Kullhadd 06.07.2014

www.kullhadd.com

INTERVISTA MAS-

SEwwIEq KEITh CAMILLERI

Il-Óadd 6 ta’ Lulju, 2014 Óar©a Nru 1,095

Ara pa©na 36 u 37

Prezz ›0.80

TGÓID MARRU ÛMERÇ?

Minkejja l-kampanja ta’ biΩa’ u negattività tal-Partit Nazzjonalista qabel u wara l-elezzjoni ©enerali, Gvern Laburista qed iΩomm mal-weg˙da li kien g˙amel illi jkattar ix-xog˙ol f’pajjiΩna biex ji©©enera l-ekonomija u jag˙ti iktar opportunitajiet lill-poplu Malti u G˙awdxi. Dan kien ikkonfermat minn

DEJJEM ASSENTI

rapport ma˙ru© mill-Eurostat illi wera li f’Mejju li g˙adda l-qg˙ad f’pajjiΩna niΩel g˙al 5.7%, l-iktar livell baxx mis-sena 2000 lil hawn.

Ara pa©na 2

POLITIKA GÓALLKOSTRUZZJONI?

VOT SIGRIET

Minkejja li Ronald Briffa huwa ç-Chairperson talKumitat Amministrattiv ta’ Fleur-de-lys, dan ma attendiex g˙al laqg˙a wa˙da tal-Kunsill Lokali ta’ Birikirkara li saret matul din il-le©iΩlatura. Fissbatax-il laqg˙a li saru, Briffa kien dejjem assenti.

Mistoqsi minn din il-gazzetta rigward il-poΩizzjoni ta’ Malta fuq is-si©©u fil-Kunsill tas-Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda lill-IΩrael, il-Ministru George Vella jg˙id li l-vot tal-pajjiΩi huwa sigriet, u li jkun ta’ dannu li dawn jiddikjaraw kif se jivvutaw.

Iç-Chairman tal-BICC Charles Buhagiar sa˙aq m a l - KullÓadd f u q i l - b Ω o n n t a ’ P o l i t i k a Nazzjonali g˙all-Kostruzzjoni fid-dawl tal-fatt li din l-industrija qed tag˙ti kontribut kbir lillekonomija.

Ara pa©na 2

Ara pa©na 3

Ara pa©na 6 u 7

Lokali

02 06.07.2014

LANQAS RATA TA’ QGÓAD MILL-2000 ’L HAWN Çifri li jo˙ro©u minn statistika uffiçjali tal-Eurostat urew li Malta issa g˙andha t-tielet linqas rata ta’ qg˙ad fl-Unjoni Ewropea, bl-Awstrija u l-Ìermanja biss jirre©istraw riΩultati a˙jar, b’rati ta’ 4.7% u 5.1% rispettivament. Din ma kinitx sitwazzjoni eççezzjonali ta˙t Gvern Laburista hekk kif l-istess rapport wera kif pajjiΩna esperjenza tnaqqis konsistenti fir-rata tal-qg˙ad li bejn Ottubru 2013 g˙al Mejju 2014 niΩlet minn 6.6% g˙al 5.7%.

Din it-tendenza poΩittiva ta’ tnaqqis xahar wara l-ie˙or ta’ nies li jfittxu x-xog˙ol tfisser li f’temp ta’ 4 xhur kien hemm 650 persuna inqas ifittxu xxog˙ol mix-xhur ta’ qabel.

Ir-riΩultat miksub minn pajjiΩna f’Mejju jimmarka lanqas rata ta’ qg˙ad li ©iet irre©istrata f’Malta minn mindu l-Eurostat bdiet ti©bor l-istatistika tag˙ha fuq pajjiΩna f’Jannar tas-sena 2000. Minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn, l-anqas li qatt kienet niΩlet ir-rata talqg˙ad f’Malta kien 5.9% f’Marzu tal-2008, bl-og˙la rata tkun ta’ 8% f’Ottubru tal-2003.

Il-medja tar-rata tal-qg˙ad f’Malta mill-bidu tas-sena 2000 sal-bidu ta' din l-amministrazzjoni kienet ta' 6.9%.

Kelliem g˙all-Korporazzjoni

g˙ax-Xog˙ol u t-Ta˙ri© (ETC) qalilna li l-iktar setturi li raw Ωieda fl-impjiegi kienu lAdministrative and Support Services Activities, b’968 impjieg ©did u l-Professional Scientific and Technical Activities, li raw Ωieda ta’ 901.

Fl-istess ˙in, kien hemm ukoll Ωieda ta’ 365 fin-numru ta’ full-time self-employed.

Ir-rapport tal-Eurostat offra sinjal ie˙or poΩittiv li jing˙aqad ma’ dak tal-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika li kien wera li kien hemm Ωieda ta’ 1.9% fir-rata ta’ tkabbir talimpjiegi, li jfisser li pajjiΩna mhux biss g˙andu fost l-inqas rati ta’ qg˙ad, iΩda li qieg˙ed jo˙loq ix-xog˙ol. Fil-fatt, lUnjoni Ewropea stess sa˙qet li pajjiΩna huwa l-aktar pajjiΩ li qed jo˙loq xog˙ol.

Il-Politika ta’ Gvern Laburista li jinçentiva lis-settur privat u li jwitti triq biex aktar nisa jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol, filwaqt li jag˙ti aktar inçentivi liç-çittadini kollha biex jid˙lu jew jirritornaw fid-dinja taxxog˙ol, qed t˙alli l-frott mixtieq. Dan kollu ma ©iex b’kumbinazzjoni, iΩda wara pjan ma˙sub, pjan ma˙sub li j©ib lil Malta fuq saqajha, pjan li j©ib lil pajjiΩna l-aqwa flEwropa.

WIÇÇ TOST

Residenti ta’ Fleur-de-lys li tkellmu ma’ din il-gazzetta esprimew l-g˙adab tag˙hom g˙all-im©iba ta’ Ronald Briffa, içChairperson tal-Kumitat Amministrattiv ta’ Fleur-delys.

Filwaqt li ddeskrivew lil Briffa b˙ala ‘wiçç tost’, huma sostnew li b’rabta m a l - l o k a l ta’ Birkirkara dan jattendi biss fejn jaqbel lilu, çioè fejn ikun se jidher.

Fil-fatt jirriΩulta li Briffa lanqas biss attenda g˙al laqg˙a wa˙da tal-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara bejn April 2013 u Mejju 2014.

Matul dan il-perjodu saru xejn inqas minn sbatax-il laqg˙a, li fihom Briffa ma kien jidher imkien. Dan huwa kkonfermat fil-minu-

ti tal-laqg˙at.

Madanakollu iktar kmieni din is-sena Briffa sab iççans jippoΩa quddiem ilkameras biex jitkellem dwar il-bieb ta’ Fleur-delys, u ma ddejjaq xejn iwa˙˙al fil-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara g˙al dak li huwa ddeskriva b˙ala ‘tkaxkir tas-saqajn’ filkwistjoni li qamet malKunsill ta’ Santa Venera b’rabta ma’ dan il-bieb.

Mill-minuti tal-laqg˙at tal-Kunsill Amministrattiv huwa evidenti wkoll iddiΩgwit bejn Briffa u membri o˙ra Nazzjonalisti.

F’laqg˙a minnhom il-membru Nazzjonalista Antoine Attard sa˙ansitra esprima l-fehma li l-Kunsill Amministrattiv lanqas biss kien qed jiffunzjona.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera˙ Ωar il-maratona tal-volleyball li qed issir b’risq id-Dar tal-Providenza u ltaqa’ mal-parteçipanti.

Lokali

06.07.2014 03

“ÓADD MA JISTA’ JAÓLEF KIF PAJJIÛ IKUN IVVOTA” Il-Ministru G˙all-Affarijiet Barranin George Vella Wara li lbiera˙ filg˙odu l-Palestine Solidarity Movement g˙amel konferenza fid-da˙la talBelt biex jesprimi t-t˙assib tieg˙u g˙all-possibilità li l-Gvern Malti jivvota favur l-IΩrael biex din ting˙ata si©©u fil-Kunsill ta’ Sigurtà talÌnus Maqg˙uda, din il-gazzetta g˙amlet kuntatt mal-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin George Vella, fejn staqsietu jekk jistax jikkonferma l-poΩizzjoni ta’ Malta quddiem din ilkwistjoni.

Il-Ministru Vella sostna li l-voti tal-pajjiΩi jinΩammu sigrieti, u jkun ta’ dannu fid-dinja diplomatika li pajjiΩ i˙abbar pubblikament kif ikun se jivvota. Il-Ministru spjega din is-sitwazzjoni billi ©ab eΩempju ta’ erba’ pajjiΩi li kollha jkunu se jikkandidaw g˙al dan is-si©©u. Malta jkollha relazzjoni tajba ma’ dawn l-erba’ pajjiΩi u jkun fl-interess nazzjonali li ΩΩomm dawn irrelazzjonijiet tajba. Allura jkun ta’ dannu jekk f’dan il-kaΩ Malta tg˙id li se tivvota jew mhux

se tivvota lil xi pajjiΩ partikolari.

Fid-dawl ta’ din is-sitwazzjoni, il-Ministru Vella sostna li huwa m’huwiex f’poΩizzjoni li jiddikjara pubblikament kif il-Gvern Malti se jkun qed jivvota fl-elezzjoni, g˙aliex dikjarazzjoni b˙al din to˙loq diversi problemi.

Mistoqsi dwar it-t˙assib tal-Palestine Solidarity Movement fid-dawl tal-fatt li l-IΩrael qed twettaq atroçitajiet fuq il-Palestinjani, ilMinistru Vella sostna li huwa di©à kkundanna bla riserva l-vjolenza li saret miΩ-Ωew© na˙at. Ûied jg˙id li l-poΩizzjoni ta’ Malta favur ilkawΩa tal-Palestinjani hija mag˙rufa, u li fiddeçiΩjonijiet tieg˙u l-Gvern jibqa’ konsistenti ma’ din il-poΩizzjoni.

Lura g˙all-vot fuq is-si©©u tal-Kunsill tasSigurtà, il-Ministru Vella jtemm billi jg˙id li lvot huwa wie˙ed sigriet, u g˙alhekk, irrelevanti minn dak li wie˙ed jiddikjara, ˙add ma jista’ ja˙lef kif pajjiΩ ikun fil-fatt ivvota.

RIÛULTATI POÛITTIVI FIT-TURIÛMU PajjiΩna re©a’ esperjenza Ωieda flammont ta’ turisti li Ωaru Malta fixxahar ta’ Mejju 2014. Skont çifri ma˙ru©a mill-Uffiççju Nazzjonali talIstatistika, Mejju ra Ωieda ta’ aktar minn 8% fl-ammont ta’ turisti li Ωaru Malta meta mqabbel mal-istess xahar tas-sena l-o˙ra.

Dan irriΩulta f’Ωieda ta’ kwaΩi 3% fin-nefqa ta’ dawn it-turisti f’Malta kif ukoll Ωieda ta’ aktar minn 3% fl-iljieli li qattg˙u f’Malta f’Mejju li g˙adda meta kkumparat ma’ Mejju 2013.

Bejn Jannar u Mejju 2014 in-numru ta’ turisti li ©ew Malta aktar minn darba Ωdied b’aktar minn 7% meta mqabbel mal-istess xhur tas-sena 2013. .

F’Mejju li g˙adda l-ammont ta’ turisti barra mill-Unjoni Ewropea kien ta’ aktar minn 14%, ikkumparat ma’ Mejju 2013. Din iΩ-Ωieda hija ddoppju taΩ-Ωieda perçentwali ta’ turisti li Ωaru Malta f’Mejju li g˙adda kkumparat ma’ Mejju tas-sena l-o˙ra.

Turisti barra mill-Unjoni Ewropeja li Ωaru Malta f’Mejju li g˙adda Ωdiedu b’aktar minn 50% meta kkumparat ma’ Mejju 2012.

Bejn Jannar u Mejju 2014, iΩ-Ωieda ta’ turisti barra mill-Unjoni Ewropea kienet ta’ kwaΩi 28%, ikkumparat mal-istess perjodu tas-sena 2013.

L-ammont ta’ passi©©ieri fuq ilcruiseliners Ωdied b’erba’ darbiet aktar f’Mejju li g˙adda meta mqabbel ma’ Mejju tas-sena l-o˙ra. Fuq nota poΩittiva o˙ra l-Ajruport Internazzjonali ta’

Malta ˙abbar li fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena, il-kumpanija mmani©©jat 1.8 miljun ta’ passi©©ier, ji©ifieri 7.7% aktar mal-istess perjodu is-sena li g˙addiet.

Strate©ija Ìdida g˙at-TuriΩmu Sabiex ikompli jibni fuq dawn ir-riΩultati poΩittivi, il-Ministru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis nieda politika g˙at-TuriΩmu ©dida li tmur lil hinn minn dik attwali li tkompli l-perjodu 2012-2016.

L-g˙an prinçipali tal-politika g˙atturiΩmu huwa ma˙sub li jkollu l-identifikazzjoni ta’ setturi tas-suq li g˙andhom potenzjal ta’ tkabbir g˙ax-xhur tax-xitwa u dawk hekk imsej˙a shoulder months.

Din ir-reviΩjoni ˙a tqis numru ta’ fatturi fosthom il-kontribut ekonomiku g˙oli u dak li tag˙ti l-industrija lillekonomija tag˙na kif ukoll l-implikazzjonijiet soçjali u l-livelli ta’ sodisfazzjon tat-turisti, li je˙tie©u li jinΩammu f’livell tajjeb sabiex nikkompetu.

Biex dan il-proçess jirnexxi, ilMinistru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis ˙atar kumitat konsultattiv mag˙mul minn rappreΩentanti tal-industrija li jkunu jistg˙u jikkontribwixxu fl-iΩvilupp ta’ din irreviΩjoni tal-politika g˙at-turiΩmu. Din il-politika g˙andha tkun segwita minn pjan ta’ implimentazzjoni li se jitmexxa mill-MTA bl-appo©© tal-partijiet interessati kollha tal-industrija.

Ilbiera˙ ©ie ffirmat memorandum of understanding bejn il-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali f’isem il-Gvern Malti u l-Ministeru g˙all-Intern Libjan. F’dan il-memorandum sar qbil li jkun hemm iktar kooperazzjoni bejn il-pajjiΩi f’setturi li huma ta’ interess g˙aΩ-Ωew© na˙at, speçjalment fejn jid˙lu l-immigrazzjoni u s-sigurtà marittima.

Lokali

04 06.07.2014

“KONXJI LI KULL PERSUNA B’DIÛABBILITÀ GÓANDHA L-BÛONNIJIET TAGÓHA”

Is-Segretarju Parlamentari Justyne Caruana

Din il-©img˙a s-Segretarju Parlamentari Justyne Caruana ˙abbret il-bidu ta’ proçess li se jwassal biex tinfeta˙ l-ewwel Dar fil-Komunità g˙all-persuni b’diΩabbilità residenti f’G˙awdex. Id-Djar filKomunità kienu weg˙da elettorali tal-Partit Laburista.

Din il-gazzetta staqsiet lis-Segretarju Parlamentari dwar l-informazzjoni disponibbli dwar il-persuni b’diΩabbilità f’Malta u G˙awdex.

Dr Caruana wie©bet li g˙alkemm b˙alissa teΩisti Statistika ta’ Persuni b’DiΩabbilità re©istrati malKummisjoni Nazzjonali g˙al Persuni b’DiΩabbilità, il-Gvern qed ja˙dem fuq pro©ett ta’ database nazzjonali elaborata dwar il-persuni b’diΩabbilità kollha, u li permezz tag˙ha ser ikollna l-informazzjoni kollha dwar kull persuna mit-twelid. “B’hekk inkunu f’poΩizzjoni li nkunu iktar effettivi kemm fuq bΩonnijiet individwali kif ukoll g˙all-ippjanar fit-tul.”

Dr Caruana sostniet li sal-lum ma kien hemm lebda servizzi ta’ residenzi fil-komunità f’G˙awdex tal-Gvern, ˙lief g˙as-sodod li jinxtraw ming˙and

Dar Arka.

“Fil-©ranet li ©ejjin mistennija to˙ro© l-espressjoni ta’ interess biex naraw xi proprjetajiet ser joffri lprivat, u ovvjament skont l-identità tal-proprjetà nfasslu l-programm skont l-istandards u r-regoli kollha applikabbli,” qalet is-Segretarju Parlamentari.

“Konxja li f’Ghawdex g˙andna nuqqas ta’ servizzi g˙all-persuni b’diΩabbilità u allura qed na˙dmu fuq diversi inizjattivi biex dan in-nuqqas ji©i indirizzat.

B˙alissa fil-fatt g˙addejjin ix-xog˙olijiet fuq luffiççju tal-KNPD ©o G˙awdex.”

Mistoqsija jekk il-Gvern jirrikonoxxix id-differenza bejn persuni li g˙andhom biss diΩabbilitajiet fiΩiçi g˙al dawk li g˙andhom diΩabbilità mentali, Dr Caruana tg˙id li: “A˙na konxji li kull persuna b’diΩabbilità g˙andha l-bΩonnijiet tag˙ha u g˙alhekk ma rridux nimxu fuq il-kunçett ta’ one size fits all, imma rridu nduru mal-˙ti©ijiet tal-persuna partikolari.”

Issostni li fil-fatt di©à inbeda eΩerçizzju sabiex ji©u identifikati persuni li se jibdew jipparteçipaw flesperjenzi residenzjali li ser jintroduçi l-Gvern.

IRTIRAT MIS-SUQ

Id-Direttorat g˙as-Sa˙˙a Ambjentali fi ˙dan isSovrintendenza tas-Sa˙˙a Pubblika qed twissi lill-pubbliku li l-prodott Ginger Powder tad-ditta TRS Asia’s Finest Foods m’ g˙andux ji©i kkunsmat. Dan min˙abba l-possibilità tal-preΩenza elevata talmikrobu Bacillus cereus.

Id-Direttorat irçieva informazzjoni permezz tas-Sistema ta’ Twissija Rapida g˙all-Ikel u lG˙alf (Rapid Alert System for Food and Feed), dwar dan ilprodott ta’ ori©ini Indjana, biddata ta’ skadenza 31/03/2016 u n-numru tal-produzzjoni P140328.

Il-Kumpaniji involuti g ew obbligati jirtiraw il-prodott misswieq, iΩda peress li ©ie rrapurtat li l-konsenja la˙qet inbieg˙et lill-konsumatur finali, b˙al ma jsir f’dawn il-kazijiet, id-Direttorat huwa obbligat li ji© bed l-attenzjoni tal-konsumaturi.

G˙al aktar informazzjoni, ilpubbliku jista’ jç empel lisServizzi tal-Ispettorat tas-Sa˙˙a fuq in-numru tat-telefon 2133 7333 mit-8:00 ta’ filg˙odu sas2:30 ta’ waranofsinhar jew jibg˙at posta elettronika fuq lindirizz mhi@gov.mt.

Lokali

06.07.2014 05

“IL-MEWT TA’ ANTON CASSAR ÓABTET FI ÛMIEN META L-ÌURNALIÛMU POLITIKU QDIEM FIL-FORMA LI NAFUHA” Dr Carmen Sammut Anton Cassar huwa figura mill-aktar importanti fil-©urnalizmu Malti u hekk kif din il-©img˙a bosta bkew it-telfa tieg˙u fl-età ta’ 90 sena, o˙rajn sabu okkaΩjoni jiççelebraw il-kontribut kbir tieg˙u fuq medda ta’ kwaΩi sebg˙in sena ta’ ©urnaliΩmu stampat.

Dr CARMEN SAMMUT hija lettur fid-Dipartiment tar-Relazzjonijiet Internazzjonali fl-Università ta’ Malta. Minbarra li g˙andha Dottorat fil-Medja u l-Komunikazzjoni mill-Università ta’ Londra, fil-passat ˙admet b˙ala ©urnalista mal-istazzjoni nazzjonali Malti.

F’dan is-servizz Dr Sammut tirrakkonta t-tifkiriet li g˙andha ta’ Anton Cassar, minn meta kienet daqsxejn ta’ tifla u bag˙tet ittra lill-editur ta’ L-Orizzont biex tattakka l-opinjoni tieg˙u fuq l-Innu Malti, g˙al meta kibret u intervistatu g˙all-ktieb li kienet qed ta˙dem fuqu.

L-Innu Malti Jien kont iltqajt ma’ Anton Cassar bil-kitba ˙afna qabel iltqajna wiçç imb’wiçç. Kont g˙adni tifla tal-iskola u fettilli n˙arbex ittra lill-editur ta’ LOrizzont li aktarx kienet tag˙ti lem˙a lill-komponiment. Kienu l-bidu tas-snin tmenin u jien, b’entuΩjaΩmu kbir, ˙adtha ma’ çertu Anton Cassar li f’ LOrizzont iddikjara li l-Innu Malti kien baqa’ jaqdina tajjeb anki fiΩ-Ωminijiet post-kolonjali. Ta’ tifla li kont, ma stajtx napprezza l-valur simboliku ta’ Innu aççettat minn kwaΩi kul˙add. Ma fhimtx kif dan Anton Cassar kien lest ikanta “Ag˙ti, kbir Alla, id-dehen lil min ja˙kimha, Rodd il-˙niena lis-sid, sa˙˙a 'l-˙addiem”.

G˙alija dan kien kliem jistona g˙ax il-˙akkiema kienu parpru u l-qasma tal-klassi suppost kellha tevapora wkoll. Min kellu jg˙idli, waqt li kont qeg˙da ntambar b’innoçenza fuq it-typewriter, li kont qed niΩΩattat biex nag˙ti ˙asla lil dinosawru fil-©urnaliΩmu; irra©el li waqqaf L-Orizzont innifisha. Ta’ ˙mar li kont, bqajt g˙al xi Ωmien nistenna lil dik l-ittra tidher fl-istampa.

Lil Anton Cassar kelli nsir nafu sewwa ftit snin wara b˙ala studenta. Meta kbirt u bdejt riçerka akkademika fiehem mal-ewwel il-valur ta’ dak li kont qed nag˙mel u tag˙ni intervisti u l-materjal li kelli bΩonn. Nistqarr mag˙kom iΩda li l-istorja tal-Innu bqajt qatt ma semmejthielu. Kelli rispett u relazzjoni tajba mieg˙u, iΩda bqajt qatt ma rabbejt kunfidenza biex imqar nirrakkontalu x’©ara b’çajta.

Missjoni ©dida Is-sur Cassar kien beda fil©urnaliΩmu meta kellu 21 sena.

G˙alkemm f’Ωg˙oΩitu attenda s-seminarju kemm G˙awdex u anki Malta, qatt ma kellu ˙sieb isir qassis. Kien fissirli f’intervista: “Jien spiççajt mis-seminarju fl-1942, fl-aqwa tal-air raids. Dak iΩ-Ωmien kont ng˙ix man-nanna r-Rabat fejn kien hemm mat-43 elf ru˙, il-parti lkbira minnhom refu©jati. Innanna ˙aditha bi kbira li ˙ri©t mis-seminarju biex d˙alt suldat”.

Meta wara l-gwerra beda ja˙dem skrivan, iΩda n-nanna dlonk sabitlu missjoni ©dida.

“Rat avviz li l-gazzetta Il-Berqa

f’dan iΩ-Ωmien insibuh jirrapporta kemm dak li jg˙id ilPartit Laburista u kemm dak li kienu jg˙idu l-isqfijiet. LOrizzont serviet ukoll b˙ala vuçi ghall-Partit Nazzjonalista.

Kien qalli: “In-Nazzjonalisti bdew tard fil-©urnaliΩmu u allura fis-sittinijiet a˙na konna l-uniku ©urnal bil-Malti li kien i©ib dak li jg˙id il-gvern”.

Stqarr mieg˙i li kien kburi ferm b’ritratt tal-ex Prim Ministru Gorg Borg Olivier waqt li kien qed jaqra LOrizzont.

Minkejja li bil-pinna tieg˙u kien ipprova kemm jista’ jkun ma jantagonizza lil ˙add, l-karriera tieg˙u ©arrbet xi tensjonijiet li ma rnexxilux ja˙rab minnhom. “Kien hemm il-clash bejn Mintoff u Kingswell. Dak kont fih jien. Sofrejt min˙abba Kingswell fil-union wara dan il-clash … Kien hemm Ωmien meta l-poΩizzjoni tal-union u tal-Partit Laburista ma kinux identiçi u Mintoff ma kienx kuntent li l-union marret tiddiskuti spalla ma’ spalla malgvern Nazzjonalista dwar kumpens g˙al ˙addiema li kienu se ji©u ssensjati minn mas-servizzi IngliΩi fi Ωmien irrun down.” F’dawn iΩΩminijiet, billi kien imexxi ©urnal tal-unjin Anton Cassar ˙ass li kien xieraq li jappo©©ja l-poΩizzjoni tal-Kunsill talunion.

Wara l-©urnaliΩmu

kellha bzonn proofreader.

“Bag˙at g˙alija l-editur talBerqa, g˙amilli dettatura ta’ xi ˙a©a bil-Malti, raha u qalli ‘g˙ada ejja’. Hekk beda ja˙dem mal-©urnali ta’ Mabel Striçkland, it-Times u l-Berqa.

IΩda wara ftit Cassar beda j˙ossu skomdu. B˙al xi ©urnalisti o˙rajn kien iqis lit-Times inklinata favur il-gvern kolonjali.

Dak iΩ-Ωmien il-General Workers Union kienet qed tibni kwartieri ©odda biex ikollha wkoll stamperija moderna. Riedet to˙ro© ©urnal ta’ kuljum li jappella ghal firxa wiesg˙a ta’ qarrejja. Is-segretarju ©enerali sal-GWU Joe Attard Kingswell kien il-mo˙˙ wara inizjattiva li welldet LOrizzont … u per konsegwenza ta d-daqqa tal-mewt lillgazzetta ta’ Strickland Il-Berqa.

Attard Kingswell ˙ajjar u˙ud

li kienu ja˙dmu mat-Times biex imorru mal-istamperija talUnion. Ftit snin qabel mewtu 12-il sena ilu, Attard Kingswell kien stqarr mieg˙i: “G˙azilt lil Anton Cassar g˙ax kont naf xi jsarraf b˙ala ©urnalist u g˙ax kien ixaqleb fit-twemmin tieg˙u lejn il-haddiema – kien g˙aΩla naturali biex imexxi ©urnal tal-union”.

Anton Cassar in˙atar b˙ala lewwel editur ta’ L-Orizzont meta bdiet to˙ro© fl-1962.

Fisser: “Kont l-uniku ©urnalist full-time li kellhom. L-ewwel ©urnata li mort g˙ax-xog˙ol d˙alt f’kamra Ωg˙ira, b’˙afna riΩmi tal-karti fuq xulxin mal˙ajt. Kien fiha mejda Ωg˙ira u typewriter. Kont wa˙di”.

Anton Cassar, flimkien ma’ Pawlu Carachi, ta xe˙ta ©dida lill-©urnaliΩmu politiku. Ilgazzetta ma baqg˙etx biss noticeboard tal-union. Addottat

elementi mill-istil tat-tabloids In©lizi. Mhux biss bdiet tag˙ti prominenza lill-stejjer li jmissu l-emozzjonijiet tan-nies, iΩda niediet il-©urnaliΩmu investigattiv f’Malta b’rapporti dettaljati ˙afna dwar il-qtil ta’ iben Giga u l-kaΩ ta’ Cikku Feneçh.

Malta xelg˙et u l-bejg˙ talgazzetta sploda. Ûmien diffiçli Matul is-snin sittin Anton Cassar kellu biçça xog˙ol iebsa biex iΩomm fil-wiçç fil-mew© qalil ta’ matul it-tieni kwistjoni politiko-religjuΩa. Meta l-Partit Laburista u l-©urnali tieg˙u laqqtu l-interdett mill-Knisja, larçisqof kien ipprova jag˙mel pressjoni fuq l-istamperija talunion biex ma tibqg˙ax tistampa l-gazzetti Laburisti.

Cassar b’g˙aqal skansa l-kundanna tal-knisja u g˙alhekk

Fl-a˙˙ar snin tal-karriera tieg˙u Anton Cassar ma kinx g˙adu fuq l-iskaluna ©urnalistika. Spiçça fuq l-iskaluna amministrattiva tal-Union Press minkejja li baqa’ kittieb prolifiku u ppubblika wkoll diversi kotba u sensiela ta’ artikli bil-memorji tieg˙u.

Dawn l-a˙˙ar snin kont niltaqa’ l-aktar mas-Sur Cassar f’attivitajiet tal-Istitut tal-Ìurnalisti u meta t-tnejn konna nservu flimkien fil-Press Ethics Commission. Rari kien jitlef laqg˙a minkejja li kellu aktar minn tmenin sena u sa˙˙tu kienet tidher li bdiet tmur lura.

Huwa g˙ex ˙ajja twila li fiha ra l-©urnaliΩmu politiku jissielet biex jibqa’ jeΩisti. Ilmewt tieg˙u ˙abtet maΩ-Ωmien meta l-©urnaliΩmu politiku qdiem fil-forma li nafuha u qeg˙da tin˙ass il-˙tie©a li jittrasforma ru˙u radikalment jekk irid jibqa’ relevanti g˙arrealtajiet tas-soçjetà tal-lum.

Lokali

06 06.07.2014

“MALTA HU L-UNIKU PAJJIÛ MINGÓ GÓALL-KOSTRUZZJONI” IçMinkejja li l-OppoΩizzjoni kienet kritika fil-konfront tal-Gvern g˙aliex qalet li l-kabinett kien kbir wisq, fil-verità jista’ jkun li dan m’huwiex kbir biΩΩejjed. JirriΩulta li pajjiΩna huwa fost l-uniçi li m’g˙andux Ministru jew Segretarju Parlamentari inkarigat mill-kostruzzjoni.

RITIANNE AGIUS iltaqg˙et mal-Perit CHARLES BUGAGIAR, Membru Parlamentari u Chairman tal-Kunsill Konsultattiv g˙all-Industrija tal-Bini (BICC). Buhagiar spjega l-importanza tas-settur tal-kostruzzjoni g˙all-ekonomija, u x-xog˙ol tal-BICC biex dan is-settur ikun wie˙ed sostenibbli li jibbenefika minnu kul˙add.

Ìabar flimkien sparpaljat

settur

Il-Perit Charles Buhagiar jispjega li l-idea wara l-BICC, li huwa kien waqqaf meta kien Ministru bejn l-1996 u l-1998, kienet li ji©bor flimkien settur li kien sparpaljat. Meta l-operaturi u l-imsie˙ba soçjali jkunu mi©bura ta˙t entità wa˙da, ikunu jistg˙u ji©u indirizzati a˙jar il-kwistjonijiet li jqumu minn Ωmien g˙all-ie˙or.

G˙ahekk minn dak iΩ-Ωmien f’dan il-kunsill in©abru l-operaturi privati u pubbliçi, kif ikoll l-imsie˙ba kollha. Dawn ivarjaw mill-iΩviluppaturi u la©enziji tal-proprjetà, g˙allUnjins, l-Università, il-Bank Çentrali u l-MEPA, fost o˙rajn.

B’kollox hemm 24 imsie˙ba, li kollha g˙andhom ir-rappreΩentant tag˙hom flAdvisory Board.

Meta sar l-abbozz g˙attwaqqif tal-BICC ©ew identifikati wkoll ˙ames oqsma ewlenin f’dan is-settur. Dawn huma; is-Suq tal-Proprjetà, irRi©enerazzjoni tal-Proprjetà, ir-Regolamenti tal-Bini u dDirettivi tal-Unjoni Ewropea, lEdukazzjoni, u r-Riçerka u l-

Innovazzjoni. L-imsie˙ba f’kull qasam jiltaqg˙u f’working groups biex jiddiskutu l-problemi u s-soluzzjonijiet. Óidma fuq Indiçi Nazzjonali Il-Perit Buhagiar jispjega li b˙alissa l-working group tasSuq tal-Proprjetà qed jikkonçentra fuq l-indiçi talprezz tal-proprjetà. Dan huwa sistema kif wie˙ed jista’ jevalwa l-prezz tal-proprjetà; xi ˙a©a li tinteressa ˙afna lillMinisteru tal-Finanzi, lillAwtorità tad-Djar, lillMinisteru tal-Ìustizzja, u lillbanek, inkluΩ il-Bank Çentrali.

Barra minn hekk hemm ukoll interess mill-A©enzija Nazzjonali g˙all-Istatistika, li g˙andhom bΩonn dan l-indiçi g˙all-finijiet ta’ statistika talUnjoni Ewropea.

Qabel kull entità kienet tag˙mel l-indiçi tag˙ha birriΩultat ta’ ˙afna konfuΩjoni, u g˙alhekk kien hemm bΩonn ta’ indiçi wie˙ed nazzjonali. IlBICC ©abret lill-imsie˙ba kollha ta’ dan il-qasam flimkien bl-iskop li tinbena sistema komuni biex ji©i stabbilit dan l-indiçi.

Proprjetajiet dilapidati: inqas milli ma˙sub Min-na˙a l-o˙ra, il- working group tar-Ri©enerazzjoni talProprjetà evalwa r-riΩultati tala˙˙ar çensiment, fejn kien intqal li kien hemm 71,000 proprjetajiet vakanti. IΩda madwar 30,000 minnhom kienu proprjetajiet sekondarji, u mhux abbandunati. Ilkumplament, li jammontaw g˙al 41,000, ©ew evalwati mill-Uffiçju Nazzjonali talIstatistika (NSO) dwar l-istat li jinsabu fih.

Iç-Chairman tal-BICC jg˙id li meta ntbg˙atu persuni tekniçi biex jikkonfermaw l-istat talproprjetajiet, dawn sabu li ma kinux qed jaqblu mal-evalwazzjoni tal-NSO, fejn pereΩempju ˙afna proprjetajiet li kienu mniΩΩla li jinsabu fi stat ˙aΩin ˙afna, fil-fatt ma kinux fi stat ˙aΩin.

“Issa li sibna li m’hemmx daqshekk proprjetajiet dilapidati, qed niffukaw fuq proprjetajiet partikolari u nistaqsu g˙alfejn jinsabu dilapidati,” jg˙id iç-Chairman. “F’kaΩ ta’ konçentrazzjoni ta’ proprjetajiet dilapidati, qed nistaqsu

g˙alfejn din iΩ-Ωona spiççat f’dan l-istat.” Jg˙id li minn hawnhekk ikunu jistg˙u jittie˙du miΩuri biex jg˙inu rri©enerazzjoni.

L-introduzzjoni ta’ safety u skills cards Dan huwa forsi l-iktar grupp impenjat b˙alissa.

IçChairman jispjega li ©ew varati Ωew© inizjattivi. L-ewwel inizjattiva tirrigwarda l-kunçett tas-sigurtà, fejn il-grupp qed ja˙dem biex kull persuna preΩenti fuq sit ta’ kostruzzjoni jkollha safety card. Din tindika li wie˙ed g˙andu g˙arfien baΩiku tar-regolamenti tas-sa˙˙a u s-sigurtà fuq is-sit tal-kostruzzjoni. Min ma jkollux din is-safety card, irid ikun hemm persuna o˙ra li tkun responsabbli g˙alih. Din l-emenda hija importanti ˙afna fid-dawl tal-fatt li lindustrija tal-bini timpjega direttament madwar 12,000 persuna.

It-tieni inizjattiva hija dik taliskills card , fejn kull professjonist jew bniedem tasseng˙a jkun identifikat skont il-˙iliet partikolari tieg˙u. Din

il-card tista’ titqies b˙ala çertifikat. Iç-Chairman jg˙id li f’din l-industrija hawn 39 qasam differenti, u dawn kollha g˙andhom jibdew ji©u ççertifikati. Jis˙aq li l-BICC jrid ibiddel il-perçezzjoni li wie˙ed “imur g˙all-©ebel” g˙ax ma jirnexxix fliskola, fejn kwaΩi jkun kostrett jid˙ol fl-industrija g˙ax ma jkollux g˙aΩla o˙ra.

G˙adna ’l bog˙od fir-regolamenti Iç-Chairman tal-BICC jg˙id li regolamenti g˙andna tlieta biss, u jirrigwardaw il-prestazzjoni tal-ener©ija, l-immani©jar fuq is-sit tal-kostruzzjoni, u ssigurtà fuq is-sit. “L-Ingilterra, apparti dawn it-tlieta, g˙andhom tlettax-il qasam ta’ regolamenti. A˙na g˙alhekk g˙adna lanqas biss bdejna,” jis˙aq il-Perit Buhagiar.

