Harga 22 ta' Lulju, 2012 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

IL-pRoGRAMM ELETToRALI TAL-pL

Óarsa lejn it-t˙ejjija tieg˙u

Il-Óadd 22 ta’ Lulju, 2012 Óar©a Nru 993

Prezz ›0.80

Ara pa©na 9

IL-KRIÛI FI ÓDAN GoNzIpN

KoALIzzjoNI TA’ KoNvENjENzA BEjN GoNzIpN U jpo

GoNzI jIEÓU LILL-pN LURA GÓAS-SNIN 50 Minn Wenzu Mintoff Bil-mossa tieg˙u, Jeffrey Pullicino Orlando meta rriΩenja mill-Partit Nazzjonalista l-Óamis li g˙adda u ddikjara ru˙u deputat indipendenti, dan x’aktarx spiçça f’qag˙da ferm a˙jar milli qatt kien meta kien g˙adu jirrappreΩenta lill-Partit Nazzjonalista. Wie˙ed mill-ilmenti prinçipali talbackbenchers Nazzjonalisti matul din

il-le©iΩlatura kien li l-Grupp Parlamentari Nazzjonalista kien aktar ma jiltaqax milli jiltaqa’ u li kien ©ie ridott b˙ala rubber-stamp tal-Kabinett. Anki f’deçiΩjonijiet importanti b˙all˙atra tal-President tar-Repubblika, ilbackbenchers tal-PN jg˙idu li ma ©ewx ikkonsultati. Issa li m’g˙adux aktar deputat parlamentari li jirrappreΩenta l-PN, Pullicino Orlando qieg˙ed jag˙milha çara li ma

jistax jittie˙ed forgranted u li g˙andu jkun ikkonsultat kontinwament, speçjalment dwar proposti ta’ li©ijiet li ma kinux jiffurmaw parti mill-programm elettorali ta’ GonziPN tal-2008. Ironikament Jeffrey Pullicino Orlando se jispiçça jkollu jing˙ata rikonoxximent minn Lawrence Gonzi, ferm aktar milli dan imdorri jag˙ti lill- backbenchers tieg˙u li jtendi li jie˙u forgranted.

Intant ilbiera˙ bdew ji©u mnaqqxa ftit ftit il-linji li se jibda jkollu ja˙dem fuqhom Dr Gonzi f’din is-sitwazzjoni mill-aktar anomala fejn biex il-gvern tieg˙u jibqa’ kemm kemm fil-wiçç biΩΩejjed biex ma jeg˙riqx, kellu jid˙ol f’‘koalizzjoni’ ma’ wie˙ed mid-deputati li, g˙al ra©unijiet tieg˙u, huwa fost laktar kritiçi ˙orox tal-gvern GonziPN. • Tkompli f’pa©na 4

ALFRED SANT DWAR L-ISKANDLU TAL-MISTRA U DAK LI SEWWES ’IL GoNzIpN

“BID-DIÛoNESTÀ U BL-INGANN TISpIÇÇA TAÓSAD L-IRWIEFEN” F’intervista ma’ din il-gazzetta, l-eks-Prim Ministru Alfred Sant jispjega kif l-iskandlu tal-Mistra kien turija ta’ dak kollu li hemm imsewwes u ˙aΩin fittmexxija ta’ GonziPN – il-baΩuΩlar, l-abbuΩ tal-poter minn klikka b’sa˙˙itha, in-nuqqas ta’ accountability, l-ineffiçjenza, id-diskriminazzjoni, u fuq kollox ilkorruzzjoni. Dr Sant isostni li min˙abba s-sistema ta’ tmexxija msewsa ta’ GonziPN li wriet l-ag˙ar tag˙ha fliskandlu tal-Mistra, il-Gvern Nazzjonalista qed jg˙ix gidba, qed jg˙ix f’gidba u qed jg˙ix b’gidba. “Gvern li jid˙ol f’din il-qag˙da qed jistieden l-g˙aw©.”

F’din l-intervista Alfred Sant isostni li l-grupp parlamentari ta’ GonziPN spiçça mifrud u apatetiku, waqt li l-Gvern ta’ spiss waqa’ f’paraliΩi. “L-a˙˙ar Ωbroffi juru kif bid-diΩonestà u bl-ingann tispiçça ta˙sad lirwiefen,” jis˙aq Alfred Sant. Dr Sant jg˙id ukoll li d-deçiΩjoni ta’ Dr Gonzi u s˙abu “mill-bidu sal-a˙˙ar tal-kampanja…anki jekk ma kinux jafu bil-kuntratt u wara li saru jafu… kienet li jimmuntaw cover-up totali, akkost li jigdbu bla skruplu ta’ xejn lill-istess sostenituri tag˙hom”. Ara l-intervista s˙i˙a f’pa©na 3

22.07.2012

A˙barijiet

Jason Azzopardi ma jΩommx kelmtu dwar l-aççess g˙all-Bajja ta’ Fomm ir-Ri˙

Lura g˙all-2009, Jason Azzopardi li dak iΩ-Ωmien kien Segretarju Parlamentari g˙all-Artijiet, kien wieg˙ed li se jo˙loq aççess sigur li jwassal sal-bajja pittoreska ta’ Fomm ir-Ri˙, fil-limiti tal-Ba˙rija u li twassal sa biswit il-Bajja tal-Ìnejna. IΩda llum, tliet snin wara, dan laççess sigur li kellu jsir, g˙adu ma sarx u biex wie˙ed jinΩel g˙al din il-bajja, litteralment irid jirriskja ˙ajtu. Lino Bugeja, f’isem l-G˙aqda tarRamblers sostna ma’ din il-gazzetta li lkwistjoni biex ikun hemm aççess sigur g˙al din il-bajja, ilha g˙addejja mhux ˙aΩin u kkonferma li filwaqt li kien imwieg˙ed li dan l-aççess kellu jsir, sal-lum g˙adu ma sarx u b’hekk il-

pubbliku Malti u G˙awdxi u anke tturisti li jΩuru pajjiΩna, qed ji©u mça˙˙da milli jΩuru wa˙da mill-isba˙ bajjiet li g˙andna fil-GΩejjer Maltin. Bugeja spjega li lura g˙as-sittinijiet, kien ing˙alaq l-aççess fiΩ-Ωona mag˙rufa b˙ala Ras il-Pellegrin, fejn hemm Villa Delfina. Aktar tard, kien t˙affer passa©© fil-blat, fuq in-na˙a talBa˙rija, iΩda dan xorta wa˙da kien perikoluΩ ˙afna. Ûied jg˙id li l-G˙aqda tar-Ramblers kienet bdiet id-diskussjonijiet biex jinfeta˙ l-aççess g˙al din il-bajja, minn Ras il-Pellegrin jew inkella min-na˙a tal-Ba˙rija. Fil-fatt, fl-2009, f’kummenti mal©urnal The Sunday Times, Jason

Azzopardi kien ˙abbar li l-kosta bejn Fomm ir-Ri˙ u l-Ìnejna li fiha distanza ta’ 4.3 kilometri, g˙addiet f’idejn ilGvern wara li kienet ilha mat-300 sena f’idejn il-privat. Huwa kien qal ukoll li l-Gvern kellu laqg˙at sabiex jin˙oloq aççess sigur permezz ta’ tara© li jkun iwassal g˙allBajja ta’ Fomm ir-Ri˙, u b’hekk min ikun jixtieq iΩur din il-bajja, ma jkollux g˙alfejn jissogra ˙ajtu billi jixxabbat mall-irdumijiet tat-tafal. IΩda di©à g˙addew tliet snin u sallum kull min iΩur dan il-post jirrealizza li dan l-aççess sigur g˙adu ma sarx. Minkejja dan, meta kien mistoqsi minn din il-gazzetta dwar dan l-aççess, il-Ministru Jason Azzopardi qal li l-

aççess g˙all-Bajja ta’ Fomm ir-Ri˙ jeΩisti u huwa possibbli min-na˙a talBa˙rija. Qal ukoll li kienu saru bollards biex ma j˙allux muturi jg˙addu u jag˙mlu ˙sara lill-ambjent. Imma evita g˙al kollox jg˙id x’sar minnu t-tara© li jwassal g˙al din ilbajja, li kien wieg˙ed li sejjer isir b’˙afna enfasi fil-medja, imma li baqa’ ma sar qatt. Ûgur li kull min imur biex iΩur ilbajja pittoreska ta’ Fomm ir-Ri˙ jirrealizza li g˙all-kuntrarju tal-impressjoni li qed jipprova jag˙ti Jason Azzopardi, xejn mhuwa façli biex wie˙ed jasal sa ˙dejha. Altru minn hekk, it-tragward huwa wie˙ed diffiçli u, ag˙ar minn hekk, perikoluΩ ˙afna.

Il-kandidatura ta’ Albert Fenech tippanikja lil Zammit Dimech u lil Ìor© Pullicino Strate©isti fi ˙dan GonziPN Ωvelaw li t-tir ewlieni tal-kandidatura tal-Professur Albert Fenech b˙ala super candidate ©did Nazzjonalista kienet ma˙suba min-nies ta’ Austin Gatt li dejjem riedu jag˙mlu ©lieda kontra Robert Arrigo. Imma sorsi qrib id-Dar Çentrali qalulna li l-aktar nies li qed jippanikjaw min˙abba din il-kandidatura huma dawk ta’ Francis Zammit Dimech li g˙adu ma jistax iniΩΩilha li t˙alla ming˙ajr ministeru fla˙˙ar elezzjoni, u n-nies ta’ Ìor© Pullicino li jqis ru˙u b˙ala ministru ppreferut talli kien appo©©ja pubblikament il-kandidatura ta’ Lawrence Gonzi flelezzjoni g˙all-˙atra ta’ Kap. Apparti li ˙afna deputati u ministri Nazzjonalisti qeg˙din jag˙mlu l-home visits matul il-jum fl-istess ˙in li suppost qed jaqdu d-dmirijiet ministerjali tag˙hom, l-istess sorsi qalu li l-Óamis 19 ta’ Lulju, fil-˙in li suppost kien qieg˙ed il-Ministeru jaqdi dmiru, Ìor© Pullicino bag˙at stedina lill- kostitwenti kollha tieg˙u tad-9 u l-10 distrett g˙allaqg˙a f’lukanda fil-GΩira, liema laqg˙a kellha ssir fl-10.30 ta’ filg˙odu.

JirriΩulta li din il-laqg˙a ssej˙et mill-campaign team tal-Ministru Pullicino bl-iskuΩa li din se tkun parti minn sensiela ta’ laqg˙at ma’ sezzjonijiet differenti tal-komunità biex jibda jitfassal il-programm elettorali tal-PN g˙all-elezzjoni ©enerali. Huwa mifhum li Ìor© Pullicino mhux l-ewwel darba urta lill-kompetituri tieg˙u fid-distrett billi organizza attivitajiet simili g˙al tag˙hom. Kollox jindika li bil-preΩenza ta’ Albert Fenech fuq l-G˙axar Distrett, it-taqtig˙a bejn il-kandidati Nazzjonalisti mistennija ti˙rax aktar flok tittaffa. Huwa mifhum li Francis Zammit Dimech qed jing˙ata mbuttatura kbira mill-PN, tant li qed jintbag˙at ta’ spiss jirrappreΩenta lill-PN fuq programmi televiΩivi u dan qed isir bit-tir li Robert Arrigo, li matul din il-le©iΩlatura ta’ spiss kien filmira tal-attakki ta’ Daphne Caruana Galizia, i kompli jiddg˙ajjef. L-istess sorsi kkonfermaw ukoll li Francis Zammit Dimech kien wie˙ed mid-deputati Nazzjonalisti li waqt l-a˙˙ar laqg˙a tal-Kumitat EΩekuttiv tal-PN, appo©©ja fil-miftu˙ lil Richard Cachia Caruana.

22.07.2012

A˙barijiet

INTERVISTA MA’ ALFRED SANT DWAR L-AÓÓAR ÛVILUPPI FL-ISKANDLU TAL-MISTRA

“Immuntaw cover-up totali akkost li jigdbu bla skruplu lis-sostenituri tag˙hom” – Alfred Sant

Dr Sant, l-iskandlu tal-Mistra mhux biss iddomina l-kampanja elettorali tal-2008, imma anki dik attwali. Veru kaΩ ta’ dak li jg˙id il-Malti, li ‘id-dnub ma jorqodx’? L-iskandlu tal-Mistra kien turija ta’ dak kollu li hemm imsewwes u ˙aΩin fit-tmexxija ta’ GonziPN – il-baΩuΩlar, l-abbuΩ tal-poter minn klikka b’sa˙˙itha, in-nuqqas ta’ accountability, l-ineffiçjenza, id-diskriminazzjoni, u fuq kollox il-korruzzjoni. Imma baqg˙u jiç˙du li kien hemm xi skandlu fil-Mistra, u qalu sempliçiment li jien kont qed inkun vendikattiv. Mill-bidu nett ta’ din il-le©iΩlatura jien kont ng˙id li l-Gvern ta’ GonziPN qed jg˙ix gidba, qed jg˙ix f’gidba u qed jg˙ix b’gidba. Gvern li jid˙ol f’din ilqag˙da qed jistieden l-g˙aw©. Lawrence Gonzi bl-inkwiet kbir li kellu fil-gvern tieg˙u fl-erba’ snin u nofs li g˙addew, ˙allas g˙ad-diΩonestà u g˙all-ingann tieg˙u u ta’ s˙abu lejlet l-elezzjoni tal-2008?

Bil-˙atriet li g˙amel filKabinett ristrett li ˙atar wara lelezzjoni tal-2008, Dr Gonzi pprova jaqta’ l-linja ta˙t l-iskandli fit-tmexxija tal-Kabinett li kellu sal-2008 u ta˙t l-iskandlu tal-Mistra. Kien jaf, mela ma kienx jaf, kemm kellna ra©un f’li konna ng˙idu. Fost affarijiet o˙ra, dalpass li di©à ©ablu diffikultajiet kbar li baqg˙u dejjem jiΩdiedu, mhux lanqas g˙ax xorta Ωamm ministri mill-Kabinett preçedenti li hu kellu bΩonnhom politikament, g˙alkemm ir-rekord tag˙hom ma kienx ifu˙. Biex tg˙axxaqha, dal-Kabinett suppost ©did u nadif, ta lilu nnifsu Ωieda fenomenali fissalarji u perkaççi li g˙a©©eb lil Malta kollha. Il-grupp parlamentari ta’ GonziPN spiçça mifrud u apatetiku, waqt li lGvern ta’ spiss waqa’ f’paraliΩi. L-a˙˙ar Ωbroffi juru kif biddiΩonestà u bl-ingann tispiçça ta˙sad l-irwiefen. Dr Sant, temmen li Lawrence Gonzi l-famuΩ kuntratt ta’ Pullicino Orlando dwar l-art tal-

Mistra, ©ie f’idejh jumejn qabel l-elezzjoni tal-2008? Id-dokumentazzjoni li ˙ri©na fla˙˙ar weekend ta’ qabel l-elezzjoni tal-2008 f’konferenza stampa li tajna fil-Mistra, wa˙idha kienet konklussiva g˙all-a˙˙ar. Kull sezzjoni tal-medja ng˙atat kopja s˙i˙a tal-informazzjoni li waslitilna minn whistleblower li tqaΩΩes bil-korruzzjoni u lpjaçiri goffi u bla qies lil ˙bieb tal-˙bieb li kienu g˙addejja fla˙˙ar xhur qabel l-elezzjoni. Il-Prim Ministru u s˙abu fehmu li l-iskandlu kien gravi

˙afna. B˙alna kienu jafu li kien hemm kitba li torbot lillperçimes tal-istorja ma’ dawk li dehru g˙alih. Forsi ma kinux rawha g˙alkemm jafu li teΩisti, u forsi stennew li mhix se tispiçça g˙andna, b˙ala kuntratt. Hu xinhu, id-deçiΩjoni tag˙hom mill-bidu sal-a˙˙ar talkampanja…anki jekk ma kinux jafu bil-kuntratt u wara li saru jafu…kienet li jimmuntaw cover-up totali, akkost li jigdbu bla skruplu ta’ xejn lill-istess sostenituri tag˙hom.

U matul l-a˙˙ar snin, smajna wkoll dettalji pikkanti ta’ min kienu n-nies, u˙ud minnhom g˙adhom jilag˙buha tal-qaddisin, li kienu involuti fil-coverup li GonziPN immunta. Dr Sant, x’inhi l-fehma tieg˙ek dwar l-a˙˙ar mossa ta’ JP0 li rriΩenja mill-PN u fforma ‘koalizzjoni ma’ Gonzi’? Ma nikkummentax dwar lazzjonijiet u l-mottivi trasparenti ta’ persuna li ma g˙andha u ma jista’ jkollha l-ebda kredibbiltà morali jew politika.

Il-FORUM Ma tRIdx lI GejtU Vella jattendI GÓal-laqGÓat Mal-GVeRn

G˙amel ostakli g˙all-FORUM fuq livell Ewropew Il-President tal-FORUM Unjins Maltin, John Bencini, qal li meta l-FORUM kienet qed ta˙dem biex tid˙ol membru fil-Kunsill Ewropew g˙at-Trejd Unjins (ETUC) fi ˙dan l-EESC, sabet ˙afna ostakli li kienu ©ejjin minna˙a ta’ persuni fi ˙dan il-UÓM. Bencini qal dan meta kien ikkuntattjat minn din il-gazzetta b’rabta mal-fatt li Gejtu Vella qed ikun preΩenti b˙ala konsulent tal-Gvern fil-laqg˙at bejn il-Gvern u l-unjins. L-unjin tal-g˙alliema (MUT) u l-unjin tal-infermiera u lqwiebel (MUMN) o©©ezzjonaw g˙all-preΩenza ta’ Gejtu Vella waqt il-laqg˙at li jkollhom malGvern. IΩ-Ωew© unjins esprimew itt˙assib tag˙hom g˙all-fatt li

Vella ©ie appuntat mill-Gvern b˙ala konsulent tar-Relazzjonijiet Industrijali meta huwa di©à jag˙mel din il-prattika fil-privat. Dan imur kontra l-etika trejdunjonistika u jag˙ti lok g˙all-konflitt ta’ interess. Iktar tard il-FORUM ˙ar©et stqarrija li fiha appo©jat il-fehma taΩ-Ωew© unjins membri tag˙ha u sa˙qet li Vella huwa pre©udikat fil-konfront talFORUM, fejn fil-passat g˙amel ostakli biex il-FORUM ma jisse˙ibx fl-MCESD u l-ETUC. Vella kien g˙amel ukoll o©©ezzjoni g˙all-idea li jkun hemm iktar g˙aqda fost l-unjins Maltin, u qal li jippreferi l-kompetizzjoni milli l-kooperazzjoni. Ikkuntattjat minn din ilgazzetta, Bencini sa˙aq li l-

FORUM ma kinitx qed to©©ezzjona g˙all-preΩenza ta’ Vella fil-laqg˙at b’kapriçç, iΩda abbaΩi ta’ ra©unijiet validi ˙afna. Bencini semma’ kif meta lFORUM kienet qed ta˙dem biex tissie˙eb fl-ETUC sabet ostakli minn persuna li kienet ©ejja mill-UÓM, u li minflok g˙enet lill-FORUM fuq livell Ewropew, g˙amlet il-bsaten firroti. Din il-persuna ma kienet ˙add ˙lief Anna Maria Darmanin (firritratt), li hija membru talKunsill tal-UÓM u li f’Ottubru 2010 ©iet appuntata b˙ala Viçi President tal-EESC. Bencini jg˙id li kien jidher çar li Darmanin kellha struzzjonijiet mit-tmexxija tal-UÓM biex

titkellem kontra s-s˙ubija talFORUM fl-ETUC. Bencini sa˙aq li min˙abba dan l-ind˙il, kellu jitla’ huwa stess biex jiltaqa’ mal-President George Dassis sabiex jipprotesta kontra din l-in©ustizzja. “Jekk il-Gvern irid jag˙Ωel lil

Gejtu Vella b˙ala konsulent hija biçça tieg˙u, iΩda l-FORUM ma tistax taççetta li waqt il-laqg˙at issib quddiemha persuna pre©udikata b˙al Vella, g˙ax dan ma jippermettix l-unjins biex jinnegozjaw b’mod ©ust,” temm jg˙id Bencini.

22.07.2012

A˙barijiet

Biex i©eg˙luk t˙ossok obbligat lejhom Issa li l-elezzjoni tinsab filqrib, ta’ kuljum qed nisimg˙u dwar skemi ©odda, konçessjonijiet u elf ˙a©a o˙ra li lGvern ta’ GonziPN qieg˙ed iniedi bit-tama li l-poplu j˙ossu obbligat lejh u jer©a’ jivvutalu fl-elezzjoni ©enerali li jmiss. Fost l-inizjattivi ta’ dan it-tip u li t˙abbru fil-jiem li g˙addew, kien hemm dawk marbuta ma’ strutturi li qabel kienu kkunsidrati b˙ala illegali u li issa, permezz t’avviΩ legali li se jid˙ol fis-se˙˙ mill-1 t’Awwissu, ser ji©u regolarizzati. L-istrutturi li se jkunu milquta minn dan l-avviΩ legali huma dawk li g˙andhom btie˙i interni li huma iΩg˙ar minn kemm suppost, dawk li g˙andhom id-distanza bejn lart u s-saqaf li kienet ftit anqas milli suppost u dawk li g˙andhom xi bit˙a b’parti minnha msaqqfa. Skont dan l-avviΩ legali, dawn it-tip ta’ strutturi li ˙afna minnhom inbnew fis-snin

sebg˙in u fis-snin disg˙in, u li qabel kienu kkunsidrati b˙ala illegali, mill-1 t’Awwissu li ©ej ser ji©u regolarizzati. Interessanti li d-dettalji dwar dawn il-konçessjonijiet, t˙abbru waqt konferenza tal-a˙bar-

ijiet li kienet indirizzata mittabib Ray Busuttil (fir-ritratt) li huwa d-Direttur tas-Sa˙˙a Pubblika u, g˙aldaqstant, ippruvat ting˙ata l-impressjoni li dawn it-tibdiliet bl-ebda mod mhuma politikament

motivati, iΩda huma marbuta mas-sanità. Wie˙ed jistaqsi: ladarba, lawtoritajiet kienu ilhom snin s˙a˙ jafu b’dawn it-tip ta’ strutturi, g˙aliex din iddeçiΩjoni ma ˙aduhiex qabel?

G˙aliex kien proprju issa, li ninsabu fuq l-g˙atba tal-elezzjoni ©enerali, li t˙abbru dawn il-konçessjonijiet? Ûgur li t-twe©ibiet g˙al dawn il-mistoqsijiet, kul˙add jista’ jasal g˙alihom façilment!

Meta f’April 2009 kien tqabbad in-nar qrib ir-residenza tas-Sindku Nazzjonalista Ian Castaldi Paris, l-istampa, speçjalment dik Nazzjonalista, kienet g˙amlitha fatta li lattakk kien sar speçifikament fuq is-Sindku. Madankollu, meta din ilgazzetta g˙amlet kuntatt ma’ Castaldi Paris u talbitu jikkonferma dak li qal fl2009, Castaldi Paris sostna li huwa qatt ma kien qal li lattakk kien intenzjonat g˙alih. Filwaqt li stqarr li ma xtaqx jid˙ol fid-dettall peress li lpulizija kienu qed ja˙dmu fuq l-evidenza li g˙andhom, Castaldi Paris stqarr li huwa la jiç˙ad u lanqas jikkonferma li l-attakk kien intenzjonat g˙alih. Madankollu, meta mistoqsi x’ja˙seb, is-Sindku qal li millfilmat kien jidher li l-awtur kien waqaf qrib il-garaxx tieg˙u u beda jqabbad in-nar hemmhekk, g˙alhekk “ma jibqax wisq fejn iddur,” sostna s-Sindku. IΩda fl-2009 Castaldi Paris ma kienx daqshekk kawt f’dak li qal. Dak iΩ-Ωmien il-medja kienet irrappurtat lil Castaldi Paris jg˙id li l-attakk kien immirat g˙alih, x’aktarx b’konnessjoni mal-kariga li jokkupa b˙ala sindku. Huwa kien ukoll irrappurtat jg˙id li kien irçieva ittra anonima ta’ theddid b’rabta mal-kampanja li huwa kien qed jag˙mel kontra çertu tip ta’ Ωvilupp f’Óal Lija. Tant kienet ing˙atat l-impressjoni li s-Sindku kien fil-mira talattakk, li anki l-Partit Laburista kien esprima solidarjetà mieg˙u u ma’ familtu. Madankollu minn informazzjoni li g˙andha din ilgazzetta, jirriΩulta li l-bieb tad-dar ta’ Castaldi Paris kien Ωew© bibien ’il bog˙od

Ritratt: FAVOURITE NEWS U JOHN PISANI

“Qatt m’g˙edt li l-attakk kien intenzjonat g˙alija” – Ian Castaldi Paris

minn dik id-dar li ©arrbet ˙sarat mal-faççata min˙abba l-˙ruq. Filwaqt li d-dar li tidher ma˙ruqa hija n-numru 7, iddar tas-Sindku hija n-numru 5, u bejn iΩ-Ωew©t idjar hemm ftit bog˙od mhux ˙aΩin. Tant hu hekk li d-dar ta’ Castaldi Paris lanqas biss intmesset min-nar. IΩ-Ωew© vetturi li qabdu kawΩa ta’ dan in-nar lanqas ma kienu jappartienu lil Castaldi Paris. Il-vettura ta’ Castaldi Paris dakinhar kienet ipparkjata quddiem id-dar tieg˙u u din ukoll ma ntlaqtitx min-nar. Dan ifisser li l-˙sarat kawΩa ta’ dan in-nar i©©arrbu biss mill-©irien tas-Sindku. Dan iqajjem dubju kemm dan l-att vandalu kienx verament intenzjonat g˙al Castaldi Paris. Il-persuna li xerrdet il-likwidu u tat in-nar kienet inqabdet fl-att fuq CCTV kamera. Minkejja li waqt dan l-att kriminali il-persuna spiççat in˙arqet bin-nar li kienet qed tqabbad hekk kif ˙wejji©ha ˙adu n-nar, jidher li f’dawk il-jiem ˙add ma mar fl-isptarijiet u l-kliniçi tal-

Gvern isofri minn dan it-tip ta’ ˙ruq. Intant din il-gazzetta staq-

siet lill-Pulizija jekk kienx tressaq xi ˙add il-Qorti b’rabta ma’ dan il-kaΩ, iΩda

sakemm morna g˙all-istampa l-Pulizija kienet g˙adha ma we©bitx.

Gonzi dipendenti fuq Pullicino Orlando • Tkompli minn pa©na 1 Lawrence Gonzi se jitniΩΩel fl-istorja b˙ala lewwel Prim Ministru mill-Indipendenza ’l hawn li kellu jid˙ol fi gvern ta’ koalizzjoni. Dr Gonzi kompla jistina rasu u ma jridx imur g˙al elezzjoni ©enerali u qieg˙ed jimponi ru˙u kontra r-rieda tal-ma©©oranza tal-poplu, tant hu hekk kien kostrett jid˙ol f’arran©amenti ta’ koalizzjoni ma’ deputat li ˙arablu mill-kontroll tieg˙u u li jg˙id li l-Partit Nazzjonalista safa hijacked u huwa vvelenat minn Austin Gatt u Richard Cachia Caruana. B’dak li ©ara l-Óamis li g˙adda, Lawrence Gonzi ˙a l-Partit Nazzjonalista lura g˙all-bidu tas-snin ˙amsin, meta Malta g˙addiet minn perijodu ta’ gvernijiet ta’ minoranza jew ta’ koalizzjoni li kienu dg˙ajfa u ineffettivi quddiem l-isfidi li kellha s-soçjetà ta’ dak iΩ-Ωmien. Lanqas fl-eqqel tal-kwistjoni politiko-reli©juΩa, fi Ωmien li kien hawn diversi splinter parties, George Borg Olivier ma kellu g˙alfejn jirrikorri g˙al gvern ta’ koalizzjoni, u kien ra kif g˙amel biex ©ibed lejn lid-deputat Koronat Attard li qasam g˙all-PN minn mal-Partit ta’ Ganado, biex seta’ jmexxi gvern kompost biss minn ma©©oranza ta’ deputati Nazzjonalisti. Il-biera˙ bdiet tkun delineata ftit ftit il-bixra li se ting˙ata l-koalizzjoni bejn GonziPN u JPO.

Id-Deputat Pullicino Orlando g˙amilha çara li jrid jara d-dettalji tal-proposti ta’ li©ijiet dwar ilkoabitazzjoni u l-protezzjoni tal-embrijuni. Pullicino Orlando qal illi dawn iΩ-Ωew© proposti ta’ li©ijiet huma ta’ prijorità fuq l-a©enda tieg˙u. Pullicino Orlando ftit tax-xhur ilu kien iddikjara li huwa favur iΩ-Ωwie© bejn koppji talistess sess u kien sostna li l-li©i dwar il-koabitazzjoni g˙andha tal-inqas tirrikonoxxi legalment partnerships bejn koppji tal-istess sess. F’sitwazzjoni politika mibdula sostanzjalment bl-avvenimenti tal-Óamis li g˙adda, wie˙ed irid jara kif dakollu jimpatta fuq id-Deputat Nazzjonalista Franco Debono, li ma qabilx mattriq li ˙a Pullicino Orlando meta ddikjara ru˙u b˙ala deputat indipendenti. Debono kien l-aktar wie˙ed milqut ˙aΩin biddeçiΩjoni tal-Kumitat EΩekuttiv tal-PN li ma j˙allix lilu, lil Pullicino Orlando u lil Jesmond Mugliett jikkontestaw f’isem il-PN fl-elezzjoni li jmiss. Dan g˙aliex JPO u Mugliett kienu di©à kkommettew irwie˙hom li ma jikkontestawx fi kwalunkwe kaΩ, mentri Debono ma kienx eskluda li jikkontesta f’isem il-PN. Bil-‘koalizzjoni ©dida’ bejn Gonzi u Pullicino Orlando, dan id-deputat indipendenti se jkun ikkonsultat u jrid isir ftehim mieg˙u, ferm aktar milli jista’ jsir ma’ Franco Debono b˙ala membru tal-grupp parlamentari tal-PN.

22.07.2012

A˙barijiet

Fl-Enemalta jkomplu jinqdew ‘tal-qalba’ Ikomplu jfe©©u aktar kaΩijiet li jixhdu t-tmexxija ˙aΩina fit-taqsima tarRiΩorsi Umani fi ˙dan ilKorporazzjoni Enemalta. Din il-gazzetta tinsab infurmata b’kaΩ ie˙or fejn g˙al darb’o˙ra persuna qrib taç-Chief Human Resources tal-Enemalta, Anthony Bonello, ng˙atat kariga minkejja li ma kellhiex il-kwalifika me˙tie©a. Il-kaΩ jittratta l-kariga ta’ welfare officer, li s-sej˙a g˙al applikazzjonijiet g˙alih kienet ˙ar©et fl-2009. Dwar din il-kariga, is-sej˙a g˙al applikazzjonijiet kienet titlob li g˙andhom jing˙ataw preferenza dawk l-applikanti li jkollhom degree fil-Human Resources Management jew filPsikolo©ija, filwaqt li persuni li jkollhom diploma f’dawn is-su©©etti kienu ser ji©u kkunsidrati. Minkejja dan, f’kaΩ li tintg˙aΩel persuna li jkollha biss diploma, trid even-twalment i©©ib degree f’wie˙ed miΩ-Ωew© su©©etti fi Ωmien erba’ snin. IΩda sorsi li tkellmu ma’ din ilgazzetta spjegaw li l-persuna li ntg˙aΩlet biex tokkupa din il-kariga

Anthony Bonello kellha biss diploma, u minkejja li suppost li kompliet tistudja biex i©©ib id-

degree, ma la˙qitx ©abet il-kwalifika me˙tie©a fiΩ-Ωmien li kien hemm stipulat fis-sej˙a g˙al applikazzjonijiet. Dan kien anke kkonfermat millMinistru tal-Finanzi Tonio Fenech filParlament, meta kien mistoqsi dwar dan il-kaΩ mid-Deputat Laburista Leo Brincat. Meta kien mistoqsi dwar xi kwalifiki t˙addan il-persuna li qed tokkupa din il-kariga b˙alissa, Tonio Fenech qal li l-persuna g˙andha biss diploma fil-Psikolo©ija: “Ninsab infurmat illi l-Korporazzjoni Enemalta fl-2009 ˙ar©et sej˙a g˙al applikazzjonijiet g˙all-kariga ta’ welfare officer bi grad ta’ Assistant Manager. Billi l-persuna mag˙Ωula kellha Diploma fil-Psikolo©ija millUniversità ta’ Malta, ing˙atat il-˙atra ta’ welfare officer fi grad ta’ Head. Il-persuna msemmija tirrikjedi li tag˙mel ˙afna xog˙ol ta’ natura delikata min˙abba problemi soçjali li jista’ jkollhom xi ˙addiema talKorporazzjoni u g˙alhekk ikollha tikkoordina mal-uffiççju tar-RiΩorsi Umani.” Dan ifisser li din il-persuna nΩam-

met fil-kariga ming˙ajr ma kellha lkwalifiki me˙tie©a. L-istess sorsi qalu li kien hemm impjegati li lmentaw li, li kieku kienu jafu li d- degree ma kinitx se tintalab bilfors, kienu jkunu interessati li japplikaw g˙all-istess kariga. Is-sorsi tag˙na qalu li dan kollu jkompli jixhed il-mod xejn trasparenti li bih qed jitmexxew l-affarijiet miçChief Human Resources tal-Enemalta, Anthony Bonello, fejn anke f’dan il-kaΩ, inqeda biss min kien ‘talqalba’. Intant, din il-gazzetta tinsab infurmata wkoll li fil-jiem li ©ejjin lEnemalta mistennija to˙ro© numru ta’ postijiet vakanti f’livell g˙oli, fosthom managers. Quddiem dan kollu, wie˙ed jistaqsi: kif kumpannija li suppost g˙andha nnies Ωejda u g˙andha problemi finanzjarji kbar, se tkun qed timpjega numru ta’ managers u executives ©odda? U fuq kollox, kif dawn l-applikazzjonijiet se jinfet˙u ftit xhur biss qabel l-elezzjoni ©enerali?

Inçident mhux tas-soltu fi Msida Home Normalment f’dar tal-anzjani l-atmosfera tkun wa˙da trankwilla u kwieta, iΩda dan ma jistax jing˙ad g˙allatmosfera li kien hemm fi Msida Home, Ωew©t i˙dud ilu, kmieni filg˙odu. Kien g˙al ˙abta tas-sebg˙a ta’ filg˙odu, meta wa˙da mir-residenti anzjani f’din iddar, qabΩet mit-tieqa g˙al isfel u spiççat f’bit˙a qalb ilqsari. Sorsi li tkellmu mag˙na qalu li kienu ilhom ˙afna jippruvaw ji©bdu l-attenzjoni tal-familjari tar-residenta ta’ 64 sena li, min˙abba l-problemi mentali li g˙andha, postha mhuwiex f’dar talanzjani iΩda f’istituzzjoni o˙ra fejn tista’ ting˙ata l-kura me˙tie©a. JirriΩulta li l-mara waqg˙et mit-tieqa g˙al isfel f’attentat ta’ suwiçidju li fortunatament ma rnexxiex. IΩda peress li lmara waqg˙et m’g˙ola sular, xorta wa˙da ©arrbet ©rie˙i gravi fosthom ksur f’diversi partijiet ta’ ©isimha u min˙abba f’hekk ittie˙det lIsptar Mater Dei permezz tal-

ambulanza. Dan il-kaΩ qajjem kaos s˙i˙ fid-dar tal-anzjani mhux biss

fost ir-residenti anzjani, li ˙afna minnhom ˙assewhom imbeΩΩg˙in iΩda anke fost il-

carers infushom li xxukkjaw ru˙hom b’dak li ©ara. Is-sorsi li tkellmu mag˙na

spjegaw li l- carers li jie˙du ˙sieb lill-anzjani f’din id-dar, mhumiex im˙arr©in biex jie˙du ˙sieb persuni li jkollhom problemi mentali, iΩda huma m˙arr©in biss biex jie˙du ˙sieb il-bΩonnijiet baΩiçi tal-anzjani, fosthom li jitimg˙uhom u li ja˙sulhom. Qalu wkoll li, apparti minn hekk, l-istaff huwa limitat ˙afna, hekk kif ˙afna drabi jkunu biss erba’ carers li jridu jie˙du ˙sieb mat-63 anzjan u anzjana u g˙alhekk huwa kwaΩi impossibbli li dawn jie˙du ˙sieb anzjani b’dawn it-tip ta’ problemi, u li jkunu je˙tie©u attenzjoni 24 sieg˙a kuljum. L-istess sorsi qalu li minkejja li dwar dan il-kaΩ kien infurmat il-mani©er ta’ Msida Home, dan naqas milli jmur fuq il-post minkejja li kien se˙˙ inçident serju ˙afna. S’issa g˙ad mhux mag˙ruf x’ser ji©ri minn din l-anzjana ladarba to˙ro© mill-isptar, u mhux eskluΩ li din ter©a’ tittie˙ed fid-dar tal-anzjani fejn kienet qed toqg˙od.

22.07.2012

A˙barijiet

Gvern Laburista kien bidel il-junction tal-Marsa f’g˙axart ijiem biss Tliet ©img˙at ilu t-traffic lights li jinsabu f’salib it-toroq tal-Marsa ©arrbu ˙sarat, bil-konsegwenza li damu mitfija g˙al tlett ijiem s˙a˙ sakemm issewwew. Peress li din iΩ-Ωona hija wa˙da mill-iktar traffikuΩi f’Malta, in-nuqqas ta’ traffic lights jo˙loq konfuΩjoni s˙i˙a bilpossibbiltà ta’ inçidenti serji. G˙al dan il-g˙an fuq il-post ©ew stazzjonati uffiçjali ta’ Transport Malta sabiex jidderie©u t-traffiku. Biex jissostitwixxu t-traffic lights dawn il-˙addiema ©ew im©ieg˙la joqog˙du g˙al sig˙at twal weqfin f’nofs it-traffiku u fix-xemx qalila, anki b’periklu g˙al ˙ajjithom. Din in-nuqqas ta’ effiçjenza ta˙t GonziPN tistona bil-kbir mal-mod li bih Gvern Laburista kien imexxi x-xog˙lijiet pubbliçi. Filwaqt li dan il-Gvern dam tlett ijiem biex jirran©a sempliçi ˙sara fit- traffic lights, fl-1997 Gvern Labursita kien bidel is-sistema s˙i˙a ta’ din iljunction f’g˙axart ijiem biss. Dwar dan il-pro©ett li kien sar b’suççess fl-inqas Ωmien possibbli, RITIANNE AGIUS tkellmet mad-Deputat Laburista il-Perit CHARLES BUHAGIAR, li dak iΩ-Ωmien kien Ministru g˙ax-Xog˙lijiet Pubbliçi. Illum Buhagiar g˙adu jokkupa l-kariga ta’ Kelliem Laburista g˙axXog˙lijiet Pubbliçi, Infrastruttura u Ûvilupp Sostenibbli taç-Çentru ta’ Malta.

