Ħarġa 15 ta' Lulju 2012 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

l-MuMN tiNSiSti

x’qeD jiÌri fl-iSPtar ta’ GÓawDex

Il-Óadd 15 ta’ Lulju, 2012 Óar©a Nru 992

Prezz ›0.80

Ara pa©na 6

l-iNterDett ta’ GoNzi

kien hemm min astiena qabel u ma ©ara xejn – imma did-darba l-astensjoni kienet fuq mozzjoni dwar richard Cachia Caruana. G˙alhekk id-Deputat Nazzjonalista jesmond Mugliett iqis id-deçiΩjoni li ttie˙det kontra tieg˙u mill-kumitat eΩekuttiv tal-PN b˙ala…

“DeÇiÛjoNi StraMba” – Jesmond Mugliett

Il-Perit Jesmond Mugliett, meta kien mistoqsi minn din il-gazzetta biex jag˙ti r-reazzjoni tieg˙u g˙ad-deçiΩjoni li ttie˙det fil-konfront tieg˙u mill-EΩekuttiv tal-PN, qal li hu jista’ jitkellem biss fuqu nnifsu u qal li ma kinitx lewwel darba li xi membru parlamentari astiena fil-Parlament u g˙alhekk iqis iddeçiΩjoni li ttie˙det fil-konfront tieg˙u b˙ala wa˙da stramba. Ûied jg˙id li hu jistaqsi jekk ©arax hekk f’dan il-kaΩ min˙abba li l-mozzjoni partikolari li astiena fuqha kienet tirrigwarda lil Richard Cachia Caruana. “Il-lealtà ma tkejjilhiex b’vot wie˙ed u ma jfissirx lanqas li g˙ax tivvota dejjem ‘iva’ jfisser li tkun leali,” sostna Mugliett. Ûied jg˙id li fil-passat kien hemm kwistjonijiet o˙ra, fosthom tal-BWSC u anke taΩ-Ωieda

ta’ €500 fejn hu mexa mal-linja tal-Partit. Millbanda l-o˙ra, qal li kien hemm kwistjonijiet o˙ra b˙al dik ta’ Arms Ltd fejn, min˙abba li ma kienx jaqbel mal-linja tal-Partit fuqhom, iddiskutihom fi ˙dan il-Partit sakemm la˙aq ftehim dwarhom. Semma wkoll il-kwistjoni tal-˙ofra li kienet se ssir quddiem il-Konkatidral ta’ San Ìwann u qal li min˙abba li çertu dettalji kienu ©ew illikjati lill-mezzi tax-xandir, hu ma ˙assx li seta’ jitkellem dwarha bil-libertà kollha. “Kien qisu li kollox kien di©à ©ie deçiΩ millKumitat Amministrattiv tal-PN u g˙alhekk b˙al donnu li ˙add ma ried jikkontesta ddeçiΩjoni li ttie˙det,” qal Mugliett dwar il-vot tal-Óamis.

joSePh MuSCat fuq Youtube

• Tkompli f’pa©na 4

il-kriÛi f’GoNziPN

Moviment Seba’ ekSMiNiStri MhuMiex iffukat fuq Se joÓorÌu GÓall-elezzjoNi il-©ejjieni ta’ pajjiΩna waqt li GonziPN medhi fih innifsu ARA L-ISTORJA F’PAÌNA 2

ARA L-ISTORJA F’PAÌNA 3

15.07.2012

A˙barijiet

Austin GAtt misjub ÓAti tA’ ksur tAd-drittijiet fundAmentAli tAl-bniedem fil-kAÛ tAl-GArden of eden

Gonzi ma jitlobx g˙ar-riΩenja ta’ Gatt Lawrence Gonzi ma deherlux li g˙andu jitlob lil Austin Gatt biex jirriΩenja minn ministru wara li l-Prim’Awla tal-Qorti Çivili (Ìurisdizzjoni Kostituzzjonali) sabitu ˙ati ta’ ksur taddrittijiet fundamentali tal-bniedem, ta’ a©ir mhux ©ustifikabbli f’soçjetà demokratika u ta’ tfixkil mhux ©ustifikat fittgawdija tal-proprjetà mis-sidien tal-kumpannija tattrasport Garden of Eden. Il-Ministru Austin Gatt ©ie kkundannat i˙allas is-somma €50,000 b˙ala kumpens g˙allansjetà u l-inçertezza li g˙al snin s˙a˙ g˙addew minnha ssidien ta’ din il-kumpannija. Ovvjament dan il-kumpens mhux se jkun qed jo˙ro© millbut tal-Ministru, iΩda minn flus il-poplu. Mitlub jg˙id minn din ilgazzetta jekk hux se jinsisti ma’ Austin Gatt biex jirriΩenja, wara li dan instab ˙ati ta’ ksur

tad-drittijiet fundamentali talbniedem, Lawrence Gonzi qieg˙ed isostni li Austin Gatt g˙ad g˙andu dritt jappella

minn din is-sentenza. Imma ma qalx jekk Austin Gatt g˙andux jirriΩenja jekk ma jappellax minn din is-senten-

za jew f’kaΩ li din is-sentenza ti©i kkonfermata fl-appell. Il-Qorti ppreseduta millIm˙allef Tonio Mallia, sostniet

Moviment iffukat fuq il-©ejjieni ta’ pajjiΩna waqt li GonziPN medhi fih inniffsu GonziPN jinsab mehdi fih inniffsu, mehdi fil-log˙ob tal-palazzi tal-poter, mehdi filpolitika tal-biera˙. Min-na˙a l-o˙ra l-moviment li qed jinbena madwar il-Partit Laburista huwa ffukat fuq il-©ejjieni ta’ pajjiΩna, fuq roadmap g˙al tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add. G˙andna bΩonn Gvern ©did li jekk jing˙ata l-fiduçja ja˙dem fuq roadmap g˙al tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add u li permezz tieg˙u verament nistg˙u no˙olqu soçjetà ©usta. Dan qalu l-Mexxej Laburista Joseph Muscat f’messa©© li qed ji©i mxandar fuq il-YouTube u fuq il-pa©na tal-Facebook ta’ Joseph Muscat. Dr Muscat qal li l-Partit Laburista qed jo˙ro© bi proposti konkreti ˙afna dwar Garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Tag˙lim, Ta˙ri© u Xog˙ol, dwar il-bΩonn li nag˙mlu Social Impact Assesment fuq il-proposti ekonomiçi ma©©uri ta’ Gvern ©did, dwar li nag˙tu ser˙an il-mo˙˙ lill-©enituri u persuni b’diΩabbiltà. Joseph Muscat qal li f’dan il-mument filwaqt li g˙andna gvern mehdi fih inniffsu li mhux qed jiggaranitixxi stabbiltà, ilmoviment aktar minn qatt qabel irid ikun hemmhekk biex jinfeta˙ g˙al aktar persuni.

Dan il-moviment di©à g˙andu tim ta’ kandidati b’esperjenza u nies ©odda totalment fil-politika, mijiet ta’ voluntiera li qed jag˙tu l-˙in tag˙hom. L-appell tieg˙i huwa biex ting˙aqdu mag˙na intom ukoll. Ninsabu f’mumenti importanti fejn

qieg˙din in˙ejju roadmap u tappa importanti se tkun il-Kungress tal-Partit Laburista fejn se nkunu qed nag˙tu sinjal çar dwar kif hemm tama g˙al dan il-pajjiΩ. Kif larroganza ta’ dan il-Gvern hija xi ˙a©a talbiera˙, qal Joseph Muscat.

li s-sidien tal-Garden of Eden kellhom id-dritt joperaw fissuq ˙ieles, u wara li kienu ©ustifikati bid-deçizjoni talKummissjoni g˙all-Kummerç Ìust ta’ Ottubru 2008, ma kellhomx isibu ostakli g˙attalba tag˙hom li jda˙˙lu tmien vetturi o˙ra open top double decker. Il-Qorti kkonkludiet li “linattività tal-Gvern li jirregolarizza dan is-suq g˙al tul ta’ snin, tammonta g˙all-interferenza mhux f’waqtha fittgawdija mis-sidien talGarden of Eden tal-proprjetà tag˙hom u dan min˙abba linçertezza li l-Gvern ippermetta li tibqa’ tissusisti g˙al Ωmien twil fis-suq lokali. G˙al dan irid iwie©eb il-Gvern, u mhux Transport Malta, billi j˙allas kumpens ©ust u xieraq”. Jekk wie˙ed forsi ja˙seb li dan il-kaΩ kien Ωball ©enwin min-na˙a tal-Ministru jew talAwtorità tat-Trasport li taqa’ ta˙tu, ikun sejjer Ωball. Óarsa ˙afifa lejn dak li ©ara hija biΩΩejjed biex wie˙ed jinduna kemm dan il-kaΩ kien wie˙ed fejn bl-iktar mod sfaççat is-sidien tal-Garden of Eden ©ew im©ieg˙la jΩommu mag˙luqa fil-garaxx karozzi tat-tip open top doubledecker, biex kumpannija o˙ra li kellha l-istess tip ta’ karozzi u li kienet ing˙atat kuntratt mill-Gvern ikollha monopolju fuq is-suq. Dan l-abbuΩ kien anki kkonfermat g˙al iktar minn darba mill-Kummissjoni g˙all-Kummerç Ìust.

15.07.2012

A˙barijiet

IL-KRIÛI TA’ GONZIPN

SebA’ eKSmINISTRI TAL-PN mhumIex Se jOÓORÌu GÓALL-eLeZZjONI Normalment wara le©iΩlatura forsi jkollok ministru jew tnejn li ma jikkontestawx min˙abba li jkunu la˙qu çerta età. G˙allkuntrarju, f’din il-le©iΩlatura se jkunu sebg˙a l-eksministri li kienu fil-Parlament li wasal biex jintemm, li min g˙al ra©uni u min g˙al o˙ra se jkunu telqu g˙al kollox millpolitika; tant hu hekk mhux bi˙siebhom jikkontestaw lelezzjoni ©enerali li jmiss. Dan huwa sintomu ie˙or tat-taqlib u inkwiet intern fi ˙dan GonziPN li kkaratterizza din ille©iΩlatura. Is-seba’ eksministri Nazzjonalisti li mhumiex se jikkontestaw l-elezzjoni ©enerali li ©ejja huma: Jesmond Mugliett, li ©ie miΩmum milli jikkontesta mill-Kumitat EΩekuttiv tal-PN wara li kien ilu li ddikjara li mhux bi˙siebu jikkontesta; Louis Galea, li kien f’dan ilParlament b˙ala Speaker u li issa g˙andu kariga fil-Qorti talAwdituri tal-Unjoni Ewro-pea; John Dalli, li kien irriΩenja minn dan il-Parlament meta ©ie ma˙tur Kummissarju Ewropew – kariga li Dalli kien iddeskriva b˙ala “sentenza ta’ ˙abs g˙all-erba’ snin”. Hemm ukoll l-eks-Ministri Louis Deguara u Ninu Zammit li, b˙al Jesmond Mugliett, kienu eletti f’dan il-Parlament imma li ma kinux ikkonfermati b˙ala ministri f’din il-le©iΩlatura u issa mhumiex fil-lista tal-kandidati tal-PN g˙all-elezzjoni li jmiss. Michael Frendo li kien irriΩenja minn dan il-Parlament biex ji©i ma˙tur Speaker, minkejja li g˙ad g˙andu 56 sena, ukoll mhuwiex se jikkontesta l-elezzjoni ©enerali. Nieqes fil-lista tal-kandidati tal-PN hemm ukoll il-Ministru Austin Gatt, li ftit xhur ilu ddikjara li mhux bi˙siebu jikkontesta l-elezzjoni li jmiss biex ikun jista’ jqatta’ aktar ˙in mal-mara. Nieqsa wkoll mil-lista tal-kandidati Nazzjonalisti m˙abb-ra lÓamis li g˙adda hemm Helen Damato li attwalment qieg˙da tokkupa l-kariga ta’

Kummissarju g˙at-Tfal. Is-Segretarju Internazzjonali tal-PN, John Bonello, li kkontesta l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali mal-PN, u li ftit ©img˙at ilu kien irriΩenja mill-kariga tieg˙u, imbag˙ad irtira r-riΩenja tieg˙u, mhuwiex fil-lista talkandidati Nazzjonalisti. G˙al ra©unijiet li mhumiex daqstant çari, il-Perit Toni Bezzina u Hermann Schiavone ma kienux fil-lista tas-60 kandidat li ©ew approvati millKumitat EΩekuttiv tal-PN ilÓamis li g˙adda. Kemm Bezzina u anki Schiavone qeg˙din jikkanvassjaw attivament fl-ir˙ula li jiffurmaw ilÓames Distrett Elettorali fejn se jkun sfurzat i˙alli s-si©©u

tieg˙u Franco Debono, wara ddeçiΩjoni tal-Kumitat EΩe-kuttiv tal-PN. L-eks-Segretarju Ìenerali talUÓM, Gejtu Vella, wara li kien ça˙ad kemm fela˙ li se jkun kandidat Nazzjonalista fl-elezzjoni li jmiss u fil-frattemp deher f’˙afna programmi televiΩivi b˙ala ‘kummentatur politiku’, issa sab postu fil-lista talkandidati tal-PN. Il-Ministeru ta’ Gatt immexxi bl-auto-pilot F’din il-lista hemm ukoll Manuel Delia, li huwa l-kap tas-Segretarjat fil-Ministeru ta’ Austin Gatt. Il-Ministeru tatTrasport u l-Infrastruttura fil-

preΩent qieg˙ed jitmexxa fuq lauto-pilot, b’Gatt medhi jmexxi l-kampanja elettorali tal-PN u lKap tas-Segretarjat tal-istess Ministeru jinsab okkupat bilkampanja perso-nali tieg˙u. M’g˙andniex xi ng˙idu li b˙ala Kap tas-Segretarjat talMinisteru, Delia jinsab filpoΩizzjoni privile©©jata li jista’ jaqdi l-kostitwenti. Claudio Grech, l-eks-Assistent Personali tal-Ministru Austin Gatt, li kien Chairman tal-MITA u g˙adu konsulent tal-istess a©enzija tal-Gvern, ukoll se jikkontesta l-elezzjoni ©enerali li jmiss f’isem il-PN, x’aktarx fuq l-Ewwel Distrett fejn hemm is-si©©u li se ikun ivvakat minn Austin Gatt.

Claudio Grech kien fil-grupp ta’ strate©ija tal-PN waqt ilkampanja referendarja taddivorzju, fl-istess waqt li kien Chairman tal-MITA u kellu aççess g˙al ˙afna data sensittiva. Hija ˙a©a çerta li g˙all-elezzjoni ©enerali li jmiss, fil-Óames Distrett il-PN se jkollu deputati g˙al kollox ©odda, bit-tluq ta’ Franco Debono, Ninu Zammit, Louis Galea u Helen Damato, g˙alkemm dan id-distrett se jkun ikkontestat ukoll millMinistru Jason Azzopardi, u jista’ jkun ukoll mill-istess Prim Ministru Gonzi, f’tentattiv biex il-PN ma jsofrix minn emora©ija ta’ voti minn daddistrett.

15.07.2012

A˙barijiet

IL-PREZZIJIET TAL-FJUWIL

Il-konsumatur Malti jibqa’ l-beΩΩul Minkejja li f’Ìunju li g˙adda l-Korporazzjoni Enemalta ˙abbret tnaqqis fil-prezzijiet tal-petrol u d-diΩil, dawn ilprezzijiet xorta wa˙da ma ra˙sux daqs kemm suppost kellhom jor˙su. JirriΩulta li skont iç-çaqliq tal-prezzijiet internazzjonali tal-petrol u d-diΩil u tal-kambju bejn April u Ìunju 2012, il-petrol kellu jor˙os b’16-il çenteΩmu u d-diΩil kellu jor˙os bi 11-il çenteΩmu, IΩda f’pajjiΩna l-petrol ra˙as biss b’6 çenteΩmi filwaqt li lprezz tad-diΩil ra˙as b’2 çenteΩmi biss. Bejn April u Ìunju 2012, ji©ifieri x-xhur li fihom jinxtara l-fjuwil, il-prezz internazzjonali tal-petrol ikkalkulat f’dollaru, naqas bi 22.4% filwaqt li dak tad-diΩil naqas b’16.5%. Meta tinkludi ddiprezzament tal-ewro maddollaru, fl-istess perijodu, wie˙ed isib li l-prezzijiet f’termini t’ewro wkoll naqsu bi 18.6% g˙all-petrol u bi 12.4% g˙ad-diΩil. Il-problema tal-prezzijiet g˙oljin tal-fjuwil f’pajjiΩna huma riΩultat ta’ numru ta’ fatturi li jikkonçernaw il-mod Ωbaljat u xejn trasparenti li bih il-Gvern qieg˙ed jamministra l-qasam tal-ener©ija f’pajjiΩna. F’kummenti ma’ din ilgazzetta, id-Deputat Laburista Joe Mizzi, sostna li l-prezzijiet tal-fjuwil f’pajjiΩna g˙adhom og˙la minn kemm suppost min˙abba diversi ra©unijiet li jmorru oltre missempliçi ra©uni li dejjem jag˙ti l-Gvern; dik li l-prezzijiet internazzjonali tal-fjuwils huma g˙oljin. Fost in-nuqqasijiet li pajjiΩna g˙andu f’dan il-qasam u li fl-a˙˙ar mill-a˙har qed iwasslu g˙al prezzijiet g˙oljin, hemm il-fatt li l-Gvern qed jonqos milli jixtri bilbulk u b’hekk qed jixtri bi prezzijiet ferm g˙oljin. Fattur ie˙or li qed iwassal g˙all-prezzijiet tal-fjuwil g˙oljin, huwa li pajjiΩna qed jispiçça je˙el diversi spejjeΩ addizzjonali, liema spejjeΩ qed ji©u assorbiti mill-konsumaturi Maltin u G˙awdxin. Dwar il-problema tal-prezzijiet g˙oljin tal-fjuwil, tkellem ukoll id-Deputat Laburista Charles Mangion, li tefa’ r-responsabbiltà fuq lAwtorità Maltija tar-RiΩorsi (MRA) li fi kliemu, b˙ala rregolatur f’dan il-qasam,

g˙andha d-dover li tag˙ti spjegazzjoni dettaljata lillkonsumaturi Maltin u G˙awdxin dwar kif il-benefiççju fit-tnaqqis tal-prezz internazzjonali tal-petrol u ddiil ma ©iex mg˙oddi kollu lill-konsumatur Malti u G˙awdxi. Mangion sostna li l-MRA hija fl-obbligu li tag˙ti spjegazzjoni g˙ax il-konsumaturi Maltin u G˙awdxin qed ji©u mça˙˙da milli jgawdu minn dan ir-ro˙s u kull meta l-prezzijiet internazzjonali jog˙lew, qed ikomplu jbatu aktar. Ûied jg˙id li dan kollu qed jimmina l-kompetittività ta’ pajjiΩna hekk kif huwa lGvern stess li qed jg˙olli lprezzijiet u jΩid l-inflazzjoni. Quddiem dan kollu, qal Charles Mangion, it-tra˙˙is minimu li t˙abbar fil-prezzijiet tal-fjuwil, kien biss eΩerçizzju ta’ ingann politiku, u konferma çara li lMRA mhijiex l-g˙assiesa talkonsumatur, imma l-protettur tal-Gvern u tal-politika tieg˙u, u dan mhux aççettabbli ladarba s-sussidju ta’ dawn l-entitajiet huwa ffinanzjat mit-taxxi tal-konsumaturi Maltin u G˙awdxin.

Apolo©ija Fil-pa©na 3 tal-˙ar©a li g˙addiet ta’ din il-gazzetta deher artiklu bit-titlu Caruana Galiza tissindika lil min jaqbilla. Bi Ωvista ©ie ppubblikat ritratt ta’ persuna li m’g˙andu x’jaqsam xejn mal-kontenut tal-artiklu, imma li b’kumbinazzjoni g˙andu l-istess isem u l-istess età tal-persuna msemmija fl-artiklu. NiskuΩaw irwie˙na g˙all-kull inkonvenjent li seta’ n˙oloq min˙abba dan l-iΩball ©enwin. L-Editur

Debono jiç˙ad li xtaq ikun kandidat tal-PN g˙all-elezzjoni li jmiss • Tkompli minn pa©na 1 Mistoqsi x’ser tkun il-poΩizzjoni tieg˙u fil-Parlament, visà-vis l-Gvern minn issa ’l quddiem sa tmiem din il-le©iΩlatura, Jesmond Mugliett qal li se jibqa’ leali lejn il-kostitwenti tieg˙u sal-a˙˙ar. Mistoqsi dwar jekk hux ser jappo©©ja lill-Gvern f’kaΩ li jinqalg˙u kwistjonijiet li dwarhom ma jkunx jaqbel mal-linja tal-Partit, Mugliett qal biss li ma jistax jitkellem dwar suppoΩizzjonijiet. Kompla jg˙id li fejn ikun me˙tie©, bi˙siebu jibqa’ jressaq il-proposti tieg˙u quddiem il-Parlament. Mistoqsi kif laqtitu d-deçiΩjoni li ttie˙det fil-konfront tieg˙u, ladarba hu kien di©à ddikjara li mhux bi˙siebu jikkontesta f’isem il-PN fl-elezzjoni ©enerali li jmiss, Mugliett qal: “Jien rajtha li sempliçiment riedu jidhru li qed jag˙mlu xi ˙a©a, dak kollox”. Intant, din il-gazzetta ppruvat ukoll tie˙u l-kummenti ta’ Jeffrey Pullicino Orlando, iΩda l-mowbajl tieg˙u we©bitu ssegretarja li qaltilna biss li JPO kien nesa l-mowbajl tieg˙u l-klinika u ma kienx se jirritorna hemmhekk qabel g˙ada t-Tnejn. Nifhmu li filverità Jeffrey Pullicino Orlando ma xtaqx jikkummenta ma’ din il-gazzetta dwar id-deçiΩjoni li ˙a lEΩekuttiv Nazzjonalista filkonfront tieg˙u nhar ilÓamisli g˙adda.

“Imperatur hu min jikkmanda hu, jiddetta hu u jibqa’ hemm hu” – Franco Debono dwar Austin Gatt F’kummenti ma’ One News ilbiera˙ filg˙axija, Franco Debono ˙adha qatta bla ˙abel kontra Austin Gatt li g˙ajru li g˙andu wiççu tost u li huwa totalitarju. B’referenza g˙all-kummenti li g˙amel dwaru Manwel Delia mall-Maltatoday.com fejn iddikjara li Franco Debono ˙oloq imperu g˙alih fejn ˙add ma seta’ jirfes fid-distrett tieg˙u, Debono qal li l-imperu ˙olqu Austin Gatt u mhux hu g˙ax Gatt g˙andu çertu nies imdawrin mieg˙u li qed jokkupaw çertu karigi. Ûied jg˙id li huwa Austin Gatt li qed ja©ixxi ta’ imperatur g˙ax jikkmanda hu, jiddetta hu u jibqa’ hemm hu. Sa˙aq ukoll li l-PN issa la˙aq il-qieg˙ u sostna li qed jikkunsidra li jikkontesta d-deçiΩjoni li l-EΩekuttiv tal-PN ˙a filkonfront tieg˙u. Sadanittant, meta kien ikkuntattjat minn din il-gazzetta, Franco Debono, b’ton ma˙ruq qalilna li kien ikun a˙jar kieku flok çempilna lilu, çempilna lil Austin Gatt. “Xi tridni ng˙idlek? Min kien responsabbli mill-fjask tal-Arriva u tal-BWSC se jkun kandidat fuq il-Óames Distrett u min ipprotesta kontra dawk il-fjaski mhux se jkun kandidat,” sostna Debono. Mistoqsi kif ˙assu li twaqqaf milli jikkontesta g˙all-elezzjoni li jmiss f’isem il-PN, Franco Debono qal li hu ma riedx ikun kandidat. Dan minkejja li ftit ©img˙at ilu, waqt il-programm Dissett, Debono kien iddikjara li Lawrence Gonzi riedu jer©a’ jikkontesta l-elezzjoni f’isem il-PN u kien qal li anke hu jixtieq li jkun fuq illista tal-PN.

15.07.2012

A˙barijiet

“il-Kummissjoni ewropea tesponi l-˙rafa tal-istima tal-20,000 ‘post tax-xog˙ol ©did’” – Edward Scicluna Il-Kummissjoni Ewropea esp-oniet id-dikjarazzjoni talGvern Malti dwar in-numru ta’ ‘postijiet tax-xog˙ol ©odda’ b˙ala ˙rafa fi twe©iba li tat g˙all-mistoqsijiet tal-Ewro-parlamentari talPL, Edward Scicluna. Fit-twe©iba tag˙ha l-Kummissjoni sostniet li kemm ilEurostat u kemm l-a©enziji nazzjonali tal-istatistika ma ji©brux informazzjoni dwar in-numru ta’ postijiet ©odda tax-xog˙ol hekk kif isSistema Ewropea tal-Kontijiet Nazz-jonali (ESA 1995) ma tirrikonoxxix din il-kategorija b˙ala statistika li tista’ ti©i mkejla. Skont il-Kummissjoni, iddefinizzjonijiet statistiçi internazzjonali tal-persuni impjegati tal-ESA 1995 talEurostat u talO r g a n i z z a z z j o n i Internazzjonali tax-Xog˙ol, ma jinkludux statistika li tkejjel ‘postijiet tax-xog˙ol ©odda’ ma˙luqa f’xi ekonomija min˙abba li din listatistika ma titqiesx li tista’ titkejjel. Il-Kummissjoni qalet li “ilEurostat u l-Istituti Nazzjonali tal-Istatistika ji©bru u jippubblikaw statistika armonizzata kull tliet xhur u kull sena dwar innumru ta’ persuni impjegati. Il-persuni impjegati u lpostijiet tax-xog˙ol

Prof. Edward Scicluna u Direttur Ìenerali tal-EuroStat Mr. Walter Radermacher

m’g˙andhomx relazzjoni ta’ ‘wie˙ed g˙al wie˙ed’ peress li persuna impjegata jista’ jkollha aktar minn impjieg wie˙ed”. Edward Scicluna qal li kien xprunat jag˙mel dawn ilmistoqsijiet min˙abba l-mod stramb ta’ kif in˙admet ilformula tal-istima li fuqha ©ie kkalkolat n-numru ta’

‘posti-jiet tax-xog˙ol ©odda’ u liema çifra ©iet ikkwotata diversi drabi mill-Prim Ministru. “Il-fta˙ir tal-Prim Ministru li n˙olqu iktar minn 20,000 post tax-xog˙ol ©did mhi xejn g˙ajr ˙rafa,” sostna Edward Scicluna. Ix-xahar li g˙adda l-Prim Ministru Gonzi qal fil-

Parlament li l-Gvern ˙oloq madwar 24,000 impjieg ©did mill-bidu tal-2008. Skont ilEurostat in-numru ta’ persuni li ja˙dmu f’Malta g˙al aktar minn sieg˙a fil-©img˙a Ωdied minn 160,600 fl-a˙˙ar tal2007 g˙al 170,300 fl-2011 – Ωieda ta’ 9,700 persuna. “Huwa verament irresponsabbli u dilettantesk li xi

uffiçjal jew konsulent jg˙addi statistika lill-Prim Ministru bbaΩata fuq stimi foloz, speçjalment meta di©à hemm statistika uffiçjali talEurostat li hija disponibbli. Però, qed nissoponi li l-istatistika tal-Eurostat mhux qieg˙da hemmhekk biex isservi l-a©enda tal-Gvern,” temm jg˙id Edward Scicluna.

Kif jistgÓu jitwemmnu? Tnejn mill-g˙axar kandidati ‘©odda’ li se jikkontestaw f’isem il-PN u li huma parti mil-lista li Lawrence Gonzi ˙abbar nhar il-Óamis li g˙adda, kienu ça˙du pubblikament li se jkunu kandidati talPN fl-elezzjoni ©enerali li jmiss. L-ewwel wie˙ed huwa Claudio Grech, l-eksChairman tal-A©enzija MITA u persuna li jgawdi lfiduçja assoluta t’Austin Gatt. Claudio Grech, li ˙adem g˙al snin twal fis-segretarjat privat t’Austin Gatt u ja˙dem ukoll fi ˙dan ilPN, f’Diçembru li g˙adda kien ˙are© jiç˙ad rapport li kien deher fil-©urnal L-Orizzont u li kien irrapporta li Grech kien iddeçieda li jikkontesta l-elezzjoni ©enerali li jmiss fuq l-Ewwel Distrett, flok Austin Gatt, li mhux se jkun qed jikkontesta. Meta kien mistoqsi minn The Times, fit-8 ta’ Diçembru 2011, ji©ifieri l-g˙ada li deher ir-rapport fuq L-Orizzont, Claudio Grech g˙amel riferiment g˙al dak li kien hemm fir-rapport b˙ala “spekulazzjoni” u “kontinwazzjoni tal-attakki personali li kienu qed isiru fuqu”. Grech ça˙ad li kien qieg˙ed jikkampanja g˙allelezzjoni u qal li g˙all-kuntrarju ta’ dak li ntqal fuqu minn dak il-©urnal, fix-xhur ta’ qabel huwa kien qieg˙ed jiffoka fuq il-pro©etti tal-A©enzija MITA. Ma’ The Times Claudio Grech kien qal ukoll li xxewqa tieg˙u kienet li jiddedika aktar ˙in linnegozju privat tieg˙u u kien anke sa˙ansitra akkuΩa lill-Partit Laburista li kien qieg˙ed jibΩa’ li

hu seta’ jkun kandidat f’isem il-PN. Claudio Grech mhuwiex l-uniku kandidat ‘©did’ tal-PN li fix-xhur li g˙addew ça˙ad li se jikkontesta f’isem il-PN. Kien hemm anke Gejtu Vella, l-eksSegretarju Ìenerali tal-Unjin Óaddiema Mag˙qudin. Kien proprju fil-11 ta’ Settembru li g˙adda li din il-

gazzetta kienet irrappurtat li l-PN kien qieg˙ed isus wara Gejtu Vella biex jikkontesta f’ismu fl-elezzjoni ©enerali li jmiss. IΩda meta kien ikkuntattjat minn din il-gazzetta, Vella kien da˙ak da˙ka twila u ddikjara li ma kienx bi˙siebu jikkontesta mal-ebda partit politiku.

15.07.2012

A˙barijiet

Pazjenti fil-kurituri anki fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex Wara li l-©img˙a li g˙addiet lMUMN qalet li l-Isptar Ìenerali t’G˙awdex kien sar donnu wie˙ed tat-Tielet Dinja bit-telqa u l-©rieden, kif ukoll in-nuqqas ta’ infermiera, il-Ministru Giovanna Debono ˙ar©et tg˙id li din kienet stqarrija irresponsabbli. Madankollu l-Ministru ma ça˙ditx il-preΩenza tal©rieden fl-isptar jew in-nuqqas ta’ infermiera. Fil-fatt meta din il-gazzetta g˙amlet kuntatt mal-President tal-MUMN, Paul Pace. Dan qal li t-twe©iba tal-Ministru kienet wa˙da vojta, u dan g˙ax l-isptar ilu li t˙alla g˙al snin twal f’telqa liema b˙alha, bl-art u l˙itan imtaqqba, bibien ma jing˙alqux u s-sistema tal-arja kkundizzjonata li ma ta˙dimx, fost affarijiet o˙ra. Pace sostna li l-preΩenza tal©rieden ilha li ©iet irrappurtata mill-2009, u li Ωgur ma kinitx xi kaΩ iΩolat. Dawn lanqas ma kienu xi ©rieden Ωg˙ar, iΩda firien, u kienu jid˙lu prinçipalment mill-bibien tal-˙adid li ma jing˙alqux sew u li qatt ma nbidlu kemm ilu jopera l-isptar. Rigward l-arja kkundizzjonata, Pace jg˙id li fil-ma©©oranza tieg˙u dan l-apparat ma ja˙dimx u jag˙mel l-ilma, bilkonsegwenza li minbarra lperikli g˙as-sa˙˙a, is-s˙ana matul is-sajf hija insapportabbli. Dan b’mod speçjali f’çertu swali fejn it-twieqi ma

jinfet˙ux. Huwa sostna li ma kienx biΩΩejjed li l-Ministru tg˙id li makkinarju ©did kien ©ie ordnat, ming˙ajr ma tg˙id meta se jasal u ji©i installat. “Kieku biss dan huwa xog˙ol li jmissu sar fix-xitwa,” sa˙aq Pace.

G˙alkemm verament qed isir refurbishment fuq il-˙itan talisptar, dan ix-xog˙ol ilu g˙addej kwaΩi tliet xhur u qed isir bil-mod wisq, bil-kuntrattur ja˙dem bl-iskossi; skont Pace, iktar ma ja˙dimx milli ja˙dem. G˙alhekk, minbarra l-inkon-

Il-Kardinal Prospero Grech se jing˙ata ©ie˙ fil-Birgu F’Awwissu li ©ej Mons. Prospero Grech se jkun qed jag˙mel l-ewwel Ωjara tieg˙u f’Malta minn meta ©ie ordnat Kardinal. Monsinjur Grech mistenni ji©i f’pajjiΩna nhar ilÌimg˙a 3 t’Awwissu g˙allokkaΩjoni tal-festa ta’ San Lawrenz fil-Birgu, peress li din hija belt twelidu. Dakinhar tal-wasla tal-Kardinal Grech mistennija ting˙atalu mer˙ba fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta. Monsinjur Grech se jasal g˙all˙abta ta’ nofsinhar fuq titjira tal-Air Malta minn Ruma. Filg˙axija l-entitajiet kollha talfesta ser itellg˙u Lejla Soçjali g˙ad-dell tal-kampnar talKolle©©jata ta’ San Lawrenz. G˙all-okkaΩjoni taΩ-Ωjara talKardinal Grech t˙ejjew diversi çelebrazzjonijiet li se jkunu mifruxa bejn it-30 ta’ Lulju u l11 ta’ Awissu, u li se jinkludu quddies, purçissjonijiet, marçi minn diversi baned, log˙ob tan-nar fil-Port il-Kbir, kif ukoll wirjiet ta’ talent, fosthom kant u Ωfin minn çelebritajiet Maltin. Forsi wa˙da mill-ikbar çelebrazzjonijiet hija dik li se ssir nhar il-Ìimgha 10 ta’ Awwissu, proprju f’Jum San Lawrenz. G˙all-˙abta tat8.15am il-poplu Malti, b’mod speçjali n-nies tal-Birgu, huma m˙e©©a biex jin©abru ˙dejn id-da˙la prinçipali tal-Birgu biex jag˙tu mer˙ba lill-

Kardinal Prospero Grech hekk kif dan jid˙ol f’belt twelidu. Mal-wasla ta’ Grech mistenni jsir diskors ta’ mer˙ba misSindku tal-Birgu, John Boxall. Immedjatament wara korteo jwassal lill-Kardinal sal-Kolle©©jata, filwaqt li l-G˙aqda Piroteknika ssellimlu bi ˙ruq ta’ log˙ob tan-nar mill-Port ilKbir. Meta l-Kardinal jasal filKolle©©jata, mistenni jinqara d-digriet li bih Grech jin˙atar Kanonku Onorarju tal-Matriçi Vittoriosana. G˙al din iççeleb-razzjoni reli©juΩa huma mistennija jattendu l-og˙la awtorita-jiet tal-pajjiΩ. Fi tmiem iç-çelebrazzjoni lKunsill Lokali ser jipprezenta

l-Premju ‘Ìie˙ il-Birgu’ lillKardinal Prospero Grech, u immedjatament wara se tinkixef ir˙ama kommemorattiva fil-knisja. Ftit wara jsir riçeviment fl-Awla Kapitolari u wara l-Kardinal u l-Awtoritajiet preΩenti jitwasslu sal-KaΩin talBanda Vittoriosana San Lawrenz g˙al riçeviment ie˙or u anki kxif ta’ lapida kommemorattiva o˙ra. L-organizzaturi ta’ dawn ilfesti qed i˙e©©u lill-poplu talBirgu, lil dawk dilettanti talfesti, kif ukoll lill-poplu Malti in©enerali biex jipparteçipa f’dawn il-festi, speçjalment filmer˙ba li se ting˙ata lillKardinal Grech fl-g˙odwa ta’ San Lawrenz.

venjenzi l-o˙ra kollha, il-pazjenti u l-istaff ikollhom jissaportu wkoll it-trab li qed jinqala’ min˙abba dan ix-xog˙ol li g˙addej bit-tlikki t-tlikki. Fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex attwalment hemm ukoll problema ta’ spazju, li kwaΩi hija ag˙ar minn tal-Isptar Mater Dei. Dan g˙aliex fil-Mater Dei l-pazjenti jitpo©©ew fil-kurituri talEmer©enza fuq streçer sakemm tinstabilhom sodda ©o xi sala. IΩda fil-kaΩ tal-Isptar Ìenerali t’G˙awdex il-pazjenti qed jitpo©©ew ©ol-kurituri bissodod b’kollox g˙ax ma jistg˙ux joqog˙du fis-swali. “Bil-problemi kollha tieg˙u, lIsptar Mater Dei huwa attrezzat kif suppost bil-makkinarju u listaff, imma ©ewwa l-isptar t’G˙awdex lanqas dawn m’hemm,” jis˙aq Pace. Huwa jg˙id li f’g˙axar snin qatt ma ©ew impjegati infermiera ©odda fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex, g˙alkemm probabbli hemm infermiera G˙awdxin li jixtiequ ji©u trafseriti hawnhekk. Dan qed jo˙loq inkonvenjent kbir g˙all-infermiera li ma jistg˙ux ila˙˙qu max-xog˙ol u l-pazjenti li jag˙mlu ˙in twil idoqqu l -buzzer u jitkarrbu g˙all-g˙ajnuna ming˙ajr ma jkun hemm ˙add disponibbli biex jg˙inhom. Fil-fatt, waqt l-operazzjoni suppost ikun hemm tliet infermiera jassistu lill-professur, iΩda fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex kwaΩi qatt ma jkun hemm biΩΩejjed u l-operazzjoni jkollha ssir xorta wa˙da. Pace jg˙id li anki l-istrumenti disponibbli huma ftit u mhux l-ewwel darba li ma jkunx hemm biΩΩejjed minnhom. Skont ma wieg˙ed il-Gvern, f’Ìunju li g˙adda, suppost li kellhom ji©u impjegati sitt infermiera ©odda fl-Isptar enerali t’G˙awdex, flimkien ma’ sitta o˙ra f’Settembru, iΩda s’issa ma

kien intbag˙at ˙add. Allegatament din il-kwistjoni hija wkoll sors ta’ konflitt bejn il-Ministru Giovanna Debono u l-Ministru Joe Cassar, fejn Debono tixtieq iΩΩid l-infermiera fl-isptar iΩda Cassar qed jiqba’ jΩomm lura. Rigward is-servizz tal-kimoterapija, Pace sostna li hija talmist˙ija li l-Gvern mhux qed jag˙ti kas tal-pazjenti G˙awdxin morda bil-kançer li qed ikollhom jinΩlu Malta g˙asservizz tal-kimoterapija. Dan huwa inkonvenjent kbir g˙alihom, li jkunu ma jifil˙ux wara t-trattament, u g˙all-familji tag˙hom li jridu jintrabtu biex iwassluhom kull darba. Pace re©a stqarr kif l-infermiera tal-Isptar Ìenerali t’G˙awdex kienu kommessi li jag˙tu t-trattament tal-kimoterapija biex inaqqsu din is-sofferenza lill-pazjenti G˙awdxin, iΩda l-Ministru tas-Sa˙˙a kien baqa’ jwebbes rasu li ma jridx jintroduçi dan is-servizz ©ewwa G˙awdex. L-uniku skuΩa tal-Ministru kienet li d-Direttur tadDipartiment tal-Onkolo©ija kien qal li m’hemmx bΩonn ta’ dan is-servizz ©ewwa G˙aw-dex, u g˙alhekk il-Ministru qag˙ad fuqu biss. Pace sostna li l-Ministru kellu jitkellem mal-pazjenti G˙awdxin biex jara t-tbatija li jg˙addu minnha, fejn hemm madwar 30 jew 40 ru˙ li jridu jinΩlu Malta g˙at-trattament tal-kimoterapija. Pace qal li l-kultura talG˙awdxin kienet g˙adha xi ftit differenti minn tal-Maltin, fejn ˙afna minnhom g˙adhom jibΩg˙u jitkellmu g˙ad-drittijiet tag˙hom. Pace jistqarr li huma ˙afna lG˙awdxin li jmorru jirringrazzjawh bil-kwiet talli qed jitkellem f’isimhom fuq din ilkwistjoni u fuq kwistjonijiet o˙ra.

