www.kullhadd.com
f’GAÛA
il-martirju tal-Palestinjani Ara pa©ni 16 u 17 Il-Óadd 25 ta’ Novembru, 2012 Óar©a Nru 1,011
Prezz ›0.80
KonfermA mill-GAZZettA AWtorevoli tAljAnA lA rePubblicA
il-voti soÇjAlisti DeÇiÛivi bieX tonio borG Ìie APProvAt Kuntrarju g˙al dak illi qeg˙din isostnu çerti esponenti Nazzjonalisti, il-vot ta’ g˙add imdaqqas ta’ MEPs Soçjalisti, kien deçiΩiv fil-vot ta’ nhar l-Erbg˙a li g˙adda biex Tonio Borg ©ie approvat fis-sessjoni plenarja tal-Parlament Ewropew b’ma©©oranza 386 favur, 281 kontra u 28 estensjoni. Il-©urnal awtorevoli La Repubblica ta’ nhar il-Óamis li g˙adda qal illi Tonio Borg kien elett wara li f’vot sigriet ilGrupp tas-Soçjalisti u d-Demokratiçi nqasam dwar in-nomina kontroversjali ta’ Tonio Borg. Ir-rapport ta’ La Repubblica jkompli jg˙id, li minkejja li l-ma©©oranza talMEPs fil-Grupp tas-Soçjalisti u dDemokratiçi kienu kontra n-nomina ta’ Borg, it-tmexxija tal-Grupp tat free vote lill-MEPs Soçjalisti u d-Demokratiçi biex tevita li jin˙oloq ‘inçident diplomatiku ma’ Malta’. Dan jindika kemm kien kruçjali ssehem tal-MEPs Laburisti Maltin Louis Grech, Edward Scicluna, John Attard Montaldo u Joseph Cuschieri biex flinteress nazzjonali jinkiseb kemm jista’ jkun appo©© g˙an-nomina ta’ Tonio Borg fost l-MEPs tal-Grupp tas-Soçjalisti
u d-Demokratiçi. Ir-rapport ta’ Andrea Bonanni g˙al La Repubblica jkompli jg˙id illi n-nomina ta’ Borg kienet ikkontestata b’mod a˙rax mhux biss minn organizzazzjonijiet favur il-˙arsien tad-drittijiet çivili, imma anki minn dawk l-MEPs li ja˙dmu favur id-drittijiet tal-biedem, min˙abba s-sehem ta’ Tonio Borg b˙ala Ministru tal-Intern Malti li kien responsabbli g˙all-politika ta’ detenzjoni u ripatrijazzjoni ta’ refu©jati, liema politika kienet sa˙ansitra ©iet ikkundannata mill-Qorti Ewropea g˙adDrittijiet tal-Bniedem. La Repubblica tkompli tg˙id li Tonio Borg wera çerta abbiltà biex jiddistakka l-konvinzjonijiet personali tieg˙u dwar l-abort, id-divorzju u d-drittijiet ta’ persuni omosesswali, mill-obbligi tieg˙u b˙ala Kummissarju Ewropew ibbaΩati fuq ir-rispett g˙all-Karta Ewropea tadDrittijiet Fundamentali, li tipprojbixxi kull diskriminazzjoni bbaΩata fuq issess u l-orjentament sesswali. Madankollu, skont La Repubblica, Tonio Borg xorta kien qieg˙ed jirriskja sew li je˙el mill-votazzjoni fil-plenarja tal-Parlament Ewropew, li ma kienx
g˙all-fatt li l-Grupp tas-Soçjalisti u dDemokratiçi nqasam u l-MEPs ta’ dan il-grupp t˙allew fil-libertà li jivvutaw kif i˙ossu. Dak li qal il-©urnal awtorevoli La Repubblica jxejjen g˙al kollox dak li qeg˙din jg˙idu çerti propagandisti
Nazzjonalisti li g˙amlu minn kollox biex jimminimizzaw is-sehem tal-MEPs Laburisti Maltin fil-˙idma tag˙hom biex jikkonvinçu lil s˙abhom MEPs Soçjalisti li l-vot tag˙hom irriΩulta li kien deçiΩiv biex Tonio Borg ikun konfermat Kummissarju Ewropew g˙as-Sa˙˙a.
l-inKWiet iKomPli jbAqbAq fil-Pn
Diment li Austin GAtt jibqA’ fil-KAbinett, frAnco Debono se jivvotA KontrA l-bAÌit
“G˙alija ma tag˙mel assolutament l-ebda differenza min isir Deputat Kap tal-PN, jekk hux Simon Busuttil jew Tonio Fenech. B’Austin Gatt fil-Kabinett, u speçjalment min˙abba l-‘martirju’ tal-Arriva li baqa’ g˙addej u qieg˙ed jer©a’ jirranka, jien se nivvota kontra l-Ba©it.” Hekk qal ilbiera˙ fil-blogg tieg˙u d-Deputat Nazzjonalista Franco Debono, ˙amest ijiem qabel id-diskors tal-Ba©it li se jitressaq mill-Ministru Tonio Fenech nhar l-Erbg˙a li ©ej. Franco Debono kien qieg˙ed jirrea©ixxi g˙al dak li qal aktar kmieni l-Ministru Tonio Fenech li sejja˙ lil Franco Debono “acqua passata”. • Tkompli f’pa©na 3
Ilbiera˙ fil-Konkatidral ta’ San Ìwann saret iç-çerimonja talordinazzjoni tal-Isqof AwΩiljari l-©did, Charles J. Scicluna. Mistoqsi mill-gazzetta KullÓadd dwar liema hija l-isfida ewlenija g˙all-Knisja f’Malta, l-Isqof Scicluna qal li “hija li turi l-wiçç ta’ Kristu u twassal it-tag˙lim tieg˙u lis-socjetà Maltija llum. Dan irid isir billi napprezzaw u n˙addmu l-˙afna riΩorsi umani u kulturali li g˙andna biex nipproponu b’rispett u b’entuΩjaΩmu r-ra©unijiet tal-fidi tag˙na f’Ìesù”. Mistoqsi min din il-gazzetta dwar x’kien qal il-Kardinal Carlo Maria Martini li l-Knisja Kattolika tinsab 200 sena lura, Monsinjur Charles Scicluna qal illi l-espressjoni tal-Kardinal Martini tfakkru fil-lingwa©© figurattiv u qawwi tal-profeti. “Il-Kardinal Martini, mag˙ruf g˙all-im˙abba tieg˙u g˙allKnisja, ifakkarna li g˙andna na˙dmu u nistinkaw bla heda biex il-messa©© tal-Van©elu jibqa’ dejjem messa©© attwali u li lKnisja tag˙ti r-risposti me˙tie©a g˙all-problemi tal-lum b’fedeltà lejn l-G˙arus tag˙ha l-Mulej Ìesù,” temm jg˙id lIsqof Scicluna. Ara s-servizz s˙i˙ dwar iç-çerimonja tal-ordinazzjoni tal-Isqof Charles J. Scicluna f’pa©na 2. (Ritratti Photo City)
02
25.11.2012
A˙barijiet
“F’isem Kristu, inwieg˙ed li nag˙ti ˙ajti g˙alikom”
L-Isqof Charles Scicluna
Il-qofol taç-çerimonja tal-ordinazzjoni tal-Isqof Charles J. Scicluna, it-tqeg˙id tal-Ktieb tal-Evan©elju (ritratt fuq ix-xellug) u t-tqeg˙id tal-idejn fuq ras l-isqof il-©did (ritratt fuq il-lemin) F’çerimonja miΩg˙uda bis-simboliΩmu filKonkatidral maestuΩ ta’ San Ìwann, ilbiera˙ filg˙odu saret iç-çerimonja tal-ordinazzjoni talIsqof AwΩiljarju ©did ta’ Malta, Charles Scicluna. G˙aç-çerimonja, li damet aktar minn sag˙tejn, attendew Ωew© kardinali, inkluΩ il-Malti Prospero Grech, kif ukoll g˙add kbir ta’ isqfi-jiet minn bosta pajjiΩi, li l-Isqof Scicluna ©ie f’ kuntatt mag˙hom fix-xog˙ol tieg˙u b˙ala Promotur talÌustizzja tal-Kongregazzjoni Dottrina tal-Fidi filVatikan. Hemmhekk Monsinjur Scicluna g˙amel xog˙ol delikat ˙afna li ©ablu rikonoxximent malerbat irkejjen tad-dinja. Mons. Scicluna g˙al numru ta’ snin kien kollaboratur strett tal-Kardinal Josef Ratzinger, illum Papa Benedittu XVI, meta dan kien imexxi lKongregazzjoni Duttrina. G˙aç-çerimonja tal-ordinazzjoni attendew ilPresident ta’ Malta George Abela, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi, il-Kap tal-OppoΩizzjoni Joseph Muscat, id-Deputat Mexxej Laburista Toni Abela, il-Prim Im˙allef Silvio Camilleri, ministri, deputati parlamentari, im˙allfin, ma©istrati, ambaxxaturi u dinjitarji o˙ra. Monsinjur Scicluna ˙a post Monsinjur Annetto Depasquale b˙ala Isqof AwΩiljajru ta’ Malta. Monsinjur Depasquale kien miet f’Novembru ta’ sena ilu. Ir-rit tal-ordinazzjoni tal-Isqof Scicluna beda billi nqara l-mandat appostoliku tal-˙atra mill-Papa Benedittu XVI. Monsinjur Scicluna ©ie ma˙tur Isqof AwΩiljarju ta’ Malta u Isqof Titulari ta’ San Leone. F’dan il-mandat anki l-Papa Benedittu XVI fa˙˙ar ix-xog˙ol ta’ Mons. Scicluna u sejja˙lu espert fil-materji ekkleΩjali u qal ukoll illi jaf ben tajjeb huwa stess li Mons. Scicluna s’issa “˙adem b’©ie˙ fis-Sede Appostolika ta’ Pietru filKongregazzjoni Duttrina tal-Fidi”. Hu mifhum li l-Isqof Scicluna, max-xog˙ol tieg˙u hawn Malta b˙ala Isqof AwΩiljari, se jkompli jservi Ruma fil-Kongregazzjoni Duttrina talFidi, mhux aktar b˙ala prosekutur, imma issa b˙ala konsultur (im˙allef). Fl-omelija tieg˙u l-Arçisqof Pawl Cremona, li mexxa ç-çerimonja tal-ordinazzjoni tal-biera˙, fakkar li Alla tal-Insara, kif urih Sidna Ìesù Kristu, “b’differenza minn reli©jonijiiet o˙ra, huwa Alla li g˙andu fiç-çentru tieg˙u l-bniedem. Waqt li Alla fir-reli©jonijiet l-o˙ra jibqa’ fuq, jistenna lill-bnedmin li jersqu lejh, fir-reli©jon Kristjana, hu Alla li ji©i, fil-persuna ta’ Sidna Ìesù Kristu, biex ji©bidna lejh. Dan di©à huwa l-mudell ta’ x’inhi l-Knisja u l-
mudell ta’ x’g˙andu jkun Isqof li jirrappreΩenta lil Kristu”. L-Arçisqof Cremona mbag˙ad indirizza direttament lill-Isqof Scicluna u qallu: “G˙aΩiΩ Mons. Scicluna, id-dinjità tag˙na tiddependi mid-dinjità tal-bniedmin li huma fdati f’idejna. Illum, Alla lImbierek qed i˙alli f’idejk dak li hu l-iktar prezzjuΩ g˙alih, li huma l-bnedmin. Minn hemm ti©i d-dinjità tag˙na.” L-Arçisqof Cremona qallu wkoll illi “huwa unur kbir u sinjal ta’ fiduçja kbira li Alla l-Imbierek jag˙Ωel l-ewwel lill-Knisja, u mbag˙ad xi w˙ud mill-membri tag˙ha u jafdalhom f’idejhom lillbnedmin. Huwa dan li qed jafadlek f’idejk illum”. “Is-saçerdozju ministerjali, li tieg˙u int se tie˙u l-pjenezza fl-Episkopat, huwa l-missjoni li permezz tag˙ha l-Isqof iwassal lill-a˙wa biex jg˙ixu ssej˙a tag˙hom b˙ala insara. G˙alhekk id-dinjità tal-Isqfijiet mhijiex biss dinjità perso-nali iΩda ©iet mog˙tija lilhom g˙all-o˙rajn. Hija dinjità u responsabbiltà kbira li l-Knisja tag˙ti lill-Isqof f’post determinat u tafda prinçipalment f’idejh l-g˙ajnuniet kollha li g˙andha biex jitqaddsu l-Insara: is-sagramenti u l-Kelma ta’ Alla,” sa˙aq l-Arçisqof Cremona fl-indirizz tieg˙u lill-Isqof AwΩiljarju Charles Scicluna. L-omelija kienet imbag˙ad segwita bir-rit formali tal-ordinazzjoni fejn Monsinjur Scicluna nxte˙et minn tulu fl-art quddiem l-artal b˙ala sinjal ta’ sottomissjoni tieg˙u quddiem Alla. Kull wie˙ed mill-isqfijiet preΩenti mbag˙ad qieg˙ed idejh fuq ras l-isqof il-©did, bla ma jg˙id ebda kelma. Imbag˙ad l-Arçisqof Cremona qieg˙ed il-ktieb tal-Evan©elju fuq ras l-Isqof Scicluna u saret it-Talba tal-Ordinazz-joni. Wara sar ir-rit tad-dlik tar-ras u l-g˙oti tal-Ktieb tal-Evan©elju u tal-Insinji Pontifikali lill-Isqof Scicluna li ©ie mlibbes iç-çurkett li huwa s-simbolu tar-rabta tieg˙u b˙ala g˙arus tal-Knisja, ilmitra li tfisser id-determinazzjoni fit-tfittxija talqdusija u l-baklu li huwa s-simbolu tal-bastun b˙ala r-rag˙aj tal-mer˙la. Hekk kif il-mi©emg˙a fil-Konkatidral bdiet tapplawdi lill-Isqof il-©did, Mons. Cremona g˙annqu mieg˙u. L-Isqof Charles Scicluna mbag˙ad g˙annaq lill-Kardinal Prospero Grech u lillIsqfijiet l-o˙ra preΩenti. Fil-messa©© qasir tieg˙u fi tmiem iç-çerimonja, l-Isqof Scicluna f’kumment simpatiku, qal illi kulma kien se jag˙mel erba’ kelmiet u biex ˙add ma jistenna affarijiet twal minnu. L-isqof il-©did wieg˙ed li f’isem Kristu se jag˙ti ˙ajtu lill-poplu. Qal ukoll illi kliem l-Arçisqof Cremona fl-omelija, se jibqa’ mnaqqax f’qalbu.
Parti mir-rit tat-tqeg˙id tal-idejn, il-Kardinal Malti Prospero Grech iqieg˙ed idejh fuq ras l-Isqof Scicluna (Ritratti ta’ Photo City)
25.11.2012
A˙barijiet
03
Fenech jg˙id li Franco Debono acqua passata ma’ dawn id-deputati g˙ax g˙adu qieg˙ed jistrie˙ fuqhom. Franco Debono se jirrapporta lil Fenech lill-Ispeaker
Austin Gatt g˙adu fil-Kabinett
• Tkompli minn paŠna 1 Waqt il-programm tar-radju GË™andi Xi NgË™id fuq Radju Malta, il-Ministru Tonio Fenech Šie mistoqsi kif kien beË™siebu jsib bilanç fil-PN jekk jiŠi elett bË™ala Deputat Mexxej, u dan fid-dawl tal-fatt li hemm Ë™afna kunflitti interni. Fenech spjega li jekk iddemokrazija ma jkunx fiha lealtĂ , allura ma jkunx hemm governanza. Huwa kompla jgË™id li ddeçiâ„Śjoni li ttieË™det millEâ„Śekuttiv fil-konfront tad-deputati Franco Debono, Jeffrey Pullicino Orlando u Jesmond Mugliett jaqbel magË™ha. Skont Fenech, din iddeçiâ„Śjoni qiegË™da twassal ilmessaŠŠ li, minkejja li d-deputati gË™andhom dritt gË™al opinjonijiet konfliŠŠenti, madankollu s-siŠŠu li jokkupaw fil-Parlament m’huwiex tagË™hom imma tal-Partit. “In-nies gË™aâ„Śluk mhux gË™ax
int bravu jew gustuℌ, imma g˙ax tirrappreℌenta lill-Partit�, sa˙aq Fenech f’dik li dehret b˙ala referenza g˙al Debono. Huwa kompla jg˙id li l-PN ma setax imur lura minn din id-deçiℌjoni, g˙ax jaççetta lil Debono jkun qed jg˙id linnies biex ma jivvutawx g˙allPN, g˙ax b’Debono filParlament ma jistg˙ux joffru çertezza. Fenech donnu ried jimplika wkoll li l-programm elettorali ma kienx twettaq min˙abba d-diffikultajiet li n˙olqu minn dawn it-tliet deputati. Simon Busuttil ibiddel id-diska Sa kmieni dan ix-xahar Simon Busuttil kien qed jg˙id li, jekk kien hemm xi çans biex ilPartit Nazzjonalista jirrikonçilja ru˙u ma’ Franco Debono, dan iç-çans kellu jittie˙ed. Iℌda fl-intervista tal-biera˙ filg˙odu fuq Radju Malta,
Busuttil biddel id-diska. Lenfasi ta’ Busuttil gË™al rikonçiljazzjoni kienet speçifikament gË™an-Nazzjonalisti li aljenaw ruË™hom mill-PN. L-ewwel pont li jrid jinbena huwa mal-“eluf ta’ Nazzjonalisti li m’humiex se jivvutawâ€?. Dwar it-tieni pont, li jirrigwarda lil Franco Debono, Jeffrey Pullicino Orlando u Jesmond Mugliett, Busuttil saË™aq li meta wieË™ed jaqbeâ„Ś “il-linja l-Ë™amraâ€? gË™andu jerfa’ responsabbilitĂ . Fl-opinjoni tiegË™u dawn ittliet deputati qabâ„Śu din il-linja meta vvutaw kontra l-whip Nazz-jonalista. Busuttil sostna li huwa kien preâ„Śenti waqt id-deçiâ„Śjoni talEâ„Śekuttiv li ma tË™allix lit-tliet deputati jikkontestaw l-elezzjoni, u â„Śied jgË™id li hu vvota favur din id-deçiâ„Śjoni u gË™adu jâ„Śomm magË™ha. Madankollu huwa qal ukoll li l-PN xorta baqa’ jâ„Śomm pont ta’ komunikazzjoni
Intant, b’reazzjoni g˙al dak li qal Tonio Fenech dwar issiŠŠu Parlamentari, Franco Debono sa˙aq li fi stat totalitarju biss siŠŠu parlamentari jkun ta’ partit u mhux ta’ membru Parlamentari. G˙alhekk Debono qal li kien be˙siebu jirrapporta l-istqarrija ta’ Fenech lill-Ispeaker talKamra. Debono akkuℌa lil Fenech li lanqas biss jaf il-baℌiku talpolitika, u li n-nies ma kienetx se tivvota lill-PN g˙ax ma
ridetx iktar korruzzjoni. Huwa qal li meta hu u ℌℌewŠ deputati l-o˙ra ma t˙allewx jikkontestaw l-elezzjoni, il-PN mar iktar lura fissurvejs, u dan juri li dawn ittliet deputati m’humiex ilproblema tal-PN. Il-problema tal-PN, skont Debono, huma Tonio Fenech u Austin Gatt. Dwar Simon Busuttil Franco Debono qal biss li dan kien persuna ˙afna iktar moderata u bilançjata filkummenti tieg˙u. Franco Debono sostna li ma kienetx tag˙millu differenza min jil˙aq Deputat Mexxej bejn Fenech u Busuttil, g˙ax sakemm Austin Gatt kien g˙adu fil-kabinett, huwa kien se jivvota kontra ilBaŠit.
Ă›ewŠ sejbiet ta’ droga fil-Ë™abs Din il-gazzetta tinsab infurmata li fis-sigË™at li gË™addew, filFaçilitĂ Korrettiva ta’ Kordin kien hemm â„ŚewŠ sejbiet oË™ra tad-droga. L-ewwel kaâ„Ś se˙˙ is-Sibt gË™al Ë™abta tas-sagË™tejn u gË™oxrin ta’ wara nofsinhar meta wara tfittxijiet li saru fuq priŠunier li gË™andu fuq lerbgË™in sena u li qiegË™ed jiskonta sentenza relatata mattraffikar u pussess tad-droga. Is-sejba saret meta lpriŠunier daË™al lura l-Ë™abs wara li kien qed jagË™mel xi xogË™ol fit-taqsima tas‘Substance Abuse Therapeutic Unit’ (SATU) u minn tfittxijiet li saru fuqu mill-gwardjani,
nstab li kellu madwar Ë™ames grammi, ta’ raâ„Śa tal-kannabis. Id-droga nstabet moË™bija filË™wejjeŠ ta’ taË™t tiegË™u. Din ma kinitx l-unika sejba ta’ droga li saret fil-Ë™abs f’dawn l-a˙˙ar sigË™at. L-istess sorsi qalu li waqt tfittxijiet li saru fis-sigË™at li gË™addew fl-gË™elieqi ta’ quddiem il-Ë™abs, liema gË™elieqi jinË™admu mill-priŠunieri stess, instab pakkett tas-sigaretti li fih kien hemm moË™bija blokka tar-raâ„Śa tal-kannabis li kienet Šo borâ„Śa u li kien fiha madwar erba’ pulzieri. Il-pulizija mill-GË™assa ta’ RaË™al ĂŒdid qed jinvestigaw iâ„Śâ„ŚewŠ sejbiet.
Ć‚ -Ć‚ Ć‚/ ," - /,Ć‚6 " Ć‚ -Ć‚ Ć‚ Ć‚/ ,"
/ ," - /,Ć‚ /,Ć‚6 6 " " " "
" / - 7 / - 7
UP T O 65% OFF OFF ORIGINAL RA RATES TES TO
/ Â…i {I ՓLiĂ€Â?>˜` ÂœĂŒiÂ? "vviĂ€ /Â…i {I ՓLiĂ€Â?>˜` ÂœĂŒiÂ? "vviĂ€
â‚Ź39 9 399 STARTING STARTING FROM FROM
T HE BEST BEST HOTELS HOTELS IN IN LONDON LONDON THE HAVE H AVE NEVER NEVER BEEN BEEN SO SO AFFORDABLE. AFFORDABLE. / " , ‡ " "/ -- 9"1, Ƃ "/ -- 9"1, Ƃ
/ " , ‡ "
THE ROCS TRA TRAVEL VEL P PA ACK CKA AGE INCL UDES: ,iĂŒĂ•Ă€Â˜ yˆ}Â…ĂŒĂƒ œ˜ Ć‚ÂˆĂ€Â“>Â?ĂŒ>] ,iĂŒĂ•Ă€Â˜ yˆ}Â…ĂŒĂƒ œ˜ Ć‚ÂˆĂ€Â“>Â?ĂŒ>] PACKAGE INCLUDES: {I >VVœ““œ`>ĂŒÂˆÂœÂ˜ >ˆÂ?Ăž ˜}Â?ÂˆĂƒÂ… Ă•vviĂŒ Ă€ {I >VVœ““œ`>ĂŒÂˆÂœÂ˜ >ˆÂ?Ăž ˜}Â?ÂˆĂƒÂ… Ă•v viĂŒ Ă€i>ÂŽv>ĂƒĂŒ Âł viĂŒ Ă€ i>ÂŽv>ĂƒĂŒ Âł >Â?Â? ĂŒ>Ă?iĂƒ >˜` VÂ…>Ă€}iĂƒ {I >VVœ““œ`>ĂŒÂˆÂœÂ˜ >ˆÂ?Ăž ˜}Â?ÂˆĂƒÂ… Ă•vviĂŒ Ă€i>ÂŽv>ĂƒĂŒ Âł >Â?Â? ĂŒ>Ă?iĂƒ >˜` VÂ…>Ă€}iĂƒ
Call us on 2015 1515 or email tra travel@rocsgrp.com vel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com w ww.rocsholidays.com
7HUPV DQG F HUPV DQG FRQGLWLRQV DSSO\ 5DWH TXRWHG DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV QLJKWV VWDU D HG DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV QLJKWV VWDU D HG DUH SHU SHUVRQ DQG LQFOXGH 5HWXUQ ĆŽLJKWV QLJKWV VWDU DFFRPPRGDWLRQ 'DLO\ (QJOLVK %XĆŞHW %UHDNIDVW DQG DOO WD[ DLO\ (QJOLVK %XĆŞHW %UHDNIDVW DQG DOO WD[HV FKDUJHV $OO WKH DER $OO WKH DERYH RĆŞHUV DUH YDOLG VXEMHFW WR DYDLODELOLW\ 3ULFHV PLJKW YDU YDLODELOLW\ 3ULFHV PLJKW YDU\ ZLWKRXW QRWLFH )RU D IXOO OLVW RI WKH 5 RU D IXOO OLVW RI WKH 52&6 WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS Z RQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS ZZZ URFVJUS F RQGLWLRQV SOHDVH YLVLW WKH ZHE OLQN KWWS ZZ Z URFVJUS F URFVJUS FRP WUDYHO WHUPV DQG FRQGLWLRQV
04
25.11.2012
A˙barijiet
IS-SERVIZZ TAL-ARRIVA
Sena u tliet xhur wara…u kul˙add g˙adu jgerger Is-servizz tat-trasport pubbliku tal-Arriva issa ilu jopera f’pajjiΩna g˙al dawn l-a˙˙ar sena u tliet xhur. Sal-lum il-©urnata, minkejja li sar ftit progress, xorta wa˙da g˙adek tisma’ ˙afna tgergir dwar is-servizz li qed jing˙ata. Ir-riforma fit-trasport pubbliku kienet wa˙da mqallba, riΩultat ta’ mis-management u nuqqas ta’ ppjanar serju li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar wassal g˙al servizz mhux aççettabbli, tant li issa anki Transport Malta qieg˙da tammetti dan. KRISTA CARUANA tat ˙arsa lejn l-akbar kontroversji li ddominaw ir-riforma fit-trasport pubbliku kif ukoll is-servizz tal-karozzi talArriva. Fid-dokument Óidma tal-Gvern 2008-2013 ppubblikat millMinisteru t’Austin Gatt fl-2011, il-Ministru Austin Gatt fta˙ar dwar ir-riforma fit-trasport pubbliku. Dan id-dokument qal li l-g˙an ewlieni ta’ din irriforma kien: “to have a public transport service which is environmentally and financially sustainable, integrated and more planned to meet the needs of those using it.” F’Novembru tal-2010, ©ie ffirmat il-ftehim bejn Transport Malta u l-kumpannija Arriva li kienet intg˙aΩlet min˙abba li pproponiet l-aqwa offerta g˙al dan is-servizz. F’dawn iΩ-Ωminijiet niftakru fiΩ-Ωjara tal-Ministru Austin Gatt fiç-Çina, liema Ωjara kienet t˙allset minn flus il-poplu u li matulha Austin Gatt assista g˙at-tnedija tal-proçess biex ilkarozzi tal-linja tat-tip King Long jin©iebu miç-Çina g˙al Malta. Bil-pubbliçità kollha li saret fil-mezzi tax-xandir, l-aspettattiva dwar l-Arriva kienet kbira ˙afna. BiΩΩejjed niftakru fiddikjarazzjoni li kien g˙amel Austin Gatt fejn kien qal li blArriva “Ωmien il-buΩullotti issa g˙adda”. Minn dak iΩ-Ωmien issa g˙addew aktar minn sena u tliet xhur. Illum il-©urnata lopinjoni pubblika dwar lArriva g˙adha wa˙da pjuttost negattiva. Ta’ spiss tisma’ kummenti b˙al “kemm konna a˙jar meta konna ag˙ar”, jew inkella “kemm kienu aktar effiçjenti lkarozzi l-antiki”. Id-diΩappunt tal-pubbliku huwa riΩultat tal-fatt li g˙allkuntrarju ta’ dak li kienu wieg˙du Austin Gatt u sie˙bu Manwel Delia, is-servizz talArriva mhux biss ma offriex aktar kumdità u effiçjenza, talli tefag˙na g˙exieren ta’ snin lura. Il-Gvern kien wieg˙ed li sservizz il-©did kellu jkun ferm aktar serju minn dak antik, speçjalment fejn jid˙lu l-˙inijiet ta’ stennija fuq l-istej©is. IΩda jidher li din il-weg˙da mhux talli ma mmaterjalizzatx, talli ˙afna nies huma tal-fehma li sservizz mar mill-˙aΩin g˙allag˙ar. Kemm-il darba nisimg˙u esperjenzi ta’ nies li waslu
tard g˙ax-xog˙ol jew inkella tilfu xi appuntament importanti min˙abba li l-Arriva ma kinitx fil-˙in. Il-Gvern kien wieg˙ed ukoll li kellu jintroduçi sistema ta’ informazzjoni permezz ta’ messa©©i fuq il-mowbajl dwar is-servizzi tal-Arriva. Sal-lum, sena u tliet xhur wara li bdiet topera, dan is-servizz g˙adu ma da˙alx fis-se˙˙. Ma ©ietx onorata lanqas ilwieg˙da li l-karozzi tal-Arriva kellhom ikunu kollha ©odda. Xi karozzi li n©iebu minn barra mhumiex kollha Euro 5 u g˙alhekk mhux veru li qed jitfg˙u inqas emissjonijiet flarja. Dan apparti li l- bendy buses, li ta’ spiss ikunu protagonisti fl-inçidenti tat-traffiku fit-toroq tag˙na, ukoll spiççajna biex twikkejna bihom a˙na g˙ax is-Sindku ta’ Londra ma ridhomx iduru fit-toroq tal-kapitali IngliΩa.
Kiri tal-Bar
Çentru Laburista tal-Gudja Il-Kumitat taç-Çentru Laburista tal-Gudja qieg˙ed jilqa’ applikazzjonijiet g˙al kiri tal-bar taç-Çentru. L-applikazzjonijiet jin©abru miç-Çentru stess ming˙and xi membru tal-Kumitat mis-Sibt 17 ta’ Novembru u jag˙lqu l-Erbg˙a 28 ta’ Novembru fis-7.00pm. Il-Kumitat jirriΩerva d-dritt li jirrifjuta kull offerta, anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa. G˙al aktar informazzjoni çempel 7931 2702.
Ûew© weg˙di o˙ra li ma twettqux kienu li jonqsu s-sussidji, kif ukoll dwar l-uΩu talPark & Ride, li minkejja li kellu ji©i ffinanzjat mis-sistema tasCVA, issa sar bil-˙las bil-konsegwenza li ˙afna nies ma baqg˙ux jag˙mlu uΩu minnu. Tibdil fir-rotot u ˙las ta’ penali Ir-riforma fit-trasport pubbliku kienet wa˙da li saret ming˙ajr pjanar serju. Dan kien ikkonfermat l-aktar mit-tbaΩwir li kien hawn u, sa çertu punt, g˙ad hawn fejn jid˙lu r-rotot. Óafna mir-rotot ©odda talArriva mhux biss kienu qed jie˙du fit-tul, iΩda kienu qed i˙allu barra sa˙ansitra lokalitajiet s˙a˙, bil-konsegwenza li ˙afna nies g˙al diversi xhur kienu qed ji©u mça˙˙da minn dan is-servizz. Óafna kunsilli lokali kienu lmentaw li Transport Malta qabdet u fasslet ir-rotot ming˙ajr ma kkonsultat mag˙hom, bil-konsegwenza li rriΩultat a˙˙ari kien fjask totali. Min˙abba t-tbaΩwir li sar firrotot, kawΩa tan-nuqqas ta’ professjonalità u d-dilettantiΩmu ta’ nies b˙al Manwel Delia, il-Gvern spiçça biex da˙al fi spejjeΩ Ωejda, fost l-o˙rajn b˙alma kien ©ara fil-kaΩ ta’ Triq Bisazza f’Tas-Sliema fejn skont ir-rotot li kienu ©ew iddisinjati fil-bidu, il-karozzi tal-linja kellhom jg˙addu minn din it-triq, imbag˙ad, meta sar
mag˙ruf li din it-triq se ssir Ωona pedonali, il-Gvern kien kostrett i˙allas penali lill-Arriva talli kien biddel ir-rotot u ˙oloq dan l-inkonvenjent. Sadanittant, kmieni dan ixxahar, l-Arriva u Tranport Malta ˙abbru diversi bidliet firrotot u dan wara mijiet jekk mhux eluf ta’ lmenti li kienu qed jirçievu kuljum ming˙and il-pubbliku u anke l-kunsilli lokali. Dan kien eΩempju ie˙or çar ta’ kemm Transport Malta tag˙mel l-affarijiet minn saqajha u mhux minn mo˙˙ha. Twissijiet u deadlines Minkejja li l-Gvern sa ftit Ωmien ilu kien ˙are© jifta˙ar dwar irriΩultat ta’ st˙arri© pubbliku li wera li aktar minn 70% huma kuntenti bis-servizz tal-Arriva, fit-18 ta’ Novembru li g˙adda, Transport Malta ddikjarat li sservizz tal-Arriva huwa “inaççettabbli” g˙ax baqa’ ma tjiebx. Transport Malta sa˙ansitra qalet li jekk l-Arriva mhux se ttejjeb is-servizz tag˙ha, lesta li ter©a’ to˙ro© fit-toroq il-karozzi tal-linja l-antiki. Staqsiet ukoll kemm is-servizz tal-Arriva g˙adu sostenibbli, ladarba din il-kumpannija qed tispiçça tiffaççja ammont kbir ta’ multi, fosthom min˙abba n-nuqqas ta’ puntwalità. It-twissija ta’ Transport Malta fil-konfront tal-Arriva waslet ftit ©img˙at qabel ikollna elezzjoni
©enerali u dan min˙abba li lGvern ta’ GonziPN jaf li tilef ˙afna punti politiçi min˙abba r-riforma fis-servizz tat-trasport pubbliku. Inçidenti fit-toroq Fis-sena u tliet xhur kemm ilhom f’pajjiΩna, il-karozzi talArriva kienu involuti f’mijiet ta’ inçidenti. U˙ud minnhom kienu minuri minkejja li xorta wa˙da ˙olqu kon©estjoni tattraffiku, filwaqt li o˙rajn kienu aktar serji. Dawn l-inçidenti kienu jinkludu karozzi weqfin f’nofs tattriq; karozzi, l-aktar bendy buses li je˙lu u ma jkunux jistg˙u jg˙addu mit-toroq; jew karozzi li ja˙btu ma’ xi vetturi o˙ra. IΩda Ωgur li l-akbar inçident li s’issa kienu involuti fihom ilkarozzi tal-Arriva kien dak li se˙˙ f’Ottubru li g˙adda meta se˙˙et ˙abta bejn tliet karozzi tal-Arriva u wa˙da minnhom baqg˙et die˙la f’Bieb il-Bombi. KawΩa ta’ din il-˙abta, madwar 16-il passi©©ier sofrew minn diversi ©rie˙i. Dan l-inçident qajjem domandi kbar mhux biss dwar is-sigurtà ta’ dawn il-karozzi, iΩda wkoll dwar it-tyres tag˙hom li ntqal li mhumiex adattati g˙attoroq Maltin kif ukoll dwar labbiltajiet tax-xufiera tal-Arriva, li ˙afna minnhom qed jintefg˙u jsuqu fit-toroq ming˙ajr ma jkollhom ta˙ri© adegwat.
25.11.2012
Intervista
05
SENTEJN MILL-MEWT TAÛ-ÛAGÓÛUGHA YANA XERRI
“Ìiet tg˙annaqni ftit qabel ma mietet” Charles Xerri Nhar it-Tlieta 27 ta’ Novembru ja˙bat sentejn mill-inçident ikrah fi Triq il-Kosta f’Ba˙ar iç-Çag˙aq li fih kienet tilfet ˙ajjitha Yana Xerri, Ωag˙Ωug˙a ta’ 18-il sena. Dakinhar, il-karozza fejn Yana kienet passi©©iera, tilfet il-kontroll bil-konsegwenza li ˙abtet ma’ tabella u baqg˙et nieΩla madwar sular g˙al isfel ©ol-˙axix. Yana kienet ©iet iççertifikata mejta fuq il-post. F’g˙eluq is-sentejn minn dan l-inçident, RITIANNE AGIUS iltaqg˙et ma’ CHARLES XERRI, missier Yana. Charles tkellem dwar dak li g˙adda minnu meta sar jaf bil-mewt ta’ bintu, kif ukoll dwar il-konsegwenzi permanenti li tra©edja b˙al din kapaçi t˙alli fuq il-qraba tal-vittma.
