTAINMENT FILMS. Mahrug mill-K.R.S. Çert. 16

Lockout hu thriller tassew eçitanti, furjuΩ, b'azzjoni kwaΩi kontinwa, li jse˙˙ fil-futur, ibbaΩat minn fuq idea ta’ Luc Besson, direttur FrançiΩ li hu kapaçissimu f’dan il-©eneru abbinat mal-Amerikani. Washington D.C. madwar sebg˙in sena fil-futur, ˙abs ta’ sigurtà massima fl-ispazju b˙al xi vettura spazjali u pri©unieri miΩmuma f’raqda artifiçjali, huma l-ingredjenti li jag˙tu lil dan il-film xe˙ta ta’ xog˙ol tax-xjenza fittizja. Snow [Pearce) li qabel kien a©ent governattiv, ikun mixli bil-qtil tas-sie˙eb tieg˙u u bisserq ta’ bagalja mimlija nformazzjoni sigrieta. Hu jintbag˙at f’MS One, ˙abs ta’ sigurtà stretta, f’çella g˙alih wa˙du, u fejn qed jinΩammu ˙ames mitt kriminali mill-aktar

˙orox. F’dan il-post perikuluΩ tasal Emilie Warnock [Grace) li ti©i t-tifla tal-President tal-˙abs biex tintervista pri©unier tassew perikuluΩ u spissjat (Gilgun). Dan jirnexxielu ja˙taf il-pistola ta’ wie˙ed millgwardjani, joqtol minnufih lil xi w˙ud, jΩomm o˙rajn b˙ala osta©©i, fosthom Emrlie, u jifta˙ iç-çelel ta’ dawk reqdin biex iqumu ˙alli jirvellaw. Il-President, f’att iddisprat, jipperswadi lill-mexxejja tal˙abs biex Snow jin˙eles u jintbag˙at ˙alli jsalva u j©ib lura lit-tifla tieg˙u. Snow jaççetta bit-tama li juri l-innoçenza tieg˙u. Din se tkun biçça xog˙ol skabruΩa u ta’ sogru qawwi, ta’ ©iri sfrenat malkuriduri tal-˙abs, manuvri akrobatiçi ta’ kull xorta, sparar

u ©lied bl-addoçç. Lockout jesa©era ˙afna flazzjoni li kultant hi wkoll banali, iΩda l-andament eΩileranti tieg˙u li jibqa’ jinteressak sal-a˙˙ar, l-interpretazzjoni friska bi djalogu sarkastiku u agir ta’ x’jimpurtani minn Guy Pearce, j˙allu lil din il-produzzjoni fuq livell divertenti. Latmosfera ta’ dan il-film ta’ andament ˙abrieki sewwa,

tfakkar f’diversi films o˙ra ta’ stil pjaçevoli, l-aktar fosthom Alien, minflok il-mostru jkunu l-pri©unieri fil-ma©©oranza

tag˙hom fi stat ta’ ©enn li jsusu wara Ω-Ωew© protagonisti filkuriduri dojoq tal-vettura/˙abs u Escape From New York.

Kompetizzjoni Empire Cinema Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: SEMMI ÛEWÌ ATTURI LI JSELLFU LEÓINHOM FIL-FILM BEAUTY AND THE BEAST Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: JAMES AQUILINA, Plt 223 England Str., in-Naxxar. NXR 3221.

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn it-23 u s-27 ta’ April 2012 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

MEN IN BLACK 3 MARVEL AVENGERS ASSEMBLE DARK SHADOWS AMERICAN PIE REUNION THE LUCKY ONE BATTLESHIP THE CABIN IN THE WOODS BIG MIRACLE MIRROR MIRROR THE HUNGER GAMES

10.06.2012

Big Screen

THE DICTATOR

Bla rispetti

Kummiedja/satira sfrenata u provokattiva Atturi Ewlenin: Sacha Baron Cohen; Anna Faris; Ben Kingsley; Megan Fox; John C. Reilly; Jason Mantzoukas. Direttur: Larry Charles. Óin: 85 min. Distributur: PARAMOUNT. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 16 ll-kummidjant Sacha Baron Cohen ˙a l-fama bil-films sfrenati u rreverenti tieg˙u b˙al Borat u Bruno li jissatirizzaw bil-goff u ma j©ibu rispetti lejn ˙add u lil xejn. Din id-darba, b˙as-soltu b’mod elaborat hu ja˙dem ilparti ta’ Admiral General Aladeen (na˙seb li di©à ndunajt fuq minn hu mmodellat), dittatur sinjurun, kattiv u bla qalb. Ma kull daqsxejn ta’ oppoΩizzjoni li jsib minn nies ta’ ta˙tu, anki meta jkollhom ra©un, mill-ewwel jag˙mel il©esti biex dawn tinqag˙talhom rashom. Fir-renju tieg˙u ta’ Wadiya, jinstab rag˙aj fqir u ma˙mu©, Efawadh (Baron Cohen stess) li jirg˙a l-mog˙oΩ, fula maqsuma mieg˙u. Dan jin©ieb filpalazz biex jibda jimita f’kollox lil Aladeen ˙alli meta jkun hemm il-˙tie©a jkun dan ilmiskin “li jilqa’ balla ©o rasu” minflok id-dittatur. In-nies ta’ pajjiΩu huma mxebbg˙in ta˙t il-˙akma oppressiva tieg˙u u ta’ zijuh. Tamir (Kingsley) i˙ejji pjan biex hu jinbidel mar-rag˙aj waqt Ωjara fl-Istati Uniti, fejn

jiddikjara li d-dittatorjat ©o pajjiΩu se jispiçça darba g˙al dejjem. Meta din il-˙a©a sse˙˙ u Aladeen suppost li jinqatel minn Clayton (Reilly), qattiel imqabbad minn zijuh, b’kumbinazzjoni kbira dan jin˙eles u jsib ru˙u ji©ri wa˙du fit-triqat ta’ New York. Zoey (Faris) li mal-kotra qed tipprotesta kontra t-tirannija ta’ Wadiya, tinzerta tiltaqa’ ma’ Aladeen u tg˙inu biex isib kenn. Huma jin©ibdu lejn xulxin ming˙ajr ma tkun taf min hu tassew. Permezz tag˙ha u s-sid tal˙anut Zen Shop, dan id-dittatur jer©a’ jakkwista t-tron u jiΩgura li d-demokrazija qatt ma tid˙ol fir-renju tieg˙u. “The Dictator” hi kummiedja o˙ra bla brejkijiet, f’partijiet xi ftit vulgari u anki fis-sekwenza twila tan-nofs taqleb fuq il˙biberija u r-romantiçiΩmu. Però f’dak li jirrigwardja lpolitika internazzjonali, kemm id-direttur u kemm l-attur ewlieni Ωammew it-triq ta’ bla sogru, ˙a©a f’waqtha f’dawn iΩ-Ωminijiet ta’ instabbiltà, g˙alkemm b’mod sottili juri

min jixtieq jakkwista Ω-Ωejt minn pajjiΩi ma˙kuma b’dan il-mod. Is-sets li fih huma spettakolari, l-effetti speçjali viΩwali tajbin, bl-interess ibatti

BEAUTY AND THE BEAST (3D)

Ir-ritorn ta’ film animat stupend Vuçijiet Ewlenin: Paige O’Hara, Robby Benson, Richard White, Jerry Orbach, Angela Lansbury Diretturi: Gary Trousedale u Kirk Wise. Óin: 85 min. Distributur: WALT DISNEY/BUENA VISTA Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. U

Wara l-film suççessun The Lion King, il-kumpannija Disney issa qed tippreΩenta wkoll film ie˙or animat bit-3D Digital, l-istorja famuΩa u klassika ta’ Mme. de Beaumont, Beauty and the Beast li ˙are© l-ewwel darba fl-1991. Fuq dan ix-xog˙ol stupend ˙admu tmien kittieba biex isawru storja tassew revelanti g˙aΩ-Ωminijiet tallum. Il-film jeççella bil-kbir fil-muΩika, b’diversi kanzunetti verament glorjuΩi u anki reba˙ Ωew© Oscars f’dawn il-kategoriji muΩikali. Fuq kollox, l-istorja twassal messa©© li qatt ma jinbidel matul iΩ-Ωminijiet – li l-im˙abba to˙ro© aktar mill-qalb u mill-im©iba ta’ dawk li jkunu milli missbu˙ija artifiçjali ta’ barra. Belle (vuçi ta’ O’Hara), tfajla sempliçi li tg˙ix f’belt provinçjali ta’ Franza, laqtet l-g˙ajn ta’ Gaston (White), ©uvni sabi˙ u mibrum, iΩda mimli bih innifsu u supperv. Ìo kastell fil-qalba ta’ foresta, monstru li jbeΩΩa’ ˙ataf lil missierha u je˙ilsu biss bilweg˙da li se jibg˙at lil bintu b˙ala rahan minfloku. The Beast (Benson) g˙andu temperament li malajr jiΩbroffa, imma internament hu ˙anin u jaf jag˙der. Belle tibda tqabbel kemm l-im©iba tal-mostru kif ukoll ta’ Gaston qabel tag˙Ωel. Naturalment, fl-a˙˙ar ta’ din l-istorja famuΩa u klassika hemm sorpriΩa sabi˙a. Beauty and the Beast issa bit-3D, g˙andu aktar impatt, b’animazzjoni tassew imma©inattiva, mimli xenarju sabi˙ b’˙afna dettall fuq l-isfond, bis-sentimentaliΩmu u r-realiΩmu ma jonqsux. Din il-produzzjoni li ori©inarjament g˙amlet suççess finanzjarju konsiderevoli, kienet l-ewwel wa˙da animata li qatt ©iet innominata g˙all-Oscar. Xog˙ol li g˙andu jiddeverti anki lill-kbar.

xi ftit meta hu jsir intimu mattfajla li tg˙inu jiskopri l-˙ajja f’din il-belt kbira u kulturalment differenti minn pajjiΩu.

Ma©iku

10.06.2012

TeleviΩjoni

Illum 06.30 06.45 07.20 08.00 09.35 11.00 11.45 12.45 13.30 13.40 15.40 16.00 17.00 17.30 17.35 18.30 19.30 20.10 20.45 21.30 23.15

ONE NEWS Pink Panther (R) OnDRoad (R) Folji Aroma Kitchen (R) Country Jamboree Teleshopping Malta fuq Kanvas ONE NEWS Id f’Id - Soçjetà Ìusta Teleshopping TeΩori (R) - Looks (R) Ieqaf 20 minuta (R) ONE NEWS Fresh & Funky (R) On D Road (R) One News EuroTwenty-12 Mad-daqqa t’g˙ajn Amen ONE NEWS

07.00 08.00 08.30 09.30 12.00 13.00 14.05 14.20 15:05 15.35 16.30 17.00 18:10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.32 23.00

EUROTWENTY-12, ONE, 20.10 Hekk kif bdiet il-kompetizzjoni Ewropea tal-futbol, it-Taqsima Sports ta’ ONE ˙asbet biex tibda ttella’ programm ta’ kuljum. Euro - Twenty 12 huwa programm li ser jkun qed jixxandar ta’ kuljum, tul ix-xahar kollu li tkun g˙addejja l-kompetizzjoni filPolonja u l-Ukrajna. Filwaqt li jkun hemm programmi speçjali g˙al meta ma jkunux skedati log˙biet. Programm li joffri diskussjoni kemm g˙al dawk interessati filfutbol, kif ukoll g˙al dawk li ftit tinterressahom il-kompetizzjoni tal-Euro. Dan g˙aliex Euro - Twenty 12 mhux ser jkun fih biss informazzjoni sportiva, imma anke kurΩitajiet u servizzi li b’xi mod jew ie˙or huma relatati mal-Euro. It-tim tal-produzzjoni ser wkoll jkun qed iΩur bosta stabbilimenti u bosta supporters clubs f’pajjiΩna g˙all-kummenti ta’ dawk li jkunu qed isegwu llog˙biet tat-timijiet nazzjonali f’din il-faΩi finali. Euro - Twenty 12, g˙andu preΩentazzjoni ta’ Clinton Buhagiar u Pamela Schembri. Euro - Twenty 12, jixxandar kuljum wara l-a˙barijiet tas-7.30pm, biex dak li jkun jinforma ru˙u aktar dwar din il-kompetizzjoni.

