Ħarġa 3 ta' Ġunju 2012 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

Euro 2012 MagaÛin dwar il-Euro 2012 Mal-KullÓadd tal-luM

Il-Óadd 3 ta’ Ìunju, 2012 Óar©a Nru 986

Prezz ›0.80

ÛEwÌ ProPoSti PrograMMatiÇi oÓra tal-Pl

JoSEPh MuScat Bi ProPoSti Ìodda gÓal SoÇJEtÀ ÌuSta Gvern ©did se jkun qed jikkommetti ru˙u li qabel jie˙u deçiΩjonijiet li jkollhom impatt ekonomiku kbir, se jkun qed jag˙mel Social Impact Assessment bil-g˙an li jistudja kif dawn id-deçiΩjonijiet se jkunu qed jolqtu l-familji Maltin u G˙awdxin. Dan ˙abbru l-Mexxej Laburista Joseph Muscat waqt seminar organizzat mill-PL, bit-tema ‘Id f’Id – Soçjetà Ìusta’. Matul dan is-seminar, il-Mexxej Laburista ˙abbar sensiela ta’ proposti li se jkun qed jimplimenta Gvern ©did, bilg˙an li l-©id li jin˙oloq f’pajjiΩna jkun jista’ jitqassam b’©ustizzja soçjali. Dr Muscat qal li mhuwiex aççettabbli li deçiΩjonijiet importanti b˙al dik li jog˙lew il-kontijiet tad-dawl jittie˙du qabel ma jkun sar studju serju dwar kif iΩ-Ωidiet se jkunu qed jolqtu l-familji Maltin u G˙awdxin. Proposta o˙ra li t˙abbret minn Joseph Muscat kienet li Gvern ©did se jkun qed iserra˙ mo˙˙ il-©enituri u l-familji tal-persuni b’diΩabbiltà, li l-futur ta’ wliedhom ikun assigurat. Dan g˙aliex meta l-©enituri tag˙hom ji©u nieqsa, dawn it-tfal ikollhom tistenniehom sistema ta’ kura u residenza fil-komunità, f’dar privata jew tal-komunità ta’ daqs Ωg˙ir. Il-Partit Laburista qieg˙ed jag˙ti din l-assigurazzjoni g˙al kull tifel u tifla b’diΩabbiltà biex iserra˙ mo˙˙ il-©enituri tag˙hom, u fuq kollox biex ting˙ata dinjità lill-persuna kkonçernata. Tkompli f’pa©na 2

il-KriÛi ta’ gonZiPn

Bejn KMB u DCG, LawrenCe Gonzi GÓaÛeL LiL Caruana GaLizia…

daPhnE caruana galiZia – il-MaÛÛra M’gÓonq gonZi Qabel il-vot ta’ nhar l-Erbg˙a li g˙adda fil-Parlament, fejn ©iet approvata mozzjoni tal-OppoΩizzjoni li sfiduçjat lill-eksMinistru Karm Mifsud Bonnici, jirriΩulta li d-Deputat Franco Debono kien viçin ˙afna li jil˙aq ftehim ma’ Lawrence Gonzi. Imma dan it-tentattiv sfaxxa g˙ax ilPrim Ministru baqa’ jirrifjuta li jikkundanna lil Daphne Caruana Galizia g˙aΩ-Ωebli˙ tag˙ha fil-konfront ta’ omm Franco Debono, kif talbu jag˙mel g˙al kemm-il darba l-istess Dr Debono. Debono talab lil Gonzi li jikkundanna b’mod çar u dirett il-kitbiet moqΩieΩa ta’ Caruana Galizia fir-rigward ta’ ommu. Imma Gonzi rrifjuta li jag˙mel dan u minflok, fid-diskors tieg˙u waqt iddibattitu dwar il-mozzjoni ta’ sfiduçja f’Karm Mifsud Bonnici, g˙amel appell ©eneriku kontra l-attakki personali filblogs u fil-gazzetti fir-rigward tal-familjari tad-deputati. Imma baqa’ ma kkundannax lil Caruana Galizia b’isimha u kunjomha.

Ir-ra©unijiet g˙al dan in-nuqqas ta’ Lawrence Gonzi li jikkundanna l-kitbiet moqΩieΩa u viljakki ta’ Daphne Caruana Galizia jistg˙u jkunu bosta. Imma ewlenin fosthom hemm il-fatt li l-propaganda tal-Partit Nazzjonalista tistrie˙ ˙afna fuq il-kitbiet ta’ Caruana Galizia g˙al dawk li huma attakki personali fuq l-avversarji tal-PN u fuq ilfamiljari tag˙hom, ma˙suba ˙afna drabi biex ineΩΩg˙u lil dak li jkun mid-dinjità tieg˙u. Il-kitbiet ta’ Caruana Galizia g˙andhom il-barka tal-og˙la uffiçjali tal-PN, fosthom ta’ Richard Cachia Caruana, listrate©ista ewlieni tal-kampanji tal-PN li huwa ˙abib intimu ta’ Caruana Galizia. L-esponenti tal-Partit Nazzjonalista, ilPrim Ministru nnifsu, ministri, segretarji parlamentari, deputati, eçç., dejjem irrifjutataw li jikkundannaw il-kitbiet moqΩieΩa ta’ Caruana Galizia meta ©ew mitluba li jag˙mlu dan, anki minn din il-gazzetta. Tkompli fuq pa©na 3

03.06.2012

A˙barijiet

IL-PL BI PROPOSTI FAVUR SOÇJETÀ ÌUSTA Waqt seminar li kien organizzat mill-PL il-Ìimg˙a filg˙axija, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat ˙abbar sensiela ta’ proposti li Gvern ©did se jkun qed jattwa sabiex fis-soçjetà Maltija tiΩdied il-©ustizzja soçjali. KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn u˙ud mill-punti l-aktar importanti li ˙ar©u waqt dan is-seminar.

Il-©ustizzja soçjali fi Ωmien ta’ kriΩi ekonomika Il-Mexxej Laburista Joseph Muscat qal li jkun hemm min jikkritika l-fatt li partit politiku qieg˙ed jitkellem dwar ilqasam soçjali fi Ωmien ta’ kriΩi ekonomika. IΩda sa˙aq li huwa f’dan iΩ-Ωmien li jista’ jintg˙aΩel min verament jemmen fil©ustizzja soçjali u min juΩaha g˙all-konvenjenza tieg˙u biss. Joseph Muscat qal li preΩentament is-sistemi t’g˙ajnuna li jeΩistu g˙al dawk li huma neqsin mill-mezzi finanzjarji qed jirriduçu ru˙hom g˙al karità li jumiljaw lil dak li jkun. Semma eΩempji ta’ kif nies qed ikunu kostretti jesponu lilhom infushom biex jie˙du ftit g˙ajnuna li jkollhom bΩonn b˙al fil-kaΩ tat-tqassim talprodotti mill-Unjoni Ewropea u anke l-vouchers g˙all-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Il-˙olqien tal-©id Joseph Muscat qal li sabiex jitqassam il-©id, l-ewwel irid jin˙oloq il-©id. Qal li g˙alhekk il-prijorità tal-Moviment se tkun it-tkabbir ekonomiku u l˙olqien tal-©id. Ûied jg˙id li dan il-˙olqien tal-©id se jsir f’qafas ©did g˙al pajjiΩna bil-g˙an li t-tkabbir ekonomiku jil˙aq lil kul˙add u li b’hekk jirriΩulta fi tnaqqis fiddefiçit. Il-PL jemmen li d-defiçit jista’ jonqos b’mod li jwe©©a’ lanqas u b’mod li ji©u protetti lfamilji. F’dan il-punt se jkun kruçjali r-rwol tas-settur privat u lkunçett ta’ public-private partnerships li Gvern ©did jinsab lest li j˙addem f’oqsma differenti tal-ekonomija. Joseph Muscat qal li g˙andna nift˙u aktar minn qatt qabel l-opportunitajiet g˙as-settur privat b’tali mod li l-kunçetti liberali talekonomija ma jkunux biss aççettati iΩda m˙addma wkoll. Qal ukoll li n-negozjanti u l-

intrapriΩa privata huma parti integrali mill-Moviment talProgressivi u l-Moderati g˙ax bl-g˙ajnuna tag˙hom jistg˙u jintla˙qu l-g˙anijiet tal-©ustizzja soçjali. Biex uliedna jkunu a˙jar minna Il-Mexxej Laburista sa˙aq li b˙alissa l-klassi medja qed tiffaççja kriΩi kbira ˙afna u g˙alhekk, g˙al Gvern ©did, ©ustizzja soçjali se tkun tfisser ukoll il-bini ta’ klassi medja ©dida. Gvern ©did irid jer©a’ jserra˙ mo˙˙ il-©enituri li wliedhom jista’ jkollhom futur a˙jar milli kellhom huma u se ja˙dem sabiex il-mobbiltà soçjali ter©a’ tibda tit˙addem mill-©did. Joseph Muscat qal li huwa g˙al dan il-g˙an li l-PL ˙abbar il-proposta tal-Garanzija g˙aΩÛg˙aΩag˙, li hija proposta orizzontali u ˙olistika li tg˙aqqad flimkien il-politika tal-edukazzjoni, ma’ dik tax-xog˙ol, talmobbiltà soçjali, tal-inkluΩjoni soçjali, kontra l-faqar u lprekarjat, kontra r-rassenjazzjoni u favur l-aspirazzjoni. Social Impact Assessment g˙al deçiΩjonijiet ekonomiçi ma©©uri Joseph Muscat ˙abbar li lewwel proposta li se tkun qed timmarka kif Gvern ©did se jkun qed ja˙dem favur soçjetà aktar ©usta hija li jikkummissjona studju dwar l-impatt soçjali kull meta tkun se tittie˙ed xi deçiΩjoni ekonomika ma©©uri. “Social Impact Assessment ifisser li Gvern ©did se jkollu g˙odda a˙jar biex jie˙u ddeçiΩjonijiet u jkollu aktar informazzjoni dwar kif dawn id-deçiΩjonijiet jolqtu lil setturi differenti tas-soçjetà,” sostna Joseph Muscat. Ûied jg˙id li b’hekk il-Gvern ikun konxju tal-effetti soçjali li tkun se to˙loq kull deçiΩjoni sabiex

jerfa’ r-responsabbiltà tag˙ha. Il-Mexxej Laburista qal li dawn l-istudji g˙andhom ikunu mmexxija minn tim multidixxiplinarju li jkun mag˙mul minn professjonisti differenti fosthom soçjologi, psikologi, social workers u o˙rajn. Dan kollu jsir f’qafas ta’ open government li jkun miftu˙ g˙alliskrutinju. B’hekk, sa˙aq Joseph Muscat, dan il-proçess se jkun wie˙ed ©enwin fejn il-Gvern se jkun qed jimxi id f’id mas-soçjetà çivili, man-negozji u malfamilji. Ser˙an il-mo˙˙ g˙all-©enturi u l-familji tal-persuni b’diΩabbiltà Proposta o˙ra li t˙abbret minn Joseph Muscat waqt dan isseminar kienet tittratta l-persuni b’diΩabbiltà. Il-Mexxej Laburista qal li b˙alissa g˙andna sitwazzjoni fejn il-©enituri tal-persuni b’diΩabbiltà ma jafux x’ser isir minn uliedhom ladarba ji©u

neqsin. Sa˙aq li s-soluzzjonijiet li jeΩistu llum il-©urnata m’g˙adhomx jg˙oddu g˙arrealtajiet tal-lum. Qal li dda˙˙al lil dawn it-tfal f’istituzzjonijiet kbar m’g˙adhiex xi ˙a©a aççettabbli. Quddiem dan kollu, Joseph Muscat qal li Gvern ©did se jkun kommess li jserra˙ mo˙˙ il-©enituri u l-familji tal-persuni b’diΩabbiltà li l-futur ta’ wliedhom se jkun assigurat. Dan g˙aliex meta dawn ji©u nieqsa se jkollhom sistema ta’ kura u residenza fil-komunità f’dar privata jew fil-komunità ta’ daqs Ωg˙ir. “Dan l-impenn li qed nid˙lu g˙alih se nkunu qed nimplimentawh b˙ala pro©ett wiesa’ li se jwassalna f’sitwazzjoni fejn il-persuni b’diΩabbiltà se jkunu jistg˙u jibdew jg˙ixu ˙ajja indipendenti,” sostna Joseph Muscat. Gvern ©did se jara li l-persuni b’diΩabbiltà jkunu inkluΩi fid-

dinja tax-xog˙ol sabiex b’hekk ikunu aktar indipendenti. Dan apparti milli se jitnedew miΩuri fiskali favur dawn il-persuni u l-familji tag˙hom. Gvern ©did se jkun qed jeΩenta mit-taxxi relatati, il-wirt li jit˙alla lill-persuni b’diΩabbiltà fejn se tinbena sistema ta’ trusts fejn dawn ir-riΩorsi finanzjarji jkunu jistg˙u jintuΩaw biex dawn il-persuni jkunu jistg˙u jibqg˙u jg˙ixu ˙ajja diçenti u indipendenti. Apparti minn hekk, se tkun qed issir kampanja edukattiva wiesg˙a biex jedukaw u jinfurmaw lill-©enituri dwar kif sistema b˙al din se tkun qed tit˙addem. Matul dan is-seminar tkellmu wkoll diversi esperti, fosthom il-Prof. Angela Abela, Dr Andrew Azzopardi, Emanuel Darmanin u Dr Marvin Formosa u tkellmu wkoll il-kelliema Laburisti Carmelo Abela, Justyne Caruana u l-Prof. Anthony Zammit.

03.06.2012

A˙barijiet

IL-PartIt LaburIsta jItLob Inkjesta maÌIsterjaLI

IL-Wasteserv taÓraq karkassI ta’ annImaLI InfettatI Il-Partit Laburista kixef kif il-WasteServ qed ta˙raq karkassi ta’ annimali li qed jin©iebu mill-Afrika ta’ Fuq, liema karkassi jistg˙u jkunu infettati b’dik li hija mag˙rufa b˙ala foot and mouth disease. Din il-marda taffettwa speçjalment annimali b˙al nag˙a©, mog˙oΩ, baqar u çriev, u l-virus tag˙ha huwa wie˙ed li jinfirex façilment. Fi stqarrija, id-Deputat Laburista Leo Brincat sostna li din il-prattika x’aktarx li ilha g˙addejja, u li l-og˙la awtoritajiet tal-MEPA kienu jafu b’kollox. Fil-fatt, eΩatt wara li ˙ar©et l-istqarrija, l-istess Awtorità kkonfermat li kienet di©à ©iet infurmata b’dan il-kaΩ ftit tal-jiem ilu. Il-MEPA stqarret li kienet saret spezzjoni tas-sit u li kienet g˙adha g˙addejja bl-investigazzjonijiet.

Minkejja li l-MEPA qalet li kienet se ΩΩomm il-pubbliku infurmat bir-riΩultat tal-investigazzjoni, il-MEPA qatt ma ˙ar©et stqarrija biex tavΩa l-pubbliku b’dak li kien g˙addej, u g˙al darb’o˙ra kellu jkun il-Partit Laburista li jikxef dan il-kaΩ. Leo Brincat stqarr li biex ti©i evitata sitwazzjoni b˙al dik tal-Mercaptan, il-Partit Laburista qed jesi©i li ssir inkjesta verament indipendenti minn ma©istrat bl-g˙ajnuna tal-Pulizija. F’kummenti li ta lil din il-gazzetta, Leo Brincat qal li l-MEPA kienet injorat g˙al kollox it-talba li l-Partit Laburista g˙amel g˙al inkjesta ma©isterjali. “G˙al darb’o˙ra g˙andna prova li dan il-Gvern iΩomm kollox mistur u jitkellem biss meta nikxfuh a˙na,” temm jg˙id id-Deputat Laburista.

Lawrence Gonzi ma jiddistakkax ru˙u mill-attakki moqΩieΩa ta’ Daphne Caruana Galizia Mill-ewwel pa©na

jiddistanza ru˙u mill-kitbiet vili ta’ Caruana Galizia, imma ter©a’ u tg˙id ir-risposta tieghu lil KullÓadd waslet f’idejn Caruana Galizia qabel ©iet ippubblikata f’din il-gazzetta.

Franco Debono kien partikolarment urtat g˙al kitba ta’ Caruana Galizia ta’ ftit tal-©img˙at ilu, fejn din kienet talbet li omm Dr Debono ti©i arrestata “biex ti©i akkuΩata b’reati kontra l-Istat talli wikkiet lit-tifel bieΩel tag˙ha fuqna” [“Debono’s mother should be arrested and charged with crimes against the state for foisting her tifel biezel on us”].

Risposta ta’ Gordon Pisani tispiçça f’idejn Caruana Galizia qabel ma ©iet ippubblikata fil-gazzetta KullÓadd Peress li l-kummenti ta’ Gordon Pisani meta waslu g˙and din il-gazzetta kien tard biex ji©u ppubblikati lg˙ada, dawn kellhom jit˙allew g˙all-˙ar©a ta’ wara. Madankollu, dawn il-kummenti mill-Uffiççju tal-Prim Ministru spiççaw illikjati lil Caruana Galizia li tefg˙athom fuq il-blogg tag˙ha l-Óadd filg˙odu, probabbilment g˙ax assumiet li kienu ©ew ippubblikati filgazzetta Meta Caruana Galizia indunat li kienet inkixfet li kellha f’idejha korrispondenza bejn Kastilja u din il-gazzetta li kienet g˙adha mhijiex ippubblikata, Caruana Galizia rrikorriet g˙all-invenzjonijiet u l-gideb biex tipprova tg˙atti xtura.

DCG tkompli bil-kitba moqΩieΩa tag˙ha Lejlet vot importanti ie˙or fil-Parlamet, did-darba dwar il-mozzjoni ta’ fiduçja fil-Gvern ta’ GonziPN li ppreΩenta l-Prim Ministru ftit minuti wara li ©ie sfiduçjat l-eksMinistru Mifsud Bonnici, fis-sig˙at li g˙addew Caruana Galizia ddeçidiet li tintensifika flok timmodera l-attakki fuq Franco Debono. Caruana Galizia spiççat ter©a’ tattakka lil omm Franco Debono, tant hu hekk sej˙itilha stupida, irresponsabbli, miΩera, li rabbiet lit-tifel tag˙ha b’mod ˙aΩin ˙afna u a©©ettivi insolenti o˙ra b˙al dawn [“his wretched mother, that stupid, irresponsible woman who brought up her dreadful son so very badly that the whole country is now held to ransom to his ego and his spite”].

Caruana Galizia ma tg˙idx il-verità

Caruana Galizia kompliet tinΩel aktar fil-fond tal-˙ama li t˙obb tog˙dos fih.

Prova tar-rabtiet bejn Caruana Galizia u Kastilja Ta’ min wie˙ed ifakkar li, fi Frar tas-sena li g˙addiet, irrabtiet mill-qrib li jeΩistu bejn Daphne Caruana Galizia u Kastilja kienu ˙ar©u fil-bera˙ permezz ta’ din ilgazzetta meta korrispondenza bejn u l-Uffiççju tal-Prim Ministru Gonzi u l-gazzetta KullÓadd, korrispondenza li ma kinitx pubblika, kienet ©iet illikjata lil Daphne Caruana Galizia. Lawrence Gonzi mhux biss g˙aΩel li ma jiddistakkax ru˙u mill-˙mie© ta’ kitba ta’ Caruana Galiza u huwa kompliçi bis-silenzju tieg˙u, imma kien ˙are© çar ukoll

P3=6=?A55<

li hemm kolluΩjoni diretta bejn GonziPN u l-istess Caruana Galizia. Fi Frar 2011 il-Prim Ministru Lawrence Gonzi u l-ministri s˙abu, meta mitluba minn din il-gazzetta biex jiddistakkaw irwie˙hom mill-kitba ta’ Caruana Galizia, kien wie©eb g˙alihom Gordon Pisani, il-PRO tal-Prim Ministru. Pisani mhux biss naqas li, g˙an-nom tal-Prim Ministru,

./01

@52A7D=CO=P576=A527;?74=:A= 89:;9<=>$?;@A

:4%'3 :4%'3 :4%'E :4%'G :4%'E :4%'E :4%'G :4%'G :4%'G

';%/)$#1''' 'A)/.+)'B)/$4%#/' '=)()'B0)F)'' 'H1%*.)/'B)1+''' '<$4%/)'D%)*4'' 'A)/.+)'@057(.*'C),##/'' 'I/$%1*#/$./%/$)0'<(41#&.$%'J.00-'' '<7)$4"-'D%)*4'KL!"##$%&$'($)*+,-' '<-.7./)';".$%-'

'<5.)'=)()'' 'C.7)--#0'' '<5.)'=)()'' '<5.)'=)()' 'B)(4#-'' '<5.)'=)()'' 'B)(4#-'' 'C.7)--#0'' 'B)(4#-''

Fuq il-blogg tag˙ha kienet qalet illi l-email ta’ Gordon Pisani bi twe©iba lil KullÓadd kienu g˙addewhielha erba’ deputati differenti li wkoll, skont hi, kienu rçevew l-istess mistoqsijiet minn din il-gazzetta. Caruana Galizia kompliet tit˙abbel fl-ingassa li da˙let fiha g˙ax din il-gazzetta kienet talbet biss il-kumment tal-Prim Ministru, il-ministri u s-segretarji parlamentari u mhux tad-deputati Nazzjonalisti. Il-korrispondenza bejn Gordon Pisani u din il-gazzetta setg˙et tigi llikjata biss lil Caruana Galizia jew minn Gordon Pisani nnifsu, inkella minn xi membru talKabinett Nazzjonalista. Prova mill-aktar çara, jekk qatt kien hemm bΩonnha, tal-kolluΩjoni u tar-rabtiet li jeΩistu bejn Caruana Galizia, Kastilja u l-Kabinett Nazzjonalista.

& % $ # " !

3'/.,4$->'?@''' 3'/.,4$->'DD'' 3'/.,4$->'DD' 3'/.,4$->'DD'' 3'/.,4$->'DD'' 3'/.,4$->'<I'' 3'/.,4$->'DD' 3'/.,4$->'DD'7' 3'/.,4$->'DD''

234456789:;<=>27;?7@5=3A;B3:7C>D632

61#7'./01(( 61#7'.JK1(( 61#7'.JL1(( 61#7'.JJ1(( 61#7'.JM1(( 61#7'.N/1(( 61#7'.N/1(( 61#7'.NM1(( 61#7'.ML1((

!"#$%&'()*+),%-'./*0"&%')'1%0)2./,'3'/.,4$'-$)5'./'#/%'#6 '$4%'7)/5''4#$%0-'#/'#"1'%2$%/-.8%'0.-$'E79.$4')'7%%$')/&' !""#"$%!$%$&'%!#()*($+%$&'%('$,(-%.!#/0%1#2&$"%!-.%+(('$)2%-''

C'F+GF#7H'+I7$I()IF"7C'F+GF#7H'+I7+I,!'F#F"

!"##$%&$'($)*+,$+,+,$'-$./"0#$1-"2.#3-'4&5-674'/ !!!"#$%&'$()*+,&"%$-

!"#$%&'()&*+(),-,+(%&'../01&2'-"%&'#"&."#&."#%+(&'()&,(*/3)"4&2"-3#(&5,67-%8&'**+$$+)'-,+(&'%&%-'-")8&'//&-'9"%&:&*7'#6"%1&;//&-7"&'<+="&+>"#%&'#"&='/,)&%3<?"*-&-+&'=',/'<,/,-0&,(&-7"&'..#+.#,'-"&*/'%%"%1& @#,*"%&$,67-&='#0&A,-7+3-&(+-,*"1&B+#&'&C3//&/,%-&+C&-7"&2DEF&-#'="/&-"#$%&'()&*+(),-,+(%&./"'%"&=,%,-&-7"&A"<&/,(G&7--.4HHAAA1#+*%6#.1*+$H-#'="/H-"#$%I'()I*+(),-,+(%H

03.06.2012

A˙barijiet

Jiddandnu b’servizz ‘©did’ li ilu jing˙ata snin twal Ftit tal-©img˙at ilu l-Ministru Joe Cassar u l-Ministru Giovanna Debono sejj˙u konferenza stampa biex jifta˙ru li kien se ji©i ntrodott servizz mediku ©did fl-Isptar Ìenerali t’G˙awdex. Dan is-servizz jissejja˙ naprotechnology, u huwa ma˙sub biex jg˙in lillkoppji jkollhom it-tfal b’metodi naturali. IΩda minkejja l-fta˙ir u l-poΩi quddiem il-kameras, l-introduzzjoni ta’ dan is-servizz m’hija xejn g˙ajr illuΩjoni ta’ xi ˙a©a ‘©dida’, imma li fil-fatt ilha teΩisti. Dan g˙aliex minkejja li l-metodi tan-naprotechnology ilhom g˙exieren ta’ snin offruti fl-isptarijiet ta’ Malta u G˙awdex, is-servizz issa ©ie ntrodott b’˙afna pompa b˙al li kieku kien wie˙ed ©did. Huma ˙afna dawk li qeg˙din ja˙sbu, u bir-ra©un, li din ilpropaganda qarrieqa saret bliskop li ssib l-appo©© talKnisja f’G˙awdex, li spiss tikkritika t-teknolo©ija tal-IVF. Peress li issa l-Gvern mistenni jintroduçi li©i dwar l-IVF, in-Nazzjonalisti ma jridux jidhru li se jmorru kontra ttag˙lim tal-Knisja u b’hekk jitilfu l-voti tal-Kattoliçi ferventi G˙awdxin. G˙alhekk, filwaqt li jikkuntentaw lil dawk li jridu l-IVF fl-isptarijiet tal-Gvern, in-Nazzjonalisti jkunu qeg˙din ukoll jikkuntentaw lil dawk li jopponu din it-teknolo©ija billi taparsi joffrulhom alternattiva naturali qabel ma dawn jirrikorru g˙all-IVF. Tant din il-mossa saret g˙al skopijiet ta’ voti u xejn iΩjed, li

dan is-servizz ©ie ‘introdott’ flIsptar t’G˙awdex, u mhux f’dak ta’ Malta b˙al ma dejjem isir meta jibda jing˙ata xi servizz mediku ©did. Dwar is-su©©ett tan-naprotechnology RI TIANNE AG IUS tkellm et ma’ Prof. PIERRE MALLIA, Professur fil-Qasam tal-Mediçina tal-Familja, Drittijiet tal-Pazjenti u Bioetika flUniversità ta’ Malta, kif ukoll Konsulent dwar l-Etika g˙allKunsill Mediku Malti. Prof. Mallia spjega li n-naprotechnology hija estensjoni talprokreazzjoni naturali, u ©iet ‘ivvintata’ minn ©inekologu Amerikan b’mod speçjali g˙all-Kattoliçi li ma xtaqux jutilizzaw it-teknolo©ija talIVF. Fi ftit kliem dan il-metodu ja˙dem billi l-mara ti©i edukata dwar iç-çiklu menstruwali tag˙ha, ting˙ata medikazzjoni f’kaΩ ta’ xi problemi, u jista’ wkoll jing˙atalha parir biex tag˙mel operazzjoni f’kaΩ ta’ problemi xi ftit iktar ikkumplikati. Dan kollu huwa tajjeb ˙afna, jg˙id Prof. Mallia, però Ωgur m’huwiex is-soluzzjoni g˙allkaΩijiet kollha. Dan g˙aliex ilkaΩijiet tal-infertilità huma ˙afna u varji, u mhux kul˙add ikollu suççess b’metodi naturali. Kieku kien hekk, l-IVF ma kienx ikun hemm bΩonnu. Huwa sa˙aq li, minkejja li ©ie ppreΩentat b˙ala teknolo©ija ©dida, fil-fatt dan il-parir ta’ prokreazzjoni ilu jeΩisti ˙afna u ilu ji©i wΩat mit-tobba. “Dan huwa metodu li ilni

nuΩa mal-pazjenti minn meta l˙aqt tabib”, qal Mallia. Huwa sa˙aq li dan il-metodu m’g˙andu xejn ˙aΩin, iΩda min-na˙a l-o˙ra m’g˙andux ji©i ppreΩentat b˙ala alternattiva g˙all-IVF. Rigward il-fatt li çertu sorsi qeg˙din jg˙idu li n-naprotechnology huwa effettiv iktar millIVF, Prof. Mallia jsostni li dan huwa dubjuΩ ˙afna, u li s’issa g˙adu qatt ma ltaqa’ ma’ studju xjentifiku li jag˙ti prova ta’ dan. Mallia spjega li ç-çifri li qed jintuΩaw biex juru li n-naprotechnology huwa effettiv iktar mill-IVF huma Ωbaljati, u dan g˙aliex iqabblu kaΩijiet li m’g˙andhomx x’jaqsmu flimkien, b˙al meta wie˙ed iqabbel korriment li ji©©arrab f’log˙ba futbol ma’ korriment li ji©©arrab fir-rugby. Fil-fatt fl-istatistiçi tan-naprotechnology jinkludu dawk li ©ew mog˙tija mediçina b˙al m’hija l-‘clomiphene’, li tg˙in il-bajd tal-mara, u anki operazzjonijiet fuq it-tubi fallopjani. Peress li dawn jintuΩaw qabel l-IVF ukoll, dawn suppost jitnaqqsu mill-istatistika tan-naprotechnology, jew inkella ji©u miΩjuda ma’ tal-IVF. Fil-ma©©oranza tal-kaΩijiet dawk li jirrikorru g˙all-IVF ikollhom problemi kemmxejn ikkumplikati, tant li jkunu di©à ppruvaw il-metodi naturali talhekk imsejj˙a naprotechnology, iΩda ma kellhomx suççess bihom. G˙alhekk meta wie˙ed iqabbel is-suççess tan-naprotechnology mas-suççess tal-IVF ikun qed iqabbel is-suççessi

ta’ kaΩijiet bi problemi Ωg˙ar mas-suççessi ta’ kaΩijiet iktar ikkumplikati u ta’ natura totalment differenti. Dan jirriΩulta f’çifri li ma jistg˙ux ji©u meqjusa b˙ala relevanti. Mallia qal li l-vanta©© tannaprotechnology huwa li b’dan il-metodu verament li ting˙ata iktar attenzjoni lillmara milli dak tal-IVF, però dan huwa fenomenu marbut mal-oqsma tal-mediçina kollha. Preferibbilment flimkien mas-servizz mediku, jkun hemm disponibbli servizzi o˙ra b˙al m’huwa l- counselling, iΩda g˙ax dan mhux dejjem ikun offrut ma jfissirx li s-servizz mediku jkun ˙aΩin. Mallia stqarr li huwa veru li f’çertu pajjiΩi s-servizz tal-IVF ji©i abbuΩat, però lanqas ma jfisser li dan is-servizz huwa ˙aΩin f’kull forma tieg˙u. IlKumitat tal-Bioetika ilu snin twal jipproponi proçedura tal-

IVF li hija morali u li g˙andha ti©i approvata fil-Parlament. Finalment Prof. Mallia sostna li g˙andu jinqata’ çertu diskors li jwe©©a’ lill-koppji li jag˙mlu uΩu mill-IVF, kif ukoll lit-tfal li jitwieldu wara li jkunu ©ew konçepiti permezz ta’ din it-teknolo©ija. Mallia qal li m’huwiex denju li jing˙ad li tfal konçepiti blIVF m’humiex frott talim˙abba bejn il-koppja, liema diskors ikompli jo˙loq tabù minn din it-teknolo©ija. “Il-ma©©oranza tal-koppji li jag˙mlu uΩu mill-IVF ikunu koppji li baqg˙u flimkien minkejja li xi ˙add minnhom ikollu problemi ta’ fertilità. Dawn huma koppji li jkunu ilhom snin jippruvaw g˙at-tfal u jappo©jaw lil xulxin”, sa˙aq Mallia. G˙alhekk argumenti kontra l-IVF li jΩeffnu lim˙abba fin-nofs m’humiex biss ta’ offiΩa, imma huma wkoll foloz g˙all-a˙˙ar.

113-il immigrant jidda˙˙lu Malta lbiera˙

Total ta’ 113-il immigrant idda˙˙lu fil-baΩi marittma tal-FAM f’Xatt it-Tiben ilbiera˙ g˙all-˙abta tal5:00 ta’ filg˙axija. L-immigranti ©ew salvati mill-Forzi Armati ta’ Malta wara li dawn irçevew rapport mill-awtoritajiet Taljani li kien hemm dinghy bl-immigranti madwar 50 mil nawtiku ’l barra minn Malta. Fost l-immigranti kien hemm madwar 40 mara u numru ta’ trabi. Dan il-vja©© tal-biera˙ wassal biex mill-bidu tas-sena ’l hawn ikunu ©ew Malta total ta’ madwar 830 immigrant, bil-ma©©oranza tag˙hom li ©ew matul ix-xahar li g˙adda.

Il-faqar ta’ Ωminijietna fil-veru sens tal-kelma re©a’ fe©© fit-toroq. Verament fiΩ-Ωminijiet li qeg˙din ng˙ixu, il-faqar ilu viΩibbli, tant hu hekk hawn diversi g˙aqdiet non-governattivi li juΩaw il-media biex ji©bru g˙all-bΩonnijiet tal-foqra tal-lum. Imma g˙alkemm forsi wie˙ed kien ja˙seb li d-dehra tan-nies jittallbu fit-toroq kienet xi ˙a©a tal-passat, wara l-˙idma sfieqa tal-gvernijiet talPerit Mintoff li kien g˙amel sforzi kbar biex ma jibqax aktar tallaba fit-toroq, sfortunatament sinjal taΩ-Ωminijiet li qeg˙din ng˙ixu, l-istorja qeg˙dha ter©a’ tirrepeti ru˙ha. Fir-ritratt naraw ra©el imkawex mal-art qieg˙ed jittallab fuq l-g˙atba ta’ knisja.

03.06.2012

A˙barijiet

Minflok ˙a azzjoni, George Pullicino qag˙ad jitmejjel fuq il-Facebook

L-importaturi taL-karozzi ÌappuniÛi miLL-ingiLterra

Qed jisirquhom €50 ta’ xejn Importaturi tal-karozzi millIngilterra lmentaw ma’ din ilgazzetta dwar proçedura li qed ikollhom jg˙addu minnha biex ikunu jistg˙u jirre©istraw f’pajjiΩna karozzi li j©ibu millIngilterra. JirriΩulta li parti mill-proçedura involuta hija li biex jirre©istraw il-vetturi tag˙hom f’pajjiΩna jrid ikollhom iç-çertifikat ma˙ru© mill-Japan Export Veichle Inspection Centre, mag˙ruf b˙ala ç-çertifikat talJEVIC. Dan iç-çertifikat li huwa neçessarju biex ikun Ωgurat li l-vettura hija ta’ kwalità g˙olja, jinkludi fih informazzjoni importanti u li taççerta li l-karozza hija tajba biex tinstaq u li ©iet approvata mill-ispetturi tal-JEVIC. JirriΩulta li wie˙ed jista’ jikseb dan iç-çertifikat permezz tal-internet, fejn l-importatur kulma jkollu jag˙mel biex jaççessah huwa li jda˙˙al innumru ta’ chassis u anke s-serial number tal-ispezzjonijiet fuq l- odometer tal-karozza. Meta jag˙mel dan, il-persuna jkollha aççess awtomatiku g˙al dan iç-çertifikat, ming˙ajr ilbΩonn tal-ebda ˙las. IΩda minkejja li l-proçedura tidher wa˙da sempliçi, fil-verità l-mod kif qed isiru l-affarijiet f’pajjiΩna, huma ferm aktar burokratiçi u jinvolvu ˙afna

aktar spejjeΩ. Dan g˙aliex jirriΩulta li kull informazzjoni me˙tie©a dwar karozzi impurtati mill-Ingilterra tinsab aççessiBbli fuq is-sit tal-Ministeru tat-Trasport IngliΩ u g˙alhekk, l-importatur m’hem-mx bΩonn li jkollu ç-çertifikat tal-JEVIC. IΩda jidher li l-importaturi qed jintalbu li jkollhom dan iççertifikat fejn qeg˙din ikollhom i˙allsu €50 jew aktar g˙al kull karozza li jimportaw. Importaturi li tkellmu ma’ din il-gazzetta qalu li dan hu kaΩ

çar ta’ burokrazija Ωejda u serq fil-wiçç meta fil-verità l-informazzjoni kollha me˙tie©a dwar dawn il-vetturi hija aççessibli online bla ebda ˙las. Apparti minn hekk l-importaturi tal-karozzi li tkellmu mag˙na lmentaw ukoll dwar il-fatt li t-tag˙rif li hemm fuq is-sit ta’ Transport Malta dwar id-dokumenti me˙tie©a biex wie˙ed ikun jista’ jirre©istra karozza impurtata mill-Ingilterra huwa skadut b’sena.

ERF 8th CALL for PROPOSALS Open call for project proposals under Annual Programme 2012 European Refugee Fund (ERF) The Funds and Programmes Division (OPM) designated as Responsible Authority for the four Funds under the General Programme Solidarity and Management of Migration Flows 2007 – 2013 is issuing a call for project proposals under the European Refugee Fund in May 2012. The call will close at noon, 27th July, 2012. European Refugee Fund (ERF) The call for project proposals under AP 2012 will focus on the following Priority Axis: Priority Axis 1 – Implementation of the principles and measures set in the Community Acquis in the field of asylum, including those related to integration objectives

Riçentement fuq is-sit Facebook, ©ie ppubblikat ritratt li fih tidher illegalità li qed isse˙˙ fuq l-istatwa storika ta’ San Ìiljan li tinsab fil-pjazza ta’ San Ìiljan f’Xatt Spinola. Ir-ritratt juri kif ma’ din l-istatwa, li g˙andha kwaΩi mitejn sena, twa˙˙al skrin li huwa proprjetà ta’ bar li jinsab fl-istess pjazza. Minkejja li din hija xi ˙a©a illegali u qed tikka©una ˙sarat fuq din l-istatwa storika, fuq is-sit ta’ Facebook, il-Ministru George Pullicino, li mhux biss huwa deputat li jikkontesta fuq id-distrett ta’ San Ìiljan iΩda huwa wkoll il-Ministru responsabbli mill-ambjent f’pajjiΩna, flok ˙a azzjoni biex din l-illegalità titne˙˙a, fuq il-Facebook qag˙ad jikkummenta u jiddie˙ak b’dak li qieg˙ed isir. Fil-fatt, Pullicino qabbel il-wire tal-iskrin ma’ ˙abel tal-inxir li mieg˙u tonxor il-˙wejje©. F’˙in minnhom Pullicino wa˙˙al flAwtorità Maltija g˙all-Ambjent u l-Ippjanar, il-MEPA, u qal li hu dover tag˙hom li jie˙du azzjoni dwar din l-illegalità. IΩda l-kummenti ta’ George Pullicino ftit li xejn niΩlu tajjeb man-nies li raw dan ir-ritratt, tant li kien hemm min sa˙anistra qallu li flok jiddie˙ak bis-sitwazzjoni, a˙jar ˙a azzjoni biex din l-illegalità titne˙˙a minnufih. Persuna o˙ra qaltlu li l-iskrin ilu Ωmien twil imwa˙˙al, iΩda qatt ma ttie˙det azzjoni dwaru, lanqas mill-Kunsill Lokali b’ma©©oranza Nazzjonalista f’San Ìiljan, li ftit li xejn jidher li jinteressah mill-valur storiku kbir li g˙andha din l-istatwa. Sorsi qrib din il-gazzetta qalu li l-attitudni tal-Ministru Pullicino ftit li xejn tawgura tajjeb anke fid-dawl tal-fatt li George Pullicino g˙andu l-˙sieb li jçaqlaq diversi monumenti storiçi minn posthom, fosthom dawk li hemm f’Xatt Spinola li g˙andhom mijiet ta’ snin u dan se jsir kontra l-pariri tal-esperti g˙all-konservazzjoni tal-wirt storiku. F’kummenti ma’ din il-gazzetta, id-Deputat Laburista Roderick Galdes li huwa l-Kelliem Laburista g˙all-Ippjanar u l-MEPA, qal li l-Partit Laburista jikkundanna bil-qawwa l-a©ir tal-Ministru Pullicino g˙ax juri l-insensittività ta’ dan il-Gvern lejn dak li qed ji©ri f’pajjiΩna. Galdes appella lill-awtoritajiet ikkonçernati biex jie˙du l-passi neçessarji biex jipprote©u dan il-wirt storiku.

