Kullhadd 07.12.14 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

NITKELLMU MA’ DR GODFREY FARRUGIA DWAR IL-MEDIÇINA TAL-KANNABIS Il-Óadd 7 ta’ Diçembru, 2014 Óar©a Nru 1,117

Ara pa©na 7

Prezz ›0.80

€1 MILJUN FIL-HOUSING

MONUMENT F’ÌIEÓ DOM MINTOFF Il-Monument li sar millPartit Laburista biex ifakkar lill-eks-Prim Ministru u eks-Mexxej tal-Partit Laburista se jkun inawgurat nhar ilÓamis li ©ej f’Bormla. Il-Partit i˙e©©e© lillpubbliku biex jattendi g˙al din l-attività, u lirresidenti tal-Kottonera li g˙andhom arblu fuq ilbejt biex jo˙olqu atmosfera sabi˙a permezz talfestuni. Ara pa©na 2

JORÓSU L-PILLOLI TAL-KANÇER Minn g˙ada l-pilloli tal-kançer tas-sider se jaraw tra˙˙is sostanzjali ta’ xejn inqas minn 60%. Ir-ro˙s fil-prezz ta’ dawn il-pilloli huwa biss wie˙ed minn sensiela li se jkunu qed jid˙lu fis-se˙˙ matul dan ix-xahar, u li minnhom se jibbenefikaw pazjenti li huma milquta minn tipi differenti ta’ kançer. Ara pa©na 4

TONIO FENECH MHUX KREDIBBLI

Il-Gvern preΩenti nefaq iktar minn €1 miljun f’manutenzjoni ta’ akkomodazzjoni soçjali minn mindu ©ie elett f’Marzu tassena l-o˙ra. L-ikbar investiment sar fit-tieni distrett, b’nefqa ta’ €293,495.28. Din il-©img˙a l-Partit Nazzjonalista pprova jag˙ti l-impressjoni li l-Gvern kien g˙olla l-kera tal-akkomodazzjoni soçjali. Madanakollu, il-Gvern kien qieg˙ed biss

jimplimenta emenda fil-kodiçi çivili li ˙ar©et fl-2009 b’effett minn Jannar tal-2010. G˙al xi ra©uni Gvern Nazzjonalista baqa’ qatt ma implimenta din iΩ-Ωieda fil-prattika, u ˙allieha biss fuq il-karta. Dan irriΩulta fittelf ta’ eluf kbar fi ˙lasijiet li qatt ma n©abru ming˙and madwar 3000 familja.

L-OppoΩizzjoni, b’mod partikolari l-eks-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech mhumiex kredibbli meta jitkellmu fuq l-amministrazzjoni talfinanzi pubbliçi, speçjalment id-dejn tal-pajjiΩ. Illum huwa evidenti li l-Gvern jinsab fuq rotta finanzjarja u ekonomika tajba, fejn mhux biss qed jil˙aq il-miri, iΩda qieg˙ed ukoll jaqbeΩ laspettattivi.