06:00 Rai Parlamento - Territori 06.20 Quark Atlante 06.22 Tenerezze animali 07:00 TG 1 - Road Italy Day by Day 07.15 La Casa delle sette donne - Tg 1 08.20 Easy Driver - Tg 1 09.05 La casa del guardaboschi - TG1 L.I.S. 09.55 Linea Verde Orizzonti Estate 10.30 A sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A sua immagine 12.00 Recita dell’Angelus 12.20 Linea Verde Estate 13.30 Telegiornale 14.00 Dal Sagrato della Basilica di San Francesco 16.10 Tg 1 - Che tempo fa 16.15 Stadio Europa 17.45 Camp. Europei 2012 Spanja vs Italja 20.00 TG 1 20:25 GP di Formula 1 - Montreal 21.30 Pole Position

07.00 11.50 12.25 13.30 13.55

Matul il-©img˙a

16.40 18.30 19.00 19.25 19.30 21.30

ELISA DI RIVOMBROSA, La 5, It-Tnejn, 21.10

00.30

Din is-sensiela Taljana kienet kisbet suççess kbir meta ntweriet g˙all-ewwel darba fuq l-iskrin iΩ-Ωg˙ir. Vittoria Puccini u Alessandro Preziosi g˙andhom il-parti prinçipali f’din l-istorja ta’ m˙abba mimlija ntriççi u perikli. Ta’ min jg˙id li wara din is-sensiela Puccini u Preziosi kellhom storja romantika bejniethom, iΩda li ntemmet xi snin ilu. Din is-sensiela tirrakkonta l-©rajja ta’ Elisa, tfajla ˙elwa u simpatika, li lura fis-snin 1700 kienet ta˙dem mal-kontessa Ristori. Ikun hawn li tiltaqa’ ma’ iben il-kontessa, Fabrizio, u bejniethom, minkejja bosta problemi, tibda storja importanti ta’ m˙abba.

Cartoni Grand Prix Studio Aperto I Simpson Film: Superman Tg com Film: Barbie - Tg com Studio Aperto Bau Boys Tgcom - meteo Film: Matrimonio a quattro mani Archimede Tg com Confessione reporter

Bathtastic! Color Correction Everybody Nose Feng Shui Living State of Style: 2010 Fall/ Winter Collection 16:15 Bazaar 16:40 Adventure Golf 17:05 Giada’s Weekend Getaways

10:00 Tennis 11:00 Live: World Cup Canoeing: Slalom Event [Live] 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: 1st Leg [Live] 13:00 Live: World Supersport Championship Series: Misano [Live] 14:15 Live: UCI World Tour Cycling 14:45 Game, Set and Mats 15:00 Live: The French Open Tennis: Men’s Final [Live] 17:30 Game, Set and Mats 17:45 World Superbike Series Motorcycle Racing 18:30 UCI World Tour Cycling 19:00 The French Open Tennis 20:00 Football 20:30 Euro Beach Soccer League Beach Football 21:30 GT Academy 21:45 Motorsports Weekend 22:00 World Superbike Series

“INQUMU MAL-FORZI TAL-ORDNI”, ONE BREAKFAST It-Tlieta, ONE, 7am Il-©urnalisti u l-krew ta’ ONE News qed ikunu mat-telespettaturi mit-Tnejn sal-Ìimg˙a kull filg˙odu bejn is-7am u d-9am. Tul dawn is-sag˙tejn, tim s˙i˙ ta’ ©urnalisti qed iwassal la˙˙ar informazzjoni, a˙barijiet u sports. Minn analiΩi tal©urnali sa diskussjoni dwar dak kollu li jkun g˙addej f’pajjiΩna. Permezz tal-©urnalist ta’ One News, Brandon Pisani, “Breakfast News” se jkun qed iwassal lit-telespettaturi iktar mill-qrib il-˙idma tal-forzi tal-ordni ta’ pajjiΩna. Fl-a˙˙ar gimghat, Brandon Pisani, flimkien mal-cameraperson ta’ One News, Shaun Cucciardi, iltqag˙u mad-diversi sezzjonijiet talkorpi dixxiplinati ta’ pajjiΩna, fis-sig˙at bikrin ta’ filg˙odu. “Inqumu mal-Forzi tal-Ordni” hija r-rokna li l-isem tag˙ha jitkellem wa˙du. Nhar it-Tlieta 12 ta’ Gunju, 2012, se “inqumu” mas-Special Assigment Group (SAG) tal-Pulizija.

11.25 13.00 13.30 13.45 14.15 16.20 17.47 17.55 18.40 19.05 20.25 23.00 23.15 00.45

06:00 08.00 08.50 09.40 10.00 10.11 12..21 13.00 13.40 16.00 18.00 20.50 20.40 21.30 23.30

07.00 08.00 08.30 09.00 09.50 11.30 12.00 12.05 14.00 14.05 15.00 15.30 16.00 16.10 16.40 17.15 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 23.15

L-G˙odwa t-Tajba Wirt Arti u Kultura Madwarna Il-Quddiesa tal-Óadd Malta u lil hinn minnha Óadd G˙alik L-a˙barijiet Ikompli Óadd G˙alik L-a˙barijiet Ikompli Óadd G˙alik Gadgets (r) TVM Shop L-a˙barijiet TVM Shop Mixage (r) Venere (r) L-A˙barijiet Keeping up Appearances Leli ta’ ÓaΩ-Ûg˙ir A˙barijiet - Sports Kontrattakk L-a˙barijiet

Cuori Rubati Terza Pagina Cartoon Magic McBride - Omicidio dopo mezzanotte La Nave dei Sogni Tg2 giorno Tg 2 motori - Meteo 2 Dribblin Europei TF: Il commissario Herzog Omicidi nell’alta societa Meteo - Tg 2 TF: Il Clown TF: Due uomini e mezzo GP di Formula 1 - Montreal Camp. Europei 2012 Irlanda vs Kroazja Tg 2 Notti Europee Protestantesimo

06:00 07:10 08.15 10.25 11.15 11.40 12.00 12.25 12:55 13:25 14:00 14:30 15.00 15.05 15.30 17.05 18.55 20:00 22.45 23.00

Fuori orario. Cose (mai) viste TF: Wind at my back Film: I suequestrati di Altona TF: Agente Pepper Tgr Mediterraneo Tgr Regioneuropa Tg 3 TeleCamere Rai educationsl Il Capitale di Philippe Daverio Tg Regione In 1/2 h Tg 3 GeoMagazine Film: Belle ma povere Film: Splach Meteo - Tg 3 - Tg Regione Blob - Pronto Elisir Tg3 - Tg3 Regione Il meglio di Cosmo

Prima Pagina Tg 5 Le frontiere dello Spirito Tg com Miracoli degli animali A Beverly Hlls Signori si diventa Tg com Tg Bau & Miao Tg 5 L’Onore e il rispetto Film: Lilly Schonauer - Amore appreso a un filo I Delitti del cuoco Tg 5 Spec Tg 5 Film: Caterina e le sue figlie 3 Film: Ragazze interrotte Tg 5 notte

14:10 14:35 15:00 15:25 15:50

GREY’S ANATOMY, It-Tnejn Italia 1, 21.10

Ikomplu l-intriççi f’wie˙ed mill-aktar sptarijiet famuΩi fuq liskrin iΩ-Ωg˙ir. Fl-ewwel episodju ta’ g˙ada, l-kirurgi ta’ Seattle Grace iridu jaraw min minnhom se jonfoq l-aktar ammont kbir ta’ flus, li iΩda jrid ikun approvat minn Webber. filwaqt li fittieni episodju kru televiΩiv iΩur l-isptar sitt xhur wara lisparatura biex jag˙mlu dokumentarju dwar kif sejrin l-affarijiet hemmhekk. Meredith tg˙in lil Cristina f’dan il-mument diffiçli g˙aliha.

06:00 06:30 07:00 10.00

NET News Analizi tal-Ahbar (r) Newsroom (r) Teleshopping - Ucuh Teleshopping Simpatici (r) - NET News Teleshopping Wheelspin (r) - NET News Teleshopping Hazen u Mrar (r) Analizi tal-Ahbar (r) Sport Extra - NET News Flusek (r) Forcina - Festa San Filep, Haz-Zebbug Minn Varsavja sa Kiev NET News Forcina - Festa San Filep, Haz-Zebbug NET News Forcina - Festa San Filep, Haz-Zebbug NET News - Djalogu

10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 19:45 20:10 21:00

Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear While You Were Out Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss Toddlers and Tiaras Sister Wives Lottery Changed My Life World’s Worst Mum Kate Plus 8 Outrageous Kid Parties Outrageous Kid Parties Rich Bride/Poor Bride Lottery Changed My Life

09:30 10:20 11:10 12:05 12:55 13:50

Unsolved History The True Story The Aviators Blue Angels: A Year in the Life Marley Africa Road Trip Rugby: The Lifeblood of New Zealand Quest for Sunken Warships I Shouldn’t Be Alive Toughest Race on Earth with James Cracknell Coldest Race on Earth with James Cracknell The True Story Marley Africa Road Trip

14:45 18:20 19:10 21:00 21:55 22:50

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

06:45 07.00 08.30 08.50 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.20 14.00 15.10 16.30 18.55 19.35 21.30 23.55

08:10 08:25 08:30 08:35 09:05 09:50 11:00 11:55 12:25 12:55 13:40 14:30 16:50 17:55 18:20 18:50 19:40 20:10 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10 20:05 21:00 21:55 22:50 23:45

Tg 4 Media shopping Ti racconto un libro Slow Tour Magnifica Italia Santa Messa Pianeta Mare Tg 4 Melaverde Pianeta Mare Donnavventura Film: Papa e un fatasma Film: La donna che visse due volte Tg com Tg 4 Film: Colombo Film: High Crimes Tg com I bellissimi di R4

Charlie and Lola Poetry Pie Little Human Planet ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Doctor Who Casualty Shark Therapy ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Great Expectations Doctors Doctor Who Doctor Who Confidential ’Allo, ’Allo! Monarch of the Glen Shark Therapy Desperate Romantics afterlife Hustle

Fifth Gear How Do They Do It? How Does it Work? American Chopper: Senior vs Junior Mythbusters Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: Dallas Cowboys Stadium Swamp Loggers: Split Tracks Dirty Jobs: Dairy Cow Midwife Swords: Life on the Line Auction Hunters: Ton’s Got a Gun Auction Hunters: Strat’d for Cash Dealers Factory Line Factory Line Mighty Ships: USNS Robert E. Peary Deadliest Catch: Turf War River Monsters: Killer Snakehead Extreme Fishing with Robson Green: Alaska Hillbilly Handfishin: Best of When Fish Attack Surviving the Cut: US Marine Recon Rattlesnake Republic Miami Swat

07.00 Omnibus Tg La7 10.00 Ti ci porto io 11.45 Film Piccola posta 13.30 Tg La 7 14.10 Film: Due figli di ... 16.00 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 In Onda 21:30 Doc: Missione natura album 23.45 Tg La 7 23.55 FILM: Tangos 02.20 Bookstore

10.06.2012

TeleviΩjoni

jikteb LINO CASSAR

ILLUM SUPERMAN (Italia 1, 1.55pm) Films dwar dan l-eroj tal-komiks Amerikani n˙admu bil-gzuz minn mindu jiena kont tifel, iΩda l-aqwa sensiela ta’ erbg˙a kienet bdiet fl-1978, bl-attur ewlieni Christopher Reeve. Blokkbaster fil-veru sens tal-kelma, spettaklu millispazju li tabil˙aqq jixorbok u b’ra©el itir li tabil˙aqq jikkonvinçik li qieg˙ed itir. Fil-parti Ωg˙ira ta’ Jor-El, Marlon Brando kien t˙allas miljun dollaru, filwaqt li atturi o˙ra huma Margo Kidder, Gene Hackman, Ned Beatty, Jackie Cooper, Glenn Ford, Trevord Howard, Terence Stamp, Susannah York, Larry Hagman u Valerie Perrine. Direzzjoni ta’ Richard Bonner.