Action 1: Reception Conditions & Asylum Procedures Activity 1: Increasing capacity & renovation of accommodation facilities Activity 2: Provision of material aid in the centres Activity 3: Continued provision of medical care Activity 4: Enhancement of assistance provided to vulnerable persons Action 2: Integration Activity 5: Continued provision of educational services Activity 6: Provision of cultural orientation classes Around !1,197,000.00 (EU 75% co-financing) will be allocated to the call. Beneficiaries need to contribute to 25% of eligible expenditure and any ineligible costs. More information about this call will be available shortly on the website of the Funds and Programmes Division. The ERF is targeted to third-country nationals or stateless persons who have the status or have applied for the status of refugee/for subsidiary protection or enjoy temporary protection or are being or have been resettled in Malta. An information session to assist applicants to compile their proposals will be organised on the 17th July, 2012. Interested parties should submit their request for registration at fpd.opm@gov.mt by the 13th July, 2012. Further information is available from the website of the Funds & Programmes Division http://www.ppcd.gov.mt/migration General Programme Solidarity & Management of Migration Flows European Refugee Fund (ERF) Co-financing rate: 75% EU Fund; 25% Beneficiary’s Funds Sustainable Mangement of Migration Flows

03.06.2012

A˙barijiet

Il-pavimentar ma jkomplix, bl-art maqlug˙a

Ìnien il-©miel tieg˙u fejn qieg˙da tirrenja t-telqa

XOGÓLIJIET BLA PERMESS FIL-ÌONNA TAL-ARGOTTI Minn Patrick Vella Wara snin s˙a˙ ta’ telqa fil-Ìnien tal-Argotti, din il-©img˙a bdew xog˙lijiet ta’ tiswija fuq parti Ωg˙ira ˙afna minn dan il-©nien, min˙abba nuqqas ta’ fondi. IΩda l-gazzetta KullÓadd tinsab infurmata li dan ix-xog˙ol inbeda ming˙ajr ma saru l-ebda studji li huma me˙tie©a g˙al post skedat. Dan g˙aliex dawn il-©onna g˙andhom valur storiku u ambjentali kbir. Il-©onna tal-Argotti kienu saru fit-tmintax-il seklu b˙ala ©onna privati tal-Gran Mastru Pinto. Seklu wara, dawn il-©onna kienu ©ew ikkonvertiti fi ©nien botaniku, b’g˙add ta’ si©ar, arbuxelli, kollezzjonijiet ta’ pjanti rari indi©eni u barranin, apparti g˙add ta’ funtani, vaski u ©ibjuni u anki muΩew ortikulturali Ωg˙ir. Wara li dawn il-©onna nΩammu fi stat kbir ta’ telqa g˙al snin twal, ma ntalbux il-permessi neçessarji ming˙and l-awtoritajiet ikkonçernati qabel inbdew x-xog˙lijiet ta’ manutenzjoni u tiswija. Ix-xog˙ol qieg˙ed isir fuq parti Ωg˙ira ˙afna ta’ dan il-©nien min˙abba nuqqas ta’ flus. Fl-istess waqt, bit-tiswijiet li qed isiru ma nΩammux il-livelli me˙tie©a biex l-ilma jmur fil-©ibjuni li hemm fuq ©ewwa tal-©nien. Apparti minn hekk, meta kienu qeg˙din isiru tiswijiet o˙ra, saret ˙sara irreparabbli lil si©ar antiki ˙afna li jinsabu f’dan il-©nien fosthom si©ra tal-ballut li g˙andha ’l fuq minn tmenin sena, u o˙rajn tal-Ficus Macrophylla, fosthom wa˙da li g˙anda aktar minn mitt sena, li kellhom parti mill-g˙eruq tag˙hom maqtug˙a. Waqt il-proçess saret ˙sara wkoll liz-zkuk tas-si©ar. Sadanittant, fi stqarrija l-Kunsill Lokali talFloriana qal li minkejja li dan il-©nien ma jaqax ta˙t ir-reponsabbiltà tieg˙u, qed jappella lillawtoritajiet konçernati biex jie˙du ˙sieb li dawn ix-xoghlijiet ma jag˙mlux ˙sara lil dan il-©nien storiku li huwa ©awhra g˙al pajjiΩna. Ûgur li din l-inkompetenza qed tag˙mel ˙sara lill-patimonju naturali u ambjentali tal-poplu Malti u G˙awdxi.

Pavimentar imkisser

Xog˙ol ta’ konkos li jo˙noq il-˙amrija

Si©ar bl-g˙eruq mikxufa u mqaççta

03.06.2012

A˙barijiet

Studenti-˙addiema f’xog˙ol prekarju Kemm-il darba nisimg˙u fta˙ir min-na˙a tal-Gvern ta’ GonziPN dwar kemm qed joffri opportunitajiet ta’ ta˙ri© lill-istudenti fi snajja’ differenti. Hija ˙a©a tajba li studenti jing˙ataw l-opportunità li ja˙dmu biex ikomplu jitg˙allmu s-seng˙a li jixtiequ, iΩda tajjeb li nistaqsu x’tip ta’ xog˙ol qed jing˙ataw dawn l-istudenti-˙addiema. KRISTA CARUANA tkellmet ma’ Simon, li ftit ilu g˙adda minn esperjenza qarsa meta suppost kien qed jitg˙allem aktar dwar isseng˙a tal-elettriku. Biddilna l-isem tal-istudent min˙abba ra©unijiet ta’ kunfidenzjalità

Da˙al g˙all-kors tal-elettriku Wara l-g˙eluq tal-iskejjel tassnajja’, f’pajjiΩna huwa biss lMCAST l-unika istituzzjoni edukattiva li t˙arre© lill-istudenti fi snajja’ differenti. G˙al dawk l-istudenti li ma jkunux inklinati lejn l-edukazzjoni akkademika, iΩda jkunu kapaçi fis-snajja’, dawn it-tip ta’ korsijiet huma kruçjali g˙ax permezz tag˙hom ikunu jistg˙u jit˙arr©u fis-seng˙a li jkunu jixtiequ u b’hekk ikollhom futur assigurat. Normalment, l-istudenti li jistudjaw xi seng˙a, ma jkun-ux iffukati biss fuq il-lezzjonijiet formali li jsiru fil-klassi, iΩda parti importanti mill-kors tag˙hom ikun li jsibu impjieg sabiex b’hekk jitg˙allmu u jit˙arr©u fl-istess ˙in. Din kienet it-triq li g˙aΩel Simon li llum il-©urnata g˙andu tmintax-il sena u li kien da˙al l-MCAST biex isegwi kors fl-elettriku. Il-©uvni spjega li filwaqt li fl-ewwel sena tal-kors l-istudenti jmorru l-iskola jag˙mlu l-lezzjonijiet, mit-tieni sena ’l quddiem ikunu mistennija jsibu sponsor li joffrilhom impjieg biex ikomplu jit˙arr©u. B’hekk mit-tieni sena ’l quddiem l-istudenti jqattg˙u tlett ijiem xog˙ol u jumejn skola. Simon jg˙id li l-isponsor jista’ jinstab kemm mill-istudent innifsu kif ukoll millKorporazzjoni g˙ax-Xog˙ol u Ta˙ri©, l-ETC. Fil-kaΩ tieg˙u kienet l-ETC li sabitlu sponsor biex suppost jit˙arre© fisseng˙a tal-elettriku. Kienu jqabbduh jiknes flok jag˙mel xog˙ol fil-linja tieg˙u Simon qalli li minkejja li kien instablu sponsor biex jit˙arre© mieg˙u, fir-realtà l-esperjenza tieg˙u ma’ din il-kumpannija partikolari, ftit li xejn g˙enitu jimxi ’l quddiem u jitg˙allem aktar. Dan g˙aliex il-kumpannija li kien intbag˙at mag˙ha, mhux talli ma kellha x’taqsam xejn mal-elettriku, talli anke hu kien jitqabbad jag˙mel kollox barra dak li suppost kien qed jag˙mel. Qal li li fost ix-xog˙lijiet li kienu jqabbduh jag˙mel kien hemm tindif, jiknes l-art u anke jnewwel l-g˙odda lill˙addiema tal-kumpannija. “Xog˙ol marbut mal-elettriku ma kont nag˙mel kwaΩi xejn, ˙lief li xi darba jg˙iduli biex inbiddel xi bozza jew xi tubu li jinqata’. Imma dan mhux xog˙ol g˙al min qed jistudja lelettriku g˙ax ˙a©a b˙al din kul˙add jaf jag˙milha,” sostna Ω-Ωag˙-Ωug˙.

Simon Ωied jg˙id li anke l˙addiema stess tal-istess post kienu qalulu li minn hemm ©ew ma kien ser jitg˙allem xejn marbut mas-seng˙a tieg˙u. Tbag˙bis fil-formola tat-terminazzjoni tal-impjieg Min˙abba li ma kien qed jitg˙allem xejn marbut masseng˙a tieg˙u, iΩ-Ωag˙Ωug˙ ikkuntattja lill-ETC fejn qalilhom li jixtieq li jinstablu sponsor ie˙or li jkun aktar adattat g˙alih. IΩda l-uffiçjal tal-ETC kien qallu biss li huwa tajjeb li jitg˙allem aktar minn seng˙a wa˙da. Huwa kien weg˙du li kien se jkellem lill-kumpannija li kienet qed t˙addmu biex jibda jing˙ata xog˙ol aktar relatat ma’ dak li kien jaf jag˙mel. IΩda minkejja dan, baqa’ ma nbidel xejn. Wara tliet xhur li kien ilu ma’ din il-kumpannija, il-©uvnott kien wasal biex jiffirma kuntratt sabiex ikun jista’ jibqa’ ja˙dem mag˙hom g˙al sentejn s˙a˙, iΩda Simon iddeçieda li flok jiffirma l-kuntratt, jittermina l-impjieg tieg˙u bit-tama li jsib xog˙ol marbut mal-elettriku ma’ kumpannija o˙ra. Dam g˙aliex, fl-istess waqt li hu ma kien qed jitg˙allem xejn dwar l-elettriku, l-esperjenza tax-xog˙ol f’dan il-qasam kienet kruçjali g˙alih biex ikompli f’dan il-kors, g˙ax

ming˙ajr il-prattika ma setax jg˙addi mill-eΩamijiet u j©ib iççertifikati li kellu bΩonn. “Jien mhux g˙ax ma ridtx na˙dem, imma ma stajtx nibqa’ na˙li l-˙in f’kumpannija li ma kinitx qed t˙arri©ni fisseng˙a tieg˙i. It-ta˙ri© huwa parti sostanzjali mill-istudji tieg˙i u jiddetermina jekk ng˙addix mill-eΩamijiet jew le, u jekk fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar in©ibx iç-certifikati jew le. G˙alhekk tlaqt, bit-tama li nsib sponsor a˙jar.” Meta ©ie biex jimla l-formola tat-terminazzjoni tal-impjieg, il©uvnott kiteb li temm l-impjieg tieg˙u waqt il-perijodu tal-probation u ta r-ra©unijiet tieg˙u g˙ala kien qed jitlaq millimpjieg. IΩda wara li g˙amel dan, u g˙adda ftit taΩ-Ωmien, kien ©ie infurmat mill-ETC li ismu kien g˙adu qed jidher imniΩΩel ta˙t il-kumpannija li kienet t˙addmu u dan min-kejja li kien ilu xhur s˙a˙ li telaq. Wara li g˙amel ir-riçerki tieg˙u, Simon induna li kien sar tbag˙bis fil-formola tat-terminazzjoni tal-impjieg tieg˙u g˙ax xi ˙add kien ˙assar dak li kien kiteb u b’hekk ©ie jidher li kien hu li qabad u rriΩenja mix-xog˙ol ming˙ajr lebda ra©uni valida.

kien ing˙ata parir legali biex jipproçedi kontra l-kumpannija li kienet t˙addmu g˙ax iddokumenti tieg˙u kienu ©ew imbag˙bsa b’mod illegali. IΩda meta mar jiççekkja l-g˙assa dwar kif jista’ jipp-roçedi, ilpulizija qalulu li kienu se jiççekkjaw ma’ min kien i˙addmu jekk dan kisirx il-li©i jew le. Dan minkejja li suppost kienu l-pulizija stess li ddeterminaw jekk kinitx inkisret illi©i jew le b’dak li kien sar. Il-©uvnott re©a’ mar l-g˙assa t-tieni darba wara li baqa’ ma rçieva l-ebda risposta minn g˙andhom, u din id-darba lpulizija akkuΩawh li kien hu li bag˙bas il-formola tat-terminazzjoni tal-impjieg. Xi tliet xhur wara, il-©uvnott irçieva ta˙rika u anke affidavit id-dar u qalulu li jrid jidher ilQorti biex jirrispondi dwar dan il-kaΩ. “Jien ma nistax nifhem kif spiççajt we˙ilt jien b’dan kollu u nuqqas ta’ ˙addie˙or intefa’ fuqi meta jien m’g˙a-milt xejn kontra l-li©i. Jien mort l-g˙assa biex inkun naf kif nista’ nipproçedi kontra min g˙amel din l-illegalità u flok g˙enuni spiççaw akkuΩaw lili,” temm jg˙id il-©uvni.

Spiçça m˙arrek

Prekarjat g˙al studenti-˙addiema

Il-kaΩ spiçça fl-g˙assa talpulizija, hekk kif il-©uvnott

Simon temm jg˙id li minn din l-esperjenza tieg˙u, xtaq iqaj-

jem kuxjenza dwar il-mod kif qed ji©u ttrattati ˙afna studenti-˙addiema minn diversi employers. “Mill-esperjenza tieg˙i u anke ta’ ˙afna studenti o˙ra ˙bieb tieg˙i, jirriΩulta li ˙afna employers qed juΩaw l-istudenti ˙addiema b˙ala cheap labour biex i˙allsuhom biççiçri u fl-istess waqt jaqduhom f’dak li jkollhom bΩonn. Ma na˙sibx li dan huwa lmod li bih nistg˙u nrawmu Ωg˙aΩag˙ fi snajja’ differenti jekk dawn qed ji©u uΩati u fla˙˙ar mill-a˙˙ar mhuma qed jitg˙allmu xejn. Hemm bΩonn li jkun hemm aktar kontroll fuq dawk li qed joffru sponsorships g˙all-istudenti sabiex ikun Ωgurat li ma jsirx abbuΩ.” Simon sa˙aq li fl-istess waqt li l-istudenti qed ja˙dmu u j˙allsu l-bolla b˙al ˙addiema o˙ra, huma m’g˙andhom lebda protezzjoni lanqas minn unjin u g˙alhekk ˙afna minnhom qed ji©u sfruttati b’kundizzjonijiet tax-xog˙ol prekarji. Temm jg˙id li x-xewqa tieg˙u hija li tidda˙˙al aktar serjetà f’dan il-qasam sabiex b’hekk ikun Ωgurat li dawn liskemi ta’ sponsorships jil˙qu verament l-g˙an tag˙hom biex aktar studenti jikkwalifikaw fis-seng˙a li jkunu jixtiequ.

03.06.2012

A˙barijiet

Ix-Xg˙ajra u x-Xlendi, l-ag˙ar bajjiet g˙all-g˙awm fil-pajjiΩ L-importanza ta’ politika koerenti u konsenswali, b’viΩjoni fit-tul, bi trasparenza u kontabbiltà, hi s-soluzzjoni fis-setturi tas-sa˙˙a u l-ambjent biex pajjiΩna jeg˙leb l-isfidi li g˙andu quddiemu f’dan ir-rigward. Din kienet l-g˙ajta principali li ˙ar©et minn xjentisti, ©urnalisti, politiçi u nies o˙ra involuti fl-oqsma tal-ambjent u tas-sa˙˙a waqt seminar organizzat millFondazzjoni IDEAT bit-tema L-Ambjent Tag˙na – Is-Sa˙˙a Tag˙na. Fl-isfond taΩ-Ωieda fir-rata ta’ nies ibatu bl-aΩma u aller©iji respiratorji, iddibtattitu fuq l-uΩu tal-heavy fuel oil flestensjoni tal- power station, ilkwistjoni tat-trab iswed fil-Fgura u rrimi tal-kimika tossika Mercaptan fillimiti tal-Im©arr, is-seminar ta ˙arsa lejn il-kampanji pubbliçitarji min-na˙a talGvern dwar kif il-pubbliku jista’ jg˙in biex jitnaqqas it-tni©©is u jtejjeb l-ambjent. Intant, deher çar minn dak li qalu xxjentisti u l-©urnalisti li pparteçipaw fis-seminar, li l-prattiçi tal-Gvern innifsu qeg˙din jag˙mlu dannu lill-istess am-bjent. Dr Alfred Baldacchino sa˙aq fuq limportanza li l-Gvern ma ja˙dimx wa˙du fil-qasam tal-ambjent, iΩda li b’mod ˙olisitku, flimkien ma’ kull partit politiku u g˙aqdiet o˙ra, jo˙rog b’viΩjoni fit-tul, ‘il bog˙od mill-politika parti©©jana biex niksbu l-aqwa riΩultati. It-tabib Dr Jason Bonnici wera kif Malta g˙andha l-ag˙ar statistika dwar laΩma u mard respiratorju, mhux biss mill-Unjoni Ewropea, iΩda mid-dinja. Dawn il-problemi huma aktar enfasizzati speçjalment fiΩ-Ωona tal-Port il-Kbir u n-Nofsinhar ta’ Malta. Infatti, 50% tan-nies tal-Fgura jbatu minn aller©iji respiratorji u 25% ibatu mill-aΩma. Intant, 8.8% tan-nies tal-Marsa jbatu bil-marda qerrieda tal-kançer fil-pulmun. Dr Bonnici spjega kif Malta, ma’ xi pajjiΩi o˙ra, ma g˙addietx mit-testijiet tal-Unjoni Ewropea dwar l-emissjonijiet tan-nitrogen dioxide u hi l-uniku pajjiΩ li falliet it-test tal-emissjonijiet tas-sulphur dioxide. Il-problemi f’dan il-qasam se jiΩdiedu hekk kif il-power station ta’ Delimara se tibda topera bil-heavy fuel oil. Il-professur tal-Bijolo©ija, Victor Axiaq, wera kif il-ba˙ar Malti matul l-

a˙˙ar snin tjieb fil-kwalità. Minkejja dan, meta wie˙ed i˙ares lejn id-dettall, jidher li n-Nofsinhar ta’ Malta g˙andu lag˙ar ib˙ra u, filwaqt li f’G˙awdex ilGvern ilu g˙addej bil-kliem dwar EkoG˙awdex, l-ib˙ra G˙awdxin qeg˙din imorru lura flok ’il quddiem, bil-bajja tax-Xlendi ssir it-tieni l-ag˙ar bajja biex tg˙um fiha, wara dik tax-Xg˙ajra f’Malta. L-In©inier Kenneth Chircop wera kif jista’ jonqos it-tni©©is mill-industrija talavjazzjoni. L-emissjonijiet tal- carbon dioxide jistg˙u jonqsu f’Malta b’9,000 tunnellata fis-sena billi ji©u rran©ati rrotot li minnhom jg˙addu l-ajruplani biex imorru minn destinazzjoni g˙allo˙ra, hekk kif qieg˙da wkoll tinsisti lUnjoni Ewropea. Dan ikun ifisser li barra li jonqsu dawn l-emissjonijiet, il-linji tal-ajru li joperaw ajruplani minn Malta jiffrankaw tliet miljun dollaru fi fjuwil. Il-©urnalista Caroline Muscat sa˙qet dwar it-trasparenza u l-kontabbiltà min-na˙a tal-ministri u d-dipartimenti tal-Gvern.

Semmiet diversi skandli ambjentali matul din il-legiΩlatura li ©ew inizjalment mo˙bija mill-Gvern u b’mod partikolari mill-Enemalta, fosthom il-kaΩ tar-rimi ta’ fly-ash fis-Si©©iewi u r-rimi tal-kimika tossika Mercaptan, fost lo˙rajn. Semmiet kif il-Ministru tas-Sa˙˙a pprefera jitkellem dwar il-˙mie© li ˙alla kelb f’bajja Maltija u ma ta l-ebda kumment dwar l-isfre©ju ambjentali u fuq is-sa˙˙a tan-nies li l-power station ta˙dem bil-heavy fuel oil se t˙alli fuq in-nies. Min-na˙a tal-Alternattiva Demokratika, il-Perit Carmel Cacopardo qal li likbar dannu li qieg˙ed ji©ri lill-ambjent hu fil-qasam regolatrju fejn in-nies li qeg˙din jintg˙aΩlu fid-diversi bordijiet mhux qeg˙din ji©u mag˙Ωula abbaΩi tal-kapacità tag˙hom iΩda fuq il-lealtà tag˙hom lejn il-partit fil-Gvern. Il-Kelliem Ewlieni Laburista g˙allAmbejnt, Leo Brincat, spjega kif filwaqt li l-proposti mill-Gvern dwar is-sa˙˙a u l-ambjent huma bidu tajjeb g˙all-politika f’dan is-settur, hu redikolu li l-politi-

ka tal-Gvern fuq l-ambjent ©iet varata sena biss qabel l-elezzjonijiet ©enerali flok fil-bidu tal-le©iΩlatura. Sa˙aq li kieku llum il-pajjiΩ kien ikun qieg˙ed jiddiskuti r-riΩultati u mhux ilproposti baΩiçi tal-Gvern. Finalment, il-Kelliem Ewlieni Laburista g˙as-Sa˙˙a, Marie-Louise Coleiro Preca, tkellmet dwar l-importanza ta’ ˙idma ˙olistika u koordinata dwar is-sa˙˙a, l-ambjent u l-ippjanar. Hi sa˙qet li l-˙idma diviΩiva li biha ja˙dmu d-diversi minsiteri u dipartimenti, qed t˙alli impatt negattiv fuq iççittadini Maltin u G˙awdxin. Minkejja l-importanza ta’ kunsens politiku f’dan is-settur, spikkat matul dan is-seminar l-assenza tar-rappreΩentanti tal-Partit Nazzjonalista li kienu kkonfermaw l-attendenza u l-parteçipazzjoni tag˙hom fis-seminar, fosthom il-Ministru tal-Ambjent, Mario de Marco; l-Assistent Parlamentari filMinisteru g˙ar-RiΩorsi u Affarijiet Rurali, Philip Mifsud; u l-Assistant Parlamentari fil-Ministeru talEdukazzjoni, Stephen Spiteri.

Jintalbu j˙allsu €20 kull sena u baqa’ ma sar xejn Fil-jiem li g˙addew din il-gazzetta rçeviet ilmenti ming˙and persuni G˙awdxin dwar regola li dda˙˙let ftit tas-snin ilu mill-Kurja t’G˙awdex marbuta max-xiri t’oqbra ©odda. Dan wara li b˙ala parti mill-kuntratt li jsir meta jinxtara qabar ©did, lG˙awdxin bdew ji©u mitluba j˙allsu €20 kull sena, liema flus kellhom imorru g˙at-tindif taç-çimiterju u anke biex ji©u installati CCTV kameras biex ikun hemm aktar sigurtà fiç-çimiterji. Minkejja li din ir-regola ilha li dda˙˙let sa mill-2009, f’çertu çimiterji f’G˙awdex jidher li dawn il-kameras tas-sigurtà g˙adhom ma ©ewx installati. Persuna li tkellmet mag˙na rrakkuntat kif xi snin ilu kienet xtrat id-dritt li tindifen fiç-çimiterju Ta’ Sannat g˙all-prezz ta’ €2,080. Ûiedet tg˙id li skont ilkuntratt li g˙amlilha n-Nutar Tonio Cauchi, hija kienet marbuta t˙allas €20 fissena, liema flus issa ilha t˙allashom g˙al aktar minn tliet snin. Ûiedet tg˙id li minkejja li di©à g˙addew tliet snin, tinsab iddiΩappuntata g˙ax, sal-lum, il-kameras tas-sigurtà li kellhom isiru b’dawn il-flus baqg˙u ma sarux. Nies li tkellmu mag˙na qed jistaqsu kemm huwa ©ust li ntalbu j˙allsu dawn il-flus kull sena meta sal-lum, aktar minn tliet snin wara, g˙adhom ma jafux fejn qed imorru flushom u g˙al xiex qeg˙din jintuΩaw. Intant, dwar dan il-gazzetta KullÓadd bag˙tet domandi lill-Kurja t’G˙awdex fejn fost l-o˙rajn staqsejna x’inhi r-ra©uni li sal-lum il-©urnata çertu çimiterji f’G˙awdex g˙ad m’g˙andhomx il-kameras tas-sigurtà installati, minkejja li nnies qed i˙allsu €20 fis-sena. Madankollu sakemm ©ejna biex immorru g˙all-istampar, konna g˙adna ma rçevejna l-ebda risposta.

03.06.2012

A˙barijiet

Il-proÇess tat-tIbdIl tal-Id Cards wIeqaf

Austin Gatt ja˙rab milli jwie©eb dwar dan Minkejja li kien mistenni jibda matul dan ix-xahar, sa issa l-proçess tat-tibdil tal-karti tal-identità g˙adu ma nbediex. Kien f’April li g˙adda li din ilgazzetta kienet infurmata mill-Uffiççju tal-ID Cards fil-Belt Valletta, li lproçess tat-tibdil tal-ID Cards kien mistenni jibda matul ix-xahar ta’ Mejju. IΩda issa li Mejju ©ie u mar, bqajna ma smajna xejn dwar dan il-proçess u meta çempilna biex niççekkjaw meta ser jibda l-proçess, l-uffiçjali talUffiççju tal-ID Cards qalulna li s’issa ma jafu xejn u li Ωgur li mhux se jibda g˙alissa. Dan minkejja li x-xahar li g˙adda xi persuni li marru biex i©eddu l-karta tal-identità tag˙hom min˙abba li kienet skaduta, intbaghtu lura d-dar u qalulhom li minn Mejju kien ser jibda l-proçess biex il-karti tal-identità kollha f’pajjiΩna jinbidlu f’karti tal-identità bijometriçi kif kien wieg˙ed ilMinistru Austin Gatt. Il-kaΩ tal-karti tal-identità re©a’ tqaj-

jem fil-Parlament fil-jiem li g˙addew mid-Deputat Laburista Leo Brincat li staqsa lill-Ministru Austin Gatt fiex wasal il-proçess tat-tibdil tal-karti talidentità. IΩda min-na˙a tieg˙u Austin Gatt wie©eb biss li dan il-proçess ma jaqax ta˙t id-dekasteru tieg˙u. Brincat re©a’ staqsa din il-mistoqsija lill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li wie©eb li l-proçess se jibda fil-©img˙at li ©ejjin u li aktar informazzjoni g˙andha tit˙abbar ’il quddiem. Qal ukoll li lGvern se jkun kommess li jag˙mel kampanja t’informazzjoni biex kul˙add ikun ippreparat g˙al din ilbidla. Il-proçess tat-tibdil tal-ID Cards di©à waqa’ lura bi 11-il xahar hekk kif Austin Gatt kien qal li dan kellu jitlesta sa Ìunju 2011. Il-Gvern ilu ˙afna jkaxkar saqajh fuq dan il-proçess u dan wara li l-Unjoni Ewropea ma ˙ar©itlux il-fondi biex tg˙inu jattwah. Min˙abba f’hekk ilGvern kien kostrett li jiffinanzja dan il-pro©ett kollu hu.

Giovanna Debono tibqa’ tkaxkar saqajha dwar il-pubblikazzjoni tar-rapport Eko-G˙awdex Il-Ministru g˙al G˙awdex, Giovanna Debono, tkompli tkaxkar saqajha rigward ir-rapport dettaljat li kellu jkun ippubblikat dwar il-pro©ett Eko-G˙awdex. Dan ir-rapport kellu jinkludi dettalji importanti dwar dan il-pro©ett, liema dettalji s’issa g˙adhom mhumiex mag˙rufa. Fosthom hemm id-dettalji dwar l-ispiΩa finali li se j©orr mieg˙u dan il-pro©ett u anke l-effetti ambjentali li dan se jkollu fuq il-gΩira G˙awdxija. B’kollox, il-pro©ett EkoG˙awdex jinkludi mat-tmenin miΩura li kienu ssemmew f’dokument ma˙ru© bl-isem ‘Eco-Gozo: A Better Gozo –

Proposed Action 2010-2012’ u li kien ippreΩentat filParlament, f’Ottubru tal-2009, waqt id-diskors tal-Ba©it g˙assena 2010. IΩda dwar dan il-pro©ett kien t˙ejja rapport dettaljat, li fih kienu kkontribwew diversi esperti li taw l-opinjoni u ssu©©erimenti tag˙hom dwar dan il-pro©ett. Minkejja dan,

ir-rapport bil-kontribut talesperti baqa’ ma ©ie ppubblikat qatt. L-ur©enza li ji©i ppubblikat dan ir-rapport kienet sostnuta wkoll mill-Kumitat Permanenti dwar l-Ambjent u l-Ippjanar tal-IΩvilupp li f’ittra li bag˙at lill-Ministru g˙al G˙awdex, fit30 t’April li g˙adda, intalab li dan ir-rapport ikun ippubblikat mill-aktar fis possibbli. B’risposta g˙al din l-ittra, ilMinistru g˙al G˙awdex qalet biss li filwaqt li nnutat it-talba tal-Kumitat, se tkun qed tevalwa din it-talba fid-dawl ta’ xi a©©ornamenti me˙tie©a f’dan id-dokument. Skont id-dokument li kien

ippubblikat dwar dan ilpro©ett, jirriΩulta li l-pjan talGvern ta’ GonziPN kien li lgΩira t’G˙awdex kellha ssir eko-gΩira sal-2010. Dan iddokument kien qal ukoll li “rridu naraw li titjieb aktar ilkwalità tal-˙ajja f’G˙awdex permezz tal-edukazzjoni, liΩvilupp ekonomiku u lprogess soçjali u rridu nipprote©u l-istil tal-˙ajja f’G˙awdex, l-ambjent, ir-riΩorsi, il-kultura u l-identità talgΩira G˙awdxija”. F’kummenti ma’ din il-gazzetta, il-Kelliem Ewlieni Laburista g˙all-Ambjent, Leo Brincat, qal li mit-twe©iba li tat il-Ministru g˙al G˙awdex jid-

her çar li l-Ministru qed tinjora l-ur©enza li wera l-Kumitat Parlamentari biex ji©i ppubblikat dan id-dokument. Brincat Ωied jg˙id li l-aktar ˙a©a inkwetanti f’dan kollu hija li minn kliemha l-Ministru Giovanna Debono mhux qed teskludi li l-verΩjoni ori©inali ta’ dan ir-rapport tista’ tinbidel, ladarba qalet li “…l-Ministeru qed jevalwa t-talba fid-dawl ta’ xi a©©ornamenti me˙tie©a…” Leo Brincat temm jg˙id li jidher çar li l-Ministru Giovanna Debono qed tkompli tilg˙ab g˙aΩ-Ωmien g˙al ra©unijiet li forsi nsiru nafuhom a˙jar, ladarba ji©i ppubblikat dan irrapport.

Ma jing˙atax benefiççji g˙ax jg˙ix mal-©enituri Joseph (*) huwa ra©el ta’ 32 sena li attwalment qed jistudja biex jakkwista Baçellerat fix-Xjenzi. Sas-sena li g˙addiet kien ja˙dem fil-qasam tal-informatika, iΩda sfortunatament f’Jannar li g˙adda spiçça bla xog˙ol. Joseph tkellem ma’ din il-gazzetta dwar ilproblemi finanzjarji li g˙addej minnhom min˙abba li, minkejja li g˙andu tlettax-il sena ta’ taxxi u bolol im˙allsa, xorta mhux qed jing˙ata benefiççji soçjali f’dan ilmument ta’ bΩonn. Ir-ra©uni li ng˙ata g˙alfejn ma jikkwalifikax g˙all-benefiççji soçjali hija sempliçiment g˙aliex dan qed jg˙ix mal-©enituri tieg˙u, u g˙alhekk il-Gvern donnu jassumi li dan m’g˙andux bΩonn li jkollu d˙ul finanzjarju. Joseph jg˙id li ilu ˙ames xhur bla xog˙ol, u li issa l-problemi finanzjarji tieg˙u qeg˙din jitqalu sew. Joseph isostni li l-©enituri tieg˙u di©à g˙andhom il-problemi finanzjarji tag˙hom, u ma jistg˙ux joqog˙du jg˙inu lilu wkoll. Huwa ˙ass li kellu jipprotesta dwar din lin©ustizzja, u fil-fatt ilmenta malOmbudsman u anki ma’ deputati talOppoΩizzjoni. Madankollu l-©img˙at u x-

xhur gerrbu u Joseph baqa’ bla xog˙ol u bla benefiççji. “Mil-lat soçjali ma jag˙milx sens li wie˙ed ma jing˙atax benefiççji soçjali sempliçiment g˙aliex jg˙ix mal-©enituri, anki jekk il-li©i tobbliga lill-©enituri biex imantnu lill-ulied li m’g˙andhomx il-mezzi tag˙hom,” jistqarr Joseph. Huwa jg˙id li minbarra l-bΩonnijiet baΩiçi ta’ kuljum, irid i˙allas ukoll il-kontijiet u lmiΩata tal-kors, peress li attwalment qed jistudja g˙al Baçellerat fl-Informatika u lManagement ma’ skola f’Londra. Minkejja li l-Gvern jifta˙ar ˙afna kemm g˙andu g˙al qalbu l-edukazzjoni tul il-˙ajja, il-fatti jixhdu mod ie˙or. Dan ir-ra©el li g˙amel kura©© u da˙al g˙all-isfida li jkompli bl-edukazzjoni tieg˙u, qieg˙ed ikollu jiffaççja burokrazija li tista’ twasslu biex ikun kostrett itemm il-kors tieg˙u ˙esrem g˙ax ma jkollux minn fejn i˙allas. Dan minbarra l-piΩijiet finanzjarji li qed ikollu jerfa’ ta’ kuljum ming˙ajr m’g˙andu ebda forma ta’ d˙ul.

(*) L-isem ©ie mibdul g˙al ra©unijiet ta’ kunfidenzjalità

03.06.2012

Lokali

minn Silvio Gonzi

Ritratt fuq ix-xellug u fuq il-lemin, isfel: In-Nazzjonalisti jinqdew b’kollox u b’kul˙add, klieb u anki tfal, imbasta jiddandnu quddiem il-kameras. Ritratt fuq il-lemin, fuq: Il-linji gwida li t˙abbru f’April li g˙adda, g˙ad iridu jing˙ataw il-˙ajja

Anke bl-annimali jinqdew g˙allpropaganda Fid-dag˙dig˙a li g˙andhom ilministri tal-Kabinett biex jidhru kemm jifil˙u fuq il-bullettini tal-a˙barijiet ta’ Natalino Fen-ech fuq ix-xandir im˙allas mill-poplu Malti, jaslu biex jinqdew b’kul˙add u b’kollox. Kemm Ωeffnu tfal fin-nofs g˙all-©bid ta’ ritratti u filmati waqt Ωjarat mill-Prim Ministru u ministri fi skejjel waqt il˙inijiet tal-iskola. Imma bilkemm jitwemmen li anke bl-annimali jinqdew g˙all-propaganda. Kellna lillKamra tal-A˙barijiet tirrapporta f’dettalji twal l-a˙bar sensazzjonali li l-Ministru tar-RiΩorsi, George Pullicino, kien preΩenti g˙all-˙elsien ta’ Ωew© fkieren tal-ba˙ar wara li ng˙ataw il-kura f’Malta. Dik a˙bar! Imbag˙ad laqg˙a tal-Kap talOppoΩizzjoni, mexxej ta’ millinqas nofs Malta, tirrappurtaha jew tbiççirha fl-a˙˙ar nett ta’ bullettin, eΩatt qabel l-isport! Fuq it-tema tal-annimali

wkoll, konferenza stampa talKelliem Laburista Gino Cauchi dwar it-taqsima tal-Annimal Welfare tal-Gvern fl-G˙ammieri, litteralment biççruha bi stqarrija tal-Gvern tipprova twie©eb g˙all-fatti mxandra minn Gino Cauchi. U biex ikomplu jimmanipulaw, fl-istess bullettin tala˙barijiet ©abu lil George Pullicino jΩur l- animal park f’Ta’ Qali biex juruna kemm qalbhom ta˙raqhom g˙allannimali!

Ix-Xandir Nazzjonali: biçça g˙odda fix-xibka tal-propaganda Il-mod kif intuΩaw l-istazzjonijiet tax-xandir nazzjonali, partikolarment TVM u Radju Malta fl-a˙˙ar ©img˙at, wera kif il-klikka ta’ GonziPN ˙atfet f’idejha dawn l-istazzjonijiet g˙a-liex g˙aliha huma l-unika tama li jistg˙u jiççaqalqu laffarijiet u l-miΩien jer©a’ jxaqleb lejhom. Aktar ma ji©u ppubblikati st˙arri© li juru kemm il-medja viΩiva u tar-radju tal-Partit

Nazzjonalista marret il-ba˙ar, aktar iΩidu d-doΩa tal-propaganda fuq ix-xandir tal-Istat biex jil˙qu lill-eluf kbar ta’ nies li lanqas biss jit˙ajru jsegwu l-medja tag˙hom. Ix-xandir nazzjonali juΩawh u jimmanipulawh biex imexxu l-a©enda tal-Partit Nazzjonalista u l-Gvern ta’ GonziPN. Kull min segwa kif it-Taqsima tal-A˙barijiet talPBS irrappurtat il-Kunsill Ìenerali tal-PN fi tmiem il-©img˙a li g˙addiet, inteba˙ xi strate©ija ˙admu biha biex f’g˙ajnejn in-nies “jibbeatifikaw” lil Karm Mifsud Bonnici u fl-istess ˙in iwasslu lmessa©© ta’ Lawrence Gonzi lill-partitarji akkaniti Nazzjonalisti li l-elezzjoni tinsab filqrib u li g˙alhekk g˙andhom iqumu g˙all-isfida. Dan g˙amluh sa˙ansitra billi xandru siltiet mid-diskors ta’ Lawrence Gonzi li l-aktar setg˙u i˙allu impatt fuq il-partitarji tag˙hom. G˙al Natalino Fenech l-appelli ta’ Gonzi g˙all-partitarji tieg˙u huma importanti, imma li jirrapporta fatti sinjifikanti dwar l-istess

Kunsill Ìenerali huwa superfluwu. Imkien ma tisma’ fuq ix-xandir tal-Istat li deputati Nazzjonalisti b˙al Franco Debono, Jesmond Mugliett u Jeffrey Pullicino Orlando ma jattendux g˙all-Kunsill. Fl-istess ©img˙a li kien qed isir id-dibattitu fil-Parlament dwar il-mozzjoni ta’ çensura fuq Karm Mifsud Bonnici, la˙barijiet fuq TVM kienu millaktar Ωbilançjati fir-rappurta©© tag˙hom dwar xi ntqal minn diversi kelliema miΩ-Ωew© na˙at tal-Kamra f’dan id-dibattitu. Xandru rapport twil u dettaljat dwar x’qal il-Ministru Tonion Borg kollu elo©ji g˙al sie˙bu l-Ministru u tmaqdir lejn l-OppoΩizzjoni Laburista, imbag˙ad sentenza ˙afifa fuq x’qalu l-kelliema l-o˙ra.

B’kollox jinqdew biex ikasbru lill-Partit Laburista Missu jist˙i min qed i˙alli lixxandir nazzjonali jidde©enera f’livell daqstant baxx ta’ propaganda parti©©jana li biha mhux biss qed ikun ta’ theddida g˙ad-demokrazija, imma wkoll qed irewwa˙ il-firda f’dan il-pajjiΩ çkejken tag˙na. Fil-jiem li g˙addew, il-Kamra tal-A˙barijiet tal-PBS inqdiet b’çerimonja parti©©jana organizzata mill-AZAD tal-Partit Nazzjonalista biex fiha onoraw b’midalja lill-eks-Mexxej tag˙hom, Eddie Fenech Adami. Il- feature dettaljat u twil li g˙amlu dwar din l-attività parti©©jana kien mill-aktar propagandesk bi stampa mill-

aktar qarrieqa tas-sitwazzjoni f’Malta fis-snin tmenin. Tg˙id kienu daqstant sfaççati kontra l-Partit Laburista f’dan il- feature g˙aliex kienu g˙adhom ma bdewx ise˙˙u l‘Linji Gwida dwar lImparzjalità’? Fejn kien ilbilanç mitlub f’dan ir-rappurta©© parti©©jan? Meta se tqum l-Awtorità taxXandir u tag˙ti lill-Partit Laburista dak li ˙aqqu? Issa li bdew ise˙˙u l-‘Linji Gwida dwar l-Obbligu talImparzjalità Dovuta’ Ftit ©img˙at ilu kienu ˙abbrulna li Natalino Fenech u s˙abu ppubblikaw il-ktejjeb Linji Gwida dwar l-Imparzjalità Dovuta li kellu jibda jse˙˙ fuq l-istazzjon nazzjonali m˙allas minn flus il-poplu, mill-1 ta’ Ìunju, ji©ifieri jumejn ilu. Il-Linji Gwida fihom ˙afna kliem sabi˙ dwar kif g˙andu jimxi x-Xandir Nazzjonali fla˙barijiet u l-programmi kollha ta’ ©rajjiet kurrenti tieg˙u, anke dawk li ma jsirux millimpjegati tal-PBS, ji©ifieri dawk li jsiru mill-media houses b˙alma hija l-Where’s Everybody. Mil-lum ’il quddiem se nkompli nsegwi b’aktar dettall kulma hu se jkun qed jixxandar fuq l-istazzjonijiet nazzjonali u kull fejn se jinkisru dawn il-Linji Gwida, se ni©bed l-attenzjoni u nippretendi li lAwtorità tax-Xandir tag˙ti rrimedji me˙tie©a f’dan ilmument delikat li jinsab g˙addej minnu l-pajjiΩ, ftit Ωmien biss qabel elezzjoni ©enerali.