15.07.2012

A˙barijiet

OppOrtunitajiet indaqS gÓal kulÓadd Sa mill-bidu tat-twaqqif tieg˙u l-Partit Laburista dejjem kien i˙addan il-prinçipju ta’ edukazzjoni b’xejn g˙al kul˙add. Irrispettivament mill-kulur politiku, sitwazzjoni finanzjarja jew klassi soçjali, il-Partit tal-Óaddiema, dejjem emmen li kull çittadin f’pajjiΩna g˙andu jing˙ata t-tag˙lim me˙tie© biex ˙add ma jaqa’ lura. Minkejja li l-Partit Laburista ilu mwaqqaf aktar minn 91 sena, sal-lum il-©urnata g˙adu jemmen f’dan il-prinçipju u g˙adu qieg˙ed jimplimentah b’mod prattiku permezz tal-Kumitati Laburisti f’lokalitajiet differenti. KRISTA CARUANA tkellmet ma’ STEPHEN ABELA, li g˙all-˙ames sena konsekuttiva qed jikkoordina inizjattiva li matulha l-Kumitati Laburisti ta’ Ra˙al Ìdid u n-Naxxar ser joffru lezzjonijiet fil-Livell Ordinarju lill-istudenti li g˙andhom ir- resits f’Settembru li ©ej.

G˙all-˙ames sena konsekuttiva anke din is-sena ser ter©g˙u torganizzaw l ezzjoni jiet g˙all-istudenti li se jag˙mlu r- resits tal-eΩamijiet tal-‘O’ Level. Minn fejn bdiet din l-idea li tag˙tu dawn il-lezzjonijiet? F’April tal-2008 din l-idea flimkien m’ideat o˙ra kienu dejjem punt ta’ diskussjoni bejni u bejn ˙abib tieg˙i li g˙adu jag˙ti kontribut kbir sal-©urnata tal-lum. Kemm-il darba qattajna sig˙at nitkellmu u nargumentaw kif nistg˙u ng˙inu liΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na u kif, b’ideat ©odda u progressivi, nistg˙u npo©©u fil-prattika dak li l-PL sa millbidu tieg˙u dejjem ipprietka u sa˙aq, ji©ifieri edukazzjoni u opportunitajiet indaqs g˙al kul˙add. B’entuΩjaΩmu kont kellimt lill-mikbi ˙abib tieg˙i, it-tabib Karl Chircop, li ˙e©©i©ni biex nersaq lejn iç-Çentru Laburista ta’ Ra˙al Ìdid fejn hemmhekk sibt g˙ajnuna liema b˙alha mill-President ta’ dak iΩ-Ωmien, il-Perit Rodrick Spiteri li llum huwa sSindku ta’ Ra˙al Ìdid, u s-Segretarju George Marshall. L-ideat ©ew milqug˙a u b’motivazzjoni kbira minnufih bdejna na˙dmu biex naraw kif nistg˙u nag˙tu l-lezzjonijiet bla ˙las fis-sajf g˙al dawk listudenti li ma jkunux g˙addew milleΩamijiet tal-Livell Ordinarju u li jkunu se jirrepetu l-eΩamijiet f’Settembru. L-iktar biçça xog˙ol iebsa kienet li nsibu g˙alliema li jkunu disposti li jag˙tu l-lezzjonijiet fis-sajf, u blg˙ajnuna tal-mara tieg˙i, li hi wa˙da mill-g˙alliema, u xi ˙bieb tag˙ha, irnexxielna ng˙aqqdu l-ewwel tim t’erba’ g˙alliema. F is-snin l i g ˙addew kif kienet ilkonkorrenza tal-istudenti u x’qed tistennew din is-sena? L-ewwel sena kienet interessanti u ˙alliet il-frott tag˙ha u kien ta sodisfazzjon kbir g˙alina meta attendew studenti mill-Mellie˙a, il-Qawra u anke minn Bu©ibba. Bdejna b’36 student, u dan grazzi wkoll g˙all-g˙alliema li g˙amlu biçça xog˙ol tajba ˙afna. Fil-fatt kellna 60% tal-istudenti li attendew dawn il-lezzjonijiet, li rnexxielhom itejbu l-marka tag˙hom u setg˙u japplikaw g˙allkorsijiet li xtaqu u jkomplu b’suççess l-istudji tag˙hom. Imbag˙ad fl-2009 organizzajna aktar ru˙na. L-interess f’dawn il-lezzjonijiet kompla jikber u ma kinitx sorpriΩa li f’din is-sena rduppjajna l-istudenti u l˙aqna s-70 student. G˙all-ewwel darba g˙amilna çerimonja fejn Dr Joseph Muscat ippreΩenta çertifikat ta’ attendenza lill-istudenti li attendew g˙al-lezzjonijiet. Fil-bidu ta’ Jannar tal-2010 bdew iddiskussjonijiet mal-Kumitat Lokali Laburista tan-Naxxar biex anke f’dan il-lokal jibdew jing˙ataw il-lezzjonijiet. Bl-g˙ajnuna ta’ Rennie Mercieca ˙dimna ˙afna biex insibu tim ta’ g˙alliema g˙an-Naxxar. Hekk kif infet˙u l-applikazzjonijiet, kif kien mistenni, kellna bumbardament.

F’Ra˙al Ìdid er©ajna rduppjajna fuq is-snin ta’ qabel u wasalna g˙annumru sabi˙ ta’ 150 student, filwaqt li fin-Naxxar g˙all-ewwel darba kellna 58 student. Biex la˙˙aqna maddomanda fiç-Çentru ta’ Ra˙al Ìdid, spiççajna nag˙tu l-privat kemm filg˙odu u anke filg˙axija. Is-sena lo˙ra, kif mistenni, er©ajna Ωammejna mar-rekords ta’ qabel u kellna swali mimlijin ©mielhom bl-istudenti. X’su©©etti ser ji©u mg˙allma din issena? Is-su©©etti b˙al kull sena ser ji©u mg˙allma minn g˙alliema kwalifikati u kemm f’Ra˙al Ìdid kif ukoll finNaxxar ser nippreparaw lill-istudenti tas-SEC fil-Malti, g˙ar- resits Matematika, FiΩika u l-IngliΩ. Min hu interessat kif jista’ japplika? Kull min hu interessat jista’ jibg˙at email lil paola@partitlaburista.org jew jikkuntattjana fuq il-pa©na talFacebook – Bcool Blabour, u minna˙a tag˙na nkunu nistg˙u nibag˙tu l-informazzjoni kollha marbuta mallezzjonijiet. Wie˙ed jista’ wkoll içempel 7979

Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat ma’ tfal li bbenefikaw mill-lezzjonijiet tal-privat

9991 g˙al aktar informazzjoni. Intant, b˙alissa fuq One Radio qed ting˙ata wkoll informazzjoni dwar dawn il-lezzjonijiet. Il-˙las huwa ta’ €10 irrispettivament g˙al kemm-il su©©ett li wie˙ed se jkun qieg˙ed jattendi lezzjonijiet. Ma

rridx ninsa nirringrazzja lill-isponsors li g˙enuna din is-sena u matul is-snin, li ˙afna minnhom xtaqu jibqg˙u anonimi. Dawn il-privatijiet huma miftu˙in g˙al kul˙add, irrispettivament mill-kulur politiku tal-individwu.

Siringi fi ©nien pubbliku fis-Swieqi

Li s-Swieqi huwa mifni bi problemi ta’ g˙ajjat, ©lied, storbju, tkissir, traffiku u parke©©, huwa sigriet mag˙ruf. Li sSwieqi huwa minsi mill-awtoritajiet ikkonçernati huwa wkoll sigriet mag˙ruf. Li l-forzi tal-ordni mhux jilqg˙u g˙ad-domanda tar-residenti wkoll mhuwiex sigriet. Issa madankollu r-residenti tas-Swieqi qed i˙abbtu wiççhom ukoll mal-problema tad-droga fil-lokalità. Fi ©nien pubbliku, Ìnien F.X. Ebejer, fl-a˙˙ar jiem, wie˙ed seta’ jara g˙add ta’ siringi uΩati. Siringi li kienu biss ftit passi ’l bog˙od minn fejn ikunu qed jilag˙bu tfal Ωg˙ar. Siringi li jekk ji©u f’idejn it-tfal, tikber u tinfirex iktar din il-problema fil-lokalità, u dan bil-konsegwenzi kollha li din i©©ib mag˙ha. Minkejja li kemm il-kunsill preçedenti kif ukoll dak kurrenti ilhom g˙al snin jitolbu g˙al aktar assistenza mill-forzi tal-ordni, sfortunatament g˙adna nisimg˙u kliem b˙al:

“m’g˙andniex nies biΩΩejjed”, “m’g˙andniex karozza biex ni©u” u anki “kif ikollna çans ni©u nittawlu”. Dan huwa kliem li, skont ir-residenti, jisimg˙u meta jçemplu l-g˙assa ta’ San Ìiljan g˙all-assistenza fi tmiem il-©img˙a. Ir-ronda li ssir hija ftit wisq u ma tkunx spissa. Dawn liskuΩi mhumiex problema tar-residenti tas-Swieqi jew talkunsill lokali li jirrappreΩentahom. Din hija problema tal-awtoritajiet li jridu jaraw, anzi g˙andhom l-obbligu morali li jaraw li j˙arsu b’kull mod possibbli d-drittijiet tar-residenti. Ma jistax ikun li l-playing-fields u l-©onna pubbliçi tag˙na ma jkunux siguri minn kull periklu ta’ dan it-tip. Ma nistg˙ux nistennew li ssir xi tra©edja biex imbag˙ad nie˙du l-passi. Hemm bΩonn li ming˙ajr iktar dewmien ilkarba tan-nies tas-Swieqi ti©i mismug˙a u li dan il-lokal ma jibqax ji©i mitqies b˙ala lokal tat-tieni klassi!

15.07.2012

Intervista

“NaÓdem biex iÛjed tfal u ÛgÓaÛagÓ jirNexxu fl-edukazzjoNi” – Evarist Bartolo

EVARIST BARTOLO huwa lettur fl-Università ta’ Malta u Kelliem Ewlieni Laburista g˙allEdukazzjoni u d-Drittijiet Çivili. Bartolo ilu Membru Parlamentari g˙al g˙oxrin sena, u serva wkoll b˙ala Ministru tal-Edukazzjoni u l-Kultura fis-sentejn ta’ Gvern Laburista. Huwa miΩΩewwe© lil Gillian, g˙andu Ωew©t itfal u joqg˙od is-Swieqi. F’din l-intervista Bartolo tkellem ma’ RITIANNE AGIUS dwar Ωg˙oΩitu, dak li ©ieg˙lu jersaq lejn ilpolitika ta˙t il-kappa tal-Partit Laburista, kif ukoll dwar il-kisbiet u l-ambizzjonijiet tieg˙u.

Evarist Bartolo mal-mara tieg˙u Gillian

Kien jg˙allem il-Bibbja lit-tfal Evarist Bartolo twieled fl-1952 fil-Mellie˙a, fejn g˙ex it-tfulija u Ω-Ωg˙oΩija tieg˙u. Missieru kien g˙alliem tal-Primarja, u Bartolo trabba ©o familja reli©juΩa li kienet pjuttost konservattiva. Fil-fatt, fiΩ-Ωg˙oΩija tieg˙u kien jg˙allem il-Bibbja lit-tfal, u kien ukoll attiv f’g˙aqdiet reli©juΩi b˙allAzzjoni Kattolika u l-Le©jun ta’ Marija. Fl-1975 Bartolo ggradwa mill-Università ta’ Malta b’Baçellerat fil-Letteratura IngliΩa, u fl-1984 reba˙ scholarship g˙al diploma fil-©urnaliΩmu mill-Università ta’ Stanford. Sentejn wara ggradwa b’Masters fl-Edukazzjoni mill-Università ta’ Cardiff. Fil-passat

Bartolo ˙adem b˙ala g˙alliem fil-Kulle©© De La Salle, b˙ala ©urnalist mal-istazzjon nazzjonali, u wkoll b˙ala editur u kap tal-a˙barijiet fil-mezzi taxxandir tal-Partit Laburista. Trabba f’familja Nazzjonalista Bartolo jg˙id li f’pajjiΩ fejn ˙afna jidentifikaw irwie˙hom ma’ partit politiku partikolari g˙aliex ikunu trabbew ©o familja li tappo©©ja lil dak il-partit, huwa kien wie˙ed minn dawk li g˙aΩel il-partit li xtaq jappo©©ja wara li fehem liema partit kien jirrappreΩenta l-aktar il-prinçipji tieg˙u. IΩda l-g˙arfien dwar liema partit kien i˙addan l-istess valuri tieg˙u ma wasalx façilment, u kien proçess li dam

g˙addej madwar sitt snin. Bartolo jg˙id li kien biss wara li esplora l-kitbiet u l-politika ta’ ˙assieba b˙al Karl Marx, Mahatma Gandhi, Vladimir Lenin, u Martin Luther King li beda jifhem liema partit kien jirrappreΩenta dak li jemmen fih. Bartolo jg˙id li Ω-Ωmien li g˙amel ja˙dem mal-attivist ta’ kontra l-Mafja, Danilo Dolci, ukoll g˙enu f’din il-formazzjoni tieg˙u. “Twelidt f’familja Nazzjonalista, iΩda g˙azilt li n˙addan lill-Partit Laburista g˙ax il-valuri tieg˙u ta’ ©ustizzja soçjali, libertajiet çivili, u l-impenn favur l-interess ta’ Malta huma l-valuri li nemmen fihom jien,” jistqarr Bartolo. “D˙alt fil-politika bit-tama li dak li nag˙mel itejjeb, g˙all-inqas imqar ftit, il-˙ajja ta’ madwarna.”

IΩomm ru˙u miftu˙ g˙all-perswaΩjoni Bartolo jiddeskrivi lilu nnifsu lewwel u qabel kollox b˙ala xi ˙add li huwa mo˙˙u miftu˙ u kontra l-fanatiçiΩmu. Jemmen li l-problemi g˙an-dhom jissolvew b’hands-on approach, u li d-deçiΩjonijiet li jittie˙du g˙andhom ikunu bbaΩati fuq l-evidenza. Minkejja li g˙andu t-twemmin u l-valuri tieg˙u, xorta j˙obb iΩomm ru˙u miftu˙ g˙all-perswaΩjoni, u fil-fatt jikkunsidra d-diversità u lopinjonijiet differenti b˙ala xi ˙a©a li hija utli f’soçjetà li t˙addan sistema kompetittiva u demokratika. Jemmen li nistg˙u no˙olqu pajjiΩ a˙jar jekk nikkumpensaw ix-xog˙ol iebes, il-mertu u l-onestà. L-introduzzjoni tad-divorzju kienet fost l-ikbar kisbiet tieg˙u

Evarist Bartolo ma’ Deborah Schembri fir-referendum g˙ad-d˙ul tad-divorzju

Mistoqsi liema jikkunsidra b˙ala l-ikbar kisbiet politiçi tieg˙u, bla tlaqliq Bartolo jg˙id li wa˙da mill-ikbar kisbiet tieg˙u kien id-d˙ul taddritt çivili tad-divorzju f’pajjiΩna. Fil-fatt Bartolo jis˙aq li rreb˙a tar-referendum g˙add˙ul tad-divorzju, kif ukoll ilkampanja li fiha ˙adem ma’ nies li ©ejjin minn partiti u oqsma differenti, huma mumenti li Ωgur se jibqa’ jg˙oΩΩ u jiftakar. Minkejja li l-Partit Laburista kien ippropona d-divorzju lura fis-snin sittin, il-kwistjoni politiko-reli©juΩa ma ˙allietx lill-PL ta’ Dom Mintoff jintroduçi dan id-dritt. F’25 sena, Gvern Nazzjonalista mhux biss m’g˙amel l-ebda tentattiv biex jintroduçi dan id-dritt, iΩda sa˙ansitra ˙a poΩizzjoni kontra d-divorzju meta deputat minn tieg˙u ppreΩenta l-abbozz filParlament.

Kien id-Deputat Laburista Evarist Bartolo li ˙adem madDeputat Nazzjonalista Jeffrey Pullicino Orlando fuq dan labbozz, u li flimkien mieg˙u u ma’ Deborah Schembri, illum kandidata Laburista, mexxa b’suççess il-kampanja tal-‘Iva’. Fost il-kisbiet l-o˙ra tieg˙u fi ˙dan il-partit Bartolo jsemmi lfatt li l-PL rnexxielu jpo©©i lproblemi tal-illiteriΩmu u l-falliment edukattiv fuq l-a©enda tal-pajjiΩ, kif ukoll li kien strumentali fid-d˙ul ta’ li©ijiet g˙al opportunitajiet ugwali g˙allpersuni b’diΩabbiltà. Ma jistax jonqos ukoll il-fatt li l-PL Ωied l-impenn tieg˙u favur iddiversità u l-jeddijiet çivili. Irridu nag˙mlu l-edukazzjoni iΩjed interessanti u rilevanti B˙ala l-Kelliem Laburista g˙all-Edukazzjoni u d-Drittijiet Çivili, Bartolo jis˙aq li rridu na˙dmu biex kul˙add f’pajjiΩna jkollu drittijiet umani s˙a˙ u l-ebda minoranza ma ti©i mwarrba, Ωg˙ira kemm hi Ωg˙ira. Irridu na˙dmu wkoll biex naççertaw irwie˙na li nnisa verament ikunu qed jing˙ataw opportunitajiet indaqs. Rigward l-edukazzjoni, Bartolo jemmen li din irridu nag˙mluha iΩjed interessanti u rilevanti g˙al dawk kollha li jg˙addu minnha biex jiksbu l˙iliet u l-formazzjoni li g˙andhom bΩonn biex jirnexxu fisseklu wie˙ed u g˙oxrin b˙ala çittadini attivi u fix-xog˙ol. Fil-fatt, fl-eventwalità li ji©i elett b˙ala membru parla-mentari fil-gvern, Bartolo jis˙aq li fuq quddiem nett tal-a©enda tieg˙u se jkun hemm il-˙idma biex iΩjed tfal u Ωg˙aΩag˙ jirnexxu fl-edukazz-joni. “Biex dawk li qed jirnexxu, jirnexxu a˙jar, u dawk li qed jaqg˙u lura, insalvawhom u jimxu ’l quddiem,” isostni Evarist Bartolo.

15.07.2012

A˙barijiet

Is-sIstema tal-puntI penalI fuq Il-lIÇenjza bI prova

IttrI mInGÓanD tm lI joÓolqu KonfuÛjonI Meta wie˙ed i©ib il-liçenzja tas-sewqan g˙all-ewwel darba jing˙ata tliet snin ta’ prova, u jekk matul dan iΩΩmien is-sewwieq jinqabad jikser il-li©ijiet tat-traffiku, dan jing˙ata punti penali skont l-offiΩa li jkun wettaq. Jekk sa tmiem iΩ-Ωmien ta’ prova jkun qabeΩ it-tnax-il punt, il-liçenzja tieg˙u tista’ ti©i sospiΩa jew anki tittie˙ed g˙al kollox. Filwaqt li din is-sistema hija tajba sabiex is-sewwieqa jidraw josservaw ir-regoli tattraffiku mill-bidu, madankollu din tista’ tkun qed to˙loq konfuΩjoni fost dawk issewwieqa l-©odda li qed jirçievu ittri ming˙and Transport Malta (TM) fejn ji©u mg˙arrfa li peress li jkunu wettqu kontravenzjoni, huma obbligati li jibag˙tu lkontraparti tal-liçenzja flimkien ma’ miΩata ta’ €6 lil TM, u dan sabiex jitniΩΩlu l-punti penali fil-kontraparti talliçenzja tag˙hom.

L-ebda dettalji Din l-ittra fiha serje ta’ nuqqasijiet, fosthom li ma tag˙ti l-ebda indikazzjoni tad-data jew il-post ta’ meta se˙˙et il-kontravenzjoni, u g˙alhekk min ikollu iktar minn kontravenzjoni wa˙da ma jkunx jaf g˙al liema wa˙da minnhom l-ittra qieg˙da tag˙mel riferiment. Iktar minn hekk, l-ittra mhix iffirmata, g˙ax tin˙are© awtomatikament permezz ta’ sistema kompjuterizzata, u g˙alhekk wie˙ed ma jkunx jaf lil min g˙andu jikkuntattja f’kaΩ li jkun irçieva l-ittra bi Ωball jew ikollu xi problema. Fil-fatt, din il-gazzetta tinsab infurmata li xi persuni rçevew din l-ittra sena s˙i˙a wara li kienu wettqu l-kontravenzjoni. Ter©a’ u tg˙id, dawn il-persuni ntalbu jibag˙tu l-kontraparti talliçenzja u l-miΩata sabiex jing˙atawlhom il-punti penali, meta dawn kienu wettqu biss kontravenzjonijiet marbuta ma’ parke©©. Dan meta skont ir-regolamenti li jinsabu fuq is-sit talistess TM, fuq il-kontravenzjonijiet marbuta ma’ parke©© ma jing˙atawx punti penali. Peress li l-ittra tag˙ti biss perijodu ta’ g˙axart ijiem mid-data tag˙ha sabiex wie˙ed jibg˙at il-kontraparti u l-miΩata, dawn il-persuni ma jkunux jafu jekk g˙andhomx jaqbdu u j˙allsu lmiΩata xorta wa˙da biex jevitaw il-possibbiltà ta’ problemi. Fil-fatt, l-ittra tispeçifika

li, jekk wie˙ed ma jimxix mal-avviΩ, jista’ jwassal biex titte˙idlu l-liçenzja b’sentenza mill-Qorti tal-Ma©istrati. G˙alkemm dawn il-persuni ppruvaw jag˙mlu kuntatt ma’ TM fuq it-telefown u l-email li jidhru fuq l-ittra, sa iktar minn ©img˙a wara baqg˙u ma ˙adu l-ebda risposta. Din il-gazzetta bag˙tet numru ta’ mistoqsijiet lil TM dwar din il-kwistjoni. G˙addomanda dwar kemm normalment jg˙addi Ωmien bejn il-˙las tal-kontravenzjoni sakemm tintbag˙at l-ittra, TM wie©bet li dawn l-ittri jintbag˙tu fuq baΩi regolari, ©eneralment darba f’©img˙a. G˙alhekk diffiçli wie˙ed jifhem kif l-ittra lil dawn ilpersuni intbag˙tet kwaΩi sena s˙i˙a wara li kienu ˙allsu l-multa fuq il-kontravenzjoni li wettqu. Tfakkira Mistoqsija g˙alfejn f’din l-ittra ma ting˙ata l-ebda informazzjoni dwar il-kontravenzjoni mwettqa, TM wie©bet li permezz tal-ittra l-awtorità tkun qieg˙da biss tfakkar lissewwieq biex jippreΩenta l-

kontraparti ˙alli jitniΩΩlu lpunti penali. TM Ωiedet tg˙id li fil-li©i m’hemm imkien imniΩΩel li l-Awtorità g˙andha tavΩa bil-miktub lis-sewwieq biex jibg˙at ilkontraparti tal-liçenzja tieg˙u. Madankollu, tajjeb wie˙ed jistaqsi kemm is-sewwieqa huma infurmati dwar din ilproçedura, peress li lanqas fuq l-avviΩ tal-kontravenzjoni m’hemm riferiment g˙allpassi li jridu jittie˙du minn dawk li g˙andhom liçenzja bi prova. Din il-gazzetta staqsiet ukoll jekk jing˙atawx punti penali fuq kontravenzjonijiet b˙al dawk marbuta mal-parke©©, u li mhumiex imniΩΩla fis-Sitt Skeda dwar il-punti penali. Filwaqt li TM qalet li l-punti ma jing˙atawx mill-Awtorità iΩda mill-Qorti tal-Ma©istrati jew mill-Kummissarji tal-Ìustizzja, TM ikkonfermat li fuq kontravenzjonijiet marbuta mal-parke©© ma jing˙atawx punti penali. Finalment din il-gazzetta staqsiet x’g˙andu jag˙mel min jirçievi ittra simili iΩda ma jkunx wettaq kontravenzjoni jew il-kontravenzjoni

tieg˙u ma tkunx tikkwalifika g˙all-punti penali. TM wie©bet li normalment jintbag˙tu ittri biss lil min ikun wettaq kontravenzjonijiet li fuqhom jing˙ataw punti penali, iΩda jekk xi ˙add jirçievi ittri bi Ωball g˙andu jag˙mel kuntatt ma’ TM biex jitlob kjarifika. TM Ωiedet tg˙id li jekk xi ˙add jil˙aq jibg˙at il-˙las ta’ €6, l-Awtorità tg˙arrfu bliΩball u tirrifondilu l-flus li jkun ˙allas. Filwaqt li wie˙ed jifhem li dawn is-sistemi mhumiex infallibbli u g˙alhekk façli jsiru xi Ωbalji, madankollu flittri tag˙ha TM tispeçifika li dawn l-ittri jkunu n˙ar©u awtomatikament bil-kompjuter. G˙alhekk, meta persuni jirçievu ittri xhur twal wara li jkunu ˙allsu ç-çitazzjoni, liema çitazzjoni ma tkunx fuq kontravenzjoni li tinvolvi punti penali, wie˙ed jista’ biss jassumi li, jew kien hemm xi ˙sara teknika fis-sistema, inkella li s-settings tassistema ©ew mibdula biex jinkorporaw il-kontravenzjonijiet kollha. Fl-ittri li jintbag˙tu minn TM is-sewwieq g˙andu ji©i

infurmat fuq liema konravenzjoni qed jintalab jibg˙at ilkontraparti u l-˙las, kif ukoll x’g˙andu jag˙mel fil-kaΩ li huwa ma jaqbilx mal-kontenut tal-ittra. Idealment g˙andha ti©i annessa wkoll kopja tas-Sitt Skeda biex is-sewwieq ikun jaf liema huma l-offiΩi bilpunti penali u kemm huma lpunti rispettivi tag˙hom. Jekk dan mhuwiex possibbli, allura g˙andu jsir riferiment g˙al din l-iskeda u jing˙ad minn fejn wie˙ed jista’ jaraha. Prattika abbuΩiva Fin-nuqqas ta’ dan, wie˙ed bilfors jistaqsi jekk dawn ittip ta’ ittri jammontawx g˙al prattika abbuΩiva, fejn issewwieq ma jkunx jaf id-drittijiet tieg˙u, u minkejja li ma jkunx ing˙ata biΩΩejjed informazzjoni, jaqbad u j˙allas ilmiΩata g˙ax jibΩa’ li jekk jonqos milli jag˙mel dan ti©i revokata l-liçenzja tieg˙u. Permezz ta’ dawn l-ittri, TM probabbilment qed tispiçça ti©bor il-flus ming˙and dawk li fil-fatt ma jikkwalifikawx g˙all-punti penali.

15.07.2012

Kunsilli

ID F’ID mAÇ-ÇIttADIn

Il-promenade tal-Qbajjar qisu qabar abbandunat

Mario Fava email keaneo@onvol.net

Xi jiem ilu, ˙abib tieg˙i miΩÛebbu© G˙awdex g˙addieli informazzjoni dwar it-telqa li jinsab fih il -promenade talQbajjar. Il-Qbajjar, li jaqa’ ta˙t ir-responsabbiltà tal-Kunsill Lokali taΩ-Ûebbu©, jag˙mel parti minn Marsalforn, meta fl-2010 b’AvviΩ Legali ©ie ddikjarat b˙ala r˙ajjel (hamlet). Inzertajt li f’dawn il-jiem kont fuq btala fil-gΩira G˙awdxija u allura sibt ftit ˙in biex inΩur din iΩ-Ωona sabiex inkun nista’ nikkonferma dak li ntqal lili. Ma kellix g˙alfejn indum wisq biex ninduna bit-telqa kbira li jinsab fih dan il-post. Telqa li mhux biss irrendiet il-post f’wie˙ed g˙eri minn kollox, iΩda wkoll hemm element ta’ periklu, speçjalment g˙al tfal Ωg˙ar. Fost in-nuqqasijiet kbar wie˙ed isib bankijiet imkissrin, funtana li qed ta˙dem daqs kemm qed ja˙dem il-Kunsill Lokali talFontana (li iktar mag˙luq milli miftu˙), dniefel li suppost qed idawru din il-funtana x’aktarx li raw il-film Free Willy u t˙ajru biex mill-funtana jaqbΩu g˙al ©ol-ba˙ar tal-viçin (g˙ax ma jidhru mkien), ˙adid spuntat mill-konkrit, bandli li ma jidhru mkien u fadal biss il-baΩi tag˙hom, ˙adid imsaddad u llqug˙ li kien hemm biex idawwar il-post – jew a˙jar ilftit li fadal minnu – huwa kollu mkisser. Ma’ dan irrid inΩid l-istat ˙aΩin ferm tal- gazebos kollha li hemm, li l-injam tag˙hom qed jitmermer ftit ftit. L-ewwel ˙sieb li ji©ik f’mo˙˙ok huwa x’qed jag˙mel ilKunsill taΩ-Ûebbu© biex jara li din is-sitwazzjoni ti©i rimedjata bla aktar dewmien; g˙aliex ilKunsill ˙alla dan il-promenade jiddeterjora b’dan il-mod bla ma ˙a l-passi me˙tie©a biex issir pressjoni sabiex il-post jinΩamm fi stat tajjeb. X’inhu r-rwol tal-Kumitat Amministrattiv ta’ Marsalforn u kemm verament qieg˙ed jiffunzjona? Vera li w˙ud mill-membri tieg˙u rreΩenjaw u ˙add ma ©ie co-opted biex jie˙u posthom? X’qed jag˙mel dwar dan id-Dipartiment tal-Gvern Lokali?

XELLUG: Óadid imsaddad ma’ kullimkien; LEMIN: Ilma ma˙mu© u jinten fil-funtana

Xellug: Gazebos bl-injam imkisser; LEMIN: Óaxix ˙aΩin ma’ kullimkien Dan hu t-trattament li jixirqilhom in-nies u r-residenti li joqog˙du f’din iΩ-Ωona? Daqshekk konna bravi li no˙olqu l-kumitati ammin-istrattivi u n˙alluhom g˙al rihom? Min qieg˙ed jara li dawn ja˙dmu kif g˙andu jkun? Jew ittwaqqif ta’ dawn il-kumitati amministrattivi kien biss biex ikollna çans ie˙or nidhru fuq ilmezzi tax-xandir u biex nidhru li g˙amilna xi ˙a©a? Possibbli Ω-Ωew© Ministri G˙awdxin, Giovanna Debono u Chris Said ma jmorrux

passi©©ati lejn dawn l-in˙awi? Possibbli ma wasslulhomx ilmenti dwar l-istat miskin ta’ din iΩ-Ωona? Jekk iva, x’g˙amlu jew x’qed jag˙mlu biex dan ilpost jer©a’ ji©i fl-istat li kien meta nqatet iΩ-Ωigarella minn Eddie Fenech Adami u Anton Tabone fl-1993? L-isfre©ju ta’ dan il-promenade jag˙mel parti minn xi programm ta’ Eco G˙awdex? Is-sitwazzjoni tal-©nien talQbajjar huwa sintomu tal-mod kif ja˙dem dan il-Gvern fejn lewwel jonfoq l-eluf biex

jag˙mel pro©etti ©odda ˙alli jkollu x’jikxef, imma mbag˙ad linkompetenza tieg˙u twassal biex ma jkunx hemm manutenzjoni tal-istess pro©etti. Il-Qbajjar iktar jixbah lil xi qabar abbandunat f’xi çimiterju li ilu ma jinfeta˙ is-snin milli ©nien pubbliku li kellu jservi b˙ala post ta’ mistrie˙ u rikreazzjoni g˙all-komunità ta’ Marsalforn!

Aktar problemi fil-Kunsill Lokali tal-Fontana Kunsill lokali li donnu ma jistax jaqbad jiffunzjona kif suppost huwa dak tal-Fontana, fil-gΩira G˙awdxija. Tista’ tg˙id li dan ilKunsill qed jag˙mel kollox barra dak li suppost twaqqaf biex jag˙mel. Sa mill-bidu tal-le©iΩlatura fl-2008 sal-lum, dan il-Kunsill kellu xejn inqas minn sitt segretarji (jew a©enti) eΩekuttivi differenti. Dan qed iwassal biex dan il-Kunsill, iktar iva milli le, dejjem ikun mag˙luq u ma joffrix is-servizzi li hu obbligat li jag˙ti lir-residenti tieg˙u. Ifisser li dan il-Kunsill mhux jopera u dan qed isir bi ksur tal-li©i. Apparti li l-Kunsill mhux qed ikun miftu˙ g˙all-pubbliku s-Sibtijiet filg˙odu b˙allkumplament tal-kunsilli lokali, lanqas matul il-©img˙a mhu jag˙ti s-servizzi li g˙alihom qed ting˙ata lilu l-allokazzjoni finanzjarja. Diversi kienu r-residenti li tkellmu mieg˙i, fejn bir-ra©un ma jistg˙ux jifhmu kif la dDipartiment u lanqas il-Ministeru li jaqa’ ta˙tu ma rnexxielhom isibu soluzzjoni g˙al din il-problema. Il-prezz ta’ dan kollu qed i˙allsuh l-istess residenti li g˙al ˙afna mill-

bΩonnijiet tag˙hom qed ikollhom jinqdew mill-Kunsill tar-Rabat. Dan il-Kunsill, min˙abba ç-çokon tieg˙u, lanqas skrivan m’g˙andu u l-uniku ˙addiem li jkun hemm huwa dak mibg˙ut taht l-iskema tal-ETC, li sempliçiment joqg˙od fluffiççju biex ikun jista’ jinforma lin-nies li lKunsill huwa mag˙luq. Fost is-servizzi li mhux jing˙ataw hemm hlas ta’ kontravenzjonijiet, permessi, applikazzjonijiet u diversi servizzi baΩiçi o˙rajn. Din hija t-tielet darba li l-Kunsill Lokali talFonana mhux qed jag˙ti servizz. F’Marzu tal-2009 u f’Diçembru tal-2011 ukoll dam ©img˙at s˙a˙ mag˙luq. Jidher li sal-lum m’hemm l-ebda soluzzjoni u din ilproblema se tkompli tkarkar g˙all-©img˙at li ©ejjin. Forsi wasal iΩ-Ωmien li bis-serjetà ti©i ma˙suba mill-©did it-triq ’il quddiem ta’ dan il-Kunsill. G˙ax wie˙ed irid iΩomm quddiem g˙ajnejh ukoll li hemm diversi kuntratti li jridu jit˙addmu b˙alma hemm ukoll kuntratti li skadew u jridu ji©u m©edda.

Is-Sindku tal-Fontana ma’ Chris Said waqt Ωjara li saret fl-uffiçini tal-Kunsill – Il-Kunsill ma jridx ikun miftu˙ biss g˙aç-çerimonji u r-ritratti!

KaΩ tipiku huwa t-tender tal-patching tattoroq li kellu jin˙are© tliet darbiet g˙aliex dejjem kien fih xi Ωball jew ie˙or. Din hi t-tip ta’ kontinwità li qed ja˙dem biha dan il-Kunsill Lokali mmexxi minn ma©©oranza Nazzjonalista. Nittamaw li tinstab soluzzjoni l-biera˙ qabel illum! Ir-residenti jixirqilhom a˙jar...wara kollox hekk ©ew imwieg˙da mis-sistema GonziPN meta saret il-famuΩa riforma fil-kunsilli lokali.