Dakinhar tal-inçident kien jinsab l-Ingilterra L-inçident kien se˙˙ fis-sig˙at bikrin tas-Sibt, 27 ta’ Novembru 2010. Charles jispjega li dakinhar kien jinsab l-Ingilterra peress li kien qed jag˙mel kors ta’ ta˙ri© g˙all-uffiçjali tas-sigurtà. Suppost li Yana kellha ssiefer mieg˙u, u fil-fatt kienet anki ˙adet ©img˙a frank mixxog˙ol, iΩda b’xorti ˙aΩina inqalg˙u xi affarijiet u ma la˙qitx telg˙et mieg˙u. Wie˙ed ma jistax ma ja˙sibx kif kieku Yana kienet ma’ missierha l-Ingilterra b˙alma kien ippjanat, illum probabbli li kienet tkun g˙adha ˙ajja. Mistoqsi kif sar jaf bit-tra©edja li ˙asdet il-˙ajja ta’ bintu, Charles jg˙id li kmieni s-Sibt filg˙odu beda jçemplilha, iΩda ˙add ma beda jirrispondi. Ftit iktar tard matul il-jum daqqlu t-telefown u dak il-˙in ˙aseb li kienet qed iççempillu Yana. IΩda minflok kellmitu lmara ta’ ˙uh, u qaltlu li Yana kienet we©©g˙et. Peress li ˙ass li ma kinux qalulu l-istorja kollha, Charles jg˙id li çempel minnufih lit-tifla l-kbira tieg˙u, li dak il-˙in kienet tinsab ta˙t xokk. “Bdiet tolfoq u tonfo˙ u bilkemm setg˙et tkellimni, iΩda bdejt nismag˙ha tg˙id li Yana kienet mietet. Hemmhekk indunajt li kont tlift lil binti,” jirrakkonta Charles. “Óassejtni ˙a ni©©ennen. Qatt ma kont nobsorha f’mitt sena.” Spiçça l-isptar b’attakk tal-©ebla Meta wasal Malta u mar id-dar, Charles jg˙id li baqa’ sejjer filkamra tag˙ha, b˙al donnu beda jittama li jsibha hemm. “Meta sibt il-kamra vojta qisu
Ωew© inçidenti koroh f’dik ittriq, fejn darba minnhom ilvann tieg˙u spiçça sa˙ansitra maqsum min-nofs. Ix-xahar i©iblu d-dwejjaq g˙ax ifakkarni wkoll fi wliedu tewmin, fejn wie˙ed minnhom kien miet meta kien g˙adu tarbija fil-5 ta’ Novembru. Tal-familja jibqg˙u j©orru l-konsegwenzi sal-qabar
waqa’ kollox fuqi. Tlabthom je˙duni l-isptar biex naraha, iΩda ma ridunix immur,” jirrakkonta Charles. IΩda bissewwa jew bid-dnewwa Charles xorta spiçça mar l-isptar, u dan peress li beda j˙ossu ma jifla˙x ˙afna u kellu ji©i rikoverat. “Bl-inkwiet bdejt in˙ossni ma nifla˙x u bdiet tu©ani ˙afna Ωaqqi. Spiççaw ˙aduni l-klinika tal-Mosta u minn hemm bag˙tuni l-isptar. Kelli attakk tal-©ebla.” Charles jg˙id kif bilkemm seta’ jemmen li hu kien jinsab wiççu ’l fuq fuq stretcher jing˙ata l-kura, meta bintu kienet tinsab fl-istess post u flistess poΩizzjoni, imma bla ˙ajja. Meta beda j˙ossu a˙jar,
Charles jg˙id li mar fil-kamra mortwarja biex jara lil bintu. Jinsab konvint li kellha g˙ajnejha miftu˙in, u jg˙id li jiftakar kif beda ja˙seb li suppost g˙ajnejha kellhom ikunu mag˙luqin. “Dak il-˙in qbadtha u g˙annaqtha mieg˙i, u x˙in er©ajt ˙arsit lejha g˙ajnejha kienu ng˙alqu. Ma kontx wa˙di dak il-˙in, u kul˙add baqa’ skantat. Donnha bdiet tistennieni ni©i biex tkun tista’ tistrie˙,” qal Charles. Kienet ambizzjuΩa, xtaqet issir mani©er Meta jiddeskrivi lil Yana, Charles jg˙id li kienet tfajla ferri˙ija ˙afna, u li kul˙add kien i˙obbha. Kienet ukoll
ambizzjuΩa, u x-xewqa tag˙ha kienet li til˙aq mani©er. Fil-fatt kienet tistinka ˙afna fil-lukanda li kienet ta˙dem fiha, u kienet dejjem tara kif tag˙mel biex titg˙allem iktar u tavvanza lpoΩizzjoni tag˙ha. Charles jiftakar li qabel siefer, ji©ifieri ftit jiem qabel l-inçident li fih tilfet ˙ajjitha, Yana kienet ©iet tg˙annqu u tbusu. “A˙na m’a˙niex tip ta’ nies li nuru lemozzjonijiet tag˙na bittg˙anniq, u fil-fatt lanqas niftakar lil Yana tg˙annaqni jew tbusni. Illum niftakar biss ilbewsa li tatni dakinhar. Donnha kienet taf!” jistqarr Charles. Charles jg˙id li t-triq u xxahar li mietet fihom Yana j©ibulu ˙afna memorji koroh. Dan g˙aliex hu kien di©à kellu
It-tielet fost erba’ a˙wa bniet, Yana ˙alliet warajha ˙afna qraba mwe©©a’ bit-telfa tag˙ha. Charles jg˙id li bintu l-kbira ˙adet il-mewt ta’ Yana bi kbira ˙afna, tant li spiççat issofri minn dipressjoni qawwija li ta’ 30 sena lanqas t˙alliha to˙ro© mid-dar. It-tfal ta’ o˙tha wkoll ˙aduha bi kbira ˙afna u dejjem jistaqsu g˙aliha. Charles jg˙id li din it-tra©edja tefg˙et lura anki lilu. Il-˙in kollu mo˙˙u fiha; jismag˙ha tg˙ajjatlu u jist˙ajjilha die˙la mill-bieb ta’ barra minn ˙in g˙al ˙in. G˙amel Ωmien anki kien imur biex iqajjimha filg˙odu, b˙alma kien jag˙mel dejjem. Wara dak li ©ara lil Yana, Charles jg˙id li beda jiffissa fuq it-tifla Ω-Ωg˙ira. “Il-˙in kollu mo˙˙ni fiha, inçemplilha u nistaqsiha fejn qieg˙da,” jg˙id Charles. Charles jappella liΩ-Ωg˙aΩag˙ biex joqog˙du attenti kif isuqu, u biex qatt ma jixorbu meta jkunu se jsuqu. “Anki ddewmien sas-sig˙at bikrin ta’ filg˙odu huwa Ωejjed, g˙ax i˙alli lill-©enituri mqajmin jinkwetaw.” Charles jg˙id li tra©edja b˙al din t˙alli konsegwenzi koroh fuq il-©enituri u l-qraba, konsegwenzi li ©ieli jispiççaw biex ikissru anki l-familja u li jridu jibqg˙u j©orru sal-qabar.
25.11.2012
A˙barijiet
07
asbestos fl-uffiçini tal-mççaa
Jason aZZoPaRDi JiÇÓaD il-PeRiKlu tal-asbestos Kemm-il darba nisimg˙u dwar il-periklu serju li jikka©una lil sa˙˙et il-bniedem il-materjal talasbestos. Meta bniedem idum g˙al çertu tul ta’ Ωmien f’ambjent fejn hemm l-asbestos, ikun qieg˙ed jirriskja li jimrad b’mard serju b˙alma huwa l-kançer fil-pulmun. Tant huwa materjal perikoluΩ g˙as-sa˙˙a li lUnjoni Ewropea tipprojbixxi l-uΩu tal-asbestos. F’pajjiΩna, dan it-tip ta’ materjal g˙adna nsibuh f’xi postijiet ’l hemm u ’l hawn. Fost il-postijiet fejn hemm preΩenza tal-asbestos hemm l-uffiçini talAwtorità Maltija tal-Kompetizzjoni u l-Affarijiet talKonsumatur (MCCAA) fil-Blata l-Bajda u li fihom ja˙dmu diversi ˙addiema. Il-preΩenza tal-asbestos ilha ˙afna tinkwieta lill-impjegati li ja˙dmu f’dawn l-uffiçini u dwar dan kienu anke saru studji u testijiet professjonali biex ikun stabbilit jekk l-asbestos li hemm huwiex ta’ periklu g˙as-sa˙˙a tal-˙addiema. Kien proprju fl-20 ta’ Settembru li g˙adda li l-espert li tqabbad biex jag˙mel ir-rapport, Richard Cortis, ammetta li s-saqaf tal-asbestos huwa deterjorat u li kull test li jista’ jsir fuqu, b˙al dak li sar, ji©ifieri talTWA (Time Weighted Average), jista’ jirrifletti biss issitwazzjoni tas-saqaf f’dak il-mument partikolari u g˙alhekk ladarba qabad jiddeterjora dan is-saqaf ikun affetwat negattivament, speçjalment minn elementi b˙ar-ri˙ u l-maltemp. Dawn l-elementi b˙ar-ri˙ iΩidu bla ebda kontroll ilpartiçelli li jiddistakkaw ru˙hom mis-saqaf u li jispiççaw ini©©su l-arja b’periklu kbir g˙an-nies li jkunu f’dak l-ambjent partikolari g˙al tul ta’ ˙in. L-espert qal ukoll li s-saqaf inkwistjoni tant huwa ddeterjorat li jinsab miΩmum biss minn boltijiet mikulin bis-sadid, u g˙alhekk il-˙sara mistennija tkompli tinfirex. Ûied jg˙id li fiç-çirkostanzi preΩenti, l-a˙jar soluzzjoni hija li jinqala’ s-saqaf u jsir wie˙ed ©did sabiex jitne˙˙a kull periklu minn fuq il-˙addiema,
g˙alkemm m’hemm ebda li©i li tista’ tobbliga li s-sid tal-post biex jag˙mel dan. IΩda minkejja dawn il-fatti, skont il-Ministru Jason Azzopardi, l-asbestos li qieg˙ed imiss mal-uffiçini talMCCAA, mhuwa tal-ebda periklu g˙all-˙addiema ta’ din l-Awtorità. Il-kaΩ dwar il-periklu li qed ja˙dmu fih il-˙addiema tal-MCCAA, tqajjem fil-jiem li g˙addew mid-Deputat Laburista Helena Dalli li f’kummenti ma’ din ilgazzetta qalet li dan il-Gvern i˙obb jid˙ol f’kontroversji bla bΩonn u b˙al donnu sar jie˙u gost jispara g˙al saqajh. Dalli qalet li minkejja s-sewwa mag˙ruf, Jason Azzopardi injora dak li qal l-espert waqt illaqg˙a mal-˙addiema tal-MCCAA u minflok qabad u spara dikjarazzjoni fejn mhux biss mera dak li qal l-
espert, talli sostna li l-periklu huwa Ωero. Helena Dalli qalet li g˙ad mhux mag˙ruf g˙al liema ra©uni, kemm il-Minstru Azzopardi kif ukoll içChairman, qeg˙din jinsistu li ma jordnawx lis-sid talpost li huma krew g˙as-somma fenominali ta’ 318,000 ewro fis-sena, biex jaqla’ s-saqaf, skont ilproçeduri adattati u minn nies profesjonisti, sabiex b’hekk l-impjegati tal-MCCAA Ωgur li ma jkunu f’ebda riskju. Helena Dalli temmet tg˙id li jekk il-Ministru Azzopardi u ç-Chairman tal-Awtorità jisimg˙u dak li qal Richard Cortis, jindunaw li t-tne˙˙ija tas-saqaf tkun l-a˙jar soluzzjoni fiç-çirkostanzi preΩenti u la˙jar ˙a©a li tista’ ssir biex tkun salvagwardjata sa˙˙et il-˙addiema.
tPeJJiPX GÓal saÓÓteK u GÓal l-istRina B˙alissa g˙addejja kampanja blisem ta’ ‘Tpejjipx g˙al Sa˙˙tek u g˙all-Istrina’. Din il-kampanja g˙andha Ωew© g˙anijiet importanti: l-ewwel li tg˙in lin-nies inaqqsu jew sa˙ansitra jieqfu mill-vizzju tat-tipjip u t-tieni li jin©abru fondi g˙all-Malta Community Chest Fund. Il-mo˙˙ wara din il-kampanja huwa l-preΩentatur u l-producer ta’ ONE, Rennie Vella. F’kummenti ma’ din il-gazzetta, Rennie Vella spjega li ta’ kull sena huwa j˙obb jg˙in lil xi entità partikolari billi l-ewwel jo˙loq kuxjenza u wara jag˙mel sensiela ta’ promozzjonijiet. “Is-sena l-o˙ra bdejt kampanja, li g˙adha sejra s’issa, biex dak li jkun jag˙ti d-demm regolarment u li jidher qed ta˙dem ukoll. Kul˙add jaf kemm huma importanti d-donazzjonijiet taddemm u d-domanda li dejjem tiΩdied. Illum inkompli n˙e©©e© lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta biex isiru donaturi regolari taddemm.”
Vella kompla jg˙id li dik ma kinitx l-ewwel kampanja li g˙amel fuq baΩi personali hekk kif ftit tas-snin ilu kien organizza wkoll mixja g˙all-Action for Breast Cancer Foundation u li permezz tag˙ha pprova jo˙loq kuxjenza g˙all-bΩonn tal-mediçina Herceptin u biex ikun hawn aktar g˙ajnuna mill-Gvern g˙allpazjenti tal-kançer tas-sider g˙ax il-kura tiswa ˙afna flus. “Din is-sena nixtieq no˙loq kuxjenza fuq il-˙sara kbira li jag˙mlu s-sigaretti, g˙alhekk permezz tal-programm tieg˙i Healthy Living, flimkien ma’ ONE Productions u l-gazzetta KullÓadd u bil-permess ©entili tal-Malta Community Chest Fund, bdejt din il-kampanja. Meta bdejt na˙seb lil min nista’ ng˙in din is-sena, ma stajtx ma na˙sibx fil-Malta Community Chest Fund, li permezz tieg˙u jgawdu ˙afna nies,” kompla jg˙id Rennie Vella. Rennie qal li fil-programm Healthy Living, li issa ilu
g˙addej g˙al diversi snin, iltaqa’ ma’ ˙afna speçjalisti f’oqsma differenti, li g˙enuh jirrealizza limportanza li wie˙ed mhux biss jiekol tajjeb u jag˙mel l-eΩerçizzju fiΩiku, imma jevita affarijiet li jag˙mlu ˙sara lis-sa˙˙a, ewlenin fosthom it-tipjip. “Din il-kampanja sejja˙nielha, ‘Tpejjipx g˙al Sa˙˙tek u g˙allIstrina’, g˙ax qeg˙din nitolbu lil dawk kollha li jpejpu biex jieqfu jpejpu u l-flus li s-soltu jonfqu fis-sigaretti jag˙tuhom donazjoni g˙al L-Istrina,” spjega Rennie. G˙al dan il-g˙an, fl-entratura tal-Kumpless ONE, fil-Marsa, wie˙ed jista’ jsib kaxxa, b’‘LIstrina’ miktuba fuqha, fejn jistg˙u jintefg˙u d-donazzjonijiet. Vella temm jg˙id li permezz ta’ din il-kampanja, ‘Tpejjipx g˙al Sa˙˙tek u g˙al L-Istrina’, qieg˙ed isir ˙afna u ˙afna ©id, g˙aliex minbarra li wie˙ed ikun qed jag˙mel ˙afna ©id g˙al sa˙˙tu, ikun qed jg˙in ˙afna nies fil-bΩonn.
08
25.11.2012
AnaliΩi
Sav. Onar Ola
Il-PBS ja˙bi l-˙idma tal-erba’ MEPs Laburisti Kienu mill-aktar evidenti l-isforzi li g˙amel il-PBS fla˙˙ar ©ranet biex ja˙bi x-xog˙ol kbir li wettqu lMembri Parlamentari Ewropej Laburisti biex fl-interess nazzjonali jin˙atar Tonio Borg b˙ala Kummissarju Ewropew. Kull min huwa mid˙la tal-Parlament Ewropew jaf li ma kien xejn diffiçli g˙aΩ-Ωew© Deputati Parlamentari Ewropej Nazzjonalisti, Simon Busuttil u David Casa, biex jikkonvinçu lil s˙abhom fil-Partit Popolari Ewropew u l-Partiti Konservattivi biex jivvutaw favur Tonio Borg. Id-diffikultà kienet fuq in-na˙a tal-Grupp tasSoçjalisti u Demokratiçi g˙aliex hawnhekk, l-erba’ deputati Laburisti Ewropej, riedu ja˙dmu bi s˙i˙ biex jikkonvinçu lil g˙add kbir ta’ deputati Soçjalisti biex jivvutaw g˙al Borg li huwa mag˙ruf ghall-ideat konservattivi tieg˙u. Fil-fatt huwa meqjus li l-˙idma tal-MEPs wasslet biex madwar 50 deputat Soçjalista vvutaw favur in-nomina ta’ Tonio Borg. Dawn il-voti kienu kruçjali biex Tonio Borg g˙adda mill-eΩami tal-Parlament Ewropew. IΩda l-PBS g˙amel minn kollox biex dan ix-xog˙ol ja˙bih f’kull programm ta’ grajjiet kurrenti u bullettin tal-ahbarijiet li kellu din il-gimg˙a. Kellna lil Norman Vella tal-Where’s Everybody fil-programm tieg˙u TVHemm jitqanΩah kemm jifla˙ biex ipo©©i l-kliem f’˙alq Luciano Busuttil dwar dak li stqarr mill-bidu nett il-PL li n-nomina ta’ Tonio Borg kienet wa˙da
Mod ie˙or kif ipo©©u lill-PL fi Ωvanta©© Il-Partit Laburista qieg˙ed ikun Ωvanta©©jat mhux biss fir-ruxmata features propagandistiçi li qed ifaqqsu kuljum fil-bullettini tal-a˙barijiet tal-PBS, imma anke fl-g˙aΩla tas-su©©etti g˙ad-dibattiti li jixxandru ta’ kuljum u anke fl-g˙aΩla ta’ kif dawn issu©©etti ji©u ttrattati. Dan l-a˙˙ar qeg˙din jinqdew b’tattika ©dida biex ipo©©u lill-Partit Laburista fi Ωvanta©© g˙aliex qeg˙din jaraw li arralhom il-˙sieb li tant ixebbg˙u lill-Partit Laburista li dan seta’ jiddeçiedi li jib-bojkottja lixxandir nazzjonali kif ©ieli ©ara fl-img˙oddi. Min˙abba li g˙al kull programm li jittella’ l-PL qieg˙ed ikun preΩenti, raw kif g˙amlu biex barra li jkun hemm rapp-reΩentant mill-partit l-kbar, i©ibu wkoll fl- istudio xi membru ta’ xi awtorità governattiva, jew agenzija tal-gvern biex taparsi jag˙tu lfehmiet indipendenti tag˙hom dwar issu©©ett. Dan il-metodu ntuΩa bl-aktar mod sfaççat fil-programm ta’ Pierre Portelli Close-up nhar it-Tnejn li ghadda meta, barra Tonio Fenech u Konrad Mizzi, kien hemm ukoll is-suppost regolatur indipendenti tarRizorsi, is-Sur Rizzo li kontinwament serva b˙ala forçina tal-Ministru Tonio Fenech kull fejn dan sab dahru mal-˙ajt biex jipprova jwie©eb g˙all-kritika ta’ Konrad Mizzi. B’difiΩa çara g˙all-kritika li kontinwament issir lill-Gvern, Rizzo sa˙ansitra ˙are© imeri s-sewwa mag˙ruf minn kul˙add li Malta tinsab tassew lura fil-mira tag˙ha li jkollha ener©ija minn sorsi alternattivi. Mela fi programm b˙al Close-up, il-kelliem li kien qieg˙ed jirrappreΩenta lill-PL, mhux biss kellu jikkonfronta l-kelliem talPartit Nazzjonalista, iΩda kellu kontrih ukoll lill-preΩentatur tal-programm Pierre Portelli u lir-regolatur, taparsi indipendenti, tal-Gvern! Dak bilanç!
aktar ikrah. Portelli ˙alla lil Simon Busuttil jippontifika li, li kieku Tonio Borg ma jg˙addix mill-Parlament Ewropew, kien ikun tort tas-Soçjalisti. Fil-bullettini tal-a˙barijiet imxew bl-istess tattika. IlKamra tal-A˙barijiet ta’ Natalino Fenech nef˙et kemm fel˙et il-canvassing li g˙amlu Simon Busuttil u David Casa favur Tonio Borg u l-˙idma tal-MEPs Maltin issemmiet ftit li xejn. Wara li t˙abbar ir-riΩultat tal-votazzjoni, lanqas kellhom id-diçenza jxandru r-ringrazzjament li Tonio Borg g˙amel lill-MEPs Laburisti g˙all-˙idma li wettqu biex huwa kiseb l-appo©© ta’ biΩΩejjed deputati Soçjalisti ˙alli jg˙addi minn dan l-g˙arbiel fin talParlament Ewropew. Iççensuraw lil Fenech Adami
problematika g˙all-a˙˙ar. Norman Vella u s˙abu riedu jag˙tu l-impressjoni li lMEPs Laburisti Ewropej Maltin ma rnexxilhomx jipperswadu deputati Soçjalisti o˙ra jivvutaw favur Tonio Borg. Kellna mbaghad il-programm l-ie˙or TVAM fejn Pierre Portelli g˙amel minn kollox biex fil-kwistjoni kollha ta’ Tonio Borg ipo©©i lis-Soçjalisti Ewropej u mag˙hom lid-deputati Laburisti Maltin f’dawl mill-
Tal-PBS sa˙ansitra waslu biex iççensuraw dak li Eddie Fenech Adami, f’kumment li ta lil portal tala˙barijiet lokali, stqarr li huwa ma kienx jiffirma ddokument li ntalab jiffirma Tonio Borg. Kull meta fl-img˙oddi tkellem Fenech Adami, speçjalment dwar ir-ribelljoni fil-grupp parlamentari Nazzjonalista, dejjem ikkwotawh anke jekk ikun tkellem ma’ xi ©urnal u mhux mal-PBS. Imma din id-darba, g˙ax Fenech Adami stqarr xi ˙a©a li lill-klikka ta’ GonziPN setg˙et tpo©©ihom f’xi dell ikrah, iççensurawh kompletament.
Jonfqu l-eluf biex jonf˙u l-ftu˙ tal-pjazzetta fil-Belt G˙all-ftu˙ ta’ biçça pjazza fil-Belt fil-post sa fejn ftit ilu kien hemm l-G˙assa tal-Belt, il-PBS ˙asbu biex sa˙ansitra jag˙mlu link diretta waqt l-a˙barijiet tat-tmienja ta’ filg˙axija biex jintervistaw live lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi. Dawn id-dehriet spissi live ta’ Gonzi fl-a˙barijiet tal-PBS huma intiΩi biss biex jippruvaw itellg˙u xi ftit il-kredibbiltà ta’ Gonzi li tinsab fil-qiegh nett. Il-kollegament dirett waqt din ic-cerimonja fil-bullettin tala˙barijiet ma kien xejn g˙ajr sforz imqanza˙ ie˙or biex GonziPN iwassal fi djar il-Maltin aktar propaganda dwar il-
pro©ett ta’ Renzo Piano g˙ad-da˙la ta’ Bieb il-Belt, il-parlament il-©did u t-teatru bla saqaf. Il-propaganda hija intiΩa biex tikkalma xi ftit ir-rabja li g˙andhom is-sidien tal-˙wienet fil-Belt g˙an-nuqqas kbir ta’ kummerç li kellhom fl-a˙˙ar snin minn meta beda x-xog˙ol fuq dan il-pro©ett. Fl-a˙˙ar statistika li n©abret dwar ix-xejriet kummerçjali f’Malta, intwera biç-çar li l-Belt Valletta m’g˙adhiex fl-ewwel post tal-kummerç, iΩda issa hemm Tas-Sliema.
Tonio Fenech jivvinta kif ˙a jidher fuq il-PBS Aktar ma toqrob l-elezzjoni ta’ Viçi Kap tal-PN, aktar qeg˙din naraw lill-PBS jintuΩa bla skruplu fil-kampanja g˙al din il-˙atra parti©©jana. Qeg˙din jinbtu l-okkaΩjonijiet fejn iΩ-Ωew© kontestanti g˙al din il-kariga qeg˙din jew ji©u mistiedna direttament mill-istazzjon nazzjonali jew jivvintaw huma kif ˙a jidhru. Il-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech, min˙abba l-kariga importanti tieg˙u filKabinett, g˙andu l-opportunità li jivvinta aktar kif se jidher fuq ix-xandir ˙alli jkompli jkabbar il-vanta©© li tawh s˙abu s-seba’ ministri tal-Kabinett li ffirmawlu n-nomina tieg˙u g˙all-˙atra ta’ Viçi Kap. Din il-©img˙a, eΩattament nhar lErbg˙a li g˙adda, attenda g˙al attività li kienet purament wa˙da li taqa’ ta˙t
il-Ministeru tal-Edukazzjoni, biex sempliçiment ©ie jidher fl-a˙barijiet. IlMinistru tal-Edukazzjoni Ωaret skola g˙al studenti Ωg˙aΩag˙ li jkunu waqg˙u lura fl-istudji tag˙hom u l-PBS ˙adu l-opportunità biex xandru feature mimli propaganda dwar is-servizzi offruti f’din l-iskola. B˙al Pilatu fil-Kredu, g˙al din iΩ-Ωjara nda˙al il-Ministru Tonio Fenech li ntwera fl-a˙barijiet idur mal-Ministru Cristina fil-klassi ta’ dawn it-tfal. Fenech suppost li tg˙idx kemm huwa m˙abbat bil-preparazzjoni tal-Ba©it, imma mbasta jidher g˙all-propaganda personali tieg˙u. Fl-a˙˙ar jiem ukoll, il-Ministru Fenech ivvinta konferenza tal-a˙barijiet biex jikkritika l-poΩizzjoni li qed jie˙u l-PL dwar il-futur tal-ener©ija fil-pajjiΩ.
Fenech, fil-konferenza tal-a˙barijiet, infexx f’tg˙ajjir kontra l-kandidat Laburista Konrad Mizzi u l-politika talPL minghajr ma ça˙ad xejn mill-akkuΩa tal-Partit Laburista li l-l-PN qieg˙ed ja˙seb biex jekk jerga’ jirba˙ il-gvern, jer©a’ jg˙olli t-tariffi tad-dawl u l-ilma.
Tal-PBS ixandru biss dak li jdoqq g˙al widnejn il-Gvern Anke minn studju dwar il-kompetittività ta’ pajjiΩna b˙al dak li t˙ejja mill-kumpannija tal-awdituri Ernst & Young, tal-Kamra tal-A˙barijiet ta’ Natalino Fenech riedu jaraw kif idawruh f’biçça propaganda r˙isa g˙al GonziPN billi jonf˙u biss l-aspetti poΩittivi ta’ dan l-istudju u kwaΩi injoraw it-twissijiet li fih l-istess rapport dwar kif qieg˙da titnaqqas il-kompetittività ta’ Malta. L-g˙an kollu tas-servizz tal-a˙barijiet li xxandar dwar dan ir-rapport kien li jippruvaw ixejnu r-rapport li ˙are© ftit ©img˙at ilu mill-Bank Dinji fejn wera kemm isibu dif-
fikultajiet burokratiçi dawk il-barranin li jippruvaw jinvestu f’Malta. Enfasizzaw dan billi ˙adu kwotazzjoni minn diskors talPresident tal-Kamra tal-Kummerç u injoraw twissijiet o˙ra li g˙amel l-istess President fid-diskors tieg˙u. Id-diskors li g˙amel il-Mexxej Laburista Joseph Muscat ©ie relegat lejn l-a˙˙ar parti tar-rappurta©©, u kien rappurtat b’mod mill-aktar fqir u bla sustanza, b’kuntrast malpunti mill-aktar validi li enfasizza Muscat fid-diskors tieg˙u.
25.11.2012
A˙barijiet
09
InIzjattIva tal-Malta lInux user Group
jaGÓtu koMpjuters b’xejn lIl tfal ÛvantaÌÌjatI Sa ftit tas-snin ilu l-kompjuter kien meqjus b˙ala o©©ett ta’ lussu, u mhux kul˙add kien i˙oss il-bΩonn li jkollu kompjuter fid-dar. IΩda din it-teknolo©ija malajr saret popolari mat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙, speçjalment meta bdew jid˙lu l-kompjuters fl-iskejjel tal-Istat lejn nofs is-snin disg˙in. Illum il-kompjuter huwa neçessità ta’ kull familja, u huma tassew ftit dawk li ma j˙ossux il-bΩonn tieg˙u. Minkejja dan, sfortunatament g˙ad hawn familji li ma jifil˙ux jixtru kompjuter, anki jekk il-prezz tieg˙u ra˙as sostanzjalment maΩΩmien. Dan in-nuqqas ipo©©i lil dawn il-familji fi Ωvanta©©, speçjalment jekk f’dawn il-familji jkun hemm tfal Ωg˙ar li g˙adhom jiffrekwentaw l-iskola u li g˙alhekk ikollhom bΩonn juΩaw il-kompjuter fuq baΩi regolari. Ftit taΩ-Ωmien ilu grupp ta’ persuni nnutaw dan in-nuqqas fis-soçjetà tag˙na, u ˙adu l-inizjattiva sabiex, sa fejn jistg˙u, jippruvaw jirrimedjaw is-sitwazzjoni. Il-Malta Linux User Group attwalment qed ji©bor kompjuters antiki u jirran©ahom biex jag˙tihom lil tfal Ωvanta©©jati. KEITH VASSALLO, Chairperson ta’ dan il-grupp, tkellem ma’ RITIANNE AGIUS dwar l-iskop wara l-grupp tal-utenti talLinux u l-a˙˙ar inizjattiva tag˙hom.
GRUPP LI JIPPROMOVI SOFTWARE BLA ÓLAS GÓALL-KOMPJUTER
Keith isemmi wkoll diversi attivitajiet u inizjattivi o˙ra ta’ dan il-grupp matul is-snin bil-g˙an li jikber l-g˙arfien talpubbliku fuq dan is-software. Fosthom kien hemm il-pubblikazzjoni ta’ flyers, il-preΩenza ©o fieri tal-informatika, tqassim ta’ Linux u software ie˙or, koorganizzazzjoni ta’ LAN Parties, promozzjoni ta’ IPv6 f’Malta u attivitajiet soçjali.
Min mhuwiex familjari mal-informatika jista’ jkun li qatt ma sema’ bil-Linux. Dan huwa tip ta’ software g˙all-kompjuter, b˙alma huwa l-Windows g˙al Microsoft u l-OS X g˙al Apple Macintosh, iΩda g˙all-kuntrarju ta’ dawn, m’hemmx bΩonn li jinxtara, u jinsab disponibbli b’xejn g˙al kul˙add minn fuq l-internet. Il-Linux g˙andu varjetà kbira ta’ programmi u jaqbel ma’ kull tip ta’ kompjuter u laptop, kif ukoll anki ma’ xi tipi ta’ mowbajls. Keith Vassallo jg˙id li l-Malta Linux User Group twaqqaf fl-2002, u l-membri kienu jikkomunikaw permezz ta’ emails u s-sit elettroniku tal-grupp. Daqs sena u nofs wara, il-grupp iltaqa’ g˙all-ewwel darba wiçç imb wiçç biex jiddiskuti l-istatut il-©did talgrupp, u minn hemm in˙atar l-ewwel kumitat. Minn dak iΩ-Ωmien il-grupp baqa’ jiltaqa’ darba fix-xahar. L-g˙anijiet ta’ dan il-grupp, kif hemm imniΩΩel fl-istatut, huma prinçipalment tnejn. L-ewwel wa˙da hija biex iservi b˙ala forum fejn wie˙ed jista’ jiddiskuti u jakkwista esperjenza fuq ilGNU/Linux u open-source software (OSS), u t-tieni, biex wie˙ed iΩid lg˙arfien u jippromovi l-uΩu tal GNU/Linux u OSS ©o Malta.
IQASSMU KOMPJUTERS UÛATI LIL TFAL ÛVANTAÌÌJATI
TINÓOLOQ GÓODDA LI TIÇÇEKKJA L-ORTOGRAFIJA TAL-MALTI Keith jispjega li l-persuna wara dan ilgrupp ori©inarjament kienet Ramon Casha, li kien strumentali kemm flg˙arfien tal-Linux f’Malta kif ukoll g˙al diversi pro©etti o˙ra, b˙all-ewwel lista ta’ kliem bil-Malti g˙al fuq il-kompjuter, li permezz tag˙ha wie˙ed jista’ jivverifika l-ortografija tieg˙u. Ramon kien u g˙adu wkoll attiv f’kumitati dwar l-uΩu ta’ OSS fis-settur pubbliku u l-lingwa Maltija fil-kompjuter. Dwar it-tmexxija attwali talgrupp, Keith jg˙id li din hija pjuttost informali, g˙alkemm kull sena jin˙atru poΩizzjonijiet uffiçjali fil-laqg˙a ©enerali. B˙alissa ç-Chairman huwa Keith, filwaqt li Jonathan Aquilina huwa sSegretarju. Fost l-ewwel pro©etti tal-grupp kien hemm diversi artikli f’gazzetti u pubblikazzjonijiet o˙ra lokali, li g˙adhom g˙addejjin sal-lum, kif ukoll it-twaqqif ta’ servizz lokali g˙ad-downloads ta’
Linux u OSS (mirror). Pro©ett ie˙or kien dak ta’ diversi Install Fests; avvenimenti speçjali fejn il-membri tal-grupp u anki tal-pubbliku
jkunu jistg˙u j©ibu l-kompjuters tag˙hom biex fuqhom ji©i installat ilLinux, jew anke ji©u solvuti xi problemi tekniçi li jkollu dak li jkun.
Wa˙da mill-a˙˙ar inizjattivi ta’ dan ilgrupp kienet li ji©bru kompjuters antiki u jag˙tuhom b’xejn lil tfal Ωvanta©©jati. Mistoqsi kif bdiet din l-inizjattiva, Keith jispjega li wie˙ed mill-membri talgrupp huwa g˙alliem ©o skola sekondarja tal-gvern. Keith jg˙id li dan lg˙alliem dejjem kien, u g˙adu, jippromovi l-uΩu tal-Linux mal-istudenti, speçjalment peress li hu b’xejn u peress li l-istudent jista’ jitg˙allem ˙afna minnu. “L-idea bdiet meta xi CDs bil-Linux kienu ng˙ataw lill-istudenti, iΩda w˙ud minnhom ma kellhomx kompjuter biex jippruvawh. B’hekk, mhux biss ma setg˙ux jiskopru l-vana©©i tal-Linux, iΩda lanqas biss kellhom aççess biex jiskopru x’inhu kompjuter!” jg˙id Keith. Minn hawnhekk, wara li sar appell lill-membri tal-grupp tal-utenti talLinux, li ˙afna minnhom huma professjonisti tal-informatika, il-grupp ©abar kompjuters uΩati u diversi biççiet ta’ kompjuters o˙ra. Dawn ©ew irran©ati u mibnija millmembri tal-grupp u s-software tal-Linux kien installat fihom, biex finalment ing˙ataw lil diversi familji fil-bΩonn. Keith jg˙id li s’issa ng˙ataw xi tnax-il kompjuter lil tfal fil-bΩonn u karitajiet. Mistoqsi jekk din l-inizjattiva ©ietx tiswa l-flus lill-membri tal-grupp, Keith jispjega li s’issa ma nefqu xejn. “L-MLUG dejjem jipprova jinqeda b’dak li g˙andu – nies, ˙in, u rieda – imma mhux flus!” jistqarr Keith. Huwa jg˙id li l-kompjuters ing˙ataw mill-membri u s˙abhom, u l-membri stess irran©awhom. Min irid jg˙in lil dan il-grupp f’din linizjattiva nobbli jista’ jag˙mel donazzjonijiet ta’ kompjuters li ja˙dmu. Ikun hemm bΩonn ukoll voluntiera li jag˙tu xi ftit mill-˙in tag˙hom biex dawn ilkompjuters ji©u rran©ati u jitqassmu. G˙al aktar informazzjoni wie˙ed jista jΩur is-sit: linux.org.mt
10
25.11.2012
Intervista
“Joseph Muscat hu MexxeJ ideali gÓaÛ-ÛgÓaÛagÓ” Nikita Zammit Alamango NIKITA ZAMMIT ALAMANGO hija Ωag˙Ωug˙a ta’ 23 sena mill-Kappara li attwalment qieg˙da tistudja x-xjenza politika mal-Università ta’ Londra. Ilha attiva fil-Partit Laburista g˙al dawn la˙˙ar snin, u fost o˙rajn kienet strumentali fil-kampanja maΩ-Ωg˙aΩag˙ favur id-d˙ul tad-divorzju f’Malta. Flelezzjoni ©enerali li jmiss, Nikita Zammit Alamango se tkun wa˙da mill-kandidati ©odda tal-Partit Laburista. Nikita tkellmet ma’ RITIANNE AGIUS dwar il-kisbiet u l-ambizzjonijiet tag˙ha, kif ukoll dwar dak li ˙ajjarha tersaq lejn il-politika u l-bidliet li tixtieq tara jse˙˙u f’çertu oqsma f’pajjiΩna. It-twaqqif tal-Moviment Stand Up! huwa l-ikbar kisba tag˙ha Nikita Zammit Alamango tg˙id li ng˙aqdet mal-Partit Laburista fl-2007, meta bdiet ta˙dem fi ˙dan il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti. Fl-2008 ©iet eletta fil-Kunsill Nazzjonali taΩ-Ûg˙aΩag˙ u ftit wara kkontestat l-elezzjoni tal-EΩekuttiv tal-Partit Laburista, fejn baqg˙et ti©i eletta kull sena. Imbg˙ad, fl-2011 waqqfet il-Moviment Stand Up! waqt il-kampanja favur lintroduzzjoni tal-li©i tad-divorzju. Barra minn hekk, dejjem tkellmet fuq kwistjonijiet li huma g˙al qalbha ˙afna, b˙all-ugwaljanza, id-drittijiet tal-minoranzi u tan-nisa, l-IVF, l-ACTA u diversi kwistjonijiet o˙ra. “Dejjem emmint illi l-libertà u l-ugwaljanza huma fundamentali sabiex kul˙add ikun indaqs g˙ax kull bniedem g˙andu jkollu l-istess drittijiet u opportunitajiet fil-˙ajja,” tg˙id Nikita. T˙ossha onorata wkoll li kellha lopportunità li tattendi u tie˙u sehem f’bosta konferenzi, sew f’pajjiΩna kif ukoll barra minn Malta. Dwar l-iktar kisbiet importanti li kellha, hija tg˙id li bla dubju l-ikbar kisba tag˙ha, u li hi g˙al qalbha ˙afna, hija lkampanja g˙ad-d˙ul tad-divorzju, fejn kienet waqqfet il-Moviment Stand Up! “Ódimna id f’id ma’ kull min xtaq jag˙ti sehmu, kien minn liema partit kien. Ódimna u b˙ala moviment ta’ Ωg˙aΩag˙ g˙amilna suççess. Dik lesperjenza g˙allmitni kemm huwa importanti li ninsew dak li jista’ jifridna u nfittxu dak li naqblu fuqu u li jista’ jg˙aqqadna, g˙ax hekk biss tista’ tasal g˙al kisbiet kbar,” tispjega Nikita. Temmen li rridu ninçentivaw lin-nisa biex jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol Dwar l-oqsma politiçi li huma g˙al qalbha, Nikita Zammit Alamango tg˙id
li g˙ad baqa’ ˙afna xi jsir. Rigward issehem tan-nisa fis-soçjetà u fid-dinja tax-xog˙ol, Nikita temmen li g˙andna ˙afna fiex naqdfu. “In-nisa f’dan ilpajjiΩ g˙andhom ji©u meg˙juna sabiex ikunu jistg˙u jil˙qu l-bilanç me˙tie© bejn familja u karriera.” B˙alissa g˙andna sitwazzjoni fejn pajjiΩna jinsab l-a˙˙ar fl-Unjoni Erowpea fir-rata ta’ nisa li ja˙dmu barra mid-dar. Zammit Alamango temmen li hemm ˙afna x’nistg˙u nag˙mlu biex ninkora©©ixxu lin-nisa jer©g˙u jid˙lu fiddinja tax-xog˙ol, u anke sabiex jibqg˙u kompetittivi fis-suq tal-impjiegi ˙alli nkunu nistg˙u naraw iktar nisa f’xog˙lijiet ta’ responsabbiltà. Nikita Zammit Alamango tg˙id li, barra minn hekk, g˙andna bΩonn ng˙addu li©ijiet li jipprote©u lill-minoranzi f’pajjiΩna. “Dan sabiex verament kul˙add ikun ugwali u ma jkollniex çittadini tal-ewwel u tat-tieni klassi, imma
nassiguraw illi kul˙add, hi liema hi lorjentazzjoni sesswali tieg˙u, ir-reli©jon li j˙addan, il-kulur tal-©ilda jew is-sess tieg˙u.” Trid tkun politika man-nies u g˙an-nies Mistoqsija x’kien li ˙ajjarha tersaq lejn il-politika, Nikita Zammit Alamango tg˙id li din hija mistoqsija li jistaqsuha ˙afna nies, u dan peress li xi drabi nnies jaraw politika li tkun wisq parti©©jana, b’˙afna battibekki politiçi li jdejquhom. “Lil dawn in-nies nifhimhom, g˙ax anki jien, b˙ala persuna li n˙obb ilpolitika u li jien persuna attiva fiha, xi kultant niddejjaq ukoll b’dan latte©©jament,” tg˙id Nikita. Madankollu hija temmen li llum il©urnata l-politika trid tinbidel. “Trid tkun politika man-nies u g˙an-nies, ˙alli n-nies ikunu jafu g˙al xiex qed jivvutaw u lil min. Irridu nwasslu
sta©un politiku ©did fejn il-partiti jkunu kapaçi jag˙rfu dak li jg˙aqqadhom biex ja˙dmu flimkien, u mhux ji©©ieldu biss bejniethom.” Nikita Zammit Alamango tg˙id li, g˙alkemm temmen li Ω-Ωew© partiti politiçi ewlenin jixtiequ l-©id, mhux dejjem se jkun hemm qbil g˙ax it-triq li jag˙Ωlu tkun differenti, madankollu xorta temmen li l-attitudni trid tinbidel, ˙alli dawn jibdew jaraw fejn jistg˙u ja˙dmu flimkien. Joseph Muscat irid jg˙aqqad lill-pajjiΩ Dwar il-fatt li g˙aΩlet il-Partit Laburista u mhux partit ie˙or, Zammit Alamango tg˙id li g˙amlet din l-g˙aΩla abbaΩi talfatt li l-PL g˙araf jiΩviluppa f’moviment kbir u dinamiku b’demm Ωag˙Ωug˙ li qed jistinka u se jkun qed ja˙dem qatig˙ sabiex is-sitwazzjoni titjieb, tinqata’ l-burokrazija u jissa˙˙u l-meritokrazija u l-ugwaljanza. Barra minn hekk, il-PL jitkellem fuq kwistjonijiet li g˙andha g˙al qalbha, b˙alma huma d-drittijiet çivili, l-edukazzjoni, l-ugwaljanza u x-xog˙ol. Dwar il-Moviment Laburista, Nikita tg˙id li fih innifsu dan jil˙aq il-milja tieg˙u fl-g˙aqda. “Moviment jikber g˙ax ikun hemm lg˙aqda u g˙anijiet komuni. F’moviment in-nies ifittxu dak li jg˙aqqadhom u ja˙dmu g˙alih. Dan huwa dak li nemmen fih jien. Ejja na˙dmu lkoll flimkien.” Fuq kollox Nikita Zammit Alamango tg˙id li tara li Joseph Muscat jirrappreΩenta dan kollu. Huwa mexxej poΩittiv, mimli ener©ija u ˙e©©a u mexxej li jrid jg˙aqqad lill-pajjiΩ u jag˙mlu l-a˙jar fl-Ewropa. “G˙al dawn l-affarijiet kollha Joseph Muscat huwa mexxej ideali g˙al kull Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a li b˙ali jixtiequ jaraw lil Malta tkun suççess mill-©did,” ittemm tg˙id.