03.06.2012

Kumment

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx L-indiçenza tkompli Nhar l-Erbg˙a fuq TVAM, diskussjoni dwar il-mozzjoni Laburista dwar il-Ministru tal-Intern Karm Mifsud Bonnici, bejn ©urnalista li sa erbat ijiem ilu kien manNET TV u issa qieg˙ed mal-Malta ‘Independent’, u ©urnalista tal-RTK li tant jaf lil Karm Mifsud Bonnici fuq livell familjari li jirreferi g˙alih b’ismu ‘Karm’ u mhux il-Ministru, eçç. Imexxu d-diskussjoni dak li sa erbat ijiem ilu kien uffiçjal tal-PN u m’g˙andniex xi ng˙idu g˙adu ultrafetenti Nazzjonalista, u xi ˙add li li filwaqt li qieg˙ed imexxi diskussjoni tant ta˙raq dwar il-Ministeru ta’ Karm Mifsud Bonnici, m’g˙andux id-diçenza li jiddikjara pubblikament il-konflitt ta’ interess tieg˙u li huwa konsulent ma’ wie˙ed mid-dipartiment li jaqg˙u flambitu tal-Ministeru ta’ Mifsud Bonnici. JirrappreΩenta lin-na˙a ta’ min ressaq il-mozzjoni ma kien hemm assolutament ˙add. Demokrazija home-made, do-it-yourself a la GonziPN.

Oxxenitajiet parlamentari ta’ Francis Zammit Dimech Waqt li kien qieg˙ed x-xhieda tieg˙u quddiem ilKumitat Permanenti tal-Kamra dwar l-Affarijiet Barranin u Ewropej, iç-Chairman tal-kumitat, Francis Zammit Dimech, ma ˙alliex lill-Eççellenza Tieg˙u Richard Cachia Caruana jwie©eb domanda tat-Tabib George Vella jekk fl-istess Ωmien li huwa kien lAmbaxxatur Malti g˙all-Unjoni Ewropea, kienx ukoll Campaign Manager tal-Partit Nazzjonalista. It-Tabib Vella ppreçiΩa li l-membri tal-korp diplomatiku Malti ma jit˙allewx jipparteçipaw attivament fil-politika, mentri Richard Cachia Caruana jgawdi dan it-tip ta’ privile©© li jiddistingwih mill-bqija. U la ©ie d-diskors dwar is-smig˙ li sar quddiem dan il-kumitat, matul is-seduta ta’ nhar it-Tlieta li g˙adda assistejna g˙all-oxxenità ta’ battuti mill-aktar parti©©jani li beda kontinwament jag˙mel Frans Zammit Dimech, li ebda Chairman serju qatt ma kien

jag˙mel, fejn dan beda jinterrompi u jfixkel lil George Vella b’botti parti©©jani biex ma jsirx l-iskrutinju parlamentari kif g˙andu jsir.

Konsistenti fil-gideb Pierre Portelli, il-kopreΩentatur tal-programm TVAM f’˙a©a wa˙da huwa konsistenti Ωgur – fil-gideb. Apparti li g˙andu ˙abta kif jimmalafama lin-nies, li meta mbag˙ad jift˙ulu kawΩa ta’ libell, m’g˙andux iddiçenza li lanqas jidher b’nemes fil-Qorti, g˙adu sallum ma jist˙ix ji©deb bl-addoçç, u g˙ax ma jsib lil ˙add min imerih, jibqa’ jirrepeti l-istess gideb. Fl-edizzjoni ta’ nhar il-Óamis li g˙adda ta’ TVAM, meta kien qieg˙ed jag˙mel l-hekk imsej˙a ‘analiΩi’ tal-ewwel pa©ni tal-gazzetti ta’ dak il-jum, Pierre Portelli qal illi skont l-ewwel pa©na tat-Times, Franco Debono stqarr li kien se jivvota man-na˙a tal-Gvern fuq il-mozzjoni ta’ fiduçja li ˙a tkun diskussa g˙ada. Gidba fa˙xija o˙ra ta’ Pierre Portelli, il-g˙aliex jekk wie˙ed jaqra sew dak li kien jg˙id it-titlu prinçipali tat-Times, Franco Debono qal illi mhux se jivvota kontra l-Gvern dwar il-mozzjoni ta’ fiduçja u l-mozzjoni ta’ RCC. Ma qalx li se jivvota mal-Gvern, imma li mhux se jivvota kontra l-Gvern (Debono: “I will not vote against the government in the confidence and RCC votes”). Jifla˙ jigdeb aktar minn hekk Pierre Portelli, bil-kopreΩentatur l-ie˙or b˙as-soltu qisu kandelabru, ma

minn Invictus

jkollux iddiçenza jmerih fuq ˙a©a daqstant ovvja. L-istess beda j˙arref l-Avukat Austin Bencini li jridha talespert kostituzzjonali, meta qal illi la l-Prim Ministru u lanqas ebda ˙addie˙or, ma rabat il-mozzjoni dwar Karm Mifsud Bonnici malfiduçja. Fil-fatt kienu bosta deputati u ministri Nazzjonalisti li g˙amlu proprju dan waqt id-dibattitu dwar din il-mozzjoni.

In-nies mhux tat-tmejjil Il-Ministri Joe Cassar, li jisbel meta jara xi ˙arja ta’ kelb fuq ir-ramel imma jibqa’ plaçidu quddiem irrealtà tal-pazjenti li ji©u kkurati fil-kuruturi, dan la˙˙ar ipprezenta flimkien mal-Ministru g˙al G˙awdex Giovanna Debono, in-‘Naprotechnology’ b˙ala xi skoperta xjentifika kbira. Mhux soltu naqbel ˙afna ma’ JPO, imma ˙are© b’wa˙da tajba din il-©img˙a meta qal li tqis din in-Naprotechnology b˙ala skoperta kbira tkun qisek qieg˙ed tippreΩenta bott faΩola b˙ala avvanz teknolo©iku kbir billi sempliçiment isseja˙lu ‘Phaseolotechnology’. In-‘Naprotechnology’ mhu xejn ˙lief ‘repackaged natural family planning’ skont il-Profs Pierre Mallia. Il-Maltin u l-G˙awdxin m’g˙andhomx ji©u ttrattati ta’ b˙a˙an f’tentattiv biex ji©u xkupati mill-PN il-voti talmembri ferventi attivi tal-Knisja. Anki f’dan l-aspett to˙ro© l-ipokresija grassa tan-Nazzjonalisti. Jekk inNazzjonalisti kienu daqstant kontra l-IVF, g˙alfejn xtraw apparat apposta g˙alih fil-Mater Dei, b’nefqa ta’ miljuni ta’ ewro? Apparti wkoll li l-IVF huwa trattament li jsir ta’ kuljum fil-kliniçi privati.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet JirriΩenja l-Ministru Karm Mifsud Bonnici Il-Ministru g˙all-Intern Karm Mifsud Bonnici kien kostrett jirriΩenja wara li nhar l-Erbg˙a l-mozzjoni tal-OppoΩizzjoni li kienet qed issejja˙ g˙ar-riΩenja tieg˙u, g˙addiet b’35 vot favur u 34 kontra. Dan wara li d-Deputat Nazzjonalista Franco Debono vvota malOppoΩizzjoni, minkejja li iktar kmieni matul il-jum kien ˙abbar li kien sejjer jastieni. Id-dekasteru ta’ Mifsud Bonnici ttie˙ed b’mod temporanju mill-Prim Ministru, li eΩatt wara s-seduta parlamentari ˙abbar li kien se jsejja˙ vot ta’ fiduçja fil-Gvern nhar it-Tnejn li ©ej. Franco Debono qal li mhux se jkun qed jivvota kontra l-Gvern f’dan ilvot ta’ fiduçja.

Jidda˙˙al f’Malta grupp ie˙or ta’ immigranti Grupp ta’ 65 immigrant idda˙˙lu f’Malta mill-Forzi Armati wara li nhar l-Erbg˙a filg˙odu ntelma˙ id- dinghy tag˙hom f’ib˙ra Libjani. Limmigranti ©ew salvati millForzi Armati Taljani peress li dawn inzertaw qeg˙din qribhom, iΩda meta l-Forzi Armati ta’ Malta waslu fuq il-posti,

dawn tellg˙u lill-immigranti fuq il-patrol boat tag˙hom u ©abuhom lejn Malta. Fost limmigranti, li qalu li kienu ©ejjin mis-Somlja u l-Eritrea, kien hemm 47 ra©el, 17-il mara u tarbija. Meta dda˙˙lu Malta l-immigranti dehru li kienu f’kundizzjoni ta’ sa˙˙a tajba.

Skont id-Dipartiment tadDwana l-kontejner kien ©ej miç-Çina fi triqtu lejn il-Libja, u kien mimli b’sigaretti foloz ta’ marka popolari. L-istess dipartiment qal li fl-a˙˙ar tliet snin kienu nqabdu numru ta’ kontejners simili li kienu qed i©orru prodotti i©jeniçi u varjetà ta’ makkinarju teknolo©iku lejn il-Libja.

Jirba˙ €250,000 f’kumpens talli ma ng˙atax kariga fl-Università

Ikkonfiskat kontejner b’sigaretti foloz tal-kuntrabandu Kontejner li kien fih madwar 7.6 miljun sigarett ©ie kkonfiskat il-©img˙a li g˙addiet filPort Óieles, iΩda kien biss matul din il-©img˙a li dDipartiment tad-Dwana ˙are© stqarrija dwar dak li se˙˙.

Il-Qorti ordnat li Prof. Anthony Jaccarini jing˙ata €2 50,000 f’kumpens talli fl1988 ma kienx ing˙ata lura lkariga tieg˙u b˙ala Kap talFakultà tal-Farmaçewtika flUniversità ta’ Malta wara listrajk tat-tobba tal-1977. Lura fl-1992 Jaccarini u lAssoçjazzjoni Medika (MAM) kienu ressqu protest kontra leks-Prim Ministru Eddie Fenech Adami, l-eks-Ministri Louis Galea u Ugo Mifsud Bonnici, u l-eks-Rettur Peter Serracino Inglott, li miet dan la˙˙ar, talli dawn ma re©g˙ux taw lil Jaccarini l-kariga tieg˙u lura b˙alma kien miftiehem. Minflok, fil-post ta’ Jaccarini kien idda˙˙al Anthony Serracino Inglott.

Titressaq il-Qorti l-mara li qalet li kien hemm bomba fil-Kwartieri Ìenerali tal-PL Jacqueline Calleja ta’ 44 sena tressqet il-Qorti akkuΩata li bag˙tet messa©© lill-pulizija b’informazzjoni falza, fejn qalet li l-Kwartieri Ìenerali

tal-Partit Laburista kienu se jisplodu. Calleja qed ti©i akkuΩata wkoll li bag˙tet messa©©i b’insulti lid-Deputat Laburista Josè Herrera u lill-kandidat Laburista Joe Cilia. Barra minn hekk Calleja allegatament heddet lill-Uffiçjal tal-G˙assa talPL Emanuel Rocco u lill-familja tieg˙u, kif ukoll persuni o˙ra involuti fil-PL.

Tifkira B’tifkira g˙aΩiΩa tad-disa’ anniversarju mill-mewt ta’

ÌIÌI GAUCI li miet fis-6 ta’ Ìunju 2003. Nhar l-Erbg˙a se ssir quddiesa fit-8.30am fil-Parroçça ta’ Óal Balzan b’sufra©ju g˙al ru˙u.

03.06.2012

Kumment

Li kien g˙al GonziPN il-mozzjoni lanqas kienet ti©i diskussa Leo Brincat Kelliem Ewlieni g˙all-Ambjent

Li kien g˙all-Gvern ta’ GonziPN il-mozzjoni tal-PL li ©iet approvata nhar l-Erbg˙a billejl, lanqas biss kienet ti©i diskussa. Kienet ilha li ©iet imressqa sa minn Diçembru tas-sena li g˙addiet. U wie˙ed mill-aktar nies li rreΩista d-diskussjoni tag˙ha kien il-Leader of the House ©did – Dr Karm Mifsud Bonnici – li seta’ kellu kull interess li ma titressaqx b’ur©enza. Proprju g˙aliex deher çar li kellu konflitt ta’ interess. Billi kienet tolqot lilu. Aktar milli r-riΩultat storiku nnifsu fejn il-Kamra sfiduçjat ministru – kien min kien – min˙abba l-operat tieg˙u, jibqa’ stampat f’mo˙˙i x’qalu fl-aktar mod xokkanti g˙add ta’ deputati Nazzjonalisti filParlament innifsu qabel ittie˙ed il-vot. Beda Edwin Vassallo jinba˙ li vot kontra ministru huwa vot kontra l-Gvern. U hekk g˙amlu o˙rajn minn s˙abu. IΩda l-ag˙ar huwa – xi ˙a©a li ©iet ripetuta minn ministri b˙al Austin Gatt u George Pullicino – li din ma kienet xejn ˙lief mozzjoni vendikatti-

va, ispirata mill-˙dura personali kontra ministru u li riedet tattakka l-integrità personali tieg˙u, kif wkoll sabiex tag˙mel ˙sara lill-familja tieg˙u. Din hija gidba fa˙xija. Mur ara kieku xi ˙add minn tag˙na qal dak li kien kostrett jg˙id John Dalli meta tne˙˙a minn ministru g˙ax jing˙ad li kellu jpattiha talli g˙aΩel li jikkontesta lil Lawrence Gonzi – meta stqarr li riedu jidfnuh sitt piedi ta˙t l-art. GonziPN u l-akkolti tieg˙u ilhom g˙addejjin bl-attakki fuq il-familji Maltin billi tefg˙u fuqhom l-og˙la kontijiet, kif ukoll kienu insensittivi g˙allbΩonnijiet tag˙hom, fosthom fejn tid˙ol il-li©i tal-IVF u anki dik tal-koabitazzjoni. Jekk irridu nitkellmu fuq lattakki, GonziPN huwa l-inqas li jista’ jitkellem meta l-klikka tieg˙u hija kompliçi fl-attakki personali li naraw g˙addejjin ta’ kuljum. Dan rajnieh mhux biss firrigward ta’ deputati Laburisti u l-familji tag˙hom, iΩda wkoll fejn jid˙lu deputati dissidenti Nazzjonalisti, flimkien ma’ professjonisti ta’ integrità li flebda mod ma huma mçappsin mal-politika – fosthom il-wisq

rispettat Profs Ian Refalo. Irridu nag˙mluha çara u ser nibqg˙u nag˙mluha çara, li lg˙an tal-mozzjoni ma kienx wie˙ed ta’ attakki fuq l-integrità personali ta’ individwu, imma l-kontabbiltà tal-politiçi billi naraw li dawn jinΩammu responsabbli g˙al dak li jag˙mlu. Il-Gvern ˙allas prezz qares talli ˙alla Ω-Ωmien ikaxkar u g˙aΩel li jipprova jitfa’ t-trab ta˙t it-tapit. Filwaqt li l-poplu hemm barra ilu i˙oss dawn id-difetti kollha, GonziPN u l-klikka tieg˙u baqg˙u medhija jitkellmu fuq is-suççessi u ç-çertifikati, g˙ax maqtug˙in mirrealtà tal-familji. FiΩ-Ωmien ta’ dibattitu daqshekk delikat fuq l-oqsma tal©ustizzja u l-intern wie˙ed kien jistenna li fil-Kunsill Ìenerali tintwera ftit sensittività billi GonziPN jirrikonoxxi ssitwazzjoni u jg˙id kif ser jindirizzaha. IΩda minflok, injora dan kollu, u rajna messa in scena qabel il-vot innifsu b’˙afna tif˙ir g˙all-mod kif mexxa lMinistru Mifsud Bonnici. Kien biss wara l-pressjoni tal-PL li l-Gvern u esponenti

o˙rajn tal-PN çedew g˙allpressjoni tag˙na. Ipin©u kemm jippruvaw ipin©u dan kollu b˙ala xi attakk opportunistiku tal-PL kontra d-demokrazija, fi kwalunkwe demokrazija Ewropea, mozzjoni ta’ çensura u ta’ sfiduçja, jekk tg˙addi, twassal g˙ar-riΩenja immedjata talministru kkonçernat. G˙alkemm sa fl-a˙˙ar tal-PN kienu kostretti jag˙mlu dan, sa ftit sig˙at qabel kienu qed i˙e©©u lil Karm Mifsud Bonnici biex jibqa’ g˙addej li kieku kellha tg˙addi l-mozzjoni. U kollox jibqa’ miexi normali. Business as usual. Fil-jiem li ©ejjin nikkwotaw kelma b’kelma x’qalu g˙add ta’ deputati Nazzjonalisti QABEL u mhux WARA li ttie˙ed il-vot. Jista’ jkun li b’dan kollu mhux ser jaqa’ l-Gvern. A˙na min-na˙a tag˙na la g˙andna g˙a©la u lanqas g˙andna xi kilba g˙all-poter. IΩda jibqa’ l-fatt li issa ˙are© çar aktar minn qatt qabel li g˙andna gvern u pajjiΩ instabbli.

m˙addem bis-sulluzzu u skont il-pjaçir u l-beneplaçitu talPrinçep Gonzi? Ironikament dan huwa l-istess Gonzi li jrid jibqa’ jissemma’ fl-istorja ta’ Malta li bena Parlament ©did. Parenza g˙andu ˙afna, iΩda sustanza xejn. Wara ˙afna ti©bid, l-OppoΩizzjoni rnexxiela tressaq filParlament vot ta’ sfiduçja ie˙or – li kienet ippreΩentat xhur s˙a˙ qabel – din iddarba kontra l-Ministru talIntern u sa ftit ilu Ministru talÌustizzja wkoll. Din id-darba, Franco Debono vvota favur ilmozzjoni tal-OppoΩizzjoni, anke jekk qabel is-seduta parlamentari ta lil kul˙add x’jifhem li ma kienx sejjer jag˙mel hekk. Hawnhekk Ωviluppat sitwazzjoni tassew unika fl-istorja tal-Parlament Malti, fejn ministru ewlieni tal-Gvern ©ie sfiduçjat mill-Parlament. IlMinistru rriΩenja minnufih. Fid-dibattitu parlamentari u anke f’okkaΩjonijiet barra millParlament, diversi kelliema tal-Gvern stqarru l-appo©© tag˙hom lejn dan il-Ministru, u sa˙ansitra affermaw li vot kontra dan il-Ministru jkun vot kontra l-Gvern. U tabil˙aqq, jista’ jkun mod ie˙or ©aladarba l-Ministru j©orru r-responsabbiltà kollettiva? Tutti per uno e uno per tutti, jg˙idu t-Taljani. IΩda meta, b’sorpriΩa ta’ kul˙add, il-vot ta’ sfiduçja ©ie approvat, irresponsabbiltà kollettiva, issolidarjetà u l-elo©ji pompuΩi sfumaw ˙esrem fix-xejn u lMinistru kellu jdabbar rasu. Gonzi qag˙ad attent li hu

nnifsu ma jistqarrx li dan kien vot ta’ fiduçja, g˙ax akkost ta’ kollox ma jridx iwaqqa’ lGvern. Ir-responsabbiltà kollettiva tal-Ministri tal-Kabinett kif evoluta matul mijiet ta’ snin mid-dottrina kostituzzjonali Brittanika, u kif grazzjoΩament mg˙oddija lilna minn dak l-Imperu glorjuΩ, waqfet ˙esrem fejn bdiet il-konvenjenza politika ta’ Lawrence Gonzi. U issa se ner©g˙u ng˙addu mill-farsa o˙ra ta’ vot ta’ fiduçja ie˙or, biex dan jg˙addi u wara ner©g˙u ne˙lu fuq xi li©i o˙ra. B’ton ta’ sfida, Gonzi stqarr kemm-il darba li, ji©ri x’ji©ri, huwa bi ˙siebu jibqa’ hemm sal-a˙˙ar tal-le©iΩlatura. G˙andna sitwazzjoni fejn ma nafux min hu l-prim ministru. Sitwazzjoni fejn ma nafux jekk fil-Parlament g˙andniex Ωew© partiti jew tlieta. Fid-dawl ta’ din ir-realtà, ma g˙adux aktar il-Parlament li jrid jag˙ti l-fiduçja lill-Prim Ministru sabiex imexxi, iΩda huwa l-poplu. L-effetti ta’ dan il-vot huma kbar u serji. Il-Prim Ministru jrid, u huwa obbligat, li jserra˙ ras kul˙add li huwa g˙adu jokkupa s-si©©u, mhux g˙ax huwa ggranfat mieg˙u, imma g˙ax igawdi l-fiduçja talpoplu. Ìaladarba tilef il-fiduçja tarrappreΩentanti tal-poplu filParlament, jekk xorta wa˙da jemmen li g˙adu jgawdiha, huwa g˙andu jirrikorri g˙and l-istess poplu u jitlob il-fiduçja tieg˙u. Hekk biss jitne˙˙a d-dubju u l-instabbiltà.

brincat.leo@gmail.com

Gvern ferut Grezzju Mercieca

Is-sena l-o˙ra Joe Sammut mill-Grupp Parlamentari Laburista ressaq vot ta’ sfiduçja fil-Ministru Austin Gatt wara lintroduzzjoni tar-riforma falluta g˙at-trasport pubbliku. Riforma li falliet u li ©abet gwaj u tbatija aktar milli ppruvat tne˙˙i. Fil-5 ta’ Novembru 2011 il-vot m’g˙addiex min˙abba l-intervent tal-Ispeaker. Dan peress illi wie˙ed middeputati tal-Gvern astiena. Immedjatament, il-Prim Ministru ddikjara li ma jistax ikun li jippermetti sitwazzjoni ta’ inçertezza politika fil-Gvern tieg˙u. Talab g˙al vot ta’ fiduçja fil-Gvern u ˙adu. Ftit tal-©img˙at wara, ilGvern, jew a˙jar il-Prim Ministru, ©ie ffaççjat b’vot ta’ fiduçja ie˙or. Vot li kien xprunat b˙ala konsegwenza diretta tal-mod ta’ tmexxija ˙aΩina u n-nuqqas ta’ azzjoni daparti tal-Prim Ministru sabiex jassigura kontabbiltà u trasparenza. Akkampat ma’ dan ix-xenarju kien hemm id-dikjarazzjonijiet ta’ Franco Debono, ewlenin fosthom tkun dik li lPrim Ministru Gonzi huwa lag˙ar prim ministru li qatt kien hawn fid-dinja u li dDeputat Franco Debono ddikjara li huwa ma kienx g˙adu jifforma parti mil-Partit Nazzjonalista. Filwaqt li l-ewwel asserzjoni kienet wa˙da gravi però su©©ettiva, ji©ifieri wa˙da li hija bbaΩata fuq ˙sieb personali, l-o˙ra kienet sustantiva u ta’ natura kruçjali. Me˙uda, dawn iΩ-Ωew© dikjarazzjonijiet, u mpo©©ija fuq

xenarju fejn il-Gvern salva, g˙at-tieni darba, konsegwenza tal-vot tal-Ispeaker, li fir-realtà huwa sempliçi vot intiΩ sabiex jiΩblokka sitwazzjoni li ma tkun ser twassal g˙al imkien, spiççajna bi Gvern li g˙andu kriΩi interna u anke kostituzzjonali. Dan g˙aliex fl-ewwel lok, deputat parlamentari li minnu tiddependi s-sa˙˙a tal-partit fil-gvern, iddikjara ming˙ajr riΩervi li ma g˙andux fiduçja fil-Prim Ministru. Dikjarazzjoni li Ωgur l-ebda casting vote talIspeaker ma seta’ j˙assar jew ixejjen. Fit-tieni lok, il-Gvern spiçça ming˙ajr l-appo©© kontinwu ta’ numru ta’ deputati filParlament. Allura qamet ilmistoqsija: l-Onor Debono, kien g˙adu membru fi ˙dan ilPartit Nazzjonalista? U jekk le, kif iddikjara huwa stess, kellu ji©i kkunsidrat b˙ala deputat tal-Gvern? Li hu Ωgur hu li linstabbiltà politika, minflok ©iet imne˙˙ija, Ωdiedet. Imbag˙ad kellna ng˙addu mill-pantomima ta’ Gonzi jtellaq wa˙du biex ji©i rikonfermat Kap tal-PN, fejn talab ilfiduçja ta’ nies li ˙afna minnhom ma ©ew eletti minn ˙add u anzi ©ew innominati mill-magna biΩantina tal-PN. Sadanittant, fil-Parlament, lewwel ma baqg˙ux jg˙addu li©ijiet u din is-sitwazzjoni damet hekk g˙al xhur s˙a˙, imbag˙ad il-Parlament ©ie a©©ornat g˙al xahar s˙i˙ waqt l-G˙id il-Kbir. Hawn tispikka d-domanda: il-Parlament huwa tabil˙aqq suprem, jekk kemmil darba dan jista’ ji©i

03.06.2012

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, A28B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Editur: 2568 2270 editur@kullhadd.com | Reklami: 2568 2278 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

L-g˙erq tal-problemi ta’ GonziPN toroq, g˙all-mikro-korruzzjoni assoçjata ma’ kull xorta ta’ liçenzji. Gvern laxk fis-sistemi tieg˙u li ppermettew li fil-˙abs tag˙na mhux biss ti©i ttraffikata d-droga, imma li jkollok ‘re©ina tal-˙abs’ li kienet tmexxi çirku ta’ traffikar marbut ma’ skjavitù, biΩa’ u terrur. Gvern li kien aktar mo˙˙u fih innifsu, preokkupat kif se jevita li jaqa’ jew ma jaqax, imbasta jibqa’ ggranfat malpoter, u l-problemi tan-nies ji©u ttraskurati, biex forsi mbg˙ad ji©u ttrattati minn ta’ GonziPN lejlet l-elezzjoni biex forsi n-nies tibqa’ obbligata lejhom. Meta g˙andek gvern imnawwar u msewwes minn ru˙u sa dan il-punt, iva, lOppoΩizzjoni hija politikament u moralment ©ustifikata li tuΩa kull mezz legali possibbli biex tiqsar il-˙ajja ta’ gvern dekadenti li mo˙˙u biex ja˙seb fih innifsu u f’talklikka GonziPN qabel ma ja˙seb fin-nies komuni li m’g˙andhom lil ˙add min jaqlag˙hom u jid˙ol g˙alihom, jekk mhux meta ji©u bΩonnok g˙all-vot tieg˙ek. L-OppoΩizzjoni Laburista g˙andha mitt elf ra©un tres-

saq mozzjonijiet li jidhrilha xierqa fiç-çirkostanzi li jistg˙u jsibu l-appo©© tal-ma©©oranza fil-Kamra, jekk mhux biex iwarrab dan il-Gvern arroganti u inkompenti, ji©u m©ieg˙la jirriΩenjaw elementi importanti minn ©o ˙danu, biex jekk dan il-Gvern tilef kull sens ta’ kontabbiltà, ikun il-Parlament li jΩommhielu. G˙alkemm fil-Parlament kien hemm min qal li Karm Mifsud Bonnici m’g˙andux jispiçça ‘il-˙aruf tas-sagrifiççju’, dak huwa proprju li ©ara, g˙ax dan spiçça rriΩenja minn ministru u l-bqija taloligarkija ta’ GonziPN g˙adha tirrenja. G˙alxejn il-paroli kollu filvojt ta’ “All for one, one for all ” ta’ xi ˙add b˙al Edwin Vassallo u o˙rajn b˙alu, li sostnew li l-mozzjoni talOppoΩizzjoni dwar l-intern u l-©ustizzja, ma kinitx biss mozzjoni ta’ sfiduçja filMinistru imma fil-Gvern kollu kemm hu, kien kollu ta’ xejn. Wara li ©iet approvata lmozzjoni tal-OppoΩizzjoni nhar l-Erbg˙a, Mifsud Bonnici kellu jwarrab u s˙abu g˙adhom iferfru. Il-Prim Ministru Gonzi g˙adu ja˙seb li l-problemi interni li g˙andu, li minn problemi

ta’ partit saru problemi ta’ pajjiΩ, jista’ jsolvihom b’mozzjoni ta’ fiduçja. Hekk kien ˙aseb li se jag˙mel sitt xhur ilu meta biex salva l-Ministru Austin Gatt kellu jag˙ti l-casting vote l-Ispeaker. Minn dakinhar g˙addew sitt xhur, u fil-frattemp Gonzi tellaq ukoll mieg˙u nnifsu g˙all-kariga ta’ Kap tal-PN, biex kollox baqa’ kif kien, anzi huma ag˙ar milli kienu g˙ax il-pajjiΩ instabbli kien u instabbli g˙adu u l-Gvern ta’ GonziPN issa beda anki jitmermer minn ©ewwa. Naturalment hija prerogattiva tal-Prim Ministru Gonzi li jibqa’ jmexxi l-gvern tieg˙u sal-a˙˙ar tal-le©iΩlatura, qisu çaqlembuta, se jaqa’ u ma jaqax, daqqa jsalva bil-vot talIspeaker u daqqa bil-vot ta’ fiduçja. Imma kollox g˙andu prezzu, u anki jekk b’xi mod jew ie˙or jista’ jsalva sala˙˙ar tal-le©iΩlatura, finalment huwa l-pajjiΩ li qieg˙ed ibati minn din l-instabbiltà kronika li ˙akmet lill-Gvern ta’ GonziPN. L-g˙erq tal-problemi ta’ dan il-Gvern huwa l-istil tattmexxija xejn inklussiv ta’ Lawrence Gonzi, li ma jikkmandax rispett fost g˙add ta’

deputati minn tieg˙u, li verament jistg˙u jkunu ma˙kuma wkoll minn egoçentriΩmu Ωejjed, eçç. Imma l-aktar problema fundamentali li g˙andu l-Gvern ta’ GonziPN huwa li g˙andek Prim Ministru ta’ twemmin intrinsikament konservattiv, li huwa skonettjajt mill-esi©enzi u l-isfidi li qieg˙da tiffaççja ssoçjetà Maltija, l-aktar fejn jid˙lu drittijiet çivili u demokratriçi, il-kontabbiltà, it-trasparenza. Prim Ministru li spiçça kontinwament jirreΩisti l-bidliet li jinsistu fuqhom g˙add ta’ backbenchers tieg˙u stess, ˙afna drabi fil-bera˙, il-g˙aliex mhux veru li fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista hemm djalogu ta’ veru li jwassal g˙all-kompromess. Gonzi, meta fittex il-kompromess, fittxu biss wara li jkun ©ie mrieg˙ed mid-deputati tieg˙u stess, fil-Parlament jew fil-medja, u g˙ax irid jibqa’ ggranfat mal-poter, mhux g˙ax tassew huwa demokratiku li jfittex b’mod ©enwin id-denominatur komuni ma’ s˙abu fi ˙dan ilGrupp Parlametari Nazzjonalista.

“

G˙all-mod irresponsabbli kif mexxa tul dawn il-erba’ snin u fuqhom, GonziPN ma ˙aqqux aktar jibqa’ jiggverna dan ilpajjiΩ. BiΩΩejjed wie˙ed isemmi Ωew© kwistjonijiet ja˙arqu li baqg˙u jidwu tul ille©islatura kollha: (1) il-kontijiet goffi u esa©erati tad-dawl u l-ilma li g˙amlu l-˙ajja diffiçli g˙al bosta familji Maltin u G˙awdxin; (2) iΩ-Ωieda fenomentali ta’ € 600- € 500 fil-©img˙a li ta’ GonziPN taw lilhom infushom bil-mo˙bi minn wara dahar il-poplu fi Ωminijiet ta’ ssikkar u sagrifiççji g˙all-parti l-kbira tal-familji tag˙na. Anki fuq wa˙da biss minn dawn il-kwistjonijiet serji kien ˙aqqu jwarrab GonziPN u jissej˙u elezzjonijiet qabel iΩΩmien. A˙seb u ara meta tqis it-tbaΩwir u l-barumbati kollha li saru tul din il-le©iΩlatura. Gvern li tilef il-kontroll fuq il-finanzi pubbliçi; Gvern li jag˙mel ba©it, u ftit ©img˙at wara tikkore©©ihulu lKummissjoni Ewropea. Gvern mifni bil-korruzzjoni f’kull aspett tal-amministrazzjoni, minn skandli kbar b˙al tal-VAT u tal-kuntratti tat-

Lejn soçjetà ©usta Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Il-pedamenti u t-twemmin talPartit Laburista huma msejsa fuq il-valuri fundamentali tal©ustizzja u s-solidarjetà soçjali. Jekk hemm xi ˙a©a li tiddistingwi lil dan il-partit minn o˙rajn, din hija l-g˙oΩΩa li biha n˙addmu u nipprattikaw dawn il-valuri. B’solidarjetà soçjali nifhmu illi ˙add fis-soçjetà ma jibqa’ lura. Mhux biss, imma li l-©id li jin˙oloq fis-soçjetà g˙andu jitqassam b’mod ©ust bejn kul˙add. Dawk li l-aktar g˙andhom bΩonn g˙andhom jing˙ataw l-ikbar g˙ajnuna. Ix-xog˙ol g˙alhekk dejjem kien fiç-çentru tal-˙idma politika tal-partit tag˙na. Bixxog˙ol nistg˙u niggarantixxu l-˙olqien tal-©id u allura naççertaw ru˙na mis-solidarjetà soçjali. Il-Partit Laburista mhuwiex biss il-partit tal-˙addiema iΩda jag˙raf li n-negozjanti, il-kummerçjanti u l-intraprendituri huma wkoll parti minnu u jag˙raf il-kontribut li jag˙tu fil˙olqien tal-©id fil-pajjiΩ. Fid-dinja li qed ng˙ixu llum g˙ad g˙andna min hu mejjet fis-sakra u min hu mejjet g˙al qatra. G˙ad g˙andna spazju

wiesa’ bejn min jg˙ix komdu ˙afna u min jg˙ix fi skumdità. G˙adna nisimg˙u b’faqar materjali fuq na˙a u lussu u kumditajiet fuq na˙a o˙ra. F’Malta wkoll qed in©arrbu din l-esperjenza qarsa. G˙alhekk irid ikun dan il-Moviment li jara li l-˙tie©a tal©ustizzja u s-solidarjetà tibqa’ tinΩamm ˙ajja. Fl-istorja tieg˙u l-Partit Laburista baqa’ jissemma g˙all-mod kif dejjem impenja ru˙u fil-qasam soçjali. Óafna mill-benefiççji li g˙adna ngawdu llum, jafu lbidu tag˙hom lill-Partit Laburista. Illum pajjiΩna g˙andu ˙ti©ijiet differenti u g˙alhekk il-Partit Laburista g˙andu jibqa’ fuq quddiem nett biex ikompli jsa˙˙a˙ il-qasam soçjali u jpo©©ieh f’livell li hu aççettabbli u kompatibbli maΩ-Ωminijiet tal-lum. Il-politika ekonomika talPartit Laburista qatt ma tista’ tinjora l-aspett soçjali. G˙alhekk filwaqt li nirrikonoxxu lil kull min jag˙ti sehmu biex jitkattar il-©id nazzjonali, fl-istess waqt nemmnu li, fuq quddiem tal-a©enda soçjali, il-Partit Laburista jrid ikun il-wens taΩ-Ωg˙ir, l-

g˙ajnuna lill- batut, ix-xog˙ol g˙al min hu qieg˙ed u l-livell tal-g˙ajxien diçenti – fejn ˙add ma j˙ossu mwarrab jew emar©inat. G˙alhekk nhar il-Ìimg˙a li g˙addiet, waqt seminar bittema ‘Id f’id – Soçjetà Ìusta’, il-Partit Laburista nieda Ωew© proposti o˙ra. L-ewwel wa˙da hija dik li timmarka l-mod ta’ kif Gvern ©did se jkun qed ja˙dem biex jassigura li jkollna soçjetà ©usta. Il-Partit Laburista, jekk jing˙ata l-fiduçja tal-poplu se jkun qieg˙ed jikkummissjona Studju dwar l-Impatt Soçjali kull meta tkun se tittie˙ed deçiΩjoni ekonomika ma©©uri. Studju li jservi ta’ g˙odda biex Gvern ©did ikun f’poΩizzjoni jie˙u deçiΩjonijiet fla˙jar interess tal-familji Maltin u G˙awdxin billi jkollu informazzjoni kemm poΩittiva kif ukoll negattiva dwar kif iddeçiΩjonijiet tal-Gvern se jkunu qed jolqtu lil diversi setturi fis-soçjetà. B’hekk Gvern ©did ikun qed ja˙dem biex bid-deçiΩjonijiet tieg˙u isa˙˙a˙ il-kunçett ta’ soçjetà ©usta. It-tieni proposta hija dik li l-

Partit Laburista, jekk jing˙ata lfiduçja tal-poplu, se jkun qieg˙ed iserra˙ mo˙˙ il-©enituri u familji ta’ persuni b’diΩabbiltà li l-futur ta’ wliedhom ikun assigurat. Il-Mexxej Laburista wieg˙ed illi meta l-©enituri ji©u nieqsa jkollhom tistenniehom sistema ta’ kura u residenza fil-komunità, f’dar privata jew komunitarja. Il-Mexxej Laburista ˙abbar illi Gvern ©did se jkun qed jeΩenta mit-taxxi relatati mal-wirt li jit˙alla lil persuni b’diΩabbiltà fi trusts. B’din il-proposta, il-Partit Laburista wera li huwa kommess li ja˙dem f’dan ilqasam biex jassigura li verament ˙add fis-soçjetà tag˙na ma jibqa’ lura; mhux biss, imma biex il-persuni b’diΩabbiltà jsiru dejjem aktar protagonisti b˙al kull çittadin ie˙or Malti. Din hija l-©ustizzja u s-solidarjetà soçjali li rridu n˙addnu fiΩ-Ωmien li ©ej. Hija missjoni li rridu nwettqu lkoll flimkien. Huwa impenn li rridu nid˙lu g˙alih b’g˙aqal u serjetà kbira biex nibnu u n˙allu lil ta’ warajna soçjetà ©usta.

03.06.2012

Kumment

Il-bini taç-çentru tal-kurrikulu

MINN FUQ IL-WHITEBOARD Toni Friggieri

Nuqqas serju

Sur Editur, Mal-ewwel daqqa t’g˙ajn (ritratt), min˙abba listat perikoluΩ li jinsab fih dak is-saqaf u dak il-pont anness, malajr ta˙seb li hu xi bini abbandunat u mitluq, meta fil-fatt dan mhu xejn ˙lief il-Curriculum Centre, li jinsab filMall, Triq Sarria, il-Furjana.