15.07.2012

AnaliΩi

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx biçça ˙ajt tas-sejjie˙, mhux a˙jar tg˙idilna x’g˙amlet biex tie˙u ˙sieb il-©rieden u l-firien li qeg˙din i˙ufu fl-isptar, apparti fl-akkwati tal-Ministeru.

‘David Agius Malta’?

Bis-sulluzzu

Id-Deputat Nazzjonalista David Agius g˙adu kif vara l-mobile phone application tieg˙u. Huwa l-ewwel deputat parlamentari li g˙amel dan. Dawk li juΩaw lapplication ‘David Agius Malta’ se jkunu jistg˙u jΩommu ru˙hom a©©ornati mal-a˙˙ar a˙barijiet tal-Gvern u mal-iskeda tal-appuntamenti tas-Sur Agius. David Agius ra kif g˙amel biex ikun l-ewwel deputat f’Malta li jag˙mel stunt b˙al din biex proprju ˙add ma jkun jista’ jakkuΩah li qieg˙ed jikkopja lil xi ˙add, g˙ax f’g˙omru u Ωmienu di©à kkopja aktar minn biΩΩejjed.

Giovanna u l-firien Lanqas no˙lomha ma rrid li xi darba nkun rikoverat fi sptar f’qieg˙ ta’ sodda biex nie˙u sa˙˙ti lura, u lambjent tal-isptar tant ma jkunx nadif u i©eniku li jkun invaΩat bil-©rieden. Skont l-unjin tal-Infermiera, l-MUMN, din hi s-sitwazzjoni fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex. Il-Ministru Giovanna Debono ˙ar©et tikkundanna lill-MUMN (g˙ax issa g˙andu jkun saru moda l-kundanni) g˙all-istqarrija li ˙ar©et fejn ˙e©©et lillG˙awdxin biex ma jmorrux g˙all-kura fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex u jmorru l-Mater Dei. Imma l-Ministru Debono mkien ma ça˙det li l-isptar ta’ G˙awdex huwa invaΩat bil-©rieden. Flok toqg˙od tippoΩa quddiem il-kameras g˙ax ikun inbena xi

Mill-a˙˙ar ba©it bil-waqfa tal-Milied, tal-G˙id u issa tas-sajf, il-Parlament se jkun wieqaf b’kollox g˙al 21 ©img˙a. Óames xhur biex niftiehmu. Il-Parlament f’din l-a˙˙ar sena tal-le©iΩlatura qieg˙ed jitlaqqa’ bissulluzzu, sforz kemm GonziPN mhuwiex çert minn kemm g˙ad g˙andu ma©©oranza mani©©jabbli warajh fil-Parlament. Apparti li huwa parlament part-time, jitlaqqa’ tliet darbiet fil-©img˙a, u huwa wkoll parlament tal-assenti, fejn jispikka l-assenteiΩmu ta’ çerti deputati, apparti li huwa parlament ta’ ˙afna vaganzi, kif rajna. Imbag˙ad dan il-Gvern insensat u kapriççuΩ li tqannet bih Malta, baramlu li jag˙mel parlament ©did li se jkun sewa xi €80 miljun f’dawn iΩ-Ωminijiet ta’ riçessjoni.

minn Invictus

jing˙ata g˙ajnuna finanzjarja mill-Unjoni Ewropea biex ma jeg˙riqx fil-kriΩi finanzjarja li jinsab fiha. Dawn huma kollha sinjali taΩ-Ωminijiet im˙awda li tinsab g˙addejja minnhom l-Unjoni Ewropea. Hekk kif Çipru ˙a l-Presidenza tal-UE, il-gazzetta ÌermaniΩa Bild ˙ar©et bit-titlu ‘GΩira falluta tie˙u lpoter fl-Ewropa’. Biex tkompli tg˙axxaqha, ilPresident ta’ Çipru, Demetris Christfios (fir-ritratt), huwa Komunist iddikjarat.

Kienu jirran©awna

Sinjali ta’ Ωminijiet im˙awda I l Presidenza attwali talU n j o n i Ewropea t i n s a b f’idejn Ç i p r u g˙as-sitt xhur li © e j j i n . Filwaqt li matul din i l Presidenza Çipru jrid imexxi l-inizjattivi u l-isforzi kollettivi tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea biex tkun salvata l-munita ewro, fl-istess ˙in Çipru g˙adu kif talab bail out biex

Eddie Fenech Adami u Louis Galea fi Ωmienhom tg˙idx kemm kienu jiddandnu bil-˙biberiji li kellhom ma’ Don Luigi Verze u l-Isptar San Raffaele ta’ Milan. Li g˙addiet tan-Nazzjonalisti u li ma kienx g˙allGvern ta’ Alfred Sant, li qata’ r-rabtiet ma’ San Raffaele meta xamma tinten, l-Isptar Mater Dei kien ikun immexxi mis-Sur Raffaele ta’ Milan, li ftit taxxhur ilu falla bl-g˙eruq u x-xniexel fost ta˙wid u tbaΩwir mill-kbar nett. Alla biss jaf kif dan it-tbaΩwir kien se jaffettwa lIsptar Mater Dei. Intant l-Isptar San Raffaele ta’ Milan inqabad ukoll fil-kobba tal-intriççi fil-Vatikan meta sSegretarju tal-Istat, Tarcisio Bertone, ipprova juΩa lbank tal-Vatikan, il-IOR biex isalva s-San Raffaele ta’ Milan u ç-Chairman tal-Bank, Ettore Gotti Tedeshi, wara li rrifjuta li jag˙mel dan, spiçça mtajjar minn postu.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet qed jg˙um. L-inçident se˙˙ il-Ìimg˙a g˙all˙abta tas-sitta ta’ filg˙axija. Ir-ra©el ittella’ mill-ba˙ar minnufih minn membri tal-ERRC (Emergency Response and Resc u e C o r p s ) u ng˙ata l-ewwel g˙ajnuna fuq il-post, iΩda sfortunatament xorta spiçça biex tilef ˙ajtu. Il-membri tal-ERRC kienu assistiti mill-Pulizija, minn membri tal-Protezzjoni Çivili u paramediçi mill-Isptar Ìenerali t’G˙awdex.

Sentejn ˙abs fuq Ωew© hold-ups

Tnejn fil-periklu tal-mewt wara daqqa ta’ karozza Saviour Cilia ta’ 80 sena kien filperiklu tal-mewt wara li ntlaqat minn k a r o z z a f i T riq il-Bajja s-Sabi˙a f’BirΩebbu©a. L-inçident se˙˙ nhar itTnejn g˙all-˙abta tal-g˙axra u nofs ta’ billejl, meta Cilia kien qed jaqsam qrib zebra crossing u ntlaqat minn karozza tat-tip BMW misjuqa minn ra©el ta’ 25 sena. L-inkjesta f’dan ilkaΩ qed titmexxa mill-Ma©istrat talG˙assa, Antonio Mizzi. Paul Adrien Fiorentini ta’ 14-il sena wkoll spiçça fil-periklu tal-mewt wara li ntlaqat minn karozza fil-bypass ta’ Birkirkara. L-inçident se˙˙ nhar il-

Óamis g˙all-˙abta tal-˙amsa ta’ filg˙axija, meta Fiorentini kien qed jaqsam il-bypass flimkien ma’ siebu u ntlaqat minn karozza tat-tip Chevrolet Kalos misjuqa minn tfajla ta’ 19-il sena. Fiorentini, li huwa student FrançiΩ, ittie˙ed l-isptar fejn ©ie ççertifikat li jinsab fil-periklu tal-mewt. Linkjesta f’dan il-kaΩ qed titmexxa mill-Ma©istrat tal-G˙assa, Neville Camilleri.

Imut ra©el fir-Ramla l-Óamra Ra©el ta’ 42 sena mix-Xag˙ra tilef ˙ajtu fil-bajja tar-Ramla l-Óamra wara li sab ru˙u f’diffikultà waqt li kien

Nhar l-Erbg˙a Jonathan Armeni ta’ 25 sena kien ikkundannat g˙al sentejn ˙abs wara li ammetta li fil-jum ta’ qabel kien wettaq Ωew© hold-ups separati f’temp ta’ sieg˙a. Fl-ewwel hold-up Armeni seraq madwar mitejn ewro minn ˙anut talstationery ©ewwa l-Mosta, imbag˙ad baqa’ sejjer bil-mutur tieg˙u f’Ra˙al Ìdid fejn seraq ftit g˙exieren ta’ ewro minn ˙anut t a l - ˙ e l u . I Ω d a hawnhekk Armeni g˙amel l-iΩball li nesa ç-çwievet tal-mutur warajh fil˙anut, u b’hekk kienet iktar façli g˙all-pulizija biex jaqbduh.

Kummissarju G˙oli ©did g˙all-Ambaxxata IngliΩa Robert Haydon Vern o n L u k e © i e appuntat b˙ala Kummissarju G˙oli IngliΩ, u mistenni jassumi din il-kari-

ga formalment f’Ottubru li ©ej. Luke, li huwa miΩΩewwe© u g˙andu tlett itfal, se jkun qed jie˙u post ilKummissarju Louise Jane Stanton, li ©iet appuntata f’kariga diplomatika o˙ra. Fil-passat Luke serva f’karigi diplomatiçi fl-Ingilterra stess u anki f’pajjiΩi b˙all-BraΩil u Franza. Luke qal li qed i˙ares ’il quddiem biex ikompli jtejjeb ir-relazzjonijiet bejn Malta u l-Ingilterra.

15.07.2012

Kumment

L-isfida quddiemna

Joseph Cuschieri Membru Parlamentari Ewropew

Jitqarraq min ja˙seb li g˙ax qed nassistu g˙at-tra©i-kummiedja ta’ b˙alissa fi ˙dan il-partit fil-gvern, g˙alina t-triq quddiemna hi façli. IbΩa’ aktar mill-annimal iddisprat u maqbud f’rokna, milli minn dak li tkun drajt tissielet mieg˙u f’kompetizzjoni serja, diretta u ©usta. Is-snin twal li ilhom fil-poter in-Nazzjonalisti jag˙tuhom vanta©© enormi, kif wara kollox rajna fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali meta poplu di©à mxebba’ minnhom u b’pajjiΩ prattikament g˙arkupptejh ma rnexxilux iwettaq il-bidla tant me˙tie©a. Veru, baqg˙u hemm bis-sa˙˙a ta’ ftit mijiet ta’ voti, reb˙u bi Ωbrixx, u b’çikka. Imma l-poplu Malti, g˙ad li kien f’ma©©oranza kontra, kellu jibla’ l-pillola taddiΩappunt u j˙alli lil GonziPN ikompli fit-tmexxija. Illum, aktar minn erba’ snin wara, il-qag˙da mhux biss marret g˙all-ag˙ar, iΩda l-Maltin u lG˙awdxin sabu ru˙hom f’sitwazzjoni fejn waqt li kollox qed jikkrolla madwarhom, il-gvern tag˙hom mo˙˙u biss kif se jibqa’ ggranfat mal-poter. Din mhix xi sitwazzjoni li qed jinteb˙u biha n-nies ta’ partit politiku jew ie˙or. Dan g˙aliex çerti fatti u çerti realtajiet qed jinteba˙ bihom kul˙add, inkluΩi esponenti tal-istess partit filgvern li ma fel˙ux aktar g˙allingann, l-abbandun ta’ prinçipji, u l-˙olqien ta’ fortizza interna mmexxija minn klikka li qieg˙da tbarrihom mill-proçess demokratiku me˙tie© fit-twettiq tal-politika li jemmnu fiha. Malta mhix tal-Laburisti biss jew tan-Nazzjonalisti biss. Hemm massa ta’ Maltin u G˙awdxin li m’g˙andhomx irbit politiku u li b’danakollu qed i˙ossu l-bΩonn

li jing˙aqdu fil-moviment nazzjonali li b’mod l-aktar naturali mill-2008 ’l hawn beda jiΩviluppa madwar il-Partit Laburista flOppoΩizzjoni bil-g˙an wa˙dani li jifdu l-pajjiΩ u jo˙or©uh minn ta˙t id-dwiefer tal-klikka privile©©jata li, speçjalment tul dawn l-a˙˙ar erba’ snin, kompliet ˙atfet u g˙amlet tag˙ha l-poter assolut. Dan ma qaluhx biss il-Laburisti jew il-moderati u l-progressivi tas-soçjeta’ tag˙na, iΩda anki bosta Nazzjonalisti ©enwini li ma jifil˙ux aktar g˙al dak iç-çirku ta’ persuni li t˙anΩru fil-poter u akkost ta’ kollox iridu jkomplu jit˙anΩru. F’Malta L-isfida quddiemna hawn Malta hi kif mit-ti©rib u l-qerda ta’ gvern insensittiv g˙all-problemi tal-poplu tieg˙u, nistg˙u noffru tama u fiduçja. Il-moviment nazzjonali li ssawwar madwar Joseph Muscat di©à wera li ma jibΩax mill-˙alel tal-maltemp biex jippromovi l-mixja talprogress soçjali. Hekk ukoll irid isir fil-˙idma biex il-Partit Laburista jista’ jer©a’ lura fil-poter, jie˙u t-tmun f’idejh u, bl-appo©© ta’ kul˙add fi ˙dan il-moviment nazzjonali li fdah, jag˙ti lil pajjiΩna d-direzz-joni ©dida li je˙tie© daqs il-˙obΩ. Mhix sfida ˙afifa. Apparti l-vanta©©i ovvji li kull partit fil-gvern ikollu meta, irid jew ma jridx, finalment ji©i biex jitlob verdett ming˙and il-poplu, nafu li min ma ddejjaqx jg˙awwe© il-proçess demokratiku u ˙oloq g˙alih mog˙dijiet minn fejn seta’ jg˙addi biex jibqa’ mwa˙˙al mal-poter, mhux se jiddejjaq issa li jinsab f’qag˙da

ferm iΩjed diffiçli, tant li kixfulu l-maskra nies li erba’ snin ilu kienu g˙adhom jemmnuh. Il-©lieda g˙all-im˙u˙ mhix se tie˙u xejra tradizzjonali, fis-sens ta’ min kellu l-iΩjed nies fil-mass meetings jew min ippreΩenta lisba˙ manifest elettorali. Il-Partit Laburista di©à qed isib lil min jipprova jonsbu permezz ta’ statistiçi li jo˙or©u minn sonda©©i li l-uniku g˙an tag˙hom hu dak li jag˙ti impressjoni ta’ çertezza, meta filfatt ikun qed jiΩra l-inçertezza fost in-nies li jridu jmorru jivvutaw. L-attenzjoni tag˙na ma tridx tmur fuq dak li jridna na˙sbu u nemmnu ˙addie˙or, iΩda fuq dak li se nkunu qed nipproponu u fuq dak li, flimkien ma’ s˙abna fi ˙dan il-moviment nazzjonali ta’ progressivi u moderati, jidhrilna li te˙tie© Malta biex tista’ ter©a’ tie˙u nnifs u tifhem li, mudlam kemm hu mudlam il-waqt li qed ng˙ixu, hemm futur quddiemha. Futur g˙all-familji, g˙all˙addiema, g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙, g˙allindustrija, g˙all-imprendituri Ωg˙ar u medji...g˙al kull min irid il-©id lil dan in-nazzjon, huma x’inhuma l-inklinazzjoni-jiet politiçi tieg˙u. Lil hinn minn xtutna Fid-dawl ta’ dan kollu, rajna wkoll fl-a˙˙ar snin kif Malta flUnjoni Ewropea nqatg˙et millbqija. Statistika uffiçjali wara lo˙ra kompliet tikkonferma kif pajjiΩna tilef id-direzzjoni f’˙afna oqsma importanti, fosthom l-edukazzjoni, l-g˙oli tal˙ajja, l-g˙arfien ta’ jeddijiet u dmirijiet soçjali, is-sa˙˙a u lekonomija. Fuq nett ta’ kull lista

fl-affarijiet ˙Ωiena, ta˙t nett flaffarijiet tajbin! Lil hinn minn xtutna, aktar u aktar fl-UE, il-qag˙da finanzjarja ta’ Malta hija g˙ajn ta’ inkwiet, anki jekk jista’ jkun hemm ra©unijiet ideolo©içi li jΩommu lil xi w˙ud fi Brussell milli jistqarruha apertament, tal-anqas sakemm tg˙addi l-elezzjoni. B˙al pajjiΩi o˙ra fiΩ-Ûona Ewro, Malta tat is-sehem mistenni tag˙ha biex tg˙in fit-tiswija tal-qag˙da ekonomika ta’ pajjiΩi o˙ra, fosthom il-Greçja, Spanja, l-Irlanda u l-Portugall. G˙amlet dan bi qbil politiku fil-pajjiΩ g˙ax temmen li l˙olqien ta’ stabbiltà fiΩ-Ûona jkun ta’ g˙ajnuna g˙aliha nnifisha. B’daqshekk, iΩda, ma jfissirx li l-problemi tag˙na sparixxew. Hemm qeg˙din, anzi qed jiΩdiedu ta’ kuljum b’riΩultat ta’ deçiΩjonijiet u prijoritajiet ˙Ωiena, fosthom il-pro©ett ta’ Bieb il-Belt fejn qed nibnu parlament ©did li nistg˙u ng˙addu ming˙ajru, u teatru bla saqaf li ma qabel mieg˙u ˙add ˙lief il-klikka ta’ GonziPN u l-Perit Piano li tg˙idx kemm-il miljun ewro di©à g˙addejnielu mit-taxxi li j˙allsu l-Maltin u l-G˙awdxin. G˙ajnejn il-barranin, fl-UE u barra minnha, jinsabu fuqna. Fuqna b˙ala poplu li jrid jag˙raf jo˙ro© mill-madmad li sab ru˙u fih. Fuqna b˙ala parti minn moviment nazzjonali li m’g˙andux ilwien u bnadar, g˙andu quddiem g˙ajnejh biss il-©id tal-Maltin u l-G˙awdxin kollha. L-isfida quddiemna, hawn jew lil hinn minn xtutna, hija kbira. Daqstant ie˙or kbira, madankollu, hija d-determinazzjoni tag˙na.

Taqbida interniçina Grezzju Mercieca

Fil-kamp Nazzjonalista hemm ©lieda interniçina li donnha se tispiçça biss bil-qirda reçiproka tal-antagonisti. Ibda biex dan ilkamp huwa maqsum f’diversi fazzjonijiet. Hemm GonziPN li jg˙aqqad flimkien l-oligarkija fi ˙dan il-partit u l-Gvern. GonziPN illum bla dubbju jinsab f’minoranza fil-PN iΩda huwa hu li jikkontrolla kollox, liktar g˙ax immexxi minn Lawrence Gonzi li huwa wkoll ilKap tal-PN u l-Prim Ministru. F’idejha l-oligarkija g˙andha mhux biss l-apparat tal-Partit imma wkoll l-istituzzjonijiet kollha tal-Gvern. G˙alhekk hija kapaçi ti©bed il-˙bula kollha biex tibqa’ tipperpetwa l-poter tag˙ha. L-esponenti ewlenin tag˙ha jinsabu fil-Kabinett kif ukoll fost negozjanti kbar li jmaxtru minn fuq il-kuntratti ewlenin tal-Gvern u allura f’qag˙da li jiffinanzjaw lill-PN bilkbir. B’dankollu, anke fost il-ministri hemm min qieg˙ed bil-galbu u bil-pulit ibieg˙ed lilu nnifsu sallimitu tal-prudenza mis-sistema GonziPN f’tentattiv biex jibqa’ kredibbli f’g˙ajnejn it-tesserati tal-partit u allura papabbli fl-era ta’ wara Gonzi. Min-na˙a l-o˙ra hemm il-membri parlamentari li mhumiex ministri. Din il-qag˙da jing˙ad li ©iet deskritta b’mod mill-iktar dispre©jattiv u antidemokratiku millewlieni fost l-oligarki b˙ala dik ta’ biçça back bencher. Nittama li dan mhuwiex minnu. Hu x’inhu, dawn il- back benchers xejn ma j˙ossuhom komdi fil-PN u fosthom hemm

tgergir u diΩgwid kbir. Óafna jmaqamqu xi ˙a©a f’konverΩazzjonijiet privati. O˙rajn iΩellqu xi kelma ta’ protesta filParlament. Imma kwaΩi kollha joqog˙du kwieti g˙ax jibΩg˙u li jitilfu s-si©©u. Bl-eççezzjoni ta’ tlieta minnhom li ˙ar©u g˙onqhom filbera˙, tant li waslu biex blg˙ajnuna tal-vot tag˙hom tkeççew ministru ewlieni u lambaxxatur ta’ Malta g˙allUnjoni Ewropea – bla dubbju Ωew© pilastri kbar tas-sistema GonziPN; tal-ewwel jirrappreΩenta dak kollu li huwa konfessjonali u konservattiv fil-PN, u tala˙˙ar huwa l-istess spina dorsali ta’ GonziPN. It-tieni wie˙ed, però, huwa ferm iktar importanti mill-ewwel wie˙ed, tant illi meta l-ewwel wie˙ed ©ie sfiduçjat millParlament, intbag˙titlu kartolina ta’ kondoljanzi u Gonzi qal li issa kollox kien sejjer jitkompla b˙allikieku ma ©ara xejn; filwaqt li meta tar it-tieni wie˙ed qam pandemonju s˙i˙. Fid-dibattitu ta’ qabel il-vot li fih tar dan l-ambaxxatur, il-Prim Ministru ma sta˙a xejn jg˙id li vot kontra kien sejjer ikun ifisser vot kontra l-Prim Ministru nnifsu. Anke jekk imbag˙ad il-Prim Ministru ma ˙assx li kellu jirriΩenja. Imma kif intmess dan lambaxxatur igglorifikat, kif jg˙idu l-IngliΩi: all hell was let loose. In˙ar©et çensura kontra t-tliet membri parlamentari dissidenti. Çensura li ma n˙ar©itx meta taret ras Carmelo Mifsud Bonnici, imma biss meta – x’g˙arukaΩa! –

intmess il-Kardinal. G˙ax fost loligarkija hemm il-©erarkija u filwaqt li kul˙add huwa ndaqs, u˙ud huma iktar indaqs millo˙rajn. Iffaççjat b’din is-sitwazzjoni, Gonzi min-na˙a l-wa˙da ried jidher li g˙andu par idejn sodi – anke jekk dawn il-par idejn ma tantx dehru waqt din l-a˙˙ar le©iΩlatura – u min-na˙a l-o˙ra ma jridx inaffar lit-tliet ribelli sala˙˙ar g˙ax dawn jistg˙u iwaqqg˙ulu l-Gvern. Se jibqa’ jmexmex iz-zalzetta sakemm jasal saç-çomba G˙ax l-og˙la valur g˙al Gonzi – is- summum bonum – huwa li jΩomm il-poter. Kif po©©ieha ˙abib tieg˙i G˙awdxi: bi ˙siebu jmexmex iz-zalzetta sakemm jasal saç-çomba – imbag˙ad anke dik jomg˙od! F’konverΩazzjoni ma’ partitarju akkanit tieg˙u fuq wie˙ed millmezzi tax-xandir, mistoqsi x’kien se jag˙mel, u jekk l-affari kinitx se tieqaf b’sempliçi twissija, Gonzi b’ton sod b˙allikieku ta’ xi ˙add potenti, qal li l-biçça ma kinitx sejra tieqaf hawn. Dlonk ˙are© Jeffrey Pullicino Orlando jwissih li jekk kien bi ˙siebu jkeççih, seta’ jg˙ajjat lelezzjoni wkoll. Malajr malajr, vuçi anonima mill-partit assikurat li Orlando ma kienx sejjer jitkeçça! Óawwadni ˙a nifhmek, bdew jg˙idu l-partitarji tal-PN. Issa li ltaqa’ l-EΩekuttiv tal-PN nhar il-Óamis li g˙adda dan iddeçieda li jikkastiga lit-tliet ribelli billi ma j˙allihomx jo˙or©u g˙all-elezzjoni ©enerali li jmiss.

Issa tnejn minnhom di©à ddikjaraw li mhumiex bi ˙siebhom jikkontestaw u g˙alhekk g˙al dawn – Orlando u Mugliett – dan ma huwa kastig xejn. Qisu jkollok tfal li tikkastigahom billi tg˙idilhom li ma jistg˙ux jie˙du ©elat meta l-©elat ma j˙obbuhx. Differenti hija s-sitwazzjoni filkonfront ta’ Franco Debono, g˙ax dan iridha ˙obbla u tredda’; irid ji©©ieled g˙all-ideat tieg˙u – u f’˙afna minnhom irnexxielu – u fl-istess waqt jippretendi li l-PN huwa tassew partit demokratiku – u j˙allih jikkontesta l-elezzjoni ©enerali li ©ejja. Din però, birrispett kollu lejh – g˙ax jien nirrispettah ferm personalment – ma hija xejn g˙ajr deluΩjoni. U difatti anke Franco Debono nnifsu rrimarka li d-deçiΩjoni kienet tfisser li l-PN kisser iddemokrazija. Ironikament, is-sanzjoni talEΩekuttiv tal-PN laqtet l-iktar mhux lil dawk li waqqg˙u lil Richard Cachia Caruana, li huwa l-veru protagonista f’din il-balbuljata kollha, imma lil Franco Debono li appo©©jah fil-vot ta’ sfiduçja! Jidher li r-reazzjoni tal-EΩekuttiv kienet wa˙da klassikament Makkjavelljana: min-na˙a lwa˙da jidher li hemm par idejn sodi, u min-na˙a l-o˙ra tin˙areg sanzjoni li ma turtax lil Jeffrey Pullicino Orlando li huwa l-iktar wie˙ed perikoluΩ u li kapaçi jasal fejn g˙andu jasal, u fl-istess waqt taqta’ ras Franco Debono li huwa kkalkulat li g˙alkemm jipprotesta, çertament mhuwiex sejjer ma jibqax Kattoliku u jappo©©ja lill-Papa xorta wa˙da.

15.07.2012

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

GonziPN jimponi l-interdett jistenna li g˙andu jkollu min jokkupa poΩizzjonijiet ta’ tmexxija biex ji©bed warajh il-lealtà assoluta tat-truppi tieg˙u. L-uniku fattur koagulanti fi ˙dan GonziPN fis-snin li g˙addew spiçça jkun liggranfar mal-pultruna talpoter, kif il-klikka sservi lilha nnifisha permezz tal-poter u kif se tibqa’ tipperpetwa ru˙ha fil-poter g˙as-snin li ©ejjin. Meta sistema ta’ poter b˙alma huwa GonziPN, tidde©enra f’“oligarkija, “xibka ta’ ˙aΩen”, jekk mhux ukoll f’“dittatura”, il-Whip tal-Partit fil-Gvern ma tibqax aktar strument li jiggarantixxi lg˙aqda u l-kompatezza fi ˙dan il-grupp parlamentari, imma ssir mezz ta’ ripressjoni, li ja˙dem biex jo˙noq id-dissens bil-forza. F’˙afna minn dak illi qalu d-deputati dissidenti, fis-sustanza kien hemm qbil dwaru u qajla ©ie merut, g˙ajr g˙allmod li bih dawn esternaw iddissens tag˙hom. Beda jberraq sew g˙al dawn id-dissidendi biss, hekk kif bil-vot tag˙hom spiççaw qieg˙du fir-riskju l-eΩistenza

perpetwa tal-klikka GonziPN. Dan ikompli jikkonferma kif ta˙t GonziPN il-politika dde©enerat minn wa˙da ta’ sustanza fuq kwistjonijiet, g˙al wa˙da superfiçjali ta’ interessi u klikek. Prova o˙ra ta’ kif pajjiΩna qieg˙ed jitmexxa b’sistema ta’ klikek u oligarkija hija kif anki f’kaΩi fejn persuni li jfallu f’qasam, minflok ma jwarrbu minn poΩizzjonijiet ta’ tmexxija, sempliçiment jittrasferuhom minn pultruna g˙al o˙ra. EΩempju çar ta’ dan, kif min ikun involut f’kaΩ ta’ inkompetenza grassa xorta tinstablu xi ‘pultruna’ o˙ra li takkomodah, huwa dak tal-In©inier Karl Camilleri. Wara r-riΩenja minn CEO tal-Korporazzjoni Enemalta fil-kuntest tal-kaΩ mill-aktar serju tar-rimi u l-˙rug illegali tal-gass Mercaptan, ta’ nfiq bl-addoçç minn kont bankarju tal-Enemalta u kritika dwar tmexxija ˙aΩina fl-istess korporazzjoni, xorta wa˙da spiçça sab ‘pultruna’ o˙ra xi mkien ie˙or. Ta’ GonziPN, lil Karl Camilleri, sabulu pultruna komda o˙ra, din id-darba fl-MCCA

fejn in˙atar b˙ala project administrato r biex imexxi pro©ett hemmhekk. Lil tal-klikka GonziPN anki fejn fula f’qamar xi ˙add jitne˙˙a minn postu min˙abba xi bawxata jew o˙ra, xorta jaraw kif jag˙mlu kif jakkomodawh xi mkien ie˙or. Ta˙t GonziPN hawn topera wkoll sistema fewdali fejn ilpoter jintiret, mhux biss filfamilja naturali b˙al fil-kaΩ ta’ Beppe Fenech Adami u Mario de Marco, imma anki fil‘familja politika’ fis-sens ristrett tal-kelma. Meta Austin Gatt aktar kmieni din is-sena ˙abbar li kien se jerfa’ mill-politika biex ikollu aktar ˙in malmara tieg˙u, kienu bosta li ˙adu n-nifs li dan ix-xempju u l-kwintessenza tal-arroganza kien se jistrie˙ u jserra˙. Imma issa g˙andna l-konferma illi se jimlew il-vojt tieg˙u Ωew© clones tieg˙u u li mhumiex neqsin mill-arja Ωejda u mill-prepotenza. Óa©a naturali Claudio Grech u Manuel Delia ma jistax jonqos li se jie˙du vanta©© massimu mis-sa˙˙a kbira li akkumulaw f’idejhom kemm

damu jservu u jisservew fissegretarjat ta’ Austin Gatt. Dan huwa mod ie˙or kif issistema ta’ poter GonziPN tikklownja u tipperpetwa lilha nnifisha. Austin Gatt ma sta˙ax fillaqg˙a tal-Kumitat EΩekuttiv tal-Óamis illi jie˙u rwol minn quddiem nett biex Franco Debono jinΩamm milli jo˙ro© b˙ala kandidat meta fuq ilÓames Distrett se jikkontesta l-clone tieg˙u Manuel Delia li tg˙idx kemm kien iddandan bir-rotot il-©odda tal-Arriva u spiçça jin˙eba hekk kif dawn ir-rotot bdew jit˙addmu, irrid ng˙id jit˙abblu, fil-prattika. Fl-istorja ta’ pajjiΩna, issa g˙andna t-tieni wie˙ed kunjomu Gonzi, li wara li ma kienx kapaçi j©ib lil kul˙add on board , bil-konvinzjoni u bil-perswaΩjoni, spiçça jirrikorri g˙all-arma tal-impoΩizzjoni tal-inderdett, mhux g˙all-Infern, g˙ax g˙all-grazzja t’Alla dak iΩ-Ωmien g˙adda, imma fil-kaΩ ta’ JPO, Debono, u Mugliett g˙allimbu politiku.

“

Il-Óamis li g˙adda fid-Dar Çentrali talPartit Nazzjonalista, waqt li l-Kumitat EΩekuttiv tal-PN kien qieg˙ed jiddelibera dwar in-nuqqas ta’ dixxiplina tat-tliet deputati: Pullicino Orlando, Debono u Mugliett, li ˙aduha kontra loligarkija u l-klikkiΩmu fi ˙dan GonziPN, ironikament il-bieb prinçipali kien im˙ares minn persuna b’rekord kriminali, xi ˙add ie˙or mag˙ruf li jqa˙˙ab innisa u ie˙or li g˙andu mittrinità, jag˙mel tliet xog˙lijiet f’persuna wa˙da. Dan huwa t-tip ta’ ‘ high moral ground ’ li jridu jimpressjonaw bih ta’ GonziPN, jimponu d-dixxiplina u jag˙tu l-interdett fuq min, tajjeb jew ˙aΩin, ˙are© g˙onqu u mexa kontra l-kurrent, u fl-istess ˙in din il-wirja ta’ forza talmist˙ija, b’dat-tip ta’ karattri dubjuΩi li simbolikament kienu huma li ddeterminaw min kellu jid˙ol u min kellu jibqa’ barra. Fil-verità, it-tmexxija Nazzjonalista ddg˙ajfet mhux ftit matul dawn l-a˙˙ar snin, proprju g˙ax kienet nieqsa millaxxendent morali li wie˙ed

Moviment iffukat fuq il-©ejjieni

Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo

L-a˙jar tmexxija g˙al pajjiΩna tista’ ting˙ata biss minn min g˙andu l-a˙jar viΩjoni g˙al pajjiΩna, g˙all-familji tag˙na u g˙all-poplu tag˙na. ViΩjoni li toffri miri biex imexxu lil pajjiΩna u l-poplu tag˙na ’l quddiem. Biex jintla˙qu lmiri, je˙tie© li jing˙ataw proposti konkreti li jissarrfu f’˙idma li tindirizza l-aspirazzjonijiet tal-familji u tal-poplu b’mod in©enerali. Il-moviment li nbena u li qed jinbena madwar il-Partit Laburista g˙andu g˙anijiet çari. Nemmnu li f’pajjiΩna kul˙add g˙andu jing˙ata lopportunità biex jirnexxi. Nemmu bi s˙i˙ fil-progress tas-soçjetà. Progress li jitkejjel skont ma javvanzaw dawk laktar dg˙ajfa fis-soçjetà. Mira ewlenija tag˙na hija li, flimkien ma’ ˙afna o˙rajn, nibnu soçjetà ©usta. Soçjetà li toffri l-˙arsien lil min je˙tie© spalla ming˙and l-o˙rajn. Soçjetà li toffri wens li min jaqa’ lura jew li g˙andu ˙tie©a ta’ aktar attenzjoni. Soçjetà li tintegra lil kul˙add u li mit-tolleranza tag˙ti d-

drittijiet. Nifhmu bi s˙i˙ li pajjiΩna g˙andu bΩonn impenn akbar u tmexxija a˙jar biex ise˙˙ tkabbir ekonomiku. Ekonomija li to˙loq ixxog˙ol, ekonomija li tkattar il-©id. B˙ala moviment qed nifhmu li biex ise˙˙ tkabbir ekonomiku je˙tie© li no˙olqu koalizzjoni favur ix-xog˙ol. Koalizzjoni li ti©©ieled ilburokrazija u li tippromovi lkreattività u kull idea li tista’ to˙loq ix-xog˙ol. Nifhmu li pajjiΩna je˙tie© li jkollu aktar Ωg˙aΩag˙ li jirnexxu. G˙alhekk qed nipproponu garanzija g˙aΩΩg˙aΩag˙ ta’ tag˙lim, ta˙ri© u xog˙ol. Aktar ma jirnexxu Ωg˙aΩag˙, aktar nag˙tu lil pajjiΩna baΩi u potenzjali biex nirnexxu aktar fil-futur. Je˙tie© li f’pajjiΩna jkollna mhux biss aktar xog˙ol iΩda xog˙ol ta’ kwalità tajba. Irridu naççertaw li jkollna xog˙ol li joffri kundizzjonijiet u d˙ul li jaççerta livell xieraq ta’ g˙ajxien. Dan jirrikjedi impenn biex nattiraw investiment ©did f’pajjiΩna, iΩda jid-

dependi wkoll mill-˙iliet li pajjiΩna u l-˙addiema tag˙na jkollhom. Tmexxija xierqa g˙al pajjiΩna g˙andha tg˙in biex ise˙˙ it-tkabbir ekonomiku u ji©i ggarantit il-˙arsien. G˙alhekk, it-tmexxija talpajjiΩ ma tistax tkun il-maΩΩra li ΩΩomm lura lil pajjiΩna milli jimxi ’l quddiem. Ma tistax tkun il-mezz li bih jin˙olqu piΩijiet li mhumiex me˙tie©a. Tmexxija li g˙andha taççerta li l-flus li jin©abru mit-taxxi, li jin˙oloqu mix-xog˙ol u linvestiment, ikunu uΩati u applikati fi pro©etti li jrendu, f’inizjattivi ta’ ©id. G˙alhekk, tmexxija g˙aqlija tag˙raf tag˙Ωel il-prijoritajiet tag˙ha sewwa. Tag˙raf tifhem liema huma dawk l-inizjattivi li g˙andhom jitwettqu l-ewwel. Prijoritajiet li jiggwidaw lil min jiddeçiedi biex jag˙raf jag˙Ωel sewwa kif flus il-poplu jintefqu u kif b’dawk il-flus il-poplu jing˙ata la˙jar. Biex in©eddu lil pajjiΩna, biex inwettqu din il-viΩjoni je˙tie© li pajjiΩna jkollu

tmexxija li tkun iffukata fuq il-˙ti©ijiet tal-pajjiΩ. Tmexxija li tkun qed tisma’ lill-poplu, tifhem dak li huwa me˙tie© u tiddedika l-˙idma tag˙ha g˙all-©id tal-poplu li tmexxi. PajjiΩna llum huwa mmexxi minn min nesa lill-poplu. Minn min huwa mitluf fil˙ti©ijiet tieg˙u. Minn min huwa mitluf ja˙seb kif jibqa’ ggranfat mal-poter. Minn min tilef is-sens ta’ prijoritajiet ©usti g˙al pajjiΩna. Din it-tip ta’ tmexxija ma tistax taççerta li pajjiΩna jindirizza b’mod korrett il-˙ti©ijiet tal-©ejjieni. Tmexxija b˙al ta’ GonziPN ma tistax tie˙u la˙jar deçiΩjonijiet biex in˙ejju lil pajjiΩna g˙all-futur. GonziPN qed i˙ares wisq lejh innifsu tant li nesa lil o˙rajn. PajjiΩna je˙tie© tmexxija ©dida. Tmexxija li tibdel iddirezzjoni li pajjiΩna ng˙ata u li qieg˙ed jing˙ata. PajjiΩna jista’ jil˙aq il-miri li qeg˙din noffru. PajjiΩna qed jistenna la˙jar u g˙alhekk hemm bΩonn tmexxija minn moviment iffukat fuq il-©ejjieni.

