KullHadd_06.12.2015

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN

IX-XOGÓOL LI SAR BIEX JITTAFFA L-GÓARGÓAR

Il-Óadd, 6 ta’ Diçembru, 2015 Óar©a Nru 1,169

Prezz ›1

BÛONN TA’ VIÛJONI DINAMIKA U GÓODDA DIÌITALI

IL-KUNSILL TAL-BELT INVESTIGAT MILL-PULIZIJA

Il-Gvern preΩenti g˙amel progress sostanzjali filqasam tax-xog˙ol, u xhieda ta’ dan huma l-livelli rekord li la˙aq pajjiΩna, tant li minn statistiki differenti rriΩulta li Malta g˙andha l-inqas rata ta’ qg˙ad li qatt kellha fl-istorja.

Hekk kif il-Korporazzjoni g˙ax-Xog˙ol u t-Ta˙ri© b˙alissa g˙addejja minn perjodu ta’ ristrutturar, din il-gazzetta tkellmet maç-Chairman tal-ETC Clyde Caruana, li sa˙aq li fost o˙rajn l-ETC, li dawlqat tibdel isimha g˙al Jobs+, kellha bΩonn viΩjoni dinamika b’g˙odda di©itali ©dida.

Ara pa©na 2

Jidher li b˙alissa l-Kunsilli Lokali tal-Belt Valletta, b’ma©©oranza Nazzjonalista ta˙t it-tmexxija tasSindku Alexei Dingli, mhux g˙addej minn Ωmien feliçi hekk kif il-Pulizija qed tinvestiga kaΩ ta’ fondi pubbliçi li nstabu nieqsa mill-istess Kunsill Lokali.

Dan wara li aktar kmieni din il-©img˙a jidher li kien hemm ammont konsiderevoli ta’ flus li ma nstabux fl-uffiçini tal-Kunsill Lokali tal-istess lokalità.

Ara pa©na 5

IS-SOSPENSJONI TEMPORANJA TAX-SCHENGEN…

INVESTIMENT TA’ €1 MILJUN GÓAL-LABORATORJU Ta˙t il-Gvern preçedenti, il-Korporazzjoni g˙asServizzi tal-Ilma, b˙al kwaΩi kull entità pubblika, t˙alliet g˙arkupptejha b’dejn esa©erat u ming˙ajr ebda pjan g˙all-iΩvilupp tag˙ha. IΩda f’dawn l-a˙˙ar sentejn, din il-Korporazzjoni g˙amlet diversi xog˙lijiet biex ittejjeb mhux biss l-operat tag˙ha iΩda wkoll xog˙ol ie˙or marbut mal-infrastruttura tal-ilma ta’ pajjiΩna. Fost dawn l-investimenti kien hemm dak fil-laboratorju talistess Korporazzjoni, li se jammonta g˙al aktar minn €1 miljun.

Ara pa©na 6

L-EBDA KRITIKA FIL-KONFRONT TA’ MALTA

Matul il-Kunsill tal-Ministri Ewropej g˙all-Ìustizzja u l-Intern li nΩamm din il-©img˙a biex ji©u diskussi temi b˙all-migrazzjoni u t-terroriΩmu, l-ebda Ministru ma g˙amel xi kritika fil-konfront tad-deçiΩjoni tal-Gvern Malti li jissospendi x-Schengen temporanjament.

Dan kien ikkonfermat mill-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Carmelo Abela li, meta mistoqsi minn din il-gazzetta, sa˙aq li ma saret lebda kritika fil-konfront ta’ Malta, lanqas b’mod informali.

In-nuqqas ta’ reazzjoni negattiva min-na˙a tal-Ministri Ewropej tistona mhux ftit mal-poΩizzjoni tal-Partit Nazzjonalista kontra l-Gvern Malti fuq din il-materja.

Ara pa©na 3

02 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

IR-RISTRUTTURAR INTERN FL-ETC…

“SE TKUN IFFAÇILITATA L-INTERAZZJONI BEJN MIN IÓADDEM U MIN QED IFITTEX XOGÓOL” Clyde Caruana, Chairman ETC GLEN FALZON

Fond Soçjali Ewropew, Ωg˙aΩag˙ ta’ bejn is-16 u l-24 sena u li ma kinux qeg˙din fledukazzjoni, f’xi ta˙ri© jew f’xi xog˙ol, ing˙ataw ta˙ri© f’˙iliet baΩiçi flimkien ma’ ta˙ri© prattiku fuq il-post tax-xog˙ol jew apprentistat.

glen@kullhadd.com Wie˙ed mill-pilastri ewlenin ta’ pajjiΩna li huwa essenzjali g˙allekonomija huwa n-nuqqas ta’ qg˙ad fost iç-çittadini. Il-Gvern preΩenti g˙amel ˙afna xog˙ol importanti u xhieda ta’ dan huma l-livelli rekord li la˙aq pajjiΩna, tant li minn statistiçi differenti rriΩulta li pajjiΩna g˙andu l-inqas rata ta’ qg˙ad li qatt kellu fl-istorja tieg˙u.

Fil-fulkru ta’ dawn is-suççessi kien hemm il-Korporazzjoni g˙ax-Xog˙ol u t-Ta˙ri© (ETC) b’˙idma sfiqa mal-Ministeru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol immexxi minn Evarist Bartolo.

Fid-dawl ta’ dan kollu, din ilgazzetta tkellmet ma’ Clyde Caruana, iç-Chairman preΩenti tal-ETC, fejn fost o˙rajn fisser kif pajjiΩna wasal g˙al dan issuççess kif ukoll x’inhi t-triq ’il quddiem.

Skemi li taw impetu kbir

zjoni l-˙iliet u l-abbiltajiet talapplikanti.

L-ETC – strument essenzjali g˙as-suq tax-xog˙ol

“L-ETC kellha bΩonn viΩjoni dinamika b’g˙odda di©itali ©dida”

Caruana fisser kif m’hemmx dubju li l-ETC kienet strument essenzjali u qed isservi b˙ala pedament g˙all-pjan tal-Gvern biex is-suq tax-xog˙ol ta’ Malta verament jing˙ata spinta.

“L-ETC b˙alissa g˙addejja minnn perjodu ta’ ristrutturar intern biex issir aktar effiçjenti floperat u fis-servizzi li toffri. Fla˙˙ar Laqg˙a Ìenerali Straordinarja t˙abbret ukoll sistema ©dida ta’ tqabbil tal-impjiegi flimkien ma’ sit ©did. Din lg˙odda di©itali ©dida se tkun qed to˙loq suq tax-xog˙ol virtwali u b’hekk se ti©i ffaçilita linterazzjoni bejn min i˙addem u dawk li qed ifittxu impjieg,” sostna ç-Chairman tal-ETC. Huwa Ωied jg˙id li se jkun qed isir immodernizzar u titjib fis-sistema ta’ re©istrazzjoni. It-tqabbil tal-impjiegi mhux se jibqa’ jkun ibbaΩat biss fuq dak li jixtieq lindividwu iΩda l-ETC se tkun qed tie˙u wkoll inkonsideraz-

Mistqosi x’kienu l-isfdi u nnuqqasijiet li sab ma’ wiççu hekk kif da˙al f’din il-kariga, Caruana sostna li mill-ewwel ˙ass li kien hemm bΩonn evalwazzjoni s˙i˙a tal-mod kif kien qed jit˙addem l-operat u taliskemi offruti. “Ippruvajna kemm jista’ jkun naraw x’kien qieg˙ed verament ja˙dem, x’g˙andna bΩonn insa˙˙u jew insewwu u x’hemm bΩonn inwaqqfu kompletament. Kien çar il-fatt li lETC kellha bΩonn viΩjoni dinamika b’g˙odda di©itali ©dida li tag˙milha aktar attraenti u aççessibbli,” spjega Caruana.

Sa mill-bidu ta’ din il-le©iΩlatura, il-Gvern kellu mira ambizzjuΩa li jnaqqas ir-rata tal-qg˙ad u jil˙aq rata ta’ impjiegi ta’ 70% sas-sena 2020, filwaqt li jtejjeb illivell tal-g˙ajxien tal-Maltin u lG˙awdxin kollha. Sabiex jintla˙qu dawn il-miri, matul dawn l-a˙˙ar sentejn ©ew imtejba lprogrammi ta’ ta˙ri© anke per-

mezz ta’ fondi u ©ew imnedija diversi miΩuri li huma mfassla fuq politika ta’ xoghol li tindirizza l-bΩonnijiet tas-suq tax-xog˙ol fit-tul. Dawn l-inizjattivi flimkien qed iwasslu sabiex Malta jkollha l-inqas rata ta’ qg˙ad fl-istorja.

Minn garanzija tal-magni tal˙asil g˙al wa˙da ta’ suççess Minkejja li l-Kap talOppoΩizzjoni Simon Busuttil kien qabbel il-Garanzija taΩÛg˙aΩag˙ ma’ garanzija talmagni tal-˙asil, jidher biç-çar li din l-iskema qed t˙alli l-frott tag˙ha u bil-fatti.

Il-˙sieb warajha kien meta, f’April tal-2013, l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea kkommettew ru˙hom maΩ-Ωg˙aΩag˙ biex ti©i Ωgurata tranΩizzjoni b’suççess bejn l-edukazzjoni, it-ta˙ri© u xxog˙ol. Fil-fatt, Caruana spejga li Malta kienet wa˙da mill-ewwel pajjiΩi Ewropej li nediet din ilGaranzija taΩ-Ûg˙aΩag˙ li tiffoka fuq il-poter tal-individwu sabiex ikompli jiΩviluppa l-˙iliet tieg˙u u verament ikun ta’ suççess fissoçjetà. Ûied jg˙id li, permezz ta’ din liskema, li hija kofinanzjata mill-

“Introduçejna l-kunçett BixXog˙ol Jaqbillek u nedejna diversi skemi li ©ew implimentati sabiex ti©i ffaçilitata t-tranΩizzjoni ta’ dawk li jinsabu qieg˙da sabiex isibu impjiegi u b’hekk titnaqqas id-dipendenza fuq ilbenefiççji soçjali,” fisser Caruana.

Dawn l-iskemi jinkludu l-benefiççju in-work fejn min mhux eli©ibbli g˙at-tnaqqis gradwali tal-benefiççji iΩda g˙andu tfal ta˙t it-23 sena, jista’ jkun eli©ibbli g˙al dan il-benefiççju.

Fi kliem ie˙or, g˙al dan ilbenefiççju huma intitolati dawk li ja˙dmu u g˙andhom d˙ul baxx. Is- single parents huma intitolati g˙al massimu ta’ €1,200 g˙al kull wild, filwaqt li l-koppji huma intitolati g˙al €1,000 kull wild. Hemm ukoll iç-çentri g˙all˙arsien tat-tfal b’xejn fejn l-omm tista’ tkompli ta˙dem jew tistudja u l-Gvern joffrilha l-˙arsien tattfal bla ˙las biex ikopri s-sig˙at ta’ xog˙ol u/jew studju li tkun qed tag˙mel. Iç-çentri li huma parti minn din l-iskema kollha jissodisfaw l-istandards uffiçjali u g˙andhom staff çertifikat.

It-tapering fuq il-benefiççji soçjali u s-sehem tas-settur privat Saret ukoll il-miΩura tat-tapering fuq il-benefiççji soçjali; miΩura li tolqot lil dawk li ilhom fuq ilbenefiççji soçjali aktar minn sentejn u jixtiequ jibdew ja˙dmu.

B’din l-iskema mhux neçesserjament ifisser li se jitilfu l-benefiççji soçjali li qed igawdu minnhom.

Permezz ta’ din l-iskema, issa huwa possibbli li jΩommu dd˙ul mill-impjieg tag˙hom filwaqt li jibqg˙u eli©ibbli g˙al

parti mill-benefiççji soçjali, b’65% tal-benefiççju matul l-ewwel sena, 45% matul it-tieni sena u 25% matul it-tielet sena. Min g˙andu tfal li g˙andhom sa 23 sena u jissodisfa çerti kriterji ta’ d˙ul, wara t-tielet sena jkun eli©ibbli wkoll g˙al in-work benefit.

Caruana semma wkoll ir-rwol importanti li g˙andu s-settur privat g˙at-titjib tal-ekonomija talpajjiΩ. “Inizjattiva ©dida li qed tmexxi l-ETC flimkien mas-settur privat hija l-Work Programme li huwa simili ˙afna g˙all-programm ta’ ˙idma li ji©i operat firRenju Unit. Permezz ta’ din liskema se nkunu qed na˙dmu biex ng˙inu lil dawk li ilhom jirre©istraw g˙al Ωmien twil jew li huma inattiv sabiex jer©g˙u jid˙lu lura fis-suq tax-xog˙ol,” afferma ç-Chairman tal-ETC. “Se jing˙ata wiçç ©did biex lETC tirrifletti l-istrate©ija l©dida” Wara sentejn ta’ ˙idma, fejn flETC tnaqqset il-burokrazija g˙al min irid ja˙dem u min irid i˙addem, in˙ass il-bΩonn li jkun hemm bidla b’viΩjoni çara li tag˙mel parti minn strate©ija politika ma˙suba sabiex bi pjan serju s-suq tax-xog˙ol f’pajjiΩna jkompli jing˙ata l-g˙ajnuna.

“G˙alhekk, l-ETC se ting˙ata wiçç ©did li jirrifletti din listrate©ija l-©dida. Mhux se nkomplu niffukaw biss fuq setturi partikolari iΩda se na˙dmu biex titjieb l-ekonomija fuq livell nazzjonali bl-g˙an li jkompli jitjib il-livell tal-˙ajja tal-Maltin u l-G˙awdxin kollha,” qal b’sodisfazzjon iç-Chairman tal-ETC. Din il-viΩjoni se tkun ukoll ikkumplimentata minn re-branding li se jkun qed jag˙ti dehra ©dida lill-istess korporazzjoni.

Permezz ta’ Jobs+, se tkun riflessa l-viΩjoni innovattiva, dinamika u sostenibbli bl-g˙an li s-suq tax-xog˙ol ikompli jissa˙˙a˙ u l-ekonomija tkompli tkun sostnuta permezz tat-tis˙i˙ ta’ din l-entità pubblika çentrali.

LOkALI kÓ

06|12|2015 03

kullhadd.com

“IRRIDU NILÓQU BILANÇ BEJN MOVIMENT ÓIELES U SIGURTÀ GÓOLJA” Il-Ministru Carmelo Abela RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com

Malta mxiet skont ir-regolamenti tax-Schengen F’laqg˙at li saru din il-©img˙a bejn il-Ministri tal-Ìustizzja u l-Intern, u fejn ©ew diskussi temi b˙all-migrazzjoni u t-terroriΩmu, ma saret l-ebda kritika fil-konfront tad-deçiΩjoni tal-Gvern Malti li jissosspendi x-Schengen sal-a˙˙ar tassena.

Dan kien ikkonfermat millMinistru g˙all-Intern u sSigurtà Nazzjonali Carmelo Abela li, meta mistoqsi minn din il-gazzetta, sa˙aq li ma saret l-ebda kritika fil-konfront ta’ Malta, la b’mod formali u lanqas b’mod informali.

In-nuqqas ta’ reazzjoni negattiva min-na˙a talMinistri Ewropej tistona mhux ftit mal-poΩizzjoni tal-Partit Nazzjonalista kontra l-Gvern Malti fuq din il-materja.

Il-Ministru Abela, fil-fatt, sa˙aq li meta ˙a din iddeçiΩjoni l-Gvern Malti kien qed ja©ixxi b’rispett s˙i˙ lejn ir-regolamenti tax-Schengen, u g˙alhekk diffiçli biex pajjiΩna ji©i kkritikat fuq din ilkwistjoni.

Wie˙ed mill-ftit pajjiΩi proattivi?

Mistoqsi dwar x’©ie maqbul matul dawn il-laqg˙at b’rabta mal-istrate©ija l-©dida g˙assigurtà interna, il-Ministru Abela qal li d-diskussjonijiet fuq diversi materji g˙adhom ma bdewx b’mod tan©ibbli.

Il-qbil li kien hemm s’issa kien jikkonçerna, fost o˙rajn, is-sistema ta’ rekords talpassi©©ieri li permezz tag˙ha se jkun hemm skambju ta’ informazzjoni, kif ukoll fuq ilpossibbiltà li l-Europol tibda ta˙dem iktar fuq kaΩijiet ta’ terroriΩmu.

Mistoqsi jekk ja˙sibx li lpajjiΩi tal-Unjoni Ewropea qeg˙din kemxejn tard f’dawn id-diskussjonijiet meta wie˙ed iqis is-sitwazzjoni internazzjonali, il-Ministru Abela wie©eb li f’dan l-istadju kien

Id-diskussjoni g˙adha ma bdietx b’mod tan©ibbli…kien hemm ministri li g˙amlu dikjarazzjonijiet b’sa˙˙ithom, u o˙rajn inqas b’sa˙˙ithom

hemm ministri li g˙amlu dikjarazzjonijiet b’sa˙˙ithom, u o˙rajn inqas b’sa˙˙ithom. Ûied jg˙id li b˙alissa lUnjoni Ewropea qed tirrea©ixxi skont dak li jinqala’. Mistoqsi jekk allura din hix kwistjoni ta’ management by crisis, il-Ministru qal li din tista’ titqies b˙ala deskrizzjoni tajba tas-sitwazzjoni attwali.

F’dan ix-xenarju d-deçiΩjoni ta’ Malta tista’ tkun meqjusa b˙ala wa˙da proattiva. IlGvern Malti kien minn talewwel li ˙a d-deçiΩjonijiet li deherlu li kienu neçessarji b’risq is-sigurtà, fejn ma qag˙adx jistenna pajjiΩi o˙ra jiddeçiedu, u wisq inqas qag˙ad jistenna li ji©ri xi ˙a©a.

BΩonn li l-pajjiΩi taxSchengen ja˙dmu flimkien Mistoqsi dwar il-pass li jmiss,

il-Ministru Abela qal li lpajjiΩi tal-Unjoni Ewropea g˙andhom jag˙mlu sforz biex jil˙qu bilanç bejn ilmoviment ˙ieles tal-persuni, ming˙ajr ma jittraskuraw issigurtà.

Fil-fatt, waqt li kien qed jindirizza l-Kunsill talMinistri, il-Ministru Abela appella lill-pajjiΩi kollha biex ja˙dmu flimkien bilg˙an li tkun salvagwardjata Ω-Ûona Schengen fl-interess taç-çittadini.

Huwa sa˙aq li l-Unjoni Ewropea kellha bΩonn tindirizza l-vulnerabbiltajiet fissistema Schengen, kif ukoll kwistjonijiet ta’ t˙assib dwar is-sigurtà li jqumu minn Ωmien g˙al Ωmien, u dan sabiex ix-Schengen ji©i salvagwardjat.

Il-Ministru Abela qal ukoll li s’issa l-progress b’rabta mal-implimentazzjoni tal-

miΩuri li jindirizzaw ilmigrazzjoni kien wie˙ed kajman, u dan min˙abba li kien hemm ˙afna diffikultajiet li kellhom bΩonn ji©u indirizzati pass pass.

Dak li ©ie maqbul s’issa: • Il-Passenger Name Record: Fost l-o˙rajn, ilKunsill tal-Ministri g˙allÌustizzja u l-Intern approva dokument b’kompromess miftiehem mal-Parlament Ewropew li jinkludi fih proposta g˙al direttiva dwar luΩu tal-informazzjoni li tinsab fil-Passenger Name Record (PNR) g˙all-prevenzjoni, investigazzjoni, u prosekuzzjoni f’kaΩijiet ta’ atti kriminali serji jew terroristiçi.

• Sigurtà: Fejn jid˙ol it-terroriΩmu, il-Ministri

sa˙qu dwar il-bΩonn li ti©i aççellerata l-implimentazzjoni tal-aspetti kollha koperti mill-istqarrija ma˙ru©a mill-Membri tal-Kunsill Ewropew fit-12 ta’ Frar li g˙adda.

Dan b’mod partikolari fejn jid˙lu l-PNR, l-armi tan-nar, il-kontroll tal-fruntieri esterni, il-qsim tal-informazzjoni, il-finanzjament tat-terroriΩmu, ir-risposta g˙at-terroriΩmu min-na˙a tal-©ustizzja kriminali, il-prevenzjoni tar-radikaliΩmu, ilprotezzjoni tal-valuri tal-UE u l-koperazzjoni mas-s˙ab internazzjonali tag˙ha.

F’din il-laqg˙a l-Kunsill approva wkoll abbozz dwar il-European Union Agency for Law Enforcement Cooperation and Training (Europol), illi se twitti t-triq g˙all-adozzjoni formali tarregolamenti mil-le©iΩlaturi matul ix-xhur li ©ejjin.

Dan l-abbozz g˙andu lg˙an prinçipali li jallinea lCouncil Decision on Europol (DeçiΩjoni 2009/371/JHA) mar-rekwiΩiti tat-Trattat ta’ LiΩbona permezz tal-˙olqien ta’ qafas legali g˙all-Europol u blintroduzzjoni ta’ mekkaniΩmu g˙all-kontroll tal-attivitajiet ta’ din l-a©enzija minna˙a tal-Parlament Ewropew, flimkien malParlamenti nazzjonali. Barra minn hekk, hija se tadatta rrelazzjonijiet esterni talEuropol mar-regolamenti l©odda tat-Trattati.

• Il-migrazzjoni u ΩÛona Schengen: Il-Ministri preΩenti kellhom ukoll diskussjoni dwar il-progress li sar fl-implimentazzjoni talaktar miΩuri riçernti tal-UE relatati mal-migrazzjoni u dwar l-azzjonijiet neçessarji biex tissa˙˙a˙ iΩ-Ûona Schengen.

Dwar din it-tema, kien hemm qbil illi Ω-Ûona Schengen hija aspett çentrali tal-politika Ewropea li g˙andha ti©i protetta millIstati Membri kollha.

Madankollu, l-istess membri qablu li, biex ix-Schengen ti©i protetta, hemm bΩonn li r-regoli jkunu rrispettati minn kul˙add.

04 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

PJAN TA’ AZZJONI ÌDID DWAR L-EKONOMIJA ÇIRKULARI

“ÓADD M’GÓANDU JAÓSEB LI DIN HIJA Il-Ministru Leo Brincat XI XALATA” Meta nhar l-Erbg˙a li g˙adda l-Unjoni Ewropea ˙abbret ilpjan ta’ azzjoni tag˙ha dwar lekonomija çirkulari, l-iskart kien wie˙ed mis-setturi li laktar kien hemm stennija dwaru.

L-ekonomija çirkulari tiffoka l-aktar, fost o˙rajn, fuq il-qalba mill-fossil fuels g˙all-uΩu talener©ija rinovabbli kif ukoll fuq ir-rwol tad-diversità b˙ala karatteristika ta’ sistemi reΩiljenti u produttivi.

Id-diskussjoni fuq l-ekonomija çirkulari tittratta wkoll irrwol tal-flus u l-finanzi b˙ala parti minn dibattitu wiesa’ u, fil-fatt, u˙ud mill-pijunieri tag˙ha appellaw biex ikun hemm titjib fl-g˙odod ta’ kejl tal-prestazzjoni ekonomika kemm jista’ jkun malajr.

L-ekonomija çirkulari qed taqbad ritmu madwar id-dinja u anke fl-Unjoni Ewropea stess. Dan hekk kif din g˙andha diversi benefiççji finanzjarji, twassal g˙at-tnaqqis fl-iskart, g˙all-˙olqien talimpjiegi f’oqsma relatati malambjent, tag˙mel ©id lill-ambjent filwaqt li tippromovi ssostenibbiltà u permezz talkunçett tal-uΩu mill-©did (reuse) tar-riΩorsi qed tbiddel

ix-xejriet tal-istil tal-˙ajja tag˙na lkoll.

Miri inqas tassattivi u iktar realistiçi Ikkuntattjat minn din ilgazzetta, il-Ministru g˙allIΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat qal li, filwaqt li l-miri l-©odda huma anqas tassattivi mill-proposti ori©inali, fl-istess ˙in huma aktar realistiçi u aktar hemm prospetti li jkunu jistg˙u jintla˙qu minflok ma tkompli tispikka l-mentalità l-

Se jkun hemm flessibbiltà akbar skont iç-çirkustanzi li jkunu jinsabu fihom l-istess Stati Membri fil-qasam tal-immani©©jar tal-iskart

antika ta’ ‘soluzzjoni wa˙da ta˙dem g˙al kul˙add’.

Li huwa interessanti huwa li, filwaqt li l-Unjoni Ewropea se

tg˙in u tis˙aq li l-Istati Membri se jing˙ataw kull g˙ajnuna u appo©© biex çerti prattiki tajbin u g˙oljin jintla˙qu, jidher li se jkun hemm flessibbiltà akbar skont iç-çirkustanzi li jkunu jinsabu fihom l-istess Stati Membri fil-qasam talimmani©©jar tal-iskart. “Óadd m’g˙andu ja˙seb li din hija xi xalata,” sostna lMinistru Brincat. Kull pajjiΩ se jkun ta˙t monitora©© kontinwu bil-˙sieb li l-livell tal-miri jog˙la fis-sena 2025.

Mistoqsi x’se jag˙mel pajjiΩna dwar dan is-su©©ett, il-Ministru Brincat qal li huwa l-˙sieb tieg˙u li s-sena d-die˙la jkun hemm skambju ta’ ideat dwar dan il-qasam fost is-soçjetà çivili u l-partijiet interessati Maltin biex titqajjem kuxjenza dwar dan il-qasam u l-Gvern innifsu jkollu stampa a˙jar ta’ kif dawn il-faxex varji tas-soçjetà Maltija u G˙awdxija ja˙sbu li jistg˙u jintlaqtu kif ukoll jibbenefikaw minn dan il-qasam ferm importanti.

“Hemm possibbiltà kbira li dan jibqa’ su©©ett fuq quddiem nett fi Ωmien ilPresidenza Maltija tas-sena 2017,” temm jg˙id il-Ministru Brincat.

ÛIEDA FL-OTTIMIÛMU MINN WARA L-BAÌIT L-ist˙arrig regolari fost azjendi u konsumaturi Maltin li tag˙mel il-Kummissjoni Ewropea jindika li l-indiçi tas-sentiment ekonomiku dan ix-xahar la˙aq il-livell ta’ 111.9, jew kwazi 12% aktar mill-medja kemm ilu ji©i mkejjel dan lindikatur. G˙al darb’o˙ra dan kien l-og˙la livell ta’ ottimiΩmu osservat fost il-pajjiΩi kollha taΩ-Ûona Ewro.

F’Novembru spikka sewwa s-sentiment poΩittiv fost il-familji.

Fil-fatt, dan la˙aq l-og˙la livell qatt osservat mindu beda jsir dan l-ist˙arri©, tlettax-il sena ilu. Il-familji f’pajjiΩna huma fost il-ftit fl-Ewropa li qed jg˙idu li s-sitwazzjoni finanzjarja tag˙hom qed titjib u li qed jistennew aktar titjib fix-xhur li ©ejjin. Il-ma©©oranza ta’ dawk li qed jistennew titjib fis-sitwazzjoni finanzjarja tag˙hom Ωdiedet g˙al 9%. Ûdiedet ukoll il-ma©©oranza li ta˙seb li l-qg˙ad ser ikompli jonqos. Ma©©oranza ta’ kwaΩi terz ta’ dawk intervistati qalu li b˙alissa qeg˙din f’poΩizzjoni li jag˙mlu akkwisti relattivament kbar min˙abba li g˙andhom d˙ul tajjeb.

Dan l-ottimiΩmu, li Ωdied sewwa wara l-a˙˙ar ba©it, jidher li qed jirrifletti f’attività a˙jar anke fost l-operaturi fil-qasam talbejg˙ mill-˙wienet. Dawn tal-a˙˙ar huma l-aktar ottimisti minn fost l-operaturi f’dan il-qasam fil-pajjiΩi kollha taΩ-Ûona Ewro.

Fl-istess ˙in, l-azjendi Maltin fis-settur tas-servizzi komplew jesprimu livell ferm og˙li ta’ kunfidenza ekonomika.

Ma©©oranza ta’ kwart tal-operaturi Maltin fil-qasam tas-servizzi sostnew li l-qag˙da tag˙hom tjiebet u qalu li g˙andhom aspettattivi a˙jar g˙ax-xhur li ©ejjin. G˙alhekk, ma©©oranza ta’ kwart ta’ dawn il-kumpaniji qalu li se jkomplu jΩidu l˙addiema fix-xhur li ©ejjin.

Mill-bidu tas-sena, anke fost l-azjendi industrijali u talkostruzzjoni ©ie osservat titjib, g˙alkemm fl-a˙˙ar xahar kien hemm tnaqqis. Skont l-ist˙arri© tal-Kummisjoni, iΩda, 11% talkumpaniji tal-manifattura sostnew li l-produzzjoni se tiΩdied fix-xhur li ©ejjin, tant li l-azjendi qalu li se jkunu qed iΩidu nnumru ta’ impjegati mag˙hom.

Jonqos id-defiçit kummerçjali Rapport ie˙or, din id-darba ma˙ru© mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika, juri kif id-defiçit kummerçjali g˙al Ottubru naqas meta mqabbel mal-istess xahar tal-2014, fejn minn €321 miljun niΩel g˙al €28.4 miljun. Dan ikompli jirrifletti t-tnaqqis esperjenzat matul l-g˙axar xhur preçedenti.

Iktar minn hekk, g˙alkemm b’mod ©eneriku kien hemm tnaqqis fl-importazzjoni u l-esportazzjoni, fl-istess waqt kien hemm Ωidiet f’setturi partikolari. Fl-esportazzjoni kien hemm Ωidiet fil-fjuwils, ikel, manifattura, u prodotti farmaçewtiçi, fost o˙rajn.

LOKALI KÓ

kullhadd.com

ABBOZZ LI JIRREGOLA Û-ÛAMMA TA’ ANNIMALI PERIKOLUÛI

Matul dawn l-a˙˙ar jiem saru diversi diskussjonijiet bejn il-Gvern u g˙add ta’ g˙aqdiet favur id-drittijiet tal-annimali kif ukoll persuni o˙rajn biex jit˙ejja abbozz ta’ li©i bl-g˙an li dan il-qasam ikun irregolat a˙jar.

Dawn ir-regolamenti issa jinsabu fil-finalizzazzjoni tag˙hom u li jonqos issa hu li jmorru g˙ad-diskussjoni fil-Kabinett. Interessanti huwa l-fatt li f’dawn ir-regolamenti qed jing˙ad b’mod çar li lannimali perikoluΩi jistg˙u jinΩammu biss f’zoo u li l-ebda annimal m’g˙andu jitpo©©a f’xi sit qabel ma jkollu l-approvazzjoni bil-miktub mill-entitajiet kollha responsabbli.

Applikazzjonijiet fi Ωmien 90 ©urnata L-istess regolamenti jg˙idu wkoll li kull min illum hu fil-pussess ta’ annimali eΩotiçi g˙andu japplika g˙all-permessi neçessarji ming˙and id-Direttur u dan irid isir fi Ωmien 90 ©urnata minn mindu jkunu ppubblikati r-regolamenti.

Dawn ikomplu jsostnu li l-applikanti g˙andhom jissottomettu ddettalji kollha lid-Direttur, fosthom dettalji tal-annimal li se jkun qed iΩomm, is-sit fejn se jinΩamm u l-miΩuri li se jittie˙du biex tkun Ωgurata s-sa˙˙a u s-sigurtà tal-annimal u tal-pubbliku b’mod in©enerali.

Jista’ jkun hemm g˙assa 24 sieg˙a kuljum L-istess regolamenti jg˙idu wkoll li d-Direttur se jkun jista’ jitlob li s-sit fejn jinΩamm l-annimal ikun mg˙asses minn CCTV g˙al 24 sieg˙a kuljum bir-recordings ikunu jridu jinΩammu sa tliet xhur.

F’kaΩ li xi annimal eΩotiku jinstab fuq xi sit u ma jkollux lawtorizzazzjoni, dan jista’ jkun rilokat lejn xi destinazzjoni u dan irid isir mill-persuna stess li tkun ©abitu. Id-Direttur jista’ jie˙u lannimal u jiddisponi minnu bi rkant pubbliku jew inkella b’bejg˙ li d-d˙ul minnu jmur g˙all-Animal Welfare Fund. L-ispejjeΩ kollha involuti ma’ passi b˙al dawn g˙andhom jit˙allsu mill-persuna li tkun ©abet dak l-annimal ming˙ajr awtorizzazzjoni.

INVESTIGAZZJONI FIL-FONDI TAL-KUNSILL LOKALI TAL-BELT Il-Pulizija qed tinvestiga kaΩ ta’ fondi pubbliçi li nstabu nieqsa mill-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta mmexxi minn ma©©oranza Nazzjonalista, bis-Sindku jkun proprju Alexei Dingli.

Dan hekk kif aktar kmieni din il-©img˙a jidher li kien hemm ammont konsiderevoli ta’ flus li ma nstabux fl-uffiçini tal-Kunsill Lokali tal-istess lokalità. Huwa mifhum ukoll li dan sar waqt li l-uffiçini kienu miftu˙a u s’issa ma jidhirx li kien hemm sgassar minn xi terzi persuni.

Din mhijiex l-ewwel darba li kien hemm serq ta’ flus millKunsill Lokali tal-Belt Valletta tant li fil-passat, f’tal-inqas Ωew© okkaΩjonijiet o˙ra, kien hemm serq ta’ flus, liema somma kienet tammonta g˙al €1,000, u dan g˙ax ma kienx isir depoΩitu regolari.

Mistoqsijiet li je˙tie©u twe©iba Hekk kif fe©© dan il-kaΩ ˙afna qed jistaqsu g˙aliex isSegretarju EΩekuttiv u s-Sindku ma ˙assewx li kellhom jinfurmaw lid-Dipartiment tal-Gvern Lokali.

Min kien preΩenti fil-post meta naqsu l-flus? Wara kemm ©ie nnutat li naqsu l-flus u minn min? G˙aliex il-kunsilliera kienu infurmati jiem wara u kien hemm tentattiv biex ji©u nfurmati l-awtoritajiet kompetenti?

Kemm kien l-ammont eΩatt li nsteraq? Meta sar l-a˙˙ar depoΩitu tal-flus mill-Kunsill Lokali? U fuq kollox, min se jerfa’ r-responsabbiltà amministrattiva ta’ dan in-nuqqas u f’çirkostanza simili? Il-Kunsill Lokali huwa kopert b’polza ta’ assigurazzjoni?

06 06|12|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

€1 MILJUN INVESTIMENT FIL-LABORATORJI TAS-SERVIZZI TAL-ILMA

G˙alkemm is-settur tal-ener©ija kien u jkompli jkun fuq la©enda politika ta’ pajjiΩna min˙abba l-importanza tieg˙u, il-Korporazzjoni g˙as-Servizzi tal-Ilma, li hija ta˙t ir-responsabbiltà tal-Ministru g˙all-Ener©ija u s-Sa˙˙a Konrad Mizzi, wettqet diversi ˙idmiet f’dawn l-a˙˙ar sentejn.

Din il-Korporazzjoni, b˙al kwaΩi kull entità tal-Gvern, t˙alliet g˙arkupptejha b’dejn esa©erat u ming˙ajr ebda pjan g˙all-iΩvilupp tag˙ha. IΩda, f’dawn l-a˙˙ar sentejn, din ilKorporazzjoni g˙amlet diversi xog˙lijiet biex ittejjeb mhux biss l-operat tag˙ha iΩda wkoll xog˙ol ie˙or marbut mal-infrastruttura tal-ilma ta’ pajjiΩna.

Wara snin ta’ nuqqas ta’ investiment, f’dawn l-a˙˙ar sentejn ilKorporazzjoni wettqet investiment fil-laboratorju tal-istess Korporazzjoni, liema investiment ser jammonta g˙al iktar

minn €1 miljun. Dan l-investiment sar permezz ta’ fondi millUnjoni Ewropea ta˙t l-iskema ta’ ERDF u Cohesion Funds, u jinkludi apparat sofistikat u g˙amara ©dida.

