www.kullhadd.com
HoMeLeSS
il-Óadd 11 ta’ novembru, 2012 Óar©a Nru 1,009
Ara pa©na 5
SPiÇÇAW bArrA F’gÓALqA
Prezz ›0.80
X’jgÓid VerAMenT iL-ProgrAMM TAL-Pn TAL-2008 dWAr iL-WAiTing LiSTS
PePPi AzzoPArdi jinqAbAd jigdeb Il-preΩentatur Peppi Azzopardi fil-programm Xarabank ta’ ©img˙a ilu, qag˙ad imeri lill-Mexxej Laburista Joseph Muscat meta qal illi GonziPN ma kienx Ωamm malweg˙da tal-programm elettorali tal-PN tal-2008 illi ji©u eliminati l-waiting lists flIsptar Mater Dei. Skont Peppi Azzopardi l-programm elettorali tal-PN kien jg˙id li jsir minn kollox biex jitnaqqsu u mhux li jkunu eliminati l-waiting lists. Mis-silta li qeg˙din nirriproduçu mill-programm elettorali tal-PN tal-2008 bl-IngliΩ, liema programm wie˙ed jista’ jsibu fuq il-website tal-Partit Nazzjonalista, jing˙ad
bl-aktar mod çar illi l-PN kien qieg˙ed jimpenja ru˙u li jne˙˙i l-waiting lists darba g˙al dejjem (“a commitment to remove waiting lists once and for all”). Mill-banda l-o˙ra fil-verΩjoni bil-Malti tal-istess programm elettorali, kien ing˙ad illi bl-iktar mod çar illi “l-waiting lists iridu jispiççaw”. Apparti li kien skorrett fattwalment, Peppi Azzopardi qatt ma jmissu mera lill-Kap tal-OppoΩizzjoni jekk mhux bid-dokumenti f’idu. Xi ˙a©a li ma setax jag˙mel g˙ax fattwalment kien skorrett.
rAPPorT TAL-KUMMiSSjoni eWroPeA
KiXiFLU gÓAWWArU Konferma li l-pjan ta’ Gonzipn huwa li wara l-elezzjoni jerÌa’ jGÓolli l-Kontijiet tad-dawl
inbus idejk Lino Minn Wenzu Mintoff Lil Lino l-ewwel ma sirt nafu mill-kitba tieg˙u tax-Xewka, meta ta’ daqxejn ta’ qrenpuç ta’ sebg˙a, tmin snin, kont nitg˙allem l-istrofi talepigrammi tieg˙u bl-amment, u zijiet ommi kienu jtellg˙uni bil-wieqfa fuq si©©u fir-remissa tag˙hom is-Siberja, Wied il-g˙ajn, u kont ni©bor in-nies. bis-sa˙˙a ta’ Lino kont qlajt lewwel çapçipa ‘fil-pubbliku’. Lino imbag˙ad sirt nafu wiçç imb’wiçç meta kien ji©i l-g˙arix biex jakkumpanja lill-Perit g˙all-g˙awm. Ta’ tifel li kont, lil Lino kont narah qisu ©gant, imma verament ©entili u fabbli. gentleman fil-veru sens tal-kelma. Tkompli f’pa©na 9
Waqt laqg˙a politika ta˙t it-tinda ilbiera˙ fi Gwardamangia, l-Mexxej Laburista Dr Joseph Muscat tkellem dwar ir-rapport li g˙amlet ilKummissjoni Ewropea dwar l-andament ekonomiku ta’ pajjiΩna. Joseph Muscat qal li fost l-aktar affarijiet importanti li ˙ar©u minn dan ir-rapport kien hemm ir-rivelazzjoni dwar il-pjan li g˙andu GonziPN biex wara l-elezzjoni li ©ejja jer©a’ jg˙olli l-kontijiet tad-dawl. Il-Mexxej Laburista qal li din ir-rivelazzjoni hija importanti ˙afna g˙ax turi bl-aktar mod çar li GonziPN qed jer©a’ jilg˙ab l-istess log˙ba ta’ qabel l-elezzjoni tal-2008, meta fil-ba©it ta’ qabel l-elezzjoni kien wieg˙ed li jekk jer©a’ jkun elett ma kienx ser jg˙olli l-kontijiet, iΩda wara l-elezzjoni g˙amel bil-kontra. Joseph Muscat qal lir-rapport tal-Kumm-issjoni Ewropea ma jispekulax, iΩda jassumi l-affarijiet kif inhuma. Fost l-o˙rajn jitkellem dwar iddefiçit li s-sena d-die˙la se jkun qed jikber u jindika wkoll li l-ba©it li ©ej se jkun qed iroxx g˙ax huwa l-ba©it ta’ qabel l-elezzjoni. Ir-rapport jg˙id ukoll li l-ekonomija dis-sena kibret biss b’1% u mhux bi 2.3% kif kien ippro©etta l-Gvern stess. Dan jikkonferma li lGvern mar Ωmerç fejn jid˙lu l-previΩjonijiet ekonomiçi li kellu. • Tkompli f’pa©na 2
02
11.11.2012
A˙barijiet
Gvern ©did se jnaqqas il-˙ela • Ikompli minn pa©na 1 Ir-rapport imeri wkoll iç-çifri dwar l-investiment u juri li din is-sena g˙all-kuntrarju ta’ dak li qed jg˙id GonziPN, linvestiment re©a’ naqas b’0.5% wara lis-sena l-o˙ra kien naqas b’14%. Ir-rapport, ibassar ukoll li ssena d-die˙la, l-prezzijiet se jog˙lew aktar mill-pagi u g˙alhekk dawk in-nies li di©à mhux ila˙˙qu mal-hajja, issena d-die˙la se jsibu ma’ wiççhom problemi akbar. Joseph Muscat qal li wie˙ed ma jridx jinsa li bil-g˙an biex jipprova jil˙aq il-miri ekonomiçi Ewropej, il-Gvern kellu jnaqqas 40 miljun ewro millflus li hu stess ivvota fl-a˙˙ar ba©it. Muscat qal li dawn il-flus tnaqqsu minn fuq oqsma importanti b˙as-sa˙˙a, ledukazzjoni u l-programmi g˙all-persuni b’diΩabbiltà. Dan kollu, sa˙aq Joseph Muscat, huwa xhieda tal-irresponsabbiltà ta’ dan il-Gvern. Joseph Muscat irrimarka li fir-rapport kien hemm ukoll affarijiet poΩittivi fosthom it-
tne˙˙ija tal-proçedura talKummissjoni Ewropea dwar id-defiçit li jkun og˙la minn 3%. Minkejja dan, sostna lMexxej Laburista, t-tnaqqas fid-defiçit g˙andu jsir b’mod sostenibbli u mhux g˙al sena wa˙da biss. Qal li filwaqt li qabel la˙˙ar elezzjoni, Gonzi kien qed jitkellem dwar surplus, ji©ifieri li jda˙˙al aktar milli jonfoq, illum jirriΩulta li lkontijiet tal-Gvern baqg˙u bid-defiçit. G˙aldaqstant, Gvern ©did se jkun qed inaqqas id-defiçit billi jnaqqas il-˙ela u jag˙ti konsulenzi bil-g˙aqal mhux b˙alma ©ara ta˙t il-Gvern preΩenti fejn kellna Ωew© ministri li bejniethom nefqu €23 miljun f’konsulenzi, ji©ifieri €22,000 kuljum. Ûied jg˙id li apparti dan, Gvern ©did se jkun qieg˙ed jassigura l-valur g˙all-flus li jit˙allsu f’konsulenzi g˙allkuntrarju ta’ GonziPN li bilmiljuni li nefaq ©ab biss ilfjask tal-Arriva, l-Enemalta po©©ieha fis-sitwazzjoni li tinsab b˙alissa u bikka lill˙addiema tal-Air Malta.
Joseph Muscat qal li din hi sitwazzjoni insostenibbli iΩda flok qed jiffoka fuq lekonomija ta’ pajjiΩna, Gonzi jinsab iffukat fuq l-elezzjonijiet interni li g˙andu l-PN. Dan kollu, jsostni Joseph Muscat juri li fil-qasam ekonomiku, GonziPN g˙andu kredibbiltà Ωero. Quddiem dan kollu, tenna lMexxej Laburista, Lawrence Gonzi ma jistax jippretendi vot ta’ fiduçja min-na˙a talOppoΩizzjoni. Gvern b’kredibbiltà Ωero fil-qasam tal-ener©ija Il-Mexxej Laburista qal li wara 25 sena fil-Gvern, GonziPN fl-a˙˙ar stenba˙ u qal li fil-ba©it li jmiss se j˙abbar kif se nkunu nistg˙u ninvestu f’solar farms sabiex jor˙su l-kontijiet. Joseph Muscat qal li hu issa, lejliet l-elezzjoni li Lawrence Gonzi qieg˙ed jammetti li jistg˙u jor˙su l-kontijiet wara li ilu 4 snin jg˙id li dan ma
jistax ikun. Joseph Muscat staqsa g˙al liema ra©uni ma nvestiex fis- solar farms flok ˙allas lill-kumpannija BWSC g˙al powerstation li tuΩa lag˙ar fjuwil fid-dinja. Qal li dan kollu jag˙mel lillGvern ta’ GonziPN bla kredibbiltà fil-qasam tal-ener©ija g˙ax ˙a l-ag˙ar deçiΩjonijiet li qieg˙ed i˙allas g˙alihom ilpoplu permezz ta’ butu u sa˙˙tu. G˙all-kuntrarju, sostna lMexxej Laburista, l-politika tal-PL g˙all-qasam tal-ener©ija se tkun ibbaΩata fuq politika çara fejn issir il-qalba g˙allgass li hija tajba g˙all-ambjent, is-sa˙˙a u anke g˙allbut tal-familji u n-negozjanti. Çertezza u ser˙an il-mo˙˙ Joseph Muscat qal li l-futur li jg˙aqqadna se j©ib mieg˙u ççertezza u s-ser˙an il-mo˙˙. Ûied jg˙id li Gvern ©did se jkun iffukat fuq kif se jtejjeb il-livell tal-g˙ixien, il-˙olqien ta’ middle class ©dida li per-
mezz tag˙ha min hu fil-faqar se jkun qed jintrefa ‘l fuq. Qal ukol li Gvern ©did se jkun qed ikabbar l-ekonomija biex b’hekk jin˙olqu mpjiegi ©odda. Joseph Muscat, qal li ˙afna qed jinkwetaw dwar il-wirt li se j˙alli warajh GonziPN, iΩda minkejja dan mhux qed jaqta’ qalbu g˙ax jemmen li blg˙aqal pajjiΩna se jkollu pedament sod li j©ib mieg˙u ç-çertezza. Joseph Muscat qal li vot g˙all-PL mhuwiex vot ta’ sfiduçja fil-Gvern imma huwa vot ta’ fiduçja fil-bidla li se twassal biex jin˙oloq aktar xog˙ol, jog˙la l-livell talg˙ixien u jo˙loq middle class ©dida. Qal li l-elezzjoni ©enerali se tkun biss il-bidu ta’ ˙idma enormi biex jin˙oloq ixxog˙ol u biex kull tifla u tifel jimxu ‘l quddiem u jing˙ataw l-opportunità biex isibu xxog˙ol li jixtiequ u li jkun ˙aqqhom.
Vot importanti g˙all-Airmalta Nhar il-Ìimgha li g˙adda, il-Banda tal-Partit Laburista tellg˙et kunçert f’©ie˙ il-memorja tal-eks Prim Ministru Malti il-Perit Dom Mintoff. Il-kunçert li sar fiç-Çentru Nazzjonali Laburista ta˙t ilpartoçinju tal-Mexxej Laburista Dr. Joseph Muscat u s-Sinjura tieg˙u. Il-programm kien jinkludi bçejjeç muΩikali klassiçi b˙anNessun Dorma ta’ Puccini, La Vergine degli Angeli ta’ Verdi u Casta Diva (Cavatina) ta’ Bellini. Ma setg˙ux jonqsu wkoll bçejjeç aktar kontemporanji b˙al Nella Fantasia ta’ Ennio Morricone u Un Amore Cosi Grande. Indaqqew ukoll siltiet sinonimi mal-Perit Mintoff b˙al Tema ’79, Aria u Innu tal-Óelsien ta’ Paul Abela u Ray Mahoney, u Malta ta’ Sammy Galea. Fil-kunçert ˙adu sehem is-Soprani Karen Camilleri, Joan Mangion, Claire Caruana, Rosabelle Pavia, itTenuri Joseph Grech u Joseph Aquilina, il-kantanti Mary Spiteri, Joe George Micallef, Petra, Edwin Galea u il-kor ta’ Romina Vella. Mexxa l-Banda tal-Partit Laburista il-Maestro David Agius. IppreΩentaw is-serata Jackie Mercieca u Reuben Sciberras u lproduzzjoni kienet f’idejn Ray Azzopardi.
F'laqg˙a tal-Kumitat dwar it-Trasport u tTuriΩmu tal-Parlament Ewropew li saret din il©img˙a fi Brussell, l-Ewroparlamentari Laburista Joseph Cuschieri, li huwa membru fuq dan ilkumitat, appo©©ja u ivvota favur proposti le©iΩlativi li jnaqqsu t-tni©©is mill-istorbju millajruplani fil-viçinanzi tal-ajruporti tal-Istati Membri Ewropej. Joseph Cuschieri fisser kif din id-deçiΩjoni ttie˙det bl-iskop li tipprote©i l-popolazzjonjiet li jg˙ixu fil-qrib tal-ajruporti. Kien deçiΩ minn dan il-Kumitat li l-miΩuri g˙at-tnaqqis tal-˙sejjes flajruporti u l-madwar tibqa’ tkun materja deçiΩa mill-Awtoritajiet lokali tal-membri Stati. Fl-istess waqt il-Kummissjoni Ewropea se tkun qieg˙da tesi©i li tkun infurmata dwar ir-restrizzjonjiet li kull Membru Stat ser ikun qieg˙ed jie˙u biex jitnaqqas it-tni©©is mill-istorbju fl-ajruporti u fil-madwar, qal Cuschieri. L-Ewroparlamentari Laburista spjega kif ir-regolamentazzjoni ©dida tipprovdi biex ji©u irtirati ftit ftit mill-ispazju tal-ajru Ewropew l-aktar ajruplani storbjuΩi. Fl-istess waqt, kompla jg˙id Cuschieri, din irregolamentazzjoni tipprovdi biex ji©i indirizzat l-
impatt fuq is-sa˙˙a taç-çittadini, kif ukoll l-ispejjeΩ involuti tar-restrizzjonjiet operattivi biex dan ikun jista’ jse˙˙. Cuschieri semma wkoll kif it-tieni deçiΩjoni importanti li ttie˙det kienet dwar proposta talKummissjoni Ewropea dwar l-allokazzjoni talislots g˙all-ajruporti fil-pajjiΩi tal-Membri Stati. B’din il-proposta kien hemm riskju li jitnaqqsu s-slots g˙al-linja nazzjonali Airmalta. Din il-proposta ma ©ietx approvata mill-Kumitat ghatTrasport u t-TuriΩmu. Dan iffisser, qal Joseph Cuschieri, li l-Airmalta se tibqa’ tgawdi mis-slots li g˙andha llum u b'hekk l-Airmalta tkun tista’ tibqa’ topera lejn iddestinazzjonjiet li g˙andha llum. Joseph Cuschieri temm l-istqarrija tieg˙u billi qal li dawn iΩ-Ωewg deçiΩjonjiet jassiguraw li 1) sakemm l-Airmalta tibqa’ topera lejn destinazzjonijiet li g˙andha illum tkun tista’ tibqa’ tassigura l-impjiegi kif ukoll to˙loq aktar impjiegi ©odda u 2) li sa fl-a˙˙ar bdew jittie˙du miΩuri effettivi fil-livell Ewropew biex jitnaqqas limpatt negattiv tat-tni©©is mill-˙sejjes li jo˙olqu l-ajruplani fuq il-familji li jg˙ixu fil-qrib tal-ajruport ta’ Malta kif ukoll ajruporti o˙ra Ewropej.
11.11.2012
A˙barijiet
03
Fi 3 snin, 636 impjiegi mal-Gvern mit-Tielet Parti tar-ReŠistru tax-Xog˙ol Minn informazzjoni li pprovdiet ilKorporazzjoni g˙ax-Xog˙ol u t-Ta˙riŠ (ETC) g˙all-mistoqsijiet ta’ din ilgazzetta, jirriℌulta li fl-a˙˙ar tliet snin total ta’ 636 persuna Šew impjegati mal-Gvern u mal-aŠenziji tieg˙u direttament mit-Tielet Parti tar-reŠistru taxxog˙ol. B’dan il-mod persuni li diŠà jkunu qeg˙din ja˙dmu, jispiççaw jiksbu impjieg ie˙or ming˙ajr ma jkun hemm sej˙a kompetittiva. Il-persuni li jirreŠistraw g˙ax-xog˙ol mal-ETC jaqg˙u ta˙t wa˙da minn tliet katergoriji. Fl-Ewwel Parti tar-ReŠistru jirreŠistraw persuni li ma jkollhomx impjieg u li qeg˙din ifittxu impjieg full-time. Fit-Tieni Parti tar-ReŠistru jirreŠ-
istraw persuni li jkunu rriℌenjaw jew tkeççew mix-xog˙ol b’azzjoni dixxiplinarja, jew dawk li jkunu tne˙˙ew mill-Ewwel Parti. Fit-Tielet Parti jirreŠistraw dawk ilpersuni li dià jkollhom impjieg, iℌda jkunu qed ifittxu impjieg ie˙or, kif ukoll dawk li jkunu qed ifittxu impjieg part-time, irrelevanti jekk humiex diŠà impjegati jew le. Skont l-informazzjoni tal-ETC, fl2010 283 persuni Šew impjegati malGvern mit-Tielet Parti tar-ReŠistru, minn total ta’ 1,617 li dda˙˙lu malGvern matul dik is-sena. Fl-2011 Šew impjegati 161 persuni mit-Tielet Parti tar-ReŠistru, minn total ta’ 1,199. Bejn Jannar u Settembru ta’ din is-sena kien hemm 192 persuna li
Šew impjegati fis-settur pubbliku b’dan il-mod, minn total ta’ 944. Meta wie˙ed iqis li dawn kienu kollha persuni li diŠà g˙andhom impjieg, dan lammont jidher sostanzjali. Minn informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta jirriℌulta li diversi aŠenziji tal-Gvern mhumiex qed jo˙orŠu sej˙a g˙all-applikazzjonijiet meta jkun hemm xi poℌizzjoni vakanti. Iℌda minflok qeg˙din jirrikorru
direttament g˙and l-ETC u jag˙ℌlu lkandidati minn fost dawk li jkunu qeg˙din jirreŠistraw ta˙t it-Tielet Parti tar-ReŠistru. Din hija sitwazzjoni li potenzjalment tista’ tag˙ti lok g˙al abbuℌ kbir. G˙ax min ikollu informazzjoni minn Šewwa li xi aŠenzija partikolari tal-Gvern se jkollha vacancy, jista’ waqt li jibqa’ fix-xog˙ol li jkollu, imur jirreŠistra fitTielet Parti tar-ReŠistru. B’hekk, jekk ikollu l-kwalifiçi me˙tieŠa, dan jispiçça jie˙u l-impjieg in kwistjoni ming˙ajr ma ssir sej˙a pubblika. Dan jista’ jse˙˙ anki jekk fissuq tax-xog˙ol ikun hemm persuni ferm aktar ikkwalifikati minnu g˙alljob in kwistjoni.
Tommaso Caputo maË™tur Arçisqof ta’ Pompei IlbieraË™ sar magË™ruf li l-Papa Benedittu XVI Ë™atar lin-Nunzju Appostoliku Šewwa Malta, lArçisqof Tommaso Caputo, bË™ala l-Arçisqof il-Šdid ta’ Pompei u Delegat Pontifiçju gË™asSantwarju tal-Imqaddsa VerŠni Marija tar-Ruâ„Śarju ta’ Pompei. Monsinjur Tommaso Caputo, li gË™andu 62 sena u huwa mill-belt ta’ Napli, kien ordnat saçerdot fl-1974. Wara xi snin ta’ Ë™idma pastorali fl-Arçidjoçesi ta’ Napli, huwa daË™al fisservizz diplomatiku tas-Santa Sede. Huwa Ë™adem fl-Irwanda, fil-Filippini u fil-Venezwela. Mill-1989 ‘il quddiem, huwa Ë™adem fis-Segreterija tal-Istat tal-Vatikan, fejn imbagË™ad, fl-1993 inË™atar biex ikun il-Kap tal-Protokoll. Nhar it-3 ta’ Settembru 2007, il-Papa Benedittu XVI Ë™atru Nunzju Appostoliku f’Malta u filLibja, waqt li Šie assenjat is-sede titulari ta’ Otricoli. Il-Papa Benedittu XVI ordnah isqof nhar id-29 ta’ Settembru 2007 fil-Baâ„Śilika ta’ San Pietru fil-Vatikan. L-Isqfijiet ta’ Malta ferË™u lil Monsinjur Caputo u rringrazzjawh gË™all-Ë™idma li wettaq tul dawn il-Ë™ames snin li gË™addew filwaqt li wegË™duh l-appoŠŠ kontinwu tagË™hom.
Kandidat tal-PN b’kuntratt Šdid Il-kardjologu Albert Fenech li hu wkoll wieË™ed mill-kandidati talPartit Nazzjonalista gË™all-elezzjoni Šenerali li jmiss, gË™adu kemm ingË™ata kuntratt mal-Gvern, wara sejË™a li Ë™arŠet speçifikament gË™al kardjologu rtirat. Ă“afna nterpretaw din is-sejË™a bË™ala maqtugË™a pinŠuta gË™all-kandidat Nazzjonalista. Filwaqt li l-maŠŠoranza ta’ dawn it-tip ta’ kuntratti joË™orŠu gË™al sena, dan il-kuntratt partikolari nË™areŠ gË™al 46 xahar jew sakemm lindividwu jagË™laq 65 sena, skont liema waË™da minn dawn tiŠi lewwel. Malli sar magË™ruf li l-kardjologu Fenech ingË™ata dan il-kuntratt Šdid, bosta qajmu mistoqsijiet fosthom dwar x’kejl qiegË™ed juâ„Śa lGvern meta konsulenti jilË™qu l-etĂ ta’ rtirar. Ftit tas-snin ilu l-konsulent u membru parlamentari Laburista Anthony Zammit, twaqqaf b’mod immedjat mill-impjieg tiegË™u bliskuâ„Śa li laË™aq l-etĂ tal-pensjoni. Is-sejË™a gË™al kardjologu rtirat Ë™arŠet b’avviâ„Ś fil-Gazzetta tal-Gvern tal-20 ta’ Settembru u f’madwar ŠimagË™tejn, tlieta ntag˙ℌlet il-persuna. Is-sejË™a kienet speçifikament taË™t it-titlu: “IngaŠŠ mill-ĂŒdid ta’ Uffiçjali Pubbliçi Rtirati u IngaŠŠ ta’ External Recruits Irtirati filMinisteru tas-Sa˙˙a, l-Anzjani u l-Kura fil-KomunitĂ .â€? Sadanittant, id-Dipartiment tal-KardjoloŠija gË™adu sal-lum mingË™ajr Chairman. Wara li rtira l-konsulent Albert Fenech, il-Gvern kien Ë™atar persuna oË™ra, li iâ„Śda kellha tieqaf minn din il-kariga peress li bdew gË™addejjin proçeduri kriminali fil-konfront tagË™ha.
Ć‚ -Ć‚ Ć‚/ ," - /,Ć‚6 " Ć‚ -Ć‚ Ć‚ Ć‚/ ,"
/ ," - /,Ć‚ /,Ć‚6 6 " " " "
" / - 7 / - 7
UP T O 65% OFF OFF ORIGINAL RA RATES TES TO
/ Â…i {I ՓLiĂ€Â?>˜` ÂœĂŒiÂ? "vviĂ€ /Â…i {I ՓLiĂ€Â?>˜` ÂœĂŒiÂ? "vviĂ€
â‚Ź39 9 399 STARTING STARTING FROM FROM
T HE BEST BEST HOTELS HOTELS IN IN LONDON LONDON THE HAVE H AVE NEVER NEVER BEEN BEEN SO SO AFFORDABLE. AFFORDABLE. / " , ‡ " "/ -- 9"1, Ƃ "/ -- 9"1, Ƃ
/ " , ‡ "
THE ROCS TRA TRAVEL VEL P PA ACK CKA AGE INCL UDES: ,iĂŒĂ•Ă€Â˜ yˆ}Â…ĂŒĂƒ œ˜ Ć‚ÂˆĂ€Â“>Â?ĂŒ>] ,iĂŒĂ•Ă€Â˜ yˆ}Â…ĂŒĂƒ œ˜ Ć‚ÂˆĂ€Â“>Â?ĂŒ>] PACKAGE INCLUDES: {I >VVœ““œ`>ĂŒÂˆÂœÂ˜ >ˆÂ?Ăž ˜}Â?ÂˆĂƒÂ… Ă•vviĂŒ Ă€ {I >VVœ““œ`>ĂŒÂˆÂœÂ˜ >ˆÂ?Ăž ˜}Â?ÂˆĂƒÂ… Ă•v viĂŒ Ă€i>ÂŽv>ĂƒĂŒ Âł viĂŒ Ă€ i>ÂŽv>ĂƒĂŒ Âł >Â?Â? ĂŒ>Ă?iĂƒ >˜` VÂ…>Ă€}iĂƒ {I >VVœ““œ`>ĂŒÂˆÂœÂ˜ >ˆÂ?Ăž ˜}Â?ÂˆĂƒÂ… Ă•vviĂŒ Ă€i>ÂŽv>ĂƒĂŒ Âł >Â?Â? ĂŒ>Ă?iĂƒ >˜` VÂ…>Ă€}iĂƒ
Call us on 2015 1515 or email tra travel@rocsgrp.com vel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com w ww.rocsholidays.com
7HUPV DQG F HUPV DQG FRQGLWLRQV DSSO\ 5DWH TXRWHG DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV QLJKWV VWDU D HG DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV QLJKWV VWDU D HG DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV QLJKWV VWDU DFFRPPRGDWLRQ 'DLO\ (QJOLVK %XĆŞHW %UHDNIDVW DQG DOO WD[ DLO\ (QJOLVK %XĆŞHW %UHDNIDVW DQG DOO WD[HV FKDUJHV $OO WKH DER $OO WKH DERYH RĆŞHUV DUH YDOLG VXEMHFW WR DYDLODELOLW\ 3ULFHV PLJKW YDU YDLODELOLW\ 3ULFHV PLJKW YDU\ ZLWKRXW QRWLFH )RU D IXOO OLVW RI WKH 5 RU D IXOO OLVW RI WKH 52&6 WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS Z RQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS ZZZ URFVJUS F RQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS ZZ Z URFVJUS F URFVJUS FRP WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV
04
11.11.2012
A˙barijiet
jeÓLisha aVoLja aMMeTTa Nhar it-Tlieta li g˙adda, iben Çensu Farrugia, Jan Karl Farrugia, in˙eles minn kull akkuΩa b’rabta ma’ kaΩ li kellu ta’ hit-and-run f’TasSliema fis-7 ta’ Settembru li g˙adda. Il-kaΩ se˙˙ meta Farrugia kien g˙addej bil-BMW tieg˙u minn Qui-Si-Sana u, g˙al xi ra©uni, baqa’ die˙el fi tliet karozzi pparkjati u baqa’ sejjer. Ìara li fil-˙in tal-inçident kien hemm persuna li nzerta kien fuq il-post u li ra l-inçident ise˙˙ quddiem g˙ajnejh. Min-na˙a tieg˙u, ix-xhud ˙alla nota bin-numru tarre©istrazzjoni tal-vettura li baqg˙et sejra, imwa˙˙la malwindscreen ta’ wa˙da millkarozzi milquta u li aktar tard kienet identifikata b˙ala lkarozza ta’ iben Çensu Farrugia. L-istess xhud irrapporta l-kaΩ ukoll fl-g˙assa tal-pulizija ta’ Tas-Sliema. Il-kaΩ ta’ Jan Karl Farrugia kellu jinstema’ fil-Qorti t-Tlieta filg˙odu, iΩda l-akkuΩat in˙eles minn kull akkuΩa wara li diversi xhieda, inkluΩ xi uffiçjali tal-pulizija li kellhom jitilg˙u jixhdu f’dan il-kaΩ, baqg˙u ma tfaççawx fil-Qorti min˙abba li ma ©ewx notifikati. Min˙abba f’hekk il-Qorti ma setg˙etx tipproçedi bil-kaΩ min˙abba li kellha nuqqas ta’ provi. Kien biss xhud wie˙ed li ppreΩenta ru˙u fil-Qorti tTlieta filg˙odu u dan kien çertu Peter Axisa. Fil-Qorti, Axisa ©ie mistoqsi biss ftit domandi dwar il-kaΩ u t˙alla jitlaq. IΩda f’kummenti lill-©urnalisti fuq l-g˙atba tal-Qorti, Axisa esprima r-rabja tieg˙u g˙allmod li bih imxew l-affarijiet f’dan il-kaΩ, fejn qal li hu ma ng˙atax biΩΩejjed çans biex jag˙ti l-verΩjoni tieg˙u. Min-na˙a tieg˙u, Jan Karl Farrugia g˙all-bidu qal lillPulizija li l-karozza tieg˙u kienet g˙and il-mekkanik, iΩda wara li baqg˙u jag˙fsuh bid-
del il-verzjoni tieg˙u u ammetta li kien hu li kien involut f’dan l-inçident, filwaqt li qalilhom li g˙alih ma kinitx problema g˙ax kellu l-assigurazzjoni tag˙millu tajjeb. Intant, ˙a©a tassew stramba li se˙˙et fil-Qorti nhar it-Tlieta kienet li minkejja li l-kaΩ ta’ iben Çensu Farrugia kien it-tlieta u tletin wie˙ed li kellu jinstema’, g˙al xi ra©uni nstema t-tieni wie˙ed, g˙all-˙abta taddisg˙a u kwart ta’ filg˙odu. Dan iqajjem t˙assib u wie˙ed jista’ jistaqsi x’kienet irra©uni li ma ©ietx segwita llista uffiçjali tal-Qorti u l-kaΩ instema’ t-tieni wie˙ed flok it-
tlieta u tletin wie˙ed. Wie˙ed jista’ jirrimarka li li kieku l-kaΩ instema’ fil-˙in li suppost kellu jinstema’, ix-xhieda l-o˙ra, fosthom l-uffiçjali tal-Pulizija kienu jil˙qu jmorru l-Qorti u fost l-o˙rajn jippreΩentaw lammissjoni li g˙amel Jan Karl Farrugia stess. Il-kaΩ ta’ Jan Karl Farrugia jfakkarna wkoll fil-kaΩ ta’ missieru Çensu Farrugia u lallegat attentat ta’ qtil li ma kienx. F’dan il-kaΩ kienu nkixfu l-intriççi ta’ kif Farrugia uΩa l-kuntatti li kellu fost l-o˙rajn fil-Korp tal-Pulizija, fil-qasam mediku u anke fil-mezzi taxxandir biex ipin©i l-imsejja˙
attentat ta’ qtil b˙ala xi ˙a©a serja ˙afna u li po©©ietlu ˙ajtu f’xifer il-mewt. Dawn l-intriççi ta’ Çensu Farrugia kienu nkixfu millmessa©©i li kienu nstabu filmowbajl tieg˙u u li kienu Ωvelati fil-Qorti u li kixfu kif Farrugia kien qieg˙ed jimmanipula l-affarijiet biex jidhru li huma ferm aktar gravi milli filfatt kienu. Fost il-messa©©i xokkanti li kienu ©ew Ωvelati kien hemm dawk fejn fihom issemma lkonsulent tar-radjolo©ija, Anthony Samuel, li g˙al xi Ωmien kien ukoll jo˙ro© ma’ bint Farrugia, Marie-Claire. Il-
messa©©i wrew li bint Farrugia kienet talbet lil Samuel biex jimmanipula l-evidenza u jiççertifika lil missierha li kien ©arrab ksur serju. IΩda fil-Qorti, l-espert forensiku Mario Scerri kien qal li hu ma jaqbilx mal-konkluΩjonijiet ta’ Samuel u kien wera li g˙all-kuntrarju ta’ dak li kien qed jing˙ad, Farrugia la kien sofra minn ksur u wisq anqas minn feriti gravi. Wara li fil-Qorti kien ˙are© fid-deher dan il-qerq, Çensu Farrugia kien talab lill-Qorti biex tordna divjett fuq ilmessa©©i li kienu nstabu filmowbajl tieg˙u.
Ma jiMpressjonahoMx Nhar is-Sibt 3 ta’ Novembru, it-tim Nazzjonali Malti tar-rugby rnexxielu jeg˙leb lit-tim tal-Litwanja bl-iskor ta’ 34 kontra 17. Fost il-persuni li kienu preΩenti g˙al din il-log˙ba kien hemm il-Prim Ministru Lawrence Gonzi. S’hawnhekk ma fiha xejn ˙aΩin. IΩda ©ara li Gonzi uΩa din il-log˙ba g˙all-propaganda politika tieg˙u, meta f’˙in minnhom niΩel fost ilplejers biex jo˙dilhom b’idejhom u jawguralhom. Filwaqt li fuq il-Facebook dan il-©est tal-Prim Ministru kien minfu˙ iΩΩejjed anke permezz ta’ diversi ritratti, jidher li w˙ud minn dawk involuti fl-organizzazzjoni tat-tim nazzjonali tar-rugby ftit li xejn kienu impressjonati b’din il-mossa ta’ Lawrence Gonzi. Fir-rapport dwar din il-partita li sar mill-organizzaturi tat-tim nazzjonali tar-rugby, fil-fatt intqal hekk: “the Prime Minister shook hands with the teams, a first and he actually stayed for the game, but then, this is political season and elections are due within the next 6 months, so he was playing to the crowd, but we thank him anyway!” Kumment li jindika bl-aktar mod çar li l-propaganda r˙isa ta’ Lawrence Gonzi ma qed timpressjona lil ˙add.
11.11.2012
Intervista
05
“Spiççajna bla saqaf fuq rasna g˙ax la nifil˙u nikru u wisq anqas nixtru” Missier ta’ tlett itfal Ta’ spiss nisimg˙u dwar kemm illum il-©urnata huwa diffiçli li tixtri proprjetà. Óafna drabi koppji Ωg˙aΩag˙ ikunu jistg˙u jixtru proprjetà biss jekk ikunu ja˙dmu t-tnejn. IΩda x’ji©ri meta familja bi tlett itfal u li tg˙ix b’paga wa˙da tkun trid tixtri jew tikri post fejn toqg˙od? Din l-esperjenza g˙addejjin minnha, Sarah u Manwel*, koppja miΩΩew©a bi tlett itfal Ωg˙ar li spiççaw jg˙ixu ©o kamra wa˙da qalb lg˙elieqi min˙abba li m’g˙andhomx saqaf fuq rashom. Iltaqg˙et mag˙hom KRISTA CARUANA. * Biddilna l-ismijiet biex nipprote©u l-identità tat-tfal
Kienu jkampaw Matul il-©img˙a li g˙addiet irçevejt telefonata ming˙and persuna li talbitni biex niltaqa’ ma’ familja bi tlett itfal li spiççaw ‘homeless’. Aççettajt li niltaqa’ mag˙hom biex nisma’ l-istorja tag˙hom u anke nipprova ng˙inhom isolvu lproblema li g˙andhom. F’nofs din il-©img˙a mort niltaqa’ mag˙hom iΩda qatt ma ˙sibt li se nsib familja joqog˙du f’nofs g˙alqa, litterlament maqtug˙in mid-dinja. Kif wasalt fejn joqog˙du, l-ewwel reazzjoni tieg˙i kienet wa˙da poΩittiva hekk kif din il-familja joqog˙du f’nofs in-natura, imdawrin bl-g˙elieqi, g˙allarja pura u g˙all-kwiet. IΩda l-opinjoni tieg˙i malajr bdiltha meta rajt f’liema stat qed jg˙ixu fih. Ixxukkjajt ru˙i meta rajt kif kamra li xi darba kienet tintuΩa b˙ala girna, bidluha f’dar li fiha jridu joqog˙du ˙ames persuni, bl-iΩg˙ar wie˙ed li g˙ad g˙andu biss sentejn. G˙ajnejja mill-ewwel marru fuq iççkejken ta’ sentejn ji©ri fl-g˙elieqi u jitgerbeb fil-˙axix, filwaqt li beda jilg˙ab mal-kelb li g˙andhom din il-familja. Sarah qaltli li minn mindu marru joqog˙du f’din il-kamra, il-karattru ta’ wliedha nbidel totalment g˙ax it-tfal saru aktar imqarqçin u sar aktar diffiçli g˙aliha biex tikkontrollahom. “Hawnhekk jistg˙u ji©ru u jilag˙bu kemm iridu u g˙alhekk il-˙ajja tag˙hom inbidlet totalment,” qaltli lomm Ωag˙Ωug˙a. Mill-ewwel stidnitni biex nid˙ol filkamra biex nitkellmu dwar l-esperjenza tag˙hom. Ìewwa kien hemm mejda
tal-ikel bis-si©©ijiet u sufan çkejken. Po©©ejt bilqieg˙da u staqsejtha kemm ilhom joqog˙du hemm. “Di©à ilna ©img˙a. Qabel konna qed noqog˙du ©o appartament çkejken ta’ ˙abib tal-familja, iΩda ma stajniex nibqg˙u noqog˙du fih g˙ax sab ilbejg˙ tieg˙u u min˙abba f’hekk spiççajna bla dar,” spjegatli Sarah. Staqsejthom kif bdiet l-istorja tag˙hom. Manwel qalli li huma ΩΩew©u fl-2003 u g˙amlu sena joqog˙du ma’ ommu. “Dak iΩ-Ωmien konna g˙adna Ωg˙ar; kellna biss 19-il sena u flus biex nixtru post ma kellniex,” kompla jg˙idli. Ûiedu jg˙idu li minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn kienu joqog˙du f’appartament li kienu jsibuh komdu ˙afna. Staqsejtu dwar is-sitwazzjoni finanzjarja tag˙hom. “Jien g˙amilt Ωmien na˙dem g˙al rasi u f’dak iΩ-Ωmien konna nkampaw. IΩda aktar ma beda jg˙addi Ωmien, aktar bdejt indum biex nit˙allas u ©ieli kont nit˙allas wara xahrejn tax-xog˙ol li kont nag˙mel u min˙abba f’hekk kelli nΩarma g˙ax ma stajtx immantni lfamilja tieg˙i b’dak il-mod,” spjegali Manwel. La jistg˙u jikru u lanqas jixtru Il-koppja komplew jg˙iduli li llum il©urnata jg˙ixu b’paga wa˙da talmissier li ja˙dem b˙ala xufier malArriva. “Sitwazzjoni diffiçli ˙afna biex tmantni mara u tlett itfal b’paga ta’ ftit aktar minn 700 ewro fix-xahar,” qalli rra©el. Staqsejt lil Sarah g˙aliex ma tippruvax
issib impjieg hija wkoll, iΩda qaltli li m’g˙andha lil ˙add min jista’ jie˙u ˙sieb lit-tifel iΩ-Ωg˙ir tag˙ha u g˙alhekk hija kostretta li sakemm jibda jmur l-iskola ikollha toqg˙od mieg˙u biex tie˙u ˙siebu. Il-koppja qaltli li lura g˙all-2008, ftit qabel l-elezzjoni ©enerali, kienu ser jixtru appartament tal-Gvern, iΩda mbag˙ad spiççaw tilfuh min˙abba li ma kellhomx biex i˙allsu s-somma li riedu jag˙tu mal-konvenju. “Dan l-a˙˙ar er©ajna ççekkjajna malbank dwar jekk nistg˙ux nissellfu biex inkunu nistg˙u nixtru post, iΩda bidd˙ul li g˙andna, il-bank jista’ jsellifna biss 25,000 ewro. Ovvjament b’25,000 ewro ma tistax tixtri post,” qaltli Sarah. Il-familja qed isibu wkoll diffikultà biex jikru g˙ax ma jaffordjawx i˙allsu l-kirja g˙ax imbag˙ad jispiççaw ma jkollhomx biex jg˙ixu. Min˙abba f’hekk, l-unika alternattiva li kellhom kienet li jmorru joqog˙du ©o kamra f’nofs g˙alqa li qabel kienet tintuΩa b˙ala girna minn missier Manwel li kien nassab. Bla ebda kumditajiet Staqsejthom kif jirnexxilhom jg˙ixu ˙amsa min-nies f’kamra çkejkna. “Diffiçli ˙afna, qisna qeg˙din fl-antik. Kumditajiet m’g˙andna xejn. Biex ikollna d-dawl irridu nqabbdu l-©eneratur u l-ilma rridu nimlewh bil-bramel u nΩommuh fit-tankijiet li g˙andna. Id-dawl nixeg˙lu biss meta jidlam çappa biex kemm jista’ jkun ma na˙lux. Anke l-fri©© ma nistg˙ux in˙alluha mixg˙ula l-˙in kollu
min˙abba li ninqdew bil-©eneratur. It-teknolo©ija ma teΩistix. Kompjuter u internet m’g˙andniex lanqas,” spjegatli l-omm. L-omm tilmenta wkoll dwar innuqqas ta’ spazju, il-fatt li jridu jorqdu f’kamra çkejkna u m’g˙andhomx fejn ipo©©u l-affarijiet personali tag˙hom. “G˙andna gwardarobba Ωg˙ira g˙al kul˙add u kexxun kull wie˙ed. Millbqija kollox fil-kaxxi g˙andna g˙ax m’g˙andniex post fejn nerfg˙u l-affarijiet,” qaltli Sarah. Problema o˙ra li g˙andhom hija billejl. “Tqisx filg˙odu meta jkun hawn id-dawl naturali. Il-lejl huwa ferm ikrah hawnhekk g˙ax kullimkien dlam. Jien billejl inkun imwerwra g˙ax inkun wa˙di bit-tfal g˙ax Manwel ikun xog˙ol. Hawnhekk m’g˙andna sigurtà ta’ xejn. Joqtluna u jidfnuna,” qaltli lomm. Tama g˙al futur a˙jar Sarah u Manwel qalu li x-xewqa tag˙hom hija li jing˙ataw l-g˙ajnuna mill-awtoritajiet biex ikunu jistg˙u jsibu post aktar adattat g˙all-familja tag˙hom. Qaluli li minkejja li ppruvaw ifittxu lg˙ajnuna, s’issa g˙adhom ma rnexxilhomx isolvu l-problema tag˙hom u g˙alhekk qed jittamaw li l-awtoritajiet jifhmu s-sitwazzjoni li qeg˙din fiha u jag˙tuhom l-assistenza me˙tie©a. Il-koppja temmew jg˙idu li x-xewqa tag˙hom hija li joffru futur a˙jar g˙al uliedhom, iΩda dan ma jistax ikun possibbli jekk ma jkollhomx post aktar adattat fejn jg˙ixu.