L-ewwel pass, iΩda, jrid isir, u g˙alhekk b˙alissa qed issir ˙idma biex ji©u proposti sett ta’ regolamenti o˙ra b’rabta mal-intergrità strutturali talbini; ji©ifieri kemm il-binja mibnija hija soda u tifla˙ g˙all-piΩ. Ir-responsabbilità

Lokali

06.07.2014 07

ÓAJR MINISTRU

TIFÓIR GÓALL-ÓIDMA TA’ MALTA KONTRA L-ISKART MILL-IKEL

-Chairman tal-BICC, Charles Buhagiar hawnhekk xorta tibqa’ f’idejn il-perit inkarigat.

Direttorju ta’ prodotti u servizzi ˙odor F’dik li hija riçerka u innovazzjoni, il-mira prinçipali hija prestazzjoni dejjem a˙jar talener©ija. B’rabta ma’ dan linizjattiva ewlenija b˙alissa tinvolvi l-uΩu ta’ fondi Ewropej, u tikkonsisti f’direttorju fuq l-internet ta’ prodotti u servizzi ˙odor ( green ), ji©ifieri li g˙andhom impatt baxx fuq l-ambjent, fejn fost o˙rajn ikunu jikkonservaw lener©ija jew jikkonsmaw ftit.

Iç-Chairman jispjega li l-idea hija li meta wie˙ed ji©i biex jixtri servizz jew prodott, dan isib gwida permezz ta’ direttorju, minflok ma joqg˙od idur minn ˙anut g˙all-ie˙or.

F’dan id-direttorju wie˙ed ikollu wkoll il-benefiççju li jsib prodotti u servizzi li jkollhom verament impatt baxx fuq l-ambjent. Óafna prodotti spiss ji©u rreklamati b˙ala ˙odor, meta fil-fatt ma jkunux.

Iç-Chairman jispjega li g˙al dan il-g˙an qed issir evalwazzjoni biex ji©i determinat dak li huwa verament ‘a˙dar’, u dak li mhux.

Kunçett ©did tal-kumdità fid-dar Minbarra dawn il-˙ames working groups, hemm ukoll Ωew© standing committees. Lewwel wie˙ed jirrigwarda lEuro codes, li ©ew introdotti f’Jannar li g˙adda. Dawn suppost kienu ilhom is-snin li dda˙˙lu f’Malta, iΩda g˙al xi ra©uni baqg˙u qatt ma saru.

Dan il-kumitat huwa mag˙mul minn tmien esperti u jag˙mel monitora©© kontinwu ta’ dawn il-kodiçi Ewropej biex pajjiΩna wkoll iΩomm ru˙u a©©ornat.

It-tieni standing committee qed ja˙dem fuq definizzjoni ©dida ta’ dak li nifhmu meta nsemmu l-valur tal-proprjetà.

Sal-lum konna nag˙tu kas taddaqs, il- finish , iΩ-Ωona, eçç.

Issa jrid jidda˙˙al ukoll ilkunçett tal-kumdità fid-dar, li jinkludi l-prestazzjoni talener©ija tal-binja, il-ventilazzjoni, il-˙sejjes, u d-dawl naturali.

Il-BICC tibda t˙ares ’il barra minn xtutna Iç-Chairman tal-BICC jis˙aq li l-kunsill iridu jg˙in lill-industrija tiΩviluppa. G˙alhekk wara l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali l-BICC ing˙ata rwol ie˙or; dak li jg˙in lil din l-industrija t˙ares ’il barra minn xtutna.

“A˙na nemmnu li din l-industrija g˙andha potenzjal biex tikber hawn Malta, iΩda ma tistax tibqa’ tikber g˙al dejjem. Allura qed naraw nistg˙ux nesportaw il-kapaçitajiet tag˙na.”

Jispjega li saret inizjattiva bejn il-BICC u l-Malta Enterprise biex l-industrija talkostruzzjoni ti©i rreklamata barra minn Malta. Wara l-

isforzi li saru bejn iΩ-Ωew© na˙at ©ew identifikati Ωew©t iswieq li wie˙ed jista’ j˙ares lejhom; il-Libja u l-Palestina.

Iç-Chairman jg˙id li fil-kaΩ tal-Libja n˙atar roaming ambassador, li huwa persuna Libjana li qeg˙da fil-Libja biex issib xog˙ol f’dan il-pajjiΩ g˙al kumpaniji Maltin. Din il-persuna di©à ltaqg˙et malimsie˙ba li huma interessati li ja˙dmu fil-Libja biex tara x’jistg˙u joffru, u b˙alissa qed tikkonçentra fuq il-possibilità ta’ pro©etti fuq in-na˙a talE©ittu, peress li hemmhekk linqas li hemm inkwiet. “Sala˙˙ar tas-sena qed nittamaw li jkollna missjoni ta’ negozju g˙al-Libja,” isostni Buhagiar.

Pro©etti fil-Palestina, madanakollu, jidhru kemmxejn ’il bog˙od f’dan l-istadju, u dan min˙abba li huwa negozju g˙al kollox ©did, u anki min˙abba l-inkwiet li hemm fil-pajjiΩ.

Min-na˙a l-o˙ra, hemm ftehim mal-Malta Business Network ©o Londra, li huwa mag˙mul minn kumpaniji Maltin li ja˙dmu wkoll f’Londra, u kumpaniji IngliΩi li g˙andhom interess ja˙dmu u jinvestu f’Malta. Il-BICC qed tesplora Ωew© possibilitajiet; wa˙da li l-kumpaniji IngliΩi jaqsmu l-˙iliet tag˙hom malMaltin, u l-o˙ra li Maltin ikunu jistg˙u jag˙mlu xog˙ol flIngilterra.

Il-˙addiem Malti qed ji©i ddiskriminat “Qed naraw id-d˙ul ta’ ˙afna barranin fl-industrija talkostruzzjoni,” jispjega Buhagiar, “u˙ud huma kapaçissimi, u ji©u hawn biex jag˙mlu xog˙ol li g˙andna nuqqas ta’ ˙iliet fih. Imbag˙ad hemm o˙rajn li huma sfruttati, l-iktar immigranti illegali.”

Jg˙id li r-riΩultat ta’ dawn iΩΩew© sitwazzjonijiet huwa li l˙addiem Malti qed ji©i ddiskriminat.

Iç-Chairman tal-BICC jis˙aq li din is-sitwazzjoni qed jag˙mlu sforz biex jindirizzawha, u g˙alhekk ukoll se tidda˙˙al skills card li tkun mandatorja g˙al kull min irid ja˙dem f’din l-industrija.

Il-BICC qed jipprova wkoll ibiddel il-perçezzjoni negattiva li teΩisti b’rabta mal-industrija tal-kostruzzjoni. Dan billi j©ieg˙el lill-operaturi f’din lindustrija jkunu iktar responsabbli, iΩda wkoll billi ji©i reklamat dak li huwa poΩittiv f’din l-industrija, b˙al ma huwa r-restawr ta’ binjiet storiçi.

Finalment iç-Chairman talBICC jis˙aq fuq il-bΩonn ta’ Ministru g˙al Kostruzzjoni, kif ukoll Politika Nazzjonali g˙allKostruzzjoni. Isostni li pajjiΩna huwa l-uniku wie˙ed li m’g˙andux persuna filKabinett inkarigata millkostruzzjoni, u dan huwa nuqqas kbir fid-dawl tal-fatt li din l-industrija hija daqstant kbira u varjata, b’kontribut ta’ iktar minn 11% g˙allekonomija tal-pajjiΩ.

Wara li kmieni din il-©img˙a l-Ministru g˙allAmbjent Leo Brincat ˙abbar it-twaqqif ta’ working group dwar l-Iskart mill-Ikel, huwa kkonferma ma’ din il-gazzetta rapporti li xi ambaxxati barranin f’pajjiΩna fer˙u lillMinisteru tieg˙u talli nieda din l-inizjattiva, u dan fid-dawl tal-fatt li l-g˙arfien dinji dwar dan is-su©©ett qieg˙ed dejjem jikber u jinfirex.

Il-Ministru Brincat qal li huwa ta’ sodisfazzjon g˙alih li laqqa’ flimkien operaturi li huma konnessi direttament ma’ dawk is-setturi li jintlaqtu b’xi mod jew ie˙or mill-iskart mill-ikel.

Sostna li se jkun qed i˙ares b’mo˙˙ miftu˙ iΩda b’impenn lejn r-rakkomandazzjonijiet li ser ji©u ppreΩentati lilu lejn tmiem Awwissu proprju minn dan il-working group ©did.

Il-Ministru qal li g˙alkemm ma g˙andu ebda ˙sieb li jinda˙al fl-operat tal-working group, huwa sa˙aq mal-membri ta’ dan il-grupp dwar il-˙tie©a li minflok rapport twil f’forma ta’ teΩi li jispiçça ma jaqrah ˙add, ikun jag˙mel aktar sens jekk i˙ejju sensiela ta’ rakkomandazzjonijiet prattiçi li jistg˙u jitwettqu ming˙ajr wisq dewmien, kemm mill-Gvern Malti u anki millimsie˙ba soçjali nnifishom li jinsabu f’dan ilworking group.

Dr Brincat ikkonferma wkoll li dawn irrakkomandazzjonijiet ser ikunu qed jing˙ataw importanza kbira minn min ikun qed imexxi lkampanja edukattiva u ta’ kommunikazjoni talgvern dwar il-pjan u l-istrategija g˙allimmani©©jar

tal-iskart.

Daqqa t’g˙ajn lejn l-iskart mill-ikel - L-iskart mill-ikel jammonta g˙al madwar kwart tal-iskart kollu li no˙olqu u ni©©eneraw.

- Min inaqqas l-iskart mill-ikel ikun qed ja˙seb g˙al sa˙˙tu, g˙all-ambjent u anki g˙al butu.

- Fl-Ingilterra biss, huwa stmat li l-iskart millikel jitla’ g˙al madwar ˙ames biljun lira sterlina fis-sena.

- Meta u jekk innaqsu l-iskart mill-ikel igawdu kemm iç-çittadini u anki n-negozji.

- Il-˙ela tal-ikel huwa ta’ dannu g˙allekonomija, l-ambjent u r-riΩorsi tal-pajjiΩ.

- B’anqas ˙ela ta’ ikel, imur anqas skart fillandfills u nnaqqsu l-gassijiet serra marbutin mat-tibdil tal-klima.

- L-iskart mill-ikel ©ej primarjament min-nies li jippjanaw ˙aΩin, li jixtru ikel aktar milli g˙andhom bΩonn, li ma ja˙Ωnux l-ikel kemm u kif suppost, li ma jifhmux preçiΩament xi jfisser id- date labelling u x’tip ta’ ikel g˙andu ji©i ffriΩat, li jqassmu ˙aΩin il-porzjonijiet tal-ikel, kif ukoll li ma jag˙mlux uΩu tajjeb minn dak li jibqa’.

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

- Provision of Hardware Maintenance and Support Services for IBM Servers and Related Equipment - T032/14 Data ta’ ħruġ: 27 ta’ Ġunju 2014 / Data ta’ għeluq: 14 ta’ Lulju 2014

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota għall-workshops organizzati mid-Dipartiment tal-Kuntratti fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgħa ta’ Sa Maison, Il-Furjana. F’dawn il-workshops, Operaturi Ekonomiċi jkollhom l-opportunità li jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta.

Dawn is-sejħiet għall-offerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt) Għal aktar informazzjoni, kkuntattja lill-Contracts Management Department

2123 4710 www.mita.gov.mt

Lokali

08 06.07.2014

IL-PROBLEMI TAÛ-ÛGÓAÛAGÓ LI JGÓIXU FIL-GÛEJJER Fattur ie˙or, li jista’ jitqies b˙ala problema iΩda li jista’ jkun ukoll benefiççju, huwa dak li kul˙add jaf lil kul˙add, anki minn ©enerazzjoni g˙al o˙ra. Il-benefiççju f’dan il-fattur huwa li l-komunità tag˙raf u ttibqa’ tapprezza il-kontribut li wie˙ed ikun ta.

Tibqa’ tiftakar in-nies li ltaqg˙et mag˙hom

World Island Shake (WISH) huwa pro©ett globali ikoordinat miΩ-Ωg˙aΩag˙ talFederazzjoni tal-Iscouts f’Tenerife, li ©ab flimkien iΩΩg˙aΩag˙ minn diversi gΩejjer li jinkludu lil Malta, l-Islanda, il-GΩejjer Solomon, lIndoneΩja, Santa Lucia u lGΩejjer Kanarji, bil-g˙an li jaqsmu l-esperjenzi tag˙hom b’rabta mal-edukazzjoni u limpjiegi.

Katarina Kohutova irrapreΩentat lil Malta fil-gΩejjer Santa Lucia, u issa li qieg˙da Malta qieg˙da taqsam l-esperjenzi tag˙ha ma’ Ωg˙aΩag˙ Maltin. Tkellimna ma’ Katarina biex insiru nafu iktar dwar iΩΩjara tag˙ha f’Santa Lucia.

Opportunitajiet ©odda ta’ xog˙ol u edukazzjoni Katarina tispjega li hija tag˙ti kontribut b˙ala mentor u tassisti l-ko-ordinament talpro©etti b’rabta mal-Servizz Ewropew tal-Volontarjat fi ˙dan il-Fondazzjoni Genista.

Kien g˙alhekk li permezz ta’

din l-g˙aqda mhux governattiva Maltija, hija rrapreΩentat lil Malta f’Santa Lucia f’dan ilpro©ett partikolari.

Xog˙olha kien li tag˙mel job shadowing f’dawn il-gΩejjer, ji©ifieri li tosserva persuni fuq il-lant tax-xog˙ol tag˙hom.

Dan bl-iskop li tidentifika possibilitajiet ta’ kollaborazzjoni ©dida bejn Malta u Santa Lucia. “Ûort numru ta’ istituzzjonijiet u organizzazzjonijiet, li wrew ix-xewqa tag˙hom li jkun hemm opportunitajiet ©odda ta’ edukazzjoni u xog˙ol g˙aΩΩg˙aΩag˙ ta’ St Lucia,” tg˙id Katarina.

B˙alissa l-pro©ett wasal fla˙˙ar stadju ta’ evalwazzjoni, li se jsir fil-GΩejjer Solomon f’Awwissu li ©ej. S’issa kien hemm laqg˙a internazzjonali fejn ir-rappreΩentanti tal-gΩejjer kollha ltaqg˙u, kors f’Malta u tliet opportunitajiet ta’ job shadowing , fejn kull rappreΩentant Ewropew Ωar pajjiΩi mhux Ewropej. “B˙alissa qed nag˙mlu Islander clubs fejn qed naqsmu l-esperjenzi tag˙na u l-a˙jar prattiçi ma’

Ωg˙aΩag˙ Maltin.”

Mitluba titkellem fuq l-esperjenza tag˙ha f’Santa Lucia, Katarina tg˙id li wara ˙dax-il sieg˙a ta’ vja©©ar, ©iet milqug˙a minn uffiçjal talpulizija li laqqaha mal-persuna li kienet qed tistenniha fl-ajruport. “Meta ˙ri©t mill-ajruport ˙assejtni qisni ˙uta barra millilma, bin-nies kollha j˙arsu lejja, iΩda mbag˙ad meta tlajt fil-jeep u bdejna nivvja©©aw, ma bqajtx in˙ossni skomda.”

Meta wie˙ed jesplora l-

GΩejjer ta’ Santa Lucia minn rotot dojoq ©ol-foresta ma jistax ma jsirx i˙obb dan il-post, tg˙id Katarina. “Nies mexjin blg˙enieqed tal-banana fuq rashom, lebsin ilbiesi sempliçi, jerfg˙u l-biΩg˙at u l-im˙abba tag˙hom biex jikkumbattu malostakli tal-˙ajja ta’ kuljum. Din hija Santa Lucia g˙alija f’sentenza wa˙da,” tis˙aq Katarina.

Tg˙id li mill-esperjenza li g˙andha tal-ivvja©©ar, tista’ tmur kullimkien u Ωgur l-isba˙ postijiet tad-dinja, iΩda l-iktar fattur li tibqa’ tiftakar Ωgur g˙al dejjem huma n-nies li tiltaqa’ mag˙hom. “G˙alhekk nixtieq nirrimgrazzja lil Tabitha Fontenelle, Timothy Ferdinand u Kelvin Antoine g˙al kemm ˙adu ˙siebi matul iΩ-Ωjara tieg˙i.”

L-inizjattiva WISH qed ting˙ata 80% tal-fondi mill-programm Youth in Action talKummissjoni Ewropea.

Problemi komuni g˙aΩΩg˙aΩag˙ tal-gΩejjer Mistoqsija rigward il-problemi li jiffaççjaw iΩ-Ωg˙aΩag˙ li jg˙ixu fuq il-gΩejjer b’rabta mal-edukazzjoni u l-impjiegi, Katarina tg˙id li peress li lpro©ett kien kompost minn gΩejjer differenti, il-parteçipanti, hi inkluΩa, kellhom l-opportunità li jaqsmu l-problemi u anki l-a˙jar prattiçi b’rabta malemployability taΩ-Ωg˙aΩag˙.

Fi ftit kliem sibna li kull gΩira hija limitata fl-ispazju fejn innegozju jista’ jiΩviluppa, u lammont ta’ kumpaniji ©odda, kemm lokali u anki barranin, huwa limitat. L-ivvja©©ar huwa wkoll problema, fejn biex jivvja©©aw mill-gΩira g˙all-mainland ikollhom spiΩa. G˙alhekk ˙afna Ωg˙aΩag˙ jispiççaw jitilqu mill-gΩira u jmorru jg˙ixu barra. “G˙alhekk huwa kruçjali li jkun hemm konsistenza bejn l-edukazzjoni u limpjiegi offruti,” issostni Katarina.

GÓAWDEX: PRIJORITÀ ASSOLUTA ÛVILUPP TA’ VILLAÌÌ GÓALL-IRTIRAR

Il-Gvern Malti alloka flus millFondi Ewropej lil Malta Enterprise biex jibda l-istudju tal-fattibiltà dwar il-possibbiltà ta’ fibre optic cable bejn Malta u G˙awdex. Il-Prim Ministru Joseph Muscat ˙abbar dan waqt it-tielet laqg˙a tal-kabinett barra minn Kastilja li saret fl-iskola Sekondarja fir-Rabat, G˙awdex. Jekk dan il-cable isir, se jwassal biex aktar kumpaniji jift˙u f’G˙awdex.

Dan l-investiment ilu jintalab min-negozjanti Maltin. Kienet fil-fatt din il-gazzetta stess li ˙adet il-kummenti ta’ Michael Grech, President tal-Kamra talKummerç g˙al G˙awdex (GRC), f’April li g˙adda meta sa˙aq dwar il-bΩonn li jitpo©©a fibre optic cable ma’ dak li hemm di©à. Dan g˙aliex çertu

negozji, b˙al dawk talIgaming, kienu qeg˙din isibuha diffiçli biex ja˙dmu minn G˙awdex.

Investiment kbir Il-Prim Ministru tkellem ukoll dwar id-deçiΩjonijiet li ttie˙du di©à f’oqsma o˙ra fosthom ilqasam tal-edukazzjoni minn dan il-gvern fosthom dik ta’ kampus wie˙ed tal-MCAST kif ukoll fil-qasam tal-ITS li g˙al bidu ma tantx kienu popolari.

Fl-a˙˙ar l-iskola tal-ITS bdiet tintuΩa u ma tkunx biss vetrina li ma tintuΩax billi jsir ixxog˙ol u jitilg˙u anki Maltin jit˙arr©u hawnhekk.

Tkellem ukoll dwar il-qasam tat-turiΩmu f’G˙awdex fejn qed li l-gvern qed jiffoka fuq Ωew©

niçeç partikolari dik tal-agrituriΩmu u l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex. Dwar il-qasam talagrituriΩmu f’G˙awdex il-Prim Ministru qal li dalwaqt se titnieda l-politika dwar l-agrituriΩmu mill-MEPA. Ladarba hawn dan il-potenzjal ming˙ajr ma jkun hawn bini Ωejjed nkunu nistg˙u nirregolaw dan is-settur.

Il-Gvern se jkun qed ja˙dem ukoll sabiex ji©i uΩat a˙jar lIsptar Ìenerali ta’ G˙awdex permezz ta’ private public partnership li jattiraw turiΩmu mediku. Wa˙da mill-possibbilità hija li tinfeta˙ skola medika f’G˙awdex li tkun abbinata ma’ isem presti©©juΩ ˙afna fuq livell Ewropew u mondjali. IlMinisteru g˙al G˙awdex, ilMinisteru tas-Sa˙˙a u lMinisteru tal-Affarijiet Ekonomiçi qed ja˙dmu flimkien biex naraw x’benefiççju nistg˙u nag˙tu lil min lest jinvesti f’G˙awdex.

Il-Prim Ministru qal li G˙awdex hija prijorità assoluta g˙al dan il-gvern. L-ewwel prijorità hija l-˙olqien tax-xog˙ol f’G˙awdex g˙all-G˙awdxin.

Huma semma l-pro©etti talyacht marina u l-cruise liner terminal f’G˙awdex.

Il-kumpanija AX Holdings il©img˙a li g˙addiet ˙abbret limpenn tag˙ha g˙all-iΩvilupp ta’ pro©ett ta’ €43 miljun li g˙andu jibda jopera f’ Settembru 2015.

Il-Hilltop Gardens Retirement Village huwa kunçett ©did g˙all-gΩejjer Maltin, li jisfida listerjotipi lokali marbuta maxxju˙ija u jag˙raf il-kontribut kbir li jistg˙u joffru l-anzjani lis-soçjetà.

Fil-fatt, l-iΩvilupp imur lil hinn mill-mudell standard ta’ istituzzjoni g˙all-kura tal-anzjani u jindirizza direttament ilvojt li hemm fil-provvista tasservizzi tal-kura tas-sa˙˙a g˙all-anzjani fil-komunità.

Fid-diskors tieg˙u, is-Sur Angelo Xuereb, iç-Chairman ta’ AX Holdings, qal li, “Ilpro©ett ta’ Hilltop Gardens tfassal bil-˙sieb uniku li joffri lir-residenti anzjani l-a˙jar Ωmien g˙all-irtirar tag˙hom, bi stil ta’ ˙ajja indipendenti, bil˙sieb li jkollhom esperjenza unika ta’ anzjanità attiva.” G˙al dan il-g˙an, il-pro©ett ta’ Hilltop Gardens se jkun mag˙mul minn 150 apparta-

ment u penthouse ‘deluxe’, b’veduti mill-isba˙, fi 17,000 metru kwadru fil-qalba tanNaxxar.

Fit-tfassil tal-pro©ett tqies ukoll il-fatt li l-˙ti©ijiet u ddipendenzi tal-anzjani jinbidlu maΩ-Ωmien. G˙alhekk, filvilla©© ta’ Hilltop Gardens se jing˙ataw ukoll is-servizzi ta’ ˙arsien kliniku u ta’ kura o˙ra me˙tie©a minn staff mediku kkwalifikat, kif ukoll minn professjonisti o˙ra tas-sa˙˙a.

Il-façilitajiet se jinkludu çentru g˙as-sa˙˙a fiΩika, librerija, kappella, restorant, bar u bistro, post fejn tilg˙ab il-billiard, ie˙or g˙ad-darts u post ie˙or g˙al-log˙ob tal-karti, çentru tal-ari©janat, sala g˙al avvenimenti varji, spa b’pixxina interna, pixxina fuq barra, u post g˙all-mistrie˙, pixxina terapewtika, post fuq ©ewwa u fuq barra fejn jilag˙bu t-tfal, mini market u salon taxxag˙ar, ©onna, u klinika b’servizzi marbuta mad-dijabete, l-g˙ajnejn, is-snien, issaqajn, il-fiΩjoterapija, is-sa˙˙a okkupazzjonali, kif ukoll servizzi ©erjatriçi, fost o˙rajn.

President

06.07.2014 09

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTA U S-SUR PRECA IT-TNEJN, 07 TA’ LULJU 2014 8.00 am:

Il-President tippresedi laqg˙a tal-Mani©ment fil-Palazz, Il-Belt Valletta

10.00 am:

Il-President tilqa’ lil Sea Cadets Malta GC unit g˙al Ωjara ta’ korteΩija filPalazz, Il-Belt Valletta

11.00 am:

Il-President tiltaqa’ mal-Eççellenza Tag˙ha Is-Sa Jane Elspeth Lambert, Kummissarju G˙oli tal-Commonwealth tal-Awstralja fil-Palazz, Il-Belt Valletta

12.15 pm:

Il-President iΩΩur l-uffiçini tal-Royal British Legion Branch fil-Belt Valletta

2.00 pm:

Il-President tilqa’ lis-Sur Pierre Clive Agius, Ambaxxatur Malti g˙arRepubblika tal-Polonja g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

5.30 pm:

Il-President tiltaqa’ mas-Sur Kevin Attard fil-Palazz ta’ Sant’Anton

8.15 pm:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al Pageant ‘Tifkira ta’ Mitejn Sena ilu – Óal Qormi Me˙lus mill-Fla©ell tal-Pesta’ organizzat mill-Kumitat tal-Qormi Drama Pageant Group San Sebastjan fuq iz-Zuntier tal-Knisja ta’ San Sebastjan f’Óal Qormi

IT-TLIETA, 8 TA’ LULJU 2014 9.30 am:

Il-President iΩΩur Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek fl-Imtarfa

2.00 pm:

Il-President u s-Sur Preca jospitaw Riçeviment g˙all-Ambaxxaturi Maltin filPalazz ta’ Sant’Anton

Il-President tiltaqa’ ma’ studenti tal-˙ames sena li qed jipparteçipaw fl-esebizzjoni artistika Skopri t-Talent Tieg˙ek

L-ERBGÓA, 9 TA’ LULJU 2014 2.30 pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Prinçipali tal-Kulle©©i fil-Palazz ta’ Sant’Anton

IL-ÓAMIS, 10 TA’ LULJU 2014 10.00 am:

Il-President tiltaqa’ mal-Onor. Robert Cutajar fil-Palazz, Il-Belt Valletta

11.00 am:

Il-President ti©i ppreΩentata pittura mill-artist Philippe Agius fil-Palazz, Il-Belt Valletta

11.30 am:

Il-President tilqa’ lil Mons. Emanuel Barbara, Isqof tal-Malindi fil-Kenya g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, Il-Belt Valletta

12.30 pm:

Il-President ti©i ppreΩentata donazzjoni b’risq il-Malta Community Chest Fund mill-Membri tal-‘Mediterranean Academy of Culture and Tourism’ filPalazz, Il-Belt Valletta

1.00 pm:

Il-President tippresedi konferenza ‘The Mission to Norway’ b’risq ilFondazzjoni Qalb it-Tfal fil-Palazz, Il-Belt Valletta

6.00 pm:

Il-President tinawgura l-Montekristo Fair f’Montekristo Estates, Óal Farru©, Óal Luqa

7.30 pm:

Il-President tattendi g˙al çerimonja ‘F’Kull Bniedem Hemm Rigal’ u tqassam çertifikati lir-residenti li temmew b’suççess il-programm tar-riabilitazzjoni f’San Blas is-Si©©iewi

Il-President tirçievi Ωjara ming˙and l-Ambaxxatur Malti g˙all-Egittu, George Cassar

IL-ÌIMGÓA, 11 TA’ LULJU 2014 9.30 am:

Il-Presdent tilqa’ lil Dott. Marceline Naudi, Head of Department of Gender Studies, fil-Fakultà tal-Ìid tas-Soçjetà fi ˙dan l-Università ta’ Malta akkumpanjata mid-Dott. Brenda Murphy u d-Dott. JosAnn Cutajar g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, Il-Belt Valletta

10.00 am:

Il-President tiltaqa’ mal-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Ali Saaid A Al-Kharji, Ambaxxatur g˙all-Istat tal-Qatar fil-Palazz, Il-Belt Valletta

11.30 am:

Il-President tilqa’ lill-Membri tal-Fondazzjoni Wirt ÓaΩ-Ûebbu© g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, Il-Belt Valletta

1.00 pm:

Il-President tiltaqa’ ma’ Dott. Kenneth Spiteri, Çermen tal-Mediterranean Conference Centre fil-Palazz, Il-Belt Valletta

3.30 pm:

Il-President ti©i intervistata mis-Sur Tonio Bonello g˙al programm tar-radju bl-isem ‘Il-Polz taç-Çittadin’ fl-istudios tal-RTK, B’Bajda

8.00 pm:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al attività ‘Il-Festa’ mtellg˙a b’risq ilMalta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tniedi l-Ballu tal-Qamar

IS-SIBT, 12 TA’ LULJU 2014 9.00 am:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al Quddiesa fl-okkaΩjoni ta’ Police Day fil-Kon-Kaditral ta’ San Ìwann, Il-Belt Valletta

8.00 pm:

Il-President akkumpanjata mis-Sur Preca tattendi g˙al Ri eviment flokkaΩjoni ta’ Police Day u tikxef plakka kommemorattiva li timmarka l-mitejn anniversarju mit-twaqqif tal-Korp tal-Pulizija, fil-Kwartieri Ìenerali filFloriana

9.30 pm:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al attività ‘Il-Festa’ mtellg˙a b’risq ilMalta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal-email: presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221 il-Palazz il-Belt Valletta (mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd)

Opinjoni

10 06.07.2014

TiVi awards MINN

SALVU

CANALE

Matul ix-xhur sajfin tkun diffiçli li tikteb fuq l-iskedi tat-televiΩjoni g˙aliex is-sustanza tkun kemxejn baxxa u programmi ©odda ma jkun hemm kwaΩi xejn. G˙alhekk na˙seb li jkun g˙aqli li l-artiklu tal-lum jkun tal-a˙˙ar u ’k Alla jrid, u jekk lEditur ikun irid ukoll, ner©g˙u nibdew lejn l-a˙˙ar ta’ Settembru. G˙alhekk bl-artiklu tal-lum ser inkun qieg˙ed insemmi diversi programmi li fil-fehma tieg˙i kienu fost laqwa fuq l-istazzjonijiet lokali.

TVM Kemm il-One, Net u l-istazzjonijiet l-o˙rajn ma jistg˙u qatt jikkompetu mal-istazzjon talIstat. Dan g˙andu ba©its tajbin sabiex imexxi u jamministra programmi ta’ kwalità tajba.

IΩda meta jien ˙assejt li kelli g˙alfejn nikkritikah ma ddejjaqtx. TVM, minkejja li g˙andu produzzjonijiet tajbin, xorta huwa nieqes minn diversi ideat, jew inkella b’çerta programmi li qdiemu, pereΩempju Óadd G˙alik . Alla˙ares jer©a’ ji©i Ottubru u ner©g˙u nitqannew bit-twerΩiq ta’ Angie Laus jew il-programm tas-Sibt filg˙axija Sibtek (ommi xi tferfir ta’ stonku).

Imma fuq l-istazzjon tal-Istat kellna wkoll programmi ta’ kwalità tajba ˙afna, pereΩempju d-dokumentarju Ta˙t l-Art huwa mill-aktar eçitanti. Qatt ma ddejjaqt narah u kull post li Ωaru, jew xi minn daqqiet tkaxkru, kienu ta’ interess kbir.

Fa˙˙art ukoll programm qasir

immens, It-Triq; xejn speçjali, imma jekk dan idum ˙ames minuti huma ˙ames minuti informattivi. Madwarna ta’ Salvu Mallia huwa ie˙or mit-tajbin.

Dan ukoll iΩur postijiet ta’ interess u li jg˙allmuk, avolja r-reçtar Ωejjed ta’ Salvu xi kultant i©eg˙elni nsaffar. Ûgur li kien popolari u wisq aktar tat-tkexkix il-programm Rajt ma’ Rajtx.

Kull nhar ta’ Óamis mal-g˙axra ta’ bil-lejl ˙add ma kien jaqlag˙ni minn fuq is-sufan u bl-eçitament kbir kont inkun fis-seba’ sema. Id-dokumentarju Valletta huwa ie˙or bis-sens; ilmunta©© u l-istil li uΩaw lili g˙o©obni, allura kliem ta’ tif˙ir g˙andi g˙alih.

Fuq il-One Sa ftit snin ilu d-drama fuq l-

istazzjon One kienet tkun dejjem l-aqwa, biex insemmi ftit Gizelle , L-Evan©elisti , Simpatiçi , Id-Dar tas-Soru u Solitaire . IΩda fl-a˙˙ar tliet snin donnha l-aqwa drama marret fuq TVM. IΩda, minkejja dan, fuq il-One kont nie˙u pjaçir ukoll insegwi çerta programmi, b˙al Aroma Kitchen u Aroma Mattina; minkejja çchewing gum li jkollu f’˙alqu Manuel hu u jitkellem, dejjem ipprepara platti appetituΩi.

Kif Inti? Ta’ Matilda Balzan meta segwejtu wkoll g˙o©obni. L-istess Ieqaf 20 Minuta ta’ Simone Cini, kull intervista li rnexxieli nara dejjem kienet interessanti.

Filg˙axija kien ikun hemm One Night Stand, u minkejja li ˙alla l-istess stil, xorta kien innovattiv.

Waranofsinhar Waranofsinhar l-istazzjonijiet lokali joffru l-istess, ji©ifieri dawk il-programmi li jsegwuhom in-nisa tad-dar, programmi li jitkellmu l-avukati, ittobba, ikun hemm il-kok isajjar u xi krafts. Kalamita na˙seb lhuwa aktar popolari g˙ax ilu aktar minn o˙rajn! Fuq in-Net filg˙axija kont ©ieli nara lil Stephanie Spiteri tippreΩenta Malta Llejla. Dan ukoll issa sar stabbilit u na˙seb g˙andu wkoll telespettaturi li jsegwuh.

Insomma, tal-a˙˙ar iba˙˙ar, g˙alhekk issa wasal il-waqt li nba˙˙ru ftit u ngawdu l-ba˙ar, il-˙ru©, is-safar u d-divertiment.

Ingawdu wkoll il-festi, forsi ma tafux kif tmorru l-festa tar-ra˙al u tispiççaw tidhru fuq in-Net. Çaw. Niltaqg˙u f’Settembru!

il-jiem imsaÓÓbin

Patri Mario Attard

“Patri, jaqaw qieg˙ed titlef mo˙˙ok? Dan kif tak li tit˙addet fuq il-jiem imsa˙˙bin meta b˙alissa qeg˙din jag˙mlu jiem ta’ s˙ana li ma tissaportihiex? Kif wa˙˙altha f’rasek li t-temp huwa msa˙˙ab meta g˙andna xemx taqli l-©rieden?”

Nitbissem! Naf! Tassew nidher li qieg˙ed nitlef rasi! Tlift ilboxxla. T˙awwadt! Qieg˙ed in˙allat il-˙ass mal-qarabli! Imma tg˙id veru hekk? B˙alma n˙obb ng˙id dejjem, il-g˙aliex il-˙ajja xebg˙et tg˙allimhieli din il-lezzjoni, çamata fuq çamata, g˙adsa wara l-o˙ra, iΩ-Ωmien huwa l-aqwa avukat. Suppost fis-sajf ma nsemmux jiem imsa˙˙bin. Ma tarax! Dik dag˙wa! Fis-sajf qaççattlu g˙ax is-s˙ana. G˙araq nieΩel ma’ kullimkien u kull rokna. Ówejje© imnittna mill-g˙araq li, b˙al xmara, jibda’ nieΩel u jqattar.

G˙aliex il-©isem jg˙eja f’din iss˙ana. Irid jiffriska miskin!

Inkella jinxef qoxqox! Sejjer tag˙ih tort?