Din l-informazzjoni ˙ar©et minn mistoqsija parlamentari li Dr Godfrey Farrugia g˙amel lillMinistru Konrad Mizzi dwar ixxog˙ol li sar fil-Korporazzjoni.

Jidher li dan l-investiment ser jiΩgura li l-Korporazzjoni tag˙mel il-monitora©© me˙tie© fuq g˙aΩla akbar ta’ parametri.

Dan mhux biss fil-qasam talilma tax-xorb u ilma msaffi middrena©©, imma wkoll tista’ tiΩgura li ilma prodott minn pro©etti ©odda, b˙alma hu n-NEW Water, ikun iççertifikat li huwa ta’ livell u l-kwalità me˙tie©a.

Permezz ta’ dan l-investiment se jkun possibbli li ji©i ççertifikat l-ilma fl-iqsar Ωmien possibbli minn ˙addiema kkwalifikati li g˙andha l-Korporazzjoni fi ˙dan

Permezz ta’ dan l-investiment se jkun possibbli li ji©i ççertifikat l-ilma fl-iqsar Ωmien possibbli

il-laboratorju. It-titjib kollu tallaboratorju huwa mistenni li jkun konkluΩ sa nofs is-sena ddie˙la.

Kull xahar dan il-laboratorju janalizza kampjun mill-ilma talpjan, mill-impjanti tar-reverse osmosis, mill-©ibjuni, kif ukoll mill-villa©©i u postijiet o˙ra relatati. Il-monitora©© isir g˙al

diversi parametri ta’ natura kimika, fiΩika u batterjolo©ika.

Madwar 8000 kampjun fis-sena ji©i analizzat mil-laboratorju u dan jammonta g˙al madwar 100,000 test speçifiku.

Barra minn dan il-pro©ett ta’ madwar €1 miljun, ilKorporazzjoni g˙as-Servizzi talIlma wettqet diversi xog˙lijiet

biex tnaqqas il-konsum talener©ija tag˙ha u b’hekk issir aktar effiçjenti filwaqt li tnaqqas il-carbon footprint tag˙ha. IlKorporazzjoni g˙addejja wkoll b’xog˙lijiet fuq polishing plants biex pajjiΩna juΩa l-ilma li jkun ©iet trattat g˙all-agrikultura minflok jintrema l-ba˙ar.

Mistoqsi dwar il-˙idma talKorporazzjoni g˙as-Servizzi talIlma, il-Ministru Konrad Mizzi qal li l-Korporazzjoni qed tiffoka wkoll biex isa˙˙a˙ r-riΩors uman u ttejjeb il-˙iliet tal˙addiema tag˙ha b’korsijiet u diversi inizjattivi o˙ra, li kollha jg˙inu biex l-istess Korporazzjoni tkompli tiΩviluppa u tkompli ttejjeb l-operat tag˙ha.

Barra minn hekk, ilKorporazzjoni kisbet ukoll çertifikati mag˙rufin b˙ala ISO9001 ISO17025 u ISO14001; çertifikati li ng˙ataw minn awdituri esterni fuq l-operat tal-Korporazzjoni.

LOKALI KÓ

06|12|2015 07

kullhadd.com

PROÌETT GÓAT-TAFFIJA TAL-GÓARGÓAR…

KWAÛI 230,000 PERSUNA SE TKUN AFFETTWATA B’MOD POÛITTIV Minn informazzjoni li g˙andha f’idejha din il-gazzetta jirriΩulta li madwar 16,700 persuna se tkun affettwata direttament filwaqt li 213,000 persuna o˙ra se tkun affettwata indirettament bilpro©ett tat-taffija tal-g˙arg˙ar.

Dan jammonta g˙al total globali ta’ kwaΩi 230,000 li se jkunu affettwati b’mod poΩittiv min˙abba dan il-pro©ett. Dan ikompli jΩid mal-4,500 proprjetà li wkoll se jkunu qed jibbenefikaw minn dan il-pro©ett.

Triq Manuel Dimech u ie˙or fi Triq il-Mit˙na. Kien hemm ukoll t˙affir ta’ fet˙a ma©enb il-pont li hemm fi Triq San Bastjan biex lilma jkun jista’ jg˙addi b’mod aktar façli. Dan l-a˙˙ar saru wkoll numru ta’ culverts ta’ madwar 625 metru tul f’diversi triqat f’Óal Qormi.

Komponent ÓaΩ-Ûabbar Wied il-G˙ajn

Kien hemm riskju li jintilfu lfondi Dan hu l-akbar pro©ett li qatt sar f’pajjiΩna biex jg˙in fit-taffija tal-g˙arg˙ar u se jg˙in lir-residenti u lil min jg˙addi minn 12il lokalità fosthom Birkirkara, Óal Lija, l-Imsida, Óal Balzan, Ó’Attard, l-Iklin, il-GΩira, Wied il-G˙ajn, ÓaΩ-Ûabbar, ÓaΩÛebbu©, Óal Qormi u l-Marsa.

Kien grazzi g˙all-Gvern preΩenti li mexxa dan ix-xog˙ol li kien suppost inbeda fl-2012.

Fil-fatt, sa meta tela’ dan ilGvern, ix-xog˙ol kien g˙adu lanqas wasal sa nofsu, tant li xxog˙ol fuq ÓaΩ-Ûabbar beda f’April tal-2013.

Min˙abba f’hekk kien hemm riskju kbir li dawn il-fondi kienu se jintilfu g˙ax ma sarx progress kif kien ippjanat minn qabel fuq ix-xog˙lijiet infrastrutturali u b’hekk ix-xog˙ol waqa’ lura.

Komponent tal-GΩira F’dan il-komponent inbena ©ibjun li kapaçi jilqa’ fih madwar 10,000 metru kubu ta’ ilma tax-xita li jkun ©ej minn Wied G˙ollieqa u li qabel kien ifur fi Triq ÌuΩè Miceli u l-akkwati tal-

madwar u jibqa’ sejjer sax-xatt tal-GΩira. Dan il-©ibjun kien mibni b’mod li j˙alli l-ilma li ji©bor jipperkola ta˙t l-art biex iΩid mal-˙aΩna tal-ilma ta’ ta˙t lart.

Dan il-©ibjun se jservi wkoll biex fih ikun ippumpjat ilma li se jin©abar fil-mina tal-komponent ta’ Birkirkara - l-Imsida.

B’hekk ikunu riçiklati madwar 270,000 metru kubu ilma taxxita. F’dan il-komponent saru wkoll mal-230 metru ta’ culverts fi Triq Sliema biex jilqg˙u l-ilma li jkun ©ej minn Triq Re©jonali.

dijametru sa 6.5 metri u li huma 11-il kilometru tul, madwar 730 metru ta’ gradilji u culverts li jilqg˙u l-ilma tat-triq u jwassluh fil-mini, u 52 sedimentator li jaqbdu Ωjut u trabijiet li jkun hemm fit-triqat qabel ma l-ilma jinΩel fil-mina.

Minn barra l-mini saru wkoll madwar 450 metru ta’ culverts fl-Iklin li qed jilqg˙u l-ilma li jinΩel fuq din iΩ-Ωona minNaxxar. Biex saru l-mini nqatg˙u madwar 220,000 metru kubu ta’ blat u ntuΩaw madwar 31,000 metru kubu ta’ konkrit u shotkrit.

Komponent Birkirkara - lImsida

Komponent ta’ ÓaΩ-Ûebbu©

Dan hu l-akbar komponent talpro©ett li sa ftit tal-©img˙at o˙ra jibda jiffunzjona. Dan il-komponent jikkonsisti f’sistema ta’ mini ta’ daqs li jvarja bejn 3 metri

Ix-xog˙ol kien jikkonsisti minn bini ta’ Ωew© mini ta’ tliet metri dijametru u 2.3 kilometri tul, madwar 204 metri ta’ gradilji u culverts li jilqg˙u l-ilma tat-triq

u jwassluh fil-mini, u disa’ sedimentator li jaqbdu Ωjut u trabijiet li jkun hemm fit-triqat qabel ma l-ilma jinΩel fil-mina. Dan ixxog˙ol tlesta f’Marzu tal-2015.

Barra l-mini, saru wkoll madwar 400 metru ta’ culverts fi Triq it12 ta’ Mejju u Triq il-Kbira.

Komponent Óal Qormi - ilMarsa Ix-xog˙ol f’dan il-komponent jikkonsisti f’bini ta’ Ωew© culverts kbar, il-wisa’ kollha ta˙t Triq il-Wied tul ta’ 450 metru lwie˙ed u bini ta’ erba’ culverts kbar ta˙t Triq Aldo Moro tul ta’ 120 metru l-wie˙ed. Sar ukoll bini ta’ Ωew© culverts ˙dejn ilpont l-antik fil-korsa tal-golf tul ta’ 100 metru l wie˙ed.

Kien hemm twaqqig˙ u rikostruzzjoni ta’ tliet pontijiet: wie˙ed fi Triq Correa, ie˙or fi

Il-komponent ta’ ÓaΩ-Ûabbar u Wied il-G˙ajn jikkonsisti minn mina ta’ 3.2 kilometru tul u wisa’ ta’ madwar tliet metri b’3.5 metri g˙oli. Saru wkoll 200 metru ta’ spralli u culverts fit-toroq flimkien ma’ 19-il sedimentator li jaqbdu Ωjut u trabijiet li jkun hemm fit-triqat qabel mal-ilma jinΩel fil-mina.

Il-mina bdiet minn ta˙t Triq Felice ÓaΩ-Ûabbar u tkompliet g˙al ta˙t parti kbira minn Triq Wied il-G˙ajn sal-kosta bejn ixXg˙ajra u ÓaΩ-Ûabbar u ser ti©bor l-ilma li b˙alissa qed jinΩel minn ÓaΩ-Ûabbar lejn Wied il-G˙ajn fejn jg˙arraq ittoroq fiç-çentru ta’ Wied ilG˙ajn.

Fuq il-kosta bejn ix-Xg˙ajra u ÓaΩ-Ûabbar inbniet struttura li tikkontrolla l-˙ru© tal-ilma taxxita li jinΩel fil-ba˙ar billi ΩΩomm parti minnu g˙all-konservazzjoni. Permezz ta’ din linfrastruttura n˙oloq il-potenzjal li ji©i kkonservat medja ta’ madwar 60,000 metru kubu ta’ ilma tax-xita kull sena.

Il-©img˙a l-o˙ra nbeda wkoll xog˙ol biex isiru madwar 515 metru ta’ culverts fi Triq l-Iskola u Triq Caligari biex l-ilma taxxita li jkun ©ej min-na˙a taxXg˙ajra jkun jista’ jinqabad qabel ma jasal fi Triq Felice u Triq Wied il-G˙ajn.

AKTAR MEDIÇINI ÌODDA FIL-FORMULARJU TAL-GVERN F’amministrazzjoni preçedenti g˙exieren ta’ mediçini kull ©img˙a kienu jkunu out of stock, b’detriment g˙all-pazjent Malti li ta’ kull ©img˙a kien qieg˙ed jo˙ro© minn butu biex jixtri l-mediçina li jkollu bΩonn.

IΩda, apparti l-weg˙da li ma jkunx hawn mediçini out of stock li llum nistg˙u ng˙idu li ©iet imwettqa , dan ilGvern qieg˙ed ja˙dem ukoll biex iΩid aktar mediçini speçjalizzati fil-formularju tal-Gvern. Dan bil-g˙an li l-pazjent Malti jkun jista’ jaççessa l-mediçina li jkollu bΩonn ming˙ajr ma jo˙ro© il-flus minn butu.

F’dan ir-rigward is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne tkellem dwar il-mediçini gliptins g˙allpersuni li jbatu mid-dijabete type 2 u lmediçina Concerta g˙al dawk li huma ADHD. “Il-mediçina Concerta se tibda ting˙ata mill-ewwel lil dawk li di©à kienu qeg˙din jie˙du din il-mediçina billi jixtruha. O˙rajn li di©à g˙andhom applikazzjoni g˙al din il-mediçina malPOYC se jibdew jing˙ataw din il-mediçina fil-©img˙at li ©ejjin,” qal Fearne.

Il-gliptins, medicina li tintuΩa g˙ad-dija-

bete type 2 , ilha snin twal fis-suq, b’diversi pazjenti jixtruha ta’ kull xahar.

“Eluf se jgawdu mid-d˙ul ta’ din ilmediçina fil-formularju tal-Gvern,” Ωied is-Segretarju Parlamentari.

Numru ta’ pazjenti se jkunu qeg˙din igawdu minn mediçina li ting˙ata lil pazjenti li g˙andhom kançer fil-musrana.

“Dan it-trattament li kien qed jiswa lillpazjenti tag˙na €1,500 f’mument daqstant delikat f’˙ajjithom, issa se jing˙ata b’xejn. Qeg˙din na˙dmu biex aktar mediçini tal-kançer jidda˙˙lu fil-formularju tal-Gvern,” qal is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a, Chris Fearne.

Il-Harvoni, mediçina li tintuΩa f’pazjenti li g˙andhom il-Hepatitis C, ukoll se tkun offruta b’xejn mill-Gvern. “G˙all-ewwel li smajna b’din il-mediçina kienet tiswa €75,000 kull trattament. Çifra wisq g˙olja g˙ad-Dipartiment tas-Sa˙˙a, innegozjajna u issa se nkunu qeg˙din nixtruha bi prezz ferm aktar ra©onevoli,” qal Feane.

Dawn il-mediçini, sa˙aq is-Segretarju Parlamentari, ma jing˙atawx lil kull pazjnet li jbati minn din il-kundizzjoni g˙ax f’çerta kaΩijiet mediçini o˙rajn ja˙dmu tajjeb, iΩda jing˙ataw skont ilpariri tal-konsulenti.

08 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

ÓIDMA GÓAL PARLAMENT AKTAR AWTONOMU

B˙ala Leader of the House, id-Deputat Prim Ministru u Ministru responsabbli g˙all-Affarijiet Ewropej u Twettiq tal-Manifest Elettorali Louis Grech ressaq fuq l-a©enda tal-Kamra diversi li©ijiet relatati mat-tis˙i˙ tal-awtonomija tal-Parlament.

Mistoqsi mill-gazzetta KullÓadd g˙alfejn in˙ass dan il-bΩonn, id-Deputat Prim Ministru spjegalna li, “b˙ala Gvern nemmnu li hemm bΩonn insa˙˙u l-awtonomija amministrattiva tal-og˙la istituzzjoni tal-pajjiΩ billi nkomplu nenfasizzaw id-distinzjoni bejn ir-rwol le©iΩlattiv tal-Parlament Malti, u r-rwol EΩekuttiv talGvern, kif ukoll billi ntejbu l-proçeduri parlamentari sabiex ikunu aktar effiçjenti u effettivi”.

Din, skont Grech, hija xi ˙a©a fundamentali g˙all-Parlament Malti g˙ax aktar ma din l-istituzzjoni tkun awtonoma, effiçjenti u effettiva, aktar tiΩdid il-fiduçja taç-çittadini Maltin fiha.

Lejn istituzzjoni trasparenti u effiçjenti Huwa spjegalna wkoll li l-Gvern di©à ˙a diversi miΩuri biex iΩid l-awtonomija tal-Parlament, fosthom billi waqqaf stazzjon televiΩiv; fatt li qed jag˙ti l-opportunità lill-poplu Malti illi jiskrutinizza l-˙idma tal-membri parlamentari li g˙alihom ivvota sabiex jirrappreΩentawh.

Apparti minn dan, ©ew miΩjuda wkoll ir-research analysts biex jassistu lill-membri parlamentari li je˙tie©u riçerki u informazzjoni fuq diversi su©©etti relatati mar-rwol tag˙hom.

Se jitwettaq ukoll dak li kien imwieg˙ed u titnaqqas l-onorarja tal-membri parlamentari meta dawn jonqsu li jattendu xi seduta ming˙ajr ra©uni valida, sabiex il-Gvern ikompli jenfasizza limportanza li kull membru jie˙u xog˙lu b’serjetà u ji©i mrawwem sens ta’ maturità u responsabbiltà.

Barra minn hekk, il-Gvern qieg˙ed ja˙dem ukoll fuq mozzjoni ta’ proçedura g˙al din il-le©iΩlatura bil-˙sieb li din twassal g˙al andament a˙jar tax-xog˙ol parlamentari. Fost l-o˙rajn, din ilmozzjoni tirregola d-dibattiti u tg˙in biex il-˙in dovut g˙all-mistoqsijiet parlamentari jkun utilizzat a˙jar.

Gvern Laburista se jo˙loq ukoll Kummissarju g˙all-Istandards tal-Óajja Pubblika li se jkun persuna imparzjali u indipendenti.

Dan ser ikollu r-rwol li jiskrutinizza l-a©ir tal-membri parlamentari, jara li dawn isegwu l-Kodiçi tal-Etika, u jeΩamina d-dikjarazzjonijiet annwali ta’ kull membru u jirrakkomanda x’passi g˙andhom jittie˙du meta membri parlamentari jiksru dan il-Kodiçi.

Dan qieg˙ed isir biex titnaqqas il-korruzjoni u ti©i Ωgurata aktar trasparenza fost il-membri.

Att dwar is-servizzi parlamentari Il-Gvern se jkun qieg˙ed jipproponi li jitwaqqaf servizz parlamentari li jkun korp kostitwit bil-li©i u awtonomu legalment. Ilfunzjoni prinçipali ta’ dan is-servizz se tkun li jipprovdi servizzi amministrattivi u ta’ sapport lill-Kamra tad-Deputati.

Dawn is-servizzi jinkludu dispoΩizzjoni ta’ pariri fuq proçeduri parlamentari u funzjonijiet tal-Parlament, il-manteniment u s-sigurtà tal-bini tal-Parlament, dispoΩizzjoni ta’ servizzi çerimonjali u rappurtar preçiΩ tal-proçeduri tal-Parlament u l-kumitati, kif ukoll dispoΩizzjoni ta’ servizzi lill-membri parlamentari skont ilparir tal-Kumitat tax-Xog˙ol tal-Kamra.

Il-kap ta’ dan is-servizz se jkun l-Ispeaker tal-Kamra, li se jkollu r-rwol li jippreΩenta l-pjan finanzjarju u l-estimi tas-servizz lillKumitat tax-Xog˙ol tal-Kamra, jissorvelja t-tmexxija u l-operat tas-servizz, u jiddeçiedi dwar is-servizzi pprovduti mis-servizz parlamentari, u jkun jista’ jwaqqaf sezzjonijiet jew diviΩjonijiet jekk i˙oss li hu me˙tie©.

Dan l-att se jemenda l-Kostituzzjoni u jeskludi lil dawk appuntati b˙ala ˙addiema tas-servizz parlamentari mill-Artiklu 110 talKostituzzjoni, li jirrelata ma’ ˙atriet ta’ uffiçjali pubbliçi biex jirrifletti l-indipendenza tal-˙addiema ta’ dan is-servizz millEΩekuttiv.

Dawn huma ftit mid-diversi miΩuri li ser tie˙u din l-amministrazzjoni biex tkompli ssa˙˙a˙ il-proçess demokratiku fl-og˙la istituzzjoni tal-pajjiΩ.

LokALI kÓ

06|12|2015 09

kullhadd.com

IL-PIENI ATTWALI HUMA EFFETTIVI?

Fl-a˙˙ar ©img˙at kien hemm numru ta’ kaΩijiet fl-a˙barijiet lokali li involvew reati minn minuri. Dawn il-kaΩijiet qanqlu mistoqsijiet mill-pubbliku dwar kemm hija effettiva lli©i, speçjalment meta l-persuna tkun ta˙t l-età ta’ 12-il sena u b’hekk ma tistax tinstab ˙atja ta’ reat.

Dwar dan is-su©©ett, ilgazzetta KullÓadd tkellment ma’ Dr Stefano Filletti u Dr Ramona Frendo biex spjegawlna a˙jar x’tg˙id il-li©i firrigward ta’ kaΩijiet b˙al dawn.

Fil-kummenti tieg˙u Dr Stefano Filletti qal li, skont lartiklu 35 tal-Kodiçi Kriminali, tfal ta˙t l-età ta’ 12-il sena ma jistg˙ux jinstabu ˙atja ta’ reat.

“Dan mag˙dud, il-Qorti tista’, fuq talba tal-Pulizija, i©©ieg˙el li jidhru quddiemha l-©enitur jew persuna o˙ra li jkollha d-dmir tat-trobbija talminuri, u l-Qorti tista’ tobbliga lill-©enituri jie˙du ˙sieb tal-im©iba tal-minuri ta˙t penali ta’ mhux anqas minn €100 u mhux iΩjed minn €2,000.”

Aktar minn hekk, jekk il-fatt mag˙mul mill-minuri huwa ma˙sub mil-li©i b˙ala reat punibbli b’ammenda, il-Qorti tista’ tikkundanna g˙al dik ilpiena lill-©enitur jekk il-fatt seta’ ji©i evitat bid-dili©enza tag˙hom.

X’tip ta’ pieni hemm?

Din il-gazzetta tkellmet ukoll ma’ Dr Ramona Frendo li spjegatilna li hemm diversi funzjonijiet li jaqdu l-piena f’kaΩ ta’ reat kriminali. Lewwel fost dawn hemm irRetribuzzjoni, ji©ifieri l-kasti© ta’ dak li jkun g˙amel il˙aΩin, li kien l-iskop ori©inali tal-piena kriminali. “BiΩΩmien, b’attitudini aktar umanistika, din it-tema ma baqg˙etx moda, iΩda re©g˙et tfaççat b’çertu sa˙˙a f’dawn la˙˙ar deçenni g˙ar-ra©uni li l-iskopijiet l-o˙ra tal-piena ˙afna drabi huma meqjusa li jfallu.”

It-tieni forma ta’ piena hija dik ta’ Deterrent Speçifiku, ji©ifieri meta min jikkommetti reat tag˙tih il-piena; tkun qieg˙ed tag˙tih lezzjoni sabiex ma jer©ax jag˙mel

hekk fil-futur. Ovvjament, f’kaΩijiet b˙al dawn aktar u aktar, g˙ax is-sistema ©udizzjarja hija ferm limitata f’dik li tista’ tkun ir-reazzjoni g˙alla©ir kriminali ta’ minuri u ma tantx jidher illi qieg˙ed ikun hemm deterrent speçifiku.

Barra minn hekk, Deterrent Ìenerali biex il-bqija tan-nies fis-socjetà ma jikkommettux dak ir-reat g˙ax jinteb˙u li se j˙allsu qares jekk jag˙mlu dan. Sfortunatament, kemm fil-kaΩ tad-Deterrent Speçifiku u kif ukoll fil-kaΩ tadDeterrent Ìenerali hemm studji li juru li dawn ifallu anke meta l-piena tkun ˙arxa ˙afna.

“Hekk, pereΩempju, insibu illi l-piena tal-mewt ma tnaqqasx ir-reati li ti©i applikata g˙alihom. Allura wie˙ed jistaqsi, aktar u aktar: kemm jistg˙u jkunu effettivi b˙ala deterrent il-pieni l-aktar komuni ta’ multi jew karçerazzjoni, ©eneralment g˙al Ωmien limitat, li huma prattikati fis-sistema ©udizzjarju tag˙na?” spjegat Dr Frendo.

L-a˙˙ar tip ta’ piena hija rRiabilitazzjoni, li hija l-idea liberali ta’ dak li g˙andu jkun l-eΩitu tal-piena g˙al reat kriminali. Is-socjetà tag˙na tistenna, partikolarment fejn ikunu involuti Ω-Ωg˙aΩag˙, li lil dawn inqabbduhom it-triq it-tajba g˙alkemm ikunu Ωgarraw.

Madankollu, Frendo sostniet li ir-riabilitazzjoni mhux li tant ta˙dem u dan iwassal g˙ad-diΩgust tas-soçjetà b’sistemi alternattivi g˙all-piena karçerarja, b˙alma huma lprobation u s-sentenza sospiΩa. Id-diΩilluΩjoni ©enerali bis-sistema penali g˙al skop ta’ riabilitazzjoni twassal biex is-soçjetà tibda xxaqleb lura g˙al dak li kien l-g˙an ori©inali, fl-antik, tal-piena, ji©ifieri r-retribuzzjoni – lg˙atx g˙ad-demm – jew, talanqas, it-tbatija tramite lkastig – ta’ min dineb.

In-nuqqasijiet Riabilitazzjoni

tar-

Hekk insibu li l-Amerikani jitkellmu dwar “just desserts” – tie˙u li ˙aqqek – “ where the punishment must fit the crime”. Din hija funzjoni li s-

socjetà minn dejjem fittxet u, wara l-furja tal-˙olma tarRiabilitazzjoni mis-sittinijiet sat-tmeninijiet, is-soçjetà bdiet ter©a’ tfittixha b’çerta ˙erqa.

“Ovvjament, f’kaΩ ta’ minuri, b˙al tifel ta’ 12-il sena, din ilfunzjoni ta’ Retribuzzjoni qajla hija m˙addma mis-sistema ©udizzjarju tag˙na. Però, is-sentiment ©enerali huwa li anke r-Riabilitazzjoni tfalli – anke liΩ-Ωg˙aΩag˙ stess li jiΩgarraw,” qaltilna Frendo.

Dan iwassal g˙all-fenomenu li naraw fis-soçjetà moderna fejn ˙afna j˙ossu, b’mod ©enerali, illi l-pieni moderni mhumiex suffiçjenti sabiex il˙ati j˙allas ta’ dak li g˙amel – naraw ˙afna furja, pereΩempju, f’kaΩijiet li jinvolvu abbuΩ ta’ minuri jew inkella mo˙qrija tal-annimali, fost lo˙rajn.

Dan ifisser li s-soçjetà, f’kaΩijiet li jqanqluha emozzjonalmentt, ma jimpurtaha xejn – jew forsi jimpurtaha qajla – mir-Riabilitazzjoni g˙ax, fl-a˙jar ipoteΩi g˙al min ikkommetta r-reat, ˙afna jippreferu jsakkru lil min Ωbalja f’çella u jarmu ç-çavetta f’xi bir bla qieg˙.

Falliment “Effettivament, mil-lat kriminolo©iku, tista’ tg˙id li hemm consensus li kull sistema ta’ piena penali illi nafu falliet, imma donnu ˙add ma g˙andu ç-çavetta, jew a˙jar ilbakketta ma©ika, biex isolvi d-dilemma ta’ kif tnaqqas irreati. Kif twaqqaf lil min ikun instab ˙ati ta’ reat kriminali milli jer©a’ jwettaq reat ie˙or?” staqsiet Frendo.

“Anzi, f’pajjiΩ Ωg˙ir b˙alma huwa Malta, fejn it-tabù tal˙abs – u tal-a©ir kriminali wkoll – huwa qawwi ˙afna, fejn ‘˙u l-fama u mur orqod’, ladarba wie˙ed ikun dineb diffiçli ferm li jer©a’ ji©i aççettat fis-soçjetà b˙ala membru s˙i˙ u dehen ta’ fiduçja. Min jaqbad it-triq il-˙aΩina jsib ˙afna intoppi sabiex isib ittriq it-tajba – mhux biss intoppi ©ewwiena sforz talkarattru jew it-trobbija tieg˙u, iΩda wkoll intoppi esterni kka©unati mill-©udizzju u lattitudini tas-soçjetà,” temmet tg˙idilna Dr Frendo.

10 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ OpINjONI

TORT TAL-ÌENITURI BISS?

Sens Komun

B’xorti tajba ˙add ma tilef ˙ajtu. IΩda b’daqshekk ma jfissirx li dak li se˙˙ f’Paceville ix-xahar li g˙adda ma kienx tra©edja kolossali li seta’ kellha riperkussjonijiet ˙afna iktar koroh.

Kien hemm Ωg˙aΩag˙ li we©©g˙u serjament u kellhom bΩonn ji©u operati. Min g˙ax waqa’ mill-g˙oli, min g˙ax kiser xi mkien, min g˙ax iççarrat mal-˙©ie© tat-tara©, u min g˙ax ˙assu ˙aΩin u g˙aff©u fuqu. Ir-riΩultat: iktar minn 70 persuna l-isptar, bliΩg˙ar wa˙da tkun tfajla ta’ 13-il sena.

Meta rajt il-filmat ta’ dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ kollha marsusin fuq it-tara©, bdejt naqta’ nifsi, u kelli nag˙mel sforz biex jirnexxili nkompli narah.

Imma©inajt li kieku kont hemm jien x’kont nag˙mel.

Jew kif kienet tag˙tini rasi kieku rajt lil xi ˙add tal-familja maqbud hemm fuq. Dawk l-imsejkna ma tantx kellhom g˙aΩla, ˙lief g˙al xi ©uvintur ˙fief li nzertaw mal-pu©©aman u rnexxielhom jaqbΩu g˙al isfel qabel ma kkrolla kollox.

Nippuntaw subg˙ajna

Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar kull persuna trid tag˙Ωel it-triq f’˙ajjitha

Sewwa jg˙idu li wara kul˙add g˙aref. F’daqqa u l-˙in ˙ar©u l-g˙orrief kollha ta’ Malta, u G˙awdex jg˙idulna x’missu sar u x’ma sarx, u ta’ min kien it-tort. M’g˙andniex xi ng˙idu; kien hemm min kellu ra©un.

Li min kien qed imexxi listabbiliment g˙andu parti

sewwa mit-tort m’hemmx dubju. Huwa çar li s-sitwazzjoni setg˙et ©iet ikkontrollata a˙jar. Dan minbarra l-preΩenza ta’ Ωg˙aΩag˙ ta˙t l-età.

Dwar il-fatt li l-awtoritajiet ja˙tu wkoll, m’hemmx dubju, g˙ax wara tant snin dawn jidher li g˙adhom ma rnexxilhomx jinfurzaw miΩuri ta’ sigurtà u jwaqqfu l-istabbilimenti milli jda˙˙lu persuni ta˙t letà.

Li g˙andi dubju serju huwa dwar kemm il-©enituri taΩΩg˙aΩag˙ kollha ta˙t l-età li jiffrekwentaw dawn l-istabbilimenti jistg˙u ji©u akkuΩati b’negli©enza.

Kienu ˙afna dawk li tefg˙u t-tort mill-bidu sal-a˙˙ar fuq il-©enituri. Min g˙amel hekk in˙oss li kien qed jiΩbalja. Ìenituri li m’g˙andhomx kontroll Sfortunatament g˙andna limpressjoni li l-adoloxxenti jkunu qed ja©ixxu b’çertu mod u jmorru f’çertu postijiet bil-kunsens tal-©enituri tag˙hom; jew g˙ax dawn g˙andhom dixxiplina laxka u j˙alluhom jag˙mlu li jridu bi fsied, inkella sempliçiment g˙ax ma jimpurtahomx minnhom.

Filwaqt li dan huwa minnu g˙al xi ©enituri, mhuwiex minnu g˙al ˙afna o˙rajn. Min dan ma jifhmux ifisser li qatt ma kellu jiffaççja adoloxxenti bi m©iba diffiçli.

U hawn m’iniex nirreferi

g˙al dawk l-adoloxxenti li jirrispondu u jsabbtu tnejn saqajhom, jew g˙al dawk li kultant idumu barra xi sieg˙a iktar mill-˙in permess lilhom. Irribelljoni hija faΩi normali li ˙afna Ωg˙aΩag˙ jg˙addu minnha fl-iΩvilupp.

Qed nirreferi g˙al dawk ladoloxxenti li m’g˙andhomx sens ta’ rispett lejn l-ebda awtorità; la ©enituri, la g˙alliema, u wisq inqas lejn ilforzi tal-ordni.

Qed nirreferi g˙al dawk li g˙alihom kastig jew ordni ma jfisser xejn u biex, pereΩempju ma jo˙or©ux mid-dar, luniku soluzzjoni li g˙andhom il-©enituri hija li jippruvaw jorbtuhom ma’ xi si©©u. Millbqija hemm çans li jitilqu ’l barra u ma jkollhomx idea fejn u ma’ min qeg˙din, u wisq inqas x’˙in ©ejjin lura.

Qed nirreferi g˙al dawk li joffendu lill-©enituri tag˙hom bi kliem ˙aΩin, u li xi kultant jaslu biex jerfg˙u jdejhom fuqhom ukoll.

U hawnhekk g˙adna lanqas biss semmejna l-abbuΩ middroga. Meta jid˙ol dak il-fattur, is-sitwazzjoni tikkumplika ˙afna aktar ru˙ha, u msieken huma l-©enituri li jridu j˙abbtu wiççhom ma’ dawn ittfal.

Mel˙ fil-ferita G˙al dan kollu xorta hemm min jibqa’ jitfa’ t-tort fuq il©enituri g˙ax jemmen li din lim©iba hija frott ta’ trobbija

˙aΩina. G˙al darb’o˙ra ner©a’ ng˙id li dan jista’ jkun minnu, imma jista’ wkoll ma jkunx.

Hemm ˙afna ©enituri li g˙amlu ˙ilithom biex jag˙tu la˙jar trobbija lil uliedhom, imma mbag˙ad spiççaw tilfu kull kontroll tag˙hom fladoloxxenza. Hemm tfal li minn età Ωg˙ira jkollhom im©iba diffiçli, u hemm o˙rajn li jit˙arbtu iktar tard f’˙ajjithom; min g˙ax forsi jaqbad kumpanija ˙aΩina, min jg˙addi minn xi esperjenza kerha li timmarkah, u min jaqbad xi vizzju.

G˙al dawn il-©enituri hija we©g˙a bla qies li jiffaççjaw lil dawn uliedhom li jkunu saru qishom stran©ieri g˙alihom, u li w˙ud ikunu nbidlu minn lejl g˙an-nhar. Jekk inkomplu nwa˙˙lu fihom, inkunu qeg˙din biss inΩidu lmel˙ fil-ferita.

Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar kull persuna trid tag˙Ωel it-triq f’˙ajjitha. Anke dawk li ©ejjin minn problemi soçjali ©ieli jirnexxilhom ikissru ç-çirku vizzjuΩ li jkunu ©ejjin minnu meta jsibu l-g˙ajnuna neçessarja.

G˙alhekk nemmen li g˙andna nieqfu nitfg˙u t-tort kollu fuq il-©enituri u nag˙tu iktar responsabbiltà liΩΩg˙aΩag˙. Hija façli g˙aΩΩg˙aΩag˙ li j©ibu ru˙hom ˙aΩin jekk ikunu jafu li g˙allazzjonijiet tag˙hom huma mhumiex se jwie©bu, g˙ax minflokhom se je˙lu l-©enituri.

FTAKAR BIN MIN INTI!

Fr Mario Atttard OFM Cap

Illum ng˙id li jien kont ng˙ix ta’ patri di©à mid-dar t’ommi u missieri!

Darba kont qed nit˙addet malg˙aΩiΩa ommi u, waqt li konna qeg˙din nit˙addtu, qaltli: “Ibni, ftakar bin min inti!”

Il-kumment tag˙ha da˙alli f’qalbi. Ma stennejthiex, g˙odu g˙odu, to˙ro©li b’wa˙da b˙al din! G˙alhekk dort lejha u g˙edtilha: “Ma, jimporta tfissirli naqra xi trid tg˙idli b’din ilfraΩi?”

U l-g˙aΩiΩa ommi,we©bitni: “Ibni, ner©a’ ng˙idlek, u nibqa’ ng˙idlek: ftakar bin min inti! Int bin il˙addiema. Jiena u missierek rabbejniek tajjeb. M’intix ta’ klassi g˙olja. U din ta’ klassi g˙olja nsieha! Qatt m’g˙ajjatna mieg˙ek. Qatt ma tajniek skandli. Rabbejniek ta li a˙na.

Il-qroqqa bil-flieles.”

Xi ©miel ta’ diskors!

Insemmih biss jaqbadni l-bard!

E˙, ˙bieb! U ibqg˙u çerti li dan id-diskors ma ˙ari©x, jew ma jo˙ro©x, minn fomm ommi l-g˙aΩiΩa biss! Imma minnek ja omm umli u paçenzjuΩa, li fisskiet min jaf kemm tag˙mel, jew g˙amilt, sagrifiççji g˙al uliedek biex tarahom javvanzaw! Jew minnek missier li kont ta˙dem minn xog˙ol g˙al xog˙ol, basta wliedek jimxu ’l quddiem fl-edukazzjoni!

