KullHadd_01.01.2017 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 1 ta’ Jannar, 2017

IKTAR FLUS FIL-BUT

Ħarġa Nru 1,225 Prezz €1

Paġni 10 u 11

TAMA ĠDIDA WARA VJAĠĠ IMQALLEB L-istorja ta’ Christiana Kavi, li qed nippubblikaw flewwel ħarġa tas-sena l-ġdida, hija waħda li turi kif destin jista’ jinbidel mil-lejl għannhar. Jinbidel għallaħjar, jekk bħal dan il-każ jiltaqa’ mattjubija ta’ Maltin ġenerużi u qalbhom tajba. Christiana telqet min-Niġerja bit-tama ta’ ħajja aħjar u wara li bdiet il-vjaġġ milLibja lejn l-Ewropa spiċċat f’Malta wara li kienet salvata minn ħelikopter tal-Forzi Armati ta’ Malta. B’żewġha maqtul il-

Libja, b’erba’ wlied oħra li baqgħu sejrin l-Italja u b’tarbija filġuf li spiċċat mejta, Christiana dehret li f’inqas minn xahrejn kienet tilfet kollox. Saħansitra anke d-dawl ta’ għajnejha. Iżda, il-kura u l-mogħdrija li ngħatat f’pajjiżna tawha tama ġdida biex nhar ilĦamis ħalliet Malta għall-Italja fejn se tibda ħajja ġdida ma’ wliedha li waqt li kienet qed tieħu l-kura f’Mater Dei rnexxielha tagħmel kuntatt magħhom. Paġna 7

MIL-LUM FIT-TMUN

FUEL U DAWL OGĦLA FL-UE JINĦASS L-IMPATT TAŻ-ŻIEDA FIL-PREZZ TAŻ-ŻEJT IL-PAJJIŻI KOLLHA ŻIEDU L-PREZZ TAL-FUEL

Illum Malta tassumi l-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea. Tema li kienet ċentrali f’messaġġ lin-nazzjon li għamel il-Prim Ministru lbieraħ. Il-Prim Ministru qal li mill-Presidenza rridu nagħmlu suċċess. “Suċċess għal pajjiżna li se juri li d-daqs ta’ pajjiż mhuwiex ta’ xkiel, anzi jista’ jkun ta’ vantaġġ,” qal Joseph Muscat.

L-impatt fil-prezz internazzjonali taż-żejt inħass sew matul l-aħħar tliet xhur, tant li fil-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea, bl-eċċezzjoni ta’ Malta, kien hemm żieda fil-prezz tal-fuel. Dan riżultat tal-fatt li s-sena li ntemmet ilbieraħ kienet l-iktar waħda mill-2009 li fiha żdied ilprezz taż-żejt. Analiżi teknika tal-gazzetta KullĦadd turi li fil-ġimgħa ta’ qabel il-Milied il-prezz tal-petrol medju fl-Ewropa kien laħaq il-€1.35, jew 8ċ aktar mill-prezz hawn Malta. Mentri d-diesel laħaq il-prezz ta’ €1.22 jew 8ċ ogħla minn Malta. Flistess ħin fl-Unjoni Ewropea l-prezz tal-elettriku żdied b’1.1%. Minkejja ż-żidiet fil-prezz tażżejt il-politika tal-Gvern fil-qasam tal-enerġija tiggarantixxi li ma jiżdidux il-prezzijiet, filwaqt li meta kkummenta dwar iż-żidiet fil-prezz taż-żejt il-Prim Ministru kien qal li l-Gvern se jaħdem biex l-impatt fuq il-prezz tal-fuel ikun wieħed minimu.

paġni 4 u 28

paġna 3

01.01.2017

kullhadd.com

INFORMAZZJONI L-Ogħla Temperatura: 14°C L-Inqas Temperatura: 6°C L-Indiċi UV: 2 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa t’arja ta’ pressjoni għolja fuq l-Alġerija u t-Tuneżija ser testendi fuq iċĊentru tal-Mediterran lejn l-Italja It-Temp: Ftit jew wisq imsaħħab u b’ċans ta’ xi ħalbiet tax-xita iżolati filgħaxija Ir-Riħ: Ħafif għal moderat mill-Majjistral, lokalment ħafif kultant Il-Viżibbiltà: Ġeneralment tajba Il-Baħar: Ħafif għal moderat li jsir ħafif L-Imbatt: Baxx mil-Lvant għall-Grigal li jsir ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 18°C

editur

ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@one.com.mt tel: (+356) 2568 2500

reklamar/distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2572

disinn tal-paġni LEANNE GRECH tel: (+356) 2568 2571

It-Tnejn

kuntatt ġenerali

It-Tlieta

L-Erbgħa

KULLĦADD

email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570 14°C

indirizz postali

UV 2

9°C

Il-Ħamis

KULLĦADD

16°C

UV 2

12°C

16°C

Il-Ġimgħa

UV 2

12°C

Is-Sibt

ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000

sit elettroniku

16°C

UV2

11°C

14°C

UV 3

8°C

15°C

9°C

kullhadd.com

mezzi soċjali

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

www.facebook.com/kullhadd

stampata PROGRESS PRESS

numri importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza

112

Il-Pulizija ta’ Malta

2122 4001-9

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili 2393 0000 Il-Gwardjani Lokali 2132 0202 L-Isptar ta’ Malta

2545 0000

Chemimart City Gate Pharmacy, City Gate, il-Belt Valletta – 21238355 Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San Ġużepp, il-Ħamrun – 21236477 Lantern Pharmacy, Misraħ il-Kebbies, Santa Venera – 21444648 Pharmaplus, Triq Ganu, Birkirkara – 21492958 Tony’s Pharmacy, 100, Triq Sir Patrick Stuart, il-Ġżira – 21332080 Balluta Pharmacy, 30, Triq il-Kbira, San Ġiljan – 21317888 Wales Pharmacy, 183, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema – 21335492 M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ħ’Attard – 21436531 Brown’s Chemists, Triq San Pawl, in-Naxxar – 21417652 El Medina Chemist, Triq il-Maskli, il-Qawra – 21576308 Brown’s Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule, Raħal Ġdid – 21821646 Alpha Pharmacy, Triq Bormla k.m Vjal il-Kottoner, il-Fgura – 21673811 St. Elias Pharmacy Triq San Elija, ix-Xgħajra – 21660300 Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk – 21651278 Central Pharmacy, 6, Triq San Ġużepp, Ħal Luqa – 21692546 Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Siġġiewi. – 21462957 Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulleġġ, ir-Rabat Malta – 21454274 Għawdex

L-Isptar ta’ Għawdex 2156 1600

Fontana Pharmacy, Triq il-Għajn, il-Fontana – 21566979 Gozo Chemists, Mġarr Road, ix-Xewkija – 21557278

Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza 5004 3888

Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi

Servizz ta’ Direttorju Telefoniku 1182

Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi – 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

01.01.2017

kullhadd.com

TĦASSIB FUQ IL-PREZZ TAŻ-ŻEJT • EFFETT LI NĦASS FL-EWROPA KOLLHA • MALTA L-UNIKU PAJJIŻ LI MA ŻIEDX IL-PREZZ TAL-FUEL FL-AĦĦAR TLIET XHUR • MALTA B’GARANZIJA LI MA JIŻDIEDX IL-PREZZ TAL-ELETTRIKU Ekonomiji madwar id-dinja jinsabu mħassba bil-prezz tażżejt li kif irrapportat fl-aħħar jiem din is-sena kellu l-ikbar żidiet f ’persentaġġ mis-sena 2009. U ż-żidiet mistennija jibqgħu jkunu esperjenzati tul is-sena li bdiet illum, għalkemm dwar dan jeżisti dibattitu b’analisti tekniċi jagħmlu tbassir differenti. Li hu żgur hu li fl-aħħar tliet xhur tas-sena, li ntemmet ilbieraħ, kien hemm l-ikbar żidiet. Fis-27 ta’ Settembru, il-prezz fl-ewro taż-żejt Brent (dak li jaffettwa wkoll is-sitwazzjoni f ’pajjiżna) kien ilahhaq ftit aktar minn €41 il-barmil. Minn dakinhar taħlita ta’ deċiżjonijiet u żviluppi marbuta mas-saħħa tad-dollaru kif ukoll deċiżjonijiet politici u ekonomici li laqqtu l-prezz taż-żejt wasslu biex il-prezz żdied b’mod konsiderevoli u saħansitra b’mod kontinwu. Sas-27 ta’ Ottubru, il-prezz talBrent kien tela’ għal €47 ewro ilbarmil, żieda ta’ 15% fix-xahar. Sa tmiem Novembru, il-prezz kien laħaq kwazi €49 ewro ilbarmil. Biex fis-27 ta’ Diċembru, it-Tlieta li għadda, il-prezz laħaq €54 il-barmil. Dan ifisser iktar minn 32% fuq il-prezz fi tmiem Settembru. L-aħħar li l-prezz taż-żejt kien qiegħed f ’dawn il-livelli kien fit3 ta’ Lulju 2015. Dakinhar ilprezz medju tal-petrol fl-Unjoni Ewropea kien laħaq l-€1.49 illitru mentri d-diesel kien €1.30. F’Malta l-prezz tal-petrol kien €1.35 il-litru, mentri d-diesel kien €1.26. Minn tmiem Settembru li għadda ’l hawn il-prezzijiet talfuel f ’pajjiżna baqgħu stabbli bilprezz ta’ €1.27 il-petrol u €1.14 id-diesel. L-aħħar li l-prezz tal-petrol kien €1.27 bħala medja fl-Unjoni

Ewropea kien fil-ġimgħa tal-15 t’Awwissu 2016, mentri d-diesel kien jiswa €1.14 fil-bidu ta’ Settembru 2016. Minn dakinhar ’l hawn ilprezzijiet tal-fuel madwar l-Unjoni Ewropea telgħu b’mod kontinwu. Fil-ġimgħa ta’ qabel il-Milied il-prezz tal-petrol medju flEwropa kien laħaq il-€1.35, jew 8ċ aktar mill-prezz hawn Malta. Mentri d-diesel laħaq il-prezz ta’ €1.22 jew 8ċ ogħla minn Malta.

hemm żieda ta’ 9.7%, f ’Ċipru ż-żieda kienet ta 2.4%, mentri fl-Isvezja seħħet żieda ta’ 6.6%. L-istess fejn jidħol il-prezz tal-gass. L-HICP jindika li minn Settembru ’l hawn kien hemm żidiet madwar l-Unjoni Ewropea. F’Ċipru l-prezz talgass tela’ b’5.5%, fid-Danimarka b’4.9%, mentri fi Spanja ż-żieda kienet ta’ 2.4%.

Sa issa Malta eċċezzjoni

Meta l-OPEC, l-organizzazzjoni tal-pajjiżi li jesportaw iż-żejt, ħadet id-deċiżjoni li tnaqqas il-provvista kien ikkummenta l-Prim Ministru, Joseph Muscat. Anke għax dakinhar deċiżjoni waħda fissret żieda mmedjata ta’ 10%. Qal li dan issa jimpatta fuq ilkontijiet tal-enerġija kif fil-fatt ġara fl-Ewropa. Iżda, mhux f ’Malta jekk kemm -il darba l-poplu jibqa’ jagħżel il-pjan tal-enerġija tal-Gvern li jipprovdi stabbilità u prezzijiet orħos. B’kuntrast, l-Oppożizzjoni għamlitha ċara iktar minn darba li trid li l-prezz tal-enerġija jinbidel skont il-prezz internazzjonali taż-żejt. Il-Prim Ministru tenna li fiċċirkostanzi l-isfida tista’ tkun il-prezz tal-fuel. Prezz li kien marbut sal-bieraħ. Il-provvista taż-żejt se tkun qed tinbidel fl-ewwel xhur tas-sena, u l-Prim Ministru kien qal li l-Gvern se jkun qed jagħmel dak kollu possibbli biex ikun hemm l-inqas impatt possibbli għallpoplu Malti u Għawdxi. Il-Prim Ministru qal li l-aħbar tajba hija li minkejja li kienu l-pajjiżi b’saħħithom li ddeċidew li jgħollu l-prezz taż-żejt, il-poplu Malti u Għawdxi se jibqa’ jgawdi minn kontijiet tad-dawl u l-ilma orħos.

Statistika tal-Kummissjoni Ewropea tindika li kien f ’Malta biss li f ’dawn l-aħħar tliet xhur il-prezzijiet tal-petrol u d-diesel baqgħu stabbli. Fil-bqija tal-pajjiżi kien hemm żidiet sostanzjali. L-anqas żieda fil-prezz tal-petrol kienet 3ċ filLitwanja, fl-Isvezja u f ’Ċipru. L-ogħla żieda kienet 9ċ fir-Renju Unit. L-aktar żieda komuni kienet ta’ 5ċ, fost oħrajn fl-Italja, l-Awstrija u l-Polonja. Fejn jidħol id-diesel l-anqas żieda kienet ta’ 4ċ fil-Bulgarija u l-Litwanja. L-ogħla żieda kienet 13ċ fil-Finlandja, segwita bi 11ċ fir-Renju Unit u 10ċ fil-Belġju. L-aktar żieda frekwenti kienet 7ċ li fost oħrajn ġrat fl-Awstrija, l-Italja u Spanja. Il-prezz tad-dawl Barra miż-żieda fil-prezz tal-fuel, f ’dawn l-aħħar xhur kien hemm żieda fil-prezz tal-elettriku madwar l-Unjoni Ewropea. Il-Harmonised Index of Consumer Prices (HICP) li jinġabar mill-Eurostat, jindika li l-prezz tal-elettriku tela’ b’medja ta’ 1.1% minn tmiem Settembru ’l hawn. F’ċerti pajjiżi ż-żidiet kienu ferm ogħla. Pereżempju fi Spanja kien

Saru komuni ħafna r-rapporti dwar il-bidla fil-prezz taż-żejt

Sfida f ’Malta wkoll

ŻIDIET FL-AĦĦAR TLIET XHUR PAJJIŻ/ŻONA

PETROL

DIESEL

L-Awstrija

0.05

0.07

Il-Belġju

0.06

0.10

Il-Bulgarija

0.04

Il-Kroazja

0.05

0.07

Ċipru

0.03

0.05

Ir-Repubblika Ċeka

0.04

0.07

Id-Danimarka

0.06

0.08

L-Estonja

0.05

0.07

Il-Finlandja

0.05

0.13

Franza

0.07

0.08

Il-Ġermanja

0.04

0.07

Il-Greċja

0.05

0.06

L-Ungerija

0.05

0.07

L-Irlanda

0.05

L-Italja

0.05

0.07

Il-Latvja

0.05

0.08

Il-Litwanja

0.03

0.04

Il-Lussemburgu

0.05

0.07

Malta

0.00

L-Olanda

0.07

0.09

Il-Polonja

0.05

0.07

Il-Portugall

0.06

Ir-Rumanija

0.05

Is-Slovakkja

0.05

0.07

Is-Slovenja

0.04

0.05

Spanja

0.06

0.07

L-Iżvezja

0.03

0.06

Ir-Renju Unit

0.09

0.11

L-Unjoni Ewropea

0.06

0.08

Iż-Żona Ewro

0.05

0.08

01.01.2017

kullhadd.com

L-2017 SE TKOMPLI TAGĦMILNA KBURIN • IL-PRIM MINISTRU B’MESSAĠĠ GĦAS-SENA L-ĠDIDA Is-sena li tibda llum għandha tkompli tagħmilna kburin. Qal dan il-Prim Ministru, Joseph Muscat, fil-messaġġ tiegħu għall-bidu ta’ sena ġdida li xxandar ilbieraħ filgħaxija. Messaġġ li matulu mess diversi temi. “Qed nibdew is-sena 2017 aħjar milli bdejna l-2016 għax pajjiżna huwa iktar b’saħħtu u miexi fid-direzzjoni t-tajba,” qal il-Prim Ministru li nnota kif Malta hija wieħed milliktar pajjiżi stabbli fl-Ewropa. Dan b’ekonomija fost l-aqwa fl-Ewropa, bil-Maltin li huma l-iktar poplu Ewropew pożittiv dwar il-futur tiegħu. Ma naqsitx referenza għall-fatt li mil-lum Malta ħadet għallewwel darba fl-istorja tagħha t-tmexxija tal-Presidenza talKunsill tal-Unjoni Ewropea. “Aħna lkoll, bħala pajjiż wieħed magħqud, għandna biex inkunu kburin,” iddikjara Joseph Muscat li tenna li dan ma jfissirx li se nsiru pajjiż ikbar u se jibqgħu ċerti problemi li niffaċċjaw ta’ kuljum. “Se nibqgħu sensibbli għall-bżonnijiet tal-familji u n-negozji Maltin u Għawdxin,” wiegħed Joseph Muscat. Qal li filwaqt li nżommu saqajna mal-art u nifhmu li għandna l-limitazzjonijiet tagħna, irridu nqumu għallokkażjoni u nagħmlu minn din il-Presidenza suċċess: “Suċċess għall-Ewropa li għandha sfidi kbar quddiemha. Suċċess għal pajjiżna li se juri li d-daqs ta’ pajjiż mhuwiex ta’ xkiel, anzi jista’ jkun ta’ vantaġġ.”

jdejjaqhom. “Mhux se jittolleraw min jgħidilhom li l-affarijiet ma jistgħux j i n b i d l u jew biex jikkuntentaw b’li għandhom. Il-lezzjonijiet li tatna s-sena 2016 għandna nilqgħuhom bħala opportunità. Lezzjonijiet Messaġġ mill-poplu li għandna nieħdu ħsieb li nifhmu f ’pajjiżna I l - P r i m w k o l l , ” Ministru irrimarka fakkar kif l - P r i m l - 2 0 1 6 Qed nibdew Ministru. i p p r o v d i e t is-sena 2017 Sostna kif flsfidi għadEwropa rridu dinja kollha: aħjar milli bdejna ndaħħlu sens “ M a d w a r n a l-2016 għax ta’ għaqda i n ħ o l q u pajjiżna huwa ġdida. sitwazzjonijiet “Matul is-sitt ta’ instabbiltà iktar b’saħħtu xhur li ġejjin f ’ p e r j o d u u miexi nibdew millstraordinarju fid-direzzjoni Presidenza fejn popli tagħna, proġett għażlu li ma t-tajba li jgħaqqad jaċċettawx l-Ewropa li l-istatus quo u qed insejħulu jbiddlu, kultant anke permezz ta’ għażliet reunion. Sadanittant se nkunu li heżżew l-establishment qed naħdmu biex immexxu politiku. Ifisser li l-poplu għażel aġenda umli u onesta fuq livell Ewropew u npoġġu ’l quddiem ħażin? Le” Minflok qal li dan ifisser li prijoritajiet li jagħmlu differenza l-popli bagħtu messaġġ ċar li fil-ħajja ta’ kuljum fid-djar mhux se jidraw jaċċettaw dak li ta’ kull ċittadin Ewropew,

mhux b’inqas f ’darek,” k o m p l a jgħid il-Prim Ministru. Madanakollu saħaq li waqt li jmexxi ’l quddiem ilPresidenza “l-prijorità tal-Gvern Malti se tibqa’ li nkomplu nagħmlu differenza pożittiva fil-ħajja tiegħek u tal-familja tiegħek. Se ssibuna magħkom u qrib tagħkom iktar minn qatt qabel.” Suċċess għal kulħadd Joseph Muscat qal li l-Gvern jifhem li għad għandna nies li minkejja t-tkabbir ekonomiku, għadhom iħossuhom qed jaqgħu lura. “Nifhmu wkoll li minkejja li qatt ma kellna xogħol daqs kemm għandna f ’pajjiżna llum, għad hemm min jistenna kundizzjonijiet aħjar. Se nkomplu nindirizzaw dawn ir-realtajiet bil-fatti. Nistgħu nindirizzaw dawn ir-realtajiet minħabba dak li għamilna flewwel tliet snin u nofs ta’ din il-leġiżlatura kien li nsaħħu l-ekonomija,” qal Joseph Muscat li għamel referenza lejn diversi miżuri li ttieħdu. Qal li kien “għalhekk irnexxielna nwieżnu lill-pensjonanti,

lill-familji bi dħul baxx, lill- minn fuq il-pensjoni. Għollejna persuni b’diżabbiltà, lin-negozji effettivament ukoll il-pensjoni ż-żgħar, lill-ommijiet u lin- minima,” qal il-Prim Ministru. nisa li qed jaħdmu, lill-familji Hawn wissa kif jekk ma b’ġenitur wieħed, lill-familji noqogħdux attenti u ma middle-class li qed jissaħħu u li nkunux bil-għaqal fl-għażliet li iktar nies qed iħossuhom parti nagħmlu, nistgħu nitilfu kollox. “Din is-sena se tkompli tibni minnha.” Hawn emfasizza li dan kollu fuq it-tliet snin li għaddew. Se ma sarx b’kumbinazzjoni. Sar nkomplu nilħqu lil kulħadd. għax il-Gvern ħadem bil-għaqal Irridu nagħmlu minn din ismatul dawn it-tliet snin u nofs sena waħda ta’ suċċess għal kulħadd,” sostna Muscat. biex dak kollu li sar, jintlaħaq. “Mill-ewwel bdejna ndawru Qal li l-Gvern huwa determinat r-rotta ekonomika, billi li jagħmel inqas żbalji mis-sena raħħasna l-income tax u ta’ qabel. Fuq kollox “irridu n e r ġ g ħ u l-kontijiet tadnispiċċaw dawl u l-ilma l-2017 billi u lħaqna lil n g ħ i d u kulħadd. għalaqnieha Komplejna billi Suċċess għal aħjar milli qed indirizzajna nibdewha.” l-isfidi li kellna pajjiżna li se Hawn għamel f i l - q a s a m juri li d-daqs ukoll appell t a x - x o g ħ o l ta’ pajjiż għall-għaqda: u għenna mhuwiex ta’ “Inħarsu l-ommijiet lejn dak li u l-ġenituri xkiel, anzi jgħaqqadna u jaħdmu billi jista’ jkun ta’ nwarrbu lil min għennihom fil- vantaġġ irid jifridna. ħajja ta’ kuljum. Ma nħallu lil G ħ e n n a ħadd idaħħal lill-persuni feles bejnietna b ’d i ż a b i l t à joħorġu jaħdmu u jgħixu b’inqas bħala poplu wieħed magħqud u xkiel. Imbagħad indirizzajna kburi b’li qed jagħmel.” għall-ewwel darba fi snin kbar B’ dan l-appell u l-awgurju tallill-pensjonanti, l-ewwel billi familja tiegħu l-Prim Ministru għollejna l-pensjoni, u din temm il-messaġġ f ’din il-bidu is-sena billi neħħejna t-taxxa ta’ sena ġdida.

01.01.2017

kullhadd.com

MERĦBA BIL-KBIR

AĦBAR TAJBA GĦAL ĦDAX–IL FAMILJA •JIEĦDU L-AĦBAR LI TEMMEW B’SUĊĊESS ĊIKLU TAL-IVF F’MATER DEI

Tul il-jum tal-bieraħ kienu diversi pajjiżi li kienu diġà bdew jagħtu merħba l-2017. Fosthom l-Awstralja, fejn Sydney reġgħet kienet xhieda ta’ merħba mill-isbaħ b’wirja ta’ logħob pirotekniku fost oħrajn. Fuq medda ta’ 26 siegħa, kull siegħa jew inqas, pajjiżi differenti madwar id-dinja sellmu s-sena 2016 u kulma ġabet magħha u laqgħu s-sena 2017, bi briju u tama li s-sena l-ġdida ġġib magħha prosperità, hena u paċi.

Ħdax-il koppja bdew is-sena bit-tajjeb wara li ħadu l-aħbar li temmew b’suċċess process tal-IVF f ’Mater Dei. Dawn ir-riżultati ħarġu fl-aħħar jiem u għalhekk żgur li dawn iż-żminijiet ta’ festi se jibqgħu memorabbli għal dawn il-koppji li ħafna minnhom ikunu ilhom snin jistennew u jittamaw li jkollhom l-ulied. Il-Ministru għas-Saħħa, Chris Fearne, ikkummenta b’mod pożittiv dwar din l-aħbar u fisser kif dan hu mod ieħor kif miżura ta’ dan il-Gvern qed tagħmel differenza f ’ħajjet in-nies. Dan għax minkejja l-liġijiet li għaddew fl-aħħar leġiżlatura, kien fl-aħħar ftit snin li l-IVF f ’Mater Dei bdiet tkun realtà. “Bħall-koppji kollha li jgħaddu mill-proċess tal-IVF, dawn ikunu għaddew minn snin

ta’ problemi biex ikollhom tarbija. Snin ta’ qtigħ il-qalb fejn mhux darba u tnejn ikunu se jċedu. Issa dawn il-koppji kollha ngħataw ċans ġdid f ’ħajjithom billi kellhom il-possibbiltà li jagħmlu l-IVF bla ħlas fl-Isptar Mater Dei,” żied Fearne. Wara dan ir-riżultat tal-aħħar ċiklu ta’ IVF ta’ din is-sena, fil-preżent hawn 48 omm li qed tistenna tarbija minn ċikli differenti ta’ IVF li saru fl-Assisted Reproductive Technology Clinic f ’Mater Dei. Mill-bidu ta’ Jannar tal-2015, minn meta l-IVF bdiet issir bla ħlas f ’Mater Dei sal-lum, 42 tarbija twieldu b’din it-teknoloġija li fissret li 35 koppja ffurmaw familji ġodda, minħabba n-numru ta’ tewmin li kien hemm.

01.01.2017

kullhadd.com

IL-MALTIN F’BURDATA TAJBA • IL-MAĠĠORANZA JEMMNU LI L-PAJJIŻ MIEXI SEW • 81% JGĦIDU LI L-EKONOMIJA SEJRA TAJJEB • ANALIŻI TURI KUNTRAST MA’ ŻMIEN GONZI U BUSUTTIL Kitba ta’ Dejjem skont il-Maltin li wieġbu illum li sostnew li l-qagħda tal-Kummissjoni finanzjarja ta’ familthom ma ALEANDER BALZAN l-istħarriġ Ewropea, jirriżulta li l-qagħda kinitx dik mixtieqa. Għal L-istħarriġ tal-Eurobarometer, ekonomika tajba qed tirrifletti darb’oħra, ir-rata ta’ Maltin li li b’mod xjentifiku jipprova fost il-familji tant li 82% tal- wieġbu b’mod pożittiv tisboq jistħarreġ il-burdata taċ- familji wieġbu li s-sitwazzjoni bil-kbir dik taż-Żona Ewro. Fuq kollox il-Maltin qed ċittadini fil-pajjiżi Ewropej, finanzjarja tal-familja tagħhom ibassru li s-sitwazzjoni sab li dik tal-Maltin hija waħda hija tajba. Dan meta sa tagħhom se tkompli tajba. Dan għax jemmnu li erba’ snin ilu kien titjieb fit-tnax– pajjiżhom miexi fid-direzzjoni hemm id-doppju il xahar li t-tajba. Xi ħaġa li skont tal-familji li ġejjin. analiżi tal-KullĦadd kienet h e m m differenti sal-2012 l-aħħar sena ta’ amministrazzjoni Nazzjonalista. JAFDAW LILL-GVERN L-istħarriġ wera li 81% talMaltin intervistati qalu li EU l-ekonomija Maltija sejra tajjeb. Dan huwa d-doppju ta’ dawk li 31% wieġbu bl-istess mod fiż-Żona Ewro fejn hija l-minoranza taċMALTA ċittadini li jemmnu dan. Huwa 52% wkoll differenti ħafna millistħarriġ tax-xitwa 2012, l-aħħar wieħed ta’ amministrazzjoni MALTA FL-2012 Nazzjonalista. Filwaqt li 34% dakinhar 53% kienu wieġbu li l-ekonomija sejra ħażin, illum huma biss 9% tal-Maltin li jemmnu hekk.

L-EKONOMIJA SEJRA TAJBA

L-istess jekk inħarsu lejn ilqagħda tal-impjiegi. 75% talMaltin jemmnu li s-settur talimpjiegi sejjer tajjeb. Dan meta skont l-aħħar stħarriġ taħt l-amministrazzjoni preċedenti 50% tal-Maltin kienu jemmnu li l-qasam tal-impjiegi sejjer ħażin. Dan l-istħarriġ jimmarka sena fejn iddomina l-ottimiżmu u s-sens ta’ rieda li fil-pajjiż l-affarijiet ikomplu jinbidlu għall-aħjar. Waqt li fl-aħħar sena talGvern preċedenti kien hemm terz tal-familji inkwetati fuq l-ekonomija u 40% mbeżżgħa mill-inflazzjoni, illum dan ilproporzjon waqa’ għal 4% u 25% rispettivament. Filwaqt li fl-2012, 24% ta’ dawk intervistati kienu inkwetati fuq id-dejn nazzjonali, dan issa naqas għal 3% biss. U f ’pajjiżna hawn l-anqas biża’ dwar il-qgħad fost il-familji madwar l-UE. 59% ta’ dawk intervistati din is-sena

FID-DIREZZJONI T-TAJBA

EU 41%

EU 29%

MALTA 81%

MALTA 59%

MALTA FL-2012 41%

MALTA FL-2012 32%

sostnew li l-affarijiet f ’pajjiżna sejrin fid-direzzjoni t-tajba. Dan huwa d-doppju tal-medja taċ-ċittadini li jaħsbuha hekk fil-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea. Huma biss 21% li jaħsbu li sejrin fid-direzzjoni l-ħażina, l-inqas rata fost il-pajjiżi kollha. Qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali meta l-Kap talOppożizzjoni, Simon Busuttil, kien qed isostni li ma hemmx bżonn bidla fid-direzzjoni, kienu biss 30% ta’ dawk intervistati fil-Eurobarometer li kienu jaqblu li l-affarijiet sejrin tajjeb f ’pajjiżna. 46% kienu jemmnu eżatt bil-kontra. Minkejja dan, Simon Busuttil kien isostni li pajjiżna kellu jibqa’ jitmexxa fid-direzzjoni li kien qabad. Fost oħrajn fis17 ta’ Frar 2013 kien iddikjara: “Dan mhux mument li narmu l-futur tagħna. U hekk jista’ jiġri jekk tliet ġimgħat oħra nagħżlu li nbiddlu d-direzzjoni kif qiegħed jagħmliha ċara l-Partit Laburista. Inkunu qed inbiddlu d-direzzjoni minn waħda tajba għal direzzjoni ħażina.” Fl-2012 kienu 34% biss talMaltin li jafdaw lill-Gvern, mentri 52% kienu sostnew li m’għandhomx fiducja fih. L-aħħar Eurobarometer juri li s-sitwazzjoni issa nqalbet totalment. 52%, ilmaġġoranza, għandhom fiduċja fil-Gvern, mentri 36% biss ma jafdawhx. F’Malta l-Gvern huwa fdat iktar minn kemm huma fdati l-mezzi tax-xandir. B’hekk l-aħħar Eurobarometer jikkonferma l-appoġġ qawwi li l-familji Maltin u Għawdxin qed juru għall-politika mħaddna millGvern, kif ukoll l-ottimiżmu rigward il-qasam ekonomiku.