Il-Perit Charles Buhagiar jg˙id li meta ©ie elett Gvern Laburista fl-1996 kien beda eΩerçizzju sabiex ji©u identifikati d-diversi junctions li kienu jikkawΩaw kon©estjonijiet kbar tat-traffiku matul il©urnata kollha, iΩda b’mod partikolari fir-rush hours. Sussegwentement kienet ©iet identifikata l-junction tal-Marsa b˙ala l-aktar wa˙da li to˙loq problemi. Meta l-Gvern Laburista beda ja˙dem fuq dan il-pro©ett, kien sab li l-Gvern Nazzjonalista preçedenti kien ˙ejja proposti g˙al multi-level junction li dak iΩΩmien kienet tiswa madwar €16-il miljun (Lm7 miljun). Buhagiar jg˙id illi l-Gvern ma kellux ba©it daqstant kbir, b’mod partikolari wara li nstab li d-Dipartiment tat-Toroq kellu dejn ta’ madwar €28 miljun (Lm12 miljun) mal-kuntratturi tat-toroq. G˙alhekk kien hemm bΩonn ta’ soluzzjoni alternattiva. Huwa jispjega kif id-Dipartiment tatToroq kien ikkonsulta mal-esperti IngliΩi tal-British Transport Laboratories, u dawn ˙ar©u b’soluzzjoni bbaΩata fuq l-uΩu tat-traffic lights g˙all-kontroll

tat-traffiku. G˙al dan il-g˙an kienet ©iet iddisinjata junction ©dida li l-qofol tag˙ha kien li, biex jit˙affef il-volum tat-traffiku, ittriq li tag˙ti lejn il-junction mill-Marsa u lejn Santa Luçija kellha tkun b’erba’ karre©©jati, u bl-istess mod it-triq li tag˙ti lejn il-junction minn Ra˙al Ìdid lejn il-Marsa wkoll kella tkun b’erba’ karre©©jati. B’dan il-mod volum kbir tat-traffiku kien se jaqsam il- junction b’mod mg˙a©©el. Buhagiar jg˙id li meta ©ie biex jitwettaq dan il-pro©ett, kien ©ie deçiΩ li ji©u inkorporati Ωew© pro©etti o˙ra fih. Dawn kienu l-bini ta’ surface car park quddiem iç-Çimiterju tal-Addolorata kif ukoll il-kostruzzjoni ta’ ©ibjun ˙alli jie˙u l-volum kbir ta’ ilma tax-xita li jg˙addi minn dawn it-toroq. Barra minn hekk il-pro©ett kien ikkumplikat ˙afna g˙ax minn din iljunction li tg˙aqqad in-na˙a t’isfel manna˙a ta’ fuq ta’ Malta, jg˙addu l-mains tas-servizzi infrastrutturali kollha. Meta tlestew il-pjanijiet kollha g˙al dan il-pro©ett, dawn kienu jinkludu l-

bini mill-©did tal-approach roads fuq iljunction, inkluΩ Vjal Pawlu Boffa f’Ra˙al il-Ìdid u Triq Aldo Moro filMarsa. Buhagiar jg˙id li d-Direttur tadDipartiment, il-Perit Lino Zammit, kien infurmah li seta’ jinbeda x-xog˙ol fittielet ©img˙a ta’ Ottubru 1997. “Kont g˙edt lid-Direttur li x-xog˙lijiet kellhom jitlestew sal-a˙˙ar ta’ Ottubru g˙ax din iΩ-Ωona tara influss kbir ta’ vetturi min˙abba ç-çimiterju f’Novembru,” isostni Buhagiar. “Fil-fatt hekk sar u x-xog˙ol tlesta f’g˙axart ijiem.” Buhagiar jistqarr li hija tal-mist˙ija kif pro©ett kbir b˙al dan, li dak iΩ-Ωmien qam madwar €580,000 (Lm250,000), sar f’g˙axart ijiem, filwaqt li t-tiswija tattraffic lights li fuqhom tiddependi din il-junction, damet tlett ijiem s˙a˙. “Meta jkollok junction ma©©uri b˙al din li ta˙dem bit-traffic lights, u l-lights g˙al xi ra©uni ma ja˙dmux, tkun qieg˙ed to˙loq periklu kbir g˙assewwieqa. Li inti tpo©©i persuni ta’ Transport Malta sabiex jidderie©u t-traffiku mhix soluzzjoni, g˙ax apparti li dawn in-nies

kienu m©ieg˙la joqog˙du fix-xemx g˙al sig˙at twal, dawn mhumiex ittrenjati kif jidderie©u t-traffiku b’çertu timing. G˙alhekk l-effiçjenza tal-junction tonqos b’mod sinjifikanti. U dan kollu g˙ax ma konniex kapaçi nsolvu l-problema ta’ ˙sara fit-traffic lights,” temm jg˙id il-Perit Buhgiar.

22.07.2012

Intervista

Sena wara l-fejqan tat-tfajla Brenda SchemBri

“Brenda – Our miracle from Malta” Dawn l-a˙˙ar tnax-il xahar kienu xhur mimlijin emozzjonijiet differenti g˙all-familja Schembri minn BirΩebbu©a. Familja sempliçi u umli li, fis-snin li g˙addew, g˙addiet minn Ωminijiet diffiçli ˙afna, laktar min˙abba sa˙˙et Brenda li llum g˙andha 17il sena. Sena wara li g˙amlet l-operazzjoni li bidlitilha ˙ajjitha, KRISTA CARUANA ltaqg˙et ma’ BRENDA u ommha ANNA u tkellmet mag˙hom dwar dak li kien deskritt mit-tobba barranin b˙ala “il-miraklu minn Malta”.

Ma kienx hemm tama g˙aliha Il-˙ajja tal-familja Schembri minn BirΩebbu©a qatt ma kienet façli, l-aktar wara lkumplikazzjonijiet li bdew jiΩvol©u f’sa˙˙et Brenda, iççkejkna tal-familja. IΩ-Ωg˙ira fost tliet a˙wa, Brenda kellha adoloxxenza diffiçli ˙afna. Qattg˙et ©ranet u xhur s˙a˙ rikoverata fl-isptarijiet u ma’ kull ©urnata li kienet qed tg˙addi, sa˙˙itha kienet qed tkompli sejra mill-˙aΩin g˙allag˙ar. Anna, omm Brenda, tg˙id li hi sa mill-bidu nett sa˙qet li bintha kellha xi ˙a©a ˙aΩina. “Kienet tkun ma tifla˙x ˙afna. Dejjem g˙ajjiena, bla sa˙˙a f’idejha u f’saqajha u lanqas likel ma kienet iΩΩomm. Anke l-vista bdiet titlef. Kienu jag˙tuha ˙afna fits u f’çertu punt sa˙˙itha tant kienet marret lura li spiççat fuq si©©u tarroti,” bdiet tirrakkonta Anna, bid-dmug˙ f’g˙ajnejha. Minkejja li kien evidenti li ttifla kellha xi ˙a©a ˙aΩina, ilfamilja Schembri g˙addiet minn martirju kbir sakemm instab x’kellha verament Brenda. Anna qalet li damet erba’ snin s˙a˙ tie˙u lil bintha g˙and it-tobba u l-ispeçjalisti iΩda lkoll kienu jserr˙ulha rasha li bintha ma kellha xejn u li dak li kienet qed t˙oss kien riΩultat ta’ problema psikolo©ika. IΩda Anna qatt ma riedet taççetta din it-teΩi g˙ax kienet konvinta li dan ma kienx ilkaΩ. “Kien hemm wisq affarijiet li juru li dak li kienet qed t˙oss it-tifla ma kienx ©ej minn mo˙˙ha iΩda kien riΩultat ta’ xi marda li kellha,” sostniet lomm. Fl-2009, ji©ifieri meta Brenda kellha 14-il sena, ittellg˙et lIngilterra biex isirulha xi testijiet hemmhekk. Kien hemmhekk li ©iet Ωvelata x’kienet ilmarda li kellha u li tissejja˙ hypothalamic hamaratoma li huwa tip ta’ tumur rari ˙afna li jattakka l-mo˙˙. Il-kura li bdiet ting˙ata g˙al din il-marda ftit li xejn kienet effettiva u l-probabbiltà kienet

parha. Irrakkuntatli wkoll kif din is-sena Brenda, g˙allewwel darba wara ˙afna snin, iççelebrat g˙eluq sninha flimkien mal-familja tag˙ha u mhux minn fuq xi sodda f’xi sptar. “Il-˙ajja li qed ng˙ix issa hija ˙ajja kkulturita li dejjem kont no˙lom li xi darba nkun nista’ ng˙ix,” qaltli Brenda bi tbissima kbira fuq wiççha. To˙lom li ssir infermiera

Brenda (xellug) flimkien ma’ ˙utha f’g˙eluq is-17-il sena tag˙ha li sa˙˙et it-tifla kienet se tkompli tmur lura u kien hemm possibbiltà kbira li t-tifla tispiçça fuq si©©u tar-roti jew f’sodda. Sa mill-bidu, Anna kienet tfittex ˙afna fuq l-internet dwar il-kundizzjoni rari li kellha bintha, sakemm skopriet li laqwa kura li setg˙et ting˙ata g˙at-tip ta’ tumur li kellha kienet fi sptar f’Tel Aviv, flIΩrael. “Dik kienet l-unika tama li kien fadlilna biex Brenda tkun tista’ tfieq u ter©a’ tibda tg˙ix il-˙ajja tag˙ha b’mod normali,” qaltli Anna. Bl-g˙ajnuna tal-Malta Community Chest Fund, Brenda u l-©enituri tag˙ha marru l-IΩrael fejn it-tifla ©iet operata. “G˙amilt l-operazzjoni fit-18 ta’ Lulju 2011. Niftakar qabel loperazzjoni kont eçitata ˙afna, imma dejjem bqajt poΩittiva g˙ax kelli fiduçja kbira li dik loperazzjoni kienet se tbiddilli ˙ajti,” sa˙qet Brenda. L-operazzjoni damet g˙addej-

ja sitt sig˙at s˙a˙ u, b˙al filkaΩ ta’ kull operazzjoni ma©©ura o˙ra, kien hemm ukoll riskju li din ma tirnexxix. “Jien kont imbeΩΩg˙a ˙afna g˙ax ma kontx naf x’ser ji©ri. Óeqq, Brenda setg˙et baqg˙et ta˙t il-loppju dakinhar,” qaltli Anna.

Brenda Ωiedet tg˙idli li wara l-operazzjoni ma kienx Ωmien façli g˙aliha, g˙ax xorta wa˙da kellha l-biΩa’ li kienet ser ter©a’ tesperjenza s-sintomi li kellha qabel m’g˙amlet l-operazzjoni. IΩda, fortunatament, dan ma kienx il-kaΩ u sa˙˙et Brenda bdiet ©ejja ’l quddiem ˙afna.

Irnexxiet mija fil-mija

Óajja kkulurita

Fortunatament din l-operazzjoni kienet mija fil-mija suççess, minkejja li t-tobba IΩraeljani kienu qalu lill-©enituri ta’ Brenda li jridu jg˙addu tal-anqas sitt xhur biex ikunu çerti li l-periklu g˙adda. Loperazzjoni kienet wa˙da diffiçli ˙afna imma tant irnexxiet, li t-tobba IΩraeljani bdew jirreferu g˙al Brenda b˙ala “our miracle from Malta”. “G˙adni niftakar l-ewwel lejl wara l-operazzjoni. Dakinhar kont irqadt lejl s˙i˙ g˙allewwel darba wara ˙afna snin u kont verament ˙assejtni mistrie˙a,” qaltli Brenda.

Minn dik l-operazzjoni g˙addiet sena, u l-familja Schembri llum il-©urnata t˙oss li twieldet mill-©did. Staqsejt lil Brenda kif inbidlitilha ˙ajjitha wara l-operazzjoni. “Óajti nbidlet kompletament. M’hemmx paragun. Illum il-©urnata jien tfajla normali. No˙ro© ma’ s˙abi, immur nimxi, immur il-ba˙ar u llum norqod trankwilla ming˙ajr m’g˙andi bΩonn nie˙u lmediçini u ming˙ajr ma nuΩa s-si©©u tar-roti.” Anna qaltli li tinsab fer˙ana immens li fl-a˙˙ar qed tara lil bintha li tista’ tg˙ix ˙ajja normali b˙al tfajliet o˙ra tam-

Issa li fieqet, Brenda, b˙al Ωg˙aΩag˙ o˙ra tamparha, tista’ tiffoka aktar fuq il-˙olm li g˙andha g˙all-futur tag˙ha. Qaltli li x-xewqa tag˙ha hija li xi darba ssir infermiera. IΩda qabel trid tkompli l-iskola minn fejn ˙alliet, g˙ax min˙abba l-marda li kellha ma setg˙etx tibqa’ tmur l-iskola u g˙alhekk tilfet ˙afna Ωmien. Qaltli li bil-mod il-mod ser ter©a’ tkompli minn fejn ˙alliet, bit-tama li f’qasir Ωmien tkun tista’ tag˙mel l-eΩamijiet tal-‘O’ Levels u tkompli tistudja f’livelli aktar avvanzati. Grazzi lill-MCCF Omm Brenda qaltli li xtaqu li jag˙mlu din l-intervista, mhux biss biex jaqsmu l-fer˙ tag˙hom mal-qarrejja ta’ din ilgazzetta, iΩda anke biex iwasslu messa©© ta’ ringrazzjament lit-tim kollu tal-Malta Community Chest Fund li, kieku ma g˙enux lill-familja Schembri, kieku llum il-©urnata l-˙ajja tag˙hom hija kompletament differenti. Il-familja rringrazzjat ukoll lill-President ta’ Malta, George Abela, lill-Ambaxxatur Malti flIΩrael, kif ukoll lill-g˙aqda Puttinu Cares, tal-g˙ajnuna li sabu ming˙andhom. IΩda l-akbar ringrazzjament tal-familja jmur lill-poplu Malti u G˙awdxi li kull sena jag˙ti d-donazzjonijiet tieg˙u lillMCCF, g˙ax li kieku ma kienx g˙al dawn id-donazzjonijiet, kieku Brenda qatt ma setg˙et tag˙mel dik l-operazzjoni li bidlitilha ˙ajjitha mil-lejl g˙annhar.

22.07.2012

A˙barijiet

“Fil-Manifest Elettorali tieg˙u, il-PL irid iwassal il-messa©© li pajjiΩna jixraqlu a˙jar u jista’ jikseb aktar” – Aaron Farrugia Fl-istess waqt li b˙alissa l-PN jinsab sparpaljat fuq kif se jsolvi l-©lied intern li g˙andu fi ˙danu, il-PL jinsab iffukat fuq kif pajjiΩna ta˙t tmexxija ©dida jista’ jimxi ’l quddiem. Hekk kif ninsabu fuq l-g˙atba t’elezzjoni ©enerali, il-˙idma fil-PL tinsab g˙addejja fl-aqwa tag˙ha, fejn fost l-o˙rajn qed ikompli jit˙ejja l-programm ta’ ˙idma li l-PL se jkun qed jattwa jekk jing˙ata ç-çans li jmexxi lil pajjiΩna fl-elezzjoni ©enerali li jmiss. Dwar il-˙idma fuq il-manifest elettorali tal-PL, KRISTA CARUANA tkellmet ma’ AARON FARRUGIA li huwa s-Segretarju g˙at-tfassil tal-Manifest Elettorali tal-PL.

Meta beda l-proçess tat-tfassil tal-programm elettorali tal-PL, fiex wasal b˙alissa u x’inhu linvolviment tieg˙ek fih? Il-proçess beda sa mill-ewwel ©ranet tal-˙atra ta’ Dr Joseph Muscat b˙ala Mexxej tal-PL permezz ta’ twaqqif ta’ numru ta’ gruppi ta’ ˙sieb ta˙t ittmexxija tal-koordinatur talmanifest elettorali, il-Perit Karmenu Vella. Persuna o˙ra li kienet involuta sa mill-bidu nett kien il-Kap EΩekuttiv tal-PL, James Piscopo. L-involviment tieg˙i kien indirett fil-bidu, fis-sens li dak iΩ-Ωmien kont membru talAmministrazzjoni tal-Partit Laburista u Chairperson talFondazzjoni IDEAT. F’dak ir-rwol, flimkien masSegretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali, Dr Lydia Abela, kont qed nattendi g˙al-laqg˙at kollha li l-PL kien qed jorganizza mas-soçjetà çivili. Dawn il-laqg˙at kienu u g˙adhom ji©u organzzati settur settur. Il-˙idma tieg˙i mbag˙ad Ωdiedet meta filKonferenza Ìenerali tal-PL f’Jannar li g˙adda n˙tart segretarju g˙at-tfassil tal-manifest elettorali. Il-proçess jinsab fi stadju avvanzat ˙afna u issa jmiss li dawn il-proposti ji©u diskussi fil-Kungress tal-Partit Laburista f’Settembru li ©ej. Ir-roadmap g˙al pajjiΩna li se joffri dan il-manifest kif qieg˙ed jitfassal? L-g˙an tag˙na sa mill-ewwel ©urnata kien li nisimg˙u lil dawk kollha li xtaqu jag˙tu kontribut, huma min huma, ©ejjin minn fejn ©ejjin. L-eΩerçizzju twil li sar permezz ta’ laqg˙at mas-soçjetà çivili fejn iltqajna mar-rappreΩentanti tal-g˙aqdiet ta’ kull settur, kien akkumpanjat ukoll b’laqg˙at regolari m’akkademiçi, nies tannegozju u internament malferg˙at kollha tal-PL, malmembri parlamentari u l-esperti tag˙hom, mal-kandidati kif ukoll mall-pubbliku permezz ta’ skambji t’ideat, kemm waqt laqg˙at u kemm b’mezzi elettroniçi. Irçevejna mijiet ta’ emails bi proposti konkreti. Riçentament ukoll bdejna niltaqg˙u wkoll ma’ dawk li ppreparaw dokumenti bi proposti g˙all-partiti politiçi. Iltqajna ma’ numru ta’ unjins u mat-Today Public Policy Institute f’dan il-kuntest.

Parti mill-proçess ta’ t˙ejjija tal-programm elettorali tal-Partit Laburista: Joseph Muscat waqt laqg˙a mal-membri tal-Kamra tal-Kummerç G˙andna stampa çara talpoΩizzjoni li jinsab fiha pajjiΩna u ta’ fejn irridu ni˙duh fis-snin li ©ejjin. Kemm huwa importanti ssehem tas-soçjetà çivili, il-korpi kostitwiti u l-g˙aqdiet fit-tfassil ta’ dan il-manifest? Il-programm elettorali tal-Partit Laburista se jkun g˙all-˙afna u mhux g˙all-ftit. Kull proposta miktuba saret bil-˙sieb li ng˙inu settur partikolari filkuntest tar-roadmap u l-viΩjoni li g˙andna g˙al pajjiΩna. Issehem tas-soçjetà çivili, korpi kostitwiti u l-g˙aqdiet huwa kruçjali g˙aliex dawn huma dawk li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar imissu mal-isfidi fis-settur partikolari tag˙hom kuljum. L-istess huwa kruçjali linvolviment tal-familji Maltin fid-diversi forom tag˙hom, tal©enituri li llum il-©urnata jinsabu m˙assba li wliedhom qeg˙din fil-periklu li jkollhom kwalità tal-˙ajja iktar baxxa minn tag˙hom. Ma jonqosx ukoll li s-sidien tan-negozju u l-industrija wkoll ikunu parti mit-tfassil tal-programm elettorali g˙ax lekonomija Maltija u l-kompetittività ta’ pajjiΩna huma kruçjali biex nil˙qu l-miri tag˙na.

Kritika komuni li ssir dwar ilmanifesti elettorali hija li dak li jkun hemm miktub fil-manifest, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar jibqa’/qatt ma ji©i attwat. X’garanzija qed jag˙ti l-PL li, jekk ikun fil-gvern, se jwettaq dak li wieg˙ed qabel l-elezzjoni? Jekk partit politiku jwieg˙ed limpossibbli, allura bilfors imbag˙ad jispiçça jiddiΩappunta lil dawk li jkunu appo©©jawh. I˙ossuhom ingannati, u bir-ra©un. Hekk ©ralu l-PN fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali. Min-na˙a lo˙ra, sa mill-bidu nett, iddeçiΩjoni tag˙na kienet li nippreΩentaw manifest li jkun kredibbli, mhux lista ta’ xewqat iΩda miΩuri li jistg˙u jitwettqu fil-kuntest ekonomiku ta’ pajjiΩna, ta’ roadmap, u allura pjan çar fit-tul. Mhux kull xewqa jew proposta ppreΩentata tid˙ol filmanifest elettorali, kemm jekk ma tid˙olx fil-prijoritajiet li g˙andu dan il-moviment g˙al pajjiΩna u kemm jekk ma jkunux ekonomikament vijabbli. Altru milli nwieg˙du kollox u lil kul˙add, dan il-moviment qieg˙ed ikun g˙aqli, onest u realistiku, filwaqt li qieg˙ed jibg˙at sinjal çar ta’ responsabbiltà, stabbiltà u kontabbiltà.

Il-PN ta’ spiss jikkritika lill-PL li m’g˙andux proposti g˙al pajjiΩna. Kif tirrispondi g˙al din il-kritika? Bla sens. Din hi kritika li ©ejja minn partit politiku li g˙adu lanqas ˙abbar proposta wa˙da biss dwar x’ser jag˙mel jekk ilpoplu Malti jafdah bit-tmexxija tal-pajjiΩ fl-elezzjoni ©enerali. Filwaqt li ebda partit politiku ma jippubblika l-programm elettorali tieg˙u qabel ma tit˙abbar id-data tal-elezzjoni ©enerali, il-PL f’diversi okkaΩjonijiet tkellem dwar numru ta’ proposti fuq l-ekonomija u lfinanzi pubbliçi, l-ener©ija, lMEPA, l-immigrazzjoni, ledukazzjoni, is-sa˙˙a u ˙afna iktar; proposti li juru biç-çar li l-PL din id-darba hu l-aqwa g˙aΩla g˙al pajjiΩna. Barra minn hekk, l-inqas partit f’pajjiΩna li jista’ jitkellem dwar nuqqas ta’ proposti u ˙idma favur il-familji Maltin huwa proprju l-PN. F’Ωew© okkaΩjonijiet separati, filwaqt li l-Prim Ministru u s˙abu kienu qed jiddiskutu linwkiet u l-qasma interna li hemm fil-PN, il-PL – permezz tal-Mexxej Joseph Muscat u log˙la esponenti tieg˙u – kienu qed jiltaqg˙u mal-Kamra talKummerç, l-intrapriΩa u lindustrija, u f’okkaΩjoni o˙ra

mal-g˙aqdiet li ja˙dmu ma’ tfal b’diΩabbiltà. Hemm xi messa©© partikolari li l-PL se jkun qed iwassal permezz tal-manifest elettorali tieg˙u? PajjiΩna tilef wisq Ωmien u sinçerament ma fadalx ˙in g˙al iktar dewmien jew iktar Ωbalji u prijoritajiet ˙Ωiena. Ilmessa©© li l-PL se jkun qed jag˙ti bil-programm elettorali tieg˙u hu sens t’ottimiΩmu li pajjiΩna mhux biss jixraqlu a˙jar iΩda li jista’ jikseb ˙afna u ˙afna iktar. Li l-familji Maltin u G˙awdxin se jkollhom lil xi ˙add li jismag˙hom, li jifhimhom u li se jie˙u d-deçiΩjonijiet fl-a˙jar interess tag˙hom, ji©ifieri fla˙jar interess tal-˙afna u mhux tal-ftit. Qed nag˙tu t-tama u lkura©© li se jkun hemm amministrazzjoni fuq in-na˙a tag˙hom u mhux fuq in-na˙a tal-burokrazija. Dak li se jiggwidana kuljum huma l-isfidi, il-potenzjal u laspirazzjonijiet tal-poplu Malti, li kulma jmur qieg˙ed jemmen iktar fih innifsu u fil-kapacità tieg˙u li verament jista’ jkun laqwa fl-Ewropa. PerswaΩ li lpoplu se ji©i ppreΩentat b’Ωew© manifesti totalment differenti. L-g˙aΩla se tkun çara.

22.07.2012

Lokali

It-traffIkar ta’ persunI f’pajjIÛna

Malta g˙adha ma la˙qitx livelli ta’ protezzjoni sodisfaçenti Rapport li kien ippubblikat ftit taΩ-Ωmien ilu mill-Gvern Amerikan, juri li Malta g˙adha lura milli til˙aq il-livell minimu stipulat mil-li©ijiet Amerikani f’dik li hija prevenzjoni tat-traffikar ta’ persuni. Dawn il-li©ijiet da˙lu fis-se˙˙ fissena 2000 ta˙t l-Att dwar il-Protezzjoni tal-Vittmi Traffikati. Ir-rapport jag˙mel referenza g˙all-kaΩ ta’ Raymond Mifsud, li nstab ˙ati ta’ traffikar ta’ nisa g˙all-prostituzzjoni u kien ikkundannat g˙al ˙dax-il sena ˙abs. Ir-rapport jg˙id li minkejja li pajjiΩna adotta l-Pjan Nazzjonali ta’ Azzjoni fuq it-Traffikar, xorta g˙ad baqa’ xi jsir. Dan g˙aliex fost o˙rajn il-Gvern g˙adu ma ppubblikax illinji gwida dwar l-identifikazzjoni u l-protezzjoni tal-vittmi, u lanqas ma ˙adem biΩΩejjed ma’ organizzazzjonijiet nongovernattivi biex iqajjem kuxjenza dwar dan is-su©©ett. Dwar dan ir-rapport u s-sitwazzjoni tat-traffikar uman f’pajjiΩna RITIANNE AGIUS talbet ir-reazzjoni ta’ JOSÈ HERRERA, avukat fil-kriminal u Kelliem Laburista g˙all-Ìustizzja, u MICHAEL FALZON, Kelliem Laburista g˙all-Intern u lImmigrazzjoni.

PajjiΩna g˙andu riΩorsi limitati Dr Herrera jg˙id illi l-kritika li ssir filkonfront ta’ pajjiΩna f’dan is-sens hija ˙arxa ΩΩejjed, u dan g˙aliex wie˙ed irid japprezza li pajjiΩna huwa fost liΩg˙ar fl-Unjoni Ewropea u r-riΩorsi tag˙na g˙alhekk huma limitati u lfenomenu ta’ traffikar ta’ persuni f’Malta huwa wie˙ed pjuttost riçenti. G˙alhekk, Malta g˙adha fl-istadju li ssa˙˙a˙ l-infrastruttura u l-qafas legali tag˙ha sabiex tkun f’poΩizzjoni a˙jar biex tikkumbatti din il-problema. F’dan ir-rigward Herrera jikkwota dak li qal lill-Kummissarju Ewropew responsabbli mill-materja Franco Frattini. Dan qal hekk: “Huwa impossibbli g˙al Malta li tissorvelja r-re©jun wa˙idha. Filwaqt li huwa essenzjali li ji©u salvati n-nies, irrid nammetti li Malta xorta g˙andha bΩonn l-g˙ajnuna tag˙na. L-idea tieg˙i hija li ng˙inu lil Malta, u mhux nikkundannawha.” Intqal li pajjiΩna qed juri ftit progress g˙al dak li jikkonçerna l-prosekuzzjoni ta’ nies involuti fi traffikar ta’ persuni. Herrera jsostni li g˙alkemm kienu relattivament ftit il-kaΩi li tressqu lQorti, il-fatt li f’dawn l-a˙˙ar snin tressqu tal-inqas g˙oxrin persuna, juri li, tajjeb jew ˙aΩin, progress fix-xog˙ol investigattiv f’dan is-sens qed ji©i rre©istrat. Id-Deputat Laburista jg˙id li Malta rratifikat jew qieg˙da fl-istadju li tirratifika nurmu ta’ konvenzjonijiet internazzjonali mmirati sabiex jitkompla jissa˙˙a˙ il-qafas legali tag˙na filkwistjoni tat-traffikar ta’ persuni. Fost l-o˙rajn insibu: The Convention for Mutual Legal Assistance in Criminal Matters between European Union Members States, The European Council’s Convention on Money Laundering, The United Nations Convention Against Corruption, The

Convention for the Protection of Financial Instruments of the European Communities, The European Council’s Convention for Action Against Human Trafficking, u wkoll The Treaty Banning the Sale and Prostitution of Children tal-Ìnus Mag˙quda, liema trattat ©ie ratifikat fis-sena 2010. Iktar minn hekk, Herrera jispjega li filqafas legali jeΩistu li©ijiet tajbin sabiex iservu ta’ deterrent. F’dan ir-rigward aççenna g˙all-artiklu 248A sa 248E talKodiçi Kriminali, li jitkellem dwar ilqirda tal-kummerç fil-prostituzzjoni u lAtt dwar l-Immigrazzjoni. F’dan lisfond Herrera jg˙id li matul dawn la˙˙ar snin pajjiΩna ˙arrax ˙afna l-pieni li jistg˙u jing˙ataw lil dawk in-nies involuti fi traffikar ta’ persuni. Li©ijiet iebsa li servew ta’ deterrent “Fil-fatt, wie˙ed jista’ jg˙id li dawn illi©jiet iebsa servew ta’ deterrent g˙ax,

tal-inqas, f’dak li jikkonçerna Maltin involuti f’din l-attività kriminali, kien hemm tnaqqis konsiderevoli,” jistqarr Herrera. Huwa jemmen li dan huwa tajjeb g˙aliex in-nies barranin ˙afna drabi jkollhom bΩonn kuntatti ma’ persuni Maltin sabiex ikunu jistg˙u jesegwixxu l-attività kriminali tag˙hom b’suççess. Id-domanda, però, to˙ro© wa˙edha: qed isir biΩΩejjed? Herrera jsostni li jrid ji©i enfasizzat il-fatt li l-Kostituzzjoni tag˙na stess, li hija l-li©i suprema talpajjiΩ fl-artikolu 35, tipprojbixxi kull tip ta’ skjavitù. “G˙alhekk huwa l-obbligu mhux biss morali, imma wkoll ©uridiku, li l-gvernijiet ta’ pajjiΩna jimpenjaw ru˙hom kontra din it-tip ta’ kriminalità moqΩieΩa,” jistqarr Herrera. Herera jemmen li sfortunatament f’Malta m’g˙andniex netwerk qawwi biΩΩejjed ta’ NGOs sabiex jassistu lil dawn in-nies vulnerabbli, iΩda li madankollu l-Gvern g˙andu a©enzija

ewlenijia li hija l-Appo©©, u li tag˙mel l-a˙jar li tista’. Din l-a©enzija tag˙ti tag˙rif kontinwu fuq dan is-su©©ett sabiex tqajjem kuxjenza f’dan ir-rigward biex b’hekk imbag˙ad l-entitajiet nongovernattivi lo˙ra, inkluΩ il-Knisja, ikunu f’poΩizzjoni a˙jar li jilqg˙u g˙al dawn l-isfidi. Madankollu Herrera jag˙mel riferiment g˙al rapport tal-Ìnus Mag˙quda tal-2009, li fih jing˙ad li l-Gvern mhux qed jag˙mel enfasi biΩΩejjed fuq immigranti vulnerabbli. Fil-fatt, g˙ad li adotta proçedura fast track g˙alihom, jidher li mhux qed jag˙ti l-assistenza soçjali neçessarja. “Nemmen g˙alhekk li g˙ad li huwa ˙aΩin li naslu g˙al konkluΩjoni li pajjiΩna m’g˙amel xejn u allura ˙aqqu l-kundanna, mill-banda l-o˙ra g˙andu ji©i rikonoxxut li g˙ad baqa’ ˙afna xi jsir u li forsi l-Gvern tag˙na ma jag˙tix il-prijorità mist˙oqqa lil din il-problema,” jikkonkludi Josè Herrera. G˙ad fadal ˙afna xi jsir Min-na˙a tieg˙u, id-Deputat Laburista Michael Falzon isostni li minn dan irrapport jo˙ro© çar li minkejja d-diskors u l-fta˙ir kollu tal-Gvern Nazzjonalista, pajjiΩna g˙ad fadallu ˙afna x’jag˙mel fejn tid˙ol il-protezzjoni, jew a˙jar innuqqas ta’ protezzjoni, li qed joffri kontra t-traffikar uman. Falzon jg˙id illi din mhux l-ewwel darba li Malta ssemmiet b’mod negattiv f’dan il-qasam f’rapporti internazzjonali. “Wie˙ed irid ukoll jifhem li hawn mhux qed nitkellmu biss fuq l-aspett ta’ immigrazzjoni illegali, iΩda fuq xi ˙a©a li tmur oltre minn hekk,” jistqarr Falzon. Huwa jikkonkludi kif g˙al darb’o˙ra dawn ir-rapporti jikonfermaw it-telqa u n-nuqqas ta’ ˙e©©a tal-Gvern Nazzjonalista fl-oqsma tal-intern u s-sigurtà tul dawn l-a˙˙ar snin.

22.07.2012

AnaliΩi

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Bejn il-miΩΩew©in u bejn il-partners

Barney Frank Barney Frank huwa l-ewwel membru tal-Kungress Amerikan li da˙al fi Ωwie© tal-istess sess u g˙amel listorja. Imma Frank li huwa Congressman Demokratiku, niΩΩel ismu wkoll fl-istorja min˙abba dDodd-Frank Act, il-li©i li kienet varata fl-2010 millPresident Obama biex is-suq tal-ishma ta’ Wall Street ikun regolat b’mod aktar strett, speçjalment wara liskandlu tas-subprime loans. Ir-rikonoxximent legali ta’ koppji tal-istess sess i©ib ordni u mhux diΩordni fis-soçjetà, il-g˙aliex veru mittolleranza ng˙addu g˙ad-drittijiet, imma d-drittijiet i©ibu dmirijiet u obbligi. Koppji defacto tal-istess sess ma jeΩistux g˙all-finijiet legali u f’g˙ajnejn il-li©i qeg˙din fl-istess livell ta’ koppji eterosesswali li jikkoabitaw flimkien, li jekk pereΩempju xi ˙add minhom imut ming˙ajr testment, min jibqa’ ˙aj ma jiret xejn, avolja kien ifisser kollox g˙al min ikun ©ie nieqes.

Imma hemm aspetti o˙rajn ftit aktar ikkumplikati, dwar koppji tal-istess sess li forsi qatt ma saret diskussjoni dettaljata dwarhom. Jekk, pereΩempju, ra©el miΩΩewwe©, kap ta’ dipartiment fiç-Çivil, ikollu l-mara tieg˙u ta˙dem mieg˙u flistess dipartiment, l-ewwel nett biex ji©u evitati sitwazzjonijiet ta’ konflitti ta’ interess, din suppost li ti©i ttrasferita mal-ewwel opportunità, g˙all-inqas il-lo©ika hekk tg˙idlek. Imma jekk g˙as-sa˙˙a tal-argument tin˙oloq sitwazzjoni b˙al din, ma nimma©inax li l-kap tad-dipartiment se jispiçça jag˙ti promozzjoni lill-mara tieg˙u. Ara fil-kaΩ ta’ koppji tal-istess sess, milli jidher ˙a©a b˙al din ©rat u baqg˙et g˙addejja qisu qatt ma kien xejn. Imbag˙ad hemm sitwazzjonijiet o˙ra, b˙al ng˙idu a˙na meta ting˙ata xhieda quddiem xi qorti jew tribunal, jekk mara tixhed f’kawΩa li jkun involut fiha Ωew©ha, ix-xhieda tag˙ha tittie˙ed g˙al dak li hi, kwaΩi kwaΩi daqslikieku kien qieg˙ed jixhed Ωew©ha. Ara fil-kaΩ ta’ koppji tal-istess sess, ma jkun hemm xejn minn dakollu, qisu mhux bl-istess mod jista’ jkun hemm sitwazzjoni ta’ konflitt ta’ interess.

Franco n-naif Franco Debono bil-mod politikament naif tipiku tieg˙u, b’xi mod g˙addielu minn mo˙˙u li wara li vvota biex jittajjar Karm Mifsud Bonnici minn ministru, kien se jg˙addiha lixxa, u sa˙ansitra beda jg˙id li kien wasal iΩ-Ωmien biex jg˙addu g˙ar-riformi li kien qieg˙ed jipproponi hu. L-ironija hija li meta hu kien fil-Parlament jitmas˙an dwar il-mozzjoni tieg˙u dwar il-©ustizzja, il-Kumitat EΩekuttiv tal-PN kien qieg˙ed jiltaqa’ biex jikkundannah. Ironikament ukoll, meta l-istess Kumitat EΩekuttiv ta-PN iddeçieda li jΩomm lit-tliet deputati dissidenti milli jo˙or©u f’isem il-partit fl-elezzjoni li jmiss, filprattika din id-deçiΩjoni kienet taffettwa biss lil Franco Debono, il-g˙aliex kemm Pullicino Orlando u

minn Invictus

anki Mugliett kienu ddikjaraw minn qabel li ma kienx be˙siebhom jo˙or©u g˙all-elezzjoni li jmiss. Imma Franco Debono jibqa’ ma˙kum mill-illuΩjonijiet li g˙adu jista’ jilg˙ab iç-çess fi ˙dan il-PN, g˙aliex g˙al xi ra©uni deherlu li g˙andu jivvota kontra l-mozzjoni li kienet titlob it-tkeççija ta’ RCC, flok baqa’ ddar b˙alma g˙amel Jesmond Mugliett.