6( 3 2 77 52 ) / 0 & (0 3 /$ 7 ,0 (1 6 7
3527(&7 3527(&7
4XDOLW\ &RYHU 4XDOLW\ &RYHU DW D DW D /DIHUOD 3ULFH /DIHUOD 3ULFH
&$// &$// )25 $ )5(( 4827$7,21 )25 $ )5(( 4827$7,21
( 0 +2 $// 2 )5((7$1&( 7,&< / ,6 $66 20( 329,$ 285 + 56 // $ ( & ' +2/ ',&$7(' ( '( &(175
/DIHUOD ,QVXUDQFH $JHQF\ /LPLWHG /DIHUOD ,QVXUDQFH $JHQF\ /LPLWHG 9LQFHQWL %XLOGLQJV 2OG %DNHU\ 6WUHHW 9DOOHWWD 9/7 9LQFHQWL %XLOGLQJV 2OG %DNHU\ 6WUHHW 9DOOHWWD 9/7 7HO )D[ 7HO )D[
ZZZ ODIHUOD FRP PW ZZZ ODIHUOD FRP PW /DIHUOD ,QVXUDQFH $JHQF\ /LPLWHG LV OLFHQVHG WR DFW DV DQ LQVXUDQFH DJHQW /DIHUOD ,QVXUDQFH $JHQF\ /LPLWHG LV OLFHQVHG WR DFW DV DQ LQVXUDQFH DJHQW IRU 0LGGOHVHD ,QVXUDQFH S O F DQG ERWK FRPSDQLHV DUH DXWKRULVHG WR WUDQVDFW IRU 0LGGOHVHD ,QVXUDQFH S O F DQG ERWK FRPSDQLHV DUH DXWKRULVHG WR WUDQVDFW LQVXUDQFH EXVLQHVV E\ WKH 0DOWD )LQDQFLDO 6HUYLFHV $XWKRULW\ LQVXUDQFH EXVLQHVV E\ WKH 0DOWD )LQDQFLDO 6HUYLFHV $XWKRULW\
DJHQWV IRU DJHQWV IRU
&20 1R 7HUPV &RQGLWLRQV $SSO\ &20 1R 7HUPV &RQGLWLRQV $SSO\
5 +20( <285 +20(
11.11.2012
A˙barijiet
07
Il-barranIn f’Malta qegÓdIn IÓallsu IÛjed gÓall-kont tad-dawl
se jIftÓu kawÛa kontra arMs ltd Persuni barranin li jg˙ixu f’Malta u li ©ejjin minn pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea qeg˙din ji©u m©ieg˙la j˙allsu rati og˙la mill-Maltin g˙allkontijiet tad-dawl u l-ilma. Mas-s˙ubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea, pajjiΩna ssie˙eb f’suq wie˙ed fejn g˙andu jirrenja l-moviment ˙ieles tal-o©©etti, tal-kapital u fuq kollox tal-persuni. Minkejja li Malta hija obbligata bit-trattati Ewropej li tirrispetta dan il-moviment ˙ieles u li ma tqieg˙ed l-ebda ostaklu fl-eΩerçizzju ta’ dawn id-drittijiet, minn Ωmien g˙al Ωmien jinqalg˙u çertu istanzi li jqieg˙du dan fid-dubju. F’dan is-servizz RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-mod diskriminatorju li bih qed jimxi l-Gvern u l-a©enziji tieg˙u fil-konfront ta’ barranin li ©ejjin minn pajjiΩi tal-UE, bi ksur tad-dritt tal-moviment ˙ieles, filwaqt li titkellem ukoll ma’ rappreΩentanti tal-grupp EUCAD, li mistennija jift˙u kawΩa kontra ARMS Ltd sabiex jing˙ataw rifuΩjoni u ji©u kkumpensati g˙al dan in-nuqqas.
Il-Kummissjoni Ewropea tibg˙at avviΩ ta’ twissija lil Malta Minn informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta jirriΩulta li l-kumpannija ARMS Ltd qieg˙da tiddiskrimina ma’ çittadini tal-UE li jg˙ixu f’Malta billi ma taççettax ilkarta tal-identità tag˙hom b˙ala prova li jg˙ixu f’pajjiΩna, u g˙alhekk tispiçça to˙or©ilhom il-kontijiet fuq ir-rata ‘domestika’, ji©ifieri dik li tapplika g˙al residenzi sekondarji, b˙alma hija l-ville©©atura. Ir-rata ‘domestika’ hija og˙la minn dik ‘residenzjali’. Din il-kwistjoni tqajmet fil-Parlament mid-Deputat Laburista Dr Alfred Sant, li staqsa lill-Prim Ministru jekk kinitx il-politika tal-Gvern li çittadini tal-UE jintalbu j˙allsu rati og˙la mill-Maltin g˙as-servizz tad-dawl u l-ilma. Huwa staqsa wkoll g˙alfejn il-karta tal-identità ta’ dawn il-barranin ma kinitx qed ti©i aççettata b˙ala prova tar-residenza permanenti tag˙hom f’Malta, u jekk il-kumpannija Arriva kinitx qed issegwi l-istess proçedura? Dr Sant talab lill-Prim Ministru jikkonferma li din ittip ta’ politika tmur kontra r-regoli tal-UE dwar trattament ugwali bejn iç-çittadini kollha tal-UE, u jekk fis27 ta’ Settembru li g˙adda l-Kummissjoni Ewropea kinitx tabil˙aqq bag˙tet ittra ta’ avviΩ formali lil Malta biex ti©bed l-attenzjoni tal-Gvern dwar l-applikazzjoni skoretta tad-dritt tal-Unjoni Ewropea dwar ilMoviment Óieles. Gonzi fil-fatt ikkonferma li l-Gvern kien irçieva limsemmija ittra u li kien qieg˙ed jevalwa l-ittra sabiex ikun jista’ jirrispondi. Il-Prim Minisrtu jammetti li l-karti tal-identità tal-barranin mhumiex aççettati b˙ala prova ta’ residenza Minkejja li fit-twe©iba tieg˙u l-Prim Ministru ammetta li l-Kummissjoni Ewropea kienet bag˙tet avviΩ lillGvern dwar l-applikazzjoni skoretta tad-dritt tal-UE dwar il-Moviment Óieles, Gonzi g˙aΩel li jdur mallewΩa fuq il-kwistjoni tal-karti tal-identità b˙ala prova ta’ residenza u r-rati og˙la li qed ikollhom i˙allsu lbarranin çittadini tal-UE. Fl-istess waqt li l-Prim Ministru sa˙aq li l-barranin residenti f’Malta huma eli©ibbli g˙all-istess tariffi taddawl u l-ilma, huwa ammetta li l-karti tal-idenità tag˙hom mhumiex aççettati b˙ala prova ta’ residenza permanenti f’Malta. Skont il-Prim Ministru, il-karti tal-identità Maltin b˙alissa qed ji©u riveduti, u g˙alhekk s’issa g˙adu possibbli li persuna jkollha karta tal-identità li tispiçça bl-ittra ‘A’. Il-Prim Ministru qal li dawn il-karti tal-identità huma temporanji u jindikaw residenza temporanja, u g˙alhekk mhumiex validi b˙ala prova ta’ residenza permanenti. Huwa Ωied jg˙id li dawn il-karti tal-identità se jitne˙˙ew b’mod gradwali. IΩda minkejja dak li qal ilPrim Miinistru, fil-verità l-proçess ta’ ti©did tal-karti talidentità g˙adu ma bediex, u ftit jiem ilu sar mag˙ruf li lanqas biss se jibda qabel l-elezzjoni ©ene-rali. Iktar minn hekk, minn informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta jirriΩulta wkoll li l-karti tal-identità tal-barranin kollha jispiççaw bil-‘A’, u mhux u˙ud minnhom biss b˙alma ta x’jifhem il-Prim Ministru.
Il-Prim Ministru semma wkoll karta tal-identità “permanenti”, b’kuntrast ma’ dik temporanja. Ta’ min jinnota li fil-verità dawn il-barranin m’g˙andhom l-ebda mezz kif jakkwistaw din il-karta tal-identità permanenti li tispiçça bl-ittra ‘M’, u l-uniku karta tal-identità li jistg˙u japplikaw g˙aliha hija dik l-hekk imsej˙a ‘temporanja’. Dan ifisser li, minkejja dak li qal il-Prim Ministru, lebda barrani u çittadin tal-UE ma jista’ jippreΩenta xi karta tal-identità li titqies b˙ala prova li huwa jg˙ix f’Malta sabiex ikun jista’ jibbenefika mill-istess rati tarresidenti Maltin. Snin s˙a˙ jg˙ixu f’Malta, iΩda g˙all-Prim Ministru rresidenza tag˙hom tibqa’ temporanja Jo˙ro© çar li fit-twe©iba tieg˙u l-Prim Ministru pprova jbella’ r-ross bil-labra u jag˙ti x’jifhem li ma kienet qieg˙da ssir l-ebda diskriminazzjoni ma’ çittadini talUE li jg˙ixu f’Malta. IΩda r-realtà hija mod ie˙or, tant li numru ta’ barranin li jg˙ixu f’Malta ng˙aqdu flimkien u ffurmaw il-grupp EUCAD (European Union Citizens Against Discrimination). Dan il-grupp jg˙id li se jifta˙ kawΩa fil-Qorti kontra ARMS Ltd, u jipproçedi billi jitlob rifuΩjoni tal-˙las Ωejjed li t˙allas lill-ARMS Ltd mill-2004 sal-lum, kif ukoll kumpens g˙ad-danni li ©arrbu. Il-kelliema ta’ dan il-grupp, Patricia Graham, tg˙id li ilha tg˙ix Malta g˙al ˙ames snin u li din hija l-unika
residenza tag˙ha. Tispjega li attwalment residenti barranin b˙alha, li huma wkoll çittadini tal-UE, qed i˙allsu bejn 35% u 40% iktar mill-Maltin g˙ad-dawl, kif ukoll 65% iktar g˙all-ilma. Is-sitwazzjoni hija tant gravi li ˙afna minnhom qed jitilqu lura lejn pajjiΩhom. Graham ikkonfermat li mhuwiex possibbli li wie˙ed japplika g˙al karta talidentità Maltija permanenti, g˙alkemm jista’ japplika g˙al dokument ta’ residenza. “M’iniex çerta x’ried ifisser il-Prim Ministru meta semma l-karta tal-identità permanenti. Ma nafx li hemm xi membri tal-EUCAD li g˙andhom lilha,” tis˙aq Graham. Tkellmu wkoll ma’ din il-gazzetta membri o˙ra talgrupp EUCAD, fosthom il-koppja David u Caroline Reiling. Huma qalu li ilhom jg˙ixu Malta g˙al erba’ snin, u li d-dar tag˙hom f’Malta hija l-unika residenza li g˙andhom. “Ma nistg˙ux nifhmu kif il-Gvern qed jikkunsidra rresidenza tag˙na b˙ala wa˙da temporanja,” issostni lkoppja. Huma jispjegaw li b˙al ˙afna çittadini o˙ra tal-UE residenti f’Malta, il-kontijiet tal-ener©ija tag˙hom jixhdu li fil-fatt qed jg˙ixu f’Malta b’mod permanenti, hekk kif il-konsum huwa konsistenti u sostanzjali. Huma jistqarru wkoll li huwa insult li b˙ala çittadini tal-UE g˙andhom karta tal-identità li tg˙id li huma ‘Aljeni’, u li iktar minn hekk qed ji©u diskriminati min˙abba fiha.
08
11.11.2012
AnaliΩi
Fil-©img˙at li g˙addew tajna bidu g˙al din ir-rokna fejn fiha qed nag˙tu ˙arsa lejn il-mod li bih il-Gvern ta’ GonziPN qieg˙ed juΩa lpoteri li g˙andu bit-tama li jakkwista aktar voti lejlet l-elezzjoni ©enerali. Wara li di©à tat ˙arsa lejn il-manuvri li qed isiru fi ˙dan il-MEPA, il-Forzi Armati ta’ Malta, il-Korp tal-Pulizija, l-akkwist ta’ oqbra u lqasam tal-kaçça u l-insib, din il-©img˙a KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn l-inizjattivi li ˙abbar il-Gvern riçentament dwar il-ma˙fra tal-penali fuq il-˙las tal-VAT u anke dwar iΩ-Ωieda fin-numru ta’ nursing aides u carers.
Ûieda fin-nursing aides u carers Inizjattiva o˙ra li t˙abbret riçentament minn GonziPN kienet dik li bi˙siebu jΩid b’mod sostanzjali l-ammont ta’ nursing aides u carers filqasam tas-servizz tas-sa˙˙a f’pajjiΩna. Din l-inizjattiva t˙abbret proprju issa minkejja li ilna snin s˙a˙ nisimg˙u dwar in-nuqqas ta’ dawn il˙addiema, liema nuqqas kien qieg˙ed iΩid il-pressjoni fuq l-infermiera u l-istaff mediku fl-isptarijiet u ç-çentri tassa˙˙a. Filwaqt li hija ˙a©a tajba li dawn il-˙addiema jiΩdiedu, wie˙ed jittama wkoll li dawn ma ji©ux impjegati b’kundizzjonijiet prekarji kif kien qed ji©ri sa ftit ilu, iΩda jing˙ataw xog˙ol b’kundizzjonijiet dinjituΩi kif verament jixirqilhom. Ma˙fra ta’ multi marbuta mal-VAT Wara li matul din il-le©iΩlatura smajna b’˙afna kaΩijiet ta’ negozjanti li spiççaw intbag˙tu l-˙abs min˙abba ttaxxa tal-VAT, fil-jiem li g˙addew il-Ministeru talFinanzi ˙abbar li qieg˙ed jip-
pjana biex ja˙fer diversi multi u penali marbuta mal-˙las tal-VAT li kienu imposti fuq diversi negozjanti. Fil-fatt, il-Gvern di©à ˙abbar li se jestendi skema li permezz tag˙ha s-sidien tannegozji ser jing˙ataw iç-çans li jirregolarizzaw ru˙hom f’dak li huwa ˙las tat-taxxa tal-VAT. Il-Partit Laburista u l-Mexxej Laburista, Joseph Muscat, kienu ilhom ix-xhur jis˙qu li ma jaqblux mal-mod kif kienu qed ji©u ttrattati çertu negozjanti li g˙al xi ra©uni fallew milli j˙allsu l-VAT. IΩda kien biss issa li ninsabu ftit Ωmien bog˙od qabel lelezzjoni ©enerali, li l-Gvern ta’ GonziPN iddeçieda li jag˙mel xi ˙a©a biex ti©i indirizzata din il-problema. Óadd m’g˙andu j˙ossu obbligat Is-sa˙˙a tal-fenomenu tal‘power of incumbency’ hija li f’˙afna drabi l-Gvern jirnexxilu j©ieg˙el lil dak li jkun i˙ossu obbligat lejh g˙ax ikun tah xi ˙a©a lejlet lelezzjoni ©enerali. IΩda f’˙afna kaΩijiet, dak li jing˙ata lejlet l-elezzjoni ma
jkunx xi rigal iΩda jkun dritt tal-individwu, liema dritt xi minn daqqiet ikun ilu jokrob g˙alih snin twal. G˙aldaqstant, f’çirkostanzi b˙al dawn, fl-istess waqt li wie˙ed g˙andu jie˙u dak li
˙aqqu bi dritt u dak li hu tieg˙u, il-persuna kkonçernata g˙andha ΩΩomm f’mo˙˙ha li dak li ting˙ata lejlet l-elezzjoni ©enerali m’g˙andux inessiha jew jag˙miha u m’g˙andu bl-ebda mod job-
bligaha lejn min tahulha. Fla˙˙ar mill-a˙˙ar, fil-kamra tal-votazzjoni kul˙add ikun wa˙du u kul˙add g˙andu dritt juΩa l-arma tal-vot blaktar mod demokratiku u skont il-kuxjenza tieg˙u.
Malta se timbarka fuq programm spazjali Min ta titwila lejn il-gazzetti ta’ nhar il-Óadd li g˙adda, Ωgur li nnota avviΩ ma˙ru© mill-Kunsill Malti g˙ax-Xjenza u t-Teknolo©ija dwar kariga vakanti li n˙olqot fi ˙dan din l-istituzzjoni. L-avviΩ kien qieg˙ed jirriklama l-kariga ta’ R&I Space Technology Director li xog˙lu se jkun li jkun responsabbli mit-twaqqif ta’ politika u strate©ija spazjali g˙al pajjiΩna. L-avviΩ ikompli jg˙id li l-persuna mag˙Ωula se tkun responsabbli mit-tmexxija ta’ pro©etti relatati matteknolo©ija spazjali f’Malta. Sa issa qatt ma kien mag˙ruf li pajjiΩna kien qieg˙ed jippjana li jimbarka fuq programm spazjali. G˙al din il-kariga kienu mistiedna japplikaw biss dawk il-persuni li g˙andhom dottorat f’su©©ett marbut max-xjenza jew l-in©inerija u li g˙andhom sena esperjenza f’xog˙ol marbut mat-teknolo©ija spazjali. Meta wie˙ed jara’ avviΩ b˙al dan mill-ewwel jinduna li r-rekwiΩiti mitluba tant huma speçifiçi li kwaΩi kwaΩi huma tailor made g˙al xi persuna partikolari u g˙alhekk kollox jindika li lkariga inkwistjoni n˙olqot speçifikament g˙al xi ˙add.
11.11.2012
A˙barijiet
09
“Insellmulek Lin…” Minn Krista Caruana Il-Óamis filg˙axija t˙abbret ilmewt tal-©urnalist veteran Lino Cassar li miet fl-età ta’ 78 sena. Lino Cassar kellu Ωew© passjonijiet ewlenin: il-kitba kif ukoll il-qasam çinematografiku. Cassar beda l-karriera ©urnalistika tieg˙u meta kien g˙adu daqsxejn ta’ ©uvnott u kompla jag˙ti kontribut lill-qasam ©urnalistiku, tista’ tg˙id sa mewtu. Bejn l-1967 u l-1971, Cassar kien l-editur tal-gazzetta IΩ-Ûmien u kien ukoll il-fundatur u l-editur tal-gazzetti satiriçi Ix-Xewka I u Ix-Xewka II bejn l-1965 u l-1978. Kien ukoll kontributur regolari fil-gazzetti It-Torça u anke fil-gazzetta tal-Partit Laburista KullÓadd fejn g˙al diversi snin kien jie˙u ˙sieb il-pa©ni marbuta mall-films u anke lpa©na popolari tat-tisliba. Lino Cassar serva b˙ala chairman tal-Bord tal-Films u çÇensura tal-Palk u bejn l-1972 u l-1987 kien id-direttur mani©erjali tal-Mediterranean Film Studios. Fl-2007, Lino Cassar ing˙ata lPremju tad-Deheb mill-Istitut tal-Ìurnalisti Maltin b˙ala rikonoxximent g˙all-˙idma tieg˙u fil-qasam ©urnalistiku.
“Jien u Lino bqajna ˙bieb kbar sal-a˙˙ar” – Joe Micallef Stafrace Dwar Lino Cassar tkellimna ma’ Joe Micallef Stafrace, ekskollega u ˙abib kbir ta’ Lino. “Lil Lino ltqajt mieg˙u lewwel darba meta ©ie inawgurat il-KaΩin Laburista fi Strada Rjali fil-Belt Valletta, lura fl1955. Jien kont wie˙ed mill-fundaturi ta’ dak il-kaΩin u niftakar li dakinhar li fta˙nieh, kien mistieden Gino Muscat Azzopardi. Mieg˙u kien ©ab ©uvnott li kien jismu Lino Cassar. F’dak iΩ-Ωmien jien kont l-editur tal-gazzetta tal-Partit Laburista Is-Seb˙ . Niftakar Gino kien laqqag˙ni ma’ Lino u qalli li kien dilettant tal-films, tad-drama u tal-kultura u qalli li kien jiffrekwenta lis-Salesjani ta’ Tas-Sliema. Kien qalli li kellu ˙ajra jibda jag˙ti kontribut fil-gazzetta IsSeb˙ . Fil-fatt jien kont da˙˙altu mag˙na u dak iΩ-Ωmien konna na˙dmu minn Mayfair House, u beda jag˙ti daqqa t’id sew. Beda wkoll jie˙u interess filpolitika. Niftakar li dak iΩΩmien b˙ala gazzetta konna n©ibu l-a˙barijiet mil-Lux Press li kienet Santa Venera u Lino kien imur kuljum b’tal-linja j©ibilna l-a˙barijiet ming˙and din l-a©enzija. MaΩ-Ωmien beda jikteb ukoll b’sens ta’ umoriΩmu u satiriku, li baqa’ mag˙ruf g˙alih mhux biss f’˙ajtu iΩda issa anke wara mewtu. Peress li kien fitt ˙afna fuq il-lingwa Maltija, Lino kien jag˙mel ukoll xog˙ol tal-qari tal-provi mal-gazzetta Is-Seb˙. Wara li Is-Seb˙ waqfet fl1959, Lino Cassar kompla jimra˙ fil-qasam ©urnalistiku fejn g˙all-ewwel kien jikteb filgazzetti tal-Union Press u aktar tard la˙aq l-editur ta’ IxXewka, ” spjega Joe Micallef Stafrace. Staqsejtu dwar ir-relazzjoni ta’
˙biberija li kien hemm bejniethom. “Jien u Lino bqajna ˙bieb kbar sal-a˙˙ar. Fil-fatt l-a˙˙ar li çempiltlu kien eΩattament jumejn qabel miet imma minn le˙nu ˙assejt li kien wasal fittmiem. L-a˙bar tal-mewt tieg˙u ˙asditni ˙afna g˙ax sirt naf meta l-istazzjon nazzjonali çempluli l-Óamis filg˙axija fejn staqsewni biex jintervistawni dwaru. Sa dak il-˙in kont g˙adni ma nafx li kien miet,” kompla jg˙id Micallef Stafrace. Kompla jg˙id li Lino kien japprezza l-kuntatt regolari li baqa’ jΩomm mieg˙u sa mewtu u kull darba li kien içempillu dejjem kien jirringrazzjah. Dwar il-karattru ta’ Lino Cassar, Joe Micallef Stafrace qal li Cassar kien bniedem li kellu sens kbir ta’ umoriΩmu, kien jaf jid˙ak bih innifsu u fuq kollox kien bniedem ta’ lealtà assoluta lejn il-PL u l-mexxejja kollha tieg˙u. Semma b’mod partikolari r-relazzjoni ta’ ˙biberija kbira li kien hemm bejnu u bejn Dom Mintoff, fejn ta’ spiss kien ikun mieg˙u f’‘LG˙arix’.
“Nibqa’ niftakar lil Lino b˙ala l-©gant ©entili” – Dr Alfred Sant F’kummenti mal-gazzetta KullÓadd, l-eks-Prim Ministru u Mexxej Laburista Dr Alfred Sant qal li se jibqa’ jiftakar lil Lino Cassar b˙ala l-©gant ©entili f’aktar minn sens wie˙ed: fil-˙ila ©urnalistika u stilistika tieg˙u; fl-impenn biex jag˙ti kulma jista’ lejn ideal u lejn ˙idma li kien jemmen fihom; fil-lealtà li wera bla waqfien lejn il-Partit Laburista b˙ala l-moviment progressiv li ried jibdel lil pajjiΩna f’soçjetà moderna u ©usta u ©entili wkoll f’aktar minn sens wie˙ed; fir-rispett tieg˙u lejn g˙ajru, anke l-aqwa antagonist politiku...g˙alkemm ©ieli seta’ jidher mod ie˙or; fl-apprezzament straordinarju tieg˙u g˙al x’inhu tassew komiku fil-˙ajja u fil-mod kif kien jistqarr, bla problema ta’ xejn, li g˙amel Ωball malli jirrealizza li jkun g˙amlu. “Kemm ili nipparteçipa fil˙idma tal-Partit Laburista ltqajt ma’ ˙afna u ˙afna nies ta’ talent, ˙ila, viΩjoni u integrità, fost anzjani u Ωg˙aΩag˙. Lil Lino nibqa’ niftakru b˙ala
wie˙ed mill-aqwa ta’ din ilqatg˙a. U sa ftit ilu, fl-analiΩi u lpro©etti tieg˙u baqa’ jag˙ti xhieda tal-maturità tal-anzjan mag˙quda mal-˙erqa taΩ-
Ωag˙Ωug˙. Ódimna flimkien mill-qrib fuq diversi pro©etti. U˙ud minnhom hu u jien biss konna nafu bihom. Rari kelli kollaboratur daqshekk dedikat u attent g˙al kulma jwettaq.
Rari ltqajt ma’ xi ˙add li daqsu kellu interess ©enwin f’kull ˙a©a li tag˙mel il-˙ajja u l-kultura ta’ Malta dak li huma. Grazzi mill-qalb ta’ kollox, Lin,” temm jg˙id Alfred Sant.
Sellilna Lino • Tkompli minn pa©na 1 Lealissimu, fdat ˙afna millPerit, però Lino baqa’ dejjem dak li kien u mhux b˙al xi o˙rajn, qatt ma ˙a vanta©© u Ωgur ma sarx sinjur mill-fatt li kien daq-stant qrib min kien imexxi l-pajjiΩ. Bil-mod tieg˙u Lino kien jag˙raf kif g˙andu jkellem lillPerit meta ried ji©bidlu l-attenzjoni fuq xi ˙a©a jew o˙ra. IlPerit Mintoff kien it-tip li jag˙tik l-impressjoni li qieg˙ed içewçek jew jilletika mieg˙ek, meta fil-fatt kien ikun qieg˙ed jassorbi dak li qieg˙ed tg˙idlu. Lino Ωgur kien wie˙ed minn dawk li kellu l-widna tal-Perit, u kien jisma’ minnu. G˙ax Lino kien ©enwin u hekk baqa’ sal-a˙˙ar ©enwin u awtentiku. L-anedotti ta’ Lino mill-passat ma ninsiehom qatt. Ta’ spiss kien jirrakkonta l-©rajja meta darba rikeb mal-Perit Mintoff minn The Olives, Óal Tarxien, g˙all-G˙arix, Delimara. Dakinhar il-Perit insista li lkelb jirkeb fis-seat ta’ quddiem u Lino jirkeb wara. Lino ˙ass li ma kienx sew li n-nies barra ttriq jaraw lilu bilqieg˙da fisseat ta’ wara bil-Prim Ministru jsuq quddiem qisu taxi driver. Peress li kien twil ˙afna, Lino irniexxilu ji©©ebbed mis- seat ta’ wara fejn kien bilqieg˙da, biex mit-triq jidher li kien bilqieg˙da fis- seat quddiem. Imma l-prezz li kellu j˙allas Lino ta’ din il-manuvra, kien li spiçça ma˙sul bil-bΩieq talkelb li kellu lsien daqsiex. Sinçier, ©enwin imma ˙anin. Il-kitba tieg˙u, kemm dik satirika f’Ix-Xewka u anki dik analitika f’ It-Torça , li Ωammet xorta fil satiriku, kienet ˙arxa u pun-©enti imma qatt ma kienet kattiva. Ìenjali, kreattiv u kkulurit. Ilkitba tieg˙u g˙alkemm kienet tie˙u fit-tul, kienet issammar lill-qarrejja tieg˙u li kellhom ilprivile©© li jaqraw kitba kollha
tixbihat, anedotti storiçi, Malti perfett u li tqaxxar il-karattri. Kitba mimlija kulur, qabel ma l-gazzetti qalbu g˙all-kulur. Ta’ spiss kien isemmilli mumenti politiçi attwali fejn xtaq ˙afna li l-pinna tieg˙u kienet g˙adha t˙arbex biex jikxef lipokresija tan-Nazzjonalisti. Imma sa˙˙tu ma tatux. G˙alkemm kien konfinat bejn erba’ ˙itan, Lino qatt ma tilef is-sens qawwi ta’ ottimiΩmu u altruwiΩmu li kellu lejn il-˙ajja. Lino ottimist kbir u j˙ares dejjem lejn is-sabi˙ tal-˙ajja. Fl-2003 kien mieg˙i u ma’ Toni Abela l-ONE l-Marsa, u kellna n˙abbru li l-PL kien tilef wara traΩmissjoni ta’ sig˙at twal waqt l-g˙add tal-voti, bil˙ornijiet tal-partitarji Nazzjonalisti barra t-triq. Toni u jiena konna qisna biçça tal-art, imma Lino ottimist b˙al dejjem, jag˙mel kura©© lil kul˙add u jg˙id li dan kien mument li l-Partit g˙adda minnu diversi mumenti b˙alu matul l-istorja, imma lPartit dejjem sab is-sa˙˙a biex jer©a’ jqum mill-©did. Lino kien ja˙seb aktar
f’˙addie˙or milli fih innifsu, u t-tbatija u l-u©ig˙ tal-mard kien jaççettahom bil-filosofija ming˙ajr ma wisq jilmenta. Meta nkellmu, ma kienx jag˙tini çans nistaqsih kif inhu hu, ˙a jkun jaf kif jiena jien u ta’ madwari, missieri u ommi speçjalment, u l-bqija tal-familja. Lino kien ©eneruΩ u qalbu tad-deheb. Kien jimbarazzani bil-kumplimenti superlattivi tieg˙u, tant kemm kien ifa˙˙arni ming˙ajr ma kien jist˙oqqli, u meta kien jaqbadli jdejja u jbusieli u jg˙idli li jien kont wie˙ed fost l-aktar li kien i˙obb. Lejn l-a˙˙ar snin ta’ ˙ajtu, b˙ala kitba kien Ωamm it-tisliba u l-pa©na tal-films ta’ din ilgazzetta, fejn il-˙in kollu kien jilg˙ab fuq it-tema ta’ ‘O Ωmien ˙elu kif g˙addejtli’. Li hu Ωgur, mhux biss iΩΩmien li g˙adda g˙al Lino kien ˙elu, imma anki hu!
Sakemm ner©g˙u niltaqg˙u Lino jekk Alla jrid, sellili g˙al Laurel & Hardy u g˙all-Perit
10
11.11.2012
Xandir
Sav. Onar Ola
il-pbS jinqeda b’kull programm biex jaqdi l-pn Il-PBS ma jitilfu l-ebda okkaΩjoni biex jaraw kif ser jakkomodaw lill-Partit Nazzjonalista, daqslikieku qeg˙din flistazzjon tal-Partit Nazzjonalista stess. Jinqdew b’kollox u b’kull programm. KaΩ tipiku huwa dak ta’ TVAM li ra kif g˙amel biex jakkomoda lil Beppe
Fenech Adami. Dan g˙amluh b’servizz dwar it-tluq ta’ tliet familji Somali, g˙axar persuni b’kollox inkluΩ tfal, lejn l-Irlanda. Dan is-servizz kien skuΩa biex ©abu intervista twila ma’ Dr Beppe Fenech Adami b˙ala Assistent Parlamentari fil-
Ministeru tal-Intern, dekasteru li llum huwa responsabbli g˙alih il-Prim Ministru wara r-riΩenja tal-eks-Ministru Karm Mifsud Bonnici. Lil Beppe Fenech Adami ˙adulu kumment li dam madwar Ωew© minuti biex ji©©ustifika li l-politika tal-Gvern li
jirrialloka immigranti f’pajjiΩi o˙ra qed tag˙ti l-frott, anke jekk bqajna b’xiber imnie˙er dwar l-isforzi tal-Gvern biex pajjiΩi o˙ra tal-Unjoni Ewropea ji©u m©ieg˙la jaççettaw immigranti irregolari f’pajjiΩhom, ji©ifieri l-burden sharing.
Manipulazzjoni u aljenazzjoni fil-KaMra tal-aÓbarijiet tal-pbS Il-manipulazzjoni fil-Kamra talA˙barijiet immexxija minn Natalino Fenech kompliet sfaççatament. Il-Ìimg˙a filg˙axija qabel il-programm Xarabank xandru a˙bar dwar iΩ-Ωieda g˙all-g˙oli tal˙ajja biex jikkalmaw lin-nies qabel id-dibattitu bejn iΩ-Ωew© mexxejja u jirribattu s-sentimenti tat-telespettaturi. Kien hemm imbag˙ad l-honoris causa lil Joseph Calleja. Kontroversjali ˙afna l-fatt meta tal-PBS iddeçidew li jxandru viva voce kumment ta’ Calleja fuq ir-riΩultat tal-Form 2C – botta diretta lejn Franco Debono. Tal-PBS ˙assew li dan il-kumment kellu valur ta’ a˙bar, dejjem biex jirredikolaw lil Franco Debono. Imbag˙ad xandru ‘a˙bar’ fejn Mario Galea tkellem f’konferenza fejn ˙abbar li kien jittama li l-Parlament ma jdumx ma jiddiskuti l-Att dwar is-Sa˙˙a Mentali. Xandru wkoll il-famuΩa konferenza tal-a˙barijiet li g˙amel is-Segretarju Ìenerali tal-PN, Pawlu Borg Olivier, fuq ir-rikorsi li l-PL ippreΩenta fil-Qorti dwar persuni li tilfu d-dritt talvot. Ìiet irrappurtata l-verΩjoni Nazzjonalista anke jekk Pawlu Borg Olivier, meta kien mistoqsi jekk g˙andhiex tinbidel illi©i, beda jg˙id li dak li kien qed jag˙mel kien punt politiku u mhux punt legali. IΩda l-PBS ma semma xejn minn dan. Il-PBS iddeçieda wkoll li ma jsemmi xejn dwar kif, fl-istess konferenza tal-a˙barijiet, PBO qal li d-deçiΩjoni tal-EΩekuttiv tal-PN dwar Franco Debono ma kinitx se tinbidel. Huwa çar daqs il-kristall li l-PBS qed jag˙mel minn kollox u huwa wkoll kompliçi mal-PN biex ja˙bi l-inkwiet intern tal-PN. Il-qerq fl-a˙barijiet kompla lÓadd dwar id-diskorsi talmexxejja politiçi. Fil-crawl talpunti ewlenin il-PBS ©abu biss il-messa©© ta’ Gonzi li l-Gvern se jg˙in lill-familji fil-˙las talkontijiet. U waqfu hemm. Dan qerq g˙ax il-proposta ta’ Gonzi kienet li jg˙in dawk ilfamilji jinvestu f’pannelli f’farm kbir. Xi ˙a©a li familji bil-paga
minima u ˙afna familji o˙ra ma jistg˙ux lanqas jaffordjaw biex jistennew li jifdu l-investiment li jkunu g˙amlu. Il-manipulazzjoni kompliet anke dwar min qieg˙ed jirrapporta lil mexxejja politiçi. Óallew barra mid-diskors ta’ Joseph Muscat ir-referenza dwar l-inkwiet intern fil-PN, u li l-post naturali tan-Nazzjonalisti ©enwini huwa fi ˙dan ilmoviment li qed jibni l-PL. Óallew barra wkoll id-dikjarazzjoni ta’ Joseph Muscat li lest i˙abbar id-dettalji dwar ittnaqqis tal-kontijiet fl-istess waqt li l-PN ixandar il-programm elettorali tieg˙u.
Close up isodd it-toqob Dan il-programm huwa mezz biex jipprova jsodd xi toqob li nfet˙u g˙all-Gvern minn Joseph Muscat waqt Xarabank dwar ix-xog˙ol f’Malta. Hekk ©ara t-Tnejn. Il- vox pop li xxandar ta l-impressjoni li nnies ming˙ajr impjieg jew fuq impjieg part-time qeg˙din hekk g˙ax iridu. Il-vox pop spiçça b’dik l-anzjana li tiddikjara dan. Il-programm imbag˙ad kompla bi Clyde Puli jie˙u ferm aktar ˙in
minn Chris Cardona. Clyde Puli wkoll kellu ç-çans darbtejn biex jikkuntrarja dak li qal Joseph Muscat f’Xarabank. Pierre Portelli qatt ma waqqaf lil Clyde Puli fil-˙inijiet twal tieg˙u, anke meta interrompa lil Chris Cardona. Anzi, Pierre Portelli kien qieg˙ed jiddefendi lil Puli b˙al meta Chris Cardona kien qieg˙ed jissikka dwar il- prebudget document. Pierre Portelli bil-kummenti tieg˙u u bit-ton tieg˙u ried jiskredita dak li kien qieg˙ed jg˙id Chris Cardona, filwaqt li l-biççiet li xxandru minn Xarabank kienu ferm Ωbilançjati favur Gonzi. Pierre Potelli qatt ma rregola l˙merijiet li kien qieg˙ed jg˙id Clyde Puli, inkluΩ dwar ilbuΩΩieqa tar-reputazjoni mifqug˙a mill-PL dwar il-kumpannija BraΩiljana.
TVHemm – Insoddu t-toqba ta’ Xarabank Wara l-programm ta’ filg˙odu, fejn il-PBS attakka l- istand li kien ˙a Joseph Muscat f’ Xarabank, issa kien imiss lattakk fuq it-tieni punt: dak dwar il-kontijiet tad-dawl u lilma.
UΩaw TVHemm g˙al Ωbilanç ma˙dum bir-reqqa. UΩaw in©inier jie˙u reklam b’xejn ta’ xi nofs sieg˙a jbig˙ il-pannelli filwaqt li jinsisti li kontijiet Ωero mhux talli jeΩistu, imma jeΩistu anke l-kontijiet fejn taqla’ lflus. Bondi sab kappell jigih Lou Bondi sab kappell ji©ih. Mario Cutajar kien verament tajjeb, attent, kalm u b’risposti u reazzjonijiet tajba u f’lokhom ˙afna. Minkejja li pprova kemm ipprova li jpin©i lil Mintoff b˙ala l-bniedem li ˙e©©e© il-vjolenza u li kien anti-Knisja u li kellu politika ekonomika Ωbaljata, Cutajar kellu twe©iba u reazzjoni tajba g˙al kull allegazzjoni li saret. Fl-a˙˙ar, Lou Bondi ˙are© jibki l-biki tal-kukkudrilli li lfamilja tieg˙u kienu ˙bieb talfamilja Grech u li taw l-appo©© kollu tag˙hom meta Karen Grech ©iet maqtula f’delitt politiku. Trattament tal-mist˙ija mill-PBS g˙all-mewt ta’ Josette Bickle Il-mod ta’ kif TVM ittratta la˙bar tal-mewt tal-pri©unier
Josette Bickle kien tal-mist˙ija. L-ewwel nett hemm il-kontroversja dwar jekk mititx fil-˙abs jew l-isptar. Minn dan TVM ma semma xejn, anzi pprova ji©©ustifika li din mietet fl-isptar aktar minn sieg˙a wara li l-awtoritajiet tal-˙abs kienu infurmati dwar l-istat ta’ sa˙˙itha. Imbag˙ad kien hemm ir-rapport ta’ kemm-il kaΩ inqata’ mill-Qorti dwar pri©unieri li ©ew ikkundannati g˙ax ittraffikaw id-droga fil-˙abs. Ippruva ji©©ustifika li huwa diffiçli taqbad id-droga fil-˙abs g˙ax gramma eroina tinqasam f’g˙oxrin jew tletin biçça fil˙abs meta barra tinqasam f’g˙axar biççiet. Imma l-Kamra tal-A˙barijiet immexxija minn Natalino Fenech naqset li ssemmi li lispezzjonijiet dwar tiftix ta’ droga fil-˙abs naqsu drastikament fl-a˙˙ar xhur. Din hija manipulazzjoni çara g˙ax waqt li ti©©ustifika u tipprova tfa˙˙ar lill-Pulizija g˙ax ikunu ressqu dawn il-kaΩi lQorti t˙alli barra l-laxkezza li hemm fl-˙abs fit-tixrid taddroga hemmhekk. TVM qed ja˙bi l-fatti biex jipprote©i loperat tal-Gvern Nazzjonalista.
11.11.2012
AnaliΩi
Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Miel˙a Is-Sunday Times tal-Óadd illi g˙adda rrappurtat li ddibattitu tal-©img˙a bejn il-mexxejja politiçi kien intreba˙ minn Lawrence Gonzi bi ftit (“Gonzi holds slight edge in Leaders’ debate”!) Kumbinazzjoni din kienet l-istess konkluΩjoni (ming˙ajr il-‘bi ftit’) li wasal g˙aliha l-©urnal Il-Mument fl-ewwel pa©na. It-titlu tar-rapport fis-Sunday Times kien jag˙ti limpressjoni li din il-gazzetta waslet g˙al din il-konkluΩjoni wara xi sonda©© xjentifiku. Imma jekk wie˙ed ma jillimitax ru˙u g˙at-titlu u jaqra wkoll ilkumplament tal-artiklu, hemmhekk malajr tinduna bilfarsa. Tas-Sunday Times waslu g˙all-konkluΩjoni li reba˙ Gonzi wara li intervistaw, of all people, lil Alex Attard, l-Editur ta’ In-Nazzjon, lil Herman Grech u Anthony Manduca tal-istess Sunday Times u Rachel Attard ta’ Bondiplus, li kul˙add jaf fejn ixaqilbu, min ftit u min ˙afna, is-simpatiji politiçi tag˙hom. Intervistaw ukoll lil Claire Bonello, lil Lino Spiteri u lil Anthony David Gatt li qag˙du attenti li ma jiΩbilançjawx irwie˙hom. Issa jekk int fil-borma titfa’ ˙afna ingredjenti miel˙a, it-tisjira mhux bilfors tispiçça miel˙a wkoll.
televiΩjoni. Kif jg˙idu: meta programm ma tag˙milx differenza jkunx fuq ir-radju jew fuq it-televiΩjoni, sinjal li huwa bad television. U bla dubju Bondi+ huwa wie˙ed minn dat-tip ta’ programmi. Kwantu g˙as-su©©ett tal-programm, il-ktieb dwar ˙ajjet il-Perit Mintoff ma˙ru© mill-SKS, ma setax jonqos li Bondi juΩa dan il-ktieb b˙ala pretest biex jirriçikla l-babaw tas-soltu, tal-vjolenza tat-tmeninijiet u t-tpen©ija tal-Perit Mintoff b˙ala ‘ix-xitan inkarnat’. Kif qal tajjeb l-editur tal-ktieb, Mario Cutajar, irrisposta çara g˙al dan huwa kliem Eddie Fenech Adami li ftit sig˙at wara l-mewt tal-Perit Mintoff, kien qal illi meta tiΩen il-˙aΩin u t-tajjeb tieg˙u, il-miΩien ming˙ajr dubju jxaqleb lejn in-na˙a tat-tajjeb. Imma l-aktar li g˙axxaqha Bondi kien proprju lejn la˙˙ar tal-programm, meta biex ikompli jsa˙˙a˙ ittpen©ija li jag˙mlu l-arçi-Nazzjonalisti tal-Perit Mintoff b˙ala ‘ix-xitan inkarnat’, g˙amel mistoqsija mill-aktar stupida, dwar min jaf x’kien jg˙id il-Perit Mintoff g˙all-fatt li fit-tebut spiçça bil-kuruna tar-RuΩarju f’idejh. Mela Bondi ˙aseb li kul˙add ateu b˙alu?!