01.01.2017

kullhadd.com

MILL-ĦELIKOPTER TAL-ARMATA GĦAL ĦAJJA ĠDIDA FL-ITALJA Kitba ta’ lura lejn żewġha b’sens ta’ TRISCHIA FALZON tama li se jkunu jistgħu joffru ġejjieni aħjar għal uliedhom. għaddielha minn F’inqas minn xahrejn, tilfet Qajla darha, it-tarbija li kien moħħha li hekk kif iddawwar baqalha biss ġimagħtejn biex wiċċha kellha destin ieħor jitwieled, lil żewġha, u d-dawl jistennieha. Qajla għaddielha minn moħħha li dik kienet se t’għajnejha. Din hija l-istorja ta’ Christiana tkun l-aħħar darba li qatt se Kavi, mara ta’ 33 sena min- tara lil żewġha. Bejn sema u ilma, ftit ’il Niġerja, li qattgħet l-aħħar xahrejn fl-Isptar Mater Dei bogħod mill-ibħra Maltin, wara li kellha tidħol Malta ġisem Christiana ma felaħx għall-vjaġġ, bit-tarbija ġo ġufa għall-kura medika. Il-mara kienet tgħix in- tmut mill-ewwel. Xi ħaġa li Niġerja flimkien ma’ żewġha u wasslet għal attakk respiratorju l-erbat itfal bniet tagħhom ta’ fuq il-mara, biex waqt 12, 10, 8 u 6 snin. Hija kienet operazzjoni ta’ salvataġġ millwaslet fl-aħħar tat-tqala tagħha Forzi Armati ta’ Malta ddaħlet b’dak li kellu jkun il-ħames fit-Taqsima tal-Kura Intensiva wild tal-koppja, li kien se jkun fl-Isptar Mater Dei. Dak il-ħin il-mara ntilfet minn ukoll l-ewwel tifel għalihom. Flimkien ma’ żewġha sensiha u bdiet tara mċajpar... ddeċidew li jmorru l-Libja kienet dgħajfa, u għall-dawk u minn hemmhekk jaqsmu li assistewha l-prijorità kienet lejn Lampedusa bit-tama għal ħajjitha. Mal-gazzetta KullĦadd ħajja aħjar. Għax in-Niġerja raw minn kollox sa anke l-ħtif spjegat kif dik kienet l-ewwel tagħha. daqqa ta’ stallet għaliha. Bħalma jiġri f ’dawn il-każijiet, “Ma kinitx faċli għalija li il-prijorità tingħata lin-nisa u nħalli lit-tfal warajja. It-tfal t-tfal. Għaldaqstant, wara li huma ħajti. Imma dak il-ħin ħallew darhom, il-mara telqet ma bdejtx nara u ħadd ma fuq dgħajsa mal-erbat itfal beda jifhimni. It-tarbija kienet tagħha. Tħares diġà mejta, imma ħadd ma kien għadu ma jaf, u l-prijorità kienet li niġi l-Isptar biex isalvaw kemm lili kif ukoll lit-tarbija.” Wara diversi jiem fit-

Taqsima tal-Kura Intensiva flIsptar bdiet tiġi f ’sensiha. Bdiet tipprova taqbad lil żewġha biex tara x’sar minn uliedha, iżda kien kollu għalxejn. Bħal donnu t-telfa ta’ binha Smile ma kinitx biżżejjed, ftit wara skopriet li d-dgħajsa li żewġha kellu jkun fuqha, qatt ma telqet. Ħabib tal-familja li kellu jkun miegħu fid-dgħajsa rnexxielu jagħmel kuntatt ma’ Christiana, u qalilha li lil żewġha ħatfuh fil-Libja, u biex jeħilsuh talbu ħames miljun dollaru Amerikan. Somma li ħadd ma seta’ joħroġ, u sfortunatament qatluh. “Qatluhuli. Ħatfuh u qatluh. Ma kontx kuntenta, imma għall-inqas dak kollu li kelli bżonn sibtu f ’Malta. Diversi nies fl-Isptar ma tawx każ li jiena sewda, jew li jiena immigranta jew refuġjata, ma taw każ xejn ħlief li jieħdu ħsiebi. Jekk kelli bżonn inċempel biex nipprova nsib lil uliedi dejjem tawni mowbajl. Ħadu ħsiebi tajjeb ħafna,” tgħid il-mara. Il-kumplikazzjonijiet li ġabet magħha t-telfa ta’ binha filġuf marru lil hinn minn dawk fl-utru, kif normalment jiġri. Christiana kienet affettwata wkoll f ’għajnejha, għaliex tilfet id-dawl t’għajnejha. Dawl li bil-mod il-mod qed tikseb lura, iżda xorta ma tarax ċar. Matul iż-żmien li qattgħet

l-Isptar, Christiana misset minn dawn il-problemi kollha, ħafna qlub, b’waħda minnhom il-Gvern Malti, b’ħidma tkun ta’ Caroline Agius – konġunta u sinerġija ma taqta’ infermiera li segwieta mill-qrib xejn bejn id-diversi Ministeri fil-vjaġġ tagħha f ’Mater Dei, konċernati flimkien ma’ dak u li ddeskrivietha b’dan il- Taljan, ħadmu mill-qrib biex mod: “Christiana hija mara li isiru jafu x’sar minn uliedha, u tagħtik kuraġġ fejn qegħdin. kbir. Biss biss Wara jiem li telqet minn ta’ ħidma u pajjiżha b’erbat testijiet taditfal daqshekk DNA, kemm Ma kinitx faċli ta’ Christiana żgħar lejn u kif ukoll Lampedusa għalija li nħalli tat-tfal, sar diġà turi li lit-tfal warajja. magħruf li l-mara hija mara li kienet b ’s a ħ ħ i t h a . It-tfal huma fuq id-dgħajsa Dan trid ħajti. Imma magħhom i ż ż o m m ħadet ħsieb f ’moħħok li dak il-ħin ma li t-tfal jaslu tilfet id-dar finqawwijin bdejtx nara u Niġerja, tarbija u sħaħ ta’ tmien xhur ħadd ma beda Lampedusa u nofs tqala u minn fil-ġuf stess, jifhimni hemmhekk bil-problemi irnexxielha t’hekk tilfet ssib kuntatt ta’ i l - v i s t a oħt Christiana t’għajnejha u qatlulha lil żewġha fil-Libja, – li tgħix f ’Napli, fejn ittieħdu jiġifieri din il-mara f ’xahrejn t-tfal aktar tard. Meta ltqajna ma’ tilfet kollox, ma kien fadlilha Christiana kienet l-Ajruport xejn.” Il-vjaġġ ta’ Christiana f ’Malta Internazzjonali ta’ Malta ntemm erbat ijiem wara tistenna biex taqbad itl-Milied, hekk kif flimkien titjira tal-Air Malta KM612 mal-infermiera (li assistietha lejn Ruma. Fost il-ħafna b’emozzjonijiet minħabba l-problemi fil-vista eċċitament t’għajnejha) qabdet it-triq lejn diversi, bejn għax ħa terġa’ tara lil uliedha u anki għax Napli fl-Italja. Forsi qed tistaqsu, għaliex qatt qabel ma kienet rikbet ajruplan, issorprendietna bitNapli? Filwaqt li Christiana għaddiet tweġiba tagħha. Tħares lejn il-pożittiv

L-ulied fl-Italja kienu qed jistennew lil ommhom b’ħerqa

Dan għaliex wara li magħna tkelmet dwar dawn l-esperjenzi u episodji xejn sbieħ f ’ħajjitha, u staqsejnieha kif qed tħossha u anki kif tiddeskrivi l-vjaġġ tagħha f ’Malta, weġbitna hekk: “Kuntenta. Kuntenta ħafna. Jiena ġejt hawn Malta għarwiena bla ħwejjeġ fuq dgħajsa, nara mċajpar u mitlufa minn sensija. Ma’ kull min iltqajt f ’Malta dejjem għajnuna tani, u mhux biss materjali imma anki sapport. Qatt ma ħarsu lejja bħala mara sewda li għandi xi ħaġa inqas minn ħaddieħor imma trattawni daqslikieku kont Maltija. Wasalt f ’Malta mingħajr dar, flus, ħwejjeġ, tfal u raġel. Se nitlaq minn Malta mhux biss bil-ħwejjeġ imma b’imħabba ta’ familja li qatt ma bsart li se nsib. Nirringrazzja ħafna lil Alla ta’ dan kollu.” Illum Christiana ilha tlett ijiem lura m’uliedha, u għalkemm l-esperjenzi li għaddiet minnhom mhumiex sbieħ biex tisma’ dwarhom, aħseb u ara tgħixxhom, żgur li għallmitna ħaġa waħda: li napprezzaw ilħajja u l-affarijiet li jiġu magħha ... żgħar kemm huma żgħar.

01.01.2017

kullhadd.com

ID-DEAL MAL-HSBC B’NEGOZJATI MBAŻWRA • QALU LI L-BINI LEST BIEX JIDĦLU FIH FI FTIT ŻMIEN U MA KIEN LEST XEJN • ĦA SENTEJN U NTEFQU MIJIET TA’ ELUF TA’ EWRO BIEX TRANĠA • DEAL IEĦOR LI KIEN RESPONSABBLI GĦALIH JASON AZZOPARDI Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Ftit jiem qabel il-Milied, l-Awditur Ġenerali ppubblika żewġ rapporti dwar kif il-Gvern mexa fil-każ ta’ żewġ propjetajiet b’valur li jaqbeż l-għaxar miljuni. Forsi l-iktar li spikka fir-rapportaġġ tal-midja kien id-deal dwar l-art tal-eks Löwenbräu f ’Ħal Qormi, fejn il-valur ilaħħaq it-tmien miljun ewro u hemm l-Awditur Ġenerali kien ċar, li l-eks Ministru Jason Azzopardi għandu r-responsabbiltà x’jerfa’ għall-mod kif ftehim fl-2012 sar bi prezz tal1990. Iżda, ma’ din kien hemm deal ieħor li l-Gvern ma tantx mar tajjeb minnu u li ma sarx bil-livelli xierqa ta’ trasparenza. Dan kien l-akkwist ta’ bini mingħand l-HSBC fil-Belt Valletta, proprju fejn illum hemm il-Ministeru għat-Turiżmu. Dan hu bini li l-Gvern preċedenti kien akkwista bil-għan li fih ikun trasferit l-uffiċċju tal-Awditur ĠenIl-KullĦadd tista’ tiżvela kif dwar dan il-każ erali u uffiċini oħra u dak tal-Löwenbräu baqa’ ħafna x’joħroġ. li kellhom joħorġu Tagħrif esklussiv li għandna f’idejna jgħid mill-Palazz tal-Presj e k k li hemm nies x’jitkellmu u dokumenti oħra ident. Iżda, dan ma k i e n x xi jkunu ppubblikati li saħansitra lanqas setax isir għax dak h e m m li nxtara bħala post propjetabiss issir referenza għalihom fir-rapporti biex wieħed jidħol jiet simili tal-Awditur Ġenerali. Dan kollu mistenni fih mill-ewwel irli jindijkompli jżid il-pressjoni fuq Jason Azzopardi riżulta li ma kienx rizzaw illi sa issa seta’ jinħeba għaliex ir-rapport talf ’kundizzjoni tajba. ħtieġa talAwditur Ġenerali kien ippubblikat qabel Dan u rapporti Gvern u il-festi u għalhekk naqset xi oħra wasslu biex forsi setftit l-attività politika u deputati tal-Partit għu jinxkienu rari l-postijiet Laburista fil-kutraw bi mitat għall-kontiprezz ikfejn setgħu jsibuh iljiet pubbliċi talbu tar vanġurnalisti. lill-Awditur Ġenertaġġjuż, ali biex jivverifika xi ħaġa jekk il-prinċipji ta’ li ma ħames snin. governanza tajba, valur għallkinetx Fir-rapport flus, trasparenza u kontabilità aħħari il-każ. tiegħu kinux rispettati u jekk kinitx l-Awditur F’dan Ġeneżerċitata pressjoni politika erali wera l-fehma il-kuntest f ’dan it-trasferiment ta’ bini li li l-Uffiċċl-identifikazzjoni mingħand l-HSBC lejn il- tal-propjetajiet ma saritx ju tal-Awditur Gvern. Ġenerali kkunsidra b’mod trasparenti. Emfasizza Dan f ’deal fejn skont il-kun- li kellu jkun hemm proċess ak- l-irwol tal-Uffiċċju tal-Prim tratt tal-bejgħ, datat 22 ta’ tar miftuħ ta’ akkwist. Saħan- Ministru (OPM) fl-identifikaDiċembru 2011, kien ilaħħaq sitra f ’paġna tmenin tar-rap- zzjoni inizjali tal-proprjetajiet iż-€2,220,000. Filwaqt li port estensiv tiegħu, l-Awditur bħala kritiku u mhux ġustifikat. l-Gvern kellu wkoll iħallas Ġenerali qal li l-prinċipji ta’ Fil-fatt, l-eks Prim Ministlill-HSBC subċens annwali ta’ amministrazzjoni tajba kienet ru Lawrence Gonzi kien fost €69,071 għall-propjetà, rive- teħtieġ li jsiru attentati biex dawk li xehdu tul is-seduti dibbli b’10 sa 30 fil-mija kull wieħed janalizza s-suq u jara differenti. Qal li l-Gvern kellu

BAQA’ X’JOĦROĠ

l-għan li jakkwista proprjetajiet il-Belt biex iservu għall-ħtiġijiet diversi li kien hemm. Saħansitra żvela li dan kien proċess li fdah f ’idejn is-Segretarju Parlamentari, Jason Azzopardi. Filwaqt li l-Awditur Ġenerali jgħid li f ’dan il-każ il-propjetajiet indirizzaw ir-rekwiżiti tal-Gvern, dan ma jiġġustifikax in-nuqqasijiet fir-rigward tal-ippjanar u l-analiżi ta’ alternattivi adattati. Dan it-tħassib huwa aċċentwat mill-fatt li l-akkwist ta’ propjetà immobbli mill-Gvern mis-suq miftuħ huwa eżentat mir-regolamenti dwar il-Kuntratti Pubbliċi, li jista’ jwassal għal-livell imnaqqas ta’ governanza u sorveljanza xierqa. F’dan il-każ, kien rappurtat li d-deċiżjoni rigward l-akkwist potenzjali tal-propjetajiet ġiet diskussa fil-Kabinett. Għalkemm jista’ jiġi argumentat li riferiment lill-Kabinett jikkostitwixxi sorveljanza, l-NAO isostni li l-livell ta’ skrutinju eżerċitat kien insuffiċjenti. L-Awditur Ġenerali nnota kif imxew ukoll in-negozjati.

Qal li dak li sar mill-Grupp tan-Negozjar kien wieħed difettuż minn aspetti varji. L-attenzjoni tal-Uffiċċju nġibdet lejn l-irwol tal-Grupp tan-Negozjar li wassal lill-Gvern biex jaqbel li jakkwista l-propjetajiet fuq bażi tale quale għal €2,360,000. L-Awditur Ġenerali nnota kif saħansitra kien hemm nuqqasijiet fid-dokumentazzjoni li juru nuqqas ta’ kontabbiltà u trasparenza mistennija fi tranżazzjonijiet bħal dawn. Saħansitra l-Grupp tan-Negozjar naqas milli jistabbilixxi l-kundizzjoni vera tal-propjetajiet billi qagħad biss fuq dak li ddikjara l-HSBC. “Fl-opinjoni ta’ dan l-uffiċċju, dan wassal għal nuqqasijiet serji fil-proċessi tan-negozjati u affettwa b’mod negattiv il-pożizzjoni tal-Gvern fin-negozjati,” qal ir-rapport tal-Awditur Ġenerali. Saħansitra rriżulta li wara żjara fuq il-post min-nies tal-uffiċċju tal-Avukat Ġenerali ntqal li dawn esprimew tħassib dwar l-istat li kien jinstab fih il-bini.

01.01.2017

kullhadd.com

Siltiet mir-rapport tal-Awditur Ġenerali F’rapport tan-negozjati ntqal li kellu jsir xi xogħol li jlaħħaq bejn it-€300,000 u t-€350,000. Iżda, id-Dipartiment tax-Xogħol u l-Infrastruttura kwota ċifri li jaqbżu is-€640,000. Quddiem dan kollu d-Direttur Ġenerali tad-Dipartiment tal-Artijiet, insisita li l-HSBC kien qed juża l-bini sa ftit qabel bdew in-negozjati u għalhekk kienu f ’kundizzjoni tajba li setgħu jibqgħu kif inhuma. Iżda, il-verità kienet li anke l-Gvern irrikonoxxa li kellu jkun hemm xogħol estensiv. Xogħol li saħansitra kien se jibda f ’Ottubru 2012 u jispiċċa f ’Ġunju 2014. Biex skont l-Awditur Ġenerali anke l-kwistjoni tal-għaġla u l-ħtieġa ta’ bini malajr li ġiet fix-xejn. Wissa s-Segretarju Permanenti Fl-opinjoni tal-Uffiċċju tal-Awditur Ġenerali, innuqqas ta’ din il-ħtieġa bażika u ovvja kkostitwixxa difett sinifikanti fil-proċess tan-negozjati, li kkundizzjona b’mod kritiku u negattiv il-pożizzjoni tan-negozjar tal-Gvern. Dan in-nuqqas serju ġie rifless fit-tħassib tas-Segretarju Permanenti tal-Ministeru għall-Finanzi, l-Ekonomija u Investiment (MFEI), li sostna li dan l-iżball proċedurali kien se jirriżulta fi tranżazzjoni bi prezz ogħla. L-NAO jqis dak affermat mis-Segre-

FIL-PN HEMM DIŻGWID Jirriżulta li din id-darba fil-Partit Nazzjonalista mhux kulħadd lest jiddefendi bl-aħrax lil Jason Azzopardi kif għamel il-Viċi Kap Beppe Fenech Adami. Qed jingħad minn uħud li jekk il-PN irid juri li beda paġna ġdida għandu jieħu azzjoni f’każ bħal dan. Speċjalment meta wieħed iqis l-azzjoni deċiżiva tal-Prim Ministru, Joseph Muscat, fir-rapport dwar Triq Zekka u l-propjetà akkwistata mingħand Gaffarena. Dan l-argument qed isir fid-dawl li ħafna jqisu r-rapport tal-Löwenbräu bħala agħar minn dak ta’ Gaffarena. Intant, anke f’Dissett din ilġimgħa, Alex Perici Calascione, Teżorier tal-PN kien attent ħafna li ma jidħolx bejn il-basla u qoxritha wara li Robert Abela spjega kemm ta’ Ħal Qormi hu każ skandaluż. tarju Permanenti MFEI bħala validu, bin-negozjati jibqgħu żbaljati irrispettivament minn kwalunkwe miżura korrettiva li setgħet tittieħed. Fl-analiżi dwar jekk kienx hemm pressjoni politika, l-Awditur Ġenerali jgħid li kien hemm direzzjoni ċara biex din il-propjetà tkun akkwistata. “Ir-rwol tal-Uffiċċju tal-Prim Ministru kien ċentrali f ’dan ir-rigward, li wassal għal serje ta’ azzjonijiet li wasslu biex il-Gvern akkwista

L-Awditur ta piż kbir lill-interventi tal-Uffiċċju tal-Prim Ministru u s-Segretarju Parlamentari, Jason Azzopardi li kienu kruċjali biex sar id-deal. “Iżda, is-Segretarju Permanenti tal-Ministeru għall-Finanzi żamm mal-pożizzjoni tiegħu minkejja r-reviżjoni fil-prezz,” ikompli jirrapporta l-Awditur li nnota kif is-Segretarju Permanenti nnota li dan ma jfissirx li l-Ministeru u s-Segretarjat Parlamentari ma setgħux jibqgħu għaddejjin bid-deal li kellhom jerfgħu r-responsabbiltà tagħha huma. “Dan l-Uffiċċju jinnota l-fatt li t-tħassib tas-Segretarju Permanenti tal-Ministeru għall-Finanzi kienet tmur lil hinn mill-prezz, imma ffukat fuq nuqqasijiet proċedurali waqt in-negozjati li ma setgħux ikunu rranġati,” qal l-Awditur Ġenerali. Rapporti oħra

l-propjetà. L-identifikazzjoni inizjali kienet segwita minn memorandum mis-Segretarjat Parlamentari għall-artijiet lillPrim Ministru u lill-Ministru tal-Finanzi,” innota l-Awditur. Jirriżulta wkoll li għalkemm intqal li kien hemm diskussjoni fil-Kabinett ma nstabu ebda traċċi li kien hemm xi deċiżjoni tal-Kabinett.

Dawn iż-żewġ rapporti huma l-ewwel tnejn minn erbgħa li ntalab jagħmel l-Awditur Ġenerali. Il-każi l-oħra huma l-każ tal-Fekruna fix-Xemxija u l-każ tal-propjetà ta’ Spinola Road, fuq ix-Xatt ta’ San Ġiljan propjetà ta’ Eighty Two Company Limited. Fiż-żewġ każi kien hemm rapport fil-midja dwar kif il-ftehim li sar ma kienx wieħed li jaqbel lillGvern u lil min fil-pajjiż iħallas it-taxxa.

01.01.2017

kullhadd.com

IL-BAĠIT SOĊJALI FIS-SEĦĦ MIL-LUM L-ewwel ta’ Jannar. Bidu ta’ sena ġdida, riżoluzzjonijiet u impenji ġodda. Iżda, dan huwa wkoll il-jum li fih jidħlu fis-seħħ għadd ta’ miżuri li jkunu mħabbra fil-baġit li jkun tressaq ftit tax-xhur qabel. B’hekk f ’dawn il-jiem jibdew isiru realtà dawk il-miżuri li kienu parti minn dak deskritt bħala l-iktar baġit soċjali f ’ħafna snin. Li ġejjin huma wħud mill-miżuri ewlenin li jidħlu fis-seħħ mhux biss f ’dawn il-jiem, iżda anke tul il-ġimgħat u x-xhur li ġejjin. Miżuri li fil-maġġoranza tagħhom għandhom l-għan li jtejbu l-kwalità tal-ħajja tal-Maltin u l-Għawdxin.

IKTAR DĦUL GĦAL DAWK BIL-PAGA MINIMA Permezz ta’ numru ta’ riformi, u meta wieħed jieħu in konsiderazzjoni ż-żieda tal-għoli tal-ħajja, kull min qiegħed bil-paga minima se jiżdied mill-inqas b’€4 filġimgħa, jew €208 fis-sena. Din iż-żieda se jerfagħha kollha l-Gvern. Ir-riformi li se jagħtu dan ir-riżultat huma dawk li se jaraw żieda fl-għajnuna supplimentari li titħallas lill-ħaddiema miżżewġin bi dħul baxx, iżda li m’għandhomx tfal taħt is-16-il sena u ma jiħdux children’s allowance. Se jitjiebu wkoll ir-rati ta’ dawk li jibbenefikaw mill-in-work benefit.

INĊENTIVI MARBUTA MA’ PROPJETÀ Il-miżura tal-first time buyers se terġa’ tiġi estiża għal sena oħra. Koppji żgħażagħ u individwi li se jixtru l-ewwel propjetà tagħhom, u li tkun għal skop ta’ residenza, se jerġgħu ikunu eżentati mit-taxxa tal-boll fuq l-ewwel €150,000. Għal sena waħda, dawk ix-xerrejja li jixtru residenza f ’Għawdex se jibbenefikaw minn tnaqqis fir-rata tal-boll, minn 5 fil-mija għal 2 fil-mija. Dan jgħodd għal min jidħol f ’konvenju matul l-2017 u jkun reġistrat mad-Dipartiment tat-Taxxi Interni sal-31 ta’ Diċembru, 2017, u jikkonkludi l-kuntratt sal-aħħar tal-2018. Din mhix valida biss għall-first time buyers. Miżura oħra hi dik maħsuba biex tkompli tnaqqas l-ispejjeż fuq xogħlijiet fuq propjetà f ’żoni ta’ konservazzjoni urbana (UCA) jew fuq bini ieħor skedat band’oħra fl-ewwel u fit-tieni grad. L-Awtorità tal-Ippjanar nediet żewġ skemi ġodda li permezz tagħhom first time buyers jibbenefikaw sa massimu ta’ €100,000 fuq spejjeż li jkunu nefqu. Skemi li wieħed jista’ japplika għalihom ukoll minn dan ix-xahar.

ŻIEDA FIL-PENSJONIJIET Għat-tieni sena konsekuttiva se jkun hemm żieda fil-pensjoni. Fil-baġit għal din is-sena l-Gvern ħabbar li minn din is-sena se jkomplu jitwieżnu dawk ilpensjonanti u anzjani miżżewġin b’pensjoni minima. Għaldaqstant, mil-lum se jkunu qed jieħdu żieda ta’ €4 fil-ġimgħa (jew €208 fis-sena). Din iż-żieda se titħallas pro-rata ukoll lil min għandu l-pensjoni tiegħu ftit ogħla mill-pensjoni minima. Iż-żieda mħabbra se titħallas ukoll lillpensjonanti miżżewġin li jieħdu l-pensjoni tal-età. Minn din is-sena wkoll tibda tidħol fis-seħħ ir-riforma ta’ kif il-pensjonanti jħallsu t-taxxa biex il-pensjoni massima tal-Gvern mhix se tkun taxxabbli f ’riforma li se tkun implimentata fuq sentejn. Il-Gvern se jagħti inċentivi fiskali f ’forma ta’ kreditu ta’ taxxa lil dawk ilkumpaniji li jinvestu fi skemi ta’ pensjoni f ’isem il-ħaddiema. Din is-sena se jerġa’ jitħallas bonus lil numru ta’ nies, l-aktar nisa miżżewġa, li jkunu ħallsu kontribuzzjonijiet matul ħajjithom iżda ma ħallsux biżżejjed biex jikkwalifikaw għall-pensjoni. Minn din is-sena dan il-bonus żidied b’€50 fissena. B’hekk, il-bonus ta’ dawk li jkunu laħqu l-età tal-irtirar iżda m’għalqux 75 sena u li ħallsu aktar minn sena kontribuzzjonijiet iżda anqas minn 5 snin, se jiżdied minn €100 għal €150, filwaqt li l-bonus ta’ dawk li ħallsu aktar minn 5 snin kontribuzzjonijiet se jiżdied minn €200 għal €250 fis-sena. Madanakollu, wieħed irid ifakkar li se tinbidel il-liġi tal-Bills tat-Teżor ta’ Malta biex inkunu jistgħu noħorġu savings bonds, b’rati attraenti, indirizzati apposta għall-bżonnijiet tal-pensjonanti. B’hekk, pensjonanti issa jkunu jistgħu jinvestu f ’bonds tal-Gvern b’rata tal-imgħax aħjar milli joffri s-suq.

BIDLIET FIS-SISA It-toiletries se jidħlu fir-reġim tas-sisa mill-1 ta’ Jannar, 2017. Il-Gvern qal li din is-sistema se tkun aktar ġusta kemm mil-lat ambjentali kif ukoll minn dak kummerċjali, għax it-taxxa relattivament żgħira se tkun applikabbli fuq il-volum tal-prodott fuq make up, fwieħa u prodotti tax-xagħar. Dan ma jgħoddx għal prodotti essenzjali bħad-deterġenti. It-travi u l-istrutturi tal-ħadid, il-vireg, ix-xibka, il-folji tal-ħġieġ użati filkostruzzjoni u l-madum se jkunu soġġetti għas-sisa.

01.01.2017

kullhadd.com

DAQSHEKK TIPJIP FIL-KAROZZI

FUQ IL-BORŻA

Mil-lum Malta se tkun is-sitt pajjiż fl-Unjoni Ewropea li se ddaħal liġi li tipprojbixxi t-tipjip fil-karozza fil-preżenza tat-tfal. It-tfal ikollhom l-organi tagħhom żgħar, bħal pulmun, u għalhekk it-tipjip passiv jagħmel aktar ħsara. F’postijiet żgħar magħluqa bħalma hi karozza, il-ħsara mit-tipjip passiv hija agħar. L-avviż legali li se jipprojbixxi t-tipjip fil-karozza bit-tfal tressaq f ’Novembru, filwaqt li l-liġi se tkun infurzata mil-lum. Min jinqabad ipejjep f ’karozza mat-tfal jeħel multa ta’ €50. F’pajjiżna 20% tal-adulti jpejpu, filwaqt li t-tipjip huwa attribut għal 13% tal-imwiet f ’pajjiżna.

Din is-sena se jingħataw inċentivi fiskali ġodda, fil-forma ta’ Risk Investment Scheme, din id-darba għal min jinvesti flusu f ’kumpanija (SME) jew f ’investiment ġewwa fond li jkun mifrux fuq diversi kumpaniji (SMEs) reġistrati fuq Alternative Trading Platform bħall-Prospects fuq il-Borża ta’ Malta. Min jinvesti b’dan ilmod se jkun jista’ jingħata kreditu mit-taxxa sa massimu ta’ €250,000 fis-sena.

GĦAJNUNA FIL-KERA Din is-sena tfisser ukoll riforma fl-għajnuna lil dawk li jieħdu l-għajnuna marbuta mal-kera. Se jirdoppja s-sussidju u dawk li jibbenefikaw minnu. Minn massimu ta’ €83 fix-xahar telgħet għal massimu ta’ €160 fix-xahar. Il-persuni li jikkwalifikaw għal dan is-sussidju se jitilgħu minn 1,400 għal 2,800. L-irduppjar tas-sussidju se jincentiva biex jiġu rregistrati l-kuntratti tal-kiri biex jinqata’ l-abbuż. Hawn se jinfetaħ il-means test - issa familja tikkwalifika anke jekk ikollha sa €23,000 ilbank, fejn qabel din is-somma kienet sa €10,000. Iż-żieda fil-kera tal-housing li ddaħlet fl-2009 se tispiċċa u se jingħataw lura l-flus lil min ħallas din iż-żieda. Permezz ta’ proġett pilota għall-persuni li jikru l-propjetajiet u li jidħlu f ’kuntratt ta’ 7 snin ma’ familji bi dħul baxx se jiġu intaxxati b’5% biss.

BIEX TEĦEL INQAS FIT-TRAFFIKU Minn din is-sena se jingħata tnaqqis fit-taxxa lil dawk il-kumpaniji li jipprovdu trasport b’xejn lill-ħaddiema tagħhom. Dan it-tnaqqis se jitla’ għal 150% talispiża, sa massimu ta’ €35,000 fis-sena fil-każ ta’ kumpanija li tipprovdi dan isservizz weħidha u sa massimu ta’ €50,000 fis-sena għal kull kumpanija li topera dan is-servizz bi sħab ma’ kumpanija oħra. Filwaqt li dawk kollha li jagħlqu t-18-il sena matul l-2017 se jivvjaġġaw b’xejn fuq tal-linja billi jingħataw rifużjoni f ’Tallinja card tagħhom. Fil-baġit tas-sena l-oħra kien tnieda inċentiv għal dawk l-ażjendi li jinvestu f ’bicycle racks ħalli l-impjegati tagħhom ikollhom fejn ipoġġu r-roti meta jużaw dan it-tip ta’ trasport biex imorru fil-post tax-xogħol. Din l-iskema se tiġi estiża din is-sena wkoll.

INQAS BUROKRAZIJA Biex iż-żmien li jitwaqqaf negozju minn 30 jum jonqos għal 3 ijiem, b’seħħ mill-1 ta’ Jannar, 2017, il-ħwienet u postijiet oħra kummerċjali mhux se jkollhom aktar il-ħtieġa ta’ liċenzja tal-kummerċ biex imexxu l-attività kummerċjali tagħhom.

ALLOWANCE GĦALL-CARERS Se tidħol l-allowance miżjuda għall-carers, dik li qabel kienet il-pensjoni talwens. Il-benefiċċju żdied minn €105.30 fil-ġimgħa għal €140 fil-ġimgħa b’żieda ta’ €34.70 fil-ġimgħa jew €1.40 fis-sena. Il-kriterji sabiex wieħed ikun eleġibbli jinkludu li l-pazjent irid ikun ta’ dipendenza għolja u jistgħu japplikaw, sew persuni singoli kif ukoll dawk miżżewġa. Hemm ukoll l-allowance għall-carers (CRA) li kienet tissejjaħ social assistance carers. Dan il-benefiċċju se jiżdied minn massimu ta’ €76.53 fil-ġimgħa, fissena 2016, għal massimu ta’ €90 fil-ġimgħa minn din is-sena. Dan ifisser żieda ta’ € 13.47 fil-ġimgħa jew €700.44 fis-sena. L-ewwel pagamenti bir-rata l-ġdida mistennija jidħlu fis-seħħ fl-14 ta’ Jannar, 2017.

NIBDEW NUŻAW IL-GASS Din is-sena se tkompli r-road map tal-enerġija għal arja aktar nadifa u kontijiet irħas. U għall-ewwel darba nibdew nużaw il-gass għall-ġenerazzjoni tal-elettriku. Din is-sena Malta se tilħaq 50% tal-miri tal-enerġija rinnovabbli għall-2020 u l-Enemalta se tagħti l-opportunità lill-pubbliku biex jinvesti fis-solar farms, anke permezz ta’ solar bonds li jiffinanzjaw PV panels f ’żoni pubbliċi. It-tankijiet talfuel f ’nofs Birżebbuġa jibdew jitneħħew minn din is-sena.

STIPENDJI Se jerġgħu jiżdiedu l-istipendji u aktar student se jibbenefikaw minn grants supplimentari.

01.01.2017

kullhadd.com

IS-SENA LI GĦADDIET MAL-

Intervista ma’ L-ISPEAKER DWAR IL-BŻONN TAL-AWTONOMIJA

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 17 ta’ Jannar, 2016

Ħarġa Nru 1,175

Prezz €1

Ara paġna 7

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 24 ta’ Jannar, 2016

Ħarġa Nru 1,176

Ħarsa lejn

Ir-rapport ta’ Litus Advisory dwar Malta

IN-NOMINA TA’ TONI ABELA

www.kullħadd.com

Ara paġna 3

Prezz €1

Il-Ħadd, 31 ta’ Jannar, 2016

Ħarġa Nru 1,177

Ara paġna 3

Prezz €1

RIGAL GĦALL-KABINETT QABEL L-ELEZZJONI

RESPONSABBILTÀ TAS-SEWWIEQ

PRIM MINISTRU TA’ PAJJIŻ MIBDUL

Lejn tmiem ġimgħa li matulha reġa’ kien qed jieħu deċiżjonijiet importanti u li setgħu dehru wkoll diffiċli, f ’intervista ma’ Aleander Balzan il-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjara li hu għandu dover li jagħmel l-affarijiet differenti minn kif kienu jsiru fl-imgħoddi. Huwa spjega għaliex stenna r-rapport tal-Awditur Ġenerali biex jieħu ċerti deċiżjonijiet, filwaqt li fisser kif bil-bidla fid-Dipartiment talArtijiet irid jaqta’ l-politiku mid-day-to-day. Iwieġeb ukoll dwar il-mod kif l-Oppożizzjoni tidher il-ħin kollu f ’burdata elettorali u jgħid li l-pożizzjoni li jinsab fiha l-Gvern f ’nofs leġiżlatura timlieh b’kuraġġ.

IRID JAQLA’ MINNHA L-eks-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech irid ibigħ għal kważi €8,000 l-karozza li tliet snin ilu xtara b’inqas minn €2,000 mingħand il-Gvern. Dan skont avviż li tpoġġa fuq sit lokali, u li tneħħa iktar kmieni din il-ġimgħa, meta fil-Parlament ġie żvelat li Fenech kien ħallas ammont miżeru għal din il-vettura. Il-karozza ta’ Fenech hija Honda CRV tal-2004 u oriġinarjament kienet inxtrat mill-Ministeru tal-Finanzi għal €25,000 biex Fenech jużaha bħala t-tieni karozza tiegħu. Iżda jumejn qabel spiċċa minn ministru, Fenech xtara din il-vettura għalih personali għas-somma ta’ €1,908. Minkejja li fissuq il-valur ta’ din il-vettura huwa ferm ogħla, Fenech baqa’ jiddefendi dan l-akkwist mal-midja. Issa qed jirriżulta li Fenech ried ibigħ din il-vettura għal kważi €5,900 iktar milli xtraha.

Ara paġna 5

Paġna 2

L-AWTOPSJA SE SSIR GĦADA

F’konferenza tal-aħbarijiet li saret ilbieraħ waranofsinhar, l-Assistent Kummissarju Silvio Valletta spjega li l-Pulizija għadha qiegħda tinvestiga l-isplużjoni f ’karozza li ħalliet lis-sewwieq mejjet f ’Wied il-Għajn aktar kmieni dakinhar. Valletta sostna li l-Pulizija rċeviet rapport ta’ ħruq ta’ karozza lejn id-9.00am. Meta waslu fuq il-post huma sabu li kien hemm persuna mejta maqbuda fil-vettura. Sal-bieraħ, l-investigazzjoni kienet aċċertat biss li l-vittma kienet ta’ ġeneru maskili hekk kif l-identità tiegħu ma kinitx għadha ġiet ikkonfermata. L-Assistent Kummissarju Valletta spjega wkoll li bħalissa għaddejjin eżamijiet forensiċi bl-ewwel indikazzjoni juru li l-karozza ħadet in-nar permezz ta’ splussiv li kien ġewwa l-istess vettura. Huwa sostna wkoll li bħalissa għaddejja inkjesta maġisterjali li se jieħdu sehem fiha diversi esperti biex jgħinu f ’din l-investigazzjoni. Il-Pulizija ma kinux għadhom f ’pożizzjoni li jikkonfermaw jekk il-persuna mititx b’kawża tal-isplużjoni jew bil-ħruq li rriżulta minnha. Dawn id-dettalji mistennijin li jiġu stabbiliti permezz tal-awtopsja fuq il-katavru li se ssir għada. Mill-indikazzjonijiet inizjali tal-identità tal-vittma jidher li l-persuna għandha rabtiet ma’ każijiet il-Qorti mat-traffikar tad-droga, kif ukoll tas-sigaretti tal-kuntrabandu.