U a˙na l-ulied ejjew niftakru min huma l-©enituri tag˙na!

Jiena Ωgur li m’g˙andix g˙ax nixxammar. Missieri, Alla ja˙firlu, kien sempliçi bennej, Ja˙dem il-©ebel. G˙adni narah qisu issa, kollu trab. G˙arqan. u ismar bix-xemx. Missieri bata fuq li bata. Ta’ tlettax-il sena di©à kien na©©ar. U

ommi wkoll kellha t-tbatijiet tag˙ha. Mara sempliçi. Talfamilja. Imma l-im˙abba li rçivejt ming˙andhom hija imprezzabli. Im˙abba ˙ier©a mill-qalb ta’ ˙addiema. Nies saqajhom mal-art. Mhumiex ikkumplikati. Nies li berkuli lil ˙ajti bil-fer˙ li g˙addewli!

Illum ng˙id li jien kont ng˙ix ta’ patri di©à mid-dar t’ommi u missieri! Tifhmunix ˙aΩin!

Mhux g˙ax kont qisni statwa tafux! Jew li kont nipponta subg˙i lejn xi ˙add. Inkella ng˙addi dik il-botta pulita. Le! Kont ng˙ix ta’ patri Fran©iskan g˙ax kont ng˙um fil-fer˙! U tant kemm dan il-fer˙ hu sabi˙ u imprezzabli li llum, g˙allgrazzja t’Alla, qieg˙ed fil-qalba ta’ qalbi. U jag˙milni tassew jien! Patri Mario!

Kemm konna nid˙ku! Kemm kien jaf jirrakkonta missieri!

Da˙ka konna nid˙lulha birras. U dak il-˙ru© bil-klieb! U l-avventuri li jpaspru dawn limberkin klieb! U l-istejjer fuq in-nannu, missier missieri, li kien jirrakkuntali missieri, tant kemm g˙andu li nistg˙u ni©bruhom fi ktieb! U l-log˙ob tal-karti mal-mejda tal-kçina!

Niftakar li ommi mhux lewwel darba kienet taqbad lil missieri jipprova jara x’karti kellna. Óalliel!

U mbag˙ad, meta l-g˙aΩiΩ missieri kien jinqabad jittawwal il-karti tag˙na kien ifaqqa’ da˙ka daqshiex! Da˙ka li llum g˙adha dda˙˙ak lili! G˙ax kienet id-da˙ka ta’ tifel imqareb! Tifel li, minkejja li xja˙ fiΩ-Ωmien, xorta baqa’

tifel! U kien jag˙mel tifel lil min kien ikun ˙dejh. L-istess b˙alma kien jag˙mel l-g˙aΩiΩ missieru u nannu tieg˙i!

Ftakar bin min inti! Veru li lMulej tani l-grazzja nistudja.

Kemm fMalta u kif ukoll flAwstralja. Veru wkoll li tani lopportunità li nkun fuq it-televiΩjoni u fuq il-©urnali.

Fosthom dan il-©urnal popolari mal-qarrejja Maltin u G˙awdxin. Imma Patri, ftakar bin min inti! Tixxammarx!

Tibnix ˙ajt bejnek u bejn lo˙rajn! T˙addet bis-sempliçità u l-umiltà! Kif i˙obb jg˙idli Patri Kapuççin b˙ali: “Ftakar li bdejt minn xejn!”

Tassew ˙bieb! Idejja darba ma kinux iΩommu l-pinna imma s-serrieq. Ma kinux jittajpjaw fuq il- keyboard imma kienu jΩommu l-furmatur. Ma kinux jistrie˙u fuq skrivanija imma kienu jqandlu l-injam fuq il-bank tax-xog˙ol tal-mastrudaxxi. In˙ossni mbierek li g˙al tliet snin minn ˙ajti kont mastrudaxxa. Tg˙allimt flIskola tas-Snajja’ tan-Naxxar. U kont biçça wa˙da ma’ s˙abi listudenti. X’fer˙ u x’˙elsien in˙oss meta niftakar li kont ˙addiem tal-id. U jien bin il˙addiema! Ma’ San Filippu Neri ng˙ajjat fer˙an: Paradiso!

Paradiso! Óija! O˙ti! Kun kburi u kburija li int bin u bint il˙addiema! U jekk illum int xi ˙a©a, nitolbok iΩΩomm il-valuri li g˙addewlek! Ibqa’ fer˙an! Issoda fl-umiltà! FilbΩulija! Fis-sabar! Fil-perseveranza! Ftakar bin u bint min int!

oPInjonI kÓ

06|12|2015 11

kullhadd.com

Is-sIgurtÀ u l-Infurzar tal-lIÌI f’PostIjIet ta’ DIvertIment

Bryony Bartolo segretarja Ìenerali fÛl

Barra minn hekk, irid ikun hemm kollaborazzjoni mis- securities im˙addma mis-sidien tal-istabbilimenti.

Wara l-inç i d e n t l i s e ˙ ˙ f’Paceville ftit tal-©img˙at ilu, li sfortunatament ˙alla diversi Ωg ˙ a Ω a g ˙ f e r u t i , qamet ˙afna diskussjoni fuq l-operar ta ’ p o s t i j i e t t a d divertiment. Fosthom tqajmu diversi pun t i , k e m m f e j n tid˙ol sigurtà kif ukoll l-età taΩ-Ωg˙aΩag ˙ l i j a t t e n d u dawn il-postijiet ta’ divertiment.

Kien wara dan l-inçident li donnu diversi persuni rrealizzaw li f’ P a c e v i l l e i k u n hemm Ωg˙aΩag˙ ta˙t is-17-il sena. IΩda din mhix xi ˙a©a tal-lum. Ûg˙aΩag˙ ta˙t l-età ilhom is- s n i n jitilg˙u Paceville u, sakemm mhux se jkunu offruti alternattiva g˙al post t a ’ d i v e r t i m e n t apposta g˙alihom, Ωgur li mhux se tonqos il-preΩenza ta’ dawn. Minkejja l-inizjattiva tajba tal-Agenzija Ûg˙aΩag˙ sabiex jitwaqqfu Youth Hubs, jidher li dawn mhux qed jappellaw g˙al ˙afna Ωg˙aΩag˙ ta’ bejn it-13 u s-17-il sena. G˙aldaqstant, konsultazzjoni pubblika li tinvovli Ωg˙aΩag˙ ta’ din letà tista’ tag˙ti idea g˙allpostijiet ta’ rikreazzjoni li joffru divertiment u sigurtà lil dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙.

IΩda, ng˙iduha kif inhi, tag˙mel x’tag˙mel xorta se jkollok dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ li jibqg˙u jmorru Paceville jew postijiet o˙ra simili.

G˙aldaqstant, g˙andhom jittie˙du diversi miΩuri sabiex ti©i indirizzata wkoll din ilproblema. L-ewwel nett, irresponsabbiltà ta’ Ωg˙aΩag˙ ta’ bejn it-13 u s-17-il sena hija tal-©enituri jew il-persuna li g˙andha kura u kustodja. It-tieni, huwa illegali li wie˙ed ibi g ˙ j e w j a g ˙ t i alko˙ol lil Ωg˙aΩag˙ ta˙t is17-il sena, kif ukoll huwa illegali li Ωg˙aΩag˙ ta˙t is17-il sena j i k k u n s m a w l alko˙ol f’p o s t p u b b l i k u .

G˙aldaqsta n t , g ˙ a n d h o m ji˙raxu l-pieni b˙ala deterrent g˙al min jikser il-li©i.

IΩda fuq kollox g˙andha ti©i infurzata din il-li©i. Inutli li jkollok li©i jekk ma jsirux affarijiet sabiex ti©i m˙arsa.

Barra minn hekk, irid ikun hemm kollaborazzjoni missecurities im˙addma missidien tal- i s t a b b i l i m e n t i .

Huwa min n u l i d i v e r s i Ωg˙aΩag˙ jidhru akbar mill-

età li vera g˙andhom u g˙aldaqstant façli li jit˙allew jid˙lu. G˙alhekk, ikun g˙aqli li ti©i installata sistema, b’kollaborazzjoni ma’ Identity Malta, li tiççekkja le-IDs qabel dawn jid˙lu flistabbiliment. Huwa tajjeb ukoll li jkun hemm aktar rondi mill-pulizija f’dawn listabbilimenti, kif ©ieli sar.

IΩda s-sigurtà g˙andha wkoll titjieb g˙all-©id ta’ Ωg˙aΩag˙ li, g˙alkemm ikollhom aktar minn 17-il sena, xorta wa˙da g˙andu jkollhom g˙aΩla ta’ postijiet ta’ divertiment li huma siguri.

G˙aldaqstant, securities impjegati ma’ dawn l-istabbilimenti g˙andhom jing˙ataw ta˙ri©, mhux biss dwar sigurtà f’kaΩ ta’ ©lied, iΩda wkoll b˙ala crowd control u crowd flow fl-istabbilimenti u quddiem l-istabbilimenti.

Barra minn hekk, kull post ta’ divertiment g˙andu jkollu pjan çar u viΩibbli tal– proçess ta’ ˙rug mill-istabbilment f’kaΩ ta’ emer©enza, lammont ta’ nies li jifla˙ ilpost kif ukoll passa©©i ta’ ˙ru© li jifil˙u l-ammont aççettat fil-post. Jaf ikun tajjeb li dawn ji©u meqjusa b˙ala prerekwiΩiti sabiex wie˙ed jing˙ata l-liçenzja biex jifta˙ stabbiliment ta’ divertiment, anke biex b’hekk is-sigurtà tkun aççertata.

Dan u iktar se ji©i diskuss waqt diskussjoni organizzata mill-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti (FÛL), nhar ilÓamis 10 ta’ Diçembru fisCity Lounge, il-Belt Valletta mis-7.30pm ’il quddiem. Din se tkun it-tieni laqg˙a ta’ diskussjoni f’serje ta’ laqg˙at ta’ diskussjoni li qed ittella’ din l-organizzazzjoni stess bit-tema Progress b’Responsabbiltà. Jiddiskutu fuq it-tema tas-sigurtà u linfurzar tal-li©ijiet f’postijiet tad-divertiment se jkun hemm is-Segretarju Parlamentari g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙ l-Onor. Chris Agius, kif ukoll rappreΩentanti ta’ w˙ud millg˙aqdiet taΩ-Ωg˙aΩag˙. Lg˙an prinçipali ta’ din l-attività mhuwiex biss li titqajjem diskussjoni iΩda wkoll li jin˙olqu l-pedamenti g˙al tfassil ta’ politika li fuq koll o x t o f f r i s i g u r t à l iΩ Ωg˙aΩag˙.

X’WettaQ Il-gvern... sena Ilu Informazzjoni mi©bura minn

EMANUEL CUSCHIERI 30 ta’ Novembru

Il-Kummissjoni Ewropea ddikjarat li l-fiduçja ekonomika f’Malta hi t-tieni l-aqwa fl-Ewropa

1 ta’ Diçembru Rapport tal-IBM Global Location Trend Report po©©a lil Malta fit-tieni post minn fost il-pajjiΩi tad-dinja kollha f’dik li hi kwalità ta’ investiment dirett barrani li pajjiΩna attira lejh

2 ta’ Diçembru Minn meta ©iet introdotta l-inizjattiva tal-˙las talpassa©© b’xejn anke g˙at-tieni ©enitur meta l-ulied ikollhom bΩonn il-kura barra minn Malta, in-numru ta’ ©enituri li bbenefikaw minn din l-inizjattiva kien ta’ 154

3 ta’ Diçembru

L-impjiegi full-time Ωdiedu bi 3.9% filwaqt li dawk part-time Ωdiedu b’7%

4 ta’ Diçembru

Ìiet imnedija l-politika nazzjonali kontra l-ibbuljar

5 ta’ Diçembru

Ìiet re©istrata Ωieda ta’ 9% fis-safar tal-Maltin

6 ta’ Diçembru

Ìie inawgurat çentru ©did g˙all-anzjani fil-GΩira

12 06|12|2015

kullhadd.com

kÓ oPINJoNI

IL-PN MA JAFX XI JRID FIL-QASAM TAL-INFURZAR Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Nhar is-Sibt, 14 ta’ Novembru 2015, saret il-laqg˙a tas-sindki u viçi sindki fil-Palazz Verdala.

Laqg˙a li di©à ktibt dwarha l©img˙a li g˙addiet, fejn ©ibt g˙all-attenzjoni tag˙kom il-fatt li s-sindki Nazzjonalisti, immexxija minn David Agius, telqu ’l barra mil-laqg˙a hek kif kien se ji©i diskuss issu©©ett tal-infurzar lokali u ttwaqqif tal-a©enzija li se tkun qed topera din is-sistema. U dan fil-preΩenza tal-Ministru Owen Bonnici.

Il-©img˙a l-o˙ra g˙edt ukoll li l-iskuΩa li ©abu n-Nazzjonalisti kienet li dawn ma kinux infurmati b’dak li kien g˙addej u bil-provi jien giddibt dan kollu.

G˙edt ukoll li, fl-opinjoni tieg˙i, din kienet biss skuΩa g˙ax ir-ra©uni vera, skont jien, kienet biex jibbojkottjaw lis-Sur Ray Zammit, li huwa l-Kap EΩekuttiv ta’ din l-a©enzija ©dida li twaqqfet.

Ftit wara li da˙lu lura g˙allaqg˙a kien hemm id-diskors tal-Kelliem Ewlieni talOppoΩizzjoni g˙all-Kunsilli Lokali, David Agius. U llum huwa dwar dan li nixtieq nitkellem biex nirrispondi g˙all-ereΩijiet u l-kontradizzjonijiet li qal David Agius fiddiskors tieg˙u; diskors ilu jirrepti u kien, tista’ tg˙id, recording ta’ dak li qal f’Novembru tas-sena l-o˙ra f’laqg˙a simili li kienet saret f’G˙awdex. Diskors irriçiklat li, sena wara, David Agius g˙adu ma nteba˙x li huwa loppost ta’ dak li g˙amel il-partit tieg˙u stess meta kien filGvern.

Il-verità

Diskors irriçiklat li, sena wara, David Agius g˙adu ma nteba˙x li huwa l-oppost ta’ dak li g˙amel il-partit tieg˙u stess meta kien fil-Gvern

David Agius beda d-diskors tieg˙u billi qal li ma kien hemm l-ebda konsultazzjoni dwar ir-riforma tal-infurzar lokali. Il-verità x’inhi? Il-verità hi li f’Ωew© laqg˙at separati talEΩekuttiv tal-Assoçjazzjoni talKunsilli Lokali, kienet ing˙atat informazzjoni dwar dak li kien qed jigi propost. Tul dawn iΩΩew© laqg˙at, tlieta minn erba’ rappreΩentanti tal-Partit Nazzjonalista kienu preΩenti u pparteçipaw fid-diskussjoni.

Kien assenti mill-laqg˙a proprju dak li waqt il-laqg˙a tassindki qam jg˙id li ma kienx ikkonsultat.

Il-verità hi li tnejn mill-presidenti re©jonali f’isem il-Partit Nazzjonalista kienu anke ressqu proposti, fosthom li listess presidenti re©jonali jkunu parti minn xi bord li seta’ jkun iffirmat u jkollhom sehem fiddeçiΩjonijiet. Minkejja dan, qed jg˙idu li ma kinux ikkonsultati!

Il-verità hi li l-Ministru Owen Bonnici bag˙at g˙all-presidenti kollha tar-re©juni (5) wie˙ed wie˙ed biex jiltaqa’ mag˙hom separatament u jikkonsulta mag˙hom dwar din ir-riforma.

Mela David jew ma kienx infurmat mis-sindki tieg˙u jew ried i˙awwad lil dawk preΩenti b’informazzjoni mhix korretta.

Ikkritka mbag˙ad lill-Gvern li, skont hu, ˙alla s-sindki barra minn din ir-riforma. Kieku g˙as-sa˙˙a tal-argument ng˙idu li g˙andu ra©un, dan nesa li fi Ωmienhom sie˙bu

Chris Said, ming˙ajr konsultazzjoni ma ˙add, inkluΩ is-sindki, qabad u g˙amel riforma fl-LES fejn lill-kunsilli lokali ˙adilhom kollox minn idejhom u g˙adda kollox lir-re©juni. Issa rridu ng˙idu li dan sar b’konvenjenza politika g˙ax meta twebbel li jo˙loq ir-re©juni, dan la tahom finanzi biex joperaw u wisq u wisq iktar rwol x’jaqdu.

Allura biex ma j˙allihomx fantaΩma qabad l-operat kollu tassistema tal-infurzar lokali u g˙addieh lir-re©juni. Dan kien ifisser telf ta’ eluf ta’ ewro g˙all-kunsilli lokali; l-istess kunsilli lokali li tant ta˙raqhom qalbhom g˙alihom tal-Partit Nazzjonalista. Imma mhux biss, David donnu nesa li, ladarba lpartit tieg˙u g˙adda kollox lirre©juni u dawn kienu qed joperaw il-kuntratti li kien hemm fis-se˙˙, il-Gvern ried jikkonsulta mag˙hom biex jie˙u ddelega ming˙andhom u jg˙addieha lill-a©enzija. Dan juri kemm l-uniku g˙an talPartit Nazzjonalista u l-kelliema tieg˙u huwa biss li jkunu negattivi u jg˙idu ‘le’ g˙al kollox.

Spara fl-ajru Imbag˙ad qal li l-presidenti tarre©juni kellhom ikunu membri fuq il-bord, u dan ming˙ajr ma ta ˙jiel g˙al liema bord qed jirreferi. Anke hawn David Agius tkellem bl-amment u spara flajru. Dan g˙ax meta kien qed isir diskors li jkun hemm bord indipendenti, kien hemm isSegretarju Parlamentari Josè Herrera responsabbli mill-kunsilli lokali. Dan ifisser li David Agius lanqas biss induna li kien hemm bidla fil-mod ta’ kif kienet ser issir ir-riforma u baqa’ jg˙id dak li kien qed jg˙id sena ilu. Barra minn hekk David Agius lanqas ma nteba˙ li jekk il-presidenti tar-re©juni jkunu parti minn xi bord li jie˙u d-deçiΩjonijiet, dawn ikollhom konflitt ta’ interess g˙ax huma wkoll figura pubblika politika eletti mill-poplu f’elezzjoni u allura jista’ jjkun hemm interessi ulterjuri meta

ji©u biex jittie˙du çertu deçiΩjonijiet. Lanqas sa hawn ma jaslu tal-Partit Nazzjonalista.

Forsi g˙ax huma mdorrijin li jkunu l-amministraturi u leΩekuttiv fl-istess ˙in!

Gidba Tkellem ukoll dwar il-formula li permezz tag˙ha g˙andhom jitqassmu l-flus li jibqa’ mis-sistema wara li jinqatg˙u l-ispejjeΩ kollha tal-operat. Qal li ma saritx diskussjoni dwar dan u ˙add ma kien jaf xejn. Gidba!

F’Ωew© laqg˙at differenti talEΩekuttiv tal-Assoçjazzjoni talKunsilli Lokali, u li g˙aliha kien hemm preΩenti rappreΩentanti tal-Partit Nazzjonalista, din il-materja ©iet diskussa. Mhux biss, iΩda anke fl-istess ©img˙a tal-laqg˙a tas-sindki, l-EΩekuttiv talAssoçjazzjoni qabel dwar proposta ta’ kif din g˙andha tkun.

Jidher li David ma kienx infurmat lanqas dwar dan g˙ax tkellem bla ma vverifika l-fatti, tal-inqas ma’ s˙abu stess li jirrappreΩentaw lill-kunsilliera Nazzjonalisti.

Ma naqasx ma jsemmix ilfinanzjament tal-kunsilli lokali.

Re©a’ g˙amel proposti skaduti li kien g˙amel sena ilu, fosthom li l-kunsilli ma j˙allsux VAT. Dan wara li l-Gvern tieg˙u fl-a˙˙ar tliet snin qatt ma Ωied çenteΩmu wie˙ed flallokazzjoni tal-kunsilli lokali; li l-Gvern tieg˙u ˙a d-d˙ul talLES lill-kunsilli; li l-Gvern tieg˙u ˙are© skemi speçjali g˙all-kunsilli lokali bla ma alloka flus g˙alihom. Ma jafx jist˙i David Agius. Il-proposta tieg˙u li l-kunsilli ma j˙allsux VAT turi kemm ma jifhem xejn flekonomija u l-mod kif il-pajjiΩ u l-Gvern ji©bor it-taxxi tieg˙u.

Issa m’g˙adhomx jg˙idu li lVAT hija l-iktar taxxa ©usta g˙ax tintaxxa l-konsum! IlGvern qatt ma jista’ ma ji©borx il-VAT ming˙and xi settur jew ie˙or. Apparti li tifta˙ bibien bla preçedent g˙ax kul˙add jibda j©ib ra©unijiet li g˙alih ikunu validi biex ma j˙allasx VAT, il-Gvern ma jistax imiss

id-d˙ul tieg˙u mill-VAT u mittaxxa tad-d˙ul fuq ix-xog˙ol.

Jekk jag˙mel dan ikun ifisser stra©i s˙i˙a fis-servizzi li lGvern jipprovdi, fosthom issa˙˙a b’xejn u l-edukazzjoni. U jekk il-proposta ta’ David Agius hija tant tajba, x’Ωamm lillGvern Nazzjonalista milli jag˙mel dan f’g˙oxrin sena ta’ kunsilli lokali?

Tkellem imbag˙ad dwar ilVOT 16 fejn, skont hu, il-Gvern ma Ωammx il-kelma tieg˙u g˙ax se jissospendi l-elezzjonijiet tal-2017. Dan mhux minnu.

Il-VOT 16 qieg˙ed hemm u lGvern Ωamm mal-weg˙da elettorali tieg˙u. Minn issa ’l quddiem kull min ikollu 16-il sena meta ti©i elezzjoni se jkun jista’ jivvota fl-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. Dan, David Agius ma jifhmux. Lanqas ma tista’ tinΩillu li l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali issa se jibdew isiru kull ˙ames snin. Illum inNazzjonalisti ma jaqblux ma’ dan, imma meta kienu huma fil-Gvern ‘lag˙bu’ darbtejn biddata ta’ dawn l-elezzjonijiet.

Imma huma jistg˙u u a˙na le, u meta ssir minna jikkritikawha. Memorja qasira David!

Offra l-id tal-˙biberija Imma s-sabi˙a kienet meta ©ie biex jag˙laq id-diskors tieg˙u.

Wara li kkritika lill-Gvern fuq dak kollu li m’g˙amlux huma u, skont huma, issa hu tajjeb, qal li qed joffri l-id tal-˙biberija. Qed joffri l-id tal-˙biberija meta s-sindki tieg˙u, bih inkluΩ, ibbojkottjaw parti millaqg˙a tas-sindki. Ara s-sindki Laburisti kienu responsabbli u, minkejja l-˙merijiet kollha li jg˙id, meta qam jitkellem David Agius ma telqux ’il barra u baqg˙u hemm g˙ax hekk titlob l-ir©ulija u hekk jitlob irrispett.

Imma g˙al David Agius u g˙all-Partit Nazzjonalista, lir©ulija u r-rispett jikbru u jiçkienu skont meta u min ikun hemm imexxi. M’hemmx x’tag˙mel; g˙andhom u©ig˙ ta’ Ωaqq. Ikollhom jie˙du l-qratas g˙alissa.

EDITORJAL KÓ

06|12|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com AGÓMEL KUNTATT MAGÓNA INDIRIZZ POSTALI Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717

ÌURNALISTI Ritianne Agius Liam Gauci Glen Falzon

ritianne@kullhadd.com liam@kullhadd.com glen@kullhadd.com

2090 1410 2090 1413

REKLAMI U DISTRIBUZZJONI Alan Saliba sales@kullhadd.com DISINN TAL-PAÌNI Leanne Grech editorial@kullhadd.com

2090 1520 2090 1411

EDITORJAL

KREDIBBILTÀ LI QED TITMERMER Kien hemm Ωmien fejn g˙all-˙addiema kienet l-iktar ˙a©a naturali li jissie˙bu f’unjin li t˙ares iddrittijiet tag˙hom.

Il-fiduçja fit-trejdunjins kienet tin˙ass, u g˙ax b’ma©©oranza assoluta l˙addiema kienu jappo©©jaw l-unjin tag˙hom, l-unjins kellhom is-sa˙˙a li jinfluwenzaw ˙afna deçiΩjonijiet li jikkonçernaw il-kundizzjonijiet tal-istess ˙addiema.

IΩda llum, b’mod ©eneriku, qed jin˙ass li din il-fiduçja naqset. Il-kredibbiltà fl-unjins qed titmermer, b’˙afna ˙addiema jag˙Ωlu li minflok jinnegozjaw il-kundizzjonijiet tag˙hom direttament ma’ min i˙addimhom.

L-istatistika hija prova çara biΩΩejjed. Nofs il-˙addiema f’Malta mhuma mse˙bin flebda unjin.

Meta wie˙ed iqis li b˙alissa f’pajjiΩna g˙andna livelli rekord ta’ nies ja˙dmu, u lekonomija qed tikber b’rata mg˙a©©la, huwa diffiçli biex wie˙ed jispekula li n-nuqqas ta’ s˙ubija f’unjin jista’ jkun ©ej mill-fatt li l-˙addiema jibΩg˙u mir-riperkussjonijiet jekk jag˙Ωlu li jid˙lu f’unjin u jurtaw lil min i˙addimhom.

Il-problema b˙alissa tinsab fuq spallejn min i˙addem, li mhux qed isib biΩΩejjed riΩorsi umani. G˙alhekk il-biΩa’ tal-˙addiem li jitlef xog˙lu jekk jipprova jissie˙eb f’unjin hija wa˙da minima.

Mhuwiex çar g˙alfejn lunjins mhumiex qed igawdu minn appo©© ikbar. Lanqas ma huwa çar l-unjins x’qeg˙din jag˙mlu eΩatt biex iΩidu l-fiduçja tal-˙addiema fihom.

U hawn wie˙ed m’g˙andux i˙allat il-fiduçja mas-s˙ubija.

Li t˙e©©e© il-˙addiema jissie˙bu f’unjin partikolari mhuwiex l-istess b˙al meta tispira l-fiduçja tag˙hom flimsemmija unjin.

EΩempju çar huwa dak li qed ji©ri b˙alissa fis-settur tat-trasport pubbliku, fejn qed naraw battibekk bejn Ωew© unjins kbar f’pajjiΩna, liema battibekk ilu g˙addej mhux ˙aΩin.

Il-G.W.U. u l-UÓM qeg˙din ji©©ieldu bejniethom g˙arrikonoxximent mill-kumpanija. IΩ-Ωew© unjins qed jinsistu li huma jirrappreΩentaw ilma©©oranza tal-˙addiema, fejn sej˙u azzjonijiet industrijali li sa˙ansitra spiççaw qud-

diem il-Qorti.

U allura hawn wie˙ed ma jistax ma jag˙milx mistoqsijiet pertinenti. Possibbli li llum il©urnata, fattur daqstant baΩiku b˙al min g˙andu liktar ammont ta’ impjegati msie˙ba mieg˙u, ma jistax ji©i vverifikat?

Jekk id-distakk bejn iΩ-Ωew© unjins huwa daqstant Ωg˙ir, possibbli li dawn ma jistg˙ux ipo©©u madwar mejda u jaslu g˙al arran©ament bejniethom li jibbenefika lill-˙addiema taΩ-Ωew© unjins?

Matul dawn il-battibekki kollha, il-˙addiema tattrasport pubbliku xi ggwadanjaw eΩattament? Kif tista’ unjin li tg˙id li trid il©id lill-˙addiema, f’dan il-kaΩ il-UÓM, twaqqaf milli ji©i ffirmat ftehim kollettiv li se jtej-

jeb il-kundizzjonijiet ta’ dawn il-˙addiema?

U finalment, x’©id qed tag˙mel din is-sitwazzjoni g˙ar-reputazzjoni tal-unjins f’pajjiΩna?

Hawnhekk bir-ra©un ikun hawn min jistaqsi xi prijoritajiet g˙andhom it-trejdunjins illum; jekk hux il-benefiççju tal-˙addiema, inkella d-d˙ul mill-˙las tal-miΩati.

Jekk l-unjins iridu jissalvagwardjaw il-kredibbiltà tag˙hom, m’g˙andhom i˙allu l-ebda dubju dwar dawn ilprijoritajiet.

G˙alhekk, battibekki bejniethom fuq kwistjonijiet ta’ s˙ubija, b˙alma huwa qed ji©ri fit-trasport pubbliku u b˙alma se˙˙ din is-sena stess fil-kaΩ tal-˙addiema tal-Port Óieles, g˙andhom ji©u evitati

akkost ta’ kollox.

L-unjins iridu juru li l-isforzi tag˙hom huma kkonçentrati fuq it-titjib tal-kundizzjonijiet tal-˙addiema. L-uniku battibekki li l-unjin g˙andha tidher fihom huma dawk ma’ min i˙addem, u Ωgur mhux ma’ unjins o˙ra b˙alha.

L-unjins iridu juru li qeg˙din ji©bdu ˙abel wie˙ed, dak favur il-˙addiem, anke jekk l-alleanzi politiçi tag˙hom huma differenti.

Fin-nuqqas ta’ dan, il-kredibbiltà tat-trejdunjins ewlenin f’pajjiΩna tista’ biss tkompli ttriq g˙an-niΩla. Din tkun çertament daqqa ta’ ˙arta kbira g˙all˙addiema f’pajjiΩna, u wisq iktar g˙all-unjins infushom.

14 06|12|2015

kullhadd.com

kÓ ITTrI

SeMMA’ LeÓNek Ibag˙tilna ittra biex nippubblikawha fil-gazzetta KullÓadd. Preferibbilment l-ittri jkunu miktubin bil-kompjuter

INdIrIzz poSTALI KullÓadd Ittri, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

INdIrIzz eLeTTroNIkU editorial@kullhadd.com. Annotaw l-email billi fis-su©©ett tiktbu li hija ittra.

AkTAr QerQ STATISTIkA TAL-bIÛA’ NAzzJoNALISTA Sur Editur, L-a˙˙ar paragrafu tal-artiklu ‘Il-PN Iqarraq Fuq il-Pompa ta’ Gaffarena’ miktub minn Ritianne Agius, li ©ie ppubblikat f’din il-gazzetta tal-Óadd 8 ta’ Novembru 2015, kien intitolat ‘Kampanja Sistematika ta’ Qerq’.

Il-midja tal-PN ilha g˙al dawn l-a˙˙ar snin g˙addejja b’kampanja ta’ miΩinformazzjoni dwar dak li g˙andu x’jaqsam malpolitika. Jekk taqra l-©urnali jew tisma’ l-a˙barijiet minn fuq il-kommunikazzjonijiet tal-PN, tista’ jew twaqqaf uffiççju apposta biex tibg˙at numru kbir ta’ korrezzjonijiet ta’ dak li jinkiteb fl-istampa NazzjonalistakwaΩi kuljum, jew torqod ilQorti biex ittella’ lil min ikun qal diversi ineΩattezzi minn fuq il-midja tal-PN. Ibqg˙u çerti li jekk xi ˙add mill-kamp Laburista kellu jie˙u dan l-inkarigu, ikollu x’jag˙mel mit-Tnejn sal-Óadd. Il-midja kollha tal-PN ilha sejra b’din it-tattika ta’ artikli u a˙barijiet i m g ˙ a w © a u nofs veritajiet min meta l-PN kien flOppoΩizzjoni fl-1971.

Infatti, il-Gvern Laburista ta’ Dom Mintoff kellu jg˙addi li©i biex il-Gvern ikollu dritt ta’ twie©iba fl-istampa Nazzjonalista tant kemm il-midja tal-PN bdiet to˙rog rapporti foloz ibbaΩati fuq immaginazzjoni li lanqas it-tfal ma jo˙olmu biha.

Niskanta kif tal-midja tal-PN ja˙sbu li l-qarrejja jew is-semmieg˙a kollha tag˙hom jibilg˙u dak kollu li jaqraw jew jisimg˙u; mill-banda l-o˙ra çerti Nazzjonalisti g˙andhom stonku daqs barriera biex ipo©©u dak kollu li titma˙hom ilmidja falza tal-partit tag˙hom.

OSSERVATUR ÓAJ, RAÓAL ÌDID

IL-korrUzzJoNI Sur Editur, Jg˙idu li il-korruzzjoni jindaga fiha l-aktar bniedem korott.

Mhux veru. Tista’ tkun an©lu bil-©wiena˙ u tasal biex tie˙u parti fil-korruzzjoni sempliçiment g˙ax ikollok il-poter. Ilpoter ibiddel ˙afna nies g˙ax ikollhom ‘il-mazz f’idejhom’.

Tkun tista’ tag˙mel litteralment li trid ming˙ajr ma ti©ik f’rasek li xi darba Ω-Ωejt g˙ad jitla’ f’wiçç l-ilma, g˙ax il-©arra ©ejja u sejra fl-a˙˙ar tinkiser, u tinkiser wa˙da u sewwa.

Dak il-˙in, imma, dak kollu ma ji©ix quddiem g˙ajnejk; ma tindunax li xi darba trid tag˙ti rendikont g˙al g˙emilek. Qatt ter©a’ tg˙ajjar lil ˙addie˙or korrott u int abjad daqs is-sil©.

Il-korruzzjoni tid˙ol f’qalb il-bniedem g˙ax a˙na umani, a˙na nies dg˙ajfa kollha kemm a˙na u g˙alhekk su©©etti g˙all-iΩbalji. Jiddependi kemm hi kbira l-korruzzjoni li d˙alt fiha.

Hawn tip ta’ korruzzjoni li jkun dnub Ωg˙ir li jista’ jin˙afer, imma hawn tip ta’ korruzzjoni li ma tin˙afer qatt u tibqa ti©ri mieg˙ek sal-a˙˙ar ta’ ˙ajtek. Na˙seb li l-passat uriena biΩΩejjed kemm il-korruzzjoni hija rampanti fil-Partit Nazzjonalista.

Ser inkun qalbi tajba u ng˙id li l-esponenti Nazzjonalisti m’humiex kollha hekk, avolja kuljum praçett nisimg˙u b’xi storja ta’ korruzzjoni fuq xi membru jew ie˙or fil-PN. La kienu jafu li kienu dg˙ajfa ma jmesshomx ˙ar©u g˙all-politika, g˙ax il-politika ljuni jrid ikollha mhux xi kelb mans. Lg˙axqa tag˙hom jitfg˙u t-tajn lejn il-Prim Ministru u lMinistru Michael Falzon; tnejn min-nies li Alla g˙ad irid jo˙loq ir©iel ta’ veru daqshom.

G˙an-Nazzjonalisti, il-mod kif tirribatti l-provi çari ta’ korruzjoni li jag˙mlu huma huwa li tivvinta qlajja fuq min hu ©ust. Min qed ja˙seb li dak li qed jg˙idu n-Nazzjonalisti fuq il-Ministru Michael Falzon u l-Prim Ministru tag˙na huwa veru, ng˙idilhom biex ine˙˙uha min mo˙˙hom.

Tal-PN lanqas jafu fejn joqg˙od is-sewwa. Tarax kemm huma sewwa; kull skandlu jmiss mag˙hom. Nemmen f’Michael Falzon u l-Prim Ministru g˙ax huma nies ta’ integrità, filwaqt li n-Nazzjonalisti jridu jmorru l-iskola mill©did biex jitg˙allmu xi tfisser il-kelma ‘integrità’. Li jafu Ωgur hu xi tfisser il-kelma ‘korruzzjoni’.

