Kullħadd_24.04.2016

Page 1

ĦARSA LEJN IKTAR ISMIJIET FIL-JS LIST Ara paġna 2

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 24 ta’ April, 2016

Ħarġa Nru 1,189 Prezz €1

IL-HUAWEI XHIEDA TAL-BIDLA

• GVERN LI WASAL FEJN WEĦEL TA’ QABLU • ITTRI JURU LI TAL-HUAWEI XTAQHOM GATT

Korrispondenza li tmur lura għall-2010 u li qed niżvelaw b’mod esklussiv turi li l-investiment tal-Huawei f ’Malta huwa xi ħaġa li xtaqet amministrazzjoni preċedenti. Minkejja li saħansitra saru laqgħat fiċ-Ċina, l-eks-Ministru Austin Gatt u l-Gvern ta’ Lawrence Gonzi ma kinux waslu, tant li kien fl-aħħar sentejn li t-taħditiet ma’ din ilkumpanija multinazzjonali ħadu xejra ġdida u f ’Malta tħabbret l-ewwel preżenza tagħhhom u anke investiment. Investiment li jibda bi kważi €5 miljun u li mistenni jpoġġi lil Malta bħala “vetrina” għal pajjiżi oħra. Ara paġna 6

FAQAR LI QED JONQOS

IT-TRASFERIMENT TA’ ART LEJLET L-ELEZZJONI

DEAL IMBAŻWAR

It-trasferiment lill-privat ta’ art maħsuba għall-proġett soċjali, lejlet l-aħħar elezzjoni ġenerali, tant sar bl-għaġla li mkejjen fid-Dipartiment tal-Artijiet u sorsi legali fil-Gvern ikkonfermaw mal-gazzetta KullĦadd li d-deal huwa wieħed “imbażwar.” Jirriżulta li d-Dipartiment tal-Artijiet ma kellu ebda saħħa legali biex jittrasferixxi l-art u dan għal diversi raġunijiet li se jkunu żvelati fil-jiem li ġejjin. Ara paġna 5

Il-ġimgħa li għaddiet figuri tal-Eurostat urew li, għall-ewwel darba wara żmien twil, pajjiżna esperjenza tnaqqis fil-faqar. F’kummenti li ta lil din il-gazzetta l-attivist soċjali Charles Miceli saħaq li “kien hemm għadd ta’ miżuri f ’dawn l-aħħar tliet snin li għenu biex ibiddlu t-trend u għall-ewwel darba f ’ħafna snin nibdew naraw kambjament għall-aħjar”. Qal ukoll li għal dawn ir-riżultati l-Gvern ħaqqu kull tifħir, filwaqt li sostna li għad baqa’ xi jsir. Ara paġna 5


02 24|04|2016

kullhadd.com

LOKALI

MARIN HILI FUQ IL-JS LIST UKOLL

ALEANDER BALZAN tinkludi fiha negozjanti li aleander.balzan@one.com.mt jieħdu kuntratti u ħatriet millGvern, biex bid-donazzjoni Il-gazzetta KullĦadd tista’ tagħhom ikunu qed jagħtu xi tiżvela t-tielet isem minn fuq ħaġa lura lill-partit li kien filil-lista ta’ donaturi sigrieti Gvern. Fost l-iktar qrib ta’ Hili tal-Partit Nazzjonalista. Wara Tancred Tabone u fil-Partit Nazzjonalista kien Mark Portelli, illum nistgħu hemm Eddie Fenech Adami nikkonfermaw li isem ieħor u l-eks-Ministru Austin Gatt, huwa dak ta’ Marin Hili, tant li, wara li spiċċa minn negozjant li kien wieħed Ministru, Gatt kien inħatar mill-persuni fit-tim ta’ chairman ta’ waħda millnegozjaturi li nnegozjaw kumpaniji tal-familja Hili. il-bejgħ tal-Mid Med Bank Dan wara l-elezzjoni ġenerali lill-HSBC lura fis-snin li għaddiet. Lura fl-1987, Hili kien disgħin. Bejgħ kontroversjali minħabba l-prezz minimu li maħtur chairman ta’ kumitat bih telaq minn idejn il-Maltin imwaqqaf mill-Gvern biex bank li kien jagħmel qligħ jiżviluppa proġett fil-Port ta’ Marsaxlokk, filwaqt li sostanzjali. Bil-preżenza tiegħu fuq bejn l-1990 u l-1993 Hili il-JS list, lista li ġġib l-isem kien maħtur fuq il-bord taltal-eksteżorier tal-Partit Oiltanking Malta. Fl-1992 Hili kien Nazzjonalista Joe Stellini, Hili kien wieħed minn dawk maħtur chairman tal-Malta li l-Partit Nazzjonalista kien Shipbuilding u, fl-1999, tal-unit ta’ jippretendi donazzjonijiet fit-tmexxija privatizzazzjoni. sostanzjali mingħandhom. Meta fl-1996 kien chairman Il-kliem fil-Partit Nazzjonalista meta nħolqot tal-Freeport, Hili beda jikseb il-JS list kien li din kellha ishma f ’terminals barra minn

Malta, fost oħrajn f ’Venezia. Dan dejjem qajjem kwistjonijiet ta’ konflitt ta’ interess bejn chairman talMalta Freeport u l-interessi tiegħu fis-settur privat, għalkemm quddiem dawn l-akkużi dejjem sab id-difiża ta’ Fenech Adami u Austin Gatt. Fit-13 ta’ Diċembru 2002, Jum ir-Repubblika, Hili kien onorat bil-medalja tal-ordni tal-mertu. Ir-relevanza ta’ dak li kien jiġri bil-JS list reġgħet żdiedet fid-dawl li l-Partit Nazzjonalista ta’ Simon Busuttil qed joħloq sistema simili permezz tal-iskema ta’ self sigriet, magħrufa bħala ċedoli. Individwi qed ikunu mħeġġa ‘jsellfu’ minn tal-inqas €10,000 lill-Partit Nazzjonalista. B’ħafna jistaqsu x’se jkunu qed jitolbu lura kemm-il darba jkun fil-Gvern. Dan ladarba meta kien fil-Gvern il-Partit Nazzjonalista kien jippretendi donazzjonijiet mingħand min kien jieħu l-konsulenzi u l-kuntratti.

IL-PROĠETT TA’ RIĠENERAZZJONI TAL-PJAZZA ANTOINE DE PAULE

JITLESTA X-XOGĦOL PREPARATORJU Is-sena l-oħra, il-Gvern nieda l-pjan tiegħu għall-proġett ta’ riġenerazzjoni tal-Pjazza Antoine de Paule f ’Raħal Ġdid; inizjattiva li sabet appoġġ kbir mill-pubbliku. Dan il-proġett, li qiegħed isir bi spiża ta’ €3 miljun, huwa meqjus bħala ħolqa minn katina ta’ proġetti li l-Gvern qed iwettaq flimkien mal-Kunsill Konsultattiv għanNofsinhar ta’ Malta. Fil-konferenza għall-aħbarijiet li saret fl-okkażjoni tat-tnedija tal-proġett, il-Ministru għadDjalogu Soċjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Ċivili Helena Dalli fissret kif, permezz ta’ dan il-proġett, ilPjazza Antoine de Paule se ssir waħda iżjed tal-poplu fejn mhux biss se jissaħħaħ l-aspett ambjentali iżda wkoll se titjieb l-esperjenza tal-konsumatur

Impressjoni artistika tal-proġett meta jmur biex jixtri minn dan kuntatt ma’ dan l-istess iċ-ċentru kummerċjali. Ministeru biex tistaqsi fejn wasal il-proġett tal-Pjazza X’sar s’issa Antoine de Paule. “S’issa sar xogħol preparatorju Il-gazzetta KullĦadd għamlet fejn, b’konsultazzjoni mal-

għaqdiet ambjentali u fuq parir tal-esperti, sal-aħħar ta’ Frar inqalgħu nofs is-siġar li kien hemm fil-pjazza li mbagħad tħawlu f ’akkwati oħra f ’Raħal Ġdid stess. Sar ukoll xogħol

ta’ reinstatement tas-sit biex iżżona pedonali u t-traffiku ma jkunux affettwati,” spjegalna kelliem għall-Ministeru għadDjalogu Soċjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Ċivili. Huwa qalilna li t-tender għall-proġett maġġuri huwa lest u diġà ġie verifikat midDipartiment tal-Kuntratti. Bħalissa qed nistennew ilpermessi mill-Awtorità talIppjanar u, kif dawn ikunu approvati, jinħareġ it-tender. “Sadanittant, bħalissa qiegħed ikun aġġudikat it-tender tal-bini tal-latrina l-ġdida u fil-ġimgħat li ġejjin mistenni jibda x-xogħol fuqha. Il-proġett jinkludi wkoll aċċess għall-MCAST li x-xogħol fuqu mistenni jkun lest sa nofs is-sena d-dieħla,” temm jgħidilna l-kelliem.


LOKALI

kullhadd.com

24|04|2016 03

JIEM IMPENJATTIVI GĦALL-PM FI NEW YORK Fi New York il-Prim Ministru kellu jiem impenjattivi fejn mhux biss iffirma f ’isem pajjiżna l-ftehim ta’ Pariġi dwar it-tibdil fil-klima u mexxa waħda mil-laqgħat dwar is-suġġett, iżda ltaqa’ wkoll mas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti Ban Ki-moon. F’din il-laqgħa l-Prim Ministru ddikjara kif, minkejja li Malta ilha ftit ma tiffaċċja wasliet kbar ta’ immigranti, it-traġedja umana tibqa’ evidenti. Għalhekk, qal il-Prim Ministru, Malta se tagħti s-sehem attiv f ’laqgħa għolja dwar il-migrazzjoni li se ttella’ n-Nazzjonijiet Uniti f ’Settembru li ġej, biex taqsam l-esperjenzi u tgħin fit-tfassil ta’ aktar miżuri għall-quddiem.

Il-Prim Ministru tkellem dwar iż-żjara riċenti tiegħu fil-Libanu u l-Ġordan; żewġ pajjiżi li qed iħossuhom kif ħassitha Malta snin ilu – waħedhom fl-isfida tal-immigrazzjoni. Il-Prim Ministru reġa’ saħaq li l-għajnuna għandha tingħata mhux biss lir-refuġjati li qed ifittxu ħajja aħjar, imma anke lillpajjiżi li qed isibu ma’ wiċċhom piż li ma jifilħux għalih. Ban Ki-moon fisser li l-laqgħa għolja ta’ Settembru, fil-fatt, se tqajjem diskussjoni fuq kif tista’ tinqasam aħjar ir-responsabbiltà ta’ din l-isfida, b’ħarsa iktar globali. Dwar is-sitwazzjoni fil-Libja, Muscat tenna l-impenn ta’ Malta biex tikkontribwixxi għal soluzzjoni reali.

Intant, Ban Ki-moon esprima l-apprezzament tiegħu lejn il-leadership li wriet Malta biex tpoġġi t-tibdil fil-klima fuq nett tal-aġenda waqt il-laqgħa talpajjiżi tal-Commonwealth, li ġiet organizzata fi tmiem is-sena li għaddiet f ’pajjiżna. Is-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti fisser li din kienet importanti biex jintlaħaq il-ftehim storiku ta’ Pariġi li issa qed jiġi uffiċjalment iffirmat. Muscat qal li l-appoġġ li qed juru bħalissa l-pajjiżi dinjin lejn il-ftehim huwa kisba ewlenija quddiem l-isfida tat-tibdil fil-klima. Intant, fi New York ukoll il-Prim Ministru kien onorat ukoll għall-ħidma tiegħu biex tinqered il-marda tal-polio.

Il-Prim Ministru f ’laqgħa mas-Segretarju Ġenerali Ban Ki-moon

“IL-PROGRESS TA’ MALTA QED JIMPRESSJONA Edward Scicluna LILL-OSSERVATURI BARRANIN” LIAM GAUCI jimmotiva dan l-ottimiżmu, liam@kullhadd.com Scicluna spjega li l-lingwaġġ partikolari tal-aġenziji tar-ratAktar kmieni din il-ġimgħa, ing jikxef sew l-ottimiżmu jew f ’diskors li għamel fil-Par- pessimiżmu tagħhom dwar lament, il-Ministru għall-Fi- kif ikunu qed jaħsbuha dwar nanzi Edward Scicluna es- l-ekonomija tagħna. “Dan imur lil hinn minn prima l-ottimiżmu tiegħu li l-credit rating ta’ Malta se jit- rimarki fuq aspetti speċifiċi. jieb; żvilupp li se jippermetti Meta toħodhom flimkien lil pajjiżna li jħabbatha tajjeb tkun tista’ tasal għall-konktiegħek. Meta ma’ oħrajn fl-ogħla kategoriji. lużjoni Mistoqsi mill-gazzetta mbagħad tpoġġi r-rapporti li KullĦadd dwar x’qiegħed jinħarġu wara xulxin tkun tis-

ta’ tagħraf il-progess li Malta qed tagħmel u li qiegħda timpressjona lill-osservaturi barranin li xebgħu jisimgħu aħbarijiet koroh ta’ pajjiżi oħra madwar id-dinja.” Madankollu, minkejja li l-outlook, jiġifieri l-andament tal-ekonomija mistenni għallquddiem, jagħti l-ħjiel, il-Ministru għall-Finanzi ċċara li, biex wieħed ikun żgur dwar ir-rating li jmiss, irid jistenna li jsir u jkun ippubblikat.

Il-PROFESSUR XUEREB APPROVAT Kienet approvata n-nomina tal-Gvern Malti għal Imħallef tal-Qorti tal-Unjoni Ewropea. Konferma uffiċjali ta’ din il-ħatra mistennija tasal fl-24 jum tax-xahar id-dieħel meta l-Professur Peter Xuereb ikun approvat mill-Istati Membri. Il-kandidat Malti biex iservi fil-Qorti Ġenerali tal-Qorti tal-Unjoni Ewropea, il-Professur Peter G. Xuereb, kiseb approvazzjoni li jissodisfa l-kwalifiki meħtieġa minn panel ta’ esperti skont il-liġi tal-Unjoni Ewropea biex iservi bħala imħallef fuq din il-Qorti. Fi stqarrija tal-Uffiċċju tal-Prim Ministru, intqal li l-Gvern huwa kunfidenti ħafna li, issa li l-Professur Xuereb kiseb din l-approvazzjoni, huwa jiġi nnominat b’mod uffiċjali mill-Istati Membri fl-24 ta’ Mejju li ġej. Il-Gvern jesprimi sodisfazzjon li, permezz ta’ dan ir-riżultat pożittiv, pajjiżna se jkollu għall-ewwel darba fl-istorja żewġ imħallfin fil-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea, kif ukoll imħallef ieħor filQorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

Id-dejn hu l-bidu u t-tmiem Meta staqsejnieh x’inhuma l-fatturi prinċipali li mistennijin jaffettwaw ir-rating ta’ Malta b’mod pożittiv, Scicluna qal li, meta tagħsar kollox ma’ kollox, ikollok tammetti li hu d-dejn. “Id-dejn hu l-bidu u t-tmiem. Huwa indikatur ta’ falliment f ’każ li jikber ħafna u indikatur li l-ekonomija għandha nifs u tiġbed l-investiment meta jibda’ nieżel b’mod konvinċenti.”

Huwa spjega wkoll li, jekk u meta Malta tiġi upgraded tkun qed tindika lid-dinja li tkun telgħet f ’league ogħla u li s-suċċess tagħha jkun imbagħad ‘all round’. “Il-marda tad-dejn tkun intgħelbet b’mod konvinċenti. Kull investitur jibda jirrispetta lil pajjiżna bħala pajjiż b’saħħtu, modern u ddixxiplinat. Sintendi, il-Gvern li tant ħadem biex iġib dawn ir-riżultati ma jistax ma jkunx kuntent. Kuntent li dak li wiegħed ikun iwettqu.”


04 24|04|2016

kullhadd.com

LOKALI

“IL-GVERN ĦAQQU KULL TIFĦIR, Charles Miceli IMMA FADAL XI JSIR” popolazzjoni tibda tgħix ħajja diċenti.

Figuri li kienu ppubblikati mill-Eurostat fl-aħħar jiem żvelaw li l-proporzjon talpopolazzjoni li hija mċaħħda materjalment b’mod sever naqset fl-2015 biex ilperċentwal tan-nies li jaqgħu f ’din il-kategorija issa niżlu minn 10.2% għal 8.1%; tnaqqis ta’ 9,000 ruħ.

Lil hinn mill-istatistiki

Pass fid-direzzjoni t-tajba F’kummenti li ta lill-gazzetta KullĦadd, l-attivist soċjali Charles Miceli sostna li dan l-iżvilupp huwa pass fiddirezzjoni t-tajba. “Ħasra li ma ngħatax aktar pubbliċità. Il-Gvern fuq din ħaqqu kull tifħir, imma fadal xi jsir. Ma ninsewx li l-Gvern Laburista marbut bil-manifest elettorali li jaħdem attivament biex jeradika l-faqar darba għal dejjem.” Għaldaqstant, huwa qal li jkun f ’waqtu li wieħed janalizza xi tgħid din l-istatistika u, minflok nintilfu f ’xi ewforja, naraw kif nistgħu nkomplu naħdmu biex noħorġu n-nies mill-faqar. Miceli ġibed l-attenzjoni għall-fatt li, minkejja li huwa veru li qegħdin taħt il-medja talUnjoni Ewropea, meta tħares lejn l-istatistiki dwar il-faqar fl-Ewropa, issib li hemm diskrepanzi kbar minn 34% tal-popolazzjoni fil-Bulgarija għal 1.3% tal-popolazzjoni fin-Norveġja. “F’din l-istatistika qed nitkellmu wkoll fuq mistoqsijiet li jvarjaw naqra mhux ħażin fil-gravità tagħhom. Għax altru ma tkunx taffordja tixtri magna tal-ħasil jew tiekol sura ta’ nies u altru ma jkollokx flus biżżejjed biex darba f ’sena tmur ġimgħa vaganza xi mkien,” tenna Miceli. Fil-fatt, huwa spjega li,

aktar milli fuq faqar assolut, l-istatistika tal-Eurostat titkellem fuq nies li huma ‘severely materially deprived’; indikatur li jirreferi għannuqqas ta’ abbiltà li wieħed ikun jista’ jixtri affarijiet li huma meqjusin bħala bżonjużi jew, tal-inqas, utli biex ċittadin ikun jista’ jkollu livell ta’ għajxien adegwat. Miżuri effettivi Mistoqsi jemminx li kien hemm xi miżuri tal-Gvern li wasslu għal dan it-tnaqqis, b’mod speċjali dak irregistrat fost it-tfal u l-anzjani, huwa qal li m’hemmx dubju li l-politika li jimxi biha l-Gvern taffettwa ħafna biex titfa’ n-nies filfaqar jew biex toħroġhom minnu. “Kien hemm għadd ta’ miżuri f ’dawn l-aħħar tliet snin li għenu biex ibiddlu t-trend u, għall-ewwel darba f ’ħafna snin, nibdew naraw

Kien hemm għadd ta’ miżuri f ’dawn l-aħħar tliet snin li għenu biex ibiddlu t-trend u għall-ewwel darba f ’ħafna snin nibdew naraw kambjament għall-aħjar. kambjament għall-aħjar. F’moħħi jiġuni r-roħs talkontijiet tad-dawl u l-ilma, il-ħarsien tat-tfal b’xejn, l-in-work benefits, it-tnaqqis gradwali fil-benefiċċji għal dawk li jidħlu fid-dinja taxxogħol, fost oħrajn.” Huwa kien ukoll pożittiv dwar l-effett li se jkollhom iżżidiet fil-pensjoni tal-anzjani u tal-persuni b’dizabbiltà li l-Gvern ħabbar għal din is-sena. “Dawn il-miżuri żgur se jkomplu jaffettwaw

l-istatistika li, għalkemm filkaż ta’ Malta turi tnaqqis ta’ 2.1%, xorta għadha għolja kkumparata ma’ pajjizi bħal Franza, il-Lussemburgu u d-Danimarka. Aħna rridu nħarsu lejn min hu aħjar minna, mhux lejn min hu agħar.” Għaldaqstant, Miceli huwa tal-fehma li Gvern li jistqarr li jemmen fil-ġustizzja soċjali jrid ikompli jirsisti biex mhux biss jeradika l-faqar imma biex numru dejjem akbar tal-

Mistoqsi jekk iħossx li hemm xi faxxa ta’ persuni li hija aktar f ’riskju ta’ faqar minn oħrajn, Miceli indika li l-aktar vulnerabbli jibqgħu t-tfal u l-anzjani. “Iżda huwa hawn li rridu noqogħdu naqra aktar attenti u mmorru lil hinn mill-istatistika,” spjega Miceli. “Kif se jħossuhom dawk it-tfal li, minkejja li għandhom x’jieklu u d-dar għandhom magna tal-ħasil, m’għandhomx flus fil-but biex imorru jaraw film u jixtru drink u popcorn? Kif se jħosshom dawk l-anzjani li, wara li tbagħlu ħajjithom kollha, minkejja li għandhom televiżjoni tal-kulur ma jaffordjawx imorru ġimgħa Għawdex darba fis-sena?” Huwa sostna li dawk l-aktar ċiniċi fostna – ħafna drabi dawk li ħobżhom maħbuż u żejthom fil-kus – dawk li fissajf iduru l-Mediterran biljott, jaraw dawn l-affarijiet bħala lussu. Imma, staqsa Miceli: tista’ tkun qiegħed tgħix ħajja diċenti u lanqas tista’ taqta’ ftit mill-istress tal-ħajja ta’ kuljum? “Ma rridux inserrħu fuq l-istatistika biss. Il-politiċi li jduru d-djar kuljum u jitkellmu man-nies jafu li, lil hinn mill-istatistika, lil hinn min-numru, hemm barra hemm nies, bħali u bħalek, li qed ibatu. U kif jgħid l-istatut tal-Partit Laburista: is-saħħa tas-soċjetà titkejjel mill-progress ta’ dawk l-aktar dgħajfa fost il-membri tagħha. Għalhekk, filwaqt li tajjeb li l-Gvern ikun impenjat li joħloq il-ġid, irid juri l-istess impenn biex il-ġid jitqassam bejn kulħadd.”


LOKALI

kullhadd.com

24|04|2016 05

MA KELLUX L-AWTORITÀ NEĊESSARJA… ALEANDER BALZAN aleander.balzan@one.com.mt Tkompli minn paġna 1 Fost oħrajn jista’ jkun innutat kif it-trasferiment talart lill-privat, b’kuntratt iffirmat fis-7 ta’ Marzu 2013, ma kellu mkien l-approvazzjoni bil-miktub tal-Ministru responsabbli mid-Dipartiment tal-Artijiet, li dak iż-żmien kien Jason Azzopardi. Fil-fatt, l-eks-Ministru Chris Said iffirma biss biex jgħid li l-Awtorità tad-Djar m’għandhiex bżonn l-art. Xi ħaġa li, kif żvelajna l-ġimgħa li għaddiet, hija dubjuża ħafna anke għax l-Awtorità tad-Djar kellha iktar minn 7,300 persuna fuq il-lista ta’ stennija. Iżda fuq kollox Said ma kellu ebda awtorità jgħid lid-Dipartiment tal-Artijiet x’jagħmel bl-art u lil min jgħaddiha. Għax hu ma kienx responsabbli minn dak id-dipartiment. Fl-għaġla li kollox isir qabel l-elezzjoni ġenerali, il-firma ta’ Azzopardi baqgħet ma waslitx, però d-deal sar xorta waħda.

Sa issa, la Chris Said u lanqas l-eks-Kap Eżekuttiv tal-Awtorità, Albert Buttigieg, ma spjegaw għaliex art li kienet maħsuba għal housing soċjali għaddiet għand

il-privat 48 siegħa qabel l-elezzjoni. L-unika tweġiba kienet dik tal-eks-Ministru li, la kien ilu sena biss Ministru, seta’ jaġixxi biss qabel l-elezzjoni.

INVESTIMENT TA’ €120,000 FIL-WARM-UP TRACK TAL-MARSA

GLEN FALZON SportMalta mhux biss biddlet glen@kullhadd.com l-art kollha tat-trakka imma wkoll sar xogħol madwar Fil-fatt, fost Minn informazzjoni li l-istrippa. kisbet il-gazzetta KullĦadd xogħlijiet oħrajn, tneħħa jirriżulta li l-entità governattiva l-ħaxix ħażin li kien idawwar ta’ SportMalta investiet l-istrippa u sar landscaping ġdid, madwar €120,000 f ’tisbiħ u dan flimkien ma’ sistema ġdida manutenzjoni tal-warm-up track ta’ gutters intiżi għall-ilma taxfil-Marsa wara li dan ix-xogħol xita. Minbarra dan kollu, ġiet kien ilu jiġi mwiegħed ħames wkoll ix-xibka snin mill-amministrazzjoni irranġata preċedenti u qatt ma sar xejn. li ddawwar it-trakka u sar tal-long Kien proprju dan il-Gvern rikondizzjonament li ħass il-bżonn li jsir dan jump sand pit biex issa dan l-investiment li tant kien ilu jista’ jerġa’ jibda jintuża millmistenni minn għadd kbir ta’ ġdid mingħajr ebda periklu ta’ xejn għall-benefiċċju tal-atleti atleti. kollha. Saru diversi xogħlijiet Ħames snin ta’ wegħdi vojta Din il-warm-up track hija strippa twila 140 metru u, kif Kienet ħasra kbira li din jixhed anke isimha, tintuża il-faċilità tħalliet fi stat ta’ biex l-atleti jħejju ruħhom abbandun u kienet suġġetta sew fiżikament qabel tibda xi biss għall-wegħdi li qatt ma twettqu mill-amministrazzjoni kompetizzjoni sportiva.

preċedenti. Aktar u aktar minħabba l-fatt li din ilfaċilità, tul iż-żminijiet, laqgħet fiha bosta kompetizzjonijiet internazzjonali, fosthom ilLogħob tal-Pajjiżi ż-Żgħar, u anki ttellgħu għadd ta’ field u track events. Ta’ min isemmi l-fatt li din ilfaċilità għaddiet għand il-Malta Amateur Athletics Association (MAAA) fl-2009 u dawn, fost l-oħrajn, kellhom jieħdu ħsieb il-manutenzjoni tal-faċilità nnifisha. Minħabba l-fatt li din il-faċilità kienet waslet biex isirilha tisbiħ u manutenzjoni, SportMalta ħasset il-bżonn li tagħti din l-assistenza finanzjarja lillMAAA biex isiru x-xogħlijiet meħtieġa fuq din il-faċilità, li hija l-fulkru tal-isport talatletika, biex fl-aħħar millaħħar l-atleti nfushom ikunu moqdijin aħjar. Din il-gazzetta tista’

tikkonferma wkoll li dan huwa biss il-bidu tax-xogħlijiet li maħsuba li se jsiru fil-faċilitajiet sportivi fil-Marsa, hekk kif fiżżmien li ġej mistenni jingħata bidu għal aktar xogħlijiet u proġetti. Binja li tħalliet nofs leħja Intant, aktar kmieni din ilġimgħa fil-Parlament, ilMinistru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol Evarist Bartolo qal li l-binja nofs leħja li hemm bil-bidu tal-kumpless sportiv tal-Marsa ilha s-snin ġebel u saqaf, tant li serviet biex fiha kienu jorqdu għadd ta’ persuni billejl, fosthom immigranti li kienu jgħixu fiċ-ċentru miftuħ tal-Marsa. Għal xi żmien ilbinja ngħalqet. Il-Ministru Bartolo sostna wkoll li, minkejja wegħdi li kienet se titlesta u jitkompla x-xogħol, sa issa 13-il sena wara

li bdiet tinbena għadha ġebel u saqaf. Prattikament li ġara kien li Gvern Nazzjonalista beda jibni l-binja iżda mbagħad ma kienx hemm flus biex ikompliha. Fl-aħħar nett, huwa temm jgħid li l-maniġment preżenti ta’ SportMalta inkariga periti biex jagħmlu disinn ġdid għal din il-binja bi pjan li tinfetaħ sal-aħħar tas-sena 2017. Bħalissa għaddejjin bilpreparamenti biex jitlestew il-pjanti ħalli tkun irranġata l-binja vojta ftit qabel l-istess track, li tħalliet mitluqa u li qatt ma ntużat. Mal-pjanijiet hemm inkluż ukoll il-binja li nbniet fl-1903 u li bhalissa tintuża minn xi assoċjazzjonijiet, kif ukoll mill-amministrazzjoni ta’ SportMalta. SportMalta se tibqa’ taħdem biex l-atleti Maltin ikollhom faċilitajiet ta’ livell kif jixirqilhom.


06 24|04|2016

kullhadd.com

LOKALI

SITT SNIN ILU PPRUVAW IĠIBU LIL HUAWEI ALEANDER BALZAN mid-Deputat Charlo Bonnici li, aleander.balzan@one.com.mt bħall-Kap tiegħu Simon Busuttil, anke fuq dan l-investiment kien Il-ftehim bejn il-Gvern Malti negattiv. u l-Huawei huwa eżempju Iżda l-korrispondenza li qegħdin ieħor ta’ kif l-amministrazzjoni nippubblikaw tixhed kif dan ilpreżenti waslet fejn ma waslitx “biċċa uffiċċju” kien xewqa kbira tal-amministrazzjoni preċedenti. amministrazzjoni preċedenti, F’ittra mibgħuta lill-Viċi tant li dokument li kisbet ilgazzetta KullĦadd b’mod President tal-Huawei, l-eksesklussiv juri li amministrazzjoni Ministru Austin Gatt kien preċedenti kienet ilha mill-2010 kiteb hekk: “Kif spjegajt, tipprova tikkonvinċi lil Huawei Malta toffri inċentivi għal kumpaniji fis-settur tagħhom tiġi Malta. Jirriżulta li għal dan il-għan u żviluppi fl-infrastruttura tatsaru wkoll żjarat fiċ-Ċina li kienu telekomunikazzjoni u għandha segwiti b’korrispondenza tal- toffri potenzjal ta’ opportunità.” Wara żjara fiċ-Ċina, Gatt kien eks-Ministru Austin Gatt bilgħan li tal-Huawei jiftħu uffiċċju issokta jikteb: “Id-diskussjoni reġjonali f ’Malta. L-istess fuq il-potenzjal ta’ uffiċċju uffiċċju li nhar it-Tnejn kien reġjonali hija ta’ interess deskritt bħala “biċċa uffiċċju” partikolari għalina.” Hawn

issokta jikteb kemm il-Gvern ried jiffaċilita dan l-investiment u kif il-Huawei setgħet tilħaq is-swieq Ewropej u tal-Afrika ta’ Fuq.

Iżda kien wara l-bidla flamministrazzjoni tal-pajjiż li l-ftehim mal-Huawei sar possibbli u uffiċjali għolja talHuawei kellhom kliem ta’ tifħir għall-mod kif il-Gvern u

l-entitajiet responsabbli mxew tul in-negozjati. Edward Chan, il-Kap Eżekuttiv ta’ Huawei Italia, qal li huma u l-Gvern Malti kellhom missjoni komuni u ddeskriva l-Gvern Malti bħala “effettiv ħafna”. “Fl-aħħar sentejn qsamna l-ideat tagħna, kellna diversi laqgħat u wasalna għall-konklużjoni malajr. Aħna u l-Gvern Malti għandna viżjoni komuni; dik li nagħmlu dak li rridu nagħmlu b’mod mgħażżel iżda tajjeb,” qal Chan, li nnota wkoll kif Malta għandha ekonomija b’saħħitha u stabbli. Fuq kollox temm jgħid: “Malta tista’ tkun vetrina.” Fil-fatt, jirriżulta li dan jemmnuh bis-serjetà u, wara li f ’Lulju tas-sena l-oħra l-kumpanija internazzjonali Huawei ffirmat

memorandum of understanding mal-Gvern Malti dwar oqsma ta’ kollaborazzjoni bejn iż-żewġ naħat, inqas minn sena wara seħħ pass ieħor importanti f ’din ir-relazzjoni strateġika fit-tul. Dan meta l-ġimgħa li għaddiet ilGvern Malti u Huawei ffirmaw ftehim ta’ kollaborazzjoni fuq tliet proġetti li huma: it-twaqqif ta’ Joint Innovation Centre, l-investimenti li se jsiru biex jagħmlu t-testijiet tal-4.5G li għandhom iwasslu għatteknoloġija aktar definita tal5G, u s-seeds for the future project li huwa proġett edukattiv immirat lejn studenti Maltin tal-ICT. L-investimenti li Huawei se jkunu qed jagħmlu fuq dawn ittliet proġetti jlaħħqu mal-€4.5 miljun.

“L-EWWEL DARBA LI DĦALT F’MONTE CARMELI, TKEXKIXT” lħaqt Segretarju Parlamentari, u l-affarijiet ftit li xejn kienu nbiddlu u kien għadu sptar antik, mhux denju tas-seklu li qegħdin fih,” qal Fearne. Il-kunċett għal dan l-isptar se jinbidel xi ftit ukoll. Filfatt, il-ħsieb huwa li l-Isptar Monte Carmeli jibqa’ jintuża għal dawk il-persuni, fil-parti l-kbira tagħhom illum huma anzjani, li tant ilhom li ġew istituzzjonalizzati li ma jistgħux jgħixu fil-komunità, lanqas f ’hostel. Ħafna minn dawn ilProġett ta’ ristrutturar persuni lanqas għandhom familjari għand min jirrikorru. f ’Monte Carmeli Għaldaqstant, jeħtieġu li F’kummenti li ta lil din il- jkollhom post akkoljenti li jaqdi gazzetta, is-Segretarju l-bżonnijiet tagħhom. Parlamentari għas-Saħħa Chris Fearne ddeskriva l-Isptar Monte Servizzi fil-komunità Carmeli bħala sptar tas-seklu l-ieħor li għal ħafna snin tħalla Fearne qalilna wkoll li waħda jitmermer u, għaldaqstant, wasal mill-prijoritajiet kienet it-tisħiħ iż-żmien mhux li jkun hemm tas-servizzi fil-komunità f ’dak tibjida ’l hemm u ’l hawn, iżda li għandu x’jaqsam ma’ saħħa li jkun hemm proġett sħiħ ta’ mentali. Huwa qal li l-kura filkomunità għal ħafna żmien ristrutturazzjoni. “L-ewwel darba li dħalt kienet minsija, iżda f ’ħafna f ’Monte Carmeli kont student oqsma bħas-saħħa mentali, istal-mediċina u tkexkixt b’dak servizzi fil-komunità jistgħu li rajt. It-tieni darba li dħalt jagħmlu d-differenza. kien sentejn ilu, eżatt meta “Il-mard mentali ma jaffettwax

fil-qasam. Dawn id-djar huma ta’ għajnuna biex il-persuna bi problemi ta’ saħħa mentali tintegra ruħha lura fis-soċjetà,” qal Fearne. Bħalissa għaddejjin ilpreparamenti biex jinfetaħ hostel ieħor fil-komunità b’kollaborazzjoni ma’ Richmond Foundation.

Għal snin twal is-saħħa mentali kienet kompletament minsija minn amministrazzjonijiet Nazzjonalisti suċċessivi, kif wara kollox kienu diversi aspetti tal-kura tas-saħħa. Gvern Laburista, iżda, jifhem li fis-saħħa ma tista’ tħalli lil ħadd barra. Il-pjan tal-Gvern għassaħħa mentali huwa msejjes fuq erba’ punti, jiġifieri s-servizzi filkomunità, il-hostels fil-komunità, il-proġett ta’ ristruturar f ’Monte Carmeli u l-bini ta’ sptar ġdid għal kura mentali akuta.

Sptar ġdid għal kura mentali akuta

biss lill-persuna milquta, iżda lill-familja kollha; għalhekk ilfamilja kollha għandha bżonn li ssib servizzi li jagħtuha appoġġ fil-komunità li tgħix fiha,” spjega Fearne.