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 7 ta’ Frar, 2016

Ħarġa Nru 1,178

ATTENTATI TA’ SUWIĊIDJI FIL-LOCK-UP…

RATA OGĦLA TAĦT GVERN PREĊEDENTI

L-inkjesta dwar l-inċident li seħħ fl-4 ta’ Ottubru li għadda fl-attività ta’ Paqpaqli għal L-Istrina, ikkonkludiet li l-kawża prinċipali tal-inċident kien issewwieq. Apparti minn hekk, irriżulta wkoll li l-kumitat organizzattiv tal-attività għandu r-responsabbiltà għal kawżi sekondarji ta’ dan l-inċident. Madankollu, dejjem skont l-inkjesta li tmexxiet mill-Maġistrat Consuelo Scerri Herrera flimkien ma’ tlettax-il espert, il-President ta’ Malta MarieLouise Coleiro Preca, ġiet eżonerata. Dan hekk kif irriżulta li l-attività saret biss taħt l-awspiċi tagħha u li hi ma kellhiex sehem fl-organizzazzjoni ta’ dan l-avveniment. Interessanti huwa l-fatt li din l-inkjesta daħlet f ’ħafna dettall tant li fiha 1,700 paġna.

Ritratt: ALAN SALIBA

Għall-gazzetta KullĦadd, li dieħla fl-24 sena tagħha fis-suq, l-2016 kienet sena ta’ sfidi u opportunitajiet. Bla dubju din hija realtà għal gazzetti oħra f ’pajjiżna u lil hinn, għaliex il-midja soċjali, l-onlajn u l-kwalità ta’ ħajja li ngħixu qed jibqgħu joffru sfida għall-midja stampata li xi ftit jew wisq naqqset il-popolarità tagħha. Dan wassal biex implimentajna numru ta’ bidliet li għandhom l-għan li jagħmlu l-unika gazzetta tal-Partit Laburista iktar relevanti u kummerċjalment vijabbli. Ħadna d-deċiżjoni li l-emfasi tkun fuq il-ġrajjiet kurrenti u l-analiżi fid-dettall, filwaqt li tajna prijorità lillpreżentazzjoni bil-għan li l-qarrej li jixtri l-gazzetta jkollu esperjenza pjaċevoli. Naturalment, kull bidla ġġib ukoll xi ftit tar-reazzjoni jew reżistenza. Iżda, kollox jindika li kienet bidla li ntlaqgħet. Tul it-52 ġimgħa li għaddew, il-gazzetta tagħna reġgħet stabbilixxiet postha fost dawk mistennija nhar ta’ Ħadd għallistorja esklussiva tal-faċċata. Il-fatt li din hija gazzetta talPartit Laburista ma jagħtiniex raġuni li nkunu ‘notice board’ tal-Partit, bl-analiżi mifruxa u l-vuċijiet differenti inklużi firrapportaġġ ikunu raġuni oħra għaliex il-qarreja qed jieħdu gost ifittxuna jew għaliex ilgazzetta tagħna qed tkun fost l-ewlenin li joħolqu diskussjoni fl-analiżi tal-ġurnali. Kienet ukoll sena fejn diversi mezzi tax-xandir oħra qabdu stejjer minn tagħna u żviluppawhom, xi minn daqqiet b’mod li rrikonoxxewna bħala sors u f ’oħrajn le. Kienet x’kienet iċċirkostanza konna sodisfatti li qegħdin infasslu l-aġenda. Kienet sena fejn kif jindikaw dawn il-faċċati li qegħdin nippubblikaw (kważi kollha) komplejna niżvelaw x’fissret l-amministrazzjoni tal-Partit Nazzjonalista. Għaliex għażla f ’elezzjoni ġenerali oħra ma tistax issir mingħajr ma wieħed jikkunsidra t-tajjeb u l-ħażin tal-amministrazzjoni li għaddiet ukoll. Għaliex fuq kollox il-PN għadu mimli bl-istess nies. Xi ħaġa li ddejjaq uħud fil-PN ukoll tant li mhux darba u tnejn żvelajna tagħrif intern minn ħdan il-Partit Nazzjonalista bħal meta f ’Marzu żvelajna t-tagħrif minn laqgħat ta’ strateġija talPartit Nazzjonalista. Konna fuq quddiem nett biex żvelajna skandli bħad-deal tal-karozza ta’ Tonio Fenech jew il-Villa ta’ Beppe Fenech Adami.

IPPUBBLIKATA L-INKJESTA

Ara paġna 4

It-tieni karozza tal-ministri Nazzjonalisti…

RAPPORTI TAL-AWDITUR TAĦT IT-TAPIT

KAPRIĊĊUŻI BI FLUSEK

Mill-2010 kien hemm sittax-il każ ta’ attentati ta’ suwiċidju jew self-harm fil-lock-up tal-Pulizija. Għaxra minnhom seħħew qabel l-2013. Dan qalu l-Ministeru għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali lbieraħ, wara li l-Oppożizzjoni baqgħet tippolitiċizza dawn it-traġedji umani. Il-Ministeru saħaq li b’dan l-atteġġjament l-Oppożizzjoni kompliet taqa’ fil-baxx u tilfet kull sens ta’ bilanċ u etika. Beppe Fenech Adami, li jinsab fuq quddiem nett f ’dawn l-attakki, kien Assistent Parlamentari fil-Ministeru talIntern qabel l-2013, meta f ’sentejn biss kien hemm għaxar każijiet ta’ attentat ta’ suwiċidju jew self-harm. Dan ifisser li fl-aħħar sentejn ta’ Gvern Nazzjonalista r-rata ta’ dawn l-attentati kienet ogħla minn dik tal-ewwel tliet snin tal-Gvern preżenti.

Ilbieraħ filgħodu l-Ministru għall-Ġustizzja u l-Gvern Lokali Owen Bonnici ppubblika l-inkjesta maġisterjali b’rabta mal-inċident li seħħ f ’Paceville ftit taż-żmien ilu u li fih weġġgħu madwar 70 persuna. Minn din l-istess inkjesta, li tmexxiet mill-Maġistrat Doreen Clark, irriżulta li meta seħħ l-inċident kien hemm ħafna nuqqasijiet, b’mod speċjali fejn tidħol is-saħħa u s-sigurtà tan-nies, tant li fil-jiem li ġejjin il-Pulizija mistennija tressaq aktar minn 20 persuna l-Qorti b’akkużi differenti, fosthom id-diretturi tal-kumpanija li għandha l-istabbiliment kif ukoll uffiċjali oħrajn li kienu jaħdmu hemmhekk.

Il-Ħadd li għadda l-gazzetta KullĦadd żvelat kif l-eksMinistru Nazzjonalista Tonio Fenech kien qiegħed jipprova jbigħ għal madwar €8,000 il-karozza li kien xtralu l-Gvern minn fondi pubbliċi fl-2004 għal €25,000 u li kellha sservi bħala t-tieni karozza tiegħu, liema karozza huwa xtara mingħand il-Gvern għal inqas minn €2,000, tlett ijiem qabel l-elezzjoni ġenerali tal-2013. Din il-ġimgħa l-gazzetta KullĦadd qiegħda tagħti ħarsa lejn każijiet oħra fejn deputati Nazzjonalisti użaw flus il-poplu b’mod kapriċċuż. Fost dawn hemm George Pullicino, li ngħata fiduċja mill-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil, minkejja l-fatt li bejn Novembru 2010 u Marzu 2013 ġiegħel lill-poplu jħallas kirja ta’ €15-il kuljum fuq karozza li huwa ma baqax juża filwaqt li kien qiegħed jitħallas allowance ta’ €7,000 fis-sena.

Ara paġna 2

Ara paġna 4

Ħarsa lejn

IL-KUMMISSJONI GĦALL-ANZJANI

Ir-rapport ta’ Fitch

Ara paġna 9

Prezz €1

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 21 ta’ Frar, 2016

Ħarġa Nru 1,180

Ftit aktar minn ġimgħa wara li ġie ppubblikat ir-rapport tal-Awditur Ġenerali dwar il-każ ta’ Triq Zekka, li wassal għar-riżenja tas-Segretarju Parlamentari għall-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni Amministrattiva Michael Falzon, spikka l-aktar l-impenn u s-serjetà tal-Prim Ministru Joseph Muscat li l-governanza tajba qed iwettaqha mhux biss bil-kliem iżda wkoll bl-azzjoni. Madankollu, din ir-riżenja wara rapport tal-Awditur Ġenerali hija totalment ġdida fil-politika Maltija. Dan hekk kif, taħt amministrazzjoni Nazzjonalista, kienu saru diversi rapporti mill-istess Awditur, iżda d-differenza kienet li qatt ma kien hemm riżenja ta’ xi ministru jew segretarju parlamentari li kien implikat, u dawn ir-rapporti ntefgħu taħt it-tapit u ġew injorati kompletament. Ara paġna 5

Kienet deċiżjoni meħudha minn Kastilja fl-1 ta’ Frar tal-2013, xahar qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali, li ħeġġet lill-ministri u s-segretarji parlamentari biex jieħdu d-dar magħhom it-tieni karozza li kien xtralhom il-Gvern minn flus il-poplu. L-eks-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech ibbenefika sew minn din id-deċiżjoni li bħalha ma kinitx ittieħdet f ’leġiżlaturi preċedenti. Il-KullĦadd ra ċ-ċirkolari li nħarġu qabel l-elezzjoni ġenerali tal-2008 u tal-2013. Bejniethom hemm differenza waħda. F’tal-2013, fejn kien hemm possibbilità kbira li l-PN iġarrab telfa, ġie miżjud id-dritt biex il-ministri u s-segretarji parlamentari jixtru karozza bi prezz maħdum miċ-Ċivil skont il-proċedura stabbilita wkoll f ’din il-kampanja elettorali. Ara paġna 2

FIS-SEĦĦ

Ara paġna 9

Prezz €1

ŻIEDA FIL-PAGI

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 6 ta’ Marzu, 2016

Ħarġa Nru 1,182

Ara paġna 6

Prezz €1

€1 MILJUN F’DIRECT ORDERS L-Aġenzija Maltija għall-Informatika u t-Teknoloġija (MITA) tat mal€1 miljun f ’konsulenzi permezz ta’ direct orders fiż-żmien li d-Deputat Nazzjonalista Claudio Grech kien iċ-Chairman tagħha bejn l-2008 u l-2011. Minn 100 kuntratt ta’ konsulenza li l-MITA tat matul dawn l-erba’ snin, 80 ingħataw permezz ta’ direct order. Claudio Grech huwa fost id-deputati magħżula minn Simon Busuttil biex jiffurmaw ix-Shadow Cabinet tal-Oppożizzjoni, fejn attwalment qed jokkupa l-kariga ta’ Shadow Minister għall-Ekonomija. Ara paġna 7

IMPENN FAVUR L-AMBJENT, BIL-PROVI

NIŻVELAW IKTAR MIL-LEAK TAL-PN…

IL-ĦAJJA PERSONALI FIL-MIRA Fil-laqgħa li saret fid-Dar Ċentrali nhar it-Tnejn li għadda u li fiha kienet miftiehma l-istrateġija tal-Partit Nazzjonalista, kien hemm qbil fuq għaxar punti. Din il-gazzetta tista’ tiżvela li wieħed minnhom kien li għandu jinstab tim ta’ persuni “fdati” li jkunu “assenjati membru tal-Kabinett biex isegwu passih, jiġbru tagħrif dwar il-movimenti tiegħu, l-infiq, il-kuntatti u l-ħajja personali.” Tagħrif minn din il-laqgħa beda jkun żvelat minn ONE NEWS ilbieraħ, fejn kien irrappurtat kif mira oħra minn dawn l-għaxra hija li tkun imxekkla l-ekonomija tal-pajjiż u l-ħolqien tal-impjiegi. Dan b’mod mill-iktar konxju.

Il-park naturali tal-Inwadar, li se jkun imiss mal-periferiji ta’ Wied il-Għajn, ix-Xgħajra u Ħaż-Żabbar, huwa impenn ċar favur l-ambjent u favur in-naħa t’isfel ta’ Malta. Dan il-proġett, li ilu snin skedat iżda qatt ma twettaq, se jservi mhux biss għad-divertiment tal-Maltin u t-turisti, iżda se jkun qed jissalvagwardja wkoll il-flora u l-fawna li jinsabu f ’din iż-żona. Se tingħata l-attenzjoni meħtieġa lil diversi binjiet storiċi li jinsabu fi stat dilapitat, u l-bdiewa se jkunu jistgħu jibqgħu jaħdmu l-għelieqi tagħhom f ’post iktar prestiġjuż. Dan il-proġett intlaqa’ b’mod pożittiv mill-partijiet interessati kollha, inkluż mill-kunsilli lokali milquta u mill-għaqdiet ambjentali. Ara paġni 2 u 3

Ara paġna 3

“HEMM BŻONN TIBDIL LI JIRRIFLETTI Ż-ŻMINIJIET”

JGĦIN LIL SIEĦBU

Iktar mis-saga tal-karozzi tal-ministri Nazzjonalisti…

IKTAR DWAR IL-KAROZZI TAL-EKS-MINISTRI...

KWART TA’ MILJUN EWRO

IL-LUKANDIERA OTTIMISTI

L-ABBATINI TA’ SIMON BUSUTTIL

BIDLUHA TLIET DARBIET Wara li d-Deputat Mexxej għall-Affarijiet tal-Partit Toni Abela ġie nominat mill-Prim Ministru għall-Qorti Ewropea tal-Awdituri, il-Partit Laburista qiegħed jilqa’ n-nomini għal Deputat Mexxej ġdid. Ilbieraħ il-Ministru Konrad Mizzi tefa’ l-ewwel nomina, wara li l-Istatut ġie emendat biex jippermetti lillmembri parlamentari jikkontestaw għal din il-kariga. Fid-dawl ta’ dan it-tiġdid, Dr Abela fissrilna kif fil-kariga ta’ Deputat Mexxej irid ikun hemm persuna li tirrifletti ż-żminijiet tal-lum. Filwaqt li ta ħarsa lura lejn ix-xogħol li huwa wettaq fi ħdan il-Partit fl-aħħar snin, tkellem ukoll fuq l-isfidi li l-Partit issa għandu quddiemu.

L-ispejjeż totali fuq il-karozzi uffiċjali ta’ żewġ ministri talaħħar Gvern Nazzjonalista laħħqu l-€160,000. Fost oħrajn, Gvern Nazzjonalista kien daħal għal spiża ta’ €70,000 fuq kirjiet ta’ karozzi li ntużaw b’mod uffiċjali minn Mario de Marco u George Pullicino. Fl-istess ħin l-ispiża fuq il-fjuwil għall-karozzi ta’ de Marco u Pullicino kienet ta’ €41,000. Jirriżulta wkoll li de Marco u Pullicino bidlu l-karozza tagħhom xejn inqas minn tliet darbiet f ’ħames snin.

Il-persuna magħżula minn Simon Busuttil bħala l-President tal-Kulleġġ eks-Membri Parlamentari tal-Partit Nazzjonalista mhux biss huwa ħabib kbir tiegħu iżda huwa wkoll persuna li gvernijiet differenti Nazzjonalisti ħatruha bħala persuna ta’ fiduċja biex isservi ta’ konsulent, maniġer ta’ stazzjon tar-radju u anke ambaxxatur. Il-magħżul ta’ Simon Busuttil biex iressaq lill-eksdeputati lejn it-tmexxija tal-Partit Nazzjonalista huwa Richard Muscat. Muscat, li ilu attiv fil-Partit Nazzjonalista sa mill-1971, kien deputat Nazzjonalista u kien anke maħtur bħala Segretarju Parlamentari qabel l-1996. Fl-1998, minkejja li l-Partit Nazzjonalista reġa’ kien elett fil-Gvern, Muscat kien baqa’ l-art. Minnufih iżda, Gvern Nazzjonalista beda jagħti lil Muscat impjieg wieħed wara l-ieħor bħala persuna ta’ fiduċja.

L-ispiża fuq il-karozzi li kien jagħmlu użu minnhom l-eksMinistri Nazzjonalisti Tonio Borg u Austin Gatt bejn l-2008 u l-2013 kienet ta’ kwart ta’ miljun ewro. Matul din il-leġiżlatura, Borg u Gatt kellhom żewġ karozzi kull wieħed; waħda għal xogħol uffiċjali u oħra għal xogħol mhux uffiċjali.

Lukandiera li tkellmu ma’ din il-gazzetta spjegaw li s-sena li għaddiet kienet waħda ta’ rekord assolut għat-turiżmu f ’pajjiżna, u l-ewwel indikazzjonijiet qegħdin juru li din is-sena se tkun daqstant tajba, jekk mhux aħjar. Dan ir-rekord jidher li kien mifrux fuq tipi ta’ servizzi differenti, hekk kif lukandi ta’ tliet stilel u dawk ta’ ħames stilel irrappurtaw suċċessi simili. Il-kummenti tal-lukandiera huma riflessjoni tal-aħħar statistiċi ppubblikati mill-NSO, u li juru li Jannar ta’ din is-sena rreġistra żieda ta’ 15% fit-turisti li żaru Malta, meta mqabbla ma’ Jannar tal-2015. Dawn ir-riżultati jawguraw tajjeb ferm meta wieħed iqis li s-sena li għaddiet diġà kienet waħda tajba ferm għas-settur turistiku.

Il-Malti jgħid li biex tiskonġra trid tkun pur. Illum ma jistax jinstab kliem aħjar minn dan għal Simon B u s u t t i l u għall-Partit Nazzjonalista. Busuttil sejjaħ protesta, li mhija xejn għajr mass meeting, għal-lum waranofsinhar fil-Belt Valletta. Iżda l-problema l-kbira ta’ Busuttil hija li m’għandu l-ebda kredenzjali biex jitkellem dwar il-governanza. Dan għax Busuttil innifsu u dawk kollha ta’ madwaru għal snin sħaħ kienu fil-qalba ta’ gvern Nazzjonalista li, wieħed wara l-ieħor, warrab fil-ġenb kull prinċipju ta’ governanza. Iżda għal Ann Fenech, President tal-Kunsill Eżekuttiv tal-PN, dawn kienu biss “dnubiet tal-abbatini”.

Ara paġna 3

Ara paġna 5

Ara paġna 3

Ara paġna 5

Ara paġni 13, 20-23 u 40

€1.5 MILJUN

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 13 ta’ Marzu, 2016

Ħarġa Nru 1,183

Ara paġna 4

Prezz €1

7,000 KAROZZA SKRAPPJATA

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 20 ta’ Marzu, 2016

PRIM MINISTRU FDAT

Ħarġa Nru 1,184

ILLEGALI F’ODZ

L-ISKANDLU TAL-PALAZZ TA’ BEPPE

IL-MEPA TIKKONFERMA LI KISER IL-LIĠI

Li l-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista kiser il-liġijiet tal-ippjanar tikkonfermah tweġiba tal-Awtorità Maltija għall-Ambjent u l-Ippjanar imxandra minn ONE NEWS. Fl-aħħar jiem issemma kemm-il darba kif Beppe Fenech Adami bena pixxina ikbar minn dak li tippermetti l-liġi u saħansitra deck area enormi li ebda policy tal-MEPA ma tippermetti. Dan kollu f ’biċċa art li sal-lum għadha ODZ. Fil-fatt, id-deck area ta’ Fenech Adami taqbez is-seba’ mitt metru kwadru, meta kelliem għall-MEPA kkonferma li dak permessibbli huwa ferm iżgħar minn hekk. Dan kemm skont il-liġijiet tal-lum u anke skont dawk ta’ qabel. “Il-politika rurali u gwida tad-disinn tal-2014 tippermetti kobor massimu ta’ 75 metru kwadru għall-pool u deck area,” qalet il-MEPA li żiedet li, fil-każ fejn hemm iktar minn residenza waħda, ikun permess li jkun hemm ħames metri kwadri oħra għal kull akkomodazzjoni. Xi ħaġa li mhix il-każ ta’ Fenech Adami. Staqsejna wkoll x’kienet tgħid il-policy ta’ qabel ‘Swimming Pools ODZ, 2000’. Din kienet tgħid li d-dawra tal-pool ma kellhiex taqbeż il-50% tal-pool fl-istess ħin li l-istess pool ma taqbiżx il-50 metru kwadru. Fil-każ ta’ Beppe Fenech Adami l-pool qabżet is-60 metru kwadru u d-deck area hija ta’ 700 metru kwadru. Tassew pool area ta’ palazz.

JOSEPH MUSCAT B’10.7% VANTAĠĠ FUQ SIMON BUSUTTIL

Ara paġni 3, 6 u 40

JIMXU KONTRA R-RAPPORT TAT-TELFA

Il-każin ta’ San Ġiljan li diġà nbiegħ

Ara paġna 9

Tkompli paġna 8 Ara wkoll paġni 6, 7 u 40

103 MEDIĊINI JORĦSU FI 3 SNIN

TIBNI KARRIERA MINKEJJA D-DISKRIMINAZZJONI

Matul l-aħħar tliet snin it-tibdil pożittiv fil-qasam tas-saħħa kien fuq diversi fronti. Waħda minn dawn hija r-roħs fil-mediċini. Din il-gazzetta tista’ tikkonferma li matul din il-leġiżlatura kien hemm 103 mediċini li l-prezzijiet tagħhom roħsu. F’ċerti każijiet dan ir-roħs kien ilaħħaq il-persentaġġ ta’ 60% jew saħansitra mijiet ta’ ewro.

Illum in-nisa fil-Korp tal-Pulizija saru komuni, iżda dari ftit kienu dawk in-nisa li jagħżlu din il-karriera. Fil-fatt, ilftit nisa li kienu jidħlu fil-Korp kienu jsofru minn diversi inġustizzji, fosthom paga inqas mill-irġiel u nuqqas ta’ promozzjonijiet. Josephine Gauci kienet waħda minn dawk ilftit li ħabbtitha ma’ kull ostaklu biex tibni karriera fil-pulizija. Illum, li ħarġet bilpensjoni, tista’ tħares lura lejn karriera twila u ta’ suċċess fuq 38 sena. Probabbilment Josephine hija l-iktar mara b’karriera twila filkorpi dixxiplinati.

Ara paġna 4

Ara paġna 5

Il-każini ta’ Bormla (fuq) u taż-Żejtun (taħt) li jinsabu għall-bejgħ

DAWWAR L-ARLOĠĠ SIEGĦA ’L QUDDIEM

www.kullħadd.com Ara paġna 3

Prezz €1

F’għeluq it-tliet snin ta’ Gvern Laburista, stħarriġ indipendenti jikkonferma li l-Prim Ministru Joseph Muscat huwa fdat fit-tmexxija tal-pajjiż ħafna iktar mill-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil. Filwaqt li l-Prim Ministru jgawdi mill-fiduċja ta’ 40.7%, il-Kap tal-Oppożizzjoni jgawdi biss il-fiduċja ta’ 30%. Dan l-istħarriġ kien issostanzjat mill-opinjoni pożittiva ta’ diversi esperti f ’oqsma differenti li jvarjaw mill-ekonomija, it-turiżmu, iddrittijiet ċivili u dawk għal persuni b’diżabbiltà. F’kummenti li taw lil din il-gazzetta, dawn il-persuni kollha esprimew sodisfazzjon bilħidma tal-Gvern matul l-aħħar tliet snin.

Minkejja li r-rapport tat-telfa tal-Partit Nazzjonalista elenka l-importanza li l-każini politiċi jingħataw ħajja ġdida, illum il-Partit jidher li qed jinjora dawn is-suġġerimenti hekk kif qed ibigħ diversi każini. Dan qed iqajjem rabja fost l-attivisti tal-Partit Nazzjonalista, fejn membri ta’ kumitati sezzjonali qed isostnu li dan mhuwiex konsistenti ma’ dak li wegħidhom Simon Busuttil qabel l-elezzjoni. Rapporti qed jgħidu li l-każin ta’ San Ġiljan diġà nbiegħ għal madwar nofs miljun ewro, filwaqt li hemm għall-bejgħ ukoll il-każini ta’ Bormla, Wied il-Għajn, u ż-Żejtun.

BIDLA FIL-ĦIN

ARJA INDAF

FUQ VETTURI MINISTERJALI

Il-Ħadd, 27 ta’ Marzu, 2016

Ħarġa Nru 1,185

Prezz €1

BYPASS GĦAT-TRASPARENZA • L-iskema ta’ self mill-PN maħsuba biex iddur mal-obbligi tal-liġi tal-finanzjament tal-partiti • Esperti jqajmu dubji dwar aspetti legali tal-iskema L-iskema ta’ self li l-Partit Nazzjonalista nieda iktar kmieni din il-ġimgħa qed tnissel suspett li hija maħsuba bħala bypass għal-liġi tal-finanzjament tal-partiti. Il-liġi daħlet fil-bidu ta’ din is-sena b’impenn talGvern preżenti wara li l-Partit Nazzjonalista filGvern baqa’ ma implimentaha qatt. L-iskema, magħrufa bħala ċedoli, saret biex uffiċjalment il-Partit Nazzjonalista jiddejjen €10,000 mingħand individwi li mbagħad iħallashom lura fuq għaxar snin, bi mgħax ta’ 4%. Din qed tkun ippreżentata bħala mod innovattiv kif il-Partit isaħħaħ il-finanzi tiegħu. Kollox jindika, iżda, li r-realtà hi mod ieħor. Il-liġi tal-finanzjament tal-partiti tirregola d-donazzjonijiet u mhux is-self. Tkompli f ’paġna 3

RATING LI JQAWWI L-QLUB

“MALTA LI QED TINBIDEL”

Il-bidla li għaddej minnha pajjiżna se tkun it-tema li toffri l-isfond għall-Konferenza Ġenerali Annwali tal-Partit Laburista. Dik li se tibda fit-3 ta’ April se tkun konferenza li tara diskussjoni ħajja xprunata mill-ħtieġa li pajjiżna jibqa’ miexi ’l quddiem. Il-president tal-Partit Laburista, Daniel Micallef, stqarr malKullĦadd li “is-suċċess li qed jikseb pajjiżna bħalissa ma jfissirx li wasalna. Anzi nemnu li dan huwa l-punt tat-tluq għal era ġdida f ’pajjiżna”. Ara paġni 8 u 9 L-aħħar tliet snin kienu strumentali għall-Enemalta. Ir-ristrutturar li sar kellu mhux biss jimmira għal soluzzjonijiet fit-tul, iżda wkoll għal soluzzjonijiet immedjati fir-rigward tal-qagħda finanzjarja mwiegħra li kienet tinsab fiha l-korporazzjoni. Evidenti li l-inizjattivi tal-Gvern preżenti qegħdin iħallu l-frott, hekk kif għar-raba’ darba fi tliet snin Standard and Poor’s għolla l-credit rating talEnemalta. It-triq għas-sostenibbiltà hija twila u għat-telgħa, iżda d-direzzjoni li nqabdet hija waħda tajba. Dan kien ikkonfermat mhux biss mill-aġenzija ta’ kreditu, imma anke minn esperti lokali li fil-passat kienu involuti fl-Enemalta. Joseph Falzon, Professur tal-Ekonomija, u David Spiteri Gingell, eks-Kap Eżekuttiv tal-Enemalta, tkellmu ma’ din il-gazzetta dwar is-sinifikat ta’ dan il-progress u l-fatturi li kienu wasslu lill-korporazzjoni fix-xifer tal-falliment. Ara paġna 2

“IL-FISAZZJONI LI SE NAGĦMEL ĠENNATA” F’intervista mal-KullĦadd, żagħżugħ li nirreferu għalih bħala Marc jaqsam l-esperjenza tiegħu dwar tip ta’ Obsessive Compulsory Disorder (OCD). Din id-darba l-fisazzjoni hija l-biża’ li f ’xi mument se jiżbalja b’mod ikrah. Fi kliemu, li se jagħmel “ġennata”. Biża’ li ma tingħelibx kif ġieb u laħaq. Ara paġna 6

01.01.2017

kullhadd.com ĦARSA LEJN IT-TITJIB FIR-ROTOT MILL-ĦADD LI ĠEJ

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 10 ta’ April, 2016

Ħarġa Nru 1,187

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 17 ta’ April, 2016

Prezz €1

ĦARSA LEJN

IL-PROGRESS FIL-QASAM LGBTIQ

L-ELEZZJONI FL-ISTATI UNITI Il-Ħadd, 12 ta’ Ġunju, 2016

Prezz €1

DEAL ELETTORALI

KUNTRATT BIT-TIMBRU TA’ CHRIS SAID LEJLET L-ELEZZJONI ta’ residenzi reġgħet marret għand il-privat u Dik li llum qed niżvelaw b’mod esklussiv hija r-residenzi ‘soċjali’ ma nbnew qatt. waħda minn sensiela ta’ deċiżjonijiet li saru flIl-kuntratt kien iffirmat mid-Dipartiment tal- aħħar jiem ta’ qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali. Artijiet fis-7 ta’ Marzu 2013 bejn id-Dipartiment Deċiżjoni li abbandunat proġett ta’ interess tal-Artijiet u s-sidien privati. Dan f ’dik li tista’ pubbliku għal gwadann privat. tissejaħ ‘deal elettorali’ għax kienet kemm deċiża, kif ukoll iffirmata fl-eqqel ta’ kampanja elettorali. Ara paġna 7

“F’ĠIMGĦA DĦALT DARBTEJN B’OVERDOSE”

Tkompli f ’paġna 4

Ara paġna 6

Ara paġni 6 u 13

ILLUM TINTEMM IL-KONFERENZA ĠENERALI TAL-PL

Il-gazzetta KullĦadd illum tinsab f ’pożizzjoni li tiżvela l-ewwel isem ta’ persuna partikolari li kien fuq il-JS List tal-PN: Tancred Tabone. Tabone kien inħatar Chairman tal-Enemalta minn Gvern Nazzjonalista u jinsab akkużat b’tixħim b’rabta mal-iskandlu tax-xiri taż-żejt. Il-JS List tmur lura għal żmien Eddie Fenech Adami u Richard Cachia Caruana u kompliet fi żmien li Lawrence Gonzi kien kap u Simon Busuttil delegat speċjali tiegħu. Din hija lista ta’ nies li, talli kienu jingħataw kuntratti tal-Gvern, kien mistenni minnhom li jagħtu l-flus lill-PN.

MISTENNI DISKORS TA’ STATISTA FAVUR L-GĦAQDA

Hekk kif illum tingħalaq il-Konferenza Ġenerali tal-Partit Laburista hemm stennija kbira għad-diskors tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Id-diskors ta’ Joseph Muscat, li l-KullĦadd għandha indikazzjonijiet dwaru, mistenni jkun wieħed li jsaħħaħ il-profil tal-Prim Ministru bħala statista li wieħed mill-għanijiet ewlenin tiegħu huwa li jgħaqqad lill-poplu.

Kienet din il-gazzetta li żvelat kif lejlet elezzjoni ġenerali, taħt ittmexxija ta’ Chris Said bħala Ministru, art destinata għall-housing soċjali ngħatat lill-privat fi ftehim li żgur ma qabilx lill-Gvern. Konna fost l-ewlenin ukoll li stħarriġna l-iskema ċedoli li nieda l-Partit Nazzjonalista u l-mod xejn trasparenti kif il-PN dejjem ġabar il-flus tiegħu. Paġni 8 u 9

Ara paġna 5

Ħarġa Nru 1,191

Kitba ta’ NICOLE BUTTIGIEG

Diversi siti li, skont l-applikazzjonijiet quddiem l-Awtorità tal-Ambjent u l-Ippjana u fl-aħħar snin inbidlu f ’vilel, ingħalqu fl-aħħar jiem. Dan f ’numru ta’ azzjonijiet l-Awtorità tal-Ippjanar ħadet fl-aħħar jiem. Jirriżulta li numru minn dawn is-siti f ’ODZ ingħataw permess mgħaġġel mgħaġġel le tal-2008. L-istess permessi tħallew, matul l-amministrazzjoni tal-PN bejn l-2008 u lf ’vilel bis-swimming pool kif ukoll ristoranti kummerċjali. Dwar dawn qatt ma ttieħ Awtorità tal-Ippjanar il-ġdida.

GĦAL PROĠETT LI SE JIBDEL

MARSAXLOKK

IS-SENA D-DIEĦLA JIBDA X-XOGĦOL

Ara paġna 3

Sid ta’ ristorant fi Mġarr ix-Xini kellu l-opportunità li jospita diversi ċelebritajiet f ’sena waħda, fosthom Angelina Jolie, Raul Bova, Luke Evans u Michael Fassbender. Noel, sid il-ħanut, spjegalna kif qed tiżdied il-popolarità ta’ dan il-post mal-barranin u anke mal-Maltin.

Minn informazzjoni li għandha din il-gazzetta jirriżulta li fl-ewwel kwart tassena d-dieħla se jibdew ix-xogħlijiet ta’ rinnovazzjoni tal-Crafts Village f ’Ta’ Qali. Dan il-proġett, li kien ilu snin twal imwiegħed minn gvernijiet preċedenti, huwa mmirat li jitlesta fi żmien tliet snin minn meta jibda x-xogħol.

Ara paġna 2

Ara paġna 4

BEDA L-PROĊESS

IX-XOGĦLIJIET FIL-BELT TAĊ-ĊITTADELLA

www.kullhadd.com

• Tagħlaq tmien siti li ma ntużawx skont il-perm

IR-RINNOVAZZJONI TAL-CRAFTS VILLAGE

ĦARSA LEJN

Il-Ħadd, 8 ta’ Mejju, 2016

• L-Awtorità tal-Ippjanar tieħu azzjoni fuq illeg f ’ODZ

€6,000,000

Ara paġni 19-22

Nanalizzaw x’jiġri li kieku Simon Busuttil jirbaħ il-vot fil-Parlament

CARDONA ELETT

Id-deputat Nazzjonalista Claudio Grech lejlet l-elezzjoni kien mar ifittex lin-neputi ta’ George Farrugia, Chris Farrugia, biex dan jiddiżassoċja ruħu mill-istorja dwar l-iskandlu taż-żejt. Claudio Grech u kollega fis-segretarjat privat ta’ Austin Gatt, Bernard Pace, kienu marru jfittxu lil Chris Farrugia b’dan tal-aħħar jgħidlu li kien “qed jagħmel ħsara kbira lil Austin Gatt”. Din l-istqarrija fuq id-Deputat Nazzjonalista tinsab quddiem il-Qorti fi stqarrija b’ġurament li ġiet impoġġija fil-Qorti minn Chris Farrugia nniffsu.