Ara pa©na 3

Ara pa©na 5

kullhadd.com

kÓ lokali

Çerimonja inawgurali f’Bormla

Il-Partit Laburista, nhar ilÓamis 11 ta’ Dicembru fis18.15pm, se jkun qed jorganizza çerimonja inawgurali fuq sfond spettakolari tal-monument tal-eks-Prim Ministru u eks-Mexxej tal-Partit Laburista l-Perit Dom Mintoff. Il-monument se jitpo©©a fi Pjazza Paolino Vassallo, Bormla. L-attività se tkun imΩewqa b’narrazzjonijiet, filmati, siltiet muΩikali mill-orkestra mmexxija mis-Surmast Sigmund Mifsud, u Ωfin u animazzjoni miΩ-Ωeffiena ta’ Felix Busuttil. Iç-çerimonja se tkun wa˙da b’animazzjoni kontinwa u bluΩu tal-Baçir Nru 1 kollu b˙ala l-post minn fejn se tittella’ lattività. Il-pubbliku li se jattendi huwa m˙e©©e© biex jasal fuq il-post min-na˙a tal-Fgura, ÓaΩ-Ûabbar u l-Birgu. Dawk li se ji©u min-na˙a tal-Isla xorta se jkollhom iduru min-na˙a tal-Birgu. L-entratura g˙allattività se tkun biss min-na˙a tal-kappella ta’ Santa TereΩa. Se tkun attività unika u li wie˙ed m’g˙andux jitlef. Din iç-çerimonja se tkun qed tfakkar il-˙ajja ta’ Mintoff minn mindu kien tifel, studja u sar politiku. Se tag˙ti wkoll limportanza xierqa tas-sbatax-il sena li fihom g˙amel b˙ala Prim Ministru. Dawk n-nies li jixtiequ jkunu parti min din l-attività u jie˙du sehem attiv minflok isegwu biss, nhar il-Óamis 11 ta’ Diçembru fil-17.30pm, g˙andhom ji©u ˙dejn il-bieb tal-Baçir Nru 1 fejn se jkun hemm min jiggwidahom u jag˙tihom linformazzjoni ta’ kif se jkunu qed jie˙du sehem fl-attività. Il-monument, xog˙ol tal-artist Noel Galea Bason, intg˙aΩel minn 17-il sottomissjoni li kienu saru. Il-monument se jitpo©©a Bormla min˙abba li hija l-lokalità li g˙andha rabtiet kbar mal-Perit Dom Mintoff. Il11 ta’ Dicembru kienet ukoll mag˙Ωula apposta biex tkun viçin l-40 anniversarju ta’ Jum ir-Repubblika. Data li kellha sinifikat kbir g˙all-Perit Mintoff. Is-Segretarju Organizzattiv talPL William Lewis ˙e©©e© lil kul˙add biex nhar il-Óamis jing˙aqad mal-Partit Laburista g˙al dan l-avveniment uniku li se ji©i organizzat f’Bormla, u talab lil dawk in-nies millKottonera li g˙andhom arblu biex itellg˙u l-festun ˙alli jkomplu jΩejnu l-akwati u jag˙tu ©ie˙ kif mist˙oqq lillPerit Dom Mintoff.

LOKALI KÓ

07|12|2014 03

kullhadd.com

INVESTIMENT FL-AKKOMODAZZJONI SOÇJALI L-akkomodazzjoni soçjali hija arma importanti fil©lieda kontra l-faqar f’pajjiΩna, hekk kif persuni bi d˙ul baxx ikollhom l-opportunità li jg˙ixu b’mod dinjituΩ permezz ta’ kirjiet. G˙aldaqstant il-Gvern preΩenti nefaq ’il fuq minn miljun ewro f’xog˙lijiet ta’ manutenzjoni minn Marzu tal-sena l-o˙ra ’l hawn biex tkun garantita akkomodazzjoni diçenti g˙al dawn il-membri vulnerabbli tas-soçjetà tag˙na. Kif inhu mag˙ruf, din ir-responsabbiltà taqa’ ta˙t lAwtorità tad-Djar, illi twettaq xog˙lijiet ta’ manutenzjoni fi blokok tal-Gvern u tal-Awtorità fejn dawn huma mikrija lill-inkwilini. Xog˙lijiet strutturali jinkludu tibdil u tiswijiet fl-istruttura tas-soqfa u gallariji, kif ukoll xog˙ol ie˙or relatat. Fil-komun tal-binja jsiru wkoll xog˙lijiet ta’ tiswija fis-sistemi ta’ drena©© u dawl, kontrabjut u opramorti, aperturi, po©©amani, madum u meter cupboard. Min˙abba ra©unijiet ta’ prijorità ta’ xog˙lijiet qieg˙da ting˙ata aktar attenzjoni fuq tiswijiet relatati ma’ struttura, bjut, drena©© u dawl. KaΩijiet pendenti mill-2010 F’kummenti li kelliema g˙all-Ministeru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali tat lil din il-gazzetta, hija spjegat