Imma biΩΩejjed jekk xi ˙add jg˙idli kelma li to˙odni g˙al g˙arrieda u tag˙milni bçejjeç li ma twaqqag˙nix ˙aΩin. Li ma jddawwarlix b˙al Ωugraga jum li beda bit-tajjeb imma jispiçça f’abbiss tal-infern! Dik il-kelma li qatt ma kont nobsorha ming˙andek garajthieli b˙al ©ebla ppuntata. U l-©ebla, li rispett m’g˙andhiex, baqg˙et die˙la bla ˙niena fuq il-kristall ta’ qalbi u farrkithuli! Ajma xi

w©ig˙! Il-jum sabi˙ li kelli nbidel f’viΩtu. Ix-xemx tg˙attietli u sta˙biet wara s-s˙ab tar-rabja li bdiet ˙ier©a minn qalbi! Il-lanΩita f’qalbi qisitek b’g˙adu! “Kif?” tistaqsini mbellah. U nwie©bek b’qalb mu©ug˙a ta’ tifel Ωg˙ir: “Li kieku ma kienx hekk kieku ˙a ninsulentak b’dan il-mod?

G˙aliex titfag˙li kliem fuq fommi li m’g˙edtlek qatt?”

Il-jiem imsa˙˙bin! Il-jiem fejn int tg˙id si u jien ng˙id no. Iljiem fejn jien irrid immur il-Belt u int trid tmur l-A˙rax talMellie˙a. Il-jiem fejn nixtieq nit˙addet mieg˙ek u nfarr©ek u int tag˙tini l-©enb. Il-jiem fejn irrid nurik kemm in˙obbok u int lanqas biss tindenja ru˙ek t˙ares lejja. Imbag˙ad, meta twassalni b˙all-boçça qrib il-likk, x’tistenna ming˙andi li nag˙millek?

Mhux li nittradik? Li nibdlek ma’ par idejn li jag˙tuni ftit ser˙an?

Imma meta nag˙mel ta’ rasi u nitg˙addas fil-wied mudlam sforz l-g˙ama tieg˙i, dak lg˙ama li j©ag˙alni na˙seb kull ilma mis˙un, imbag˙ad ninteba˙ li b’daqshekk m’g˙amiltx opra!

Ja˙asra kemm jien iblah! Ósibt li kont pattejthielu jew pattejthielha! Imma, fil-verità, inkun sibt li da˙˙alt lili nnifsi fi sqaq u m’g˙andix minn fejn no˙ro©! U x’ji©rili? L-istess b˙all-annimal talpriΩa li jinqabad fix-xibka qarrieqa. Aktar ma nipprova no˙ro© minnha aktar nit˙abbel. U iktar ma nittanta nie˙u s-sitwazzjoni f’idejja aktar insir il-priΩa, fuq kollox tieg˙i innifsi. Tas-suppervja tieg˙i! Ma x’biΩa!

Sakemm fl-a˙˙ar, g˙ajjien millattentati fierg˙a biex nipprova

no˙ro© mix-xibka li da˙˙alt lili nnifsi fiha g˙aliex g˙amiltha talbrava, noqg˙od bilqieg˙da.

Nibda nqis is-sitwazzjoni! “Fiex ©ibt lili nnifsi? Hawnx g˙alina ˙ej! Óri©t veru ta’ eroj?” Ninteba˙ li g˙affi©t. U g˙affi©t wa˙da Ωul minn hemm! X’˙a nag˙mel? Se nie˙u l-li©i b’idejja? Se nibda nivvendika ru˙i? Mela nsejt x’jg˙id l-IngliΩ, li Ωew© g˙emejjel ˙Ωiena ma jag˙mlux g˙emil wie˙ed tajjeb? Fiex waqajt? Jien li ommi u missieri tg˙idx kemm kienu jfa˙˙runi li g˙andi qalbi tajba? Possibbli dan jien?

Meta jkollok ©urnata sewda tinkwetax! Aqbad dan is-salm f’idejk u aqra ˙a tistrie˙!

F’Alla biss il-mistrie˙ ta’ ru˙i: ming˙andu ti©ini s-salvazzjoni.

Hu biss il-blata u s-salvazzjoni tieg˙i; hu l-kenn tieg˙i; xejn ma jçaqlaqni. F’Alla biss il-mistrie˙ ta’ ru˙i, g˙ax ming˙andu ti©ini ttama. Hu biss il-blata u s-salvazzjoni tieg˙i, hu l-kenn tieg˙i; xejn ma jçaqlaqni. F’Alla s-salvazzjoni u l-©ie˙ tieg˙i, hu lblata qawwija tieg˙i, u l-kenn tieg˙i f’Alla. Ittama fih f’kull Ωmien, O poplu; ift˙u qalbkom quddiemu. Alla hu kenn g˙alina! Óa©a wa˙da qal Alla; jien dawn it-tnejn tg˙allimt: li “l-qawwa hi ta’ Alla”, u li “tieg˙ek, Sidi, hi ttjieba”. G˙ax int tag˙ti ’l kul˙add skont g˙emilu (S 62: 2-3. 6-9.

12-13).

TibΩax fil-jiem imsa˙˙bin!

Kliem is-Salm 62 ixemmixlek iljum!

Opinjoni

06.07.2014 11

Kunsilli loKali jintuÛaw gÓal propoganda partiÌÌjana

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

Kunsilli loKali

email: keaneo@onvol.net

Il-Kunsilli Lokali ta’ BirΩebbu©a, Óal Kirkop, Marsaxlokk, l-Imqabba, ilQrendi, Óal Safi u Ω-Ûurrieq qed jintuΩaw biex permezz tag˙hom issir propoganda partiggjana minn Deputat tal-Partit Nazzjonalista li jikkontesta’ lelezzjoni Ìenerali fuq dan iddistrett.

Dan qed isir billi qed jintbg˙atu emails f’dawn ilKunsilli Lokali sabiex isSegretarji EΩekuttivi jiççirkolawhom mal-Kunsilliera tag˙hom. Wie˙ed forsi jifhem li deputat li jikkontesta fuq dak id-distrett partikolari jibg˙at informazzjoni fuq mistoqsijiet parlamentari li jkun g˙amel fuq dawk il-lokalitajiet li jiffurmaw dak id-distrett imma jien nistaqsi, pereΩempju, x’interess g˙andhom il-Kunsilliera ta’ Óal Kirkop fuq dak li staqsa dwar il-Perit Bezzina fuq Pembroke?

U forsi g˙al min mhux jemmen dan li qed ng˙id, hawn ta˙t qed nippubblika u˙ud minn dawn id-domandi Parlamentari sabiex ikunu lqarrejja stess li ji©©udikaw jekk din hix xi ˙a©a ta’ natura ta’ interess jew inkella parti©©jana.

Sezzjoni Tal-Manifattura U Servizzi - Xog˙lijiet

*8589. L-ONOR. TONI BEZZINA staqsa lill-Ministru g˙atTrasport u l-Infrastruttura: Jista’ l-Ministru jg˙id x’xog˙lijiet qed isiru f'kull sezzjoni separatament fis-Sezzjoni talManifattura u Servizzi fi ˙dan il-Ministeru g˙at-Trasport u Infrastruttura? 18/03/2014 ONOR. JOE MIZZI: Qed inpo©©i fuq il-Mejda tal-Kamra il-lista ta’ xog˙lijiet mitluba mill-Onor. Interpellant.

Seduta Numru 145 06/05/2014 *8590. L-ONOR. TONI BEZZINA staqsa lill-Ministru g˙atTrasport u l-Infrastruttura: Jista’ l-Ministru jg˙id xi pro©etti hemm g˙addejjin mill-Project Implementation Directorate u mill-Maintenance Directorate b˙ala direct labour? 18/03/2014 ONOR. JOE MIZZI: Ninforma lill-Onorevoli Interpellant li illista ta' xog˙lijiet li hemm g˙addejjin preΩentament millProject Implementation Directorate (PID) qed titpo©©a fuq il-Mejda tal-Kamra.

Il-Maintenance Directorate m'g˙adux jeΩisti g˙ax dan kien ©ie assimilat fl-istess Project Implementation Directorate (PID).

Huwa inkwetanti kif lOnorevoli Interpellant li ilu ja˙dem g˙al diversi snin b˙ala Senior Architect fidDipartiment li jaqa’ ta˙t ilMinisteru li tieg˙u jien responsabbli, ma jafx li il- Maintenance Directorate fi ˙dan il-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura, ma g˙adux jeΩisti. Dan ma tantx jirrifletti tajjeb fuq l-OppoΩizzjoni , meta tqis li l-Onorevoli Interpellant huwa il-kelliem ewlieni g˙allistess OppoΩizzjoni fuq dan ilqasam.

Seduta Numru 145 06/05/2014 Pembroke – Manutenzjoni Ta’ Ìnien 8586. L-ONOR. TONI BEZZINA

staqsa lill- Ministru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali: Jista’ l-Ministru jg˙id g˙aliex il-©nien li hemm f'Pembroke quddiem il-Corinthia San Ìor© qieg˙ed fi stat ta' telqa? Jista’ jg˙id g˙aliex mhux isir ilmanutenzjoni tieg˙u? Min suppost jie˙u ˙sieb ilmanutenzjoni ta' dan il-©nien?

18/03/2014 ONOR. OWEN BONNICI: B’riferenza g˙all-Mistoqsija Parlamentari 8586, nitlob lillOnor. Interpellant jag˙mel din il-mistoqsija lill-Ministru konçernat.

Seduta 150 19/05/2014 Transport Malta – Chief Officer Corporate Services 8990. L-ONOR. TONI BEZZINA staqsa lill- Ministru g˙atTrasport u l-Infrastruttura: Jista’ l-Ministru jg˙id min hi lpersuna li preΩentament hi çChief Officer Corporate Services ta’ Transport Malta?

Din il-persuna kemm ilha ta˙dem ma’ Transport Malta u f’liema karigi u dipartimenti kienet, sena b’sena mill-bidu tal-impjieg tag˙ha ma’ Transport Malta? 09/04/2014 ONOR. JOE MIZZI: Il-persuna li preΩentament tokkupa l-kariga ta’ Chief Officer Corporate Services hija Ms Jeannette Axisa li ilha f’din ilkariga sa minn Awwissu 2013.

Din il-persuna ilha ta˙dem ma’ Transport Malta sa mittwaqqif tag˙ha fis-sena 2010 fejn kienet involuta fit-kitba ta’ numru estensiv ta’ public call for tenders. Qabel ittwaqqif ta’ Transport Malta, Ms Axisa kienet impjegata mal-Malta Maritime Authority fil-poΩizzjoni ta’ Administration Manager.

Seduta 150 19/05/2014 8991. L-ONOR. TONI BEZZINA staqsa lill- Ministru g˙atTrasport u l-Infrastruttura: Jista’ l-Ministru jg˙id fuq liema kriterji intg˙aΩlet iç-Chief Officer Corporate Services il©dida ta’ Transport Malta li n˙atret fl-a˙˙ar ©img˙at wara interview li g˙alih lanqas biss kien involut id-Dipartiment

tar-RiΩorsi Umani iΩda kienu biss involuti diretturi speçifiçi tal-Bord ta’ Transport Malta?

Xi kwalifiki akkademiçi g˙andha din il-persuna biex ˙adet din il-poΩizzjoni fi Transport Malta? Peress li limpjegati ta’ Transport Malta li jaqg˙u ta˙t din il-persuna qed jilmentaw minn attitudni negattiva u arroganti lejhom u saru diversi lmenti minn bosta ˙addiema ta’ Transport Malta maç-Chairman, jista’ l-Ministru jg˙id jekk iç-Chairman qattx iddiskuta mieg˙u l-attitudni ta’ din il-persuna ? 09/04/2014 Dawn huma biss u˙ud millMistoqsijiet li jsiru u li jintbg˙atu lil dawn il-Kunsilli li semmejt. Imma iktar minn hekk, l-indirizz li minnu jintbg˙atu dawn l-emails huwa; ‘outreach @tonibezzina.com.’.

Na˙seb kul˙add jaf il-kelma ‘outreach’ xi tfisser. U dan biss minnu nnifsu wkoll ji©©ustifika li din m’hi xejn g˙ajr propoganda parti©©jana biex permezz ta’ hekk na˙lu r-riΩorsi tal-Kunsilli Lokali billi l-˙addiema tal-Kunsilli joqg˙odu jiççirkulaw materjal li m’g˙ndu l-ebda konnessjoni mal-Kunsilli Lokali.

Fl-email tieg˙u d-Deputat Nazzjonalista jag˙ti wkoll iddettalji tieg˙u biex dak li jkun ikun jista’ jag˙mel kuntatt mieg˙u biex jg˙addilu xi su©©eriment jew informazzjoni g˙al xi mistoqsija parlamentari ©dida.

Min irid jag˙mel din it-tip ta’ propoganda g˙andu jinvesti u j˙allas lin-nies tieg˙u biex jag˙mel dan u mhux juΩa’ l˙addiema tal-Kunsilli Lokali.

Inqas skart mill-Ikel – Ambjent A˙jar u iktar flus f’idejk Ftit tal-jiem ilu ©ie ma˙tur grupp ta’ ˙idma sabiex jibda jittratta l-problema tal-iskart mill-ikel. Dan il-grupp li huwa li huwa mmexxi miç-chairperson, Lisa Cassar Shaw, irid i˙hejji g˙ad ta’ rakomandazzjonijiet sa l-a˙˙ar t’ Awwissu li ©ej. Dawn iridu jkunu rako-

mandazzjonijiet prattiçi, fattibli u fuq kollox proposti li jistg˙u jitwettqu ming˙ajr diffikultà.

Il-persuni li qed jiffurmaw dan il-grupp ©ejjin minn diversi oqsma tal-˙ajja jew a˙jar stake holders li b’ xi mod g˙andhom rabta ma’ dan il-qasam. Fosthom hemm persuni li ©ejjin minn stabbilimenti tal-ikel, sidien ta’ supermarkets, assoçjazzjoni tallukandi u restoranti, wasteserv u fuq kollox rappreΩentant mill-assoçjazzjoni tal-Kunsilli Lokali li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar huma huma li ji©bru dan iliskart.

It-tema ta’ din l-inizjattiva hija; Inqas skart mill-ikel g˙al ambjent a˙hjar u aktar flus f’ idejk., tema li ©iet spjegata hekk kif ©ie varat dan ilpro©ett mill-Ministru Leo Brincat. L-iskop ta’ dan ilgrupp hu li l-problema taliskart mill-ikel, possibilment tintemm darba g˙al dejjem biex b’ hekk il-poplu Malti u G˙awdxi, kif ukoll ir-ristoranti u l-lukandi, ikunu jistg˙u igawdu minn dan.

Ic-chairperson, Lisa Cassar Shaw, spjegat kif fis-sena 2013 f’Malta kellna rata g˙olja ta 22% f’dak li huwa skart millikel. Dan huwa volum minn fost l-iskart kollu li jipproduçi l-PajjiΩ kollu. Hija spjegat li se tara’ li dan il-grupp jiltaqa’ regolarment sabiex ikun jista’ jwassal il-proposti tieg˙u saddata mog˙tija lilu f’forma ta’ rapport li permezz tieg˙u imbg˙ad tkun tista’ ssir anki kampanja edukattiva fuq medda ta’ Ωmien biex din tkun ta’ g˙ajuna anki g˙allfamilji Maltin u G˙awdxin sabiex ikunu f’poΩizzjoni a˙jar li jippjanaw ix-xiri u l-konsum tag˙hom.

Il-Ministru g˙al IΩvilupp sostenibbli u tibdil fil-klima, Leo Brincat spjega kif dawn is-ssu©©erimenti li se jsiru huma biss il-bidu tat-triq li trid twassal biex il-problema tal-iskart mill-ikel tkun fost lelementi ewlenin tal-kampanja edukattiva li semmejt iktar qabel.

Opinjoni

12 06.07.2014

Gerry Zammit: il-Bidu taÛ-ÛGÓaÛaGÓ laBuristi Veronica Barbara

FOrum ÛGÓaÛaGÓ laBuristi

Uffiçjal Politiku FÛL

Il-jum tas-sitta ta’ Lulju jfakkarna fil-mewt ta’ persuna©© partikolari li forsi ftit Ωg˙aΩag˙ jafu dwaru iΩda li kien instrumentali biex tin˙oloq is-sezzjoni taΩΩg˙aΩag˙ fi ˙dan il-Partit Laburista. Fil-fatt kien Gerald (Gerry) Zammit, Ωag˙Ωug˙ ta’ g˙oxrin sena li, fit-3 ta’ Ottubru 1950 bag˙at ittra lillEΩekuttiv Nazzjonali talMalta Labour Party fejn issu©©erixxa li tin˙oloq din is-sezzjoni.

Minkejja li l-familja tieg˙u kienet tendenzjalment Striklandjana, Zammit kien determinat li jing˙aqad malmoviment tal-˙addiema.

Ispirat mil-Perit Dom Mintoff wara li semg˙a d-diskors tieg˙u quddiem it-Tarzna fl1949, Zammit ing˙aqad malPartit Laburista. Huwa g˙en biex tin˙oloq il-ferg˙a lokali tal-GΩira, li tag˙ha g˙amluh segretarju.

Meta ©iet iffurmata uffiçjalment il-Labour League of Youth (l-antenat tal-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti), Gerry Zammit serva b˙ala l-ewwel segretarju ©enerali talG˙aqda, mil-1951 sal-1952.

Huwa kompla javvanza filPartit u kien anke membru tal-Ezekuttiv Nazzjonali.

Fl-1953, Zammit telaq lejn lIngilterra, fejn ˙adem g˙al erba’ snin. Din l-esperjenza dawwritu ma bosta postijiet fosthom fl-Awstralja u fl-Asja, fejn iltaqa’ ma’ kulturi u sitwazzjonijiet soçjali differenti.

Il-faqar li ra f’bosta pajjiΩi affetwah ˙afna, u meta re©a ©ie lura Malta fl-1957 kien iΩjed determinat li ji©©ieled

Gerry Zammit

g˙all-kawza tal-˙addiema.

Fuq su©©eriment ta’ Mintoff, huwa beda jinvolvi ru˙u filGeneral Workers Union, fejn serva g˙al sena b˙ala Segretarju tas-Sezzjoni talÓaddiema tal-Gvern.

Huwa kellu wkoll rwol importanti fl-istrajk ©enerali tat-28 ta’ April 1958. Fil-fatt spiçça biex, flimkien ma’ xi s˙abu uffiçjali o˙ra, inΩamm arrestat in©ustament g˙al 36

Gerry Zammit - Óru© mill-˙abs

jum. Kienet esperjenza iebsa li wriet il-qlubija u lealtà li dejjem kellu lejn il-valuri soçjalisti li kien i˙addan.

Malli ˙areg mil-˙abs, Zammit irritorna lejn lIngilterra, din id-darba biex ikompli l-istudji tieg˙u.

Huwa kiseb Diploma flEkonomija u x-Xjenza Politika u beda wkoll kors flistudji tal-Filosofija Politika.

Minkejja li kien tant il-

bog˙od minn art twelidu, xorta wa˙da kien jg˙in lilllPartit. Fil-fatt mhux biss kien iΩomm korrispondenza regolari mal-Mexxej Laburista ta’ dak iz-zmien, Dom Mintoff, imma kien ukoll jirrapreΩenta lil MLP f’numru ta’ laqg˙at internazzjonali.

B’xorti ˙azina, Zammit ma rnexxilux ilesti l-istudji tieg˙u jew ikompli bl-attivizmu politiku tieg˙u hekk kif in˙akem mil-marda tal-kançer. Il-mewt tieg˙u, fis-sitta ta’ Lulju 1961, meta kellu biss 31 sena, ˙asdet lil ˙afna nies, speçjalment lil s˙abu laburisti.

Bkieh ˙afna il-Perit Dom Mintoff, li mal-ewwel kien fehem il-potenzjal ta’ dan iΩΩag˙Ωug˙ ener©etiku, elokwenti u determinat. Tant hu hekk illi, fl-ewwel mass meeting wara l-mewt ta’ Gerry Zammit, Mintoff g˙amel elo©ju s˙i˙ lil dan il˙abib tieg˙u Ωag˙Ωug˙, fejn semma t-talenti tieg˙u u beka it-telfa li g˙amel il-pajjiΩ fixxena politika Maltija.

Huwa importanti li minn Ωmien g˙al Ωmien niftakru f’Ωg˙aΩag˙ pijunieri b˙al Gerry Zammit, li g˙addew minn ˙afna esperjenza differenti, bosta drabi iebsa ˙afna, f’isem il-valuri soçjalisti u biex ji©©ieldu g˙ad-drittijiet tal-˙addiema. Il-memorja tag˙hom g˙andha sservi biex nimtlew b’iΩjed ener©ija u nkomplu bil-˙idma tag˙na, bit-tama li jirnexxielna nroddu lura b’rispett dak kollu li g˙amlu biex jippreparaw ilbaΩi g˙al Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti u g˙al Malta progressiva.

Editorjal

06.07.2014 13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌurnalisTi rEklami imPaÌnar u Disinn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

EDiTOrJal il-kura u s-saÓÓa

”

Kien il-Partit Laburista fis-sebg˙inijiet li introduça sa˙˙a u kura b’xejn g˙al kul˙add.

U meta ng˙idu g˙al kul˙add billi ˙add ma hu eskluΩ, lanqas min huwa sinjur jew sinjurun. Qabel l-introduzzjoni ta’ sistema b˙al din, ma kien jg˙addi minn mo˙˙ ˙add li ma jridx i˙allas biex jie˙u lkura.

Din is-sitema mhux biss indrat, iΩda saret dritt soçjali.

Anzi saret ballun importanti f’kull kampanja elettorali, b’kompetizzjoni bejn Ωew© Partit li ja˙lifu li wie˙ed ser jag˙mel aktar mill-ie˙or f’dan il-qasam. Anke l-Partit Nazzjonalista, li dakinhar li da˙let kien kontra tag˙ha, illum bil-kemm ma ta˙sibx li dejjem kien pampalun ta’ kura tas-sa˙˙a b’xejn.

IΩda rridu nirrikonoxxu li maΩ-Ωmien il-Partit Nazzjonalista beda jemmen f’din is-sistema. Óadem kif jaf biex iΩommha ˙ajja iΩda ma g˙amilx l-almu tieg˙u biex i˙alliha b’sa˙˙itha.

Ittie˙du kwantità ta’ Ωbalji li waslu g˙all-imblokk ta’ listi twal ta’ nies jistennew loperazzjonijiet jew biex ikunu eΩaminati. T˙allew wisq jg˙addu affarijiet fi Sptar li suppost huwa ©did, bi prattiçi tax-xog˙ol li mhux biss huma antikwati iΩda ming˙ajr rendikont çar ta’ infiq u xiri ta’ appart. Óobbu jew obg˙odu, John Dalli, fir-rapport li g˙amel kixef ˙afna mid-difetti u defiçjenzi kbar li ˙alliet warajha l-Amministrazzjoni ta’ qabel. Inutli li kien hemm min qomoΩ u sabbat saqajh b’dak li intqal f’dan ir-rapport, g˙aliex wara kolox ilfatti huma sagri u huma dawk li huma. Godfrey Farrugia g˙amel xog˙ol tajjeb u dak kollu li seta’, iΩda kellu ˙afna tfixkil. Illum hemm tama, li fejn ˙alla Godfrey, jirnexxilhom Chris Fearne u Konrad Mizzi. Xi ftit tad-differenza di©à bdiet tidher.

Kul˙add jaf li l-isptar Mater Dei, bi staff li qieg˙ed

jag˙mel il-mirakli biex jeg˙leb id-diffikulatjiet fost o˙rajn ta’ spazju, sa millbidu kien jidher li ser ikun Ωg˙ir. Anzi, li ma kinitx g˙all-Amministrazzjoni Laburista kien ikun iΩg˙ar u l-problema ikbar.

LAmministrazzjoni tal-lum g˙alhekk hija determinata li tkabbar dan l-isptar billi jekk ikun hemm bΩonn jinbena sular ie˙or.

IΩda din il-miΩura wa˙edha mhux ser issolvi l-problema mil-lum g˙al g˙ada. Alla ˙ares ma kinx l-isptar Karen Grech li jie˙u ˙sieb ˙afna anzjani, g˙aliex li kieku lproblema hija wa˙da tra©ika.

L-isptar Karen Grech sar mudell ta’ bΩulija medika u organizzajoni tajba.

G˙alhekk wie˙ed irid jara jekk hux ukoll il-lok, li partijiet mill-isptar ta’ San Luqa ji©u wkoll utilizzati daqs li kieku estensjoni tas-servizzi li jing˙ataw minn Mater Dei. Hija ˙asra li bini ta’ dak ilkobor litteralment qieg˙ed jaqa’ biççiet meta jista’ jkun

parti mis-soluzzjoni.

Hemm ukoll is-sa˙˙a primarja, li jekk tkun organizzata kif suppost, tista’ tkun ta’ soljev g˙all-isptar Mater Dei. Sfortunatament, anke minkejja l-kritika li kienet issirilha minn fost il-Membri Parlamentari stess, lAmministrazzjoni l-o˙ra traskurat, hawn min jg˙id li pjan, il-kura primarja. Óafna polikliniçi ing˙alqu u dawk li baqg˙u miftu˙a kienu nieqsa mir-riΩors uman me˙tie©. B’hekk dak li qabel kien ikun ikkurat fi poliklinika, spçça wkoll fl-emer©enza ta’ Mater Dei. G˙alhekk nirrikonoxxu li lproblema hija kbira. IΩda l˙e©©a li g˙andu dan il-Gvern biex jaqbad il-barri minn qrunu fil-qasam tal-kura tassa˙˙a ma tibqax aktar problema iΩda sfida. L-ener©ija poΩittiva li jarmu kemm Chris Fearne u kif ukoll Konrad Mizzi huma indikazzjoni ta’ prospetti f’dan il-qasam li jippromettu futur a˙jar.

”

Ittri

14 06.07.2014

l-UÛU TAl-ArT Sur Editur, Kul˙add jammetti li l-gΩejjer tag˙na huma Ωg˙ar g˙all-popolazzjoni li g˙andna. Allura we˙idha ti©i l-mistoqsija: g˙aliex ftit li xejn saret riklamazzjoni tal-art mill-ba˙ar? Xi ftit riklamazzjoni fid-diçenji li g˙addew u l-effett tag˙hom nistg˙u narawh u g˙adna nibbenefikaw minnha. BiΩΩejjed in˙arsu lejn ix-xtut ta’ Tal-Pietà, tal-Imsida, tal-GΩira u ta’ Tas-Sliema. Anke kienet saret xi riklamazzjoni fiçÇirkewwa u bnadi o˙ra.

Allura, biex ma’ ni©ux fi lsien ta’ w˙ud li taw lilhom infushom it-titlu ta’ difensuri tal-ambjent, inΩommu l-progress lura? Ma nifhimx li g˙andna nag˙mlu b˙aç-Çina li g˙errqet, bla wisq konsiderazzjoni, tliet widien kbar biex tag˙mel diega u tipproduçi l-ener©ija idroelettrika. IΩda pajjiΩna, biddensità tal-popolazzjoni u bil-limitu kbir fejn jista’ jsir Ωvilupp li jirrendi, il-pro©ett ta’ riklamazzjoni tal-art mill-ba˙ar g˙andu jing˙ata konsiderazzjoni. Wara kollox, xi jkun l-iskop li niffinanzjaw lUniversità biex tipproduçi in©iniera u periti, eçç., jekk imbag˙ad lil dawn ma jkunx hawn fejn nag˙tuhom sfidi biex juΩaw l-iskola li jkunu tg˙allmu biex pajjiΩna jimxi ’l quddiem?

Barra minn hekk min i˙allas it-taxxa m’g˙andux jistenna ritorn tajjeb fuq dak li jintefaq mit-taxxi?

B’riklamazzjoni tal-art çertu bini u Ωvilupp jista’ jsir hemmhekk u n˙allu bnadi o˙ra tal-pajsa©© Malti u G˙awdxi bla mittiefes.

LAND BRIDGE, TA’ XBIEX

lIWJIET ANGolATI WIsq Sur Editur, Ma nafx min kien dak il-bravu li g˙amel dawk il-liwjiet angolati wisq fit-terminus ta’ Putirjal. Nista’ nsemmi fejn saret il-waqfa tal-karozza tal-linja li tie˙dok l-ajruport u tibqa’ nieΩla n-na˙a t’isfel ta’ Malta. Tg˙id minn kien responsabbli ta’ dawn id-disinji skabruΩi ng˙ata wkoll xi bonus? Mhux biss, talli kull sewwieq novell jg˙idulu biex jirriversja mill-anqas; madanakollu kwaΩi kull karozza tallinja li tmur biex tg˙abbi minn Putirjal trid effettivament tirriversja wara li jitilg˙u l-passi©ieri biex taqbad ir-rotta.

Biex dawn l-affarijiet jitran©aw ma na˙sibx li huma me˙tie©a l-miljuni. Bi ftit sforz Ωgur jitnaqqas il-periklu lil tant nies li jkunu qed jaqsmu misra˙ Putirjal, kif ukoll lill-istess impjegati tat-trasport pubbliku li xita u xemx ikollhom joqog˙du jidderie©u l-karozzi tal-linja biex jirriversjaw. Kieku lunjins jag˙tu daqqa t’id fuq din il-˙a©a na˙seb li iΩjed ji©bdu simpatija wkoll.

BARBA BIANCA, ÓAL TARXIEN

blA ETIkA? Sur Editur, Minn dejjem kelli çerta ammirazzjoni lejn l-Onor. Bartolo, però barra li jaqbeΩ – kif g˙amel minn snin ilu g˙al dawk il-familji li jospitaw lill-istudenti barranin li ji©u f’pajjiΩna – g˙al dawk involuti f’dan is-settur, irid jinkludi mag˙hom lill©irien li g˙andhom bΩonn il-mistrie˙ u mhux disturbi. F’toroq li jo˙or©u minn Paceville lejn lokalitajiet o˙ra, fis-sig˙at bikrin ta’ filg˙odu, tisma’ numru minn dawn l-istudenti li jkunu qed jirritornaw lura fejn ikunu allo©©jati jitkellmu b’le˙en g˙oli, ikantaw u ©ieli anke jag˙mlu vendikazzjonijiet fuq xi vetturi.

Dawn l-istudenti ©ieli wkoll joqog˙du fil-gallarijiet u, flok juΩaw il-mowbajl, er˙ilhom jg˙ajtu lil xulxin minn na˙a g˙al o˙ra qishom qed jg˙ixu we˙idhom u mhux imdawrin minn ©irien li jridu jgawdu l-mistrie˙ u ftit arja minn twieqi

miftu˙in. U˙ud, flok joqog˙du bilqieg˙da fuq il-bankijiet kif jag˙mlu nies çivilizzati, joqog˙du bilqieg˙da fuq dirg˙ajn il-bankijiet, b’ri©lejhom bi Ωraben kollha trab u x’naf jien, iserr˙u fejn is-soltu n-nies joqog˙du bilqieg˙da. Óadd mhu perfett u m’g˙andniex pajjiΩna nag˙mluh wie˙ed polizjesk, iΩda ftit kontroll huwa me˙tie©.

Wara kollox, il-forzi tal-ordni meta u fejn jidhrilhom er˙ilhom g˙addejjin bilvetturi bis-sireni jtarrxu, forsi jist˙ajluhom qeg˙din ja˙dmu xi film matul il©urnata, imbag˙ad f’˙inijiet tal-mistrie˙ ma tantx jit˙arrku lejn fejn in-nies iridu jistrie˙u.

KUXJENZA KRITIKA, SAN ÌILJAN

JAGÓTI WIDEN Sur Editur, Nixtieq nirringrazzja lill-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara li fl-opinjoni tieg˙i qed jag˙ti ˙afna iktar widen lir-residenti millKunsil l t a ’ q a b l u l i k i e n t a ˙ t i t - t m e x x i j a t a s - S i n d k u Nazzjonalista Michael Fenech Adami.

Minkejja li attivitajiet b˙alissa ma tantx qed isiru, u ma neskludix li r-ra©uni tista’ tkun nuqqas ta’ fondi, il-Kunsill qed jag˙mel laqg˙at mag˙na r-residenti dwar pro©etti li jolqtuna u jisma’ l-verΩjoni tag˙na. In˙oss li dan huwa pass tajjeb ’il quddiem.

M’ilux, fil-Parlament ˙ar©et informazzjoni, ng˙id jien xokkanti, dwar id-dejn esa©erat li qed jiffaççja l-Kunsill Lokali KarkariΩ. Dejn li, o˙ro© il-g˙a©eb, sar mill-Kunsill preçedenti b’ma©©oranza Nazzjonalista u b’Sindku li kul˙add jaf kemm missieru kien jifta˙ar li “money no problem”.

Din l-attitudni ta’ tberbiq u fanfarunati rajna l-effetti tag˙ha mhux biss fil-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara, li sa Marzu 2013 akkumula iktar min-nofs miljun ewro dejn, imma anke filborΩa ta’ Malta, li Gvern Nazzjonalista battal u wkoll dejjen.

Bilfors ikolli nara l-Kunsill KarkariΩ ta˙t in-Nazzjonalisti b˙ala verΩjoni Ωg˙ira tal-Gvern ta˙t in-Nazzjonalisti. It-tnejn berbqu kulma sabu, iddejnu, imbag˙ad ˙allew lil ta’ warajhom jippruvaw isolvu l-fro©a tag˙hom. U, fl-opinjoni umli tieg˙i, it-tnejn li huma m’g˙andhomx x’juru g˙all-ammonti esa©erati li nefqu.

JOE CACHIA, BIRKIRKARA

Ta’ Barra

16 06.07.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

ArmA ÌdidA Il-Kabinett ÌappuniΩ approva politika ta’ difiΩa li se tag˙ti interpretazzjoni ©dida lil artiklu çentrali talKostituzzjoni tag˙ha. L-artiklu inkwistjoni huwa innumru 9, illi jg˙id li l-Ìappun mhuwiex se jie˙u sehem f’azzjonijiet militari jekk il-pajjiΩ ma jkunx ta˙t theddida diretta.

Madankollu, il-Prim Ministru Shinzo Abe dejjem ˙ass li ttheddid g˙al pajjiΩu jista’ jorri©ina ferm ’il bog˙od minn xtutu. Allura, wara li kien elett fl-2012, huwa beda jfittex li jag˙mel ir-riformi neçessarji biex pajjiΩu jibda jie˙u sehem f’kampanji militari internazzjonali mal-alleati tieg˙u.

B’hekk, Abe qieg˙ed jittama li jkun f’poΩizzjoni li jinnewtralizza kull tip ta’ theddida qabel ma tasal sat-territorju ÌappuniΩ.

Intenzjonijiet tajbin?

Kif kien mistenni, din l-interpretazzjoni l-©dida ˙olqot kontroversja kbira fost il-ÌappuniΩi li mit-Tieni Gwerra Dinjija ’l hawn kienu kburin bil-politika paçifista ta’ pajjiΩhom. Wara din il-gwerra, il-Ìappun g˙amel li seta’ biex jikkonvinçi lid-dinja li ma kienx se jer©a’ jie˙u sehem f’kampanji militari aggressivi b˙al dawk li saru sas-snin erbg˙in. Fost dawn ir-riformi kien hemm il-˙olqien ta’ SelfDefence Force (SDF) li, kif juri l-isem, setg˙u biss juΩaw ilforza fuq it-territorju ÌappuniΩ.

L-intenzjonijiet apparentament tajbin tal-Prim Ministru ma Ωammewx lill-poplu tieg˙u milli jifhem l-implikazzjonijiet negattivi li jista’ jkollha din ilbidla u l-protesti pubbliçi taççittadini ma naqsux. Minkejja li huwa veru li pajjiΩ il-gvernijiet tal-preΩent u l-futur se jkoll-

hom iktar g˙odod militari g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom, huwa minnu wkoll li t-theddidiet g˙all-Ìappun se jiΩdiedu b’rata mg˙a©©la. Dan g˙aliex iktar ma pajjiΩ jirfes swaba’ flinterventi militari, aktar se jkollu g˙edewwa.

Konflitti bla fruntieri L-g˙edewwa l-©odda li jista’ jkollu mhux se jkunu jridu wisq biex jippruvaw ipattuha direttament lill-popolazzjoni çivili. Reazzjonijiet ta’ dan it-tip rajniehom f’diversi pajjiΩi b˙allAmerika u r-Renju Unit fejn, wara snin twal ta’ paçi, sabu ru˙hom fil-mira ta’ attakki terroristiçi fuq it-territorju tag˙hom stess.