11
minn Invictus
Ottubru. B’hekk tag˙rif utli mhuwiex qieg˙ed jitwassal g˙and il-pubbliku fil-˙in.
Bil-prezz tal-©did, se jkun xtara l-imsewwi
Mr Speaker, please note! G˙al dawk li juΩaw l-internet b˙ala g˙odda g˙allkisba ta’ informazzjoni, illum teΩisti minjiera ta’ informazzjoni li tista’ tinkiseb mill-kumdità ta’ dar min ikun. Il-mistoqsijiet parlamentari li jsiru mid-deputati lill-ministri huma sors ta’ tag˙rif importanti. Li qieg˙ed ji©ri però, ˙afna drabi meta tintalab informazzjoni dettaljata, din ma ting˙atax mat-twe©iba g˙ad-domanda, imma ting˙ata separatament billi titqieg˙ed fuq il-Mejda tal-Kamra. Wie˙ed mill-vanta©©i kbar tal-internet huwa li ttwe©ibiet g˙all-mistoqsijiet parlamentari wie˙ed jista’ jarahom dakinhar li jing˙ataw. Imma g˙al xi ra©uni, meta t-tag˙rif jitqieg˙ed fuq il-Mejda tal-Kamra, dawn g˙andhom ˙abta jdumu l-©img˙at qabel ma jittellg˙u fuq is-sit tal-Parlament. Hekk pereΩempju l-˙olqa (link) tal-‘Papers Laid’ ilha kwaΩi xahar ma tkunx a©©ornata, bl-a˙˙ar a©©ornament kien fis-16 ta’
It-Tnejn li g˙adda l-Gvern tana l-a˙bar li ©abet fostna fer˙ kbir, illi l-famuΩa turbina tal-BWSC issa ©iet imsewwija fl-Ingilterra u dalwaqt ter©a’ tkun fostna. Ilfigatelli Nazzjonalisti li jmexxu l-Enemalta b˙al xejn ma ridux jag˙tu l-impressjoni li issa tinsab ta˙t kontroll is-sitwazzjoni mill-aktar imbarazzanti g˙all-Gvern, bil-˙sarat kbar li Ωviluppaw fl-estensjoni tal-power station ta’ Delimara qabel ma ©iet ikkonsenjata lillEnemalta, power station çirkondata b’dawk l-iskandli kbar u b’dawk il-v©ejjel kollha. Lil hinn mill-kwistjonijiet ta’ x’kumpens irid jit˙allas lill-Gvern mill-BWSC biex jag˙mel tajjeb g˙ad-danni li sofra, li huwa Ωgur huwa li l-ebda missier tal-familja tal-affari tieg˙u ma jasal biex i˙allas dawk il-flus kollha biex bi prezz tal-©did, anki jekk g˙al teknolo©ija antikwata u li t˙amme© l-ambjent, jispiçça jixtri limsewwi flok il-©did.
Post scriptum Produzzjoni fqira Il-medja pro-Nazzjonalista, ta’ kull darba li tag˙mel riferiment g˙al nutar partikolari li spiçça fi problemi ta’ natura ©udizzjarja, invarjabbilment dejjem issemmi li snin ilu dan kien deputat Laburista. Imma l-istess medja pro-Nazzjonalista, inkluΩ il-Kamra tal-A˙barijiet tal-PBS, ta’ kull darba li ssemmi lil Silvio Zammit li ˙ammar wiçç Malta mal-erbat irjie˙ tad-dinja min˙abba skandlu kbir ta’ korruzzjoni meta allegatament talab is-somma ta’ €60 miljun lill-kumpannija Swedish Match, avolja dan sa ftit tal-©ranet ilu kien Viçi Sindku tal-Partit Nazzjonalista, minn dakollu ma jissemma xejn fil-medja filo-Nazzjonalista.
It-tqanΩi˙a ta’ programm li tella’ t-Tlieta li g˙adda Lou Bondi, Ω©ur li ma ti©©ustifikax il-flus kbar li jit˙allas dan in-negozjant tal-medja g˙all-programm tieg˙u. Produzzjoni mill-aktar fqira, li ftit li xejn kienet tinvolvi ta˙bit u sforzi mil-lat ta’ produzzjoni: l-ebda intervisti barra l-istudjo, bis-soltu footage ta’ filmati storiçi li xbajna naraw. Il-programm kulma kien intervista one-to-one ©ewwa l-istudjo, u l-˙abiba tieg˙u Rachel Attard fuq pultruna taqra minn ktieb, qisha qed taqra l-oroskopju. Programm li façilment seta’ jittella’ fuq ir-radju flok
Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Qassis Ωag˙Ωug˙ jitlef ˙ajtu f’inçident Dun Renè Cilia ta’ 27 sena tilef ˙ajtu f’inçident stradali nhar il-Óadd li g˙adda. L-inçident se˙˙ g˙all-˙abta tas-7.00 ta’ filg˙odu fi Triq tal-Barrani, limiti ta’ Óal Tarxien. Cilia kien qed isuq il-karozza tieg˙u fid-direzzjoni taΩ-Ûejtun, meta g˙al xi ra©uni tilef il-kontroll u mar fuq inna˙a l-o˙ra tat-triq. Dak il-˙in kienu ©ejjin Ωew© vetturi o˙ra middirezzjoni opposta, bil-konsegwenza li l-vettura ta’ Fr Cilia ˙abtet mag˙hom. Wie˙ed mix-xufiera tal-vetturi sofra ©rie˙i gravi filwaqt li l-passi©iera sofriet ©rie˙i ˙fief. Il-©rie˙i ta’ Cilia kienu gravi ˙afna tant li iktar tard ©ie ççertifikat mejjet fuq il-post.
SpluΩjoni fl-G˙arb t˙alli erbg˙a mejta Erba’ persuni tilfu ˙ajjithom nhar il-Óadd waranofsinhar meta splodiet il-kamra tan-nar li kienu qeg˙din ja˙dmu fiha. L-inçident se˙˙ fil-kamra tan-nar tal-G˙arb g˙all˙abta tas-2.30pm, bi spluΩjoni o˙ra li se˙˙et madwar sieg˙a wara dawk tal-ewwel. Filwaqt li tliet vittmi nstabu f’inqas minn sieg˙a, ir-raba’ vittma nstab l-g˙ada. Il-vittmi huma George
Gatt ta’ 55 sena, Mario Gauci ta’ 56 sena, Peppi Cini ta’ 75 sena u Brian Portelli ta’ 24 sena. Il-funerali ta’ Cini u Gatt saru lbiera˙, filwaqt li dawk ta’ Gauci u Portelli mistennija jsiru t-Tnejn u t-Tlieta rispettivament.
It-tieni grupp idda˙˙al f’Malta il-Ìimg˙a filg˙axija u kien mag˙mul minn 246 immigrant; 191 ra©el; 48 mara u sebat itfal, fosthom trabi. B’dawn l-immigranti li ©ew salvati din il-©img˙a, it-total ta’ immigranti li da˙lu Malta din is-sena tela’ g˙al ftit inqas minn 1,900.
323 immigrant jidda˙˙lu f’Malta Tmut il-pri©uniera Josette Bickle 323 immigrant ©ew salvati u dda˙˙lu f’Malta f’Ωew© vja©©i separati matul din il-©img˙a. L-ewwel grupp wasal f’Malta nhar it-Tlieta waranofsinhar u kien mag˙mul minn 77 immigrant; 68 ra©el u disa’ nisa, li tlieta minnhom huma tqal.
Josette Bickle, li kienet mag˙rufa b˙ala r-Re©ina tal-Óabs, mietet nhar l-Erbg˙a fl-età ta’ 42 sena. Bickle, li kienet qed tiskonta sentenza ta’ 12-il sena pri©unerija fuq traffikar ta’ droga fil-˙abs, jidher li bdiet t˙ossha ma tifla˙x fis-sig˙at bikrin tal-Erbg˙a filg˙odu. Bickle ng˙atat l-ewwel g˙ajnuna u ttie˙det flIsptar Mater Dei, madankollu ©iet iççertifikata mejta ftit tal-˙in wara.
Imut il-©urnalist veteran Lino Cassar Lino Cassar, ©urnalist veteran u kritiku tal-films, miet nhar il-Ìimg˙a fl-età ta’ 78 sena. Cassar kien l-editur u l-fundatur tal-©urnal satiriku Ix-Xewka , kif ukoll kontributur g˙al ˙afna snin ta’ It-Torça u tal- KullÓadd . Il-Partit Laburista sellem il-memorja ta’ Cassar u ddeskrivieh b˙ala persuna li baqa’ dejjem leali lejn il-pinçipji tieg˙u, anki fi Ωminijiet diffiçli. Minkejja l-isfidi li kellu, Cassar baqa’ jsib ˙in biex inissel tbissima fuq dawk ta’ madwaru.
12
11.11.2012
Kumment
Gonzi vs l-istabbiltà fil-GΩejjer Maltin Stefan Buontempo Kelliem Ewlieni g˙all-Gvern Lokali
Din hi s-sitwazzjoni politika f’pajjiΩna: wasal il-Ba©it g˙all2013; il-Gvern ta’ GonziPN li se jressaq dan il-Ba©it filParlament fil-jiem li ©ejjin m’g˙adx baqag˙lu ma©©oranza. Il-mar©ini ta’ deputat wie˙ed li bih kien beda jiggverna GonziPN fl-2008 spiçça meta dDeputat Pullicino Orlando bidel minn Deputat Nazzjonalista g˙al wie˙ed indipendenti. B’hekk iΩ-Ωew© partiti filParlament ©ew bl-stess numru ta’ deputati. Hi l-prassi li meta ji©ri hekk, ikun il-partit li kien qed jiggverna l-a˙˙ar li jΩomm il-Gvern f’idejh. Dan qed ng˙idu b’rispett g˙al dawk li ˙afna drabi jistaqsu dwar dawn il-fatti. GonziPN g˙andu deputat, li hu deputat tal-Partit Nazzjonalista li, g˙al bosta ©img˙at, qieg˙ed ta’ kuljum iwissih li mhux se jivvota favur il-Ba©it li
Gonzi se jressaq dalwaqt filParlament. Mela sakemm dan id-deputat jibqa’ ta’ din il-fehma u jΩomm din id-deçiΩjoni li ˙a, GonziPN ma jafx hux se jkollu ma©©oranza fil-Parlament meta d-deputati jibdew jivvotaw g˙all-Ba©it 2013! Kif qal tajjeb il-Mexxej Laburista, Joseph Muscat, li GonziPN qed jipperikola l-istabbiltà tal-pajjiΩ g˙aliex qieg˙ed jimra˙ fejn m’g˙andu l-ebda çertezza. U af li Muscat ma kienx qed jirreferi biss g˙all-istabbiltà politika ta’ pajjiΩna, iΩda wkoll g˙all-istabbiltà ekonomika u soçjali tal-GΩejjer Maltin, g˙allistabbiltà tal-pensjonanti, g˙allistabbiltà tal-˙addiema, g˙allistabbiltà tan-negozji u ta’ kull min jiekol u jitma’ l-familja min-negozji f’pajjiΩna. G˙ax meta Joseph isemmi nnegozji ma jkunx qieg˙ed
ja˙seb biss fis-sidien tannegozji li huma wkoll g˙andhom kull dritt li jaraw innegozji tag˙hom imexxu u jiΩviluppaw, iΩda jkun qieg˙ed jara wkoll lil dawk il-˙afna u ˙afna ˙addiema Maltin u G˙awdxin li huma impjegati man-negozji u li, allura, jaqilg˙u l-˙obΩa ta’ kuljum millistess negozji! Naraw g˙aliex Dr Muscat qalilna li l-istabbiltà, ji©ifieri ççertezza u s-ser˙an il-mo˙˙ talpensjonanti, tal-˙addiema u tan-negozji qed ti©i ©mielha pperikolata minn GonziPN. Das-saram jibda mill-fatt li jekk Franco Debono jivvota kontra l-Ba©it, il-Gvern ta’ GonziPN jibda sena ©dida b’Ba©it mhux approvat. Dan iwassal biex f’pajjiΩna xejn ma jkun jista’ jiççaqlaq, xejn ma jkun jista’ ji©i implimentat u allura pajjiΩna jista©na. U jkun
hawn fejn kul˙add jibda ttelg˙a tal-Kalvarju g˙ax la ˙add ma jie˙u Ωidiet u lanqas ˙add ma jkun jaf minn fejn hu ©ej jew fejn hu sejjer! Hawn ta’ min ifakkar li l-Gvern ta’ GonziPN ilu g˙al bosta snin iΩid ilprezzijiet u jg˙olli l-˙ajja kull meta jfettillu u dan fakkarulna dan l-a˙˙ar id-Deputat Franco Debono. Wasal g˙al din is-sitwazzjoni GonziPN g˙aliex, kif qal ilMexxej Laburista, Dr Gonzi qed i©ib l-interessi tieg˙u u tal-Partit tieg˙u qabel pajjiΩna. Mhux qed juri responsabbiltà politika, dik ir-responsabbiltà li kull mexxej g˙andu j˙oss lewwel u qabel kollox g˙al pajjiΩu u g˙aç-çittadini tieg˙u. Bin-nuqqas ta’ tali responsabbiltà l-pajjiΩ jid˙ol fl-instabbiltà u allura jintilef is-ser˙an ilmo˙˙ kif qieg˙ed ji©ri f’Malta tag˙na.
Jista˙ba iva, ja˙rab le Silvio Parnis Kelliem g˙al Ûvilupp Sostenibbli fin-Nofsinhar ta’ Malta
Kull osservatur politiku tax-xena lokali, kemm jekk huwa kontra GonziPN, kemm jekk jisimpattizza mieg˙u, kif ukoll jekk huwa newtrali, wasal g˙all-konkluΩjoni li minn Diçembru 2011 sal©urnarta mqaddsa tal-lum listrate©ija tal-Prim Ministru tfasslet b’g˙an wie˙ed, dak li huwa jipprova jista˙ba quddiem sitwazzjoni reali li tg˙idlu li huwa ma g˙adx g˙andu ma©©oranza parlamentari ssostnih. Kienu x’kienu r-ra©unijiet li wasslu lil Gonzi biex jitlef lappo©© tal-Kamra, id-dinjità tobbligah li jmur g˙and il-President u jg˙idlu: Sur President, il-Kamra sfidatni fuq l-introduzzjoni taddivorzju g˙aliex ma kellix ma©©oranza biex tg˙addi tieg˙i; il-poplu sfiduçjani g˙aliex fir-referendum difinni ta˙t valanga ta’ voti; il-Kamra ne˙˙ietli lMinisteru tal-Intern; sfiduçjat ilpotenti RCC; deputat telaqni biex iddikjara lilu nnifsu indipendenti u ie˙or g˙ajjarni Hitler ta’ Malta u ddikjara pubblikament u solennement li ser jivvota kontrija fil-Ba©it u ressaq Ωew© mozzjonijiet biex ine˙˙ili Ωew© ministri o˙ra; il-Kumitat tax-Xog˙ol tal-Kamra huwa kostitwit b’mod li ma jirriflettix li jien m’g˙andix iΩjed ma©©oranza ta’ si©©ijiet u allura moralment qatt ma nista’ nfassal l-a©enda tal-istess Kamra. Nitolbok ixxolji l-Parlament u tibda l-proçess g˙all-elezzjoni ©enerali. Imma lkoll kemm a˙na Ωbaljajna meta ˙sibna li, g˙al darba fil-˙ajja politika tieg˙u, Lawrence Gonzi kien ser i©ib lewwel il-korrettezza morali u linteress nazzjonali u mhux lambizzjoni tieg˙u li jibqa’ jiggverna anke meta l-Parlament u l-poplu ma jriduhx. Kull Prim Ministru ie˙or, li jemmen u j˙addan il-valuri demokratiçi u li kien isib ru˙u fil-poΩizzjoni tieg˙u, kien imur g˙and il-Kap tal-Istat u jg˙idlu li m’g˙andux iΩjed ma©©oranza tappo©©jah. Imma GonziPN tag˙na, minflok ta prova li huwa demokratiku u li jemmen bil-fatti fit-termini talKostituzzjoni li jg˙idu li biex Prim Ministru jibqa’ fil-kariga jrid ikollu, bl-iΩjed mod çar, ma©©oranza fil-Kamra li g˙andha fiduçja fih, g˙aΩel li jadotta strate©ija li jiffriΩa l-
Parlament, jibqa’ jag˙millu la©enda minkejja li hemm 37 minn 69 li ma jriduhx jag˙mel hekk u jibqa’ fil-kariga meta hemm iΩjed deputati li ma jriduhx milli jriduh. Preçedent allarmanti u perikoluΩ Kieku GonziPN kellu nitfa r©ulija politika fih u kieku kellu g˙al qalbu l-kontinwazzjoni bla intoppi tal-˙ajja demokratika ta’ pajjiΩna, meta f’Jannar li g˙adda salva minn umiljazzjoni pubblika bil-casting vote tal-Ispeaker wara vot ta’ fiduçja kien imur ji©ri g˙and il-President George Abela u jistqarr mieg˙u li huwa ta’ dannu g˙all-pajjiΩ li jkompli filkariga meta l-ma©©oranza tieg˙u fil-Parlament sfaxxat u li kull azzjoni u vot li jie˙u qatt mhuma assigurati. Minflok, Lawrence Gonzi mar jista˙ba biex ma jidhrix g˙arwien politikament kif fil-verità kien u g˙adu. L-ewwel mar jista˙ba fil-qalba u fil-kantini talPN u n˙eba wara wa˙da millikbar pulçinellati politiçi li qatt ra pajjiΩna. L-istess g˙amel GonziPN u tg˙idx kemm isserdaq u kemm il-forçini tieg˙u fil-medja u filPBS daqqew trombi g˙aliex kiseb appo©© ta’ kwaΩi mija filmija. Anke d-dittatur Ceausescu tar-Rumanija kien kiseb appo©© simili mill-Partit Komunsita Rumen, xahar qabel ma kkundannawh g˙all-mewt. Meta induna li l-farsa tar-rielezzjoni tieg˙u b˙ala Kapo ma impressjonat lil ˙add, beda jista˙ba mill-kriΩi parlamentari billi g˙alaq l-istess Parlament g˙al xhur twal b’vaganzi li tawlu anke g˙al erba’ xhur u kull meta laqqa’ l-Kamra qag˙ad attent li jimmanuvra l-a©enda biex ma jiffaççja ebda vot. Beda jista˙ba biex ma jinqabadx uffiçjalment li huwa jinsab f’minoranza miΩerabbli. Ilu sejjer hekk; jilg˙ab noli kemm mal-membri tal-Kamra u kemm mal-poplu g˙al g˙axar xhur, jipprokrastina, u jirrifjuta li jistaqsi lill-Kamra jekk g˙andhiex fiduçja fih jew le. Jivvinta kull strata©emma u jikser moralment l-ispirtu (li huwa aqwa mill-karta) talKostituzzjoni biex jin˙eba millverità. L-a©ir despikabbli, moral-
ment ˙aΩin u demokratikament inspjegabbli jikkostitwixxi preçedent allarmanti u perikoluΩ. Hekk kif fir-Repubblika ta’ Weimar, il-President von Hindenburg kien inawgura preçedent perikoluΩ meta ˙alla lill-Kançillieri Bruning u von Papen jiggvernaw ming˙ajr ma kellhom ma©©oranza filParlament ÌermaniΩ, li wara approfitta ru˙u minn dan Adolf Hitler, hekk l-istess GonziPN qed jistabbilixxi preçedent li ’l quddiem jista’ ji©i uΩat minnu stess biex ikompli jiggverna anke jekk jitlef elezzjoni. Ma ninsewx li kien GonziPN innifsu li ddikjara pubblikament li la huwa u lanqas il-partit tieg˙u mhuma lesti li jippermettu bidla fil-gvern jew li huma j˙allu l-poter f’idejn ˙addie˙or. Kalkoli ˙Ωiena Li mhux qed jikkalkolaw GonziPN, Austin Gatt, DCG, RCC u l-membri l-o˙ra tal-klikka tal˙aΩen huwa l-fatt li l-Maltin u lG˙awdxin kollha, Laburisti, Nazzjonalisti u anke dawk li qatt ma kellhom ebda affiljazzjoni politika huma demokratiçi, draw jg˙ixu fid-demokrazija u li kif GonziPN u l-imxierka tieg˙u huma determinati li ma jwarrbux mill-poter u ma jçedux posthom, il-poplu huwa determinat iΩjed, ferm iΩjed minnhom, biex ˙add ma jilg˙ablu mad-dritt fondamentali tieg˙u li jag˙Ωel lil min irid jiggvernah permezz ta’ vot ˙ieles. Jekk popli b˙al dawk TuneΩini, Libjani u E©izzjani, li ilhom sekli s˙a˙ jg˙ixu fid-dlamijiet tad-dittatorjat, stenbhu mir-raqda tag˙hom u b’sagrifiççji tra©içi u mdemmin keççew lid-dittaturi u ˙adu gvernijiet eletti liberament f’elezzjonijiet ˙ielsa, a˙seb u ara kemm ser naççettaw a˙na, poplu Ewropew bi tradizzjonijiet demokratiçi, li jkollna re©im oligarkiku ta’ klikka li trid tin˙eba biex tibqa’ inkullata mal-poter. Meta GonziPN u l-klikka tieg˙u bnew u fasslu l-pjanijiet tag˙hom biex jittrasformaw demokrazija f’oligarkija bis-sa˙˙a tal-uΩu sfaççat tal-poter, talpatruna©© governattiv u bl-organizzazzjoni tal-PBS b˙ala mezz biex jikkontrollaw l-im˙u˙, ˙asbu li wara 25 sena twal ta’ ˙akma Nazzjonalista, il-poplu
kien irrassenja ru˙u li jg˙ix u jeΩisti fil-penumbra tad-dittatorjat kostituzzjonali u l-PL marritlu rrieda li jkompli l-©lieda g˙al-libertà u d-demokrazija. GonziPN lesti jmorru pass oltre minn dawk tal-˙niΩrijiet tal-2008 u dan g˙aliex ja˙sbu li jekk irnexxielhom ‘jisirqu’ r-riΩulat tal2008 b’dawn il-metodi antidemokratiçi, jer©g˙u j©ibuha Ωew© jekk jimmultiplikaw il˙niΩrijiet u jdawru l-manku talkontroll tal-PBS g˙al darba, darbtejn, tlieta o˙ra. Xammew u hawn xammew sewwa li, kontra li ˙asbu, ilpoplu ma rrassenjax ru˙u li jg˙ix f’dittatorjat u li l-PL ma telaqx larmi. Anzi, ©ara bil-kontra g˙aliex il-Mexxej ©did tieg˙u Joseph Muscat bidel il-PL f’moviment popolari u mmobilizza lpoplu warajh biex jibni koalizzjoni qawwija li trid bidla radikali biex tinbena soçjetà ©usta u meritokratika. G˙alhekk assolutament ma jridux imorru quddiem il-poplu biex ji©©udikahom. G˙alhekk qeg˙din jippjanaw biex idda˙˙lu lill-poplu tag˙na f’avventura riskjuΩa li jkun xi jkun ir-riΩultat elettorali, jo˙olqu xi ˙a©a biex kif kien iddikjara ftit ilu l-istess GonziPN, ma jippermettux bidla jew li xi ˙add je˙dilhom posthom. Din l-avventura riskjuΩa li qed iffasslu GonziPN u l-klikka tal˙aΩen biex tikser il-kontinwità demokratika li Malta gawdiet sa’ mill-1962 ’l hawn, fejn kull gvern li ©ie elett demokratikament, warrab bil-kwiet biex jid˙ol minfloku s-suççessur mag˙Ωul millpoplu. U qabel ma jkomplu f’din ilpolitika perikoluΩa, l-g˙edewwa tad-demokrazija jag˙mlu sewwa jekk jirriflettu, ja˙sbuha darba, darbtejn, tlieta u anke mija, qabel ma jda˙˙lu lil pajjiΩna f’ba˙ar ta’ inkwiet. Jekk ikomplu sejrin bil-pjanijiet tag˙hom, ser iqajmu reazzjoni popolari li tkun devastanti g˙alihom iΩjed millaqwa tsunami. Ebda uffiçjali talforzi armati, ebda uffiçjali talpulizija, ebda PBS f’idejn il-mixtrija mhu ser jipprote©ihom minn dan it-tsunami. Meta l-poplu jg˙id biΩΩejjed, ikun iffisser biΩΩejjed g˙aliex il-kotra dejjem telg˙eb il-qawwa. G˙al kull bidu hawn it-tmiem u t-tmiem ji©i meta ma tkunx tista’ ta˙rab iΩjed. Tardare si, scappare no.
11.11.2012
Editorjal
13
www.kullhadd.com Kull˙add, CNL, Triq Il-Mile End il-Ó AMRUN Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd
Gonzi sar ma jitwemminx Fi Frar li g˙adda, fl-eqqel tal-kriΩi mad-deputati Nazzjonalisti ribelli, Gonzi kien ipprova jag˙ti limpressjoni li minkejja l-inkwiet intern li kien qieg˙ed jog˙dos fih ilPartit Nazzjonalista, xorta wa˙da kien hawn l-istabbiltà fil-pajjiΩ, tant hu hekk li kien ©ej fostna dan l-investiment ma©©uri mill-BraΩil. Issa sar mag˙ruf li din il-kumpannija kienet ilha taf b’Malta u mhux saret taf bil-pajjiz fil-kriΩi tal-Libja, tant li kellha Ωewg kumpanniji rre©istrati f’isimha f’Malta fl-2007. Meta ©img˙a ilu fil-programm Xarabank Gonzi ©ie mfakkar mill-Kap tal-OppoΩizzjoni Joseph Muscat dwar x’kien sar minnu dan l-investiment BraΩiljan, il-Prim Ministru flok g˙aΩel li jg˙id il-verità dwar il-buΩΩieqa kbira li kien nefa˙ fi Frar li g˙adda, g˙aΩel li jkompli jibblaffja u li jigdeb minflok. B’ton kondixxendenti u patronizzanti, waqt Xarabank, Gonzi ming˙alih beda jçewweç lil Joseph Muscat g˙ax ma kienx jaf li dan l-investiment kien di©à se˙˙ f’Malta. “Jiddispjaçini ninfurmak li l-kumpannija li semmejt talBraΩil effettivament çaqalqet il-headquarters tag˙ha mill-BraΩil u ©abitha Malta u qed topera minn Malta u tid˙ol fis-suq ©ewwa l-Libja. U jiddispjaçini g˙addiet sena, g˙addiet sena, g˙addiet sena u g˙adek ma tafx bih dan?” Huwa u jg˙id dan Gonzi re©a’ ©ideb
gidba ˙oxna o˙ra meta qal illi dan linvestiment kien ilu sena li se˙˙ f’Malta, meta skont dak li kien qal fi Frar li g˙adda, dan l-investiment kien g˙adu jrid ise˙˙. Il-gelgul ta’ gideb minn fomm Lawrence Gonzi dwar din l-affari talkumpannija BraΩiljana, kompla jikkonfermah il-Ministru Tonio Fenech stess, il-g˙aliex waqt li Gonzi pprova jag˙ti l-impressjoni li din ilkumpannija BraΩiljana kienet se tittrasferixxi l- headquarters tag˙ha ©ewwa Malta, skont Tonio Fenech din il-kumpannija kulma kellha f’Malta kien speçi ta’ back office bi ftit li xejn impjegati. Is-sabi˙a hija li proprju meta Lawrence Gonzi kien qieg˙ed jibblaffja fuq it-televiΩjoni li din il-kumpannija BraΩiljana kienet ilha sena li fet˙et f’Malta, kien jaf sew li lkumpannija kienet di©à bdiet ilproçess biex iΩΩarma minn Malta. Lawrence Gonzi kien jaf li din ilkumpannija li kienet qieg˙da t˙addem erbg˙a min-nies, ma kinitx se tibqa’ topera f’Malta. Kien jaf li l˙addiema li kellha kienet di©à keççiethom, u f’mument delikat g˙aΩel li, minflok jg˙id il-verità, jipprova jiskurja goal politiku u ivvinta xenarju li ma jeΩistix. G˙alhekk illum ˙add m’g˙adu jemmen lil Lawrence Gonzi. Gonzi, b’din l-affari tal-kumpannija BraΩiljana, wera wkoll xi stima baxxa
huwa g˙andu tal-opinjoni pubblika u partikolarment tal-medja. Meta beda jirrifjuta li jiΩvela l-identità ta’ din ilkumpannija, kellu l-wiçç jag˙mel appell biex din il-kumpannija tit˙alla ta˙dem g˙all-affari tag˙ha u biex din ma ssirx ballun politiku. Dan meta kien proprju hu li din ilkumpannija BraΩiljana g˙amilha ballun politiku meta uΩaha biex jifta˙ar b’rixu, meta r-rix kien g˙adu ma spuntax. Din l-affari tal-kumpannija BraΩiljana tfakkar f’dak li ntqal f’rapport tal-Kummissjoni Ewropea f’Ottubru tas-sena li g˙addiet, li jg˙id li l-Gvern g˙andu ˙afna pjanijiet sbie˙ li ma jitwettqux. Nhar il-Ìimg˙a li g˙adda ©ie kkonfermat mill-Ministru Tonio Fenech illi din il-kumpannija BraΩiljana se tieqaf topera minn Malta meta din bilkemm kienet g˙adha bdiet. Tonio Fenech issa qieg˙ed i©ib l-iskuΩa illi s-sitwazzjoni fil-Libja g˙adha mhijiex stabbli u kien g˙alhekk li din ilkumpannija BraΩiljana se tieqaf topera minn Malta min˙abba nuqqas ta’ xog˙ol fil-Libja. Hija karatteristika ta’ dan il-Gvern li jwa˙˙al f’kollox u f’kul˙add g˙all-fallimenti tieg˙u. F’din l-affari tal-kumpannija BraΩiljana, Lawrence Gonzi nqabad f’gelgul ta’ gideb, wa˙da fl-o˙ra. Gonzi sar ma jitwemminx.
“
“
L-affari tal-kumpannija BraΩiljana xaqqet wa˙da u sew il-kredibbiltà ta’ Lawrence Gonzi. Óar©itu ta’ dak li verament hu – serial liar, li biex ming˙alih ma jinqabadx jigdeb, ma jiddejjaq xejn ikompli jigdeb. U prim ministru li ma jiddejjaqx jigdeb f’˙a©a, min hu sidu jekk jigdibx ukoll f’affarijiet o˙ra, inqas jew aktar serji. Proprju g˙alhekk ©iet imxaqqa b’mod irrimedjabbli l-kredibbiltà talPrim Ministru u wara l-bawxata talkumpannija BraΩiljana, se jsib ferm u ferm inqas nies li se jemmnuh f’kulma jg˙id. Gonzi sar ma jitwemminx. Fit-8 ta’ Frar li g˙adda, waqt dibattitu organizzat mill-gazzetta The Times, il-Prim Ministru Gonzi kien iddandan b’rix li lanqas kien g˙adu sponta meta fta˙ar illi kumpannija kbira BraΩiljana kienet iddeçidiet li tittrasferixxi l- headquarters tag˙ha f’Malta. Fi Frar li g˙adda Dr Gonzi kien qal: “Jien nie˙u pjaçir navΩa li minn hawn u ftit ie˙or kumpannija kbira ˙afna BraΩiljana, li saret taf b’Malta f’nofs ilkriΩi tal-Libja, skopriet il-pajjiΩ çkejken tag˙na x’kapaçi joffri u issa ser tiddeçiedi li ΩΩarma minn post ie˙or u ti©i f’pajjiΩna.” Gonzi kien ˙abbar dan b’ton trijonfalistiku u kien rabat dan ‘l-investiment kbir’ mal-mod kif kien mexxa lGvern tieg˙u fix-xhur ta’ qabel waqt il-kriΩi fil-Libja.
Karti kkuluriti
Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo
Id-doΩa ta’ karti stampati sbie˙ bil-kulur g˙andha ˙abta tiΩdied meta toqrob elezzjoni ©enerali. Disinji ta’ pro©etti, weg˙di ta’ xog˙lijiet, kliem sabi˙, garanziji, slogans b˙al Smart Malta, Smart City, pro©etti ta’ kumplessi sportivi, kliem dwar dak kollu li wie˙ed jista’ jimma©ina mqieg˙ed b’mod sabi˙ fuq karti stampati bil-kulur. Jaslu g˙andna fil-kaxxa talittri, riklami fil-gazzetti, pa©ni fuq l-internet u b’kull mezz ta’ kommunikazzjoni. Konferenzi tal-a˙barijiet im˙ejjija bl-aktar mod attraenti. Tant titpen©a sabi˙a l-istampa li kwaΩi timma©inak qieg˙ed f’dak ilpro©ett li qed ji©i propost. Napprezza ˙afna l-arti u l-˙ila ta’ min i˙ejji dawn il-karti kkuluriti, disinji u mezzi o˙ra li jintuΩaw. Il-veru intelli©enti, iΩda llum il-poplu qed jistaqsi: lil hinn mill-karti kkuluriti, konferenzi tal-a˙barijiet u kull forma ta’ komunikazzjoni o˙ra li rçevejna ming˙and GonziPN, pajjiΩna, il-familji tag˙na, x’˙adu? Nista’ nsemmi litanjija s˙i˙a ta’ pro©etti li ssemmew f’dawn l-a˙˙ar snin. Issemmew kemm qabel elezzjoni ©enerali u sa˙ansitra f’diskorsi tal-Ba©it,
iΩda dawn il-pro©etti jibqg˙u fuq il-karta u ma naraw xejn aktar minn hekk. Dan sakemm ma nkunux qabbadna periti, konsulenti u ˙afna o˙rajn, li jit˙allsu somom sostanzjali ta’ flejjes u minn dawk il-pro©etti jibqg˙u ma ji©ru xejn. Wie˙ed mill-aktar pro©etti li ssemma kien il-Crafts Village ta’ Ta’ Qali. Kemm-il darba ssemma li dan se jsir. Pjanti kemm trid, disinji wisq iΩjed; u r-riΩultat finali? Il-Crafts Village g˙adu fl-istess stat b’diffikultajiet serji g˙al dawk li joperaw fih. Fl-a˙˙ar elezzjoni ssemmiet ˙afna Smart City. Issemmew ˙afna numri ta’ nies li se ja˙dmu – çifri sostanzjali – imma r-riΩultati huma li dawn l-opportunitajiet ta’ xog˙ol ma waslux. Konferenza o˙ra li tibqa’ tissemma kienet meta t˙abbar ilpro©ett tal-White Rocks. Lg˙aqdiet sportivi kollha ng˙ataw assigurazzjoni li dan il-pro©ett se jag˙ti façiltajiet li pajjiΩna qatt ma ra b˙alhom. Issemma investiment ta’ miljuni u li suppost kollox kien lest biex jinbdew ix-xog˙lijiet. G˙addew il-©img˙at, ix-xhur u aktar, iΩda l-pro©ett ma beda
xejn minnu. Fl-a˙˙ar elezzjoni GonziPN wieg˙ed ri©enerazzjoni fil-Port il-Kbir. Issemmew pro©etti kemm fuq in-na˙a ta’ Marsamxett kif wkoll fuq inna˙a tat-tlett ibliet, il-Marsa u qrib il-Kalkara. Il-Gvern sa˙ansitra waqqaf korporazzjoni li kellha tiffoka fuq ir-ri©enerazzjoni tal-Port il-Kbir. Minflok saru dawn il-pro©etti, il-Gvern ˙oloq skema li biha ssellef flus, skema li biha ˙eba dan id-dejn mill-kotba talfinanzi pubbliçi biex qieg˙ed jonfoq il-miljuni f’Parlament ©did. Dawk il-flejjes setg˙u ntefqu fi pro©etti li jirrendu aktar, li jo˙loqu impjiegi sostenibbli. F’dan il-kaΩ, il-Gvern ma wettaqx dak li wieg˙ed u g˙amel dak li ma wig˙edx u li ma kienx me˙tie©. Issa ©iet l-istorja tal-a˙˙ar. Kellha tkun kumpannija kbira mill-BraΩil li skont GonziPN ilha topera sena f’Malta. Dikjarazzjoni li saret quddiem il-poplu meta kienu qeg˙din jippakkjaw biex jitilqu. Dawn huma w˙ud mill-eΩempji li nista’ nsemmi. Hemm ˙afna o˙rajn. Nistaqsi, se temminhom il-karti kkuluriti meta
jer©g˙u jibag˙tuhomlok ta’ GonziPN? Bil˙aqq dawk int qieg˙ed t˙allas g˙alihom. Attiv sal-a˙˙ar Sirt nafu minn kitbietu. L-aktar li niftakar il-pinna nebbiexa tieg˙u li ta’ kull nhar ta’ Óadd kien juΩa b’çertu ˙ila biex iwassal il-messa©©. Kien jaf jolqot fejn hemm bΩonn iΩda mhux iwe©©a’. Kellu esperjenza vasta fil-©urnaliΩmu u ˙ajtu ddedikaha f’dan il-qasam. G˙ex fil-©urnaliΩmu sal-a˙˙ar. Kellu x’jirrakkonta u kien jaf kif g˙andu jirrakkonta. Niftakru jattendi g˙al-laqg˙at tal-Partit b’entuΩjaΩmu. Anke meta sa˙˙tu marret lura, kien ikun minn ta’ quddiem biex jattendi l-aktar fil-Konferenza Ìenerali. Jimpressjonani l-g˙arfien tieg˙u dwar id-dinja taç-çinematografija. Passjoni kbira g˙al dan is-su©©ett li, grazzi g˙allpinna tajba tieg˙u, kien jaf jikkomunikaha ma’ o˙rajn bilmezz li dejjem ˙abb – il©urnali. Is-sliem Lino. Lil din id-dinja ˙allejtha, iΩda lid-dinja ˙allejtilha ˙afna. Tibqa’ mag˙na b’kitbietek. Grazzi u s-sliem.