15.07.2012

Kumment

Ìo dari fl-istorbju Sur Editur, Sa ftit Ωmien ilu, meta kont nisma’ min jilmenta millistorbju u l-iskomdu ta’ xi forma ta’ struttura ma©enbu, kont nipprova nifhmu u nag˙dru. Illum, li jien ukoll g˙addej mill-istess sitwazzjoni, nifhem aktar u a˙jar dak li jg˙addu minnu l-istess individwi. Naf li x-xog˙ol irid isir u naqbel ma’ dan ladarba jkun hemm il-permessi me˙tie©a. IΩda dejjem emmint li f’kull ˙a©a li ssir ta˙t il-kappa taxxemx g˙andu jkun hemm iddritt u r-rispett reçiproku. IΩda milli jidher, illum il©urnata kul˙add i˙ares lejn id-dritt bla ma g˙all-inqas jittawwal lejn ir-rispett lil g˙ajru. Kif g˙edt, jekk ix-xog˙ol g˙andu jsir, ˙a jsir, iΩda nemmen li jekk m’hemmx awtorità li t˙ares lill-individwu, g˙andha titwaqqaf wa˙da. Jekk hemm di©à, nitlob lil min jilluminani fejn g˙andi nirrikorri. Li l-istorbju fix-xog˙ol talbini jibda fis-7.30am, lili b˙ala pensjonant, tag˙tini ©ewwa, g˙ax inkun g˙adni qed inqum mis-sodda. U verament in˙ossha ˙a©a kiefra. IΩda naf li f’xi ˙in dan ix-xog˙ol irid jibda. Li jintuΩa çertu makkinarju tqil, nifhimha wkoll. IΩda li ljack hammer jintuΩa l-˙in kollu bejn is-7.30am u s6.30pm, hi xi ˙a©a li ©©ennen lill-©irien. U dan meta x-xog˙ol ikun qed isir ma©enbek – tifirdek biss ©ebla ta’ disa’ pulzieri. Lanqas ma naf minn meta jum tax-xog˙ol tal-˙addiema tal-©ebel qed jaqbeΩ it-tmien sig˙at stipulati bil-li©i Maltija. IΩda din mhix biçça tieg˙i. Aktar tirrigwarda lill-Awtorità tas-Sa˙˙a u Sigurtà fil-post tax-xog˙ol. IΩda jien, b˙ala çittadin, g˙andi niçça˙ad mid-dritt ta’ djalogu mal-familja, minnuqqas ta’ mistrie˙ waranofsinhar u minn dak ta’ kmieni filg˙odu?

U dan mhux kollox. In˙oss li dari, li b’tant sagrifiççju batejna jien u marti biex ikollna, spiççat saret tal-istess ˙addiema ta’ ma©enbi. Inqum filg˙odu u nara krejn fuq il-bit˙a tieg˙i, bilbajla u l-konkos. Óadd ma almenu javΩak minn qabel biex tie˙u l-prekawzjonijiet u tilqa’ g˙all-konkos li jaqa’ u j˙ammi©lek l-art, il-pjanti u kulma jkollok fit-terazzin jew fil-©nien. Jekk tkellem lill-˙addiema bil-kelma t-tajba, jg˙idulek li g˙andhom ix-xog˙ol u jridu jlestu. Jekk tabbuΩa tg˙idilhom kelma o˙ra, jg˙idulek li g˙andhom il-permess. IΩda skuΩi, hemm xi permess li jeqridli l-privatezza u l-paçi interna? Kull darba li l-˙addiema jitilqu, jien, marti u t-tfal, na˙lu sa˙˙itna u l-ilmijiet biex innaddfu warajhom f’darna. Nitlob li l-Awtorità tid˙ol sew f’dawn is-sitwazzjonijiet li qed iqarrbu familji s˙a˙ lejn il-©enn. Ma n˙ossx li b˙ala çittadin onest, jien u nies o˙ra b˙ali, g˙andna nit˙allew ng˙addu minn dan il-kalvarju. Mhix kwistjoni li nitolbu jew ning˙ataw xi flus, iΩda nitolbu xi forma ta’ li©i li taqbeΩ g˙alina fl-g˙eja mentali li qed tkun ikkawΩata fuqna ming˙ajr ˙tija. G˙eja li,

appena nid˙lu fis-sodda, nafu li fi ftit sig˙at ikollna ta’ bilfors intiru minnha biex insegwu mill-©did il-bumbardamenti, jum wara l-ie˙or. Il-paçi fil-familji tinqered. Jaslu t-tfal mix-xog˙ol, ikollhom seba’ mitt sena sa ma jer©g˙u jitilqu ’l barra, g˙ax jafu li mill-5.30pm sas-6.30 jew is-7.00pm mhux se jkun hemm mistrie˙ u kwiet biex niddiskutu b˙ala familja. Hemm bΩonn ur©enti li jsir xi ˙a©a. Ma jistax ikun li min suppost jara li dawn l-affarijiet ma jsirux, jag˙laq g˙ajnejh u qisu mhu jsir xejn. Tmien sig˙at storbju biljack hammer kuljum di©à hu ˙afna, a˙seb u ara 11-il sieg˙a. Nistenna g˙alhekk li xi ˙add awtorevoli jinnota ttalba tieg˙i u jag˙ti titwila. Barra minn hekk nissu©©erixxi li meta tkun se ssir xi binja, il-perit fuq ix-xog˙ol, jag˙mel kuntatt mal-©irien, ifehimhom x’se jsir; il-˙inijiet ta’ skomdu x’se jkunu, u xi kemm se jdum g˙addej ixxog˙ol. Barra minn hekk, il-˙addiema g˙andhom iΩommu kuntatt mal-©irien kull meta jkunu se jag˙mlu xi xog˙ol li jo˙onqilhom il-privatezza tad-dar tag˙hom. JOSEPH NAVARRO, IL-KALKARA

Maria Maddalena Azzopardi Ir-regola tan-natura tg˙idilna li kull min irçieva l-˙ajja irid jg˙addi mill-mewt f’kuntest ta’ bidu u tmiem, l-iktar filosofija sempliçi u reali, li bilfors irridu nkunu rrassenjati g˙aliha. F’kuntest Nisrani mbag˙ad, id-dimensjoni titwessa’ ftit aktar. G˙alina l-Insara, ilmewt mhija xejn ˙lief stat li jwassalna g˙al stat ie˙or ta’ ˙ajja. Passa©© minn din l-art li a˙na nsej˙u dinja, g˙all-˙ajja ta’ bla tmiem. Madankollu, b˙ala bnedmin, ji©ifieri esseri b’sentimenti g˙olja kollettivi, ikollna nammettu li meta jonqos xi ˙add minn fostna, in˙ossu g˙alih,

Toni Friggieri

Minn fuq jikkundannaw lill-Partit Laburista

Apprezzament

Sur Editur,

MINN FUQ IL-WHITEBOARD

nibkuh, niftakruh, nitolbu g˙alih u nsemmuh fil-©id u bil-©ie˙ li jist˙oqq. Maria Maddalena Azzopardi mietet fl-età ta’ 81 sena u, a˙na li konna nafuha, ˙assejnieha, ftakarnieha kemm kienet mara ta’ dinjità u rispettabbli u nibqg˙u niftakruha. Maria Maddalena Azzopardi kienet omm ©enjali, omm ta’ servizz leali lejn il-familja tag˙ha, lejn Ωew©ha Joseph illi ilu mibki s-snin, u lejn uliedha Carmel u MaryRose li kienu lmimmi t’g˙ajnejha. Kienet omm tradizzjonali, li lesta g˙al kull sagrifiççju u impenn, imbasta li dan ikun g˙all-©id tal-familja sabi˙a tag˙˙a. U g˙alhekk illi l-firda

minn mag˙ha n˙asset tassew u ser tibqa’. Ta’ Nsara li a˙na, nibqg˙u nemmnu bis-s˙i˙, illi g˙alkemm Maria Maddalena mietet, hija appuntu minn stat da˙let fi stat ie˙or ta’ ˙ajja u li din il-˙ajja hija konkretament ming˙ajr tmiem. F’din il-˙ajja ©dida, Maria Maddalena mhix ser tg˙addi mill-u©ig˙ u tesperjenza ddmugh ta’ niket li setg˙et esperjenzat f’din. G˙ax Maria Maddalena Azzopardi saret membru ©did fis-Saltna tasSmewwiet. Il-Mulej jag˙tiha tassew il-mistrie˙ ta’ dejjem. LINO GRIXTI, BL-EMAIL

Dan l-a˙˙ar l-Awditur Ìenerali, f’rapport ippreΩentat lillParlament, qal li l-Kunsill tal-Istudenti tal-Università (il-KSU) ma kellu l-ebda jedd li jikri partijiet mill-binja tal-Istudents House lil terzi persuni, billi l-KSU ma kellha l-ebda titlu fuq dan il-bini. L-Università g˙addiet din il-binja lill-KSU biex jamministawha, iΩda din kriet is-sular ta’ isfel lil diversi azjendi. Dan ifisser li dawn il-kirjiet kienu saru b’mod abbuΩiv. Lawditur jg˙id ukoll li kien hemm nuqqas ta’ kontabbiltà u trasparenza meta saru dawn il-kirjiet. Ir-Rapport tal-Awditur jag˙ti ra©un lil Dr Owen Bonnici, ilKelliem Laburista g˙all-Edukazzjoni Og˙la, li f’Diçembru li g˙adda kien talab li ssir investigazzjoni dwar il-mod kif saru dawn il-kirjiet. Fil-fatt, Bonnici, fi stqarrija li g˙amel wara dan ir-rapport, filwaqt li sostna li dan ir-rapport kien jikkonferma dak li kien qal hu, f’isem il-Partit Laburista appella lill-Università biex b’mod immedjat tniedi riforma s˙i˙a fuq il-linji gwida sabiex tidda˙˙al s-serjetà u t-trasparenza Min-na˙a tag˙ha l-g˙aqda tal-istudenti Pulse, filwaqt li sostniet li l-KSU bil-mod kif a©©ixxiet f’dan il-kaΩ kienet qed tag˙ti eΩempju ˙aΩin lill-istudenti, uriet it-tama li l-Kunsill tal-Istudenti jirrispetta dak li nstab mill-Awditur u jie˙du lpassi neçessarji biex jirrimedjaw g˙al dak li sar ˙aΩin. IΩda l-g˙aqda SDM, li tmexxi l-Kunsill tal-Istudenti talUniversità, kif ukoll il-Partit Nazzjonalista, minflok ma ammettew li l-KSU kien Ωbalja, biex ma ng˙idux li abbuΩaw mis-sitwazzjoni, b˙as-soltu raw kif g˙aw©u l-fatti u ˙ar©u jikkundannaw lill-Partit Laburista u lill-Pulse g˙ax sostnew li dawn kienu g˙amlu attakk fuq ir-rappreΩentanti tal-istudenti tal-Università ta’ Malta. Mag˙hom we˙el Owen Bonnici li, skont huma, dan minflok jifhem x’inhuma l-prijoritajiet g˙all-istudenti Universitarji, jattakka lill-g˙aqdiet kollha tal-Università li jag˙mlu uΩu mill-art offruta lilhom bla ˙las mill-KSU, kif ukoll il-ftehim li permezz tieg˙u l-KSU jikri proprjetà lill-g˙aqdiet kummerçjali li joffru servizzi lill-istudenti kollha tal-Università. Fl-istqarija tag˙hom, l-SDM u l-Partit Nazzjonalista, wasslu l-messa©© mg˙awwe© li l-Partit Laburista kien qed jipprova jça˙˙ad lill-SDM u lil g˙aqdiet o˙ra tal-istudenti minn xi d˙ul finanzjarju jew minn post minn fejn joperaw. Dan meta l-fatti juru xorta o˙ra, tant li Bonnici, f’isem ilPartit Laburista, fil-fatt kien qieg˙ed jitlob li jsiru diskussjonijiet mal-KSU dwar kif tista’ tidda˙˙al trasparenza s˙i˙a filproçeduri kollha tal-kirjiet, ti©i assigurata l-awtonomija finanzjarja tal-KSU, li hi ˙a©a importanti u kruçjali g˙allavvanz tal-istudenti fl-Università, kif ukoll biex jinstabu metodi kif l-organizzazzjonijiet fuq il-kampus jing˙ataw aktar spazji fejn ikunu jistg˙u jwettqu l-˙idma tag˙hom g˙all-©id tal-istudenti. Dan huwa ferm ’il bog˙od minn dak li qed jallegaw l-SDM u l-Partit Nazzjonalista, li biex jg˙attu xturhom qed jg˙aw©u l-fatti. Jidher li dawn qed jiddispjaçihom ˙afna, mhux g˙ax kienu fil-˙aΩin, imma li wara li g˙al snin s˙a˙ ˙add millUniversità ma g˙araf jilqa’ g˙al din is-sitwazzjoni mill-aktar inkwetanti snin ilu, se jkollha tittie˙ed azzjoni wara li l-Partit Laburista a©ixxa biex jara li l-affarijiet isiru kif g˙andhom isiru. L-SDM ipprovat timpressjona billi qag˙det tikkwota u ssemmi ˙afna çifri ta’ flus li l-KSU rnexxielha takkwista u li ntuΩaw favur l-istudenti. Tajjeb li ssir ˙idma li minnha jgawdu l-istudenti, iΩda dan xorta ma ji©©ustifikax il-mod kif saru l-affarijiet. Ma jistax wie˙ed, bl-iskuΩa li qed ji©bor il-flus g˙al kwaΩa ©usta, jag˙mel dan b’metodi li xejn mhuma trasparenti u li jmorru kontra r-regolament u l-proçeduri ta’ kif suppost isiru l-affarijiet.

Aktar fuq id-dejn milli l-edukazzjoni “Infaqna aktar biex in˙allsu l-img˙ax fuq id-dejn milli nfaqna fuq l-iskejjel, fuq it-teachers, fuq il-kotba, fuq il-learning support asssistants biex ng˙inu lit-tfal tag˙na. RiΩultat tal-inkompetenza ta’ dan il-Gvern.” Joseph Muscat, Ta˙t it-Tinda, Óal G˙axaq

15.07.2012

Kumment

Irwejja˙ ta’ gassijiet f’San Ìwann

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

Sur Editur,

X’supporter fini! Il-partitissima talÓadd l-1 ta’ Lulju kont qieg˙ed nistennieha fuq ixxwiek! Spanja kontra l-Italja! Di©à lordni tal- fixture tal-log˙ba m’g˙o©obni xejn. Ridt li tkun l-Italja kontra Spanja! Na˙seb li ntba˙tu malajr. Jiena supporter prim tatTaljani! Ma nafx, imma meta narahom jilag˙bu tant nie˙u gost. Nitpaxxa. Mhux g˙aliex jilag˙bu xi futbol spettakolari. Minn dak li ninnota t-Taljani jafu jilag˙bu g˙ar-riΩultat. Hija l-virtù mqaxxra fihom. Il-log˙ba jafuha sewwa. Jafu jaddattaw ru˙hom g˙al kull sitwazzjoni li tinqalg˙alhom fuq il-pitch. It-teknika li g˙andhom hija kbira! Il-professjonalità tag˙hom tg˙a©©ibni! Wara log˙ba ma©istrali kontra l-Ìermanja, fejn ©abuhom litteralment il-pupazzi tag˙hom, stennejt li fil-finali t-Taljani kienu se jo˙or©u l-qawwa kumbattiva tag˙hom. Ma tag˙tunix tort! Mhux ˙a tarmi lil Gigi Buffon, goalkeeper ta’ klassi mondjali. U lanqas se twarrab lill-playmaker ta’ nofs il-grawnd, Andrea Pirlo, jew lill-attakkant miçidjali, Mario Balotelli. Lil dan laqqmug˙ ‘Super Mario’! Insomma, jekk tabqad iddur il-plejers wie˙ed wie˙ed, Ωgur li se ssib ˙afna xi tfa˙˙ar fihom. Dawn jilag˙bu malkrema tat-timijiet fl-Italja u fl-Ingilterra. U ma rridx ninsa lanqas lill-kowç bravu, Cesare Prandelli. Mill-mod g˙aqli kif imexxi t-tim u anki kif jit˙addet, jurini x’kalibru g˙andu! Imma t-Taljani bnedmin! U l-bnedmin jiΩbaljaw sa fejn naf jien! B˙alma Ωbaljajt jiena wkoll. Illum ng˙id li waqajt fixxibka tag˙hom. B˙all-©urnalisti Taljani bdejt nara kbir. Ósibt li g˙aliex mal-Ìermanja reb˙u b’mod konvinçenti u b’dominanza assoluta, l-istess storja kienet se tirrepeti ru˙ha mat-tim Spanjol. Insejt li l-Ispanjoli, minn barra l-istilel individwali li g˙andhom, jafu jilag˙bu flimkien u jkunu altruwisti. X’eΩempju tajjeb tani Fernando Torres meta fl-a˙˙ar gowl fil-finali kontra l-Italja, minflok ma skurjah hu, qassam lil Juan Mata. X’differenza mill-egoiΩmu ta’ Claudio Marchisio li ma qassamx lil Antonio di Natale li seta’ façilment jag˙laq il-log˙ba g˙al 3-0 favur l-Italja mal-Ìermanja! X˙in daqqu t-8.30pm kelli deni ta’ Ωiemel. Xtaqt ˙afna li tTaljani jirb˙u l-kompetizzjoni. Ma xtaqx li l-Ispanjoli jwaqqfu dan ir-rekord, inkella x’gost ikun fih il-futbol jekk l-istess tim jibqa’ jirba˙! Qabel bdiet lill-log˙ba lil Salvu g˙edtlu: “Salv xieraq it-Taljani jirb˙ulhom u jumiljawhom lillIspanjoli!” Ma bsartx li b’dak li g˙edt ©ibt il-˙sara fuq it-tim tieg˙i stess! X˙in xeg˙elna t-televiΩjoni qlibnielu fuq ir-RAI biex nisimg˙u l-kummenti tal-kummentaturi Taljani. Mill-mod ta’ kif kienu qieg˙din jitkellmu u mit-tip ta’ features li bdew juru qabel, il-messa©© kien li r-reb˙a kienet g˙all-Italja mija fil-mija! Ûball o˙xon g˙aliex il-©urnalisti sportivi Taljani stess jg˙idu li lill-avversarju trid tirrispettah billi tapprezza lkapaçitajiet tieg˙u u t˙ejji ru˙ek sewwa g˙all-log˙ba. Waslu g˙all-innijiet nazzjonali. Mal-Ìermanja t-Taljani tant kantaw minn qalbhom Fratelli d’Italia . Imma ma’ Spanja ˙assejthom mreg˙xin. Tg˙id bdew jinteb˙u bil-paroli Ωejjed li ntqal fuq l-Ispanjoli f’pajjiΩhom u l-innu nazzjonali tag˙hom kixifhom? Ma g˙o©obni xejn l-ispirtu li Cesare Prandelli kellu g˙allpartita. Deher b˙al wie˙ed beΩg˙an. Mifxul. Ma jafx x’se jag˙mel bih innifsu! Tg˙id g˙aliex veru l-plejers kienu g˙ajjenin jew g˙aliex ma sabx irkabtu ta’ kif jista’ jwaqqafhom? Meta David Silva skorja fl-14-il minuta, di©à ˙adt l-ewwel daqqa! Bdejt inxommha li ©ejja wa˙da tinkiteb. It-Taljani kienu se jsibuha diffiçli biex jirkupraw. Id-daqqa tal-mewt ˙adtha fil-41 minuta meta skorja ©miel ta’ gowl Jordi Alba. Hawnhemm ma bdejtx nara iΩjed. Óassejt l-g˙araq ixoqq g˙alija. Qalbi ˙assejtha taqla’ l-e˙rex knock out! Qtajt qalbi g˙al kollox. Immutajt! Fit-tieni taqsima t-Taljani marru g˙all-ag˙ar. Il-gowls ta’ Fernando Torres u Juan Mata wrewni li l-Ispanjoli ˙ar©u biex jumiljaw iktar milli biex jirb˙u lit-Taljani. Forsi ˙assewhom urtati mill-paroli li ng˙ad fuqhom fil-medja Taljana. L-ikbar tag˙lima li tg˙allimt minn din id-damdima hi li supporter ta’ veru ma jparlax Ωejjed u jibqa’ j˙e©©e© lit-tim tieg˙u sal-a˙˙ar! U, l-paroli Ωejjed mhu tajjeb g˙al ˙add a˙seb u ara meta quddiem g˙andek it-tim Spanjol!

Wara li avviçinawni g˙add ta’ kostitwenti minn San Ìwann, kemm direttament, kif ukoll permezz ta’ text messages u lFacebook, dwar irwejja˙ ta’ gassijiet f’San Gwann stess, qajjimt il-kaΩ filParlament sa mit-2.7.12 permezz ta’ PQ 35957. Filwaqt li l-Ministru Pullicino qalli biex nindika x’tip ta’ rwejja˙ kont qed nirreferi g˙alihom biex staqsejt dil-mistoqsija lilu,

g˙adni qed nistenna twe©iba mill-Ministri Fenech u de Marco. Ovvjament bil-Parlament f’recess, il-Mulej biss jaf jekk u meta ning˙ataw ftit ˙jiel u sodisfazzjon dwar dan kollu. Stqarrija tad-DOI kienet ssolvi kollox f’˙akka t’g˙ajn li kieku dawn in-nies kellhom ftit diçenza. LEO BRINCAT MP, DEPUTAT PARLAMENTARI GÓAD-9 DISTRETT

Jintemm il-Victoria International Arts Festival fil-Parroçça ta’ San Ìor© Sur Editur, Nhar it-Tnejn filg˙axija, id-9 ta’ Lulju, fil-knisja Parrokkjali ta’ San Ìor© li qed t˙ejji g˙all-festa tal-qaddis patrun tag˙ha, ©ie fi tmiemu lVictoria International Arts Festival b’kunçert vokali u strumentali bis-sehem talOrkestra Filarmonika Nazzjonali, il-Kor Laudate Pueri u s-solisti Alastair Ross, Maria Frendo, Antoinette Camilleri, Joseph Mercieca u Edmund Saddington, ilkoll ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Joseph Vella li kkompona Sounds of Celebration Opus 129 biex ifakkar il-15-il edizzjoni ta’ dan il-festival presti©©juΩ li jintroduçi l-festa ta’ San Ìor© fil-Belt Victoria, li ti©i dejjem fit-tielet Óadd ta’ Lulju. Il-knisja BaΩilika ta’ San Ìor© kienet mimlija nies fosthom il-Ministru g˙al G˙awdex, Giovanna Debono, u Monsinjur Isqof Mario Grech. Wara l-premiere ta’ dik ilbiçça xog˙ol, l-Orkestra g˙addiet biex tesegwixxi isSymphony no. 9 in E Minor op. 95 (From the new World) ta’ Anthony Dvorak u wara çChichester Psalms ta’ Leonard Bernstein. Kienet serata tassew sabi˙a u ta’ li-vell mill-iktar g˙oli. Intant, l-ista©un tal-festi f’G˙awdex qabad ir-rittmu sew u l-Óadd 15 ta’ Lulju, kif g˙edna, g˙andna l-festa

popolari ta’ San Ìor© martri li matulha, fil-Knisja, tinstema’ ftit muΩika tassew sabi˙a talMonsinjur Giuseppe Farrugia mag˙ruf b˙ala ‘tal-Vers’, filwaqt li jie˙du sehem diversi baned minn Malta u G˙awdex, fost-hom anke lKing’s Own tal-Belt li lejlet ilfest, fit-8pm, tesegwixxi programm fi Pjazza San Ìor© ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast G˙awdxi tag˙ha, Mro John Galea. Fi ˙dan is-Soçjetà Filarmonika La Stella jeΩisti lgrupp tal-armar li, minn sena g˙al sena, qed jissokta jlibbes lill-belt Victoria b’armar sabi˙ u artistiku li jkompli jag˙ti bixra mill-aqwa lil din il-festa fl-eqqel tas-sajf. Il-log˙ob tan-nar ma jonqosx waqt li r-

radju tal-komunità jwassal fid-djar tal-G˙awdxin dak kollu li jkun g˙addej matul dawn il-jiem tal-festa. Bitteknolo©ija tal-lum l-emigranti wkoll ikunu jistg˙u jaqsmu dan il-fer˙ mag˙na. Jalla dawn il-festi kollha ji©u biex ikomplu jressquna lejn il-qaddis patrun u jg˙inuna nimxu fuq il-passi tieg˙u. Importanti li nag˙tu wkoll dik ix-xi ˙a©a li jitolbuna g˙ax biex tag˙mel festa trid spejjeΩ kbar, imma jiena nemmen li, bil-wasla tal-festa, ilparruçççani kollha jifir˙u u ssaltan mill-©did l-g˙aqda u larmonija li lkoll kemm a˙na nixtiequ! KAV. JOE M. ATTARD, RABAT, GÓAWDEX

Gejtu Vella u l-prekarjetà Sur Editur, Mela Gejtu Vella, ekstrejdunjonista, waqt il-programm TVAM tal-interpretazzjoni tieg˙u g˙ax-xog˙ol prekarju. Hu insista li qed isir itta˙wid dwar il-prekarjetà taxxog˙ol u qal li xog˙ol b’kuntratt m’g˙andux ikun ikklassifikat b˙ala xog˙ol prekarju. Skont l-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog˙ol, xog˙ol prekarju jfisser “meta jinkisru li©ijiet speçifiçi tal-pajjiΩ dwar l-impjiegi”. U dan hu tabil˙aqq dak li jsostni t-Taljan “sotto corne bastonate”. U Ωgur li hi prekarjetà g˙al bosta ˙addiema b’kuntratt ta’

xog˙ol li qed jit˙allsu biΩΩew© ewro u xi çenteΩmi fissieg˙a; li jitqabbdu bilfors ja˙dmu aktar mis-sig˙at stipulati u jin˙ar©ilhom çekk fuq kumpannija o˙ra, biex ma jit˙allsux b’rata ta’ sahra? U Ωgur li l-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xog˙ol (l-ILO) issostni li l-prekarjetà titfisser g˙al waqtiet fejn jinkisru lli©ijiet speçifiçi tal-pajjiΩ! Mhux dan li qed ji©ri? U˙ud jie˙du l-la˙ma fil-˙lasijiet talkuntratti tal-Gvern, u lill˙addiema tag˙hom jag˙tuhom l-g˙adma. Kif, possibbli Gejtu Vella, ekstrejdunjonista, ma jafx b’dawn il-manuvri? Jekk le, jipprova jindaga x’pagi g˙andhom bosta nies li

jag˙amluha ta’ uffiçjali tas-sigurtà mad-diversi kumpanniji li faqqsu ta˙t dan il-Gvern. Jista’ wkoll jistaqsi lill˙addiema li jinsabu jwettqu xog˙ol ta’ ˙asselin mad-diversi kumpanniji li nibtu biex inaddfu l-bini talGvern, korpi parastatali u privati. Jekk forsi b˙alissa Gejtu Vella hu impenjat f’xi xog˙ol li ma j˙allihx iwettaq dan li qed nitolbu, nissu©©erilu li kulma jrid jag˙mel hu li jitlob lill-membri tal-UÓM jersqu lejh. Nemmen li minn dawn il-˙addiema li semmejt hemm xi ˙add imsie˙eb f’dik l-unjin. E. TANTI IL-ÓAMRUN

15.07.2012

Ta’ Barra

It-tifsira tal-elezzjoni Libjana

minn LEO BRINCAT, Membru tal-Kumitat tal-Affarijiet Barranin u Ewropej tal-Parlament Malti. Elezzjoni fil-Libja ma tistax titqabbel ma’ elezzjoni ©enerali f’pajjiΩ Ewropew. Ma rridux ninsew li mhix fil-kultura ta’ dan il poplu li jesprimu ru˙hom b’dan il-mod ˙ieles g˙as-sempliçi ra©uni li ilha ma ssir elezzjoni mis-sena 1964 ta˙t ir-Re Idris xi ˙ames snin qabel ma ttajjar mill-poter. G˙alkemm huwa minnu li flistess waqt li n-nies kienu qed jivvutaw, kien hemm gangs armati, speçjalment lejn BengaΩi, li g˙amlu raids fuq polling stations u anki ˙arqu xi karti tal-vot, iΩda fil-biçça lkbira tieg˙u l-proçess mexa b’mod kalm u trankwill, speçjalment fil-belt kapitali ta’ Tripli, u xi ˙a©a tal-iskantament, fost l-aktar akkanti biex jeΩerçitaw id-dritt tal-vot kienu n-nisa. In-nies tant imtlew bl-entuΩjaΩmu li kienu qed jivvutaw

g˙all-ewwel darba, li w˙ud li kellhom subag˙hom immarkat bil-linka vjola b˙ala turija li vvutaw, ˙adu gost jie˙du ritratti ta’ subag˙hom u jitfg˙uhom fuq il-Facebook ˙alli juru lil kul˙add li vvutaw. G˙al ©enerazzjoni s˙i˙a din kienet l-ewwel darba li kienu qeg˙din jeΩercitaw dan id-dritt f’˙ajjithom. Jista’ jkun li l-elezzjoni nnifisha kebbset mill-©did sentimenti f’çerti re©juni li ilhom jibΩg˙u li jistg˙u jispiççaw emar©inati jew imwarrbin. Listess kif gruppi armati f’çerti postijiet sa˙ansitra g˙alqu terminals importanti taΩ-Ωejt b˙ala protesta. IΩda biex inkunu ©usti malpoplu Libjan wie˙ed irid i˙ares lejn l-istampa kollha u s˙i˙a. Il-fatt li madwar 1.2 miljun minn 2.8 miljuni votanti rre©istrati eΩerçitaw dan iddritt, huwa sinjal mill-aktar poΩittiv. Anki jekk it-triq quddiemhom taf tkun g˙adha wa˙da twila u tqila mimlija ostakli f’dan iΩΩmien importanti ta’ tranΩizzjoni demokratika, dak li se˙˙ fil-Libja ftit jiem ilu kien verament mument storiku wara tant xhur ta’ tixrid ta’ demm u tbatija. Il-mixja lejn it-triq tal-moderazzjoni fit-tmexxija kienet fiha nnifisha pass ie˙or sinjifikanti. Nemmen li Jbril g˙amel sew li wera mill-bidu nett li kien dispost li ja˙dem spalla ma’ spalla u id f’id mal-forzi politiçi kollha fil-pajjiΩ, jekk verament irid iwitti t-triq u jifta˙ il-bibien g˙all-koalizzjoni ta’ veru. L-akbar sfida li sejjer ikollu hija bla dubju ta’ xejn dwar jekk u kif sejjer jirnexxilu jirba˙ l-appo©© u s-sostenn talforzi tal-Lvant tal-Libja, li dej-

jem kellhom element ta’ federaliΩmu qawwi fihom. L-elezzjonijiet proprja g˙ad iridu jsiru s-sena d-die˙la wara li working group ikun kiteb kostituzzjoni ©dida, imma ssempliçi fatt li l-poplu t˙alla jeΩerçita d-dritt tal-vot kien ferm sinjifikanti, u wkoll ta’ sostenn g˙all-moral taç-çittadini ˙bieb u ©irien tag˙na. Is-sitwazzjoni fix-xhur li ©ejjin xorta wa˙da sejra tibqa’ wa˙da fra©li u sensittiva, u l-fattur tassigurtà jibqa’ problema li mhux lakemm ting˙eleb mil-lejl g˙an-nhar. IΩda meta tqis li dawn ilhom biss xhur li ˙ar©u mit-tifrik tal-battalji çivili u tarribelljoni, aktar wie˙ed g˙andu jiskanta bil-mod kif ir-

Rebbieg˙a G˙arbija tidher li ˙admet f’mod ˙iemed iΩda ferm effettiv, kuntrarju g˙al dak li kien ©ie mbassar. Li l-Libja marret g˙all-politika çentrali u ta’ moderazzjoni, huwa sinjal li n-nies aktar milli appo©© g˙al partit jew ie˙or, riedet ftit ser˙an il-mo˙˙ u anqas inkwiet wara t-trawmi kollha li g˙adha kif g˙addiet minnhom. Wara 42 sena ta’ dittatorjat ma niskantax li lpoplu jkun ˙erqan g˙al xi forma ta’ koalizzjoni. Li kelli nelenka l-akbar sfidi li nara mifruxin quddiem dan ilpajjiΩ ng˙id li huma: il-˙arsien tad-drittijiet tal-bniedem, li ji©u Ωarmati l- militias qawwijja li jeΩistu; u b’Ωieda ma ˙tie©a tal-

istabbiltà, il-bΩonn li mill-aktar fis il-pajjiΩ jibda jgawdi wkoll mit-tkabbir ekonomiku. Hemm ukoll sfida o˙ra – dwar kif jistg˙u ji©u utilizzati fl-a˙jar interess tal-poplu d-d˙ul kbir li g˙andha l-Libja mill-industrija tag˙ha taΩ-Ωejt b˙ala pajjiΩ produttur ewlieni. Filwaqt li jiena lest li nirrispetta kull verdett u g˙aΩla li jag˙mel il-poplu Libjan issa u fil-©ejjieni, nemmen li l-affarijiet marru ferm a˙jar milli wie˙ed seta’ jimma©ina. U g˙aldaqstant il-mertu g˙andu jing˙ata lill-poplu Libjan g˙allmaturità li wera f’dan ilproçess kollu. brincat.leo@gmail.com www.leobrincat.com

“Sabiex titjieb is-sigurtà hemm bΩonn id iktar soda milli s’issa wera l-Kunsill TranΩitorju” – George Saliba L-elezzjonijiet fil-Libja huma probabbilment pass mitlub mill-forzi tal-Punent sabiex juru li l-intervent tag˙hom ©ab id-demokrazija fil-Libja. Jekk wie˙ed i˙ares lejn irRebbieg˙a G˙arbija jaf li rra©unijiet wara dak li ©ara kienu n-nuqqas ta’ prospetti g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ kif ukoll ilkorruzjoni kbira fost l-erbg˙a tal-klikka. Huma dawn il-problemi li hemm bΩonn jissolvew, l-elezzjonijiet fil-Libja mhumiex soluzzjoni. Il-problema kbira l-o˙ra filLibja hija n-nuqqas ta’ sigurtà. Bin-nuqqas ta’ sigurtà ˙add George Saliba mhu ser jinvesti u mhux ser huwa eks-Ambaxxatur ta’ Malta fi Tripli jin˙oloq xog˙ol. Sabiex titjieb is-sigurtà hemm bΩonn id aktar soda milli s’issa wera l-Kunsill TranΩitorju u r-reb˙a ta’ Mahmud Jibril, mexxej tal-Gvern TranΩitorju ma tantx tawgura li s-sigurtà ser titjieb. G˙alkemm wie˙ed jista’ jqis l-elezzjonijiet b˙ala pass poΩittiv, hemm bΩonn affarijiet o˙ra sabiex il-Libja timxi ’l quddiem.

15.07.2012

Ta’ Barra

L-eLezzjonijiet ParLamentari fiL-Libja

“ejjew ning˙aqdu flimkien biex ner©g˙u nqajmu l-Libja fuq saqajha” – Mahmoud Jibril Fi tmiem il-©img˙a li g˙addiet inkitbet pa©na ©dida fl-istorja tal-Libja. Dan g˙aliex wara g˙exieren ta’ snin ta˙t it-tmexxija dittatorjali ta’ Muammar Gaddafi, il-poplu Libjan ˙are© jivvota f’elezzjoni ˙ielsa u b’mod demokratiku g˙aΩel lil min imexxih. KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn l-andament ta’ dawn l-elezzjonijiet u anke l-aspettattivi li dawn ©abu mag˙hom bit-tama li l-Libja jkollha futur politiku a˙jar.