Ara paġni 4 u 5

LI KELLU JIRBAĦ IN-NEGATTIV

Ħarġa Nru 1,200 Prezz €1

MINN STALE GĦAL VILEL

Kienet atmosfera sabiħa lbieraħ filgħaxija dik fiċ-Ċentru Nazzjonali Laburista, meta ftit qabel id-9.30pm tħabbar Deputat Mexxej Elett għallAffarijiet tal-Partit. Il-Ministru Chris Cardona ġie elett b’ 389 vot, jiġifieri 50 vot iktar mill-Ministru Owen Bonnici. It-total ta’ delegati li vvutaw ilbieraħ kien ta’ 737, li jammonta għal 95.6% tad-delegati. L-elezzjoni tal-bieraħ kienet bejn Chris Cardona u Owen Bonnici, wara li nhar il-Ġimgħa li għadda ħadd minnhom ma ġab l-ammont ta’ voti neċessarju biex ikun ikkonfermat bħala Deputat Mexxej. L-elezzjoni ta’ Chris Cardona qed tagħti bidu għal kapitlu ieħor fl-istorja tal-Partit Laburista.

SPIĊĊA JOSPITA ĊELEBRITAJIET KBAR BLA ĦSIEB

Fabian* għamel xejn inqas minn 23 sena maħkum millvizzju tad-droga u jirrakkonta li, f ’ġimgħa partikolari, daħal darbtejn l-isptar b’overdose. Illum Fabian qed jiskonta sentenza ta’ ħabs, madankollu rnexxielu jdawwar ir-rotta ta’ ħajtu tant li ilu tliet snin u nofs ma jmiss mad-droga. Iltqajna ma’ Fabian f ’Villa Sant’Anna f ’Baħar iċ-Ċagħaq, fejn attwalment qed isegwi programm apposta mmexxi mill-Caritas. F’dan il-programm, persuni li jkunu qed jiskontaw sentenza ta’ ħabs u jkollhom xi vizzji jistgħu japplikaw biex jiskontaw parti mis-sentenza tagħhom f ’din ir-residenza. Fleur Bianco, il-persuna li attwalment qed tmexxi dan ilprogramm, tispjegalna l-mod strutturat li bih dan jaħdem, il-valuri li jgħaddi lil dawk li jsegwuh, u d-differenza li dan kapaċi jagħmel fil-ħajja ta’ kull individwu.

TANCRED TABONE FUQ IL-JS LIST

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 10 ta’ Lulju, 2016

Prezz €1

PROVA JSIKKET WHISTLEBLOWER

INTERESS PRIVAT MINFLOK PROĠETT SOĊJALI Kwistjoni dwar art fil-pussess tal-Awtorità tadDjar li kienet ilha għaddejja snin, kienet deċiża minn Chris Said fil-kampanja elettorali ta’ qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali u kuntratt dwarha kien iffirmat 48 siegħa qabel l-elezzjoni. Din id-deċiżjoni waslet biex art li kienet għand l-Awtorità tad-Djar biex fuqha jinbnew għadd

Ħarġa Nru 1,196

IPPROVA JSIKKET WHISTLEBLOWER

ESKLUSSIVA

San Ġiljan se jkun qiegħed jilqa’ tnejn mill-aħħar binjiet li ddisinjat Zaha Hadid, l-arkitett ta’ fama internazzjonali li mietet fil-31 ta’ Marzu li għadda. Hekk Malta tista’ tkun qed tilqa’ żewġ binjiet talmara mwielda l-Iraq li d-disinji tagħha kienu l-bażi għal uħud mill-isbaħ binjiet kontemporanji fid-dinja. Il-gazzetta KullĦadd tista’ tiżvela b’mod esklussiv li ż-żewġ binjiet imfassla minn Hadid jinsabu għallevalwazzjoni tal-Awtorità tal-Ippjanar. Dawn huma żewġ proġetti b’investiment privat li jlaħħaq miljuni kbar ta’ ewro. Imkejjen viċin l-investituri sostnew mal-KullĦadd li d-disinn, li mhux qed ikun żvelat għalissa, huwa wieħed “futuristiku” li mistenni jiġbed lejn pajjiżna klijenti ta’ profil għoli li qed ifittxu dejjem iktar lil pajjiżna, anke minħabba inizjattivi bħallProgramm taċ-Ċittadinanza b’Investiment.

Ara paġna 15

www.kullhadd.com

Ara paġna 5

Ħarġa Nru 1,188

GĦAL PIXXINA OLIMPIKA FIL-KUMPLESS SPORTIV TAL-KOTTONERA

www.kullhadd.com

Prezz €1

Il-Ħadd, 19 ta’ Ġunju, 2016

Ħarġa Nru 1,197

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 17 ta’ Lulju, 2016

Ħarġa Nru 1,201

Prezz €1

Ara paġna 3

Prezz €1

BREXIT GĦAL MALTA

€1.5 MILJUN FI GRAWND F’WIED IL-GĦAJN

IKTAR RISKJI MILLI OPPORTUNITAJIET

JAQSMU BĦAL AĦWA

Ilbieraħ il-Gvern inawgura l-proġett tal-bini ta’ grawnd tal-futbol flimkien ma’ diversi faċilitajiet anċillari f ’Wied il-Għajn li se jagħmlu parti mill-Park tal-Familja li jinsab fl-istess lokalità. Din l-inizjattiva, li se ssir b’investiment ta’ €1.5 miljun, ittieħdet hekk kif inħass bżonn kbir ta’ investiment ta’ din ix-xorta fi ħdan lokalità żagħżugħa b’popolazzjoni li qiegħda dejjem tikber. Huwa mistenni li l-proġett jitlesta fi żmien sena u nofs minn meta jinħarġu l-permessi meħtieġa.

• L-AĦWA SAID JAGĦTU X-XOGĦOL LIL XULXIN FIN-N • AĠIR LI JQAJJEM MISTOQSIJIET TA’ ETIKA U GOVERN

Il-Kunsill Lokali tan-Nadur ra sindku wieħed wara l-ieħor mill-familja ta’ Chris Said, u m għandna f ’idejna jirriżulta li Tal-Ganga – kif inhuma magħrufa n-Nadur – ma kienu jid ħsieb xulxin. Dan għax f ’dak li huwa każ ġdid li qed iqajjem mistoqsijiet kbar jirriżulta li kien h xogħlijiet tal-Kunsill Lokali li marru għand ieħor mill-aħwa tal-familja. Dak li minflok għażel li jdawwar lira bil-kostruzzjoni u f ’kontroversja nqabad mhux darba u tnejn. Illum il-gazzetta KullĦadd tista’ tiżvela kif f ’perjodu qasir analizzat li Peter Paul Said i 139 biċċa xogħol mill-Kunsilli Lokali li kienu jmexxu ħutu Charles Said u Edward Said.

Tkompli f ’paġna 5

SINDKU TAL-PN IPPROVA JEVITA L-KAST CHAMPIONS

DIKJARAZZJONI SUPER

Il-Beltin fis-seba’ sema Ara paġna 37

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 1 ta’ Mejju, 2016

Ħarġa Nru 1,190

TAMA ĠDIDA GĦAĊ-ĊKEJKEN GABRIEL

Prezz €1

40 PERMESS IGIDDBU LIL CHRIS SAID Il-Prim Ministru

L-eks Ministru Chris Said u l-eks CEO Albert Buttigieg, il-protagonisti tad-deċiżjoni inspjegabbli

“Wasal iż-żmien li niċċelebraw il-kisbiet tagħna” hekk stqarr il-Prim Ministru Joseph Muscat f ’intervista fl-okkażjoni ta’ Jum il-Ħaddiem. Dan il-kliem qalu fid-dawl tal-fatt li llum mit-3:00pm tibda ċelebrazzjoni ta’ Jum il-Ħaddiem minn Pjazza Kastilja. Illum l-1 ta’ Mejju huwa ddedikat lill-ħaddiema Maltin u Għawdxin, u lill-pedamenti tal-Partit li tul is-snin dejjem kienu ta’ sostenn għalih. F’messaġġ għal Jum il-Ħaddiem fuq www.one.com. mt, il-Prim Ministru qal li issa huwa l-waqt li l-Gvern mhux biss jgħid dak li għamel, imma jgħid ukoll fejn se jmur fis-sentejn li ġejjin. Qal li dak li twettaq s’issa kien biss l-ewwel parti tal-pjan ta’ dan il-Gvern, ta’ kif bi ħsiebu jbiddel pajjiżna, ta’ kif Malta qed tinbidel u ta’ kif il-ħsibijiet se jitwettqu fil-prattika. Mistoqsi f ’liema ħaddiema se jkun qed jiftakar waqt id-diskors tiegħu tal-lejla, il-Prim Ministru wieġeb li f ’moħħu se jkollu lil dawk kollha li, irrelevanti mit-tip ta’ xogħol jew settur li jaħdmu fih, imorru għax-xogħol għaliex jaspiraw li huma u l-famlji tagħhom jimxu ‘l quddiem. Tenna l-impenn tiegħu lejn il-mobbiltà soċjali. “Aħna moviment tax-xogħol” qal il-Prim Ministru. “Gvern tax-xogħol”. Osserva kemm ix-xogħol iġib flimkien lil min joħolqu u lil min iwettqu. Esprima r-rieda tiegħu li jindirizza l-problemi li jeżistu fil-qasam tax-xogħol, sabiex il-livell tal-għajxien tal-ħaddiema u anke tal-pensjonanti jkompli jogħla. “Noħolqu aktar ġid li joħloq ix-xogħol u jinfirex”, temm jgħid il-Prim Ministru. Nirrakomandaw l-intervista sħiħa fuq is-sit www.one. com.mt, li tnieda llum bħala proġett ġdid tal-grupp ONE.

BIDLA LI SE SSEĦĦ

F’jumejn il-Gvern ħabbar il-bidu ta’ żewġ proġetti kbar ta’ investiment f ’oqsma li raw żminijiet aħjar. Sar magħruf li investiment ta’ €55 miljun minn Ablecare Oilfield Services se jibdel is-sit tal-eks shipbuilding fil-Marsa f ’ċentru marittimu li joffri servizzi għall-industrija taż-żejt. Tħabbar ukoll li kien iffirmat MoU malAlitalia li se jiftaħ it-triq għan-negozjati biex din issir sieħeb strateġiku tal-Air Malta u tinvesti fil-linja nazzjonali. L-Alitalia llum imsieħba mal-linja internazzjonali tal-ajru

Etihad, li kisbet suċċessi kbar u li għandha fama li ssalva linji tal-ajru li jkunu jinsabu fix-xifer tal-falliment. L-investituri taċ-ċentru marittimu, kif ukoll il-Ministru inkarigat mill-Air Malta, tkellmu ma’ din il-gazzetta dwar l-importanza ta’ dawn iż-żewġ proġetti. Ara paġni 2 u 3

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 22 ta’ Mejju, 2016

Ħarġa Nru 1,193

Ftit inqas minn €900 qed ikunu biżżejjed biex tfajliet Maltin itemmu t-tqala fl-ewwel stadju tagħha. Dan huwa proċess li kien spjegat lill-gazzetta KullĦadd fl-istess jiem li donnha reġgħet qabdet sew iddiskussjoni dwar il-morning after pill. Tfajla li tkellmet ma’ din il-gazzetta bil-kundizzjoni tal-anonimità, qalet li t-tqala tista’ tintemm kważi sal-ewwel tliet xhur. B’tabib kwalifikat f ’dan ilqasam, jibgħat numru ta’ pilloli lill-mara li talbet biex tittermina t-tqala, u fi ftit jiem it-tqala tintemm. Din il-gazzetta għamlet eżerċizzju biex tipprova tikseb dawn il-pilloli, li huma differenti millmorning after pill proposta bħalissa. Kollox deher faċli u se nkunu qed niżvelaw pass pass il-proċess mill-bidu sakemm jaslu l-pilloli fil-posta tad-dar ta’ dik il-persuna li tkun talbet għalihom.

Dokumenti li għandha f ’idejha din il-gazzetta jixhdu li valutazzjoni ta’ biċċa art fis-Siġġiewi li saret mid-Dipartiment tal-Artijiet fl-2012 għoliet b’xejn inqas minn €87,000 fi żmien qasir ta’ seba’ xhur, u dan minkejja li saret mill-istess perit. Din il-ġimgħa l-eks-Segretarju Parlamentari Michael Falzon ta x-xhieda tiegħu quddiem il-Kumitat għall-Kontijiet Pubbliċi dwar il-każ ta’ Triq Żekka, fejn b’konsistenza reġa’ tenna dak li dejjem stqarr mill-bidu; ċjoè li huwa qatt ma ndaħal fil-valutazzjonijiet tal-art u li dejjem qagħad fuq il-valutazzjonijiet tal-periti, li kienu ġew magħżula fi żmien Gvern Nazzjonalista. Ara paġna 4

• TIRRITORNA D-DIKJARAZZJONI TAL-ASSI TA’ TONY ABELA

Ara paġna 7

• BUT MIMLI GĦALL-EKSMEMBRU TAL-KABINETT LI KISER IL-KODIĊI TAL-ETIKA

Il-komunità internazzjonali hija mħassba b’dak li seħħ fit-Turkija bejn il-lejl tal-Ġimgħa u s-Sibt, fejn sar attentat ta’ kolp ta’ stat fuq il-Gvern elett demokratikament. Dan ittħassib huwa rifless f ’dan ir-ritratt li ttieħed il-Mongolja fejn mexxejja minn madwar id-dinja kienu qed jiltaqgħu għas-summit tal-ASEM. Il-mexxejja Ewropej dlonk inġabru qaqoċċa biex joħorġu bl-ewwel reazzjonijiet għal dak li seħħ fil-pajjiż li għandu applikazzjoni biex jissieħeb fl-Unjoni Ewropea. F’din it-taħdita spontanja ħadu sehem il-President tal-Kunsill Ewropew Donald Tuks, il-Kanċillier talĠermanja Angela Merkel, il-Prim Ministru tal-Estonja Taavi Rovias, dak tal-Olanda, u l-Prim Ministru ta’ pajjiżna Joseph Muscat, li jidher fiċ-ċentru tar-ritratt u d-diskussjoni. Ara paġna 6

Ara paġna 4

L-allegat kunflitt ta’ interess li għandu l-Kummissarju għall-Ambjent fi ħdan l-uffiċċju tal-Ombudsman kien ukoll investigat minn din il-gazzetta b’dokumenti esklussivi ppubblikati. IlPrim Ministru għażel ukoll il-KullĦadd biex jikteb dwar il-viżjoni tiegħu għallqasam ambjentali, filwaqt li f’diversi stejjer esklussivi investigajna t-tip ta’ infurzar li qiegħed isir.

ĦARSA LEJN FEHMIET DIFFERENTI DWAR L-EWTANASJA

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 31 ta’ Lulju, 2016

Ara paġna 12

Ħarġa Nru 1,203 Prezz €1

L-AKTAR FDAT FL-EWROPA

ĦARSA LEJN Iż-żarmar tal-power station tal-Marsa

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 5 ta’ Ġunju, 2016

PACE ĠIE JAQA’ U JQUM MILL-PARIR TA’ FRENDO • TIKBER IL-PRESSJONI BIEX JIRRIŻENJA L-aġir tal-Kummissarju għall-Ambjent, David Pace, flaħħar snin imur għalkollox kontra parir li kien ta l-eksSpeaker tal-Parlament Michael Frendo. Parir ċar u bil-miktub mibgħut lill-eks-Ombudsman Joseph Said Pullicino li taħt it-tmexxija tiegħu Pace baqa’ jaġixxi b’mod li qajjem kwistjonijiet etiċi kbar; xi ħaġa li wasslet biex għand l-ogħla awtoritajiet tal-pajjiż wasal ‘file’ anonimu biddettalji ta’ kif Pace baqa’ għaddej b’xogħol bi qligħ wara li nħatar fl-Uffiċċju tal-Ombudsman – kariga li suppost titlob imparzjalità kbira. Dokument li għandha f ’idejha l-gazzetta KullĦadd jindika b’mod ċar li l-eksSpeaker Michael Frendo kien ta parir bil-miktub biex ma jsirx xogħol filprivat li jista’ jitfa’ dell ikrah fuq innies maħtura fl-Uffiċċju tal-Ispeaker. Ikompli f ’paġna 4

PROMOZZJONIJIET MERITOKRATIĊI

Ara paġna 8

VALUR TA’ ART JOGĦLA BLA SPJEGAZZJONI

JITKELLEM PATRI ĠWANN XERRI MILL-BRAŻIL Ikompli f ’paġnaAra paġna 7

Prezz €1

Ara paġna 4

IMĦASSBA B’LI SEĦĦ FIT-TURKIJA

IL-PILLOLI LI JIKXFU REALTÀ DIFFERENTI “NIĊĊELEBRAW IL-KISBIET”

Erbgħin permess għall-bini ta’ housing soċjali li l-Awtorità tad-Djar kellha sa Marzu 2013 iġibu fix-xejn id-difiża ta’ Chris Said dwar ‘deal’ elettorali li għamel lejliet l-aħħar elezzjoni ġenerali. ‘Deal’ żvelat millKullĦadd fl-aħħar ġimgħat u li ra proġett tal-housing jisfuma fix-xejn biex Chris Said paxxa lill–privat. Illum il-gazzetta KullĦadd tkompli ssegwi dan il-każ skandaluż.

Erba’ snin ilu l-ġenituri ta’ Gabriel ingħataw aħbar kerha li bidlitilhom ħajjithom mil-lejl għan-nhar. Intqal lilhom li binhom ta’ sena kien qed ibati mil-Lewkodistrofija; marda rari u diġenerattiva li twassal għal mewt bikrija. Għal din il-marda ma teżisti l-ebda kura u r-riċerka għadha lura. Kollox kien jidher sewdieni. Madankollu, il-ġenituri ta’ Gabriel ma qatgħux qalbhom, u wara snin ta’ persistenza u testijiet barra minn Malta, issa l-familja Abela ngħatat tama ġdida li bidlet għalkollox il-prospettivi għallfutur ta’ binhom.

Malta tista’ tiffaċċja ħafna iktar riskji milli opportunitajiet jekk ir-Renju Unit jivvota biex joħroġ mill-Unjoni Ewropea fir-referendum ta’ nhar ilĦamis li ġej. Analiżi esklussiva li għamlet il-gazzetta KullĦadd ibbażat fuq rapporti, li saru kemm minn kumpaniji privati u anke entitajiet oħra, jirriżulta li hemm riskji f ’oqsma tat-taxxa, tas-settur tal-gaming u jista’ jaffettwa wkoll il-baġits tal-Unjoni Ewropea b’mod li l-kontribuzzjoni lejn Malta tonqos. Min-naħa l-oħra, Malta jista’ jkollha opportunitajiet minħabba li tibqa’ pajjiż qrib ir-Renju Unit, anke permezz tal-lingwa u allura pajjiżna jkollu vantaġġ kompetittiv.

Ħarġa Nru 1,195

Ara paġna 4

Prezz €1

Il-Prim Ministru f ’Jum l-Ambjent…

IRRIDU NKUNU KURAĠĠUŻI U IKTAR SENSITTIVI

F’kitba dwar l-ambjent, fost oħrajn dwar l-użu tal-art, il-Prim Ministru qal li din hija l-ikbar kunsiderazzjoni li għandu pajjiżna. F’artiklu fil-gazzetta KullĦadd f ’Jum l-Ambjent, li fih elenka l-viżjoni talGvern f ’dan is-settur għaż-żmien li ġej, ilPrim Ministru tkellem dwar kif il-Gvern seta’ kien iktar sensittiv f ’ċerti oqsma. “Iva, stajna konna aktar sensittivi, imma lanqas missejna frazzjoni mill-art verġni li l-Gvern ta’ qabilna miss u rrovina,” kiteb il-Prim Ministru. F’mument fejn qed tinbet kontroversja dwar applikazzjonijiet għal bini għoli f ’ċerti żoni ta’ Malta, il-Prim Ministru żied: “Irridu nkunu wkoll kurraġġużi u niddeċiedu sew fuq il-high rise bħala mudell għal pajjiżna, għal min irid jinvesti fid-dawl ta’ art limitata.” Għalkemm iċċara wkoll kif mhux għax xi ħadd ħolom b’idea se tiġri bilfors. “Qed ninnota li qed inkunu ġġudikati fuq applikazzjonijiet u mhux deċiżjonijiet,” kiteb il-Prim Ministru, li fisser kif f ’soċjetà demokratika kulħadd għandu dritt japplika. Intant, il-Prim Ministru ta wkoll eżempju wara ieħor ta’ kif f ’amministrazzjonijiet preċedenti l-art kienet arma elettorali, u wiegħed li mhux se jbiddel il-pjani lokali għax tkun ġejja xi elezzjoni biex jinqdew in-nies. Iżda l-art ma kinitx l-uniku tema flartiklu tal-Prim Ministru li qed ikun ippubblikat f ’paġna 6. Tkellem ukoll dwar l-arja nadifa, l-ilma u l-bijodiversità, fost bosta temi oħra.

MHUX MAGĦRUF GĦAX TAĦT L-ETÀ

• TA’ JOSEPH MUSCAT L-AKTAR GVERN LI JGAWDI FIDUĊJA FL-UNJONI EWROPEA • IL-MALTIN KUNTENTI BL-EKONOMIJA U L-QAGĦDA FINANZJARJA TAGĦHOM • IR-RATI TA’ FIDUĊJA JAQBŻU BIL-KBIR DAWK FI ŻMIEN IL-GVERN TAL-PN

Ara Pa

LOGĦBA PERIKOLUŻA Riċerka li għamlet is-soċjologa Dr Andreana Dibben uriet li jeżistu ostakli legali kbar li qegħdin iżommu liż-żgħażagħ milli jirreġistraw ruħhom bħala missier it-tarbija tagħhom. Il-gazzetta KullĦadd tkellmet ma’ din l-istudjuża, flimkien ma’ Dr Veronique Dalli u Dr Anna Mallia, biex tifhem jekk dawn il-persuni humiex qegħdin jiġu mċaħħda mid-drittijiet fundamentali tagħhom u x’jista’ jsir biex il-kwistjoni tiġi indirizzata.

BELT KOMPLUTA

• IMĦABBAR PROĠETT GĦAL QABEL TIDĦO IL-BELT

Ara paġni 2 u 3

NAQSU L-KAWŻI PENDENTI F’GĦAWDEX

Bil-għan li l-belt kapitali tkompli tingħata d-dinjità li tixirqilha sa qabel wieħed jirfes fuq ġewwa tagħha, ilbieraħ tħabbar proġett jkun qed jitlesta sal-aħħar tas-sena d-dieħla. Il-proġett għandu lli jagħti dehra ġdida lill-Pjazza tat-Tritoni li se ssir waħda pedon jkun irranġat ukoll il-foss li minn spazju mitluq se jinbidel fi spazju jistgħu jmorru l-familji u t-turisti. Ara Pa

Ara paġna 6

IL-KABINETT SE JIDDISKUTI L-PROPOSTA TAL-FKNK • Sentenzi tal-Qorti jesponu l-aġir ta’ Azzopardi

Hekk kif issa ninsabu inqas minn ġimgħa bogħod biex il-Partit Laburista jeleġġi Deputat Mexxej għall-Affarijiet tal-Partit ġdid, din il-gazzetta għamlet sensiela ta’ mistoqsijiet lit-tliet kandidati interessati f ’din il-kariga, jiġifieri lill-Ministru għall-Ġustizzja, Kultura u Gvern Lokali Owen Bonnici; lill-Ministru għall-Ekonomija Chris Cardona; kif ukoll liċ-Chairman talGHRC Stefan Zrinzo Azzopardi. Minkejja li l-kandidati kollha għandhom ideat b’saħħithom u differenti ta’ kif għandhom imexxu lill-Partit Laburista ’l quddiem, xi ħaġa komuni bejniethom hi dik li jħejju lill-Partit Laburista għal rebħa oħra fl-elezzjoni li jmiss.

Bidla fl-amministrazzjoni rat il-kawżi pendenti fil-Qorti ta’ Għawdex jonqsu bil-mijiet. Biex l-effetti fir-riforma tal-ġustizzja qed jinħassu fiżżewġ gżejjer. Bejn April 2012 u April ta’ din issena l-kawżi naqsu b’19% u t-tnaqqis kien mifrux kważi fuq il-qrati kollha. Dan it-titjib kien possibbli għax tjiebet dik magħrufa bħala clearance rate li tfisser li l-qrati qed jaqtgħu kawżi iktar milli jidħlu. Jirriżulta li flewwel erba’ xhur ta’ din is-sena kienet esperjenzata waħda mill-iktar rati ta’ ħeffa f ’dawn l-aħħar snin biex ir-riżultati mistennija jkunu tajbin din is-sena wkoll.

Ara paġni 7-9

Ara paġna 11

TLIET KANDIDATI, ĦMISTAX-IL MISTOQSIJA

300 KAŻ TA’ INĠUSTIZZJA F’SITT SNIN Minn sistema ta’ promozzjonijiet għas-suldati li kienet ħolqot mijiet ta’ inġustizzji, issa hemm sistema ġdida li hi trasparenti u maħduma biss fuq il-meritokrazija. B’differenza ta’ dak li kien isir fl-imgħoddi, fejn bejn l-2009 u l-2015 kienu konklużi kważi 300 każ ta’ inġustizzja, minn din is-sena l-promozzjonijiet se jsiru abbażi sistema trasparenti ta’ punteġġi li jirċievi kull suldat skont il-ħidma tiegħu. Ara paġna 2

Il-proposta tal-Federazzjoni Kaċċaturi Nassaba u Konservazzjonisti (FKNK), li jkun hemm moratorium fuq il-kaċċa fuq il-gamiema, mistennija tkun diskussa fil-Kabinett tal-ġimgħa d-dieħla, li normalment jiltaqa’ f ’nofs il-ġimgħa. Kien kelliem għall-Uffiċċju tal-Prim Ministru li kkonferma dan mal-gazzetta KullĦadd meta mitlub jirreaġixxi għall-proposta li saret mill-Federazzjoni tal-Kaċċaturi li kienet appoġġjata wkoll millGħaqda Kaċċaturi San Ubertu. Ikompli f ’paġna 8

Riċerka li għamlet din il-gazzetta turi kif huma sentenzi tal-Qorti stess li jġibu fix-xejn argumenti tal-Kelliem għall-Ġustizzja tal-Partit Nazzjonalista, Jason Azzopardi, li fl-aħħar ġimgħat ipprova jitfa’ pressjoni mhux xierqa fuq ilqrati Maltin. Dan meta ried ibiddel maġistrat għax hi ekskandidat tal-Partit Laburista u saħansitra ma ddejjaqx jgħid li ma kienx ikollu diffikultà li kieku l-kawża li tinvolvi s-Sindku tar-Rabat Għawdex tinvolvi ekskandidat tal-Partit Nazzjonalista. F’sentenza f ’każ ieħor, il-Qorti ġġib fix-xejn l-argumenti ta’ Azzopardi u persuni legali li tkellmu mal-KullĦadd ikkwotawha bħala prova għaliex l-aġir ta’ Azzopardi huwa perikoluż. Ara Paġna 8

NAQSU BL-ELUF IĊ-ĊITAZZJONIJIE

Fl-ewwel seba’ xhur tas-sena naqsu bl-eluf iċ-ċitazzjonijiet u jikkonfermah tagħrif li kisbet il-gazzetta KullĦadd. Jirriżulta li xhur wara li bdiet taħdem l-Aġenzija għall-Infurzar Lokali h iktar każi fejn qiegħed jirbaħ is-sens komun u, filwaqt li qed tinż id-dixxiplina, kien hemm eluf ta’ każi fejn ma ħarġitx ċitazzjo f ’ċirkustanzi oħra x’aktarx kienet toħroġ. Ara Paġ

01.01.2017

kullhadd.com ĦARSA LEJN IĊ-ĊENTRU ESPLORA

Ara paġna 4

NILTAQGĦU MA’

ĦARSA LEJN

MIN IMEXXI L-ĦABS

L-INVESTIMENT FL-EDUKAZZJONI Ara paġna 5

EL L

TFAL F’LOGĦBA ELETTORALI

www.kullhadd.com

Ara paġni 4 u 5

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 7 ta’ Awwissu, 2016

Il-Ħadd, 4 ta’ Settembru, 2016

Ħarġa Nru 1,204 Prezz €1

www.kullhadd.com

Ħarġa Nru 1,208 Prezz €1

BAĦĦARA B’ĠUSTIZZJA

MIDDLE CLASS ĠDIDA BIL-PROVI

INVESTIGAZZJONI DWAR IR-RATI TAL-KIRJIET...

Il-Ħadd, 2 ta’ Ottubru, 2016

Ħarġa Nru 1,212

JIXBAH QTIL TA’ PASSJONI PAĠNA 3

Prezz €1

• IL-GVERN JAGĦLAQ KAŻ MA’ EKSĦADDIEMA TAS-SEA MALTA • NEGOZJATI DIFFIĊLI LI WETTQU WEGĦDA TAL-BAĠIT • JITĦALLSU L-PAGI LI KIEN ĦAQQHOM

Kitba ta’ LIAM GAUCI

Tħallsu fl-aħħar jiem eksħaddiema tas-Sea Malta li kienu ilhom madwar għaxar snin ilQorti jiġġieldu għall-paga tagħhom wara li Gvern Nazzjonalista falla s-Sea Malta. F’dettalji esklussivi, il-gazzetta KullĦadd tista’ tiżvela kif intlaħaq ftehim bejn ilGvern u l-madwar 40 ħaddiem li kellhom każ il-Qorti biex, skont kif imwiegħed fil-baġit, saret ġustizzja ma’ grupp ieħor ta’ ħaddiema.

galitajiet

mess

ar kellhom ikunu stalel mingħajr preċedent li

Ara paġna 7

Żdiedu b’iktar minn 5,000 dawk li f ’pajjiżna jaqilgħu bejn €20,000 u €30,000 – żieda ta’ 14% fuq il-bidu ta’ din il-leġiżlatura. Dan fl-istess ħin li naqsu b’iktar minn 4,000 dawk li jaqilgħu taħt l-€10,000. Ekonomisti li tkellmu mal-gazzetta KullĦadd spjegaw kif dan huwa xhieda ta’ kemm qed jilħaq nies it-tkabbir ekonomiku li qed jesperjenza pajjiżna. Ara paġna 7

KWAŻI D-DOPPJU

ARTIJIET TAL-GVERN BLA STIMA

ejlet l-elezzjoni ġenerali -2013, jiġu trasformati ħdet azzjoni ħlief mill-

• F’ĊERTI KAŻI ŻDIEDU B’IKTAR MINN 50% • ŻDIEDU L-IKTAR FEJN IFITTXU L-BARRANIN • JIRRIŻULTA LI TOLQOT SEZZJONI MHUX KBIRA TA’ MALTIN

Ara paġna 10

Id-diskors dwar kif żdiedu r-rati tal-kirjiet f ’pajjiżna mhuwiex perċezzjoni. Investigazzjoni ta’ din ilgazzetta tikkonferma kif f ’ċerti lokalitajiet, dawk l-iktar imfittxija mill-barranin, ir-rati rduppjaw f ’ħames snin biss. Hemm każi fejn dak li kien jinkera bi €300 illum qed jaqbes is-€600, u dak li kien jiswa €500 iqarreb l-€1,000. Analiżi tal-gazzetta turi kif, imqabbla ma’ pajjiżi oħra, il-Maltin mhumiex fost l-iktar li jikru, iżda

Kitba ta’ GLEN FALZON Id-Dipartiment tal-Artijiet m’għandux stima ta’ x’inhu l-valur tal-artijiet li jamministra. Żvelat dan is-Segretarju Parlamentari Deborah Schembri li f ’intervista mal-gazzetta KullĦadd tkellmet dwar kif il-ġimgħa d-dieħla l-Parlament jibda jiddiskuti l-bidla tad-Dipartiment tal-Artijiet għal Awtorità. “Li kieku l-amministrazzjoni preċedenti ħasbet għal sistema li żżomm l-informazzjoni aġġornata talartijiet tal-Gvern u l-valuri tagħhom, kont inkun nista’ nirrispondik, però dan ma seħħx,” qalet Schembri, li fissret kif ir-riforma maħsuba għad-Dipartiment talArtijiet tnaqqas l-indħil tal-politiku. Fissret ukoll kif se jidħlu wkoll sistemi ġodda li finalment se jwasslu biex il-pajjiż jagħmel użu aħjar u aktar effiċjenti minn dan l-ass importanti.

ekonomista li tkellem magħna sostna li dik ilminoranza li qed tiffaċċja din ir-realtà iebsa ma tistax tkun injorata u għalhekk kien f ’waqtu l-kumment tal-Prim Ministru fl-aħħar ġimgħat meta qal li l-Gvern huwa konxju tas-sitwazzjoni u qed janalizza l-miżuri li jistgħu jittieħdu fi sfond iktar usa’ anke b’rabta mal-baġit. Ara paġna 2

FORZA MALTA: ILLEJLA MALTA KONTRA L-ISKOZJA

60 FIS-SENA JITILFU L-LIĊENZJA

DMUGĦ TA’ OMM KUNTENTA

Medja ta’ 60 persuna fis-sena jitilfu l-liċenzja tas-sewqan wara li jaqbżu l-limitu talpunti. Jikkonferma dan tagħrif li kisbet il-gazzetta KullĦadd minn Transport Malta. Bniedem li jikseb liċenzja ġdida jkun fuq prova għal tliet snin u jkollu 12il punt. Min jagħmel biżżejjed kontravenzjonijiet biex jilħaq dawk it-12-il punt jispiċċa mingħajr liċenzja. Huma l-irġiel l-iktar li jkollhom il-liċenzja revokata, bi ftit iktar minn 500 jkunu rġiel u madwar 100 nisa.

Omm li żewġ uliedha daħlu fid-dinja tax-xogħol kellha dmugħ ta’ ferħ meta mitluba tikkummenta dwar kif qed tħossha issa li t-tfal tagħha daħlu fid-dinja tax-xogħol. Doris sostniet li tinsab kuntenta ħafna għax issa tista’ sserraħ rasha li wliedha qed jaħdmu u mhux se tarahom aktar jinkwetaw minħabba l-biża’ li s-soċjetà qatt ma kienet se toffrilhom ċans. “Rajt differenza kbira fi wliedi għax, fejn qabel kellhom dipressjoni kbira fuqhom u anke saħansitra kienu jinfaqgħuli jibku, issa m’għandhomx għalfejn jagħmlu aktar hekk għax jinsabu kuntenti fix-xogħol tagħhom,” qalet l-omm. Ara paġna 3

Beda xogħol, u f ’ħafna każi tlesta, fuq 75% tal-manifest elettorali tal-Partit Laburista u li bih il-Gvern qed jamministra l-pajjiż. Stqarr dan id-Deputat Prim Ministru Louis Grech f ’intervista mal-gazzetta KullĦadd li fiha tkellem dwar għadd ta’ temi oħra, fosthom il-Presidenza ta’ Malta talKunsill tal-Unjoni Ewropea kif ukoll it-trasparenza u l-governanza. Bl-iktar mod dirett ma jiddejjaqx jgħid fejn żbalja l-Gvern. Meta mistoqsi dwar għaliex jaħseb li l-Gvern jibqa’ l-iktar fdat, jistqarr li dan għax meta jibbilancja jsib li fil-verità l-verdett huwa wieħed pożittiv u l-ġid qabeż bilbosta n-nuqqasijiet li seta’ kien hemm. “Il-fiduċja trid taħdem għaliha u n-nies jafu li mhux se noħduha for granted. Nafu li għamilna ħafna miżuri li għamlu differenza u taw valur miżjud. Allura n-nies huma kuntenti darba għal dejjem? Le. Trid tibqa’ tiġġieled kontinwament biex tiggwadanja l-fiduċja u r-rispett tan-nies,” qal id-Deputat Prim Ministru mal-KullĦadd.