25.11.2012
AnaliΩi
Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Tonio Ìjaçintu Fenech
Ûball madornali L-arja ta’ superjorità tboss li g˙andhom fuqhom çerti Nazzjonalisti, ma tiqafx tg˙a©©ibni. Simon Busuttil bil-fama kollha ta’ ‘smart guy’ li suppost g˙andu, g˙amel Ωball strate©iku madornali meta fta˙ar li kien hu li fassal il-programm elettorali tal-PN g˙all-elezzjoni ©enerali tal-2008. B’hekk identifika ru˙u b˙ala lawtur tal-˙afna promessi foloz u weg˙diet bla temma li saru biex jingannaw eluf ta’ votanti u tinsteraq l-a˙˙ar elezzjoni. Kien ukoll Ωball madornali ta’ Busuttil, g˙ax kif jista’ dan jippreΩenta ru˙u b˙ala li jirrappreΩenta l©did meta kien wie˙ed minn ta’ ©ewwa nett tal-klikka GonziPN , tant li kien fdat bit-tfassil tal-programm elettorali, kemm tal-a˙˙ar elezzjoni u anki ta’ din li ©ejja.
Perçentwali Imma Simon Busuttil ma waqafx hawn meta ˙ass li kellu g˙alfejn jifta˙ar li kien hu il-mo˙˙ wara l-programm elettorali tal-2008. Meta kien mistoqsi mill©urnalist Reno Bugeja waqt il-programm Dissett dwar il-promessa falza tieg˙u tat-tnaqqis fir-rati personali tal-income tax, Simon Busuttil wie©eb illi hu jikkalkula li kienu twettqu madwar 90% tal-weg˙di elettorali li saru fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali. Fil-pront Reno Bugeja qal illi dan kien ifakkru filkritika tan-Nazzjonalisti g˙all-preçentwali li kien jo˙ro© bihom Alfred Sant dwar it-twettiq tal-programmi elettorali tal-kunsilli lokali. U g˙al dan Busuttil inkredibbilment wie©eb illi l-kalkolu tieg˙u kien wie˙ed ‘o©©ettiv’. B˙al dak li qallu hu mΩejjen b’xi don divin li dak li jo˙ro© minn fommu huwa mog˙ni bl-o©©ettività, mentri dak illi jo˙ro© minn fomm ˙addie˙or huwa g˙al kollox so©©ettiv.
Smajthom jg˙idu li T o n i o Ìjaçintu F e n e c h f’Ωg˙oΩitu kien ikun jakkumpanja muΩikalment faith healer lokali li kien jilbes l-abjad minn rasu sa saqajh u kien jippnotizza u ‘jfejjaq’ lillmorda. Aktar tard f’˙ajtu meta la˙aq il-mezza età, T o n i o Ìjaçintu beda jikkompeti lil An©elik, tant hu hekk li fil-kampanja referendarja dwar iddivorzju, kien ˙are© jg˙id li kien qieg˙ed jara lillMadonna tibki. Eventwalment, meta g˙adda r-referendum taddivorzju u ©iet imressqa l-li©i tad-divorzju quddiem il-Parlament, Tonio Fenech spiçça astiena. Mistoqsi mis- Sunday Times tal-Óadd illi g˙adda dwar din l-astensjoni tieg˙u, Fenech wie©eb illi huwa astiena b’rispett lejn ir-rieda tal-ma©©oranza tal-Maltin kif espressa fir-referendum. “I abstained in Parliament precisely because I respect democracy. And that is why I am a politician. If I just wanted to become a priest, I should have become a priest. But a politician cannot impose his values”. Allura bil-lo©ika ta’ Tonio Ìjaçintu Fenech, Lawrence Gonzi u Tonio Borg, li vvutaw kontra l-li©i tad-divorzju, mhux biss ma jirrispettawx iddemokrazija, imma anki riedu jimponu l-valuri tag˙hom daqslikieku kienu qassisin?!
Riklam tas-saqqijiet Kull darba li Pawlu Borg Olivier jidher fuq it-televiΩjoni, ikolli ng˙id li dan jispiçça jag˙mel riklam tas-saqqijiet a˙jar minn tas-Sur Montalto li g˙andu d-
11
minn Invictus
don uniku li jwa˙˙ad biex ma ng˙idx i˙awwad itTaljan mal-Malti qisu mhux hu, apparti li jbig˙ saqqijiet u sodod mill-iprem. Min ikollu lil Pawlu Borg Olivier b˙ala avversarju f’xi dibattitu televiΩiv, jista’ jifrex is-saqqu tant kemm ikollu partita façli. Il-kretinati li jo˙or©u minn fommu u t-tqanΩi˙ ta’ argumenti li jo˙ro© bihom PBO, huma garanzija g˙al min ikun qieg˙ed jiddibatti mieg˙u biex jibbrilla u jg˙addi minn fuqu façilment. Ftit sig˙at wara li Tonio Borg kien approvat millParlamet Ewropew, Borg Olivier deher fuq it-TVM u filwaqt li eΩalta kemm fela˙ l-isforzi li g˙amlu Simon Busuttil u David Casa biex ji©i approvat Borg, u stmerr lill-MEPs Soçjalisti g˙ax fil-ma©©oranza tag˙hom ma vvutawx favur Borg, PBO ma kellux ilkirjanza li mqar jg˙id kelma wa˙da ta’ tif˙ir g˙assehem deçiΩiv illi kellhom l-MEPs Laburisti. Anzi bil-wiçç tost kollu l-medja Nazzjonalista u ssatelliti tag˙hom, ippruvaw içewçu lill-MEPs Laburisti talli ma kellhomx il-˙ila li jikkonvinçu lillMEPs Soçjalisti kollha biex jivvutaw favur Borg.
Mr Barroso, please note B˙ala premju ta’ konsolazzjoni g˙ar-riΩultat diΩappuntanti li kellu fl-elezzjoni g˙all-Parlament Ewropew, il-kandidat Nazzjonalista Çensu Farrugia kien ©ie nominat mill-Gvern GonziPN biex ikun membru tal-European Economic and Social Committee, li huwa istituzzjoni tal-Unjoni Ewropea. Biex jinnominawh f’din il-kariga, ta’ GonziPN spiççaw kwaΩi tlewmu ma’ uffiçjal g˙oli tal-Malta Employers Association, li mbag˙ad kienu offrewlu kariga fl-MCAST biex jag˙lqulu ˙alqu. Issa fid-dawl tax-xhieda u provi permezz ta’ SMSs li ˙ar©u minn proçess fil-Qorti, fejn jidher evidenti li Çensu Farrugia, u uffiçjali g˙oljin o˙ra tal-GRTU, ikkontaminaw il-provi f’din il-kawΩa u Farrugia sa˙ansitra ©ieg˙el xhud ta˙lef il-falz, b’mod naturali tqum il-mistoqsija jekk il-Gvern ta’ Gonzi g˙andux i©ieg˙el lil Farrugia jirriΩenja minn dan il-kumitat Ewropew. Mistoqsi mill-gazzetta The Times dwar dan, kelliem g˙all-Gvern ma riedx jikkumenta ˙lief li f’dan l-istadju mhux opportun li jitkellem dwar jekk il-poΩizzjoni ta’ Çensu Farrugia g˙adhiex tenibbli peress li l-kaΩ g˙adu sub-judice. Ta’ min wie˙ed jg˙id li Barroso tajjar min-nofs lil John Dalli fuq rapport suppost sigriet, u allavolja ma kienu jeΩistu l-ebda provi li jimplikaw lil Dalli f’korruzzjoni. Issa dwar Çensu Farrugia x’be˙siebu jag˙mel is-Sur Barroso?
Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet Jinstab ra©el mejjet b’tir ta’ senter Reuben Debono ta’ 39 sena minn Óal Kirkop instab mejjet b’tir ta’ senter f’rasu f’çirkostanzi suspettuΩi. Is-sejba saret minn o˙t il-vittma nhar it-Tnejn waranofsinhar f’garaxx fi Sqaq ir-Ramlija f’Óal Kirkop. Allegatament o˙t il-vittma kienet irçeviet messa©© fuq il-mowbajl ming˙andu, fejn infurmaha li kien se jkun mejjet fil-garaxx. Fost iç-çirkosanzi suspettuΩi li qajmu t˙assib kien hemm il-fatt li s-senter instab ’il bog˙od mill-vittma, kif ukoll il-fatt li lmowbajl tieg˙u ma setax jinstab. L-inkjesta f’dan ilkaΩ qed titmexxa mill-Ma©istrat tal-G˙assa Joseph Apap Bologna.
Il-Porporina jer©a’ jintbag˙at il-˙abs Alfred Bugeja, mag˙ruf b˙ala ‘il-Porporina’, intbag˙at sentejn u erba’ xhur ˙abs wara li nstab ˙ati ta’ attentat ta’ serq minn ferg˙a tal-Mid-Med Bank f’kaΩ li jmur lura g˙all-1992. F’sentenza preçedenti Bugeja ma kienx instab ˙ati g˙al diversi akkuΩi, fosthom li seraq mill-ferg˙a talMid-Med Bank fl-Università. Madankollu, l-Avukat Ìenerali kien appella mis-sentenza g˙ax qal li lMa©istrat ma kienx evalwa sew l-evidenza. Fis-sentenza li ng˙atat nhar il-Ìimg˙a ©iet ikkonfermata l-innoçenza ta’ Bugeja g˙all-akkuΩi l-o˙ra, fosthom dawk ta’ serq minn banka tal-lottu u serq ta’ karozza. Madankollu, instab ˙ati ta’ attentat ta’ serq mill-Bank hekk kif kienu ©ew elevati l-marki
tas-swaba’ tieg˙u minn fuq il-post. Fis-sentenza tieg˙u l-Im˙allef ikkunsidra l-fatt li Bugeja kien di©à nstab ˙ati g˙al 19-il akkuΩa o˙ra.
Arrestat ÇiniΩ b’rabta ma’ qtil ta’ qtates F’kaΩ kemxejn stramb, ra©el ÇiniΩ ©ie arrestat ilÌimg˙a filg˙axija b’rabta ma’ serq ta’ qtates. Dan wara li kienu qeg˙din isiru rapporti li koppja ÇiniΩa kienet qed iddur f’diversi lokalitajiet f’Malta u G˙awdex u ti©bor il-qtates mit-toroq. Allegatament il-koppja kienet qed tg˙id li qed ti©bor il-qtates biex issewwihom, iΩda dawn il-qtates qatt ma kienu ji©u lura. Ir-ra©el ÇiniΩ instab mill-pulizija f’˙anut ©ewwa Wied il-G˙ajn, iΩda mhux mag˙ruf jekk fil-˙anut instabux xi qtates. Madankollu, numru ta’ qtates instabu ©o friΩa f’Óal Far f’post fejn allegatament jabitaw numru ta’ ÇiniΩi. L-investigazzjoni f’dan ilkaΩ g˙adha g˙addejja.
Il-kunsilli lokali jilmentaw fuq lArriva L-Assoçjazzjoni tal-kunsilli lokali mistennija tippreΩenta rapport b’lista ta’ lmenti minn diversi lokalitajiet madwar Malta u G˙awdex dwar isservizz tal-karozzi tal-linja. L-Assoçjazzjoni qalet li se tag˙ti lill-kumpannija tat-trasport pubbliku xahar çans biex tie˙u azzjoni fuq dan ir-rapport. Finnuqqas ta’ dan, l-Assoçjazzjoni qalet li lesta tie˙u azzjoni legali fil-konfront tal-Arriva. Waqt laqg˙a tal-Assoçjazzjoni li saret il-Ìimg˙a filg˙axija, diversi sindki lmentaw prinçipalment fuq il- bendy buses , li qeg˙din je˙lu f’toroq dojoq b’konsegwenzi mhux biss g˙as-servizz tat-trasport pubbliku, iΩda anki b’inkonvenjenzi g˙all-pubbliku u bi ˙sara infrastrutturali.
12
25.11.2012
Kumment
Il-klassi tan-nofs Anton Refalo Kelliem Ewlieni g˙al G˙awdex
Illum saret moda f’xi pajjiΩi madwar id-dinja Ωviluppata inkluΩi l-Ingilterra, l-Istati Uniti tal-A m e r i k a u a n k e Malta li l-politiçi jitkellmu dwar il-klassi tan-nofs. Irreferew g˙aliha u appellaw g˙all-vot ta’ din il-klassi Ω-Ωew© kandidati presidenzjali fl-Istati Uniti. Ilhom jirreferu g˙aliha flIngilterra. T a n t l i T o n y Blair, meta kien g˙adu prim ministru, darba stqarr li flIngilterra kul˙add kien sar jappartieni g˙al din il-klassi: “We’re all middle class now” kien qal lil think-tank partikolari. Anke w˙ud mill©urnali IngliΩi kienu g˙amlu Ωmien itam b r u f u q d i n l idea. “ We’re all middle class now, darling, ” kienet qalet id- Daily Telegraph , jew, kif po©©ietha The Times “We’re all middle class now as social barriers fall away ”. Id- Daily Mail da˙let f’iktar dettall u a s s e r i e t l i ( s e naqleb bil-Malti) “Wie˙ed jista’ jg˙id li issa hawn tliet klassijiet fil-Gran Brittanja: klassi ta’ ta˙t aljenata g˙al kollox; klassi tan-nofs ©dida u kunfidenti, me˙lusa mirrivoluzzjoni ta’ Thatcher; u klassi ta’ fuq Ωg˙ira, li iktar ma jg˙add i Ω - Ω m i e n i k t a r qed titlef il-poter”. Ma h e m m l - e b d a definizzzjoni tal-klassi tannofs. Óadd ma jaf x’inhi sewwasew , i Ω d a k u l ˙ a d d i˙ossha u jag˙rafha. G˙alhekk tista’ tistaqsi linnies i˙ossuhomx fil-klassi
tan-nofs, u kun çert lil jifhmuk u jag˙tuk twe©iba. F’Malta wara dan l-a˙˙ar deçennju ta’ GonziPN, iktar u iktar nies iwi©buk li ma j˙ossuhomx parti minn din il-klassi. In-nies f’din il-kategorija aktarx li kienu sostenituri tal-Partit Nazzjonalista u sa ftit ilu kienu jiddistakkaw ru˙hom mill-klassi tal-‘˙addiema’. Din il-klassi iΩda qed tinduna li gvernijiet ta’ GonziPN g˙addsuha ’l isfel minflok komplew tellg˙uha ’l fuq. GonziPN huwa likbar traditur ta’ din il-klassi. Huwa g˙alhekk li Joseph Muscat qieg˙ed jifta˙ idejh biex jilqa’ lil din il-klassi fi ˙dan il-moviment tax-xog˙ol f’pajjiΩna. G˙alkemm ma hemm lebda definizzjoni tal-klassi tan-nofs, ippermettili nazzarda nipprova ng˙id x’nifhem jien bi klassi tan-nofs. Li tkun f’din il-klassi jfisser illi jkollok xog˙ol stabbli, tkun sid ta’ darek u minn Ωmien g˙all-ie˙or tkun kapaçi tixtri xi ˙a©a sostanzjali b˙al karozza ©dida. Tkun tista’ ssiefer g˙al btala minn Ωmien g˙allie˙or. Ikollok edukazzjoni terzjarja, inkella tibg˙at lil uliedek l-Università. Ma jkollox l-ebda problema biex t˙allas il-kontijiet. Inqas u inqas nies qeg˙din i˙ossuhom li huma f’din ilpoΩizzjoni f’Malta u iktar u iktar f’G˙awdex tal-lum. Dan huwa sinjal çar li iktar u iktar nies qeg˙din jinΩlu ’l
isfel u jinstabu fil-periklu li jaqg˙u fil-faqar. Il-livell talg˙ajxien g˙all-kotra talMaltin u tal-G˙awdxin minflok baqa’ tiela ’l fuq, kif kien jag˙mel qabel, huwa inqas milli kien g˙axar snin ilu. Huwa fatt li ta˙t amministrazzjonijiet preçedenti, ˙afna kienu n-nies fil-faxxa t’isfel tas-soçjetà li telg˙u filklassi tan-nofs. Óafna kienu dawk li edukaw ru˙hom. G˙all-bidu wlied il-˙addiema tal-id kont issibhom jid˙lu ja˙dmu f’xi bank, flAir Malta, jew g˙alliem. IΩjed tard Ωdiedu l-gradwati mill-Università u ˙afna millulied tal-˙addiema bdew jil˙qu sa˙ansitra tobba, avukati, periti, u accountants. Il-ma©©or parti tan-nies irnexxielha wkoll tkun is-sid tad-dar fejn tg˙ix. Óafna huma n-nies li huma sidien ta’ djar imdaqqsa jekk mhux ukoll kbar. Bosta huma dawk li edukaw lil uliedhom f’xi skola privata. Iktar nies minn qatt qabel bdew imorru g˙al btala, jekk mhux G˙awdex, barra minn Malta. IΩda f’dawn l-a˙˙ar snin dan kollu qieg˙ed bil-mod il-mod jikkrolla. Ix-xog˙ol li hawn illum qieg˙ed isir iktar u iktar wie˙ed prekarju. Ma ti©ix impjegat b’kuntratt definit imma b’kuntratt g˙al tliet xhur li ji©©edded biss jekk irid min jimpjegak. Addijo kundizzjonijet tajbin tax-xog˙ol. U jekk tmur ilbank biex tissellef biex tixtri
darek, dan jg˙idlek: le ma nisilfikx g˙ax m’g˙andekx garanzija li ftit tax-xhur o˙ra tkun g˙adek impjegat. Il-kontijiet esa©erati taddawl u l-ilma mbag˙ad kienu b˙aç-çirasa fuq il-kejk u damdmu sa˙ansitra lil dawk in-negozji Ωg˙ar li huma tradizzjonalment issinsla tal-klassi tan-nofs. Lill-klassi tan-nofs li trawmet l-iktar fl-epoka ta’ Dom Mintoff u anke sa çertu punt ta˙t Fenech Adami, GonziPN dejjem, f’kull elezzjoni, urieha d-debba u qabbΩilha l-˙mar. Kien hemm eluf li belg˙u il-lixka. Sa˙ansitra fl-a˙˙ar dibattitu televiΩiv bejnu u bejn il-Mexxej tal-OppoΩizzjoni, Gonzi ˙are© jifta˙ar b’fabbrika kbira li mbag˙ad irriΩulta li timpjega erbg˙a min-nies, u li dalwaqt tippakkja u titlaq minn Malta! F’dak il-programm, Gonzi tilef il-ftit kredtu li seta’ kellu mal-klassi tan-nofs. Kulma g˙andu x’joffri hu l-argument antik li a˙jar ixxitan li taf. Anke dan l-argument ma tantx g˙andu forza tant illi mis-sonda©©i jirriΩulta b’mod mill-iktar çar li Joseph Muscat igawdi fiduçja ferm iktar minnu. Çertament il-klassi tan-nofs g˙andha wens kbir bil-moviment ta’ Muscat li qed jistidinha ting˙aqad mieg˙u ˙alli jg˙inha timxi ’l quddiem kif dejjem kienet tag˙mel, u mhux jg˙addasha lura. G˙all-klassi tan-nofs la˙jar g˙adu ©ej.
Is-sitwazzjoni politika f’Malta Manwel Mallia Kandidat Laburista
Is-sitwazzjoni politika f’Malta tal-lum hi wa˙da tal-biΩa’. Ma nistax niftakar sitwazzjoni daqshekk tensa f’Malta. Jg˙iduli, g˙aliex jien kont g˙adni Ωg˙ir, li lanqas fis-sittinijiet ma kellna sitwazzjoni politika tali, g˙aliex dak iΩΩmien ir-ra©unijiet g˙annuqqas ta’ qbil kienu ta’ natura diversa. Fit-tletinijiet f’Malta kellna lill-barrani ja˙kimna u allura lanqas hawn ma nistg˙u nag˙mlu paragun! Illum g˙andna Gvern indipendenti u ˙ieles minn kull xkiel tal-barrani imma mg˙obbi bi xkiel l-istess u l i e d u . D awn uliedu tant huma mdejqin bih li ta’ kuljum qeg˙din jag˙tuna ççans li nisimg˙u g˙aliex u lg˙ala huma daqstant imdejqin. Sew jekk huma eksministri, sew jekk huma membri parlamentari, huma numru mhux ˙aΩin minn ulied GonziPN li qeg˙din jiΩvogaw il-frustrazzjoni kbira li qeg˙din i˙ossu fil-partit tag˙hom stess, minkejja li g˙andhom il-gvern f’idejhom! Dr Gonzi nniffsu jinstema’ nervuΩ kull darba li jitkellem
anki jekk kien qed jitkellem mal-barranin li ©ew g˙al 5+5! G˙andu tensjoni kbira, tensjoni li ©abha hu stess u li kienu bdewhielu ta’ madwaru. Dis-sitwazzjoni qed to˙loq ˙afna instabbiltà f’pajjiΩna; instabbiltà g˙all-familji u instabbiltà g˙an-negozju f’pajjiΩna. Donnu li sar diffiçli g˙al kul˙add biex jie˙u deçiΩjoni. Donnu li kul˙add jinstab imxebba’, donnu li kul˙add qisu tgerfex! Tant li ta’ kuljum naraw inçidenti koroh. Il-˙in kollu nisimg˙u l-qrid u t-tgergir. Nies imdejqin g˙ax ming˙ajr impjieg. Nies b’geddum sal-art g˙ax ma jistg˙ux ila˙˙qu mal-g˙oli tal-˙ajja. Nies jistaqsu x’inhu jse˙˙ g˙ax ma jistg˙ux jifhmu x’inhu ji©ri fil-Parlament u ma jafux jekk dak li qed ji©ri jistax jaffettwalhom ˙ajjithom ta’ kuljum. Nift˙u r-radju u t-televiΩjoni biex nisimg˙u kemm g˙andu diΩgwid fi ˙danu lPartit Nazzjonalista. Dan kollu qed inaqqas bil-goff ittbissim minn fuq xofftejn innies! Is-servizz tal-Arriva g˙adu mhux f’postu g˙al kollox
avolja issa di©à ilu fis-se˙˙ g˙al kwaΩi sena u nofs. Dan l-a˙˙ar kellna lis-Sindku ta’ Londra jda˙˙ak bil-karozzi tal-Arriva fit-toroq ta’pajjiΩna! Smajna li Air Steward ta’ linja tal-ajru ˙ass li kellu javΩa lill-passi©©ieri fuq lajruplan li s-servizz talArriva jaf ikun ineffiçjenti. Lanqas jaf x’se jaqbad jag˙mel il-Ministru Austin Gatt! Bejn is-servizz zopp talArriva, bejn il-biçça tal-privatizzazzjoni tal-parke©©i, bejn l-attakki ming˙and wie˙ed minn s˙abu, bejn li suppost kellu jirriΩenja biex ja˙dem fuq il-kampanja elettorali tal-Partit Nazzjonalista, donnu qisu çippitatu jdur fuq il-fus tieg˙u stess. Qieg˙ed ta’ kuljum ikompli jΩid id-diΩgwid fost dawk li huma Nazzjonalisti akkaniti. Qieg˙ed ta’ kuljum ikompli jΩid l-inçertezza fost dawk in-Nazzjonalisti li b’g˙aqal kbir iridu jaqsmu t-triq biex jing˙aqdu mal-moviment ta’ Dr Joseph Muscat. Huma bosta dawk il-Maltin li biç-çajt i˙obbu jg˙idu: ˙awwadni ˙alli nifhmek. Imma issa hu bl-akbar ser-
jetà li huma ˙afna u ˙afna dawk il-Maltin u G˙awdxin li tabil˙aqq qeg˙din i˙ossuhom im˙awdin u ma jistg˙ux jifhmu kif GonziPN jibqa’ jkaxkar saqajh u jibqa’ ja˙seb li jista’ jiggverna meta tilef il-ma©©oranza filParlament. Tilef il-ma©©oranza wkoll fil-Partit g˙aliex Jeffrey Pullicino Orlando m’g˙adux jifforma parti mill-Partit Nazzjonalista peress li sar deputat indipendenti u b’hekk ©ab lil GonziPN g˙arkopptejh jitolbu jivvota mieg˙u! B’din is-sitwazzjoni tant dg˙ajfa fil-konfront tieg˙u, il-Prim Ministru jidher li j˙ossu jdur qisu Ωugraga, stordut! Il-Maltin u l-G˙awdxin kollha ta’ rieda tajba qeg˙din jistennew bil-˙erqa li tasal l-elezzjoni ©enerali biex pajjiΩna jistrie˙ minn dan it-taqlib kollu. Qeg˙din, il-Maltin u lG˙awdxin, nistennew li ng˙addu Milied fil-kwiet u fit-trankwillità b’din is-sitwazzjoni mqallba f’pajjiΩna b˙ala passat ikrah; Milied meta fil-paci lkoll nitbissmu g˙aliex inkunu fer˙anin u bla tensjonijiet Ωejda.
25.11.2012
Editorjal
13
www.kullhadd.com Kull˙add, CNL, Triq Il-Mile End il-Ó AMRUN Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd
Il-kapitlu li jmiss eks-Kummissarju Ewropew John Dalli. L-imma©ni ta’ Malta fix-xenarju Ewropew u anki f’dak dinji kienet ˙adet daqqa ta’ ˙arta qawwija biΩΩejjed, indipendentement minn jekk g˙andux ra©un jew le John Dalli u huma x’inhuma ç-çirkostanzi tal-hekk imsej˙a evidenza çirkostanzjali li huwa bbaΩat fuqha r-rapport tal-OLAF. Din l-poΩizzjoni mill-aktar responsabbli li ˙adet l-OppoΩizzjoni Laburista tikkuntrasta sew mal-mod Ωleali li kienet timxi bih l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista fi Ωmien gvernijiet Laburisti. Ibda minn meta l-eks-Prim Ministru Dom Mintoff kien qieg˙ed jinnegozja trattat ©did dwar il-baΩi militari IngliΩa f’Malta meta l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista bdiet tag˙mel il-gambetti u titfa’ listalletti, u kompla b’meta kienet inqalg˙et il-kwistjoni tal-linja medjana mal-Libja, u n-Nazzjonalisti ta˙t ittmexxija ta’ Fenech Adami kienu g˙aΩlu proprju dak iΩ-Ωmien biex jag˙mlu Ωjara ta’ kortesija lill-Kurunell Gaddafi. Ter©a’ u tg˙id dwar in-nomina ta’ Tonio Borg, il-Partit Laburista seta’ wieg˙ed il-vot tal-erba’ MEPs tieg˙u u jieqaf hemm. Imma l-erba’ MEPs Laburisti ma waqfux hemm u ddeçidew li fl-interess tal-pajjiΩ jappo©©jaw attivament in-nomina ta’ Tonio Borg malMEPs s˙abhom fil-Grupp Soçjalista filParlament Ewropew. L-MEPs Laburisti ˙ar©u barra minn triqithom u mhux biss g˙addewlu kelma lil Tonio Borg, imma akkumpanjawh g˙al ˙afna laqg˙at one-to-one li saru mal-MEPs Soçjalisti, avolja huma u jag˙mlu dan, kellhom jg˙umu kontra l-
kurrent min˙abba l-qasma ‘ideolo©ika’ li teΩisti bejn il-grupp politiku li ©ej minnu Tonio Borg u ˙afna mill-MEPs Soçjalisti. Is-sehem tal-MEPs Laburisti kien wie˙ed kruçjali biex Tonio Borg ikun approvat mill-Parlament Ewropew u kellhom biçça xog˙ol xejn façli biex jikkonvinçu kemm jista’ jkun minn s˙abhom biex japprovaw lil Borg, minkejja r-riΩervi, pre©udizzji u prekundizzjonamenti li seta’ kellhom. Li wie˙ed jiskanta kif kien hawn min f’Malta li kwaΩi skandalizza ru˙u blatte©©jament diffidenti u forsi anki pre©udikat ta’ diversi MEPs fil-konfront ta’ Tonio Borg. Huwa fatt mag˙ruf illi ˙afna MEPs g˙andhom fehmiet pronunzjati u qawwija dwar single issues b˙al mhuma d-drittijiet tal-LGBT, id-drittijiet tan-nisa, l-abort, eçç., u lesti anki jag˙mlu ‘kruçjati’ fejn jidhrilhom li dawn jistg˙u jkunu mxellfa, ikollhom jew ma jkollhomx ra©un. Din il-mentalità tal-kruçjati rashom ’l isfel, kontra l-Kattoliçi flok millKattoliçi, hija parti integrali mit-‘tempju’ li jismu Unjoni Ewropea, bit-tajjeb u l˙aΩin kollu tieg˙u. Proprju g˙alhekk mhuwiex il-kaΩ li xi ˙add jiskandalizza ru˙u b’dan l-atte©©jament diffidenti, speçjalment dawk li riedu jda˙˙lu lil pajjiΩna fl-Unjoni Ewropea u rrappreΩentawha b˙ala qisha xi art imwieg˙da jew ©enna tal-art. Bil-˙idma tal-erba’ MEPs Laburisti, ilGrupp Soçjalista spiçça nqasam dwar in-nomina ta’ Tonio Borg, u huwa fatt stabbilit illi l-vot ta’ aktar minn 40 MEP
mill-Grupp tas-Soçjalisti Ewropej kien kruçjali biex in-nomina ta’ Borg tkun ikkonfermata mill-Parlament Ewropew. Madankollu t-tip ta’ politikanti li ma jafux a˙jar u li jog˙xew fil-parti©©janiΩmu werç u sfrenat, b˙al Pawlu Borg Olivier u David Casa, flok esprimew ilgratitudni tag˙hom lejn il-Mexxej Laburista Joseph Muscat u l-MEPs Laburisti Maltin g˙all-appo©© Laburista, ittantaw ikomplu j˙affru fil-kanali talfirda li g˙andu dan il-pajjiΩ, flok g˙arfu li dan kien wie˙ed mill-mumenti pjuttost rari f’dan il-pajjiΩ. Dawn iΩ-Ωew© mustaççuni tal-PN waslu biex qalu li l-PL g˙andu jirrifletti dwar il-profil tieg˙u fil-Grupp tasSoçjalisti Ewropej g˙ax ma rnexxilux jikseb l-appo©© tal-ma©©oranza ta’ dan il-grupp. F’mument rari, jekk mhux uniku, b˙al dan, poΩizzjoni kretina aktar minn din ta’ Borg Olivier u Casa, ftit wie˙ed jista’ jimma©ina. Wie˙ed jittama issa li l-kapitlu talKummissarju Tonio Borg ing˙alaq b’wiçç il-©id, Lawrence Gonzi jfittex jg˙addi g˙all-kapitlu li jmiss – li jikkonsisti f’dak kollu li rabat mal-approvazzjoni ta’ din in-nomina ta’ Borg, ewlenin fosthom il-Ba©it u l-approvazzjoni tieg˙u ta˙t il-voti tad-diversi ministeri. Fuq kollox GonziPN jekk se jiddeçiedi li ma jxoljix il-Parlament fil-©img˙at li ©ejjin, irid ifittex jiΩgura li l-Parlament jiltaqa’ u jiffunzjona sew, u fuq kollox jitressqu g˙all-vot anki dawk il-mozzjonijiet li jistg˙u jkunu politikament imbarazzanti g˙al GonziPN.
“
“
Il-˙atra ta’ Tonio Borg b˙ala Kummissarju tal-Unjoni Ewropea g˙as-Sa˙˙a u g˙adDrittijiet tal-Konsumatur, tag˙laq kapitlu u tifta˙ ie˙or. Veru li t-taqtig˙ ta’ qalb baqa’ g˙addej sal-a˙˙ar ©urnata, imma fl-a˙˙ar milla˙˙ar dan il-kapitlu ng˙alaq b’wiçç il©id u l-vot favur Borg m’g˙addiex bi Ωbrixx kif kien qieg˙ed ikun imbassar, imma ©ie mg˙oddi mill-Parlament Ewropew b’ma©©oranza mdaqqsa. Kien inevitabbli li n-nomina ta’ Tonio Borg kienet se ssib ma’ wiççha l-iskolli u t-tumbati, u Lawrence Gonzi li ddeçieda li jinnominah, seta’ jbassar bleΩatt li din in-nomina kienet se tkun wa˙da kontroversjali u problematika. G˙al darb’o˙ra l-Prim Ministru Gonzi fattar wa˙du, avolja jinsab f’sitwazzjoni mill-iktar prekarja ta’ gvern ta’ minoranza li qieg˙ed fi speçi ta’ koalizzjoni ma’ deputat li kellu jiddikjara ru˙u indipendenti min˙abba d-diffikultajiet kbar li kellu mal-PN. G˙alkemm Gonzi ma kkonsultax malOppoΩizzjoni bl-ebda mod, u minkejja r-riΩervi li kellha dwar Tonio Borg g˙all-mod kif mexa mag˙ha kemm b˙ala Kap tal-Kamra u speçjalment meta kien wie˙ed mill-perçimes fit-terrinata fil-konfront tad-Deputat Justyne Caruana, il-Partit Laburista warrab fil©enb kull konsiderazzjoni parti©©jana u ˙ares biss lejn l-interess nazzjonali u ta l-appo©© inkondizzjonat tieg˙u g˙annomina ta’ Tonio Borg. Wara kollox l-interess nazzjonali hekk kien jitlob wara s-saga tal-eks-ViçiSindku Nazzjonalista Silvio Zammit u l-
Xog˙ol li jixraqlek Stefan Zrinzo Azzopardi President tal-PL stefan.zrinzo@partitlaburista.org segwi fuq twitter @stefanzrinzo
G˙an ewlieni fil-˙idma li rridu nwettqu g˙al pajjiΩna huwa l˙olqien tax-xog˙ol. Xog˙ol li jkun ta’ kwalità tajba, b’kundizzjonijiet tajbin, xog˙ol li jrendi qlig˙ akbar g˙all-˙addiema, li jag˙ti sodisfazzjoni aqwa lill˙addiema u li jservi ta’ mezz biex il-˙addiema Maltin juru l˙iliet tag˙hom. Dan il-˙olqien tax-xog˙ol jista’ jse˙˙ jekk jittie˙du inizjattivi biex naççertaw li f’pajjiΩna jkollna tkabbir ekonomiku. Biex ikun hawn aktar ©id, je˙tie© li nkattru l-©id f’pajjiΩna billi nifhmu x’qed ixekkel il˙olqien ta’ opportunitajiet ©odda filwaqt li nsostnu inizjattivi li jwasslu g˙al tkabbir ekonomiku. It-tkabbir ekonomiku g˙alina mhuwiex g˙an fih innifsu. Je˙tie© li jkollna tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add. Tkabbir ekonomiku li permezz tieg˙u jistg˙u jirnexxu lakbar firxa ta’ nies possibbli. Ilpoplu tag˙na dejjem kellu firxa ta’ persuni intraprendenti li b’ideat innovattivi ˙olqu opportunitajiet g˙alihom u mag˙hom ˙olqu opportunitajiet g˙al o˙rajn. Je˙tie© li dan l-ispirtu ta’
imprenditorja jitkattar u nwarrbu dak li jxekkel inizjattivi b˙al dawn. A˙na nemmnu li biex inkattru x-xog˙ol je˙tie© li jkun hemm spazju s˙i˙ g˙as-settur privat li jit˙alla ja˙dem f’qafas ta’ regolamentazzjoni li to˙loq bilanç ©ust bejn dawk kollha involuti fl-oqsma kollha tax-xog˙ol. Óafna huma dawk l-inizjattivi li qatt ma se˙˙ew g˙ax intilfu fil-kurituri tal-burokrazija u ta’ sistemi ineffiçjenti li jxekklu l˙olqien ta’ opportunitajiet ©odda. Il-moviment li qed jinbena’ madwar il-Partit Laburista jrid jibni koalizzjoni ©dida bil-g˙an li jin˙oloq ix-xog˙ol. Koalizzjoni li fiha ti©bor lil min lest jag˙mel investiment, min i˙addem, il-˙addiema, unjins, g˙aqdiet ta’ min i˙addem, u fuq kollox gvern li jkun katalist biex l-g˙anijiet ta’ din il-koalizzjoni jintla˙qu bl-a˙jar mod possibbli. Il-Gvern je˙tie© li jag˙ti di-rezzjoni favur l-innovazzjoni. Gvern li fl-g˙aΩliet li jag˙mel ikun ta’ sostenn g˙at-tkabbir ekonomiku u l-˙olqien taxxog˙ol u mhux li bl-g˙aΩliet li g˙amel jitfa’ piΩijiet ©odda fuq min irid ja˙dem u min irid
i˙addem. Il-Gvern g˙alhekk je˙tie© li jkun g˙aqli bi flus il-poplu. PajjiΩna f’dawn l-a˙˙ar snin refa’ wisq piΩijiet kawΩati minn g˙aΩliet li wasslu g˙al tberbieq ta’ flus il-poplu b’konsegwenza li l-poplu jrid imantni l-prezz ta’ dejn nazzjonali kbir. Ir-riΩorsi finanzjarji ta’ pajjiΩna je˙tie© li jintuΩaw bl-a˙jar mod possibbli u ji©u applikati f’dak li jista’ jwassal g˙al tkabbir ekonomiku filwaqt li nsostnu loqsma soçjali jservu ta’ fejda g˙all-poplu tag˙na. Je˙tie© li jkollna impenn s˙i˙ biex inpo©©u lil pajjiΩna aktar fuq il-mappa internazzjonali biex nattiraw aktar investiment lejn pajjiΩna. Irid ikun hemm ˙idma ffokata biex infissru lillkomunità internazzjonali x’joffri pajjiΩna u r-ra©unijiet g˙alfejn aktar intraprendituri barranin g˙andhom jikkunsidraw li jinvestu f’pajjiΩna. Filwaqt li na˙dmu biex nattiraw investiment ©did, je˙tie© li naççertaw l-investiment li di©à g˙andna f’pajjiΩna. Investiment li sar kemm mill-Maltin kif wkoll minn barranin. Ma nistg˙ux nistrie˙u fuq linvestiment li ©ie ˙afna minnu
snin ilu. Je˙tie© li dak l-investiment ikun sostnut minn inzijattivi ©odda. Il-˙olqien tax-xog˙ol f’pajjiΩna jiddependi kemm mill-investiment u attività ekonomika li to˙loq opportunitajiet ©odda ta’ xog˙ol, iΩda je˙tie© li jkun hemm investiment qawwi u effettiv biex aktar tfal u Ωg˙aΩag˙ jirnexxu fil-qasam edukattiv. L-edukazzjoni hija ç-çavetta g˙al aktar suççessi f’pajjiΩna. Aktar ma jkollna suççess fledukazzjoni, aktar nistg˙u nibnu u nit˙ejjew g˙al aktar suççessi fl-oqsma tax-xog˙ol f’pajjiΩna. PajjiΩna, g˙alhekk, ma jistax i˙alli tant Ωg˙aΩag˙ li jintilfu mis-sistema edukattiva u jispiççaw mill-iskola ming˙ajr ma jkollhom il-˙iliet tant me˙tie©a biex ikunu jistg˙u jirnexxu flopportunitajiet li hemm bΩonn jin˙olqu f’pajjiΩna. Dawn huma w˙ud mill-miri li rridu nil˙qu jekk il-poplu jog˙©bu jag˙tina l-fiduçja tieg˙u biex immexxu lil pajjiΩna. Blappo©© tieg˙ek nistg˙u nwettqu l-g˙an li f’pajjiΩna ssib xog˙ol li jixraqlek biex int tg˙ix a˙jar.