Gejtu l-konsulent S e w w a g˙amlet lMUMN li o©©ezzjonat g˙all-preΩenza ta’ Gejtu Vella fitta˙ditiet li jkollha malMinisteru tasSa˙˙a. Gejtu Vella ©ie ma˙tur konsulent talMinisteru g˙ar-relazzjonijiet industrijali bi ˙las ta’ €22,000 fis-sena, ftit xhur wara li dan irriΩenja minn Segretarju Ìenerali tal-UÓM. G˙amel Ωmien jippoΩa fuq it-televiΩjoni ta’ ‘osservatur politiku indipendenti u o©©ettiv’, sakemm ftit tal-©ranet ilu l-far fl-a˙˙ar ˙are© mit-toqba, u llum isSur Vella huwa uffiçjalment kandidat tal-Partit Nazzjonalista. L-MUMN qieg˙da ssostni li huwa ta’ g˙ajb li lMinisteru tas-Sa˙˙a ddeçieda li ja˙li €22,000 mill-ba©it tas-sa˙˙a g˙all-‘konsulenza’ fuq kandidat Nazzjonalista meta fl-Isptar Monte Carmeli hemm swali li je˙ti©ilhom refurbishment sostanzjali li ma jistax isir g˙ax m’hemmx flus biΩΩejjed. Dan f’kuntest meta l-ba©it tas-sa˙˙a ta’ din is-sena kellu jitnaqqas bi €8 miljuni, imma g˙al xi ˙add talqalba b˙al Gejtu Vella, Nazzjonalist bil-pedigree sa minn dejjem, il-flus ma kinux problema.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet

Jinstab ra©el mejjet b’overdose Renald Mallia ta’ 34 sena nstab mejjet nhar il-Óadd li g˙adda fuq il-blat ta’ Marsamxett. L-awtopsja indikat li probabbilment Mallia miet kawΩa ta’ overdose . Minkejja li Mallia kien jabbuΩa middroga u anki spiçça l-˙abs min˙abba dan il-vizzju, dan l-a˙˙ar kien jidher li rriforma ru˙u.

Anzjan isofri ©rie˙i gravi f’hit and run Carmelo Magro ta’ 64 sena sofra minn ©rie˙i gravi wara li ntlaqat minn karozza li baqg˙et sejra. Linçident se˙˙ l-Erbg˙a filg˙axija f’San Pawl ilBa˙ar. Magro kien qed jimxi ta˙t il-bankina flimkien ma’ martu meta ntlaqat minn karozza. Huwa ttie˙ed lisptar u ©ie ççertifikat li qed isofri minn ©rie˙i g r a v i i Ω d a l i ma kienx fil-periklu tal-mewt.

Allegatament il-vettura li tajret lil Magro kienet Toyoa Vitz blu. Il-pubbliku huwa mitlub jg˙addi kull informazzjoni relevanti lill-Pulizija.

tieg˙u tjiebet xi ftit, xorta g˙adu f’qag˙da kritika. Mintoff, li se jag˙laq 96 sena f’Awwissu li ©ej, kien ©ie rikoverat fi Frar li g˙adda min˙abba l-istess problemi ta’ sa˙˙a. Din il-gazzetta tawguralu fejqan ta’ malajr.

Tfajla Russa rrappurtata nieqsa Polina Rahman ta’ 17-il sena ©iet irrappurtata nieqsa kmieni din il-©img˙a. It-tfajla hija ta’ nazzjonalità Russa u dehret l-a˙˙ar f’Paceville b’libsa ˙amra u bajda. G˙andha statura medja u xag˙ar skur. Kull min g˙andu xi informazzjoni dwar din it-tfajla huwa mitlub jikkuntattja l-pulizija fuq in-numru 119.

Il-Perit Mintoff rikoverat fl-isptar L-eks-Prim Ministru u Mexxej Laburista Dom Mintoff ©ie rikoverat fl-Isptar Mater Dei f’qag˙da kritika. Minkejja li matul il-©img˙a l-kundizzjoni

Malta tibg˙at opra tal-ba˙ar antika f’muΩew Amerikan Il-Forzi Armati ta’ Malta taw lura lill-Amerika lpatrol boat P24 tat-tip Swift. Din id-dg˙ajsa, flimkien ma’ dik li spoldiet fl-1984 u ˙alliet seba’ persuni mejta, kienet ing˙atat lil Malta mill-Gvern Amerikan fl-1971. Skont il-muΩew marittimu ta’ San Diego, din ilpatrol boat se ti©i rrestawrata biex tkun tista’ toffri esperjenza unika lil min iΩur dan il-muΩew billi te˙odhom dawra madwar il-bajja. Il-muΩew qed i˙e©©e© lill-pubbliku biex jag˙ti donazzjoni g˙arrestawr tal-P24.

22.07.2012

Kumment

Sfidi ekonomiçi li baqg˙u mhux indirizzati

Charles Mangion Kelliem Ewlieni tal-PL g˙all-Ekonomija u s-Servizzi Finanzjari

Bi gvern li mo˙˙u biss biex jitfi n-nar tal-˙u©©ie©a kbira li qed tivvampa fil-kurituri tad-Dar Çentrali tal-Partit Nazzjonalista, mhux xi sorpriΩa li g˙al darba o˙ra l-Kummissjoni Ewropea ˙ar©et b’numru ta’ twissijiet fuq l-andament ekonomiku f’Malta. Il-Kunsill g˙all-Affarijiet Ekonomiçi u Finanzjari tal-UE qed jinsisti li pajjiΩna g˙andu jindirizza numru ta’ materji importanti li qed ikunu ta’ theddida g˙all-ekonomija tag˙na fis-snin li ©ejjin. Óa naraw ftit x’qed jg˙idulna. L-ewwel rakkomandazzjoni (li fil-fatt hija aktar f’sens ta’ direttiva) hi li l-Gvern Malti g˙andu jimplimenta qafas ta’ miΩuri fiskali li jkunu mifruxa fuq medda ta’ snin. Ilna nafu li l-Gvern ta’ GonziPN ilu s-snin jiggverna bla ebda strate©ija ekonomika serja u jippjana biss mil-lum g˙al g˙ada. Anki l-ba©it annwali, li huwa g˙odda ta’ ppjanar g˙al sena wa˙da biss, sar farsa fejn ftit huma dawk li joqog˙du fuq it-tbassir ekonomiku li l-Ministru talFinanzi jag˙mel g˙as-sena li tkun ©ejja. F’Novembru tal-2011, pereΩempju, il-Ministru Fenech qalilna li ma kienx qed jantiçipa xi riçessjoni fl-2012, anzi kien fiduçjuΩ li ser ikollu d˙ul reko-

rd li kien ser jg˙in biex ddefiçit ikun ikkontrollat sew. G˙alkemm g˙ednielu li kien qed ikun ottimist iΩΩejjed, baqa’ g˙addej u g˙ajjarna li ma konniex informati tajjeb. Issa nafu li qeg˙din f’riçessjoni. Nafu wkoll li d-d˙ul tal-Gvern fl-ewwel sitt xhur ma kienx kif ippro©ettat, waqt li l-infiq spara ’l fuq u li ddejn nazzjonali issa di©à la˙aq it-72% u dan qabel ma wie˙ed jg˙odd id-dejn tas-settur pubbliku li mhux inkluΩ mad-dejn nazzjonali. Jekk lanqas l-ippjanar ekonomiku g˙al sena wa˙da biss mhu qed isir bis-serjetà, a˙seb u ara kemm nistg˙u noqog˙du fuq il-Gvern ta’ GonziPN biex ikollna pjan fiskali aktar fit-tul biex il-finanzi pubbliçi npo©©uhom fis-sod bis-serjetà. L-UE ˙ar©et direttiva o˙ra lillGvern Malti fuq il-pensjonijiet. Il-Kummissjoni Ewropea trid li r-riformi tal-pensjonijiet f’Malta jkunu mg˙a©©la u li, fost affarijiet o˙ra, l-età tal-irtirar g˙andha tkun marbuta ma’ kemm wie˙ed ikun mistenni li jg˙ix. Meta ˙ar©et din ir-rakkomandazzjoni aktar minn sena ilu, il-Gvern ta’ GonziPN mhux talli ma qal xejn, talli kien approva dak li kien qed ikun propost. Issa qed jag˙milha tal-‘hero’ u qalilna li kien ser jikkumbatti

b’sa˙˙tu kollha biex l-età talirtirar mar tiΩdiedx aktar irrispettivament minn dak li qed tg˙id il-Kummissjoni Ewropea. Naturalment issa qed toqrob lelezzjoni u ta’ GonziPN g˙andhom dag˙dig˙a biex iwieg˙du ˙alli forsi jer©g˙u jid˙ku binnies, ma jist˙ux idoqqu d-diska li jaqblilhom. Il-verità hi li huwa biss Gvern Laburista li jista’ ji©©ieled b’determinazzjoni g˙all-interessi tal-Maltin fil-fora tal-UE fejn jittie˙du d-deçiΩjonijiet importanti. Direttiva o˙ra ta’ importanza kbira hi dik li l-Gvern g˙andu jie˙u passi aktar effettivi biex innaqqsu n-numru ta’ studenti li qed i˙allu s-sistema edukattiva bla ebda kwalifiki jew ˙iliet. Hija ˙a©a tal-mist˙ija li wara aktar minn 25 sena ta’ gvernijiet Nazzjonalisti, pajjiΩna qieg˙ed fl-a˙˙ar post g˙al dak li g˙andu x’jaqsam mal-livell ta’ edukazzjoni tal-istudenti tag˙na. Dan il-fatt hu probabbli lakbar theddida g˙all-futur ekonomiku ta’ Malta. Irid isir ˙afna aktar xog˙ol biex l-istudenti tag˙na jkunu m˙ejjijin tajjeb g˙ad-dinja tax-xog˙ol, g˙aliex illum spiçça Ω-Ωmien fejn wie˙ed jittama li jsib xog˙ol diçenti jekk ma jkollux kwalifiki jew ˙iliet tekniçi. Billi naqtg˙u Ω-Ωigarelli meta ninawguraw skejjel ©odda ma

jfissirx li qed nag˙mlu biΩΩejjed g˙al uliedna fil-kamp edukattiv. L-UE wissiet lill-Gvern Malti li mhux qed jag˙mel biΩΩejjed filkamp tal-ener©ija alternattiva. Wara t-tra©edja tal-power station ta’ Delimara li g˙adha tit˙addem bil- heavy fuel oil, g˙ad irridu naraw x’inhuma lpjanijiet tal-Gvern biex nippromovu l-effiçjenza fl-ener©ija u nsiru niddependu inqas fuq luΩu taΩ-Ωejt. Fl-a˙˙ar, l-UE wissietna wkoll biex nie˙du ˙sieb insa˙˙u lbanek tag˙na kontra xi riskji li jistg˙u jeΩistu b˙alma hi ddipendenza fuq is-settur taliΩvilupp tal-proprjetà. Is-settur finanzjarju issa kiber ˙afna u nag˙mlu sew jekk ma ni˙duhx for granted – l-aktar wara listejjer inkewetanti li qed nisimg˙u bihom fis-settur finanzjarju internazzjonali. G˙andna l-isfortuna li qed nitmexxew minn Gonzi PN – Gvern g˙ajjien medhi bi problemi fratriçidi fi ˙dan il-Gvern u lPartit Nazzjonalista. Il-poplu issa xeba’ u jrid gvern li jikkonçentra fuq l-isfidi ekonomiçi u soçjali serji li qed i˙abbat wiççu mag˙hom pajjiΩna. Wasal iΩ-Ωmien li l-interess tal-poplu ji©i qabel l-interess tal-klikka oligarkika ta’ GomziPN. Dan jista’ jiggarantih biss Gvern Laburista.

Il-preludju mhux it-tmiem

Silvio Parnis Kelliem g˙al Ûvilupp Sostenibbli finNofsinhar ta’ Malta

Illum anke ©urnalisti li dejjem appo©©jaw lil GonziPN u g˙adhom jappo©©jawh g˙aliex ming˙andu tasal il-pappa tag˙hom, qeg˙din jiktbu u jammettu li huwa impossibbli li l-idolu tag˙hom jirkupra biex jirba˙ lelezzjoni li hija wara l-bieb. Din l-ammissjoni hija biss espressjoni pubblika ta’ stat ta’ fatt li jafuh ta’ GonziPN u talklikka li t˙uf madwaru biex tiddevora u tibla’ kull ewro li jaqla’ bl-g˙araq ta’ ©binu lpoplu. Jafuh ukoll il-membri ta’ dik il-klassi privile©©jata li g˙al dawn l-a˙˙ar 25 sena okkupaw kull pultruna, kull post, kull awtorità u kisbu g˙alihom mhux biss presti©ju soçjali, iΩda salarji fenomenali li l-povru ˙addiem qatt ma jista’ jimma©ina, a˙seb u ara jda˙˙al. Infatti, kif l-ewwel ma ja˙arbu mill-bastiment li jkun nieΩel ta˙t l-ilma, dawn il-privile©©jati li ddominaw l-istrutturi kollha tal-Istat, di©à qeg˙din ifittxu kif jag˙mlu kuntatti sotteranji mag˙na biex jg˙idulna li huma kellhom u g˙andhom sentimenti Laburisti u li kienu jindehsu ma’ GonziPN biex jakkwistaw il-favuri. U x’tistenna minn nies bla ©ie˙, li g˙alihom ma jeΩisti ebda valur g˙ajr dak tal-kont tal-bank? M’hemm xejn ©did ta˙t ilkappa tax-xemx u dawn l-affarijiet despikabbli dejjem ©raw g˙aliex l-opportunisti li g˙alihom la tiswa l-ir©ulija, la l-unur u lanqas il-prinçipji kienu dejjem mas-saqajn, u jibqg˙u. U meta anke l-ikbar mastermind tal-PN, is-Sur Richard Cachia Caruana (RCC) huwa akkuΩat minn Jeffrey Pullicino Orlando li matul il-perijodu qasir talGvern Laburista tal-1996-98, fittex li jibni kuntatti klandestini ma’ funzjonarji Laburisti u g˙alhekk qed irressaq mozzjoni quddiem l-Esekuttiv biex ilPrinçep tal-Oskurità jitkeçça, ma ni˙-duhiex bi kbira li ilhom

ippapuha 25 s˙a˙ jag˙mlu minn kollox biex jintg˙o©bu ma’ min ja˙sbu li ser ikun Kastilja. Is-salarju miljunarju ta’ RCC Is-sitwazzjoni ta’ GonziPN tant hija imwieg˙ra u tant tilef kull çans u kull tama li jsalva lilu nnifsu fl-elezzjoni li anke Noel Grima kiteb fil-©urnal The Independent on Sunday (08/07/12) li jekk qabel ma t˙abbar is-salarju ta’ RCC kien ja˙seb li forsi GonziPN kellu çans irqiq li jirkupra, wara li lpoplu sar jaf bil-pakkett finanzjarju li taw lill-Mastermind, dan iç-çans irqiq spiçça wkoll u ˙add u xejn ma jista’ jsalva lillPN minn telfa elettorali. Ir-ra©unijiet li tana Noel Grima g˙al din il-previΩjoni jinsabu filfatt li Lawrence Gonzi ma j˙obbx jikkonsulta u jopera f’çirku ristrett u li jag˙mel kollox fil-˙abi. JiΩvela l-affarijiet meta jkun sfurzat u jinforma lillpoplu meta jkun dahru mal˙ajt. Il-fatt li g˙all-ewwel ma riedx jg˙id kemm huwa s-salarju ta’ RCC jag˙tina x’na˙sbu li kien hemm xi ˙a©a tinten, xi ˙a©a li l-poplu mhux ser jie˙u pjaçir meta jismag˙ha. U biex ikompli jg˙arraq is-sitwazzjoni tieg˙u, il-Prim Ministru ma Ωvelax ilpakkett kollu mill-ewwel. Wara li g˙amel elo©juj lil RCC u ˙awwad li qed jaqdi Ωew© missjonijiet f’daqqa, tana biss issalarju uffiçjali ta’ €147,000 fissena. Imma ppressat mill-medja u mid-deputati Laburisti, kellu jg˙id li l-pakkett kollu jinkludi madwar €170,000 fis-sena g˙allispejjeΩ. Kien g˙alhekk li Noel Grima qata’ qalbu minn Lawrence Gonzi u insista li wara li kien ˙a bil-˙abi Ωieda ta’ €600 fil©img˙a li Ωviluppat f’Waterloo medjatiku, issa dan il-pakkett klandestin li kien jag˙ti lil RCC, terz ta’ miljun ewro fis-sena, ser

jeΩilja lil Napuljun çkejken tag˙na fil-gΩira ta’ St Helen. Il-pakkett finanzjarju li permezz tieg˙u RCC da˙al fil-kategorija tal-miljunarji, huwa biss il-ponta tal-iceberg ta’ pakketti simili li ng˙ataw çermnijiet ta’ bordijiet u a©enziji tal-Gvern b˙al dak li kwaΩi jaqbeΩ iç-çifra ta’ €120,000 (inkluΩi salarju, perkaççi, bonuses u allowances) fis-sena liç-Chairman talMCCA. Biex imbag˙ad din lAwtorità lanqas fondi biΩΩejjed ma ssib biex tag˙ti performance bonus ta’ nies lill-impjegati. Dawn id-diΩastri medjatiçi li GonziPN qed jinse© b’idejh, jippruvaw kemm huwa inkapaçi u ineffiçjenti u juruna kemm kellhom ra©un il-Griegi tal-Qedem li kienu jg˙idu li “lil dawk li lallat iridu jeqirdu, l-ewwel i©ennu”. Bilfors li trid tkun qed titlef mo˙˙ok politikament biex ta˙taf g˙alik u g˙all-ministri Ωieda ta’ €600 fil-©img˙a, fl-istess nifs li ttrippla l-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji u negozji Maltin u G˙awdxin. U trid tkun qed tiddilirja bil©enn tant li jkollhom illibsuk straight jacket biex tnewwel, baxx baxx, terz ta’ miljun lillMastermind u fl-istess ˙in tag˙milha impossibbli g˙allfamilji u n-negozji li jibqg˙u jg˙ixu diçentement billi tg˙ollilhom mas-smewwiet il-prezzijiet tal-gass u l-petrol; tippermetti sistema ta’ xog˙ol prekarju u tippresiedi fuq mew©a ta’ faqar li qed tkaxkar warajha eluf ta’ ˙addiema u pensjonanti u tfalli tant negozji. Ninsabu biss fil-preludju Kollox jindika li GonziPN huwa miexi lejn telfa kbira u l-fatti kollha juru li ninsabu fil-preludju ta’ din it-telfa g˙al Gonzi u reb˙a g˙alina. Imma nkunu boloh jekk inserr˙u rasna li xxilep huwa ©ewwa jew li l-©ilda tal-ors hija tag˙na.

Ix-xilep ikun ©ewwa biss meta naqbdu l-˙uta u nkunu nistg˙u nbig˙u l-©ilda tal-ors wara li nkunu qbadnieh fin-nassa. Ma ninsewx li GonziPN jeΩisti biss g˙all-poter u jg˙oΩΩ ilpoter ma’ qalbu mhux biex juΩah b˙ala g˙odda biex jibenefika l-poplu kollu, imma biex il-klikka tkompli tmaxtar u ta˙taf kulma ssib quddiemha. Dawk li draw jg˙ixu ta’ sidien tal-Istat, u f’25 sena g˙amlu lIstat proprjetà privata tag˙hom, mhux lakemm i˙allu l-poter kif ©ieb u la˙aq. Minn issa sal-elezzjoni nistennew kollox g˙aliex ser jag˙mlu minn kollox biex bis-sewwa jew bid-dnewwa juΩaw ilmakkinarju tal-Gvern bla ebda mist˙ija jew deçenza demokratika biex jivvanta©©jaw ru˙hom u jxejnu r-rieda talpoplu li je˙les minn din l-oligarkija li l-membri tag˙hom inbidlu f’xejjikki miljunarji li g˙alihom xejn mhu impossibbli. Kif wissiena tant tajjeb ilMexxej tag˙na Dr Joseph Muscat f’Óal G˙axaq fit-8 ta’ Lulju, li g˙adna ma rba˙niex u ma nirb˙ux qabel ma nkunu ©ibna voti iΩjed minn GonziPN fl-elezzjoni. G˙al min qieg˙ed fl-OppoΩizzjoni l-©lieda hija dejjem diffiçli u dejjem g˙attelg˙a. A˙seb u ara g˙alina li quddiemna g˙andna nies li ji©u jaqg˙u jqumu mill- fair play, mir-regoli demokratiçi, minn xandir pubbliku bbilançjat u li jqisu l-Istat b˙ala fiera kbira biex lejlet l-elezzjoni jqassmu ˙wejje© li mhumiex tag˙hom. Però, din id-darba jafu li lpoplu qieg˙ed jirre©©etahom u dan il-fatt da˙al b˙al xafra ta˙raq f’ru˙hom u g˙erriehom psikolo©ikament. Kulma rridu nag˙mlu lkoll kemm a˙na huwa li naqdu dmirna u nag˙tu sehemna g˙al reb˙a li g˙aliha ser jibqg˙ulna grati wliedna u wlied uliedna.

22.07.2012

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Tkompli t-tra©i-kummiedja ta’ GonziPN ©urnata qeg˙din jaraw lil GonziPN b˙al palptu fuq listonku. Laqqg˙u l-Parlament bis-sulluzzu u rrendewh qisu paljazza tal-klikka GonziPN. Ippruvaw kemm setg˙u jevitaw li lParlament jie˙u vot fuq money bills u fuq li©ijiet importanti li jekk ma jg˙addux kienu jimplikaw vot ta’ sfiduçja fil-Gvern ta’ GonziPN. Bl-iktar mod çiniku Dr Gonzi baqa’ jag˙mel b˙an-nag˙ma, jinjora l-fatt li li l-gvern tieg˙u jinsab fi kriΩi, u li l-kriΩi talPartit Nazzjonalista saret kriΩi ta’ pajjiΩ s˙i˙, bil-konsegwenzi u bir-riperkussjonijiet li dan qieg˙ed ikollu fuq il-klima ekonomika ta’ pajjiΩna. Lawrence Gonzi pprova jistokkja kif seta’ x-xquq u l-konsenturi kbar li Ωviluppaw filma©©oranza parlamentari li suppost tappo©©ja l-gvern tieg˙u, bil-˙atra ta’ diversi assistenti parlamentari, tellaq wa˙du g˙all-poΩizzjoni ta’ kap meta din ma kinitx ©iet vakata; bil-voti ta’ fiduçja wie˙ed wara l-ie˙or li ma wasslu g˙al imkien, tant li spiçça eΩawrixxa d-diversi tipi ta’ mani©©i li seta’ jirrikorri g˙alihom, meta fid-daqqa u l-˙in se˙˙ limprevedibbli – waqg˙u ssoqfa tas-sema, infet˙u s-sisien

tal-art hekk kif il-Parlament approva mozzjoni tal-OppoΩizzjoni bl-appo©© ta’ Jeffrey Pullicino Orlando u bl-astensjoni ta’ Jesmond Mugliett, li kienet tisforza lil Richard Cachia Caruana biex jirriΩenja mill-kariga importanti ta’ RappreΩentant Permanenti ta’ Malta mal-Unjoni Ewropea. Kien hawnhekk li GonziPN, wara xhur twal jimmolla u ji©©ebbed kemm jifla˙ biex jipprova jsib mat-tliet deputati li ˙ar©u d-dissidenza tag˙hom lejn GonziPN fil-bera˙, iddeçida li jaqta’ Ω-Ωarda, tant li bdew isinnu s-sjuf g˙al xulxin u bdew itiru l-lanez u l-vle©e©, hekk kif Lawrence Gonzi ddeçieda li jo˙ro© l-interdett kontra Pullicino Orlando, Debono u Mugliett. U f’kuntest fejn GonziPN qieg˙ed idub u jikkrolla bissig˙at, l-uniku risposta li kapaçi jag˙ti Lawrence Gonzi f’din ilburraxka tkun – biex b˙al donnu jkompli ja˙raq aktar lil dawk li ma jaqblux mat-tmexxija tieg˙u u li ma jistg˙ux ikomplu j©err˙uh aktar fuq l-istonku tag˙hom – li jibqa’ jg˙id li be˙siebu jibqa’ jiggverna, ossija jzappap sat-tmiem naturali ta’ din il-le©iΩlatura. Lawrence Gonzi jidhirlu li g˙andu jinsisti li jibqa’ g˙addej

bit-tmexxija tal-Gvern u talPartit tieg˙u, filwaqt li qieg˙ed idub u jin˙all u jitfarrak biçça biçça. Lawrence Gonzi jipprova ji©©ustifika l-prolungament talagunija tal-gvern tieg˙u, g˙ax irid ida˙˙al fil-port id-diversi pro©etti li skontu huma ta’ fejda g˙all-pajjiΩ. Imma pro©etti b˙al dak tadda˙la tal-Belt Valletta u tal-bini tal-Parlament il-©did, jafu jkunu kontroproduçenti aktar milli ta’ fejda f’g˙ajnejn in-nies, g˙ax jixhdu kemm huwa kapriççjuΩ dan il-gvern li filwaqt li l-pajjiΩ g˙addej minn Ωmien ta’ riçessjoni, qieg˙ed jonfoq bejn €80-€100 miljun fuq pro©ett li Ωgur mhux l-ikbar prijorità li g˙andu l-pajjiΩ. Imma anki l-ikbar dittaturi kienu jkunu konvinti li qeg˙din jag˙mlu ©id kbir g˙al pajjiΩhom, li kellhom g˙ad ta’ pro©etti ta’ fejda li kienu kburin bihom, u li riedu jibqg˙u jmexxu biex ikomplu jservu lillpoplu tag˙hom. Imma xorta spiççaw waslu f’punt fejn ilpoplu tag˙hom ma riedx jaf bihom aktar. Li GonziPN g˙adda mill-oligarkija g˙ad-dittatura, mhux qieg˙ed jg˙idu dan l-Editorjal, imma qalu Franco Debono, wie˙ed mid-deputati eletti fuq

in-na˙a Nazzjonalista. L-a˙˙ar att ta’ din it-tragikummiedja inkiteb il-Óamis li g˙adda meta GonziPN tilef wie˙ed mill-membri parlamentari tieg˙u u llum m’g˙adx g˙andu l-appo©© tal-ma©©oranza fil-Parlament. Meta din il-le©iΩlatura da˙let fl-a˙˙ar tokki tag˙ha, f’tentattiv iddisprat biex jibqa’ ggranfat mal-poter, Lawrence Gonzi ˙are© bl-a˙˙ar trovata tieg˙u meta da˙al fi gvern ‘ta’ koalizzjoni’ mad-Deputat Jeffrey Pullicino Orlando li jsostni li lPartit Nazzjonalista ©ie hijacked u vvelenat minn Richard Cachia Caruana u mill-Ministru Austin Gatt. Lawrence Gonzi qieg˙ed imexxi gvern li huwa mdendel minn xag˙ra, li jiddependi millappo©© ta’ deputat li ilu jsostni li l-Prim Ministru Gonzi g˙andu jfittex isejja˙ elezzjoni ˙alli tin˙all il-kriΩi. Jeffrey Pullicino Orlando jemmen li GonziPN huwa kkontaminat u vvelenat u li ma jixraqlux il-fiduçja tieg˙u, tant li kien kostrett li jirriΩenja, u luniku fattur li jΩommu milli jisfiduçjah huwa li ma jixtieqx jitniΩΩel flistorja li kien hu li waqqa’ l-Gvern millpoter.

“

Diversi sonda©©i talopinjoni pubblika jindikaw b’mod çar li huma ˙afna dawk li fl-elezzjoni li g˙addiet ivvutaw lillPartit Nazzjonalista, li llum il©urnata tant i˙ossuhom imxebbg˙in bit-tmexxija ta’ GonziPN, li ma j˙ossuhomx aktar komdi li jibqg˙u jimmilitaw fi ˙dan il-PN, sal-punt li b’mod konsistenti jg˙idu lesti li sa˙ansitra jaqilbu l-vot tag˙hom favur il-Partit Laburista. Quddiem dan il-messa©© millaktar çar ta’ sezzjoni sinjifikanti mill-elettorat Nazzjo-nalista, ittwe©iba mill-aktar arroganti ta’ Lawrence Gonzi qieg˙da tkun li huwa determinat li jibqa’ jmexxi l-gvern tieg˙u sat-tmiem naturali ta’ din il-le©iΩlatura. Din hija l-ag˙ar forma ta’ risposta li wie˙ed jista’ jag˙ti f’sitwazzjoni fejn huwa aktar minn evidenti li Lawrence Gonzi qieg˙ed fuq l-istonku ta’ ˙afna u ˙afna Nazzjonalisti, apparti sintendi l-eluf kbar ta’ Laburisti u floating voters li ilhom ibatu ta˙t il-madmad ta’ gvernijiet Nazzjonalisti differenti. Fix-xhur li g˙addew ta’ GonziPN irrikorrew g˙al diversi mani©©i biex jinjoraw il-karba ta’ bosta Nazzjonalisti li llum il-

In˙arsu ’l quddiem lejn il-futur ta’ pajjiΩna F’dawn l-a˙˙ar ©ranet spikkat, aktar minn qatt qabel, id-differenza bejn iΩΩew© partiti politiçi l-kbar. Deher bl-aktar mod çar x’inhuma l-prijoritajiet ta’ GonziPN min-na˙a wa˙da, u min-na˙a l-o˙ra tal-moviment li qed jinbena madwar il-Partit Laburista. Filwaqt li GonziPN jinsab Lydia Abela medhi fil-©lied intern tal-partit tieg˙u, mitluf jilg˙ab ilSegretarja log˙ba g˙as-si©©u tal-poter, tal-E ‰ ekuttiv Nazzjonali PL il-Partit Laburista jinsab iffukat fuq il-futur ta’ pajjiΩna. Il-Prim Ministru issa ilu xhur s˙a˙ bi problemi interni fil-partit tieg˙u u filGvern, immexxi minnu. Problemi illi qeg˙din dejjem ikomplu jikbru aktar ma lPrim Ministru jkompli jkaxkar saqajh. Rajna illi s-sitwazzjoni, minflok ©iet solvuta, aktar marret g˙all-ag˙ar, bir-riΩultat li l-Partit Nazzjonalista spiçça biex iççensura tliet membri parlamentari tieg˙u stess u sa˙ansitra rajna rriΩenja ta’ membru parlamentari mill-Partit Nazzjonalista u mill-grupp

parlamentari tal-istess partit. U fl-isfond ta’ dan kollu, Ωgur li mhuwiex possibbli, minkejja l-weg˙da li flimkien kollox possibbli, li l-Gvern ikun iffukat u kkonçentrat fuq il-bΩonnijiet tal-familji Maltin u G˙awdxin u fuq dak li suppost qieg˙ed iwettaq g˙all-©id ta’ pajjiΩna. F’dan il-mument, filwaqt li g˙andna gvern li mhuwiex qieg˙ed joffri stabbiltà lil dan il-pajjiΩ u jitlef ˙in prezzjuΩ lill-familji u lin-negozji, il-Partit Laburista qieg˙ed jo˙ro© bi proposti konkreti dwar kif sejjer ikun qed imexxi jekk jing˙ata l-fiduçja tal-poplu, fosthom il-‘Garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ – Tag˙lim, Ta˙ri© u Xog˙ol’, dwar il-bΩonn li jsir impact assessment fuq proposti ekonomiçi tal-Gvern u dwar kif gvern ©did se jkun qed jag˙ti sser˙an tal-mo˙˙ lill-©enituri ta’ persuni b’diΩabbiltà. Filwaqt li l-klikka ta’ GonziPN kienet qieg˙da taqta’ l-kundanna tat-tliet membri parlamentari, ˙siebha lil min se tiççenusra, ilPartit Laburista kien qieg˙ed jiltaqa’ u jisma’ direttament

lill-attivisti g˙all-persuni b’dizabbiltà u jispjega li lprijorità g˙all-Partit Laburista mhix li jibni parlament ©did imma li jag˙ti garanzija lil kull tifel u tifla b’diΩabbiltà li jing˙ataw post fil-komunità fejn ikunu jistg˙u jg˙ixu. Il-prijorità tal-Partit Laburista hi li jserra˙ mo˙˙ il-©enituri u familji ta’ persuni b’diΩabbiltà li l-futur ta’ wliedhom ikun assigurat g˙aliex, meta l-©enituri ji©u nieqsa, se jkollhom tistenniehom sistema ta’ kura u residenza fil-komunità, f’dar privata jew komunitarja. Il-Partit Laburista huwa kommess li ja˙dem f’dan ilqasam biex jassigura li verament ˙add fis-soçjetà tag˙na ma jibqa’ lura, mhux biss, imma biex il-persuni b’diΩabbiltà jsiru dejjem aktar protagonisti b˙al kull çittadin ie˙or Malti. Dan kollu jikkonferma ddifferenza bejn iΩ-Ωew© partiti politiçi u l-prijoritajiet tag˙hom. Id-diffikultajiet li qed i˙abbat wiççu mag˙hom pajjiΩna llum u l-problemi li qed isibu ru˙hom fihom

˙afna familji Maltin, huma riΩultat ta’ deçiΩjonijiet ˙Ωiena li ttie˙du mal-medda tal-a˙˙ar xhur u snin millGvern, u minn deçiΩjonijiet li kellhom jittie˙du u ma ttie˙du qatt. In-nuqqasijiet li se˙˙ew ilbiera˙ irridu nindirizzawhom bil-g˙aqal biex fiΩ-Ωmien li ©ej quddiemna nkunu nistg˙u nil˙qu l-mira tag˙na li pajjiΩna jimxi ’l quddiem. Il-Partit Laburista qieg˙ed iffukat fit-tfassil tar-roadmap g˙all-©ejjieni qarib u aktar fit-tul, u fit-tfassil ta’ tmexxija bil-g˙aqal biex pajjiΩna jkun jista’, bl-aktar mod stabbli, jilqa’ l-isfidi kollha li jrid jiffaççja fil-futur. Il-moviment li qed jinbena madwar ilPartit Laburista qieg˙ed iwieg˙ed xi ˙a©a ferm akbar minn bidla fil-gvern. Il-Partit Laburista qieg˙ed iwieg˙ed li jekk jing˙ata lfiduçja tal-poplu u jkun filgvern, se jkun qed ikisser kull forma ta’ politika talklikek li ddominat fl-a˙˙ar snin u jkun qieg˙ed jag˙ti pajjiΩna lura lill-familja u linnegozji biex tin˙oloq soçjetà ©usta.