Hostels fil-komunità Hostels fil-komunità għallpersuni b’mard mentali li ma jistgħux jgħixu waħidhom huwa pjan ieħor fil-qasam tas-saħħa mentali. Dwar dan Fearne qal li qed issir ħidma fil-qrib malNGO’s fil-qasam, fosthom Richmond Foundation u Suret il-Bniedem. Fil-preżent jeżistu tliet

hostels fil-komunità: hemm wieħed il-Marsa permezz ta’ kollaborazzjoni bejn isServizzi tas-Saħħa Mentali u l-għaqda Suret il-Bniedem, u tnejn oħra b’kollaborazzjoni bejn Richmond Foundation u s-Servizzi tas-Saħħa Mentali, f ’Ħal Qormi u Raħal Ġdid. “Numru ta’ nies bi problemi ta’ saħħa mentali tant ilhom żmien jgħixu f ’istituzzjoni li waħidhom tilfu l-kapaċità li jgħixu fil-komunità. Il-hostels qegħdin jiġbru grupp ta’ nies flimkien u jgħixu f ’dar mgħammra bil-kumditajiet kollha, iżda li fiha jkunu wkoll imħarsa minn professjonisti

Jitjiebu kemm jitjiebu s-servizzi għas-saħħa mentali filkomunità, tibqa’ teżisti l-ħtieġa li jkollna sptar għal kura mentali. “Il-mard mentali huwa bħal kull tip ta’ mard ieħor. Jekk ikollok problemi kardjoloġiċi, jista’ jkun li jkollok bżonn kura f ’Mater Dei u tqatta’ xi ġranet Mater Dei, sakemm tirkupra. L-istess fil-mard mentali; xi kultant ikollok bżonn tidħol għall-kura fi sptar li jispeċjalizza f ’dan ittip ta’ mard,” qal Fearne. Għaldaqstant, il-Gvern għandu fil-pjanijiet tiegħu li jinbena sptar ġdid għall-mard mentali, ’il barra mill-Isptar Monte Carmeli. Ir-request for proposals għal dan il-proġett mistenni joħroġ fil-ġimgħat li ġejjin.


LOKALI

kullhadd.com

24|04|2016 07

STRATEĠIJA DWAR ID-DRITTIJIET TAL-PERSUNI B’DIŻABBILTÀ FIL-JIEM LI ĠEJJIN GLEN FALZON xorta waħda bħall-bqija tasglen@kullhadd.com soċjetà, huma individwi u familji bi bżonnijiet partikolari Din il-gazzetta tista’ u speċifiċi, kif ukoll differenti tikkonferma li fil-jiem li ġejjin minn ta’ ħaddieħor. se tkun qed titnieda l-ewwel strateġija nazzjonali dwar il- Strateġija ħolistika qasam tad-diżabbiltà li qatt kien hawn f ’pajjiżna, u dan Huwa għalhekk li din bħala tkomplija mal-ħidma l-istrateġija tħares lejn oqsma li diġà qed issir mill-Gvern diversi li jaffettwaw lillf ’dan il-qasam tant importanti persuni b’diżabbiltà b’mod fil-pajjiż, kemm għall-persuni individwali, iżda wkoll lilltagħhom, kemm b’diżabbiltà nfushom kif ukoll familji mill-aspetti ta’ relazzjonijiet, għall-familjari tagħhom. Interessanti ħafna huwa għas-settur soċjali, kif ukoll għalll-fatt li din l-istrateġija se mill-edukazzjoni tkompli tibni fuq dak li qed aċċessibbiltà fiżika. L-iskop isir b’mod ħolistiku. Fil-fatt, aħħari tal-istrateġija huwa li se tkun qed tinvolvi lill-persuni din tassigura li l-Istat ikollu b’diżabbiltà nfushom kif ukoll l-obbligu biex iwettaq pjan lil dawk l-għaqdiet kollha mhux li jassigura li dan is-settur governattivi li jaħdmu f ’dan il- jagħmel l-iżviluppi meħtieġa qasam waqt l-implimentazzjoni f ’dan ir-rigward. Fi kliem ieħor, il-qofol taltagħha. istrateġija huwa li din tiġi implimentata kif suppost u Mill-kliem għall-fatti proprju għal dan il-għan se Wara li tnediet policy għal dan jkun hemm standing committee is-settur li fuqha ssaħħaħ il- li se jkun qed jassigura li qasam legali, issa kien imiss l-ħidma maqbula u li se sseħħ li jsir pass ieħor importanti tkun implimentata b’mod ’l quddiem biex dan is-settur sistematiku u organizzat. Dan ikollu għanijiet ċari ta’ fejn filwaqt li jibqa’ jkun hemm irridu naslu. Huwa proprju komunikazzjoni kontinwa malgħalhekk li l-istrateġija għall- partijiet kollha kkonċernati. Fl-aħħar nett, is-Segretarjat qasam tad-diżabbiltà hija responsabbli kruċjali biex dan jitpoġġa fuq Parlamentari pjattaforma aktar għolja minn minn dan il-qasam se jkollu rwol importanti ħafna f ’dan dak li sar s’issa. Ta’ min wieħed isemmi li ir-rigward hekk kif se jkun qed l-ħolqien ta’ din l-istrateġija jaċċerta li din l-istrateġija tkun huwa frott ta’ kuntatt u implimentata u sseħħ fl-intier konverżazzjoni kontinwa kollu tagħha. li qiegħda ssir mas-settur, b’mod partikolari mal- Kompetizzjoni b’differenza persuni b’diżabbiltà nfushom u l-NGOs. Permezz tal- Intant, din il-ġimgħa stess kompetizzjoni involviment tal-persuni tħabbret b’differenza b’diżabbiltà u l-familji innovattiva tagħhom, flimkien mal-NGOs mmirata biex tagħti spazju għal ikkonċernati, minbarra li ideat li jistgħu jgħinu u jtejbu qed inkunu konformi ma’ l-kwalità tal-ħajja tal-anzjani kif dak li tgħid il-Konvenzjoni ukoll tal-persuni b’diżabbiltà. tan-Nazzjonijiet Uniti Il-kompetizzjoni se ssir bejn għad-Drittijiet tal-Persuni l-Istitut Edward De Bono b’Diżabbiltà, qed ikun tal-Università ta’ Malta, isassigurat li l-Gvern, permezz Segretarjat Parlamentari tas-Segretarjat Parlamentari għal Persuni b’Diżabbiltà għal Persuni b’Diżabbiltà u u Anzjanità Attiva stess, l-Anzjanità Attiva, bil-fatti qed u bl-appoġġ ta’ MAPFRE jisma’ u jiżen il-bżonnijiet tan- Middlesea. nies kollha involuti. Dr Margaret Mangion millIstitut Edward De Bono Twaqqaf focal point apposta spjegat li dawk l-individwi interessati se jkunu meħtieġa problema li Barra l-komunikazzjoni jidentifikaw kontinwa mal-partijiet kollha taffettwa lil persuni b’diżabbiltà kkonċernati, jirriżulta li jew lill-anzjani. Il-parteċipanti permezz tal-uffiċċju tal-focal se jiġu mitluba joħorġu point, issir riċerka fil-fond b’soluzzjoni innovattiva għal u f ’aktar dettall għal kull din il-problema u wara jsir punt li jitqajjem. Dan biex studju għal soluzzjoni. Wara, il-parteċipanti ikun assigurat li pajjiżna qed il-proposti jimxi mal-aqwa u l-aħjar jippreżentaw prattiki Ewropej u anke dawk tagħhom għall-evalwazzjoni u dawn m’għandhomx ikunu internazzjonali. Kien assigurat ukoll li din itwal minn 10 paġni. Ill-istrateġija fl-ebda ħin ma parteċipant rebbieħ se jingħata tipproponi servizz wieħed li €2,000, filwaqt li tat-tieni post jrid jadatta għalih kulħadd (one jieħu €500, li se jmorru għassize fits all) u dan minħabba soluzzjonijiet li jkunu ħarġu l-fatt li l-persuni b’diżabbiltà, bihom huma stess.


08 24|04|2016

kullhadd.com

LOKALI

ĠIMGĦA TAJBA GĦAL MUSCA Kif jgħidu, ġimgħa hi twila ħafna fil-politika, u f ’mument fejn l-Oppożizzjoni kienet qiegħda fuq l-attakk megħjuna minn xi ġrajjiet li setgħu tappnu ħidmet il-Gvern, il-Prim Ministru Joseph Muscat reġa’ ħareġ b’saħħtu u deher evidenti li huwa l-uniku mexxej denju li jmexxi dan il-pajjiż f ’dan il-mument. Aleander Balzan janalizza l-aħħar ġimgħa fil-politika Maltija.

Ġimgħa li bdiet blOppożizzjoni timbotta sfiduċja fil-Gvern, intemmet bi Gvern b’saħħtu iktar minn qatt qabel. B’għadd ta’ avvenimenti u aħbarijiet jikkonfermaw kif dan mhuwiex biss Gvern li kiseb il-fiduċja tan-numri filParlament, iżda li għandu fiduċja ta’ min f ’pajjiżna jinvesti u joħloq ix-xogħol. Ftit tal-jiem qabel Jum il-Ħaddiem, il-ħaddiema Maltin u Għawdxin ħadu dik li hija l-aqwa aħbar: iktar opportunitajiet. F’ġimgħa waħda biss tħabbru b’iktar minn €80 miljun f ’investiment. Investiment li primarjament se jsir millprivat, iżda li kien possibbli għax huwa faċilitat minn ekonomija li kibret taħt iddirezzjoni ta’ Gvern li qed jibdel lil pajjiżna. Ma kinux għaddew 24 siegħa millvot filParlament li ma

tħabbritx l-ewwel aħbar kbira għal pajjiżna: l-investiment fil-fabbrika tal-Playmobil. Din il-kumpanija se tinvesti €30 miljun u toħloq 200 impjieg ġdid. Din hija kumpanija li ġiet Malta fl-1971, li kibret massnin u li llum tħoss li għandha l-ambjent ekonomiku b i e x tespandi f ’pajjiżna. Anke jekk l-għażla ta’ Malta ma kinitx waħda awtomatika.

Bil-Kap Eżekuttiv Matthias Fauser jgħid li setgħu kabbru f ’pajjiżi oħra fejn diġà għandhom impjanti, bħall-Ger manja, ir-Repubblika Ċeka u Spanja. Iżda minflok għażlu lil Malta. Semma kif entitajiet b ħ a l l M a l t a

l-ħtiġijiet biex kollox sar fi żmien qasir u sal-aħħar tassena l-Playmobil tkun kibret. L-ekonomisti jaqblu li s-suċċess tal-ekonomija Maltija ġej mill-fatt li hija ekonomija diversifikata. Ekonomija li fiha setturi li żviluppaw fl-aħħar snin bħall-gaming, iżda li mbagħad qed tissaħħaħ ukoll f ’setturi tradizzjonali bħal dak tatturiżmu. Hawn l-operaturi qed jinvestu l-miljuni mħeġġa minn riżultati inkoraġġanti

Enterprise u l-Malta Industrial P a r k s aġixxew b ’ m o d mgħaġġel u fehmu f ’dan is-settur. Nhar it-Tlieta kien inawgurat ukoll l-investiment fil-lukanda Hilton. Investiment ta’ €15-il miljun f ’pajjiż li mistenni jibqa’ jiġbed iktar turisti. E m a n u e l Fenech, wieħed mis-sidien talHilton, innota kif dan ma seħħx biss għax żdiedu t-turisti, iżda wkoll għax ittieħdu miżuri

li għenu l-ħolqien tax-xogħol. Bħar-roħs fil-kontijiet taddawl u ilma fost oħrajn. Investiment tal-ġejjieni Mas-setturi tradizzjonali qed jissaħħu setturi oħra bħal dak tat-teknoloġija talinformatika. “Malta tista’ tkun vetrina,” qal il-Kap Eżekuttiv ta’ Huawei Italja meta l-ġimgħa li għaddiet iffirmaw ftehim ieħor ma’ Malta. (Araw ukoll storja fl-ewwel paġna). Iżda, ma kienx dak biss. Il-

“MALTA TISTA’ TKUN VETRINA” BMIT inawguraw investiment ta’ €3,500,000. Investiment fit-teknoloġija tal-informatika li juri kif qed jissaħħaħ issettur tal-gaming. Frank Sammut, Kap Eżekuttiv talBMIT, qal: “Dan hu proġett li ilna naħdmu fuqu għal din l-aħħar sena. Aħna ilna noperaw f ’dan is-settur għal dawn l-aħħar 16-il sena u qed inħossu li, bil-volum ta’ xogħol li hawn u bil-klijenti li hawn, ninvestu iktar biex insaħħu l-kapaċità tagħna.” Kiber u għadu qed jikber ukoll is-settur tal-avjazzjoni, fejn l-Erbgha filgħodu l-Prim

IL-MOZZJON

ŻBALL STR Il-Kap tal-Oppożizzjoni qiegħed jiffaċja wkoll kritika interna qawwija b’rabta malmozzjoni ta’ sfiduċja li ressaq fil-Gvern. Mozzjoni li, kif qalu l-opinjonisti Godfrey Grima u Michael Falzon, serviet biex, jekk xejn, ħareġ ċar kemm pajjiżna għandu Gvern b’saħħtu. Il-kampanja ta’ Simon Busuttil dwar il-Panama Papers kienet diġà bdiet iddejjaq lin-nies. Bejn għax saret repetittiva wisq u bejn għax kien hemm dikjarazzjoni ċara tal-Prim Ministru li se jieħu azzjoni fil-mument opportun. Iżda l-mozzjoni kompliet iġġib inutli kull forma ta’ attakk ieħor li seta’ sar jew jista’ jsir, għax Simon Busuttil, fil-kilba li għandu għall-poter, mar għall-ikbar pass li seta’ għamel b’għaġla liema bħalha. L-ikbar pass għax, x’hemm ikbar milli tkun trid twaqqa’ l-Gvern?


LOKALI

kullhadd.com

24|04|2016 09

AT…ĦAŻINA GĦAL BUSUTTIL Ministru ddawwar malPark tal-Avjazzjoni f ’Ħal Safi. Hemm sar magħruf total ta’ €33 miljun ieħor f ’investiment. Se jinvestu l-Aviation Cosmetics li se jibdew jiżbgħu l-ajruplani Malta wara t-tiswija. Xi ħaġa li se ssir għall-ewwel darba u dan b’investiment ta’ €16,500,000. Hemm imbagħad l-investiment ta’ tliet hangars ġodda b’investiment ta’ €5,500,000; żieda fil-hangars tal-Medavia b’investiment ta’ €6 miljun, u estensjoni ta’ dik magħrufa bħala t-taxi way b’investiment ta’ €5 miljun. Dawn se joħolqu 132 impjieg ġdid: 60 fl-aviation cosmetics, 60 oħra mal-SRT u 12 flakkademja tal-avjazzjoni. Dawn huma lkoll aħbarijiet interessanti fihom infushom. Iżda, iktar minn hekk, juru Gvern li baqa’ għaddej minkejja t-tfixkil li qed isib minn Oppożizzjoni aggressiva. Juru Prim Ministru li qed jaspira fiduċja. Prim Ministru li deher sodisfatt ħafna meta fl-aħħar jiem tkellem mal-imħuħ wara dawn l-investimenti, iżda fuq kollox mal-ħaddiema li jagħmluha possibbli. Busuttil b’żewġ oħra f ’ħoġru

skandli

U f ’dik li ħaseb li setgħet tkun ġimgħa tajba għalih, il-Kap talOppożizzjoni spiċċa b’żewġ skandli oħra f ’ħoġru. Skandli

li kienu żvelati l-Ħadd, proprju wieħed minnhom minn din il-gazzetta. Fiċ-ċentru tagħhom insibu lil Mario de Marco u Chris Said, b’dak ta’ de Marco jagħti daqqa ikbar lill-kredibbiltà talPartit Nazzjonalista. Mhux għax il-fatti dwar kif aġixxa Chris Said bi trasferiment ta’ art lejlet l-elezzjoni mhumiex serji, iżda dak ta’ de Marco laqat lill-Partit Nazzjonalista f ’nofs il-kampanja li qed jimmonta dwar il-Panama. Dan għax Mario de Marco għamel snin ma jħallasx għal xogħlijiet li saru fid-dar tiegħu minn wieħed (Pierre Sladden) li jissemma filPanama Papers. Issa, il-Kap tal-Oppożizzjoni spiċċa biż-żewġ viċi kapijiet tiegħu involuti f ’nofs skandlu u l-kurrenti filPartit Nazzjonalista m’huma jaqtgħu xejn. Il-battuti filkurituri żdiedu u mhux naqsu, u Simon Busuttil, magħruf għal kemm jiddeċiedi li ma jiddeċidix, jinsab mitluf. Saħansitra kellek numru ta’ deputati Nazzjonalisti li fiddeher qalu li jemmnu lil de Marco iżda, meta mistoqsija kinux jagħmlu bħalu, ma kinux komdi jwieġbu ‘iva’. Li de Marco poġġa lill-Partit Nazzjonalista f ’sitwazzjoni imbarazzanti huwa iktar minn evidenti, tant li dwaru kkummenta wieħed millawturi tat-telfa tal-Partit Nazzjonalista: Simon Mercieca.

NI:

RATEĠIKU QAWWI L-istess Simon Mercieca kiteb ukoll li dan kien żball strateġiku qawwi ta’ xi ħadd li donnu ma jafx kif jaħdem il-Parlament Malti u diversi opinjonisti rrimarkaw li issa, li l-Gvern rebaħ il-mozzjoni ta’ fiduċja, l-Oppożizzjoni għandha taċċetta l-logħba demokratika u tieqaf tkun distruttiva fl-aġir tagħha. B’hekk, bil-pajjiż jikseb riżultati f ’kull qasam u l-Gvern jimplimenta bidliet imfaħħra minn kullimkien, Simon Busuttil spiċċa għalaq ilkapitlu li l-iktar kien qed jarah jiskorja punti politiċi. Huwa minnu li issa qed jipprova jerġa’ jqajmu b’mozzjoni ta’ sfiduċja fil-Ministru Konrad Mizzi, li se tressaq id-deputat indipendenti Marlene Farrugia, però anke din mhix tinżel tajjeb fil-Partit Nazzjonalista. Lil Simon Busuttil qed jgħidulu li hekk se jagħti raġun lill-Prim Ministru li huwa “bitter” u mhux kapaċi

jaċċetta r-realtà. Peró, kien hemm aspett ieħor marbut mal-mozzjoni ta’ sfiduċja li espona kemm Simon Busuttil mhux lest ikun Prim Ministru. Il-mozzjoni, li damet tiġi diskussa 13-il siegħa, tat iċ-ċans lill-kelliema tal-Gvern jispjegaw x’kienu l-proġetti ewlenin tagħhom tul l-aħħar tliet snin u kif qed ibiddlu l-pajjiż għall-aħjar. Min-naħa l-oħra, il-kelliema tal-Oppożizzjoni tkellmu biss fuq il-Panama u ma kien hemm ebda proposti għal kif iridu jmexxu pajjiżna ladarba riedu jwaqqgħu l-Gvern. Biżżejjed ngħidu li l-iktar dikjarazzjoni li baqgħet f ’moħħ in-nies għal ġimgħa sħiħa minn Simon Busutitl kienet dik marbuta mal-iskalora. Biex dan kollu fisser li, ġimgħa li Busuttil kien qed jara bħala waħda kruċjali minn kemm ilu Kap tal-Oppożizzjoni, spiċċat waħda mill-agħar ġimgħat li kellu sa issa.

“M’hemmx dubju li l-Oppożizzjoni qed tibża’ li din hija l-quċċata ta’ blokka silġ,” kiteb Mercieca. Jew aħjar kif jgħidu bl-Ingliż: the tip if an inceberg. Mercieca jgħid li isem Demarco se jitfaċċa kull darba li l-Gvern jista’ jkun dahru mal-ħajt. Fi kliem Mercieca, de Marco diġà nqabad fuq sieq waħda. “Il-verżjoni tal-fatti ma tikkonvinċix,” żied Mercieca, opinjonista użat ħafna millPartit Nazzjonalista. Jgħid li f ’dinja reali l-iskuża li f ’ħames snin ma ħallasx tax-xogħol ma tagħmilx sens. “Normalment, kuntrattur jitlob parti mill-pagament meta x-xogħol ikun għaddej. Dan għall-ispejjeż tal-materjal u l-ħaddiema,” qal Mercieca li jiddeskrivi l-iskandlu de Marco bħala wieħed serju. Iżid li, biex l-Oppożizzjoni tkun kredibbli meta tagħmel il-każ tagħha, Mario de Marco għandu jirriżenja minn Viċi Kap. Filwaqt li jżid li, jekk jagħmel hekk, ikun qed jammetti ħtijietu u allura jkun irid jagħmel bħal Joe Cassar u

jirriżenja mill-Parlament. Li l-Partit Nazzjonalista

tħarbat deher fil-mod kif aġixxa tul il-ġimgħa. Naqsu l-konferenzi tal-aħbarijiet u l-messaġġ lanqas kien iffukat, bix-Shadow Minister dwar is-Saħħa spiċċat tikteb li bil-Labour jimirdu iktar nies. Però, l-ikbar problema li għandu hi l-istandards li bil-kliem ħoloq hu stess. Bilparoli jrid li m i n naħa tal-

Gvern jirriżenja kulħadd mal-ewwel kontroversja, iżda mhux kapaċi jimxi l-istess filkaż tiegħu. Hawn il-Prim Ministru dejjem kien konsistenti; dejjem qal li jistenna u jieħu deċiżjoni dwar hekk fuq il-fatti. Bil-Prim Ministru jidher li qed iżomm ma’ kelmtu, Busuttil għandu problema li bejn dak li jgħid u dak li jagħmel hemm differenza.


10 24|04|2016

kullhadd.com

L-1 TA’ MEJJU 2016

JUM IL-ĦADDIEM U L-PL

X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI 18 ta’ April

Għall-ewwel darba żgħażagħ ta’ 16 u 17-il sena ħarġu jivvutaw għall-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali

Glenn Micallef Viċi President FŻL

19 ta’ April

L-1 ta’ Mejju kull sena hu meqjus bħala jum speċjali għallPartit Laburista. Hu l-jum iddedikat lil dawk li huma l-pedament tal-Partit li tul is-snin kienu fiċ-ċentru talpolitika tagħna u li dejjem kienu ta’ sostenn għalina bħala partit. Għaldaqstant, bħal snin oħra, din is-sena l-Partit Laburista se jkun qed jikkommemora kif xieraq din il-festa b’numru ta’ attivitajiet fuq medda ta’ ġimgħa. Bħala Forum Żgħażagħ Laburisti (FŻL) dejjem emminna li l-ħaddiema u ż-żgħażagħ huma żewġ setturi tal-popolazzjoni li jmorru id f ’id u li jirrikjedu qafas ta’ politika serja. Barra minn hekk, aħna nemmnu li politika serja f ’dawn is-setturi hi investiment neċessarju biex ikollna ekonomija b’saħħitha u suċċessi fis-snin li ġejjin. Fil-fatt, parti mir-riċetta tassuċċess tal-Gvern Laburista fl-ewwel tliet snin tal-ħidma tiegħu kienet l-importanza li ta lil dawn is-setturi. F’dan ir-rigward, jien naħseb li hemm żewġ faxex tażżgħażagħ li hemm bżonn jiġu kkunsidrati meta nkunu qed nfasslu l-politika tagħna. L-ewwel faxxa hi dik li tinkludi fiha żgħażagħ li jiddeċiedu li jitilqu aktar kmieni missistema edukattiva biex jidħlu mal-ewwel fid-dinja taxxogħol. Lil dawn irridu nassiguraw li d-dinja tax-xogħol ma tisfruttahomx u li jkollhom xogħol, paga u livell ta’ għajxien xieraq. It-tieni faxxa ta’ żgħażagħ taqbad imbagħad l-studenti – dawk li fil-ġenerazzjonijiet li ġejjin se jkunu s-sinsla u l-mutur ekonomiku ta’ dan il-pajjiż. Lil dawn irridu niżguraw li ninvestu fihom biex ikunu jistgħu jiġġeneraw aktar valur miżjud fl-ekonomija tagħna. Dan l-investiment se jkun ukoll iċ-ċavetta li tkompli tattira investiment barrani lejn Malta. Ir-rwol tal-FŻL fiċ-ċelebrazzjonijiet ta’ Jum il-Ħaddiem Naturalment, bħalma jiġri dejjem fil-Partit Laburista, aħna ż-żgħażagħ se jkollna rwol ċentrali f ’dan kollu permezz ta’ attività bis-sehem tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Nhar l-Erbgħa 27 ta’ April 2015, bħala parti mill-attivitajiet tal-1 ta’ Mejju u biex infakkru Jum il-Ħaddiem, se tkun organizzata konferenza li fiha l-Prim Ministru jwieġeb ilmistoqsijiet taż-żgħażagħ. Din se tlaqqa’ madwar mejda numru ta’ għaqdiet minn diversi oqsma biex jiddiskutu u jistaqsu lill-Prim MInistru dwar temi li jikkonċernawhom jew li jinfluwenzawhom. Nistiednu għalhekk lil dawk kollha li jixtiequ jitkellmu jew jistaqsu xi ħaġa lill-Prim Ministru biex nhar l-Erbgħa jingħaqdu magħna fi Pjazza Kastilja fis-6.30pm. Fl-aħħar nett, niltaqgħu wkoll nhar il-Ħadd għall-attività tal-massa biex nagħtu wkoll is-sostenn tagħna lill-Partit Laburista li dejjem stinka biex jaġevola l-ħaddiema. L-immigrant ħaddiem Nhar l-Erbgħa 27 ta’ April 2015, bħala parti mill-attivitajiet tal-1 ta’ Mejju u biex infakkru Jum il-Ħaddiem, se tkun organizzata konferenza li fiha l-Prim Ministru jwieġeb il-mistoqsijiet taż-żgħażagħ

Ma nistax nagħlaq dan l-artiklu mingħajr ma nagħmel osservazzjoni personali dwar numru ta’ immigranti f ’pajjiżna (ġeneralment ta’ ġilda b’kulur skur) li, wara ħafna tbatija biex jitilqu minn art twelidhom biex isibu ħajja aħjar, jispiċċaw sfruttati fis-suq tax-xogħol tagħna. Filwaqt li din il-problema bdiet tiġi indirizzata minn dan il-Gvern permezz ta’ skemi apposta, naħseb li għadna ferm ’il bogħod minn soluzzjoni għal din il-problema. Ġenwinment nemmen li l-problema hi waħda ta’ mentalità u li s-soluzzjoni għaliha tmur lil hinn minn dawn l-iskemi. Is-soluzzjoni hi li nedukaw il-poplu.

OPINJONI

Fl-Isptar Mater Dei, il-lista ta’ stennija fl-ECG niżlet minn 6,700 għal 306 biss

20 ta’ April

Fl-Isptar Mater Dei kien hemm żieda ta’ 34% fin-numru ta’ operazzjonijet biex jitneħħew il-vini

21 ta’ April

Tlesta xogħol ta’ manutenzjoni fil-promenade ta’ Buġibba

22 ta’ April Bejn Marzu 2013 u Novembru 2014 f ’Għawdex inħolqu postijiet tax-xogħol daqskemm inħolqu f ’ħames snin

23 ta’ April

Bejn Marzu 2014 u Marzu 2015 inħolqu postijiet tax-xogħol full-time bi kważi 17-il impjieg kuljum

24 ta’ April

Ġie deċiż li jinfetaħ ċentru ieħor ta’ billejl fejn l-anzjani, li kapaċi jibqgħu f ’darhom iżda jistkerrhu l-lejl, ikunu jistgħu jorqdu fih


OPINJONI

kullhadd.com

24|04|2016 11

ĦIDMA KONTINWA MINKEJJA L-AMBJENT OSTILI Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Jidher ċar li x-xogħol ferm tajjeb li qed jagħmlu l-kunsilliera Laburisti f ’dan il-lokal qed iħalli l-frott u qed ikollu apprezzament mirresidenti Siġġiwin

Il-Kunsilliera tal-Partit Laburista fis-Siġġiewi huma ddispjaċuti bl-għaġir tal-Kunsill Lokali tagħhom fir-rigward ta’ dewmien essaġerat biex tintbagħat korrispondenza lillAwtorità Maltija tat-Trasport dwar inizjattiva biex tiżdied is-sigurtà fi Triq Mons. Mikiel Azzopardi fis-Siġġiewi. Din mhix l-ewwel darba li l-Kunsilliera Laburisti ressqu proposta u, għas-sempliċi raġuni li tkun ġejja minnhom, din jew tiġi injorata millKunsill jew inkella taparsi ssir emenda żgħira fil-proposta tagħhom biex l-istess proposta tiġi tidher li saret minn kunsill Nazzjonalista. Dan meta l-kunsilliera Laburisti dejjem qagħdu attenti li jżommu xogħol il-Kunsill ’il fuq minn kull politika partiġġjana, u dan b’rispett kemm lejn irresidenti kif ukoll lejn il-lokal u d-demokrazija nnifisha. Fit-12 ta’ Ottubru 2015 l-Awtorità tat-Trasport irċeviet numru ta’ proposti li dwarhom il-Kunsill Lokali kellu jagħmel laqgħa ta’ konsultazzjoni marresidenti. Fid-19 ta’ Ottubru 2015 saret din il-laqgħa ta’ konsultazzjoni mar-residenti u l-Awtorità tat-Trasport talbet lill-Kunsill Lokali biex jgħaddilha l-minuti ta’ din illaqgħa u l-fehmiet tar-residenti dwar dawn il-proposti biex ikunu jistgħu jgħinu lill-Kunsill Lokali b’mod aħjar. Fis-6 ta’ Jannar 2016 l-Awtorità reġgħet fakkret lillKunsill Lokali biex jibgħat l-informazzjoni li kienet intalbet f ’Ottubru 2015. Din l-informazzjoni waslet għand l-Awtorità fl-4 ta’ April 2016 (l-istess data fejn saret mistoqsija parlamentari) fejn din se tiġi evalwata u l-Kunsill Lokali jiġi infurmat bid-deċiżjonijiet meħuda Mhux ġustifikabbli, la għallkunsilliera Laburisti u lanqas għar-residenti, li korrispondenza ddum ma tintbagħat kważi sitt xhur, u dan mhux aċċettabbli. Aġir irresponsabbli għall-aħħar

minn min imexxi dan il-Kunsill. Is-sigurtà tar-residenti Siġġiwin u kull min jgħaddi minn Triq Mons. Mikiel Azzopardi, inklużi tfal li jkunu qed jistennew ittrasport għall-iskejjel, għandha tingħata prijorità. Mhux aċċettabbli lanqas li l-Kunsill ma jibgħatx il-minuti ta’ laqgħa ta’ konsultazzjoni mar-residenti li saret apposta għalhekk, jew jintbagħtu wara kważi sitt xhur. L-opinjonijiet tarresidenti għandhom jingħataw importanza. L-attitudni mar-residenti Għalhekk, meta wieħed jara din l-attitudni mar-residenti stess, ma joħodhiex bi kbira li kull proposta li jagħmlu l-kunsilliera Laburisti qatt ma ssib appoġġ mill-kunsilliera Nazzjonalisti u s-Sindku nnifsu. Fost dawn, riċentament rajna isem il-bandli fejn, filwaqt li l-kunsilliera Laburisti riedu jinvolvu liċċittadini u lit-tfal infushom, isSindku ħa d-deċiżjoni waħdu u bla ebda konsultazzjoni u, anke f ’xi ħaġa li tikkonċerna lit-tfal, għażel li jdaħħal politika partiġġjana. Jidher ċar li x-xogħol ferm tajjeb li qed jagħmlu l-kunsilliera Laburisti f ’dan il-lokal qed iħalli l-frott u qed ikollu apprezzament mir-residenti Siġġiwin. Dan jinħass anke missentiment ta’ wħud minnhom li tkellmu miegħi, fejn urew irrabja tagħhom għall-mod li bih qed jitmexxa dan il-Kunsill. Tmexxija dilettanteska filKunsill Lokali ta’ San Pawl il-Baħar Il-kunsilliera tal-Partit Laburista f ’San Pawl il-Baħar jinnutaw li l-istqarrija li ħarġet ġimgħa ilu Graziella Galea, isSindku Nazzjonalista, tikxef kompletament il-faqar u d-dilettantiżmu li miexi bih ilKunsill Lokali taħt it-tmexxija tagħha. Dilettantizmu li qiegħed jikkawża danni irreparabbli għan-negozji kif ukoll għall-

lokalità ta’ San Pawl il-Baħar inġenerali. Għall-benefiċċju tad-dubju, il-kunsilliera tal-PL jixtiequ jemmnu li s-Sindku hija daqstant naïve li lanqas qiegħda tinduna li l-problema kardinali ta’ dan il-Kunsill mhumiex il-kunsilliera tal-PL li ħarġet pubblikament tattakka, imma dawk is-suppost sħabha ta’ madwarha. Ipprotestaw Il-kunsilliera tal-PL telqu ’l barra b’responsabbiltà, fejn l-azzjoni meħuda ttieħdet proprju f ’laqgħa fejn fuq l-aġenda kien hemm biss ilpagamenti. Ipprotestaw mhux b’disrispett lejn ir-resident imma bil-kontra: b’rispett! Rispett lejn dritt sagrosant ta’ kull resident li jifli fil-kwiet ta’ daru ħidmet il-Kunsill. Dritt li qiegħed kompletament jiġi mċaħħad mit-tmexxija talKunsill. Dan bil-kontra ta’ dak li jidher li qiegħed isir minn sħaba l-kunsilliera tal-PN. Jidher ukoll li l-pika li kienet teżisti bejn is-Sindku u l-Viċi tagħha għadha persistenti u dan mhu jgħin xejn fit-tmexxija talKunsill. Is-Sindku taf li, bħala l-partit li għandu maġġoranza, hija ir-responsabbiltà tagħha li tara li jkollha kworum għal kull seduta tal-Kunsill. Dan mhux iseħħ minkejja li s-seduti talKunsill qed jibdew f ’ħin tard ħafna biex ikun akkomodat ilViċi Sindku, li jkun għadu ġejn minn programm fuq Radio 101. Minkejja dan, kif għedt, xorta qed ikollha diffikultà biex tagħmel dan. Mhux biss, imma l-istess Kunsill u l-amministrazzjoni tiegħu lanqas biss jafu jinterpretaw il-liġi fejn jidħol nuqqas ta’ kworum. F’seduta riċenti, il-kunsilliera bdew jitilqu ’l barra mil-laqgħa u, f ’ħin minnhom, ma kienx hemm imqar seba’ kunsilliera biex jinżamm il-kworum u l-laqgħa tkun tista’ titkompla. L-Aġent Segretarju Eżekuttiv, flok waqqaf il-laqgħa kif kien

obbligat jagħmel u kif tgħidlu il-liġi, qagħad jistenna biex forsi jitfaċċa xi ħadd u jkun jista’ jkompli l-laqgħa. Dan huwa żball u, skont il-liġi, kull deċiżjoni li ttieħdet wara dan ilħin kellha tiġi dikjarata nulla u bla effett għax il-laqgħa suppost li twaqqfet hemm. Dan hu xogħol is-Segretarju Eżekuttiv imma l-amministrazzjoni talKunsill dehrilha li kellha tagħti interpretazzjoni differenti lillistess liġi. Nuqqas ieħor hu kif imbagħad saret laqgħa b’urġenza li fuqha kien hemm iktar minn item wieħed; ħlas ta’ pagamenti u xiri ta’ servizzi. Biex mingħalihom jgħaddu ż-żmien bin-nies għamlu item wieħed imma b’żewġ affarijiet differenti minn xulxin. Wieħed ma jistax jifhem kif il-Kunsill, jew aħjar isSindku jew l-Aġent Segretarju Eżekuttiv, ‘insew’ japprovaw l-iskeda tal-pagamenti meta l-prassi hi li wara l-approvazzjoni tal-minuti ssir l-approvazzjoni tal-pagamenti u dan proprju biex il-Kunsill ma jintilifx jitkellem fuq affarijiet oħra u jinsa japprova l-iskeda tal-pagamenti. Fl-istess laqgħa saret l-approvazzjoni tal-minuti li fiha mhux suppost kien hemm kworum biex b’hekk, ladarba l-minuti ġew approvati, illaqgħa ma setgħetx titħassar. Nuqqas ieħor f ’dan il-Kunsill huwa l-fatt li l-laqgħat mhux qed jiġu mxandrin dirett u dan meta issa, mill-15 ta’ April, din saret xi ħaġa obbligatorja. Għal raġunijiet li jafu huma biss, l-amministrazzjoni tal-Kunsill u l-kunsilliera Nazzjonalisti, iħossuhom komdi li ma jagħtux l-opportunità lir-residenti tagħhom isegwu id-deċiżjonijiet li jkun qed jieħu l-Kunsill. Mhux ta’ b’xejn li anke l-ħaddiema li kienu ilhom jaħdmu f ’dan il-Kunsill għal diversi snin ħassewhom skomdi jaħdmu f ’ambjent bħal dan u ftit ftit kollha qed isibu post alternattiv min fejn jaqilgħu ilħobża għall-għajxien tagħhom!