li hemm diversi kaΩijiet fejn it-talbiet g˙at-tiswijiet kienu ilhom pendenti anke mis-sena 2010. EΩempju ta’ dawn huma l-blokki fi Triq is-Sur, l-Isla, fejn kien hemm ˙sarat strutturali kbar kemm fis-soqfa kif ukoll fil-gallarijiet. Il-pro©ett ta’ tiswija li b˙alissa g˙adu g˙addej mistenni li jiswa’ ’l fuq minn €300,000. Kien hemm ukoll numru ta’ kaΩijiet li akkumulaw matul is-snin, partikolarment fil-lokalitajiet ta’ Bormla, l-Isla, Sta Luçija, San Ìwann, Ta’ Xbiex u l-Belt Valletta, fejn instabu ˙sarat strutturali fis-soqfa ta’ appartamenti, torob u gallarijiet. Ûieda fl-istokk tal-proprjetà Sadanittant, fi Frar 2014, l-Awtorità tad-Djar ˙ar©et Request for Proposals, fejn dawk interessati ©ew mistiedna jag˙mlu l-proposti tag˙hom kif jistg˙u jipprovdu postijiet abitabbli lill-istess Awtorità. B’hekk, l-Awtorità tad-Djar tkun tista’ ΩΩid l-istokk ta’ proprjetà g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙ha g˙all-uΩu ta’ akkommodazzjoni soçjali. Da˙lu 45 proposta li jinkludu offerti u ideat diversi. Dawn il-proposti ©ew shortlisted fejn ing˙ataw preferenza dawk il-proposti li jinvolvu l-anqas impatt

XOGÓLIJIET TA’ MANUTENZJONI MINN MARZU TAL-2013 ’IL HAWN: Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett Distrett

Nru 1 Nru 2 Nru 3 Nru 4 Nru 5 Nru 6 Nru 7 Nru 8 Nru 9 Nru 10 Nru 11 Nru 12 Nru 13

€ 223,179.10 € 293,495.28 € 17,965.80 € 232,019.79 € 15,491.16 € 103,457.29 € 33,619.45 € 22,542.73 € 51,633.15 € 53,119.16 € 20,196.36 € 2,440.12 € 12,434.31

finanzjarju. Il-proçess jinsab f’faΩi avvanzata, fejn qed isir l-ist˙arri© u l-verifika neçessarja ta’ dawn ilproposti li ©ew shortlisted.

“HEMM DIFFERENZA FUNDAMENTALI BEJNI U BEJN IL-KAP TAL-OPPOÛIZZJONI” Il-PM Joseph Muscat “Hemm differenza fundamentali bejni u bejn il-Kap talOppoΩizzjoni.” Dan stqarru lPrim Ministru Joseph Muscat ilbiera˙, eΩattament wara konferenza stampa dwar l-isparatorja f’Tal-Qroqq, li fiha l-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil g˙aΩel li jag˙mel akkuΩi fil-konfront tal-Prim Ministru ming˙ajr baΩi jew evidenza. Fir-risposta tieg˙u, Dr Muscat qal li l-Kap tal-OppoΩizzjoni qed jag˙Ωel li jkun selettiv u jo˙ro© biççiet tal-informazzjoni li ja˙seb jaqblu lilu. “Min-na˙a tieg˙i jien ˙tart inkjesta indipendenti li g˙andha aççess g˙all-informazzjoni kollha li jinkludu transcripts, recordings u kull prova o˙ra,” sostna l-Prim Ministru. “Jien nibqa’ ntenni dak li g˙edt mill-bidu nett, ji©ifieri li nistenna l-eΩitu tal-inkjesta u mbag˙ad nie˙u d-deçiΩjonijiet kollha neçessarji kif dejjem g˙amilt skont il-fatti li jirriΩultaw,” temm jg˙id il-Prim Ministru.

Dan b’kuntrast ma’ Simon Busuttil, li kif irrimarkaw xi w˙ud, mhux biss qed jippreΩenta lilu nnifsu b˙ala xi investigatur, iΩda jrid ukoll jie˙u l-irwol tal-©udikatura. Matul din il-©img˙a Busuttil infexx f’attakk bla preçedent fuq wa˙da mill-og˙la istituzzjonijiet tal-pajjiΩ; dik tal©udikatura, meta qal li m’g˙andux fiduçja fl-inkjesta li qed issir b’rabta mal-isparatorja. Busuttil ma ddejjaqx jag˙mel dan il-kumment minkejja li kien huwa stess li rrifjuta li jag˙Ωel il-ma©istrat li jrid hu biex imexxi inkjesta indipendenti b’rabta mal-inçident li fih kien involut il-xufier talMinistru Manuel Mallia. Minflok ma j˙alli din l-inkjesta indipendenti tag˙mel xog˙lha, il-Partit Nazzjonalista ta’ Busuttil qed jippre©udika lkaΩ kollu, anki dak li g˙addej b˙alissa fil-konfront tal-eks xufier Paul Sheehan, billi jippubblika partijiet li jaqbel lilu minn recordings ta’ telefonati miksuba illegalment.