IT-TLIETA 12 ta’ ÌUNJU THE WRECK OF THE MARY DEARE (Rete 4, 4.30pm) Niftakar li kont qrajt li din l-avventura misterjuΩa tal-1959 kellha tin˙adem minn Alfred Hitchcock, iΩda floku da˙al id-direttur Ωag˙Ωug˙ Michael Anderson li xorta wa˙da ˙are© b’film brillanti. Insibu rwie˙na fil-maltemp tal-English Channel, billejl, bastiment kbir li fuqu donnu m’hemm ˙add, mitluq g˙al ri˙u. Fuqu jitla’ Charlton Heston u lekwipa©© tieg˙u biex jag˙mlu x-xog˙ol ta’ salvata©©, u hemm isibu ra©el wa˙du, interpretat minn Gary Copper. X’inhu? x’ma hux? Il-©rajja mbag˙ad tinbidel f’©uri f’qorti IngliΩa fejn niltaqg˙u ma’ atturi o˙ra presti©juΩi b˙al Michael Redgrave, Emlyn Williams, Cecil Parker, Virginia McKenna u Richard Harris. Arawh.

VERTIGO (Rete 4, 4.30pm) Wie˙ed mill-aqwa films tal-aqwa espert tat-tensjoni, Alfred Hitchcock. Inqas ma nag˙ti dettalji fuqu, a˙jar avolja Hitchcock innifsu kwaΩi jikxef il-©rajja kollha f’nofs il-film. Imma hekk kien hemm bΩonn. U jiena m’g˙andix bΩonn li noqg˙od nelabora. In˙alli kapulavur b˙al dan, li ˙are© fl-1958, g˙alik, b’James Stewart, Kim Novak u Barbara Bel Geddes. Il-kelma vertigo tfisser l-isturdament u s-sensazzjoni li l-bniedem kultant i˙oss madwaru, speçjalment il-biΩa’ millg˙oli. PANE, AMORE E FANTASIA (Rai 3, 8.55pm) B˙al dejjem ma nemminx li minn fuq din il-kummiedja romantika Taljana g˙addew kwaΩi sittin sena (1953). Tipika tal-epoka ta’ wara t-Tieni Gwerra Dinjija, bi sfond ta’ villa©© Taljan fuq muntanji, b’Gina Lollobrigida tibbrilla fil-karattru ta’ tfajla li m’g˙andhiex kwiet u li ssir t˙obb lil wie˙ed pulizjott. L-awtoritajiet tal-Knisja xejn ma jie˙du pjaçir bil-kondotta tag˙ha, u hawnhekk jitfaçça l-kummissarju talpulizija li ma jdumx ma jaqfilha fiç-çipp. Vittorio De Sica huwa l-kummissarju u atturi o˙ra jinkludu lil Marisa Merlini, Roberto Rosso u Memmo Carotenuto, ta˙t id-direzzjoni ta’ Luigi Comencini. Tant kiseb suççess, kullimkien, li malajr malajr in˙adem ie˙or, ta˙t l-istess direttur u blistess karattri. Pane, Amore e Gelosia.

GÓADA

L-ERBGÓA 13 ta’ ÌUNJU THE MIRROR CRACK’D (Rete 4, 4.30pm) F’din il-produzzjoni IngliΩa tal-1980, bi ©rajja ta’ Agatha Christie li kienet ˙olqot il-karattru tad-ditektiv mara Miss Marple, idda˙˙lu atturi ta’ Hollywood li kienu fl-aqwa tag˙hom fis-snin 1950, u issa kienu kibru ©mielhom, b˙al Elizabeth Taylor, Rock Hudson, Kim Novak, Tony Curtis, u b’Angela Lansbury b˙ala Miss Marple u bis-sehem ukoll ta’ Geraldine Chaplin, bin il-komiku le©©endarju. Direzzjoni ta’ Guy Hamilton.

IL-ÓAMIS 14 ta’ ÌUNJU DRIVING MISS DAISY (Rete 4, 4.30pm) L-attur çelebri Morgan Freeman hawnhekk ja˙dem flimkien ma’ Jessica Tandy f’dan il-film rebbie˙ ta’ Oscar li n˙adem lura fl-1989. Miss Daisy huwa l-karattru ta’ mara anzjana li min˙abba inçident bil-karozza, binha jqabbad xufier biex je˙odha kull fejn trid, iΩda hi ma taççettax, tant li xi drabi kienet tippreferi timxi wara l-karozza milli tirkeb. Kummiedja ˙elwa ˙afna li m’g˙andix tintilef.

IL-ÌIMGÓA 15 ta’ ÌUNJU PREDATOR (Italia 1, 23.50pm)

11 ta’ ÌUNJU IL MIO NOME È NESSUNO (Rete 4, 9.10pm) Spagetti western tal-1973, produzzjoni ta’ Sergio Leone li ˙alla d-direzzjoni f’idejn Tonino Valeri, u bil-muΩika qawwija ta’ Ennio Morricone, bl-atturi rinomati Henry Fonda, Terence Hill, Jean Martin, Pietro Lulli, Leo Gordon u R.G. Armstrong.

Arnold Schwarzenegger ja˙dem il-parti prinçipali f’dan ilfilm ta’ fantaxjenza li n˙adem lura fl-1987. Sensiela ta’ qtil iqajmu mistoqsijiet kbar, u Schwarzenegger jid˙ol fix-xena biex jaqbad min jew xhiex qieg˙ed warajhom.

IS-SIBT

THE BLIND SIDE (Canale 5, 9.10pm)

16 ta’ ÌUNJU

Film mill-isba˙ li jirrakkonta l-istorja vera ta’ Michael Oher, ©uvni fqir li jg˙addi minn bosta esperjenzi iebsa tal-˙ajja, ming˙ajr saqaf fuq rasu, u ta’ fuqu senduqu. Il-˙ajja tieg˙u tinbidel meta b’kumbinazzjoni jiltaqa’ ma’ Leigh Anne, mara sinjura miΩΩew©a b’Ωew©t itfal, u stinata g˙all-a˙˙ar. Leigh tag˙ti ˙ajja ©dida lil dan it-tfajjel ©gant, minkejja lbosta diffikultajiet li jiltaqg˙u mag˙hom. Film li m’g˙andux jintilef g˙ada, b’wa˙da mil-lezzjonijiet importanti li jo˙or©u hija li min g˙andu jista’ jaqsam ma’ min m’g˙andux u jkunu kuntenti t-tnejn. Filpartijiet ewlenin ja˙dmu Sandra Bullock, li g˙al dan il-film reb˙et bosta premji presti©©juΩi fosthom Oscar u Golden Globe, Quinton Aaron, Tim McGraw, Jae Head u Kathy Bates.

HARRY POTTER AND THE CHAMBER OF SECRETS (Italia 1, 9.10pm)

Il-kittieba J. K. Rowling kisbet suççess immedjat bil-karattru ta’ Harry Potter u l-avventuri tieg˙u. Dan huwa t-tieni film ta’ din is-sensiela b’Daniel Radcliffe fil-parti taΩΩag˙Ωug˙ sa˙˙ar li flimkien ma’ s˙abu Rupert Grint u Emma Watson jg˙addu minn bosta avventuri eçitanti u fantastiçi. AMERICAN GIGOLO, Canale 5, 11.30pm Richard Gere kiseb fama mondjali b’dan il-film fejn ja˙dem il-parti ta’ gigolo, ra©el li ji©i m˙allas biex ‘jo˙ro©’ ma’ nisa. IΩda l-kobba g˙alih tibda tit˙abbel meta jkun issuspsettat ewlieni fi qtil brutali fuq mara.. Minkejja li l-alibi tieg˙u huwa b’sa˙˙tu, fil-fatt waqt il-˙in tad-delitt huwa kien ma’ klijenta, din l-istess klijenta tirrifjuta li tammetti li kienu flimkien, g˙aliex tibΩa’ mir-reazzjoni tar-ra©el tag˙ha.

10.06.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Stupidu, 5 Abbati 8 Skarpin, 14 Tapit, 15 Anzjan, 17 Redden, 19 Nitfa, 20 Nhar, 21 Ìnus, 23 Ìbara, 25 u 28 Attentati, 29 u 30 Muntun, 31 Nsib, 33 Kuntistabbli, 39 Ikla, 41 Usa, 42 Lat, 43 Swar, 45 Tazzi, 46 Spagu, 47 Apap, 50 Tetu, 53 u 54 Trinek, 56 Kutri, 58 LanΩit, 60 Du˙˙an, 62 Adami, 64 Spiss, 67 Tiçpis, 69 Si©ill, 70 Klima, 72 u 73 Parata, 75 Lejl, 77 Rigi, 79 Tonna, 80 u 82 Ori©inali, 84 u 85 Stivat, 87 Pett, 88 Pastizzerija, 93 Fama, 94 u 95 Nemusa, 96 Nisa, 98 Ftira, 100 Onest, 101 Armi, 105 Ganç, 108 Çikku, 109 Latina, 110 Enormi, 111 Tanti, 112 Eremiti, 113 Latini, 114 Azzarin.

227 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin

.......

di©itali speçjali taç-çinema modern (7) 5 Kixx, itlaq, ng˙iduha lil xi kelb! (6) 8 Din kjosk fuq xi bankina (7) 14 Fer˙ u kant, allegrija s˙i˙a (5) 15 Dawn nies idolaturi, atei, ma jemmnux f’Alla jew fil-fidwa (6) 17 Kiel b˙all-g˙asafar (6) 19 Çittadina tal-pajjiΩ ta’ Putin (5) 20 Nostrok biex tostorni sakemm ti©i ti©borni (4) l21 Dan posti u ta’ kul˙add ukoll (4) (5) 23 Jag˙mel kollox tajjeb, bil25 u 28 Dan jibqa’ jg˙ix g˙al dejjem (9) u ma re©ax qam fuq 29 u 30 Tah ri©lejh - kelma li ˙adnieha mill-IngliΩ (6) 31 A˙˙, we©©ajtni! (4) 33 G˙adu wieqaf fi Gwardaman©a, iΩda bis-swali vojta (5,3,4) (4) 39 Jekk mhuwiex ˙mar, 41 u 42 EΩattissimu (3) 43 Aktar minn kuda wa˙da (4) 45 Aktar minn forma wa˙da (5) 46 Bih titfi u tixg˙el id-dawl (5) 47 M’g˙andux .... f’wiççu, tost (4) 50 Ix-xufftejn jiççaqilqu bl-im˙abba (4) 53 u 54 Dan karozzella biΩ-Ωiemel (6) (5) 56 58 Ìiebu l-kwota fl-elezzjoni (6) 60 Mela xi ˙a©a bil-la˙am? (6) 62 Ra kif g˙amel u skarta (5) 64 Dan ir-ra©el ta’ Maria? (5) 67 Dan id-drapp tat-tapizzerija ji©i minn Damasku (6) 69 u 70 L-og˙la wie˙ed fil-korp tal-pulizija (11) 72 u 73 Biddel ˙a©a m’o˙ra (6) 75 Trakk img˙otti biex i©orr (4) 77 G˙andu ˙afna tul (4) 79 Ferita kerha ˙afna (5) 1

....