Dawn l-attakki ma kinux ise˙˙u kieku dawn il-nazzjonijiet ma intervienewx bil-forza fi kwistjonijiet li ma kellhomx x’qasmu direttament mal-interessi ta’ pajjiΩhom. Madankollu, dik hija l-konsegwenza li jkollok meta l-Gvern jag˙Ωel li

jadotta interpretazzjoni wiesg˙a ta’ x’inhu fl-interess nazzjonali. Meta l-kampanji militari ma jkollhomx fruntieri, lanqas it-tpattija g˙alihom ma jkollha.

Tensjoni Ir-reazzjoni internazzjonali g˙all-politika ta’ difiΩa l-©dida tal-Ìappun kienet dik li wie˙ed jistenna. L-Istati Uniti kienet minn tal-ewwel li laqg˙et id-deçiΩjoni tal-Gvern ÌappuniΩ u sostniet li din irriforma se tkompli ssa˙˙a˙ lalleanza b’sa˙˙itha li hemm bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

Fil-verità, jidher li l-Amerikani ilhom jag˙mlu pressjoni minn wara l-kwinti biex issir din irriforma. Dan g˙aliex qeg˙din jinkwetaw li mhumiex se jkollhom biΩΩejjed appo©© militari mill-alleati tag˙hom biex jikkontrollaw liç-Çina f’kaΩ li din tipprova tespandi b’mod aggressiv.

Ovvjament, l-Amerikani qatt

ma ammettew li b’xi mod qeg˙din jippruvaw iΩommu kontroll fuq l-ambizzjonijiet ÇiniΩi. Però, mhijiex kumbinazzjoni li l-Gvern ÇiniΩ kien minn tal-ewwel li kkundanna l-mossa tal-Ìappun. Fil-fatt, iΩΩew© pajjiΩi g˙andhom diversi tilwimiet territorjali g˙addejjin b˙alissa, fejn iç-Çina tat x’tifhem illi hija lesta li tuΩa lforza biex timponi r-rieda tag˙ha. S’issa l-Ìappun ftit li xejn kien f’poΩizzjoni li jag˙mel l-istess, però issa s-sitwazzjoni mistennija tinbidel bil-miΩura li approva lKabinett.

B˙al dejjem f’dawn il-kaΩijiet kumplessi, iΩ-Ωmien jag˙tina parir. Minkejja l-oppoΩizzjoni interna u esterna, il-Gvern ÌappuniΩ jidher li huwa deçiΩ li jimxi ’l quddiem b’dawn irriformi. Wie˙ed jittama li lmexxejja ÌappuniΩi li se jgawdu minn din l-arma offensiva ©dida jkunu g˙aqlin biΩΩejjed biex ma jo˙olqux iktar inkwiet milli di©à hawn fid-dinja.

AÌir irresponsAbbli Il-kriΩi Iraqqina kompliet tiddi©enera din il-©img˙a wara li l-membri parlamentari li jag˙mlu parti mill-minoranzi Sunni u Kurdi rrifjutaw li jattendu l-ewwel seduta talle©iΩlatura l-©dida.

Dan g˙amluh wara li l-Kamra tar-RappreΩentanti naqset milli tinnomina prim ministru ©did biex jie˙u post Nouri al-Maliki, li m’g˙adux igawdi l-fiduçja ta’ dawn il-minoranzi min˙abba lpolitika diskriminatorja li mbotta fil-konfront tag˙hom matul is-snin ta’ tmexxija tieg˙u.

Tmiem tad-djalogu?

Ag˙ar minn hekk, al-Maliki g˙amilha çara li mhuwiex lest li jo˙loq gvern ta’ konçiljazzjoni nazzjonali u se ja˙dem biss mal-membri parlamentari li kienu eletti fl-elezzjoni ta’ April li g˙adda.

Minkejja li l-poΩizzjoni talPrim Ministru tidher ©usta f’kuntest demokratiku, fil-verità ˙arsa aktar mill-viçin turi li rrappreΩentanza fil-Parlament

Iraqqin hija Ωbilançjata ferm favur il-ma©©oranza ta’ fidi Xijiti, li al-Maliki jag˙mel parti minnhom.

Ir-ra©unijiet prinçipali wara dan l-iΩbilanç jidhru li huma tnejn. L-ewwel nett, min˙abba l-politika diskriminatorja ta’ alMaliki, ˙afna Sunni u Kurdi tilfu l-fiduçja fil-gvern çentrali u g˙alhekk g˙aΩlu li ma jivvutawx. It-tieni, membri o˙rajn ma t˙allewx jivvutaw min˙abba l-konflitt armat li laqat diversi Ωoni tal-pajjiΩ.

Allura, b’din l-informazzjoni g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u, wie˙ed jikkonkludi li al-Maliki fil-verità qieg˙ed jilg˙abha talinjorant meta jg˙id li l-partit tieg˙u igawdi minn appo©© popolari kbir.

Kollass Dan l-a©ir irresponsabbli di©à qieg˙ed ikollu konsegwenzi gravi ˙afna. Barra l-kollass taddjalogu fuq livell parlamentari, il-pajjiΩ qieg˙ed jiffaççja wkoll okkupazzjoni armata ta’ parti sostanzjali tal-pajjiΩ – Ωona

vasta li sa˙ansitra twassal salg˙atba tal-kapitali nnifisha – minn na˙a ta’ diversi gruppi terroristiçi u tribujiet ta’ fidi Sunnita.

Sadanittant, il-Kurdi wkoll iddeçidew li ja˙tfu l-okkaΩjoni biex jie˙du f’idejhom territorju kbir lejn it-Tramuntana talpajjiΩ li ilhom jg˙idu li huma intitolati g˙alih.

Il-Prim Ministru al-Maliki g˙aΩel li jiffaççja dan kollu bluΩu tal-forza u mhux bid-djalogu. Madankollu, ˙afna osservaturi internazzjonali esprimew id-dubji tag˙hom dwar kemm il-Gvern g˙andu r-riΩorsi neçessarji biex jer©a’ jikseb ilkontroll tal-pajjiΩ bl-armi.

Allura, wie˙ed jikkonkludi li, jekk al-Maliki se jippersisti b’dan l-atte©©ament, mhuwiex biss il-Gvern tieg˙u li se jiΩΩarma fiΩ-Ωmien li ©ej, imma anke l-pajjiΩ b’mod ©enerali. Il-kons egwenzi ta’ dan il-kollass ikunu gravi g˙ar-re©jun g˙aliex hemm diversi interessi barranin wara l-partijiet involuti f’din ilkriΩi u xi tip ta’ konflitt internazzjonali jkun inevitabbli.

Ta’ Barra

06.07.2014 17

NISPARAW LILL-MESSAÌÌIER KITBA TA’ RITIANNE AGIUS

wie˙ed ikun espost g˙alihom jaffettwawlux il-burdata u jwassluhx biex anki hu jtella’ a˙barijiet jew kummenti simili fuq il-profil tieg˙u.

Kien g˙alhekk li n-newsfeed ta’ dawn is-700,000 persuna ©iet manipaulata b’tali mod li u˙ud minnhom bdew jaraw biss a˙barijiet negattivi, u o˙rajn bdew jaraw biss a˙barijiet poΩittivi. Ir-riΩultat kien li dawk esposti g˙al a˙barijiet negattivi bdew jippubblikaw huma wkoll affarijiet ta’ natura negattiva, u viçiversa.

Opportunità mitlufa?

L-a˙bar li Facebook kien immanipula n-newsfeed tan-nies biex isiru studji psikolo©içi qajjmet kontroversja s˙i˙a. Óafna ˙assewhom offiΩi li Facebook kien g˙amel dan l-esperiment fuqhom ming˙ajr ma nfurmahom.

Il-kontroversja kienet kbira biΩΩejjed li r-regolaturi tal-protezzjoni tad-data bdew jinvestigaw il-kaΩ.

IΩda kif jg˙id il-qawl Malti; kull deni ˙udu b’©id, u dan l-esperiment g˙andu wkoll jittie˙ed b’tag˙lima importanti b’rabta ma’ dak li g˙addejin minnu u dak li nistg˙u nkunu qed niffaççjaw fil-futur.

Ir-riΩultat fih innifsu Ωgur li m’huwiex wie˙ed sorprendenti.

Huwa riΩultat li kieku ˙afna nies kienu jafu x’qed isir min qabel, kienu jbassruh, anki jekk dawn ma jkollhomx g˙arfien tal-psikolo©ija. Huwa riΩultat li iktar jista’ ji©i meqjus b˙ala konferma ta’ xi ˙a©a li konna di©à nafu.

IΩda x’inhuma l-implikazzjonijiet ta’ dan l-istudju? Óafna qed jiddeskrivuhom b˙ala perikoluΩi. Probabbilment ma jkunux sejrin Ωmerç. IΩda b’xorti ˙aΩina jidher li ntilfet l-opportunità biex din il-kwistjoni sservi b˙ala tag˙lima, u minflok, ilma©©oranza tan-nies g˙aΩlet li t˙ares lejha biss fuq livell personali.

Il-kritika fil-konfront ta’ Facebook kienet li dan ta aççess lill-istudjuΩi g˙all-informazzjoni personali tag˙hom, u li huma ntuΩaw b˙ala guinea pigs f’esperiment. Fil-verità limplikazzjonijiet huma ˙afna ikbar.

Manipulazzjoni

Implikazzjonijiet serji

Kienu 700,000 il-persuni li kellhom in- newsfeed tag˙hom manipulata ming˙ajr ma ©ew

infurmati. G˙al min mhuwiex familjari mal-Facebook, innewsfeed hija sezzjoni li wie˙ed isib hekk kif jid˙ol filFacebook, u li fuqha jara l-kum-

menti, ir-ritratti u l-a˙barijiet li l˙bieb ikunu qed jaqsmu pubblikament fuq dan is-sit soçjali.

L-esperiment kellu l-mira li jistabilixxi jekk l-a˙barijiet li

Lil hinn mill-kontroversja marbuta mal-protezzjoni taddata u mal-etika f’dan l-esperi-

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA SARKOZY TAÓT AKKUÛA

li jirritorna fix-xena politika. Jekk jinstab ˙ati talakkuΩi kollha mi©juba kontrih huwa jista’ jiffaççja massimu ta’ 15-il sena ˙abs u multa li tla˙˙aq il-mijiet ta’ eluf ta’ ewro.

PROTESTI F’HONG KONG Mijiet ta’ persuni kienu arrestati f’Hong Kong waqt li kienu qeg˙din jie˙du sehem f’manifestazzjoni favur id-demokratizzazzjoni u l-awtonomija ta’ dan it-territorju. L-ewwel ta’ Lulju dejjem i©ib mieg˙u protesti pubbliçi hekk kif ji©i mfakkar l-anniversarju ta’ meta Hong Kong g˙addiet f’idejn iç-Çina minn ta˙t ir-Renju Unit.

Madankollu, din is-sena l-protesti kienu fuq skala ikbar min˙abba li sar mag˙ruf illi l-Gvern ÇiniΩ kien se jressaq li©i li tkompli tnaqqar mill-awtonomija ta’ dan it-territorju. Din l-a˙bar wasslet lil diversi residenti biex jitolbu li Hong Kong jibda jkollha gvern elett minnhom u mhux wie˙ed mag˙Ωul wara bibien mag˙luqin kif isir b˙alissa. Dan mistenni li jaççerta li l-mexxejja ja˙dmu fl-interess tag˙hom u mhux ikunu pupazzi tal-Gvern ÇiniΩ.

ERDOGAN PRESIDENT? L-eks-President FrançiΩ Nicolas Sarkozy qieg˙ed ji©i investigat fuq akkuΩa ta’ korruzjoni u abbuΩ ta’ poter.

Huwa deher quddiem qorti f’Pari©i wara ©urnata ta’ interrogazzjonijiet biex jirrispondi g˙al dawn lakkuΩi. Sarkozy iddikkjara li huwa xxukkjat bl-akkuΩi li tressqu fil-konfront tieg˙u u sostna li huwa innoçenti.

Madankollu, dawn mhumiex l-ewwel akkuΩi gravi li tressqu kontrih hekk kif kien ukoll akkuΩat li uΩa lfondi tal-partit tieg˙u, il-UMP, b’mod illegali. Però, membri prominenti ta’ dan il-partit qalu li din hija biss persekuzzjoni min-na˙a tal-ma©istrati fi Ωmien meta l-eks-President FrançiΩ kien qieg˙ed jikkunsidra

Recep Tayyip Erdogan, li serva b˙ala l-Prim Ministru tat-Turkija g˙al dawn l-a˙˙ar 11-il sena, issa kkandida ru˙u g˙all-presidenza ta’ pajjiΩu.

Erdogan huwa figura popolari ferm fit-Turkija, b’din il-popolarità twasslu g˙al tliet reb˙iet elettorali konsekuttivis. Però, din il-popolarità naqset xi ftit min˙abba l-id tal-˙adid li uΩa fil-konfront taç-çittadini li pprotestaw kontra t-tmexxija tieg˙u matul din l-a˙˙ar sena. Barra minn hekk, il-partit tieg˙u kien fiç-çentru ta’ diversi investigazzjonijiet relatati ma’ kaΩijiet ta’ korruzzjoni.

Minkejja dan kollu, huwa mistenni li ji©i elett g˙all-presidenza hekk kif l-oppoΩituri tieg˙u ma jidhrux li huma f’poΩizzjoni li jressqu kandidat

ment, hemm implikazzjonijiet serji li jidher li fil-biçça l-kbira ©ew injorati. Il-fatt li ˙afna utenti ta’ Facebook ˙aduha daqstant bi kbira li dan is-sit soçjali kien uΩahom b’dan il-mod, jirrifletti n-nuqqas ta’ g˙arfien li dawn g˙andhom dwar il-kunfidenzjalità, jew a˙jar in-nuqqas tag˙ha, tal-informazzjoni li jiΩvelaw fuqhom infushom permezz talFacebook u siti o˙ra. Din kellha tkun okkaΩjoni biex l-utenti jevalwaw mill-©did l-informazzoni personali li qeg˙din ipo©©u fuq l-internet, u kif din tista’ ti©i uΩata minn ˙addie˙or.

L-iskopijiet ta’ dan l-istudju jidhru li kienu akkademiçi, g˙alkemm ma jistax ji©i eskluΩ li warajhom seta’ kien hemm ukoll skopijiet kummerçjali.

Kienu x’kienu l-iskopijiet, finalment dan l-istudju ©ie ppubblikat u g˙alhekk kellu l-benefiççju li jinforma lill-pubbliku.

IΩda l-esperimenti u l-manipulazzjoni mhux dejjem ikollhom dan il-benefiççju. Donnu li ftit irrealizzaw li dak li sar f’dan listudju, fil-fatt isir globalment il˙in kollu mill-politiçi, milllobby groups, u min-negozji. Óafna drabi l-mezzi tax-xandir u l-internet jimmanipulaw lillutenti tag˙hom ming˙ajr dawn qatt ma jindunaw.

Informazzjoni personali dwarhom tintuΩa biex ji©u bbumbardjati b’reklami li g˙andhom i˙ajjruhom. Ilmanipulazzjoni tintuΩa l-˙in kollu fil-mezzi tax-xandir g˙al skopijiet politiçi.

G˙alhekk, minkejja li dan listudju importanti kellu jservi biex jifta˙ l-g˙ajnejn, ir-reazzjoni ewlenija kienet dik li ji©i attakkat il-Facebook u lUniversità li g˙amlet l-istudju.

KaΩ tipiku fejn wie˙ed jispara lill-messa©©ier g˙aliex ilmessa©© li qed iwassal ma jog˙©bux.

minn LIAM GAUCI L-EBOLA TKOMPLI TINXTERED Il-World Health Organization (WHO) u Doctors Without Borders (DWB) fil-jiem li g˙addew ˙abbru li l-epidemija tal-ebola li tfaççat fil-Punent tal-Afrika qieg˙da tinxtered ming˙ajr kontroll. Fil-fehma talWHO jridu jittie˙du miΩuri drastiçi biex ti©i kontenuta din il-marda hekk kif il-kaΩijiet ta’ infezzjoni qeg˙din joqorbu t-800, bi ftit inqas minn 500 vittma kkonfermata fil-Ginea, is-Sierra Leone u l-Liberja.

Normalment dan it-tip ta’ epidemiji ji©u identifikati f’Ωoni remoti u b’popolazzjonijiet baxxi, kuntest li normalment jag˙milha façli g˙at-tobba biex jinnewtralizzaw l-infezzjoni. Madankollu, l-ebola la˙qet waslet f’Ωoni urbani fejn il-marda qieg˙da tinxtered b’ritmu mg˙a©©el. kredibbli biex jikkontestah.

Kultura

18 06.07.2014

L-IMNARJA Il-festa tal-Imnarja tikkomemora Ωew© festi importanti, ta’ San Pietru u San Pawl, u din l-okkaΩjoni tifforma parti importanti mill-kultura u l-kalendarju soçjali Malti.

Saret tradizzjoni mag˙rufa sew li ta’ kull sena, fil-Ìonna talBuskett, il-KRPE (Kummisjoni Relazzjonijiet Pubblici u Edukattivi) ta˙t l-ospiçi tal-FKNK tippromovi inizjattivi b’temi edukattivi relattati mal-flora u fawna Maltija, u din is-sena l-Kummisjoni ppromovit inizjattivi biex t˙ajjar in-nies jitimg˙u l-g˙asafar liberi u biex i˙awlu u jikkuraw is-si©ar indi©ini Maltin, partikolarment is-si©ra nazzjonali Maltija – is-si©ra tal-g˙arar.

Fil-Buskett kien hemm ukoll wirja tal-klieb organizzata millFKNK u sponsorjata mill-STG Imports, biex ji©i ççelebrat il-kelb tal-kaçça Malti u l-kelb tal-fenek. Waqt din l-okkaΩjoni nbeda lproçess biex g˙all-ewwel darba ti©i internazzjonalment rikonoxuta uffiçjalmen ir-razza indi©ina tal-kelb tal-kaçça ta’ Malta. G˙al dan il-g˙an ittie˙du kampjuni ©enetiçi u tad-DNA ta’ dawn ilklieb biex ji©u evalwati.

Xi membri fi ˙dan l-FKNK paxxew il-pubbliku preΩenti b’esibizzjoni tal-falkuni li juΩaw biex iΩommu ˙ajja t-tradizzjoni antikissima Maltija tal-falkunerija u, b˙al snin o˙ra, intelqu numru ta’ gamiem li kienu mrobbija mid-dilletanti Maltin, b˙ala ©est ta’ konservazzjoni, u dan ma naqasx li ji©bed l-interess tan-nies preΩenti.

IL-PREMIERE DINJI TA’ SUÇÇESS INTERNAZZJONALI Il-ktieb li nbieg˙ mad-dinja kollha, The Kappillan of Malta, g˙adu kemm ©ie addattat g˙all-palk Malti minn Immanuel Mifsud, li huwa kittieb Malti li reba˙ diversi premji internazzjonali fil qasam tal-kitba. Ir-rappreΩentazzjonijiet ser isiru fil- pjazza tal-Forti Sant’Iermu il-Belt Valletta nhar il-25, is-26 u s-27 ta’ Lulju, kif ukoll fit-30 ta’ Lulju u l-1 ta’ Awwissu, dejjem g˙ad-9 ta’ filg˙axijja. Il-Forti Sant’Iermu, li g˙adu kemm ©ie rinovat huwa sit perfett g˙al dawn ir-rappreΩentazzjonijiet g˙all-apert u jag˙mlu parti mill-festival Malti tal-arti u hija wkoll parti millprogramm Sta©un Teatru Malti 2014. Peter Busuttil qed jidderi©i ˙afna mill-aqwa atturi Maltin f’din il-produzzjoni li ser tkun fost l-aqwa ljieli talFestival tal- Arti.

Sta©un Teatru Malti qabbad lil Pino Scicluna, li jg˙ix f’Milan lItalja, biex ja˙dem il-parti ewlenija ta’ Dun Salv. Il-karattru fittizzju li ©ibed l-attenzjoni tad-dinja fil-ktieb ta’ Nicholas Monserrat li ©ie maqlub f’aktar minn g˙oxrin ilsien u kiseb ittitolu ‘International Bestseller’ g˙al ˙afna ©img˙at. Tant hu hekk li l-gazzetta IngliΩa Daily

Express qalet li l-karattru ta’ Dun Salv huwa wie˙ed millaktar karattri memorabbli li n˙olqu fil- letteratura internazzjonli minn wara l-gwerra ’l hawn.

“Dun Salv huwa karattru kkumplikat. Huwa qassis onest li ta ˙ajtu g˙all-proxxmu. Hekk kif il-bombi Taljani bdew niΩlin fuq Malta mal-bidu tal-gwerra dinjija, il-˙ajja f’Malta nbidlet g˙al kollox f’˙akka ta’ g˙ajn.

Dun Salv jag˙mel minn kollox biex jg˙in il-parruççani tieg˙u u jg˙inhom biex iΩommu l-fidi u t-tama, ukoll akkost li jibdel u jikser çertu regoli morali.

Dan l-g˙a©ir ma tantx imur tajjeb mal- awtoritajiet ekkleΩjastiçi li jag˙mlu minn kollox biex iwaqqfuh. Dun Salv kien aristokratiku Malti u, min˙abba f’hekk, jinqabad f’˙afna burraxki politiçi, irid jew ma jridx. Lim˙abba lejn il-familja tieg˙u twasslu f’inkwiet kbir. Meta jipprova jsib bilanç bejn il-fidi, ilpolitika, il-familja u d-dmir, isib li l-g˙adu li qed jitqabad kontrih huwa ferm akbar millbombi niΩlin fuq Malta.

Ma’ Pino hemm ja˙dmu f’dan id-dramm atturi mill-aqwa b˙al Monica Attard, John Suda, Mario Micallef, Ray Calleja u

˙afna o˙rajn, li flimkien jag˙mlu l-akbar grupp ta’ atturi li Sta©un Teatru Malti qatt g˙aqqdet flimkien g˙al produzjoni ewlenija. Wara ssuççess fenomenali li kisbet ilkumpanijja b’Jiena n˙obb, inti t˙obb, Sta©un Teatru Malti qed i˙ejji g˙al din il-produzzjoni li g˙andha tikseb wie˙ed millakbar suççessi tag˙ha.

Il-produttur Mario Philip Azzopardi fa˙˙ar lit-tmexxija tal-Arts Festival g˙all-g˙ajnuna li qeg˙din jag˙tu biex tittella’ din il-produzzjoni. Li kieku ma kinux huma Il-Kappillan ta’ Malta ma kienx ise˙˙.

Nirringrazzja wkoll lit-Teatru Manoel tal-appo©© kbir li qed jag˙ti lil Sta©un Teatru Malti g˙al din il-produzzjoni li qed issir lil hinn mit-teatru nazzjonali. B’din il-preΩentazzjoni, ilManoel u STM ikunu tellg˙u seba’ drammi ori©inali bil-Malti f’dawn l-a˙˙ar sitt snin. Issa qeg˙din nippreparaw ˙mistaxil dramm ie˙or ori©inali bilMalti li sejrin jittellg˙u fil˙ames snin li ©ejjin. Dan huwa rekord li qatt ma nkiseb flistorja tat-teatru Malti. U meta wie˙ed iqis kif l-iljieli tal-produzzjonijiet mill-STM dejjem kienu mibjug˙a kollha, wie˙ed

jista’ jg˙id li sa fl-a˙˙ar it-teatru Malti re©a’ rpilja, u g˙andu ©ejjini mill-aqwa. Wara kollox f’pajjiΩna hawn talent qawwi, talent li j˙abbatha ma’ kull talent nazzjonali ie˙or. G˙andna biex nifta˙ru. Il-Kappillan ta’ Malta ser tkun suççess fenomenali ie˙or u g˙alhekk ta’ min wie˙ed jixtri l-biljetti minnufih.

Min ma ja˙sibx minn qabel se jkun iddiΩappuntat g˙ax dan id-dramm mhux ta’ min jitilfu.

Il-biljetti jinxtraw mill-uffiççju tar-riservazzjonijiet tal-Manoel, iççempel 2124 6389, jew mis-sit elettroniku www.teatrumanoel.com.mt

Festi

06.07.2014 19

FESTI F’DIN IL-ÌIMGÓA KITBA TA’ ALAN SALIBA

kbir u bosta dilettanti jΩuru din il-festa propju biex jaraw lispettaklu m˙ejji mid-dilettanti ÌuΩeppini Koppin.

Madonna tas-Sokkors f’Kerçem G˙awdex

Il-Vara artistika tal-Madonna tal-Karmnu meqjuma fil-Parroçça dedikata lilha tal-GΩira

Minkejja li fi tmiem din il©img˙a, ser nassistu g˙all-finali tat-tazza tad-dinja ©ewwa lBraΩil, g˙al kuntrarju ta’ 4 snin ilu, din il-©img˙a ser niççelebraw erba festi fil-gΩejjer Maltin.

Erba’ snin ilu, fil-finali tattazza tad-dinja il-festi ççaqalqu kollha fejn kellna l-GΩira li g˙all-ewwel darba g˙amlu festa filg˙odu u Óal Balzan mexxew il-Festa g˙all-ewwel t’Awwissu. L-unika festa li kienet saret kienet dik ta’ San ÌuΩepp f’Óal Kirkop. Il-Festa ta’ San ÌuΩepp fil-Kalkara, li normalment kienet ti©i ççelebrata kull tieni Óadd ta’ Lulju, minn din is-sena ser ti©i ççelebrata kull tielet Óadd ta’ Lulju.

Peress li din il-festa kienet titmexxa kull sentejn, min˙abba finali tat-Tazza tad-Dinja u tallog˙ob Ewropej, l-organizzaturi ftehmu bejniethom biex tibqa permanenti kull tielet Óadd ta’ Lulju.

G˙alhekk, din il-©img˙a ser ji©u ççelebrati erba’ festi li huma: Madonna tal-Karmnu filGΩira, Marija Annunzjata f’Óal Balzan, San ÌuΩepp f’Óal Kirkopp u l-Madonna tasSokkors f’Kerçem G˙awdex.

Festa Madonna tal-Karmnu fil-GΩira Festa li mhux daqsekk popolari mad-dilettanti iΩda n-nies jirrikorru g˙aliha bi ˙©arhom, u nsibu ukoll bosta dilettanti li jg˙atu ˙afna mill-˙in tag˙hom g˙al din il-Festa. Festa li lqofol tag˙ha, jintla˙aq filpurçissjoni bi d˙ul devozzjonali g˙all-a˙˙ar. Festa li jg˙atu s-sehem s˙i˙ tag˙hom ilKumitat Fessti Esterni – GΩira flimkien mal-G˙aqda MuΩikali Mount Carmel tal-GΩira.

Din il-festa hija wkoll mag˙rufa b˙ala tal-Madonna tal-Ìebla. Dan min˙abba ©rajja

li se˙˙et madwar 100 sena ilu, eΩattament f’Lulju tal-1902.

Grupp ta’ suldati NgliΩi, li riedu jid˙lu f’˙anut tax-xorb viçin il-Knisja, dawn ©ew imça˙˙da g˙aliex kien sar il˙in u sid il-˙anut ried jg˙alaq.

Bi swit dan il-˙anut, kien hemm xbieha tal-Madonna talKarmnu, mg˙aluqa fi kwadru forma ta’ kaxxa, b’faççata tal˙©ie©. B˙ala protesta g˙ax ma t˙allewx jid˙lu, dawn is-suldati bdew iwaddbu l-©ebel lejn ilbieb tal-˙anut tax-xorb. Ìara li wa˙da mill-©ebel laqtet din il˙©ie©a u x-xbieha tal-madonna iççartet. G˙ad li qam ri˙ qawwi, din il-©ebla baqg˙et imwa˙˙la fil-post bejn Ωew© ˙©i©iet li baqg˙u imqabbda mal-kaxxa. B’hekk din il-©rajja, hija marbuta ˙afna ma’ din ilfesta. Infatti, l-insibu Innu lil Madonna tal-Ìebla, u anke bosta taqbil u kant li jitkanta fid-d˙ul tal-purçissjoni huwa marbut mal-Madonna talÌebla.

Din il-festa fir-ra˙al Ωg˙ir ta’ Kerçem, bdiet tikber matul iΩΩmien riçenti. Infatti nsibu lg˙aqdiet li ja˙dmu g˙all-festa, li huma l-G˙aqda Armar Madonna tas-Sokkors Ta’ Kerçem u l-Banda San Girgor Ta’ Kerçem li twaqqfu fl-1991 u l-1997 rispettivament, flimkien mal-G˙aqda tan-Nar Kerçem li twaqqfet fl-1995. Din is-sena, il-KNK, Kummissjoni Nar Kerçem, se tag˙mel attentat biex tikser rekord eΩistenti ta’ tren li ja˙dem bin-nar talart. Dan ir-rekord b˙alissa ser jinsab g˙and id-Dilettanti tanNar Madonna tad-Duttrina ta’ Óal Tarxien. Ir-rekord f’Ta’ Kerçem ser jipprova jinkiser bi tren ikbar, idum ja˙dem iΩjed u jimxi distanza itwal. Biex tkompli ti©©edded il-memorja tal-vapur tal-art f’Malta, in˙addmu ukoll mudelli ta’ Bieb-il Bombi fil-Furjana u Bieb Fleur-De-Lys–li llum m’g˙adux jeΩisti, Ωew© bibien li minn ˙dejhom kienet tg˙addi it-Tren f’Malta.

Meta dilettant isemmi lil Óal Balzan, isemmi ukoll storja kbira f’dik li hija piroteknika.

Huwa msemmi li fl-1895, instabu xi dokumenti li juru dik is-sena kien jin˙adem innar f’Óal Balzan. Fl-1903, se˙˙ inçident ikra˙ li ˙alla sitt vittmi. Dan l-inçident se˙˙ ftit ‘il fuq mill-Knisja, ©ewwa dar privata. Min hemm, in˙olqot kuxjenza, li l-log˙ob tan-nar g˙andu jibda ji©i manifatturat ‘il barra miç-çentru tal-lokal, qalb l-g˙elieqi f’post li jisseja˙ il-Kamra tan-Nar u ji©i ukoll regolarizzat il-materjal li jinxtara.

G˙adda Ω-Ωmien u nbiet ilKamra tan-Nar San Gabriel.

Din inbniet bis-sa˙˙a ta’ Valent Azzopardi li kien mastrudaxxa, iΩda sa minn çkunitu kien interessat fil-festa. Ta’ g˙oxrin sena, ©ie m˙e©©e© jibda ja˙dem in-nar u kompla miexi ‘l quddiem sal-a˙˙ar ta’ ˙ajtu.

Huwa g˙olla l-aspettativa tannar kemm lokalment u internazzjonalment, bl-iΩvilupp kbir fil-murtal tal-kulur b’mod speçjali l-a˙dar tad-dawl. MaΩΩmien twettqet il-˙olma tieg˙u u tlesta l-post tan-nar fl-1963 u kien huwa d-dettenur sakemm tg˙atu ˙ajtu. Dan il-grupp, kien anke mistieden biex jie˙u

sehem fil-Festival Nazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar tal-Ajru, f’dawn l-a˙˙ar snin.

F’dan il-post sar inçident fl2002 fejn tilef ˙ajtu Gejtu Cutajar u fl-2005 fejn tilef ˙ajtu Robert Farrugia, ir-Robbie, mag˙ruf g˙al murtali billog˙ob. Valent ˙alla in id-dinja fl-2007, b’mewta naturali, u lfamilja tieg˙u talbu biex jitwaqqaf il-proçess ta’ ˙idma ta’ log˙ob tan-nar fil-kamra li Valent kien detentur. Kienet ˙asra li l-piroteknika f’Óal Balzan tieqaf hawn, g˙alhekk twaqqfet l-G˙aqda tan-Nar 25 ta’ Marzu li kompliet fuq ilpassi tal-antenati tag˙ha. Din lG˙aqda ˙adet sehem ukoll filFestival Nazzjonali tan-Nar talArt tas-sena l-o˙ra.

Il-murtal size (sajΩ) Murtal b’titjira beraq, ˙ames bombi u fet˙a beraq u bomba li jissejja˙ sajΩ, Ωviluppa minn dan il-grupp. Kien f’dan irra˙al li rajna l-ewwel murtal ta’ din ix-xorta li kien ˙ames bombi u fet˙a beraq. Minn hemm, dan ©ie Ωviluppat f’kull kamra tan-nar maltija, g˙al sajΩ tal-kulur, f’murtali bil-log˙ob kemm tal-beraq u anke talkulur.

Festa ta’ Marija Annunzjata f’Óal Balzan Festa li ilha minn bosta snin, f’Parroçça li nqatg˙et minn Birkirkara, u li hemm rabta kbira mhux ˙aΩin bejn iΩ-Ωew© ir˙ula. G˙al din il-Festa, jg˙atu s-sehem tag˙hom fiha isSoçjetà Filarmonika Marija Annunzjata li twaqfet fl-1890 flimkien mal-KaΩin tal-Banda San Gabriel li twaqqaf fl-1920.

Ma dawn, insibu grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ li jie˙du ˙sieb ukoll l-armar ta’ barra.

Il-KaΩin tal-Banda San Gabriel, li jg˙ati sehem s˙i˙ f’din il-festa, u j˙addan fih lG˙aqda Piroteknika 25 ta’ Marzu li twaqqfet fl-2007. Din l-G˙aqda, rat it-twaqqif tag˙ha, wara li l-G˙aqda tan-Nar San Gabriel, li g˙al bosta snin ˙admet in-nar g˙all-festa ta’ Marija Annunzjata, twaqqfet milli tag˙mel dan.

It-tren li n˙adem ©ewwa Kerçem biex jit˙addem bin-nar tal-art. Warajh jidher mudell ta’ Bieb il-Bombi

Festa San ÌuΩepp f’Óal Kirkop Din il-Festa, li hija sekondarja g˙ar-ra˙al ta’ Óal Kirkop, insibu l-Knisja li tkun armata b’armar sabi˙ daqs festa titulari. Dan il-fatt jispikka ˙afna u se˙˙ min˙abba l-fatt li l-armar antik tal-festa titulari inbidel ma’ wie˙ed ©did, u l-antik beda jintrama fil-festa sekondarja.

Festa li jg˙atu s-sehem tag˙hom fiha il-Fratellanza ta’ San ÌuΩepp, li tie˙u ˙sieb larmar kollu tal-Knisja, isSoçjetà MuΩikali San ÌuΩepp u l-G˙aqda tan-Nar. L-G˙aqda tan-Nar, dan l-a˙˙ar saret mag˙rufa sew ma’ bosta dilettanti g˙ax-xog˙ol kbir ta’ kwalità li jin˙araq matul il-jiem tal-festa. L-iΩvilupp li qed jidher dan l-a˙˙ar huwa wie˙ed

Ritratt tal-grupp tan-nar li ˙adem in-nar g˙all-Festa ta’ Marija Annunzjata f’Óal Balzan, fl-1969

KAROZZI

SUPPLIMENT Minn Alan Saliba

ROLLS-ROYCE

Din il-pa©na qed niddedikaha g˙all-memorja tal-˙abib tieg˙i Joseph DeGiorgio li ˙alla din id-dinja ˙esrem fil-jiem li g˙addew. Joseph, mag˙ruf b˙ala ‘il-Jo-jo’, kien dilettant kbir tal-karozzi Rolls-Royce. Ili nafu g˙al dawn l-a˙˙ar 13-il sena, minn mindu kont Ωg˙ir, u l-hena tieg˙u jitkellem fuq dawn il-karozzi. Infatti, kellu kollezzjoni kbira ta’ mudelli minjaturi ta’ Rolls-Royce ta’ kull tip ta’ mudell li ˙are©.

Rolly Royce Limited hija kumpanija IngliΩa rinomata li timmanifattura karozzi, u iΩjed tard timmanifattura lmagni tal-ajruplani, liema kumpanija ©iet imwaqqfa minn Charles Rolls u Frederick Royce fil-15 ta’ Marzu 1906 f’Manchester l-Ingliterra, wara riΩultat ta’ s˙ubija li sar fl-1904.

