Ħarġa 29 ta' Lulju 2012

www.kullhadd.com

weGÓdA oÓrA Mhux iMwettqA

iS-SAGA tA’ FoMM ir-riÓ

Il-Óadd 29 ta’ Lulju, 2012 Óar©a Nru 994

Prezz ›0.80

Ara pa©na 8

tAÓt GonziPn – FLiMkien koLLox PoSSibbLi

dAwL u iLMA b’xeJn GÓAL tAL-JottiJiet F’tiGnÈ SkAndLu ieÓor tA’ trAnSPort MALtA: AuStin GAtt FoMMu Sieket

minn Krista Caruana Din il-gazzetta tinsab f’poΩizzjoni li tiΩvela abbuΩ sfaççat li kien g˙addej fix-Xatt ta’ Tignè bejn l-2009 u l-15 ta’ Lulju 2011, f’dak li hu mag˙ruf b˙ala l-eks-MMA Berths ta’ Tignè.

Minn informazzjoni li g˙andha f’idejha din il-gazzetta, jirriΩulta kif bejn l-

2009 u Lulju tal-2011, f’din il-parti taxXatt ta’ Tignè kien qieg˙ed isir abbuΩ kbir meta kien qieg˙ed jittie˙ed dawl u ilma ming˙ajr ˙las mis-sidien tal-jottijiet li kienu jsor©u max-xatt.

Kif jixhdu anke ritratti li qed nippubblikaw, diversi sidien tal-jottijiet li kienu jsor©u l-opri tal-ba˙ar tag˙hom ma’ dan ix-xatt, kienu qed jie˙du s-

servizz tad-dawl u l-ilma b’mod dirett minghajr ma kellhom l-ebda modules li jirregolaw it-te˙id ta’ dawl u l-ilma u g˙aldaqstant dan juri li s-sidien taljottijiet ma ˙allsux g˙al dawn isservizzi.

Domandi dwar dan l-abbuΩ tqajmu fil-Parlament mid-Deputat Mexxej Laburista g˙all-Affarijiet tal-Parlament,

An©lu Farrugia, iΩda minkejja li staqsa serje ta’ domandi dwar l-operat taleks-MMA Berths ta’ Tignè li jaqg˙u ta˙t ir-responsabbiltà politika ta’ Austin Gatt, il-Ministru Gatt baqa’ ma tax risposta wa˙da.

Ara rapport dettaljat f’pa©na 3

L-Awditur intern tAL-MePA Joe FALzon

whiStLebLower iMtAJJAr Min-noFS L-Awditur Intern tal-MEPA, Joe Falzon, jg˙id li lfatt li kien kritiku lejn l-amministrazzjoni f’diversi rapporti li g˙amel, Ωgur li ma g˙enx biex ji©i kkunsidrat biex ikompli l-˙idma tieg˙u fi ˙dan lUffiççju tal-Ombudsman.

Joe Falzon iddikjara dan f’intervista ma’ din ilgazzetta, fejn fost l-o˙rajn tkellem dwar il-mod inuman li bih ©ie mg˙arraf li l-inkarigu tieg˙u ser jintemm nhar l-Erbg˙a, l-1 t’Awwissu.

Falzon jis˙aq li bix-xieraq kellu jkun il-Ministru Mario DeMarco jew iç-Chairman tal-MEPA Austin Walker li jinfurmawh bit-terminazzjoni talinkarigu tieg˙u u mhux l-Ombudsman. Jg˙id ukoll li hu kellu jing˙ata d-dritt li jag˙Ωel hu jekk g˙andux ikompli bil-˙idma tieg˙u jew inkella jiqafx.

Tkompli f’pa©na 3

02

29.07.2012

A˙barijiet

Id-dejn tal-pajjIÛ jIÛboq It-tkabbIr ekonomIku Skont rapport tal-Eurostat id-dejn ta’ pajjiΩna dan l-a˙˙ar tela’ g˙al 75% tal-Prodott Domestiku Gross (PDG). Dwar din is-sitwazzjoni inkwetanti RITIANNE AGIUS talbet l-opinjoni ta’ diversi esperti f’dan il-qasam.

“Dejn ta’ 75% tal-PDG jhedded l-investiment”

CHARLES MANGION

Kelliem Laburista g˙all-IΩvilupp Ekonomiku, is-Servizzi Finanzjarji, Pensjonijiet u Chairman tal-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi L-a˙˙ar çifri tal-Eurostat juru li, kontra dak li bassar ilGvern, id-dejn nazzjonali flewwel kwart tal-2012 kien digà la˙aq il-75% tal-©id nazzjonali, minkejja li l-Gvern kien ikkommetta ru˙u li jniΩΩel id-dejn g˙al 66.9% talPDG. Fis-sitwazzjoni internazzjonali preΩenti, il-fallimenti fil-miri tad-dejn tal-Gvern Nazzjonalista Ωgur li ma jg˙inu xejn biex i˙ajru investiment produttiv. Minkejja lfta˙ir tal-Gvern, l-investiment produttiv privat ilu nieΩel, tant li fl-2011, apparti l-Greçja u l-Irlanda, Malta kellha lanqas rata t’investiment privat

fl-UE. Il-Gvern issa kellu jer©a’ jammetti li l-mira tieg˙u tad-dejn kienet wisq ottimista u rrevediha ’l fuq g˙al 72% talPDG. Billi fl-2011 id-dejn kien ukoll 72% tal-PDG, din il-mira ©dida tal-Gvern tfisser ukoll li l-Gvern qata’ qalbu milli jbaxxi d-dejn kif kien wieg˙ed lill-UE fil-programm ta’ stabbiltà, kif ukoll kif kien wieg˙ed fil-Ba©it li g˙adda.

Din l-instabbiltà fi ˙dan ilGvern qed tnaffar l-investiment produttiv u qed tnaqqas il-kunfidenza fost il-konsumaturi. Dan qed iwassal g˙al sta©nar fil-qasam tal-bejg˙ mill-˙wienet u negozji o˙ra.

Barra minn hekk, min˙abba linçertezza li teΩisti, b˙alissa anke l-amministrazzjoni ta’ pajjiΩna tinsab sta©nata.

“Il-Ministru ma tax ˙jiel dwar il-pjani li g˙andu biex iraΩΩan u jaqta’ d-dejn” KARMENU VELLA

Kelliem Laburista g˙all-Finanzi Dan l-a˙˙ar re©a’ qed jo˙ro© biç-çar il-falliment li l-Ministru tal-Finanzi qed ikollu fl-immani©©jar tal-finanzi pubbliçi, hekk kif it-tbassir finanzjarju tieg˙u dejjem kien iΩΩejjed, Ωbaljat, u ’l bog˙od mir-realtà.

Min˙abba dan, il-Ministru qatt ma ˙a l-miΩuri neçessarji biex iraΩΩan is-sitwazzjoni milli tkompli tiddeterjora, u s’issa g˙adu ma ta l-ebda ˙jiel dwar il-pjani li g˙andu biex iraΩΩan u jaqta’ d-dejn.

Tant hu hekk li ©ie mwissi kemm il-darba mill-Kummissjoni Ewropea u mill-Fond Monetarju Internazzjonali li l-miri tieg˙u ma kinux se jintla˙qu, u li l-Gvern kien qed jonqos g˙ax lanqas biss kellu pjan ta’ kontin©enza f’kaΩ li l-miri tieg˙u ma jintla˙qux – kif fil-fatt ©ara. Il-Ministru jibqa’ jinjora sinjali çari b˙alma huma r-riçessjoni, il-qag˙da prekarja fis-suq taxxog˙ol, il-mod ta’ kemm qed tikber l-inflazzjoni, kif ukoll ilmod bla raΩan ta’ kif qed jiΩdied il-dejn tal-Gvern.

Iktar kemm jg˙addi Ωmien iktar dan il-Gvern qed ikompli jitlef kull kredibbiltà fl-oqsma finanzjarji u ekonomiçi.

“Il-Gvern issellef aktar u t-tkabbir ekonomiku naqas” Dr GORDON CORDINA

Ekonomista

F’dawn l-a˙˙ar xhur il-Gvern issellef iktar, anke min˙abba li kien hawn ˙afna investituri lesti jixtru d-dejn tieg˙u, filwaqt li ttkabbir ekonomiku naqas. Dawn kienu l-fatturi, fost o˙rajn, b˙al pereΩempju l-garanzija fuq id-dejn tal-Greçja, li wasslu g˙aΩ-Ωieda li rajna.

Il-figuri fihom infushom ma jo˙olqux inkwiet serju immedjat, anke meta tara li l-medja taΩ-Ûona Ewro hija dejn ta’ 88% tal-PDG. Madankollu, wie˙ed jista’ jit˙asseb meta jara li l-interessi li l-pajjiΩ qed i˙allas fuq dan id-dejn issa waslu biex jil˙qu, bejn wie˙ed u ie˙or, it-tkabbir fl-ammont ta’ d˙ul li l-ekonomija qieg˙da ti©©enera. Importanti li fis-snin li ©ejjin, jew nikbru iktar, jew innaqqsu din l-ispiΩa.

“Il-©udizzju tal-PM fuq l-infiq ma kienx g˙aqli” Dr KONRAD MIZZI Espert tal-finanzi u l-amministrazzjoni pubblika Id-dejn g˙andu jkun eΩaminat filkuntest tal-pro©etti li se jiffinanzja.

Sfortunatment filwaqt li d-dejn f’pajjiΩna Ωdied b’mod allarmanti, l-infrastruttura kompetittiva talpajjiΩ waqg˙et lura. PereΩempju, il-pajjiΩ g˙ad m’g˙andux infrastruttura tal-ener©ija nadifa u effiçjenti. G˙aldaqstant il-©udizzju talPrim Ministru fuq l-infieq Ωgur ma kienx g˙aqli.

Il-mira ori©inali tal-Gvern kienet li d-dejn g˙al din is-sena jkun anqas min 67% tal-PDG. Ir-realtà hija li d-dejn tela’ g˙al 75% tal-PDG tag˙na. Dan ifisser li Lawrence Gonzi g˙abba kull familja Maltija bi kwaΩi €40,000 dejn.

Huwa inkwetanti aktar il-fatt li d-dejn tal-Enemalta, l-Air Malta u pro©etti li ma jidhrux fuq il-kotba tal-Gvern mhumiex inkluΩi f’dawn il-figuri. L-g˙aΩliet ˙Ωiena tal-Gvern po©©ew lil pajjiΩna f’sitwazzjoni fejn g˙andu anqas flessibbiltà biex jissellef meta jkollu bΩonn.

29.07.2012

A˙barijiet

03

SIDIEN TAL-JOTTIJIET F’TIGNE JIEÓDU DAWL U ILMA TAL-GVERN B’XEJN

Il-MInIsteru ta’ austIn Gatt Çass quddIeM dan l-abbuÛ

Wires u pajpijiet tad-dawl u l-ilma mqabbdin direttament mal-main ming˙ajr ebda kontroll

Mixli bil-qtil tal-ekssie˙ba tieg˙u Nizar Mustafa El-Gadi, Libjan ta’ 33 sena, ilbiera˙ Šie akkuℌat fil-Qorti bil-qtil talekssie˙ba tieg˙u, l-Avukat Margaret Mifsud.

Huwa wieŠeb mhux ˙ati g˙all-akkuℌi miŠjuba kontrih, u l-Qorti ça˙det it-talba g˙all-˙elsien mill-arrest.

L-Avukat Mifsud kellha 31 sena, u kienet instabet mejta fil-karozza tag˙ha f’Ba˙ar iç-Çag˙aq f’April li g˙adda. El-Gadi mill-ewwel waqg˙u fuqu s-suspetti tal-Pulizija, u dan min˙abba li inqas minn xahar qabel ma nstabet mejta, Mifsud kienet g˙amlet rapport fl-g˙assa ta’ Birkirkara li l-ekssie˙eb tag˙ha kien heddidha li joqtol lilha u liℌ-ℌewŠ uliedhom u anki pprova jifgaha.

G˙alkemm l-awtopsja indikat li Mifsud kienet mietet b’attakk ta’ qalb, ir-riℌulati ma kinux konklussivi g˙ax ma setax jiŠi determinat x’kien li kkawℌa dan l-attakk. G˙all-ewwel il-Pulizija m’akkuℌatx lil El-Gadi bil-qtil ta’ Mifsud g˙ax ma kienx hemm biℌℌejjed evidenza, iℌda issa jidher li kien hemm xi ℌviluppi Šodda f’dan ir-

rigward.

G˙al xhur s˙a˙ sidien ta’ jottijiet li jsorŠu max-Xatt ta’ Tignè ˙adu dawl tal-Gvern minn max-xatt b’xejn. Ritratti u evidenza ta’ dan jinsabu f’idejn il-gazzetta Kull˙add.

F’investigazzjoni li saret u li tinsab f’idejn din il-gazzetta, jidher li fix-xhur li g˙addew kull min sorŠa max-xatt mag˙ruf b˙ala tal-eksMMA Berths ta’ Tignè, seta’ jie˙u d-dawl u ilma tal-Gvern minn max-xatt ming˙ajr ma j˙allas g˙alih u jgawdi anki arja kkundizzjonata u showers kemm irid b’xejn fuq il-jottijiet.

Ir-ritratti li qeg˙din jiŠu ppubblikati f’din il-gazzetta, juru dan labbuℌ li sewa eluf kbar min˙abba nuqqas ta’ infurzar xieraq.

Dr Anglu Farrugia g˙amel sensiela ta’ mistoqsijiet lill-Ministru Austin Gatt li dwarhom l-istess ministru jew ma weŠibx jew inkella qal li se jag˙ti tweŠiba f’xi seduta o˙ra.

Austin Gatt la wieŠeb kemm sorŠew jottijiet fl-a˙˙ar snin u lanqas jekk jeℌistix rendikont li jirrigwarda l-˙las g˙as-servizz ipprovdut tad-dawl u ilma lis-sidien tal-jottijiet fix-Xatt ta’ Tignè matul l2009 u l-2011.

Dan il-fatt jikkonferma nuqqas serju ta’ kontabbiltà u nuqqas ta’ g˙arfien x’kien qed jiŠri minn mollijiet li jaqg˙u ta˙t il-˙arsien ta’ Transport Malta.

Dr Farrugia staqsa wkoll kemm twa˙˙lu modules li jimmarkaw kemm jie˙du dawl u ilma s-sidien tal-jottijiet. Ir-risposta ta’ Austin Gatt kienet li sas-sena 2008 kienu twa˙˙lu tmien modules. Fl-istess risposta, Gatt qal li “min˙abba nuqqas ta’ domanda� twa˙˙al biss module wie˙ed.

Minn informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta, jidher li llum ilŠurnata lanqas module wie˙ed ma hemm. U allura jkompli jikkonferma li kull min qed isorŠi qed iqabbad dirett mad-dawl u l-ilma.

e m o R

F ANT ANTA ASTIC OFFER OFFER TO TO FANTASTIC

â‚Ź229

ST ARTING FR OM STARTING FROM

QG $XJXVW WLOO WK $XJXVW UG $XJXVW WLOO WK $XJXVW UG $XJXVW WLOO WK $XJXVW WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW

WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW WK $XJXVW WLOO WK $XJXVW

available More dates availabl avail able in August August anywhere.

Cheaper than online. Cheaper than an ywhere.

5 ST S TAR L A GRIFFE LUXURY LUXUR UXURY Y HO HOTE TEL ON VIA N AZIONALE STAR LA HOTEL NAZIONALE ,QF RI UHWXUQ ĆŽLJKWV DFFRPPRGDWLRQ ,QF RI UHWXUQ ĆŽLJKWV DFFRPPRGDWLRQ 'DLO\ EUHDNIDVW + alll taxes charges 'DLO\ EUHDNIDVW + al taxes & char ta ges Cheaper than online. Cheaper than an ywhere. anywhere.

Call us on 2015 1515 or email tra travel@rocsgrp.com vel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com w ww.rocsholidays.com

7HUPV DQG FRQGLWLRQV DSSO\ 5DWHV DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH UHWXUQ ĆŽLJKWV LQFOXVLY HV DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH UHWXUQ ĆŽLJKWV LQFOXVLY HV DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH UHWXUQ ĆŽLJKWV LQFOXVLYH RI DOO WD[HV FKDUJHV 4XRWHG UDW HG UDWHV DUH RQ $OLWDOLD $LUPDOWD DOORFDWLRQV LQFXU D b VXUFKDUJH HV DUH RQ $OLWDOLD $LUPDOWD DOORFDWLRQV LQFXU D b VXUFKDUJH SHU SHUVRQ 2ĆŞHUV DUH YDOLG VXEMHFW W SHU SHUVRQ 2ĆŞHUV DUH YDOLG VXEMHFW WR DYDLODELOLW\ DW WKH WLPH RI ERRNLQJ DQG DUH DSSOLFDEOH RQ VSHFLD YDLODELOLW\ DW WKH WLPH RI ERRNLQJ DQG DUH DSSOLFDEOH RQ VSHFLDO GDWHV 3ULFHV PLJKW YDU HV 3ULFHV PLJKW YDU\ ZLWKRXW QRWLFH )RU D IXOO OLVW RI WKH 5 RU D IXOO OLVW RI WKH 52&6 WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV SOHDVH YLVLW Z RQGLWLRQV SOHDVH YLVLW ZZZ ZZ URFVJUS F Z URFVJUS FRP WUDYHO W HO WHUPV DQG FRQGLWLRQV

04

29.07.2012

A˙barijiet

“Il-fatt li kont kritiku f’diversi rapporti Ωgur m’g˙enx biex joffruli din il-poΩizzjoni” Joe Falzon Il-Óamis 26 ta’ Lulju, l-awditur tal-MEPA, Joe Falzon, kien infurmat li l-inkarigu tieg˙u ser jintemm fl-1 ta’ Awwissu. Kien infurmat ukoll li ma ©iex ikkunsidrat biex ikompli x-xog˙ol tieg˙u fi ˙dan l-Uffiççju tal-Ombudsman u li g˙aldaqstant postu kien ser jittie˙ed minn xi ˙add ie˙or.

Ftit sig˙at biss wara li ˙ar©et din l-a˙bar, KRISTA CARUANA tkellmet ma’ JOE FALZON dwar l-a˙bar li ng˙ata, fl-isfond tal-karriera tieg˙u fi ˙dan il-MEPA. B’liema mod ©ejt infurmat li xxog˙ol tieg˙ek ©ie tterminat u kif irrea©ixxejt g˙all-a˙bar li ma ©ejtx ikkunsidrat biex tkompli l-˙idma tieg˙ek?

Kienet a˙bar g˙all-g˙arrieda.

Nhar l-Erbgha g˙al xi nofsinhar kelli telefonata millOmbudsman u qalli li xtaq jiltaqa’ mieg˙i kemm jista’ jkun malajr. Ftehemna li niltaqg˙u lÓamis fl-10.00am.

Qalli li l-provvedimenti fil-li©i tal-Ombudsman dwar il-˙atra ta’ Kummissarju g˙all-Ambjent kienu se jid˙lu fis-se˙˙ fl-1 ta’ Awwissu u g˙alhekk il-poΩizzjoni t’Uffiçjal tal-Verifika filMEPA kienet se tispiçça. Qalli li ˙ass li g˙andu jg˙idli (minkejja li f’din il-˙a©a m’g˙andu l-ebda responsabbiltà billi jiena ˙adt il-˙atra tieg˙i mill-MEPA u mhux millOmbudsman) min˙abba li basar li ˙add ma ndenja ru˙u jinfurmani. Kif tista’ tobsor ˙asadni, g˙ax minkejja li kont naf li l-uffiççju tieg˙i kien se

jispiçça, stennejt li g˙all-inqas jag˙tuni xahar Ωmien biex inlesti x-xog˙ol pendenti li g˙andi.

Barra minn hekk ˙assejt li kellu jkun il-Ministru responsabbli, Mario Demarco, jew g˙all-inqas iç-Chairman talMEPA li jinfurmani u mhux lOmbudsman. Issa sirt naf li lMEPA ma kienet taf b’xejn.

Fil-kariga t’awditur tal-MEPA, inti dejjem ikkritikajt fejn kien hemm bΩonn u dejjem kont rett u imparzjali fid-deçiΩjonijiet li ˙adt. Ta˙seb li din tista’ tkun wa˙da mir-ra©unijiet li wasslet g˙ad-deçiΩjoni li ttie˙det fil-konfront tieg˙ek?

Ma nafhiex ir-ra©uni g˙aliex jiena ma ©ejtx ikkunsidrat g˙all-poΩizzjoni. Naf li l-Prim Ministru u l-Kap talOppoΩizzjoni ma qablux fuq min kellu jintg˙aΩel u g˙alhekk, kif tistipula l-li©i, lg˙aΩla saret mill-Ombudsman.

L-Ombudsman qalli biss li billi

jiena g˙andi impjieg full-time l-Università, ma stajtx nokkupa din il-kariga. Din ir-ra©uni, m’g˙andniex xi ng˙idu, hija nieqsa minn kull lo©ika. Ma nafx min ta l-awtorità lillOmbudsman li jag˙mel lg˙aΩliet personali tieg˙i. Kieku veru ˙ass li jiena stajt nokkupa din il-kariga kien joffrihieli u kont nag˙Ωel jien. Kieku ridt ilpoΩizzjoni kont nirreΩenja millUniversità. Na˙seb hawn ˙afna nies li jbiddlu l-impjieg tag˙hom.

Ma na˙sibx li l-Ombudsman kellu xi struzzjonijiet biex jeskludini. Imma ninsab çert li l-fatt li kont kritiku g˙allamministrazzjoni f’diversi rapporti li g˙amilt, Ωgur m’g˙enx biex joffruli din il-poΩizzjoni.

Niftakru x’kien ©ralu l-kollega tieg˙i, il-Perit Carmel Cacopardo, g˙ax ma ntg˙o©botx il-kritika tieg˙u.

Ta˙seb li hija koinçidenza li ttne˙˙ija tieg˙ek ©rat ftit Ωmien biss qabel l-elezzjoni ©enerali?

Meta se ssir l-elezzjoni ©enerali ma nafx u g˙aliex il-li©i kellha ti©i fis-se˙˙ issa ma nafx lanqas. Qabel l-a˙˙ar elezzjoni kelli numru ta’ kaΩijiet li xejn ma kienu sbie˙: b˙all-kaΩ tassupermarket f’Óal Kirkop li, min˙abba r-rapport tieg˙i, kien irriΩenja l-Bord tad-DCC, u fuq kollox il-kaΩ tal-Mistra.

Dan tal-a˙˙ar kien il-Prim Ministru stess li talabni ninvestigah.

It-talba waslitli t-Tnejn qabel l-elezzjoni. Mill-ewwel indunajt li kienet log˙ba politika f’dan il-kaΩ u ˙assejt li m’g˙andix

nid˙ol fiha. Nippreferi n˙alli lpolitika g˙all-politiçi!

G˙alhekk ˙allejt kollox u lestejt ir-rapport f’jumejn. LErbg˙a filg˙axija bg˙attu liçChairman g˙all-kummenti tieg˙u, kif dejjem nag˙mel b’kull rapport. Tajt struzzjonijiet lis-segretarja tieg˙i biex jekk tasal twe©iba tinfurmani mill-ewwel. Irra©unajt li jekk ilGvern ried li r-rapport ji©i ppublikat qabel l-elezzjoni jag˙tini l-kummenti tieg˙u dakinhar stess, altrimenti j˙alli t-twe©iba g˙al wara l-elezzjoni, kif fil-fatt ©ara. Jiena g˙amilt minn kollox biex nevita kull referenza politika fix-xog˙ol tieg˙i. Meta kien hemm bΩonn nikkritika l-OppoΩizzjoni dan g˙amiltu wkoll.

Meta t˙ares lejn il-mod li bih tne˙˙ejt mill-kariga, t˙oss li lGvern jibqa’ kredibbli meta jitkellem dwar politika nazzjonali g˙all-ambjent?

Nittama li min jin˙atar, u li issa se jkollu responsabbiltajiet ferm iΩjed oneruΩi milli kelli jien, jag˙ti l-importanza mist˙oqqa lill-policies ambjentali tal-MEPA. Il-problemi l-kbar li kelli quddiemi fil-biçça l-kbira kienu jirrigwardaw aspetti ambjentali, b˙al kaΩi ta’ Ωvilupp barra miΩΩoni ta’ Ωvilupp u li kienu jinvolvu Ωviluppaturi kbar u mag˙rufin sew. Il-poΩizzjoni tal-Kummissarju g˙all-Ambjent f’dawn iç-çirkostanzi hija wa˙da diffiçli ˙afna, aktar u aktar jekk ikun irid li wara lewwel ˙ames snin il-kariga tieg˙u tkun im©edda. Imma

niftakru li l-Kummissarju g˙allAmbjent mhijiex il-persuna li g˙andha fi ˙siebha l-˙arsien tal-ambjent.

Din ir-responsabbiltà taqa’ ta˙t id-Dipartiment g˙all-Óarsien tal-Ambjent li llum jag˙mel parti mill-istruttura talMEPA. Il-famuΩ kaΩ tal-Mistra ma kienx l-applikant li g˙amel ˙aΩin – dan kellu kull dritt li japplika g˙al xiex irid. Kienet il-MEPA li kellha l-obbligu li skont il-policies tag˙ha stess tirrifjuta din it-talba, iΩda minflok, min˙abba pressjoni esterna, spiççat biex approvat dan l-iΩvilupp kontra kull policy tag˙ha stess.

Meta t˙ares lura lejn il-karriera tieg˙ek fi ˙dan il-MEPA, liema kienet dik id-deçiΩjoni li ˙adt u li tag˙tek l-akbar sodisfazzjon?

G˙alkemm il-kaΩijiet li jissemmew ©eneralment huma dawk li jinvolvu Ωviluppi kbar jew marbutin mag˙hom hemm xi intriççi politiçi, jiena kont insib l-akbar sodifazzjoni fl-ilmenti Ωg˙ar minn çittadini komuni li g˙all-bqija taç-çittadini mhuma tal-ebda importanza, imma li tkun tista’ tg˙inhom ftit biex jie˙du dak li hu tag˙hom.

Kien ta’ sodisfazzjon g˙alija li kien hemm kaΩijiet fejn persuni rringrazzjawni anke meta ma tajthomx ra©un, imma sempliçiment sibt il-˙in biex nispjegalhom g˙aliex ma stajtx ng˙inhom jew g˙aliex iddeçiΩjoni tal-MEPA kienet korretta g˙alkemm lilhom laqtithom ˙aΩin.

29.07.2012

A˙barijiet

05

KOALIZZJONI FLOK ELEZZJONI G˙axart ijiem ilu nbeda kapitlu ©did fl-istorja riçenti tal-politika Maltija, hekk kif wara bosta snin fil-Parlament Malti ser jer©a’ jkollna gvern ta’ koalizzjoni.

KRISTA CARUANA staqsiet lill-ekonomista u opinjonista LINO SPITERI u lill-©urnalista JOSANNE CASSAR dwar kif ja˙sbu li tista’ tiΩvol©i s-sitwazzjoni politika minn issa ’l quddiem u tkellmet ukoll mall-Professur HENRY FRENDO dwar l-aspett storiku tal-koalizzjonijiet fil-Parlament Malti.

“Is-sitwazzjoni politika preΩenti ma tantx g˙andha ˙ajja twila” Josanne Cassar “Insibha ironika ˙afna li, wara li l-PN dam ibeΩΩa’ tant li koalizzjoni bejnu u bejn xi tielet partit b˙all-Alternattiva Demokratika ma tistax ta˙dem, min˙abba li ©©ib “instabbiltà”, illum sibna ru˙na f’sitwazzjoni proprju hekk. G˙alkemm teknikament mhijiex koalizzjoni bejn Ωewg partiti, fil-prattika hekk se ta˙dem. Jeffrey Pullicino Orlando b˙ala membru parlamentari indipendenti qed jg˙id li hu xorta se jkompli ja˙dem sabiex il-mandat tal-Gvern jista’ jkompli g˙allle©iΩlatura kollha, però qed jippretendi li ji©i kkonsultat – allura x’hemm differenti milli kieku kien ikun membru parlamentari tal-Alternattiva Demokratika fuq dak is-si©©u?

L-instabbiltà ta’ dawn l-a˙˙ar erba’ snin ©iet minn ©ewwa lpartit stess, li tkompli tikkonferma l-ironija tax-xena politika attwali.

Apparti dan kollu, jien na˙seb li s-sitwazzjoni politika preΩenti ma tantx g˙andha ˙ajja twila. Kif jista’ jkompli jiggverna l-Prim Minsitru meta hija çara li m’g˙andux l-appo©© tal-membri parlamentari tieg˙u kollha? In-nies, frankament, xebg˙u jisimg˙u bid-diΩgwit intern fil-Partit Nazzjonalista.

Jidher çar li hemm qasma kbira fir-ru˙ tal-Partit. Il-bnie-

dem komuni ma jridx jisma’ aktar fuq it-tliet membri parlamentari li g˙amlu din irribelljoni, u lanqas jimpurtahom minn Richard Cachia Caruana, mit-ta˙wid tal-Mistra jew mill-˙afna akkuΩi li qed isiru. Óafna nies qed ji©u jaqg˙u u jqumu mill-politika parti©©jana u kulma jridu hu li jg˙ixu f’pajjiΩ nadif u effiççjenti, b’toroq kollha tajbin u ming˙ajr ˙ofor, u li l-ekonomija tkun tajba. Iridu jg˙ixu b’mod diçenti bil-paga li g˙andhom u mhux ma jafux kif se j˙allsu l-kontijiet. Gonzi forsi jixtieq jibqa’ hemmhekk sal-a˙˙ar sabiex jil˙aq ilesti çerti pro©etti kbar, u biex listrate©ija tal-kampanja elettorali tkun ma˙duma sew, però na˙seb aktar mhu se jdum biex issejja˙ elezzjoni, aktar se jkun hawn tgergir kontra dan il-Gvern, speçjalment mill-floating voters.”

“Kollox jiddependi fuq jekk Gonzi hux se jressaq proposti li jag˙tu çans lill-ie˙or jie˙u poΩizzjoni differenti” Lino Spiteri “L-arran©ament li hemm bejn il-Prim Ministru u Dr Jeffrey Pullicino Orlando jiddependi fuq kemm joqg˙od attent ilPrim Ministru li ma jressaqx proposti li jag˙tu ç-çans lillie˙or li jie˙u poΩizzjoni differenti. Teknikament larran©ament jista’ jtawwal sewwa. IΩda jekk tassew ilGvern iressaq ba©it u jiddiskutih, wie˙ed irid jara x’ser jag˙mel Dr Franco Debono fuq il-voti tal-Ministru Austin Gatt. Il-Gvern jista’ jag˙milha sostenibbli sal-Ba©it. Dan g˙aliex ˙add mill-membri hekk imsej˙a ‘ribelli’ ma jrid ikun hu li jwaqqa’ lill-Gvern.

Na˙seb li minn issa ’l quddiem anke se joqog˙du attenti biex ma jimbarazzawhx.”

“Is-sitwazzjoni preΩenti mhijiex koalizzjoni fil-veru sens tal-kelma” Profs Henry Frendo “L-iktar koalizzjonijiet storiçi u importanti li kellna f’pajjiΩna kienu tnejn. Kien hemm dik bejn il-Partit Laburista u l-Partit Kostituzzjonali bejn l-1927 u l1930, grazzi g˙all-compact tal1926, li permezz tieg˙u seta’ jie˙u l-Gvern u jiggverna lPartit Kostituzzjonali mmexxi minn Sir Gerald Strickland (wara l-1928 Lord Strickland). U kien hemm dik, jew a˙jar dawk, bejn il-Partit tal-Óaddiema mmexxi mit-Tabib Pawlu Boffa u l-Partit Nazzjonalista mmexxi min-Nutar Ìor© Borg Olivier bejn l-1951 u l-1954, li permezz tag˙hom seta’ jie˙u lGvern u jiggverna l-Partit Nazzjonalista mmexxi minn Borg Olivier. Dan, però, flimkien ma’ Pawlu Boffa, li serva b˙ala membru talKabinett u Ministru tas-Sa˙˙a u tas-Servizzi Soçjali fil-koalizzjoni. Sal-bidu tal-1951 (Nerik

Mizzi miet fil-kariga f’Diçembru tal-1950 u ˙a postu Borg Olivier) kellek Gvern ta’ minoranza b’Boffa b˙ala Kap talOppoΩizzjoni. Wara, saru Ωew© koalizzjonijiet; Borg OlivierBoffa li ma tantx kellhom ˙ajjithom façli g˙ax minn Ωmien g˙all-ie˙or kien hemm dissens fi ˙dan il-partiti talkoalizzjoni, sakemm ministru minnhom, f’Novembru tal-1954, qasam il-Kamra u effettivament mar mal-Malta Labour Party, meta allura l-Kap talOppoΩizzjoni kien il-Perit Duminku Mintoff.

Kien hemm okkaΩjonijiet o˙ra sa mis-snin g˙oxrin meta xi membru jew ie˙or imtella’ f’isem partit ie˙or fil-Parlament ta jew taw l-appo©© u sostnew lill-partit fil-Gvern g˙al xi Ωmien, jew iddikjaraw ru˙hom indipendenti jew rappreΩentanti ta’ – jew imxaqilba lejn – xi

partit ie˙or, ming˙ajr iΩda ma kien hemm attwalment ftehim ta’ ‘koalizzjoni’. Irridu niftakru wkoll li bejn l-1921 u l-1966, tne˙˙i l-ewwel amministrazzjoni ta’ Mintoff bejn l-1955 u l1958, ma kellekx biss Ωew© partiti politiçi rrappreΩentati filParlament.

Is-sitwazzjoni preΩenti mhijiex koalizzjoni fil-veru sens talkelma g˙ax g˙andek deputat li ddikkjara ru˙u ‘indipendenti’ peress li mhuwiex jaqbel ma’ xi deputat jew deputati o˙rajn f’dak li kien il-partit tieg˙u, iΩda, fl-istess waqt, huwa ddikkjara wkoll lealtà s˙i˙a lejn il-manifest elettorali tal-partit li f’ismu ©ie elett mill-partitarji filParlament. Iddikkjara ru˙u wkoll favur l-implimentazzjoni tieg˙u, matul il-le©iΩlatura; kif ukoll irre©istra r-rispett tieg˙u lejn il-kap tal-istess partit, ji©ifieri lejn il-Prim Ministru.

F’kaΩ fejn ikun hemm xi diver©enzi mal-programm elettorali huwa qieg˙ed jippretendi li ji©i kkonsultat, ming˙ajr lebda obbligu jew stennija li se joqg˙od g˙ar-regoli tal-Whip ta’ dan il-partit.

Ideolo©ikament jidher li l-

poΩizzjoni tieg˙u hija wa˙da iΩjed liberali minn dik medja fil-PN, g˙alkemm mhux çar sa fejn l-element konservattiv hu iΩjed b’sa˙˙tu minn dak liberali f’dan il-partit kif qieg˙ed jevolvi u lanqas mhu wisq çar x’wie˙ed qieg˙ed jifhem sewwa sew b’‘liberaliΩmu’ jew ‘radikaliΩmu’.

G˙alhekk f’dan is-sens g˙andek sitwazzjoni pjuttost abnormali u ekwivoka li tirrendi lill-partit innifsu inqas kumpatt u, ironikament, iΩjed miftu˙. Fil-fehma tieg˙i, madankollu, kull deputat g˙andu ji©i kkonsultat speçjalment fejn ikun hemm xi diver©enzi mal-programm elettorali tal-partit tieg˙u. IΩda issa dwar x’konsultazzjoni se jkun hemm, u xi jkun l-eΩitu ta’ dik il-konsultazzjoni ma nafux.

Nistennew iΩ-Ωmien jag˙tina parir.”

29.07.2012

A˙barijiet

07

“ImportantI lI tkun qrIb In-nIes gÓal Óames snIn sÓaÓ” Leo Brincat Id-Deputat Laburista Leo Brincat huwa miΩΩewwe© lil Pat Naudi, ku©ina tal-mibki Deputat Laburista Robert Naudi. Il-koppja Brincat huma l-©enituri ta’ Erika, li hija avukat u kittieba filqasam tal-arti u l-kultura. G˙alkemm illum joqg˙od San Ìiljan, wara snin s˙a˙ jg˙ix San Ìwann, u g˙al xi Ωmien l-Ibra©©, proprjament Leo Brincat huwa minn Bormla fejn trabba u g˙ex sakemm kellu 20 sena.

F’din l-intervista RITIANNE AGIUS tkellmet ma’ LEO BRINCAT dwar l-esperjenza tieg˙u fil-politika, dak li jemmen fih u l-aspirazzjonijiet li g˙andu g˙all-©ejjieni.

I˙obb il-muΩika Rock

sostenibbli, l-aktar fejn tid˙ol il-kwalità tal-arja u l-©lieda kontra t-tni©©iΩ. Hemm bΩonn ukoll ta’ rabta dejjem aktar b’sa˙˙itha bejn l-oqsma tal-am-bjent u tas-sa˙˙a. PajjiΩna mhuwiex daqstant nieqes minn policies , u l-aktar li g˙andna bΩonn huma pjani t’azzjoni konkreti li jistg˙u ji©u mkejla ˙alli, permezz ta’ dan il-benchmarking, inkunu nafu fejn verament wasalna u kemm fadlilna x’naqdfu biex nil˙qu l-miri tag˙na.” Brincat jemmen li fil-qasam talener©ija alternattiva kollox t˙alla g˙al ri˙u tant li ninsabu fil-qieg˙ tal-qieg˙ nett fost il-pajjiΩi kollha Ewropej.

Jg˙id li gvern ©did irid juri bil-fatti kemm ser ikun differenti mill-gvernijiet Nazzjonalisti tal-lum u tal-img˙oddi, g˙ax l-istennija tan-nies hija kbira.

Skont Brincat, gvern ©did g˙andu jmur f’ras il-g˙ajn u j˙addem il-Whistleblower Act u l-Freedom of Information Act biss˙i˙, u trid ti©i indirizzata wkoll ilkwistjoni tal-finanzjament tal-partiti politiçi.

Minbarra l-karriera politika, matul is-snin Leo Brincat ˙adem diversi xog˙li-jiet, prinçipalment fl-oqsma tal-finanzi u lamministrazzjoni. Wara snin ja˙dem filqasam bankarju fejn anke kien Kap tadDipartiment tar-Riçerka fil-Corporate Strategy tal-HSBC u fejn anke ˙adem g˙al xi snin b˙ala Mani©er tar-RiΩorsi Umani u l-Amministrazzjoni f’kumpannija ewlenija tal-esportazzjoni fil-GΩejjer Maltin. Illum Brincat ja˙dem b˙ala konsulent mani©erjali u huwa wkoll Fellow taç-Chartered Institute of Bankers (FCIB).

B˙ala passatempi, Brincat jg˙id li g˙andu l-aktar g˙al qalbu l-qari, il-muΩika Rock, il-films moderni, it-teatru u lkitba, li jsibha mezz effettiv ta’ rilassament. Huwa jqis kemm il-BlackBerry kif ukoll l-iPad b˙ala g˙odda effettiva, u aktar minn sempliçi mezz ta’ komunikazzjoni.