Ara paġni 6 u 7

INTERVISTA MAL-

Ara paġni 8 u 9

MINISTRU EVARIST BARTOLO

Ara paġni 8 u 9

ĦARSA LEJN

23 RAPPORT TA’ STUPRU

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 21 ta’ Awwissu, 2016

Ara paġna 2 Ħarġa Nru 1,206 Prezz €1

MINN TARĠA GĦALL-OĦRA

“INEŻISTENTI”

QED TINGĦELEB IL-PROBLEMA TAL-PAZJENTI FIL-KURITURI

Minn April sa Awwissu ma kienx hemm każi ta’ pazjenti fil-kurituri tas-swali ta’ Mater Dei. Jikkonferma dan tagħrif li kisbet il-gazzetta KullĦadd mill-Isptar Mater Dei, bis-Segretarju Ġenerali tal-Unjin tal-Infermiera u l-Qwiebel jgħid li llum il-pazjenti fil-kurituri saru kważi “ineżistenti”. Meta wieħed iqis is-sena sħiħa jsib li, filwaqt li fl-aħħar sena ta’ amministrazzjoni Nazzjonalista kien hemm iktar minn 8,000 pazjent fil-kurituri, sa issa din is-sena kien hemm biss madwar 600 pazjent, bil-Ministru għasSaħħa, Chris Fearne, jiddikjara li l-Gvern qed jaħdem biex din il-problema jsolviha darba għal dejjem.

Ara paġna 6

IMXEJNA TLIET KWARTI TAT-TRIQ

paġna 37

Fi żmien Gvern Nazzjonalista anke l-care orders kienu jinbidlu mal-perjodu tal-elezzjoni ġenerali. Tagħrif li kisbet il-gazzetta KullĦadd jiżvela li l-ikbar tnaqqis fil-care orders fl-aħħar snin seħħ fis-snin ta’ qabel l-elezzjoni ġenerali, proprju fl-2007 u l-2012. Fis-sena 2007 kien hemm 50% tnaqqis fuq is-sena ta’ qabel f ’dawk li huma care orders u fis-sena 2012 kien hemm tnaqqis ta’ 34%. It-tema tal-care orders – meta t-tfal jittieħdu mingħand il-familji tagħhom b’dik li sal-lum hija ordni talministru – telgħet fuq l-aġenda wara li rriżulta li s-sena li għaddiet ukoll kien hemm tnaqqis sostanzjali. Għalkemm id-differenza hi li, f ’dan il-każ, it-tnaqqis huwa spjegat minħabba proġetti li nħadmu malfamilji. Jirriżulta li kien hemm snin fejn fl-Appoġġ kienet issir il-mistoqsija minn fejn huma l-familji li setgħu jkunu milquta minn care orders. Illum il-Gvern qed jipproponi bidla li tneħħi l-care orders min idejn il-ministru u jkunu l-esperti li jiddeċiedu. Ara paġni 8 u 9

Ara paġna 6

BOMBA MILL-ISTESS ID • IL-BOMBA FIL-MARSA L-ISTESS BĦAL OĦRA LI QATLET RAĠEL FL-2014 • KIENU FIT-TRIQ BIEX IMORRU JAGĦMLU KUNTRATT Il-bomba li tpoġġiet ma’ vann u li ħalliet raġel fil-periklu tal-mewt iktar kmieni l-Pulizija qed timxi fuq it-teżi li l-bomba setgħet saret “mill-istess id”. Fiż-żewġ każi l-bomba kienet fuq quddiem tal-karozza; proprju fuq barra taħt din il-ġimgħa hija l-istess bħal bomba oħra li splodiet f ’karozza sentejn ilu f ’Marsaxlokk u ħalliet persuna mejta. Din id-darba, il-bomba li ħadet waqt li l-vann is-seat. kien qed jinstaq fil-Marsa, ma kellhiex l-istess effett b’saħħtu ta’ dik ta’ sentejn ilu. Iżda, imkejjen qrib l-investigazzjoni fissru kif it-teknika li ntużat hija l-istess, tant li Ara paġna 4

L-iskrutinju fuq il-ħidma ta’ diversi kunsilli lokali li jaħdmu mit-taxxi tal-pubbliku wkoll kienu fost ilġrajjiet investigati mill-KullĦadd. Spikkaw fost l-oħrajn ta’ Said finNadur u Fenech Adami f’Birkirkara. Konna aħna wkoll l-ewwel li żvelajna l-pressjoni interna li kellu Simon Busuttil u eventwalment segwew oħrajn.

IRID JIPPRIVATIZZA SERVIZZI PUBBLIĊI • IL-ĦSIEB TAL-PN JOĦROĠ ĊAR MINN DOKUMENT TIEGĦU STESS • BUSUTTIL BL-INTENZJONI WKOLL LI JKEĊĊI N-NIES MIS-SETTUR PUBBLIKU Ipprivatizza s-servizzi pubbliċi u keċċi l-ħaddiema mis-settur pubbliku. Dawn huma tnejn mill-pariri li l-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil qed jagħti lill-Gvern għall-baġit li ġej. Huma l-miżuri li, fi kliemu stess, jemmen fihom u jwettaqhom jekk jieħu l-poter f’idejh wara l-elezzjoni ġenerali li jmiss. Ara paġna 8

TMENIN INVESTIMENT BARRANI F’SENTEJN

Din is-sena biss il-Malta Enterprise approvat 14-il investiment barrani ġdid li fuq medda ta’ tliet snin se jlaħħaq investiment ta’ €32.2 miljun u se joħloq 480 impjieg ġdid. Dan minbarra l-investiment ta’ Crane Currency imħabbar fl-aħħar jiem b’investiment ta’ $100 miljun u li se joħloq 300 impjieg ġdid. Ikkonferma dan iċ-Chairman tal-Malta Enterprise, William Wait, li tkellem malgazzetta KullĦadd dwar il-ħidma li qed issir u għaliex Malta qed jirnexxilha tattira dan l-investiment. Mill-2013 sal-2015 il-Malta Enterprise approvat 80 investiment barrani ġdid li minnhom bdew joperaw 29 u sal-lum iħaddmu bejniethom 380 persuna full-time. Ara paġni 10 u 11

• DARET IR-ROTA MAL-AĠENZIJI TAL-KLASSIFIKAZZJONI TAL-KREDITU WKOLL • ERBA’ BIDLIET GĦALL-AĦJAR FI TLIET SNIN

ĦARSA LEJN

www.kullhadd.com

minn dokumenti li ddejqu xejn jieħdu

Il-Ħadd, 11 ta’ Settembru, 2016

hemm numru ta’ daħal fil-politika,

Ara paġna 7

TIG WARA LI SAQ XURBAN

paġna 3 >

Fl-aħħar sigħat Fitch bidlet minn stabbli għal pożittiv il-ġudizzju tagħhha fuq Malta. Iżda din mhix l-unika bidla minn aġenzija internazzjonali tal-klassifikazzjoni tal-kreditu; fl-aħħar tliet snin kien hemm ħames bidliet simili li bidlu għalkollox ir-reputazzjoni ta’ Malta lil hinn minn xtutna. Stħarriġ li għamlet din il-gazzetta juri kif f ’Lulju 2015 kien hemm bidla minn stabbli għal pożittiv minn Standard & Poor’s. F’Ottubru 2013 Moody’s bidlu minn negattiv għal stabbli, xi ħaġa li Fitch kienu għamluha fl-2013. B’reazzjoni għal din l-aħħar bidla, il-Prim Ministru

ESPERT BARRANI JFAĦĦAR IL-GARANZIJA GĦAŻ-ŻGĦAŻAGĦ

u dan disa’ hemm żamm oni li

ġna 10

Prezz €1

Ħarġa Nru 1,209 Prezz €1

JASAL ILLUM

L-eks-Sindku ta’ Birkirkara Michael Fenech Adami kien ikkundannat bil-kbir minn rapport tal-Bord ta’ Governanza tal-Gvern Lokali. Rapport li fih instabu nuqqasijiet kbar fil-mod kif, meta kien sindku Fenech Adami, mexxa l-finanzi tal-Kunsill Lokali. F’iktar minn okkażjoni waħda Fenech Adami aġixxa waħdu u minn wara dahar il-Kunsill Lokali fuq ‘deals’ li kienu jlaħħqu l-eluf ta’ ewro. Quddiem rapport mill-iktar iebes, Fenech Adami sab id-difiża pronta tal-Partit Nazzjonalista tattakka lill-Bord ta’ Governanza. Mhux soltu li l-Partit Nazzjonalista jattakka l-Bord, iżda għal Fenech Adami nbidlet il-prassi. Fil-fatt, meta Fenech Adami spiċċa minn sindku u tilef l-onorarja, il-Partit Nazzjonalista impjegah miegħu fi żmien li keċċa għexieren ta’ nies. Dan b’madwar €2,000 fixxahar.

L-EKS-SPEAKER ANTON TABONE DWAR IL-LIĠI TAL-ISTANDARDS: SE TGĦOLLI L-PROFIL TAL-PARLAMENT

Ara paġni 5 u 28

IL-MANWAL TAT-TRASPARENZA

• €2,000 FIX-XAHAR MILL-PN WARA LI TILEF L-ONORARJA

Ara paġna 5

Ara paġna 7

Ara paġni 10 u 11

• SODISFAZZJON BIL-PROĠETT TAL-LIVE IN CARER • PROPOSTI ĠODDA BIEX IL-PROĠETT IKUN IMSAĦĦAĦ • L-IKBAR SFIDA TIBQA’ LI JINSTABU L-CARERS PASS IEĦOR B’RABTA MAL-LIĠI TAL-FINANZJAMENT TAL-PARTITI Pass ieħor fit-twettiq tal-liġi tal-finanzjament tal-partiti sar fl-aħħar jiem meta kien ippubblikat avviż legali li jelenka l-mod kif il-partiti jridu jagħtu d-dettalji dwar il-qagħda finanzjarja tagħhom. Il-partiti qed ikunu mitluba jagħtu rendikont finanzjarju skont regoli internazzjonali. Hemm disa’ sezzjonijiet li l-partiti jridu jimlew f ’dak li hu manwal li jiġi segwit mis-settur privat. “Ir-riga li aħna nitolbu min-naħa ta’ awditjar hija dik skont livelli stabbiliti. Dak li japplika għall-privat. Is-serjetà li rridu mill-privat, irriduha wkoll mill-partiti politiċi,” qal il-Ministru Owen Bonnici f ’kummenti lill-gazzetta KullĦadd. Ara paġna 3

Ir-realtajiet soċjali kienu fuq nett tal-aġenda tagħna. Il-prezzijiet tal-kera, il-ġustizzja ma’ ħaddiema differenti u l-implimentazzjoni ta’ miżuri soċjali kienu lkoll fuq l-aġenda tagħna. Ma naqsux l-intervisti regolari fejn staqsejna l-mistoqsijiet li jistaqsu n-nies.

Qed ikun ikkunsidrat li l-proġett tal-live in carer ikun estiż għal iktar persuni u saret ukoll proposta li jiżdied l-ammont ta’ flus li jibbenefikaw minnu dawk li jagħżlu li jidħlu fl-iskema li permezz tagħha jkollhom carer id-dar. Bl-ispiża tal-carer tkun maqsuma bejn l-anzjan, jew il-familja tiegħu, u l-Gvern li jikkontribwixxi nofs paga minima. Fil-fatt, sal-lum qed ikun meqjus bħala suċċess il-proġett tal-live

F’Wembley Stadium, it-Tim Nazzjonali Malti kellu jbaxxi rasu għall-qawwa tat-Tim Nazzjonali Ingliż li, minkejja kontroversja li kien qed jaffaċċja dan l-aħħar, iddomina logħba kontra pajjiżna li ntemmet bl-iskor rispettabbli ta’ 2 - 0.

in carer li tnieda fil-baġit tas-sena li għaddiet. Dan għax l-interess kien wieħed sostanzjali. Però, l-ikbar sfida tibqa’ dik li jinstabu carers biżżejjed, bis-Segretarjat Parlamentari jara li jorganizza iktar korsijiet filwaqt li se ssir sejħa ta’ interess biex dawk il-carers li jixtiequ jagħmlu dan ix-xogħol iniżżlu isimhom għand id-Dipartiment tal-Anzjani. Ara paġna 4

IL-PM MUSCAT F’LAQGĦAT MA’ IKTAR MEXXEJJA EWROPEJ

Ara paġni 13-16

11-IL ISQOF MALTI MADWAR ID-DINJA Il-ħatra ta’ Monsinjur Carmelo Zammit bħala Isqof ta’ Ġibiltà tfisser li llum hawn 11-il isqof Malti madwar id-dinja. L-isqfijiet Maltin li huma mxerrdin ma’ kull kontinent juru kif, minkejja ċ-ċokon ta’ pajjiżna, huwa spiss li l-Vatikan jitfa’ ħarstu fuq saċerdoti Maltin biex ikunu ragħajja spiritwali ta’ komunitajiet diversi. Wieħed minn dawn l-isqfijiet, George Frendo, argumenta li dan juri li aħna l-Maltin għandna ħafna x’noffru lid-dinja Nisranija u l-Knisja Kattolika Maltija hija kbira ferm. “Meta aħna nsiru saċerdoti, inżommu quddiem għajnejna mhux biss il-Knisja f ’Malta, imma l-fatt li aħna membri ta’ Knisja waħda li hija l-istess madwar id-dinja,” iddikjara l-Isqof ta’ Durres u Tirana fl-Albanija. Ara paġna 6

Il-Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil jitkellem kontinwament kontra l-iskema ta’ ċittadinanza b’investiment, iżda issa jrid jonfoq il-flus li jidħlu minnha. Dan jirriżulta minn dokument ta’ qabel il-baġit ippubblikat il-Ħamis.

IĊ-ĊAQNU MRAŻŻAN Għadd kbir ta’ illegalitajiet fil-kumpless Montekristo tneħħew fl-aħħar xhur, filwaqt li oħrajn se jkunu qed jitneħħew fiż-żmien li ġej. Dan hekk kif l-Awtorità tal-Ippjanar niżlet b’saħħa liema bħalha fuq l-ammont kbir ta’ żvilupp kontra l-liġi f ’dan il-kumpless ta’ Charles Polidano, magħruf bħala ċ-Ċaqnu. Azzjonijiet li jneħħu l-perċezzjoni li xi ħadd bħaċ-Ċaqnu jista’ jagħmel li jrid. Dettalji li għandha l-gazzetta KullĦadd jikkonfermaw kif hemm postijiet filkumpless magħluqin u binjiet li qed jitwaqqgħu.

KIRJA BIL-METRU KWADRU • PROPOSTA TA’ PROFESSUR TAL-UNIVERSITÀ Il-Professur Vincent Buhagiar, Perit u Kap tad-Dipartiment tad-Disinn Ambjentali fi ħdan il-Fakultà talAmbjent Mibni fl-Università ta’ Malta, qed jipproponi li, quddiem l-isfida ta’ kirjiet dejjem jogħlew, tkun applikata rata għal kull metru kwadru. Bħalissa s-suq tal-proprjetà jinsab għaddej tajjeb ħafna, anke grazzi għall-klima ekonomika li hawn fil-pajjiż, iżda dan qed ippoġġi ċerti pressjonijiet fuq xi familji tant li saħansitra kien il-Prim Ministru li flaħħar xhur tkellem dwar il-ħtieġa li din

IRIDU JONFQU L-FLUS TAL-IIP

Ara paġna 5

Ara paġna 3

ĦARSA LEJN

il-kwistjoni tkun indirizzata. Hemm diversi proposti li qed isiru u kull waħda tiġi b’vantaġġi u żvantaġġi. F’dan il-każ, il-Professur Buhagiar qed jgħid li hemm diversi fatturi li jiddeterminaw il-kirja. Fost dawn hemm: il-post talakkomodazzjoni, jekk jinstabx fiċ-ċentru ta’ xi belt jew raħal; it-tip ta’ proprjetà, il-livell ta’ finishes u jekk l-għamara hix moderna jew antika; u l-Energy Performance Certificate (EPC).

Ara paġna 3

Ara paġni 8 u 9

L-ENERĠIJA ALTERNATTIVA

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 28 ta’ Awwissu, 2016

Il-bastiment tal-arja nadifa mistenni jkun Malta matul il-jum tal-lum. It-tanker Armada LNG Mediterrana ilu ftit inqas minn xahar ġej minn Singapore wara investiment kbir li sar fih u testijiet li saru.

Ara paġna 5

• RAPPORT JIKKUNDANNA T-TMEXXIJA FINANZJARJA TIEGĦU

Ara paġna 10 Ħarġa Nru 1,207 Prezz €1

www.kullhadd.com

IRIDU LIL FENECH FOST L-INVESTIGATI Il-Ħadd, 16 ta’ Ottubru, 2016

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 25 ta’ Settembru, 2016

Ħarġa Nru 1,211

Prezz €1

BŻONN TA’ GĦOXRIN SENA Il-Professur Vincent Buhagiar dwar il-masterplan ta’ PV

TPAQPIQA TA’ GRAZZI F’NOFS IT-TIĠRIF

aġna 4

aġna 3

Ħarġa Nru 1,213

Joseph Muscat qal: “Din hija konferma ta’ dak li jħossu l-familji Maltin u Għawdxin u dawk in-negozji fi bwiethom. Li jafu li hawn ix-xogħol, li jafu li hawn il-ġid, li jafu li bdejna minn sitwazzjoni ta’ ekonomija li kienet qed tistaġna u qgħad qiegħed jogħla, u dawwarna dan kollu biex illum għandna l-aktar ekonomija li qed tikber fl-Ewropa, l-inqas rata ta’ qgħad fl-Ewropa u l-inqas rata ta’ żgħażagħ qiegħda fl-Ewropa.”

IS-SINDKU TAL-ILLEGALI

Riċerkatur ta’ fondazzjoni Ewropea li dan l-aħħar ippubblikat studju dettaljat dwar iż-żgħażagħ, b’attenzjoni partikolari dawk li mhumiex fl-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ, tkellem dwar passi bla preċedent li ħadet Malta. F’intervista ma’ Liam Gauci, Massimilano Mascherini mill-Fondazzjoni Eurofound qal li Malta kienet l-uniku pajjiż li għamlet ċensiment fost dan it-tip ta’ żgħażagħ u nnota s-suċċess tal-Garanzija għaż-Żgħażagħ. Fuq kollox tenna: “Il-prestazzjoni ta’ Malta fil-qasam taxxogħol fost iż-żgħażagħ hija tajba ħafna meta mqabbla ma’ dik ta’ pajjiżi oħra Ewropej.”

minn t li se -għan nali u u fejn

Il-Ħadd, 9 ta’ Ottubru, 2016

L-GĦOŻŻA U L-ISFIDA TAL-CARER

ingħata iktar minn

www.kullhadd.com

IL-KAMPANJA GĦAS-SIGURTÀ FIT-TOROQ Ara paġna 7

NADUR NANZA

• L-ESPERJENZA TAL-MALTIN LI QED JGĦINU F’AMATRICE

għandhom jirnexxu, huwa stqarr li l-bżonn ta’ pjan bħal dan ilu jinħass għal mill-inqas 20 sena; preċiżament minn meta l-attività taż-żgħażagħ imxiet minn Tas-Sliema u l-Belt Valletta għal Paceville, bejn wieħed u ieħor lura fit-tmeninijiet. Fuq il-bini għoli propost bħala parti minn dan il-pjan ħolistiku, il-Professur Buhagiar qal li jaqbel miegħu f ’din iż-żona għax “hawnhekk ikun f ’postu, basta jkun hemm l-infrastruttura meħtieġa għal proġetti bħal dawn.” Ara paġni 13-16

FRAME UP

L-eks-Deputat Nazzjonalista Jeffrey Pullicino Orlando jitkeb fil-gazzetta KullĦadd li, dawk li fil-Partit Nazzjonalista jaslu għal kollox biex jilħqu l-għanijiet tagħhom, kienu lesti li jagħmlulu frame up kriminali. Ara paġna 20

lejn Amatrice biex nagħtu l-għajnuna tagħna. Saħansitra aħna u nsuqu, bosta karozzi u muturi bdew ixejrulna u jpaqpqulna talli tlajna ngħinuhom,” qalet it-tfajla. Il-Maltin komplew b’ħidmiethom is-Sibt waqt li fl-Italja kien qed jinżamm jum ta’ luttu nazzjonali u bdew isiru l-funerali. Għal darb’oħra spikkaw xeni ta’ qsim il-qalb. Xeni li issa ilna naraw għal dawn l-aħħar jiem. “L-emozzjoni ddominat kollox għax fit-taħriġ qatt ma tkun qrib nies mejta,” qaltitlna Janine. Ara paġni 2 u 3

FI TLIET SNIN TRIPPLAW IL-BOUTIQUE HOTELS

Fl-aħħar tliet snin l-applikazzjonijiet għallboutique hotels kważi tripplaw meta mqabbel mattliet snin ta’ qabel. Fl-istess ħin żdied il-livell ta’ okkupanza tal-boutique hotels qrib jew ogħla minn 80%. L-aktar lokalitajiet li fihom qegħdin jintalbu permessi għall-ftuħ ta’ boutique hotels huma l-Belt Valletta, ir-Rabat, l-Isla, il-Birgu,

Bormla, l-Imdina, iż-Żejtun u Tas-Sliema, u l-indikazzjonijiet qegħdin juru b’mod ċar li dawn l-investimenti qegħdin jikkontribwixxu għarriġenerazzjoni ta’ dawn il-lokalitajiet. “Is-settur privat qed jinvesti b’mod konsiderevoli f ’dan it-tip ta’ lukandi u huwa ta’ pjaċir kbir li wieħed jinnota li ħafna minn dawn il-binjiet huma restawr ta’ bini antik abbandunat

li żgur jirrikjedi ammont sostanzjali ta’ xogħol u investiment. Dan jagħtina sodisfazzjon li l-wirt storiku ta’ pajjiżna qed ngħixuh fl-industrija tatturiżmu u l-viżitaturi barranin jistgħu jgawdu u jkunu parti minn dan il-ġawhar storiku,” tenna l-Kap Eżekuttiv tal-MTA, Paul Bugeja. Ara paġna 11

MIJIET JISTAQSU DWAR SKEMA MISTENNIJA • SKEMA TA’ DARBA B’RAĠUNI

• ŻVILUPP ĠDID DWAR IL-FOND INVESTIGAT LI TIEGĦU L-EKS MINISTRU TONIO FENECH HU DIRETTUR

RWOL DOPPJU Tagħrif mid-Dar Ċentrali u analiżi ta’ ħidmet Caroline Muscat jikkonfermaw li fl-aħħar xhur kellha rwol doppju. Taħdem għat-Times of Malta u taqdi lill-Kap Nazzjonalista, Simon Busuttil. Ara paġna 4

• IL-KAŻ GĦADDA GĦAND IL-PULIZIJA KRIMINALI

KOLLOX BEDA MINN EMAIL LILL-PRIM MINISTRU

Każ li jinvolvi fond li tiegħu Tonio Fenech huwa direttur issa spiċċa f ’idejn il-pulizija Żvediża. Din l-aħħar żvolta seħħet fl-aħħar jiem meta l-Aġenzija tal-Pensjonijiet fl-Iżvezja talbet ukoll li r-responsabbiltà tad-diretturi ta’ Falcon Funds tkun investigata mill-Awtorità Żvediża għar-Reati Kriminali. Il-kumpanija Falcon Funds, li tagħha Tonio Fenech huwa direttur intalbet trodd lura miljuni ta’ ewro. Dan wara li allegatament il-kumpanija ta’ Tonio Fenech ħadet flus minn ħalq pensjonanti Żvediżi b’mod frodulenti, bl-ammont ilaħħaq mal-mitejn u erbgħin miljun ewro. Id-dubji dwar tattiċi frodulenti qamu wara li sar magħruf li minn uffiċini tal-kumpanija Konsumentkraft, ibbażata f ’Alicante fi Spanja, saru telefonati minn persuni mingħajr esperjenza li bdew iħajru pensjonanti Żvediżi jpoġġu flushom fil-fond ta’ Tonio Fenech. Dan wassal biex saħansitra Falcon Funds intefgħet ’il barra mill-Iżvezja u skont l-aħħar tagħrif li ħareġ fl-Iżvezja, issa anke l-Awtorità Maltija għas-Servizzi Finanzjarji qed titlob li l-Falcon Funds, li hi rreġistrata f ’pajjiżna, tħallas dak mitlub minnha.

Is-sit tas-Salini, li jmur lura għal żmien il-Kavallieri, se jkun amministrat minn BirdLife Malta wara ftehim mal-Gvern Malti ffirmat ilbieraħ. Ir-riabilitazzjoni tas-Salini kien proġett parzjalment iffinanzjat mill-Unjoni Ewropea u sewa seba’ miljun ewro u huwa mifrux fuq 154,000 metru kwadru.

Ara paġna 7

• IL-KAP EŻEKUTTIV TA’ CRANE CURRENCY JIŻVELA KIF BDIET IR-RABTA MA’ MALTA

• ĠIRIEN U PARTIJIET INTERESSATI BI DRITT TA’ OĠĠEZZJONI

Ma’ qatgħu xejn it-telefonati fil-bini tal-Awtorità tal-Ippjanar wara li nhar it-Tnejn tnediet l-iskema ta’ regolarizzazzjoni. Skema ta’ darba li għandha l-għan li tirregola b’ġustizzja illegalitajiet f ’bini li mhux f ’ODZ u mhux ta’ periklu. Jirriżulta li sal-aħħar ta’ Settembru huwa mistenni li jidħlu madwar 300 applikazzjoni b’għexieren diġà bdew ikunu pproċessati. Dawn l-applikazzjonijiet isegwu ċerti regoli ta’ trasparenza li l-Awtorità tħaddan dejjem, bħal li jkunu ppubblikati fuq is-sit elettroniku tal-Awtorità u wieħed ikollu wkoll id-dritt joġġezzjona. Ara paġna 9

Prezz €1

• INTERVJENA WKOLL IL-GVERN ŻVEDIŻ

NIŻVELAW ID-DISINN LI CRANE CURRENCY GĦANDHA MAĦSUB GĦAL MALTA

• IT-TERREMOT FL-ITALJA MHUX MARBUT MA’ THEŻŻIŻIET F’MALTA Telgħu l-Italja biex jgħinu lil dawk milquta minn terremot kiefer iżda ntlaqgħu b’emozzjonijiet ta’ sodisfazzjon – is-sodisfazzjon ta’ Taljani li esprimew gratitudni għall-fatt li tim ta’ SOS Malta telgħu f ’Amatrice bil-għan li huma wkoll jagħtu daqqa t’id fil-ħidma ta’ salvataġġ. Irrakkuntat dan lill-gazzetta KullĦadd Janine Teuma Castelletti, waħda mill-voluntiera ta’ SOS Malta. “It-Taljani kienu emozzjonati kif rawna telgħin

Il-Professur Vincent Buhagiar, il-Kap tadDipartiment tal-Ambjent Mibni fl-Università ta’ Malta, laqa’ b’sodisfazzjoni kbir il-masterplan imħabbar għaż-żona ta’ Paceville u sostna li “dan il-pjan se jkun ta’ ġid għal pajjiżna li, barra li se jġib aktar investimenti f ’din iż-żona, jagħti nifs ġdid lil Paceville u tinbidel ir-reputazzjoni ħażina li għandu s’issa, kif ukoll jidher ċar li dan se jagħmel il-qabża meħtieġa fil-kwalità tal-ħajja.” Filwaqt li bħala professjonista kkonferma li l-esperti magħżula huma reputabbli biżżejjed filpjani li pproponew, u li jekk jiġu implimentati sew

Ħarġa Nru 1,214

IL-KAP FI KRIŻI Tkompli tiżdied il-pressjoni fuq Simon Busuttil. Mal-kitbiet pubbliċi jiżdied id-diskors intern u attivisti jibdew jiltaqgħu biex jiddiskutu ż-żiemel tagħhom. Ara paġni 6,7,40

L-investiment ta’ €100 miljun imħabbar fl-aħħar jiem minn Crane Currency għal pajjiżna beda minn email li ntbagħat lill-Prim Ministru Joseph Muscat. Żvela dan il-Kap Eżekuttiv tal-kumpanija, Stephen De Falco, f ’intervista mal-gazzetta KullĦadd. “Ħsibt li din xi ħaġa diffiċli, kważi impossibbli. Kif tibgħat lill-Prim

Ministru ta’ Malta u tistenna tweġiba? Però, il-Prim realtà f ’inqas minn sitt xhur,” qal il-Kap Eżekuttiv li Ministru Joseph Muscat wieġeb l-email tiegħi fi ftit ddeskriva t-tim Malti bħala wieħed mill-aqwa li qatt minuti,” żvela De Falco. Spjega kif il-Prim Ministru innegozja miegħu. Għal Ħal Far il-kumpanija qed qallu li l-Gvern Malti huwa miftuħ għal opportunitajiet taħseb f ’faċilità state of the art. ta’ investiment. “Introduċieni mal-Malta Enterprise u Ara paġna 7 minn dak il-bidu ta’ relazzjoni mxejna minn idea għal

TAL-GOOGLE FIT-TOROQ TAGĦNA. GĦANDHOM JINKWETAWK? • Fl-aħħar jiem bdew iduru fit-toroq Maltin u jiġbdu r-ritratti. X’aktarx f’xi ħin se jgħaddu minn ħdejk. X’jiġri jekk ma tridx ir-ritratti tad-dar tiegħek jidhru? Ara paġna 5

LEJLET IL-BAĠIT Fl-isfond ta’ upgrade minn Standards & Poor’s għada l-Ministru għall-Finanzi jippreżenta l-baġit 2017. Mistenni jkun baġit li jwieżen liż-żgħir u li jkompli jibni fuq ta’ qablu. Il-KullĦadd tistaqsi u tanalizza. Ara paġni 6, 13-16 u 28

01.01.2017

kullhadd.com

TINSIEX!

Il-GWERRIER MALTI

Ara paġni 22-23

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 30 ta’ Ottubru, 2016

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 23 ta’ Ottubru, 2016

Ħarġa Nru 1,215

JUMEJN QABEL IL-VOT Ara paġni 13-16

www.kullhadd.com Ħarġa Nru 1,216

Il-Ħadd, 6 ta’ Novembru, 2016

Prezz €1

Ħarġa Nru 1,217

TINFAQA’ L-BUŻŻIEQA TAL-PREZZ TAŻ-ŻEJT

Prezz €1

WASAL!

JGĦAWWEĠ IR-REGOLI GĦAL €23

FATALITÀ OĦRA B’MUTUR

Kif kien imbassar wasal il-maltemp. Għalkemm dan ir-ritratt tad-Dipartiment tal-Informazzjoni juri xena mill-isbaħ, il-konsegwenzi f’diversi partijiet tal-pajjiż kienu koroh. Il-maltemp ikkawża ħsarat u l-ħaddiema tad-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili u d-Direttorat tat-Tindif fost oħrajn kienu impenjati f’diversi partijiet tal-pajjiż.

Prezz €1

Ara paġna 8

• KAŻ LI JIKXEF IL-KARATTRU TAL-KAP TAL-OPPOŻIZZJONI • DAN FI ŻMIEN LI KIEN QED IDAĦĦAL L-ELUF Meta kien Kap taċ-Ċentru tal-Informazzjoni (MIC), il-Kap tal-Oppożizzjoni pparkja ħażin u qala’ ċitazzjoni. Anke jekk it-tort kien kollu tiegħu, insista malMinisteru għall-Affarijiet Barranin biex iħallaslu dawn it-€23 (dak iż-żmien Lm10) u għalkemm din kienet xi ħaġa kontra r-regoli, il-Ministeru għamel eċċezzjoni għalih. Jikkonferma dan dokument li qed nippubblikaw f’paġna 8. Dan il-każ seħħ fi żmien li Simon Busuttil kien f’kariga li minnha daħħal kwart ta’ miljun ewro fuq medda ta’ ftit snin.

• RIEDU KONT GĦOLI META BASSRU PREZZ TAŻ-ŻEJT BAXX • NIŻVELAW RAPPORT INTERN LI WERA KIF SE JORĦOS IŻ-ŻEJT Ritratt: JASON BORG (DOI)

Niżvelaw rapport tal-Enemalta: Fi żmien Gvern Nazzjonalista l-prezzijiet tal-enerġija jorħsu biss b’ċuċata ta’ 0.7% filwaqt li dan ilGvern raħħashom b’25%.

MARKA TAJBA

Ara paġna 3

• Analiżi teknika turi kif il-baġit jgħaddi mit-test tal-Caritas • Iktar familji qed ilaħħqu mal-ħtiġijiet bażiċi • Iż-żidiet fil-benefiċċji ogħla miż-żieda fil-basket bażiku

Iktar midja internazzjonali tirraporta l-każ

TINFIREX L-INVESTIGAZZJONI

DWARForsi FALCONma FUNDS €23. jidhrux ħafna iżda fissru ħafna meta żvelajna kif il-Kap tal-Oppożizzjoni għawweġ irKIF SE JITQASSAM IL-ĠID? TESTKienet TAD-DNA regoli biex jiffranka dawk li kienu Lm10. waħda mill-iktar aħbarijiet li nqraw fl-onlajn tagħna wkoll. Ma naqsitx l-anqas l-analiżi ekonomika minn żmien għal żmien fejn dak li nisimgħu dwaru stħarriġnieh bl-għajnuna ta’ esperti li tawna analiżi ekonomika li hi fost l-aqwa li jkunu ppubblikati fil-gazzetti ta’ nhar ta’ Ħadd. • NIŻVELAW DOKUMENTI LI JPOĠĠU DUBJI FUQ DIKJARAZZJONIJIET TA’ TONIO FENECH

“Ma naħsibx li wieġeb b’mod ċar. Nisperaw li issa jkun iżjed ċar.” Dan kien kliem ġurnalista Żvediża dwar l-Eks Ministru Tonio Fenech u dikjarazzjonijiet li għamel fl-ewwel ġimgħat ta’ meta faqqa’ l-każ Falcon Funds. F’Malta, Sara Recabarren kienet staqsiet lil Tonio

Fenech dwar ir-relazzjoni ma’ ċertu Emil Amir Ingmanson u r-rabta ta’ dan ma’ Falcon Funds. Dakinhar Fenech ta impressjoni li Ingmasson ftit li xejn għandu x’jaqsam. Iżda, illum għandna dokumenti f ’idejna li jixhdu mod ieħor, u f ’isem Falcon Funds kien jif-

firma l-emails. Bil-kredibbiltà ta’ Tonio Fenech taħt il-lenti fl-Iżvezja l-każ qed jibqa’ jiddomina l-midja filwaqt li KullĦadd jista’ jiżvela li l-każ wasal sal-Istati Uniti u sar-Renju Unit.