Li kieku mhux g˙ax matul il-©urnata, wie˙ed jista’ jara d-dwal mixg˙ula u twieqi miftu˙in, malajr jasal g˙all-konkluzjoni li din il-binja mhux qed tintuΩa. Imma bla dubju ta’ xejn dan il-post irid manutenzjoni immedjata! MARIO SANT, BIRÛEBBUÌA

Tonio Fenech jipprova jqarraq Sur Editur, Jidher li l-Ministru Tonio Fenech (responsabbli g˙all-Enemalta) iddikjara fil-Parlament, bi twe©iba g˙al PQ tad-Deputat Leo Brincat li lelettriku se jkun ir˙as jekk dan ji©i importat mill-Italja. Huwa qal li l-prezz fi Sqallija kien medja ta’ €92.40/MWh filwaqt li f’Malta Ω-Ωejt biss jiswa €178/MWh. Sfortunatament ilMinistru ma jsemmix is-sors ta’ din id-data. Jiena se nikkwota Ωew© çifri me˙uda mis-sit elettroniku energy.eu, li huwa sit Ewropew li jispeçjalizza fil-prezzijiet g˙al Ωjut, gass u elettriku fil-pajjiΩi kollha Ewropej. Dan is-sit speçjalizzat jikkwota l-prezz talelettriku b˙ala €0.1822 kull kWh f’Malta u €0.2164 kull kWh fl-Italja. Dawn iΩ-Ωew© çifri huma ’l bog˙od ˙afna mill-prezzijiet imsemmija fil-mistoqsija parlamentari. Il-Gvern ukoll b˙alissa qed jipprova jag˙ti limpressjoni li bl- interconnector se nkunu kapaçi nixtru l-elettriku b’ir˙as minn kullimkien fl-Ewropa. Madankollu l-Gvern qed jonqos milli jsemmi l-fatt li a˙na rridu n˙allsu g˙at-transitu (transmission) tal-elettriku. PereΩempju, huwa fatt li fi Franza l-elettriku huwa ir˙as ˙afna, min˙abba li huwa prodott mill-ener©ija nukleari. IΩda li kellna nixtru lelettriku minn Franza, aktarx li l-ispiΩa g˙alina

xorta tkun ˙afna og˙la min˙abba l-hekk imsej˙a transmission-costs, peress li l-elettriku jrid jg˙addi t-triq kollha mill-Italja, jaqsam g˙al Sqallija u lura lejn Malta. G˙andi wkoll Ωew© mistoqsijiet li xtaqt nistaqsi lill-Ministru Fenech: l-ewwel nett x’inhuwa t-telf mistenni matul it-trasmissjoni minn Sqallija g˙al Malta u finalment kemm jista’ jdum ja˙dem l-interconnector qabel ma dan jis˙on u jkollu jintefa? Dawn huma Ωew© problemi li l-interconnectors kollha madwar id-dinja jbatu minnhom u na˙seb li Ωgur li tag˙na mhux se jkun xi interconnector mirakuluΩ li ma jkunx fih losses u ma jis˙onx, dawn iΩ-Ωew© fatturi Ωgur li se jwasslu biex il-prezz ikun ˙afna og˙la millprezzijiet li qed ji©u kkwotati. Jidher li jew ma sarx studju serju sabiex dawn il-prezzijiet ji©u finalizzati, jew dawn listudji qed ji©u mo˙bija. Nispera li issa huwa çar li dak li l-Ministru u l-Gvern qed jippruvaw jg˙addu b˙ala s-soluzzjoni g˙all-prezzijiet tal-elettriku g˙olja f’Malta huwa biss manuvra elettorali fjakka u nispera li l-OppoΩizzjoni tirrispondi kif inhu xieraq g˙al dan l-ingann. JOSEPHINE BORG, TAS-SLIEMA

Nhar it-Tlieta li g˙addew, Il-Malta Union of Teachers nidiet uffiçjalment l-istudju li sar mill-Professur Mark Borg u Dr Joseph Giordmaina dwar ir-riforma fl-edukazzjoni li permezz tag˙ha twaqqfu l-kulle©©i. F’dan l-istudju ˙adu sehem 1,474 persuna, bejn g˙alliema, kapijiet ta’ skola u prinçipali; saru wkoll 90 intervista. Billi sakemm qed nikteb dan l-artiklu g˙adni ma rajtx kopja ta’ dan l-ist˙arri©, illum se nikkumenta biss fuq l-informazzjoni limitata li taw id-diri©enti tal-Unjin, il-Professur Borg u Dr Giordmaina, waqt konferenza stampa li ng˙atat xi jiem qabel ma ©ie ppubblikat uffiçjalment ir-riΩultat ta’ dan l-ist˙arri©. Li laqatni ˙afna kien il-fatt li Ω-Ωew© riçerkaturi kkumentaw dwar il-fatt li fejn tid˙ol is-sistema tal-kulle©©i u dak li qed ji©ri fihom, hemm Ωew© realitajiet: l-istampa li g˙andhom dawk li jmexxu l-kulle©©i u dik li g˙andhom dawk li attwalment i˙addmu s-sistema – l-g˙alliema. EΩempju ta’ dan mog˙ti minn Dr Giordmaina kien dak li qed ji©ri fejn jid˙ol it-tag˙lim lil tfal b’diversi ˙ilijiet li jattendu fl-istess klassi (mixed-ability teaching). Hawnhekk dawk li jmexxu l-kulle©©i jag˙tu l-impressjoni li ma hemm ebda problemi u kollox miexi ming˙ajr ebda diffikultajiet, iΩda mbag˙ad l-g˙alliema jg˙idu xort’o˙ra. Jg˙idu li qed isibuha diffiçli biex jg˙allmu fi klassijiet b˙al dawn, aktar u aktar min˙abba n-numru ta’ studenti li hemm f’kull klassi. Fl-opinjoni tieg˙i din hija sitwazzjoni serjissima. Ma na˙sibx li hija sitwazzjoni feliçi fejn min qed imexxi ma jafx eΩattament x’qed ji©ri fil-klassi. Anzi nazzarda ng˙id li ma jistax ikollok sitwazzjoni ag˙ar minn hekk, fejn jidher li hemm nuqqas ta’ komunikazzjoni bejn l-g˙alliema, bejn liskejjel u min qed imexxi l-kulle©©i. Dan kollu qed ji©ri meta llum suppost li bis-sistema talkulle©©i qed ikun hemm aktar laqg˙at fejn l-kapijiet tal-iskejjel jiltaqg˙u bejnithom b’˙afna drabi fil-preΩenza talprinçipali. Sitwazzjoni b˙ala din tista’ wkoll tag˙ti indikazzjoni li anke fl-istess skejjel jista’ jkun hemm ukoll l-istess sitwazzjoni. U ma nistag˙©ibx jekk qed ji©ri hekk, g˙ax illum ilkapijiet tal-iskejjel huma tant mg˙obbijin b’xog˙ol amministrattiv, li ftit li xejn qed ikollhom çans jiddedikaw ˙in g˙al xog˙ol kurrikulari, g˙al diskussjonijiet mal-g˙alliema, g˙al Ωjarat fil-klassijiet u dak kollu li jΩomm il-kap tal-iskola infurmat b’dak li qed ji©ri fl-istess skola. Anzi bilkemm ma jkunx hemm kapijiet ta’ çerti skejjel – skejjel fejn hemm popolazzjoni enormi ta’ studenti – fejn ittmexxija tal-iskola bilkemm taf l-g˙alliema kollha li jg˙allmu fl-iskola. Mela saret riforma biex kemm jista’ jkun tqarreb l-iskejjel lejn xulxin, biex il-kapijiet tal-iskejjel, u safejn hu possibbli l-g˙alliema tad-diversi skejjel li jiffurmaw parti mill-istess kulle©©, jikkooperaw aktar flimkien. Fil-fatt, minn dan list˙arri© jirriΩulta li dan l-g˙an qed jintla˙aq g˙ax lg˙alliema qed i˙ossu li iktar qed ja˙dmu f’tim. IΩda mbag˙ad g˙adna f’sitwazzjoni fejn g˙andna dawk li ©ew imsej˙a “Ωew© realtajiet”. Fil-fatt ma jistax ikun hemm Ωew© realtajiet g˙ax il-fatti huma fatti u na˙seb li r-realtà hija dik li jg˙idu l-g˙alliema g˙ax huma qeg˙din fil-klassi. Huma jridu j˙addmu s-sistema u g˙alhekk Ωgur jafu ˙afna aktar x’qed ji©ri fil-klassi minn min qed imexxi l-kulle©©i. Din is-sitwazzjoni titlob li mill-aktar fis possibbli jittie˙du dawk il-miΩuri me˙tie©a – fuq quddiem nett mezzi aktar Ωguri ta’ komunikazzjoni – biex ir-realtà ta’ min imexxi tkun ir-realtà ta’ dak li qed ji©ri fil-klassi. Jekk mhux se jkollna realtà wa˙da, li turi fejn attwalment sejrin tajjeb, fejn mhux sejrin daqshekk tajjeb u fejn qed infallu, ma jistax ikollna dawk is-suççessi fil-qasam tal-edukazzjoni li kul˙add jixtieq li jkollna. Il-Matsec – er©ajna bl-iΩbalji

L-impjant ta’ Sant’Antnin Sur Editur, B’referenza g˙al ittra li dehret fil-©urnal tieg˙ek nhar il-Óadd 13 ta’ Mejju rigward irwejja˙ mill-impjant ta’ Sant’Antnin, ilkumpannija WasteServ tixtieq tikkonferma li ma sar l-ebda tibdil fil-proçessi tag˙ha li seta’ jag˙ti lok g˙al xi rwejja˙ nhar lErbg˙a 25 t’April fil-˙inijiet imsemmija fl-ittra. Il-WasteServ tixtieq tinforma

lir-residenti li qed timplimenta programm ta’ monitora©© f’diversi n˙awi ta’ madwar limpjant ta’ Sant’Antnin, kif rikjest mill-permess tal-operat ma˙ru© mill-MEPA. Il-monitora©© ta’ diversi parametri f’dak li g˙andu x’jaqsam mal-operat tal-impjant ta’ Sant’Antnin, inkluΩ irwejja˙, isir b’mod regolari minn kumpannija indipendenti. Il-programm u r-riΩultati ji©u

evalwati minn kumitat li twaqqaf permezz tal-istess permess u li jiltaqa’ regolarment g˙al dan il-g˙an. Il-kumitat huwa kompost minn rappreΩentanti tal-MEPA, tal-WasteServ u tal-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala. G˙al aktar informazzjoni wie˙ed jista’ jçempel freephone 8007 2200. ING. SAVIOUR ABELA, KAP EÛEKUTTIV WASTESERV

Ma jg˙addix sta©un wie˙ed tal-eΩamijiet li ma to˙ro©x xi a˙bar dwar xi Ωball li jitfaçça fil-karti tal-eΩamijiet talMatsec. Din id-darba kienet fl-a˙barijiet il-karta tal-Filosofija fil-livell avvanzat. G˙all-kuntrarju ta’ Ωbalji li saru fil-passat, din id-darba kellna sitwazzjoni aktar gravi, fejn mhux kien hemm xi somma matematika li m’g˙andhiex soluzzjoni, iΩda karta bbaΩata fuq kurrikulu skadut. Dan Ωball gravissimu g˙aliex jidher li l-grupp li pprepara din il-karta lanqas biss kien a©©ornat mal-kurrikulu ta’ dan is-su©©ett. Il-Bord tal-Matsec, mill-istqarrija li g˙amel, donnu li kkuntenta ru˙u g˙ax qal li ng˙ataw sett ta’ mistqosijiet ©odda u Ωdied il-˙in u l-istudenti kienu kuntenti b’dan. L-istqarrija tg˙id ukoll li meta ji©u kkore©uti l-karti, se jitte˙ed f’kunsiderazzjoni dan l-inçident. Li ma tg˙id xejn l-istqarrija hu x’passi ttie˙du minn dan il-bord fil-konfront ta’ dawk li settjaw il-karta.

03.06.2012

Kumment

Jg˙id Tieg˙u PATRI MARIO ATTARD OFM CAP

Óa nixtrilek rigal ˙i! Kellhom xi jg˙idu. G ˙ a j j a r h a . B a g ˙ a t h a f’t’ommha u missierha. Avvelieha! Heddidha! U kien sa˙ansitra se jasal biex jerfa’ jdejh fuqha. G˙ax iççinga qabΩ itlu! Min-na˙a tag˙ha bdiet izziku, taqlag˙lu l-passat tieg˙u. U d-di fetti mo˙bija tieg˙u ˙ar©ithomlu g˙allwirja! Hija x-xena reali ta’ ˙afna koppji. Nifimha g˙aliex kul˙add tad-demm u l-la˙am. Jg˙idu li anki l-imsaren igergru fiΩ-Ωaqq a˙seb u ara r©iel u nisa saqajhom mal-art. Imma fil-˙ajja rridu nieqfu na˙sbu ftit u jkollna l-gazz li nwarrbu l-attitudni mis˙uta li dejjem g˙andna ra©un! Kif jista’jkun? Interessanti li kull darba li rajt xi koppja tikkustinja quddiemi, kul˙add il-˙abel lejn in-na˙a tieg˙u jew tag˙ha ©ibet jew ©ibdet. U tant kemm u˙ud mill-argumenti jittieklu u jinΩlu s˙an daqs il-pastizzi li dak li jkun jinsa x-xa˙mijiet li jkun qieg˙ed jitfa’ fl-istonku tieg˙u u arah jindafar dafra nobis f’argument. Hawn min argument jieklu bil-˙obΩ. U t-titli li jibdew jing˙adu waqt xi tilwima a˙jar ma jinstemg˙ux g˙ax iwe©©g˙u wisq. “Dik il-˙adra!” “Dak ilkelb!” “Mhux li jo˙ro© u ma jid˙olx!” Imbag˙ad ingergru g˙ax l-affarijiet sejrin lura fil-familja. Min jaf kemm inkun s˙ett lil marti jew lil Ωew©i jew lillpartner tieg˙i b’dak li g˙ajjartha u xtaqtilha f’qalbi! Wara kull argument jaqa’ s-skiet li taqg˙tu sikkina. M’iniex qieg˙ed ng˙id g˙al dak is-skiet monotonu li jirrenja f’çertu familji fejn il-mara jew ir-ra©el ma jkellmux lil xulxin g˙ax minnhom hekk. Dik problema kiefra o˙ra. Qieg˙ed nit˙addet fuq dak is-skiet li persuna tid˙ol fih g˙aliex tibda tinduna bil-vroma li tkun g˙amlet. Hawn min g˙andu l-gazz u jmur isib il-mara jew ir-ra©el u jitlobhom ma˙fra. Ta’ gazz g˙aliex jekk il-persuna li tkun tie˙u l-opportunità biex ti©©ustifika lilha nnifisha u tilg˙abha tal-vittma, min ikun talab ma˙fra jaf iwe©©a’ sewwa. Imma fl-a˙˙ar hu jo˙ro© rebbie˙ g˙aliex ikun iffaççja l-persuna l-o˙ra. U jekk, ng˙idu a˙na, il-mara tibqa’ iebsa, mhux hi g˙andha problema? Xi jkun ©ara? Il-ma˙fra ta’ Ωew©ha tant kemm tkun tqila fuqha li jekk tibqa’ tilg˙abha tal-mara u ma ta˙firlux tinta˙an minnha stess! Mar-ru˙ ˙add ma jitnella˙! IΩda, sfortunatament, jeΩiΩtu persuni li jg˙ixu b’ideat Ωbaljati li bihom i©ag˙lu jbatu lilhom infushom u lil min jg˙ix mag˙hom. Ma nistax nippretendi li la jien ir-ra©el dejjem g˙andi ra©un! Li ma niΩbalja qatt! Li nag˙mel jien dejjem benfatt! Kif jista’ jkun? U meta nippro©etta ru˙i li jiena l-perfett u naqa’ g˙aç-çajt b’çuçata mhux ovvja li se nipprova nwa˙˙al f’˙addie˙or? U min huma dawk li je˙lu ma’ rasi? Dawk li jorqdu u jqumu mieg˙i! Tort tag˙hom g˙ax huma qabΩuhieli! Jiena wa˙di fini mitt nies imma huwa huma li j©ibuni Ωibel! SkuΩi ˙abib, ˙a nistaqsik ˙a©a? Mela g˙alfejn iΩΩewwi©t, biex toqg˙od isseftirlek il-mara? Jaqaw ta˙seb li int biss ta˙dem u martek toqg˙od tilg˙aq ix-xemx? Mhux a˙jar tibda tapprezza x’g˙andek? Min jg˙id li ma jiΩbaljax ˙alqu donnu infurrat g˙allkelma ‘a˙firli!’ Hawn min ja˙seb li meta din il-kelma jg˙idha se jitlef ir©ulitu jew se tmieg˙ek id-dinjità tag˙ha. Allura x’ji©ri? G˙amel tlett ijiem geddum sal-art u fit-tielet jum lill-mara xtralha libsa sabi˙a. Induna li Ωbalja u ried ipattilha b’rigal. ˙afna nisa j˙ossuhom imwe©©g˙in. Il-mara trid min ikellimha. Jismag˙ha. Jikkumplimentaha. Jag˙dirha. Jitlobha ma˙fra. Il-libsa kapaçi tixtriha hi. U taf tag˙Ωel libsa iprem minn dik li tkun xtrajtilha int! Óbieb, in-nies ma nkellmuhomx bl-o©©etti imma billi nift˙ulhom qalbna! Wara argument ejjew nikkalmaw u nit˙addtu bejnietna. U mela noqog˙du ma nitkellmux g˙al j i e m s ˙ a ˙ u nwa˙˙lu f’nies innoçenti! Nersqu lejn xulxin billi nitkellmu g˙aliex bil-kliem inkunu we©©ajna qalb xulxin! Il-kelma ‘a˙firli!’ hija l-isba˙ rigal ta’ fejqan li nistg˙u nag˙tu lil xulxin. G˙ax rigal tag˙tih mhux tixrih!

Id-diskors tat-tajjeb biss Sur Editur, Tisma’ lill-ministri, segretarji parlamentari u xi deputati – g˙ax mhux kollha – jitkellmu dwar il-˙idma tal-Gvern, filmidja, u ta˙seb li Malta saret il-©enna tal-art g˙all-umanità kollha. IΩda fil-verità jsemmu biss il-klixejiet li l-poplu tg˙allem kemm mhumiex minnhom. Jissemmew ix-xog˙ol, l-edukazzjoni u s-sa˙˙a. Ninsew ilbinjiet, li b’dan il-Gvern jew ming˙ajru kienu jsiru xorta wa˙da. U mela n˙arsu lejn ixxog˙ol u l-edukazzjoni!? Biex irid jifta˙ar dan il-Gvern? Bil˙lasijiet ta’ xog˙ol ag˙ar minn dawk li kienu jda˙˙lu l˙addiema meta kien hawn ilkorpi parastatali? Kemm kienu u g˙adhom i˙ambqu kontrihom. U bir-ra©un, g˙ax dawk ma kinux affarijiet li g˙amlu huma biex jilqg˙u li ˙add ma jmut bil-©u˙. Illum iΩda, li dan il-Gvern fassal strate©ija fejn naqqas il˙addiema minn mieg˙u, minn korpi parastatali u minn kumpanniji b˙at-Tarzna, lEnemalta, l-Air Malta u min jaf minn kemm il-˙idma o˙ra, u tefg˙uhom mal-partikular bir-rata ta’ Ωew© ewro u tletin çenteΩmu s-sieg˙a – dak xog˙ol tajjeb. G˙alihom hu xog˙ol bi qlig˙ u hu xog˙ol mill-20,000 li jifta˙ru bihom. Ara l-povru ˙addiem b’familja kemm jista’ jg˙addi b’din il-paga redikola, meta l-istess Gvern g˙olielu l-gass, il-prodotti kollha tal-ikel, il-fjuwil u g˙ola kollox minkejja li bilkompetizzjoni l-prezzijiet kellhom jor˙su. Fejn ra˙su? Minn fuq kull o©©ett li jinxtara l-Gvern qed jislo˙ taxxi kontra taxxi. Forsi mhux dan il-Gvern ˙anin kien, li introduça wkoll il-VAT? X’xog˙ol hawn g˙ad-diversi studenti ta’ edukazzjoni terzjarja? Kemm hawn minnhom, li qed itemmu kors universitarju u ma jistg˙ux isibu xog˙ol? Kemm hawn minn dawn, bi gradi tajbin, li meta jmorru g˙al xi intervista talETC ma jintg˙aΩlux, g˙ax min ikun se j˙addimhom jaf li, fi ftit xhur, ikollu j˙allashom aktar millkarawett li jkun se joffri lil o˙rajn? Interessanti wie˙ed ikun jaf kemm hemm nies bi gradi universitarji li g˙adhom ifittxu x-xog˙ol. Imbag˙ad, ˙a jifta˙ru n-Nazzjonalisti. Firrealtà anki nies bi ftit skola mhumiex isibu xog˙ol. IΩda l-fanfarra tibqa’ ddoqq u t˙anxar. Hu minnu li hawn xi sitta mag˙Ωulin li qed ida˙˙lu leluf kbar ta’ ewro fix-xahar. Hu minnu li, g˙all-konsulenza, hawn numru kbir ie˙or ta’ baΩuΩli li qed ida˙˙lu ˙afna ewro fis-sieg˙a. Dawn Ωgur ma jistg˙ux jing˙addu maç-‘çwieç Maltin’ ta’ Ministru bravu! IΩda li hu Ωgur hu li aktar minn nofs dawn in-nies, kif ukoll minn bosta u bosta o˙ra, li g˙ax jg˙ollu l-bandiera tal-partit jinsabu b’pagi g˙oljin filMinisteri, ma g˙andhomx ilkwalifiki li g˙adhom studenti

li g˙adhom ˙er©in millUniversità u li t˙allew fuq lixkaffa jfittxu x-xog˙ol. Dawn huma studenti b’çertifikati mill-aqwa, li ma jridux isiefru barra pajjiΩhom – iΩda jippretendu li jsibu xog˙ol hawn. Hawn missirijiet u ommijiet li minkejja li wliedhom kisbu grad universitarju, g˙adhom jistennewhom jo˙or©u millabirint sabi˙ li l-Gvern ta’ sikwit isemmi tax-xog˙ol. Iduru kemm iduru, qed jintilfu! La jistg˙u jsibu xog˙ol u lanqas fejn jimir˙u. L-istess missirijiet u ommijiet, li ˙afna minnhom huma b’pagi miΩeri, sa qed jaraw lill-immigranti irregolari ferm a˙jar minnhom. U dan g˙ax huma u l-immigranti qed jit˙allsu bl-is-tess rata, biddifferenza li l-immigrant imur fil-kamp tieg˙u u jsib ikla u kontijiet li j˙allashomlu lGvern Malti u l-Malti jrid jag˙mel tajjeb g˙al kollox: g˙alih u g˙al familtu. Dan hu r-riΩultat tax-xog˙ol li jifta˙ru bih tal-PN? Is-Sa˙˙a – Kif jista’ jkun li lis-tess kelliema jifta˙ru bisservizz tas-sa˙˙a? Forsi dawn qatt ma da˙lu fl-Emer©enza tal-Isptar Mater Dei? Ma ndumux wisq ma nibdew naraw lill-familji Maltin jag˙mlu piknik. Jie˙du l-ikel u t-termosijiet bit-te. G˙ax kull min mar xi darba jaf, li f’inqas minn tlieta, erba’ sig˙at ma tlestix. Mhux g˙ax ikunu qed isirulek xi testijiet, iΩda g˙ax tit˙alla fi kjuwijiet ma jintemmu qatt, kultant b’kapriçç. Jista’ jkun iΩda, li l-istess kelliema tant huma mag˙rufin, li appena jaslu fl-isptar, jidda˙˙lu minn bibien o˙ra. Ng˙id g˙alija, li l-Isptar uΩajtu kemm-il darba, qatt ma ltqajt ma’ ministru, deputat jew kandidat Nazzjonalista fil-kju man-nies. U nistaqsi: Tg˙id Alla jbierek dawn qatt ma kellhom bΩonn dan isservizz li tant jifta˙ru bih? U la jifta˙ru bis-sa˙˙a, m’g˙andniex ner©g˙u nsemmu l-iffullar fis-swali? Fejn swali g˙al erbg˙a min-nies spiççaw b’aktar sodod? Fejn il-kurituri saru jservu b˙ala parti minn sala, bin-nies g˙addejjin minn ma©enbhom? U m’g˙andniex insemmu li waiting rooms spiççaw iservu wkoll ta’ swali, fejn il-pazjenti jintelqu g˙al-lejl, u minflok fuq saqqu ta’ sodda, fuq stretcher iebes, bil-konsegwenza li jekk iddur, taqa’ g˙al isfel? Na˙seb li meta jidda˙˙al lisptar xi ministru, jing˙ata kamra g˙alih wa˙du. IΩda dan il-fatt ma jag˙milx issa˙˙a b˙ala xi ˙a©a tajba g˙aç-çittadin. Dan hu eΩempju fejn wie˙ed jiekol illa˙am u l-ie˙or imexmex lg˙adma. Imbag˙ad g˙andna lill-anzjani. Ara jifta˙arx il-Gvern jew il-kelliema tieg˙u fuq issa˙˙a lil dawn l-individwi li g˙exu qabilna u li kultant tant jifta˙ar bihom? Numru sew minn dawn id-Djar intelqu f’apatija s˙i˙a. L-anzjani fihom saru numri; ˙add ma jaf min huma. Jitolbuk tg˙idilhom ir-room number u

jiftakru. Din dinjità? Suppost li kemm il-Ministru tas-Sa˙˙a – li hu tabib, kif ukoll is-Segretarju Parlamentari – li hu infermier, jafu li x-xog˙ol mal-anzjani g˙andu jkun missjoni u mhux professjoni. IΩda b’idejhom fuq il-kuxjenza, kemm hemm minn dawn in-nies ‘g˙olja’ li jΩuru dawn id-Djar kultant, u forsi g˙al g˙arrieda? Il-fta˙ir kul˙add jaf ilissnu, u forsi g˙alhekk ng˙idu li “bejn il-kliem u l-fatti hemm il-ba˙ar jikkumbatti”. Min g˙adda jew g˙addej minn xi ˙a©a li sem-mejt jien, malajr jaf jifqa’ l-bΩieΩaq ta’ dawn lindividwi li ma jridux jiçça˙˙du mis-si©©u tal-poter. Iggranfaw wisq u spiççaw jaraw dak li g˙alihom hu biss sabi˙. IΩda kieku jafu kemm iç-çittadin jara affarijiet koroh, anki f’dak li g˙alihom hu sabi˙, iwarrbu llum qabel g˙ada. Kul˙add jaf li malwarda hemm ix-xewk. InNazzjonalisti qed jippruvaw jag˙tuna l-ward u ja˙bulna xxewk, iΩda l-poplu Malti mhux fidil kif ja˙sbuh. Illum hawn numru ta’ missiri-jiet b’paga degradanti. Illum hawn numru ta’ studenti kapaçi u ta’ ˙ila, li g˙adhom fuq il-kotba jfittxu x-xog˙ol. Illum hawn ˙afna nies li jafu u esperjenzaw li meta jkollhom bΩonn servizz mediku jsibu maΩΩra kontra o˙ra g˙al dak li jirrikjedu. Dawn in-nies kollha g˙andhom vot. Huma u l-familji tag˙hom. Dan il-vot se juΩawh. Kulma hemm bΩonn huma 1,500 ru˙. Bihom biss, jinbidel il-Gvern. Possibbli li f’˙ames snin ta’ prezzijiet m’g˙ola s-sema; blintroduzzjoni ta’ tant awtoritajiet li qed jixorbu l-qlig˙ tal-˙addiema; bit-taxxi kontra taxxi li qed isiru; bilweg˙diet ta’ xog˙ol (b˙al ta’ Smart City) li ma ssarrfux; bilweg˙diet ta’ tant pro©etti ’l hemm u ’l hawn li qatt ma twettqu – ma jing˙addux 1,500 ru˙ li jxaqilbu l-miΩien minn na˙a g˙all-o˙ra? Jien ma nemminx, u jekk alla˙ares ma jsirx hekk, ibatu l-istudenti tag˙na, g˙ax flok ma jkollna Ωvilupp fit-tag˙lim tal-istorja tag˙na, ikollna nibqg˙u ng˙allmuhom il©rajja tal-Assedju l-Kbir! IΩda jien nemmen il-kuntrarju: ˙add ma jista’ ji©©edded bl-iskuΩa li g˙amel il-©id. Jg˙allmuni li Kristu tant g˙amel ©id (u mhux fiddieher), li wkoll, ma’ 33 sena qaççtuh minn wiçç id-dinja. U t-tajjeb li g˙amel kien tajjeb tabil˙aqq, g˙ax wettaq ©id ma’ kul˙add bla ˙ars lejn kuluri. Allura gvern tal-baΩuΩli, li rifes aktar minn kallu wie˙ed, jippretendi li jibqa’ jkarkar ad infinitum? L-imzazen jeΩistu, iΩda f’ilma mdardar! Il-©enerazzjoni tal-lum qed tfittex ilma nadif, fejn tista’ tirrespira arja ©dida. Fejn anki mill-politika trid missjoni u mhux professjoni. TUMAS, BIRKIRKARA

03.06.2012

Ta’ Barra

L-iskandLu VatiLeaks

Skandlu li çaqlaq is-sisien tal-Vatikan Dawk ta’ b˙alissa huma jiem turbulenti ˙afna g˙all-Istat tal-Vatikan. Dan wara li nhar it-Tnejn li g˙adda ©ie arrestat l-assistent personali tal-Papa Benedittu XVI, Paolo Gabriele, wara li fl-appartament tieg˙u nstabu dokumenti kunfidenzjali li n˙ar©u mill-appartament tal-Papa. KRISTA CARUANA tag˙ti ˙arsa lejn dan il-kaΩ li, minkejja li g˙adu qed jiΩviluppa, di©à ˙oloq terremot qawwi fil-Vatikan.

Kif faqqa’ l-kaΩ? Il-kaΩ tal-Vatileaks, kif qieg˙ed jissejja˙, faqqa’ f’Jannar li g˙adda meta l-©urnalist Taljan, Gianluigi Nuzzi, ippubblika ittri mibg˙uta lill-Papa milleksamministratur tal-Vatikan Monsinjur Carlo Maria Vigano, fejn talbu biex ma jittrasferihx wara li espona allegat kaΩ ta’ korruzzjoni li swiet lis-Santa Sede miljuni kbar t’ewro. Illum il-©urnata, Monsinjur Carlo Maria Vigano huwa l-ambaxxatur tal-Vatikan fl-Istati Uniti. L-iskandlu kompla jikber wara li fix-xhur li g˙addew numru ta’ dokumenti kunfidenzjali ©ew leaked lil xi ©urnalisti Taljani. Id-dokumenti kixfu l-battalji g˙all-poter li jeΩistu fil-kuriduri tal-Vatikan u anke l-isforzi interni li qeg˙din isiru biex il-Vatikan jidher li huwa finanzjarjament trasparenti u li qed jimxi skont innormi internazzjonali fil-©lieda kontra l-˙asil tal-flus u abbuΩi o˙ra. Fost id-dokumenti li ©ew leaked kien hemm ukoll memo li fiha kien hemm miktub li lPapa Benedittu XVI mistenni jmut matul din is-sena. L-iskandlu la˙aq il-qofol tieg˙u fi tmiem il-©img˙a li g˙addiet meta ©ie ppubblikat ktieb s˙i˙ ibbaΩat fuq dokumenti sensittivi ma˙ru©a millVatikan li jinkludu korrispondenza personali bejn il-Papa Benedittu XVI u s-Segretarju tal-Istat tal-Vatikan, il-Kardinal Tarcisio Bertone, liema korrispondenza tpo©©i lil Bertone f’dawl negattiv ˙afna. It-teologu Taljan, Vito Mancuso, waqt it-tnedija tal-ktieb His Holiness kien qal lill©urnalisti li d-dokumenti kunfidenzjali juru li Bertone kien ta’

Paolo Gabriele, il-butler tal-Papa, wie˙ed mill-iktar persuni qrib ta’ Benedittu XVI, akkuΩat li kixef dokumenti kunfidenzjali tal-Vatikan spiss involut fi skandli ja˙arqu u li ˙ammru wiçç il-Vatikan u, g˙aldaqstant, l-g˙an a˙˙ari ta’ dawn id-dokumenti ma kien xejn ˙lief li jservu ta’ evidenza g˙ala Bertone g˙andu jirriΩenja. “Meta t˙ares lejn id-dokumenti tinduna li huma b˙al serje ta’ bullets li huma mmirati lejn Bertone,” sa˙aq Mancuso. Tarcisio Bertone, li g˙andu 77 sena u li jokkupa t-tieni laktar poΩizzjoni g˙olja filVatikan, kien fil-mira ta’ kritika ˙arxa f’dawn l-a˙˙ar ©img˙at. L-arrest ta’ Paolo Gabriele Nhar it-Tnejn li g˙adda ©ie arrestat Paolo Gabriele, l-assistent personali tal-Papa Benedittu XVI, wara li fil-pussess tieg˙u nstabu dokumenti kunfidenzjali li ˙ar©u bl-aktar mod

çar li huwa kien qieg˙ed jikkoopera mal-©urnalisti investigattivi. Huma ftit dawk li jemmnu li Gabriele rnexxielu jo˙ro© dawk id-dokumenti wa˙du mill-Vatikan, iΩda huwa ma˙sub li kien hemm persuna jew persuni o˙ra mid˙la sew talkuriduri tal-Vatikan li tawh daqqa t’id biex jag˙mel dan. Gabriele kien ilu sa mill-2006 jassisti lil Papa Benedittu XVI b˙ala butler , u kien wie˙ed mill-ftit persuni li kellhom aççess g˙all-appartament talPapa u g˙aldaqstant g˙addokumenti personali tieg˙u. Gabriele baqa’ miΩmum arrestat wara li ©ie akkuΩat b’serq. Ir-ra©el li g˙andu 46 sena u huwa miΩΩewwe© u g˙andu tlett itfal, minn dejjem kien ikkunsidrat b˙ala leali ˙afna mhux biss lejn Benedittu XVI

iΩda anke lejn il-Papa Ìwanni Pawlu II. Min˙abba f’hekk, kienu bosta dawk li t˙awdu meta semg˙u li Gabriele huwa allegatament involut f’dan liskandlu. L-avukat tieg˙u, Carlo Fusco, qal li Gabriele jinsab kalm u seren minkejja l-ispekulazzjonijiet kollha li qed isiru dwaru. Ûied jg˙id li Gabriele stess qed jis˙aq li jinsab lest li jwie©eb g˙ad-domandi kollha li se jsirulu u li lest li jikkollabora malinvestigaturi sakemm to˙ro© ilverità. L-investigazzjonijiet dwar il-Vatileaks Il-mezzi tax-xandir Taljani rrappurtaw li hemm kardinal li huwa suspettat li x’aktarx g˙andu rwol prinçipali f’dan ilkaΩ. Minkejja dan, il-kelliem g˙all-Vatikan, Dun Federico Lombardi, ça˙ad dawn ir-rapporti u qal li minkejja li hemm ˙afna uffiçjali tal-Vatikan li qed ji©u interrrogati, m’hemm lebda kardinal li huwa suspettat. Nhar it-Tnejn li g˙adda, il©urnal La Repubblica ppubblika intervista ma’ persuna li kienet deskritta b˙ala ©urdien ie˙or tal-Vatikan u li huwa meqjus li lag˙ab parti importanti f’dan il-kaΩ. Il-persuna li l-identità tag˙ha baqg˙et mistura, qalet li l-g˙an wara dan il-kaΩ huwa li to˙ro© id-dg˙ufija tal-Papa Benedittu Sittax, il-biΩg˙at li g˙andu sSegretarju tal-Istat tal-Vatikan Bertone, u anke biex ikun sostnut il-fatt li r-rwol fundamentali tal-Knisja huwa li tiddefendi l-Kelma t’Alla u mhux li takkumula l-poter u l-flus. F’Marzu li g˙adda l-Papa Benedittu XVI ˙atar kummissjoni tal-Kardinali biex jinvestigaw il-kaΩ tad-dokumenti kun-

fidenzjali li ©ew Ωvelati lillmezzi tax-xandir Taljani. IlPapa qed jinΩamm infurmat b’kull Ωvilupp li jo˙ro© minn dawn l-investigazzjonijiet fiddawl tas-sitwazzjoni delikata li tinsab g˙addejja minnha b˙alissa l-Kurja Rumana. Il-Kummissjoni li qed tinvestiga dan il-kaΩ hija mmexxija mill-Kardinal Julian Herranz, li kien imexxi l-uffiççju legali talVatikan u anke l-Kummissjoni dixxiplinarja tal-Vatikan. L-arrest ta’ Paolo Gabriele se˙˙ fl-istess ˙in li ©ara Ωvilupp importanti ie˙or bejn l-erba’ ˙itan tal-Vatikan. Dan hekk kif fl-istess ˙in tkeçça Ettore Gotti Tedeschi li kien il-President talBank tal-Vatikan, wara li l©img˙a li g˙addiet ©ie sfiduçjat mill-bord tal-bank, min˙abba li falla fil-kariga li kellu. Ûvilupp fil-kaΩ t’Emanuela Orlandi Sadanittant, dan l-a˙˙ar skandlu se˙˙ fl-isfond ta’ Ωviluppi ©odda li saru mag˙rufin b’rabta ma’ wie˙ed mill-akbar misteri li ©raw fil-Vatikan u li sal-lum g˙adu mhux solvut. Il-kaΩ jittratta l-g˙ajbien ta’ Emanuela Orlandi, li kellha ˙mistax-il sena u li kienet bint wie˙ed mill-impjegati tal-Vatikan. Orlandi kienet g˙ebet meta kienet fi triqitha lejn il-lezzjonijiet tal-muΩika f’Ruma, lura g˙all-1983. Nhar il-Óadd li g˙adda, ˙u Orlandi organizza mixja quddiem il-Vatikan fejn matulha lPapa Benedittu XVI intalab joffri talba ddedikata g˙aliha wara li ©ie vvandalizzat qabar li huwa ma˙sub li fih hemm ilfdalijiet tat-tfajla. Fil-fatt, il-fdalijiet li hemm f’dan il-qabar qed ji©u eΩaminati bit-tama li ji©i kkonfermat li huma l-fdalijiet tag˙ha.

03.06.2012

Ta’ Barra

KaΩijiet ta’ kannibaliΩmu fl-a˙˙ar snin Matul l-a˙˙ar jiem fe©© il-kaΩ xokkanti ta’ Rudy Eugene, ra©el ta’ 31 sena li nstab mal-©enb ta’ triq traffikuΩa f’Miami jiekol il-wiçç ta’ ra©el ie˙or. Meta l-pulizija sabet din ix-xena makabra ordnat lil Eugene biex jieqaf, iΩda allegatament dan kompla jiekol minn wiçç il-vittma. Kien hawnhekk li l-pulizija sparaw diversi tiri fuqu u qatluh. Il-vittma ttie˙ed l-isptar fejn instab li kien f’kundizzjoni kritika peress li tilef il-parti kbira ta’ wiççu. Huwa ma˙sub li Eugene, u possibbilment anki l-vittma, kienu ta˙t effett ta’ droga li hija ©dida fis-suq u li tista’ tirriΩulta f’aggressività u alluçinazzjonijiet. Intant, ftit jiem wara dan il-kaΩ, fe©© kaΩ simili ie˙or li fih Ωag˙Ωug˙ Kenjan li qed jistudja fl-Amerika tressaq il-Qorti akkuΩat li qatel ˙abib tieg˙u mill-Gana u li kiellu qalbu u partijiet minn mo˙˙u. FiΩ-Ωew© kaΩijiet tqum il-mistoqsija dwar x’wassal biex dawn iΩ-Ωew©t ir©iel iwettqu atti daqstant makabri. Il-kannibaliΩmu huwa xi ˙a©a li ilu mijiet ta’ snin jikkonfondi l-im˙u˙ ta’ soçjetajiet Ωviluppati. Filwaqt li qabel il-kannibaliΩmu kien marbut biss ma’ çertu tribujiet, f’dawn l-a˙˙ar snin fe©©ew numru sostanzjali ta’ kaΩijiet ta’ kannibaliΩmu minn madwar id-dinja. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn u˙ud mill-kaΩijiet ta’ kannibaliΩmu l-iktar mag˙rufa matul l-a˙˙ar snin.