12 24|04|2016

kullhadd.com

OPINJONI

IL-PJAN TAL-KWALITÀ TAL-ARJA

DALWAQT NIMXU MIT-TEORIJA GĦALL-AZZJONI

Leo Brincat Il-Ministru għall-Iżvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima

Għadni niftakarni nidħol fid-dar talmibki kittieb Kilin li, minkejja li kien iżomm it-twieqi tal-gallarija dejjem magħluqin, darba wrieni kif il-kotba fil-librerija tiegħu kienu kollha nugrufun

Ix-xogħol fuq il-pjan tal-kwalità tal-arja ilu għaddej żmien twil. It-tħejjijiet bdew fuq livell kemm tad-drigħ ambjentali tal-MEPA, dakinhar semplici direttorat, u anke l-Ministeru tat-Trasport. Saru bosta studji, b’mod partikolari dwar fejn hemm l-aktar problemi ta’ emissjonijiet, inkluż trab fin, kif ukoll kif jista’ jiġi mtaffi dak it-tniġġis ikkawżat mit-traffiku, fost oqsma oħrajn. Li hu żgur huwa li, filwaqt li l-emissjonijiet tal-power stations meta jitnaqqsu jgħinu għal kwalità ta’ arja aħjar, min-naħa l-oħra t-traffiku għandu prospetti aktar qawwija li jwasslu għal trab fin li f ’ċerti każi jista’ joħloq impatt ta’ saħħa ambjentali qawwi, li ma jeskludix il-kanċer. Kemm hemm rabta qawwija bejn klima, ambjent u trasport ħareġ ċar fl-Olanda dan l-aħħar fejn, f ’laqgħa informali li kellna, il-Kummissarju Karmenu Vella mhux biss qal li hemm bżonn li ma nħallux

ċerti manifatturi tal-karrozzi jkomplu jgħaddu biż-żmien jew, kif jgħidu l-Ingliżi litteralment: to take us for a ride, filwaqt li saħaq li anke l-ħsejjes ikkawżati mit-traffiku huma t-tieni l-akbar kawża ta’ tniġġis ambjentali li teżisti. Wieħed mill-aktar postijiet fejn hemm konċentrazzjoni ta’ traffiku bla dubju ta’ xejn hija l-Imsida. Għadni niftakarni nidħol fid-dar tal-mibki kittieb Kilin li, minkejja li kien iżomm it-twieqi tal-gallarija dejjem magħluqin, darba wrieni kif il-kotba fil-librerija tiegħu kienu kollha nugrufun bit-trab li jniġġes, miġbur mit-traffiku li kien jgħaddi minn Rue d’Argens. Kemm il-ħinijiet tal-ġurnata kif ukoll l-istaġuni jagħmlu differenza fuq dan kollu. Kemm u minn fejn jonfoħ ir-riħ huwa fattur ieħor determinanti, kif ukoll dawk l-emissjonijiet li joħorġu mill-combustion tal-fuel oil. Bit-tneħħija eventwali talheavy fuel oil pajjiżna se jkun

solva pjaga kbira.

Bżonn ta’ sinkronizzazzjoni ma’ Direttivi Ewropej u żieda fir-riżorsi umani Il-pjan innifsu ilu jiġi mfassal sa mis-sena 2010, iżda dan baqa’ jiġi aġġornat tul is-snin, ovvjament billi jieħu nota tal-iżviluppi li seħħew minn dakinhar. Huwa mifhum li l-Kabinett ta’ dak iż-żmien kien anke approva l-ewwel verzjoni tal-pjan nnifsu. Ma tistax tgħaddi għall-verżjoni l-ġdida tal-pjan tal-kwalità tal-arja l-ġdida qabel ma tkejjel x’kien ippropona l-pjan l-antik u anke dak li ġie mwettaq minnu. Pjanijiet bħal dawn minnhom infushom jitolbu konsultazzjoni interministerjali, u hekk sar. Kemm-il darba l-pjan jiġi fis-seħħ fl-ewwel nofs ta’ din is-sena hemm prospetti kbar li r-riżultati konkreti tiegħu jkunu qed jinħassu l-aktar madwar is-sena 2020. Qabel ma assumejt respons-

abbiltà tal-Awtorità tal-Ambjent u r-Riżorsi li twaqqfet dan l-aħħar wara li ġiet xolta l-MEPA, kont diġà qabbadt lil Martin Scicluna biex iħejjili rapport dwar kif setgħet tiġi indirizzata din il-problema. Dan ir-rapport lesti nħarsu lejh ukoll ħalli l-approċċ tagħna jkun wieħed ħolistiku filfażi tat-twettiq. Biex il-pjan jirnexxi, hemm bżonn li jżomm ruħu sinkronizzat mad-Direttivi talUE filwaqt li jara li jkun hemm compliance xierqa, kif ukoll li jiżgura tnaqqis xieraq tal-emissjonijiet fil-fażi tal-implimentazzjoni. Bħal f ’oqsma oħra, se jkun hemm bżonn anke capacity building fejn ikun jeħtieġ li jitkabbru u jiżdiedu r-riżorsi umani li jaħdmu u jispeċjalizzaw f ’dan il-qasam. Ninsab konvint li l-Gvern Laburista, li dejjem poġġa l-kwalità tal-arja fuq quddiem nett tal-aġenda tiegħu, se jkompli jimpenja ruħu bis-sħiħ f ’dan il-qasam.

DRITTIJIET TAN-NISA FL-2016: WASALNA JEW LE ?

Marlene Mizzi Membru Parlamentari Ewropew

Imma fil-verità l-ugwaljanza bejn is-sessi għadna bogħod minna

It-tweġiba tiegħi għall-mistoqsija li tifforma t-titlu ta’ din ilkontribuzzjoni hija waħda ċara daqs il-kristall: le, għadna ma wasalniex! Fadal ħafna xi jsir f ’dan irrigward biex ikollna l-ugwaljanza tal-ġeneru u r-rispett lejn il-mara. Qed nitkellem minn perspettiva dinjija għalkemm huwa ovvju fejn il-varjazzjoni bejn kontinent u ieħor, bejn pajjiż u ieħor, f ’dan ir-rigward hija sinifikanti ħafna. Ngħid dan għax anke jekk tgħix f ’pajjiż Ewropew, bħalma aħna aħna, fejn xorta għadna nħossu li l-ugwaljanza tal-ġeneru għadha ma ntlaħqitx kompletament minkejja li sar ħafna f ’dik iddirezzjoni, xħin tħares lejn ilmara f ’ċerti kontinenti oħrajn jaqbdek il-biki. Tara affarijiet li lanqas biss toħlomhom. Tara li l-mara hija meqjusa biss bħala oġġett u xejn aktar. Tużaha kif u xħin trid u meta jfettillek twarrabha. Tarmiha. Drittijiet tan-nisa fl-2016: Wasalna? kienet it-tema ta’ attività organizzata milluffiċċju tiegħi bħala Membru Parlamentari Ewropew ftit taljiem ilu. Kien ta’ sodisfazzjon kbir għalija li tellajna attività bħal din. Il-kontribuzzjonijiet li kien hemm u l-interventi li saru b’riżultat tagħhom kienu ta’ livell għoli ħafna. Ħajr għal dan. Waqt li int qed taqra dan l-artiklu, xi mkien fid-dinja hemm nisa li qegħdin jirreżistu li jħallu x-xorti jew lil ħaddieħor tikkontrollalhom id-destin tagħhom u tal-familji tagħhom.

F’dan il-mument għandek nisa li qegħdin iwelldu; irabbu lil uliedhom; imexxu kumpaniji u azjendi; imexxu pajjiżi. Eżempju klassiku għandna lil Hillary Clinton, bħalissa f ’kampanja elettorali li tista’ twassalha biex f ’Novembru li ġej tingħażel biex tmexxi potenza daqstant kbira bħalma hija l-Amerika. Nisa bħal Hillary Clinton huma għalija l-mexxejja moderni tas-soċjetà tagħna. Imma mbagħad għandek eżempju klassiku ieħor fejn għandek pajjiżi fejn il-mara ma tistax issuq karozza. Fejn il-missier jiddeċiedi hu ma’ min bintu tiżżewweġ. Fejn ilbniet ma jitħallewx jitgħallmu l-iskola. Fejn il-mara hija biss biċċa għodda. Fejn leħen il-mara ma jinstemax. Fejn ħajjitha hija mistura minn għajnejn id-dinja. Fejn il-problemi u l-isfidi għaddrittijiet tagħha huma enormi. Huwa għal nisa bħal dawn li għandna nsemmgħu leħinna. Imma ejjew ma nħallux li għajnejna jitgħammxu u naħsbu li fil-Kontinent Ewropew kollox huwa faċli għall-mara. Huwa minnu li l-mara Ewropea ma tħabbatx wiċċha mal-problemi li semmejt qabel. Huwa minnu wkoll li d-dritt ta’ trattament ugwali għall-mara u r-raġel huwa fundamentali fl-Unjoni Ewropea. Imma fil-verità l-ugwaljanza bejn is-sessi għadha bogħod minna. Aktar minn nofs il-popolazzjoni tad-dinja hija ffurmata minnisa, madankollu huwa meqjus

li jridu jgħaddu 30 sena oħra biex tintlaħaq il-mira tal-Unjoni Ewropea li 75% tan-nisa jkunu fid-dinja tax-xogħol. Iridu jgħaddu 70 sena oħra biex firrealtà l-mara tkun qed titħallas l-istess paga tar-raġel għall-istess xogħol. Iridu jgħaddu millinqas 20 sena oħra biex ikun hemm ugwaljanza fil-parlamenti nazzjonali. Fi ftit kliem, jekk l-affarijiet jibqgħu kif inhuma, iridu jgħaddu aktar minn 70 sena biex fl-Ewropa ssaltan l-ugwaljanza tal-ġeneru. Qegħdin nitkellmu dwar l-Ewropa! Dan mhux aċċettabbli. Fl-isfond ta’ dan kollu, pajjiżna fejn jinsab f ’dawn ir-rigwardi? Ma nistax ingerger fejn jirrigwarda membri parlamentari Ewropej! Minn sitt membri qegħdin erba’ nisa! Ma nistgħux ngħidu li – u dan mingħajr ebda sens ta’ partiġġjaniżmu politiku – ma sarux avvanzi tul dawn l-aħħar tliet snin fejn jirrigwarda progress favur in-nisa. Il-Gvern introduċa miżuri li permezz tagħhom għamilha aktar faċli għall-mara li tibqa’, jew tibda, fid-dinja taxxogħol. Is-servizz ta’ ħarsien tattfal b’xejn kien miżura mill-aktar strumentali, tant li f ’qasir żmien ġiet irreġistrata żjieda ta’ 6% firrata tan-nisa jaħdmu. Il-leave tal-maternità kien ostaklu enormi għall-avvanz tal-mara f ’kull xorta ta’ karriera. Min iħaddem kien ċertament jikkonsidra din l-eventwalità meta quddiemu kien ikollu

għażla jekk jimpjegax mara jew raġel. L-introduzzjoni ta’ fond tal-maternità, irrispettivament jekk l-azjenda għandhiex jaħdmu magħha rġiel biss, għenet bilkbir biex tkun minimizzata kemm jista’ jkun din iddiskriminazzjoni kontra n-nisa. Wasalna? Imxejna ħafna imma wasalna le! Għad jonqosna, imma fl-istess ħin ma nistgħux ngħidu li m’aħniex mixjin fit-triq it-tajba. Nerġa’ lura lejn l-attività organizzata mill-uffiċċju tiegħi ftit tal-jiem ilu bit-tema t’hawn fuq. Irrid pubblikament nirringrazzja lill-Ministru għad-Djalogu Soċjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Ċivili, Dr Helena Dalli; lis-Sa Lorraine Spiteri, Chairperson tal-Konfederazzjoni Maltija talOrganizzazzjonijiet tan-Nisa; lil Dr Marceline Naudi, Senior Lecturer fl-Università ta’ Malta u li tmexxi d-Dipartiment talIstudji tal-Ġeneru fil-Fakultà tas-Social Wellbeing; u lil Dr JosAnn Cutajar, Direttriċi Cottonera Resource Centre, għall-kontribut siewi tagħhom fl-attività. L-isfidi li tikkonfronta l-mara mhumiex żgħar. Nispiċċa billi nikkwota tfajla ta’ 17-il sena li jien nammira ħafna: Malala Yousafzai, tfajla li l-ġlieda tagħha għall-ugwaljanza kważi switilha ħajjitha: “Ngħolli leħni – mhux biex ngħajjat, imma biex dawk li m’għandhomx vuċi jinstemgħu. Mhux se naslu jekk nofsna qegħdin jinżammu lura.’’


EDITORJAL

kullhadd.com

24|04|2016 13

www.kullħadd.com agħmel kuntatt magħna

EDITUR

Aleander Balzan aleander.balzan@one.com.mt +356 2568 2230

ĠURNALISTI

Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com +356 2090 1410

Liam Gauci liam@kullhadd.com +356 2090 1413

INDIRIZZ POSTALI

KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717

Glen Falzon glen@kullhadd.com

KUNTATT ĠENERALI editorial@kullhadd.com + 356 2090 1411

SALES U DISTRIBUZZJONI Alan Saliba sales@kullhadd.com +356 2090 1520

DISINN TAL-GAZZETTA Leanne Grech

CREDIBILITY MATTERS

Nemmnu li l-kompetizzjoni bejn il-midja hija tajba, però, bħal f ’kull każ ieħor, kompetizzjoni sana għandha tikkonsisti fi sforz biex issir aħjar mill-avversarju, u mhux biex iġġib lill-avversarju agħar minnek. Fuq kollox nemmnu li filġurnaliżmu l-koperazzjoni għandha tiġi qabel ilkompetizzjoni. L-importanza tal-kollaborazzjoni bejn ilġurnalisti għadna kemm rajnieha ftit ilu fl-Iswiss Leaks, u riċentament ukoll fil-Panama Papers. Huwa meta l-ġurnalisti jingħaqdu li jista’ jkollhom issaħħa biex verament jagħmlu d-differenza. Għal dawn ir-raġunijiet kollha mhuwiex fl-istil tagħna li nikkritikaw direttament midja oħra. Kulħadd huwa uman u jiżbalja. Kulħadd għandu fehmiet differenti li jkunu riflessi fil-mod kif avveniment jiġi rrappurtat. Dan nifhmuh u nirrispettawh. Però, mill-banda l-oħra, mhuwiex demokratiku, u wisq inqas huwa ġust, li politiku ewlieni fil-pajjiż ikollu influwenza qawwija fuq gazzetta li għandha storja twila

f ’pajjiżna u li hija waħda milliktar segwiti. Mhuwiex ġust li tali gazzetta tippreżenta wiċċ indipendenti, meta jiġbdu l-ħbula warajha hemm politiċi speċifiċi. Waħda mill-ikbar aħbarijiet din il-ġimgħa kienet marbuta ma’ Mario de Marco, li kollox qed jindika li rċieva xogħol b’xejn fuq il-proprjetà tiegħu fiż-żmien li huwa kien parti mill-Kabinett Nazzjonalista, u li ħallas tax-xogħol biss wara li faqqa’ l-iskandlu tal-Panama. Dan peress li l-kuntrattur li allegatament għamel ix-xogħol b’xejn lil de Marco kien fost dawk li ssemmew fil-Panama Papers. Dwar din l-istorja ta’ de Marco, li ħarġet il-Ħadd filMaltatoday, it-Times of Malta rrappurtat biss dak li ntqal filkonferenzi stampa, bil-minimu indispensabbli u b’oġġettività kbira. Minflok, tat-Times għażlu li jkomplu b’attakki kontinwi u ħafna inqas oġġettivi fuq Konrad Mizzi u Keith Schembri, u finalment ħatfu wkoll l-opportunità biex idawru l-istorja ta’ de Marco fuq Ian Borg. L-istess għamlu fil-każ talproprjetà ta’ Beppe Fenech Adami li ħarġet ftit tal-ġimgħat

ilu. Minkejja li din l-aħbar kienet fuq fomm kulħadd, tatTimes qagħdu lura ħafna milli jirrappurtaw dwarha. Wieħed jifhem li dan sar sabiex, meta tfaqqa’ l-istorja ta’ de Marco, dawn ikunu jistgħu jevitaw li jirrappurtawha wkoll. Filwaqt li hija prerogattiva ta’ kull gazzetta li tiddeċiedi liema stejjer se ssegwi jew tinvestiga, meta gazzetta bħatTimes of Malta, li hija sors ewlieni ta’ aħbarijiet għallmaġġoranza tal-poplu li jħares lejha xi ftit jew wisq bħala indipendenti, taġixxi b’dan ilmod, tkun qed timmina mhux biss il-kredibbiltà tagħha u tal-ġurnalisti li jiffurmaw parti minnha, imma anke l-kredibbiltà tal-ġurnaliżmu lokali b’mod ġenerali. U hawnhekk m’aħniex qed nirrimarkaw sempliċiment dwar il-fatt li politikament din il-gazzetta xxaqleb favur ilPartit Nazzjonalista. Kull min huwa midħla tal-gazzetti lokali jaf li dawn kollha jxaqilbu lejn naħa jew oħra tal-ispettru politiku, u dan mhuwiex fattur negattiv sakemm jibbilanċjaw lil xulxin. Il-ħażin isir meta dawn ikunu influwenzati, biex ma ngħidux ikkontrollati, minn persuni f ’karigi politiċi

għolja li jkunu wara l-kwinti. F’dan ix-xenarju ma nistgħux ninkludu lill-gazzetti tal-partiti politiċi. KullĦadd hija l-gazzetta tal-Partit Laburista. Qatt ma sar xi tentattiv biex dan il-fattur jinħeba. Għall-kuntrarju, isslogan tagħna huwa ‘L-unika gazzetta tal-Partit Laburista’. L-istess il-gazzetti tal-Partit Nazzjonalista: In-Nazzjon u Il-Mument, li kulħadd jaf li jitmexxew mill-Istamperija. Meta l-gazzetti tal-partiti jiddikjaraw ruħhom b’dan il-mod, il-qarrej se jkun ippreparat biex iħares lejn il-kontenut minn lenti partikolari. Minkejja li xorta waħda għandu jippretendi li jaqra informazzjoni li tkun fattwalment korretta, fl-istess waqt ma jistax jippretendi li ma jsibx stejjer partiġġjani. M’hemm l-ebda qerq ġaladarba l-qarrej huwa infurmat li l-gazzetta tappartjeni lil partit politiku. Mhux l-istess, iżda, meta gazzetta tippreżenta ruħha bħala waħda indipendenti. ‘Credibility Matters’ huwa s-slogan tat-Times of Malta. Aħna naqblu magħhom.


14 24|04|2016

kullhadd. com

ITTRI

SEMMA’ LEĦNEK Ibagħtilna ittra biex nippubblikawha fil-gazzetta KullĦadd. Preferibbilment l-ittri jkunu miktuba bil-kompjuter. INDIRIZZ POSTALI KullĦadd Ittri, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. INDIRIZZ ELETTRONIKU editorial@kullhadd. com. Annotaw l-email billi fis-suġġett tindikaw li qed tibagħtu ittra.

IL-BLAFF TA’ MEDJOKRITÀ MHUX SIMON BUSUTTIL FIT-TRADUZZJONI BISS Sur Editur, M’ilux irċevejt ir-rapport annwali li l-HSBC jibgħat lill-azzjonisti. Bdejt naqrah u skantajt kif, minn bank prestiġġjuż bħal dan, flewwel ftit paġni nsib żball tat-traduzzjoni oħxon.

Ġara li l-iprem avukat li għandu l-bank, flok bilMalti sejjaħlu hekk, sejjaħlu ‘Kunsill Ġenerali’. Din fakkritni fil-frażi ċelebri f ’dokument talUnjoni Ewropea ‘Iġsma talPariri’. Milli jidher l-istituzzjonijiet

il-kbar iqabbdu tradutturi suppost ta’ kwalità, iżda l-prodott li jfornu jidher li hu medjokri, anke jekk il-medjokrità mhix fittraduzzjoni biss. LAWRENCE MEILAK, TA’ XBIEX

KONTRA FTUĦ TA’ NHAR TA’ ĦADD

Sur Editur,

jżidu wkoll sa 1,000 ħaddiem. Però, jidher li l-unjins mhumiex iħarsu biss lejn innies u ż-żieda fil-membri, iżda wkoll lejn l-aspett soċjali u tas-saħħa: l-aspett tal-familja li, b’xogħol sebat ijiem filġimgħa, iżjed jinfirdu familji u

Minn dak li qrajt fil-Financial Times jidher li l-unjins Franċiżi Sur Editur, kienu qed iżommu iebes kontra Il-blaff politiku tal-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil hu bla l-ftuħ nhar ta’ Ħadd. Ċerti limitu u bla kontroll. Fil-każ tal-Panama Papers, waqt meeting department stores offrew anke li Nazzjonalista, tgħidx kemm għajjat u werżaq: “Barra, barra, jħallsu doppju nhar ta’ Ħadd u barra.” Iżda meta l-istess Simon Busuttil kien Viċi Kap tal-PN u Delegat Speċjali tal-eks-Prim Ministru Lawrence Gonzi, ma qal lill-ebda ministru Nazzjonalista jew lil xi MP Nazzjonalista li kienu involuti fi skandli, korruzzjoni jew fallimenti: “Barra, barra, barra.” Tgħid Simon Busuttil ma kienx se jgħid lill-eks-Ministru Austin Gatt: “Barra, barra, barra,” wara l-akbar skandlu Nazzjonalista dwar ix-xiri taż-żejt?! Jew wara l-falliment kolossali fit-trasport pubbliku bid-dħul tal-Arriva? Żgur li le, għax kien ikun Austin Gatt bl-arroganza kollha li kien jgħid lil Simon Busuttil: “Barra, barra, barra.” Tgħid Simon Busuttil ma kienx se jgħid lill-eks-Ministru Tonio Fenech: “Barra, barra, barra,” wara li falla lill-Enemalta tant li, skont l-istess eks-Ministru Nazzjonalista, din kienet tiswa biss €1?! Għax żgur li kien ikun Tonio Fenech li kien jaħtaf lil Simon Busuttil u jgħidlu b’herra: “Barra, barra, barra.” Tgħid Simon Busuttil ma kienx se jgħid: “Barra, barra, barra,” lil David Agius, li kien inqabad jikkopja aktar minn darba t-teżi tiegħu universitarja?! Għax ċert li kien ikun David Agius li jgħid lil Simon Busuttil: “Barra, barra, barra.” Simon Busuttil ikkonferma lil David Agius bħala l-Whip talGrupp Parlamentari Nazzjonalista wara dan l-iskandlu, aħseb u ara kemm Simon Busuttil se jgħid li David Agius: “Barra, barra, barra.” Dawn il-fatti juru ċar daqs il-kristall li l-blaff politiku talKap Nazzjonalista hu mibni biss fuq propaganda fiergħa għal akkwist ta’ ftit voti. Għax kif Simon Busuttil kien jibblaffja meta l-partit tiegħu kien fil-Gvern, hekk ukoll qed jiblaffja aktar u aktar issa li l-PN qiegħed fl-Oppożizzjoni fejn verament jixraqlu. Wara li bdiet petizzjoni biex jitwaqqaf ANZJAN REPUBBLIKAN, l-iżvilupp ta’ parkeġġ minflok dar antika b’valur RAĦAL ĠDID arkitettoniku fiċ-Ċittadella, il-midja li tħobb

joktor il-mard! Mhux biżżejjed li ekonomikament pajjiż iżid ilġid, jeħtieġ li jagħti kont ukoll tal-aspetti l-oħra J. BONNET BALZAN, IL-BALLUTA

L-ARĊISQOF X’JAĦSEB?

taġevola lill-Partit Nazzjonalista ħarġet tiġri tirrapporta l-aħbar. Jien kont waħda minn dawk li ffirmajt il-petizzjoni biex din id-dar iddisinjata minn Ġużè Damato ma titwaqqax, u ma tajtx kas min kien li tefa’ l-applikazzjoni għal dan l-iżvilupp. Il-midja, ovvjament, tat l-impressjoni li dan kien proġett tal-Gvern attwali, u ħafna ma tilfux l-opportunità biex jattakkawh. Iżda mbagħad sirna nafu li dan il-parkeġġ kien parti millpjanijiet taċ-Ċittadella li saru fl-2010. Sirna nafu wkoll li l-Kapitlu tal-Katidral se jkun qed jiffinanzja l-proġett, u li jridu biex jaqdi b’kumdità lil dawk li jżuru l-katidral. Quddiem dan kollu, oħroġ il-għaġeb, siktu minnufih dawk l-attivisti li jriduha talindipendenti. Fejn joħorġu qatta’ bla ħabel kontra proġett tal-Gvern, dawn siktu quddiem proġett imfassal minn Gvern Nazzjonalista u li se jkun attwat mill-Knisja. Fuq kollox ma smajniex x’għandu xi jgħid l-Arċisqof fuq din il-kwistjoni. F’daqqa waħda donnu sparixxa. Ġaladarba jifhem fuq l-arkitettura ta’ Kastilja, kont nistenna li jurina x’jaf ukoll fuq l-arkitettura ta’ din id-dar. ANNA B., ĦAL QORMI


TA’ BARRA

kullhadd.com

24|04|2016 15

SITWAZZJONI PREKARJA kampanja tiegħu fis-Sirja biex iħalli n-negozjati jsiru f ’ambjent seren. Madankollu, il-Gvern Sirjan ma damx wisq ma mela l-vojt li ħallew ir-Russi fejn diversi żoni fil-provinċja ta’ Homs reġgħu sabu ruħhom taħt attakk.

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com In-negozjati ta’ paċi bejn il-Gvern u r-ribelli Sirjani ġew sospiżi hekk kif nuqqas ta’ qbil u żieda fl-ostilitajiet f ’pajjiżhom ġiegħlu liżżewġ naħat jirtiraw iddelegazzjonijiet tagħhom minn Ġinevra. Minkejja dan l-intopp, il-Mibgħut Speċjali tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti responsabbli minn dawn innegozjati Staffan de Mistura sostna li dan huwa żvilupp normali matul diskussjonijiet kumplessi bħal dawn.

Mhux lest li jintervieni

Ottimista Dan ir-rawnd ta’ negozjati, li beda fit-13 ta’ April f ’Ġinevra, seta’ jsir realtà grazzi għall-intervent internazzjonali li kkonvinċa lill-Gvern u l-Oppożizzjoni tas-Sirja biex jieqfu mill-ġlied wara aktar minn ħames snin ta’ konflitt kontinwu. Madankollu, rapporti ta’ battalji ħorox fi bliet bħal Aleppo u Latakia tellfu ħafna mir-rieda tajba li kien hemm bejniethom sakemm nhar ilĦamis li għadda de Mistura ħabbar is-sospensjoni taddiskussjonijiet. Il-kollass ta’ dawn in-negozjati kompla jkun ikkonfermat l-għada stess meta l-parti l-kbira tad-delegazzjoni talOppożizzjoni rritornat lura lejn is-Sirja.

Minkejja li bosta osservaturi politiċi ħassew li dan l-iżvilupp jista’ jfisser ittmiem tan-negozjati, de Mistura kellu pożizzjoni ferm aktar ottimista dwar is-sitwazzjoni. F’intervista li ta lil stazzjon televiżiv Żvizzeru huwa qal li, minkejja t-tensjonijiet li hemm bejn iżżewġ naħat, jidher li hemm qbil bejniethom dwar ilbżonn li jkun hemm xi forma ta’ tranżizzjoni politika. Però, attwalment il-President Bashar al-Assad għadu jinsisti li għandu jkun involut f ’din it-tranżizzjoni, filwaqt li l-oppożituri tiegħu jriduh jabbanduna x-xena politika nazzjonali b’mod immedjat. De Mistura esprima l-fehma

umanitarja kkonvinċiet lillGvern u r-ribelli Sirjani biex jippermettu l-ftuħ ta’ diversi kurituri siguri biex jgħaddu minnhom organizzazzjonijiet internazzjonali bħar-Red Cross li ngħataw aċċess għal uħud mill-aktar żoni li ntlaqtu ħażin mill-konflitt. L-aħħar fost dawn il-konvojs kien dak li telaq lejn ir-raħal ta’ Rastan fil-provinċja ta’ Homs li ilha taħt assedju għal diversi xhur. Dan irraħal sab ruħu f ’sitwazzjoni drammatika b’riżultat talbumbardamenti Russi li bdew f ’Settembru li għadda. Matul l-aħħar ġimgħat ir-Red Cross raw raġġ ta’ tama hekk Kriżi umanitarja kif il-Gvern Russu ħabbar Is-serjetà tas-sitwazzjoni li se jnaqqas l-intensità talli ż-żewġ naħat mhumiex se jdumu wisq biex jirritornaw madwar il-mejda tannegozjati għax kollha jridu li dan il-konflitt jintemm malajr kemm jista’ jkun. B’referenza għal dan il-punt, de Mistura spjega li l-istima li kienet għamlet in-Nazzjonijiet Uniti ftit tax-xhur ilu fejn qalet li l-konflitt ċivili Sirjan kien ħalla bejn 250,000 u 300,000 persuna mejta m’għadux validu. Dan għax l-aktar indikazzjonijiet aġġornati qegħdin juru li dan innumru issa tela’ għal madwar 400,000.

Jekk dan ma kienx biżżejjed, anke r-Russi stess reġgħu bdew iqajmu diversi suspetti fl-aħħar jiem hekk kif kien innutat li huma qegħdin jagħmlu diversi manuvri militari ġodda li jafu jindikaw rawnd ieħor ta’ ostilitajiet. Fost l-aktar suspettużi hemm dik taċ-ċaqliq ta’ numru ta’ biċċiet ta’ artillerija li allegatament qegħdin jiġu mmirati lejn Aleppo, belt li bħalissa qiegħda f ’idejn l-oppożituri ta’ Assad. Dawn il-manuvri wasslu għal pressjoni ġdida fuq il-President Amerikan Barack Obama biex iżid l-involviment ta’ pajjiżu f ’dan il-konflitt ċivili. Madankollu, Obama jidher li għadu qiegħed jirreżisti l-possibbiltà li jinvolvi lil pajjiżu f ’konflitt ieħor fil-Lvant Nofsani wara dawk fl-Afganistan u l-Iraq. Il-jiem li ġejjin mistennijin jagħtu indikazzjoni aktar ċara dwar jekk l-ottimiżmu ta’ de Mistura huwiex iġġustifikat jew aħniex se naraw il-konflitt Sirjan jeskala għal livelli ġodda.

LURA FUQ L-AĠENDA…JEW LE?

L-aħħar traġedja kbira RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com kienet seħħet proprju f ’April tas-sena li għaddiet, u dak iżWara l-għarqa ta’ madwar 500 żmien inħasset ċertu urġenza Għalkemm immigrant fil-Mediterran, għall-azzjoni. kien hemm min ħaseb li id-diskors rari kien iwassal l-kwistjoni tal-immigrazzjoni għal miżuri konkreti, is-sena se terġa’ titpoġġa fuq li għaddiet il-finanzjament nett tal-aġenda Ewropea. għat-tiftix u salvataġġ ġie Madankollu, ir-rispons għal ttripplat. Il-fatt li l-problema din it-traġedja kien wieħed kienet qed tiġi rikonoxxuta minimu, kważi bħallikieku kien inkoraġġanti. Però, wara l-ftehim matdin qatt ma ġrat.

Turkija li sar fil-ġimgħat li għaddew biex din tieħu l-immigranti mill-Ġreċja, donnu li ħafna mill-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea qed iħossu li f ’dan l-istadju għamlu dmirhom u, minkejja r-retorika, huwa palpabbli n-nuqqas qawwi ta’ ħeġġa biex jittieħdu passi addizzjonali. Il-ftehim mat-Turkija, li jista’ jitqies bħala wieħed

moralment dubjuż fir-rigward tad-drittijiet umani talimmigranti, diġà kellu effetti pożittivi mil-lat li naqqas l-ammont ta’ immigranti li jippruvaw jaqsmu mill-Lvant Nofsani lejn il-Greċja. Madankollu, fl-istess waqt dan issa reġa’ saħħaħ iddomanda għal traġitti filpunent tal-Mediterran, bilvjaġġi normalment jitilqu mil-Libja lejn l-Italja.

Hekk kif it-Turkija qed tgħasses l-ibħra fil-Lvant talMediterran u l-Libja għadha instabbli, din tal-aħħar hija l-iktar għażla fattibbli għal vjaġġi lejn l-Ewropa. S’issa għadu mhux ċar jekk humiex se jkunu biss dawk ta’ oriġini Afrikana li jaħarbu mil-Libja, jew inkella dan ilpajjiż jistax isir ukoll punt ewlieni ta’ tluq għal dawk li jaħarbu mil-Lvant Nofsani.


16 24|04|2016

1

kullhadd.com

TA’ BARRA

MINN MADWA

LEĠĠENDA TAL-MUŻIKA

1 Nhar il-Ħamis li għadda d-dinja tilfet mużiċist leġġendarju hekk kif Prince nstab mejjet f ’Paisley Park Studios f ’Minnesota fl-età ta’ 57 sena. Matul dawn l-aħħar ġimgħat huwa kellu jħassar numru ta’ kunċerti minħabba raġunijiet ta’ saħħa li r-rappreżentanti tiegħu ddeskrivew bħala influwenza. Huwa kiseb il-fama lejn l-aħħar tas-snin sebgħin b’diski li alternaw minn ġeneru għal ieħor. Matul is-snin tmenin ilfama tiegħu kompliet tikber fejn eventwalment rebaħ seba’ Grammy Awards u Oscar għall-mużika tiegħu. Minkejja li kien artist eċċentriku fuq il-palk, fil-ħajja privata tiegħu huwa kien riservat ħafna u ftit kien jinstema’ dwaru lil hinn millappuntamenti mużikali tiegħu.

2

2

3

MIŻURI STRAORDINARJI

3 Il-Gvern tal-Veneżwela ddeċieda li jaqta’ d-dawl għal erba’ sigħat kuljum bejn l-aħħar ta’ April u tul Mejju biex jipprova jillimita l-effett tal-kriżi tal-enerġija li qiegħed jiffaċċja l-pajjiż. Din il-kriżi qiegħda tinħass hekk kif il-pajjiż qed jesperjenza perjodu ta’ nixfa kbira li affettwat ħażin il-produzzjoni taddawl min-naħa tal-impjanti idroelettriċi. Il-Ministru għallEnerġija Luis Motta Dominguez spjega li s-sigħat meta se jinqata’ d-dawl se jkunu ppubblikati ġurnata b’ġurnata, però qatt mhuma se jolqtu l-ħin ta’ bejn it-tmienja ta’ filgħaxija u nofsinhar. Aktar kmieni din is-sena l-Gvern kien ħabbar ukoll li l-ġimgħa tax-xogħol kienet se tonqos minn ħamsa għal erbgħa minħabba l-kriżi tal-enerġija.

TKOMPLI TIRREŻISTI Minkejja li l-Kamra tad-Deputati Brażiljana tat bidu għall-proċeduri ta’ impeachment filkonfront tal-President Dilma Rousseff, din talaħħar ikkonfermat id-determinazzjoni tagħha li tirreżisti t-talbiet ta’ riżenja li qegħdin isirulha. B’konsegwenza ta’ dan il-fatt, hija attendiet attività organizzata min-Nazzjonijiet Uniti fi New York nhar il-Ġimgħa li għadda fejn allegat li l-oppożituri tagħha qegħdin jippruvaw jagħmlu kolp ta’ stat mingħajr armi billi jneħħu gvern elett mill-poplu permezz ta’ miżuri amministrattivi u legali. L-akkuża prinċipali li qiegħda ssir kontriha hija dik li l-Gvern immexxi minnha ssellef somom kbar minn entitajiet u banek statali biex jaħbi kemm kienu mwiegħra l-finanzi pubbliċi qabel l-elezzjoni presidenzjali tal-2014.