VALERIE BORG, IL-BELT VALLETTA

Sur Editur, Jannar 2013 - Ottubru 2015 Jannar 2015 - Ottubru 2015 Jannar 2010 - Ìunju 2015

1117 divorzju 1162 Ωwie© çivili 4277 separazzjoni

33 fix-xahar 116 fix-xahar 65 fix-xahar

Statistika tal-biki u tat-tkexkix. Hemm fejn g˙andha timra˙ il-Knisja Maltija. Knisja li g˙andha tirrifletti x’qed ji©ri fiΩ-Ωwie© Nisrani, u mhux ta˙li l-˙in u l-ener©ija tag˙ha fejn se tinbena università, ©nien jew sptar.

Il-Mons. Scicluna g˙andu jinΩa’ l-libsa ta’ bniedem pajΩan u jilbes il-mitra ta’ rag˙aj pastorali biex ji©bor lura n-nag˙a© il-mitlufa, g˙ax jekk mhux se jag˙mel hekk il-mer˙la kollha g˙ad tintilef maΩΩmien u, meta jirtira bl-età jew jigi trasferit, dak ta’ warajh isib ru˙u f’rokna u jkollu jitlob apolo©ija g˙all-passat tal-predeçessur tieg˙u, b˙alma kellhom jag˙mlu l-Emeriti Mercieca u Cremona. Imma jkun tard wisq, g˙ax iΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-lum ˙add ma jitmejjel bihom, b˙alma sar mal-fidili tas-sittinijiet.

Il-Knisja g˙andha t˙alli l-politika g˙all-politiçi, filwaqt li g˙andha d-dover li turi t-triq Nisranija biex il-familja Maltija tissa˙˙a˙ u ma tkomplix titfarrak.

KNISJA LURA B’60 SENA, IL-ÓAMRUN

IdeoLoÌIJA U TrASporT pUbbLIkU Sur Editur, Jiena qatt ma’ g˙o©buni çerti ideolo©iji li jridu jiddettawlek u jinda˙lulek. Ma tlumx liç-çittadin li jkun g˙ajjur g˙al çerta privatezza. PereΩempju, ˙afna, jekk jiddependi minnhom, ikunu jixtiequ li jibdew il-©urnata b’çerta kalma u kwiet sakemm jirrankaw g˙all-istress tax-xog˙ol. Din il-kalma u kwiet mhux dejjem wie˙ed igawdihom fuq tal-linja. Fuq tal-linja ©ieli ssib min biex jitkellem fuq mowbajl ikun qiesu qed jindirizza corner meeting. O˙rajn b’kantaliena fuq il-gowls tal-log˙ob talfutbol tal-©urnata ta’ qabel. Ikun hemm o˙rajn jit˙addu u jitmas˙nu fuq kemm kien tajjeb fejn marru jieklu, jew kemm Ωammilhom g˙ali u dak li kielu ma darx maΩ-Ωokra, u mitt ˙a©a o˙ra. Hu g˙alhekk li ssib ˙afna li, minkejja d-diffikultjiet fit-toroq, jippreferu juΩaw il-vettura tag˙hom. Iç-çittadin m’g˙andux ikun trattat b˙an-nag˙a© ta’ Bendu – li ji©i dirett qisu m’g˙andux jedd li jag˙mel lg˙aΩliet tieg˙u.

J. BONETT BALZAN, IL-BALLUTA

IT-TASMANJA U MALTA Sur Editur, F’dokumentarju fuq it-Tasmanja stajt ninteba˙ kemm kien kburi l-kummentatur meta rrimarka li f’dik il-gΩira Awstraljana hemm 90 dar protetta li ma jistg˙ux jintmessu g˙ax juru l-˙ajja fl-img˙oddi kif kienet f’dak il-post. G˙edt, bejni u bejn ru˙i: imbag˙ad f’Malta u f’G˙awdex kellna tant djar sbie˙ b’karatteristiki ta’ epoki differenti tal-©rajja twila tal-gΩejjer tag˙na u ©ew meqruda g˙alkollox.

It-Tasmanja taf il-prosperità tag˙ha lit-turiΩmu u anke hawn il-kummentatur g˙amilha çara li f’dik ilgΩira ma kinux permessi l-binjiet g˙oljin, biex hekk tinΩamm il-karateristika tal-post. X’differenza minn hawnhekk, g˙edt. Hi ©ustizzja li biex Ωviluppatur jistag˙na jkerrah lokalità s˙i˙a u jdellel ilbinjiet tal-madwar? B’dan il-mod nassiguraw kredenzjali favur it-traΩΩin tal-effett serra billi no˙onqu lil dawk madwar b’bini g˙oli li ma jil˙quhomx ir-ra©©i tax-xemx?

BINI GÓOLI, IL-MOSTA

16 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ TA’ BARRA

ID-DEÇIÛJONI T-TAJBA? LIAM GAUCI

L-ewwel attakk

liam@kullhadd.com Nhar l-Erbg˙a li g˙adda, ilHouse of Commons tat lapprovazzjoni tag˙ha g˙allbidu ta’ kampanja militari tarRenju Unit fis-Sirja kontra lIstat IΩlamiku. B’din iddeçiΩjoni r-Renju Unit ing˙aqad ma’ lista dejjem tiΩdied ta’ pajjiΩi li qeg˙din jikkommettu ru˙hom g˙al intervent aggressiv kontra dan il-grupp radikali li kien ilmo˙˙ wara diversi attakki terroristiçi fl-a˙˙ar xhur.

Simili imma differenti Il-proposta tressqet quddiem ilCommons mill-Prim Ministru Cameron wara diversi jiem ta’ negozjati wara l-kwinti li fihom ipprova jikseb l-appo©© taddeputati taΩ-Ωew© na˙at talkamra dwar din il-kwistjoni kontroversjali.

B’din il-proposta, Cameron talab li r-Renju Unit jing˙aqad mal-koalizzjoni internazzjonali mmexxija mill-Istati Uniti biex tinnewtralizza baΩijiet u individwi fis-Sirja, kif ukoll sorsi ta’ d˙ul, assoçjati mal-Istat IΩlamiku.

Skont il-Prim Ministru Brittaniku, intervent militari jista’ façilment jikkumplimenta, u mhux jeskludi, soluzzjonijiet politiçi bl-g˙an a˙˙ari jibqa’ li jkun hemm tmiem paçifiku g˙all-konflitt Sirjan.

Is-suççess f’dan il-vot ma kienx çert hekk kif Cameron kien di©à ra proposta ta’ azzjoni militari fis-Sirja tfalli fl2013. Dak iΩ-Ωmien il-vot kien dwar kampanja mill-ajru kontra l-forzi tal-President Sirjan Bashar al-Assad li kien qieg˙ed ji©i akkuΩat li uΩa armi kimiçi li jmorru kontra l-li©ijiet internazzjonali.

Madankollu, din id-darba t-

triq lejn dan il-vot kienet xi ftit e˙fef g˙al Cameron hekk kif lattakki terroristiçi f’Parigi ne˙˙ew id-dubji ta’ bosta membri parlamentari Brittaniçi dwar il-bΩonn ta’ intervent ta’ din ix-xorta.

ReΩistenza Dan l-appo©© ma kienx unanimu, però. Xhieda ta’ dan kienu l-223 deputat li vvutaw kontra l-proposta tal-Gvern. Ilparti l-kbira ta’ din l-oppoΩizzjoni waslet mill-Partit Laburista mmexxi minn Jeremy Corbyn li kien kritiku ˙afna tal-pjan ta’ Cameron fl-a˙˙ar jiem.

B’mod partikolari, Corbyn sostna li l-proposta ta’ Cameron ma kinitx toffri strate©ija b’miri speçifiçi fisSirja. Intervent militari ta’ din ix-xorta, skont il-kap talOppoΩizzjoni, kien se jservi biss biex jiggrava s-sitwazzjoni u mhux isolviha.

Dan hekk kif huwa kien talfehma li kampanja mill-ajru se ΩΩid ir-rabja tas-Sirjani g˙allPunent u timbotta aktar minnhom f’idejn gruppi terror-

istiçi b˙all-Istat IΩlamiku.

G˙aldaqstant, huwa ssu©©erixxa li r-Renju Unit jinvesti r-riΩorsi tieg˙u biex tinstab soluzzjoni politika u diplomatika li tressaq lill-partijiet kollha involuti f’dan il-konflitt lejn ftehim ta’ paçi sodisfaçenti.

OppoΩizzjoni interna Madankollu, Corbyn lanqas seta’ jserra˙ fuq l-appo©© taddeputati Laburisti stess hekk kif bosta minnhom malajr g˙amluha çara li huma favur ilpjan tal-Gvern. Din id-differenza fil-poΩizzjonijiet tant kienet kbira li l-mexxej Laburista kellu jabbanduna kull intenzjoni li ma jag˙tix free vote g˙ax din l-eventwalità kellha çans tajjeb li taqsam lill-partit.

Fil-fatt, meta ©ew g˙all-vot, kienu 66 id-deputati Laburisti li vvutaw mal-Gvern u kontra lpoΩizzjoni paçifista ta’ Corbyn.

Ewlieni fosthom kien ixShadow Foreign Secretery Laburista Hillary Benn li, fiddiskors li g˙amel fl-a˙˙ar taddibattitu parlamentari, sostna li r-Renju Unit ma jistax joqg˙od

mal-©enb u j˙alli lill-Istat IΩlamiku jxerred il-biΩa’ madwar id-dinja.

Huwa qabbel din id-deçiΩjoni ma o˙rajn li saru fil-passat meta r-Renju Unit g˙aΩel li jieqaf lil diversi dittaturi b˙al Hitler, Mussolini u Franco.

G˙ad-differenza ta’ Corbyn, Benn sostna li attakki ta’ din ix-xorta huma effettivi u ©ab leΩempju tal-Iraq fejn l-intervent tal-koalizzjoni internazzjonali mbotta lill-Istat IΩlamiku ’l barra minn diversi re©juni u ta nifs lill-awtoritajiet Iraqqini li sa ftit tax-xhur ilu kellhom itterroristi fuq l-g˙atba tal-kapitali tag˙hom.

Dan ma kienx l-uniku argument ta’ Corbyn li Benn mera hekk kif sostna li, g˙ad-differenza ta’ dak li qal dan talewwel, jeΩisti fil-fatt qafas legali çar li jippermetti lirRenju Unit li jipparteçipa f’kampanja militari kontra lIstat IΩlamiku. Fil-fatt, huwa rrefera speçifikament g˙al RiΩoluzzjoni 2249, paragrafu 5, tan-Nazzjonijiet Uniti li talbet lIstati Membri biex ja˙dmu flimkien ˙alli ji©i nnewtralizzat dan il-grupp terroristiku.

L-effett tal-vot fil-House of Commons ma damx wisq biex in˙ass hekk kif il-Óamis filg˙odu bdew l-ewwel bumbardamenti Brittaniçi fis-Sirja.

Fil-mira ta’ dan l-ewwel rawnd ta’ attakki kienu diversi bjar taΩ-Ωejt fil-Lvant tal-pajjiΩ, qrib il-fruntiera mal-Iraq, illi ilhom minn Lulju tas-sena l-o˙ra ta˙t il-kontroll tal-Istat IΩlamiku.

Il-bejg˙ taΩ-Ωejt huwa wie˙ed mis-sorsi prinçipali ta’ d˙ul g˙al dan il-grupp. G˙aldaqstant, hija l-fehma ta’ bosta pajjiΩi li, jekk dawn il-bjar ma jkunux f’poΩizzjoni li jipproduçu Ω-Ωejt, l-Istat IΩlamiku jibda jsibha diffiçli biex jiffinanzja l-operazzjonijiet terroristiçi tieg˙u.

Tard wisq?

Minkejja l-fatt li interventi ta’ din ix-xorta qeg˙din ji©u meqjusin b˙ala pass fid-direzzjoni t-tajba mir-Renju Unit u lalleati tag˙ha, huma jafu li hemm bΩonn sforz ferm akbar biex ti©i kkontrollata l-firxa tatterroriΩmu fis-Sirja.

Fil-fatt, Cameron stess irrimarka li l-bumbardamenti Brittaniçi se joffru l-appo©© lil madwar 70,000 suldat Sirjan moderat li qeg˙din ji©©ieldu lill-Istat IΩlamiku fuq l-art.

Madankollu, kien hemm bosta li po©©ew fid-dubju listatistika msemmija mill-Prim Ministru Brittaniku, hekk kif snin ta’ indeçiΩjoni tal-Punent g˙amlu ˙sara kbira lil dawn ilgruppi moderati li kemm-il darba kellhom içedu l-armi meta kkonfrontati millespanzjoni determinata talopponenti radikali tag˙hom.

G˙aldaqstant, fil-©ejjieni rridu naraw mhux biss jekk dan lintervent militari huwiex l-a˙jar soluzzjoni, imma anke jekk wasalx fil-˙in.

IKTAR RIÓ FIL-QALA’ GÓALL-KONTROLL TAL-ARMI ritianne@kullhadd.com

L-Istati Uniti fuq quddiem g˙all-vjolenza

L-a˙˙ar attakki fl-Istati Uniti jidher li qed iΩidu r-ri˙ filqala’ g˙all-politika favur iktar kontroll tal-armi, liema politika qed ti©i mbuttata millPresident Barack Obama.

Din il-©img˙a attakk blarmi tan-nar f’San Bernardino, Kalifornja, ˙alla 14-il persuna mejta u ˙afna o˙ra midruba. L-attakk twettaq waqt attività f’çentru soçjali, mill-koppja Syed Rizwan Farook ta’ 28 sena u Tashfeen Malik ta’ 27 sena.

Flimkien dawn g˙andhom tarbija ta’ sitt xhur.

Filwaqt li Farook twieled u trabba fl-Istati Uniti, Malik da˙let mill-Arabja Sawdija sena ilu meta ΩΩew©et lil Farook. It-tnejn li huma nqatlu mill-pulizja meta ©ew ikkonfrontati u Ω-Ωew© na˙at fet˙u n-nar fuq xulxin.

G˙all-ewwel ma kienx çar jekk dan kienx attakk terroristiku, iΩda s-sitwazzjoni nbidlet wara li nstabet stqarrija ta’ Malik fuq Facebook, fejn din assoçjat ru˙ha malIstat IΩlamiku.

B’kollox din is-sena nqatlu 462 persuna fl-Istati Uniti f’attakki varji b’armi tan-nar.

Il-mottivi kienu varji, minn reli©juΩi g˙al razzjali jew personali. Postijiet komuni li fihom isiru l-attakki huma skejjel u postijiet tax-xog˙ol.

Rapport li sar din is-sena sab li l-Istati Uniti huwa liktar pajjiΩ li jesperjenza attakki vjolenti tal-massa.

Mill-1966 sal-2012 l-Istati Uniti kellha 90 persuna li nstabu ˙atja b’tali attakki; b’distakk kbir mill-pajjiΩi lo˙ra. Wara l-Istati Uniti hemm il-Filippini, iΩda b’kuntrast dan kellu biss 18-il persuna fl-istess perjodu.

Wara kull attakk ilPresident Barack Obama jsejja˙ g˙al iktar kontroll fuq larmi tan-nar, iΩda dan lappell issa sar retorika, hekk kif dawn it-tipi ta’ emendi filli©i qed jibqg˙u jsibu reΩistenza qawwija.

Jibqa’ l-fatt, iΩda, li dawn lattakki qed ikomplu jissudaw l-argument favur iktar kontroll fuq l-armi fl-Istati Uniti.

RITIANNE AGIUS

L-IΩlam mhux l-eççezzjoni L-attakk ta’ San Bernardino se˙˙ ftit tal-jiem biss wara attakk ie˙or; din id-darba fuq klinika tal-abort f’Colorado Springs.

B’dan l-attakk, li ˙alla tliet persuni mejta u disg˙a o˙ra midruba, qed ji©i akkuΩat Robert Dear ta’ 57 sena.

S’issa l-iktar mottiv kredibbli huwa li l-attakk sar g˙al skopijiet reli©juΩi hekk kif Dear jidher li huwa ossessjonat bir-reli©jon Nisranija u bl-evan©eliΩmu.

Madanakollu, rekords ta’ Dear li nstabu fuq l-internet juru li bejn it-twemmin u la©ir tieg˙u kien hemm ba˙ar jaqsam. L-eksnisa tieg˙u qalu li, meta kienu miΩΩew©in, Dear isawwathom u kellu relazzjonijiet ma’ nisa o˙ra.

Wa˙da mill-eksnisa tieg˙u qalet li Dear kien jemmen li, ©aladarba se ji©i salvat, seta’ jag˙mel li jrid.

F’dan l-istadju mhuwiex çar jekk Dear kienx qed ja˙dem wa˙du jew jekk kienx jifforma parti minn xi grupp vjolenti kontra l-abort. G˙alhekk

l-attakk g˙adu mhux ikkonfermat b˙ala wie˙ed terroristiku.

Dawn l-a˙˙ar Ωew© attakki mhumiex l-uniçi li se˙˙u din is-sena. F’Ìunju li g˙adda disa’ persuni nqatlu fi knisja Episkopali f’Charleston, South Carolina, f’attakk li ©ie meqjus b˙ala wie˙ed razzjali.

Dylann Roof ta’ 21 sena feta˙ in-nar fuq grupp ta’ Afro-Amerikani li kienu qed jitolbu fil-knisja. Roof kien g˙adu kif ing˙ata l-arma tannar b˙ala rigal minn missieru f’g˙eluq sninu.

TA’ BARRA KÓ

06|12|2015 17

kullhadd.com

MINN MADWAR ID-DINJA JIVVUTAW KONTRA

STEDINA

Nhar il-Óamis li g˙adda l-poplu DaniΩ ivvota kontra proposta li kienet se tbiddel is-sistema ta’ opt-outs li pajjiΩhom g˙andu mal-Unjoni Ewropea fil-konfront ta’ kwistjonijiet relatati mal-Ìustizzja u l-Intern. Id-Danimarka b˙alissa g˙andha ftehim mal-Unjoni Ewropea li tag˙tiha opt-out awtomatiku fi kwistjonijiet ta’ din ix-xorta.

Fir-referendum ta’ din il-©img˙a d-DaniΩi kienu mitluba jiddeçiedu jekk jixtiqux li din is-sistema tinbidel g˙al wa˙da ta’ opt-ins simili g˙al dik tal-Irlanda u r-Renju Unit, li jag˙Ωlu kaΩ kaΩ liema regolamenti jadottaw.

In-North Atlantic Treaty Organization (NATO) stiednet lill-Montenegro biex jissie˙eb mag˙ha hekk kif qieg˙da tkompli l-kampanja tag˙ha biex tg˙aqqad lEwropea ta˙t politika komuni ta’ difiΩa. Din id-deçiΩjoni, però, urtat lir-Russja li akkuΩat lin-NATO li qieg˙da tipprova tibni barriera madwarha. G˙aldaqstant, ir-Russi sostnew li jekk il-Montenegro se jaççetta l-istedini kien se tkun fil-mira ta’ konsegwenzi negattivi li s’issa ma kinux speçifikati.

Wara l-Gwerra Bierda, ir-relazzjoni bejn ir-Russja u n-NATO kienu tjiebu mhux ˙aΩin. Però, l-invaΩjoni tal-Ukrajna min-na˙a tar-Russja re©g˙et ˙olqot tensjonijiet kbar bejn iΩ-Ωew© na˙at.

TINBIDEL IS-SENTENZA

JAÇÇETTAW L-GÓAJNUNA

Oscar Pistorius, l-atleta paraolimpiku, kien misjub ˙ati tal-qtil volontarju talg˙arusa tieg˙u Reeva Steenkamp mill-Qorti Suprema tal-Afrika ta’ Isfel. Fis-sentenza originali, Pistorius kien misjub ˙ati ta’ omiçidju kolpuΩ is-sena l-o˙ra. Din id-deçiΩjoni wasslet lil Pistorius biex jing˙ata sentenza ta’ ˙ames snin illi ˙afna minnha kien se jqattag˙ha ta˙t arrest domestiku.

Madankollu, il-prosekuturi qatt ma aççettaw din is-sentenza li fil-fehma tag˙hom kienet ˙afifa wisq u talbu biex jing˙ata wa˙da aktar ˙arxa. Din ittalba ntlaqg˙et u Pistorius se jirritorna l-˙abs biex jiskonta sentenza ta’ 15-il sena pri©unerija.

Wara diversi ©img˙at ta’ kaos, il-Greçja aççettat l-assistenza tal-Unjoni Ewropea biex ti©i indirizzata l-isfida tal-influss kbir ta’ immigranti li laqtet il-fruntieri tag˙hom. B’hekk, il-Greçja se tkun tista’ tibbenefika minn g˙ajnuna permezz ta’ riΩorsi umani u materjali biex is-sitwazzjoni fuq il-fruntieri Griegi tkun ikkontrollata a˙jar.

Din id-deçiΩjoni ttie˙det wara di©enerazzjoni sostanzjali tas-sitwazzjoni li wasslet g˙al protesti vjolenti min-na˙a tal-immigranti li kienu qeg˙din ji©u mbarrati milli jid˙lu fil-Balkani mill-fruntiera li tissepara lill-Greçja minn malMaçedonja.

SKAMBJU TA’ THEDDID

GÓOTJA TA’ €55 BILJUN

L-iskambju ta’ akkuΩi u theddid bejn it-Turkija u r-Russja kompla g˙addej din il-©img˙a. Dan hekk kif il-President Russu Vladimir Putin sostna li mhuwiex se j˙alli lit-Turkija tg˙addiha lixxa wara l-attakk li g˙amlet fuq ajruplan tal-gwerra Russu li, skont it-Torok, g˙adda mill-ispazju tal-ajru ta’ pajjiΩhom ming˙ajr awtorizzazzjoni.

Minkejja li r-Russja di©à implimentat diversi sanzjonijiet ekonomiçi, Putin qal li din se tkun biss il-bidu tar-ritaljazzjoni ta’ pajjiΩu kontra t-Turkija hekk kif esprima l-konvinzjoni tieg˙u li t-Torok qeg˙din jassistu lill-Istat IΩlamiku.

Il-President ÇiniΩ Xi Jinping ˙abbar g˙otja ta’ assistenza lill-pajjiΩi Afrikani li se tammonta g˙al madwar €55 biljun. Dan il-pakkett se jinkludi self bi mg˙axijiet baxxi, boroΩ ta’ studju u ta˙ri© g˙al eluf ta’ Afrikani, flimkien ma’ investiment fis-setturi industrijali u agrikoli bl-g˙an li l-pajjiΩi fuq dan il-kontinent isiru aktar kompetittivi.

Din l-g˙otja kienet im˙abbra waqt il-Forum on China-Africa Cooperation, summit li sar f’Johannesburg fejn kien spjegat ukoll li din l-assistenza se ting˙ata fuq medda ta’ tliet snin.

18 06|12|2015

MILL-ISTORJA

kullhadd.com

Sa˙˙ret lil kul˙add u ©ennet l-im˙u˙ bl-interpretazzjoni erotika tag˙ha fil-film bibbliku Samson and Delilah meta ˙are© g˙all-wiri fl-1949.

G˙ad-direttur le©©endarju talfilms, Cecille B. DeMille, Hollywood kienet g˙adha qatt ma rat attriçi sabi˙a daqsha.

Interpretat partijiet prinçipali mal-aqwa atturi ta’ Hollywood f’dak iΩ-Ωmien, fosthom Clark Cable, Spencer Tracy, James Stewart u Victor Mature.

Kellha suççessi kbar, eluf ta’ ammiraturi u flus bir-radam mill-films.

Invenzjoni rivoluzzjonarja Nist˙ajlek tg˙id f’qalbek: “Mela din il-mara ma kien jonqosha xejn fil-˙ajja.”

G˙all-kuntrarju, Hedy Lamarr g˙exet ˙ajjitha kollha tistenna u tittama li ting˙ata rrikonoxximent mist˙oqq lilha g˙al invenzjoni teknolo©ika rivoluzzjonarja li g˙amlet filbidu tas-snin erbg˙in, fl-eqqel tat-Tieni Gwerra Dinija.

Twieldet b˙ala Hedwig Eva Maria Kiesler fil-belt ta’ Vjenna, l-Awstrija, fid-9 ta’ Novembru 1914. Ta’ 17-il sena ˙admet l-ewwel film tag˙ha minn sensiela ta’ films ÌermaniΩi u Çekoslovakki. Fl1932 la˙qet il-quççata tas-

KITBA TA’

MARY CHETCUTI suççess u ˙olqot sensazzjoni kbira bil-film erotiku Extase.

Sakkarha ©ewwa Sena wara ΩΩew©et lill-industrijalist Lhudi Awstrijak, Fritz Mandl; miljunarju Faxxist u proprjetarju tal-fabbrika talarmamenti Hirtenberger Patronen-Fabrik. MaΩ-Ωwie© Fritz ma ˙allihiex ta˙dem iktar films u minflok kien ikun iridha ˙dejh waqt il˙afna laqg˙at tax-xog˙ol li kien ikollu ma’ tekniçi u esperti fl-industrija.

Bil-passat edukattiv brillanti tag˙ha, Hedy Lamarr kienet kapaçi ssegwi u tifhem kulma kien jing˙ad fil-laqg˙at. Kien bil-˙ila ta’ hekk li akkwistat tag˙rif teknolo©iku li aktar tard f’˙ajjitha servieha biex ˙olqot invenzjoni li eventwalment kienet il-baΩi li fuqha saru l-WiFi, il-GPS, Bluetooth u kull mezz ta’ network di©itali kif nafuh illum.

Madankollu, Hedy ma fel˙itx iktar g˙as-sikkatura ta’ Fritz u mal-ewwel opportunità li sabet ˙arbet mid-dar grandjuΩa li kien iΩommha msakkra fiha, u rnexxielha ta˙rab millAwstrija wkoll. Dan kien fl1937 u, fi triqtha lejn lAmerika fuq bastiment transatlantiku, Hedy Lamarr

KÓ MILL-IsTOrJA

IL-MOÓÓ XJENTIFIKU TA’ DELILAH irnexxielha wkoll tikkonvinçi lil Louis B. Meyer, wie˙ed mill-kapijiet ta’ MetroGoldwyn-Meyer li kien qed jivja©©a fuq l-istess bastiment, biex jag˙tiha kuntratt malistudio tal-kumpanija g˙assomma ta’ $600 fil-©img˙a – ekwivalenti g˙al $3,000 tallum!

Stilla f’Hollywood L-ewwel film tg˙ha f’Hollywood kien Algiers malattur Charles Boyer. Óare© g˙all-wiri fl-1938 u minn hemm ’il quddiem Hedy Lamarr saret stilla taç-çinema.

Hedy kienet t˙obb tirreçta u tag˙mel il-films iΩda ma kinitx t˙obb l-istil ta’ ˙ajja ta’ Hollywood, ikliet, festini u kull ˙a©a o˙ra li jag˙mlu listilel ta’ Hollywood biex jidhru. Hija kienet tippreferi tg˙addi s-serati tag˙ha g˙allkwiet f’darha mg˙addsa filkotba tal-in©inerija u t-teknolo©ija, li minnhom kellha librerija s˙i˙a, u t˙aΩΩeΩ u tiddisinja invenzjonijiet g˙al ˙ajja iktar komda. Kienet kurjuΩa u trid taf kif ja˙dem kull o©©ett tekniku u tipprova tag˙mlu ja˙dem b’aktar façiltà.

F-1942 Hedy iltaqg˙et malkompoΩitur George Antheil

waqt ikla g˙and xi ˙bieb.

Biex jiddevertu talabha jag˙mlu dwett flimkien fuq ilpjanu. Hedy immeraviljat ru˙ha bil-kapaçità u l-˙effa ta’ jdejn George biex jaqbeΩ minn nota g˙all-o˙ra; kien proprju dak il-˙in li faqqset idea in©enjuΩa f’mo˙˙ha.

Meta qalet lil George bl-idea li kellha u talbitu jg˙inha tiΩviluppaha f’invenzjoni, hu laqa’ t-talba tag˙ha b’entuΩjaΩmu kbir u flimkien ˙admu lejl u nhar sakemm Ωviluppaw is-Secret Communication System – sistema ta’ komunikazzjoni bir-radju li ma tistax ti©i mblukkata mis-sistemi tar-radju tal-g˙adu. Il-Kunsill Nazzjonali tal-Inventuri aççetta l-invenzjoni tag˙hom u n˙ar©itilhom liçenzja.

Hedy Lamarr u George Antheil ©rew ˙erqana lejn ilKwartieri Ìenerali tal-Qawwa Navali Amerikana bil-liçenzja tal-invenzjoni f’idejhom.

Kienu konvinti li se jsalvaw ˙afna ˙ajjiet ta’ militari alleati li jkunu fuq il-ba˙ar bejn sema u ilma u façilment jinqabdu bit-teknolo©ija talg˙adu u ji©u fil-mira tal-attakki tag˙hom.

Min-na˙a tag˙ha, il-Qawwa Navali Amerikana injorat g˙alkollox din l-invenzjoni u arkivjatha.

Wara l-gwerra, it-teknolo©ija

bdiet tqum fuq saqajha sew u tag˙mel passi ta’ ©gant.

Inventuri li ©ew wara Hedy Lamarr u ˙admu fuq dak li kienet ˙olqot hi ˙adu l-prosit u l-kredtu g˙al g˙emilhom.

Lamarr, li kienet bieg˙at illiçenzja tal-invenzjoni tag˙ha lill-Qawwa Navali, qatt ma rat sold minnha.

Rikonoxximent Kellhom jg˙addu aktar minn ˙amsin sena biex, fl-1997, lisba˙ Delilah ta’ Hollywood ing˙atat l-ewwel rikonoxximent b˙ala pijuniera fil-qasam tat-teknolo©ija moderna millAmerican Electronic Frontier Foundation.

Hedy Lamarr mietet fid-19 ta’ Jannar 2000 fl-età ta’ 86 sena. Fl-2014, isimha ©ie minqux fil-United States National Inventors’ Hall of Fame. Sa fla˙˙ar il-kontribut ©enjali tag˙ha lit-teknolo©ija tqies b˙ala fundamentali g˙alliΩvilupp tal-kompjuter, l-internet u t-telefonija çellulari li ma ng˙addux ming˙ajrha llum.

Binha mit-tielet Ωwie©, Anthony Loder, aççetta dawn l-unuri f’isem ommu, l-attriçi u inventriçi, filwaqt li tenna: “Issa Hedy Lamarr g˙andha postha fl-istorja.”

IL-Vann Il-Vann huwa vettura ma˙luqa biex i©©orr nies jew merkanzija Ωg˙ira. L-uΩu tieg˙u jorbot mat-tip ta’ vann li jkun, ikbar jew iΩg˙ar minn trakk jew SUV imma ikbar minn karozza. L-iΩg˙ar tipi ta’ vannijiet, il-minivans, huma ©eneralment uΩati minn familji kbar biex jitrassportaw il-membri tal-istess familja jew ˙bieb. Vannijiet ikbar b’numru ikbar ta’ seats ji©u uΩati g˙al servizzi istituzzjonali, pereΩempju g˙all-©arr tal-istudenti.

Vannijiet o˙ra, b’seats quddiem biss, jintuΩaw g˙all-uΩu kummerçjali biex i©orru affarijiet varji. Vannijiet b’tag˙mir speçjali jintuΩaw minn stazzjonijiet tat-televiΩjoni b˙ala OBU (Outside Broadcast Units), ambulanzi, studios mobbli u o˙rajn.

Servizzi postali u couriers juΩaw vannijiet li jissej˙u step-vans biex i©orru xi pakketti.

Insibu bosta manifatturi li ˙admu vannijiet b˙ala gabina u chassis biss. Wara kumpanija jew xerrej jimmanifatturaw ilbiçça ta’ wara l-gabina; b˙al kaxxa miftu˙a baxxa g˙all-uΩu fil-kostruzzjoni, kaxxa kbira mag˙luqa, karavan ,u ˙afna o˙rajn.

Minkejja li l-kelma ‘vann’ dejjem tirreferi g˙al vettura b’forma ta’ kaxxa, hemm diversi varjazzjonijiet tal-kelma g˙al dan it-tip ta’ vettura, b’mod speçjali f’pajjiΩi li l-lingwa tag˙hom hija l-IngliΩ.

jin©arru l-o©©etti’ (dokumentazzjoni li ©iet irrappurtata fl-1829). Il-kelma caravan bl-istess tifrisa g˙andha dokumentazzjoni li tmur lura sal-1670.

UΩi differenti g˙all-vann F’Ωoni urbani tal-Istati Uniti, vannijiet fullsize ilhom jintuΩaw b˙ala commuter vans mill-1971, minn meta Dodge introduçew vann li kapaçi j©orr ta’ 15-il passi©©ier.

Commuter vans huma uΩati b˙ala alternattiva g˙al carpooling u xi arran©amenti o˙ra.

Negozji mobbli,juΩaw il-vann biex i©orru l-affarijiet kollha neçessarji g˙al xog˙olhom. Il-vannijiet jintuΩaw ukoll biex i©orru n-nies u l-bagalji tag˙hom bejn il-lukandi u l-ajruporti, biex i©orru lin-nies mill-parke©© g˙ax-xog˙ol, u f’rottot stabbiliti b˙ala minibuses.

Il-vannijiet jintuΩaw ukoll biex i©orru nies anzjani u bi bΩonnijiet speçjali lejn postijiet diversi u biex i©orru Ωg˙aΩag˙ g˙all-˙ar©iet edukattivi u postijiet ta’ divertiment u rilassament. JintuΩaw ukoll g˙all-iskejjel sportivi biex iwasslu lill-plejers, kif ukoll huma l-vannijiet li wasslu diversi gruppi muΩikali u l-apparat muΩikali tag˙hom lejn diversi lokazzjonijiet f’diversi pajjiΩi.

Step van Ori©ini tal-kelma Il-kelma ‘van’ ori©inat mill-kelma ‘caravan’. Xhieda ta’ dan instabet lejn nofs isseklu dsatax fejn, bil-lingwa IngliΩa, it-tifsira g˙al din il-kelma kienet ‘vagun biex

Kif imsemmi aktar qabel, jeΩisti tip ta’ vann li jissejja˙ step van. Dan huwa vann partikolari fl-Amerika ta’ Fuq. Dan jissejja˙ hekk g˙all-façiltà li g˙andu biex wie˙ed jitla’ u jinΩel façilment minnu.

UΩati minn bosta, b˙as-servizzi tal-posta, ˙afna drabi dawn jinstaqu bil-bieba miftu˙a, speçjalment fi bliet kbar. Step vans g˙andhom forma iktar ta’ kaxxa b’saqaf g˙oli iΩjed minn ta’ vannijiet o˙ra, u f’kaΩi rari jintuΩaw biex i©orru passi©©ieri.

Sigurtà G˙all-kuntrarju ta’ karozza, vann g˙andu center of gravity g˙oli iΩjed minn ta’ karozza min˙abba l-forma tieg˙u li hija iΩjed g˙olja. B’hekk huwa façli iΩjed li jinqaleb, speçjalment jekk idur xi kantuniera bis-sa˙˙a u jkollu tag˙bija iΩjed milli suppost. Huma bosta l-fatturi g˙aliex ise˙˙ dan, fosthom li s-suspensions ikunu ikbar biex jifil˙u g˙all-piΩ tan-nies jew l-o©etti mg˙obbija fih. Tant hu hekk li, ˙afna drabi, vann ta’ qies medju jkollu piΩ ta’ tunnellata meta jkun vojt. Meta jkun vann li j©orr il-passi©©ieri, ikun hemm il-piΩ tas-si©©ijiet, talpassi©©ieri, u l-g˙oli tas-saqaf, is-centre of gravity tkompli tikber u ˙afna drabi tersaq ukoll lura. Minn fuq is-seats forma ta’ bank, li jissej˙u bench seats , ilpassi©©ieri jistg˙u jiΩΩerΩqu jekk ma jilbsux seat belt u, fil-ma©©oranza ta’ dawn il-vannijiet, huwa komuni li l-passi©©ieri li jkunu riekbin quddiem biss jilbsu s-seat belt. In-National Highway Traffic Safety Administration, wara studju li sar, ikkonkludiet li passi©©ieri li jilbsu s-seatbelt g˙andhom çans ta’ erba’ darbiet iΩjed li jsalvaw f’kaΩ li l-vettura tinqaleb f’aççident.