22.07.2012

Kumment

L-istorja tal-Partit Laburista Sur Editur, Ûgur li ˙aqqu kull tif˙ir Dr Toni Abela, g˙ax kemm ilu hu b˙ala Deputat Mexxej tal-Partit Laburista l-istorja tal-PL ˙ar©et g˙all-arja, wara li g˙al tant snin in˙biet u ma tkellimniex aktar fuqha. L-istorja lilna tag˙mlilna unur g˙aliex meta t˙ares lejn x’g˙amel il-Partit Laburista b’risq ilklassi tal-˙addiema u min kienu dawk li ˙admu, Ωgur li l-poplu Malti g˙andu g˙al xiex ikun rikonoxxenti lejn dan il-partit g˙ad-dinjità li tah. Kemm id-dokumentarju dwar l-istorja tal-Partit,

kif ukoll il-wirjiet, b˙all-a˙˙ar wa˙da dwar Pawlu Boffa, komplew juru l-istorja glorjuΩa ta’ dan il-partit. Darba kien hemm il-˙sieb li jsir muΩew dwar l-istorja tal-Partit. Tkun idea tajba ˙afna kieku dan isir. Anke l-pubblikazzjonijiet tal-SKS ˙aqqhom prosit kbira g˙all-kotba li jo˙or©u minn Ωmien g˙al Ωmien. Prosit ukoll lil Ray Azzoardi u t-tim tieg˙u g˙all-bosta attivitajiet li minn Ωmien g˙allie˙or itellg˙u. CHRIS SPITERI, IL-MARSA

Malta tg˙ix dittatorjat Sur Editur, Wara d-deçiΩjoni me˙uda mill-Unjoni Ewropea, li qed tirrakkomanda li tog˙la l-età tal-pensjoni u l-mekkaniΩmi m˙addma g˙allg˙oli tal-˙ajja, qed nirrealizza kemm tabil˙aqq m’a˙niex pajjiΩ demokratiku, u li qed nitmexxew minn imne˙irna lejn dak li jiddetta ˙addie˙or. X’jiswew l-istqarrijiet tal-ministri g˙all-©id tal-Maltin, meta minkejja li dawn jg˙idu li jag˙mlu ˙ilithom, x˙in ikunu barra pajjiΩna, jintqalilhom li jridu jbaxxu rashom? Ikollna nirrealizzaw li a˙na indipendenti tal-isem. Jg˙idulna çiççi beqqi u noqog˙du

kif iqeg˙duna. Tifta˙ ˙alqek u tie˙u copy! F’pajjiΩek u ma tit˙alliex tfassal politika interna. Erbat ijiem o˙ra jafu jiddettawlna bosta xorti o˙ra. Nistennew u naraw. Mur ara kieku qeg˙din fl-istat finanzjarju ta’ Spanja kif iperrçuna ma’ kull manxar! It-tajjeb hu li b˙ala Maltin, tul id-diversi annati, drajna ta˙t il-frosta tal-barrani! U b˙all-klieb tal-but, ninb˙u ˙afna…iΩda mhux biex inbeΩΩg˙u…sempliçiment g˙ax inkunu mimlijin bil-biΩa’! CHARLES B. SPITERI, BIRKIRKARA

Programmi televiΩivi fuq l-istazzjon Nazzjonali

MINN FUQ IL-WHITEBOARD Toni Friggieri

RiΩultati F’dawn l-a˙˙ar ©img˙at kellna xita ta’ riΩultati, ibda minn dawk li kellhom x’jaqsmu mal-benchmarking fil-kaΩ tal-iskejjel primarji u spiçça fl-a˙˙ar riΩultati, dawk tal-Matrikola f’livell avvanzat. Kull pubblikazzjoni ta’ kull riΩultat kienet akkumpanjata minn stqarrija tal-Ministeru tal-Edukazzjoni fejn sar fta˙ir dwar kemm ittfal tas-sitt sena tal-Primarja marru tajjeb fil- benchamrking , ilperçentwal g˙oli ta’ dawk li g˙addew mill-eΩamijiet tal-SEC u talMatsec. Sintendi fejn ikun hemm suççess wie˙ed ma jistax ma jifra˙x bih. Anzi aktar ma jkollna studenti li jag˙mlu suççess, aktar ikollna biex nifta˙ru. IΩda min-na˙a l-o˙ra wie˙ed irid jifli sewwa r-riΩultati g˙ax jista’ ji©ri li fl-ewforja tas-suççess ninsew lil dawk l-istudenti li ma marrux daqshekk tajjeb fl-eΩamijiet, jew marru ˙aΩin u, ag˙ar minn hekk, fejn studenti lanqas biss qag˙du g˙all-eΩamijiet. Il-benchmarking Skont stqarrija tal-Ministeru tal-Edukazzjoni 50% tal-istudenti tas-Sitt Sena li ©ew assessjati (benchmarking) fi tmiem is-sena skolastika li g˙addiet, ©abu 74 marka jew aktar fil-Malti, 66 marka jew aktar flIngliΩ u 63 marka jew aktar fil-Matametika. Il-Ministeru qies dan irriΩultat b˙ala wie˙ed tajjeb. Wie˙ed ma jistax jg˙id li mal-ewwel daqqa t’g˙ajn li dan ir-riΩultat sa çertu punt mhux wie˙ed sodisfacenti. G˙alkemm jekk wie˙ed, imbag˙ad i˙ares lejn ir-rapport dwar l-assessjar (benchmarking) li sar is-sena ta’ qabel, jinnota li r-riΩultati kienu a˙jar minn ta’ din is-sena speçjalment fil-Matematika fejn il-marka kienet ta’ 77% jew aktar mxebbah mat-63% jew aktar kif irrappurtat din is-sena. Fl-istess sena (2011) fil-Malti l-marka kienet ta’ 78% jew aktar u fl-IngliΩ 64% jew aktar. Imma l-aktar li hemm bΩonn wie˙ed jag˙ti kas huwa tal-50% li ma semmewx: dawk li ©abu anqas mill-marka li ©iet ippubblikata. Biex wie˙ed ikollu stampa çara tar-riΩultat, kien ikun xieraq kieku ntqal ukoll x’kien il-peçentwal ta’ studenti li ©abu ta˙t il-50% talmarki f’kull su©©ett. G˙ax filwaqt li g˙andna nibqg˙u nimbuttaw lil dawk li ©abu marki tajbin, irridu na˙sbu bi s˙ie˙ f’dawk l-istudenti li qed jibqg˙u lura. Ma nistg˙ux inkunu kuntenti bir-riΩultati jekk ikollna numru ta’ tfal li jibqg˙u lura. Tajjeb ukoll li wie˙ed jikkonsidra ftit mill-©did il-mod kif qed ji©i ppreΩentat ir-riΩultat tal-benchmarking lill-©enituri. Jidher li kien hemm numru mhux ˙aΩin ta’ ©enituri li tfixklu sew meta rçivew irriΩultat id-dar billi dan kien aktar ibbaΩat fuq il-median li mhux daqshekk façli li wie˙ed jifhem. L-eΩami tas-Sec (Ordinarju)

Sur Editur, Nhar is-Sibt, 7 ta’ Lulju, fettilli ndawwar it-televiΩjoni fuq TVM, u nzertajt programm li kien jittratta l-mi©ja tal-konvoj ta’ Santa Marija. Jidhirli li l-programm kien jismu Storjagrafiji . F’dan ilprogramm kien hemm bosta esperti jitkellmu dwar materji konnessi ma’ dan l-imbierek konvoj. Wie˙ed mill-hekk imsej˙a esperti, li jidhirli li kien ikkwotat li huwa espert talistorja, qal li wa˙da mirra©unijiet li l-SS Ohio baqa’ ‘salv’, kien g˙ax ma kienx mibni bil- pop rivets, imma wweldjat. Issa kull minn g˙andu biçça rokna fejn ja˙dem, jaf li l-pop rivets huma uΩati biex jg˙aqqdu flimkien pjançi rqaq (sheetmetal) u mhux pjançi tal-vapuri. Qal ukoll li kien mibni b’ double hull. Dan l-hekk imsejja˙ espert baqa’ jirrepeti dawn l-iΩbalji ˙oxnin g˙al aktar minn darba. L-SS Ohio kien mibni bilpruwa bil-batillar ta’ skuna, (schonner’s bow) b’tunella©© gross ta’ 9,264 b’tul ta’ 515 pied u seta’ j©orr 170,00 barmil ta’ fuel oil , kapaçità kbira g˙al dak iΩ-Ωmien. Kellu magni bit-turbini Westinghouse li jtellg˙u 16-il knot , li sa dakinhar ebda vapur ma la˙aq dak l-ispeed. L-SS Ohio ©ie mibni bilwelding minflok rivets, u

Il-Ministru tal-Edukazzjoni, Dolores Cristina, meta ©ew ippubblikati r-riΩultati tas-Sec, qalet li dawn huma riΩultati inkorra©©anti ˙afna meta jitqies illi madwar 80% tal-istudenti kollha flimkien li g˙amlu Paper A jew Paper B fis-su©©etti baΩiçi, kisbu gradi mill-1 sa 7. Skont il-Ministru, dan ifisser li permezz ta’ dawn l-istess riΩultati l-istudenti jistg˙u jkomplu l-istudju tag˙hom fl-istituzzjonijiet postsekondarji tal-pajjiΩ b˙all-Junior College, il-Higher Secondary, l-MCAST, l-ITS, kif ukoll dawk tal-Knisja u indipendenti. Sintendi wie˙ed ma jistax ma jifra˙x lil dawk l-istudenti li marru tajjeb fl-eΩamijiet, iΩda barra dawn hemm studenti o˙ra li nonqsu ˙afna jekk ftit li xejn ma nag˙tux kashom billi nkunu kuntenti li g˙andna perçentwal tajjeb ta’ studenti li jmorru tajjeb. U biex wie˙ed ikollu stampa aktar çara tar-riΩultati, ma n˙arsux biss lejn dawk li marru tajjeb, iΩda wkoll dawk li ma marrux daqshekk tajjeb jew fallew, tajjeb li nag˙tu ftit çifri dwar ir-riΩultati ta’ xi su©©etti: Malti: Qag˙du g˙all-eΩami: 4788 G˙addew (grad 1-5): 2926 (67%) Ìabu (Grad 6-7) : 568 (6 %) Ma g˙addewx: 1294 (27%)

Hawn jidher l-SS Ohio rmunkat minn Ωew© destroyers fil-port tag˙na.

biex tirbatti rivet, ridt l-ewwel i©©ib ir- rivet red hot fuq for©a, u mbag˙ad wie˙ed jilqa’ minn ©ewwa u ˙addiem ie˙or jirbatti minn arra. Imma©ina xi tbatija. Pop rivet li qal l-espert g˙andek b˙al tnalja u b’idejk wa˙da tag˙fas u r- rivet jing˙afas u jinqata’ b˙al qisu musmar. M’hemmx paragun. L-SS Ohio kien mibni b’majjieri b’sistema msej˙a composite, u kellu wkoll Ωew© parapetti lon©itudinali li jaqsmu l-vapur f’21 tank. Kellu wkoll double bottom, ji©ifieri qieg˙ ie˙or, fuq ©ewwa, imma mhux double skin, kif intqal fil-programm.

Differenza kbira. Ji©ifieri kellu biex jag˙milha g˙al Malta wkoll, minbarra r-rabta ma’ Santa Marija. Punt poΩittiv fuq l-istess programm – Fr Lawrence Attard, iben pilota, mill-Birgu, u li kien Ωijuh li da˙˙al l-SS Ohio fil-port, tkellem tajjeb, irriçerka u kien konvinçenti meta beda jispjega. Finalment na˙seb li min ikun ser jippreΩenta ru˙u g˙al xi programm g˙andu jirriçerka sew qabel ma jidher quddiem in-nies. LEWIS SPITERI, BL-EMAIL

Matematika: Qag˙du g˙all-eΩami: 5080 G˙addew (grad 1-5): 2841 (56%) G˙addew (grad 6-7) : 1152 (23 %) Ma g˙addewx: 1087 (21%) IngliΩ: Qag˙du g˙all-eΩami: 5189 G˙addew (grad 1-5): 2856 (61%) G˙addew (grad 6-7) : 1432 (22 %) Ma g˙addewx: 901 (17%) FiΩika: Qag˙du g˙all-eΩami: 3848 G˙addew (grad 1-5): 2565 (57%) G˙addew (grad 6-7) : 645 (16 %) Ma g˙addewx: 638 (17%) G˙alkemm mill-istqarrija tal-Ministru wie˙ed jista’ ja˙seb li madwar 80% tal-istudenti kollha li g˙amlu l-eΩamijiet jistg˙u jkomplu listudju tag˙hom fl-istituzzjonijiet postsekondarji kollha tal-pajjiΩ, filfatt numru ta’ istituzzjonijiet postsekondarji jaççettaw studenti li kisbu riΩultat sa grad 5, fis-su©©etti tas-SEC, u allura dawk li ©abu lgradi 6 -7 g˙andhom g˙aΩla limitata sewwa. Fuq kollox wie˙ed ma jridx jinsa wkoll in-numru ta’ studenti li ma g˙addew mill-ebda su©©ett, kif ukoll in-numru kbir ta’ studenti li spiççaw mill-iskejjel sekondarji u lanqas biss resqu g˙all-eΩami.

22.07.2012

Kumment

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

Fuljett b’bixra ministerjali Sur Editur,

Bil-miΩien ˙dejn rasi Minn mindu ttobba sa˙quli bilkbir li g˙andi nonqos mill-piΩ, tatni ferneΩija! Fl-a˙˙ar id-deçiΩjoni tant mistennija minn ˙afna li nwettaq kelli nwettaqha. Irrid nonqos! Kelma g˙edt Patri Mario! Hija deçiΩjoni iebsa g˙aliex Ωew© ˙wejje© li bniedem tant i˙obb huma lflus u Ωaqqu. Flus m’g˙andix, imma l-ikel huwa l-idolu tieg˙i! Kont nitg˙axxaq niekol! Nist˙ajjel lil min jafni u qieg˙ed jaqra dawn il-˙sibijiet, tg˙idx kemm qieg˙ed içaqlaq rasu u jg˙id: “Tiççajta! Jekk taqta’!” Ma nafx ji©rilekx b˙ali, iΩda meta nara dak l-ikel sabi˙ u li j˙ajrek u nxomm dik ir-ri˙a minn seba’ mili bog˙od, ma jkollix triq o˙ra g˙ajr li ndur mal-mejda u nattakka! Ûgur li se tg˙iduli li jien kopja perfetta ta’ Mario bin Bronka! Imma l-piΩ ma ja˙firha lil ˙add. Lanqas lil Ωaqqieq sa minn ©uf ommu b˙ali! Dik iΩ-Ωaqq li kont nitpaxxa biha u li kont nimla biha l-stampa tat-televiΩjoni, issa jkollha, kontra qalbha u qalbi, tag˙mel b˙all-muntanja tal-Van©elu: tinqala’, iΩΩul u tit˙awwel fil-ba˙ar! Miskina! Kemm kellha ˙ajjitha qasira hux! Madankollu xi nies ta’ qalb tajba ˙asbu fija. Meta rawni daqshekk no˙odha bis-serjetà biex nonqos, ˙asbuli g˙all-miΩien. X’rigal ta’ veru dak! Mela mhux biex tag˙ti rigal lil min t˙obb u tirrispetta hemm bΩonn tixtrilu l-aqwa çappetta tad-deheb jew ixxappaplu xebg˙a ewro f’idejh! U le! Dak b’hekk t˙assru g˙ax iddarrih ˙ali u dda˙˙lu fil-kultura mis˙uta ta’ Ωmienna: money no problem ! Inti g˙ax ma tag˙milx b˙all-˙bieb tal-Patri li tawh miΩien g˙ax dak g˙andu bΩonn! Il-miΩien xtrawhuli! Kemm ˙adt gost bih! Ósibt li se naralu l-minutiera. G˙all-mument kont insejt li pajjiΩna qaleb g˙as-sistema di©itali! Ósibt li meta se nitla’ fuqu kont se nisma’ dik il-minutiera ˙elwa li ter©a’ lura b’sa˙˙a kbira g˙all-post ‘Ωero’ minn fejn kienet qabel. Nifhimha miskina li kellha tie˙u dik ir-rankatura. Huwa l-Patri fih! Smin! Meta rajt dan il-miΩien ˙elu u, biex insejja˙lu hekk, tal-puliti, bdejt no˙odha mieg˙i nnifsi: “Injorant! Int wa˙dek g˙adek tg˙ix fl-is˙ab!” IΩda meta tlajt fuqu, mill-ewwel beda jag˙tini l-problemi. Tafu kemm trid log˙ob biex tintiΩen bih! Ja˙asra! A˙jar kelli dak tal-minutiera! Dak sempliçi . T i t l a ’ f u q u . Jimmarkalek u miskin jer©a’ lura f’nifs wie˙ed lejn ilmo˙ba tieg˙u biex jistrie˙ mill-battikata li jkun ˙a g˙ax tela’ fuqu Patri o˙xon! Wara ˙afna keded u kliem naqra wa˙da mg˙awwe©, irnexxieli nintiΩen. Bdejt nifra˙ g˙aliex rajtni nieΩel. Issa min jifhem fid-dieta jg˙idlek li suppost tintiΩen darba fil©img˙a biss, ˙alli tara d-differenza fil-piΩ minn ©img˙a g˙all-o˙ra. Imma l-Patri, li sa ftit Ωmien ilu kien jibla’ kulma jaraw g˙ajnejh u jmissu jdejh, issa ta g˙as-sawm! Irid jirqaq f’radda ta’ salib! Dak hu Patri Mario! Li jitwebbel bih irid jag˙mlu! “Naf x’nag˙mel!”, g˙edt fer˙an se ntir. Qbadt lil dan limbierek miΩien tal-puliti u po©©ejtu ˙elu ˙elu biswit inna˙a ta’ rasi, im˙axken mas-sodda. Issa impossibli li ninsieh! Il-˙in kollu na˙bat mieg˙u! U, kuljum preçett, arani nitla’ fuqu ˙a nara kemm qed niΩen! Xi kultant nifra˙. Drabi o˙ra nibki. U drabi o˙ra n˙ares ’il fuq u ng˙id minn ta˙t l-ilsien qabel ta˙rabli xi wa˙da: “Paçenzja! M’hemmx x’tag˙mel!” Kemm ta˙bil ir-ras fuq nara piΩ! Kemm tkissir il-mo˙˙! U dan biex fi ftit snin o˙ra jag˙lquni fil-kaxxa u jidfnuni b’Ωaqqi b’kollox! Jekk ©ismi je˙xien a˙seb u ara ru˙i kemm tismen biddnubiet li nag˙mel! NiΩinha kuljum quddiem Alla bl-eΩami tal-kuxjenza li nag˙mel qabel norqod? Jew nag˙mel b˙allannimali, na˙seb g˙al kollox barra f’ru˙i? Óafna drabi n˙ossni ˙xint spiritwalment! Mhux a˙jar li nag˙mel eΩami serju tal-kuxjenza u mmur g˙and il-Patri ˙a nqerr qrara tajba ˙a ni©i tal-qies f’ru˙i. A˙jar immut bil-piΩ Ωejjed f’©ismi milli f’ru˙i! G˙ax min se jaqlag˙ni mill-infern? Xbin, ˙a nibqa’ bil-miΩien ˙dejn rasi!

B’referenza g˙al dak irrapportat fil-gazzetta KullÓadd tal-Óadd, l-1 ta’ Lulju 2012, rigward allegat uΩu minn fondi pubbliçi li l-Ministru Jason Azzopardi suppost g˙amel sabiex ipproduça u qassam fuljetti personali tieg˙u lir-residenti tar-Raba’ Distrett, il-Ministeru g˙allKompetizzjoni Ìusta, Negozji Ûg˙ar u l-Konsumatur, jiç˙ad kategorikament din il-gidba li l-©urnal tieg˙ek g˙amel filkonfront tal-Ministru Azzopardi. Huwa ta’ g˙ajb li l-©urnal tieg˙ek jivvinta minn Ωniedu storja falza mill-bidu sala˙˙ar u intiΩa biss biex t˙amme©. Ma kienx hemm

çenteΩmu wie˙ed ta’ fondi pubbliçi biex sar, ©ie stampat u tqassam il-fuljett talMinistru Azzopardi li tqassam fir-Raba’ Distrett elettorali biss. Fl-istess waqt jirringrazzjak tal-pubbliçità b’xejn li tajtuh u jirriserva d-dritt li jie˙u lpassi legali kollha skont illi©i. ERIKA MICALLEF, KOORDINATUR TAL-KOMUNIKAZZJONI MINISTERU GÓALL-KOMPETIZZJONI ÌUSTA, NEGOZJI ÛGÓAR U LKONSUMATUR NOTA EDITORJALI: B’mod deliberat, il-fuljett inkwistjoni ng˙ata l-bixra ta’ pubb-

likazzjoni uffiçjali. Tant hu hekk, il-fuljett ma jindikax b˙ala indirizz ta’ Jason Azzopardi l-uffiççju tieg˙u fil-kostitwenza b˙ala kandidat tal-Partit Nazzjonalista. Imma, g˙all-kuntrarju, hemm indikat l-indirizz uffiçjali tal-Mini st er u ta’ Azzopar di. Xi ˙a© a li ma setax u ma kellux jag˙mel jekk tassew il-fuljett ki en m a˙ru© minnu b˙ala kandidat u mhux mill-Ministeru. Fl-istess fuljett imki en m’hemm i semmi l-PN jew hemm stampata l-arma talPN, imma g˙al ra©unijiet li jaf Azzopardi, dan ri ed jag˙ti l-impressjoni li l-fuljett huwa ma˙ru© mill-Ministeru, allura ˙add m’g˙andu tort jekk jie˙u din l-impressjoni.

Ma rriΩenjax Sur Editur, B’referenza g˙all-artiklu li deher fil-©urnal KullÓadd bl-isem ‘JirriΩenjaw tliet Segretarji ta’ Kumitati Sezzjonali tal-PN’ li ©ie ppubblikat ilÓadd 8 ta’ Lulju 2012, kuntrarjament ta’ dak li ©ie ppubblikat, jien kont u g˙adni nokkupa lkariga ta’ Segretarju tal-Kumitat Sezzjonali talPartit Nazzjonalista ta’ San Pawl il-Ba˙ar blappo©© kollu tal-Kumitat Sezzjonali.

Il-Kumitat Sezzjonali kburi bil-˙idma tal-Perit Graziella Galea u l-kunsillieri kollha tal-Partit Nazzjonalista. Fl-a˙˙ar nett nixtieq nag˙laq li ΩΩew© deputati, Michael Gonzi u Çensu Galea, huma Ωew© deputati stabbiliti fir-ra˙al tag˙na li huma t-tnejn flimkien qeg˙din ja˙dmu g˙arresidenti kollha. JOSEPH VELLA, SEGRETARJU PN, SAN PAWL IL-BAÓAR

BΩonn ta’ traffic lights fil-bypass tal-Gudja

Sur Editur, Nixtieq ni©bed l-attenzjoni lil min hu kkonçernat, Transport Malta jew il-Minitsru Austin Gatt, biex jara li jsiru traffic lights fi Triq Dawret il-Gudja (Gudja Bypass) viçin Triq Bur Glat sabiex nies li joqog˙du fi Triq Bur Glat, fejn hemm lg˙elieqi, ikunu jistg˙u jaq-smu meta jkun me˙tie© b’inqas periklu u diffikutajiet. F’din l-area di©à ©rat diΩgrazzja fejn ra©el anzjan kien ©ie mtajjar minn karozza waqt li kien sejjer l-g˙alqa. Barra minn hekk, fi Triq Bur Glat fejn hemm l-g˙el-ieqi, jg˙ixu xi tfal li jattendu lIskola Primarja tal-Gudja u

g˙alhekk huwa bΩonjuΩ ˙afna li din issir g˙ax ikollhom jaqsmu kwaΩi kuljum. Jien ninsab çert li l-Kunsill Lokali tal-Gudja g˙amel din ittalba kemm-il darba, biss bitteknolo©ija li g˙andna, din baqg˙et ma saritx g˙ax marret ta˙t it-tapit ma’ problemi o˙ra li kienu se ji©u studjati u ma saru qatt. Barra minn dan it- traffic lights, hemm bΩonn ta’ traffic lights o˙ra fi Triq Óal Far, minn Triq Óal Resqun il-Gudja g˙all-Ajruport tal-Gudja, fejn ˙afna Gudjani u o˙rajn minn postijiet o˙ra madwar Malta jaqsmu din it-triq sabiex jew imorru l-ajruport jew it-track jimxu matul ir-runway.

Dawn ma nafx g˙alfejn qeg˙din idumu ma jsiru, jew forsi qeg˙din nistennew aktar inçidenti stradali o˙ra biex wara mbag˙ad nag˙-mluhom. Dan kollu jissejja˙ tkaxkir tassaqajn. KwaΩi f’kull bypass jew toroq arterjali jeΩistu xi tip ta’ traffic lights biex il-pubbliku jkun jista’ jaqsam b’aktar façilità u b’inqas periklu, iΩda f’dawn iΩ-Ωew© toroq imsemmija ma sarux. Nispera li l-affarijiet isiru u mhux in-na˙a ta’ isfel ta’ Malta nibqg˙u ni©u minsijin b˙alma di©à ilna. GUDJAN, BL-EMAIL.

22.07.2012

Ta’ Barra

“Berlusconi hu determinat li jikkontesta g˙ax miljuni ta’ Taljani ser jer©g˙u jivvutawlu” – persuna qrib Silvio Berlusconi Fil-jiem li g˙addew l-a˙barijiet fl-Italja kienu ffukati fuq dak li ˙ar©et tg˙id persuna qrib ˙afna ta’ Silvio Berlusconi u li ˙abbret li Berlusconi mistenni jer©a’ jikkontesta l-elezzjonijiet ©enerali tas-sena d-die˙la bit-tama li jer©a’ ji©i elett Prim Ministru. KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa kif Ωvol©iet din l-a˙bar u anke lejn l-implikazzjonijiet politiçi li din l-a˙bar ©abet mag˙ha fl-Italja u anke fix-xena internazzjonali.

Kunfidenti li jista’ jer©a’ jag˙milha Il-karriera politika tal-imprenditur u biljunarju Taljan Silvio Berlusconi hija wa˙da kkulurita mhux ˙aΩin. Berlusconi huwa wie˙ed mill-aktar nies potenti fl-Italja grazzi g˙allintrapriΩi li g˙andu f’oqsma differenti, ewlenin fosthom filqasam tax-xandir Taljan. Is-sid tal-kumpannija Mediaset, u t’g˙exieren t’aΩjendi kbar o˙ra, mistenni jer©a’ jikkontesta g˙all-elezzjonijiet ©enerali li se jsiru fl-2013 bit-tama li g˙al darb’o˙ra, il-poplu Taljan jer©a’ jag˙tih il-fiduçja biex imexxi lpajjiΩ. Lil hinn mill-kaΩijiet ta’ korruzzjoni li kien implikat fihom, l-iskandli marbuta mal-˙ajja privata tieg˙u, fosthom ilfamuΩ skandlu tal-festini tal‘bunga bunga’ u anke l-‘gaffes’ numeruΩi li ˙ammrulu wiçcu, dan il-politikant li llum jg˙odd is-76 sena, jidher li g˙adu kunfidenti u determinat li jer©a’ jag˙milha g˙ar-raba’ darba. Kien xi ˙add qrib ˙afna ta’ Berlusconi, li fil-jiem li g˙addew Ωvela l-pjani li g˙andu dan il-politikant veteran. Mal-mezzi tax-xandir Taljani huwa sostna li

“Berlusconi hu determinat li jikkontesta g˙ax miljuni ta’ Taljani ser jer©g˙u jivvutawlu”. Hemm min qed jappo©©jah Intant dwar il-kandidatura ta’ Berlusconi tkellem ukoll Angelino Alfano li kien appuntat minn Berlusconi nnifsu biex ikun is-suççessur tieg˙u fittmexxija tal-PDL. Alfano qal li Berlusconi jgawdi minn appo©© kbir u qal li huma bosta dawk li jaqblu li g˙andu jkun kandidat fl-elezzjonijiet tas-sena d-die˙la. “Nemmen li se jkun qed joffri s-servizzi tieg˙u fl-elezzjoni ©enerali li jmiss g˙ax hemm ˙afna li qed jitolbuh jag˙mel dan, inkluΩ jien,” sostna Alfano mal-mezzi tax-xandir Taljani. Dwar il-kandidatura tieg˙u tkellmet ukoll il-Membru Parlamentari Taljana Daniela Santancheli li kkonfermat li Berlusconi se jer©a’ jkun fuq illista tal-kandidati. “Fil-partit tag˙na, m’g˙andna l-ebda kandidat li huwa a˙jar minn Berlusconi. Ilni xhur s˙a˙ nis˙aq li Silvio huwa laqwa kandidat,” qalet Santancheli. Hija Ωiedet tg˙id li xxewqa tag˙ha hija li Berlusconi jag˙Ωel mara li tkun

id-deputat tieg˙u. “L-akbar xewqa li g˙andi hija li jkun hemm mara fuq il-lista tal-kandidati. Na˙seb li tkun idea tajba ˙afna,” sostniet

Santachieli. Minkejja l-appo©© li qed jing˙ad li g˙andu minn miljuni ta’ Taljani, jidher li l-possibbiltà li Berlusconi jer©a’ jkun kandidat ftit li xejn niΩlet tajjeb f’pajjiΩi o˙ra Ewropej, li ˙afna minnhom ftit li xejn g˙adhom jie˙du lil dan il-politiku bis-serjetà. Mario Monti mhux ser jikkontesta

Ruby, it-tfajla Marokkina mda˙˙la fl-iskandlu

Silvio Berlusconi kien sfurzat jirriΩenja f’Novembru li g˙adda wara kritika ˙arxa li saret filkonfront tat-tmexxija tieg˙u speçjalment fil-mod kif kien qieg˙ed imexxi l-ekonomija Taljana fl-isfond tal-kriΩi fiΩÛona Ewro. Wara r-riΩenja ta’ Berlusconi, it-tmexxija tal-Italja waqg˙et f’idejn gvern teknokratiku mmexxi mill-ekonomista Mario Monti. IΩda Monti di©à ddikkjara li mhux bi˙siebu jikkontesta fl-elezzjoni ©enerali li jmiss. It-tmexxija xejn popolari ta’ Monti, b’mod partikolari lmiΩuri t’awsterità li introduça kemm ilu jmexxi l-pajjiΩ, mistennija jkunu l-fulkru tal-kritika li fuqha se jibbaΩa l-kampanja tieg˙u Berlusconi, hekk kif ilpoplu Taljan jinsab imxebba’ minn din it-tip ta’ tmexxija li rriΩultat f’Ωieda t’10% fil-qg˙ad u anke Ωieda sostanzjali fit-

taxxi. Nies qrib Berlusconi kienu rrappurtati jg˙idu li b˙alissa lpolitikant veteran qieg˙ed juΩa l-©ranet tas-sajf biex jistudja sew l-opinjoni pubblika u anke jisma’ dak li g˙andhom xi jg˙idu l-familji u n-nies tannegozju. L-a˙˙ar sonda©©i li saru wrew li ming˙ajr Silvio Berlusconi, il-PDL mhux se jkun qed i©ib aktar minn 10% talvoti fl-elezzjoni li jmiss. IΩda bih fit-tmexxija, dan il-partit mistenni jikseb mat-30% talvoti, ji©ifieri biΩΩejjed voti biex ikun jista’ jifforma gvern ta’ koalizzjoni. B˙alissa g˙addej ©uri Intant, l-ispekulazzjonijiet dwar il-kandidatura tieg˙u g˙allelezzjonijiet li jmiss qed isiru fl-isfond tal-©uri li b˙alissa jinsab g˙addej minnu l-istess politikant quddiem il-Qorti f’Milan. Berlusconi qed jg˙addi ©uri b’rabta m’akkuΩi ta’ abbuΩ ta’ poter u anke akkuΩi marbuta mal-festini tal-‘bunga bunga’ u li matulhom allegatament kien i˙allas tfajla Marokkina ta˙t l-età biex ikollha x’taqsam mieg˙u. Min-na˙a tieg˙u Berlusconi qed jiç˙ad l-akkuΩi mi©juba kontrih u mistenni jippreΩenta x-xhieda tieg˙u fil-5 t’Ottubru li ©ej.

22.07.2012

Ta’ Barra

Ftit ©ustizzja g˙at-tfal misruqa Matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at saret ftit ©ustizzja ma’ w˙ud mit-tfal li ©ew misruqa u mifruda mill-familji tag˙hom f’Ωew© pajjiΩi differenti min˙abba konflitti politiçi. Fl-ewwel kaΩ Ωew© ditatturi fl-Ar©entina ng˙ataw sentenza ta’ snin twal il-˙abs wara li nstabu ˙atja li kienu serqu g˙exieren ta’ trabi ming˙and attivisti tal-OppoΩizzjoni xellugija. Fit-tieni kaΩ, mexxej ta’ partit politiku ribell fil-Kongo wkoll we˙el il-˙abs wara li nstab ˙ati li seraq mijiet ta’ tfal u sfurzahom jid˙lu fis-servizz militari. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn dak li se˙˙ fiΩ-Ωew© pajjiΩi u t-tifsira wara dawn il-verdetti.

Is-serq sistematiku tat-trabi fl-Ar©entina F’sitwazzjoni li kienet pjuttost simili g˙al dik ta’ Spanja ta˙t id-dittatur Francisco Franco, attivisti tal-OppoΩizzjoni g˙addew minn martirju twil hekk kif ©ew arrestati, ittorturati u anki maqtula bil-mo˙bi u ming˙ajr proçess legali. L-ammont ta’ nies li nqatlu jew sparixxew f’dik li baqg˙et mag˙rufa b˙ala ‘gwerra ma˙mu©a’ huwa ta’ 13,000. IΩda din hija ç-çifra uffiçjali, u ˙afna jsostnu li fil-fatt l-g˙add ta’ vittmi jitla’ g˙al 30,000. Din is-sitwazzjoni damet g˙addejja snin twal, l-ewwel ta˙t id-dittatur Jorge Rafael Videla, li serva bejn l-1976 u l-1981, imbag˙ad ta˙t issuççessuri tieg˙u, li damu biss fil-kariga g˙al Ωmien qasir u llum mietu kwaΩi kollha. Minbarra Videla, l-uniku dittatur li baqa’ ˙aj kien Reynaldo Bignone, li serva b˙ala president bejn l-1982 u l-1983 u kien l-a˙˙ar dittatur. Fil-fatt kienu Videla u Bignone li g˙addew ©uri u nstabu ˙atja ta’ serq sistematiku ta’ trabi. G˙alkemm il©uri ffoka fuq 34 tarbija, huwa kkalkulat li b’kollox insterqu madwar 500. Peress li Bignone pprova j˙assar kull evidenza, ˙afna minn dawn ittrabi baqg˙u qatt ma nstabu. Óafna mill-ommijiet tat-trabi sparixxew jew inqatlu wara li welldu lit-trabi. Dawn it-trabi ttie˙du ming˙and il-familji tag˙hom u ntbag˙tu jg˙ixu

ma’ familji li kellhom lapprovazzjoni tar-re©im. Ittrabi ng˙ataw identità ©dida u ˙afna mill-provi ntremew, g˙alhekk kien diffiçli ˙afna biex it-trabi misruqa ji©u identifikati. L-organizzazzjoni favur iddrittijiet umani Grandmothers of the Plaza de Mayo, kienet strumentali biex tin©abar levidenza li ©iet ippreΩentata waqt dan il-©uri. Din l-organizzazzjoni g˙enet lil iktar minn 100 persuna li kienu nsterqu meta kienu trabi biex isibu lill-familji proprji tag˙hom permezz tad-DNA. Total ta’ 26 minn dawn ilkaΩijiet ©ew ittrattati f’dan il©uri. Videla, li llum g˙andu 87 sena, kien ikkundannat g˙al 50 sena ˙abs. Bignone, li g˙andu 84 sena, we˙el 15-il sena. It-tnejn li huma di©à qed jiskontaw sentenza ta’ g˙omor il-˙abs marbuta ma’ ksur ta’ drittijiet umani u krimini kontra l-umanità, fosthom serq u qtil ta’ persuni f’kampijiet tal-konçentrament sigrieti. G˙alkemm u˙ud ˙assew li s-sentenza ta’ Bignone kienet dg˙ajfa wisq, il-fatt li huwa mda˙˙al fiΩ–Ωmien u li qed jiskonta sentenzi o˙ra jfisser li probabbilment qatt mhuwa se jo˙ro© ˙aj mill-˙abs. Flimkien maΩ-Ωew© dittaturi, instabu ˙atja wkoll seba’ persuni o˙ra li ˙afna minnhom servew b˙ala uffiçjali g˙olja fl-armata u fil-pulizija ta˙t Videla, Bignone u d-dittaturi l-o˙ra.

L-eksditatturi tal-Ar©entina fil-Qorti

T fal m isr uqa u ji©©ieldu fil-Kongo

sfur zati

Is-sitwazzjoni tal-Kongo hija kemxejn differenti minn dik tal-Ar©entina. Dan g˙aliex filkaΩ li nstema’ dan l-a˙˙ar, isserq tat-tfal ma sarx millmexxeja tal-pajjiΩ, imma minn

dawk tal-OppoΩizzjoni. Matul il-©img˙a li g˙addiet ©ie fi tmiemu l-©uri ta’ Thomas Lubanga, li kien imexxi l-partit UPC (Union of Congolese Patriots) li waqqaf huwa stess fl-2001. Lubanga huwa msemmi b˙ala wie˙ed mill-mexxejja ewlenin f’dak li huwa mag˙ruf b˙ala l-konflitt ta’ Ituri. F’Ituri, il-provinçja li ©ej minnha Lubanga, qam konflitt bejn Ωew© gruppi etniçi li la˙aq il-milja tieg˙u fi tmiem is-snin disg˙in u l-bidu tassnin elfejn. F’dan il-konflitt huwa kkalkulat li nqatlu xejn inqas minn 50,000 persuna, filwaqt li mijiet ta’ eluf o˙ra kellhom ja˙arbu minn djarhom. Il-partit ta’ Lubanga kien jirrappreΩenta lill-Óema, u minbarra li kien fi ©lieda mal-grupp etniku Lendu, kien qed jissielet ukoll mal-awtoritajiet tal-Kongo biex Ituri jsir stat indipendenti. G˙al dan il-©lied li dam g˙addej is-snin, il-partiti, li kellhom il-fazzjoni militari tag˙hom, kellhom bΩonn ˙afna riΩorsi, speçjalment dawk umani. G˙alhekk kienu jheddu lill-familji kollha biex jag˙tuhom dak kollu li setg˙u, minn ikel sa annimali u anki tfal biex ji©u m˙arr©a u jintuΩaw fil-©lied. Fil-fatt kienet din l-akkuΩa ta’ Lubanga – li sforza jew ipper-

metta lil tfal ta˙t il-15-il sena biex jie˙du sehem attiv fil©lied. Organizzazzjonijiet umanitaji jsostnu li fi Ωmien partikolari Lubanga kellu xejn inqas minn 3,000 suldati tfal. Il-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) sabet lil Luganda ˙ati tal-akkuΩi mi©juba kontrih u kkundannatu g˙al 14-il sena ˙abs, iΩda se jservi tmien snin biss peress li di©à kien ilu sitt snin arrestat. Il-Prosekuzzjoni bdiet titlob g˙al 30 sena ˙abs, iΩda qalet li kienet taççetta sentenza ta’ 20 sena jekk Lubanga jag˙mel apolo©ija. Madankollu Lubanga qatt ma qal li kien iddispjaçieh g˙al dak li wettaq. Attivisti favur id-drittijiet umani kkritikaw ukoll il-fatt li l-Prosekuzzjoni ma akkuΩatx lil Lubanga bi krimini o˙ra, fosthom dawk ta’ stupru. IΩda peress li Lubanga huwa l-ewwel persuna li ©ie kkundannat minn din il-Qorti, anki jekk g˙al u˙ud is-sentenza ma kinitx ˙arxa biΩΩejjed, dan xorta huwa biΩΩejjed biex iwassal il-messa©© li, dawk kollha li qed juΩaw it-tfal b˙ala suldati, se jkollhom jiffaççjaw il-konsegwenzi ta’ g˙emilhom. Intant din il-Qorti re©g˙et g˙amlet talba g˙all-arrest ta’ Bosco Ntaganda, mexxej ta’ grupp ribell ie˙or fil-Kongo li qed ji©i akkuΩat bl-istess reat.