Il-politiçi jridu jisimg˙u iktar u jpaçpçu inqas Mistoqsi x’jag˙tih l-akbar sodisfazzjon fil-politika: jekk hux il-kitba li tant jiddiletta biha, id-diskorsi fil-Parlament, issehem f’dibattiti fuq il-mezzi tax-xandir jew inkella l-laqg˙at ma’ delegazzjonijiet barranin, Leo Brincat jg˙id li lkoll kemm huma jag˙tuh sodisfazzjon. “IΩda xorta wa˙da ma nsib xejn aktar importanti u relevanti milli tkun dejjem qrib in-nies g˙al ˙ames snin s˙a˙.

Hemmekk biss tkun tista’ t˙oss il-veru polz taç-çittadini Maltin u G˙awdxin u tinteba˙ x’inhuma l-prijoritajiet tag˙hom.

Ma tistax tiddeçiedi x’g˙andu bΩonn iççittadin jekk ting˙alaq f’torri tal-ivorju ’l bog˙od mill-isfidi ta’ kuljum tas-soçjetà.”

Fil-fatt Brincat jemmen li mkien daqs fil-privatezza ta’ daru ma jista’ l-bniedem jasal biex jifta˙ qalbu u jg˙idlek dwar dak li jara’ fil-pajjiΩ u dwar il-problemi li jkun qed jiffaççja. “Hu b’dan it-tir li jien nipprova nil˙aq kull tip ta’ familji ming˙ajr ma noqg˙od infittex bil-quddiem g˙and min inkun die˙el.”

“Wa˙da mill-akbar sfidi li a˙na l-politiçi g˙andna quddiemna hija li hemm bΩonn nisimg˙u lin-nies ferm aktar u npaçpçu ferm anqas,” isostni Brincat.

Min-na˙a l-o˙ra jemmen li jridu jiΩguraw li l-weg˙diet li jag˙mlu jkunu jitwemmnu u li jkunu sostenibbli, g˙aliex inkella jkunu qed i˙affru l-qabar tal-partit tag˙hom stess, b˙alma ©ara lill-Partit Nazzjonalista li nganna ˙afna nies matul is-snin.

Ta’ 27 sena kien President tal-PL Brincat jiftakar fl-ewwel attività politika li ˙a sehem fiha. Din kienet seminar barra minn pajjiΩna dwar l-UE, u dak iΩΩmien kien g˙adu biss membru tal-

Leo flimkien ma’ martu Pat waqt attività soçjali G˙aqda Ûg˙aΩag˙ Soçjalisti. “Minn hemm ma ˙aristx lura, g˙ax dejjem kelli inkora©©iment biex inΩid l-impenn politiku tieg˙i.” Eventwalment Brincat tela’ fl-Esekuttiv tal-PL, f’dak li kien jissejja˙ il-Bureau Amministrattiv tal-Partit, u meta kellu 27 sena sar President talPartit. B˙ala Segretarju Internazzjonali ©ie elett u rikonfermat g˙al diversi drabi, fejn irnexxielu jibni firxa wiesg˙a ta’ kuntatti kemm personali u anke f’isem il-Partit.

Dwar dak li ˙ajru jikkontesta l-elezzjoni ©enerali, Brincat jg˙id li kienu membri tal-Kumitat Laburista ta’ San Ìwann li kienu ˙ajruh, b’mod partikolari l-mibki Leli Apap. “Kien dejjem itambar li kienet ironika li San Ìwann, b’popolazzjoni dejjem tikber, qatt ma kellu deputat parlamentari li qatta’ snin s˙a˙ jg˙ix f’dak il-lokal. Aktar tard linkora©©iment ©ie minn g˙add ta’ nies o˙ra, inkluΩ persuni fl-og˙la strutturi talPartit innifsu,” jistqarr Brincat. Ûar Bejrut eΩatt qabel faqqg˙et il-gwerra çivili Dwar l-isba˙ esperjenzi tieg˙u fuq livell parlamentari, Brincat isemmi l-li©i li ressaq u li permezz tag˙ha l-Uffiççju talAwditur Ìenerali sar istituzzjoni parlamentari indipendenti, u mhux aktar parti mill-Ministeru tal-Finanzi.

IΩda minbarra din, Brincat isemmi ˙afna affarijiet o˙ra li tawh sodisfazzjoni. “Li g˙addejt il-le©iΩlazzjoni importanti li tirregola n-negozju tal-assigurazzjoni u tal-insurance brokers fil-pajjiΩ; li da˙˙alt l-ewwel faΩi tal-a©©ustament fil-

pensjonijiet ta’ dawk l-eks˙addiema tasservizzi IngliΩi; li sa˙˙a˙t sew idDipartiment tal-Affarijiet tal-Konsumatur; li waqqaft il-Forum g˙al Ekonomija A˙jar; li da˙˙alna g˙add ta’ skemi filqasam tal-akkomodazzjoni soçjali, inkluΩ g˙al nies bi bΩonnijiet speçjali; li konna bdejna ˙idma fuq pjan ta’ Ωvilupp ekonomiku g˙al pajjiΩna; u li rrapreΩentajt lill-pajjiΩna u lill-PL f’konferenzi internazzjonali, , fosthom l-ewwel konferenza ministerjali li qatt saret tal-World Trade Organisation kif ukoll it-twaqqif tad-drieg˙ parlamentari tal OSCE.” Fuq livell internazzjonali kien strumentali, fost affarijiet o˙ra, biex twaqqaf ilKumitat dwar il-Mediterran tas-Socialist International. Fil-Kunsill tal-Ewropa ˙a sehem fil-Kumitat tal-Affarijiet Politiçi u dak tal-Lvant Nofsani, u anki kien rapporteur kemm dwar il-˙ruxijiet tal-era faxxista ta’ Franco u anki dwar l-attentati li kienu saru biex jinfeta˙ djalogu bejn il-Kunsill tal-Ewropa u l-Parlament talLibanu. “Fil-fatt jiena kont Ωort Bejrut ftit xhur biss qabel re©g˙et faqqg˙et ilgwerra çivili, tant li w˙ud mill-personalitajiet li kont iltqajt mag˙hom, kienu tilfu ˙ajjithom ftit wara Ω-Ωjara tieg˙i.”

G˙andna bΩonn pjani t’azzjoni konkreta Mistoqsi dwar in-nuqqasijiet attwali floqsma li huwa responsabbli g˙alihom, Brincat isostni li iktar jippreferi jitkellem dwar sfidi u opportunitajiet. “Hemm bΩonn impenn aktar qawwi biex inpo©©u fuq quddiem nett bil-fatti diversi aspetti tal-ambjent u l-iΩvilupp

Irridu nibqg˙u ni©©eddu u n˙arsu ’l quddiem Dwar dak li jemmen fih, Brincat jg˙id li huwa kontra kull estremiΩmu, kemm dak ideolo©iku, reli©juΩ u anki fl-ideat g˙all-©ejjieni.

Ma jaççetta qatt l-argument li g˙andna nkunu kontra l-globalizzazzjoni meta din hija realtà u proçess kontinwu li ma nistg˙ux inwaqqfu.

“Jien nemmen li fil-˙ajja ta’ kuljum loqsma ekonomiçi, ambjentali, u soçjali g˙andhom jimxu id f’id bl-istess sa˙˙a u impenn, u b’siner©ija ma’ xulxin.

Nippreferi ma nitkellimx dwar a©enda tieg˙i personali g˙aliex jien qieg˙ed hemm biex inservi u kif nista’ ni©i utilizzat tibqa’ prerogattiva tal-Mexxej talPartit,” jistqarr Brincat.

“Li nista’ nwieg˙ed biss huma konsistenza, ir©ulija, onestà, lealtà s˙i˙a, integrità, u impenn lejn pajjiΩi, lejn ilMexxej tieg˙i, lejn il-Partit li dejjem kont kburi li nag˙mel parti minnu u anke lejn il-kollegi tieg˙i tal-preΩent u tal-futur.”

Brincat jemmen li l-PL irid jibqa’ ji©©edded u j˙ares ’il quddiem. “In-nostal©ija mhux biss mhijiex riçetta g˙assuççess, iΩda tfakkarni f’wie˙ed nieΩel ittara© il-˙in kollu j˙ares lura. Irridu nkunu dejjem miftu˙in g˙al ideat ©odda u innovattivi, speçjalment meta nqisu li l-problemi tal-lum u t’g˙ada je˙tie©u soluzzjonijiet friski u differenti.

“Il-mira tag˙na g˙andha tkun il-kisba tat-tkabbir ekonomiku u tat-titjib filkwalità tal-˙ajja taç-çittadini kollha, filwaqt li ninvolvu kemm nistg˙u nies ta’ rieda tajba, u nkomplu nibnu l-viΩjoni tag˙na madwar valuri liberali u moderni li jlaqqg˙u flimkien l-effiçjenza u l©ustizzja soçjali,” jikkonkludi Leo Brincat.

08

29.07.2012

Lokali

Is-saga ta’ Fomm Ir-rIÓ

PAROLE SI, FATTI NO Fil-˙ar©a ta’ nhar il-Óadd li g˙adda din il-gazzetta ©abet g˙all-attenzjoni tal-qarrejja n-nuqqas t’aççess dinjituΩ li jeΩisti g˙all-bajja pittoreska ta’ Fomm ir-Ri˙.

Wara snin s˙a˙ ta’ weg˙di mill-Gvern ta’ GonziPN, li kien ser jo˙loq aççess sigur g˙al din il-bajja, sal-lum baqa’ ma sar xejn u g˙alhekk il-kaΩ ta’ Fomm ir-Ri˙ huwa kaΩ ie˙or li jikkonferma kemm g˙al GonziPN ‘bejn il-kliem u l-fatti hemm ba˙ar jikkumbatti’.

KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn is-saga ta’ Fomm ir-Ri˙, kif ukoll lejn il-pressjoni li saret matul is-snin mill-Assoçjazzjoni tarRamblers, biex din iΩ-Ωona ti©i protetta mill-ispekulazzjoni li qed to˙loq fiha diΩastru ekolo©iku s˙i˙

Ftit fatti dwar Fomm ir-Ri˙ G˙al min forsi qatt ma Ωarha, Fomm ir-Ri˙ hija bajja ta’ ©miel uniku li g˙adha tgawdi l-paçi u s-serenità g˙ax tinsab ’il bog˙od minn g˙ajn in-nies.

Din il-bajja hija protetta millirdumijiet g˙olja fuq in-na˙a tax-Xlokk kif ukoll fuq inna˙a tal-Lbiç, g˙alkemm meta r-ri˙ jonfo˙ mill-Punent jew Majjistral din tintlaqat sew.

Minkejja l-©miel uniku tag˙ha, din il-bajja hija mtappna b’Ωew© nuqqasijiet kbar. Lewwel problema hija nnuqqas t’aççess sigur g˙aliha u min˙abba f’hekk ma tistax titgawda mill-poplu Malti u G˙awdxi kollu u t-tieni problema hija li minkejja li lAwtorità Maltija g˙all-Ambjent u l-Ippjanar, il-MEPA kienet iddikkjaratha b˙ala ‘Sit Natura 2000’, matul is-snin ftit li xejn g˙amlet biex tipprote©iha.

Fomm ir-Ri˙ tul dawn l-a˙˙ar 50 sena Il-bajja ta’ Fomm ir-Ri˙ g˙andha storja twila mhux ˙aΩin u li bdiet tiΩvol©i aktar lejn l-a˙˙ar tas-snin sittin. Sala˙˙ar tas-sittinjiet kien hemm triq militari (u g˙aldaqstant pubblika) li kienet tag˙ti aççess façli u komdu bil-mixi g˙al din il-bajja. Permezz ta’ din it-triq wie˙ed seta’ jasal ukoll sal-gunpost militari.

Meta ΩΩew©et bint l-eks-Prim Ministru Ìor© Borg Olivier, kienet marret toqg˙od fil-‘Villa Delfino’ li kien bena Ωew©ha fuq is-sies hemmhekk, min˙abba li kellu sehem m’IngliΩ ie˙or mill-art bejn issies u l-bajja. B’xi mod, il-gunpost militari kienet saret parti mill-proprjetà privata u xi Ωmien wara l-proprjetarja l©dida ta’ ‘Villa Delfino’ kienet tellg˙et ˙ajt u g˙amlet xi tibdil ie˙or fl-istruttura ta’ dan ilbini storiku, liema tibdil kien sar b’mod abbuΩiv.

It-triq li kien hemm kienet ing˙alqet, tne˙˙iet ukoll ixxatba li kien hemm u li kienet twaqqaf il-karozzi milli jibqg˙u di˙lin u minflok twa˙˙al bieb tal-˙adid. Il-bieb tal-˙adid kien twa˙˙al fl-1970 u b’hekk id-dritt kostituzzjonali t’aççess pubbliku g˙ax-xatt kien spiçça u, minn proprjetà pubblika, din iΩ-Ωona nbidlet f’biçça art privata.

L-OppoΩizzjoni Laburista ta’ dak iΩ-Ωmien kienet sa˙qet anke fil-Parlament, biex il-

bieb tal-˙adid jinte˙˙a u lpoplu jer©a’ jing˙ata d-dritt tal-aççess g˙al din iΩ-Ωona. IlGvern Nazzjonalista ta’ dak iΩΩmien kien wieg˙ed li se jag˙mel investigazzjoni, liema investigazzjoni baqg˙et ma saritx. Aktar tard, it-tifla ta’ Borg Olivier kienet telqet millvilla u Ωew©ha bieg˙ is-sehem ta’ din l-art lil sie˙bu. Dan tala˙˙ar, minn jeddu, kien offra li jifta˙ passa©© ie˙or mixxaqliba l-o˙ra tas-sies.

G˙al dan l-g˙an, fl-1983, kien sar kuntratt pubbliku li mieg˙u ©iet annessa pjanta ta’ mog˙dija, li minn fuq l-art privata kellha twassal sax-xtajta.

Il-Gvern, min-na˙a tieg˙u, kien ˙oloq aççess min-na˙a ta’ Ras ir-Raheb li kien iwassal sa fejn tibda din il-mog˙dija.

Il-kuntratt tal-1983 kien ˙oloq dritt ta’ pasa©© pubbliku uffiçjali li jwassal g˙axxtajta minn fuq art privata.

Imma d-dritt baqa’ biss fuq ilkarta. Wara pressjoni millAssoçjazzjoni tar-Ramblers, kien in˙oloq passa©© iΩda dan mhux talli ma kienx skont ilpjanta talli r-rotta nbidlet

f’wa˙da skabruΩa u perikoluΩa.

It-triq pubblika li kien hemm qabel baqg˙et tintuΩa biss mis-sidien u l-karozzi tag˙hom.

Jason Azzopardi u l-aççess g˙all-bajja F’Lulju tal-2008, lAssoçjazzjoni tar-Ramblers kienet iltaqg˙et ma’ Jason Azzopardi, li dak iΩ-Ωmien kien is-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-artijiet u li min-na˙a tieg˙u kien wieg˙ed li kien ser jirran©a mas-sidien biex jonoraw il-kuntratt iΩda minn dan baqa’ ma sar xejn.

Wara tliet snin, Azzopardi kien bag˙at xi nies biex jirran©aw il-passa©© perikoluΩ, iΩda r-riΩultat ta’ dan kien wie˙ed insodisfaçenti. Sal-lum il-©urnata, Azzopardi baqa’ ma wettaqx il-weg˙da li kien g˙amel li se jifta˙ aççess sigur g˙al din il-bajja u b’hekk ilpoplu g˙adu mça˙˙ad milli jgawdi din il-bajja unika.

DiΩastru Ekolo©iku Minkejja li fl-2004 l-MEPA kienet iddikkjarat Fomm irRi˙ b˙ala ‘Sit Natura 2000’, ji©ifieri l-og˙la status ta’ protezzjoni min˙abba l-importanza ekolo©ika u ambjentali tieg˙u.

Dan kien ifisser ukoll li fuq dan is-sit qatt ma jista’ jsir Ωvilupp spekulattiv.

IΩda sfortunatament f’pajjiΩna l-li©ijiet qeg˙din biss fuq ilkarta. Dan g˙aliex il-bniedem li sar il-proprjetarju l-©did ta’ ‘Villa Delfino’ g˙amel diversi xog˙lijiet infrastrutturali, fosthom feta˙ xi triqat, farrak blat kbir, witta bil-konkos partijiet mit-triqat, g˙amel landscaping ie˙or ta’ ˙wat bilkonkos, wa˙˙al rixtelli tal˙adid, u ˙awwel diversi si©ar li ˙adu post si©ar o˙ra li kienu ilhom hemm g˙al sekli s˙a˙.

Il-MEPA kienet ordnat biex dawn ix-xog˙lijiet jieqfu u ssid tal-villa jirregolarizza ru˙u.

IΩda min-na˙a tieg˙u kien talab biex ix-xog˙lijiet li g˙amel ji©u sanzjonati u fl-is-

tess waqt baqa’ g˙addej bixxog˙lijiet daqslikieku kellu lpermessi me˙ie©a.

Ix-xog˙ol baqa’ g˙addej jum wara l-ie˙or sakemm il-villa llum tinkludi mag˙ha tliet farmhouses indipendenti bi xtajta privata mag˙hom.

Ir-Ramblers ˙adet il-kaΩ quddiem l-UE Minkejja li l-Assoçjazzjoni tarRamblers ilha sa mill-2007 tit˙abat mal-MEPA biex din iΩΩona ti©i pprotetta milliΩvilupp, din l-Awtorità baqg˙et qatt ma imponiet fuq l-iΩviluppatur biex iwaqqaf liΩvilupp li qed jag˙mel.

Minflok, baqg˙et dejjem issostni li qed tie˙u l-miΩuri kollha neçessarji biex dan issit ikun protett.

Intant, l-Assoçjazzjoni tarRamblers kienet ˙adet dan ilkaΩ anke quddiem idDirettorat tal-Ambjent talUnjoni Ewropea fejn kienet infurmatu li l-Gvern, permezz tal-MEPA, qed jonqos millobbligi tieg˙u skont id-direttivi Ewropej.

29.07.2012

A˙barijiet

09

Ittra ta’ prIÌunIer

“Bil mod kif mexjin l-affarijiet fil-˙abs, il-pri©unier Ωgur li qatt ma jista’ jirriabilita ru˙u” Pri©unier Li l-affarijiet fil-Óabs ta’ Kordin mhux mixjin bl-a˙jar mod possibbli, huwa fatt mag˙ruf. IΩda jidher li minkejja li ilna Ωmien twil nisimg˙u dwar il-problemi u n-nuqqasijiet li hemm f’din il-façilità suppost korrettiva, kollox jindika li sal-lum is-sitwazzjoni ftit li xejn ittran©at.

Jikkonferma dan pri©unier stess li bag˙at ittra lil din il-gazzetta u li fiha jitkellem dwar id-diffikultajiet li qed i˙abbtu wiççhom mag˙hom diversi pri©unieri li jinsabu f’diviΩjonijiet differenti fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin.

KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn dak li kellu xi jg˙id il-pri©unier u dwar dan staqsiet lill-awtoritajiet ikkonçernati kif ukoll lill-g˙aqda li taqbeΩ g˙ad-drittijiet tal-pri©unieri – Mid-Dlam g˙ad-Dawl.

Qed isiru nies ag˙ar milli kienu Kmieni din il-©img˙a, malammont kbir ta’ ittri li waslu g˙and din il-gazzetta, kien hemm wa˙da partikolari li ntbag˙tet lilna minn pri©unier li qieg˙ed jiskonta sentenza filFaçilità Korrettiva ta’ Kordin.

Ikun hemm min jg˙id li ladarba dawn in-nies Ωbaljaw, g˙andhom ipattu qares tal-a©ir tag˙hom u m’g˙andhomx jippretendu li jkollhom ˙ajja façli bejn l-erba’ ˙itan tal-˙abs. IΩda o˙rajn jis˙qu li g˙amlu x’g˙amlu u Ωbaljaw kemm Ωbaljaw, il-pri©unieri xorta wa˙da jibqg˙u persuni umani li g˙andhom dritt g˙al ˙ajja diçenti.

Il-pri©unier li kitbilna, tkellem l-aktar fuq il-pri©unieri li qed jiskontaw is-sentenza tag˙hom f’DiviΩjonijiet 2, 3 u 4. Jg˙id li l-abbuΩi li allegatament qed isiru f’dawn id-diviΩjonijiet partikolari, qed jag˙mlu l-˙ajja talpri©unieri ˙afna aktar diffiçli u dan l-ambjent flok qed jg˙inhom jirriabilitaw ru˙hom, qed ikompli jg˙akkishom u qed jag˙milhom persuni ag˙ar milli kienu qabel.

Lista twila ta’ lmenti L-ittra miktuba bl-idejn, kellha forma ta’ lista twila t’ilmenti u problemi li allegatament qed i˙abbtu wiççhom mag˙hom ta’ kuljum diversi pri©unieri f’dawn it-tliet diviΩjonijiet partikolari.

Fost l-akbar problemi li skont il-pri©unier qed jiffaççjaw dawk li qeg˙din f’diviΩjonijiet 2, 3 u 4 hemm dik marbuta mas-sistema tal-arja artifiçjali li allegatament b˙alissa mhux qed tiffunzjona kif suppost u, min˙abba f’hekk, il-pri©unieri qed jg˙ixu f’ambjent fejn l-arja mhux qed tinbidel u dan jista’ jkun ta’ detriment g˙al sa˙˙ithom.

Jilmenta wkoll dwar latte©©jament li qed jie˙du filkonfront tag˙hom çertu gwardjani tal-˙abs u jallega li mhux l-ewwel darba li jkun hemm gwardjani li jsawtuhom u anke jo˙dulhom kulma jkollhom. Jg˙id li fost l-affarijiet li qed jitti˙dulhom mill-gwardjani hemm biros u anke telecards.

Il-pri©unier jilmenta wkoll

dwar l-ikel li qed jing˙ataw.

Jilmenta li dan l-ikel tant huwa ˙aΩin li kwaΩi lanqas jittiekel.

Minkejja li l-pri©unieri g˙andhom dritt li jsegwu t-televiΩjoni, il-pri©unier jg˙id li ssett tat-televiΩjoni li g˙andhom m’g˙andux reception tajba, u b’hekk kwaΩi ma jistg˙u jaraw xejn.

Qal li meta lmenta dwar dan mal-awtoritajiet ikkonçernati, qalulu li m’hemmx flus biex ikunu jistg˙u jirran©awh.

Ir-ra©el jg˙id ukoll li lpri©unieri Maltin u G˙awdxin li jinsabu f’DiviΩjoni 3 jinsabu f’minoranza kbira g˙ax f’din id-diviΩjoni hemm ammont kbir ta’ pri©unieri barranin, u˙ud minnhom immigranti irregolari. Min˙abba f’hekk, jallega li l-awtoritajiet ikkonçernati ssospendew l-aççess g˙attelefonati u Ω-Ωjarat tal-qraba tag˙hom fil-˙abs.

Bqajna bla twe©ibiet Intant, dwar dawn l-ilmenti, din il-gazzetta bag˙tet numru ta’ domandi lill-Uffiççju talPrim Ministru f’Kastilja, hekk

kif il-Prim Ministru huwa politikament responsabbli millqasam tal-intern.

IΩda minkejja li d-domandi

tag˙na dwar dak li allegatament g˙addej fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin bg˙atniehom fil-bidu ta’ din il-

©img˙a, sakemm ©ejna biex immorru g˙all-istampar, konna g˙adna ma rçevejna l-ebda twe©iba.

“Il-kastig huwa t-telf tal-libertà” George Busuttil – Mid-Dlam g˙ad-Dawl Dwar is-sitwazzjoni preΩenti fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin, u anke dwar l-allegat nuqqasijiet li ssemmew minn dan ilpri©unier, din il-gazzetta tkellmet ma’ George Busuttil, id-direttur tal-g˙aqda Mid-Dlam g˙ad-Dawl. Busuttil ikkonferma li fil-preΩent, f’çertu diviΩjonijiet hemm problema ta’ nuqqas t’arja friska min˙abba li hemm ˙sarat fl-estratturi talarja li sal-lum g˙adhom ma ©ewx irran©ati.

Busuttil spjega li min˙abba li l-ammont ta’ pri©unieri Ωdied, f’çertu diviΩjonijiet hemm dormitorji li huma neqsin mill-arja u g˙alhekk is-s˙ana li hemm hija insopportabbli. Spjega li minkejja li jeΩistu xi fannijiet, xorta wa˙da mhux qed ila˙˙qu mas-s˙ana qawwija li hemm u li qed to˙loq diffikultajiet kbar lill-pri©unieri. Ûied jg˙id li problema o˙ra hija l-ilma tax-xorb li fil-©ranet tas-sajf tant huwa essenzjali. Dan g˙aliex mit-tuck shop tal˙abs l-ilma tal-flixkun qed jinbieg˙ bi prezz ferm og˙la minn kemm qed jinbieg˙ mill-˙wienet l-o˙ra u g˙alhekk

mhux kull pri©unier ikun jaffordja li jixtri l-ilma tal-flixkun. Sa˙aq li hemm pri©unieri li qed ikunu kostretti li jixorbu l-ilma li qed jing˙ataw fid-diviΩjoni

tag˙hom u li mhux neçessarjament huwa ilma tal-main iΩda jista’ jag˙ti l-kaΩ li dan huwa ilma tat-tankijiet u g˙alhekk jaf ikun ˙aΩin g˙as-sa˙˙a tal-pri©unieri.

George Busuttil qal li je˙tie© li jkun hemm bidla fil-mentalità ta’ kif in˙arsu lejn il-˙abs. “Irridu nifhmu li l-kastig li jing˙ata pri©unier huwa t-telf tal-libertà nnifisha,” sostna Busuttil. Tkellem ukoll dwar il-˙tie©a li çertu privile©©i li jistg˙u jgawdu minnhom il-pri©unieri, b˙al ng˙idu a˙na li jo˙or©u ja˙dmu, ikunu mifruxa fuq ammont akbar ta’ pri©unieri u mhux b˙alma qed ji©ri b˙alissa fejn numru ta’ pri©unieri qatt mhuma qed jing˙ataw iç-çans li jo˙or©u ja˙dmu biex b’hekk ikunu jistg˙u jintegraw fis-soçjetà.

Busuttil temm jg˙id li fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin je˙tie© li jkun hemm tibdil drastiku biex b’hekk il-˙abs verament iservi ta’ façilità korrettiva, mhux kif qieg˙ed ji©ri b˙alissa fejn pri©unieri li jid˙lu hemm ©ew qed jispiççaw jo˙or©u ag˙ar milli da˙lu.

10

29.07.2012

Kunsilli

ID F’ID maÇ-ÇIttaDIn

X’qed jag˙mel id-Dipartiment tal-Gvern Lokali biex ji©bor lura l-onorarja li t˙allset Ωejda lis-Sindki?

Mario Fava email keaneo@onvol.net

Wara li ftit tal-©img˙at ilu ktibt dwar il-fatt kif skont ir-rapport tal-awditur, is-Sindku tal-Kunsill Lokali ta’ B’Kara t˙allas aktar minn €5,000 Ωejda fl-onorarja tieg˙u, jidher li sal-llum, g˙adhom ma ttie˙du l-ebda passi biex dawn il-flus ji©u ritornati lura.

Fl-istess artiklu kont ktibt li wa˙da mill-problemi kbar li g˙andu l-Kunsill Lokali ta’ B’Kara u li ˙ar©et fil-bera˙ mirrapport tal-awditur, hija dik finanzjarja fejn apparti d-defiçit kbir li hemm, kien hemm ukoll çertu abbuΩi fejn sa˙ansitra lKunsill Lokali ˙allas l-ispejjeΩ g˙all-kors ta’ wie˙ed mill-impjegati tieg˙u, liema kors ma kellu xejn x’jaqsam man-natura tax-xog˙ol li dan l-impjegat jag˙mel fil-Kunsill Lokali.

Kif g˙idt iktar qabel, semmejt ukoll il-fatt li s-Sindku, Michael Fenech Adami, it-tifel talPresidenti Emeritus, t˙allas issomma ta’ €5,000 iktar minn lammont li kellu jie˙u f’dik li hi onorarja ta’ Sindku. Kont urejt ukoll kif l-istess Michael Fenech Adami, skont rapport fil-©urnali lokali kien qal li m’g˙andu lebda obbligazzjoni li jroddhom lura. G˙amel ukoll referenza g˙al Franco Debono u skont listess rapporti li dehru fl-istampa lokali, huwa qal li jekk Franco ma jroddx lura lallowance t’assistent parlamentari la darba ma kienx qed jirrapporta g˙ax-xog˙ol, ma jarax g˙aliex g˙andu jag˙mel hekk hu. Dan x’argument arroganti hu?!

Kif jista’ Fenech Adami jg˙id li m’g˙andu l-ebda obbligazzjoni li jrodd lura flus li m’humiex tieg˙u? Mnejn ©abu dan id-dritt?

Michael Fenech Adami jmissu jaf, u na˙seb li jaf, li l-flus li jing˙ata l-Kunsill tieg˙u u li minnhom hu qed jit˙allas, huma fondi pubbliçi tieg˙i u tieg˙ek. Huma flus li ji©u approvati fil-budget kull sena minn fondi pubbliçi. Mela

g˙andu obbligu kbir ukoll li jrodd lura dak li ng˙atalu ‘bi Ωball’. G˙andu jroddhom lura wkoll g˙aliex il-Kunsill immexxi minnu g˙andu defiçit ta’ €1.25 miljun…. Le sewwa qrajtu ma ˙adtux Ωball; miljun u kwart t’ ewro defiçit. Çertament li allura m’g˙andux minn fejn iferrex €5,000 Ωejda! Però ejja ma ninsewx li persuni, familjari ta’ dan is-Sindku, kienu anke qalulna li g˙axar miljuni ’l hemm u g˙axar miljuni ’l hawn ma jag˙mlux wisq differenza!...

A˙seb u ara €5,000 mhux hekk!!

Domandi le©ittimi li staqsejt dakinhar, g˙adhom sal-lum mhux imwie©ba. Fost dawn kien hemm: • Min kien responsabbli g˙all˙ru© taç-çekkijiet tal-onorarja tas-Sindku?

• Saret verifikazzjoni madDipartiment tal-Gvern Lokali biex ikun stabbilit kemm irid ikun dan il-˙las jew din t˙allset bl-addoçç?

•Din l-onorarja kienet qed ti©i mressqa quddiem il-Kunsill g˙all-approvazzjoni talKunsilliera, kif suppost isir g˙al kull pagament li jkun se jag˙mel kull Kunsill Lokali?

• Jekk din kienet qed titressaq, ˙add mill-Kunsilliera qatt ma staqsa jekk din l-onorarja kinitx skont il-kriterji stabbiliti jew ˙add qatt ma nduna b’xejn?

• L-accountant tal-Kunsill ukoll qatt ma nteba˙ b’dan kollu?

Fejn jid˙lu ˙lasijiet ta’ taxxa, sigurtà soçjali u ˙lasijiet o˙ra relatati ma’ salarji, l-accountant ta’ kull Kunsill g˙andu lobbligu li jara’ li dawn qed isiru kif suppost.

• Jekk l- accountant induna b’dan in-nuqqas, ©ibed l-attenzjoni ta’ xi ˙add u jekk iva, ta’ min? G˙andu x’juri g˙al dan?

• Jekk a˙na qed nag˙tu l-benefiççju tad-dubju lis-Sindku li ma kienx jaf li qed jing˙ata flus Ωejda, issa li jaf, x’inhu jΩommu milli jirritornahom?

• Issa li l-Partit Nazzjonalista jaf

b’dan kollu, x’se tkun il-poΩizzjoni tieg˙u f’dan ir-rigward?

• X’g˙andu xi jwie©eb Edwin Vassallo meta wie˙ed millKunsilliera li jie˙u ˙sieb hu ma jridx irodd flus li huma talpoplu Malti u m˙allsa mit-taxxi tag˙na?

• X’inhi l-poΩizzjoni tasSegretarju Ìenerali tal-Partit Nazzjonalista dwar dan il-kaΩ?

Se jibg˙at g˙al Michael Fenech Adami b˙alma kien g˙amel mall-Vici sindku tas-Swieqi, Gregory Brincat? Il-kaΩijiet m’g˙andhomx x’jaqsmu flimkien iΩda fiΩ-Ωew© kaΩi hemm komuni l-fatt li nΩammu flus dovuti lill-Gvern u lillpoplu Malti.

• Eddie Fenech Adami nnifsu, li tant kien jitkellem dwar ©ustizzja soçjali u dwar l-importanza ta’ trasparenza fiskali, x’ inhi l-poΩizzjoni tieg˙u dwar dan il-kaΩ?

• Bl-istess argument, fejn hu Gejtu Vella li tant kien jitkellem li l-abbuΩi g˙andhom jinqatg˙u?

Jekk sema’ b’dan il-kaΩ, ma ˙assx li g˙andu jikteb xi artiklu dwaru?

• X’se tkun il-poΩizzjoni talGvern jekk xi negozjant jew self employed jonqos milli jag˙mel ˙lasijiet dovuti g˙all-istess ammont fuq Taxxa jew

VAT? Se jag˙tuh l-g˙aΩla jekk iridx i˙allashom jew le jew jo˙or©ulu enforcement u jekk ma jimxix mieg˙u jintefa’ l˙abs?

Illum immure oltre’ u nistaqsi; • X’qed jag˙mel id-Direttur talGvern Lokali biex ji©bor lura flus li t˙allsu lura fl-onorarja tas-Sindki u li g˙adhom ma ©ewx irritornati?

• Id-Dipartiment g˙andu lista ta’ liema huma dawn is-sindki u kemm hu l-ammont Ωejjed li t˙allsu?

• Hemm xi time frame li fih iridu j˙allsu lura dawn il-flus Ωejda?

• X’inhi l-poΩizzjoni tadDipartiment fil-konfront ta’ Sindku b˙al Michael Fenech Adami li minkejja li jafu li g˙andhom iroddu lura l-flus Ωejda li ˙adu, dawn g˙adhom m’g˙amlux dan?

• Se jnaqqashomlu lil Michael Fenech Adami mill-allokazzjoni tal-Kunsill tieg˙u b˙alma jag˙mel ma’ Kunsilli o˙ra li jikru spazju f’rivista t’g˙aqda lokali biex jinfurmaw lil pubbliku x’servizzi joffri l-Kunsill?

Nittama li kemm id-domandi li g˙amilt ©img˙at ilu u dawn tal-lum ji©u mwie©ba g˙aliex ilpoplu g˙andu d-dritt ikun jaf x’qed isir bi flusu.

Fejn wasal il-kaΩ tas-Sindku tal-Imtarfa?

Rapporti li ilhom jidhru f’sezzjoni talistampa lokali, g˙al dawn l-a˙˙ar ©img˙at tkellmu dwar il-kaΩ tas-Sindku tal-Imtarfa, is-sur Anton Mifsud. KaΩ li kif inhu allegat jikkonçerna ˙ru© ta’ liçenzja t’opra tal-ba˙ar b’mod skorrett. Tant hu hekk li minkejja li skont is-sur Anton Mifsud dawn huma kollha allegazzjonijiet bla ebda baΩi u xejn konkret, il-pulizija ˙adu passi kriminali u tellg˙atu l-qorti fuq akkuΩi ta’ korruzzjoni. Dan il-kaΩ issa ilu g˙addej g˙al iktar minn erba’ snin u liktar ˙a©a li spikkat kienet kemm is-silenzju tas-sur Mifsud innifsu kif ukoll issilenzju tal-kulle©© tal-Kunsilliera talPartit Nazzjonalista u l-Amministrazzjoni s˙i˙a tieg˙u.

Jistona l-fatt kif il-Partit Nazzjonalista baqa’ sieket dwar dan kollu u ma talabx ir-riΩenja tas-Sindku tal-Imtarfa la darba dan qed ji©i akkuΩat mill-pulizija. Wie˙ed jifhem l-argument li sakemm dak li jkun jinstab ˙ati, g˙andu jitqies b˙ala innoçen-

ti, u naqbel ma’ dan. Però l-prassi normali f’kaΩijiet simili huma li min ikun akkuΩat jirreΩenja u jekk jinstab li ma kellux ˙tija, jer©a’ jie˙u l-kariga li kellu qabel.

Ma rridux immorru ’l bog˙od ˙afna biex nikkonfermaw dan. Madwar sentejn ilu, l-Onorevoli Chris Said, li dak iΩΩmien kien is-Segretarju Parlametari responsabbli mill-Kunsilli Lokali fost ˙wejje© o˙ra, meta kellu kaΩ il-Qorti, rreΩenja u hekk kif ˙are© illiberat minn kull akkuΩa, l-Prim Minsitru kien pront re©a’ tah il-kariga li kellu. Differenza o˙ra bejn iΩ-Ωew© kaΩi kienet li filwaqt li l-kaΩ tas-Sindku tal-Imtarfa ilu g˙addej erba’ snin, il-kaΩ ta’ Dr. Said dam g˙addej biss ftit ©ranet. IΩda s-Sindku Nazzjonalista tal-Imtarfa g˙adu jsostni li m’g˙andux g˙alfejn jirreΩenja g˙aliex hu m’g˙amel xejn ˙aΩin.

Irrid infakkar li meta l-eksViçi Sindku tas-Swieqi, Gregory Brincat, kien ©ie

akkuΩat bil-kaΩ tal-VAT, il-Partit Nazzjonalista, permezz tas-Segretarju Ìenerali tieg˙u, kien bag˙at g˙all-kunsillier u talbu jirreΩenja immedjatament.

Dan meta Gregory Brincat kien g˙adu biss akkuΩat. Wie˙ed g˙alhekk jonqos milli jifhem g˙aliex il-PN mexa u qed jimxi b’mod u kejl differenti f’dan il-kaΩ.

G˙aldaqstant, minkejja li naf li di©à saru domandi simili lis-Segretarju Ìenerali talPartit Nazzjonalista, Pawlu Borg Olivier, ©ustament ner©a’ nistaqsi; il-PN se jie˙u xi forma ta’ passi fil-konfront tas-Sindku tieg˙u, Anton Mifsud dwar il-fatt li dan qed ji©i akkuΩat b’tix˙im b’konnessjoni ma’ ˙ru© ta’ licenzja g˙al opra tal-ba˙ar?

Fin-nuqqas li jkun hemm xi forma ta’ twe©iba, allura wie˙ed bir-ra©un jikkonkludi li l-Partit Nazzjonalista jag˙mel distinzjoni anki bejn in-nies tieg˙u stess a˙seb u ara bejn iç-çittadini Maltin u G˙awdxin li ma j˙addnux it-twemmin politiku tag˙hom.

29.07.2012

AnaliΩi

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx “Go and tell it to the marines, Tonio!”