14
25.11.2012
Ittri
Parke©© assurd fil-Óamrun Sur Editur,
Bormla llum Sur Editur, Ili daqsxejn intella’ u nniΩΩel biex nikteb. Imma na˙seb li issa wasalt f’punt fejn ‘niΩbroffa’ r-rabja tieg˙i personali kif ukoll ta’ ˙uti l-BormliΩi, kemm dawk li joqog˙du ©ewwa Bormla kif ukoll dawk li le, rigward il-konfrontazzjoni tal-awtoritajiet lejna. Na˙seb is-sitwazzjoni infrastrutturali tag˙na b˙alissa kul˙add jafha. Qag˙da tal-biΩa’, trid u ma tridx dik hi. Sitwazzjoni xejn felici; ing˙atajna pro©ett sabi˙ u li kien bΩonjuΩ, u Bormla kollha taqbel sa hawnhekk. Però, in˙ossuna urtati g˙all-maltrattament li qeg˙din fih u dan minn kull angolu. Kieku bniedem kellu jinΩel issa fil-preΩent ikisser il-karozza, apparti li d-dehra xejn mhi sabi˙a. U dan bilfors ng˙iduh, g˙ax meta tara li ta’ kuljum kulma jkun hemm nofs tuzzana ˙addiema kollox, ma nafx kif pro©ett ta’ dak il-kobor meta se jitlesta. Kellna nag˙mlu sagrifiççju fil-festa li g˙addiet u na˙seb li dan se jirrepeti ru˙u g˙all-festa li ©ejja u din ˙asra g˙ax tista’ tg˙id li Malta kollha ti©i Bormla biex tiççelebra mag˙na. U dan mhux sew kemm g˙ar-residenti u kemm g˙an-negozji meta tqis li pro©etti o˙ra tal-kwalità tag˙na ˙adu ferm inqas. Óa©a o˙ra hi n-numru ta’ nies li mhumiex BormliΩi li qeg˙din jintbag˙tu joqog˙du ©ewwa Bormla li qed ikunu ta’ detriment g˙al isem Bormla. Dan g˙aliex ilna ninnutaw ammont ta’ nies bi problemi soçjali kbar li qedg˙in ji©u joqog˙du hawn u qeg˙din ibaxxulna isimna. BiΩΩejjed wie˙ed jittawwal f’dawn it-toroq: Triq Abram Gatt, Wesg˙at Il-Knisja tan-Natività, Tara© itTarznari (mag˙ruf a˙jar ‘iΩ-ΩiguΩajg’), Triq San Pawl u Pjazza Gavino Gulia, kantuniera bog˙od mill-G˙assa. Ma d˙altx f’aktar dettall g˙ax mhux fil-kompitu tieg˙i li nag˙mel xog˙ol il-Pulizija, imma xi ˙add hemm bΩonn li jie˙u azzjoni. Dan g˙ax min˙abba
fihom dawn in-nies qeg˙din inbatu a˙na l-kumplament tar-residenti li kwaΩi qeg˙din nibΩg˙u no˙or©u barra. U fuq kollox dawn in-nies ji©u identifikati biex ipattu ta’ g˙emilhom u jie˙du l-attenzjoni li g˙an-dhom bΩonn. Tal-a˙˙ar, nispera li dak li qed jintqal mhux minnu, imma jkun ta’ g˙ajb jekk il-pro©ett tal-Parroçça ma jsirx. Dan g˙aliex g˙andna storja rikka u li tista’ tag˙ti kontribut lis-suq tat-turisti hawn Malta. U t-tieni jkun ta’ g˙ajb ©mielu aktar g˙al min b’pompa liema b˙ala ˙are© mill-quddiesa tal-Festa tal-2010, i˙abbar fuq stazzjon tat-televiΩjoni lokali, li nzerta kien qed ixandar live il-festa tag˙na, jg˙id li lParroçça ta’ Bormla ˙adet pro©ett ta’ ’l fuq minn miljun ewro u li jrid isir sal-a˙˙ar tal-2013. S’issa, dejjem kif qed jinstema’, hemm xeba’ burokrazija Ωejda fuq ˙ru© ta’ çertu permessi. U minn hawn nappella lill-Arçipriet sabiex jag˙mel stqarrija lilna r-residenti ˙a nkunu infurmati. Nispera li dan mhux vera g˙ax biΩΩejjed smajna fla˙barijiet kemm kien hawn min g˙amel affarijiet bla permess u l-awtoritajiet g˙alqu g˙ajnejhom. U allajbierek affarijiet kulturali u li j˙allu timbru tajjeb fuq is-soçjetà, b˙al dawn ma jit˙allewx isiru. Nispera li lqaΩba çaqçqet g˙alxejn! Sinçerament nixtieq li l-affarijiet jitran©aw g˙ax ilpoplu BormliΩ jixraqlu a˙jar. Dan meta wie˙ed jiftakar kemm Bormla tat nies lil Malta u g˙adha tag˙ti u li fil-preΩent huma fil-kapaçità li jag˙tuha palata lil belt twelidhom. Nispera li xi ˙add jinduna b’dan u jg˙id li hemm sitt elef ru˙ li jixirqilhom a˙jar jekk mhux l-a˙jar, hekk kif Nikola Cottoner u M.A. Zondadari ˙asbu u riedu g˙all-belt li tant ˙abbew. NIKOLA, BORMLA
Nixtieq nag˙mel referenza g˙as-sistema ta’ parke©© assurd li hemm fi Pjazza Kappillan Muscat, fil-Óamrun. Na˙seb li mkien f’Malta u G˙awdex ma ssib karozzi pparkjati b’darhom lejn il-bankina, ˙lief f’dil-pjazza partikolari. Imkien f’din il-pjazza ma tara xi sinjal li javΩa lis-sewwieqa biex jipparkjaw bl-exhaust pipe ’il barra. Però, ironikament, xi 40 metru lil hinn mill-pjazza fejn tibda Triq Qrejten, lImsida, hemm sinjal li javΩa lis-sewwieqa biex jipparkjaw blexhaust pipe ’l barra. Ma nistax nifhem il-g˙ala f’dil-pjazza m’hemm l-ebda sinjal simili. Ter©a’ u tg˙id f’dil-pjazza – u hawn ©ej l-ag˙ar – hemm 15il bank fuq il-bankina, li tmienja minnhom qeg˙din xi metru u nofs ’il bog˙od mit-tarf tag˙ha j˙arsu lejn it-triq. Kull darba li vettura tipparkja b’lura jew tistartja biex titlaq mill-parke©©, id-d˙a˙en li jo˙or©u mill- exhaust pipe jiblag˙hom min jinzerta jkun bilqieg˙da fuq xi wie˙ed mittmien bankinijiet wara l-vettura. Huwa tal-mist˙ija kif l-awtoritajiet responsabbli ˙allew dissitwazzjoni g˙al madwar 13-il sena minkejja l-ilmenti. F’dilpjazza g˙andu jitwa˙˙al sinjal, b˙al bnadi o˙ra f’Malta u G˙awdex, li javΩa lis-sewwieqa li g˙andhom jipparkjaw ilvetturi tag˙hom bl-exhaust pipe ’l barra. Dan kollu g˙all-©id tar-residenti u aktar u aktar g˙al min jag˙mel uΩu mill-bankijiet f’dil-pjazza. Mhux aççettabbli li tmur biex tistrie˙ u tibla xebg˙a d˙a˙en mill-exhaust. CHARLES CIRILLO, IL-ÓAMRUN.
Il-kuruna ta’ Mintoff Sur Editur, Qrajt l-ittra ta’ Ìanni l-Pespus minn The Gardens tal-Óadd 18/11/2012, fejn dan ikkwota mistoqsija ta’ Bondi+ li g˙amel lill-mistieden tieg˙u s-Sur Mario Cutajar, naturalment fuq listazzjon nazzjonali TVM. Skont dan il-korrispondent, il-preΩentatur qallu: “Min jaf x’kien ji©ri kieku Mintoff iqum u jara lilu nnifsu jΩomm ilkuruna tar-ruΩarju f’idejh!” G˙alkemm dan kien kumment mhux xieraq lejn il-mejjet u l-familjari tieg˙u, na˙seb ir-risposta kellha tkun li Mintoff f’˙ajtu qatt ma ddikjara li huwa ateu! Kull kumment ie˙or huwa Ωejjed; ˙lief li kull nisrani li jemmen bl-ikbar fidi g˙andu jittama fil-˙niena ta’ Alla l-imbierek. Anke ma’ dawk li ma jemmnux fl-eΩistenza tieg˙u! JIMMY VELLA, L-IMÌARR
MILL-FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI
Il-Gvern Nazzjonalista… Ryan Ellul
Meta nara x-xena politika b˙alissa, ni©i f’dubju jekk inkunx qieg˙ed nara l-istorja ta’ Pinnocchio jew inkella dik tal-Gvern preΩenti. It-tattika ta’ Lawrence Gonzi issa drajnieha, gideb sfaççat f’wiçç il-poplu Malti. Qabel l-Elezzjoni tal-2008 saru ˙afna weg˙di, però l-g˙ada tal-elezzjoni ma sar xejn minn dak kollu li ntqal, anzi GonziPN mexa b’id tal-˙adid mal-poplu Malti u G˙awdxi. Odebrecht u GonziPN Fi Frar li g˙adda, f’dibattitu bejn Lawrence Gonzi u Joseph Muscat organizzat minn The Times, il-Prim Ministru ˙abbar li f’Malta kien ©ej investiment kbir millBraΩil. Il-Prim Ministru qatt ma ta iktar informazzjoni rigward dan l-investiment. Fil-Parlament, meta ©ie mistoqsi midDeputati Laburisti Gino Cauchi u Luciano Busuttil fuq dan ir-rigward, Lawrence
Gonzi ta risposta ming˙ajr risposta; mhux talli hekk, anzi r-risposta li ta ma kellha xejn x’taqsam fuq dan l-investiment, iΩda kienet tittratta kumpless sportiv. Minn l-aspett politiku GonziPN mhux qieg˙ed jinganna lill-Partit Laburista, iΩda lill-poplu Malti u G˙awdxi, li qed jara lil Malta tmur lura b˙al granç. Fl-a˙˙ar dibattitu li sar f’Novembru fuq il-PBS, Joseph Muscat re©a’ qajjem dan ilpunt, bil-Prim Ministru jwie©eb li din ilfamuΩa kumpannija BraΩiljana bdiet topera f’Malta minn Frar u ©abet investiment kbir lejn pajjiΩna u qed t˙addem ˙afna nies, kif ukoll li ©arret il-Head Office tag˙ha mill-BraΩil u ttrasferit ru˙ha hawn Malta. Milli jidher il-Prim Ministru re©a’ ˙a falza stikka g˙ax milli qal ma kien veru xejn. Din il-kumpannija bl-isem ta’ ‘Odebrecht’, mhux minnu li bdiet t˙addem g˙exieren ta’ nies, anzi biex inkun preçiΩ, erba’ persuni kienu impjegati ma’ din il-kumpanni-
ja u kienu qed ja˙dmu minn uffiççju wie˙ed fil-Plaza Centre f’Tas-Sliema. Barra minn hekk, fl-ebda ˙in u Ωmien ma kien hemm imniΩΩel Malta b˙ala l-baΩi tag˙ha fuq is-sit eletroniku tal-kumpannija, l-indirizz BraΩiljan baqa’ dominanti b˙ala l-Head Office tal-kumpannija, g˙allkuntrarju ta’ dak li qal il-Prim Ministru Lawrence Gonzi. Ìimg˙a wara d-dibattitu, il-Ministru Tonio Fenech ˙are© jg˙id li din ilkumpannija g˙alqet il-bibien f’Malta. Fi kliem iktar sempliçi, keççiet l-erba’ ˙addiema li kellha u telqet minn Malta. Dan juri kemm il-Partit Nazzjonalista mhux qieg˙ed jaqbel man-nies tieg˙u stess, g˙ax filwaqt Lawrence Gonzi jg˙id li ©abet investiment kbir lejn Malta, Tonio Fenech ˙are© stqarrija fejn qal li din ilkumpannija g˙alqet g˙al kollox minn Malta. Il-buΩΩieqa tal-20,000 impjieg
25.11.2012
Ittri
15
Inkonvenjenzi kbar f’Tas-Sliema Sur Editur, Kemm ili nikteb qatt ma ktibt fuq il-lokalità tieg˙i. Lokalità li fi kwalunkwe jum, xhur u snin, dejjem ti©bed lejha bosta turisti. Din inqisha b˙ala xi ˙a©a ferm tajba g˙an-negozji tag˙na. Qeg˙din nersqu aktar lejn iΩ-Ωmien tal-Milied. Ûmien li Ωgur in-negozji tag˙na jkunu ilhom jistennew. Xtaqt naqsam Ωew© ˙sibijiet u punti li lilna s-SlimiΩi qeg˙din jaffettwawna b’mod negattiv ˙afna u huma ta’ inkonvenjenza g˙alina r-residenti. Dawn huma l-problema ta’ nuqqas ta’ parke©© u l-ambjent li qed ng˙ixu fih. Nibda bil-problema tal-parke©©. Min˙abba l-inkompetenza ta’ dan il-Gvern, ©ew imnaqqsa diversi parke©©i. Proprju qieg˙ed ng˙id hekk g˙aliex madwar sena u nofs ilu, mad-d˙ul tal-Arriva, ir-residenti kif ukoll in-negozji tag˙na ©ew affettwati bil-mod kif ittie˙du deçiΩjonijiet ˙Ωiena mill-klikka ta’ GonziPN. Tnaqqis ta’ madwar 60 parke©©, kif ukoll Ωona pedonali fi Triq Bisazza. Dawn huma xhieda ta’ nuqqas ta’ ˙sieb u aktar piΩ fuq in-negozji SlimiΩi. It-tieni punt li xtaqt nitkellem fuqu huwa l-ambjent u toroq f’Tas-Sliema. Óa©a li verament tiskantani hija li r-residenti mhux qeg˙din ji©u kkalkulati l-istess. Qed ng˙id hekk g˙ax huwa ferm in©ust li ssir diskriminazzjoni bejn ir-residenti. F’çerti toroq tara ndafa kbira u ambjent perfett, filwaqt li f’çerti toroq o˙ra tara ˙mie© li tist˙i u tibΩa’ tg˙addi minnhom. Il-˙mie© f’dawn it-toroq huwa wie˙ed kbir. Ma nistax nifhem kif kul˙add baqa’ b’fommu sieket meta kien qieg˙ed isir xog˙ol fi triq partikolari. Hawn nistaqsi g˙al liema ra©uni x-xog˙ol fuq din it-triq dam aktar minn ˙ames xhur fuq Ωew© bankini ta’ triq wa˙da? Nifhem li x-xog˙ol irid isir, iΩda toroq b˙al dawn ma jistg˙ux jibqg˙u fi stat ta’ ˙mie© u b’insetti li jmarrdu, b’ri˙a xejn pjacevoli. Ûgur li r-residenti SlimiΩi jixirqilhom ferm a˙jar minn hekk. Nittama li dawn l-ilmenti ma jaqg˙ux fuq widnejn torox, u xi ˙add jag˙ti spjegazzjoni g˙al dawn il-fatti, filwaqt li s-sitwazzjoni ti©i rran©ata.
Nixtieq ng˙id prosit lill-organizzaturi tal-kunçert in memorium Dom Mintoff li sar fis-sala taç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun. Prosit ukoll lil Ray Azzopardi li kellu f’idejh il-produzzjoni. Prosit ukoll lill-Banda tal-Partit Laburista u l-kantanti li ˙adu sehem f’din is-serata li kienet ippreΩentata minn Jackie Mercieca u Reuben Sciberras. Jalla jkollna aktar kunçerti b˙al dan.
JIXIRQILNA FERM AÓJAR, TAS-SLIEMA
JOSEF CALLEJA, IL-MARSA
Il-kunçert li fakkar lil Dom Mintoff Sur Editur,
ProTezzjoNI lIl Tfal vulNeraBBlI Sur Editur, B’referenza g˙al diversi kaΩijiet irrappurtati fil-mezzi tax-xandir dwar abbuΩ sesswali fuq it-tfal, l-A©enzija Appo©© tixtieq tikkjarifika l-proçedura li jimxi mag˙ha s-Servizz g˙all-Óarsien tat-Tfal f’kaΩijiet b˙al dawn. Dan is-servizz joffri protezzjoni lil tfal u adoloxxenti vulnerabbli ta˙t it-tmintax-il sena li g˙addew minn abbuΩ u/jew traskura©ni, jew li huma f’riskju li jkunu abbuΩati u/jew traskurati. Dawn il-kaΩijiet ji©u riferuti lill-A©enzija minn diversi oqsma fosthom skejjel, pulizija, tobba, u professjonisti o˙ra, kif ukoll minn telefonati li jid˙lu fuq Supportline 179.
KaΩijiet referuti lis-Servizz g˙all-Óarsien tat-Tfal ikunu investigati minn professjonisti u b’hekk jiddeterminaw jekk l-abbuΩ se˙˙x verament, jekk g˙adux ise˙˙, jew jekk il-minuri kkonçernat huwiex f’riskju ta’ abbuΩ. Il-˙addiema soçjali tas-Servizz g˙all-Óarsien tat-Tfal ji©bru l-informazzjoni ming˙and diversi professjonisti, kif ukoll jitkellmu mat-tfal, jekk ikun floku u neçessarju. Ladarba dawn l-allegazzjonijiet ji©u kkonfermati, ilprofessjonisti tal-Appo©© ifasslu pjan ta’ kura g˙allminuri, skont il-˙ti©ijiet tag˙hom. Dan jista’ jinkludi azzjonijiet b˙al: sapport lill-©enituri sabiex jieqaf kull forma ta’ abbuΩ; referenzi lejn entitajiet o˙ra, inkluΩ il-Pulizija, g˙al aktar azzjoni;
Il-Pinocchio tal-lum Dan l-a˙˙ar Lawrence Gonzi ˙are© jg˙id li millElezzjoni tal-2008 ’l hawn in˙olqu 20,000 impjieg ©did. Jien nistaqsi jekk Dr Gonzi hux qieg˙ed jitkellem dwar Malta jew dwar xi pajjiz ie˙or, g˙ax jekk Ωdiedu 20,000 impjieg, ir-rata tal-qg˙ad kif telg˙et flok niΩlet? Dan huwa kollu qerq u log˙ob bil-kliem minna˙a ta’ GonziPN, g˙ax meta tqis l-eluf ta’ studenti li kisbu kwalifiki g˙oljin u ma jistg˙ux isibu xog˙ol, jew inkella sabu impjieg li m’g˙andux x’jaqsam ma dak li studjaw, b’pagi u kundizzjonijiet ˙Ωiena, meta t˙ares lejn dan kollu, kulma tara hi umiljazzjoni lejn il-poplu min-na˙a tal-Gvern. Il-buΩΩieqa tal-gidba splodiet meta l-istess Prim Ministru, fil-Parlament stqarr li matul dawn l-a˙˙ar erba’ snin l-ammont globali ta’ Ωieda fl-impjiegi kien ta’ 9,922 – 6,646 minnhom impjiegi part-time. Iç-çifra eΩatta ta’ Ωieda ta’ impjiegi full-time tammonta g˙al 3,276, çifra ferm ’il bog˙od minn dik li amplifika l-Prim Ministru. Il-Malti jg˙id li Óadd wara Óadd tasal ta’ kul˙add, u hekk ©ralu Lawrence Gonzi, g˙ax anke l-Ministru Tonio Fenech qieg˙ed jis˙aq li l-buΩΩieqa tal-
20,000 impjieg hi ˙rafa u qieg˙ed jikkonferma dak li ilu jg˙id il-Partit Laburista. Fid-dokument ma˙ru© qabel il-Ba©it, ma hemm lebda referenza g˙al dak l-ammont ta’ impjiegi. G˙aldaqstant, dan juri kemm il-Ministru Tonio Fenech irid jiddiΩassoçja ru˙u mill-gidba ta’ Lawrence Gonzi nnifsu. Dan il-gideb kollu huwa insult lejn il-poplu Malti u G˙awdxi, g˙ax Malta tag˙na ma jist˙oqqilhiex gvern li jmexxi bil-gideb. Gvern li internament g˙andu l-firda u li lanqas biss jiftiehmu bejniethom. Prim Ministru illi tefa’ f’butu u f’dak ta’ s˙abu €500 fil-gimg˙a minn wara dar il-poplu u sa˙ansitra gideb fl-og˙la istituzzjoni tal-pajjiΩ: il-Parlament. Gvern illi l-ewwel ma jqis huwa l-interess parti©©jan u wara dak nazzjonali. Malta ma jist˙oqqilhiex dan. Malta g˙andha bΩonn gvern b’sa˙˙tu li jmexxiha ’l quddiem lejn is-suççess u li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar ikun sinçier malpoplu Malti; mhux kif ©ralu GonziPN, gidba wa˙da wara l-o˙ra u qisu qatt ma kien xejn. G˙ax kif jg˙id il-Malti: il-giddieb g˙omru qasir; u kif tinqabad, titlef il-kredibbiltà kollha, b˙alma ©ralu l-Gvern ta’ Lawrence Gonzi.
jekk il-kaΩ ikun di©à qed jinstema’ l-Qorti, l-A©enzija tinforma lill-Qorti dwar l-allegazzjonijiet; assistenza o˙ra ta’ appo©© b˙al dik psikolo©ika, medika, u g˙ajnuna o˙ra lill-vittmi tal-abbuΩ; u fejn ikun neçessarju, it-tfal ma jit˙allewx jg˙ixu f’sitwazzjonijiet ta’ abbuΩ, imma jinstabilhom ambjent aktar sigur g˙all©id tag˙hom. Kull kaΩ ji©i trattat fuq baΩi individwali u kull azzjoni li tittie˙ed dejjem tassigura l-a˙jar interess tattfal. SINA BUGEJA, KAP EÛEKUTTIV, FONDAZZJONI GÓAL SERVIZZI TA’ ÓARSIEN SOÇJALI
16
25.11.2012
Ta’ Barra
IL-WAQFIEN MILL-ÌLIED Wara sebat ijiem ta’ ©lied imdemmi, lErbg˙a filg˙axija ntla˙aq qbil dwar waqfien mill-©lied bejn l-IΩrael u l-militanti tal-Óamas. F’GaΩa kienet evidenti r-reazzjoni ta’ fer˙ min-na˙a talPalestinjani, iΩda wie˙ed jistaqsi kemm dan il-waqfien mill-©lied se jkun dejjiem. F’dan is-servizz, il-©urnalisti KRISTA CARUANA u RITIANNE AGIUS jag˙tu ˙arsa lejn l-isfond tal-a˙˙ar mew©a ta’ vjolenza bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi u anke laspettattivi g˙all-futur li g˙andhom dawn il-popli.
Kif beda l-©lied? Fl-14 ta’ Novembru li g˙adda, larmata IΩraeljana fet˙et attakk fuq GaΩa. Dan immarka l-a˙˙ar mew©a ta’ ©lied imdemmi bejn iΩ-Ωew© popli li issa ilhom snin s˙a˙ ji©©ieldu bejniethom. Ódax-il jum ilu, l-IΩrael feta˙ attakk mill-ajru fuq GaΩa, liema attakk ˙alla lill-kmandant talarmata militari tal-Óamas, Ahmed Jabari, maqtul. Jabari kien fil-mira tal-IΩrael min˙abba li kien qieg˙ed ikun akkuΩat li huwa responsabbli minn dawk li qed jissej˙u “attivitajiet terroristiçi” li allegatament saru minn GaΩa fuq lIΩrael, tul dawn l-a˙˙ar g˙axar snin. Il-forzi tad-difiΩa IΩraeljani
˙abbru li bdew operazzjoni ta’ difiΩa u qalu li din hija intiΩa biex tipprote©i liç-çittadini IΩraeljani mill-missili sparati mill-Palestina. Il-Prim Ministru IΩraeljan, Benjamin Netanyahu, qal li din l-operazzjoni ©iet imnedija g˙ax fi kliemu ma setax aktar jaççetta sitwazzjoni fejn iç-çittadini IΩraeljani qeg˙din jg˙ixu ta˙t theddida kontinwa ta’ attakki terroristiçi mill-ajru min-na˙a tal-Palestina. Il-Gvern IΩraeljan kompla jeskala l-attakki fuq GaΩa, bilmira prinçipali tkun il-bini talGvern tal-Óamas. Min-na˙a tag˙hom il-Palestinjani rritaljaw permezz ta’ attakki mill-ajru fuq l-IΩrael. Il-Óamas, li ilhom imexxu GaΩa sa mill-2007, sostnew li l-
qtil ta’ Ahmed Jabari feta˙ ilbibien tal-infern. G˙alkemm ilqtil ta’ Jabari mmarka l-bidu taloffensiva IΩraeljana, dan feta˙ preçedent g˙al mew©a qawwija ta’ vjolenza li wasslet lill-gruppi militari Palestinjani, fosthom ilbrigati tal-Óamas, biex jisparaw mijiet ta’ missili fid-direzzjoni tan-Nofsinhar tal-IΩrael. Xi jridu Ω-Ωew© na˙at? Il-Gvern IΩraeljan qal li l-operazzjoni li beda jwettaq fil-konfront ta’ GaΩa kellha Ωew© g˙anijiet prinçipali. L-ewwel li tipprote©i liç-çittadini IΩraeljani mill-attakki terroristiçi u t-tieni li tkisser l-infrastruttura militari talÓamas f’GaΩa. Fit-18 ta’ Novembru, Benjamin
Netanyahu ˙abbar li l-militanti IΩraeljani kienu di©à attakkaw madwar elf militant Palestinjan u permezz ta’ dawn l-attakki, rnexxielhom jeqirdu ammont sostanzjali ta’ armi li skont hu kienu ser jintuΩaw biex jattakkaw liç-çittadini IΩraeljani. L-IΩrael qal ukoll li kien qed jag˙mel l-almu tieg˙u biex, kemm jista’ jkun, dawn l-attakki ma j˙allux warajhom nies innoçenti midruba jew maqtula. Dan minkejja li aktar minn nofs dawk li nqatlu f’GaΩa kienu tfal u nisa. Sorsi fi ˙dan l-armata militari IΩraeljana qalu li lma©©or parti tal-missili li kienu fil-pussess tal-Óamas u l-grupp militanti IΩlamiku Jihad, inqerdu fl-ewwel ftit sig˙at tal-offensiva. Madankollu, u˙ud irnexxielhom
jaslu sa Tel Aviv u Ìerusalemm. Fil-bidu ta’ din l-offensiva, idDeputat Ministru tal-Affarijiet Barranin tal-Óamas, Ghazi Hamad, insista li l-Óamas ma kienx l-aggressur prinçipali f’dan il-©lied, filwaqt li esprima x-xewqa li l-©lied ma jkomplix jeskala. “A˙na xorta wa˙da g˙adna lvittmi tal-okkupazzjoni u a˙na lmira tal-IΩrael,” sostna Hamad. Huwa Ωied jg˙id li f’dawn iççirkostanzi l-Óamas g˙andha dritt li tiddefendi lilha nnifisha u liç-çittadini Palestinjani u g˙aldaqstant kellha tirritalja g˙al dawn l-attakki. “Jekk kemm-il darba GaΩa mhijiex sigura, lanqas il-villa©©i l-o˙ra Palestinjani mhuma siguri,” sostna dDeputat Ministru tal-Affarijiet Barranin Palestinjan. Il-preparamenti kienu lesti biex l-IΩrael jattakka mill-art
Anke l-innoçenti sfaw fil-mira tal-IΩraeljani
G˙al xi jiem kien hemm spekulazzjoni dwar il-possibbiltà li Netanyahu jiddeçiedi li jimbarka fuq offensiva mill-art. Waqt laqg˙a tal-Kabinett ftit tal-jiem ilu, Netanyahu qal li l-IΩrael kien ippreparat biex jespandi loperazzjoni militari b’mod sostanzjali. G˙alkemm ma semmiex il-possibbiltà ta’ offensiva mill-art, huwa qal li din l-g˙aΩla ma kinitx se ti©i mwarrba. Minna˙a tieg˙u, il-Ministru tadDifiΩa Ehud Barak qal li l-militar IΩraeljan kien se jag˙mel dak kollu possibbli biex “jikseb ilpaçi u l-kwiet”. Il-Gvern IΩraeljan approva ssej˙a ta’ madwar 75,000 suldat mir-riserva militari f’dak li kien jidher b˙ala preparament g˙al offensiva mill-art. Sal-bidu ta’ din il-©img˙a kienu di©à ssej˙u madwar 31,000 suldat, u diversi truppi armati ntbag˙tu fiddeΩert Negdev, ©ewwa GaΩa. Sabiex wie˙ed jifhem kemm dawn it-truppi huma sostanzjali, biΩΩejjed i˙ares lejn l-azzjoni militari ta’ ftit snin ilu. Fil-gwerra kontra l-Lebanon fl-2006 kienu ˙adu sehem madwar 20,000 suldat, filwaqt li fl-attakki fuq GaΩa bejn l-2008 u l-2009 kienu ˙adu sehem madwar
25.11.2012
Ta’ Barra
17
F’GAÛA – DEJJIEMI?
30,000 suldat. L-istampa li xxaqleb favur lIΩrael irrappurtat li l-kmandanti militari IΩraeljani kienu qed jittamaw li s-sa˙˙a ta’ dawn it-truppi tiskora©©ixxi lill-Óamas. Madankollu, jekk il-©lied ma kienx se jieqaf, it-truppi kienu lesti biex jattakkaw mill-art. IΩda bla dubju huwa dibattibbli kemm din is-sitwazzjoni kienet wa˙da reali, hekk kif filverità kien l-IΩrael li beda jattakka lill-Palestina u l-azzjonijiet militari tal-Óamas kienu biss ritaljazzjoni. Fil-fatt, iktar tard ilpjanijiet g˙al offensiva mill-art kellhom ji©u sospiΩi. I l-komunità internazzjonali b’reazzjonijiet varji Fil-qosor, wie˙ed jista’ jiddeskrivi r-reazzjoni internazzjonali b˙ala dik maqsuma bejn tnejn, fejn il-pajjiΩi influwenti tal-Punent, g˙alkemm jis˙qu fuq il-bΩonn tal-paçi, qed jappo©©jaw iktar lill-IΩrael, filwaqt li lpajjiΩi G˙arab u dawk tal-Lvant Nofsani qed jag˙tu appo©© lillPalestina. Il-President Amerikan, Barack Obama, qal li jappo©©ja d-dritt tal-IΩrael li jiddefendi ru˙u millmissili, iΩda li jkun a˙jar jekk lIΩrael ma jattakkax mill-art. Obama qal ukoll li l-missili mitfug˙a mill-Óamas fl-IΩrael wasslu biex jiskala dan il-konflitt, u kellhom jitwaqqfu. Huwa Ωied jg˙id li l-Amerika kienet qed ta˙dem b’mod attiv maΩ-Ωew© partijiet sabiex titnaqqas il-vjolenza. Ta’ min wie˙ed jinnota li l-amministrazzjoni Amerikana m’g˙andhiex kuntatt dirett mal-Óamas, g˙ax tqis din il-fazzjoni militari b˙ala wa˙da terroristika. Il-Ministru tal-Affarijiet Barranin IngliΩ, William Hague, ukoll qal li l-Óamas kellhom irresponsabbiltà prinçipali g˙allkonflitt attwali, iΩda wissa li
invaΩjoni mill-art kienet se tiswa lill-IΩrael it-telf tal-appo©© u ssimpatija internazzjonali fuq din il-kwistjoni. Il-Kummissarju g˙all-Affarijiet Barranin tal-Unjoni Ewropea, Catherine Ashton, qalet li kienet tinsab im˙assba ˙afna bilvjolenza u li tikkundanna l-qtil tan-nies çivili. Hija sostniet li lattakki bir-rockets kienu inaççettabb-li, madankollu l-IΩrael kellu jirritalja b’mod proporzjonat. IΩda fuq in-na˙a l-o˙ra, l-IΩrael kien ikkritikat ˙afna iktar bla˙rax minn pajjiΩi fir-re©jun li fil-passat appo©©jaw lill-Punent fuq kwistjonijiet f’dan ir-re©jun, fosthom it-TuneΩija, l-E©ittu, itTurkija u l-Qatar. Il-President E©izzjan, Mohammed Mursi, qal li pajjiΩu ma kienx se j˙alli lil GaΩa wa˙edha, filwaqt li kkundanna l-aggressjoni tal-IΩrael. Kmieni din il©img˙a l-Ministri g˙all-Affarijiet Barranin minn diversi pajjiΩi tarre©jun esprimew l-appo©© tag˙hom g˙all-poΩizzjoni ta’ Mursi, u bag˙tu delegazzjoni f’GaΩa biex ta˙dem g˙all-paçi. Il-Ministri esprimew l-iskuntentizza tag˙hom bin-nuqqas ta’ azzjoni min-na˙a tal-Kunsill tasSigurtà tal-Ìnus Mag˙quda. L-impatt fuq il-proçess ta’ paçi g˙al-Lvant Nofsani Il-Óamas qatt ma kien parti mitta˙ditiet ta’ paçi bejn l-IΩrael u lPalestina, u g˙alhekk l-a˙˙ar mew©a ta’ vjolenza bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi hija turija çara li n-negozjati li ilhom g˙addejjin bejn iΩΩew© na˙at g˙al dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena fallew u ma wasslu g˙all-ebda ftehim. Fil-fatt la˙˙ar negozjati bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi sfaxxaw fl-2010. Apparti minn hekk, il-pjan talPresident Palestinjan Mahmoud Abbas biex fid-29 ta’ Novembru jissottometti talba quddiem lAssemblea Ìenerali tal-Ìnus
Mag˙quda biex il-Palestina ssir stat osservatur, ftit li xejn niΩlet tajjeb mal-gvernijiet tal-IΩrael u l-Istati Uniti. Il-Palestinjani qeg˙din isostnu li jekk il-Palestina ssir stat osservatur tal-Ìnus Mag˙quda, dan jista’ jsa˙˙a˙ il-poΩizzjoni tag˙hom waqt it-ta˙ditiet ta’ paçi. IΩda l-IΩrael u l-Istati Uniti qed jg˙idu li l-uniku mezz li permezz tieg˙u il-Palestina tista’ tikseb l-istatus ta’ stat indipendenti huwa biss permezz ta’ negozjati diretti. Intant, fit-18 ta’ Novembru li g˙adda, il-President Amerikan Barack Obama ddikjara li s-sitwazzjoni f’GaΩa qieg˙da ti˙Ωien u sostna li l-possibbiltajiet li jer©a’ jinbeda proçess ta’ paçi li jwassal g˙al soluzzjoni g˙aΩ-
Ωew© na˙at, kulma qeg˙din imajnaw.
jmur
Il-vittmi u l-possibbiltà ta’ paçi dejjiema L-Uffiççju tal-Ìnus Mag˙quda g˙all-Koordinazzjoni talAffarijiet Umanitarji (l-OCHA) qal li çifri proviΩorji juru li fla˙˙ar attakki ©ewwa GaΩa nqatlu 158 Palestinjan, b’103 minnhom ikunu persuni çivili, fosthom 30 tifel u tifla. Min-na˙a l-o˙ra nqatlu sitt IΩraeljani, b’erbg˙a minnhom ikunu persuni çivili. Il-Ìnus Mag˙quda qalet li g˙adha trid tinvestiga x’©ara biex ikunu jistg˙u ji©u kkonfermati dawn iç-çifri. Il-waqfien mill-©lied kien
ikkonfermat l-Erbg˙a filg˙axija. Il-militar IΩraeljan qal li wara lwaqfien mill-©lied ©ew sparati tliet rockets, iΩda l-IΩraeljani ma rritaljawx u minn nofsillejl ’il quddiem l-ebda na˙a ma re©g˙et sparat. Skont il-ftehim ta’ waqfien mill-©lied li ntla˙aq, l-IΩraeljani qablu li jwaqqfu l-attakki u l-qtil tal-militanti, filwaqt li lPalestinjani kellhom jieqfu jisparaw il-missili. G˙alkemm iΩ-Ωew© partijiet qed jg˙idu li jridu l-paçi, u g˙alkemm il-©lied armat waqaf f’nofs il-©img˙a, huwa dibattibbli kemm se jintla˙aq ftehim permanenti g˙all-paçi fil-futur qarib. Dan fid-dawl tal-fatt li filpassat il-waqfien mill-©lied kien biss temporanju.