TA’ BARRA

kullhadd.com

AR ID-DINJA 6

24|04|2016 17

ŻJARA STORIKA

4

5 6

Fl-aħħar jiem il-midja Ġappuniża bdiet tispekula li l-President Amerikan Barack Obama qiegħed jippjana li jżur il-belt ta’ Hiroshima. Din il-belt għandha valur simboliku kbir għażżewġ pajjiżi hekk kif kienet waħda miż-żewġ postijiet li ntlaqtu minn attakk permezz ta’ bomba atomika f ’Awwissu tal-1945. Is-severità ta’ dawn l-attakki wassal lill-presidenti Amerikani suċċessivi biex jevitaw dawn il-postijiet matul iż-żjarat tagħhom fil-Ġappun hekk kif dawn kienu suġġett sensittiv bejn iż-żewġ pajjiżi. Madankollu, ftit tal-ġimgħat ilu, is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry ta x’jifhem li din is-sitwazzjoni tista’ tinbidel fil-ġejjieni u r-rapporti li qegħdin jidhru fil-midja Ġappuniża indikaw li dan jista’ jseħħ ix-xahar id-dieħel stess.

5

4

JANNULLAW IL-VERDETT

INKISRU D-DRITTIJIET TIEGĦU Anders Breivik, ir-raġel Norveġiż li fl-2011 qatel 77 persuna f ’żewġ attakki terroristiċi, kien vittma ta’ aġir li mar kontra d-drittijiet fundamentali tiegħu. Din id-deċiżjoni ttieħdet minn qorti Norveġiża li sostniet li Breivek kien suġġett għal trattament ħażin tul il-priġunerija tiegħu fejn, fost l-oħrajn, kien imqajjem mill-gwardjani ta’ spiss f ’nofs ta’ lejl mingħajr raġuni valida u tħalla magħluq f ’iżolament għal bejn 22 u 23 siegħa kuljum. Skont il-Qorti, dan it-trattament imur kontra Artiklu 3 tal-Konvenzjoni Ewropea Dwar id-Drittijiet Umani li tipprojbixxi trattament diżuman u degradanti. Huwa mistenni li l-awtoritajiet Norveġiżi jappellaw din id-deċiżjoni.

Qorti tal-Appell Torka annullat verdett li kien ingħata fl-2013 u li permezz tiegħu 275 persuna nstabu ħatja li ppruvaw jagħmlu kolp ta’ stat. Fost l-akkużati kien hemm persuni minn kull sfera tas-soċjetà, inklużi uffiċjali militari, avukati u ġurnalisti. Dan il-komplott allegatament seħħ bejn l-2003 u l-2004 meta l-President attwali tat-Turkija, Recep Tayyip Erdogan, kien għadu Prim Ministru. Skont il-verdett oriġinali, dan il-grupp ta’ oppożituri kellu l-għan li joħloq taqlib soċjali u inċertezza biex iwitti t-triq għal kolp ta’ stat militari. Madankollu, il-Qorti tal-Appell sostniet li l-verdett ingħata fuq suspetti aktar milli provi u għalhekk dan ma kienx validu.


18 24|04|2016

kullħadd.com

MIN IĦADDEM

KIF TAĦSIBHA L-ASSOĊJAZZJONI TA’ MIN IĦADDEM?

IMMA JIEN KAPAĊI MMEXXI N-NEGOZJU TIEGĦI? Anton Vella SMEs Helpdesk Executive Malta Employers’ Association

Din hija mistoqsija li kull min qiegħed fin-negozju hemm bżonn li jistaqsi lilu nniffsu, f ’kull ħin u kull mument. Sid ta’ negozju jrid ikun kunfidenti u ċert minn kull pass li jkun qed jieħu waqt it-tmexxija tannegozju tiegħu jew tagħha. In-negozju huwa ħaġa ħajja u, bħal bniedem li jrid jieħu ħsieb tiegħu nnifsu l-ħin kollu, l-istess attenzjoni trid tingħata kull attività kummerċjali sabiex tibqa’ tirnexxi u tagħmel suċċess. Biex negozju jimxi ’l quddiem, min ikun qed imexxih irid jiddedika lilu nniffsu għalih. Illum aktar minn qatt qabel, li tkun fin-negozju mhix ċajta u trid tkun moħħok hemm il-ħin kollu sabiex tassigura li twettaq żbalji mill-inqas u tagħraf tmexxi b’responsabbiltà u b’intelliġenza. Iżda biex twettaq dan trid tkun lest li dejjem tibqa’ titgħallem u tfittex kif tista’ tkun aħjar u aktar kompetittiv. Trid taġġorna ruħek fuq xi jkun qed jiġri madwarek, u x’jgħidu l-liġijiet li jirregolaw l-istess negozju. L-injoranza, u li ma tkunx taf, mhumiex ġustifikazzjoni taliżbalji tiegħek, u għalhekk trid tassigura li f ’kull ħin u f ’kull mument tkun taf eżattament x’jirrikjedi li tkun taf, u kif irregolamentazzjoni li teżisti taffettwa lin-negozju tiegħek, u x’għandek tagħmel sabiex tkun ċert li qed timxi f ’konformità sħiħa mal-liġijiet eżistenti. Deċiżjoni li tiftaħ negozju Li tkun sid ta’ intrapriża huwa differenti minn xogħol ta’ għalliem, tabib, avukat, nutar, eċċ. Prinċipalment, id-differenza hija li, sabiex tilħaq xi professjonista minn dawn, l-ewwel trid tistudja, u normalment tistenna li tiggradwa, imbagħad wara tkun tista’ tibda tipprattika dak li ggradwajt fih. Mentri sabiex tmexxi intrapriża mhux bilfors tkun iggradwajt biex tibda tipprattika l-ħolma tiegħek, iżda jista’ jagħti l-każ li d-deċiżjoni li tiftaħ negozju tkun ħaddtha minn lejl għal nhar, u jista’ jagħti l-każ ukoll li qatt qabel ma kellek esperjenza ta’ xi tip ta’ tmexxija ta’ negozju. Biex tmexxi negozju, u tagħmel

suċċess, irid l-ewwel nett ikollok sens ta’ imprenditorija. Irid ikollok idea ċara ta’ kif timmaniġġja l-flus. Importanti l-aspett tal-marketing. Bla dubju jrid ikollok kapaċitajiet ta’ kif tmexxi l-ħaddiema tiegħek u tapplika sistemi ta’ HR li jrawmu motivazzjoni. Għandek obbligu sagrosant li tkun taf sew il-liġijiet li jirregolaw in-negozju. Trid tagħraf timxi b’korrettezza fejn jidħlu l-liġijiet tal-l-impjieg. Trid tassigura li tosserva l-ħin kollu r-regolamenti tassaħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol. Fuq kollox, trid tkun persuna responsabbli, li tmexxi bl-eżempju u timxi ma prattiki ġusti kemm malimpjegati tiegħek kif ukoll malkonsumaturi. Għalhekk tqum il-mistoqsija: imma kulħadd tajjeb biex imexxi negozju? Dan huwa appuntu dak li jagħmel id-differenza bejn negozju u ieħor. Differenza li tirrifletti fil-mod ta’ kif jitmexxa negozju, kemm l-istess negozju jkun sostenibbli u ta’ suċċess, kif ukoll kemm ikun kapaċi jikkompeti f ’ambjent kreattiv u innovattiv. Differenza li tkun tista’ tevalwaha meta tħares lejn l-investimenti li wieħed ikun qed jidħol għalihom, u kemm negozju jkun qed ikabbar l-attività kummerċjali tiegħu. Il-punt tiegħi f ’dan kollu hu li ħadd ma għandu jieħu n-negozju for granted għax biex tmexxi u tirnexxi finnegozju trid kapaċità, trid tkun ambizzjuż, u fuq kollox trid tagħraf tkun imprenditur. Ma trid tħalli xejn għaddej mingħajr ma titfa’ ħarstek fuqu

u tara kif tista’ ddawwar kull sfida f ’opportunità. Għalkemm jista’ jkun li bħala employer ikollok impjegati miegħek nies kapaċissimi f ’xogħolhom, xorta waħda trid tkun int, bħala s-sid tan-negozju, li tevalwa, tqis u tieħu d-deċjonijiet ittajba, b’viżjoni ċara. Trid tkun int, bħala l-kaptan fuq it-tmun, li jkollok għarfien fuq kollox biex tkun tista’ tiżen, tmexxi u tassigura li n-negozju jkun miexi fid-direzzjoni t-tajba. Bħala s-sid tan-negozju trid iżżomm il-pass ma’ dak kollu li jkun għaddej madwarek, ma’ dak kollu li jkun qed jiżviluppa, kif ukoll ma dawk il-liġijiet u r-regolamenti li jkunu qed jinbidlu minn żmien għal żmien. Obbligu Il-gvern tal-ġurnata wkoll għandu l-obbligu li jara li dak li jeħtieġ ikun jaf kull employer u sid ta’ negozju, bil-mezzi ta’ komunikazzjoni qed jasal għandu. Anke hawn, l-istess gvern ma jridx jeħodha for granted li kulħadd jaf dak li suppost ikun jaf. Ma jridx jitlaq mill-kunċett li min jaf jaf u min ma jafx affarih, għax b’hekk ma nkunux qed insaħħu l-attività kummerċjali ta’ pajjiżna. Jekk jibda jkollna id-diżordni, innuqqas ta’ sorveljanza talliġijiet, l-injoranza fit-tmexxija ta’ negozju, u l-assenza imprenditorjali, ma jkunx ta’ awgurju tajjeb biex intejbu l-attività kummerċjali tagħna. Flimkien, il-Gvern u s-settur tan-negozju, irridu nkomplu nagħmlu l-qabża fil-kwalità. Irridu nkomplu ntejbu l-mod

kif niġġeneraw il-kummerċ. Irridu nassiguraw li kulħadd iħoss l-obbligu morali li għandu jmexxi b’korrettezza. Irridu nkomplu ntejbu l-acċċessibbilta għall-informazzjoni. Irridu nkunu ċerti li kull assistenza, skema ta’ għajnuna, inċentivi u opportunitajiet ta’ investiment qegħdin verament jaslu għand kulħadd. Noffru t-taħriġ Meta dan kollu jkun qed isir, xorta waħda kull employer, sid ta’ negozju, irid jibqa’ jistaqsi lilu nnifsu: “Imma jien kapaċi mmexxi n-negozju tiegħi?” Bħala MEA, qegħdin nagħmlu l-almu tagħna kollu biex, kull fejn nistgħu u kull fejn hu possibbli, noffru t-taħriġ meħtieġ lil kull min iħoss li għandu bżonnu. Qatt u ħadd ma għandu jkun kuntent b’dak li jkun jaf, għax dejjem hemm x’wieħed jitgħallem aktar. Illum hawn ħafna mezzi kif wieħed iżomm lilu nnifsu aġġornat b’dak kollu li jkun qed jiġri madwaru. Li wieħed iżżomm lura milli jfittex, u jara kif jista’ jkabbar l-għarfien tiegħu dwar it-tmexxija ta’ negozju, illum mhix aċċettabbli. Fuq kollox, aktar milli mhijiex aċċettabbli, mhix skuża biex wieħed jiġġustifika falliment, jew fażi ta’ diffikultà fil-ħidma tiegħu ta’ kuljum. Biex tkun kapaċi tmexxi negozju trid tpoġġi rasek hemm, trid temmen fik innifsek, trid tkun ċert minnek innifsek, u fuq kollox tfittex dik l-informazzjoni kollha li tista’ tiggwidak, tmexxik, u tgħinek taħdem aħjar.

www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation Trid taġġorna ruħek fuq xi jkun qiegħed jiġri madwarek u x’jgħidu l-liġijiet li jirregolaw l-istess negozju

Jekk tixtieq tagħmel kuntatt magħna (bħala Assoċjazzjoni ta’ Min Iħaddem) tista’ tagħmel dan billi ċċempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibgħat email lil anton.vella@ maltaemployers.com jew tuża t-24/7 helpline 2122 2006, billi ċċempel u tħalli ismek biex fliqsar żmien possibbli nirritornaw it-telefonata tiegħek.


INNOVAZZJONI

kullhadd.com

24|04|2016 19

SIGRIETI MOĦBIJA FIL-WIĊĊ

Clayton Cutajar B.Ed (Hons.), M.Ed. fix-Xjenzi

L-idea li l-fatturi tal-wiċċ jistgħu jiddeterminaw il-futur ta’ persuna hi xi ftit jew wisq inkwetanti

Il-Malti jgħid li l-ewwel ma tiekol l-għajn. Ma nimmaġinax li missirijietna kienu għamlu xi riċerka xjentifika professjonali sabiex ħarġu b’dan il-qawl Malti. Minn ftit ta’ snin ilu ’l hawn, ix-xjenza wrietna li l-moħħ tagħna jdum madwar 0.1 ta’ sekonda sabiex jifforma opinjoni u jiġġudika karattru ta’ persuna sempliċiment billi nħarsu lejn il-wiċċ. Qadt xi darba ħadt impressjoni ħażina ta’ persuna u biddilt fehmtek wara ftit ġranet li sirt tafha? Naħseb ilkoll għaddejna minn xi esperjenza simili. Ħafna drabi, id-dehra tagħna tittradixxi l-karattru. L-idea li l-apparenza tista’ tkun mera tal-karattru ilha teżisti żmien. Dan l-aħħar xjentisti komplew janalizzaw u jevalwaw x’naraw f ’wiċċ persuna u jekk ċertu fatturi fil-wiċċ jikxfux ilkarattru rispettiv. L-idea li l-fatturi tal-wiċċ jistgħu jiddeterminaw ilfutur ta’ persuna hi xi ftit jew wisq inkwetanti. Dan ifisser li l-ewwel impressjoni talkarattru tittieħed mal-ewwel daqqa t’għajn f ’inqas minn temp ta’ sekonda. 0.1 ta’ sekonda hu prattikament ekwivalenti għallebda ħin fil-ħajja mgħaġġla tal-lum. Waqt xi laqgħa ma’ persuna għall-ewwel darba, nistgħu ngħidu li malli l-persuna l-oħra tilmaħ wiċċna, hemm ċans kbir li niġu ġġudikati millewwel. Dan kollu jgħodd għal diversi fatturi, fosthom jekk il-persuna hijiex aggressiva, estroverta, kompetenti, ta’ min jafdaha u ħafna kwalitajiet oħra. Ġaladarba dan il-ġudizzju jkun sar, ir-riċerka turi li diffiċli jinbidel. U, aktar minn hekk, studji riċenti li saru mill-ġurnal The Scientist juru li persuni differenti jaslu għal konklużjonijiet simili fil-ġudizzju tagħom. Dan ma jfissirx li din ir-rabta bejn ilfatturi tal-wiċċ u l-karattru tal-persuna rispettiva

hi fatt xjentifiku, però dawn ir-riżultati mhumiex sempliċiment kumbinazzjoni lanqas. Riċerka oħra fl-Università ta’ Brock fil-Canada sabet rabta bejn uċuħ relattivament wesgħin mill-ħaddejn meta mqabbla mad-distanza bejn ix-xoffa u l-ħuġbejn u n-numru ta’ taħrik li plejers talħokì ngħataw għal atti ta’

vjolenza u ġlied. Ovvjament, il-fatturi tal-wiċċ huma indikazzjoni waħda biss mill-ħafna li nużaw sabiex niġġudikaw il-karattri. Fatturi oħra, bħal ngħidu aħna l-poża u t-ton tal-vuċi, huma importanti wkoll. Ilġudizzju tagħna bbażat fuq l-uċuħ tal-persuni hu i n f l u we n z a t mill-istint tagħna li bħala esseri u m a n i nippr uvaw nindunaw bl-emozzjonijiet u l-intenzjonijiet ta’ persuni oħra fir-rigward tagħna nfusna. Tajjeb li ngħidu li x-xjenza tgħid ukoll li

f ’ħin qasir ħafna, niġġudikaw persuna u dan jaffetwa l-mod ta’ kif nittrattawha

il-moħħ tagħna jdum madwar 0.1 ta’ sekonda sabiex jifforma opinjoni

minħabba kważi l-istess dawn ilkemm għal gudizzji, dawk li raw irhemm ċans li, ritratt għal 0.1 mingħajr ma ta’ sekonda u nkunu nafu, anke għal dawk bl-attitudni li raw ir-ritratt t a g ħ n a għal sekonda nkunu qed sħiħa. Allura, ninfluwenzaw jista’ jagħti il-persuni l-każ li, malrispettivi sabiex jaġixxu bit- ewwel daqqa t’għajn lillpersuna, niddeċiedu jekk tali mod. Sabiex inkunu aktar speċifiċi, għandniex nafdawha jew le. Professur millUniversità Loyola Marymount f ’California sabet li jekk persuna tħares dirett f ’għajnejn il-persuna l-oħra waqt konversazzjoni, hemm ċans li tiġi meqjusa bħala intelliġenti. L-istess ċans japplika wkoll jekk persuna tkun espressiva waqt li titkellem. Aktar minn hekk, studju ieħor ippubblikat filġurnal Elife millUniversità ta’ Haifa f ’ Iżrael, juri konnessjoni bejn l-emozzjonijiet li jinħolqu malewwel darba li persuna tiltaqa’ ma’ xi ħadd u memorji relatati. Instab li emozzjonijiet differenti jġiegħlu l-moħħ jaħdem b’mod differenti. Meta l-eċitament ikun parti millemozzjonijiet li persuna tħoss f ’dik iċ-ċirkostanza partikolari, ilmemorji relatati li jinħolqu jkunu aktar b’saħħithom. Dan jispjega l-fatt li hemm tendenza ix-xjenza turi li persuna tiftakar dak illi persuna mument speċifiku meta ltaqat tagħmel ’il fuq għall-ewwel darba ma’ xi minn għaxar maħbub jew maħbuba tagħha. Dan kollu jurina u jagħtina suppożizzjonijiet mal-ewwel darba li tilmħek. x’nifhmu li xi tip ta’ Ħafna drabi, qabel inkunu konnessjoni bejn il-fatturi talse niltaqgħu ma xi nies, wiċċ, il-mod ta’ kif persuna nisimgħu lil xi ħadd jgħidilna ġġib ruħha u l-personalità f ’moħħna. :“Agħtu impressjoni tajba!” teżiżti Mur għidilhom li dan ma Prattikament, f ’ħin qasir jiddependix kompletament ħafna, niġġudikaw persuna minn kif naġixxu u kif nilbsu. u dan jaffettwa l-mod ta’ kif Riċerkaturi fl-Università ta’ nittrattawha. Dan kollu jista’ Princeton urew ritratti ta’ jgħinna nifhmu ftit aħjar il-fatt diversi wċuħ lil gruppi ta’ li xi drabi l-apparenza tista’ nies għal ħinijiet differenti tqarraq bina. Allura, jista’ jagħti l-każ li, sabiex (0.1 ta’ sekonda, wieħed jimpressjona 0.5 ta’ sekonda lil xi persuna waqt xi u sekonda). Irintervista għal xogħol riżultati juru li r-rata jew waqt l-ewwel ta’ affidabbiltà li date, irid jagħmel dan l-parteċipanti rabtu f ’tebqa t’għajn. mal-uċuħ kienet


KALEJDOSKOPJU

20 24|04|2016

kullhadd.com

KURŻITAJIET

IL-PALM ISALVA L-ĦAJJA TA’ BAĦRIN Fatti miġbura minn

CHARLES B.

SPITERI

ĠRAW BĦAL-LUM 1904: Il-President Franċiż Loubet iżur lir-Re Vittorio Emmanuele III tal-Italja u jinjora għalkollox lill- Papa. Dan l-att iwassal għal nuqqas ta’ qbil akbar bejn Franza u l-Knisja Kattolika Rumana. 1913: Jinfetaħ l-iskyscraper Woolworth fi New York. 1915: Jibda l-massakru tal-Armeni mit-Torok. 1916: Ernest Shackleton u ħamest irġiet mill-Imperial Trans-Antartic Expedition ħarġu b’dgħajsa tas- salvataġġ mill-gżira Ljunfant, mhux abitata, fin- naħa t’isfel tal-oċean, biex jorganizzaw missjoni ta’ salvataġġ għall-bastiment Endurance, li kien inqabad fis-silġ. 1921: L-ewwel elezzjonijiet muniċipali għall-irġiel u n-nisa fil-Belġju. 1928: Tingħata l-liċenzja għall-Fathometer – strument li jkejjel il-fond taħt il-baħar. 1929: Issir l-ewwel titjira bla waqfien bejn l-Ingilterra u l-Indja. 1941: Tibda l-evakwazzjoni tal-Armata Ingliża mill- Greċja. 1941: Il-Prinċep Olandiż Bernhard isir pilota tal-RAF. 1950: Il-President Harry Truman jiċħad li hemm xi komunisti fil-Gvern Amerikan. 1953: Winston Churchill jingħata l-ġieħ ta’ kavallier mir- Reġina Eliżabetta II. 1954: L-Awstralja u r-Russja jiksru r-relazzjonijiet diplomatiċi bejniethom. 1960: Terremot qawwi jolqot in-naħa t’isfel tal-Persja. Imutu 500 persuna. 1961: Il-bastiment tal-gwerra tas-seklu sbatax, il-Vasa, li għereq fl-ewwel vjaġġ tiegħu fl-1628, jerġa’ jittella’ minn qiegħ il-baħar. 1967: L-Unjoni Sovjetika tħabbar il-falliment katastrofiku fl aħħar missjoni spazjali tagħha, bil-kraxx ta’ Soyuz I u l-mewt tal-kosmonawta abbord. 1968: Il-Mauritius isir stat membru tan-Nazzjonijiet Uniti. 1969: L-armata Libaniża f ’battalja mal-Palestinjani. 1969: Il-kumpanija tal-karozzi British Leyland tinawgura l-Austin Maxi, f ’Oporto, fil-Portugall. 1969: Membri leali għall-Ulster Volunteer Force u l-Ulster Protestant Volunteers jisplodu bomba ma’ pipeline tal-ilma bejn Lough Neagh u Belfast, fl-Irlanda ta’ Fuq. 1970: Il-Gambja ssir repubblika fi ħdan il-Commonwealth. 1975: Il-gang Baader-Meinhof itajru l-Ambaxxata tal Ġermanja tal-Punent, fi Stokkolma. 1980: Tfalli operazzjoni mill-militari Amerikani biex isalvaw 52 ostaġġ fl-Iran. Tmienja jinqatlu. 1981: Introdott il-kompjuter IBM-PC. 1981: L-Amerika ttemm l-embargo tal-qamħ kontra l-Unjoni Sovjetika. 1982: 150 segwaċi tal-Ayatollah Khomeini jassaltaw dormitorju tal-istudenti fil-Ġermanja tal-Punent. 1989: Għaxriet ta’ eluf ta’ studenti jistrajkjaw f ’Beijing, iċ Ċina. 1990: Il-Ġermanja tal-Lvant u tal-Punent jaqblu li jkollhom l-istess valuta legali u ekonomiji mill-1 ta’ Lulju. 1992: Vinson Pike jiġi mmultat £1,000 (€1,260) talli xerred ritratti oxxeni fuq il-kompjuter. 1993: L-IRA tisplodi karozza bomba b’1,000 kilogramm splussiv f ’Bishopsgate, Londra, li toqtol fotografu tal gazzetti u tferi 44 persuna oħra. 1994: Attakk b’bomba fiċ-ċentru ta’ Johannesburg. Jinqatlu disa’ persuni. 1995: Il-Qorti tordna lil Darryl Strawberry, lagħab tal baseball, iħallas lura $350,000 (€309,926) f ’taxxi. 2004: L-Istati Uniti tneħħi s-sanzjonijiet ekonomiċi, li imponiet fuq il-Libja 18-il sena qabel, bħala premju għall-koperazzjoni tagħha fl-eliminar tal-armi tal- qerda tal-massa.

Tliet baħrin ġew salvati minn fuq gżira remota fil-Paċifiku wara li għamlu użu minn weraq kbir tal-palm biex kitbu l-kelma ‘help’ fu ix-xatt. Il-baħrin ħarġu fuq dgħajsa ta’ 19-il pied f ’dak li kellu jkun vjaġġ ta’ tliet sigħat, iżda l-opra tagħhom inqalbet f ’mewġ għoli. Huma kienu sejrin filgżira Weno, atoll Mikronesjan fl-istat ta’ Chuuk, minn Pulap. F’erba’ mili nawtiċi ltaqgħu mal-maltemp li qalibhom, u b’hekk kellhom jgħumu fid-

dlam tal-lejl għal żewġ mili, qalet Sara Mooer, kelliema għall-Gwardji Kostali. Il-Gwardja Kostali ġiet infurmata li l-irġiel ma waslux għat-titjira li suppost kellhom jieħdu minn Chuuk għaċċentru Paċifiku. Tqabbdu erba’ bastimenti li użaw ir-radar biex isibu lillbaħrin mitlufin, u għamlu 17il siegħa ta’ ħidma u fittxew f ’firxa ta’ 178 mil. Il-baħrin qattgħu tlett ijiem iżolati, jemmnu li qatt aktar ma

kienu se jaraw lill-maħbubin tagħhom, wara li sabu ruħhom fuq il-Gżira Fanadik, waħda minn aktar minn 600 gżira flIstati Federati tal-Mikronesja. Iżda l-ekwipaġġ ta’ ajruplan navali P-8 lemaħhom filgħodu kmieni wara tlett ijiem. L-uffiċjal Michael McCandless qal: “Huma kitbu l-kelma ‘help’ u bdew ixejru l-ġkieket li kellhom tas-salvataġġ. Minn hemm ġew salvati u ttrasportati lejn il-gżira ta’ Pulap. Ilkoll dehru ferħanin.

L-INDJAN TA’ SAĦĦA ENORMI Bniedem Indjan b’saħħtu sew dan l-aħħar wera l-ħila tiegħu billi refa’ mutur ’il fuq minn rasu, qasam ħadida fuq sidru u ħalla karozza tgħaddi minn fuqu. Amandeep Singh minn Kuukshetra, in-naħa ta’ fuq talIndja, hu kapaċi wkoll ikisser il-ġebel b’idejh u jerfa’ lin-nies bi snienu. L-atti erojċi tiegħu kisbulu l-laqam ta’ ‘Il-Bniedem tal-Ħadid tal-Indja’, kif ukoll post fil-Book of Records Indjan. Dan ir-raġel ta’ 34 sena, issa qed iħabrek biex jidħol filGuinness Book of World Records, b’50 att separat ta’ saħħa. Imwieled fil-belt ċkejkna ta’ Haryhana, hu tgħallem l-arti marzjali Sikh meta kellu għaxar snin u fl-atti kollha

li jaqtgħu nifs l-ispettaturi, dejjem iħaddem dan l-ispirtu kumbattiv. Amandeep jistqarr li n-nies jgħidulu li jitkexkxu meta jarawh, iżda hu jsostni li ma jafx x’inhi biża’. Jgħid li għall-bidu kien jeżerċita b’mod rigoruż u jagħmel atti żgħar, iżda issa, wara disa’ snin ta’ prattika, lanqas iweġġa’, anke jekk xi ħadd jagħtih bil-vireg tal-ħadid. Amandeep jgħid li ħajtu nbidlet meta ntebaħ li kien qed jagħmel sforz ferm inqas minn ħaddieħor biex kiseb dehra ta’ bniedem b’saħħtu sew, tant li mill-ewwel għażel li jkun stuntman. Jirrakkonta li, wara snin ta’ ħidma iebsa, kapaċi jagħmel aktar minn 2,500 tip ta’ stunt,

u dejjem ifittex biex iwettaq dak li għal nies oħra jidher impossibbli. Bl-isem li kiseb għalih innifsu, Amandeep ikollu aktar minn 3,000 student fix-xahar biex jingħataw taħriġ fid-difiża personali. Bishavdeep Singh, ibnu ta’ tmien snin, li jixtieq ikun bħal missieru, hu tal-fehma li missieru hu l-aktar bniedem b’saħħtu fid-dinja. Jgħid: “Hu jista’ jkisser kollox, iżda xejn ma jkisser lilu. Nixtieq inkun bħalu la nikber.” Ix-xewqa ta’ Amandeep hi li jkollu gyms mill-aqwa biex iħarreġ is-Sikh lil irġiel u nisa, jagħti tifsira aqwa tal-body building u jkollu sehem fir-reċtar u fil-films fil-komunità Sikh.


KUN AF

kullhadd.com

24|04|2016 21

KUN AF

KIM JUNG-UN IBEŻŻA’ D-DINJA propelled, 4,300 artillerija, u 2,400 missila ggwidata. Il-Korea ta’ Fuq armata wkoll bil-qawwa tal-ajru. Għandha total ta’ madwar 1,000 ajruplan tal-gwerra. Fost dawn insibu 458 ajruplan tal-ġlied, 572 ajruplan tal-attakk, 100 ajruplan tal-ġarr, 169 ajruplan ta’ stħarriġ, 202 ħelikopter, u 20 ħelikoper tal-ġlied. Il-qawwa tal-baħar ma tonqosx f ’dan il-pajjiż. Insibu mad-967 bastiment militari. Fost dawn insibu 70 submarine, tliet frigate, żewġ corvettes, 211 patrol boat, 20 bastiment ta’ kontra l-mini, u ħafna laneċ żgħar armati sa snienhom

Kurżitajiet minn hawn u minn hemm Kitba ta’

SAVIOUR

MAMO

Wara sensiela ta’ aħbarijet fuq il-mexxej tal-Korea ta’ Fuq, Kim Jung-un, jidher biċ-ċar li qiegħed jipprova jwerwer id-dinja bil-qawwa militari li għandu. Dan ħaseb li pajjiżi oħra bħall-Amerika u r-Russja m’għandhomx saħħa daqsu. Meta jipprova xi arma ġdida, ħallih ixandarha mal-erbat irjieħ tad-dinja. Moħħu biss biex jinbex ilKorea ta’ Isfel, l-Amerika u l-Ġappun. Riċentament, wara li pprova missila nukleari, issa ħareġ b’invenzjoni ġdida; – dik ta’ missila ballistika interkontinentali. Skont Kim Jung-un, din hija magna li kapaċi teqred l-Istati Uniti. Tħassib L-Istati Uniti kif ukoll il-Korea ta’ Isfel jinsabu mħassbin mhux ftit b’dan l-aġir għax, skont huma, dan il-mexxej (Kim Jung-un) ma jaħsibhiex darbtejn li jagħmel xi waħda minn tiegħu. Tajjeb li wieħed

ifakkar li dan il-bniedem qatel numru ta’ uffiċjali madwaru għalxejn b’xejn għax, skont hu, kienu għedewwa tiegħu. Saħansitra qatel lil zijuh Jang Song Thaek, li kien it-tieni bħala mexxej, għax ħaseb li se joħodlu t-tron. Dan zijuh kien inqatel billi nxteħet għarwien f ’gaġġa qalb klieb feroċi. Kien ukoll wissa lil zitu, il-mara ta’ Jang Song, li javvelenaha jekk turi xi dispjaċir. Zitu kienet mietet ftit wara b’attakk talqalb imma hemm minn jgħid li kienet għamlet suwiċidju. Uffiċjal ieħor ta’ Kim kien ġie maqtul xkubettjat sempliċiment għax fil-funeral ta’ missier Kim dan l-uffiċjal deher ftit xurban. Kim kien ta ordni li lanqas biċċa minn xagħru ma tibqa’ teżisti. Dawn huma fatti veri Meta miet missier Kim, kien ġiegħel lill-poplu Korean juri sogħba kbira u kulħadd ried jibkih. (anke

dmugħ tal-kukkudrill). Min m’assistiex għall-funeral kien ikkundannat sitt xhur xogħol iebes. Mingħajr esperjenza ta’ xejn u basta b’erba’ stilel fuq spalltu, Kim imexxi mal-miljun suldat militari u ħames miljun suldat ieħor ta’ riserva. Dan innumru jfisser ir-raba’ qawwa militari fid-dinja. Nistgħu wkoll ngħidu li Kim huwa l-iżgħar mexxej fid-dinja. Biex jidher li hu bniedem ta’ ċertu qawwa, Kim kien għamel tibdil f ’wiċċu (plastic surgery) biex jiġi jixbah lil nannuh ‘ilkbir Kim Il-sung’. B’dik ilqata’ xagħar, Kim hu maħbub minn ħafna tfajliet, u ġuvintur Koreani jippruvaw jimitaw iddehra ta’ dan il-mexxej. Fiż-żmien li qatta’ fl-

FRAŻI MFEWĦA

Fr Mario Attard OFM Cap

Ma rridx, le, innitten kull fejn immur b’diskors li jġib il-firda u mhux ifejjaq

Il-fwieħa! Hijiex riħa ta’ ġiżimin jew ward. Jew ma nafx ta’ kemm il-kwalità. Illum hawn l-għażla. Kulma trid huma l-buqxiex ħa jkollok x’tonfoq. Għax ir-riħa tfuħ m’hawnx aħar minnha. Itellagħlek il-moral ’il fuq. Iġġiegħlek taħseb fil-pożittiv. Saħansitra tgħinek tara l-ħajja b’lenti differenti. Għax ir-riħa dejjem tibqa’ r-riħa. Iġġiblek tbissima fuq fommok. Tgħinek tħossok seren. Imma l-fwieħa hija biss l-eau de toilet li nixħet fuqi, u li noqgħod b’sebat elef għajn li ma nużahiex bl-addoċċ? Għax, jew tiswa ħafna, inkella għax kien tathieli s-sieħba jew is-sieħeb? Jew l-imsejkna wliedi li ħarġu prezzha minn bwiethom? Hu x’inhu l-każ, dik il-fwieħa ngħożżha, għax dejjem ħlomtha fuqi u nħobb, iva, nitfagħha fuqi. Kemm iġġegħilni nħossni tajjeb u tajba! Imma din hija parti waħda mill-istorja. Il-bniedem nadif, sabiħ u li tieħu gost tagħmilha miegħu mhuwiex biss dak li jitfa’ kemm Alla ħalaq fwieħa fuqu! Hemm dak li, għalkemm hu nadif,

ma m’għandux biex jitfa’ l-fwieħa li nitfa’ jien. Biss jaf jitfa’ fwieħa oħra li jien rari nitfa’. Forsi lanqas biss għadni ħlomtha jiena stess. Hija l-fwieħa ta’ frażi pożittiva! Darba raġel qalli: “Jiena ħabib għallimni dejjem ngħid kelma ma’ kull min niltaqa’: Il-paċi miegħek!” Tajba hux! Mela jekk iltaqa’ ma xi ħadd, u kien bihom, qallu: “Il-paċi miegħek!” Ħallieha li dak li jkun abbli bagħtu jsaqqi l-ħass tal-Marsa daqskemm kien maħruq. Madankollu, għaddielu messaġġ. Tah frażi mfewħa. Frażi li setgħet malajr tibdillu l-ġurnata. Issa f ’idejh jekk qabadtx dik ilfrażi u ħallieha ġġib il-fejqan f ’ħajtu jew f ’ħajjitha. Dan ir-raġel issokta jgħidli: “U meta jkolli xi ngħid ma’ sieħbi mill-ewwel nerġgħu għall-ħbiberija ta’ qabel. Mill-ewwel ngħidlu: Il-paċi miegħek! Issa ejja nieqfu ftit fuq din l-imbierka frażi. Li persuna tgħidilha: Il-paċi miegħek; taf kemm tkun qed tgħidilha affarijiet!? Lil dik il-persuna tkun qed tixtiqilha l-aqwa ħaġa li int u jien tant nixtiequ li jkollna:

Iżvizzera bħala student sar iħobb il-ġobon lokali. Meta rritorna f ’pajjiżu, minkejja l-ġuħ li hemm f ’dan il-pajjiz, il-Gvern Korean kull sena jimporta mal-10,000 libbra ta’ ġobon Żvizzeru biex ipaxxi lil Kim.