Il-miżuri ewlenin tal-baġit L-analiżi tal-baġit Eżempji ta’ x’jieħdu l-familji Il-baġit fi tmien paġni

Tissokta l-investigazzjoni b’rabta mal-waqgħa tal-ajruplan li nhar itTnejn ħalliet ħames persuni mejta.

Ara paġni 13-20

Ara paġna 7

Ara paġna 9

Analiżi teknika tal-aħħar żewġ rapporti tal-Caritas u d-dħul tal-pensjonanti u familji bilpaga minima turi kif illum ferm iktar anzjani u familji qed jifilħu jħallsu għall-basket bilħtiġijiet bażiċi skont ir-rapport tal-Caritas. Dan grazzi għall-benefiċċji li l-Gvern introduċa fl-aħħar baġits, bħall-in-work benefit, fost oħrajn. Għal dan il-għan kienet kruċjali wkoll iż-żieda fil-pensjonijiet. L-ewwel waħda f ’25 sena. Skont l-analiżi teknika li qegħdin nippubblikaw f’paġni 4 u 5, ilpensjonanti kollha qed jgħaddu mill-basket tal-Caritas. Iż-żidiet li ħadu mill-2013 sal-2017 huma ħafna aktar milli żdied il-basket tal-Caritas. Kważi l-ġenituri kollha li jaħdmu bi tfal taħt is-16-il sena wkoll qed jgħaddu mit-test talCaritas. Hemm minnhom li ħarġu mill-faqar f ’dawn it-tliet snin għax sal-2012 ma kinux jgħaddu mit-test, filwaqt li hemm familji li għalkemm għadhom ma jlaħħqux mal-basket tal-Caritas resqu ferm qrib tiegħu.

Missirijiet li jaħdmu fis-settur pubbliku se jkunu qegħdin igawdu minn ħamest ijiem leave talpaternità minflok jumejn. Dan f ’waħda minn sensiela ta’ bidliet li se jibbenefikaw minnhom ilħaddiema fis-settur pubbliku. Bidliet li fost oħrajn se jwasslu biex il-ħaddiema jistgħu jieħdu iktar leave speċjali li jkun approvat f ’ċirkostanzi partikolari. Dawn il-bidliet jirrikonoxxu r-realtajiet tal-lum, bil-miżuri favur il-familja jwasslu wkoll biex iktar ħaddiema jkunu jistgħu joħolqu bilanċ bejn il-familja u x-xogħol.

Ara paġna 9

Il-Ħadd, 20 ta’ Novembru, 2016

Il-Ħadd, 13 ta’ Novembru, 2016

Ħarġa Nru 1,218

Ħarġa Nru 1,219

Prezz €1

ĠRAJJA TA’ ĦABI U THEDDID

Prezz €1

“LIL BINTI ĠABUHA TISWA €60,000”

Ħarġa Nru 1,221

Prezz €1

JUŻAWHA U RIDUHA

BLA EFFETT Żieda ta’ 80% fil-prezz internazzjonali taż-żejt minn Jannar li għadda ma nħassitx f’pajjiżna kawża tal-politika ta’ stabbiltà fil-prezz tal-fuel. Analiżi li saret għal gazzetta KullĦadd turi li fl-Unjoni Ewropea s-sitwazzjoni hi differenti fejn kien hemm żieda kemm fil-prezzijiet tal-fuel u anke f’dawk tal-enerġija.

• SIEĦEB BUSUTTIL RIED IKUN INVOLUT FIT-TMEXXIJA TAL-COMMUNITY WORK SCHEME • MADWAR 50 ĦADDIEM F’KUNSILLI TAL-PN

• INTERVISTA MA’ ROBERT STRICKLAND HORNYOLD

• IL-WEĠGĦA U R-RABJA TA’ ĠENITURI LI TILFU LIL BINTHOM TA’ SENA U NOFS BI TRASKURAĠNI

• JITKELLEM FIL-ĠIMGĦA LI KIEN IKKONFERMAT LI D-DOKUMENTI JINSABU GĦAND DE MARCO

Ara paġna 10

• MHUX SORPRIŻ LI MA JRIDX JIPPUBBLIKAHOM

• JIRREAĠIXXU GĦAL SENTENZA TAL-QORTI LI TATHOM RAĠUN U KUMPENS

Dik li jgħix Robert Strickland Hornyold hija ħajja ta’ ħabi u theddid. Ħabi dwar dak li jargumenta li hu tiegħu u theddid għax jiġġieled għalih. Strickland Hornyold, qed jiġġieled fil-qorti għal wirt ta’ zitu Mable Strickland. Din il-ġimgħa kien ikkonfermat li dokumenti sensittivi dwar dan ilkaż, fejn hu jallega li nbidel testment, jinsabu fil-pussess tal-familja De Marco. Iżda, Mario De Marco, li huwa wkoll Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista u bniedem b’influwenza fit-Times of Malta, organizzazzjoni marbuta intrinsikament ma’ din il-ġrajja, ma jridx jippubblikahom. “M’iniex daqshekk sorpriż li ma jridx jippubblikahom. Dik kienet ilpożizzjoni tiegħu sa mill-bidu. Naħseb ikun imbarazzanti għalih jekk jippubblikahom. Għandu x’jitlef,” jgħid mingħajr ma jdur mal-lewża Strickland f ’intervista esklussiva mal-KullĦadd. “Fost oħrajn irċivejt ittra b’theddid mingħand Mario De Marco, fuq karta tal-gvern u rċivejtha fiż-żmien meta kien Ministru,” ikompli jiżvela.

Ħdax-il sena ilu Sandro u Doreen tilfu lil binthom kawża tattraskuraġni tat-tobba fl-isptar San Luqa. Mireille, li dak iż-żmien kellha sena u nofs, spiċċat il-vittma ta’ dik li ftit tal-jiem ilu l-Qorti ddeskriviet bħala negliġenza kbira. F’intervista esklussiva mal-KullĦadd, iż-żewġ ġenituri jirreaġixxu għas-sentenza u jgħidu li kumpens finanzjarju ma jqisuhx ġustizzja. “Lil binti ġabuha tiswa €60,000. Daqshekk kienet tiswa binti? Daqshekk kienet tiswa Mireille?” staqsa b’rabja u bid-dmugħ f ’għajnejh Sandro. Il-koppja tirrakkonta pass pass dak li seħħ f ’Lulju tal2005. L-agħar xahar għall-familja li fil-jum tat-Tlieta ħejjiet għal ġurnata baħar mat-tifla li sat-Tnejn ta’ wara ma kinetx għadha ħajja.

Ara paġni 4 u 5

L-EWWEL ĠUDIKANTI APPROVATI MINN KUMITAT INDIPENDENTI

Intervista f’paġni 6 u 7

Ara paġna 3

TAS-SLIEMA L-IKTAR IMFITTXIJA MINN TAL-IIP Tas-Sliema huwa l-iktar lokal imfittex minn dawk li ġew naturalizzati Maltin bħala parti mill-iskema taċ-Ċittadinanza b’Investiment. Wara Tas-Sliema hemm San Ġiljan, filwaqt li l-iktar lokalità mfittxija f ’Għawdex kienet Marsalforn. Dan jirriżulta mir-rapport tar-regolatur indipendenti dwar il-programm ta’ ċittadinanza b’investiment li kkonferma li dawk li qed jixtru propjetà qed jonfqu fuqha medja ta’ miljun ewro, u dawk li qed jikru propjetajiet qed iħallsu għalihom kirja medja ta’ iktar minn €25,000 ewro fis-sena. L-istess rapport jikkonferma li n-nies li qed jattira l-programm huma nies b’livell ta’ edukazzjoni għolja bil-maġġoranza assoluta għandhom minn baċellerat ’il fuq.

ŻJARAT F’RITRATT

www.kullhadd.com

Ara paġni 20-21

Richard Abdilla Castillo, sieħeb Beppe Fenech Adami f ’Baltimore Fiduciary, il-kumpanija fiduċjarja li tissemma fil-każ ta’ Capital One u l-ħasil ta’ flus, intalab jirriżenja minn kumpanija li direttur fiha hemm ukoll Ann Fenech. Għax bħal Abdilla Castillo, Ann Fenech hija direttur ta’ Premier Capital. Iżda, filwaqt li fil-privat ittieħdet azzjoni sakemm titlesta l-inkjesta mhux l-istess ġara fil-Partit Nazzjonalista.

Ara paġna 7

INTERVISTA MAL-KARTUNIST LI SSAWWAT Paġni 14 u 15

www.kullhadd.com

TAĦT L-14–IL SENA, IŻDA MA JFISSIRX LI JGĦADDUHA LIXXA

SALVAT WIED RINI

Ara paġna 3

IL-BAĠIT BIT-TIMBRU ‘SOĊJALI’ MILL-KUMMISSJONI EWROPEA Li kieku ried, il-Gvern elimina għalkollox id-defiċit mis-sena d-dieħla. Iżda minflok, għażel li jinvesti fil-qasam soċjali filwaqt li żamm mal-miri oriġinali tiegħu ta’ kif qed inaqqas id-defiċit. Dan jirriżulta minn rapport tal-Kummissjoni Ewropea li din il-ġimgħa mhux biss approvat il-baġit ta’ pajjiżna, iżda għamlet ukoll analiżi tiegħu. L-analiżi tal-Kummissjoni Ewropea wkoll tatu t-timbru ta’ baġit soċjali. “Fejn għandha x’taqsam in-nefqa, il-baġit jinkludi għadd kbir ta’ miżuri soċjali maħsuba biex iwasslu għal ġustizzja soċjali, partikolarment billi jindirizzaw l-inugwaljanza soċjali u b’mod proattiv jindirizzaw lil dawk f ’riskju ta’ faqar,” kitbu l-esperti tal-Kummissjoni Ewropea li ngħaqdu ma’ sensiela ta’ persuni li taw it-timbru ta’ baġit soċjali lill-baġit imressaq għas-sena 2017.

ABBUŻ MAQBUD twal anke fin-negozju, mhuwa ħadd għajr ilkandidat Nazzjonalista fl-aħħar elezzjoni tal-Parlament Ewropew, Stefano Mallia. Ilkonsorzju li kien jagħmel parti minnu Stefano Mallia ma rebaħx is-sejħa għaliex kien 20% iktar għali mill-offerta tal-General Workers’ Union li tmexxi l-iskema b’iktar drittijiet għall-ħaddiema.

Il-Partit Nazzjonalista ħareġ jikkritika l- Community Work Scheme meta numru sostanzjali ta’ Kunsilli Lokali minn tiegħu jagħmlu użu minn din l-iskema li skont ilKap tal-Partit Nazzjonalista tħaddem bilprekarjat. Iżda, f ’tagħrif esklussiv li qed tippubblika l-gazzetta KullĦadd fil-ħarġa tal-lum jirriżulta wkoll li wieħed minn sħab Simon Busuttil kien involut f ’konsorzju li ried imexxiha. Dan is-sieħeb ta’ Busuttil, għal snin

Ara paġna 5

Minn 10,200 investigazzjoni mis-sezzjoni kontra l-frodi fi ħdan id-Dipartiment tas-Sigurtà Soċjali, twaqqfu abbużi li l-valur tagħhom ilaħħaq it-€3,000,000. Dan bejn Jannar u Ottubru ta’ din is-sena biss. Id-dipartiment qed ikompli jinvestiga bil-għan li l-Gvern ikollu f’idejh iktar fondi li jintefqu fuq min jixraqlu tassew. Ara paġna 11

INVESTIMENT MILJUNARJU IEĦOR FIS-SETTUR TAL-MANIFATTURA

Ara paġna 7

• DIN ID-DARBA L-KUMPANIJA NYLON KNITTING

• ABBANDUNAT PROĠETT IMĦABBAR FL-2009 • MHUX SE JSIRU TURBINI TAR-RIĦ LI MA KINUX JAGĦMLU SENS

Servejna wkoll ta’ leħen għall-persuni li kellhom xi ġrajja x’jaqsmu mal-qarrejja u hekk beħsiebna nibqgħu nagħmlu. Spikkaw l-esperjenzi ta’ familja li tilfu lil binthom kawża ta’ traskuraġni fl-isptar u l-istorja ta’ Robert Strickland, in-neputi ta’ Mabel Strickland li għaddej minn martirju biex igawdi dak li hu tiegħu.

Bdiewa, il-komunità tal-Baħrija u persuni li għandhom għal qalbhom l-ambjent jistgħu jserrħu moħħhom li mhux se jkun qed isir proġett propost f ’Wied Rini fl-2009. Il-post fil-Baħrija, limiti tar-Rabat, kien se jintuża biex isir proġett ta’ turbini tar-riħ. Dan minkejja li l-kontribut li l-proġett kien se jagħti għall-miri ta’ enerġija rinovabbli kien wieħed minimu. Bil-Gvern jilħaq il-miri tiegħu mod ieħor, u bi strateġija dwar enerġija rinovabbli riveduta fl-aħħar jiem, l-Awtorità tal-Ippjanar kienet infurmata uffiċjalment li dan il-proġett se jkun abbandunat.

F’żoni industrijali u fabbriki mxerrda madwar il-pajjiż qed jissokta l-investiment fis-settur tal-manifattura, bil-gazzetta KullĦadd tista’ tiżvela li l-kumpanija Nylon Knitting għaddejja bi proġett ta’ €6.2 miljun. Dan biex tkompli ssaħħaħ il-manifattura tal-prodotti tagħha f ’pajjiżna. Aħbar li ssegwi dawk ta’ De La Rue u Crane Currency, fost oħrajn, li lkoll jikkonfermaw li s-settur tal-manifattura reġa’ sejjer tajjeb u jista’

jimpjega iktar nies. Nylon Knitting ilha f ’pajjiżna minn ftit tas-snin wara li pajjiżna kiseb l-Indipendenza. Il-kumpanija llum tbigħ l-prodotti tagħha madwar id-dinja u involuta fil-produzzjoni ta’ drapp li jintuża f ’applikazzjonijiet industrijali, kif ukoll bħala komponent fil-ħrieqi tat-trabi. Bil-għan li tibda tesporta l-prodotti tagħha direttament,

riċentament il-kumpanija għamlet investiment ta’ erba’ miljun ewro, biex twaqqaf dipartiment tal-irfinar (finishing department). L-investiment jagħmel parti minn proġett li jiswa madwar €6.2 miljun, li mistenni jitlesta fl-2018. Permezz ta’ dan il-proġett il-kumpanija, li f ’xi żmien neħħiet ħaddiema li kienu fuq kuntratt, mistennija li żżomm il-219-il ħaddiem impjegat magħha bħalissa.

Ara paġni 4 u 5

Ara paġni 14 u 15

Illum il-prezz huwa $50 kull barmil, imma r-rata talkambju hija ta’ 1.09, li tfisser €46 kull barmil. Biex illum ilprezz taż-żejt huwa fl-istess ilma li bassar ir-rapport tal-2009 li minkejja li kien f ’idejn il-Gvern ta’ Lawrence Gonzi u Simon Busuttil, qatt ma ntqal li setgħu jorħsu l-kontijiet. Ara paġna 4

FENECH DIRETTUR MA’ ABDILLA CASTILLO

MISSIRIJIET B’IKTAR LEAVE TAL-PATERNITÀ

Il-Ħadd, 4 ta’ Diċembru, 2016

MFAKKRA REMEMBRANCE DAY

l-Gvern f ’din il-leġiżlatura mhuwiex ibbażat fuq il-prezz taż-żejt. L-esperti li fasslu dan r-rapport għall-Enemalta fl2009, bħala parti mill-istudju dwar l-interconnector, kienu qed jassumu li l-prezz tażżejt se jkun $70 kull barmil u li r-rata tal-ewro mad-dollaru tkun ta’ 1.45. Dan ifisser prezz taż-żejt ta’ €48 kull barmil.

Paġni 16 u 17

BLA ROĦS

Fi żmien meta l-Kap talOppożizzjoni kien qed jgħid li r-roħs tad-dawl u l-ilma huwa gimmick tal-millenju u l-Eks Ministru Tonio Fenech qal li rridu nidraw il-kontijiet għoljin, l-Enemalta kellha rapport f ’idha li kien jgħid li se jorħos il-prezz taż-żejt. Dan huwa konferma oħra li r-roħs fil-kontijiet talenerġija li implimenta

Triq l-Avjazzjoni, f ’Ħal Luqa direzzjoni lejn Ħal Far, kienet il-lok fejn missier ta’ 36 mill-Ħamrun tilef ħajtu f ’inċident tat-traffiku ieħor fit-toroq Maltin. Ilvittma kien qed isuq mutur tat-tip Honda li għal xi raġuni kien involut f ’ħabta ma’ karozza Toyota Vitz misjuqa minn żagħżugħ ta’ 19-il sena. Jidher li mad-daqqa l-mutur spiċċa ftit metri ‘il bogħod minn fejn seħħ l-impatt. Il-Maġistrat tal-Għassa Consuelo Scerri Herrera qed tmexxi inkjesta u nħatru diversi esperti biex jassistuha

NIFHMU X’ĠARA

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 25 ta’ Diċembru, 2016

Paġni 6 u 7

Ħarġa Nru 1,224 Prezz €1

“MUTI” FIĊ-ĊELLA

IL-LIBJANI LI ĦATFU L-AJRUPLAN MA JIKKOPERAWX FL-INVESTIGAZZJONI SE JITRESSQU L-QORTI LLUM MIXLIJA B’SENSIELA TA’ AKKUŻI

JIRBAĦ LILL-KANĊER www.kullhadd.com Il-Ħadd, 18 ta’ Diċembru, 2016

Ħarġa Nru 1,222 Prezz €1

‘APTIT’ TA’ TFAL MINFLOK TAL-MARA • STORJA TA’ FAMILJA FEJN IR-RAĠEL SPIĊĊA L-ĦABS Raġel li ma baqax ifittex il-mara wara li minn magħha kellu wild, spiċċa l-ħabs għax l-aptit sesswali tiegħu kien jissodisfah b’avvanzi lejn minorenni. F’xhieda filQorti l-mara tirrakkonta żwieġ diffiċli. Żwieġ li bdietu bħala vittma ta’ raġel vjolenti għax kien jixrob sakemm irrealizzat li fis-sodda kienet qed torqod ma’ pedofelu. Pedofelu li daħħal id-dar tifel ta’ 14-il sena u kien iraqqdu fil-kamra tas-sodda ma’ ibnu u li llum spiċċa f ’ċella f ’Kordin. Paġna 4

“PJAN” ZOPP • TNAQQIS FIT-TAXXA LI SPIĊĊA KREDITU

TWEĠIBA PRONTA •L-GĦAN TAL-PROĠETT LI JMISS FIL-QASAM TAS-SAĦĦA Fil-bidu tas-sena d-dieħla se jiftaħ call centre maħsub biex jilqa’ t-telefonati ta’ dawk li jkunu qed ifittxu li jinqdew b’rabta ma’ xi servizz mis-sensiela offruti misservizz tas-saħħa primarja. Dan il-call centre li mistenni jkollu mal-elf telefonata kuljum għandu l-għan li s-servizz isir iktar effiċjenti għaliex sal-lum l-esperjenza ta’ ħafna hi li jdumu ma jaqbdu maċ-Ċentri tas-Saħħa fejn il-ħaddiema jkunu impenjati b’telefonati u b’nies quddiemhom. Paġna 12

• ĊIFRI LI JVARJAW BL-ELUF

PROBLEMA B’MALLIA

Fi ftit jiem, il-Partit Nazzjonalista spiċċa jiddefendi dik li skontu kienet l-aqwa proposta tiegħu. Saħansitra fil-Partit Nazzjonalista lanqas hemm qbil dwar kemm se jibbenefikaw minn din il-proposta. Ix-shadow minister Robert Arrigo qal li se jkun hemm 40,000 persuna, Claudio Grech qal 30,000 persuna u Simon Busuttil kull darba jibgħatna nfittxu fid-dokument fejn ma jingħad xejn. Bħalma ma jingħadx li waħda mill-proposti teqred żvilupp ta’ art ODZ. Dettall ieħor li qed jiżvela l-KullĦadd illum f ’paġna 5.

KORROTTI TAL-FUTBOL FIL-GRAWND

• TA’ CARM MIFSUD BONNICI FOST L-IKTAR IRRABJATI • UFFIĊJALI FL-AMMINISTRAZZJONI JITOLBU PASSI • SIMON BUSUTTIL U ANN FENECH MA’ MALLIA Il-kandidat Nazzjonalista, Salvu Mallia, ħoloq terromot lill-Kap tal-PN Simon Busuttil. L-attitudni tiegħu qed tkun deskritta bħala mhux aċċettabbli u saħansitra l-KullĦadd jista’ jiżvela b’mod esklussiv li hemm żewġ membri tal-amministrazzjoni Nazzjonalista li ddikjaraw bil-miktub li jaħsbuha hekk. Iktar minn hekk jirriżulta li hemm membri minn kumitati sezzjonali li qed jesprimu l-istess fehma u l-KullĦadd tista’ tiżvela kontenut ta’ wieħed minn diversi emails li għaddew dan l-aħħar u li għal-lum niżvelaw biss parti waħda. Id-diskors u l-attitudni ta’ Salvu Mallia qed ikunu deskritti bħala mhux etiċi u saħansitra hemm min qed jgħid li jirriżenja jekk ma titteħidx azzjoni. Quddiem dan it-taqlib ġdid u saħansitra pressjoni biex il-kandidatura ta’ Mallia tkun irtirata, Simon Busuttil qed jibqa’ jgħid li Mallia għandu l-appoġġ kollu tiegħu.

Paġni 10 u 11

Wieħed mill-email li għandna f ’idejna dwar dan il-każ

L-Assoċjazzjoni tal-Futbol Maltija, l-MFA, m’għandha ebda sistema kif nies li nstabu ħatja ta’ korruzzjoni filfutbol jinżammu barra mill-grawnds. B’nies li saħansitra nstabu ħatja ta’ korruzzjoni fil-futbol jidhru jħufu fi grawnds f ’diviżjonijiet differenti. Il-mod kif dawn jidħlu Ta’ Qali u postijiet oħra qishom mhux huma rriżulta minn xhieda fil-Qorti fl-aħħar jiem, filwaqt li l-Uffiċjal għall-Integrità tal-MFA, Frans Tabone, qal li qed ikunu kkunsidrati l-bidliet biex din is-sitwazzjoni tinbidel. Qalilna li se jgawdu 40,000 persuna

Qalilna li se jgawdu 30,000 persuna

Qalilna naraw id-dokument, li ma jgħid xejn

‘IBEN’ L-HFO

•IRIDNA BIL-POWER STATION TNIĠĠES LI ‘BENA’ MISSIERU

•DISKUSSJONI BIEX MIN XAĦĦAM JITĦALLA BARRA

Paġna 6

Iż-żewġ Libjani arrestati l-Ġimgħa b’rabta mal-hijack tal-ajruplan mhumiex jikkoperaw mal-investigaturi bi mkejjen qrib l-investigazzjoni sostnew li sa tard ilbieraħ waranofsinhar, il-ħin li morna għall-pubblikazzjoni, ma kinux lissnu mqar kelma waħda. Iż-żewġ Libjani qegħdin ikunu assistiti minn avukat tal-għajnuna legali u llum mistennija jkunu mressqa fin-nofstanhar ta’ filgħodu. Dan fid-dawl li kmieni waranofsinhar jiskadu t-48 siegħa li fihom il-pulizija jistgħu jżommu l-akkużati mingħajr ma jkunu mressqa l-Qorti. Ilbieraħ waslu l-Libja l-passiġġieri li kienu fuq l-ajruplan, filwaqt li l-investigaturi qegħdin iżommu wkoll kuntatt ma’ entitajiet internazzjonali bil-għan li jistabbilixxu ċerti fatti importanti.

• NIŻVELAW EMAIL MILL-PN LI TURI D-DWEJJAQ B’SALVU MALLIA

• IL-PN BI PROPOSTI LI JEQIRDU ART ODZ Għaddew biss ġimagħtejn minn meta l-Partit Nazzjonalista nieda d-dokument dwar is-settur talħwienet u l-Partit Nazzjonalista spiċċa jiddefendih minflok jippromwovih. Dan għal diversi raġunijiet. Meta tnieda dan id-dokument intqal li kull self employed se jkollu t-taxxa mnaqqsa għal 10%. Però issa rriżulta li mhu se jkun hemm ebda tnaqqis dirett fit-taxxa. Minflok se jkun hemm kreditu li biex jingħata lis-self employed, dan irid jgħaddi minn diversi kriterji li fost oħrajn jirrikjedu investimenti min-naħa tiegħu li jistgħu jlaħħqu l-eluf ta’ ewro.

Paġni 14 u 15

Ħarġa Nru 1,223 Prezz €1

ESKLUSSIVA!

• HU KIEN FIL-BORD MA’ TANCRED TABONE •RESSAQ IL-PROTEST MA’ ANN FENECH Paġna 4

Paġni 5 u 28

F’BURDATA DIFFERENTI

• TITNEĦĦA RAKKOMANDAZZJONI BIEX TIŻDIED L-ETÀ TAL-PENSJONI Sa meta fil-Gvern kien għadu l-Partit Nazzjonalista, ilFond Monetarju Internazzjonali kien jgħid li l-età tal-pensjoni għandha tiżdied għal 65 sena. Però f ’rapport maħruġ il-Ġimgħa din ma tissemma mkien u minflok jingħad kif irriformi fil-pensjoni li qed jagħmel dan il-Gvern qed iħallu l-frott.

Din hija biss waħda mill-bidliet kbar filmod kif qed jirrapporta dwar Malta l-IMF illum u kif kien jirrapporta fi żmien Gvern Nazzjonalista. Bidliet li jkissru l-perċezzjoni li l-ekonomija kienet ward u żahar fi żmien il-PN. L-analiżi li saret KullĦadd turihom iswed fuq l-abjad.

Paġna 3

IL-QASSIS FOST IŻ-ŻGĦAŻAGĦ IMĦASSEB BIL-KOKAINA Fr. Hilary Tagliaferro, li x-xogħol tiegħu jlaqqgħu ħafna maż-żgħażagħ b’mod partikolari f ’Paceville, jemmen li l-problema tad-droga għadha waħda kbira u tħassbu bil-kbir iż-żieda fil-popolarità tal-kokaina. F’intervista b’temi soċjali mal-gazzetta KullĦadd għal Jum il-Milied Tagliaferro qal: “Qabel, l-eroina kienet popolari u dik mal-ewwel tħalli effett fiżiku u viżibbli fuq l-individwi, mentri llum, bl-introduzzjoni tal-kokaina li saret affordabbli, l-effett jinħeba allura ma nkunux nafu jekk ikunux taħt l-effett jew le.” B’diqa tkellem dwar kif ħafna miljunari li jiġġeneraw il-flus permezz tagħha, saru jiftħu ristoranti u affarijiet oħra mingħajr ma ħadd isaqsi minn fejn ikunu ġejjin ilflus. “Ħafna flus ifissru qerda ta’ individwi, ta’ familji u anke tas-socjetà, u ili 20 sena ngħid li d-droga hija l-kanċer tas-soċjetà Maltija,” qal Tagliaferro. Paġni 4 u 5

L-GĦAŻLIET TAD-DAMES GĦAL DIN IS-SENA

Paġni 14 u 15

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 11 ta’ Diċembru, 2016

01.01.2017

kullhadd.com

SENA TA’ ELEZZJONIJIET KRUĊJALI Kitba ta’ jikber permezz tal-Partit għalAYRTON MIFSUD Libertà ta’ ċertu Geert Wilders. Fost il-politika kontra r-reliġjon L-2016 tibqa’ mfakkra Musulmana u l-immigrazzjoni, bħala waħda mill-aktar snin huwa qed iwiegħed li joħroġ Olanda mill-Unjoni li pprovdiet elezzjonijiet lillimprevedibbli. Il-poplu Ewropea. Preżentament, isBrittaniku għażel li jivvota biex sondaġġi qegħdin juru li l-partit joħrog mill-Unjoni Ewropea ta’ Wilders jinsab fil-vantaġġ anke meta kważi s-sondaġġi fuq il-Partit Liberali tal-Prim kollha kienu qed juru bil- Ministru Mark Rutte. kontra. L-istess jista’ jingħad Madankollu, it-tellieqa bejn għall-elezzjonijiet fl-Istati dawn iż-żewġ partiti hija Uniti. Il-kandidat Repubblikan missielta u anke jekk Wilders Donald Trump rebaħ lil Hillary jikseb il-maġġoranza tal-voti, Clinton u l-esperti politiċi se jsib koalizzjoni magħmula mdawrin magħha. Kien riżultat minn partiti ċentrali kontrih billi sorpriż meta tqis l-ammont ta’ jiffurmaw gvern bejniethom. nies li dehru kontrih fil-midja F’din l-eventwalità, il-lemin Amerikana u anke mill-partit estrem jispiċċa fl-oppożizzjoni iżda l-Olanda kapaċi taffaċċja tiegħu stess. Dawn iż-żewġ episodji wittew kriżi fit-tmexxija b’ideoloġiji it-triq għal taqlib politiku li differenti. wieħed għad irid jara’ kif se Dinija jiżvolġi matul din is-sena. Il- L-Organizazzjoni Kullħadd tagħti ħarsa lejn Għas-Saħħa l-aktar elezzjonijiet importanti interni li se jsiru fix-xhur li ġejjin minn Elezzjonijiet dawk nazzjonali sa oħrajn ta’ f ’ o r g a n i z z a z z j o n i j i e t internazzjonali għandhom natura organizzattiva. ukoll importanza għall-mod kif se timxi d-dinja. Fil-fatt, L-Olanda l-Organizazzjoni Dinija għasIl-poplu Olandiż se jkun qed Saħħa se tkun qed teleġġi jivvota f ’elezzjoni ġenerali Direttur Ġenerali ġdid. Din hija meqjusa f ’Marzu li ġej. Huwa pajjiż l-elezzjoni Ewropew ieħor li f ’dawn importanti minħabba l-kritika l-aħħar xhur ra l-lemin estrem li għaddejja fil-konfront tad-

direttur ġenerali preżenti Margaret Chan. Qed tiġi akkużata b’dgħufija fittmexxija kif ukoll għall-mod kif indirizzat il-problema talmarda tal-Ebola. Għall-ewwel darba hemm kompetizzjoni bejn sitt pajjiżi differenti għal din il-kariġa. Sa issa, L-eks Ministru għas-Saħħa u l-Affarijiet Barranin Etjopjan Tedros Adhanom Ghebreyesus huwa l-favorit. Hong Kong F’dawn l-aħħar snin irrelazzjonijiet bejn Hong Kong u ċ-Ċina komplew jieħdu daqqa ’l isfel. Lura fl-2014 grupp ta’ studenti minn Hong Kong ipprotestaw bil-kbir wara li l-Gvern Ċiniż iddeċida li jbiddel is-sistema elettorali biex ikollu aktar poteri fuq min imexxi din il-belt. Il-gvern Ċiniż iħaddan sistema fejn huwa stess jagħżel 1,200 individwu biex jeleġġi l-mexxej tal-belt. IlGvern ta’ Beijing qed jimbotta lir-Regina Ip għall-elezzjoni, madankollu ma tantx hi popolari maċ-ċittadini. Fil-fatt, in-nies ta’ Hong Kong iridu lil John Tsang. Jidher, li n-nies ta’ Beijing huma lesti jimblukkaw in-nomina tiegħu minħabba li dan jaf jibda rivoluzzjoni għall-

indipendenza ta’ Hong Kong.

mill-Unjoni Ewropea. Wara ħafna snin, l-isfida ewlenija Il-Ġermanja għal din l-elezzjoni se tkun li s-Soċjalisti u l-Konservattivi Għar-raba’ elezzjoni jaħdmu biex Le Pen tiġi konsekuttiva Angela Merkel eliminata fl-ewwel elezzjonijiet. se tkun qed terġa’ tikkontesta għall-kariga ta’ kanċillier. Bl- L-Iran elezzjonijiet pjanati li jsiru f ’Ottubru, s’issa s-sondaġġi Elezzjoni oħra interessanti qegħdin juru li l-Partit se tkun dik fl-Iran bejn Demokristjan ta’ Merkel Hassan Rouhani u Mahmoud qiegħed minn fuq b’għaxar Ahmadinejad. L-importanza punti fuq is-Soċjali Demokratiċi tagħha hija bbażata fuq dak ta’ Sigmar Gabriel. Kaxxa li jixtieq Ahmadinejad: li magħluqa f ’din l-elezzjoni se jittejbu r-relazzjonijiet maljkunu l-lemin estrem minħabba Punent, titjieb l-ekonomija li fl-elezzjonijiet lokali huma u l-implimentazzjoni tadkisbu l-maġġoranza tal-voti drittijiet ċivili fil-pajjiż. fi stati meqjusa popolari mal- Madanakollu, jidher li Rouhani Partit Demokristjan. Anke għadu qed igawdi l-appoġġ taljekk il-lemin estrem qed jerġa’ poplu Iranjan. jieħu l-ħajja minn fejn beda, huwa diffiċli li Merkel titlef din Il-Korea T’isfel l-elezzjoni. L-Assembla Nazzjonali talFranza Korea t’Isfel ivvotat biex jitneħħa l-President preżenti L-elezzjonijiet Presidenzjali Park Geun-hye wara li nstabet fi Franza se jkunu wkoll ta’ li kienet involuta f ’każ ta’ importanza partikolari għall- korruzjoni ma’ ħabibtha għal Unjoni Ewropea. Ir-rebħa ta’ 40 sena sħaħ. Preżentament, Trump u l-attakki terroristiċi hemm il-Qorti Kostituzzjonali fi Franza tejbu l-popolarità ta’ għaddejja bl-istudju ta’ dan Marine Le Pen, f ’isem il-lemin il-każ u l-Korea t’Isfel tinsab estrem. Hija wkoll stqarret li bla president u l-elezzjoni tixtieq tagħmel referendum maħsuba ssir f ’Diċembru li biex Franza tkun tista’ toħroġ ġej.