.....

......

80 82 84 87 88

Xarba a la IngliΩa? (5) Dan l-ikel fin g˙all-flieles (5) u 85 Mog˙ti kull ©ie˙ (6) G˙ana (4) M˙awwad u m˙abbel mimli problemi (12) 93 Dak nazzjonali tag˙na kitbu Dun Karm (4) 94 u 95 Aktar minn selva©© wie˙ed (6) 96 Min huwa fartas ma juΩahx (4) 98 D˙ul ©ewwa bil-forza (5) 100 u 101 Dawn l-o©©etti qodma g˙amlu Ωmienhom (9) 105 Nej ma tiklux, iΩda fl-ikel iΩid it-tog˙ma (4) 108 Din ©lieda x’aktarx sportiva (5) 109 Allura dan ir-ra©el ta’ Kelina? (6) 110 u 111 Daqsinsew, jiswew l-istess (11) 112 Dawk ta’ bla krema ma jivvutawx (7) 113 Nies li issa m’g˙adhomx tfal (6) 114 Makkinarju biex ta˙dem bih (7)

....

...........

Weqfin 2 G˙adu kemm sar b’kes˙a ˙afifa (5) 3 1,000, 1,000 u aktar (4) biex bih isoddu xi toqba 4 Serva ta’ (4) 6 u 7 Óabrieki, mimli ener©ija (5) 9 Nofs ajruplan li jtir fih (4) 10 u 11 Din il-mara tal-baruni (9) 12 Mhuwiex korrett (7) 13 Bniedem hekk huwa minfu˙ bih innifsu (7) 16 Dan wie˙ed mill-gwappi (5) 18 L-Università f’Tal(5) 22 Malta g˙andna minnhom kostitwiti (5) 24 u 26 Qeg˙din biex jimtlew bl-ilma (6) 27 Log˙ba mimlija mistoqsijiet (5) 32 Jil˙aqlu ˙afna (6) 33 u 34 Din fid-dar tg˙in lis-sinjura (7) 35 Dawn tajbin ˙afna biex iwittu t-toroq (6)

....

.....

36 37 38 44

Welled, ©©enera, ori©ina, pproduça (6) Mag˙qud ˙a©a wa˙da (4) u 40 Milqug˙in x’aktarx bil-fer˙a (9) Ma kontx issib wie˙ed biss b˙alu fit-tarzna (4) 48 S (4) 49 Si©ra tat-tiΩjin komuni ˙afna kullimkien (8) 51 Kultant issib min jag˙milha f’kikkra, jg˙idu l-IngliΩa (8) 52 Il-karattru tieg˙u ma tifhmux (6) , jibla’ kollox (6) 55 Dak 57 u 59 Mqajma wa˙da sew, x’aktarx senswalment (8) 61 Mhux bilfors ji©i waqt l-irqad (4) , bil-musmar 63 B˙all-an©li talf’daharhom u jid˙ku (4) 65 Çittadini tar-Rabat, f’Malta u G˙awdex (6) 66 Dawn muΩikali jew anki bçejjeç tal-ba˙ar (4) 68 Din il-˙uta ssibha g˙and il-kavallieri? (6) qrib l-Imqabba, 69 F’Ta’ fejn hemm is-suldati (6) 70 Dan il-fwar jo˙ro© mill-istima? (4) 71 Gemgem qisu reddiena (6) 74 u 76 Aktar minn parodija wa˙da (8) 78 u 79 Din ˙elwa biex tilg˙aqha (3) 81 Ekwipa©© (3) 82 G˙amel hekk g˙ax kien g˙ajjien (5) 83 Dan wie˙ed mill-iskampli (7) 86 La˙am taç-çanga fil-laned mill-BraΩil (7) 89 Tag˙tih f’xi okkaΩjoni speçjali (5) 90 u 91 Bih titwieΩen waqt il-mixi (6) 92 Ûmien ta’ taqtig˙ il-qalb fil-pajjiΩ (5) 97 Bejn il-˙arifa u r-rebbieg˙a (5) 99 u 100 Bih t˙oss l-art iddur bik (10) jaqbillek? (5) 102 B’Tal103 u 104 Ismu jo˙ro© minn Ìanni u Nikol (4) 106 u 107 Knisja Ωg˙ira (8)

......

....

2 Toppu, 3 Patt, 4 Djar, 6 Benna, 7 Terra, 9 u 10 Kanarini, 11 Ittra, 12 Sta©uni, 13 Vatikan, 16 Zobtu, 18 Dwell, 22 Mutur, 24 u 26 Rattab, 27 Multa, 32 Insett, 33 u 34 Katnazz, 35 Imitat, 36 Assurd, 37 Bjar, 38 Ilu, 40 Koppla, 44 Atti, 48 Pika, 49 Pilastru, 51 Annullat, 52 Skarsi, 55 Sittax, 57 Ro˙s, 59 Ûipp, 61 Óru©, 63 Dawl, 65 Ingrat, 66 Spag, 68 Sulari, 69 Salone, 70 Kala, 71 Inçira 74 Knis, 76 Biki, 78 Isfel, 79 Tip, 81 Iva, 82 Ntesa, 83 Spinaçi, 86 Pari©in, 89 Aptit, 90 u 91 Terran, 92 Jasar, 97 Siker, 99 Agata, 100 Oçean, 102 Renti, 103 Bumm, 104 Blat, 106 u 107 Pinzetta.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

......

.....

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙a ta’ €25: CATHERINE CAMILLERI, 283, “Corner” Triq Santa Katerina, Óal Qormi. QRM 2209

10.06.2012

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0798 0908 0980 1289 2001 2083 2183 2197 2241 2398 2525 3007 3299 3324 4436 4538 4565 4619 4652 5502 6436 7230 7272 7527 7560 7730

017 052 120 366 371 458 484 717 729 764 804 854 866 875 882 967

7995 8248 8422 8645 8653 8730 8783 8949 9257 9726 9740 9770

B’5 numri 08148 09785 16283 18056 21199 34464 34830 35104 35628 54567 54568 57462 60727 67899 73705 74736 76514 78937 79706 80142 91368 99238

B’6 numri 306805 635051 875354 909664

Bi 8 numri 22080636 22256798 26469907 40728582

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 6 2

3 1

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna

4 1

KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

Isem: .......................................................................................... 3 7

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

8 9

Rebbie˙a: TESSIE DEBONO, 32, St Vincent Alley, ÓaΩ-Ûabbar.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

10.06.2012

Avviâ&#x201E;Śi

PROPRJETĂ&#x20AC; IL-Ă&#x201C;AMRUN: Appartament lewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda waË&#x2122;da minnhom bl-ensuite, kamra tal-banju, open plan bi kĂ§ina lesta, bitË&#x2122;a interna, gallarija. Prezz â&#x201A;Ź135,000. Garaxx taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201E;ŚewÂŠ karozzi gË&#x2122;andu d-dawl u l-ilma. Prezz â&#x201A;Ź20,000. Tpartit huwa kkunsidrat. Ă&#x2021;empel 9985 3031 jew 7946 8469. IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Ă&#x2021;emplu 7925 0164. IL-MELLIEĂ&#x201C;A: Maisonette isfel bi

tliet kmamar tas-sodda bil-bir u garaxx taâ&#x20AC;&#x2122; karozza. Prezz â&#x201A;Ź182,000. Ă&#x2021;empel lis-sid 9811 1966. SANTA VENERA: Offerta imbattibbli. Garaxx bâ&#x20AC;&#x2122;xejn maâ&#x20AC;&#x2122; appartament taâ&#x20AC;&#x2122; kobor enormi 182 metru kwadru lest minn kollox fuq stil modern. Tlieta tas-sodda doppji, open plan, tnejn talbanju, washroom u terrazin kbir. AgË&#x2122;ÂŠÂŠel biex tagË&#x2122;â&#x201E;Śel laË&#x2122;jar bi prezz taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201A;Ź94,000 (Lm40,354). Ă&#x2021;empel 7965 9777. TANAYAâ&#x20AC;&#x2122;S Dev Ltd: GË&#x2122;aâ&#x201E;Śla kbira taâ&#x20AC;&#x2122; appartamenti fâ&#x20AC;&#x2122;kull â&#x201E;Śona taâ&#x20AC;&#x2122; Malta. JinbiegË&#x2122;u mingË&#x2122;ajr depoâ&#x201E;Śitu u nË&#x2122;allsulek

il-kuntratt. Offerta speĂ§jali. Ă&#x2021;empel 9992 4999. MingË&#x2122;ajr aÂŠenti.

negozjabbli. Ă&#x2021;empel 9942 4831 jew 7900 0109. AFFARIJIET GĂ&#x201C;ALL-BEJGĂ&#x201C;

Ă&#x201C;AĂ&#x203A;-Ă&#x203A;EBBUĂ&#x152;: Dar fuq u isfel, kbira u kantuniera bâ&#x20AC;&#x2122;erbgË&#x2122;a tassodda, garaxx taâ&#x20AC;&#x2122; tliet karozzi u ÂŠnien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz raÂŠonevoli. Ă&#x2021;empel 7922 1577. GĂ&#x201C;ALL-KIRI Ă&#x201C;AL GĂ&#x201C;AXAQ: Garaxx fit-triq 76 pied bi 15-il pied gË&#x2122;oli 12-il filata bitË&#x2122;a fuq wara. Lest minn kollox, inkluâ&#x201E;Ś dawl, ilma u drenaÂŠÂŠ. Tajjeb biex jintuâ&#x201E;Śa gË&#x2122;al store jew Ë&#x2122;anut Class 4. Prezz

Fridge bi tliet bibien, tal-bars. Imwejjed tondi, u siÂŠÂŠijiet, sinkijiet tar-restoranti tal-istainless steel, hood extraction bil-mutur u control panel. Ă&#x2021;empel 9811 0401 jew 2766 2800. Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Ă&#x201C;elsien, The Torch u It-TorĂ§a. QegË&#x2122;din bound fâ&#x20AC;&#x2122;sitt kotba Ë&#x2122;oxnin. Kundizzjoni tajba Ë&#x2122;afna. JinbiegË&#x2122;u bi prezz irË&#x2122;is. Ă&#x2021;empel 7922 1577. InbigË&#x2122;u kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; arloÂŠÂŠi. Selezzjoni kbira taâ&#x20AC;&#x2122; arloÂŠÂŠi tal-idejn Casio u Citizen, kemm diÂŠitali, jew ana logs, varjetĂ kbira taâ&#x20AC;&#x2122; alarm clocks, kemm Citizen, Seiko â&#x20AC;&#x2DC;Dugenaâ&#x20AC;&#x2122; tal-marka Pierre Cardin. VarjetĂ sabiË&#x2122;a taâ&#x20AC;&#x2122; cuckoos li jaË&#x2122;d mu kemm bil-Ë&#x2122;abel u bil-batterija, prezzijiet tajbin. NagË&#x2122;mlu wkoll tiswijiet taâ&#x20AC;&#x2122; arloÂŠÂŠi tal-idejn u kif ukoll tal-Ë&#x2122;ajt u Grandfather Clocks. NagË&#x2122;mlu wkoll testing bilpressure test machine, sistema taâ&#x20AC;&#x2122; testing gË&#x2122;al kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; ar loÂŠ ÂŠi biex jintuâ&#x201E;Śaw gË&#x2122;all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna gË&#x2122;alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kungress Ewkaris tiku, Mos ta. Ă&#x2021;empel fuq 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet irË&#x2122;as. Kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; chipboard, MDFs, fuljetti taâ&#x20AC;&#x2122; chipboard, melamine , u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak, Ë&#x2122;xuna varjata. Ă&#x2021;empel 9944 6951. KĂ§ina kompluta bl-appliances taâ&#x20AC;&#x2122; kulur abjad, bâ&#x20AC;&#x2122;wiĂ§Ă§ tal-irË&#x2122;am, Carrara. Kompluta bâ&#x20AC;&#x2122;mejda u erbaâ&#x20AC;&#x2122; siÂŠÂŠijiet. Qies 2.97m bâ&#x20AC;&#x2122;4.84m u 2.97m. U shape, kundizzjoni tajba Ë&#x2122;afna. Prezz â&#x201A;Ź1,500. Ă&#x2021;empel 21 416749 jew 9947 7188. KĂ§ina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform Ă&#x152;ermaniâ&#x201E;Ś. â&#x201A;Ź800 biss. Posapiatti antika, tal-kewba â&#x201A;Ź250. Ă&#x2021;empel 7960 4990 jew 2137 2212.