14
11.11.2012
Ittri
€12,210 mi©bura mill-G˙aqda muΩikali l’Isle adam tar-Rabat b’risq il-Kenja
Il-ÓofoR fIt-toRoq waRa l-maltemp Sur Editur, B˙alissa, fuq stazzjon televiΩiv qed i©ibu toroq b’˙ofor kbar ka©un tax-xita li g˙amlet m’ilux. Wara ˙mistax-il jum jer©g˙u juruhom b˙ala toroq irran©ati, jew mill-kunsilli lokali rispettivi jew minn Transport Malta. Se nsemmi ˙ofra wa˙da li ilha hekk ferm qabel l-a˙˙ar maltempata. Ma nkunx qed nesa©era jekk ng˙id li ilha hekk aktar minn sena. Milli jidher çeda t-tarmak, in©ema’ fuq Ωew© na˙iet u ffurmat ˙ofra kerha enormi g˙as-sewwieqa tal-karozzi u, aktar ag˙ar, g˙al dawk tal-muturi. Tinsab eΩatt mad-dawra tar-roundabout li minn Triq Kanun nieΩel minn mal-Bank of Valletta, tag˙ti g˙al ˙dejn il-Head Office talHSBC. S’issa kienu rrappurtati diversi inçidenti fuq il-karozzi. Ma na˙sibx li g˙alhekk, il-Kunsill Lokali ta’ Santa Venera, jew ta’ Óal Qormi jew Transport Malta, qed jie˙du gost bil-˙sara. Id-dnub hu li kunsill jibag˙tek g˙and ie˙or; issib min jg˙idlek tmur g˙and Transport Malta, u o˙rajn li jg˙idulek li dik it-triq tag˙mel malGvern. Hu x’inhu, wasal il-waqt li xi ˙add jie˙u l-intrigu u jirran©aha qabel ma jsir xi inçident fatali. Nemmen li rapporti saru bosta, iΩda l-˙e©©a hi mitluqa g˙all-a˙˙ar. Forsi issa, li waslet l-elezzjoni, jit˙arrek xi ˙add u jirran©aha, g˙all-©id ta’ kul˙add. MOTORIST, SANTA VENERA
Sur Editur, L-G˙aqda MuΩikali L’Isle Adam A.D.1860 tarRabat tal-Imdina bil-kollaborazzjoni tal-Kunsill Lokali tar-Rabat, organizzat g˙at-tielet sena 50 sieg˙a Maratona tas-Snooker, bl-g˙an li jin©abru fondi g˙all-Missjoni fil-Kenja. Wara bosta preparamenti u laqg˙at, ilMaratona ©iet miftu˙a nhar il-Ìimg˙a 26 ta’ Ottubru fil-KaΩin tal-Banda L’Isle Adam. Sar halloween night, ikla u log˙ob g˙at-tfal. Il-log˙ob tal-isnooker kien wie˙ed kontinwu sal-Óadd filg˙axija. Il-Óadd bdiet xandira diretta fuq Radio Calypso li ntlaqg˙et ferm tajjeb mill-pubbliku g˙aliex bdew de˙lin bosta donazzjonijiet ta’ flus, prodotti u affarijiet li ©ew irkantati. Filg˙odu, il-Óadd ukoll, saret quddiesa filKnisja Ta’ ÌieΩu minn Dun Ìor© Grima u daqq ta’ marçi mill-Banda L’Isle Adam. Bosta ikel, pjanti u o©©etti kienu qeg˙din jinbieg˙u fittoroq madwar il-KaΩin. Filg˙axija sar l-g˙eluq bil-log˙ob tal-isnooker mit-tfal. Il-President tal-KaΩin Massimo Azzopardi f’isem iΩ-Ωg˙aΩag˙ kollha li ˙admu g˙al dan is-suççess, ˙abbar li s-somma mi©bura kienet ta’ €12,210. Dan is-suççess ma kienx ˙a
jkun possibbli jekk mhux bis-sa˙˙a ta’ bosta ditti, kumpanniji u ˙wienet li taw l-g˙ajnuna. Nirringrazzjaw lil barman tal-kaΩin li dam ˙amsin sieg˙a miftu˙ u l-g˙ajnuna kollha tieg˙u. Id-donazzjoni ©iet mg˙otija lil Ωew© Ωg˙aΩag˙ Rabtin: Amanda Azzopardi u Janice Dingli. Dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ Rabtin ser ikunu l-Kenja matul ix-xahar ta’ Novembru fejn b’entuΩjaΩmu u ˙e©©a ser jag˙mlu xog˙ol volontarju fost ittfal. Din kienet it-tielet sena li l-G˙aqda MuΩikali L’Isle Adam tar-Rabat tal-Imdina ˙asbet f’min huwa inqas ixxurtjat minna. Matul dawn it-tliet snin l-G˙aqda Rabtija ©abret iktar minn €30,000 b’risq organizzazzjonijiet b˙al dawn. Sinjal sabi˙ li Ωg˙aΩag˙ li ja˙dmu b’risq il-festi f’dan il-kaΩ il-Festa ta’ San ÌuΩepp li tkun iffeste©©jata bi kbir nhar id-19 ta’ Marzu, ja˙sbu fil-fqar. Dun Ìor© qalilna li “b’5ç nitma tifel jew tifla,” mhux xi pranzu, iΩda sitt mg˙aref ross. Int u jien nieklu sitt mg˙aref ross f’©urnata? ADRIAN ZAHRA, PRO GÓAQDA MUÛIKALI L’ISLE ADAM A.D.1860, IR-RABAT TAL-IMDINA
Ringrazzjament g˙all-g˙otjiet ©eneruΩi Sur Editur, Nixtieq pubblikament niΩΩi ˙ajr lil dan il-©urnal talli g˙o©bu jippubblika ittra li l-˙abib tieg˙i Dr Joe Zammit Ciantar bag˙at b˙ala appell g˙allg˙ajnuna lill-Missjoni tad-Djoçesi ta’ Garissa, fil-Kenja (28 ta’ Ottubru 2012). Permezz tal-gazzetta tieg˙ek nixtieq inrodd ˙ajr ukoll lill-qarrejja – kemm dawk li bag˙tu g˙otjiet ©eneruΩi, kif ukoll lil dawk li setg˙u taw u g˙adhom jag˙tu sapport morali u reli©juΩ lill-Missjoni fdata f’idejn ilkomunità Kapuççina Maltija, fil-Kenja. Is-sehem bl-g˙ajnuna tag˙kom ilkoll, huwa tassew apprezzat. Niftakar fikom ilkoll fit-talb tieg˙i. Grazzi. MGR JOSEPH ALESSANDRO OFM CAP, ISQOF KOADJUTUR TA’ GARISSA, IL-KENJA, IL-KAPUÇÇINI, IL-FURJANA
MILL-FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI
muscat vs Gonzi: min ikkonvinça l-aktar?
Demelsa Grech
Matul il-©img˙a li g˙addiet, fuq programm televiziv fuq l-istazzjon nazzjonali, il-poplu Malti u G˙awdxi kellu l-opputunità jara wie˙ed mill-˙afna dibattiti politiçi, issa hekk kif fadal biss ftit xhur ghall-elezzjoni ©enerali li jmiss. Fil-fatt dan d-dibattitu, li sar bejn il-Kap talOppoΩizzjoni Joseph Muscat u l-Prim Ministru Lawrence Gonzi, kien jinkludi su©©etti li jolqtu kull faxxa tas-soçjetà. Wie˙ed mill-oqsma li dejjem jo˙loq diskussjoni huwa dak dwar ir-ro˙s tal-kontijiet tad-dawl kif qieg˙ed iwieg˙ed li se jag˙mel Joseph Muscat. Rigward ir-ro˙s fil-kontijiet, li hija miΩura li se tg˙in lill-familji vulnerabbli ma jkomplux jitfaqqru u lin-negozji Ωg˙ar u medji, il-Prim Ministru rrisponda billi ppreΩenta kont li jiswa biss €0. Ng˙iduha kif inhi, jien qatt ma naf li rçivejna kont li jiswa biss €0 u g˙adni lanqas qatt ma ltqajt ma’ wie˙ed b˙al dan sal-©urnata tallum, irrispettivament jekk nag˙mlux uΩu wkoll mis-sistema ta’ ener©ija solari. Mill-banda l-o˙ra, rigward ir-ro˙s tat-taxxa, il-Prim Ministru ta biss x’jifhem li g˙andu mnejn li se jnaqqas dan il-piΩ minn fuq ilpoplu Malti u G˙awdxi. Però, din il-weg˙da li tonqos l-income tax minn 35% g˙al 25%,
biex minnha jgawdu 60,000 persuna, hija weg˙da li ilha tissema mill-2008. Illum li qeg˙din ng˙ixu fl-2012, il-Prim Ministru g˙adu mhux çar jew ma jafx kif jista’ jwettaq dan. Però, il-Prim Ministru j˙ossu komdu bizzejjed jikkritika lill-avversarju tieg˙u fuq il-pjan konkret li se jwettaq il-Partit Laburista biex jg˙in lill-familji Maltin. G˙aldaqstant, bejn dikjarazzjoni çertissima u dikjarazzjoni biddubju, il-poplu Malti u G˙awdxi jaf lil min g˙andu jag˙Ωel! Punt ie˙or li ssemma huwa rigward il-bidla. GonziPN i˙obb jitkellem ˙afna fuq il-famuΩa bidla. Umilment ng˙id, bidla tfisser tibdil finnies, tibdil fil-gvern, tibdil fl-ideat jew tibdil fil-mod ta’ ggvernar. Çertament li partit li ilu fil-gvern g˙al dawn l-a˙˙ar 25 snin ma tantx jista’ jg˙id li huwa lpartit li jista’ j©ib il-bidla! F’pajjiΩ demokratiku l-bidla ti©i billi toffri alternattiva o˙ra jew alternattiva differenti. B˙al: partit differenti, nies differenti, aktar ideat innovattivi, element Ωag˙Ωug˙ u stil ta’ politika li ma jixbahx lil dak li kellna fis-snin li g˙addew. Fil-fatt, l-g˙ajta ta’ Futur li Jg˙aqqadna tikkuntrasta bil-kbir mal-fatt li mill-grupp ori©inali ta’ membri parlamentari li telg˙u
f’isem il-Partit Nazzjonalista fl-2008, illum g˙andna sitwazzjoni fejn wie˙ed mid-deputati spiçça indipendenti u deputat ie˙or, jitkellem kemm jitkellem, dejjem donnu dak li jg˙id qieg˙ed jaqa’ fuq widnejn torox. Punt ie˙or li kellu prominenza waqt il-programm huwa dwar l-investiment li se jag˙mel jew li g˙andu ppjanat il-Gvern. L-IngliΩi jg˙idu “history repeats itself”, fil-fatt minn dak li rajna waqt il-programm televiΩiv, mid-dehra se jer©a’ jkollna l-istess pro©etti grandjuΩi li kellna fl-2008. Fil-fatt, erba’ snin ilu l-Gvern Nazzjonalista feta˙ il-Mater Dei, allura fiΩΩmien riçenti mid-dehra l-Gvern Nazzjonalista jrid jifta˙ l-Isptar St Philip’s. Çertament li ttrack record tal-Gvern ma tantx hu wie˙ed li tista’ façli tafdah jew toqg˙od fuqu malajr. Fl-a˙˙ar u mhux l-inqas, l-aktar ˙a©a li Ωgur tinkwieta u li jixtiequ l-familji Maltin u G˙awdxin, i˙addnu liema ideologija j˙addnu, hi li meta ji©u biex jixtru l-bΩonnijiet essenzjali ta’ kuljum jew biex jag˙mlu xi kapriçç Ωejjed, dawn in-nies, meta jda˙˙lu jdejhom bil-but mhux ma jsibu xejn, imma jsibu flus biΩΩejjed biex dawn ikunu jistg˙u jakkwistaw dak kollu li tixtieq qalbhom, kemm g˙alihom u kemm g˙all-familja tag˙hom. Hu b’hekk biss li l-ekonomija tista’ tkompli ddur ming˙ajr ma tista©na.
11.11.2012
Ittri
15
Ilma mIÌbuR u mItluq ejjew Nag˙tu Óajr Sur Editur, Snin ilu, il-Perit Duminku Mintoff kien ˙are© bl-idea li fl-Imsida jinbena ©ibjun biex fih jin©abar ilma tax-xita, ˙alli jiffranka ftit mill-istra©i li jsofru d-djar fil-wied meta tag˙mel xita qliel. M’ilux g˙addejt b’karozza tal-linja u dan il-©ibjun kien mimli sax-xfar. Possibbli ˙add mid-dipartimenti tal-Gvern jew talELC ma t˙ajjar jiΩvujtah u jisqih lis-si©ar fittoroq Maltin? Jekk dan il-©ibjun se jibqa’ mfawwar kif inhu, qed nistennew li tag˙mel xi maltempata o˙ra u d-djar jitfawru bl-ilma tax-xita. Ma ninsewx li l-bniedem ma jista’ jag˙mel ebda kompromess man-natura, u din mhix se toqg˙od tistenna l-kumdità tieg˙u biex ibattal il-©ibjun meta jidhirlu. PETER BORG, SAN PAWL IL-BAÓAR
oratorio Sebastinaus Christianus Sur Editur, Kienet inizjattiva verament f’waqtha tal-Kumitat taddirezzjoni tas-Soçjetà Filarmonika Pinto San Sebastjan ta’ Óal Qormi, illi f’g˙eluq il-150 sena mittwaqqif tag˙ha, bil-logo mag˙Ωul b’reqqa ‘Imwielda g˙all-MuΩika’, tkompliet l-istorja rikka ta’ din isSoçjetà, permezz tal-preΩentazzjoni spettakolari u impekkabbli tal-Oratorjo Sebastinaus Christianus. Rigal dehen lill-Qriema kollha, b’mod speçjali lil dawk kollha li g˙andhom qima lejn San Sebastjan u jg˙oΩΩu lis-Soçjetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan. Il-Banda San Bastjan ing˙aqdet mal-istrumenti talkorda f’orkestra minsu©a mill-aqwa talent Malti sabiex irrakkontat ferm fid-dettall il-©rajja illi se tibda fil-qalb ta’ kull minn semag˙ha, ta’ dawk illi b˙ali kienu preΩenti u li g˙andhom g˙al qalbhom bis-serjetà din it-tip ta’ muzika. Bdejt ng˙id bejni u bejni ru˙i: mur ©ib lil missirijietna jsegwu dan l-Oratorju. Ûgur illi ma jkollhomx g˙ajr kliem ta’ tif˙ir. Ûgur illi ma nkunx qed nesprimi l-opinjoni tieg˙i biss, iΩda ma g˙andiex l-içken dubju li anke l-opinjoni ta’ dawk kollha illi attendew, illi dan l-Oratorju g˙amel ©ie˙ assolut lis-Soçjetà Filarmonika Pinto San Sebatjan u lil kull minn ta s-sehem tieg˙u f’kull aspett. Dan kien riΩultat ta’ koordinament bejn kul˙add b’mertu speçjali g˙al-lirika miktuba minn Sebastian
Saliba illi rnexxielu jg˙aqqad l-istorja tal-˙ajja ta’ San Sebastjan bil-Martirju tieg˙u kif kibret l-g˙aqda tal-Qaddis u r-ra˙al ta’ Óal-Qormi, is-Soçjetà u lparruççani kollha fi twemmin nisrani. Il-muΩika ta’ Mro Ray Sciberras libbset dan il-qafas kollu b’muΩika adatata kif mist˙oqq illi g˙enet mhux ftit sabiex il-messa©© wasal kif kien jixraq fost l-apprezzament ta’ dawk kollha preΩenti u ˙afna o˙rajn. Id-Direzzjoni tas-Surmast tas-Soçjetà, Domenic Darmanin, kompliet tg˙aqqad u tispikka bix-xog˙ol kollu li kien ippreparat bil-lirika, u l-muΩika fisSala ta’ Dar il-Mediterran illi kienet ippakkjata binnies. Il-kantanti: it-Tenur Charles Vincenti fil-parti ta’ Sebastjan, is-Sopran Qormija Rosabelle Bianchi filparti ta’ Zoe u Corazon Mizzi fil-parti ta’ omm Marku u Marçelljanu, kif ukoll Pamela Bezzina filparti tal-Belt Pinto illi tirrakkonta l-©rajja flimkien mal-Kor Mirabitur ta˙t id-Direzzjoni ta’ Simone Attard, Ωammew g˙oli l-livell illi kien tant u tant mistenni minnhom sabiex il-preΩentazzjoni se tibqa’ mfakkra bi kburija liema b˙ala b’ittri tad-deheb flistorja tas-Soçjetà GlorjuΩa tal-Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan. Min-na˙a tieg˙i nifir˙ilhom u nawgura lil din isSoçjetà Qormija Ad Multos Annos. JOE CHETCUTI, ÓAÛ-ÛEBBUÌ
G˙aΩiΩ iΩ-Ωmien li saltan fost il-Maltin Tifkira wa˙da flimkien Bil-qima mill-kbir u mill-fqir Xieraq intuh, rispett kbir. Ejjew nag˙tu ˙ajr lil Dom Mintoff mag˙qudin Ejjew nag˙tu ˙ajr, bi tbissima ming˙ajr tmiem Mexxej, prim ministru mill-aqwa g˙al ˙afna snin Ejjew nag˙tu ˙ajr…Flimkien. Nkunu kburin bil-GΩejjer Maltin, nkunu kburin Ng˙allmu t-tfal, xi darba kul˙add jag˙ti ˙ajr. Óajja bla inkwiet bla firda u bla ebda ©lied Id f’id flimkien mag˙qudin, u ng˙oΩΩu fil-qlub tal-Maltin Fer˙ana bil-©id, tal-˙elsien. Ejjew nag˙tu ˙ajr lil Dom Mintoff mag˙qudin Ejjew nag˙tu ˙ajr, bi tbissima ming˙ajr tmiem Mexxej, prim ministru mill-aqwa g˙al ˙afna snin Ejjew nag˙tu ˙ajr…Flimkien Ûg˙aΩag˙ Maltin, ning˙aqdu kollha flimkien Nitg˙allmu n˙obbu ’l xulxin, u b’kura©© kbir dak b˙al ta’ ljun Naraw li kull xewk issir fjur. Ejjew nag˙tu ˙ajr lil Dom Mintoff mag˙qudin Ejjew nag˙tu ˙ajr, bi tbissima ming˙ajr tmiem Mexxej, prim ministru mill-aqwa g˙al ˙afna snin Ejjew nag˙tu ˙ajr…Flimkien Maltin u G˙awdxin ejjew nag˙tu ˙ajr. JOE MICALLEF
16
11.11.2012
Ta’ Barra
miL-LVANT NOFSANi
NeTANyAhu LeST jATTAkkA L-irAN wAÓdu Kmieni din il-©img˙a l-Prim Ministru IΩraeljan, Benjamin Netanyahu, ˙abbar li lest jattakka l-Iran anki jekk ma jkollux l-appo©© talAmerika. Dan l-iΩvilupp riçenti jfisser li Netanyahu re©a’ qieg˙ed i˙addan poΩizzjoni aggressiva fil-konfront tal-Iran. Ftit tal-©img˙at ilu, fid-diskors tieg˙u fl-Assemblea Ìenerali tal-Ìnus Mag˙quda, Netanyahu ta l-impressjoni li kien biddel fehmtu. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-poΩizzjoni tal-IΩrael fil-konfront tal-Iran, il-programm nukleari Iranjan u t-tensjoni diplomatika li din il-kwistjoni qieg˙da to˙loq.
L-IΩrael mhux atrezzat biex je˙odha kontra l-Iran wa˙du Il-Prim Ministru Netanyahu ddikjara li lest jattakka l-Iran ming˙ajr l-appo©© talAmerika, g˙ax irra©una li lIΩrael qatt ma qag˙ad jitlob lappo©© tal-Amerika f’deçiΩjonijiet importanti li ˙a filpassat, u g˙alhekk lanqas ma g˙andu bΩonn dan l-appo©© issa. “Jekk il-Prim Ministru talIΩrael ma jistax jie˙u azzjoni fuq ˙wejje© li huma kruçjali g˙all-eΩistenza, il-futur u ssigurtà tal-pajjiΩ, u jkun dipendenti totalment fuq lapprovazzjoni tal-o˙rajn, allura ma ˙aqqux imexxi,” sa˙aq Netanyahu. Madankollu, jeΩistu dubji serji kemm fil-verità jkun
g˙aqli li Netanyahu jie˙u deçiΩjoni b˙al din ming˙ajr lappo©© Amerikan. Apparti l-fatt li deçiΩjoni b˙al din tkun qed to˙loq konflitt diplomatiku qawwi, lIΩrael jidher li mhuwiex attrezzat biΩΩejjed biex je˙odha wa˙du kontra l-Iran. L-esperti jemmnu li azzjoni b˙al din tkun qieg˙da biss tipposponi l-iΩvilupp tal-armi nukleari bi ftit snin. L-armi tal-Amerika huma ˙afna iktar sofistikati g˙al dan it-tip ta’ attakk. L-eks-Prim Ministru IΩraeljan, Ehud Olmert, ikkritika lil Netanyahu bl-a˙rax g˙allpoΩizzjoni li qed jadotta. Olmert uΩa kliem iebes u qal li Netanyahu kien qed “jobΩoq f’wiçç Obama” u
jag˙mel dak kollu possibbli biex jiswieh l-elezzjoni. Dan hekk kif l-istqarrija ta’ Netanyahu waslet biss ©urnata qabel il-jum tal-votazzjoni. Olmert staqsa b’liema ajruplani l-IΩrael kien se jattakka, b’liema bombi u b’liema teknolo©iji, jekk hux b’dawk li saru mill-IΩrael inkella b’dawk li ng˙ataw minn sorsi o˙ra. Programm nukleari li jmur lura nofs seklu Ironikament kienet l-Amerika stess li fil-bidu g˙enet lill-Iran biex jimbarka fuq prog-ramm nukleari. Dan sar fil-bidu tassnin ˙amsin, suppost b˙ala parti minn programm inter-
nazzjonali g˙all-paçi. L-Iran kompla bil-programm nukleari sal-1979, meta xShah tal-Iran tne˙˙a permezz ta’ rivoluzzjoni. Postu ttie˙ed mill-Ayatollah Ruhollah Khomeini, mag˙ruf b˙ala lewwel Mexxej Suprem, li waqqaf il-programm nukleari g˙aliex kien imur kontra ttag˙lim Musulman. Il-programm re©a’ beda jopera fuq skala Ωg˙ira matul il-gwerra bejn l-Iran u l-Iraq fis-snin tmenin, u spiçça biex ˙a spinta kbira wara l-mewt tal-mexxej Khomeini fl-1989. Wara li kien pospost kemmil darba, l-ewwel impjant nukleari nfeta˙ f’Settembru 2011 bl-g˙ajnuna tar-Russja, u attwalment qed isir ukoll xog˙ol fuq impjant ie˙or. L-indikazzjonijiet li jag˙tu lmexxejja tal-Iran huma li lpajjiΩ se jkompli jespandi lprogramm nukleari tieg˙u. Fil-fatt id-diskors tal-President Iranjan Mahmoud Ahmadinejad fl-a˙˙ar Assemblea tal-Ìnus Mag˙quda kompla jikkonferma dawn ilpjanijiet, hekk kif akkuΩa lPunent b’intimidazzjoni. Huwa esprima x-xewqa g˙all-paçi, u sa˙aq li l-Ìnus Mag˙quda ma kienx qed jirnexxilha tie˙u d-deçiΩjonijiet neçessarji, u li g˙alhekk kien hemm bΩonn qawwi li ti©i ristrutturata sabiex tissalvagwardja r-reputazzjoni tag˙ha. Il-kumment li kien ˙oloq imbarazzament diplomatiku F’Novembru tas-sena li g˙addiet, waqt konverΩazzjoni privata, l-eks-President FrançiΩ Nicolas Sarkozy kien instema’ jg˙id lill-President
Amerikan Barack Obama li Benjamin Netanyahu kien giddieb, u li hu ma jifil˙ux. G˙al dan Obama kien wie©eb li, g˙alkemm Sarkozy jinsab imxebba’ bih, hu (Obama) irid i˙abbat wiççu mieg˙u iktar ta’ spiss. It-twe©iba ta’ Obama, li fiha ma ça˙adx l-allegazzjoni ta’ Sarkozy, ˙olqot imbarazzament diplomatiku qawwi. Jidher li dakinhar, id-diskursata bejn Sarkozy u Obama kienet prinçipalment fuq ilkwistjoni ta’ bejn l-IΩrael u lPalestinjani, tant li Obama talab ukoll lil Sarkozy biex jikkonvinçi lill-Palestinjani biex ma jkomplux jimbuttaw g˙ar-rikonoxximent ta’ stat Palestinjan mill-Ìnus Mag˙quda. Minkejja li d-diskors ma kienx dwar ir-relazzjonijiet tal-IΩrael mal-Iran, din iddeskrizzjoni ta’ Netanyahu minn Ωew© mexxejja influwenti tal-Punent Ωgur li ma tejbitx ir-relazzjoni tag˙hom ma’ Netanyahu. G˙alkemm issa post Sarkozy ttie˙ed minn Francois Hollande, fl-elezzjonijiet presidenzjali ta’ din il-©img˙a Obama re©a’ ©ie elett. Fl-a˙˙ar xhur kien ˙are© çar li Netanyahu kien qed jittama g˙al reb˙a Repubblikana, u g˙alhekk il-kummenti tieg˙u dwar l-azzjoni militari tal-IΩrael fil-konfront tal-Iran tista’ façilment titqies b˙ala tentattiv biex jag˙mel il-bsaten fir-roti lil Obama. G˙adu mhuwiex çar jekk ilpoΩizzjoni ta’ Netanyahu kinitx biss kliem fierag˙, inkella jekk hux se jkun qed jie˙u xi azzjoni konkreta filfutur qarib kontra l-Iran.
11.11.2012
Ta’ Barra
17
IR-REBÓA TA’ BARACK OBAMA
“Qatt ma kelli daqshekk tama g˙al dan il-pajjiΩ daqskemm g˙andi b˙alissa” Barack Obama Barack Obama reba˙ it-ti©rija presidenzjali kontra r-rival tieg˙u Mitt Romney u b’hekk re©a’ ©ie kkonfermat President tal-Istati Uniti g˙all-erba’ snin li ©ejjin. It-taqtig˙a bejn iΩ-Ωew© kandidati kienet wa˙da ˙arxa, iΩda fl-a˙˙ar irriΩulta li Obama kien aktar konvinçenti minn Romney. KRISTA CARUANA f’dan is-servizz tiffoka fuq ir-riΩultati ta’ din l-elezzjoni, il-fatturi li rebb˙u lil Obama u n-nuqqasijiet li tellfu lil Romney.
Wara xhur s˙a˙ ta’ kampanja elettorali intensiva li waqfet biss g˙al ftit jiem min˙abba lurugan Sandy, nhar it-Tlieta li g˙adda l-poplu Amerikan re©a’ g˙aΩel lil Barack Obama biex ikompli jmexxih g˙all-erba’ snin illi ©ejjin. G˙ad li sal-a˙˙ar is-sonda©©i pubbliçi wrew li d-distakk bejn iΩ-Ωew© kandidati kien wie˙ed Ωg˙ir ˙afna u li Obama kien qieg˙ed igawdi minn vanta©© mar©inali fuq Romney, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar xorta rriΩulta li Obama rnexxielu jkun aktar konvinçenti minn Romney f’din l-elezzjoni. Minkejja l-problemi ekonomiçi u r-rata tal-qg˙ad pjuttost g˙olja, l-elettorat Amerikan xorta wa˙da re©a’ g˙aΩel lil Obama biex ikompli jmexxih g˙all-erba’ snin li ©ejjin. Minkejja dan, ir-Repubblikani re©g˙u Ωammew il-ma©©oranza fil-Kungress u g˙alhekk wie˙ed jista’ jg˙id li din l-elezzjoni ftit li xejn bidd-let iddirezzjoni politika tal-Istati Uniti. Óafna kienu jemmnu li fattur ewlieni li seta’ jtellef l-elezzjoni lil Obama kienet ir-rata g˙olja tal-qg˙ad li la˙qet is-7.9% u li hija l-og˙la rata li president kien qieg˙ed jiffaççja f’kampanja elettorali sa minn meta kien hemm Franklin D. Roosevelt. IΩda jidher li Obama rnexxielu jeg˙leb dan ir-riskju minkejja li xorta wa˙da g˙al darb’o˙ra se jkollu jiffaççja Kamra tar-RappreΩentanti b’ma©©oranza Repubblikana, g˙alkemm din id-darba se jkollu ftit aktar senaturi Demokratiçi li jistg˙u jag˙tuh palata. Bosta analisti u opinjonisti qed isostnu li dan ir-riΩultat x’aktarx ser jer©a’ jwassal biex b˙alma ©ara fl-ewwel le©iΩlatura tieg˙u, Obama se jkollu jer©a’ jiffaççja ˙afna bsaten firroti mill-Kamra tar-RappreΩentanti, bil-konsegwenza li ˙afna li©ijiet se jsibu l-intoppi biex ikunu jistg˙u jg˙addu. L-isfidi g˙al Obama Ûgur li wara din ir-reb˙a laspettattivi dwar Barack Obama se jkunu qeg˙din jiΩdiedu. Dan g˙aliex, fl-erba’ snin li ©ejjin, Obama huwa mistenni li jikkonsolida l-˙idma tieg˙u, ikompli jibni fuq it-tajjeb li di©à wettaq, filwaqt li jindirizza l-problemi ekonomiçi
campaigning”. Qalet ukoll li fatturi o˙ra li g˙enuh kienu lpersonalità u t-trobbija tieg˙u g˙ax dawn g˙enuh jifhem a˙jar it-tbatija tan-nies. “Obama offra messa©© çar, poΩittiv u koerenti” – Profs. Stephen Calleya
u r-rata dejjem tiela’ tal-qg˙ad. Obama mistenni, fost l-o˙rajn, jikkonsolida l-˙idma tieg˙u b’rabta mar-riforma fil-qasam tas-sa˙˙a, li minkejja li f’din ilkampanja presidenzjali ma kinitx prota-gonista ewlenija, wara l-erba’ snin li ©ejjin din ir-riforma mistennija tkun wa˙da mill-akbar kisbiet talPresidenza Demokratika ta’ Obama. Dan ma jfissirx li fl-erba’ snin li ©ejjin Obama mhux se jkollu sfida mir-Repubblikani hekk kif dan il-partit se jibqa’ l-partit tan-negozju li huwa ferm aktar kapaçi ji©bor il-flus g˙all-kampanja milli huwa l-Partit Demokratiku. Ma jonqosx ukoll l-isfida ta’ numru ta’ politiçi Ωg˙aΩag˙ li telg˙in f’dan il-partit u li qed ikunu kkunsidrati b˙ala promettenti, fosthom Paul Ryan. Fatturi li tellfu lil Mitt Romney Minkejja li l-kampanja ta’ Mitt Romney kienet wa˙da organizzata u ffinanzjata tajjeb, xorta wa˙da ma kinitx biΩΩejjed biex Romney jikkonvinçi lill-elettorat li huwa aqwa minn Obama u li seta’ joffri futur a˙jar lill-Istati Uniti. Ir-Repubblikani ma rnexxilhomx ibiddlu l-perçezzjoni li g˙andhom bosta dwar Romney, li huwa bniedem opportunist u li m’g˙andux biΩΩejjed esperjenza politika. Anke d-dehra tieg˙u ftit li xejn g˙enitu jirba˙, hekk kif dejjem ta l-impressjoni li huwa bniedem sinjur u maqtug˙ kompletament mir-realtà li qed jg˙ixu fiha l-ma©©oranza talfamilji Amerikani.
Diskors memorabbli Intant, id-diskors tar-reb˙a li Obama g˙amel ftit minuti biss wara li t˙abbar ir-riΩultat, kiseb ˙afna kliem ta’ tif˙ir. Kien hemm min iddeskrivieh b˙ala d-diskors tat-tama fejn Obama tkellem dwar il-futur li jixtieq jara g˙all-Istati Uniti. “Nemmnu li l-aqwa Ωmien g˙all-Istati Uniti g˙ad irid jasal,” sostna Obama quddiem eluf ta’ persuni f’Chicago. Ûied jg˙id li se jkun qieg˙ed jid˙ol fil-White House b’aktar determinazzjoni u b’ispirazzjoni akbar biex ikompli ja˙dem g˙ax fi kliemu g˙ad hemm ˙afna xog˙ol x’jitwettaq. Matul dan id-diskors, Obama offra wkoll l-id tal-˙biberija littmexxija Repubblikana u qal li jixtieq ja˙dem mag˙ha biex jissolvew il-problemi eΩistenti li hemm f’dan il-pajjiΩ, ewlenin fosthom id-defiçit fil-ba©it talGvern, is-sistema tal-immigrazzjoni u anke l-kwistjoni tat-tassazzjoni. “Illejla intom ivvutajtu g˙allazzjoni u mhux g˙all-politika tas-soltu. Intom ele©©ejtuna biex niffukaw fuq l-impjiegi tag˙kom,” sostna Obama. Min-na˙a tieg˙u, f’Boston, Mitt Romney ikkonçeda t-telfa filwaqt li fera˙ lil Obama u sa˙aq li kien g˙amel ˙iltu kollha matul il-kampanja. Intant, f’numru ta’ stati Amerikani, l-elezzjoni presidenzjali ma kinitx l-unika votazzjoni li saret. Saru wkoll numru ta’ referenda dwar kwistjonijiet differenti li wkoll mistennija j©ibu bidliet drastiçi u importanti.
Fost l-o˙rajn, fl-Istati ta’ Maine, Maryland u Washington, l-eletturi approvaw li jkun hemm Ωwie© bejn persuni tal-istess sess. F’Colorado u Washington lelettorat ivvota favur il-legalizzazzjoni tal-˙axixa g˙all-uΩu ta’ rikreazzjoni, filwaqt li f’Kalifornja l-votanti rrifjutaw ilproposta li tkun abolita l-piena tal-mewt. F’referendum ie˙or separat, 61% tan-nies ta’ Puerto Rico vvutaw favur li jsiru l-51 stat Amerikan, jekk kemm-il darba din il-proposta tkun aççettata mill-Kungress Amerikan. Reazzjonijiet lokali Sadanittant, dwar ir-riΩultat talelezzjoni presidenzjali fl-Istati Uniti, din il-gazzetta talbet irreazzjoni ta’ Ωew© opinjonisti: Nikita Zammit Alamango u lProfessur Stephen Calleya. “Obama kien ˙aqqu erba’ snin o˙ra” – Nikita Zammit Alamango Nikita Zammit Alamango qalet li temmen li kontra kull mew© li nqala’ u l-bosta ostakli, Obama kien ˙aqqu erba’ snin o˙ra ta’ tmexxija. Qalet li ΩΩg˙aΩag˙, in-nisa u diversi minoranzi o˙ra kienu l-mutur wara l-kampanja ta’ Obama hekk kif kellu appo©© qawwi minnhom. Mistoqsija dwar x’ta˙seb li kienu l-fatturi li g˙enu lil Obama jirba˙ din l-elezzjoni, Zammit Alamango qalet li temmen li l-istrate©ija li uΩa matul il-kampanja po©©ietu qrib innies permezz ta’ “grassroot
Fi kliem il-Professur Stephen Calleya, Barack Obama re©a’ ©ie elett min˙abba li, waqt ilkampanja presidenzjali, offra lill-poplu Amerikan l-aktar messa©© çar, poΩittiv u koerenti dwar ir-riformi me˙tie©a filpajjiΩ. Matul il-kampanja wieg˙ed li se jkompli j©ib il-bidla fis-sistema ta’ governanza Amerikana fejn tid˙ol tassazzjoni, infiq min-na˙a tal-Gvern, sistema tas-sa˙˙a, edukazzjoni, immigrazzjoni u l-qasam talener©ija, u wieg˙ed ukoll li se jindirizza l-problema tad-defiçit. Wie˙ed g˙ad irid jara jekk Obama hux se jirnexxilu jwettaq dak kollu li wieg˙ed imma li hu Ωgur hu li wie˙ed ma jistax jissotovaluta l-abbiltajiet ta’ tmexxija li g˙andu u l-istil uniku li juΩa. Mistoqsi dwar il-futur tal-Partit Repubblikan, il-Professur Calleya qal li dan il-partit g˙andu ˙afna lezzjonijiet x’jitg˙allem mir-reb˙a ta’ Obama. Qal li, l-ewwel nett, dan il-partit irid jirrealizza li ddemografija tal-Amerika qieg˙da l-˙in kollu tinbidel fejn qed jiΩdiedu l-Ispaniçi u anke lminoritajiet etniçi. Calleya qal li sakemm irRepubblikani mhux se jkunu kapaçi joffru politika li tattira lil dawn is-setturi partikolari, mhux se jkollhom suççess filfutur. Apparti minn hekk, je˙tie© li jkunu kapaçi jikkomunikaw ilmod li bih bi˙siebhom jintroduçu l-pjan ta’ riforma g˙allpajjiΩ. Il-Professur Calleya temm jg˙id li Romney qatt ma kien konvinçenti biex jispjega kif kien se jattwa l-proposti u lweg˙di li kien qed jag˙mel u g˙aldaqstant, meta r-Repubblikani se ji©u biex jag˙Ωlu lkandidat il-©did g˙all-elezzjoni presidenzjali li jmiss, g˙andhom jassiguraw li l-persuna li jag˙Ωlu tkun kapaçi tirrelata ma’ setturi differenti tas-soçjetà u tkun kapaçi toffri pjan t’azzjoni çar u realistiku favur it-tis˙i˙ tal-Istati Uniti.
18
11.11.2012
Mill-Misra˙
40,000 rAÌunI gÓALFEjn gÓAnDEk tgÓID “IvA” gÓALL-FIErA tAt-tIÌIjIEt Trid tirba˙ it-tie© uniku ta’ ˙ajtek? L-g˙arajjes u dawk li waslu biex jiΩΩew©u huma m˙e©©a sabiex iΩuru l-Fiera tat-Ti©ijiet li qed issir ©ewwa l-MFCC u ti©i fi tmiemha llum, fejn Say Yes se jkunu qed i˙abbru d-dettalji kollha tal-kompetizzjoni ‘40,000 ra©uni g˙alfejn g˙andek tg˙id IVA’ fejn koppja wa˙da se jkollha x-xorti li tirba˙ premju uniku li jiswa €40,000 – garanzija tal-isba˙ bidu ta’ ˙ajja ©dida flimkien. Il-premju ta’ din il-kompetizzjoni jikkonsisti f’vouchers li b’kollox jiswew €40,000! Fil-fatt, Classic Jewellers qeg˙din joffru voucher ta’ €10,000 li jissarraf f’©ojjellerija mill-isba˙, perli u arlo©©i li jinsabu g˙all-bejg˙ esklussivament mill-˙wienet tag˙hom. Fino qeg˙din joffru voucher ta’ €10,000 o˙ra li jista’ jissarraf f’g˙aΩla ta’ prodotti impurtati minn Fino. Island Caterers qed joffru voucher ie˙or ta’ €10,000 li jista’ jissarraf f’ catering g˙al jum ittie© tal-koppja filwaqt li ROCS Group qed joffru qamar il-g˙asel eΩotiku millkollezzjoni ©did tal-ivja©©ar, Great Escapes g˙all-valur ta’ €10,000 Sabiex japplikaw g˙allkompetizzjoni ‘40,000 ra©uni g˙alfejn g˙andek tg˙id IVA’, il-koppji kollha li se jiΩΩew©u jridu: 1. Ikunu eli©ibbli li jiΩΩew©u
Mix-xellug: Kar Micallef (Classic Jewellers), Winston J. Zahra (Island Caterers), Rachel Vella (ROCS Group), u Dino Fino (C. Fino & Sons Limited)
finali tal-kompetizzjoni. Ilkoppja rebbie˙a tintg˙aΩel waqt avveniment li se jkun organizzat fi Frar 2013. Karl Micallef minn Classic Group, Dino Fino minn Fino, Winston J. Zahra minn Island Caterers u Rachel Vella minn ROCS Group huma kburin li qed iniedu Say Yes, rabta bejn erba’ ditti ewlenin marbuta mat-ti©ijiet u d-djar f’Malta. Say Yes hija kollaborazzjoni esklussiva ta’ ditti rispettati fejn il-membri tag˙ha g˙andhom l-istess impenn li j˙arsu l-kwalità tas-servizz u l-esperjenza tag˙hom. Classic Jewellers hija kum-
qabel it-8 ta’ Jannar 2015. 2. IΩuru wie˙ed mill- istands waqt il-Fiera tat-Ti©ijiet bejn it-8 u l-11 ta’ Novembru sabiex ji©bru formola talapplikazzjoni u jirre©istraw g˙al din il-kompetizzjoni. 3. Japplikaw online permezz tas-sit www.facebook.com/sayyesmalta 4. JiΩguraw li l-applikazzjoni tag˙hom tasal qabel il-31 ta’ Jannar 2013. Fi tmiem din l-ewwel faΩi tal-kompetizzjoni, g˙axar koppji kontestanti jintg˙aΩlu g˙at-tieni faΩi tal-kompetizzjoni li minnha jkunu jridu jintg˙aΩlu l-a˙˙ar ˙ames koppji finalisti g˙all-faΩi
$% & , ( % . / ,
! " '$(( )* #
# , 2 * ,# 1 % . / ## -
#
!
, 5
" #
!
# ' ()* " $!
## +
+ %
#
, 0#1
13 ,
4 1 % %
#
$
$!
%&
! % #$& + )* ,
# ! " 3 ,,
## ,
" %'(()*+*
" $!
Il-Banif Bank jappo©©ja d-Duke of Edinburgh Award Forum
--
- 5 1 ' 11 6 ,
. / + " 1 & # 1 1 # , 7
ser˙an il-mo˙˙ f’jum it-tie© tieg˙ek. ROCS Group kapaçi joffrulek il-btala perfetta lejn u˙ud mill-aqwa destinazzjonijiet madwar id-dinja. Kemm jekk trid avventura jew rilassament, tiskopri jew sempliçiment tgawdi tour gwidat, ROCS Group g˙andhom id-destinazzjoni perfetta g˙all-qamar il-g˙asel ideali tieg˙ek.
Fl-isfond tal-impenn lejn inizjattivi li jag˙tu kontribut lis-soçjetà Maltija, il-Banif Bank (Malta) qieg˙ed jappo©©ja l-11-il edizzjoni tad-Duke of Edinburgh Award Forum 2012. Il-Forum, li jittella’ kull tliet snin f’pajjiΩ differenti, se jinΩamm f’Malta bejn il-21 u l-25 ta’ Novembru. Il-Forum se jlaqqa’ 280 delegat minn 66 pajjiΩ. Waqt il-Forum, l-organizzazzjonijiet nazzjonali jippremjaw il-parteçipanti, li jkollhom ’il fuq minn 14-il sena, g˙al pro©etti u attivitajiet relatati mal-iΩvilupp personali tag˙hom, u li huma jag˙mlu fuq baΩi volontarja. Il-premju, li lokalment hu mag˙ruf b˙ala l-President’s Award, tnieda f’Malta fl-1961 u s’issa la˙aq aktar minn 60,000 parteçipant. Din is-sena 24 parteçipant Malti se jirçievu l-Premju tad-Deheb. “Il-Banif Bank jemmen li g˙andu jassoçja ru˙u ma’ inizjattivi poΩittivi li jag˙rfu l-potenzjal u kisbiet taΩ-Ωg˙aΩag˙ u jiççelebraw l-impenn tag˙hom,” qal Joaquim F. Silva Pinto, Kap EΩekuttiv talBanif Bank. “IΩ-Ωg˙aΩag˙ iferr˙uk u jittraΩmettulek l-ener©ija u lidealiΩmu tag˙hom. L-edukazzjoni informali fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ hi investiment dirett fit-trawwim ta’ çittadini validi tal-futur.” Din is-sena l-Forum qed ilaqqa’ membri tal-Assoçjazzjoni Internazzjonali tal-premju biex jie˙du deçiΩjonijiet dwar liΩvilupp tal-premju li l-g˙an tieg˙u hu li jiΩgura li kemm jista’ jkun Ωg˙aΩag˙ ikollhom l-opportunità li jipparteçipaw.
,
pannija b’20 sena esperjenza fil-qasam tal-©ojjellerija fina u l-produzzjoni ta’ ©ojjellerija apposta g˙all-jum speçjali tat-tie©. Fino, produtturi u importaturi ta’ w˙ud millaqwa ditti ta’ g˙amara, hija laktar kumpannija ta’ g˙amara mag˙rufa f’Malta. Island Caterers huma fdati g˙as-servizz ta’ catering personalizzat g˙al kull okkaΩjoni u jiΩgurawlek
Laferla Insurance Agency Limited jisponsorjaw il-pantomima tal-MADC Laferla Insurance Agency Limited la˙qu ftehim ma’ MADC sabiex jisponsorjaw il-Pantomima Wizard of Oz, bil-kitba u bil-parti tadDama ma˙duma minn Alan Montanaro, u ta˙t id-direzzjoni ta’ Denise Mulholland u Marco Calleja. Il-produzzjoni tinkludi fiha kast eççezzjonali ta’ kantanti, atturi u Ωeffiena. Din il-pantomima ser issir ©ewwa t-tinda tal-MFCC Ta’ Qali bejn it-22 ta’ Diçembru 2012 u s-6 ta’ Jannar 2013. Trid tirba˙ Ωewg biljetti? Laferla Insurance Agency Limited qed joffrulek l-opportunità biex tirba˙ biljetti g˙al din il-pantomima. Biex tipparteçipa ibg˙at email b’ritratt tieg˙ek mal-˙bieb tie˙du gost, flimkien ma’ ismek u numru fejn nistg˙u nikkuntatjawk fuq competitions@laferla.com.mt Ir-ritratt tieg˙ek ji©i mtella’ fl-album tar-ritratti tal-WOZ Competition fuq il-pa©na tal-Facebook tag˙na u nibag˙tulek il˙olqa (link) g˙ar-ritratt permezz ta’ email. Imbag˙ad g˙amel share! L-iktar tliet ritratti li jkollhom likes sas-16 ta’ Diçembru 2012 jirb˙u Ωew© biljetti biex jaraw il-pantomima. It-termini u l-kundizzjonijiet tista’ ssibhom online.