Profil tal-elezzjonijiet Fl-elezzjonijiet ta’ tmiem il©img˙a li g˙addiet fil-Libja kien hemm Ωew© miljuni u tmien mitt elf votant irre©istrati minn popolazzjoni ta’ tliet miljuni u ˙ames mitt elf persuna. 45% tal-votanti rre©istrati kienu nisa. B’kollox, f’dawn l-elezzjonijiet ikkontestaw 2,639 kandidat li kkompetew biex jokkupaw 120 si©©u f’69 kostitwenza differenti. F’dawn l-elezzjonijiet kien hemm ukoll parteçipazzjoni sostanzjali min-na˙a tan-nisa. Fil-fatt, kien hemm 559 mara li kkontestaw f’isem xi partit politiku filwaqt li 88 mara o˙ra kkontestaw fuq baΩi individwali. Elezzjoni fi sfond ta’ festa Intant, il-votazzjoni saret fi sfond ta’ çelebrazzjoni u festa kbira, fejn il-poplu Libjan g˙all-ewwel darba ˙ass verament is-sodisfazzjon tar-rivoluzzjoni li rriΩultat fil-waqg˙a tar-re©im u t-twelid taddemokrazija. G˙all-ewwel darba l-poplu Libjan kellu ç-çans li jag˙Ωel lil min irid hu biex imexxih u mhux kellu mexxej impost fuqu. Il-lista tal-kandidati li kkontestaw dawn l-elezzjonijiet kienet twila mhux ˙aΩin u b’hekk il-poplu Libjan kellu ççans jag˙Ωel persuni differenti minn Ωg˙aΩag˙ sa anzjani u minn persuni tradizzjonali sa kandidati b’mentalità aktar miftu˙a. G˙al ˙afna çittadini Libjani, lg˙aΩla tal-kandidati li kellhom fuq il-lista kienet minnha nnifisha esperjenza ©dida. Óafna ddikkjaraw li ˙assewhom imgerfxin meta ©ew biex jivvutaw g˙ax ma kinux jafu la min huma l-kandidati u lanqas x’inhu l-pjan politiku tag˙hom g˙al-Libja. O˙rajn mill-bidu nett iddikjaraw li kienu ser jappo©©jaw lil Mahmoud Jibril g˙ax sa˙qu

li kienu jafu x’jista’ joffri lil pajjiΩhom u, minkejja li ta˙t irre©im kellu poΩizzjoni tajba, xorta wa˙da ˙assew li r-rwol tieg˙u fir-rivoluzzjoni kien wie˙ed kruçjali. Óa©a o˙ra komuni li kkaratterizzat il-proçess tal-votazzjoni kienet l-g˙ajta “Allah hu Akbar”, g˙ajta li ˙ar©et minn fomm mijiet ta’ votanti, b’sens ta’ ringrazzjament, waqt li tefg˙u l-vot tag˙hom fil-kaxxa. Minkejja kollox, dawn l-elezzjonijiet xorta wa˙da ma kinux kompletament ˙ielsa millvjolenza. Dan g˙aliex f’çertu n˙awi, speçjalment fil-Lvant tal-Libja, iddomina s-sens qawwi ta’ protesta kontra dawn l-elezzjonijiet. Fil-belt ta’ BengaΩi fost l-o˙rajn, uffiçjal elettorali nqatel b’tir ta’ arma tan-nar u materjal marbut malelezzjoni ng˙ata n-nar. Filwaqt li f’xi n˙awi l-postijiet ta’ votazzjoni damu ˙afna ma nfet˙u, fi n˙awi o˙rajn

iddominaw il-kjuwijiet tan-nies li ˙onqu l-postijiet tal-votazzjoni sa minn kmieni filg˙odu. B’mod in©enerali, f’˙afna n˙awi tal-Libja, il-proçess talvotazzjoni kien wie˙ed kalm u trasparenti g˙all-a˙˙ar, g˙alkemm kien hemm u˙ud mill-votanti li damu aktar minn g˙axar minuti sakemm iddeçidew lil min kienu ser jivvutaw. Intant, fil-Pjazza tal-Martri n©abru g˙add kbir ta’ nies li ççelebraw dan il-mument storiku bil-bnadar f’idejhom, filwaqt li kantaw innijiet b’messa©©i favur il-libertà. L-Alleanza tal-Forzi Nazzjonali fil-vanta©© Kmieni din il-©img˙a beda lproçess tal-g˙add tal-voti. Lewwel indikazzjonijiet urew li l-Alleanza tal-Forzi Nazzjonali kienet qieg˙da tgawdi vanta©© fuq il-partiti l-o˙ra. Dan wara li

rnexxielha tikseb 52% tal-voti f’erba’ minn tlettax-il distrett. L-Alleanza hija mag˙mula minn koalizzjoni ta’ 38 partit differenti li lkoll ikkampanjaw favur aktar liberaliΩmu u progress. Il-prijorità talAlleanza se tkun l-aktar fuq fatturi marbuta mal-ekonomija. Il-mexxej ta’ din l-Alleanza huwa Mahmoud Jibril li kien ilprim ministru li mexxa l-Gvern TranΩitorju Libjan wara lwaqg˙a tar-re©im ta’ Gaddafi, u li ddikkjara l-Libja b˙ala pajjiΩ me˙lus. Osservaturi politiçi qalu li jridu jg˙addu xhur s˙a˙ sakemm ikun iffurmat gvern ta’ koalizzjoni. G˙alkemm issa˙˙a tal-militar kulma jmur qed tmajna, huwa ma˙sub li jridu jg˙addu s-snin sakemm is-sistema ©dida politika talLibja tkun tista’ tibda tiffunzjona kif suppost. Intant, is-Segretarju Ìenerali tal-Ìnus Mag˙quda, Ban Ki-

Moon, fera˙ lill-poplu Libjan li rnexxielu jmexxi proçess elettorali bl-aktar mod trasparenti. Ûied jg˙id li kien hemm eluf ta’ Libjani li ssagrifikaw ˙ajjithom biex taw lill-poplu Libjan iç-çans biex ikun jista’ jibni stat ©did ibbaΩat fuq iddinjità umana. L-appell ta’ Mahmoud Jibril Mahmoud Jibril appella g˙allg˙aqda nazzjonali bejn il-partiti politiçi u sa˙aq li f’dan ilmument il-fazzjonijiet politiçi g˙andhom ja˙dmu id f’id biex i©ibu l-istabbiltà u l-ordni filpajjiΩ. Qal li l-prijorità f’dan ilmument g˙andha tkun li kul˙add jing˙aqad flimkien biex il-Libja ter©a’ tqum fuq saqajha. Temm jg˙id li biex filLibja tirrenja l-istabbiltà je˙tie© li jkun hemm ta˙lita ta’ sistema presidenzjali kif ukoll dik parlamentari.

15.07.2012

Mill-Misra˙

L-g˙axar edizzjoni tal-maratona O˙loq Tbissima Il-Maratona O˙loq Tbissima re©g˙et mag˙na. O˙loq Tbissima hija Maratona ta’ 60 sieg˙a xandir live mtella’ miç-ÇAM Productions international (CPi), il-Production House fi ˙dan isSoçjetà Missjunarja ta’ San Pawl (MSSP). Din is-sena O˙loq Tbissima ser tibda f’nofsinhar tat-3 t’Awwissu u tibqa’ sejra bla waqfien sal-Óadd 5 t’Awwissu f’nofsillejl. Din hija l-g˙axar edizzjoni ta’ din il-maratona. B˙al fi snin img˙oddija, l-g˙an ta’ din ilmaratona hu li titqajjem kuxjenza missjunarja, filwaqt li jin©abru fondi b’risq il-missjonijiet fi ˙dan is-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl (MSSP), fil-Filippini, fil-Perù u fil-Pakistan, kif ukoll b’risq idDar ta’ San ÌuΩepp f’Santa Venera u g˙all-Evan©elizzazzjoni permezz tal-medja. Il-˙idma missjunarja tas-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl barra minn xtutna, ukoll qed tkun ta’ siwi kbir. Il-missjunarji, minbarra li jwettqu ˙idma pastorali u spiritwali, jipprovdu g˙ajnuniet tan©ibbli lin-nies filbΩonn li ja˙dmu mag˙hom. Diversi familji, tfal, Ωg˙aΩag˙ u anzjani qed jing˙ataw id-dinjita’ li kull persuna jixirqilha. Huma qed jing˙ataw kenn, u g˙ajnuniet baΩiçi b˙al ikel, ˙wejje©, edukazzjoni, mediçini u l-kura me˙tie©a u fuq kollox l-im˙abba. Din is-sena l-Maratona ser ti©i inawgurata mill-Arçisqof Pawlu Cremona u mill-President Dr George Abela. G˙al darb’o˙ra l-bit˙a ta’ Dar San ÌuΩepp f’Santa Venera ser ti©i ttrasformata fi studio kbir minn fejn ser jittella’ programm varjat bil-g˙an li jolqot lil nies ta’ kull età. Il-programm huwa mΩewwaq b’mumenti ta’ talb, quddies, features, links malmissjunarji permezz ta’ Skype, diskussjonijiet, log˙ob, rokna tat-tfal, rokna taΩ-Ωg˙aΩag˙,

rokna tal- bands , u kull filg˙axija spettaklu mill-aqwa bil-partiçipazzjoni tal-aqwa talent lokali. It-telespettaturi u dawk preΩenti ser ikunu jistg˙u jaraw ukoll diversi features dwar ilmissjoni tal-Perù, u l-˙idma li saret mill-President u t-tim ta’ voluntiera waqt l-esperjenza missjunarja tag˙hom, filmati li ser jie˙u Fr Louis Mallia, li ser imur il-Perù mal-President u lvoluntiera, kif ukoll diversi features o˙rajn b’ footage millFilippini u mill-Pakistan. Ta’ min isemmi li s-Sibt filg˙odu fl-10.15 se jΩuru lMaratona l-Prim Ministru Dr.Lawrence Gonzi u l-Kap talOppoΩizzjoni Dr Joseph Muscat, flimkien mas-Sinjura Gonzi u s-Sinjura Muscat u anke membri o˙ra parlamentari. Huma ser jie˙du sehem f’attività fejn ser jimlew xi hampers bl-ikel biex jintbag˙tu lPerù permezz ta’ kontejner. Il-programm tas-Sibt ikompli b’Dog Show mill-Korp talPulizija. Wara l-programm ikompli bil-log˙ba Charades bil-parteçipazzjoni ta’ atturi popolari. JippreΩentataw Lara Azzopardi u Anton Falzon. Inkomplu b’aktar log˙ob bissehem ta’ membri mid-diversi entitajiet fi ˙dan is-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl, kif ukoll bil-parteçipazzjoni ta’ xi w˙ud mill-voluntiera li jkunu g˙adhom kif irritornaw millesperjenza missjunarja fil-Perù. Inkomplu bil-log˙ba Staqsini 20 bi preΩentazzjoni ta’ Ray Calleja, wara Rokna tat-Tfal ippreΩentata minn Larissa Bonaci, Rokna tal-Bands u kantanti Ωg˙aΩag˙ ippreΩentata minn Angele Cristina. Imbag˙ad ikun hemm it-tieni serata tal-Festival taΩ-Ûfin, Folk Night bi preΩentazzjoni ta’ Ruth Frendo u mbag˙ad, fid-9 ta’ filg˙axija, tibda l-varjetà bissehem ta’ w˙ud mill-aqwa kantanti u Ωeffiena lokali. Il-varjetà

ti©i fi tmiemha f’nofsillejl. PreΩentazzjoni ta’ Peppi Azzopardi, Miriam Dalli u Andrea Cassar Matul il-lejl ta’ bejn is-Sibt u lÓadd, l-attività tibqa’ g˙addejja b’quddiesa fin-nofsieg˙a u o˙ra fit-tlieta u nofs ta’ filg˙odu, RuΩarju, diskussjonijiet u features. Imbag˙ad fis-sitta u nofs ta’ filg˙odu jibda l-Breakfast Show bis-sehem tal-kor Lajci MSSP Il-Óadd filg˙odu, fid-9.00, ti©i ççelebrata quddiesa o˙ra. Fla˙˙ar tal-quddiesa ssir attività fejn il-kaxxi li jkunu mtlew blikel jin©arru lejn kontejner li jkun qieg˙ed qrib id-Dar ta’ San ÌuΩepp ˙alli mbag˙ad, ftit jiem wara, jintbag˙at il-Perù. Din ilquddiesa ser tkun qed tixxandar fuq TVM, NET TV, ONE TV u Favourite TV. Wara jkun hemm attività o˙ra bi preΩentazzjoni ta’ Alan Fenech u Jackie Vassallo Bianchi, bis-sehem ta’ diversi kantanti u Ωeffiena. Fis-sag˙tejn issir l-log˙ba

Staqsini 20 bi preΩentazzjoni ta’ Ray Calleja. Il-programm ikompli bir-Rokna tat-Tfal bi preΩentazzjoni ta’ Stephanie Camilleri, il-log˙ob Charades u Musichiere bis-sehem ta’ preΩentaturi u atturi mag˙rufa u bi preΩentazzjoni ta’ Joe u Antonella. Fl-a˙˙ar serata tal-Fesival taΩÛfin se jipparteçipaw atturi mag˙rufa u bi preΩentazzjoni ta’ Charles Falzon, fejn naraw ukoll min se jkun ir-rebbie˙ mill-parteçipanti. Ng˙addu mbag˙ad g˙al siltiet mill-Musical Dreams u Ma©ija. Din se tkun ippreΩentata minn Svetlana Muscat. Lejn it-tmiem u fid-8.45 tibda l-varjetà finali bis-sehem talaqwa kantanti u Ωeffiena Maltin, fosthom George il-Pusè. PreΩentazzjoni ta’ Joe Chetcuti, Valerie Vella u Claudette Pace. O˙loq Tbissima ti©i fi tmiemha f’nofsillejl fejn tit˙abbar iççifra li tkun in©abret, Ta’ min isemmi wkoll li waqt li tkun g˙addejja l-attività fuq il-

palk, se jkun hemm ukoll bar iservi ikel u xorb, kif ukoll ser ikun hemm play area b’log˙ob organizzat u face-painting g˙attfal li ji©u jΩuru. Il-pubbliku huwa m˙e©©e© biex jipparteçipa f’din ilMaratona, kemm billi jag˙ti ddonazzjoni tieg˙u, kif ukoll billi jΩur l-attività f’Santa Venera. Is-60 sieg˙a tal-maratona ser ikunu qed jixxandru fuq Favourite TV, b’diversi kollegamenti ma’ TVM, NET TV u ONE TV. Ta’ min isemmi wkoll li din ilMaratona ser tkun kollha kemm hi streamed live fuq is-sit elettroniku ta’ ÇAM Productions international: www.camcpi.org Kull min jixtieq jag˙ti d-donazzjoni tieg˙u jista’ jag˙mel dan billi jçempel: €10 51602004 €15 51702007 €25 51802009 SMS €4.66 50618099 Id-donazzjonijiet jistg˙u jibdew jing˙ataw mill-15 ta’ Lulju.

Voluntiera tal-Caritas jit˙arr©u l-Italja G˙oxrin voluntier tal-Caritas Malta li ja˙dmu f’Kummissjonijiet Djakonija madwar Malta, g˙adhom kemm akkwistaw esperjenza f’sitwazzjonijiet ta’ faqar u eskluΩjoni soçjali flItalja, matul ©imag˙tejn ta’ ta˙rig permezz talProgramm ta’ Mobbiltà Leonardo b˙ala l-mistednin tal-Caritas Europa. Matul dawn il-©imag˙tejn il-voluntiera kisbu kapaçitajiet ©odda li g˙andhom ikunu ta’ g˙ajnuna kbira g˙alihom f’˙idmiethom ma’ dawk anqas privile©©jati fis-soçjetà tag˙na. L-esperjenza tag˙hom tniΩΩlet f’çertifikat ta’ Europass Mobility li ng˙atalhom fi tmiem itta˙rig tag˙hom. Il-voluntiera Maltin kienu lmistiedna tal-Caritas Ambrosjana ta’ Milan, ilCaritas Firenze, il-Caritas Trieste u l-Caritas Catania. Kien permezz tal-Caritas Europa li l-voluntiera kisbu din l-opportunità, li saret possibbli permezz ta’ fondi speçjali mill-Programm ta’ Mobbiltà Leonardo tal-Unjoni Ewropea. Dan huwa m˙addem mill-A©enzija tal-Programmi tal-Unjoni Ewropea f’Malta, li huwa mmexxi minn Ms Josette Vella. L-inizjattiva u l-koordinament biex sar dan it-ta˙ri© kienu tal-Caritas Malta fi pro©ett immexxi mis-Sur Paul Vella Haber. Fir-ritratt jidhru voluntiera tal-Caritas waqt laqg˙a dwar it-ta˙ri© tag˙hom fuq il-faqar u leskluΩjoni soçjali.

15.07.2012

Mill-Misra˙

L-ATMs kollha ©ol-ferg˙at tal-HSBC upgraded sa tmiem l-2012

Tnax-il rebbie˙ g˙ar-ROCS Group Free Throw Challenge Ir-ROCS Group huma mag˙rufin g˙al kompetizzjonijiet differenti li jsiru matul is-sena kollha. Matul il-fiera tas-sajf ta’ din is-sena, ROCS kellhom kompetizzjoni tassew innovattiva, ir-ROCS Group Free Throw Challenge. Din il-kompetizzjoni, jew a˙jar sfida, kienet tassew popolari, tant li iΩjed minn elfejn persuna – kbar u Ωg˙ar, twal u qosra, Maltin u barranin – ipparteçipaw f’din il-kompetizzjoni eçitanti. Kuljum lindividwu bl-iΩjed punti reba˙ Android Tablet, grazzi lil The Notebook Centre ta’ San Ìwann. Ftit mir-rebbie˙a li ˙adu sehem f’din il-kompetizzjoni kienu: Angele Magro, Simon Bugeja, Manuel Cini, Steve Bondelet, Nicholas Curmi, Leanne Meachan, Kenneth Borg, David Mifsud u Ryan Vassallo. Wie˙ed mir-rebbie˙a, Kenneth Borg, ikkummenta u qal: “F’˙ajti qatt ma’ rba˙t xejn! Vera qieg˙ed in˙ossni kuntent u kburi li rba˙t din il-kompetizzjoni u g˙al darba nista’ ng˙id li ©ibt riΩultat li permezz tieg˙u kont l-ewwel fil-lista!” Richard Demicoli, Direttur ta’ The Notebook Centre qal: “Dis-sena ˙sibna f’xi ˙a©a differenti! Kien unur kbir li na˙dmu f-kollaborazzjoni mar-ROCS Group. Óadna gost li rajna ˙afna nies jipparteçipaw waqt li fl-istess ˙in isiru iΩjed familjari mal-kumpannija tag˙na. G˙alina kien pass fid-direzzjoni t-tajba li permezz tieg˙u kull persuna li da˙al il-fiera ng˙ata ç-çans jiskopri iΩjed dwarna.” Colin Aquilina, ROCS Group Head Finance & Business Development, stqarr: “Kull sena matul il-fiera tas-sajf no˙or©u b’xi log˙ba ©dida li permezz tag˙ha n˙e©©u lil kull min iΩurna sabiex jipparteçipa fi sport partikolari u permezz tieg˙u jid˙ol biç-çans li jirba˙ rigali sbie˙. G˙al din is-sena kellna Android Tablet kuljum, grazzi lil The Notebook Centre. G˙alina kien ta’ sodisfazzjon kbir li kellna, b˙ala partner, kumpannija tant serja u leader fis-settur talinformatika hawn Malta. IΩjed minn elfejn persuna ˙adu sehem fdin il-kompetizzjoni. Nistg˙u ng˙idu li kull min ipparteçipa kien rebbie˙ g˙aliex ˙a mieg˙u ballun tal-basketball. Na˙seb li se naraw ˙afna minn dawn il-blalen fuq il-bajjiet tag˙na s-sajf li ©ej. Lestu ru˙kom g˙all-kompetizzjoni tas-sena d-die˙la! L-offerti tal-fiera kollha se jibqg˙u validi sal-a˙˙ar tax-xahar ta’ Lulju. G˙al iktar informazzjoni Ωur l-uffiççji tar-ROCS tal-Furjana jew il-Mellie˙a, Inglot ta’ Tas-Sliema jew Perfumes & More ta’ TasSliema jew il-Óamrun. G˙andkom il-façilità wkoll li ΩΩuruna fuq issit elettroniku tag˙na, www.rocsgrp.com, jew tibg˙at email fuq info@rocsgrp.com jew inkella fuq il-pa©ni ta’ Facebook ta’ Inglot, ROCS u Perfumes & more.

Is-Serie A, il-Barclays Premier League u l-UEFA Champions League fuq GO sports GO kkonferma li s-Serie A, il-Barclays Premier League u l-UEFA Champions League ser jintwerew fuq GO sports minn Awwissu li ©ej. G˙al perijodu ta’ Ωmien limitat, il-partitarji akkaniti tal-futbol ser ikollhom l-opportunità li jabbonaw g˙all-aqwa esperjenza ta’ sports b’rati li jg˙oddu g˙all-but ta’ kul˙add. GO sports Premium qed ji©i offrut g˙al €14.99 fix-xahar biss meta l-klijenti jintrabtu g˙al perijodu minimu t’abbonament ta’ 12-il xahar konsekuttivi. GO biss tipprovdi l-aqwa kampjonati tal-futbol bi drittijiet esklussivi g˙as-Serie A Taljan u l-UEFA Champions League sa Mejju 2015 u l-Barclays Premier League g˙al sta©un ie˙or. Bilbidu tal-ista©un li jmiss, il-partitarji tal-futbol jistg˙u jistennew ˙erqana g˙al esperjenza ta’ futbol verament eççezzjonali mΩewqa b’log˙biet mill-Barclays Premier League, is-Serie A Taljan u l-UEFA Champions League live u esklussivi fuq GO sports Premium. B˙ala parti mill-kampanja kontinwa tag˙ha biex ittejjeb lesperjenza b˙ala telespettaturi g˙all-klijenti tat-TV tag˙ha, GO appgrejdjat il-façilità tal-playout tag˙ha u introduçiet kemm listazzjon GO sports 1 HD kif ukoll total ta’ tmien stazzjonijiet SD fuq GO interattiv. Dan ser jippermetti total ta’ tmien feeds simultanji live fi kwalunkwe ˙in, li jipprovdu g˙all-˙ti©ijiet live ta’ avvenimenti sportivi internazzjonali tal-og˙la livell. Sadanittant il-partitarji tal-futbol Taljan jistg˙u joqog˙du komdi f’darhom quddiem it-televiΩjoni jie˙du pjaçir isegwu l-log˙ob tas-Serie A Taljan fuq l-istazzjon GO sports 1HD hekk kif jifta˙ lista©un il-©did tal-futbol aktar tard din is-sena.

Sa tmiem l-2012 l-ATMs kollha ©ewwa l-ferg˙at tal-HSBC se jkunu next-generation ATMs, filwaqt li l-ATMs kollha barra mill-ferg˙at ser ikunu mmo-dernizzati sa tmiem l2013. Erbg˙a u g˙oxrin ATM tadditta Wincor huma di©à installati fil-Mosta, iΩ-Ûejtun, San Ìwann, Ra˙al Ìdid, isSwieqi, Birkirkara, Bu©ibba, il-GΩira, ir-Rabat (G˙awdex), Óal Qormi, il-Fgura, Óal Balzan, iΩ-Ûurrieq, il-Mellie˙a u r-Rabat. “Fost il-funzjonijiet avvanzati tal-Express Banking, l-ATMs jipproçessaw id-depoΩiti talflus kontanti b’mod real-time, ming˙ajr il-˙tie©a ta envelop tad-depoΩitu. B’hekk, iddepoΩiti huma kkreditati b’mod immedjat fil-kont talklijent. Anki meta klijent qed jiddepoΩita çekk, m’hemmx bΩonn ta’ envelop tad-depoΩitu,” spjega l-Kap tar-Retail Banking & Wealth Management, Paul Steel. L-ATMs il-©odda jaqdu l˙tigijiet tal-klijenti g˙al iktar effiçjenza fit-transazzjonijiet bankarji ta’ kuljum billi joffru funzjonijiet bankarji aktar elaborati u dettaljati. G˙addepoΩiti ta’ flus kontanti, il-

L-ATMs ©odda tal-HSBC Malta joffru servizzi a˙jar u aktar funzjonalitjiet g˙all-Express Banking magna tg˙odd il-karti tal-flus u tipprovdi riçevuta bil-valur tal-karti tal-flus depoΩitati. G˙ad-depoΩiti ta’ çekkijiet, ilklijent jirçievi stampa taç-çekk mal-irçevuta tad-depoΩitu. L-istallazzjoni tal-ATMs il©odda tikkoinçidi ma’ investiment ta’ €8 miljun g˙allimmodernizzar tal-ferg˙at talHSBC Malta. Il-ferg˙at rinovati tal-HSBC, li huma f’Bu©ibba, il-Óamrun, is-Swieqi, Ra˙al Ìdid, iΩ-Ûejtun, il-Mosta, iΩÛurrieq, San Ìwann u Birkirkara, kienu mfasslin

apposta biex jag˙tu aktar privatezza u spazju lill-klijenti li jΩuru l-ferg˙at tal-HSBC. Madwar 30% tal-ATMs talHSBC Malta di©à kienu upgraded g˙all- next-generation ATMs , f’konformità mal-programm tal-Bank b’investiment ta’ ’l fuq minn €3 miljun f’din it-teknolo©ija ©dida. Paul Steel qal: “Sal-2013, l-ATMs kollha tal-HSBC Malta, kemm dawk ©ewwa l-ferg˙at, kif ukoll dawk li huma offsite, ser ikunu upgraded g˙all-ATMs ©odda.”

15.07.2012

Kun Af

ÌRAJJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

L-istorja tal-kafè It-tieni l-akbar kummerç wara Ω-Ωejt huwa l-kummerç talkafè. Aktar minn 125 miljun ru˙ madwar id-dinja jaqilg˙u l-g˙ajxin tag˙hom mill-industrija tal-kafè. Fost ˙afna kumpanniji talkafè, erbg˙a minnhom huma famuΩi u mifruxin mad-dinja kollha. Kumpannija minnhom, li hi Amerikana, fi Ωmien tletin sena rnexxielha tirba˙ is-suq b’wie˙ed minn ˙amsa tal-bejg˙ kollu li jsir fid-dinja. Kif ©ie l-kafè Hemm Ωew© stejjer kif ori©ina l-kafè. L-ewwel wa˙da tg˙id li kien hemm çertu tabib G˙arbi jismu Rhazes li kien juΩa l-kafè b˙ala mediçina fis-sena 900 Qabel Kristu. It-tieni storja tg˙id li 300 sena Wara Kristu, kien hemm rag˙aj mill-Etjopja jismu Khaldi, li waqt li kien qieg˙ed jirg˙a l-mog˙oΩ, induna li meta l-mer˙la tiekol minn çerta pjanta li kienet tag˙mel qisu tut ˙amrani (il-kafè), kienet timtela b’çertu ener©ija. Dan Khaldi g˙elbitu lkurΩità u kiel ftit minn din ilfula ˙amranija. Hawn, Khaldi ˙ass li mar tajjeb, tant li mar qal lil xi imam (mexxejja Musulmani) biex jippruvawha. Dawn ukoll ˙assewhom li marru tajjeb, g˙ax meta kienu jqumu billejl jitolbu, ma kinux i˙ossuhom g˙ajjenin. G˙all-bidu, il-kafè kien jittiekel. Kien jit˙allat malweraq tan-nag˙nieg˙ u xa˙am u jiffurmawh b˙allg˙a©ina. Hawn diversi tipi ta’ pjanti tal-kafè, imma l-aktar wa˙da popolari hija l-varjetà

G˙arbija (Coffea Arabica) li nfirxet mad-dinja kollha. Din t˙addar is-sena kollha u titwal mal-g˙axar metri. Minn fjura bajdanija, to˙ro© il-frotta li ddum tmien xhur biex tikber u, kull sena, pjanta b’sa˙˙itha tista’ tag˙ti mattliet kilogrammi u nofs (8 libbri) Ωerrieg˙a tal-kafè. Il-pjanta tista’ tg˙ix aktar minn 40 sena. Il-frotta tkun misjura meta tkun ta’ kulur ˙amrani. Ta˙t il-qoxra jkun hemm Ωew© Ωrierag˙. Din iΩΩerrieg˙a tkun ˙adra fil-griΩ u miksija b’qoxra ˙oxna ta’ kulur il-fidda. Il-kafè jin©abar darba f’sena u jitqaxxar. Wara ji©i inkaljat. Iktar ma ji©i inkaljat, aktar jiskura u aktar ji©i qawwi fittog˙ma. Kif infirex il-kafè? L-ewwel ma ©ie kkultivat kien fil-qsari fuq il-bjut filJemen g˙al dawk il-pellegrini li kienu jmorru Mekka u Medina fil-Lvant Imbieg˙ed. Flok kafè kienu jsej˙ulu ‘Ka˙weh’. Il-kafè kienet xarba popolari ˙afna f’dawk il-pajjiΩi. Meta t-Torok invadew ilJemen fl-1,400 Wara Kristu, il-kafè beda jinfirex fl-artijiet Musulmani. L-ewwel ˙anut tal-kafè nfeta˙ fil-belt ta’ Konstantinapoli fl-1554. Wara sentejn biss, Ωdiedu g˙al 600 ˙anut. Il-kafè kien jissajjar billi jitg˙alla g˙al tliet darbiet, im˙allat maz-zokkor. Kien ikun kark (qawwi) ˙afna u wara ting˙ata tazza ilma kiesa˙ biex tla˙la˙ ˙alqek. Superstizzjonijiet It-Torok kienu ja˙sbu li jekk

IΩ-Ωerrieg˙a tal-kafè

tie˙u l-kafè bil-˙alib, tista’ taqbdek il-leprosi (mard fil©ilda). Kellhom superstizzjoni o˙ra fuq il-kafè. G˙alhekk kienu jferrxu t-trab tal-kafè fuq il-platt u skont il-forma li jie˙u t-trab jitfisser il-futur ta’ dak li jkun. Fit-Turkija wkoll, il-kafè tant hu kruçjali li mara g˙andha d-dritt li tiddivorzja jekk ma ssibx dik in-naqra kafè filg˙odu ˙dejn rasha. Il-bejg˙ tal-kafè beda jsib postu barra mit-Turkija bi kwantitajiet Ωg˙ar. L-ewwel ma deher kien f’Venezja fl1615. Imma l-akbar suq kien Londra fis-seklu sbatax, fejn fi Ωmien 50 sena nfet˙u mal2000 ˙anut tal-kafè. Fl-Ewropa, dak iΩ-Ωmien bdiet tidher xarba wkoll popolari, ix-xarba taç-çikkulata, li l-Ispanjoli kienu ©iebu mill-Amerika fl-1528. F’dak iΩ-Ωmien ukoll beda jidher it-te. Dan kien g˙all˙abta tal-1610. Semmejt il-˙wienet tal-kafè

L-eqdem ˙anut tal-kafè – Caffee Florien

©ewwa VeneΩja. G˙al min ma jafx, ©ewwa Venezja hemm ˙anut partikulari tal-kafè, li ilu jeΩisti mill-1720. Dan jismu Caffee Florian, ©o Pjazza San Mark. Il-kafè da˙al fil-BraΩil fl1727 u ftit ftit dan il-prodott beda jitkabbar. Fl-1777 kien di©à kellu mat-18-il miljun pjanta tal-kafè u llum hu laktar pajjiΩ li jesporta l-kafè.

oxurus, li jg˙ix fis-si©ar u jiekol il-kafè (Ωerrieg˙a). Dan l-annimal jibla’ din iΩΩerrieg˙a s˙i˙a u, wara li ti©i ddi©erita, titne˙˙a s˙i˙a. Il˙mie© ta’ dan l-annimal jin©abar flimkien mal-kafè li jaqa’ fl-art. L- enzymes flistonku ta’ dan annimal jag˙tu tog˙ma partikolari lil dan il-kafè. Biex tie˙u kikkra kafè tajba

Kopi Luwak L-aktar kafè g˙ali fis-suq huwa l-Kopi Luwak. Dan jinbieg˙ mal-€250 il-kilo. Ilkelma Kopi tfisser kafè u Luwak hija gΩira fl-IndoneΩja. Wie˙ed jiskanta kif dan ilkafè huwa tant tajjeb u j©ib prezz tant g˙oli. Tiskantax jekk ng˙idlek li dan il-kafè mhu xejn ˙lief Ωerrieg˙a mi©bura mill-˙mieg ta’ çertu annimal. Fl-IndoneΩja hemm annimal daqs qattus, jg˙idulu Parad-

Kull pajjiΩ g˙andu d-drawwa kif jie˙u l-kafè bl-a˙jar tog˙ma. A˙na l-Maltin kellna d-drawwa li nsajru l-kafè biççikwejra, l-imsiemer tal-qronfol u xi qatra aniΩett jew Ωambuka jew inkella xi ftit ilma Ωahar. Noqog˙du attenti iΩda, g˙ax ˙afna kafè ma jag˙milx ©id g˙al sa˙˙itna. Jekk jista jkun il-kafè li nixtru ma jkunx fih ˙afna kaffeina g˙ax din tista’ ttellag˙lek il-pressjoni u tiritalek l-istonku.

Kikkra kafè tajba

15.07.2012

Personalità

Tinsisti fuq l-apparenza tal-bniedem

Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

G˙andha 28 sena u l-moda minn dejjem kienet parti minnha, u minn dejjem kienet t˙obb tara u ssegwi l-moda fuq it-televiΩjoni, kif ukoll x’tip ta’ ˙wejje© kienet tixtri jew kienu jixtrulha l-©enituri. “Il-moda dejjem kienet importanti f’˙ajti g˙ax hi l-ewwel ˙a©a li bniedem jara meta jiltaqa’ mieg˙ek, allura g˙andha wkoll tkun importanti g˙al kul˙add. Meta ng˙idu moda, mhux dejjem tfisser li g˙andek tonfoq l-eluf fi ˙wejje©. Jekk g˙andek, mer˙ba bihom, imma biex jkollok stil kulma jrid ikollok hu imma©inazzjoni u li tkun taf to˙loq xi ˙a©a mixxejn u tag˙milha tidher g˙alja ˙afna,” bdiet tg˙idli Gayle flintroduzzjoni tag˙ha mieg˙i. Óajja ©dida lil gwardarobba diΩorganizzata

Id-dinja tal-moda tant hija vasta li taf toffri diversi linji differenti ta’ xog˙ol lil min tinteressah. Barra minn Malta hemm aktar opportunitajiet f’dan il-qasam, iΩda ma jfissirx li lokalment m’g˙andniex bΩonn servizzi konnessi ma’ moda, jew li m’hawnx min jipprovdihom. Dan l-a˙˙ar iltqajt ma’ Gayle Zerafa Cutajar. Gayle hija stilista talmoda u image consultant li ta˙dem g˙al rasha. Temmen li lmoda mhix biss fil˙wejje©, iΩda wkoll flistil ta’ ˙ajja li wie˙ed jg˙ix.

Nimma©ina li kemm-il darba tifta˙ l-gwardarobba tal-˙wejje© u tie˙u qatg˙a bil-konfuΩjoni ta’ ˙wejje© li jkun hemm mitfug˙a, kultant bladdoçç. Jew inkella ag˙ar minn hekk, ma tkunx taf x’g˙andek, jew x’ser tqabbel u tilbes minn dak li g˙andek. Gayle g˙andha ideat u soluzzjonijiet g˙al persuni li j˙ossuhom konfuΩi bil-gwardarobba tag˙hom. Óallejt f’idejha sabiex tispjegali a˙jar dan ilproçess li jissejja˙ wardrobe revamp. “Meta xi ˙add ikun irid wardrobe revamp jien immur id-dar tag˙hom, nara x’tip ta’ lifestyle jg˙ixu, nara l- body shape ta’ din il-persuna g˙ax din hija xi ˙a©a li hija importanti immens u nibdew naraw flimkien il-˙wejje© kollha li g˙andu jew g˙andha u b’hekk inkunu nistg˙u nqassmu l˙wejje© li jixraq lill-klijent u li ma jixraqx, u ng˙in lill-klijenti kif jistg˙u jo˙olqu outfit mill˙wejje© li g˙andhom ©ol-gwardarobba,” bdiet tispjegali. “Jien nag˙tihom ideat ©odda kif g˙andhom juΩaw u jfasslu lgwardarobba tag˙hom. Çertu nies ma jkollhomx g˙alfejn imorru jixtru ˙wejje©; kulma jkollhom bΩonn ftit g˙ajnuna fil-gwardarobba tag˙hom, ideat ©odda u g˙ajnejn professjonali. Jien dejjem ng˙id lin-nies li m’g˙andhomx g˙aliex joqog˙du jibΩg˙u mill-kuluri. Kelli klijenti li kienu jixtru iswed, beige u kannella biss u issa qeg˙din ftit ftit jesperimentaw bil-kuluri. Huwa importanti li jkollok il-kuluri filgwardarobba g˙ax dawn jag˙tu ˙ajja lill-˙wejje© u ˙ajja lill-persuna. Wara dan ilproçess jien ner©a’ nie˙u ˙sieb li nqassam u norganizza kollox fil-gwardarobba tal-klijent. Laffarijiet li ma jixraqx lill-klijent jew ma ji©uhx ma ji©ux mormijin, imma nag˙tuhom g˙all-karità jew lil min g˙andu bΩonnhom,” sostniet Gayle. Kompliet tg˙idli li xog˙olha jag˙tiha sodisfazzjon kbir, g˙all-fatt li tista’ to˙loq storja mill-˙wejje© sew meta jkollha shoot jew meta tkun qieg˙da tg˙in lill-klijenti. “Nie˙u pjaçir ˙afna nara wiçç il-klijenti jixg˙el meta jippruvaw xi ˙a©a li jkunu ja˙sbu li vera ma tixirqilhomx, imma fla˙˙ar mill-a˙˙ar tkun vera tidher sabi˙a fuqhom.