Hemm bosta linji ta’ gwida o˙ra li wie˙ed g˙andu jsegwi biex jipprote©i lilu nnifsu. Fost dawn insibu li f’vann li j©orr il-passi©©ieri g˙andhom jirkbu kemm jista jkun ’il quddiem, ji©ifieri eqreb lejn ix-xufier, g˙ax iç-çans li tinqaleb il-vettura f’kaΩ ta’ inçident ikun ferm aktar baxx.

Anke l-pressa tat-tyres hija xi ˙a©a li trid ti©i osservata, b’mod speçjali g˙all-fatt li t-tyres ta’ wara jrid ikollhom pressa og˙la minn dawk ta’ quddiem biex jikkumpensaw g˙all-piΩ li jridu j©orru fuq wara.

Biex tiΩdied is-sigurtà f’vannijiet kummerçjali, ˙afna drabi dawn ji©u mg˙ammra b’cargo barrier wara s-seats.

Din tipprote©i lix-xufier f’kaΩ li jΩomm ilbreak f’daqqa u l-merkanzija tersaq bissa˙˙a ’l quddiem. F’çerti kaΩi l-vannijiet ikollom roof rack (carrier fuq is-saqaf), li fuqhom huwa pprojbit li tg˙abbi merkanzija tqila biex is-center of gravity jinΩamm baxx kemm jista’ jkun.

Il-vann f’diversi pajjiΩi Fl-Awstralja, it-terminu vann huwa uΩat liΩjed g˙al minivan , minibus talpassi©©ieri jew vann kummerçjali Ωg˙ir b˙all-vannijiet ta’ Holden u Ford. Vann full-size jirreferu g˙alih ukoll b˙ala vann, iΩda vann tal-passi©©ieri ta’ sebg˙a jew tmienja jissejja˙ minibus. Óafna drabi lkelma vann tintuΩa wkoll g˙all-karavan, li fl-Amerika jsej˙ulu travel trailer.

Fil-Ìappun imbag˙ad juΩaw it-terminu light van meta jirreferu g˙al vannijiet Ωg˙ar b˙al station wagons.

Fir-Renju Unit, il-kelma vann tintuΩa biss g˙al vann kummerçjali. Dak li lAmerikani jirreferu g˙alih b˙ala minivan, fl-Ingilterra jg˙idulu people-carrier jew MPV (multi-purpose vehicle) filwaqt li vann ikbar li j©orr in-nies jirreferu g˙alih b˙ala minibus. L-isterjotipa ‘White Van Man’ in˙olqot mill-gazzetta Telegraph, u tirreferi g˙al dawk il-vannijiet li jappartienu lil nies ta’ klassi medja li juΩaw vannijiet b˙at-Transit jew Sprinter g˙annegozju tag˙hom. Il-kelma vann flIngilterra tintuΩa wkoll g˙all-vaguni talferrovija li juntuΩaw g˙all-merkanzija, dawk li l-Ammerikani jirreferu g˙alihom b˙ala boxcars.

20 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ KAROzzI

ÓIDMA KONÌUNTA BEJN L-AIRBUS HELICOPTERS U L-PEUGEOT DESIGN LAB

Airbus Helicopters ippreΩentat il-˙elikopter il-©did tag˙ha, l-H160, fl-airshow ta’ Dubaj f’Novembru li g˙adda.

Il-Peugeot Design Lab ˙ejja l-pjani inizjali g˙ad-disinn tal- loft lines ta’ dan il˙elikopter li mbag˙ad kien addatati, Ωviluppati u ffinalizzati mit-tim ta’ disinjaturi talAirbus Helicopters. Dawn illoft lines tal-H160 jirrappreΩentaw dehra ©dida g˙all˙elikopters fil-firxa talprodotti kollha u li b’hekk jirriflettu l-qabΩa ©eneraz-

zjonali inkorporata f’dan ilmudell.

L-Airshow ta’ Dubaj huwa avveniment internazzjonali, li jsir kull sena, ©ibed aktar minn 60,000 viΩitatur fis-sena 2013. Fl- airshow ta’ din issena, l-Airbus Helicopters ippreΩentaw l-H160 kif ukoll ˙elikopter simili ˙afna tieg˙u li l-kummerçjalizzazzjoni ta’ dan il-˙elikopter ‘tewmi’ mistennija tibda ssena d-die˙la.

Dan il-mudell versatili huwa ddisinjat biex iwettaq

firxa wiesg˙a ta’ xog˙lijiet, fosthom l-offshore platforms, missjonijiet g˙as-servizz talpubbliku, servizzi mediçi ta’ emer©enza, kif ukoll negozju privat u l-avjazzjoni.

Id-disinjaturi tal-Peugeot Design Lab bdew ja˙dmu fuq dan il-mudell, li qabel kien mag˙ruf b˙ala X4, wara li reb˙u kompetizzjoni talistil in-house organizzata mill-Airbus Helicopters, blg˙an li ti©bed kemm jista’ jkun influwenzi minn barra u to˙loq mira ©dida fir-rigward

tal-istili tal-˙elikopters. It-tim tad-disinjaturi tal-Airbus Helicopters imbag˙ad Ωviluppaw u rfinaw id-disinn inizjali tal-Peugeot biex jo˙olqu l-˙elikopter li ppreΩentaw din is-sena stess.

“UΩajna l-istil inizjali Ωviluppat mill-Peugeot Design Lab biex niddefinixxu personalità b’sa˙˙itha g˙ar- rotorcraft – riflessjoni tal-innovazzjoni, tal-prestazzjoni u tal-emozzjoni unika g˙all-H160. Ûviluppajna ˙elikopter

NEW PEUGEOT 208 AWAKEN YOUR INNER ENERGY

Peugeot Malta

www.peugeot.com.mt Combined consumption (l/100 km): from 3 to 5.6. CO2 emissions (g/km): from 79 to 129.

Michael Att Attard ard Lt Ltd. d. – Nationall R Road, oad, Blat Blata a ll-Bajda -Bajda – T: 2123 885 8854 54 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelatt sales@michaelattard.com haelattard.com

ibbaΩat fuq id-disinn tag˙hom li mill-ewwel ©ibed l-attenzjoni kemm tal-operaturi kif ukoll tal-pubbliku ©enerali. L-istil sar prijorità ewlenija g˙all-programm talH160, li qed jimmira li j˙alli impressjoni b’sa˙˙itha kemm bil-personalità unika tieg˙u kif ukoll fil-prestazzjoni tieg˙u,” sostna l-Kap tal-Istil u tad-Disinn tal-Airbus Helicopters Guillaume Chielens.

Il-kontorni futuristiçi talH160, li ssa˙˙u permezz tattwieqi tapered tal-˙elikopter innifsu, jirrappreΩentaw ilkulminazzjoni tal-pro©ett tad-disinn. L-istil joffri opinjoni a©©ornata fuq il-©enerazzjoni ta’ qabel, idDauphin, li l-quddiem ikoniku tieg˙u nbidel totalment. Il-linji lixxi tal-H160 juru kemm hu effiçjenti u ftit li xejn jag˙mel ˙oss meta jkun fl-ajru – prestazzjoni li nkisbet permezz ta’ sensiela ta’ innovazzjonijiet, fosthom airframe mibnija minn comporiste materials , biplane stabilizer, canted tail rotor u xfafar Blue Edge.

“Il-Peugeot Design Lab wera l-abbiltà tieg˙u li ja˙dem fuq pro©etti teknolo©içi kumplessi permezz tax-xog˙ol tieg˙u fuq iddisinn ta’ barra tal-H160,” spjega l-Kap tal-Peugeot talGlobal Brand Design Studio Cathal Loughnane. Minn mindu kien stabbilita fl-2012, firxa estensiva ta’ klijenti qag˙du fuq is-servizzi talistudjo: Dassault Aviation, Alstom, Bombardier, Leclerc, SEC, Quechua, fost o˙rajn.

Wie˙ed mill-a˙˙ar pro©etti tal-Peugeot Design Lab huwa l-Peugeot Food Truck, Le Bistro du Lion.

Aktar informazzjoni fuq ilPeugeot Design Lab tinsab fuq is-sit www.peugeotdesignlab.com Dwar l-Airbus Helicopters: www.airbushelicopters.co m L-Airbus Helicopters tag˙mel parti mill-Airbus Group. Din il-kumpanija tipprovdi l-a˙jar soluzzjonijiet effiçjenti u militari g˙all-˙elikopters lill-klijenti tag˙ha li jservu, jipprote©u, isalvaw il-˙ajjiet u b’mod sigur i©orru passi©©ieri f’ambjenti diffiçli.

Aktar minn tliet miljun sieg˙a f’titjiriet fis-sena, ilflotta tal-kumpanija tinkludi madwar 12,000 ˙elikopter li huma operati minn aktar minn 3,000 klijent f’152 pajjiΩ differenti.

L-Airbus Helicopters timpjega aktar minn 23,000 persuna madwar id-dinja u fl-2014 ©©enerat d˙ul ta’ €6.5 biljun.

F’konformità mal-identità l©dida tal-kumpanija, inkorporata bis-s˙i˙ fl-Airbus Group, l-Airbus Helicopters biddlu l-isem tal-firxa talprodotti tag˙hom minn ‘EC’ designation g˙al ‘H’.

KAROZZI KĂ“

06|12|2015 21

kullhadd.com

IT-TOYOTA SE TISTABBILIXXI KUMPANIJA ĂŒDIDA TAL-INTELLIĂŒENZA ARTIFIÇJALI, TAR-RIÇERKA U L-IĂ›VILUPP F’konferenza stampa f’Tokyo, il-korporazzjoni tat-Toyota Ë™abbret li se tkun qed tistabbilixxi kumpanija Šdida, blisem Toyota Research Institute Inc. (TRI), bË™ala intrapriâ„Śa talR&D bl-iffukar fuq lintelliŠenza artfiçjali u rrobotika.

Il-kwartieri ta’ din ilkumpanija jinsabu f’Silicon Valley, viçin Stanford University f’Palo Alto, Kalifornja. It-tieni façilità se tinsab ˙dejn il-Massachusetts Institute of Technology (MIT) f’Cambridge, Massachusetts stess. Din il-kumpanija mistennija tibda topera b’mod uffiçjali f’Jannar tas-sena lŠdida.

Toyota temmen li lintelliŠenza artifiçjali g˙andha potenzjal sinifikanti biex tag˙ti g˙ajnuna lit-teknoloŠiji industrijali tal-futur kif ukoll il-˙olqien ta’ industriji totalment Šodda. Biex tenfasizza dan it-twemmin, Toyota qed tag˙mel investiment inizjali ta’ ₏1 biljun fuq il-˙ames snin li Šejjin, u dan biex tistabbilixxi u ssib l-istaff g˙all-ewwel ℌewŠ postijiet kif ukoll biex tmexxi l-operati tag˙hom.

Din is-somma hija b’ℌieda ma’ investiment ie˙or ta’ 50

miljun fuq il-˙ames snin li Šejjin mal-MIT u Stanford biex tistabbilixxi çentri ta’ riçerka fundamentali konŠunti fl-intelliŠenza artifiçjali f’kull università .

It-TRI se tkun qed tibni pont

bejn ir-riçerka fundamentali u l-iℌvilupp tal-prodott. Il-missjoni primarja tag˙ha se tkun li taççellera l-R&D f’firxa wiesg˙a ta’ oqsma u tg˙in biex tindirizza l-isfidi futuri tas-soçjetà bl-uℌu tal-

intelliŠenza artifiçjali u b’˙afna informazzjoni. G˙alhekk, se jkun qed isir kontribut g˙al futur sostenibbli fejn kul˙add jista’ jesperjenza ˙ajja aktar sigura, aktar libera u inqas kostretta.

Immexxija minn Dr Gill Pratt, l-Executive Technical Advisor tat-Toyota u l-Uffiçjal Kap Eâ„Śekuttiv tal-intrapriâ„Śa lŠdida, TRI se tkun qed tfittex li timpjega riçerkaturi u inŠiniera ta’ kwalitĂ gË™olja biex jgË™inu fl-attivitajiet mifruxa tagË™ha. Akio Toyoda, il-President tat-Toyota Motor Corporation sostna: “Hekk kif it-teknoloŠija qed tkompli tiâ„Śviluppa, hekk ukoll l-abbiltĂ tagË™na li ntejbu l-prodotti.â€?

Toyoda â„Śied jgË™id li t-Toyota ma tfittixx l-innovazzjoni gË™ax tista’ tagË™mel hekk, iâ„Śda tfittixha gË™ax hekk hu d-dmir tagË™ha. “Hija fir-responsabbiltĂ tagË™na li nagË™mlu l-Ë™ajja aktar façli gË™all-klijenti tagË™na u s-soçjetĂ b’mod Ë™olistiku.

Nixtieq na˙dem ma’ Gill mhux biss g˙ax huwa riçerkatur ta’ çertu stoffa iℌda g˙ax nemmen li l-miri u lmotivazzjonijiet tieg˙u huma l-istess b˙al tag˙na,� temm jg˙id Toyoda.

G˙al aktar informazzjoni fuq it-Toyota u l-prodotti tag˙ha tista’ ℌℌur ix- showroom tatToyota li tinsab fi Triq lImdina f’Óaℌ-ÛebbuŠ, jew ℌur il-paŠna ta’ Facebook bl-isem Toyota Malta, jew çempel fuq 2269 4000.

ESIBIZZJONI

Aktar minn 1400 mudell jinsabu esibiti fil-wirja annwali li qed itella’ d-Die Cast & Scale Model Society fix-showroom Easysell f’Óal Qormi. Tlieta u tmenin kollezzjonist, kollha b’delizzju komuni, ing˙aqdu g˙al din il-wirja biex jesibixxu numru ta’ kollezzjonijiet varji b’suŠŠetti interessanti.

Fost l-attrazzjonijiet f’din il-wirja nsibu kollezzjoni ta’ vetturi promozzjonali tal-grupp The Beatles, bosta karozzi tal-films, karozzi Amerikani, karozzi Mercedes, karozzi VW, karozzi sportivi, karozzi tal-pulizija, karozzi tal-Formula 1, vetturi tal-kostruzzjoni, u bosta o˙rajn. Insibu wkoll mudelli ma˙duma bl-idejn b˙al vetturi tradizzjonali Maltin, mudelli ta’ xarabanks, mudelli ta’ vetturi militari, mudell ta’ trakk tal-kwart ta’ mil u g˙all-ewwel darba hemm esibit mudell ta’ karru tal-karnival oriŠinali. Insibu wkoll bosta dijorami kompluti sal-içken dettall b˙all-mudell ta’ parkeŠŠ oriŠinali bilmudelli ta’ karozzi, mudell tal-ajruport internazzjonali ta’ Malta u kif ukoll il-mudell ta’ çirklu uniku g˙al pajjiℌna. Waqt din il-wirja nsibu wkoll ℌewŠ posti ta’ bejg˙ ta’ mudelli.

Din il-wirja tifta˙ kuljum sa nhar it-Tlieta, bejn id-9.00am u 9.00pm, u nhar it-Tlieta tifta˙ sas-6.00pm. D˙ul huwa ming˙ajr ˙las. G˙al iℌjed informazzjoni ℌur il-paŠna ta’ Facebook Die Cast And Scale Model Society.

DEBONO

FINANCE

For more information contact: Michael Debono Limited 0GLQD 5RDG ĽHEEXã 7HO VDOHV#WR\RWD FRP PW ZZZ WR\RWD FRP PW

Toyota T oyota Malta

To Toyota oyota Gozo Showroom 0 0ĂŁDUU 5RDG

;HZNLMD ;:. *R]R ; HZNLMD ;:. *R]R

7HO 7H HO

JJV#WR\RWD FRP PW JJ JV#WR\RWD FRP PW

5

year WARRANTY

ONLY 5.5% VARIABLE RATE OVER 6 YEARS

22 06|12|2015

kullhadd.com

kÓ kArozzi

Auto trophy 2015: Audi b’suÇÇess tA’ ÓAmes unuri

Mill-ist˙arri© tal-qarrejja g˙all-Auto Trophy 2015 talmagaΩin Auto Zeitung , Audi kienet l-aqwa ditta ta’ suççess b’˙ames unuri. Fiç-çerimonja tal-unuri ta’ din is-sena,

erbg˙a mit-trofej marru g˙allmudelli Audi A1, Audi A3, Audi Q7 u Audi R8. Id-ditta tal-erba’ çrieki ©iet l-ewwel ukoll fil-kategorija ta’ Best Design Worldwide, f’unuri li

saru fl-24 ta’ Novembru f’Ingolstadt. “Ìejna minn ta’ quddiem b’erba’ mudelli: mill-compact Audi A1, g˙all-A3, sal-mudell SUV full-size Audi Q7 u s-

supercar Audi R8. A˙na ninsabu kuntenti bid-deçiΩjoni tal-qarrejja li tikkonferma li qed noffru vetturi attraenti ˙afna b’disinn mill-iprem f’kull settur. Fuq din il-baΩi

nistg˙u inkunu wkoll kunfidenti bis-suççess kontinwu tal-mudell inizjattiv ta’ Audi,” ikkummenta Rupert Stadler, Chariman tal-Board Mani©erjali ta’ Audi AG, waqt iç-çerimonja tal-unuri li saret f’Hamburg Cruise Center Altona. Stadler irçieva l-unur ta’ Audi Q7. De Dietmar Voggenreiter, membru talBord ta’ Mmani©©jar ta’ Sales u Marketing, kien ippreΩentat it-trofew g˙all-Audi A3. IlProf. Hubert Waltl, membru tal-Board ta’ Mmani©©jar talProduzzjoni, ©abar l-unur talAudi A1. Heinz Hollerweger, Direttur Mani©erjali ta’ Quattro GmbH, ircieva l-unur g˙all-isport car Audi R8 waqt li Marx Lichte, Kap tadDisinn f’AUDI AG, ©abar ilpremju speçjali tal-Best Design Worldwide.

Dan l-ist˙arri© stieden lillqarrejja u utenti tal-internet biex jag˙Ωlu l-karozza favorita tag˙hom g˙at-tmienja u g˙oxrin darba. Ta˙t ilmotto Auto Trophy Goes Global, dan l-ist˙arri© ©ab total ta’ 26 magaΩin talkarozzi u portals fuq l-internet ta’ Bauer Media Group madwar id-dinja. Audi ddefendiet b’suççess il-poΩizzjoni li akkwistat fl-2014. L-ebda ditta fl-2015 ma rçiviet unuri daqskemm irçeviet Audi.

KALEJDOSKOPJU

KalejdosKopjU KÓ

06|12|2015 23

kullhadd.com

FATTI MIÌBURA MINN

Kelb isalva tarbija mid-deÛert

CHARLES B. SPITERI

ÌraW bÓal-lUm

1897: Londra ssir l-ewwel belt fid-dinja li t˙addem is-sistema ta’ taxis liçenzjati.

1912: Iç-Çina tivvota favur id-drittijiet umani universali.

1923: L-ewwel xandira presidenzjali fuq ir-radju Amerikan, millPresident Calvin Coolidge.

1941: Piloti OlandiΩi u Britanniçi jaraw il-flotta ÌappuniΩa talinvaΩjoni f’Singapor.

1941: Il-Kunsill ta’ New York jaqbel li jinbena l-Ajruport Kennedy fi Queens.

1942: Ir-Re©ina Wilhemina t˙abbar it-twaqqif ta’ Commonwealth OlandiΩ.

1942: L-RAF tibbumbardja l-fabbrika Philips fl-Olanda. Imutu 150 persuna.

1952: Il-Gvern Çekoslovakk jg˙id lill-ambaxxatur IΩraeljan li jqisu b˙ala persona non grata.

1956: Nelson Mandela u 156 persuna o˙ra ji©u arrestati fuq attivitajiet politiçi fl-Afrika t’Isfel.

1957: Ifalli l-ewwel tentattiv Amerikan biex tittella’ satellita. Irrocket jisplodi.

1957: L-IndoneΩja tibda tinnazzjonalizza l-possessjonijiet OlandiΩi.

1963: Il-Beatles jibdew tradizzjoni li kull sena jo˙or©u kanzunetta tal-Milied g˙as-segwaçi tag˙hom.

F’aççident li ma jitwemminx kelb tat-triq f’Oman sab u salva tarbija tat-twelid meta ©arrha f’˙alqu mid-deΩert sakemm ©iet salvata min-nies.

L-awtoritajiet f’Oman fet˙u investigazzjonijiet wara li dan l-aççident seraq l-attenzjoni tal-pajjiΩ kollu, bl-G˙arab jaqsmu bejniethom l-informazzjoni permezz tal-internet.

L-istorja se˙˙et f’Kharbika, Oman. Ra©el li kien qed isuq rota lema˙ kelb mitluq miexi fit-triq b’xi ˙a©a f’˙alqu.

Imbag˙ad lema˙ qtar taddemm fit-triq u g˙alhekk mar qrib tal-kelb biex jarah a˙jar.

Ma setax jemmen lil g˙ajnejh: il-kelb kellu tarbija tat-twelid, li ma kinitx ilha mwielda aktar minn ftit sig˙at u kienet g˙adha bil-kurdun imwa˙˙al.

Ir-ra©el ˙aseb li l-kelb kien se jiekol lit-tarbija, u li seta’

jag˙mel g˙alih, iΩda hekk kif in©emg˙u aktar nies, il-kelb deher jitlaq lit-tarbija minn ˙alqu. In-nies skantaw birreazzjoni tal-kelb, l-aktar g˙ax kien kelb mitluq! Huma qalu li l-˙arsa f’g˙ajnejn lannimal kellha elf tifsira.

“G˙inuh” jew “x’dinja krudila”.

Jidher li l-kelb kien qed iqarreb lejn sptar (jew jipprova jsib wie˙ed) biex iwassal lit-tarbija fis-sala talemer©enza. It-tobba baqg˙u perplessi g˙ax ma emmnux lil g˙ajnejhom, peress li t-tarbija ma kinitx feruta u min jaf ilkelb kemm kien ilu jΩommha f’˙alqu. MirakoloΩament it-tarbija ©iet salvata!

Waqt li l-awtoritajiet fet˙u investigazzjoni biex jaraw x’wassal g˙al dan l-abbandun, il-pulizija ççekkjaw l-isptarijiet

kollha g˙ax ˙asbu li l-kelb seta’ seraq it-tarbija minn xi wie˙ed mill-isptarijiet, iΩda lommijiet kollha kellhom ittrabi tag˙hom. Ebda tarbija ma kienet nieqsa.

Madankollu, xhieda fl-ispatrijiet qalu lill-Pulizija li, aktar kmieni, tifla marret flemer©enza u ma riditx littabib jinvistaha kemm-il darba kien se jag˙mel xi referenza g˙at-twelid, u g˙alhekk ˙arbet.

Il-Pulizija hi tal-fehma li din it-tifla taf tkun omm it-tarbija.

Wellditha u ˙allietha xi mkien fejn in-nies ma setg˙ux isibuha, iΩda l-kelb sabha u kien jaf fejn g˙andu jmur biex isalvaha!

U minn dan kollu jirriΩulta wkoll li anke fl-a˙rax taddeΩert il-klieb jistg˙u jitqiesu b˙ala an©li neΩlin mis-sema.

sejbiet taÓt il-baÓar

1964: G˙all-ewwel darba jintwera fuq it-televiΩjoni Rudolph The Red-Nosed Reindeer.

1964: JirriΩenja l-President Taljan Antonio Segni.

1965: Il-Kumitat tal-Pariri g˙all-Ideolo©ija IΩlamika fil-Pakistan jirrakkomanda li t-tag˙lim tal-IΩlam ikun su©©ett obbligatorju g˙allistudenti Musulmani, mil-livell primarju sal-livell universitarju.

1966: Fil-Bel©ju, it-tilqima tal-polio ssir obbligatorja.

1973: Tid˙ol bl-effett il-kostituzzjoni tal-Bahrain.

1975: Il-Battalja ta’ Triq Balcombe. G˙al sitt ijiem, erba’ voluntiera tal-Armata Repubblikana IrlandiΩa jΩommu Ωew© osta©©i f’appartament f’Londra, l-Ingilterra.

1976: Pieter Menten, kriminal tal-gwerra, ji©i arrestat fi Zurich.

1978: Spanja tadotta l-kostituzzjoni.

1983: Tisplodi bomba mwa˙˙la ma’ karozza f’Ìerusalemm u toqtol sitt IΩraeljani.

1984: Ûew© pirati tal-ajru fuq ajruplan tal-Kuwajt joqtlu Ωew© osta©©i.

1987: Tliet Ωg˙aΩag˙ satanisti minn Missouri jsawtu g˙all-gost billembubi lill-˙abib tag˙hom sa ma joqtluh.

1989: L-ag˙ar qtil tal-massa fil-Kanada: Marc Lepin joqtol 14-il mara f’Montreal.

1990: Saddam Hussein i˙abbar il-˙elsien tal-osta©©i kollha barranin.

1994: Falkun Malti ji©i rkantat g˙al €374,315.64.

1998: Hugo Chavez ji©i elett President tal-Venezwela.

2005: Diversi nies fil-villa©©i jinqatlu bi sparaturi waqt protesti f’Dongzhou, iç-Çina.

2006: In-NASA tiΩvela ritratti me˙udin mill-Mars Global Surveyor li juru li fuq Mars jaf ikun hemm l-ilma.

2012: Sebg˙a min-nies jinqatlu u 770 jisfaw imwe©©g˙in waqt protesti E©izzjani.

2012: KawΩa tat-Tifun Bopha, l-imwiet jitilg˙u g˙al 418, nies li ma nstabux la˙˙qu g˙al 318 u 179,000 sfaw bla dar.

2012: Fit-Tanzanija tinstab fossila ta’ Nyasasaurus, li g˙andha 243 miljun sena.

2013: Tifel ta’ sentejn imut kawΩa tal-Ebola f’Meliandou, filGuinea.

Grupp ta’ arkeologi ta’ ta˙t ilba˙ar mill-Grecja u l-Amerika ˙abbru s-sejba inkredibbli ta’ 22 g˙arqa ta’ bastimenti antiki, ilkoll madwar Fourni, arçipelagu Grieg Ωg˙ir.

Is-sejba saret f’nofs dak li filpassat kien il-kanal ewlieni g˙all-bastimenti u r-rotta g˙allkummerç bejn il-Greçja, Çipru u l-E©ittu. L-g˙erqiet imorru lura g˙al bejn is-sena 700 Qabel Kristu u s-seklu sittax.

L-aktar sejba importanti saret f’post 17-il mil bog˙od, imferrxa madwar it-13-il gΩira li jiffurmaw l-arçipelagu, in-na˙a tal-Lvant fil-Ba˙ar E©ew.

Peter Campbell, millUniversità ta’ Southampton u kodirettur tal-Fondazzjoni Nawtika RPM, qal li fi 13-il

jum biss qabΩu kull stennija u Ωiedu 12% mat-total ta’ bastimenti antiki fl-ib˙ra territorjali Griegi, li kienu di©à jafu bihom.

Il-kummerç bil-bastimenti li jaqsmu bejn il-Greçja u l-Asja minuri kien ikollhom iba˙˙ru minn hemm u kultant kienu jfittxu kenn fir-re©jun kollu blat.

Il-qag˙da ta’ Fourni bejn iΩΩew© gΩejjer ta’ Samos u Ikarja jafu wasslu biex l-istess post iservi ta’ çimiterju g˙all-bastimenti mg˙arrqin.

Peter Campbell Ωied jg˙id: “Ikarja u l-kosta fil-punent ta’ Samos la g˙andhom portijiet u lanqas fejn jankraw il-bastimenti; g˙alhekk Fourni kien laktar post sigur fejn setg˙u

jirmi©©jaw.”

Is-sejba saret mill-grupp ta’ arkeologi mill-Eforat Grieg talAntikità ta’ ta˙t il-Ba˙ar u lFondazzjoni Nawtika RPM, li ˙admu ma’ g˙addasa u sajjieda lokali.

George Koutsouflakis, direttur Grieg qal: “Fl-aqwa kaΩi, f’tiftix tipiku nillokaw erbg˙a sa ˙ames g˙arqiet ta’ bastiment kull sta©un. Stennejna sta©un ta’ suççess iΩda ˙add ma kien im˙ejji g˙al dan.

Litteralment, il-bastimenti mg˙arrqa nstabu kullimkien.”

L-o©©etti misjuba f’dawn ilbastimenti inkludew ©arar u amfori li huma xhieda tarrelazzjonijiet kummerçjali bejn Çipru, il-Levant, il-Greçja u lE©ittu.

24 06|12|2015

kullhadd.com

kÓ personalItÀ

IÓobb IferraÓ lIl ÓaddIeÓor bIl-muÛIka tIegÓu RAMONA

PORTELLI TINTERVISTA LIL

DOMINIC CINI Sit elettroniku: www.ramonaportelli.com Email: ramonaportelli@hotmail.com

F’Malta hawn diversi kantanti li ta’ spiss narawhom fuq it-televiΩjoni lokali jew f’serati f’lokalitajiet differenti. Insibu wkoll kantanti li jinterpretaw muΩika ta’ ©eneri differenti u, bis-sa˙˙a ta’ hekk, jo˙or©u ˙afna kantanti b’talent. Din il-©img˙a ˙sibt li nintervista lill-kantant Dominic Cini

Ilu fix-xena muΩikali minn mindu kellu biss sitt snin. Beda jie˙u lezzjonijiet tal-kant, kif ukoll jie˙u sehem f’festivals Ωg˙ar. Imbag˙ad kompla jkanta ma’ o˙tu Charmaine, u aktar tard t˙ajjar jit˙arre© aktar kemm fil-kant kif ukoll fil-muΩika.

Fil-fatt, aktar ma beda jikber, Dominic aktar beda juri interess mhux biss fil-kant, imma

wkoll f i l muΩika u g˙alhekk beda jistudja lmuΩika. Ta’ sittax-il sena kien ukoll im˙ajjar biex jibda jdoqq is-Saxaphone Alto u beda wkoll jag˙ti l-eΩamijiet g˙al dan l-istrument.

Donnu Dominic wiret it-talent u lim˙abba g˙as-Saxaphone ming˙and il-buΩnannu tieg˙u li kien idoqq dan l-istrument ukoll, kif ukoll ming˙and missieru. “G˙adda Ω-Ωmien u t˙ajjart

nag˙ti eΩamijiet b’dan l-istrument u tajt sa Grade 5. Ta’ g˙oxrin sena ©ejt im˙ajjar biex nibda nitg˙allem ilpjanu fejn ktibt diversi kanzunetti g˙al kantanti lokali kif ukoll kantanti barranin,” beda jg˙idli Dominic.

Dominic g˙andu tlieta u tletin sena, miΩΩewwe© lil-kantanta Ina Robinich u joqg˙od il-Kalkara. Minbarra li huwa kantant, huwa wkoll produttur tal-muΩika. Ilpassatemp tieg˙u huwa x-xog˙ol li jag˙mel fil-muΩika u jsostni li ming˙ajrha ma jg˙ixx!

Jiddeskrivi lilu nnifsu b ˙ a l a bniedem li j˙obb jg˙in u ferrie˙i.

Illum il©urnata, Dominic jikkomponi d i v e r s i kanzunetti g˙alih innifsu, u anke g˙al kantanti o˙ra.

Peress li l-mara tieg˙u, Ina, hija wkoll kantanta, ma stajtx ma nistaqsihx kinitx kumbinazzjoni, u jekk jarax fiha vanta©©i li ttnejn li huma jinsabu fl-istess xena.

“Donnu l-Bambin laqqag˙na ma’ xulxin, u grazzi li ©ara hekk. Jien u Ina, apparti x-xog˙ol tag˙na, insibu ˙in ukoll g˙all-karriera tal-kant.

Huwa diffiçli ˙afna li tla˙˙aq ma’ kollox meta jkollok it-tfal, imma jekk tippjana ssib çans g˙al kollox,” spje-

gali Dominic.

Kien attenda b˙ala mistieden g˙at-tie© tal-mara tieg˙u Lil hinn mill-muΩika, fatt kurjuΩ dwar Dominic huwa li qabel ma’ kien iΩΩewwe© lil Ina, Dominic kien attenda g˙at-tie© ta’ Ina stess, peress li kienet miΩΩew©a qabel, u nzerta li Dominic kien attenda g˙at-tie© tag˙ha b˙ala mistieden. Naturalment, iddiskutejt mieg˙u jekk qattx basar li wara tant Ωmien kienet ser tkun martu, u kif illum il-©urnata j˙ares lejn dan il-fatt. “Nitbissem meta din listorja nirrakkontaha lil xi ˙add. Lanqas f’mitt sena ma kont nobsor li ser tkun marti. Lil Ina kont nafha qabel, fiΩ-Ωmien meta kont inkanta ma’ o˙ti konna niltaqg˙u ma’ Ina f’festivals Ωg˙ar li kienu jittellg˙u dak iΩ-Ωmien, fejn konna niltaqg˙u l-kantanti u niddiskutu u nid˙ku flimkien.

Ina minn dejjem kienet umli u sinçiera u qatt ma wriet la g˙ira u lanqas ˙aΩen, g˙alhekk konna niltaqg˙u f’kull festival,” sostna Dominic. Ûgur li b˙ala kantant Dominic ser jibqa’ jiftakar is-sena 2015! Dan g˙ax g˙all-ewwel darba rnexxielu jie˙u sehem fil-Malta Eurovision Song Contest bil-kanzunetta Once in a while . Naf li kien ser itir bil-fer˙.

B’hekk stedintu jelabora aktar mieg˙i dwar dan l-episodju muΩikali sabi˙.

“Niftakar kont qieg˙ed ix-xog˙ol u, b˙al kull sena, isir il-programm Xarabank biex jit˙abbru l-finalisti.

Ovvjament b˙al kull kantant kont eçitat immens. Iççempilli o˙ti filg˙odu u tg˙idli: ‘A˙na ser ni©u f’Xarabank ma’ Ina u t-tifel.’ Jien dak il-˙in g˙edtilha li ma rrid lil ˙add ji©i l-programm g˙ax g˙edtilhom li minix ser ng˙addi u Ωgur m’g˙andhomx

g˙alfejn ji©u. Mur obsor li li wara sittax-il sena kont ser inkun wie˙ed mill-finalisti, u ddispjaçieni ferm g˙ax imbg˙ad, kif g˙addejt, ma kellix familjari ma’ min naqsam il-fer˙ ta’ dak il-˙in. Spiççajt nibki wa˙di aktar minn tarbija tattwelid,” irrakontali entuΩjast Dominic.

Jikkomponi muΩika g˙all-films Ta’ min jg˙id ukoll li Dominic mhux biss ikkompona kanzunetti, imma g˙amel ukoll muΩika ta’ xi films lokali b˙al Scrooge bil-Malti u kif ukoll Çellinu, ukoll produzzjoni Maltija. Fuq nota differenti, Dominic stqarr mieg˙i li jdejqu ˙afna min ikun ipokrità u juri wiçç b’ie˙or, u persuni li jg˙idu fuq dik u fuq lo˙ra.

Mistoqsi xi pjanijiet muΩikali g˙andu m˙ejjija g˙all-futur, Dominic sostna li, apparti li jikseb aktar suççessi fil-karriera tieg˙u, l-g˙an tieg˙u huwa li jkompli jikteb aktar kanzunetti sbie˙ u li jferra˙ kantanti bil-muΩika tieg˙u g˙ax, kif stqarr hu stess, li jferra˙ lil ˙addie˙or jag˙tih sodisfazzjon kbir.

Fl-a˙˙ar nett Dominic xtaq jirringrazzja lil kull min b’xi mod jew ie˙or jag˙tih is-sapport, flimkien mal-kantanti li dejjem urew fiduçja fih, kif ukoll l-g˙alliema tal-kant li kull meta l-istudenti tag˙hom imorru jirrekordjaw kanzunetti dejjem fdaw fih. “In˙e©©e© lill-pubbliku Malti sabiex jibqa’ dejjem jag˙ti sapport kemm lill-kantanti lokali, kif ukoll kompoΩituri u awturi Maltin biex dejjem il-muΩika Maltija tibqa’ l-ewwel fost l-a˙jar,” temm jg˙id Dominic.