11.11.2012
Mill-Misra˙
19
Ikel f’kull sieg˙a tal-©urnata fuq MSC Cruises
MSC Divina u MSC Splendida, Ωew© cruise liners ta’ MSC Cruises fil-Port il-Kbir ta’ Malta. MSC Cruises ˙abbru li dawk ilpassi©©ieri li jmorru cruise fuq wie˙ed mill-cruise liners tag˙hom ikunu çerti li jistg˙u jieklu fir-ristoranti tag˙hom f’kull sieg˙a tal-©urnata u tal-lejl, 20 sieg˙a kuljum. Cruise huwa vja©© ta’ skoperta u MSC Cruises jafu li l-esperjenza gastronomika hija parti importanti minn dan ilvja©©. B˙ala kumpannija ispirata minn valuri Mediterranji, MSC Cruises huma konxji li ikel tajjeb huwa aktar minn ikla delizzjuΩa, huwa mod ta’ g˙ajxien. MSC Cruises qed tfittex g˙al modi innovattivi biex ittejjeb l-esperjenza gastronomika abbord il- cruise liners tag˙ha u barra r-ristoranti ewlenin u speçjalizzati, issa introduçew servizz
flessibbli ta’ buffet. Il-buffet fuq il-cruise liners kollha talMSC Cruises issa huwa miftu˙ 20 sieg˙a kuljum, mis-6.00 sas-2.00 talg˙ada filg˙odu. Dan ifisser li issa lpassi©©ieri jistg˙u jgawdu aktar ˙inijiet flessibbli g˙al ikliet tradizzjonali, kif ukoll isibu l- buffet restaurant miftu˙ f’kull ˙in tal-©urnata ming˙ajr ˙las Ωejjed. Dan it-titjib huwa riflessjoni diretta tal-identità tal-MSC Cruises. “L-istil Mediterranju tag˙na jg˙allimna limportanza tal-ispontanjetà,” qal Andrea Gangale, Corporate Product Manager ta’ MSC Cruises. “Bl-estensjoni tas-servizz tal- buffet introduçejna atte©©jament aktar rilassat
u flessibbli g˙all-ikel fuq il-cruise liners tag˙na. Il-mistednin tag˙na jistg˙u jgawdu l-kçina Mediterranja tag˙na meta jkollhom aptit u mhux jintrabtu bl-arlo©© biex jieklu.” G˙all-aktar ikla importanti tal-©urnata, il- buffet g˙andu xi ˙a©a g˙al kul˙add. Is-servizz komplet tal-breakfast jinkludi breakfast komplet u kontinentali bejn is-6.30 u l-10.00, waqt dawk li jqumu aktar tard jistg˙u jie˙du l- breakfast tag˙hom bejn l-10.00 u 12.00 (nofsinhar). L-ikel ta’ waranofsinhar se jkun bejn 12.00 u t-15.30 fil-buffet. Dawk li jixtiequ snack wara nofsinhar u ikla kaΩwali tard waranofsinhar, ilbuffet joffri g˙aΩliet bejn it-15.30 u s-
18.00, li jinkludi grill, pizzeria u salad bar, kif ukoll soppa, pasta, ikel ve©etarjan, ˙ut u speçjalitajiet ta’ la˙am, frott u deΩerta. Il-buffet jofri servizz interrott bejn is19.00 u l-22.00, waqt li l- grill huwa miftu˙ minn nofsinhar sal-22.00 u lpizzerija tibqa’ miftu˙a sa nofsillejl. G˙al dawk li jkunu qed jie˙du pjaçir jieklu u jridu jkomplu jieklu, hemm snack ta’ nofsillejl fil-buffet minn nofsillejl sas-2.00 tal-g˙ada filg˙odu. Hamilton Travel ta’ 4, Triq San Publju, il-Furjana (Tel: 2124 1292), sit e l e t t r o n i k u www.hamiltontravel.com.mt) huma la©enti esklussivi ta’ MSC Cruises filGΩejjer Maltin.
‘Ìejja l-Elezzjoni’ u kitbiet o˙rajn g˙all-adolexxenti ADRIAN GRIMA
ĂǁŶ ŝůͲƉŽĞǏŝũŝ ƐĞ ũĚĂŜŜƋƵŬ Ƶ ƐĞ ũŜĂƐƐďƵŬ͘ ^Ğ ũĞŜĚƵŬ ŵŝůůͲŜĂŵƌŝũĂ ƚĂ͛ dĂ͛ YĂůŝ ƐĂůͲŐǏŝƌĂ ĞǏŽƟŬĂ ƚĂ͛ Ăůŝ͕ ŵŝůůͲ͛ƉŝƚĐŚ͛ ƚĂůͲĨƵƚďŽů ƐĂůͲďĂŶĚůŝ͕ ŵŝůůͲ ŵŝƐƚĞƌŝ ƚĂůͲďŝĚƵ ƚĂĚͲĚŝŶũĂ ƐĂůͲƉĞƌŝŬůŝ ƚĂ͛ Adriana l-Pulizija ďŝůͲƉŝƐƚŽůĂ͘ >ĞƐƟ ƌƵŜĞŬ ŐŜĂůůͲŜĞīĂ ƚĂ͛ Pappa l-Parola͕ ŐŜĂůůͲœŝƌŝ ďůĂ ŶŝĨƐ ƚĂůͲ‘Cowboys’͕ ŐŜĂůůͲĞŶĞƌœŝũĂ ƚƌŝĚ ƟƐƉůŽĚŝ ƚĂůͲsůĞœœĂ <ŬĂƌŐĂƚĂ͘ >ĞƐƟ ƌƵŜĞŬ ďŝĞdž ƚŬŽŵƉůŝ͘͘͘
klabb kotba maltin
drabi); kull meta l-g˙alliema ma jkunux qed i˙arsu; kull meta nara karta vojta, jew tog˙©obni s-sensazzjoni meta mmiss karta partikolari; *ĞũũĂ ůͲĞůĞnjnjũŽŶŝ Ƶ <ŝƌƐƚLJ ƋŝĞŐŜĚĂ ŶŽĨƐŚĂ ďĂƌƌĂ ŵŝƚͲƟĞƋĂ ƚĂůͲŬĂƌŽnjnjĂ ƚĂ͛ <ĞŶŶĞƚŚ͕ ũƟƌ kull meta nsib lapes skur džĂŐŜĂƌŚĂ li jimmarka ŵĂƌͲƌŝŜ ƚĂůͲďŝĚůĂ | /ůͲĨƵƚďŽů ũĂƐĂů ŵĂůĂũƌ Ƶ ũĚƵŵ ming˙ajr ma jigref il-karta (lapes 2B ďŝĞdž ũŐŜĂĚĚŝ͕ ƋŝƐƵ ǁœŝŐŜ ƚĂ͛ ǏĂƋƋ͘ DŚƵdž ďŜĂƚͲ ƚĞůĞĨŽŶĂƚĂ ůŝ ũŝƌĔŝĞǀŝ ĚĂŬŝŶŚĂƌ͕ Ωg˙ira). ďŝůͲǀƵĔŝ ŬŽůůŚĂ Kont kien lussu meta kont | EĂƐĂů ŝĚͲĚĂƌ ŐŜĂũũŝĞŶ ŵĞũũĞƚ ǁĂƌĂ inpin©iƌĂŐŜǁĂ kemm b˙ala passjoni u ƐĂŐŜƚĞũŶ ͚ďĂƐŬĞƚďĂůů͛͘ /ŵŵĂ džŜŝŶ ŶŝƩĂǁǁĂů ŵŝƚͲ ƟĞƋĂ͕ Ƶ ŶĂƌĂŚŽŵ͕ ŝŶͲŶŐŜĂƐ ŝƟƌůŝ ŵŝůůͲĞǁǁĞů͘ kemm g˙ax dejjem kont insib h wens ŝƐƐĂ ŐŜĂŶĚŝ ƋĂůďŝ ƚŜĂďďĂƚ ďŜĂů ŵĂnjnjĂ | EĞƐŚĞ kbir.” ƋŝƐŚĂ ŜƵƚĂ ƚŐŜƵŵ ĮƐͲƐŝŬƚĂ ŵŝdžŐŜƵůĂ ƚĂůͲďůƵ͘ h It-tpin©ijiet fiΩ-Ωew© kotba lŐŜĂů ŵƵŵĞŶƚ ǁŝĞŜĞĚ ƚǁŝů͕ DĂLJĂ ƟdžƟĞƋ ji©bdu ƚŬƵŶ ďŜĂůŚĂ͘ ŜĂůůͲŬƵůƵƌŝ ŵdžĂƌƌďŝŶ ƚĂůͲŜƵƚĂ͘ g˙ajn, iΩda fihom ukoll ˙afna ˙sieb. Din Mhix Log˙ba u Vle©©a /ŵŵĂ ĚŝŶ ŵŚŝdž ůŽŐŜďĂ͘ Kkargata ta’ Adrian Grima bi tpin©ijiet ta’ Karen Caruana, se jkunu g˙all-bejg˙ g˙all-ewwel darba waqt il-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb f’Dar ilMediterran, il-Belt Valletta, bejn is-7 klabb kotba maltin u l-11 ta’ Novembru.
dƉŝŶœŝũŝĞƚ ƚĂ͛ <ĂƌĞŶ ĂƌƵĂŶĂ
ADRIAN GRIMA
pastaΩa fuq it-telefown sal-g˙arqa talMaris Stella fil-Lvant tal-Mediterran. ‘Fabbrika tar-Rikordji’, min-na˙a lo˙ra, tirrakkonta l-esperjenzi bbaΩati fuq sitwazzjonijiet veri ta’ adolexxenti li ja˙dmu f’fabbrika illegali tat-tessuti u jridu jlestu qalziet ta’ ta˙t kull nofs minuta. IΩda l-©rajjiet jiΩviluppaw fi storja ta’ lealtà u tradimenti. Ir-raba’ novella f’ Din Mhix Log˙ba tirrakkonta l-©rajja ta’ Maya u l˙abiba tag˙ha Neshe, it-tnejn iffissati fil-pittura ta’ Frida Kahlo, li jsibu ru˙hom f’sitwazzjoni drammatika. ‘B˙all-Kuluri Mxarrbin tal-˙uta’ hija wkoll storja dwar il-˙biberija u dwar ir-relazzjoni ta’ Maya mal-ba˙ar. Il-ktieb Vle©©a Kkargata fih poeΩiji umoristiçi u mexxejja bir-rima, fosthom poeΩiji ‘bla sens’, b˙al dik li tara konnessjoni ©dida bejn il-gabbana tal-©elati f’Ta’ Qali u l-gΩira eΩotika ta’ Bali. Imma l-ktieb fih ukoll g˙add ta’ poeΩiji li jesploraw id-diqa marbuta mal-mard u l-mewt, u r-rabja li tqanqal l-in©ustizzja. PoeΩija o˙ra tirrakkonta l-ansjetà ta’ tifel li qed jilg˙ab il-futbol, imma j˙ossu ma˙kum mill-biΩa’ li jiΩbalja, waqt li poeΩija o˙ra tirrakkonta l-kburija ta’ tifla li trid issir pulizija biex taqbad il-‘qΩieΩ’. Il-ktieb fih ukoll sitt poeΩiji ta’ erba’ poeti mhux Maltin tradotti jew addattati g˙all-Malti. L-artista Karen Caruana, li ispirat ukoll wa˙da mill-istejjer, bdiet tpin©i meta kienet tifla tal-iskola. “Kont inpin©i kull meta su©©ett l-iskola ma kienx iqanqalli kurΩità (ji©ifieri ˙afna
ADRIAN GRIMA
Fil-bidu ta’ Novembru se jo˙or©u g˙all-bejg˙ Ωew© kotba ta’ stejjer u poeΩiji ta’ Adrian Grima g˙alladolexxenti. Din Mhix Log˙ba hija ©abra ta’ erba’ novelli u Vle©©a Kkargata hija ©abra ta’ poeΩiji. IΩΩew© kotba, ippubblikati mill-Klabb Kotba Maltin, fihom 20 tpin©ija bilkulur tal-artista Ωag˙Ωug˙a Karen Caruana. FiΩ-Ωew© kotba Adrian Grima jirrakkonta stejjer u sitwazzjonijiet tadda˙k u o˙rajn verament serji, u dejjem ifittex li jo˙loq djalogu mal-qarrejja tieg˙u. U˙ud mit-temi li jiddiskuti fil-poeΩiji u l-istejjer tieg˙u ma jidhrux wisq fil-letteratura Maltija g˙all-adolexxenti. U meta jaqbad temi mag˙rufa jesperimenta bi stili differenti. L-ewwel storja fil-ktieb Din Mhix Log˙ba , li nkitbet fl-2008, jisimha ‘Ìejja l-Elezzjoni’ u titkellem dwar tifel li ma jistax jara l-futbol fuq itteleviΩjoni g˙ax nannuh iffissa fuq id-dibattiti politiçi. L-istramberiji tal-politika nazzjonali jfakkruh fl-esperjenza qarsa ta’ meta ˙are© g˙all-Kunsill tal-Istudenti taliskola. Imma d-dehra ta’ Kirsty, nofsha barra mit-tieqa tal-karozza, ixxejjer il-bandiera tal-Partit, i©©ieg˙lu jibda jie˙u interess fil-politika. It-tieni storja ‘Filg˙odu Nqum Imkisser’, li t-tpin©ija minnha tidher fuq il-qoxra tal-ktieb, tist˙arre© b’mod pjuttost le©©er ir-relazzjoni diffiçli ta’ tifel li qed jikber ma’ missieru. Imma hija wkoll storja bi stejjer o˙rajn ©o fiha, minn dik dwar il-vuçi
ADRIAN GRIMA
dƉŝŶœŝũŝĞƚ ƚĂ͛ <ĂƌĞŶ ĂƌƵĂŶĂ
20
11.11.2012
Kun Af
KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo
Tislima lil James Chalker
Il-blat kollu g˙erin ta˙t il-ba˙ar ˙dejn il-bajja ta’ Santa Maria, Kemmuna. (Inset) Ritratt me˙ud minn fuq il-lapida ta’ James Chalker
Kien il-Óadd 3 ta’ Awwissu, 1958, filg˙axija. Il-poplu Ûabbari ntefa’ f’dieqa wara li ©riet l-a˙bar li wie˙ed minn ˙uthom, iΩ-Ωag˙Ωug˙ James Chalker ta’ 25 sena, kien g˙eb u ma nstabx waqt li kien qed jog˙dos f’kompetizzjoni g˙as-sajd tal-˙ut ta˙t l-ilma ’l barra mill-bajja ta’ Santa Marija f’Kemmuna. Tfittxija intensa James kien membru attiv ˙afna malMalta Sub-Aqua Club u kien rebbie˙ ta’ bosta unuri barra minn Malta. Kien g˙addas ta’ esperjenza u kapaçi. Minnufih ©iet infurmata l-Pulizija u bdiet it-tfittxija intensiva g˙alih. Mag˙hom ing˙aqdu s˙abu talg˙aqda. Kien sar kull sforz biex jinstab dan l-g˙awwiem min˙abba li f’dawk l-in˙awi l-ba˙ar hu xi ftit perikoluΩ. In-Navy IngliΩa wkoll g˙enet fit-tfittix b’lança ta’ HMS Albion u o˙ra tal-HMS St Angelo u b’˙elikopter li tar fuq dawk l-in˙awi. L-g˙ada tat-tfittxija l-lança tan-Navy sabet iç-çinturin tal-g˙addas bil-˙ut fih
u l-harpoon b’˙uta mdaqqsa mwa˙˙la mal-foxxna, ’il barra mix-xtajta ta’ Kemmuna. Kienet ˙ar©et xnieg˙a li James ittiekel minn xi ˙uta. Il-Malta SubAqua Club kien innega g˙al kollox ilpossibbiltà li Chalker ©ie attakkat minn ˙uta kbira, g˙aliex ˙uta kbira lewwel ma tattakka kienet tkun il-˙uta li kienet g˙adha mwa˙˙la mal-foxxna tal-harpoon. Din il-˙uta kbira nstabet intatta. Xi nies kienu raw lil Chalker jistad g˙al xi l-4.30pm tal-Óadd. Jista’ jkun li dan il-kompetitur kien sejjer lura filBajja ta’ Santa Marija fejn l-aktar ˙in tard li kellu jasal kien fil-5.30pm. Mix-xhieda li nstabet jidher li Chalker, wara li qabad il-˙uta bil-harpoon wara erba’ sig˙at u nofs jog˙dos u probabbilment bi ftit tat-ta˙bit, g˙ejja g˙al kollox u ˙assu ˙aΩin. Jinstab il-katavru It-tfittxija g˙all-katavru ta’ James Chalker kienet intensifikata minn g˙addasa tar-Royal Diving School tal-
HMS Phoenicia, ta˙t it-tmexxija ta’ Lieutenant G.A.M. Wookey, R.N. ilmag˙ruf espert tad- diving u ˙ames membri tas-Sub-Aqua Club. Wara sitt ijiem, sbie˙ is-Sibt, il©isem mejjet ta’ Chalker instab fuq biçça xatt ramlija bejn il-Kmiemen. Il-katavru nstab mis-sezzjoni RAF Ta’ Qali. Chalker kien g˙adu liebes il-flippers u l-beritta tal-ba˙ar. Ma kellu lebda ˙jiel ta’ vjolenza minn barra. Ftit wara s-sejba, Chalker ittie˙ed lIsptar Victoria, G˙awdex, fejn saritlu l-awtopsja s-Sibt waranofsinhar, u li minnha nstab li l-mewt kienet ikka©unata minn g˙arqa. L-g˙ada kienet saret inkjesta mill-Ma©istrat. Frans Gafa, li dak iΩ-Ωmien kien abbati ta’ disa’ snin, jiftakar li flimkien ma’ Dun Karm Buttigieg, li kien il-viçi Kappillan ta’ ÓaΩ-Ûabbar, kienu marru jilqg˙u l-katavru ta’ James ix-xatt talBirgu. It-tebut twassal minn G˙awdex billança tan-Navy. Qabel telaq il-korteo lejn ÓaΩ-Ûabbar, James ing˙ata tislima simbolika mill-ba˙rin. Il-karru, skulturat u indurat bid-deheb, ©ie mi©bud
minn erba’ Ωwiemel. Akkumpanjat minn kaless b’qassis u l-abbatini, in©ieb lejn ÓaΩ-Ûabbar fejn folla enormi kienet qed tistennieh b’qalb maqsuma. Ommu Rose qasmet qalb kul˙add bil-biki u lfieq x˙in ilkorteo tfaçça quddiem is-Santwarju tal-Madonna tal-Grazzja. Wara li saret il-quddiesa funebri, James ittie˙ed fuq l-ispalla g˙ad-difna fiç-çimiterju ta’ ÓaΩ-Ûabbar, g˙allmistrie˙ ta’ dejjem. Qsim il-qalb Ironikament, missier James, Sammy, kien popolari ˙afna fir-ra˙al ta’ ÓaΩÛabbar min˙abba li kien idur ir-ra˙al bir-rota jbig˙ il-gazzetta. G˙idli x’jibqa’ fik meta tbig˙ il-gazzetta u fuq il-pa©na ta’ quddiem ikun hemm stampat ir-ritratt ta’ ibnek mejjet u rrakkont tad-disgrazzja? It-telfa ta’ James ma’ tintesa qatt, speçjalment miΩ-Ûabbarin.
Nirringrazzja lis-Sur Joseph Gafà talg˙ajnuna li tani biex nikseb it-tag˙rif.
11.11.2012
Personalità
21
G˙alih il-muΩika Taljana hija terapija Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com
Twanny Scerri ma’ Venditti (xellug) u Albano (lemin)
Il-personalità li tkellimt mag˙ha llum hija l-preΩentatur Twanny Scerri. G˙andu seba’ u ˙amsin sena, miΩΩewwe© u missier ta’ tifla unika. Proprjament millKalkara imma joqg˙od il-Birgu. G˙al dawn l-a˙˙ar erba’ snin beda ja˙dem full-time ma’ Calypso Media Communications. Qabel kien ja˙dem g˙al tletin sena s˙a˙ it-Tarzna u b˙ala part-time kien ja˙dem ix-Xandir Malta li wara sar PBS, fejn ukoll dam ja˙dem tletin sena. Il-passatempi tieg˙u huma l-futbol, il-waterpolo, l-g˙awm u l-mixi. Ittim favorit tieg˙u huwa l-AC Milan.
G˙alkemm ix-xog˙ol fil-medja ilu jag˙mlu g˙al dawn l-a˙˙ar snin b˙ala xog˙ol ta’ kuljum, Twanny g˙andu esperjenza vasta warajh ta’ sena wara o˙ra, speçjalment filmuΩika Taljana. Fil-fatt ilu g˙al dawn la˙˙ar 32 sena fix-xena ta’ xandir f’Malta. G˙alih il-muΩika Taljana hija espressjoni ta’ emozzjoni u sentiment. I˙oss li lmuΩika Taljana tg˙odd ˙afna g˙all-emozzjonijiet tieg˙u. “Problemi fil-˙ajja ma jissolvewx meta tisma’ l-muΩika, imma n˙oss u na˙seb li l-muΩika Taljana hija forma ta’ terapija li tirrilassak. Il-kantawturi Taljani g˙andhom espressjoni ta’ ma©ija fil-lirika u l-muΩika tag˙hom,” spjegali Twanny fi kliemu; filwaqt li jsostni li l-poΩizzjoni ©eografika ta’ Malta, radju u televiΩjoni Taljan, magaΩins, rivisti u gazzetti Taljani, kollha g˙enuh sabiex jin©ibed lejn il-muΩika Taljana. Mitlub jg˙idli xi ftit dwaru, Twanny infurmani li huwa bniedem li j˙obb laffarijiet eΩatti. “IΩ-Ωamma tal-˙in g˙al xi appuntament, u Ωamma tal-˙in waqt ilprogrammi tieg˙i u serati li nippreΩenta hija importanti ˙afna fil-˙ajja tieg˙i. In˙obb inkun riΩervat u l-privatezza tieg˙i nie˙u ˙siebha ˙afna. In˙obb infassal il-©urnata minn qabel. Idejjaqni l-egoiΩmu, l-artifiçjalità u tqasqis fuq in-nies! G˙alhekk il-privatezza nibΩa’ g˙aliha, g˙ax mal-ewwel tista’ ssib ru˙ek f’çentru ta’ attenzjoni mhux mixtieqa.” Twanny beda l-karriera fix-xandir lokali ma’ Le˙en il-Óbiberija u Solidarjetà, fl1980. Ftit xhur wara da˙al ma’ Xandir Malta u kien beda u dam g˙al ˙afna snin fuq il-muΩika Taljana. “Mindu bdejt ma’ Calypso ma bqajtx biss fuq il-muΩika Taljana, iΩda frixt l-g˙aΩla g˙al diversi tipi o˙ra ta’ muΩika. Sakemm d˙alt ma’ Calypso dejjem kont indoqq iddiski. F’dawn l-a˙˙ar erba’ snin kelli esperjenza poΩittiva ma’ Calypso Music TV fejn ippreΩentajt kemm il- breakfast show kif ukoll il-programm ta’ diskussjoni Kontra r-Ri˙”. Intervista ˙afna kantanti Taljani Twanny intervista w˙ud mill-aqwa kantanti Taljani, kemm f’Malta, kif ukoll flItalja. Fi kliem ie˙or g˙andu konnessjoni tajba max-xena muΩikali Taljana. Óallejt f’idejh sabiex jispjegali fid-dettall. “Iva hekk hu. Fl-Italja ppreΩentajt f’Lucca u Livorno – serati ma’ Orietta Berti u Tony Dallara. Il-˙ajra g˙all-muΩika Taljana bdiet mill1967 meta kont insegwi r-radju Taljan u nisma’ programmi b˙al Per voi Giovani, u Bandiera Gialla ppreΩentati minn Renzo Arbore u Gianni Boncompagni. Kont insegwi l-hit-parade Taljan li kien jippreΩenta Lelio Lutazzi. Illum fuq baΩi regolari nΩomm kuntatt ma’ Gianni Morandi, Piero Cassano ta’ Matia Bazar, Pupo, u ˙afna mani©ers ta’ kantanti Taljani,” sostna mieg˙i Twanny. Nibqa’ fuq l-istess su©©ett u nsir naf li intervista ˙afna artisti Taljani fosthom Gianni Morandi, Claudio Baglioni, Zucchero u ˙afna o˙rajn. L-artisti kollha
li intervista kwaΩi kollha ltaqa’ mag˙hom b’mod personali. “Meta d˙alt ma’ Calypso ridt nibda b’xi ˙a©a mhux tas-soltu. Fl-ewwel tliet xhur ©ibt tnax-il intervista permezz tat-telefown ma’ w˙ud mill-aqwa kantanti Taljani. Kull intervista li g˙amilt kienet emozzjonanti. Li ma ninsiex Ωgur hija l-intervista li g˙amilt ma’ Claudio Baglioni meta ©ie Malta fl-Oscia Concert. Hu kien jaf li jien naf li kien ser jag˙mel sorpriΩa ta’ LA˙˙ar Bidwi f’Wied il-G˙asel u baqa’ jinsisti mieg˙i biex ma nitkellem xejn minn qabel! U Ωammejt kelmti. Però, wara lintervista beda jkellimni fuq s-sbu˙ija talPort il-Kbir tag˙na u diskorsu affaxxinani wisq.” L-uniku Malti li indirizza folla kbira waqt il-Festival Bar Meta f’Malta kien sar il-Festival Bar fissena 1985, Twanny kien l-uniku Malti li tela’ fuq il-palk jindirizza l-folla ta’ 40,000 ru˙ fil-Furjana. Tlabtu jispjegali l-involviment tieg˙u dakinhar, u g˙aliex l-uniku Malti. “L-organizzatur, Vittorio Salvetti, u lpreΩentaturi, Claudio Cecchetto u Ramona del Abate, kont ili ©img˙a mag˙hom nikkoordinaw l-intervisti. Qabel beda liffilmjar tal-Festival Bar riedu persuna Maltija biex tispjega dak kollu li kien ser ji©ri fuq il-palk, naturalment bil-lingwa Maltija u anki bi qbil mal-Ministru Joe Grima dak iΩ-Ωmien, g˙ajtu lili biex nag˙mel din il-biçça tax-xog˙ol.” JippreΩenta serata ma’ Gianni Morandi Fl-aqwa tal-karriera tieg˙u, fis-sena 1990, Twanny kien inkarigat sabiex jag˙mel kuntatti mat-tim nazzjonali tal-kantanti Taljani sabiex jingiebu hawn Malta jilag˙bu log˙ba futbol ma’ xi personalitajiet Maltin f’Ta’ Qali quddiem 11,000 spettatur. Dakinhar huwa ppreΩenta dan l-avveniment flimkien ma’ Gianni Morandi. B’hekk tlabtu l-kummenti tieg˙u dwar dan l-avveniment hekk speçjali g˙al Malta g˙al dak iΩ-Ωmien. “It-Taqsima Tarznari tal-GWU kienet qed tiççelebra l-25 anniversarju tag˙ha u riedu jo˙olqu avveniment fuq skala nazzjonali. Jien ©ejt avviçinat biex nibda kuntatti mattim nazzjonali tal-kantanti Taljani. Minnufih kont çempilt ir-Rai waqt il-proramm Domenica In li dawk iΩ-Ωminijiet kien jippreΩentah Pupo. Pupo, li huwa membru ta’ dan it-tim, tani l-kuntatti u kont bdejt sitt xhur s˙a˙ ta’ diskussjonijet iebsa mal- management ta’ dan t-tim,” beda jirrakkontali Twanny. Kompla jg˙idli, “Però, rajna l-frott tag˙hom fit-3 ta’ Ìunju 1990. Kienet attività ta’ suççess. Sport, spettaklu u solidarjetà kienet it-tema. Il-flus li da˙˙lu marru g˙ad-Dar tal-Providenza, fejn hawnhekk ˙adna lil Gianni Morandi u o˙rajn iΩuru r-residenti. Ìurnata qabel, Gianni Morandi u jien g˙amilna rehearsal sew ta’ dak li kellu
jsir. Jien kummentarju bil-Malti u Morandi jg˙ajjat il-players/kantanti wie˙ed wie˙ed. Mumenti li ma jinsa qatt Waqt din l-intervista mieg˙i, Twanny ftakar f’rakkonti ˙elwin li ma jinsa qatt filkarriera tieg˙u, speçjalment dwar il-Perit Mintoff li g˙adu kif ˙alliena f’Awwissu li g˙adda. Twanny beda jg˙idli li kien ja˙dem it-Tarzna u Xandir Malta u hemm kien hemm ˙afna ˙bieb tal-Perit li kien jafhom. “Darba kont avviçinajt xi tnejn minnhom u g˙edtilhom li xtaqt immur xi darba mag˙hom jew ‘L-G˙arix’ ta’ Delimara jew Óal Tarxien. Kienu kkuntentawni diversi drabi. Dak iΩ-Ωmien kont mist˙i ˙afna, u minn dawk li kienu jmorru g˙andu minn s˙abi, jien ma tantx kont nitkellem u darba Mintoff qalli: “Jaqaw ˙alqek me˙jut int?”. Rakkont ie˙or li jikkonçerna lill-Perit Mintoff u l-karriera ta’ Twanny kien ©ara xi tliet snin ilu waqt li Twanny kien qed jag˙mel programm tar-radju fuq Calypso. Óallejt f’idejh sabiex jirrakkontali. “Konna qed inxandru minn stabbiliment f’Ra˙al Ìdid. Fl-4pm waqt waqfa g˙alla˙barijiet ˙ri©t ftit barra. Kif ˙ri©t fil-pjazza ta’ Ra˙al Ìdid nilma˙ il-Perit Duminku Mintoff. Kien ma’ ie˙or li g˙arafni malewwel. Mort fuq il-Perit Mintoff u staqsejtu kif inhu. Hu staqsieni x’kont qed nag˙mel hemm, u jien g˙edtlu li kont xog˙ol u kont waqt break. Dlonk staqsieni x’tip ta’ xog˙ol kont qed nag˙mel u we©ibtu li ndoqq id-diski. Ma kinitx kelma. In-nies daru mag˙na. Insejt li l-a˙barijiet kienu spiççaw! Tawni linja mill-istudios u jien kont g˙adni nipprova nikkonvinçi lill-Perit fuq xog˙li. Kien baqa’ jistaqsini dwar id-diski, g˙ax kien g˙adu ma rrealizzax li dak huwa xog˙li. Fil-fatt baqa’ jg˙idli biex immur na˙dem. Kont insistejt mieg˙u li dak kien xog˙li llum il-©urnata, li ndoqq iddiski. Imbag˙ad qabadni minn spallti u minn ta˙t l-ilsien, g˙alkemm xorta semg˙uh in-nies, staqsieni jekk fejn konna kinux qed imorru xi anzjani jilag˙bu l-flus. Kien qed jirreferi g˙allbingo place f’dan l-istabbiliment stess. Çertament li f’dan il-kaΩ il-Perit ma baqax jag˙rafni. Meta ©ara dan il-kaΩ kien qed ja˙seb ukoll li xog˙ol ta’ deejay ma jqallax flus, u b’hekk beda jinsistili biex immur na˙dem,” tbissem jg˙idli Twanny. B’kurΩità fuqi staqsejtu kif jirrea©ixxi hekk kif isir jaf li jkun ©ej xi artist jew artista Taljana hawn Malta. Fil-fatt infurmani li mal-ewwel jibda l-kuntatti malorganizzaturi. “Illum drawni sew! Kultant jie˙du qatg˙a bija, g˙ax jien demanding ˙afna. Fi kliem ie˙or, nitlob informazzjoni rigward ˙inijiet tal-wasla, lukanda, intervista u aktar,” sostna Twanny. Fl-a˙˙ar nett Twanny xtaq jg˙addi messa©© lill-qarrejja tal-©urnal KullÓadd. “Ix-xog˙ol tieg˙ek hu x’inhu trid tag˙mlu minn qalbek u mhux b’mod sfurzat. Meta tag˙mel xog˙lok minn qalbek t˙ossok aktar sodisfatt u tie˙u interess aktar,” temm jg˙idli.
22
11.11.2012
KurΩitajiet
Kalejdoskopju
Mi©bura minn Charles B. Spiteri
Ara tifta˙x xi ristorant? Id-diΩordni mag˙rufa b˙ala PICA ©©ieg˙el lil çerti nies jixxennqu g˙al o©©etti li mhumiex meqjusa b˙ala ikel. Kerry Trebilcock (ritratt), minn Mylar f’Cornwall, g˙andha xenqa speçjali g˙all-isponoΩ u s-sapun, partikolarment b’xi tadam jew barbeque sauce. Hi tippreferi l-isponoΩ b’xi ketchup ja˙raq, mustarda jew g˙asel, iΩda jekk ma jkollhiex sponoΩ, iddur g˙al xi sapuna bil-fwie˙a biex taqta’ l-aptit tag˙ha. Issemmi li minn dejjem kienet partikolari fit-tip ta’ sponoΩ u sapun li tiekol, u t˙obb tirrakkonta kif tippreparahom. “Jekk no˙ro© mid-dar g˙al ©urnata, in©orr borΩa Ωg˙ira tal-plastik b’biççiet tal-isponoΩ biz-zalza tattadam jew tal-barbeque. Qatt ma naf li ˙ri©t middar ming˙ajr snack b˙al dan,” qalet Kerry. Hemm bosta o©©etti o˙ra li l-PICA to˙loq xenqa g˙alihom, b˙alma hu l-metall, il-fa˙am, it-trab, irramel, il-©ibs, eçç. Kultant, din id-diΩordni twassal g˙al xenqa ta’ affarijiet ferm kbar b˙al g˙amara, pittura tas-saqaf, bozoz u o©©etti o˙ra.
Hawn xi Malti jit˙ajjar jiΩΩewwe©? Jekk xi ©uvni Malti jkun irid iserra˙ mo˙˙u g˙all-futur, kulma jrid jag˙mel hu li jmur salIndja u jipprova jindiehes ma’ xi xbejba li jkollha l-familjari tag˙ha mda˙˙la fil-Muthoot Finance Corp., l-ikbar kumpannija Indjana li tinnegozja fid-deheb. Din il-korporazzjoni tinsab f’Kerala. Dan l-a˙˙ar iΩΩew©et it-tifla tal-Kap EΩekuttiv u kif juri r-ritratt, l-g˙arusa kienet miksija b’ornamenti tad-deheb, li kienu speçifikament iddisinjati g˙all-okkaΩjoni. Kien rappurtat li fuqha kellha xejn inqas minn ˙ames kilogrammi deheb fin, li hu stmat li jiswa kwart ta’ miljun dollaru (194,840 ewro). Mhux ta’ b’xejn li serqet ix-xena kollha waqt it-tie© u r-ritratti tag˙ha daru mad-dinja. Niddubita kemm Cleopatra jew ir-Re©ina ta’ Sheba setg˙u jersqu ma©enbha u jag˙mlu spikk! Biex tg˙axxaqha, hemm min jg˙id li dan ittie© mhu rari xejn, g˙ax kull tie© tal-Óindu jsir b’dan il-mod. G˙alhekk, li kieku xi Malti jiΩΩewwe© mara minn dawn u j©ibha toqg˙od f’pajjiΩna g˙al g˙omorha, jista’ jibqa’ çert, li jekk xi darba tfaqqa’ problema ekonomika dinjija o˙ra, ma jmutux bil-©u˙, tant kemm nibtu negozjanti tad-deheb li, skont huma, iridu jixtru d-deheb antik u jag˙tu l-aqwa prezzijiet g˙alih!
QbiΩ mill-g˙oli Tit˙ajjar tinΩel f ’vulkan? Huma n˙awi feroçi meta jkun qed jaqbad u huma mumenti li ˙add m’g˙andu joqg˙od fuqhom min˙abba n-natura tag˙hom, iΩda meta tkun tista’ tittawwal fil-©ewwieni tag˙hom issib veduti li ma tinsa qatt. Min jirnexxilu jinΩel fil-fond ta’ vulkan, jara dehriet spettakolari. Dan l-a˙˙ar il-fotografu Lurie Belegurschi niΩel fil-fond tal-vulkan Thrihnukagigur, qrib Reykjavik fl-IΩlanda, biex bil-kamera tarritratti tieg˙u juri s-sbu˙ija straordinarja tal-kmamar enormi li jinsabu fil-qieg˙ tal-vulkan rieqed. Forsi l-esploratur ˙assu Ωgur minnu nnifsu meta niΩel sa 120 metru, l-ekwivalenti ta’ tliet statwi tal-Libertà mqeg˙din wa˙da fuq l-o˙ra. Hu niΩel peress li, skont ma hu mag˙ruf, dan il-vulkan ilu ma jiΩbroffa madwar 4,000 sena, iΩda hekk kif tniΩΩel f’ga©©a mwa˙˙la ma’ krejn, il-mantra antika aktarx li g˙addiet minn rasu, g˙ax il-mistoqsija li t˙asseb mhix li hemm vulkan rieqed, iΩda li hemm vulkan li ˙add ma jaf meta se jiΩbroffa. Il-kittieb Jules Verne kien ispirat mill-istess vulkan meta kiteb il˙rafa klassika Journey to the Centre of the Earth.
Ma nafx titqiesx b’©ennata, iΩda numru ta’ g˙addasa, mag˙rufin b˙ala ‘La Quebrada Cliff Divers’ jaqbΩu g˙al millinqas ˙ames darbiet kuljum dan l-irdum perikoluΩ g˙all-a˙˙ar, f’g˙oli ta’ tletin metru u nofs (100 pied). L-irdum jinsab f’Acapulco, il-Messiku. Huma jaqbΩu minn dak l-g˙oli biex jaqg˙u f’ba˙ar fond bejn sitta u sittax-il pied, skont l-imbatt. Dan il-qbiΩ ilu g˙addej sa mill-1934 meta, dak iΩ-Ωmien, sid ta’ ristorant fuq l-istess irdum ˙adem b˙al pjattaforma g˙all-g˙addasa, biex waqt li jaqbΩu u jisfidaw il-blat ippuntat, joffru spettaklu lit-turisti li jkollu allo©©jati g˙andu. Sa ftit Ωmien ilu kellna wkoll numru ta’ Maltin li kienu jaqbΩu mix-Chalet g˙allba˙ar, kif ukoll o˙rajn fix-Xlendi G˙awdex. Min jaf jaqblilniex nirreklamaw il-qbiΩ mal-periklu!
11.11.2012
Bir-Ru˙ u l-Ìisem
Bir-ru˙ u bil-©isem
minn
23
Patri Mario Attard
X’konnessjoni hemm?
Xi snin ilu ©rali kaΩ li ˙assibni mhux ftit. G˙all-bidu mlieni bid-dieqa, iΩda mbag˙ad tani kura©© ta’ sur. Kont inΩur persuna b’marda terminali. Óajja bil-bosta din il-persuna ma kellhiex.
Persuna o˙ra rreferitli lil din il-persuna. Jiena mort u malli din il-pazjenta ratni tg˙idx kemm fer˙et bija! G˙ajnejha xeg˙lu anki jekk ©isimha spiçça gozz g˙adam min˙abba l-marda qalila u
avvanzata li ˙akmitha. “G˙idli xi ˙a©a sabi˙a Father?” talbitni bil-˙niena. Ilkarba tag˙ha da˙litli f’qalbi. F’dak il-˙in donnu ©ie x’jg˙idli: “G˙ax ma dda˙˙alx idek fil-but taç-çoqqa tal-
CAREER OPPORTUNITY Enemalta Corporation offers a core of specialised energy services and was established in 1977. To ensure that Enemalta Corporation is in full compliance with applicable policies, procedures, laws and regulations with established national regulations, we are seeking the ideal candidate for the role of:
INTERNAL AUDIT & RISK ASSESSMENT MANAGER The Manager Internal Audit and Risk Assessment has to be a highly motivated and responsible team player with strong leadership, highly ethical and goal oriented skills to ensure that Enemalta Corporation is in full compliance with established national regulations. Responsibilities will include: Setting up and organising the Internal Audit and Risk Assessment division of the Corporation. Evaluating and examining policies, procedures and systems in place ensuring proper corporate governance. Devising Internal Audit programmes and supervising tests of controls and substantive testing on a routine basis. Develop systems of Internal Audit in order to prevent/detect fraud and other irregularities. Recommending new or revised policies and procedures to improve effective and efficient management controls. Undertaking special investigations on financial transactions as requested by the Audit Committee.