Jaħsibha ta’ tifel żgħir

Il-Korea ta’ Fuq għandha popolazzjoni ta’ 25 miljun ruħ. Minn dawn 10 miljuni jagħtu servizz lin-nazzjon. Kull sena 415,000 ruħ jieħdu eserċizzju militari. Għandha qawwa fl-art ta’ iktar minn 700, 000 suldat lesti għall-ġlied, b’riserva ta’ madwar ħames miljun suldat ieħor. Għandha 4,200 tank tal-gwerra, 4,100 trakk armat, 2,250 kanuni self-

Kultant ngħid li dan il-mexxej iħobb jiffanfra wisq, u kull ħaġa li tirrigwarda l-armamenti u tirnexxi, ixandarha maddinja. Ħaseb li se jbeżża’ l-qawwa Amerikana – ma jafx li l-Amerika tinsab għal-lest u jekk jerġa’ jxellef difrejh mal-Korea ta’ Isfel isib ilqamar fil-bir? Meta l-Ġappun attakka lill-Amerikani, malajr daħlu f ’qoxrithom u ċedew għax xeħtulhom żewġ bombi u siktu darba għal-dejjem. X’qed jistenna dan Kim Jungun? Min jilgħab man-nar jinħaraq jista’. Hemm bżonn li l-qawwiet il-kbar jammonuh u jiftħulu għajnejh għax jekk tinqala’ gwerra nukleari tista’ tinqered id-dinja.

il-paċi! U veru tafux! Għax x’jiswieli li għandi turrun ġid? X’jiswieli li għandi xebgħa investimenti? Li għandi fejn immur? Meta miegħi innifsi jiena fi stat ta’ gwerra? M’intix tarani kif qiegħed jew qiegħda nimmolla? Donni fuq illabar? M’għandix kwiet! Donnu għandi xi jħabbatni! Nerġa’ ngħidlek: suppost m’għandix għalfejn. Għandi kollox! Suppost li jien l-aktar persuna għanja f ’wiċċ iddinja. Imma aktar nazzarda ngħid li jien l-aktar persuna għamja li hawn! Għax trid tkun għami biex dejjem tgerger! Jew twaqqa’ għaċ-ċajt lil ħaddieħor! Trid tkun għami u għamja biex ma jogħġbok xejn u tmaqdar kollox! Kos hux! Ħajja mingħajr sens ta’ gratitudni mhi ħajja xejn. Mela aħjar loqma ħobż u kuntent milli bil-liri ħerġin mill-but u indannat. Ma rridx, le, innitten kull fejn immur b’diskors li jġib il-firda u mhux ifejjaq. Lanqas m’għandi l-ħsieb innitten it-triq li fiha ngħix billi nfendi kliem li jkeskes lill-ġirien kontra xulxin,

inkella li joskura lil dik talkantuniera għax il-kulur tagħha mhuwiex bħal tiegħi. Le! Jiena rrid li minn ħalqi toħroġ il-fwieħa talinkoraġġiment. Tat-tħeġġiġ. Ta’ kelma tajba li biha, dak li jkun, tgħidx kemm ifiq! U mhux għax żbalja se nxerrdu mal-erbat irjieħ ta’ Malta jew mad-dinja lanqas! Il-fwieħa ta’ kliemi jagħmilni nies. Jagħmilli wiċċ biex nersaq quddiem kulħadd. Mhux għax perfett jew perfetta, imma għax f ’diskorsi jinkixef beraħ dak li hemm f ’qalbi! Ħa jkun diskorsi bħal ta’ dak irraġel: il-paċi miegħek! Ħabib jew għadu tiegħi: il-paċi miegħek! Tal-kulur tiegħi jew le: il-paċi miegħek! Oħxon jew irqiq: il-paċi miegħek! Għaref jew ma tafx la tikteb u lanqas taqra: il-paċi miegħek! Għax fil-kelma paċi hemm miġbura l-fwieħa kollha: l-imħabba vera li taf biss tħobb għax tafħer, tilqa’, takkumpanja, tikkoreġi bilħlewwa u bis-sabar! Issa urini kemm int eleganti. Għidli frażi li tfejjaqni! Frażi mfewħa!

Qawwa militari


22 24|04|2016

kullhadd.com

MILL-ISTORJA

NAPULJUN L-ISWED

Meta mexxa l-ilsiera f ’ribelljoni laqqmuh ‘Spartacus l-Iswed’, ħaddieħor sejjaħlu ‘Napuljun’ għall-kampanji militari li mexxa bi strateġija, imma llum kulħadd jafu bħala l-eroj revoluzzjonarju Toussaint Louverture – ilbniedem li temm l-iskjavitù minn fuq il-gżira ta’ Haiti u wassalha sal-indipendenza. Francois Dominique Toussaint Breda, li wara bidel ismu għal Tousaint Louverture, twieled ilsir minn ġenituri lsiera fl-1743 fuq il-pjantaġġun tal-kannamieli (produzzjoni taz-zokkor) talKonti Breda, fuq il-gżira ta’ San Domingue fil-Baħar Karibew, li eventwalment saret Haiti. Toussaint kien tifel żvelt u tgħallem jikteb u jaqra sew bi lsien is-sidien Franċiżi, flimkien ma’ ftit Latin u Creole ( l-ilsien indiġenu). L-amministratur tal-pjantaġġun Bayon de Libertad ma kienx jemmen li lsir għandu jitħalla fl-injoranza, għaldaqstant kien jagħti aċċess bla limitu lit-tfajjel Toussaint għal kotba millibrerija enormi li kien hemm fid-dar tal-familja Breda. Kien iħobbu qisu ibnu u biż-żmien beda jafdalu f ’idejh xogħol ta’ responsabbiltà ogħla u b’inqas tbatija. Meta Toussaint għalaq 33 sena, Bayon de Libertad

mdemmija li tajret ras l-aristokrazija (litteralment!). Meta movimenti talLiberazzjoni mmexxija minn Maximilian Robespierre ħadu t-tmexxija f ’idejhom fasslu liġijiet ta’ drittijiet tal-bniedem u magħhom inkludew it-tneħħija tal-iskjavitù. Din il-liġi urtat bil-kbir lis-sidien tal-kannamieli Kitba ta’ fuq il-gżira ta’ San Domingue li pprotestaw bil-qawwa kollha, sfidaw lill-gvern revoluzzjonarju Franċiż u baqgħu jżommu l-ilsiera tagħhom, sakemm Franza kellha ċċedi għallħelsu mill-iskjavitù biex seta’ protesti tal-kolonjalisti. jiżżewweġ u jagħmel familja. Toussaint iżżewweġ lil Suzanne Ittraduti (aktarx kuġintu) u kellhom żewġ L-ilsiera ta’ San Domingue subien, Isaac u Saint Jean. ħassewhom ittraduti, il-qiegħa bdiet tisħon u fil-lejl tatIl-Kodiċi Iswed 22 ta’ Awwissu 1791 qamu Mhux kulħadd kien fortunat kontra l-bojod, taw in-nar lillbħal Toussaint. Il-Kodiċi Iswed pjantaġġuni u daħlu għas-sidien jew Code Noir kien digriet li fid-djar lussużi tagħhom u għadda r-Re Luwiġi XIV fl- qatluhom; din l-istraġi għadha 1685 meta Franza issodat bħala mfakkra sal-lum bħala ‘Il-Lejl imperu kolonjali fil-Karibew tan-Nar’. Il-ġlied ma waqafx u u Louisiana fil-Mississippi. kapijiet tar-ribelli lsiera talbu lil Kien jikkonsisti f ’regoli dwar Toussaint Louverture jingħaqad iż-żamma tal-ilsiera li jaħdmu magħhom avolja hu kien raġel fuq il-pjantaġġuni tas-sidien ħieles. Toussaint aċċetta imma Franċiżi. Ta’ mportanza qabel xejn ħarrab il-familja primarja fosthom kienet tiegħu lejn Santo Domingo, inil-konverżjoni għall-fidi naħa Spanjola tal-gżira, u għen Kattolika Rumana tal-iskjavi u, lill-amministratur ħabib tiegħu għaldaqstant, il-Knisja kienet Bayon de Libertad u martu tagħlaq għajnejha għas-swat jaħarbu lejn l-Amerika ta’ Fuq. Toussaint Louverture qata’ u torturi meqjusin inevitabbli għall-konverżjoni ta’ lsiera figura tajba fit-tmexxija tant li Afrikani meta hi ddikjarathom li wieħed mill-kapijiet tar-ribelli, fil-fatt għandhom ruħ u jeħtieġu George Biassou, riedu maġenbu s-salvazzjoni. Is-sidien kolonjali fin-negozjati u strateġiji militari kienu jimxu kelma b’kelma mal- fil-ġlieda tagħhom. Ir-ribelljoni Code Noir; għalkemm ħafna kkalmat ftit u l-Franċiżi kienu jmorru lil hinn u jittrattaw maqbudin priġunieri nħelsu. l-ilsiera tagħhom agħar minn Madankollu, Franza kompliet twebbes rasha dwar it-tneħħija bhejjem. L-inġustizzji u l-ġuħ qajmu tal-iskjavitù u r-ribelli ssieħbu rewwixti kbar fi Franza li fl- mal-awtoritajiet Spanjoli fuq 1789 splodew f ’revoluzzjoni il-gżira li kienu fi gwerra ma’

MARY

CHETCUTI

Franza. Il-Brittaniċi kolonjalisti u skjavisti fuq il-gżira ġara, ilĠamajka, iddefsu biex jagħtu daqqa’ t’id lill-ilsiera, bl-iskop moħbi li San Domingue taqa’ f ’idejhom.

MILL-ISTORJA

kumplament ta’ ħajtu b’poter assolut; madankollu baqa’ lura milli jiddikkjara San Domingue indipendenti. Arrestat u ddeportat

Ħelsien u emanċipazzjoni Ir-risposta ta’ Bonaparte għal din il-mossa kienet li bagħat lill-ilsiera spedizzjoni ta’ 20,000 suldat Franza ma kellhiex għażla – fuq San Domingue taħt iljew tagħti l-ħelsien lill-ilsiera kmand tal-Ġeneral Charles jew titlef din il-gżira bil- Leclerc u nqagħlet gwerra produzzjoni għanja u fertili tal- bejn l-armata ta’ Toussaint u għelieqi tagħha. Finalment, fl- s-suldati ta’ Napuljun. Imma 1794 il-Konvenzjoni Nazzjonali l-battalji fl-Ewropa kienu qed Franċiża rratifikat il-wegħda joħdulu ħafna enerġija u riżorsi tagħha meta tat ħelsien u lil Napuljun u l-inkwiet filemanċipazzjoni lill-ilsiera Karibew ried jaqtagħlu rasu. suwed kollha fi ħdan l-imperu Bagħat emissarju minn Franza tagħha. L-eżitu ta’ dan kien bi proposta ta’ laqgħa għal eżatt kif xtaqitu Franza għax ftehim ta’ paċi u Toussaint Toussaint u r-ribelli dawru Louverture aċċetta; – kienet l-alleanza tagħhom favuriha u nasba minsuġa minn Napuljun flimkien iġġieldu biex keċċew innifsu biex iġib fi tmiemha lill-Brittanika minn fuq San l-influwenza ta’ Toussaint fuq Domingue u wara ħatfu il-popolazzjoni Afrikana ta’ San f ’idejhom in-naħa kkontrollata Domingue. Hekk kif Toussaint wasal għal-laqgħa ġie arrestat u mill-Ispanjoli. San Domingue baqgħet ddeportat lejn Franza. Ittieħed kolonja Franċiża, b’dankollu fil-Kastell Fortizza ta’ Joux Toussaint Louverture ħa qalb il-muntanji Jura. Inżamm t-tmexxija f ’idejh daqslikieku maqful f ’ċella taħt l-art, kiesħa kienet stat ħieles. Fl-1801, u mudlama, sakemm miet bilNapuljun Bonaparte ppropona ġuħ u marid fis-7 ta’ April 1803. Qabel ittieħed minn San kostituzzjoni apposta għallkolonji tiegħu. Is-sidien tal- Domingue, hu u jittella’ fuq pjantaġġuni ta’ San Domingue il-frejgata Creole, jingħad li ħadu din l-aħbar tajjeb u Toussaint Louverture għajjat bdew ibassru li aktarx jerġa’ bis-saħħa kollha biex jisimgħu jiddaħħal l-iskjavitù. Toussaint kulħadd u qal: “Billi twaqqgħu antiċipa lil Napuljun u fassal lili tkunu qed taqtgħu biss izkostituzzjoni kif deherlu hu. zokk tal-libertà, imma dan jerġa’ Fiha reġa’ niżżel bi prominenza jinbet għax l-għeruq huma l-abolizzjoni tal-iskjavitù ħafna u fondi.” Wara t-tneħħija fejn tenna: “Ma tistax teżisti ta’ Toussaint Louverture, skjavitù fuq San Domingue u wieħed mill-ġenerali tiegħu, għalhekk is-serviliżmu huwa Jean Jacques Dessalines, mexxa darba għal dejjem mitmum. r-rewwixta li ġabet fix-xejn Il-bniedem jitwieled, jgħix u il-preżenza Franċiża u fl-1 jmut ħieles u ċittadin Franċiż.” ta’ Jannar 1804 iddikjara San Barra minn hekk, ħatar lilu Domingue indipendenti blnnifsu gvernatur ġenerali għall- isem indiġenu tagħha ta’ Haiti.


PERSONALITÀ

kullhadd.com

24|04|2016 23

IFFISSAT FUQ IL-KANTANT LEĠĠENDARJU AL JOLSON RAMONA

PORTELLI TINTERVISTA LIL VINCENT WILLIAMS

Sit elettroniku: www.ramonaportelli.com Email: ramonaportelli@hotmail.com

Dan l-aħħar avviċinani ammiratur kbir tal-kantant leġġendarju Al Jolson, tant li huwa msiebaħ fis-soċjetà tiegħu u ilu b’din il-passjoni mindu kien tifel ċkejken. Al Jolson huwa magħruf li kellu vuċi unika u l-interpretazzjoni li kien jagħti lill-kanzunetti tiegħu kien stil uniku. Anke l-mod ta’ kif kien ikanta fuq il-palk kien uniku. Ħsibt li intervista ma’ Vincent Williams tkun adattata ferm sabiex titqajjem kuxjenza dwar dan l-artist li forsi ż-żgħażagħ ftit jew xejn semgħu bih, għalkemm meta jien staqsejt lill-ġenituri tiegħi kienu jafu fuq min se nitkellem għax, ovvjament, huwa artist ta’ żmienhom. Al Jolson kien l-aqwa ministrell ta’ kull żmien u l-aqwa kantant ta’ fuq il-palk. Kien l-ewwel kantant/attur fl-ewwel film talkies li kien jismu The Jazz Singer. Fost it-titli li hu għadu magħruf bihom hemm The World’s Greatest Entertainer, The Mammy Singer u The Greatest Minstrel of Them All. Dwar il-karriera tiegħu nħadmu żewġ films mużikali li kienu The Jolson Story u Jolson Sings Again li jagħmluh uniku għal dan il-fatt. Wara li reġa’ kiseb popolarità fl-1947 kemm fl-Amerika kif ukoll madwar id-dinja mużikali. Għalkemm kellu 60 sena, kien aktar popolari mill-kantanti żgħażagħ ta’ żmienu bħal Frank Sinatra, Bing Crosby, Perry Como u oħrajn. Baqa’ filquċċata tal-popolarità sakemm miet fl-1950. F’Malta s-Soċjetà Internazzjonali Al Jolson hi l-unika fanclub li jirrappreżenta kantant li ilu mejjet ’il fuq minn sittin sena. Barra minn hekk hawn diversi kantanti, anke eqreb fis-snin, li m’għandhomx fanclub. Vincent għandu sebgħa u sittin sena, joqgħod Raħal Ġdid, però twieled il-Belt Valletta, u miżżewweġ b’żewġt itfal. Illum il-ġurnata huwa penzjonant u l-passatempi tiegħu huma li jara films tas-snin erbgħin u ħamsin, kanzunetti antiki, UFOs, dokumentarji ta’ kull xorta u, sintendi, is-Soċjetà Internazzjonali Al Jolson. L-ewwel Malti li daħal membru fl-istess soċjetà Ta’ min jgħid li Vincent ilu

membru fl-International Al Jolson Society mill-1981. Filfatt, kien l-ewwel Malti minn Malta li daħal membru fl-istess soċjetà. L-għan tal-International Al Jolson Society hu biex tfakkar il-karriera mużikali talkantant leġġendarju Al Jolson li kien l-ewwel superstar tal-mużika moderna. L-istess soċjetà tirrappreżenta ammiraturi talkantant ministrell Al Jolson f ’diversi pajjiżi madwar iddinja. Il-kariga ta’ rappreżentant teħodlu ħafna ħin, speċjalment meta jkun se jorganizza xi attività, anke jekk il-membri fissoċjetà ma jkunux ħafna. “Iddoveri tiegħi huma li nara li dak li jkollu bżonn kull membru kemm f ’Malta, kif ukoll f ’dawk il-pajjiżi li jien nirrappreżenta u nagħtihom kull għajnuna,” beda jinfurmani Vincent. Minn informazzjoni li ksibt mingħandu sirt naf li l-miżata biex wieħed ikun membru tas-Soċjetà Internazzjonali Al Jolson hi ta’ $25 Amerikan li bħalissa jammontaw għal €23. “Kull min ikun membru kull sitt xhur jirċievi magażin illustrat ta’ madwar 70 paġna mimli b’artikli u ritratti dwar Al Jolson, The Jolson Journal, kif ukoll newsletter bl-isem The Jolson Journalette Ta’ min jgħid li l-mużika ta’ Al Jolson għadha tinstema sal-lum

fuq diversi stazzjonijiet lokali għax diversi kumpaniji tad-diski għadhom joħorġu l-kanzunetti tiegħu fuq CDs. Fil-fatt, Vincent ta’ kull sena jieħu l-inkarigu jibgħat birthday card lil kull membru lokali u f ’dik ilġurnata jiddedikalu kanzunetta ta’ Al Jolson fuq stazzjon tar-radju partikolari. Fi kliem ieħor, kull sena l-kanzunetti ta’ Al Jolson fuq dan l-istazzjon jinstemgħu għoxrin darba. Lura fiż-żmien, Vincent ilu minn mindu kellu madwar seba’ snin li beda jiffissa fuq Al Jolson. Dak li affaxxinah kien, fuq kollox, il-vuċi baritona u bellusija li kellu u li ftit ferm issib bħalha fil-mużika moderna. “Il-mod ta’ kif kien jinterpreta l-kanzunetti u anke l-mod ta’ kif kien ikantahom fuq ilpalk bil-mossi li kien jagħmel. Bħal meta kien jinżel fuq sieq waħda, kien jiftaħ beraħ idejh, kif kien jiżfen. Il-mod ta’ kif kien jinżebagħ bħala ministrell u anke għall-energija li kellu fuq il-palk li ħafna kienu jfissruha bħala elettrika. Minn informazzjoni li ksibt mingħand Vincent, sirt naf li bħala dilettanti u membri Maltin ta’ Al Jolson f ’Malta hawn biss wieħed u għoxrin. Filfatt, ikkonfermali li kien hemm żmien li n-numru kien akbar, però għal xi raġuni jew oħra hemm min ma jibqax membru. Mill-kuntatti li Vincent kellu ma’ diversi anzjani biex jidħlu membri, probabbli li n-numru jitla’ anke għal 60. “Wieħed irid jiftakar li Al Jolson ilu mejjet 65 sena u dawk li jiftakruh fl-aħħar tal-karriera tiegħu wara li ħarġu l-films The Jazz Singer u Jolson Sings Again. Illum kollha għandhom minn tal-anqas madwar 75 sena. Wara t-Tieni Gwerra Dinjija nħolqot il-Jolsonmania madwar id-dinja, inkluż f ’Malta wkoll. Ħafna bħali saru ammiraturi tiegħu wara li l-kumpanija tal-films Columbia Pictures reġgħet ħarġet il-film The Jolson Story fl-1953. Sintendi, f ’Malta ġie muri ftit snin wara u kien dak iż-żmien li jien rajt

dan il-film u sirt ammirattur kbir ta’ Al Jolson.” Jorganizza wirja kull sena Fuq inizjattiva personali, Vincent qed iżomm ħaj lil Al Jolson fl-ispirtu u bil-mużika tiegħu billi minn żmien għal żmien jikteb artikli dwar ilkarriera tiegħu; jikteb ukoll artikli dwar l-ewwel film mitkellem The Jazz Singer u wkoll billi kull sena jtella’ wirja dwar l-ewwel film talkies u permezz tal-kanzunetti li jindaqqu f ’jum it-twelid tal-membri fuq stazzjon partikolari. Kull sena jagħmel ukoll diversi programmi dwar il-karriera tiegħu, l-aktar f ’Mejju meta jiġi mfakkar jum twelidu, kif ukoll f ’Ottubru meta miet. “Fost l-attivitajiet li norganizza, s-Soċjetà tieħu sehem f ’Jum it-Tifkira f ’Novembru fiċċerimonja ta’ tqiegħed tal-fjuri fuq il-monument tal-Gwerra l-Furjana. Il-membri jimxu wara banner bl-isem ta’ The International Al Jolson Society u ħafna Maltin u Ingliżi li joqogħdu f ’Malta jew li jkunu hawn bħala turisti. tismagħhom jikkumentaw billi jlissnu isem Al Jolson waqt li aħna nkunu qed nimmarċjaw,” stqarr Vincent. Is-sena d-dieħla t-talkies jagħlaq 90 sena minn meta nhar is-6 ta’ Ottubru 1927 l-ewwel film mitkellem maħdum millWarner Brothers Vitaphone Corporation ġie muri filWarner Theatre ta’ New York fl-Istati Uniti tal-Amerika. Din is-sena Vincent qed jittama li għal madwar xi 15-il ġurnata jerġa’ jtella’ wirja dwar l-ewwel film talkies fil-kumpless taċċinema li jinsab il-Fgura. “Din il-wirja jkun fiha diversi ritratti dwar l-ewwel film talkies, kif ukoll tagħrif dwar il-film filqosor. Il-wirja ili norganizzaha madwar sitt snin,” sostna

Vincent. Ma jonqosx li Vincent għandu kollezzjoni sħiħa varjata ta’ oġġetti relatati li jfakkruh f ’Al Jolson. Huwa kkonfermali li d-dar għandu diversi long plays, CDs, cassette tapes, videos u DVDs talfilms li ħadem, kif ukoll ta’ dokumentarji dwar il-karriera tiegħu. Għandu wkoll diversi kotba li ħargu dwar Al Jolson l-aktar fl-Amerika, u anke diversi ritratti tiegħu u tal-films li ħadem, diversi flokkijiet u t-shirts bl-arma tas-Soċjetà, biros u badges u anke sett ta’ DVDs li l-kumpanija tal-films Warner Brothers ħarġet fl-2007 biex tiċċelebra t-80 sena tal-ewwel film talkies. Lejn l-aħħar tal-intervista stedintu jgħaddi messaġġ lil dawk iż-żgħażagħ bħali li qatt ma smajna b’Al Jolson u li t-tagħrif dwaru huwa millinqas. “Liż-żgħażagħ li qatt ma semgħu b’Al Jolson l-ewwel li ngħidilhom hu li dan kien ilkantant li ħadem l-ewwel film talkies. Fis-Soċjetà għandna żewġ membri mill-Ġermanja li l-età tagħhom hi ta’ madwar 27 sena. Dawn saru ammiraturi ta’ Al Jolson wara li raw l-ewwel film talkies The Jazz Singer waqt kors f ’università Ġermaniża. Daħlu membri u issa qed jaħdmu fuq dokumentarju dwar Al Jolson. Wieħed minn dawn iż-żgħażagh jismu Jens Reinke u ġie Malta sentejn ilu.” Fl-aħħar nett, Vincent stieden lill-qarrejja anzjani talKullĦadd biex jidħlu membri fl-International Al Jolson Society u jerġgħu jiskopru lil Al Jolson, li ċert li jfakkarhom fiż-żgħożija tagħhom permezz tal-kanzunetti tiegħu. Lillġenerazzjoni żagħżugħa, Vincent qed jistedinhom biex jiskopru l-mużika ta’ dan l-ewwel superstar tal-mużika moderna li bidel mill-qiegħ nett l-industrija tal-films permezz tal-ewwel film talkies.


24 24|04|2016

kullhadd.ċom

KUNĊERT MILL-BANDA TAL-PARTIT LABURISTA

Bħala parti mill-attivitajiet b’rabta ma’ Jum il-Ħaddiem organizzati mill-Partit Laburista, il-Banda tal-Partit Laburista ġiet mistiedna biex ittella’ programm vokali u mużikali fi Pjazza Teatru Rjal, il-Belt Valletta, nhar il-Ġimgħa 29 ta’ April. Dan il-programm se joffri spettaklu ta’ dawl u mużika mill-aqwa musicals. Fost il-mużika li se nisimgħu hemm siltiet mill-musical Joseph And The Technicolor Dreamcoat, soundtrack highlights minn The Phantom of The Opera, selezzjoni mill-musical Les Miserables, siltiet mill-musical Sound of Music, selezzjoni mill-musical popolari ta’ Walt Disney Mary Poppins, Don’t Cry for me Argentina (minn Evita), u Memories from Cats b’arranġamenti mużikali tal-Mro Anthony Chircop. Il-banda se ddoqq ukoll is-silta oriġinali Highlights from Rock Opera Ġensna b’arranġament mużikali tal-Mro Anthony Borg, kif ukoll is-silta Bandiera tal-Maltin, kompozizzjoni ta’ Dominic Galea b’arranġament mużikali ta’ Andrew Calleja. Mal-Banda, li se tkun taħt id-direzzjoni tal-Mro David Agius u assistit mill-Mro Nicholas Vella, se jingħaqdu wkoll Aldo Busuttil, Olivia Lewis, Riona Degiorgio, Myron Hose Aguis, Rosabelle Pavia, Mark Tonna, il-vjolinista Mario Ciantar u Paul Curmi Dance Company. Dan il-kunċert se jkun taħt il-patroċinju tal-Prim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista Dr Joseph Muscat u s-Sinjura tiegħu. Biljetti jinkisbu miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista. Kulħadd huwa mistieden li jattendi.

DUN KIXOTT MILL-MANĊA PPREŻENAT LILL-PM

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ġie ppreżentat kopja ta’ Dun Kixott mill-Manċa, traduzzjoni f ’forma ta’ poeżija li Pawlu Montebello (1905-2006) kien qaleb għall-Malti bejn is-snin sittin u s-snin tmenin tas-seklu l-ieħor. Il-ktieb huwa illustrat bl-inċiżjonijiet li Gustav Dorè kien għamel fl-1860 għal edizzjoni Franċiża tar-rumanz ta’ Miguel Cervantes (15471616). Il-preżentazzjoni saret minn Maria Cassar, l-armla tal-ġurnalista Anton Cassar li sabet il-manuskritt oriġinali ta’ Montebello fil-kollezzjonijiet privati ta’ żewġha. Is-Sinjura Cassar kienet akkumpanjata minn uliedha Anna Maria u Joseph. Il-Prim Ministru rringrazzja lill-familja Cassar talli salvaw dan il-kapolavur letterarju. Dr Muscat feraħ lid-dar talpubblikazzjoni SKS (Sensiela Kotba Soċjalisti) li qed tippubblika dan il-volum f ’għeluq l-400 sena mill-mewt ta’ Cervantes. Il-ktieb se jkun imniedi fit-22 ta’ April fil-Kavallier ta’ San Ġakbu fis-6.30pm, f ’lejla organizzata mill-Ambaxxata Spanjola f ’Malta, fejn Dr Adrian Grima se jaqra siltiet millktieb. Dakinhar se tinfetaħ esibizzjoni dwar Don Quixote u jintwera l-film Don Quixote, Knight Errant (2002) ta’ Manuel Gutiérrez Aragón. Miguel Cervantes miet 400 sena ilu fit-22 April 1616 u jinsab midfun f ’kunvent f ’Madrid.

NIBNU L-MEXXEJJA TA’ GĦADA L-aħħar sessjoni tal-Mini European Assembly, simulazzjoni edukattiva talParlament Ewropew fi Brussell organizzata min-National Student Travel Foundation (NSTF), imliet il-bini talParlament b’eċitament għax l-istudenti li pparteċipaw ħadu posthom mat-tim biex jiddiskutu s-suġġett ta’ dakinhar – Ngħixu f ’Ħajja Diġitali: Kif nipproteġu d-drittijiet elettroniċi tagħna? – u kienet sessjoni oħra mimlija u ta’ suċċess. Is-Segretarju Ġenerali talNSTF, is-Sur Francis Stivala, saħaq dwar l-importanza tal-ħajja diġitali għall-futur tal-Ewropa u l-libertà taddemokrazija fl-Ewropa. Is-sessjoni kienet immexxija mid-Deputat Kelliem talKamra tar-Rappreżentanti ta’ Malta, l-Onorevoli Ċensu Galea, u d-diskors ewlieni sar minn Dr Antonio Ghio, President tal-Assoċjazzjoni tal-IT u l-Liġi f ’Malta, u Dr Steve Purser, Kap tal-Core Operations, European Union Agency for Network and Information Security (ENISA). Fost il-mistiedna li attendew għall-aħħar sessjoni kien hemm is-Segretarju Parlamentari għar-Riċerka, Innovazzjoni,

Żgħażagħ u Sport, Chris Agius; l-eks-Kummissarju tal-Unjoni Ewropea għas-Saħħa, Tonio Borg; il-Membru Parlamentari Dr Roberta Metsola, u rappreżentanti minn ambaxxati differenti. Rapport dwar is-suġġett ta’ dakinhar kien immexxi minn tim mill-Kulleġġ ta’ St. Aloysius Sixth Form li rrappreżentaw lil Malta u r-riżoluzzjoni kienet komposta mit-tim minn G.F. Abela Junior College rappreżentanti ta’ Ċipru. Matul is-sena l-istudenti ddiskutew suġġetti ġodda relatati ma’ affarijiet Ewropej kemm f ’laqgħat tal-kumitat

u sessjonijiet plenarji fejn ittimijiet kienu evalwati minn bord ta’ ġurija. It-tim mill-Università ta’ Malta magħmul minn Jacqueline Grech Licari, Maria Ellul, Nathan Grech, Gabriel Mamo Drury, Rebekah Attard Trevisan u Jessica Napier, rappreżentant tar-Repubblika Ċeka, kienu mħabbra bħala r-rebbieħa talMini European Assembly. Ittimijiet mill-Università ta’ Malta li jirrappreżentaw l-Ungerija (Christian Aquilina, Laura Aquilina, Colin Deguara, Illenia Agius, Luisa Briffa, Emma Xuereb u Nico Fauser) u l-Italja (Rebecca Zammit, Becky

MADWARNA

Hayes, Sean Portelli, Andrew Padovani, Rebecca Farrugia u Michelle Baldacchino) ġew it-tieni u t-tielet post rispettivament. It-timijiet ġew mogħtija Prize Tour minn NSTF għall-Istituzzjonijiet Ewropej prinċipali. Timothy Grech (G.F. Abela Junior College), Matthew Attard (De la Salle College), Chiara Vassallo (Università ta’ Malta), Jake Camilleri (Università ta’ Malta), Matt Micallef St. John (Università ta’ Malta), Therese Lia (Università ta’ Malta), Michela Galea (St. Aloysius College) u Erica Camilleri (Università ta’ Malta)

kienu nominati Ambaxxaturi tal-NSTF Mini European Assembly u se jkunu l-ewwel li jiġu mogħtija l-opportunità biex jipparteċipaw għal xi ħaġa simili barra minn Malta. Jacob Callus (St Aloysius College) ġie mogħti l-Premju għall-Aħjar Sforz millMinisteru tal-Edukazzjoni u x-Xogħol, filwaqt li Manuel Zarb (Università ta’ Malta) rebaħ il-Premju għall-aqwa Potenzjal fid-Dibattitu talPresident. Il-Premju għall-Oriġinalità u l-Espressjoni ta’ diskorsi Viva-voce tal-Kelliem f ’din l-edizzjoni kien mogħti lil Illenia Agius (Università ta’ Malta). Il-Mini European Assembly, issa fis-27 edizzjoni tagħha, kien l-ewwel grupp ta’ sessjonijiet li se jsiru fil-bini tal-Parlament ilĠdid u l-uniku grupp li se jkollu sessjonijiet li jkunu saru fit-tliet binjiet tal-Parlament mhux filParlament Malti nnifsu. Imwaqqfa fl-1977, l-NSTF hija organizzazzjoni bla ħlas magħrufa għall-organizzazzjoni ta’ numru ta’ programmi edukattivi informali għal studenti Maltin, liema programmi jinkludu esperjenzi kulturali u soċjali kif ukoll parteċipazzjoni f ’attivitajiet internazzjonali.


MADWARNA

kullhadd.com

24|04|2016 25

IPPUBBLIKATI N-NOVELLI KOLLHA TA’ BIANCARDI

Biex tiċċelebra Jum ilĦaddiem 2016, is-Sensiela Kotba Soċjalisti (SKS) qed tippubblika ġabra esklussiva bin-novelli kollha li kiteb ilġurnalist u kommedjografu Nikol Biancardi (1904-1969)

fuq medda ta’ erbgħin sena bit-titlu ġenerali Il-Ħalliel talMejtin. Biancardi kien fost l-ewlenin xellugin li ppropona li f ’Malta jibda jkun iċċelebrat Jum il-Ħaddiem fl-1 ta’ Mejju,

kif kien isir fl-Ewropa emanċipata. Il-ħsieb ta’ Biancardi kien sar realtà u, fl1926, Jum il-Ħaddiem f ’Malta kien imfakkar kif jixraq flIsla, li dejjem kienet fortizza Laburista. In-novelli ta’ Biancardi, annotati kritikament fejn tidħol l-estetika tagħhom, inġabru minn Donna-Lynn Calleja, li għadha kif iggradwat b’Baċċellerat fil-Malti millUniversità ta’ Malta. Biancardi kien konness ma’ diversi ġurnali tal-epoka, fosthom Il-Ħmar/a, Dottor Xechech u akar tard, Il-Berka, fejn, flimkien mal-poeta Karmenu Vassallo, kien jieħu ħsieb il-kontribuzzjonijiet letterarji. Bħala bniedem assoċjat mat-teatru, Biancardi kien ħoloq il-Konkors Bajda u Ħamra (1945), bil-għan li jgħin biex il-palk Malti jevolvi u jibda jinqata’ minn skemi sorpassati. Il-Ħalliel tal-Mejtin se jinbiegħ €10 mill-posta (stand) tal-SKS fil-Belt Valletta waqt l-attività tal-Partit Laburista, u millħwienet tal-kotba.