Fl-1971, din il-kumpanija ddg˙ajfet bl-ispejjeΩ tal-iΩvilupp tal-magna jet RB211, li rriΩultat fin-nazzjonaliΩmu tal-kumpanija b˙ala Rolls-Royce (1971) Limited. Fl-1973, id-diviΩjoni tal-karozzi kienet mifruda millkumpanija ewlenija b˙ala RollsRoyce Motors. Il-kumpanija RollsRoyce Limited (tal-1971) kompliet bin-nazzjonaliΩmu tal-kumpanija sakemm fl-1987 ©iet privatizzata b˙ala Rolls-Royce plc.

Il-ftehim bejn Rolls u Royce Fl-1884, Henry Royce beda negozju fl-elettronika u l-mekkanika. Huwa g˙amel l-ewwel karozza, Royce 10 b’Ωew© çilindri, fil-fabbrika tieg˙u f’Manchester fl-1904 u ©ie mlaqqa’ ma’ Charles Rolls fil-Lukanda Midland f’Manchester fl-4 ta’ Mejju tal-istess sena. Rolls kien is-sid ta’ konçessjoni ta’ karozzi antiki, C.S.Rolls & Co f’Fulham.

Minkejja l-preferenzi tieg˙u g˙al karozzi bi tlieta u erba’ çilindri, Rolls kien impressjonat bil-karozza Royce 10 u fi ftehim sussegwenti li sar fit-23 ta’ Diçembru 1904, qabel li jie˙u lkarozzi kollha li jkun immanifattura Royce.

L-ewwel erba’ mudelli kienu: • Mudell 10hp, b’Ωew© çilindri li kien jinbieg˙ £395 (valur ta’ £40,000 g˙all-©urnata tal-lum) • Mudell 15hp, bi tliet çilindri li kien jinbieg˙ £500 (valur ta’ £50,000 g˙all-©urnata tal-lum) • Mudell 20hp, b’erba’ çilindri li kien jinbieg˙ £650 (valur ta’ £60,000 g˙all-©urnata tal-lum)

Rolls-Royce Phantom tal-1927

• Mudell 30hp. B’sitt çilindri li kien jinbieg˙ £890 (valur ta’ £80,000 g˙all-©urnata tal-lum) Dawn kellhom ikunu kollha mmarkati b˙ala Rolls-Royce u jkunu mibjug˙a esklussivament minn Rolls. L-ewwel karozza Rolls-Royce 10hp, kienet Ωvelata f’Paris Salon f’Diçembru tal1904.

Rolls-Royce Limited kienet iffurmata fil-15 ta’ Marzu 1906, u f’dak iΩ-Ωmien kienet esi©enza li ried ikun hemm bini ©did g˙all-produzzjoni talkarozzi. Wara li ©ew ikkunsidrati diversi siti f’Manchester, Coventry, Bradford u Leicester, ©iet aççettata offerta li saret mill-Kunsill ta’ Derby wara offerta li g˙amlu ta’ elettriku bi r˙is u ©iet mag˙Ωula art fin-na˙a t’isfel ta’ Derby, b’qies ta’ 51,000 metru kwadru. Il-fabbrika kienet iddisinjata minn Royce u l-produzzjoni bdiet fl-1908 wara ftug˙ formali fid-9 ta’ Lulju 1908 minn Sir John Montagu.

L-ewwel karozzi Rolls Royce 40/50, kienet uffiçjalment l-ewwel mudell li n˙adem meta twaqqfet il-kumpanija. Wara l-introduzzjoni tal-mudell Phantom fl-1925, il-40/50 beda ji©i deskritt b˙ala Silver Ghost. Dal-mudell kien responsabbli g˙ar-reputazzjoni bikrija tal-kumpanija bi ’l fuq minn 6000 mudell mibni.

Fl-1921, biex tla˙˙aq mad-domanda, il-kumpanija fet˙et fabbrika o˙ra fi Springfield, Massachusetts fl-Istati Uniti fejn ©ew mibnija 1,701 Springfield Ghost. Din il-fabbrika damet topera biss g˙axar snin u xchassis lesti li kienu saru ©ew uΩati g˙all-karozzi militari IngliΩi li ntuΩaw fiΩ-Ωew© gwerer dinjija.

Wara l-Ewwel Gwerra, Rolls-Royce bdew jiffaçjaw problemi ta’ nuqqas ta’ bejg˙ tas-Silver Ghost. G˙alhekk, ilkumpanija ˙admet mudell iΩg˙ar u ir˙as bl-isem ta’ Twenty fl-1922. Fl1931, Rolls Royce akkwistat ir-rival tal-karozzi Bentley wara l-problemi finanzjarji li kellha waqt il-Great

Rolls-Royce Phantom tal-2003 Depression. Infatti, minn wara t-Tieni Gwerra dinjija, sal-2022, Bentley u Rolls-Royce ˙ar©u mudelli simili g˙alla˙˙ar, g˙ajr bidliet Ωg˙ar fix-xibka tarradiator u dettalji rqaq.

Wa˙da mill-iΩjed popolari Bla dubju, meta wie˙ed isemmi RollsRoyce, ti©ih f’mo˙˙u karozza kbira b’dehra antika. Biss Rolls-Royce, ˙admu karozzi fi Ωmien riçenti li, minkejja huma moderni, xorta wa˙da g˙andhom dehra antika. Kien hemm bosta films li fihom dehru karozzi Rolls-Royce, imma l-iΩjed wa˙da popolari tibqa’ l-karozza li dehret fil-film The Yellow Rolls-Royce tal-1964. Din kienet Rolls-Royce Phantom 2 tal-1931, bi lwien iswed u isfar.

Lista ta’ Karozzi Manifatturati: Snin ta’ Isem tal-mudell manifattura manifatturat 1904–06 10 hp 1905–05 15 hp 1905–08 20 hp 1905–06 30 hp 1905–06 V-8 1906–25 40/50 Silver Ghost 1922–29 Twenty 1925–29 40/50 Phantom 1929–36 20/25 1929–35 Phantom II 1936–38 25/30 1936–39 Phantom III 1938–39 Wraith 1946–59 Silver Wraith 1949–55 Silver Dawn 1950–56 Phantom IV 1955–65 Silver Cloud 1959–68 Phantom V 1968–92 Phantom VI 1965–80 Silver Shadow 1980–98 Silver Spirit 1998–2002 Silver Seraph 2003 Rolls-Royce Phantom

Karozzi

06.07.2014 21

HSBC MALTA JIEÓU SEHEM FID-DEMO-EV

Ir-Renault Fluence ZE li kienet ittestjata minn impjegati tal-HSBC Malta HSBC Bank Malta ttestja karozza b’batterija elettrika (BEV) b˙ala parti mill-EU Life+ Demo EV. Il-Pro©ett, immexxi millMinisteru g˙at-Trasport u lInfrastruttura, jimmira li jxerred

aktar g˙arfien dwar karozzi elettriçi f’Malta billi jipprovdi vetturi elettriçi g˙al trial drives, jin©abar tag˙rif importanti dwarhom, jag˙ti aktar informazzjoni lill-pubbliku, u jkun

DEBONO COMMERCIALS

Debono Comemercials, huma iç-çentru ta’ Michael Debono Ltd f’dawk li huma vetturi kummerçjali u u tag˙mir industrijali, u hija wkoll l-uniku rappreΩentant uffiçjali Maltija g˙ad-diviΩjoni ta’ vetturi kummerçjali u tag˙mir industrijali fi ˙dan Toyota Group.

Debono Commercials, toffri lil klijenti tag˙ha is-soluzzjonijiet u juru kompetenza biex imexxu n-negozju tieg˙ek ‘il quddiem. Ilfirxa varja ta’ prodotti u servizzi offruti, jinkludu r-rappreΩentazzjoni tal-vetturi kummerçjali ta’ Toyota b˙al Toyota Forklifts, BT Warehouse Equipment, Hino Trucks, Goupil Electric Utility Vehicles u u magni industijali Fiorentini, li jintuΩaw biex tin˙asel l-art.

Is-servizz after-sale jinkludi Mobile Service Station fejn impjegati ta’ Debono Commercials imorru direttament fuq il-post fejn ikun hemm il-˙sara u jsewwu l-apparat fuq il-post. Fil-bini tag˙hom, wie˙ed isib varjazzjoni estensiva ta’ prodotti u servizzi li jg˙aqdu d-ditta tal-klijent f’apparat tal-im˙aΩen u bi bΩonnijiet tal-flotta tal-vetturi.

L-impjegati huma impenjati li t-twettieq tan-negozzju jsir b’mod onest u ©ust u jimmiraw li jkunu l-iΩjed s˙ab ideali fil-vetturi kummerçjali u tag˙mir g˙at-tqandil tal-materjal li jkunu l-iΩjed rispettati u fdati, ©ewwa pajjiΩna.

Id-diviΩjoni Debono Commercials tifforma parti minn Debono Group of Companies u g˙al iΩjed informazzjoni wie˙ed huwa m˙e©©e© iΩur ix-showroom tag˙hom li tinsab fi Triq l-Imdina ÓaΩ-Ûebbu© (viçin ix-showroom ta’ Toyota) jew içempel fuq 22694000 jew inkella jibg˙at e-mail fuq info@debonocommercials.com

installat EV charging network madwar Malta kollha.

HSBC ittestja Renault Fluence ZE g˙al perjodu ta’ xahrejn.

Matul dan il-perjodu l-Bank ta l-opportunità lil kemm jista’

jkun persuni, speçjalment impjegati tieg˙u, biex isuqu karozza b˙al din u jgawdu minn vja©© silenzjuΩ. Madwar mitt persuna, minn adulti bil-familja sa in©iniera u mekkaniks talkarozzi professjonali, ˙adu din l-opportunità. Matul il-perjodu ta’ prova, il-karozza nstaqet g˙al distanza ta’ aktar minn 2,500 kilometru.

Kien hemm kummenti poΩittivi dwar il-karozza u dawn varjaw minn kemm ma tipproduçix emissjonijiet u ˙sejjes fis-sewqan, g˙al kemm ilmutur hu silenzjuΩ, kemm hi komda, kif ukoll dwar ilprestazzjoni b’sa˙˙itha tag˙ha.

Skont statistika mi©bura millHSBC waqt il-perjodu ta’ prova, din il-vettura elettrika kopriet madwar 130 kilometru fuq çar© s˙i˙ u tie˙u madwar 10 sig˙at biex il-batteriji tag˙ha jer©g˙u jiççar©jaw kompletament meta tkun qed tiççar©ja minn socket fid-dar.

Il-batteriji jiççar©jaw iktar malajr jekk ikunu ipplaggjati ma’ wa˙da mill-mitt charging point installati madwar Malta u G˙awdex.

“Il-karozza tie˙u 22kWh ta’ elettriçità biex il-batterija tag˙ha tkun iççar©jata kompletament. L-ispejjeΩ jammontaw g˙al 0.027ç g˙al kull kilometru meta mqabblin ma’ 0.117ç g˙al kull kilometru g˙al karozza

900cc tieg˙i li ta˙dem bilpetrol. Dan ifisser li nkun qed niffranka kwaΩi 80% tal-ispejjeΩ g˙aliha,” qal wie˙ed millimpjegati tal-HSBC li saq din il-karozza.

L-emissjonijiet tas-CO 2 i©©enerati biex persuna tiççar©ja l-karozza elettrika huma ekwivalenti g˙al 113 gramma g˙al kull kilometru meta mqabbla ma’ 150 gramma g˙al kull kilometru g˙al karozza ekwivalenti iΩda b’magna petrol. Bl-iΩviluppi mistennija g˙al ©enerazzjoni ta’ ener©ija, il-carbon footprint ta’ karozzi elettriçi ser ikunu ferm inqas minn dan. Dan ilfatt juri kemm hi Ωbaljata l-idea li karozzi elettriçi g˙andhom listess carbon footprint b˙al karozzi b’magni ta’ kombustjoni interna (internal combustion engine – ICE).

“HSBC dejjem kien fuq quddiemnett f’dik li hi sostenibbiltà u, fl-a˙˙ar sitt snin, dan limpenn wassal g˙al tnaqqis ta' aktar minn 25% fil-carbon footprint tal-Bank. Il-Pro©ett Demo EV hu inizzjativa o˙ra li l-Bank qed jappo©©ja bis-s˙i˙, f’konformità mal-g˙an tal-Gvern biex ikun hawn 5,000 vettura elettrika fuq it-toroq Maltin sal2020,” qal il-Kap EΩekuttiv talHSBC Malta Mark Watkinson.

Aktar tag˙rif jinkiseb minn www.electricvehiclesmalta.eu

Karozzi

22 06.07.2014

HYUNDAI B’MUDELLI I20, I30 U IX35

300,000 DS3 PRODOTTI FI FRANZA

EDIZZJONI LIMITATA TAT-TAZZA TAD-DINJA

Ir-rebbie˙ tal-kompetizzjoni tat-Tazza tad-Dinja ppreΩentat bil-biljetti g˙al-log˙ba bejn l-Ingilterra u l-Italja

B˙ala sponsor ewlieni tal-kompetizzjoni tatTazza tad-Dinja fil-BraΩil, Hyundai qed tniedi ttim rebbie˙ tag˙ha – Edizzjoni Limitata tatTazza tad-Dinja tal-mudelli i20, i30 u ix35 li ji©u b’features u apparat speçjali. Dawn il-mudelli ji©u mmarkati bl-isticker uffiçjali tal-kompetizzjoni tat-Tazza tad-Dinja fil-BraΩil biex b’hekk ilmudelli huma iΩjed speçjali u memorabbli.

“Il-Hyundai i20, Hyundai i30 u Hyundai ix35 mhumiex biss mudelli li reb˙u ˙afna unuri iΩda qed jing˙ataw ukoll ˙afna kummenti poΩittivi.

IΩjed importanti minn hekk, dawn il-mudelli qed ikunu mfa˙˙ra mis-sewwieqa nfushom li xtraw dawn il-mudelli u qed ifa˙˙ru tteknolo©ija, l-estetika u l-affidabbiltà ta’ Hyundai. Dan huwa l-mod kif Hyundai issa qed tid˙ol fil-qalba tal-azzjoni waqt it-Tazza tadDinja fejn il-futbol ta’ klassi mondjali se jitlaqqa’ ma’ karozzi ta’ klassi mondjali!” qal Andy Portelli, Brand Manager ta’ Hyundai Malta.

Is-Sur Portelli kien qed jitkellem waqt ilpreΩentazzjoni tal-premju lir-rebbie˙ tal-kompetizzjoni ta’ Hyundai g˙al Ωmien it-Tazza tadDinja liema kompetizzjoni saret f’Mejju. Ir-rebbie˙, Joseph Scerri, li g˙aΩel li jivja©©a lejn ilBraΩil flimkien ma’ ibnu, se jkun preΩenti filgrawnd g˙al-log˙ba tant mistennija bejn lIngilterra u l-Italja. Il-passa©©, l-akkomodazzjoni, it-trasport, ikel, xorb, tours u attivitajiet o˙ra huma kollha m˙allsa minn Hyundai.

Il-log˙ba bejn l-Ingilterra u l-Italja nhar l-14 ta’ Ìunju kienet il-25 log˙ba bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

L-ewwel log˙ba kienet intlag˙bet nhar it-13 ta’ Mejju 1933, u kienet spiççat fi draw ta’ 1-1. Mill24 log˙ba li ntlag˙bu s’issa. L-Italja reb˙et g˙axar darbiet, kisbet draw sitt darbiet u tilfet

tmien darbiet.

Il-kompetizzjoni kienet organizzata minn Hyundai madwar id-dinja sabiex tippremja lil dawk kollha li jag˙mlu test drive ta’ karozza Hyundai.

“Sakemm karozza ma tinsaqx, wie˙ed ma jista’ qatt japprezza l-esperjenza li l-karozza toffri.

A˙na ridna nippromovu s-sodisfazzjon li wie˙ed igawdi meta jsuq karozza Hyundai, u kien g˙alhekk li ˙ajjarna lill-pubbliku biex jie˙u sehem f’din il-kompetizzjoni. A˙na nafu kemm il-log˙ba bejn l-Ingilterra u l-Italja hija mistennija u ˙adna vanta©© minn dan sabiex noffru iΩjed sodisfazzjoni mal-esperjenza ta’ sewqan ta’ Hyundai,” Ωied jg˙id Andy Portelli.

Minn st˙arri© li sar fl-Istati Uniti fl-2012 fost 80,219 persuna li fl-istess sena xtraw karozza, instab li 11.4% minn dawk li xtraw, m’g˙amlux test drive. Mill-ist˙arri© li sar, instab ukoll li madwar tmienja minn kull g˙axar klijenti uΩaw l-internet sabiex jitkixxfu iΩjed dwar il-karozza li xtaqu jixtru.

“Li wie˙ed jipprova u jsuq il-karozza li jkun se jixtri hija dejjem l-a˙jar ˙a©a li wie˙ed g˙andu jag˙mel. Kull esperjenza ta’ sewqan hija esperjenza personali u individwali. G˙alhekk, hu x’inhu dak li jing˙ad fir-riçensjonijiet u hemm kemm hemm informazzjoni fuq l-internet, dawn qatt ma jistg˙u jie˙du post l-esperjenza ta’ test drive u huwa g˙alhekk li n˙e©©u lill-klijenti biex, ming˙ajr ebda obbligu, ji©u u jag˙mlu test drive bil-kumdità kollha. Test drive ma tiswa xejn, però tista’ tkun esperjenza mill-aqwa li tg˙inek tie˙u deçiΩjoni importanti b˙al dik ta’ liema se tkun il-karozza li jmiss tieg˙ek,” temm jg˙id Andy Portelli.

Ix-xahar li g˙adda, il-fabbrika ta’ Citroen ©ewwa Franza, eΩattament f’Poissy, produçiet it-300,000 DS3. Il-mudell li huwa f’domanda kbira, huwa ‘limited edition’ kompletament ©did, deskritt b˙ala ‘IrrseΩistibbli’, miΩbug˙ b’Ωebg˙a sewda ‘Perla Nera’ u jinkludi ukoll id-dwal Xenon Full LED, li ©ew imnedija ftit ©img˙at ilu. Din it-300,000 karozza ma˙duma, tirrifletti ssuççess ta’ dan il-mudell bi stil uniku u diversi possibiltajiet ta adattamenti skond kif jixtieq il-klijent, b’teknolo©ija impressiva u l-prestazzjoni tas-sewqan.

Id-DS3 kienet l-ewwel mudell DS li kien imniedi. Din impressjonat lill-pubbliku ©enerali li huwa familjari ma’ dan is-settur u fl-istess ˙in ˙olqot revoluzzjoni fil-proçess ta’ manifattura. DS3 huwa disponibbli b’diversi features li jistg˙u ji©u adattati.

B’verΩjoni ta’ Ωew© kuluri u

www.citroen.com.mt

verΩjoni personifikata b’g˙aΩla kbira ta’ kuluri u affarijiet fiddisinn fuq ©ewwa. Din l-isfida fil-produzzjoni waslet g˙assuççess mixtieq sa’ mill-bidu billi ©iet inkluΩa personalizzazzjoni fil-qalba tal-proçess ta’ manifattura. Dan is-suççess huwa enfaΩizzat illum il©urnata bil-produzzjoni ta’ 300,000 DS3 hatchback fis-sit ta’ Poissy, li j©orr it-tabella ‘Origine France Garantie’.

Dan in-numru, 300,000, huwa miΩura ta’ suççess g˙al dan ilmudell. Imfa˙˙ra g˙ad-dehra attraenti tag˙ha – mog˙tija esklussivament permezz ta’ sett estensiv ta’ personalizzazzjoni ta’ possibilitajiet – u g˙all-irfinezza tag˙ha, teknolo©ija u ubbidjenza fit-triq alkemm dinamika, id-DS3 jag˙mel is-sewqan ta’ pjaçir g˙as-sidien tag˙ha g˙al uΩu ta’ kuljum.

DS3 tinsab miexja ‘l quddiem u ‘l fuq bil-karatteristiçi ta’ dan il-prodott. It-300,000 mudell jispikka bil-light signature ©dida li ©iet imnedija ixxahar li g˙adda. Dan il-mudell jispikka wkoll f’dan it-tag˙mir: • Interior design li kompletament jista ji©i ppersonalizzat, imsejja˙ ‘Irresistable Paris’, li jinkludi fih monumenti printjati tal-belt ta’ Pari©i fuq il-˙©ie© ta’ ©enb ta’ wara u disinni imaqqxa b’laser fuq id-dashboard • Roti ta’ 17-il pulzier Aphrodite diamond-cut alloy

S

M

L X XLL ... A VAN VA V AN TO TO FIT FIT ALL

Michael Attard Ltd. – Citro Citroën ë n Showroom, Mdina Road, Attard – T: 2144 2005 / 2248 2602 – E: citroensales@michaelattard.com

Dan it-300,000 DS3 huwa wkoll mg˙ammar b’reversingcamera kif ukoll sistema awtomatika ta’ brejkijiet, Active City Break. Huwa ja˙dem b’magna diΩil BlueHDi 120, mg˙ammra b’ gear-box b’sitt gerijiet kif ukoll konformi mal-istandards tal-Euro6.

Il-˙ela fil-fuel tad-DS3 hija ta’ madwar 3.6L kull 100 kilometru waqt li emmisjsonijiet ta’ CO2 huma ta’ 94g/km.

Personalità

06.07.2014 23

IntroduÇIet It-threadIng f’Malta u gÓawdex raMona PortellI tintervista lil DORIANNE CATANIA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Dan l-a˙˙ar kelli su©©eriment ming˙and ˙abib tieg˙i, li fil-passat ˙dimna fuq produzzjoni televiΩiva lokali flimkien, biex nintervista persuna li tag˙mel it-threading. Ng˙id id-dritt, peress li ma tantx kont konxja tas-su©©ett, g˙amilt ftit riçerka fuqu u sibt li t-threading hija teknika li da˙˙litha hawn Malta Dorianne Catania madwar ˙ames snin ilu. Tkellimt mag˙ha sabiex insir naf aktar dwar din it-teknika li bil-mod il-mod qed tindara mill-Maltin ukoll.

Fil-fatt skoprejt li threading huwa metodu naturali kif wie˙ed ine˙˙i l-pil Ωejjed. Hija tip ta’ arti li tista’ to˙loq diversi forom, infatti Dorianne tispeçjalizza fil-˙u©bejn (eyebrows) u skont il-fattizzi tal-persuna taddatta ukoll il-forma tag˙hom. To˙loq armonija u simetrija g˙ax dejjem ikun hemm xi differenza fil-wiçç minn na˙a g˙al o˙ra. It-threading ori©ina xi 5,000 sena ilu fl-Asja u Lvant Nofsani. Kulma jintuΩa waqt it-threading huwa ˙ajt li jkun mag˙mul mill-qoton (cotton) li jkun iççertifikat b˙ala organiku.

“Biex wie˙ed jitg˙allem din l-arti ta’ threading irid ˙afna prattika. L-istudenti tieg˙i vera sodisfatti bil-progress tag˙hom g˙ax g˙atxana biex jitg˙allmu din it-teknika.

F’G˙awdex intlaqa’ bl-istess mod li ntlaqa’ f’Malta. Jie˙u Ω-Ωmien biex teduka u tispjega lill-klijenti, imma konvinta li maΩ-Ωmien din itteknika ti©i mitluba ˙afna b˙alma ©ara lili Malta.

Iddiskutejt mag˙ha wkoll dwar id-dewmien ta’ kull applikazzjoni ta’ threading . u infurmatni li x-xoffa ta’ fuq tie˙u madwar ˙ames

Dorianne g˙andha sitta u tletin sena, toqg˙od l-Im©arr u ta˙dem b˙ala brow specialist, threading hair removal expert, fejn tmexxi l-˙anut tas-sbu˙ija tag˙ha stess. T˙obb tqatta’ ˙afna ˙in mal-kelba tag˙ha Pippa li g˙andha ftit ©img˙at, tmur iç-çinema, taqra kotba fuq nutrizzjoni u sbu˙ija u anke tisjir. Tiddeskrivi lilha nnifisha b˙ala persuna solari li t˙obb ˙afna s-sajf, dejjem poΩittiva u taqsam l-ener©ija tag˙ha ma’ ta’ madwarha.

Ilha ta˙dem fil-qasam tassbu˙ija g˙al dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena, fosthom anke fuq cruiseliners. Marret ukoll l-Indja g˙al sitt xhur fejn tg˙allmet it- teknika tatthreading.

Ridt inkun naf jekk it-teknika tat- threading tkunx applikata fuq il-˙ugbejn biss.

Fil-fatt, Dorianne infurmatni li jista’ ji©i applikat fuq ixxoffa ta’ fuq/geddum u anke fuq il-wiçç kollu. Sa˙ansitra infurmatni wkoll li jekk ikun hemm xi pil wa˙du jista’ jinqabad hu biss, u mhux b˙al metodi o˙ra li jkollok tne˙˙i l-area s˙i˙a. Threading isir ukoll fuq il-saqajn u Ωoni o˙rajn fejn hemm pil mhux mixtieq.

Jitne˙˙a l-pil permezz ta’ ˙ajt organiku Dwar jekk persuna twe©©ax

b’din it-teknika, Dorianne we©bitni: “Meta din it-teknika ti©i applikata minn persuna bl-esperjenza ma twe©©ax, iΩda jekk itthreadist ma jkollhiex esperjenza tista’ tag˙mel trawma fuq il-©ilda, apparti tbatija Ωejda. Ikkomparat ma’ metodi o˙r l-persuna ma tbatix, u meta l-klijenti tieg˙i jaraw ir-riΩultat ikunu sodisfatti ferm u jinsew xi jkunu ˙assew.”

Permezz tat- threading ma jkunux qed jintuΩaw prodotti, ˙lief ˙ajt apposta li jkun organiku, allura ma jkunx hemm biΩa’ li ser ikun hemm xi reazzjoni, u huwa ideali g˙al ©ilda sensittiva.

“M’g˙andekx biΩa’ li tifforma l-iskorça meta l-©ilda tibda tiskura. Pjuttost min di©à g˙andu, permezz tat-threading tibda tonqoslu. Il-pil idum aktar ma jitla’, u m’hemmx biΩa’ li ser jiddendel il-kappell tal-g˙ajnejn, g˙ax m’hemmx ©bid involut. jirnexxili Bit-threading naqbad il-pil kollu li b’metodi o˙ra ma jirnexxilekx u m’hemmx g˙alfejn t˙allih jitwal g˙ax bit- thread taqbdu, anke jekk ikun g˙adu kif sponta biss,” spjegatli Dorianne.

Hija temmen li isba˙ minn affarijiet naturali m’hawnx, u fil-fatt hekk hu. Waqt ixxog˙ol tag˙ha Dorianne tuΩa biss prodotti li jkunu

ççertifikati organiçi, peress li dak kollu li jmiss mal-©ilda tal-bniedem ji©i assorbit u huwa ferm importanti li wie˙ed jag˙ti kas l-ingredjenti tal-prodotti li qed jintuΩaw. “Meta kont l-Indja studjajt ˙afna fuq trattamenti g˙all-wiçç u g˙all-©isem b’mod naturali, u apparti li l-prodotti g˙andhom irwejja˙ sbie˙ ˙afna, jag˙tu riΩultat immedjat kemm fuq ponot, çelloliti jew inkella biex nirqaqu u nissodaw il©ilda tag˙na.”

Mill-Indja g˙al Malta u G˙awdex ukoll Ta’ min jg˙id li t- threading ilu li da˙al hawn Malta madwar ˙ames snin ilu, u kienet Dorianne stess li introduçietu. Qaltli li meta introduçietu f’Malta kienet xi ˙a©a kemxejn stramba u llum il©urnata tapprezza l-fatt li nnies qed jaraw ˙afna benefiççji mit-threading u jistaqsu g˙alih huma stess. “Ma kinitx façli. Jiena ridt neduka u nfiehem, g˙ax li wie˙ed ine˙˙i s-suf bil-˙ajt hija fil-verità xi ˙a©a mhux tas-soltu,” sostniet Dorianne.

Xi ftit xhur ilu Dorianne g˙allmet ˙ames terapisti G˙awdxin u flimkien introduçew it-threading f’G˙awdex ukoll. B’hekk ridt inkun naf kif qed jintlaqa’ t-threading f’G˙awdex.

minuti, u l-˙u©bejn jie˙du g˙axar minuti. Naturalment, peress li f’kull applikazzjoni m’hemmx dewmien, hemm anqas tbatija minn metodi o˙rajn.

Fl-a˙˙ar nett Dorianne sa˙qet fuq il-fatt li l-˙u©bejn jikkomplimentaw ˙afna lwiçç ta’ kull persuna.

“B’hekk huwa importanti li wie˙ed ikollu forma adattata skont il-fattizzi tieg˙u. Ilparir tieg˙i huwa li kull persuna g˙andha tie˙u ˙sieb, sabiex tkun tista’ tidher la˙jar possibbli,” temmet tg˙idli.

Kun Af

24 06.07.2014

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

IT-TRASPORT F’MALTA TUL IÛ-ÛMIEN Il-problema tat-trasport bdiet tin˙ass meta l-˙addiem Malti kien imur g˙ax-xog˙ol ’il barra mir-ra˙al fejn kien jg˙ix. Kien ibakkar minn kmieni filg˙odu u jer˙ila bil-mixi lejn ix-xog˙ol g˙al distanzi twal. Xi w˙ud, b˙al avukati jew qassisin, kienu juΩaw il-kaless jew il-karozzin. Il-karozzini kellhom il-venda tag˙hom ˙dejn il-Konkaditral ta’ San Ìwann. Óal Lija kien l-iktar ra˙al li kellu karozzini. Bil-wasla tal-ferrovija u wara t-tramm, l-uΩu tal-karozzin beda jbatti. F’Ottubru tal-1856 deher l-ewwel omnibus f’Malta. L-omnibus kien speçi ta’ karozzin twil mi©bud minn Ωew© jew erbat iΩwiemel.

L-omnibus L-omnibus Fit-30 ta’ Novembru 1856 sar l-ewwel servizz bl-omnibus minn Óal Lija sal-Belt Valletta. Dan kien jag˙mel tliet vja©©i kuljum ’l hemm u ’l hawn. L-omnibus kien jesa’ 16-il ru˙ u n-noll kien ˙ames soldi. Min˙abba li l-vja©©i kienu jkunu dejjem mimlijin bil-passi©©ieri, twaqqfet kumpanija bl-iskop li tkabbar is-servizz. Inxtraw sitt omnibusijiet minn Franza li kienu jesg˙u 27 ru˙ bil-prezz ta’ 2,700 frank il-wie˙ed u 18-il Ωiemel. F’Jannar 1857 waslu erba’ omnibusijiet o˙ra. Is-servizz kompla jikber u Ωdiedu l-vja©©i minn ÓaΩ-Ûebbu© , San Ìiljan u l-Imdina. Però, wie˙ed mill-g˙edewwa talomnibus kien il-karozzin, g˙aliex kien iktar komdu. Il-ferrovija wkoll fixklet l-uΩu tal-omnibus, imma l-ikbar g˙adu kien meta da˙lu l-karozzi tal-linja, jew a˙jar ix-xarabanks. Ftit ftit l-omnibus inqata’ mit-toroq Maltin. Min˙abba n-nuqqas kbir ta’ petrol fi Ωmien it-Tieni Gwerra Dinjija, xi omnibusijiet re©g˙u bdew jidhru fit-toroq. Naturalment, dawn ©ibdu l-attenzjoni tal-Maltin u bdew isej˙ulhom nemnebus.

Il-ferrovija Kienet l-ewwel servizz pubbliku tat-trasport f’Malta li kien jimxi bil-magna. Kien ukoll mag˙ruf b˙ala ‘il-vapur tal-art.’ Fl-1879 kienet ©iet iffurmata l-Malta Railway Co. Ltd. Il-Gvernatur ta’ Malta, Sir Arthur Borton, kien awgura b’çerimonja l-ewwel vja©© lejn l-Imdina fit-28 ta’ Frar 1883. L-istazzjon tal-ferrovija tal-Belt kien ta˙t l-art, ˙dejn Bieb il-Belt. Il-ferrovija kienet tg˙addi minn ©o mina sal-Furjana. Il-vja©©, mill-Belt Valletta sal-Imdina, b’kollox kien jie˙u madwar 35 minuta. L-aktar stazzjon importanti kien dak tal-Óamrun g˙ax minn hemm kien jitg˙abba l-fa˙am. In-noll tal-ferrovija kien ta’ sold kull mil g˙al gabina tal-ewwel klassi, u nofs sold g˙al gabina tat-tielet klassi. Ilferrovija kienet l-aktar li tintuΩa mill-ba˙rin IngliΩi u ftit kienet tintuΩa mill-˙addiema Maltin. Fil-fatt, kienet g˙amlet sentejn wieqfa. Tul dan iΩ-Ωmien saru ˙afna manutenzjonijiet fuq l-g˙axar magni li kellha l-kumpanija. Fil-25 ta’ Frar 1892 il-ferrovija re©g˙et bdiet tag˙ti servizz. Meta da˙lu t-tramm u l-karozzi tal-linja, il-kumpanija bdiet tmur lura. Wara kwaΩi ˙amsin sena’ ta’ servizz, fit-2 ta’ April 1931, il-kumpanija g˙alqet in-negozju.

L-istazzjon tal-ferrovija fil-Belt Valletta

It-tramm Fit-23 ta’ Frar 1905 beda ja˙dem it-tramm mil-kumpanija Malta Tramway. Is-sidien kienu Macartney, McElroy and Co. Ltd. B’kollox kien hawn 32 tramm li 16 minnhom kienu double decker u b’sitta minnhom kellhom il-parti ta’ fuq miftu˙a. Kull tramm kien i©orr mat-30 passi©©ier. Il-kumpanija kellha wkoll Ωew© vetturi o˙ra biex inaddfu l-binarji (rails) tat-tramm bl-ilma. Wa˙da mill-problemi li kienu jiffaççjaw kien is-serq tar-ram a˙mar li kien isir minn fuq it-trammijiet. Spiss kienu jieqfu min˙abba il-qtug˙ tal-elettriku, kif ukoll il-˙sara fil-linji mil-karozzini. Ûew© inçidenti li baqg˙u jissemmew kienu meta tramm numru 4 ˙are© mil-linji waqt li kien fi triqtu lejn Bormla. Meta kien fuq l-g˙olja ta’ G˙ajn Dwieli niΩel b’˙effa u qatel erba’ passi©©ieri, fosthom is-sewwieq. Kienu wkoll we©©©˙u numru mhux ˙aΩin. Inçident ie˙or kien sar ftit ’il bog˙od. Fl-20 ta’ Lulju 1920, l-istess fuq l-g˙olja ta’ Kordin, is-sewwieq kien tilef il-kontroll tat-tramm u baqa’ nieΩel b’veloçitaà kbira n-niΩla ta’ Kordin. Kienet mietet mara wa˙da u ˙afna o˙rajn korrew g˙ax kienu la˙qu qabΩu mit-tramm.

Id-daqqa tal-mannara waslet ukoll g˙at-trammijiet. Óafna sidien bdew jixtru trakkijiet tas-servizzi IngliΩi bi ftit flus u jaqilbuhom fi trakkijiet tal-linja. Bil-karozzi tal-linja wie˙ed seta’ jmur fejn irid.

Dan g˙aliex ma kienx hemm bΩonn ta’ elettriku jew binarji. Il-kumpanija bdiet issofri ˙afna telf, tant li fil-15 ta’ Diçembru 1929 waqqfet is-servizz darba g˙al dejjem.

Ix-xarabank Il-bidu tax-xarabank jo˙odna fl-1905 meta s-Sur Spiteri kien importa xi vetturi mill-Ingilterra biex ja˙dmu bejn il-Belt u St Andrew min˙abba li sservizz tat-trasport kien essenzjali g˙an-Navy u militar IngliΩ. Il-kulur ta’ dawn ix-xarabanks kien isfar bi tberfila sewda. Ftit ftit dawn ix-xarabanks bdew jinfirxu mal-ir˙ula kollha ta’ Malta. Fl-1921 ©iet iffurmata l-Public Transport Co. Fl-1930 il-flotta tax-xarabanks kienet tla˙˙aq it-385 vettura. Kienu jsiru ˙afna abbuΩi fil-vja©©i. Kien hemm sidien li kienu jaqilg˙u ˙afna flus bil-vja©©i u kien hemm o˙rajn li kienu jmorru bil-bwiet vojta lejn id-dar.