%6/

Salotti taâ&#x20AC;&#x2122; kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aĂ§Ă§ettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Ă&#x2021;empel 21 374823 jew 99824139. Sander, kalibratur, â&#x201E;ŚewÂŠ piedi wiesaâ&#x20AC;&#x2122;, kundizzjoni mill-aqwa. Ă&#x2021;ineg grit 60 u 120 biex imorru magË&#x2122;ha. Ă&#x2021;empel fuq 7961 7945. Sodda tal-baby fâ&#x20AC;&#x2122;kundizzjoni perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz â&#x201A;Ź100 cemplu 21445871 NIXTRU ANTIKITĂ&#x20AC; Nixtru kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; antikitĂ , inkluâ&#x201E;Ś arloÂŠÂŠi, mirja, figurini, pittura, fidda u bosta affarijiet oË&#x2122;ra. Fâ&#x20AC;&#x2122;kull kundizzjoni. Prezzijiet tajbin Ë&#x2122;afna. Ă&#x201C;las fil-pront. Ă&#x2021;empel 9986 9519, 21 237 597 jew 21 2470128. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u Ë&#x2122;afna parts oË&#x2122;ra. Triangle Truck tyres ÂŠodda. Irrikorri gË&#x2122;and Salvu Cassar GË&#x2122;awdex. Ă&#x2021;empel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. AGR PARTS GĂ&#x201C;ALL-KAROZZI InbiegË&#x2122;u kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; parts taâ&#x20AC;&#x2122; karozzi Ă&#x152;appuniâ&#x201E;Śi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201E;Śjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eĂ§Ă§. Parts ÂŠenwini. Ă&#x2021;empel 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Inkella tistaâ&#x20AC;&#x2122; tibgË&#x2122;at email fuq a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

%ULWDQQLD 7RXUV

0$&('21,$

%(/*,80 +2//$1' )5$1&(

9LVLWLQJ 2KULG %LWROR *DOLFKQLFD 1DWLRQDO 3DUN 3UHVSD /DNH 0DYURYR QDWLRQDO 3DUN 6WUXJD 7HWRYR 6NRSMH 0DWND 9DOOH\ 9UHOR &DYH DQG .RVRYR $XJXVW 6HSWHPEHU

Magna li taË&#x2122;dem is-suf tad-ditta Empiral, magË&#x2122;mula l-Ă&#x152;appun. Tistaâ&#x20AC;&#x2122; taË&#x2122;dem Ë&#x2122;wejjeÂŠ, kutri, xalel eĂ§Ă§. Fiha metru u nofs tul, tingË&#x2122;alaq u tinÂŠarr faĂ§ilment. Prezz â&#x201A;Ź65. Ă&#x2021;empel gË&#x2122;al aktar dettalji fuq 7906 5460.

$/3,1( 6:,7=(5/$1'

9LVLWLQJ 2VWHQG %UXJHV 3DULV .QRNNH +HLVW 6OXLV $PVWHUGDP $QWZHUS &DQWHUEXU\ 'RYHU *KHQW DQG %UXVVHOV

)520

Â&#x201E;

$XJXVW 6HSWHPEHU 6HSWHPEHU

)520

Â&#x201E;

9LVLWLQJ *LVZLO &KLOORQ &DVWOH 0RQWUHDX[ *UX\HUHV 5HLFKHQEDFK )DOOV %ULHQ] /XFHUQH %HUQ ,QWHUODNHQ (QJHOEHUJ 0RXQW 7LWOLV (XURSD 3DUN 7KHPH 3DUN DQG =XULFK -XO\ $XJXVW

%($87,)8/ /$.( %/(' *5$= 9,(11$ )520

Â&#x201E;

9LVLWLQJ /DNH %OHG %RKLQM 0W 7ULJODY /MXEOMDQD .UDQMVND *RUD /DNH -DVQD 9LOODFK *UD] 9LHQQD DQG %UDWLVODYD 6HSWHPEHU

026&2: 67 3(7(56%85* $OO H[FXUVLRQV DQG KDOI ERDUG LQFOXGHG VWDU KRWHOV )520

Â&#x201E;

$OO SULFHV DUH EDVHG RQ WULSOH VKDULQJ DQG LQFOXGH IOLJKWV KRWHO WUDQVIHUV VHUYLFHV RI WRXU OHDGHU DQG DOO WD[HV &RQGLWLRQV DSSO\ 6HH SULFH SDQHO

9DOOHWWD +HDG 2IILFH 7HO 3DROD %UDQFK 7HO 0RVWD %UDQFK 7HO *R]R %UDQFK 5DEDW 7HO

$XJXVW $XJXVW 6HSWHPEHU

)520

Â&#x201E;

10.06.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti

muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur De Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796.

kull tip. Çempel lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167.

XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-gibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving . Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-˙ajt u tal-art.

XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom. Mag˙mulin mill-injam tal-pine bilkuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju. Kompluti

bil- fittings. Çempel 7967 5053 jew 21 675 053. ÓBIBERIJA Ìuvni ta’ 35 sena jixtieq jiltaqa’ ma’ tfajla tal-istess età g˙al skop serju. Tista tag˙mel kuntatt mieg˙u fuq 9920 6673.

PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999. TAGÓLIM TA’ SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. www.tewmi.com WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u l-kes˙a fixxitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, il-Marsa. G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’

Kupun AvviΩi Klassifikati

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

10.06.2012

Almanakk

Ritratt mill-istorja IT-TEMP GÓALL-GÓADA

TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

29°C

30 °C

19 °C

20°C

20 °C

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 29 °c L-INQAS TEMPERATURA: 19 °c UV INDEX: 10

SITWAZZJONI ÌENERALI: Pressjoni g˙olja qed tinfirex minn fuq l-Atlantiku LO g˙al fuq il-Marokk u ç-Çentru tal-Mediterran TEMP: Ftit imsa˙˙ab b’waqtiet xemxin u xi ftit imçajpar f’xi n˙awi g˙all-ewwel

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Óafif u varjabbli BAÓAR: Óafif IMBATT: Baxx min-Nofsinhar li jsir ftit li xejn TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 21°c

30 °C

31 °C

20 °C

19°C

20°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Purçissjoni fil-pjazza ewlenija tal-Imdina fl-okkaΩjoni tal-24 Kungress Ewkaristiku Internazzjonali li kien sar Malta fl-1913

CARWASH

New British Dispensary 109/110, Triq San Ìwann, VALLETTA

De Paola Pharmacy 36, Pjazza Antoine De Paule, PAOLA

Chemimart International Pharmacy 650, Triq Il-Kbira San ÌuΩepp, HAMRUN

Kalkara Pharmacy 8, Misra˙ l-Arcisqof Gonzi, KALKARA

Anici Pharmacy Triq Anici, ÓAL QORMI

Felice Dispensary 95, Triq is-Santwarju, ÓAÛ-ÛABBAR

Mackie's Pharmacy Triq L. Casolani, Ta’ Paris, BIRKIRKARA

Beta Pharmacy 50/52, Triq Santa Marija, ÓAL GÓAXAQ

St. Anthony Pharmacy 56, Triq San ÌuΩepp, PIETA

Central Pharmacy 6, Triq San ÌuΩepp, ÓAL LUQA

St. Julians Pharmacy 24, Triq G. Borg Olivier, SAN ÌILJAN

De Rohan Pharmacy 24, Triq Sant'Antnin, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd. 382, Triq Manwel Dimech, TAS-SLIEMA

Ideal Pharmacy 63, Triq il-Kbira, RABAT

M4 Pharmacy Triq il-Linja, Ó’ATTARD

Abela’s Pharmacy 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-RABAT GÓAWDEX

Il-grupp LAND se jorganizza car-wash ˙dejn il-pixxina ta’ Marsaskala illum bejn l-10am u l-4pm. Il-LAND huwa grupp li ja˙dem b’risq persuni li g˙andhom bΩonnijiet speçjali, l-aktar dawk li juΩaw apparat li jqum ˙afna flus, sabiex ikunu jistg˙u jg˙ixu ˙ajja normali kemm jista’ jkun. WIRJA L-G˙aqda Nar tal-Art Santa Marija tal-Imqabba se tkun qed itella’ wirja bit-titlu The Cradle of Innovation. Wirja li tag˙ti spunt fuq l-ori©inalità u l-kreattività fl-arti tan-Nar tal-Art, filFesta ta’ Santa Marija tal-Imqabba. Din ser titella’ bejn it-13 u s-17 ta’ Ìunju 2012, ©ewwa lKaΩin tas-Soçjetà Santa Marija u Banda Re Gorg V talImqabba. Il-˙inijiet tal-ftu˙ huma bejn is-6:00pm u l11:00pm. FIORI D’ARGENTA

Sg˙ajtar Pharmacy Triq Sg˙ajtar, MOSTA

Promenade Pharmacy St Paul’s Court, Triq il-Pijunieri, BUÌIBBA

Lottu

Super 5

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja 13.06.1934 – Adolf Hitler u Benito Mussolini jiltaqg˙u f’Venezja g˙al diskussjonijiet.

14.06.1900 – Il-Hawaj isir territorju tal-Istati Uniti.

KUNÇERT TA’ MUÛIKA SAGRA Il-kor The New Choral Singers, ta˙t id-direzzjoni ta’ Robert Calleja qed jippreΩentaw kunçert ta’ muΩika sagra nhar ilÓadd 24 ta’ Ìunju 2012 fil-Paroçça tal-Lunzjata, Óal Balzan. Il-kunçert jibda fit-8.15pm. Ir-repertorju li ser ji©i ppreΩentat f’dan il-kunçert ©ie mag˙mul minn siltiet friski u xejn tqil, sabiex jikkumplimentaw l-ista©un s˙un tas-sajf. Intg˙aΩlu diversi siltiet ferm ma˙buba mir-repertorju korali-sagru b’siltiet li ivarjaw minn muΩika polifonika ta’ Palestrina g˙al melodiji ferm iktar ©odda u friski, ta’ kompoΩituri li g˙adhom mag˙na b˙al Howard Goodall u Geoff Nobes. Id-d˙ul huwa b’xejn.

15.06.1802 – Saret id-dikjarazzjoni tad-Drittijiet tal-Abitanti tal-GΩejjer ta’ Malta u G˙awdex.

17.06.1933 - Twieled Karmenu Mifsud Bonnici, prim ministru u mexxej Laburista. 16.06.1963 – Il-koΩmonawta Valentina Tereshkova issir l-ewwel mara li qatt telg˙et fl-ispazju.