Ftit mill-klijenti fil-bidu jkunu xi ftit xettiçi u ma jifhmux ilkunçett ta’ styling. Il-˙wejje© jistg˙u jag˙mluk t˙ossok tajba u kunfidenti. Dan kollu lili jag˙tini sodisfazzjon kbir, laktar meta nara lill-klijenti tieg˙i jitbissmu. Óafna nies sfortunatament ma jkunux jafu x ’body shape g˙andhom u g˙alhekk ma jkunux qeg˙din jixtru ˙wejje© adattati g˙alihom. Niltaqa’ ma’ ˙afna li jg˙iduli ‘G˙ax din talmoda,’ imma jekk ma tixraqlikx tilbishiex. Xi kultant inti trid iddawwar il-moda biex tixraq lilek. Nie˙u pjaçir nitkellem mal-klijenti tieg˙i wkoll u nispjegalhom li ma g˙andhomx g˙alfejn iqabblu kollox. Óafna ja˙sbu li din hija regola u jekk ma tag˙milix hekk m’g˙andekx stil, imma fil-verità m’hemmx regoli u isba˙ jekk ma tqabbilx l-affarijiet b˙al handbag, çinturin, imsielet u Ωarbun,” kompliet tispjegali Gayle. Staqsejtha x’tip ta’ klijenti jkollha u xi jfittxu l-aktar meta jikkuntattjawha. Infurmatni li jkollha kull tip ta’ klijenti, minn nisa tad-dar u tfajliet, u anke persuni li qeg˙din fix-xena muΩikali. “L-iktar li jkunu jridu, meta jkolli nies li jkunu fix-xena muΩikali, huwa biex nie˙u ˙sieb l-istil tax-shoot, kif ukoll wardrobe revamp jew ng˙inhom f’xi xiri ta’ ˙wejje©. BaΩikament is-servizzi kollha jimxu sew.” B’kurΩità fuqi xtaqt inkun naf x’ji©ri wara li jçemplilha klijent g˙al xi parir – fis-sens kif tirrea©ixxi Gayle fuq xog˙olha. “Meta n-nies içemplu biex jag˙mlu appuntament, l-ewwel ˙a©a li nag˙melija li nara kemm g˙andhom Ωmien, g˙ax dik importanti, ma tistax tag˙ti l-istess parir lil tfajla ta’ tmintaxil sena u lil mara ta’ erbg˙in sena. Minn hemm niddiskuti mag˙hom xi jridu, imbag˙ad nag˙mel appuntament g˙al konsultazzjoni b’xejn biex minn hemm insir naf il-klijent iktar, u inkun naf iktar xi jrid,” sostniet Gayle. Esperimenti u imma©inazzjoni bil-˙wejje© Kompliet tg˙idli li tiltaqa’ ma’ ˙afna nies li jg˙idulha li lanqas qatt ma tkun ©iethom f’mo˙˙hom li jistg˙u jqabblu biçça ˙wejje© ma’ o˙ra milli jkun di©à g˙andhom! Hawn ˙afna bil-mentalità li jilbsu biss ˙wejje© tad-ditta, u li mill-monti Ωgur qatt ma jixtru ˙wejje©. Xtaqtha tg˙addi lkummenti tag˙ha dwar dan ilfatt. “Jien dejjem nemmen li hija l-kwalità aktar milli lkwantità. Li tkun liebsa ˙wejje© tad-ditta minn fuq s’isfel ma tog˙©obni xejn, jien personali. Jien in˙obb in˙allat. Ìieli jkolli Ωarbun tad-ditta, flokk u jeans high street brand u handbag vintage. Hawnhekk jid˙ol l-istil. Stil mhux bilfors irid ikun minn fuq s’isfel kollox tadditta, iΩda l-istil jo˙ro© meta wie˙ed jo˙loq l-istil uniku tieg˙u. Minn qisu xi ˙ames snin ilu ’l hawn, il-Maltin donnhom bdew jie˙du l-moda b’aktar

serjetà. Hemm bΩonn li wie˙ed jibda jikkunsidra li l-˙wejje© huma l-ewwel apparenza f’g˙ajnejn ˙addie˙or. G˙all-ebda skuΩa m’g˙andna n˙allu çertu ˙wejje© jew makeup g˙all-weekend biss. Hemm bΩonn li f’kull ©urnata, persuna g˙andha t˙ossha la˙jar dejjem,” sostniet Gayle. Tlabtha l-opinjoni tag˙ha dwar kif t˙ares lejn mara ming˙ajr make-up. “Mara ming˙ajr make-up hija dejjem isba˙, però huwa impossibbli li to˙ro© ming˙ajr make-up, g˙alkemm ma jfissirx li g˙andek tag˙mel ˙afna makeup li n-nies ma jag˙rfukx. Make-up g˙andu jkun ftit concealer, blush, lipgloss u mascara. Dawk huma l-baΩiçi tal-make-up li g˙andek tag˙mel kuljum. Huwa importanti li ΩΩomm id-dehra tieg˙ek pulita u dejjem friska. Dan jg˙odd ukoll g˙all-eyebrows, ix-xag˙ar u d-dwiefer. Kollox jag˙mel differenza fid-dehra, u fuq kollox jg˙olli l-kunfidenza fuq dak li jkun,” spjegatli Gayle. Lejn l-a˙˙ar tal-intervista Gayle xtaqet tg˙addi messa©©

lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd, sabiex ma jibΩg˙ux jinvestu fil-gwardarobba u ddehra tag˙hom. “G˙andhom jinkludu ˙wejje© u aççessorji baΩiçi sabiex iqabblu kollox flimkien. L-a˙jar li l-investiment ikun fi ˙wejje© ta’ kwalità u versatili, u li jistg˙u jintlibsu ma’ kollox. L-aççessorji jafu jag˙mlu lma©ija fil-˙wejje©, g˙ax dawn jistg˙u jitbiddlu ming˙ajr ma neçessarjament jitbiddlu l˙wejje© ta’ spiss. Punt ie˙or li xtaqt inqajjem huwa li m’hemm l-ebda regola fissa fil-moda. L-istil tal-moda ma jo˙ro©x g˙ax wie˙ed iqabbel iΩ-Ωarbun maç-çinturin u l-handbag, iΩda meta wie˙ed jesperimenta bil-kuluri fil˙wejje© li jid˙lu flimkien. Dan jag˙mel id-dehra tal-persuna aktar interessanti u turi li jkun sar çertu sforz b’ideat brillanti qabel ma wie˙ed jew wa˙da tkun ˙ar©et mid-dar ’il barra. Fi kliem ie˙or, ˙add m’g˙andu g˙al xiex joqg˙od lura milli jesperimenta bilkuluri, materjal u ˙wejje©,” temmet tg˙idli Gayle.

Le©©er

15.07.2012

KurΩitajiet

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Ûwie© ta’ 2,000 koppja Çerimonja unika re©g˙et saret fil-Korea t’Isfel u ©ibdet udjenza ta’ aktar minn 20,000 ru˙. Dawn riedu jkunu xhieda ta’ ©rajja storika. Fi stadju fi Gapyeong, sar Ωwie© tal-massa li inkluda 2,000 koppja. Il-Knisja tal-Unifikazzjoni fil-Korea t’Isfel organizzat quddiesa tal-massa biex Ωew©et lil dawn il-koppji. Huma kienu minn 45 pajjiΩ differenti u saru lkoll f’inqas minn jum. Il-fundatur ta’ dil-Knisja hu Sun Myung Moon, li flimkien ma’ martu kienu preΩenti biex ipparteçipaw fiç-çerimonja tattberik tal-massa u, fuq kull koppja li ΩΩew©et, ferrex l-ilma mbierek biex kien komplut ir-rit taΩ-Ωwie©. Jing˙ad li l-iskop taç-çerimonja g˙aΩ-Ωwie© tal-massa hu biex jitne˙˙a l-©lied reli©juΩ, issir rabta akbar bejn reli©jonijiet differenti u jonqsu d-differenzi fin-nazzjonalitajiet. IΩda fost il-miΩΩew©in kien hemm numru mhux ˙aΩin ta’ koppji li kien ltaqg˙u biss ftit tal-˙in qabel iç-çerimonja u ΩΩew©u ming˙ajr lanqas jafu l-lingwa ta’ xulxin!

Misjub ammont kbir ta’ muniti Rumani

Instab ra©el iqsar minn ‘l-iqsar’ ra©el Ra©el ta’ 72 sena min-Nepal g˙andu tul ta’ tifel Ωg˙ir u dan l-a˙˙ar kiseb it-titlu tal-iqsar bniedem fid-dinja. Tabib u uffiçjali tal-Guinness Book of Records, kejlu t-tul ta’ Chandra Bahadur Dangi u kkonfermaw li hu ta’ 21.5 pulzier. “Ninsab fer˙an immens. Issa rrid nivvja©©a man-Nepal u f’pajjiΩi barranin,” qal Dangi lill©urnalisti wara li ˙ar©et l-a˙bar. Hu stqarr li jittama li jiltaqa’ mal-Prim Ministru tan-Nepal ma jdumx, iΩda ma g˙andu ebda

Ammont li ma jitwemminx ta’ muniti Rumani ta’ fidda pura nstabu dan l-a˙˙ar fl-Ingilterra waqt t˙affir arkeolo©iku normali f’Bath. Instabu aktar minn 30,000 munita, li skont ma ng˙ad huma tat-tielet seklu. Skont l-esperti lokali, din is-sejba enormi hi l˙ames l-akbar f’muniti tal-kollezzjoni li qatt instabu fl-Ingilterra, u hi l-ikbar wa˙da skont ir-rekords Rumani. Sfortunatament, il-muniti ma jing˙addux dak il-˙in li jinstabu ghax ikunu mg˙aqqdin flimkien. G˙alhekk ittie˙du f’muΩew biex ikunu sseparati u analizzati. Naturalment, din il-˙idma tie˙u fit-tul, g˙ax tkun trid tifred munita mill-o˙ra b’attenzjoni kbira. B˙alissa qed jing˙ad li biex titlesta din il-biçça xog˙ol, iridu jg˙addu tnax-il xahar u hemm bosta nies jistennew bil-˙erqa biex finalment ikunu jafu x’inhu l-valur u l-ammont tal-muniti misjuba. Il-flus instabu f’Beau Street Hoard. Skont ir-rekords, l-akbar kollezzjoni ta’ muniti Rumani li qatt instabet f’post wie˙ed kienet dik li saret fl-2010, f’g˙alqa qrib triq Rumana fi Frome. Il-muniti ammontaw g˙al 52,503 u tlaqqmu b˙ala l-Frome Hoard.

xewqa g˙aΩ-Ωwie© jew g˙at-tfal. Dangi jg˙ix fil-villa©© remot fil-muntanji f’Rhimkholi; madwar 250 mil fil-Punent ta’ Katmandu. Il-familjari tieg˙u lkoll g˙andhom piΩ u qies medju. Min˙abba t-tul tieg˙u, Dangi ma tantx jo˙ro© mid-dar u ja˙dem minn hemm stess. Din hi rra©uni g˙aliex instab issa, fl-età ta’ 72 sena. Hu reba˙ it-titlu ming˙and Junray Balawing li, b’tul ta’ 23.5 pulzier, kien ma˙sub li kien l-iqsar ra©el fid-dinja.

Sejba ta’ fkieren iffriΩati fl-att tal-im˙abba Lejn l-a˙˙ar tax-xahar ta’ Ìunju, g˙allewwel darba, ix-xjenzjati sabu vertebrati fl-att tal-im˙abba. Dawn il-vertebrati nstabu ffriΩati. Hemm disa’ pari ta’ fossili li ©ew identifikati min-numru ta’ fatturi b˙alma huma denbhom. Huma nstabu f’Messil Pit, qrib Darmstadt, fil-Ìermanja, u x-xjenzjati jissuspettaw li Ωew© kampjuni ntlaqtu minn gass velenuΩ li n˙are© minn kratier ta’ vulkan. Il-fkieren kienu identifikati b˙ala speçi estinti mit-tabib Walter Joyce, iΩda l-˙a©a stramba hi li l-fekrun u l-fekruna g˙an-

dhom il-parti ©enitali tag˙hom kemm ta’ ra©el kif ukoll ta’ mara. Madankollu r-ra©el g˙andu denb itwal waqt li tal-mara bilkemm jidher. Huma g˙andhom qoxra f’tul ta’ pied u aktar minn daqshekk wisa’. It-tabib Joyce qal li l-˙sieb hu li jesibixxu dawn il-fkieren g˙all-pubbliku. Ir-rapport fuq is-sejbiet tal-gassijiet vulkaniçi, li jorbtu mal-fossili vertebrati ©ew ippubblikati fil-kitbiet tar- Royal Society Journal. JirriΩulta wkoll li dawn il-fkieren li nstabu fl-art kienu kapaçi jg˙umu, imorru jduru flimkien u jkollhom x’jaqsmu sesswalment f’ilmijiet velenuΩi.

15.07.2012

MuΩika

Kelly Osbourne ddisprata g˙al ˙uha Krista Caruana

Il-kantanta Kelly Osbourne, bint Ozzy u Sharon Osbourne, fil-jiem li g˙addew g˙amlet wa˙da minn tag˙ha waqt li kienet abbord titjira minn Los Angeles g˙al Atlanta. Il-kantanta li kienet ta˙t l-effetti tal-alko˙ol, fuq l-ajruplan qabdet tg˙ajjat u twerΩaq u ˙alliet lil kul˙add iççassat lejha. F’kummenti li tat lil çertu sezzjonijiet tal-medja dwar dan l-inçident, Kelly Osbourne qalet li kienet inkwetata ˙afna fuq is-sitwazzjoni li ˙akmet lill-familja tag˙ha, hekk kif issa ˙uha ©ie ççertifikat li qed ibati minn skleroΩi multipla. Qalet li apparti li t˙ossha ddisprata min˙abba l-kundizzjoni ta’ ˙uha – li ddeskrivietu b˙ala l-akbar ˙abib tag˙ha – tinsab inkwetata wkoll min˙abba sa˙˙et ommha li qed tbati mill-marda tal-kançer u anke min˙abba missierha li spiçça kwaΩi tilef ˙ajtu f’inçident tra©iku. Kelly Osbourne qalet ukoll li ftit qabel telg˙et fl-ajruplan, iltaqg˙et ma’ ra©el li rreferieha g˙al sit elettroniku rigward il-kundizzjoni li ˙akmet lil ˙uha, liema sit jg˙id li din ilmarda tista’ titfejjaq. Osbourne qalet li b˙alissa qed tistudja fuq il-kundizzjoni ta’ ˙uha bit-tama li jinstab fejqan g˙alih.

Adele tipprepara g˙at-tarbija tag˙ha

Ftit jiem biss wara li l-kantanta Adele ˙abbret li qed tistenna l-ewwel tarbija tag˙ha, hija ddikkjarat li di©à qed t˙ejji d-dar tag˙ha g˙at-tarbija l-©dida. Jidher li l-preparamenti li qed tag˙mel Adele fid-dar tag˙ha biex tilqa’ t-tarbija qed jiswew eluf kbar ta’ flus. Fost il-façilitajiet ‘super’ lussuΩi li se tkun qed tag˙mel fid-dar tag˙ha hemm nursery li x-xog˙ol infrastrutturali u t-tiΩjin tag˙ha mistennija jla˙˙qu spiΩa ta’ madwar £500,000. Dan apparti li se tkun qed tibni diversi kmamar ©odda biex tkun tista’ tuΩahom g˙all-˙ti©ijiet tat-tarbija tag˙ha.

Ûwie© imminenti bejn Jessica Biel u Justin Timberlake L-attriçi Jessica Biel u l-kantant u attur Justin Timberlake qed jippjanaw biex jiΩΩew©u. F’kummenti lill-©urnalisti, Biel qalet li qed tie˙u l-preparamenti bil-mod minkejja lit-tie© se jsir dalwaqt. Qalet li g˙adha lanqas g˙aΩlet il-libsa tat-tie©, filwaqt li sostniet li tinsab konvinta li, wara Ω-Ωwie©, ˙ajjitha ftit li xejn se tkun qieg˙da tinbidel. Meta kienet mistoqsija dwar ir-rwol ta’ mara tad-dar li issa dalwaqt trid tibda tipprattika, Jessica Biel qalet li t˙obb issajjar ˙afna, speçjalment il-˙elu, u t˙obb ukoll ta˙mi l-˙obΩ.

15.07.2012

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

Il-kançer fil-˙alq Dr Kenneth Spiteri Dentist

Il-©isem huwa mag˙mul minn çelloli. Normalment iç-çelloli jiddividu u jimmultiplikaw biex jiffurmaw çelloli ©odda skont il-bΩonn tal-©isem. Meta ç-çelloli jixjie˙u dawn imutu u çelloli ©odda je˙dulhom posthom. Xi kultant dan il-proçess ma ja˙dimx sew: iç-çelloli ©odda jikbru fejn il-©isem ma jkollux bΩonnhom, u ç-çelloli xju˙ ma jmutux meta suppost imutu. Dawn iç-çelloli jiffurmaw massa ta’ tessut li tissejja˙ tumur. Kull çellola tista’ tiΩvillupa f’tumur u g˙alhekk insibu diversi tipi ta’ tumuri skont minn liema çellola jkun ©ej.

kspiteri@maltanet.net

Tumur jista’ jkun beninn jew malinn

Tumuri Beninni: dawn mhumiex kançer u rari jipperikulaw il-˙ajja. Óafna drabi jistg˙u jitne˙˙ew u s-soltu ma’ jer©g˙ux jikbru. Dawn it-tumuri ma’ jinvadux it-tessuti ta’ madwarhom u lanqas jinxterdu f’xi parti o˙ra tal-©isem. Tumuri Malinni: dawn huma l-kançer. Jistg˙u joqtlu. Óafna drabi jinvadu it-tessuti u l-organi viçin tag˙hom u jistg˙u wkoll jinfirxu g˙al organi o˙rajn meta jid˙lu ©oç-çirkolazzjoni tad-demm (metastasi). Il-kançer orali jista’ jiΩviluppa fi kwalunkwe parti tal-˙alq jew gerΩuma. Laktar komuni jinsabu fuq jew ta˙t l-ilsien jew fuq ix-xoffa. Jista’ jiΩviluppa wkoll fuq is-saqaf tal˙alq jew mal-˙anek (squamous cell carcinomas). 70-80% tal-kançer tal-˙alq huwa assoçjat mat-tipjip jew l-uΩu tat-tabakk. Id-du˙˙an u s-s˙ana tas-sigaretti jiritaw il-membrana tal-˙alq u din l-iritazzjoni konsistenti tista’ tbiddel iç-çiklu taç-çelluli. L-uΩu tal-alko˙ol ukoll huwa assoçjat mal-kançer orali. Il-kançer orali ˙afna drabi jibda b˙ala

Check-up regolari jista’ jtaffi bosta problemi kbar tikka ˙amra jew bajda xi mkien fil-˙alq. Huwa aktar komuni fl-ir©iel ta’ ’l fuq minn erbg˙in sena. Aktar sintomi jinkludu: • xi ulçera li ma’ tfieqx; • tibdil fil-kulur tal-mukosa tal-˙alq; • xi g˙oqda jew tkabbir tal-mukosa; • u©ig˙, tiΩrih jew sensazzjoni stramba fixoffa jew xi mkien fil-˙alq; • xi tibdil fl-okkluΩjoni tas-snien (ji©ifieri

Il-Van©elu tal-lum il-Óadd Il-Litur©ija tal-lum tfakkarna li a˙na ©ejna mag˙Ωulin mill-Mulej, biex inkunu appostli u profeti, biex inxandru l-Van©elu tieg˙u lil ˙utna. Il-Mulej illum qieg˙ed jibg˙atna g˙and ˙utna mixtieqa, biex a˙na nwasslu l-Kelma tal-Mulej, biex fiha jsibu l-im˙abba tieg˙u. A˙na l-img˙ammdin, g˙andna din il-missjoni speçifika biex inwasslu d-dawl lil dawk li qeg˙din ifittxu ttriq, lil dawk li huma bil-g˙atx g˙al kelma ta’ fara©, lil dawk li qeg˙din fid-dlam. San Mark fil-Van©elu jg˙idilna li lImg˙allem iwissina biex meta mmorru n˙abbruh, a˙na nkunu umli u mimlijin bl-im˙abba tieg˙u. Jixtieqna mmorru libsin diçenti, u mhux ilbies li ji©bed l-g˙ajn. Il-Mulej g˙aΩilna ‘sa minn qabel il-˙olqien’, biex b˙al Kristu a˙na nwettqu rrieda tieg˙u. Il-Mulej, meta g˙aΩilna, imliena bilgrazzja tieg˙u u qaddisna. Jekk nag˙mlu dak li jrid hu, hu jibqa’ mag˙na biex mieg˙u a˙na nirb˙u ddinja. Ìesù j˙e©©i©na biex inkunu tieg˙u u meta nwettqu l-missjoni noqog˙du attenti biex bi kliemna u bl-g˙emil tag˙na nwassluh b’fidi, tama u m˙abba. Ìesù jg˙idilna li jekk xi ˙add ma jilqag˙niex u ma jismag˙niex, in˙alluh u nkomplu nxandru lil ˙addie˙or. Ìesù jg˙idilna hekk fuq dawn: “U jekk xi post ma jilqag˙komx u ma jisimg˙ukomx, itilqu

minn hemm u farfru t-trab minn ta˙t saqajkom b˙al xhieda kontrihom.” Immorru bi m˙abba nwasslu lkelma lil ˙addie˙or g˙ax il-kelma meta t o ˙ r o © m i n g ˙ a n d A l l a m a ’ ter©ax lura qabel ma tag˙mel il-frott. L-Evan©elista jkompli li d-dixxipli “marru jxandru biex in-nies jindmu; u keççew bosta xjaten, u dilklu ˙afna morda biΩ-Ωejt u fejquhom”.

Il-Mulej ikun mag˙na wkoll, biex hu ja˙dem u jxerred il-grazzji tieg˙u fuq l-o˙rajn. Kemm jag˙mel ©id spiritwali u temporali li a˙na ma narawhx. G˙alina l-importanti li naqdu l-missjoni li g˙aliha l-Mulej sej˙ilna, dik li nwassluh lil ˙utna mixtieqa, u Alla jkompli ja˙dem bil-grazzja salvatika tieg˙u. F’din il-missjoni a˙na se nsibu tfixkil u taqtig˙ il-qalb, hekk kif ©ralu l-Profeta fl-Ewwel Lezzjoni. Naraw lill-Profeta Amos, li kien iwassal il-Messa©© ta’ Alla lillpoplu IΩraelit. Amos ji©i milqug˙ minn Amasija, il-qassis ta’ Betel u dan keçça lillProfeta ta’ Alla minn Betel. Il-qassis ta’ Betel indirizza lill-Profeta talMulej b˙ala ‘il-bniedem tad-dehriet’, bniedem li jg˙ix fil-˙olm. U jg˙id lil Amos biex jitlaq minn Betel g˙ax din il-belt hija santwarju tas-sultan. Il-Profeta tal-Mulej wie©eb lill-qassis b’umiltà u jg˙idlu li hu ma kienx profeta, imma hu kien rag˙aj u wie˙ed li jiΩbor is-si©ar, u kompla b’fidi s˙i˙a fil-Mulej, jg˙id lil Amasija: “Il-Mulej qabadni minn wara l-mer˙la, u l-Mulej qalli: ‘Mur, ˙abbar lill-poplu tieg˙i, IΩrael’.” A˙na wkoll g˙andna nkunu nies ta’ fidi qawwija, inkunu nies li ma nibΩg˙ux u ma nist˙ux inwettqu lmissjoni li Alla g˙aΩilna biex nag˙mlu. U b˙al Amos irridu nkunu umli biex bi m˙abba nwettqu r-rieda talMulej.

meta s-snien ta’ fuq u t’isfel imissu ma’ xulxin). Check-ups regolari g˙and id-dentist huma essenzjali biex wie˙ed jaqbad xi leΩjoni kmieni. Waqt check-up id-dentist ma jarax biss is-snien, imma jinnota l-˙alq kollu u, jekk ikun hemm xi parti tal-mukosa li ma tkunx tidher normali, jista’ jkun li tittie˙ed biopsy biex ji©u eΩaminati dawk iç-çelloli ta˙t il-lenti tal-mikroskopju. Fil-kura tal-kançer huwa essenzjali li lmarda tinqabad kmieni qabel ma tinfirex f’xi tessuti jew organi o˙ra. Jekk xi ˙add g˙andu xi suspett, g˙andu jie˙u parir professjonali ta’ dentist jew tabib.

minn

ajk lajk

Il-Mulej lilna g˙aΩilna biex na˙dmu fl-g˙alqa tad-dwieli tieg˙u. San Pawl fit-Tieni Lezzjoni jg˙idilna li ‘il-Mulej g˙aΩilna sa minn qabel ma hu g˙amel id-dinja’. Alla g˙aΩel lilna, bnedmin dg˙ajfa, bnedmin midinbin, imma a˙na bnedmin li ©ejna me˙lusin bid-demm g˙aΩiΩ ta’ Sidna Ìesù Kristu. Il-Mulej g˙aΩel lilna biex inkunu xhieda tieg˙u. Lilna g˙aΩilna biex inkunu dawl Ωg˙ir fid-dalma kbira tad-dinja. Lilna g˙amilna wlied Alla ‘biex inkunu qaddisa u bla tebg˙a quddiemu fi m˙abba’. Lilna ˙afrilna ˙tijietna u mliena bilgrazzja tieg˙u, imliena bl-g˙erf u lg˙aqal. Il-Mulej Alla g˙aΩilna biex skont ilpjan imfassal minn qabel skont ilfehma tar-rieda tieg˙u, a˙na nin©abru ta˙t ras wa˙da li hu Kristu. Lilna g˙aΩilna biex inkunu g˙attif˙ir u l-glorja tieg˙u. A˙na li aççettajna l-kelma tal-verità, issi©illati bl-Ispirtu s-Santu. Alla jridna nkunu fidili lejh, biex il-fidwa tag˙na tkun s˙i˙a, g˙ax a˙na lpoplu li Alla kiseb g˙alih. Mulej, uri lilna, it-tjieba tieg˙ek u s-salvazzjoni tieg˙ek ag˙tina. Mulej kun dejjem mag˙na biex inwassluk lil ˙utna mixtieqa g˙alik. Ibqa’ mag˙na, Mulej, biex inkunu lAppostli tieg˙ek. Da˙˙alna, Mulej, fis-seb˙ tieg˙ek. Int li tag˙tina l-©id tieg˙ek bis-sliem! Ammen.

15.07.2012

Mill-Misra˙

Tifta˙ l-esebizzjoni dwar Pawlu Boffa Fil-Foyer taç-Çentru Nazzjonali Laburista, ilÓamrun g˙adha g˙addejja l-wirja Pawlu Boffa (1890-1962) li ©iet inawgurata millMexxej Laburista Joseph Muscat. Óafna mill-esebiti f’din l-espoΩizzjoni qed jaraw id-dawl g˙all-ewwel darba f’g˙eluq il50 sena mill-mewt tat-tabib Pawlu Boffa. Pawlu Boffa kien mag˙ruf mal-Maltin u mal-G˙awdxin b˙ala ‘it-tabib tal-poplu’. Pawlu Boffa kien miet fis-6 ta’ Lulju 1962 wara karriera politika twila. Qraba ta’ Pawlu Boffa li jg˙ixu l-Ingilterra, fosthom Anne Schranz it-tifla tat-tifla ta’ Pawlu Boffa ©ew Malta apposta biex jattendu g˙all-ftu˙ tal-wirja. Schranz qalbet g˙all-IngliΩ il-biografija ta’ Pawlu Boffa li g˙adha kif ©ie mnedija Paul Boffa - Malta’s First Labour Prime Minister. Boffa kien wie˙ed mill-pijunieri tal-Partit Laburista u kien Mexxej tal-PL bejn 19281949. Matul dawn il-21 sena Boffa ra lillPartit Laburista jitwieled, jag˙mel ‘Compact’ ma’ Gerald Strickland biex seta’ jwettaq il-

Kompetizzjoni tas-Sajd g˙all-Alungi Il-Federazzjoni tal-G˙aqdiet tas-Sajjieda Dilettanti Malta organizzat il-Kompetizzjoni tas-Sajd g˙all-Alungi nhar ilÓadd 8 ta Lulju. Din il-kompetizzjoni issa saret avveniment annwali. Il-profitt kollu li lFederazzjoni tag˙mel minn din il-kompetizzjoni ser jin-g˙ata b˙ala donazzjoni lillFondazzjoni San Pietru. Din il-fondazzjoni tixtri ˙ut bi prezz ir˙is, tipproçessah f’porzjonijiet u tqassmu lil madwar 30 istituzzjoni tal-karità u djar tax-xju˙. Dan it-tqassim isir kull xahar. In-numru ta’ parteçipanti g˙al din il-kompetizzjoni kien ta’ 61 dg˙ajsa u dawn stadu fuq medda ta’ madwar 600 mil kwadru fil-punent ta’ Malta ilbarra mill-gΩira ta’ Filfla. Kien hemm 51 dg˙ajsa li telqu minn barra il-port ta’ BirΩebbu©a u 10 dg˙ajjes o˙ra li telqu mill-bajja tal-Ìnejna. Id-dg˙ajjes ©ew spezzjonati bejn 03:15 u 04:15 ta’ filg˙odu, imbag˙ad ˙ar©u fi gruppi skont l- ispeed massimu taddg˙ajsa. Sal-05:30 ta’ filg˙odu id-dg˙ajjes kollha kienu telqu. Il-˙ut li seta’ jinqabad g˙al din il-kompetizzjoni kienu Alungi. Pastardella. Palamit, Lampuki. Pixxispad (mhux anqas minn 10 kilos) u tonn ta’ mhux anqas minn 30 kilos jew 115 cm. Ir-rebbie˙a kienu dawk li kellhom l-ikbar numru ta’ ˙ut, però fil-kaΩ ta’ kompetituri li kellhom l-istess numru, imbag˙ad ittie˙ed ilpiΩ totali tal-qabda in kunsiderazzjoni. Aktar dettalji jinsabu fuq http://federazzjoni.webs.com

politika soçjali tal-Partit Laburista, jing˙ata ddnub il-mejjet mill-Knisja f’Mejju 1930, g˙ex il-persekuzzjoni reli©juΩa tas-snin tletin, ˙adem b˙ala tabib fl-eqqel tat-Tieni Gwerra Dinjija. Boffa sar l-ewwel Prim Ministru Laburista meta l-PL ©ab 60% tal-voti fl-1947 u tne˙˙a minn Mexxej Laburista wara l-Isplit tal-1949. Tat sehem biex tittella’ din il-wirja Lara Boffa, in-neputija ta’ Pawlu Boffa. Lara Boffa ilha x-xhur ti©bor artifatti u dokumenti ori©inali marbutin mal-˙ajja privata u pubbliku ta’ Pawlu Boffa. Lara hija t-tifla tal-Perit Joseph Boffa, iben Pawlu Boffa. Boffa kellu erbat itfal: Melina, Hilda, Salvinu u Joseph. Pawlu Boffa (1890-1962) tibqa’ miftu˙a kuljum bejn 9.00am-8pm sal-24 ta’ Lulju. Idd˙ul huwa b’xejn. Boffa - Malta’s First Labour Prime Minister, se jibda jinbig˙ minn Lulju bil-prezz ta’ €12 mill-˙wienet tal-kotba, iΩda se jinbig˙ bilPre-Publication price ta’ €10 waqt l-esebizzjoni.

Fr. Marius Zerafa, in-neputi ta’ Pawlu Boffa, jidher jispjega lil Dr. Joseph Muscat u˙ud mill-esebiti li hemm fil-wirja Pawlu Boffa (1890-1962)

15.07.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

ICE AGE: CONTINENTAL DRIFT (3D)

DIVERTENTI

Vja©© inkredibbli fuq blokka sil© Din is-serje animata ta’ avventuri u kummiedja ambjentata f’dinja preistorika waslet fir-raba’ puntata tag˙ha. Ice Age 4: Continental Drift jer©a’ jlaqqag˙na ma’ Manny, l-iljunfant bin-nejbiet, Sid, l-annimal kwaΩi ming˙ajr snien li jg˙ix fis-si©ar (Sloth) u Diego, it-tigra ukoll bin-nejbiet Ωg˙ar - it-tliet i˙bieb li di©à g˙addew minn avventuri eçitanti meta ddinja tag˙na kienet g˙adha fi stat imqalleb, miljuni ta’ snin ilu. F’na˙a o˙ra, Scrat, l-iskwirill bin-nejbiet, g˙adu mo˙˙u jfittex il-©andar u jikkawΩa ˙sara kbira kull fejn ikun. Ikun hu li jqajjem katastrofu qawwi u jaqsam l-art filkontinenti kif nafuhom ilium. Din il-qasma tifred lil Manny mill-familja tieg˙u, waqt li jsib ru˙u fuq blokka sil© ma’ Sid, Diego u Granny, in-nanna ta’ Sid. Waqt il-vja©© tag˙hom fuq il-ba˙ar,

Vuçijiet Ewlenin: Ray Romano; John Leguizamo; Denis Leary; Queen Latifah; Seann William Scott; Jennifer Lopez; Wanda Sykes. Diretturi: Steve Marino u Mike Thurmeier. Óin: 94 min. Distributur: 20TH CENTURY FOX. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. U Manny u s˙abu jing˙aqdu ma’ gang ta’ pirati mmexxija minn gorilla kbira jisimha Gutt, li qed iba˙˙ru fuq blokka sil© f’forma ta’ vapur. Meta jippruvaw ja˙arbu, huma jfarrku dan il-vapur u jer©g˙u jsibu ru˙hom fuq blokka sil© Ωg˙ira. Wara jkollhom i˙abbtu wiççhom mill-©did ma’ dawn il-pirati li jmorru g˙alihom, jiltaqg˙u mas-sireni, mostri bi snien kbar, li jippruvaw jattirawhom lejhom biex jeg˙rquhom u jikluhom. Tkun baliena kbira li ti©i g˙all-g˙ajnuna

tag˙hom. Il-˙sieb tat-tliet i˙bieb hu li jmorru lura minn fejn ©ew biex Manny jer©a’ jing˙aqad mal-familja. B˙all-films l-o˙ra f’din is-serje, Ice Age: Continental Drift jer©a’ jurina vja©© eçitanti mod ie˙or li dawn il-protagonisti jg˙addu minnu. G˙alkemm mhux daqshekk mexxej, it-3D ja˙dem sewwa favorieh, b’kuluri veru çari u attraenti. Qabel dan il-film qed jintwera short ˙elu wkoll animat bl-isem ta’ The Longest Daycare, bit-tarbija Grace Simpson ta’ The Simpsons.

THE RAID

AZZJONI MA TAQTA’ XEJN

Assedju furjuΩ fi blokk bini The Raid (mag˙ruf ukoll b˙ala The Raid Redemption), hu film mimli azzjoni furjuza u vjolenti, xog˙ol mill-lndoneΩja bis-sotto titoli. L-istil ˙erqan u ener©etiku tieg˙u, tant li kwaΩi ma j˙allikx tie˙u nifs, jidher li hu ispirat mill-films ta’ John Carpenter, Assault On Precinct 13 (1976) u Escape From New York (1981), kif ukoll Die Hard (1988) u xi xog˙lijiet ta’ Luc Besson, bi twist lejn la˙˙ar aktarx me˙uda minn The Departed (2007). Rama (Uwais) hu pulizija prinçipjant minn Jakarta. Malli jisba˙ iqum, isellem lil martu tqila li g˙adha fis-sodda u li waslet biex twelled fi Ωmien xahrejn u flimkien ma’ diversi s˙abu o˙rajn jippreparaw biex jattakkaw blokk bini kbir ta’ ˙mistax-il sular ikkontrollat mill-akbar qattiela gwappi u negozjanti tad-drogi, kollha mmanipulati mill-qawwi Tama (Ray Sahetapy) li g˙andu nfluwenza aktar mill-kapijiet tal-pulizija. Din se tkun missjoni tassew iebsa u diffiçli ferm meta din liskwadra ssib ru˙ha msakkra hemm ©ew assedjata minn kull na˙a b’mezzi ta’ armi diversi. The Raid hu film fejn l-azzjoni hi suprema, ˙afna drabi b’tensjoni qawwija, b’diversi ©lidiet tassew notevoli, anki bl-arti marz-

Kompetizzjoni Empire Cinema

Atturi Ewlenin: Iko Uwais; Joe Taslim; Donny Alamsyah; Yayan Ruhian; Pierre Gruno. Direttur: Gareth Evans. Óin: 100 min. Distributur: MOMENTUM FILMS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 15 jali. Dan hu wie˙ed mill-a˙jar films tal-©eneru tieg˙u li iΩda jitg˙arraq xi ftit meta l-azzjoni tant ti˙rax u ssir wisq vjolenti li kwaΩi ma titwemminx. L-eçitament jikber ferm meta grupp Ωg˙ir ta’ pulizija li ˙elsuha mill-mewt bi ˙niena ji©ru b’˙effa mal-kuriduri u tur©ien ming˙ajr l-ebda ˙jiel min u minn fejn qed ikunu attakkati minn kull lat. Fuq kollox, l-andament jag˙ti x’tifhem li kemm il-kriminali u kemm il-pulizija qishom ˙rief sejrin g˙all-qatla f’log˙ba serja li biha se jgawdi xi ˙add bil-poter. The Raid li reba˙ xi unuri f’˙afna festivals, jiΩviluppa f’or©ja morbida, imdemmija u sorprendenti ta’ vjolenza eççessiva.

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn l-4 u t-8 ta’ Lulju 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Semmi Ωew© atturi li jsellfu le˙inhom g˙all-film ICE AGE 4. Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: M. Carabott, 28 Serenity, Triq il-Kostituzzjoni, BirΩebbu©a BBG 2170

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

THE AMAZING SPIDER-MAN THE DICTATOR MEN IN BLACK 3 WHAT TO EXPECT WHEN YOU’RE EXPECTING MARVEL AVENGERS ASSEMBLE PROMETHEUS ABRAHAM LINCOLN: VAMPIRE HUNTER DARK SHADOWS ROCK OF AGES WE BOUGHT A ZOO

15.07.2012

Big Screen

IN A BETTER WORLD

THE FIVE-YEAR ENGAGEMENT

THE PACT

THE POSSESSION

THINK LIKE A MAN

FILMS GÓAX-XHUR TAS-SAJF (it-tieni parti) FILMS OÓRAJN TA’ DIVERSI ÌENERI THE ANGELS’ SHARE - Robbie li g˙adu kemm sar missier u g˙al daqsxejn ma marx il-˙abs, jag˙mel weg˙da li jbiddel ˙ajtu. IΩda, wara viΩta f’distillerija tal-whisky, hu u s˙abu jippjanaw kif se je˙ilsu mill˙ajja miΩera li jinsabu fiha. FAST GIRLS - Mara, sewwieqa ta’ karozza tal-©iri tipprova tikseb fama f’dan l-isport iddominat mill-ir©iel, minkejja li missierha ˙alla ˙ajtu, m’ilux, f’karozza b˙al dawn. THE FIVE-YEAR ENGAGEMENT - Kummiedja li turi minn xhiex jg˙addu koppja li ilhom ˙ames snin namrati. IN A BETTER WORLD - Il-˙ajja ta’ Ωew© familji Danizi tintegra f’wa˙da ta’ mrar u tra©edja meta t-tifel il-kbir ta’ kull familja jsiru ˙bieb intimi. IRON SKY - Fl-1945, in-NaΩisti ˙ejjew baΩi sigrieta fuq il-qamar fejn jin˙bew bil-˙sieb li jirritornaw fissena 2018. JOYFUL NOISE - Meta kor ta’ knisja presbiterjana ji©i ta˙t il-kmand ta’ mara bi tradizzjonijiet ri©idi antiki, mara o˙ra, kantanta b˙alha, topponilha ftit qabel li suppost jrpparteçipaw f’kompetizzjoni tradizzjonali. KEITH LEMON: THE MOVIE - Keith, li dejjem jo˙lom li jsir imprenditur famuΩ, jasal Londra minn Leeds, isir biljunarju, jfalli, qabel ma jaqbad it-triq tar-reparazzjoni.