18
25.11.2012
KurΩitajiet
kalejdoskopju
Mi©bura minn Charles B. Spiteri
irid itajjar it-traffic lightS “Il-ma©©oranza kbira ta’ dwal tat-traffiku fil-Gran Brittanja huma perikoluΩi u g˙andhom jitwarrbu.” Dan ma qalu ˙add g˙ajr iç-Chairman tan-National Trust, Sir Simon Jenkins. Hu jemmen li dawn is-sinjali huma mezz ta’ kontroll tal-Istat, li aktar jikkawΩa inçidenti milli jipprevieni. F’talba mqanqla, Sir Simon argumenta li, b˙ala nazzjon, lIngliΩi saru ossessjonati biddawl tat-traffiku, u li kieku kien il-bniedem responsabbli, kien itajjar disg˙in fil-mija minnhom. Meta intervistat minn ©urnalist g˙al rapport firReaders’ Digest, qal: “Óafna
mill-inçidenti li jsiru fit-toroq huma ka©un tad-dwal tat-traffiku, g˙ax is-sewwieqa aktar ikunu qed i˙arsu lejhom milli lejn nies o˙ra li jkunu qed juΩaw it-triq.” Ûied jg˙id li f’Londra hemm dawl tat-traffiku kwaΩi kull 30 jarda, li jo˙olqu ineffiçjenza kbira lis-sewwieqa. Sewwieqa Maltin jemmnu li f’Malta aktarx ikkupjajna s-sistema IngliΩa, fejn f’bosta kantunieri u quddiem il-knejjes inbnew dawn is-sistemi ta’ dwal tat-traffiku, li qed jo˙olqu kon©estjonijiet s˙a˙. EΩempju tipiku hu f’Burmarrad!
imnalla niSa biSS! Tmienja u g˙oxrin mara kellhom jie˙du 18-il minuta biex jiksru rrekord dinji u lkoll kemm huma trassew kif setg˙u u tg˙aff©u fuq xulxin biex irnexxielhom jid˙lu f’karozza tat-tip Mini. L-uçu˙ tfattru hekk kif straxxnaw mat-twieqi, u o˙rajn kellhom nofs ©isimhom barra mit-twieqi. Huma g˙amlu dan f’Londra nhar il-Óamis 15 ta’ Novembru, waqt li 400,000 persuna o˙ra madwar iddinja ttantaw jisfidaw ir-rekords dinjin g˙at-tmien Guinness World Records Day annwali. It-28 mara ssieltu biex irnexxielhom jid˙lu f’din it-tip ta’ karozza u rnexxielhom jiksru r-rekord ta’ Novembru li g˙adda, fejn f’Eastbourne kienu rnexxielhom jid˙lu f’karozza simili 27 persuna.
Se jipprova jaqSam l-atlantiku Jonathan Trappe ta’ 38 sena qed jippjana li s-sajf li ©ej itir g˙al 2,500 mil f’lifeboat ta’ seba’ piedi li tin©arr millbΩieΩaq. Hu qed i˙abbar din l-avventura tieg˙u biex minn issa jkun jista’ ji©bor il-flus li jag˙mlu tajjeb g˙all-prezz g˙oli tal-helium u bΩieΩaq li jifil˙u r-ra©©i ultra vjola. Min-na˙a tieg˙u di©à investa £106,000. L-Atlantiku ilu s-snin twal jippreΩenta sfida li dawk li jixtiequ jaqsmuh permezz tal-bΩieΩaq minfu˙in. Óamsa minnies di©à mietu waqt il-provi u ˙add g˙adu ma rnexxielu jwettaq l-isfida b’numru ta’ bΩieΩaq marbutin ma’ xulxin. Fl-2010, Trappe g˙amel isem fil-medja meta tar mill-Ingilterra g˙all-Bel©ju b’g˙exieren ta’ bΩieΩaq minfu˙in bilhelium – l-istess b˙all-karattru Carl Fredricksen ta’ Disney fil-film Up. Trappe, li hu minn Raleigh, il-Karolina ta’ Fuq, qed jitg˙allem kif jaqdef f’kaΩ li waqt il-missjoni li jrid iwettaq, jispiçça jinΩel fl-oçean.
Sejba prezzjuÛa jew falza Stikka? Madwar 10,000 flixkun bit-tabella tal-inbid a˙mar, bl-isem Chateau Lafite Rothschilde, instabu f’dar mitluqa fiç-Çina. Il-Pulizija qed jist˙arr©u biex jaraw jekk dan l-inbid, li hu wie˙ed mill-aktar inbejjed g˙oljin fid-dinja, hux ©enwin jew le. Jekk jirriΩulta li hu ©enwin, jaf i©ib il-prezz ta’ £10 miljun. Sid id-dar, li jismu Zou, qal lill-Pulizija li ddar tieg˙u ilha vojta g˙al disa’ snin u li hu ma jaf xejn bil-potenzjal qawwi ta’ din issejba. Madankollu, peress li hemm biss madwar 50,000 flixkun ta’ nbid ©enwin Chateau Lafite Rothschild impurtati fiç-Çina kull sena, ilPulizija temmen li jistg˙u jkunu foloz u issa qed ifittxu l-post fejn setg˙u kienu prodotti. Sa minn Marzu li g˙adda, Chateau Lafite Rothschild reb˙u sitt kawΩi kontra kumpanniji ÇiniΩi li kienu qed jipproduçu nbid falz u ˙adulhom xejn inqas minn £80,000 b˙ala danni. Chateau Lafite Rothschild hu qasam talinbid fi Franza, tal-familja Rothschild li ilu jipproduçi nbid sa mis-seklu dsatax.
25.11.2012
Mill-Misra˙
19
GO b’appo©© lil L-Istrina 2012
ROCS bl-aqwa prezzijiet g˙al Disneyland Paris Lest g˙al btajjel ©odda li g˙adhom kif nidew ROCS Travel? ROCS Travel, l-ispeçjalisti g˙al Disneyland Paris, g˙al darba o˙ra introduçew pakketti tal-ivja©©ar lejn Disneyland bi prezzijiet ir˙as minn qatt qabel! Wara s-suççess ta’ dawn l-a˙˙ar tliet snin, b˙ala l-iΩjed tour li nbieg˙ ©o Malta, ROCS Travel qeg˙din joffru group departures f’iΩjed minn 45 data differenti g˙al prezzijiet vera speçjali u g˙allbut ta’ kul˙add. Dawn il-pakketti jinkludu titjiriet g˙al Pari©i, akkomodazzjoni ©ewwa l-lukandi ta’ erba’ stilel Dream Castle jew Magic Circus ©ewwa Disneyland, kolazzjon, shuttle service bejn it-theme parks u t-taxxi kollha. Dan kollu jibda minn prezz inkredibbli ta’ €289. ROCS Travel qeg˙din joffru wkoll prezzijiet uniçi g˙al eskursjomijiet. Dawn jinkludu, biljetti g˙al entratura ©o Disneyland Park g˙al jumejn jew tliet ijiem, tour ta’ ©urnata ©o Pari©i, fejn wie˙ed jista’ jesperjenza u jara t-Torri Eiffel u cruise fuq ix-xmara Seine, ikla ta’ filg˙axija ©o Bufallo Bill u transfer mill-ajruport g˙al-lukanda u lura, g˙all-prezz eççezjonali ta’ €269 g˙all-adulti u €239 g˙at-tfal. Allura x’qieg˙ed tistenna? Disneyland Paris hija destinazzjoni fantastika g˙all-familja kollha, u mhux g˙at-tfal biss, imma g˙al kul˙add. G˙al kull min jibbukkja qabel il-31 ta’ Diçembru 2012, ROCS Travel qeg˙din jag˙tu soft toy uniku b’xejn lit-tfal kollha. Rachel Vella, Direttur ROCS Group, ikkummentat, “Il-ma©ija tibda dak il-˙in li tg˙id lil uliedek! U vera hekk hu! Din id-destinazzjoni fantastika hija ideali g˙at-tfal kif ukoll g˙all-adulti g˙aliex i©©ieg˙lek tixtieq li g˙adek Ωg˙ir u tmur lura g˙al tfulitek. ROCS Travel dejjem stinkat biex tikseb l-aqwa pakketti talivja©©ar g˙al familji, biex kul˙add ikollu ç-çans iΩur dan il-post tant speçjali. Il-pakketti li qeg˙din noffru g˙al Disneyland Paris g˙andhom prezzijiet g˙all-but ta’ kul˙add b’garanΩija ta’ valur g˙al flusek, kwalità u esperjenΩi memorabbli!” Ûur il-ferg˙at ta’ ROCS Group il-Furjana jew il-Mellie˙a jew çempel fuq 2015 1515. G˙al iΩjed informazzjoni tista’ ΩΩur is-sit elettroniku http://www.rocsholidays.com, kif ukoll tista’ tibg˙at email lil travel@rocsgrp.com jew Ωur il-pa©na ta’ Facebook https://www.facebook.com/rocsgroup
Ktieb dwar Charles Clews G˙adu kif ©ie ppubblikat ktieb ©did mill-Klabb Kotba Maltin dwar il-˙ajja ta’ Charles Clews, kittieb u attur komiku. Dan ©ie miktub minn Anne Marie Bonnici minn ÓaΩ-Ûabbar, gradwata B.A. (Unuri) fil-Malti u g˙alliema tal-Malti. Il-ktieb jikkonsisti f’sensiela ta’ intervisti mal-attur innifsu meta kien g˙adu ˙aj, diversi ritratti, sketches ori©inali, makkjetti, operetta, ittri importanti, siltiet minn ©urnali u rakkonti ta’ snin twal ta’ palk, Rediffusion, Television u Radju Malta, Ωjarat flAwstralja sakemm la˙aq il-quççata bl-g˙oti tal-Midalja tarRepubblika b˙ala rikonnoximent ta’ kemm ferra˙ nies ˙ajtu kollha. Titilfux!
GO g˙al darb’o˙ra qed twieg˙ed l-appo©© s˙i˙ tag˙ha lil L-Istrina – il-kampanja ©bir ta’ fondi dinamika tant popolari f’Malta. GO g˙adha kemm ippreΩentat donazzjoni sabi˙a ta’ €64,492, l-ammont dovut lilha b˙ala ˙las g˙at-telefonati minn linji fissi u tal-mowbajl li saru waqt L-Istrina tas-sena li g˙addiet. GO hija wa˙da mill-ewwel soçji ta’ L-Istrina u ilha g˙al bosta snin tag˙ti l-appo©© u ssehem tag˙ha u b’hekk tkun involuta b’mod attiv ˙afna f’din il-kawΩa denja. Fuq baΩi tas-sehem tag˙ha f’din l-attività popolari, GO g˙andha rwol ewlieni fittmexxija tal-komunikazzjonijiet fl-attività ta’ L-Istrina u toffri l-appo©© tag˙ha billi tirrinunzja tariffi u spejjeΩ o˙ra li huma assoçjati malpjattaforma tal-phone-ins u l-infrastruttura tattelekomunikazzjoni matul din l-inizjattiva ta’ ©bir ta’ fondi fuq baΩi nazzjonali. Is-sena li g˙addiet, GO wkoll irrinunzjat lispejjeΩ kollha ta’ xog˙ol assoçjat mal-avveniment. GO hija l-fornitur uffiçjali ta’ komunikazzjoni tal-Malta Community Chest Fund u tappo©©ja lil din l-organizzazzjoni permezz tal-provvista b’xejn ta’ diversi servizzi ta’ komunikazzjoni u divertiment matul is-sena fil-bini tal-Malta Community Chest Fund (MCCF) fil-Belt Valletta u l-uffiççju ta’ LIstrina fil-Palazz ta’ Sant’Anton f’Ó’Attard. Charles Mansueto, il-Mani©er ta’ GO g˙allpro©ett ta’ L-Istrina qal: “A˙na ilna nappo©©jaw lil L-Istrina tul ˙afna snin, preçiΩament mit-tnedija tal-avveniment fl1996. Illum a˙na mhux biss nappo©©jaw lattività, iΩda isse˙ibna ma’ L-Istrina g˙aliex nemmnu bil-qawwa kollha li l-inizjattiva tipprovdi sors me˙tie© ta’ d˙ul g˙allOrganizzazzjonijiet Mhux Governattivi u l-istituzzjonijiet tal-karità hawn Malta. A˙na niffurmaw parti mill-˙idma kontinwa tag˙hom lejn titjib fil-kwalità ta’ ˙ajja g˙al persuni fil-bΩonn f’pajjiΩna. G˙al din irra©uni, GO hija impenjata li tipprovdi struttura eççellenti ta’ komunikazzjoni mibnija fuq teknolo©ija mill-aktar avvanzata g˙al dan lavveniment filantrofiku tant mistenni”. GO se tkun qieg˙da tipprovdi l-istruttura tas-soltu g˙al dak li g˙andu x’jaqsam mat-
telefowns. BaΩikament din l-istruttura tikkonsisti fi pjattaforma ta’ phone-ins li ser tirçievi telefonati fuq is-servizz tan-numru premjum. Is-sistema, mg˙ammra b’madwar 70 telefown, tirçievi sej˙iet ming˙and il-pubbliku u taççetta donazzjonijiet fuq baΩi ta’ ˙in reali. Madwar 60 linja o˙ra ser jintuΩaw g˙allappo©© u l-koordinazzjoni tal-attività. L-infrastruttura ewlenija ser tikkonsisti f’kejbils tal-fibra li twasslu mir-Rabat sal-Palazz Verdala biex jappo©©jaw is-servizzi kollha ta’ komunikazzjoni, inkluΩ hot lines u pledge lines, linji ©enerali b’façilità ta’ hunting, linji ta’ donazzjoni bl-SMS u konnessjonijiet o˙ra tal-mowbajl, konnessjonijiet tad-data g˙al ADSL ta’ veloçità g˙olja g˙all-uΩu mit-timijiet ta’ L-Istrina. Matul il-preΩentazzjoni taç-çekk ta’ donazzjoni minn GO lill-President George Abela, Markus Golder, id-Direttur Kummerçjali ta’ GO qal: “Dawn huma Ωminijiet speçjali ˙afna g˙al GO g˙aliex huwa Ω-Ωmien meta niffukaw l-isforzi tag˙na fuq it-twettiq tarresponsabbilitajiet soçjali tag˙na li huma ferm importanti g˙alina. Matul is-sena GO tag˙ti l-appo©© s˙i˙ tag˙ha lil sensiela ta’ attivitajiet li jimmiraw titjib fil-kwalità ta’ ˙ajja g˙al membri anqas ixxurtjati fil-komunità lokali. Dawn l-attivitajiet huma mxerrdin fuq firxa wiesg˙a ta’ esperjenza komunitarja u L-Istrina hija bla dubju ta’ xejn l-aktar inizjattiva importanti li investejna fiha matul is-snin.” “A˙na tassew kburin li qed ning˙ataw lopportunità li na˙dmu mill-qrib mat-tim organizzattiv ta’ L-Istrina, mal-istazzjonijiet lokali kollha tat-TV u tabil˙aqq ma’ dawk kollha li impenjaw ru˙hom li ja˙dmu g˙as-suççess ta’ L-Istrina din is-sena. It-timijiet tekniçi tag˙na b˙al dejjem ser jag˙mlu ˙ilithom biex jiggarantixxu s-suççess assolut ta’ din il-maratona ta’ ©bir ta’ fondi.” GO ser ter©a’ tirrinunzja l-˙lasijiet dovuti lilha barra li tipprovdi sig˙at ta’ xog˙ol u infrastruttura tal-komunikazzjoni b’xejn matul L-Istrina u ser ter©a’ ting˙aqad ma’ kumpanniji lokali o˙ra u toffri d-donazzjoni tag˙ha lil L-Istrina skont ir-responsabbiltajiet soçjali tag˙ha.
Jit˙abbru r-rebbie˙a tal-premjijiet BOV Estate Agents Il-Bank of Valletta qed jer©a’ jippremja lilla©enti tal-proprjetà li wasslu g˙all-akbar numru ta’ self fuq id-djar approvat. Il-Bank jag˙ti importanza lir-rwol tal-a©enti tal-proprjetà b˙ala intermedjarji biex jo˙olqu g˙arfien dwar prodotti tas-self ma’ min ikun qed jixtri proprjetà. Fil-preΩentazzjoni tal-premju g˙all-a©enti tal-proprjetà, ic-Chief Officer Albert Frendo qal: “Il-BOV din is-sena g˙amel reviΩjoni talproçessi tieg˙u u tefa’ l-enfasi tieg˙u fuq ilklijenti biex jiΩgura li dan ikollu esperjenza poΩittiva meta jintera©ixxi mal-istaff tal-BOV f’dak li x’aktarx li huwa l-ikbar impenn finanzjarju matul il-˙ajja tag˙hom. Huwa r-rwol tal-Bank of Valletta li jag˙ti lappo©© u jassisti lill-klijenti tieg˙u f’din id-
deçiΩjoni importanti u a˙na qed nag˙mlu lg˙almu tag˙na biex niΩguraw li jing˙ata la˙jar servizz possibbli lill-klijenti.” Il-Bank of Valletta jiddiversifika l-prodotti ta’ self fuq id-djar biex jiΩgura li jkun jista’ jipprovdi l-valur skont il-bΩonnijiet tal-individwi. Il-firxa wiesg˙a ta’ soluzzjonijiet jinkludu lBOV Home Loan Package g˙al min qed jixtri dar l-ewwel darba, self g˙al min qed jixtri ttieni dar u self g˙al xerrejja bi prospetti ta’ tkabbir fit-tul, self b’rati ta’ mg˙ax fissi, self g˙al min irid jixtri post biex jikrih u re-mortgage. Edward Grech, Executive Head Home Loans, ippreΩenta l-premijiet f’çerimonja li saret waqt pranzu fir-ristorant Zeri f’San Ìiljan.
20
25.11.2012
Bir-Ru˙ u bil-Ìisem
L-anatomija tas-snien u l-˙alq Dr Kenneth Spiteri Dentist kspiteri@maltanet.net
Il-qoxra ta’ barra tas-sinna hija ffurmata mill-enamel. L-enamel huwa iebes, abjad, ileqq u li, g˙alkemm mejjet, jipprote©i d-dentin u n-nerv tas-snien. Fil-parti tan-nofs tas-sinna hemm in-nerv, l-arterji u l-vini tas-sinna. Dawn jid˙lu ©ossinna minn ©o toqba Ωg˙ira fit-tarf tal-pern tas-sinna. Din hija l-parti ˙ajja tas-sinna li minnha tie˙u l-nutrijenti. Din il-parti hija importanti ˙afna waqt il-formazzjoni tassinna g˙ax minn hawn ji©u lkalçju u l-minerali biex tibda tikalçifika s-sinna. Meta s-sinna tkun iffurmat g˙al kollox, in-nerv iservi b˙ala mekkaniΩmu biex jindika l-preΩenza ta’ problemi, billi jibg˙at messa©© ta’ w©ig˙ meta jkun hemm infezzjoni jew problemi o˙ra. In-nerv tas-snien huwa mdawwar bid-dentin (is-sustanza iebsa li minnha hi mag˙mula s-sinna). Id-dentin hu ˙aj u fih jinstabu tubi Ωg˙ar bi trufijiet tan-nerv li jag˙tu l-˙ajja u sensittività lil din is-sustanza. Il-kliem ‘perjodontali’ jew ‘paradentali’ jfissru ‘madwar is-snien’. Il-ligament perjodontali huwa dik l-istruttura (fibra) madwar il-pern tassnien li ΩΩomm is-snien marbutin mal-g˙adma. Iç-çementum huwa dik ilqoxra li tg˙atti l-pern u s-sistema radikali tas-sinna. Iççementum ma jkunx jidher fil˙alq f’sinna b’sa˙˙itha g˙ax din tkun ta˙t il-˙anek u
minnha jo˙or©u il-ligamenti perjodontali li jΩommu s-snien mal-g˙adma. Is-snien tal-˙alib (deciduous dentition) It-tfal ikollhom 20 darsa u sinna b’kollox – 10 fix-xedaq t’isfel. Dawn jinkludu: tmien inçisivi, erba’ nejbiet u tmint idras. Is-snien permanenti (permanent dentition) L-adulti jkollhom 32 darsa u
sinna b’kollox – 16 fix-xedaq ta’ fuq u 16 fix-xedaq t’isfel. Dawn jinkludu: tmienja inçisivi, erba’ nejbiet, tmien premolari, tmienja dras u erba’ dras tal-g˙aqal. Fix-xedaq ta’ fuq (il-maxilla), insibu s-sinuses. Dawn huma kavità fl-g˙adma li jkunu mimlijin bl-arja fil-qurrieg˙a tar-ras li hi konnessa mal-inifsejn. Ta˙t is-sinuses jg˙addi wkoll in-nerv tas-snien – in-nerv maxillari (maxillary nerve). Fix-xedaq t’isfel (il-mandibu-
Bir-ru˙ u bil-©isem
la), insibu n-nerv mandibulari li jg˙addi minn ©o kanal finnofs tal-g˙adma u jipprovdi ddras u s-snien kollha. Dan innerv jag˙ti wkoll sensazzjoni lix-xoffa t’isfel. Bejn ix-xedaq ta’ fuq u dak t’isfel, insibu l-©og. Dan il-©og jissejja˙ il-©og temporomandiulari u jikkonsisti f’©og doppju b’disk fin-nofs. Fil-˙alq insibu wkoll l-ilsien bil-muskolaturi tieg˙u, il-glandoli tal-bΩieq u t-tonsilli.
minn
Patri Mario Attard
Lanqas il-©ibs m’g˙adu hekk! Niftakar li meta kienu jkellmuna fuq ilvot tal-kastità, mhux l-ewwel darba li xi ˙add kien jikkummenta minn ta˙t lilsien u b’mod sarkastiku g˙all-a˙˙ar: “Illum lanqas il-©ibs mhu ver©ni!” Tid˙akha. G˙ax tad-da˙k. IΩda fiha nnifisha fiha we©g˙a kbira. U ng˙id lg˙aliex. Ifta˙ naqra t-televiΩjoni u tinteba˙ x’g˙andna. Darba xi ˙add g˙amel din l-osservazzjoni: “Hekk sew! Tmur tixtri kamra tal-banju u jag˙tik lilha biss. IΩda l-mara tar-riklam ma to˙odhiex!” Imma©ina jekk fl-udjenza jkun hemm xi sorijiet li jkunu qeg˙din jisimg˙uh! Imma stenna ftit ˙ej! G˙aliex g˙andhom ikunu s-sorijiet biss li j˙ossuhom jist˙u minn kummenti b˙al dawn? Forsi issa se taqbad ti©©udikani u tfajjarli. Naf li se tibda’ tg˙idli: Chi parla? Issewwa hu sewwa! Anki jekk ˙iere© minn fomm midneb b˙al tieg˙i. Irridu nammettu li tqallajna biç-çajt doppju sens. Qieg˙ed idardarna. Jag˙mel ikrah fuq kul˙add. A˙seb u ara fuq min hu saçerdot jew iwassal ilKelma ta’ Alla! Ikollkom ra©un li tixxukkjaw ru˙kom bina! Il-problema mhijiex biss fina l-ir©iel. U˙ud min-nisa donnhom insew id-dinjità tag˙hom u g˙amlu lilhom infushom imwejjed tal-qubbajd! B˙ala mara rrid nuri d-dekor tieg˙i fil-mod ta’ kif nilbes u n©ib ru˙i. M’g˙andi qatt nirrassenja ru˙i bilgidba fa˙xija tax-xitan li taparsi jserra˙li rasi li ©rali li ©rali g˙aliex ˙addie˙or ittantani. L-iskuΩa ta’ “mhux hu kien li ˙ajjarni”, ma tre©ix! B˙ala mara rrid noqg˙od b’seba’ g˙ajnejn meta ji©u
jift˙u qalbhom mieg˙i. Speçjalment lir©iel. Hawn biΩΩejjed diΩastri f’çertu Ωwi©ijiet. Tisma’ l-istejjer u tibki. Iddur lejn Alla bil-˙niena ˙alli jxammar idejh u jag˙mel xi ˙a©a. Il-biçça hi li l-Mulej ikun irid jag˙mel ˙afna affarijiet biex jirran©a s-sitwazzjonijiet. Imma a˙na rridu nkunu biex in˙alluh ja˙dem. Inkella jekk norbtulu jdejh xi jkun jista’ jag˙mel? G˙alhekk mara li ra©el ©ag˙lek temmen li int is-salvatriçi tieg˙u. Qum qawma fuq tieg˙ek u iqaflu lix-xitan! Óadd mhu indispensabbli g˙al ˙add. Jekk g˙andek lil Ωew©ek jew martek ifta˙ qalbek mieg˙u jew mag˙ha. Dan l-a˙˙ar kont qieg˙ed nara programm mill-isba˙ fuq l-ETWN, dak listazzjon li w˙ud ittimbrawh talg˙anqbut u s-santi. Tafu li fl-g˙anqbut u s-santi sibt teΩor kbir! L-im˙abba ta’
Kristu hija meta rridlek il-veru ©id. Meta nag˙tik mhux dak li trid imma x’g˙andek bΩonn. Sa˙ansitra meta l-Mulej jaqtag˙lek iççejça g˙aliex jaf li jekk se j˙allihielek, se jitilfek biç-çejça b’kollox g˙al dejjem. U min irid iqatta’ eternità s˙i˙a jissara ma’ g˙adma meta hu ˙ejja g˙alija u g˙alik mejda b’inbejjed fini? Safa f’diskorsna, f’˙arsitna, f’mo˙˙na u f’qalbna jsebba˙ lill-Knisja u lis-soçjetà tag˙na. IΩ-Ωina tkissirna. T˙ott lill-familji tag˙na u l-kapaçità tag˙na li nibnu lillo˙rajn bl-im˙abba li Alla tefa’ fina. Nixtieq nag˙laq b’nota interessanti talIsqof famuΩ Amerikan, Fulton Sheen, fuq il-mara: “To a great extent the level of any civilization is the level of its womanhood. When a man loves a woman, he has to become worthy of her. The higher her virtue, the more her character, the more devoted she is to
truth, justice, goodness, the more a man has to aspire to be worthy of her. The history of civilization could actually be written in terms of the level of its women”. Tajba Monsinjur Sheen! Mela n˙obb mara mhux kemm niffantasizza fuqha wa˙di. Jew kemm nit˙addet fuqha b’mod vulgari maç-çirku ta’ ˙bieb ma˙mu©in b˙ali. Imma nkun in˙obb lill-mara kemm nitg˙allem mill-verità, mill-©ustizzja u mit-tjubija tag˙ha. Imbag˙ad nista’ nifhem li b˙ala ra©el nirnexxi f’kulma nag˙mel. Mhux bilfors jekk l-im©iba tieg˙i, sew dik li tidher u wisq iΩjed dik li ma tidhirx, tkun nis©a wa˙da ta’ safa?! Li n˙alli lill-Mulej jag˙milni safi mhux kburija imma bΩonn! X’jimporta li l-©ibs mhux ver©ni. L-aqwa li hu jsaffini kontinwament mir-rabtiet li jag˙mluni paljazza tal-˙aΩen!
25.11.2012
Personalità
21
Tiddejjaq min isej˙ilha b’isimha Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com
Bdejt na˙seb bejni u bejn ru˙i li tista’ tkun interessanti g˙all-pa©na tieg˙i u malajr fassalt sensiela ta’ domandi f’mo˙˙i. Staqsejtha taççettax intervista u hekk kif aççettat mal-ewwel, bdejt il˙idma tieg˙i g˙ad-domandi u riçerka. Minn issa ’l quddiem ser inkompli nirreferi g˙al Deborah b˙ala Ìenzora. Ìenzora g˙andha 24 sena u b˙alissa tg˙ix mal-familja tag˙ha f’San Ìiljan. G˙alkemm iggradwat fit-teolo©ija u b˙ala g˙alliema tar-reli©jon, g˙adha ma t˙ossx li huwa Ω-Ωmien li tibda tg˙allem g˙alissa, u b’hekk qed tag˙mel xog˙ol ta’ telesales. “Il-muΩika hija xi ˙a©a li ΩΩommni g˙addejja f’˙ajti, u ma noqg˙odx ming˙ajrha. Il-kitarra ndoqqha xi ftit minuti kuljum. Nisma’ varjetà ta’ muΩika minn punk, indie u alternative sa g˙ana u folk Malti. Jiddependi mill-burdata talmument. Dan l-a˙˙ar intfajt indoqq iktar g˙ana f’xi klabb tal-boççi. Tinteressani ˙afna l-arti u l-kultura Maltija, napprezzahom u nixtieq li çertu affarijiet fil-folklor tag˙na ma jinqatg˙ux,” bdiet tg˙idli Ìenzora. Tiddejjaq min isej˙ilha b’isimha g˙ax t˙oss li l-isem huwa xi ˙a©a personali. Fil-fatt min ilu jafha ˙afna biss isej˙ilha b’isimha. Jekk imur xi ˙add ie˙or li ma tantx jafha u jg˙ajtilha b’isimha, taraha qisha kunfidenza Ωejda. Staqsejtha minn fejn ©iet il-kelma Ìenzora u xi tfisser. “Ìenzora hija diska ta’ grupp Malti – Beangrowers. Kienet ˙ar©et meta kelli tnax-il sena u kienet laqtitni b˙ala diska. Kont nid˙ol online b’dak l-isem u kul˙add baqa jsejja˙li hekk”.
Ìenzora fis-Sinai
Ma t˙obbx issiefer fil-lussu
Dan l-a˙˙ar sirt naf b’persuna interessanti permezz ta’ grupp ta’ ˙bieb tieg˙i. Introduçewni mag˙ha u kelma ©©ib l-o˙ra u skoprejt li tiddejjaq ˙afna min isej˙ilha b’isimha. Ng˙id id-dritt t˙awwadt ftit u ridt inkun çerta li ma mmurx b’xi Ωball insej˙ilha b’isimha. G˙alhekk skoprejt il-laqam li normalment ti©i mg˙ajta bih, ˙alli ma jkollix problemi. Isimha proprja huwa Deborah Zammit, iΩda ˙afna jafuha u jg˙ajtulha Ìenzora.
Kompliet tg˙idli li minbarra l-muΩika g˙andha g˙al qalbha l-ivja©©ar. “Mhux biex indur u noqg˙od f’postijiet lussuΩi, imma aktar biex nitg˙allem u niskopri kulturi differenti. Meta nivja©©a nippreferi mmur xi mkien ’il barra mill-Ewropa u wa˙di, g˙aliex in˙oss li nkun nista’ nit˙allat aktar mannies tal-lokal.” “Ma nsifirx biex nirrilassa jew immur xi weekend break. Insiefer daqsxejn fit-tul, mill-inqas xahar xi mkien mhux flEwropa, fejn il-kultura hija differenti minn dik tal-Punent u n-nies g˙adhom jg˙ixu b’mod aktar naturali – b˙al dawk li a˙na nsej˙ulhom ‘g˙adhom lura’. Jiena narahom li jg˙ixu b’mod aktar kif suppost – ˙ajja mhux mg˙a©©la, stress mill-inqas, u aktar familji mag˙qudin. Meta nsiefer ma nag˙tix wisq importanza ta’ fejn ser norqod, iΩda nkun aktar iffukata fuq x’ser nara u ma’ min ser niltaqa’. Dan l-a˙˙ar d˙alt fi grupp online ta’ couch surfing. Hawnhekk issib varjetà ta’ nies li j˙obbu jivvja©©aw u joqog˙du ma’ nies tal-lokal. Couch surfing ippruvajtha lewwel darba f’Novembru li g˙adda meta mort inΩur l-IΩrael, il-Palestina, l-E©ittu u lÌordan. Kienet esperjenza mill-isba˙ fejn tg˙allimt kif jg˙ixu l-Lhud. Kelli l-opportunità li ng˙ix ma’ tliet studenti universitarji li offrewli norqod g˙andhom. Konna ng˙ixu u nsajru flimkien u esperjenzajt g˙all-ewwel darba l-ikla tax-shabbat (qisha l-ikla tal-Óadd tag˙na, iΩda ssir il-Ìimg˙a filg˙axija lejlet is-Sibt – il-jum il-qaddis tag˙hom) Tkun iktar tradizzjonali, b’çertu ikel u qsim tal˙obΩ, kant u talb,” irrakkuntat Ìenzora. Tkompli tg˙id li meta ssiefer u tg˙ix man-nies tal-lokal, ikollha aktar çans li tiskopri l-˙ajja tan-nies tal-post kif jg˙ixu u kif ja˙sbuha. “Meta ssiefer u tg˙ix ©o lukandi, hemm aktar iç-çans li tiltaqa’ ma’ aktar turisti milli nies lokali u tispiçça tag˙mel attivitajiet li huma aktar organizzati g˙at-turisti milli affarijiet tradizzjonali. Is-safar g˙alija huwa mezz kif inkun nista’ mmur lura u niskopri l-g˙eruq ta’ kif kienet il-˙ajja qabel ma nbidlet b’mod radikali permezz tat-teknolo©ija u l-˙ajja mg˙a©©la. Dan it-tip ta’ safar ilaqqag˙ni
ma’ nies li jafu jg˙ixu u jgawdu l-˙ajja b’mod ˙olistiku”. Insir naf li fil-verità ˙add qatt ma sej˙ilha Deborah. Fil-fatt tatni l-permess li nuΩah g˙ax dak g˙andha miktub fil-karta tal-idendità. Ìeneralment tal-familja u tax-xog˙ol isej˙ulha Debbie. Il-ma©©oranza tal-˙bieb isej˙ulha Ìenz. Xi ftit ˙bieb li ilha tafhom mindu kienet Ωg˙ira jew milliskola, kultant isej˙ulha Debbie. “B’mod ©enerali nintroduçi lili nnifsi b˙ala Ìenz. Meta applikajt g˙al Liquorish kont ktibt Debbie fl-applikazzjoni, b’konsegwenza li n-nies saru jafu ismi proprja u kultant insib nies fit-triq isej˙uli b’ismi. Ma ni˙ux gost, imma la jkunu drawk b’dak l-isem hekk jibqg˙u jg˙ajtuli. Mhux ser nikkore©i lil ˙add, g˙ax fil-verità dak ismi, iΩda fino in fondo, niddejjaq ˙afna,” sostniet Ìenzora. B’kurΩità fuqi staqsejtha kif bdiet din il˙a©a li tiddejjaq min jg˙ajtilha b’isimha. “Lanqas naf eΩattament meta bdiet din il˙a©a. Naf li ilni b’dan il-laqam mindu kelli xi tlettax-il sena u g˙o©bitni l-˙a©a li n-nies ma kinux jafu ismi proprja. G˙al xi ra©uni jew o˙ra n˙ossni iktar sigura. Hemm min ilu jafni snin twal u ja˙seb li ismi proprja huwa Ìenzora. Ismi ma jdejjaqnix, imma n˙ossni ˙afna iktar komda. Debbie huwa l-isem li nisma’ meta nid˙ol id-dar jew fuq il-post tax-xog˙ol. In˙ossha xi ˙a©a aktar formali.” Staqsejtha x’ji©ri f’kaΩ li tkun g˙adha kif saret taf lil xi ˙add u xorta wa˙da jg˙ajtulha b’isimha proprja. Fil-pront Ìenzora infurmatni li jekk ser tintroduçi lilha nnifisha g˙all-ewwel darba, qatt ma tg˙id lin-nies li hi Debbie. “Ji©ifieri biex isej˙uli b’ismi, sinjal li jkunu semg˙u ming˙and xi ˙add jew ikunu raw Liquorish. Niddejjaq ˙afna, in˙ossni qisu xi ˙add invadieli l-ispazju personali u privat tieg˙i. Iktar ma nirrispondi dawn il-mistoqsijiet iktar qed nara li din vera ˙a©a stramba, iΩda tant drajt hekk li f’mo˙˙i din hija ˙a©a verament normali,” sostniet mieg˙i Ìenzora. Ridt inkun naf kif normalment tintroduçi ru˙ha ma’ xi persuna g˙all-ewwel darba. Fil-fatt infurmatni li tintroduçi lilha nnifisha b˙ala ‘Ìenz’ jew ‘Ìenzora’. “F’kaΩijiet rari nintroduçi lili nnifsi b˙ala
Debbie. Ìeneralment meta nkun ser napplika g˙al xi ˙aga ©dida, forsi xog˙ol jew xi kors ta’ studju jew jekk ser niltaqa’ ma’ xi ˙add b’mod formali.” Mistoqsija jekk ©ieli ˙asbitx biex taqleb isimha minn fuq il-karta tal-identità tag˙ha, Ìenzora we©bitni: “G˙al kuntrarju li ja˙sbu ˙afna nies, ismi ma jdejjaqnix. Ìieli ˙sibtha – mhux li nbiddel ismi iΩda li nag˙mel aka Ìenzora, iΩda ma nafx kif inhi eΩattament il-proçedura biex issir u jekk hux possibbli fil-kaΩ tieg˙i.” Tiddeverti bl-aktar affarijiet sempliçi Naqleb id-diskors mag˙ha dwar id-dread locks, li biss biss ilhom fuqha g˙al dawn l-a˙˙ar seba’ snin. Staqsejtha ta˙sibx li g˙ad ji©i l-mument li tne˙˙ihom. “Ming˙ajr id-dreads ma nimma©inanix. Issa li twalu saru itqal, ©ieli jaqbdu jdejquni, imma mhux sal-punt li nne˙˙ihom. Minn dejjem xtaqthom u komda kif jien bihom. Na˙seb nibqa’ bihom sa ma jibjadu,” tbissmet tg˙idli Ìenzora. Xtaqt inkun naf normalment b’liema modi t˙obb tiddeverti. Fil-fatt infurmatni li kapaçi tiddeverti bl-aktar affarijiet semplici. “In˙obb immur minn estrem g˙al ie˙or. Skont l-aptit tal-mument, kapaçi nie˙u gost ©o xi ˙anut tat-te nisma’ jew indoqq l-g˙ana, jew inkella f’xi kunçert rock jew xi weekend camping. Nag˙mel x’nag˙mel irid ikun hemm dejjem l-element tal-muΩika u kumpannija tajba, avolja ma niddejjaq xejn li no˙ro© xi mkien wa˙di, anzi kultant inkun irridha. In˙obb ingawdi l-libertà tieg˙i u nkun indipendenti kemm jista’ jkun,” stqarret Ìenzora. Fl-a˙˙ar tal-intervista, Ìenzora xtaqet tg˙addi messa©© lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd. “Óobb lil ˙ajtek. Gawdi dak li g˙andek b˙alissa u twe©©a’ lil ˙add. Fittex u tg˙allem x’tista’ toffri l-˙ajja; ting˙alaqx u kun dejjem lest biex tiskopri affarijiet ©odda dwarek innifsek u ta’ madwarek. Tinqatax mill-g˙eruq tieg˙ek u tinsa qatt minn fejn ©ejt. Emmen fik innifsek, Ωomm il-kalma, kun poΩittiv, u ftakar li int min int g˙andek bΩonn lil Ìesù,” temmet tg˙id Ìenzora.