Armin Meiwes

Armin Meiwes, il-Ìermanja Il-kaΩ ta’ Armin Meiwes huwa fost l-iktar mag˙rufa, g˙alkemm Ωgur mhuwiex liktar wie˙ed li ˙alla vittmi. Dan il-kaΩ kien differenti minn ˙afna kaΩijiet o˙ra g˙aliex kien l-ewwel wie˙ed mag˙ruf fejn kien il-vittma stess li vvolontarja ru˙u biex jittiekel, u probabbilment anki jinqatel. Dan wara li rrisponda g˙al avviΩ ta’ Meiwes li kien qed jitlob g˙al tali persuna. Evidenza g˙al dan kollu huwa filmat li Meiwes ©ibed ta’ dak li se˙˙, fejn il-vittma, Bernd Brandes ta’ 43 sena, jidher li kien kompliçi fl-att. Rekords tal-konverΩazzjonijiet fuq l-internet bejn Meiwes u Brandes ukoll juru li Brandes iltaqa’ ma’ Meiwes bl-iskop li jittiekel. Allegatament Meiwes dam g˙axar xhur isajjar u jiekol mill-©isem ta’ Brandes, qabel ma nqabad mill-pulizija. Fl-2003 Meiwes tressaq ilQorti akkuΩat bil-qtil ta’ Brandes, u sas-sena ta’ wara nstab ˙ati ta’ qtil involontarju. Dan g˙aliex ma kienx hemm li©i partikolari fil-Ìermanja li tikkriminalizza lkannibaliΩmu. Meiwes stqarr li jiddispjaçih ta’ dak li g˙amel, u li fi ˙siebu jippubblika ktieb bl-esperjenzi tieg˙u bl-iskop li jiskora©©ixxi lil dawk li jkunu qed ja˙sbu biex jag˙mlu xi ˙a©a simili. Matej Curko, is-Slovakkja S’Awwissu 2011 Matej Curko

kien mag˙ruf b˙ala ra©el komuni li jg˙ix ma’ martu u Ω-Ωew© uliedhom fil-villa©© ta’ Sokol, ©ewwa s-Slovakkja. Curko nqabad eΩatt b’mod simili g˙al dak ta’ Meiwes, wara li ra©el irrapporta li permezz ta’ konverΩazzjonijiet online , Curko kien qed jipprova j©ieg˙lu jiltaqa’ mieg˙u biex joqtlu u jieklu. Minn hawnhekk il-pulizija ppruvat taqbad lil Curko f’nassa meta qabbdet a©ent jitkellem mieg˙u fuq l-internet taparsi jixtieq jivvolontarja ru˙u biex jittiekel. Meta lpulizija marru fuq il-post fejn Curko kellu jiltaqa’ mala©ent, dan ˙are© pistola u g˙alhekk il-pulizija kienu kostretti jisparawlu. Dak kollu li wettaq Curko qatt mhu se jsir mag˙ruf eΩattament, g˙ax is-sigrieti ta’ Curko mietu mieg˙u fl-isptar. Madankollu huwa çert li Curko qatel u kiel Ωew© nisa, hekk kif il-fdalijiet tag˙hom instabu mo˙bija fil-friΩa taddar tieg˙u. IΩ-Ωew© nisa, li wkoll kienu mis-Slovakkja, kienu g˙ebu s-sena ta’ qabel. Huwa ma˙sub li dawn kienu nqatlu u ttieklu bilkunsens tag˙hom. Intant ilpulizija qed tkompli tinvestiga r-rabta li jista’ jkun hemm bejn Curko u total ta’ tletin mara Taljana li g˙ebu flin˙awi bejn l-2009 u l-2011. Peter Bryan, l-Ingilterra G˙all-kuntrarju ta’ Meiwes, u possibbilment ta’ Curko, ilvittmi ta’ Peter Bryan ma kinux volontarji. Fil-fatt

Matej Curko

Bryan qatel l-ewwel persuna meta kien g˙ad kellu 23 sena. Il-vittma kienet tfajla ta’ 20 sena li kellu grazzja mag˙ha, u allegatament qatilha b˙ala tpattija wara li l-©enituri tag˙ha keççewh mill-˙anut li kien ja˙dem fih meta qabduh jisraq. Wara li qatilha, Bryan qabeΩ g˙al isfel iΩda kien baqa’ ˙aj. Wara dan kien ammetta lakkuΩa ta’ qtil involontarju u ssakkar ©o sptar mentali

b’sigurtà massima g˙al Ωmien indefinit. Madankollu, fuq parir tal-psikjatri, Bryan in˙are© mill-isptar disa’ snin wara u tpo©©a fi sptar ie˙or fejn kellu l-libertà li jid˙ol u jo˙ro© x˙in irid. Dakinhar stess li ng˙ata dan il-privile©©, Bryan qatel ra©el ta’ 43 sena u kiellu parti minn mo˙˙u. Wara dan l-omiçidju, Bryan re©a’ tpo©©a fi sptar mentali ta˙t sigurtà massima, iΩda

Peter Bryan

g˙al darb’o˙ra l-psikjatri re©a’ dehrilhom li Bryan kien tjieb u li seta’ ji©i ttrasferit g˙al sala b’inqas sigurtà. Dan kellu jkun it-tieni Ωball tal-psikjatri, g˙ax wara ftit Bryan qatel anzjan ta’ 60 sena li kien qed jistenna biex jitressaq il-Qorti. Bryan stqarr illi kieku tawh çans, kien jiekol partijiet minnu b˙alma g˙amel lill-vittma preçedenti.

Tissokta l-˙erba fl-Italja Terremot ie˙or li laqat l-Italja ta’ fuq, preçiΩament fir-re©jun ta’ Emilia Romagna, kompla jo˙loq ˙erba millbini u jΩid il-vittmi. Fit-terremot ta’ nhar it-Tlieta filg˙odu tilfu ˙ajjithom 17-il persuna, filwaqt li iktar minn 300 persuna sfaw feruti. B’dan it-tieni terremot, fi ftit jiem dawk li tilfu djarhom issa telg˙u minn 6,000 g˙al 15,000. It-terremot ta’ nhar itTlieta kellu sa˙˙a ta’ 5.8 fuq l-iskala Richter, filwaqt li l-ewwel wie˙ed kien ftit iktar qawwi ta’ skala 6. Minkejja li l-ewwel terremot kien iktar qawwi, fit-tieni wie˙ed l-ammont ta’ vittmi rdoppja. Possibbilment dan se˙˙ min˙abba li l-bini kien di©à theΩΩeΩ bl-ewwel terremot. Is-seiΩmologu Giampoalo Guiliani stqarr li jinsab irrabjat g˙al dawk li jippuΩaw ta’ esperti u li qed jg˙idu li Ω-Ωona ta’ Emilia Romagna hija wa˙da b’attività seiΩmolo©ika relattivatment baxxa, g˙ax dan mhuwiex minnu. Huwa sostna li t-terremot m’g˙andu g˙alfejn joqtol lil ˙add jekk in-nies tkun mg˙allma x’g˙andha tag˙mel fl-eventwalità ta’ terremot.

03.06.2012

Mill-Misra˙

L-aktar vapur ©did tal-MSC Cruises da˙al Malta minn Charles B. Spiteri Wara li fis-26 ta’ Mejju l-MSC Divina kien varat fi Franza, nhar l-Erbg˙a li g˙adda da˙al Malta fil-Port il-Kbir g˙all-ewwel darba. Irmi©©a max-xatt tal-Valletta Waterfront, fejn il-Maltin setg˙u jitpaxxew bid-dehra mill-isba˙ kemm tieg˙u kif ukoll tal-MSC Splendida li kien trakkat ma©enbu. Il-Kaptan Guiliano Bossi, li ilu jidderie©i l- cruiseships g˙al dawn l-a˙˙ar 35 sena, qal li lewwel darba li da˙al fil-Port Malti kien fl-2008 bl-MSC Fantasia u stqarr li baqa’ impressjonat bin-naturalezza talport tag˙na u jqisu b˙ala l-isba˙ wie˙ed fid-dinja. Óabbar ukoll li sena o˙ra lkumpannija MSC se tvara cruiseship ie˙or kbir bl-isem ta’ MSC Preziosa. Il-Ministru tat-TuriΩmu, Mario de Marco, fakkar li l-kumpannija MSC ilha ta˙dem lejn Malta sa mill-1999, b’bastimenti li j©orru 1,000 persuna. Tul dan iΩ-Ωmien l-MSC saret mag˙duda b˙ala sie˙ba prezzjuΩa fil-kisba ta’ turisti lejn Malta. Qal li din is-sena l-MSC se tkun ©abet lejn pajjiΩna xejn inqas minn 190,000 passi©©ier. Fa˙˙ar ukoll lill-MSC talli

mhux biss ta˙dem favur turiΩmu responsabbli, talli kienet lewwel kumpannija li rçeviet is-6 golden pearl, ©ie˙ li jing˙ata lil min tabil˙aqq i˙ares l-ambjent. Waqt li Ωied li tul din is-sena lpassi©©ieri li ©ew Malta bilcruiseliners di©à ammontaw g˙al 78,000 ru˙, de Marco qal li kellna Ωieda ta’ 14 fil-mija ta’ cruiseliners li ©ew fosta, meta mqabbla mas-sena l-o˙ra. Nhar l-Erbg˙a biss, niΩlu Malta 7,000 turist. Norman Hamilton ta’ Hamilton Tours, rappreΩentant Malti g˙all-MSC Cruises, waqt li rringrazzja u wera l-apprezzament tieg˙u lill-kumpannija MSC li re©g˙et bag˙tet bastiment tag˙ha Malta appena kien varat, qal li hu fiduçjuΩ li bosta Maltin jag˙Ωlu d-Divina g˙allvja©© li jmiss tag˙hom. Imbag˙ad, hu u l-Kaptan Bossi taw rigali tal-okkaΩjoni lil xulxin. Fil-viΩita li g˙amilna lill-vapur b˙ala ©urnalisti, stajna naraw b’g˙ajnejna l-lussu enormi li fih. Kontra cruiseships o˙ra, g˙adDivina ntuΩaw kuluri vivaçi u li jo˙olqu d-dawl. Dawn l-irqaqat jag˙tu dehra ta’ iktar kobor lillbastiment. Mit-2 ta’ Ìunju sat-3 ta’ Novembru, l-MSC Divina se jkun qed jag˙mel 22 vja©© ta’

tmint ijiem b’sebat iljieli, li jitilqu minn Venezja g˙al Bari fl-Italja; Katakolon fil-Greçja; IΩmir u Istanbul fit-Turkija u Dubrovnik fil-Kroazja. Il-cruiseship MSC Divina hu twil 333 metru; g˙oli 38 metru; jiΩen 140,000 tunnellata, u jista’ jivvja©©a b’˙effa sa 23 knot fissieg˙a. Biex in˙adem ˙tie© 1,400 ˙addiem li g˙amlu mhux inqas minn ˙ames miljun sieg˙a xog˙ol. Fost affarijiet o˙ra fih 300,000

tunnellata ta’ azzar u 3,000 kilometru ta’ pajpijiet. Il-partijiet pubbliçi ˙tie©u 18,000 metru ta’ twapet li jinsabu fi 43 kulur differenti u 6,000 metru kwadru ta’ r˙am. G˙all-kabini n˙tie©u 38,000 metru kwadru ta’ twapet. Fuqu jtella’ 4,345 passi©©ier. Il-Kaptan Guiliano Bossi twieled fiç-Cinque Terre. Beda t-tag˙lim nawtiku tieg˙u fl-iskola navali f’La Spezia. Iggradwa ta’ 18-il sena u ta’ 32 sena kien kaptan ta’ vapur tal-passi©©ieri.

G˙andu 35 sena esperjenza b˙ala Kaptan u jemmen li l-kaptani g˙andhom i˙addnu t-tliet kejiet: KariΩma, Kura©© u Kultura. G˙alih iΩda, il-kariΩma hi l-aqwa ingredjent. Hu kien kaptan fuq il-vapuri kollha talMSC Cruises, g˙ajr fuq ilMelody. Il-kumpannija MSC g˙andha dawn il-bastimenti: Musica, Orchestra, Poesia, Magnifica, Fantasia, Splendida, Divina, Opera, Lirica, Sinfonia, Armonija u Melody.

Rispons qawwi g˙al BOV Mobile

Impjegati ta’ Vodafone jag˙Ωlu lid-Dar tal-Providenza g˙al kontribuzzjoni ta’ €3,000 Grupp ta’ impjegati minn Vodafone Malta ppreΩentaw çekk ta’ €3,000 lid-Dar tal-Providenza b’appo©© g˙all-maratona tal-volleyball li se torganizza din id-Dar tal-Knisja – avveniment annwali ta’ ©bir ta’ fondi li se jittella’ fi tmiem il-©img˙a tat-28 u t-30 Ìunju. Apparti mill-©bir ta’ fondi li se jmorru g˙all-operat tad-Dar, ilmaratona g˙andha wkoll l-g˙an li tippromovi u tqajjem kuxjenza fuq il-valuri u l-benefiççji tax-xog˙ol volontarju, l-isports, u rrispett lejn persuni b’diΩabbiltà. Din is-somma ta’ flus hi parti minn ammont ta’ fondi li n©abru permezz tal-Vodafone Employee Contribution for Charity Scheme, fejn kull xahar l-impjegati jag˙mlu donazzjoni li tittie˙ed direttament u awtomatikament mis-salarju tag˙hom. Il-kumpannija ewlenija tat-telekomunikazzjoni se testendi lappo©© tag˙ha g˙all-maratona billi tag˙ti numru ta’ smartphones b˙ala rigali x’jintreb˙u. Id-Direttur Fr Martin Micallef qal: “Hu ta’ inkora©©iment kbir g˙alina li na˙dmu u ng˙ixu fid-Dar tal-Providenza li nirrealizzaw li dak li qed nag˙mlu ma’ persuni li g˙andhom bΩonn lg˙ajnuna tag˙na hu apprezzat. L-g˙ajnuna tag˙kom hija apprezzata ˙afna u se tg˙inna nkomplu bil-missjoni tag˙na.”

Il-Bank of Valletta qal li f’ inqas minn xahrejn wara li tnieda l-BOV Mobile, is-sottoskrizzjonijiet g˙al dan isservizz innovattiv qabΩu t8,500. Il-BOV Mobile Banking u lBOV Mobile Pay huma Ωew© pjattaformi li juΩaw l-aktar teknolo©ija moderna u jie˙du vanta©© mill-uΩu estensiv talinternet fuq il-mowbajl – u permezz tag˙hom jag˙tu lillklijenti l-fakultà li jag˙mlu pagamenti u transazzjonijiet bankarji o˙ra kull ˙in u kullimkien permezz talismart phones. BOV Mobile huwa disponibbli fuq firxa wiesg˙a talismart phones li jinkludu Apple iPhoneTM u AndroidTM smartphones u tablets. L-a˙˙ar pjattaforma, ji©ifieri l-AndroidTM, t˙allik tittrasferixxi l-flus immedjatament lillpersuni rre©istrati mas-sistema tal-BOV.

“A˙na fer˙anin bir-rispons tas-suq g˙al dan is-servizz innovattiv imniedi mill-bank,” qal Michael Galea, Chief Officer Operations tal-Bank of Valletta. “L-applikazzjoni tal-BOV Mobile hija l-applikazzjoni numru wie˙ed fuq Google Play u iTunes App Store wara li nedejna l-prodott. Di©à kellna medja ta’ 150 transazz-joni kuljum fuq dan is-servizz, çifra inkorra©©janti meta wie˙ed jikkonsidra l-fatt li dan huwa servizz uniku tannatura tieg˙u f’Malta.” “Sa mill-ewwel ©urnata rajna transazzjonjiet minn persuna g˙al o˙ra permezz tal-BOV Mobile Pay,” kompla jg˙id isSur Galea. “Il-klijenti tag˙na di©à draw dan il-metodu innovattiv li permezz tieg˙u jsiru pagamenti u li huwa pass ie˙or lejn soçjetà ming˙ajr il-˙tie©a ta’ flus kontanti.” BOV Mobile huwa aççes-

sibbli kemm lokalment kif ukoll barra l-pajjiΩ, kemm permezz ta’ 3G jew WiFi. Lapplikazzjoni tal-BOV Mobile App hija disponibbli b’xejn u tista’ ti©i mniΩΩla mill-Apple App Store jew minn Google Play (mag˙ruf qabel b˙ala Android Market).

Stella u Leone fir-Rabat G˙awdex Il-Gozo Creative Theatre Club, b’kollaborazzjoni maç-çentru tal-Kultura u tal-Informazzjoni fi ˙dan il-Ministeru g˙al G˙awdex, kien ser itella’ Stella u Leone b˙ala parti mill-attivitajiet tanNotte Gozitana (Lejlet Lapsi), iΩda t˙assret min˙abba l-maltemp. Issa ser issir nhar il-Ìimg˙a 8 ta’ Ìunju, fl-Amfitejatru, Ìnien Villa Rundle, ir-Rabat, G˙awdex fit-8.00pm u ser tittella’ darba biss. Stella u Leone hija kummiedja soçjali muΩikali bbaΩΩata fuq ir-rumanz tal-poetessa G˙awdxija Mary Meilaq. Din hija ©rajja ta’ Ωew© ma˙bubin li g˙alkemm huma miΩ-Ωew© partiti opposti, hu min tal-iljun u hi min tal-istilla, ikunu jin˙abbu ˙afna. IΩda l-©enituri tag˙hom jag˙mlu minn kollox biex ma jkunux jistg˙u jiltaqg˙u ma’ xulxin. Din l-istorja, ta’ Romeo u Ìuljetta fl-ambjent G˙awdxi, hija l-uniku dramm li kitbet Mary Meilaq. Il-Gozo Creative Theatre Club huwa fformat minn grupp ta’ atturi stabbiliti, u huwa mag˙ruf g˙at-teatru innovattiv, sperimentali u produzzjonijiet teatrali kreattivi. George Mizzi, id-direttur artistiku, ser itella’ din il-produzzjoni bl-g˙ajnuna ta’ dawn l-atturi: Morena, Mark Lawrence Zammit, Darren Muscat, Maria Theuma, George Camilleri, Helen Camilleri, Andre Cassar, Rebecca Scerri, Anne Camilleri, Dianne A. Portelli Galea, Mario Portelli, George Sacco u Albert Gauci. Ser jie˙du sehem ukoll gruppi tal-folk G˙awdxin, il-grupp ta’ Maskarati Nadur, il-kantanta Ruth Portelli, iΩ-Ωeffina Christabel Bajada u Ω-Ωeffina tal-ballet ta˙t id-direzzjoni ta’ Simone Grech. Il-muΩika hija ta’ Mro Antione Mercieca u l-lirika ta’ Joe Psaila.

03.06.2012

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

Hollywood smile Dr Kenneth Spiteri Dentist kspiteri@maltanet.net

Óafna huma dawk li jixtiequ li jkollhom ‘ Hollywood smile’ . Fuq it-televiΩjoni latturi dejjem ikollhom snien bojod u dritti. Snien bojod dejjem jidhru isba˙ fil-g˙ajn, u huwa fatt fisjolo©iku li, aktar ma tikber, aktar jisfaru s-snien. G˙allhekk persuna bi snienha bojod tidher iΩg˙ar fl-età. Bis-sa˙˙a ta’ dak li naraw fit-televiΩjoni, d-dehra tas-snien illum hija differenti minn dak ta’ ftit snin ilu. Illum, il-ma©©oranza tan-nies jixtiequ li jkollhom snien aktar bojod u jleqqu. Fil-fatt, it-talba hija biex wie˙ed ikollu kulur, mhux normali, anzi iktar abjad min-normal! G˙aldaqstant ˙afna jixtiequ jkunu jafu kif jag˙mlu biex ikollhom ‘id-dehra ta’ Hollywood’. Hemm diversi trattamenti, speçjalment çerti tipi ta’ kimika biex tne˙˙i l-kulur u t-tbajja’ fis-snien, li komunement nafuha b˙ala bleach. Hemm il-bleach professjonali li ˙afna drabi jkun l-aktar effettiv, u dan it-tip ta’ bleach jista’ jing˙ata minn dentist. Hemm ukoll rimedji o˙ra li wie˙ed jista’ juΩa ddar, u dawn is-soltu jistg˙u jinxtraw minn xi spiΩerija. Il-bleach professjonali: L-aktar metodu effettiv biex tibbliçja s-snien huwa dak ilproçess (ta’ bleaching) li jsir fil-klinika taddentist. Dan il-proçess isir bl-uΩu ta’ dawl ultravjola g˙al tal-apposta. Qabel it-trattament id-dentist japplika ©ell protettiv fuq il-˙anek u fuq ix-xoffa. Meta l-˙anek ikun tg˙atta g˙al kollox ti©i applikata soluzzjoni ta’ hydrogen peroxide ta’ 30% jew 35%. Dan il-peroxide ji©i attivat bid-dawl ultravjola g˙al perijodu ta’ bejn 20-60 minuta. Tajjeb li wie˙ed jinnota li crowns talporçellana jew fillings bojod ma jistg˙ux ji©u bbliçjati u jistg˙u jidhru koroh wara li s-snien naturali ji©u jidhru aktar bojod. F’dawn il-kaΩijiet hemm minn ikun irid ifittex soluzzjoni o˙ra b˙alma huma veneers jew ikun jista’ jbiddel il-fillings

biex i©ibhom jaqblu iΩjed mal-lewn il-©did tas-snien. BiΩ-Ωmien snien ibbliçjati jistg˙u jisfaru u ˙afna drabi jkun hemm bΩonn ta’ maintenance li tista’ ssir mill-pazjent fid-dar, jew jer©a’ jsir trattament g˙and id-dentist. JeΩisti bleaching professionali li jista’ jsir mill-pazjent fid-dar tieg˙u stess. F’çerti trattamenti jintuΩa l-carbamide peroxide b’konçentrazzjoni ta’ 10%, 16% jew 22%. Id-dentist jie˙u l-forma tal-˙alq tal-pazzjent u ja˙dimlu kontraforma tal-plastik li tintlibes fuq is-snien. Il-pazjent iqieg˙ed il-©ell ©o din il-kontraforma u din tintlibes fuq is-snien g˙al perijodu ta’ bejn sieg˙a jew tmien sig˙at, skont il-konçentrazzjoni tal-©ell li jkun qed jintuΩa. Din il-proçedura tkun trid ti©i rrepetuta kuljum g˙al perijodu ta’ bejn ©imag˙tejn u tliet ©img˙at sakemm jintla˙aq ir-riΩultat mixtieq. Hemm sistema li tintlibes g˙al billejl. Waqt li jkun qed isir il-bleaching, is-

Il-Van©elu tal-lum il-Óadd Illum qeg˙din niççelebraw il-festa tat-Trinità Qaddisa – Tliet Persuni f’Alla wie˙ed. A˙na ma nistg˙ux nifhmu dan il-misteru imma nemmnu; illum nersqu aktar, bil-mo˙˙ limitat tag˙na, lejn il-Mulej Alla tag˙na – Alla l-Missier li ˙alaqna u li fl-im˙abba kbira tieg˙u tana lil Alla l-Iben biex jifdina mill-˙aΩen tag˙na, u mliena bl-Ispirtu s-Santu li sawweb fina lim˙abba tieg˙u! G˙ax Alla huwa m˙abba! Din hija l-festa tat-Trinità Qaddisa, il-festa talim˙abba ta’ Alla, Alla li huwa dejjem mag˙na! Ìesù qalilna li hu u l-Missier huma ˙a©a wa˙da g˙ax hu fil-Missier u l-Missier fih! Ìesù jg˙idilna li jekk a˙na n˙obbuh u nobdu l-Kmandamenti tieg˙u, hu u l-Missier ji©u jg˙ammru fina u nsiru tempju talIspirtu Qaddis. Ìesù qalilna li d-dinja se tippersegwitana b˙alma ppersegwitat lilu, imma j˙e©©i©na biex nag˙mlu lqalb g˙ax hu reba˙ id-dinja. Tinsiex li meta Ìesù talab lill-Missier g˙ad-dixxipli tieg˙u, talab g˙alina wkoll, g˙alina li ‘nemmnu fih bis-sa˙˙a tal-kelma tieg˙u li a˙na smajna mid-dixxipli tieg˙u!’(Ìw 17). Illum, Ìesù qieg˙ed jag˙tina l-ordni: “Morru, mela, ag˙mlu dixxipli mill-©nus kollha, u g˙ammduhom flisem tal-Missier, u tal-Iben u tal-Ispirtu s-Santu, u g˙allmuhom i˙arsu dak kollu li ordnajtilkom jien.” U jekk a˙na nwettqu dak kollu li ordnalna hu, a˙na ma nibΩg˙ux mid-dinja u mill-˙aΩen g˙ax Ìesù tana l-kelma tieg˙u: “U ara, jiena mag˙kom dejjem, sala˙˙ar taΩ-Ωmien.” Fil-Van©elu naraw li d-dixxipli ©ew fuq il-muntanja fil-Galilija tal-©nus u nxte˙tu quddiemu, imma xi w˙ud meta rawh iddubitaw. Dawn kienu ilhom jisimig˙uh, rawh ˙afna drabi wara li qam mill-mewt, raw it-toqob tal-imsiemer f’idejh u f’saqqajh, raw ilmarka tad-daqqa ta’ lanza fil-kustat tieg˙u, raw g˙e©ubijiet li g˙amel, imma xorta ddubitaw. A˙na, kemm-il darba ji©una dubji? Kemm drabi naslu biex naqtg˙u qalbna g˙ax na˙sbu li mhux jinstema’? U quddiem is-sofferenza, kemm b˙al Ìob nistaqsu mistoqsijiet u nistennew xi twe©iba? U tiftakar meta l-Mulej Alla ©ie ˙dejna, meta konna we˙idna, mi©burin fina nfusna u jag˙tina l-messa©© ta’ m˙abba? U wara li jkellimna fina nibtet it-tama u

jidher fina l-fer˙ tieg˙u, u f’çirkustanzi iebsin, a˙na ninbidlu fih u naççettaw is-sitwazzjoni u nirringrazzjawh li j˙obbna g˙ax naraw li verament Alla huwa mag˙na! Din hija l-weg˙da tieg˙u: li ‘Hu mag˙na dejjem, l-a˙˙ar taΩ-Ωmien’! Fl-Ewwel Lezzjoni mill-Ktieb tad-Dewteronomju, Mosè jkellem lill-poplu u lilna u jg˙idilna li a˙na g˙andna n˙arsu lura biex naraw l-istorja tas-salvazzjoni divina, naraw dak li g˙amel Alla mal-bniedem, sa mill-bidu tal-˙olqien tieg˙u. I˙e©©i©na nistaqsu lilna nfusna jekk hemmx xi alla ie˙or b˙all-Mulej Alla tag˙na, Alla li g˙aΩilna hu u li qieg˙ed dejjem mag˙na. A˙na li naqraw il-©rajja tal-poplu Lhudi, il-©ens mag˙Ωul fl-Antik Testment, illum je˙tie© li n˙arsu lejna, a˙na li ©ejna mag˙Ωulin minnu, biex insiru nafuh, u nimxu warajh, g˙ax hu d-dawl, il-verità, it-triq u l-˙ajja. Jekk a˙na aççettajna s-sej˙a tieg˙u, issa je˙tie© li na˙dmu fl-g˙alqa tad-dwieli tieg˙u, biex il-˙idma tag˙na tag˙mel ˙afna frott u l-frott tag˙na jibqa’! Il-Mulej Alla jg˙idilna li jekk a˙na nobdu lKmandamenti tieg˙u, il-˙las li jag˙tina huwa kbir u

snien jistg˙u jsiru sensittivi g˙all-kiesa˙ u s-s˙un. Din is-sensittività ˙afna drabi tkun temporanja u s-snien jer©g˙u g˙an-normal ladarba t-trattament jitlesta. Biss, tajjeb li wie˙ed jirrimarka li nies li g˙andhom snien sensittivi aktarx ma jkunux tajbin g˙all-bleaching, u g˙allhekk huwa dejjem tajjeb li wie˙ed jie˙u parir professjonali qabel ma jipprova xi tip ta’ bleaching g˙as-snien.

Whitening tooth pastes It-toothpastes kollha jg˙inu biex ine˙˙u ttbajja’ minn fuq is-snien. Whitening toothpastes ikollhom kimiçi ©o fihom li jkunu aktar effettivi kontra t-tbajja’ li jfe©©u fuq il-qoxra ta’ barra tas-snien. Il-whitening toothpastes, però, ma jbiddlux il-lewn intrinsiku tas-snien. info@kennethspiteri.eu

minn

ajk lajk

jibqa’ g˙al dejjem. San Pawl fit-Tieni Lezzjoni j˙e©©i©na biex na˙dmu fl-g˙alqa tad-dwieli ta’ Alla, a˙na li fil-mag˙mudija rçevejna l-Ispirtu s-Santu u b’hekk sirna wlied Alla. A˙na, li konna lsiera tal-˙aΩen, ©ejna me˙lusin bilqawmien tieg˙u tal-Iben li g˙amilna wlied il-Mulej Alla tag˙na. Lil Alla l-Missier a˙na nsej˙ulu ‘Abba! Missier!’ G˙ax hu Alla li ˙alaqna, u b’Alla l-Iben a˙na ©ejna me˙lusin mill-irbit tad-dnub u ©ejna mimlijin bir-rigali li Alla l-Ispirtu s-Santu sawweb fina! U g˙alhekk a˙na nixhdu g˙alih biex “l-Ispirtu sSantu jixhed flimkien mal-ispirtu tag˙na li a˙na wlied Alla. U jekk a˙na wlied, a˙na wkoll werrieta, werrieta ta’ Alla, werrieta ma’ Kristu: ladarba a˙na nbatu mieg˙u, biex mieg˙u nkunu gglorifikati.” Trinità Qaddisa, ru˙na tixxennaq g˙alik, int O Alla, l-g˙ajnuna u t-tarka tag˙na. Mulej, bil-kelma tieg˙ek saru s-smewwiet u b’nifs ta’ fommok it-tiΩjin kollu tag˙hom. G˙ax meta tkellimt, Mulej, kollox sar. Ibqa’ ˙ares lejna, Mulej, a˙na li nittamaw fik, e˙lisna mill-mewt eterna u ag˙tina kull fejqan! Óa tkun, Mulej, it-tjieba tieg˙ek fuqna, kif fik hi t-tama tag˙na.

03.06.2012

Kun Af

ÌRAJJIET MINN HAWN U MINN HEMM Saviour Mamo

Id-destin tal-Angel Gabriel Kien tanker irre©istrat il-Greçja. Donnu dan il-vapur kellu xi mag˙mul g˙ax, qabel id-diΩgrazzja li se˙˙et fuqu f’Wied il-G˙ajn, kellu inçident ie˙or f’Southampton l-Ingilterra, meta fit-3 ta’ April 1955 kien ˙abat ma’ vapur ie˙or, il- liberty ship Frank H. Dott. Dan il-vapur tant ©arrab ˙sara li kellu ji©i mibjug˙ g˙all-˙adid (skrappjat). L-Angel Gabriel biddel diversi sidien. Kien ©ie varat fl-1953 bl-isem ta’ Alva Star g˙all-Alva Steamship Co. Ltd ta’ Londra. Wara ˙ames snin kien inbieg˙ lil Alvada Company Ltd, li kienet ibbaΩata wkoll fl-Londra. Wara disa’ snin iservi ma’ din il-kumpannija, l-Alva Star ing˙aqad ma’ kumpannija o˙ra – Cherouvim Cia Maritime SA f’Piraeus,il-Greçja, ta˙t l-isem ©did Angel Gabriel. Lest biex jid˙ol fil-baçir Wara li g˙addew sentejn ta’ ˙idma kontinwa minn dan it-tanker, kienet ta’ rutina li jsirlu servizz ta’ manutenzjoni min˙abba l-assigurazzjoni. G˙all˙abta ta’ nofs Settembru 1969, l-Angel Gabriel salpa minn Venezja lejn it-tarzna ta’ Malta. Fi triqtu t-tanker naddaf it-tankijiet biex ikun jista’ jid˙ol fil-baçir ming˙ajr ebda periklu. Meta wasal fl-ib˙ra Maltin, il-vapur sor©a ˙dejn iΩ-Ωubrun, xi mil u nofs ’il barra mill-Port il-Kbir, quddiem ix-Xg˙ajra ta’ ÓaΩ-Ûabbar, jistenna l-permess biex jid˙ol fit-tarzna. Grigalata Settembru huwa xahar li ma torbotx fuqu g˙ax malajr tinqala’ xi maltempata ta’ qabel ix-xitwa. Fil-fatt hekk ©ara. Bla ma ˙add kien jistenna, fit-23 ta’ Settembru 1969, qamet grigalata kbira li damet sejra ˙amest ijiem. Irwiefen kbar kien ˙akmu l-gΩejjer Maltin u kka©unaw ˙afna ˙sarat fl-opri tal-ba˙ar, speçjalment f’San Pawl ilBa˙ar, Marsamxett u Wied il-G˙ajn. Il-mew© kbir kines kulma sab quddiemu. Óafna dg˙ajjes inqerdu u g˙erqu, o˙rajn tkissru bil-mew© u numru konsiderevoli n©arru fuq il-blat. L-ikbar sfortuna misset lit-tanker Angel Gabriel. Kien di©à beda jsir xi xog˙ol ta’ preparamenti fuq dan il-vapur qabel ma jid˙ol fit-tarzna. Partijiet mill-apparat mekkaniku tal-magna prinçipali kien iΩΩarma. Meta qam il-ba˙ar, ilvapur sab diffikultà biex jikkumbatti dak il-mew© min˙abba li ma setax

i˙addem il-magna biex isalpa ’l barra mill-kosta. L-unika speranza kienet li jΩomm blankra.Bil-ba˙ar forza iktar minn tmienja, il-vapur qata’ l-ankra u ntelaq g˙al ri˙u. G˙alxejn kienu t-tentattivi biex tintefa’ ankra o˙ra, g˙ax il-ba˙ar kien qawwi ˙afna. Ftit ftit beda jin©arr malkurrent sakemm ˙abat mal-ponta tasSiberja, Wied-il-G˙ajn, mag˙rufa wkoll b˙ala l-ponta tal-GΩira ta’ San Tumas u inkalja.

It-tanker Angel Gabriel f’Wied il-G˙ajn qabel ma nbieg˙ g˙all-˙adid

Salvata©© Mal-˙abta saret spluΩjoni fil-kamra talmagna u ˙a n-nar. Dan intefa ftit wara min˙abba l-ammonti kbar ta’ ilma li beda die˙el mit-tiçrita li sofra mal-blat l-istess vapur. Konsegwenza ta’ dan, ilvapur stra˙ minn nofsu fuq il-blat, u nqasam fi tnejn. Kien qam pandemonju s˙i˙ abbord g˙ax kul˙add ˙aseb li se jeg˙req. Bil-paniku wie˙ed mill-ba˙rin qabeΩ il-ba˙ar u g˙ereq. Il-˙amsin l-o˙ra, inkluΩ il-mara tal-kaptan, kienu ©ew salvati. Il-˙idma ta’ salvata©© kienet tikkonsisti billi twaddab ˙abel minn fuq il-vapur g˙all-art u wie˙ed wie˙ed tniΩΩlu bl-g˙ajnuna ta’ qoffa speçjali mdendla mal-˙abel (breeches buoy). Fil-Port il-Kbir inzerta kien hemm ilcruiser Amerikan il-USS Calveston (CL93/CLG-3) li min-na˙a tieg˙u bag˙at ˙elikopter UH – 2B Seasprite lejn ixxena tad-diΩgrazzja. Dan il-˙elikopter la˙aq salva 15 mill-ekwipa©© qabel ma kellu jieqaf mill-missjoni tieg˙u min˙abba xi problemi fil-magna. Fil-fatt kellu jag˙mel inΩul ta’ emer©enza f’g˙alqa fil-qrib sakemm jissewwa. Min˙abba li dan il-bastiment ma kienx mg˙obbi biΩ-Ωejt, ftit li xejn ˙alla impatt ˙aΩin fl-ambjent ta’ mad-

L-Angel Gabriel waqt il-maltempata (impressjoni artistika) war. L-unika ˙sara kienet il-fawna talviçin. Wara li kienet g˙addiet dik it-tempesta, kienu eluf in-nies li marru jaraw lil dan il-vapur inkaljat. Sfortunatament u fortunatament kien attrazzjoni turistika. Min˙abba li ©arrab ˙afna ˙sara fil-qieg˙, ma setax jinqala’ minn dak il-lok. Kien deçiΩ li jitqatta’ g˙all˙adid fis-sit minn kuntrattur lokali fejn illum hemm l-eks-Jerma Hotel. Óafna kollezzjonisti privati dilettanti tal-ba˙ar

gawdew bis-s˙i˙ g˙ax minn akkwista ˙a©a u minn akkwista o˙ra minn fuq dan il-vapur. Kien dam Ωmien twil jitqatta’ naqra naqra. Ma naqsux l-eluf ta’ ritratti li ttie˙du tul il-perijodu li dam fuq il-blat. Mill-vapur kollu kienet t˙alliet ilkarkassa tal-magna prinçipali. Kienet tidher qisha mostru ˙iere© mill-ba˙ar. MaΩ-Ωmien din ittieklet bis-sadid u tmermret.

03.06.2012

Personalità

“Ir-riçerka, it-tag˙lim u l-˙idma fil-komunità huma t-tliet saqajn tal-banketta” Andrew Azzopardi

Ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Minn dejjem ammirajt persuni li minkejja li jkollhom g˙al xiex ikunu kburin, xorta jibqg˙u saqajhom malart. M’hemmx isba˙ milli wie˙ed jibqa’ dak li hu, g˙alkemm forsi jkun kiseb xi ˙a©a a˙jar minn ˙addie˙or. Il-fatt li ma jinsewx minn fejn bdew, u li kul˙add finalment huwa fl-istess keffa, hija xi ˙a©a sabi˙a wisq. Il-personalità li tkellimt mieg˙u llum – Dr Andrew Azzopardi, inzerta wie˙ed minn dawn l-istess persuni li nammira. Kif kont qed ng˙id, Andrew huwa tip ta’ persuna li dejjem baqa’ saqajh mal-art. Fil-fatt, ser inkompli nindirizzah b’ismu g˙ax, kif qalli hu stess, it-titli qabel ismu ma jag˙mlux bih.

Andrew huwa miΩΩewwe©, missier ta’ Ωew©t itfal, g˙andu 42 sena, trabba u baqa’ jg˙ix Birkirkara. Illum il-©urnata huwa Senior Lecturer flUniversità ta’ Malta fid-Dipartiment taΩ-Ûg˙aΩag˙ u l-Komunità. G˙amel xi Ωmien atleta fejn kien ji©ri t-800 metru. Filfatt kien g˙amel xi Ωmien ikaxkar kull ti©rija li jipparteçipa fiha. Andrew g˙andu ˙uh wie˙ed, Stephen li huwa kowç tal-futbol. Andrew g˙adu frisk u kuntent g˙ax, proprju fil-5 ta’ Mejju li g˙adda, g˙adu kif irnexxielu jikseb l-awards talIGM g˙al Broadcast Radio u award ie˙or b˙ala kittieb talopinjonijiet fuq wa˙da millgazzetti lokali stampati blIngliΩ. “Il-ftit ˙in liberu li jibqag˙li nuΩah biex naqra, kif ukoll insegwi l-isport b’mod partikolari l-futbol. Però, l-aktar ˙a©a li nie˙u gost nag˙mel hija nqatta’ l-˙in mal-familja, speçjalment meta nkunu msefrin, g˙ax dak verament ikun ˙in g˙all-familja. Nie˙u gost ukoll nara lit-tfal jittrenjaw u jikkompetu fiddixxiplini rispettivi. Irrid ng˙id ukoll li g˙alija x-xog˙ol mhux xi g˙oqla fuq l-istonku, imma huwa passjoni li nie˙u gost nag˙mlu. Ir-riçerka, it-tag˙lim u l-˙idma fil-komunità huma essenzjali f’dan il-qasam g˙ax huma t-tliet saqajn tal-banketta. In˙obb insegwi l-qasam soçjali u politiku; in˙obb nikteb, fil-fatt g˙andi l-blogg tieg˙i; u fejn u meta ni©i mitlub nikkontribwixxi fil-midja,” beda jg˙idli Andrew fl-introduzzjoni tieg˙u. Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala appassjonat, g˙aliex ma jag˙mel xejn f’˙ajtu jekk ma jkunx jemmen fiha. “Inqisni li g˙andi work rate qawwija u l-©urnata tax-xog˙ol tieg˙i hija ta’ bejn tnax u ˙mistax-il sieg˙a kuljum, bis-Sibt u l-Óadd na˙dem ukoll. Kultant nistaqsi lili nnifsi iniex workaholic. Na˙seb ir-risposta qieg˙da hemm,” tbissem jg˙idli Andrew. Fuq nota differenti, Andrew infurmani li jibΩa’ mill-wirdien u g˙andu ra©uni valida g˙ax g˙adda minn esperjenza qarsa meta kien iΩg˙ar. Óallejt f’idejh sabiex jirrakkontali. “Kont qieg˙ed camping meta kont Ωg˙ir u niftakar ˙assejt xi ˙a©a ma’ g˙onqi meta kont rieqed. Niftakarni nag˙ti daqqa tajba u apparti li lwejt g˙onqi, g˙affi©t wirdiena mieg˙i. Dik kienet id-dikjarazzjoni ta’ gwerra mal-wirdien”. L-ewwel xog˙ol tieg˙u: Iqassam il-kafè MaΩ-Ωmien id-dinja tax-xog˙ol offriet lil Andrew diversi xog˙lijiet differenti. Beda billi kien iqassam il-kafè fil- paddock taΩ-Ωwiemel il-Marsa waqt li kien g˙adu student. Wara kien isuq tfal studenti bil-vann g˙all-iskola, iΩda waqaf min˙abba r-responsabbiltà li ˙ass. Eventwalment beda jistudja u ggradwa, u

beda ja˙dem b˙ala social worker, imbag˙ad g˙alliem, u wasal sa fejn wasal illum b˙ala senior lecturer. Tlabtu jg˙addi l-kummenti tieg˙u dwar dawn il-faΩijiet differenti f’˙ajtu – dejjem g˙all-avvanz. “Lanqas naf kif wasalt s’hawn. Il-kredtu Ωgur li jmur g˙all-©enituri tieg˙i li dejjem emmnu fija u fl-edukazzjoni. Jien sibthom isusu warajja g˙ax fehmu li, jekk fil-˙ajja tistudja, iç-çansijiet li tag˙mel dak li tixtieq jitwessg˙u. Ódimt wara li ggradwajt f’Dar ilKaptan. Kienet forsi wa˙da mill-aktar esperjenzi li tg˙allimt fihom g˙ax hemhekk g˙amilt kollox. Min-na˙a l-o˙ra dejjem ridt ng˙allem g˙ax ridt nag˙mel sfida mieg˙i innifsi li jekk lg˙alliem ikun interessanti, ikun jista’ jg˙allem lit-tfal kollha huma min huma. Meta g˙alliem ikun boring, it-tfal ma jitg˙allmux. Ridt nuri li jekk ikollna ˙ila nag˙mlu l-lezzjonijiet interessanti, it-tfal ser jitg˙allmu. Esperjenza sabi˙a o˙ra kienet meta kont ng˙al-lem Giovanni Curmi HSS fin-Naxxar. Dik ssixth form ma©ika. Imbag˙ad bdejt ng˙al-lem l-Università g˙al dawn l-a˙˙ar sitt snin. L-istil tieg˙i ta’ lecturing huwa ta’ diskussjoni u argumentazzjoni. Jien ma narax listudenti b˙ala li ma jafux, imma li jafu ˙afna, u xog˙li ng˙inhom jorganizzaw dan lg˙arfien,” beda jispjegali Andrew dwar is-sistema ta’ tag˙lim tieg˙u.