Il-Kunsill Lokali tax-Xewkija jippreΩenta t-tieni edizzjoni talFiori d’Argenta l-Ìimg˙a 15, is-Sibt 16 u l-Óadd 17 ta’ Ìunju, festa ta’ arti, kultura, storja, tradizzjonijiet u ˙afna aktar, li ser issir fi Pjazza San Ìwann Battista. Il-Ìimg˙a 15 ta’ Ìunju fis-7.30pm isir il-ftu˙ uffiçjali talFiori D’Argenta. Ikla tradizzjonali fi Pjazza San Ìwann Battista, Wirja ta’ Muturi Antiki u Klassiçi, Siltiet mill-musical Mary Poppins imtella’ mill-iskola Primarja tax-Xewkija, liMnarja Folk Group bis-sehem tas-Seguna Folk Band, Brass Delights, Mistieden Speçjali: Kurt Calleja. Is-serata tag˙laq bi spettaklu ta’ dawl sinkronizzat mal-muzika minn Nexos minn Nexos. Is-Sibt 16 ta’ Ìunju 2012:- Ikunu miftu˙a diversi postijiet storiçi fix-Xewkija b˙al Knisja Rotunda, l-MuΩew tal-Iskultura u l-Esperjenza Gozo 360. Fis-7.30pm serata ta’ talent lokali bis-sehem ta’ kantanti, Ωeffiena u artisti lokali. L-akbar torta tradizzjonali tal-bajtar ta’ San Ìwann, Kompetizzjoni talBirra, Kompetizzjoni Tug-of-War, re-enactment storiku, IlÓu©©ie©a ta’ San Ìwann, Suq tal-Bdiewa, Ta’ Verna Folk Band. Mistiedna Speçjali: L-artisti popolari tas-serje TV D.R.E.A.M.S. Is-serata tag˙laq bi spettaklu ta’ dawl sinkronizzat mal-muzika minn Nexos. Il-Óadd 17 ta’ Ìunju:- Fid-9.00am defile taΩ-Ωwiemel immexxi mis-Soçjetà Filarmonika Prekursur li jg˙addi minn diversi toroq fix-Xewkija u jispiçça bit-tberik taΩ-Ωwiemel fi Pjazza San Ìwann Battista. Suq tal-Bdiewa, Sa˙˙tek l-Ewwel. Mistiedna Speçjali: wirja ta’ Ffalkuni mill-Malta Falcon Centre.

10.06.1922 – Twieldet l-attriçi Judy Garland.

Sports

FORMULA 1

10.06.2012

VOLLEYBALL

Frankie Tanti referee

Sebastian Vettel ta’ Red Bull kiseb il-pole position fil-Gran Prix KanadiΩ u warajh fit-tieni post hemm Lewis Hamilton ta’ McLaren u fit-tielet post Fernando Alonso tal-Ferrari. Iç-champion dinji kien 0.303 sekonda quddiem Hamilton. Dan kien l-akbar distakk bejn l-aqwa Ωew© karozzi tal-F1 b˙alissa f’dan il-weekend. Hamilton u Alonso, t-tnejn li huma kisbu ˙in u veloçità biΩΩejjed sabiex itellqu ras’imb ras ma’ Vettel, imma eventwalment kien Vettel li kiseb il-pole position. G˙alkemm it-tellieqa kienet bejn it-tliet l-aqwa sewwieqa tal-F1 b˙alissa (Vettel, Hamilton u Alonso), Vettel kien dominanti flewwel 2 sessjonijiet. Il-˙in finali tal-kwalifikazzjoni ta’ Vettel kien ta’ minuta u 13.784.

Frankie Tanti n˙atar millEuropean Volleyball Confederation (CEV) b˙ala referee fejn ser ikun qieg˙ed jireffja fil-qualifying pool A tal-kompetizzjoni tan-nisa tal-2013 CEV Senior Volleyball Championships. Dawn ser jintlag˙bu f’Malta aktar tard f’Ìunju. Din hija t-tieni darba illi Tanti n˙atar b˙ala referee newtrali. Fil-bidu ta’ din issena huwa rreffja fir-rawnd finali tal-Junior European Championship. Il- qualification Pool A ser issir ©ewwa il-Cottonera Sports Complex bejn ilÌimg˙a 22 ta’ Ìunju u lÓadd 24 ta’ Ìunju fejn se jie˙du sehem ˙ames pajjiΩi o˙ra li ser jie˙du sehem: Çipru, L-Irlanda, Liechtenstein, l-Iskozja u Malta. In˙atru b’kollox tmin referees sabiex jireffjaw f’dan ilkampjonat. Óamsa mir-referees li ser jie˙du sehem f’dan il-kampjonat jirrappreΩentaw il-pajjiΩi li ser jie˙du sehem, filwaqt li t-tliet referees l-o˙ra huma referees newtrali. Branco Vlahovic ser ikun iddelegat tekniku taç-CEV f’dan il-kampjonat.

Defoe lura l-Polonja L-attakkant Jermain Defoe re©a’ ng˙aqad mat-tim tieg˙u tal-Ingilterra fil-Polonja s-Sibt filg˙odu u dan ma tilifx Ωmien biex jibda jittrenja mal-plejers l-o˙ra tal-Ingilterra. Defoe kien ilu biss nofs sieg˙a li wasal ©ewwa llukanda meta ntlema˙ mat22 membru tat-tim tieg˙u fuq il-vann li kien ser jie˙u lit-tim IngliΩ g˙at-training. L-attakkant tal-Ispurs kellu jitlaq lura f’pajjiΩu wara li missieru ˙alla din id-dinja aktar kmieni din il-©img˙a. Minkejja dan iΩ-Ωmien diffiçli g˙al Defoe, huwa re©a’ lura f’Krakow sabiex jilg˙ab g˙al pajjiΩu fil-kompetizzjoni talEuro 2012. Din l-a˙bar ser iserra˙ mo˙˙ il-manager Roy Hodgson li kellu nkwiet biΩΩejjed min˙abba bosta injuries fit-tim IngliΩ li g˙andhom l-ewwel log˙ba tag˙hom tal-Euro 2012 g˙ada kontra Franza. Id-difensur Joleon Lescott qed isofri minn injuries filgroin u fl-irkoppa, mentri John Terry u Ashley Cole ukoll qed isofru minn xi injuries. James Milner ukoll ma ttrenjax mat-tim il-Ìimg˙a filg˙odu wara li l-Football Association ikkonfermat li Milner ©ie avΩat biex iserra˙ saqajh min˙abba xi bΩieΩaq li trabbewlu. Milner kien wie˙ed mid-9 plejers li ma g˙amilx it-ta˙ri© komplut mal-bqija tat-tim ilÌimg˙a filg˙odu. 8 minnhom però huma mistennija li jilag˙bu fil-log˙ba ta’ nhar itTnejn.

10.06.2012

ÛWIEMEL

Illum ikollna l-MRC Tote Mediterranean Derby Illum fil-Marsa jkollna l-31 Meeting tal-ista©un b’disa’ ti©rijiet li jinkludu l-MRC Tote Mediterranean Derby b’seba’ Ωwiemel talgalopp li fl-etajiet tag˙hom ivarjaw bejn 4 u 10 snin u huma imwielda f’˙ames pajjiΩi differenti: Franza, l-Gran Brittanja, lIrlanda, l-IΩvezja u l-Istati Uniti. Il-programm jibda fis-14.30 L-ewwel ti©rija: Klassi Bronze fuq distanza ta’ 2140 metru u tibda fis-14.30. It-tieni ti©rija: Klassi Silver fuq distanza ta’ 2140 metru u tibda fit14.50. It-tielet ti©rija: Klassi Silver fuq distanza ta’ 2140 metru u tibda fit-15.10. Ir-raba’ ti©rija: Klassi Silver fuq distanza ta’ 2140 metru u tibda fl-15.30. Il-˙ames ti©rija: Klassi Premier fuq distanza ta’ 2140 metru u tibda fl-15.55. Is-sitt ti©rijia: Klassi Gold fuq distanza ta’ 2140 metru u tibda fil16.20. Is-seba’ ti©rija: Klassi A/B fuq distanza ta’ 1750 metru u tibda fil17.00, l-MRC Tote Mediterranian Derby It-tmien ti©rija: Klassi Gold fuq distanza ta’ 2140 metru u li tibda fil-17.30. Id-disa’ ti©rija: Klassi Bronze fuq distanza ta’ 2140 u li tibda fis17.50.

Sports

TENNIS

Maria Sharapova rebbie˙a fi Franza Maria Sharapova g˙elbet lil Sara Errani fil-finali tal-Open ta’ Franza. Sharapova ta’ 25 sena ddominat fiΩ-Ωew© sets bl-iskor finali ta’ 6-3 6-2 sabiex Ωiedet din ir-reb˙a mat-titli li kisbet f’Wimbledon, il-US Open u l-Australian Open. Ir-Russa g˙elbet lit-Taljana Errani, li g˙aliha din kienet lewwel esperjenza tag˙ha f’finali Grand Slam Singles. Sharapova re©g˙et kisbet ittitlu tag˙ha tal-2008 tal-aqwa plejer femminili fid-dinja tattennis. Biss però biex jintqal kollox, it-triq lura g˙all-aqwa plejer femminili fix-xena tat-tennis g˙al Sharapova ma kienetx wa˙da façli. Din il-plejer soffriet minn injury fl-ispalla u min˙abba f’hekk kienet firriskju li ttemm il-karriera tag˙ha peress li kienet tfixkilha waqt is-serve. Minkejja din l-isfortuna, Sharapova rnexxielha tirkupra minn din l-injury billi ˙admet aktar fuq is-sa˙˙a u l-preçiΩjoni li di©à kellha.

Djokovic fil-finali wara li g˙eleb lil Federer L-aqwa plejer tat-tennis, Novak Djokovic irnexxielu jdawwar il-log˙ba favurih flewwel sett wara li kien qieg˙ed b’3-0 minn ta˙t kontra r-rivali tieg˙u Roger Federer fejn waqqfu wkoll milli jiddomina fit-tieni sett. Djokovic issi©illa r-reb˙a bliskor ta’ 6-4 7-5 6-3 f’temp ta’ sag˙tejn. Din il-log˙ba ferm kombattuta wasslet lil Djokovic filfinali tal-French Open wara li kien huwa li ddomina fit-tieni u tielet sett. Fl-ewwel finali tieg˙u ©ewwa Pari©i, Djokovic ser i˙abbat wiççu ma’ Rafael Nadal li reba˙ 11 minn 13-il log˙ba fuq clay court. Dawn iΩ-Ωew© plejers li attwalment huma l-aqwa fid-dinja tat-tennis, ser ikunu qeg˙din it-tnejn li huma jissieltu g˙al rekords personali. Nadal ser ikun qed jissielet g˙as-seba’ titlu firRoland Garros, mentri Djokovic ser ikun qieg˙ed jipprova g˙at-titlu tat-tielet plejer u l-ewwel plejer sa minn meta Rod Laver fl-1969 biex ikollu t-tlett tazez ewlenin f’daqqa.