K AROZZI
Premju doppju g˙all-Hyundai waqt it-2012 Scottish Car of the Year Awards
Il-©enerazzjoni l-©dida talHyundai i30 jidher li ˙alliet impressjoni tajba ˙afna fuq il©urija waqt it-2012 Scottish Car of the Year Awards. L-i30 Hatchback kienet ippremjata bil-premju Best Family Car, filwaqt li l-i30 Tourer kienet ivvutata Best Estate Car fl-edizzjoni annwali ta’ din is-sena li saret ©ewwa Glasgow. Il-Hyundai i30 Hatchback, ilmudell il-©did li g˙adu kemm da˙al fis-suq tal-karozzi g˙allfamilja, impressjona lill-©urija tal-Association of Scottish Motoring Writers (ASMW) waqt it-testing li sarilha u ssieltet kontra kompetizzjoni ˙arxa mis-Citroen DS5, Kia Cee’d u lHyundai i40, biex b’hekk intag˙Ωlet b˙ala l-mudell rebbie˙. John Murdoch, President ta’ ASMW qal: “Il-karozzi g˙allfamilja illum saru tajbin ˙afna u versatili. Diffiçli timma©ina karozza o˙ra differenti minn din. Huma mudelli li tie˙u pjaçir kbir issuqhom, joffru ˙afna sigurtà u ekonomija millaqwa. Dan kollu jg˙odd b’mod speçjali g˙all-mudell rebbie˙ ta’ din is-sena – il-Hyundai i30
Hatchback – li g˙elbet kompetizzjoni b’sa˙˙itha, grazzi g˙all-©miel ta’ sewqan, kumdità mill-aqwa u ekonomija filprezz.” L-i30 Tourer, li reb˙et il-premju Best Estate Car, g˙elbet kompetizzjoni minn mudelli b˙al Peugeot 508RXH, VW Passat Alltrack u l-Audi A6 Allroad. John Murdoch kompla jg˙id: “il-mudelli estate qed igawdu popolarità ©dida mal-konsumaturi li filwaqt li m’g˙andhomx bΩonn l-ispazju Ωejjed g˙all-passi©©ieri b˙alma toffri MPV, xorta wa˙da qed ifittxu mudell li kapaçi jesa’ iΩjed tag˙bija u fl-istess waqt, mudell li huwa sabi˙ u bi stil. L-i30 Tourer ji©i bi prezz mill-aqwa u fl-istess waqt joffri sewqan mill-iΩjed komdu u g˙andu pakkett ta’ garanzija li mpressjonana.” Il-Hyundai i30 1.6 110PS Blue drive kien imfa˙˙ar ˙afna filkategoriji Best Eco u Best Diesel Car. Tony Whitehorn, President u s-CEO ta’ Hyundai Motor UK qal: “Li rçevejna dawn l-unuri u tif˙ir mill-Association of
Scottish Motoring Writers huwa unur kbir g˙alina u konferma li d-ditta Hyundai qed tkompli tistabbilixxi lilha nnifisha b˙ala ditta relevanti ˙afna mhux biss fl-Iskozja, iΩda fir-Renju Unit kollu.” G˙al aktar informazzjoni jew biex tibbukkja test drive, mur ix-showroom ta’ Hyundai f’Triq il-Wied B’Kara jew is-sit www.hyundai.com.mt
Il-Fiat 500L finalista tal-Autobest
L-investiment li l-Grupp Fiat wettaq fis-Serbja biex ˙oloq wa˙da mill-iΩjed fabbriki moderni fl-Ewropa, g˙adu kemm ©ie ppremjat minn ©urija ewlenija. Autobest, l-organizzazzjoni li tippromwovi mudelli ta’ karozzi fost swieq emer©enti fl-Ewropa, ivvutat b’mod unanimu favur Fiat, fejn fa˙˙ret il-mod kif il-kumpannija ittrasformat fabbrika qadima fl-impjant modern ta’ Kragujevac, lakbar fabbrika ta’ karozzi fix-xlokk tal-Ewropa. Il-fabbrika g˙adha kemm bdiet tipproduçi l-Fiat 500L compact MPV il-©dida, li dalwaqt mistennija tibda tkun esportata f’madwar 100 suq madwar id-dinja, inkluΩ l-Istati Uniti. Il-Fiat 500L g˙adha kemm kienet nominata wkoll g˙all-premju Autobest, flimkien ma’ erba’ ditti o˙ra. Il-˙ames finalisti ta’ Autobest 2013 se jg˙addu mill-a˙˙ar st˙arri© fl-ewwel ©img˙a ta’ Diçembru, u r-rebbie˙ finali jit˙abbar aktar tard flistess xahar. “Il-mod kif din il-fabbrika inbidlet u ©iet rinovata kien inkredibbli,” qal Ilia Seliktar, President ta’ Autobest. “Il-Fiat g˙amlet uΩu mill-aktar teknolo©ija riçenti li hemm fis-suq ta’ llum biex b’hekk, din il-fabbrika hija fost l-aktar fabbriki moderni fl-Ewropa.” L-organizzazzjoni Autobest hija l-unika ©urija internazzjonali indipendenti li tiffoka fuq mudelli ta’ karozzi meqjusa b˙ala ‘best buy’ fis-swieq Ewropej. Filwaqt li ΩΩomm ru˙ha infurmata dwar il-˙idma kollha li tkun qed twettaq l-industrija tal-karozzi, il-©urija tikkunsidra wkoll l-investiment, l-opportunitajiet ©odda ta’ xog˙ol, l-infiq ta’ fondi g˙al inizjattivi ekolo©içi u l-g˙ajnuna li titwassal lil dawk ir-re©juni fl-Ewropa li qed jikbru. Il-©urija fil-fatt ©ejja minn 15-il pajjiΩ Ewropew.
25.11.2012
Karozzi
23
Peugeot 208 l-aktar karozza nadifa
Il-Peugeot 208 li hija l-a˙˙ar karozza tal-Peugeot, ©iet ivvutata l-aktar karozza nadifa fl-2012. Din intg˙aΩlet millGreen Fleet Awards, konkors li jsir kull sena. Fil-fatt it-208 intg˙aΩlet fil-kategorija tasCity Car Manufacturer. Dan il-konkors sar fl-istadium tal-Emirates f’Londra ixxahar li g˙adda, fost ilkonkorrenti il-Peugeot kellha l-Fiat, il=Volkswagen u l-Mini. Id-Direttur Mani©erjali talGreen Fleet, is-Sur Colin, Boyton qal li din kienet sena tajba g˙all-Peugeot speçjalment bl-introduzzjoni tat-208 il-©dida. Il-Peugeot kellha suççess ukoll bil-magni ©odda ta’ 99 gramma kull kilomteru, minkejja li huma diesel, kif ukoll b’magni o˙ra ta’ 87 gramma ta’ d˙a˙en kull kilomteru. Imqabbla ma’ o˙rajn simili, il-magni tal-Peugeot kienu superjuri, u b’hekk kienet g˙aΩla naturali g˙al ©udikanti. Fil-fatt il-©udikanti stess kienu li ppruvaw it-208 meta
saqu lejn l-Iskozja. Huma kienu impressjonanti bl-effiçjenza tal-magna kemm b˙ala C02 u b˙ala konsum.
Phil Robson direttur ta’ Peugeot fl-Ingilterra, qal li kien sodisfatt b’dan l-unur g˙aliex il-Peugeot dejjem jes-
perimentaw u jag˙mlu avvanzi favur l-ambjent u jimmanifatturaw karozzi ta’ kwalita g˙olja.
Il-Peugeot f’Malta hija rappreΩentat minn Michael Attard Ltd li qeg˙din fi Triq Nazzjonali, Blata l-Bajda.
www.peugeot.com.mt
YEARS
WARRANTY
Combined C ombined consumption consumption (l/100 km): from from 3.4 tto o 5.8. CO CO2 emissions (g/km): fr from om 87 to to 135. 135.
(This model also qualifies ffor or the government scr scrappage appage scheme)
NEW N E W PE PEUGEOT U G E OT
Join P Peugeot eugeot Malta on Facebook: Facebook: www.facebook.com/peugeotmalta www .facebook .com/peugeotmalta
208 208
Michael Att Attard ard Lt Ltd. d. – National R Road, oad, Blata Blata ll-Bajda -Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelatt sales@michaelattard.com ard.com
24
25.11.2012
Karozzi
Toyota GT86, fl-a˙˙ar waslet! Road test minn Philip Schembri Fl-a˙˙ar waslet! Hekk kien iddiskors li ntqal minn dawk preΩenti meta l-GT86 ©iet murija g˙all-ewwel darba lill-istampa lokali. Dan intqal g˙all-fatt li mill-flagship tat-Toyota l-karozzi sportivi inqatg˙u kollha u dan in-nuqqas beda jin˙ass minn dawk dilettanti tal-karozzi. Mudelli b˙a ma kienu l-Paseo, Mr2, Celica u Supra ˙allew vojt kbir f’dan is-settur. IΩda minkejja dan Toyota xorta ma qag˙dux b’idejhom fuq Ωaqqhom u dan g˙aliex investew f’mudelli b˙al Aygo, Yaris, Auris U iQ li fis-setturi rispettivi tag˙hom splodew fil-bejg˙. IΩda l-˙sieb minn Toyota g˙all-karozza ta’ dan it-tip dejjem baqa’ li fl-a˙˙ar dawk issegwaçi u dilettanti g˙andhom biex jitpaxxew. Dakinhar tallaunch tal-karozza dawk preΩenti setg˙u jaraw din ilkarozza tinstaq b’mod tad-drifting ji©ifieri titkaxkar min-na˙a g˙al o˙ra waqt li fl-istess ˙in tibqa’ stabbli mal-art. Riçenti kelli x-xorti li nipprova l-GT86 waqt road test, iΩda li g˙amiltilha jien kien kemmxejn differenti
minn dakinhar tal-inawgurazzjoni. Il-GT86 hija karozza sabi˙a mid-dehra tag˙ha, kbira fiddaqs iΩda mhux goffa, minn quddiem tinkorpora l-fanali li jie˙du parti integrali mill-mudguard s filwaqt li x-xibka hija baxxa ˙afna u ’l isfel li tag˙ti lill-karozza agressività liema b˙alha. Minn wara goffa iΩda t˙ares lejha tag˙tik l-impressjoni li hija robusta u kompatta. Ilkarozzi ta’ dan l-istil, ji©ifieri sportivi, minn ©ewwa jkunu ftit lixxi u sempliçi l-aktar dawk ÌappuniΩi, iΩda l-GT86 minn ©ewwa hija sabi˙a daqs kemm hija minn barra. Il-parti taddashboard ta’ quddiem issewwieq fejn hemm l- ispedometer u r-rev counter g˙andu disinn sabi˙, ir-revcounter jie˙u l-ikbar spazju u ta’ lewn abjad u l-ispeedometer u l-gauges l-o˙ra fil-©nub ta’ lewn iswed. Iç-çentru tad -dashboard jibda minn fuq u jibqa’ nieΩel u jaqbeΩ ilhandbreak. Jibda mis-centre display li jie˙u r-radju bis-CD u lgauges tal-fan u l-arja kkundizjonata aktar ’l isfel. Il-lewn tad-dashboard huwa iswed filwaqt l- isteering u l- gearknob g˙andhom ˙jata ˙amra, u l-ist-
ess ˙jata tidher ukoll fis-seats. Fis-sewqan mhijiex karozza li fiha xi tmaqdar hi x’inhi jibqa’ lfatt li hija super car. Il-magna tirrispondi ˙afna u kif tmiss ilpidala l-GT86 ittir. Il-magna tag˙ha hija 2.0 rear wheel drive bi stil boxer u din ittella’ 197bhp. F’karozza b˙al din issigurtà g˙andha tkun prijorità
assoluta, din hija armata bla˙˙ar teknolo©ija ta’ sigurtà fejn jid˙lu airbags, brakes u traction L-ispazju g˙al control. passi©©ieri ta’ quddiem huwa tajjeb iΩda wara m’g˙andiex spazju biΩΩejjed. Il-luggage boot huwa tajjeb u spazjuΩ u jaqdik g˙al li jkollok bΩonn. L-esperjenza tas-sewqan fil-
GT86 hija poΩittiva, karozza sabi˙a minn barra u minn ©ewwa, robusta aggressiva, veloçi u fl-istess waqt sikura. Na˙seb din se tkun kapaçi timla l-vojt kollu li ˙allew l-antenati tag˙ha. Il-GT86 tinsab g˙all-wiri g˙and Michael Debono Ltd, fixshowroom tat-Toyota f’ÓaΩÛebbu©.
Ferrari f’kundizzjoni ˙azina tinbieg˙ g˙al £60,000. Il-Ferrari hija wa˙da mill-aktar karozzi ta’ pre©ju fid-dinja. Hi x’inhi u liema Ferrari hi jibqa’ l-fatt li g˙andek wa˙da mill-aqwa karozzi. Matul din il-©img˙a fl-Ingilterra sar irkant u fost ilkarozzi li kien hemm g˙all-wiri biex ji©u irkantati kien hemm Ferrari 330GT 2+2 Berlinetta, din inbieg˙et id-doppju ta’ kemm ©iet stmata. Din il-Ferrari 330GT 2+2 Berlinetta hija karozza rari ˙afna u kienet qieg˙da ti©i stmata bejn it-£30,000 u £40,000. Apparti minn hekk din il-Ferrari g˙andha bΩonn restawr tajjeb g˙ax issid li kienet g˙andu kien traskurha u g˙al diversi snin kienet tinsab go garaxx. Tant kienet traskurata li sa˙ansitra kellha lega ˙adra ta’ moffa. IΩda minkejja l-qag˙da kritika li kienet tinsab fiha kellha biss 57,000 mil. Is-sid il-©did kif di©à g˙idna ˙allas £60,000 kellu j˙allas £9,000 f’assikurazzjoni, iΩda s-sid kien g˙aqli g˙aliex kemm-il darba l-Ferrari tkun restawrata u f’kundizzjoni impekkabli ti©i tiswa £150,000. B˙al din il-Ferrari saru ftit fil-produzzjoni, din hija l-unika Ferrari b’erba’ seats tnejn quddiem u tnejn wara u hija l-unika wa˙da immirata g˙all-familja. L-irkant sar f’North Yorkshire fl-Ingilterra.
25.11.2012
Kultura
25
Kantanti taljani tal-Operetta f’KunÇert fit-teatru ManOel Kantanti Taljani tal-operetta milLaboratorio Lirico Europeo ta’ Milan ser jippreΩentaw il-kunçert intitolat Festa Italiana, nhar is-Sibt, l-1 ta’ Diçembru fis-7.30pm, fit-Teatru Manoel, il-Belt Valletta. Festa Italiana hija çelebrazzjoni talaktar kanzunetti popolari Taljani u Naplitani, musicals u operetti tant g˙al qalb il-pubbliku lokali. B’talba ©enerali ©ew mistiedna lartisti ferm apprezzati mid-dinja taloperetta mmexxija mill-komiku u cantattore , il-mag˙ruf Walter Rubboli, flimkien mas-soprano/ soubrette Tiziana Scaciga della Silva, it-tenur Andrea Bragiotto, is-soprano Barbara Fasol, immexxijin mill-pjanista u direttriçi muΩikali Mro Debora Mori millConservatorio Giuseppe Verdi ta’ Milan. L-ewwel parti hi dedikata lill-melodija tipikament Taljani u Naplitani li jkunu esegwiti fost l-o˙rajn il-famuΩi kanzunetti popolari ta’ Cesare Andrea Bixio: La strada nel bosco tal-1943; Violino Tzigano tal-1934; Torna tal1930; Solo per te Lucia tal-1930; Ma cos’è questa crisi tal-1933; kif ukoll Ciriciribin tal-1898; I’ te vurria vasa’ tal-1900; Ti voglio tanto bene tal-1938. It-tenur Andrea Bragiotto u s-soprano Barbara Fasol ikantaw b˙ala dwett il-kanzunetta Fiorin Fiorello tal-1930; is-soprano/ soubrette Tiziana Scaiga della Silva flimkien mal- cantattore Walter Rubboli jinterpretaw is-silta ferm sabi˙a Roma non fa la stupida stasera mill-musical Rugantino tal-1962 ta’ Armando Trovaioli; kanzunetti o˙rajn,huma Barbera e Champagne li
CHARLES CLEWS KIEN KITTIEB, ATTUR U UMORISTA LI MATUL ÓAJTU KOLLHA FERRAÓ ÓAFNA NIES BL-UMORIÛMU NADIF TIEGÓU.
It-tenur Andrea Bragiotto, is-soprano Barbara Fasol; is-soprano/soubrette Tiziana Scaciga della Silva, u l-komiku Walter Rubboli
Giorgio Gaber kanta fis-sena 1969; Il bacio tal-1840; E spingole francese tal1868; Un’ora sola ti vorrei tal-1938; Ti voglio tanto bene tal-1938; Ti parlerò d’amor tal-1945. Il-final tal-ewwel parti jinkludi erba’ kanzunetti Naplitani: Maria Mari’; Malafemmina; Funiculi’ Funicula’ u O surdato nnamurato. It-tieni parti hija mimlija g˙aΩliet brillanti minn diversi operetti. Tifta˙ bissilta komika Gastone tal-1924 talfamuΩ komiku Ettore Petrolini, interpretata minn Walter Rubboli.
L-g˙aΩliet mill-operetti jinkludu minn Scugnizza ta’ Mario Costa – Salome’, Una rondine non fa primavera , u Veder Napoli e poi morir; Canzone della Margherita minn Cin ci La’; Sigismondo u Mi pare un sogno minn Al Cavallino Bianco; Toujour l’amour minn Ballo al Savoi; O rosa di Stambul minn La Rosa di Stambul ; u b’talba ©enerali l-popolari Luna tu minn Il paese dei campanelli, li twassal g˙allGran Finale bis-siltiet Hurra’ Hurra’ minn La Principessa della Czarda; Oh Cin ci La’; E’ scabroso le donne studiar
minn La Vedova Allegra u o˙rajn. Il-komiku tal-operetta u cantattore Walter Rubboli jinterpreta wkoll il-partijiet ta’ basso-buffo fl-opri Rigoletto u Manon Lescaut , flimkien mas-sehem ewlieni tieg˙u fl-operetti Al Cavallino Bianco; La danza delle libellule; Cin ci La’; La duchessa del Bal Tabarin; Il paese dei campanelli; La Vedova Allegra. Is-soprano Barbara Fasol hija mag˙rufa g˙all-interpretazzjonijiet tag˙ha b˙ala Rosina fl-opra Il Barbiere di Siviglia ta’ Gioacchino Rossini; Lisa fis- Sonnambula ta’ Vincenzo Bellini; Norina fid-Don Pasquale ta’ Gaetano Donizetti; u Musetta f’La Boheme ta’ Giacomo Puccini. It-tenur Andrea Bragiotto g˙andu repertorju wiesa’ li jinkludi l-opri Don Giovanni ta’ Mozart; La Traviata ta’ Giuseppe Verdi u L’elisir d’amore ta’ Gaetano Donizetti, kif ukoll f’diversi operetti. Parti ewlenija fil-kunçert tag˙milha ssoprano/ soubrette ferm mag˙rufa Tiziana Scaciga della Silva, attiva ˙afna fl-opri u fl-operetti f’diversi teatri madwar id-dinja bil-versatilità artistika tag˙ha f’Adriana Levouvreur ta’ Francesco Cilea; Micaela fil-Carmen ta’ Georges Bizet; u Mimì f’La Boheme ta’ Giacomo Puccini li interpretat fla˙˙ar xhur f’teatri tal-opra fl-Italja. Il-booking isir mit-Teatru Manoel, Triq it-Teatru l-Antik, il-Belt Valletta; telefown: 2124 6389; sit elettroniku: www.teatrumanoel.com.mt; email : bookings@teatrumanoel.com.mt
MID-DJARJI TA’
CharlesClews
(1919-2009) TA’ INTERESS ÌENERALI: MIDAS: In greek legend, was the king of PHRYGIA who turned all he touched into gold. Hence “THE MIDAS TOUCH” RETICULE: A small (often netted handbag which served the purpose of a pocket.) It was fashionable in the early decades of the 19th century. SHANK’S PONY: One’s own legs as a means of conveyance (walking). Also “Shank’s mare” or “Shank’s nag” (Maltese: mort b’ta’ San Fran©isk) MICHELANGELO: The famous artist is said to have designed the uniforms of the Papal Swiss Guards. OPERATION ‘PEDESTAL’ the ‘Santa Marija Convoy’ arrived in Malta on 15th August 1942 – the large tanker OHIO arrived in an operation described as “an epic of courage, audacity and endurance” VO: In relation to a page in a book means Verso, i.e. on the left hand page. RECTO, denoted by Ro means on the right hand page.
festa tal-immakulata Kunçizzjoni f’Bormla Il-festa ta’ Marija Immakulata se ti©i ççelebrata f’Bormla nhar isSibt, 8 ta’ Diçembru. Il-Óadd, 2 ta’ Diçembru ssir it-Tifkira tal-Inkurunazzjoni. Fis6.00pm quddiesa kantata konçelebrata mill-E.T. Mons. Pawlu Cremona O.P., Arçisqof Metropolita ta’ Malta u l-Kapitlu talKolle©©jata, Saçerdoti u Reli©juΩi li fiha jag˙mel id-diskors talokkaΩjoni Patri Dumink Borg O.C.D. Il-Ìimg˙a, 7 ta’ Diçembru, lejlet il-Festa fis-7.00am quddiesa kantata tal-a˙˙ar tan-novena mill-E.T. Mons. Charles Scicluna, Isqof Awziljarju. Fis-6.00pm Kan. Arç. Dun Reuben Micallef flimkien mal-Kapitlu tal-Kolle©©jata jmexxi t-Transulazzjoni u l-G˙asar Solenni. Is-Sibt, 8 ta’ Diçembru, Jum is-Solennità tal-Immakulata. Fid9.30am konçelebrazzjoni solenni mmexxija mir-Rev. Arcipriet Dun Reuben Micallef u l-Kapitlu tal-Kolle©©jata. Patri Martin Micallef O.F.M., C.A.P. jinse© il-pani©ierku. Fis-6.00pm to˙ro© il-purçissjoni bil-vara ta’ Marija Immmakulata. Wara l-purçissjoni titkanta lAntifona u ting˙ata l-Barka Sagramentali.
26
25.11.2012
Big Screen
MIÇ-ÇINEMA
jikteb CARMELO BONNICI
PARANORMAL ACTIVITY 4
XEJN ÌDID
RUTINA TAS-SOLTU
Din is-serje dwar attivitajiet sopranaturali, li bdiet b’mod tassew in©enjuΩ, issa kompliet tirrepeti l-istess tema b’mod nieqes mis-sorpriΩi, f’lokalità differenti u f’dati aktar qrib il-preΩent. Minkejja li issa kwaΩi m’hemm novità xejn, il-pubbliku g˙adu jinkaram g˙aliha. Paranormal Activity 4 ikompli eΩatt fejn ˙alla Paranormal Activity 2 . It-tielet episodju kien prequel li ˙adna lura sassena 1988. It-tmiem tat-tieni film u l-bidu ta’ Paranormal Activity 4 huma l-istess. Katie (Featherston), ippossessata minn spirtu malinn, wara li qatlet familja, kienet serqet lit-tarbija, Hunter. Dawn sparixxew, u ˙add ma jaf fejn qeg˙din. Óames snin wara, fl-2011, huma jfe©©u f’Henderson, Nevada. Fuq medda ta’ tnax-il ©urnata, f’Novembru tas-sena l-o˙ra (2011), nassistu g˙all-avvenimenti strambi li ma
Atturi Ewlenin: Kathryn Newton, Matt Shively, Aiden Lovekamp, Brady Allen, Katie Featherston. Diretturi: Henry Joost u Ariel Schulman. Óin: 88 min. Distributur: PARAMOUNT. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 16.
jitwemmnux li laqtu lil familja f’dan is-subborg tal-belt meta mara u tifel ji©u ©irien tag˙hom. Alex (Newton), teenager, tibda tesperjenza ˙wejje© ta’ barra minn hawn meta l©enituri tag˙ha jibdew jie˙du ˙sieb ta’ tifel, Robbie (Allen) meta ommu Katie suppost li qieg˙da l-isptar. Hi tipperswadi liln-namrat tag˙ha, Ben (Shively) biex ipo©©i xi kameras fid-dar tag˙ha ˙alli ji©bdu xi jkun ji©ri matul il-lejl. Malajr jibdew ise˙˙u attivitajiet paranormali. Jibdew dejjem iΩidu fl-intensità matul
tnax-il jum, sakemm jasal final li issa drajnieh. Ta’ interess partikulari, però, hija lfotografija ta’ billejl, ming˙ajr dwal, li qisu quddiem il-kameras hemm velu fin bittoqob u f’dan id-dawl g˙ajjien ˙adrani kull movement jag˙ti dehxa u n-nies jidhru qishom spirti. Paranormal Activity 4 fih sekwenzi Ωg˙ar li jfakkru f’ The Shining (it-tifel isuq liskuter) u f’Poltergeist. Inkomplu nistennew aktar produzzjonijiet ta’ din ix-xorta..
CARANCHO (THE VULTURE)
MORBIDU
DISGRAZZJA U DMIJA Waqt li kont qieg˙ed nara l-film Ar©entin Carancho, li hu bis-sottotitoli, ˙sibijieti mill-ewwel marru fuq il-film tal-1999, Bringing Out The Dead. L-istorja ta’ dawn iΩ-Ωew© films hija differenti ˙afna, iΩda latmosfera morbida ta’ billejl bil-kwadru ta’ kuluri skuri, id-disgrazzji stradali, ©iri fl-ambulanzi u d-dmija fuq il-vittmi, huma simili ˙afna. Fil-bidu nsiru nafu li fl-Ar©entina kull sena jse˙˙u aktar minn 8000 disgrazzja stradali, li j©ibu total ta’ 22 mewta kuljum. Dawn l-inçidenti jo˙olqu piΩ tqil fuq ilfamilji tal-vittmi, l-aktar meta jkollhom iqabbdu avukat biex jitolbu kumpens mill-kumpanniji tas-sigurtà. Dan huwa s-su©©ett tal-film Carancho. Sosa (Darin) huwa avukat li jispeçjalizza fuq kaΩi ta’ inçidenti fatali fit-toroq. B˙alissa hu g˙andu l-liçenzja tieg˙u sospiΩa u qed ja˙dem ta’ Carancho (jew vulture) g˙all-kumpannija tas-sigurtà, La Fundacion. Xog˙lu jirrikjedi li jkun medjatur bejn ilkumpannija u l-qraba tal-vittmi u b’hekk jislo˙ il-flus minn Ωew© na˙at. Waqt dawn l-inçidenti, hu jiltaqa’ ma’ Lujan (Gusman – fir-realtà l-mara tad-direttur Pablo Trapero), dottoressa li qieg˙da ta˙dem fuq kaΩi ta’ emer©enza. Lujan hi ©dida f’din il-belt ta’ Buenos Aries, maqtula bix-xog˙ol, nieqsa millirqad u kwaΩi stran©iera. Fl-ewwel inçi-
Atturi Ewlenin: Ricardo Darin, Martina Gusman, Josè Luis Arias, Fabio Lonzano. Direttur: Pablo Trapero. Óin: 107 min. Distributur: AXIOM FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 18. dent meta jiltaqa’ mag˙ha, Sosa jsir i˙obbha u r-relazzjoni tag˙hom issir wa˙da intima, iΩda Sosa qieg˙ed jg˙ix ˙ajja prekarja, imfittex fuq xi flus li g˙andu jag˙ti. Il-passat oskur tieg˙u Ωgur
li se jfixkel lil dawn meta jfe©© fil-wiçç. Minkejja parti tajba ˙afna mill-aqwa attur li hemm b˙alissa fl-Ar©entina, Ricardo Darin, Carancho jaqbad rotta pwerili li minnha ma jkunx jista’ jo˙ro©.
27
Big Screen
25.11.2012
ARGO
INTERESSANTI
PJAN INÌENJUÛ U BANALI LI RNEXXA Fl-annati tal-istorja nsibu diversi ©rajjiet inkredibbli li jaffaxxinaw lill-qarrejja bl-esekuzzjoni fina u in©enjuΩa tag˙hom. Fost dawn, wie˙ed jista’ jsemmi l˙elsien drammatiku ta’ xi osta©©i f’missjoni diffiçli b˙al dik li ©rat nhar l-4 ta’ Lulju 1976, f’Entebbe, l-Uganda, meta l- commandos IΩraeljani ˙elsu lil xi nies miΩmuma middittatur Idi Amin, meta taru fuq ajruplan li Ωamm fil-baxx biex ma jinqabadx fuq ir-radar. Din il-©rajja ispirat mill-inqas tliet produzzjonijiet çinematografiçi. Argo dirett bi stil ˙erqan u id soda minn Ben Affleck, li g˙andu wkoll il-parti ewlenija, jirrakkonta ©rajja vera u simili li ©rat xi tliet snin wara, però b’manjiera tassew differenti. Fl-4 ta’ Novembru 1979, lambaxxata Amerikana f’Teheran, l-Iran, ©iet invaduta minn massa kbira ta’ nies li pprotestaw bil-qawwa g˙ax riedu lura lix-Shah li ˙arab lejn lAmerika. B’kollox 52 Amerikan inqabbdu b˙ala osta©©i. F’dan il-kaos li nqala’, sitta o˙ra rnexxielhom jiskappaw u sabu kenn fid-dar talAmbaxxatur KanadiΩ, Ken Taylor (Garber). Is-CIA bdiet ta˙seb kif se to˙ro© mill-Iran lil dawn is-sitta qabel ma jin-
stabu u jinqatlu. Huma nkarigaw lil Tony Mendez (Affleck), li hu speçjalista f’dan ixxog˙ol. G˙all-ewwel konfuΩ u ˙osbien, ©ieh pjan inkredibbli f’rasu, meta fuq it-televiΩjoni kien qed jara l-film Battle For The Planet Of The Apes. Din id-darba mas-CIA kellhom jing˙aqdu wkoll Hollywood biex iwettqu pjan tant in©enjuΩ u banali fl-istess ˙in, li kien hemm çans kbir li jirnexxi, kif fil-fatt ©ara. Il-qofol ta’ Argo qieg˙ed fuq din il-missjoni aperta ta’ sogru kbir, li mhu se ng˙id xejn dwarha biex ma ntellfekx ilgost kollu. Argo jiΩvolgi b’mod li jΩommok attent ˙afna, kontinwament jippompja fik ladrenalina waqt din il-bravura, mΩewwaq b’˙afna djalogu sarkastiku minn dawk it-tekniki ta’ Hollywood li taw issehem tag˙hom. Ben Affleck aktar impressjona fit-tliet films li dderie©a s’issa, u f’dan l-a˙˙ar wie˙ed juri aktar maturità u kapaçità sostanzjali. L-operazzjoni kollha msej˙a Argo, eroj ta’ ktieb komik u skript fittizju, taqbad l-andament ta’ films li jiΩvol©u bil-mod u b’˙afna qtig˙ il-qalb u stennija b˙al All The President’s Men (1976), Fail Safe (1964) u o˙rajn kom-
Atturi Ewlenin: Ben Affleck, Bryan Cranston, John Goodman, Alan Arkin, Victor Garber, Tate Donovan Clea DuVall. Direttur: Ben Affleck. Óin: 120 min. Distributor: WARNER BROS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 14.
moventi mill-qalba tal-istorja reali. Interessanti l-fatt (u dan iddilettanti vera mill-ewwel jirrealizzawh) li d-distributuri
Warner Bros biex jikkommemoraw iΩ-Ωmien ta’ meta se˙˙et din il-©rajja, uΩaw illogo ta’ dak iΩ-Ωmien, Warner Communication Company,
però bil-kliem tal-preΩent, A Time Warner Company. Titilfux!
THE TWILIGHT SAGA: BREAKING DAWN, PARTI 2
FANTASIJA ROMANTIKA
VAMPIRI U LPUP KONTRA GÓADU QAWWI B˙alma ©ara fl-a˙˙ar ktieb tassa˙˙ar tfajjel, Harry Potter, Harry Potter And The Deathly Hallows li nqasam f’Ωew© produzzjonijiet çinematografiçi, hekk ukoll il-final tas-saga ta’ Stephenie Meyer, The Twilight Zone: Breaking Dawn, in˙adem f’Ωew© partijiet distinti. Din hija manuvra makakka tal-produtturi li, min˙abba lpopolarità enormi ta’ din isserje, il-kumpanniji tad-distribuzzjoni se jda˙˙lu ferm aktar introjtu. Fi Breaking Dawn, Part 1 assistejna g˙aΩ-Ωwie© ta’ Bella Swan (Stewart), it-tifla umana u delikata tax-xerif tal-belt Ωg˙ira ta’ Forks, Washington, malma˙bub tag˙ha, Edward Cullen (Pattinson), il-vampir. Ftit qabel u anki wara t-twelid tat-tarbija tag˙hom, Renesmee, Bella mardet ˙afna u anki waslet sa xifer il-mewt. Dan kien il-proçess diffiçli li kellha tg˙addi minnu biex minn umana ssir vampira. Breaking Dawn, Part 2 jifta˙ biex jurina l-bidla sewwa li saret fiha, xi ˙a©a li anki missierha, Charlie Swan (Burke) jinnota. Issa hi m’g˙adhiex aktar vulnerabbli u tittama fuq il-protezzjoni ta’ Edward jew Jacob Black (Lautner), li kapaçi jinbidel f’lupu. Hi turi din is-sa˙˙a ©dida tag˙ha u ta’ jdejha anki ma’ Jacob, meta fil-bidu ta˙seb ˙aΩin fih. Però, id-dmir tag˙ha u ta’ Ωew©ha hu primarjament li jindukraw liç-çkejkna (Foy), li anki ssir ˙abiba tal-qalb ma’
Jacob. Bejn il-vampiri u l-ilpup jidher li hemm paçi soda u permanenti. Meta grupp ta’ vampiri qawwija, il-Volturi, li jg˙ixu fuq il-kontinent, isiru jafu b’Renesmee u l-kapaçità tag˙ha, Aro (Sheen), il-mexxej tag˙hom ikun irid jeqred lil din it-tifla li jqisha ta’ theddida g˙all-kommunità kollha. Il-konfront bejn il-familjari ta’ Edward, Bella u Jacob kontra lVolturi se jkun wie˙ed a˙rax u ta’ bla ˙niena. B˙all-bqija ta’ din is-sensiela, The Twilight Zone: Breaking Dawn, Part 2 hu film li jiffoka l-aktar fuq lim˙abba taΩ-Ωew© protagonisti, kif ukoll lejn it-tifla tag˙hom. Dan hu xog˙ol immirat l-aktar g˙at-teenagers, b’enfasi fuq issess femminili. Fl-ewwel ©img˙a tieg˙u fl-Amerika, dan sploda fil-box office.
Atturi Ewlenin: Kristen Stewart, Robert Pattinson, Jacob Lautner, Billy Burke, Mackenzie Foy, Michael Sheen; Elizabeth Reasor, Peter Facinelli, Dakota Fanning. Direttur: Bill Condon. Hin: 116 min. Distributur: E-ONE ENTERTAINMENT. Ma˙ru© mitl-KRS. Çert. PG.
Kompetizzjoni Empire Cinema
L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn l-14 u t-18 ta’ Novembru 2012
Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: X’jisimha l-awtriçi tas-saga THE TWILIGHT SAGA? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, il-Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: G. DIMECH, 50 ‘St Mary’ Triq San Vinçenz, il-Óamrun, ÓMR 2112
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
THE TWILIGHT SAGA: BREAKING DAWN PART 2 SKYFALL TAKEN 2 MADAGASCAR 3 HOPE SPRINGS THE DARK KNIGHT RISES ICE AGE 4: CONTINENTAL DRIFT HOTEL TRANSYLVANIA FRANKENWEENIE THE COMPLETE TWILIGHT SAGA
28
25.11.2012
TeleviΩjoni
Illum
FORMULA 1 – GP TAL-BRAÛIL, Rai 1, 4.15pm Waslet fi tmiemha l-kompetizzjoni tat-ti©rijiet tal-karozzi l-aktar segwita fid-dinja. Il-Formula 1 tag˙laq illum fuq iç-çirkwit talBraΩil. Sebastian Vettel qieg˙ed jokkupa l-ewwel poΩizzjoni b’Fernando Alonso warajh, b’differenza ta’ 13-il punt. Min minnhom se jie˙u t-titlu ta’ Champion tal-Formula 1? L-appuntament li jmiss huwa g˙al Marzu fl-Awstralja. ARANI ISSA, ONE, 8.15pm
Arani Issa ˙a jibda bi transformazzjoni ma©ika g˙al Carmen Pace, li se tkun mibdula kompletament matul l-programm ta’ din il-©img˙a. Joseph Chetcuti kompla bil-˙idma tieg˙u sabiex jg˙aqqad iktar familji.
Matul il-©img˙a
07.30 08.00 09.35 10.30 11.45 12.10 13.30 13.40 14.30 16.00 16.30 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.15 22.35 23.15 23.45 01.15
06:00 06:30 09.35 10.00 10.30 10.55 12.30 13.30 14.00 16.10 16.15 16.55 18.45 19.00 20.00 20.40 21.30 23.30 00.30
ONE NEWS Folji L-Orizzont: 50 sena ta’ storja (R) Attività Politika - PL Ûona Sport (R) Aroma Kitchen (R) ONE NEWS Ir-Rangers (Omnibus) Fis-Sustanza (R) Dhouse (R) Teleshopping L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli Attività Politika - PL ONE NEWS Arani Issa On D Road ONE NEWS Attività Politika - PL Bla A©enda (R)
Rai Parlamento Uno Mattina in Famiglia - Tg 1 MixItalia Linea Verde Orizzonti A Sua Immagine Santa Messa - Angelus Linea Verde Tg 1 Domenica In - L’Arena Tg1 Pole Position GP di Formula 1 - BraΩil Pole Position L’Eredita Tg 1 Affari Tuoi Terra Ribelle Spec. Tg 1 Tg 1 notte
07.00 08.30 10.00 11.00 12.00 12.30 14.00 14.05 15.00 15:05 16.15 17.00 17.05 18.00 18:10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.35 23.15
06:00 06.30 07.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00 13.30 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.05 21.50 22.40
NET News Telebejgh Uçu˙ Djalogu Partit Nazzjonalista Distinti Telebejg˙ NET News Newsroom (r) NET News Simpatiçi (r) Kisbiet NET News Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks Ghalik fl-Ewropa NET News Dejà Vu NET News Replay NET News
TF: La complicata vita di Christine TF: Real School Cartoons Battle Dance Culto evangelico Cerimonia di consegna delle insegne dell’ordine militare d’Italia Mezzogiorno in famiglia TG 2 GIORNO Tg2 Motori Quelli che aspettano Quelli che Tg2 L.I.S. Stadio Sprint 90 Minuto TF: COPS - Squadra Speciale Tg2 Notizie TF: NCIS TF: Hawaii Five-O La Domenica Sportiva - Tg 2
07.00 08.00 09.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.25 17.10 18.00 18.20 20.00 20.40 22.05 22.45 23.15
06:00 07.40 09.30 10.15 10.45 11.15 11.40 12.00 12.55 13.25 14:00 14:30 15.05 19.00 20.00 20.10 23.25 23.40
L-G˙odwa t-Tajba Seven Ages of Britain TVAM Malta u lil Hinn Minnha L-A˙barijiet Óadd G˙alik L-a˙barijiet Óadd G˙alik Ikompli Teleshopping L-A˙barijiet Teleshopping Mixage (R) Venere (R) L-A˙barijiet - Madwarna TVHemm L-A˙barijiet - Sports XFactor Sinbad Only Fools and Horses L-A˙barijiet
Fuori orario Film: Il matrimonio di Betsy TF: L’Ispettore Derrick Rai Educational TGR Estovest TGR Mediterraneo TGR RegionEuropa Tg3 - Telecamere Salute Rai Educatiinal Passepartout TG Regione - TG Regione Meteo In 1/2 ora Alla falde del Kilimangiaro Tg3 - TG Regione Blob Che tempo fa - Report Tg3 - TG Regione TF: Boris - Meteo
IL-KLIKKA F’SIEGÓA, It-Tlieta, ONE 8.30pm Nhar it-Tlieta 27 ta’ Novembru se titella’ puntata speçjali ta’ din id-drama li qed tikseb popolarità, Il-Klikka f’Sieg˙a. Waqt din il-puntata speçjali ser imorru vja©© li ˙a jibda mill-ewwel episodju sat-tmien episodju u tkun tista’ taraw x’©ara s’issa. Óafna u ˙afna nies qed jistaqsu jekk hemmx ripetizzjonijiet jew jg˙idu li ma qabdux is-sensiela mill-bidu. Proprju g˙alhekk, ittim wara din id-drama ddeçieda li jag˙ti l-isba˙ u l-a˙jar xeni mit-tmien episodji li xxandru. ÓAJJA, IT-Tlieta, ONE, 6.25pm G˙al darb’o˙ra Óajja se jag˙ti lill-udjenza informazzjoni u sitwazzjonijiet siewja dwar is-su©©etti tant interessanti tal-konçepiment, tqala u twelid. Claire Agius Ordway tiltaqa’ ma’ Daniela Camoin, youth worker, fejn se tkellimna dwar l-emozzjonijiet u l-˙sibijiet li l-©enituri jg˙addu minnhom biex tittie˙ed iddeçiΩjoni jekk g˙andhomx jibqg˙u b’wild wie˙ed jew le. Óajja se juri wkoll storja ˙elwa ta’ Michele Vella Wood, omm u atleta li g˙alkemm tiffaççja sitwazzjonijiet mhux façli li ©©ib mag˙ha l-˙ajja ta’ omm, Michele ma taqtax qalbha u tkompli t˙ares lejn il-˙ajja b’mod poΩittiv, tant li tkompli tikseb suççessi ©odda.