Matul din il-©img˙a, il-Ministru tal-Finanzi, Tonio Fenech, ˙are© b’wa˙da ˙elwa wisq. Waqt li kien qed iΩur il-post fejn suppost se jsir l-interconnector li se jg˙aqqad lil Malta ma’ Sqallija, ˙are© b’teorija ori©inali dwar g˙alfejn, skont hu, il-˙in kollu qed jinqata’ d-dawl. Skont Tonio Fenech, o˙ro© ilg˙a©eb, dan qed ji©ri min˙abba li fis-sajf it-tarmak idub min˙abba s-s˙ana, u bil-piΩ tal-karozzi qed jinqatg˙u l-cables! Iva dik hi r-ra©uni g˙ala qed jinqata’ d-dawl ta’ spiss, skont Tonio Fenech. Imma dan possibbli ja˙seb li jista’ jitmejjel bil-poplu b’dan ilmod? Ja˙seb li kul˙add çuç f’dan il-pajjiΩ? Veru li xi skuΩa jrid isib g˙ax iΩ-Ωejjed kollu Ωejjed u kul˙add ma˙ruq g˙ax qed i˙allas kontijiet g˙oljin u qed jie˙u lura servizz tal-qamel. Imma seta’ sab skuΩa naqra a˙jar biex forsi kien jitwemmen minn xi ˙add.

‘Pawlu Press Conferences’ Pawlu frejje© g˙andu l-ardir jg˙ajjar lil Joseph Muscat “big mouth” meta dan ilsienu ji©ri bih il-˙in

kollu. U s-sabi˙a hi li minn ˙alqu ma jo˙ro© xejn bis-sugu! Din il-©img˙a, Pawlu taha g˙all-konferenzi tal-a˙barijiet fid-Dar Çentrali f’tentattiv panikuΩ biex jipprova ji©bor ©ie˙ il-PN dwar il-kaΩ tal-Mistra.

G˙al darba darbtejn sa˙aq li kien Joseph Muscat li, lejlet l-elezzjoni tal-2008, illikja l-informazzjoni lillPN li l-PL kien ser jo˙ro© dan l-iskandlu. Kompla jΩejjen din il-gidba bit-tama li forsi anke hu jibda jemminha u forsi titwemmen ukoll mill-poplu. IΩda tant kien denbu ta˙t il-blat li beΩa’ jiffaççja lill©urnalisti ta’ ONE u, f’tentattiv biex jiskapulahom, taparsi bag˙tilhom email bl-istedina fuq indirizz ˙aΩin. X’kumbinazzjoni hux?! Pawlu, nafu li ma tantx inti espert fl-emails, però nafu wkoll li din ma kinitx g˙ajr skuΩa biex tevita li to˙ro© ta’ maΩetta, aktar milli ˙ri©t! Li nafu Ωgur hu li ˙ri©t ta’ beΩΩieg˙!

Çertifikat ta’ “wanker” Nhar il-Óadd li g˙adda, il-gazzetta tal-PN g˙amlet elo©ju s˙i˙ lil Austin Gatt. Skont Il-Mument, Austin Gatt g˙andu ˙afna çertifikati tajbin.

IΩda l-aqwa çertifikat li g˙andu huwa s-suççessun li g˙amel bir-riforma fit-trasport pubbliku u l-Arriva, li fi kliemu stess kellha ttemm iΩ-Ωmien tal-buΩullotti. IΩda kul˙add jaf x’©ara u ç-çertifikat lill-Austin Gatt jag˙tihulu l-poplu nnifsu, l-aktar min qed idum sig˙at s˙a˙, jinqela fix-xemx fuq l-istages, jistenna lkarozzi tal-Arriva.

U bil˙aqq, ma ninsewx li l-aqwa çertifikat li kiseb Austin Gatt kien ming˙and l-istudenta Nicolà Abela Garreth!

11

minn Invictus

protezzjoni tad-data Ωgur li huwa l-PN u dan bilfatti. BiΩΩejjed niftakru fil-famuΩa email li kien bag˙at Pawlu ‘frejje©’ lis-segretarji parlamentari, ministri u uffiçjali g˙olja fil-ministeri qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali u li fiha talabhom jg˙addulu ddettalji ta’ persuni privati li kienu marru jitolbu xi ˙a©a lil xi ˙add, biex il-PN ikun jista’ jaqdihom Ωgur.

Bridge to nowhere It-Tlieta filg˙axija ©ie inawgurat wie˙ed mill-aktar pro©etti utli g˙al pajjiΩna – il-pont li ma jwassal g˙al imkien. Kienet okkaΩjoni o˙ra ˙elwa, fejn ilklikka ta’ GonziPN kellhom iç-çans li joqog˙du jippuΩaw g˙ar-ritratti, b˙allikieku dan il-pro©ett se jo˙ro©na mir-riçessjoni li da˙˙luna fiha huma stess.

Ma naqasx li preΩenti jkun hemm Austin Gatt u sie˙bu Manwel Delia ‘l-kandidat’, li qag˙du jindiehsu flimkien u jixorbu x-xampanja minn fuq dahar il-poplu.

Tassew tkun idea tajba li kieku GonziPN juΩa dan il-famuΩ pont b˙ala simbolu tieg˙u – simbolu ta’ Gvern li ma wassalna mkien, ˙lief li da˙˙alna ©o ˙ajt!

Óallina Sur Mangion!

Matul din il-©img˙a, çertu Alfred Mangion qal li ˙assu urtat u lmenta mal-Kummissarju g˙allProtezzjoni tad-Data g˙ax irçieva email ming˙and Joseph Muscat. Qal li x’aktarx il-PL kiser il-li©i meta bag˙atlu din l-email.

Tg˙id l- email ta’ Pawlu Borg Olivier, is-Sur Mangion ma rçevihiex? Tg˙id PBO ma qallux lis-Sur Mangion biex ikun kanvasser tal-PN? Jekk ma rçevihiex, x’aktarx kien wie˙ed mill-ftit f’dan il-pajjiΩ g˙ax kwaΩi kull min g˙andu indirizz elettroniku rçevieha, inkluΩ il-Kap tal-OppoΩizzjoni u l-membri parlamentari Laburisti.

Jekk hemm xi ˙add li verament jikser il-li©i tal-

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Tlieta filg˙axija. Il-katavru ta’ Rahman instab f’Wied ta’ Óarq Óamiem f’San Ìiljan, fejn kien fi stat avvanzat ta’ dikompoΩizzjoni. Jidher li Rahman tilfet ˙ajjitha meta waqg˙et g˙oli ta’ madwar tliet sulari mil-livell tat-triq g˙al ©ol-wied. Il-©enituri ta’ Rahman, li kienu ©ew Malta hekk kif saru jafu li binthom kienet ©iet irrappurtata nieqsa, marru fuq il-post meta nstab il-katavru.

Anzjana fil-periklu tal-mewt kawΩa ta’ waqg˙a

Tinstab it-tfajla UngeriΩa rrappurtata nieqsa Agnes Revesv, l-UngeriΩa ta’ 19-il sena li giet irrappurtata nieqsa kmieni din il-©img˙a, instabet ilbiera˙ f’Bu©ibba. Revesv, li kienet ilha g˙al xi x h u r t g ˙ i x Malta mal-qraba tag˙ha, kienet intlem˙et l-a˙˙ar nhar il-Óadd li g˙adda fil-Qawra.

Matul l-a˙˙ar jiem il-qraba ta’ Revesv g˙amlu diversi appelli bit-tama li tinstab qawwija u s˙i˙a.

Tfajla Russa misjuba mejta Polina Rahman, it-tfajla Russa ta’ 17-il sena li g˙ebet il-©img˙a li g˙addiet, instabet mejta nhar it-

Carmen Vella ta’ 72 sena spiççat fil-periklu talmewt wara li waqg˙et g˙oli ta’ madwar nofs sular.

L-inçident se˙˙ l-Erbg˙a waranofsinhar fir-residenza ta’ Vella ©ewwa San Pawl il-Ba˙ar. Jidher li lanzjana ssakkret barra u g˙alhekk marret g˙and il©ara tag˙ha biex tkun tista’ tinΩel minn ©ol-bit˙a g˙al ©o darha, iΩda g˙al xi ra©uni tilfet il-bilanç u waqg˙et g˙al isfel. L-anzjana ttie˙det l-isptar fejn ©iet iççertifikata li tinsab fil-periklu tal-mewt kawΩa tal-©rie˙i li ©arrbet.

Immigrant jaqla’ daqqiet b’arma li taqta’ Immigrant residenti l-Marsa spiçça fil-periklu talmewt wara li qala’ daqqiet b’o©©ett li jaqta’ u bilponta. Il-kaΩ se˙˙ nhar il-Ìimg˙a fi Ìnien ilMarsa, g˙all-˙abta tas-6.00 ta’ filg˙axija. Jidher li limmigrant mexa mill-©nien li fih ©ie ferut salg˙assa tal-Pulizija fi Triq Balbi, fejn talab g˙all-

g˙ajnuna. Ambulanza ˙adet lill-immigrant l-isptar fejn kien iççertifikat li jinsab fil-periklu tal-mewt.

L-inkjesta f’dan il-kaΩ qed titmexxa mill-Ma©istrat tal-G˙assa Carol Peralta.

Il-Perit Mintoff jaqleb g˙all-a˙jar Il-kundizzjoni ta’ sa˙˙et l-eks-Prim Ministru u leks-Mexxej Laburista, Dom Mintoff, qalbet g˙alla˙jar, hekk kif in˙are© mis-sezzjoni tal-Kura Intensiva wara li kien ilu xi jiem f’kundizzjoni kritika. Mintoff ittie˙ed f’sezzjoni apposta g˙all-kura relatata ma’ kundizzjonijiet tal-qalb. Il-Perit Mintoff se jag˙laq 96 sena fis-6 t’Awwissu.

12

29.07.2012

Kumment

Qorti tat-tieni klassi g˙all-G˙awdxin

Anton Refalo Kelliem Ewlieni g˙al G˙awdex

Fid-9 ta’ Lulju 2012, ilPresident tal-Malta Union of Teachers, Kevin Bonello, ˙ass li kellu jikteb lill-Prim Ministru u lmenta mieg˙u dwar is-sitwazzjoni mwieg˙ra li tinstab fiha l-Qorti t’G˙awdex. Fissirlu li kienet l-ewwel esperjenza tieg˙u f’din il-Qorti, fejn mar biex jassisti lil membru tal-unjin tieg˙u u g˙alhekk ma kienx jaf x’kien ser isib. IΩda qatt ma stenna li kien se jsib xena medjevali. Enfasizza li l-bini ta’ din il-Qorti mhuwiex adattat g˙all-iskop li g˙alih jintuΩa g˙al dawn ir-ra©unijiet: – Nuqqas t’apparat tas-sigurtà: wara li l-Gvern po©©a liskanner naqas li jag˙mel scanner g˙all-basktijiet, bilkonsegwenza li dawn ji©u ççekkjati personalment millistaff tas-sigurtà. Dan i©ib mieg˙u vjolazzjoni tad-dritt tal-privatezza tal-individwu.

– Nuqqas t’akkomodazzjoni: kien hemm kjuwijiet ta’ nies jistennew g˙al sig˙at s˙a˙ filQorti, li kellhom jew joqog˙du bilwieqfa jew inkella jpo©©u fuq it-tara©, billi lbankijiet li hemm fil-kurituri mhumiex biΩΩejjed biex jesg˙u n-nies kollha li jkunu qeg˙din jistennew sakemm tinstema’ l-kawΩa tag˙hom.

– Nuqqas t’aççessibbiltà: ilpost huwa totalment inaççessibbli g˙al persuni

b’diΩabbiltà.

– Nuqqas ta’ sistema ta’ klimatizzazzjoni: Ωew© fannijiet li hemm ˙dejn Awla A mhumiex biΩΩejjed biex ila˙˙qu mal-ispazju tal-kaxxa tat-tara© u wisq inqas biex ila˙˙qu mal-bini kollu. Dan i©ib inkonvenjent mhux biss g˙an-nies li jkunu qeg˙din jistennew il-kawΩa tag˙hom, imma wkoll g˙all-˙addiema tal-Qorti huma u jag˙mlu xog˙olhom ’il barra mill-awli.

Jien osservajt li s-sitwazzjoni hija simili fix-xitwa g˙ax m’hemmx mezz kif jissa˙˙an il-post.

– Nuqqas ta’ toilets: hemm toilet wie˙ed biss.

Kevin Bonello kkonkluda li lMalta Union of Teachers temmen li l-Gvern g˙andu juΩa parti mill-fondi g˙al G˙awdex sabiex b’mod ur©enti jipprovdi façilità ta’ bini g˙all-Qorti t’G˙awdex li tixraq lid-dinjità tal-G˙awdxin u lil soçjetà moderna. Huwa rrakkomanda bil-qawwa li lGvern jitratta din il-materja b˙ala wa˙da prijoritarja.

F’isem l-G˙awdxin kollha nixtieq nirringrazzja lillPresident tal-Malta Union of Teachers talli g˙o©bu jaqbeΩ g˙alihom anke jekk il-Qorti t’G˙awdex mhijiex fiddekasteru tieg˙u. B’dak li qal laqat il-musmar fuq rasu u pitter l-impressjoni li tie˙u

persuna li jkollha l-isfortuna li titfaçça l-ewwel darba f’dan il-bini.

U hija l-ewwel impressjoni l-iktar li tg˙odd; g˙ax b˙ali li ili na˙dem hemm b˙ala avukat g˙al dawn l-a˙˙ar ˙amsa u tletin sena, drajt b’dawn innuqqasijiet u ne˙odhom forgranted.

Anzi s-Sur Bonello ma semmiex kollox: in-nuqqas ta’ façilità ta’ parke©© li allura jo˙loq babilonja ta’ karozzi li jitilg˙u t-telg˙a taç-Çittadella u ma jsibux fejn jipparkjaw; in-nuqqas ta’ kundizzjonijiet diçenti g˙all-˙addiema talQorti, li w˙ud minnhom ja˙dmu f’kuritur Ωg˙ir li jag˙ti g˙al kmamar o˙rajn, u w˙ud ja˙dmu fl-umdità; l-arkivju li wkoll jg˙um fl-umdità, anke jekk g˙andu dokumenti prezzjuΩi.

Minkejja li dan il-Gvern ilu hemm kwart ta’ seklu, blostentazzjoni u bil-fanfarra ta’ Ministeru limitat u speçjalizzat g˙at-territorju G˙awdxi, qatt ma sab il-flus biex G˙awdex ikollu Qorti diçenti.

Ovvjament g˙all-Gvern, l-istituzzjoni tal-Qorti mhijiex importanti. Kien kuntent jonfoq ruxxmata flus fuq ©nien, u j˙alli l-Qorti jaqa’ biççiet.

Issa l-Qorti jiffrekwentawh nies ferm iΩjed milli jmorru jippassi©©aw fil-©nien. Dan apparti li l-Qorti mhuwiex xi dipartiment kwalunkwe talGvern, imma huwa t-tielet kolonna tal-Istat; il-post fejn

suppost ting˙ata l-©ustizzja minn ©udikanti indipendenti u imparzjali bejn çittadin u ie˙or, kif ukoll bejn iç-çittadin u l-Gvern. Fuq kollox il-Qorti hija t-tarka taç-çittadin kontra l-abbuΩ tal-Gvern.

G˙all-Gvern, iΩda, il-Qorti mhijiex importanti ˙lief g˙allparenza. L-istess b˙alma huwa g˙all-parenza lParlament. Imma almenu lParlament, fil-vanaglorja tieg˙u, qieg˙ed jibnilu bini ©did. Mhux hekk g˙all-Qorti t’G˙awdex, li hija l-unika Qorti muniçipali li teΩisti f’dawn il-gΩejjer u li ilha hemm mijiet ta’ snin. Kien hawn qrati muniçipali o˙rajn f’Malta li iΩda kellhom g˙omorhom qasir. Imma din ma spiççat qatt g˙ax hemm ˙tie©a kbira g˙aliha. Minn Ωmien g˙al Ωmien nisimg˙u li ©ie identifikat xi sit ©did g˙al din il-Qorti, imma mbag˙ad nisimg˙u li nqala’ xi intopp jew ie˙or ming˙and il-MEPA. F’xi Ωmien kien hemm il˙sieb li jsir bini tal-Qorti filparke©© tar-Rabat. IΩda ma sar xejn g˙ax ipprotestaw irresidenti tal-madwar. Dan la˙˙ar intqal li ©ew identifikati Ωew© siti li kienu qeg˙din ji©u kkunsidrati. Ma ntqalx fejn huma dawn iΩ-Ωew© siti.

Hija tal-mist˙ija li l-pubbliku ma ji©ix ikkonsultat. Nispera li jekk xi darba jsir xi Qorti, ma jsirx f’xi post mhux xieraq, u nibqg˙u koppi b˙alma a˙na llum.

AbbuΩ tal-poter Joe Farrugia

Dak li ©ara fil-Parlament ftit taΩ-Ωmien i l u , p r o p r j u min˙abba l - p r o b l e m a t a ’ governanza l i q i e g ˙ e d i˙abbat wi ç ç u m a g ˙ h a l Gvern ta’ Lawrence Gonzi, mhux biss huwa tal-mist˙ija, imma fl-opinjoni tieg˙i huwa wkoll abbuΩ tal-poter.

Kif jaf kul˙add, l-iskop t’elezzjoni ©enerali huwa li lpoplu jag˙Ωel lir-rappreΩentanti tieg˙u fil-Parlament u lil dawn ir-rappreΩentanti lpoplu jag˙tihom il-poter li f’ismu jidd i s k u t u u j a p p rovaw (jew ma japprovawx) il-li©ijiet li l-Gvern tal-©urnata j˙oss li jkunu me˙tie©a g˙al pajjiΩna fil-˙ames snin ta’ wara.

Dak li jsir fil-Parlament huwa rregolat mill-Gvern tal©urnata, t a n t l i l - P r i m Ministru g˙andu r-responsabbiltà li ja˙tar ministru g˙all-affarijiet parlamentari li allura jkun il-‘ leader of the house ’. G ˙ a l m i n f o r s i mhuwiex daqshekk mid˙la ta’ kif jopera l-Parlament, tajjeb li jing˙ad li huwa dan ilministru li , f i t m i e m k u l l seduta parlamentari, iressaq l-a©©ornament tal-Kamra u jg˙id x’se tkun l-a©enda tasseduta ta’ wara.

Huwa minnu li f’dawn la˙˙ar snin k e l l n a w k o l l

Kumitat tal-Kamra dwar ixxog˙ol tal-istess Kamra.

G˙alkemm f’dan il-Kumitat hemm ukoll rappreΩentanti tal-OppoΩizzjoni, ilma©©oranza hija min-na˙a tal-Gvern u sa˙ansitra çchairman tal-istess Kumitat huwa l-Ministru tal-Affarijiet Parlamentari, u g˙alhekk, finalment, ir-responsabbiltà tax-xog˙ol fil-Parlament, tibqa’ dejjem fuq spallejn ilGvern.

Fil-fatt, jekk ma jkunx hemm ftehim f’dan ilKumitat, ikun il-Ministru talAffarijiet Parlamentari li jiddeçiedi meta jitlaqqa’ lParlament, u wkoll l-a©enda ta’ kull seduta.

Qieg˙ed ng˙id dan kollu biex wie˙ed jifhem sew g˙aliex qieg˙ed ng˙id li dak li qieg˙ed ji©ri fil-Parlament mhux biss huwa tal-mist˙ija, imma huwa wkoll abbuΩ talpoter.

X’qieg˙ed ji©ri filParlament? Sa ftit taΩ-Ωmien ilu, meta kien g˙adu m’a©©ornax g˙all-vaganzi tas-sajf, kont qieg˙ed nag˙ti ˙arsa lejn l-a©enda parlamentari, xi ˙a©a li nag˙mel ta’ spiss.

Normalment, fuq l-a©enda jkun hemm xi erba’ jew ˙ames punti. Din id-darba

fuq l-a©enda kien hemm 11il abbozz ta’ li©i g˙addiskussjoni fit-tieni qari. Óamsa minn dawn l-abbozzi di©à bdew ikunu diskussi.

Id-diskussjoni fuq l-o˙rajn, dejjem fi stadju tat-tieni qari, g˙ad trid tibda.

G˙aliex il-Gvern kien q i e g ˙e d i p o © © i d a w n l abbozzi ta’ li©i fuq l-a©enda?

Ir-ra©uni hija wa˙da sempliçi.

Kull darba li ddiskussjoni fuq xi li©i tkun waslet biex tintemm, tinbeda (jew tkompli) id-diskussjoni fuq xi li©i o˙ra, biex b’hekk ikun evitat li jittie˙ed vot.

Li kien qieg˙ed ji©ri hu, li d-deputati fuq in-na˙a talGvern kienu qeg˙din jie˙du ˙afna ˙in tal-Parlament, jirrepetu wie˙ed lill-ie˙or, bilg˙an li jg˙addi l-˙in u l-vot jibqa’ ma jitti˙idx. Dan kollu jfisser li l-Gvern immexxi mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien qed ikun strumentali biex il-Parlament ma jaqdix dik li hija l-aktar funzjoni importanti tieg˙u: ji©ifieri li japprova, jew ma japprovax, il-li©ijiet.

Dan kollu kien qieg˙ed ji©ri fl-og˙la istituzzjoni talpajjiΩ. U allura, jekk dan mhuwiex abbuΩ tal-poter, ma nafx kif ikun abbuΩ talpoter. Ovvjament dan kollu

kien qieg˙ed ji©ri g˙ax Lawrence Gonzi m’g˙adux igawdi l-appo©© talma©©oranza tal-membri talParlament u allura m’g˙adx baqag˙lu d-dritt li jkun prim ministru, g˙ax prim ministru jintalab jifforma Gvern g˙ax ikun igawdi l-appo©© talma©©oranza tal-membri.

Ladarba ma jibqax ikollu dan l-appo©©, prim ministru huwa fid-dover u fid-dmir li jmur g˙and il-President talRepubblika u joffri r-riΩenja tieg˙u.

Qed ng˙id dan g˙ax ilPrim Ministru Lawrence Gonzi bilkemm ma riedx jag˙ti l-impressjoni li jkun qieg˙ed jag˙mel xi pjaçir jekk, wara li jitlef vot ta’ sfiduçja, imur g˙and ilPresident u joffri r-riΩenja tieg˙u jew jitolbu biex ixolji l-Parlament.

Dmir il-Prim Ministru huwa li jara li l-Parlament ja˙dem kif suppost, u mhux juΩa l-Parlament kif jaqbel lilu jew lill-partit immexxi mill-klikka tieg˙u.

IlParlament qieg˙ed hemm biex jiddiskuti u japprova lli©ijiet me˙tie©a g˙all-pajjiΩ.

Lawrence Gonzi qieg˙ed ja˙rab minn dan id-dmir. joefarrugiafarell@gmail.com

29.07.2012

Editorjal

13

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Aktar frejje© ta’ PBO m’g˙andux il-˙iliet neçessarji, mo˙˙ strate©iku u analitiku, ilkomunikattiva, il-viΩjoni politika li normalment wie˙ed jistenna min xi ˙add li jit˙ajjar jokkupa kariga ta’ dik l-importanza.

II-kandidat rival li kellu Borg Olivier g˙all-istess kariga erba’ snin ilu, Charlo Bonnici, li mhuwiex xi ©enju politiku ˙alli niftiehmu, Ωgur li kien jibbrilla fejn il-frejje© li g˙amel Borg Olivier wa˙da wara lo˙ra.

Il-mod kif Borg Olivier kien ittratta lil Kunsilliera ta’ TasSliema, Sandra Camilleri, meta ltaqa’ mag˙ha fil-pub Lady Di, fejn sa˙ansitra kien heddida b’ommha, huwa l-ag˙ar eΩempju tat-tmexxija ta’ Pawlu Borg Olivier meta tilef il-kontroll fuq in-nies tieg˙u stess u li wasal biex waqa’ g˙allbassezzi, f’post pubbliku g˙al ©ie˙na, biex jipprova jasserixxi l-awtorità tieg˙u.

Imbag˙ad xi ng˙idu g˙allfamuΩa email li Pawlu Borg Olivier kien bag˙at lil uffiçjali tal-customer care fil-ministeri u d-dipartimenti tal-Gvern, fejn ipprova b˙ala partit jorganizza network permezz tal-istrutturi tal-Gvern, biex tin©abar infor-

mazzjoni li suppost hija kunfidenzjali, dwar l-ilmenti tannies?! Din ukoll kienet oxxenità kbira mill-kbar nett minna˙a ta’ Pawlu Borg Olivier, li fil-frejje© kbar li kapaçi jori©ina minn mo˙˙u, ma jokkorrilux li g˙andha tinΩamm distinzjoni netta bejn l-affarijiet tal-Istat u l-affarijiet tal-Partit.

Imbag˙ad aktar riçenti kellna x-xena diΩgustanti quddiem ilbieb prinçipali tad-Dar Çentrali tal-PN f’Tal-Pietà. Pawlu Borg Olivier ˙ass li biex tinΩamm lordni dakinhar li ltaqa’ lKumitat EΩekuttiv tal-PN biex jo˙ro© l-interdett lid-Deputati Pullicino Orlando, Mugliett u Debono milli jikkontestaw lelezzjoni ©enerali li jmiss, kellhom jissej˙u g˙add ta’ bulijiet u manigoldi, u˙ud minnhom sa˙ansitra b’rekord kriminali.

Xena li darrset mhux ftit, speçjalment lil dawk li kienu ja˙sbu li l-uΩu tal-bulijiet g˙al skopijiet politiçi kien ilu li nqata’.

Imma biex ni©i g˙all-a˙˙ar dikjarazzjoni li Ωgur taqsamlek Ωaqqek bid-da˙k li g˙adu kif ˙are© biha Borg Olivier, li lPartit Laburista huwa partit sinjur u l-PN mhux.

Apparti li dan nesa jsemmi lfamuΩa JS List, il-lista ta’ dawk il-kuntratturi li jie˙du ˙afna kuntratti pubbliçi u li huwa mistenni minnhom li j˙allsu perçentwal minn dak li jaqilg˙u lill-Partit Nazzjonalista; apparti li l-PN fl-elezzjonijiet li saru f’dawn l-a˙˙ar ˙amsa u g˙oxrin sena, fiddeher dan dejjem kellu kampanji elettorali li jiswew ˙afna flus, ˙afna aktar minn dak li kellu x’jonfoq g˙all-kampanji tieg˙u l-Partit Laburista.

Apparti li l-Partit Nazzjonalista invarjabbilment abbuΩa kemm fela˙ minn fondi talIstat g˙all-finijiet parti©©jani tieg˙u – li Borg Olivier, daqstant tard fil-©urnata, jo˙ro© jittallab g˙all-flus biex ikun jista’ jiffinanzja l- billboards tieg˙u, jista’ jkun ukoll sinjal taΩ-Ωminijiet, li l-Partit Nazzjonalista tant mhuwiex qieg˙ed jispira fiduçja fost ilpoplu, li dawk li s-soltu jikkontribwixxu finanzjarjament g˙all-˙ti©ijiet tieg˙u, qeg˙din joqog˙du lura milli jag˙mlu dan.

G˙alhekk forsi l-paniku ta’ Borg Olivier li jo˙ro© b’dikarazzjonijiet assurdi u inkredibbli b˙al dawn li l-PL

huwa sinjur u l-PN mhuwiex.

Jibqa’ l-fatt li kemm fl-1995, fi Ωmien il-Kummissjoni Galdes, u anki issa li re©a’ tqajjem issu©©ett fuq insistenza tadDeputat Franco Debono, kien il-Partit Nazzjonalista li dejjem kaxkar saqajh fuq is-su©©ett sensittiv ˙afna g˙at-t˙addim tad-demokrazija f’pajjiΩna, ilfinanzjament tal-partiti.

Kien il-Partit Nazzjonalista li rrifjuta li jsiru regoli effettivi li jiggarantixxu aktar trasparenza u kontabbiltà fil-mod kif ji©u ffinanzjati l-partiti politiçi.

Kien il-PN li spara ˙afna ’l fuq il-linja ta’ demarkazzjoni bejn donazzjonijiet leçiti u donazzjonijiet illeçiti, bejn donazzjonijiet bona fide u donazzjonijiet li jkollhom mistur ©o fihom tix˙im fil-veru sens tal-kelma.

Iktar ma jifta˙ ˙alqu Pawlu Borg Olivier, iktar qieg˙ed jag˙mel frejje©, u fi Ωmien fejn il-Partit Nazzjonalista qieg˙ed jiddelitta mhux ftit bl-interdetti u bis-sarimi, jekk kien hemm xi ˙add li tabil˙aqq kien ˙aqqu li jitlibbes sarima flinteress tal-Partit Nazzjonalista, dan kellu jkun proprju Pawlu Borg Olivier.

Qasam ie˙or li Gvern GonziPN qed jitlef il-kredibbiltà tieg˙u huwa l-finanzi pubbliçi. Ûgur li ma hemm ebda finanzi fis-sod. Iç-çifri juru li hemm problema serja bid-dejn jikber b’rankatura akbar milli previst u issa bdew jin˙olqu skemi biex minflok il-Gvern direttament jo˙loq strutturi biex ja˙bi ddejn.

Issa ˙are© b’wa˙da li d-dejn g˙ola ˙afna fl-ewwel nofs tas-sena g˙aliex il-Gvern iddejjen dak li kien se jiddejjen matul is-sena fl-ewwel nofs tas-sena. Osservaturi finanzjari jikkummentaw li din ir-ra©uni altru milli hija wa˙da aççettabbli.

Imma din is-sensiela ta’ dikjarazzjonijiet jidher li dejjem qed titwal. Il-Gvern ta’ GonziPN jew qed jag˙ti ra©unijiet li ma jag˙mlux sens jew jag˙Ωel li ma jag˙ti ebda ra©uni.

Il-Gvern qieg˙ed jiddejjaq b’min jag˙millu kritika jew min apertament ji©bed lattenzjoni lejn nuqqasijiet amministrattivi u deçiΩjonijiet Ωbaljati. L-a˙˙ar deçiΩjoni li ˙olqot ˙afna domandi kienet

it-tne˙˙ija ta’ Joe Falzon minn Awditur tal-MEPA. Wara li tul is-snin is-Sur Falzon wettaq ix-xog˙ol ta’ skrutinju, ming˙ajr ebda konsultazzjoni spiçça mwarrab mill-kariga li kellu. Veru kaΩ li g˙andna gvern li la jrid jara u lanqas irid jisma’.

Il-Gvern li qed jag˙mel minn kollox biex jittrasmetti sens ta’ normalità fit-tmexxija tal-pajjiΩ, meta ninsabu fi Ωmien ta’ instabbiltà politika, qed jag˙mel stqarrijiet inkredibbli u jie˙u deçiΩjonijiet g˙al kollox inaççettabbli.

Tentattiv matul din il©img˙a kien l-inawgurazzjoni tal-pont li ma jwassal g˙al imkien. Il-Gvern ta’ GonziPN ˙ass li kellu jag˙mel inawgurazzjoni ta’ dan il- bridge li tlesta xhur ilu. Sena wara li ©ie inawgurat is-servizz il©did tat-trasport pubbliku li bih kellu jispiçça Ωmien ilbuΩullotti, ©ie inawgurat pont li ftit fehmu g˙alfejn dan sar bi prijorità. L-aqwa li lMinistru Gatt qalilna li dan ilpont sar g˙ax pajjiΩna g˙andu finanzi b’sa˙˙ithom ˙afna.

Biex isikkett il-kritika, il-

Gvern ma ddejjaqx juΩa lawtoritajiet.

Meta l-Partit Laburista po©©a billboards biex iwassal messa©© politiku, l-awtoritajiet intuΩaw biex dawn jitne˙˙ew. Ra©unijiet ing˙a-taw kemm trid, li dawn huma perikoluΩi, li jaffettwaw ittraffiku u ˙afna o˙rajn.

Jidher iΩda li kemm ilu li lPartit Nazzjonalista beda, mill-©img˙a li g˙addiet, ipo©©i l-billboards tieg˙u, irra©unijiet li bdew jintqalu lillPartit Laburista ntesew.

Il-Gvern i˙obb jibg˙at ˙afna ittri, rivisti b’ritratti prominent ta’ ministri, ˙afna drabi jintbag˙tu fid-distretti fejn dawn il-ministri jo˙or©u g˙all-elezzjoni. Jg˙idulek li r-ra©uni ta’ din il-komunikazz-joni hija li l-Gvern irid jg˙arraf lillpoplu. SpejjeΩ minn flus ilpoplu li jservu aktar b˙ala propaganda.

Imma issa li l-Gvern GonziPN qabad ir-rankatura jag˙ti ra©unijet li mhu jemminhom ˙add, jaf iΩid iddoΩa b’ittri minn Kastilja jag˙tik garanzija dwar dak li jaf li inti jinteressak g˙ax ilGvern jaf ˙afna dwarek.

“

“

Is-Segretarju Ìenerali tal-Partit Nazzjonalista, Pawlu Borg Olivier (PBO), mag˙ruf a˙jar fid-Dar Çentrali tal-Partit Nazzjonalista b˙ala Pawlu Frejje©, re©a’ ˙are© b’wa˙da o˙ra minn tieg˙u meta qal illi l-Partit Laburista huwa partit sinjur, mentri l-Partit Nazzjonalista mhuwiex wie˙ed sinjur. Tant hu hekk, skont PBO, il-PN je˙tie© li ji©bor ming˙and in-nies is-somma ta’ €200,000 biex ikun jista’ jifdi lli ispiΩa tal- billboards g˙adhom kif fe©©ew b˙allfaqqieg˙ fit-toroq tag˙na.

Li ma kienx g˙all-fatt li huwa s-Segretarju Ìenerali tal-partit fil-Gvern, Borg Olivier kien façilment jista’ jitqies b˙ala wie˙ed mill-akbar komiçi, biex ma ng˙idx buffi, li g˙andu l-pajjiΩ, g˙all-gafef kontinwi li ˙are© bihom tul il˙ames snin li ilu jokkupa lkariga li g˙andu. Çertament li l-˙atra ta’ Borg Olivier b˙ala Segretarji Ìenerali tal-PN kienet wie˙ed milliΩbalji strate©içi ewlenin li kkommetta Gonzi tul din ille©iΩlatura. Ir-ra©el sempliçement ‘ does not have it ’ kif jg˙idu l-IngliΩi. Borg Olivier

Ra©unijiet

Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo

Kull meta ji©ri xi ˙a©a, ilGvern ikun pront jag˙ti rra©unijiet biex jispjega.

Hemm ˙a©a komuni firra©unijiet li jing˙ataw, ilGvern m’g˙andux tort, ilGvern ma jag˙mel xejn ˙aΩin.

L-aktar wa˙da riçenti kienet g˙alfejn id-dawl qieg˙ed jinqata’ aktar spiss. Il-Gvern jo˙ro© jg˙id li d-dawl jinqata’ g˙aliex qed idub it-tarmak.

Lanqas jitwemmnu dawn laffarijiet. Li ministru responsabbli mill-Enemalta jag˙mel stqarrija b˙al din turi li min qed imexxi, jew ma jifhimx, jew jaf x’inhi r-ra©uni u qed ja˙bi r-ra©uni vera, jew ja˙seb li l-poplu jibla’ dak kollu li jintqal.

Din tixbah dikjarazzjoni o˙ra li saret mill-istess ministru meta ©ew ippubblikati çifri li juru li pajjiΩna g˙addej minn riçessjoni. Dakinhar, wa˙da mir-ra©unijiet li ng˙atat kienet li l-ekonomija ma kibritx iΩda çkienet g˙aliex m’g˙olewx aktar ilkontijiet tad-dawl u tal-ilma.

Bl-istess argument, meta g˙olew il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma, l-ekonomija kibret?

14

29.07.2012

Kumment

Il-bendy buses fil-Gudja Sur Editur, Nixtieq inkun naf ta’ min kienet l-idea li j˙alli l- bendy buses tal-Arriva jg˙addu minn ©o ra˙al çkejken b˙all-Gudja.

Apparti li x-xuffiera jsibu diffikultajiet kbar biex jg˙addu mir-ra˙al min˙abba t-toroq dojoq, ir-residenti jsibu problema biex jipparkjaw.

Biex inkomplu ng˙axxquha, f’çerti n˙awi tne˙˙ew xi parking bays tal-karozzi.

Xi pilastri minn tal-Knisja ©ew milquta u w˙ud minnhom ©ew anke mçaqalqin min˙abba li dawn il-karozzi jo˙duha aktar fittul. Apparti dan kollu, ˙afna minnhom, biex

ma ng˙idx kollha, jg˙addu mill-pjazza ta’ dan ir-ra˙al vojta jew b’xi erba’ min-nies biss abbord.

Hemm bΩonn li l- bendy buses jinqatg˙u minn ©or-ra˙al tal-Gudja u jekk ma jservux, allura l-karozzi g˙andhom isiru aktar spissi.

Nispera li min hu kkonçernat (ji©ifieri jew lArriva jew il-Ministru Austin Gatt jew inkella lPrim Ministru Lawrence Gonzi) jie˙du l-passi neçessarji biex din il-problema ti©i solvuta u mhux tintefa’ fuq l-ixkaffa jew ta˙t it-tapit ma’ problemi o˙rajn.

GUDJAN, IL-GUDJA

Ringrazzjament lill-Mission Fund mill-Missjoni tal-Perù Sur Editur, Nixtieq nirringrazzja mill-qalb lill-Mission Fund tad-donazzjoni sabi˙a li rçevejt ming˙andhom g˙all-missjoni tag˙na fil-Perù.

Jiena, Fr Marcell Portelli, tas-Soçjetà Missjunarja ta’ San Pawl, ilni fil-missjoni tag˙na tal-Perù g˙al dawn l-a˙˙ar 31 sena. IlPerù huwa t-tielet l-ikbar pajjiΩ, wara l-BraΩil u l-Ar©entina, tal-Amerika Latina b’popolazzjoni ta’ kwaΩi 30 miljun ru˙. Kemm ilni l-Perù kont na˙dem f’diversi Ωoni fejn hemm ˙afna faqar. Fil-preΩent qieg˙ed na˙dem fil-periferija ta’ Lima, il-belt kapitali tal-Perù, f’parroçça ©dida b’popolazzjoni ta’ 15,000 ru˙.

Din il-parroçça fil-fatt tag˙laq erba’ snin fis26 ta’ Ottubru li ©ej. Imma g˙all-grazzja t’Alla n-nies laqg˙una tajjeb ˙afna, qisna ilna hemm snin twal.

Il-parti kbira tan-nies ta’ din il-parroçça huma ˙addiema. Hemm g˙add ©mielu ta’

nies li huma bla xog˙ol. Dawn kollha g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna. Ji©u wkoll nies millvilla©©i tal-madwar g˙all-g˙ajnuna.

Nixtieq nie˙u din l-opportunità biex in˙e©©e© lill-qarrejja ta’ dan il-©urnal biex jibag˙tu bolol uΩati lill-Mission Fund f’dan lindirizz: ‘Eureka Court’, Blk A, Flat 6, Main Street, ilMosta, MST 1018.

Donazzjonijiet biex jg˙inu lill-missjunarji Maltin li qeg˙din ja˙dmu f’pajjiΩi tat-tielet dinja jistg˙u jintbag˙tu f’dawn il-kontijiet: HSBC (Nru tal-kont: 061 197 448 050), BOV (Nru tal-kont: 163 007 980 19), APS (Nru talkont: 200 008 207 62) jew BANIF (Nru talkont: 000 879 631 01 ).