FUQ: Andrew waqt diskussjoni; ISFEL: Il-familja Azzopardi

Awtur u preΩentatur b’messa©© edukattivi Andrew huwa wkoll awtur ta’ diversi kotba, fejn ©eneralment iwassal messa©©i edukattivi. Fil-fatt kompla jg˙idli li parti mix-xog˙ol tieg˙u b˙ala akkademiku huwa li jikteb u jirriçerka. “Jien ippublikajt diversi artikli u anke kotba. Nikteb ukoll fuq il-gazzetti. Ilkitba g˙alija hija sfida tal-©enn. Ladarba taqbad il-‘vizzju’ talkitba ma tkunx trid tieqaf.” Apparti dan, Andrew huwa wkoll preΩentatur fuq ir-radju. Fil-fatt ilu g˙al dawn l-a˙˙ar snin imexxi programm bl-isem G˙andi x’Ng˙id fuq Radju Malta. Dan il-programm jittratta l-©rajjiet kurrenti. Isostni li g˙alih l-importanti huwa li jag˙mel il-mistoqsijiet iebsin, imma b’˙afna rispett. “Inkun interessat li nara l-verità kollha, imma mhux a skapitu li nkisser lin-nies. Nikkontribwixxi wkoll fuq listazzjon tar-radju tal-Università – Campus FM. Nemmen li r-radju huwa fost l-aqwa midja, g˙ax kulma g˙andek hija l-vuçi – it-ton li tuΩa, ilkelma u kif tqeg˙ida. Insomma, g˙alija ferm aktar diffiçli mit-televiΩjoni li fih hemm id-dawl, is-sett u lparafenilja kollha tappo©©jak.” B’kurΩità fuqi staqsejtu kif jirrea©ixxi jekk ikun jaf li ser ikollu jg˙addi jumejn ming˙ajr mowbajl u internet. “Skont: jekk inkun f’nofs

©img˙a ta’ xog˙ol niffrijkja. Issa imma g˙andi mekkaniΩmu ie˙or li ma nistax ng˙addi ming˙ajru – it-tablet, g˙odda inkredibbli, fantastika li tg˙inni nibqa’ g˙addej, u apparti hekk nibbloggja, nittwittja, u nikkomunika permezz tal-Facebook. Insomma, it-tekonolo©ija moderna hija fenomenu,” tbissem jg˙idli Andrew. Iffissat fuq tim tal-futbol li mhux tant popolari mal-Maltin G˙al kontra ta’ ˙afna Maltin, Andrew iffissat fuq is-Southampton FC. Din il-©ibda lejhom nibtet minn meta kien tifel Ωg˙ir u l-©enituri tieg˙u kien siefru u ©abulu gear talistess tim. “Nibqa’ leali lejn dan it-tim sal-mewt, anke jekk ftit Maltin iΩommu mieg˙u. Minn meta l©enituri gabuli l-gear tag˙hom, bqajt in˙obbhom,” sostna Andrew bl-aktar passjoni lejhom. Ner©a’ naqbad id-diskors mieg˙u dwar id-Dottorat qabel ismu. Jikkonfermali li t-titlu qabel ismu ma jag˙millu effett ta’ xejn. “Óa ng˙idlek anzi, ittitlu jekk isir ossessjoni u ta˙seb li jag˙ti xi kredtu,

jispiçça jda˙˙lek ©ol-˙ajt. Jien ir-rispett irrid min-nies u rispett irrid nag˙ti. Hawn min hu ‘Dr’ uffiçjali b˙ali u hawn ˙afna li huma ‘Dr’ u esperti f’dak li jag˙mlu, u m’g˙andix kliem biex nuri l-ammirazzjoni li g˙andi g˙alihom,” sostna Andrew. B’mod in©enerali staqsejtu jekk hemmx xi ˙a©a li kieku jbiddel f’Malta. Fil-pront qalli li kieku jbiddel ˙afna affarijiet. “Inbiddel il-biΩa’ li g˙andna minna nfusna, inbiddel linsigurtà li g˙andna, inbiddel il-mod kif in©ibu ru˙na politikament ma’ xulxin, inbiddel l-attitudni ta’ framentazzjoni u ta’ territorjaliΩmu li g˙andna, inbiddel il-mentalità kolonjalista, u nbiddel l-aggressività li g˙andna.” Fl-a˙˙ar nett stedintu jg˙addi messa©© lill-qarrejja talgazzetta KullÓadd. “Jien nemmen li nista’ nbiddel, forsi mhux id-dinja imma ç-çirku tieg˙i. Jien nixtieq li nnies jirrealizzaw li g˙andhom sehem importanti fil-˙olqien tad-destin tag˙hom. Ir-riedni huma f’idejhom. Importanti li ma j˙allu lil ˙add ji©bidhom minn imne˙irhom,” temm jg˙idli Andrew.

LeÂŠÂŠer

03.06.2012

KurÎŠitajiet

MiÂŠbura minn Charles B. Spiteri

GË&#x2122;oxrin fil-mija tal-popolazzjoni dinjija temmen li fostna jgË&#x2122;ixu l-aljeni Nies li kienu fil-militar Amerikan u xi darba emmnu li raw UFOs u ma ridux isemmuhom minË&#x2122;abba l-biâ&#x201E;Śaâ&#x20AC;&#x2122; li jisfaw ridikulati, jew agË&#x2122;ar, minË&#x2122;abba r-riperkussjonijiet li jafu jtemmulhom il-karriera tagË&#x2122;hom, issa jistgË&#x2122;u jieË&#x2122;du nnifs. L-affarijiet jafu jinbidlu. Bniedem eksmilitari mlaË&#x2122;Ë&#x2122;aq gË&#x2122;adu kemm Ë&#x2122;oloq lAdvanced Theoretical Physics â&#x20AC;&#x201C; grupp taâ&#x20AC;&#x2122; uffiĂ§jali gË&#x2122;oljin Ë&#x2122;afna fil-gvern flimkien maâ&#x20AC;&#x2122; xjenzjati â&#x20AC;&#x201C; li ÂŠabru flimkien listudji fuq ir-rapporti tal-UFOs. Dawn gË&#x2122;amlu talbiet lil tliet uffiĂ§jali gË&#x2122;olja fil-militar u lintelliÂŠenza fl-amministrazzjoni Obama. Il-Kurunell John Alexander, li hu rtirat mill-Armata, gË&#x2122;andu skop wieË&#x2122;ed: dak li jitlob lisSegretarju tad-Difiâ&#x201E;Śa, Leon Panetta; lid-Direttur tas-CIA, David Petraeus u lid-Direttur ÂŠenerali tal-IntelliÂŠenza Nazzjonali, James Clapper, jagË&#x2122;tu amnestija lill-militari li flimgË&#x2122;oddi Ë&#x2122;adu ÂŠurament taâ&#x20AC;&#x2122; segretezza dwar l-UFOs. Alexander qal li mâ&#x20AC;&#x2122;gË&#x2122;andux jibqaâ&#x20AC;&#x2122; jitqies li hu informazzjoni sigrieta kull rapport taâ&#x20AC;&#x2122; min jara oÂŠÂŠett itir u mhux identifikat (UFO).

%6/

Hu jsostni li biex tintrebaË&#x2122; ilfiduĂ§ja tal-poplu Amerikan, ilGvern ma jistax ikollu stejjer bË&#x2122;al dawn li jinâ&#x201E;Śammu moË&#x2122;bija bâ&#x20AC;&#x2122;sigriet. Hu jixtieq li laffarijiet joË&#x2122;orÂŠu aktar fiddieher. Fi kliem ieË&#x2122;or hu qal li aktar hu faĂ§li ÂŠÂŠiegË&#x2122;el lil xi Ë&#x2122;add ipoÂŠÂŠi bilqiegË&#x2122;da u jagË&#x2122;laq Ë&#x2122;alqu, milli tipprova tara l-affarijiet fir-realtĂ u l-perspettiva tagË&#x2122;hom. Alexander huwa wkoll l-awtur tal-ktieb UFOs: Myths, Conspiracies and Realities. MinË&#x2122;abba s-segretezza fuq ilUFOs, wieË&#x2122;ed jistaâ&#x20AC;&#x2122; jgË&#x2122;id li ma jinstab xejn dokumentat. Fi studju li sar fis-snin tmenin jirriâ&#x201E;Śulta li: â&#x20AC;&#x201C; uË&#x2122;ud mill-UFOs huma reali u

taâ&#x20AC;&#x2122; oriÂŠini mhix magË&#x2122;rufa; â&#x20AC;&#x201C; madwar Ë&#x2122;amsa fil-mija taddehriet jibqgË&#x2122;u mhux spjegati; â&#x20AC;&#x201C; Ë&#x2122;afna sistemi taâ&#x20AC;&#x2122; sensor jiâ&#x201E;Śvelaw recordings anomali; â&#x20AC;&#x201C; Hemm numru taâ&#x20AC;&#x2122; dehriet taâ&#x20AC;&#x2122; UFOs irrappurtati minn osservaturi kredibbli ferm; â&#x20AC;&#x201C; kien hemm inĂ§identi bejn issistemi militari u l-UFOs; â&#x20AC;&#x201C; kien hemm ukoll sitwazzjonijiet li jqanqlu tË&#x2122;assib gË&#x2122;assigurtĂ bejn il-UFOs u ajruplan; â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x2122;il fuq minn 70 fil-mija taladulti Amerikani jemmnu li lGvern qed jgË&#x2122;atti l-informazzjoni fuq dan is-suÂŠÂŠett; â&#x20AC;&#x201C; sodaÂŠÂŠi juru li 20 fil-mija talpopolazzjoni dinjija temmen li l-aljeni jinsabu fid-dinja u qed jgË&#x2122;ixu madwarna.

Tinstab l-ikbar foresta ffossilizzata Ix-xjenzati gË&#x2122;adhom kemm sabu foresta ffossilizzata taâ&#x20AC;&#x2122; tliet miljun sena fl-Amerika, u jaË&#x2122;sbu li hi 50 darba akbar minn kull Ë&#x2122;aÂŠa li sabu qabel. Ir-riĂ§erkaturi kixfu din il-foresta, li jingË&#x2122;ad li testendi sa mitt mil u tinsab fâ&#x20AC;&#x2122;Illinois. SiÂŠar sË&#x2122;aË&#x2122;, ferni delikati u wkoll ÂŠwienaË&#x2122; tal- cocroach , kienu ffossilizzati matul Ă&#x203A;mien ilFaË&#x2122;am, wara li s-sË&#x2122;ana dinjija ÂŠiegË&#x2122;let lil-livell tal-ilma jogË&#x2122;la u aktarx gË&#x2122;erreq il-foresti u fgahom bis-sediment. Il-foresta tinsab midfuna fâ&#x20AC;&#x2122;fond li jvarja bejn 250 pied sa 800 pied taË&#x2122;t il-livell tal-art. Il-paleontologu Dr Howard FalconLang, mir-Royal Holloway, li esplora s-sit, qal li din hi l-akbar foresta ffossilizzata li qatt instabet sâ&#x20AC;&#x2122;issa. Il-fossili huma spettakulari u tefgË&#x2122;u dawl fuq id-dinja mitlufa tal-ewwel rain forests li saru. MinË&#x2122;abba l-preservazzjoni mill-aqwa tal-materja organika delikata fis-sediment, li eventwalment saret tajn, ix-xjenzati jemmnu li l-foresta kienet ripetutament mgË&#x2122;arrqa bil-livelli tal-ilma li baqgË&#x2122;u telgË&#x2122;in. Huma sabu wkoll rotta taâ&#x20AC;&#x2122; Ë&#x2122;ames mili li fl-istess foresta.

%ULWDQQLD 7RXUV %8'$3(67

35$*8(

3/86 $ 728&+ 2) *(50$1<

6+257 %5($.

9LVLWLQJ %XGDSHVW .HFVNHPHW 3XV]WD *RGROOR 'DQXEH 5LYHU 6]HQWHQGUH 9LVHJUDG DQG (V]WHUJRP

9LVLWLQJ 3UDJXH .DUOVWHMQ &DVWOH .RQHSUXV\ &DYHV .XWQD +RUD &HVN\ 6WHUQEHUN &DVWOH .DUORY\ 9DU\ &HVN\ .UXPORY DQG 'UHVGHQ 6HSWHPEHU

)520

Â&#x201E;

-XO\ $XJXVW

3$03/21$ 1257+ 2) 63$,1

$8675,$1 6800(5 '5($0

)520

Â&#x201E;

9LVLWLQJ $FKHQVHH 3HUWLVDX 6FKRODVWLFD )XHJHQ :DWWHQV $PEUDV &DVWOH +DOO 6FKZD] 0XQLFK )XHJHQ &KHHVH 'DLU\ )DUP 5DWWHQEHUJ 0D\UKRIHQ 6WDPV ,QQVEUXFN 6DO]EXUJ .XIVWHLQ .ULPPOHU :DWHUIDOOV =HOO DP 6HH DQG .LW]EXKHO -XO\ $XJXVW $XJXVW

)520

Â&#x201E;

9LVLWLQJ 3DPSORQD 3\UHQHHV 0RXQWDLQV 2OLWH (VWHOOD %LOEDR 6DQ 6HEDVWLDQ 6DQ -HDQ 'H /X] DQG 7XGHOD $XJXVW

23$7,-$ &52$7,$ $'5,$7,& 1,&(

726&$1$ /( &,148( 7(55(

,7$/,$1 $/36 9$//( 'ÂŞ$267$

6(16$7,21$/ 6/29(1,$

9LVLWLQJ 2SDWLMD 5LMHND 3OLWYLFH 1DWXUDO SDUN =DJUHE 5RYLQM 3RUHF ,VODQGV RI .UN DQG &UHV DQG %OHG LQ 6ORYHQLD

9LVLWLQJ 0RQWHFDWLQL )ORUHQFH 3LHQ]D 0RQWHSXOFLDQR 6LHQD *UHYH 9ROWHUUD 6DQ *LPLJQDQR &LQTXH 7HUUH /XFFD 3LVD DQG 9HURQD

9LVLWLQJ &RXUPD\HXU $RVWD $QQHF\ 7XULQ 6XSHUJD &KLOORQ &DVWOH 0RQWUHDX[ *UX\HUHV &KDPEHU\ &KDPRQL[ DQG 0HU GH *ODVVH

9LVLWLQJ /MXEOMDQD /DNH %OHG %RKLQM 0W 9RJHO 9HOLND 3ODQLQD .DPQLN *UD] 0DULERU 3WXM .UDQMVND *RUD 3RVWRMQD &DYHV DQG 3UHGMDPD &DVWOH

-XO\ 6HSWHPEHU

)520

Â&#x201E;

$XJXVW $XJXVW 6HSWHPEHU

)520

Â&#x201E;

)520

Â&#x201E;

2.72%(5)(67 ,1 %($87,)8/ %$9$5,$

6&(1,& ,7$/< 6:,7=(5/$1' 9LVLWLQJ &DQQRELR 3DOODQ]D %HYDQR =HUPDWW 0DWHUUKRUQ /XJDQR %HOOLQ]RQD /RFDUQR 2UWD 0LODQ &RPR 0DFXJQDJD /DJR 0DJJLRUH DQG 6WUHVD -XO\ $XJXVW $XJXVW 6HSWHPEHU 6HSWHPEHU

$XJXVW

)520

Â&#x201E;

9LVLWLQJ .XIVWHLQ :DWWHQV ,QQVEUXFN 6HHIHOG *DUPLVFK 3DUWHQNLUFKHQ 0XQLFK 5DWWHQEHUJ 0LWWHQZDOG .LW]EXKHO DQG 6DO]EXUJ 6HSWHPEHU

Â&#x201E;

)520

Â&#x201E;

&2/2*1(

3/86 $ 728&+ 2) +2//$1' %(/*,80

)520

Â&#x201E;

$OO SULFHV DUH EDVHG RQ WULSOH VKDULQJ DQG LQFOXGH IOLJKWV KRWHO WUDQVIHUV VHUYLFHV RI WRXU OHDGHU DQG DOO WD[HV &RQGLWLRQV DSSO\ 6HH SULFH SDQHO

9DOOHWWD +HDG 2IILFH 7HO 3DROD %UDQFK 7HO 0RVWD %UDQFK 7HO *R]R %UDQFK 5DEDW 7HO

-XO\ $XJXVW $XJXVW 6HSWHPEHU

)520

9LVLWLQJ &RORJQH 'XVVHOGRUI %HUQNDVWHOO 7ULHU 0DDVWULFKW /LHJH %RQQ 3KDQWDVLDODQG 7KHPH 3DUN DQG .REOHQ] $XJXVW

)520

Â&#x201E;

03.06.2012

MuΩika

Fotografu jallega li safa attakkat minn Justin Bieber

Krista Caruana

Il-pulizija f’California kkonfermaw li se jibag˙tu g˙all-kantant Justin Bieber wara li fotografu allega li safa attakkat mill-kantant. JirriΩulta li l-kaΩ se˙˙ fi stabbiliment kummerçjali fit-tramuntana ta’ Malibu meta l-fotografu kien qed ji©bed xi ritratti tal-kantant Ωag˙Ωug˙. Qed jing˙ad li Bieber flimkien mat-tfajla tieg˙u, Selena Gomez, kien di©à ˙alla l-istabbiliment kummerçjali meta marru l-pulizija. Il-fotografu ttie˙ed l-isptar g˙all-kura u kien rilaxxat ftit tal-˙in wara. Id-Dipartiment tal-Pulizija ta’ Los Angeles qalu li jekk xi ˙add ikollu informazzjoni dwar dan l-inçident g˙andu jikkuntattjahom. Nies li nzertaw fuq il-post fil-˙in tal-inçident, qalu li l-fotografu beda jimblokka l-karozza ta’ Justin Bieber meta dan ipprova jitlaq minn fuq il-post. Kien f’dan il-punt li Bieber ˙are© millkarozza fejn talab lill-fotografu biex jersaq, iΩda r-ra©el irrifjuta li jag˙mel dan. Il-mangement tal-kantant irrifjuta li jikkummenta dwar dan ilkaΩ. Justin Bieber mistenni jo˙ro© it-tielet album tieg˙u bl-isem Believe matul dan ix-xahar.

Il-kripta ta’ Elvis ser tinbieg˙ Il-kripta fejn kien ©ie midfun il-kantant Elvis Presley, li tinsab f’Memphis Tennessee, mistennija ti©i rkantata. F’dan l-irkant mistennija tibieg˙ il-kripta u min se jixtriha se jkollu dritt li jifta˙ha u jag˙laqha biex jidfen lil xi ˙add fiha jew inkella jista’ jag˙Ωel li jindifen fiha huwa stess wara mewtu. Huwa mistenni li l-offerta tibda minn $100,000. L-irkant mistenni jsir bejn it-23 u l-24 ta’ dan ix-xahar f’Hollywood. Minkejja li l-katavru ta’ Elvis kien ©ie midfun f’din il-kripta, xahrejn wara mewtu, il-

fdalijiet tieg˙u u anke l-fdalijiet t’ommu Gladys, kienu tne˙˙ew u ©ew impo©gija f’sit permanenti fi ©nien fi Graceland. Huwa mifhum li minn dak iΩ-Ωmien ’il hawn din il-kripta baqg˙et vojta u kienet tintuΩa biss b˙ala attrazzjoni g˙all-ammiraturi ta’ dan il-kantant. F’dan l-irkant, apparti l-kripta ta’ Elvis Presley, mistennija ji©u rkantati wkoll ˙wejje© li kienu milbusa mill-kitarrist Keith Richards u anke l-˙wejje© li kienet libset il-kantanta Amy Winehouse filvideo tal-kanzunetta Rehab.

Elton John jikkançella tliet kunçerti fuq ordni tat-tabib Sir Elton John kien kostrett jikkançella tliet kunçerti li kien ser jag˙ti f’Las Vegas wara li ttie˙ed l-isptar min˙abba li kien qed ibati minn infezzjoni fis-sistema respiratorja. Il-kantant idda˙˙al l-isptar CedarsSinai Medical Centre ta’ Los Angeles lErbg˙a 23 ta’ Mejju u ©ie rilaxxat dakinhar stess. It-tobba tawh pariri biex jevita li jkanta sakemm ikun g˙adu ta˙t il-kura tal-antibijotiçi. JirriΩulta li l-kumplikazzjonijiet f’sa˙˙tu Ωviluppaw wara kunçert li kien g˙adu kif ta u li matulu fost lo˙rajn iddedika l-kanzunetta tieg˙u

Don’t Let the Sun Go Down on Me g˙all-memorja tal-kantant tal-Bee Gees, Robin Gibb, li miet ftit tal-jiem ilu. Dwar Gibb, Elton John qal li l-Bee Gees kienu parti minn ˙ajtu u kienu influwenzawh ˙afna b˙ala kantawtur. Sir Elton John mistenni li jkanta waqt il-kunçert tal-Ìublew tar-Re©ina EliΩabetta t-Tieni li se jsir fil-Palazz ta’ Buckingham g˙ada t-Tnejn. L-impenji muΩikali tal-kantant g˙axxhur li ©ejjin mistennija jinkludu tour Ewropew matul dan ix-xahar u f’Lulju, u wara serje ta’ kunçerti o˙ra fl-Istati Uniti u l-Kanada.

L-a˙˙ar kunçert tal-Westlife se jintwera fiç-çinema L-a˙˙ar kunçert tal-grupp IrlandiΩ Westlife mistenni jixxandar fis-swali taç-çinema fir-Renju Unit, fl-Irlanda u anke madwar l-Ewropa kollha. Il-grupp li f’Ottubru li g˙adda ˙abbar li se jxolji wara 14-il sena, mistenni jag˙ti l-a˙˙ar kunçert tieg˙u fil-Park Dublin’s Croke fit-23 ta’ dan ix-xahar. Dan l-avveniment muΩikali mistenni jixxandar f’aktar minn 200 sala taç-çinema f’9 pajjiΩi differenti, li jinkludu lBel©ju, id-Danimarka, l-Estonja u nNorve©ja. Hemm pjani wkoll biex dan jixxandar fl-Awstralja u anke fl-Afrika t’Isfel. Dan il-grupp li kellu mal-erbatax-il kanzunetta li la˙qu l-quçcata tal-klassifika IngliΩa, huwa stmat li bieg˙ aktar minn 44 miljun kopja madwar id-dinja kollha. L-organizzaturi ta’ dan l-a˙˙ar kunçert tal-Westlife qed jg˙idu li l-biljetti n˙atfu kollha u mhux eskluΩ li jsir xi kunçert ie˙or biex itaffi ftit mid-diΩappunt taleluf t’ammiraturi ta’ dan il-grupp li ma la˙qux jixtru biljett.

Kultura

03.06.2012

Kunçert vokali u strumentali Fl-okkaΩjoni tal-festa ad unur il-Madonna tal-Ìilju fl-Imqabba, isSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju ser ittella’ kunçert vokali u strumentali mill-Banda Madonna tal-Ìilju, esegwit fuq il-plançier Meravilja fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Andrew Calleja F.V.C.M., nhar it-Tlieta 12 ta’ Ìunju fid8.45pm. Matul din is-serata ser ji©u mfakkrin diversi anniversarji mill˙ajja tal-istess soçjetà. Dan il-programm ser ikun ta˙t il-patroçinju tat-tenur ta’ fama internazzjonali Paul Asciak. Ser ikun hemm xelta muΩikali varjata. Fost o˙rajn se jinstemg˙u Innu lillMadonna tal-Ìilju; Palladio, Karl Jenkins (bis-sehem ta’ Jacob Portelli fuq l-arpa); O surdato ‘nnammurato – dwett bejn il-kantanti Ludwig Galea u Debbie Scerri; Toccata in D minor ta’ Johann Sebestian Bach; Vincerò! – arran©ament muΩikali ta’ Mro Andrew Calleja, bis-sehem tal-kantant Ludwig Galea; The Best of The Tramps ta’ Dominic Galea; Adagio Religioso, Sicut Lilium Inter Spinas; The Best of the Overtures, Rossini – William Tell u Gazza Ladra, Mussorgsky – Night on the Bare Mountain u The Great Gate of Kieve, Beethoven’s No. 9 Symphony in D minor u Tchaikovsky – 1812 Overture. Jinstemg˙u wkoll Let me Fly ta’ Ray Agius, interpretata millkantanta Debbie Scerri bis-sehem ta’ Jacob Portelli fuq l-arpa. Is-serata se tkun ippreΩentata minn Charles Farrugia u Marouska Cauchi Debattista. Dawk kollha li jixtiequ jirriservaw post g˙al dan il-kunçert huma ©entilment mitluba jçemplu 21 640041, SMS 99463468 jew inkella email info@talgilju.com

Sarah Bonnici, tfajla ta’ 13-il sena mix-Xewkija G˙awdex, kisbet suççess ©ewwa r-Rumanija f’Ti Amo Singing Festival li sar bejn l-14 u l-20 ta’ Mejju. Sarah irnexxielha tikseb l-ewwel post filkategorija ta’ bejn 13 u 14-il sena bil-kanzunetta ori©inali Vivrà Ancora fuq muΩika ta’ George De Bono u kliem ta’ Chris Azzopardi. Din il-kanzunetta reb˙et ukoll l-ewwel premju fil-kategorija tal-kanzunetti ori©inali. F’dawn t-tliet snin li Sarah ilha tkanta, di©à rnexxielha tirba˙ diversi unuri u premjijiet. Ipparteçipat f’diversi festivals barra minn pajjiΩna b˙alma huma rRumanija, il-Bulgarija, l-Italja u l-Ungerija. Sarah kienet finalista darbtejn fil-Malta Junior Eurosong, fl-2009 kif ukoll fl-2010, fejn fl-2009 spiççat fit-tielet post.

Trid tie˙u sehem f’Ti Lascio Una Canzone? Spiteri Lucas Entertainment qed tag˙ti opportunità lit-tfal Maltin biex ikollhom cans jag˙mlu auditions li jistg˙u jwassluhom biex jie˙du sehem fl-edizzjoni li jmiss ta’ Ti Lascio Una Canzone fuq Rai Uno li se jsir fil-˙arifa. Il-©enituri jew il-guardians ta’ dawk kollha interessati g˙andhom jiksbu kopja tar-regolamenti billi jibag˙tu email lil info@spiterilucas.net jew inkella billi jçemplu g˙al aktar informazzjoni 99468429 jew 99896638. L-auditions se jsiru l-Ìimg˙a u s-Sibt 8 u 9 ta’ Ìunju u huma miftu˙a g˙al tfal bejn is-7 u l-15-il sena. Dawk li jkollhom 15-il sena jridu jkunu da˙lu fl-età sat-30 ta’ Settembru 2012. L-auditions se jkunu evalwati minn tliet esperti Taljani mit-tim tal-produzzjoni tal-programm Ti Lascio una Canzone.

Bandisti ©odda mal-Banda 12th May G˙all-okkaΩjoni tal-festa ta’ San Filep, il-Banda 12th May ˙ar©et idoqqu tliet bandisti ©odda: Bilqieg˙da mix-xellug g˙al-lemin: Maia Caruana (Sassofono Contralto), Kyle Barbara (Cornetta), Nicole Bartolo (Clarinetto). Bil-wieqfa mix-xellug g˙al-lemin: William Debattista (Assistant Surmast), Mro Hermann Farrugia Frantz (Surmast Direttur), Daniel Vella (G˙alliem strumenti tar-ram).

03.06.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MEN IN BLACK 3 (3D)

Mexxej sewwa

Lura fiΩ-Ωmien biex jiffaççjaw terrur formidabbli

L-a©enti sigrieti lebsin libsa u ngravata sewda, Agent J (Smith) u Agent K (Jones), kaççaturi formidabbli kontra kull speçi ta’ aljeni li ma j©ibux ru˙hom tajjeb fid-dinja tag˙na, ma˙luqin minn Lowell Cunningham filkotba tal-komiks Malibu, re©g˙u jinsabu mag˙na g˙attielet darba f’Men In Black 3 li hu ma˙dum bil-proçess 3D Digital. Din id-darba se jid˙lu g˙al avventura eΩileranti li se te˙odhom lura fiΩ-Ωmien. Minn mindu da˙lu f’din lorganizzazzjoni sigrieta, ˙mistax-il sena ilu, Men In Black (1997), biex jikkumbattu u jraΩΩnu l-iskart kriminali li ©ej mill-ispazju, anki komplew je˙duha ma’ esseri perikuluΩi f’Men In Black 2 (2002). Agent J qatt ma sab ru˙u daqshekk diΩilluΩ daqs issa, billi sie˙bu, Agent K, jinsab filmuta inkwetat u ma jrid jifta˙ qalbu ma’ ˙add meta sema’ li terrur aljen ta’ madwar erbg˙in sena ilu, skappa minn fuq ilqamar u issa qed ifittxu g˙attpattija. Il-pjan ta’ Agent J hu li jivvja©©a lura fiΩ-Ωmien, flepoka tal-1969, meta l-lstati Uniti kienet se ttella’ b’suççess tliet astronawti fuq il-qamar, u jipprova jsalva l-˙ajja taΩΩag˙Ωug˙ Agent K (hawn il-

Atturi Ewlenin: Will Smith, Tommy Lee Jones, Emma Thompson, Jemaine Clemens-Alice Eve. Direttur: Barry Sonnenfeld. Óin: 106 min. Distributur: COLUMBIA/SONY. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. PG parti ja˙dimha Josh Brolin). F’din l-intrapriΩa tassew perikuluΩa li se tkidd lilu u liΩΩag˙Ωug˙ sie˙bu bil-bosta, J se jkollu jiffaççja lill-kattiv Yaz, jew Boris the Animal (Clement), mostru ta’ poteri qawwija li jidher li ma jista’ jinqered b’xejn. Fuq kollox, wara din ilbattikata Agent J se jiskopri sigriet familjari ta’ meta kien tifel. F’din il-missjoni t-theddida qieg˙da wkoll g˙all-eΩistenza tal-a©enzija tag˙hom u lkonkwista tad-dinja. Wara ddiΩastru pwerili ta’ Men In Black 2, dan it-tieni sikwel jer©a’ jqum fuq tieg˙u b’sekwenzi tassew spettakolari, fosthom il-prologu li juri l-˙arba minn ˙abs fuq il-qamar ta’ Boris, imΩewqa bi djalogu sarkastiku, fil ta’ umoriΩmu li jinfiltra l-andament kollu u azzjoni brillanti kif narawha biss fil-kotba komiks. Fil-˙ajja tag˙hom ta’ kuljum, dawn iΩ-Ωew© a©enti implakabbli, il-˙in kollu j˙abbtu wiççhom ma’ kwantità kbira ta’ aljeni/mostri ta’ kull xorta u

Kompetizzjoni Empire Cinema

g˙amla fl-istil tal-komiks u films tal-fantaxjenza tas-snin sittin jew dawk bikrin tas-snin sebg˙in li l-ma©©oranza tag˙hom integraw sewwa malumani u jg˙ixu flimkien f’unjoni paçifika. Jidher çar li din is-serje aktarx tkompli, fejn Josh Brolin filparti ta’ Tommy Lee Jones meta suppost kien ˙afna iΩg˙ar, se jinterpreta hu lil Agent K flimkien ma’ Will Smith. It-3D f’çerti sekwenzi ta’ azzjoni fur-

juΩa, huwa adattat ˙afna u jag˙ti aktar sa˙˙a u impatt lillandament, flimkien ma’ ˙sejjes li jrieg˙du s-si©©u. Dan ifakkrek f’xi films taddirettur KanadiΩ David Cronenberg, fosthom Rabid, Shivers u The Brood meta aljeni Ωg˙ar jo˙or©u minn partijiet tal-©isem. Il-kanzunetta Back In Time ta’ Pitbull li tinstema’ fil-credits tala˙˙ar, hi adattata sewwa g˙al dak kollu li nkunu segwejna.

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn it-23 u s-27 ta’ April 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Min hu d-direttur tal-film MEN IN BLACK 3? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ONE Complex, A28B, Industrial Estate, il-Marsa. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: B. Grech, Zest, Triq il-Palazzi, iΩ-Ûejtun.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

MARVEL AVENGERS ASSEMBLE DARK SHADOWS BATTLESHIP AMERICAN PIE REUNION THE LUCKY ONE STREEDANCE 2 THE HUNGER GAMES JOURNEY 2: THE MYSTERIOUS ISLAND CONTRABAND JACK AND JILL

Big Screen

THE CABIN IN THE WOODS

03.06.2012

Satira sorprendenti

Film tal-biΩa’ li jg˙awwe© ir-regoli kollha Atturi Ewlenin: Kristen Connolly, Chris Hemsworth, Anna Hutchison, Fran Kranz, Jesse Williams, Richard Jenkins. Direttur: Drew Goddard. Óin: 95 min. Distributur: LIONSGATE U. K. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 16

It-titlu The Cabin In The Woods mill-ewwel jindika li dan hu xog˙ol tal-biΩa’, brutali u mdemmi meta ˙amest i˙bieb imorru jqattg˙u weekend ©o kabina remota fil-foresta u malajr ikunu lmira ta’ esseri misterjuΩi li jattakkawhom bla ˙niena. Sa hawn m’hawn xejn straordinarju, imma kif dan il-film jaqleb l-istrate©ija tieg˙u biex jissatirizza l-films tal-biΩa’ u qtil mag˙rufa b˙ala slasher movies u jg˙addi wkoll passata divertenti bil-wirjiet tal-mostri, vampiri, Ωombis, eçç. li nsibu f’postijiet ta’ divertiment (theme parks), din hi idea tassew sorprendenti u innovattiva. Dwar it-tmiem kaotiku tieg˙u mhu se ng˙id xejn, lanqas xi jse˙˙ minn nofsu ’l hemm, g˙aliex intelliflek il-gost kollu. Però dan il-film atmosferiku tassew tal-biΩa’, m˙allat b’azzjoni kultant eççessiva li anki to˙ro© xi tbissima, b’kapaçità jaqleb il©eneru ta’ ta˙t fuq u johloq andament li qatt ma tobsor. The Cabin In The Woods jikkopja u jag˙ti oma©© lil diversi xog˙lijiet o˙ra tal-passat, iΩda jaqleb f’wiehed fejn ix-xjenza fittizja u t-teknika ultra-moderna jiddominaw bil-kbir. Waqt li g˙andu storja nteressanti ˙afna g˙al din il-kwalità ta’ su©©ett u minkejja s-sekwenzi koroh ta’ qtil makabru, l-andament hu wie˙ed pjaçevoli g˙all-g˙ajnejn, bil-qofol tieg˙u jkunu t-tentattivi ddisprati li dawn l-istudenti jwettqu biex forsi jiskansaw mill-perikli li jdawwruhom minn kull na˙a. Id-direttur Drew Goddard kien ix-xene©©jatur ta’ films o˙ra tal-biΩa’ b˙al Cloverfield. Fran Kranz fil-parti ta’ wie˙ed millistudenti perpetwalment spissjat, l-aktar li jolqot l-g˙ajn. L-ammiraturi ta’ dawn il-films se jsibu ˙afna x’jolqot il-gosti tag˙hom f’Cabin In The Woods.

GONE

Thriller atmosferiku u furjuΩ Atturi Ewlenin: Amanda Seyfried, Jennifer Carpenter, Daniel Sunjata, Wes Bentley, Sebastian Stan. Direttur: Heitor Dhalia. Óin: 95 min. Distrrbutur: ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 14

Kelli dubji kbar jekk Amanda Seyfried, li rajnieha f’diversi films romantiçi u anki sentimentali u wkoll xi f’kummiedja le©©era, hijiex addattata g˙al xi thriller mimli eçitament ta’ natura oskura. Minkejja xi nuqqasijiet Ωg˙ar, uriet li kapaçi tid˙ol g˙all-parti ta’ wa˙da mimlija qilla u furja wara li kienet ma˙tufa u mexxielha ta˙rab xi sena qabel u li b’determinazzjoni s˙i˙a ma t˙allix ©ebla fuq o˙ra biex issib lil o˙tha li messitha l-istess xorti ˙aΩina tag˙ha f’Gone. Meta o˙tha Molly (Emily Wickersham) li kienet tg˙ix fl-istess appartament mag˙ha tisparixxi, Jill (Seyfried) tissuspetta bil-kbir li l-istess serial killer re©a’ ta s-salt. G˙alkemm tirraporta din il-˙a©a lill-pulizija, dawn ma jemmnuhiex g˙ax ja˙sbu li mhux mo˙˙ha floku u li kienet ivvintat il-˙tif tag˙ha ta’ qabel. Jill, b’mappa ta’ Forest Park mag˙ha dejjem tfittex bir-reqqa biex tipprova ssib il-˙ofra minn fejn irnexxielha titla’ u ter©ga’ takkwista l-libertà. Issa, b’manija g˙amja fuqha u b’pistola ©ol-basket tag˙ha, t˙uf ma’ kullimkien biex tipprova ssalva lil o˙tha qabel ma tkun maqtula. Il-pulizija, li saru jafu li g˙andha arma fil-pussess tag˙ha, qed ukoll ifittxuha. Gone hu xog˙ol li jissorprendi, b’andament atmosferiku, b’lokalitajiet mhumiex rispettabbli jew iΩolati, bi klima xitwija aktarx dejjem b’sema mçajpar ta’ Portland, il-belt ta’ Oregon. Il-kruçjata stinata ta’ tfittxija ta’ Jill wa˙edha, kemm g˙al ohtha u kemm g˙allqattiel, huwa l-qofol ta’ dan ix-xog˙ol. L-interpretazzjoni ta’ Amanda Seyfried u l-ossessjoni tag˙ha biex tit˙arre© kif tiddefendi ru˙ha, tkompli tg˙in biex Gone jil˙aq livell ta’ xog˙ol interessanti u anki sod. Wie˙ed jista’ jqabbel lil dan it-film ma’ Silence Of The Lambs, ming˙ajr l-eççessi brutali u mdemmija tieg˙u, iΩda bil-ftit azzjoni me˙tie©a g˙alla˙jar iΩvilupp tal-istorja. Il- flashback ta’ Jill maqbuda murija diversi drabi waqt l-andament dejjem b’xi sekwenza ©dida miΩjuda kull darba, tg˙in ˙afna biex wie˙ed jid˙ol a˙jar fissu©©ett.

Xog˙ol sod

03.06.2012

TeleviΩjoni

Illum NCIS LOS ANGELES, Rai 2, 21.05 L-episodju tal-lum bl-isem Martiri naraw kif video mitfug˙ fuq linternet jista’ jitfa’ dawl ©did fuq l-g˙ibien ta’ pulizjott. Li jsir mag˙ruf huwa li dan il-pulizija jinsab osta©© ta’ grupp ta’ terroristi. It-tim ta’ investigaturi jid˙lu aktar fil-fond ta’ dak li ©ara verament. OFF THE REPORT, Rai 3, 21.00 Milena Gabanelli u Sigfrido Ranucci din il-©img˙a se jittrattaw wie˙ed mill-aktar argumenti ja˙arqu fl-Italja dan l-a˙˙ar, il-highway A12 u l-kunflitti ta’ interess li hemm warajha.

06.30 06.45 07.20 08.00 09.35 11.00 12.00 12.15 12.45 13.30 13.40 15.45 16.00 17.00 17.30 17.35 18.30 19.30 20.10 20.45 21.30 23.15 23.45

ONE NEWS Pink Panther (R) Country Jamboree (R) Folji Aroma Kitchen (R) Hazzzard Teleshopping Zona Sport Malta fuq Kanvas ONE NEWS L-Argument Specjali (R) Teleshopping TeΩori (R) - Looks (R) Ieqaf 20 minuta (R) ONE NEWS Fresh & Funky (R) On D Road (R) One News Diskors Dr Joseph Muscat Mad-daqqa t’g˙ajn Amen ONE NEWS Diskors Dr Joseph Muscat

07.00 08.00 08.30 09.30 10.30 12.00 13.00 14.00 14.05 14.20 15.00 15.05 16.30 17.00 18.00 18.10 18.40 18.55 19.45 20.30 21.30 21.32 23.15

Rai Parlamento - Territori Uno Mattina In Famiglia TG 1 TG1 L.I.S. A Sua Immagine Santa Messa Recita del Regina Coeli Linea Verde Telegiornale Il meglio di Domenica In - L’Arena Che tempo fa TG 1 Domenica In - Così è la vita L'Eredità TG 1 Rai TG Sport Cenerentola - una favola in diretta Film: Lezioni di sogni Cenerentola - una favola in diretta Tg 1 notte

06:00 06:30 07:00 10:10 10.50 11.30 13.00 13.30 13:45 15.45 17.20 18.00 18.05 19.05 19.35 20.30 21.05 21:45 22:35

Matul il-©img˙a INKONTRI, It-Tnejn, ONE, 20.30 Il-programm li jmiss fis-serje Inkontri g˙al darb’o˙ra ser jie˙u xejra differenti mis-soltu. Il-programm din il-©img˙a ser jixxandar it-Tnejn (flok it-Tlieta) u ser jittratta l-ewwel dwar l-effetti tar-riΩenja tal-Ministru tal-Ìustizzja Carmelo Mifsud Bonnici u wara dwar id-diskorsi li jkunu g˙adhom kif saru fil-Kamra tarRappreΩentanti, mill-Kap tal-OppoΩizzjoni Joseph Muscat u mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi u mbag˙ad dwar il-vot ta’ fiduçja li jkun g˙adu kif ittie˙ed fil-Kamra tar- RappreΩentanti. Il-programm jifta˙ b’intervista ma’ kummentatur ewlieni taxxena politika Maltija u b’kollegamenti diretti mill-Parlament ma’ ©urnalisti mill-kamra tal-a˙barijiet ta’ One News.