01.01.2017

kullhadd.com

PAROLI TAL-BIDU TAS-SENA JEW IMPENN IMPORTANTI? Min jaf kemm hemm min illum waqt l-ikla ta’ nofsinhar jew wara xi ħarġa tajba lbieraħ filgħaxija se jgħid li minn għada dieta, eżerċizzju fiżiku u dixxiplina. Oħrajn

forsi jgħidu li dak li se jieħdu llejla jkun l-aħħar nifs ta’ sigarett, vizzju li jeqred lillbosta. Insomma, fis-sigħat ta’ dan l-ewwel jum ta’ Jannar min jaf kemm se jsiru

riżoluzzjonijiet. Imma kemm jinżammu dawn ir-riżoluzzjonijiet? Abraham Abela tkellem ma’ numru ta’ personalitajiet u għamlilhom tliet mistoqsijiet.

X’TAĦSEB FUQ IR-RIŻOLUZZJONIJIET? ŻAMMEJT MAR-RIŻOLUZZJONIJIET LI GĦAMILT FIL-BIDU TAL-2016? X’RIŻOLUZZJONIJIET SE TAGĦMEL GĦAS-SENA 2017?

CLINT BAJADA IL-KAP TAL-ONE RADIO Naħseb li huwa tajjeb li bniedem qisu jagħmel dik in-naqra ta’ mira u jkollu xewqa li jżommha. Jiġifieri naqbel li dak li jkun jagħmel reżoluzzjoni imma mbagħad ovvjament Naħseb l-aħjar irid jimxi magħha ħaġa li nibda u jżommha.

“

hi li nagħmel iktar J ien nipprova taħriġ bil-ħsieb li fi Frar n ż o m m nieħu sehem m a g ħ h o m imma ħafna fil-Half drabi minħabba Marathon

x-xogħol, għax jien

normalment ikunu li nipprova nqatta’ iktar ħin mal-familja u nipprova ngħix aktar, imma sfortunatament minħabba x-xogħol xi kultant tipprova tagħmel millaħjar imma ma jirnexxilekx għax ix-xogħol xi kultant, kif jgħid il-Malti, jirkbek. Nixtieq li din is-sena ir-reżoluzzjonijiet inżommhom, ma nafx kemm ħa nkun kapaċi. Pereżempju r-reżoluzzjonijiet tażżmien il-festi żammejthom għaliex għidt fi żmien il-festi ħa nipprova naħdem inqas, kemm jista jkun ma naċċettax xogħol żejjed milli għandi u nipprova nżomm magħhom. Il-bqija nipprova kemm jista’ jkun ngħix ħajja sempliċi u rilassata milli

ħafna attivitajiet.Xi kultant tispiċċa ma jkollokx ċans tgawdi l-festi għaliex dejjem minn ħaġa għal oħra u x-xogħol xi kultant ma jtikx ċans li tgawdi dawn il-festi sbieħ. Naħseb l-aħjar ħaġa li nibda hi li nagħmel iktar taħriġ bil-ħsieb li fi Frar nieħu sehem fil-Half Marathon, allura irrid ta’ kuljum inqum nitrenja sabiex inkun tajjeb u nkun kapaċi nasal nofs maratona li ħa nagħmel għall-ewwel darba, jiġifieri ninsab ħerqan, imbagħad ġaladarba inkun bdejt it-taħriġ ta’ kuljum, nipprova nżommu matul is-sena kollha għal ħajja iktar b’saħħitha.

“

GABI CALLEJA KOORDINATUR MALTA GAY RIGHTS MOVEMENT Naħseb li tajjeb li jkollok miri Fil-verità, lanqas niftakar x’għamilt fil-ħajja, mhux għax naħseb li dawk li u x’m’għamiltx jiġifieri l-memorja tiegħi tagħmel fl-ewwel tas-sena żżommhom. hija agħar naħseb, diffiċli niftakar dak li ħsibt sena ilu. Iċ-ċansijiet huma li le.

Naf li ħa tkun sena pjuttost impenjattiva allura r-reżoluzzjoni hija li kemm jista’ jkun insib ftit ħin fejn inkun mal-mara tiegħi u nkun nista’ nirrilassa ftit.

JANICE BARTOLO L-EDITUR TAL-ONE.COM.MT U PREŻENTATRIĊI Jiena naħseb illi dejjem hija xi ħaġa tajba li wieħed jiddeċiedi kif se jtejjeb lilu nnifsu. Issa vera, min iżommhom, min le, irrieda hemm tkun u l-fatt li jkun hemm ir-rieda jagħmel ir-reżoluzzjoni xi ħaġa tajba.

“Diment li

nagħraf illi għad fadalli x’intejjeb inħoss li qiegħda fit-triq it-tajba

ruħek f ’sitwazzjoni partikolari u tagħmel reżoluzzjoni biex inti dejjem tkun aħjar f ’dik is-sitwazzjoni. Issa, tul is-sena min jaf kemm għamilt reżoluzzjonijiet. F’xi punti ta’ ħajti rnexxejt, f ’xi punti oħra nixtieq inkompli naħdem u dik hi l-ħajja. Diment li nagħraf illi għad fadalli xi ntejjeb inħoss li qiegħda fit-triq N g ħ i d l e k it-tajba. il-verità qas biss niftakar x’kienu Jiena x-xogħol tiegħi inbidel ħafna din imma dejjem is-sena, imbidel drastikament għax aktar milli nipprova nagħmel naħdem fuq it-televiżjoni, issa qed naħdem r e ż o l u z z j o n i j i e t onlajn. L-ewwel reżoluzzjoni hija li l-prodott mal-medda taż- onlajn ikompli jitjieb. Diġà tjiebna ħafna fi żmien, jiġifieri tiġri ftit żmien. Issa nixtieq illi nimxu għall-istadju xi ħaġa fil-ħajja li ssib li nkomplu ntejbu, inkunu bl-aħbar mill-

ewwel u nkunu fost l-aqwa li hawn fil-pajjiż bħalissa. Fuq livell personali, il-fatt li x-xogħol żdied b’mod drastiku jibqa’ sfida ukoll biex insib bilanċ bejn il-ħajja u x-xogħol. Dik hija importantissima u xi kultant nittraskuraha, ħaġa li nixtieq intejjeb. Barra minn hekk fejn tidħol is-soċjetà nixtieq li nwassal messaġġ, speċjalment issa li għandi l-għodda tal-onlajn, biex forsi naraw xena politika daqsxejn inqas aggressiva u jasal il-messaġġ li diskors ta’ mibegħda, dak li ngħidulu hate speech, ma jibqax xi ħaġa aċċettata fis-soċjetà tagħna. Din hija xi ħaġa li verament nixtieq naħdem fuqha għas-sena l-ġdida biex almenu n-nies ikunu konxji li dik hija xi ħaġa ħażina, ġejja minn fejn ġejja, diskors ta’ mibegħda mhux aċċettabbli.

“

LYDIA ABELA SEGRETARJU EŻEKUTTIV TAL-PARTIT LABURISTA M’iniex persuna li nemmen firreżoluzzjonijiet. Nemmen li dak li jeħtieġ isir jew li rrid intejjeb, irid jiġi indirizzat fil-ħin u mhux nistenna l-bidu tas-sena biex nagħmlu. Għalhekk dejjem nipprova nilħaq il-miri tiegħi matul is-sena.

Minħabba li ma nemminx fihom, ma nagħmel l-ebda reżoluzzjoni fil-bidu tassena għar-raġuni li nemmen li dak li għandu jsir, isir mill-ewwel.

Dan iż-żmien aktar jagħtini ċans nirrifletti fuq dak li nkun għamilt matul issena u nħares ’il quddiem għall-pjanijiet li jkolli għas-sena l-ġdida.

01.01.2017

kullhadd.com

KARL STAGNO NAVARRA Ir-reżoluzzjonijiet għalija huma importanti għaliex jagħtuni impenn għassena li ġejja. Inħares lura lejn is-sena li spiċċat u nipprova nagħmel l-aħjar biex dak li fl-opinjoni tiegħi kien li fih inqast, nipprova nirranġahom fis-sena l-ġdida. Ħafna drabi jirnexxieli, imma ħafna drabi le.

ĠURNALIST U PREŻENTATUR

iktar għall-agħar.

Huma tlieta l-iktar importanti. L-ewwel waħda hija ż-żamma tal-fiżika billi nerġa’ nipprova mmur il-gym wara li waqaft filbidu tas-sajf. Innaqqas iż-żaqq li rabbejt matul dawn l-aħħar xhur illi ma kontx qed nagħmel l-eżerċizzju fiżiku. Irrid ukoll nieqaf inpejjep, Il-maġġoranza tagħhom iva però waħda marbuta mal-oħra. U fl-aħħar irrid hemm ħafna oħrajn li ma żammejtx, proprju nara li namministra aħjar il-ħin ħieles tiegħi,

KARL IZZO

għaliex irrid ngħid li meta nkun fil-ħin ħieles tiegħi irrid nitfi moħħi jew it-telefown milli noqgħod naħseb fuq ix-xogħol u x’qed isir u li għad fadal xi jsir. Ovvjament il-programm Pjazza jieħu ħafna ħsieb għaliex trid tippjana għall-ġimgħa kollha, però imbagħad jinqalgħu avvenimenti fejn imbagħad il-moħħ irid jibqa’ għaddej u taħseb biex tkun innovattiv u taqbad u tgħid ikollok risposta għall-ġrajjiet permezz tal-mistiedna li jkunu ideali għad-diskussjoni.

KOWĊ TAT-TIM NAZZJONALI MALTI TAL-WATERPOLO

Ir-reżoluzzjonijiet minn meta konna żgħar kienu dejjem affarijiet li konna nagħmluhom ovjament fl-aħħar tas-sena għall-bidu tassena l-ġdida. Is-soltu tagħmilhom u 99% Jien peress li jien ma żżommhomx, imma għall-inqas kowċ u suppost tkun tipprova inkun ta’ eżempju tagħmilhom, lejn il-plejers tiegħi, tiddeċidihom

“

nipprova nżomm forma fiżika aħjar

biex tkun tista’ tagħmel xi ħaġa ġdida, xi ħaġa Jien peress li jien kowċ u suppost li tkun trid tagħmel għas-sena li ġejja. inkun ta’ eżempju lejn il-plejers tiegħi, nipprova nżomm forma fiżika aħjar milli għandi, Ftit li xejn, ftit li xejn. Jiena dejjem nipprova dejjem ngħaddi daqsxejn iktar ħin li nipprova ovvjament. Ir-reżoluzzjoni tiegħi huwa dovut lejn il-familja tiegħi u ovvjament ovvjament dejjem tkun li nkun iktar id-dar nipprova wkoll nagħmel iktar ħin biex inkun mal-familja, nagħti inqas dedikazzjoni għall- nista’ ngħin lil min hu inqas ixxurtjat minni, isport u iktar ħin għall-familja, u iktar u iktar li min jista’ forsi nressaq daqsxejn xi nies oħra nibda nerġa’ nipprova nipprattika xi forma ta’ lejn l-isport bħala ambaxxatur tal-isport ta’ moviment ta’ sport biex inkun nista’ nżomm Malta u nipprova nagħmel milli nista’ biex daqsxejn il-piż iktar rispettabbli. inkun nista ngħin lil ta’ madwari.

“

MIRIAM DALLI MEMBRU PARLAMENTARI EWROPEW Ma tantx nemmen fihom għax nispiċċa kull meta għamilt reżoluzzjoni ma tantx żammejt magħha. Ħlief sena waħda biss meta kont għamilt ir-reżoluzzjonijiet, ktibthom u waħħalthom mal-gwardarobba biex dak li jirnexxieli nagħmel, niċċekkjah u

nagħmillu marka.

qabel. Jiġifieri dik hija r-reżoluzzjoni tiegħi, li nerġa’ nibda mmur niġri kuljum.

Ngħidlek il-verità m’għamiltx reżoluzzjonijiet imma m’ilux qomt u għidt ara Personali, li mmur niġri kuljum. mal-bidu tas-sena l-ġdida għandi bżonn nerġa’ Fuq ix-xogħol, li nkun iktar preżenti u iktar nibda mmur niġri kuljum kif kont nagħmel involuta anke lokalment Malta.

PETER PAUL GAUCI ĠURNALIST SPORTIV U PREŻENTATUR Jiena naħseb li tkun fl-ewwel tas-sena hija data biex iżżomm magħha, prattikament għax għandek id-data li inti tibda tiftakar li fl-ewwel tas-sena ħadt deċiżjoni pereżempju li tibda tagħmel l-eżerċizzju jew li Naħseb reżoluzzjoni idealment tibda dieta ġdida. Jiġifieri għax jekk ikollok bżonn għandek data prattikament li tagħmilha, tagħmilha hija l-ewwel tasfi kwalunkwe jum sena, cut-off date.

“

matul is-sena

Għax il-bqija naħseb reżoluzzjoni idealment jekk ikollok bżonn tagħmilha, tagħmilha fi kwalunkwe jum matul is-sena, imma li jkollok id-data bħala punt fiss li tista tirreferi għalih illi tgħid jiena mill-ewwel tas-sena waqaft inpejjep, hija xi ħaġa li naħseb kull sena tasal. Le ta. F’ħafna minnhom ma rnexxiliex. Tipprova però imbagħad sfortunatament ikun hemm affarijiet li ma jirnexxilekx. Pereżempju jiena waħda milli nixtieq nagħmel hija li xi darba norganizza ruħi biex nagħmel esebizzjoni tar-ritratti tiegħi. Kull darba ngħid

din is-sena nibda naħdem fuqha imbagħad, l-iktar minħabba ċirkustanzi tax-xogħol u anke ċirkostanzi oħra li ma jkollokx kontroll fuqhom ma jirnexxilix. Nispera li jirnexxieli fl2017. Nipprova nsib naqra iktar ħin għalija nnifsi. Fis-sens illi qari, għax sfortunatament mhux qed ikolli ċans illi naqra kemm nixtieq, u l-fotografija. Dawk it-tnejn, imma l-fotografija waħda milli kelli tas-sena l-oħra u tal-qari ta’ din is-sena. Irrid nipprova li nsib iktar ħin li naqra iktar.

“

01.01.2017

MADWAR kullhadd.com

1 IL-HAWAII

FIL-QOSOR

ŻJARA STORIKA

Il-Prim Ministru Ġappuniż Shinzo Abe żar għall-ewwel darba l-gżira tal-Hawaii, eżattament il-port ta’ Pearl. Il-bażi navali tal-Istati Uniti li l-qawwiet Ġappuniżi kienu attakkaw lura fl-1941. Din kienet żjara storika hekk kif ilPrim Ministru Ġappuniż attenda għal ċerimonji akkumpanjat mill-President tal-Istati Uniti. Il-Prim Ministru Abe m’għamel ebda apoloġija għall-attakk. Minflok talab għall-2,300 persuna Amerikana vittma ta’ attakk li wassal biex l-Istati Uniti tingħaqad mal-alleati fil-ġlieda kontra l-Assi. Iż-żjara tal-Prim Ministru Ġappuniż segwiet dik ta’ Barack Obama aktar kmieni din is-sena meta żar Hiroshima, il-post li fit-Tieni Gwerra Dinjija l-forzi tal-Istati Uniti xeħtu bomba atomika li wasslet biex il-Ġappun iċedi. Iż-żjarat miż-żewġ mexxejja fiż-żewġ pajjiżi saru bħala parti mill-politika ta’ rikonċiljazzjoni bejn iż-żewġ popli. Fl-istess waqt iż-żjara ġabet inċertezza hekk kif m’hemmx viżjoni ċara ta’ x’ħa tkun il-politika ta’ Trump malĠappun.

2 L-ISTATI UNITI

3 IL-ĠERMANJA

DIPLOMATIĊI RUSSI MKEĊĊIJJA Il-President Barack Obama ddeċieda li jkeċċi 35 diplomatiku Russu mill-pajjiz. Dan b’rabta ma’ allegat ta’ interferenza Russa fl-elezzjoni presidenzjali tal-Istati Uniti. Kelliem għallPresident Russu Vladimir Putin qal li din il-mossa se tpoġġi lill-Istati Uniti f ’pożizzjoni skomda. Kien nhar il-Ħamis li madwar 35 diplomatiku Russu f ’Washington li kienu ddikjarati bħala ‘persona non grata’ tant li ngħatalhom 72 siegħa ċans biex jitilqu mill-pajjiz. Sanzjonijiet simili tħabbru wkoll filkonfront ta’ disa’ entitajiet oħra Russi. Il-President elett Donald Trump irreaġixxa għal din id-deċizjoni u appella biex kulħadd jibqa’ għaddej b’ħajtu. Kien hemm min iddeskriva d-deċizjoni bħala turija ċara li l-politika barranija mar-Russja falliet. Oħrajn iddeskrivewha bħala mossa ta’ tit-for-tat, jiġifieri li l-konfront bejn iż-żewġ pajjizi ikun wieħed simili għal dak li jagħmel l-ieħor.

ĦELSIEN MILL-ARREST

Il-prosekuzzjoni Ġermaniża ħelset lit-Tuneżin ta’ 40 sena b’suspett li kien involut fl-attakk fuq is-suq tal-Milied f ’Berlin. Il-pulizija Ġermaniża qalet li t-Tuneżin baqa’ miżmum wara tfittxija intensiva li seħħet f ’daru, tfittxija li qajmet suspetti kbar li seta’ kien involut. Fil-fatt, is-suspettat ewlieni Anis Amri li nqatel fl-Italja kellu n-numru tal-mobile tat-Tuneżin issejvjat. Il-prosekuzzjoni kellha ċans sal-Ħamis tiddetermina jekk ħa tarrestahx formalment sakemm eventwalment iddeċidiet li teħilsu. Kien il-Ġimgħa li għaddiet li t-Tuneżin l-ieħor, Anis Amri, inqatel f ’Milan fl-Italja. Dan hekk kif ftit wara li wettaq l-attakk li ħalla tnax-il persuna mejta, ħarab mill-pajjiż u minn hemm intensifikat it-tfittxija għalih.

R ID-DINJA

01.01.2017

kullhadd.com

6 IS-SIRJA

4 5

GARANZIJA LEJN IL-PAĊI Il-Gvern Sirjan u l-forzi tar-ribelli qablu li jkun hemm waqfien mill-ġlied. Ftehim li kellu jibda f ’nofsillejl, fil-lejl ta’ bejn ilĦamis u l-Ġimgħa. Deċiżjoni li ttieħdet wara diskussjonijiet twal ta’ paċi. L-aħbar ħabbarha l-President Russu Vladimir Putin u kienet ikkonfermata mill-Ministru Tork għall-affarijiet Barranin. Ir-Russja u t-Turkija se jkunu qed jaġixxu bħala dawk li se jiggarantixxu dan il-waqfien mill-ġlied. Kelliema għallforzi tar-ribelli kkonfermaw il-ftehim li fl-istess waqt jeskludi lil dawk li qed jiġġieldu f ’isem l-Istat Iżlamiku. Il-ftehim se jidħol fis-seħħ ukoll f ’żoni li huma okkupati mir-ribelli, żoni li kienu fiċ-ċentru tan-negozjati. Kien aktar kmieni dan ix-xahar li Moskow u Ankara rnexxielhom jilħqu ftehim għall-waqfien fil-ġlied f ’Aleppo, ġlied li wassal għadd kbir ta’ persuni jitilfu ħajjithom.

Paġna 7

5 IŻRAEL

IL-BAĦAR L-ISWED

TRUMP FAVUR IŻRAEL INDIKAZZJONIJIET TA’ X’SETA’ ĠARA Instabet il-kaxxa s-sewda tal-ajruplan militari Russu li waqa fil-Baħar l-Iswed. Dan kien ikkonfermat mill-Ministru għad-Difiza Russu li qal li kkonferma l-aħbar. Is-sejba tal-kaxxa wasslet biex tagħti indikazzjoni ta’ x’wassal għall-waqgħa tal-ajruplan. Fil-fatt, jidher li kien hemm ħsarat fil-ġwienaħ tal-ajruplan tant li l-perpuri tal-ajruplan ma kinux qed jaħdmu b’mod sinkronizzat. Dan wassal biex il-pilota tilef il-kontroll tal-ajruplan f ’mument li l-ajruplan kien f ’angolu kruċjali għat-titjira tiegħu. Dan l-inċident ħasad il-ħajja ta’ 92 passiġġier li kienu fi triqithom lejn is-sirja għal kunċert ta’ lejlet l-ewwel tas-sena li kien se jsir għall-militari allokati fil-post. L-ajruplan waqa’ ftit wara it-tluq tiegħu mill-ajruport ta’ Sochi fejn waqaf biex jieħu l-fuel. Żewġ minuti wara li telaq mill-ajruport għeb mir-radar. It-tfittxijiet komplew tant li l-Ministru għad-difiza Russu kkonferma li nstabet it-tieni kaxxa sewda tal-ajruplan.

Il-President elett tal-Istati Uniti Donald Trump wera biċ-ċar l-intenzjonijiet tiegħu fil-kwistjoni taż-żewġ stati, jiġifieri bejn l-Istat ta’ Iżrael u dak tal-Palestina. Fil-fatt Trump appella lillpoplu ta’ Iżrael biex iżomm sod u jistennieh sakemm hu jkun fit-tmun. Żied jgħid li ma jistax ikun li Iżrael jibqa’ jkun trattat b’mod ħażin. Dan il-kumment intqal wara li n-Nazzjonijiet Magħquda vvutat favur riżoluzzjoni, li kienet imfassla mill-Eġittu, li ġġiegħel iċċedi art lill-Palestina. Quddiem din ir-riżoluzzjoni l-Istati Uniti astjeniet. Mossa li rrabjat lill-Prim Ministru Iżraeljan Benjamin Netanyahu tant li sejjaħ il-mossa tal-Istati Uniti bħala assurda u saħansitra allega li l-Istati Uniti huma f ’kkonfoffa mal-Palestinjani. Il-kumment ta’ Trump b’rabta ma’ dan juri biċ-ċar li l-politika ta’ Barack Obama dwar ilkwistjoni ta’ żewġ stati ser tinbidel b’mod drastiku tant li l-ħidma mill-persuni li appunta diġà bdiet.

01.01.2017

kullhadd.com

L-ALLOKAZZJONI TAL-KUNSILLI LOKALI MARIO

FAVA President Sezzjoni Kunsilliera PL

Ħmistax ilu ktibt dwar l-allokazzjoni tal-Kunsilli Lokali mingħajr ma dħalt fid-dettall taż-żieda li kien li hemm għas-sena 2017 kif ukoll liema kienu l-iktar lokalitajiet li gawdew millistess żieda. Spjegajt kif tinħadem l-allokazzjoni u kemm kien ilu jinħass il-bżonn li jkun hemm riforma jew aġġustament filmod kif tinħadem. Urejt, kif minkejja dan, il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, qatt ma wera rieda li jagħmel dan u ħalla kollox status quo, anki billi għal tliet snin sħaħ, bejn 2010 u 2013, ma tax imqar ewro wieħed f ’żieda diretta fl-allokazzjoni tal-Kunsilli Lokali. Urejt biċ-ċar id-differenza bejn il-mod kif ħadem ilPartit Nazzjonalista filGvern, fejn kellu Segretarju Parlamentari li kien jindaħal politikament biex jiġi deċiz għand liema Kunsilli jmorru l-flus, u l-Partit Laburista filGvern, li ħa l-miżuri kollha xierqa sabiex it-tqassim tal-allokazzjoni jsir b’mod ġust, irrispettivament minn min għandu l-maġġoranza fil-lokalitajiet. Hu proprju dwar dan li rrid nitkellem illum billi nuri fejn marret iż-żieda, jew aħjar fejn se tkun qed tmur iż-żieda ta’ erba’ miljuni li alloka dan il-Gvern għas-sena 2017. Dan biex anki żamm mal-wiegħda illi l-flus frankati millelezzjonijiet ta’ kull sentejn tal-Kunsilli Lokali, imorru direttament għand iċ-ċittadin. Parti mir-riforma ta’ aġġustament li saret flallokazzjoni kienet dwar żieda fil-propjetà. Tajjeb wieħed ifakkar li parti millallokazzjoni tinħadem fuq in-numru ta’ propjetajiet u f ’dan ir-rigward, il-Gvern Nazzjonalista kien qed jaħdem is-somma fuq data skaduta. Dan jaffettwa mhux ftit lill-Kunsilli Lokali għaliex

kważi nofs l-allokazzjoni hija maħduma fuq l-ammont ta’ residenzi fil-lokalitajiet għaliex kollox huwa marbut magħha, bħall-ġbir ta’ skart, tipping fees eċċ. Allura jekk Kunsill ikollu din il-figura żbaljata, se jkun qed jieħu inqas jew iktar flus milli jkun ħaqqu. Għalhekk dan kien l-ewwel aġġustament li sar. Dan wassal biex ġie identifikat illi kien hemm żieda ta’ madwar 30,000 propjetà f ’Kunsilli mmexxija minn maġġoranza Nazzjonalista, filwaqt li 26,000 biss f ’Kunsilli mmexxija minn maġġoranza tal-Partit Laburista. L-ikbar żieda kienet fil-Kunsilli ta’ San Pawl il-Baħar u ta’ San Ġiljan li mis-sena 2017 se jkunu qed jieħdu żieda sostanzjali fl-allokazzjoni tagħhom. Issa nittama li dan iwassal biex dawn iż-żewġ Kunsilli ma jibqgħux iġibu skużi li m’għandhomx flus biżżejjed sabiex jiġbru l-iskart u jżommu l-lokalitajiet tagħhom indaf. Qabel kienu jaqgħu fuq id-Dipartiment tat-Tindif bla ma joħrogu imqar ċenteżmu wieħed għal dan is-servizz. Issa wieħed jittama li wara li Gvern Laburista kien ġust anki ma’ Kunsilli Nazzjonalisti, kif għandu jkun, jittieħdu passi jekk dawn jonqsu milli jonfqu l-flus li ngħataw bħala żieda, fl-oqsma li ngħataw għalihom. Fil-fatt, jekk wieħed jagħmel analiżi ta’ fejn marret din iż-żieda, isib li din marret l-iktar għand Kunsilli mmexxija minn maġġoranza Nazzjonalista. Qed ngħidu li dan il-Gvern, mexa b’mod ġust anki jekk sena u nofs oħra ġejja elezzjoni ġenerali. Ifisser li l-Gvern ma qagħadx jara x’jaqbillu jagħmel u fejn jaqbel politikament illi jagħti ż-żidiet iżda mexa b’mod trasparenti u ġust. Dan kontra l-mod li kien jimxi bih il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, li dejjem aġevola l-Kunsilli tiegħu u kien iħalli l-Kunsilli Lokali mmexxija minn maġġoranza Laburista jittewbu. Skont it-tabella dwar l-allokazzjoni tal-Kunsilli Lokali, wieħed malajr jista’ jinduna li fost l-iktar Kunsilli li marru tajjeb kienu dawk ta’ San Pawl il-Baħar, San Ġiljan, l-Imdina, is-Swieqi,

il-Belt Valletta, Tas-Sliema, is-Siġġiewi u Ħal Lija, kollha Kunsilli mmexxija minn maġġoranza Nazzjonalista. Dawn ħadu żieda ta’ bejn 11% u 28% ikkomparati mat-3% li kienu ħadu fis-sena 2016. Lokalitajiet bħaż-Żejtun, Birżebbuġa, Ħad-Dingli, il-Furjana, Ħal Qormi, ilĦamrun, Ħal Kirkop, Santa Lucia u ż-Żurrieq (kollha PL), ħadu żieda ta’ bejn 3% u 6%. Mil-lat politiku jistà jkun hemm min jirraġuna li dan hu ġenn għaliex in-Nazzjonalisti fi żmienhom qatt ma mxew b’mod rett, leali u b’ġustizzja mall-Kunsilli Lokali mmexxija minn Sindki Laburisti. Forsi nasal biex naqbel ma’ dan l-argument għax jien nemmen li biex nibda nimxi ġust, l-ewwel irrid inġib lil kulħadd fl-istess livell, imbagħad meta kulħadd ikun ħa dak li ħaqqu, nibda naddotta sistemi ġusti għal kulħadd. Argument diskuttibli li għandu l-vantaġġi u l-iżvantaġġi, anki politiċi tiegħu. Dan kollu jikkonferma illi l-Partit Laburista huwa l-Partit li tassew jemmen fil-Kunsilli Lokali għaliex filwaqt li ħaddiehor jiftaħar li wellidhom, ħalliehom bħal dak il-wild li jitħalla waħdu jfendi għal rasu sakemm xi ħadd jagħtih il-wens u l-għajnuna li jkollu bżonn biex jibda l-ħajja. Li tivvinta xi ħaġa hija tajba, imma li twassal jew tgħin sabiex twassal proġett fil-milja tiegħu huma żewġ affarijiet totalment differenti minn xulxin. L-istess differenza li hemm bejn iż-żewġ Partiti: Wieħed iwettaq dak li jwiegħed u l-ieħor iparla filvojt bħal terramaxka vojta li tagħmel ħafna ħsejjes imma bla kontenut. Irrid nieħu din l-okkażjoni sabiex nawgura sena mimlija saħħa u ġid lil dawk kollha li b’xi mod jagħtu s-sehem tagħhom sabiex jitmexxew il-Kunsilli Lokali f ’pajjiżna. Ma nistax ma nsemmix lillkunsilliera nfushom li b’mod volontarju jagħtu sigħat twal minn ħinhom sabiex itejbu l-livell t’għajxien talkomunitajiet tagħhom. Insellem ukoll lil dawk li tul is-sena li għaddiet tilfu lil xi ħadd għażiż għalihom. Nuri sogħba ma’ dawn il-kollegi.

X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI

26.12 Sa din id-data kien diġà twettaq 63% tal-manifest elettorali tal-Partit Laburista.

27.12

Permezz ta’ investiment ġdid li sar f ’apparat għal min isofri minn puplesija, sa din id-data diġà kienu salvati l-ħajjiet ta’ seba’ persuni.

28.12

Ġiet irreġistrata żieda ta’ 7% fin-numru ta’ passiġġieri li għamlu użu mit-trasport pubbliku.

29.12

Waslu Malta tliet turbini tal-gass li se jiġġeneraw l-enerġija tal-power station il-ġdida tal-gass li nbniet f ’Delimara.

30.12

Infetħu numru ta’ ċentri reġjonali li joffru servizzi governattivi viċin iċ-ċittadin fil-komunità f ’Birkirkara, f ’Raħal Ġdid u fil-Qawra.

31.12

Il-Grupp ta’ Stati kontra l-Korruzzjoni fi ħdan il-Kunsill tal-Ewropa magħruf bħala l-GRECO faħħar lil Malta għall-approvazzjoni tal-Liġi tal-Finanzjament tal-Partiti.

01.01

Dr. Justyne Caruana nediet proġett pilota biex id-drama popolari Maltija Strada Stretta jibda jkollha s-sottotitli għall-benefiċċju ta’ persuni neqsin mis-smigħ.

01.01.2017

kullhadd.com

TMIEN SFIDI GĦALL-2017 AARON FARRUGIA EKONOMISTA

nibqgħu nantiċipaw l-isfidi kollha li wieħed jistenna. Miskin min għadu jemmen fil-protezzjoniżmu daqslikieku t-tsunami tal-globalizzazzjoni mhux se tolqtu. L-ekonomija, l-edukazzjoni u x-xogħol

Is-sena 2016 diġà tinsab warajna u jekk il-ġrajjiet li għexna fiha m’għalmuna xejn, żgur li nibqgħu niftakru din is-sena bħala waħda li tatna riżultati kontra dak kollu li kien previst. Ngħid għalija kont ċert li r-referendum BREXIT kien se jintrebaħ b’maġġoranza ċara mill-kamp li kien favur li r-Renju Unit jibqa’ membru bl-istess mod kif stennejt lil Hilary Rodham Clinton tieħu l-ħatra uffiċjali tagħha ta’ President tal-Istati Uniti, u mhux Donald Trump li ħafna bassru li lanqas biss se jkun il-kandidat tar-Repubblikani. Kienet is-sena fejn il-polls, l-istħarriġ u l-intuwizzjoni tal-ħafna ma kkalkulawx tajjeb. U allura m’iniex se nagħmel kalkoli żejda biex nipprevedi x’nistenna għas-sena 2017. Minflok se nikteb dwar tmien sfidi li pajjiżna għandu quddiemu. Tkun clichè jekk ngħid li l-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea hi waħda mill-isfidi. Dan hu ovvju. Daqstant ieħor ikun ovvju jekk ngħid li lejn tmiem din is-sena, inkunu lejlet elezzjoni ġenerali. Iżda dwar tal-ewwel diġà ktibna u tkellimna ħafna filwaqt li fuq tat-tieni nippreferi nikteb f ’artiklu separat ftit tax-xhur oħra. Globalizzazzjoni Pajjiżna, bħal kull pajjiż ieħor se jkollu l-fenomenu tal-globalizzazzjoni bħala l-ikbar sfida. L-avvanzi fit-teknoloġija jum wara jum ifissru biss li l-ħitan bejn pajjiż u ieħor, kontinent u ieħor, se jkomplu jinħattu kompletament. Filwaqt li hemm mexxejja ta’ pajjiżi li huma ffukati biex jibnu jew jipproteġu l-ftit ħitan li fadal, għal Malta l-ikbar sfida, u iktar minn hekk opportunità, hi li tfittex tħott il-ħitan li fadal. Fejn il-Malti qabel kien limitat għal suq ta’ 440,000 persuna, il-globalizzazzjoni u t-tekonoloġija fetħitilna l-bibien kollha biex nidħlu u nerbħu swieq ġodda. L-ingredjenti għas-suċċess huma ċari, jiġifieri iktar flessibilità, li ninfetħu u mhux ningħalqu u fuq kollox li

Dawn is-setturi huma l-qafas jew il-pjattaforma biex nilqgħu għall-ikbar sfida, dik tal-globalizzazzjoni. Jekk infallu f ’settur minnhom, inkunu fallejna l-eżami kollu. Waħda ma timxix mingħajr l-oħra u allura rridu nkunu kreattivi biżżejjed biex inżommu r-rata ta’ tkabbir ekonomiku li kelna fl-aħħar tliet snin filwaqt li nkomplu nibbilanċjaw il-kotba tagħna u nagħmluha iktar faċli għall-investitur jiġi Malta. Li nkomplu niddiversifikaw l-ekonomija Maltija hi kruċjali għax sejrin kemm sejrin tajjeb fis-setturi tas-servizzi finanzjarji, tal-gaming, tal-farmaċewtika, tal-avjazzjoni u tat-turizmu, fost oħrajn, hemm setturi oħra li nistgħu neċċellaw fihom. Mhux biss għax it-teoriji tal-ekonomija kollha jitolbu li l-ekonomija nazzjonali għandha tkun mifruxa fuq ħafna setturi iżda wkoll għax hemm setturi li jistgħu jpoġġu l-vantaġġ li għandha Malta taħt theddida minħabba leġislazzjoni internazzjonali bħal dawk fis-setturi tal-gaming u tas-servizzi finanzjarji. Dan biex ma ninsewx li s-settur tat-turiżmu jiddependi ħafna fuq l-istabbiltà tar-reġjun u talpajjiżi tal-madwar. Ikun jonqos il-bżonn ta’ iktar flessibilità fissuq tax-xogħol u sinerġija bejn l-istat, il-privat u l-istituzzjonijiet edukattivi biex pajjiżna jagħlaq l-iskills gaps preżenti u tal-ekonomija ta’ għada. Terroriżmu It-terroriżmu, ġej minn fejn ġej u jsir għall-liema skop isir, huwa kundannabbli. Hu dak li ħadd ma jrid wara biebu iżda s-sena 2017 mhux se tkun eċċezzjoni għal attakki oħra. Li wieħed jikkundannah u juri solidarjetà mal-vittmi mhux biżżejjed. Trid tantiċipah u tiġġilidlu u nemmen li sal-llum għad m’hemmx sinerġija bejn il-pajjiżi biex it-terroriżmu jiġi miġġieled fuq diversi fronti. Kif ktibt diġà drabi oħra, mhuwiex biżżejjed li jkollna intelligence b’saħħitha biex inxejnu attakki minn żmien għal żmien. Irridu nindirizzaw ilkawża tat-terroriżmu u fuq dan nistgħu niktbu ħafna. Iżda jekk irridu nibdew nindirizzaw mil-lum wieħed mill-kaġuni li jwasslu għall-attakki terroristiċi, irridu nibdew inħarsu lejn il-ghettos li qed ifaqqsu fl-ibliet u l-irħula Ewropej fosthom Malta. Il-ghettos, inkluż dawk f ’Malta, huma n-nursery

għat-terroristi ta’ għada. Demografija soċjali

benefiċċji

li hemm potenzjal kbir jistenniena biex is-settur preżenti tal-enerġija jkun ifisser mhux biss kontijiet orħos u arja iktar nadifa iżda wkoll pilastru ġdid għall-ekonomija tagħna. Minnaħa l-oħra hemm bżonn li nkomplu nirristrutturaw iż-żoni urbani tagħna. Il-masterplan għal Paceville, anke jekk jinħass il-bżonn ta’ bidliet fih, għandu jkun l-eżempju biex isiru masterplans għal żoni oħra fosthom fl-inner harbour ta’ Malta fejn hemm telqa kbira. Min-naħa l-oħra jeħtieg li nkabbru ż-żoni ta’ rikreazzjoni għall-familji Maltin. Ma jistax ikun li l-uniku bosk li għandna hu grazzi għall-kavallieri. X’inhu l-wirt ambjentali li se nħallu lill-ġenerazzjonijiet ta’ warajna? Lanqas ma nistgħu nibnu Malta kollha konkrit. Għandu jkun hemm bilanċ fejn min jibni irid mhux biss jikkontribwixxi għall-fond li bih insebbħu ż-żoni rikreattivi, iżda wkoll għall-inċentivi biex jintuża bini mhux utilizzat. Is-settur tal-kostruzzjoni tajjeb li jikber u nsostnuh bil-kundizzjoni li min jibni jsostni l-ambjent Malti.