Under the direction and instruction of the Internal Audit Committee, this position is to conduct a full range of corporate governance, financial, compliance and operational audits and to provide advisory services with regards to investigations, internal control structures and accountability. The position will also oversee the implementation of approved recommendations. Excellent career prospects will be offered to the chosen candidate. Applicants should be in possession of an Accountancy degree, 10 years managerial experience, with 4 years exposure to an Internal Audit role. Applicants are to submit their C.V. to: Enemalta Corporation Human Resources Section, Church Wharf, Marsa MRS 1000 by not later than 19th November 2012. Late applications will not be accepted. Further details may be obtained from the HR section on phone number 2298 0585 / 2298 0300 or email hr.emc@enemalta.com.mt MPO NO: 111/2005/35 ETC PERMIT NO: 222/2012
www.enemalta.com.mt
lemin u tag˙tiha kuruna?” Hekk g˙amilt u idi ˙ar©et kuruna kannella mill-isba˙ bil-medaljun tal-Óniena Divina. “Din il-kuruna ©abuhieli mill-Polonja,” g˙edtilha bilfer˙. G˙al dan il-kliem l-isfurija ta’ wiççha dehret g˙al mument tie˙u l-˙ajja mill©did. “Grazzi,” we©bitni. Kif qaltli hekk, bil-fer˙ li kellha fuqha kwaΩi ˙atfitli lkuruna minn idi l-leminija. Óaditha u rassitha bil-fer˙ ma’ qalbha. G˙alqet g˙ajnejha g˙al waqt u: “G˙all-erwie˙ Father! Kemm in˙ossni filpaçi!” “G˙ad baqag˙li x’nag˙tik,” issuktajt jien. Da˙˙alt idi filpettolina, ji©ifieri fil-biçça ta’ quddiem taç-çoqqa li tg˙attili sidri, u g˙edtilha mbissem: “Din tieg˙ek. Hawnhekk g˙andek it-talba tal-Óniena Divina.” G˙ajnejha re©g˙u xeg˙lu mill-©did. “Trid nurik kif titlobha?” “Iva Father,” we©bitni entuΩjasta. F’dak il-˙in ˙dejha kien hemm ukoll ommha. G˙alhekk biex ma ng˙ejjihiex iΩjed mill-ewwel bdejt infissrilha t-talba. “Trid nitolbuha flimkien jew trid tistrie˙?” “Le! Nitolbuha issa!” we©bitni determinata. U flimkien, a˙na t-tlieta, bdejna nitolbu qalb wa˙da u ru˙ wa˙da din il-kurunella daqshekk profonda u sabi˙a. Fit-tliet darbiet li Ωort lil din il-pazjenta dejjem tlabna minn qalbna din it-talba qawwija, sempliçi u qasira. Kont nibqa’ msa˙˙ar kif din il-pazjenta, minkejja t-tbatija tal-marda li kellha, kienet titlobha b’tant ˙rara. Daqstant ie˙or kont nibqa’ msa˙˙ar b’ommha li, minkejja li kienet Ωgura li kienet se titlef lil bintha f’qasir il-g˙omor, xorta wa˙da baqg˙et imka˙˙la ˙dejn sodditha titlob mag˙ha. L-a˙˙ar jum li kont hemm ˙dejhom ©ie wie˙ed minn dawk tal-libsa t-twila li kien mid˙la sewwa tal-familja. X’˙in rajtu mill-ewwel tajtu ddritta. La kien ˙abib tag˙hom jitlob mag˙hom hu. Da˙al ˙dejha u talab. Ftit wara ©ie lmissier. Qag˙ad ftit ˙dejn
bintu u ˙are© barra jibki. Iddispjaçieh jaraha tinqered fil-fjur ta’ ˙ajjitha. Tg˙id mhux g˙alhekk li ommi u missieri kienu tant ˙aduha bi kbira meta o˙ti mietet ta’ 48 sena? Min ilumhom? X’niket dak! Tara lil uliedek jinΩlu fil-˙ofra qablek! L-g˙ada ma kontx xog˙ol. Imma, g˙ax Malta Ωg˙ira, kelli niltaqa’ mal-proxxmu tal-libsa t-twila. “Dik iΩ-Ωag˙Ωug˙a mietet Patri!” qalli. Tnikkitt. “Kont in˙oss li minn hemm kellha tg˙addi miskina,” we©ibtu jien. “Miraklu biss seta’ jsalvaha. Aqtag˙li kurΩità. Fi x’˙in mietet?” “Fit-tlieta”. “X’inhu? Fit-tlieta?” we©ibtu jien imbellah g˙all-a˙˙ar b’li smajt. “G˙aliex qieg˙ed tistag˙©eb?” issokta s˙un s˙un. “Mela fis-sieg˙a tal-˙niena! Fla˙˙ar tlett ijiem ta’ ˙ajjitha tg˙idx kemm kienet titlob ilÓniena Divina bil-qalb!” It-twe©iba li tani baΩwritni bil-qatg˙a. Kexkxitni. “X’konnessjoni hemm mat-tlieta?” qalli b’ton sarkastiku ta’ wie˙ed li ma jemminx sa˙ta. Iddispjaçini. L-attitudni ta’ dan tal-libsa t-twila qaΩΩitni. Qallg˙etli l-istonku tieg˙i. U ejja! Int bis-serjetà jew! Int saçerdot jew wie˙ed li ma jemminx bil-basal! It-tkexkixa bard li n-nuqqas tat-twemmin tieg˙u qabbadni kienet talbiΩa’ u tal-mist˙ija. Dan hu veru l-iskandlu. Ra©unament b˙al dan lil Alla jinsultah. U dan id-diskors jg˙odd lewwel nett g˙alija! Kemm-il darba tkessa˙t g˙aliex irra©unajt hekk. Veru jmissni nist˙i! U ta’ dan nitlob ma˙fra minn qalbi lil dawk li bilkummenti tieg˙i ta’ din ixxorta, ji©ifieri mxajtna, kissirtilhom il-fidi tag˙hom. Kont xitan bil-qrun minflok Ìesù Kristu! Bdejna s-sena tal-fidi ˙uti. Itolbu g˙alina – tal-libsa ttwila, ˙alli naraw lill-Mulej ja˙dem f’˙ajjitna. G˙ax il-˙uta minn rasha tintenn! Fidi b˙al ta’ tifel irrid ˙alli ng˙inek tara l-konnessjoni f’dak kollu li ji©rilek mal-Mulej li jag˙mel minn kollox biex isalvak!
24
11.11.2012
MuΩika
BRITNEY SPEARS SE TOÓROÌ KTIEB
Krista Caruana
Ûvolta interessanti fil-karriera tal-kantanta popolari Britney Spears hekk kif jidher li Spears bi˙siebha tippubblika ktieb. Rivisti popolari Amerikani, fosthom il-Hollywood Reporter, irrappurtaw li l-kantanta g˙addejja b’ta˙ditiet mal-kumpannija tal-kotba HarperCollins dwar il-pubblikazzjoni ta’ ktieb. G˙alkemm s’issa g˙ad mhux mag˙ruf dwar xiex se jkun dan il-ktieb, ir-rapporti qed jg˙idu li Spears bi˙siebha tippubblika novella. Qed jing˙ad li b’din l-avventura l-©dida tag˙ha, Spears se tkun qed timxi fuq il-passi ta’ Lauren Conrad u Nicole Polizzi. Huwa ma˙sub li n-novella li se tippubblika Britney Spears se tkun ibbaΩata fuq esperjenzi mill˙ajja personali tag˙ha. Sadanittant, fl-Istati Uniti, l-ammiraturi ta’ din il-kantanta li b˙alissa hija wkoll wa˙da mill©urati tal-programm X Factor tal-Amerika, qeg˙din jistennew b’˙erqa kbira it-tnedija ta’ dan il-ktieb.
ROBBIE WILLIAMS ATTAKKAT MILL-PENSJONANTI Il-kantant Robbie Williams spiçça fil-mira ta’ grupp ta’ pensjonanti li ˙ar©u jattakkawh g˙ax qalu li l-kantant ipprova jirredikola l-vjolenza fuq l-anzjani. L-g˙aqda tal-pensjonanti kienet qed tirreferi g˙al kummenti li Williams g˙amel waqt il-programm Graham Norton Show li xxandar fil-jiem li g˙addew fuq l-istazzjon BBC1. Il-kontroversja bdiet wara li fil- video muΩikali tal-a˙˙ar kanzunetta li ˙are© bl-isem Candy, Robbie Williams deher qed jag˙ti daqqa ta’ ponn lil mara anzjana. Waqt il-programm fuq BBC1, il-preΩentatur Graham Norton irrimarka li dik kienet xena pjuttost xokkanti, iΩda Robbie Williams qal li g˙all-bidu riduh jag˙ti daqqa ta’ sieq lil kelb, iΩda peress li j˙obb lannimali m’aççettax li jag˙mel dan, iΩda meta qalulu biex jag˙ti daqqa lil pensjonanta aççetta. IΩda l-ispjegazzjoni li ta Williams ftit li xejn niΩlet tajjeb mal-Konvenzjoni Nazzjonali tal-Pensjonanti (NPC) tar-Renju Unit li tablet lill-kantant jag˙mel apolo©ija pubblika g˙al dak li qal u g˙amel.
Fi kliem is-segretarju talg˙aqda, Dot Gibson, çelebritajiet b˙al Williams g˙andhom ja˙sbuha darbtejn qabel ma jag˙mlu çertu kummenti; filwaqt li sa˙aq li l-abbuΩ fuq l-anzjani huwa reat serju
˙afna li g˙andu ji©i ttrattat bisserjetà u mhux ji©i rredikolat. Kelliem g˙all-kantant qal li mhuwiex minnu li l- video muΩikali jwassal messa©© favur l-abbuΩ fuq l-anzjani iΩda qal li fil- video Williams
kien qieg˙ed biss karattru. Il-kanzunetta Candy hija lerbatax-il single li ˙are© dan il-kantant b˙ala solista wara li nfired mill-grupp Take That u li rnexxielha til˙aq il-quççata tal-klassifiki muΩikali.
STATUS QUO LURA FIL-FORMAZZJONI ORIÌINALI TAGÓHOM Is-sena 2013 mistennija tkun sena importanti g˙all-grupp muΩikali Status Quo kif ukoll g˙all-eluf ta’ ammiraturi tag˙hom. Dan hekk kif fil-kunçerti li ser jag˙ti s-sena d-die˙la dan il-grupp se jidher fil-formazzjoni ori©inali tieg˙u, hekk kif kien 30 sena ilu. Il-membri ori©inali ta’ dan il-grupp li huma Francis Rossi, Rick Parfitt, Alan Lancaster u John Coghlan, mistennija jing˙aqdu flimkien g˙al tour muΩikali li se jkun mifrux fuq ˙amest ijiem. L-erba’ muΩiçisti se jkunu qed idoqqu flimkien fost l-aqwa suççessi muΩikali li kellhom lura fis-snin. Filwaqt li Rossi u Parfitt komplew idoqqu flimkien ta˙t l-istess isem tal-grupp, Lancaster u Coghlan kienu telqu millgrupp. Il-mani©er tal-grupp, Simon Porter, qal li l-ammiraturi ta’ dan il-grupp ilhom snin s˙a˙ jistennew li l-erba’ membri jer©g˙u jing˙aqdu flimkien u fl-a˙˙ar ix-xewqa tag˙hom issa ser issir realtà. Il-kunçerti tal-grupp Status Quo mistennija jsiru f’Marzu li ©ej fi Glasgow, Manchester, Wolverhampton u f’Londra, u l-biljetti mistennija jibdew jinbieg˙u mis-16 ta’ Novembru.
11.11.2012
Kultura
25
Laqg˙a pubblika ma’ Oliver Friggieri Musical ©did f’G˙awdex Oliver Friggieri se jitkellem dwar ir-realtà kontemporanja Maltija fuq l-isfond tat-trilo©ija ta’ rumanzi tieg˙u Hekk T˙abbat il-Qalb Maltija, nhar l-Erbg˙a, 14 ta’ Novembru fis-6.30pm, fis-Sala Erin Serracino Inglott (LT1) talUniversità f’Tal-Qroqq. Kul˙add huwa mistieden g˙al din l-attività organizzata midDipartiment tal-Malti tal-Università u d-d˙ul huwa b’xejn. Oliver Friggieri se jkun intervistat minn Arnold Cassola, professur tal-letteratura Maltija. L-intervista, li se tkun bil-Malti, g˙andha l-g˙an li twie©eb g˙add ta’ mistoqsijiet dwar Malta, l-identità kulturali tag˙ha, u lfutur. ’Il fejn miexi pajjiΩna? Liema huma l-aspetti li jikkaratterizzawh? X’qieg˙ed ji©ri lil soçjetà li nfet˙et u li hi tant differenti minn ta’ ftit snin ilu? X’inhija d-destinazzjoni morali taΩΩg˙aΩag˙ tag˙na? X’inhu s-sehem tal-politika f’dawn id-dubji kontemporanji? Dawn huma ftit mill-mistoqsijiet dwar temi
kurrenti li l-Professur Oliver Friggieri se jkun qed jirrispondi f’din l-attività bit-tema ‘Fejn qieg˙da t˙abbat il-qalb Maltija’. It-trilo©ija ta’ rumanzi ta’ Friggieri tfittex li toffri interpretazzjoni tal-˙ajja Maltija fi Ωmienna. Dan tag˙mlu bis-sa˙˙a ta’ rakkont li huwa ambjentat fis-snin tletin tas-seklu g˙oxrin. It-tliet rumanzi – It-Tfal Ji©u bilVapuri, La Jibbnazza Ni©i Lura, Dik id-Dg˙ajsa f'Nofs il-Port – huma interpretazzjoni tal-˙ajja kontemporanja skont diversi aspetti, fosthom iΩ-Ωg˙aΩag˙, il-Knisja, il-politika, il-pre©udizzji, u r-relazzjoni tal-ulied mal-©enituri. Il-Professur Arnold Cassola se jintervista lillawtur fid-dawl ta’ dawn ir-rumanzi biex ting˙ata analiΩi tar-realtà Maltija fi Ωmienna. Ilmembri tal-udjenza huma mistiedna jag˙mlu lmistoqsijiet tag˙hom lill-awtur. Hemm aktar tag˙rif dwar l-attivitajiet tadDipartiment tal-Malti fil-Fakultà tal-Arti fuq issit tal-Università u fuq Facebook.
Attivitajiet Festa ta’ San Koronatu Martri Illum, il-Óadd 11 ta’ Novembru, hi l-festa tal-kopatrun tal-parroçça tan-Nadur, San Koronatu Martri. Fit-8.30am il-membri tal-Kunsill jattendu g˙all-Pontifikal Solenni ta’ Jum il-Festa. Il-poplu Naduri kollu hu mistieden jing˙aqad mag˙hom u jqaddes dan il-jum speçjali bis-smig˙ tal-quddies, qrara u tqarbina. Filg˙axija ssir il-purçissjoni mat-toroq prinçipali. Matul dan il-jum, bejn id-9.00am u s-2.00pm, fi Pjazza San Pietru u San Pawl ikun hemm wirja ta’ vetturi klassiçi, militari u mill-kontinent Amerikan; bejn is-1.00pm u t-3.00pm jittellg˙u t-ti©rijiet g˙at-tfal kollha Nadurin; waqt li bejn it-8am u s-1.00pm f’Dar San Pietru u San Pawl fi Triq Diçembru 13 isir l-g˙oti tad-demm. Dawk kollha li jixtiequ li jkollhom sehem f’din l-opra karitattiva huma mitluba jag˙mlu dan fil-˙inijiet imsemmija. Wirja Agius de Soldanis Mit-12 sas-16 ta’ Novembru, u f’g˙eluq it-300 sena mit-twelid tal-Kanonku Ìann Piet Fran©isk Agius de Soldanis se ter©a’ tifta˙ il-wirja fuqu fil-Bibljoteka Nazzjonali. Dan l-iskular G˙awdxi tat18-il seklu, kien ukoll il-pijunier tal-lingwa Maltija, l-arkeolo©ija u su©©etti reli©juΩi. Hemm bosta manuskritti ori©inali, kotba ta’ de Soldanis li hemm miΩmumin fil-Librerija Nazzjonali ta’ Malta u fil-Librerija Pubblika ta’ G˙awdex, fil-Katidral tal-Imdina, fl-Arkivji tal-Kapuççini u f’kollezzjonijiet privati. Qed jintwerew ukoll artefatti ta’ de Soldanis mill-Kollezzjoni Nazzjonali ta’ Heritage Malta. L-g˙alliema m˙e©©in jie˙du lill-istudenti tar-raba’ sena tas-sekondarja.
CHARLES CLEWS KIEN KITTIEB, ATTUR U UMORISTA, LI MATUL ÓAJTU KOLLHA FERRAÓ ÓAFNA NIES BL-UMORIÛMU NADIF TIEGÓU.
MID-DJARJI TA’
Charles Clews (1919-2009)
WAÓDA WARA OÓRA Malti jiftiehem ˙aΩin… Instructions! “…g˙ax il-flixkun tat-tarbija dejjem g˙andu jkun nadif. Wara li l-baby jkun xorob, aqlag˙lu t-titty u da˙˙lu ta˙t il-vit u ifta˙lu l-ilma ©ieri fuqu.” Lil Min?
* * * * Ra©el da˙al f’negozju tal-armi, u qal lillimpjegat: “Dan ir-revolver li xtrajt minn hawn il-biera˙ ma ja˙dimx.” L-impjegat qabad ir-revolver, Ωarmah, malajr, re©a’ armah, ikkargah u spara Ωew© tiri. “Tajjeb?” staqsa lill-klijent. “Perfett,” qallu l-klijent. U waqa’ fl-art, mejjet.
* * * * Mabbli l-Fabbli, il-kuntistabbli abbli, kien g˙addej jag˙mel ir-ronda u lema˙ ra©el, fiddlam (kienu xi s-sieg˙a ta’ billejl), mitfug˙ fl-art, ˙dejn il-bieb tad-dar, jobrox mal-bieb.
“Hemm x’int tag˙mel?” staqsieh Mabbli b’qilla kbira, b’poΩa ta’ dixxiplina u servizz, hu u jobrom il-mustaççi. “X’inti tag˙mel?” tenna Mabbli. Qieg˙ed nobrox mal-bieb, biex il-mara ta˙sibni l-kelb u tifta˙,” wie©bu r-ra©el.
* * * * ANTIKA DIN Wie˙ed mill-belt kien g˙addej minn mog˙dija fil-kampanja, u kelb tar-razzett mhux biss beda jinba˙ g˙alih, imma beda jersaq lejh b’çerta…theddida li se jo˙odlu nofs kwart minn g˙arqubu. Fil-˙in tfaçça l-bidwi. “Iva sejja˙lu lura!” qallu r-ra©el belti. “U ejja sinjur,” qallu l-bidwi, “mela ma tafx il-qawl, li kelb jinba˙ ma jigdimx?” “Jiena nafu l-qawl,” qallu l-belti. “Imma lkelb jafu?” Na˙seb li din iç-çajta, hija antika daqs ilproverbju.
B˙alissa fl-Oratorju Don Bosco ta’ G˙awdex qed isir la˙˙ar xog˙ol biex f’qasir Ωmien jittella’ musical ©did bilMalti dwar il-©rajja simpatika ta’ tfajjel iltim li jitrabba b’g˙oΩΩa f’kunvent ta’ patrijiet. Il-Miraklu ta’ Marçellino huwa musical ©did miktub minn Marco Frisina, idDirettur tal-Kor u lOrkestra tal-Vatikan, ibbaΩat fuq ille©©enda Spanjola li min jaf kemm sa˙˙ret nies f’kull pajjiΩ matul iΩΩmien. Il-musical Il-Miraklu ta’ Marçellino qed jittella’ f’pajjiΩna g˙allewwel darba wara li nqaleb g˙all-Malti minn Fr Effie Masini, li mhux l-ewwel darba li tana xog˙lijiet simili f’dawn l-a˙˙ar snin. L-arran©amenti vokali u muΩikali t˙allew f’idejn Mario Caruana u Pamela Bezzina, waqt li d-direzzjoni artistika hija f’idejn Saviour Cremona. Il-karattri ewlenin f’Il-Miraklu ta’ Marçellino qed ikunu interpretati minn John Ellis, Maria Grech Magro, Mark Laurence Zammit, Ruth Portelli, Mario Caruana u Jamie Camilleri. Jie˙u sehem ukoll kast ta’ ’l fuq minn mitt persuna. Dan ixxog˙ol teatrali kollu muΩika, kant u Ωfin, ser jittella’ fis-sala talOratorju Don Bosco ta’ G˙awdex, is-Sibt 17 ta’ Novembru, fis7.30pm; il-Óadd 18 ta’ Novembru, fis-2.30pm (matinee show); kif ukoll is-Sibt 24 ta’ Novembru, fis-7.30pm. Ser isiru wkoll xi spettakli o˙ra g˙at-tfal tal-iskejjel fl-okkaΩjoni tal-Jum Dinji tat-Tfal. Il-biljetti g˙al dan l-ispettaklu muΩikali jistg˙u jinkisbu millOratorju Don Bosco ta’ G˙awdex kuljum wara l-5.00pm, jew inkella billi wie˙ed içempel in-numri 2155 6616 jew 9948 7751. Il-booking jista’ jsir ukoll permezz tal-indirizz elettroniku donbogo@gmail.com
Il-Valletta Dramatic Company jift˙u l-ista©un teatrali ©did Il-Valletta Dramatic Company g˙adha kif nediet l-ista©un teatrali tag˙ha. L-ewwel produzzjoni se tkun Se Jkollna Baby, kummiedja bis-sehem ta’ George Micallef, Inez Farrugia, Simon Curmi, Theresa Gauci, Angele Cristina, Philip Mizzi, Renato Dimech u Kevin Spiteri. Din il-kummiedja ta’ Frank Ganado se tittella’ fitTeatru tal-Istitut Kattoliku nhar is-Sibt u Óadd l-1 u t-2 ta’ Diçembru. Imbag˙ad fi Frar, eΩattament nhar is-Sibt u Óadd 2 u 3 ta’ Frar, il-kunçert vokali u strumentali Kantanapoli, li llum sar appuntament annwali mad-dilettanti kollha tal-kanzunetta Naplitana. It-tielet u l-a˙˙ar produzzjoni g˙al dan l-ista©un minn Valletta Dramatic Company hi dik tas-Sibt u l-Óadd, 16 u 17 ta’ Frar, Ma Kinitx Ti©ie©a, fit-Teatru Manoel. Il-Valletta Dramatic Company qieg˙da tag˙mel offerta lil kull min jibbukkja g˙at-tliet produzzjonijiet f’daqqa jkollu skont ta’ 20% minn fuq il-prezz tal-biljetti. G˙all-bookings jew aktar informazzjoni wie˙ed jista’ jçempel lil Valletta Dramatic Company: 2123 4555, 9942 9447 u 2158 2243, jew inkella mill-Istitut Kattoliku: 2123 8429, jew mit-Teatru Manoel: 2124 6389.
26
11.11.2012
Big Screen
MIÇ-ÇINEMA
jikteb CARMELO BONNICI
FRANKENWEENIE (3D)
BRILLANTI
OMAÌÌ STUPEND LIL FRANKENSTEIN
Fis-sena 1984, Tim Burton li kien g˙adu fil-bidu tal-karriera tieg˙u, kien idderie©a film qasir g˙al kumpannija Disney bl-isem ta’ Frankenweenie. Sentejn qabel, dan beda t-triq b˙ala direttur bil-film qasir, animat u mfa˙˙ar mill-kritiçi, Vincent, dwar tifel li jkun irid isir attur b˙al Vincent Price, li kien in-narratur tal-film. Vincent Price kien il-favorit ta’ Burton u tah ukoll parti f’ Edward Scissorhands (1991) li kien l-a˙˙ar film tieg˙u. Il-film tal-1984 serva ta’ ispirazzjoni g˙al Burton, fejn espanda din l-istorja bbaΩata fuq dik klassika, miktuba minn Mary Shelley (li kunjomha jidher fuq lapida ta’ çimiterju), Frankenstein, ©o film animat ma˙dum bla kulur, iΩda li g˙andu atmosfera tassew mistika, b’kuntrasti tal-g˙a©eb, tant servuti tajjeb bil-proçess tad-3D. Il-karattru ta’ Mr Rzykruski, l-g˙alliem tax-xjenza fittizja, hu çarament immudellat fuq Vincent Price. Minkejja li Frankenweenie (3D) hu film tal-biΩa’, dan hu mmirat g˙at-tfal, imma anki l-adulti se jsibu ˙afna aktar affarijiet xi jfa˙˙ru fih. Il-qofol ta’ din il-produzzjoni hija r-relazzjoni mqanqla u ©enwina bejn Victor Frankenstein (vuçi ta’ Tahan) u l-kelb bull terrier tieg˙u, Sparky. Victor, tifel ta’ g˙axar snin, barra l-˙biberija tieg˙u ma’ Sparky, i˙obb ji©bed xi films tad-dilettanti fejn dan il-kelb ikun dejjem il-protagonist.
Vuçijiet Ewlenin: Catherine O’Hara, Martin Short, Charles Tahan, Martin Landau, Atticus Shaffer, Winona Ryder. Direttur: Tim Burton. Óin: 87 min. Distributur: DISNEY/BUENA VISTA. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. U
Ommu li qed tinkwieta li m’g˙andux ˙bieb, tinsisti li hu jing˙aqad mat-tim talbaseball tal-iskola. Waqt wa˙da minn dawn il-log˙biet, Sparky jittajjar minn karozza u jmut. Billi Victor hu intiΩ ˙afna fix-xjenza u dejjem wera attenzjoni speçjali f’dawn il-lezzjonijiet, hu jag˙mel uΩu minn dan is-su©©ett biex jirxoxta lill-kelb tieg˙u. Kollox jimxi ˙arir meta din il-˙a©a tibqa’ mistura, iΩda meta s-sigriet jinkixef ji©ru affarijiet strambi u mostruΩi. Frankenweenie hu film tassew divertenti, bi storja sempliçi, imma mag˙mul b’mod in©enjuΩ b’fotografija stop-motion li tag˙ha Burton issa hu espert. Naturalment, wie˙ed malajr jinnota ideat minn films o˙ra, fosthom E.T., Gremlins, Godzilla u l-˙afna xog˙lijiet tax-xjenza fittizja b’ba©its minimi tas-snin ˙amsin, fosthom dawk tal-bidu ta’ Roger Corman, li aktarx kienu jintwerew f’postijiet g˙allarja (drive-ins). Il-fotografija tassew çara, bla kulur, aktar idda˙˙lek fl-ispirtu ta’ dan ir-rakkont stramb iΩda ˙elu fl-istess ˙in.
Kompetizzjoni Empire Cinema
L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn il-31 ta’ Ottubru u l-4 ta’ Novembru 2012
Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: X’jisimha l-awtriçi ori©inali ta’ FRANKENSTEIN?
1. 2. 3. Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: 4. Kompetizzjoni Films, KullÓadd, 5. ÇNL, Il-Mile End, il-Óamrun. 6. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema 7. ta’ Bu©ibba. 8. Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: MARIANNE AZZOPARDI, 25th May, Wesg˙at il-Palazz, is-Si©©iewi, 9. 10. SÌW 2520
SKYFALL MADAGASCAR 3 TAKEN 2 HOTEL TRANSYLVANIA ICE AGE 4: CONTINENTAL DRIFT SAVAGES RESIDENT EVIL: RETRIBUTION ANNA KARENINA WHAT TO EXPECT WHEN YOU’RE EXPECTING THE AMAZING SPIDER-MAN
11.11.2012
Big Screen
HopE SprInGS
27
KOMPETENTI
MEtA Û-ÛWIEÌ jIbrED Fil-bidu nett naraw lil Kay (Streep), li issa g˙andha ’l fuq minn sittin sena, tikkura ru˙ha quddiem il-mera u tilbes libsa ta’ ta˙t sexy u fina. Però, Arnold (Jones), ir-ra©el fonqla tag˙ha, lanqas biss jag˙ti kasha u jibqa’ jaqra l-gazzetta fissodda. Mill-ewwel nie˙du idea li Ω-Ωwie© ta’ dawn, wara tletin sena, bired u waqa’ f’rutina. Mill-bqija jidher li din il-koppja g˙adhom devoti g˙al xulxin iΩda ming˙ajr intimità. Dan hu x-xenarju ta’ Hope Springs li jiffoka tajjeb fuq it-tentattivi tal-mara li tipprova ter©a’ tqajjem il-passjoni bejniethom, bir-ra©el jidher riΩolut li jrid jibqa’ j˙addan l-istatus quo. Permezz ta’ ktieb, Kay issir taf b’terapista çelebri li jittratta problemi intensivi fiΩ-Ωwie© ta’ din il-kwalità. Hi malajr tibbukkja ©img˙a f’lukanda fil-belt Ωg˙ira ta’ New England, Great Hope Springs, fejn il-koppja tkun tista’ ΩΩur lil Dr Bernard Feld (Carell). Fis-sessjonjijiet quddiemu jift˙u qalbhom mieg˙u, bit-tama li dik l-attrazzjoni karnali ta’ qabel ter©a’ tinbet xi ftit. Hope Springs hija primarjament kummiedja soçjali sofistikata mΩewqa b’sekwenzi semidrammatiçi. Waqt li s-sessjonijiet ta’ terapija mal-ispeçjalista huma ta’ natura pjuttost serja, wie˙ed ma jistax ma jitbissimx meta jara lil Kay tipprova wa˙edha bil-mo˙bi metodi kif forsi jirnexxilha tisseduçi lil Ωew©ha u b’hekk tissodisfa l-bΩonnijiet tag˙ha. Il-qofol ta’ dawn il-mossi jse˙˙u ©o çinema fid-dlam fejn dan l-ispettaklu jo˙loq farsa s˙i˙a. Waqt li David Frankel (iddirettur ta’ The Devil Wears Prada mal-istess Meryl Streep) iΩomm ir-riedni biex din il-produzzjoni ma taqax fir-redikola©ni, Hope Springs igawdi minn Ωew© interpretazzjonijiet tajbin ta’ Streep u Jones, li fuq kollox ja©ixxu b’mod naturali, u o˙ra sodisfaçenti ta’ Steve Carell, hawn aktar kalm u serju mis-soltu. Attent g˙all-final waqt li jkunu g˙addejjin il-credits tal-a˙˙ar!
Atturi Ewlenin: Meryl Streep; Tommy Lee Jones; Steve Carell; Jean Smart; Ben Rappaport; Elizabeth Shue. Direttur: David Frankel. Óin: 100 min. Distributur: MOMENTUM FILMS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 16.
LAWLESS
QAWWI
IS-SnIn Óorox tAL-projbIzzjonI Fi Ωmien id-Dipressjoni Amerikana, il-˙ajja g˙aç-çittadini normali kienet wa˙da verament iebsa. Kien fl-eqqel ta’ dan il-perijodu li kienet ˙ar©et il-li©i tal-projbizzjoni – ix-xorb alko˙oliku kien totalment ipprojbit. Óafna kienu li bdew jiddistillaw il- whisky bil-lampik, speçjalment dawk li kienu joqog˙du f’xi post imwarrab, laktar fil-foresta jew qalb ilmuntanji. Lawless, li suppost hu bbaΩat fuq avvenimenti li se˙˙ew veru, jiffoka fuq it-tliet a˙wa Bondurant. Fi Franklin County, Virginia, fis-sena 1931, Howard (Clarke), Forrest (Hardy) u Jack (LaBeouf), qeg˙din jg˙ixu tajjeb jiddistillaw u jbig˙u lwhisky speçjali tag˙hom stess. Lix-xerif tal-post kienu jΩommuh kuntent billi jie˙du ˙siebu sewwa u dan dejjem g˙alaq g˙ajn wa˙da sakemm l-affarijiet ma jesa©erawx ru˙hom. Imma, dan il-kutranbandu sfaççat wasal biex jispiçça meta fir-re©jun jasal Special Deputy Charles Rakes (Pearce) minn Chicago. Dan hu sadist, kattiv, xejn ma ja˙rablu u mimli bih innifsu. Biex i˙alli lil min irid jibqa’ jiffunzjona kontra l-li©i, dan irid jit˙allas sewwa ta’ dan il-favur. Il-ma©©oranza çedew g˙attheddid a˙rax tieg˙u, iΩda la˙wa Bondurant jisfidawh u ma jikkooperawx mieg˙u. Waqt li din il-familja tipprepara g˙al ©lieda qalila, Jack, li issa sar adult, jimtela b’˙afna ambizzjonijiet li se jxekklu lil ˙utu.
Il-˙ajja ta’ dawn it-tlieta tkompli tikkomplika ru˙ha meta filpost tasal Maggie (Chastain), mara sabi˙a b’passat imçajpar, li malajr tolqot l-g˙ajn ta’ Forrest li g˙andu karattru sod u ri©idu. Fl-istess waqt, Jack isir i˙obb lil Bertha (Wasikowska), tfajla kwieta li però waslet fi stat li tirribella. L-attitudni ta’ Jack li issa rabba kunfidenza Ωejda u anki qed jopera g˙al rasu, se ©©ib konsegwenzi koroh fuq ˙afna min-nies.
Atturi Ewlenin: Shia LaBeouf; Tom Hardy; Gary Oldman; Guy Pearce; Mia Wasikowska; Jessica Chastain; Jason Clarke. Direttur: John Hillcoat. Óin: 116 min. Distributur: MOMENTUM FILMS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 18
Lawless hu bbaΩat minn fuq il-ktieb The Wettest County In The World miktub minn Matt Bondurant, li ji©i n-neputi ta’ Jack. Dan il-film jiΩvol©i b’manjiera eΩileranti f’or©ja furjuΩa ta’ brutalità eççessiva u atmosfera morbida simili g˙al The Proposition (2005) u The Road (2009), iΩ-Ωew© xog˙lijiet ta’
qabel tad-direttur Awstraljan John Hillcoat. Il-fotografija ta’ Benoit Delhomme b’kuluri matti, laktar fuq il-kannella u l-griΩ u bl-a˙dar li jiddomina fix-xenarju tal-foresta, ifakkar f’film ie˙or tal-gangsters, mhux daqshekk qawwi, Thieves Like Us (1974) tad-direttur Robert Altman. Il-
muΩika tas-soltu kollaburatur ta’ Hillcoat, Nick Cave, tkompli ΩΩid it-tensjoni ©o fik. Guy Pearce iqaxxar il-parti ta’ wie˙ed iffissat, b’manija tal©enn fuqu li jwettaq il-li©i akkost ta’ kollox. Lawless hu xog˙ol mexxej li jΩommlok kontinwament l-attenzjoni tul kwaΩi sag˙tejn s˙a˙.
28
11.11.2012
Illum ARANI ISSA, ONE, 20.15 Din il-©img˙a, Arani Issa jkompli b’aktar sorpriΩi u stejjer ta’ emozzjonijiet. Arani Issa ˙a jibda bi transformazzjoni ma©ika g˙al Jacklinson Jackson, li se tkun mibdula kompletament matul lprogramm ta’ din il-©img˙a. Joseph Chetcuti kompla bil˙idma tieg˙u sabiex jg˙aqqad iktar familji. Però mhux l-istejjer kollha ˙a jkolhlom tmiem kif mixtieq! X’sa ji©ri l-lejla? L-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, l-istorja ta’ Grace Barun. Min hi Grace Barun? X’inhi l-istorja tag˙ha? Dan u ˙afna aktar waqt Arani Issa, l-uniku programm f'Malta fejn il-˙olm verament issir realta!
Matul il-©img˙a D HOUSE, it-Tnejn, ONE, 2215. Il-©img˙a li g˙addiet D House laqqag˙na ma’ Odette Ingerer li qieg˙da tfittex appartament jew mezzanin fiΩ-Ωona çentrali ta’ Malta b’ba©it ta’ €110,000. Din il-©img˙a, Warren Azzopardi minn Dhalia Real Estate ser juriha dar li til˙aq il-kriterji tag˙ha. Imma se tkun tajba g˙aliha? Il-©img˙a l-o˙ra ltqajna wkoll ma’ Romina Cassar Zarb u fl-episodju tal-lejla se tkompli bit-tfittxija tag˙ha g˙al appartament fin-nofsinhar ta’ Malta b˙ala investiment g˙all-futur. Fl-episodju tal-lejla Aldo Briffa minn Dhalia se jkun qed juriha proprjetà o˙ra, imma se tog˙©obha? CRIMINAL MINDS, It-Tlieta Rai 2, 9.05pm
TeleviΩjoni
07.30 08.00 09.35 10.10 10.30 11.45 12.10 13.30 13.40 14.30 16.00 16.30 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.15 22.35 23.15 23.45 01.15
ONE NEWS Folji Looks (R) Dance (R) Attività Politika - PL Ûona Sport (R) Aroma Kitchen (R) ONE NEWS Ir-Rangers (Omnibus) TX(R) Dhouse (R) Teleshopping L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli Attività Politika - PL ONE NEWS Arani Issa On D Road ONE NEWS Attività Politika - PL Bla A©enda (R)
06:00 06:30 09.35 10.00 10.30 10.55 12.30 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.20
Rai Parlamento Uno Mattina in Famiglia - Tg 1 MixItalia Linea Verde Orizzonti A Sua Immagine Santa Messa - Angelus Linea Verde Tg 1 Domenica In - L’Arena Tg1 Domenica In - Cosi è la vita L’eredità Tg 1 Rai Tg Sport - 5 minuti di recupero Affari Tuoi TERRA RIBELLE Tg 1 23.30 Speciale Tg 1
06.50 07.00 07.50 10.45 12.00 12.15 13.05 14.00 15.00 16.00 17.55 18.30 19.30
GP d’Australia TF: la vita secondo Jim Cartoni GP della Comunità Valenciana Studio Aperto GP della Comunità Valenciana Sport Mediaset XXL GP della Comunità Valenciana Fuori giri Film: Moose TF: Tutto in famiglia Studio Aperto Film: Back to the Future Tg com 21.25 Archimede 00.20 Film: La maledizione di Komodo
07.00 08.30 10.00 11.00 11.40 12.00 12.30 14.00 14.05 15.00 15:05 16.15 17.00 17.05 18.00 18:10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.35 23.15
06:00 06.30 07.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00 13.30 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.05 21.50 22.40
06:00 07:55 08.50 10.00 10.30 11.50 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.15 23.30 02.20
13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00
Tliet episodji o˙ra ta’ din is-sensiela Amerikana, fejn fl-ewwel wie˙ed naraw lil Rossi u t-tim tieg˙u jindagaw sensiela ta’ omiçidji li qed isiru f’tip ta’ ritwal. IL-KLIKKA, It-Tlieta, ONE, 8.30pm Fl-a˙˙ar episodju Louisa qalet li Matthew ˙a jiΩΩewwe©. Tg˙id vera? Tg˙id jg˙idulha lil Julia? Tg˙id Matthew jinqabad? Tg˙id Chris ˙a jirnexxielu jo˙ro© ma’ Sarah? U Thomas x’˙a jag˙mel issa li m’g˙adux ma’ Veronica? Michelle iltaqg˙et ma’ ˙abiba antika, Monique. Tg˙id isib iktar wens fiha? U tg˙id Michelle ˙a tibqa’ fil-Klikka? Tg˙id a˙jar tkun fi Klikka? PRIMA FACIE, il-Óamis, ONE 20.30 Lara l-˙abiba ta' Amanda qed tkun we˙idha wisq. Issa li Amanda qed tintroduçi lil Kurt lill-©enituri tag˙ha, Ruth sabet boyfriend. Il-©lieda ma’ Celine ma g˙enitx. Claudio inkwetat dwar Lisa u m’hemmx triq o˙ra ˙lief li j˙allas g˙al g˙emilu. Imma hemm xi ˙addie˙or li g˙andu g˙ajnejh fuqu. Tanya il-partner tieg˙u ukoll tixtieq tkun taf x’qed ji©ri. L-ikla tal-birthday ta’ Amanda mhux qed jmur kif suppost. L-idea li Gallo jie˙u lil Nadine qieg˙da jkollha riperkussjonijiet b’opportunità g˙al Mariella biex tg˙addi botta wa˙da wara l-o˙ra. AFFARI TAGÓNA, il-Ìimg˙a, ONE, 20.30 L-IVF tag˙ti l-˙ajja jew tne˙˙i l-˙ajja? L-IVF esperiment jew fatt ippruvat? Jekk dan il-proçess jag˙ti l-˙ajja, g˙aliex se nikkumplikawh u nispiççaw niddiskutu aktar milli nwettqu dak li suppost ilna nag˙mlu, u jekk jag˙mel il-˙sara g˙aliex g˙andna niddiskutuh? Dan huwa s-su©©ett li John Bundy se jiddiskuti mal-mistiedna tieg˙u.
Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank
09:00 GP3 Series Motor Racing 09:30 Live: GP3 Series Motor Racing: Hockenheim: Race 2 [Live] 10:00 Tour de France Cycling 11:00 FIS Summer Grand Prix Ski Jumping 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: Brno: 1st Leg 13:00 WATTS 13:30 Tour de France Cycling 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 20: Rambouillet 18:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba 19:00 Live: Auto GP Motor Racing: Brazil: 2nd Race [Live] 20:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba
10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:25 16:50 17:40 18:30 18:55 19:20 20:10
Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss World’s Worst Mum Sister Wives Sister Wives What Not to Wear Driving Me Crazy Ace of Cakes Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Rich Bride/Poor Bride
11:10 Anthony Bourdain: No Reservations 12:05 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald 12:55 I Shouldn’t Be Alive 13:50 I Shouldn’t Be Alive 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 History Cold Case USA 18:20 Secret Service Secrets 19:10 Rugby: The Lifeblood of New Zealand 20:05 Man Made Marvels China 21:00 Extreme Engineering 21:55 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald
09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10
NET News Telebejgh Ucuh YinYang (r) Analizi tal-Ahbar (r) Distinti Telebejgh NET News Newsroom (r) NET News Simpatici (r) Kisbiet NET News Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks Ghalik fl-Ewropa NET News Deja Vu NET News Replay NET News
TF: La complicata vita di Christine TF: Real School Cartoons Battle Dance Culto evangelico Cerimonia di consegna delle insegne dell’ordine militare d’Italia Mezzogiorno in famiglia TG 2 GIORNO Tg2 Motori Quelli che aspettano Quelli che Tg2 L.I.S. Stadio Sprint 90 Minuto TF: COPS - Squadra Speciale Tg2 Notizie TF: NCIS TF: Hawaii Five-O La Domenica Sportiva - Tg 2
PRIMA PAGINA Traffico - Tg 5 Le frontiere dello spirito Belli dentro Tg com Benvenuti a tavola Melaverde Tg 5 L’Arca di Noe Domenica Live Avanti un altro Tg 5 - Meteo Dopo Tg 5 Stricia la Domenica Film: Io e Marilyn Il giudice Mastrangelo Tg 5 Film: Palermo Milando solo andata
The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced
07.00 08.00 09.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.25 17.10 18.00 18.20 20.00 20.40 22.05 22.45 23.15
06:00 Fuori orario 07.40 Film: Il Postino suona sempre due volte 09.30 TF: L’Ispettore Derrick 10.15 Rai Educational 10.45 TGR Estovest 11.15 TGR Mediterraneo 11.40 TGR RegionEuropa 12.00 Tg3 - Telecamere Salute 12.55 Rai Educatiinal 13.25 Passepartout 14:00 TG Regione - TG Regione Meteo 14:30 In 1/2 ora 15.05 Alla falde del Kilimangiaro 19.00 Tg3 - TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che tempo fa - Report 23.25 Tg3 - TG Regione 23.40 TF: Boris - Meteo
06:45 07:20 07.45 09.20 10.00 11.00 11.30 13.10 14.05 14.40 16.55 18.55 19.35 21.30 00.10 01.15
Tg 4 Vita da strega Superpartes Magnifica Italia Santa Messa Le storie di viaggo a ... Tg4 - Pianeta Mare Donnavventura Tg 4 Film: Tootsie TF: Downtown Abbey Tg 4 Film: Il Comandante Florent Film: The Peacemaker Terra Film: Syriana
08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00
Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo! Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries
14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50
06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:05 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10
10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45
T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang
L-G˙odwa t-Tajba Seven Ages of Britain TVAM Malta u lil Hinn Minnha L-A˙barijiet Óadd G˙alik L-a˙barijiet Óadd G˙alik Ikompli Teleshopping L-A˙barijiet Teleshopping Mixage (R) Venere (R) L-A˙barijiet - Madwarna TVHemm L-A˙barijiet - Sports XFactor Sinbad Only Fools and Horses L-A˙barijiet
20:05 21:00
07.00 10.00 11.25 11.45 13.30 14.05 15.55 18.00 20.00 20.30 21.30 23.30 00.25 01.30
Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Mikey’s Art Opening Mythbusters: Motorcycle Flip Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: NASA Swamp Loggers: Put to the Test Dirty Jobs: Tar Rigger Swords: Life on the Line: Trapped Auction Hunters: The Chi-town Showdown Auction Hunters: Top Gun Ton Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Kings: Hand Cannon/Fabergé Pencil How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: North Star Deadliest Catch: The Aftermath River Monsters: Flesh Ripper Extreme Fishing with Robson Green: The Philippines Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson Human Body: Ultimate Machine: Strength
Omnibus Ti ci porto io Ti ci porto io ... in Cucina Josephine ange Gardien Tg La7 Film: Puerto Escondido TF: The District TF: L’Ispettore Barnaby Tg La 7 In onda SOS Tata Non ditelo alla sposa Omnibus notte Tg La7 Sport
11.11.2012
TeleviΩjoni
29
minn SYLVANA FARRUGIA Lino Cassar, minbarra li kien ©urnalist prim, kien ençiklopedija ˙ajja dwar il-films. Kulma tistaqsih kien iwie©bek, u mhux biss dwar films tal-passat. Sirt nafu permezz ta’ din il-pa©na u permezz tat-tisliba li kien jag˙mel g˙al din il-gazzetta. IΩda g˙al dawn l-a˙˙ar ©img˙at Lino ma kienx jifla˙ jag˙milha, u ftehimna li nibda nie˙u ˙siebha jien. Konna nçemplu lil xulxin kuljum, ©ieli anke tlieta jew erba’ darbiet, nitkellmu dwar ix-xog˙ol u Ωgur li se n˙oss in-nuqqas tieg˙u. “Minn hawn insellimlek Lin, u nwieg˙dek li se nag˙mel ˙ilti kollha biex lill-qarrejja nkompli nwasslilhom l-informazzjoni dwar il-films ta’ matul il-©img˙a. Issa gawdi l-mistrie˙ li tant jixraqlek.” Sylvana
ILLUM TOOTSIE (Rete 4, 2.40pm)
THE PEACEMAKER (Rete 4, 9.30pm)
Hawnhekk g˙andna lil Dustin Hoffman li biex isib impjieg ikollu jilbes ta’ mara, iΩda jsib li liebes ta’ mara huwa kuntent aktar milli qatt kien. Dan il-film tassew sabi˙ li n˙adem fl-1982 bl-attur formidabbli Dustin Hoffman, jg˙addi l-messa©© ta’ kemm huwa importanti s-sehem tan-nisa fis-soçjetà. Tootsie jibqa’ g˙al dejjem likbar eΩempju tal-kapaçità ta’ Hoffman u tassew jikkonvinçik li huwa femminili. Ma’ Hoffman ja˙dmu wkoll Jessica Lange, George Gavnes, Estelle Getty u Geena Davis fl-ewwel film tag˙ha. Id-direttur, Sydney Pollakk, jidher ukoll b˙ala wie˙ed mill-karattri.
Il-kumpannija Dreamworks forsi hija laktar mag˙rufa g˙all-films adattati g˙allfamilja kollha li pproduçiet minn kemm ilha mwaqqfa. Nista’ nsemmi s-sensiela ta’ Shrek, Shark Tale , is-sensiela ta’ Madagascar u dik ta’ Kung Fu Panda, u tant o˙rajn. Dan min˙abba li din ilkumpannija twaqqfet minn Steven Spielberg, Jeffrey Katzenberg u David Geffen wara li Katzenberg kien irriΩenja minn The Walt Disney Company. The Peacemaker kien l-ewwel film li ˙are© minn din il-kumpannija b’George Clooney u Nicole Kidman fil-partijiet prinçipali, fejn g˙andhom biçça xog˙ol iebsa biex jillimitaw id-dannu kkawΩat minn grupp ta’ terroristi Russi li jridu jisirqu materjal atomiku minn fuq ferrovija.
BACK TO THE FUTURE (Italia 1, 7.00pm) Dan il-film ta’ xjenza fittizja li n˙adem lura fl-1985 ta˙t id-direzzjoni ta’ Robert Zemeckis. Tista’ tg˙id li kien dan il-film li introduça lil Michael J Fox fid-dinja taççinema, u kiseb suççess enormi. Fox g˙andu l-parti ta’ Marty McFly, ©uvnott li permezz ta’ magna ivvintata minn professur bravu imur lura fiΩ-Ωmien, fl-1955. Listorja tikkomplika ru˙ha meta dan il-©uvnott jiltaqa’ ma’ dawk li ’l quddiem ser ikunu ommu u missieru, u ommu tin©ibed lejh. Dan il-film tant kiseb suççess li warajh in˙admu tnejn o˙ra, li wkoll kienu ntlaqg˙u tajjeb.
GÓADA
IT-TLIETA
L-ERBGÓA
FAILURE TO LAUNCH (Canale 5, 11.20pm)
13 ta’ NOVEMBRU
14 ta’ NOVEMBRU
L-inkwiet tal-©enituri ta’ Tripp, parti ma˙duma minn Matthew McConaughey, g˙aliex binhom ta’ 35 sena g˙adu jg˙ix mag˙hom, iwassalhom biex iqabbdu esperta sabiex tg˙in lil binhom jikseb fiduçja fih innifsu u jibda ja˙seb g˙al rasu. Din l-esperta tkun Sarah Jessica Parker u tag˙mel minn kollox biex tikkonvinçih ˙alli jibda ˙ajja ©dida. Sintendi bejn it-tnejn tinbet ukoll storja ta’ m˙abba.
X-MEN ORIGINS: WOLVERINE (Italia 1, 9.10 pm)
DIAL M FOR MURDER (Rete 4, 4.35pm)
Il-films moderni tal-X-Men saru popolari fl-ewwel g˙axar snin tas-seklu l-©did u f’dan il-film partikolari naraw bir-reqqa kif dawn il-karattri ori©inaw. Fil-parti ewlenija ja˙dem Hugh Jackman, ta˙t iddirezzjoni ta’ Gavin Hood. HIDE AND SEEK (Rete 4, 11.35pm) Jekk issemmi l-isem ta’ Robert De Niro, bla dubju f’mo˙˙ok ji©u sensiela ta’ films kbar li dan l-attur tana matul il-karriera brillanti tieg˙u. Nistg˙u nsemmu biss is-sensiela ta’ The Godfather, The Deer Hunter, Goodfellas, Casino, Ronin, Heat, u aktar riçenti l-films Meet the Fockers, Shark Tale u Godsend. Dan ta’ nhar it-Tlieta ma kienx xi film kbir imma Ωgur li se jintg˙o©ob minn dawk li j˙obbu l-misterji u t-thrillers. Lil De Niro narawh fil-parti ta’ ra©el li tilef lil martu, u qieg˙ed jipprova jsib saqajh. Bintu tidher li qed tirkupra sewwa minn din it-telfa, u ssib il-wens f’persuna imma©inarja. Ma’ De Niro ja˙dmu wkoll Dakota Fanning, Famke Janssen u Elisabeth Shue.
Nhar l-Erbg˙a hawn ftit films mhux ˙aΩin x’wie˙ed jista’ jsegwi u g˙alhekk se nΩomm fil-qosor kemm nista’. Grace Kelly u Ray Milland flimkien f’dan itthriller ta’ Alfred Hitchcock li n˙adem lura fl-1954, fejn relazzjoni barra miΩ-Ωwie© twassal lir-ra©el sabiex jibda jippjana l-qtil tal-mara tieg˙u permezz tas-sie˙eb tag˙ha. Dan huwa film klassiku li m’g˙andux jintilef. Ta’ min jg˙id li snin wara n˙adem film ie˙or fuq din listess storja, A Perfect Murder, b’Michael Douglas u Gwyneth Paltrow. SABRINA (Rete 4, 9.10pm) Kummiedja romantika ta’ Sydney Pollack b’Harrison Ford u Julia Ormond fil-partijiet ewlenin. SPIDER-MAN 2 (Italia 1, 9.10pm) Is-sensiela ta’ Spider-Man inltaqg˙et tajjeb ˙afna, u dan it-tieni wie˙ed kien kiseb suççess kbir g˙al Tobey Maguire u Kirsten Dunst fil-partijiet ewlenin. Azzjonijiet ma jaqtg˙u xejn, u tkompli tiΩvol©i l-istorja bejn Peter u s-sbej˙a Mary Jane.
IL-ÓAMIS
IL-ÌIMGÓA
IS-SIBT
15 ta’ NOVEMBRU
16 ta’ NOVEMBRU
17 ta’ NOVEMBRU
HIDALGO (Rai 3, 9.05 pm)
THE GAME (RETE 4, f’nofsillejl)
MIDNIGHT RUN (TVM, 9.10pm)
Storikament huwa rrekordjat li fis-sena 1890 kienet saret ti©rija biΩ-Ωwiemel matul id-deΩert vast tal-Arabja, ti©rija li ©ibdet g˙aliha bosta rikkieba mad-dinja kollha. Wie˙ed milli ˙a sehem kien kawboj Amerikan, Frank T. Hopkins, biΩ-Ωiemel tieg˙u li kien jismu Hidalgo. F’dan il-film naraw lil Viggo Mortensen filparti ta’ Frank Hopikins, filwaqt li Omar Sharif fil-parti tax-Sheik li jibg˙at g˙alih biex jag˙mel din l-isfida qalila. Direzzjoni ta’ Joe Johnston.
U min ma j˙obbx il-log˙ob? Mhux tfal biss, imma anke l-kbar; log˙ba tajba, tkun xi tkun, titilfek. U din il-log˙ba li jaqla’ Michael Douglas g˙al g˙eluq sninu mhux titilfu biss, imma tibda toqtlu bil-mod il-mod. Ta˙t id-direzzjoni ta’ David Fincher f’dan ilfilm ja˙dmu wkoll Deborah Kara u Sean Penn.
Din il-©img˙a g˙andna film ie˙or ta’ Robert De Niro, u din id-darba hija kummiedja li n˙admet lura fl-1988 flimkien ma’ Charles Grodin, ta˙t id-direzzjoni ta’ Martin Brest. Tajjeb tkun taf li dan il-film kien segwit minn tliet films o˙ra ma˙duma g˙at-televiΩjoni.
30
11.11.2012
Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA
MIMDUDIN: 1 Çavetta, 5 Msarnu, 8 Vampiri, 14 Niket, 15 Trevor, 17 Lekçer, 19 Radda, 20 Dell, 21 Nato, 23 Boççi, 25 Arani, 28 Xmun, 29 u 30 Óondoq, 31 Mard, 33 DiΩappuntati, 39 Ftit, 41 u 42 M˙aΩen, 43 Ìelu, 45 Raqad, 46 Trabi, 47 Afli, 50 Rixu, 53 u 54 Prosit, 56 Briku, 58 Ruxxan, 60 Abbiss, 62 Tikka, 64 Nannu, 67 Organu, 69 Qattus, 70 Qamar, 72 u 73 Óanini, 75 Biss, 77 Qadi, 79 Fatar, 80 Saqaf, 82 Bajd, 84 u 85 Stilel, 87 Ross, 88 Lamornamorna, 93 Sabi, 94 u 95 Nemusa, 96 Forn, 98 Xkupa, 100 Rabbi, 101 Frak, 105 Wita, 108 Tomna, 109 Ìranet, 110 Fallut, 111 Aptit, 112 Plattin, 113 Ìganti, 114 Mazzita.
242 Irba˙ €25 fi flus
WEQFIN:
Mimdudin 1 Din il-˙axixa tag˙ti s-sa˙˙a lil Popeye (7) 5 EliΩabetta t-Tieni (6) 8 Jg˙idu li fil-fliexken Ωg˙ar issibha (7) 14 EntuΩjaΩmu u suççess kbir (5) 15 Din issir g˙al disat ijiem fil-knisja (6) 17 Dan ifisser g˙akar, Ωlie©a, depoΩitu (6) 19 Aktar minn tubru wie˙ed (5) 20 Ma jitkellimx (4) Serracino Inglott (4) 21 23 Dan il-kunjom ©ej minn Adam? (5) 25 Mhijiex iebsa (5) 28 Din serrieq tond jew munxar (4) 29 u 30 Purtiera tal-qasab (6) 31 Sinjura nobbli (4) 33 Dawn tnejn li donnhom ˙a©a wa˙da (4,1,7) 39 Il-Madonna tieg˙u ssibha f’G˙awdex (4) 41 u 42 Dejjem ji©©ieldu, qishom klieb u (6) 43 Kieku x-xag˙ar kien ...., ma jikbirx fit-tina, qawl (4) 45 Wa˙da mill-btie˙i (5) Dom Mintoff (5) 46 Il-mibki 47 Dawn huma fissi, b’sa˙˙ithom, jifil˙u (4) 50 Din hija l-qtar ta’ mas-seb˙ (4) 53 u 54 Dandin u tkabbir (6) 56 Dan ifisser sensazzjoni s˙i˙a (5) 58 Din kienet tintlibes mill-ir©iel f’rashom (6) 60 Ma fela˙ jg˙id xejn iΩjed (6) 62 Spirtu tal-mel˙ (5) 64 Ta˙wida s˙i˙a, ma tiftehimx (5) (6) 67 Il-˙uta minn rasha 69 Dan mhuwiex ir-ra©el tal-partita (6) 70 Óut irqiq g˙all-ftajjar biΩ-Ωejt (5) 72 u 73 Wa˙da mill-ktajjen (6) ilma jaqta’ l-g˙atx (4) 75 tasal ta’ kul˙add (4) 77 Óadd wara 79 Tiekol minnu (5) il-President (5) 80 Ìor© 82 Delitt fa˙xi (4)
....
......
... .... ............
Baba tal-Iljieli G˙arbin (3) 84 85 Telaq, bewwe©, jew t˙assar, ˙Ωien (3) feta˙ g˙ajnu, beda jibbnazza (4) 87 Lrebbie˙a, g˙ax a˙na 88 mag˙qudin! (12) 93 Din l-istrument tindaqq b’g˙afsa ˙afifa tas-swaba’ (4) 94 u 95 Wie˙ed mill-abbissi (6) 96 Dan mhuwiex ir-ra©el tal-ponta (4) 98 Post fuq il-biljard g˙all-boçça l-˙amra (5) 100 u 101 Fizzjali ta’ grad g˙oli (9) tal-kannabis (4) 105 tinkiteb, tibqa’ tissemma’ 108 G˙amel (5) 109 Il-Belt tal-Big Ben (6) 110 Óataf sew lil xi˙add, u biççru (6) ˙aditu 111 Kulma ©arret inl-˙amla (5) 112 13 (7) 113 Waqt ir-RuΩarju jinΩammu fl-idejn (6) 114 Wa˙da mill-istrixxi (7)
....
.....
.....
.....
......
....
.... .....
Weqfin 2 u 3 Xog˙lhom jie˙du ˙sieb skola jew lukanda (9) 4 L-a˙˙ar ikla ta’ Ìesù mal-Appostli (4) 6 u 7 Dan jist˙arre© u jag˙mel it-testijiet (10) 9 u 10 Kemm hemm minnhom fl-Università? (8) 11 G˙alg˙arrieda, ˙in bla waqt (5) 12 We©©a’, Ωebla˙, insulta lil xi˙add (7) 13 Iddur iddur iddur fuq il-bejt , folklor (7) tal16 Id-dvd ˙adlu postu (5) 18 Nar tat, malajr jintefa (5) 22 Ûg˙ira Ωg˙ira imma tqattg˙ek bil-gdim (5) 24 u 26 Dan qisu r˙am mimli disinji (6) 27 Kif inhu mag˙ruf Ugo ta’ Bormla (5) 32 Ìebla tqila f’qieg˙ il-ba˙ar (6)
....... .....
33 u 34 Flokha fuq bieb da˙let qanpiena (7) 35 Xi drawwa partikolari (6) 36 Tiddeskrivi bniedem ta’ çerta ˙ila (6) u ©erri, kollox ta’ malajr (4) 37 38 u 40 Dawn biΩlin ˙afna fil-qasam politiku (9) 44 Mar mieg˙u bin, g˙amlu s˙ab (4) 48 Il Trovatore jew l-Aida (4) 49 Jintlibsu fis-saqajn (8) 51 M˙allat wie˙ed minnhom (8) 52 QabeΩ il-˙in jew qabeΩ il-linja miftehma (6) 55 Ìlekk gala iswed twil sa l-irkoppa (6) 57 Sister f’kunvent (4) u bil-lejl ta˙li Ω-Ωjut, 59 Bi nhar fuq ilqawl (4) loqma, g˙ax bil-©u˙! (4) 61 Tini 63 Biha l-mastrudaxxa jillixxa (4) 65 Siefer bil-ba˙ar (6) 66 Dari kien xelin u tmien soldi (4) 68 Kull xorb fin u bnin (6) tal-Granmastri, fil-Belt (6) 69 Il70 Il-libsa tal-g˙arusa (4) 71 Dan jiddawwar mal-g˙onq (6) , bla telf ta’ Ωmien (4) 74 Mal-˙a©ra tBugeja jew Calleja (4) 76 78 Wa˙da mid-drabi (5) 79 u 81 L-ilbies tas-sodda (6) 82 Tog˙ma li tqabbdek ˙ruq ta’ stonku (5) 83 II-festa tieg˙u pitg˙ada (3,4) 86 Il-Belt tal-Papa (7) 89 u 90 Kulmin iressaq xi fehma jew prinçipju (8) 91 Erbg˙a u g˙oxrin sieg˙a (3) 92 Kantaliena tal-irqad (5) 97 BiΩlin jag˙mlu l-g˙asel (5) 99 M’g˙adhomx juΩawh biex iΩomm saqaf (5) 100 Il-klabb fejn jin©abru l-imsie˙ba (5) 102 Dawn tikek Ωg˙ar f’wiçç x’aktarx bjond (5) 103 u 104 Taqtig˙a kbira fi gwerra (8) 106 u 107 Rajna ˙afna minnhom il-biera˙ fil-festival (8)
....
....
....
....
......
....
....
2 u 3 Arkitetti, 4 Tito, 6 u 7 Sardinella, 9 u 10 Ajruport, 11 Radam, 12 Anonimu, 13 Qarnita, 16 Erodi, 18 Çinet, 22 Sormu, 24 u 26 Çraret, 27 Ìonna, 32 Ra©uni, 33 Dar, 34 Ûaqq, 35 Padrun, 36 Natura, 37 u 38 AnaliΩi, 40 Trinek, 44 Lupu, 48 Fatt, 49 Moribond, 51 Assassin, 52 Ìbejna, 55 Kankru, 57 Kenn, 59 Xuxa, 61 Belt, 63 Ilma, 65 Naqqas, 66 U˙ud, 68 Umbras, 69 Qassam, 70 Qima, 71 Mandra, 74 Stim, 76 Fqar, 78 Isfel, 79 u 81 Filfla, 82 Blast, 83 Profeta, 86 Niskata, 89 Ajkla, 90 u 91 Oppona, 92 Nobel, 97 Ramel, 99 u 100 Awtografat, 102 Rotot, 103 u 104 Karta©ni, 106 u 107 Strapazz.
KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.
Isem
Indirizz
Tel No: Rebbie˙a ta’ €25: CARMEN APAP 201, Marina Str., Tal-Pietà TA 9041
11.11.2012
Log˙ob
Tisliba bin-numri Bi 3 numri
B’4 numri 0104 0143 0283 0312 0390 0745 0798 1920 1996 2290 2296 2738 3449 3945 4002 4136 4266 4399 4429 4691 5290 5622 6110 6721 6772 7013
004 033 135 157 186 202 214 433 434 552 554 739 933 934 979 991
7233 7359 7649 8162 8405 8543 9103 9170 9474 9880 9900 9903
B’6 numri
B’5 numri 03048 12131 17692 26342 33634 40559 43038 43316 45923 47485 51147 51599 52436 63263 71419 77564 77640 77877 80613 97002 97817 98036
005311 216433 748341 931652
Bi 8 numri 11233682 27191777 35575652 66202330
Po©©i n-numri f’posthom
SUDOKU sponsorjata minn WELLA 7
9
4
6 8
6 1
2
6
Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna
2
1 9
5 KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.
9
5
1
8
7 Isem: ..........................................................................................
6 2
8
3 5
3
Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................
8 Rebbie˙: MATTHEW MIFSUD, 25 Triq Zimelli,il-Óamrun. ÓMR 2263
Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.
Isem.......................................................................................................................................
1
Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................
Ir-rebbie˙a tal-MAGNA TAL-KAFE hija VIOLET VELLA, 4 Vella flats, B’Kara Road, San Ìiljan STJ 1302
31
32
11.11.2012
Avviâ&#x201E;Śi
PROPRJETĂ&#x20AC;
Ă&#x2021;empel 7929 3519.
L-IMSIDA: Appartament Ë&#x2122;dejn lUniversitĂ bl-gË&#x2122;amara wkoll. GË&#x2122;andu l-bejt, terrazzin, tliet kmamar tas-sodda. Prezz â&#x201A;Ź115,000 jew l-eqreb offerta. Flistess blokka hemm appartament ieË&#x2122;or, lest minn kollox, blgË&#x2122;amara,bitË&#x2122;a u bi tnejn tassodda. Prezz â&#x201A;Ź100,000. Garaxx taâ&#x20AC;&#x2122; erbaâ&#x20AC;&#x2122; karozzi fl-istess blokka â&#x201A;Ź68,000 jew l-eqreb offerta.
TANAYAâ&#x20AC;&#x2122;S Dev Ltd: GË&#x2122;aâ&#x201E;Śla kbira taâ&#x20AC;&#x2122; appartamenti fâ&#x20AC;&#x2122;kull â&#x201E;Śona taâ&#x20AC;&#x2122; Malta. JinbiegË&#x2122;u mingË&#x2122;ajr depoâ&#x201E;Śitu u nË&#x2122;allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Ă&#x2021;empel 9992 4999. MingË&#x2122;ajr aŠenti. GĂ&#x201C;ALL-KIRI
tuniera Ë&#x2122;dejn skola, bi klijentela tajba. Prezz tal-istokk huwa mitlub. Ă&#x2021;empel 9905 5172. GĂ&#x201C;AT-TWELLIJA Ă&#x201C;anut tal-grocer sabiË&#x2122; u modern in-naË&#x2122;a tâ&#x20AC;&#x2122;isfel taâ&#x20AC;&#x2122; Malta. GË&#x2122;andu klijentela tajba, mgË&#x2122;ammar bâ&#x20AC;&#x2122;kollox u bi store miegË&#x2122;u. Ă&#x2021;empel 9946 7705 jew 7933 2623.
Ă&#x201C;AL TARXIEN: Pet shop fâ&#x20AC;&#x2122;kan-
AFFARIJIET GĂ&#x201C;ALL-BEJGĂ&#x201C;
Fridge bi tliet bibien, tal-bars. Imwejjed tondi, u siŠŠijiet, sinkijiet tar-restoranti tal-istainless steel, hood extraction bilmutur u control panel. Ă&#x2021;empel 9811 0401 jew 2766 2800. InbiegË&#x2122;u kull tip tâ&#x20AC;&#x2122;arloŠŠi. Se lezzjoni kbira tâ&#x20AC;&#x2122;arloŠŠi tal-idejn Casio u Citizen, kemm diŠitali, jew ana logs, varjetĂ kbira taâ&#x20AC;&#x2122; alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko â&#x20AC;&#x2DC;Dugenaâ&#x20AC;&#x2122; tal-marka Pierre Cardin. VarjetĂ sabiË&#x2122;a taâ&#x20AC;&#x2122; cuckoos li jaË&#x2122;dmu kemm bil-Ë&#x2122;abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin. NagË&#x2122;mlu wkoll tiswijiet tâ&#x20AC;&#x2122;arloŠŠi tal-idejn u kif ukoll tal-Ë&#x2122;ajt u Grandfather Clocks . NagË&#x2122;mlu wkoll testing bil- pressure test machine, sistema taâ&#x20AC;&#x2122; testing gË&#x2122;al kull tip tâ&#x20AC;&#x2122;arloŠŠi biex jintuâ&#x201E;Śaw gË&#x2122;all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna gË&#x2122;alih. Tis wi ja bil-ga ran zija 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, Mosta. Ă&#x2021;empel 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet irË&#x2122;as. Kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; chipboard, MDFs, fuljetti taâ&#x20AC;&#x2122; chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal-undercoat. Solid oak, Ë&#x2122;xuna varjata. Ă&#x2021;empel 9944 6951. Jack hammer tad-ditta Atlas Copco, qatt ma ntuâ&#x201E;Śa. Tajjeb biex ittaqqad jew tqatta. JaË&#x2122;dem bil-petrol (2 stroke). Mixtri â&#x201A;Ź4,000 JinbiegË&#x2122; â&#x201A;Ź3,500 jew leqreb. Il-garanzija gË&#x2122;adha mhux miftuË&#x2122;a. Ă&#x2021;emplu 7703 2525 jew 9955 4656.
Mountain bike tad-ditta Regina, bil-gerijiet gË&#x2122;all-prezz taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201A;Ź120. Lombardo freestyle gË&#x2122;all-prezz taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201A;Ź140. Ă&#x2021;empel 21 800821 jew 9959 7561. Salotti taâ&#x20AC;&#x2122; kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Ă&#x2021;empel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, â&#x201E;ŚewŠ piedi wiesaâ&#x20AC;&#x2122;, kundizzjoni mill-aqwa. Ă&#x2021;ineg grit 60 u 120 biex imorru magË&#x2122;ha. Ă&#x2021;empel 7961 7945. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u Ë&#x2122;afna parts oË&#x2122;ra. Triangle Truck tyres Šodda. Irrikorri gË&#x2122;and Salvu Cassar GË&#x2122;awdex. Ă&#x2021;empel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. AGR AUTO JAPANESE PARTS GĂ&#x201C;ALL-KAROZZI InbiegË&#x2122;u kull tip taâ&#x20AC;&#x2122; parts taâ&#x20AC;&#x2122; karozzi Ă&#x152;appuniâ&#x201E;Śi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi taâ&#x20AC;&#x2122; â&#x201E;Śjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts Šenwini. Ă&#x2021;empel gË&#x2122;al aktar dettalji dwar is-servizz li noffru fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email alex@agrautoparts.com DGĂ&#x201C;AJJES
Mejda tal-biskuttin, arloŠŠ talbozza, mera antika, par vaâ&#x201E;Śuni. Affarijiet oË&#x2122;ra â&#x201E;ŚgË&#x2122;ar. Ă&#x2021;empel 21 237597 jew 9922 3541.
Lança tal-fibre taâ&#x20AC;&#x2122; 21 pied minn tal-kaptan. Magna VM220HP u FMN 45HP. Kundizzjoni eççellenti. Ă&#x2021;empel 7929 9232.
L-uffiççju tal-avviâ&#x201E;Śi klassifikati fiç-Ă&#x2021;entru Nazzjonali Laburista l-Ă&#x201C;amrun, jiftaË&#x2122; mit-Tnejn sal-Ă&#x152;imgË&#x2122;a bejn it-8.30am u l-4.30pm.
%6/
%ULWDQQLD 7RXUV %8'$3(67 +81*$5<
67$5 *5$1' +27(/ +81*$5,$ 9LVLWLQJ %XGDSHVW 3XV]WD .HFVNHPHW 9LVLWLQJ %XGDSHVW 3XV]WD .HFVNHPHW 'DQXEH %HQG 6]HQWHQGUH 9LVHJUDG DQG (V]WHUJRP 'HF -DQ 'HF -DQ
:+,7( 0$*,& %/$&. )25(67
67$5 &(175$/ +27(/ 0(5&85( 9LVLWLQJ 9LVLWLQJ 9LOOLQJHQ 'RURWKHHQKXWWH 6WUDVERXUJ )XUWZDQJHQ 7ULEHUJ 7LWLVHH 6WUDVERXUJ )XUWZDQJHQ 7ULEHUJ 7LWLVHH )UHLEXUJ (XURSD 7KHPH 3DUN &RQVWDQFH 5RWWZHLO DQG 6WXWWJDUW 'HF -DQ
)520
Â&#x201E;
)520
/$.( %/('
9LVLWLQJ %OHG 9LOODFK MVND .ODJHQIXUW /MXEOMDQD %RKLQM .UDQMVND .ODJHQIXUW /MXEOMDQD %RKLQM .UDQ MLFD 6WDQMHO /LSLFD *RUD 5DGRYLMLFD 6WDQMHO /LSLFD 6WXG )DUP 3RVWRMQD &DYHV DQG 3UHGMDPD &DVWOH 'HF -DQ
Â&#x201E;
./$*(1)857 $8675,$
67$5 '2&++27(/ $75,*$1 9LVLWLQJ .ODJHQIXUW *UD] 6DO]EXUJ 7HUUD 0\VWLFD 9HOGHQ .UDQMVND *RUD -DVQD /DNH 0DULD :RUWK 9LOODFK DQG %OHG 'HF -DQ
*URXSV IRU 1HZ <HDU )HVWLYLWLHV
)520
Â&#x201E;
)520
Â&#x201E;
/21'21 6$/(6 :((.(1' %5($.
7+( '2/20,7(6
9LVLWLQJ /RQGRQ 5RPIRUG 9LVLWLQJ 9LVLWLQJ 6LUPLRQH %DUGROLQR 7UHQWR 0DUNHW /DNHVLGH DQG :HVWILHOG 0DUN %RO]DQR 0HUDQR 9HQLFH 5RYHUHWR 6KRSSLQJ &HQWUH 0DGRQQD GL &DPSLJOLR /DJR GL 7HQQR )520 0RQWH %RQGRQH DQG ,QQVEUXFN -DQ 'HF -DQ
%$9$5,$ 7<52/
Â&#x201E;
67$5 67$< ,11 &20)257 $57 +27(/ 9LVLWLQJ .XIVWHLQ 6FKZD] :DWWHQV XIVWHLQ 6FKZD] :DWWHQV ,QQVEUXFN /LQGHUKRI 3DODFH 2EHUDPPHUJDX 3DODFH 2EHUDPPHUJDX (WWDO 0XQLFK 6DO]EXUJ %UHVVDQRQH *DUPLVK 3DUWHQNLUFKHQ 'HF -DQ
)520
Â&#x201E;
)520
&2/2*1(
9LVLWLQJ &RORJQH 'XVVHOGRUI 9LVLWLQJ RORJQH 'XVVHOGRUI %RQQ $DFKHQ 3KDQWDVLDODQG 7KHPH 3DUN 0DDVWULFKW 9DONHQEXUJ 'UHLODQGHQSXQW %HUQNDVWHOO 7ULHU DQG .REOHQ] 'HF -DQ
)520
Â&#x201E;
1(8 8/0 *(50$1<
67$5 *2/'(1 78/,3 3$5. +27(/
9LVLWLQJ 1HX 8OP 8OP %ODXEHUHQ $XJVEXUJ P %ODXEHUHQ $XJVEXUJ /DQGVEHUJ DP /HFK )XVVHQ 1HXVFKZDQVWHLQ &DVWOH /LQGDX %UHJHQ] 1RUGOLQJHQ 5RWKHQEXUJ RE GHU 7DXEHU DQG 0XQLFK 'HF -DQ
Â&#x201E;
$OO SULFHV DUH EDVHG RQ WULSOH VKDULQJ DQG LQFOXGH IOLJKWV KRWHO WUDQVIHUV VHUYLFHV RI WRXU OHDGHU DQG DOO WD[HV &RQGLWLRQV DSSO\
9DOOHWWD +HDG 2IILFH 9DOOHWWD +HDG 2IILFH 7HO 3DROD %UDQFK 7HO 0RVWD %UDQFK 7HO *R]R %UDQFK 5DEDW 7HO
)520
Â&#x201E;
/21'21 $1' -$18$5< 6$/(6
9LVLWLQJ /RQGRQ :LQGVRU &DVWOH /DNHVLGH 6KRSSLQJ &HQWUH /HHGV &DVWOH DQG &DQWHUEXU\ 'HF -DQ
)520
Â&#x201E;
11.11.2012
Klassifikati SERVIZZI CHASCLO WATERPROOFING, G˙al kull tip ta’ waterproofing fid-dar tieg˙ek ikkuntattja lil Chasclo Waterproofing. G˙al xog˙ol ta’ membrane kif ukoll xog˙ol ta’ water proofing ie˙or bi snin twal ta’ esperjenza u xog˙ol kollu b’garanzija. Prezzijiet ra©onevoli u stimi b’xejn. Çempel 9949 0698. DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908.
et o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigation-malta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999. TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. jew www.tewmi.com
fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel 9944 6918. WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527
jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol t’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u
33
ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167.
Il-Kumitat ta’ ONE CLUB ser jorganizza 4 nights, 3 nights u 2 nights weekend breaks fuq baΩi ta’ half board g˙all-festi tal-a˙˙ar tas-sena fis-Soreda Hotel fil-Qawra. 4 NIGHTS Mis-Sibt 29.12.2012 sa l-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz kbar €172; Tfal €86 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) 3 NIGHTS
TBATTIL TA’ FOSOS G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet taddrena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali tax-xita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel 21 651029, 0042 1954 jew 9949 9714.
DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties . Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks. Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.
VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun. Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet tal-VRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354.
INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjoniji-
TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija
Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU
ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ
Mis-Sibt 29.12.2012 sat-Tlieta 01.01.2013 jew Mill-Óadd 30.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz kbar €138; Tfal €69 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) 2 NIGHTS Mit-Tnejn 31.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz kbar €110; Tfal €55 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) Booking miftu˙ ming˙and is-Sinjura ÌuΩa Caruana ta’ Óal Tarxien (Te. 21 697 495) u minghand Alfred Chetcuti (Tel. 21 657 022 - Mob. 9924 0855). A˙sbu kmieni g˙ax il-kmamar huma limitati. Il-booking jag˙laq fl-20 ta’ Novembru, 2012. Dawk kollha li se jattendu g˙al dan il-weekend break jistg˙u jirb˙u weekend break g˙al Ωew© persuni fuq baΩi half board, ©entilment mog˙ti mill-management tal-lukanda.
Ejjew mag˙na u niççelebraw bil-kbir l-a˙˙ar u l-ewwel tas-sena flimkien. Garanzija ta’mistrie˙ u divertiment g˙al kul˙add.
Offerta 1: ©img˙a wa˙da
- €3.50
Offerta 2: 5 ©img˙at
- €14
Offerta 3: 13-il ©img˙a
- €30
Offerta 4: 26 ©img˙a
- €56
Offerta 5: 52 ©img˙a
- €93
ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,
KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun. ÓMR 1717
34
11.11.2012
Almanakk
Ritratt mill-antik It-Tnejn
It-Tlieta
L-Erbg˙a
HI
24°C
23 °C
23 °C
LO
20 °C
20°C
19 °C
IT-TEMP GÓAL GÓADA
TWISSIJIET:
Xejn
L-OGÓLA TEMPERATURA: 23 °c L-INQAS TEMPERATURA: 18 °c UV INDEX: 3 SITWAZZJONI ÌENERALI: Arja ta’ pressjoni g˙olja fil-Lvant tal-Mediterran u arja ta’ pressjoni baxxa fuq il-Punent talMediterran ftit li xejn jersqu TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab g˙all-ewwel li jsir il-biçça lkbira sabi˙
Il-Óamis
Il-Ìimg˙a
Is-Sibt
VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Ìeneralment moderat mix-Xlokk li jsir qawwi sa filg˙axija BAÓAR: Moderat g˙al qawwi li jsir qawwi IMBATT: Baxx g˙al moderat mil-Lbiç
HI
23 °C
22 °C
22°C
LO
18 °C
15°C
15°C
TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 23°c
Lino Cassar mal-Perit Mintoff, f’Delimara
SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd New British Dispensary 109/110, Triq San Ìwann, il-Belt Valletta
De Paola Pharmacy 36, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid
Trinity Pharmacy 32, Triq Il-Marsa, Marsa
Alpha Pharmacy ‘Maria Immaculata’, Triq Cospicua k/m Vjal il-Kottoner, il-Fgura
Pinto Pharmacy 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi
Assemblea Il-Óamis 15 u l-Ìimg˙a 16 ta’ Novembru fis-sala parrokkjali tal-parroçça ta’ Santa Luçija se ssir l-Assemblea Parrokkjali mqassma fuq jumejn. Kull ©urnata tibda bilquddiesa fis-6.30pm u wara ssir l-assemblea. Kul˙add im˙e©©e© jattendi g˙ax din hi opportunità biex wie˙ed isemma le˙nu u jag˙ti su©©erimenti dwar il-˙ajja tal-parroçça.
Cilia's Pharmacy 313, Triq ÓaΩ-Ûabbar, il-Fgura
Marrit Pharmacy Triq L-1 ta' Mejju, Fleur-de-lys
Blossoms Pharmacy N.B. Triq Gurgier, BirΩebbu©a
D’Argens Pharmacy 330, Triq D’Argens, il-G ira
Irtir – Seminar Il-©iΩwita Fr. Alfred Micallef se jmexxi irtir/seminar fuq la˙bar it-tajba skont San Luqa. Il-post se jkun f’Dar Manresa, ir-Rabat, G˙awdex u jsir bejn il-Ìimg˙a 16 u lÓadd 18 ta’ Novembru. Dan l-irtir se jsir miç-Çentru Spiritwalità Injazjana.
Kristianne Pharmacy Triq iç-Çavi, l-Imqabba
St. Andrew’s Dispensary Triq il-Qasam, Tal-Ibra©©, St. Andrews
Brown’s Pharmacy 47, Vjal il-Óelsien, ÓaΩ-Ûebbu©
Chemimart Ltd. Pharmacy 4,5,6, Il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-Sliema
St. Anthony Pharmacy 18, Triq il-Kbira, ir-Rabat
St. Michael Pharmacy Misra˙ tat-Transfigurazzjoni, Óal Lija
Beland, 150 Sena ta’ Storja Matul il-Fiera Nazzjonali tal-Ktieb, li qieg˙da ssir fiçÇentru tal-Mediterran g˙all-Konferenzi, qieg˙ed jinbieg˙ il-ktieb storiku bl-isem ‘Beland 150 Sena ta’ Storja’, miktub mill-Kanonku Joe Abela. Fih hu jag˙ti l-informazzjoni kollha tal-evoluzzjoni tal-kaΩin ta’ din il-banda Ωejtunija.
Palm Pharmacy 2, Triq Palma, ir-Rabat G˙awdex
Medicine Chest Pharmacy, Triq Demitriju Farrugia, il-G˙arg˙ur
Vella Pharmacy 15, Triq Diçembru 13, in-Nadur, G˙awdex
St. Paul’s Bay Pharmacy 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Ba˙ar
Lottu
75
16
27
35
04
Super 5
11
34
42
33
16
Din il-Ìimg˙a mill-Istorja
MuΩika Kull nhar ta’ Óamis mid-9.00 p.m., u sad-29 ta’ Novembru, fil-Veççja Wine Bar San Pawl il-Ba˙ar qieg˙ed ikun hemm sessjonijiet ta’ jazz live. Il-kwartett hu kompost minn Charles “City” Gatt fuq id-drums, Joe Debono fuq il-pjanu, Carlo Muscat fuq is-saks u Alan Portelli fuq il-base. Lejla Letterarja Fl-okkaΩjoni tal-150 sena mit-twelid tal-awtur Arthur Schnitzler, u b’kollaborazzjoni mal-Ambaxxata ÌermaniΩa u dik Awstrijaka, l-attur Awstrijak Martin Walz se jaqra siltiet mill-kotba ta’ Schnitzler fil-Palazz Messina, il-Belt. Din l-attività se ssir nhar l-Erbg˙a 14 ta’ Novembru fis7.00 p.m. Bazaar Sa nhar l-Erbg˙a 14 ta’ Novembru, fiç-çentru parrokkjali ta’ Sant’ Elena (wara l-BaΩilika) g˙addej bazaar. Fost lo©©etti g˙all-bejg˙ hemm antikitajiet, o©©etti tal-kollezzjoni, g˙amara, pjanti u bosta affarijiet o˙ra. Il-bazaar ikun miftu˙ kuljum bejn id-9.00 a.m. u 12.00 p.m. u mill4.30 p.m. sas-7.30 p.m.
12.11.2011 – Silvio Berlusconi jirriΩenja minn Prim Ministru tal-Italja
17.11.1942 - Twieled ir-re©ista çelebri Martin Scorsese
12.11.1972 – Il-Gvern Laburista tal-Prim Ministru Dom Mintoff jinawgura s-Sea Malta Company Ltd. 15.11.1897 – Twieled Aneurin “Nye” Bevan (1897-1960) politiku Laburista IngliΩ ewlieni li waqqaf is-Servizz Nazzjonali tas-Sa˙˙a fl-Ingilterra. 14.11.1954 – Twieldet Condoleeza Rice, eks Segretarju tal-Istat Amerikan.