06:00 06:30 07:00 09.30 09.35 09.55 12:00 12:20 13:30 14.00 16.25 16:30 16:35 18:50 20:00 20:25 20.30 21.30 23.30 00.15

NET News Analizi tal-Ahbar (r) Newsroom (r) Teleshopping Ucuh Teleshopping Simpatici (r) NET News Teleshopping Wheelspin (r) NET News Teleshopping Analizi tal-Ahbar (r) Sport Extra NET News Flusek (r) Ghalik fl-Ewropa Wheelspin NET News Stejjer NET News Replay NET News

Cuori Rubati Terza Pagina Cartoon Magic Il nostro amico Charly A come Avventura Mezzogiorno in famiglia Tg2 giorno Tg 2 motori - Meteo 2 TF: Il commissario Herzog Film: Concerto per un delitto TF: Due uomini e mezzo Tg2 - L.I.S. Regata antiche Rep. Marinare Crazy Parade TF: Il Clown TG 2 - TF: N.C.I.S. TF: NCIS Los Angeles Tf: Ringer La Domenica Sportiva Estate

07.00 08.00 08.30 09.00 09.50 11.30 12.00 12.05 14.00 14.05 15.00 15.30 16.00 16.10 16.40 17.15 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 23.15

L-G˙odwa t-Tajba Wirt Arti u Kultura Madwarna Il-Quddiesa tal-Óadd Malta u lil hinn minnha Óadd G˙alik L-a˙barijiet Ikompli Óadd G˙alik L-a˙barijiet Ikompli Óadd G˙alik Gadgets (r) TVM Shop L-a˙barijiet TVM Shop Mixage (r) Venere (r) L-A˙barijiet Keeping up Appearances Leli ta’ ÓaΩ-Ûg˙ir A˙barijiet - Sports Kontrattakk L-a˙barijiet

06:00 07:10 08.15 10.15 11.15 11.40 12.00 12.25 12:55 13:25 14:00 14:30 14.35 16.15 18.00 18.55 20:00 22.45 23.00 24.00

Fuori orario. Cose (mai) viste TF: Wind at my back Film: Un giorno da leoni Tgr Palio di Legnano Tgr Mediterraneo Tgr Regioneuropa Tg 3 TeleCamere Rai educationsl Il Capitale di Philippe Daverio Tg Regione In 1/2 h Film: Poveri ma belli Film: Occhio al testimone TF: I misteri di Murdoch Meteo - Tg 3 - Tg Regione Blob - Pronto Elisir Tg3 - Tg3 Regione Il meglio di Cosmo Tg3

LIQUORISH, It-Tlieta ONE, 20.30 F’dan l-episodju, Audrey ser ting˙ata l-ikbar sorpriΩa li qatt ng˙atat tul l-edizzjonijiet ta’ Liquorish. Il-parteçipanti ji©u mitluba sabiex jivvutaw g˙al ebda ra©uni. Liquorish ried jitfa’ lill-parteçipanti fuq eΩami. Ìew mitluba li jivvutaw Ωew© persuni ming˙ajr ma jkunu jafu xi tkun ir-ra©uni li ©ew ivvutati g˙aliha. Tista’ tkun poΩittiva u tista’ tkun negattiva. Hawn hekk, Liquorish ser ikollu wa˙da mill-aktar avventuri spettakolari fil-Marokk g˙al dawk li jkunu ©ew mag˙Ωula. Liquorish jibda wkoll faΩi ©dida. Din id-darba l-parteçipanti iridu jsuqu wa˙edhom tul it-toroq tal-Marokk. Jid˙lu ©o karozza 4x4 u jibdew jesploraw il-pajjiΩ. Il-grupp iΩur wie˙ed mill-aqwa waterfalls fil-Marokk. Tridu tkunu tafu aktar?

07.00 10.45 12.00 12.15 14.00 15.00 16.00 18.30 19.00 19.25 19.30 21.30 00.30

Cartoni Gran Premio di Catalunya Studio Aperto Gran Premio di Catalunya Gran Premio di Catalunya Fuori giri Film: Jimmy Grimble Tg com Studio Aperto Bau Boys Tgcom - meteo Film: Accidental Spy Archimede Tg com Confessione reporter

06:00 08.00 08.50 09.40 10.00 10.30 13.00 13.40 16.00 18.00 20.50 20.40 21.30 23.30 02.00

Prima Pagina Tg 5 Le frontiere dello Spirito Tg com Ciak Junior Film: Sua maestà viene da Las Vegas Tg 5 L’Onore e il rispetto Film: Lilly Schonauer - Come una favola I Delitti del cuoco Tg 5 Spec Tg 5 Film: Caterina e le sue figlie 3 Film: Le fate ingnoranti Tg 5 notte Film: A.A.A. Achille

06:45 07.00 08.30 08.50 09.25 10.00 11.00 11.30 12.00 13.20 14.00 15.10

23.50

Tg 4 Media shopping Ti racconto un libro Slow Tour Magnifica Italia Santa Messa Pianeta Mare Tg 4 Melaverde Pianeta Mare Donnavventura Film: Il Gigante Tg com Tg 4 Film: Colombo Film: Debito di sangue Tg com Film: Boogie Nights

08:10 08:25 08:30 08:35 09:05 09:50 11:00 11:55 12:25 12:55 13:40 14:30 16:50 17:55 18:20 18:50 19:40 20:10 21:00 21:50

Charlie and Lola Poetry Pie Little Human Planet ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Doctor Who Casualty Shark Therapy ’Allo, ’Allo! The Weakest Link Great Expectations Doctors Doctor Who Doctor Who Confidential ’Allo, ’Allo! Monarch of the Glen Shark Therapy Desperate Romantics afterlife Hustle

18.55 19.35 21.30

SQUADRA SPECIALE, COBRA 11, L-Erbg˙a, Rai 2, 21.05 14:10 14:35 15:00 15:25 15:50

Bathtastic! Color Correction Everybody Nose Feng Shui Living State of Style: 2010 Fall/ Winter Collection 16:15 Bazaar 16:40 Adventure Golf 17:05 Giada’s Weekend Getaways

Ûew© episodji minn din is-sensiela ÌermaniΩa, fejn fl-ewwel wie˙ed waqt ti©rija tar-roti, wie˙ed mill-parteçipanti jittajjar minn karozza. Jidher biç-çar li dan huwa kaΩ ta’ qtil u l-a©enti Semir u Ben (Tom Beck - ritratt fuq) jid˙lu aktar fid-dettall tieg˙u. Fit-tieni episodju grupp ta’ ˙allelin jie˙du f’idejhom materjal splussiv, li fil-fatt jappartjeni g˙all-pulizija. It-taqbida biex jinqabdu l-˙allelin tkun wa˙da iebsa g˙all-a˙˙ar. EURO 2012: L-ARGUMENT SPEÇJALI L-Erbg˙a, ONE, 22.00 Jumejn qabel il-bidu talEuro 2012, L-Argument ser ixandar edizzjoni speçjali li ser tiddiskuti din it-tieni l-akbar kompetizzjoni tal-futbol flEwropa. Waqt dan il-programm ser jixxandru servizzi m˙ejjija apposta relatati ma’ din it-tema. Il-mistiedna mag˙Ωula jinkludu lil President talInter Supporters Cub Malta John Zammit u l©urnalist Henry Brincat. Il-futbol lokali ser ikun rappreΩentat b’servizz speçjali dwar lAtlas Player tas-Sena illi huwa d-difensur taç-champions Valletta Jonathan Caruana. Ing˙aqad ma’ Mark Cutajar, Pamela Schembri u Clinton Buhagiar nhar il-Erbgha fl-10.00pm fuq ONE

08:30 World Championship Snooker 09:30 Photo Finish 09:45 Together to London 10:00 Live: Marathon: London Marathon [Live] 13:00 Live: World Supersport Series: First Leg [Live] 14:00 Live: World Tour Cycling [Live] 17:00 Live: World Championship Snooker: Day Two [Live] 18:30 World Supersport Series 19:15 World Supersport Series 20:00 Live: World Championship Snooker: Day Two [Live] 23:00 UCI World Tour Cycling

09:20 09:45 10:10 11:00 11:50 12:15 12:40 13:30 13:55 14:20 15:10 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 20:10

My Greek Kitchen Extreme Couponing Toddlers and Tiaras What Not to Wear Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress Ludo Bites America Kitchen Boss Kitchen Boss While You Were Out Too Fat for 15: Fighting Back Sister Wives Special Toddlers and Tiaras World’s Worst Mum Kate Plus 8 What Not to Wear Toddlers and Tiaras

06:00 Industrial Revelations 06:30 Titanic: Birth of a Legend 07:45 Titanic: The Aftermath 09:30 Treasure Quest 10:20 Caroline Quentin: A Passage Through India 11:10 Victory By Design 12:05 When Weather Changed History 12:55 Monsoon Railway 13:50 Trashopolis 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 I Shouldn’t Be Alive 18:20 I Shouldn’t Be Alive

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

07:15 American Chopper: Senior vs Junior: Meteorite Men Bike 08:10 Mythbusters 09:05 Destroyed in Seconds 09:35 Destroyed in Seconds 10:00 Extreme Engineering: Floating City 10:55 Swamp Loggers: The Storm 11:50 Dirty Jobs: Steel Mill Worker 12:45 Deadliest Catch: Pain and Paybacks 13:40 Mythbusters 14:35 Motor City Motors: The Motown Mullet 15:30 Fifth Gear 16:00 Fifth Gear 16:25 Mighty Ships: Solitaire 17:20 Border Security 17:50 Border Security 18:15 River Monsters: Silent Assassin 19:10 Worst-Case Scenario: Desert Breakdown/Tarantula 19:40 Worst-Case Scenario: Elevator Plunge/Blackout 20:05 Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson 21:00 Man, Woman, Wild: Tasmania 21:55 Sole Survivor 22:50 I Shouldn’t Be Alive: Into the Heart of Darkness 23:45 Secret Service Secrets

07.00 Omnibus Tg La7 10.00 Ti ci porto io 11.45 Film Piccola posta 13.30 Tg La 7 14.10 Film: Due figli di ... 16.00 TF: The District 18.00 TF: L’Ispettore Barnaby 20.00 Tg La 7 20.30 In Onda 21:30 Doc: Missione natura album 23.45 Tg La 7 23.55 FILM: Tangos 02.20 Bookstore

03.06.2012

TeleviΩjoni

ILLUM DIRTY ROTTEN SCOUNDRELS (LA 7, 2.10pm) Steve Martin g˙adu kummidjant sal-lum, u matul il-karriera twila tieg˙u tana bosta kummiedji ˙elwin, fosthom issensiela ta’ Pink Panther fejn jinterpreta l-parti tad-ditektiv injurant Clouseau. Din tal-lum hija kummiedja o˙ra ˙elwa minn tieg˙u u din id-darba mieg˙u ing˙aqad Michael Caine, li s-soltu naraw f’films aktar serji. F’dan il-film jidhru b˙ala Ωew© ˙allelin gwappi, li mo˙˙hom biss biex jid˙ku bin-nies u jisol˙uhom. Meta jaslu flimkien, iΩda separatament f’post fi Franza, jindunaw b’xulxin, iΩda lpost mhux kbir biΩΩejjed g˙al Ωew© briganti b˙alhom, u g˙alhekk jag˙mlu im˙atra bejniethom u min minnhom jitlef, jitlaq. ANOTHER STAKEOUT (Rai 3, 4.15pm) Kummiedja Amerikana li n˙admet lura fl-1993 ta˙t iddirezzjoni ta’ John Badham. F’dan il-film jidhru tliet atturi li issa ilhom ftit mhux ˙aΩin ma jidhru fuq il-liΩar il-kbir, Richard Dreyfuss, Emilio Estevez u Rosie O’Donnell, g˙alkemm din tal-a˙˙ar issa tatha g˙at-televiΩjoni. Il-plot tal-film huwa dwar xhud ewlieni li trid tixhed f’kaΩ talmafja, u din ix-xhud qieg˙da tinΩamm f’post sigriet. IΩda attakk fuq il-˙ajja tag˙ha j˙alli g˙add ta’ pulizija mejta, filwaqt li hi jirnexxielha ta˙rab. Hawnhekk jid˙lu Dreyfuss u Estevez, b˙ala Ωew© a©enti speçjali tal-pulizija li huma esperti f’dan il-qasam. Film ˙elu li g˙andu jinΩel tajjeb ma’ bosta illum wara l-ikla ta’ nofsinhar. BLOOD WORK (Rete 4, 9.30pm) Clint Eastwood illum da˙al sewwa fiΩ-Ωmien, iΩda jista’ jg˙id li warajh g˙andu sensiela s˙i˙a ta’ suççessi kbar, kemm b˙ala attur kif ukoll b˙ala direttur u produttur. F’dan il-film ta’ llum Eastwood kien kemm quddiem kif ukoll wara l-kamera, g˙aliex idderi©ieh hu stess. Eastwood g˙andu l-parti ewlenija b˙ala a©ent tal-FBI Terry McCaleb, li waqt li jkun qieg˙ed jindirizza l-©urnalisti, jilma˙ il-qattiel ta’ omiçidju, u ji©ri warajh, iΩda attakk tal-qalb iwaqqfu milli jaqbdu. Permezz ta’ trapjant jer©a’ jibda ˙ajja mill-©did, iΩda ’l bog˙od mix-xog˙ol tieg˙u. Ilqalb li ng˙ata hija ta’ vittma ta’ qtil. Fil-fatt o˙t il-vittma titolbu biex jinvestiga l-qtil ta’ o˙tha. Thriller misterjuΩ u mimli tensjoni kif jaf jag˙tina Eastwood. Fil-film jidhru wkoll Jeff Daniels, Wanda De Jesus, Dylan Walsh u Anjelica Huston. GIANT, Rete 4, 3.10pm Dan il-film tal-1956 illum jing˙ata laqta le©©endarja flistorja ta’ Hollywood, forsi l-aktar g˙ax kien l-a˙˙ar film li la˙aq ˙adem James Dean. Id-direttur George Stevens kien ta struzzjonijiet lil Dean biex ma jmurx itellaq waqt il-filming, u preçiΩ wara li spiçça mill-parti tieg˙u, Dean mar itellaq u miet mg˙affe© f’inçident ikrah tat-traffiku f’Settembru 1955, meta kellu biss 25 sena. F’dan il-film epiku (˙in ta’ tliet sig˙at u g˙oxrin minuta), jidhru wkoll Elizabeth Taylor u Rock Hudson meta kienu fl-aqwa u lisba˙ tag˙hom. Me˙ud mill-ktieb ta’ Edna Ferber, il-©rajja te˙odna f’Texas fejn kienet bdiet rivalità kbira bejn Ωew© familji g˙at-tfittix taΩ-Ωejt, familji li kienu saru miljunarji. George Stevens reba˙ l-Oscar b˙ala l-Aqwa Direttur u lfilm kiseb Oscar ie˙or g˙all-iskript. L-artisti l-o˙ra jinkludu lil Carroll Baker, Jane Withers, Chill Wills, Mercedes McCambridge, Dennis Hopper, Sal Mineo, Rod Taylor u Easl Holliman.

GÓADA

jikteb LINO CASSAR

IT-TLIETA 5 ta’ ÌUNJU TWILIGHT FOR THE GODS (Rete 4, 4.20pm) Kienet interessanti li fl-1958 Rock Hudson jidher ma’ Cyd Charisse b˙ala attriçi u mhux Ωeffiena. Hawnhekk g˙andna bastiment karrakka mimli b’nies kollha b’xi problemi li qeg˙din ja˙arbu mill-Messiku. Naraw id-determinazzjoni taghom li jibqg˙u ˙ajjin wara li l-bastiment jibda jeg˙req. Jidhru wkoll Arthur Kennedy, Leif Erickson, Charles McGraw, Richard Haydn u Wallace Ford. Me˙ud mill-ktieb best-seller ta’ Ernest K. Gann.

L-ERBGÓA 6 ta’ ÌUNJU KRAMER VS KRAMER (Italia 1, 11.05pm) Merryl Streep g˙adha fl-aqwa tag˙ha llum, 33 sena wara li dehret f’dan il-film li jag˙ti l-isba˙ eΩempju tal-g˙aqda fil-familja. Reba˙ l-Oscar b˙ala l-Aqwa Film tal-1979, kif ukoll Dustin Hoffman b˙ala l-Aqwa Attur, filwaqt li Streep lOscar b˙ala l-Aqwa Attriçi f’parti sekondarja. Il©rajja turina lil wa˙da omm li titlaq lil Ωew©ha u t˙allih ifendi wa˙du g˙at-tifel tag˙hom. Ìmiel ta’ film ta˙t id-direzzjoni ta’ Robert Benton.

IL-ÓAMIS 7 ta’ ÌUNJU A COUNTESS FROM HONG KONG (Rete 4, 4.30pm) Sophia Loren, Marlon Brando u Tipi Hedren flaqwa tag˙hom, lura fis-sena 1967. Loren ta˙dem il-parti ta’ kontessa Russa li qieg˙da tipprova ta˙rab lejn l-Amerika klandestinament fuq vapur lussuΩ. Tista˙ba fil-kamra ta’ Odgen Mears, ra©el sinjur, ming˙ajr ma hu jkun jaf. IΩda meta tasal martu l-affarijiet jikkomplikaw ru˙hom mhux ˙aΩin.

IL-ÌIMGÓA 8 ta’ ÌUNJU PRIME (Italia 1, 9.10pm)

4 ta’ ÌUNJU DUCK YOU SUCKER (Rete 4, 9.10pm)

Merryl Streep tidher ukoll f’din il-kummiedja flimkien ma’ Uma Thurman u Bryan Greenberg. L-istorja ddur ma’ Rafi, mara ddivorzjata li tibda relazzjoni ma’ David, 14-il sena iΩg˙ar minnha. Tifta˙ qalbha ma’ mat-terapista tag˙ha Lisa, li ming˙ajr ma taf hija omm David. Lisa tkompli t˙e©©i©ha biex tkompli f’din ir-relazzjoni ming˙ajr ma taf li binha huwa nvolut. Hekk kif tinduna iqumu l-irwiefen.

Wara li d-direttur Sergio Leone g˙amel artist kbir lil Clint Eastwood fil-film A Fistful of Dollars u Ωew© spagetti westerns o˙ra, hu stieden lil Rod Steiger u lil James Coburn biex imorru ja˙dmu mieghu f’western ie˙or, mill-©did bil-muΩika ta’ Ennio Morricone. IrriΩultat kien film ie˙or epiku li mis-sena 1971 ’il hawn inbidel f’titoli o˙ra b˙al A Fistful of Dynamite jew Once Upon a Time During the Revolution. Wara tant snin, dan il-film kellu jg˙addi minn proçess biex jikseb statura akbar u fl-2006 iddefinew it-tul tieg˙u b˙ala 160 minuta. Jidhru wkoll Romolo Valli, Maria Monti. Azzjoni u spettaklu ma jaqtg˙u xejn.

IS-SIBT

THE RESIDENT (Canale 5, 9.10pm)

DANTE’S PEAK (TVM, 9.45pm)

Thriller Amerikan riçenti fejn naraw lil Hilary Swank fil-parti ta’ tabiba li marret tg˙ix fi Brooklyn. Sensiela ta’ ˙sejjes u affarijiet inspjegabbli j©ag˙luha ta˙seb li fid-dar mhix wa˙edha. Mag˙ha ja˙dmu wkoll Jeffrey Dean Morgan u Christopher Lee ta˙t id-direzzjoni ta’ Antti Jokinen.

Pierce Brosnan u Linda Hamilton fil-partijiet ewlenin ta’ dan il-film furjuΩ. StudjuΩ tal-vulkani jasal fuq Dante’s Peak, biex jistudja l-attività siΩmika tal-vulkan. Wara xi ©ranet jinduna li lvulkan huwa attiv immens, tant li wasal iΩΩmien li jkun hemm eruzzjoni.

9 ta’ ÌUNJU

03.06.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: MIMDUDIN: 1 Drena©©, 5 Ìbejna, 8 Simbolu, 14 NiΩel, 15 Ranwej, 17 u 19 Temperatura, 20 Jott, 21 Nuna, 23 Beatu, 25 u 28 Altruwist, 29 u 30 Bokkin, 31 Meta, 33 Tabarrabarra, 39 Ìenn, 41 u 42 Sbatax, 43 Duda, 45 Óalaq, 46 Si©ra, 47 AvΩa, 50 Qatt, 53 u 54 Gwerer, 56 Ramla, 58 Serduq, 60 Nemusa, 62 Silla, 64 Lema˙, 67 Votant, 69 Óawwel, 70 Fakir, 72 u 73 Ûbalji, 75 Fitt, 77 DoΩa, 79 Óarat, 80 u 82 Terrimoti, 84 u 85 Spanja, 87 Tfal, 88 ÛejtfilbaΩa, 93 Ziju, 94 u 95 Arkett, 96 Ta˙t, 98 Frank, 100 Rifsa, 101 Piff, 105 Arka, 108 Litri, 109 Kaxkar, 110 Tabakk, 111 Urtat, 112 Tbattal, 113 Duluri, 114 Allarma.

226 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 Xi ˙add ras qarg˙a, babbu, injurant, ©idra, ba˙nan, ˙mar, imbeçilli (7) 5 Dan jg˙in fil-quddiesa u f’çerimonji o˙ra (6) 8 Ûarbun Ωg˙ir aktarx tan-nisa (7) 14 Dan kienu jg˙idulu mifrex jew mirfes (5) 15 Xi˙ (6) 17 Gemgem, gerger, g˙amel l-irdieden (6) 19 Farka, naqra, tikka (5) ji©©errew fuq il-bjut u bil-lejl 20 Bi ja˙irqu Ω-Ωjut, qawl (4) 21 Il-kwartieri talMag˙quda fi New York (4) 23 Kultant t˙ossha fuq l-istonku (5) 25 u 28 Dawn huma g˙emil ta’ ˙bit b’intenzjoni ta’ ˙sara jew dnewwa (9) 29 u 30 Wie˙ed mill-imtaten (6) 31 Illum mal-kaçça huwa projbit ukoll (4) 33 Pulizija li g˙adu bla grad (12) 39 Jorganizzawha l-kollegi meta xi ˙add jirtira minn fuq ix-xog˙ol (4) 41 L-Istati Uniti tal-Amerka (3) 42 Wie˙ed mil-lati (3) 43 G˙ast’Alla m’hemmx kanuni, qawl (4) 45 Minnhom tixrob il-likwidu (5) 46 Allura dan ir-ra©el ta’ spaga? (5) 47 M’huwiex kunjom il-Papa minn wara (4) 50 Kelb çkejken, tat-tfal (4) 53 u 54 Aktar minn trinka wa˙da (6) 56 Titg˙atta bihom fis-sodda meta jibda l-ksie˙ (5) 58 Qalbu kollha , mimlija mibeg˙da u g˙ira (6) 60 bla xiwi, ˙afna x’tara u xejn sustanza (6) 62 Kunjom li joqg˙od tajjeb wara Fenech (5) 64 Sikwit (5) 67 Dan isir meta xi˙add içappas (6) 69 Dan it-timbru skolpit i˙alli marka fl-inçira (6) 70 It-temperatura atmosferika (5) 72 u 73 Wirja ta’ truppi, x’aktarx quddiem il-President (6) 75 Wie˙ed mill-iljieli (4) 77 Sinjali dritti mag˙mulin bir-riga (4) 79 Óuta u kunjom (5)

....

......

80 u 82 Id-dnub ta’ Adam u Eva (9) 84 u 85 Naturalment po©©ut fi stiva (6) 87 Mag˙mul minn biçça ©ilda ˙oxna, g˙al qieg˙ iΩ-Ωarbun (4) 88 Imexxiha l-pastizzar (12) 93 Óudha u mur orqod (4) 94 u 95 Din l-insett ma t˙allikx torqod (6) 96 Mara u mara u mara u aktar minnhom (4) 98 Jg˙idu li s˙una tajba (5) 100 Kien hemm filosfu fl-antik li kien jo˙ro© ifittex wie˙ed bil-lampa bi nhar (5) 101 M’g˙andniex x’nambuhom, qirda biss i©ibu (4) 105 Dan il-biçça g˙odda jintuΩa fix-xog˙ol tal-˙jata (4) 108 Allura l-poplu hekk jismu? (5) 109 Din mhijiex il-mara tal-Latin (6) 110 Kbir immens (6) 111 Tant u tant u tant ji©u kunjom (6) 112 Dawn huma nies li j˙obbu jg˙ixu ’l bog˙od min-nies (7) tan-New Cuorey 113 Id-dg˙ajsa tal(6) 114 Xkubetta jew senter (7)

......

Weqfin 2 Ìemg˙a xag˙ar li jitpo©©a fuq wara (5) 3 Dan m’huwiex ir-ra©el tal-patta (4) 4 Noqog˙du fihom (4) 6 It-tikketta tal-˙alib ta’ Malta (5) 7 Trab fin ifu˙ koΩmetiku (5) 9 u 10 Dawn l-g˙asafar ˙elwin hawn ˙afna li jrabbuhom (8) 11 Kull wa˙da mill-vokali/konsonanti ta’ l-alfabett (5) 12 Is-sena fiha erbg˙a (7) 13 Il-belt tal-Papa (7) 16 G˙al g˙arrieda, ˙in bla waqt (5) 18 Ìlieda bejn tnejn bl-armi jew xwabel (5) 22 Dan i˙addem il-magni u ji©ri jlebbet (5) 24 u 26 Kontra webbes (6) 27 Tista’ te˙ilha ta’ g˙axar ewro jew ta’ eluf kbar ta’ ewro (5) 32 Din issibha fit-tifsira ta’ 94 u 95 (6) 33 u 34 Bih issakkar u taqfel tajjeb (7)

35 Xi ˙add li nduna li qeg˙din jag˙mlu b˙alu (6) 36 Stramb, ma jaqbilx mal-mag˙ruf (6) 37 Meta tibni trid tag˙mel dawn ukoll, bil-li©i (4) (3) 38 Ûmien twil 40 L-ikbar wa˙da tar-Rotunda (6) 44 Aktar minn att wie˙ed (4) 48 Din tista’ tfisser ukoll stinazzjoni (4) 49 Dan ifisser kolonna, qisu travu wieqaf (8) 51 Xi Ωwie© im˙assar g˙al kollox (8) 52 Ma ssibx ˙afna minnhom, ftit li xejn (6) 55 16 (6) 57 Kontra l-g˙oli fil-prezz tal-˙ajja (4) 59 Dan biex jing˙alaq trid i©©errih (4) 61 Kontra d˙ul (4) 63 Il-flus urihom id-dlam u juruk id, qawl (4) 65 Xejn m’hu grat (6) 66 Óbula rqaq (4) 68 Sular u sular u sular (6) 69 Ûifnet iΩ-Ωifna tas-seba’ veli (6) 70 Kalanka, da˙la ta’ ba˙ar Ωg˙ira (4) 71 Din il-kelma ssibha f’69 mimduda (6) 74 Nom fil-plural mill-verb kines (4) 76 Wara d-da˙k, il(4) 78 Dan bilfors trid tinΩel g˙alih (5) 79 Wie˙ed mit-tipi (3) 81 Mhijiex le (3) 82 Óadd m’g˙adu jiftakar fih (5) 83 Dan il-˙axix jittiekel mg˙olli jew mal-insalata (7) 86 Dan jg˙ix qrib it-torri Eiffel (7) 89 Ming˙ajru ma tikolx (5) 90 u 91 Dar jew appartament fl-istess livell tat-triq (6) 92 Skjavitù (5) 97 Xorob wisq spirti (5) 99 Isem li jfakkrek f’Barbara (5) 100 Il-Paçifiku jew l-Atlantiku (5) 102 Hawn min jg˙ix bihom, de˙lin kuljum (5) 103 Din jew dan ifissru ˙oss qawwi (4) 104 Lejn is-Si©©iewi hemm post li jg˙idulu il-Qamar (4) 106 u 107 Din g˙odda Ωg˙ira li biha taqbad affarijiet irqaq (8)

...

....

2 RaΩan, 3 Noli, 4 Ìara, 6 u 7 Bajjunetta, 9 u 10 Irrabjat, 11 Lhudi, 12 Anonimu, 13 Kartuna, 16 Ntesa, 18 Parir, 22 Fossa, 24 u 26 Tnalja, 27 Kirxa, 32 Tedeum, 33 u 34 Ta˙bila, 35 Raqqaq, 36 Bastun, 37 u 38 Ru©©ata, 40 Enamel, 44 Diga, 48 Vers, 49 Festival, 51 Fratello, 52 Grillu, 55 Sandra, 57 Lira, 59 Duwa, 61 Miaw, 63 Ilma, 65 Mandra, 66 ÓΩuΩ, 68 Teftif, 69 Óuttab, 70 Fino, 71 Karigi, 74 Eroj, 76 GriΩ, 78 Aspru, 79 u 81 ÓaΩina, 82 Malta, 83 Statali, 86 Nuffata, 89 E˙rex, 90 u 91 Tenaçi, 92 Wasla, 97 Óotob, 99 u 100 Karburatur, 102 Intom, 103 u 104 Bistekka, 106 u 107 Skultura.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙a ta’ €25: JOSEPHIN TONNA 338 Main Str., Óam Qormi QRM 1103

03.06.2012

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0079 0120 0164 1186 1372 1603 2256 2805 2947 3186 3450 3460 4096 4103 4625 4691 4702 4783 5469 5907 6374 6895 7118 7310 7330 7975

011 042 130 301 337 424 579 647 673 734 788 827 831 844 861 936

8150 8253 8683 8851 9167 9357 9396 9623 9689 9715 9726 9951

B’5 numri 01946 03141 13804 17912 18639 18664 32319 39975 46877 47375 56707 59483 66974 67059 70773 71186 71620 76784 82871 86917 87930 95856

B’6 numri 486860 878366 965721 985737

Bi 8 numri 07805893 20139775 36911291 96946239

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 8

8 5

5 4

4 6

KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa, MRS 3000.

1 9

2 2

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna

Isem: .......................................................................................... Indirizz.........................................................................................

..................................................................................................... 3 8

Rebbie˙a: JASMIN AQUILINA, Perkin Warbeck, Flat 1, Carob Str., Imsida. MSD 1931.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Centro Casalinga, A28B, Marsa Industrial Estate, Marsa. MRS 3000

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

03.06.2012

PROPRJETÀ IL-FGURA: Maisonette isfel €116,500. IN-NAXXAR: Maisonette fuq bil-bejt €186,400. ILMOSTA: Maisonette fuq bil-bejt u garaxx ta’ tliet karozzi €251,640. Çempel 21 410466 jew 9988 2001. IL-FGURA: Maisonette kbir, kantuniera, l-ewwel sular u mdawwal ˙afna. Tara© tal-granit fuq ©ewwa, iswed ©did. Kçina bil-living room combined, salott apparti, tlieta tas-sodda doppji, box room li tista’ ti©i walk-in wardrobe, kamra tal-banju, kurudur twil, terazzin kbir fuq wara. Jinsab f’Ωona kwieta. Talba €110,000, negozjabbli. Çempel 7999 0614. IL-ÓAMRUN: Appartament lewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda wa˙da minnhom bl- ensuite , kamra talbanju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija. Prezz €135,000. Garaxx ta’ Ωew© karozzi g˙andu d-dawl u l-ilma. Prezz €20,000. Tpartit huwa kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469. IL-ÓAMRUN: Óanut bil-permess Class 4, qieg˙ed ˙dejn skola. Mg˙ammar b’kollox, u bl- air condition. Fond 40 pied u wisa’ 13-il pied. Fuq wara g˙andu Ωew© kmamar, wa˙da b’toilet u sink u geyser, u o˙ra fejn hemm sink u geyser. Fuq hemm bejt Ωg˙ir. Ideali b˙ala talla˙am, confectionery, ˙wej-je©, Ωraben, salon tas-sbu˙ija jew tax-xag˙ar jew stationery. Çempel lis-sid fuq 9900 6858 jew 2723 8008/9. L-IMQABBA: House of character b’˙afna features. Lesta minn kollox. Fiha intrata, salott, kçina, kamra tal-ikel u living combined, tlieta tas-sodda, kamra tal-banju, guest toilet, shower, kamra tal-˙asil, bitha, bir, kantina terrazin u bejt. Prezz €232,000 negozjabbli. Çempel fuq 7982 3686. L-ISLA: Dar Ωg˙ira, li b˙alissa qieg˙da mikrija u trid tinbieg˙.

AvviΩi Prezz €30,000. BORMLA: Óames appartamenti b’kollox li b˙alissa jinsabu mikrija, jinbieg˙u f’daqqa g˙all-prezz ta’ €62,000. Diversi çnus ma’ Malta bir-rata ta’ 6 fil-mija. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7949 0197.

metru kwadru b’bit˙a fin-nofs. Tmiss mag˙ha biçça art ta’ 300 metru kwadru o˙ra, ideali biex ti©i Ωviluppata fi ©nien jew pool. Prezz totali €350,000. Çempel 21 694 837 jew 9987 9969. GÓALL-KIRI

IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çemplu 7925 0164. IL-MARSA: Óanut Class 4, fih 160 metru kwadru. Tajjeb ukoll b˙ala klinika, kafetterija, garaxx jew ma˙Ωen. Fih store fuq wara bl-arja tal- istore inkluΩa. Fih dawl, ilma, madum u toilet. Lest minn kollox. Kemm tid˙ol fih. Prezz €140,000, negozjabbli. Çempel fuq 9940 9936. IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda bil-bir u garaxx ta’ karozza. Prezz 182,000. Çempel lis-sid 9811 1966. L-IMSIDA: Viçin l-Università, appartament bl-g˙amara fi blokka ta’ tnejn biss u kantuniera. Fih tliet kmamar tas-sodda kbar, salott g˙alih, kçina, living u kamra tal-ikel, kamra tal-banju u o˙ra tax-shower. Imdawwal u kbir, tliet garaxxijiet kbar u nofs il-kamra tal-bejt, u nofs l-arja. Prezz €210,000 dirett mis-sid. Çempel fuq 21 334688 jew 9903 9392. ÓAL TARXIEN: Tliet garaxxijiet. Çempel 21 826034 jew 7927 8808. TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti. ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Dar fuq u isfel, kbira u kantuniera b’erbg˙a tassodda, garaxx ta’ tliet karozzi u ©nien kbir fuq quddiem. Quddiemha green area . Prezz ra©onevoli. Çempel 7922 1577. IÛ-ÛEJTUN: House of character mhux konvertita mibnija fuq 300

BIRKIRKARA: Ûona Tal-Qattus. Garaxx bil-permess tal-˙anut jew uffiççju. Lest minn kollox. Kera €5 kuljum. Bla rigal. Kbir 20 pied b’g˙axar piedi u g˙andu parapett quddiem. Çempel 9923 7861. BIRÛEBBUÌA: Flat bi tliet kmamar tas-sodda u ground floor. Qrib il-ba˙ar bil-bit˙a. Kiri fittul. Çempel 9944 9206. MARSASKALA: Maisonette g˙allkiri fit-tul, bl-g˙amara. Qieg˙ed fis-sular ta’ isfel, u g˙andu tnejn tas-sodda, ˙ames minuti biss ’il bog˙od mill-ba˙ar. Kera €300 fix-xahar. Çempel 2167 6693. BEJGÓ JEW KIRI Bejg˙ jew kiri ta’ garaxxijiet f’Marsaskala, wara l-eks çinema. Jesg˙u tliet karozzi kull wie˙ed. Ideali wkoll g˙ad-dg˙ajjes. Quad bike g˙all-bejg˙. Kundizzjoni tajba. Çempel 9987 2975, 21 642 313 jew fuq 7930 3516.

kotba ˙oxnin. Kundizzjoni tajba ˙afna. Jinbieg˙u bi prezz ir˙is. Çempel 7922 1577. Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i. Se lezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Du gena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil- pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, Mos ta. Çempel fuq 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine , u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951. Kçina kompluta bit- top cupboards, bajda. Frame tal-injam mastizz, bibien u top tal-postform ÌermaniΩ. €800 biss. Posapiatti antika, tal-kewba €250. Çempel 7960 4990 jew 2137 2212.

F’kull kundizzjoni. Prezzijiet tajbin ˙afna. Ólas fil-pront. Çempel 9986 9519, 21 237 597 jew 21 2470128. DGÓAJJES Cabin Cruiser 31 pied, Regal. Fih tnejn kmamar tas-sodda, shower u toilet, salott u kçina, bil-4 burner cooker. SpazjuΩa ˙afna, anke barra spazjuΩ. Fiha Ωew© magni 4.7 lt V5, Mercruiser. Ekonomika ˙afna. Çempel 9982 4576. Prezz tal-©enn. MUTURI Hyosung GV 125, custom bike. Fih 1485km. Kulur silver bliswed. Prezz €1,950. Çempel 9942 0152. Mutur Modenas 110cc, tal-fardal. Kundizzjoni tajba ˙afna. Talba €400. Çempel 7931 0631. Yamaha Virago 535 bi ftit mili u kundizzjoni tajba. Prezz €2,300. Çempel fuq 21 495 662. ANNIMALI GÓALL-BEJGÓ Ìriewi tal-Labrador bil-pedigree. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7946 5164 jew 9989 3118. KAROZZI

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Affarijiet antiki minn dar privata. Gradenza taΩ-Ωebbu© Maltija, arlo©© tal-kampnar, arlo©© talbozza, arlo©© jiddendel mal-˙ajt, çentru tal-˙©ie© a˙mar, komodina tal-kewba, par figorini tal-biskwit, par vaΩuni tal-˙©ie© bil-frill a˙mar, u par si©©ijiet Maltin. Kollox antik. Çempel 21 412158 jew 7970 6878.

Magna li ta˙dem is-suf tad-ditta Empiral, mag˙mula l-Ìappun. Tista’ ta˙dem ˙wejje©, kutri, xalel eçç. Fiha metru u nofs tul, ting˙alaq u tin©arr façilment. Prezz €65. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7906 5460. Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 21 374823 jew 99824139.

Fridge bi tliet bibien, tal-bars. Imwejjed tondi, u si©©ijiet, sinkijiet tar-restoranti tal-istainless steel, hood extraction bil-mutur u control panel. Çempel 9811 0401 jew 2766 2800.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel fuq 7961 7945.

Gazzetti antiki Maltin. Imorru lura sal-1958. Il-Óelsien, The Torch u It-Torça. Qeg˙din bound f’sitt

Sodda tal-baby f’kundizzjoni perfetta, tinkludi wkoll saqqu ortopediku. Is-sidien hallew Malta. Prezz €100 cemplu 21445871 DGÓAJJES Cabin Cruiser ta’ 24 pied komplut bit- trailer . Ûew© magni Toyota diesel. Il-kabina fiha sodda li parti minnha tista’ ssir mejda, top cooker u sink u toilet. B˙alissa qieg˙da fil-marina. Prezz €16,000. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7930 6080. NIXTRU ANTIKITÀ Nixtru kull tip ta’ antikità, inkluΩ arlo©©i, mirja, figurini, pittura, fidda u bosta affarijiet o˙ra.