Pajjiżna qiegħed jixjieħ. Dan ifisser ħafna affarijiet, mhux biss is-sostenibilità tal-pensjonijiet kif nafuhom illum, anke għax il-Gvern bil-kummissjoni appuntata minnu diġà pprepara pjan t’azzjoni, iżda problemi ikbar ta’ mard, ta’ mobilità u ta’ postijiet attrezzati fejn l-anzjan jingħatha dinjità. Filwaqt li s-sena d-dieħla rridu nkomplu nippromwovu anzjanità attiva, irridu nkomplu ninċentivaw lill-anzjan biex jaħdem billi noffru eżenzjonijiet ta’ taxxa iżda wkoll flessibilità ikbar lil min iħaddem mingħajr ħafna restrizzjonijiet li jxekklu, flok jgħinu l-ingaġġ tal-anzjani tagħna fid-dinja tax-xogħol. Fl-istess ħin pajjiżna jrid ikompli għaddej minn bidla fil-kultura fejn il-benefiċċji soċjali jingħataw biss lil min ħaqqu jew jintużaw bħala inċentiv għal ftit żmien biex persuna tidħol fid-dinja tax-xogħol u eventwalment tgħix mingħajr benefiċċji soċjali. Iż-żmien ta’ benefiċċji soċjali għal ħajtek, sakemm mhux għal Saħħa persuni li verament ma jistgħux jagħmlu mod ieħor minħabba Il-ħidma tal-Gvern wasslet biex mard fit-tul, spiċċa. il-listi ta’ stennija u l-mediċini out of stock isiru xi ħaġa Ambjent tal-passat. L-isfidi f ’dan is-settur ikomplu dejjem jikbru. Issa li pajjiżna għamel il-pass L-għan dejjem jibqa’ li l-pazjent kbir fejn qaleb miż-żejt għal jingħatha l-aqwa kura u fil-ħin. l-gass, jeħtieg nimxu pass ieħor, Iżda sfida maġġuri għas-sena jiġifieri dak li nsiru mexxejja 2017 hi kif il-Gvern se jintrofis-settur tal-enerġija rinovab- duċi bidla kulturali fost it-tfal bli fil-Mediterran. Nemmen u l-ġenituri biex dawn jieklu

dieta bilanċjata. L-obeżità fost it-tfal tagħna qed tpoġġina fost l-iktar pajjiżi li se jkollhom problemi ta’ saħħa fil-futur qrib. Inkwetanti. Trasport Nemmen li s-settur tat-trasport se jkun wieħed mill-iktar diskussi fil-kampanja elettorali li jmiss. Dan jagħmel lil dan is-settur importanti ħafna għal Gvern Malti fis-sena 2017. Filwaqt li miżuri short term huma importanti u miżuri oħra infrastrutturali se jwasslu għal riżultati pożittivi, il-futur ta’ pajjiżna jeħtieġ proġett maġġuri li jrid isir bejn il-Gvern u l-privat f ’forma ta’ sistema tat-traffiku taħt l-art. Governanza u Kostituzzjoni Bil-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea fuq quddiem nett tal-aġenda ta’ pajjiżna, ir-riformi kostituzzjonali li kienu maħsuba se jsiru wisq probabbli fil-leġislatura li jmiss. Xorta waħda nemmen li s-sena 2017 se jkun fiha avvenimenti li jitolbu li wħud minn dawn ir-riformi jieħdu preċedenza. Is-sistema multi governattiva tagħna mhijiex taħdem tajjeb u biex iktar devoluzzjoni timxi minn fuq il-karta għall-prattika jeħtieg bidliet kbar fuq kull livell, inkluż dak ta’ gvernijiet lokali u reġjonali. Wasal iż-żmien li jsiru riformi li ilhom maħsuba iżda li ħadd ma kellu l-kuraġġ li jimplimentahom. Nawguralkom sena mill-aqwa, mimlija saħħa. Sena li fiha twettqu l-ħolm tagħkom.

01.01.2017

kullhadd.com

REBAĦ L-OGAE EUROVISION SONG CONTEST F’BERLIN Kitba ta’ RAMONA PORTELLI

Il-karriera ta’ kantant normalment tibda minn stadju biki filħajja. Meta persuna tibda titgħallem il-kant minn ċkunitha, dan iservi tajjeb sabiex tikseb il-kunfidenza meħtieġa. Sebastian Calleja huwa żagħżugħ Malti li dan l-aħħar beda jissemma minħabba s-suċċessi li qed jirnexxilu jikseb. Għandu tmintax-il sena u jgħix Ħal Qormi. Bħalissa qiegħed jitħarreġ fl-MCAST biex isir bankier. Il-passatempi tiegħu huma varji imma l-aktar tnejn għal qalbu huma l-kant u d-drama. Jiddeskrivi lilu nnifsu bħala żagħżugħ ambizzjuż fil-qasam tal-istudju u tal-mużika u dejjem jistinka biex itejjeb lilu nnifsu u biex jipprova jġib l-aħjar riżultati. Jemmem li huwa bniedem onest u sinċier, u kemm jista’ jkun metikoluż f ’dak li jagħmel. Għalih il-mużika hija ħajtu u ma jimmaġinax ħajtu mingħajrha, għax meta jisma’ naqra mużika vera jħossu rilassat. “Il-kant narah bħala l-lingwa li tgħaqqad flimkien in-nies, bħal ħolqa, b’sempliċiment kanzunetta tkun tista twassal messaġġ profond fi tliet minuti,” beda jgħidli Sebastian. S’issa għandu żewġ singles tiegħu, l-ewwel waħdha ħariġha fl-2013, L-idolu (Lirika ta’ Clifton Casha u mużika ta’ Joe S. Grech), u fl-2014 it-tieni single tiegħu ddedikata għall-ommijiet kollha Kieku Taf (Minik/Emil Calleja Bayliss). Bħalissa għaddej fil-

proċess biex joħroġ xi diski bl-istess format tal-Eurovioħra, però għalissa xejn ma sion Song Contest tal-kbar li jsir f ’Mejju ta’ kull sena. huwa kkonfermat. Sebastian ilu jkanta għal “Konna tnax-il pajjiż u jien ipdawn l-aħħar tmien snin, u parteċipajt bil-verżjoni tiegħi jieħu t-taħriġ tiegħu għand ta’ Golden Boy. Fil-finali ġejt Glen Vella. Ridt inkun naf l-ewwel mill-punti tal-ġurati u kif proprjament tħajjar li jib- tieni mill-voti tal-pubbliku, li da jkanta. “Meta kont fl-is- tatni rebħa b’216-il punt, wara kola sekondarja tal-Ħandaq segwa l-Portugal fit-tieni post kien hemm kunċert fejn kienu b’205 u l-Italja fit-tielet b’172qed ifittxu studenti b’talent u il punt,” infurmani b’sodiskont wieħed mill-magħżulin fazzjon fuqu. fejn kantajt Ta’ min il-kanzunetjgħid li bista popolari saħħa ta’ mal-Maltin din ir-reAngel li hija Fost attivitajiet bħa ser ikun kantata qed ikanta mill-braviss- oħra volontarji ma’ wħud ma Chiara. nieħu sehem fi mill-aqwa Minn hemm kantanti bdiet il-ġib- preżentazzjonijiet tal-Eurovida lejn il- fil-faċilità sion Song palk u l-kant Contest fuq u minn da- korrettiva ta’ il-Eurovikinhar ’l sion Cruise hawn kom- Kordin li jitlaq minn plejt għaddej Helsinki bis-saħħa l-Finlandja. tal-għallieDin ir-rema, fosthom ta’ Glen Vella bħa kienet spunt għalih biex u t-tim kollu ta’ VocalBooth ikompli jtejjeb it-talent tiegħu Studio, li dejjem għamluli u biex dejjem jagħti l-aħjar kuraġġ u għallmuni biex in- tiegħu meta jkun qiegħed saħħaħ in-noti tiegħi fil-kant jagħti ikanta fuq il-palk. biex inkompli għaddej f ’dan Bħala kantant lokali, Sebasil-vjaġġ fix-xena mużikali”. tian huwa magħruf l-aktar għal Dan l-aħħar rebaħ l-OGAE ħin li jqatta’ meta jżur lir-resiEurovision Song Contest denti tal-faċilità korrettiva ta’ f ’Berlin. Fil-fatt dan il-festival Kordin fejn fost affarijiet oħra sar f ’Berlin il-Ġermanja bejn jieħu sehem fi-preżentazzjoni il-15 u s-17 ta’ Lulju, 2016. li jtellgħu fil-Milied. Ħallejt Dan huwa l-ewwel darba li f ’idejh sabiex jaggornani aktar saret din il-kompetizzjoni, dwar dan il-ġest pożittiv. “Jien

inħobb naqsam it-talent tiegħi ma’ kulħadd, iżjed u iżjed meta niġi mistieden biex inkanta għal xi kawża ġusta. Fost attivitajiet oħra volontarji nieħu sehem fi preżentazzjonijiet fil-faċilità korrettiva ta’ Kordin, fejn ġieli nkanta xi diski minn tiegħi u ġieli anke ħadt sehem fil-pageant tal-Milied li jorganizzaw uħud mir-residenti,” stqarr miegħi. Mhux hekk biss, lura għas-sena 2014, Sebastian kien spiċċa finalist f ’San Remo Junior Malta u kellu l-opportunità li jipparteċipa b’kanzunetta fl-Italja. Fil-fatt kien gie magħżul flimkien ma’ tliet kantanti oħra biex jirrapreżenta lil Malta f ’San Remo Junior fl-Italja. Fi kliemu stess, kienet verament esperjenza sabiħa li kanta fil-palk popolari tal-Ariston. F’dik l-okkażjoni kien kanta l-verżjoni tiegħu tad-diska If tomorrow never comes ta’ Ronan Keating u kien wieħed mill-finalisti. Mistoqsi b’liema mod qed ikompli jifrex il-mużika tiegħu jew biex ngħid hekk ser ikompli, Sebastian stqarr miegħi li bħalissa bl-għajnuna tal-familja u l-ħbieb qiegħed jifrex il-mużika tiegħu minn fuq paġna ta’ Facebook, u issa riċenti ukoll ġie inkluż fuq Wikipedia fejn ikun hemm aġġornamenti fuq il-karriera mużikali tiegħu. “Ovvjament nixtieq inkompli l-karriera mużikali tiegħi bl-għajnuna ta’ kull min qiegħed jissapportjani ħalli dejjem intejjeb il-kwal-

ità tal-mużika tiegħi,” stqarr miegħi. Minn dak li jinnota, staqsejt lil Sebastian jekk bħala kantant Malti, jaħsibx li għandu wisq kompetizzjoni madwaru minn kantanti oħra. “Nemmen li hawn Malta għandna ħafna talent tajjeb fil-mużika u kantanti validi ħafna, u l-kompetizzjoni hija spunt biex naħdem iżjed ħalli ntejjeb il-vuċi u l-kwalità tad-diski tiegħi,” wieġeb dlonk. Lejn l-aħħar ta’ din l-intervista, Sebastian stqarr miegħi li jixtieq li Malta tista’ tagħtih ilfrott meħtieġ biex ikun wieħed mill-aħjar fil-mużika, għax bħala Malti meta rrapreżenta lil pajjiżu f ’kompetizzjonijiet barra minn Malta dejjem ħassu kburi. Bħala kantant, Sebastian ħa sehem f ’xi musicals lokali. Fil-fatt din is-sena ħa sehem fil-pageant tal-Ġimgħa l-Kbira fil-Belt Valleta, u s-sena l-oħra ħa sehem fil-mużikali Star Child. “Kienu esperjenzi sbieħ ħafna, imma fl-istess ħin iżjed impenjattivi, għax f ’esebizzjoni ta’ diska għandek bejn tlieta u erba’ minuti tkanta, u dejjem ser ikollok biċċiet li trid tiftakar bl-amment, itwal minn diska, u jvarjaw skont l-attur u trid tkanta wkoll.” Il-messaġġ finali tiegħu huwa li kull persuna trid taħdem u tistinka biex iseħħ dak li tixtieq qalbha, imma fl-istess ħin trid iżżomm saqajha mal-art billi tkun taf il-limitazzjonijiet tagħha f ’kull ambitu tal-ħajja.

01.01.2017

kullhadd.com

reċensjoni talRumanz

KTIEB

TERESA Deborah Abela, waħda millawturi Awstraljani għat-tfal l-aktar magħrufa f ’pajjiżha, kibret tisma’ l-istorja ta’ kif missierha twieled ġewwa xelter ir-Rabat fl-eqqel talbumbardamenti fuq Malta waqt it-Tieni Gwerra Dinjija. Wara l-gwerra, missierha li dak iż-żmien kien tifel ta’ seba’ snin, telaq flimkien mal-ġenituri u l-familja tiegħu minn Malta – pajjiż imfarrak u mfaqqar – u qabad il-vjaġġ twil lejn l-Awstralja. U hemm skopra li l-art imwiegħda ma kinitx biss ward u żahar, speċjalment għall-bidu. Dak iż-zmien, l-Awstralja kien pajjiż b’popolazzjoni ċkejkna li kien qed jipprova jżid in-nies, u għalhekk dan il-pajjiż ta’ biss seba’ miljun ruħ kellu politika li jinkoraġġixxi l-immigrazzjoni; però dan kien ukoll iż-żmien ikrah tal-White Australia Policy, ċjoè l-politika li l-Awstralja kienet taċċetta biss immigranti bojod. Għalhekk, nies bħallfamilja tal-awtriċi li kellhom ġilda iżjed Mediterranja mhux dejjem sabu lil min jilqagħhom b’idejh miftuħa. Deborah Abela, ispirata minn din l-istorja ta’ familtha, kitbet ir-rumanz Teresa, l-istorja fittizja ta’ tifla ċkejkna u l-ġenituri

tagħha li wara l-gwerra salpaw lejn l-Awstralja, u bi qsim il-qalb ħallew warajhom għadd ta’ nies għeżież għalihom. Fi kliem Abela, “Dan huwa rumanz ta’ kuraġġ, persistenza u tifla determinata ħafna. Avolja l-Awstralja kienet toffri ħafna affarijiet ġodda, kollox kien stramb u differenti għal tifla bħal Teresa. Jien ibbażajtha fuq l-istorja tal-familja tiegħi, imma għamilt ukoll ħafna riċerka biex nifhem kif kienet il-ħajja għallimmigranti ġewwa l-Awstralja dak iż-żmien.” Teresa mmissjat ħafna lillfamilja u ħbieb li kellha tħalli warajha Malta, speċjalment meta fil-pajjiż il-ġdid tagħha biex tkun vittma tal-bullying sempliċiment għax kienet differenti: għax illunch tagħha l-iskola ma kienx bil-Vegemite imma bil-kunserva, għax kellha aċċent differenti, għax kienet aħjar fil-Matematika minn xi wħud minn sħabha talklassi. Imma Teresa b’saħħitha, u ma taqtax qalbha malajr. Hekk kif kienet għelbet il-perikli talgwerra, issa kienet se tegħleb ilproblemi li sabet ma’ wiċċha. Teresa kien ippubblikat l-Awstralja minn Scholastic, fejn kiseb suċċess enormi mal-pajjiż kollu, kemm mal-komunitajiet Maltin t’hemmhekk kif ukoll ma’

Awstraljani oħra kurjużi dwar dak li Malta għaddiet minnu tul il-gwerra. Merlin Publishers issa ppubblikaw dan ir-rumanz fi traduzzjoni għall-Malti, xogħol l-awturi Leanne Ellul u Clare Azzopardi. Il-ktieb hu maħsub għal tfal minn 9 snin ’il fuq. Abela riċentement kienet Malta żżur l-iskejjel, fejn tkellmet mattfal dwar il-vjaġġ u l-esperjenzi tal-familja tagħha u dwar il-kitba tagħha, u żammet lill-udjenzi tagħha bir-rakkonti u l-qari

tagħha. Teresa tnieda formalment ġewwa l-Palazz tal-President ġewwa San Anton, filpreżenza tal-Eċċellenza Tagħha l-President Marie Louise Coleiro Preca. Kienet il-President stess li stiednet lil Abela tiġi Malta tniedi l-ktieb fil-Palazz, meta kienu ltaqgħu waqt iż-żjara statali talPresident ġewwa l-Awstralja aktar kmieni din is-sena. “Kull tifel u tifla għandu jaqra dan il-ktieb,” il-President Coleiro Preca qalet lil mitt tifel

u tifla tal-iskola preżenti għattnedija. “Il-ktieb jagħti lezzjoni ta’ kif għandna nilqgħu lil nies li kellhom jaħarbu minn art twelidhom u jiġu hawn b’tama ta’ ħajja aħjar għal uliedhom.” Chris Gruppetta, mill-Merlin, qal illi “l-eżodu tal-Maltin lejn l-Awstralja wara l-gwerra hu parti mir-rakkont nazzjonali tagħna, iżjed ħafna drabi r-rakkont għalina jispiċċa malli l-emigranti jkunu telgħu fuq il-vapur. Teresa jeħodna oltre, għax jgħidilna dwar id-diffikultajiet u l-ferħ ta’ dak il-vjaġġ twil u xi daqqiet perikoluż fuq il-baħar, u dwar il-proċess ta’ ssetiljar ġewwa kontinent ġdid ’il bogħod ħafna minn Malta.” Deborah Abela, apparti milli hi awtriċi għat-tfal fost l-iżjed popolari ġewwa l-Awstralja, hija wkoll ambaxxatriċi għal Room to Read: inizjattiva internazzjonali no-profit li taħdem biex ittejjeb il-ħajja għal miljuni ta’ tfal f ’għaxar pajjiżi: il-Bangladesh, il-Kambodja, l-Indja, Laos, in-Nepal, is-Sud Afrika, is-Sri Lanka, it-Tanzanija, Vjetnam u ż-Żambja. Fi kliem Abela, “Kull tifel u tifla għandu d-dritt għal edukazzjoni u għall-gost tal-qari. Meta ngħinu biex nedukaw lill-iżjed foqra fost il-fqar, mhux biss inkunu qed nibnu komunitajiet aħjar, iżda nkunu wkoll qed nibnu dinja isbaħ u aħjar.” Teresa jinsab għall-bejgħ millħwienet tal-kotba kollha u online direttament minn www. merlinpublishers.com

Mistoqsija: X’inspira l-awtriċi biex tikteb il-ktieb Teresa?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Teresa. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 8 ta’ Jannar. Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi. Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb L-Għorfa f ’Tarf l-Irdum huwa: A.VASSALLO - San Ġwann

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000

Mistoqsija: Semmi wieħed miċ-ċelebritajiet li miet/et matul din is-sena It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:

Indirizz:

01.01.2017

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella. Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Isem: Indirizz:

V.DEBONO - Il-Mosta

TISLIBA 155

Bi 3 Numri 078 090 102 118 225 226 245 285 298 323 352 354 385 454 466 554 847 852

888 911 951 987 B’ 4 Numri 0303 1004 1127 1159 1255 1331 1922 2037 3365 3710 4144 4498 4503

4540 5177 5481 6511 6514 7253 7456 7457 7601 7742 7752 7848 8034 8132 8225 8531 8745 8934 9585 9597 9749

B’5 Numri 10234 22776 37415 39422 54121 71007 B’6 Numri 144697 179037 551472 822778 Bi 8 Numri 17558239 64178615

IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA

Mimdudin:

Weqfin:

1. Art Twelidi (5) 4. Jista’ jkun taż-żonqor (4) 7,21 wieqfa. Tellgħet binja (5) 9,23. Ileqq? (7) 10. Ħaddiema fuq il-vapuri (6) 12. Jitwaħħlu mal-ħajt (6) 16. .... Entertainment, tipproduċi Div 7 (1,1,1) 18. Hawn min jgħajjatlu hekk u jkun jismu Joseph John (1,1) 19. Ara 17 20. Fejn hemm l-università hekk jgħidulu: Tal-...... (5) 21. Ara 11 23. Ara 9 24. Ikunu wara xulxin fuqha! (5)

1. Kompli l-qawl: Bejn il-Qala u l-....... arfa’ l-moħriet minn ħalq il-wied (6) 2,6. Boxer ta’ żmien Muhammed Ali (6) 3,15. Skarta (9) 5. Hekk tgħajjatlu lil Wenzu (3) 6. Ara 2 8. Tista’ tirreferi għat-tim Malti ta’ xi sports (9) 11,21 mimduda. Ħafna hekk jiktbu triq b’mod ħażin (5) 12,22. Tipproduċi l-ħalib (5) 13. Ajru zopp! (3) 14. Taqta’ bih (6) 15. Ara 3 17,19. Belt Ġermaniża (6) 21. Ara 7 22. Ara 12 wieqfa

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: Weqfin: 1.Xiber, 4.Melħ, 7,17.Iktar, 1.Xalata, 2,3.Barrin, 5.Est, 9.Lor, 10.Naħtar, 12.Intatt, 6,23.Ħarruba, 8.Katakombi, 16,18,19.Attakkat, 20.Aroma, 11,12.Unit, 13.Tar, 14.Tkanta, 21.Bra, 24.Igara 15.Statwa, 21.Bir, 22.AAB

01.01.2017

kullhadd.com

AVVIŻI KLASSIFIKATI

PROPJETÀ GĦALL-BEJGĦ

Dar moħbija fi sqaq fil-qalba ta’ Ħal Għaxaq b’karatteristiċi oriġinali bħall-kileb, ċangaturi, taraġ u bitħa interna. Din ilpropjetà li fiha madwar 450 metru kwadru, tinkludi ġnien kbir biżżejjed biex takkomoda pool ta’ daqs tajjeb u BBQ Area, ġiebja kbira u garaxx aċċessibbli wkoll min-naħa ta’ wara tal-propjetà. Fis-sular t’isfel hemm intrata li twassal għal-lounge, kamra talikel, kċina, kamra tal-banju, box room u study. Dawn kollha jagħtu għall-bitħa jew għall-ġnien. Flewwel sular hemm kamra tassodda kbira b’aċċess għal fuq terrazzin kompluta bil-kamra tal-banju en-suite, żewġ kmamar tas-sodda separati oħra, waħda minnhom b’gallarija tħares għal fuq il-ġnien. Il-bejt hu spazjuż u fih kamra tal-banju wkoll. Ghal iżjed dettalji, ċempel 21632203.

imħarrġin biex iżommu kumpanija, għajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 siegħa, Għandna wkoll għallkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. Għal aktar informazzjoni ċempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178. AFFARIJIET GĦALL-BEJGĦ

Aħna nixtru kollox, bħal għamara, fajjenza, arloġġi, figurini, muniti, midalji, u kull ħaġa oħra tad-dar.Ċemplu fuq 2147 0128/2123 7597/9986 9519.

Għandna varjetà kbira ta’ arloġġi bħal Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arloġġi ta’ malħajt, żveljarini u selezzjoni ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu batteriji, ċineg, naqtgħu kull forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal SERVIZZI dawk l-arloġġi tajbin għallCare and Cure Group ilma, noffru s-servizz ta’ water Ltd: infermiera mħarrġa, pressure test waqt li tistennew caring assistants, nannies, nies għalih. Nispeċjalizzaw ukoll

fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija. Għal aktar informazzjoni żur is-sit: www. expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Ċempel 2141 7235.

AVVIŻI OĦRA

AGR AUTO JAPANESE PARTS għall-karozzi: Inbigħu kull tip ta’ parts ta’ karozzi Ġappuniżi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ żjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eċċ. Parts ġenwini. XOGĦOL U Għal aktar informazzjoni MANUTENZJONI ċempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email: Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali alex@agrautoparts.com tal-ilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ TALBA LILL-ISPIRTU kull tip. Ċempel lil Jason fuq S-SANTU: Int li ssolvi in-numru 2143 2352 jew 9947 l-problemi kollha, dawwal it7167. toroq kollha tiegħi biex nikseb dak li neħtieġ. Inti li tajtni Għal kull tip ta’ problema ta’ d-don divin biex naħfer u ninsa moffa jew bjut jagħmlu l-ilma d-deni kollu li jsir kontra tiegħi, aħna għandna s-soluzzjoni. li f ’kull mument ta’ ħajti tkun Nispeċjalizzaw f ’waterproofing maġenbi. F’din it-talba qasira membrane u liquid membrane fuq nixtieq nirringrazzjak ta’ dan bjut, appoġġi, btieħi, basements, kollu, waqt li nikkonferma eċċ. Nużaw materjal ta’ kwalità mill-ġdid li qatt ma ninfired kollu ċċertifikat b’10 snin minnek, anke quddiem garanzija. Għal stima b’xejn l-illużjonijiet materjali. Nixtieq ċempel 7908 6715. li nkun miegħek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi għall-ħniena Tiswija u installazzjoni ta’ tiegħek lejja u lejn dawk li jiġu estensjonijiet tat-telefowns minni. għal kull tip ta’ linji fissi. Din it-talba għandha tingħad Ċempel fuq 7993 0419. tlett ijiem wara xulxin. Wara

tlett ijiem it-talba tkun maqlugħa, anke jekk għall-bidu tidher diffiċli. It-talba għandha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja, bla ma tissemma’ x’kienet. TALBA LILL-MADONNA (Li Qatt Ma Falliet) Fjur tal-Karmelu, dielja bilfrott mogħnija. Dija tas-sema Int xebba u omm tarbija Kewkba tal-baħar. Għinni u urini li inti ommi. O Mqaddsa Marija Omm Alla, Reġina tas-sema u tal-art. Bl-umiltà kollha, nitolbok minn qiegħ qalbi biex tieqaf miegħi fil-ħtiġijiet tiegħi. M’hemm l-ebda qawwa li ma tmilx quddiemek. Urini li inti ommi. O Marija mnissla mingħajr tebgħa. Itlob għalina li qed induru lejk. O Mqaddsa Marija nafda f ’idejk dawn it-talbiet tagħna. L-isbaħ fjura tal-Għolja tal-Karmelu, O Madonna, l-isbaħ fjura tal-Karmnu Grazzi tal-ħniena tiegħek lejna. Ammen Din it-talba għandha tingħad għal tlett ijiem u wara li tinqala’ l-grazzja, it-talba għandha tkun ippubblikata.

01.01.2017

kullhadd.com

BI KBURIJA FIL-PRESIDENZA EDITORJAL

Fi ftit kliem ilprijoritajiet li poġġiet Malta għall-Unjoni Ewropea huma l-prijoritajiet tan-nies

Dan l-ewwel ta’ Jannar jiftaħ kapitlu ġdid flistorja ta’ pajjiżna. Mil-lum Malta tieħu f ’idejha għallewwel darba t-tmexxija tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea. Pass ambizzjuż li ma jistax jerġa’ jseħħ qabel sbatax-il sena oħra u li jpoġġi fuq il-mexxejja tagħna u fuqna bħala poplu r-responsabbiltà li naħdmu biex inwasslu għal progress, mhux biss lokalment imma anke lil hinn minn xtutna. Mhuwiex żmien faċli. F’żoni differenti tal-Ewropa, u lil hinn minnha, tinħass l-inċertezza ekonomika, politika u soċjali. Il-voti popolari li kellna fl-aħħar xhur urew li n-nies xebgħu mill-elitiżmu li ddomina għal wisq snin. Qed jagħżlu li jwarrbu l-politika talpassat għax ma jridux aktar establishments maqtugħin mir-realtà, iktar sistemi tal-antik li jikkontrollaw u jiddettaw, flok jisimgħu u jaġixxu b’umiltà. F’oqsma differenti, Malta hija fdata biex tmexxi l-pass ’il quddiem. Fuq quddiem nett insibu l-immigrazzjoni li dwarha

ċ-ċittadini Ewropej qed jistennew azzjoni urġenti u huma l-iktar mħassba. Bil-pożizzjoni ġeografika tiegħu, pajjiżna jaf u jgħix din ir-realtà. Għalhekk, fiduċjuż li qiegħed f ’pożizzjoni li jagħmel differenza u jkompli jibni fuq id-direzzjoni li ta waqt il-Valletta Summit, avveniment ieħor storiku f ’din il-leġislatura li laqqa’ f ’Malta l-mexxejja Ewropej u dawk Afrikani f ’ħidma li bdiet tfassal ilpolitika ħolistika li ilha tant meħtieġa. M’hemmx xi ngħidu, fuq moħħ kulħadd hemm issigurtà. Smajna b’wisq attakki terroristiċi, inkluż riċentament fuq villaġġ talMilied f ’Berlin, li jimmiraw lejn familji innoċenti. Hemm bżonn Presidenza viġilanti li tindirizza l-isfidi reġjonali u globali, fost oħrajn blinsistenza għall-istabbiltà fil-pajjiżi ġirien tal-Ewropa, ewlenin fosthom il-Libja u s-Sirja. Malta se tpoġġi fuq l-aġenda t-tisħiħ tas-suq waħdieni tal-Unjoni Ewropea biex il-familji u n-negozji jieħdu

l-benefiċċji kollha tiegħu. Bħalma sar f ’pajjiżna, l-Ewropa trid tinfetaħ iktar għan-negozju, bit-tkabbir ekonomiku u l-ekonomija diġitali jibqgħu kruċjali għall-ħolqien tax-xogħol u t-tnaqqis fil-qgħad. Ma jistax jonqos li s-settur marittimu se jingħata imbottatura. Dan huwa Gvern b’qalb soċjali, u għalhekk l-inklużjoni soċjali, se tkun prijorità assoluta waqt din ilPresidenza biex jidħlu aktar nisa fid-dinja tax-xogħol, u biex il-minoranzi u l-gruppi vulnerabbli jkollhom dejjem aktar drittijiet. Fi ftit kliem il-prijoritajiet li poġġiet Malta għallUnjoni Ewropea huma l-prijoritajiet tan-nies. Malta hija ppreparata sew biex tmexxi din il-Presidenza b’mod eżemplari. Dan hu s-sentiment komuni talħafna mexxejja Ewropej li ltaqgħu mal-Prim Ministru Joseph Muscat bi tħejjija għal din irresponsabbiltà. Pajjiżna mar għandhom bi ħsieb ċar. Mingħajr aspettattivi esaġerati, twassal il-messaġġ

li l-Presideza se tkun realistika u pragmatika. Mhux bi ħsiebha tiġġudika jew tikkundanna l-pożizzjonijiet differenti, imma tifhem is-sitwazzjoni ta’ kulħadd u taħdem għassuċċess filwaqt li timbotta d-djalogu. M’għandniex dubju li Malta se tqum għall-okkażżjoni u turi li hija kapaċi ssarraf irrispett li tgawdi f ’riżultati li jgħoddu. F’dan il-pajjiż hemm min ma jistax jaċċetta li se jkun Gvern Laburista li jmexxi din ilPresidenza wara li ngħata l-ikbar mandat elettorali fl-istorja. Saħansitra l-Kap tal-Oppożizzjoni qal li l-Presidenza mhix l-ikbar avveniment tas-sena li tibda llum, iżda hija laqgħat talPartit Popolari li jixirqilha titlaqqam hekk. Nafu li fl-aħħar xhur Simon Busuttil u sħabu provaw ifixklu kemm jistgħu. Però issa nittamaw li tirbaħ ilmaturità u l-partiġġjaniżmu jitwarrab. Il-poplu Malti għandu jitħalla jkun, kif fil-fatt dejjem kien f ’kull mument tal-prova, wieħed magħqud.