22.07.2012

Mill-Misra˙

L-A©enzija Appo©© te˙tie© il-voluntiera Hemm bΩonn ta’ voluntiera ddedikati sabiex jag˙tu appo©© lil g˙add ta’ tfal, familji u adulti vulnerabbli filbΩonn li ji©u f’kuntatt mal-Fondazzjoni g˙al Servizzi ta’ Óarsien Soçjali. L-A©enzija Appo©© b˙alissa qieg˙da tfittex voluntiera ©odda sabiex joffru l-˙in tag˙hom fis-servizzi Supportline 179 u l-Programm Ulied Darna. Is-Supportline 179 huwa servizz offrut 24 sieg˙a kuljum u joffri sapport f’sitwazzjonijiet differenti, fosthom vjolenza domestika, abbuΩ fuq it-tfal, ˙sibijiet ta’ suwiçidju, solitudni, diffikultajiet emozzjonali, problemi ta’ m©iba, abbuΩ minn sustanzi, u log˙ob tal-azzard, fost l-o˙rajn. L-A©enzija dejjem tis˙aq sabiex il-pubbliku juΩa sSupportline b’mod g˙aqli, sabiex b’hekk il-linji jkunu jistg˙u jintuΩaw minn min ikun je˙tie© l-g˙ajnuna, speçjalment f’kaΩijiet ta’ emer©enza. B˙alissa hemm 80 voluntier jag˙tu sehemhom f’dan is-servizz. IΩda hemm bΩonn ˙afna aktar sabiex is-Supportline 179 ikompli joffri s-servizz, speçjalment matul tmiem il©img˙a, festi pubbliçi, kif ukoll matul ix-xifts ta’ filg˙odu u filg˙axija. Il-programm Ulied Darna huwa servizz ie˙or tal-A©enzija Appo©© mog˙ti grazzi g˙as-sapport tal-voluntiera. F’dan il-programm jing˙ataw g˙ajnuna prattika, infor-

mazzjoni u ˙biberija, b˙al sapport lill-©enituri f’˙iliet ta’ trobbija ta’ tfal u ˙iliet baΩiçi o˙ra, tqassim ta’ flus, kif g˙andhom jie˙du ˙sieb id-dar, jg˙inu lit-tfal waqt ilhomework, u jakkumpanjaw lill-©enituri g˙al appuntamenti. Dan kollu hu intenzjonat li jg˙in lil dawn il-familji li di©à qed jirçievu xi servizz mill-Fondazzjoni g˙al Servizzi ta’ Óarsien Soçjali. B˙alissa hemm 57 voluntier fi ˙dan dan is-servizz. Hemm bΩonn partikolari, iΩda mhux biss, ta’ voluntiera li jag˙tu ftit mill-˙in tag˙hom sabiex joffru trasport lil tfal u familji g˙al appuntamenti. Persuni interessati li jissie˙bu mat-tim eΩistenti ta’ voluntiera ta’ Supportline 179 u Programm Ulied Darna jistg˙u jΩuru www.appogg.gov.mt g˙al aktar informazzjoni, jew içemplu 2295 9000 waqt il-˙inijiet tal-uffiççju. L-applikazzjoni tista’ timtela online jew titniΩΩel u tintbag˙at lil Svetlana Camilleri, A©enzija Appo©©. 36, Triq San Luqa, G’Man©a, PTA 1318. Dawn g˙andhom jaslu sa mhux aktar tard mill-Ìimg˙a 17 ta’ Awwissu 2012. Jing˙ata ta˙ri© professjonali. A©enzija Appo©© tifforma parti mill-Fondazzjoni g˙al Servizzi ta’ ˙arsien Soçjali (www.fsws.gov.mt) u tinkorpora A©enzija Sedqa: www.sedqa.gov.mt u A©enzija Sapport: www.sapport.gov.mt

Pinta birra perfetta u x-xjenza tag˙ha waqt l-Evenings on Campus Qatt ˙sibt kif tista’ tag˙mel l-aqwa pinta birra? Jew kif issir il-birra? Kemm hops trid tuΩa? X’tip ta’ ˙mira? Kif tista’ tag˙mel 1,000 varjetà ta’ birra u, waqt li tuΩa biss ftit ingredjenti, kollha kemm huma jkollhom tog˙ma differenti? X’inhi x-xjenza li twassal g˙all-produzzjoni tal-birra? Martin Polidano, Brewer & Process Block Manager ma’ Farsons, se jag˙ti ta˙dita filMalta Café Scientifique dwar ‘Ix-Xjenza talBirra’ waqt l-Evenings on Campus ta’ din issena. It-ta˙dita ser issir nhar il-Óadd, 29 ta’ Lulju, fit-8.00pm fil-Quadrangle (Atriju Vassalli), l-Università ta’ Malta. Il-Fondazzjoni Farsons qed tisponsorja din l-attività u se tipprovdi birra b’mod kumplimentari skont it-tema speçjali ta’ din il-lejla. Martin ser isemmi fatti storiçi fi vja©© dwar ix-xjenza tal-birra, u jg˙id min ivvinta kif issir il-birra, u min jista’ jg˙id li kien hu li ferra’ l-ewwel pinta. Il-birra kienet wa˙da mill-ewwel esperimenti li ma kienx hemm kontroll fuqhom, li

se˙˙ b’kumbinazzjoni, fi Ûmien il-BronΩ. Illum, il-birer huma addattati skont l-ista©uni. Il-proçess tal-brewing tal-birra llum hu g˙al kollox ikkontrollat. Martin se jag˙ti dettalji dwar il-proçess kollu: mit-ta˙litiet ikkontrollati b’attenzjoni li l-birrar ikejjel g˙as-sodisfazzjon tal-klijent li jkun qed ifittex l-aqwa pinta, sal-birreriji kbar li fis-sajf jaqtg˙u lg˙atx ta’ ˙afna. Il-qlig˙ mill-biljetti jmur g˙ar-Research, Innovation and Development Trust (RIDT) tal-Università ta’ Malta. G˙al aktar tag˙rif dwar l-RIDT, wie˙ed jista’ jΩur is-sit: www.ridt.org.mt Il-Malta Café Scientifique (http://www.facebook.com/Malta.Cafe.Scientifique) g˙andha l-appo©© tal-Malta Chamber of Scientists, ilMalta Council for the Voluntary Sector, blg˙ajnuna tal-Università ta’ Malta. Il-biljetti jinkisbu mill-bieb g˙all-prezz ta’ €5, jew minn Room 133, Administration Building fl-Università ta’ Malta. Bookings jistg˙u jsiru bl- email : eveningsoncampus@um.edu.mt

Aktar nies jaqilbu ma’ Melita Mobile biex jiffrankaw il-flus Statistika ma˙ru©a mill-Awtorità Maltija talKomunikazzjoni (MCA) g˙all-ewwwel sitt xhur ta’ din is-sena turi li Melita Mobile ©ibdet lakbar numru ta’ nies li qalbu minn operatur g˙all-ie˙or f’dan il-perijodu. Dan jirriΩulta meta wie˙ed jikkalkula l-klijenti li jaqilbu minn operatur g˙all-ie˙or u jΩommu n-numru eΩistenti tag˙hom. L-istatistika turi li Melita Mobile reb˙et madwar 2,500 klijent fl-ewwel sitt xhur tal-2012. IrriΩultati g˙all-operaturi l-o˙ra jvarjaw minn 20 klijent ©did g˙al telf ta’ aktar minn 3000 klijent, rispettivament fl-istess perijodu. Din ix-xejra qed tkompli fuq l-istess linji ta’ dak li kien qed ji©ri fil-perijodi ta’ qabel fejn jidher çar li Melita Mobile qed tkun l-g˙aΩla prinçipali g˙all-klijenti li di©à g˙andhom servizz tal-mowbajl u jag˙Ωlu li jΩommu nnumru tag˙hom. “Ninsabu kuntenti b’dan ir-riΩultat. Filwaqt li mhux kull klijent jag˙Ωel li jΩomm in-numru

tieg˙u meta jaqleb minn operatur g˙all-ie˙or, la˙˙ar çifri jpo©©u lil Melita Mobile b˙ala lg˙aΩla li toffri l-aktar valur lill-klijenti. Dawn ir-riΩultati poΩittivi jsegwu wkoll statistika o˙ra ppubblikata mill-MCA li kkonfermat li Melita Mobile issa g˙andha aktar minn 11% tassuq u li l˙aqna s-60,000 klijent fi tliet snin minn mindu bdejna noperaw,” qal Michael Darmanin, Director of Business Services and Marketing ta’ Melita. Statistika tal-MCA turi wkoll li kwazi kwart talminuti ta’ telefonati kollha li saru minn mowbajl f’Malta, saru minn klijenti ta’ Melita Mobile. Il-Melita hija l-aktar operatur li qed jikber malajr f’Malta u tibqa’ l-operatur li toffri l-aqwa valur b’rati ta’ telefonati li jibdew biss monn 10ç kull minuta lejn l-operaturi lokali kollha u messa©©i minn 1ç biss lejn kull operatur lokali. G˙al aktar informazzjoni Ωur il-˙wienet jew distributuri awtorizzati ta’ Melita jew is-sit www.melita.com

G˙all-okkaΩjoni tal-50 sena mill-mewt ta’ San Ìor© Preca, ilMaltaPost se to˙ro© Occasion Card u timbru speçjali. Din lOccasion Card hija riproduzzjoni ta’ ritratt ta’ Dun Ìor© Preca waqt li kien qed jag˙ti diskors fil-Blata l-Bajda. Il-Card se tkun innumerata u se tkun g˙all-bejg˙ f’kundizzjoni kemm mint kif ukoll ikkançellata. Il-Card se tkun g˙all-bejg˙ filferg˙at kollha tal-MaltaPost minn nhar il-Óamis 26 ta’ Lulju. IlMaltaPost t˙abbar ukoll li timbru speçjali se jintuΩa nhar ilÓamis 26 ta’ Lulju fil-ferg˙a tal-MaltaPost tal-Óamrun. L-Occasion Card u t-timbru speçjali jistg˙u ji©u ordnati millBureau Filateliku, MaltaPost plc, 305, Triq Óal Qormi, il-Marsa, MTP 1001, jew online www.maltaphilately.com

22.07.2012

Mill-Misra˙

Il-Farsons Great Beer Festival 2012 It-32 edizzjoni tal-Farsons Great Beer Festival tnediet f’konferenza stampa li saret fil-Hard Rock Café f’Baystreet. Dan il-festival tant popolari f’Malta, dis-sena se jsir millÌimg˙a, 27 ta’ Lulju, salÓadd, 5 ta’ Awwissu, fil-Park ta’ Ta’ Qali. Il-festival jifta˙ kuljum fit-8pm. Id-d˙ul g˙alih huwa b’xejn u hemm parke©© kbir barra l-Park. Il-Farsons Great Beer Festival joffri l-aqwa ditti lokali u internazzjonali talbirra li hawn f’Malta, kif ukoll l-aqwa talent lokali fid-divertiment. L-isponsor ewlieni ta’ din is-sena huwa Vodafone. L-isponsors l-o˙ra tal-festival jinkludu lil Gasan Enterprises, 89.7 Bay, lAwtorità Maltija tat-TuriΩmu, Classic Group u Ray Ban. Ivan Filletti, Field Marketing Manager, Simonds Farsons Cisk plc qal: “Il-Farsons Great Beer Festival hu l-akbar festival li jsir g˙all-apert f’Malta u l-uniku festival li jibqa’ g˙addej g˙al 10 iljieli s˙a˙. Il-festival dejjem ikollu attendenza tajba u l-atmosfera tieg˙u tolqot kemm il-familji u kif ukoll liΩ-Ωg˙aΩag˙, u kull sena qed niksru r-rekord tal-attendenza. B˙as-soltu, idd˙ul g˙all-festival huwa b’xejn minkejja li l-ispejjeΩ biex jittella’ festival b˙al dan fuq skala daqstant kbira joffru sfida tremenda.” Fost l-aqwa ditti lokali talbirra li se jkun hemm fil-festival, min jattendi se jsib ilfamilja tal-birra Cisk li reb˙et diversi premjijiet matul issnin: Cisk Lager, Cisk Export, Cisk Excel u Cisk Chill, li tnediet is-sena li g˙addiet u li ntg˙o©bot ˙afna mill-konsumaturi tag˙na. Ma jonqsux ukoll il-birer klassiçi: Hopleaf Pale Ale u Blue Label Ale li jΩommu t-tradizzjoni tax-xorb tal-birra ˙ajja. Id-ditti internazzjonali talbirra li se jkun hemm jinkludu: Carlsberg midDanimarka, Budweiser millAmerika, Guinness u Kilkenny mill-Irlanda, John

Smith’s Extra Smooth millIngilterra, Beck’s millGermanja, u l-Corona millMessiku, kif ukoll id-ditti IngliΩi u IrlandiΩi taç-çidru: Strongbow u Bulmer’s Original Cider. G˙all-ewwel darba dis-sena ser ikun hemm ukoll birer internazzjonali o˙ra ta’ speçjalità. L-g˙aΩla ta’ ikel fil-Food Court jikkumplimenta lg˙aΩla tal-birer. Il-magg uffiçjali tal-festival tal-2012 ser ikun g˙all-bejg˙ minn ˙afna mill-barijiet tal-festival. “G˙al darb’o˙ra fassalna programm li jinkludi l-aqwa artisti u gruppi muΩikali lokali kemm g˙all-palk prinçipali kif ukoll g˙all-palk tal-muΩika Rock. Dis-sena se jkollna wkoll tliet gruppi barranin: International Diamond Thieves, St Matthew, u Canvas Wall. Madankollu, b˙al dejjem, iç-çentru talattenzjoni se tibqa’ fuq it-talent tal-artisti lokali, li jqisu lfestival b˙ala l-aqwa gigg tag˙hom tas-sena. Prova tas-sapport lit-talent Malti hi l-attività Rock the Fest, li bdejna s-sena l-o˙ra, bil-˙sieb li r-rebbie˙a tag˙ha jing˙ataw iç-çans li jdoqqu fuq il-palk tar-Rock waqt ilFarsons Great Beer Festival,” kompla jg˙id Filletti. “Vodafone qed tkun preΩenti g˙all-aktar avvenimenti importanti dan is-sajf, inkluΩ l-Isle of MTV, il-kunçert ta’ Joseph Calleja u ovvjament ma stajniex nonqsu milli nkunu preΩenti wkoll filFarsons Great Beer Festival. A˙na sodisfatti li g˙al sena o˙ra konsekuttiva, se nkunu l- isponsor ewlieni tal-aktar festival mistenni fil-GΩejjer Maltin. Óafna nies iqisu lFarsons Great Beer Festival b˙ala wie˙ed mill-avvenimenti soçjali ewlenin f’Malta u g˙alhekk se nkunu preΩenti bi stand akbar u bl-a˙˙ar offerti, prodotti u servizzi. Qed na˙dmu biex il-preΩenza ta’ Vodafone fil-Beer Festival din is-sena tkun suççess kbir ie˙or,” qalet Maria Vella

Mix-xellug: Thomas Dimech, Commercial Manager – Arriva; Maria Vella Galea, Brand Manager – Vodafone Malta; Ivan Filletti, Field Marketing Manager – Simonds Farsons Cisk plc; Catherine Zammit , Assistant Manager, Communications & PR – MTA.

Galea, Brand Manager ta’ Vodafone Malta. It-tieni edizzjoni tal-attività Rock the Fest saret fil-BJ’s Club aktar kmieni dan ixxahar. Din l-attività toffri lopportunità lil gruppi muΩikali ©odda li qatt ma jkunu ˙adu sehem fil-Farsons Great Beer Festival, li jipparteçipaw f’kompetizzjoni muΩikali li r-rebbie˙ tag˙ha jkollu ç-çans li jie˙u sehem f’dan l-akbar festival ta’ Malta. Il-parteçipanti ©ew i©©udikati minn bord ta’ professjonisti lokali tal-muΩika, u t-tliet gruppi rebbie˙a li se jdoqqu fuq ir-Rock Stage t˙abbru l-©img˙a li g˙addiet: seriousz fUNK u Aces Shade se jdoqqu l-Óadd, 29 ta’ Lulju; filwaqt li Twenty Six Other-Worlds se jdoqqu l-

L-aktar smartphone riçenti ta’ Vodafone Wara s-suççess kbir li g˙amel il-Vodafone Smart Android, Vodafone introduçew il-Vodafone Smart II – alternattiva g˙all-a˙˙ar smartphones li hawn fis-suq b˙alissa, bi prezz li jintla˙aq minn kul˙add. Iddisinjat biex jinbieg˙ bi prezz baxx ming˙ajr ma jnaqqas xejn mill-kwalità l-ismartphone il©did, hu ideali g˙al kull min se jixtri smartphone g˙all-ewwel darba. G˙andu touchscreen ta’ 3.2 pulzieri b’disinn irqiq u joffri l-karatteristiçi u lkonnettività ta’ smartphone g˙all-prezz ta’ feature phone. Il-Vodafone Smart II ja˙dem bl-Android 2.3.6 Gingerbread b’aççess g˙all-Google Play Store fejn wie˙ed isib eluf ta’ apps g˙ad-download. Karatteristiçi o˙ra jinkludu kamera ta’ 3.15 megapixel, Wifi u Bluetooth, sa 7.2Mbps konnettività tal-internet, radju FM, Micro SD card slot, GPS, kapaçitajiet kollha ta’ mobile normali kif ukoll email u MMS. Il-Vodafone Smart II g˙andu wkoll optimised user interface li min ikun g˙adu se jibda juΩa

smartphone isib utli ˙afna. Ji©i wkoll lest b’Facebook u Twitter. “Il-Vodafone Smart II jil˙aq kompromess bejn il-karatteristiçi, l-esperjenza ta’ min juΩah kif ukoll il-prezz tajjeb li bih jinbieg˙ biex b’hekk huwa l-aktar smartphone bi prezz li jintla˙aq minn kul˙add,” qalet Lara Selvagi, Terminals Executive ta’ Vodafone Malta. “B’aktar minn miljun mowbajl mibjug˙ madwar id-dinja, il-Vodafone Smart Android diffiçli li tirrepplikah. Imma grazzi g˙al sett ta’ karatteristiçi aktar avvanzati bl-istess prezz, g˙andna bestseller ie˙or f’idejna! U bin- network l-aktar veloçi ta’ Vodafone, b’servizz dedikat lill-klijenti u pjani sempliçi, iddeçizjoni li wie˙ed jixtri dan l-ismartphone hi wa˙da façli ˙afna.” Il-Vodafone Smart II jinbieg˙ g˙all-prezz ta’ €99 biss u qed jing˙ata b’xejn ma’ wie˙ed millpjani Smartphones ta’ Vodafone. Aktar tag˙rif fuq il-Vodafone Smart II jista’ jinkiseb minn www.vodafone.com.mt/phones

Óamis, 2 ta’ Awwissu. Intla˙aq ftehim mal-Arriva biex toffri servizz ta’ trasport pubbliku g˙al Ta’ Qali u lura. L-Arriva se tkun qed toffri servizz dirett eskluΩiv ta’ trasport pubbliku g˙all-festival (sal-istej© ta’ ˙dejn lAmbaxxata Amerikana) millvened ta’ Bu©ibba u l-Belt bi prezz ta’ €2.50 kull vja©© ’l hemm u lura. In-noll jinkludi l-vja©© millokalità sal-Belt jew Bu©ibba, il-vja©© minn hemm sa Ta’ Qali u lura u l-vja©© sad-dar. L-Arriva se tkun qed toffri wkoll servizz ta’ trasport g˙al billejl mill-Park ta’ Ta’ Qali g˙all-venda ta’ San Ìiljan u ta’ Bu©ibba minn nofsillejl sas-1am Minn dal-postijiet wie˙ed jista’ jaqbad tal-linja g˙al rotta o˙ra ta’ billejl biex ikun jista’

jasal fejn jixtieq. F’kull venda se jkun hemm avviΩi u tag˙rif g˙allpassi©©ieri. G˙al tag˙rif ie˙or id˙ol fis-sit www.arriva.com.mt. Tista’ tikkuntattja lis-servizz tal-konsumatur tal-Arriva fuq 2122 2000 g˙al aktar tag˙rif.

You Shop We Ship You Shop We Ship twassallek dak li tixtri minn fuq l-internet minn pajjiΩi li ma jibag˙tux f’Malta. Óafna huma li bdew juΩaw dan is-servizz biex jinqdew mill-kumdità tad-dar tag˙hom. You Shop We Ship g˙andhom warehouses fl-Ingilterra, l-Italja u fl-Istati Uniti. Din issena You Shop We Ship se jkollhom stand armat filFarsons Beer Festival li se jsir fil-©ranet li ©ejjin f’Ta Qali. Dawk im˙ajra li juΩaw dan isservizz waqt li jkunu fil-Beer Festival jistg˙u jΩuru l-istand u jistaqsu dak kollu li jkollhom bΩonn.

22.07.2012

Kun Af

ÌRAJJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

Il-Gwerra tal-Vjetnam Dan il-konflitt beda bejn il-FrançiΩi u l-VjetnamiΩi fl-1950. L-Indoçina kienet ilha kolonja tal-FrançiΩi mill-1800 sakemm tilfuha fl-1954. Minn hawn iç-Çina komunista rrikonoxxiet irRepubblika Demokratika tal-Vjetnam immexxija mill-gvern ta’ Ho Chi Minh. Fl-1954 l-Vjetnam kien inqasam f’Ωew© re©juni, skont il-ftehim talKonvenzjoni ta’ Ìinevra. Il-parti ta’ fuq ©iet immexxija mir-Repubblika Popolari taç-Çina u mill-Unjoni Sovjetika u l-parti ta’ isfel ©iet ikkontrollata minn stati demokratiçi b˙allIstati Uniti. Dwight Eisenhower, li dak iΩ-Ωmien kien President tal-Amerika, kien ˙ajjar ’il-Vjetnam ta’ Isfel biex jag˙mel rivoluzzjoni kontra l-Partit Komunista. Ta˙t isem falz, kien sar fond biex in©abret somma ta’ biljun dollaru Amerikan. Dawn il-flus marru f’armi militari. Ngu Dimh Dien kien ©ie elett president biex imexxi l-Vjetnam ta’ Isfel. Kien bniedem a˙rax u ma kien ried lil ˙add jopponih. Kien xellifha mal-qassisin Buddisti, mal-istudenti u ma’ min kien favur ilkomuniΩmu. Dien kien ˙aseb li lVjetnam ta’ Fuq kien ikkapparra xi artijiet minn tieg˙u. L-inkwiet kiber sakemm spiççaw fi ©lied bejniethom. Iddeffset l-Amerika u da˙let fi gwerra kontra l-Vjetnam ta’ Fuq. Jikber il-©lied Fl-1960, Kennedy sar President talAmerika. Dan kellu politika differenti minn ta’ qablu dwar il-Vjetnam. Kien bag˙at eluf ta’ suldati m˙arr©a biex ji©©ieldu kontra l-gwerilli meg˙juna minn numru kbir ta’ ˙elikopters. Fl-1963, Dien ©ie mwarrab u assassinat. Bil-mewt ta’ Dien, il-pajjiΩ t˙arbat u l-inkwiet infirex mal-Vjetnam kollu. Tliet ©img˙at wara, il-President Kennedy kien assassinat. Il-gwerra kompliet kibret u lPresident il-©did Amerikan, Lyndon Johnson, Ωied it-truppi fil-Vjetnam b’200,000 suldat ie˙or, kif ukoll Ωied il-bombardamenti mill-ajru.

Fatti Bejn il-5 ta’ Awwissu 1954 u 7 ta’ Mejju 1975, mad-9,087,000 suldat servew fil-gwerra tal-Vjetnam 2,709,918-il Amerikan bl-uniformi militari servew fil-Vjetnam 240 suldat ©ew dekorati bil-Midalja tal-Unur. L-ewwel suldat Amerikan li nqatel filgwerra tal-Vjetnam kien James Davis fl-1961. James kien mal-509th Radio Research Station. 58,148 kienu mietu 75,000 korruti gravi 23,214 baqg˙u inkapaçitati 5,283 tilfu parti minn ©isimhom. (ri©el jew drieg˙) 61% mil-vittmi kienu ta˙t il-21 sena. 11,465 li mietu kienu ta˙t l-20 sena. 17,539 mill-mejtin kienu miΩΩew©in. Il-medja tal-età tal-mejtin kienet ta’ 23 sena. Óames suldati li mietu kellhom biss 16-il sena

Ritratt storiku juri il-biΩa’ tal-gwerra.

Il-komunisti tal-Vjetnam ta’ Fuq qatt ma çedew. Ho Chi Minh kien iddikjara li “jekk l-Amerikani jridu gwerra g˙al g˙oxrin sena, nag˙mlu gwerra ta’ g˙oxrin sena. Jekk iridu l-paçi, nistedinhom nie˙du t-te flimkien.” Dan il-kliem xejn ma niΩel tajjeb g˙all-Amerikani. Qatt ma setg˙u jsibu tarf biex jeqirdu l-gwerilli g˙ax ma kellhomx dik l-esperjenza tal-©ungli. Is-suldati Amerikani kienu jmutu bilmijiet min˙abba d-diffikultajiet u nasbiet li kienu jiltaqg˙u mag˙hom waqt l-avvanz tag˙hom fil-foresti. Ma kinux ikunu jafu min hu favur jew kontrihom fil-villa©©i. LAmerikani kienu jag˙mlu ˙erba s˙i˙a bil-bombi tan-nar ( napalm bombs ). Kienu jsiru ˙afna atroçitajiet miΩΩew© na˙at.

Il-wasla lura mal-familja ta’ suldat tipiku Amerikan

Kienu jsiru ˙afna dimostrazzjonijiet biex il-gwerra tieqaf g˙ax kienu qeg˙din imutu eluf ta’ nies innoçenti. Imma l-Amerika ma riditx tammetti li qieg˙da tmur minn ta˙t. Fl-1968 bdew isiru xi ta˙ditiet g˙allpaçi. Nixon, il-President ta’ dak iΩΩmien kien kompla j˙arrax il-©lied filVjetnam speçjalment bl-attakki millajru. Però, il-Vjetnam ta’ Fuq qatt ma çeda. Il-©lied baqa’ sejjer sal-1975 sakemm intreb˙et Saigon, il-belt kapitali tal-Vjetnam ta’ Isfel. Sentejn qabel l-Amerika kienet irtirat is-suldati kollha minn Saigon, imma baqg˙et tforniha bl-armi. Fit-30 ta’ April 1975, il-gwerra talVjetnam ©iet fi tmiemha wara 25 sena ta’ mwiet u tixrid ta’ demm.

1,875 suldat kienu rrappurtati neqsin. Min-na˙a l-o˙ra mal-500,000 VjetnamiΩ inqatlu u miljuni ©ew feruti jew nieqsa. Bejn l-1957 u l-1973, in-National Liberation Front qatlet mas-37,000 VjetnamiΩ ta’ Isfel u mat-58,500 o˙ra ©ew misruqa u mkasbra. Din il-gwerra ©iet tiswa lill-Amerikani mal-165 biljun dollaru Amerikan. Illum il-Vjetnam g˙adu mimli landmines u ˙afna bombi mhux sploduti. Parti kbira mill-foresti g˙adhom ikkontaminati b’kimika perikoluΩa li kienet inxte˙tet mill-Amerikani. Óafna siti storiçi u bini ie˙or Vjetnam ©ew distrutti.

fil-

Kienet gwerra li ma ntreb˙et minn ˙add.

Suldati Amerikani waqt l-azzjoni

22.07.2012

Personalità

JuΩa l-kajak flok il-karozza Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Dan l-a˙˙ar sirt naf b’persuna li sab soluzzjoni g˙al dan kollu. Dan g˙aliex sabiex jasal mid-dar tieg˙u g˙al fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙u filBelt Valletta, juΩa mezz ta’ transport differenti millma©©oranza. Andrea Scorcia jasal fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙u permezz ta’ kajak. Tista’ tg˙id li ta’ kuljum jaqsam fuq il-ba˙ar mill-Isla g˙all-Belt permezz tal-kajak tieg˙u. JuΩa l-kajak kwaΩi kuljum biex imur ix-xog˙ol

Tisma’ b’˙afna jgergru bl-ammont ta’ traffiku li dejjem jiΩdied fit-toroq lokali, speçjalment ta’ kull filg˙odu meta kul˙add ikun mg˙a©©el g˙ax-xog˙ol. Xi o˙rajn igergru dwar it-trasport pubbliku, speçjalment dwar ir-rotot twal u Ωejda u ˙afna drabi b’konsegwenzi ta’ dewmien esa©erat. Nie˙u minni stess – sabiex nasal fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙i l-Belt, nuΩa t-trasport pubbliku. Kultant bejni u bejn ru˙i ng˙id li bl-istess ammont ta’ ˙in nasal ta’ kuljum Sqallija, u mhux wara li tg˙addi sieg˙a nkun g˙adni f’Malta stess, biddestinazzjoni tieg˙i li tkun il-Belt Valletta.

Tkellimt fid-dettall ma’ Andrea sabiex insir naf aktar dwar din id-deçiΩjoni tieg˙u u fuq kollox jekk hijiex biçça xog˙ol kbira g˙alih li joqg˙od jonfo˙ u jer©a’ jniΩΩel il-kajak tieg˙u. Andrea proprjament huwa minn Ruma, g˙andu tletin sena, iΩda ilu jg˙ix hawn Malta minn Settembru 2008. Bla dubju ta’ xejn il-kayaking huwa wie˙ed mill-passatempi tieg˙u. I˙obb ukoll jaqra, isiefer u l-climbing. Andrea jsostni li ilu jmur kayaking hawn Malta g˙al dawn l-a˙˙ar tliet snin. IΩda beda juΩah b’mod regolari b˙ala mezz ta’ trasport sabiex jasal fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙u; ilu minn Ìunju tassena li g˙addiet, preçiΩament meta mar jg˙ix l-Isla. Meta kellu sittax-il sena, Andrea kien jg˙ix Sanremo. Dak iΩ-Ωmien, g˙al sentejn s˙a˙, ˙a sehem fi tlielaq bilkajak fuq livell Olimpiku. Mhux ta’ b’xejn im˙arre© sew f’dan l-isport! Jiffranka l-˙in, flus u jibΩa’ g˙all-ambjent Mistoqsi kif t˙ajjar jibda jmur g˙ax-xog˙ol bil-kajak, minflok bil-karozza tieg˙u jew bit-trasport pubbliku, Andrea we©ibni, “Nippreferi nkun indipendenti u na˙seb g˙al rasi, milli noqg˙od nistenna tal-linja ta’ kull filg˙odu. B’li smajt dwaru, ma tantx ˙ajruni nibda nuΩa t-trasport pubbliku. Barra minn hekk kull meta kien temp ˙aΩin, jew inkella jkolli xi qadja wara x-xog˙ol, dejjem mort g˙ax-xog˙ol bil-karozza tieg˙i. IΩda sfortunatament dejjem ˙lejt l-isba˙ sieg˙a sabiex wasalt il-Belt, apparti aktar ˙in indur u nag˙qad biex insib post biex nipparkja. G˙alhekk bil-kajak sibt la˙jar soluzzjoni – anqas stressanti, niffranka l-flus fuq id-

diΩil u l-parke©©, u fuq kollox ma nkun qed nag˙mel l-ebda ˙sara lill-ambjent,” sostna Andrea. Ridt inkun naf xi kemm jie˙u ˙in sabiex jaqsam millIsla g˙all-Belt Valletta u anke l-proçedura li jie˙u sabiex jarma u jΩarma l-kajak tieg˙u. B’mod dettaljat spjegali dan kollu: “Hekk kif nitlaq middar g˙ax-xog˙ol, nie˙u lkajak f’basket wara dahri. Ìo fih ikolli wkoll il-pedala u l-pompa, kif ukoll basket ie˙or bil-˙wejje© tax-xog˙ol. Mid-dar tieg˙i fl-Isla nimxi ftit metri lejn il- waterfront , u hemmhekk no˙ro© il-kajak mill-basket u naqsam il-port g˙all-Belt. Qabel nag˙mel dan inkun çert li ma jkunux de˙lin xi vapuri. Hekk kif nasal Ta’ Liesse, ilBelt, malajr malajr innixxef ilkajak u nniΩΩlu, nitwih u npo©©ih lura fil-basket g˙al wara dahri. Inla˙la˙ lili nnifsi bl-ilma frisk u nilbes malajr g˙ax-xog˙ol. G˙ax-xog˙ol tieg˙i jkun g˙ad fadalli biss mixja Ωg˙ira sa ma nasal Triq San Pawl, il-Belt. Naqdef biss je˙odli madwar seba’ minuti, iΩda l-proçess kollu sakemm nonfo˙ il-kajak, naqdef u nniΩΩlu, qisu je˙odli bejn tletin minuta jew ˙amsa u erbg˙in minuta – jiddependi skont it-temp tal-gurnata,” spjegali pass pass Andrea.

Min˙abba li normalment filport il-ba˙ar rari jkun imqalleb, Andrea jiddeçiedi li jkollu jmur g˙ax-xog˙ol bilkarozza tieg˙u biss meta tkun xita qalila jew xi ©urnata b’˙afna ri˙! Kompla jg˙idli li darbtejn f’©img˙a j˙obb jiççekkja r-rapport tat-temp g˙all-kumplament tal-©ranet. Soluzzjoni rilassanti g˙alla˙˙ar Sinçerament rajtha fiha biçça xog˙ol li joqg˙od jonfo˙, jaqdef u jer©a’ jniΩΩel il-kajak tieg˙u g˙alkemm, kif qalli hu stess, ma ji˙ux wisq ˙in. B’hekk staqsejtu kif i˙ares lejn dan il-proçess kollu, u fuq kollox jarahx Ωejjed. “Onestament aktar naraha biçça xog˙ol kbira u ta’ kedda li noqg˙od fil-karozza bilqieg˙da fi kju u traffiku li ma jispiçça qatt. Kultant, meta nkun naf li rrid inqum u nsuq g˙axxog˙ol, insibha bi tqila wisq biex inqum u nkampa malkumplament tal-©urnata,” sostna Andrea. Kompla jg˙idli li mhux lewwel darba li lura mixxog˙ol g˙ad-dar ma jibqax sejjer dirett lejn l-Isla bilkajak, iΩda minflok jag˙Ωel li jmur xi dawra madwar il-Port, jew inkella f’xi g˙ar ta˙t ilForti Rinella.

Ta’ min jg˙id li Andrea ma juΩax il-kajak tieg˙u biex imur g˙ax-xog˙ol biss, iΩda wkoll g˙all-pjaçir. Fil-fatt mhux lewwel darba li flimkien mattfajla tieg˙u telqu g˙al g˙onq ir-ri˙ bil-kajak l-ie˙or li g˙andu u li jesa’ Ωew© persuni, u jispiççaw jikkampjaw xi mkien fuq Kemmuna jew G˙awdex. Mhux hekk biss, iΩda min˙abba l-fatt li l-kajak jista’ ji©i ppakkjat façilment, mhux lewwel darba li tellg˙u mieg˙u Sqallija fost postijiet o˙ra waqt avventura ta’ camping. Fuq nota personali, staqsejtu jekk iltaqax ma’ xi diffikultajiet fuq il-ba˙ar. Fil-fatt malajr qalli li ©ieli kellu stejjer xejn sbie˙. Wa˙da minnhom waqt ©urnata kollha ri˙ f’Diçembru 2010. Dakinhar kien qieg˙ed ma’ sie˙bu fuq kajak jaqsmu minn Wied iΩ-Ûurrieq g˙al BirΩebbu©a. Ìara li l-kajak beda jibla’ ˙afna ilma, tant li beda jeg˙req quddiem G˙ar Óasan. Ma kien hemm imkien fil-viçin fejn jistg˙u jinΩlu, b’hekk l-unika soluzzjoni kienet li jçemplu g˙allg˙ajnuna. Ìrajja o˙ra xejn sabi˙a li rrakkontali Andrea u li rrefera g˙aliha b˙ala “Fantozzi-like adventure” kienet waqt li kien mat-tfajla tieg˙u u persuna o˙ra fuq il-gΩira ta’ Marettimo. L-idea kienet li joqog˙du jduru mal-gΩira bil-kajak. Flewwel ©urnata kollox mar ˙arir, u filg˙axija kkampjaw fuq xtajta. IΩda l-g˙ada filg˙odu qamu u sabu quddiemhom ba˙ar ifferuçjat b’˙afna ri˙. G˙alkemm mir-rapport tattemp kienu jafu li kien ser ji©ri xi ˙a©a, ma kinux bassru jew qraw li kien ser jibqa’ g˙addej g˙al tlett ijiem s˙a˙. B’hekk kellhom jibqg˙u jg˙ixu fuq din il-gΩira ©o g˙ar g˙al dawn it-tlett ijiem. Il˙a©a tajba kienet li almenu kellhom biΩΩzejjed ikel u ilma biex jg˙addu l-jiem. “Fuq nota tajba, kelli nkun fuq il-kajak tieg˙i biex ©ejt wiçç imb wiçç darbtejn ma’ fkieren tal-ba˙ar, fil-viçinanzi tal-irdum ta’ Óad-Dingli,” stqarr mieg˙i Andrea. Fl-a˙˙ar nett Andrea fissirli li j˙ares lejn il-kayaking b˙ala xi ˙a©a li tista’ titgawda matul issena kollha, b’mod rilassanti iΩda fl-istess ˙in wie˙ed attiv. Fl-istess ˙in wie˙ed jista’ jgawdi çertu xenarji li normalment mhux daqstant façli li jara jew jaççessa malajr!

Le©©er

22.07.2012

KurΩitajiet

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Ajruplan tal-passi©©ieri ©did li se joffri sfida fil-futur Il-kumpannija Boeing qed t˙ejji ajruplan li jkun kapaçi j©orr sa 1,000 passi©©ier f’kull titjira. Hu ma˙sub li dan l-ajruplan se jag˙ti dehra ©dida lillindustrija tal-ivvja©©ar bl-ajru g˙all-mitt sena li ©ejjin. Il-©wiena˙ tieg˙u kienu ddisinjati u Ωviluppati bil-kooperazzjoni tal-Boeing innifisha u n-NASA Langley Research Center. L-ajruplan, li se jkun wie˙ed enormi, g˙andu ©wiena˙ li jinfirxu fuq 265 pied. Hi firxa enormi meta mqabbla mal-©wiena˙ tas-747s li huma ta’ 211-il pied. IΩda ©ew iddisinjati b’mod li l-ajruplani Boeings ikunu jistg˙u jinΩlu fitterminals ©odda li jintuΩaw g˙all-Airbus A380, li j©orru biss 555 passi©©ier, u li l-©wiena˙ tag˙hom fihom tul ta’ 262 pied. L-ajruplan ©did Boeing 797 hu sfida diretta g˙all-Airbus A380, li jing˙ad li naqsulu sew l-ordnijiet. Fl-2003, il-kumpannija Boeing iddeçidiet li twarrab l-ajru-

plani tag˙ha 747X, wara li qajla ntwera interess g˙alihom mill-kumpanniji tal-ajru. Madankollu, g˙al snin twal, hi kompliet tiΩviluppa l-Airbus

797 fil-Phanthom Works Research Facility f’Long Beach, Kalifornja. JirriΩulta li l-Airbus A380 ilu jit˙addem sa mill-1999 u s’issa

Astronawta f’Katidral Spanjol Dan hu ritratt interessantissimu. Din l-iskultura tidher fil-Katidral Ieronimus, mibni minn Episcope de Salamanca, fis-sena 1102 wara Kristu. Hi statwa ta’ astronawta tanNASA qalb annimali mitiçi u qaddisin. Jista’ jkun li f’dak iΩ-Ωmien kien hemm xi ˙add li mar fuq il-qamar, u spiçça jbeΩΩa’ lill-bennejja medjevali fi Spanja? Jew forsi hu xi Ωieda moderna li saret mit-tim tar-restawr biex jo˙loq biΩa’ tul iΩ-Ωminijiet? Li hu Ωgur hu li dan l-astronawta jidher sew u sikwit ikun fotografat.

akkumula 13-il biljun dollaru fi spejjeΩ ta’ Ωvilupp. Dan qed jag˙ti vanta©© enormi lill-Boeing, ladarba l-Airbus ikkommettiet ru˙ha g˙all-istess

stil tubulari tal-ajruplani antiki g˙as-snin li ©ejjin. Hemm bosta vanta©©i fiddisinn ta’ dan l-ajurplan Boeing. L-aktar importanti hu li jesa’ aktar nies u jnaqqas 25 fil-mija tat-toqol tieg˙u. Dan kollu hu stmat li jag˙mel lillajruplan 33% aktar effiçjenti mill-A380. Ir-ri©idità tal-qafas tieg˙u hu fattur ie˙or importanti. Il-binja tal-©wiena˙ tnaqqas it-turbulenza, b’riΩultat li tin˙oloq anqas g˙eja lill-qafas s˙i˙; tiΩdied l-effiçjenza tal-ajruplan, li jasal sa vja©©i ta’ 8,800 mil nawtiku b’1,000 passi©©ier fuqu f’kumdità tal-g˙a©eb. Il-˙effa tieg˙u twassal sa medja ta’ 1,046 kilometru fissieg˙a u dan hu vanta©© ie˙or g˙all-˙effa fuq l-Airbus, li jitla’ biss sa 912-il kilometru. Id-data eΩatta g˙all-introduzzjoni ta’ dan l-ajruplan g˙adha mhix deçiΩa, iΩda l-istrata©emma g˙all-battalja g˙assupremazija tal-ajru çivili hi mfassla di©à.