Fl-1971 inbidel il-Gvern u sar Prim Ministru Mintoff. L-ewwel ma g˙amel kienet ir-riforma fittrasport pubbliku. Mintoff kien issu©©erixxa li r-rotot jit˙alltu u ssir kumpanija wa˙da ˙alli l-qlig˙ jinqasam indaqs bejn kul˙add. Kien hemm min qabel u kien hemm min ma qabilx. Il-ftehim kien sar bi prova g˙al sena. Ir-rotot inqasmu fi tlieta u sena wara saru grupp wie˙ed. Din il-prova kienet suççess g˙ax kul˙add beda jg˙abbi kemm jifla˙ passi©©ieri. Fis-17 ta’ Novembru 1977 it-tliet gruppi ©ew amalgamati. B’kollox kien hawn mal-508 xarabank li bdew ja˙dmu ©urnata iva, ©urnata le.

Dan kien ifisser li mal-252 kienu jag˙tu s-servizz kuljum. Dawk li jkunu off duty setg˙u jintuΩaw b˙ala privates g˙at-tfal tal-iskajjel

It-tramm ˙dejn Bieb il-Bombi

Óarsa llum Fit-3 ta’ Lulju 2011 il-kumpanija Arriva bdiet servizz ta’ trasport ©did flok ix-xarabanks l-antiki b’˙afna pompi u çerimonji mill-Gvern Nazzjonalista ta’ dak iΩ-Ωmien. Din il-flotta kellha 172 xarabank King Long ©odda ma˙dumin iç-Çina . Kellha wkoll flotta Ωg˙ira ta’ Mercedes Benz 0530G Citaro bendybuses u 10 hybrid Optare Solos. L-operat ta’ din il-kumpanija kien falliment s˙i˙.

Kjuwijiet s˙a˙, dewmin fuq l-istej©is u xarabanks jie˙du n-nar ma naqsux. F’Awwissu 2013 il-Gvern waqqaf il-bendy buses min˙abba l-periklu. F’Diçembru tal-istess sena l-Arriva ˙abbret li f’sentejn u nofs tilfet €50 miljun. Fl-1 ta’ Jannar 2014 l-Arriva waqfet l-operat tag˙ha f’Malta. Il-flotta tat-trasport pubbliku illum tinsab f-idejn il-Gvern sakemm isir il-bejg˙ tag˙ha.

Ix-xarabank

Kalejdoskopju

06.07.2014 25

KALEJDOSKOPJU: ARTIKLI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

ÌraW bÓal-lum TWELID 1888: Annette Kellerman, g˙awwiema Awstraljana u attriçi. Óadet sehem fl-ewwel film sesswali li ˙oloq kommozzjoni: A Daughter of the Gods (1916). Fl-1907 kienet arrestata g˙ax libset malja li tg˙attilha l-parti t’isfel biss fix-xatt ta’ Boston. Mietet fl-1975.

1925: Bill Haley, pijunier Amerikan tar-rock’n’roll li miet fl1981. Mag˙ruf l-aktar g˙all-muΩika ta’ Rock Around the Clock (1954).

1925: Merv Griffen, eΩekuttiva Amerikana tat-televiΩjoni u kreatriçi tal-programmi Jeopardy! u Wheel of Fortune.

1946: George Walker Bush, it-43 President Amerikan (2001-09).

1946: Sylvester Stallone, attur Amerikan u l-istilla fil-films ta’ Rocky u ta’ Rambo.

Kont taf?

Li skont id-Dipartiment tal-Agrikultura Amerikana, il-medja tal-Amerikani jikkunsmaw 48 libbra ta’ tuffie˙ fis-sena.

IrmIed uman fIl-bullets F’pajjiΩi fejn il-kremazzjoni (il˙ruq tal-katavri flok dfin) hu komuni ferm, issa qed jing˙ata tifsira ©dida g˙all-familjari talmejjet.

Idea li Ωgur ting˙o©ob minn dawk li j˙obbu l-armi tan-nar, hi dik ta’ kumpanija Amerikana li qed toffri li tissi©illa l-irmied tal-familjari f’bullets.

Il-kumpanija Holy Smoke (Du˙˙an Qaddis) tinsab f’Alabama u hi mmexxija minn Clem Parnell u Thad Holmes.

Meta huma jippriservaw lirmied fil- bullets , jag˙tuhom lill-klijenti f’kaxxa speçjali.

IΩda, g˙al min ikun irid, huma j˙alltu l-irmied ma’ splussiv u jwasslu lill-klijent fi vja©© fejn ikun jista’ jispara xi w˙ud millbullets.

Il-˙las hu ta’ €798 g˙al 100 bullet tar-rifle jew 150 bullet tal-pistola u €72.50 g˙all-kaxxa tal-preΩentazzjoni mag˙mula mill-injam.

Persuna medja tipproduçi bejn ˙ames u sitt libbri ta’ rmied wara l-kremazzjoni u Holy Smoke tuΩa biss libbra ta’ rmied biex twettaq ˙idmietha.

Is-sidien tan-negozju jg˙idu li jirçievu bejn erba’ u ˙ames

ordnijiet fix-xahar mill-Istati Uniti, iΩda hemm nies o˙ra li qed jidhru interessati, fosthom mill-Ìappun, l-Awstralja, irRepubblika Çeka u mill-Gran Brittanja.

Huma jsostnu wkoll li jekk ilfdal ta’ persuna jimtlew f’bullets mal-porvli, joffru assigurazzjoni lill-familjari f’kaΩ li jid˙ol xi ˙add fuqhom biex jisraqhom, u b’hekk tibqa’ rabta s˙i˙a bejn il-mejjet jew mejta u niesu ˙ajjin. Hemm min jippreferi li bullet minnhom tkun pendent biex tin©arr kuljum fuq il-persuna li tibqa’ ˙ajja.

Kenn gÓal mIn m’gÓandux u povrI suldatI u pulIzIja

Sylvester Stallone

IMWIET 1189: Enriku II, re tal-Ingilterra bejn l-1154-89, stabbilixxa l©urijiet fl-Ingilterra. Hu pprojbixxa l-futbol g˙ax qal li aktar kien hemm nies jilag˙buh milli kien hemm min baqa’ jipprattika l-vle©©a. Enriku II twieled fl-1133.

1553: Dwardu VI, re tal-Ingilterra bejn l-1546-53, li twieled fl1537. Kien bin ir-Re Enriku VIII u Jane Seymour.

ÌRAJJIET 1928: Deher l-ewwel filmat bil-kliem. Kien The Lights of New York, li ntwera fil-belt ta’ New York innifisha.

1930: Amelia Earhart, il-pilota famuΩa, twaqqaf rekord internazzjonali g˙an-nisa meta tajret l-ajruplan tag˙ha b’˙effa ta’ 181.18 mil fis-sieg˙a fuq firxa ta’ 64 mil.

1944: Il-jum li l-buffi bkew. Se˙˙et l-ag˙ar tra©edja fl-istorja taç-çirklu Amerikan, meta t-tinda l-kbira tal-a˙wa ˙adet in-nar waqt wirja li g˙aliha kien hemm aktar minn 6,000 spettatur. Óafna mill-169 mewt kienu ka©un tal-imbuttar, meta n-nies ippruvaw ja˙arbu mill-post. In˙olqu suspetti li xi ˙add ta n-nar apposta.

Il-˙ruq fiç-çirklu

Fid-dinja moderna n˙oss li aktar sirna nag˙tu kas tal-annimali milli tan-nies. Nixtrulhom il-˙wejje© biex inlibbsuhom; no˙duhom xi dawra fil-prams u l- puschairs ; inlibbsuhom innuççalijiet tax-xemx...u nispiççaw narrestaw lil xi sid li j˙alli kelb jew qattus maqful f’karozza min˙abba s-s˙ana tax-xemx.

Imbag˙ad niskanta kif fl-istess waqt inΩommu suldati u pulizija g˙assa bl-uniformi, fis-sir©a tax-xemx – jew ag˙ar – ta˙t xi kaxxa (gabbana) tal-injam, li tkompli taqlihom g˙as-sig˙at kollha li jag˙mlu g˙assa.

Ladarba naqbΩu daqstant g˙addritt tal-annimal, g˙andna naraw li dawn il-gabbani almenu jkollhom xi sors ta’ arja kundizzjonata (li tit˙addem u tit˙allas minn min ikun irid lg˙assa wara daru) biex, almenu, dawk li jag˙mlu lg˙assa ma j˙osshomx ˙aΩin waqt il-qadi ta’ dmirijiethom.

Issa nag˙tu titwila lejn irritratti ma’ din l-istorja. Le, mhumiex kmamar g˙all-klieb u l-qtates. Huma ‘djar’ g˙al nies li ma g˙andhomx dar. U minnhom jinsabu ˙afna f’Kalifornja.

Kienet l-inizjattiva ta’ Gregory

Kloehn, li jmur idur is-siti fejn jintrema l-iskart, bl-iskop li jkun ta’ g˙ajnuna g˙al ˙addie˙or.

Hu mhux wie˙ed minn dawk li m’g˙andux fejn joqg˙od. Filfatt, hu artist minn Oakland u permezz tal-imma©inazzjoni tieg˙u, bl-iskart li jsib u biex jiΩviluppa s-seng˙a li g˙andu, qed jibni dawn id-‘djar’ Ωg˙ar, f’qies ta’ sufan biex, almenu, numru ta’ nies ikollhom ‘saqaf’ fuq rashom!

Minn xi Ωmien qatag˙ha li minflok jibqa’ jo˙loq l-iskultura, li jbig˙ha lin-nies sinjuri, jg˙in lil min hu inqas fortunat. U ˙a©a tal-g˙a©eb, minn kulma jsib jg˙odd g˙alih f’dak li jarmi ˙addie˙or ikun kapaçi jo˙loq ‘dar’ çkejkna ferm g˙al individwu bla kenn.

U mhux biss qed isib lapprezzament tan-nies li jag˙tihom fejn joqog˙du, iΩda wkoll mill-medja, li rat u fehmet il-©est sabi˙ tieg˙u, g˙ax rigal b˙al dan lil min m’g˙andux ˙lief it-triq ta’ barra fejn jorqod, ifisser dinja.

Kull ‘dar’ li g˙amel Gregory, g˙andha saqaf imΩerΩaq, biex ix-xita ma tid˙olx ©ewwa, u roti biex lil min ting˙ata d-‘dar’ ikun jista’ jressaqha skont il˙tie©a.

Ìeneralment, g˙all-art juΩa lpallets tal-injam li jsib mormijin.

Imbag˙ad, il-bibien tal-magni tal-˙asil tal-˙wejje© awtomatiçi juΩahom b˙ala twieqi, biex jag˙tu d-dawl lid-‘dar’. Gregory jg˙id li mindu beda jiffoka fuq id-djar, jaf li kulma jo˙loq qed jintuΩa.

Wonder, mara li ma kellhiex dar, qalet li l-kenn çkejken li bnielha Gregory kien l-a˙jar ‘dar’ li kellha fl-a˙˙ar ˙ames snin.

Peress li tant da˙al fl-ispirtu ta’ dawn id-djar, l-istess Gregory ˙are© ktieb bl-isem Homeless Architecture biex i˙ajjar lil ˙addie˙or jibni ‘djar’ simili. Hu jaf li, ja˙dem kemm ja˙dem, ma jistax jibni ‘dar’ g˙al kull bniedem ming˙ajr wa˙da, f’Oakland biss, g˙alkemm mhux bi˙siebu jieqaf mill-pro©ett ta’ g˙ajnuna li beda.

Issa qed jit˙ajjar ukoll jibda jg˙allem lil nies o˙ra jag˙mluhom, g˙ax jaf li hemm numru ta’ individwi li jixtiequ jinvolvu rwie˙hom. Jittama biss li jsib xi post fejn jistg˙u jiltaqg˙u lkoll u ja˙dmu flimkien, biex f’temp qasir jibnu aktar ‘djar’ çkejknin g˙al min m’g˙andux fejn jistkenn.

Madwarna

26 06.07.2014

TgÓallem u irbaÓ hsbC malTa TgÓin lill-klijenTi f’Óin reali fl-isTand Tal-mCa Bil-g˙an li jkompli jkabbar illivell ta’ kuntatt mal-klijenti tieg˙u, HSBC Malta nieda Twitter account ©did permezz Twitter handle ta’ @HSBC_MT_Help. B’dan ilmod il-Bank qed iΩid mezz ie˙or ta’ komunikazzjoni malklijenti tieg˙u fejn dawn jirçievu risposti immedjati dwar tag˙rif bankarju li jkollhom bΩonn.

Ta˙t il-gwida ta’ tim ta’ persuni m˙arr©a biex jipprovdu servizz ta’ medja soçjali speçjalizzat fuq Twitter, dan isservizz hu pprovdut mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejn it-8.00hr u 16.00hr. Tweets li jid˙lu wara l-˙in tax-xog˙ol jitwie©bu l©urnata tax-xog˙ol li jmiss.

Paul Steel, il-Kap tar-Retail Banking & Wealth Management tal-HSBC Malta,

spjega dan is-servizz meta qal: “Napprezzaw li ˙afna mill-klijenti tag˙na jg˙ixu stil ta’ ˙ajja mg˙a©©la, g˙alhekk irridu noffrulhom servizz ta’ appo©© iktar konvenjenti, effiçjenti u dirett. Permezz ta’ Twitter, nistg˙u ng˙inu a˙jar lill-klijenti tag˙na f’˙in reali billi nwie©bu l-mistoqsijiet u d-diffikultajiet tag˙hom aktar malajr.”

“Nemmnu li aktar ma nirrispondu malajr lill-klijenti tag˙na, aktar inkunu kapaçi nifhmu l-˙ti©ijiet tag˙hom,” qal Paul Steel.

“Min˙abba li iktar nies qed jag˙mlu uΩu minn dan isservizz di©itali, g˙all-HSBC dan hu pass lo©iku biex i˙addan din it-teknolo©ija u jkun iΩjed aççessibbli, speçjalment fid-dinja teknolo©ika tallum li qed tinbidel il-˙in

kollu,” hu qal.

Biex persuna li tuΩa Twitter tibg˙at mistoqsija fuq it-Twitter account tal-HSBC Malta, kulma g˙andha tag˙mel hu li taççeshandle sa t- Twitter @HSBC_MT_Help u tkompli minn hemm bil-mistoqsija, kumment, jew feedback.

Il-klijenti qed jing˙ataw ilparir li informazzjoni personali kunfidenzjali, b˙alma huma ddettalji tal-kont tal-bank, m’g˙andhomx ikunu inkluΩi f’korrispondenza la bit-Twitter u lanqas fuq siti elettroniçi pubbliçi o˙ra. F’kaΩ li klijent ikollu bΩonn jg˙addi informazzjoni kunfidenzjali, dak il-klijent jintalab mill-Bank biex jibg˙at ismu flimkien mannumru tal-karta tal-identità f’indirizz ta’ email li hemm g˙al dan il-g˙an.

HSBC Malta issa qed joffri assistenza billi jwie©eb mistoqsijiet ©enerali tal-klijenti anke permezz ta’ Twitter

impjegaTi Tal-bOV jilTaqgÓu mal-arTisT anThOny mahOney K e m m - i l d a rba ti©ik lo k k a Ω j o n i l i tkun f’kamra mimlija b’66 biçça xog˙ol talarti tal-og˙la kwalità flimkien m a l - a r t i s t i n nifsu? Kienet opportunità unika g˙al grupp t a ’ i m p j e g a t i tal-BOV u lfamilji tag˙hom sabiex jiltaqg˙u mal-artist Anthony M a h o n e y l i g˙andu xxog˙lijiet tieg˙u esibiti fluffiççji ©enerali tal-BOV f’Sta V e n e r a b ˙ a l a parti millEsibizzjoni Retrospettiva talArti tal-BOV g˙al din is-sena.

Dawn huma xi w˙ud millk u m m e n t i t a l-impjegati li kienu preΩenti g˙al dan lavveniment fuq din l-esperjenza.

Caroline Sammut: “Kont mistag˙©ba bl-effetti lixxi u ˙fief li jo˙loq permezz talpalette knife – g˙odda mag˙rufa li tipproduçi sensazzjonijiet partikolari meta

tmiss ix-xog˙ol. Il-kuluri li ntuΩaw ikomplu jo˙olqu enfasi fuq il-burdata an©elika, çelestjali f’˙afna mix-xog˙lijiet, li fihom ittemi tar-rebbieg˙a, it-twelid mill-©did u Kristu.”

Sandra Maresca: “L-aktar ˙a©a li impressjonatni fuq lartist hija l-mod sempliçi tieg˙u ta’ kif jispjega l-affarijiet, u l-kliem tieg˙u ta’ inkora©©iment, su©©erimenti u ideat li qasam ma’ dawk interessati li jkomplu fuq din il-linja. Il-passjoni tieg˙u filmod kif jiddeskrivi l-istorja wara kull biçça xog˙ol, inkluΩ ir-riçerka li jkun g˙amel, hija wa˙da edukattiva fl-istess ˙in. Impressjonati ˙afna l-onestà u l-mod kif lartist jesprimi l-im˙abba tieg˙u g˙an-natura u l-umanità permezz tat-tpin©ijiet tieg˙u.”

Megan Abdilla ta’ disa’ snin qalet: “Nixtieq nirringrazzjakom tal-opportunità li tajtuni sabiex niltaqa’ mas-Sur Mahoney. L-esibizzjoni interessatni ferm. Is-Sur Mahoney spjega b’mod çar ˙afna tteknikalitajiet u x-xog˙lijiet tieg˙u, u da˙al ˙afna fid-dettall sabiex spjega xi jkun g˙addej minn mo˙˙u meta jkun qed ipitter. Il-passjoni tidher fih.”

Mario Lentini qal: “Din kienet esperjenza interessanti ˙afna. Il-passjoni ta’ Anthony Mahoney g˙all-arti hija emottiva ˙afna…i˙alli lilu nnifsu jid˙ol f’dinja imma©inattiva mmexxija mill-Mulej…Alla tag˙na.”

Ix-xog˙lijiet ta’ Anthony Mahoney ser jibqg˙u g˙allwiri fl-Uffiççji Ìenerali talBOV fi Triq il-Kanun, Sta Venera, sal-4 ta’ Lulju 2014.

Bejn il-Óamis 26 ta' Ìunju u llum il-Óadd 6 ta' Lulju, il-pubbliku qieg˙ed ji©i mistieden sabiex iΩur Stand 61 fl-MFCC Malta Trade Fair, ˙alli jikseb aktar informazzjoni dwar is-servizzi li toffri lAwtorità Maltija dwar il-Komunikazzjoni (l-MCA). Barra minn hekk, il-viΩitaturi qeg˙din ji©u m˙ajjra sabiex jipparteçipaw fi kwizz fejn ir-rebbie˙ finali se jing˙ata Samsung Galaxy Tab Disney Edition.

Waqt il-ftu˙ tal-istand, l-MCA kienet onorata bi Ωjara talPresident ta' Malta, l-E.T. s-Sinjura Marie-Louise Coleiro Preca, fejn hi ©iet infurmata dwar l-attivitajiet varji li qed ji©u organizzati fuq l-istand, li fosthom jinkludu wkoll parti speçjali ddedikata littfal b'animaturi preΩenti kuljum.

L-g˙an prinçipali tal-MCA huwa li jikkonferma li l-pubbliku qieg˙ed ikun infurmat sewwa dwar id-drittijiet tieg˙u relatati mas-settur tal-komunikazzjoni, dwar l-offerti li huma disponibbli fis-suq, u anki dwar l-g˙odda tal-konsumatur li jistg˙u ji©u utilizzati ˙alli jsiru g˙aΩliet aktar g˙aqlija. Infatti, fuq l-istand, il-viΩitaturi se jkollhom l-opportunità li jiltaqg˙u ma' numru ta' konsulenti mill-MCA sabiex jiddiskutu mag˙hom dwar xi interessi jew problemi li g˙andhom u li huma konçernati ma' dan il-qasam.

Fost il-benefiççji li wie˙ed jista' jgawdi minnhom insibu 1-180 service fejn dan jippermetti lill-individwi biex ming˙ajrma j˙allsu l-ebda prezz, huma jkunu jistg˙u jiskopru jekk xi numru partikolari tat-telefon jappartjenix lill-istess service provider tag˙hom ˙alli b'hekk igawdu minn telefonati b'xejn u minn tariffi speçjali meta jkunu qed içemplu lil xi numru ta' l-istess service provider.

Servizz ie˙or huwa t-TELEC0STS.COM li jikkonsisti minn sit fuq linternet fejn wie˙ed jista' jqabbel il-prezzijiet. Intant, dan isservizz qed ji©i mmexxi minn numru ta' service providers li jΩommu I-informazzjoni a©©ornata u li regolarment iwasslu offerti ©odda.

Fuq l-istand tal-MCA, il-pubbliku jista' wkoll japplika g˙al Ωew© tipi ta' korsijiet tal-ICT fejn wie˙ed huwa ntenzjonat g˙al individwi li qed jit˙ajjru juΩaw l-internet g˙all-ewwel darba, filwaqt li lie˙or huwa kemmxejn aktar avvanzat u huwa ddiΩinjat g˙al dawk li di©à g˙andhom tag˙rif baΩiku tal-kompjuters imma li jixtiequ jsa˙˙u l-kwalifika jew il-kompetenza tag˙hom, partikolarment g˙all-uΩu fuq ix-xog˙ol.

G˙al aktar informazzjoni, wie˙ed jista' jid˙ol fuq il-pa©na talFacebook - Malta Communications Authority, jew inkella fis-sit tal-MCA fuq http://www.mca.org.mt

Skeda

08.00 08.30 08.45 10.00 11.25 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.40 18.30 19.30 20.10 20.50 22.00 22.50 23.30

Flimkien Ma’ Nancy (R) One News Dak Li Jg˙odd (R) Aroma Kitchen (R) Triq Wahda (R) One News Telebejg˙ Mad-Daqqa T’g˙ajn (R) Arani Issa One News Fresh & Funky (R) Maratona B’risq Id-Dar TalProvidenza One News Ûona Dinjija 2014 It-Tfal (Eps 34) Bin 61 (R) On D Road (R) One News

06.07.2014 27

07.00 08.30 09.30 10.00 10.45 13.30 15.00 15.05 17.00 18.00 18.05 18.40 19.30 20.10 20.40 21.30 21.35 23.00

Net News Iswed Fuq L-Abjad (R) Telebejg˙ Wheelspin Telebejg˙ Indifest (R) Net News Ma Tinbidel Qatt Dokumentarju Net News Flusek (R) Minn Festa G˙al O˙ra Net News Replay – Tazza Tad-Dinja Minn Festa G˙al O˙ra Net News Minn Festa G˙al O˙ra Net News

07.00 08.00 08.30 09.30 10.00 11.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.00 15.30 16.00 16.05 16.50 17.35 18.00 18.10 18.40 19.00 20.00 20.45

L-G˙odwa T-Tajba Tuffi˙at Migduma G˙anafest G˙awdex Illum Malta U Lil Hinn Minnha Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik (Ikompli) A˙barijiet Óadd G˙alik (Ikompli) L-Irkant Teleshopping A˙barijiet Kurrenti Is-Sajf Mas-Salv Paq Paq On Test A˙barijiet Int Min Int Paq Paq On Test Mr Fisherman A˙barijiet Maratona Tal-Volley Ball

07.00 09.00 09.45 10.30 11.00 13.00 15.30 16.30 18.10 20.00 20.30 2040 21.40 21.45 23.00

06.00 07.55 07.59 09.16

20.00 20.35 20.40 21.25 23.10

Overland 8 Tg 1 Pinguini, Una Spia Nella Colonia Road Italy Napoli E Lazio Sud Con I Tuoi Occhi Shanghai A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale Aveva Un Cuore Che Ti Amava Tanto Che Tempo Fa Tg 1 Eroi Per Caso Dallo Studio 2 Di Napoli Reazione A Catena Telegiornale Tg Sport Techetechetè - Vive La Gente Una Seconda Vita Tg1 60 Secondi

12.00 13.00 13.40 14.00 15.40 17.01 20.00 20.40 21.10 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Nine Months-Imprevisti D'amore Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Il Peccato E La Vergogna Anna E I Cinque Beautiful Lies Tg5 Paperissima Sprint Estate La Matassa X-Style

06.25 06.45 07.15 07.55 08.25 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.56 14.47 17.05 18.55 19.35 21.30 23.40

Tg4 Night News Media Shopping Super Partes Zorro Ii Pianeta Terra I Magnifica Italia 4 Santa Messa Pianeta Mare - Estate 2014 Tg4 Pianeta Mare - Estate 2014 Le Storie Di Alive Donnavventura Vamos A Matar Companeros Detective Extralarge Ii Tg4 Il Ritorno Di Colombo Ii L' Amore E La Vita La Leggenda Di Bagger Vance

A˙barijiet Quddiesa tal-Óadd Kurrenti Ta˙t l-Art Tazza Tad-Dinja (R) Tazza Tad-Dinja (R) Bijografiji Malta u lil hinn minnha FIFA World Cup 2014 Pellikola A˙barijiet G˙anafest A˙barijiet Mixjietna (R) A˙barijiet bl-IngliΩ

07.05 08.00 08.20 09.05 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.35 16.40 16.45 18.50

06.00 06.30 07.00 07.25 07.50 08.15 09.15 12.10 13.00 13.30 13.45 14.30 15.30 16.30 17.15 18.00 18.05 19.35 20.30 21.00 21.10

Videocomic Real School Lassie Problemi Di Trasporto Zorro Il Padre Scomparso Cronache Animali La Nave Dei Sogni La Nostra Amica Robbie Tg2 Giorno Tg 2 Motori Sereno Variabile Estate Delitti In Paradiso Il Commissario Lanz Squadra Speciale Dribbling Mondiale Tg2 L.I.S. Reign Il Commissario Rex Tg2 20.30 Pole Position Gran Premio Di Gran Bretagna Di Formula 1 - Gara 23.00 Oltre La Notte

06.00 06.30 11.30 12.25 12.55 14.00 14.30 15.00 15.03 17.30 18.06 18.10 19.00 20.00 20.20 21.05

Fuori Orario Corvara ( Bz ) Ciclismo Tgr Telecamere Corrado Augias Visionari Tgr Tour De France Tg3 Lis Tour De France Tour Replay Tour De France Squadra Speciale Tg3 Blob Colpo Di Scena Dal Sacrario Militare Di Redipuglia Le Vie Dell'amicizia Requiem Per Le Vittime Di Tutte Le Guerre 1914-2014 Cent'anni Dalla Grande Guerra 23.00 Tg3 23.15 Film: Una Ragazza Piuttosto Complicata

06.25 06.40 07.00 07.30 09.30 10.25 12.25 12.40

16.50 18.30 19.00 19.20 21.10 23.25

Media Shopping Friends X Super Partes Super Car I A-Team Ii No Ordinary Family Studio Aperto Campionato Mondiale Superbike 2014 Fuori Giri - Sbk Sport Mediaset Campionato Mondiale Superbike 2014 (I1-I2) Mai Dire Ninja Studio Aperto Vecchi Bastardi Scuola Di Polizia Il Domani Che Verrà Doomsday (Di N. Marshall)

07.00 07.30 07.55 09.45 11.40 13.30 14.20 14:40 16.30 18.10 20.00 20.30

06.30 06.40 07.05 07.15 07.30 07.40 07.50 08.15 08.25 08.35 09.20 10.05 13.25 14.15 15.00 17.30

06.00 07.00 08.30 10.30 13.00 15.00 17.00 20.00 21.10 23.00

Amazing Wedding Cakes Ace of Cakes Fresh With Anna Olson Jamie’s 15 Minute Meals Amazing Wedding Cakes Guy’s Grocery Games Diners, Drive-Ins and Dives Delia Through the Decades Restaurant Stakeout Diners, Drive-Ins and Dives

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 17.40 18.05 19.00 20.00 21.00

How It’s Made American Chopper X-Machines MythBusters You Have Been Warned Baggage Battles Game of Pawn Storage Hunters Auction Kings Auction Hunters Container Wars Mega Builders Extreme Engineering How It’s Made How Do They Do It? Texas Car Wars Driven To Extremes Wheeler Dealers Dynamo

10.35 FIA World Endurance Championship 12.00 UEFA Women’s Champions League Football 13.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 16.30 FIFA Under 17 World Cup Football 18.00 UEFA Women’s Champions League Football 19.00 Live. UEFA Women’s Champions League Football 21.00 ISU Grand Prix, Figure Skating 23.00 Boxing

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 11.00 11.30 12.00 21.00 22.00 22.30 23.00 23.30

Macklemore’s Big Surprise Extreme Close-Up Style Star Pop Innovators. Will.I.Am Escape Club E! News Fashion Police Giuliana & Bill Escape Club Richkids Of Beverly Hills E! News Eric & Jessie. Game On. The Soup

21.50 22.40 23.30

The Undateables Kitchen Boss America’s Worst Tattoos Secret Eaters The Undateables Long Island Medium Say Yes To The Dress My Big Fat American Gypsy Wedding Cake Boss The Undateables Lottery Changed My Life Here Comes Honey Boo Boo My 600-Lb. Life Say Yes To The Dress My Big Fat American Gypsy Wedding Lottery Changed My Life Swinger Wives Shocking Family Secrets

08.05 Feng Shui Living 08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 09.25 Candice Tells All 09.50 Dear Genevieve 10.15 Rehab Addict 10.40 Selling New York 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Easy Entertaining With Michael Chiarello 12.00 Chef Abroad 12.25 House Hunters 13.15 Dear Genevieve 13.45 Million Dollar Rooms 14.35 My Yard Goes Disney 15.00 Selling New York 15.25 Rehab Addict 15.50 Keasha’s Perfect Dress 16.15 House Hunters 17.05 Chasing The Yum 17.30 Chef Abroad 18.00 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 18.55 Million Dollar Rooms

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Too Cute!

Gator Boys Call Of The Wildman Swamp Brothers Tanked Treehouse Masters Meerkat Manor Treehouse Masters Elephants In The Room Gangland Killers Sharks Under Glass Elephants In The Room Gangland Killers Untamed And Uncut Sharks Under Glass

06.00 07.40 09.25 11.30 13.10 15.00 17.00 18.50 21.00 22.30

Penelope The Merry Widow Challenge to Lassie Take Me Out to the Ball Game Field of Dreams The Searchers The Prisoner of Zenda Rhapsody Sitting Target Pat Garrett and Billy the Kid

07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35 18.00 18.25

Omnibus Tg La7 Omnibus Dr.Creator, Specialista in miracoli La Febbre Della Prateria Tg La 7 Tg La7 Cronache Jane Doe La Libreria Del Mistero L’ispettore Barnaby Tg La7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 Jesse Stone: Caccia Al Serial Killer 23.00 Jesse Stone: Nessun Rimorso

18.25 19.10 20.05 21.00 22.30

Bobinogs Teletubbies Garth And Bev Nina And The Neurons The Large Family Bobinogs Teletubbies Garth And Bev Little Prairie Dogs The Weakest Link Sinbad Hustle Last Man Standing Sinbad Doctors Peckham Finishing School For Girls Sinbad Little Dorrit Hunderby Zen Silent Witness

13.40 14.00 14.25

It-Tfal, illum fid-20.50 fuq ONE Keith ©ie ferut minn Nuwsi, we©©a’ gravi? X’ser ji©ri minn Nuwsi? Matthew ˙a jibΩa’ minnu issa li jaf li jasal, jew ˙a jikkonfrontah? John qed isir bniedem kompletament differenti issa li Elaine mietet, hija faΩi?

Il-mod tieg˙u ta’ kif jibkiha jew iç-çirkostanzi ˙a jbiddlu lil John g˙al dejjem? Mandy qieg˙dha ta˙sibha darbtejn fuq Mark, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar kien il-poter li kellu li ©ibidha lejh?

Il-katavru ta’ Peter instab mill-pulizija… George kif ˙a jirrea©ixxi la jsir jaf? Meta ser jikkalmaw il-˙ajjiet tal-familja Galea u jer©g˙u ji©u lura g˙an-normal? L-istorja tkompli.

Liquorish (il-finali), g˙ada, fid-20.50 fuq ONE Liquorish jippreΩenta l-a˙˙ar programm ta’ din l-10 edizzjoni ta’ din l-avventura. Dan il-programm se jkun differenti mill-kumplament tal-programmi li segwejna. Mumenti eçitanti sakemm Andrea tiΩvela l-persuna rebbie˙a ta’ din issena. 15-il ©img˙a taru u Liquorish se jkun qed juri l-isba˙ mumenti ta’ din l-edizzjoni, l-iΩjed mumenti spettakloari u la˙jar mumenti.

Grazzi kbira tmur lit-tim ta’ Liquroish, ONE, il- crew fl-istudio u dawk kollha li ikkontribwixxu tul din is-sensiela. G˙al aktar informazzjoni id˙lu fil-pa©na ta’ facebook u iklikkjaw LIKE. www.facebook.com/liquorishadventure. Óilithom, it-Tlieta, fl-21.40 fuq ONE Óilithom huwa programm ©did fuq One li se jkun qed jesponi u jippromwovi t-talenti taΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin. Fl-ewwel programm nhar it-Tlieta 8 ta’ Lulju Kevin Mercieca se jkun qed jintervista lil Andre Bonello, Ωag˙Ωug˙ ta’ 25sena li huwa attiv fil-volontarjat u jorganizza diversi attivtajiet g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-lokalità ta’ Marsaskala, ilpost fejn huwa jg˙ix attwalment.

14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00

Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda The Legend of Korra Turtles SpongeBob SquarePants Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants Turtles The Penguins of Madagascar

Çinema

28 06.07.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

IL-ÌURNATA NAZZJONALI TAÇ-ÇINEMA Il-Ìurnata Nazzjonali taç-Çinema se ssir nhar is-Sibt 12 ta’ Lulju, 2014. Dakinhar, KRS Film Distributor g˙andhom ipproggrammati 14-il film.

G˙al darb’o˙ra, iç-çineasti g˙andhom g˙aΩla sabi˙a tal-aqwa produzzjonijiet tal-mument bil-prezz imra˙˙as ta’ €3.50 g˙all-film normali u €5 g˙al dawk bit-3D.

Dakinhar il-wiri jibda mid-9.00am u jibqa’ sejjer sa tard billejl.

Biex jiççelebraw din id-19-il attività, KRS flimkien mal-esibituri tat-teatri lestew selezzjoni ta’ films ta’ ©eneri diversi minn animazzjoni bl-avventura, kummiedji bl-azzjoni, xog˙lijiet tax-xjenza fittizja, thrillers drammatiçi u anke dramm bijografiku, li jilqg˙u lgosti ta’ kul˙add.

Il-films li se jintwerew f’dik il-©urnata huma: HOW TO TRAIN YOUR DRAGON 2 (U) – avventura animata bl-azzjoni.

TRANSFORMERS : AGE OF EXTINCTION (PG 13) – avventura mimlija movimenti tax-xjenza fittizja.

CHEF (15) – kummiedja ˙elwa dwar kok mill-aqwa.

DEVIL’S KNOT (15) – storja bijografika dwar il-qtil ta’ tlett itfal u r-ritribuzzjoni ta’ wara.

THE FAULT IN OUR STARS (12A) – dramm kommoventi dwar Ωew© Ωg˙aΩag˙ morda gravi.

22 JUMP STREET (15) – kummiedja bl-azzjoni dwar il-kriminalità.

3 DAYS TO KILL (12A) – thriller furjuΩ u movimentat.

BLENDED (12A) – kummiedja ferrie˙a dwar laqg˙a bla ˙sieb bejn ra©el armel bi tlett itfal bniet u mara ddivorzjata bi tlett itfal subien.

GRACE OF MONACO (PG) – sentejn attivi fil-˙ajja ta’ eksattriçi famuΩa ta’ Hollywood li saret prinçipessa.

HEAVEN IS FOR REAL (U) – storja vera ta’ tifel çkejken li waqt operazzjoni gravi jkollu dehra tal-©enna.

MALEFICENT (PG) – adazzjoni eççellenti u xi ftit mibdula tal-˙rafa klassika Sleeping Beauty.

THE TWO FACES OF JANUARY (12) – thriller evokattiv ambjentat fil-Greçja.

CAPTAIN AMERICA: THE WINTER SOLDIER (12A) – avventura kollha azzjoni tax-xjenza fittizja minn fuq ktieb komik.