06.50 07.00 07.50 10.10 11.50 12.25 13.00 14.00 16.00 18.30 19.30 21.25 00.20
GP d’Australia Super Partes Cartoni Film: Beethoven 4 Grand Prix Studio Aperto Sport Mediaset - XXL Film: The Immortal Voyage of Captain Drake Film: Il viaggio dell’Unicorno Studio Aperto Film: Back to the Future 3 Tg com Archimede Film: Robin Hood
AFFARI TAGÓNA, il-Ìimg˙a, ONE, 20.30 Is-su©©ett ta’ nhar il-Ìimg˙a huwa ˙a©a minn ewl id-dinja, Ωgur li kul˙add ser ikun qieg˙ed jag˙mel kif se nkunu qed nag˙mlu a˙na, iΩda ˙add mhu se jkun qed jiddiskuti b˙alma se nkunu qed niddiskutu a˙na. Il-ba©it kien tajjeb jew ˙aΩin? Mhux ˙aΩin jew bΩar fl-g˙ajnejn? Affari Tag˙na llum huwa mag˙ruf li jag˙ti lil kull min ikun qed jiddiskuti il-˙in li jispiçça argument ming˙ajr ma’ jkun imfixkel min˙abba xi a©enda partikolari. Affari Tag˙na se jiddiskuti dak li Gvern li baqag˙lu ftit ©img˙at f'le©iΩlatura ipprepara g˙al Maltin u l-G˙awdxin kollha. CSI: MIAMI, Il-Ìimg˙a, Italia 1 21.10 It-tim ta’ Horatio jinvestiga l-qtil ta’ tfajla, li l-kadavru tag˙ha jinstab fuq ix-xtajta. Kollox jindika li wara dan il-qtil hemm serial killer li x’aktarx ©ej mill-familja Navarro.
10.30 11.50 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.15 23.30 02.20
13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00
Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank
PROGRAMM SPEÇJALI DWAR IL-BAÌIT, l-Erbg˙a, ONE mill-5.30pm ’il quddiem Il-©urnalisti u l-kru ta’ ONE NEWS ser ikunu ppreparati g˙al traΩmissjonijiet speçjali mill-5.30pm ’il quddiem. B’kollegamenti diretti mill-bini talParlament, diskussjoni, reazzjonijiet – inkluΩ konferenza stampa mog˙tija mill-Kap talOpoΩizzjoni Dr Joseph Muscat, analiΩi u opinjonijiet minn mistiedna differenti.
06:00 07:55 08.50 10.00
09:00 GP3 Series Motor Racing 09:30 Live: GP3 Series Motor Racing: Hockenheim: Race 2 [Live] 10:00 Tour de France Cycling 11:00 FIS Summer Grand Prix Ski Jumping 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: Brno: 1st Leg 13:00 WATTS 13:30 Tour de France Cycling 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 20: Rambouillet 18:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba 19:00 Live: Auto GP Motor Racing: Brazil: 2nd Race [Live] 20:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba
10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:25 16:50 17:40 18:30 18:55 19:20 20:10
Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss World’s Worst Mum Sister Wives Sister Wives What Not to Wear Driving Me Crazy Ace of Cakes Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Rich Bride/Poor Bride
11:10 Anthony Bourdain: No Reservations 12:05 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald 12:55 I Shouldn’t Be Alive 13:50 I Shouldn’t Be Alive 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 History Cold Case USA 18:20 Secret Service Secrets 19:10 Rugby: The Lifeblood of New Zealand 20:05 Man Made Marvels China 21:00 Extreme Engineering 21:55 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald
09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10
PRIMA PAGINA Traffico - Tg 5 Le frontiere dello spirito Belli dentro Tg com Benvenuti a tavola Melaverde Tg 5 L’Arca di Noe Domenica Live Avanti un altro Tg 5 - Meteo Dopo Tg 5 Stricia la Domenica Film: Ti amo in tutte le lingue del mondo Il giudice Mastrangelo Tg 5 Film: Fratelli coltelli
The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced
06:45 07:20 07.45 09.20 10.00 11.00 11.30 13.10 14.05 14.40 15.25 16.55 18.55 19.35 21.30 00.10 00.50
Tg 4 Vita da strega Superpartes Magnifica Italia Santa Messa Le storie di viaggo a ... Tg4 - Pianeta Mare Donnavventura Tg 4 Come si cambia Film: Cavalca, Vaquero TF: Downtown Abbey Tg 4 Film: Il Comandante Florent Film: Orgoglio e pregiudizio Terra Film: The Informant
08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00
Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo! Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries
14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50
06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40 14:10 14:35 15:05 15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10
10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45
T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang
20:05 21:00
07.00 10.00 11.25 11.45 13.30 14.05 15.55 18.00 20.00 20.30 22.30 00.20
Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Mikey’s Art Opening Mythbusters: Motorcycle Flip Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: NASA Swamp Loggers: Put to the Test Dirty Jobs: Tar Rigger Swords: Life on the Line: Trapped Auction Hunters: The Chi-town Showdown Auction Hunters: Top Gun Ton Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Kings: Hand Cannon/Fabergé Pencil How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: North Star Deadliest Catch: The Aftermath River Monsters: Flesh Ripper Extreme Fishing with Robson Green: The Philippines Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson Human Body: Ultimate Machine: Strength
Omnibus Ti ci porto io Ti ci porto io ... in Cucina Josephine ange Gardien Tg La7 Film: Il Kentuckiano TF: The District TF: L’Ispettore Barnaby Tg La 7 In onda Film: Alveare del Terrore Omnibus notte
25.11.2012
TeleviΩjoni
29
minn SYLVANA FARRUGIA
ILLUM
GÓADA
BEETHOVEN 4 (Italia 1, 10.10am)
DONNIE BRASCO (Iris, 9.10pm)
Din is-sensiela tal-kelb enormi iΩda grazzjuΩ, kienet da˙let firraba’ film lura fl-2001, u qishom l-ideat kienu bdew jonqsu. IΩda dan huwa film ˙elu g˙all-familja kollha, u g˙andu jΩommlok kumpannija tajba.
Dan il-film intwera l-©img˙a l-o˙ra mhux se nid˙ol fid-dettall fuqu. Qed insemmih g˙aliex min forsi tilfu l-©img˙a li g˙addiet, jista’ jer©a’ jarah din il-©img˙a fuq stazzjon differenti.
PRIDE AND PREJUDICE (Rete 4, 9.30pm)
Thriller eçitanti b’John Malkovich, Ray Winstone u Dougray Scott fil-partijiet ewlenin. Malkovich g˙andu ˙abta jaççetta partijiet tal-karattru kattiv u bla ˙niena, u dan huwa wie˙ed minnhom, fejn narawh jilbes il-libsa ta’ Tom Ripley, ra©el sinjur, biered u bla ˙niena li jg˙ix f’villa lussuΩa flimkien mas-sie˙ba tieg˙u. Laqg˙a ma’ ˙abib antik tieg˙u twasslu biex ifittex lg˙ajnuna ta’ bidwi li qieg˙ed imut bilkançer, sabiex jippjana qtil ta’ ra©el. Se jaççetta t-theddid ta’ Ripley jew se jiqaflu?
Ir-rumanzi klassiçi ˙afna drabi ©ew maqluba u n˙addmu g˙allfilms, kemm g˙at-televiΩjoni, kif ukoll g˙al fuq il-liΩar il-kbir. Fost o˙rajn nistg˙u nsemmu The Count of Monte Cristo, Wuthering Heights u Sense and Sensibility. Insibu o˙rajn li min˙abba li huma adattati g˙all-familja kollha ©ew animati, u b’hekk dawn l-istejjer ferm sbie˙ u nodfa jitwasslu wkoll g˙aççkejknin. Dan tal-lum huwa wie˙ed minnhom, u huwa bbaΩat fuq ir-rumanz tal-awtriçi IngliΩa Jane Austin. Hija storja ta’ m˙abba b’differenza, hekk kif iΩ-Ωew© protagonisti, Elizabeth u Mr Darcy, minkejja li huma konxji ta’ xulxin, qishom ma jistg˙ux jaraw g˙ajn m’g˙ajn. Il-kburija u l-pre©udizzju, it-temi tarrumanz, qishom ikunu ˙a jirkbu fuq dawn iΩ-Ωew© Ωg˙aΩag˙. Keira Knightly u Matthew Macfayden jinterpretaw lil dawn iΩΩew© protagonisti. Hi min-na˙a tag˙ha ˙elwa, grazzjuΩa li g˙allewwel tiç˙ad il-©ibdiet tag˙ha u min-na˙a tieg˙u misterjuΩ, u ma tafx fejn inti mieg˙u. Id-direzzjoni hija ta’ Joe Wright.
RIPLEY’S GAME (Rai 2, 11.40pm)
S.W.A.T. (Canale 5, 11.30pm) Mhux l-ewwel darba li sensiliet televiΩivi tant jintlaqg˙u tajjeb, li wara ji©i deçiΩ li jin˙adem film g˙aç-çinema, u dan huwa wie˙ed minnhom wara s-suççess li kienet kisbet sensiela televiΩa li ©©ib listess isem. Niltaqg˙u ma’ Ωew© a©enti ta’ dan il-grupp speçjali li jintbag˙tu fuq biçça xog˙ol kbira, dik li jisfaxxaw pjan biex titwettaq serqa kbira minn bank. IΩda xi ˙a©a tmur ˙aΩin, wie˙ed minnhom jispiçça jg˙addi minn martirju s˙i˙. Naturalment f’films b˙al dawn ma tistax tistenna aktar minn vjolenza fuq vjolenza. Fil-partijiet ewlenin ja˙dmu Samuel L. Jackson, Colin Farrell, Michelle Rodriguez u L Cool J ta˙t id-direzzjoni ta’ Clark Johnson.
IT-TLIETA 27 ta’ NOVEMBRU DEEP IMPACT (Rai 4, 11.00pm) Hekk kif ilhom ˙afna jg˙idu u j˙awdu dwar id-data tal-a˙˙ar tad-dinja kif nafuha, nhar it-Tlieta se jitwera dan il-film li jikkonçentra dwar meteora li se ta˙bat mad-dinja, u t˙alli ˙erba s˙i˙a. Fil-partijiet ewlenin ja˙dmu Morgan Freeman u Tea Leoni.
L-ERBGÓA
IL-ÓAMIS 29 ta’ NOVEMBRU
28 ta’ NOVEMBRU LA PAPESSA (Iris, 11.30pm) ESCAPE TO VICTORY (Rete 4, 9.10pm) Dan huwa film xi ftit antik, fil-fatt in˙adem fl-1981, ta˙t iddirezzjoni ta’ John Huston, b’g˙add ta’ artisti, fosthom Sylvester Stallone, Michael Caine, Max von Sydow u l-futboler famuΩ, Pelè. L-istorja te˙odna lura fi Ωmien it-Tieni Gwerra Dinjija, meta f’kamp ta’ konçentrament ÌermaniΩ ilma©©ur jag˙raf plejer tal-futbol IngliΩ, g˙alhekk jibda ji©i ppreparat turnament li fih jie˙du sehem kemm ˙absin kif ukoll membri tal-militar. IΩda l-pri©unieri jaraw kif jag˙mlu biex juΩaw din l-opportunità sabiex ja˙arbu minn dan ilpost makabru.
IL-ÌIMGÓA
Iddeçidejt li nikteb fuq dan il-film g˙aliex in-zertajt rajtu xi ftit tax-xhur ilu, u qanqalli kurΩità mhux Ωg˙ira. B˙alma nafu, il-Knisja Kattolika dejjem rat Papiet ir©iel, iΩda dan il-film jirrakkonta – li nistg˙u ng˙idu li hija le©©enda – dwar meta darba, lura lejn nofs id-disa’ seklu, il-Papa kienet mara, naturalment ˙add, jew ftit, kienu jafu li fil-verità kienet mara. Storja li turina intriççi s˙a˙, li jwasslu biex din il-mara tibdel lilha nnifsiha f’ra©el, u tasal biex tokkupa l-aktar kariga presti©©juΩa, fil-Knisja Kattolika, anke jekk forsi g˙al ftit.
IS-SIBT 1 ta’ DIÇEMBRU
30 ta’ NOVEMBRU SLEEPERS (TVM, 9.10pm) EXTREME MEASURES (Rete 4, f’nofsillejl)
Thriller ibbaΩat fuq il-ktieb ta’ Michael Palmer li n˙adem fl-1996 bi Hugh Grant, Gene Hackman, Sarah Jessica Parker u David Morse fil-partijiet ewlenin. Il-plott tal-film idur mal-fatt li f’laboratorju partikolari jkunu qeg˙din isiru g˙add ta’ testijiet illegali. Dan il-fatt isir mag˙ruf b’kumbinazzjoni meta tabib tal-emer©enza jiltaqa’ ma’ pazjent, li jkun bla dar, b’tabella ma jdejh ta’ sptar mhux mag˙ruf. Dan il-fatt iqanqal suspetti f’mo˙˙ it-tabib, parti interpretata minn Grant, u jiddeçiedi li jibda jinvestiga. Jinduna li nies bla djar ikunu qeg˙din jinqabdu u jittie˙du f’post fejn fuqhom isiru testijiet mediçi, fittentattiv li tinstab kura g˙all-paraliΩi. X’se jag˙mel biex iwaqqaf dan l-att illegali u immorali? Dan il-film g˙andu direzzjoni ta’ Michael Apted.
Film drammatiku g˙all-a˙˙ar bi Brad Pitt, Robert De Niro, Kevin Bacon u Dustin Hoffman fil-partijiet ewlenin. X’ji©ri meta grupp ta’ subien jintbag˙tu f’çentru ta’ detenzjoni g˙aliex inçident li kienu kkawΩaw wassal g˙all-mewt ta’ ra©el?
30
25.11.2012
Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA
MIMDUDIN: 1 Pillola, 5 Spikka, 8 Mannara, 14 Rokit, 15 Qoxqox, 17 Libset, 19 Tazza, 20 Xhud, 21 u 23 Gallinari, 25 A˙jar, 28 Kajr, 29 u 30 Moskow, 31 Nhar, 33 DiΩinfettant, 39 Ìbin, 41 u 42 Mqareb, 43 Sala, 45 Rifes, 46 Monti, 47 Alan, 50 Sitt, 53 u 54 Kura©©, 56 Bidwi, 58 Rikkeb, 60 Ma˙bub, 62 Ìliba, 64 Ûatat, 67 Pespus, 69 Messal, 70 Attur, 72 Leo, 73 Tub, 75 Tarf, 77 Laqx, 79 Manna, 80 Kredu, 82 Qalb, 84 u 85 Klamar, 87 Ûaqq, 88 Dawradurella, 93 Ìudo, 94 Bra, 95 Ors, 96 Newl, 98 Qraba, 100 Blata, 101 Ottu, 105 Baga, 108 Jarda, 109 Feliçi, 110 Xalata, 111 Orqod, 112 Kannoli, 113 Naxxar, 114 Midinba.
244 Irba˙ €25 fi flus
WEQFIN:
Mimdudin 1 Koppja jg˙ixu flimkien imma mhumiex miΩΩew©in (7) 5 Din hija l-©og li jg˙aqqad il-wirk mas-sieq (6) 8 Xi˙add ba˙nan, ©idra, imbeçilli, ˙mar (7) 14 L-a˙˙ar ..... kisret dahar il-˙mar, qawl (5) 15 Ìidra ta’ ...... ag˙tiha l-˙mar, qawl (6) 17 u 19 Kif kienet mag˙rufa Triq ir-Repubblika fil-Belt (6,5) 20 Qaleb kollox ta’ .... fuq (4) 21 Mara sabi˙a, id-..... ©ewwa, qawl (5) 23 G˙allem, ˙arre©, istruwixxa (5) 25 L-iΩg˙ar biçça fil-materja li kienu ja˙sbu ma tinqasamx aktar (5) 28 Il-moviment taΩ-Ωwie© (4) 29 u 30 Mixja bil-qabΩa taΩ-Ωiemel f’xi ti©rija (6) 31 Aktar minn nom wie˙ed (4) 33 Sitwazzjoni li tosormok u xxekklek (12) 39 Dan huwa strixxa drapp fuq l-uniformi biex juri l-grad (4) 41 u 42 Idur ma’ kull ri˙ (6) 43 Mara g˙arwiena fil-pittura (4) 45 Dan il-ktieb mimli mapep tad-dinja (5) 46 Dawn mhumiex in-nisa tal-pont (5) 47 Xi˙add dellu ...., malajr jinqabad (4) 50 Il-gvern waqa’ b’.... ta’ stat (4) 53 u 54 Dan tixtrih fi blokki taç-çikkulata (6) 56 Tixtriha mill-posta (5) 58 Dan tarah fit-triq biex iwittiha (6) 60 Baqqunier (6) 62 Telaq ji©ri warajh ..... la sinistra (5) 64 Fih jin©emg˙u l-flus (5) 67 Mbaqbaq, mdag˙dag˙, mferfer, inkwi etat (6) 69 Qabel jiekol jag˙mel is-...... tas-salib (6) 70 Il-..... Dei sewa Lm300,000,000 (5) 72 u 73 X’aktarx kien l-aktar imperatur krudili (6) 75 Kif dejjaqtni, .... inti fitt! (4)
77 .... Turner kienet artista ta’ Hollywood (4) 79 Tara ˙afna minnu fuq il-mejda tal-ikel (5) 80 Ng˙idhielek bil-..... safi (5) 82 Arani .... fuq il-One TV (4) 84 u 85 Tassew idjota u injorant (6) 87 Irid jg˙allem lil .... tbennen (4) 88 Dawn suffarelli tal-musketterija (6,6) 93 Simone .... tal-One TV (4) 94 u 95 L-isba˙ opra ta’ Georges Bizet (6) 96 Serrieq tond (4) 98 Min ..... waqa’ fil-kaΩa (5) 100 u 101 Il-pulizija ©odda jo˙or©u minnha (9) 105 .... il-far, g˙odda tal-mastrudaxxa (4) 108 Din g˙elk li twa˙˙al (5) 109 It-tqarbina lil min wasal fl-a˙˙ar (6) 110 Isem Mussolini (6) 111 ..... daqs il-qarsa tax-xama’ (5) 112 Gazzetti li jo˙or©u kuljum (7) 113 Din tfisser eΩawriment, g˙ejja kbira (6) 114 Wie˙ed mill-imfattrin (7) Weqfin 2 ..... il-˙mar fejn irid sidu, qawl (5) 3 u 4 It-tempju tal-qedem fix-Xag˙ra, G˙awdex (8) 6 u 7 Xi qaddis jew qaddisa mag˙mulin statwi minnha (10) 9 u 10 Ìarr minn post g˙all-ie˙or (8) 11 Jag˙milha tal-iblah biex ma j˙allashiex (5) 12 Issibu fi skola, kulle©©, università (7) 13 It-tfal jag˙mlu l-homework fihom (7) 16 Sog˙ob minn dnubietu (5) 18 Bniedem ..... nofsu avΩat (5) 22 M’hawn xejn ©did ta˙t il-..... tax-xemx (5) 24 Karozza tat-Tumas Group li ti©i mill-Korea (3) 26 Ìaçinto ... kien wie˙ed mill-fundaturi tal-Partit Laburista (3) 27 Jag˙mlu min hu sportiv (5)
32 u 33 Frotta qisha larin©a bi flieli iΩg˙ar li malajr jintg˙aΩlu minn ma’ xulxin (9) 34 Film ©did li ˙are© din il-©img˙a (4) 35 Dan jista’ j©ibek fil-periklu (6) 36 Il-bidwi kien juΩah b˙ala mg˙aΩqa (6) 37 .... Xkora kien spiçça mg˙allaq (4) 38 u 40 Dehen, g˙aqal, mo˙˙, in©enju (9) 44 L-og˙la titlu wara dak tal-prinçep (4) 48 Wie˙ed mill-qwas (4) 49 Jag˙mluhom ta˙t is-sodod, g˙as-sej˙a tan-natura (8) 51 Wie˙ed mill-iskrupluΩi (8) 52 NiΩel minn abbord (6) 55 F’dawn il-©ranet tara ˙afna minnhom fl-uçu˙ (6) 57 Mar f’˙alq il-...., f’periklu kbir (4) 59 Twil, jil˙qu l-.... taz-zokkor! (4) 61 Dan mhuwiex ir-ra©el tal-©enna (4) 63 Din ˙sieb li ti©i fil-mo˙˙ (4) 65 Dan isir g˙all-pubbliçità (6) 66 Is-seba’ .... tal-g˙aks (4) 68 Taptip ˙afif, jew bidu ta’ u©ig˙ (6) 69 G˙amel hekk bil-martell (6) 70 Sinjorina jew g˙alliema (4) 71 Kemm ifu˙u mimlijin pastizzi! (6) 74 L-img˙oddi (4) 76 .... niΩel, aktar tela’ (4) 78 ..... m’int, akbar hemmek, qawl (5) 79 u 81 Aktar minn petitu wie˙ed (6) 82 It-tim Taljan li qieg˙ed fuqnett (5) 83 Çittadin tal-Polonja (7) 86 Akbar minn sigarett u jda˙˙an iΩjed (7) 89 Din te˙odha fuq Ωiemel jew f’xi karozza (5) 90 u 91 Ûipp fil-qalziet tar-ra©el (6) 92 G˙al daqsxejn, g˙al ftit (5) 97 Allura dan ir-ra©el tal-imrew˙a? (5) 99 Kbir, mhuwiex Ωg˙ir fl-età (5) 100 Mahmoud ..... tal-Fatah (5) 102 Din soçjetà sigrieta li tie˙u l-li©i f’idejha (5) 103 u 104 Dawn it-tlett ijiem tal-bluha (8) 106 u 107 Wie˙ed mill-konflitti (8)
2 u 3 Inkallati, 4 Luqa, 6 u 7 Pixxikalda, 9 u 10 Antenati, 11 Razza, 12 Brigant, 13 Warrani, 16 Xandi, 18 Stann, 22 Komma, 24 u 26 Rji˙at, 27 Ûorba, 32 Assurd, 33 Dar, 34 Ûift, 35 Nassab, 36 Temtim, 37 A˙na, 38 u 40 Tribunali, 44 Loki, 48 Lo©©, 49 u 51 Irresponsabbiltà, 52 ÓbejΩa, 55 Mastru, 57 Wara, 59 Kopp, 61 Óass, 63 Lest, 65 Tellaq, 66 Tluq, 68 Satana, 69 Mafkar, 70 Abba, 71 Timbru, 74 Bnew, 76 Lejl, 78 Xkora, 79 u 81 Maduma, 82 Qrara, 83 ÓΩonija, 86 Rotunda, 89 April, 90 u 91 Ribella, 92 Lotta, 97 Werqa, 99 Abita, 100 Baxxa, 102 Toqob, 103 Qarn, 104 Tfal, 106 u 107 Garigori.
KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.
Isem
Indirizz
Tel No: Rebbie˙a ta’ €25: HILDA CARDONA, 56 St. Mary Str., Óal Tarxien.
25.11.2012
Log˙ob
Tisliba bin-numri Bi 3 numri
B’4 numri 0059 0273 0351 0861 0932 1024 1317 1597 1680 2115 2944 2994 3253 3472 3544 3605 4108 4134 4169 4400 4865 5065 5502 5806 5913 6116
044 050 070 100 249 420 484 569 612 624 635 760 839 917 965 983
6342 6479 7418 7560 7919 8036 8261 8273 9696 9718 9738 9813
B’6 numri
B’5 numri 01139 06109 16182 22888 29094 31024 34415 34522 47010 50577 51946 52517 52644 54725 60360 68083 69555 72304 80942 81780 97483 99850
047713 478546 693088 810085
Bi 8 numri 24041725 61860047 67545831 91561185
Po©©i n-numri f’posthom
SUDOKU sponsorjata minn WELLA 2
3
6 4
9
1
2
8 3
5
5
7 5
1
8
4 8
2 8
9
1
7
2
3
6
2
Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna
6 KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.
9 5
4
8
Isem: .......................................................................................... Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................
7
5 2
6
9 3
8
2 7
9
Rebbie˙: CARMEN APAP, 201 Marina Str., Tal-Pietà. PTA 9041
Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.
Isem.......................................................................................................................................
3
Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................
31
32
25.11.2012
AvviΩi
PROPRJETÀ
GÓALL-KIRI
BAÓAR IÇ-ÇAGÓAQ: (Triq ilLampara) Garaxx 2.7m b’9.6m u g˙oli 3.3m. G˙andu tieqa li tag˙ti g˙al barra. Qieg˙ed semi-basement. Prezz €30,000. Tpartit ma’ karozzi aççettat. Çempel 9926 2807.
ÓAL TARXIEN: Pet shop f’kantuniera ˙dejn skola, bi klijentela tajba. Prezz tal-istokk huwa mitlub. Çempel 9905 5172.
L-IMSIDA: Appartament ˙dejn lUniversità bl-g˙amara wkoll. G˙andu l-bejt, terrazzin, tliet kmamar tas-sodda. Prezz €115,000 jew l-eqreb offerta. Flistess blokka hemm appartament ie˙or, lest minn kollox, bl-g˙amara, bit˙a u bi tnejn tassodda. Prezz €100,000. Garaxx ta’ erba’ karozzi fl-istess blokka €68,000 jew l-eqreb offerta. Çempel 7929 3519. TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti. GÓAT-TWELLIJA Óanut tal-grocer sabi˙ u modern in-na˙a t’isfel ta’ Malta. G˙andu klijentela tajba, mg˙ammar b’kollox u bi store mieg˙u. Çempel 9946 7705 jew 7933 2623.
Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing talundercoat. Solid oak , ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951.
AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ
Fridge bi tliet bibien, tal-bars. Imwejjed tondi, u si©©ijiet, sinkijiet tar-restoranti tal-istainless steel, hood extraction bilmutur u control panel. Çempel 9811 0401 jew 2766 2800. Inbieg˙u kull tip t’arlo©©i. Selezzjoni kbira t’arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin. Nag˙m lu wkoll tiswijiet t’ar lo©©i tal-idejn u kif ukoll tal˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’ar lo© ©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kungress Ew ka ris tiku, Mos ta. Çempel 21 417235 jew 9982 5389.
Jack hammer tad-ditta Atlas Copco, qatt ma ntuΩa. Tajjeb biex ittaqqab jew tqatta’. Ja˙dem bil-petrol (2 stroke). Mixtri €4,000 Jinbieg˙ €3,500 jew l-eqreb. Il-garanzija g˙adha mhux miftu˙a. Çempel 7703 2525 jew 9955 4656. Lott fajjenza ©dida fjamanta. Ûew© cupboards twal b’sebg˙a bibien, kundizzjoni tajba, uΩati biss f’˙anut. Sett ta’ 12-il bieba tal-cupboards ©odda fjamanti tal-oak 17-il pulzier b’29 pulzier. Gwardarobba 71 pulzier b’76 pulzier. Çempel 21 244985 jew 7931 6534. Mejda tal-biskuttin, arlo©© talbozza, mera antika, par vaΩuni. Affarijiet o˙ra Ωg˙ar. Çempel 21 237597 jew 9922 3541.
Mountain bike tad-ditta Regina, bil-gerijiet g˙all-prezz ta’ €120. Lombardo freestyle g˙all-prezz ta’ €140. Çempel 21 800821 jew 9959 7561.
moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel 7961 7945.
Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699.
KAROZZI BMW Mudell 530D (E39), diesel. 6 cylinder, erba’ bibien, tas-sena 1999. Kulur silver, air condition, sunroof, awtomatika jew gearbox manwali, alloy wheels, bil-©ild iswed, it-twieqi elettroniçi, radio, cd eçç. Kundizzjoni perfetta. Tpartit aççettat. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 9926 2807 Mutur bi tliet roti, Microcar Minarelli tas-sena 1980. Kulur isfar. Kundizzjoni perfetta. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 9926 2807 PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios,
AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar dettalji dwar isservizz li noffru fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email - alex@agrautoparts.com DGÓAJJES Lança tal-fibre ta’ 21 pied minn tal-kaptan. Magna VM220HP u FMN 45HP. Kundizzjoni eççellenti. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7929 9232.
Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet
L-uffiççju tal-avviΩi klassifikati fiç-Çentru Nazzjonali Laburista l-Óamrun, jifta˙ mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejn it-8.30am u l-4.30pm.
Il-Kumitat ta’ ONE CLUB ser jorganizza 4 nights, 3 nights u 2 nights weekend breaks fuq baΩi ta’ half board g˙all-festi tal-a˙˙ar tas-sena fis-Soreda Hotel fil-Qawra. 4 NIGHTS Mis-Sibt 29.12.2012 sa l-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz kbar €172; Tfal €86 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) 3 NIGHTS Mis-Sibt 29.12.2012 sat-Tlieta 01.01.2013 jew Mill-Óadd 30.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz kbar €138; Tfal €69 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) 2 NIGHTS Mit-Tnejn 31.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz kbar €110; Tfal €55 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) Booking miftu˙ ming˙and is-Sinjura ÌuΩa Caruana ta’ Óal Tarxien (Te. 21 697 495) u minghand Alfred Chetcuti (Tel. 21 657 022 - Mob. 9924 0855). A˙sbu kmieni g˙ax il-kmamar huma limitati. Il-booking jag˙laq fl-20 ta’ Novembru, 2012. Dawk kollha li se jattendu g˙al dan il-weekend break jistg˙u jirb˙u weekend break g˙al Ωew© persuni fuq baΩi half board, ©entilment mog˙ti mill-management tal-lukanda.
Ejjew mag˙na u niççelebraw bil-kbir l-a˙˙ar u l-ewwel tas-sena flimkien. Garanzija ta’mistrie˙ u divertiment g˙al kul˙add.
25.11.2012
Klassifikati SERVIZZI CHASCLO WATERPROOFING, G˙al kull tip ta’ waterproofing fid-dar tieg˙ek, ikkuntattja lil Chasclo Waterproofing. G˙al xog˙ol ta’ membrane kif ukoll xog˙ol ta’ water proofing ie˙or bi snin twal ta’ esperjenza u xog˙ol kollu b’garanzija. Prezzijiet ra©onevoli u stimi b’xejn. Çempel 9949 0698. DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel fuq in-numri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties . Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza,
grills u light snacks . Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999. TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. jew www.tewmi.com TBATTIL TA’ FOSOS G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet tad-drena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali tax-xita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel 21 651029, 0042 1954 jew inkella
Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU
ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ
fuq 9949 9714. VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun. Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet talVRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354. TISWIJIET B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel 9944 6918. WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq waterproof xog˙ol ta’ membra ne , damp proofing u rub be rised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fissit www.wpMalta.com
insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima
33
jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167. ZG COMPUTERS G˙al kull problema fil-kompjuter. Inkunu fuq il-post dik il-©urnata stess. Çempel lil Chris fuq 9942 4703. Jing˙ata anti-virus b’xejn mas-servizz.
ÓADD WARA ÓADD L-AQWA KITBIET TA’ LINO CASSAR FI KTIEB
XOGÓLIJIET FID-DJAR U PROÌETTI TURNKEY Elettriku u plumbing, tibjid, kisi, restawr, gypsum, coving, tiΩjin ta’ ©onna u btie˙i, parquet, xog˙ol ta’ njam, aluminium, tqeg˙id ta’ madum, alterazzjonijiet, waterproofing, membrane, xaft maintenance, tined tat-tegole u aktar. Çempel 21 809753 jew 7905 1530. XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol t’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal
Ibg˙at €10 lil Isem .................................... Óadd wara Óadd SKS Çentru Nazzjonali Laburista, Indirizz ............................... Óamrun. ............................................. U tirçevih id-dar bil-posta Tel. No.: ............................. Email: .................................
Offerta 1: ©img˙a wa˙da
- €3.50
Offerta 2: 5 ©img˙at
- €14
Offerta 3: 13-il ©img˙a
- €30
Offerta 4: 26 ©img˙a
- €56
Offerta 5: 52 ©img˙a
- €93
ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,
KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun. ÓMR 1717
34
25.11.2012
Almanakk
Ritratt mill-antik It-Tnejn
It-Tlieta
L-Erbg˙a
HI
21°C
22 °C
22 °C
LO
16 °C
16°C
16 °C
IT-TEMP GÓAL GÓADA
TWISSIJIET:
Xejn
L-OGÓLA TEMPERATURA: 22 °c L-INQAS TEMPERATURA: 14 °c UV INDEX: 3 SITWAZZJONI ÌENERALI: Arja ta’ pressjoni g˙olja testendi g˙al fuq iç-çentru tal-Mediterran u l-Libja
Il-Óamis
TEMP: Ftit jew wisq imsa˙˙ab li jsir ftit imsa˙˙ab
Il-Ìimg˙a
Is-Sibt
VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Óafif u varjabbli BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn
HI
22 °C
22 °C
22°C
LO
16 °C
15°C
15°C
TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 22°c
Il-biera˙ Mons. Charles Scicluna ©ie ordnat Isqof AwΩiljarju ta’ Malta. Fost il-predeçessuri tieg˙u nsibu lill-Isqof Emanuel Galea li l-kawΩa g˙all-beatifikazzjoni tieg˙u nfet˙et fl-2007.
SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Chemimart Ltd 14, Triq Sant'Anna, il-Furjana
Brown's Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule, Paola
The Cross 859, Triq Il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun
Verdala Pharmacy 57, Triq il-Gendus, Bormla
Brown's Pharmacy 82, Triq il-Vitorja, Óal Qormi
SpiΩerija San Ìwakkin 1, Triq Sant'Anna, Marsaskala
St. Anne Pharmacy 24, Misra˙ Sant’Elena, Birkirkara
Beta Pharmacy 50/52, Triq Santa Marija, Óal G˙axaq
Remedies Chemists Marina Court, 49A, Triq Abate Rigord, Ta' Xbiex
Kirkop Pharmacy 9, Triq il-Parroçça, Óal Kirkop
San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar, Pembroke
Santa Marija Pharmacy 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu©
Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd. 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema
Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, ir-Rabat
Misrah Kola Pharmacy Triq il-Pitkali, Ó'Attard
Azzopardi Pharmacy Triq il-Kapuççini, ir-Rabat, G˙awdex
St. Mary Pharmacy 14, Pjazza Rotunda, il-Mosta
Sokkors Pharmacy, Triq San Girgor, Kerçem, G˙awdex
IKLA CHINESE Il-kumitat taç-Çentru Lokali tal-Partit Laburista tal-Óamrun ser jorganizza ikla Chinese ©ewwa l-bar u veranda taç-Çentru Lokali, nhar l-Ìimg˙a 30 ta’ Novembru, fit-7:45pm. G˙al aktar dettalji dwar l-ikla hemm poster fl-entratura taç-Çentru Lokali. Biljetti jinkisbu ming˙and Elizabeth Pace u mill-bar taç-çentru lokali g˙al prezz ta’ ¤10. ÓARÌA KULTURALI L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙arga kulturali li jmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 29 ta’ Novembru, fil-Lukanda, Qawra Palace il-Qawra. Membri u ˙bieb huma mistiedna ji©u mag˙na. Tluq mill-postijiet tassoltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljetti jinkisbu ming˙and ilhelpers tas-soltu. G˙al aktar dettalji tista' ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.
Qawra Pharmacy, Earl's Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra
Lottu
66
25
22
23
CHRISTMAS VILLAGE
67
Super 5
41
13
27
32
16
Din il-Ìimg˙a mill-Istorja
Se jkun organizzat Christmas Village 2012 mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ tal-Banda Ûejtun. Dan se jittella’ mit-Tnejn 3 salÓadd 9 ta' Diçembru. Ser jinkludi ˙anut tal-Milied li jkun miftu˙ kuljum mill-4pm ’l quddiem u s-Sibt u l-Óadd il©urnata kollha. Wie˙ed jista’ jsib varjetà kbira ta’ dekorazzjonijiet tal-Milied b˙al ©ugarelli, si©ar tal-Milied, statwi, presepji, ikel u xorb ta’ Ωmien il-Milied, tiΩjin dekorattiv u ˙afna affarjiet o˙ra. Is-Sibt u l-Hadd ser jkun hemm spettaklu g˙allfamilja kollha l-©urnata kollha, min diversi kantanti, skejjel taΩ-Ωfin, stand tal-Father Christmas, Rokna tat-Tfal, Ikel u Xorb, Log˙ob u ˙afna iktar divertiment. D˙ul b’xejn. CHRISTMAS LOGS MIL-LANDS GROUP Il-Lands Group se jkollhom g˙add ta’ Christmas Logs g˙allbejg˙ g˙all-prezz ta’ €7.50. Bid-donazzjoni tieg˙ek, il-LANDS ikunu jistg˙u ji©bru fondi biex jintuΩaw minn membri talgrupp u li ˙afna minnhom juΩaw wheelchair. G˙al aktar informazzjoni tista’ tibag˙at sms fuq 7982 8787. KUNÇERT TAL-MILIED MILL-BANDA MADONNA TAL-ÌILJU
26.11.2008 – Sensiela ta’ attakki f’Mumbaj lIndja j˙allu 166 mejta u aktar minn 300 ru˙ midruba
28.11.2010 – Imut l-attur Leslie Nielsen.