KILLING THEM SOFTLY - Uffiçjal li jinforza l-li©i jinvestiga serqa li sfaxxat waqt log˙ba poker fit-tul ta’ gang qawwi. LAY THE FAVOURITE - Kummiedja b’toni drammatiçi dwar mara ta’ madwar tletin sena li tinvolvi ru˙ha ma’ grupp ta’ r©iel ta’ madwar ˙amsin sena li sabu mezz kif jimmanipulaw is-sistema tal-log˙ob sportiv f’Las Vegas g˙al gwadann tag˙hom MAGIC MIKE - Mike, ra©el li xog˙lu jiΩfen u jne˙˙i ˙wej©u quddiem udjenza nisa, j˙arre© lil wie˙ed Ωg˙ir, The Kid, u jg˙allmu l-arti ta’ kif jaqbad mannisa u jakkwista flus façli. THE PACT - Wara l-mewt t’ommha, wa˙da mara jkollha t˙abbat wiççha mal-passat waqt li xi ˙a©a oskura minn tat-tfulija ter©a’ tfe©©. THE POSSESSION - Tifla tixtri kaxxa antika li ©o fiha jeΩisti spirtu malinn. Missier it-tifla u l-eks mara tieg˙u jippruvaw isibu triq kif je˙ilsu lil din il-povra minn dan is-se˙er qawwi. RED LIGHTS - Psikolo©ista mara u l-assistent tag˙ha qed jistudjaw attività paranormali u din il-˙a©a twassalhom biex jinvestigaw bniedem famuΩ fl-affarijiet soprannaturali. RED TAILS - Grupp ta’ piloti suwed li qeg˙din waqt st˙arri© fit-Tieni Gwerra Dinjija, jinΩammu fl-art, sakemm jintbag˙tu g˙as-servizz ta˙t il-gwida ta’ kurunell. STEP UP 4: MIAMI HEAT (3D) - Aktar Ωfin varjat u

JOYFUL NOISE

ener©etiku f’Miami. THINK LIKE A MAN - Erbat i˙bieb jikkonfoffaw kif se jpattuha lin-nisa tag˙hom li kienu qed juΩaw mag˙hom pariri mog˙tija lilhom minn espert dwar relazzjonijiet soçjali. THE WATCH - Grupp ta’ missirijiet li volontarjament i˙arsu l-ambjent tad-distrett tag˙hom, i˙allu g˙al ftit dan ix-xog˙ol biex jiddefendu lid-dinja tag˙na minn invazzjoni aljena. WHAT TO EXPECT WHEN YOU’RE EXPECTING - Ittqala kif tolqot lil ˙ames koppji u I-avvenimenti rispettivi tag˙hom jintegraw bejniethom.

MAGIC MIKE

PASSABBLI

Kor armonjuΩ ta’ muΩika gospel Atturi Ewlenin: Queen Latifah; Dolly Parton; Keke Palmer; Jeremy Jordan; Dexter Darden; Kris Kristofferson. Direttur: Todd Graff. Óin: 118 min. Distributur: WARNER BROS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. PG Naturalment, la l-atturi protagonisti huma Queen Latifah (li hi wkoll produttriçi eΩekuttiva) u Dolly Parton, il-muΩika bilfors trid tkun parti ntegrali ta’ Joyful Noise. Imma, dan hu aktar xog˙ol romantiku, b’sekwenzi umoristiçi, emozzjonanti u anki drammatiçi. Billi l-istorja sse˙˙ ©o belt Ωg˙ira tal-lstati Uniti, fejn kwaΩi xejn ma jinbidel matul is-snin, dan il-film g˙andu laqta tradizzjonali old fashioned. L-avvenimenti prinçipali kwaΩi kollha jse˙˙u ©o knisja presbiterjana tal-post fejn jiddomina l-kor, id-Divinity Church Choir, issa ta˙t it-tmexxija ta’ Vi Rose Hill (Latifah) wara lmewt ta’ malajr ta’ Bernard Sparrow (Kristofferson) li kien ir-ra©el ta’ G.G. (Parton). Dan il-kor famuΩ g˙all-armonija tieg˙u li jfa˙˙ar lil Alla bil-kant (Gospel choir) jinsab g˙addej minn kriΩi min˙abba l-antagoniΩmu li nibet bejn Vi u G.G. Vi hija ankrata mal-passat u ma tarax quddiem g˙ajnejha xi tibdil fl-istil tal-kant, waqt li G.G. trid aktar timxi maΩ-Ωminijiet. Meta g˙and G.G. jasal in-neputi, Randy (Jordan) li hu dilettant tal-muΩika u jsir i˙obb lil Olivia (Palmer), is-sbej˙a tifla ta’ Vi b’vuçi tassew soda, bejn iΩ-Ωew© nisa adulti jibda l-inkwiet. Il-kor ©ie mag˙Ωul biex jie˙u sehem, ma’ diversi o˙rajn, f’kompetizzjoni f’Los Angeles li jisimha Joyful Noise u l-uniku triq g˙arreb˙ hi li jibdlu l-istil qadim li dejjem ˙addnu. Tg˙id Vi taççetta li tag˙mel hekk u anki t˙alli aktar libertà littifla biex tesprimi ru˙ha a˙jar mhux biss fil-kant, iΩda wkoll flilbies u l-˙ajja personali tag˙ha? Joyful Noise hi produzzjoni ˙elwa, xejn profond, sempliçi, waqt li hi divertenti fejn iΩ-Ωew© Ωg˙aΩag˙ ma˙bubin, Keke Palmer u Jeremy Jordan jisirqu l-unuri kollha tat-tnejn l-o˙ra suppost aktar kwotati minnhom.

15.07.2012

TeleviΩjoni

Illum NCIS, Rai 2 21.05 Din is-sensiela ferm popolari waslet fit-tieni sta©un tag˙ha fuq dan l-istazzjon Taljan. Illum se naraw kif Sam u Callen imorru fid-deΩert tal-Arizona biex jinvestigaw il-˙tif ta’ xi uffiçjali talMarina. Nate mill-banda l-o˙ra imur lura g˙ax-xog˙ol tieg˙u, wara li kien qieg˙ed ja˙dem fuq biçça xog˙ol sigrieta g˙alla˙˙ar.

Matul il-©img˙a

07.30 07.45 08.30 08.45 09.00 09.30 10.15 10.30 12.00 12.20 13.30 13.40 14.40 16.45 17.30 17.40 18.00 19.30 20.15 21.40 23.15 23.45

06:00 06.20 06.22 07:00 07.15 08.20 09.05 09.55 10.30 10.55 11.50 12.00 12.20 13.30 14.00 16.25 16.35 17.20 18.00 18.50 20.00 20.40 21.20

ONE NEWS Country Jamboree One News Uniçi III Ûona Sport Sajf Malta fuq Kanvas Ìawhra Maltija Attività Politika Ûejtun Teleshopping Gazebo ONE NEWS Teleshopping Liquorish (R) Pink Panther (R) ONE NEWS Teleshopping Issues (R) One News Attività Politika Ûejtun Amen ONE NEWS Attività Politika Ûejtun

Rai Parlamento - Territori Quark Atlante Tenerezze animali TG 1 - Road Italy Day by Day La Casa delle sette donne - Tg 1 Easy Driver - Tg 1 La casa del guardaboschi - TG1 L.I.S. Linea Verde Orizzonti Estate A sua Immagine Santa Messa A sua immagine Recita dell’Angelus Linea Verde Estate Tg 1 Non Sparate sul pianista Che tempo fa - Tg 1 L-Italia che non sai TF: Heartland TF: Il Commissario Rex Reazione a catena TG 1 Techetechete U passo dal cielo - Spec Tg 1

07.00 07.30 08.30 09.30 10.00 11.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15:05 17.00 18.00 18:10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.32 23.00

06:00 06:30 07:00 09.00 10.00 11.20 13.00 13.30 13.45 14.45 15.45 17.20 18.00 18.05 19.35 20.30 21.05 23.20

NET News Newsroom (r) Mister Fisherman (r) Teleshopping Il-Principal Teleshopping Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest NET News Don't Stop Me Now (r) Malta fl-Olimpjadi NET News Flusek (r) Forcina - Festa ta' San Gorg, Victoria, Ghawdex NET News (ikompli) Forcina NET News (ikompli) Forcina NET News

07.00 08.00 09.00 09.50 10.00 10.30 10.45 11.30 12.00 12.10 13.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.10 16.35 17.05 18.00 18.20 20.00 20.40 23.15

L-G˙odwa t-Tajba G˙anfest 2 Il-Quddiesa tal-Óadd Mela Isma Din Mill-Im˙aΩen tal-Festa (R) Madwarna X’joffri l-kunvent (R) Malta u lil hin Minnha L-a˙barijiet Malta u lil hin Minnha World’s Worst Disasters L-a˙barijiet TVM Shop Battle Castle L-a˙barijiet Fawlty Towers Keeping up Appearances Gladiators of World War II L-A˙barijiet - Madwarna Venere - Nista A˙barijiet - Sports TVM - Scent of a Woman L-A˙barijiet

Cuori Rubati Terza Pagina Cartoon Magic Battle dance 55 Film: McBride - Sinfonia di un delitto Film: La nave dei sogni Tg2 giorno Tg 2 motori - Meteo 2 TF: Il commissario Herzog TF: Delitti in Paradiso Film: Memorie segrete TF: Due uomini e mezzo Tg 2 Film: Nessuno vuole credermi TF: Il Clown Tg 2 TF: NCIS - TG Ringer La Domenica Sportiva Estate Tg 2

06:00 07.50 09.25 11.00 11.40 12.00 12.10 12.25 12.55 13.25 14:00 14:30 18.10 19.00 20.00 21.00 23.15 23.25 23.30

Fuori orario. Cose (mai) viste Film: Angelo Bianco Film: I quattro amici Tgr 0 Region Flaiano Tg4 RegionEuropa Tg 3 TG3 Agenda del mondo estate TeleCamere Salute Prima della Prima Passepartout Tg Regione Tour de France TF: I misteri di Murdoch Tg 3 - Tg Regione Blob Kilimangiaro Tg5 Tg3 Regione Film: Good morning Aman

LILLIPUT POPCORN, ONE, IT-TLIETA 09.00 U 4.00PM. Nhar it-Tlieta ser jibda l-programm il-©did Lilliput Popcorn, li ser jiffoka fuq id-dinja taç-çinema, b’mod partikolari dwar ilfilms li n˙admu hawn Malta. L-ewwel programm ser jittratta dwar il-film li n˙adem fl-1979 f’pajjiΩna, u li kellu l-attur Robbie Williams fil-parti prinçipali – Popeye. B˙al fil-programmi mis-serje ta’ Lilliput, waqt Lilliput Popcorn ukoll ser jittellg˙u g˙add ta’ personalitajiet li ser jitkellmu fuq ilfilms li jaraw waqt il-˙in liberu. Minbarra hekk, il-preΩentattriçi Ruth ser tibda taqra storja me˙uda mit-Testment il-Qadim – listorja ta’ Rut! Kun çert li ssegwi Lilliput Popcorn nhar it-Tlieta 17 ta’ Lulju fid-9.00am, repetizzjoni fl-4.00pm fuq ONE Il-preΩentaturi huma Ruth Frendo, MaryAnne Zammit u Mariah Mifsud Bonnici u l-producer huwa Pro.Motion Limited. Charlo C Bonnici qed jie˙u ˙sieb l-animazzjoni. HINDENBURG: L’ULTIMO VOLO RAI 1, It-Tnejn 21,20 Film ma˙dum g˙at-televiΩjoni li je˙odna lura fl-1937, fi Frankfurt. Fit-tentattiv biex l-Istati Uniti tne˙˙i l-embargo kontra l-Ìermanja, Hitler ja˙dem fuq pjan biex jisplodi Hindenburg, Ωeppellin enormi Amerikan. Ìuvnott ÌermaniΩ jinduna b’dak li jkun se ji©ri u jipprova jallarma n-nies. GREY’S ANATOMY, Italia 1, It-Tnejn, 21.10 Ûew© episodji minn din is-sensiela, fejn fl-ewwel episodju naraw lil Meredith li qieg˙da tag˙mel l-almu tag˙ha biex turi lil kul˙add li hi kapaçi fil-post il-©did li ng˙atalha. IΩda aktar tard narawha bi problemi f’g˙ajnejha. ROSAMUNDE PILCHER: QUATTRO STAGIONI - AUTUNNO RAI 1, It-Tnejn, 15.15 Film ie˙or g˙at-televiΩjoni. Wara l-mewt tat-tieni ra©el tag˙ha, Julia tiddeçiedi li tmur lura Cornwall sabiex tistrie˙ ftit fid-dar li g˙andha fil-kampanja. IΩda mhux kul˙add ikun fer˙an bilwasla tag˙ha hawnhekk. RITORNO ALLA NATURA, Canale 5, l-Erbg˙a, 16.10 Film mill-isba˙ fejn naraw lil Jack, ra©el li g˙andu suççess filkarriera tieg˙u, li jaqbad lil martu u lil uliedu u je˙odhom iqattg˙u ftit jiem ’il bog˙od mill-belt, fil-kampanja, fejn l-affarijiet mhumiex daqshekk avvanzati. Mhux il-membri tal-familja kollha jie˙du gost b’din il-mawra, g˙aliex isibu diffikultajiet biex jidraw din il-˙ajja ©dida. PAOLO BORSELLINO, Canale 5, Il-Óamis, 21.20 Il-grajja ta’ Paolo Borsellino hija mag˙rufa minn ˙afna u hawnhekk narawh kif wara l-qtil tal-kaptan Emanuele Basile, jifforma grupp biex ja˙dem kontra l-Mafja, li issa qieg˙da tg˙olli rasha mhux ˙aΩin. Mieg˙u hemm ukoll Giovanni Falcone, li ironikament kellu jiffaçja mewta tra©ika b˙al dik ta’ Borsellino. Dan il-film qieg˙ed jintwera kollu s˙i˙, minkejja li huwa twil mhux ˙aΩin, proprju g˙aliex nhar il-Óamis huwa l-20 anniversarju mill-qtil ta’ Borsellino.

07.00 10.45 12.00 12.15 14.00 15.00 16.00 18.00 18.30 19.00 19.30 21.25 00.15

Cartoni GP d’Italia Studio Aperto GP d’Italia GP d’Italia Fuori giri Film: Facciamo Festa Tg com TF: Friends Studio Aperto TF: La vita secondo Jim Film: Scuola di polizia Tg com M&M - Matricole & Meteore Confessione Reporter

06:00 08.00 08.50 11.10 13.00 13.40 16.00 18.00 20.50 20.40 21.20 23.00 01.30 02.00

13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00

Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank

08:30 Tour de France Cycling 09:30 World Series by Renault Motor Racing 10:00 European Championship Athletics 11:00 Tour de France Cycling 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: 1st Leg: Valencia [Live] 13:00 Live: World Series by Renault Motor Racing: Race 2: Nurburgring [Live] 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 1: Liege-Seraing [Live] 17:30 Live: European Championship Athletics: Day 5 [Live] 20:00 UEFA Euro 2012 Show 20:30 World Supersport Series 21:15 World Superbike Series Motorcycle Racing 22:00 Wuxi Classic Snooker

11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 15:10 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 19:45 20:10 21:00 21:50 22:40

Say Yes to the Dress: Bridesmaids Say Yes to the Dress: Bridesmaids What Not to Wear While You Were Out Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Toddlers and Tiaras Sister Wives Lottery Changed My Life World’s Worst Mum Kate Plus 8 Outrageous Kid Parties Outrageous Kid Parties Rich Bride/Poor Bride Lottery Changed My Life New York Ink Family Fat Surgeons

06:00 06:50 07:45 08:35 09:30 10:20 11:10 11:35 12:05 12:55

God’s Wrath 2012 Apocalypse Apocalypse 2012 Revelations Discovery Atlas Unsolved History The True Story The Aviators The Aviators Blue Angels: A Year in the Life The Secret Mediterranean with Trevor McDonald Three Men Go to Venice I Shouldn’t Be Alive I Shouldn’t Be Alive Secrets of the Secret Service

13:50 14:45 15:40 19:10

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

Prima Pagina Tg 5 Circle of Life - Tg com Film: Piccole Pesti vanno in guerra Tg 5 Il peccato e la vergogna Film: Rosamunde Pilcher Neve d’Aprile Baciati dall’amore Tg 5 Dopo Tg 5 Film: I Mostri Oggi Tg com Film: Perdiamoci di vista Tg com Tg 5 Notte Film: La rivincita di Natale

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

06:45 07.30 08.30 08.50 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.20 14.00 14.45 16.35 18.55 19.35 21.30 23.50

08:10 08:25 08:30 08:35 09:05 09:50 11:00 11:55 12:25 12:55 13:40 14:30 16:50 17:55 18:20 18:50 19:40 20:10 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10 20:05

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

21:00 21:55 22:50 23:45

Tg 4 TF: Zorro Ti racconto un libro Slow Tour Correndo per il mondo Santa Messa Pianeta Mare Tg 4 Melaverde Pianeta Mare Donnavventura Film: Noi uomini duri Film: Meteor Tg com Tg 4 Film: Colombo Film: Mission: Impossible Film: L’esorcista

Charlie and Lola Poetry Pie Little Human Planet ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Doctor Who Casualty Shark Therapy ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Great Expectations Doctors Doctor Who Doctor Who Confidential ’Allo, ’Allo! Monarch of the Glen Shark Therapy Desperate Romantics afterlife Hustle

Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Lee Returns Mythbusters: End with a Bang Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: Panama Canal Swamp Loggers: Rainy Days Dirty Jobs: Ice Salvage Crew Swords: Life on the Line: So Close but So Far Auction Hunters: Quadzilla Attacks! Auction Hunters: Sink or Swim Dealers How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: USCGC Bertholf Deadliest Catch: Alien Abduction River Monsters: Congo Killer Extreme Fishing with Robson Green: North America Hillbilly Handfishin: Kansas Girls do it Better Walking the Amazon: Peru to Brazil Bear’s Wild Weekend with Miranda Alone in the Wild Surviving the Cut: US Army Sniper

07.00 Omnibus Tg La7 10.00 Ti ci porto io 11.40 Film: Totò e le donne 13.30 Tg La 7 14.05 Film: Tuono Blu 16.25 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 Cash Taxi 21.10 Missione e natura 23.15 Tg la 7 23.25 Film: Fur - un ritratto immaginario di Diane Arbus

15.07.2012

TeleviΩjoni

minn LINO CASSAR

ILLUM

POLICE ACADEMY (Italia 1, 7.30pm) Fis-sajf tal-1984 inzertatjt mort g˙al jumejn fi New York u, malli ˙ri©t mill-istazzjon ta’ ta˙t l-art f’Times Square, nara l˙itan ta’ kullimkien miksijin bil-posters ©odda ta’ dan il-film. U fettilli mmur narah f’wie˙ed mit-teatri ta’ Fifth Avenue. Kienet kummiedja pjuttost goffa, iΩda pjaçevoli. Qatt ma mma©inajt dakinhar li wara dan il-film kellhom jin˙admu sitta o˙ra (u kompliet f’sensiela o˙ra ta’ kartuns). L-idea ori©inali kienet li grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ mo˙˙ ir-ri˙ jid˙lu fil-korp tal-pulizija, u sakemm jibqg˙u fl-akkademja, jaqilg˙u sfrattu s˙i˙. Dan ilfilm, fil-fatt, kien g˙amel popolari ˙afna lil Steve Guttenberg li baqa’ g˙addej fis-sensiela kwaΩi kollha. G˙at-teenagers u g˙al dawk li g˙adhom kemm g˙alqu l-20 sena, dan huwa film immirat g˙alihom. THE EXORCIST (Rete 4, 11.50pm)

MISSION IMPOSSIBLE (Rete 4, 9.30pm) Dan il-film in˙adem ta˙t id-direzzjoni ta’ Robert De Palma, u kien imsejjes fuq is-sensiela televiΩiva li lura Sittin bdiet tixxandar fuq stazzjonijiet televiΩivi Amerikani. F’dawk iΩ-Ωminijiet din is-sensiela kisbet suççessi kbar, u b’kollox ixxandru seba’ sta©uni minnha. Fil-partijiet ewlenin ta’ din is-sensiela konna nsibu lil Steven Hill, Barbara Bain, Barbara Anderson u Greg Morris fost tant atturi tal-epoka. Kemm ilu li din is-sensiela ©iet adattata g˙al fuq il-liΩar il-kbir, kien l-attur Tom Cruise li ˙adem il-parti prinçipali, Ethan Hunt. Dan huwa l-ewwel film minn sensiela ta’ erba’ s’issa, fejn l-a˙˙ar wie˙ed ˙are© is-sena li g˙addiet. Fil-film li se jintwera llum, naraw lil Hunt li g˙adu kemm ˙are© minn burraxka s˙i˙a fi Praga. Issa huwa l-prim suspettat mill-kapijiet tieg˙u dwar tradiment. Hunt g˙andu biçça xog˙ol iebsa biex jipprova li huwa innoçenti u fl-istess waqt jikxef lil min hu verament responsabbli. F’dan il-film ja˙dmu wkoll Jean Reno, Jon Voight, Henry Czerny, Ving Rhames, Vanessa Redgrave u Kristin Scott Thomas.

Dan huwa film talwa˙dx li meta ˙are© hawn Malta lura fis-snin, kien ˙alla bosta dilettanti impressjonanti g˙all-a˙˙ar u beΩg˙ana b’dak li raw. Ta˙t iddirezzjoni ta’ William Friedkin g˙andna film talwa˙x, ibbaΩat fuq in-novella li ©©ib l-istess isem, u huwa msejjes fuq dak li g˙adda minnu Roland Doe meta kellu je˙odha kontra xitan li g˙amel pussess minn tifla. Fost l-atturi li naraw hemm Ellen Burstyn, Linda Blair, Max von Sydow, Kitty Winn, Lee J. Cobb, Jason Miller u Jack MacGowran.

GÓADA

L-ERBGÓA

IL-ÌIMGÓA

17 ta’ LULJU

19 ta’ LULJU

21 ta’ LULJU

AMERICA’S SWEETHEARTS (Rai 3, 9.05pm)

FOOL’S GOLD (Italia 1 9.10pm)

300 (Italia 1, 9.10pm)

Kummiedja romantika b’g˙add ta’ atturi mill-aqwa fosthom Julia Roberts, Catherine Zeta-Jones, Billy Crystal, John Cusack u Hank Azaria, fost o˙rajn. Koppja ta’ atturi popolari ta’ Hollywood se jinfirdu hekk kif ˙iere© l-a˙˙ar film tag˙hom iΩda l-a©ent ittih rasu g˙aliex jara falliment ©ej g˙alih. G˙alhekk jipprova ja˙seb fi pjan biex xejn ma jmur Ωmerç. IΩda fejn tid˙ol l-im˙abba, l-ebda pjan mhu kapaçi jkisser il-˙olm ta’ min ikun involut. Ta˙t id-direzzjoni ta’ Joe Roth, din il-kummiedja g˙andha tinΩel tajjeb f’dawn il-jiem sajfin.

Ben Finnigan mo˙˙u biss biex isib itteΩori, u dan hu ossessjonat li l-mara tieg˙u titilqu. Darba minnhom jiffissa li jrid isib teΩor partikulari iΩda g˙andu bΩonn l-g˙ajnuna taleks mara tieg˙u.

Film storiku g˙all-a˙˙ar ta˙t id-direzzjoni ta’ Zack Snyder, li ˙a ˙sieb ukoll il-kitba tieg˙u. Il-film je˙odna lura fis-sena 480 Qabel Kristu, meta r-Re ta’ Sparta irrifjuta li joqg˙od g˙all-kmand tal-Imperatur Persjan Serse u g˙alhekk tqum gwerra. 300 suldat jin©abru flimkien sabiex ji©©ieldu kontra Xerxes u larmata tieg˙u li b’kollox tammonta g˙al aktar minn miljun suldat. Film mimli azzjoni fejn fil-partijiet ewlenin ja˙dmu Gerard Butler, Lena Headey, David Wenham, Dominic West, Vincent Regan, Rodrigo Santoro u Michael Fassbender.

IT-TLIETA

IL-ÓAMIS

IS-SIBT

18 ta’ LULJU

20 ta’ LULJU

THE GODFATHER (Rete 4, 9.10pm)

UN TASSINARO A NEW YORK (Rete 4, 4.30pm)

Wie˙ed mill-aqwa films li qatt in˙admu f’Hollywood, u rebbie˙ ta’ tliet Oscars, fosthom talAqwa Film, l-Aqwa Attur Protagonist (Marlon Brando) u l-Aqwa Xene©©atura. L-istorja tal-film iddur kollha ma’ familja mafjuΩa fi New York, immexxija mill-patrijarka Vito Corleone, parti ma˙duma b’mod mill-aqwa minn Brando meta kien g˙adu fl-aqwa tieg˙u. Al Pacino, li llum jg˙odd it72 sena, narawh fil-parti ta’ Michael Corleone, iben Vito, li wara li ji©i lura mit-Tieni Gwerra Gwerra Dinjija, ma jkunx irid jing˙aqad mal-attivitajiet kriminali tal-familja, iΩda meta missieru jintlaqat b’mod gravi, jid˙ol hu biex jie˙u ˙sieb l-interessi minfloku.

Lill-mibki Alberto Sordi narawh f’dan ilfilm Taljan li n˙adem lura fl-1987, fil-parti ta’ tassista Ruman, li ming˙ajr ma jrid jara delitt mafjuΩ ise˙˙ quddiemu. Biex jipprote©i lilu nnifsu minn din il-klikka mafjuΩa, imur New York g˙and ibnu biex jista˙ba. IΩda mhux kollox imur sew.

22 ta’ LULJU STUART LITTLE 3 - CALL OF THE WILD (Italia 1, 11.00am) Film addatat g˙allfamilja kollha li iΩda ttfal l-aktar li se jog˙xew bih. Naraw lil dan il-©urdien çkejken jiltaqa’ ma’ Reeko, skunk gustuΩ imma jinten, u flimkien jg˙addu minn avventura eçitanti ˙afna. Dawn il-films huma ideali f’dawn iΩΩminijiet tas-sena.

15.07.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Obbligu, 5 Filata, 8 Nisrani, 14 Ajkla, 15 NiΩΩel, 17 Rqaqat, 19 Santu, 20 Ikla, 21 Dlam, 23 Sport, 25 Trott, 28 Sar©, 29 u 30 Kasett, 31 Noti, 33 DiΩinfettant, 39 Vojt, 41 u 42 Ajjuta, 43 Jekk, 45 Artab, 46 Sibel, 47 Óawt, 50 Biss, 53 Isa, 54 Ajk, 56 Kenur, 58 Mostri, 60 Wennes, 62 Arani, 64 u 67 Sostenibbli, 69 Pontun, 70 Tabxa, 72 u 73 Sajjem, 75 Gass, 77 Óajt, 79 Ter˙a, 80 u 82 Stampatur, 84 u 85 Karlin, 87 Kera, 88 Indi©istjoni, 93 Anka, 94 u 95 IΩolat, 96 Nisa, 98 Gradi, 100 Unika, 101 Çpar, 105 Moll, 108 Raqda, 109 Sakemm, 110 Avolja, 111 Allat, 112 Praspar, 113 Xkanat, 114 Ìu©izzu.

232 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 G˙amel hekk u ©ieb ˙afna ©lied u ˙bit (7) 5 Wie˙ed mill-istrambi (6) 8 Xog˙ol li jsir fi stamperija (7) 14 IntuΩat l-a˙˙ar fuq Ωew©t a˙wa, Ta’ Mo˙˙u, fl-1943 (5) 15 Timbotta l-bilji tal-biljard (6) 17 u 19 Din jg˙idulha ©ewΩet il-˙wawar, g˙al ri˙a tfu˙ fl-ikel (11) 20 Óuta li tixbah liç-çerna, sur avukat (4) 21 u 23 Im˙awdin g˙all-a˙˙ar, u mg˙a©©lin ukoll (9) 25 Aktar qasir (5) , Alla jaf mita (4) 28 Xemx u 29 u 30 Dawn huma tnejn (6) 31 Rani mifxul fil-Persja (4) 33 Naturalment kontra bijotiku (12) sabi˙ min-na˙a 39 Dan xejn m’hu tieg˙ek (4) 41 u 42 Naturalment dan ˙asil bis-sapun (6) 43 Din il-mara tad-dudu (4) 45 Bajda m˙awda m’g˙andhiex dan il-lewn biss (5) 46 Jag˙mluh l-istudenti u kultant isir fil-kuxjenza (5) 47 Dan huwa ˙u l-bint (4) 50 M’huwiex quddiem (4) 53 u 54 Aktar minn qantar wie˙ed (6) 56 Wa˙da mill-bçejjeç (5) 58 Çangun imdaqqas (6) 60 Xejn ma jafulek (6) 62 Malajr tag˙mel ˙bieb mieg˙u (5) 64 Ta daqqa ta’ xkupa (5) 67 u 69 Din xi˙a©a ta’ prinçipju, li fuqha joqg˙od kollox (12) 70 Estimu, valutazzjoni (5) x’diskors g˙amiltilna! (6) 72 u 73 (4) 75 A˙jar tard inkella 77 Dawn srieraq b’xafra dejqa (4)

....

......

....

79 80 82 84 87 88

Molla u molla (5) Biçça la˙am kbira (5) Aktar minn att wie˙ed (4) u 85 Aktar minn sunnara wa˙da (6) Xorta ta’ karkur (4) Ordnijiet b’mandat mill-qorti g˙at-tkeççija mid-djar (12) 93 Wie˙ed mill-qrun (4) (6) 94 u 95 Dik l-omm bajd u 96 Rima, rima, rima u aktar (4) 98 Qtajja’ ta’ nies (5) 100 u 101 Aktar minn attentat wie˙ed (9) 105 Il-©id im˙olli wara l-mewt (4) 108 X’sar minnha l-banda tieg˙u? (5) 109 Dardir u in©azzar (6) 110 u 111 Dan singlu jew personali (11) 112 Mer˙i u mkittef wa˙da sew (7) 113 Mog˙ti kredtu, mg˙adud b’veru, mwemmen (6) 114 Qam mir-raqda (7)

......

Weqfin 2 Hemm 14 b˙alu mdawwrin mal-kosta tag˙na (5) 3 u 4 Xewwiex, i©ib it-ta˙wid u d-diΩordni (8) 6 u 7 Ta’ Ìuda l-aqwa wie˙ed minnhom (10) 9 Nieqes mis-smig˙ (4) 10 u 11 Tarahom l-aktar fil-Karnival (9) 12 G˙awi jew sefsif fil-widnejn (7) 13 Ìisem mejjet (7) 16 Aktar fin (5) 18 Kien it-tifel ta’ Abram (5) 22 Din g˙odda li ΩΩomm kollox marsus biex ma jiççaqlaqx (5) 24 u 26 F’Malta ˙afna minnhom im˙arbtin (6) 27 Isebb˙u ©nien u kullimkien (5) 32 Kif ©ie ©ie (6)

33 35 36 37

u 34 Nuqqas ta’ ˙e©©a (7) G˙arbi li jg˙ix fid-deΩert (6) Ib˙ra kbar (6) Dittatur tar-Russja fil-medjuevu, it-Terribbli (4) 38 u 40 Iben wa˙dani, m’g˙andux ˙utu (9) 44 Wa˙da mid-dwejjaq (4) 48 Mag˙mul minn nies li jmexxu azjenda (4) 49 Strument muΩikali tan-nifs (8) 51 Ja˙dem u jirsisti g˙al xi partit jew g˙aqda (8) 52 NiΩel minn abbord (6) tas-salib (6) 55 G˙amel is57 Dari kien it-teatru tal-films muti (4) ma jmutx 59 Min jitwieled kwadru (4) 61 Kunjomu ssibu fir-regatta (4) 63 Bieqja bl-ilma, x’aktarx g˙all-klieb (4) 65 Il-fundatur tal-E©ittu modern (6) 66 Óbula rqaq (4) 68 Ta’ ta˙t fuq (6) 69 Esa©erat fil-fehmiet tieg˙u (6) 70 u 71 Ìabra ta’ tag˙rif bin-numri (10) 74 Jintlibes fir-ras f’Selmun? (4) 76 Il-mo˙˙ minn barra (4) 78 Kontra 45 mimduda (5) 79 u 81 Dawn suppost li jilbsu l-fradal? (6) 82 Naturalment mimli bl-arja (5) 83 Dawn fuq ru˙hom wisq (7) 86 Dan ta’ bla tmiem (7) 89 Id-dinja tonda (5) 90 u 91 Óuta griΩa fil-ba˙ar baxx (6) 92 Ji©ru mlebbta fuq il-linji (5) 97 Jiksu l-art bihom (5) 99 u 100 Li jiççaqlaq jew ja˙dem wa˙du (10) 102 L-eks President Barbara (5) 103 u 104 Biçça çanga moqlija tajba (8) 106 u 107 Kienet l-g˙ajta ta’ Alfred Sant l-ewwel (8) iç-

....

...... ....

........

2 u 3 Bakkaljaw, 4 Ganç, 6 u 7 Illitterat, 9 u 10 Interess, 11 Nanna, 12 Sardina, 13 Ru©jata, 16 Ûeppi, 18 Qoton, 22 Narak, 24 u 26 Rtirat, 27 Stra˙, 32 u 33 Tajlandja, 34 Ûeta, 35 Nobbli, 36 Tassew, 37 Alba, 38 Tul, 40 Ottava, 44 Kbir, 48 Arka, 49 Kampanja, 51 Rassenja, 52 Skossi, 55 Pitkal, 57 UΩat, 59 Talb, 61 Neon, 63 Rosa, 65 Sa˙˙ar, 66 Esej, 68 Inga©©, 69 Passat, 70 Tmut, 71 Ba˙rin, 74 Brad, 76 Bano, 78 TkaΩa, 79 u 81 Tripli, 82 Anqas, 83 Skon©ra, 86 Farfett, 89 Nurik, 90 u 91 Indjan 92 Nikol, 97 Seqer, 99 u 100 Immakulata, 102 Poloz, 103 Qaws, 104 Asja, 106 u 107 Naturali.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙ ta’ €25: TERESA D’AMATO, Carmelina, 8, Triq Luret Cutajar. iΩ-Ûurrieq.

15.07.2012

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0087 0227 0555 1035 1275 1320 1404 1727 2125 2483 3074 3109 3129 3383 3540 3740 4032 4123 4298 5045 5429 5535 5776 5822 6279 6581

006 083 122 227 297 365 437 470 537 565 576 770 777 900 902 952

6965 7055 7187 7204 7909 8035 8134 8234 8512 8535 8815 9278

B’5 numri 04870 17371 26531 28759 29838 31774 38820 47590 52419 52846 53820 54831 55005 56585 62301 67396 72057 72359 76158 78183 87931 97043

B’6 numri 370282 634385 759556 979202

Bi 8 numri 07823844 18166525 35241498 96885464

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 8

8 5

5 4

4 6

KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

1 9

2 2

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna

Isem: .......................................................................................... Indirizz.........................................................................................

..................................................................................................... 3 8

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

15.07.2012

PROPRJETÀ IL-ÓAMRUN: Appartament flewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, wa˙da minnhom bl-ensuite, kamra talbanju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija. Prezz €135,000. Garaxx ta’ Ωew© karozzi bid-dawl u l-ilma. Prezz €20,000. Tpartit kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469.

IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çempel 7925 0164. IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda, bilbir u garaxx ta’ karozza. Prezz €182,000. Çempel 9811 1966. MARSASKALA: Bellavista, Appartament fl-ewwel sular komplut bl-aqwa g˙amara, aççessorji, arja kundizzjonata u lest minn kollox. Jikkonsisti fi kçina ©dida bl-appliances kollha built-in, tal-ikel u living, li tag˙ti g˙all-gallarija b’veduta, tliet kmamar tas-sodda u kamra tal-istudju. Fih Ωew© kmamar tal-banju lussuΩi, wa˙da minnhom bil-jacuzzi u uΩu talbejt. Prezz g˙al bejg˙ malajr €128,000 (Lm55,000). Dirett ming˙and sid il-proprjetà. Çempel 7944 6692.

AvviΩi metru kwadru, lest minn kollox fuq stil modern. Tlieta tas-sodda doppji, open plan, tnejn talbanju, washroom u terrazin kbir. Prezz ta’ €94,000 (Lm40,354). Çempel fuq 7965 9777. TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti. ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Dar fuq u isfel, kbira u kantuniera b’erbg˙a tassodda, garaxx ta’ tliet karozzi u ©nien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz ra©onevoli. Çempel 7922 1577. IL-QAWRA: Appartament bi tnejn tas-sodda. Lest minn kollox u finishes lussuΩi, f’area kwieta. InkluΩ fil-prezz garaxx ta’ Ωew© karozzi. Prezz €140,000 Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7909 7981. GÓALL-KIRI ÓAL GÓAXAQ: Garaxx fit-triq 76 pied bi 15-il pied g˙oli 12-il filata bit˙a fuq wara. Lest minn kollox, inkluΩ dawl, ilma u drena©©. Tajjeb biex jintuΩa g˙al store jew ˙anut Class 4. Prezz negozjabbli. Çempel 9942 4831 jew 7900 0109.

et tar-restoranti tal-istainless steel, hood extraction bil-mutur u control panel. Çempel 9811 0401 jew inkella fuq 2766 2800.

erba’ si©©ijiet. Qies 2.97m b’4.84m u 2.97m. U shape, kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,500. Çempel 21 416749 jew 9947 7188.

Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Óelsien, The Torch u It-Torça. Qeg˙din bound f’sitt kotba ˙oxnin. Kundizzjoni tajba ˙afna. Jinbieg˙u bi prezz ir˙is. Çempel fuq 7922 1577.

Kçina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform ÌermaniΩ. €800 biss. Posapiatti antika, tal-kewba €250. Çempel 7960 4990 jew 2137 2212.

Inbieg˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil- pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, Mosta. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 417235 jew 9982 5389.

Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine , u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951.