Aktar informazzjoni tistg˙u ssibuha fuq is-sit www.missionfund.org.mt

Jg˙id x’jg˙id kul˙add, min˙abba li g˙adu kemm sar it-tarmak il-©did fi Triq Repubblika, jew a˙jar kif inhi mag˙rufa Triq it-Ti©rija, firRabat G˙awdex, g˙alkemm tradizzjonali, m’g˙andhiex tit˙alla ssir it-ti©rija nhar Santa Marija fi Triq Repubblika.

Dan mhux qed ng˙idu g˙ax g˙andi xi ˙a©a kontra dawn l-attivitajiet jew kontra xi qaddis partikolari, anzi pjuttost bil-maqlub. Nifhem li kull attività li ti©i organizzata g˙andha ssir f’ambjent adattat g˙aliha.

F’dan il-kaΩ teΩisti korsa taΩ-Ωwiemel f’tax-X˙ajma fittriq tan-Nadur u g˙andha ssir

hemmhekk fuq ir-ramel.

Nemmen li hawn ˙afna fanatiçi li jaqblu li g˙andha ssir fil-post u b˙as-soltu, g˙alkemm dawn it-talin ma jammettux li tista’ ssir ˙afna ˙sara lit-triq friska friska u li ©iet tiswa lill-poplu balal kbar t’ewro.

Ma jammettux lanqas li dawn il-bhejjem m’g˙adx fadal posthom ji©ru fit-toroq tag˙na, kemm min˙abba lperiklu li jkun hemm g˙annies li jkunu qed isegwu, kif ukoll g˙all-bhejjem infushom.

Mhux l-ewwel darba li f’dawn it-ti©rijiet ©raw aççidenti koroh, u˙ud minnhom anke gravi, li kien hemm nies spiççaw l-isptar milqutin minn xi bhima. Mhux lewwel darba lanqas li bhima

baqg˙et die˙la b’kemm g˙andha sa˙˙a ©o xi biçça armar tal-festa.

Il-Gvern meta jkun irid jag˙mel xi ˙a©a li jidhirlu li tkun ta’ ©id ma joqg˙odx lura milli jimplimentaha.

Hekk ukoll g˙andu jag˙mel f’dawn il-kaΩijiet. Na˙seb li lma©©oranza tal-poplu kollu jammetti li din it-ti©rija, g˙alkemm tradizzjonali, g˙andha titwaqqaf.

G˙alhekk il-Gvern g˙andu l-obbligu li jag˙mel minn kollox biex ma j˙allix li jsiru aktar ti©rijiet tal-bhejjem fi Triq Repubblika fir-Rabat, u f’toroq o˙rajn madwar G˙awdex kollu.

MENTALITÀ ANTIKA, IR-RABAT GÓAWDEX

Joe Masini: telfa kbira Sur Editur, Din il-©img˙a t˙abbret il-mewt ta’ ˙abib kbir li kellu personalità qawwija ˙afna f’G˙awdex.

Joe Masini ˙alla vojt kbir f’qalbna.

Joe kien persuna li ˙admet bis-s˙i˙ f’risq ilPartit Laburista f’G˙awdex. Dejjem kien minn ta’ quddiem nett biex joffri l-g˙ajnuna lil dawk kollha li kien ikollhom bΩonn.

Minkejja li fl-a˙˙ar snin sa˙˙tu ma kinitx

Toni Friggieri

Konçessjoni... imma mhux f ’kollox Ftit taΩ-Ωmien ilu konna fa˙˙arna l-pass li ttie˙ed millUniversità li g˙amlet bidla fir-regolamenti tag˙ha billi ma baqg˙etx titlob li biex wie˙ed jikseb il-matrikola, li hija ççavetta g˙ad-d˙ul fis-settur terzjarju, jikseb iç-çertifikati kollha f’sena wa˙da. Issa l-istudenti se jkollhom l-opportunità li jiksbu ç-çertifikati tal-Matrikola fuq medda ta’ ˙ames snin. Dan se jag˙milha aktar façli biex studenti jiksbu ç-çertifikat tal-Matrikola u mistenni li jkun hemm numru anqas ta’ studenti li jabbandunaw l-istudju g˙ax f’xi sena jfallu f’xi su©©ett jew su©©etti.

Biss jidher li din il-bidla ma tg˙oddx g˙all-fakultajiet kollha, g˙ax dan l-a˙˙ar qrajna b’kaΩ fejn studenta li kisbet riΩultati tajbin ˙afna fis-SEC u livelli avvanzati, spiççat ma ©ietx aççetata fil-kors tal-Mediçina tal-Università g˙aliex f’wie˙ed mis-su©©etti tax-xjenza ma kisbitx ‘A’.

Forsi wie˙ed b’xi mod jaççetta l-fatt li ma ©ietx aççettata g˙ax ma kisbitx il-kwalifikazzjonijiet me˙tie©a, iΩda li wie˙ed ftit jista’ jifhem g˙aliex f’dan il-kaΩ, kif ©ie rrapportat f’dan il-©urnal lokali, din l-istudenta se jkollha tag˙mel l-eΩamijiet li di©à g˙addiet minnhom mill-©did.

Jidher li meta s-Senat tal-Università ˙abbar il-bidliet li semmejna, ma tax l-istampa kollha. Jidher li t˙alla barra l-fatt li dawn il-bidliet ma kinux jolqtu l-korsijiet kollha – speçifikament dak tal-mediçina. Kien hemm numru sabi˙ ta’ studenti li ˙adu fer˙a bla temma g˙ax ˙asbu li kien se jkollhom çans jikkonçentraw fuq xi su©©ett partikolari li ma jkunux kisbu l-livell mitlub fih – wie˙ed mill-aktar su©©etti li j˙abbat listudenti f’dan il-kors huwa l-Kemistrija fejn l-istudenti jridu jiksbu tal-inqas il-grad ‘B’. IΩda malajr ˙adu ˙asda meta sabu li dawn il-bidiliet ma kinux jg˙oddu g˙alihom.

Mhux ta’ b’xejn li hemm min iqis dan il-pass b˙ala l-applikazzjoni fin fin ta’ numerus clausus li tant kien hemm min ikkritika fil-passat.

L-eΩami tal-Matematika tqil wisq?

FR MARCELL PORTELLI, MSSP, IL-PERÙ

It-Ti©rija ta’ Santa Marija fir-Rabat G˙awdex Sur Editur,

MINN FUQ IL-WHITEBOARD

baqg˙et tippermetti çertu ˙idma, xorta wa˙da baqa’ preΩenti u attiv. Ûgur li tlifna persuna valida u ta’ qalb tajba.

Kondoljanzi lill-familja kollha, speçjalment lil ˙utu Çetta, Frank u Austin.

DR JUSTYNE CARUANA, KELLIEMA LABURISTA GÓALL-FAMILJA, TFAL U PERSUNI B’DIÛABBILTÀ

L-isem ta’ Dr Jeffrey Pullicino Orlando f’dawn l-a˙˙ar ©img˙at kien fuq fomm kul˙add min˙abba l-kwistjoni talkriΩi li g˙andu l-Gvern preΩenti. IΩda ftit li xejn ing˙atat importanza g˙al dak li qal dan id-deputat parlamentari, issa indipendenti, waqt konferenza stampa li ta b˙ala Chairman tal-Kunsill Malti g˙ax-Xjenza u t-Teknolo©ija (MCST).

Waqt din il-konferenza stampa, fejn ©ie ppreΩentat ir-rapport annwali tax-xog˙lijiet li twettqu mill-Kunsill Malti g˙axXjenza u t-Teknolo©ija, Pullicino Orlando fost kollox qal li l-istudenti Maltin ma jkomplux l-istudju tag˙hom fix-xjenzi prinçipalment min˙abba Ωew© problemi: 1. Óafna studenti, kultant ma jit˙ajrux jistudjaw ix-xjenzi g˙ax iqisu li dawn huma su©©etti tqal, idea li kultant ti©i mtambra f’mo˙˙ l-istudenti anke minn xi ©enituri, g˙alliema u guidance teachers. Din mhix problema lokali biss.

2. Il-problema lokali, skont Pullicino Orlando, g˙andha x’taqsam mas-su©©ett tal-Matematika fejn, skont kif qal, illivell mitlub lokalment qed ikun g˙oli wisq. Sa˙ansitra ntqal li l-livell mitlub minn studenti tas-sekondarja joqrob sewwa lejn dak tal-A-level filwaqt li fil-livell ta’ A-level jintla˙aq ukoll livell universitarju.

Ta’ min jg˙id li fl-a˙˙ar eΩaminijiet tas-SEC, 2238 (44%) millistudenti li g˙amlu s-su©©ett tal-Matematika jew ma kklassifikawx jew ©abu l-gradi 6 u 7. Dan huwa 11% aktar minn dawk li fallew jew ©abu gradi baxxi (6-7) fil-FiΩika.

Pullicino Orlando qal li, biex ting˙eleb din is-sitwazzjoni, il-Kunsill tieg˙u kien qed jg˙addi diversi su©©erimenti biex kemm jista’ jkun is-sitwazzjoni ti©i rran©ata u jintla˙aq bilanç.

Tajjeb li ting˙ata importanza g˙al dak li ntqal u lis-su©©erimenti ta’ dan il-Kunsill, biex forsi l-istudju tax-xjenzi jie˙u spinta ’l quddiem.

Konflitt ta’ interess Dan l-a˙˙ar qamet il-kwistjoni ta’ konflitt ta’ interess talKandidat Nazzjonalista u eks-Segretarju tal-UÓM, Gejtu Vella, li n˙atar mill-Gvern b˙ala konsulent tal-Gvern dwar lunjins, meta dan l-istess individwu jmexxi negozju privat ta’ konsulenza dwar kwistjonijiet industrijali.

Dwar din il-kwistjoni g˙amlet sewwa l-Malta Union of Teachers li mill-kliem g˙addiet g˙all-fatti billi stiednet ilGWU, il-FORUM u s-CMTU biex jiltaqg˙u u jiddiskutu din il-kwistjoni li tolqot sewwa lill-g˙aqdiet tal-˙addiema.

29.07.2012

Kumment

15

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

X’wa˙da wa˙˙alli!

Numru 1702 M’iniex imdorri daqshekk li naqla’ x-xebg˙at bl-ilsien.

Iktar insibni komdu li nag˙tihom minn fuq xi pulptu! Ilkelma “g˙ax intom!” ti©ini ˙elwa wisq! TinΩilli g˙asel! Tpin©ini qaddis bil©wiena˙. U sofferenti miskin, b˙al Patri Piju! Qisnix il-˙aruf t’Alla li jne˙˙i d-dnubiet tad-dinja!

Faççjol li jien!

In˙obb nimpressjona. U meta jag˙tuni ç-çans li nfendi kelma arani nikkapparra kulma hemm! Óafna drabi nwettaq dan mhux g˙aliex ikolli xi ng˙id imma proprju g˙aliex ma jkollix.

In˙obbha wisq l-attenzjoni fuqi. Irrid nidher! L-aqwa li nkun fuq it-televiΩjoni! Kemm in˙ossni tajjeb meta n-nies jg˙iduli: “Kemm narawk Father!” X’Ωaqq qieg˙ed inrabbi. Mhux ta’ b’xejn li ma trid tinΩilli b’xejn! U, ˙a ng˙idha kif inhi, mhux tajjeb jew li jkolli l-ammiraturi! G˙andi grazzja b˙al dik li nidher qisni qaddis! Anki jekk fil-fatt g˙andi lanqas bdejt! U mbilli nidher? X’fiha?

Imma mal-Img˙allem ma nitmejjilx, ˙bieb. Dak jara u jifli kollox! Il-bravu li jien mhux l-ewwel darba li tlabtu f’wie˙ed mis-salmi tal-brevjar: “Mulej, int tg˙arbilni u tag˙rafni; int taf meta norqod u meta nqum, int tag˙raf millbog˙od ˙sibijieti. Int tag˙raf il-mixi u l-waqfien tieg˙i; triqati kollha int tafhom sewwa. Inkun g˙adni lanqas lissint il-kelma meta, int Mulej, tkun di©à tafha kollha” (Salm 139, 1-4). Leli tant ˙adni bis-serjetà li bil-kelma li tani dan la˙˙ar fajjarli wa˙da ta˙t iç-çintorin Ωul minn hemm! Ittwe©iba ˙adtha mid-Djarju ta’ Santa Fawstina li l-Knisja tieg˙u stess approva.

Fil-paragrafu 1702 sibt miktub hekk: Lejn tmien tal-Via Sagra...il-Mulej Ìesù beda jilmenta dwar l-erwie˙ tarreli©juΩi u tas-saçerdoti u li ma kinitx teΩiΩti l-im˙abba flerwie˙ mag˙Ωulin. Jien se nippermetti li l-kunventi u l-knejjes ji©u meqrudin. Jien we©ibt: “Ìesù, imma hemm tant erwie˙ qeg˙din ifa˙˙ruk fil-kunventi”. Il-Mulej wie©eb: “ƒDan it-tif˙ir jag˙milli ferita f’Qalbi, g˙ax l-im˙abba g˙ebet mill-kunventi. Erwie˙ li m’g˙andhomx im˙abba u devozzjoni; erwie˙ mimlijin egoiΩmu, erwie˙ mimlijin suppervja u arroganza, erwie˙ mimlijin qerq u ipokrisija, erwie˙ berdin li g˙andhom bil-kemm biΩΩejjed s˙ana ©ewwa fihom biex iΩΩommhom ˙ajjin. Qalbi dan ma tifil˙ux. Il-grazzji kollha li jiena nferra’ fuqhom jibqg˙u g˙addejjin fil-vojt b˙alma lilma jibqa’ nieΩel fuq il-wiçç ta’ blata. Ma nifla˙homx, g˙ax la huma tajbin u lanqas ˙Ωiena. Jiena ridt li l-kunventi jibdew jeΩiΩtu sabiex id-dinja titqaddes permezz tag˙hom.

Minn ©o fihom g˙andha to˙ro© fjamma qawwija ta’ m˙abba u sagrifiççju. U jekk huma ma jindmux u ma j˙ossux jaqbad ©ewwa fihom in-nar tal-ewwel im˙abba tag˙hom, Jiena ng˙addihom f’idejn id-dinja...

Kif ser joqog˙du fuq it-tron imwieg˙ed tal-©udizzju sabiex ji©©udikaw id-dinja, meta l-˙tija tag˙hom hi ikbar mill-˙tija tad-dinja? La hemm penitenza lanqas tpattija. O qalb, li rçevietni filg˙odu, u f’nofsinnhar di©à qed taqbad bilmibeg˙da kontrija, mibeg˙da ta’ kull kwalità! O qalb li Jiena g˙aΩilt b’mod speçjali, inti g˙al dan ©ejt mag˙Ωula, sabiex twe©©ag˙ni iktar? Id-dnubiet kbar tad-dinja huma feriti talwiçç fuq il-Qalb Tieg˙i, imma d-dnubiet ta’ ru˙ mag˙Ωula jinfduli Qalbi sa ©ewwa nett...”

Ixxukjajt ru˙i x˙in qrajt id-diskors ta’ Ìesù. Dan huwa jien imqaxxar! Di©à kont se nsorr kollox u nitlaq ’il barra meta fil-paragrafu ta’ wara qrajt hekk: Qalbi (Qalb Swor Faustina) qabadha l-u©ig˙, u bdejt nibki bil-qalb. Imbag˙ad il-Mulej tefa’ ˙arsa ˙anina u farra©ni b’dan il-kliem: “Toqg˙odx tibki. G˙ad fadal g˙add kbir t’erwie˙ li j˙obbuni ˙afna, imma qalbi tixtieq li kul˙add i˙obbha u, g˙ax im˙abbti hi kbira, g˙alhekk jiena nwissihom u nçanfarhom.” Ìesù, x’wa˙da wa˙˙altli bin-numru 1702! Imma rridek twissini u ççanfarni, inkella nintilef Ωgur! Óa nieqaf nibbuffunja. Óa nieqaf nissuppervja, inqarraq, inkun faççjol, arroganti, egoist, u biered. Ag˙tini l-grazzja tal-konverΩjoni Mulej. Nitolbok ma˙fra. Ibdilni int Mulej! Óuti, itolbu minn qalbkom g˙alija u g˙al min hu b˙ali! Ninsabu tassew filbΩonn!

L-infemier Josef Grech flimkien ma’ Brenda fl-IΩrael

Grazzi mill-qalb Sur Editur, B’referenza g˙all-intervista intitolata ‘Brenda: Our Miracle from Malta’ u li dehret f’din ilgazzetta, il-Óadd 22 ta’ Lulju, il-familja Schembri tixtieq tirringrazzja lil bosta persuna li, tul dawn l-a˙˙ar xhur u snin, kienu ta’ sostenn kontinwu.

L-ewwel rigrazzjament imur g˙all-Kap tal-Personal talKorporazzjoni Enemalta, g˙all˙addiema tal-Petrolium Division kif ukoll g˙all-

˙addiema kollha tal-Aviation Section u tal-Welfare Section tal-power station tal-Marsa.

Ringrazzjament mill-qalb imur ukoll g˙all-familja kollha u l-˙bieb li taw appo©© kbir u kontinwu lill-famija u li dejjem kienu u g˙adhom minn ta’ quddiem biex joffru kull g˙ajnuna me˙tie©a.

Fl-a˙˙ar u Ωgur li mhux linqas, ir-ringrazzjament tag˙na jmur g˙all-infermier Josef Grech, li assista lil Brenda g˙al dawn l-a˙˙ar tliet snin u

li kien anke ta’ sostenn g˙aliha meta kienet rikoverata fl-isptarijiet tal-Ingilterra u lIΩrael. Il-famija Schembri tixtieq tirringrazzja lis-Sur Grech ta’ kulma g˙amel ma’ Brenda u l-familja kollha, b’mod speçjali tal-kura©© li ta lil Brenda b˙al daΩ-Ωmien sena ilu, meta kienet l-IΩrael, qed tag˙mel operazzjoni ma©©ura u li kienet diffiçli ˙afna.

ANNA SCHEMBRI, BIRÛEBBUÌA

ViΩjonijiet ta’ GonziPN Sur Editur, Kemm hu ta’ min jemmnu lil dan il-Prim Ministru Malti nistg˙u narawh minn dawn la˙˙ar g˙axar snin.

Ta l-kelma lill-membri tal-Korp tal-Pulizija li se jing˙ataw id-dritt ta’ unjin u l-˙las tas-sahra u minn dan g˙adu ma sar xejn!

Ta l-kelma lil tat-Tarzna, anzi bag˙tilhom ittra, jg˙arrafhom li posthom hu fiΩ-Ωgur, u minn dan ma sar xejn!

Bag˙at ittra lill-˙addiema tal-Air Malta, jg˙idilhom li anki posthom kien fiΩ-Ωgur, u minn dan ma kien xejn. Skont hu, il-˙addiema li baqa’ ma baqg˙ux bis-sa˙˙a tieg˙u ta’ Prim Ministru, iΩda bil-˙ila ta’ Richard Cachia Caruana!

Ta kelma lill-kaççaturi, li l-kaçça kellha tibqa’ u minn dan, maΩ-Ωmien, rajna li kellu jimxi lpassi b’lura!

Ta kelma lis-sajjieda fuq is-sajd, iΩda l-istess, kellu jimxi bir-rivers. Is-sajjieda Maltin i˙allu l-

˙ut jaqbiΩna (g˙ax a˙na membri fl-UE) u jaqbduhom l-G˙arab li jitmell˙u mil-li©ijiet Ewropej, g˙ax mhumiex membri!

Ta kelma lill-˙addiema Maltin li l-età tal-irtirar mhix se ter©a’ tog˙la, u qed naraw il-beraq, ukoll f’din id-deçiΩjoni!

Issa smajna tfaqqa’ l-VAT fi Spanja. Óa naraw ikollniex naslu b˙alhom, fejn minn 18 fil-mija, nitilg˙u g˙al 21. Jekk ji©ri dan, ikun ifisser li lpagi jonqsu ferm mill-valur proprju tag˙hom.

Povru ˙addiem u pensjonant, g˙ax i˙ossuhom tabil˙aqq, l-aktar jekk jitne˙˙a wkoll ilmekkaniΩmu tal-COLA, li jirregola Ω-Ωidiet g˙all-g˙oli tal-˙ajja u li l-UE ma tridux.

Dawn l-iskossi u Ωidiet ma j˙ossuhomx biss il-ministri u l-kbarat, li meta jfettlilhom jitolbu Ωieda fis-salarji u jirçievu flus Ωejda g˙axxog˙ol li jag˙mlu!

PETER PAN, BIRKIRKARA

Il-festa tal-Fgura Sur Editur, Ix-xahar ta’ Lulju huwa xahar fejn f’diversi r˙ula f’Malta u G˙awdex ti©i ççelebrata l-festa f’©ie˙ il-Madonna tal-Karmnu.

Fost dawn l-ir˙ula ma nistg˙ux ma nsemmux dik talFgura li din is-sena ©iet iççelebrata nhar il-Óadd 8 ta’ Lulju.

Kienet festa mill-isba˙ kemm mill-aspett spiritwali kif ukoll mill-aspett kulturali. Nixtieq nie˙u l-opportunità biex ng˙id grazzi u prosit lil kull min b’xi mod jew ie˙or ta’ ssehem tieg˙u biex iç-çelebrazzjonijiet, kemm interni kif ukoll esterni, marru daqshekk tajjeb. Grazzi tmur lillProvinçjal P. Michael Farrugia O. Carm, lill-Kommunità

Karmelitana, il-Kunsill Lokali, il-Pulizija, l-abbatini, il-helpers tal-Knisja, il-korijiet u, mhux lanqas, il-membri talKummissjoni Festa Esterna 16 ta’ Lulju u tal-G˙aqda Soçjali u MuΩikali Madonna tal-Karmnu.

Grazzi u prosit tmur ukoll lil dawk is-saçerdoti mistiedna biex imexxu xi funzjoni jew biex jipprietkaw, b’mod speçjali lill-predikatur tat-tridu P. Jurgen Cucciardi O. Carm, u lPredikatur tal-Pani©ierku, Mons. Pawl Vella.

F’dawn il-©ranet fra˙na wkoll ma’ Fra Glen Attard O. Carm li nhar il-Ìimg˙a 6 ta’ Lulju ©ie ordnat Djaknu filknisja tag˙na, kif ukoll ma’ P. Timotju Azzoppardi O. Carm ,l-ewwel kappillan tal-Fgura, li

ççelebra g˙eluq is-60 sena mill-ordinazzjoni saçerdotali.

Minn qalbna nawgurawlhom u nweg˙duhom it-talb tag˙na.

Nixtieq nie˙u wkoll l-opportunità biex nawguraw lil Ωew© membri mill-kommunità Karmelitana tag˙na, lil P. Adrian Cassar Pulis O. Carm li din is-sena qed jiççelebra g˙eluq il-25 sena mill-ordinazzjoni saçerdotali tieg˙u, u lill-Pirjol P. Hermann Duncan O. Carm li qed jiççelebra g˙eluq il-25 sena mill-professjoni solenni.

Nawgurawlhom u nweg˙duhom it-talb tag˙na.

LOUIS CUTAJAR, PRO, PARROÇÇA MADONNA TAL-KARMNU, IL-FGURA

16

29.07.2012

Ta’ Barra

Monsinjur WilliaM lynn jeÓel il-Óabs

Twissija gÓall-UffiÇjali Tal-Knisja li jaÓbU l-abbUÛi F’dawn l-a˙˙ar ftit ©img˙at l-iskandlu tal-abbuΩ sistematiku tat-tfal minn qassisin fl-Arçidjoçesi ta’ Philadelphia la˙aq il-quççata hekk kif uffiçjal talKnisja Kattolika, Monsinjur William Lynn (ritratt lemin), instab ˙ati li ma ˙ax il-passi neçessarji sabiex jipprote©i t-tfal minn abbuΩ sesswali. Kmieni din il©img˙a Lynn kien ikkundannat minn tlieta sa sitt snin ˙abs.

Dan l-avveniment qed jitqies b˙ala wie˙ed storiku peress li Monsinjur Lynn huwa l-og˙la uffiçjal talKnisja Kattolika li qatt ©ie akkuΩat u misjub ˙ati li pprote©a qassisin abbuΩivi a skapitu tat-tfal.

RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-mod li bih Ωviluppat din is-saga u t-tifsira ta’ dan il-verdett g˙allKnisja Kattolika madwar id-dinja.

Il-Kardinali jmutu qabel ma ssir ©ustizzja Dan l-iskandlu kien inkixef wara investigazzjoni li saret fl2005. F’Settembru ta’ din issena, ©urija mmexxija millAvukat Distrettwali Lynne Abraham, ˙abbret li l-Kardinal John Krol, li di©à kien ilu g˙axar snin mejjet, u s-suççessur tieg˙u l-Kardinal Anthony Bevilacqua, kienu involuti fliskandlu tal-abbuΩ sesswali fuq it-tfal hekk kif allegatament uΩaw il-poΩizzjoni tag˙hom biex, minflok ma jirrappurtaw jew jipprevienu l-abbuΩ, sempliçiment ittrasferew lill-qassisin abbuΩivi f’parroççi o˙ra fejn setg˙u jkomplu jabbuΩaw mit-tfal.

Il-©urija studjat dokumenti sigrieti li nstabu fl-Arçidjoçesi u li kienu jitrattaw 169 qassis u Ωew© djakni.

Il-©urija ppreΩentat 63 kaΩ t’abbuΩ biex turi kemm dan kien mifrux u kif il-qassisin abbuΩivi kienu sempliçiment jing˙ataw trasferiment g˙al parroçça differenti. Peress li Krol kien di©à miet, il-Qorti akkuΩat lil Bevilacqua.

Madankollu, lanqas dan ma la˙aq ©ie ssentenzjat, g˙ax miet lejlet il-©uri f’Jannar 2012.

G˙all-bidu, ˙afna ssuspettaw li l-Kardinal kien ne˙˙a ˙ajtu b’idejh, iΩda l-awtopsja kkonkludiet li kien miet mewta naturali peress li kien marid bilkançer tal-prostata.

Is-sitwazzjoni tibqa’ l-istess sa ˙ames snin wara Fi Frar 2011, ©urija ©dida akkuΩat lill-Arçidjoçesi ta’ Philadelphia, li issa kienet immexxija mill-Kardinal Justin Francis Rigali, li ˙ames snin wara li nkixfu l-abbuΩi, lArçidjoçesi kienet g˙adha qed

Il-Kardinal Bevilacqua tfalli milli twaqqaf l-abbuΩ fuq it-tfal.

Fl-2005, Rigali kien g˙en lillAvukat Distrettwali fl-investigazzjonijiet u beda l-prattika li jne˙˙i minn saçerdoti lil dawk li jkunu ©ew akkuΩati b’dan l-abbuΩ. Madankollu, Rigali kien baqa’ jiddefendi lazzjonijiet tal-predeçessuri tieg˙u Krol u Bevilacqua. Il©urija qalet li kien hemm 37 qassis li kienu akkuΩati b’abbuΩ sesswali jew im©ieba mhux xierqa fil-konfront tattfal, u li kienu g˙adhom attivi fl-Arçidjoçesi.

G˙all-bidu Rigali ça˙ad li kien hemm xi qassisin attivi li kellhom xi akkuΩi kontrihom, iΩda ftit jiem wara ssospenda

fuq leave lil tliet qassisin li lazzjonjiet tag˙hom kienu ©ew deskritti fid-dettall mill-©urija.

Rigali qabbad ukoll lill-Avukat Gina Maisto Smith, li fil-passat kienet assistenta tal-Avukat Distrettwali u li pproçessat kaΩijiet t’abbuΩ sesswali g˙al 15-il sena.

Xog˙olha kien li ter©a’ teΩamina l-kaΩijiet li kienu jinvolvu l-qassisin attivi u tibdel il-proçeduri tal-Arçidjoçesi f’kaΩijiet b˙al dawn.

Madankollu, ˙afna ˙assew li lassunzjoni ta’ Smith ma kinitx se tag˙mel wisq differenza, u dan g˙aliex, minbarra li dan ilproçess kien di©à se˙˙ fl-2005, l-ebda avukat ma jista’ jkun indipendenti jekk ©ie mag˙Ωul

u qed ji©i m˙allas minn Rigali.

Ftit tax-xhur wara, Rigali rriΩenja, iΩda qal li kien sempliçiment irtira min˙abba l-età u li r-riΩenja tieg˙u bl-ebda mod ma kienet relatata malakkuΩi tal-©urija.

Monsinjur Lynn je˙el minflok il-Kardinali Fi Frar 2012 ©ie arrestat Monsinjur William Lynn, li ©ie akkuΩat bl-involviment tieg˙u fil-kaΩijiet tal-abbuΩ peress li kien jaf bihom u minflok ˙a lazzjoni neçessarja biex jipprote©i lit-tfal u jwaqqaf l-abbuΩ, bag˙at lill-qassisin f’parroççi o˙ra fejn setg˙u jkomplu jabbuΩaw mit-tfal. Din l-akkuΩa

waqg˙et fuq Lynn mhux biss g˙ax verament kien jaf b’dak li kien g˙addej, iΩda wkoll g˙ax is-superjuri tieg˙u, il-Kardinali Krol u Bevilacqua, la˙qu mietu, u g˙alhekk ma setg˙etx issir ©ustizzja mal-vittmi.

Probabbli Lynn qatt ma kien ji©i akkuΩat li kieku s-superjuri tieg˙u g˙addew ©uri.

Fil-fatt din kienet il-linja taddifiΩa ewlenija ta’ Lynn. Huwa sostna li meta ˙eba l-kaΩijiet u ttrasferixxa lill-qassisin, kien qieg˙ed jobdi biss lis-superjuri tieg˙u.

Huwa qal li b˙ala Segretarju tal-Kleru tal-Arçidjoçesi ma kellux il-poter li jne˙˙i lil dawk li abbuΩaw minn qassisin.

Madankollu, il-Prosekuzzjoni rritaljat li din ma kinitx skuΩa adegwata, g˙ax il-poΩizzjoni ta’ Lynn xorta ma kinitx iΩΩommu milli jirrapporta dawn il-kaΩijiet lill-awtoritajiet kompetenti.

F’Ìunju 2012, Lynn instab ˙ati fuq Ωew© akkuΩi minn tlieta; ji©ifieri li po©©a lit-tfal f’periklu, iΩda ma nstabx ˙ati talakkuΩa ta’ komplott. Kieku nstab ˙ati fuq din tal-a˙˙ar kien jiffaççja sentenza ta’ bejn ghaxra u g˙oxrin sena ˙abs.

G˙alkemm u˙ud esprimew id-diΩappunt tag˙hom li Lynn kien we˙el biss minn tlieta sa sitt snin ˙abs, fl-istess waqt qalu li kienu sodisfatti li dan kien l-ewwel kaΩ li fih uffiçjal g˙oli tal-Knisja Kattolika nstab ˙ati li ma ˙ax il-passi neçessarji biex jipprote©i lit-tfal millabbuΩ li kien g˙addej. Dan se jservi b˙ala twissija g˙allawtoritajiet tal-Knisja madwar id-dinja biex, minflok ma jippruvaw ja˙bu l-abbuΩi b˙alma dejjem g˙amlu, jie˙du immedjatament il-passi neçessarji biex il-qassisin abbuΩivi jittressqu quddiem il-©ustizzja. Dan g˙andu wkoll japplika g˙allKnisja Kattolika ta’ Malta.

29.07.2012

Ta’ Barra

17

Il-massakru t’aurora

“Wie˙ed mill-ag˙ar massakri li qatt ©raw fl-Istati Uniti” Is-Sibt 21 ta’ Lulju, id-dinja qamet ma˙suda bl-a˙bar tal-massakru li kien se˙˙ fil-lejl ta’ qabel f’Aurora f’Colorado l-Istati Uniti.

Tnax-il persuna tilfu ˙ajjithom meta ©uvni ta’ 24 sena da˙al ©o sala taç-çinema u feta˙ in-nar fuq l-udjenza li kienet qed tara la˙˙ar film ta’ Batman The Dark Knight Rises. Ìimg˙a wara dan l-attakk, KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn dak li ©ara dakinhar u anke lejn dak li ˙are© waqt il-©uri tal-akkuΩat.

Kif se˙˙ l-attakk Kien il-Ìimg˙a, 20 ta’ Lulju.

Fil-kumpless taç-çinema ‘Century 16’ li jinsab f’Aurora, Colorado, kien qieg˙ed jintwera l-a˙˙ar film ta’ Batman, The Dark Knight Rises. Óadd ma basar li dan il-film kellu jibqa’ assoçjat ma’ tra©edja kbira li se˙˙et ftit wara nofsillejl.

Kollox beda meta Ωag˙Ωug˙ ta’ 24 sena, bl-isem ta’ James Holmes, xtara biljett g˙all-film ta’ Batman, li kien skedat biex jibda g˙all-˙abta ta’ nofsillejl. Holmes da˙al fit-teatru numru 9 tal-kumpless taççinema u po©©a bilqieg˙da flewwel ringiela. Madwar g˙oxrin mi-nuta wara li kien beda l-film, Holmes qam minn postu u ˙are© mill-bieb tal-emer©enza.

Wara baqa’ sejjer lejn ilkarozza tieg˙u, libes xi lbies protettiv u ˙ataf il-pistoli li kellu fil-karozza. Ftit minuti wara re©a’ da˙al fis-sala, liebes minn rasu sa saqajh bi lbies ta’ lewn iswed. Kellu wkoll maskra tal-gass, elmu ©o rasu, ingwanti u anke bullet proof vest.

G˙all-bidu tista’ tg˙id li ftit kienu n-nies mill-udjenza li taw kasu jew li ssusspettaw ˙aΩin fih. Kien hemm min sa˙ansitra ˙aseb li l-©uvni kien liebes b’dak il-mod biex jag˙mel çajta lil xi ˙add filwaqt li o˙rajn ˙asbu li kien qieg˙ed jinterpreta karattru partikolari biex jo˙loq effett mhux tas-soltu fis-sala taç-

çinema.

G˙all-˙abta tas-sieg˙a neqsin g˙oxrin ta’ filg˙odu, ir-ra©el deher jarmi kannestru li minnu beda ˙iere© ˙afna gass u anke du˙˙an, liema du˙˙an beda jtellef il-viΩibbiltà tal-udjenza u kka©unatilhom ukoll irritazzjoni qawwija f’g˙ajnejhom u anke fi griΩmejhom. Fil-kunfuΩjoni li n˙oloqt, il-©uvni dlonk spara tiri, l-ewwel fid-direzzjoni tassaqaf u mbag˙ad feta˙ in-nar fuq l-udjenza.

U˙ud mill-bullets irnexxielhom jg˙addu mill-˙ajt u spiççaw laqtu lil xi persuni li kienu qed isegwu l-istess film, fit-teatru ta’ ma©enbu.

Il-pulizija mill-ewwel kienet mg˙arrfa b’dan l-attakk u f’temp ta’ ftit sekondi waslet fuq il-post fejn ftit tal-minuti wara arrestat lil James Holmes li nstab fejn il-karozza tieg˙u u li çeda g˙all-pulizija b’mod immedjat u ming˙ajr m’g˙amel l-ebda reΩistenza.

L-awtoritajiet Federali qalu li Holmes, li g˙andu xag˙ru miΩbug˙ a˙mar fl-oran©jo, kien qieg˙ed isejja˙ lilu nnifsu ‘il-Joker’.

Mill-ewwel investigazzjonijiet li g˙amlu l-pulizija, irriΩulta li Holmes kien luniku mo˙˙ wara dan il-massakru u eskludew li dan seta’ a©ixxa b˙ala parti minn xi grupp jew organizzazzjoni terroristika.

IrriΩulta wkoll li l-©uvni kien xtara l-pistoli u l-munizzjon b’mod legali minn xi ˙wienet u anke minn fuq l-

James Holmes fil-Qorti

internet, madwar sittin jum qabel wettaq l-attakk.

Huwa nΩamm arrestat f’˙abs f’Colorado, u ntefa’ f’çella iΩolat minn kul˙add.

Il-Vittmi B’kollox f’dan l-attakk intlaqtu sebg˙in persuna, u dan

kien l-akbar massakru talmassa li se˙˙ s’issa fl-Istati Uniti wara t-tra©edja tat-Twin Towers. G˙axar persuni tilfu ˙ajjithom fuq il-post filwaqt li tnejn o˙ra mietu aktar tard meta kienu rikoverati fl-isptar.

Il-ma©©or parti tal-persuni li tilfu ˙ajjithom f’dan l-attakk kienu Ωg˙aΩag˙ li g˙andhom fuq l-20 sena u l-iΩg˙ar vittma kienet Veronica MoserSullivan ta’ sitt snin.

Min hu James Eagan Holmes?

James Eagan Holmes, li wettaq dan l-attakk twieled fit-13 ta’ Diçembru tal-1987 u trabba f’San Diego f’Kalifornja.

Kien jipprometti ˙afna fl-iskola tant li fl-2010 kien kiseb degree fix-xjenza newrolo©ika mill-Univeristà ta’ Kalifornja f’Riverside. Kompla l-istudji tieg˙u f’livelli aktar avvanzati u kien anke ser jibda d-dottorat.

Nies qrib ta’ Holmes qalu li, dan l-a˙˙ar, iΩ-Ωag˙Ωug˙ beda jitlef mill-interess lejn listudju tant li kien fil-proçess li jitlaq mill-Università.

IrriΩulta wkoll li Ω-Ωag˙Ωug˙ ma kellu l-ebda rekord kriminali u l-kondotta tieg˙u kienet nadifa.

Reazzjonijiet dwar il-massakru

Iç-çinema fejn sar il-massarku

L-g˙ada tal-attakk, ilPresident Amerikan Barack Obama Ωar il-vittmi li kienu

rikoverati fl-isptar talUniversità ta’ Colorado.

Obama ordna wkoll li lbnadar kollha tal-bini talGvern g˙andhom jittajru mezz’asta b’turija ta’ rispett lejn it-tnax-il persuna li nqatlu f’dan l-attakk. Obama wassal ukoll messa©© ta’ sog˙ba li xxandar fuq it-televiΩjoni.

Intant, anke l-kumpannija tal-films, Warner Bros. li hija d-distributur tal-film The Dark Knight Rises ˙ar©et stqarrija fejn fiha esprimiet is-sog˙ba tag˙ha lejn il-vittmi kollha ta’ dan l-attakk. Id-direttur tal-istess film, Christopher Nolan, iddeskriva dan il-massakru b˙ala “selva©©” u “devastanti”.

Il-©uri James Holmes mill-ewwel beda g˙addej ©uri b’rabta mal-massakru li wettaq. FilQorti ta’ Colorado, Holmes deher mitluf u konfuΩ. FilQorti l-prosekuzzjoni qalet li Holmes ma kienx qieg˙ed jikkollabora mall-pulizija.

Il-Prosekutur Carol Chambers qalet li l-prosekuzz-joni mmexxija minnha g˙adha qed tikkunsidra jekk l-akkuΩat g˙andux jing˙ata lpiena kapitali jew le.