10.06.2012

Sports

L-OLIMPJADI

50 jum ieÓor gÓal-logÓob olimpiku It-tradizzjoni tal-mixg˙ela tat-Torça Olimpika Inqas minn xahrejn u jibda lakbar avveniment dinji sportiv - l-Olimpjadi li din id-darba dawn se jinΩammu f’Londra, lIngilterra. Belt li ilha tipprepara u issa nistg˙u ng˙idu li kollox lest bl-IngliΩi attenti li kollox imurilhom sew u birra©un meta t˙ares lejn il-flus li ntefqu u l-presti©ju li fihom lOlimpjadi g˙al min jorganizzahom. Ma tantx hemm dubju li g˙al dak li jiddependi minnhom, l-IngliΩi mhux se jfallu fl-organizzazzjoni. Mil-lum, sa ma jibda l-log˙ob se nibdew naqbdu xi aspetti jew punti interessanti fuq l-Olimpjadi u se nibdew proprju bir-relay tat-Torça Olimpika. F’kull pajjiz li jkunu organizzati l-Olimpjadi jag˙mlu relay bit-Torça Olimpika. F’Londra jew a˙jar fir-Renju Unit din irrelay bdiet fid-19 ta’ Mejju u g˙andha tie˙u 70 jum u tin©arr minn 8000 persuna. L-organizzaturi jg˙idu li 95 fil-mija tal-popolazzjoni g˙andha tkun f’medja ta’ sieg˙a bog˙od minn fejn tkun g˙addejja t-torça li l-vja©© tag˙ha fir-Renju Unit jintemm fis-27 ta’ Lulju meta biha tinxtg˙el it-torça fiç-çerimonja tal-ftu˙ li se ssir fl-Olympic Stadium ta’ Stratford. L-entuΩjaΩmu fit-toroq minn fejn tkun g˙addejja t-torça huwa kbir, bit-tradizzjoni kbira u antika li din g˙andha. Mela x’inhu dan l-g˙a©eb kollu fuq sempliçi torça g˙addejja mit-toroq tant jiem qabel jibda l-log˙ob? Il-perçezzjoni ta’ din ir-relay bit-Torça Olimpika hija li din hija re-enactment ta’ tradizzjoni antika Griega. Fil-fatt dan mhux eΩatt peress li din it-tradizzjoni hija pjuttost fenomenu tal-Olimpjadi moderni. Ir-relay bdiet fil-Log˙ob tas-Sajf f’Berlin il-Ìermanja fl1936 u f’dak tax-Xitwa f’Oslo in-Norve©ja fl-1952. Madanakollu hemm min jg˙id li l-idea ©ejja minn ˙afna aktar bog˙od fejn jissemma ssitt jew il-˙ames seklu qabel Kristu. Fil-Greçja l-Antika Il-Griegi tal-antik kellhom Lampadedromia – li tfisser tlielaq tar- relay bit-torça – li fihom it-tim rebbie˙ kien jixg˙el fjamma sagra,

Atleta jgorr it-Torca Olimpika fl-Ingilterra b’eluf ta’ nies jidhru fittoroq g˙all-okkaΩjoni.

possibBilment b˙ala parti minn kult tal-adorazzjoni ta’ Prometheus u l-antagoniΩmu tieg˙u g˙all-allat li kienu jg˙addu l-g˙erf lill-bnedmin. Ir- relay moderna g˙andha tendenza lejn il-vergni li jixeg˙lu l-fjammi li ©ejja mittradizzjoni Rumana taç-çivilizzazzjoni. Hemm tifsiriet ukoll li jirrigwardaw l-ispirtu tal-“ftehim sagru” u l-paçi dikjarata mal-Greçja tal-antik kollha fixxhur ta’ qabel il-Log˙ob Olimpiku, li kienet tkun ikkomunikata b’©errejja li ji©ru matul il-pajjiΩ kollu. Il-Professoressa tal-Università ta’ Oxford, Cressida Ryan tg˙id li din it-tradizzjoni fiha ˙afna biççiet tal-mitolo©ija. Tg˙id li “li wie˙ed jaqbel fuq il-fatti mhux daqstant importanti; g˙adda wisq Ωmien biex inkunu çerti. Illum qed tintuΩa g˙al g˙an nobbli – xi ˙add ˙a l-idea mill-antik u baqg˙et ©ejja sallum” Il-Fjamma Olimpika tqabbdet g˙all-ewwel darba fil-Log˙ob ta’ Amsterdam fl-1928, imma ma kienx qabel l-1936 li rrelay b’torça kienet organizzata ta˙t ir-re©im Nazista. Il-fjamma tqabbdet f’Olympia l-Greçja, meta intuΩat mera biex iqabbduha mix-xemx, imbag˙ad in©arret lejn liStadium ta’ Berlin minn ©errejja li g˙addew mill-Bulgarija, lJugoslavja, l-Ungerija, l-Awstrija u ç-Çekoslovakkja. Wara l-gwerra, fil-Log˙ob tal-Londra fl-1948, l-organizza-

Il-fjamma titqabbad mid-dawl tax-xemx, b’diversi fjammi biex jekk ma tkunx xemx ikollhom dejjem wa˙da taqbad.

turi uzaw l-idea tar-relay bittorça u minkejja Ω-Ωminijiet difficli ta’ wara l-gwerra, ˙afna nies kienu laqg˙uha fit-toroq. Sal-1950 ebda atleta mara ma

kienet qatt kienet ©arret ittorça. Il-fjamma tat-torça kultant tintefa’ meta tkun qed tin©arr. G˙al kull eventwalità, jin©arru fjammi o˙ra mixg˙ula f’Olympia f’lampi tat-tip li juΩaw filminjeri. Storiçi li huma dilettanti talOlimpjadi jg˙idu li din ittradizzjoni tar- relay bit-torça tqajjem ˙afna entuΩjaΩmu fost il-poplu, l-aktar fost dawk li ma jkunux jistg˙u jmorru jaraw il-log˙ob. Pierre de Coubertin, li kien li beda r relay bit-torça moderna, kien jittama li t-Torça Olimpika kienet tibqa’ g˙addejja tul iΩΩminijiet kollha biex iΩΩid il˙biberija fost il-©nus, g˙all-©id tal-umanità, g˙al iΩjed entuΩjaΩmu, kura©© u purità. Nies li ©arrew it-torça jg˙idu li meta tmissek ix-xorti li ©©orr it-torça, tibda temozzjona ru˙ek u tiftakar f’nies li ©arrewha qabel, nies li ˙adu sehem u saru champions u eroj Olimpiçi. Baker li kellu

It-tradizzjoni tar-relay bdiet filLog˙ob ta’ Berlin fl-1936 x-xorti li j©orr din it-torça qal li “t˙oss li inti parti millOlimpjadi g˙ax tkun qed tg˙in i©©orr il-fjamma lejn li stadium. T˙ossok speçjali ˙afna u emozzjonat ˙afna”.

10.06.2012

Id-DaniΩi jissorprendu lil OlandiΩi

Il-gowl skurjat minn Krohn-Dehli

Fl-ewwel partita tal-biera˙, it-tim tad-Danimarka g˙amel sorpriΩa meta g˙eleb lit-tim aktar ikkwotat tal-Olanda b’gowl uniku ta’ Michael Krohn-Dehli fl-24 minuta. Din il-partita inawgurat il-log˙ob fl-Ukrajna kif ukoll il-log˙ob tal-Grupp B, li qed jissejja˙ l-aktar grupp iebes. Il-partita bdiet biΩ-Ωew© timijiet jistudjaw lil xulxin b’˙afna log˙ob f’nofs il-grawnd, minkejja li l-Olanda kienu qed jidhru xi ftit a˙jar. Aktar ma beda g˙addej il-˙in, l-Olanda bdew jassedjaw il-lasta DaniΩa g˙alkemm ma kienux qed ikunu wisq perikoluΩi. L-a˙jar azzjoni tag˙hom f’dan il-˙in inizjali tal-partita kienet fis-17-il minuta meta Robben da˙al fil-kaxxa mill-©enb, qassam g˙an-nofs, iΩda ˙add minn s˙abu ma approfitta biex difensur mess il-ballun lejn il-gowler sie˙bu b’periklu li jikkommetti awto-gowl. Fl-24 minuta wasal l-uniku gowl tal-partita. Poulsen g˙adDanimarka, li kellu partita tajba ferm, qassam lejn Krohn-Dehli li xxuttja u ra l-ballun jg˙addi minn bejn saqajn il-gowler OlandiΩ Stekelenburg. Kienet azzjoni çertament kontra x-xejra tal-log˙ob li dDanimarka marret fil-vanta©© minn dan il-kontrattakk, iΩda l-OlandiΩi kien ˙aqqhom, g˙ax mill-˙afna attakki tag˙hom ma rnexxielhomx isibu x-xibka, aktarx min˙abba traskura©ni fil-log˙ob tag˙hom qrib il-lasta avversarja. Erba’ minuti wara, korner perikoluΩ ta’ Robben iΩda ˙add millOlandiΩi ma jmiss il-ballun biex ixellef fix-xibka. Fil-35 minuta, Anderson il-gowler DaniΩ ikkommetta Ωball kbir tieg˙u meta qassam ballun barra l-kaxxa tieg˙u, dritt lil Robben li b’kapaçità qabeΩ id-difiΩa DaniΩa, ixxuttja iΩda l-ballun ˙abat ma’ sieq il-lasta. Fl-a˙˙ar ˙in tal-ewwel taqsima kellna save tajjeb tal-gowler OlandiΩ fuq xutt ta’ Krohn-Delhi u save ie˙or tal-gowler DaniΩ fuq xutt ta’ Sneijder. Wie˙ed irid jg˙id li d-DaniΩi kellhom diversi kontrattakki li fihom id-difiΩa OlandiΩa ma tantx dehret soda. G˙at-tieni taqsima wie˙ed kien jistenna li t-tim li fil-kwalifikazzjoni skorja xejn inqas minn 36 gowl, kien se jipproduçi biΩΩejjed azzjonijiet biex seta’ jirba˙ il-log˙ba. Madankollu kif bdiet it-tieni taqsima, minkejja li kien hemm Ωew© tentattivi fuq il-lasta DaniΩa ta’ Van Persie, xorta l-attakk Oran©jo ma kienx qed juri wisq ko-ordinazzjoni. Fil-fatt kien biss minn sforzi individwali, daqqa ta’ Robben, u daqqa Van Persie u kultant Sneider u xi o˙rajn, li l-gowler DaniΩ kien qed ikun ittestjat. Fil-fatt it-taqsima kompliet b’dan ir-ritmu bid-DaniΩi jΩidu fil-kunfidenza aktar ma beda g˙addej il-˙in. Lejn it-tmiem id-Danimarka bdew iΩommu ˙afna l-pussess tal-ballun, bl-OlandiΩi juru ftit li xejn ˙e©©a biex jippressawhom, minkejja s-sinjali mill-bank tas-sostituti min-na˙a tal-kowç tag˙hom Van Marwijk biex jippressaw. Il-partita spiççat b’save tal-gowler OlandiΩ fuq kontrattakk DaniΩ, sinjal ta’ x’seta’ ji©ri kieku kien fadal aktar ˙in u l-OlandiΩi kienu jibqg˙u bla entuΩjaΩmu kif kienu. Madankollu kollox baqa’ l-istess sal-a˙˙ar suffara, biex id-Danimarka ˙adet l-ewwel 3 punti tag˙ha.