EDGE OF TOMORROW (12A) – film mimli azzjoni tax-xjenza fittizja.

Dawn il-films se jintwerew f’dawn it-teatri: Eden Cinemas – San Ìiljan (tel: 2371 0400) Embassy Cinemas – il-Belt Valletta (tel: 2122 2225) Tal-Lira Cinema – il-Fgura (tel:2180 8000) Empire Cinemas – Bu©ibba (tel :2158 1787) A˙sbu kmieni g˙all-biljetti.

HOW TO TRAIN YOU DRAGON 2 (3D)

VIÛWALI

TITJIR SPETTAKULARI TA’ DRAGUNI Vuçijiet Ewlenin: Jay Baruchel, Cate Blanchett, Gerard Butler, Craig Ferguson, America Ferrera, Jonah Hill, Christopher MintzPlasse, Kristen Wiig, Djimon Hounsou Direttur: Dean DeBlois Distributur: DreamWorks/20th Century Fox Ma˙ru© mill-KRS Il-film animat tal-2010 talkumpanija DreamWorks Animation SKG, How To Train Your Dragon kien xog˙ol spettakulari, ikkulurit, ma˙dum bit-3D. Sorprendentement din il-produzzjoni kellha suççess kbir u da˙˙let is-somma ta’ madwar ˙ames mitt miljun dollaru minn madwar id-dinja.

Fih Hiccup (vuçi ta’ Baruchel) li suppost kien

Óin: 102 min. Çert. U

kaççatur tad-draguni, irnexxielu jag˙mel ˙abib ma’ Toothless, dragun maqbud minnu. B’hekk kien ta’ eΩempju g˙al s˙abu l-Vikingi li jg˙ixu fuq il-gΩira ta’ Berk, biex huma wkoll jag˙mlu ˙bieb ma’ dawn il-bhejjem u juΩawhom g˙all-bΩonnijiet tag˙hom.

Wara ˙ames snin din il-paçi bejn l-umani u d-draguni g˙adha soda. Infatti, How To

Train Your Dragon 2 jifta˙ bil-˙bieb ta’ Hiccup, Astrid (Ferrera) u Snotlout (Hill) juΩaw lil dawn l-annimali g˙at-tlielaq veloçi. Hiccup u Toothless, li saru tassew intimi, sikwit jivvja©©aw fissmewwiet, immorru f’territorji ©odda u jesploraw postijiet eΩotiçi. F’wa˙da mill-avventuri eΩileranti tag˙hom huma jiskopru g˙ar kbir sigriet fejn jabitaw mijiet ta’ draguni feroçi u l-misterjuΩ Dragon Rider.

Il-paçi miksuba b’tant diffikultà issa tidher imminaççjata u dawn iΩ-Ωew©t i˙bieb jinqabdu fin-nofs, determinati li jag˙mlu l-almu tag˙hom kollu biex il-paçi ter©a’ tinkiseb.

How To Train Your Dragon

2 g˙andu andament sfrenat u eΩileranti fejn g˙all-˙inijiet twal nassistu g˙aΩ-Ωew© eroji jtiru fil-g˙oli b’˙effa tremenda, azzjoni li tippompja ladrenalina.

Il-film jag˙mel uΩu adegwat mit-3D, b’xenarju spettakulari l-aktar fil-g˙ar miksi sil© u viΩwalment brillanti fil-gΩuΩ ta’ draguni jtiru bin-nar ˙iere© minn imnifsejhom lesti g˙all-battalja fuq l-ordnijiet ta’ Drago Bludvist (Hounsou) jew Dragon Rider.

F’dan is-sikwel l-azzjoni u lmovimenti l-o˙ra kollha huma enfasizzati mix-xog˙ol ta’ kwazi erba’ snin ilu. How To Train Your Dragon 2, flisfera viΩwali tieg˙u, jersaq bejn Avatar u Asterix And The Vikings.

Çinema

06.07.2014 29

OcULUS

TETRU

mERA mxAJTNA LI TQARRAQ Atturi Ewlenin: Karen Gillan, Brenton Thwaites, Katee Sackoff, Rory Cochrane, Janet Lafferty Direttur: Mike Flanagan.

Distributur: Warner Bros.

Ma˙ru© mill-KRS

Oculus hu film tal-biΩa’ u ttwerwir, ta’ xe˙ta lussuΩa bi stil pjuttost differenti minn xog˙lijiet o˙ra ta’ dan it-tip. Itterrur f’din il-produzzjoni hu ©ej minn mera antika ta’ stil rokokò.

Din il-mera ta’ forza soprannaturali tirrifletti d-dg˙ufija ta’ dak li j˙ares lejha, t˙awwad lim˙u˙ u tmexxi lil dak li jkun lejn vizzjonijiet imçajpra, tag˙tih sens falz ta’ superjorità sakemm fl-a˙˙ar tippussessah djabolikament.

Fil-preΩent, is-sidien ta’ din il-mera huma l-a˙wa Kaylie u Tim Russell (Gillan u Thwaites). Dawn it-tnejn qed jer©g˙u jippruvaw jibnu relazzjoni soda bejniethom wara li g˙axar snin qabel il-©enituri tag˙hom mietu f’çirkostanzi tal-biΩa’ u misterjuΩi. Tim, li g˙adu kemm g˙alaq 21 sena riçentement ˙are© minn sptartal-mo˙˙.

Kaylie ssusspettat li t-tra©edji tal-passat kienu kkawΩati

Óin: 103 min. Çert. 15 minn din il-mera u aktar ma bdiet tersaq lejn il-verità, listorja tat-terrur aktar se tirrepeti ru˙ha.

Hawn jibdew jiftakru x’©ara 11-il sena ilu, fl-a˙˙ar sena ta’ ˙ajjet missierhom, Alan (Cochrane) u ommhom, Marie (Sackoff).

Minn issa ’lquddiem, it-tra©itt tal-a˙wa adulti jit˙allat malavventuri tal-biΩa’ li g˙addew minnhom meta kienu tfal (partijiet ma˙duma minn Analise Brasso u Garrett Ryan).

L-andament ta’ din l-istorja jkompli jie˙u xejra konfuΩa, fejn l-adulti a˙wa jer©g˙u jesperjenzjaw it-trawma li g˙addew mal-©enituri u kif ilmera ˙adet pussess assolut fuq kul˙add b’riΩultati makabri.

Oculus hija produzzjoni interessanti u attraenti g˙allg˙ajnejn, iΩda l-intriççi li jse˙˙u flimkien, tal-passat u tal-preΩent, ikomplu j˙awdu lim˙u˙.

DEVIL’S KNOT

MHUX EFFETTIV

QTIL BRUTALI U R-RITRIBUZZJONI TA’ WARA Atturi Ewlenin: Colin Firth, Reese Witherspoon, Dan Dehaan, Mireille Enos, Bruce, Greenwood, Elias Koteas.

Direttur: Atom Egoyan Distributur: Entertainment Films Ma˙ru© mill-KRS

ll-mewt brutali ta’ tlett itfal ta’ 8 snin waqt kienu jsuqu rrota fil-foresta f’West Memphis, Arkansas fl-1993, kienet ˙asdet lid-dinja. Wara xi xahar ta’ tfittxija l-ebda provi ma nstabu, u l-pulizija arrestaw tliet teenagers g˙assempliçi ra©uni li dawn ftit qabel kienu ˙adu sehem f’ritwal sataniku u anke kienu membri ta’ dan il-kult.

Il-film Devil’s Knot huwa dirett mill-KanadiΩ Atom Egoyan, li s-soltu jaf kif isawwar strutturalment storja simili b˙al The Sweet Hereafter (1997), b’mod mhux daqshekk konvincenti juri l-paranojja li qabdet liççittadini ta’ din il-belt Ωg˙ira, li akkost ta’ kollox riedu lil xi ˙add je˙el bir-reati.

Fir-rabja tag˙hom u anke fl-atmosfera ri©ida reli©juΩa li kienu jg˙ixu fiha, iddeçidew li ji©©ieldu din l-influwenza tax-xitan fuq tliet Ωg˙aΩag˙ tal-post u kkundannawhom ming˙ajr provi konkreti.

Din il-˙a©a ma niΩlitx tajjeb ma’ kul˙add g˙ax Ron Lax (Firth), investigatur privat u idealistiku, kif ukoll Pam Hobbs (Witherspoon), omm wie˙ed mill-vittmi li g˙adha ta˙t niket kbir u tbati minn trawma, i˙ossu li fil-proçess tal-infurzar tal-li©i kien

Óin: 114 min. Çert. 15

hemm xi ˙a©a li mhix flokha.

Devil’s Knot qatt ma jid˙ol fil-fond biex din l-istorja tiΩvol©i b’mod çar. Is-sekwenzi tal-qorti qatt mhuma effettivi u jin˙assu xotti u qosra wisq. Waqt li dan hu xog˙ol pjuttost sodisfaçenti, in˙oss li hu pass lura g˙allkalibru ta’ direttur b˙al Egoyan.

Il-ktieb bestseller Devil’s Knot: The True Story Of The West Memphis Three nkiteb minn Mara Leveritt, investrigatriçi minn Arkansas li eΩaminat il-fatti kollha wara li ˙afna kienu jemmnu flinnoçenza tat-tliet imputati.

KOmPETIZZJONI EmPIRE cINEmA

L-AQWA ÓAmES FILmS Bejn il-25 u d-29 ta’ Ìunju 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jisimhom is-sidien preΩenti tal-mera, fil-film Oculus?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: CHARLES SCICLUNA, 10, Charese, Triq Dar il-Kejka, Óal Tarxien.

1.

2.

3.

4.

5.

Maleficent The Fault In Our Stars 22 Jump Street Blended 3 Days To Kill

AvviΩi

30 06.07.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ ÓAL QORMI: Óanut lest minn kollox, b’qies ta’ 60 metru kwadru, g˙all-bejg˙ jew g˙all-kiri. Jinsab f’St Edward Street, Óal Qormi. Class 4 fuq 9946 permit. Çempel 0483 jew 9982 1546. ÓAÛ-ÛEBBUÌ : Post g˙allbejg˙ – g˙at-twaqqig˙ jew restawr, f’ÓaΩ-Ûebbu©. G˙al aktar informazzjoni çempel 2734 2053 jew 9980 0129.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI SAN LAWRENZ GÓAWDEX: St Lawrence Luxury Town House, Pjazza San Lawrenz, San Lawrenz, G˙awdex.

Town house en-suite g˙allkiri; Ωmien twil jew qasir.

Kapaçità minn 2 persuni sa 20 persuna. Fiha wkoll swimming-pool kbira. Dirett ming˙and is-sid.

G˙al iΩjed dettalji u ritratti Ωur is-sit www.saviourborgqronfli.com jew Facebook www.facebook.com/saviour.borg.186. Çempel 7944 0012 jew 9945 6051.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Daycriuser f’kundizzjoni tajba ˙afna ta’ 18-il pied u nofs, ideali g˙as-sajf jew g˙as-sajd, b’Ωew© muturi 60hp Johnson u b’gabina g˙al tnejn. Bil-

karru mieg˙u. Prezz €6500. Çempel 9989 5337.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin.

Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija. Prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma ( vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.

Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 Email : 0295. alex@agrautoparts.com

info@privateinvestigationmalta.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

NURSING XOGÓOL TAL-ÌEBEL Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters.

Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn innumri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

ma. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel fuq 7993 0419.

DARREN WATER PROOFING MANNICK DANCING SCHOOL G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (I.S.T.D.) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

NIXTIEQ NILTAQA’

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-proble-

Jien ra©el wa˙di u nixtieq niltaqa’ ma’ persuna ta’ bejn 30 u 35 sena g˙al skop ta’ ˙biberija. Çempel fuq 9922 3462.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AvviΩi

06.07.2014 31

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

Attivitajiet bis-sehem tal-Banda Tal-Partit Laburista L-Erbg˙a 6 t’Awwissu Il-Kumitat tal-Banda tal-Partit Laburista flimkien malAmministrazzjoni tal-Partit, i˙abbru li nhar l-Erbg˙a 6 t’Awwissu ser issir çerimonja tal-kxif tal-Monument f’©ie˙ ilPerit Dom Mintoff. G˙alhekk il-muΩiçisti kollha tal-Banda talPartit huma m˙e©©a biex jattendu u jie˙du sehem f’din içÇerimonja Patrijottika fil-Pjazza prinçipali ta’ Bormla fejn se jitpo©©a dan il-monument. G˙al din l-okkaΩjoni, li se tkun nhar l-Erbg˙a 6 t’Awwissu, il-Banda se tesegwixxi Programm MuΩikali fil-Pjazza ta’ Bormla li jibda fis-7pm.

Il-Óamis 21 ta’ Awwissu Il-Kumitat tal-Banda, flimkien mal-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, jixtiequ j˙abbru wkoll il-Festival ‘Youth Socialist International’ li g˙all-ewwel darba ser isir f’Malta. G˙alhekk, il-Banda tal-Partit Laburista, ©iet mistiedna biex tesegwixxi Programm MuΩikali g˙all-ftu˙ ta’ dan il-Festival, li ser isir nhar il-Óamis 21 t’Awwissu, quddiem 1300 delegat minn madwar id-Dinja kollha. G˙alhekk, il-MuΩiçisti kollha talBanda tal-Partit huma mitluba biex jie˙du sehem f’dan ilProgramm Speçjali u Memorabbli.

Dawk il-muΩiçisti li huma interessati li jing˙aqdu mal-Banda g˙al dawn iΩ-Ωew© avvenimenti, huma mitluba biex javviçinaw xi membru mill-Kumitat, jew jibg˙atu d-dettalji tag˙hom fuq il-profil ta’ Facebook tal-Banda tal-Partit Laburista, jew jibg˙atu e-mail fuq segretarjat@partitlaburista.org.

Attività B’risq L-Istrina Il-Kunsill Lokali tal-Kalkara se jorganizza Attività B’ Risq lIstrina 2014, nhar is-Sibt 2 ta’ Awwissu 2014 mis-7.00pm, fix-Xatt tal-Kalkara.

Se kun hemm: Joe Mallia u l-Band u DJ Fred, kantanti: Amber, Dee Bee, Ina Robinich, Julie Pomorsky u Happy Beat. Face Painting , Minnie u Mickey u Olaf.

Ikel Tipiku Malti, imwejjed bl-Arti©©janat.

Spettaklu g˙all-familja kollha.

Id-donazzjonijiet kollha li ser jin©abru waqt din l-attività ser imorru kollha b’risq l-Istrina 2014 Banda L'Isle Adam F'tas-Sliema Servizz mill-Banda Dekana u Çittadina L'Isle Adam tarRabat tal-Imdina ©ewwa Tas-Sliema, fl-okkaΩjoni tal-Festa Titulari tas-Sultana tal-Qalb Imqaddsa ta' Ìesù fil-Parroçça Fran©iskana tas-Sacro Cour.

Illum il-Óadd 6 ta' Lulju 2014 fis-7:30pm.

Il-Banda L'Isle Adam tilqa' l-purçissjoni u l-Vara talMadonna fil-˙ru© tag˙ha bil-kant tal-Innu Popolari 'Viva Dejjem' mal-Banda tie˙u sehem is-Sopran Hannah Bonnici.

Wara l-Banda tesegwixxi Programm MuΩikali fuq iΩ-Ûuntier tal-Knisja Parrokkjali.

L-G˙aqda Tan-Nar Madonna Tal-Ìilju Tal-Imqabba FilFgura Fl-okkaΩjoni tal-Festa Titulari ad Unur il-Madonna talKarmnu ©ewwa l-Fgura, l-G˙aqda tan-Nar Madonna talÌilju tal-Imqabba sejra tag˙ti spettaklu ta’ nar tal-art nhar is-Sibt 19 ta’ Lulju 2014, Lejlet il-Festa, ©ewwa l-Pjazza talKnisja tal-Fgura.

L-ispettaklu ser jikkonsisti minn diversi rdieden u ser jibda’ fil-11:00pm. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffiççjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com.

L-G˙aqda Tal-Malti – Università L-G˙aqda tal-Malti – Università, tixtieq ti©bed l-attenzjoni tal-membri tag˙ha li fis-7 ta’ Lulju se ttella’ l-Laqg˙a Ìenerali Annwali. Fiha se ji©u ppreΩentati r-rapporti dwar il˙idma tal-G˙aqda f’din l-a˙˙ar sena, fosthom attivitajiet kbar b˙all-Jum Ewropew tal-Lingwi u l-parteçiazzjoni filFestival Nazzjonali tal-Ktieb. Il-laqg˙a se ssir f’254, Dar lEwropa, Triq San Pawl, il-Belt Valletta u tibda fis-6pm.

Minbarra li l-membri jkunu jistg˙u jiffamiljarizzaw ru˙hom aktar mal-˙idma tal-G˙aqda, ikollhom iç-çans i©eddu s-s˙ubija tag˙hom, li g˙aliha ta’ kull sena jing˙ataw kopja tar-rivista tal-G˙aqda, Le˙en il-Malti.

L-attività fuq Facebook tinsab hawnhekk: http://goo.gl/1Dc3IZ filwaqt li min ikollu xi mistoqsijiet jista’ jibg˙athom lil ghaqdatalmalti@gmail.com

#"% #""% $ !

$ #" $!

++(& */.7)0./7% 1"7 78-./7!"$-""7=-7 *7 ++-=+-& /"7-" =$*&5"!7+-=#"..&=* (7,0 (&8 /&=* *!7 /7 (" ./7 7 )&*&)0)7 =#7 /%-""7 : 7 4" -.7 "3+"-&"* "7 &*7 +-='" /7 !)&*&./- /&=*7 *! ) * $")"*/7=-7&*7 7+-='" /7-"( /"!7+=.&/&=* 7 3+"-&"* "7&*7 7#0*!7) * $")"*/72&((7 " =*.&!"-"!7 *7 .."/ 7 &$%"-7,0 (&8 /&=*.72&((7 (.=7 "7 =*.&!"-"!7 *7 .."/ (=.&*$7! /" 7 ++(& /&=*.7 -"7/=7 "7 !!-".."!7/=7/%"7

7<&-" /=-7 /7/%"7 !!-"..7 "(=2

+"- /&=* (7 -=$- ))"7 767 =%".&=*7 =(& 479 9 : & & & & & & -='" /7+ -/ 8* * "!7 47/%"7 0-=+" *7 *&=*7 0-=+" *7 = & (7 0*!7 = 8* * &*$7- /" 7 ;>7 7 0*!. 7 ;>7 /&=* (7 0*!.

(/ 7 =(("$"7=#7 -/. 7 &"* "7 *!7 " %*=(=$4 !)&*&./- /&=*7 0&(!&*$ 7 7 &*7 )+0. 7 =-- !&*=7 &(( 7 =( 7 7 :9 7 9: 7 77 9: 7 : 77 %- ) ./ "!0 )/

Almanakk

32 06.07.2014

It-Tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

RITRATT­MILL-ANTIK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 32°C L-INQAS TEMPERATURA: 21°C INDIÇI UV: 10 TEMP: Ftit imsa˙˙ab, li jsir xemxi b'ammont varjabbli ta' s˙ab g˙oli

HI

31°C

31°C

31°C

LO

23°C

23°C

23°C

UV

09

09

09

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Óafif mill-Majjistral kultant ikun ˙afif g˙al moderat, li jsir varjabbli l-iktar mixXlokk g˙all-ewwel.

BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn

HI

30°C

30°C

29°C

LO

22°C

22°C

21°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 24°C

UV

09

09

09

SpIÛERIjI­LI­jIfTÓU­ LLUM­IL-ÓAdd

Dehra tal-Kappella dedikata lill-Madonna ta’ Lourdes li tinsab fuq g˙olja fl-Im©arr G˙awdex

dIN­IL-ÌIMgÓA­ MILL-ISToRjA

Empire Pharmacy, 46, Triq Melita, il-Belt Valletta The Cross Pharmacy; 859, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi Óerba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, L-Imsida San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar, Pembroke Rudolph Pharmacy, 133, Triq Rudolfu, Tas-Sliema St. Michael Pharmacy, Misra tat-Transfigurazzjoni, Óal Lija Medicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, Óal G˙arg˙ur St. Paul's Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Ba˙ar Maddalena Pharmacy, Shop 2, Binja tal-Faqqani, Dawret it-Torri, Santa Luçija Milia's Pharmacy, Triq il-Kottonera, Birgu St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika, ÓaΩ-Ûabbar Green Cross Pharmacy, 8, Misra˙ Gregorio Bonnici, iΩ-Ûejtun Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, L-Imqabba 09.07.1815 Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Si©©iewi Charles Maurice de Talleyrand-Périgord St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, ir-Rabat Malta PrimMinistru ta’ Franza

jil˙aq l-ewwel

F’GÓAWDEX Taç-Çawla Pharmacy, Triq 7 ta' Ìunju 1919, ir-Rabat G˙awdex Tony's Pharmacy, "Egret Court", Triq il-Wied, Marsalforn, G˙awdex

NUMRI­REBBIEÓA LOTTU

71 11 54 19 72 32 12 68

SUPER 5

26 24 16 06 43

GRAND LOTTERY

00 01

07 07 03 01 09

12.07.1812 Il-Gwerra tal-1812. L-Istati Uniti Tinvadi l-Kanada, f’Windsor ©ewwa Ontario

Kompetizzjoni Ktieb

06.07.2014 33

KOMPETIZZJONI KTIEB

ÓREJJEF TA’ ÌAÓAN U STEJJER OÓRA Stejjer tradizzjonali popolari li jolqtu l-imma©inazzjoni talpoplu ilhom jinkitbu snin twal, mhux biss hawn Malta imma wkoll, fost pajjiΩi o˙ra, flIngilterra, bil-˙rejjef tal-a˙wa Grimm, fi Sqallija bil-˙rejjef mag˙rufa ta’ Giuseppe Pitrè li minn u˙ud minnhom xorbu lispirazzjoni Patri Manwel Magrim ©iΩwita, u Dun Xand Cortis, u fil-Ìermanja Stumme u Bertha Ilg bl-annedoti umoristiçi ta’ KemuΩell.

Il-˙rejjef ta’ Ìa˙an ma˙luqa mill-mo˙˙ tal-poplu Malti u li ©rew minn fomm g˙al fomm u minn ©enerazzjoni g˙al o˙ra tahom bl-ilsien Taljan Aldo Farini, jew a˙jar Arnaldo Fabriani, li niftakruh jg˙allem il-Liçeo hawn Malta, bit-tliet kotna Fiabe, Tradizioni e Leggende Maltesi (1934-36).

Imxerrda matul iΩ-Ωmien kien

hemm min ta traduzzjoni ta’ w˙ud minnhom bil-Malti, imma qatt tal-istejjer kollha tieg˙u, stejjer mimlija b’umoriΩmu fin li qatt ma jitilfu mill-pjaçir u ççajt tag˙hom. Min ried isibhom kien ikollu jfittex fil-fond f’©urnali u kotba li l-lum, s˙a˙ g˙al kollox, ma ssibhomx b’nemes.

F’dan il-ktieb Órejjef ta’ Ìa˙an u Stejjer O˙ra , l-SKS qed tag˙tihom s˙a˙ g˙al kollox, maqluba bil-Malti. Permezz t’hekk, Ìa˙an, il-karattru tipikament Malti, qam b’sa˙˙tu mil-Limbu fejn kien midfun fi dlam çappa, lest dejjem biex bl-aneddoti tieg˙u, li ma tafx jekk humiex ta’ ba˙nan jew ta’ makakk, jer©a’ jibda jferra˙, ifarra©, iqanqal l-interess u jag˙ti sodisfazzjon lil kull min irid jg˙addi sieg˙a mieg˙u jaqra r-rakkonti folkloristiçi

mΩewqa bid-divertiment u ddrawwiet tal-©enju Malti.

Hemm 112-il ˙rafa fit-tliet kotba bit-Taljan ta’ Aldo Farini, 22 minnhom ser issibuhom f’dan l-ewwel volum ta’ Órejjef ta’ Ìa˙an u Stejjer O˙ra .

Praspar, wa˙da wara l-o˙ra, li jg˙addi kemm jg˙addi Ωmien minn fuqhom jibqg˙u dejjem ©odda u sbie˙, i˙ajruk dejjem li ter©a’ u ear©a’ taqrahom.

Kemm inwiet taha Ìa˙an lil ommu! Imma lil ommu kien i˙obbha u dak li tg˙idlu jag˙mel, ma kienx ja˙sibha darbtejn biex jag˙mlu. Jekk tg˙idlu biex ji©bed il-bieb warajh, arah jag˙mel hekk, jaqilg˙u miç-çappetti, jorbtu b’˙abel u itilqu jkaxkru warajh sa ma jasal il-Qorti quddiem lIm˙allef. Anqas la˙aq lem˙u lIm˙allef li ma staqsiehx min ordanlu jag˙mel hekk!

SILTA MILL-KTIEB

Darba: “Ih! Ih! Ih!” – infaqa’ jibki.

U ommu: “Xi trid issa?”

“Irrid sold. Ih! Ih! Ih!” “M’g˙andix!”

“Imma jien irrid sold. Ih! Ih! Ih!” “Xi trid tag˙mel bih das-sold!”

“Irrid nixtri ç-çiçri. Ih! Ih! Ih!” Fl-a˙˙ar ommu biex ma tisimg˙ux jibki aktar: “Hawn ˙a, u ag˙mel bih li trid.” Ìa˙an ˙a s-sold u mar jixtri ççiçri. Imma hekk kif kien bilqieg˙da fuq çint ta’ ˙ajt jikolhom, waqg˙etlu çiçra. Ti©ie©a, kif rat iç-çiçra, qabdet u kilitha.

“Ih! Ih! Ih!”…werΩaq Ìa˙an waqt li niΩel ji©ri minn fuq il-˙ajt u, mg˙addab, mar g˙al fuq il-gallinar tat-ti©ie©.

“X’©ara?”˙ar©et ti©ri mbeΩΩg˙a sidt it-ti©ie© – x’seta’ ©ara?

“It-ti©ie©a tieg˙ek kilitli çiçra. Ih! Ih! Ih!” “U la kilitha, x’nista’ nag˙millek?”

“Irrid it-ti©ie©a. Ih! Ih! Ih!” “Int mo˙˙ok m’a˙niex! It-ti©ie©a m’iniex ser nag˙tihielek!”

“Imma jien irridha; jew iç-çiçra jew it-ti©ie©a, iç-çiçra jew it-ti©ie©a. Ih! Ih! Ih” U tant beka u newwa˙ li sidt itti©ie©a beΩg˙et li xi ˙add ja˙seb li kienet se toqtlu dad-daqsxejn ta’ tifel, u kellha taqbad u tag˙tih itti©ie©a. Ìa˙an ˙a t-ti©ie©a u telaq biha g˙and wa˙da mill-©irien li kellha serduk. Imma, ˙wejje© ma jitwemmnux, das-serduk xejn ma kienet tog˙©bu l-kumpanija u b’erba’ daqqiet b’munqaru qatel itti©ie©a.

“Ih! Ih! Ih!” werΩaq Ìa˙an.

“X’qatt seta’ nqala’!” ˙ar©et tg˙ajjat imbeΩΩg˙a l-mara.

“Is-serduk tieg˙ek qatilli t-ti©ie©a.

Ih! Ih! Ih!” “X’nista’ nag˙mel jien?”

“Ikollok tag˙tini t-ti©ie©a. Ih! Ih! Ih!” “Óudha! Ag˙tiha ’l ommok tag˙milhielek brodu.”

“Imma jiena rridha ˙ajja. Ih! Ih! Ih!” “Jekk mejta, kif tridha ˙ajja?”

“Irrid it-ti©ie©a. Ih! Ih! Ih!…itti©ie©a tieg˙i…irridha, jew ˙ajja inkella s-serquk li qatilha. Ih! Ih! Ih!” U trid jew ma tridx kellha tag˙tih is-serduk. Ìa˙an qabad is-serduk u mar g˙alqu f’maqjel ta’ bidwi. Imma ara x-xitan kif i©ibha, fil-maqjel kien hemm bodbod. Dal-bodbod sema’ l-˙in kollu l-kikkirikki, kikkirikki tas-serquk u xejn ma kien imdorri jisma’ muΩika jew ftit li xejn ilmuΩika kienet tog˙©bu, g˙amel wa˙da minn tieg˙u, qam fuq saqajh ta’ wara u laqag˙blu daqqa b’rasu u fattru mal-˙ajt.

“Ih! Ih! Ih!” werΩaq kemm fela˙ Ìa˙an.

“Xix-xjaten tak?” g˙ajjat il-bidwi “Il-bodbod tieg˙ek qatilli s-serduk.”

“U g˙alhekk dat-twerΩieq kollu?...anqas kieku qatillek ma nafx xiex!…”

“Irrid is-serduk…is-serduk tieg˙i.

Ih! Ih! Ih!” “Mur aqbad u ˙udu! G˙adu hemm imwa˙˙al mal-˙ajt. Óudu u itlaq!”

“Imm’issa s-serduk mejjet. Ih! Ih! Ih!” “X’tort g˙andi jien?”

“Qatilhuli l-bodbod tieg˙ek.”

“U x’g˙andi x’naqsam mal-bodbod.

M’g˙edtlux jien biex joqtlu.”

“Imma l-bodbod tieg˙ek!”

“B’daqshekk?”

“Ikollok tag˙tini l-bodbod.”

“Int mi©nun!”

“Mi©nun m’iniex…m’iniex, u jkollok tag˙tini l-bodbod. Ih! Ih! Ih!” Fi ftit kliem, il-bidwi spiçça biex il-bodbod tahulu. Ìa˙an qabad u ˙adu telaq jg˙a©©el lejn id-dar. Hu u sejjer sab ru˙u f’g˙alqa kbira u sabi˙a.

“

“

Ìa˙an kien tfajjel çkejken çkejken, mo˙˙ ir-ri˙ u traskurat; meta jda˙˙al ˙a©a f’rasu ma taqlag˙hilux b’xebg˙a stanga.

Mistoqsija: Lil min qatel is-serduk?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb ÓREJJEF TA’ ÌAÓAN U STEJJER OÓRA ©entilment ipprovdut minn SKS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 6 ta’ Lulju Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb BIZZILLA hija:

SIAH PSAILA. Our Nest, Misra˙ Bulebel, Tarxien.

Log˙ob

34 06.07.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 017 052 120 366 371 458 484 717 729 764 804 854 866 875 882 967

B’4 numri 0798 0908 0980 1289 2001 2083 2183 2197 2241 2398 2525 3007 3299 3324 4436 4538 4565 4619 4652 5502 6436 7230 7272 7527 7560 7730 7995 8248 8422 8645 8653 8730

8783 8949 9257 9726 9740 9770

B’5 numri

B’6 numri

08148 09785 16283 18056 21199 34464 34830 35104 35628 54567 54568 57462 60727 67899 73705 74736 76514 78937 79706 80142 91368 99238

306805 635051 875354 909664

Bi 8 numri 22080636 22256798 26469907 40728582

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: HELEN ATTARD, 131, Triq il-Ìdida, Ra˙al Ìdid

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

3

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

06.07.2014 35

IRBAÓ €25 fI flus

26

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin: 1.

4.

Tal-Lottu (5) Ming˙ajrhom la tg˙annaq u lanqas tbus (4) Rari (5) Ara 7 Qisu wirdien (6) Tal-banda fiΩ-Ûejtun (6) Ara 12 wieqfa Gazzetta lokali (5) Ara 18 Ma rnexxiex (5) Kontra 11 (3) Kelb tal-vavi! (4) Ilma˙tu (5)

7,9.

9.

10.

12.

16.

18,19.

19.

20.

21.

23.

24.

Weqfin: 1.

2,5.

Nag˙ti bil-patt li nie˙u lura (6) 3.

Irmied IngliΩ (3) 5.

Ara 2 6.

G˙ajta internazzjonali g˙all-g˙ajnuna (3) 8.

Jirkeb iΩ-Ωiemel dan? (9) 11.

Negattiv (2) 12,16. Tal-kanun? (5) 13.

Kunjom (3) 14,21W. Ûgur mhux imdawla dawn (6) 15.

Jitilqu (6) 17.

Leli Agius Vassallo (1,1,1) 21.

Ara 14 22.

Inpo©©u t-twapet fuqha (3)

Rio l-kapitali tieg˙u (6)

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin: 1.

Messi, 4. ÓobΩ, 7,9.

Nervi, 10.

Trapan, 12.

Ta˙bat, 16.

Leo, 18,19. Ajjut, 20 .Jjali, 24.

Vrupa

Weqfin: 1.

Murtal, 2,8,25. Spieri, Bjar u Vaski, 3,5.

Intopp, 6,21M Ûonqor, 11,21W. Baqra, 12,22. Torok, 13. Óaj, 14.

Tjiebu, 15.

Sta˙ba, 17.

Ero

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Dawn iΩ-Ωew© atturi kienu parti minn serje televiΩiva Amerikana famuΩa marbuta mad-drogi Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Ryan Gosling

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA MARIE ELLUL, 10, Ronmari, Triq Ras il-Ìebel, ix-Xg˙ajra

Leo DiCaprio

Sports

36 06.07.2014

Ritratt: Matthew Scerri

“It-trIq hIja twIla gÓalIja, Imma ma naqtax qalbI” Keith Camilleri

L-ewwel sta©un tal-kampjonat Taljan tal-Formula 4 issa riesaq lejn it-tielet squash u ç-çikliΩmu fost lo˙rajn. “Kull tip ta’ eΩerçizzju rawnd tieg˙u bit-tlielaq ta’ Mugello ppjanata li jsiru fil-weekend tat-12 u t-13 jista’ jg˙inek g˙al xi ˙a©a. Lta’ Lulju. Madankollu, din is-sena ma ratx biss id-debutt ta’ dan il-kampjonat, isquash jg˙inek g˙ar-riflessi, iççikliΩmu jg˙inek g˙an-nifs u limma wkoll ta’ sewwieq Malti li qieg˙ed jirrappreΩenta lil pajjiΩna f’dawn g˙awm iserra˙lek il-muskoli ta’ it-tlielaq presti©juΩi. LIAM GAUCI tkellem ma’ KEITH CAMILLERI biex jifhem ©ismek, filwaqt li jsa˙˙a˙hom.”

Fejn jid˙ol il-piΩ tieg˙u, a˙jar xi tfisser g˙alih din l-esperjenza u x’se toffri g˙all-futur tal-motorsport minkejja li huwa importanti li dan ma jvarjax ˙afna, mhuwiex f’pajjiΩna.

L-esperjenza li ssuq fil-kategorija tal-Formula Racing hija xi ˙a©a unika li sa ftit xhur ilu l-ebda Malti ma kien g˙ad kellu lopportunità li jkollu, minkejja li pajjiΩna ilu jipproduçi talenti kbar fil-motorsport. Din is-sitwazzjoni inbidlet din is-sena hekk kif b’inizjattiva tal-Malta Motorsport Federation in˙oloq tim tal-Formula 4 bl-isem ta’ Malta Formula Racing illi offra lil Keith Camilleri, talent ta’ 21 sena, l-opportunità unika li jsuq f’din il-kategorija.

“Beda kollox minn Tonio Cini, li kien ilu ja˙dem fuq dan ilpro©ett g˙al diversi snin. Jien sirt naf bih madwar xahar u nofs qabel ma beda l-kampjonat,” spjegali Keith. Dan ilproçess beda bil-©bir tas-CVs ta’ numru ta’ xufiera biex it-tim beda jag˙mel riçerka flimkien ma’ persuni minn barra minn Malta biex jara min g˙andu jing˙ata din l-opportunità. “Jien u l-kandidati l-o˙ra konna tlajna Silverstone biex nag˙mlu kors u mill-feedback li t-tim ˙a mill-persuni li segwew ilprogress tag˙na, intag˙Ωilt jien u minn hemm beda kollox.”

L-ewwel passi Il-Malta Formula Racing kien wie˙ed mill-a˙˙ar li rçieva lkarozza. “I t-teammate tieg˙i, Zack Dante, kellu sa˙ansitra jipprattika bil-karozza tieg˙i g˙al xi Ωmien g˙aliex is-suppliers tawh il-vettura tieg˙u ©img˙a biss qabel l-ewwel tellieqa.

Apparti minn hekk, min˙abba li kelli nuqqas ta’ sponsors, ma tantx stajt nitla’ l-Italja biex nipprattika,” irrakkontali Keith.