Sa˙qet li din id-deçiΩjoni mistennija tittie˙ed wara li ssir konsultazzjoni mal-qraba tal-vittmi li tilfu ˙ajjithom f’dan l-attakk.

18

Le©©er

29.07.2012

KurΩitajiet

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

L-aktar nies straordinarji fid-dinja

1. Kim Ung-Yong: Attenda l-Università fl-età ta’ erba’ snin, kiseb Ph.D ta’ 15-il sena u hu l-iktar bniedem b’IQ g˙oli fid-dinja.

Is-super©enju Korean twieled fl-1962 u aktarx li hu l-aktar bniedem kapaçi fid-dinja tal-lum. “Ing˙ata g˙arfien millGuinness Book of World Records u g˙andu l-og˙la IQ fuq il-pjaneta.” Ta’ erba’ snin kien jaqra l-ÌappuniΩ, ilKorean, il-ÌermaniΩ u l-IngliΩ. Sa sena wara solva l-problemi tal-Complicated Differential and Integral Calculus. Aktar tard fuq it-televiΩjoni ÌappuniΩ wera l˙ila tieg˙u fiç-ÇiniΩ, fl-Ispanjol, filVjetnamiΩ, fit-Tagalog, fil-ÌermaniΩ, flIngliΩ, fil-ÌappuniΩ u fil-Korean.

Kim tniΩΩel fil- Guinness Book of World Records fit-taqsima Highest IQ. Hu kien student mistieden tal-FiΩika f’Hanyang University sa mit-tielet sena u baqa’ hemm sa sitt snin. Ta’ seba’ snin kien mistieden min-NASA flAmerika. Temm l-istudji universitarji u kiseb Ph.D fil-FiΩika mill-Università Statali ta’ Colorado qabel ma g˙alaq 15-il sena.

2. Gregory Smith: Nominat g˙allPremju Nobel g˙all-Paçi fl-età ta’ 12-il sena.

Imwieled fl-1990, Gregory Smith kien kapaçi jaqra sa minn meta kellu sentejn u da˙al l-Università fl-età t’ g˙axar snin. IΩda meta ssejja˙lu ©enju, hi biss parti mill-istorja ta’ Greg Smith.

Meta ma jkunx qed jistudja b’mod li jg˙a©©eb, dan il-©uvni jkun qed jivvja©©a mal-globu b˙ala attivist tal-Paçi u tad-Drittijiet tat-Tfal. Hu l-fundatur tal-International Youth Advocates – organizzazzjoni li tmexxi ’l quddiem il-prinçipji tal-paçi u l-g˙arfien fost iΩΩg˙aΩag˙ mad-dinja kollha. Iltaqa’ ma’ Bill Clinton u Michael Gorbachev, u tkellem quddiem inNazzjonijiet Uniti.

G˙al dawn l-isforzi u o˙rajn umanitarji u t’avukaterija, Smith kien nominat erba’ darbiet g˙all-Premju Nobel tal-Paçi.

X’kienet l-a˙˙ar xewqa tieg˙u u kisibha bla dewmien? Ìab il-liçenzja tas-sewqan.

3. Akrit Jazswal: Is-surgeon ta’ seba’ snin, Akrit Jazwal hu ©uvnott Indjan, li ng˙ata l-isem tal-aktar tifel smart fiddinja. Hu façli naraw g˙aliex. L-IQ tieg˙u hu ta’ 146 u hu meqjus b˙ala laktar bniedem smart fl-Indja – pajjiΩ t’aktar minn biljun ru˙.

Akrit laqat l-attenzjoni pubblika meta fis-sena 2000 wettaq l-ewwel proçedura medika fid-dar tal-familja tieg˙u.

Kellu seba’ snin. Il-pazjenta kienet tifla tal-lokal ta’ tmien snin, li ma setg˙etx t˙allas tabib. KawΩa ta’ nar ˙arqet idha u subg˙ajha ggrunçawlha. Ma setg˙etx tifta˙hom.

Akrit ma kellu l-ebda ta˙ri© mediku formali u lanqas esperjenza fl-operazzjonijiet. Madankollu rnexxielu jift˙ilha subg˙ajha u minn dak il-˙in kienet kapaçi t˙addem idha mill-©did. Hu ffoka fuq l-intelli©enza fenominali talmediçina u ta’ 12-il sena kien wasal fi stat fejn isib il-kura g˙all-kançer.

B˙alissa qed jistudja g˙al grad xjentifiku fil-kulle©© Chandigarh. Hu liΩg˙ar student li qatt kien aççettat minn Università Indjana.

4. Cleopatra Stratan: kantanta ta’ tliet snin li taqla’ 1,000 ewro kull kanzunetta.

5. Aelita Andre: L-artista ta’ sentejn li esebixxiet il-pitturi tag˙ha f’gallerija famuΩa.

It-tpin©ijiet astratti mill-artista çkejkna Aelita Andre j˙allu lin-nies fl-Awstralja jitkellmu we˙idhom. Aelita, li g˙andha sentejn, pin©iet il-pitturi meta kienet iΩg˙ar.

Hi kisbet l-opportunità li tesebixxi lpitturi tag˙ha wara li Mark Jemieson, id-direttur tal-Gallarija fi Triq Brunswick f’Melbourne, laqa’ t-talba ta’ fotografu biex jippreΩentalu artista ©dida.

Jamieson g˙o©bitu l-arti li ra u aççetta li jsie˙eb lill-artista fil-grupp.

G˙alhekk Jamieson beda biex jippromovi l-esebizzjoni. Óare© inviti u g˙amel reklami fir-rivisti tal-arti fejn wera xog˙ol astratt. Kien hemm li sab il-fatt kruçjali dwar l-artista ©dida: Aelita Andre hi t-tifla ta’ Kalashinikova, u kellha biss 22 xahar!

Jamieson in˙asad u imbarazza ru˙u iΩda qatag˙ha li jkompli bl-esebizzjoni.

6. Saul Aaron Kripke: Mistieden g˙allpost t’g˙alliem f’Harvard meta kien g˙adu fl-iskola sekondarja.

Saul Aaron Kripke, bin Rabbi, twieled fl-1940 fi New York u kiber f’Omaha. Hu kien ©enju minn kull lat.

Fir-raba’ grad tal-iskola sab l-al©ebra u sa tmiem l-iskola primarja rnexxielu j˙addem il-©jometrija u l-kalkulus u beda l-filosofija.

Meta kien g˙adu adoloxxenti kiteb numru ta’ ktejbiet li litteralment ittrasformaw l-istudju tal-lo©ika modali. Wa˙da minnhom kisbitlu g˙arfien fid-Dipartiment talMatematika f’Harvard, tant li kienu qed jistennewh japplika g˙al impjieg, iΩda hu kitbilhom li jirrifjuta billi qalilhom: “Ommi qaltli li qabel, g˙andi ntemm l-iskola sekondarja u mmur ilKulle©©.”

Meta lesta l-iskola sekondarja, ilKulle©© li g˙aΩel kien Harvard.

Kripke kien ippremjat bil-Premju Schock g˙all-Filosofija, li hu ekwivalenti g˙al Nobel.

7. Michael Kevin Kearney: Kiseb lewwel grad fl-età t’g˙axar snin u sar miljunarju tar-Reality Show.

Michael Kearney, ta’ 24 sena kien liΩg˙ar gradwat f’Kulle©©, fl-età ta’ g˙axar snin. Fl-2008 Kearney da˙˙al miljun dollaru fil-log˙ba televiΩiva Who wants to be a millionaire.

Kearney twieled fl-1984 u hu mag˙ruf g˙all-bosta rekords dinjija li wettaq u g˙at-tag˙lim tieg˙u filKulle©© fl-età ta’ 17-il sena. Lissen lewwel kliem tieg˙u meta kellu erba’ xhur. Ta’ sitt xhur qal li jrid ikun ‘speçjalista tat-tfal’.

Hu tg˙allem jaqra fl-età t’g˙axar xhur. Meta kellu erba’ snin sarulu eΩamijiet dijanjostiçi fil-John’s Hopkins Math Programm u kiseb skor perfett.

Hu mniΩΩel fil-Guinness Book of Records b˙ala l-iΩg˙ar gradwat universitarju fejn kien kiseb grad ta’ Baçellerat fl-Antropolo©ija.

8. Fabiano Luigi Caruana: Ìenju taçÇess li sar l-iΩg˙ar granmastru fl-età ta’ 14-il sena.

Fabiano g˙andu 16-il sena u hu lgranmastru ©enju taç-Çess b’çittadinanza doppja fl-Italja u l-Istati Uniti.

Fl-2007 Caruana sar granmastru fl-età t’14-il sena, 11-il xahar u 20 ©urnata.

Hu l-iΩg˙ar granmastru fl-istorja, kemm fl-Italja kif ukoll fl-Istati Uniti.

F’April tal-2009, fil-lista FIDE g˙andu rating ta’ 2469, li tag˙mlu laktar player taç-Çess b’rank qawwi ta˙t it-18-il sena.

Cleopatra twieldet fis-6 t’Ottubru tal2002, f’Chisinau, fil-Moldova, u hi bint il-kantant Moldovan-Rumen, Pavel Stratan. Hija l-iΩg˙ar persuna li qatt irnexxielha tikseb suççess kummerçjali b˙ala kantanta.

L-album tag˙ha tal-2006 j©ib l-isem La Vârsta de trei ani (Fl-età ta’ tliet snin). G˙andha rekord g˙all-fatt li hi l-iΩg˙ar artista li kantat live g˙al sag˙tejn s˙a˙ quddiem udjenza enormi, u hi l-aktar kantanta çkejkna m˙allsa. Barra minn hekk hi wkoll liΩg˙ar artista li reb˙et award tal-MTV u li rnexxielha tikseb l-ewwel post filklassifika ta’ pajjiΩha bil-kanzunetta Ghita fiç-chart tas-singles Rumeni.

29.07.2012

Mill-Misra˙

19

Chairman ©did g˙all-BOV Il-Bank of Valletta plc ˙abbar li b’effett mill-24 ta’ Lulju 2012, is-Sur Frederick Mifsud Bonnici n˙atar Chairman tal-BOV u direttur noneΩekuttiv tal-istess bank. Is-Sur Mifsud Bonnici ser jie˙u post Roderick Chalmers li rriΩenja mill-istess kariga fit23 ta’ Lulju min˙abba ra©unijiet personali.

Frederick Mifsud Bonnici g˙andu esperjenza wiesg˙a ta’ 42 sena fis-settur tas-servizzi finanzjarji u ftit ilu rtira mill-kariga li kellu ta' Partner ma' PricewaterhouseCoopers. Bejn l-1991 u l-1999 kien ukoll Deputy Chairman u aktar tard Chairman tal-BorΩa ta' Malta.

Apparti minn hekk, sa mill-1982 s'issa, huwa serva wkoll bla waqfien b˙ala membru elett fil-Kunsill tal-Istitut Malti talAccountants u serva ukoll f'diversi kumitati fosthom tal-awditjar u kontra l-˙asil tal-flus. Hu wkoll lettur fl-Università ta' Malta fil-Fakulta’ tal-Ekonomija, Management u Accounts.

Huwa b˙alissa jkopri l-irwol ta’ direttur tal-Malita Investments plc, kif ukoll ipo©©i fuq il-bord tal-Atlas Insurance. Wara l-˙atra tieg˙u, Mifsud Bonnici qal li “l-Bank of Valletta hija organizazzjoni dinamika u t˙ares dejjem ‘il quddiem g˙ax hija mibnija fuq sisien sodi. Qed in˙ares ‘il quddiem biex na˙dem mal-bord tad-diretturi u tal-management biex niΩguraw kontinwita’ u suççess fl-implimentazzjoni tal-pjan strate©iku tal-bank li jimmassimizza il-valur tal-flus investiti fil-kumpanija”.

Skont ta’ €100 fuq l-a˙˙ar tablets fis-suq ming˙and Vodafone Vodafone qed toffri skont ta’ €100 fuq l-iPad il-©did kif ukoll fuq il-Vodafone Smart Android Tablet fi sforz biex tag˙mel l-a˙˙ar tablets aççessibbli g˙al aktar u aktar nies.

Barra min hekk, klijenti ta’ Vodafone li di©à g˙andhom pjan Smartphone, jistg˙u jie˙du vanta©© mir-rati mnaqqsa ta’ Vodafone meta jqabbdu t-tablet tag˙hom mal-internet. Minn €10 biss fixxahar il-klijenti jista’ jkollhom pjan tad-data Liberty Plus b’5GB limitu ta’ download u veloçità sa 21.6Mbps. L-offerta ta’ Vodafone fuq it-tablets hi valida sas-16 ta’ Awwissu.

Aktar ma jg˙addi Ωmien, aktar id-domanda g˙at-tablets fis-suq qed tiΩdied, kif qed jiΩdied ukoll il-bΩonn li l-klijenti jkunu mqabbda mal-internet u li jkun aççessibbli 24 sieg˙a kuljum, 7 ijiem fil©img˙a. Bin-network l-aktar veloçi fis-suq ta’ Vodafone flimkien mas-servizz dedikat lill-klijenti, li wie˙ed ikollu “tablet” hija xi ˙a©a realistika ˙afna.

RF 7th CALL and EIF 9th CALL for PROPOSALS Open calls for project proposals under Annual Programmes 2012 European Return Fund (RF) and European Fund for the Integration of Third Country Nationals (EIF) The Funds and Programmes Division (OPM) designated as Responsible Authority for the four Funds under the General Programme Solidarity and Management of Migration Flows 2007 – 2013 is issuing a call for project proposals under the European Return Fund and the European Fund for the Integration of Third Country Nationals in July 2012. The call will close at noon, 7th September, 2012.

European Return Fund (RF) The call for project proposals under AP 2012 will focus on the following Priority Axes: Priority Axis 1 – Support for the Development of a Strategic Approach to Return Management by Member States Priority Axis 3 - Support for Specific Innovative (Inter)-national Tools for Return Management Around ! 567,000.00 (EU 75% co-financing) will be allocated to the call. Beneficiaries need to contribute to 25% of eligible expenditure and any ineligible costs.

The RF is targeted to all third-country nationals who may choose to make use of voluntary return and all other third-county nationals who do not or no longer fulfil the conditions for entry and/or stay in a Member State.

European Fund for the Integration of Third Country Nationals (EIF) The call for project proposals under AP 2012 will focus on the following Priority Axes: Priority Axis 1 – Put into practice the Common Basic Principles for immigrant integration policy established within the European Union

Laura Pausini hawn Malta l-Erbg˙a li ©ej Nhar l-Erbg˙a l-1 ta’ Awwissu l-kantanta ta’ fama mondjali Laura Pausini se tkun Malta, Ta’ Qali fl-MFCC biex tag˙ti t-tieni kunçert tag˙ha. L-ewwel kunçert li Pausini kienet tat f’Malta kien fl-2009 fil-Luxol Grounds. Il-kunçert ta’ nhar l-Erbg˙a huwa parti mill-Inedito World Tour li ˙a lil Laura Pausini madwar l-Ewropa u anki fil-kontinent Sud Amerikan, f’pajjiΩi b˙al VeneΩwela fejn hija popolari ˙afna. Fi kliem Laura Pausini stess, dan huwa wie˙ed mill-akbar world tours li qatt g˙amlet, akbar minn dak tal-2009.

F’dan il-kunçert ta’ Laura Pausini, produzzjoni muΩikali klassika Taljana tit˙allat mal-muΩika aggressiva tar-rock, u r-ritmu jinbidel il-˙in kollu matul il-kunçert. Kull song ta’ Laura Pausini se jkollha l-effetti speçjali tag˙ha. G˙all-ewwel darba Laura Pausini se tkun akkumpanjata bi grupp ta’ Ωfin mag˙mul minn 6 Ωeffiena, li se jiΩfnu g˙all-koreografiji tal-koreografu ta’ fama mondjali Nikos Lagousakos.

Tul il-kunçert se jintuΩaw video projections, u effetti speçjali ta’ tip li qatt ma rajna b˙alhom hawn Malta u se jintuΩa il-video mapping li se jo˙olqu avveniment eççezzjonali ta’ livell mondjali.

Il-biljetti g˙al dan il-kunçert jistg˙u jinkisbu minn fuq is-sit elettroniku www.mffc.com.mt.

Priority Axis 3 – Building capacities within policy, coordination and building intercultural knowledge on various levels and governmental departments Priority Axis 4 – Exchange of experience, verified procedures and information in the field of integration among Member States Around ! 510,000.00 (EU 75% co-financing) will be allocated to the call. Beneficiaries need to contribute to 25% of eligible expenditure and any ineligible costs.

The EIF is targeted at third-country nationals who are residing legally on the territory of a third country and who are complying with specific pre-departure measures and/or conditions set out in national law.

An information session to assist applicants to compile their proposals will be organised on the 24th August, 2012. Interested parties should submit their request for registration at fpd.opm@gov.mt by the 21st August, 2012.

Further information on the Actions eligible for funding under these Calls for Proposals is available from the website of the Funds & Programmes Division http://www.ppcd.gov.mt The relevant Application Forms, Guidelines and other pertinent documentation are also available through the same link.

General Programme Solidarity & Management of Migration Flows European Return Fund (RF) European Fund for the Integration of Third Country Nationals (EIF) Co-financing rate: 75% EU Fund; 25% Beneficiary Funds Sustainable Mangement of Migration Flows

20

29.07.2012

Kun Af

ÌRAJJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

L-attakk fuq il-bastiment USS Liberty G˙adda kwaΩi nofs seklu u g˙adu xejn ma ˙are© çar x’©ag˙al lill-qawwa IΩraeljana biex tattakka l-bastiment Amerikan, il-USS Liberty, fil-gwerra ta’ sitt ijiem (l-E©ittu u l-IΩrael).

Sal-lum lIΩrael g˙adu jg˙id li dak l-attakk kien Ωball min-na˙a tieg˙u u dejjem talab skuΩa. L-ekwipa©© tal-USS Liberty kien ©ie mwissi bil-©urament ta˙t il-li©i Amerikana biex ˙add ma jitkellem.

Wie˙ed jista’ ja˙seb li kien hemm xi ta˙wida bejn l-Amerika u l-IΩrael.

Irra©uni setg˙et kienet li l-Amerika riedet turi li ma kinitx alleata tal-IΩrael.

Fit-8 ta’ Ìunju 1967, il-Forzi tal-Ajru u tal-Ba˙ar tal-IΩrael attakkaw brutalment il-bastiment spija Amerikan, il-USS Liberty, f’ba˙ar internazzjonali, 14-il mil ’il barra mill-Medda ta’ Gaza, ˙dejn ElArish, l-E©ittu. Wara negozjati iebsa bejn l-Amerika u l-IΩrael, f’Mejju tal-1968, lIΩrael kien ta 3,323,500 dollaru (22.2 milljun dollaru Amerikan tal-lum) b˙ala kumpens lill-familji ta’ dawk li mietu flattakk. Sena wara, l-IΩrael kien ta 3,566,457 dollaru o˙ra lil dawk li kienu ndarbu.

L-attakk Qabel ma l-bastiment ©ie attakkat, Ωew© jet fighters Mirage 111 IΩraeljani damu disa’ sig˙at iduru fuq il-USS Liberty, josservaw kull moviment li kien qieg˙ed jag˙mel. Ajruplan ie˙or, Nord Noratlas, ukoll ˙a sehem. Sa˙ansitra dan l-ajruplan, min˙abba li hu bl-iskrejjen, tar inqas minn 200 metru g˙oli minn fuq ilbastiment. Il-pilota ta’ dan l-ajruplan, Ωgur seta’ jara n-numru tar-re©istrazzjoni u l-bandiera Amerikana tperper malarblu tal-bastiment. Il-USS Liberty kienet il-˙in kollu osservata mir-radars IΩraeljani. B˙ala mezz ta’ difiΩa, il-USS Liberty kellu biss erba’ 50 caliber machine guns. Óin bla waqt, il-fighters IΩraeljani sparaw numru kbir ta’ balal u rockets lejn il-bastiment Amerikan g˙al tliet darbiet. Dak il-˙in numru ta’ ba˙rin inqatlu u ˙afna o˙ra ndarbu g˙ax inzertaw fuq il-gverta. Partijiet mill-bastiment ˙adu n-nar u qam paniku kbir. Ilbastiment sar kwaΩi ˙u©©ie©a wa˙da u nkesa b’da˙na sewda.

Sa dan il-˙in, l-Airforce IΩraeljana kienet g˙adha m’identifikatx eΩatt il-bastiment. Malajr malajr, ittellg˙et bandiera kbira Amerikana imma ma tantx dehret min˙abba d-du˙˙an qawwi. Il-Kaptan McGonagle, li kien ferut f’©enbu u fi spalltu, talab g˙all-g˙ajnuna tas-Sixth Fleet. Mill-ewwel, l-aircraft carrier USS Amerika, li dak il-˙in kienet qed tag˙mel eΩerçizzju strate©iku, tajret tmien fighters

armati b’bombi nukleari. Dawn ©ew ordnati mill-Viçi Ammirall William Martin biex jer©g˙u lura g˙ax ˙aseb li l-attakk ©ie min-na˙a tas-Sovjetiçi u ma riedx li jkun hemm konflitt bejn iΩ-Ωew© superpotenzi u sse˙˙ gwerra nukleari.

Jitkellem il-kaptan Waqt ix-xhieda tieg˙u fil-qorti navali, ilKaptan McGonagle qal li wara li kienu attakkati mill-ajru, lema˙ tliet torpedo boats madwar 15-il mil nawtiku resqin fid-direzzjoni tal-USS Liberty. Min-na˙a l-o˙ra, dawn it- torpedo boats ma setg˙ux jaraw çar il-bastiment Amerikan min˙abba d-du˙˙an li kien qed ja˙kem madwar il-bastiment. Meta resqu madwar 6,000 metru ’l bog˙od, wa˙da mittorpedo boats bag˙tet sinjal lill-bastiment biex jidentifika ru˙u. Min˙abba l-˙sara kbira li kellha l-Liberty, il-Kaptan ma setax jag˙ti risposta çara lura. Malkumplament, il-USS Liberty ©ie mxebbah mal-bastiment E©izzjan El Quseir. X˙in il-Kaptan McGonagle induna li kien qieg˙ed fil-mira ta’ xi attakk bit-torpidoes, ordna li ji©u sparati tiri bil-machine gun lejn dawk il-gunboats. Kif raw hekk, it-tliet gunboats sparaw ˙ames torpidoes lejn il-Liberty.

Wa˙da mit-torpidoes laqtet lil-Liberty fl-istiva ta’ quddiem u g˙amlet toqba ta’ 40 pied (12m). Bl-ispluΩjoni nqatlu 25 tekniku u g˙exieren o˙ra ndarbu gravi.

Skont esperti, kienu qalu li kieku l-bastiment intlaqat ftit piedi ’l bog˙od, kien jinqasam fi tnejn. Kien hemm minn qal li kien miraklu minn Alla li ma ntlaqatx mill-erba’ torpidoes l-o˙ra. G˙all-gun boats IΩraeljani, l-attakk ma kienx biΩΩejjed g˙ax infexxew jisparaw bl-addoçç bil-kanuni u machine guns lejn il-bastiment agunija.

Wara li g˙amlu l-bastiment ˙erba wa˙da, il-gunboats IΩraeljani indunaw li kien Amerikan irreparabbli.

Wara l-attakk Ftit minuti wara li sar dan l-attakk, intbag˙tu Ωew© ˙elikopters mill-Forzi IΩraeljani. Wie˙ed minn dawn il-piloti kien ©ie mitlub mill-kontrollur tal-baΩi biex jara’ jekk jilma˙x il-bandiera Amerikana tperper fuq il-Liberty. Kienu g˙amlu tfittxija madwar il-bastiment biex jaraw jekk hemmx xi membri talekkwipa©© li setg˙u waqg˙u fil-ba˙ar wara l-attakk. Sag˙tejn wara dan l-inçident, IΩrael informa lill-ambaxxata Amerikana f’Tel Aviv li sar attakk fuq bastiment tan-Navy Amerikana bi Ωball.

Meta it-torpedo boats ©ew infurmati li dak il-bastiment li attakkaw kien

Il-USS Liberty wara li ©iet attakkata mill-forzi IΩraeljani.

Amerikan, marru malajr jag˙tu lg˙ajnuna. Din l-g˙ajnuna ©iet irrifjutata min-na˙a tal-Liberty.

F’Washington, il-President Lyndon B. Johnson kien infurmat mill-Joint Chiefs of Staff li l-USS Liberty kien attakkat minn bastiment mhux mag˙ruf.

Johnson kien ˙aseb li l-attakk kien sar mis-Sovjetiçi u g˙alhekk ta ordni biex jittajru ajruplani tal-©lied minn fuq isSaratoga u jiddefendu l-Liberty. IΩrael mill-ewwel ammetta li kien Ωbalja u f’inqas minn 48 sieg˙a offra li jag˙ti kumpens lill-vittmi kollha.

F’dan l-attakk kienu mietu 34 Amerikan u 174 o˙ra ndarbu. Il-bastiment, li kellu fuqu mal-40 miljun dollaru apparat elettroniku u kien state of the art g˙allAmerikani, sofra danni irreparabbli.

G˙alkemm il-Liberty ©arrbet ˙sarat estensivi, l-ekwipa©© irnexxielu jΩomm il-bastiment f’wiçç il-ba˙ar u jba˙˙ar bilmagni tieg˙u stess.

Kien ©ie eskortat mid-destroyers il-USS Davis, il-USS Massey u l- cruiser USS Little Rock lejn it-tarzna ta’ Malta fejn sarulu tiswijiet neçessarji ˙alli jkun jista’ jsalpa lura lejn l-Amerika. Ix-xog˙ol fit-tarzna kien tlesta f’Lulju tal-1967. IlLiberty kien tne˙˙a mir-re©istru Navali f’Ìunju tal-1968 u kien mibjug˙ g˙all˙adid fl-1973.

Unuri

Jitg˙abbew it-twiebet biex jittkeffnu l-mejtin (ritratt fit-tarzna ta’ Malta)

Il-Kaptan tal-USS Liberty, McGonagle, kien irçieva l-Midalja tal-Unuri, l-og˙la unur fl-Istati Uniti, min˙abba l-azzjoni li wettaq. Din il-midalja s-soltu tkun ippreΩentata mill-president attwali talIstati Uniti fil-White House, imma min˙abba çerta pubbliçità, ç-çerimonja saret f’Washington Naval Yard u kienet ippreΩentata mis-segretaju g˙oli Navali.

Dekorazzjonijiet o˙ra ng˙ataw lill-ba˙rin kollha li kienu fuq il-Liberty. Erbg˙in sena wara, Terry Halbardier, li kien electronic technician fuq il-USS Liberty, ing˙ata s-Silver Star medal tal-kura©© u bravura li wera meta minkejja li kien ferut, irnexxielu jsewwi l-antenna ta˙t xita ta’ balal tal-machine guns IΩraeljani biex saret kommunikazzjoni bir-radju mall-flotta Amerika, g˙all-g˙ajnuna.

29.07.2012

Personalità

21

Id-diΩabbiltà, g˙al qalbha wisq Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Lill-personalità li intervistajt illum sirt nafha xi snin ilu minn attività relatata mal-medja lokali, u malewwel ikklikkjajna.

Kont naf li tippreΩenta xi programmi televiΩivi, iΩda ma kontx naf min hi eΩattament Melanie Magri.

B’hekk, meta dan l-a˙˙ar skoprejt li ser tibda tippreΩenta programm televiΩiv ©did, stedintha g˙al din lintervista mieg˙i.

Melanie g˙andha 32 sena u toqg˙od iΩÛurrieq, li huwa r-ra˙al l-aktar li g˙andha g˙al qalbha. Lil Melanie ˙afna jafuha b˙ala producer , preΩentattrici u anke attriçi. IΩda hija wkoll proprjetarja ta’ ˙anut tal-˙wejje©, kif ukoll ta˙dem fuq sales & marketing g˙al rasha. Li tgawdi l-familja tag˙ha tikkunsidrah b˙ala wie˙ed mill-passatempi tag˙ha, kif ukoll t˙obb tag˙mel il-volontarjat, u tapprezza ˙afna x-xog˙ol ta’ kuljum.

Tikkunsidra lilha nnifisha b˙ala persuna ferrie˙a u li t˙obb tg˙in ˙afna. “Ma nafx noqg˙od minuta kwieta. Dejjem nara x’nivvinta. Jekk inkun naf li jkolli ra©un fuq xi ˙a©a, ni©©ieled g˙all-punt tieg˙i.

Rasi iebsa, determinata ˙afna u naf inkun nervuΩa wkoll,” bdiet tg˙idli dwarha Melanie.

Issostni li g˙andha ˙afna g˙al qalbha lil dawk il-persuni kollha b’diΩabbiltà. Óallejt f’idejha sabiex tispjega ru˙ha sew.

“DiΩabbiltà hawn ˙afna differenti, b˙al mentali, fiΩika u intellettwali. Kien hemm fejn tajt l-g˙ajnuna tieg˙i, però hemm ˙afna drabi wkoll fejn tg˙allimt ming˙andhom f’çirkostanzi differenti f’˙ajti u g˙adni nitg˙allem. Jien nammira ˙afna l-abbiltajiet tag˙hom,” sostniet Melanie.

Rifless – Programm ©did dwar id-diΩabbiltà f’pajjiΩna Tant g˙andha d-diΩabbiltà marbuta ma’ qalbha, li Melanie g˙adha kif bdiet tippreΩenta u tipproduçi programm fuq ONE TV. Rifless beda jixxandar mis-27 ta’ Lulju li g˙adda u qed jixxandar kull nhar ta’ Ìimg˙a mis-18.05 sas-19.20 f’xandira live. Se jibqa’ g˙addej g˙al dawn lg˙axar ©img˙at li ©ejjin. Il-preΩentazzjoni u produzzjoni, apparti li hi f’idejn Melanie Magri, hija wkoll meg˙juna minn Joe Gerada. Il-programm qed ikun kollu dwar il-persuni b’diΩabbiltà.

“Ser niddiskutu ˙afna su©©etti differenti f’dan il-qasam, fejn ser nitkellmu ma’ nies speçjalizzati, kif ukoll il-prijorità tag˙na hija li jipparteçipaw il-familji u lpersuni b’diΩabbiltà nfushom, u ma jonqosx li ser naraw l-abbiltajiet differenti li g˙andhom. Il-programm ser ikun f’xandira diretta fejn qeg˙din nistiednu lin-nies jipparteçipaw permezz ta’ telefonati biex jitkellmu mag˙na fuq kull su©©ett li ser niddiskutu ta’ kull ©img˙a.

Apparti minn hekk, permezz ta’ drama Ωg˙ira, kull ©img˙a ser nid˙lu fil-˙ajja reali, u l-emozzjonijiet differenti, li niltaqg˙u mag˙hom kuljum – kitba ta’ Clive Piscopo,” bdiet tispjegali Melanie.

Ta’ min jg˙id li Rifless se jkun qed jixxandar ukoll bis- sign language. Kif qaltli Melanie stess: iridu jwasslu messa©©, u meta tipproduçi programm b˙al dan huwa importanti li jitwassal g˙al kul˙add. “Persuni neqsin missmieg˙ huma parti mis-soçjetà, daqskemm hu kul˙add,” sa˙qet Melanie.

In©ibdet lejn id-diΩabbiltà permezz ta’ ˙uha Minn informazzjoni li kont ksibt qabel ma’ intervistajt lil Melanie, sirt naf li studjat fil-fond dwar id-diΩabbiltà. B’hekk iddiskutejt mag˙ha x’˙ajjarha tiffoka fuq dan is-su©©ett partikolari. “F’dan ilqasam jien dejjem ng˙id li ma naf xejn, fejn dak li g˙ad baqag˙li x’nitg˙allem.

In˙oss li ©iet wa˙edha f’˙ajti, forsi wkoll g˙ax g˙andi lil ˙ija li g˙andu diΩabbiltà intellettwali u li huwa erba’ snin iΩg˙ar minni. Inqatta’ ˙afna ˙in mieg˙u. Nista’ ng˙id li huwa punt ta’ referiment kbir f’˙ajti. G˙alija huwa l-ikbar prijorità.

Jien u hu, fil-fatt, qrib ˙afna ta’ xulxin.

Bil-˙ajja mg˙a©©la li g˙andi, dejjem nag˙mel minn kollox biex insib ˙in kuljum g˙al mieg˙u. F’˙ajti nista’ ng˙id li hija l-persuna li tag˙tini l-ener©ija biex inkompli,” sostniet Melanie bi tbissima fuq wiççha.

Ikolli ng˙id li tant hu verament g˙al qalbha s-su©©ett tad-diΩabbiltà li komp-

liet tirrakkuntali episodji passati minn ˙ajjitha b’konnessjoni mieg˙u. “Meta kont Ωg˙ira, ta’ xi sitt snin, minn dejjem kelli xewqa nibda na˙dem fil-medja.

Niftakar lill-familja tieg˙i kont ng˙idilhom li meta nikber irrid nag˙mel programm fuq id-diΩabbiltà u vera hekk bdejt bil-programm Óiliet Speçjali. Dan kien madwar disa’ snin ilu. JippreΩenta mieg˙i kelli lil Godfrey Darmanin fejn lanqas kelli idea kif g˙andek tmexxi programm dak iΩ-Ωmien. Mhux talli hekk, talli bdejt mal-ewwel b’xandira diretta.

Kont eçitata ˙afna, imma rnexxejt ukoll u tg˙allimt mill-iΩbalji tieg˙i stess kull ©urnata li g˙addiet. Fil-fatt, sal-lum ipproduçejt u ppreΩentajt ˙afna programmi differenti. Ner©a’ nitkellem dwar Rifless – dan kien ilu jberren ©o mo˙˙i g˙al dawn l-a˙˙ar ˙ames snin, u nista’ ng˙id li, grazzi g˙at-tim kbir ta’ One Productions, il-familji Maltin u G˙awdxin, l-g˙aqdiet differenti u ˙afna aktar, ser inwasslu messa©© b’sa˙˙tu u edukattiv g˙al kul˙add,” sa˙qet Melanie.

G ˙ad fadal ˙afna bΩonnijiet xi jsiru f’Malta Peress li ˙uha huwa persuna bi bΩonnijiet speçjali, u allura assumejt li tista’ tinnota çertu movimenti aktar minni, ©ibt id-diskors mag˙ha dwar jekk innutatx xi movimenti poΩittivi rigward id-diΩabbiltà f’Malta. “Illum ˙ija g˙andu 29 sena, allura jekk in˙ares lejn snin ilu nista’ ng˙id li kambjament sar ˙afna, imma xorta g˙ad baqa’ ˙afna bΩonnijiet xi jsiru u dawn jistg˙u jg˙iduhom il-familji, g˙ax jg˙ixu

dawn il-bΩonnijiet kuljum,” we©bitni Melanie.

B’kurΩità fuqi staqsejt lil Melanie jekk ©ieli ©ratilhiex xi ˙a©a tal-mist˙ija, jew forsi, aktar minn hekk, ma tixtieqx tirrepeti ru˙ha waqt li kienet qed tippreΩenta.

“Waqt li kont qieg˙da nippreΩenta ma niftakarx, però l-iktar esperjenza kerha li Ωgur ma ninsa qatt, u ma nixtieqx li ter©a’ ti©ri lili u lil ˙add hi li meta kont sejra g˙all-iffilmjar tal-programm Looks f’G˙awdex, ©ara li wa˙da mill-mudelli ta’ dan il-programm, li kienet ˙abiba kbira tieg˙i, kienet ©ejja fit-triq tiltaqa’ mag˙na u titlef ˙ajjitha f’inçident tat-traffiku,” qaltli Melanie ddispjaçuta.

Mistoqsija b’liema modi t˙obb tirrilassa, Melanie infurmatni li t˙obb tisma’ l-˙sejjes tax-xita u s-sajjetti. T˙obb tammira lveduti u l-ba˙ar jirrilassaha ˙afna, però sa˙qet li filg˙axijiet biss, g˙ax ix-xemx tevitaha. Dwar xi jdejjaqha mill-˙ajja b’mod in©enerali, infurmatni li l-iktar ˙a©a li ddejjaqha fil-˙ajja hi min ji©©udika lil ˙addie˙or, speçjalment meta lanqas biss ikunu jaf lill-persuna l-o˙ra.

Fl-a˙˙ar nett stedint lil Melanie sabiex tg˙addi messa©© finali lill-qarrejja talgazzetta KullÓadd . “Emmnu f’dak li to˙olmu u tixtiequ fil-˙ajja, g˙ax meta tag˙mlu minn qalbek tasal Ωgur.

Rigward Rifless m’hemmx bΩonn tkun persuna b’diΩabbiltà jew g˙andek lil xi ˙add fil-familja biex issegwi dan il-programm. Rifless huwa g˙al kul˙add. Min jaf, forsi meta tara dan il-programm tibda t˙ares lejhom b˙ali u b˙alek,” temmet tg˙id Melanie.

KHyundai AROZZI i20 b’dehra ©dida Road test minn Philip Schembri Waslet f’Malta l-Hyundai i20 li qieg˙da ti©i ppreΩentata b’tibdiliet Ωg˙ar minn dik ta’ qabilha. Matul il-©ranet li g˙addew ippruvajtha waqt test drive.

L-i20 li kelli g˙ad-dispoΩizzjoni kienet ta’ lewn iswed metallic u kellha ftit extras aktar minn standard. Id-dehra tag˙ha hija ftit differenti minn ta’ qabilha. Hyundai g˙amlulha biss tibdila kosmetika. Meta staqsejt x’tip ta’ magna kellha, s- sales person qalli li kienet petrol 1.2 b’89 bhp. Fil-fehma tieg˙i assumejt li kemxejn g˙ajjiena iΩda l-verdett ridt naqtg˙u wara li nippruvaha.

Bil-kwantità ta’ s˙ana li qieg˙ed ikun hawn f’dawn il©ranet xg˙elt l -air condition minn kif startjajtha u ma ridtx insuq ming˙ajru anke g˙ax xtaqt inkun naf ir-rispons talmagna bih mixg˙ul. Minbarra

www.peugeot.com.mt

YEARS

WARRANTY Combined fuel consumption (L/100 km): from 4.9 to 7.8. CO 2 emissions (g/km): from 130.

Combined fuel consumption (L/100 km): from 4.5 and CO2 emissions (g/km): from 117.

*Terms & Conditions Apply

Entry level models include air-conditioning , electric pack, hill assist, airbags, leather steering wheel, MP3 player, alloy wheels and much more standard equipment.

Visit our showroom to see the whole range.

(This model also qualifies for the government scrappage scheme)

CROSSOVER PEUGEOT

3008

Michael Attard Ltd. – National Road, Blata l-Bajda – T: 22483140 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelattard.com

li toffri poΩizzjoni tajba waqt is-sewqan, l-i20 g˙andha dashboard sabi˙ ˙afna li malewwel jolqot l-g˙ajn. Il-parti ta’ quddiem l-isteering fih ir-revcounter u l-ispeedometer. Fih ukoll speedometer di©itali, u gauges tal-petrol u tat-temperatura tal-magna di©itali wkoll.