Rota rotana f’Havana Felix Guirola, ta’ 48 sena minn Havana, jie˙u gost isuq ir-rota li g˙amel hu, u li hi g˙olja 13-il pied – jekk tista’ tg˙idilha rota. Óafna huma tal-fehma li t-toroq ta’ Havana, li huma mimlijin bit-traffiku, mhumiex il-post ideali g˙al rota ta’ dan id-daqs. Madankollu, Felix jie˙u gost isuq fittriq urbana, miΩg˙uda bil-karozzi u bil-muturi. Ir-rota li g˙amel hu hi erba’ metri ’l fuq mill-art, iΩda bit-tul tieg˙u, hu ji©i ftit aktar fil-g˙oli. Ter©a’, isuqha ming˙ajr ma jilbes elmu u ˙wejje© b’kuxxinetti. Irrota tippermettilu jara veduta mill-isba˙ tat-toroq u f’˙afna kaΩi jara wkoll is-soqfa tal-karozzi tat-trasport pubbliku. Felix beda jirkeb ir-roti fl-1983, wara li kien ra tandem bike u qatag˙ha li jibni r-rota vertikali flok orizzontali. L-ewwel rota li ˙adem kienet g˙olja 1.6 metru. Issa jinsab fer˙an b’din, li hi ferm og˙la. Jemmen li minn fuqha jkun jista’ ji©bed nifsijiet aktar puri fil-pulmun tieg˙u.

22.07.2012

MuΩika

Awwissu, xalata g˙ad-dilettanti kollha tal-muΩika Taljana Carmel Damato

Ix-xahar ta’ Awwissu se j©ib mieg˙u Ωew© kunçerti kbar ta’ tnejn mill-aqwa kantanti li hemm fix-xena muzikali Taljana, Laura Pausini u Antonello Venditti. It-tnejn li huma ser ikunu qed iΩuru l-GΩejjer Maltin g˙at-tieni darba, g˙alkemm Venditti Ωar Malta aktar minn darba fuq Ωjajjar privati. LAURA PAUSINI Wara l-kunçert li tat f’Malta fl-2009, Laura Pausini ser ter©a’ tkun fostna biex tag˙ti kunçert fl-MFCC nhar l-Erbg˙a l-1 t’Awwissu. Dan il-kunçert ser ikun parti mill-Inedito 2012 World Tour. G˙al Pausini dan ser ikun is-sitt tour mondjali tag˙ha li beda fit-18 ta’ Diçembru f’Rimini l-Italja u ser jintemm f’Diçembru f’post li g˙ad irid jit˙abbar. It-tour li beda bi 11-il kunçert fl-Italja fl-ewwel ©ranet tas-sena 2012, kompla fl-Amerika Latina fi Frar biex issa irritorna fl-Ewropa b’kunçerti fl-Italja, lIΩvizzera, Franza, il-Bel©ju, Spanja, lOlanda, l-Ingilterra u Malta. Id-direzzjoni ta’ dawn il-kunçerti ta’ Laura Pausini hija fdata f’idejn Marco Balich, li ˙a ˙sieb iç-çerimonja tal-ftu˙ tal-Olimpjadi tax-xitwa f’Turin fl-2006 kif ukoll l-inawgurazzjoni tal-Juventus Stadium. Ix-xenografija hija ta’ Mark Fisher li jie˙u ˙sieb id-disinn tal-palk tal-

Pink Floyd u l-U2, waqt li Patrick Woodroffe g˙andu f’idejh id-dwal. Woodroffe jie˙u ˙sieb id-dwal filkunçerti tar-Rolling Stones, Depeche Mode, Bob Dylan u Michael Jackson, fost o˙rajn. Laura Alice Rossella Pausini twieldet fis-16 ta’ Mejju 1974 u bdiet it-triq tassuççess wara r-reb˙a fil-kateogrija Nuove Proposte f’San Remo tal-1993 permezz tal-kanzunetta La Solitudine. Kompliet iΩΩid fil-popolarità mhux biss fl-Italja, iΩda f’˙afna pajjiΩi Ewropej kif ukoll fl-Amerika Latina billi kantat kanzunetti bil-lingwa IngliΩa, Spanjola, PortugiΩa u FrançiΩa. Hija meqjusa b˙ala wa˙da mill-a˙jar kantanti femminili fuq l-istess livell ta’ Celine Dion, Mariah Carrey u Barbara Streisand. ANTONELLO VENDITTI Wara s-suççess kbir li kisbu Stand Out Events is-sena l-o˙ra bil-kunçert ta’ Zucchero, din is-sena re©g˙u ddeçidew li j©ibu fostna kantant ie˙or Taljan – Antonello Venditti. Venditti ser jag˙ti kunçert nhar ilÌimg˙a 24 t’Awwissu fl-MFCC Ta’ Qali. Dan ser ikun kunçert differenti minn dak tal-2001, meta Venditti kien akkumpanjat biss mil-pjanu u s-saxaphone . Din iddarba ser ikun akkumpanjat mill- band

Top 10 Italia G˙al darb’o˙ra ser nag˙tikom il-klassifika tal-aqwa 10 kanzunetti Taljani skont il-FIMI (Federazione Industria Musicale Italiana). G˙alkemm din mhix klassifika uffiçjali, però hija mi©bura minn fost l-aqwa ˙wienet tad-diski fl-Italja kif ukoll skont il-playlists ta’ w˙ud fost l-akbar stazzjonijiet tarradju Taljani. Il-kantanta Giorgia bil-kanzunetta Tu mi porti su tinsab tokkupa l-og˙la poΩizzjoni waqt Se il mondo fosse ta’ Killa & C, hija kanzunetta li d-d˙ul minnha ser imur biex jg˙in lillpopolazzjoni Emiljana wara t-terremot ta’ xi ©img˙at ilu. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Giorgia – Tu mi porti su Emis Killa, Club Dogo, J-Ax & Marracash – Se il mondo fosse Biagio Antonacci – Non vivo più senza te Tiziano Ferro – Per dirti ciao Max Pezzali feat. J-Ax – Sempre noi Modà feat Jarabe De Palo – Come un pittore Cesare Cremonini – Il comico Emma – Cercavo amore Club Dogo – Noi siamo il club Alessandra Amoroso – Ciao

kollha tieg˙u u ser ikun kunçert rock, blarmar u l-attrezzaturi kollha li juΩa waqt il-kunçerti tieg˙u. Dan ser ikun parti mill-Unica Tour li beda fl-1 ta’ Marzu f’Montesilvano u kompla b’Ωew© tappi f’Ruma fit-8 u d-9 ta’ Marzu. Kellu waqfa speçjali fl-Arena ta’ Verona fid-9 ta’ Lulju. Fost il-kanzunetti li Venditti ser jinterpreta fil-kunçert ta’ Malta nsibu lkanzunetti mill-album Unica, flimkien ma’ kanzunetti li kisbulu suççessi kbar fosthom Sotto il segno dei pesci , Che fantastica storia è la vita, Roma capoccia, Sara, Ci vorrebbe un amico, Amici mai, Ogni volta, Alta marea, Ricordati di me u o˙rajn li kisbulu suççess matul din il-karriera ta’ 40 sena. Antonello Venditti, li kien hawn Malta g˙al press conference fejn ©ie m˙abbar dan il-kunçert, kien disponibbli g˙alina l-©urnalisti u tkellem fit-tul dwar dan ilkunçert tieg˙u, li skont Venditti stess ser ikun ta’ madwar sag˙tejn. Venditti huwa meqjus li juΩa ˙afna ttemi soçjali fil-kanzunetti tieg˙u u mhux l-ewwel darba li jkun meqjus b˙ala xellugi min˙abba l-lirika li juΩa. Huwa sapporter tattim tal-futbol tar-Roma u lkanzunetta tieg˙u Grazie Roma hija meqjusa b˙ala l-innu mhux uffiçjali tattim tal-futbol Ruman. B˙ala mistiedna speçjali ser ikun hemm il-band popolari Maltija, Winter Moods.

22.07.2012

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

Il-perjodontite Dr Kenneth Spiteri Dentist kspiteri@maltanet.net

Il-mard tal-˙anek, li jinkludi l-©in©ivite u l-perjodontite, huma infezzjonijiet serji fejn jistg˙u jintilfu s-snien jekk wie˙ed ma’ ji˙ux ˙sieb il-kura tag˙hom. Il-kliem ‘perjodontali’ jew ‘pardentali’ jfissru ‘madwar is-snien’. Il-perjodontite hija infezzjoni kronika fejn il-mikrobi (bacteria) jattakkaw l-istrutturi madwar is-snien li jΩommu lis-snien f’posthom (periodontal ligament). Il-perjodontite tista’ taffettwa darsa wa˙da jew diversi snien fl-istess ˙alq. Din il-marda tibda meta l-plakka (dik iΩΩlie©a li tifforma fuq is-snien) tikkawΩa infjammazzjoni tal-˙anek. Fil-bidu tal-marda il-˙anek ji˙mar, jintefa˙ u jinfa©ar malajr. Ma jkunx hemm u©ig˙ u ˙afna drabi dak li jkun ma tantx i˙ossu skomdu. Dan l-istadju jissejja˙ ©in©ivite. Il-©in©ivite ˙afna drabi tkun ikkawΩata minn nuqqas ta’ i©jene orali. Il-©in©ivite hija riversibbli jekk wie˙ed ja˙sel snienu sew li aktarx ikun hemm il-bΩonn ta’ tindif professjonali minn dentist jew hygienist. Il-©in©ivite li ma tkunx ittrattata (jekk wie˙ed ma ji˙ux ˙siebha) tista’ twassal g˙all-perjodontite. BiΩ-Ωmien il-plakka tiΩdied ta˙t il-livell tal-˙anek. Dawn it-tossini tal-mikrobi jirrittaw il˙anek u t-tossini tal-mikrobi jibdew jiffjamaw il-˙anek u biΩ-Ωmien tibda tittiekel l-g˙adma u l-istrutturi, li jΩommu is-snien mal-g˙adma, jintilfu. Hekk kif il-perjodontite tavvanza, u tintilef aktar g˙adma madwar is-snien, il-˙anek jixxammar minn mas-snien u jifforma bwiet (pockets). Dawn il-bwiet jikbru hekk kif tintilef aktar g˙adma u jkun hemm aktar çans ta’ infezzjonijiet lokali. Aktar ma jkun

Ìin©ivite li ma tkunx ittrattata tista’ twassal g˙al perjodontite.

hemm telf tas-sapport tas-snien, aktar ikun hemm probabbiltà li s-snien jibdew jiççaqalqu u jispiççaw biex jintilfu. It-trattament tal-perjodontite mhux façli, speçjalment meta jkun intilef ˙afna mis-sapport tas-snien. It-trattament jinvolvi kirur©ija tal-˙anek fejn il-bwiet ji©u mnaqqsa jew jinkixfu biex ikun hemm tindif ta˙t il-˙anek. Importanti li l-perjodontite tilqala’ g˙ax wara jkun diffiçli tikkuraha. Tindif regolari tas-snien g˙and id-dentist jew

hygienist u tindif metikoluΩ u regolari fid-dar jistg˙u jwaqqfu l-proçess tal-perjodontite. Jekk jo˙ro©lok ˙afna demm mill˙anek waqt li qed tnaddaf snienek, dan iffisser li probabbilment g˙andek ©in©ivite u tkun wasalt g˙at-tindif professjonali (scaling). Huwa importanti li tikkontrolla l-©in©ivite kmieni u ma t˙allix il-marda tinfirex u tiΩviluppa f’perjodontite.

Il-Van©elu tal-lum il-Óadd Illum il-Litur©ija se tkompli turina l-im˙abba li l-Mulej Alla g˙andu g˙alina. San Mark fis-silta tal-Van©elu se jkompli jurina li Ìesù huwa veru bniedem u veru Alla. Jurina l-umanità ta’ Kristu li ˙ass l-g˙eja u l-©u˙. Ìesù xtaq li jkunu ‘we˙idhom f’post imwarrab biex jistrie˙u’. Jurina wkoll r-rabta ta’ Ìesù mal-Missier, g˙ax minkejja l-g˙eja u l-©u˙ meta ‘niΩel mid-dg˙ajsa ra kotra kbira ta’ nies u t˙assarhom, g˙ax kienu qishom nag˙a©, bla rag˙aj’, g˙amel ir-Rieda ta’ Missieru, ‘u qabad jg˙allimhom.’ Jurina fuq kollox li Ìesù huwa Alla, meta mhux biss t˙assar jara dik il-kotra li kienu ˙allew kollox biex jisimg˙u l-Messa©© tas-Saltna, tant li billi kien sar il-˙in, Ìesù tahom jieklu, u b’Ωew© ˙utiet u ˙ames ˙obΩiet, tema’ aktar minn ˙amest elef ru˙. (dan insibuh ftit versi ’l quddiem). Ìesù, ir-Rag˙aj it-Tajjeb, ra li dawk in-nies kellhom il˙tie©a li jkollhom lil min imexxihom. Ir-rag˙aj huwa dak li jie˙u ˙sieb il-mer˙la, li je˙odha f’merg˙at kollha ˙dura, fejn hemm l-ilma. Ir-rag˙aj huwa dak li jie˙u ˙sieb kull nag˙©a u li lest jisogra ˙ajtu kontra l-annimali selva©©i biex jindokra lmer˙la. Jekk jara li xi

nag˙a©a mhijiex mal-mer˙la, imur ifittxha u jibqa’ jibqa’ sakemm isibha, u meta jsibha jerfag˙ha fuq spallejh u jmur lura fer˙an. Alla j˙obbna, tant li lilna lbnedmin ˙alaqna xbieha tieg˙u. Hu jie˙u ˙siebna b˙ar-rag˙aj, i˙obb lil kull bniedem, wie˙ed wie˙ed. Alla jie˙u ˙siebna u jindukrana. Hu je˙odna fejn nistrie˙u, jag˙tina nieklu likel tas-Sema u jisqina millg˙ejun tas-salvazzjoni. Hu jag˙tina ©ismu u demmu biex a˙na ng˙ixu fih, bih, u mieg˙u. Meta a˙na nwarrbu mill-mer˙la, meta ma nag˙mlux ir-rieda tieg˙u, hu ji©i jfittixna, u meta jsibna jerfg˙ana fuq spallejh u jag˙mel festa, g˙ax hu jkun sab linnag˙©a l-mitlufa. Hu ma jçanfarniex, g˙ax hu jag˙der iddg˙ufija tag˙na, imma ja˙frilna u jag˙tina l-bewsa talpaçi. Alla jit˙assarhom g˙ax kienu ‘qishom nag˙a© bla rag˙aj’ u hu baqa’ mag˙hom! Lilna, Ìesù ji©borna mieg˙u, u ©abarna flimkien u riedna nibqg˙u flimkien u g˙alhekk ˙atar lil Xmun Pietru l-blata; Ìesù waqqaf il-Knisja biex tkompli l-missjoni tieg˙u. Meta mar lura g˙and ilMissier, bag˙tilna lir-Ru˙ ilQodos biex jibqa’ jmexxina. Ìesù qabel baqa’ mag˙na

billi waqqaf l-Ewkaristija biex jibqa’ jitmana bil-©isem u ddemm tieg˙u. Ìesù waqqaf il-Knisja biex tkun l-Omm u lG˙alliema tag˙na, Ìesù waqqafha meta ˙atar lil Xmun Pietru biex imexxi l-Blata li xxitan ma jistax g˙aliha, g˙ax hu dejjem mag˙na! Alla ‘jinkorla’ meta l-mexxejja tal-poplu ma jmexxux bi m˙abba u skont t-tag˙lim tieg˙u. Hekk fl-Ewwel Lezz-

minn

joni, mill-Ktieb tal-Profeta Ìeremija, Alla jag˙dab g˙allmexxejja tal-poplu tieg˙u, g˙ax dawn warrbuh u niΩlu quddiem allat o˙ra u g˙amlu ˙bieb ma’ poplu o˙ra, u waqg˙u lsira tas-slaten o˙ra. Slaten li ma kinux r-rag˙aja, imma kienu ˙akkiema li ˙aqruhom u g˙akksuhom; tant li kaxkruhom fil-jasar u serqulhom it-tempju tal-Mulej. Il-poplu fit-tbatija tal-jasar

ajk lajk

kien jisg˙obbih u jer©a’ jdur lura lejn Ja˙weh, il-Mulej li g˙amel mag˙hom g˙e©ubijiet kbar. Alla kien i˙enn g˙alihom u ta’ rag˙aj tajjeb kien ji©borhom mill-jasar u jer©a’ jtellag˙hom f’Ìerusalemm. U Alla jer©a’ jtenni l-weg˙da tieg˙u li ‘g˙ad jasal Ωmien meta nqajjem lil David rimja ©usta, li jsaltan ta’ sultan, u jmexxi bil-g˙aqal u jag˙mel is-sewwa u l-˙aqq fil-pajjiΩ’. U meta wasal il-waqt, Alla bag˙at lill-Ibnu l-wa˙dieni, ilMulej is-sewwa tag˙na, li ˙a fuqu dnubietna u salvana bilmewt u l-qawmien tieg˙u. L-Appostlu Pawlu llum jg˙idilna li fi Kristu Ìesù a˙na li konna mifrudin minn Alla, issa sirna ˙bieb tieg˙u, bis-sa˙˙a tad-demm ta’ Kristu. L-Appostlu lill-Efesin, li ma kinux Lhud, jg˙idilhom li Ìesù huwa s-sliem tag˙na, li bil-mewt u l-qawmien tieg˙u, g˙aqqadna u g˙amilna lpoplu l-mag˙Ωul, il-poplu l©did tieg˙u. A˙na li b’Ìesù Kristu sirna wlied Alla u qaddisa bl-Ispirtu Qaddis tieg˙u. Ìesù huwa r-rag˙aj tag˙na. Hu jie˙u ˙siebna, hu jrejjaqna u je˙odna fejn nistrie˙u. Hu jmexxina fit-triq tassewwa. Ibqa’ mag˙na Mulej, g˙ax meta inti mag˙na a˙na ma jonqosna xejn.

22.07.2012

Kultura

Wirja ta’ illustrazzjonijiet g˙all-Metamorfosi ta’ Ovidju F’kollaborazzjoni ma’ Heritage Malta u mal-Malta Classics Association, Evenings on Campus 2012 tal-Università ta’ Malta se jippreΩentaw wirja ta’ illustrazzjonijiet g˙all-Metamorfosi ta’ Ovidju mill-artista ÌermaniΩa, Monika Beisner. B˙al Ovidju, Monika Besiner hija wkoll artista li t˙obb tg˙id l-istejjer permezz tax-xbihat li to˙loq. Tirrakkontahom bl-akbar reqqa u kumplessità. G˙alhekk, wie˙ed jiskanta meta josserva kemm dawn ix-xbihat g˙andhom xebh mat-tpin©ija tat-tfal. Imma anki Ovidju, fir-rakkonti tal-Metamorforsi tieg˙u, kien b˙al speçi qed jindiehes f’log˙ba tat-tfal: il-log˙ba ta’ kif se jo˙loq forma ta’ realtà mitta˙wida sfiqa tal-©rajjiet mitolo©içi talallat u l-bnedmin, u kif se jippreΩentaha lill-qarrejja raffinati u aktarx mo˙˙ ir-ri˙ fi Ωmien Ruma tal-ewwel seklu W.K. Sa dak iΩ-Ωmien, l-ebda poeta Ruman ma kien ittanta jag˙ti sura u karattru lil dawn il-kreatruri tal-mitolo©ija. Mhux ta’ b’xejn li, mill-pa©ni tal-Metamorfosi, ma˙nuqa b’narrattivi li spiss jid˙lu wa˙da fl-o˙ra, to˙ro© wirja vasta ta’ xbihat mentali minsu©in ©o xulxin, b˙allikieku l-imma©inazzjoi poetika ta’ Ovidju hi wisq qawwija biex tittollera anki l-içken suspett ta’ spazju, ta’ vojt, fin-narrattiva intensa tieg˙u. Ovidju rnexxielu jag˙ti çertà ˙ajja lil suriet umani u divini u anki forom tannatura, li kollha j©arrbu xi bidla sabiex

jo˙or©u mid-diffikultà li jkunu nqabdu fiha. Monica Beisner qed tag˙ti dimensjoni ©dida lil Ovidju bix-xbihat tag˙ha li, b’immedjatezza li ta˙kem daqs kemm timpressjona, twassal l-intensità talpassjonijiet umani (u mhux daqstant umani) li jfawru l-pa©ni tal-Metamorfosi. Imma Beisner tag˙mel iktar minn hekk. G˙aliex kull xbieha li tag˙tina, imnebb˙a minn wa˙da mit-trasformazzjonijiet ta’ Ovidju, mhix biss illustrazzjoni tal-©rajja. Kull wa˙da g˙andha wkoll dimensjoni indipendenti. Fid-diversità tal-kreazzjoni, Beisner kapaçi tara l-linji u t-tessituri b’sempliçità iktar konnessa mat-tfal. Xog˙olha kapaçi jittraΩmetti s-sens ta’ fer˙ li bih irnexxielha to˙loq forom u suriet ©odda kif kien g˙amel il-poeta Ruman bil-versi m˙e©©a tieg˙u. Tabil˙aqq, Beisner twassal il-versi Latini ta’ Ovidju bil-poeΩija partikolari tag˙ha ta’ kulur u dettall. Xi w˙ud mix-xbihat huma tassew memorabbli. Dik ta’ Dewkalju u Pirra, li tefg˙u wara daharhom l-g˙adam ta’ ommhom (l-Art) li jaraw jinbidlu quddiem g˙ajnejhom stess fi bnedmin taddemm u l-la˙am, hija rrappreΩentata f’forma spirali li tfakkrek fit-tifsila intrikata ta’ arzella. Il-©ens tal-bniedem, meqrud mill-g˙arg˙ar, jag˙mel b˙allispirali, jikber u jirri©enra. Il-mod ta’ kif tirrappreΩenta l-©rajja ta’

Dedilu u Ikaru huwa, ter©a’, iktar straordinarju fis-serenità li to˙loq. Naraw lill-missier u l-iben murija b˙ala kwaΩi esseri wa˙da li fiha l-iben, filwaqg˙a sewda li ©ab b’idejh stess, jidher daqslikieku d-dehra fil-mera talpreΩenza ta’ missieru, l-istess missier li narawh ta’ lewn dehbi jittajjar f’sema ik˙al u jg˙ammex l-g˙ajn. Forsi din hi dimensjoni ©dida tal-©rajja ta’ Ovidju? Forsi n-na˙a oskura ta’ kull wie˙ed u wa˙da minna hija eqreb milli soltu na˙sbu – qrib daqs dellna stess? Monika Beisner tgawdi reputazzjoni

internazzjonali b˙ala illustratriçi talkotba tat-tfal. Il-wirjiet tag˙ha daru ddinja. It-tpin©ijiet tag˙ha g˙ad-Divina Commedia ta’ Dante (2005) ©ew ippubblikati fil-Ìermanja u l-Italja. B˙alissa qed ta˙dem fuq l-epika ta’ Gilgamex. Wie˙ed jista’ jara din il-wirja ta’ sitta u tletin print ta’ Monika Beisner fil-MuΩew Nazzjonali tal-Arkeolo©ija, Triq irRepubblika, il-Belt Valletta, sal-15 ta’ Awwissu. Id-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las. Il-ftu˙ uffiçjali se jsir mill-Prof. Paul Sant Cassia fl-24 ta’ Lulju 2012.

Ir-ritratt tat-televixins antiki kien sottomess mill-fotografu Joe P. Smith fil-kategorija tal-Arti.

Fotografu Malti onorat bil-premju minn Black and White Spider Awards Il-fotografu Malti, Joe P. Smith, kien ippreΩentat bit-titlu ta’ Nominat fil-kategoriji tal-Arkitettura, Arti, Portrait u Moda, waqt is-seba’ edizzjoni annwali tal-Black and White Spider Awards. G˙aç-çerimonja, li kienet imxandra live online , attendew entuΩjasti tal-fotografija minn 72 pajjiΩ differenti li Ωaru s-sit biex jaraw il-finali tal-aktar avveniment importanti fl-industrija tal-fotografija tat-tip black and white. Il-©urija internazzjonali kienet tinkludi professjonisti ewlenin fl-industrija, fosthom minn National Geographic, Fratelli Alinari, Heffel Fine Art, u Tate f’Londra. Dawn onoraw lillparteçipanti fis-Spider Awards b’180 titlu u 875 nominazzjoni f’14-il kategorija. “Hi kisba tassew tajba li tkun mag˙Ωul fost l-aqwa minn 8,223 sottomissjoni li rçevejna din is-sena,” qal Basil O’Brien, id-Direttur Kreattiv tal-Awards. “Ir-ritratti li ssottometta Joe P. Smith huma eççezzjonali u jirrappreΩentaw il-fotografija tattip black and white fl-aqwa tag˙ha. Ninsabu kuntenti li qed nippreΩentawlu t-titlu ta’ Nominat.” Wie˙ed jista’ jΩur is-sit www.thespiderawards.com/gallery/7th, biex ikun jista’ jara r-ritratti tar-rebbie˙a tas-seba’ edizzjoni annwali. Il-Black and White Spider huwa premju internazzjonali ewlieni li jonora l-eççellenza fil-fotografija tat-tip black and white . Dan l-avveniment jitfa’ dawl fuq u˙ud mill-aqwa fotografi professjonali u amatorjali minn madwar id-dinja, u fl-istess waqt jag˙ti ©ie˙ lill-aqwa ritratti me˙uda fl-istil ta’ black and white.

OVIDIUS IN EXSILIO

Dramm ori©inali bil-Malti ta’ Ìor© Peresso L-Assoçjazzjoni Maltija tal-Klassiçi ssie˙bet ma’ Mediteatru Group biex tipproduçi dramm ori©inali g˙all-festival tal-arti Evenings on Campus li jsir ta’ kull sajf fl-Università ta’ Malta. Ovidius in exsilio huwa dramm bil-Malti miktub minn Ìor© Peresso. F’dan ix-xog˙ol imsejjes fi Ωmien Ruma tal-Qedem, Peresso j˙allat elementi storiçi mal-fantasija artistika tieg˙u biex jo˙loq dramm li jiddeverti u jipprovoka fl-istess ˙in. Ovidius kien poeta kbir u sensazzjonali Ruman, speçjalizzat fil-poeΩija erotika. Fis-sena 8 W.K., meta kien fl-aqwa tal-karriera tieg˙u, Ovidju kisirha bl-ikra˙ mal-Imperatur Awgustu. Óadd ma jaf x’kien ©ara eΩatt. Imma Awgustu kkastiga lil Ovidju bla ˙niena. EΩiljah g˙al g˙omru fl-art ta’ Tomis, fuq il-kosta tal-Ba˙ar lIswed, fejn in-nies kienu g˙adhom jg˙ixu b’mod primittiv. F’dan id-dramm, insibu lil Ovidju fl-eΩilju, imdejjaq g˙all-mewt u b’qalbu maqtug˙a, mifrud kif kien mill-˙ajja ta’ tlellix li kien imdorri jg˙ix Ruma. It-tama li g˙ad xi darba jikseb il-ma˙fra qieg˙da dejjem tnin. Sa˙˙tu sejra lura, u qieg˙ed

jibΩa’ li anki l-muΩa abbandunatu. IΩda, f’daqqa wa˙da, jesperjenza mew©a ta’ kreattività ©dida li ter©a’ tag˙tih speranza g˙all˙ajja. Se jibda jg˙allem il-Latin lill-barbari! Se j©eg˙ilhom jifhmu l-kobor ta’ Ruma! Se jiΩra’ Ω-Ωerrieg˙a taç-çiviltà f’din l-art tatturufnament! Imma x’inhu li re©a’ kebbes in-nar li kien g˙oddu miet? U, fuq kollox, se jirnexxilu jil˙aq l-g˙an mi©nun tieg˙u? Keith Borg qieg˙ed jidderie©i l-ewwel xog˙ol ewlieni tieg˙u b˙ala direttur teatrali. Il-kast huwa mag˙mul minn ta˙lita ta’ atturi stabbiliti u o˙rajn ©odda. Insibu lil Anthony Ellul, Simone Debattista, Mark Schembri, Claudio Carta, Kurt Pawley, u Chris Scicluna. Sejrin jittellg˙u Ωew© rappreΩentazzjonijiet flAtriju Vassalli tal-Università ta’ Malta, wa˙da fis26 u l-o˙ra fis-27 ta’ Lulju, u t-tnejn jibdew fid-9 pm. Il-biljetti jistg˙u jinxtraw minn Kamra 133 fil-Bini Amministrattiv tal-Università ta' Malta. Tista’ wkoll iççempel in-numri tat-telefown: 2340 2043/ 2340 2142 jew tibg˙at SMS: 7984 3480 jew permezz ta’ email fl-indirizz: eveningsoncampus@um.edu.mt

22.07.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

SNOW SHITE AND THE HUNTSMAN

SPETTAKOLARI

Avventura epika u gotika minn ˙rafa klassika

Fost il-˙rejjef klassiçi u tant ma˙bubin l-aktar minn ©enerazzjonijiet ta’ età Ωg˙ira, Ωgur li ˙add ma jaqlibha lil Snow White And The Seven Dwarfs tal-a˙wa Grimm. Il-©enju Walt Disney, aktar minn sebg˙in sena ilu, ra potenzjal qawwi f’dan il-ktieb u bil-‘©ennata’ animata tieg˙u tal-1937, l-ewwel wa˙da b˙ala film s˙i˙ fl-istorja taç-çinema, u b’kura©© sfieq biddel darba g˙al dejjem parti importanti tad-divertiment li ç-çinema kapaçi joffri. L-adulti wkoll bdew juru nteress f’dawn il-˙rejjef pjaçevoli g˙all-familja, bil-produtturi jaddottawhom ukoll g˙all-gosti tal-kbar. Óafna minn dawn ix-xog˙lijiet li huma ambjentati f’dinja fantastika ta’ Ωmien ilu, ng˙ataw andament gotiku u kultant oskur li jissodisfaw kemm lill-adoloxxenti u kemm lil dawk aktar maturi. Fost dawn, insibu produzzjonijiet riçenti b˙al Red Riding Hood, Alice In Wonderland, Mirror Mirror u o˙rajn tal-passat li jinkludu The Company Of Wolves (1984), Hook (1991) u o˙rajn. Veru ftit Ωmien wara Mirror Mirror ter©a’ tfe©© l-istorja ta’ Snow White, issa b’ton aktar serju, epiku u oskur, fi Snow White And The Huntsman. Waqt li l-punti kruçjali ta’ din il-˙rafa kollha jinsabu ntatti, din ilproduzzjoni tesibixxi avventuri gotiçi bi ˙jiel tas-soprannaturali, battalji ˙orox u mdemmija, poteri fantastiçi ta’ xi se˙er qawwi u tfajla Ωvelta li fl-a˙˙ar ti©©ieled kontra l-˙aΩen qarrieqi. Il-produtturi jidhru li ©ew ispirati minn diversi blokkbasters, b˙al Lord Of The Rings (mhux biss fil-©lieda a˙˙arija, iΩda aktar filvja©© epiku fil-‘foresta s-sewda’ ta’ Snow White u l-kaççatur u forsi wkoll fil-mistenni Hobbit: An Unexpected Journey, bin-nani filparti tal-Hobbits), Joan of Arc (il-gwerriera prinçipessa tmexxi armata kontra l-˙aΩen) u fil-˙rafa stupenda, Pan’s Labyrinth (Snow White tiskanta lin-nani meta tit˙abbeb ma’ çerva ma©ika fil-foresta msa˙˙ra). Meta tkun g˙adha tifla, King Magnus, missier Snow White (Stewart), jiΩΩewwe© lill-kattiva Ravenna (Theron), li issa saret Re©ina u toqtlu fl-ewwel lejl wara t-tie©. Snow White li tkun imsakkra, jirnexxielha ta˙rab mill-˙abs u ssib ru˙ha ©o foresta msa˙˙ra. Ravenna tibg˙at kaççatur (Hemsworth) biex joqtolha, iΩda dan jinduna bl-ingann tar-Re©ina. Wara avventuri fantastiçi fil-foresta, fejn ikunu segwiti mis-suldat ta’ Ravenna, huma jiltaqg˙u ma’ grupp ta’ nani (hawn tmienja u mhux seba’), biex fl-a˙˙ar tkun tista’ tpatti g˙all-mewt kiefra talma˙bub missierha. Snow White And The Huntsman ing˙ata trattament lussuΩ u avventuresk, kif ukoll epiku fl-istess ˙in, bil-prinçipessa issa wkoll

Kompetizzjoni Empire Cinema

Atturi Ewlenin: Kristen Stewart; Charlize Theron; Chris Hemsworth; Sam Claflin; Sam Spruell; Ian McShane; Bob Hoskins; Ray Winstone. Direttur: Rupert Sander. Óin: 127 min. Distributur: UNIVERSAL. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 12

tid˙ol sewwa fl-azzjoni biex tag˙ti s-sehemha. Il-qofol tal-film, mhux daqshekk ovvju, hija r-rivalità kbira li teΩisti bejn is-sbu˙ija naturali ta’ Snow White (hawn insibu lillattriçi wisq popolari tal-films Twilight) li g˙adha Ωag˙Ωug˙a, u dik tar-re©ina li trid tibqa’ ΩΩomm ru˙ha akkost ta’ kollox u b’hekk issir g˙ajjura, waqt li tistrie˙ fuq il-mera ma©ika tag˙ha biex ma t˙alli lil ˙add jissuperaha. Jidher li Ω-Ωew© protagonisti maskili, l-kaççatur li jsir protettur tag˙ha u l-Prinçep William (Claflin), kapaçissimu u ˙afif fl-isparar bil-qaws, huma t-tnejn li j˙obbu lil Snow White, xi ˙a©a li forsi tista’ ti©©enera sikwel. Dan il-film hu spettakulari, eçitanti u pjaçevoli ˙afna g˙allg˙ajnejn.

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn l-11 u l-15 ta’ Lulju 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Meta n˙adem l-ewwel film s˙i˙ animat tal-istorja ta’ Snow White? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: ANTONELLA BUSUTTIL, 55 Manuel Flats, Flat 1, St. Helen Str. Tas-Sliema

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

THE AMAZING SPIDER-MAN ICE-AGE 4 WHAT TO EXPECT WHEN YOU’RE EXPECTING THE DICTATOR MEN IN BLACK 3 BATTLESHIP MARVEL AVENGERS ASSEMBLE ABRAHAM LINCOLN: VAMPIRE HUNTER PROMETHEUS DARK SHADOWS

22.07.2012

Big Screen

FRIENDS WITH KIDS

REALISTIKU

Relazzjonijiet ta˙t skrutinju Atturi Ewlenin: Adam Scott; Jennifer Westfeldt; Jon Hamm; Kristen Wiig; Maya Rudolph; Chris O’Dowd; Megan Fox; Edward Burns. Direttriçi: Jennifer Westfeldt. Óin: 107 min. Distributur: LIONSGATE U.K. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 16

Kif jindika sewwa l-isem, Friends With Kids, jeΩamina bir-reqqa u b’mod intelli©enti r-relazzjonijiet umani ta’ koppji bit-tfal. Din hija kummiedja friska u sofistikata bi ˙jiel ta’ waqtiet ta’ serjetà. Waqt il-film, nosservaw bil-libertà kollha, tliet koppji li jirrea©ixxu tassew differenti, iΩda tant korretti fil-˙ajja reali. Jason (Scott) u Julie (Westfeldt) jg˙ixu fl-istess bini, ilhom ˙bieb minn Ωmien ilkulle©©, mhumiex mi©budin sesswalment lejn xulxin, iΩda hi xorta to˙ro© tqila. Huma jaqblu li jrabbu lit-tifel bejniethom, imma mhumiex marbutin ma’ xulxin u kull parti hi libera li taqbad ma’ min trid. Jason jiltaqa’ ma’ Marianne (Fox) filpark u jag˙mel konoxxenza tag˙ha. Leslie u Alex (Rudolph u O’Dowd) miΩΩew©in fer˙anin b’Ωew©t itfal, huma sinçieri u çajtiera. Tkun hi li tintroduçi lil Julie ma’ Kurt (Burns). Koppja o˙ra b’tarbija huma Ben (Hamm) u Missy (Wiig), tassew progressivi u moderni, b’Ben kultant jixrob iΩΩejjed u Missy aktarx imdejjqa u dipressata. Minn hawn ’il quddiem

naraw kif il-˙ajja ordinarja tiΩvolgi g˙al dawn il-koppji. Julie u Jason huma talfehma li ladarba ji©u t-tfal fid-dinja, l˙ajja tal-koppja ma tibqax attraenti laktar meta jaraw li Ben u Missy saru tassew eçitati, g˙ajjiena u ming˙ajr tbissim u lil Leslie u Alex mhedijin bilkbir mat-tfal storbjuΩi iΩda normali tag˙hom. Billi jaqsmu l-˙in mat-tifel tag˙hom, Jason u Julie mhumiex sodisfatti però qed jirrealizzaw li binhom qed iressaqhom lejn dak li riedu jwarrbu. Friends With Kids hu dirett b’kapaçità mill-brava Jennifer Westfeldt, li barra li tispikka fuq kul˙add b˙ala Julie u tag˙ti ˙ajja u ˙e©©a lil din il-produzzjoni, hi wkoll wa˙da mill-produtturi flimkien mas-sie˙eb tag˙ha, fir-realtà, Jon Hamm u kitbet tassew djalogu floku u erudit li jaqta’ fil-la˙am il-˙aj. Forsi din mhix ˙a©a tal-iskantament meta, kif jafu d-dilettanti serji, Westfeldt di©à qabel kitbet l-iskrinplej u ˙admet ukoll f’film superjuri g˙al dan, Kissing Jessica Stein (2002), xog˙ol li qisu ˙areg mill-mo˙˙ ta’ Woody Allen.