25.11.1881 – Twieled Papa Ìwanni XXIII 26.11.981 – Jinfeta˙ uffiçjalment l-isptar il-©did tal-maternità Karen Grech mill-Ministru Vincent Moran. 30.11.1995 – Tintemm uffiçjalment il-Gwerra tal-Golf.
Il-Kummissjoni Banda fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser ittella’ Kunçert MuΩikali fl-okkaΩjoni tal-Festi tal-Milied 2012 bis-sehem tal-Banda Madonna talÌilju ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast tag˙ha Mro Andrew Calleja F.V.C.M. Dan il-Kunçert ser isir nhar il-Óamis 13 ta’ Diçembru 2012 (Festa Pubblika), fis-6:45pm ©ewwa l-Knisja ta’ San BaΩilju. Kul˙add huwa mistieden jattendi u d-d˙ul huwa b’xejn. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com jew fuq 99463468.
25.11.2012
Sports
35
FORMULA 1
Hamilton fil-pole fl-a˙˙ar tellieqa Ûew© sewwieqa tal-McLaren, Hamilton u Button irnexxielhom jiksbu posthom fl-ewwel filliera g˙atti©rijja tallum, b’Lewis Hamilton fil-poΩizzjoni pole filGrand Prix BraΩiljan. Kienet prova qualifying missielta bejn Hamilton u Button. Alonso jinsab 13-il punt wara Vettel u jrid jispiçça fuq il-podju sabiex ikollu ç-çans jissupera lill-ÌermaniΩ, anke jekk Vettel jirtira mit-tellieqa. Hamilton iddomina f’dan il-qualifying g˙alkemm Webber g˙al mument issuperah bil-˙in ta’ minuta u 12.581 sekonda. Hamilton però malajr re©a’ dawwar it-ti©rija favurih meta kiseb l-ewwel pole tieg˙u fil-BraΩil bil-˙in ta’ minuta 12.458 sekonda, mentri Button kiseb il-˙in ta’ minuta u 12.513 sekonda sabiex kiseb it-tieni post. L-affarijiet g˙al Alonso ma setg˙ux imorru ag˙ar g˙ax ma setax itejjeb il-˙in ta’ minuta u 13.253 sekonda. Felipe Massa ta’ Ferrari ukoll, da˙al il-˙ames blaktar ˙in veloçi ta’ minuta u 12.987 sekonda.
L-ISTRINA 2012
It-tieni edizzjoni tal-Istrina Eurosport Football Nursery Fun Event Il-Malta Community Chest Fund b’kollaborazzjoni malEuroSport ta˙t il-patronçinju ta’ Dr. George Abela, President ta’ Malta ser jorganizzaw ittieni edizzjoni tal- Istrina EuroSport Football Nursery Fun Event. Din l-attività ser isir fis-16 ta’ Diçembru 2012 mid-9.00 ta filg˙odu sas-1.00 ta’ wara nofsinhar fil-kulle©© San Alwi©i, Birkirkara u Infetti Grounds Birkirkara. B˙al ma sar is-sena l-o˙ra, din l-attività mhux ser tkun wa˙da kompetittiva g˙aliex liskop, apparti li jin©abru l-flus g˙all-Malta Community Chest Fund, hu li ji©u nkura©©uti ittfal biex jag˙tu ftit mill-˙in liberu tag˙hom lil dawk inqas ixxurtjati minnhom u fl-istess ˙in jipprattikaw dak l-isport li tant i˙obbu. G˙al din is-sena in-nurseries kollha li jipparteçipaw filYouth F.A. minn disa’ snin lisfel ©ew mistiedna biex jie˙du sehem f’dan il-futbol festival. G˙al din l-attività mistennijja l-parteçipazzjoni ta’ madwar 300 tifel u tifla, Ωieda ta’ madwar mitt partiçipant mis-sena lo˙ra. Óa jkun hemm sebg˙a pitches differenti, testijiet talabbilità u attivitajiet o˙ra. Çertifikat iffirmat millPresident Dr. George Abela flimkien ma’ midalja speçjali g˙al din l-attività, ser jing˙ataw lill-parteçipanti kollha. Biex iΩommu mat-tradizzjoni ta’ kull sena, l-EuroSport ser jag˙tu donazzjoni ta’ €10,000 lill-Istrina 2012. Apparti minn hekk, il-parteçipanti kollha tan-nurseries ser jag˙tu donazzjoni ta’ €5 kull wie˙ed b’risq l-Istrina. Huma jittamaw ukoll li dan l-ammont jikber b’donazzjonijiet ta’ benefatturi o˙ra u mill-pubbliku li ser jattendi g˙al din l-attività.
Pastor Maldonado g˙amel il-˙in ta’ minuta u 13.174 sekonda g˙al Williams u Nico Hulkenberg kiseb il-˙in ta’ minuta u 13.206 sekonda g˙all-Force India, fejn lIspanjol t˙alla fir-raba filliera quddiem Kimi Raikkonen ta’ Lotus bil-˙in ta’ minuta u 13.298 sekon-
da u l-Mercedes ta’ Nico Rosberg li kisbet il-˙in ta’ minuta u 13.489 sekonda. Vettel ikun ir-rebbie˙ illum jekk jispiçça mal-ewwel erbg˙a anke jekk Alonso jirba˙. Jekk Vettel ji©i fittmien jew fid-disg˙a post u Alonso jid˙ol fit-tielet post jew ag˙ar, it-titlu xorta jirb˙u Vettel. It-titlu jie˙du Vettel ukoll jekk Alonso ma jitlax fuq il-podju, indipendentement xi jkun ir-riΩultat ta’ Vettel illum f’Inter Lagos fil-Grand Prix tal-BraΩil. Alonso jsir champion illum jekk jirba˙ u Vettel jid˙ol fil-˙ames post jew ag˙ar, jew jekk jid˙ol fittieni post u Vettel fit-8 post jew jekk ji©i t-tielet u Vettel ji©i fl-10 post jew ag˙ar minn hekk. Alonso ma tantx kien konvinçenti dil-©img˙a billi kien inqas veloçi minn Massa. Biss però, huwa ma˙sub li l-Ispanjol issagrifika l-a˙˙ar ti©rija tieg˙u f’kundizzjonijiet niexfa sabiex jipprepara l-vettura tieg˙u g˙all-kundizzjonijiet ta’ çirkwit imxarrab kif mistenni jkun illum it-temp fit-ti©rija.
36
25.11.2012
Sports
KAMPJONAT PREMIER
Il-Man. U. fil-quççata b’reb˙a fuq il-QPR Il-Manchester United re©g˙u lura fil-quççata tal-klassifika b’reb˙a konvinçenti fuq ilQPR. Il-QPR bdew bit-tajjeb kontra Manchester Utd. fejn iddominaw il-biçça l-kbira tal-ewwel taqsima. Huma fil-fatt kellhom gowl im˙assar g˙al offside fis36 minuta. Il-gowler Cesar ta’ QPR g˙amel diversi saves tajbin fl-ewwel taqsima u lewwel u l-uniku gowl
tag˙hom wasal fit-52 minuta, fejn sorprendentement marru minn fuq meta Mackie tefa’ fixxibka, wara li l-gowler ta’ Man. Utd laqa parΩjalment. F’temp ta’ tmin minuti, l-Man Utd. irnexxielhom idawwru rriΩultat meta fl-64 u fit-68 minuta, skurjaw 2 gowls minn korner. L-iskorers kienu Evans u Fletcher li skurjaw it-tnejn minn daqqa ta’ ras. Erbg˙a minuti wara, Hernandez g˙amilhom tlieta sabiex issi©illa r-reb˙a g˙allManchester United bl-iskor finali ta’ 3-1. Il-WBA ikomplu l-mixja tag˙hom poΩittiva meta lbiera˙ flistadium of the Light reb˙u lil Sunderland barra minn darhom bl-iskor ta’ 2-4. WBA fet˙u l-iskor minn Gera li tefa’ l-ballun fil-kantuniera tax-xibka minn barra l-kaxxa lkbira. It-tieni gowl wasal minn Long wara Ωball tal-gowler ta’ Sunderland, Mignolet meta ma ˙atafx il-ballun sewwa minn mal-art. Fit-73 minuta, Gardner naqqas il-mar©ini wara li l-plejer fil-barriera ta’ WBA, xellef ilballun ©ewwa x-xibka tieg˙u stess. It-tielet gowl tal-WBA wasal minn penalty skurjat minn Lukaku. Sessegnon g˙amel it-tieni gowl g˙al Sunderland fl-a˙˙ar Ωew© minuti tal-log˙ba, imma
dan il-gowl kien ftit ta’ konsolazzjoni billi fil-˙in miΩjud ilWBA ssi©illaw il-partita birraba’ gowl tag˙hom bis-sa˙˙a ta’ Fortune. L-Everton u Norwich spiççaw il-partita ta’ bejniethom b’draw ta’ 1-1. Bassong bir-ras irnexxielu jikseb id-draw g˙al Norwich fl-a˙˙ar mumenti tallog˙ba. Everton fet˙u tajjeb ˙afna filbidu tal-log˙ba u meritatament fet˙u l-iskor minn gowl ta’ Naismith fit-12-il minuta. Bassong bir-ras skurja wara li rçieva kross minn free-kick. Kien il-˙ames draw g˙at-tim ta’ David Moyes, imma riΩultat poΩittiv ie˙or wara r-reb˙a konvinçenti kontra Manchester United il-©img˙a l-o˙ra. Stoke g˙elbu lil Fulham ©ewwa darhom fil-Brittania Stadium. Fis-26 minuta, Adams feta˙ l-iskor uniku g˙al Stoke fejn dan kien it-tieni gowl tieg˙u sa minn mindu ing˙aqad mal-Potters. Fid-89 minuta, Jones ta’ Stoke kellu gowl im˙assar g˙al offside . B’dan ir-riΩultat, Stoke ˙adu ftit tan-nifs, filwaqt li Fulham sofrew mit-tieni telfa konsekuttiva f’temp ta’ ©img˙a. Fil-partita ta’ Wigan Athletic kontra Reading, Morrison feta˙ l-iskor fl-34 minuta g˙al Reading minn daqqa ta’ ras wara li rçieva kross minn free-
kick dirett. Gomez skurja darbtejn g˙al Wigan fil-58 u fit68 minuta minn kross u flyingheader rispettivament. Il-gowler ta’ Wigan, Al Habsi ma ppançjax tajjeb fl-g˙oli u l-ballun Ωelaqlu u spiçça ©ewwa x-xibka tieg˙u stess fid-79 minuta. Fla˙˙ar sekondi tal-partita, Gomez g˙aqqad il- hat-trick tieg˙u g˙al skor finali ta’ 3-2 favur Wigan Athletic. Il-log˙ba bejn Aston Villa u
KLASSIFIKA PREMIERSHIP
RIÛULTATI Sunderland v WBA Everton v Norwich Man Utd. v QPR Stoke v Fulham Wigan A. v Reading Aston Villa v Arsenal
2-4 1-1 3-1 1-0 3-2 0-0
FIXTURES ILLUM: Swansea v Liverpool Southampton v Newcastle Chelsea v Man. City Tottenham v West Ham
Arsenal ©ewwa Villa Park spiççat f’draw ta’ 0-0. Arsenal sabuwha diffiçli jippenetraw ixxibka avversarja f’xita qalila barra minn darhom. Arsenal sabuwha diffiçli ukoll iΩommu l-pussess tal-ballun bilpressjoni u difiΩa tal-avversarju sal-a˙˙ar minuti tal-log˙ba fejn kellhom jikkuntentaw b’punt biss. Dan id-draw tellifhom post mal-ewwel erbg˙a fil-klassifika tal-Premier League.
14:30 16:00 17:00 17:00
Manchester United Manchester City WBA Chelsea Everton Arsenal West Ham United Tottenham Hotspur Fulham Swansea City Stoke City Liverpool Norwich City Newcastle United Wigan Athletic Sunderland Aston Villa Reading Southampton QPR
L 13 12 13 12 13 13 12 12 13 12 13 12 13 12 13 12 13 12 12 13
R D 10 0 8 4 8 2 7 3 5 6 5 5 5 4 5 2 4 4 4 4 3 7 3 6 3 6 3 5 4 2 2 6 2 4 1 6 2 2 0 4
T 3 0 3 2 2 3 3 5 5 4 3 3 4 4 7 4 7 5 8 9
F 32 25 23 24 23 23 15 20 25 18 11 17 10 13 15 12 10 16 18 10
K 18 10 15 13 17 13 12 21 23 16 11 16 19 17 23 16 22 22 30 26
DG 14 15 8 11 6 10 3 -1 2 2 0 1 -9 -4 -8 -4 -12 -6 -12 -16
P 30 28 26 24 21 20 19 17 16 16 16 15 15 14 14 12 10 9 8 47
25.11.2012
Sports
37
BUNDESLIGA
Bayern Munich b’reb˙a konvinçenti Bayern Munich kaxkru lil Hannover bl-iskor finali ta’ 50 ©ewwa darhom fl-Allianz Arena ©ewwa Munich. Bayern Munich spiççaw l-ewwel taqsima tal-partita b’tlieta minn fuq. Martinez, Kroos u Ribery fit-3, fl-24 u fis-37 minuta rispettivament, b’ta’ Martinez ikun l-ewwel gowl tieg˙u mal-Bayern Munich. Fit-tieni taqsima, kienu Dante u s-sostitut Gomez li komplew iΩidu l-vanta©© g˙all-B. Munich fit-63 u fis-66 minuta. Greuther Furth kisbu punt ©ewwa darhom fil-©lieda kontinwa tag˙hom tar-relegation kontra Nurnberg, ir-rivali lokali tag˙hom li b˙alhom qeg˙din jit˙abtu biex ma jaqg˙ux f’diviΩjoni inferjuri. IΩ-Ωew© timijiet issieltu g˙al reb˙a li rriΩultat f’partita ta’ ming˙ajr ˙afna çansijiet fejn it-tnejn li huma spiççaw jilg˙abu b’10 plejers. Din kienet il-255 darba li dawn it-timijiet iltaqg˙u, fejn Markus Feulner tkeçça g˙al Nurnberg fil-35 minuta, men-
RIÛULTATI B. Munic v Hannover Greuther F. v Nurnberg Mainz v B. Dortmund Schalke v E. Frankfurt Wolfsburg v W. Bremen
5-0 0-0 1-2 1-1 1-1
FIXTURES g˙all-lum ÓIN 15.30 Freiburg v Stuttgard Augsburg v M. gladbach 17.30 Hoffenheim v B/ Leverk. 17.30
KLASSIFIKA BUNDESLIGA Bayern Munich Bor. Dortmund Schalke Ein. Frankfurt Bayer Leverkusen W. Bremen Hannover 96 Mainz Hamburg SC Freiburg B. M’gladbach Stuttgart Wolfsburg Fort/ Dusseldorf FC Nurnberg Hoffenheim Greuther Furth FC Augsburg
L 13 13 13 13 12 13 13 13 13 12 12 12 13 13 13 12 13 12
R 11 7 7 7 6 5 5 5 5 4 4 4 4 3 3 3 1 1
D 1 4 3 3 3 3 2 2 2 4 4 4 3 5 4 3 5 3
T 1 2 3 3 3 5 6 6 6 4 4 4 6 5 6 6 7 8
F 38 28 23 26 21 21 25 16 12 16 18 14 13 13 10 18 10 8
K 5 14 15 19 17 19 25 16 16 14 23 20 20 18 18 26 23 22
P 34 25 24 24 21 18 17 17 17 16 16 16 15 14 13 12 8 6
tri Sercan Sararer ukoll ©ie muri l-karta ˙amra wara li kiseb tnejn sofor g˙al Furth fil-61 minuta. Borussia Dortmund telg˙u fit-tieni post tal-klassifika wara reb˙a li kisbu kontra Mainz barra minn darhom bliskor finali ta’ 1-2. L-iskor infeta˙ kmieni firraba’ minuta tal-log˙ba meta Mainz ˙asdu lil B. Dortmund b’gowl ta’ Caligiuri li skurja minn ballun ta’ Soto. B. Dortmund ma damux ma ©abu d-draw bis-sa˙˙a ta’ Reus fit-12-il minuta. Lewandowski g˙amilhom tnejn g˙al B. Dortmund fit-42 minuta. Schalke waqg˙u aktar lura fil-klassifika min˙abba li naqqsu milli jeg˙lbu lil E. Frankfurt, li jinsabu fit-tielet post tal-klassifika. Schalke u E. Frankfurt da˙lu jistrie˙u bir-riΩultat ta’ 1-1 fejn kien Huntelaar li feta˙ l-iskor fil-11-il minuta minn ballun ta’ Holtby. Aigner Ωew© minuti wara, skurja l-a˙˙ar gowl tal-partita fejn ©ab id-draw g˙al E. Frankfurt minn kross ta’ Oczipka. Schalke setg˙u ˙agtfu l-opportunità li jattakkaw fl-a˙˙ar minuti talpartita billi E. Frankfurt sofrew it-tkeççija ta’ Matmour g˙al foul ikra˙ li kkometta. Werder Bremen li spiççaw bi plejer inqas, qasmu l-punti kontra l-Wolfsburg ©ewwa Volkswagen Arena, bi draw ta’ 1-1. Arnautovic feta˙ l-iskor g˙al
Bayern Munich jiççelebraw ir-reb˙a tag˙hom fuq Hannover
Werder Bremen fil-35 minuta. Schmitz tkeçça fit-62 minuta wara li ©ie muri Ωew© karti sofor u bi plejer inqas, W. Bremen sofrew it-tieni gowl
ta’ Wolfsburg skurjat minn Dost. Wolfsburg li kull ma jmur qed itejbu l-log˙ob tag˙hom, kisbu s’issa erbg˙a reb˙iet u draw wie˙ed fl-
L-ARGUMENT
Il-finanzi tal-futbol Din il-©img˙a L-Argument ser jiffoka fuq il-finanzi fil-futbol. Sabiex jiddiskuti dan wie˙ed mill-mistiedna ser jkun t-teΩorier tal-MFA Antoine Portelli. Mieg˙u biex i˙awwru d-diskussjoni L-Argument bi pjaçir jilqa’ lil rappreΩentanti mill-klabbs talPremier, fosthom Steve d’Amato (Mosta), Stephen Abela (Hibs) u Joe Attard (Valletta). Ma jonqosx il-futbol mid-diviΩjonijiet inferjuri fejn fost l-o˙rajn din il-©img˙a ser ti©i ttrattata r-reb˙a ta’ Lija A. fuq Ûejtun C u d-draw bejn Naxxar L u Gudja; kif ukoll l-gowls tal-log˙biet tas-Sibt: GΩira vs Vittoriosa S, Imqabba vs Pietà H. Il-futbol femminili jirritorna wara waqfa ta’ ©img˙a bl-a˙jar siltiet mil-log˙biet tat-Tlieta. Din il-©img˙a s-servizz speçjali ser je˙odna finnursery ta' Pieta H. Hemmhekk niltaqg˙u ma’ w˙ud mid-diri©enti u eksplejers li po©©ew l-isem ta’ din in-nursery fuq il-mappa tal-futbol lokali. It-telespettaturi m˙e©©a jkunu wkoll parti millprogramm permezz tal-kontribuzzjonijiet tag˙hom jew billi jibag˙tu sms jew j˙allu l-kummenti fuq ilpa©na tal-programm fuq Facebook. L-Argument huwa ppreΩentat minn Mark Cutajar, flimkien ma’ Pamela Schembri u Clinton Buhagiar. L-Argument jixxandar nhar il-Óadd fil-5.00pm fuq ONE.
a˙˙ar sitt log˙biet tag˙hom sabiex jinsabu f’posizzjoni aktar rispettabbli fil-klassifika, mentri Bremen jinsabu tlett punti aktar minnhom.
38
25.11.2012
Sports
FUTBOL LOKALI: HIBERNIANS VS QORMI: 0-1
Kienu l-Pawlisti li ˙ar©u la˙jar u kienu huma li t˙abtu g˙all-punti f’din l-ewwel taqsima, punti li riedu bilfors biex jersqu qrib il-leaders B’Kara. Madanakollu ftit inkwetaw lill-gowler Farrugia fil-lasta ta’ Qormi. Bil-mod l-mod Qormi bdew jersqu lejn il-lasta avversarja, iΩda bi ftit konvinzjoni. Kienu l-Hibs li l-aktar li marru qrib min xutt ta’ Cohen li ˙abat mal-mimduda. Il-Hibs kienu ming˙ajr Pulis u Sequiera, Ωew© plejers importanti, tal-ewwel g˙all-©irjiet mal-linja u krosses u l-ie˙or g˙al passes ferm tajba u d˙ul fil-kaxxa g˙all-g˙arrieda. Qormi ˙assew ˙afna n-nuqqas ta’ Bartolo, Gauci u Sammut peress li l-iskwadra tag˙hom hija xi ftit qasira. Ma kinitx xi taqsima ˙aΩina u wie˙ed kien jittama li wara lmistrie˙ l-affarjiet kienu se jitjiebu. Nistg˙u ng˙idu li g˙at-tieni taqsima Qormi ˙ar©u l-a˙jar, Ωiedu fil-pussess u anki laqtu l-lasta minn Wellmen. Kellhom lil Bilbao-Zarate u Bello-Osagie f’burdata tajba. G˙all-Hibs l-a˙jar kien Dias li ma waqafx ji©ri. Qormi ntlew bil-kura©© u attakkaw u fl-a˙˙ar ©ew ippremjati b’gowl sabi˙ ta’ Leighton Grech. Il-Hibs g˙amlu diversi sostituzzjonijiet biex isa˙˙u lattakk iΩda dan ma ©arax g˙ax lanqas biss kellhom azzjoni wa˙da perikoluΩa wara lgowl. Il-punti marru Óal Qormi biex tkomplu l-mixja ’l fuq mibdija mill-kowç Jesmond Zerafa u l-assistent tieg˙u Joe Brincat lejn post a˙jar fil-klassifika. Il-Hibs ˙adu daqqa ta’ ˙arta o˙ra u tilfu ç-çans li jersqu qrib Valletta u B’Kara. Fis-16-il minuta, freekick ta’ Failla g˙al Hibs mill-genb talkaxxa, li g˙adda ftit g˙oli. Minuta wara Qormi rrispondew b’xutt ta’ Chetcuti minn barra l-kaxxa li wkoll g˙adda ftit barra. Fid-19-il minuta, kross millemin ta’ Dias, ballun baxx quddiem il-lasta lejn Cohen li
Ritratti: FABIO PACE
Qormi jeg˙lbu lil Hibs b’gowl uniku ta’ Leighton Grech
iΩda, ma laqatx, u l-azzjoni sfumat. Fl-24 minuta, freekick ta’ Cohen, l-gowler Farrugia ppançja biex bieg˙ed il-periklu. Fis-26 minuta, korner ta’ Failla g˙all-Hibs u daqqa ta’ ras ta’ Soares mal-genb taxxibka. Fit-33 minuta, freekick ta’ Cohen g˙al Hibs u daqqa ta’ ras dg˙ajfa minn Camilleri salva bla diffikultà l-gowler Farrugia. Fl-44 minuta, azzjoni personali ta’ Bello-Osagie fejn qabeΩ Ωew© difensuri, resaq qrib u fajjar xutt b’sa˙˙tu li Muscat salva mal-art. Fl-a˙˙ar minuta, xutt ta’ Ribeiro g˙all-Hibs, kien imblukkat, ballun g˙and Cohen li wa˙du quddiem il-
lasta ra x-xutt tieg˙u ja˙bat mal-mimduda u jmur barra. Fit-tieni taqsima, fis-56 minuta, xutt ta’ Cohen kien devjat f’korner minn difensur u fit-62 minuta korner ta’ Failla ˙are© il-gowler Farrugia li ppançja kif seta. Fid-69 minuta, freekick g˙al Qormi mog˙ti minn Wellmen ja˙bat mal-wieqfa u ji©i kklerjat. Fit-82 minuta, Qormi jiskurjaw l-uniku gowl tal-partita minn azzjoni personali ta’ LEIGHTON GRECH li qabeΩ avversarju, da˙al fil-kaxxa u b’xutt baxx g˙an-na˙a opposta, g˙eleb lil Muscat. H IB ER NIANS: Muscat, Chircop, Soares, Camilleri, Levnaic (Farrugia 85), Kristensen, Nwoko (Nwoba 57), Ribeiro (Karbeck 70), Failla, D ias, Cohen. KOWÇ: Michael
TIÌRIJIET TAZ-ÛWIEMEL
Il-54 laqg˙a tal-ista©un fil-Marsa Il-programm taΩ-Ωwiemel fil-Marsa tal-lum ikun l-54 Laqg˙a tal-ista©un. Ikun hemm g˙axar ti©rijiet kollha fuq distanza ta’ 2640 metru. L-ewwel ti©rija: Klassi Bronze tibda fis-13.30. It-tieni ti©rija: Klassi Silver tibda fis-13.50. It-tielet ti©rija: Klassi Silver tibda fis-14.15. Ir-raba ti©rija: Klassi Gold tibda fit-14.40. Il-˙ames ti©rija: Klassi Premier tibda fit-15.05. Is-sitt ti©rija: Klassi Silver tibda fit-5.30. Is-seba’ ti©rija: Klassi Premier tibda fl-15.55. It-tmien ti©rija: Klassi Gold tibda fl-16.20. Id-disa’ ti©rija: Klassi Premier tibda fil-16.45. L-g˙axar ti©rija: Klassi Silver tibda fil-17.05.
Woods. QORMI: F arrug ia, Thackray, Chetcuti (Buttigieg 86), BelloOsagie, Sciberras, Sirito, BilbaoZarate, Bondin, Cassar, Grech. KOWÇ: Jesmond Zerafa.
SKURJAW: Leighton Grech (Q) 82 min. PLEJER TA L-LOG ÓBA : Edison Bilbao-Zarate. REFEREE: Tristin Farrugia-Cann.
25.11.2012
Sports
39
FUTBOL LOKALI - VALLETTA VS MOSTA: 0-1
Mosta jag˙tu l-ewwel telfa lil Valletta Ftu˙ tajjeb miΩ-Ωew© timijiet meta Valletta laqtu l-lasta u Mosta wie©bu b’lasta o˙ra. Valletta riedu reb˙a biex jer©g˙u jitilghu fl-ewwel post iΩda Mosta f’dan l-ista©un bnew tim sod f’kull dipartiment. G˙alhekk Valletta deher li se jkollhom jit˙abtu biex jakkwistaw reb˙a. Valletta kienu fjakki fl-a˙˙ar erba’ draws li fihom tilfu tmien punti. Bla dubju mhux mument feliçi li g˙addejjin minnu, bil-KarkariΩi jΩommu l-pressjoni fuqhom ma tistax tiΩloq g˙ax tpatti qares, b˙alma fil-fatt di©à qieg˙da turi l-klassifika. Mosta jkomplu jissugraw b’˙arbiet ta’ Obiefule u Bogdonovic, g˙alkemm il-pussess baqa’ aktar f’saqajn il-Valletta, iΩda ovvjament bil-pussess biss mhux bilfors tiskorja, anzi kienu Mosta li g˙amlu dan b’˙arba ta’ Bogdonovic u b’gowl ta’ Obiefule. Din it-taqsima da˙al jilg˙ab Mifsud g˙all-Belt minkejja li mhux f’sikktu mija fil-mija, da˙al ukoll l-attakkant lie˙or Zammit li g˙alkemm nieqes mil-log˙ob jaf ikun perikoluΩ. Wara dawn il-mossi offensivi ta’ Valletta, Mosta sa˙˙ew id-difiΩa bid-d˙ul ta’ Cini. Mosta niΩlu lura kmieni wisq u Valletta tefg˙u kollox fuq l-attakk ming˙ajr ma kienu xejn perikoluΩi u ©ew mumenti li lanqas kienu jafu x’inhuma jag˙mlu, avolja sabu grawnd perfett, b’˙axix tajjeb u grawnd b’qisien li fihom tista’ tesprimi l-log˙ob tieg˙ek sewwa, xorta ma rnexxilhomx tal-inqas i©ibu d-draw. Reb˙a meritata g˙al Mosta li bit-tim li g˙andhom, wie˙ed ma jiskantax jekk jiksbu wie˙ed mill-unuri lkbar tal-futbol Malti. Il-partita bdiet b’Ωewgt iblalen mal-lasta. Valletta kellhom freekick fis-seba’ minuta li minnu Barbosa laqat illasta l-wieqfa. Ir-reazzjoni ta’ Mosta kienet fit-12-il minuta meta kross ta’ Bajada mix-xellug u Bogdanovic b’xutt millewwel, ra x-xutt tieg˙u wkoll ja˙bat mal-wieqfa. Fil-25 minuta, freekick ta’ Bogdanovic jg˙addi j˙akkek mal-mimduda. Tliet minuti wara, Dos Santos g˙al Valletta g˙eleb difensur fil-kaxxa, dar malajr u b’xutt b’sa˙˙tu laqat g˙al darb’o˙ra l-wieqfa bil-gowler meg˙lub u l-ballun jispiçça barra. Fit-30 minuta, Agius g˙al Valletta qassam lejn Dos Santos, dan sab lil Leandro li fajjar xutt u sab lill-gowler Haber isalva. Fil-35 minuta, azzjoni personali ta’ Azzopardi talValletta li b’©irja twila qabeΩ difensur u minn barra ’l kaxxa fajjar xutt li mar ftit g˙oli. Fid-39 minuta, kross ta’ Bogdanovic g˙all-Mosta millemin, ˙are© il-gowler Bartolo jippançja qabel seta’ jil˙aq Obiefule, li iΩda baqa’ die˙el fuq il-gowler biex l-
KLASSIFIKA PREMIERSHIP Birkirkara Valletta Hibernians Mosta Sliema W. Balzan Y. Tarxien R Qormi Hamrun S Floriana Melita Rabat A
L 13 13 13 13 12 13 12 13 11 11 13 13
R 8 7 8 7 6 5 5 5 3 2 1 0
D 3 5 1 1 2 4 3 2 4 4 3 4
T 2 1 4 5 4 4 4 6 4 5 9 9
F 26 28 22 24 21 20 20 19 17 15 12 6
K 12 10 17 14 13 19 18 22 23 19 38 26
+/14 18 5 10 8 1 2 -3 -6 -4 -26 -20
Pti 27 26 25 22 20 19 18 17 13 10 6 4
L-AQWA SKORERS 1. Michael Mifsud 2. Obinna Obiefiule 3. Elton da Silva 4. Danilo Meira Santos 5. Ivan Woods 6. Ryan Darmanin 7. Jackson Lima Siqueira 8. Abubaker Bello-Osagie 9.J P Mifsud Triganza
Valletta Mosta Balzan Tarxien R Sliema Floriana Hibs Qormi Birkirkara
11 9 8 7 7 7 6 6 6
LOGÓOB GÓAL-LUM GRAWND tal-HIBERNIANS 14.00 SLIEMA WANDERERS 16.15 ÓAMRUN SPARTANS
vs TARXIEN RAINBOWS vs FLORIANA
azzjoni twaqqfet g˙al foul. It-tieni taqsima bdiet bl-uniku gowl tal-partita. Óarba ta’ Bogdanovic fuq il-lemin, kross baxx, da˙al OBINNA OBIEFULE li kien pront ixxuttja biex ta vanta©© lillMosta. Fis-56 minuta, xutt ta’ Mifsud, salva mal-art il-gowler Haber, ballun g˙and Agius li d-daqqa ta’ ras tieg˙u g˙addiet ftit g˙oli. Fid-69 minuta, freekick ta’ Dos Santos, ˙are© jippançja l-gowler Haber Fis-76 minuta, pass ta’ Dos Santos lejn Zammit, xutt li
Haber salva. VALLETTA: Bartolo, Falzon, Azzopardi, Caruana, Barbosa, Agius (Zammit 72), Fenech (Mifsud 46), D Dos Santos, Leandro (Ricardo 83), Joao Gabriel, Briffa. KOWÇ: Mark Miller. MOSTA: Haber, Micallef, Bezzina, Chiemeca, Dimech, Companjoli, Grech (Aboulezz 55), Zongo, Bogdanovic, Obiefule, Bajada (Cini 72). KOWÇ: Steve D’Amato. SKURJAW: Obinna Obiefule (M) 54 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Daniel Bogdanovic Mosta. REFEREE: Graham Tonna.
40
25.11.2012
A˙barijiet
FILMS LI SE JINÌIBDU MALTA FL-2013
Fenech jg˙id mod u Busuttil jg˙id mod ie˙or Fil-bidu ta’ din il-©img˙a, l-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech qal li g˙as-sena d-die˙la di©à hemm tliet films barranin li huma kkonfermati li se jin˙admu f’pajjiΩna. Tonio Fenech qal li dawn il-produzzjonijiet jinkludu l-film dwar il-gwerra tal-Falklands Destroyer, film FrançiΩ li se jkun issettjat fl-Afganistan u serje televiΩiva li w˙ud mix-xeni tag˙ha se jin©ibdu f’Malta. IΩda fl-istess waqt li Tonio Fenech qal dan, ilKummissarju tal-Films, Peter Busuttil, f’kummenti mal©urnal The Times qal li s’issa g˙as-sena d-die˙la g˙ad m’hemm l-ebda produzzjoni li hija kkonfermata. Busuttil qal li minkejja dan, jinsab poΩittiv ˙afna li lfutur ta’ pajjiΩna f’dan il-qasam huwa wie˙ed sabi˙. Huwa Ωied jg˙id li kollox jindika li hemm nuqqas ta’ finanzi fil-qasam tal-films li qed twassal biex ˙afna produzzjonijiet ji©u kkançellati. Busuttil qal li din ilproblema ma tinsabx biss f’pajjiΩna, iΩda qieg˙da tolqot ukoll lil pajjiΩi o˙ra. Kompla jg˙id li jittama li sa tmiem dan ix-xahar ikollu konferma ta’ xi produzzjonijiet li se jkunu qed jin˙admu f’Malta s-sena d-die˙la. Peter Busuttil qal lis-sena 2012 kienet tajba ˙afna g˙all-qasam tal-films f’Malta, minkejja li nies mid˙la sew ta’ dan il-qasam
qalu li ˙afna mill-produzzjonijiet barranin li n˙admu f’Malta fl-2012, ftit li xejn uΩaw it-talent Malti. S’issa g˙adu mhux mag˙ruf lanqas jekk is-serje ta’ Sky TV Sinbad li l-ewwel sensiela tag˙ha n˙admet f’Malta, hijiex ser tirritorna fl-2013. Wie˙ed jistaqsi jekk id-dikjarazzjoni li g˙amel Tonio Fenech tirriflettix il-fatt li hu ma kienx infurmat biΩΩejjed jew inkella jekk kinitx dikjarazzjoni ma˙suba bilg˙an li jag˙ti l-impressjoni li l-˙idma ta’ Busuttil qed t˙alli l-frott. Jidher li ˙afna minn dawk li ja˙dmu fil-qasam talfilms f’pajjiΩna, ftit li xejn jinsabu kuntenti bil-prestazzjoni ta’ Peter Busuttil b˙ala Kummissarju tal-Films. Fil-fatt, fi Frar li g˙adda, grupp ta’ persuni li ja˙dmu f’din l-industrija, kellhom laqg˙a mal-Prim Ministru Lawrence Gonzi fejn matulha lmentaw li Busuttil mhux qed jag˙mel xog˙lu kif suppost filwaqt li qajmu domandi dwar jekk g˙andux l-abbiltajiet me˙tie©a biex jokkupa din il-kariga. Anke f’dak il-kaΩ, il-Ministru Tonio Fenech kien ˙are© jiddefendi l-abbiltajiet ta’ Peter Busuttil u kien sa˙aq li l-kritika li kienet qed issir fil-konfront tieg˙u ma kinitx tirrifletti r-realtà tal-fatti.
Ng˙ataw post adegwat wara rapport fil-KullÓadd Il-familja bi tliet itfal li kienu qeg˙din jg˙ixu ©o kamra f’nofs g˙alqa, u li l-istorja tag˙hom kienet irrappurtata f’din ilgazzetta, l-Óadd 11 ta’ Novembru, issa g˙andhom dar diçenti biex jg˙ixu fiha. Fl-intervista li kienet ippubblikata f’din il-gazzetta, l-koppja spjegaw id-diffikultajiet li kienu g˙addejjin minnhom biex jg˙ajjxu familja bit-tfal Ωg˙ar ©o kamra wa˙da li tinsab f’nofs ta’ g˙alqa u li qabel kienet dura g˙all-insib. L-istorja ta’ din il-familja qajjmet reazzjoni qawwija fost bosta persuni li staqsew kif
familja bi tliet itfal Ωg˙ar jistg˙u jg˙ixu ©o kamra wa˙da neqsin minn kull façilitajiet neçessarji. Il-koppja kienu ilhom xhur s˙a˙ jitolbu biex jing˙ataw post diçenti u t-talba tag˙hom ma wassluhiex biss g˙and l-Awtorità tad-Djar, iΩda anke g˙and diversi Ministri u Segretarji Parlamentari, iΩda qatt ma waslu mkien. Kien biss l-g˙ada li ©iet ippubblikata din l-istorja, li l-familja ©iet infurmata mill-Awtorità tadDjar li kienet se ssir laqg˙a mag˙ha bil-g˙an li tinstab soluzzjoni g˙all-problema li g˙andhom. Fil-fatt, it-Tnejn 12 ta’ Novem-
bru, din il-gazzetta rçeviet email ming˙and uffiçjal fi ˙dan lAwtorità tad-Djar li permezz tag˙ha konna nfurmati li lAwtorità kienet se tie˙u azzjoni biex tg˙in lil din il-familja. Aktar kmieni din il-©img˙a, ©ejna nfurmati li l-familja inkwistjoni kienet ing˙atat post diçenti fejn se tkun tista’ tg˙ix. Filwaqt li wie˙ed jie˙u gost li fl-a˙˙ar din il-familja ng˙atat lg˙ajnuna li tant kienet tin˙tie©, hija tassew ˙asra li f’kaΩijiet b˙al dawn l-awtoritajiet joqg˙odu jkaxkru saqajhom minkejja li jkunu konxji li hemm nies, inkluΩ tfal Ωg˙ar li jkunu
g˙addejjin minn tbatija kbira. Wie˙ed jittama wkoll li din lazzjoni ma ttie˙ditx issa biex ji©u skurjati punti politiçi lejliet elezzjoni ©enerali, u li f’kaΩijiet
serji b˙al dawn, l-awtoritajiet g˙andhom jintervjenu b’effiçjenza biex itaffu mit-tbatijiet li jkunu g˙addejjin minnhom dawn in-nies.
Borg Olivier ma jiç˙adx li kandidat prospettiv tal-PN jinsab mixli bi frodi Is-Segretarju Ìenerali tal-Partit Nazzjonalista Paul Borg Olivier ma ça˙adx li kandidat prospettiv tal-PN g˙all-elezzjoni ©enerali li jmiss, jinsab akkuΩat fil-Qorti bi frodi. Mistoqsi mill-gazzetta Kull˙add dwar x’passi se jie˙u l-PN filkonfront ta’ kandidat prospettiv tal-PN li jinsab akkuΩat fil-Qorti b’kaΩ ta’ frodi, is-Segretarju-Ìenerali Nazzjonalista, g˙aΩel li ma jikkumenta xejn.