Sa g˙ada nkunu rajna t-timijiet kollha Bejn l-ewwel jum tal-Euro 2012 ji©ifieri l-Ìimg˙a 8 ta’ Ìunju 2012 u g˙ada t-Tnejn 11 ta’ Gunju, nkunu rajna l-parteçipanti kollha talkompetizzjoni jilag˙bu. Illum nibdew bl-ewwel Ωew© partiti minn Grupp Ç dawk bejn Spanja u l-Italja u l-Irlanda u l-Kroazja. Spanja, Champions kemm talEwropa kif ukoll tad-Dinja bilfors li tkun favorita li tirba˙ din lewwel ˙ar©a minkejja l-problemi li g˙andha min˙abba nuqqas ta’ plejers li jinsabu mwe©©a’. Minkejja dan huma xorta jistg˙u jiddependu fuq plejers kbar b˙al Iniesta. L-Italja li tinsab f’nofs kontroversja o˙ra ta’ korruzzjoni fil-futbol, mhux g˙addejja minn Ωmien tajjeb ˙afna, madankollu fil-passat it-tim nazzjonali Taljan mhux l-ewwel darba li kien g˙addej minn tempesti simili waqt kompetizzjonijiet kbar b˙al Euro 2012 u xorta ta rendikont tajjeb tieg˙u innifsu. Xejn ma jeskludi li t-Taljani ma jistg˙ux jag˙mlu l-istess din id-darba. Fil-partita l-o˙ra tal-lejla bejn l-Irlanda ta’ Fuq u l-Kroazja, wie˙ed jista’ jsej˙ilha li hija partita bejn Ωew© timijiet li probabbli li ma jikkwalifikawx minn dan il-grupp peress li mag˙hom hemm Spanja u l-Italja. Dwar l-Irlanda ta’ Fuq, donnu l-aktar attraenti f’dan it-tim huwa lkowç ta’ esperjenza kbira t-Taljan Giovanni Trapattoni. G˙allinqas ilcaptain tat-tim Robbie Keane hekk jidher li ja˙seb, anzi jg˙id li lesperjenza ta’ Trapattoni fil-log˙ba hija kruçjali g˙at-tim. Il-Kroazja, g˙alkemm qed insejj˙ulhom tim li aktarx ma jikkwalifikax, huwa tim qawwi mhux ˙aΩin u xejn ma jridu biex iwettaqu xi sorpriΩa. G˙andhom ass verament important fil-plejer ta’ nofs ilgrawnd Luka Modric, li huwa plejer fantastiku u impressjona ferm kemm ilu jilg˙ab ma’ Tottenham fl-Ingilterra. Dan il-plejer huwa mag˙ruf li kull meta jkollu l-ballun f’saqajh it-tim madwaru jiffunzjona u wkoll li kull meta hu jkun f’forma tajba, it-tim kollu jilg˙ab tajjeb. Lanqas hawn ir-riΩultat ta’ draw ta’ ming˙ajr gowls ma hi xi possibbiltà remota, g˙alkemm il-Kroazja forsi g˙andhom xi ftit ta’ aktar çans li jirnexxilhom jiskurjaw u g˙alhekk jie˙du l-ewwel rebha tag˙hom fil-grupp. G˙ada t-Tnejn l-ewwel Ωew© partiti minn Grupp D. Jibdew Ukrajna kontra l-IΩvezja u imbag˙ad Franza kontra l-Ingilterra. L-Ukranja tibda favorita l-aktar min˙abba li tkun qed tilg˙ab f’darha, g˙allinqas fuq il-karta li hija tampar l-avversarju tag˙ha l-IΩvezja. LIΩvediΩi mhux l-ewwel darba li wettqu sorpriΩi f’kompetizzjonijiet kbar. Franza kontra l-Ingilterra g˙andha tkun partita tajba g˙alkemm Franza, li hija fost il-favoriti li jsiru Champions Ewropej, huma favoriti li jeg˙lbu lill-IngliΩi. L-Ingilterra Ωgur li se t˙oss in-nuqqas ta’ Wayne Rooney u minkejja li l-plejer tat-tim tieg˙u Man Utd, Danny Welbeck jidher li qed jibbrilla fl-attakk IngliΩ, dan g˙adu plejer ming˙ajr wisq esperjenza u jista’ f’okkazjoni kbira ma jiffunzjonax.

10.06.2012

Ìermanja jirb˙u 1-0 kontra l-Portugall

KLASSIFIKA GRUPP Ç

R D T

Danimarka Ìermanja Olanda Portugall

1 1 1 1

1 1 0 0

0 0 0 0

3 3 0 0

0 0 1 1

aktar perikoluΩ fl-ewwel taqsima, fallew milli jikkonkludu. Il-log˙ba kienet pjuttost wa˙da kwieta u saret movimentata ferm fl-a˙˙ar kwarta. Fit-72 minuta, minn kross preçiΩ ta’ Khedira, Gomez irnexxielu jda˙˙al il-ballun fir-rokna tax-xibka wara li niΩΩel il-ballun fil-baxx minn daqqa ta’ ras. Fis-76 minuta, il-ÌermaniΩi kellhom çans tajjeb li jΩidu liskor meta Gomez kellu çans jer©a’ jiskurja bl-ispaΩji vojta li ˙alliet id-difiΩa PortugiΩa. Il-ÌermaniΩi ma ˙allew lebda spaΩji vojta fid-difiΩa tag˙hom u forsi kien dan li wasslithom g˙ar-reb˙a. Fl-a˙˙ar 10 minuti tallog˙ba l-Portugall bdew jo˙olqu ˙afna azzjonijiet, imma id-difiΩa ÌermaniΩia kienet wisq b’sa˙˙itha. Fil-81 minuta, Ronaldo xuttja xutt sajjetta fil-baxx, imma Neuer b’xi mod irnexxielu jiΩvijja l-ballun milli jid˙ol fixxibka. Kien hemm bosta azzjonijiet o˙ra perikoluΩi minn na˙a tal-Portugall li fl-a˙˙ar minuti tal-log˙ba ppruvaw i©ibu ddraw meta tefg˙u s-sa˙˙a kollha tag˙hom fl-attakk. Coentrao kellu ç-çans illi jiskurja imma l-ballun ˙abatlu mal-avversarju. Dan wasal g˙all-korner li ng˙ata minn Nani, b’Neuer jikklerjah bilponn. Il-Portugall irnexxilhom jikkonkwistaw il-ballun imma re©a’ spiçça ja˙bat mal-lasta fl-84 minuta. Il-Portugall kellhom çans tad-deheb meta fit-88 minuta, b’Neuer jilaqa’ xutt ta’ Varela u kien hemm mument twil fejn il-ballun kien wa˙du, sakemm Neuer iddeçieda li jo˙ro© mil-lasta u jintefa’ fuq il-ballun.

Il-formazzjoni PortugiΩa

Il-formazzjoni ÌermaniΩa

Il-gowl ÌermaniΩ ta’ Gomez

I N V I TAT I O N TO T E N D E R

Il-Ìermanja reb˙et lillPortugall b’gowl uniku f’log˙ba li façilment setg˙et tispiçça draw. Kienet log˙ba tattika ˙afna sakemm wasal il-gowl ÌermaniΩ fit-72 minuta. Il-ÌermaniΩi kienu t-tim li ˙adu laktar riskji fl-ewwel taqsima fejn ippruvaw jinfiltraw, mentri l-Portugall kienu attenti li ma j˙allux lill-avversarju jippenetraw d-difiΩa. It-timijiet tal-Germanja u lPortugall issieltu fl-ewwel log˙ba tag˙hom tal-EURO 2012, fl-Arena Lviv fl-Ukraina. Dawn iΩ-Ωew© timijiet flimkien mal-Olanda u dDanimarka jinsabu f’grupp B mag˙ruf b˙ala l-‘ group of death ’. Il-grupp ©ie imsejja˙ hekk g˙aliex huwa l-aktar grupp iebes li fih l-aktar 4 timijiet b’sa˙˙ithom u bbilançjati fost it-timijiet kollha li qed jikkompetu fl-EURO 2012. Il-gowler PortugiΩ Patricio ma kellux x’jag˙mel wisq salewwel 40 minuta g˙ax lazzjoniet kollha tal-Ìermanja spiççaw b’xuttijiet barra milllasta. Kemm Khedira u Gomez tefg˙u first timers ‘l barra mill-lasta. Kien fl-a˙˙ar minuta tal-˙in miΩjud tal-ewwel taqsima li lPortugall kellhom çans taddeheb li jiskurjaw fejn minn korner Pepe kkontrolla l-ballun, tefg˙u eΩatt fir-rokna tallasta imma ma qabiΩx il-linja. G˙alkemm il-ÌermaniΩi kienu

10.06.2012

A˙barijiet

G˙at-tieni Sibt konsekuttiv il-Gozo Channel topera b’vapur wie˙ed

Ilbiera˙, g˙at-tieni Sibt konsekuttiv, il-kumpannija Gozo Channel re©g˙et operat b’vapur wie˙ed biss bejn Malta u G˙awdex, l-MV Gaudos. Dan wara li Ωviluppaw xi ˙sarat fil-vapur MV Malita. KawΩa ta’ din il-problema, g˙al darb’o˙ra re©a’ kien hemm kjuwijiet twal ta’ karozzi biex jaqbdu l-vapur miç-Çirkewwa. JirriΩulta li l-kjuwijiet tal-karozzi kienu twal mhux ftit, anke min˙abba l-fatt li l-MV Gaudos jakkomoda ferm anqas vetturi milli jakkomoda l-vapur MV Malita. Sorsi qalu li min-na˙a tag˙ha l-Gozo Channel se tkun qed tag˙mel ˙ilitha kollha biex illum l-MV Malita jkun qed jopera b’mod normali bejn iΩ-Ωew© gΩejjer, anke fid-dawl tal-fatt li llum mistennija jkunu ˙afna dawk il-persuni li ser jaqsmu bejn iΩ-Ωew© gΩejjer. Il-problema tad-dewmien fiç-Çirkewwa n˙asset anke nhar ilÓamis li g˙adda, hekk kif kienu bosta dawk il-persuni li riedu jmorru G˙awdex, anke min˙abba li kienet festa pubblika u ˙afna kellhom tmiem il-©img˙a itwal mis-soltu. Id-dewmien se˙˙ minkejja li Ω-Ωew© vapuri, l-MV Gaudos u l-MV Malita, it-tnejn kienu qed joperaw bejn iΩ-Ωew© gΩejjer. Il-flotta tal-Gozo Channel kulma jmur qed tkompli tiqdiem, fejn u˙ud mill-vapuri tag˙ha ilhom joperaw g˙al g˙axar snin s˙a˙. Minkejja li ˙afna mill-vapuri tal-Gozo Channel je˙tie©u manutenzjoni qawwija, il-Gvern jidher li ftit li xejn huwa lest li jinvesti f’dan il-qasam.

Stabbiliment tal-ikel fl-Isptar Mater Dei jbig˙ prodotti skaduti Fil-jiem li g˙addew, il-gazzetta KullÓadd irçeviet ilment dwar l-istabbiliment tal-ikel li hemm fl-Isptar Mater Dei. Persuna li tkellmet mag˙na rrakkuntat kif fil-jiem li g˙addew marret tixtri sandwich pre-packed mill-˙anut ta’ Pappillon Caterers li hemm fl-Isptar Mater Dei. IΩda qalet li, malli daqitu, indunat li kien ˙aΩin u fil-fatt meta ççekkjat id-data ta’ skadenza indunat li kien ilu skadut b’©img˙a. Ûiedet tg˙id li meta marret biex tie˙u sodisfazzjon g˙and tal-˙anut, qalulha li ma kellhom l-ebda garanzija li s-sandwich kien inxtara ming˙andhom u dan minkejja li wri-

ethom l-irçevuta. Minflok, il-mara ©iet offruta li ting˙ata sandwich ie˙or. Il-mara qalet li l-aktar ˙a©a li tinkwetaha hija li dan is- sandwich li kien skadut kien fih il-˙ut, u g˙alhekk seta’ jkun ta’ detriment g˙as-sa˙˙a ta’ min jikkunsmah. Hija temmet tg˙id li g˙alkemm dan seta’ kien inçident iΩolat, t˙oss li affarijiet b˙al dawn m’g˙andhomx ji©ru, speçjalment fi stabbiliment tal-ikel li qieg˙ed ©o sptar, fejn mhux eskluΩ li l-prodotti tieg˙u ji©u kkunsmati minn pazjenti li jkunu fl-istess sptar qed jie˙du l-kura.