Magna li ta˙dem is-suf tad-ditta Empiral, mag˙mula l-Ìappun. Tista’ ta˙dem ˙wejje©, kutri, xalel eçç. Fiha metru u nofs tul, ting˙alaq u tin©arr façilment. Prezz €65. Çempel fuq in-numru 7906 5460. Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel fuq 21 374823 jew 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7961 7945. Sodda tal-baby f’kundizzjoni perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz €100. Çemplu 21445871

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ SANTA VENERA: Offerta imbattibbli. Garaxx b’xejn ma’ appartament ta’ kobor enormi 182

Kçina kompluta bl-appliances ta’ kulur abjad, b’wiçç tal-ir˙am, Carrara. Kompluta b’mejda u

KAROZZI Mini Cooper 2002 Silver, bi

black panoramic sunroof, kundizzjoni tajba. 56,000 mil. Impurtata mill-Ingilterra. Full extras bis-seats tal-©ilda suwed. Prezz €8,500 jew l-eqreb offerta. Tpartit mhux aççettat. Çempel lis-sid fuq 7949 2092. Peugeot 306XN 1.4 Manual, petrol tal-1995. Sid wie˙ed u dejjem garaxxjata. G˙andha wkoll electric windows, power steering u central lock. Qatt ma kienet involuta f’inçident. Liçenzja mhux g˙olja. Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,800. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7900 6005. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699.

AGR PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

15.07.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lillanzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq innumri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar

ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu, pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩi-

Kupun AvviΩi Klassifikati

ka tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. NURSING Care and Cure Group Ltd. Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a. Nikru wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . Çempel 21 376946 jew 9947 0178. PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999. TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. www.tewmi.com TISWIJIET B’esperjenza u fuq tiswija fuq TV’s LCD’s, LED’s, microwaves apparat elettroniku

il-post plasma, u kull ie˙or.

Çempel 9944 6918. VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun. Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet talVRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354. WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rub be rised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u lkes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S.

Mifsud, A42 Industrial Estate, ilMarsa. G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-gibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving . Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-˙ajt u tal-art. Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel g˙al stima b’xejn fuq 79960934. XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel g˙al aktar informazzjoni lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167. XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom. Mag˙mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju. Kompluti bil- fittings. Çempel fuq 7967 5053 jew 21 675 053.

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

15.07.2012

Almanakk

Ritratt mill-istorja IT-TEMP GÓALL-GÓADA

TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

35°C

31 °C

32 °C

23 °C

24°C

24 °C

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 36 °c L-INQAS TEMPERATURA: 25 °c UV INDEX: 10

SITWAZZJONI ÌENERALI: Pressjoni g˙olja se tinfirex minn fuq il-Punent sa LO fuq iç-Çentru tal-Mediterran TEMP: Il-biçça l-kbira xemxi

Il-Óamis

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif u varjabbli li jsir mill-Punent g˙allMajjistral BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn

33 °C

34 °C

34°C

23 °C

21°C

22°C

Il-KaΩin Laburista fi Strada Rjali l-Belt fil-bidu tas-snin 60

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 28°c

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Royal Pharmacy 271, Triq Ir-Repubblika, IL-BELT VALLETTA

QUDDIESA Theresa Jo Pharmacy 3A, Triq Xintill, ÓAL TARXIEN

Darwin Pharmacy 152, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, ÓAMRUN

White Cross Pharmacy Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, BORMLA

Evans Pharmacy 40, Triq San Bastjan, Óal QORMI

San Tumas Pharmacy Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, IL-FGURA

St. Paul’s Pharmacy Triq Brared, BIRKIRKARA

WIRJA Pompei Pharmacy 28, Xatt is-Sajjieda, MARSAXLOKK

St. Matthew’s Pharmacy 213, Triq ix-Xatt, GÛIRA

Prestige Pharmacy 16, Triq San ÌuΩepp, ÓAL KIRKOP

Spizerija Mer˙ba Shop 2, Triq Lapsi, TA’ GIORNI

Plaza Pharmacy 86, Triq il-Kbira, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

Wales Pharmacy 183, Triq Manwel Dimech, TAS-SLIEMA

Mtarfa Pharmacy Triq San David, MTARFA

St. Catherine Pharmacy Triq id-Dielja k/m Triq Santa Katerin a, Ó’ATTARD

Fontana Pharmacy Triq il-G˙ajn , FONTANA, RABAT GÓAWDEX

Brown’s Chemists Triq San Pawl, IN-NAXXAR

Nadur Pharmacy Pjazza it-28 ta’ April 1688, NADUR, GÓAWDEX

Euro Chemist Triq il-Kurazza, IL-QAWRA

Lottu

Fl-okkaΩjoni tal-50 anniversarju mill-mewt ta’ San Ìor© Preca, se ssir Quddiesa preseduta minn Mons. Isqof Mario Grech, fl-Awditorju tal-MUSEUM il-Blata l-Bajda nhar ilÓamis 26 ta’ Lulju fis-6.30 p.m. u Quddiesa preseduta wkoll minn Mons. Isqof Mario Grech, nhar il-Ìimg˙a 27 ta' Lulju fis-6.30 p.m. fis-Santwarju tal-Madonna ta’ Pinu, G˙awdex. Il-pubbliku hu mistieden biex jattendi.

Super 5

FESTA SANTA MARIJA TAL-QRENDI Wara t-telfa ta’ Joseph Mifsud li kien involut fl-inçident fil-Kamra tan-Nar Santa Marija tal-Qrendi, s-Soçjetà MuΩikali Santa Marija, Qrendi iddeçidiet li l-parti esterna tal-Festa ta’ Santa Marija g˙al din is-sena mhux ser issir. Minbarra hekk l-ebda nar mhu ser jin˙araq matul il©ranet tal-festa. G˙alhekk is-servizzi tal-banda qed ji©u kollha kkançellati. Sa dan it-tant il-festa interna ser ti©i iççelebrata b’mod normali fejn il-purçissjoni bl-istatwa tal-Assunta li ser issir fil-15 ta’ Awwissu 2012 se tie˙u l-forma ta’ pellegrina©©. Kul˙add huwa m˙e©©e© sabiex jattendi fil-Qrendi g˙al din il-mixja devozzjonali n˙ar l-G˙id tal-Assunta.

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja 16.07.1974 – L-Arçisqof Makarios, President ta’ çipru, jispiçça g˙al g˙arrieda f’Malta wara kolp ta’ stat f’Çipru

18.07.1918 – Twieled Nelson Mandela, mexxej tal-moviment kontra l-apartheid u President tal-Afrika t’Isfel.

BARBECUE NIGHT FL-IMQABBA Is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza Barbecue Night kbira b˙ala çelebrazzjoni tassuççess tal-Festa tal-Madonna tal-Ìilju 2012. Dan ilBarbecue ser isir nhar il-Ìimg˙a 27 ta’ Lulju 2012 mit8:00pm fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba, quddiem il-KaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju. Il-menu ser jinkludi appetizers, g˙a©in il-forn, la˙am jew ti©ie© imsajjar barbecue, servut jacket potatoes u ˙axix, kif ukoll ©elat. Ser ikun hemm divertiment muΩikali live li ser iΩomm kumpannija mill-aqwa lil dawk kollha preΩenti. Biljetti jinkisbu fuq in-numru 79853044 jew ming˙and Bice Farrugia u l-membri tal-Kumitat tan-Nisa.

20.07.1945 – Pawlu Boffa jippreΩenta mozzjoni fl-Assemblea Nazzjonali biex kull ra©el u mara ta’ ’l fuq minn 18-il sena jkollhom id-dritt g˙all-vot.

21.07.1974 – “Irridu soçjetà fejn kul˙add jag˙ti skont ma jifla˙ u jie˙u kemm je˙tie©” – Dom Mintoff waqt il-Konferenza Ìenerali tal-GWU

Se tittella’ wirja dwar il-Filarmonika King’s Own u r-reb˙ tat-titlu tal-Eççellenza mill-istess Banda Çittadina, fis-sede tas-Soçjetà King’s Own f’274 Triq ir-Repubblika, l-Belt Valletta. Din il-wirja se tkun mitfu˙a bejn it-23 u d-29 ta’ Lulju, mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejn is-6pm u t-8pm, is-Sibt u l-Óadd mis-7.30pm sad-9pm. Intant il-Youth Band tas-Soçjetà Filarmonika King’s Own se tag˙ti sehem fil-˙ru© tal-vara ta’ San Duminku nhar ilÓadd 22 ta’ Lulju fl-10.45am. Il-banda se tesegwixxi bosta innijiet ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Etienne Spiteri. L-istess Youth Band se tag˙ti sehma l-Erbg˙a 25 ta’ Lulju, l-ewwel Jum tat-Tridu u aktar tard b’diversi marçi fit-toroq. Il-Filarmonika King’s Own se tag˙mel il-març tradizzjonali tat-Te Deum nhar is-Sibt 28 ta’ Lulju fid-9am. Fl-10am il-banda ssellem lill-President ta’ Malta Dr. George Abela bl-Innu Nazzjonali. Is-Sibt 28 ta’ Lulju se tag˙mel programm muΩikali fi Triq il-Merkanti fit-8.15pm. Il-banda tkun ta˙t id-direzzjoni ta’ Dr John Galea.

16.07.1965 – Tinfeta˙ il-mina ta’ Mont Blanc li tg˙aqqad lil Franza mal-Italja.

15.07.2012

Sports

MOTOGP

Pedrosa jIkseb Il-Pole f’Mugello Dani Pedrosa g˙eleb iç-champion tal-kampjonat Jorge Lorenzo sabiex kiseb il-pole g˙al Grand Prix Taljan f’Mugello. IΩ-Ωew© Spanjoli Pedrosa u Lorenzo partu l-aktar ˙inijiet veloçi fil-qualifying, imma spiçça biex kien Pedrosa, sewwieq ta’ Repsol Honda fl-ewwel post. Lorenzo kien deher determinat li jeg˙leb lil Pedrosa meta Ωied b’˙afna l-veloçità fl-a˙˙ar mumenti tal-a˙˙ar dawra, imma dan l-isforz safa’ fix-xejn wara li kellu jieqaf mal-©enb min˙abba problemi elettriçi. Hector Barbera spiçça t-tielet u warajh Nicky Hayden. Iç-champion dinji Casey Stoner klassifika fil-5 post u Cal Crutchlow fis-sitt post. Il-punti miksuba mis-sewwieqa tal-MotoGp Jorge Lorenzo: 160 punt Dani Pedrosa: 146 punt Casey Stoner: 140 punt Andrea Dovizioso: 92 punt Cal Crutchlow: 85 punt

WEIGHTLIFTING

DANIEL SERENCES

IVANA MICALLEF

MALCOLM CAMILLERI

It-tieni edizzjoni klabb competition tal-Malta Weightlifting Il-Malta Weightlifting organizzat it-tieni edizzjoni talKlabb Competition. G˙add sabi˙ ta’ tletin atleta ipparteçipaw f’din l-edizzjoni fejn g˙axra minn dawn kienu nisa. Quddiem attendenza numeruΩa fil-kumpless tal-Kottonera ˙adu sehem tlett klabbs lokali li huma Kottonera, Starmax u Mcast WL Naxxar. Ma’ din il-kompetizzjoni, l-atleti Maltin kienu qeg˙din ukoll jipparteçipaw 95 klabb minn ˙afna pajjiΩi differenti madwar id-dinja. B’kollox ˙adu sehem 338 atleta maskili u 204 atleti feminili. Il-kompetizzjoni kienet ta˙raq bejn it-tim rebbie˙ dak tal-Kottonera li kien imexxi minn Rodmar Pulis u dak ta’ Starmax imexxi minn Mark Farrugia, li g˙al ˙in twil kienu jinsabu fuq quddiem. It-team tal-Kottonera li pparteçipa b'erbatax-il atleta, kiseb l-iskor totali ta’ 2751. Starmax li pparteçipaw b’13- il atleta, 9 minnhom nisa, kisbu 2464

punt. Il-klabb ta’ Mcast WL Naxxar ipparteçipa b’tlett atleti seniors fejn kiseb it-total ta’ 883 punti. Ta’ min isemmi huwa li dan il-klabb g˙andu amministrazzjoni ©dida imexxija minn Jovan Reljic li qed ja˙dem bis-s˙i˙ biex jag˙ti spinta tajba lil dan iç-çentru ta’ ta˙ri©. Il-kompetizzjoni kienet inkora©©janti ferm, speçjalment fejn da˙al it-talent Ωag˙Ωug˙, b’26 atleta li pparteçipaw huma kollha ta˙t is-sittax-il sena. Fil-kompetizzjoni nkisru ukoll 16-il rekord nazzjonali, 9 minn Ivana Micallef fil-kategorija 75kg Juniors, 6 minn Nicole Gatt fil-kategorija 53kg filkategorija Youth, Junior u anke Senior. Joran Farrugia kiser ir-record fil-kategorija +94kg youths. L-aqwa atleta maskili fil-kompetizzjoni kien Daniel Serences ta’ Mcast WL, li rnexxielu jerfa’ ttotal ta’ 270kg u jag˙mel 292 punt u fix-xena internazzjonali dan kiseb id-9 post minn minn 26 atleta.

Ir-rekord femminili ntreba˙ minn Nicole Gatt b’refg˙a totali ta 95kg biex kisbet 140 punt. Internazzjonalment kisbet l-14 -il post minn 29 atleta minkejja li g˙ad g˙anda 15-il sena. Fix-xena internazzjonali t-tim feminili ta’ Starmax g˙amel debut tajjeb ˙afna fejn minn 63 klabb minn madwar id-dinja kollha, dan irnexxielu jikseb il-21 poΩizzjoni. Huma rnexxielhom jirb˙u lill-klabbs minn pajjiΩi kbar b˙al dawk tal-Ingilterra, il-Polonja, l-Awstralja, l-Awstrija, il-Ìermanja, l-Iskozja, l-Amerika, in-New Zealand, ir-Repubblika Çeka, il-Finlandja u ˙afna o˙rajn. Il-kompetizzjoni kienet imexxija minn Jesmond Caruana bl-g˙ajnuna tar-referees Alfred Ellul Mercer, Simon Brincat, Stephen Borg, Gayle Caruana u Rodienne Balzan. Il-kompetizzjoni kienet possibbli bl-g˙ajnuna tal-Kunsill Malti g˙all-Isport.

15.07.2012

Sports

AME CUP 2012

Tittella’ g˙all-ewwel darba G˙all-ewwel darba ser ji©i organizzat it-tournament tal-AME Cup bejn tmien timijiet talBOV Premier League. Dan it-tournament ser jiΩvol©i bejn it-22 ta’ Lulju u l-5 t’Awwissu. It-timijiet huma maqsumin f’Ωew© gruppi ta’ erbg˙a. Fi Grupp A hemm it-timijiet ta’ Qormi FC, B’Kara FC, Rabat Ajax u Sliema Wanderers, mentri fi Grupp B telg˙u Balzan FC, Mosta FC, Tarxien Rainbows u Óamrun Spartans. It-tournament ser jiΩvol©i fi 18-il partita fil-Luxol Grounds, St. Andrews. G˙alkemm huwa diffiçli li jorganizzaw log˙ob f’dan iΩ-Ωmien tas-sena b’timijiet ta’ dan il-kalibru, xorta wa˙da JPL Sports Events irnexxielhom bl-approvazzjoni tal-MFA jorganizzaw dan it-tournament tal-futbol Malti. Fil-fatt ©urnata biss qabel ma saret il-konferenza stampa, JPL Sports Events rçevew irrisposta mit-tim ta’ Óamrun li g˙all-ewwel qalu li ma kienux ser jie˙du sehem f’dan ittournament min˙abba li ser ikunu l-Bulgarija fuq training camp bejn is-16 u s-27 ta’ Lulju. IΩda aktar tard Óamrun Spartans qalu ser jie˙du sehem xorta wa˙da peress li l-Bulgarija mhux ser jitla’ t-tim kollu. It-tim jil˙aq jirritorna Malta g˙at-tieni log˙ba tag˙hom. It-tournament huwa sanzjonat mill-MFA u r-referees mag˙Ωula ©ew appuntati mill-MFA. Kull ©urnata ser jintlag˙bu Ωew© partiti (millistess grupp) fejn wa˙da tibda fis-6.30pm u lo˙ra fit-8.30pm. Kull tim ser jispiçça jilg˙ab tliet log˙biet fl-istadji tal-gruppi fil-format talleague, fejn iz-Ωew© timijiet bl-aktar punti

minn kull grupp jikklassifikaw g˙as-semifinali u eventwalment g˙all-Finali. IΩ-Ωew© timijiet telliefa fis-semifinali jilag˙bu kontra xulxin sabiex jikklassifikaw fit-3 u r-4 post. Il-bqija tat-timijiet jilg˙abu ukoll kontra xulxin sabiex jikklassifikaw fil-5, 6, 7 u 8 post. Kull partita ser tkun ta’ 90 minuta fejn partiti li jirriΩultaw fi draws jispiççaw bil-penalties. It-tim li jirba˙ il-log˙ba ming˙ajr penalties jing˙ata 3 punti mentri bil-penalties jie˙u 2 punti. It-tim tellief ma jikseb l-ebda punt. Ittim li jitlef bil-penalties jing˙ata punt. Ir-regola ta’ sostituzzjonijiet g˙al dan it-tornew hija li jistg˙u jsiru sitt sostituzzjonijiet f’kull partita. Kull tim g˙andu l-g˙aΩla li jilg˙ab kemm irid plejers barranin kif ukoll plejers mhux re©istrati u plejers on trial. F’dan it- tournament ser jintuzaw g˙allewwel darba l-blalen tal-futbol li ser jintlag˙bu bihom il-log˙ob tal-Premier League fl-ista©un li jmiss. Ser ikun hemm premijiet g˙ad-dixxiplina u Fair Play matul dan it-tournament, kif ukoll premju g˙at-Top Scorer. Anthony Brigulio waqt il-konferenza stampa qal li jispera li ma jarax karti ˙omor tul it-tournament. Huwa ukoll qal li tournament b˙al dan ser jipprepara lill-plejers g˙al pre-season fejn kull tim ser jibbenifika u jie˙u ˙afna minn dan it-tournament. Mario Camilleri rappreΩentant tal-AME Health and Safety, sponsor tat-tournament, sa˙aq li s-si©urtà fl-ambitu tas-sa˙˙a, g˙andha tkun preΩenti anke fix-xena tal-isports.

FUTBOL LOKALI

Failla jirba˙ it-titlu tal-Aqwa Plejer tas-sena 2011/2012 Clayton Failla, il-midfielder tal-Hibs reba˙ il-plejer tassena tal-MFA. Failla ©ie ppreΩentat bit-tazza tant presti©©juΩa Plejer tas-Sena tal-MFA waqt il-preΩentazzjoni lir-rebbie˙a li saret f’lukanda fil-Furjana. Failla kien fost 5 finalisti ©©ieled g˙at-titlu ta’ Plejer

tas-Sena li kienu jinkludu lil Andrew Cohen tal-Hibs u tlett plejers tal-Belt William Barbosa, Denni u Jonathan Caruana. Failla ta’ 26 sena kien wie˙ed mill-aqwa plejers talHibs fl-ista©un li g˙adda fejn bis-sa˙˙a tal-prestaz-

zjonijiet tieg˙u, il-Hibs spiççaw it-tieni fil-Premier League u rebbie˙a tal-U*Bet FA Trophy. Failla kien reba˙ dan it-titlu ukoll fl-ista©un 2008-09.

REBBIEÓA OÓRA L-Awqa Plejers: BOV L-Ewwel DiviΩjoni - Darren Falzon (Naxxar). BOV It-Tieni DiviΩjoni - Simon Shead (GΩira). BOV It-Tielet DiviΩjoni - Matthew Spiteri (Fgura). Youth League - Johann Bezzina (Hibs). BOV League tan-Nisa - Rachel Cuschieri (Birkirkara). Futsal - Noel Bray (Naxxar Motors). Top Scorers Premier League Obinna Obiefule (Marsaxlokk/Mosta) 34 gowl. L-Ewwel DiviΩjoni Darren Falzon (Naxxar) u Marcelo Pereira (Vittoriosa) 14 -il gowl. It-Tieni DiviΩjoni - Simon Shead (Gzira) 20 gowl. It-Tielet diviΩjoni Ricardo Severino Goncalves (Fgura) 25 gowl. L-Ewwel DiviΩjoni tan-Nisa - Ylenia Carabott (Hibs) 22 gowl. It-Tieni DiviΩjoni tan-nisa Brenda Borg (Mgarr) 33 gowl. Futsal l-Ewwel DiviΩjoni - Alexander Ribic (Excess RP Bidnija) 40 gowl. Futsal It-Tieni DiviΩjoni - Claude Camilleri (City Boys) 38 gowl. Futsal It-Tielet DiviΩjoni Shawn Vella (Ta' Zwejt Boys) 16-il gowl. Futsal Ir-Raba’ DiviΩjoni Wayne Muscat (Balzan Youths) 45 gowl. Fair Play Awards Premier League 1. Qormi, 2. Valletta, 3. Hibernians. L-Ewwel DiviΩjoni 1. Rabat Ajax, 2. Pietà Hotspurs, 3. St. Patrick. It-Tieni DiviΩjoni 1. Gzira United, 2. Zebbug Rangers, 3. Luqa St. Andrew's. It-Tielet DiviΩjoni 1. Xghajra Tornados, 2. Pembroke Athleta, 3. Marsa. Youth League 1. Balzan Youths, 2. St. Andrews, 3. Marsa. League tan-nisa 1. Tarxien Rainbows, 2. Naxxar Lions, 3. Mgarr United. Rebbie˙a ©enerali 1. Gzira United, 2. Rabat Ajax, 3. Pietà Hotspurs.

15.07.2012

Sports

OLIMPJADI

Diane Borg b’wirjiet tajbin fil-100 u l-200 metru

FUQ: Diane Borg fil-grawnd Matthew Micallef St John tal-Marsa li ˙abbar l-ksur tar-rekord tal-200 metru.; ISFEL: Diane Borg tikkonçentra qabel tibda tellieqa RappreΩentanta Maltija o˙ra fit-tim li se jmur Londra 2012 hija Diane Borg. Ûag˙Ωug˙a ta’ 21 sena mir-Ra˙al Ìdid. Il-karriera tag˙ha fl-isprints fl-atletika ilha Ωmien sejra tajjeb iΩda dan l-a˙˙ar letteralment splodiet. F’dawn il-ftit linji dwar din l-atleta se nag˙tu daqqa t’g˙ajn ˙afifa lejn il-parteçipazzjoni tag˙ha f’avvenimenti tal-atletika kemm f’Malta kif ukoll barra li juru l-aktar il-konsistenza ta’ din l-atleta Maltija. Fil-fatt fl-a˙˙ar ftit ©img˙at Diane Borg ©riet l-100m u l200m b’mod qawwi ferm b’kisbiet ta’ ˙inijiet inkora©©anti. Nibdew l-ewwel b’avveniment li sar f’Rieti l-Italja. Hemmhekk ©riet l-100m fi 12.2 sek (-1.1 m/s) u ©iet ittieni wara t-Taljana Maria Aurora Salvagno, filwaqt li fil200m spiççat it-tielet b’hin ta’ 24.78 sek (+0.7 m/s). Kompliet f’Ateni l-Greçja flAthens Filothei Women Gala, meta g˙al darb’o˙ra spiççat ittieni fil-100m b’˙in ta’ 12.23 sek (+0.1) wara l-atleta Russa Gubina Ekaterina li ©riet iddistanza fi 12.14 sek. Fil-bidu ta’ dan ix-xahar Diane Borg – li wie˙ed tajjeb li jfakkar li hija l-Isportiva Mara tas-Sena – kellha wirja mill-aqwa f’Potenza l-Italja. Hija splodiet bl-aqwa wirja teknika tal-avveniment tannisa, minbarra li reb˙et il-

100m fi 11.8 sek u l-200m f’24.42 sek Kien imiss fil-Marsa filMatthew Micallef St John Stadium fejn Diane Borg griet il-100m fi 11.95 sek (+0.7 m/s), ˙in li kien biss 0.06 ta’ sekonda inqas mir-rekord tag˙ha stess li kienet kisret f’Liechtenstein fil-GSSE meta kienet kisbet midalja tal-fidda g˙al Malta. Fl-istess avveniment tal-Marsa, Borg kienet fer˙ana ferm meta hija tejjbet ir-rekord tag˙ha stess fil-200m meta ©riet id-distanza f’24.15 sek (Ritratt). Ir-rekord ta’

qabel kien 24.27 sek. L-a˙˙ar avveniment li ˙adet sehem fih Diane Borg kien f’Helsinki l-Finlandja filEuropean Athletics Championships meta hija ©riet il-100m fi 12.14 sek (+1.0) u l-200m fi 24.68 sek. Imbag˙ad Diane Borg ing˙aqdet mal-kowç tal-atletika Malti, Mario Bonello biex g˙amlet ta˙ri© intensiv f’Guildford, Surrey l-Ingilterra biex issa qed tag˙mel l-a˙˙ar preparamenti hawn Malta qabel tirritorna Londra biex tirrappreΩentana fl-Olimpjadi.

15.07.2012

Sports

OLIMPJADI

“Ilni ˙afna nag˙ti l-aqwa tieg˙i g˙al G˙andu 37 sena u ilu jipprattika l-isport tal-isprint u l-long jump g˙al dawn l-a˙˙ar 24 -il sena. Óa sehem f’diversi kompetizzjonijiet kemm lokali kif ukoll internazzjonali u l-isfida li jmiss g˙alih hija li se jirrappreΩenta lil Malta fl-Olimpjadi ta’ Londra. KRISTA CARUANA tkellmet mall-atleta RASHID CHOUHAL dwar il-karriera sportiva tieg˙u u dwar l-aspettattivi li g˙andu dwar l-Olimpjadi 2012.

Kemm g˙andek Ωmien, kemm ilek tipprattika dan l-isport u kif bdejt tipprattikah? G˙andi 37 sena u ilni nipprattika l-atletika minn mindu kelli 13 -il sena. G˙all-ewwel kont nipprattika l-futbol u l-handball, imbag˙ad ˙ajjarni ˙abib tieg˙i biex nibda nipprattika l-isprint u l-long jump peress li kien di©à jipprattika latletika. Kemm tqatta’ ˙in tit˙arre© f’dan lisport matul il-©img˙a? Kull sessjoni ta’ ta˙ri© tkun bejn sieg˙a u nofs u tliet sig˙at. Filbidu tal-ista©un, matul il-©img˙a normalment ikolli 13 -il sessjoni ta’ ta˙ri© u l-unika ©urnata meta ma jkollix ta˙ri© tkun il-Óadd. Imbag˙ad f’nofs l-ista©un ikolli 10 sessjonijiet ta’ ta˙ri© fil-©img˙a u meta jkolli xi kompetizzjoni normalment ikolli bejn ˙ames u tmien sessjonijiet ta’ ta˙ri© fil©img˙a, skont xi tkun il-kompetizzjoni li nkun se nie˙u sehem fiha. Matul il-karriera tieg˙ek ipparteçipajt f’diversi kompetizzjonijiet kemm lokalment kif ukoll internazzjonalment. Xi tg˙idilna dwarhom? Jien ipparteçipajt f’˙afna kompetizzionijiet ta’ livell internazzjonali, fosthom il-Log˙ob tal PajjiΩi ΩÛg˙ar fejn kont irba˙t total ta’ 16il midalja. L-aktar midalja g˙al qalbi hija dik tad-deheb li kont irba˙t fil-long jump meta l-kompetizzjoni kienet saret f’Malta fl2003. Fl-2002 kont ˙adt sehem fillog˙ob tal-Mediterran fejn kont d˙alt g˙all-finali fil-long jump. Óadt sehem ukoll fil-Kampjonati tad-Dinja, fil-Kampjonati talEwropa, fil-log˙ob tal-PajjiΩi talCommonwealth, u anke filEuropean Cup. Fl-opinjoni tieg˙ek, liema huma lkaratteristiçi ewlenin li jag˙mlu sportiv fid-dixxiplina tieg˙ek atleta tajjeb? Fl-atletika kul˙add jista’ jittrenja u jmur tajjeb, però l-fatturi ©enetiçi jag˙mlu differenza kbira. Kifg jg˙idu bl-IngliΩ “sprinters are born not made”. Imbag˙ad trid tkun iddixxiplinat ˙afna fit-ta˙ri© tieg˙ek is-sena kollha, g˙ax biex tmur tajjeb trid tittrenja kuljum. Fil-long distance tistà tkun atleta tajjeb avolja ma tkunx ©enetikament “fast”, iΩda xorta wa˙da trid tittrenja.

L-isfida li jmiss g˙alik huma lOlimpjadi fejn se tkun qed tirrappreΩenta lil pajjiΩna. Kif ikkwalifikajt g˙al din il-kompetizzjoni? Fl-Olimpjadi se nie˙u sehem fil100 metru sprint. Ikkwalifikajt mill-IOC (International Olympic Committee) li jipprovdu Ωew© “invitation cards” fl-atletika; u min-na˙a tal-Assoçjazzjoni Maltija tal-Atletika, din tag˙Ωel l-a˙jar atleta ra©el u l-a˙jar atleta mara, u f’dan il-kaΩ jien kont irba˙t ittlielaq kollha tas-60 metru u l-100 metru u anke tal-200 metru. Kif qed t˙ejji lilek innifsek g˙al din il-kompetizzjoni? Minn dejjem kienet il-˙olma tieg˙i li nie˙u sehem fl-Olimpjadi. Il-fatt li ilni nipprova nikkwalifika g˙al din il-kompetizzjoni sa mis-sena 2000, ifisser li dejjem t˙arri©t bisserjetà fid-dixxiplini sportivi tieg˙i. X'inhuma l-aspettattivi tieg˙ek g˙all-Olimpjadi? llni nag˙ti l-massimu tieg˙i u g˙alhekk nixtieq riΩultat poΩittiv. B˙ala atleta ta’ livell internazzjonali, x'ta˙seb dwar il-livell tal-atletika f'Malta? Fl-atletika Maltija hemm ˙afna Ωg˙aΩag˙ ta’ livell tajjeb ˙afna però il-ma©©oranza tag˙hom ma tantx ikomplu u allura l-livell talatleti l-kbar niΩel ˙afna meta mqabbel ma’ qabel. T˙oss li f’pajjiΩna, l-isport b’mod in©enerali qed jing˙ata l-importanza li jixraqlu, speçjalment fliskejjel? L-isport f’pajjiΩna dan l-a˙˙ar qed jing˙ata importanza mhux ˙aΩin, però g˙ad hemm ˙afna x’isir. Jien g˙alissa ninsab ta˙t l-iskema ta’ 20/20 grazzi g˙all-Kunsill Malti g˙all-Isport u allura jkolli iktar ˙in biex nittrenja, fejn sa ftit snin ilu kont na˙dem fuq baΩi part-time u kien ikolli nie˙u mil-leave tieg˙i biex nittrenja b’mod professjonali. Min-na˙a tal-Kumitat Olimpiku Malti nsib g˙ajnuna biex nikkompeti barra minn Malta, g˙ax importanti li tie˙u sehem f’kompetizzjonijiet internazzjonali, u jkolli wkoll is-servizz tal-fiΩjoterapista bla ˙las. Fl-iskejjel qed isir ˙afna progress b˙al per eΩempju façilitajiet sportivi a˙jar u anke programmi sportivi, però n˙oss lit-tfal mhux qed ikollhom biΩzejjed lezzjonijiet tal-P.E biex jipprattikaw l-isport fl-

Sports

15.07.2012

hekk nixtieq nikseb riΩultat poΩittiv” -Rashid Chouhal

iskejjel. Dan huwa wie˙ed mill-fatturi ewlenin li qed iwasslu biex ittfal Maltin u G˙awdxin ikunu minn ta’ quddiem fl-Ewropa f’dik li hija problema tal-obeΩità. X’messa©© tg˙addi lil dawk li jixtiequ jibdew jipprattikaw xi sport imma g˙al xi ra©uni qed jaqtg˙u qalbhom? Ng˙idilhom biex ma jaqtg˙u qalbhom qatt g˙ax xi darba jistg˙u jissorprendu ru˙hom bihom infushom. Jien ilni nipprova nikkwalifika g˙all-Olimpjadi 12 -il sena u fla˙˙ar kompetizzjoni tieg˙i niftakar kont waqajt mill-blocks u tlift iççans li nie˙u sehem fl-Olimpjadi tas-sena 2000. Fl-2004 u fl-2008 kelli l-a˙jar riΩultati fil-long jump, però f’dak iΩΩmien, l-IOC kienet tag˙ti l-“invitation card” g˙at-track event biss u mhux g˙all-field u min˙abba f’hekk tlift Ωew© Olimpjadi o˙ra. Fla˙˙ar din is-sena rnexxieli u g˙alhekk qatt ma qtajt qalbi g˙ax dejjem komplejt nitg˙allem milliΩbalji tieg˙i stess u nipprova nikseb riΩultati a˙jar.

15.07.2012

A˙barijiet

Schiavone jilg˙ab noli biex Debono ma jkomplix jisplodi

Schiavone jag˙mel il-coffee mornings b˙al kandidat meta mhux kandidat approvat

G˙addu g˙addej il-log˙ob min-na˙a ta’ Gonzi u s˙abu biex ma jiksruhiex g˙al kollox ma’ Franco Debono. F’tentattiv biex ma jurtawx lil Franco Debono kompletament, fil-lista tal-kandidati talPN li t˙abbret minn Lawrence Gonzi il-Óamis li g˙adda, ma kienx hemm isem Hermann Schiavone. Debono kien ilu jinsisti bil-qawwa li Schiavone ma jkunx aççettat b˙ala kandidat, il-g˙aliex dan kien allega ma’ Edgar Galea Curmi li Debono kien wara ittra anonima li kienet implikat lil Schiavone f’xi korruzzjoni li ma ©ietx sostanzjata, xi ˙a©a li Franco Debono jiç˙ad g˙al kollox. Il-Partit Nazzjonalista biex jipprova jindiehes ma’ Franco Debono, kien stqarr illi din l-allegazzjoni ta’ Hermann Schiavone ma kinitx aççettabbli. Hekk kif intemmet il-laqg˙a tal-Kumitat EΩekuttiv tal-PN, ir-rabja ta’ Franco Debono

g˙ad-deçiΩjoni tal-Kumitat EΩekuttiv tal-PN ilÓamis li g˙adda, kienet aktar minn evidenti. Imma li kieku Hermann Schiavone ©ie approvat b˙ala kandidat mill-Kumitat EΩekuttiv fl-istess waqt li Franco Debono ©ie miΩmum milli jikkontesta, kienet tin˙oloq sitwazzjoni splussiva. G˙alkemm isem Hermann Schiavone ma kienx fost il-lista ta’ 60 kandidat li t˙abbret il-Óamis, dan g˙adu g˙addej jikkanvassja g˙ax serr˙ulu rasu li se jkun fil-lista finali tal-kandidati. Meta ©ie kkuntattjat mill-gazzetta The Times, Schiavone ˙a l-linja li “l-Partit huwa suprem,” imma fl-istess ˙in kien jinstema’ rasu mistrie˙a li se jkun kandidat g˙all-elezzjoni li jmiss. Intant anki l-istess gazzetta The Times tefg˙et limbekkata li g˙add hemm it-tama g˙al Schiavone li jkun kandidat peress li l-lista talkandidati g˙adha mhijiex wa˙da finali.

Aktar Nazzjonalisti jitbieg˙du mill-klikka Wara l-laqg˙a tal-EΩekuttiv tal-PN li saret nhar il-Óamis li g˙adda, aktar Nazzjonalisti komplew jiddistakkaw ru˙hom mill-klikka ta’ GonziPN. Fuq Facebook, komplew jo˙ro©u fil-bera˙ issens ta’ rabja li g˙andhom fil-konfront tal-klikka ta’ ftit nies li issa ˙adet il-kontroll assolut talPartit Nazzjonalista. Ftit sig˙at biss wara li Lawrence Gonzi ˙abbar il-lista t’10 kandidati ©odda li se jikkontestaw f’isem il-PN, Wayne Hewitt li g˙al xhur s˙a˙ mexxa kampanja qalila favur il-PN fuq ilFacebook, ˙are© jiddikjara li g˙all-ewwel darba f’˙ajtu, fl-elezzjoni ©enerali li jmiss, mhux se jivvota u qal li jer©a’ jivvota lill-PN meta dan jer©a’ jsir partit li j©ib id-demokrazija qabel irreli©jon. L-attakk ta’ Wayne Hewitt fil-konfront tal-klikka GonziPN kompla anke fis-sig˙at li g˙addew, meta fuq il-pa©na ta’ Facebook tieg˙u, Hewitt attakka anke lill-amministrazzjoni tal-PN u qal li l-PN je˙tie© li jekk jista’ jkun jitlef aktar minn elezzjoni wa˙da sabiex jer©a’ lura g˙al li kien qabel.

Minkejja li deher evidenti li r-reazzjoni tieg˙u tqanqlet wara l-eΩitu tal-laqg˙a tal-Kumitat EΩekuttiv tal-PN, Hewitt ça˙ad li hu kien qed je˙odha kontra l-PN min˙abba li ismu ma kienx inkluΩ fil-lista tal-kandidati ©odda. Hu sostna li hu qatt ma ddikjara li kien se jkun kandidat f’isem il-PN, minkejja li fix-xhur li g˙addew mexxa kampanja qawwija favur Lawrence Gonzi u l-PN, u kontra l-PL u lmexxej tieg˙u Joseph Muscat. Intant, Wayne Hewitt ma kienx l-uniku Nazzjonalist li fis-sig˙at li g˙addew infexx f’attakk sfrenat kontra GonziPN. Fost dawk inNazzjonalisti li ˙ar©u jiddistakkaw ru˙hom millklikka ta’ GonziPN kien hemm Alfred Bray li fuq il-Facebook iddikjara li t-tmexxija tal-PN ma tridx tisma’ l-verità u sostna li hu ma jridx jibqa’ jsejja˙ lilu nnifsu “Nazzjonalist”. Bray fa˙˙ar lil Jeffrey Pullicino Orlando u qal li hu bniedem onest u li jemmen ˙afna fih. Bray qal ukoll li dak li qieg˙ed i˙oss fil-konfront talPN esprimieh ukoll mall-President tal-PN, Paula Mifsud Bonnici.