Serata ta’ g˙ana Se tittella’ serata ta’ g˙ana nhar il-Ìimg˙a 16 ta’ Novembru fis-7.30pm ir-Rialto Bormla. L-g˙annejja se jkunu Ωew©t itfal Ronaldo u Gabrielle. Jie˙du sehem ukoll Kelinu s-Superstar, Joe ta’ Ra˙al Ìdid, il-Budaj tasSi©©iewi, Jesmond Kalora, Etienne, An©lu Theuma u Fredu Ω-Ûejtuni. Jag˙laq is-serata fatt minn Kelinu sSuperstar fuq il-˙ajja tal-Perit Mintoff.
11.11.2012
Sports
35
WEIGHTLIFTING
IsIru L-KaMpjonaTI nazzjonaLI
Charles Degiorgio Din il-©img˙a, l-atleti Maltin talweightlifting kellhom kompetizzjoni fejn urew il-kapaçitajiet tag˙hom fil-lifts u barbells tqal. Il-weightlifters Maltin ©ew g˙al din ilkompetizzjoni sabiex kul˙add jissielet biex jirba˙ fil-kategorija rispettiva tieg˙u/tag˙ha. Il-Kampjonati Nazzjonali kienu organizzati mill-Assoçjazzjoni Maltija tal-Weightlifting. Il-kompetizzjoni kienet ta’ suççess kbir bl-ammont sostanΩjali ta’ uffiçjali u parteçipanti. Il-kompetizzjoni kienet maqsuma f’erbg˙a kategoriji skont l-età: dawk talKadetti, tal-Youths, tal-Juniors u sSeniors. L-ewwel fl-azzjoni kienu l-atleti Ω-Ωg˙ar, inqas mit-tlettax-il sena li ma ©ewx mg˙obbija b’barbells kbar min˙abba l-età tenera tag˙hom, imma minnflok, il-punti ng˙atwlhom skont itteknika li taw waqt l-irfie˙. It-tieni kompetizzjoni fuq il-lista kienet il-kategorija taΩ-Ωg˙aΩag˙ li pparteçipaw b’numru tajjeb. Filfatt ilkategorija tal-Youths kienet maqsuma fl-U15 u fl-U17. Emersin Bugeja reba˙ il-kategorija ta’ 77kg kif ukoll fuq il-medja tas-sezzjoni U15. Bugeja sar iç-champion ©did taΩΩg˙aΩag˙ b’total ta’ 128kg u 164 punt. Fit-taqsima U17s Thomas Farrugia kien ir-rebbie˙ b’201 punti. F'din il-kategorija, it-tewmin Hayden u Joran
Farrugia kissru 7 rekords nazzjonali kull wie˙ed. Fit-taqsima femminili, Nicole Gatt spikkat g˙all-prestazzjoni qawwija li tat. Hija rnexxielha tirba˙ fil-kategoriji taΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-Juniors u anke talkbar. Gatt irnexxielha tikser xejn inqas minn 18-il rekord nazzjonali b’total ta’ 108kg fejn il-kisba totali tag˙ha kienet ta’ 155.007 punt. Il-kategorija tan-nisa Seniors intreb˙et minn Jessica Ghigo li rnexxielha tg˙eleb lil Nicole Gatt b’anqas minn punt. Kienet kompetizzjoni ˙arxa bejn Rodmar Pulis u Matthew Muscat Inglott li t-tnejn kienu qeg˙din jikkompetu g˙at-titlu ta’ 85kg. Madankollu Pulis irnexxielu jirba˙ ittitolu ta’ champion Junior u Senior b’total ta’ 225kg. Pulis kellu jistenna sal-a˙˙ar lift tal-kompetizzjoni biex jiΩgura ir-reb˙a tieg˙u, iΩda Ω-Ωieda ta’ 15-il kilo kienet tqila wisq g˙all Inglott biex jirba˙ il-kompetizzjoni. Inglott g˙alaq il-kompetizzjoni b’total ta’ 211kg. Din il-kompetizzjoni kienet imexxijja minn Jesmond Caruana blg˙ajnuna ta’ uffiçjali o˙ra tekniçi. L-avveniment li jmiss g˙all-Malta Weightlifting Association (MWA) huwa l-Kampjonati ©ewwa Londra fejn se rjkun hemm Rodmar Pulis u Nicole Gatt jikkompetu.
TABLE FOOTBALL
Hansel Mallia jirba˙ iç-Champions League ©ewwa l-Greçja tat-Table Football Matul l-a˙˙ar weekend ta’ Ottubru, ©ewwa Pireus, il-Greçja, ©iet organizzata l-aktar kompetizzjoni presti©©juza g˙all-klabbs fit-Table Football. Massimo Cremona, mat-tim ta’ Reggiana, Mark Gauci mat-tim ta’ Atlas SC u Hansel Mallia mattim ta’ Fiamme Azzurre Roma rrappreΩentaw lill-klabbs tag˙hom f’din il-kompetizzjoni. It-timijiet kollha telg˙u b’polza f’Ωew© gruppi biex l-ewwel erbg˙a minn kull grupp ikkwalifikaw g˙all-kwarti tal-finali. Valletta SC ma rnexxielhomx jikkwalifikaw, waqt li l-klabbs l-o˙ra bil-plejers Maltin g˙addew g˙all-faΩi ta’ wara. Fis-semi finali, Atlas lag˙bu kontra Reggiana
biex it-tim ta’ Gauci spiçça rebbie˙ u g˙adda g˙all-finali. Minn na˙a l-o˙ra, Fiamme Azzurre reb˙u kontra t-tim Awstrijak ta’ Neustaad fil-finali, kontra t-tim Bel©jan ta’ Stembert fis-semi-finali biex filfinali lag˙ab kontra l-home tim ta’ Atlas. It-tim Ruman da˙al 2-0 minn fuq fil-half time biex spiçça reba˙ din il-kompetizzjoni tant presti©©juΩa bl-iskor ta’ 3-1 fil-final fejn Mallia kien strumentali tul il-kompetizzjoni kollha. Ta’ min isemmi li g˙al Fiamme Azzurre kienet l-ewwel esperjenza f’din il-kompetizzjoni fejn lesperjenza ta’ Mallia kienet ta’ ghajnuna kbira biex it-tim minn Ruma kisbu t-titlu ta’ Champions tal-Ewropa g˙all-ewwel darba.
Jessica Ghigo
Joran Farrugia
36
11.11.2012
Sports
KAMPJONAT PREMIER
Man. Utd. jirb˙u fl-a˙˙ar minuti tal-log˙ba Manchester United irnexxilhom jeg˙lbu fl-a˙˙ar minuta lil Aston Villa barra minn darhom bl-iskor ta’ 2-3. Minkejja li Aston Villa ˙asdu lil Man Utd. sal-50 minuta b’Ωew© gowls, huma rnexxielhom idawwru liskor favuriehom billi rrispondewhom b’Ωew© gowls. Weimann feta˙ l-iskor g˙al Aston Villa meta rçieva ballun fil-kaxxa l-kbira u b’xutt çentrali g˙eleb il-gowler ta’ Man. Utd fil-45 minuta. Wara ˙ames minuti, kien Weimann stess li tefa’ lil A. Villa 2-0 minn fuq. Biss però ,kienet id-doppjetta ta’ Hernandez u awto-gowl ta’ Vlaar li rebb˙u lil Man. Utd. ilpartita. Hernandez naqqas iddistakk tal-iskor g˙al Man Utd. fit-58 minuta. Awto-gowl ta’ Vlaar minn Ωball difensiv ©ab id-draw g˙ar-Red Devils. Hernandez issi©illa l-log˙ba fl-a˙˙ar 3 minuti b’daqqa ta’ ras. West Bromwich Albion fet˙u tajjeb fl-ewwel taqsima meta skurjaw Ωew© gowls. L-ewwel gowl wasal b’daqqa ta’ ras ta’ Morrison fil-31 minuta mentri ttieni gowl kien minn awtogowl ta’ Caldwell fl-44 minuta meta prova jikklerja kross fuq attakk ta’ WBA. Fl-a˙˙ar ˙inijiet tal-ewwel taqsima, Wigan rnexxielhom inaqqsu d-distakk minn gowl ta’ Kone li skurja wara li rçieva kross fil-baxx mix-xellug. Fittieni taqsima, WBA kkontrollaw tajjeb sabiex ˙ar©u rebbie˙a. Fid-derby ta’ Londra, Arsenal kellhom jikkuntentaw bi draw. F’din il-log˙ba sabi˙a, kien hemm sitt gowls. Fl-10 minuta,
RIÛULTATI Arsenal v Fulham 3-3 Everton v Sunderland 2-1 Reading v Norwich 0-0 Southampton v Swansea 1-1 Stoke v QPR 1-0 Wigan v WBA 1-2 A. Villa v Man. Utd. 2-3
FIXTURES ILLUM: Man. City v Tottenham 14:30 Newcastle v West Ham 16:00 Chelsea v. Liverpool 17:00
Giroud feta˙ l-iskor g˙al Arsenal minn daqqa ta’ ras. Dan kien l-ewwel gowl tieg˙u fil-Premier League 2012 . Fit-22 minuta, Arteta, g˙adda tajjeb minn fuq il-lemin, tefa’ kross fil-baxx u b’first timer, ilÌermaniΩ Podolski skurja ttieni gowl ta’ Arsenal. Fulham naqqsu l-mar©ini fid-29 minuta meta Berbatov skurja bir-ras minn kross ta’ Ruiz. Is-sostitut Kakaniclic ©ab iddraw g˙al Fulham meta ta daqqa ta’ ras u l-ballun spiçça fix-xibka. Fis-67 minuta Fulham g˙amluhom tlieta minn penalty fejn, Artera waqqa’ lil Baird u Berbatov mill-penalty spot ma falliex. Fit-tieni taqsima, Arsenal re©g˙u marru fuq quddiem wara azzjoni twila. Walcott g˙adda kross lil Giroud li ma falliex bir-ras fid-69 minuta. B’erbg˙a minuti miΩjuda fuq il˙in, Arsenal kellhom çans jirb˙u l-partita meta Arteta falla penalty fl-a˙˙ar sekondi. Il-partita bejn Everton u Sunderland kienet log˙ba sabi˙a li produçiet 3 gowls. Sunderland kellhom Ωew© çansijiet fl-ewwel ˙alf minn xuttijiet ta’ Fletcher u Neville. Fl-a˙˙ar sekondi tal-ewwel taqsima, id-difiΩa ta’ Everton ˙ar©et g˙all-offside, madankollu, Johnson g˙adda tajjeb sab ru˙u wiçç’imbwiçç mal-gowler ta’ Everton u xxuttja fil-baxx sabiex feta˙ l-iskor tal-log˙ba. Dan kien l-ewwel gowl tieg˙u mal-klabb. Fis-76 minuta, Fellaini ©ab id-draw g˙allEverton b’azzjoni personali. Kien l-istess Fellaini li ftit minuti wara g˙adda l-ballun
L 11 10 10 11 11 10 11 11 10 10 11 11 10 11 11 10 11 10 11
R 9 7 6 5 6 5 4 4 4 3 3 2 2 3 2 1 2 0 1
D 0 2 4 5 2 2 4 4 3 5 4 6 5 2 5 6 3 6 2
T 2 1 0 1 3 3 3 3 3 2 4 3 3 6 4 3 6 4 8
F 29 22 18 21 17 17 18 24 13 12 16 9 13 12 8 7 10 12 15
K 16 10 9 14 12 14 11 19 11 14 15 10 15 18 18 11 17 18 29
DG 13 12 9 7 5 3 7 5 2 -2 1 -1 -2 -6 -10 -4 -7 -6 -14
bit-takkuna lil Jelavic biex ma falliex u tefa’ lil Everton minn fuq 2-1. Stoke rnexxielhom jirb˙u log˙ba kontra tim tal-qieg˙ QPR meta Adams skurja lewwel gowl tieg˙u g˙al Stoke fit-52 minuta minn free-kick ta’ Walters. QPR kellhom ilmumenti tag˙hom fil-log˙ba, imma d-difiΩa ta’ Stoke Ωammet lil dan it-tim tajjeb. G˙al manager Hughes ta’ QPR l-affarijiet xejn ma jidhru sbie˙, mentri g˙al Pulis, il-kowç ta’ Stoke din ir-reb˙a tat ftit tan-nifs u tama billi kienet it-tieni reb˙a
tag˙hom sa mill-bidu tal-kampjonat. Il-partita bejn Reading u Norwich ©ewwa Madejski Stadium spiççat f’wa˙da ta’ ebda gowls. B’din id-draw, Reading jibqg˙u f’qieg˙ il-klassifika. G˙alkemm Norwich kisbu 7 punti fl-a˙˙ar 3 log˙biet tag˙hom, huma b˙al Reading naqqsu milli jwasslu lballun fix-xibka. Ma kien hemm ebda mumenti ta’ kwalita matul il-partita fejn il-pussess tal-ballun in˙ela xi ftit jew wisq, apparti li kien hemm drabi fejn il-log˙ob int-
lag˙ab b’ritmu monotonu. Adkins, il-manager ta’ Southampton li qed i˙abbat wiççu ma Ωminijiet koro˙ fejn il-karriera tieg˙u ma’ dan it-tim tista’ tispiçça ˙esrem wara sserje ta’ riΩultati xejn sodisfaçenti, lbiera˙ ©ie miç˙ud minn reb˙a tant mistennija. Kien Schneiderlin li feta˙ liskor g˙al Southampton fl-64 minuta minn pass ta’ Lambert u ta t-tama lil Adkins. Sfortunatament g˙al Adkins, Dyer ©ab id-draw g˙al Swansea minn Ωball difensiv ta’ Southampton fit-73 minuta.
MOTOGP
KLASSIFIKA PREMIERSHIP Manchester United Chelsea Manchester City Everton WBA Tottenham Hotspur Arsenal Fulham West Ham United Newcastle United Swansea City Stoke City Liverpool Wigan Athletic Norwich City Sunderland Aston Villa Reading Southampton
Mikel Arteta deluΩ wara li tilef penalty
P 27 23 22 20 20 17 16 16 15 14 13 12 11 11 11 9 9 6 5
Pedrosa fuq quddiem f’Valencia Dani Pedrosa reba˙ il-poΩizzjoni pole fiç-çirkwit ta’ Valencia g˙all-a˙˙ar ti©rijja tal-ista©un.Issewwieq tal-Honda kiseb il-˙in tajjeb ta’ minuta u 30.844 sekondi f’sessjoni tal-qualifying f’Cheste ©ewwa Valencia. Dan il-˙in li kiseb Pedrosa, g˙eleb il-˙in tar-rekord qatt miksub ta’ 1:31.002, minn Valentino Rossi fl-2006. Lorenzo ta’ Spanja kien 0.361 sekonda wara Pedrosa u Stoner kien terz ta’ sekonda wara Lorenzo fuq il-Honda tieg˙u f’din l-a˙˙ar ti©rija tieg˙u qabel ma jirtira. Stoner, ta’ 27 sena, kien determinat li jiΩgura l-pole fl-a˙˙ar ti©rija tal-karriera tieg˙u imma Pedrosa u Lorenzo kienu wisq veloçi fiç-çirkwit ta’ Cheste. Iç-Champion dinji Jorge Lorenzo da˙al fit-tieni post, mentri Casey Stoner ©ie t-tielet. Cal Crutchlow tal-Ingilterra, Stefan Bradl tal-Ìermanja u t-Taljan Andrea Dovizioso ser jibdew fit-ti©rijja tal-llum fit-tieni filliera rispettivament. Imma r-rekord li kiser Pedrosa u l-prestazzjoni tajba ta’ Lorenzo Ωguraw Ωew© Spanjoli fl-ewwel Ωew© postijiet fl-ewwel filliera fit-ti©rija tal-lum.
11.11.2012
Sports
37
SERIE A
BUNDESLIGA
Borussia Dortmund jirritornaw g˙ar-reb˙
Alaba jifra˙ ma’ s˙abu l-gowl kontra Eintracht Frankfurt Schalke kienu minn ta˙t sa nofs it-tieni taqsima meta bis-sa˙˙a ta’ Neustadter u Draxler, irnexxielhom idawwru l-iskor favuriehom. B’din ir-reb˙a Schalke jibqg˙u jisfidaw lil Bayern Munich g˙all-kampjonat. Hunt feta˙ l-iskor g˙al Werder Bremen fis-16il minuta. Neustadter ©ab id-draw g˙al Schalke fis-60 minuta b’daqqa ta’ ras minn kross ta’ Fuchs. Draxler issi©illa fil-partita fid-69 minuta minn ballun ta’ Jones. Borussia Dortmund re©g˙u rritornaw g˙arreb˙ meta g˙elbu lil Augsburg bl-iskor ta’ 1-3 barra minn darhom. Reus skurja fl-ewwel 9 minuti tal-log˙ba minn free-kick. Lewandowski g˙amel dopjetta fil-51 u fil-71 minuta sabiex tefa’ lil B. Dortmund b’tlieta minn fuq. Molders naqqas id-disktakk tard fit82 minuta b’daqqa ta’ ras, imma dan ftit kien ta’ konsolazzjoni g˙al Augsburg li jinsabu f’qieg˙ il-klassifika b’sitt punti biss minn ˙daxil log˙ba. Ilbiera˙, Bayern Munich reb˙u l-g˙axar log˙ba minn ˙dax f’dan l-ista©un kontra E. Frankfurt bl-iskor ta’ 2-0. Ribery feta˙ l-iskor g˙al B. Munich fl-44 minuta. Alaba g˙amilhon
tnejn meta skurja minn penalty fis-76 minuta. E. Frankfurt taw prestazzjoni tajba ferm, imma naqqsu milli jsibu çansijiet biex ida˙˙lu l-ballun fix-xibka. Hamburg irnexxielhom jiksbu draw ta’ ebda gowls kontra Freiburg ©ewwa Mage Solar Stadion minkejja li kienu b’plejer minn ta˙t g˙al biçça l-kbira tal-partita. Hamburg kienu qed ifittxu t-tielet reb˙a konsekuttiva tag˙hom fil-Bundesliga imma sfaxxa kollox fix-xejn meta tkeççielhom Scharner fil35 minuta wara li ©ie muri 2 karti sofor talli kkometta foul . Freiburg issa qeg˙din punt wara Hamburg stess fil-klassifika fejn Hamburg jinsabu fl-g˙axar post. Dusseldorf u Hoffenheim qassmu l-punti wara li ©ew draw ta’ 1-1. Kien Kruse li feta˙ liskor bikri fl-4 minuta tal-partita g˙al F. Dusseldorf. Joselu ©ab id-draw fid-39 minuta g˙al Hoffenheim b’daqqa ta’ ras. F. Dusseldorf setg˙u ˙atfu ç-çans li jdawwru l-log˙ba favuriehom meta lil Hoffenheim tkeççielhom Compper wara Ωew© karti sofor, imma ma rnexxilhomx jisfruttaw din l-opportunita biex jiskurjaw.
RIÛULTATI Augsburg v B. Dortmund 1-3 B. Munich v E. Frankfurt 2-0 F.Dusseldorf v Hoffenheim 1-1 Freiburg v Hamburg 0-0 Schalke v W. Bremen 2-1
KLASSIFIKA BUNDESLIGA R 10 7 6 5 5 5 4 4 4 3 3 3 3 2 3 2 1 1
D 0 2 2 4 3 2 2 2 2 4 4 4 3 5 2 2 4 3
T 1 2 3 2 2 4 4 5 5 4 3 3 5 4 6 6 5 7
F 32 22 21 23 18 15 20 18 11 14 10 13 17 10 9 6 7 6
K 4 12 16 12 14 13 16 17 14 13 15 19 23 16 18 17 16 18
KLASSIFIKA SERIE A
Juventus Inter Milan Napoli Fiorentina Lazio Roma Catania Parma Atalanta * AC Milan Udinese Cagliari Torino * Pescara Sampdoria * Chievo Genoa Bologna Palermo Siena *
L 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11
R 9 9 7 6 6 5 4 4 5 4 3 4 2 3 3 3 2 2 1 3
D 1 0 2 3 1 2 3 3 2 2 5 2 6 2 2 1 3 2 5 3
T 1 2 2 2 4 4 4 4 4 5 3 5 3 6 6 7 6 7 5 5
F 23 22 16 16 16 26 15 14 10 17 14 11 12 8 13 10 10 12 9 12
K 8 10 7 8 15 20 16 16 13 13 16 17 10 17 16 21 15 17 17 14
P 28 27 23 21 19 17 15 15 15 14 14 14 11 11 10 10 9 8 8 6 -
Il-futbol internazzjonali
ÓIN Wolfsburg v B. Leverkusen 15:30 G. Furth v M’Gladbach 17:30 Stuttgart v Hannover 17:30
L 11 11 11 11 10 11 10 11 11 11 10 10 11 11 11 10 10 11
L-ewwel taqsima tallog˙ba bejn Cagliari u Catania ma tantx offriet azzjonijiet lejn il-lasti taΩΩew© na˙at, fejn id-difiΩi kkontrollaw tajjeb ˙lief g˙al Ωew© azzjonijiet lejn l-a˙˙ar tal-ewwel taqsima. Il-log˙ba qamet lejn l-45 minuta meta Cagliari ressqu darbtejn viçin li jiskurjaw, imma l-gowler tal-Catania, Andujar, iddarbtejn li huma laqa’ u ça˙˙ad lill-Cagliari minn Ωew© gowls çerti. It-tieni taqsima ta’ din ilpartita kienet maqsuma bejn iΩ-Ωew© na˙at u llog˙ba ntemmet f’wa˙da ta’ ebda gowls g˙al riΩultat ©ust ta’ 0-0.
L-ARGUMENT
FIXTURES g˙all-lum
Bayern Munich Schalke Ei. Frankfurt Bor. Dortmund B. Leverkusen Mainz Hannover 96 W. Bremen Hamburg SC Freiburg Stuttgart Bor. M’dbach Hoffenheim F. Dusseldorf FC Nurnberg Wolfsburg Greuther Furth FC Augsburg
Cagliari u Catania jaqsmu l-punti
P 30 23 20 19 18 17 14 14 14 13 13 13 12 11 11 8 7 6
Lewis Holtby ta’ Schalke jiççlebra r-reb˙a tat-tim tieg˙u malli sema’ s-suffara finali
Din il-©img˙a L-Argument ser jiffoka fuq il-futbol internazzjonali fuq baΩi ta’ klabbs, jimra˙ fil-Premier League tal-Ingilterra u sSerie A fl-Italja. Flimkien mal-mistiedna jiddiskuti bosta temi fosthom iç-Champions League. G˙al dan il-g˙an L-Argument jilqa’ fl-istudjo lil John Zammit u Joe Pellegrini mis-supporters klabbs ta’ Inter u Juve. Mag˙hom jing˙aqdu Joe Catania, partitarju ta’ Man Utd u l-©urnalist Peter Paul Gauci, li flimkien mal-mistieden residenti Mark Marlow ser j˙awwru d-diskussjoni Sabiex nibqg˙u fit-tema din il-©img˙a L-Argument Ωar lill-familja Portelli li huma partitarji akkaniti ta’ Man Utd. Il-familja Portelli fet˙et il-bibien tal-proprjetà tag˙ha biex turi lit-telespettaturi lkollezzjoni vasta tag˙hom relatata mat-tim ta’ Old Trafford. Id-diskussjoni fuq il-kampjonat Premier ma tonqosx u kif mistenni nsegwu l-a˙jar siltiet mil-log˙ob ta’ tmiem il-©img˙a. Minbarra hekk t-telespetatturi jistg˙u jsegwu l-a˙jar siltiet milllog˙biet tat-Tielet DiviΩjoni bejn Mtarfa vs Mscala, u Mdina vs Sirens. Il-log˙ba mill-kampjonat femminili ta’ din il-©img˙a ser tkun dik bejn Pembroke vs Mgarr. It-telespettaturi m˙e©©a jkunu wkoll parti mill-programm permezz tal-kontribuzzjonijiet tag˙hom jew billi jibg˙atu sms jew j˙allu l-kummenti fuq il-pa©na tal-programm fuq Facebook. L-Argument huwa preΩentat minn Mark Cutajar flimkien ma’ Pamela Schembri u Clinton Buhagiar. L-Argument jixxandar nhar kull nhar ta’ Óadd, fil-5.00pm fuq ONE.
38
11.11.2012
Sports
FUTBOL LOKALI: MELITA VS FLORIANA 2-2
IΩ-Ωew© timijiet ˙ar©u g˙al reb˙a, g˙ax reb˙a barra li kienet tati tliet punti kienet tkun ta’ sodisfazzjon kbir g˙al min jirba˙. L-ispanjol, Salinos Patxi li mexxa lit-tim ta’ Melita g˙allewwel darba minn fuq il-bank mg˙ejjun min Alfred Zammit, ˙are© b’sistema ta’ 4-3-3, filwaqt li Floriana uΩaw sistema ta’ 4-2-3-1, sistema aktar solida f’nofs il-grawnd u b’attakkant dirett wie˙ed. IΩ-Ωew© timijiet skurjaw kmieni. Floriana b’gowl sabi˙ ta’ Darmanin u Melita b’gowl ta’ Galea, li g˙adu kif issejja˙ mat-tim nazzjonali. Fil-fatt ilkowç Pietro Ghedin kien qed jassisti g˙al din il-partita. Melita komplew tajjeb u kellhom azzjonijiet o˙ra. Nistg˙u ng˙idu li Melita ddettaw l-ewwel taqsima b’azzjonijiet veloçi. Irridu ng˙idu wkoll li Melita ˙adu lvanta©© b’azz-joni ta’ hands ta’ Amaro Negrin li rran©a lballun b’idej˙ biex seta’ jkompli ji©ri lejn il-lasta u jiskorja. Fit-tieni taqsima l-istorja nbidlet. Floriana deheru tim motivat u bdew isiru aktar perikoluΩi, aktar ma beda jg˙addi l-˙in. Rajna wkoll lillgowler tal-Melita Sapiano jag˙mel diversi saves tajbin. Floriana komplew jag˙fsu u re©a’ kien Darmanin li kiseb
Ritratti: STEPHEN GATT
Ûew© gowls ta’ Darmanin idawwru telfa fi draw g˙all-Floriana
id- draw b’gowl meritat g˙al fatt li Floriana ˙ar©u jilg˙abu aggressiv f’din it-taqsima. Spikkaw iΩ-Ωew© attakkanti
Darmanin tal-Floriana u Amaro Negrin g˙al Melita, iΩda Melita deheru jbattu f’din it-taqsima u forsi l-kowç seta’
TIÌRIJIET TAÛ-ÛWIEMEL
It-tmien ti©rijiet fil-Marsa llum kollha fuq 2140m B˙as-soltu llum fil-Marsa jkollna programm s˙i˙ bi tmien ti©rijiet kollha fuq distanza ta’ 2140 metru. Il-programm huwa l-50 Laqg˙a tal-ista©un u jibda fis-13.30. L-ewwel ti©rija: Klassi Copper tibda fis-13.30. It-tieni ti©rija: Klassi Copper tibda fis-13.50. It-tielet ti©rija: Klassi Silver tibda fis-14.15. Ir-raba’ ti©rija: Klassi Gold tibda fit-14.40. Il-˙ames ti©rija: Klassi Silver tibda fit-15.05. Is-sitt ti©rijia: Klassi Gold tibda fit-15.30. Is-seba’ ti©rija: Klassi Premier tibda fl-15.55. It-tmien ti©rija: Klassi Silver tibda fl-16.20 fuq distanza ta’ 2140 metru.
biddel xi ˙a©a tattikament biex jag˙laq l-ispazji li Floriana bdew isibu lejn la˙˙ar tal-partita. Melita dehru kuntenti lejn ittmiem g˙al kif ©ew l-affarijiet u Floriana wkoll g˙all-fatt li rnexxielhom idawwru telfa billi ˙adu punt. Il-partita bdiet litteralment b’gowl. Wara sitt minuti, kross ta’ Verma mix-xellug g˙al Floriana, lejn nofs ilkaxxa tal-Melita, fejn kien hemm RYAN DARMANIN li b’dahru lejn il-lasta g˙amel rovexxata spettakolari biex feta˙ l-iskor. Fit-12-il minuta, xutt tal-istess Darmanin g˙adda ftit g˙oli. Fl-14-il minuta, Melita jiksbu d- draw . Amaro Negrin ©ie mal-gowler Warner, li kien pront imblokkalu l-ballun, iΩda da˙al JUIAN GALEA u tefa’ f’lasta vojta. Fit-32 minuta, azzjoni personali ta’ Amaro Negrin meta qabeΩ tliet avversarji u xxuttja, bil-ballun jiddawwar f’korner minn difensur. Fis-37 minuta, pass ta’ Amaro Negrin lejn Galea, dan g˙adda l-ballun lejn Micallef, li minn qag˙da tajba ra lillgowler Warner isalva x-xutt tieg˙u f’korner. Fil-45 minuta, ˙arba ta’ Amaro Negrin, li ssikkat minn Ωew© difensuri, deher jirran©a l-ballun b’idu, ixxuttja b’sa˙˙tu u g˙eleb lil Warner biex bag˙at lil Melita jistrie˙u fil-vanta©©. Saru xi protesti iΩda l-gowl kien konvalidat. Fil-˙in miΩjud, kross ta’ C Borg u daqqa ta’ ras ta’ Darmanin g˙all-Floriana tg˙addi ftit barra.
Fit-tieni taqsima fil-55 minuta, xutt ta’ Gribbon g˙al Melita jg˙addi ftit g˙oli minn azzjoni ta’ korner. Fil-71 minuta, pass ta’ Darmanin lejn Coronado li ©ie mal-gowler, ixxuttja, iΩda sab lill-gowler Sapiano jimblokka mal-art. Fis-77 minuta, freekick ta’ Verma, salva Sapiano blg˙ajnuna tal-mimduda u mirribawnd Darmanin xe˙et barra. Fid-79 minuta, azzjoni konfuΩa quddiem il-lasta, da˙al RYAN DARMANIN li antiçipa lill-gowler Sapiano u din iddarba ma Ωbaljax. Fid-90 minuta, protesti g˙al penalty mill-plejers u diri©enti ta’ fuq il-bank tal-Floriana meta kien hemm daqqa ta’ ras ta’ T Farrugia li ˙abtet ma’ id id-difensur Gribbon, iΩda rreferee ˙alla l-log˙ob g˙addej. Fil-91 minuta, çans tajjeb g˙all-Floriana li jiksbu r-reb˙a meta Darmanin mill-qrib ma laqatx tajjeb u l-gowler Sapiano salva. M EL ITA : Sap iano, Gribbon, Tufegdzic, Sierra Camacho, Borg, Vukanic, Rizzo (Martin 87), Galea, Micallef (Certorigoff 64), Amaro Negrin, Valenzia (Caruana Scicluna 75). KOWÇ: Alfred Zammit. F LORIA NA: Warner, Pisani, T Farrugia, S Borg, Paris, Verma, J Borg (Sp iteri 46) , Coronado, C Borg, B Farrugia, Darmanin. KOWÇ: Stephen Azzopardi. SKURJAW: Ryan Darmanin (F) 5 mi u 78 min, Julian Galea (M) 13 min, Josè Luis Amaro Negrin (M) 44 min, PLEJER TAL-LOG ÓBA: Josè Luis Amaro Negrin Melita. REFEREE: Alan Mario Sant.
11.11.2012
Sports
39
FUTBOL LOKALI: HIBERNIANS VS HAMRUN SPARTANS 2-1
Hibs jie˙du l-punti fl-ewwel taqsima
Hibernians ming˙ajr wisq pressjoni, kienu superjuri mill-bidu, b’pussess, log˙ob meqjus u veloçi, skurjaw kmieni permezz ta’ Cohen u baqg˙u jikkmandaw tul it-taqsima kollha. Skurjaw it-tieni gowl il-©miel tieg˙u minn Ribeiro u ftit li xejn sfurzaw g˙at-tielet gowl. F’din it-taqsima Óamrun qatt ma da˙lu fil-partita, g˙ad-diΩappunt tal-partitarji tag˙hom.
KLASSIFIKA PREMIERSHIP Valletta Hibernians Birkirkara Sliema W. Mosta Tarxien R Balzan Y. Hamrun S Floriana Qormi Melita Rabat A
L 11 11 10 11 10 10 11 11 11 10 11 11
R 7 7 6 6 6 5 4 3 2 2 1 0
D 4 1 2 2 1 2 3 4 4 2 2 3
T 0 3 2 3 3 3 4 4 5 6 8 8
F 27 21 20 21 23 18 15 17 15 13 12 6
K 8 16 10 11 12 15 15 23 19 21 35 23
+/19 5 10 10 11 3 0 -6 -4 -8 -23 -17
L-AQWA SKORERS 1. Michael Mifsud 2. Obinna Obiefiule 3. Danilo Meira Santos 4. Ivan Woods 5. Ryan Darmanin 6. Jackson Lima Siqueira 7. Elton da Silva 8. Massimo Grima 9. Danail Mitev 10. Gabriel da Silva 11.J P Mifsud Triganza 12.Josè Luis Amaro Negrin
Valletta Mosta Tarxien R Sliema Floriana Hibs Balzan Hamrun Mosta Valletta Birkirkara Melita
10 8 7 7 6 6 6 5 5 5 5 5
LOGÓOB GÓAL-LUM GRAWND VICTOR TEDESCO 14.00 QORMI vs TARXIEN RAINBOWS 16.15 MOSTA vs BIRKIRKARA
Pti 25 22 20 20 19 17 15 13 10 8 5 3
Fit-tieni taqsima imbag˙ad li Spartans kienu tim mibdul. G˙amlu reazzjoni tajba u komplew ikunu perikoluΩi biex anki ©abu gowl. Wara dan Óamrun re©g˙u resqu qrib il-gowl u anki ddominaw, bil-Hibs jitilfu xi ftit mill-konçentrazzjoni. Óamrun bil-partitarji warajhom insistew g˙ad-draw, li iΩda ma wasalx, biex Hibs ˙adu l-punti. Il-partitarji ÓamruniΩi kellhom jikkuntentaw biddeterminazzjoni li wrew il-benjamini tag˙hom fit-tieni taqsima. Hibs komplew jitilg˙u ’l fuq fil-klassifika biex ukoll biΩ-Ωelqa li kellhom iç-Champions Valletta l-Ìimg˙a, l-klassifika fin-na˙a ta’ fuq issa ter©a’ tibda tkun interessanti. Il-partita bdiet b’gowl wara tmien minuti. Korner kklerjat qasir, ballun g˙and ANDREW COHEN li fajjar xutt b’sa˙˙tu u g˙eleb lil Cassar biex ta l-vanta©© lil Hibs. Fid-19-il minuta, Hibs irduppjaw. Kross mil-lemin ta’ Cohen lejn ANDERSON RIBEIRO li b’xutt mill-ewwel spara fix-xibka minn nofs il-kaxxa g˙al skor ta’ 2-0. Fit-42 minuta, freekick ta’ Yochev jg˙addi ftit g˙oli. F’din it-taqsima Óamrun qatt ma da˙lu fil-partita u Hibs komplew iΩommu l-pussess u dehru kuntenti, anki jekk ma ˙olqux wisq okkaΩjonijiet ta’ gowl. It-tieni taqsima bdiet bi freekick fid-49 minuta ta’ Grima g˙all-Óamrun, li l-gowler Muscat salva mal-art. Fil-51 minuta, kross ta’ Cohen g˙all-Hibs mil-lemin lejn Sequeira, li xxuttja b’sa˙˙tu u l-gowler A Cassar dawwar f’korner. Ûew© minuti wara, kross ie˙or ta’ Cohen u xutt ta’ Ribeiro salvat mill-gowler A Cassar fil-baxx. Fil-65 minuta, Óamrun jiskurjaw il-gowl tal-bandiera. Xutt minn barra l-kaxxa eΩatt ma’ sieq il-lasta ta’ ANGEL YOSHEV, iqarraq bil-gowler Muscat u jispiçça fix-xibka. Fis-70 minuta, xutt ta’ Bozhov g˙all-Hamrun, minn qag˙da tajba imur ftit g˙oli. Ûew© minuti wara jkomplu l-Óamrun, freekick insidjuΩ ta’ Grima, salva Muscat mill-angolu ta’ fuq. Fit-78 minuta, tkompli l-furja ÓamruniΩa b’xutt ta’ Grima li jmur ftit g˙oli. Fil-85 minuta, ˙ar©a ta’ Muscat barra l-kaxxa biex waqqaf lil Yoshev billi mblokka fil-˙in. Fid-90 minuta, tkeçça l-kowç tal-Hibs, Michael Woods g˙al xi kummenti li g˙adda lejn l-uffiçjali. HIBS: Muscat, Camilleri, Soares, Cohen, Kristensen, Pulis, Failla, Levnaic, Nwoko (Azzopardi 48), Ribeiro, Sequeira.
KOWÇ: Michael Woods. ÓAMRUN S: A Cassar, Grima, Spiteri (Calabretta 54), Vella, Bozhov , Ivanov, Fenech, Yoshev, Vergilov, Camilleri (Grech 61), Zerafa (C Cassar 77). KOWÇ: Stefan Sultana. SKURJAW: Andrew Cohen (Hibs) 8 min, Anderson Ribeiro (Hibs) 19 min, Angel Yoshev (Ham) 66 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Andrew Cohen Hibernians. REFEREE: Feodor Zammit.
40
11.11.2012
A˙barijiet
Se jmorru jivvutaw bir-ritratt ta’ g˙axar snin ilu Din il-©img˙a s-Segretarju Permanenti u l-Kap tasServizz Pubbliku, Dr Godwin Grima, ˙abbar li lproçess ta’ ti©did tal-karti tal-identità ma kienx se jibda qabel l-elezzjoni ©enerali, b˙alma kien qed jing˙ad iktar kmieni matul is-sena. Suppost li lproçess ta’ ti©did tal-karti tal-identità kellu jkun lest sa Ìunju 2010, u allura dan id-dewmien ifisser li lproçess jinsab minn tal-inqas tliet snin tard. Dan ifisser ukoll li l-ma©©oranza tan-nies se tkun qed tivvota fl-elezzjoni ©enerali li jmiss b’ritratt li jkun ilu li ttie˙ed snin twal, u dan peress li r-ritratt tal-vot huwa l-istess ritratt tal-karta tal-identità. Peress li la˙˙ar ti©did tal-karti tal-identità sar fl-2002, ˙afna mirritratti tal-karti tal-identità attwali ttie˙du g˙axar snin ilu. B˙alma wie˙ed jista’ jobsor, f’g˙axar snin iddehra ta’ persuna tista’ tkun inbidlet sostanzjalment. Din il-gazzetta staqsiet lil Dr Godwin Grima, li qieg˙ed jippilota dan il-pro©ett, jekk kienx hemm lok g˙al abbuΩ, speçjalment fil-votazzjonijiet tal-elezzjoni ©enerali, u dan fid-dawl tal-fatt li r-ritratti tal-karti talidentità ilhom snin twal li ttie˙du u g˙alhekk id-dehra tal-persuni tkun inbidlet. F’isem Dr Grima wie©eb Jesmond Camilleri, idDirettur tal-Identity Management Office. Fir-rigward ta’ sigurtà kontra xi abbuΩ, Camilleri jg˙id li entitajiet b˙al banek g˙andhom il-mekkaniΩmu tag˙hom neçessarju sabiex jivverifikaw l-identità
tal-persuni kkonçernati. “Fil-kaΩ ta’ abbuΩi potenzjali fil-votazzjonijiet tal-elezzjoni ©enerali, l-Ufficcju talIDMO b˙alissa qed ja˙dem b’kollaborazzjoni s˙i˙a mal-Uffiççju Elettorali, u g˙alhekk ninsabu konxji li dan l-istess Uffiççju g˙andu mekkaniΩmi neçessarji sabiex il-Kummissjoni Elettorali tivverifika l-identità tal-votanti f’kaΩijiet fejn hemm dubju ta’ dan,” spjega Camilleri. Camilleri kkonferma li l-a˙˙ar ti©did tal-karti talidentità sar fl-2002, u li g˙alhekk l-iktar karti tal-identità antiki jmorru lura g˙axar snin. Huwa Ωied jg˙id li dan iΩ-Ωmien hu ©eneralment aççettat fuq kwalunkwe tip ta’ dokument ta’ identifikazzjoni. F’Malta stess, ilpassaporti u liçenzji tas-sewqan huma wkoll validi g˙al dan il-perijodu ta’ Ωmien. Il-li©i tal-karta tal-identità tispeçifika li dan id-dokument jista’ jkollu validità ta’ g˙axar snin. Camilleri jg˙id li f’pajjiΩi o˙ra Ewropej m’hemmx uniformità ta’ validità, però l-perijodu applikabbli g˙al diversi pajjiΩi huwa ta’ g˙axar snin ukoll. Minkejja dan, jibqa’ l-fatt li sakemm il-karti tal-identità jibdew ji©u mibdula, il-perijodu ta’ g˙axar snin ikun di©à g˙adda, a˙seb u ara sakemm il-proçess jispiçça. Wie˙ed jassumi li meta l-proçess ji©i fi tmiemu jkunu g˙addew ˙dax-il sena minn fuq il-karti tal-identità, u dan anki jekk il-proçess jibda eΩatt wara l-elezzjoni ©enerali.
Erba’ snin ˙abs wara li ammetta li ˙ebb u seraq ©iΩirana ming˙and mara f’Tas-Sliema Ilbiera˙, Leandross Cutajar ta’ 28 sena ©ie mibg˙ut erba’ snin ˙abs wara li ammetta li tTlieta li g˙adda ˙ebb g˙al mara f’Tas-Sliema u serqilha ©iΩirana minn g˙onqha u meddha fl-art. Cutajar inqabad fuq filmat ta’ CCTV li ddawwar ma’ Malta kollha permezz tal-internet u kien permezz ta’ dan il-filmat li Cutajar ©ie identifikat. Cutajar ammetta li kien seraq il-©iΩirana ta’ din il-mara li kellha salib tad-djamanti mag˙ha u li kien ikka©unalha feriti ta’ natura ˙afifa. Huwa ammetta wkoll li kien seraq ©ojjelli, flus u affarijiet o˙ra minn dar f’ÓaΩ-Ûabbar u li kien g˙amel ˙sara fil-bieb ta’ din id-dar fl-20 ta’ Ottubru li g˙adda. Cutajar ammetta wkoll illi kellu fil-pussess tieg˙u o©©etti misruqa u g˙odod li ntuΩaw fl-isgass, kif ukoll revolver falz u balaklava, u ammetta ukoll Ii kien reçediv.