L-ILMA, L-AKKWADOTT U L-ARKATA TA’ FLEUR-DELYS

Il-Ħamis 28 ta’ April: inawgurazzjoni uffiċjali tal-Arkata ta’ Wignacourt magħrufa bħala l-Bieb ta’ Fleur-De-Lys, fis-7.00pm Il-Ġimgħa 29 ta’ April: programm għall-istudenti tal-iskejjel Primarji u Sekondarji, fl-10.00am Is-Sibt 30 ta’ April: teatru, mużika u arti għal kull udjenza, 7.30pm Expoline Malta, NGO li taħdem fuq avvenimenti kulturali u artistiċi flimkien mal-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara jippreżentaw l-avveniment ‘L-Ilma, l-Akkwadott u l-Arkata ta’ Fleur-De-Lys’; proġett soċjali, edukattiv u kulturali li jdur mat-tema tal-ilma bħala riżors skars u vitali u li hu mmirat għall-pubbliku inġenerali, speċjalment għat-tfal u għaż-żgħażagħ. L-avveniment ‘L-Ilma, l-Akkwadott u l-Arkata ta’ Fleur-De-Lys’ se jsir nhar il-Ħamis 28, il-Ġimgħa 29 u s-Sibt 30 ta’ April madwar iż-żona biswit l-akkwadott fejn l-Arkata ta’ Wignacourt għadha kif reġgħet ġiet mibnija, kif ukoll fil-bandli ta’ Fleur-De-Lys stess. Il-Ħamis 28 ta’ April hija l-inawgurazzjoni uffiċjali tal-Arkata ta’ Wignacourt, filwaqt li l-Ġimgha 29 ta’ April se tkun iddedikata lill-istudenti tal-iskejjel Primarji u Sekondarji li se jipparteċipaw f ’workshops ma’ storiċi, artisti, atturi u mużiċisti u rappreżentanti talkampanja Catch the Drop. Studenti mill-Kulleġġ ta’ Santa Tereża u mill-iskola ta’ Santa Monika tal-Gżira kif ukoll klijenti taċ-Ċentru ta’ Matul il-Jum ta’ Fleur-De-Lys se jipparteċipaw f ’esibizzjoni ta’ arti u krafts filwaqt li jieħdu sehem f ’reċti u jkantaw kanzunetti relatati mal-istorja u l-konservazzjoni tal-ilma u l-arkata ta’ FleurDe-Lys. Is-serata tas-Sibt 30 ta’ April tinkludi mużika u żfin kif ukoll produzzjonijiet teatrali relatati mat-tema ċentrali tal-ilma u talakkwadott. L-artisti rinomati Matthew Cassar, Joe Mark Micallef u Mark Schembri, flimkien mal-istudenti tagħhom mill-Iskola tal-Arti u mill-iskola ta’ Palazzo De La Salle, ipinġu l-arkata u l-akkwadott fuq is-sit stess. Ma jonqsux ukoll taħditiet mill-istoriċi Antoine Attard u Max Farrugia dwar il-Kavallieri, l-akkwadott, ittrasport tal-ilma u l-Arkata ta’ Wignacourt. Il-Ħamis 28 u s-Sibt 30 ta’ April, il-grupp teatrali VersilĦoss jippreżenta Meta l-ilma jinżel jgħanni, kummiedja storika mill-pinna ta’ Ġorġ Peresso, direzzjoni ta’ Joseph Galea u produzzjoni ta’ Gabriella Parsons (Expoline Malta). Jieħdu sehem Matthew Balzan, Aaron Fenech, Chris Degiorgio, Lisa Farrugia, Gabriella Parsons, u Donald Paul Parsons, b’mużika tal-Mro David Joseph Sammut. Is-Sibt, Ryan Galea, Maria Farrugia u Lorraine Dimech Genuis jippreżentaw ir-rakkont poetiku Hekk twieled l-Akkwadott filwaqt iffirmat mill-Gvern ta’ Malta li Żugraga Dance Group u r-rock band Accessto janimaw is-serata fl-2008 ippermetta ħames stu- biż-żfin u l-mużika tagħhom. denti tal-PhD u tliet studenti tal-Masters mill-UoM biex iwettqu r-riċerka tagħhom filwaqt li kienu residenti fit-laboratorji CERN. Dan għenhom jiksbu aċċess bla preċedent għal tagħmir f ’ambjent internazzjonali. 28 student ieħor millUOM ukoll attendew il-programm prestiġġjuż Programm Student CERN Sajf, grazzi għal dawn il-kuntratti. Il-lecture huwa maħsub apposta għall-pubbliku inġenerali u l-ebda għarfien minn qabel fix-xjenza mhuwa meħtieġ biex wieħed jattendi. L-avveniment, li huwa bla ħlas, se jdum siegħa u se jkun segwit minn bibita. Waqt il-Fiera tal-Karrieri servizz bankarju permezz tatIl-lecture se jsir fl-awditorju tal- fil-Giovanni Curmi Higher telefown. Waqt il-programm fakultà l-ġdida tal-bini tal-ICT Secondary School, li ssir kull ta’ taħriġ, li jdum għaddej tliet fil-UoM, nhar it-Tnejn 25 ta’ sena, HSBC UK Contact xhur, il-kandidati jingħataw ilApril fis-6.15 ta’ filgħaxija. Centre Malta (HBEU) – paga sħiħa. Lecture ieħor bla ħlas, iżda l-ikbar ċentru ta’ kuntatt L-HBEU People Experience maħsub għall-akkademiċi, xjen- f ’Malta – esibixxa varjetà ta’ and Recruitment Manager tisti, inġiniera u studenti, se jsir rwoli disponibbli. L-istudenti Richard Powell qal: “L-ikbar nhar il-Ħamis 28 ta’ April fil- kellhom l-opportunità jattendu ċentru ta’ kuntatt f ’Malta u 5.00 ta’ filgħaxija, fl-istess awd- għal preżentazzjoni minn l-iskola Giovanni Curmi huma itorju. HBEU dwar għażliet ta’ alleanza naturali – it-tnejn li Għal aktar informazzjoni karrieri differenti miftuħa għall- aħna impenjati li niżviluppaw ibagħat email lil nicholas.sam- impjegati kemm f ’Malta kif persuni li kapaċi jaħdmu b’mod mut@um.edu.mt. Dan l-av- ukoll barra. tajjeb ħafna għas-seklu 21 veniment għandu l-appoġġ Iċ-Ċentru ta’ Kuntatt HBEU, f ’Malta.” tal-FP7 EUCARD (Enhanced li qed jiċċelebra 10 snin ta’ Aktar tagħrif dwar European Coordination for suċċess fl-HSBC f ’Malta, għandu l-opportunitajiet Accelerator Research and De- opportunitajiet disponibbli għal UK Contact Centre jinkiseb velopment) li huwa kofinanzjat kull min jaf jikteb u jaqra tajjeb mis-sit elettroniku www. mill-imsieħba u l-Kummissjoni bl-Ingliż u għandu ħila bażika hsbc.com.mt/careers. CV Ewropea taħt il-Capacities 7th fl-IT. Iċ-Ċentru jipprovdi mingħajr indikazzjoni talFramework Programme, Grant programm ta’ taħriġ tajjeb dwar età jista’ jintbagħat lil malta. Agreement 312453. kif wieħed għandu jipprovdi recruitment@hsbc.com

CERN F’MALTA GĦAL LECTURE DWAR SKOPERTI IMPORTANTI

L-HSBC JATTIRA STUDENTI WAQT IL-FIERA TAL-KARRIERI

Xjentisti veterani ewlenin mill-Organizzazzjoni Ewropea għar-Riċerka Nukleari (CERN) se jagħmlu taħdita pubblika f ’Malta dwar l-iskoperti riċenti tal-Large Hadron Collider (LHC): l-akbar u l-aktar strument xjentifiku ta’ qawwa li qatt inbena mill-bniedem. Għal din l-okkażjoni se jattendi wkoll il-Ministru għall-Affarijiet Barranin George W. Vella. Il-LHC jinsab fuq il-fruntiera Franko-Żvizzera u huwa twil 27 km. Jiswa €7 biljun u ħa 24 sena biex ikun iddisinjat u mibni. L-għan tiegħu huwa li jistudja l-kompożizzjoni tal-materja (matter) u l-forzi li jorbtuha. Magħruf ukoll bħala l-magna Big Bang, l-LHC wasslet għall-iskoperta tal-Higgs Boson li kien mogħti l-Premju Nobel għall-Fiżika fl-2013. Riċentement CERN ħabbar ukoll li l-LHC jistgħu jkunu bdew jaraw xi ħaġa ġdida u mhux mistennija. It-teknoloġija l-iktar famuża li

ġiet ivvintata minn CERN hija l-World Wide Web li ġab rivoluzzjoni fil-mod kif nikkomunikaw u wassal l-umanità fl-era tal-informazzjoni. Teknoloġiji importanti oħra jinkludu l-Positron Emissision Tomography (PET) u tekniki oħra li jieħdu ritratti mediċi. It-taħdita pubblika qed tiġi organizzata bħala parti minn laqgħa internazzjonali ospitata mill-Università ta’ Malta (UoM) u mmexxija minn CERN. 85 xjentist veteran minn ħafna organizzazzjonijiet kbar Ewropej fil-qasam, inkluż PSI, DESY, CEA, CNRS, l-ESS, GFI, INFN, Soleil, STFC u HZB, se jattendu. L-Inġ. Nicholas Sammut, l-Inġ. Pierluigi Mollicone, u Dr Marija Cauchi millFakultà tal-ICT u mill-Fakultà tal-Inġinerija jiffurmaw il-kumitat xjentifiku organizzattiv lokali. Kuntratt ta’ kollaborazzjoni ffirmat mill-UoM fl-2003 u ftehim ta’ koperazzjoni ieħor


26 24|04|2016

kullħadd.com

TEMP GĦAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

20°C

20°C

22°C

14°C

13°C

15°C

08

08

08

Il-Ħamis

Il-Ġimgħa

Is-Sibt

23°C

25°C

24°C

16°C

17°C

16°C

08

07

06

ALMANAKK

RITRATT MILL-ANTIK

L-OGĦLA TEMPERATURA: 21°C L-INQAS TEMPERATURA: 16°C INDIĊI UV: 8 SITWAZZJONI ĠENERALI: Arja dgħajfa ta’ pressjoni għolja testendi mill-Gżejjer Baleariċi sal-Baħar Jonju, filwaqt li firxa ta’ pressjoni baxxa testendi mill-Balkani sa Ġenova

UV

TEMP: Pjuttost imsaħħab bil-possibbiltà ta’ xi ħalba xita ħafifa filgħaxija VIŻIBBILTÀ: Ġeneralment tajba

BAĦAR: qawwi

Ritratt: Bay Retro

RIĦ: Punent Majjistru moderat li jsir moderat għal ftit qawwi Moderat li jsir moderat għal

IMBATT: Baxx mil-Lbiċ li jsir baxx millMajjistral TEMPERATURA TAL-BAĦAR: 18°C

UV

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD Chemimart Pharmacy, 20/21, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta – 2124 6051 Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa, il-Marsa – 2123 5595 Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz, Ħal Qormi – 2144 3221 Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys, Birkirkara – 2148 8613 Pharmaland Dispensers, 5, Tagliaferro Mansions, Triq il-Prinċipessa Margerita, Ta’ Xbiex – 2134 6547 Mensija Pharmacy, 92, Triq il-Mensija, San Ġwann – 2137 3275 Brown’s Pharmacy, Unit, 22, Triq Tigne, Tas-Sliema – 2131 3233 Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar, Ħal Balzan – 2144 5741 Rotunda Pharmacy, 7, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta – 2141 1197 Brown’s Pharmacy, 69, Triq George Borg Olivier, il-Mellieħa – 2152 3554 Fleming Pharmacy, 61, Triq Ħaż-Żabbar, Raħal Ġdid – 2169 6893 Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus, Bormla – 2182 4720 St James Pharmacy, Misraħ San Ġakbu, Ħaż-Żabbar – 2166 6194 Medicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-Gudja – 2167 6294 Qrendi Pharmacy, 6, Triq il-Kbira, il-Qrendi – 2168 3781 Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Franġisk Farrugia, Ħaż-Żebbuġ – 2146 2068 Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta – 2145 5479

Ix-Chalet lura għas-snin erbgħin

DIN IL-ĠIMGĦA MILL-ISTORJA

28.04.2001 Dennis Tito, l-ewwel turist fl-ispazju

Għawdex Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, ir-Rabat – 2155 1841 Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diċembru, in-Nadur – 2156 6431 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-ċentri tas-saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid, u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi - - 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-ċentru tas-saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm, ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

NUMRI REBBIEĦA LOTTU

72 51 46 11 12 55 28 34

SUPER 5

17 10 44 37 27

GRAND LOTTERY

01 00 03 01 09 00 00

30.04.1994 Imut is-sewwieq tal-F1 Roland Ratzenberger waqt ilkwalifiki tas-San Marino Grand Prix


SKEDA

kullhadd.com

103 06.50 Flimkien ma’ Nancy (R) 07.45 Sejjaħtli Helpline (R) 08.30 Paperscan 10.05 Aroma Kitchen (R) 11.25 Cibus 12.30 Aħbarijiet 12.40 Kyrios 12.50 Telebejgħ 13.05 In d House (R) 14.10 Arani Issa (R) 17.30 Aħbarijiet 17.35 Telebejgħ 17.50 L-Argument 19.30 Aħbarijiet 20.10 Ieqaf 20 Minuta 20.35 Andrew & Sue (Episodju 28) 21.35 On d Road 22.15 Il-Patt (Episodju 14) (R) 23.30 Aħbarijiet

151 06.00 Lena 06.25 Memex 07.00 Due Uomini e 1/2 07.40 Heartland 08.20 Viaggi da Record 08.45 Il Nostro Amico Charly 09.30 I Nostri Amici Animali 10.15 Cronache Animali 11.00 Mezzogiorno in Famiglia 13.00 TG2 Giorno 13.30 TG2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che il Calcio 17.00 TG2 L.I.S. 17.10 90 Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 11 20.30 TG2 21.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva

162 06.00 Media Shopping 06.57 Anica Flash 07.00 Extreme Makeover Home Edition 08.45 Media Shopping 09.00 L’isola Dei Famosi 10.15 Click & Chic 10.30 Il Boss Dei Pre18esimi 11.40 Dr. House Medical Division 13.30 Ho Sposato Un Gigante 14.50 Lana, Fashion Blogger 17.35 Inga Lindstrom 19.25 Dr. House Medical Division 21.10 Call The Midwife 23.35 Casa Siffredi XXX

372 06.00 Diners Drive-Ins and Dives 07.00 Chopped 08.00 Amazing Wedding Cakes 09.00 The Pioneer Woman 10.00 Siba’s Table. Fast Feasts 11.00 Barefoot Contessa: Back to Basics 12.00 Chopped 13.00 Diners Drive-Ins and Dives 16.00 Chopped 17.00 Siba’s Table 18.00 American Diner Revival 19.00 Chopped 20.00 Cutthroat Kitchen 21.00 Man v Food 22.00 Chopped 23.00 Cutthroat Kitchen

412 06.00 Teleshopping 09.00 Pawn Stars 17.00 Storage Wars 18.00 Pawn Stars 19.00 Swamp People 20.00 American Restoration 21.00 American Pickers 22.00 Billion Dollar Wreck 23.00 Black Sails

24|04|2016 27

101 06.00 Aħbarijiet 07.30 Qalb in-Nies 08.00 Paq Paq On Test 08.15 Madwarna 08.45 Ħadt l-Aħbar 10.00 New Rooms 10.30 Malta u lil Hinn Minnha 12.00 Aħbarijiet 12.10 Ħadd Għalik 15.00 Ħbieb u Għedewwa 18.00 Aħbarijiet 18.15 Għawdex Illum 18.45 L-Ordni 19.15 Il-Vjaġġatur 20.00 News 20.50 Britian’s Got Talent 21.50 Aħbarijiet 21.55 Paranatural 22.55 Paq Paq On Test 23.15 News 23.30 Smack Down Wwe

152 06.00 Fuori Orario 07.05 Zorro 07.50 A Cavallo Della Tigre 09.35 Attenti a Quei Due 10.30 Community 11.10 TGR 12.00 TG3 12.25 TGR 12.55 Io & George 14.00 TG Regione 14.15 TG3 14.30 In 1/2 h 15.00 TG3 L.I.S. 15.05 Ciclismo – Liegi-Bastogne-Liegi 17.05 Noi Siamo l’Italia 17.15 Profumo di Donna 19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Report 23.30 TG3

300 06.00 Show Me Show Me 06.20 Nuzzle and Scratch: Frock and Roll 06.40 Woolly & Tig 06.45 Gigglebiz 07.00 Show Me Show Me 07.20 Woolly & Tig 07.25 Doctors 09.25 EastEnders 11.25 Only Fools and Horses… 12.55 Bargain Hunt 15.10 Atlantis 16.40 The Paradise 20.10 Father Brown 21.00 Hustle 21.50 Whitechapel 23.25 Silent Witness

400 06.00 How Do They Do It? 06.25 Fat N’ Furious 07.15 Fast N’ Loud 08.10 Wheeler Dealers 09.05 Extreme Car Hoarders 09.55 Dynamo. Magician Impossible 10.50 Troy 11.40 Storage Hunters UK 12.35 Property Wars 13.30 The Liquidator 14.25 Dallas Car Sharks 15.20 Classic Car Rescue 16.15 Extreme Car Hoarders 17.10 Outback Truckers 18.05 World’s Toughest Jobs 19.00 Men Women Wild 20.00 Running Wild With Bear Grylls 21.00 Bear Grylls 22.00 Sherpa

452 06.45 Ben & Holly’s Little Kingdom 07.10 Blaze and the Monster Machines 07.35 PAW Patrol 08.00 Winx Club 08.55 The Fairly OddParents 09.30 Sanjay and Craig 10.00 Alvinnn!!! and the Chipmunks 10.25 Kung Fu Panda 11.20 One Crazy Cruise 12.30 Victorious 12.55 Big Time Rush 13.25 Alvinnn!!! and the Chipmunks 13.50 SpongeBob SquarePants 14.30 The Penguins of Madagascar 15.15 The Fairly OddParents 15.55 iCarly 16.20 Big Time Rush 16.45 Nicky Ricky Dicky & Dawn 17.15 iCarly 17.40 SpongeBob SquarePants 18.10 Teenage Mutant Ninja Turtles 18.35 The Penguins of Madagascar

104 07.00 08.30 08.40 09.00 09.45 10.15 10.45 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 15.30 18.00 19.00 19.30 20.30 20.40 21.00

News Loop Paq Paq on Test Kelma għall-Ħajja Quddiesa tal-Ħadd Vatican Magazine Qalb in-Nies Dot EU L-Ordni Awtokura New Rooms Il-Vjaġġatur Paq Paq Lifestyles Gadgets Malta u lil Hinn Minnha Eurphee et Eurydice Animal Diaries Għawdex Illum Dwarna Aħbarijiet għal persuni b’nuqqas ta’ smigħ Paq Paq on Test Kontrattakk

153 06.55 Tg4 Night News 07.15 Media Shopping 07.45 Super Partes 08.15 Terra! 09.20 I Grandi Della Fede 10.00 Santa Messa 10.50 I Grandi Della Fede 11.30 Tg4 12.00 Perry Mason 14.00 Donnavventura 14.50 Il Magnate Greco 17.04 Il Ritorno Di Joe Dakota 18.50 Anteprima Tg4 18.55 Tg4 19.35 Dentro La Notizia 19.55 Tempesta D’amore 21.15 Don Camillo 23.40 Due Nel Mirino

306 06.00 Beyond Candid with Giuliana 07.00 Just Jillian 11.00 Keeping Up With the Kardashians 15.00 L.A. Clippers Dance Squad 18.00 I Am Cait 21.00 L.A. Clippers Dance Squad 22.00 I Am Cait 23.00 L.A. Clippers Dance Squad

403 07.40 Cake Boss 09.30 Little People Big World 11.20 Ugly House to Lovely House 12.15 Baby Changes Everything 13.10 Little People Big World 14.05 Cake Boss 15.00 Brides of Beverly Hills 15.30 Say Yes to the Dress 15.55 Say Yes to the Dress. Bridesmaids 16.25 My Crazy Italian Wedding 16.50 Curvy Brides 17.20 Something Borrowed Something New 17.50 Bride by Design 18.15 Say Yes to the Dress Canada 18.45 Say Yes to the Dress. Randy Knows Best 19.10 Randy’s Wedding Rescue 20.05 90 Days to Wed 21.00 Say Yes to the Dress. Randy Knows Best 21.55 My 600-Lb. Life

102 07.00 Net News 08.45 Telebejgħ 10.15 Għalkulħadd 11.15 Quddiesa mis-Santwarju Ta’ Pinu 12.00 L-Arkivji 12.45 Telebejgħ 13.00 Road Trip (R) 14.00 Aħbarijiet 14.05 Telebejgħ 15.20 Iswed fuq l-Abjad (R) 16.40 Wheelspin (R) 17.30 Flusek (R) 18.00 Aħbarijiet 18.05 What’s for Dinner 18.45 Newsfeed 19.30 Aħbarijiet 19.50 Newsfeed 20.30 Vittmi 21.30 Aħbarijiet 21.35 Replay 23.15 Aħbarijiet

154 06.00 Prima Pagina Tg5 07.55 Traffico 08.00 Tg5 09.10 Le Frontiere Dello Spirito 09.50 La Ricetta Perfetta 11.00 Supercinema 12.00 Melaverde 13.00 Tg5 13.40 L’Arca Di Noè 14.00 Domenica Live 18.45 Caduta Libera 19.57 Tg5 Prima Pagina 20.00 Tg5 20.40 Paperissima Sprint 21.10 Riassunto 21.13 Non è Stato Mio Figlio 23.20 L’Isola Dei Famosi

307 07.15 Hawaii Life 07.40 Healthy Gourmet 08.30 Beachfront Bargain Hunt 09.25 Caribbean Life 09.50 Hawaii Life 10.15 Rehab Addict 11.10 Curb Appeal 12.00 House Hunters 12.50 Cousins on Call 13.15 Killer Kitchen Makeover 13.45 Platinum Weddings 14.35 Tiny House Big Living 15.25 Fixer Upper 16.15 Rehab Addict 17.05 Platinum Weddings 18.00 Million Dollar Contractor 18.55 House Hunters 19.45 Hawaii Life 20.10 Restoration SOS Charleston 20.35 Rehab Addict 21.00 Rachel Hunter’s Tour of Beauty 21.55 Tiny House Big Living

405 06.25 DogTV 07.15 Gator Boys 08.10 Rugged Justice 09.05 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven 10.00 DogTV 10.55 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven 11.50 Mutant Planet 12.45 Wildest Indochina 13.40 Wild Mexico 14.35 Wild Iberia 15.30 Monster Mako 16.25 Whale Wars 17.20 Gator Boys 18.15 Rugged Justice 19.10 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven 20.05 Australia Doesn’t Just Want to Kill You 21.00 Gator Boys 21.55 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven

150 06.00 Rai Parlamento Punto Europa 06.30 UnoMattina in famiglia 07.00 TG1 09.30 TG1 L.I.S. 09.55 Giubileo dei Ragazzi, Santa Messa e Recita del Regina Coeli 11.30 A Sua immagine 12.20 Linea Verde 13.30 TG1 14.00 L’Arena 16.35 Domenica In 18.45 L’Eredità (Rai) 20.00 TG1 20.35 Affari Tuoi 21.30 Come Fai Sbagli 23.35 Speciale TG1

155 07.00 Super Partes 07.35 Titti E Silvestro 07.50 I Flinstones 08.45 Resa Dei Conti Per Lu 10.35 Una Mamma Per Amica 12.25 Studio Aperto 13.00 L’Isola Dei Famosi 13.15 Sport Mediaset XXL 14.00 El Dorado 17.50 Due Uomini E 1/2 18.23 Emigratis 18.30 Studio Aperto 19.00 L’Isola Dei Famosi 19.15 The Time Machine 21.15 Le Iene Show 23.35 Emigratis

312 07.30 Death Rides a Horse 09.25 Apache 10.55 The Beautiful Country 12.55 The Apartment 15.00 Geronimo. An American Legend 16.55 P.U.N.K.S. 18.30 The Crocodile Hunter. Collision Course 20.00 Everybody’s Fine 21.40 Raging Bull 23.45 True Confessions

410 06.00 House Hunters International 08.05 Salvage Dawgs 09.00 The Vanilla Ice Project 10.00 Baggage Battles 11.00 Shed & Buried 12.00 Building Alaska 13.00 Man Caves 14.00 Lake Life 15.00 Catastrophe Inc. 16.00 Salvage Dawgs 17.00 Building Alaska 18.00 House Hunters International 19.00 Expedition Unknown 20.00 Mysteries at the Museum 21.00 Mysteries at the Castle 22.00 Building Alaska 23.00 Man Caves

600 06.30 Snooker: World Championship 08.30 Cycling: Tour Of Croatia 09.30 Sports Insiders 10.00 London Marathon 13.15 Cycling: Fleche Wallonne, Belgium 14.00 Cycling: Liege-Bastogne-Liege, Belgium 17.00 Fia World Touring Car Championship 18.00 Snooker: World Championship 19.55 News 20.00 Snooker: World Championship

ANDREW & SUE Illum fit-8.35pm fuq ONE It-tfal weħidhom id-dar b’Tereża mal-art mitlufa minn sensiha. Ma jafux x’għandhom jagħmlu. Jippruvaw jikkuntattjaw lillġenituri tagħhom iżda dawn jinsabu ma’ Mike. Manwel iħaqqaqha ma’ Mike iżda Sue tikkalma liż-żewġt irġiel. Intant Carmen qed tistenna lil Manwel biex iwassalha lura d-dar u mill-ġdid jargumentaw…


28 24|04|2016

kullhadd.com MIĊ-

ĊINEMA

RAPPORT TA’

ĊINEMA

CARMEL BONNICI

EDDIE THE EAGLE

SPORTIV

IL-ĦOLMA IMPOSSIBBLI TA’ ATLETA KOMUNI IMMA DEĊIŻ Atturi Ewlenin: Taron Egerton, Hugh Jackman, Iris Berben, Tim McInnery, Keith Allen, Christopher Walken Direttur: Dexter Fletcher Distributur: Lionsgate UK Maħruġ minn KRS Releasing Eddie The Eagle huwa film dwar sport li rarament naraw bħalu fiċ-ċinema. Minn mindu kien għadu tifel, it-timidu Eddie Edwards kien dejjem joħlom li jsir wieħed li jiskejzja fuq issilġ u jikkompeti fil-logħbiet Olimpiċi. Missieru (Allen) riedu li jissieħeb miegħu fixxogħol tal-kisi fil-bini. Eddie (Egerton), issa ġuvnott, fl-1984 jisfida lil missieru u jipprova jingħaqad mat-tim Olimpiku tal-Gran Brittanja. Meta fil-provi jmur ħażin, hu ma jintagħżilx. Hawn ibiddel ħsiebu u minnufih imur ilĠermanja biex jittrenja fil-qbiż bl-islitti fuq korsa bis-silġ bittir li jikkompeti fl-1988 fillogħbiet tax-xitwa f ’Calgary, ilKanada. Huwa jagħmel ħabib ma’ Bronson Peary (Jackman), stilla ta’ qabel ta’ dan l-isport u issa, aktarx xurban, jaħdem bi trakk iwitti s-silġ. Eddie jitolbu jittrenjah iżda Peary jirrifjuta, però jibdel ħsiebu meta jarah daqshekk deċiż anke wara xi korrimenti. Meta jaqbeż b’suċċess fil-qbiż ta’ 70 u 90 metru rispettivament,

Ħin: 106 min. Ċert. PG

il-Kumitat Olimpiku ta’ pajjiżu jaċċettah u b’hekk se jkun l-ewwel kompetitur Ingliż li jieħu sehem f ’din il-kategorija ta’ sports mill-1929 ’l hawn. It-tir ta’ Eddie hu li jikkompeti b’suċċess anke jekk jiġi l-aħħar fil-klassifika, għax xorta jista’ jwaqqaf rekord għar-Renju Unit. Eddie The Eagle jirrakkonta l-istorja vera ta’ bniedem umli u misthi, però baħbuħ u deċiż f ’dak li jwebbel f ’moħħu. Kull meta jirreġistra xi suċċess moderat hu joħroġ idejh u jferfirhom qisu ajkla u jaqla’ anke ċ-ċapċip tal-ispettaturi, b’hekk qala’ t-titlu ta’ ‘Eddie l-Ajkla’. Din il-produzzjoni magħmula b’mod li, barra li tippompja l-adrenalina, iġġib ferħ f ’dak li jkun u anke tnissel xi tbissim u umoriżmu. Il-mużika sentimentali ta’ Matthew Margeson f ’diversi sekwenzi ta’ eċitament tassew tfakkar f ’Chariots Of Fire (1980) – xogħol ieħor sportiv u serju dwar atleti tal-ġiri flOlimpjadi tal-1924.

HARDCORE HENRY

KAOTIKU

AZZJONI ESAĠERATA U EĊĊESSIVA Atturi Ewlenin: Sharlto Copley, Haley Bennett, Danila Kozlovsky, Tim Roth Direttur: Ilya Naishuller Distributur: Entertainment Films Maħruġ minn KRS Releasing Hardcore Henry hu film li jistrieħ biss fuq kull forma ta’ vjolenza esaġerata: akrobaziji, selvaġiżmu, nirien, tifrik u biċċerija sħiħa. L-andament tiegħu hu tant kaotiku u bla sens li huwa faċli li wieħed jitlef l-attenzjoni malajr. Il-bidu jindika li dan hu xogħol taxxjenza fittizja, li jista’ jfakkar f ’The Terminator, iżda biss wara ħames minuti tinduna li mhux hekk. L-andament kollu jiżvolġi mil-lat ta’ Henry, li qatt ma jidher. Hu jistenbah mill-mewt bis-saħħa ta’ martu, Estelle, (Bennett) li twaħħallu id ġdida u xi impajnti oħrajn f ’ġismu. Dan l-ispeċi ta’ robot jew cyborg minnufih ikun attakkat u martu tinħataf minn Akan (Kozlovsky). Bis-saħħa tal-palladini

Ħin: 96 min. Ċert. 18

tiegħu li jidhru li huma wkoll mogħnija b’superpoteri, Akan irid jaħtaf id-dinja taħt idejh. Henry, fit-tfittxija għal martu, isib ruħu fil-belt mhux familjari għalih ta’ Moska, waqt li jsib għajnuna minn raġel Brittaniku misterjuż, Jimmy (Copley), xjentist ribell li jittrasforma ruħu f ’diversi karattri distinti. L-azzjoni f ’Hardcore Henry hi tant eċċessiva li bilkemm, matul din il-produzzjoni, issib ħames minuti biex isserraħ ilmenti. B’direttur Russu, Ilya Naishuller u l-produttur/ direttur Timur Bekmambetov u anke xi stuntmen Russi, dan ix-xogħol hu ispirat minn vidjow ta’ Naishuller stess, Bad Motherf*cker. L-eseġerazzjoni fl-azzjoni furjuża mingħajr skop żgur li tagħti isem ħażin lill-films ta’ dan il-ġeneru.


ĊINEMA

kullhadd.com

24|04|2016 29

THE JUNGLE BOOK (3D)

DIVERTENTISSIMU

IR-RITORN ĊINEMATOGRAFIKU GLORJUŻ U EŻILERANTI TA’ KTIEB MAĦBUB Atturi Ewlenin: Neel Sethi Vuċijiet Ewlenin: Bill Murray, Ben Kingsley, Idris Elba, Lupita Nyong’o, Scarlett Johansson, Giancarlo Esposito, Christopher Walken Direttur: Jon Favreau Ħin: 106 min. Distributur: Disney Enterprises/Buena Vista Maħruġ minn KRS Releasing Ċert. PG L-aħħar film li l-mibki ġenju Walt Disney issorvelja personalment qabel miet kien dak animat, The Jungle Book Wara dan ix-xogħol klassiku tal-1967, din il-kumpanija għaddiet aktar minn għoxrin sena b’sensiela ta’ xogħlijiet cartoons medjokri, sakemm dawn bdew jinħadmu bil-kompjuter. Disney Enterprises reġgħu raw l-opportunità xierqa biex miżżewġ kotba tal-famuż,Rudyard Kipling, kittieb Ingliż li twieled f ’Bombay (illum Mumbai), l-Indja, jerġgħu jsawru xogħol rikk mimli b’teknika stupenda moderna u effetti speċjali viżwali tant impressjonanti bit3D diġitali. The Jungle Book il-ġdid hu film bl-annimali animati, b’attur wieħed biss reali: it-tfajjel imqarqaċ ta’ 12-il sena, Neel Sethi, Amerikan minn familja Indjana magħżul minn eluf ta’ tfal li għamlu l-provi għal din il-parti. Ix-xenarju tal-film hu

meħud minn lokalitajiet veri. Mowgli (Sethi), ferħ uman, trabba fil-ġungla minn ċorma lpup. Issa se jkollu jħalli dan ilpost għax it-tigra Shere Khan (vuci ta’ Idris Elba), li kienet ikkaċċjata minn xi umani u li fuqha għadhom jidhru sinjali ta’ feriti mfejqin, trid teliminah għax qed tħoss li hu theddida għaliha. Mowgli jkollu jipprepara ruħu għallvjaġġ biex jiskopri tassew min hu, megħjun minn ħbiebu Bagheera (Kingsley), pantera sewda u Baloo (Murray), ors cajtier u ferħan. Fi triqthom jiltaqgħu ma’ oħrajn li m’għandhomx grazzja mat-tfajjel, fosthom Kaa (Johansson), serp kbir b’vuċi li ssaħħhar u jippnotizza b’għajnejh, u ma’ King Louie (Walken), gurilla enormi li taf xi tgħid u li tipprova tikseb mingħand Mowgli s-sigriet tannar.

The Jungle Book jipprovdi rikba eċċellenti, tassew pjaċevoli u esperjenza emozzjonanti, b’azzjoni ta’ ħeffa li kważi tistordik. Fl-aħħar nofs siegħa tagħha, din il-produzzjoni

taqbad ritmu tant imħarrek u mexxej li ma taqlax għajnejk minn fuq il-liżar għal sekonda waħda. Xi kanzunetti melodjużi li nstemgħu fil-film ta’ kważi ħamsin sena ilu, dirett minn

PAPER SOULS

Wolfgang Reitherman, jerġgħu jinstemgħu hawn ukoll, però bi stil verament mibdul. The Jungle Book għandu jogħġob lill-kbar daqskemm se jagħti gost li-tfal. APPELLABBLI

FILM ROMANTIKU B’DAQSXEJN FANTASIJA mindu martu Florence mietet Atturi Ewlenin: Stephane Guillen, Julie Gayet, Jonathan xi snin qabel, issa qed jaqla’ Zaccai, Pierre Richard, Claudine Baschet xi ħaġa tal-flus jikteb ewloġji għal funerali ta’ nies li ma Direttur: Vincent Lannoo Ħin: 90 min. jafhomx. Emma (Gayet), Distributur: Swipe Films armla b’tifel żgħir, Adam Maħruġ minn Side Street ilms, Eden Cinemas (Jules Rotenberg) – li neħħa Ċert.12 l-memorja ta’ missieru Nathan li miet f ’Mawritanja Mhux il-films kollha dwar Souls, produzzjoni Belġjana – għalkollox minn moħħu, l-iħirsa huma tal-biża’ u divertenti u ħelwa bis- tqabbad lil Paul jikteb xi ħaġa t-twerwir. Eżempju ċar ta’ sottotitoli. biex biha t-tfajjel jaċċetta milldan kien Ghost (1990), film Iż-żewġ protagonisti ġdid il-memorja ta’ missieru. romantiku b’xi daqsxejn għadhom qed isofru mit-telfa Paul isir ħabib ta’ Adam fantasija. Jimxi fuq l-istess tas-sieħeb rispettiv tagħhom. għalkemm jibqa’ remot għalllinji imma b’mod aktar Paul (Guillen), kittieb li ma attenzjoni li tagħtih Emma. sottomess u kwiet hu Paper jistax jikkonċentra minn Min-naħa l-oħra, Victor

(Richard), ix-xwejjaħ eċċentriku imma affabbli ġar tiegħu, sikwit jinkoraġġixxi lil Paul biex jaqbad romantikament ma’ Emma. Meta dawn it-tnejn isiru intimi, iħabbat il-bieb u misterjożament jiġi Nathan (Zaccai) bil-memorja tiegħu ħallietu kompletament.

Tgħid Nathan mhux veru li kienet qatlitu mina? Jew din hi xi immaġinazzjoni? Jew dan hu l-ispirtu tiegħu? Paper Souls jiżvolġi sodisfaċentement bħala film romantiku u emozzjonanti, iżda jitlef mhux ħażin lejn il-final meta l-fantasija u s-sopranaturali jibdew jispikkaw.

L-AQWA ĦAMES FILMS Bejn it-13.04.2016 u s-17.04.2016

1. 2. 3. 4. 5.

The Huntsman: Winter’s War Batman vs Superman: Dawn of Justice Zootropolis The Jungle Book My Big Fat Greek Wedding 2

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

Mistoqsija għal din il-ġimgħa:

F’liema sena kien inħareġ għall-ewwel darba The Jungle Book?

Ibgħat it-tweġiba tiegħek lil: Kompetizzjoni Films, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: D. DEBONO – Buġibba


30 24|04|2016

kullhadd.com

AVVIŻI

AVVIŻI KLASSIFIKATI

­­­­PR­OPRJETÀ

Lezzjonijiet taż-żfin għallbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibgħat SMS fuq 7925 3015 jew ċempel 2138 6818 sa 12.00pm.