Fiç-çentru jibda minn fuq hemm display di©itali li jixg˙el blu, fih jimmarka kemm jonqsok biex timla l-fjuwil, it-temperatura ta’ barra, liema stazzjon tar-radju qed tisma’ u jag˙tik indikazzjoni jekk tkunx qieg˙ed tuΩa l- hands free mobile phone permezz talbluetooth. Ftit aktar ’l isfel jibda r-radju li fih ukoll is-CD. Ir-radju huwa sofistikat ˙afna u g˙andu ammont ta’ buttuni kif tinnavika fih u tipperfezzjona l˙oss g˙all-gosti tieg˙ek. Is-sistema tal-fann u l-arja kkundizzjonata huma aktar ’l isfel, u jinsabu f’poΩizzjoni tajba biex jintla˙qu sew. L-arja kkundizzjonata hija di©itali u jimmarkalek kemm hi t-temperatura u minn liema direzzjoni ˙iere© ir-ri˙.

Spazju fid-dashboard hemm mhux ˙aΩin. Fiha fejn tqabbad l-mp3 jew iPod, spazju fejn terfa xi flus jew çwievet, CDs u Ωewg cup holders. Waqt issewqan bdejt ninduna li g˙alkemm hija 1.2, g˙andha magna responsive u bl-aircondition mixg˙ul iΩΩid sew fil©iri. L-ispazju huwa essenzjali, inkluΩ fil-karozza. Fl-i20 dan huwa tajjeb ˙afna. Fuq quddiem kont qieg˙ed komdu g˙ax kelli spazju biΩΩejjed kemm b˙ala headroom u anke leg room u ma kellix g˙alfejn inressaq is-seat kollu lura biex noqg˙od komdu. Wara, minkejja li ma kien hemm ˙add riekeb, xorta jidher li jirkbu tliet passi©©ieri komdi.

Dwar Hyundai jimpressjonawni l-aktar il-kwalità tajba li biha jimmanifatturaw il-karozzi tag˙hom, u l-istess jista’ jing˙ad minn ©ewwa, il-plastik tad-dashboard u l-materjal tasseats huma ta’ livell u kwalità tajba.

Is-sigurtà fil-Hyundai i20 hija ta’ livell g˙oli wkoll. Din hija mg˙ammra bl-ABS brakes, pre tension seat belts u airbags fuq quddiem, ©enb anke wara.

L-i20 tista’ ting˙aΩel kemm diΩil jew petrol, Ωew© magni petrol li huma 1.25 Kappa u 1.4 Gamma u diΩil U2 1.1 u U2 1.4, l-4 magni kollha double over head cam shaft. L-ispazju fil-luggage boot huwa ta’ 295 litru u jekk tniΩΩel is-seats dan jikber g˙al 1,060 litru. Wara ©irja tajba lejn in-na˙a ta’ fuq ta’ Malta, er©ajt dawwart lura lejn ix- showroom . Fil-fehma tieg˙i l-i20 hija wa˙da millaqwa karozzi fil-kategorija tag˙ha. M’g˙andhiex sbu˙ija biss iΩda hija wkoll ekonomika, lussuΩa, ta’ kwalità tajba u spazjuΩa.

B˙alissa hawn g˙aΩla tajba ta’ Hyundai fis-suq lokali g˙al kull gosti u g˙al kull ba©it u preferenza li klijent jista’ jkollu.

Karozzi

29.07.2012

23

Mazda CX-5 issa f’Malta wkoll Il-Mazda CX-5 li kienet Ωvelata g˙all-ewwel darba din is-sena fil-Motor Show ta’ Frankfurt, issa waslet Malta u tinsab g˙all-wiri u lesta g˙attest drives fix- showroom ta’ Gasan fl-Imrie˙el. Din ilcrossover hi l-ewwel wa˙da f’©enerazzjoni ta’ vetturi Mazda li se tkompli ssa˙˙a˙ il-karattru tal-Mazda billi tipprovdi livell ©did ta’ divertiment fis-sewqan. B’din ilcrossover il-©dida, Mazda qed tfittex li tiΩviluppa vettura li tibqa’ sabi˙a matul iΩ-Ωmien, li tag˙ti pjaçir lil min isuqha u li tag˙milhom sidien kburin g˙as-snin kollha li ddum g˙andhom. It-tim tal-iΩvilupp tas-CX-5 iffukaw biex jag˙tu divertiment fis-sewqan permezz tal-apparenza, tal-handling preçiΩ, tal-funzjonalità u tal-appell li jibqa’ tul iΩΩmien.

B’dan il-mudell Mazda qed toffri g˙al darba o˙ra teknolo©ija ©dida. Is-CX-5 hi lewwel mudell li tuΩa SKYACTIV TECHNOLOGY u tinkludi magni li ja˙dmu bil-gasoline u d- diesel, transmissions, body u chassis li joffru esperjenza tas-sewqan prevedibbli u raffinata flimkien ma’ ekonomija eççellenti talfjuwil. Ing˙atat attenzjoni partikolari lid-disinn, il-prestazzjoni dinamika, il-funzjonalità, il-prestazzjoni ambjentali u ssigurtà, biex toffri lill-klijenti esperjenza tas-sewqan prevedibbli u raffinata, karatteristiçi li huma utli g˙all-klijenti biex ikunu jistg˙u jgawduhom g˙al Ωmien twil.

Takashi Yamanouchi, President u CEO tal-Mazda qal, “F’dawn iΩ-Ωminijiet hemm bΩonn li kollox ikun favur l-ambjent. Irrid noffru lill-klijenti tag˙na prestazzjoni ambjentali u sigurtà mill-aqwa flimkien ma’ pjaçir waqt li tkun qieg˙ed issuq. Biex niΩguraw dan, Mazda biddlet l-elementi baΩiçi tal-karozza, mill-powertrain li jinkludu lmagna u t-traΩmissjoni, ilbody u x-chassis. Is-CX-5 hi lewwel karozza fil-prodotti tal©enerazzjoni ©dida tal-Mazda li ta˙dem b’SKYACTIV TECHNOLOGY. Waqt li qed noffru prodotti ©odda, Mazda se tkompli toffri lill-klijenti, divertiment waqt is-sewqan flimkien ma’ prestazzjoni ambjentali u sigurtà”.

Mazda hi rappreΩentata f’Malta minn Gasan Enterprises Ltd tal-Imrie˙el.

Is-CX-5 il-©dida ti©i f’Ωew© magni differenti tal-©enerazzjoni ©dida Mazda. Il-mudell bil-magna diesel SKYACTIV-D 2.2 til˙aq il-Post New LongTerm Emissions Regulations tal-Ìappun ming˙ajr l-apparat g˙oli NOx, filwaqt li fl-istess ˙in tag˙ti ekonomija tal-fjuwil eççellenti ta’ 18.6lm/L (JC08 mode), l-aktar g˙oli minn kull SUV*2 u torque massimu ta’ 420Nm b’hekk tag˙ti prestazzjoni mill-aqwa ekwivalenti g˙all-magna V8 ta’ 4.0L. SKYACTIV-D 2.2 hu su©©ett g˙all-miΩuri ta’ sussidju ddisinjati li jippromovu l-introduzzjoni ta’ karozzi b’ener©ija aktar nadifa.

24

29.07.2012

Karozzi

InvenzjonIjIet lI Ìew u marru Ilkoll naqblu li f’dawn l-a˙˙ar Ωminijiet it-teknolo©ija avvanzat sew, ˙afna gadgets qeg˙din ifaqqsu kwaΩi kuljum. L-istess jista’ jing˙ad fid-dinja tal-karozzi. Tant saru sofistikati l-karozzi tal-lum li tista’ ssewwihom jew tkun taf il-˙sara permezz tal-kompjuter.

IΩda eΩistew invenzjonijiet li damu ftit u llum il-©urnata forsi n˙ossu n-nuqqas tag˙hom jew jista’ jag˙ti l-kaΩ li nitbissmu wkoll kif narawhom.

Hawnhekk sibna lista t’invenzjonijiet li konna nsibu fil-karozzi u li llum il-©urnata sparixxew u nistg˙u narawhom biss fuq ritratti jew filmati.

8-TRACK TAPE PLAYER Dan kien tip ta’ cassette player li jdoqq id-diski.

Ma tantx kellu diski fih iΩda kien alternattiva meta ma ssib xejn fuq irradju. L- 8 track kellu isem ie˙or li kien Stereo 8. Dan kien ˙are© g˙allbejg˙ lejn nofs is-snin sittin u dam popolari sassnin sebg˙in. Lejn l-Ewropa ma kienx daqstant popolari. Idditta li ˙olqitu kienet Lear Jet Corporation flimkien ma’ Ampex, Ford, General Motors, Motorola u RCA.

TELEFOWN FILKAROZZI

CASETTE PLAYER Ir-radju fil-karozza sar o©©ett li ma tistax tg˙addi ming˙ajru. Il-kumpannija Philips ivvintat il-cassette, li tant kien sar popolari li tista’ tg˙id id-dinja kollha bdiet tuΩah, inkluΩ fil-karozzi. Dan baqa’ jintuΩa f’kull radju ta’ kull karozza g˙al ˙afna snin, u fil-fatt çertu mudelli baqg˙u juΩawh sa sitt snin ilu. IΩda g˙al kull bidu hemm t-tmiem, u s-CD ˙aditlu postu, iΩda mhux fil-karozza biss g˙ax imkien m’g˙adek issib stereos u radjijiet g˙all-bejg˙ li jkollhom il-casette.

Il-futur ˙add ma jafu u minn jaf x’baqa’ ji©i vvintat mhux fil-karozzi biss iΩda kwaΩi f’kollox. Itteknolo©ija g˙amlet passi ta’ ©gant u, li qabel kien tal-˙olm jew impossibbli, illum huwa reali.

Invenzjonijiet b˙al dawn li semmejt hawn fuq kienu interessanti meta ©ew ivvintati jew introdotti fil-karozzi. Hemm minnhom li ma tantx damu, filwaqt li o˙rajn damu mag˙na s-snin. Min jaf x’g˙ad baqa’ ji©i vvintat. G˙alhekk ikun interessanti li nag˙mlu artiklu ie˙or bl-istess su©©ett daqs 20 sena o˙ra!

Meta konna Ωg˙ar kienet il-˙olma tag˙na li filkarozza jkollna xi telefown jew televiΩjoni.

Konna naspiraw ru˙na mill-˙afna cartoons jew serje televiΩivi li konna naraw. Fis-snin sebg˙in kien hawn karozzi li kienu jo˙or©u b’telefown fihom, kif qeg˙din naraw fir-ritratt.

MaΩ-Ωmien inbidlu g˙al telefowns di©itali, iΩda dawn naqsu mill-popolarità fil-bidu tas-snin disg˙in bl-introduzzjoni talmobile phones.

WIPERS FUQ IL-FANALI TA’ QUDDIEM Il-wipers mal-windscreen hija ˙a©a normali li jkollok anzi ma jistax ma jkollokx g˙ax ma tg˙addix mit-test talkarozzi. IΩda lura fissnin, id-ditta Saab kienet ˙ar©et il-mudell 99 li kellha wkoll wipers malfanali ta’ quddiem kif ukoll washer li kien jitfa’ l-ilma biex ja˙sel il-fanali. Mercedes u BMW ftit wara bdew jinkluduhom fuq il-karozzi tag˙hom. Ma tantx jidhru li g˙amlu suççess g˙aliex sal-bidu tas-snin elfejn il-wipers minn mal-fanali waqfu u baqg˙u biss il-washers fuq çerti mudelli biss

KAROZZI JITKELLMU Din ukoll konna no˙olmu biha ta’ tfal li konna, speçjalment dawk li kienu jaraw Knight Rider (jew Super Car), fejn ikollok karozza li tista’ tkellmek. G˙al Datsun u Toyota din kienet saret realtà. Lura lejn is-snin tmenin dawn iΩ-Ωew© ditti partikolari po©©ew micro chips.

Dawn kienu jitkellmu u jinfurmawk jekk g˙alaqtx il-bieba sew, jekk insejtx id-dawl mixg˙ul, sa˙ansitra anke jekk t˙alli saqajk fuq il-pedala tal-brake. M’g˙andniex xi ng˙idu, il-˙oss jew ille˙en partikulari Ωgur kien jibqa’ jidwi fil-mo˙˙ tal-passi©©ieri.

SAQAF TAL-ÌILDA Din, aktar milli invenzjoni jew gadget, kienet uΩanza jew moda. Matul is-snin sittin u sebg˙in çerti karozzi kien ikollhom is-saqaf miksi bil©ilda. L-aktar li kellhom dan it-tip ta’ saqaf kienu karozzi IngliΩi, b˙al Ford Cortina, Ford Capri u Hillman Hunter.

Ikomplu f’pa©na 25

29.07.2012

Karozzi

25

FIat Punto SerIeS 6 ÌdIda Il-Fiat Punto l-©dida, issa fis-6 serje u mag˙rufa b˙ala l-Fiat Punto Pop, issa tinsab Malta u wie˙ed jista’ jaraha ©ewwa xshowroom ta’ FIAT fi Psaila Street B’Kara.

Filwaqt li nΩamm id-disinn dinamiku tal-mudell, il-Fiat Punto l-©dida ng˙atat xe˙ta ftit iΩjed eleganti u ta’ karattru b’titjib kemm fuq l-estetika u ddettall minn ©ewwa u minn barra kif ukoll fit-teknolo©ija.

Il-mudell Punto l-©did, li ji©i kemm b˙ala three door jew five door , g˙andu g˙aΩla aktar wiesg˙a ta’ magni, iΩjed apparat teknolo©iku, u iΩjed speçifikazzjonijiet minn qatt qabel. Dan iwassal biex il-mudell ikun jappella g˙all-˙ti©ijiet iΩjed sofistikati li qed ifittex il-konsumatur tal-lum, konsumatur li qed ifittex karozzi iΩg˙ar, li ma ja˙lux, b’impatt iΩg˙ar fuq lambjent, façli li ssuqhom u fl-istess ˙in attraenti, komdi u pjaçevoli. Il-Punto l-©dida ti©i f’˙ames verΩjonijiet differenti – Pop, Easy, Lounge, GBT u TwinAir. “Il-Fiat Punto 2012 qed tkompli tibni fuq l-impenn talkumpannija Taljana li twassal mudelli innovattivi u li jkunu fi klassi g˙alihom,” qalet Francesca Mamo, Direttur Mani©erjali ta’ Pater Group, rappreΩentanti u distributuri uffiçjali

ta’ Fiat f’Malta. “Ma˙suba g˙allaktar settur kompetittiv u dinamiku tas-suq tal-karozzi, ilPunto 2012 qed tkompli ssa˙˙a˙ ir-reputazzjoni tag˙ha ta’ supermini bi stil u teknolo©ikament avvanzata. LiΩviluppi ewlenin li saru fuq dan il-mudell jinkludu disinn esterjuri ©did, g˙aΩla ©dida ta’ kuluri, disinji ©odda t’ alloy wheels , kuluri u materjali ©odda fuq ©ewwa, u magna ©dida bitteknolo©ija rivoluzzjonarja TwinAir,” Ωiedet tg˙id Francesca Mamo.

L-importanza tal-mudell il-©did tal-Punto m’g˙andux jintesa. Ilmudell Fiat Punto minn dejjem kien wie˙ed mill-iΩjed mudelli b’sa˙˙ithom tad-ditta FIAT u dejjem kellu suççess kbir.

Sa minn meta dan il-mudell da˙al fis-suq fl-1993 minflok ilmudell Fiat Uno, il-Punto kellha suççess kbir b’bejg˙ li qabeΩ it8.5 miljun vettura fl-Ewropa. Iddisinn u l-istil distint tal-Punto kellhom suççess immedjat, speçjalment grazzi g˙ad-disinn mhux tas-soltu tad-dwal vertikali fuq wara.

Matul is-snin ta’ wara, il-Punto mhux biss saret imfittxija ˙afna mill-familji, iΩda wkoll missewwieq individwali li kien qed ifittex mudell kumpatt b’dehra sportiva. Il-Fiat Punto saret punt ta’ riferiment g˙al ˙afna mudelli

Invenzjonijiet li ©ew u marru • Tkompli minn pa©na 24

SEAT BELTS AWTOMATIK L-ewwel karozza li ˙ar©et bis- seat belts awtomatik kienet il-Volkswagen Rabbit, (g˙all-Ewropa lGolf). Fl-1975 din kienet lewwel karozza li bdiet din is-sistema ta’ seat belt awtomatik. L-idea kienet wa˙da ©enjali g˙all-fatt li ˙afna nies fl-Istati Uniti kienu qeg˙din jirrifjutaw li jilbsuha.

Ditti o˙rajn bdew jag˙mluha wkoll fil-mudelli tag˙hom, Brock Adams li kien Segretarju tat-Trasport meta Carter kien President kien g˙amel li©i li sal-1983 kull karozza impurtata jew mibnija fl-Istati Uniti jrid ikollha bilfors seatbelt awtomatika jew Air Bags. G˙alkemm is-seat belt awtomatik twaqqfet millproduzzjoni, iΩ-Ωew© airbags fuq quddiem saru aktar popolari u bdew ji©u introdotti f’kull karozza b˙ala miΩura ta’ sigurtà.

REV COUNTER FUQ IL-BONNET L-introduzzjoni tar- rev counter bdiet fuq karozzi sportivi kbar li jtellg˙u veloçità qawwija. LAmerikani jsej˙ulhom muscle cars.

Bir-rev counter kont tkun taf kemm il-magna tkun qieg˙da twaddab speed. Ditti partikolari avvanzaw aktar u r-rev counter g˙amluh fuq il-bonnet u kont tkun tista’ tarah minn ©ewwa.

Bil-petrol dejjem jog˙la speçjalment fis-snin sebg˙in, il-muscle cars bdew ibattu sakemm sparixxew mis-suq u mag˙hom sparixxa wkoll ir-revcounter fuq il-bonnet.

T-ROOF Hawn minn isej˙ilha T-Roof, T-Bar jew T-Top. Dan kien alternattiva o˙ra g˙all-karozza convertible jew sunroof. Dan kien ikun forma ta’ T jekk t˙ares lejh minn xi mkien millg˙oli. Fin-nofs kellu pjança li tg˙aqqad quddiem ma’ wara u fil©nub safety glass li jg˙aqqad is-saqaf mal-bibien. Is-sabi˙ tieg˙u kien li s-safety glass jista’ jinqala’ u tgawdi l-karozza daqslikieku kienet convertible . L-ewwel karozza bis-saqaf ta’ dan it-tip kienet Corvette tal-1968. MaΩ-Ωmien ˙afna karozzi o˙ra adottaw dis-sistema, inkluΩ il-ÌappuniΩi. Illum it-T Roof inqata’ u m’g˙adekx tara’ l-ebda mudell ta’ karozza jo˙ro© bih.

li ©ew wara. Illum, dan is-settur ta’ superminis sar ekwivalenti g˙al kwart tal-karozzi ©odda kollha li jinbieg˙u, fejn 30 mudell mill-Ewropa, il-Ìappun u l-Korea qed jippruvaw jiksbu l-a˙jar sehem minn dan is-suq.

Il-Punto 2012 il-©dida se tkun qed tfittex dan is-suq filwaqt li tappella g˙al ©enerazzjoni iΩg˙ar.

Wa˙da mit-tibdiliet l-iΩjed ovvji huwa l-bumper ta’ quddiem li issa ng˙ata l-istess kulur tal-

kumplament tal-karozza. Sabiex minn barra, il-mudell jirrifletti tteknolo©ija avvanzata li hemm ©ewwa, il-Punto l-©dida tlaqqa’ flimkien id-disinn tal-Grande Punto 2005 ma’ dak tal-Punto Evo 2009. Fuq wara, il-badge ta’ Fiat saret ukoll il-lokk minn fejn wie˙ed jifta˙ il-boot: kemm timbottaha u l- boot jinfeta˙. Ilbumper ta’ wara wkoll ing˙ata listess kulur tal-kumplament talkarozza. Il-fog lights u r-reversing lights ta’ wara saru iΩjed fit-

tul u integrati mal-kumplament tad-disinn.

Il-˙ames magni huma TwinAir Turbo, MultiJet 2 Turbo diesel, MultiAir petrol, 1.2-litre Fire EVO II engine u 1.4-litre eight-valve, g˙aΩla ta’ magni li issa Fiat qed tirreferi g˙alihom b˙ala Air Technologies.

Il-Fiat Punto l-©dida verΩjoni 1.2 petrol Pop tibda’ minn €11,637 u dan il-mudell jista’ jinxtara bl-iskema tal-iskrapp.

26

29.07.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

ThE dARk kNIGhT RISES

EÇÇELLENTI

AVVERSARJU QAWWI GÓAL BATMAN

Ftit xhur ilu, meta kont rajt Marvel’s Avengers Assemble kont tal-fehma li tteknika uΩata g˙al dan ix-xog˙ol, kif ukoll l-effetti viΩivi speçjali ta’ meta filfinal Manhattan kwaΩi tinqered, diffiçli ferm biex ikunu ssuperati. Kelli ner©a’ lura minn kelmti wara li segwejt b’entuΩjaΩmu kbir The Dark Knight Rises, li hu l-konkluΩjoni tat-trilo©ija dwar Batman/Bruce Wayne u Gotham City tad-direttur Christopher Nolan.

Seba’ snin ilu, Nolan imbarka u ta vivaçità lill-avventuri kwaΩi gotiçi tarra©el farfett il-lejl (Batman) (Christian Bale).

L-ewwel Ωew© films, Batman Returns (2005) u s-superjuri The Dark Knight (2008), b’parti stupenda fl-a˙˙ar film tieg˙u l-mibki Heath Ledger b˙ala lJoker, kellhom andament purament mill-ispirtu tal-kotba komiks. Minkejja li The Dark Knight Rises hu bbaΩat minn fuq il-karattri ma˙luqa minn Bob Kane u ppublikati fuq DC Comics, l-andament varjat tieg˙u mhux il-˙in kollu hu kompatibbli ma’ dawn il-volumi grafiçi.

Din il-produzzjoni tkompli fejn ˙alla The Dark Knight, però diversi snin wara.

G˙addew tmien snin minn meta Batman sparixxa matul il-lejl u minn eroj g˙all-poplu sar wie˙ed ma˙rub. Hu kien da˙al responsabbli g˙all-mewt ta’ Harvey Denton (Aaron Eckhart li jidher biss fi flashback), li kien prosekutur filQorti. B’hekk, bil-li©ijiet li saru wara, Gotham City saret metropoli rispettabbli, bil-kriminalità kwazi Ωero. Din latmosfera dalwaqt tinbidel meta fil-post tasal Selena Kyle (Hathaway), aka Catwoman, ˙alliela gwappa li taf tie˙u ˙sieb sewwa tag˙ha nnifisha u li g˙andha a©enda tassew sigrieta.

Aktar ta’ periklu tkun il-˙arba spettakolari minn fuq ajruplan fl-ajru ta’ Bane (Hardy), terrorist formidabbli b’maskra f’˙alqu (li jfakkar f’Darth Vader). Meta Gotham City ti©i ta˙t assedju a˙rax u anke mirbu˙a minn Bane u s-segwaçi tieg˙u, Bruce Wayne, il-biljunarju b’identità doppja, jer©a’ jxidd fuqu l-kostum tal-pippistrell biex je˙odha kontra l-˙aΩen. IΩda Bane hu qawwi ˙afna u Batman se jsib kappell ji©ih. Fuq kollox Bane g˙andu pussess ta’ bomba nukleari li qed ittektek u ma ddumx ma tisplodi, kif ukoll l-uniku

Atturi Ewlenin: Christian Bale, Michael Caine, Gary Oldman, Tom Hardy, Anne Hathaway, Marion Cotillard, Joseph Gordon-Levitt, Morgan Freeman.

Direttur: Christopher Nolan. Óin: 164 min.

Distributur: WARNER BROS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. PG

xjentist li jaf iΩarmaha jinsab maqtul.

The Dark Knight Rises hu blokkbaster assolut, bil-bidu u l-final tieg˙u jiΩviluppaw fl-istil tal-komiks, iΩda n-nofs twil tieg˙u meta Batman ikun bla poter jie˙u s-sura ta’ xog˙ol drammatiku u anki eççitanti. Christopher Nolan re©a’ wera kapaçità kbira direttorjali fil-˙afna set-pieces verament elaborati, affaxinanti u ta’ impenn ˙erqan li jsebb˙u lil dan il-film ta’ tliet sig˙at neqsin kwart u li jfakkru f’dawk eΩileranti ta’ Heat (1995) ta’ Michael Mann u o˙rajn simili li Nolan idderie©a qabel f’lnception.

Wie˙ed jissoponi din il-˙a©a meta l-

ma©©oranza tat-tekniçi huma l-istess fiΩΩew© xog˙lijiet. Il-muΩika evokattiva ta’ Hans Zimmer tkompli ti©©enera interess qawwi g˙alkemm f’xi mumenti titfi liddjalogu.

Barra Christian Bale, Gary Oldman, Michael Caine u Morgan Freeman jer©g˙u jinterpretaw l-istess irwoli talfilms ta’ qabel.

Il-final jista’ jindika li din is-serje ter©a’ tibda b’xejra o˙ra differenti, probabbli ta˙t direttur ie˙or. The Dark Knight Rises hu spettaklu assolut t’espert li jaf xog˙lu sewwa u di©à ta prova ta’ dan qabel. Titilfuhx!

29.07.2012

Big Screen

FAST GIRLS

27

ADEGWAT

Rivalità bejn Ωew© atleti nisa

Fast Girls huwa film dwar lisports li, kif jindika sewwa t-titlu tieg˙u, jiffoka fuq erba’ tfajliet mill-Gran Brittanja li j˙obbu ji©ru.

G˙alkemm dan hu film li ma joffri xejn ©did, il-mod kif inhu mag˙mul u kif jiΩviluppa hu wie˙ed sodisfaçenti sewwa.

Il-bidu mimli kuntrast, millewwel inebba˙na x’se ji©ri.

Shania Andrews (Crichlow) ©ejja minn famiija baxxa u toqg˙od f’appartament f’ ambjent fqir. Hija t˙obb ti©ri, kapaçi tisprintja ˙afna tant li tikkwalifika g˙allKampjonati tad-Dinja.

Lisa Temple (James) g˙andha xe˙ta aktar eleganti, missierha kien rebbie˙ ta’ medalja tad-deheb f’dan lisport u qed tipprova biss˙i˙ til˙aq il-livell tieg˙u.

Meta dawn it-tnejn jiltaqg˙u g˙all-ewwel darba u Lisa ma tkunx trid tag˙mel ˙abiba mag˙ha, Shania tie˙u din b’offiΩa.

Meta f’riçeviment, ©urnata qabel avveniment importanti, Shania tixrob ˙afna u Lisa twiddibha, l-animosità ta’ bejniethom tant tikber li tkun ta’ ˙sara g˙at-tim kollu.

Jekk ma jinstabx mezz kif dawn g˙andhom jirran©aw sewwa d-differenzi ta’ bejniethom, xi ˙add minnhom irid jibqa’ barra u skont lesi©enzi tidher li se tkun Shania li sikwit tisbel malajr.

Fast Girls huwa inqas interessanti fis-sekwenzi kompetittivi tieg˙u li jidhru ming˙ajr kontinwità, iΩda jeççella fil-mumenti ta’ ta˙ri© ta’ Shania u fir-relazzjoni talerba’ atleti bejniethom. Minn dan ix-xog˙ol pjuttost serju nassistu g˙al sekwenza tassew umoristika, f’waqtha u ©enjali meta t-tfajliet f’˙anut tax-xorb iwaqqg˙u g˙aç-çajt li xi r©iel fitti u jippruvaw ji©ru warajhom meta jkunu pprovokati ming˙ajr liçken ˙jiel li dawn huma fost l-aqwa erba’ atleti ta’

pajjiΩhom.

Timpressjona ˙afna Lenora Crichlow (Shania) li tidher konvinçenti ˙afna quddiem il-kamera b’wiçç tassew foto©eniku u diversi mossi

kredibbli. Fil-professjonalità dan ma j˙abbathiex ma’ Personal Best (1982), iΩda Fast Girls minkejja l-limiti tieg˙u hu film ukoll ammirevoli.

Kompetizzjoni Empire Cinema

Atturi Ewlenin: Lenora Crichlow, Lily James, Bradley James, Lorraine Burroughs, Rupert Graves, Phil Davis.

Direttur: Regan Hall. Óin: 91min.

Distributur: STUDIO CANAL FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn it-18 u l-11 ta’ Lulju 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: MIN HU D-DIRETTUR TAL-FILM THE DARK KNIGHT RISES? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: REDIANNE ABDILLA, 56, JohnCarm, St Joseph Str., BirΩebbu©a

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

ICE-AGE 4 THE AMAZING SPIDER-MAN SNOW WHITE AND THE HUNTSMAN THE DICTATOR WHAT TO EXPECT WHEN YOU’RE EXPECTING MAGIC MIKE MARVEL AVENGERS ASSEMBLE MEN IN BLACK 3 MIRROR MIRROR SAFE

28

29.07.2012

TeleviΩjoni

Illum GAZEBO, ONE, 12.30 Waqt Gazebo, din il-©img˙a ser niltaqg˙u ma' Ωew© atturi lokali li rajniehom f'diversi drama fuq l-istazzjon ONE. Dawn m'huma ˙add ˙lief Charles Falzon u Sandra Davis. Mag˙hom ser naqsmu l-esperjenzi tag˙hom kif ukoll kif saru ˙bieb, filwaqt li nieklu rrisotto bil-gambli li ˙ejjielna l-kok tag˙na Joe Vella.

LONDON 2012, ONE Mit-Tnejn sal-Ìimg˙a 20.10 L-istazzjon ONE ˙aseb biex iΩomm lit-telespettaturi tieg˙u a©©ornati b’dak kollu li jkun g˙addej waqt il-Log˙ob Olimpiku fil-kapitali IngliΩa Londra. Mario Bonnici jippreΩenta u jipproduçi programm speçjali kuljum li jinkludi riΩultati, a˙barijiet u filmati mill-bosta kompetizzjonijiet ta’ dan l-akbar avveniment sportiv fid-dinja. Óarsa speçjali lejn dak li jkun qed ji©ri fil-kontin©ent Malti b’mod speçjali fil-©ranet li fihom ikunu impenjati l-atleti Maltin.

OLIMPIADI DI LONDRA, Rai 2, 13.30 ’il quddiem L-Istazzjon Rai 2 se jwassal bosta avvenimenti sportivi kemm illum u anke matul il-©img˙a. Kuljum mis13.30 ’il quddiem se jkun hemm sensiela ta’ wirjiet ta’ dixxiplini differenti. Ta’ min isemmi li fost l-aktar dixxiplini popolari hemm l-g˙awm, u fl-edizzjoni ta’ din is-sena Michael Phelps mistenni jer©a’ jipparteçipa fil-200 metru freestyle.

Phelps b˙alissa g˙andu rrekord ta’ midalji taddeheb f’edizzjoni wa˙da, disa’ b’kollox.

07.30 07.45 08.30 08.45 09.00 09.30 10.15 10.30 12.00 12.30 13.30 13.40 14.40 16.15 16.45 17.30 17.40 18.00 18.35 19.30 20.10 20.35 21.40 23.15

06:00 06.20 06.22 07:00 07.15 08.20 09.05 09.55 10.30 10.55 11.50 12.00 12.20 13.10 14.00 16.25 16.35 17.00 18.00 18.50 20.00 20.40 21.20

Rai Parlamento - Territori Quark Atlante Tenerezze animali TG 1 - Road Italy Day by Day La Casa delle sette donne - Tg 1 Easy Driver - Tg 1 La casa del guardaboschi - TG1 L.I.S. Linea Verde Orizzonti Estate A sua Immagine Santa Messa A sua immagine Recita dell’Angelus Linea Verde Estate Pole Position - Tg 1 F1 - GP di Ungheria - Pole Position Che tempo fa - Tg 1 Da da da in tavola L’Italia che non sai TF: Il Commissario Rex Reazione a catena TG 1 Techetechete U passo dal cielo - Spec Tg 1

07.00 10.00 11.50 12.25 13.55 15.45

Matul il-©img˙a MAD-DAQQA T'GHAJN, It-Tlieta, ONE, 20.45 F’dan il-program se nΩuru l-lokalità ta’ Óad-Dingli biex flimkien mas-Sindku ta’ dan ir-ra˙al nag˙tu daqqa t’g˙ajn lejn ix-xog˙ol li sar u li qed isir mill-kunsill biex l-ambjent rurali ta’ dawn lin˙awi jkompli jissa˙˙ah. Id-dive tal-lum se te˙odna fi Ωmien ftit wara l-a˙˙ar gwerra dinjija meta l-IngliΩi ˙allew qrib il-kosta tag˙na sottomarin li kien jintuΩa g˙al ta˙ri© mill-ba˙rin tag˙hom.

NIES BÓALNA, il-Óamis, ONE 14.45 Lara, il-mara bla qalb Lara qed taqla’ ˙afna nkwiet fil-kumpannija u qisu ˙add ma jista’ g˙aliha. George g˙andu x’ja˙bi u l-unika wa˙da li t˙enn g˙alija hi Carol. Hemm xi ra©uni? Jew dan xi pjan ta’ Carol?

Donna ma tistax tifhem x’qed ji©ri bejn ommha Maggie u Rosa.

U qisu Ben jaf xi ˙a©a li lil Donna ma jridhiex tkun taf.

LA CLINICA TRA I MONTI, L-Erbg˙a, Canale 5, 16.30 Film ÌermaniΩ li jidher li ntlaqa’ sewwa mit-telespettaturi hekk kif in˙admu bosta minnu, b’titli differenti. Dan ta’ din il-©img˙a naraw kif bejn Daniel u Miriam kollox sejjer sewwa, tant li qeg˙din jippreparaw biex jiΩΩew©u. IΩda meta kollox jidher li sejjer sewwa, Miriam tinduna li g˙andha marda qalila.

LA GRANDE STORIA, Il-Ìimg˙a Rai 3, 21.05 Fis-snin l-aktar koroh tan-NaΩismu kienu bosta dawk il-ÌermaniΩi kura©©uΩi li ˙aduha kontra Hitler. fFsthom kien hemm l-Isqof ta’ Monako Clemens August von Galen u t-teologo protestant Dietrich Bonhoeffer. X’kien g˙addej mill-im˙u˙ ta’ dawn in-nies li riedu jwaqqfu lil Fuhrer milli jibqa’ g˙addej blistra©i li kien beda? U x’sar minnhom wara? Dan kollu nsiru nafuh waqt dan il-programm.

17.40 18.30 19.00 19.30 21.25 22.45 23.50

13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00

ONE NEWS Country Jamboree One News Uniçi III Lilliput Malta fuq Kanvas Ìawhra Maltija Attività Politika PL Ûona Sport Sajf (r) Gazebo ONE NEWS Teleshopping Issues (R) Teleshopping Pink Panther (R) ONE NEWS Teleshopping Kudos Q One News London 2012 Diskors Joseph Muscat Amen One News

Cartoni Film: Andre Grand Prix Studio Aperto Film: Due gemelle a Londra Tg com Film: Due gemelle A Roma Tg com TF: Le cose che amo di te Studio Aperto TF: La vita secondo Jim Film: Scuola di polizia 3 Tg com Film: 2 Fast and Furious Tg com Gran Premio degli Stati Uniti Fuori giri

Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank

09:00 GP3 Series Motor Racing 09:30 Live: GP3 Series Motor Racing: Hockenheim: Race 2 [Live] 10:00 Tour de France Cycling 11:00 FIS Summer Grand Prix Ski Jumping 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: Brno: 1st Leg 13:00 WATTS 13:30 Tour de France Cycling 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 20: Rambouillet 18:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba 19:00 Live: Auto GP Motor Racing: Brazil: 2nd Race [Live] 20:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba

10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:25 16:50 17:40 18:30 18:55 19:20 20:10

Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss World’s Worst Mum Sister Wives Sister Wives What Not to Wear Driving Me Crazy Ace of Cakes Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Rich Bride/Poor Bride

11:10 Anthony Bourdain: No Reservations 12:05 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald 12:55 I Shouldn’t Be Alive 13:50 I Shouldn’t Be Alive 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 History Cold Case USA 18:20 Secret Service Secrets 19:10 Rugby: The Lifeblood of New Zealand 20:05 Man Made Marvels China 21:00 Extreme Engineering 21:55 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald

07.00 07.30 08.30 09.30 10.00 11.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15:05 17.00 18.00 18:10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.32 23.00

06:00 07:00 09.00 10.00 10.45 10.50 13.00 13.30 14.00 16.00 20.30 21.05 22.45 23.00

06:00 08.00 08.50 11.20 13.00 13.40 16.00 18.30 20.50 20.40 21.20 23.45 01.30 02.00

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

NET News Newsroom (r) Mister Fisherman (r) Teleshopping Il-Principal My View - Nitkellmu Indifest (r) NET News (ikompli) Indifest NET News Don't Stop Me Now (r) Stejjer (r) NET News Flusek (r) Forcina - Festa San Duminku, il-Belt Valletta NET News (ikompli) Forcina NET News (ikompli) Forcina NET News

Cuori Rubati - Real School Cartoon Magic Battle Dance 55 Art Attach Tg2 Notizie Olimpiadi di Londra Tg2 giorno Olimpiadi di Londra TG Olimpico Tg2 Notizie Tg2 Notizie Olimpiadi di Londra Tg 2 Buona Londra

Prima Pagina Tg 5 Circle of Life - Tg com Extreme makeover home edition Tg 5 Il peccato e la vergogna Baciati dall’amore La Ruota della Fortuna Tg 5 Dopo Tg 5 Film: Sotto il sole della Toscana Le due faccie dell’amore Tg 5 Film: Il matrimonio del mio ex fidanzato

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

07.00 08.00 09.00 09.50 10.00 10.30 10.45 11.30 12.00 12.10 13.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.10 16.35 17.05 18.00 18.20 20.00 20.40 23.15

L-G˙odwa t-Tajba G˙anfest Il-Quddiesa tal-Óadd Mela Isma Din Mill-Im˙aΩen tal-Festa (R) Madwarna X’joffri l-kunvent (R) Malta u lil hin Minnha L-a˙barijiet Malta u lil hin Minnha World’s Worst Disasters L-a˙barijiet TVM Shop Battle Castle L-a˙barijiet Fawlty Towers Keeping up Appearances Gladiators of World War II L-A˙barijiet - Madwarna Venere - Nista A˙barijiet - Sports TVM - Van Helsing L-A˙barijiet

06:00 07.25 08.15 09.50 10.00 12.00 12.10 12.25 12.55 13.25 14:00 14:30

Fuori orario. Cose (mai) viste Wind at my Back Film: Malinconico Autunno Numerp 1 GP GP2 di Ungheria Tg 3 TG3 Agenda del mondo estate TeleCamere Salute Prima della Prima Passepartout Tg Regione Film: Al bar dello sport Tg 3 Film: Jack I Misteri di Murdoch Meteo 3 - Tg 3 Blob - Pronto Elisir Kilimangiaro Tg3

16.15 18.10 18.55 20.00 21.00 23.15

06:45 07.45 08.50 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.20 14.00 14.50 16.40 18.55 19.35 21.30 23.45

08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00 14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:05 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

20:05 21:00

Tg 4 Superpartes Slow Tour Correndo per il mondo Santa Messa Pianeta Mare Tg 4 Melaverde Pianeta Mare Donnavventura Film: Torna a casa Lassie Film: Cacciatore Bianco, Cuorne Nero Tg com Tg 4 Film: Colombo Film: Funny money Film: Una lunga Domenica di Passioni

Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo!

Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries

Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Mikey’s Art Opening Mythbusters: Motorcycle Flip Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: NASA Swamp Loggers: Put to the Test Dirty Jobs: Tar Rigger Swords: Life on the Line: Trapped Auction Hunters: The Chi-town Showdown Auction Hunters: Top Gun Ton Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Kings: Hand Cannon/Fabergé Pencil How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: North Star Deadliest Catch: The Aftermath River Monsters: Flesh Ripper Extreme Fishing with Robson Green: The Philippines Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson Human Body: Ultimate Machine: Strength

07.00 Omnibus Tg La7 - Ti ci porto io 11.45 Film: Jack Hunter e il tesoro perduno di Ugarit 13.30 Tg La7 14.05 Film: L’uomo delle stelle 16.20 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 Cash Taxi 21.10 Film: La tela dell’assassino Tg La7 23.20 The Show must go off 01.30 Film: Un uomo, una donna e una banca

29.07.2012

TeleviΩjoni

29

minn LINO CASSAR

ILLUM

THE ASSOCIATE (Rete 4, 9.30pm) L-attriçi Whoopi Goldberg Ωgur li m’g˙andha bΩonn l-ebda introduzzjoni mad-dilettanti tal-films çinematografiçi.

Goldberg kisbet suççess kbar fil-karriera tag˙ha fosthom b’films b˙al Sister Act 1 u 2, Corinna Corinna u d-debutt tag˙ha lura fl-1985 bil-film The Color Purple. F’dan il-film ta˙dem il-parti ta’ Laurel Ayres, mara li ta˙dem u tistinka biex titla’ dejjem ’il fuq fil-karriera tag˙ha, sakemm fl-a˙˙ar xi ˙add jie˙u promozzjoni minflokha, sempliçiment g˙ax kienet mara. Ayres tant taqbΩilha, li fl-a˙˙ar tiddeçiedi li twaqqaf kumpanija, b’isem fittizju, u dan kollu g˙aliex sabet dinja razzista u sessista te˙odha kontra tag˙ha. Kummiedja ˙elwa ta˙t id-direzzjoni ta’ Donald Petrie, fejn ja˙dmu wkoll Dianne Wiest, Tim Daly u Bebe Neuwirth.

LASSIE COME HOME (Rete 4, 2.50pm)

2 FAST 2 FURIOUS (Italia 1, 20.40pm) Wara s-suççess li kiseb l-ewwel film, sentejn wara fl-2003 in˙adem is-sequel tieg˙u dirett minn John Singleton. F’dan tal-lum naraw kif Paul Walker, li ja˙dem il-parti tal-eks a©ent Brian, tkeçça mill-FBI min˙abba l-ossessjoni kbira tieg˙u fuq it-ti©rijiet bil-karozzi. Ikompli jid˙ol f’aktar inkwiet meta jiddeçiedi li ja˙dem g˙al kap mafjuΩ, u jg˙inu j©orrlu flus ‘ma˙mu©in.’ Hawnhekk jid˙ol fix-xena ˙abibu. F’partijiet o˙ra ja˙dmu Tyrese Gibson, Evana Mendes u Thom Barry. Dan il-film kien intlaqa tajjeb ˙afna minn dawk li j˙obbu l-films tal-azzjoni m˙allta mal-avventura.

Dan il-film kien ˙are© hawn Malta eΩatt wara li ntemmet ittieni gwerra dinjija, u ˙afna huma dawk li jirrakkontaw kif ittfal tal-iskola ta’ dak iΩ-Ωmien kienu ji©©ennu wara din ilkelba tant intelli©enti u brava. F’dik l-epoka dan il-film kien laktar wie˙ed adattat g˙all-familja kollha u, la l-protagonista kienet kelba, il-Maltin aktar i©©ennu g˙alih. Il-film kien in˙adem lura fl-1943 b’Roddy McDowall u Elizabeth Taylor fil-partijiet prinçipali. Il-©rajja tirrakkonta dak li tg˙addi minnu Lassie meta din tinbieg˙, g˙aliex sidha ma kellux flus biΩΩejjed biex jg˙ix hu. Sidha l-©did ma jaqtax qalbu u jiddeçiedi li je˙odha fl-Iskozja, ’l bog˙od minn sidha l-antik.

IΩda Lassie ta’ kelba kura©©uΩa li hi lanqas dan ‘il bog˙od kollu ma jaqtag˙la qalbha.

GÓADA

IT-TLIETA L-ERBGÓA

30 ta’ LULJU

31 ta’ LULJU

1 ta’ AWWISSU

BASIC (Rete 4, 9.10pm)

THE GODFATHER III (Rete 4, 9.10pm)

THE LONG HOT SUMMER (Rete 4, 4.20pm)

Fil-bidu tal-karriera tieg˙u John Travolta kien mag˙ruf l-aktar g˙aΩ-Ωfin, u fost il-films li ©abulu suççessi kbar insibu Saturday Night Fever u Grease.

Aktar tard Travolta qaleb g˙al kollox l-istil ta’ films u beda ja˙dem g˙add ta’ films thriller, tal-azzjoni u avventuruΩi. F’dan il-film Travolta ja˙dem il-parti tala©ent tal-pulizija Hardy, li issa huwa sospiΩ minn xog˙lu min˙abba li kien suspettat fuq korruzzjoni.

F’dan il-film ja˙dmu wkoll Samuel L. Jackson, Connie Nielsen u Tim Daly.

Dan is-suççessun wasal fit-tielet u l-a˙˙ar parti, u naraw lill-familja Corleone fl-1979, b’Michael u Kay issa ddivorzjati u jippruvaw iΩommu relazzjoni çivili bejniethom.

Michael Corleone issa anzjan, qieg˙ed ja˙dem biex jillegalizza l-attivitajiet kollha tal-familja Corleone, u jda˙˙al mieg˙u linneputi Vince, parti interpretata minn Andy Garcia. Madankollu xejn mhu ward u Ωahar g˙all-familja Corleone, u l-inkwiet u l-mewt tibqa’ ti©ri warajhom.

L-attur Amerikan Paul Newman, kien i©©ennen lin-nisa fi Ωmienu, iΩda ˙alliena erba’ snin ilu, iΩda warajh Ωgur li ˙alla patrimonju kbir, f’films kbar li g˙adhom jissemmew sal-lum.

F’dan il-film ja˙dem ma’ bosta atturi o˙ra kbar, fosthom Joanne Woodward, Orson Welles, Angela Lansbury u Anthony Franciosa. Newman ja˙dem il-parti ta’ Ben li jmur Mississippi wara li f’belt o˙ra jkun ©ie akkuΩat li ta n-nar lill-post. Jibda jit˙abbeb ma’ familja sinjura tal-post, il-familja Varner, iΩda lg˙ira ma t˙allix lit-tifel ta’ din il-familja bi kwietu, u ja˙lef li jivvendika ru˙u minn Ben. Dan il-film ta˙t id-direzzjoni ta’ Martin Ritt kien in˙adem fl-1958.

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA IS-SIBT

2 t’AWWISSU

3 t’AWWISSU

4 t’AWWISSU

THE UNINVITED (Italia 1, 11.50pm)

BLOOD AND SAND (Rete 4, 4pm)

FOR YOUR EYES ONLY (Rai 3, 9.05pm)

Meta kelli g˙axar snin, eΩatt malli spiççat it-tieni gwerra dinjija, niftakar film li kien intitolat ‘The Uninvited’, bl-artisti Ray Milland u Ruth Hussey. Bqajt ma rajtux g˙ax kont Ωg˙ir wisq, u g˙addew ’il fuq minn 65 sena biex tfaçça ‘The Uninvited’ ie˙or li m’g˙andu xejn x’jaqsam mal-ewwel wie˙ed g˙ax huwa l-verΩjoni Amerikana ta’ film Korean. G˙andu x’jaqsam ma’ Ωew© teenagers a˙wa, li wara l-mewt ta’ ommhom xejn ma jkollhom esperjenzi sbie˙ meta missierhom jibda jinnamra m’infermiera li kienet tie˙u ˙sieb lil ommhom. Atmosfera sopranaturali ΩΩomm il-film mimli tensjoni, kultant taqtag˙ha b’sikkina. Jidhru Emily Browning, Elizabeth Banks, Arielle Kebbel u David Stratham, ta˙t id-direzzjoni ta’ tnejn li sej˙u lilhom infushom The Guard Brothers.

Kumbinazzjoni, f’dawn il-©ranet miet il˙abib tieg˙i Pietru Pawl Agius fl-g˙omor ta’ 85 sena u li kien ammiratur kbir ta’ Tyrone Power u faddal kollezzjoni s˙i˙a ta’ kartelluni u ritratti tieg˙u. Kien hu li wara l-gwerra ˙ajjarni biex nara l-film ‘Blood and Sand’ tal-artist ta’ qalbu, film bil-kulur li, fil-fatt, kien in˙adem fl-1941.

Kellu ©rajja ta’ matador miΩΩewwe© mattfajla ta’ tfulitu iΩda jsib ru˙u mi©bud lejn mara li ma ddumx wisq ma titfg˙u f’˙afna emozzjoni. Film li mag˙na l-anzjani g˙adu popolari ˙afna speçjalment meta Rita Hayworth tibda tkanta. Jidhru wkoll Linda Darnett, Anthony Quinn u J. Carroll Naish.

Roger Moore kien wiret ilmantell ta’ Sean Connery filkarattru ta’ James Bond u jidhirli li dan kien is-sitt wie˙ed tieg˙u, aktar fidil lejn l-awtur ori©inali Ian Fleming u ming˙ajr dawk il-˙afna xinxilli ta’ qabel. Jidhru wkoll Carole Bouquet, (Chaim) Topol, Julian Glover, Jill Bennett, Cassandra Harris, Desmond Llewelyn u Lois Maxwell. Direzzjoni ta’ John Glen.

30

29.07.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Mnitten, 5 Imboll, 8 Appella, 14 Parir, 15 Tisjir, 17 u 19 Omnipotenti, 20 Swar, 21 Ûbib, 23 Ójata, 25 Nefqa, 28 Pari, 29 u 30 Mandra, 31 Armi, 33 Ûviluppaturi, 39 Bing, 41 u 42 Krafes, 43 Tubu, 45 Ramla, 46 Silef, 47 Stat, 50 Nanu, 53 u 54 Stabar, 56 u 58 Demokrazija, 60 Dewweb, 62 Uqija, 64 Weraq, 67 Tabakk, 69 u 70 Totalitarju, 72 u 73 Mitjar, 75 Fulu, 77 Óasi, 79 IΩakk, 80 Pruwa, 82 Rbit 84 u 85 Sannat, 87 Boss, 88 Trasferiment, 93 Anna, 94 u 95 Marokk, 96 Kuda, 98 D˙uli, 100 u 101 AtnimoΩità, 105 Mewt, 108 Armla, 109 Ìulepp, 110 Umilja, 111 Eqqel, 112 Plattin, 113 BraΩil, 114 Martell.

233 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 Mfarra©, mwieΩen, m’huwiex im˙asseb (7) 5 Xewka rqiqa mill-injam li tniggeΩ (6) 8 Xi ˙add liebes bl-addoçç (7) 14 Aktar minn tali wie˙ed (5) 15 Nieqes mill-mistura iΩda mo˙bi xorta wa˙da (6) 17 Naqtg˙uh u nag˙mluh fil-˙all (6) 19 Ìibda jew delizzju (5) ta’ l-Impossibbli (4) 20 Santa 21 Ja˙dem bih il-mastrudaxxa (4) 23 Jekk hi ©dida, tiknes a˙jar (5) g˙al ©on-nar (5) 25 Mit28 Il-moviment g˙al Ωwie© tajjeb (4) 29 u 30 Ferrie˙i u mimli briju (6) 31 Ta’ kuljum jag˙mlu r-rapport tieg˙u (4) 33 Din g˙at-tqartis, rqiqa u trasparenti (12) 39 G˙alfejn jitfg˙uh fl-g˙ajnejn? (4) 41 u 42 Gost jew favur (6) tal-pulizija (4) 43 Da˙al fil45 Dan m’huwiex ir-ra©el ta’ mrew˙a (5) ! (5) 46 Er©ajna 47 Kulmin jiç˙ad l-eΩistenza t’Alla (4) (4) 50 Ómar-il53 u 54 Wie˙ed mit-talenti (6) t’Alla (5) 56 G˙andu fuqu l58 Te˙odhom b˙ala noti u jimmarkahom l-arlo©© (6) 60 Dan il-bank Alla mag˙mlu! (3-3) 62 Ûgur, lanqas g˙alfejn ta˙seb! (5) 64 I©©emma’ fih(5) 67 Jistg˙u jmorru g˙all-battalja (6) 69 Kelb b˙al dan, kull ilma ja˙sbu mis˙un (6) 70 Kultant t˙ossha fuq l-istonku (5) 72 u 73 Dawn tal-pont u ma jçedux malajr (6) 75 Óafna jsajru bih (4) 77 Jilbsuha l-avukati (4)

....

.....

.... ..... ....

.....

79 80 84 85 87

Ri˙a qawwija (5) u 82 Tixtri l-mediçini minnhom (9) Ta˙t id-dar mimli bl-ilma (3) Hu jaf x’fiha 6 mimduda (3) Dan g˙andu g˙ajnu, u l-˙ajt g˙andu widintu (4) 88 Konna fih ta˙t il-˙akma IngliΩa (12) 93 Tg˙affi© tax-xita (4) 94 u 95 Wa˙da mill-ktajjen (6) 96 Ftit japprezzawha f’nofs il-partit (4) 98 L-impjegati f’uffiççju (5) 100 u 101 Min jistudjaha, isir spiΩjar (9) 105 Bil-pulit it-tojlet (4) 108 Ftit g˙adhom jibΩg˙u minnu (5) 109 Taqla’ 55 wieqaf (6) 110 Jin˙araq fis-sigaretti (6) 111 Aktar minn seqer wie˙ed (5) 112 Mhuwiex korrett (7) 113 Rasu iebsa (6) 114 Ir-rata ta’ prezzijiet li bejjieg˙ g˙andu jiççar©ja (7) Weqfin 2 4 6 7

u 3 Din tqabbad biha (9) Qirda biss jafu jag˙mlu (4) We©©a’ sew (5) Biçça flus li kienet tintuΩa minn ˙afna nazzjonjiet Ewropej (5) 9 u 10 Tellieqa fit-tul tal-©iri (8) 11 Tista’ ter©a’ tiΩΩewwe© (5) 12 Mhumiex intunati (7) 13 Ìisem mejjet (7) 16 Tintilef fiha bix-xorb (5) 18 Il-˙las mitlub (5) 22 Nag˙mlu l-ilbies minnu (5) 24 u 26 Hawn min i˙obbha çipps (6) 27 Titg˙atta biha (5) 32 IΩΩommu fil-but (6) 33 u 38 Dan ta’ ˙ila (6) 34 Romblu karti mgerbin (4)

35 36 37 40 44 48 49 51

M’g˙adhomx minorenni (6) AvviΩ ta’ propaganda (6) Ma jimxix sew (4) Xejn m’huwa sod (6) Iddur iddur iddur (4) Din il-mara ta’ Tito? (4) Kalendarju (8) Jid˙ol fin-nofs biex iwassal g˙al ftehim (8) 52 Infexx jew Ωbroffa (6) 55 Jidda˙˙al bil-martell (6) kutu, qrunu f’butu (4) 57 59 X’qieg˙da tag˙mel f’nofs furnar? (4) 61 Is-snien ta’ ©ewwa (4) 63 Kienet g˙oxrin xelin (4) 65 Il-kap ta’ xi kulle©© (6) 66 Óbula rqaq? (4) 68 Qerq u gideb li ma b˙alu (6) 69 Il-ktieb kbir fil-quddiesa (6) (4) 70 Wara d-da˙k, il71 Tajba wa˙da d-dar! (6) 74 Din bankina f’xatt il-ba˙ar (4) 76 Tajr ta’ l-ilma ftit akbar mill-papri (4) 78 Kontra iswed (5) 79 Qaws f’nofs 56 mimduda? (3) 81 Óoss li jer©a’ jinstama’ g˙al darb’o˙ra (3) 82 Fih l-affarijiet jinxtraw minn min joffri l-aktar (5) 83 U mela le? G˙id appa! (7) 86 Mimli sew bix-xjaten? (7) 89 F’idejn is-saçerdot issir divina (5) 90 u 91 In©urja jew insult (6) 92 L-omm tat-tifel Ωg˙ir (5) 97 Çensu Moran per eΩempju (5) 99 Appartament (5) 100 Qisha dubbiena (5) 102 Mario Grech ta’ G˙awdex (5) 103 u 104 Mejda b’mera mag˙ha (8) 106 u 107 Sodi u mimlija entuΩjaΩmu (8)

2 Nervi 3 u 4 Turretta, 6 u 7 Marsalforn, 9 u 10 Protesta, 11 Linja, 12 SpiΩjar, 13 Siringa, 16 Skjav, 18 Ifqar, 22 Makku, 24 u 26 Talent, 27 Press, 32 Mitmum, 33 Ûar, 34 Ilma, 35 UΩanza, 36 Assurd, 37 Utli, 38 u 40 Iffittati, 44 Bosk, 48 Toru, 49 Barbetti, 51 Abbatija, 52 Mdewwi, 55 Mazzun, 57 Opra, 59 Ikla, 61 Wirt, 63 Qala, 65 Ra˙˙as, 66 Qmis, 68 Kafkaf, 69 Truppi, 70 Trab, 71 Rabtin, 74 Vava, 76 ÌuΩè, 78 Isfar, 79 Int, 81 Ant, 82 Irtokk, 83 Ûbukkat, 86 Óamallu, 89 Ra˙al, 90 u 91 Selmun, 92 Nemel, 97 Demel, 99 u 100 Imperaturi, 102 Itqal, 103 u 104 Vanta©©i, 106 u 107 Karawett.

....

....

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙ ta’ €25: ALFRED GAUCI, 30 Church Square, BirΩebbu©a BBG 1510

29.07.2012

Log˙ob

31

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0609 0700 1863 1904 1964 2093 2130 2265 2267 2288 2658 2715 2893 3034 3179 3182 3194 3241 3433 3640 4472 5065 5186 5417 5783 5843

014 229 268 296 325 354 402 448 502 632 824 833 835 914 973 990

5989 6340 6552 6670 6755 6839 7350 7589 8761 9013 9353 9938

B’6 numri

B’5 numri 00876 21961 22455 24425 26839 28129 28182 28435 29674 31692 39145 43320 49120 53288 53444 65156 65341 78984 81746 87923 91063 95078

235199 409231 455722 862833

Bi 8 numri 09715348 15592986 55142439 67230192

Po©©i n-numri f’posthom

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 7

2

1

9

3 6

5

8

2 9

8

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

3 4

1

9

Isem: ..........................................................................................

8

6

7

7

9

5

4

Indirizz.........................................................................................

3

.....................................................................................................

8 Rebbie˙a: KARL FENECH, 13, Omega Crt. Flt 7, Triq Anania, il-Qawra

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

4

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................

I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

32

29.07.2012

Avviâ„Śi

PROPRJETÀ IL-ÓAMRUN: Appartament flewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, wa˙da minnhom bl-ensuite, kamra talbanju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija. Prezz ₏135,000. Garaxx ta’ ℌewŠ karozzi bid-dawl u l-ilma. Prezz ₏20,000. Tpartit kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469.

IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çempel 7925 0164.

IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda, bilbir u garaxx ta’ karozza. Prezz ₏182,000. Çempel fuq 9811 1966.

MARSASKALA: Bellavista, Appartament fl-ewwel sular komplut bl-aqwa g˙amara, aççessorji, arja kundizzjonata u lest minn kollox. Jikkonsisti fi

kçina Šdida bl-appliances kollha built-in, tal-ikel u living, li tag˙ti g˙all-gallarija b’veduta, tliet kmamar tas-sodda u kamra talistudju. Fih ℌewŠ kmamar talbanju lussuℌi, wa˙da minnhom bil-jacuzzi u uℌu tal-bejt. Prezz g˙al bejg˙ malajr ₏128,000 (Lm55,000). Dirett ming˙and sid il-proprjetà . Çempel 7944 6692.

SANTA VENERA: Offerta imbattibbli. Garaxx b’xejn ma’ appartament ta’ kobor enormi 182 metru kwadru, lest minn kollox fuq stil modern. Tlieta tas-sodda doppji, open plan, tnejn talbanju, washroom u terrazin kbir. Prezz ta’ ₏94,000 (Lm40,354). Çempel fuq 7965 9777.

TANAYA’S Dev Ltd: GË™aâ„Śla kbira t’appartamenti f’kull â„Śona ta’ Malta. JinbiegË™u mingË™ajr depoâ„Śitu u nË™allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. MingË™ajr aŠenti. Ă“AĂ›-Ă›EBBUĂŒ: Dar fuq u isfel,

kbira u kantuniera b’erbg˙a tassodda, garaxx ta’ tliet karozzi u Šnien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz raŠonevoli. Çempel 7922 1577.

IL-QAWRA: Appartament bi tnejn tas-sodda. Lest minn kollox u finishes lussuℌi, f’area kwieta. Inkluℌ fil-prezz garaxx ta’ ℌewŠ karozzi.

Prezz ₏140,000 Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7909 7981.

GÓALL-KIRI ÓAL GÓAXAQ: Garaxx fit-triq 76 pied bi 15-il pied g˙oli 12-il filata bit˙a fuq wara. Lest minn kollox, inkluℌ dawl, ilma u drenaŠŠ. Tajjeb biex jintuℌa g˙al store jew ˙anut Class 4.

Prezz negozjabbli. Çempel 9942 4831 jew 7900 0109.

AFFARIJIET GĂ“ALL-BEJGĂ“ Fridge bi tliet bibien, tal-bars.

Imwejjed tondi, u siŠŠijiet, sinkijiet tar-restoranti tal-istainless steel,

hood extraction bil-mutur u control panel. Çempel 9811 0401 jew inkella fuq 2766 2800.

Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Óelsien, The Torch u It-Torça. Qeg˙din bound f’sitt kotba ˙oxnin. Kundizzjoni tajba ˙afna. Jinbieg˙u bi prezz ir˙is. Çempel fuq 7922 1577.

InbiegË™u kull tip t’arloŠŠi. Selezzjoni kbira t’arloŠŠi tal-idejn Casio u Citizen, kemm diŠitali, jew ana logs, varjetĂ kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Car din.

Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet t’ar loŠŠi tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’arloŠŠi biex jintuℌaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bilgaranzija - 110 Triq il-Kungress Ewkaristiku, Mosta. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 417235 jew 9982 5389.

Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine , u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951.

Kçina kompluta bl-appliances ta’ kulur abjad, b’wiçç tal-ir˙am, Carrara. Kompluta b’mejda u erba’ siŠŠijiet. Qies 2.97m b’4.84m u 2.97m. U shape, kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz ₏1,500. Çempel 21 416749 jew 9947 7188.

Kçina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform ĂŒermaniâ„Ś. â‚Ź800 biss. Posapiatti antika, tal-kewba â‚Ź250. Çempel 7960 4990 jew 2137 2212.

Libsa tat-tieŠ daqs Šdida kompluta b’kollox. Prezz ₏399. Çempel 21 692182.

youth employment programme www.youth.org.mt

Spiççajt is-sekondarja?

Waslu ir-rizultati?

Ma l˙aqtx l-g˙an tieg˙ek?

Magna li taË™dem is-suf tad-ditta Empiral, magË™mula l-ĂŒappun.

Tista’ ta˙dem ˙wejjeŠ, kutri, xalel eçç. Fiha metru u nofs tul, ting˙alaq u tinŠarr façilment.

Prezz ₏65. Çempel fuq in-numru 7906 5460.

Mejda tal-biskuttin, arloŠŠ talbozza, mera antika, par vaℌuni.

G˙andna wkoll affarijiet o˙ra ℌg˙ar. Çempel 21 237597 jew 9922 3541.

Mountain bike tad-ditta Regina,

bil-gerijiet g˙all-prezz ta’ ₏120.

Lombardo freestyle g˙all-prezz ta’ ₏140. Çempel 21 800821 jew 9959 7561.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel fuq 21 374823 jew 99824139.

Sander, kalibratur, ℌewŠ piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7961 7945.

Sodda tal-baby f’kundizzjoni perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz ₏100. Çemplu 21445871 KAROZZI Mini Cooper 2002 Silver, bi black panoramic sunroof, kundizzjoni tajba. 56,000 mil.

Impurtata mill-Ingilterra. Full extras bis-seats tal-Šilda suwed.

Prezz â‚Ź8,500 jew l-eqreb offerta.

Tpartit mhux aççettat. Çempel lis-sid fuq 7949 2092.

Peugeot 306XN 1.4 Manual, petrol tal-1995. Sid wie˙ed u dejjem garaxxjata. G˙andha wkoll electric windows, power steering u central lock. Qatt ma kienet involuta f’inçident.

Liçenzja mhux g˙olja.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz ₏1,800. Çempel 7900 6005.

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres Šodda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699.

AGR PARTS GĂ“ALL-KAROZZI InbiegË™u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ĂŒappuniâ„Śi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi ta’ â„Śjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts Šenwini. Çempel gË™al aktar informazzjoni fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

B’dawn ir-riℌultati x’g˙aℌliet g˙andek?

Ejja ˙a tkun taf

it-Tlieta, 7 ta’ Awwissu 2012 ďŹ l-Kumpless Aççess, 72 Triq Melita il-Belt Valletta mill-10:00am sas-1:00pm Tapplika wkoll gË™al dawk kollha li ma gË™addewx mill-eâ„Śamijiet!

Ibbukkja l-post tieg˙ek fuq Email: yep.etc@gov.mt Tel: 2220 1224/5 3URJUDPP 2SHUDWWLY ,, ¼ 3ROLWLND WDª .RH–MRQL ,QVD��X ÂLOLWQD J�DOO $NWDU ,PSMLHJL X .ZDOLWj WDª ÂDMMD $�MDU 3UR‹HWW NRILQDQ]MDW PLOO 8QMRQL (ZURSHD )RQG 6RoMDOL (ZURSHZ )6(

5DWD WDª NRILQDQ]MDPHQW )RQGL PLOO 8( )RQGL 1D]]MRQDOL 1LQYHVWX ILO IXWXU WLHJÇHN

The Director General of the Department of Contracts would like to invite interested parties to submit tenders for:

CT 3045/2012 Call for the Provision of Training Services in Project Management (Prince 2) ESF 4.152 Capacity Building for MCST The above tender dossier is obtainable from the website of the Department of Contracts: www.contracts.gov.mt/current_tenders Closing Date: 28th August 2012 Operational Programme II - Cohesion Policy 2007-2013 Empowering People for More Jobs and a Better Quality of Life 3URMHFW SDUW ÀQDQFHG E\ WKH (XURSHDQ 8QLRQ European Social Fund (ESF) &R )LQDQFLQJ UDWH (8 )XQGV QDWLRQDO )XQGV Investing in your future

29.07.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura.

Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908.

DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat.

Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties .

Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks. Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21482796.

NURSING Care and Cure Group Ltd. Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters.

Servizz ta’ 24 sieg˙a. Nikru wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. Çempel 21 376946 jew 9947 0178.

PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999.

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

SAÓÓA U SBUÓIJA Beauty Culture Centre f’Santa Venera joffri bosta servizzi marbuta mas-sa˙˙a u sbu˙ija fosthom waxing professjonali, kits tas-sbu˙ija, couches u apparat ie˙or li jinkludu pressotherapy lymphatic u magni biex tirqaq. Inbieg˙u wkoll couches li tista’ ©©orrhom fejn trid, steamers u apparat tas-sbu˙ija bi prezzijiet tajbin. Nag˙tu wkoll offerti speçjali lill-istudenti.

Staqsu g˙all-offerta tax-xahar.

Smart cards ji©u aççettati. Çempel 21 440424 g˙al aktar informazzjoni.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel g˙al aktar informazzjoni 9942 2422. jew www.tewmi.com TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 9944 6918.

VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun.

Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet tal-VRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354.

WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840.

Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol t’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, il-Marsa. G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-©ibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving .

Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-˙ajt u tal-art.

Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel g˙al stima b’xejn fuq 79960934.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel g˙al aktar infor-

33

mazzjoni lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167.

XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom.

Mag˙mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju.

Kompluti bil-fittings. Çempel fuq 7967 5053 jew 21 675 053.

TAGÓLIM U KORSIJIET SAÓÓA U SBUÓIJA Korsijiet ta’ hairdressing b’Diploma tas-City and Guilds.

L-iskola internazzjonali tal-hairdressing qed toffri kors li jwassal g˙al Diploma tas-City and Guilds fil-hairdressing g˙al dawk li g˙adhom jibdew. Hairdressers li g˙andhom esperjenza jistg˙u japplikaw ukoll g˙al dan il-kors. Çempel lil Vanessa fuq 21 440424 jew 7945 9021.

SAÓÓA U SBUÓIJA Korsijiet filg˙odu u filg˙axija f’Aesthetic Treatments, Body Therapy, Body Massage, Stone Therapy, Electrical Epilation, Diet and Nutrition, SPA Therapy.

Dawn kollha jsiru minn g˙alliema kwalifikati u jibdew f’Settembru 2012 f’CIDESCO Accredited School. Il-post huwa attrezzat b’dak kollu li wie˙ed ikollu bΩonn skont standards internazzjonali. Çempel lil Sharon fuq 21 440424 jew 7945 9032.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

- €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

- €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

- €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

- €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

- €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

34

29.07.2012

Almanakk

Ritratt mill-istorja IT-TEMP GÓAL GÓADA TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

35°C

34 °C

33 °C

24 °C

23°C

22 °C

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 37 °c L-INQAS TEMPERATURA: 24 °c UV INDEX: 11+ SITWAZZJONI ÌENERALI: HI Pressjoni g˙olja tinsab fuq iç-Çentru talMediterran LO TEMP: Xemxi VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Majjistral li jsir Punent Majjistru BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn

HI

32 °C

33 °C

33°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 26°c

LO

22 °C

21°C

23°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

BANDA CÇITTADINA SLIEMA

Regent Pharmacy 70, Triq Il-Merkanti, VALLETTA

St. Monica Pharmacy 157, Triq Santa Monica, RAÓAL ÌDID

Thomas' Pharmacy 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, IL-ÔAMRUN

White Cross Pharmacy Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, BORMLA

St. George's Pharmacy 21,Triq il-Kbira, ÓAL QORMI

St. Anne Pharmacy Triq il-Qaliet, MARSASCALA

Óerba Pharmacy 183, Triq il-Kbira, BIRKIRKARA

St. Philip Pharmacy Triq iç-Çeppun, ÓAL GÓAXAQ

Deby's Pharmacy 1, Misra˙ il-Barrieri, L-IMSIDA

Safi Pharmacy St. John Street c/w Bieb il-Ìarra street, ÓAL LUQA

St. Andrew's Dispensary Triq il-Qasam, IS-SWIEQI

Nhar is-Sibt 4 t'Awwissu 2012 il-Banda Çittadina Sliema fuq stedina tas-Soçjetà Filarmonika San Pietru fil-Ktajjen tag˙mel servizz ta' marçi brijuΩi madwar it-toroq ta' BirΩebbu©a. Is-servizz jibda fit-8pm miΩ-Ωona msejj˙a talPapa fi Triq Marconi u jintemm f'Misra˙ il-Knisja quddiem il-KaΩin tal-Banda San Pietru fil-Ktajjen. Il-Banda Sliema immexxija mis-Surmast Direttur Mro Ronnie Debattista FLCM idoqq diversi marçi brijjuΩi fosthom l-Innu Març Sacro Cuor ta' Lino Samut.

SpiΩerija Óal-Mula Triq Dun Salv Ciappara, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

Stella Maris Pharmacy 34 Milner street, TAS-SLIEMA

Make Over Pharmacy BLK A, Town Centre HOS, MTARFA

St. Joseph Pharmacy 164, Annibale Preca Street, ÓAL LIJA

Abela's Pharmacy 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, RABAT GÓAWDEX

Mgarr Pharmacy Triq il-Kbira c/w Triq Vitale, L-IMÌARR

Lauretana Pharmacy 36, Triq l-Im©arr, GÓAJNSIELEM, GÓAWDEX

Parkes Pharmacy 582, Triq San Pawl, SAN PAWL IL-BAÓAR

Il-Knisja tal-Mosta f’ritratti me˙ud fl-antik

EGÓLUQ TA’ SUB UFFIÇÇJI TAL-POSTA Is-Sub Uffiççji tal-Posta li jinsabu f’Best Mark, 13 Triq Rokku Buhagiar, Il-Qrendi u f’ St. Bees,12 Wesg˙at ilÌubilew, l-Im©arr mhux se jibqg˙u joperaw b˙ala Sub Uffiççji tal-Posta minn nhar it-Tlieta 31 ta’ Lulju 2012.

L-eqreb alternattiva g˙all-klijenti residenti fil-Qrendi hija: Ûurrieq Post Office – 8, Triq Santa Katerina, iΩ-Ûurrieq ZRQ 1088 L-eqreb alternattivi g˙all-klijenti residenti fl-Im©arr huma St.Paul’s Bay Post Office - Sqaq Tax-Xama', San Pawl ilBa˙ar SPB 3525 jew St.Paul’s Bay Sub Post Office – ‘Paul’s Arcade Ltd’, Triq il-Ka˙li, San Pawl il-Ba˙ar SPB 3015.

VELJA TA’ TALB

Lottu

77

84

43

42

19

Super 5

16

15

39

01

11

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja 30.07.1976 – Jinfeta˙ l-Intensive Therapy Unit fl-Isptar San Luqa mill-Ministru Albert Hyzler 31.07.1971 – Titwaqqaf Playmobile f’Malta.

il-kumpannija

01.08.1975 – Ìie ffirmat l-Att Finali tas-Summit ta’ Helsinki li kien jinkludi dak li nsista fuq lPrim Ministru Dom Mintoff li ma jistax ikun hemm paçi u sigurtà fl-Ewropa jekk ma jkunx hemm paçi u sigurtà fil-Mediterran.

Nhar l-Erbg˙a l-1 ta’ Awwissu, hija l-ewwel Erbg˙a taxxahar iddedikata lil San ÌuΩepp. G˙alhekk lArçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp tar-Rabat se torganizza Velja tat-Talb bit-t˙ejjija ghas-Sena tal-Fidi u g˙aç-çelebrazzjonjiet tal-Ìublew tad-Deheb tal-Inkurunazzjoni talistatwa ta’ San ÌuΩepp. Din se ssir ˙dejn is-Santwarju Nazzjonali ta’ San ÌuΩepp Inkurunat, fi Triq San ÌuΩepp ir-Rabat. Fejn fis-6.30 p.m. jing˙ad ir-RuΩarju Meditat u ting˙ata l-Barka Sagramentali Fis-7.00p.m. çelebrazzjoni tal-Quddiesa mir-Rev. Gwardjan Patri Pawl Galea O.F.M., Direttur Spiritwali tal-Arçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp.

Din il-Velja ti©i fit-tmiemha permezz ta’ KatekeΩi mir-Rev. Patri Martin Mamo O.F.M. Cap .

Wara ssir laqg˙a soçjali fi Triq San ÌuΩepp. Kul˙add huwa mistieden g˙al din l-attività.

KWINDIÇINA FEST

03.08.2005 – Mahmoud Ahmadinejad isir ilPresident tas-Sirja.

03.08.1920 – Twieldet P.D. James, awtur IngliΩ.

04.08.2002 - Ûew©t ibniet Jessica Chapman u Holly Wells ji©u rrappurtati nieqsa fl-Ingilterra biex wara nstabu maqtula. KaΩ li kien ixxokkja lid-dinja.

Is-Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V tal-Imqabba qed jorganizzaw il-Kwindiçina Fest, Lejla Maltija GrandjuΩa f’Jum il-Kwindiçina; il-bidu uffiçjali g˙all-Festa ta’ din is-sena, nhar it-Tnejn, 30 ta’ Lulju 2012, fit-8:00pm fil-pjazza quddiem il-KaΩin tas-Soçjetà.

Il-menu jinkludi BBQ. G˙all-bookings avviçinaw lillmembri tal-Kumitat EΩekuttiv.

Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija tal-Imqabba qed torganizza Pure Red Gathering, nhar is-Sibt, 4 ta’ Awwissu 2012 mit-8:30pm ’l quddiem fil-KaΩin tas-Soçjetà. D˙ul huwa bla ˙las.

36

29.07.2012

Sports

FUTBOL UNDER 17

Plejers ta˙t is-17-il sena jipparteçipaw f’turnament fl-Ungerija It-tim tal-under 17 ta’ Malta ser imorru l-Ungerija sabiex jipparteçipaw f’tournament bejn 4 timijiet bejn l-1 u s-6 ta’ Awwissu b˙ala parti millpreparamenti u training g˙all-ista©un li jmiss.

Il-pajjiΩ ospitanti tal-Ungerija, lIΩrael u tim ie˙or li g˙ad irid jit˙abbar, ser jilg˙abu kontra xulxin.

It-tim Malti tal-under 17 ser ikun imexxi minn Branko Nisevic li ser ikun ukoll assistit minn Carmel Scerri.

It-tim Malti tal-under 17, mag˙mul minn 18-il plejer, ser jing˙ata lopportunità sabiex jintegra f’unità kollettiva fejn kull plejer ser ikollu ççans jipprova u jtejjeb l-˙iliet individwali tieg˙u fejn jakkwista ukoll l-

esperjenza tant bΩonnjuza li l-plejers kollha jistg˙u jiksbu biss jekk jilag˙bu kontra plejers barranin.

It-tim Malti ser jitlaq g˙al Budapest g˙ada t-Tnejn, 30 ta’ Lulju u jirritorna lura fis-6 t’Awwissu.

Kick-Off: 17.30 Log˙ba : G˙al kwalifikazzjoni filfinali

Gowlers Matthew Grech - Pieta Hotspurs FC Philip Shranz - Melita FC

Plejers tan-nofs James Brincat - Mosta FC Andrew Cassar - Balzan FC Juan Corbalan - Floriana FC Ryan Cutajar - Mellieha SC Neil Pace Cocks - Luxol St Andrews FC Dunstan Vella - Hibernians FC Axyl Xuereb - Sliema Wanderers FC Dario Zampa - Valletta FC

Difensuri Beppe Jaccarini - Birkirkara FC Karl Micallef - Pieta Hotspurs FC Jurgen Sultana - Hibernians FC

Attakkanti Anton Attard - Melita FC Jurgen Degabriele - Hibernians FC Glen Tabone - Floriana FC

Data: Il-Óadd 5 t’Awwissu Data: dettalji jing˙ataw aktar tard Kick-Off: dettalji jing˙ataw aktar tard

Il-programm tal-log˙ob: Lista tal-plejers tat-tim Malti under 17: Log˙ba: L-Ungerija vs Malta Data:L-Erbg˙a l-1 ta’ Awwissu Post: Diosd Stadium Kick-Off: 17.30 Log˙ba: Malta v L-IΩrael Data: Il-Óamis 2 t’Awwissu Post: Telki Stadium

Leon Zammit - Birkirkara FC Kurt Zammit - Birkirkara FC

TRIATHLON

FUTBOL

Andriy Shevchenko jirtira sabiex jibda karriera fil-politika L-eks attakkant ta’ Chelsea Andriy Shevchenko stqarr li ser jirtira mill-football sabiex jibda kapitlu ©did f’˙ajjtu, fejn ser jo˙ro© g˙al politika.