MADwARNA kÓ

06|12|2015 25

kullhadd.com

GÓAL DARB’oÓRA: DAN JITÓABBRU IL-MILIED AGÓÛEL GÓAwDEx D-DETTALJI TA’ BETHLEHEM F’GÓAJNSIELEM

Waqt konferenza tal-a˙barijiet dwar il-Milied f’G˙awdex, il-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo nieda l-attivitijiet varji g˙al Ωmien il-Milied.

G˙al sena o˙ra, il-Kumitat Milied f’G˙awdex fi ˙dan ilMinisteru g˙al G˙awdex qieg˙ed ji©bor l-attivitajiet kollha tal-Milied biex i˙ejju programm mifrux fuq G˙awdex kollu g˙all-perjodu bejn il-5 ta’ Dicembru 2015 u t-3 ta’ Jannar 2016. Il-Ministru tenna li G˙awdex ser jinbidel f’villa©© wie˙ed tal-Milied.

Dan iΩ-Ωmien huwa perjodu meraviljuΩ biex wie˙ed jiskopri lil G˙awdex. It-tradizzjonijiet, l-ikel u ç-çerimonji reli©juΩi jag˙mlu lil G˙awdex destinazzjoni xitwija mimlija b’attivitajiet g˙al kull età. IlMinisteru g˙al G˙awdex offra kull g˙ajnuna u sostenn biex dawn l-inizjattivi jirnexxu u tin˙oloq attività kbira fil-gΩira

G˙awdxija.

Inizjattivi li j˙ajru viΩitaturi lejn G˙awdex g˙al dan ilMilied jinkludu, fost o˙rajn, presepji ˙ajjin f’G˙ajnsielem, ix-Xag˙ra u n-Nadur. Il-kreattività G˙awdxija li tispikka fid-diversi wirjiet ta’ presepji statiçi u mekkanizzati, mag˙mula minn kull tip ta’ materjal imma©inabbli.

Attrazzjonijiet li jag˙tu valur g˙all-mi©ja f’G˙awdex jinkludu wkoll pageants, purçissjonijiet, attivitajiet sta©jonali, festi kulturali, dwal u t-tiΩjin tad-djar. Ma jonqsux anke lkunçerti, avvenimenti reli©juΩi, avvenimenti g˙attfal, swieq tal-Milied, parati tal-Milied u kull tip ie˙or ta’ divertiment g˙all-familja kollha.

Maria Farrugia, f’isem ilKumitat Milied f’G˙awdex, tat dettalji tal-programm, fosthom il-mixeg˙la tas-si©ra tal-

Milied, id-dinja tat-tfal, ilvilla©© agrikolu u, g˙allewwel darba, il-parata talMilied. Il-programm imfassal hu ambizzjuΩ ˙afna u Ωgur se joffri vaganza xierqa g˙al min iΩur G˙awdex fi Ωmien ilMilied. Barra l-fuljett mimli informazzjoni dwar id-diversi attivitajiet, aktar informazzjoni tinsab fuq is-sit elettroniku christmasingozo u lpa©na tal-Facebook bl-istess isem.

Il-Kumitat Milied f’G˙awdex sab l-appo©© ta’ stabbilimenti kummerçjali G˙awdxin fosthom ˙wienet, bars, lukandi u ristoranti. Il-˙ames s˙ab kummerçjali li ssie˙bu malKumitat Milied f’G˙awdex huma Arkadia, Vini e Capricci, The Duke, Frank Salt u Michael Grech Financial Services.

Il-Ministru g˙al G˙awdex irringrazzja lill-Kumitat Milied f’G˙awdex, lid-direttorati varji fil-Ministeru g˙al G˙awdex li taw sehemhom, lill-operaturi ta’ negozji varji f’G˙awdex u lill-MTA li taw sostenn lillattivitajiet li se jkunu organizzati, kif ukoll lill-kunsilli Lokali G˙awdxin. Anton Refalo ˙abbar li din is-sena se jkun hawn fostna wkoll delegazzjoni minn Betlem, ilPalestina. Il-Ministru Refalo ˙e©©e© lill-pubbliku biex jattendi bi ˙©aru g˙all-attivitajiet li se ji©u organizzati u li Ωgur ser joltqu l-gosti ta’ kul˙add.

Waqt konferenza tal-a˙barijiet fil-Villa©© tan-Natività fil-post mag˙ruf b˙ala Ta’ Passi f’G˙ajnsielem, il-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo u s-Sindku Franco Ciangura ˙abbru d-detallji dwar is-seba’ edizzjoni ta’ Bethlehem f’G˙ajnsielem.

Din l-attività hija attrazzjoni ewlenija tal-Milied f’G˙awdex fejn is-sena l-o˙ra ©ibdet lejha madwar 100,000 persuna matul ix-xahar kollu ta’ Diçembru. Il-ftu˙ ta’ Bethlehem f’G˙ajnsielem se jsir nhar il-Óadd 6 ta’ Diçembru fl-4.00pm u din iç-çerimonja se tixxandar dirett fuq TVM 2, grazzi g˙allkoperazzjoni s˙i˙a tal-PBS u s-CVC. L-attività se tibqa’ miftu˙a sal-Óadd 3 ta’ Jannar meta jsir l-g˙eluq trijonfali tasSlaten Ma©i. Dan il-presepju ˙aj, mifrux fuq aktar minn 20,000 metru kwadru ta’ art b’aktar minn 150 attur, se jkun animat fi tmiem il-©img˙a u btajjel publiçi.

Il-Kunsill Lokali ta’ G˙ajnsielem qed jirçievi diversi talbiet minn nies barra minn Malta biex meta dawn ikunu f’pajjiΩna jΩuru dan il-presepju ˙aj. Din l-attività hija eΩempju çar ta’ kif nattiraw aktar turiΩmu lejn G˙awdex fix-xhur tax-xitwa.

B’kollox ix-xog˙ol fuq dan il-presepju ilu g˙addej tliet xhur. Attrazzjonijiet ©odda g˙al din is-sena jinkludu sezzjoni ©dida tal-arti©©janat li fosthom se jkun hemm dik tal-muΩajk, pont tal-injam twil madwar 30 metru, u dehra ©dida lix-xatt tas-sajjieda fejn il-viΩitaturi g˙andom l-opportunità jirkbu fuq dg˙ajsa li se tkun qed taqsam ix-xmara. Attrazzjonijiet o˙ra tradizzjonali jinkludu l-furnar, il-mastrudaxxa, il-˙addied, ittverna u s-suq tal-˙xejjex, il-qieg˙a, u d-diversi g˙elieqi birrg˙ajja u l-annimali. Çertament li l-qofol ta’ Bethlehem f’G˙ajnsielem jibqa’ l-grotta tal-Bambin Ìesù.

Din l-attività g˙al darb’o˙ra qed titella’ mill-Kunsill Lokiali ta’ G˙ajnsielem bis-sehem u g˙ajnuna diretta tal-Ministeru g˙al G˙awdex flimkien mal-Kumitat Organizzativ ta’ Bethlehem f’G˙ajnsielem.

G˙al aktar tag˙rif Ωur is-sit elettroniku www.ghajnsielem.com/bethlehem

26 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ madwarna

Karattri ÌigantesKi u muÛiKa minn madwar id-dinja Karattri ©iganteski li jtiru u kunçert ta’ muΩika minn madwar id-dinja ©abu fi tmiemu l-festival ÛiguÛajg ta’ din is-sena, il-Festival Internazzjonali tal-Arti g˙at-Tfal u Ω-Ûg˙aΩag˙, li g˙alaq il-©img˙a li g˙addiet.

Kienu l-istess muΩiçisti millÌamajka, il-Ghana, Zanzibar u l-Kolombja li fet˙u l-festival il-©img˙a ta’ qabel li g˙alquh b’kunçert çelebratorju fi Pjazza Teatru Rjal. Matul il-festival, il-muΩiçisti millWorld of Music, Arts and Dance (WOMAD) ikkollaboraw ma’ muΩiçisti Maltin kemm g˙all-kunçert Music From Around the World kif ukoll fil-parati, u anke f’sensiela ta’ workshops tal-muΩika li saru fl-iskejjel.

Wara, l-udjenza g˙addiet fil-Pjazza ta’ Kastilja, fejn karattri ©iganteski taru minn fuq il-pubbliku u ˙olqu dinja qisha tal-˙olm. Dawn lo©©etti kienu kkontrollati mill-art mill-atturi-operaturi li kienu ˙a©a wa˙da mal-karattru li jtir minn fuqhom u li kien estensjoni fantastika tag˙hom.

B’hekk ©iet fi tmiemha l˙ames edizzjoni ta’ ÛiguÛajg, l-uniku festival f’Malta li jpo©©i t-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ fiççentru tal-attenzjoni.

Aktar minn 13,000 tifel u

Ritratt: ELISA VON BROCKDORFF

tifla flimkien mal-©enituri tag˙hom attendew id-29 produzzjoni li ttellg˙u g˙all-festival ta’ din is-sena. Mill-produzzjonjiet li d-d˙ul tag˙hom kien bil-biljett, madwar 4,500 tifel u tifla ©ew mill-iskejjel, filwaqt li madwar 6,800 kienu mill-pubbliku in©enerali.

G˙al sebat ijiem s˙a˙, 160

kreattività minn 12-il pajjiΩ ˙olqu dinja tal-˙olm fejn karattri ©iganteski taru minn fuq il-folol, il-˙sejjes ˙olqu lkuluri u anke biçça tafal ing˙atat il-˙ajja. Il-festival, li huwa mag˙ruf g˙all-eççellenza tal-ipprogrammar u lkummissjonijiet proattivi tieg˙u, ma ddiΩappuntax, bi 11-il produzzjoni internaz-

zjonali u seba’ kummissjonijiet li ntwerew g˙all-ewwel darba waqt il-festival. L-artisti tellg˙u 113-il produzzoni f’14-il post, u Ωguraw li l-edizzjoni ta’ din is-sena tkun spettaklu ta’ kulur u imma©inazzjoni, kif ukoll b’bosta mumenti memorabbli li Ωgur se jibqg˙u mal-udjenzi g˙al Ωmien twil.

Din is-sena l-festival ikkollabora ma’ CHOGM Malta 2015 u g˙alhekk il-programm iffoka b’mod partikolari fuq id-diversità u kien jinkludi lparteçipazzjoni ta’ bosta artisti mill-Commonwealth.

Artisti mir-Renju Unit, ilKanada, l-Awstralja u pajjiΩi o˙ra tal-Commonwealth ing˙aqdu ma’ w˙ud millaqwa artisti Maltin biex ˙olqu programm li kien jinkludi teatru, pupazzi, muΩika, çirku, parati u Ωfin.

Din is-sena wkoll, numru ta’ programmaturi minn festivals barra minn Malta raw u˙ud minn dawn il-produzzjonijiet sabiex ix-xog˙lijiet jipparteçipaw f’festivals barranin jew jag˙mlu tours internazzjonali. Din, l-ewwel edizzjoni tal-Malta Showcase saret matul il-©img˙a ta’ ÛiguÛajg u kienet tinkludi produzzjonijiet ©odda kif ukoll dawk minn edizzjonijiet preçedenti tal-festivals, li kollha kienu miftu˙in g˙allpubbliku. ÛiguÛajg huwa produzzjoni tal-Fondazzjoni Kreattività b’kollaborazzjoni mal-Gvern ta’ Malta u CHOGM Malta 2015. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit elettronikuwww.ziguzajg.org, jew ilpa©na ta’ Facebook https://www.facebook.com/z iguzajg

skeda kÓ

06|12|2015 27

kullhadd.com

103

06.10 06.50 07.50 08.30 10.00 11.05 11.35 12.30 12.40 14.10 16.55 17.30 17.35 17.50 18.50 19.30 20.10 20.30 21.30 21.40 23.10 23.30

Pink Panther Flimkien ma’ Nancy Sejja˙tli Helpline Paperscan Aroma Kitchen Il-Mistiedna Cibus A˙barijiet Kaxxa Mag˙luqa Arani Issa On D Road ONE New Telebejg˙ My Home Joe’s Kitchen A˙barijiet Ieqaf 20 Minuta Andrew&Sue Indemand – Afterhours L-Argument Telebejg˙ A˙barijiet

102

07.00 08.00 08.45 10.15 11.15 12.00 12.45 13.00 14.00 14.05 15.20 16.40 17.30 18.00 18.05 18.45 19.30 19.50 20.30 21.30 21.35 23.15

Net News The Client (R) Telebejg˙ G˙alkul˙add Quddiesa mis-Santwarju ta’ Pinu Distinti (R) Telebejg˙ Intriççi (R) A˙barijiet Telebejg˙ Iswed fuq l-Abjad (R) Wheelspin (R) Flusek (R) A˙barijiet What’s for Dinner Newsfeed A˙barijiet Newsfeed Becky A˙barijiet Replay A˙barijiet

151

06.00 06.30 06.55 07.36 08.20 08.45 09.30 10.15 11.00 13.00 13.30 13.45 15.30 17.05 17.10 19.35 20.30 21.00 22.40

Lena Memex Heartland Tempo di cambiare Frigo Il Nostro Amico Charly I Nostri Amici Animali Il Meglio di Cronache Animali Mezzogiorno in Famiglia TG2 GIORNO TG 2 Motori Quelli Che Aspettano Quelli che il Calcio TG2 L.I.S. 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 TG2 20.30 N.C.I.S. La Domenica Sportiva

Media Shopping Anica Flash Find My Family Media Shopping Gossip Girl X Style Cena di Mezzanotte Grande Fratello Live Live A Casa Tua Tra Sogno E Realtà The Vampire Diaries Gossip Girl Inga Lindstrom Grande Fratello Live Amori In Città…e Tradimenti in Campagna 23.25 Grande Fratello Live

06.00 07.10 07.35 08.00 09.35 10.20 11.10 12.25 13.15 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 19.00 19.30 20.00 20.10 21.45 23.30 23.40 23.45

Fuori Orario Un Amico Burlone La Cattura Di Zorro Film Classe Di Ferro Doc Martin Speciale Community Le Storie TGR Il Posto Giusto Vittorio Emanuele III E Umberto II Gli Ultimi Re Tg Regione Tg3 In 1/2 Ora Tg3 Lis Kilimangiaro Tg3 Tg Regione Blob Che Tempo Che Fa Report Tg3 Tg Regione Gazebo

06.00 06.25 06.50 07.05 07.30 07.55 08.05 08.15 10.15 12.10 12.50 14.20 14.45 15.25 16.10 17.40 18.20 20.05 21.00 21.55 22.45

Chopped Amazing Wedding Cakes The Kitchen Chopped Guy’s Big Bite Diners Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Rev Run’s Sunday Suppers Chopped South Africa Jenny Morris Cooks the Riviera Girl Eat World Diners Drive-Ins and Dives

Teleshopping Pawn Stars Ice Road Truckers Counting Cars American Pickers Pawn Stars Mountain Men The Curse of Oak Island Ancient Aliens Storage Wars Hunting Hitler

14.00 15.02 16.47 18.51 18.55 19.35 21.15 23.55

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00

Caribbean Life Hawaii Life Giada at Home Healthy Appetite With Ellie Krieger Caribbean Life Hawaii Life Rehab Addict Desperate Landscapes Junk Gypsies Model. NYC Giada’s Weekend Getaways Restoration SOS Virginia Fixer Upper Rehab Addict Extreme Homes House Hunters Hawaii Life Caribbean Life Rehab Addict Extreme Homes Daryl’s Restoration Over-Hall Caribbean Life Hawaii Life World’s Most Extreme Homes

403

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People Big World Obsessive Compulsive Cleaners Best Of Buddy’s I Am Jazz New Girls on the Block My Big Fat Fabulous Life Sister Wives Cake Boss Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress: The Big Day 21.55 Curvy Brides 22.50 New Girls on the Block 23.45 My Weight Is Killing Me

600

452

07.05 07.35 07.55 08.50 09.45 10.25 11.20 12.30 12.55 16.35 16.55 17.25 18.00 18.25 18.50 19.15 19.45 20.10 20.40 20.55 21.20 22.15 23.05 23.55

Tg4 Night News Media Shopping Due Per Tre Terra!

Santa Messa Le Storie Di Viaggio A....

Tg4 Telegiornale Agatha Christie: Assassinio Allo Specchio Donnavventura Capitan Sinbad L’Oca Selvaggia Colpisce Ancora Anteprima Tg4 Tg4 Telegiornale Tempesta D'amore Maurizio Costanzo Show Cinefestival

06.00 07.40 09.30 11.20 12.15 13.10 14.05 15.00 15.55 16.50 17.45 21.00

How Do They Do It? Misfit Garage Fast N’ Loud MythBusters Impossible Engineering Troy Storage Hunters Container Wars Legendary Motorcar Dallas Car Sharks Junkyard Empire Misfit Garage Wheeler Dealers Fast N’ Loud Treasure Quest Naked and Afraid Dual Survival Racing Extinction

Blaze and the Monster Machines PAW Patrol Winx Club Fairly Odd Parents Sanjay & Craig Kung Fu Panda Nicky Deuce Victorious Big Time Rush Victorious iCarly SpongeBob SquarePants Teenage Mutant Ninja Turtles The Penguins of Madagascar Henry Danger The Thundermans Bella and the Bulldogs Sam & Cat SpongeBob SquarePants Avatar. The Legend of Aang Big Time Rush The Penguins of Madagascar iCarly Victorious

06.00 07.00 08.30 08.40 09.00 09.45 10.15 10.45 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 15.00 17.00 17.30 19.00 19.30 20.30 20.45 21.00 23.00 23.15

06.00 06.25 06.30 07.45 08.45 10.00 11.00 11.45 13.30 14.15 14.45 16.30 17.30 21.45

FIFA Football Worldgoals IBU World Cup Biathlon FIS World Cup Ski Jumping FIS World Cup Nordic Combined Skiing FIS World Cup Cross-Country Skiing IBU World Cup Biathlon FIS World Cup Cross-Country Skiing IBU World Cup Biathlon FIS World Cup Nordic Combined Skiing FIS World Cup Ski Jumping IBU World Cup Biathlon FIS World Cup Alpine Skiing Major League Soccer

Euronews A˙barijiet Paq Paq on Test Kelma g˙all-Óajja Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Qalb in-nies Tebqa MEA Awtokura Venere Gadgets BOV – Floriana vs Hibs Betlehem F’G˙ajnsielem Ìie˙ G˙awdex Malta u lil hinn minnha G˙awdex Illum Dwarna A˙barijiet g˙all-persuni b’nuqqas tas-smig˙ Paq Paq on Test Kontrattakk A˙barijiet sportivi A˙barijiet bl-IngliΩ

150

06.00 06.30 09.45 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.35 18.45 20.00 20.35 21.30 23.30 23.35

154

06.00 08.00 09.10 09.50 11.00 12.00 13.00 13.40 14.00 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.30

Prima Pagina Tg5 Mattina Le Frontiere Dello Spirito Pianeta Mare – L’Anima Segreta Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L'arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro!

Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Riassunto Il Segreto Il Segreto X Style Motori

06.00 07.00 11.00 12.00 13.00 16.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

E! Entertainment Specials Rich Kids of Beverly Hills E! News I Am Cait Dash Dolls Keeping Up With the Kardashians E! News Keeping Up with the Kardashians Dash Dolls Botched House of DVF E! News

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Dreams Road 2015 Usa A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L'arena Domenica In L’Eredità Telegiornale Affari Tuoi Film: Sister Act 2 Tg1 60 Secondi Speciale Tg1

155

07.00 07.20 07.35 07.45 08.32 10.30 12.25 13.00 13.05 13.45 14.05 16.15 18.28 18.30 19.01

The Middle I Puffi Tom & Jerry Looney Tunes Show C’Era Una Volta Ci Pensa Beaver Studio Aperto Sport Mediaset Anticipazioni Sport Mediaset XXL Grande Fratello The Musketeers Dolf E La Crociata Dei Bambini Studio Aperto Anticipazioni Studio Aperto Il Signore Degli Anelli La Compagnia Dell'anello I 21.25 Batman Begins

306

307

400

412

06.00 09.00 11.00 13.00 14.00 16.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

07.35 07.55 08.25 08.57 10.00 10.50 11.30 12.02

06.50 07.15 07.40 08.30 09.25 09.50 10.15 11.10 12.00 12.50 13.45 14.35 15.25 16.15 17.05 18.55 19.45 20.10 20.35 21.00 21.55 22.45 23.10 23.35

Teletubbies Green Balloon Club Gigglebiz Teletubbies Green Balloon Club Gigglebiz Jollywobbles Doctors EastEnders Breaking Pointe Doctor Who The Mimic Breaking Pointe The Weakest Link Doctor Who The Vicar of Dibley Tess of the D’Urbervilles The Paradise New Tricks Luther Waking the Dead

A˙barijiet Loop Tebqa Qalb in-nies Paq Paq on Test Madwarna Óadt l-A˙bar Versi Malta u lil hinn minnha A˙barijiet Óadd G˙alik Tebqa Óbieb u G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Ninvestigaw x’Qed Nieklu Tebqa A˙barijiet X-Factor A˙barijiet Smack Down

104

153

300

372

06.00 07.00 08.00 10.00 11.00 12.00 15.00 16.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00

06.00 07.20 07.30 08.00 08.15 08.45 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 19.45 20.00 20.50 23.00 23.15

152

162

06.00 06.57 07.00 07.50 08.05 10.30 11.00 12.00 13.00 13.40 14.10 16.00 18.00 20.00 21.10

101

312

06.50 08.25 10.00 11.30 12.55 14.15 15.55 17.25 19.00 21.20 22.50

Waking Up in Reno A Star for Two The Watsons Go to Birmingham Troll The Beast of Hollow Mountain Separate Tables True Heart Waking Up in Reno Seven Years in Tibet American Psycho Seven Years in Tibet

410

06.00 06.25 10.55 11.50 12.45 14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 21.00 21.55 22.50 23.45

Call of the Wildman Treehouse Masters Ten Deadliest Snakes Gangland Killers Shamwari. A Wild Life Charles & Jessica. A Chimp Tale Roaring with Pride Saving Africa’s Giants With Yao Ming Whale Wars 405 Keiko. The Untold Story Whale Wars River Monsters Saving Rhino Phila Ten Deadliest Snakes Gangland Killers

06.00 07.00 08.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00 13.30 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

Globe Trekker House Hunters International Salvage Dawgs The Vanilla Ice Project Big Time RV Shed & Buried Building Alaska Lake Life Salvage Dawgs The Vanilla Ice Project World’s Greatest Motorcycle Rides Tough Trains Tough Rides. India Shane Delia’s Moorish Spice Journey Shed & Buried World’s Greatest Motorcycle Rides Mysteries at the Museum Most Terrifying Places in America Time Traveling With Brian Unger

28 06|12|2015

kullhadd.com

MIC-

Cinema

RAPPORTI TA’

KÓ ÇINEMA

Carmel Bonnici

QREMPUÇU (3D)

FILM ANIMAT MALTI Qabel il-film ta’ Disney/Pixar Animation Studio, The Good Dinosaur, qed jintwera l-film qasir, ukoll animat u tassew divertenti Qrempuçu, ibbaΩat minn fuq il-ktieb ta’ Trevor Ûahra. Skantajt bil-kbir fuq ilkwalità fina ta’ dan ix-xog˙ol li

j˙abbatha sewwa mal-aqwa produzzjonijiet animati ta’ Hollywood u o˙rajn.

Il-kuluri huma verament rikki, pjuttost skuri, u 3D tassew effettiv. Id-direttur u produttur tieg˙u: l-a˙wa Nicholas u Mark Caruana, huma intiΩi ˙afna f’dan

ix-xog˙ol. Nicholas ˙adem b˙ala artist tat-3D ma’ diversi kumpaniji barra minn Malta, kif ukoll pin©a d-disinni u l-istampi kollha, filwaqt li Mark ikkompona l-muΩika, ˙a ˙sieb l-iskript, il-movimenti kollha li ©ew kompjuterizzati u l-editjar.

THE GOOD DINOSAUR (3D)

Qrempuçu, ©urdien Ωg˙ir, iqum mir-raqda ta˙t is-si©ra tal˙arrub wara maltempata u jo˙ro© barra. MisterjoΩament isib ru˙u fis-smewwiet u jiskopri li lqamar hu mag˙mul mill-©obon.

Hu jibda jiekol minnu. Hemm ˙sieb li g˙all-quddiem jinkiteb skript ta’ dan ix-xog˙ol, itwal u aktar Ωviluppat. Arawh, ˙udu pjaçir u stag˙©bu bit-talent lokali!

MOVIMENTAT

VJAÌÌ MIMLI PERIKLI F’AMBJENT PREISTORIKU Vuçijiet Ewlenin: Raymond Ochoa, Jack Bright, Jeffrey Wright, Frances McDormand, Steve Zahn, Anna Paquin, Sam Elliott Direttur: Peter Sohn.

Distributur: Disney/Buena Vista Int. Ma˙ru© minn KRS Releasing Hawn teorija li tg˙id li d-dinosawri u annimali ©ganteski o˙ra li kienu jg˙ixu fid-dinja miljuni kbar ta’ snin ilu, sparrixxew ta’ malajr meta kometa ˙abtet malpjaneta tag˙na. The Good Dinosaur – film animat tassew im˙arrek bit-3D digitali talkumpanija Disner/Pixar – jurina x’seta’ ©ara kieku din il-kometa, li bidlet g˙al kollox il-˙ajja fuq din l-art, ma laqtitx id-dinja.

Se ninbarkaw fuq vja©© epiku f’dinja ta’ dinosawri fejn Ωew© esseri tassew diversi jsiru ˙bieb.

Arlo, dinosawru tar-razza Apatosawru, sa mit-twelid tieg˙u jkun jibΩa’ mill-ambjent ta’ madwaru. G˙all-kuntrarju, Spot, tifel uman, huwa kura©©uΩ, tenaçi, ma jaqta’ qalbu minn xejn u jid˙ol g˙al kull intrigu. Meta Arlo jintilef f’xag˙ri ta’ bla qies, wara li tra©ikament tilef lil missieru, il-biΩa’ ja˙kmu bil-kbir.

Hu jiltaqa’ ma’ diversi person-

Óin: 101 min. Çert. PG

alitajiet li jbiddlu xi ftit l-a©ir tieg˙u. IΩda meta d-destin ilaqqg˙u ma’ Spot, l-impatt se jkun tassew straordinarju minkejja li Spot ma jitkellimx.

Flimkien, dawn it-tnejn se jg˙addu minn intriççi tassew talg˙a©eb, fejn jag˙mlu ˙bieb ma’ tliet T-Rex (l-iΩjed dinosawri ©ganteski), isibu ru˙hom filqalba ta’ mer˙la kbira ta’ bufli sfrattati, jissaraw ma’ g˙asafar kbar b’munqar mimli snien jaqtg˙u (Pterodactyls) u jinqabdu f’perikli o˙ra ta’ dinja li g˙adha qed tiΩviluppa.

The Good Dinosaur hu dwar vja©© emozzjonanti ta’ ˙biberija ˙erqana u ©enwina qalb xenarju ta’ wesg˙at kbar, muntanji g˙oljin, ilmijiet u g˙arg˙ar ta’ sa˙˙a tremenda, u temp drammatiku. Din il-produzzjoni hi bilwisq a˙jar minn Dinosaur (2000) ta’ Disney u minn Walking With Dinosaurs (2013)

SCOUTS GUIDE TO THE ZOMBIE APOCALYPSE

FARSESK

SATIRA DWAR ÌENERU TA’ FILMS TAL-BIÛA’ Atturi Ewlenin: Tye Sheridan, Logan Miller, Joseph Morgan, Sarah Dumont, David Koechner Direttur: Christopher B. Landon Distributur: Paramount Ma˙ru© minn KRS Releasing

Óin: 93 min.

Minn mindu d-direttur George A. Romero ta l-˙ajja mill-©did lillfilms tal-biΩa’ ta’ dawk mejtin˙ajjin (zombies) b’Night Of The Living Dead (1968), f’dawn la˙˙ar ˙amsin sena n˙admu gzuz ta’ produzzjonijiet ta’ din ix-xorta, naturalment b’xi tibdil.

Scouts Guide To The Zombie Apocalypse hija farsa li tissatirizza lil diversi films minn dawn, fosthom dak ta’ Romero stess li re©a’ n˙adem biΩ-zombies aktar furjuΩi u ˙fief fuq saqajhom, Shaun Of The Dead, Zombie Strippers u diversi o˙rajn.

Wie˙ed mill-karattri prinçipali, Carter (Miller), bi lsien ˙afif u ftit jew wisq spissjat, jidher li hu

mmuddellat minn fuq Jason Mewes li ˙adem xi films ma’ Kevin Smith.

Tliet membri tal-Iscouts, Ben (Sheridan), teenager ©entili, qalbu tajba u leali; Augie (Morgan), xi ftit imbaççaç u sikwit isib ru˙u f’xi bawxata, u Carter, imorru jikkampjaw filforesta. Il-mexxej adult tag˙hom, Rogers (Koechner) jingidem minn zombie u jipprova jattakkahom. Wara ftit, ˙afna aktar minn dawn il-mis˙utin jibdew ©ejjin g˙alihom. Ta’ g˙ajnuna kbira g˙alihom tkun Denise (Dumont), pole-dancer b’arja kbira fuqha u b’attitudni feroçi u ener©ija furjuΩa. Dawn se

Çert. U

jg˙addu minn avventuri qawwijin, ji©ru ’l hawn u ’l hemm biex ma jaqg˙ux vittma ta’ dawn linfettati g˙atxana g˙al-la˙am uman.

Scouts Guide To The Zombie

Apocalypse hija kummiedja m˙arrka, pwerili, u b’mumenti eçitanti fit-tieni parti tieg˙u. Dan ix-xog˙ol hu mag˙mul apposta biex jiddeverti lil dawk li jkunu jarawh ming˙ajr ˙sieb ta’ xejn.

ÇINEMA KÓ

06|12|2015 29

kullhadd.com

BLACK MASS

GRAFIKU

IL-GANGSTER TA’ BLA SKRUPLI Atturi Ewlenin: Johnny Depp, Joel Edgerton, Benedict Cumberbatch, Dakota Johnson, Kevin Bacon, Peter Sarsgaard Direttur: Scott Cooper.

Distributur: Warner Bros Ma˙ru© minn KRS Releasing Lil Johnny Depp aktar nafuh f’partijiet pjuttost le©©eri f’diversi films diretti minn Tim Burton u s-sensiela Pirates Of The Caribbean. Depp interpreta partijiet serji f’films b˙al The Astronaut’s Wife (1999} u Sweeney Todd: The Demon Barber Of Fleet Street (2007).

Fi Black Mass hu ja˙dem ilparti ta’ James Whitey Bulger, gangster kattiv u xxellerat li qatel bla ˙niena ˙afna nies f’South Boston fis-snin sebg˙in u tmenin u dam ma˙rub aktar minn g˙axar snin, imfittex mill-FBI b˙ala l-aktar persuna perikuluΩa fuq il-lista tag˙hom.

Dan kollu beda meta John Connolly (Edgerton), a©ent tal-FBI, jipperswadi lill-gangster IrlandiΩ, Bulger biex jikkollabora mal-FBI ˙alli jeliminaw lill-g˙adu komuni tag˙hom, il-mafja Taljana. Din l-alleanza ille©ittima tisplodi bla ebda kontroll, b’Bulger iqawwi l-imperu tieg˙u, jevadi l-li©i u jsir l-aktar bniedem b’sa˙˙tu li jnissel biΩa’

Óin: 123 min. Çert. 18 f’Boston, u wie˙ed mill-iΩjed gangsters gwappi fl-istorja ta’ l-Istati Uniti.

Fir-realtà, John Connolly, kontra kull etika, ˙alla lil Bulger iΩid il-poter tieg˙u g˙ax, meta kienu tfal u trabbew fl-istess distrett ta’ Boston, dan il-kriminal mhux l-ewwel darba li qabes g˙alih u ˙elsu minn xi xebg˙a kbira.

Whitey Bulger ukoll kellu ˙uh, Billy (Cumberbatch), Senatur tal-Istat u g˙alkemm bejniethom kien hemm g˙aqda, fil-karattru kienu diversi immens.

L-andament ta’ Black Mass g˙andu fotografija tassew atmosferika li t˙ossok tg˙ix f’dik l-epoka ta’ kwaΩi erbg˙in sena ilu. Film li mhuwiex konformi g˙alkollox u huwa aktar episodiku.

Johnny Depp, b’wiçç serju u bi bruda palpabbli, b˙al xi ˙add li ma tistax tafdah jew li ma tafx fejn int mieg˙u, verament jinkarna lil dan ix-xellerat u jag˙ti sodizza lil dan ixxog˙ol.

MISSISSIPPI GRIND

ATMOSFERIKU

ÛEWÌ LAGÓBA VVIZZJATI Atturi Ewlenin: Ryan Reynolds, Ben Mendelsohn, Sienna Miller, Annaleig˙ Tipton, Alfre Woodard, James Toback Diretturi: Anna Boden u Ryan Fleck Distributur: E-One Films Ma˙ru© minn KRS Releasing

Óin: 109 min. Çert. 15

Il-vizzju tal-log˙ob tant ja˙kem lil xi persuni li jitilfu kull ra©uni, ja˙sbu biss fiççans tassew remot li jirb˙u xi somma kbira, waqt li d-dejn dejjem jakkumula. L-attur popolari Steve McQueen kien interpreta l-parti ta’ plejer gwapp tal-poker tant iffissat li fl-a˙˙ar spiçça eΩawrit, bla sold, f’ The Cincinnati Kid (1965).

F’California Split (1974), iddirettur Robert Altman uriena Ωew© ©ugaturi tal- poker b’reg˙ba tant kbira fuqhom li meta jirb˙u xorta ma jkunux kuntenti jew sodisfatti.

F’Mississippi Grind niltaqg˙u ma’ tnejn o˙ra li tassew jinkarmu wara dan il-log˙ob tal-azzard li jwarrbu fil-©enb lill-˙bieb, ma˙bubin u lfamilji tag˙hom. Gerry (Mendelsohn), plejer mhux daqshekk abbli tal- poker, jinsab f’sitwazzjoni ddisprata, mimli dejn u ’l bog˙od minn martu u l-familja. Din ilqag˙da tinbidel meta jiltaqa’ maΩ-Ωag˙Ωug˙ Curtis (Reynolds), li j˙obb idur minn post g˙all-ie˙or ifittex l-imwejjed tal-log˙ob.

Gerry jirnexxilu jikkonvinci lill-˙abib il-©did tieg˙u biex imorru New Orleans fejn se ssir log˙ba poker g˙al flus kbar. Il-film jiffoka fuq dan ilvjagg bil-karattru rispettiv tag˙hom jo˙ro© aktar flapert, fejn il-motivazzjoni tag˙hom tkun mag˙rufa u kif

dawn it-tnejn jikkumbinaw flimkien.

Mississippi Grind hu xog˙ol ta’ stoffa adattat g˙aç-çineasti ta’ paçenzja, billi fl-andament m’hemmx dik l-ur©enza g˙al xi Ωvilupp mg˙a©©el.

Verament jiddomina Ben Mendelsohn fil-parti tat-tellief perpetwu, b’manija g˙alllog˙ba li ffissat fuqha, però dejjem jibqa’ ftit jew wisq kompost u ta˙t kontroll u anke b’a©ir ta’ ba˙bu˙.

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn il-25.11.2015 u d-29.11.2015

Spectre The Hunger Games: Mockingjay Part 2 Bridge Of Spies Hotel Transylvania 2 Burnt

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jisimha l-animazzjoni bi produzzjoni Maltija?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: G. AZZOPARDI – ÓaΩ-Ûabbar

30 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali.

G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

g˙ajnuna fid-djar u night sitters.

Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

SERVIZZI INVESTIGAZZJONI PRIVATA. Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra, DNA forensic tests, tfal ma˙tufin minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra filqorti, problemi f’kumpaniji jew negozju. Nag˙mlu xhieda filqorti. Na˙dmu f’Malta u anke barra. G˙al appuntament çemplu 7959 0000. email: info@privateinvestigationmalta.com Korsijiet f’Livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stil ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija,

Sett komplut ta’ car-seat covers ta’ lewn griΩ çar. Inxtraw 6 xhur ilu. Prezz €35. Çempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xita u ta’ ta˙t tad-drapp. Kundizzjoni tajba. Prezz €40. Çempel 7930 0261.

G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arlo©©i ta’ malhajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batteriji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk larlo©©i tajbin g˙all- ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih.

Nispeçjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija.

G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7235.

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI Installazzjoni u tiswija ta’ aerials tat-televiΩjoni. Offerti vanta©©juΩi fuq sistemi tas-satellita u fuq l-android TV boxes . G˙al aktar infromazzjoni çempel 2148 6211

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rubberised paint . 25 sena esperjenza.

Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 7981 2784 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

AVVIÛI OÓRA

KIRI TA’ BAR. Il-Kumitat talG˙aqda Boççi Lija qed jilqa’ offerti g˙all-kiri tal-bar. Ilkundi z z j o n i j i e t jistg˙u jin©abru ming˙and il-membri tal-Kumitat sal-Erbg˙a 9 ta’ Diçembru 2015, flimkien ma’ ˙las ta’ €20 kull kopja. G˙al iΩjed informazzjoni çempel 7960 3131 jew 7932 8345.

PAUL & W A T E R S – T H E PERFU M E R Y . G ˙ a l l - a q w a ditti ta’ fwejja˙, ori©inali u bl-or˙os prezzijiet f’Malta, Ωur il - ˙ w i e n e t t a ’ P a u l & Waters – The Perfumery. Il˙wienet tag˙na tal-Fgura, ilMosta, Óal Qormi u Ra˙al Ìdid ikunu miftu˙in kuljum mid-9 . 0 0 s a 1 2 . 3 0 u m i l l 16.00 s a s - 1 9 . 0 0 . P a u l & Waters Free Delivery Service. Çempel 2766 3361.

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓAL L- KAR OZZI : Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru.

Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutchParts ©enwini. es, eçç.

G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email : alex@agrautoparts.com

NIGRET NIGHT CLUB AND RESTAURANT, Labour Ave, irRabat, Malta. Naççettaw bookings g˙al coffee mornings , lunches u dinner dances u kull okkaΩjoni o˙ra. Miftu˙in fil- weekends , lejla Maltija b’differenza kull nhar ta’ Ìimg˙a. U nhar ta’ Sibt muΩika g˙al kul˙add ma’ Franz Grech. Inservu wkoll take away fil-weekends. Naççettaw bookings g˙all-festi tal-Milied . G˙al aktar informazzjoni çempel 2145 4858/2145 4908/7945 4908. Tistg˙u ΩΩuru s-sit elettroniku www.nigretnightclub.com jew www.nigretnc.com TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU

Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©.

Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem lilluΩjonijiet materjali. Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙allbidu tidher diffiçli. It-talba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ lgrazzja, bla ma tissemma x’kienet.

A˙na nixtru kollox, b˙al g˙amara, fajjenza, arlo©©i, figurini, muniti, midalji u kull ˙a©a o˙ra. Çemplu fuq 2147 0128 jew 2123 7597 jew 9986 9519.

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

AVVIÛI kÓ

06|12|2015 31

kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALI Kunçert vokali u strumentali mill-Banda Madonna talÌilju tal-Imqabba Sabiex ji©i mfakkar is-70 anniversarju mit-twaqqif tal-ewwel banda fl-Imqabba, nhar id-9 ta’ Diçembru 1945, il-Banda Madonna tal-Ìilju se ttella’ kunçert vokali u strumentali nhar itTlieta 8 ta’ Diçembru 2015 (festa pubblika) fl-Arena ta’ Mone Kristo Estate fis-7.00pm. Il-banda se tkun ta˙t id-direzzjoni tassurmast tag˙ha il-Mro Andrew Calleja F.V.C.M. u se jakkumpanjaw il-kantanta Rachel Lowell u Ω-Ωeffiena ta’ Keith Dance Studios. Is-serata tkun ta˙t il-patroçinju ta’ Dr Noel Camilleri, President tal-G˙aqda KaΩini tal-Banda. Jindaqqu diversi siltiet muΩikali.

Waqt din il-lejla, l-G˙aqda tal-Armar Madonna tal-Ìilju tag˙mel il-preΩentazzjoni konklussiva tal-pro©ett Komunitajiet Kreattivi, imniedi mill-Kunsill Malti g˙all-Arti b’wirja intitolata Kreattivita’ Artistika fl-Armar tal-Festi Maltin, fil-foyer tal-Arena Monte Kristo Estate. Kul˙add huwa mistieden jattendi u d-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las. Seji©i pprovdut trasport li jitlaq mill-pjazza tal-Imqabba fis-6.00pm.

Aktar informazzjoni tinkiseb fuq 7985 3044 jew fuq is-sit elettroniku tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Festin tal-Milied g˙at-tfal Nhar is-Sibt 12 ta’ Diçembru 2015, fis-230pm, fil-kaΩin talG˙aqda Soçjo-MuΩikali Aniçi ta’ Óal Qormi se jsir festin talMilied g˙at-tfal. Biljetti jinkisbu mill-kaΩin.

L-età tat-tfal tkun minn 4 snin sa 12-il sena. It-tfal se jkollhom divertiment minn Robert the Balloon Man & Magician, Jing˙ataw ukoll ikel u soft drinks.

Fit-tmiem il-festin, Father Christmas iqassam rigali lil kull tifel u tifla. It-tfal huma mitluba sabiex ikunu f’posthom mhux qabel is-2.15pm. Il-festin jispiçça g˙all-˙abta tal-4.00pm.

Ir-riservazzjonijiet tal-biljetti jistg˙u jsiru ukoll permezz tal-hotline 7970 2874.

T˙allux g˙all-a˙˙ar

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

Provision of Training: RED HAT Version 7 Certified System Administrator - T116/15 Data ta’ ħruġ: 1 ta’ Diċembru 2015 / Data ta’ għeluq: 17 ta’ Diċembru 2015

Provision of Electrician Services – T104/15 Data ta’ ħruġ: 1 ta’ Diċembru 2015/ Data ta’ għeluq: 11 ta’ Jannar 2016

Provision of Skilled Labourer Services – T105/15 Data ta’ ħruġ: 1 ta’ Diċembru 2015/ Data ta’ għeluq: 11 ta’ Jannar 2016

Provision of Training: Agile Programme and Project Management – T120/15 Data ta’ ħruġ: 4 ta’ Diċembru 2015/ Data ta’ għeluq: 11 ta’ Jannar 2016

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota għall-workshops li jiġu organizzati mid-Dipartiment tal-Kuntratti fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgħa Ta’ Sa Maison, Il-Furjana FRN1610. F’dawn il-workshops, Operaturi Ekonomiċi jkollhom l-opportunita sabiex jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta.

Dawn Dawn is-se is-sejħiet ejħiet għallgħall-offerti off ffer erti jist jistgħu għu jinkisbu jinkisbu mismis-Sistema -Sistema Elettronika Elettronika għas-S għas-Sejħiet ejħiet Pubbliċi Pubbliċi ((www.etenders.gov.mt) www.etenders.g go ov.mt) informazzjoni, Għal aktarr inf ormazzjoni, lill-Contracts kkkuntattja kuntattjaa lillContracts Management Department Ma nagem ment D epartment

2123 4710 0 www.mita.gov.mt w ww.mitaa.gov.mt

Il-Milied ma’ The New Choral Singers Din is-sena l-kor The New Choral Singers se jer©a’ jippreΩenta l-kunçert annwali tal-Milied Musical Tidings b˙alha parti miççelebrazzjonijiet g˙al-avvent tal-Milied, ta˙t id-direzzjoni ta’ Simone Attard.

Dan il-kunçert tant mistenni jg˙aqqad il-˙sejjes sbie˙ ta’ dan lista©un f’çelebrazzjoni li twassana g˙all-Milied. Se jkun hemm Ωew© kunçerti li jkunu nhar il-Óadd 13 ta’ Diçembru 2015, filknisja parrokjali ta’ Ta’ Xbiex; u l-Óamis 17 ta’ Diçembru, filknisja parrokjali tal-Furjana. IΩ-Ωew© kunçerti ser jibdew fis7.30pm.

KARRIERA U MHUX SEMPLIĊI MPJIEG IL-MITA TIPPROVDI AKTAR MINN SEMPLIĊI MPJIEG. IL-MITA HIJA L-AKBAR ENTITÀ TAL-ICT F’MALTA B’TIM PROFESSJONALI TA’ AKTAR MINN 330 IMPJEGAT. AĦNA NINVESTU FIK BIEX TILĦAQ IL-POTENZJAL PROFESSJONALI TIEGĦEK U NASSIGURAW LI L-IMPJIEG TIEGĦEK MAL-MITA JIŻVILUPPA F’KARRIERA LI TTIK SODISFAZZJON. JEKK QIEGĦED/A TFITTEX KARRIERA U MHUX SEMPLIĊI IMPJIEG, IRRIDU NISIMGĦU MINN GĦANDEK.

Tqassim tar-rigali minn Father Christmas fl-Imqabba Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna talÌilju tal-Imqabba se torganizza attività fejn matulha se jitqassmu rigali minn Father Christmas lit-tfal kollha tal-Imqabba. Din l-attività se ssir nhar it-Tnejn 21 ta’ Diçembru 2015 mill-4.30pm ’il quddiem. Dawk il-©enituri kollha li huma interessati g˙andhom i˙allu r-rigal tag˙hom flimkien mad-dettalji fil-banka tallottu biswit il-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju sa mhux aktar tard minn nhar il-Óadd 20 ta’ Diçembru 2015. Din l-attività qieg˙da ssir b’risq id-Dar tal-Providenza. Aktar dettalji jinkisbu fuq 9957 3871 jew mis-sit elettroniku uffiçjali tasSocjetà Muzikali Madonna tal-Gilju www.talgilju.com

TECHNICAL SERVICES OFFICER PERMESS TAL-ETC: 117/2015 Il-MITA tixtieq timpjega Technical Services Officer fis-Service Call Centre kif ukoll fil-Control Centre.

It-Technical Services Officer fil-Control Centre irid jagħmel xogħol ta’ moniteraġġ u jagħti support fuq is-servizzi tal-informatika u l-infrastruttura tal-Gvern biex jiżgura provvista ta’ servizz eċċellenti 24x7x52, filwaqt li fis-Service Call Centre irid j/toffri servizz ta’ kwalità għolja lill-klijenti billi j/tagħmel użu minn għodda maniġerjali biex j/tagħmel dijanjosi ta’ inċidenti u j/tagħti feedback lill-klijenti.

Il-kandidati magħżula jrid ikollhom għarfien f’numru ta’ oqsma li jinkludu Local Area Networks, Operating System, Desktop Technology u j/tintegra ruħu mal-klijenti tal-MITA.

Christmas Eve gathering fl-Imqabba Is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba, b’kollaborazzjoni mal-bartenders tal-istess kaΩin, se torganizza gathering kbir lejlet il-Milied, nhar il-Óamis 24 ta’ Diçembru 2015 fil-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba.

Dan il-gathering jibda’ fit-8.30pm u se jkun jikkonsisti minn divertiment muΩikali pprovdut minn DJ fl-isba˙ atmosfera talMilied. Titqassam ix-xampanja mad-daqq ta’ nofsillejl u appetizers ser ji©u pprovduti mill-bartenders. Din l-attività hija miftu˙a g˙al kul˙add u d-d˙ul huwa minghajr ˙las.

Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Festin tal-Milied g˙at-tfal Il-Junior Club fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju talImqabba se jorganizza l-festin annwali tal-Milied g˙at-tfal Imqabbin, speçjalment dawk tas-soçji u partitarji. Dan il-festin se jsir nhar il-Óadd 27 ta’ Diçembru 2015 mid-9.30am ’il quddiem fis-sala tal-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju, fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba.

Hemm im˙ejji programm ta’ divertiment g˙at-tfal, u bosta sorpriΩi o˙ra u se jing˙ataw rigali sbie˙ lil dawk kollha preΩenti.

Se jattendu wkoll Micky u Minnie.

Aktar dettalji u riservazzjonijiet jistg˙u jinkisbu fuq 7946 0156 jew fuq is-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Il-kandidati magħżula jrid ikollhom wieħed minn dawn ir-rekwiżiti ta’ kwalifiċi u/jew esperjenzi meħtieġa fil-qasam tal-ICT: i) Grad akkademiku (livell tal-MQF ta’ 6 jew ogħla), f’liema każ esperjenza preċedenti mhijiex neċessarja; JEW ii) Diploma (livell tal-MQF ta’ 5) flimkien ma’ sena esperjenza; JEW iii) Diploma (livell tal-MQF ta’ 4) flimkien ma’ sentejn esperjenza; JEW iv) tlett snin esperjenza. Il-kandidati għandhom ikunu fluwenti fil-Malti u fl-Ingliż.

Il-kandidati huma mitluba li jissottomettu ċertifikat ekwivalenti għal MQF għal kwalsiasi Diploma jew Degree li mhux imnilzha fid-database tal-NCFHE. Għal aktar dettalji żur:

www.mita.gov.mt/careers Ibgħat CV dettaljat, flimkien ma’ ittra, kopji taċ-ċertifikati u ismijiet ta‘ żewġ referenzi inkluż l-indirizz elettroniku tagħhom sa mhux aktar tard mill-Erbgħa, 16 ta’ Diċembru 2015 fuq: careers.mita@gov.mt Human Resources Manager, Malta Information Technology Agency, Gattard House, Triq Nazzjonali, Blata l-Bajda ĦMR 9010 Il-MITA tapplika l-prinċipju ta’ opportunitajiet ugwali għal kulħadd

32 06|12|2015

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

KÓ almaNaKK

ritratt mill-aNtiK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 18°C L-INQAS TEMPERATURA: 13°C INDIÇI UV: 2 S I T WA Z Z J ON I ÌE N E RA L I : A r j a t a ’ pressjoni g˙olja testendi fuq iç-çentru talMediterran

HI

19°C

19°C

18°C

LO

14°C

13°C

12°C

UV

02

02

02

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt

TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab b’xi ˙albiet iΩolati tax-xita f’xi waqtiet

Ritratt: BAY RETRO

VIÛIBBILTÀ: Tajba R I Ó: Ó a f i f g ˙ a l m o d e r a t m i l l - G r i e g il-Lvant li jdur mix-Xlokk il-Lvant BAÓAR: Óafif g˙al moderat HI

18°C

17°C

17°C

IMBATT: Baxx mil-Lvant

LO

13°C

13°

12°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 20°C

UV

02

02

02

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd Royal Pharmacy, 271, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta National Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, il-Óamrun Sta Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Santa Venera The Local Dispensary, Triq il-Kan. K. Pirotta, Birkirkara St Matthew’s Pharmacy, Triq ix-Xatt, il-GΩira St Julian’s Pharmacy, 24, Triq G. Borg Olivier, San Ìiljan Wales Pharmacy, 183, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema Il-MehrieΩ Pharmacy, 31, Triq Giovani Curmi, l-Iklin Naxxar Pharmacy, Vjal il-21 ta’ Settembru, in-Naxxar Parkes Pharmacy, 582, Triq San Pawl, San Pawl il-Ba˙ar Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu Hompesch Pharmacy, 207/2011, Triq Hompesch, il-Fgura Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk Prestige Pharmacy, 16, Triq San ÌuΩepp, Óal Kirkop Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran©isk Farrugia, ÓaΩ-Ûebbu© Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulle©©, ir-Rabat

L-g˙arqa tal-bastiment The Star of Malta, li saret ˙dejn idDragonara f’San Ìiljan lura fl-1955.

diN il-ÌimgÓa mill-iStorja

08.12.1980 John Lennon ji©i maqtul ˙dejn l-appartamenti The Dakota fi New York

G˙awdex Fontana Pharmacy, Triq il-G˙ajn, il-Fontana Nadur Pharmacy, Pjazza 28 ta’ April 1688, in-Nadur

Numri reBBieÓa LOTTU

35 39 83 34 73 12 31 08

SUPER 5

22 14 33 25 28

GRAND LOTTERY

01 08

02 04 02 02 06

10.12.1901 Ji©u mog˙tija l-ewwel premjiiet Nobel

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ

06|12|2015 33

kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB

IL-MAÌIJA TA’ DRINU FL-EÌITTU TAL-QEDEM Esperjenza li ˙afna tfal Ωgur qed jg˙addu minnha b˙alissa hija dik li jridu jag˙mlu xi pro©ett g˙all-iskola, imma ma jafux minn fejn se jaqbdu jibdew!

F’dan ir-rumanz immirat g˙al tfal minn seba’ snin ’il fuq, niltaqg˙u ma’ Drinu, li g˙addej proprju minn din il-problema.

Drinu jrid jag˙mel pro©ett dwar l-E©ittu tal-Qedem, imma j˙oss li m’g˙andux biΩΩejjed informazzjoni biex ikun jista’ ja˙dem sew.

Il-problema jsolviha b’mod li qatt ma basar, g˙ax l-informazzjoni jirnexxilu jiksibha mis-sors primarju.

Kaxxa li jsib fl-g˙alqa ta’ nannuh jidher li g˙andha poteri speçjali, g˙ax din tie˙du lura fiΩ-Ωmien – preçiΩament fl-E©ittu tal-Qedem.

Il-lingwa tal-post ma tkunx problema g˙al Drinu, g˙ax il-poteri speçjali kienu ja˙sbulu g˙al kollox. Fil-fatt Drinu jirnexxilu jag˙mel ˙bieb ©odda mal-a˙wa Rahotep u Nefernet. Flimkien ikollhom diversi avventuri, u anke jkunu se jid˙lu fl-g˙aw©.

B˙alma vvja©©a lejn l-E©ittu tal-Qedem, Drinu jirnexxilu jer©a’ jmur lura fi Ωmienu u f’daru. Din id-darba, iΩda, il-vja©© ma jag˙mlux wa˙du!

Minkejja li dan ir-rumanz qasir huwa mimli fantasija, jista’ jservi wkoll ta’ introduzzjoni edukattiva g˙all-E©ittu tal-Qedem.

L-istampi sbie˙ li jakkumpanjaw kull kapitlu mhux biss jag˙mlu l-istorja iktar interessanti, iΩda jg˙inu wkoll lit-tfal jifhmu d-deskrizzjonijiet ta’ postijiet, tradizzjonijiet u Ωminijiet li jistg˙u jkunu aljeni g˙alihom.

SILTA MILL-KTIEB Kienet ©urnata kies˙a tax-xitwa u Drinu ma kellux aptit iqum biex imur l-iskola. Ommu kienet di©à sej˙itlu darbtejn biex jinΩel isfel g˙all-kolazzjon u g˙alhekk ˙aseb li a˙jar iqum, qabel issejja˙lu g˙attielet darba. Minn mindu Drinu tilef lil missieru, hu u ommu kienu saru jaqblu ˙afna, iΩda dan ma kienx ifisser li ommu xi darba kienet se tieqaf tgorr g˙al kull ˙a©a ta’ xejn.

Drinu g˙amel il-kura©©, ˙are© missodda u da˙al fil-kamra tal-banju biex jin˙asel. Wara niΩel fil-kçina fejn sab lil ommu ta˙sel il-platti.

“Bon©u ˙i, ma kellekx g˙a©la tqum,” qaltlu biç-çajt. “Jien il˙aqt naddaft il-kçina. Issa kif tlesti millikel jekk jog˙©bok a˙sel l-affarijiet li se tiekol fihom g˙ax jien tielg˙a fuq nifrex.”

Drinu kien se jipprotesta iΩda malajr induna li ma kienx jaqbillu jekk ma riedx jisma’ xi prietka. Fuq kollox it-tort kien tieg˙u g˙ax hu ma qamx fil-˙in.

“Iva ma, ˙alli f’idi,” qalilha.

Ommu ˙ar©et mill-kçina u marret tifrex is-sodod. Kif kien wa˙du Drinu beda ja˙seb fuq kif kien se

jqatta’ l-©urnata. Hu spera li din tkompli a˙jar milli bdiet.

Kif lesta mill-fatra qam minn bilqieg˙da u ˙asel dak li kien ˙amme©.

“Ma berikni, sejjer l-iskola jien,” qal jg˙ajjat biex ommu tisimg˙u minn fuq.

“Kun imbierek, ibni, u qis li milliskola ti©i dritt id-dar,” qaltlu ommu.

“Iva ma, ti˙ux ˙sieb. Ara tlqat.”

Drinu dendel il-basket tal-iskola ma’ dahru u ˙are© ’il barra. Meta kien ikun wa˙du kien ta’ spiss joqg˙od ja˙seb fuq dawk l-affarijiet li kien sab ©o kaxxa mo˙bija ta˙t si©ra fl-g˙alqa tan-nannu. Kultant kien ja˙seb li dik kienet biss ˙olma, iΩda mbag˙ad kien jifta˙ il-basket fejn kien iΩomm dawn l-affarijiet u jinduna li dawn kienu jeΩistu ta’ veru.

Fl-iskola l-˙in malajr itir. Kien jilg˙ab il-ballun ma’ s˙abu fi tliet ˙inijiet differenti: jekk jasal kmieni qabel tibda l-iskola, fil-brejk il-qasir u fil-brejk it-twil. Illum, il-©urnata taliskola kienet wa˙da normali g˙ajr g˙al ˙a©a wa˙da, l-g˙alliem kien tahom pro©ett x’jag˙mlu u kellhom

biss erba’ ©img˙at biex ilestuh.

Kellhom ifittxu l-informazzjoni fuq lE©ittu tal-Qedem u jiktbu fuqu.

Wara l-iskola Drinu baqa’ sejjer lura d-dar kif kien wieg˙ed lil ommu.

“X’sajjart ma? X’ri˙a tfu˙ hawn,” staqsa Drinu lil ommu hekk kif fet˙itlu l-bieb.

“Brodu u la˙am fuq il-fwar,” irrispondietu ommu.

“Il-favorit tieg˙i,” qal Drinu fer˙an se jtir u da˙al wara ommu fil-kçina biex ifittex jiekol.

Wara l-ikel Drinu tela’ fil-kamra

tieg˙u. Ftakar fil-pro©ett li kien tahom l-g˙alliem u g˙alhekk xeg˙el il-kompjuter biex ifittex l-informazzjoni. Beda jipprova jqabbad malinternet iΩda ma bediex jirnexxilu.

“Minn tant illum ma nistax inqabbad,” beda ja˙seb. “Illum m’g˙andi xejn x’nag˙mel u kieku kont nibda lpro©ett ˙alli nfittex inlestih.”

Drinu kien wie˙ed minn dawk ittfal li j˙obbu jlestu x-xog˙ol tad-dar li kien jag˙tihom l-g˙alliem millewwel. Hekk kien ikollu mo˙˙u mistrie˙.

Mistoqsija: X’jisimhom it-tfal E©izzjani li jag˙mel ˙bieb mag˙hom Drinu?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb: IL-MAÌIJA TA’ DRINU FL-EÌITTU TAL-QEDEM ©entilment ipprovdut minn BDL Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 13 ta’ Diçembru.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb IL-ÓADDIEMA TA’ MISS WILMA hija:

J. DIMECH – il-Óamrun

34 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ LOGÓOB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 018 048 064 568 625 659 671 720 851 868 940 B 4 numri 0575 0860 0965 1165 1280 2322 2438 4296 4380 4659 5188 5198 5206 5232 5359

5611 5697 5830 5873 6276 6458 6616 6664 6717 6954 7185 7309 7390 7789 7805 8010 8183 8278 8391 8701 8859 9028 9690

26510 45558 45578 47919 50562 54354 58897 59891 62714 66552 69616 77985

81922 82531 83494 84711 90493 92809 97467

241251 485587 486660 544955 606342 769907 856102 952226

B 6 numri 004724 015083

IR-RIÛULTAT TAL-LOGÓBA TAL-ÓADD LI GÓADDA

B 5 numri 04702 09902 11440 11849 16244 21354

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem : Indirizz :

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: V. MUSCAT – il-Mellie˙a

KOmpeTIzzjOnI CenTRO CAsALInGA Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem: ...................................................................................................................................................................

5

Indirizz: .............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità: ............................................. Nru tat-telefown: ........................................................

lOGÓOB kÓ

06|12|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

100

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

2,7.

Kompli l-qawl: ..... meta ssib g˙ax ji©i r-randan barra minn Ωmienu (5) 4.

JintuΩa fis-sajd (4) 7.

Ara 2 9,23.

Tapplika? (7) 10.

Seftur (6) 12.

Wie˙ed millEvan©elisti (6) 16.

Direttur qasir (3) 18. Ûew© vokali (1,1) 19.

Nimxu fuqha (3) 20,21M,22. Post fil-Marsa (6,4) 21.

Ara 20 23.

Ara 9 24.

Minn Óavana dan (5)

3,13.

5,11.

6,17.

8.

11.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Kunjom (6) Tista’ tkun billa˙am jew bil-frott (5) Óajtu mtemma (6) Amar (5) Óut il-missier jew lomm (6) Botta u risposta (9) Ara 5 Sur bl-IngliΩ (2) Ara 3 Ûul (6) Isem (6) Ara 6 Plural ta’ tuba (3) Ara 20

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7.

9,11.

10.

12.

16.

19.

20.

21.

23.

24.

1.

2,5.

3,21W. 6,18.

8.

12,22.

13.

14.

15.

17.

Wa˙xu, Ikel, La, Bokin, Ibikki, Annati, Lab, Mar, Tadam, Ebb, InΩa, Adami

Webbel, Óakkek, Uliedi, Lsien, Abbanduna, AbbuΩ, NEA, Immuta, Trabbi, AIB

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed.

Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© kantanti mill-Gran Brittanja li ng˙ataw in-knighthood mir-Re©ina EliΩabetta II.

Personalità 1: Personalità 2: Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown:

IDÓOL BIÇ-ÇANS LI

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

TIRBAÓ €100!

Kull l-a˙˙ar Óadd tax-xahar il-premju ta’ €25 se jiΩdied g˙al €100!

Sabiex tipparteçipa ibg˙at din il-pa©na b˙as-soltu. Apparti minn hekk, Ωomm il-logos tal-KullÓadd tal-©img˙at ta’ qabel, billi tqasqashom minn fuq l-ewwel pa©na tal-gazzetta, u ibg˙athom flimkien ma’ din il-pa©na.

EΩempju: biex tipparteçipa fil-kompetizzjoni tas-27 ta’ Diçembru ibg˙at pa©na 35 ta’ dik il-˙ar©a, flimkien mal-logo tal-˙ar©iet tas-6, it-13, u l-20 ta’ Diçembru.

Prince Charles

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: R. FALZON – il-Gudja Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fix-xahar ta’ wara li tkun intreb˙et il-kompetizzjoni.

Prince William

36 06|12|2015

kullhadd.com

Hook UP to CLEan UP

Nhar il-Óadd 13 ta’ Diçembru, il-La Salle Handball Club se jkun qieg˙ed jorganizza attività ta’ tindif f’Ra˙al Ìdid illi permezz tag˙ha se jag˙ti xi ˙a©a lura lill-komunità filwaqt li j˙e©©e© liç-çittadini jag˙mlu listess biex ikunu mezz ta’ bidla poΩittiva fis-soçjetà.

Din il-gazzetta ˙adet il-kummenti ta’ Daniel Tabone, ilkowç tal-iskwadra tan-nisa talLa Salle Handball Club, li waqt din l-attività se jkun qieg˙ed jikkordina mas-sottokumitat talLa Salle Handball Club g˙allattivitajiet. Ûew© g˙anijiet importanti Huwa spjega li l-attività ta’ nhar il-Óadd li ©ej tlaqqa’ Ωew© g˙anijiet importanti: l-attività fiΩika u l-indafa fl-ambjent urban. Dakinhar, l-attività fiΩika se ti©i promossa billi jsir street handball court fuq izzuntir tal-knisja ta’ Ra˙al Ìdid,

fejn tul l-attività n-nies preΩenti jkunu jistg˙u jipparteçipaw fillog˙ba li tkun g˙addejja.

Fl-istess ˙in, waqt l-attività filpjazza, membri ta’ La Salle Handball Club se jkunu qed inaddfu bosta toroq fil-lokalità ta’ Ra˙al Ìdid. Il-qofol tal-attività tkun meta l-membri kollha jaslu fil-pjazza u jnaddfuha.

Tabone qalilna li din l-idea ©iet mis-sottokumitat ta’ La Salle Handball Club g˙all-attivitajiet fejn l-iskop a˙˙ari huwa li tin˙oloq bidla fil-kultura fejn il-poplu Malti jsir aktar attiv flisport kif ukoll japprezza aktar l-importanza tal-indafa fl-ambjent urban ta’ pajjiΩna.

Kif tista’ tipparteçipa Mistoqsi x’jista’ jag˙mel il-pubbliku biex jippartecipa f’din lattività, Tabone qalilna li l-pubbliku jista’ jid˙ol fuq il-pa©na ta’ Facebook ‘Hook up to Clean up with LSHC’ u jag˙fas

il-buttuna li se jattendi g˙al din l-attività biex b’hekk iΩomm ru˙u a©©ornat.

Min m’g˙andux Facebook, fit13 ta’ Diçembru bejn l-10.00am t u t-3.00pm jista’ jmur quddiem il-knisja ta’ Ra˙al Ìdid u jipparteçipa fil-bosta attivitajiet li se jkunu g˙addejjin.

Il-kowç tal-iskwadra tan-nisa tal-La Salle Handball Club ˙e©©e© lill-qarrejja ta’ din ilgazzetta biex fit-13 ta’ Diçembru ji©u g˙al din l-attività u jiskopru aktar fuq illobg˙a tal-handball f’Malta; fuq il-klabb inniffsu , ji©ifieri l-La Salle Handball Club; kif ukoll jag˙ti daqqa t’id ˙alli nsebb˙u l-ambjent urban ta’ Ra˙al Ìdid.

Huwa g˙alaq billi rringrazzja lil-Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid, il-Kappillan ta’ Ra˙al Ìdid, kif ukoll l-isponsors ta’ din l-attività GreenPak, Farsons u Jespers Bakery tal-appo©© li taw biex din l-attività ssir realtà.

kÓ SPortS

Sfida EÇitanti PrEviSta B’PartEÇiPazzjoni rEkord

minn Wilfred Sultana Bir-re©istrazzjonijiet mag˙luqa issa huwa kkonfermat li l-edizzjoni ta’ din is-sena tal-MAPFRE/Middlesea Euromed Regatta, li ser tinΩamm bejn id-19 u l-21 ta’ Diçembru, se tara parteçipazzjoni rekord qawwija ta’ 263 kompetitur minn 18-il nazzjon . Irrekord preçedenti, dak stabbilit fl-2013, kien 145 kompetitur minn 10 pajjiΩi.

Li jkollok 17-il pajjiΩ barrani rrappreΩentat huwa definittivament suççess notevoli g˙all-organizzaturi, il-Malta Young Sailors Club, li rnexxielhom bl-isforzi entuΩjasti u ferventi tag˙hom jag˙tu l-avveniment Malti dimensjoni tassew internazzjonali. Ilba˙˙ara Ωg˙aΩag˙ se jivvja©©aw g˙all-MAPFRE/Middlesea Euromed Regatta 2015 mill-Awstrija, il-Ìermanja, il-Gran Brittanja, il-Greçja, l-Indja, l-Irlanda, IΩrael, l-Italja, il-Latvja, ilMoldova, in-Norve©ja, il-Portugall, ir-Russja, is-Slovenja, lIΩvezja, l-Ukrajna, u l-Istati Uniti tal-Amerika. Malta, li se tkun qed tospita l-avveniment b’21 Optimist u 15-il ba˙˙ar Laser tag˙ha, tag˙mel it-18-il nazzjon.

SPORTS KÓ

06|12|2015 37

kullhadd.com

PREMIER LEAGUE MALTI 0 2

vALLETTA BIRKIRKARA

4 0

Ariel Laudisi (P), Eddin Arab Siraj (P), Joan Bezzina (S) u Clifford Gatt Baldacchino (S) DOPPJETTA TA’ MIFSUD BÛÛEJJED GÓAL SLIEMA Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ mill-Kampjonat Malti, Sliema Wanderers irritornaw g˙ar-reb˙ hekk kif g˙elbu lil Pembroke Athleta b’Ωew© gowls tal-attakkant Malti Michael Mifsud fit-tieni taqsima.

Dawn tal-ewwel kienu qed jirritornaw g˙ar-reb˙ wara tliet telfiet konsekuttivi u kien importanti g˙alihom li jirb˙u dan il-konfront min˙abba li Ω-Ωew© timijiet mhux qeg˙din wisq ’il bog˙od miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni.

G˙al Sliema ddebutta l-gowler Timothy Aquilina meta kien qed jie˙u post il-gowler l-ie˙or tag˙hom Glen Zammit. Irritornaw ukoll g˙al dan it-tim Alex Muscat u Mark Scerri mal-ewwel ˙dax filwaqt li Rafael Ledesma beda minn fuq il-bank u Kerlon ma kienx eli©ibbli min˙abba li jinsab imwe©©a’. Pembroke, min-na˙a tag˙hom, g˙amlu bidla wa˙da mill-a˙˙ar log˙ba, fejn g˙elbu lil St Andrews, meta Leighton Grech u Siraj Arab Eddin ˙adu post Gibson Bardsley u Austin Martz.

L-ewwel azzjoni tal-log˙ba waslet fit-23 minuta meta minn corner dirett ta’ Aidan Friggieri, il-ballun ©ie mbieg˙ed b’diffikultà mill-gowler ta’ Pembroke Matthew Farrugia. Pembroke wie©bu fis-27 minuta minn cross ta’ Ariel Laudisi li Gary Muir xellef f’corner qabel ma seta’ jil˙aq Gustavo Villalobos. Madankollu, kienu Sliema li fet˙u l-iskor tnax-il minuta fit-tieni taqsima meta Michael Mifsud, wara pass ta’ Rafael Ledesma, g˙eleb lil Farrugia b’xutt b’sa˙˙u mil-lemin. Kienu g˙al darb’o˙ra Sliema li kwarta mit-tmiem irduppjaw l-iskor grazzi g˙al gowl ie˙or minn Mifsud meta x-xutt djagonali tieg˙u mil-lemin g˙eleb lillgowler ta’ Pembroke wara pass ie˙or mill-istess Ledesma. Fit-88 minuta Pembroke pprovaw isibu l-gowl tal-bandiera iΩda x-xutt ta’ Villalobos kien salvat f’corner minn Aquilina.

Permezz ta’ din ir-reb˙a importantissima, Sliema issa jinsabu bi sbatax-il punt fil-klassifika, l-istess punti daqs l-istess Pembroke.

Mark Scerri (S) u Kyle O’Brian (P)

Referee: Marco Borg

Abdelkarim Nafti (V) Rowen Muscat (B)

KLASSIFIKA L

Roderick Briffa (V) u Mauricio Matais Latini Mazzetti (B) BIRKIRKARA UMILJATI MINN VALLETTA Valletta ©abu fit-tmiem is-sensiela ta’ 10 log˙biet ming˙ajr telfa g˙al Birkirkara hekk kif irnexxielhom jirb˙ulhom bl-iskor kbir ta’ 4-0 u b’hekk komplew isa˙˙u l-poΩizzjoni tag˙hom fil-quççata tal-klassifika talBOV Premier League. Il-Beltin kienu bla dubju l-a˙jar tim f’din il-log˙ba hekk kif irnexxielhom jie˙du vanta©© ta’ Ωew© gowls fl-ewwel taqsima u skurjaw tnejn o˙ra fit-tieni wa˙da.

B’Ian Azzopardi ma kienx eli©ibbli li jilg˙ab min˙abba sospensjoni kif ukoll Jhonnattann li g˙adu qed jirkupra minn injury, Pawlu Zammit g˙aΩel li jibda mal-ewwel ˙dax lil Uchenna Umeh. Min-na˙a l-o˙ra, g˙al Birkirkara, Rowen Muscat irritorna lura mal-ewwel ˙dax hekk kif ˙a post Marcelina Emerson.