MAGIC MIKE

SODISFAÇENTI

Wirjiet minn ir©iel li jinΩg˙u quddiem udjenza femminili Steven Soderbergh hu direttur li j˙obb imidd idu g˙al xog˙lijiet ta’ diversi ©eneri u livelli varji. F’Magic Mike nid˙lu wara l-kwinti tad-dinja ta’ dawk l-ir©iel li jag˙tu gost lill-udjenzi feminili billi jiΩfnu, jag˙mlu ˙afna mossi goffi quddiemhom u fl-a˙˙ar jinΩg˙u. Wie˙ed popolari minn dawn l-istrippers hu Mike (Tatum) li, minkejja dan ix-xog˙ol mhux rispettabbli, hu bniedem ta’ diversi talenti. Filwaqt li meta jidlam, jag˙mel dan limpieg, mal-©urnata insibuh jiksi s-soqfa taddjar, jsewwi l-karozzi u jiddisinja l-g˙amara f’Tampa, Florida. Dan ix-xog˙ol tal-a˙˙ar hu l-aktar favorit tieg˙u u be˙siebu jifta˙, filfutur negozju g˙al rasu. Però, tant sar mag˙ruf fil-wirjiet ta’ quddiem in-nisa, li jsibuh bhala Magic Mike. Fil-wirjiet stupendi li jag˙ti fil-Club Xquisite, in-nisa jkunu aktar ©eneruΩi mieg˙u u dan jag˙mel lis-sid, Dallas (McConnaug˙ey), li jiΩfen ukoll, aktar fer˙an. Mike jara potenzjal qawwi f’Ωag˙Ωug˙ ta’ dsatax-il sena, Adam The Kid (Pettyfer) u j˙arr©u sewwa fl-arti fina taΩ-Ωfin, xalar, kif jaqbad mas-sess oppost b’mod façli u b’hekk jaqla’ ˙afna aktar flus. The Kid isir popolari ˙afna wkoll u anki jkollu l-ammiraturi tieg˙u. Meta Mike jiltaqa’ ma’ o˙tu, Brooke (Horn), jirrealizza li din mhix tfajla ta’ kif ©ie ©ie u jipprova jag˙mel konoxxenza tag˙ha aktar mill-qrib. IΩda hi g˙adha ma tafx b’dan ix-xog˙ol sigriet tieg˙u. G˙alkemm Magic Mike jiΩviluppa b˙ala kummiedja b’toni serji u b’xi sekwenzi u mossi vulgari, l-melodramma tispikka sew, laktar meta fin-nofs jid˙lu d-drogi u negozjanti perikuluΩi. Magic Mike mhuwiex wie˙ed milla˙jar xog˙lijiet ta’ Soderbergh; g˙andu lmumenti ta’ tensjoni u drama qawwija, però qatt ma jinvolvikx pjaçevolment daqs The Full Monty (1997).

Atturi Ewlenin: Channing Tatum; Alex Pettyfer; Matthew McConnaug˙ey; Cody Horn; Riley Keough. Direttur: Steven Soderbergh. Hin: 110 min. Distributor: LIONSGATE U.K. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 18

22.07.2012

TeleviΩjoni

Illum GO REALITY WEEKEND, ONE Tkompli l-avventura ta' 4 persuni li matul dan il-weekend qed jg˙ixu fuq dg˙ajsa lussuΩa fix-xatt ta' Tas-Sliema. GO Reality Weekend, kif qed issegwu huwa Reality show differenti. Komplu segwu dak li ser ji©ri, illum il-Óadd bejn il-11am u 1:30pm u bejn is-7pm u 7:20pm u l-a˙˙ar serata bejn it-8:15pm u 9:35pm. Tg˙id l-isfidi ser jirnexxielhom jag˙mluhom kollha? F1 - GRAN PREMIO DI GERMANIA, Rai 1, 14.00 Fuq iç-çirkwit ta’ Hockenheim se tittella’ l-g˙axar tellieqa l-ista©un. Sebastian Vettel fuq Red Bull jipprova jikseb reb˙a tieg˙u din is-sena, hekk kif se jkun qieg˙ed f’pajjiΩu, wara li s-sena l-o˙ra kien spiçça fir-raba’ post çirkwit ÌermaniΩ l-ie˙or ta’ Nurburgring.

ta’ dan it-tieni itellaq fuq iç-

Matul il-©img˙a RESUME`, It-Tnejn, ONE 21.45 Miriam Dalli tirritorna fl-iskeda tal-ONE, bilprogramm ta’ ©rajjiet kurrenti, Resume’. Flimkien mal-mistiedna tag˙ha fl-istudio, se nid˙lu fid-dettall flaktar stejjer li ddominaw ix-xena politika tul din il-le©islatura. Fl-ewwel edizzjoni, se tkun analizzata s-sitwazzjoni politika preΩenti, wara l-a˙˙ar Ωviluppi fil-Grupp Parlamentari tal-Partit Nazzjonalista. X’qieg˙ed ji©ri fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista? Min qieg˙ed imexxi? Kemm jista’ jibqa’ g˙addej il-Gvern b’dawn l-intoppi? X’responsabbiltà g˙andu l-Prim Ministru f’dan kollu. Miriam Dalli tistaqsi. UN ESTATE ITALIANA, It-Tnejn, Rai 1, 23.50 Bruno Vespa imexxi dan il-programm li din il-©img˙a se je˙odna lura fl-1981, u naraw x’kienu l-aktar avvenimenti li spikkaw tul dik is-sena. L-aktar avveniment importanti kien ittie© irjali, bejn il-Prinçep Karlu tal-Ingilterra u Diana Spencer.

07.30 07.45 08.30 08.45 09.00 09.30 10.15 10.30 11.00 13.30 13.40 14.40 16.15 16.45 17.30 17.40 18.00 19.00 19.30 20.10 21.40 23.15

06:00 06.20 06.22 07:00 07.15 08.20 09.05 09.55 10.30 10.55 11.50 12.00 12.20 13.10 14.00 16.25 16.35 17.00 18.00 18.50 20.00 20.40 21.20

Rai Parlamento - Territori Quark Atlante Tenerezze animali TG 1 - Road Italy Day by Day La Casa delle sette donne - Tg 1 Easy Driver - Tg 1 La casa del guardaboschi - TG1 L.I.S. Linea Verde Orizzonti Estate A sua Immagine Santa Messa A sua immagine Recita dell’Angelus Linea Verde Estate Pole Position - Tg 1 F1 - GP di Germania - Pole Position Che tempo fa - Tg 1 Da da da in tavola L’Italia che non sai TF: Il Commissario Rex Reazione a catena TG 1 Techetechete U passo dal cielo - Spec Tg 1

07.00 10.00 11.40 12.15 12.25 13.55 15.45 17.40 18.30 19.00 19.30 21.25 23.35

13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00

ONE NEWS Country Jamboree One News Uniçi III Lilliput Malta fuq Kanvas Ìawhra Maltija Ûona Sport Sajf (r) Go Reality Weekend ONE NEWS Teleshopping Issues (R) Teleshopping Pink Panther (R) ONE NEWS Teleshopping Q Go Reality Weekend One News Go Reality Weekend Amen ONE NEWS

Cartoni Film: Ed Grand Prix Giffoni Studio Aperto Film: Due gemelle a Parigi Tg com Film: Due gemelle in Australia Tg com TF: Le cose che amo di te Studio Aperto TF: La vita secondo Jim Film: Scuola di polizia 2 Tg com Film: Fast and Furious Film: Torque Tg com

Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank

CIRCO ESTATE, It-Tlieta, Rai 3, 21.05 Dan l-istazzjon Taljan kull sajf, u kull nhar ta’ Tlieta itella’ bosta wirjiet ta’ çirkli minn madwar id-dinja. CORLEONE, It-Tlieta, Rete 4, 00.45 Wara li fid-21.10 se jintwera l-films The Godfather II, se jintwra film drammatiku ie˙or, ibbaΩat fuq ©rajjiet mafjuΩi f’Corleone, fi Sqallija. Naraw kif il-˙ajja ta’ Ωew© Ωg˙aΩag˙ ˙bieb tinbidel ta’ ta˙t fuq hekk kif iduru kontra xulxin. Fuq na˙a g˙andek lil Michele Labruzzo, sindakalista li ja˙dem kontra l-kbarat prepotenti, u fuq in-na˙a l-o˙ra hemm Vito Gargano, mafjuΩ ming˙ajr ˙niena. RADIO LIVE ITALIA, L-Erbg˙a, Italia 1, 23.50 Tintwera l-ewwel parti ta’ dan il-kunçert li jfakkar it30 anniversarju mittwaqqif ta’ Radio Italia, ippreΩentat minn Enrico Ruggeri u Belen Rodriguez. Fost il-kantanti li se jie˙du sehem hemm Laura Pausini, Pino Daniele, Max Pezzali u Tiziano Ferro (fir-ritratt). GLADIATORS FIGHT NIGHT, Il-Ìimg˙a, ONE 20.45 Nhar is-Sibt, 9 ta' Ìunju 2012 fl-MFCC f’Ta’ Qali ittellg˙et g˙attielet sena konsekuttiva il-Gladiators Fight Night, tournament tal-Kickboxing ta˙t il-kappa internazzjonali tal-WKN, organizzata minn Isaac Chetcuti u minn Master Noel Mercieca ta’ Gladiators Promotions. F’din is-serata ˙adu sehem 30 atleta minn 7 clubs lokali tal-kickboxing kif ukoll 2 atleti minn clubs barranin. It-tournament beda b’5 ©lidiet ‘undecard’, segwiti minn 9 ©lidiet g˙al titli nazzjonali u spiçça bl-a˙˙ar Ωew© ©lidiet g˙al titli mondjali fejn intreb˙u minn kickboxers Maltin. Din isserata, li ©iet iffilmjata esklussivament minn crew ta’ ONE Productions se ti©i mxandra nhar il-Ìimg˙a 27 ta’ Lulju fid20:45.

09:00 GP3 Series Motor Racing 09:30 Live: GP3 Series Motor Racing: Hockenheim: Race 2 [Live] 10:00 Tour de France Cycling 11:00 FIS Summer Grand Prix Ski Jumping 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: Brno: 1st Leg 13:00 WATTS 13:30 Tour de France Cycling 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 20: Rambouillet 18:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba 19:00 Live: Auto GP Motor Racing: Brazil: 2nd Race [Live] 20:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba

10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:25 16:50 17:40 18:30 18:55 19:20 20:10

Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss World’s Worst Mum Sister Wives Sister Wives What Not to Wear Driving Me Crazy Ace of Cakes Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Rich Bride/Poor Bride

11:10 Anthony Bourdain: No Reservations 12:05 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald 12:55 I Shouldn’t Be Alive 13:50 I Shouldn’t Be Alive 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 History Cold Case USA 18:20 Secret Service Secrets 19:10 Rugby: The Lifeblood of New Zealand 20:05 Man Made Marvels China 21:00 Extreme Engineering 21:55 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald

07.00 07.30 08.30 09.30 10.00 11.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15:05 17.00 18.00 18:10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.32 23.00

06:00 06:30 07:00 09.00 09.50 09.55 11.30 13.00 13.30 13.45 14.45 15.45 17.20 18.00 18.05 19.35 20.30 21.05 23.20

06:00 08.00 08.50 11.10 11.15 13.00 13.40 16.00 18.30 20.50 20.40 21.20 23.30 01.30 02.00 02.30

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

NET News Newsroom (r) Mister Fisherman (r) Teleshopping Il-Principal My View - Nitkellmu Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest NET News Don't Stop Me Now (r) Malta fl-Olimpjadi NET News Flusek (r) Forcina - Festa Madonna tal-Karmnu, iz-Zurrieq NET News (ikompli) Forcina NET News (ikompli) Forcina NET News

07.00 08.00 09.00 09.50 10.00 10.30 10.45 11.30 12.00 12.10 13.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.10 16.35 17.05 18.00 18.20 20.00 20.40 23.15

L-G˙odwa t-Tajba G˙anfest Il-Quddiesa tal-Óadd Mela Isma Din Mill-Im˙aΩen tal-Festa (R) Madwarna X’joffri l-kunvent (R) Malta u lil hin Minnha L-a˙barijiet Malta u lil hin Minnha World’s Worst Disasters L-a˙barijiet TVM Shop Battle Castle L-a˙barijiet Fawlty Towers Keeping up Appearances Gladiators of World War II L-A˙barijiet - Madwarna Venere - Nista A˙barijiet - Sports TVM - Van Helsing L-A˙barijiet

Cuori Rubati Terza Pagina Cartoon Magic Battle dance 55 Numero 1 GP GP2 di Germania Film: La nave dei sogni Tg2 giorno Tg 2 motori - Meteo 2 TF: Il commissario Herzog TF: Delitti in Paradiso Film: Torbidi segreti TF: Due uomini e mezzo Tg 2 Film: I ricordi di Eve TF: Il Clown Tg 2 TF: NCIS - TG Ringer La Domenica Sportiva Estate Tg 2

06:00 08.00 09.35 11.10 12.00 12.10 12.25 12.55 13.25 14:00 14:30 18.30 19.00 20.00 21.00 23.15 23.25 23.30

Fuori orario. Cose (mai) viste Film: I figli di nessuno Film: Totò Diabolicus TF; Agente Pepper Tg 3 TG3 Agenda del mondo estate TeleCamere Salute Prima della Prima Passepartout Tg Regione Tour de France Geo Magazine Tg 3 - Tg Regione Blob Kilimangiaro Tg5 Tg3 Regione Film: Soul Kitchen Tg3 - Meteo

Prima Pagina Tg 5 Circle of Life - Tg com Giffoni Film Festival Film: L’ultima Estate Insieme Tg 5 Il peccato e la vergogna Baciati dall’amore La Ruota della Fortuna Tg 5 Veline Film: Pesce Innamorato Le due faccie dell’amore Tg 5 Veline Film: Segreti di famiglia

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

06:45 07.30 08.30 08.50 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.20 14.00 15.10 16.45 18.55 19.35 21.30 24.00

08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00 14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:05 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

20:05 21:00

Tg 4 TF: Zorro Ti racconto un libro Slow Tour Correndo per il mondo Santa Messa Pianeta Mare Tg 4 Melaverde Pianeta Mare Donnavventura Film: Dimmi la verità Film: Salto nel buio Tg com Tg 4 Film: Colombo Film: La tempesta perfetta Film: The weather man

Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo! Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries

Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Mikey’s Art Opening Mythbusters: Motorcycle Flip Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: NASA Swamp Loggers: Put to the Test Dirty Jobs: Tar Rigger Swords: Life on the Line: Trapped Auction Hunters: The Chi-town Showdown Auction Hunters: Top Gun Ton Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Kings: Hand Cannon/Fabergé Pencil How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: North Star Deadliest Catch: The Aftermath River Monsters: Flesh Ripper Extreme Fishing with Robson Green: The Philippines Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson Human Body: Ultimate Machine: Strength

07.00 Omnibus Tg La7 10.00 Ti ci porto io 11.20 G.P. della Rep. Ceca 13.00 Paddock Show 13.30 Tg La7 14.05 La regina di Spade 15.00 G.P. della Rep. Ceca 16.25 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 Cash Taxi 21.10 Film Le pistole dei magnifici 7 Tg La7 23.25 Film: The Cell

22.07.2012

TeleviΩjoni

minn LINO CASSAR

ILLUM

POLICE ACADEMY 2 (Italia 1, 7.35pm) Awtomatikament, wara s-suççess suççessun tal-ewwel wie˙ed, in˙adem minnufih it-tieni wie˙ed, b’direttur ©did, Jerry Paris, li ma bidel xejn mit-t˙arbit tal-ewwel film u re©a’ kiseb suççess finanzjarju sa˙ansitra aktar mill-ewwel wie˙ed. Din id-darba lir-rekluti Ωg˙aΩag˙ narawhom jo˙olqu kaos fittriqat traffikuΩi. Ummi ma! THE FAST AND THE FURIOUS (Italia 1, 9.25pm)

THE PERFECT STORM (Rete 4, 9.30pm) Id-direttur ÌermaniΩ Wolfgang Petersen kien ˙oloq sensazzjoni internazzjonali bil-film tieg˙u Das Boot fl-1981 u minnufih sab ru˙u f’Hollywood biex jidderie©i films dwar kemm il-ba˙ar g˙andu rasu iebsa. Óadem bosta films fl-Amerka, fosthom The Perfect Storm fl-2000 fejn ner©g˙u naraw il-qilla tal-ba˙ar, issa bit-teknolo©ija moderna tal-effetti di©itali moderni li jimlewh bl-azzjoni mill-bidu sat-tmiem, b’George Clooney b˙ala l-kaptan ta’ dg˙ajsa kbira tas-sajjieda li, f’kemm ili ng˙idilkom, imur mal-ekwipa©© tieg˙u fejn hemm l-opportunità li jaqbdu g˙exieren ta’ ˙ut, iΩda hemmhekk ikollhom je˙duha ma’ tliet tempesti li qatt ma raw b˙alhom. Tista’ tobsor minn qabel x’se tara. Jidhru wkoll Mark Wahlberg, John C Reilly, Diane Lane u Mary Elizabeth Mastrantonio.

Jiena niftakar film Ωg˙ir fl-1954 bit-titolu The Fast and the Furious ta˙t id-direzzjoni ta’ Roger Corman, dwar wie˙ed qattiel bil-pulizija l-˙in kollu ji©ru warajh. VerΩjoni aktar elaborata ta’ ©rajja b˙al din in˙admet fl-2001, bl-atturi Paul Walker u Van Diesel ta˙t id-direzzjoni ta’ Bob Cohen, mill©did b’˙afna ©iri bil-karozzi wara xulxin. Jiena ftit li xejn in˙obb nara, jew kont in˙obb nara, films b˙al dawn iΩda naf li Ω-Ωg˙aΩag˙ jikluhom bil-˙obΩ u, sfortunatament, jimma©inaw li qeg˙din isuqu huma. X’ma jkollniex diΩastri fit-toroq tag˙na! Wara dan kien in˙adem Fast 2 Furious u Fast and the Furious: Tokyo Drift, naturalment bl-istess ingredjenti.

IT-TLIETA

GÓADA 23 ta’ LULJU

24 ta’ LULJU

ASSASSINS (Canale 5, 9.10pm)

THE GODFATHER II (Rete 4, 9.10pm)

Il-films dwar qattiela m˙allsa g˙al xog˙lhom, Ωgur li mhumiex xi novità mid-dinja ta’ Hollywood. Dan huwa wie˙ed minnhom fejn naraw lil Sylvester Stallone fil-parti ta’ Robert Rath, assassin im˙allas, li issa jixtieq iΩarma g˙al kollox minn dan ix-xog˙ol, wara li sentejn qabel bi Ωball kien qatel lil dak li kien jispirah f’xog˙lu. Meta darba jing˙ata biçça xog˙ol, isib li xi ˙add ie˙or kien wettaq xog˙lu qablu, u jkun hawn li jrid jiffaççja qattiel perikoluΩ ˙afna. Fil-partijiet ewlenin ja˙dmu Sylvester Stallone, Antonio Banderas u Julianne Moore.

Wara s-suççess kbir li kiseb The Godfather , in˙adem is-sequel tieg˙u fl-1974 b’Al Pacino u Robert De Niro fil-partijiet ewlenin. Il-film huwa twil 200 minuta, u Ωgur mhux se tkun qed ta˙lihom jekk tarah. Al Pacino issa jinsab fit-tmun tal-familja Corleone, u l-problemi kbar ma jonqsux. Il-film huwa maqsum f’Ωew© partijiet, fejn f’˙inijiet minnhom imur lura fiΩ-Ωmien u jirrakkonta l-©rajja ta’ Vito Corleone, parti interpretata minn De Niro, minn meta kien g˙adu tifel sa ma kiseb it-titlu ta’ Don.

L-ERBGÓA IL-ÓAMIS IL-ÌIMGÓA

IS-SIBT

25 ta’ LULJU

26 ta’ LULJU

27 ta’ LULJU

28 ta’ LULJU

HONEYMOON FOR ONE (Rai 1, 9.20pm)

FRENCH KISS (Canale 5, 11.30pm)

TERMINATOR 3 (Italia 1, 9.10pm)

THE SEEKER: THE DARK IS RISING (Italia 1, 7.00pm)

Dan huwa film ma˙dum g˙at-televiΩjoni, b’Nicolette Sheridan fil-parti prinçipali. Sheridan kellha parti f’bosta films u sensiliet, l-aktar g˙at-televiΩjoni, fejn l-aktar wa˙da popolari dan l-a˙˙ar kienet Desperate Housewives. Il-film jittratta d-deçiΩjoni ta’ mara li ssir taf li l-g˙arus qed jibdilha, u tiddeçiedi li titilqu filwaqt li tmur g˙all-qamar il-g˙asel li kienu ppjanaw, wa˙edha. Hawnhekk l-avventuri tag˙ha jkunu g˙adhom se jibdew. Kummiedja romantika ˙elwa ˙afna.

Meg Ryan kisbet popolarità kbira lura fis-snin tmenin u disg˙in, b’partijiet ta’ tfajla ˙elwa u simpatika g˙all-a˙˙ar. Hawnhekk tidher ma’ Kevin Kline f’avventura romantika o˙ra fil-belt ta’ Pari©i, fejn hi tkun sejra sabiex ter©a’ tikseb l-im˙abba tal-g˙arus tag˙ha wara li dan i©©ennen wara mara FrançiΩa. Sitwazzjonijiet komiçi wa˙da wara l-o˙ra, ma nistax nifhem g˙alfejn qieg˙ed jintwera daqshekk tard, g˙aliex ma fih xejn ˙aΩin.

Illum il-©urnata Arnold Scwarzenegger jg˙odd l-64 sena, u jinsab irtirat kwaΩi minn kollox. Fi Ωmienu kien body builder, attur, businessman u politiku. Illum il-©urnta milli jidher qieg˙ed jer©a’ jinteressa ru˙u sewwa fiç-çinema, tant li qed jikkunsidra li ja˙dem xi films. Fil-karriera tieg˙u b˙ala attur kiseb suççessi kbar, f’fosthom films b˙al Conan the Barbarian u warajh ©ie Conan The Destroyer, Commando, Red Heat u Predator. Dan il-film kienu ˙admu lura fl-2003 u huwa t-tielet wie˙ed minn din is-sensiela li tant kisbitlu popolarità. F’dan il-film narawh je˙odha kontra Ωew© cyborg li ©ew mill-futur.

Film IngliΩ ma˙dum fl-2007 ta˙t iddirezzjoni ta’ David L. Cunningham b’Alexander Ludwig, Christopher Eccleston, Ian McShane, Frances Conroy u James Cosmo fil-partijiet ewlenin. Jirrakkontra l-©rajja ta’ tfajjel li flimkien mal-familja kbira tieg˙u, ikunu se j˙allu l-Ingilterra u jmorru lIstati Uniti, iΩda fil-verità dan it-tfajjel ikun il-mag˙Ωul biex jag˙mel biçça xog˙ol kbira ˙afna, li minnha lumanità tgawdi bil-kbir. Il-film kien intlaqa’ tajjeb immens meta ˙are© lura fl-2007.

22.07.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Attakka, 5 Stramb, 8 Stampar, 14 Forka, 15 Stikka, 17 u 19 Nuçimuskata, 20 Dott, 21 u 23 Spissjati, 25 Iqsar, 28 Xita, 29 u 30 Doppji, 31 Iran, 33 Antibijotiku, 39 A©ir, 41 u 42 Sapnar, 43 Duda, 45 Abjad, 46 EΩami, 47 Iben, 50 Wara, 53 u 54 Qnatar, 56 Biçça, 58 Kantun, 60 Ingrat, 62 D˙uli, 64 Kines, 67 u 69 Fundamentali, 70 Stima, 72 u 73 Prosit, 75 Qatt, 77 Segi, 79 Molol, 80 Robbu, 82 Atti, 84 u 85 Snanar, 87 Qorq, 88 Ûgumbramenti, 93 Qarn, 94 u 95 Beççun, 96 Rimi, 98 Folla, 100 u 101 Attentati, 105 Wirt, 108 Indri, 109 Ksu˙at, 110 u 111 Individwali, 112 Ûmattat, 113 Emmnut, 114 Stenba˙.

232 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 Mçappas wa˙da sew, b’ri˙a pesti (7) 5 Wie˙ed mill-imbolli (6) 8 Tilef xi kawΩa, u talab li ter©a’ tinstema’ (7) 14 Dan jag˙tihulna Ω-Ωmien (5) 15 L-a˙jar li jsir mill-kokijiet (6) 17 u 19 Ta’ setg˙a bla tarf, Alla biss huwa hekk (11) 20 Il-Belt tag˙na mdawwra bihom (4) 21 Dawn jinstabu fl-a˙˙ar tal-mazzita (4) 23 Is-seng˙a tax-xog˙ol tal-˙wejje© (5) 25 L-ispiΩa ta’ xi xirja (5) 28 Aktar minn par wie˙ed (4) 29 u 30 Mnajdra kbira (6) 31 F’parti mill-Armier dawn perikoluΩi? (4) 33 Dawn neguzjanti fl-art u fil-proprjetà (12) 39 Il-kantant Crosby miet fl-1977 (4) 41 u 42 Aktar minn karfusa wa˙da (6) 43 Dari kien tal-lampa, illum tan-neon (4) 45 F’G˙awdex hemm wa˙da ˙amra (5) 46 Ta xi˙a©a biex tintraddlu lura (5) 47 Fl-Amerka hemm aktar minn ˙amsin minnu (4) 50 Ra©el Ωg˙ir ˙afna (4) 53 u 54 Tfarra©, ikkonsla (6) 56 u 58 Din kontra d-dittatorjat (11) 60 Ma ˙alliex mag˙qud, g˙amel xi ˙a©a likwidu (6) 62 Dari kienet l-inqas uΩin tag˙na (5) 64 Fil-˙arifa jaqg˙u minn fuq ˙afna si©ar (5) 67 Jinbaram fis-sigaretti (6) 69 u 70 Min jemmen f’partit wie˙ed biss (11) 72 u 73 L-ajruplani jitilg˙u minnu (6) 75 Dan ir-ra©el tal-fula (4) 77 Serduq li ma jistax jg˙ammar (4) 79 Kien iben Abram tal-Bibbja (5)

80 82 84 87 88

Il-parti ta’ quddiem tal-vapur (5) (4) Qabad: qbid; rabat: u 85 Ra˙al f’G˙awdex (6) Il-kap, il-prinçipal, ta’ fuq nett (4) Dan ifisser çaqliq minn na˙a g˙al o˙ra (12) u San Ìwakkin (4) 93 Sant 94 u 95 Il-kapitali ta’ dan il-pajjiΩ issibha wkoll f’Malta u G˙awdex (6) (4) 96 Bla kap u bla 98 Tie˙u pjaçir tag˙milha mieg˙u (5) 100 u 101 G˙ira u mibeg˙da kbira (9) 105 Jg˙idu li jisimha Çensa (4) 108 Din mitilha r-ra©el (5) 109 Xropp tal-˙arrub u zokkor mg˙olli (6) 110 Ûebla˙ u tellef id-dinjità ta’ xi˙add (6) tal-lejl (5) 111 Mar jisraq fl112 Dan tiekol minnu l-©elat, u hawn min jispara fuqu (7) 113 L-ikbar pajjiΩ fl-Amerka t’Isfel (6) 114 Bih il-musmar ajma rasu (7)

....

.....

Weqfin

36 Dan bla sens, mhux minnu, illo©iku (6) 37 Dan me˙tie©, siewi, bΩonnjuΩ (4) 38 u 40 Aktar minn iffittat wie˙ed (9) 44 Dan foresta Ωg˙ira (4) 48 Barri bil-qrun fl-arena ta’ Spanja (4) 49 Ix-xag˙ar li jitwal ˙dejn il-widna (8) 51 Il-post fejn jinΩammu t-tfal imqarbin (8) 52 Mog˙ti l-ewwel g˙ajnuna (6) 55 Wie˙ed mill-imzazen (6) 57 Ta’ Verdi jew Puccini, tista’ tkun tal-ba˙ar ukoll (4) 59 Warajha xarba nbid (4) 61 Xi ©id im˙ollu wara 105 mimduda (4) 63 Ra˙al ie˙or f’G˙awdex (4) 65 Baxxa l-prezz (6) 66 Wa˙da mill-qomos (4) , bl-addoçç (6) 68 Xog˙ol ta’ 69 Óafna suldati fi gwerra (6) 70 F’Malta m’a˙niex neqsin minnu (4) 71 Iç-çittadini tar-Rabat (6) 74 Tifla Ωg˙ira ˙afna (4) Chetcuti, jew Aquilina jew 76 Ellul Mercer (4) 78 Lewn il-lellux (5) inkomplu fejn 79 u 81 ˙allejna! (6) 82 Illum nafuh b˙ala mejkapp (5) 83 Bniedem ta’ Ωaqqu f’fommu (7) 86 Tag˙milhiex mieg˙u (7) 89 Villa©© (5) 90 u 91 Post li ssibu fil-g˙oli ˙afna, ’l hawn mill-Mellie˙a (6) 92 Dawn biΩlin b˙an-na˙al (5) 97 Ómie© tal-bhejjem niexef (5) 99 u 100 Kienu l-mexxejja tal-Imperu Ruman (10) 102 Iktar tqil (5) 103 u 104 Benefiççji jew favuri (8) 106 u 107 Qaxxru u kulu (8)

......

....

2 Hawn min jitilg˙ulu malajr (5) 3 u 4 Din torri Ωg˙ir, u kamra Ωg˙ira g˙olja fuq bejt (8) 6 u 7 Ra˙al f’G˙awdex ˙dejn il-ba˙ar (10) 9 u 10 Wirja ta’ diΩapprovazzjoni (8) kien jaqbillek (5) 11 B’tal12 Ng˙idu li milli jkollu jtik (7) 13 Din tintuΩa g˙at-te˙id tad-demm (7) 16 Lsir (5) 18 Aktar fqir (5) 22 Óut irqiq ferm, tajjeb g˙all-ftajjar (5) 24 u 26 Xi don partikulari (6) 27 Stamperija (5) (6) 32 Kull mibdi, 33 G˙amel xi viΩta b’biçça Ωarbuna? (3) (4) 34 Donnu qieg˙ed jag˙Ωaq fl35 Drawwa li ndrat (6)

.....

......

....

......

2 Torri, 3 u 4 Anarkist, 6 u 7 Tradimenti, 9 Trux, 10 u 11 Maskaruni, 12 Tfesfis, 13 Kadavru, 16 Ifjen, 18 IΩakk, 22 Morsa, 24 u 26 Triqat, 27 Fjuri, 32 Addoçç, 33 u 34 Apatija, 35 Bedwin, 36 Oçean, 37 Ivan, 38 u 40 Uni©enitu, 44 Diqa, 48 Bord, 49 Saksafon, 51 Attivist, 52 Sbarka, 55 Sinjal, 57 Çine, 59 Tond, 61 Gatt, 63 Óawt, 65 Nasser, 66 Spag, 68 Maqlub, 69 Estrem, 70 u 71 Statistika, 74 Elmu, 76 Xbin, 78 Iswed, 79 u 81 MaΩuni, 82 ArjuΩ, 83 Mqarbin, 86 Infinit, 89 Globu, 90 u 91 Mulett, 92 Treni, 97 Madum, 99 u 100 Awtomatiku, 102 Agata, 103 u 104 Bistekka, 106 u 107 Çittadin.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙ ta’ €25: JOSEPH DELEZIO, 153 St. Monica Str., Paola. PLA 1227

22.07.2012

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0059 0119 0215 0273 0279 0427 0723 1079 1158 1196 2154 2215 2387 2446 2549 2668 2715 3034 3677 3823 3979 4695 4737 5292 5621 5720

010 019 047 053 062 231 261 356 437 473 567 607 640 700 701 954

5726 6056 6347 6761 6929 7118 7175 8168 9104 9384 9473 9754

B’5 numri 02611 08961 12215 17860 18628 25506 27754 29162 36955 44204 47501 48909 52797 54163 68610 71032 72293 78921 82073 83803 93667 96166

B’6 numri 218003 636826 660451 943602

Bi 8 numri 30666637 38110328 56099596 58214382

SUDOKU sponsorjata minn WELLA

8 4

3 2 1

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

5 3

Isem: .......................................................................................... 6

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

7 3

5 1

Rebbie˙a: JOSEPHINE SCIBERRAS, 20 Bernard Blanc Str., Birkirkara

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

22.07.2012

PROPRJETÀ IL-ÓAMRUN: Appartament flewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, wa˙da minnhom bl- ensuite , kamra tal-banju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija. Prezz €135,000. Garaxx ta’ Ωew© karozzi bid-dawl u lilma. Prezz €20,000. Tpartit kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469. IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çempel 7925 0164. IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda, bilbir u garaxx ta’ karozza. Prezz €182,000. Çempel 9811 1966. MARSASKALA: Bellavista, Appartament fl-ewwel sular komplut bl-aqwa g˙amara, aççessorji, arja kundizzjonata u lest minn kollox. Jikkonsisti fi kçina ©dida bl-appliances kollha built-in, tal-ikel u living, li tag˙ti g˙all-gallarija b’veduta, tliet kmamar tas-sodda u kamra tal-istudju. Fih Ωew© kmamar tal-banju lussuΩi, wa˙da minnhom bil-jacuzzi u uΩu tal-bejt. Prezz g˙al bejg˙ malajr €128,000 (Lm55,000). Dirett ming˙and sid il-proprjetà. Çempel 7944 6692.

AvviΩi SANTA VENERA: Offerta imbattibbli. Garaxx b’xejn ma’ appartament ta’ kobor enormi 182 metru kwadru, lest minn kollox fuq stil modern. Tlieta tas-sodda doppji, open plan, tnejn tal-banju, washroom u terrazin kbir. Prezz ta’ €94,000 (Lm40,354). Çempel fuq 7965 9777. TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti. ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Dar fuq u isfel, kbira u kantuniera b’erbg˙a tassodda, garaxx ta’ tliet karozzi u ©nien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz ra©onevoli. Çempel 7922 1577. IL-QAWRA: Appartament bi tnejn tas-sodda. Lest minn kollox u finishes lussuΩi, f’area kwieta. InkluΩ fil-prezz garaxx ta’ Ωew© karozzi. Prezz €140,000 Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7909 7981. GÓALL-KIRI ÓAL GÓAXAQ: Garaxx fit-triq 76 pied bi 15-il pied g˙oli 12-il filata bit˙a fuq wara. Lest minn kollox, inkluΩ dawl, ilma u drena©©. Tajjeb biex jintuΩa

g˙al store jew ˙anut Class 4. Prezz negozjabbli. Çempel 9942 4831 jew 7900 0109. AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Fridge bi tliet bibien, tal-bars. Imwejjed tondi, u si©©ijiet, sinkijiet tar-restoranti tal- istainless steel, hood extraction bil-mutur u control panel . Çempel 9811 0401 jew inkella fuq 2766 2800. Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Óelsien, The Torch u It-Torça. Qeg˙din bound f’sitt kotba ˙oxnin. Kundizzjoni tajba ˙afna. Jinbieg˙u bi prezz ir˙is. Çempel fuq 7922 1577. Inbieg˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil- pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, Mosta. Çempel g˙al aktar det-

talji fuq 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951. Kçina kompluta bl-appliances ta’ kulur abjad, b’wiçç tal-ir˙am, Carrara. Kompluta b’mejda u erba’ si©©ijiet. Qies 2.97m b’4.84m u 2.97m. U shape, kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,500. Çempel 21 416749 jew 9947 7188. Kçina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform ÌermaniΩ. €800 biss. Posapiatti antika, tal-kewba €250. Çempel 7960 4990 jew 2137 2212. Libsa tat-tie© daqs ©dida kompluta b’kollox. Prezz €399. Çempel 21 692182. Magna li ta˙dem is-suf tad-ditta Empiral, mag˙mula l-Ìappun. Tista’ ta˙dem ˙wejje©, kutri, xalel eçç. Fiha metru u nofs tul, ting˙alaq u tin©arr façilment. Prezz €65. Çempel fuq in-numru 7906 5460.

Mountain bike tad-ditta Regina, bil-gerijiet g˙all-prezz ta’ €120. Lombardo freestyle g˙all-prezz ta’ €140. Çempel 21 800821 jew 9959 7561.

perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz €100. Çemplu 21445871 KAROZZI Mini Cooper 2002 Silver, bi black panoramic sunroof, kundizzjoni tajba. 56,000 mil. Impurtata mill-Ingilterra. Full extras bis-seats tal-©ilda suwed. Prezz €8,500 jew l-eqreb offerta. Tpartit mhux aççettat. Çempel lis-sid fuq 7949 2092. Peugeot 306XN 1.4 Manual, petrol tal-1995. Sid wie˙ed u dejjem garaxxjata. G˙andha wkoll electric windows, power steering u central lock. Qatt ma kienet involuta f’inçident. Liçenzja mhux g˙olja. Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €1,800. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7900 6005. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. AGR PARTS GÓALL-KAROZZI

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel fuq 21 374823 jew 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7961 7945. Sodda tal-baby f’kundizzjoni

Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

22.07.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lillanzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq innumri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar

ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu, pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩi-

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

ka tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. NURSING Care and Cure Group Ltd. Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a. Nikru wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . Çempel 21 376946 jew 9947 0178. PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999. TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. www.tewmi.com TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel

9944 6918. VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun. Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet talVRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354. WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rub be rised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u lkes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S.

Mifsud, A42 Industrial Estate, ilMarsa. G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-gibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving . Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-˙ajt u tal-art. Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel g˙al stima b’xejn fuq 79960934. XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel g˙al aktar informazzjoni lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167. XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom. Mag˙mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju. Kompluti bil- fittings. Çempel fuq 7967 5053 jew 21 675 053.