BMW 320I, petrol, kundizzjoni perfetta. Dejjem iggaraxxjata. Prezz €5,000. Çempel 7925 8367. Toyota Corolla Coupè, bajda b’Ωew© bibien, magna 1.6 petrol. Fiha electric windows , central lock, air condition, rimmijiet ori©inali, alloy u bi ftit mili. Prezz ra©jonevoli. Çempel fuq 9988 6380. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. AGR PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Inkella tista’ tibg˙at email fuq a.g.r.autoparts@mail.global.net.mt

03.06.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lillanzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq innumri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli

u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivii, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com INVESTIGAZZJONI PRIVATA A-Z Private Investigators, noffru investigazzjoni privata Malta u anke barra. Cheating partner, forensic tests b˙al testijiet fuq il-firem, persuni nieqsa, investigazzjoni fuq business. Ikkuntattjana fuq prinvestigation@gmail.com Çempel 9949 4643. Ji©u aççettati ˙las bin-nifs g˙as-servizzi. MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums

Kupun AvviΩi Klassifikati

kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ramm, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur De Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796. NURSING Care and Cure Group Ltd. Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a. G˙andna wkoll g˙allkiri, wheelchairs, hoists, commodes u walking frames . Çempel fuq 21 376946 jew 9947 0178. PROPRJETÀ Xiri, bejg˙ u tpartit ta’ proprjetà f’kull Ωona ta’ Malta. Bi prezzijiet ra©onevoli. Çempel 9992 4999. TAGÓLIM TA’ SEWQAN Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service.

Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. www.tewmi.com TISWIJIET Tiswija ta’ TVs u LCDs. Servizz fil-pront. Çempel lil Consiglio D’Amato fuq 21 238356, mid9am sa nofsinhar jew inkella fuq 9942 5013. WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rub be rised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u lkes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, ilMarsa. G˙al aktar informazzjoni çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800.

horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu ALUMINIUM G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq aluminium b˙al twieqi, bibien, po©©amani u nets. Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel g˙al stimi b’xejn fuq 77354586. XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167. XOGÓOL TA’ KISI G˙al kull tip ta’ xoghol ta’ kisi bil-gibs, frakass u graffiato, fuq il-fil, tibjid, tik˙il, gypsum boards, partitions u coving . Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-˙ajt u tal-art. Prezzijiet ra©jonevoli. Çempel g˙al stima b’xejn fuq 79960934. XOGÓOL TA’ TOILET SEATS Nag˙mel xog˙ol ta’ toilet seats ©odda li jkunu maqsuma jew li ma ssibx tixtri b˙alhom. Mag˙mulin mill-injam tal-pine bil-kuluri li jaqblu u tixtieqhom inti g˙all-kamra tal-banju. Kompluti bil- fittings. Çempel 7967 5053 jew 21 675 053.

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, ONE Complex, A28B Marsa Industrial Estate, il-Marsa. MRS 3000

03.06.2012

Almanakk

Ritratt mill-istorja IT-TEMP GÓALL-GÓADA

TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 29 °c L-INQAS TEMPERATURA: 18 °c UV INDEX: 9

29°C

26 °C

27 °C

SITWAZZJONI ÌENERALI: Pressjoni g˙olja tiksi ç-Çentru Mediterran

18 °C

19°C

17 °C

TEMP: Xemxi

Il-Óamis

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif mix-Xlokk li jsir ˙afif g˙al moderat BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn

28 °C

29 °C

17 °C

18°C

21°C

Dehra tad-da˙la tal-Belt, qabel ma nbniet il-lukanda Phoenicia, il-Funtana tat-Tritoni u t-terminus tal-karozzi tal-linja

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 21°c

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

SpiΩeriji li jift˙u nhar il-Óamis

Chemimart Ltd 20/21 Triq ir-Repubblika, VALLETTA Cosmed Pharmacy Soccors, Triq Villambrosa, ÓAMRUN Fatima Pharmacy Triq iΩ-Ûonqor, STA VENERA St. Jude Pharmacy 213, Triq il-Wied, BIRKIRKARA O'Hea Pharmacy 128,Triq Manoel De Vilhena, GÛIRA Lourdes Pharmacy Triq in-Naxxar, SAN ÌWANN Brown’s Pharmacy 22A, The Point Shopping Mall, Tigne, TASSLIEMA Balzan Pharmacy 70, Triq San Fra©isk, BALZAN St. Albert Pharmacy Triq l-Oratorju, ÓAL GÓARGÓUR Village Pharmacy 116, Triq il-Kbira, MELLIEHA Sta. Lucia Pharmacy 1, Misra˙ Dorell, STA LUCIA Vittoriosa Pharmacy 9, Triq il-Mina il-Kbira, BIRGU May Day Pharmacy Triq il-Vittorja, ÓAÛ-ÛABBAR Gerada Pharmacy 46, Triq Mater Boni Consigli, IÛ-ÛEJTUN Ûurrieq Dispensary 68, Triq il-Kbira, IÛ-ÛURRIEQ St. Nicholas Pharmacy 1, Triq il-Parroçça, SIÌÌIEWI Central Pharmacy Triq G˙ajn Kajjet, RABAT Castle Pharmacy 2, Misra˙ l-Indipendenza, RABAT GÓAWDEX Sokkors Pharmacy Triq San Girgor, KERÇEM GÓAWDEX

Collis Williams Pharmacy 15, Triq Ir-Repubblika, VALLETTA Lister Pharmacy 209, Triq il-Kbira, IL-ÓAMRUN Pinto Pharmacy 43, Triq San Bastjan, ÓAL QORMI Holy Cross Pharmacy 37, Triq il-Kbira, BIRKIRKARA Remedies Chemists Marina Court, 49A, Triq Abate Rigord, TA' XBIEX Lourdes Pharmacy Triq in-Naxxar, SAN ÌWANN Edward’s Pharmacy 115, Triq Manwel Dimech, TAS-SLIEMA Balzan Pharmacy 70, Triq San Fran©isk, ÓAL BALZAN Tat-Targa Pharmacy Plot No. 2, Triq il-Kostituzzjoni, IL-MOSTA Qawra Pharmacy Earl's Court/1, Triq l-Im˙ar, IL-QAWRA De Paola Pharmacy 36, Pjazza Antoine De Paule, PAOLA Verdala Pharmacy 57, Triq il-Gendus, BORMLA St. Anne Pharmacy Triq il-Qaliet, MARSASKALA Martin’s Pharmacy 186, Triq B'Bugia, BIRZEBBUGA Chrysanthemum Pharmacy Triq San Nikola, IL-QRENDI The By Pass Pharmacy Triq Mons Mikiel Azzopardi, IS-SIÌÌIEWI SpiΩerija Carmen 1, Triq Misra˙ Suffara, ÓAD-DINGLI Abela's Pharmacy 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, RABAT GÓAWDEX Gozo Chemists Triq l-Im©arr, XEWKIJA, GÓAWDEX

Lottu

Super 5

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja 05.05.1948 – Il-Gvern Laburista jag˙mel il-li©i tal-pensjoni tax-xju˙ mhux kontributorja u l-PN ma jaqbilx ma’ din il-li©i

07.06.1974 – Tifta˙ hawn Malta l-kumpannija Actavis Limited.

08.06.1928 – Twieled Daniel Micallef, Speaker u Ministru Laburista.

06.06.2008 – Joseph Muscat elett Mexxej tal-PL.

WINE FESTIVAL Il-Fondazzjoni ta’ Klula, NGO ibbaΩata Santa Lucija Ghawdex, ser torganizza l-attività annwali u tradizzjonali tag˙ha – Festival tal-Inbid imsejja˙ Bis-Sa˙˙a. Attività: Bis-Sa˙˙a Wine Festival Data: 9 ta’ Ìunju 2012 Óin: 20:00 Post: Pjazza Santa Luçija, Santa Luçija - G˙awdex D˙ul: B’Xejn Trasport: Bus 313 minn/lejn Victoria kull sieg˙a sal-23:00. Dan il-festival tal-inbid ji©i kkumplimentat b’ikel tradizzjonali, arti u attivitajiet relatati. Ikun hemm ukoll muΩika live mis-sittinijiet sal-lum. LAQGÓA ÌENERALI Nhar l-Erbg˙a 6 ta’ Ìunju 2012, fis-7.00 p.m., se ssir Laqg˙a Ìenerali g˙all-Fratelli u l-Konsorelli talArçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp fis-Santwarju Nazzjonali ta’ San ÌuΩepp – Rabat. Din il-Laqg˙a tibda permezz talQuddiesa fis-6.30 p.m. fl-istess Santwarju. Il-Fratelli u lKonsorelli huma m˙e©©a li jattendu g˙al din il-laqg˙a mportanti. BIBLIJOTEKA NAZZJONALI TA’ MALTA Attivitajiet li jfakkru l-200 anniversaju ta’ ˙idma talBibliojetka Nazzjonali ta’ Malta. It-Tnejn, 4 ta’ Ìunju 2012: 6.30pm: Ftu˙ ta’ wirja. Il-wirja hi miftu˙a g˙all-pubbliku mill-5 sat-tmiem ta’ Ìunju fil-©ranet tax-xog˙ol, ˙inijiet tal-uffiççju. It-Tlieta, 5 ta’ Ìunju 2012: 7.00pm: Il-Biblijoteka Nazzjonali flimkien mal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb ttella’ d-diskussjoni Kotba li ispirawni, animata minn Marisa Attard, Victor Fenech u Trevor Zahra dwar g˙aΩla ta’ kotba li ispirawhom matul il-karriera tag˙hom. L-Erbg˙a, 6 ta’ Ìunju 2012: 7.00pm: Il-Biblijoteka Nazzjonali tilqa’ lil PoezijaPlus g˙al serata li se tittratta kittieba Maltin li g˙andhom jibqg˙u jitfakkru. Qari, MuΩika u Diskussjoni. Il-Ìimg˙a, 8 ta’ Ìunju 2012: 7.00pm: Ta˙dita pubblika minn Dott. William Zammit bissu©©ett ‘The First decades of Malta’s Biblioteca Pubblica: 1760-1798’ Is-Sibt, 9 ta’ Ìunju 2012: 7.00pm: Il-Biblijoteka Nazzjonali tilqa’ s-serata A multi-lingual evening of language and literature organizzata minn DGT Field Office fid-Danimarka u DGT Field Office f’Malta bis-su©©ett Dan Turell: A Danish Cult Writer with a Passion for Malta, ippeΩentata minn Chili Turell. Il-Óadd, 10 ta’ Ìunju 2012: 9.30am: Il-Biblijoteka Nazzjonali tifta˙ il-bibien tag˙ha g˙all-pubbliku in©enerali fejn kull nofs sieg˙a sas-1.00pm ikun hemm tour bi spjegazzjoni.

Dawn l-attivitajiet se jinΩammu fil-Biblijoteka Nazzjonali, Triq it-TeΩorerija l-Belt Valletta.

03.06.2012

Sports

RUGBY

TENNIS

Intg˙aΩel it-tim femminili tar-Rugby Ferrer u Kvitova jg˙addu g˙ar-raba’ rawnd tal-French Open Ilbiera˙ wara nofs inhar, intg˙aΩlu 12-il tfajla mit-tim nazzjonali femminili tar-rugby Malti. Il-President tal-MRFU Martin Galea sejja˙ il-plejers mag˙Ωula sabiex ippreΩentahom bil-flokk li ser jirrappreΩentaw lil pajjiΩna bi˙. It-tim nazzjonali femminili tarrugby ser jikkompeti ©ewwa lBel©ju fid-9 u fl-10 ta’ Ìunju fit-Tournament Ewropew Femminili tar-Rugby. It-tim Malti femminili qieg˙ed f’grupp diffiçli fejn ser i˙abbat wiççu kontra l-Iskozja, il-Geor©ia, inNor-ve©ja u l-Finlandja. Jekk jirnexxielhom jispiççaw l-ewwel jew it-tieni jikkwalifikaw immedjatament g˙atTazza tad-Dinja. Martin Galea fa˙˙ar lit-tim femminili g˙ad-dedikazzjoni, determinazzjoni u g˙aqda illi rnexxielu jibni dan it-tim tul din l-a˙˙ar sena. Dan l-a˙˙ar sta©un kien wie˙ed tajjeb ˙afna li ra bosta plejers ©odda jissie˙bu mal˙ames timijiet femminili tarrugby fejn kull plejer g˙andha futur quddiema. It-tim manager Graziella Jones fakkret li t-tim kemm wera li huwa kapaçi fejn fis-snin ta’ qabel fil-Bel©ju stess kien spiçça fit-3 post u f’sensiela o˙ra fil-5 post. Hija ˙e©©et lillplejers jag˙mlu l-almu tag˙hom u jirrappreΩentaw li pajjiΩhom b’unur.

It-tim huwa mag˙mul mill-kowçis Carmelo Llongo, Richard Twigg u t-team manager Graziella Jones kif ukoll minn dawn ilplejers: Plejers

Klabb

MarionAzzopardi (Captain) Amanda Cassar (Viçi Captain) Barbara Caruana Beverie Sultana Daniela Casha Dorien Jager Vanessa Attard Maria Spiteri Lucienne Desira MarylinGrech Rodienne Bugeja Marion Pullicino

B’Kara Falcons Kavallieri B’Kara Falcons B’Kara Falcons B’Kara Falcons Valletta B’Kara Falcons Kavallieri B’Kara Falcons B’Kara Falcons B’Kara Falcons B’Kara Falcons

David Ferrer ma sab l-ebda diffikultà biex jg˙addi g˙ar-raba’ rawnd tal-French Open wara li reba˙ bil-kbir bl-iskor ta’ 6-0, 6-2, u 6-2 kontra Mikhail Youzhny. Ferrer kien dominanti l-˙in kollu matul il-log˙ba u b’hekk kaxkar lil Youzhny f’Roland Garros. Ferrer ser jilg˙ab kontra Murray fil-kwarti tal-finali u din mistennija tkun log˙ba ta˙raq. Mix-xena tat-tennis femminili, Petra Kvitova g˙addiet ukoll g˙ar-raba’ rawnd tal-French Open wara li g˙elbet lil Nina Bratchikova bl-iskor ta’ 6-2, 4-6, u 6-1. Kollox deher miexi ˙arir g˙aç-Çeka Kvitova fl-ewwel set fejn, iddominat ming˙ajr diffikultà. Biss però fit-tieni sett, Kvitova sabet g˙adma iebsa g˙al snienha. Bratchikova li tinsab fil-109 post fil-klassifika dinjija, rnexxielha tg˙eleb is-service tal-avversarja tag˙ha darbtejn u ma g˙amlitx Ωbalji banali daqs Kvitova. Kvitova rnexxielha ti©i minn fuq fl-a˙˙ar ftit tal-log˙ba fejn Ωgurat reb˙a personali. Kvitova issa jmissha tilg˙ab kontra Lepchenko li g˙elbet lil Schiavone.

Attendenza tajba fil-mixja/©irja Vostar ta’ Jum il-Mara Numru tajjeb ta’ nisa, ir©iel u tfal ipparteçipaw fil-mixja/©irja ta’ Vostar minkejja li kien ir-ri˙ fl-20 ta’ Mejju. Dan l-avveniment ©ie organizzat, mill-Kummissjoni Nisa fl-Isport fi ˙dan ilKumitat Olimpiku Malti. L-avveniment beda fid-9.30 ta’ filg˙odu fejn il-President tal-KOM, l-Im˙allef Lino Farrugia Sacco ra t-tluq tal-©irja. L-ewwel ra©el li spiçça l-©irja kien Mark Herreri, waqt li l-ewwel mara kienet Lisa Bezzina. Flokk kommemorattiv ing˙ata lil kull parteçipant u dan intlibes minn ˙afna g˙allavveniment. It-tfal setg˙u ukoll jisb˙u wiççhom. It-tabiba Lucienne Attard, President talKumitat Organizzattiv, qalet li din kienet ittielet darba li dan l-avveniment ©ie organizzat. L-ghan ewlieni sostniet Dr Attard, kien li ji©u

m˙e©©a aktar nies biex jag˙tu importanza g˙all-isport f’˙ajjithom spe1jalment in-nisa fejn l-ezerçizzju jsir fuq bazi regolari biex kull individwu jkollu ˙ajja a˙jar. Permezz ta’ dan l-avveniment intwera kif lattività fiΩika tista’ tkun pjaçevoli jekk l-isport isir flimkien. Óadu sehem ukoll diversi atleti prominenti fosthom il-judoka Marcon Bezzina li ˙e©©et aktar atleti b˙ala biex jinzlu jipparteçipaw f’avvenimenti b˙al dawn sabiex jkunu ta’ ezempju u j˙e©©u aktar nies jipprattikaw lisport. L-avveniment kien ta’ suççess kbir u hemm il˙sieb li jer©a’ ji©i organizzat s-sena d-die˙la. Intant, il-KOM ˙a torganizza ©irja o˙ra, il-©irja Olimpika li ha ssir nhar il-Óadd 17 ta’ Ìunju.

ÛWIEMEL

Illum ikollna tmien semi-finali Illum fil-Marsa jkollna d-29 Meeting tal-ista©un b’disa’ ti©rijiet li tmienja minnhom huma semi-finali. Il-programm jibda fis-14.30 u t-ti©rijiet ikunu kollha fuq distanza ta’ 2140 metru. L-ewwel ti©rija: Klassi Copper tibda fis-14.30. It-tieni ti©rija: Klassi Bronze tibda fit-14.50, semi-finali 1 tal-Prix de Cagnes Sur Mer. It-tielet ti©rija: Klassi Bronze tibda fit-15.15, semi-finali 2 tal-Prix de Cagnes Sur Mer. Ir-raba’ ti©rija: Klassi Silver tibda fl-15.40, semi-finali 1 tal-Prix de Cabourg. Il-˙ames ti©rija: Klassi Silver tibda fl-16.05, semi-finali 2 tal-Prix de Cabourg. Is-sitt ti©rijia: Klassi Premier tibda fil-16.40, semi-finali 1 tal-Prix de Vincennes. Is-seba’ ti©rija: Klassi Gold tibda fil-17.05, semi-finali 1 tal-Prix d’Enghien. It-tmien ti©rija: Klassi Premier tibda fil-17.30, semi-finali 2 tal-Prix de Vincennes. Id-disa’ ti©rija: Klassi Gold tibda fis-17.55, semi-finali 2 tal-Prix d’Enghien.

03.06.2012

Sports

FUTBOL INGLIÛ

Liverpool i˙abbru li Brendan Rodgers huwa l-kowç il-©did tag˙hom huwa mill-Irlanda ta’ Fuq, beda l-karriera tieg˙u fil-futbol b˙ala plejer ma’ Reading, iΩda kellu jirtira malajr min˙abba li we©©a’ u baqa’ b˙ala kowç. Fil-fatt huwa ddedika ˙ajtu g˙al coaching. Fuq dan ix-

Il-©img˙a li g˙addiet f’din irrubrika dwar trasferimenti ta’ plejers u kowçis matul dan issajf, staqsejna l-mistoqsija: Roberto Martinez se jikkowçja lil Liverpool? Il-medja sportiva IngliΩa kienet ikkwotat fit-tul lis-sid ta’ Wigan, Dave Whelan, li qal li Liverpool kienu g˙amlu offerta lill-kowç tat-tim tieg˙u Martinez biex imur mag˙hom sta©un ie˙or. Fi ftit jiem inqaleb kollox ta’ ta˙t fuq, jew biex ng˙iduha mod ie˙or, baqa’ kollox kif kien u mhux kif kienu qed jg˙idu u tfaçça xi ˙addie˙or li spiçça kowç ta’ Liverpool. Fil-fatt il-Ìimg˙a Liverpool ˙abbru uffiçjalment li nga©©aw lil Brendan Rodgers ta’ Swansea b˙ala kowç tat-tim minflok Kenny Dalglish li kien ilu kowç minn Jannar 2012, wara li Liverpool re©g˙u ma kkwalifikawx g˙aç-Champions League. Iç-chairman ta’ Liverpool, Tom Werner qal li l- manager ta’ Wigan, Martinez kien qed ikun ikkunsidrat, imma ça˙ad li g˙amillu xi offerta. Huwa sa˙aq li l-unika offerta li saret kienet lil Rodgers. L-istil ta’ futbol li Rodgers huwa assoçjat mieg˙u, huwa dak li Liverpool iridu f’Anfield, sostna Werner “aggressiv u bbaΩat fuq l-attakk b˙alma wrew Swansea dan l-ista©un meta kienu rivelazzjoni b’futbol li jpaxxi” Liverpool qed jippruvaw jippjanaw biex jirritornaw g˙arreb˙ tal-unuri wara li huma reb˙u t-titlu 18-il darba, imma l-a˙˙ar darba kienet 22 sena ilu fl-ista©un 1989-90. Rodgers li g˙andu 39 sena u

xog˙ol ©did tieg˙u huwa wieg˙ed li ‘se ji©©ieled g˙al ˙ajtu’ biex i©ib is-suççessi f’Anfield. “G˙andu mnejn li b˙alissa m’a˙niex ippreparati biex nirb˙u l-kampjonat, imma l-

proçess biex dan ise˙˙ jibda llum” qal Rodgers fil-konferenza tal-a˙barijiet tal-Ìimg˙a meta kien ippreΩentat uffiçjalment. Min-na˙a tieg˙u fuq Twitter, Dalglish awgura lil Rodgers u

lil Liverpool futur mill-isba˙. Ilcaptain ta’ Liverpool Steven Gerrard qal “Jien eçitat u nixtieq na˙dem mal-kowç il-©did tag˙na Brendan Rodgers, madankollu b˙alissa l-prijorità hija l-Euro 2012.”

03.06.2012

Ji˙abbru t-23 plejer ta’ kull tim g˙all-Euro 2012 Nhar il-Ìimg˙a li ©ej t-8 ta’ Ìunju jkollna l-bidu tal-Euro 2012. G˙alhekk issa kollox jidher li huwa lest g˙al dan lavveniment kbir tal-futbol Ewropew. Matul din il-©img˙a li g˙addiet il-pajjiΩi kollha li se jie˙du sehem fil-faΩi finali ˙abbru t-23 plejer li bihom se jikkompetu fil-Polonja u lUkraina. B˙alma wie˙ed jistenna, b˙alissa hemm ˙afna a˙barijiet fuq it-timijiet tal-pajjiΩi filfinali. A˙na hawn Malta b˙assoltu l-aktar li jinteressawna huma t-timijiet tal-Italja u lIngilterra, g˙al-kemm id-dilettani Maltin ma jiddejqux b’a˙barijiet u informazzjoni fuq per eΩempju çChampions tad-Dinja u talEwropa Spanja u xi pajjiΩi o˙ra b˙all-Ìermanja u o˙rajn. Dwar Spanja nistg˙u ng˙idu li b˙alissa ˙afna qed jispekulaw kif it-tim nazzjonali Spanjol se jkun effettwat binnuqqas ta’ plejers b˙allattakkant Villa u l-esperjenza kbira ta’ Puyol. Óafna qed jippruvaw iqabblu s-sa˙˙a tat-tim Spanjol ma’ dak li sentejn ilu reba˙ it-Tazza tadDinja. Naturalment mhux daqstant façli li tag˙mel dan, iΩda g˙adu jissemma ˙afna Iniesta daqs kemm issemma fit-Tazza tad-Dinja, b˙ala li g˙adu plejer ta’ klassi kbira u effettiv ferm fil-grawnd u f’dik li hi influwenza fuq s˙abu tattim. L-Ingilterra ˙abbret it-23 plejer tag˙ha matul il-©img˙a li huma:

Goalkeepers: 1. Joe Hart (Manchester City), 13. Robert Green (West Ham), 23. Jack Butland (Birmingham City). Difensuri: 12. Leighton Baines (Everton), 5. Gary Cahill (Chelsea), 3. Ashley Cole (Chelsea), 2. Glen Johnson (Liverpool), 14. Phil Jones (Manchester United), 15. Joleon Lescott (Manch-ester City), 6. John Terry (Chelsea), 18. Phil Jagielka (Everton). Plejers ta’ nofs il-grawnd: 19. Stewart Downing (Liverpool), 4. Steven Gerrard (Liverpool), 8. Jordan Henderson (Liverpool), 16. James Milner (Manchester City), 20. Alex OxladeChamberlain (Arsenal), 17. Scott Parker (Tottenham), 7. Theo Walcott (Arsenal), 11. Ashley Young (Manchester United). Attakkanti: 9. Andy Carroll (Liverpool), 21. Jermain Defoe (Tottenham), 10. Wayne Rooney (Manchester United), 22. Danny Welbeck (Manchester United). F’din l-iskwadra jispikka nnuqqas ta’ Young ta’ Manchester United min˙abba li hu imwe©©a’, madankollu dwar plejers ta’ Man Utd wie˙ed ma jistax ma jsemmix in-nuqqas ta’ Rio Ferdinand mill-iskwadra li jinsab f’sikktu imma l-kowç Roy Hodgson ma g˙aΩlux. Dwar dan il-kowç ©did tat-

Formazzjoni riçenti tat-tim Nazzjonali Taljan (fuq) u tat-tim IngliΩ (Isfel)

tim IngliΩ, id-difensur ta’ Everton Phil Jagielka, li da˙al fl-iskwadra minflok Gareth Barry ta’ Man C wara li dan tal-a˙˙ar we©©a’, qal din il©img˙a, li huwa jispera li Hodgson ikun kapaçi li jsib dik ix-xi˙a©a li jidher li tinsab nieqsa fit-tim biex ikunu jistg˙u jikkwalifikaw g˙alla˙˙ar faΩi tal-kompetizzjoni. Finalment wie˙ed ma jistax ma jsemmix dwar l-Ingilterra li g˙all-ewwel Ωew© partiti se jkollhom i˙allu barra l-istilla ta’ Man Utd, Wayne Rooney min˙abba li huwa sospiΩ. It-Taljani min-na˙a tag˙hom wkoll ˙abbru li skwadra matul din il-©img˙a li hija din:

Goalkeepers: Buffon (Juventus), De Sanctis (Napoli), Sirigu (Paris St Germain). Difensuri: Abate (AC Milan), Balzaretti (Palermo), Barzagli (Juventus), Bonucci (Juven-

tus), Chiellini (Juventus), Maggio (Napoli), Ogbonna (Torino). Plejers ta’ nofs il-grawnd: De Rossi (Roma), Diamanti (Bologna), Giaccherini (Juventus), Marchisio (Juventus), Montolivo (Fiorentina), Motta (Paris St Germain), Nocerino (AC Milan), Pirlo (Juventus). Attakkanti: Balotelli (Manchester City), Borini (Roma), Cassano (Milan), Di Natale (Udinese), Giovinco (Parma). Cesare Prandelli, l-kowç Taljan, biex ng˙idu hekk ˙a r-riskju li re©a’ da˙˙al fit-tim lil Balotelli wara li Frar ta’ din is-sena kien ˙allieh barra. Qed ng˙id li ‘˙a riskju’ min˙abba l-im©iba ta’ dan ilplejer fil-grawnd li spiss ma tkunx eΩemplari u g˙alhekk tista’ tkun ta’ dannu g˙at-tim waqt il-finali. Madankollu din il-©img˙a Prandelli qal lil medja li huwa jafda mija fil-

mija lil Balotelli. InkluΩjoni ta’ plejer iehor f’din li skwadra Taljana, iddifensur Leonardo Bonucci taç-Champions il-©odda Taljani, Juventus, kienet ukoll xi ftit ta’ sorpriΩa. Dan min˙abba li u˙ud kienu qed ja˙sbu li dan kien se jit˙alla barra wara li kien issemma fil-kaΩ ta’ tix˙im f’partiti tal-futbol li b˙alissa qed ikunu investigati. Fil-fatt din kienet pjuttost g˙aΩla stramba, biex ng˙idu hekk, meta tkun taf li t-Tnejn l-Italja ne˙˙iet mill-iskwadra lil Domenico Criscito ta’ Zenit St Petersburg min˙abba li dan kien interrogat mill-pulizija dwar l-istess kaΩ. Ng˙addi fl-a˙˙arnett g˙al xi ftit informazzjoni qasira dwar il-ÌermaniΩi. Il-kowç nazzjonali ÌermaniΩ Joachim Low g˙azel l-aktar skwadra Ωag˙Ωug˙a li se tie˙u sehem

fl-Euro 2012. L-età medja tat-23 plejer ÌermaniΩ hija ta’ 24 sena u 11-il xahar! Nhar it-Tnejn li g˙adda liskwadra ÌermaniΩa ttrenjat g˙all-ewwel darba kollha flimkien meta t-tmien plejers ta’ Bayern Munich ing˙aqdu mal-iskwadra. Dawn ing˙ataw xi Ωmien ta’ mistrie˙ wara t-telfa tag˙hom kontra Chelsea fil-finali taçChampions League. Huma kienu g˙adhom kif waslu minn Monaco fejn marru jaraw flimkien it-tellieqa talFormula 1. Il-captain ÌermaniΩ Phillipp Lahm qal li f’din it-22 sessjoni ta’ ta˙ri© tal-iskwadra ÌermaniΩa f’Tour-ettes fin-nofs in-nhar ta’ Franza, il-plejers ta’ Bayern Munich dehru ffukati sew u qed i˙arsu b’entuΩjaΩmu lejn it-tournament li ©ej.

03.06.2012

Sports

L-EWWEL DIVIÛJONI

Melita u Rabat Ajax fil-Premier fl-istagun li jmiss Post l-Imqabba u Marsaxlokk fil-Premier l-ista©un li ©ej se je˙duh Melita u Rabat Ajax. Melita saru champions tal-I DiviΩjoni fl-a˙˙ar partita talkampjonat meta g˙elbu lit-tim fit-tieni post Rabat Ajax. IΩΩew© timijiet reb˙u l-promozzjoni g˙all-Premier. Melita, l-uniku tim Malti li jilg˙ab fid-diviΩjonijiet tal-MFA li huwa amateur, irritornaw flog˙la diviΩjoni wara kwaΩi 50 sena. Fil-fatt 44 sena ilu Melita kienu fl-Ewwel DiviΩjoni li dak iΩ-Ωmien kienet l-og˙la diviΩjoni. Il-klabb ilu mwaqqaf mill1933 mis-Sur Ìann Bencini (wie˙ed mill-fundaturi tal-Partit Laburista) u minn dejjem kien mag˙ruf b˙ala klabb amateur u li jtella’ l-plejers Ωg˙aΩag˙ biex imbag˙ad meta jimmaturaw ©eneralment imorru ma’ timijiet o˙ra. Hawn dilettanti, ovvjament mhumiex partitarji tal-Melita li ma jemmnux li dan it-tim huwa amateur g˙ax jirra©unaw li llum il-©urnata ma tistax tmexxi tim bla flus. Madanakollu partitarji akkaniti ta’ dan il-klabb jis˙qu li huma verament l-uniku tim f’Malta amateur u ©eneralment jistiednu lil kritiçi tag˙hom biex jekk iridu jistaqsu lil plejers tag˙hom kemm jit˙allsu. Iwie©bu wkoll fost affarijiet o˙ra, li anki l-plejers barranin tag˙hom dejjem ikunu nies li jkunu qed joqg˙odu Malta, ©eneralment biex ja˙dmu u jilg˙abu mag˙hom ming˙ajr ˙las. A˙na fil-ftit riçerka li g˙amilna g˙al dan l-artiklu, skoprejna xi affarijiet interessanti. Lewwelnett tkellimna ma persuna li ilha f’dan il-klabb 42 sena. Ûmien impressjonanti u g˙andna dubju jekk fi klabbs o˙ra hemmx nies li ilhom daqstant Ωmien ma’ klabb wie˙ed. Dan huwa Alfred Zammit, li skont hu okkupa kwaΩi l-karigi kollha fil-klabb fi Ωminijiet differenti. Huwa jsostni bilqawwa kollha li l-klabb g˙andu amateur status u dan huwa mniΩΩel fl-istatut biex ˙add ma jkun jista’ jibdlu façilment. Punt interessanti ˙afna li semma Zammit huwa li skont hu hemm çerti timijiet filPremier li qed jag˙mlu pressjoni fuq l-MFA biex Melita jne˙˙u l-istatus tag˙-hom ta’ amateurs jew inkella ma jit˙allewx jikkompetu fl-MFA aktar. Xi ˙a©a, jg˙id Zammit, li huma jibqg˙u jirreΩistu sala˙˙ar. Huwa jg˙id li fil-klabb talMelita jeΩistu mhux biss individwi, imma familji s˙a˙ li huma dedikati lejn il-klabb. B˙ala eΩempju jsemmi lil Peter Galea li b˙ala plejer kien irrifjuta li jing˙aqad ma klabbs o˙ra li kienu qed ji©ru warajh u dan l-ista©un tliet uliedu lag˙bu mal-Melita. Madwar 10 snin ilu kien sar investiment qawwi provdut minn diversi individwi biex

tjiebu l-façilitajiet tal-klabb, investiment li l-klabb kontinwament jipprova j©ib aktar finanzi biex ikomplih. Çertament li dan l-investiment illum il-klabb qed igawdi l-frott tieg˙u u kul˙add fil-klabb b˙alissa qed i˙ares lejn lista©un li jmiss biex jippruvaw jaqtg˙u figura tajba fil-Premier. Dan minbarra li jie˙du ˙sieb ˙afna t-timijiet taΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙hom kif ukoll riçentement dawk tan-tfajliet. Ta˙t it-tmexxija tal-kowç Martin Gregory, eks-plejer internazzjonali ta’ Malta u eksSliema Wanderers, it-tim qieg˙ed jipprepara g˙all-isfidi tal-Premier. Dan l-ista©un Melita kellhom sta©un tajjeb ferm u tilfu biss tliet partiti. Madankollu l-ista©un ma deherx mill-ewwel li se jkun wie˙ed tajjeb peress li huma tilfu l-ewwel partita li lag˙bu fil-kampjonat 3-2 kontra BirΩebbu©a, tim li spiçça lejn qieg˙ il-klassifika. Imbag˙ad tilfu 1-0 kontra Pietà Hotspurs biex aktar tard sofrew l-akbar telfa tag˙hom fil-kampjonat ta’ 3-0 kontra Rabat Ajax. Minbarra dawn id-disa’ punti huma tilfu wkoll il-punti f’˙ames draws kontra, St Andrews, Lija Athletics, Vittoriosa Stars u darbtejn kontra Naxxar Lions biex dawn tala˙˙ar baqg˙u l-uniku tim li ma sofriex tal-inqas telfa wa˙da kontra ç- champions il-©odda tal-Ewwel DiviΩjoni Melita. Min-na˙a tar-Rabat Ajax dawn kienu aktar minn darba fl-

It-tim tal-Melita jifra˙ wara r-reb˙a fl-a˙˙ar partita tal-kampjonat tal-Ewwel DiviΩjoni kontra Rabat meta aççertaw ru˙hom mir-reb˙ tal-kampjonat

og˙la diviΩjoni tal-futbol Malti u wkoll anki pproduçew diversi plejers li marru ma timijiet o˙ra u wkoll lag˙bu mat-tim nazzjonali Malti. Forsi wie˙ed li ji©i malajr f’mo˙˙na peress li m’ilux ˙afna Ωmien, huwa Carmel Busuttil li sa ftit xhur ilu kien anki g˙adu fit-tim tal-coaching tan-nazzjonal. Matul l-ista©un Rabat Ajax

tilfu ˙ames partiti u ©ew draw tlieta. Il-bidu tal-ista©un ma kienx indikattiv mill-ewwel li se jkollhom sta©un tajjeb g˙ax g˙alkemm reb˙u fl-ewwel ˙ar©a tag˙hom huma tilfu ttieni partita li lag˙bu kontra Pietà Hotspurs 1-0. Imbag˙ad kellhom telfa kontra Ûejtun Corinthians ta’ 3-2 u telfa pjuttost umiljanti kontra St Patrick

ta’ 2-1. Tilfu man-Naxxar Lions 2-0 u fl-a˙˙ar partita tal-kampjonat kontra l-Melita 1-0. Ittliet draws tag˙hom kienu kontra BirΩebbu©a, St George’s u Vittoriosa Stars. Fuq in-na˙a l-o˙ra tal-klassifika tal-Ewwel DiviΩjoni nsibu lil St Patrick u St George’s relegati g˙at-Tieni DiviΩjoni b’˙ames reb˙iet u erba’ draws kull wie˙ed.

G˙add ©mielu ta partitarji Maltin tat-tim IngliΩ West Ham United nhar is-Sibt 19 ta’ Mejju Ωaru Wembley biex jassistu g˙all-finali taç-Championship play-off tal-Ewwel DiviΩjoni bejn it-tim tal-Lvant ta’ Londra u Blackpool li spiççat f’reb˙a ta’ 2-1 g˙all-Hammers u li rathom jirritornaw fil-Premier IngliΩ wara nuqqas ta’ sta©un wie˙ed biss. Lejlet il-log˙ba, il-Maltin Ωaru Upton Park fejn iltaqg˙u ma’ w˙ud mill-plejers ta’ West Ham wara sessjoni ta’ ta˙ri©, fosthom Mark Noble, il-captain Kevin Nolan, Robert Green u Ricardo Vaz Te, kif ukoll il-mani©er tat-tim Sam Allardyce.

03.06.2012

A˙barijiet

’

Ebda passi mill-pulizija fil-konfront ta’ toni bEzzina Il-Perit tal-Gvern u kandidat ta’ GonziPN, Toni Bezzina, g˙adu ma ntalabx iwie©eb u lanqas ittie˙du passi fil-konfront tieg˙u minkejja li talab lill-˙addiema tieg˙u jiffirmaw affidavit li mhux veritier. Il-Pulizija lanqas g˙adha ma interrogat lill-Perit Bezzina g˙al dak li qed jitqies b˙ala kaΩ ta’ pressjoni fuq ˙addiema biex jiffirmaw dikjarazzjoni ppreparata. KullÓadd Ωvelat kif fl-a˙˙ar ©img˙at Bezzina qabbad ˙addiema tal-Gvern li jaqg˙u ta˙tu biex jag˙mlu xog˙ol ta’ tisbi˙ fuq il-kaΩin tal-PN taΩÛurrieq waqt il-˙in tax-xog˙ol. Toni Bezzina filfatt huwa president tal-istess kaΩin. Ag˙ar minn hekk, wara li l-kaΩ kien Ωvelat mill-gazzetta KullÓadd, il-Perit Bezzina bag˙at g˙all-˙addiema u talabhom jiffirmaw dikjarazzjoni li pprepara hu. L-g˙ada ˙a lill-istess ˙addiema biex jie˙du affidavit quddiem nutar pubbliku. Quddiem bord ta’ inkjesta u ta˙t ©urament Bezzina ammetta dan kollu. Il-Ministeru tar-RiΩorsi kien qal li l-inkjesta

sabet li l-˙addiema g˙amlu x-xog˙ol fuq ilkaΩin fil-˙in tag˙hom u mhux tax-xog˙ol. IΩda f’ebda ˙in ma ppubblika r-rapport tal-inkjesta. Mill-inkjesta jo˙or©u d-dettalji dwar kif Bezzina, b˙ala l-kap ta’ dawn il-˙addiema, talabhom biex jiffirmaw dikjarazzjoni u jie˙du ©urament. Din il-gazzetta Ωvelat ukoll li mhuwiex veru li l-˙addiema g˙amlu x-xog˙ol waqt il-˙in personali tag˙hom. Fil-fatt telqu mill-post taxxog˙ol g˙all-˙abta ta’ nofsinhar u marru l-kaΩin taΩ-Ûurrieq bil-vann tax-xog˙ol. Malli lestew mix-xog˙ol fuq il-kaΩin taΩ-Ûurrieq, huma marru lura lejn ix-xog˙ol tag˙hom bl-istess vann. Minkejja dawn il-fatti kollha, Bezzina la refa’ responsabbiltà politika b˙ala president tal-kaΩin u kandidat. Lanqas ©ie mçanfar jew ittie˙du passi fil-konfront tieg˙u b˙ala uffiçjal pubbliku. Is-Segretarju Ìenerali tal-PN, Pawlu Borg Olivier, flok ˙a passi qed jiddefendi lill-Perit Bezzina. Huwa qed ja˙rab il-mistoqsijiet talmedja dwar dan il-kaΩ.

mubarak je˙el g˙omru l-˙abs Ilbiera˙ filg˙odu l-eks-President tal-E©ittu, Hosni Mubarak, ©ie ssentenzjat g˙al g˙omru l-˙abs, wara li nstab ˙ati b’kompliçità fil-qtil ta’ iktar minn 850 dimostrant fir-rivoluzzjoni tas-sena li g˙addiet. Mubarak, li g˙andu 84 sena, ma nstabx ˙ati talakkuΩi ta’ korruzzjoni. Hekk kif inqrat is-sentenza li kkundannat lil Mubarak g˙al g˙omru l-˙abs, il-qraba tal-vittmi bdew jifir˙u fit-toroq, iΩda hekk kif sa mag˙ruf li Mubarak u Ω-Ωew© uliedu ma nstabux ˙atja ta’ korruzzjoni, u li l-Qorti kkonkludiet li l-og˙la uffiçjali militari kienu qeg˙din biss jobdu l-ordnijiet, inqala’ pandemonju, kemm fil-Qorti u anki barra. Flimkien ma’ Mubarak, li huwa l-ewwel mexxej G˙arbi li ©ie kkundannat f’pajjiΩu; instab ˙ati talqtil tad-dimostranti l-eks-Ministru tal-Intern li wkoll we˙el g˙omru l-˙abs. L-im˙allef iddeskriva t-tmexxija ta’ Mubarak b˙ala “30 sena ta’ dlam”, li spiççaw biss meta l-poplu E©izzjan qam u talab bidla.