TANAYA’S Dev. Ltd: Għażla kbira ta’ appartamenti f ’kull żona ta’ Malta. Jinbiegħu mingħajr depożitu u nħallsulek il-kuntratt. Offerta speċjali. Għal aktar dettalji Care and Cure Group ċempel 9992 4999. Mingħajr Ltd: infermiera mħarrġa, aġenti jekk jogħġbok. caring assistants, nannies, nies imħarrġin biex iżommu kumpanija, għajnuna fid-djar SERVIZZI u night sitters. Servizz ta’ 24 siegħa, Għandna wkoll għallRay’s Woodworks, il-Mos- kiri: wheelchairs, hoists, commodes, ta. Xogħol ta’ restawr fuq walking frames u hospital beds. għamara u nagħmlu kull Għal aktar informazzjoni għamara li tinħtieġ fid- ċempel fuq dawn in-numri: djar bħal kċejjen u kmamar 2137 6946/9947 0178. tas-sodda. Ċempel 7905 2497. AFFARIJIET Investigazzjoni Privata: GĦALL-BEJGĦ Żwiġijiet, għerusija u relazzjonijiet oħra, DNA Aħna nixtru kollox, bħal forensic tests, tfal maħtufin minn għamara, fajjenza, arloġġi, figMalta, każijiet ċivili, każijiet urini, muniti, midalji, u kull oħra fil-Qorti, problemi ħaġa oħra. Ċemplu fuq 2147 f ’kumpaniji jew negozju. 0128, 2123 7597 jew 9986 Nagħmlu xhieda fil-Qorti. 9519. Naħdmu f ’Malta u anke barra. Għal appuntament ċemplu Għandna varjetà kbira ta’ 7959 0000. Email: info@ arloġġi bħal Tissot, Citizen, privateinvestigationmalta.com Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Korsijiet f ’Livell Ordinarju Issibilna wkoll arloġġi ta’ malf ’diversi suġġetti bħall- ħajt, żveljarini u selezzjoni Matematika,  Ingliż, Malti, ta’ cuckoo clocks mill-Black Franċiż, Fiżika u oħrajn. Forest. Noffru servizzi Noffru wkoll korsijiet tal- rigward tiswija ta’ kull tip ECDL. Prezz €35 kull module. ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu Noffru wkoll korsijiet bażiċi batteriji, ċineg, naqtgħu kull fil-kompjuter, €50. Ċempel forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal 2166 2241 jew 7766 2241 jew dawk l-arloġġi tajbin għallżur is-sit elettroniku www. ilma, noffru s-servizz ta’ water tudorinstitute.com pressure test waqt li tistennew Tewmi Group għal lezzjonijiet għalih. Nispeċjalizzaw ukoll tal-karozzi kemm manual u kif fuq tiswija ta’ grandfather clocks ukoll automatic. Cab service u u kull tip ta’ clock. It-tiswija karozzi għall-kiri bi prezzijiet hija bil-garanzija. raġonevoli. Żur is-sit www. Għal aktar informazzjoni tewmi.com jew ċempel 9942 żur is-sit: www. 2422. e x p r e s s wa t ch r e p a i r s. c o m jew irrikorru 110, Triq ilLezzjonijiet taż-żfin fuq stil Kungress Ewkaristiku, ilballroom jew Latin-Amerikan. Mosta. Ċempel 2141 7235.

XOGĦOL TA’ MANUTENZJONI

Installazzjoni u tiswija ta’ aerials tat-televiżjoni. Offerti vantaġġjużi fuq sistemi tas-satellita u fuq l-android TV boxes. Għal aktar infromazzjoni ċempel 2148 6211. Għal kull tip ta’ kisi bil-ġibs, ramel u siment, graffiato, żebgħa, xogħol fuq l-antik, xogħol fuq il-pond, madum, membrane, dawl u ilma. Ċempel fuq 7928 5444. Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns għal kull tip ta’ linji fissi. Ċempel fuq 7993 0419. Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali tal-ilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Ċempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167. Jason Gatt għal kull xogħol ta’ tibjid u tikħil, kisi normali, fuq il-fil, fuq xogħol antik u bilpont, kisi bil-ġibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Ċempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811. WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Ħal Qormi, jispeċjalizzaw f ’xogħol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Ċempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 7981 2784 jew żur is-sit www.wpmalta.com Għal kull tip ta’ xogħol fuq faċċata, bjut, appoġġi, gallarijiet, eċċ. Membrane jew liquid membrane. Mela pproteġi l-proprjetà tiegħek mill-ilma tax-xita u ċempel issa għal stima b’xejn bin-numru 7905

8883 jew idħol fuq is-sit www. wkoll importaturi ta’ żjut darrendoitall.com u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eċċ. Il-bejt tiegħek jagħmel l-ilma? Parts ġenwini. Għal aktar Għandek problema ta’ moffa? informazzjoni ċempel 2144 Kenda Ltd issolvilek il- 6839 jew 9947 4504. Fax: problema. Nispeċjalizzaw 2147 0295. Email: alex@ fuq xogħol ta’ waterproofing u agrautoparts.com membrane b’10 snin garanzija. Xogħol professjonali bl-aqwa Nigret Night Club and materjal ISO Pool. Għal Restaurant, Labour Ave, stima bla obbligu ċemplu ir-Rabat, Malta. Naċċettaw 7972 9967 jew żur is-sit www. riservazzjonijiet għal coffee kendawaterproofing.com mornings, lunches u dinner dances u kull okkażjoni oħra. Miftuħin fil-weekends, lejla AVVIŻI OĦRA Maltija b’differenza kull nhar ta’ Ġimgħa. Nhar ta’ Paul & Waters – The Sibt mużika għal kulħadd Perfumery. Għall-aqwa ma’ Franz Grech. Inservu ditti ta’ fwejjaħ, oriġinali u wkoll take-away fil-weekends. bl-orħos prezzijiet f ’Malta, Naċċettaw riservazzjonijiet żur il-ħwienet ta’ Paul & għal kull okkażjoni. Għal informazzjoni Waters – The Perfumery. aktar Il-ħwienet tagħna tal-Fgura, ċempel 2145 4858/2145 il-Mosta, Ħal Qormi u 4908/7945 4908. Tistgħu Raħal Ġdid ikunu miftuħin żżuru s-sit elettroniku www. jew kuljum mid-9.00 san-12.30 nigretnightclub.com u mill-16.00 sas-19.00. Paul www.nigretnc.com & Waters Free Delivery LILL-ISPIRTU Service. Ċempel 2766 3361. TALBA S-SANTU: Int li ssolvi MUSIC LINK Issibilna l-problemi kollha, dawwal itkull tip ta’ strumenti toroq kollha tiegħi biex nikseb mużikali, fosthom drums dak li neħtieġ. Inti li tajtni kemm akustiċi u elettriċi, d-don divin biex naħfer u cymbals, percussion, pjanijiet ninsa d-deni kollu li jsir kontra diġitali, baby grand pianos, tiegħi, li f ’kull mument ta’ ħajti sound mixers u sound cards. tkun maġenbi. F’din it-talba Apparat ta’ DJ sound systems, qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ kitarri klassiċi u akustiċi, dan kollu, waqt li nikkonferma bass guitars, strumenti tar- mill-ġdid li qatt ma ninfired anke quddiem ram, wood winds, vjolini, spare minnek, parts u aċċessorji oħra. Issib l-illużjonijiet materjali. Nixtieq ukoll kotba tal-mużika tat- li nkun miegħek fil-glorja ta’ tagħlim. Mur Music Link, dejjem. Grazzi għall-ħniena 262, Triq Fleur-de-Lys, tiegħek lejja u lejn dawk li jiġu B’Kara. Ċempel 2148 2796. minni. Din it-talba għandha tingħad AGR AUTO JAPANESE tlett ijiem wara xulxin. Wara Parts għall-karozzi: Inbigħu tlett ijiem it-talba tkun kull tip ta’ parts ta’ karozzi maqlugħa, anke jekk għall-bidu Ġappuniżi u Koreani, tidher diffiċli. It-talba għandha fosthom Kia, Toyota, tkun ippubblikata mill-ewwel Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, wara li tinqala’ l-grazzja, bla Honda, Subaru. Huma ma tissemma’ x’kienet.

KUPUN AVVIŻI KLASSIFIKATI IKTEB L-AVVIŻ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

Offerta 1: Ġimagħtejn Offerta 2: 5 ġimgħat Offerta 3: 2 avviżi għal 5 ġimgħat Offerta 4: 13-il ġimgħa Offerta 5: 26 ġimgħa Offerta 6: 52 ġimgħa

€5 €10 €15 €30 €56 €93

ĦLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullĦadd, Avviżi Klassifikati, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.


AVVIŻI

kullhadd.com

24|04|2016 31

AVVIŻI TAL-PL Ħarġa Kulturali 2016 Nru 3 Il-Veterani Laburisti jixtiequ javżaw li l-ħarġa kulturali li jmiss se tkun attività biż-żfin u se ssir nhar il-Ħamis 28 ta’ April 2016, fil-Lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Membri u ħbieb huma mistiedna jiġu magħna. Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-08.30am. Biljetti jinkisbu mingħand il-helpers tas-soltu. Għal aktar dettalji ċempel lil Veronica Cuschieri – 9948 6416, Connie Green – 7920 1576, jew Arthur Vassallo – 9811 2615. Aħsbu kmieni għall-bijetti. Bħala parti mill-attivitajiet taċ-ċelebrazzjonijiet tal-1 ta’ Mejju, il-Partit Laburista se jtella’ programm vokali u strumentali mill-Banda tal-Partit, taħt il-patroċinju tal-Prim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista Joseph Muscat u s-Sinjura tiegħu, il-Ġimgħa 29 ta’ April 2016, fit-8pm fi Pjazza Teatru Rjal. Biljetti jistgħu jinxtraw miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista, il-Ħamrun għall-prezz ta’ €10.

AVVIŻI ĠENERALI Lecture dwar ir-restawr L-Arċikonfraternità ta’ San Ġużepp tar-Rabat tal-Imdina flimkien mal-Atelier Del Restauro se jippreżentaw lecture dwar studju xjentifiku li sar għall-konservazzjoni u r-restawrazzjoni tal-istatwa antika u devota ta’ San Ġużepp inkurunat, nhar il-Ġimgħa 29 ta’ April 2016, fis-7.00pm. Il-lecture se jsir fis-Santwarju Nazzjonali ta’ San Ġużepp Inkurunat, knisja ta’ Santa Marija ta’ Ġesù tal-Patrijiet Franġiskani, ir-Rabat. Il-kelliema se jkunu Michael Formosa u Valentina Lupo. Kulħadd huwa mistieden li jattendi. Wirja Din is-sena s-Soċjetà Dun Filippu Borgia ta’ Birkirkara qed tfakkar it-tmenin anniversarju mit-twaqqif tagħha. Għal dan il-għan, fost attivitajiet oħra, se tittella’ wirja kommemorattiva fis-sede tal-istess Soċjetà, f ’Nru 16, Pjazza Sant’Elena, mill-Ħadd l-1 ta’ Mejju 2016 sat-Tlieta 3 ta’ Mejju 2016, festa tas-Sejba tas-Salib Imqaddes. Il-ħinijet huma kif gej: filgħodu mid-9.00am sa 12.00pm u filgħaxija mill-5.00pm sat-8.00pm. It-Tlieta 3 ta’ Mejju 2016, il-wirja tibqa’ miftuha sad-9.30pm. Bażar ta’ Jum l-Omm fl-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba se ttella’ bażar flokkażjoni ta’ Jum l-Omm, nhar is-Sibt 7 u l-Ħadd 8 ta’ Mejju 2016, fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba, quddiem ilkażin tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju. Waqt dan il-bażar se jkun hemm għażla ta’ oġġetti għall-bejgħ bi prezzijiet moderati. Il-bażar ikun miftuħ mis-7.00am ’il quddiem. Għal aktar informazzjoni żur is-sit elettroniku uffiċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju. com jew ċempel 7953 9542. Eurovision pasta night fil-każin tal-Ġilju, l-Imqabba Il-Kumitat Amministrattiv fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba se jorganizza pasta night, nhar is-Sibt 14 ta’ Mejju 2016 fil-każin tas-Soċjetà li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba fit-8.00pm. Waqt din is-serata dawk kollha preżenti se jkollhom l-opportunità li jsegwu l-finali tal-Eurovision Song Contest minn Stokkolma, l-Iżvezja, live fuq skrin kbir. Kulħadd huwa mħeġġeġ jattendi f ’atmosfera brijuza u familjari. Riservazzjonijiet isiru billi ċċempel 7985 3044 u għal aktar informazzjoni żur is-sit elettroniku uffiċjali tasSoċjetà Mużikali Madonna tal-Gilju www.talgilju.com

SEGWI L-GAZZETTA KULLĦADD FUQ FACEBOOK BILLI TAGĦFAS LIKE FUQ IL-PAĠNA TAGĦNA facebook.com/kullhadd


32 24|04|2016

kullhadd.com

TISLIBA

RIŻULTATI TAX-XAHAR LI GĦADDA MIMDUDIN:

028

1 Assunta, 5 Patata, 8 Senduqu, 14 Atlas, 15 Jorqod, 17 Mitmum, 19 Wilġa, 20 Idea, 21 Luna, 23 Onest, 25 Rmonk, 28 Carl, 29 u 30 Ġagaga, 31 Tina, 33 Vivasanfilep, 39 Xtut, 41 u 42 Klorin, 43 Elmu, 45 Telfa, 46 Tokjo, 47 Tmut, 50 Titi, 53 u 54 Xkumat, 56 Kraxx, 58 Garaxx, 60 Allarm, 62 Torok, 64 Faraġ, 67 Fatati, 69 Mexxej, 70 Niċeċ, 72 Ilu, 73 Aħħ, 75 Boss, 77 Ħasi, 79 Kirxa, 80 Raqam, 82 Frar, 84 u 85 Ġranet, 87 Roll, 88 Rasutilħaqlu, 93 Etna, 94 u 95 Allura, 96 Ċoff, 98 Frott, 100 Widna, 101 Ċpar, 105 Rasi, 108 Tania, 109 Talija, 110 Larinġ, 111 Idejn, 112 Tifsira, 113 Tkażat, 114 Inġazza. WEQFIN: 2 Salun, 3 Urso, 4 Tajr, 6 Ardit, 7 Tamar, 9 Emme, 10 Duwa, 11 Qalza, 12 Parlata, 13 Balluta, 16 Renti, 18 Monte, 22 Makku, 24 u 26 Stampi, 27 Ġgant, 32 Nkejja, 33 Vot, 34 Vili, 35 Sbatax, 36 Fatima, 37 Loki, 38 u 40 Protettur, 44 Maxx, 48 Mitt, 49 Nugrufun, 51 Immedjat, 52 Xkaffa, 55 Mkeċċi, 57 Xuxa, 59 Aqwa, 61 Lixx, 63 Opri, 65 Raħħal, 66 Ġibs, 68 Imbatt, 69 Misraħ, 70 Nħir, 71 Ċraret, 74 Vrus, 76 Rqaq, 78 Iġmla, 79 u 81 Karmnu, 82 Ftira, 83 Preċett, 86 Latrina, 89 April, 90 u 91 Urtati, 92 Lenti, 97 Fonti, 99 u 100 Trankwilla, 102 Prezz, 103 u 104 Passatur, 106 u 107 Aġenzija.

Mimdudin

56 1 Biljett tal-lottu b’erba’ numri (7) 58 5 Xogħol dan huwa li jidderieġi 60 l-qaddiefa (6) 8 Dan huwa bniedem li tiskartah, bħal 64 xi biċċa drapp li ma tieħu xejn minnha (7) 67 14 Bħalissa mhux qed inħossuha, iżda nibdew f ’Jannar (5) 69 15 Hedy kienet artista mill-aktar sbieħ ta’ Hollywood (6) 70 17 Impedixxa, ostakola, għakkes, 72 qammat, ma ħalliex lil xi ħadd ħieles fil-mixi (6) 75 19 Miskina, nieqsa ħafna mis-smigħ (5) 77 20 Għani, sinjur, imżejjen tajjeb, għandu l-ġid tad-dinja (4) 79 21 L-atturi fit-teatru jirreċtaw fuqu (4) 23 Mhijiex ġdida, diġà għaddiet minn 80 idejn oħra (5) 25 u 28 Insibuh malli noħorġu mill- 84 Mediterran (9) 29 u 30 Għal xi ħadd partikolari kultant 87 ngħidu ...... għax ċuċ (6) 88 31 Lil Wenzu rajtu?! – Issa għadda kelb 93 b’....(4) 33 Nuqqas ta’ qalb tajba, ma turi ebda 94 rispett lejn xi ħadd li għenek u 96 għamillek ħafna ġid (12) 39 Belt tal-Kottonera, l-.... jew aħjar 98 Senglea (4) 100 41 u 42 Jgħidu li meta jkun bla krema ma 101 jkollux vot (6) 43 Din hija munxar jew serrieq tond, jew 105 inkella leblieba kbira għall-ikel (4) 108 45 Dan bilfors trid tinżel għalih (5) 46 Lil kull gowler bejniethom tarah (5) 109 47 Ċensu .... kien skultur mill-aqwa (4) 50 Eżami li mhux bil-kitba iżda bil-fomm 110 (4) 53 u 54 Karkur u karkura, u aktar 112 minnhom (6)

Bewsa mingħajr tgħanniqa donnha ..... mingħajr fwieħa, qawl (5) Waħda mill-griebeġ (6) u 62 Dawn fl-istatut ta’ xi għaqda, ordnijiet, trid toqgħod għalihom (6) Tarah mal-art minn fejn jimxu l-mogħoż (5) Raġel astuż, jilħaqlu, x’aktarx brikkun jew ħajjen (6) Din jgħidu li jarawha fid-deżert, illużjoni, riflessa bid-dawl (6) Jinten daqs is-seba’ ..... (5) u 73 Dan ifisser xi oġġett li fih stima, valur, għożża, qies partikolari (6) Tajr tal-ilma ftit ikbar mill-papri (4) Il-ħaddiem jaħdem għaliha u qatt mhija biżżejjed (4) Jagħmlu l-attur fuq wiċċu qabel joħroġ jirreċta (5) u 82 Il-programm fuq One TV ta’ Joseph Chetcuti (5,4) u 85 Żgarrar, daqq ħażin, ħruġ barra mit-ton fil-mużika (6) Mar fuq ir-...., inħela, spiċċa fix-xejn (4) .... .... .... tasal ta’ kulħadd (4,4,4) Li kieku x-xagħar kien .... ma jikbirx fittina (4) u 95 Dawn il-flus huma tal-metall (6) Dan nistgħu niddeskrivuh bħala mrewħa tal-elettriku (4) Iktar twil (5) Il-bniedem għal ..... niedem, qawl (5) Dan jibqa’ żejjed, għar-rimi, tilqit, irmixk jew laqx (4) .... jaħfirlu, għal xi ħadd li ħalliena (4) Din il-kelma ssibha fit-tifsira ta’ 88 mimduda (5) Mgħotti jew midfun taħt it-trab/ġebel/ terrapien (6) u 111 Dan ifisser mistrieħ jew telqa mentali li bih tinsa l-inkwiet (11) Dawn nies bħal John Bundy, Alfred Zammit, Glenn Bedingfield (7)

113 Ferħ ta’ fenka (6) 49 Kultant forsi ssib lil xi ħadd jitfagħhulek 114 Dgħajsa tas-sajd b’saħħitha għalkemm għal rasek (8) ta’ għamla misluta (7) 51 Ġie u mar ’l hawn u ’l hemm, x’aktarx fl-istess postijiet (8) Weqfin 52 Dar żgħira, bajja sabiħa li ssibha f ’Għawdex (6) 2 Ġie (5) 55 L-eks-Ministru Laburista Abela taż- 3 u 4 Għandu x’jaqsam jew maħsub Żejtun (6) għat-teatru (4) 57 Sinjur minn ...., ġej minn familja 6 u 7 M’għadniex narawha fit-toroq din għanja (4) il-kaxxa tad-daqq melodjuża (10) 59 Din l-assigurazzjoni medika Ingliża, 9 u 10 Allura Alfred Zammit jiġbed British United Provident Association it-telespettaturi biha? (8) (4) 11 Jgħidu li dan jagħmluh Żebbuġi u 61 Gemgem, gerger, ilmenta (4) Rabti (5) 63 S (4) 12 Allura dan ir-raġel ta’ skoperta? (7) 65 Meta wieħed ma jarax wieħed iżda jara 13 Dan huwa l-karattru, temperament, tnejn (6) l-imġiba tal-bniedem minn kif 66 Ħbula rqaq (4) jitwieled (7) 68 Dan tixorbu bħall-kafè, magħmul 16 Wieħed li ma jemmen b’xejn, jew minn blokki taċ-ċikkulata (6) membru f ’xirka sigrieta (5) 69 Din suppost titħallas kull xahar (6) 18 Dan huwa l-buffu taċ-ċirklu (5) 70 Din tfisser marda jew materja jew 22 F’din il-belt antika twieled Mawmettu, ħmieġ jew infezzjoni (4) illum ċentru tal-Islam (5) 71 Ikel ħami, laħam priservat fil-melħ (6) 24 u 26 Dan ifisser għakar jew żlieġa 74 James is-superspija (4) (6) 76 Jiena hawn u l-.... Ruma (4) 27 Ma rnexxilux (5) 78 Xi ħadd brikkun, malizzjuż, l-istess 32 u 33 Dawn inqabbduhom mal-kaxxi bħal 67 mimduda (5) tagħhom stess (9) 79 Il-bniedem ... waħda għandu (3) 34 Dan xi raġel kbir wisq, bla grazzja (4) 81 u 82 Mhuwiex dirett (8) 35 Anki jekk ikun wieqaf, darbtejn kuljum 83 Qligħ jew gwadann (7) jimmarka tajjeb (6) 86 Aktar minn fallut wieħed (7) 36 Għandu mur jekk faqgħulek 89 Kull min joħloq xi ħaġa, bħal min il-karozza (6) jikteb xi rumanz (5) 37 u 38 Dawn jgħidu li huma miktuba, li 90 u 91 Joħorġu miċ-ċmieni (6) għandu jgħaddi minnhom il-bniedem 92 Ħmura ta’ filgħaxija lesti d-..... għat- (7) tiġrija (5) 40 Ħas-......, post ħdejn Birżebbuġa, 97 Din naturalment għall-insib (5) l-Ingliżi fih kienu jerfgħu ż-żejt (6) 99 u 100 Dan kien linfa kbira ta’ 44 Hawn min jibqa’ biha b’ras iebsa, ma l-imgħoddi (10) jċedix għall-fehma tar-rivali (4) 102 Ġlieda bejn tnejn, x’aktarx bl-armi (5) 48 In-nisa jħobbuh l-aktar, għamla ta’ 103 u 104 Isem Putin (8) xagħar bin-nokkli rqaq (4) 106 u 107 Mnebbħin (8)


KOMPETIZZJONI KTIEB

kullhadd.com

24|04|2016 33

KOMPETIZZJONI KTIEB RUMANZ

IS-SERAFINA TAL-FUNTANA

Kitba ta’ Michael Cini

Meta avviċinani, naħseb li Carlo kien jaf kemm għandi għal qalbi l-element mistiku, b’taħlita ta’ pinzellati soċjali u senswali li kapaċi jżewqu tila bi lwien ta’ emozzjonijiet espressivi, kif jaf jippreżenta tant tajjeb hu lill-qarrej. Kellu jkun James li, ftit tax-xhur ilu kien ħadni f ’dinja kemxejn aktar misterjuża milli kont nobsor. Permezz tal-esperjenzi li kien beda għaddej minnhom sa minn tfulitu, bdejt interraq miegħu f ’dimensjonijiet li dejjem xtaqt nesplora biex niskopri jekk verament jeżistux. Kont naħseb li huma astratti, immaġinarji u fittizji għall-aħħar. Imma dan l-Anġlu ġegħelni nkompli naħseb, kemm dwarhom, u ferm aktar – dwar min hemm fihom! Imbagħad, ftit ġimgħat wara azzardajt inkompli nfittex, u f ’kemm ili ngħidlek sibt ruħi niżżeffen fit-toroq, fuq il-pontijiet nofshom mudlama, u qalb ir-riħa tfuħ tal-ikel li taf tħawwar il-belt romantika ta’ Pariġi – il-belt li tiddomina dejjem fuq il-qlub talmaħbubin. Hemmhekk niżel fuqi bħal seħer ġdid – is-seħer ta’ Bella – seħer ta’ ġmiel iwarrad bil-kuluri tal-kariżma, li n-natura seduċenti tiegħu kompliet tnissel fija ċertu tqanqil. Tqanqil lejn l-isfera tal-misteru, lejn il-kurżità, imma fuq kollox xewqat senswali, emozzjonanti u ta’ ħlewwa erotika – li Kerubin biss għandu s-setgħa li jkebbes f ’qalb il-bniedem. U wara dawn l-avventuri mqanqla, waslet ukoll l-innoċenza ta’ Alba, Serafina li ħassejtha tpoġġi bilqiegħda maġenbi, u li lili serqitli qalbi. Għax dan Carlo donnu li veru mqabbad mal-anġli, u mqabbad magħhom waħda u sew! Tant li, bihom kapaċi jerġa’ jibda jieħdok tittajjar minn art għal oħra, minn żmien għal ieħor, minn dimensjoni għal oħra permezz tal-immaġinazzjoni, il-ħolm – jew realtà? Għax mill-eċitament ħelu ta’ quddiem il-funtana fil-ġnien ta’ oħtu f ’Malta, malajr se ssib ruħek itterraq qalb il-muntanji tat-Toscana, fit-toroq dojoq ta’ Assisi, taħt il-Cliffs of Moher fl-Irlanda, u anke fil-villaġġ pittoresk ta’ Montevalle, bil-misteru oskur li ssawwar fih b’kollox! Biss, f ’din it-tielet avventura jispikkaw elementi ferm aktar qawwijin. Ittelepatija tilgħab parti importanti

ħafna. Il-ġlieda kontinwa bejn il-ħajja u l-mewt, adozzjoni minflok abort, it-tajjeb fuq il-ħażin, l-imħabba safja kontra s-setgħa u l-flus… Imma x’aktarx li f ’dan ir-rumanz, l-aktar element li ssorprendieni, u ħasadni, kien dak Sataniku. F’ħin minnhom ħassejt bħal sħaba sewda għaddejja minn fuq dan ir-rakkont, meta Carlo azzarda jiddeskrivi rit ta’ setta li jwassal għal abbuż ta’ minorenni, iddominat mill-qerq, il-ħażen, sess moqżież, u anke mill-mewt, li għalkemm b’mod diskret, irnexxielu jqajjimli ġismi xewk xewk, u jdaħħalni f ’atmosfera ta’ biża’ u aktar stmerrija lejn il-forzi tal-ħażen. Minkejja dan, però, ma stajtx ma ninnutax il-mod li bih l-awtur iħares lejn l-aspetti differenti tal-ħajja – u l-mewt. Bħal ngħidu aħna, il-valuri talimħabba mingħajr ebda kundizzjonijiet li huwa jħaddan lejn il-familja. Jew lejn il-mewt; minn perspettiva negattiva fejn jidħlu l-ulied, imma b’sens qawwi ta’ tama għal serħan dejjiemi għalih innifsu. Kull tant ħin innutajt li Carlo kapaċi jsib ukoll dak il-mument f ’waqtu fejn jesprimi l-emozzjonijiet

tiegħu dwar dak li lilu l-aktar li jweġġgħu u jurtah fis-soċjetà tagħna. Bħal ngħidu aħna: fuq min jitħabbeb miegħek biex jinqeda bik, imbagħad wara jarmik; lejn sistema politika fejn kulħadd jiġbed għal xawwatu; u anke l-opinjonijiet tiegħu fuq ċerti aspetti tar-reliġjon. Kummenti li, għalkemm jiena forsi ma naqbilx magħhom mija fil-mija, nista’ ngħid li infilsahom tajjeb ħafna biex iwassal il-messaġġ tiegħu dwar dak li jħoss. Permezz tal-istil ta’ kitba li juża, bla dubju, Carlo rnexxielu jżommni millbidu sal-aħħar bil-kurżità u fuq ixxwiek dwar x’se jiġri – issa xi jmiss? X’inhi l-konnessjoni bejn dawn iż-żewġ postijiet? Bejn dawn iż-żewġ persuni? Bejn dawn iż-żewġ avvenimenti simili li ġraw tant bogħod minn xulxin, kemm fiżikament, kif ukoll filmedda taż-żmien? Barra minn hekk il-konverżazzjonijiet kontinwi, kemm miegħu nnifsu biex jipprova jiskopri jekk hux qiegħed fid-dinja tal-ħolm jew inkella tar-realtà, kif ukoll bejn ilkarattri nfushom, ikomplu jagħmlu din l-istorja aktar interessanti. Bħalma

jagħmlu wkoll xi battuti ’l hemm u ’l hawn li ġegħluni nitbissem. Iddeskrizzjonijiet li jagħti kapaċi jqanqlu l-immaġinazzjoni, u l-esperjenzi tiegħu fejn jidħol is-safar jafu anke jġegħluk ixxomm l-aroma partikolari ta’ xi platt tradizzjonali appetituż. Għax l-awtur jidher li daqsi jħobbha żaqqu! Biex ma nsemmux ukoll il-Malti espressiv u sempliċi kif imdorrijin nużawh bejnietna ta’ kuljum, għalkemm ċertu lingwaġġ li uża hu, jiena żgur li ma nasalx li nużah fil-kitbiet tiegħi. Kollox ma’ kollox, f ’dan it-tielet ktieb l-awtur jirnexxilu jibni storja b’elementi relatati mat-tnejn l-oħra ta’ qablu. Barra minn hekk, kellu l-abbiltà li b’mod verament sottili, jgħaqqad flimkien il-karattri, u kixef il-misteri li kienu qegħdin jostru n-nisġa talavvenimenti biex, sa fl-aħħar, kollox seta’ jsib postu. Bħalma sabu posthom ukoll il-mistoqsijiet u l-kurżitajiet li nibtu matul din l-avventura fi tliet atti. Tista’ tgħid li r-rakkont sħiħ jilħaq ilmilja kollha tiegħu fl-aħħar ftit paġni, meta t-trufijiet jibdew jingħaqdu, u l-biċċiet imferrxa jaqgħu f ’posthom bħal jigsaw puzzle, sakemm tifforma pittura spjegata sal-inqas dettall fuq tila mżewqa b’misteri, intriċċi, xewqat – u anke l-ħlewwa li taf toffri l-imħabba safja tas-Serafina tal-Funtana. Imma mingħajr tlaqliq nista’ ngħid li, wara li qrajtu, dan il-ktieb ħallieni naħseb, niżen, u nixtarr biex nipprova nifhem aħjar dak li kapaċi jseħħ permezz tat-transizzjonijiet li, bis-saħħa tal-isfera psikoloġika li jippossiedi kull bniedem, jistgħu jgħinuna nikkomunikaw ma’ entitajiet f ’dimensjonijiet paralleli. Transizzjonijiet li l-bniedem qajla għad għandu għarfien dwarhom u, għaldaqstant, għad m’għandux kontroll fuqhom. Transizzjonijiet li jieħu ħsiebhom biss il-moħħ – anzi dik il-parti tal-moħħ li l-bniedem, wara dawn is-snin kollha ta’ studji daqstant avvanzati, għadu ma skopriex. Ma skopriex x’potenzjal għad hemm moħbi wara dan il-bieb magħluq, u x’tipi ta’ qawwiet differenti jippossiedi l-moħħ tal-bniedem li jistgħu jiftħu beraħ il-kapaċitajiet futuristici talumanità. Dan Carlo verament għad għandu ħafna iżjed talent x’joffrilna permezz tal-kitbiet immaġinattivi tiegħu…

Mistoqsija: X’effett ħalla dan il-ktieb fuq Michael Cini?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ĊNL, Triq Mile End, il-Ħamrun, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Is-Serafina tal-Funtana. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd l-1 ta’ Mejju. Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista fil-Ħamrun billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluż festi pubbliċi. Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Imeldina u l-Imbarazz, flimkien ma’ ktieb ieħor tat-tfal tal-għażla tagħkom, huwa: M. SCERRI – il-Qala


34 24|04|2016

kullhadd.com

LOGĦOB

TISLIBA BIN-NUMRI POĠĠI N-NUMRI F’POSTHOM B’4 Numri 0028 0164 0222 0611 1098 1223 1442 1678 1782 1912 2033 2284 2882 2901 3591 4223 4284 4286 4382 4427 4694 4976 6257 7446 7495 7932 8396 8645 8722 8772 9117

9222 9240 9521 B’5 Numri 00815 10226 17885 19088 20770 22293 22780 28225 29972 34188 36469 39023 47212 55818 56402 56992 62368 67176 82009 87766 90523 92627

493363 500553 855789 935654 B’7 Numri

B’9 Numri 271026862 574338271 794309109 893712373

0782520 1914517 5356089 6469692 6516821 9331963 Bi 8 Numri 82699035 99902913 IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADA

B’6 Numri 036489 326335

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella. Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Isem: Indirizz:

Rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: M. AZZOPARDI – Ħal Lija

KOMPETIZZJONI CENTRO CASALINGA ]

1

Ġemma’ sitt kupuni u ibgħathom f ’daqqa lil: KOMPETIZZJONI CENTRO CASALINGA, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Isem: Indirizz: Nru tal-kartà tal-identità:

Nru tat-telefown:

Ir-Rebbieħ tal-Hair Dryer huwa: F. TANTI – Raħal Ġdid


LOGĦOB

24|04|2016 35

kullhadd.com

IRBAĦ €100 FI FLUS

120

Ibgħat dawn iż-żewġ kompetizzjonijiet f ’daqqa fl-indirizz: IRBAĦ €25 FI FLUS, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Idħol biċ-ċans li tirbaħ magħna.

TISLIBA Mimdudin:

1,5. 4. 7. 9,15. 10. 12. 16. 18. 19. 20. 21. 23.

Kompli l-qawl: Alla fettieħi, Alla għajjur; Alla ........ u ma’ kulħadd idur (8) Gost (4) Lemaħ (2) Moħħu f ’li jagħmlu n-nies (9) Iżjed minn ruħ waħda (6) Stil ta’ bini? (6) Ingrid Ghio Izzo (1,1,1) Ara 17 Ara 11 Tagħmel l-affarijiet sew (5) Bejta Franċiża (3) Jista’ jkun nazzjonali

24.

(4) Kittieb (5) Weqfin:

1. Ma rridtx nuri wiċċi! (6) 2,22. Kunjom (6) 3,21 W. Jaqla’ (6) 5. Ara 1 mimduda 6. Ħawħ bla we (3) 8. Meta xi ħadd jara lil kulħadd dubbien! (9) 11,19. Kunjom (5) 12,13. Xorb alkoħoliku (5) 13. Ara 12 14. Irjus! (6) 15. Ara 9 17,18. Minn Ateni (5) 21. Ara 3 22. Ara 2

SOLUZZJONI TAL-ĠIMGĦA L-OĦRA Mimdudin:

Weqfin:

1.Iżomm, 4.Falz, 7,12 wieqfa. Inki, 9,17.Iġrili, 10.Barmil, 12.Kikkri, 16.KII, 18,20. Moratti, 21.Mia, 24.Iżuru

1.Isibek, 2,22.Orrajt, 3,11. Mibdi, 5,15.Ammirajtu, 6,23. Zalzett, 8.Narkotiċi, 13,19. Kmamar,14.Imissu, 21.Miz

QED TAGĦRAFHOM? Fir-ritratt hemm żewġ uċuħ f’wiċċ wieħed. Qed tagħrafhom? Ħjiel: Ħadmuha ta’ avversarji fil-film Deadpool. Personalità 1: Personalità 2: Isem: Indirizz: Nru tat-telefown:

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

Kull l-aħħar Ħadd tax-xahar il-premju ta’ €25 jiżdied għal €100! Sabiex tipparteċipa ibgħat din il-paġna bħas-soltu. Apparti minn hekk żomm il-logos tal-KullĦadd tal-ġimgħat ta’ qabel, billi tqasqashom mill-ewwel paġna tal-gazzetta bid-data tal-ħarġa tidher, u tibgħathom flimkien ma’ din il-paġna. Eżempju: Ibagħtu l-paġna ta’ din il-logħba tal-lum il-Ħadd 24 ta’ April flimkien mal-logos tal-ħarġiet tat-3, 10, u 17 ta’ April.

RIŻULTATI TAL-ĠIMGĦA L-OĦRA

Michael Douglas

Ir-rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: E. TABONE – Tal-Pietà L-ittri rebbieħa jintbagħtu fix-xahar ta’ wara li tkun intrebħet il-kompetizzjoni.