L-ewwel azzjoni waslet minn Birkirkara meta fis-17-il minuta kien hemm cross ta’ Ryan Camenzuli li ©ie mbieg˙ed tajjeb mill-gowler Nicky Vella. Valletta marru fil-vanta©© fit-22 minuta meta minn cross ta’ Umeh, Federico Falcone tefa’ l-ballun wara x-xibka ta’ Justin Haber mill-viçin. Birkirkara rrea©ixxew fil-31 minuta meta minn cross ta’ Gareth Sciberras jo˙ro© tajjeb il-gowler Vella li la˙aq il-ballun qabel Vito Plut. Il-Beltin irduppjaw l-iskor grazzi g˙al xutt b’sa˙˙tu u mill-ewwel ta’ Roderick Briffa li ˙alla lil Justin Haber i˙ares, wara li kien irçieva pass ming˙and Romeu Romao mil-lemin.

Tlettax-il minuta fit-tieni taqsima u Valletta ng˙ataw penalty meta Mazzetti waqqa’ lil Priso fil-kaxxa ΩΩg˙ira. Kien l-istess Ndojongon Priso li mill-11-il metru ma falliex u g˙amel l-iskor 3-0 g˙al Valletta. Fis-66 minuta kien hemm azzjoni iΩolata KarkariΩa fejn Costa Morais kellu x-xutt tieg˙u minn qag˙da angolata li ˙abat mal-mimduda u l-ballun ©ie mbieg˙ed g˙al corner. Fit-83 minuta, Valletta re©g˙u resqu viçin li jiskurjaw imma x-xutt imkaxkar ta’ Nafti g˙adda j˙akkek ma’ sieq il-lasta. Fit-92 minuta Valletta ssi©illaw ir-reb˙a b’gowl tas-sostitut Jean Borg, wara kontrattakk veloçi li qabad id-difiΩa ta’ Birkirkara Ωbilançjata.

Referee: Esther Azzopardi

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

Ritratt: STEPHEN GATT

PEMBROKE SLIEMA

D

T

F

Valletta Hibernians

14 10 1 13 8 4

R

3

31 13 +18 31

Birkirkara Balzan Floriana Tarxien Rainbows Mosta Pembroke Athleta Sliema Wanderers Naxxar Lions Qormi St. Andrews

14 13 13 13 13 14 14 13 13 13

1 2 3 4 3 4 7 7 9 9 13

26 29 23 21 21 20 22 15 13 10 6

7 8 7 6 6 5 5 2 1 0

5 2 2 4 3 2 2 2 3 0

K 16 16 14 15 12 14 24 21 34 21 37

LOGÓOB GÓAL-LUM Hibernians Stadium Qormi Naxxar

v v

Floriana Hibernians

14.00 16.10

Victor Tedesco Stadium Mosta Tarxien R.

v v

St Andrews Balzan

14.00 16.15

+/+10 +13 +9 +6 +9 +6 -2 -6 -21 -11 -31

Pti 28 26 26 23 22 21 17 17 8 6 0

38 06|12|2015

kullhadd.com

KÓ SPORTS

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Stoke City v Manchester City Arsenal v Sunderland Manchester United v West Ham Southampton v Aston Villa Swansea City v Leicester City Watford v Norwich City West Brom. v Tottenham H. Chelsea v Bournemouth

STOKE V MAN. CITY Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ mill-Kampjonat IngliΩ, it-tim ta’ Stoke wettaq sorpriΩa hekk kif f’daru g˙eleb lit-tim favorit li jirba˙ il- league ta’ Manchester City bl-iskor ta’ 2-0. Kienet proprju d-doppjetta ta’ Marko Arnautovic li g˙amlet din il-˙sara littim minn Manchester. It-tim ta’ Mark Hughes skurja l-ewwel gowl proprju fis-7 minuta hekk kif l-istess Arnautovic tefa’ ©ewwa mill-qrib wara azzjoni stupenda mill-winger Xherdan Shaqiri.

Dan il-plejer Awstrijak irdoppja liskor 7 minuti wara li, g˙al darb’o˙ra re©g˙et kienet azzjoni tajba ta’ Shaqiri li ppermettiet lil Arnautovic jikkonkludi wara Joe Hart. B’din ir-reb˙a, Stoke rnexxilhom jitilg˙u fid-9 post u malewwel 10 fil-klassifika g˙all-ewwel darba dan l-ista©un.

ARSENAL V SUNDERLAND Oliver Giroud skurja kemm fil-lasta tieg˙u kif ukoll fil-lasta tal-avversarju hekk kif Arsenal reb˙u dan il-konfront bl-iskor ta’ 3-1, g˙alkemm Ωgur ma kinitx log˙ba ˙afifa g˙alihom. Qabel ma ntemmet l-ewwel taqsima, l-istess Giroud xellef il-ballun g˙al ©ox-xibka tieg˙u stess u ©ab id-draw g˙al

Lazio v Juventus

0-2

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Torino v Roma

1-1

Inter v Genoa

Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM Bologna v Napoli

12.30

Atalanta v Palermo

15.00

Fiorentina v Udinese

15.00

Frosinone v Chievo

15.00

Verona v Empoli

15.00

Sampdoria v Sassuolo

18.00

Carpi v Milan

20.45

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Napoli 14 9 4 1 26 9 31 Inter* 14 9 3 2 17 9 30 Fiorentina 14 9 2 3 27 12 29 Roma 15 8 4 3 30 18 28 Juventus 15 8 3 4 22 11 27 Sassuolo 14 6 5 3 16 13 23 Milan 14 7 2 5 19 18 23 Torino 15 6 4 5 21 19 22 Atalanta 14 6 3 5 15 15 21 Lazio 15 6 1 8 17 24 19 Udinese 14 5 3 6 14 17 18 Empoli 14 5 3 6 16 20 18 Chievo 14 4 4 6 18 16 16 Sampdoria 14 4 4 6 20 22 16 Genoa* 14 4 4 6 15 19 16 Palermo 14 4 3 7 13 20 15 Frosinone 14 4 2 8 14 24 14 Bologna 14 4 1 9 13 19 13 Carpi 14 2 3 9 13 27 9 Hellas Verona 14 0 6 8 10 24 6 * Il-poΩizzjonijiet ivarjaw min˙abba li r-riΩultat in˙are© wara li morna g˙all-istampar

-

0 1 0 1 3 0 1 1

LOGÓOB GÓAL-LUM 17.00

Newcastle Utd v Livepool

LOGÓOB GÓAL GÓADA 21.00

Everton v Crystal Palace

KLASSIFIKA Wie˙ed mill-gowls ta’ Arnautovic Sunderland.

L-ewwel gowl tal-partita wasal minn Joel Campbell fit-33 minuta iΩda dan ilplejer FrançiΩ re©a’ tefa’ lill-Gunners fil-vanta©© b’daqqa ta’ ras fis-63 minuta qabel ma’ Aaron Ramsey g˙amilhom tlieta fil-˙in miΩjued. L-aktar plejer li spikka g˙al Arsenal kien proprju Mesut Ozil liema plejer kien strumentali biex Arsenal reb˙u l-ewwel log˙ba wara tliet log˙biet konsekuttivi ming˙ajr reb˙a.

NEWCASTLE V LIVERPOOL It-tim ta’ Jurgen Klopp se jkun qed jiltaqa’ ma’ Newcastle f’St James’ Park u jekk jirb˙u tkun il-˙ames reb˙a kon-

sekuttiva tag˙hom. Dan tal-a˙˙ar ilforma ta’ Liverpool kienet wa˙da stupenda, b’mod partikolari barra minn darhom fejn irnexxielhom jiskurjaw 14il gowl fosthom kontra ç-Chelsea, Rubin Kazan, Manchester City u Southampton.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Steve Mclaren ikkonçeda tmien gowls fla˙˙ar Ωew© log˙biet tag˙hom u ma rnexxilhomx jiskurjaw fl-a˙˙ar Ωew© log˙biet li log˙ba f’darhom. B˙alissa Liverpool jinsabu fis-sitt post tal-klassifika, erba’ punti biss ‘il bog˙od millpostijiet fiç-Champions League filwaqt li Newcastle jinsabu Ωew© punti bog˙od milli ma jkunux fiΩ-Ωona ta’ relegazzjoni.

BOLOGNA V NAPOLI

RIÛULTATI TAL-ÌIMGÓA

2 3 0 1 0 2 1 0

Hemm bΩonn li, g˙al ftit, Napoli jinsew li qeg˙din f’poΩizzjoni komda fis-Serie A hekk kif it-test li jmiss tag˙hom huwa kontra Bologna barra minn darhom. Dan hekk kif Bologna nfushom se jkunu qed jippruvaw li jwaqqfu s-serje poΩittiva li g˙addej minnha t-tim ta’ Napoli bl-g˙an li jkomplu ji©©ieldu biex isalvaw.

Min-na˙a tag˙hom, Napoli mhux se jinsew l-a˙˙ar log˙ba li lag˙bu kontra Donadoni. Dan hekk kif lista©un li g˙adda, meta dan kien g˙adu kowç ta’ Parma, irnexxielu jakkwista draw ta’ 2-2 li potenzjalment tellfet lill-istess Napoli milli jikkwalifikaw g˙aç-Champions League.

FIORENTINA V UDINESE It-tim ta’ Fiorentina, li se jkun qed jilg˙ab f’daru, irnexxielu jikseb riΩultati poΩittivi ˙afna. Huma rnexxilhom jag˙mlu dan ming˙ajr il-kowç kariΩmatiku Vincenzo Montella u l-attakkant stilla tag˙hom Guiseppe Rossi li qed isibha diffiçli biex ikun fiΩikament b’sa˙˙tu biex jilg˙ab.

Udinese, minkejja li bdew b’reb˙a impressjonanti kontra Juventus barra minn darhom, tilfu l-erba’ log˙biet li segwew wara. IΩda minn dakinhar lil hawn huma tilfu biss darbtejn barra minn darhom kontra Roma u Napoli. Madankollu, il-problemi ewlenin ta’ Udinese waslu meta ltaqg˙u kontra timijiet li fuq il-karta jidhru mhux daqshek diffiçli iΩda rriΩulta g˙alihom li kien il-kontra.

CARPI V MILAN Din il-log˙ba se tkun importanti g˙aΩ-Ωew© timijiet hekk kif Carpi se jkunu qed jippruvaw jakkwistaw xi ˙a©å biex ma jo˙or©u miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni filwaqt li Milan iridu l-punti biex ikomplu jsa˙˙u lpoΩizzjoni tag˙hom g˙all-kwalifikazzjoni taçChampions League.

F’dan l-ista©un, Carpi reb˙u biss Ωew© log˙biet u dan meta kien proprju xutt lejn l-a˙˙ar minn Zaccardo li tahom it-tliet punti kontra t-tim b’g˙axra ta’ Genoa. Min-na˙a tag˙hom, Milan jidher li fla˙˙ar sabu saqajhom fil-Kampjonat Taljan hekk kif fl-a˙˙ar seba’ log˙biet kienu biss Juventus li rnexxilhom jirb˙u t-tim ta’ Sinisa Mihajlovic.

G˙alhek, jekk Milan ikunu konsistenti tul l-ista©un g˙andhom çans tajjeb li jispiççaw mal-ewwel tlieta.

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Leicester City Arsenal Manchester City Manchester Utd Tottenham H. West Ham United Liverpool Crystal Palace Watford Stoke City Everton Southampton West Brom Chelsea Swansea City Norwich City Bournemouth Sunderland Newcastle United Aston Villa

15 15 15 15 15 15 14 14 15 15 14 15 15 15 15 15 15 15 14 15

9 9 9 8 6 6 6 7 6 6 5 5 5 4 3 3 3 3 2 1

5 3 2 5 8 5 5 1 4 4 6 6 4 3 5 4 4 3 4 3

1 3 4 2 1 4 3 6 5 5 3 4 6 8 7 8 8 9 8 11

32 27 30 20 25 25 18 19 17 13 27 21 14 17 14 17 18 17 14 13

21 13 16 10 12 21 15 14 16 14 19 18 19 24 22 27 30 29 30 28

32 30 29 29 26 23 23 22 22 22 21 21 19 15 14 13 13 12 10 6

* Il-poΩizzjonijiet ivarjaw min˙abba li r-riΩultat in˙are© wara li morna g˙all-istampar

PUNTI OÓRA REAL MADRID SKWALIFIKATI MILL-COPA DEL REY Real Madrid tkeççew mill-kompetizzjoni tal-Copa del Rey hekk kif g˙ajtu plejer mal-ewwel ˙dax li kien ele©ibbli fillog˙ba tag˙hom Cadiz nhar l-Erbg˙a li g˙adda. Denis Cheryshev feta˙ l-iskor f’din il-log˙ba hekk kif Real Madrid g˙eleb lil dan it-tim mit-Tielet DiviΩjoni bl-iskor ta’ 3-1.

Dan il-midfielder Russu suppost kellu jkun sospiΩ liema sospensjoni kienet imposta waqt li kien qed jilg˙ab b’self ma’ Villareal l-ista©un li g˙adda. IΩda Real Madrid qed jibqg˙u jsostnu li ma kinux mg˙arrfa b’dan qabel il-log˙ba.

Fid-dawl ta’ dan kollu, il-klabb sostna li se jittie˙du l-passi kollha me˙tie©a biex jassiguraw eΩitu favorabbli. Real reb˙u din il-kompetizzjoni dsatax-il darba fl-istorja tag˙hom bl-aktar suççess riçenti jasal fl-2014.

CRISTIANO RONALDO GAY? Meqjus b˙ala wie˙ed mill-aqwa plejers fid-dinja, kien irrapportat li l-plejer PortugiΩ ta’ fama mondjali Cristiano Ronaldo qieg˙ed f’relazzjoni ma’ persuna maskili li huwa kickboxer Marokkin. Din l-istorja kienet irrapportata wara li l-midja Spanjola ˙ar©et tg˙id li Ronaldo kien qed iΩur spiss il-Marokk biex jiltaqa’ ma’ Badr Hari, il- kickboxer Marokkin.

Skont çerti rapporti wkoll, Real Madrid kienu m˙assba dwar il-prestazzjonijiet tal-plejer fejn jidher li hemm element qawwi ta’ nuqqas ta’ kuntentizza min-na˙a tieg˙u.

Dan hekk kif il-vja©©i li qed jag˙mel Ronaldo minn Madrid g˙ar-Rabat fil-Marokk jistg˙u ikunu ta’ xkiel g˙all-forma tieg˙u fil-grawnd.

MAN. UNITED SE JÛOMMU GÓAJNEJHOM FUQ NEVILLE Manchester United se jkunu qed josservaw mill-qrib ilprestazzjonijiet ta’ Gary Neville hekk kif fil-jiem li g˙addew dan ©ie appuntat b˙ala l-kowç il-©did ta’ Valencia fi Spanja. Madankollu, dan ma jfissirx li l-poΩizzjoni tal-kowç preΩenti qieg˙da f’periklu minkejja li dan l-a˙˙ar ukoll Louis van Gaal kien ikkritikat min˙abba t-tattiçi tieg˙u u lpossibbiltà li ma jg˙addux mill-grupp taç-Champions League.

IΩda l-uffiçjali g˙olja tat-tim IngliΩ di©à bdew bir-riçerka tag˙hom biex isibu s-suççessur tal-kowç OlandiΩ hekk kif il-kuntratt tieg˙u jiskadi fl-2017. Huwa mifhuma li kemm Neville kif ukoll is-sie˙eb tieg˙u Ryan Giggs se jkunu qed ji©u kkunsidrati.

FOrmULA 1

kullhadd.com

KÓ

06|12|2015 39

AnALIÛI U rAPPOrt tA’ LIAm GAUCI

LIL HInn mIÇ-ÇIrKWIt Ûviluppi tekniçi u l-futur tas-sewwieqa kienu s-su©©etti li ddominaw l-a˙barijiet tal-Formula 1 ta’ din il-©img˙a hekk kif bosta timijiet qeg˙din jivvalutaw modi differenti kif se jibdew lista©un bl-aktar mod kompetittiv possibbli.

Ritorn Wara xhur twal ta’ negozjati u spekulazzjonijiet, ir-Renault ikkonfermaw lakkwiΩizzjoni tal-Lotus.

Huma ma tawx wisq dettalji dwar din it-tranΩazzjoni, però s-CEO talkumpanija FrançiΩa Carlos Ghosn ikkonferma li r-Renault ma kinitx kuntenta bil-mod kif kienet qieg˙da ti©i trattata mir-Red Bull.

G˙aldaqstant, in˙ass il-bΩonn li jing˙ata bidu g˙al faΩi ©dida li tara linvolviment tar-Renault jiΩdied permezz tar-ritorn tal-FrançiΩi b˙ala tim kostruttur. Aktar dettalji mistennijin li ji©u Ωvelati f’Jannar li ©ej.

Problema teknika?

G˙all-Mercedes din il-©img˙a bdiet kif spiççat dik preçedenti, ji©ifieri bil-kontroversja marbuta mal-prestazzjoni diΩappuntanti ta’ Lewis Hamilton f’Abu Dhabi. F’din it-tellieqa, is-sewwieq Brittaniku re©a’ naqas milli jikseb reb˙a kontra Nico Rosberg, fatt li ta opportunità lill-ÌermaniΩ li jag˙laq lista©un bi tliet suççessi konsekuttivi.

Kien hemm min attribwixxa dan ilpass lura f’termini ta’ rendiment g˙al nuqqas ta’ motivazzjoni min-na˙a ta’ Hamilton li rnexxielu jissi©illa r-reb˙ tal-kampjonat ’il fuq minn xahar qabel tmiem l-ista©un. Madankollu, skont ilkampjun tad-dinja, dan in-nuqqas kien riΩultat tal-fatt li minn Singapor ’il hawn huwa ma ˙assux komdu bil-vettura tieg˙u.

Min-na˙a tag˙hom, il-Mercedes ikkonfermaw li huwa minnu li t-tim ipprova xi Ωviluppi ©odda li setg˙u affettwaw l-affinità tas-sewwieqa malvetturi. Minkejja li huma ma qalux x’kienu dawn l-iΩviluppi, qieg˙ed ji©i spekulat li l-bidliet prinçipali se˙˙ew fis-sistema ta’ sospensjoni tal-vetturi.

Skont Toto Wolff, l-amministratur tattim ÌermaniΩ, g˙adu mhuwiex çar xi kkawΩa dan il-pass lura ta’ Hamilton.

Però, spjega li l-Mercedes di©à qeg˙din jinvestigaw il-kwistjoni bilg˙an li ti©i indirizzata qabel jibda lista©un li ©ej.

Se jieqaf g˙al sena?

Tim ie˙or bi kwistjonijiet x’jindirizza huwa l-McLaren illi, fl-a˙˙ar jiem, kellu xi kontroversja x’jiffaççja barra lproblemi tas-soltu li g˙andu bil-magni Honda. Din il-kontroversja kienet ipprovduta mis-CEO tal-McLaren, Ron Dennis li lejn l-a˙˙ar tal-©img˙a l-o˙ra ta kummenti lill-midja li implikaw li Alonso jista’ jaqbeΩ l-ista©un li ©ej.

Din mhijiex l-ewwel darba li kienet implikata l-possibbiltà li Alonso jaqbeΩ sta©un fil-F1 biex jiffoka fuq xi sport ie˙or sakemm it-tim jiΩviluppa vettura kompetittiva. Fil-fatt, g˙ajdut ta’ din ixxorta beda jinstema’ minn nofs l-2015 meta sorsi fi ˙dan il-McLaren sostnew illi l-Honda qeg˙din tant lura fliΩvilupp tekniku tal-magni ibridi li se jkollhom bΩonn tal-inqas sentejn biex jersqu qrib il-Mercedes u l-Ferrari.

Dennis ftit li xejn g˙en biex ti©i ççarata s-sitwazzjoni g˙ax dejjem insista li “s’issa” Alonso huwa mistenni li jsuq mal-McLaren fl-2016, kumment illi ftit li xejn joffri garanziji dwar ilfutur tal-Ispanjol. Wie˙ed jistenna u jara x’se ji©ri f’dan ir-rigward. Però, din l-istennija taf iddum mhux ˙aΩin g˙ax Dennis g˙andu ˙abta j˙alli g˙all-

a˙˙ar biex joffri xi a˙bar çara.

India.

Spjegazzjoni çara

Maratona

Kwistjoni li ©iet iççarata fl-a˙˙ar jiem hija dik relatata mar-relazzjoni li jista’ jkollhom Ωew© timijiet fejn jid˙ol liΩvilupp tekniku tal-vetturi tag˙hom.

Id-dibattitu tqajjem mill-Mercedes li l©img˙a l-o˙ra ressqu diversi mistoqsijiet immirati indirettament lejn l-alleaza teknika ta’ bejn il-Ferrari u l-Haas F1 li fl-a˙˙ar xhur ˙admu ˙afna flimkien biex itejbu r-rendiment ajrudinamiku tal-vetturi li dawn tal-a˙˙ar se jippreΩentaw is-sena d-die˙la.

Fil-verità l-Mercedes m’g˙amlux referenza diretta g˙al din l-alleanza.

Però, huma staqsew jekk koperazzjoni teknika bejn Ωew© timijiet tistax tintuΩa biex dawn iduru mal-limiti imposti mill-Aerodynamic Testing Restrictions (ATR). Dawn ir-regolamenti g˙andhom l-g˙an li jillimitaw kemm kull tim jista’ jag˙mel provi ajrudinamiçi hekk kif l-FIA kienet qieg˙da tfittex modi kif tikkontrolla l-ispejjeΩ relatati maliΩvilupp tekniku.

Il-˙idma kon©unta bejn il-Ferrari u Haas F1, però, po©©iet dubji dwar lapplikazzjoni ta’ dawn ir-restrizzjonijiet hekk kif kien hemm min staqsa jekk iΩ-Ωew© timijiet humiex qeg˙din juΩaw il-˙in ta’ xulxin biex jirduppjaw il-˙in ta’ Ωvilupp g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom.

Fir-risposta tag˙hom, l-istewards talFIA sostnew li ma sabu xejn irregolari fl-a©ir ta’ dawn iΩ-Ωew© timijiet.

Madankollu, il-Mercedes esprimew issodisfazzjon tag˙hom g˙ar-reazzjoni tal-istewards g˙ax ikkjarifikaw diversi dubji li ilhom i˙assbu lit-timijiet. Dan il-punt tal-a˙˙ar jaf ikun importanti g˙at-tim ÌermaniΩ g˙ax hemm g˙ajdut li huma g˙andhom ix-xewqa li jag˙mlu alleanza simili mal-Force

Nhar it-Tlieta li g˙adda t-timijiet g˙amlu l-itwal sessjoni ta’ prova flistorja tal-isport hekk kif g˙amlu 12-il sieg˙a kontinwi fuq iç-çirkwit ta’ Abu Dhabi. L-iskop ta’ din is-sessjoni maratona kien li jag˙ti l-opportunità lillPirelli li jippruvaw ir-roti ultra-soft li se jag˙mlu d-debutt tag˙hom fl-ista©un li ©ej.

Kif jissu©©erixxi l-isem, dawn ir-roti se jkunu aktar rotob mis-super-softs u mistennijin li jintuΩaw prinçiparjament fi street circuits b˙al dawk ta’ Monako u Singapor. L-g˙an prinçipali tag˙hom huwa li jag˙tu l-opportunità lit-timijiet li jimplimentaw strate©iji aktar aggressivi f’çirkwiti ta’ din ix-xorta u jil˙qu lmira mitluba mill-FOM li s-sewwieqa jag˙mlu tal-inqas Ωew© waqfiet f’kull tellieqa.

Il-Pirelli kellhom jinsistu b’mod qawwi mal-World Motor Sport Council dwar il-bΩonn li jsir dan it-test hekk kif ori©inarjament il-pjan kien li l-ultrasofts jag˙mlu d-debutt tag˙hom f’Marzu li ©ej meta jsiru l-provi f’Barçellona.

Madankollu, il-kumpanija Taljana o©©ezzjonat g˙al dan il-pjan g˙ax ˙asset li ma kienx se jkollha çans illi jikkore©i xi nuqqasijiet li jistg˙u jirriΩultaw mit-testijiet sakemm jibda lista©un.

F’kummenti li ta lill-midja, Paul Hembery, l-amministratur tal-pro©etti sportivi tal-Pirelli, sostna li l-kumpanija Taljana hija sodisfatta bl-informazzjoni li n©abret nhar it-Tlieta li g˙adda.

Madankollu, huwa qal ukoll li l-Pirelli jridu janalizzaw dawn l-istatistiçi birreqqa biex jifhmu a˙jar g˙andhomx dak kollu li hemm bΩonn biex jintroduçi l-ultra-softs b’çertu kunfidenza.

tLIEt rEBÓIEt KOnSEKUttIVI Nico Rosberg irnexxielu jtemm l-ista©un fuq nota poΩittiva hekk kif kiseb it-tielet reb˙a konsekuttiva, li kienet ukoll is-sitt wa˙da tieg˙u g˙al dan l-ista©un.

B˙alma ©ara fiΩ-Ωewg tlielaq ta’ qabel, is-sewwieq ÌermaniΩ kien kapaçi jΩomm lil Hamilton warajh mat-tluq.

Dan g˙amilha diffiçli g˙as-sewwieq Brittaniku li jaqbeΩ lill-kollega tieg˙u, minkejja l-fatt illi kellu pass simili g˙al tieg˙u tul it-tellieqa kollha.

Konfronti interessanti Maldonado kellu jirtira fl-ewwel kurva

meta ntlaqat minn Alonso li baqa’ die˙el fih wara li kellu kuntatt ma’ Nasr. Minkejja l-impatt, l-Ispanjol kien f’poΩizzjoni li jkompli, però h u wa k i e n f i l - m i ra t a ’ d ri v et h ro u gh p e n a lt y m i n - n a ˙ a t a l istewards taç-çirkwit li po©©ew ittort tal-inçident fuqu.

Lejn nofs il-klassifika kien hemm diversi konfronti interessanti hekk kif numru ta’ sewwieqa, fosthom Massa, Sainz u Vettel kellhom lambizzjoni li jkunu f’poΩizzjonijiet fe rm a˙ j a r m i n n d a wk l i b d ew

minnhom. L-aktar aggressiv fosthom kien Vettel li g˙afas kemm fela˙ biex fl-ewwel faΩi tat-tellieqa t e l a ’ m i l l - a ˙ ˙ a r g˙ a s - s i t t p o s t f’temp ta’ 23 dawra.

Barra l-i nteress fuq i t-traçç at, k i en h em m a n k e m u m e n t t a ’ azzjo ni fi l- pitlane fejn, matu l l ewwel rawnd ta’ pit stops , Bottas t˙alla jo˙ro© quddiem Button li laqtu u g˙amel ˙sara lill-©ewna˙ ta’ quddiem tal-Williams. Dan li m p a t t m h u x b i s s ©i eg ˙ e l l i l l Fi n l a n d i Ω j a g˙ m el wa q f a o ˙ r a ,

KLASSIFIKA ABU DHABI

imma anke wassal g˙al penalità t a ’ ˙ a m es s e k o n d i f i l -k o n f ro n t tieg˙u.

G˙all-bidu, Rosberg irnexxielu jibni vanta©© komdu fuq Hamilton.

Però, lejn nofs it-tellieqa, ilBrittaniku kien qieg˙ed jersaq qrib ferm tal-ÌermaniΩ. G˙aldaqstant, dan tal-ewwel ipprova j©ebbed ittieni sett ta’ roti tieg˙u biex ikollu sett aktar frisk fl-a˙˙ar dawriet.

Madankollu, Rosberg kien kapaçi j a m m i n i s t ra l -v a n t a ©© t i e g ˙ u u jispiçça fuq quddiem.

KLASSIFIKA SEWWIEQA

PoΩ.

Sewwieq

Tim

Óin

PoΩ.

Sewwieq

Tim

Punti

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Kimi Raikkonen Sebastian Vettel Sergio Perez Daniel Ricciardo Nico Hulkenberg Felipe Massa Romain Grosjean Daniil Kvyat

Mercedes Mercedes Ferrari Ferrari Force India Red Bull Force India Williams Lotus Red Bull

1:38.30.175 +8.2 +19.4 +43.7 +63.9 +65.0 +93.0 +97.4 +99.3 +102.0

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Sebastian Vettel Kimi Räikkönen Valtteri Bottas Felipe Massa Daniil Kvyat Daniel Ricciardo Sergio Perez Nico Hulkenberg

Mercedes Mercedes Ferrari Ferrari Williams Williams Red Bull Racing Red Bull Racing Force India Force India

381 322 278 150 136 121 95 92 78 58

40 06|12|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

IL-MALTIN U T-TERRORIÛMU

Alfred Sant Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew

It-theddida tat-terroriΩmu fuq skala dinjija issa saret tant qawwija li ma nistg˙ux nevitaw aktar milli, b˙ala pajjiΩ, nag˙tu t-twe©iba tag˙na g˙aliha. X’g˙andha tkun l-attitudni tal-poplu u tal-Gvern ta’ Malta quddiem din it-theddida?

Franza u pajjiΩi o˙ra Ewropej qed jimbuttaw g˙al koalizzjoni ta’ gwerra kontra d-Daex, ilgrupp ta’ estremisti IΩlamiçi li ˙atfu biçça kbira mit-territorju tas-Sirja u l-Iraq u ddikjaraw fuqu Kalifat. Qed jippruvaw iwettqu l-g˙anijiet tag˙hom, fi sfond ta’ gwerra çivili fis-Sirja mill-aktar qalila, b’mezzi ta’ ˙ruxija kbira. Qed isibu, fost irrekluti tag˙hom g˙al dawn il˙idmiet, çittadini tal-istess pajjiΩi li qed ji©u attakkati.

L-Istati Uniti, pajjiΩi o˙ra talPunent u dan l-a˙˙ar ir-Russja, irritaljaw biex ikissru lid-Daex billi varaw attakki bl-ajru ming˙ajr ma bag˙tu suldati tag˙hom ji©©ieldu ‘fuq l-art’. Bi twe©iba, tad-Daex Ωiedu fil˙ruxija tal-attakki tag˙hom f’Bejrut, f’Pari©i, f’Bamako u fuq ajruplan tat-turisti mirRussja.

It-twe©iba min-na˙a ta’ Malta, biex tkun s˙i˙a, tirrikjedi poΩizzjoni çara mil-lati taddiplomazija, tal-politika u talmoralità.

Id-diplomazija

Sehem f’˙idmiet ta’ gwerra j©ib impenji u sogri serji

Fil-qasam diplomatiku Malta, b˙ala stat newtrali, tista’ tissie˙eb f’˙idmiet militari kon-

tra d-Daex?

Id-Daex mhumiex stat; inNazzjonijiet Uniti g˙adhom jirrikonoxxu lill-gvernijiet tal-Iraq u tas-Sirja b˙ala l-gvern tat-territorju li jikkontrollaw. In-newtralità, tajjeb jew ˙aΩin, titqies bejn stati rikonoxxuti, li dDaex mhijiex. Allura nifhem li l-argument tan-newtralità ma japplikax fil-konfront tad-Daex.

Tista’ tid˙ol problema jekk is-sehem Malti fi kwalunkwe ˙idma kontra t-terroriΩmu titqies b˙ala ˙idma fi ˙dan alleanza militari. Jekk din issir fl-isfond ta’ xi deçiΩjoni me˙uda min-Nazzjonijiet Uniti, in-newtralità tag˙na tippermetti intervent Malti. Se jkun hawn min jg˙id li legalment, la dDaex mhijiex entità statali, ittrattati li Malta ffirmat biex tid˙ol fl-Unjoni Ewropea, anke kostituzzjonalment, jippermettulha tie˙u sehem f’azzjonijiet militari maqbula bejn il-pajjiΩi membri tal-Unjoni.

Il-politika Lil hinn mid-diplomazija u llegalità, madankollu, jid˙lu konsiderazzjonjiet politiçi. Filqafas tag˙hom, Gvern Malti jkun irid iqis l-interess nazzjonali. Sehem f’˙idmiet ta’ gwerra j©ib impenji u sogri serji.

Gvern Malti jista’ jiddeçiedi li bl-ebda mod ma jrid ida˙˙al liç-çittadini Maltin jew it-territorju tag˙na fir-riskju ta’ xi attività terroristika. Din dejjem se tibqa’ deçiΩjoni politika. Jew

fis-sustanza jew b˙ala ‘skuΩa’, in-newtralità tista’ tintuΩa biex ti©©ustifika d-deçiΩjoni g˙alkemm, kif wera l-inçident tra©iku tal-ajruplan tal-Egyptair f’nofs is-snin tmenin, l-impenn tan-newtralità ma jΩommniex fil-©enb tal-mani©©i terroristiçi.

Illum ukoll hemm kurrent qawwi ta’ opinjoni fostna favur li nΩommu ’l bog˙od minn kull çaqliq terroristiku ˙alli ma nit˙abblux mal-g˙aw©. Kull deçiΩjoni politika dwar issu©©ett trid tag˙ti kas ta’ din ilfehma.

Madankollu, il-qag˙da çentrali tag˙na fil-Mediterran, ittaqlib fil-Libja, il-‘metodi’ ©odda u aktar barbari li qed jadotta t-terroriΩmu ‘modern’, u l-operat dubjuΩ ta’ individwi u ditti Maltin li, biex idawru lira, lesti jid˙lu f’rabtiet oskuri, kollha jag˙tuk x’ta˙seb li Malta ftit tista’ tevita xi darba jew o˙ra li tg˙addi minn inçident terroristiku. Nittama li din l-˙a©a tibqa’ kon©ettura u ma ssirx realtà.

Il-morali Fl-a˙˙ar, ma nistg˙ux inwarrbu riflessjoni ta’ natura ‘morali’. IlpajjiΩi li intervenew militarment kontra d-Daex sa issa g˙amlu hekk permezz ta’ attakki millajru. Jg˙idu li jattakkaw bi preçiΩjoni kbira postijiet li jkunu ma˙kuma mill-organizzazzjoni terroristika. Hi teknika li ©iet irfinata tul dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena anke b’titjiriet ta’

ajruplani ΩunΩan, fl-Afganistan u l-Pakistan.

Hi ˙a©a çara li dan il-metodu kif tag˙mel il-gwerra ntg˙aΩel biex, kemm jista’ jkun, inaqqas iç-çans ta’ mwiet ta’ suldati mill-forzi li qed iwettqu l-interventi. Inaqqas ukoll id-diΩgwid politiku intern fil-pajjiΩi li qed jintervienu. Huma jg˙idu li lattakki tant isiru bi preçizjoni, li l-imwiet ta’ nies mhux militari jkunu jew xejn jew minimi.

Diffiçli temmen din il-˙a©a.

Hemm min jg˙id li ˙afna mill˙bit mill-ajru qed jirriΩulta aktar qattiel g˙al nies çivili milli g˙al ©ellieda terroristiçi. L-inçident li nqala’ fl-Afganistan bil-qerda mill-ajru tal-isptar Medecins Sans Frontiers juri li din il-kritika tista’ tkun ©ustifikata.

Hawn tqum id-dilemma.

Wara l-massakru ta’ Pari©i tat13 ta’ Novembru, il-President Hollande ta’ Franza ddikjara li dan kien “att ta’ gwerra” fuq nies innoçenti. U kellu ra©un.

Imma l-˙bit mill-ajru li kienet di©à qed timmonta Franza fisSirja mhux qed i˙alli riΩultati simili? Donnu li l-kalkolu f’dan kollu hu li l-˙ajja ta’ Amerikan jew Ewropew tiswa ˙afna aktar mill-˙ajja ta’ G˙arbi jew Afgan.

Jekk l-istrate©ija ta’ attakki mill-ajru veru g˙andha dan ilkejl, tqajjem problemi morali kbar u x’aktarx li sservi biex issa˙˙a˙ il-©ibda tat-terroriΩmu.

Fuq dawn il-punti, quddiem it-theddida tat-terrorizmu, a˙na l-Maltin irridu nirriflettu b’serjetà, onestà u kura©©.