L-a˙˙ar dehra ta’ Schevchenko kienet il-111-il dehra g˙al pajjiΩu u din tal-a˙˙ar kienet f’pajjiΩu stess fil-Euro Cup 2012, fejn ˙are© b˙ala sostitut matul il-log˙ba talUkraina kontra l-Ingilterra fejn l-Ukraina tilfu 1-0.

Schevchenko ddebutta g˙al Dynamo Kiev fl-1994 u kompla sabiex jikseb reputazzjoni b˙ala wie˙ed mill-aqwa attakkanti talEwropa wara li ng˙aqad mat-tim tal-Milan fl-1999. Schevchenko rebba˙ iç-Champions League lil Milan fl-2003 fejn skurja l-a˙˙ar penalty fil-penalty shootout.

Ta’ 29 sena, Schevchenko g˙al £30m fl-2006 mar ma’ Chelsea ta’ Mourinho, biss kienu Ωew© sta©uni diΩappuntanti g˙al dan il-plejer mat-tim ©did tieg˙u fil-Premier League. Schevchenko re©a’ rritorna mal-Milan fejn baqa’ ma re©ax irritorna g˙all-forma perikoluΩa li kellu qabel. Schevchenko ffirma kuntratt ta’ sentejn ma’ Dynamo fl-2009.

Schevchenko kien l-aqwa atleta ta’ pajjiΩu g˙al aktar minn 10 snin fejn g˙amel rekord nazzjonali ta’ 48 gowls. Kien il-captain ta’ pajjiΩu fil-kwarti tal-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-2006 u reba˙ il-Ballon d’Or fl-2004 b˙ala l-plejer Ewropew tas-sena.

Il-pjanijiet ta’ dan il-plejer le©©endarju fix-xena tal-politika !!!g˙adhom mhux mag˙rufa.

!"#$%%&#'%()!'**+,-'*"%.(/(!"#$%#&%!

(0*+$!/,'112&3"(4!,5$6( !"#$%&&'(()*+', -./0, '(#1203'44, 5%66"'7%, 8'"9/:, /;;"'7/44)*+')'28,&'+<!/+-,2-%7/8%0',7*&;282+8',%,7./"'='7/8', "',)7*"">*&,'"#7/;/"'8/,"',)/9-%,-#-&'0')'28,8/:,?(('(82+8,@'0288%0, ='-#@'0288*0/8, <!/", $./"'8/:, %, !"#$%#&%', ="#A-%7/44)*+', B@$1AC,='"#D'+'(820%,8/"#A-%7/44)*+',%,E*<!*"F ?78/0,-288/")',-2>0%,='"#G/4288/,8/"#G320+,H0%F,IJKLMNK,, 8/"##'&<!/,IO,8/:,P%")%,NQINF(( !789(:;<=>=??7<:(@:?<A"B(@:#C>B(79<7>(:;DE>F7GG@E;:(F:HH+ '()*+,(I((( J<<KLMM888N=OBP7<:E;NAEQNF<MQ7P7;P:=?N7?KR( @=8(F:HH+-.*,/0(12-31(245+,S(( /DD:$$@B(<7H+"%Q:HBKK(<7>+#:%E>?:(/F7;:S(( !:>=<<E>7<(A"7H(5=>Q:GG:($OB97<<:Q:S( :H+0B>@7;7(%=HI(TUVW(TXYZ(@=8(D>==KJE;=(( [U\[(@=8(H+/DD:$$@B(<7H+( $OB97GG@E;:S(]:P<E>:7S()"78O=R(( %=HI(TT[UYWVZ(

B(@7KKH:978(F:>+&(61.+,0(5,27/1,3822 C:??(F:?+?:<(J<<K?IMM>=P>B:<F=;<NAEQNF<( *+'KKH:97GG@E;:@:=<(@7A"H^B(D_;ED?:;J7>( <7H+&:FA"7([`(<7_('88:??B(T`[T( D'+'(820%,8/"#A-%7/44)*+',%,E*<!*",

Il-Malta Triathlon fit-Triathlon Championships fil-Lussemburgu It-Triathlon Malta ˙a sehem reçentement fitTriathlon Championships tal-Istati Ûg˙ar Ewropej f’Echternach fil-Lussemburgu b’93 atleti minn bosta pajjiΩi Ewropej fosthom ilLussemburgu, il-Portugall, Spanja, il-Bel©ju, lOlanda, il-Ìermanja, il-Polonja, Franza, lAwstrija kif ukoll pajjiΩ mhux Ewropew, ilKanada.

L-atleti tat-Triathlon Malta li ˙adu sehem f’dan iç-championhip kienu Keith Galea, Steve Chetcuti, Rudolph Agius, Danica Bonello Spiteri, Michelle Vella Wood u Johanna Calleja li kollha kemm huma taw prestazzjoni millaqwa f’tellieqa ta’ livell og˙li fejn l-atleti talLussemburgu splodew fil-prestazzjoni tag˙hom u ddominaw it-tellieqa.

It-tellieqa kkonsistiet f’distanza Olimpika ta’ g˙awma ta’ 1.5k m, distanza ta’ 40km bir-rota u ©irja b’distanza ta’ 10km. Il-korsa tar-roti kienet wa˙da iebsa fejn l-atleti kellhom jaqdfu bosta tlajja wieqfa. It-tim tal-Lussemburgu ddomina fis-sezzjoni tal-©iri bir-rota fejn l-atleti kollha ta’ dan il-pajjiΩ rnexxielhom jing˙aqdu b˙ala tim f’din it-taqsima tat-tellieqa sabiex taw prestazzjoni mill-aqwa u mill-aktar veloçi. Il-

tim Malti sabha diffiçli immens jipprova jil˙aq u jikkompeti mal-veloçità u ˙effa kbira li kellhom it-tim tal-Lussemburgu.

Ir-rebbie˙a taç-Championship fil-kategorija maskili kienu Neil Peters (il-Lussemburgu) u fil-kategorija femminili Liz May (ilLussemburgu). Dawn reb˙u bl-aqwa ˙in. Lewwel atleta Malti li rnexxielu jlesti t-tellieqa kien Keith Galea, li spiçça fl-10 post b’˙in totali ta’ 2:05:05, segwit immedjatament minn Steve Chetcuti fil-11-il post b’˙in ta’ 2:05:57. Rudolph Agius kopra d-distanza tat-tellieqa f’˙in ta’ 2:15:40.

Fil-kategorija femminili, Danica Bonello Spiteri lestiet it-tellieqa f’˙in ta’ 2:22:15 fejn spiççat fis-sitt post fil-kategorija femminili u fil45 post in ©enerali.

Bonello Spiteri rnexxielha tikser rekord personali fejn irnexxielha tikseb l-aqwa ˙in tag˙ha fl-g˙awm bil-˙in ta’ 23:03. Michelle Vella Wood lestiet it-tellieqa b’˙in ta’ 2:23:20 fejn Ωgurat ru˙ha s-7 post fis-sezzjoni femminili u is-47 post in ©enerali. Johanna Calleja spiççat fit-8 post fil-kategorija femminili bil-˙in ta’ 2:28:51.

29.07.2012

Sports

37

BOWLING

L-ewwel World Singles Championships 2012 L-ewwel World Singles Championships ser ji©i organizzat mis-Cyprus Bowling Federation, li ser isir fil-Galactica Bowling Centre f’Limassol f’Çipru bejn it-18 u 26 ta’ Settembru.

It- tournament nazzjonali ta’ kwalifikazzjoni sar ©ewwa l-Eden SuperBowl San Ìiljan li ntreba˙ minn Sue Abela u Justin Caruana Scicluna fil-kategoriji tan-nisa u tal-ir©iel rispettivament. Barra minn hekk ir-rebbie˙a ta’ dan it-tournament nazzjonali huma omm u iben.

Fil-World Singles Championships ser jie˙du sehem 52 pajjiΩ, fejn kull pajjiΩ ser ikollu jirrappreΩentah 4 atleti, 2 maskili u 2 o˙ra femminili li ser jikkompetu f’2 diviΩjonijiet separati.

Serje ta’ qualifying squads ser jikkompetu fl-ewwel erbat ijiem taçChampionships, imbag˙ad ser ji©u segwiti minn jumejn ta’ stadji finali. Dawn l-istadji finali ser jikkompetu fihom laqwa 16-il qualifier minn kull diviΩjoni.

Ir-rebbie˙a tal-World Singles Championships, 2012 ji©u deçiΩi fil-faΩi knock out ta’ 16-il qualifier.

It- tournament nazzjonali ta’ kwalifikazzjoni sar fuq tlett ijiem u ntlag˙bu 24 log˙ba fi tliet sessjonijiet, fejn kull plejer wera l-˙iliet tieg˙u fil-bowling.

Fid-diviΩjoni tal-ir©iel Caruana Scicluna reba˙ fl-a˙˙ar minuti. G˙alkemm Caruana Scicluna kien fost laqwa plejers, ma kienx qieg˙ed jiddomina matul il-kompetizzjoni.

Kien Rankin Camilleri li kien qieg˙ed jiddomina fid-diviΩjoni kompetittiva maskili wara l-ewwel sessjoni ta’ tminn log˙biet. It-total konsistenti ta’ Camilleri ta’ 1664 pins (208 ave) Ωammewh flewwel post quddiem Caruana Scicluna b’25 pins li kien qieg˙ed fit-tieni post b’total ta’ 1639 pins (204.8 ave).

Neil Sullivan kien fit-tielet post b’1628 pins, mentri Mauro Anastasi kien fir-4 post b’1605 pins.

It-tieni ©urnata tat- tournament rat tnaqqis fir-ritmu ta’ pins miksuba millparteçipanti, imma ma saret l-ebda

bidla fil-klassifika fejn Camilleri baqa’ fl-ewwel post b’3249pin (203 ave), mentri Caruana Scicluna baqa’ warajh b’3237 pin (202.3).

Id-distakk din id-darba bejn Camilleri u Caruana Scicluna kien wie˙ed inqas b’12-il pin biss bejniethom. Neil Sullivan baqa’ fit-3 post b’total ta’ 3173 u Anastasi warajh b’3140.

Fit-tielet u l-a˙˙ar sezzjoni, il-pa©na nqalbet fejn Caruana Scicluna ssupera lil Camilleri. Minkejja li Camilleri baqa’ juri konsistenza fil-punte©© tieg˙u u spiçça bit-total ta’ 4856 (202.3 ave), Caruana Scicluna rnexxielu jg˙eleb dan l-iskor b’sett ta’ 1659 pin, fejn spiçça b’total akbar ta’ 4896 (204 ave). Neil Sullivan ikklassifika t-tielet bit-total ta’ 4777 mentri Mauro Anastasi fir-4 post b’4691.

Camilleri ser ukoll jitla’ jirappreΩenta lil Malta fil-World Singles Championships 2012 flimkien ma’ Caruana Scicluna fid-diviΩjoni maskili.

Divizjoni femminili: Sue Abela tirba˙ u t˙alli lil Swift u Carannante warajha Din ir-reb˙a ta’ kwalifikazzjoni ma kinetx wa˙da mill-aqwa reb˙iet li qatt reb˙et Abela l-g˙aliex sofriet minn numru ta’ log˙biet fejn ma tatx ilprestazzjoni xierqa li mag˙rufa li tag˙ti s-soltu. Minkejja dan, Abela xorta rnexxielha tirba˙ il-kompetizzjoni u dan kien jidher biç-çar sa mill-bidu talkompetizzjoni. Abela spiççat l-ewwel ©urnata tat-tournament b’1552 pin (194 ave), mentri Tiziana Carannante kienet it-tielet b’ 1498 (187.2) quddiem Joanna Attard fit-tielet post b’1425 u Melissa Swift b’1368 pins fir-raba’ post.

Minkejja li Abela kellha Ωew© log˙biet fejn ma tatx prestazzjoni tajba, Abela baqg˙et iΩΩomm l-ewwel post ta’ kwalifikazzjoni anke fit-tieni ©urnata tat- tournament fit-tmien log˙biet li ntlag˙bu. L-2975 tally (185.9 ave) tag˙ha wara 16-il log˙ob b’73 pin aktar minn Carannante (2902, 181.3)

tefg˙uha f’poΩizzjoni perikoluΩa fejn tal-a˙˙ar façilment setg˙et til˙aqha.

Swift b’2857 kienet tinsab fit-3 post. mentri Joanna Attard waqg˙et fir-4 post b’2791 pin.

Abela ma ˙allietx iΩ-Ωew© log˙biet fejn marret ˙aΩin jaffetwawha, u fil-fatt irnexxielha bil-kapaçitajiet u l-esperjenza kollha tag˙ha, tg˙addi t-tielet ©urnata tat-tournament bi tmien log˙biet blaqwa prestazzjoni li tat fit-tournament kollu. Abela kisbet 1571 pin fejn temmet il-kompetizzjoni b’total ta’ 4546 pin (189.4 ave). Abela, rebbie˙a taddiviΩjoni femminili, rnexxielha teg˙leb lil Melissa Swift li kklassifikat g˙at-tieni post bis-sa˙˙a ta’ sett tajjeb ta’ 1549 (total 4406, 183.5 ave) minkejja li kienet tinsab fl-a˙˙ar post fil-bidu tal-kompetizzjoni. Tiziana Carannante spiççat ittielet b’total ta’ 4272 (178 ave).

Melissa Swift flimkien ma’ Sue Abela, ser titla’ tirappreΩenta lil pajjiΩna filWorld Singles Championships 2012 fiddiviΩjoni femminili.

FORMULA 1

Lewis Hamilton jikseb il-pole position Lewis Hamilton ta’ McLaren kien f’klassi g˙alih hekk kif kiseb il-pole position g˙all-GP UngeriΩ.

Hamilton mill-ewwel deher li kien hu li ser jikseb il-pole wara li g˙amel Ωew© çirkwiti veloçi immens fil-bidu tatti©rija. Bis-sa˙˙a ta’ din il-veloçità bikrija, Hamilton irnexxielu jo˙loq distakk enromi bejnu u bejn is-sewwieqa lo˙ra.

Wara l-ewwel Ωew© çirkwiti bikrin, Hamilton re©a’ rnexxielu jsuq dawra o˙ra b’veloçità akbar minn dik ta’ qabel, sabiex kiseb il-pole sa 0.413 sekonda.

Is-sewwieq ta’ Lotus Romain Grosjean kien it-tieni qabel Sebastian Vettel ta’ Red Bull. Jenson Button spiçça r-raba’, Kimi Raikkonen fil-˙ames post, Fernando Alonso fis-sitt post.

Massa ta’ Ferrari, Pastor Maldonado u Bruno Senna ta’ Williams kif ukoll Nico Hulkenberg ta’ Force India, rnexxielhom jg˙aqqdu l-aqwa g˙axra rispettivament.

Webber ta’ Red Bull, li jinsab it-tieni fil-kampjonat wara ssewwieq Alonso tal-Ferrari, nqala’ fit-tieni sessjoni biex issa jinsab fil-11-il post.

Il-prestazzjoni ta’ Alonso sadanittant turi biç-çar kemm ilFerrari m’g˙andhomx l-aktar karozza veloçi fir-ritmu ta’ tellieqa fin-niexef. L-34 punt li kiseb l-Ispanjol fil-kampjonat hu bil-mertu tal-konsistenza tieg˙u u mhux tal-karozza. Fil-fatt, Alonso kiseb il-pole fl-a˙˙ar Ωew© tlielaq min˙abba li kienu f’kundizzjoni ta’ Ωlieq.

G˙ar-Red Bull l-affarijiet xejn ma jidhru sbie˙ anqas. Ilprestazzjoni tal-karozzi Red Bull meta f’dawn l-a˙˙ar Ωew© sta©uni ddominaw, marret g˙all-ag˙ar min˙abba bidla firregoli.

Issa ma jistg˙ux jitbiddlu aktar is-settings tal-magni li kienu jitbiddlu min˙abba kurvi taç-çirkwiti u l-kundizzjoni tat-tyres.

22, Triq Pietro Floriani, FRN 1060 - Tel: 22991-000 – Website: www.housingauthority.com.mt Il-Missjoni Tag!na: Djar xierqa jsa!!u l-kommunitajiet u jipprovdu ambjent a!jar fejn inrabbu t-tfal tag!na.

Sir Sid Darek L-Awtorita` tad-Djar tixtieq tinforma lill-pubbliku !enerali li se ti!i mnedija skema o"ra bl-isem ‘Sir Sid Darek’ fejn inkwilini ta’ proprjeta’ assoluta tal-Awtorita` tad-Djar ikunu jistg"u jsiru sidien ta’ darhom. Din l-Iskema se tibqa’ miftu"a g"al sena bl-intenzjoni li ti!i m!edda wara dan il-perjodu. Biex tkun taf jekk intix eli!ibbli #ur is-sit elettroniku tal-Awtorita` tad-Djar www.housingauthority.com.mt fejn tista’ ssib l-informazzjoni kollha me"tie!a kif ukoll il-blokkijiet li jistghu jinbieghu taht din l-iskema, jew $empel luffi$ju tal-Customer Care tal-Awtorita` fuq 2299 1000 bejn it-8:00 am to l-11.30am. lapplikazzjonijiet jistg"u jin!abru mill-1 t’Awwissu mill-uffi$ini tal-Customer Care itTnejn, l-Erbg"a jew il-%img"a.

38

29.07.2012

Sports

OLIMPIJADI

L-Olimpjadi g˙at-tielet darba f’Londra Londra hija l-unika belt fiddinja li se tkun organizzat lOlimpjadi moderni g˙al tliet darbiet; fl-1908, fl-1948 u issa fl-2012. Hawn g˙andna g˙alikom ftit paraguni bejn dawn it-tliet avvenimenti li se˙˙ew fil-kapitali IngliΩa.

In-numru t’atleti fl-1908 kien ta’ 2,035 li kienu ©ejjin minn 22 pajjiΩ. 36 minnhom kienu nisa. Erbg˙in sena wara, l-atleti rduppjaw u kienu 4,099 minn 59 pajjiΩ li minnhom 385 kienu nisa.

Imbag˙ad meta ni©u g˙allOlimpjadi tal-lum, ji©ifieri 64 sena wara, l-atleti telg˙u g˙al 10,490 minn aktar minn 200 pajjiΩ differenti, bin-nisa jammontaw kwaΩi nofs il-parteçipanti.

In-numru ta’ dixxiplini sportivi f’dawn l-edizzjonijiet varjaw minn 22 fl-1908, niΩlu g˙al 17 fl-1948 aktarx min˙abba li kienet g˙adha kif spiççat it-Tieni Gwerra Dinjija u issa jammontaw g˙al 26.

Dwar iç-çerimonja tal-ftu˙, fl-1908 ma ntuΩat ebda uniformi g˙all-parata. L-atleti libsu jew ©lekk jew ilbies talisports. Kien hemm march past irjali, parata ta’ nazzjonijiet u xow minn ©imnasti nisa DaniΩi. Iç-çerimonja nΩammet wara nofsinhar.

Fl-1948, wara l-wasla tannies irjali, l-membri talKumitat Olimpiku Internazzjonali kienu ppreΩentati lir-Re. Kien hemm parata tan-nazzjonijiet, dikjarazzjoni tal-ftu˙ tallog˙ob, il-wasla tat-torça Olimpika, kant ta’ kor u l˙alfa Olimpika. Iç-çerimonja nΩammet wara nofsinhar.

Iç-çerimonja ta’ nhar ilÌimg˙a ssejj˙et Isles of Wonder. Tmexxiet mid-direttur tal-films Danny Boyle u lispettaklu sewa 27 miljun lira sterlina. Fih ˙adu sehem 10,000 voluntier. Iç-çerimonja b˙alma tafu saret bil-lejl.

G˙al dak li jirrigwardja lgrawnds, fil-bidu tas-seklu lie˙or inbena Olimpic Stadium u pixxina ta’ 100 metru immarkata bil-lanes.

Fl-1948 ittie˙det l-attitudni li ta˙dem b’li g˙andek,

Bolol kommemorattivi

g˙alhekk f’dawn iΩ-Ωminijiet iebsin ta’ wara l-gwerra ma nbena ebda grawnd iΩda kien sar xi titjib u alterazzjonijiet fil-grawnd ta’ Wembley.

Din is-sena nbena grawnd li sewa 257 miljun lira sterlina u jesa 80,000. Is-saqaf tieg˙u hu mag˙mul mill-PVC u mhux azzar jew konkos biex inΩamm il-prezz kemm jista’ jkun baxx u jkun konformi aktar mal-ambjent.

Imbag˙ad xi ng˙idu g˙addifferenza enormi fl-ispejjeΩ.

Fl-1908 il-gvern ma kienx involut fl-ispejjeΩ tal-Log˙ob, g˙alhekk l-organizzaturi kellhom jiddependu fuq id-donazzjonijiet u l-bejg˙ tal-biljetti. Kien stmat li l-Log˙ob kollu sewa bejn 60,000 u 80,000 lira sterlina (5.7 sa 7.6 miljuni tal-lum) Fl-1948, minkejja l-awsteritàta’ wara l-gwerra, l-Log˙ob kellu ba©it ta’ 600,000 elf lira sterlina, ekwivalenti g˙al 18.5 miljuni tal-lum. Kien re©istrat profit ta’ 10,000 lira sterlina.

Dwar il-Log˙ob tal-2012, ministri tal-gvern jg˙idu li hemm 9.3 biljuni b˙ala ba©it, b’476 miljun ie˙or riΩerva li s’issa g˙ad mhux ma˙sub li

se jintuΩaw.

It-torça Olimpika kienet g˙adha ma bdietx tintuΩa fl1908. Din bdiet fil-Log˙ob tal-1928 filwaqt liç-çrieki olimpiçi bdew jintuΩaw fl1914.

Fl-1948 ir- relay bit-torça olimpika waslet l-Ingilterra fil-lejl ta’ qabel iç-çerimonja tal-ftu˙ u f’Wembley l-g˙ada wara nofsinhar.

Din id-darba r -relay bittorça olimpika damet g˙addejja fl-Ingilterra mid-19 ta’ Mejju u ˙adet 70 jum filwaqt li n©arret minn 80,000 persuna.

Anki dwar il-medja hemm affarijiet interessanti x’wie˙ed jikkumpara min˙abba liΩvilupp enormi li sar f’dawn il-104 snin li qed nitkellmu dwarhom. Peress li fl-1908 ma kinux jeΩistu la radju u lanqas televiΩjoni, l-organizzaturi kellhom jibbaΩaw ilpubbliçità fuq il-posters, gazzetti u rivisti.

Il-Log˙ob tal-1948 kien ixxandar fuq ir-radju fi 58 pajjiΩ u kienu rawh nofs miljun ru˙ fuq it-televiΩjoni fir-Renju Unit.

Din is-sena erba’ biljun ru˙

madwar id-dinja huwa stmat li raw iç-çerimonja tal-ftu˙ ta’ nhar il-Ìimg˙a fuq diversi mezzi tax-xandir.

G˙al dak li huwa villa©© olimpiku dan ma kienx jeΩisti fl-1908 u kul˙add kien allo©©jat fil-lukandi. Lanqas fl-edizzjoni tal-1948 ma nbena villa©© olimpiku. Innies tpo©©ew fil-barracks tassuldati u w˙ud fl-iskejjel. Innisa tpo©©ew erba’ f’kull kamra fil-lukandi.

Il-villa©© olimpiku talLog˙ob tal-2012 sewa 712 ilmiljun lira sterlina u fih 2,818 -il appartament. Fil-villa©© hemm bar li jservi biss soft drinks.

Fl-a˙˙arnett nispiççaw bilprezz ta’ pinta birra f’dawn iΩ-Ωminijiet differenti. Fl-1908 pinta birra kienet 2d (Ωew© soldi), fl-1948 kienet 6d (sixpenz) filwaqt li issa m’g˙andekx çans te˙les b’inqas minn 3.17 liri sterlini.

29.07.2012

Sports

39

OLIMPJADI

Is-sehem malTI fIT-XXX OlImpjadI Il-kontin©ent Malti g˙allOlimpjadi tal-Londra hu mag˙mul minn 16-il persuna u se jitmexxa mix-chef de mission Julian Pace Bonello.

Minbarra l-˙ames rappreΩentanti Ωg˙aΩag˙ tat-tim, Rachid Chouhal, Diane Borg, Nikki Muscat, Andrew Chetcuti u William Chetcuti, se jkun hemm 11-il uffiçjal. Dawn jinkludu tliet kowçis, Mario Bonello tal-atletika, Jimmy Bugeja tal-isparar u Andy Colburn tal-g˙awm, flimkien ma’ Milos Stanisavjevic ilfisjoterapista, Adele Muscat ilpsikologa, Dr Lucienne Attard it-tabiba, l-President, l-Im˙allef Lino Farrugia Sacco, sSegretarju, Joseph Cassar, idDirettur tal-Isports, Mark Cutajar u David Azzopardi, dDirettur tal-Finanzi.

L-impenji tat-tim jibdew nhar it-Tlieta 31 ta’ Lulju meta fl10.00 ta’ filg˙odu Ω-Ωag˙Ωug˙ Andrew Chetcuti jie˙u sehem fil-heats tal-100 metru freestyle.

Imbag˙ad ikomplu l-Óamis 2 t’Awwissu bl-isparar fejn William Chetcuti, l-akbar tama Maltija g˙all-midalja, fid-9.00 ta’ filg˙odu jie˙u sehem fil-kwalifikazzjoni tad-Double Trap tal-

isparar.

Il-Ìimg˙a 3 t’Awwissu jkollna fl-azzjoni Ω-Ωew© tfajliet tat-tim.

Nikki Muscat tkun qed tg˙um fil-heats tan-nisa tal-50 metru freestyle fl-10.00 ta’ filg˙odu, filwaqt li ftit wara fl-10.40 Diane Borg ti©ri fil-preliminari tal-100 metru tan-nisa.

Fl-a˙˙arnett is-Sibt 4 t’ Awwissu jid˙ol fix-xena l-aktar membru b’esperjenza flOlimpjadi, Rachid Chouhal filpreliminari tal-100 metru r©iel fl-10.00 ta’ filg˙odu.

Finalment wie˙ed interessanti jkun jaf, li Malta, f’din l-edizzjoni tal-Olimpjadi ta’ Londra se tkun qed tie˙u sehem g˙al15-il darba. Malta ˙adet sehem fl-1928, fl-1936, fl-1948, fl-1960, fl-1968, fl-1972 u kull sena mill-2003 sal-lum. Ìarr ilbandiera Maltija fiç-çerimonja tal-ftu˙ nhar il-Ìimg˙a, William Chetcuti.

Il-biera˙ fil-11.30 ta’ filg˙odu saret çerimonja ta’ mer˙ba g˙all-kontin©ent Malti filVilla©© Olimpiku.

F’din iç-çerimonja simbolika indaqq l-Innu Malti u ttellg˙et il-Bandiera Maltija.

Awguri lit-tim Malti

Caption:Mix-xellug, Mark Cutajar, direttur tal-Isports tal-Kumitat Olimpiku Malti, Rachid Chouhal (atletika), William Chetcuti (sparar), Andrew Chetcuti (g˙awm), Nikki Muscat (g˙awm), Diane Borg (atletika) u Julian Pace Bonello, chef de mission tal-kontin©ent.

Tintreba˙ l-ewwel midalja It-tletin Olimpjadi bdew il-Ìimg˙a filg˙axija f’Londra b’çerimonja tal-ftu˙ spettakolari.

G˙al din iç-çerimonja li fuqha ntefqu ˙afna flus kien hemm nies mag˙rufa fl-ispettaklu, eluf ta’ voluntiera, rRe©ina EliΩabbetta – li kien hemm min qal li g˙amlet id-debutt tag˙ha filfilms meta qalet “Good evening, Mr Bond” – u naturalment il-parata talatleti u l-uffiçjali nkluΩ dawk ta’ Malta b’William Chetcuti j©orr il-bandiera Maltija.

Minkejja li uffiçjalment l-Olimpjadi bdew biç-çerimonja tal-ftu˙, il-log˙ob beda jumejn qabel, ji©ifieri l-Erbg˙a.

Fil-fatt b˙alma ji©ri s-soltu fl-Olimpjadi il-kompetizzjonijiet tal-futbol tan-nisa, jibdew jumejn qabel u dan ilu ji©ri hekk minn Sydney 2000.

Il-Óamis kompla l-futbol, inkluΩ ukoll dak tal-ir©iel. Il-partiti qed jintlag˙bu f’diversi grawnds tal-futbol madwar ir-Renju Unit – Newcastle, Manchester (Old Trafford), Coventry, Cardiff, Glasgow fost o˙rajn.

Imbag˙ad il-Ìimg˙a ma kien hemm ebda sport li seta’ jkun segwit millispettaturi, iΩda kien hemm ta˙wida

Ωg˙ira. Kien hemm skedat il-preliminari tal-log˙ob tal-Isparar bil-qaws.

Dawn saru fil-Grawnd ta’ Lords talkriket bil-bibien mag˙luqa.

Madanakollu l-inkwiet inqala’ fuq avviΩ li ˙ar©u l-organizzaturi meta qalu li these events are non-ticket. Óafna nies – li kienu mijiet - fehmu li din tfisser li setg˙u jaraw dawn il-preliminari bla ˙las u meta marru hemm sabu l-bibien mag˙luqa. Inçident ˙elu, li iΩda, ma tantx ˙adu gost bih in-nies li marru biex jaraw din il-kompetizzjoni!

L-ewwel rekords miksura Il-log˙ob ta’ Londra 2012 ma tantx dam jistenna biex jibdew jinkisru rrekords! Appuntu l-Ìimg˙a, t-tim talIsparar bil-Qaws tal-Korea t’Isfel kiser Ωew© rekords.

It-tim tal-Korea t’Isfel tal-Isparar bilQaws huwa meqjus b˙ala l-aqwa fiddinja. Dan huwa mag˙mul minn Im Dong-Hyun, Kim Bubmin u Oh JinHyek li g˙amlu rekord b’ 216-il vle©©a g˙al total ta’ 2,087 punt. Ir-rekord ta’ qabel kien bi 18-il punt inqas.

Ir-rekord l-ie˙or g˙amlu Im DongHyun, rebbie˙ ta’ midalja tad-deheb fl-a˙˙ar Ωew© Olimpjadi, wa˙du, meta kiser ir-rekord tieg˙u stess bi tlieta meta g˙amel total ta’ 696 punt bi 72 vle©©a.

Interessanti dwar dan iç-champion tad-dinja huwa li minkejja l-bΩonn kbir fl-isport tieg˙u li jkun jara tajjeb, dan g˙andu l-viΩta batuta ˙afna. Filfatt qed isej˙ulu - the blind archer.

Huwa jaqra bi tbatija l-akbar ittri fuq it-tabella tat-test tal-g˙ajnejn imbag˙ad jolqot bi preçizjoni l-bord bil-qaws minn 70 metru bog˙od. Barra minn hekk Dong-Hyun lanqas juΩa nuççali jew contact lenses. Jg˙id li dara jara bla g˙ajnuna barranija g˙al g˙ajnejh.

L-ewwel Midalja li ntreb˙et B˙al dejjem l-ewwel midalja taddeheb li tintreba˙ dejjem tkun xi ˙a©a li wie˙ed isemmi, u ma jistax jonqos li din id-darba nag˙mlu hekk ukoll. Filfatt il-biera˙ kellna lil Yi Siling taçÇina li reb˙et l-ewwel midalja taddeheb fl-isparar g˙an-nisa bl-air rifle 10m. Hija kellha skor ta’ 502.9

Im Dong-Hyun, tal-Korea t’Isfel kiser ir-rekord tieg˙u stess fl-Isparar bilQaws fl-ewwel jum tal-Olimpjadi

40

29.07.2012

A˙barijiet

RCC IMGIDDEB DWAR IL-KAÛ TAL-RJ 70s Frans Camilleri, li kien jokkupa l-kariga ta’ Group Head Administration tal-Air Malta fiΩ-Ωmien meta nxtraw l-ajruplani RJ 70s, jis˙aq li ma jafx g˙al min kien qieg˙ed jirreferi Richard Cachia Caruana meta qal li l-mani©ment tal-Air Malta kien favur ix-xiri ta’ dawn lajruplani.

Waqt intervista fuq ONE, Frans Camilleri qal li ma jafx min huma dawk in-nies li kienu jokkupaw kariga filmani©ment tal-Air Malta, li kienu taw parir favorevoli dwar ix-xiri ta’ dawn l-ajruplani. Sa˙aq li ˙afna uffiçjali li kien tkellem mag˙hom dak iΩΩmien kienu xettiçi ˙afna dwar dan ix-xiri. Ûied jg˙id li dwar dan il-kaΩ, il-mani©ment ta’ dak iΩ-Ωmien tal-Air Malta, kien ippreΩentat b’fait accompli u dan jista’ ji©i kkonfermat, hekk kif ˙afna mill-persuni li dak iΩ-Ωmien kienu parti mit-tmexxija tal-Air Malta, jew g˙adhom ja˙dmu hemm sal-lum, jew inkella g˙adhom ˙ajjin, u g˙alhekk jistg˙u jixhdu dwar dan.

“Jien kont mill-bidu nett kontra x-xiri tal-RJs g˙ax fl-opinjoni tieg˙i ma kinux ajruplani adattati g˙all-kumpannija u barra minn hekk, il-mod kif kienu qed isiru l-affarijiet ma kienx sew,” qal Camilleri.

Frans Camilleri kien tqabbad miç-chairman ta’ dak iΩ-Ωmien tal-Air Malta, J.N. Tabone, biex ikompli n-negozjati li kienu di©à nbdew fuq ix-xiri ta’ dawn l-ajruplani. Qal ukoll li Tabone kien sforza lillmani©ment tal-Air Malta biex jiffirma stqarrija li kien favur

ix-xiri tal-RJ 70s, iΩda Camilleri kien irrifjuta li jag˙mel dan, u ta’ dan patta qares ˙afna, g˙alkemm sal-lum il-©urnata qal li ma jiddispjaçihx. Ûied jg˙id li hu, flimkien m’uffiçjali o˙ra tal-Air Malta, kienu kontra x-xiri ta’ dawn lajruplani min˙abba l-ispejjeΩ li kienu involuti u anke min˙abba l-problemi li kienu jag˙tu lmagni. Fil-fatt, il-barranin stess kienu skantaw meta saru jafu li l-Air Malta kienet bi˙siebha tixtri dawn l-ajruplani. Il-fatt li dawn l-ajruplani ftit li xejn kienu nbieg˙u b˙alhom, ukoll kien qajjem suspetti kbar dwar kemm, fil-fatt, dan ix-xiri kien se jkun investiment g˙aqli

g˙all-kumpannija nazzjonali talajru.

Frans Camilleri ddeskriva lproçess tax-xiri ta’ dawn l-ajruplani b˙ala “vvizzjat” g˙ax fi kliemu l-proçess li bih inxtraw dawn l-ajruplani, ma kienx ilproçess li jsir normalment.

Richard Cachia Caruana kien qal li l-kumpannija Air Malta kienet xtrat l-RJ 70s biex tag˙mel lil Malta “ hub ” filMediterran u minkejja li kellhom isiru studji biex jidentifikaw jekk dan l-investiment kienx ser irendi g˙all-Air Malta, dawn l-istudji baqg˙u ma sarux.

Dan kollu kien irriΩulta f’telf ta’ miljuni kbar ta’ flus g˙allkumpannija nazzjonali tal-ajru.

Frans Camilleri

IPPUBBLIKAT L-ABBozz TA’ LIÌI LI mIsTennI jIrregoLA L-PrATTIKA TAL-IVF

L-IVF se jkun disponibbli biss g˙all-koppji eterosesswali L-abbozz ta’ li©i li jirregola l-In Vitro Fertilistaion (IVF), u li ©ie ppubblikatmatul din il-©img˙a, jipproponi li titwaqqaf awtorità regolatorja li, minkejja li timxi fuq sett ta’ prinçipji, se jkollha rresponsabbiltà li tiddeçiedi jekk koppja g˙andhiex tit˙alla tag˙mel uΩu mill-IVF fuq baΩi individwali. L-Abozz g˙allProtezzjoni tal-Embrijun jistabbilixxi numru ta’ prinçipji li jwaqqfu çerti persuni milli jag˙mlu uΩu mill-IVF. L-abbozz jg˙id li l-IVF se jkun disponibbli biss g˙all-koppji eterosesswali li huma miΩΩew©in jew f’relazzjoni stabbli. Filwaqt li l-iffriΩar tal-bajd se jkun permess, l-iffriΩar tal-embrijuni se jkun ipprojbit, ˙lief f’kaΩijiet eççezzjonali.

Se tkun ipprojbita wkoll il-prattika tassurrogate motherhood – prattika li hija komuni f’pajjiΩi Ewropej b˙all-Ingilterra.

Din il-prattika tinvolvi l-uΩu ta’ mara li ma tkunx omm it-tarbija biex i©©orr f’©ufha l-embrijun sat-twelid, u dan peress li g˙al xi ra©uni l-ommijiet naturali ma jkunx jistg˙u j©orru t-tarbija huma.

Se jkun ipprojbit ukoll l-iffertilizzar ta’ iktar minn Ωew© bajdiet f’kull çiklu, jew li l-embrijuni kollha prodotti waqt l-istess çiklu ma jkunux trasferiti fil-©uf tal-omm.

Iktar minn hekk se tkun ipprojbita ttne˙˙ija ta’ embrijun mill-utru ta’ mara sabiex ji©i ttrasferit f’mara o˙ra, u lg˙aΩla ta’ embrijuni biex isiru testijiet kliniçi fuqhom jew cloning.

Ovvjament huwa pprojbit it-te˙id tal-

bajd jew l-isperma ming˙ajr il-kunsens tal-mara jew ir-ra©el.

Dan l-abbozz ©ie m˙abbar ftit jiem biss wara li fl-ittra pastorali l-Isqfijiet sostnew il-poΩizzjoni tal-Knisja kontra l-IVF, min˙abba li dan l-intervent mediku jissostitwixxi l-att konjugali bejn mara u ra©el.

L-Isqfijiet Pawlu Cremona u Mario Grech iddeskrivew l-IVF b˙ala theddida g˙all-˙ajja umana, peress li numru ta’ embrijuni jistg˙u ‘jmutu’ fit-tentattiv biex titwieled tarbija. Madankollu l-Isqfijiet iddikjaraw li trabi konçeputi permezz tal-IVF xorta huma “tfal t’Alla”, imma li l©enituri tag˙hom kellhom jafdaw fil˙niena t’Alla u mhux jirrikorru g˙al dan il-metodu.