Sakemm il-Malta Formula Racing kienu qeg˙din jistennew il-konsenja tal-karozzi tag˙hom, Keith ing˙ata l-opportunità li jipprattika b’vettura talFormula 3.

“Karozza ta’ dan it-tip hija ferm iktar diffiçli biex issuqha minn dik tal-Formula 4. Ilgear shifter ma jkunx malisteering, i m m a

f’idejk, dak li jsej˙ulu sequential.

Il-karozza jkollha wkoll ˙afna iΩjed downforce, li tfisser li tista’ iddur il-kurvi b’veloçità ikbar, spjegali Keith.

Minkejja dawn id-differenzi fil-vettura, Keith i˙oss li din l-esperjenza kienet utli ˙afna g˙alih.

“Wa˙da mill-affarijiet li nnutajt, pereΩempju, kienet li g˙andi bΩonn nittrenja iktar g˙onqi u idejja g˙aliex ˙assejt strain kbir fihom min˙abba l-qawwa tad-dawriet.”

Sabiex jindirizza din il-problema Keith beda jittrenja ˙ames darbiet fil©img˙a li matulhom jag˙mel tipi differenti ta’ eΩerçizzji b˙al card i o , weights, g˙awm,

element importanti daqs kemm hu g˙al kategorija b˙all-Formula 1. Dan g˙aliex m’hemmx limiti ta’ piΩ stretti fil-F4 daqs kemm hemm fil-F1, allura hemm lok fejn wie˙ed iΩid u jnaqqas xi ftit matul l-ista©un.

Bidu diffiçli Minkejja li Keith g˙andu l-esperjenza jtellaq f’pajjiΩna, huwa qatt ma kien saq karozzi tat-tip li hemm fil-Formula 4. Huwa qalli li l-ewwel ti©rija ma kinitx façli g˙aliex kien kollox ©did g˙alih.

Sa dak iΩ-Ωmien l-iktar li kellu esperjenza kien fil-Hill Climb.

Allura, lanqas esperjenza li jitlaq minn fuq grid ma kellu, ˙lief filgo-karts fejn però, jekk tmiss rota ma’ rota tg˙addiha, mhux b˙all-Formula 4 fejn b’kuntatt Ωg˙ir tista’ façilment tag˙mel ˙sara lill-karozza u twe©©a’ inti wkoll.

Keith spjegali li b˙ala kategorija, il-Formula 4 hija sabi˙a ˙afna u l-livell ta’ organizzazzjoni kien og˙li. Fl-ewwel tellieqa r-regolamenti kienu applikati b’mod flessibbli u ˙allew lis-sewwieqa jiΩgarraw xi ftit min˙abba li kienet l-ewwel esperjenza tag˙hom. Però, fit-tieni ti©rija kienu iktar iebsin mag˙hom u applikaw irregolamenti kif suppost.

L-affarijiet bdew fuq sieq ˙aΩina g˙al Keith hekk kif fl-ewwel ti©rija, dik ta’ Adria, we©©a’ jdejh u anki kisser l- isteering rig .

Huwa qalli li l-inçident kien riΩultat tal-fatt li ssewwieqa kollha kienu eçitati u saru diversi Ωbalji fit-tluq.

“L-iΩball tieg˙i fl-ewwel ti©rija kien li ma ˙aristx

lejn id-dwal li jindikaw it-tluq u minflok kont iffukat fuq ilkarozza ta’ quddiemi. Allura meta d-dwal inbidlu u ta’ quddiemi baqa’ fejn kien, jien g˙amilt l-istess. Imbag˙ad kul˙add ˙are© f’daqqa u ta’ ˙dejja qisu beΩa’ xi ftit mill-˙ajt, ©ibed ˙arira lejja u qabadli rrota ta’ quddiem. Kif ˙adli rrota, jien tirt minn quddiem u meta l-karozza nstabtet lura malart ˙badt idejja mal-isteering,” spjegali Keith hekk kif urini b’idejh kif l-isteering niΩel fuq ilpolz tal-lemin tieg˙u.

B’hekk Keith sab ru˙u jsuq lewwel tellieqa bl-isteering rig imkisser u Ω-Ωew© tlielaq ta’ wara b’idejh tu©g˙u. Però, fittieni ti©rija telaq tajjeb minn fuq il-grid u kellu tellieqa nadifa.

Hawnhekk, minkejja li telaq mit-18-il post, Keith irnexxielu jitla’ sat-12-il post sa tmiem itti©rija.

It-tielet tellieqa kienet iktar diffiçli g˙aliex, min˙abba li kien hemm brejk twil bejn it-tieni u ttielet ti©rija, idu qabdet torqod u tintefa˙ bid-daqqa li kien ˙a iktar kmieni. “Sakemm ©ie l-˙in tat-tluq ma kontx nifla˙ insuq, imma ˙adt sehem xorta g˙ax vera nie˙u pjaçir insuq,” spjegali Keith.

It-tlielaq tat-tieni rawnd talkampjonat ukoll offrew sfidi ©odda. “F’Imola kien hemm çertu kantunieri fejn t˙ossok qisek qed ittir minn ©ol-karozza u o˙rajn fejn ti©i minn ta˙t u titla’ ‘l fuq bil-gass mag˙fus il˙in kollu. Dan kollu ©did g˙alija. Jiena kemm-il darba soqt karozzi b’sa˙˙ithom, imma hawn Malta m’g˙andniex toroq fejn tista’ ddur kantuniera b’120, 130 kilometru fis-sieg˙a,” sostna Keith.

Madankollu, f’Imola kien inqas eçitat milli kien f’Adria u l-isfida laqg˙aha b’kunfidenza li sa˙ansitra wasslitu biex jikseb il˙ames post fl-ewwel tellieqa tattieni rawnd.

Relazzjoni tajba Ir-rivalitajiet bejn is-sewwieqa tal-istess tim huma famuΩi fil-

Sports motorsport. Però, meta staqsejt lil Keith kif isib ru˙u ma’ Zackary Dante, it- teammate tieg˙u, huwa qalli li hemm sens ta’ rispett kbir bejniethom. “Ma’ Zack g˙andi relazzjoni tajba ˙afna. Tista’ tg˙id li f’kull stadju tal-preparazzjoni tag˙na nkunu flimkien fit-trekk. M’g˙andna lebda pika lejn xulxin.”

Huwa ©abli l-eΩempju mitti©rija ta’ Imola fejn kellu inçident li fih hu u sewwieq Russu spiççaw ˙ar©u fuq iΩ-Ωrar. “Wara dan l-inçident spiççajt insuq iktar bil-mod g˙aliex indunajt li r-roti tieg˙i ma kinux qeg˙din jaqbdu sew u meta rajt lil Zack ©ej minn warrajja ersaqtlu millewwel biex ma ntellfux. Hu nduna b’dak li g˙amilt u apprezzata d-deçiΩjoni tieg˙i.”

Keith kellu wkoll kliem ta’ tif˙ir g˙all-mod kif ja˙dmu lmembri tat-tim li jsegwu lprogress tieg˙u mill-garaxx. “Filgaraxx kul˙add jag˙ti il-massimu tieg˙u u meta tinqala’ xi ˙sara fuq iç-çirkwit, dejjem jaraw kif jag˙mlu biex jippruvaw issewwuha malajr kemm jista’ jkun. Kif nispiççaw tellieqa, ix-xog˙ol ta’ tiswija u Ωvilupp fuq il-karozzi g˙ar-rawnd li jmiss jibda mill-ewwel.”

Appo©© Il-familja ta’ Keith kienet warajh f’kull faΩi ta’ din l-esperjenza u huwa j˙oss li ming˙ajrhom ma kienx jikseb ir-riΩultati li ©ab.

“B˙ala appo©© minn Malta g˙andi lill-familja tieg˙u tg˙ini ˙afna. Missieri qatt ma jieqaf ja˙dem u ˙ija dejjem jispjegali affarijiet li jkun ra matul it-ti©rija li jien ma nistax nara minn ©olkarozza.”

Dan l-appo©© ma wasalx biss ming˙and il-familja tieg˙u.

Keith huwa tal-fehma li fost iddilettanti l-interess qieg˙ed jiΩdied g˙aliex kull fejn imur qed jiltaqa’ ma’ nies li jg˙idulu illi rawh fuq it-televixin. Barra

06.07.2014 37

minn hekk, in-numru ta’ Maltin li qeg˙din jitilg˙u biex jarawh jikkompeti qieg˙ed jikber.

Però, biex il-˙olma ta’ Keith ma tintemmx ˙esrem, huwa g˙andu bΩonn ukoll tal-appo©© finanzjarju ˙alli jkun jista’ jibqa’ jikkompeti f’dan l-isport.

Minkejja li l-interess tal-isponsors qieg˙ed jiΩdied, Keith xorta wa˙da g˙andu bΩonn iktar g˙ajnuna biex jasal sat-tmiem tal-kampjonat attwali.

“Dan l-isport jinvolvi spejjeΩ kbar li jiddependu minn diversi fatturi b˙all-˙sarat li ssofri lkarozza. Però, g˙andek bΩonn Ωgur bejn €20,000 u €30,000 g˙al kull tellieqa. Bl-isponsors li g˙andi b˙alissa qed nimxi minn ti©rija g˙al ti©rija. Jekk jiena ni©i g˙al ti©rija ming˙ajr sponsors, ikolli naqbiΩha jew nieqaf g˙al kollox,” sostna Keith.

Barra l-ispejjeΩ tal-weekend tat-tellieqa nniffisha, hemm ukoll dawk relatati mat-ta˙ri© fejn il-limitazzjonijiet finanzjarji ta’ Keith wasslu biex meta mar f’Imola lanqas kellu idea taççirkwit, filwaqt li xufiera o˙ra kienu familjari ˙afna mieg˙u.

Allura, minkejja li l-mira tieg˙u hija dejjem li jirba˙, huwa jaf li din mhix ˙a tkun façli g˙aliex jaf li hemm xufiera iktar esperti minnu, li jkollhom iktar opportunitajiet illi jippreparaw ru˙hom g˙at-tlielaq. “Jekk t˙ares lejn kemm dawn issewwieqa g˙amlu ˙in isuqu ssib li hemm minnhom li koprew 7,000 kilometru, filwaqt li jien g˙amilt biss madwar 500.

It-triq hija twila g˙alija, imma xorta wa˙da ma naqtax qalbi.

Dak kollu li nikseb ikun ta’ gwadann g˙alija g˙aliex inkun qieg˙ed in©ib ˙afna esperjenza.

Allura, biex dan l-ista©un ikun verament suççess g˙alija rrid jirnexxieli nag˙mlu kollu.”

Kburi Fl-a˙˙ar staqsejt lil Keith jekk

qieg˙edx i˙oss pressjoni fuqu b˙ala wie˙ed mill-ambaxxaturi ewlenin tal-motorsport Malti.

Hawnhekk, huwa qalli li lemozzjoni prinçipali tieg˙u hija l-kburija. “Jiena kburi li jien xufi-

er Malti li qieg˙ed nirrappreΩenta lil pajjiΩi flimkien ma’ tim Malti fil-Formula 4. Nittama li ’l quddiem ikolli l-opportunità li nag˙mel dan f’çirkwit f’pajjiΩna stess ˙alli nsuq home, quddiem

id-dilettanti Maltin.”

Min jixtieq jappo©©a lil Keith permezz ta’ sponsorship jista’ jag˙mel dan billi jçempel lil missieru, Hubert Camilleri, fuq 9949 0807.

Sports

38 06.07.2014

09. IL-GRaN bRITTaNJa | Silverstone | Towcester RaI 2 fid-21.10 (14.00 ˙in ori©inali)

kwaLIfIkI IMpReveDIbbLI Is-sessjonijiet ta’ kwalifika tal-biera˙ probabbilment kienu l-iktar eçitanti li rajna s’issa matul dan l-ista©un hekk kif ix-xita ˙arbtet l-istrate©ija ta’ diversi timijiet illi llum ˙a jkollhom biçça xog˙ol iebsa biex jippruvaw jirkupraw poΩizzjonijiet li jixirqu listatura tag˙hom.

Wa˙da mill-ag˙ar sitwazzjonijiet meterjolo©içi li jista’ j˙abbat wiççu mag˙hom sewwieq f’sessjoni tal-kwalifiki tal-F1 huwa t-temp inkonsistenti.

Il-problemi li jin˙olqu huma diversi.

Dan g˙aliex, minkejja l-avvanzi teknolo©içi kbar li saru fil-previΩjonijiet tattemp, xorta wa˙da jkun hemm okkaΩjonijiet fejn l-g˙aΩla tar-roti jkun kemmxejn ta’ lotterija g˙at-timijiet.

Dan il-fatt ˙are© çar ilbiera˙ meta diversi sewwieqa nqabdu fuq iç-çirkwit bir-roti l-˙Ωiena, sitwazzjoni li wasslet g˙al diversi inçidenti li kkompromettew il-prestazzjoni tag˙hom.

Sadanittant, o˙rajn li rnexxielhom jevitaw dawn it-tip ta’ inçidenti xorta wa˙da tilfu ˙afna ˙in g˙aliex kellhom jid˙lu u jo˙or©u mill-pits biex ibiddlu t-tyres tag˙hom.

SorpriΩi Ewlenin fost il-vittmi ta’ dawn il-kundizzjonijiet inçerti kienu l-Ferrari u lWilliams, illi lanqas irnexxielhom jil˙qu Q2. Il-problemi g˙all-Williams ma naqsux f’Silverstone hekk kif fissessjonijiet ta’ prattika kemm Bottas, kif ukoll it-test driver tat-tim Susie Wolff, esperjenzaw problemi tekniçi li ©eg˙luhom itemmu l-provi kmieni.

Massa ma kienx ta’ inqas u sab ru˙u involut f’inçident li g˙amillu ˙sarat estensivi fil-vettura tieg˙u.

Ferm a˙jar marru l-McLaren, li f’pajjiΩhom kienu qeg˙din jittamaw li jaqtg˙u figura tajba. Dan g˙amluh

permezz tat-tielet u l-˙ames post li kisbu Button u Magnussen rispettivament. It-tim minn Woking ˙a jkun qieg˙ed jittama li jirnexxielu jiddefendi dawn il-poΩizzjonijiet illum, però jekk il-kundizzjonijiet tat-temp ikunu stabbli, ˙a tkun sfida iebsa g˙alihom. Óa jkun aggressiv?

Quddiemhom spiçça Vettel li bit-tieni poΩizzjoni tieg˙u huwa kandidat serju g˙ar-reb˙ tat-tellieqa tal-lum.

Madankollu, Rosberg ˙a jkun determinat li juΩa’ il-pole position tieg˙u biex jipprova ja˙rablu kmieni fit-tellieqa.

Wie˙ed irid jara kemm ˙a jkun lest ilkampjun attwali li juΩa’ strate©ija aggressiva kontra s-sewwieq talMercedes biex jipprova jisfrutta l-a˙jar çans li kellu s’issa f’dan l-ista©un biex jitla’ fuq l-og˙la tar©a tal-podju.

Sewwieq li Ωgur ˙a jkollu bΩonn ikun aggressiv minn kmieni fit-tellieqa huwa Hamilton li llum ˙a jitlaq biss mis-sitt post. Is-sewwieq Brittaniku tal-Mercedes qieg˙ed jara l-kampjonat jiΩloq minn idejh u g˙andu bΩonn inaqqas il-vanta©© ta’ Rosberg malajr kemm jista’ jkun.

Il-Force India g˙andhom çans taddeheb biex jergg˙u jinqatg˙u minn mal-Williams u jissudaw posthom firraba’ post tal-klassifika tal-kostrutturi.

Minkejja li Ω-Ωew© sewwieqa qeg˙din f’poΩizzjoni tajba biex jippruvaw jisfidaw g˙al podju, iridu joqg˙odu attenti li ma jie˙dux riskji Ωejda biex javvanzaw fit-tellieqa.

Kollox jindika li t-tellieqa tal-lum ˙a tkun interessanti ˙afna b’diversi sewwieqa obligati li jkunu aggressivi minn kmieni fit-ti©rija biex ipattu g˙all-fjask li esperjenzaw ilbiera˙.

Nittamaw li dawn l-aspettattivi jintla˙qu!

Nico Rosberg jiççelebra l-ewwel post

Numru ta’ tidwir 52

Tul tat-tellieqa 306.198 km

Dawra rekord

M. Webber (2013)

Rebbie˙a tal-2013

N. Rosberg (Mercedes)

POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN

DISTAKK

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Sebastian Vettel Jenson Button Nico Hulkenberg Kevin Magnussen Lewis Hamilton Sergio Perez Daniel Ricciardo Daniil Kvyat Jean-Eric Vergne

Mercedes Red Bull McLaren Force India McLaren Mercedes Force India Red Bull Toro Rosso Toro Rosso

1:35.766 1:37.386 1:38.200 1:38.329 1:38.417 1:39.232 1:40.457 1:40.606 1:40.707 1:40.855

+1.620 +2.434 +2.563 +2.651 +3.466 +4.691 +4.840 +4.941 +5.089

IÇ-ÇIRkwIT u LIL HINN MINNu L-a˙barijiet mid-dinja tal-Formula 1 ma naqsux matul din il-©img˙a. Minkejja li ˙afna timijiet qeg˙din jippreparaw g˙all-Grand Prix ta’ Silverstone, qed ikun hemm ukoll diversi Ωviluppi ‘l bog˙od miç-çirkwit li se jkollhom impatt fuq l-isport anki wara l-ista©un attwali.

riforma li mis-sena d-die˙la g˙andha twassal g˙all-implimentazzjoni ta’ standing starts wara li tid˙ol is-Safety car. Dan ifisser li s-Safety Car ˙a tibda tie˙u lill-vetturi lura lejn il-grid biex dawn jitilqu weqfin, kif jag˙mlu filbidu tat-tellieqa.

Madankollu, diversi sewwieqa, prominenti fosthom Daniel Ricciardo, esprimew l-oppoΩizzjoni tag˙hom g˙al din ir-riforma g˙aliex i˙ossu li se telimina l-vanta©© li l-kompetituri ta’ quddiem ikunu iggwadanjaw b’mod le©ittimu. Barra minn hekk, kien hemm min sostna li dan it-tluq ˙a jwassal g˙al inçidenti simili b˙al dawk li normalment naraw fil-bidu tattlielaq.

Sidien ©odda g˙all-Caterham Prominenti fost dawn l-a˙barijiet kien ilbejg˙ tal-Caterham min-na˙a ta’ Tony Fernandes li g˙adda lit-tim lil konsorzju mmexxi minn Colin Kolles, l-eks team principal ta’ diversi timijiet li m’g˙adhomx attivi, fosthom l-HRT, Midland u Spyker.

B’hekk il-futur ta’ dan it-tim kien assigurat wara li d-dikjarazzjonijiet pessimistiçi ta’ Fernandes kienu ˙olqu lbiΩa’ li ˙a jΩarmah biex iraΩΩan it-telf finanzjarju li esperjenza matul dawn issnin.

Timijiet bi tliet vetturi?

Fuq l-istess su©©ett, wara li Bernie Ecclestone qal li timijiet Ωg˙ar b˙allCaterham u l-Marussia ma misshomx ikunu fil-F1 jekk m’g˙andhomx ir-riΩorsi finanzjarji biex jikkompetu, issa s“supremo” Brittaniku ˙are© b’wa˙da ©dida.

F’intervista li ta din il-©img˙a huwa qal li fil-fehma tieg˙u jkun a˙jar g˙allisport li timijiet kbar b˙all-Ferrari u rRed Bull ikollhom tliet vetturi jikkompetu, milli ˙afna timijiet Ωg˙ar jipparteçipaw b’Ωew© karozzi medjokri.

B’hekk, Ecclestone qieg˙ed jag˙ti

Fornituri ©odda?

x’jifhem li t-timijiet il-kbar iridu jinvestu f’aktar vetturi jekk l-isport ˙a jibqa’ jkollu numru aççettabbli ta’ vetturi flista©uni li ©ejjin. Il-provokazzjoni l©dida tieg˙u tgiddeb kemmxejn l-istqarrija li g˙amel riçentement fejn qal li hemm diversi timijiet kompetittivi li jixtiequ jid˙lu fl-isport.

Daqshekk Monza?

Id-dilettanti tal-F1 irçevew a˙bar ˙aΩina din il-©img˙a meta Ecclestone ˙abbar li probabbilment il-kuntratt mas-sidien taç-çirkwit ta’ Monza mhuwiex se ji©i m©edded lil hinn mill-2016. Skont Ecclestone din id-deçiΩjoni ttie˙det

g˙aliex ma j˙ossux sodisfatt bid-d˙ul li qieg˙ed jara mid-drittijiet kummerçjali ta’ din it-tellieqa.

Monza hija tellieqa klassika li tgawdi minn rispett kbir fost id-dilettanti ta’ dan l-isport u ilha tospita r-rawnd Taljan talkampjonat mill-1950, bl-eççezzjoni tal1980 meta dan sar f’Imola. Óafna qeg˙din jittamaw li din id-deçiΩjoni tinbidel g˙aliex iç-çirkwiti moderni li qed ji©u introdotti fil-kalendarju tal-F1 ma joffrux il-livell ta’ spettaklu li dejjem tawna postijiet b˙al Monza.

Introdotti l-istanding starts Il-World Motor Sport Council approvat

Christian Horner ˙abbar li r-Red Bull g˙andhom ˙afna g˙aΩliet g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom jekk jiddeçiedu li ma j©eddux il-kuntratt mar-Renault, li ilhom mill-2007 jipprovdulhom ilmagni. Minkejja li s’issa xejn m’huwa çert, m’hemmx dubju li Horner qieg˙ed jistenna li r-Renault jag˙mlu avvanzi kbar fl-iΩvilupp tal-magni tag˙hom sal-a˙˙ar tal-ista©un.

Il-Ferrari wkoll qeg˙din jevalwaw lg˙aΩliet tag˙hom g˙all-futur hekk kif jidhru li huma viçin illi jabbandunaw it-turbo unit tal-Honeywell biex ifittxu wie˙ed ikbar u aktar b’sa˙˙tu g˙allista©un li ©ej. Din id-deçiΩjoni ttie˙det wara li deher çar matul dawn l-a˙˙ar tlielaq illi l-magni Ferrari sofrew minn nuqqas ta’ sa˙˙a kkumparati mal-vetturi ta’ quddiem.

Sports

06.07.2014 39

TAZZA TAD-DINJA

BRAÛIL AÓBAR ÓAÛINA GÓALL-BRAÛIL? Il-golden boy, Neymar, spiçça barra mit-tazza tad-dinja wara li d-difensur tal-Kolumbja Juan Camilo Zuniga g˙ola g˙all-ballun u laqat b’irkubbtejh lil Neymar f’dahru. Dan l-aççident irriΩulta fil-ksur fit-tielet rukkell ta’ dahar il-BraΩiljan ta’ 22 sena. U issa x’ser ji©ri mill-BraΩil? Neymar huwa t-top scorer tal-BraΩil; hu skurja 4 gowls f’˙ames partiti, apparti minn hekk kellu 18-il çans biex jiskurja u ˙oloq 13-il çans g˙al s˙abu tat-tim biex jiskurjaw.

Dawn il-fatti jag˙tu x’jifhem kemm il-BraΩil kienu qed jiddependu fuq ilplejer ta’ Barçellona.

Il-post vakanti li ˙alla Neymar huwa kemmxejn diffiçli biex jimtela’ minn plejer tal-istess kalibru, iΩda hemm possibilitajiet o˙ra g˙all-kowç BraΩiljan, Luiz Felipe Scolari. Willian, il-plejer ta’ nofs il-grawnd taç-Chelsea g˙andu l-ener©ija sabiex ila˙˙aq mal-˙effa ta’ Neymar, u b’hekk Oscar ikun jista’ jilg˙ab fil-poΩizzjoni tan-numru g˙axra. Possibilità o˙ra hija li Scolari jda˙˙al lill-plejer tax-Shakhtar Donetsk, Bernard —imlaqqam b˙ala “joy in the legs” mill-istess kowç.

Dan l-aççident jista’ jiswa wkoll ta’ ©id g˙all-BraΩil, sabiex huma jing˙aqdu flimkein u jag˙mlu ˙ilithom sabiex jerb˙u l-kampjonat g˙al se˙ibhom. Dan qalu Thiago Silva, il-captain tat-tim BraΩiljan, li hu wkoll ser jitlef il-log˙ba ta’ nhar it-Tlieta, min˙abba Ω-Ωew© karti sofor li g˙andu.

Hu mifhum li postu se jie˙du Dante.

Minn-na˙a tal-Ìermanja, Miroslav Klose qal li l-ÌermaniΩi jridu jirritornaw fil-grawnd ta’ Maracanà g˙all-finali tat-tazza tad-dinja, iΩda l-ewwel iridu jg˙elbu lit-tim ospitant, BraΩil. Il-Plejer tal-Lazio kompla jg˙id li laktar ˙a©a mportanti g˙alih hija li javvanzaw g˙al-finali u jkollu ç-çans li jiskurja.

Intant, id-difensur tal-Ìermanja u Borussia Dortmund, Mats Hummels, kien ivvutat il-plejer tal-log˙ba, meta hu skurja l-unika gowl fir-reb˙a talÌermanja fuq Franza nhar il-Ìimg˙a li g˙adda.

Benzema wara l-log˙ba bejn Franza u l-Ìermanja

Ritratti: FIFA

IL-FIFA SE TINVESTIGA Wara l-aççident li se˙˙ fil-log˙ba bejn il-BraΩil u l-Kolumbja, li kkawΩa lil Neymar ©rie˙i f’dahru, il-FIFA qalet li se tinvestiga dak li ©ara. L-Ispanjol Carlos Velasco Carballo li rreffja l-log˙ba ta’ nhar il-Ìimg˙a li g˙adda, huwa ta˙t pressjoni g˙all-mod ta’ kif a©ixxa waqt il-log˙ba, log˙ba li involviet madwar 54 fawl, u anka kien hemm min esprima rabja lejn lim©ieba ta’ Zuniga.

Kelliem g˙al-FIFA qal li se janalizzaw ir-rapporti uffiçjali tal-log˙ba sabiex jevalwaw l-elementi neçessarji. Neymar ©ie nfurzat jirritorna mal-bqija tattim BraΩiljan. Il-pljer Ωag˙Ωug˙ qed ikun akkumpanjat minn missieru, u qed ikun osservat mit-tim mediku.

Sadanittant, il-captain BraΩiljan Thiago Silva iddefenda lid-difensur avversarju u sostna li Zuniga talab skuΩa lil Neymar, huwa kompla jg˙id li ddifensur m’g˙andu l-ebda mibg˙eda lejn il-BraΩiljan u li f’çirkostanzi b˙al dawn kien diffiçli li te˙odlu l-ballun lil Neymar.

L-AKTAR TLIET KARTI ÓOMOR LI ÓALLEW IMPATT Pedro Monzon: Ar©entina V Ìermanja tal-Punent, 1990: fl-Italia Novanta rajna l-ewwel karta ˙amra fil-finali. L-Ar©enitna kienu da˙lu g˙allog˙ob b’erba’ plejers sospenduti u tnejn mu©ug˙ha. Wara sieg˙a log˙ob, l-iskor kien g˙adu xejn b’xejn, u Monzon ©ie muri l-karta l-˙amra g˙adda˙la li g˙amel fuq Jürgen Klinsmann. Dan tal-a˙˙ar kabbar l-istorja bitteatrini u jitkaxkar mal-art b˙alma mdorrijin naraw, sabiex il-plejer avversarju jitkeçça.

Sa dak iΩ-Ωmien, ir-regoli kienu jippremettu Ωew© sostituzzjonijiet, lAr©enitna kienu di©à biddlu Ωew© plejers u b’hekk komplew l-a˙h˙ar nofs sieg˙a mil-loghba b’ Ωew© difensuri biss. Fil-85 minuta Andreas Brehme reba˙ penalty kontroversjali, u l-Ar©entina raw it-tieni tkeççija min˙abba karta ˙amra o˙ra.

David Beckham: Ingilterra V Ar©entina, 1998: L-IngliΩi ilhom mill-1966 biex jirb˙u l-kampjonat tat-Tazza tad-Dinja, iΩda jekk tistaqsi lill-ammiraturi liema kien l-aktar avveniment li jibqg˙u jiftakru f’dawn l-a˙˙ar 20 sena, Ωgur mhux forsi jsemmu t-tkeççija ta’ David Beckham 16-il sena ilu. Ilgazzetta Daily Mirror kienet iddeskriviet il-log˙ba ta’ bejn l-Ingilterra u lAr©entina b˙ala “10 Heroic Lions, One Stupid Boy”.

Beckham kien ing˙ata l-karta l-˙amra g˙all-fatt li kien ta’ daqqa ta’ sieq b’mod immatur lil Diego Simeone, li dan tal-a˙˙ar waqa’ mal-art b’mod drammatiku. Sa dak il-˙in l-iskor kien f’parità ta’ 2-2, l-IngliΩi kellhom iççans li jirb˙u dik il-log˙ba, imma monflok spiççaw jilg˙abu b’g˙axar plejers. L-IngliΩi kienu tilfu l-log˙ba bil-penalties.

Zinedine Zidane: Franza V Italja, 2006: Zinedine Zidane kien ˙abbar li l-finali tat-Tazza tad-dinja kienet ser tkun l-a˙˙ar log˙ba tieg˙u, hekk kif hu kien ˙a jirreΩenja mix-xena tal-futbol. Hu kien di©à regalat il-ballun taddeheb b˙ala plejer tal-kampjonat.

Wara d-90 minuta, il-log˙ba kienet f’parità ta’ 1-1, penalty skurjat minn Zidane u Materazzi j©ib id- draw g˙at-Taljani. L-itess plejer tat-Taljani g˙amel rimarki fuq o˙t Zidane, b’Zidan jinkorla u jag˙ti daqqa ta’ ras f’sider Materazzi. Dan l-aççident baqa’ mmarkat l-irtirar ta’ Zidane mix-xena tal-futbol.

James Rodriguez mbikkem wara li l-Kolumbja tilfu kontra l-BraΩil

IL-LOGÓOB GÓAL DIN IL-ÌIMGÓA It-Tlieta, 8 ta’ Lulju Log˙ba Estadio Mineirao 61 Belo Horizonte

il-BraΩil

22.00

il-Ìermanja

L-Erbg˙a, 9 ta’ Lulju Log˙ba Arena de Sao Paulo Rebbie˙ L 59 62 Sao Paulo

22.00

Rebbie˙ L 60

22.00

Tellief L 62

Is-Sibt, 12 ta’ Lulju Log˙ba Estadio Nacional 63 Brasilia

Tellief L 61

Lokali

40 06.07.2014

XOGÓOL IMPREZZABBLI GÓAL PAJJIÛNA RETORIKA PERIKOLUÛA

Fil-ftu˙ ta’ seminar dwar ilparteçipazzjoni tal-anzjani fissettur tal-volontarjat, ilMinistru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli tkellmet dwar il-kontribut importanti li g˙andu s-settur tal-volontarjat lejn l-ekonomija ta’ pajjiΩna u lejn is-soçjetà çivili.

Hija enfasizzat il-˙tie©a ta’ ˙olqien ta’ aktar g˙aqdiet mhux governattivi li ja˙dmu mill-viçin mal-anzjani filwaqt li ˙e©©et biex ikunu l-anzjani nfushom li jie˙du din l-inizjattiva. Il-Ministru Dalli qalet li “minnu nnifsu dan itejjeb ilkwalità tal-˙ajja tal-anzjani tag˙na.”

Aktar ma ng˙ixu aktar irridu naraw kif is-snin tal-anzjanità nimlewhom bi kwalità tajba ta’ ˙ajja. Dr Dalli qalet li l-anzjani g˙andhom ˙afna esperjenza u g˙erf li m’g˙andniex na˙luhom, imma g˙andna nuΩawhom g˙all-benefiççju tas-soçjetà kollha u tal-anzjani stess.

Il-Ministru Helen Dalli semmiet bosta inizjattivi li ttie˙du mill-Gvern b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Malti g˙as-Settur tal-Volontarjat biex i©ib ’il quddiem il-volontarjat f’pajjiΩna, fost l-o˙rajn b’g˙oti ta’ fondi g˙at-ta˙ri© biex lg˙aqdiet jissa˙˙u kif ukoll fondi g˙all-pro©ett biex isir çentru tal-volontarjat fil-Belt u f’imkejjen o˙rajn f’Malta, filwaqt li kien sostnut il-Fond g˙all-G˙aqdiet Volontarji.

Parteçipazzjoni Soçjali Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabilità u Anzjanità Attiva Justyne Caruana qalet li l-proporzjon fil-popolazzjoni ta’ nies ’il fuq mill-65 sena fil©ejjieni se tkun qed tiΩdied b’mod drammatiku.

“Il-˙olqien ta’ Segretarjat Parlamentari responsabbli mittwettiq tal-politika dwar lAnzjanità Attiva jikkonferma lkontinwità fl-impenn tal-Gvern li jΩomm lil Malta fuq quddiem

nett ta’ politika innovattiva dwar popolazzjoni li qed tixjie˙. L-idea ta’ ‘parteçipazzjoni soçjali’ hi tema rikorrenti fi stqarrijiet tal-gvern preΩenti.” sostniet is-Segretarju Parlamentari.

Dr Caruana qalet li sSegretarjat lest li jg˙in lill-organizzazzjonijiet biex jiΩviluppaw politiki professjonali tarriΩorsi umani biex jinga©©aw, i˙arr©u u jΩommu volontiera anzjani, kif ukoll jidentifikaw individwi anzjani li huma attivi, motivati u impenjati li g˙andhom il-potenzjal li ja©ixxu ta’ mexxejja.

Hija qalet ukoll li hi mhux talli ma tarax u ma tittrattax lill-persuni aktar avvanzati fletà b˙ala l-benefiçjarji primarji ta’ attivitajiet ta’ volontarjat, talli tirrikonoxxi lil adulti aktar avvanzati b˙ala operaturi ewlenin fil-programmi talbenefiççji soçjali. Qalet li xxog˙ol tal-volontarjat li jag˙mlu persuni avvanzati fletà huwa xog˙ol imprezzabbli g˙al pajjiΩna.

Il-kampanja negattiva tal-Partit Nazzjonalista misset il-qieg˙ hekk kif il-Kap talOppoΩizzjoni Simon Busuttil issa qieg˙ed jipprova jimmina l-istituzzjonijiet ta’ pajjiΩna g˙aliex skont hu pajjiΩna sar “Repubblika tal-Banana, immexxija mid-dittaturi”.

Minkejja li qieg˙ed jipprova jag˙milha tal-paladin taddemokrazija, b’dawn it-tip ta’ dikjarazzjonijiet Busuttil kompla wera kemm fil-fatt m’g˙andux rispett g˙all-kolonni prinçipali li jΩommu liddemokrazija tag˙na stabbli u rrispettata fuq livell internazzjonali.

B’hekk, huwa qieg˙ed jaqbeΩ dik li l-Ministru g˙allÌustizzja Owen Bonnici ddeskriva b˙ala “l-linja l˙amra” fejn politiku jippreten-

di li jiddetta x’proçeduri jsegwu istituzzjonijiet tal-Istat, b˙all-Ìustizzja innifisha, li suppost huma indipendenti mill-politika.

Wie˙ed jista’ jimma©ina x’destin jaffaççjaw dawn l-istituzzjonijiet kieku Busuttil jing˙ata r-responsabbilità li jkun Prim Ministru ta’ Malta. Lag˙ar dittaturi tal-istorja dejjem g˙ajtu dwar kemm mhux demokratiku l-Gvern meta kienu fl-OppoΩizzjoni.

Però, meta n-nies emmnuhom u tawhom il-fiduçja, huma tant kellhom disprezz g˙all-istituzzjonijiet li g˙amlu minn kollox biex qerduhom ˙alli l-kelma tag˙hom issir illi©i. Wara 25 sena ta’ din it-tip ta’ arroganza, pajjiΩna ma jifla˙x g˙al ©urnata o˙ra minnha.

Il-Óadd 6 ta’ Lulju, 2014 Óar©a Nru. 1095

Prezz ›0.80

il-pn mar ÛmerÇ fuq l-impjiegi Stampat mill-progress press Co. ltd.