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

22.07.2012

Almanakk

Ritratt mill-istorja IT-TEMP GÓALL-GÓADA TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

29°C

29 °C

30 °C

22 °C

21°C

21 °C

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 32 °c L-INQAS TEMPERATURA: 23 °c UV INDEX: 10 SITWAZZJONI ÌENERALI: HI Pressjoni baxxa testendi mit-Turkija sa Korsika waqt li pressjoni g˙olja testendi minn Franza sal- LO Libja TEMP: Ftit imsa˙˙ab b’waqtiet xemxin, f’xi waqtiet ikun pjuttost imsa˙˙ab

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mill-Punent g˙allMajjistral li jsir ftit qawwi lokalment qawwi f’xi waqtiet BAÓAR: Óafif g˙al moderat li jsir moderat g˙al qawwi IMBATT: Ftit li xejn

31 °C

33 °C

33°C

22 °C

21°C

23°C

Il-Point de Vue Hotel, is-Saqqajja, ir-Rabat - g˙adha tale quale kif kienet fl-antik

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 27°c

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

FREDDIE PORTELLI LIVE WAQT DINGLIFEST 2012

Waterfront Dispensary Forni 2I Pinto Wharf, FURJANA

Tarxien Pharmacy 59, Triq Óal Tarxien, ÓAL TARXIEN

Vivien Pharmacy Triq Patri Magri, MARSA

Vittoriosa Pharmacy 9, Triq il-Mina il-Kbira, IL-BIRGU

Lantern Pharmacy Misra˙ il-Kebbies, SANTA VENERA

St. Elias Pharmacy St. Elias Street, XGÓAJRA, limiti ta’ ÓAÛ ÛABBAR

St. Helen Pharmacy Triq Tumas Fenech, BIRKIRKARA

Green Cross Pharmacy 31, Misra˙ Gregorio Bonnici, IÛ-ÛEJTUN

Charing Pharmacy Triq il-Mimosa, TAL-PIETA'

Bronja Pharmacy ‘Sonata’, Triq il-Bronja, IÛ-ÛURRIEQ

Santa Marija Pharmacy 40, Triq l-G˙asfura, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

Rudolph Pharmacy 133, Triq Rudolph, TAS-SLIEMA

Bahrija Pharmacy Triq Raddet ir-Roti k/m Triq l-Iskola, IL-BAÓRIJA

Iklin Pharmacy Triq Geronimo Abos, L-IKLIN

Castle Pharmacy 2, Misra˙ l-Indipendenza, IR-RABAT GHAWDEX

Medicine Chest Pharmacy Triq Demitriju Farrugia, ÓAL GÓARGÓUR

Tony’s Pharmacy Triq Il-Qbajjar, MARSALFORN, GÓAWDEX

Nhar il-Ìimg˙a 27 ta’ Lulju, 2012, il-Kumitat Festa Esterna Santa Marija ta’ Óad-Dingli se jorganizza edizzjoni o˙ra tad-Dinglifest, attività g˙all-familja kollha bis-sehem ta’ talent lokali u nazzjonali. Id-DingliFest isir f’Misra˙ ÌuΩè Abela Óad-Dingli (il-pjazza ta’ ˙dejn il-Knisja) mit-8.00 pm ’il quddiem. Din is-sena l-mistieden speçjali ser ikun Freddie Portelli. Ikun hemm ikel u xorb u d-d˙ul hu b’xejn. ÌABRA KMIENI TA’ ITTRI MaltaPost p.l.c. tixtieq tavΩa lill-pubbliku li bi qbil malMalta Communications Authority, l-a˙˙ar ©abra mill-kaxxi tal-ittri kollha nhar it-Tlieta 24 ta’ Lulju 2012, ser isir fis14.00.

El Medina Chemist Triq il-Fliegu, IL-QAWRA

Lottu

Super 5

38 LOREEEN F’MALTA

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja 23.07.1993 – To˙ro© l-ewwel ˙ar©a tal-gazzetta KullÓadd. 23.07.1928 – Approvat mill-Parlament ilWorkers’ Compensation Act fi Ωmien il-Gvern tal-Compact. 23.07.1975 – Ji©i mressaq abbozz ta’ li©i millGvern Laburista biex ting˙alaq il-“MiΩbla” fiçÇimiterju 24.07.1895 – Twieled Pietru Pawl Saydon, skular tal-Bibbja li qaleb il-Bibbja g˙all-Malti, li fleqqel tal-kwistjoni politiku-reli©juΩa kien qal li ma kienx dnub tivvota Labour. 27.07.1945 – Fl-Assemblea Nazzjonali, Paul Boffa ppropona li jitne˙˙a s-Senat li kien nominat u li tibqa’ biss l-Assemblea Le©islattiva li kienet eletta direttament mill-poplu.

28.07.2001 - L-Awstraljan Ian Thorpe isir l-ewwel g˙awwiem li reba˙ sitt medalji tad-deheb f’edizzjoni wa˙da ta’ kompetizzjoni dinjija.

Il-kumpanija Stand Out Events ˙abbret li dalwaqt ser ikun hawn il-kantanta Loreen, li g˙adha friska mir-reb˙a tag˙ha tal-Eurovision 2012 bil-kanzunetta tag˙ha ‘Euphoria’. Fil-fatt Loreen ser tkun qed tag˙ti wirja spettakolari live flimkien mal-muΩiçisti tag˙ha fl-MFCC, Ta’ Qali, nhar lErbg˙a 25 ta’ Lulju, 2012. Dan l-avveniment ser jibda fit8pm. Il-kantanta ÛvediΩa Loreen li g˙ad g˙andha 28 sena, mhux biss ser tkun qed tinterpreta l-kanzunetta rebbie˙a tag˙ha ‘Euphoria’, iΩda wkoll xi kanzunetti o˙ra fosthom ‘My heart is refusing me’, ‘If she’s the one’ u ‘Sober’. Mistiedna f’dan l-avveniment kbir ser ikun hemm ukoll diversi talenti lokali. Ta’ min isemmi lil Tenishia, Kurt Calleja, Dj Ruby, Brooke u l-band friska MsLeads. Dawn kollha ser ikunu qed ikantaw u jdoqqu live. Dan l-avveniment kollu ser ikun preΩentat minn Nathan D. Biljetti jistg˙u jinkisbu g˙all-prezz ta’ 20 ewro (standard), u 50 ewro (VIP) biç-çans li jiltaqg˙u ma’ Loreen personali qabel l-ispettaklu. Dawn il-biljetti jistg˙u jinkisbu billi ççempel 2745 0000, 9940 6816 jew 7792 8761. Jistg˙u jinxtraw ukoll minn dawn l-istabbilimenti:- Central Business Centre f’ÓaΩ-Ûebbu©, Embassy Complex il-Belt Valletta, I Place Restaurant f’Marsaxlokk, Çaççu Bar ta’ Óal Qormi, Yorkdale Stationery tan-Naxxar and mill-MFCC f’Ta’ Qali.

22.07.2012

Sports

FORMULA 1

Fernando Alonso fil-pole position f’Hockenheim Fernando Alonso, sewwieq talFerrari, g˙al darb’o˙ra kiseb ilpole position f’kundizzjonijiet imxarrba fis-sessjoni qualifying f’Hockenheim. Ix-xita bdiet nieΩla qabel il-bidu tat-tieni qualifying fejn is-sewwieqa kollha kienu determinati li jag˙mlu ˙in tajjeb personali qabel max-xita kompliet iΩΩid. Is-sewwieqa ta’ Red Bull Sebastian Vettel u Mark Webber kienu t-tieni u t-tielet l-aktar veloçi, g˙alkemm tala˙˙ar, l-Awstraljan, ser ji©i relegat 5 postijiet fil-klassifika wara penalty li kkommetta. Is-sewwieqa McLaren Jenson Button u Lewis Hamilton ikkwalifikaw fis-7 u fit-8 post, imma ser jibdew it-tellieqa f’post og˙la bis-sa˙˙a tal-iΩball ta’ Webber. Michael Schumacher ta’ Mercedes kien ir-4 f’din it-tellieqa ©ewwa pajjiΩu qabel Nico Hulkenberg ta’ Force India li huwa ukoll ÌermaniΩ. Pastor Maldonado ta’ Williams spiçça fis-sitt post, mentri Paul di Resta ta’ Force India u Kimi Raikkonen ta’ Lotus spiççaw fid-9 u fl-10 post rispettivament. Di Resta u Raikonnen huma l-ewwel 2 sewwieqa li mhux ser jibbenefikaw minn fuq il- penalty li kkometta Webber talli qeleb ilgear. Kemm Alonso u kemm ilkarozza tieg˙u l-Ferrari kienu f’forma u kundizzjoni impekkabbli minkejja l-kundizzjonijiet diffiçli taç-çirkwit imxarrab. Iç-Champion dinji g˙amel 2 laps f’˙in veloçi immens g˙allpoΩizzjoni pole fejn spiçça biex kien 0.405 sekonda aktar veloçi minn Vettel. Alonso li kiseb il-pole preçedenti ta’ Silverstone, stqarr li ddeçiΩjoni li ˙a sabiex ibiddel ir-roti ma’ dawk ©odda g˙alla˙˙ar 2 laps tas-sessjoni, probabbilment wasslitu fejn wassli-

London 2012 Special fuq ONE Min-nhar il-Ìimg˙a 27 ta’ Lulju l-istazzjon ONE se jΩomm littelespettaturi a©©ornati b’dak li se jkun qed ise˙˙ waqt ilLog˙ob Olimpiku fil-kapitali IngliΩa Londra. Kuljum se jitwassal programm speçjali li jinkludi riΩultati, a˙barijiet u filmati millbosta kompetizzjonijiet ta’ dan l-akbar avveniment sportiv fiddinja. Óarsa speçjali lejn dak li jkun qed ji©ri fil-kontin©ent Malti b’mod speçjali fil-©ranet li fihom ikunu impenjati l-atleti Maltin. Se jixxandru wkoll g˙add ta’ servizzi, fosthom dwar eksatleti Maltin li fil-passat irrappreΩentaw lil pajiΩna filLog˙ob Olimpiku. Dan u aktar waqt London 2012 Special. Mis-27 ta’ Lulju sat-12 ta’ Awwissu, kuljum fit-8.10 ta’ filg˙axija fuq ONE. Produzzjoni u preΩentazzjoni ta’ Mario Bonnici.

tu fit-tellieqa g˙al pole position. Din id-deçizjoni g˙enet lil Alonso jtejjeb il-˙in tieg˙u fitti©rija. Alonso, Schumacher u Button kollha biddlu r-roti tag˙hom, Hamilton mill-banda l-o˙ra ma waqafx biex ibiddilhom. Dawk li marru l-ba˙ar f’din it-tellieqa g˙al qualifying kienu Felipe Massa ta’ Ferrari, Romain Grosjean ta’ Lotus u Nico Rosberg ta’ Mercedes. It-tlieta li huma fallew milli jiksbu post mal-ewwel 10. Grosjean u Rosberg ikkwalifikaw fil-15 u s-17-il post rispettivament, imma ser ji©u relegati 5 postijiet aktar l’isfel fil-klassifika min˙abba l-penalties li kisbu talli bidlu l-gearbox.

22.07.2012

Sports

BOXING

Reb˙a o˙ra knock-out g˙al Billy Corito Is-sensiela ta’ reb˙iet tal-‘HitMan’ Billy Corito, kompliet ilbiera˙ wara reb˙a impressjonanti li kiseb il-boxer Malti nhar il-Ìimg˙a 20 ta’ Lulju. Corito kiseb ir-reb˙a flewwel round meta b’sa˙˙a ta’ barra minn hawn, tefa’ mal-art lill-avversarju tieg˙u Eric ‘The Viking’ Thompson darbtejn fejn ir-referee kellu jg˙ajjat is-stand-up counts. L-avversarju ta’ Corito deher viΩibbilment skomdu u xxukkjat. Meta daqqet il-qanpiena sabiex tag˙ti sinjal g˙at-tieni round, il-corner man tal-‘Viking’ wera lir-referee li lboxer tieg˙u ma kienx f’kundizzjoni li jkompli. Il-©lieda kellha tkun ta’ 6 rounds ta’ 3 minuti kull sessjoni. Din kienet l-10 ©lieda ta’ Corito fejn 9 minnhom kien reba˙hom b’knock-outs, mentri l-o˙ra kien reba˙ha bilpunti. B’din ir-reb˙a, Corito rnexxielu jΩomm it-titlu g˙aç-çinturin EBF Intercontinental Heavyweight. Corito qieg˙ed miexi ’l fuq fil-klassifika tal-kategorija tal-EBF Heavyweight. Qabel din il-©lieda, Corito kien jinsab fisseba’ post. G˙alkemm dehret reb˙a façli g˙al Corito, huwa stqarr li l-avversarju kien kbir u ntimidanti kif ukoll b’sa˙˙tu ferm. Corito stqarr li reba˙ g˙ax kien l-aqwa boxer matul il-©lieda. Din il-lejla ta’ boxing kienet okkaΩjoni tajba g˙all-boxers Maltin fejn reb˙u 6 ©lidiet, ©abu ©lieda draw u tilfu wa˙da minn tmien ©lidiet tas-serata. Tyron Borg Ωamm ukoll it-titlu g˙aç-çintorin tal-EBF Intercontinental Cruiserweight wara li reba˙ il-©lieda tieg˙u kontra Cayan Hughes b’knock-out tekniku. Dione Galea li kien qieg˙ed jiddefendi t-titlu g˙aç-çinturin EBF Intercontinental Middleweight fi ©lieda kontra Jason Curtis, li huwa EBF Champion IngliΩ, spiçça fi draw. Din il-©lieda ser ter©a’ issir f’Novembru fejn Galea jkun qieg˙ed fil-periklu li jitlef it-titlu ta’ EBF Super Middleweight, European Champion. Alfred Bonnici ©ie skwalifikat fl-ewwel ©lieda tieg˙u kontra Paul Marsden, mentri l-a˙˙ar 4 ©lidiet ta’ Justin Grech vs Mike Roberts, Joseph Bonello vs Gary Catterill, Brandon Borg vs Billy Shah, u Lydon Chircop vs Omar Dusari kolha ntemmew b’reb˙iet g˙al boxers Maltin.

Borg ma˙tur referee fil-UEFA EUROPA LEAGUE Marco Borg, FIFA referee, in˙atar mill-UEFA b˙ala referee g˙al UEFA EUROPA LEAGUE g˙at-tieni qualifying round fejn irreffja log˙ba fir-Repubblika Çeka l-Óamis li g˙adda 19 ta’ Lulju 2012. L-assistant referees, Alan Camilleri u Sammy Attrd u r-raba’ uffiçjal Fyodor Zammit in˙atru mill-MFA. Il-log˙ba kienet bejn FK Mladá Boleslav (Repubblika Çeka) kontra Thór Akureyri (Islanda) fil-Mestský Stadium. Mladá Boleslav reb˙u l-partita bliskor ta’ 3-0 fejn Magera g˙amel doppjetta u Scuk kompla jitfa’ lit-tim fil-vanta©© meta skurja fl-a˙˙ar 10 minuti tal-log˙ba.

Il-Grand Prix tal-Ìermanja fil-Klabb McLaren Ilum, il-Óadd 22 ta’ Lulju fis-2.00 ta’ wara nofsinhar, il-Klabb talMcLaren tal-F1 ta’ Malta ser juri dirett fuq skrin kbir l-10 tellieqa tal-Kampjonat Dinji tal-Formula 1 g˙al dan l-ista©un meta fuq iççirkwit ta’ Hockenheim isir il-Grand Prix tal-Ìermanja. Iç-çirkwit twil 4.574 kilometru b’67 dawra. Din it-tellieqa timmarka eΩatt nofs il-kampjonat li din is-sena jinkludi g˙oxrin Grand Prix. Il-McLaren F1 Club ta’ Malta jistieden lid-dilettanti kollha biex jing˙aqdu ma’ membri tal-klabb fis-Serjeant’s Mess fil-Padiljun tal-Isports f’Kordin biex wara li jsegwu flimkien it-tellieqa, jkollhom l-opportunità li jistg˙u jirb˙u o©©etti relatati mal-F1. G˙as-sewwieq tal-McLaren Lewis Hamilton, din se tkun il-mitt Grand Prix minn mindu beda l-karriera tieg˙u fil-F1 5 snin ilu mal-Vodafone McLaren Mercedes. Matul dan il-perijodu, huwa reba˙ 8 itlielaq, tela’ fuq il-podju 46 darba, 21 darba kiseb il-pole position u fl-2008 reba˙ il-Kampjonat Dinji tal-F1. F’dik is-sena kien reba˙ ukoll il-Grand Prix tal-Ìermanja g˙all-ewwel darba fuq iç-çirkwit ta’ Hockenheim.

Log˙ba ta’ ˙biberija mill-Hibs Hibernians FC ser jipparteçipaw f’log˙ba friendly kontra t-tim barrani ta’ Sheffield United. Din il-log˙ba ser issir fil-Hibernians Stadium nhar l-Erbg˙a 25 ta’ Lulju fis-7.30pm. Barra minn hekk, bi t˙ejjija g˙all-bidu ta’ Kampjonat ©did 2012/13, il-Hibernians Supporters Club g˙adhom kemm niedew skema ta’ ©bir ta’ fondi b’risq it-tim tal-Hibernians FC. Il-Kumitat qieg˙ed jitlob l-appo©© talpartitarji kollha biex jissie˙bu f’din l-iskema li se tkun tikkonsisti li kull sostenitur jintrabat li jag˙ti donazzjoni tieg˙u darba fix-xahar. Il-membru tal-Kumitat li huwa responsabbli minn din l-iskema huwa Oglive Busuttil u kull minn jixtieq jag˙mel kuntatt mieg˙u jista’ jçempel fuq in-numru: 99894427

22.07.2012

Sports

OLIMPJADI

Óamest ijiem o˙ra jibdew l-Olimpjadi – Londra 2012 Din l-a˙˙ar ˙ar©a tal-KullÓadd qabel jibdew l-Olimpjadi – Londra 2012 fiha informazzjoni, affarijiet ta’ interess ©enerali, kurΩitajiet u intervisti dwar dan l-akbar avventiment sportiv tad-dinja, avveniment bi storja kbira, avveniment li kwaΩi kul˙add f’xi ˙in jew ie˙or isegwih, anki jekk ma jkunx dilettant tal-isports. Fil-˙ar©iet li jmiss ta’ din il-gazzetta ikun hemm servizzi dwar l-a˙˙ar riΩultati u reb˙ ta’ midalji.

Lord Sebastian Coe jibqa’ fiduçjuΩ fost il-˙afna diskorsi negattivi Sebastian Coe li fi Ωmienu kien atleta mag˙ruf IngliΩ, u llum responsabbli mill-organizzazzjoni tal-Olimpjadi ta’ Londra, qal li n-nies huma immensament poΩittivi dwar lOlimpjadi tal-Londra, minkejja inkwiet fuq is-sigurtà, t-trasport u xi sponsors. Huwa qal “Hemm affarijiet li g˙amilna tassew tajjeb, f’dak li g˙andu x’jaqsam mal-façilitajiet li bnejna g˙al Log˙ob, u li fa˙˙runa fuqhom kemm atleti kif ukoll il-medja internazzjonali”. Lord Coe iddefenda l-organizzaturi minn akkuzi li ttrattaw ˙aΩin id-drittijiet tal-isponsors. Il-preΩentatur sfida lil Coe jekk hu jkunx jista’ jattendi l-log˙ob liebes T-shirt birriklam tal-Pepsi. It-twe©iba ta’ Lord Coe kienet “Le, probabbli li ma tit˙alliex tid˙ol liebes hekk g˙ax il-Coca Cola huma l-isponsors u dawn investew miljuni ta’ liri mhux biss f’dan il-pro©ett imma

wkoll fl-isport. Huwa importanti li dawn l-isponsors ikunu protetti.” Apparti l-isponsors, Coe kien ippressat ukoll fuq it-trasport li qed ikun offrut lill-atleti u uffiçjali Olimpiçi. Il-preΩentatur semmielu li grupp ta’ atleti Amerikani intilfu huma u sejrin lura mit-ta˙ri©. Madan-kollu Coe irrisponda billi qal li minn 100 vja©©, xufier ta’ kowç minnhom ˙a Ωball u dar minn triq ˙aΩina u ntilef u li b’daqshekk ma ©arax xi diΩastru. Coe qal li din hi biçça xog˙ol kbira ˙afna u kkomplikata. Trid ikollok l-abbilità li f’19-il jum torganizza 26 kampjonat tad-dinja fl-istess ˙in. Huwa kompla li dan huwa challenge kbir. Ebda belt ma jkollha biçça xog˙ol kbira daqskemm meta torganizza l-Log˙ob Olimpiku. Lord Coe qal li din il-©img˙a qatta’ ˙afna ˙in fil-Villa©© Olimpiku u diversi nies fa˙˙ru

Lord Sebastian Coe, President tal-Kumitat Organizzattiv tal-Olimpjadi ta’ Londra x-xog˙ol li sar u li raw b’g˙ajnejhom. Ìurnalista Awstraljan qallu li hu attenda erba’

Log˙ob Olimpiçi u dan huwa l-aqwa g˙al dak li huma façilitajiet g˙ax-xandir. Coe qal

Jin˙ataf il-President tal-Kumitat Olimpiku tal-Libja

B˙alissa ninsabu lejliet il-ftu˙ tal-Log˙ob Olimpiku, eΩattament fis-27 ta’ Lulju. Id-dilettanti Maltin aktarx li kollha se jiffukaw fuq il-log˙ob u dak kollu li g˙andu x’jaqsam mar-reb˙ tal-midalja eçç. Imma llum g˙andna ftit informazzjoni differenti g˙alkemm relatata mal-Olimpjadi. dwar l-Akkademja Olimpika Internazzjonali (IOA). Din l-Akkademja g˙andha rwol importanti fl-edukazzjoni Olimpika. Xog˙olha hu li tifta˙ it-triq g˙al ideat umanitarji permezz tal-isport. F’nofs Ìunju, g˙al ©img˙atejn s˙a˙, saret it-52 sessjoni tal-Akkademja f’Olympia l-Greçja fejn iltaqg˙u edukaturi, uffiçjali g˙oljin ta’ istituzzjonijiet sportivi, membri ta’ kumitati u akkademji olimpiçi, membri ta’ federazzjonijiet internazzjonali, ©urnalisti sportivi, atleti li reb˙u medalji flOlimpjadi u atleti o˙rajn, fejn flimkien ipparte˙ipaw f’laqg˙at, diskussjonijiet fi gruppi, ˙ar©iet kulturali, attivitajiet sportivi u o˙rajn ta’ rikreazzjoni. Il-President tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali, Jacques Rogge, qal li l-moviment Olimpiku, huwa qabel xejn moviment li jeduka b’attivitajiet immirati lejn iΩ-Ωg˙aΩag˙ tad-dinja. Is-su©©ett tas-sessjoni ta’ din is-sena kien: “Il-log˙ob Olimpiku u kif ji©u ’l quddiem il-prinçipji taddemokrazija permezz tal-moviment Olimpiku”. Malta kienet rappreΩentata minn g˙alliema tal-PSD, Alison Vella li hija wkoll tiratriçi tal-Air Rifle u Duncan Micallef, student l-MCAST u kowç f’nursery tal-futbol.

Il-President tal-Kumitat Olimpiku tal-Libja, Nabil Elalem, safa ma˙tuf fi Tripli matul din il-©img˙a. Skont persuni fuq il-post, Elalem kien fil-karozza tieg˙u ma’ xi ˙add ie˙or u Ωew© karozzi b’nies armati waqqfuhom. Kelliem tal-Kummissjoni Olimpika tal-Libja qal fuq it-tv li n-nies armati qalu li kienu mill-armata u “talbu” lil Elalem biex imur mag˙hom. Madankollu aktar tard kien miç˙ud li dawn in-nies kienu mill-armata. S’issa g˙adu kollox mistur, la hu mag˙ruf min ˙atfu u lanqas fejn jinsab Elalem. Il-persuna l-o˙ra li kienet ma’ Elalem t˙alliet fil-karozza. Il-ministru tal-isports Libjan Fethi Tarbel, qal lil Reuters li “A˙na nikkundannaw din it-tip ta’ azzjoni. Min g˙amel dan latt huwa kriminal”. Il-President tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali, Jacques Rogge, wera t˙assib serju dwar dan l-inçident u offra kull g˙ajnuna possibbli li l-KOI jista’ jag˙ti.

22.07.2012

Sports

OLIMPIJADI

“Jekk tpo©©i mira, bid-determinazzjoni xi darba tkun tista’ til˙aqha” - Andrew Chetcuti Minkejja li ilu ˙afna nieqes minn Malta, se jkun wie˙ed mill-parteçipanti li se jkunu qed jirrappreΩentaw lil pajjiΩna fil-kompetizzjoni tal-100 metru ‘freesyle’ fl-Olimpjadi 2012. KRISTA CARUANA tkellmet mall-g˙awwiem ANDREW CHETCUTI li j˙ossu onorat li se jkun qieg˙ed jirrappreΩenta lil pajjiΩna f’din il-kompetizzjoni hekk presti©©juΩa.

Kemm ilek tipprattika l-isport talg˙awm u kif bdejt f'dan l-isport? Ilni ng˙um sa mill-età t’4 snin g˙ax il©enituri tieg˙i sa minn çkuniti riduni nitg˙allem ng˙um u g˙alhekk g˙allmuni ng˙um sa minn età Ωg˙ira biex b’hekk anke huma setg˙u jserr˙u rashom li meta kont inkun fil-ba˙ar ma kontx inkun fil-periklu g˙ax kont naf ng˙um. Niftakar li g˙all-bidu kont nibΩa’ ˙afna ng˙um fil-pools. Imbag˙ad bdejt nie˙u l-g˙awm b’mod professjonali f’dawn l-a˙˙ar 10 snin. G˙axar snin ilu kont ipparteçipajt fl-ewwel kompetizzjoni tal-g˙awm wara li l-kowç tieg˙i kien induna li g˙andi potenzjal. Kemm tqatta’ ˙in tit˙arre© f’dan lisport? Bejn wie˙ed u ie˙or, kull ©img˙a nag˙mel madwar sitt sig˙at nit˙arre© bil-‘weights’, tnax -il sieg˙a g˙awm u erba’ sig˙at o˙ra conditioning. Inti b˙alissa qed tg˙ix fl-Istati Uniti. Xi tg˙idilna dwar l-esperjenzi li kellek s’issa f’kompetizzjonijiet tal-g˙awm flAmerika? Ftit ilu lestejt l-ewwel sena tieg˙i flUniversità Teknika ta’ Georgia f’Atlanta. B˙ala parti mill-istudji tieg˙i, ng˙atajt borΩa ta’ studju biex inkompli nit˙arre© aktar fl-g˙awm. Is-sena li g˙addiet kelli çans nipparteçipa f’kompetizzjoni nazzjonali tal-g˙awm u li fiha pparteçipaw diversi g˙awwiema professjonali minn madwar l-Amerika kollha. L-isfida li jmiss g˙alik huma l-Olimpjadi 2012 fejn se tkun qed tirrappreΩenta lil Malta. Kif ikkwalifikajt g˙al din il-kompetizzjoni? Óadt sehem bosta drabi f’kompetizzjonijiet mat-tim nazzjonali Malti talg˙awm, fosthom fl-Irish Olympic Trials, fis-Slovakia Grand Prix u anke f’Messina fi Sqallija. Ikkwalifikajt g˙allOlimpjadi 2012 wara li rnexxieli nikseb l-akbar ammont ta’ punti permezz tal100 metru freestyle waqt il-Log˙ob talPajjiΩi Ûg˙ar li saru f’Liechtenstein f’Ìunju tal-2011. Imbag˙ad irnexxieli ntejjeb il-˙inijiet tieg˙i f’Andorra u b’hekk irnexxieli nikkwalifika g˙allOlimpjadi 2012. Kif qed t˙ejji lilek innifsek g˙al din il-

kompetizzjoni? Ftit ilu kont l-Afrika t’Isfel fejn kont qed nag˙mel ta˙ri© intensiv mal-kowç li kien jie˙u ˙siebi meta kont ng˙ix f’Dubaj, Grant Kritzinger. Illum stess, flimkien mal-ghawwiema l-o˙ra Nikki Muscat u l-kowç nazzjonali Andy Colbourn, se nkun qed nitlaq lejn Londra fejn hemmhekk mistennija nqattg˙u erbat ijiem ta’ ta˙ri© intensiv biex inkomplu nippreparaw ru˙na tajjeb. X’inhuma l-aspettattivi tieg˙ek g˙allOlimpjadi 2012? Jien inqis ru˙i b˙ala persuna realistika ferm u aktar milli qed niffoka fuq f’liema post nista’ nispiçça f’din il-kompetizzjoni, aktar qed niffoka biex nikseb rekord nazzjonali g˙all-Malta fil-

100 metru freestyle. Nixtieq li nikser ir-rekord li g˙andi jien stess ji©ifieri dak ta’ 51.85 sekonda. Naf li sa minn tfulitek, il-˙olma tieg˙ek dejjem kienet li tirrappreΩenta lil Malta fl-Olimpjadi. Issa li din il-˙olma saret realtà, x’ser tkun l-isfida li jmiss g˙all-karriera sportiva tieg˙ek? B˙alissa huwa diffiçli ˙afna li n˙ares aktar ‘il quddiem mill-Olimpjadi. G˙alija l-˙olma tieg˙i minn dejjem kienet dik li nirrappreΩenta lil Malta u dan huwa unur kbir g˙alija. Wara l-Olimpjadi 2012, l-isfida tieg˙i Ωgur li se jkunu l-Olimpjadi 2016 u se nibda na˙dem minn issa biex inkun nista’ ner©a’ nikkwalifika g˙alihom biex inkun nista’ nipparteçipa.

X’messa©© tg˙addi lil dawk it-tfal u Ωg˙aΩag˙ li jixtiequ jibdew jipprattikaw xi sport imma g˙al xi ra©uni qed jaqtg˙u qalbhom? B’mod ©enerali l-isport huwa tajjeb g˙ax jg˙in biex jitnaqqas l-istress u lpressjoni, speçjalment dik marbuta malistudju akkademiku. Fil-kaΩ tieg˙i, jien kont insib li kull meta kont nit˙arre©, kont immur a˙jar fis-su©©etti akkademiçi. Huwa veru li mhux dejjem tikseb irriΩultati mixtieqa, imma l-aktar ˙a©a importanti hija li tibqa’ temmen filkapaçitajiet tieg˙ek sal-a˙˙ar. Mhux qed ng˙id li din hija xi ˙a©a façli, imma nemmen li jekk tpo©©i mira li tg˙id li tixtieq til˙aq, permezz taddeterminazzjoni, xi darba tkun tista’ til˙aqha.

22.07.2012

Sports

OLIMPJADI

Ta’ ˙ames snin bdiet tipprattika l-g˙awm u minkejja li g˙ad g˙andha 18 -il sena, di©à kellha x-xorti li tirrappreΩenta lil pajjiΩna f’diversi kompetizzjonijiet internazzjonali. L-kompetizzjoni li jmissha hija l-Olimpjadi 2012. KRISTA CARUANA tkellmet mal-g˙awwiema NIKKI MUSCAT dwar il-karriera talg˙awm u anke dwar l-aspettattivi tag˙ha g˙all-Olimpjadi 2012.

Kemm g˙andek Ωmien u kemm ilek tipprattika l-isport tal-g˙awm? G˙adni kemm g˙alaqt it-tmintax -il sena u ilni nipprattika l-g˙awm tlettax il sena. Kemm tqatta’ ˙in tit˙arre© f’dan lisport? Jien inqatta’ aktar minn erba’ sig˙at kuljum. Normalment, nhar ta’ Óadd biss ma nag˙milx ta˙ri©. Matul il-karriera tieg˙ek ipparteçipajt f'diversi kompetizzjonijiet kemm lokalment kif ukoll internazzjonalment. Liema kienet l-aktar kompetizzjoni li tag˙tek sodisfazzjon? Kelli ˙afna esperjenzi sbie˙, ji©ifieri diffiçli biex tag˙Ωel. Imma l-aktar kompetizzjoni li bqajt niftakar sew u li baqg˙et g˙al qalbi ˙afna, ma kinitx wa˙da mill-Kampjonati Mondjali jew mill-GSSE, iΩda kienet il-kompetizzjoni tal-FISEC 2008 li kienet saret f'Malta stess. Ma kontx qeg˙da nistenna medalji individwali jew ˙inijiet daqstant tajbin, g˙ax kont g˙adni Ωg˙ira. Imma il-fatt li g˙amilt dak kollu li ma kontx qed nistenna, g˙amlet dik il-kompetizzjoni wa˙da mill-favoriti tieg˙i. Fl-opinjoni tieg˙ek, liema huma l-karatteristiçi ewlenin li jag˙mlu g˙awwiem tajjeb? L-ewwelnett, jiena nemmen li biex tkun g˙awwiem tajjeb, irid ikollok il’feel’ tajjeb ˙afna tal-ilma. Nemmen ukoll li jrid ikun jog˙©bok dan l-isport. Imma jekk ikollok dawn il-fatturi kollha ming˙ajr ma jkollok il-

©enituri li jg˙inuk u jwassluk g˙atta˙ri© kull filg˙odu u filg˙axija, nemmen li kwaΩi jkun impossibbli li til˙aq livell tajjeb. L-isfida li jmiss g˙alik huma l-Olimpjadi 2012 fejn se tkun qed tirrappreΩenta lil pajjiΩna. Kif ikkwalifikajt g˙al din ilkompetizzjoni? Is-sena l-o˙ra jiena kont ksibt l-akbar ammont ta’ punti fis-sistema tal-g˙awn tal-FINA u g˙alhekk ©ejt mag˙Ωula biex nikkompeti fl-Kampjonati tad-Dinja f’Shanghai. Billi kont l-unika tifla li ©ejt mag˙Ωula, jien biss kelli l-possibbiltà biex din is-sena nirrappreΩenta lil

pajjiΩna fl-Olimpjadi. G˙alhekk, meta er©ajt ksibt riΩultat tajjeb ˙afna u g˙al darb’o˙ra er©ajt ksibt l-akbar ammont ta’ punti li tellajt bil-FINA, jien kont mag˙Ωula biex nikkompeti fl-Olimpjadi 2012. Kif qed t˙ejji lilek innifsek g˙al din ilkompetizzjoni? Jiena ilni ˙afna nittrenja din is-sena; kuljum filg˙odu u filg˙axija. Imma dawn l-a˙˙ar xahrejn, kelli ta˙ri© li kien iΩjed diffiçli u li kien ˙afna aktar speçifiku mal-kowç tieg˙i Andy Colbourn. Issa kwaΩi lesti mix-xog˙ol kollu li kellna nag˙mlu u fil-fatt, se nit-

laq lejn Londra g˙all-Olimpjadi, nhar ilÓadd li ©ej. X'inhuma l-aspettattivi tieg˙ek g˙allOlimpjadi 2012? Meta nikkunsidraw kompetizzjonijiet kbar b˙al dawn, irridu nibqg˙u realistiçi u poΩittivi fl-istess ˙in. G˙alhekk, jien g˙andi l-g˙an li nikseb rekord nazzjonali ©did fil-50m freestyle; it-tellieqa li se ntellaq. B˙ala g˙awwiema professjonali, x’ta˙seb dwar il-livell ta’ din id-dixxiplina sportiva f’pajjiΩna? Il-livell tal-g˙awm f’Malta qieg˙ed dejjem jitjieb, g˙alhekk nisimg˙u b'˙afna rekords jinkisru l-˙in kollu. Imma jiena nemmen li kieku nag˙tu aktar importanza lill-g˙awm, kif jing˙ata f’pajjiΩi barranin, a˙na jkollna livell tajjeb biΩΩejjed biex in©ibu riΩultati tajbin b˙alma j©ibu pajjiΩi ˙afna akbar minn Malta. T˙oss li f’pajjiΩna, l- isport b’mod in©enerali qed jing˙ata l-importanza li jixraqlu? L-importanza tal-isport f’Malta qed tiΩdied, imma nemmen li baqa’ ˙afna x’isir biex l-atleti Maltin jing˙ataw limportanza u dak kollu li ˙aqqhom. L-atleti Maltin jag˙mlu ˙afna aktar sagrifiççji minn atleti barranin g˙ax iridu jla˙˙qu mal-iskola jew maxxog˙ol. G˙alhekk nemmen li l-atleti Maltin u G˙awdxin g˙andhom ikunu apprezzati ˙afna aktar.

22.07.2012

A˙barijiet

PAWLU FREJJEÌ IMÇANFAR MINN KASTILJA Id-dehra tal-manigoldi u tat-tough guys mal-bieb tad-Dar Çentrali tal-Partit Nazzjonalista l-Óamis 12 ta’ Lulju, waqt il-Kumitat EΩekuttiv tal-Partit Nazzjonalista, kien diΩastru medjatiku li niΩel ˙aΩin ˙afna mad-diri©enti tal-PN li huma konxji tad-dehra li biha jrid jidher il-Partit, speçjalment ma’ dawk il-votanti li mhumiex partitarji militanti tal-PN. Ja˙ti g˙al dan id-diΩastru kien is-Segretarju Ìenerali tal-Partit Nazzjonalista, Pawlu Borg Olivier, li ddeçieda li jinqeda bil-manigoldi ta’ mad-dawra ta’ Austin Gatt b˙ala turija ta’ forza quddiem ‘lIstamperija’, f’mument mill-aktar sensittiv g˙all-Partit Nazzjonalista meta n˙are© l-interdett kontra Jeffrey Pullicino Orlando, Jesmond Mugliett u Franco Debono. Fost il-manigoldi li kienu jg˙assu quddiem id-Dar Çentrali tal-PN, kien hemm nies b’rekord kriminali, apparti l-famuΩ Ernest Tonna li g˙al xog˙ol wie˙ed, g˙andu tlieta u suppost ila˙˙aq ukoll mas-sigurtà tad-Dar Çentrali. Pawlu Borg Olivier qala’ ˙asla kbira minn Kastilja g˙al din l-a˙˙ar Ωelqa tieg˙u f’sensiela twila ta’ Ωelqiet minn tieg˙u, li mbarazzaw mhux ftit lill-Partit Nazzjonalista minn kemm ilu Segretarju Ìenerali tal-PN. Borg Olivier kien imçanfar g˙ax, b’din l-a˙˙ar fro©a tieg˙u, ta l-impressjoni li l-PN huwa l-partit tal-marmalja. Intant, g˙al-laqg˙a ta’ din il-©img˙a tal-Kumitat EΩekuttiv Nazzjonalista fejn kienet diskussa t-talba g˙at-tkeççija ta’ Richard Cachia Caruna mressqa minn Jeffrey Pullicino Orlando, Pawlu Borg Olivier ˙a ˙sieb li mal-bieb did-darba jintuΩaw is-security proprja tal-Istamperija, g˙alkemm Ernest Tonna u s˙abu kienu fuq in-na˙a ta’ ©ewwa. Intant, minn informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta, Pawlu Borg Olivier, li huwa mag˙ruf flIstamperija Tal-Pietà bil-laqam ta’ ‘Pawlu Frejje©’, re©a’ g˙amel brutta figura aktar tard din il©img˙a, meta mar g˙all-funeral ta’ ˙u wie˙ed mill-impjegati tad-Dar Çentrali u da˙al fil-knisja waqt il-˙in tat-tqarbin.