Antonio Banderas


36 24|04|2016

kullhadd.com

SPORTS

MALTIN B’SUĊĊESSI FIL-POWERLIFTING BARRA MINN XTUTNA

Għal darb’oħra din is-sena, il-Malta Drug-Free Powerlifting Association (MDFPA) kienet qed tieħu tieħu sehem fil-Kampjonati Ewropew tal-World Drug-Free Powerlifting Federation (WDFPF), li ttellgħu fl-Ingilterra fid-9 u l-10 ta’ April li għadda. Preżenti għal dawn il-Kampjonati kien hemm żewġ atleti Maltin li marru jirrappreżentaw lil pajjiżna barra minn xtutna. Dawn ma kienu ħadd ħlief Dylan Callus ta’ dsatax-il sena, li ħa sehem fil-Kategorija Teenage 3 (T3) tal-100kg, kif ukoll ilveteran u l-ambaxxatur Malti f ’dan l-isport Francis Spiteri ta’ 67 sena li ħa sehem filKategorija tal-Master 6 -82.5kg. Fil-fatt, mill-ewwel spikka Spiteri hekk kif irnexxielu jagħmel squat b’150.5kg u li wkoll dan huwa rekord Ewropew kif ukoll Dinji f ’din il-kategorija. Apparti minn hekk, huwa għamel ukoll bench ta’ 67.5kg mat-total tiegħu, qabel ma’ spiċċa b’deadlift ta’ 185kg, li dan huwa wkoll rekord Ewropew għall-kategorija -82.5kg magħrufa aħjar bħala M6. Kien proprju għalhekk li, għal darb’oħra, Spiteri kien inkurunat bħala ċ-champion Ewropew tal-WDFPF f ’din il-kategorija speċifika. Interessanti huwa l-fatt li din ma kinitx l-ewwel kompetizzjoni barra minn Malta li Spiteri ħa sehem fiha u lanqas m’huwa l-ewwel rekord personali tiegħu. Madankollu, Spiteri diġà qed iħejji ruħu għall-kompetizzjoni li jmiss u se jkun qed jittama li għal darb’oħra, jerġa’ jikseb riżultati pożittivi f ’kompetizzjonijiet oħrajn fil-futur qrib li se jkunu qed jittellgħu f ’Wales u r-Renju Unit. L-avveniment li jmiss se jinqasam fuq tliett ijiem u se jkun qed jikkompeti fl-isquats il-Ġimgħa u fid-deadlifts il-Ħadd. Mitlub jagħti kumment dwar dan minn din il-gazzetta, umli bħal dejjem, Spiteri qal li diġà

qed jaħseb fil-kompetizzjoni li jmiss tant li diġà beda jagħmel xi taħriġ li huwa ferm importanti li jsir. Huwa xtaq jirringrazzja lil dawk kollha li tawh l-appoġġ tagħhom fosthom Dylan Callus, Noel Bezzina kif ukoll lil ulied Marcelle Spiteri u Dorothy Cutajar, flimkien ma’ dawk kollha li jattendu l-Kumpless Sportiv tal-Kottonera, post li jqatta’ ħafna ħin jitħarreġ Spiteri nnifsu. Min-naħa l-oħra, iż-żagħżugħ Malti Callus ukoll irnexxielu jaqta’ figura tajba. Huwa kkontesta fil-kategorija -100kg għall-ewwel darba fil-karriera sportiva tiegħu. Fil-fatt, huwa rnexxielu jagħmel 200kg fl-isquat, 140kg fil-bench u 265kg fid-deadlift. Flimkien ma’ dan, għal ftit ma kienx se jikser rekord dinji fit-T3 deadlift -100kg, titlu li kien miċħud lilu minħabba xi teknikalitajiet żgħar – iżda xejn m’għandu jżomm lil dan iżżagħżugħ milli jikser dan ir-rekord fil-ġejjieni. Callus ukoll irnexxielu jiġi fit-8 post minn 11-il lifter fil-weight class -100kg kif ukoll ġie fl-ewwel post fil-grupp T3 tal-età tiegħu, u proprju għalhekk huwa ġie inkurunat ukoll bħala ċ-Champion Ewropew. B’din il-prestazzjoni tant inkoraġġanti, dan iżżagħżugħ issa qed jokkupa post fl-Ewwel Diviżjoni fil-Klassifiċi Nazzjonali, biex b’hekk irnexxielu jaqbeż żewġ diviżjonijiet f ’daqqa. L-istess bħal Spiteri, Callus għandu futur sabiħ quddiemu, aktar u aktar minħabba l-fatt li dan għadu żagħżugħ ta’ 19-il sena. Madankollu, xejn ma jiġi mix-xejn u huwa proprju għalhekk li jeħtieġ li jkompli juru d-dedikazzjoni tiegħu u jitħarreġ b’mod professjonali biex il-futur ikompli jagħmlu suċċess kemm għalih personali kif ukoll għal pajjiżna.


SPORTS

kullhadd.com

24|04|2016 37

IL-PREMIER LEAGUE MALTI ST ANDREWS 3 NAXXAR L. 1

PEMBROKE A 0 TARXIEN R. 4

BALZAN 1 VALLETTA 2

QORMI 1 SLIEMA W. 0

Ritratti: STEPHEN GATT

WIRJA KUNFIDENTI MINN ST ANDREWS

Dale Camilleri (Sa), David Fenech (N) u Kyrian Nwoko (Sa)

St Andrews kellhom l-ewwel azzjoni perikoluża fejn daqqa ta’ ras minn qagħda tajba ta’ Kyrian Nwoko għaddiet ftit barra. Tliet minuti wara St Andrews kellhom ċans ieħor meta xutt fil-baxx ta’ Victor Oseghale ħabat max-xibka minn barra. Fis-17-il minuta cross ta’ Jonatan Cuestra u Kryian Nwoko għeleb lil Gallinetta b’daqqa ta’ ras. Disa’ minuti wara pass ta’ Michael Salomon Wisdom lejn Kyrian Nwoko u dan minn quddiem Gallinetta ma kellu ebda diffikultà jitfa’ l-ballun fix-xibka. Fl-34 minuta St Andrews kellhom opportunità biex ikomplu jżidu l-vantaġġ tagħhom meta corner ta’ Joseph Farrugia wassal għal daqqa ta’ ras ta’ Dale Camilleri li għaddiet ftit għoli. Tmien minuti wara Naxxar ħolqu l-ewwel azzjoni interessanti tagħhom permezz ta’ xutt fil-baxx minn barra l-kaxxa ta’ Jose Angel Godar Pereira li għadda barra. Fit-tieni taqsima St Andrews reġgħu bdew jippressaw hekk kif fit-48 minuta cross ta’ Victor Oseghale lejn Kyrian Nwoko fejn xutt ta’ dan ġie salvat parzjalment minn Gallinetta u d-daqqa ta’ ras ta’ Jonatan Cuestra ġiet maqlugħa minn fuq il-linja minn Andrew Scicluna. Fis-66 minuta St Andrews għamluhom tlieta meta corner ta’ Joseph Farrugia wassal il-ballun għand Wisdom li kompla lejn Oseghale li b’xutt mill-viċin għeleb lil Gallinetta. Fl-aħħar kwarta tal-partita Naxxar ippruvaw inaqqsu l-iżvantaġġ tagħhom fejn, fil-75 minuta, xutt fil-baxx minn barra l-kaxxa ta’ Edoardo Vallecillo kien salvat minn Jake Galea. Fil-ħin miżjud, Liam Grech mess il-ballun b’idu fil-kaxxa ta’ St Andrews bir-referee jordna penalty li minnu Vallecillo ma falliex. Referee : Alan Mario Sant REBĦA KOMDA GĦAL TARXIEN

Alex Da Paixao Alves (T) u Zoran Levnaic (P)

Luke Montebello (T) u Owen Bugeja (P)

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

David Fenexh (N), Eduardo Vellacilloi Casado (N), Jonatan Perez Cuestra (Sa) u Ennio Hamuenya (N)

Fl-ewwel partita li kellna lbieraħ fil-grawnd nazzjonali ta’ Ta’ Qali ltaqgħu Tarxien Rainbows u Pembroke Athleta. Kellna nistennew sas-16-il minuta biex rajna l-ewwel azzjoni ta’ nota, fejn xutt mill-bogħod tal-plejer ta’ Pembroke Manolito Micallef kien imtajjar mingħajr problemi mill-gowler ta’ Tarxien Andrea Cassar. Fil-21 minuta kellna risposta minn Tarxien fejn xutt minn barra l-kaxxa ta’ Joao Pedro Santos għadda ferm għoli mil-lasti ta’ Pembroke. Fl-24 minuta Tarxien fetħu l-iskor meta cross mil-lemin ta’ Ayrton Azzopardi sab lil Francis li bir-ras ikkonkluda fix-xibka. Fl-40 minuta logħob kellna cross mix-xellug ta’ Ayrton Azzopardi bilballun jasal għand Ebiabowei Baker li minn pożizzjoni ideali tefa’ ferm għoli mil-lasta. Erba’ minuta wara Tarxien għamluhom tnejn meta Alex Nilsson qassam lejn Ayrton Azzopardi b’dan tal-aħħar għadda l-ballun fil-baxx lejn Francis li kkontrolla tajjeb u tefa’ fix-xibka. Fit-48 minuta kellna azzjoni ta’ Pembroke fejn freekick minn barra l-kaxxa, mogħti minn Ariel Laudisi, ħabbat il-ballun mal-barriera. Ftit minuti wara, Siraj Arab ta cross tajjeb mil-lemin fejn kien hemm Manolito Micallef u Obinna Obifuele, iżda l-gowler ta’ Tarxien Andrea Cassar kien pront u salva b’mod kunfidenti. Fil-65 minuta, Tarxien żiedu l-vantaġġ meta Francis qassam lejn Oliveira Santos li kkonkluda fix-xibka. Fl-74 minuta logħob kien hemm azzjoni oħra ta’ Tarxien fejn xutt angolat Oliveira Santos bil-gowler ta’ Pembroke Matthew Farrugia idawwar f ’corner. Erba’ minuta wara Tarxien għamlu l-iskor 4-0 fejn Luke Montebello ta pass lejn Ayrton Azzopardi li pprova xutt minn barra l-kaxxa bil-ballun jispiċċa fix-xibka. Referee: Stefan Pace

Valletta Hibernians Balzan Birkirkara Floriana Tarxien R Sliema W Mosta Pembroke A Naxxar L St Andrews Qormi

KLASSIFIKA L R D 32 25 3 31 22 7 32 20 5 31 19 7 31 17 4 32 14 8 31 11 6 31 10 7 32 9 6 32 5 4 32 3 3 31 2 4

T F K +/- Pti 4 68 26 +42 52 2 83 30 +53 48 7 68 32 +36 43 5 61 27 +34 43 10 54 37 +17 36 10 56 29 +27 32 14 45 48 -3 27 14 37 51 -14 22 17 43 58 -15 21 23 27 91 -64 12 26 28 88 -60 10 25 23 76 -53 6

LOGĦOB GĦAL-LUM

Stadium Nazzjonali Mosta v Floriana Birkirkara v Hibernians

16.00 18.00


38 24|04|2016

kullhadd.com

PREMIER LEAGUE

RIŻULTATI TAL-BIERAĦ – PL

MANCHESTER C. V. STOKE C.

Manchester City urew b’mod ċar id-determinazzjoni tagħhom li jibqgħu ggranfati mat-tielet post b’rebħa komda ta’ 4-0 fuq Stoke City. Madankollu, l-Arsenal għadhom biċ-ċans li jaqbiżhom illum stess hekk kif hemm biss punt wieħed jisseparahom. Il-bidu tal-logħba kienet kemxejn kwieta. Matul dan ilperjodu Stoke ħolqu ċansijiet interessanti li taw l-impressjoni li se tkun logħba kompetittiva. Madankollu, kienu Manchester City li marru fil-vantaġġ fil-35 minuta hekk kif Fernando skurja b’header minn corner ta’ Jesus Navas. Minn dan il-punt ’il quddiem, Sky Blues ħadu kontroll tal-partita u t-tieni gowl wasal biss tmien minuti wara permezz ta’ penalty ta’ Aguero. Fit-tieni taqsima Iheanacho għalaq il-partit b’gowls fl-64 u l-74 minuta. LIVERPOOL V. NEWCASTLE Il-Magpies ħarġu bla ħeġġa kontra t-tim minn Anfield fejn ħallew lir-Reds jiddominaw il-partita mingħajr ħafna reżistenza. Il-Liverpool ma ħlewx din l-opportunità tinħela għax damu biss żewġ minuti biex marru filvantaġġ b’gowl ta’ Sturridge li rċieva pass f ’nofs il-kaxxa l-kbira

Man. City Bournemouth Aston Villa Liverpool

v v v v

Stoke City Chelsea Southampton Newcastle United

4-0 1-4 2-4 2-2

LOGĦOB GĦAL-LUM – PL Sunderland v Arsenal 15.05 Leicester City v Swansea City 17.15

LOGĦOB GĦAL-LUM – FA CUP Crystal Palace

v Watford 17.00

LOGĦOB GĦAL-GĦADA Tottenham H.

v West Brom 21.00

KLASSIFIKA Tim

u xxuttja l-ballun wara Darlow. Man-nofs siegħa, il-gowls ta’ Liverpool saru tnejn b’gowl ta’ Lallana li rċieva pass mingħand Moreno u ta xutt sabiħ li daħal fir-rokna ta’ fuq tax-xibka. It-tieni taqsima kienet storja differenti fejn in-Newcastle ħarġu aktar determinati u wara tliet minuti Cisse naqqas il-vantaġġ talLiverpool permezz ta’ daqqa ta’ ras minn cross ta’ Anita. Id-draw wasal fis-66 minuta permezz ta’ gowl ta’ Colback. SUNDERLAND V. ARSENAL Sunderland se joħorġu għallogħba li għandhom illum kontra Arsenal determinati li jtejbu l-pożizzjoni tal-klassifika prekarja

SERIE A LOGĦOB GĦAL-LUM Frosinone v Palermo 12.30 Atalanta v Chievo 15.00 Bologna v Genoa 15.00 Sampdoria v Lazio 15.00 Torino v Sassuolo 15.00 Fiorentina v Juventus 20.45

LOGĦOB GĦAL GĦADA Roma

v Napoli 15.00

Verona

v Milan 17.00

Carpi

v Empoli 19.00

KLASSIFIKA Tim

L R D T F K P

Juventus Napoli Roma Inter* Fiorentina Milan Sassuolo Lazio Chievo Genoa Empoli Torino Atalanta Udinese* Sampdoria Bologna Carpi Frosinone Palermo Hellas Verona

34 26 4 4 65 17 82 34 22 7 5 72 29 73 34 19 11 4 73 38 68 34 18 7 9 44 31 61 34 17 8 9 55 38 59 34 14 11 9 43 35 53 34 12 13 9 41 38 49 34 13 9 12 44 45 48 34 13 9 12 43 41 48 34 12 7 15 39 41 43 34 11 9 14 37 45 42 34 11 9 14 44 47 42 34 9 11 14 36 43 38 34 10 8 16 31 49 38 34 9 10 15 46 50 37 34 10 7 17 31 44 37 34 7 11 16 33 51 32 34 8 6 20 32 66 30 34 7 8 19 31 63 29 34 3 13 18 28 57 22

* Il-pożizzjonijiet ivarjaw minħabba li r-riżultat inħareġ wara li morna għall-istampar.

SPORTS

li jinsabu fiha bħalissa fejn qegħdin fit-18-il post b’punt inqas min-Norwich City. Madankollu, l-Arsenal mhuwiex inqas fejn tidħol il-motivazzjoni hekk kif iridu jagħtu risposta lillManchester City li bir-rebħa li kisbu lbieraħ ħadulhom it-tielet post minn idejhom. Il-maniġer ta’ Sunderland, Sam Allardyce, se jkun qed jittama li jkollu lil DeAndre Yedlin għaddispożizzjoni tiegħu wara li dan tilef it-taħriġ minħabba injury. Sadanittant, Rodwell huwa kważi ċert li jirritorna, filwaqt li Lens għadu dubjuż. L-Arsenal jistgħu jaraw ir-ritorn ta’ Wilshire, filwaqt li Cazorla, Rosicky u Oxlade-Chamberlain mistennijin li jitilfu l-partita.

Leicester City 34 21 10 3 59 33 73 Tottenham Hotspur 34 19 11 4 64 25 68 Manchester City 35 19 7 9 66 34 64 Arsenal 34 18 9 7 58 34 63 Manchester United 34 17 8 9 42 30 59 West Ham United 34 14 14 6 57 43 56 Liverpool 34 15 10 9 58 45 55 Southampton 35 15 9 11 49 37 54 Chelsea 34 12 11 11 53 46 47 Stoke City 35 13 8 14 37 51 47 Everton 34 9 14 11 53 48 41 Watford 34 11 8 15 33 40 41 Bournemouth 35 11 8 16 42 61 41 Swansea City 34 10 10 14 34 45 40 West Brom 34 10 10 14 31 42 40 Crystal Palace 35 10 9 16 36 45 39 Norwich City 34 8 7 19 35 60 31 Sunderland 33 7 9 17 39 57 30 Newcastle United 35 7 9 19 38 64 30 Aston Villa 35 3 7 25 25 69 16

FIORENTINA V JUVENTUS

PUNTI OĦRA

It-tim Juventin mistenni li jiffaċċja l-logħba malFiorentina bħallikieku kienet finali hekk kif din tista’ tkun deċiżiva għar-rebħ tal-kampjonat. Huma għandhom bżonn riżultat aħjar minn dak tanNapoli biex jirbħu l-ħames kampjonat konsekuttiv tagħhom. Il-Fiorentini se jkollhom post fiċ-Champions’ League bħala motivazzjoni; tragward li żgur mhuwiex se jilħqu jekk jitilfu xi punti fl-aħħar erba’ logħbiet tal-kampjonat hekk kif ir-Roma għandhom vantaġġ komdu ta’ disa’ punti fuqhom.

SE JITLEF UFC 200

ROMA VNAPOLI Minkejja li n-Naplitani qegħdin f ’pożizzjoni aħjar fil-klassifika, huma r-Rumani li qegħdin jiġu meqjusin bħala l-favoriti għal dan il-konfront. Dan hekk kif l-istatistiki ffavurew xi ftit lil dawn tal-aħħar matul il-ġimgħat li għaddew. Fost dawn l-istatistiki hemm dik li turi li r-Roma ilhom 13-il logħba tas-Serie A mingħajr telfa. Min-naħa l-oħra, in-Napoli ġejjin minn żewġ telfiet konsekuttivi barra minn darhom. Ir-Roma għadhom b’ċans tajjeb li jieħdu t-tieni post minn idejn in-Napoli hekk kif, b’rebħa f ’dan il-konfront dirett, huma jkollhom biss żewġ punti inqas minnhom fil-klassifika. VERONA V MILAN Minkejja l-fatt li l-Milan ma tantx kienu konsistenti matul dawn l-aħħar ġimgħat, huma qegħdin jitqiesu bħala l-favoriti biex joħorġu bil-punti massimi minn dan l-konfront. Barra l-fatt li l-Verona qegħdin f ’pożizzjoni ferm agħar minn tagħhom, fl-aħħar post u fix-xifer tar-relegazzjoni, il-Milan għandhom rekord tajjeb ferm kontrihom. Filfatt, ir-Rossoneri tilfu biss wieħed mill-aħħar 11-il konfront li kellhom ma’ Verona. Madankollu, il-Verona għandhom ħabta joħorġu b’xi sorpriża kontra l-Milanisti hekk kif żammewhom għal draw kemm-il darba filpassat riċenti. Dan jinkludi l-aħħar konfront ta’ bejniethom, dak ta’ Diċembru li għadda, fejn spiċċaw 0-0.

L R D T F K P

Il-President tal-Ultimate Fighting Championship Dana White ħabbar li Conor McGregor mhux se jingħata l-opportunità li jerġa’ jiġġieled kontra Nate Diaz. Ftit tal-ġimgħat ilu McGregor tilef l-ewwel ġlieda tiegħu fil-UFC kontra Diaz u kien ippjanat li f ’Lulju, f ’UFC 200, it-tnejn jerġgħu jiltaqgħu għal re-match. Madankollu, matul l-aħħar jiem McGregor taha għall-midja soċjali biex jikkritika lill-UFC sakemm, tard il-ġimgħa li għaddiet, huwa ħabbar li se jirtira mill-kategorija għalkollox għax ma jħossux li qed jingħata r-rispett li ħaqqu. Minkejja li l-Ħamis li għadda McGregor sostna li kien reġa’ bdielu, il-President tal-UFC qal li issa huwa tard wisq biex issir il-ġlieda f ’UFC 200 hekk kif il-ġellied Irlandiż ma kienx irrispetta l-obbligu tiegħu li jippromovi l-ġlieda. BLACKWELL JIRTIRA Il-boxer Nick Blackwell ħabbar fuq Twitter li se jirtira mill-isport wara l-ġrieħi serji li ġarrab fil-ġlieda kontra Chris Eubank Jr. Fl-aħħar talġlieda, li seħħet fis-26 ta’ Marzu u li kienet għat-titlu middleweight, Blackwell kien intilef minn sensih minħabba li kien qiegħed jitlef id-demm internament qrib moħħu. Huwa tpoġġa f ’koma mit-tobba li kien imqajjem minnha ġimgħa wara. Minkejja li riċentment kien qal li saħħtu sejra għall-aħjar, huwa ammetta li mhuwiex lest li jgħaddi lilu nniffsu, kif ukoll lill-familjari tiegħu, minn esperjenza oħra ta’ din ix-xorta. Għaldaqstant, huwa sostna li kien se jtemm il-karriera tiegħu b’mod immedjat. Madankollu, huwa qal li se jibqa’ involut b’modi oħra li ma speċifikax. VALUR TA’ €105 MILJUN Skont stħarriġ li għamlet is-Sunday Times tar-Renju Unit, il-kaptan tal-Manchester United u t-tim nazzjonali Ingliż Wayne Rooney bħalissa huwa l-aktar sportiv Brittaniku tal-età ta’ 30 sena jew anqas. Skont ir-Rich List tal-istess gazzetta, Rooney illum il-ġurnata għandu madwar €105 miljun, żieda ta’ ftit anqas minn €13-il miljun ikkumparat mas-sena li għaddiet. Is-sors ta’ dħul prinċipali huwa l-paga tiegħu li allegatament hija ta’ €385,000 fil-ġimgħa. Barra minn hekk, huwa għandu diversi kuntratti ta’ promozzjoni ma’ kumpaniji famużi fosthom Nike u Samsung. Fit-tieni post tal-klassifika spiċċaw l-aħwa tennisti Andy u Jamie Murray li bejniethom għandhom €74 miljun, filwaqt li fit-tielet post spiċċa l-plejer tal-golf Rory McIlroy li għandu €72 miljun.


FORMULA 1

kullhadd.com

24|04|2016 39

RAPPORT U ANALIŻI TA’ LIAM GAUCI

KISBA STORIKA GĦAL ROSBERG Il-pożizzjonijiet mhux tas-soltu li sabu ruħhom fihom Hamilton, Vettel u Raikkonen fl-ewwel parti tat-tellieqa tat lok għal gran premju interessanti hekk kif dawn is-sewwieqa kellhom triq għat-telgħa biex jippruvaw jitilgħu fil-postijiet tal-klassifika normali tagħhom. Wieħed mis-sewwieqa li kellu tluq tajjeb kien Ricciardo li rnexxielu jieħu l-ewwel post minn idejn Rosberg fl-ewwel metri tattellieqa. Minkejja din id-disfatta, il-Ġermaniż tal-Mercedes kellu ħajja aktar faċli minn dik ta’ bosta mis-sewwieqa ta’ warajh li spiċċaw jitqatlu bejniethom. Inċidenti Fost dawn kien hemm Vettel li flewwel kurva ra opportunità tajba biex jaqbeż lil Raikkonen hekk kif il-Finlandiż għażel rotta wiesgħa żżejjed u fetaħ il-bieb lill-kollega tiegħu. Però, meta dan tal-ewwel għamel il-mossa tiegħu, huwa wkoll fetaħ passaġġ fuq il-lemin tiegħu li ntlemaħ minn Kvyat. Meta seħħ dan, ir-Russu ħass li ma kellux bżonn wisq aktar biex jittanta xortih u daħħal ir-Red Bull tiegħu maġenb Vettel. B’hekk, il-Ġermaniż talFerrari sab ruħu mgħaffeġ bejn Raikkonen u Kvyat u ma kellux triq oħra ħlief li jsuq il-vetturi tiegħu f ’daqqa lejn ix-xellug fejn ħabat mal-Finlandiż. Dan il-

kuntatt tellef ħafna ħin liż-żewġ Ferraristi, b’mod partikolari lil Raikkonen li kellu jidħol filpits biex ibiddel il-ġewnaħ ta’ quddiem. Fuq in-naħa ta’ wara talklassifika, Hamilton ukoll sab ruħu f ’nofs konvużjoni sħiħa. Meta pprova jirkupra ftit pożizzjonijiet mat-tluq huwa spiċċa ħabat ma’ Nasr u tilef ilġewnaħ ta’ quddiem; inċident li ġiegħlu jidħol fil-pits ukoll. Fit-tielet dawra, Rosberg deher li kien f ’pożizzjoni tajba biex jerġa’ jaħtaf l-ewwel post minn idejn Ricciardo. Il-ħidma tiegħu, però, kienet aktar faċli milli mistenni hekk kif l-Awstraljan sofra puncture li ħalliet ħafna debris fuq it-traċċat. Dan iddebris wassal għall-ħruġ tasSafety Car u serje ta’ pit stops għal roti ġodda. Hawnhekk il-Mercedes ippruvaw jagħmlu mossa aggressiva u daħħlu lil Hamilton darbtejn fil-pits waqt li s-Safety Car kienet barra fejn żammew lill-Brittaniku fuq is-super softs għal dawra waħda biss biex jeħilsu mill-obbligu tagħhom li jużaw tal-inqas żewġ għamliet ta’ roti.

KLASSIFIKA: BAĦREJN POŻ. 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

SEWWIEQ Nico Rosberg Sebastian Daniil Kvyat Daniel Ricciardo Kimi Raikkonen Felipe Massa Lewis Hamilton Max Verstappen Carlos Sainz Jr Valtteri Bottas

TIM Mercedes Vettel Ferrari Red Bull Racing Red Bull Racing Ferrari Williams Mercedes Toro Rosso Toro Rosso Williams

Verżjonijiet kontrastanti Ewlenija fost dawn ilkwistjonijiet hemm il-futur talmagni ibridi. Matul l-istaġun li għadda saret pressjoni kbira minn numru ta’ timijiet indipendenti biex l-ispejjeż marbutin mal-magni jonqsu b’mod drastiku hekk kif l-introduzzjoni tal-power units ibridi fl-2014 kienet imbuttat bosta minnhom fix-xifer ta’ kriżi finanzjarja. Meta l-kumpaniji fornituri

ĦIN N.Rosberg 75 Punt 1:38:53.891 L.Hamilton 39 Punt D.Ricciardo +37.776 36 Punt +45.936 S.Vettel 33 Punt +52.688 K.Räikkönen 28 Punt +1:05.872 F.Massa 22 Punt +1:15.511 D.Kvyat 21 Punti +1:18.230 R.Grosjean 18-il Punt +1:19.268 M.Verstappen 13-il Punti +1:24.127 N.Hulkenberg 7 Punti +1:26.192

rajna liż-żewġ Ferraristi, lil Ricciardo u lil Hamilton, jirrankaw bis-saħħa bl-għan li jirkupraw il-pożizzjonijiet li tilfu fil-fażi bikrija tat-tellieqa. B’konsegwenza ta’ din irrankatura, bosta sewwieqa li kellhom bidu tajjeb iżżersqu ’l isfel fil-klassifika biex spiċċaw f ’pożizzjonijiet diżappuntanti tal-klassifika. Fost dawn kien hemm is-sewwieqa tal-Williams, il-McLaren u l-Force India. Ilkollass ta’ dawn tal-ewwel kien l-aktar wieħed sorprendenti hekk kif dawn urew b’mod ċar li bħalissa mhuma fl-ebda kundizzjoni li jikkompetu mattimijiet ta’ quddiem nett.

Rosberg li kellu tellieqa kwieta ħafna li wasslitu għas-17-il rebħa tal-karriera tiegħu. B’dan is-suċċess Rosberg ingħaqad ma’ grupp żgħir ta’ sewwieqa, magħmul minn Sebastian Vettel, Michael Schumacher u Alberto Ascari, li rnexxielhom jirbħu sitt tlielaq wara xulxin. Madankollu, hija statistika oħra li qiegħda toħloq aspettattivi għolja fil-konfront ta’ Rosberg – jiġifieri dik li tgħid li s’issa kull sewwieq li rebaħ l-ewwel tliet tlielaq tal-istaġun dejjem rebaħ il-kampjonat. Wieħed, però, irid isemmi li l-kalendarju ta’ dan l-istaġun huwa l-itwal fl-istorja Bidliet fil-klassifika tal-F1. Għaldaqstant, l-avversarji ta’ Rosberg se jkollhom aktar Meta daħlet is-Safety Car, Rekords importanti opportunitajiet biex inaqqsu reġgħu bdew jinbidlu bosta d-distakk mis-sewwieqa l-oħra li pożizzjonijiet. B’mod speċjali Xejn minn dan ma affettwa lil kisbu dan ir-rekord.

LIL HINN MIĊ-ĊIRKWIT Għal darb’oħra, fost l-aktar aħbarijiet li kienu prominenti fil-jiem li għaddew kien hemm tnejn priniċpali li jirrigwardaw il-futur tal-isport. Madankollu, kien hemm aktar urġenza u frustrazzjoni fid-diskussjoni li seħħew riċentement hekk kif jidher li għad hemm diversi kwistjonijiet li għadhom ma kinux indirizzati minkejja li d-data stipulata biex jittieħdu numru ta’ deċiżjonijiet importanti qiegħda magħna.

PUNTI

rreżistew din it-talba, l-FIA u l-FOM intervinew biex jimponu l-bidla huma stess billi taw bidu għal talba għall-espressjoni ta’ interess għall-forniment ta’ magni V8 li jkunu ferm orħos mill-V6s attwali. Din il-mossa aggressiva ġiegħlet lill-fornituri attwali jrattbu l-pożizzjoni tagħhom u jirritornaw lejn il-mejda tannegozjati. B’hekk, f ’Jannar kien deċiż li, sal-aħħar ta’ April, dawn il-fornituri jsibu mod kif joffru l-magni ibridi b’prezz aktar raġjonevoli mill-2018. Matul il-Gran Premju taċ-Ċina, però, it-team principal tar-Red Bull Racing Christian Horner esprima pessimiżmu kbir dwar il-proġress li sar fl-aħħar xhur fejn sostna li l-partijiet interessati għadhom ’il bogħod ħafna minn soluzzjoni. Għaldaqstant, huwa ppreveda li l-laqgħa tat-30 ta’ April mhi se sservi għalxejn ħlief li tikkonferma l-permanenza tas-sitwazzjoni attwali. Madankollu, il-verżjoni talfatti ta’ Horner merewha Sergio

Marchionne u Toto Wolff, li jirrappreżentaw lill-Ferrari u l-Mercedes rispettivament. Huma sostnew li, fil-fatt, ilfornituri attwali kienu qablu fuq kompromess li se jwassal għattnaqqis mixtieq fl-ispejjeż u li se jevita sitwazzjoni bħal tal-2015 fejn ir-Red Bull kienu fix-xifer li jispiċċaw mingħajr magni. Sas-Sibt li ġej inkunu nafu min qiegħed jgħid il-verità; dejjem jekk id-deċiżjoni ma terġax tiġi posposta. Approvata t-talba tal-Pirelli Problema oħra li kellha tiġi indirizzata b’mod urġenti kienet dik tat-testijiet għar-roti li se jintużaw matul l-istaġun li ġej. Minħabba l-bidliet sostanzjali fir-regolamenti tekniċi li se jsiru fl-2017, il-Pirelli talbu li jingħataw aktar opportunitajiet biex jippruvaw ir-roti l-ġodda. It-talba tal-kumpanija Taljana ntlaqet mill-FOM u t-timijiet, però ma kienx hemm ftehim konkret dwar meta se jsiru dawn

it-testijiet. Dan l-istat ta’ fatt wassal lillPirelli biex jaqtgħu linja matul il-weekend li għadda hekk kif heddew li jirtiraw mill-isport għalkollox jekk ma jingħatawx il-ħin u l-vetturi neċessarji biex it-testijiet jitwettqu. Ittheddida tal-fornituri Taljani kellha effett immedjat hekk kif bejn it-Tnejn u l-Erbgħa li għaddew, l-Istrategy Group, il-Formula 1 Commission u l-World Motor Sport Council kollha taw l-approvazzjoni formali tagħhom biex il-Pirelli jingħataw dak li riedu. B’hekk, fix-xhur li ġejjin, din il-kumpanija se jkollha għad-dispożizzjoni tagħha 25 ġurnata għal testijiet, kif ukoll vetturi tal-F1 li ntużaw bejn l-2013 u l-2015 biex jippruvaw ir-roti tat-tip li se naraw fl2017. Fit-tieni nofs ta’ din issena l-Pirelli għandu jkollhom ukoll aċċess għal vettura blspeċifikazzjonijiet tekniċi simili għal dawk li se jkunu introdotti fl-2017.


40 24|04|2016

kullhadd.com

LOKALI

ONE NEWS BI PREŻENZA IKBAR DALWAQT Jonqos biss ġimgħa għallproġett ġdid li se tkun qiegħda tniedi l-kamra tal-aħbarijiet ta’ ONE. Proġett li se jkompli jsaħħaħ ir-relevanza ta’ waħda mill-ikbar kmamar talaħbarijiet u tal-iktar relevanza f ’pajjiżna. Il-proġett iffukat online se jkun qiegħed jara li l-aħbarijiet ta’ ONE jinfirxu iktar bilgħan li jilħqu udjenza ikbar u ferm iktar varjata. “Dan hu l-mument li nikbru,” qal mal-KullĦadd l-editor in chief tal-midja tal-Partit Laburista Aleander Balzan. F’kummenti ma’ din ilgazzetta spjega kif l-aħħar tliet snin kienu sfida kbira għal ONE News. Il-kamra tal-aħbarijiet inbidlet minn waħda stabbilita għal waħda totalment ġdida. “Meta sentejn ilu assumejt ir-responsabbiltà ta’ ONE News sibt tim totalment ġdid u li kien żgħir ħafna fejn dak li kien hemm qabel. Fl-aħħar sentejn kbirna kemm finnumru u kemm fil-kwalità biex issa, sentejn qabel l-elezzjoni ġenerali, ninsabu lesti biex nimirħu iktar. Fl-aħħar xhur diġà żidna l-preżenza tagħna online permezz tal-midja soċjali, imma issa wasal il-mument li jkollna l-pjattaforma tagħna,” żied jgħid Balzan. Spjega li l-proġett il-ġdid huwa

tal-kamra tal-aħbarijiet kollha, għalkemm fuqu se jkun hemm iffukati ġurnalisti ġodda u oħrajn ta’ esperjenza. “Kollox jikkumplimenta ’l xulxin. Permezz tal-KullĦadd, l-istazzjonijiet ONE u issa b’dan il-proġett ġdid, il-Partit Laburista se jkollu pjattaforma b’saħħitha biex mil-lat ta’ midja jiġġieled l-elezzjoni ġenerali li jmiss,” tenna Balzan.

Bil-proġett il-ġdid ONE News se jkun preżenti 24 siegħa kuljum Janice Bartolo, kordinatur importanti ferm, narawhom ppjanajna. Dan biex issa li tal-proġett, sostniet li n-nies ’il bogħod. Għaldaqstant qed wasal il-mument opportun f ’ONE News huma eċitati nistennew b’ħerqa l-proġett li se nkunu qed nitilqu bilħafna għal din l-esperjenza. l-prijorità tiegħu hi li l-aħbar proġett il-ġdid. Żgur li bħal“Ta’ spiss inkunu f ’konferenza tingħata mal-ewwel,” qalet lum ġimgħa ħafna se jkunu online għal ħafna ħin matul tal-aħbarijiet jew naħdmu fuq Bartolo. Żiedet li fuq kollox se jkun il-ġurnata u l-kelma ONE xi aħbar u tant inkunu ksibna materjal tajjeb li jkollna urġenza qed jimtela vojt kbir. “Aħna se tiddomina fuq il-midja x’inhuma x-xewqat soċjali,” temmet tgħid Bartolo kbira biex inwassluha lill-eluf nafu ta’ segwaċi. L-aġġornament tas-segwaċi tagħna u nkunu f ’dik li hija indikazzjoni ċara tar-radju li jmiss jew il-bulettin qed nanalizzawhom minn ta’ x’nistennew, għalkemm xi ta’ filgħaxija, għalkemm żmien għal żmien. Ħsibna u ftit kurżità ħalliet ukoll.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.