04 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ loKali

Pilloli tal-KanÇer JorÓsu Bi €98 Minn g˙ada t-Tnejn pilloli li jie˙du pazjenti li jkunu qed isofru minn kançer tas-sider se jor˙su b’60%. Il-pilloli kienu qed jinbieg˙u g˙all-prezz ta’ €164 kull pakkett ta’ tmienja u g˙oxrin, iΩda minn g˙ada l-prezz tag˙hom se jinΩel g˙al €66, ro˙s ta’ €98. Ir-ro˙s fil-prezz ta’ dawn il-pilloli huwa biss wie˙ed minn sensiela li se jkunu qed jid˙lu fisse˙˙ matul dan ix-xahar. Fost o˙rajn, mija u

g˙oxrin pillola li jag˙mlu uΩu minnhom pazjenti li jkunu qed i˙abbtu wiççhom ma’ tipi differenti ta’ kançer, ro˙su bi €360, minn €550 g˙al €190. Pilloli o˙ra li jittie˙du minn pazjenti li jbatu biddijabete, minn nhar l-Erbg˙a se jkunu qed jor˙su b’10% g˙al kull pakkett ta’ tletin pillola. Mediçina o˙ra li tintuΩa minn persuni li jbatu minn problemi fl-g˙adam, minn b˙al-lum gimg˙a, ukoll se tor˙os b’mod qawwi. Din il-mediçina se tor˙os minn €568

g˙al €425, tnaqqis ta’ €143. Sadanittant, matul din il-©img˙a li g˙adha kif g˙addiet, da˙al ukoll fis-se˙˙ ro˙s fi tmien mediçini o˙ra li jvarja minn 7% g˙al 22%. Fost o˙rajn, pilloli partikolari o˙ra li wkoll jittie˙du minn pazjenti b’kundizzjoni fl-g˙adam ro˙su b’€4, minn €19 g˙al €15. Pilloli uΩati g˙al kontra çerti infezzjonijiet ro˙su b’€6, waqt li pilloli g˙al kontra l-attakki tal-qalb ro˙su b’€2.

il-Pn JisKoPri l-ameriKa Il-kritika li l-Kap talOppoΩizzjoni qed jag˙mel fuq il-kaΩ tal-bini tal-Parlament il©did mhux biss hija ipokresija, iΩda l-istess Busuttil qieg˙ed jikkritika pro©ett li l-partit tieg˙u stess kien tant fta˙ar bih meta kien fil-Gvern fl-a˙˙ar le©iΩlatura li hu stess kien jag˙mel parti minnu. L-a˙˙ar kontroversja fuq ilbini tal-Parlament il-©did qamet dwar il-Kamra tadDeputati nnifisiha, il-post fejn se jsiru s-sessjonjiet plenarji, fejn kollox qed idur mal-fatt li ma kienx hemm spazju biΩΩejjed biex id-deputat ikun jista’ jqum u jitkellem minn wara lmejda tieg˙u. Simon Busuttil, waqt li kien qieg˙ed jag˙ti r-reazzjoni tieg˙u g˙all-ba©it imressaq minn Gvern Laburista, ©ab eΩempju bid-Deputat tieg˙u stess George Pullicino biex jikkritika din is-sitwazzjoni u qal li l-istess Deputat m’g˙andux spazju biΩΩejjed fejn joqg˙od bilqieg˙da. L-ipokresija politika ©ejja mill-fatt li d-deçiΩjonijiet kienu di©à me˙uda kollha minn Gvern Nazzjonalista u xog˙ol dan il-Gvern kien li jirran©a din is-sitwazzjoni. Minn fuq, illum il-Partit Nazzjonalista qieg˙ed jikkritika dan, iΩda b˙alma g˙amel fil-kaΩ taΩΩieda tal-COLA, meta beda jifta˙ar b’falliment tieg˙u stess hekk kif l-inflazzjoni kienet ferm aktar g˙olja minn kemm hi preΩentament, illum qed jikkritikaw pro©ett li Gvern Nazzjonalista mexxa ’l quddiem.

Storm in a teacup Il-kumpanija tal-Perit Renzo

Piano, il-perit li tqabbad millistess Gvern Nazzjonalista, ming˙ajr l-içken dubju llum hija rrabbjata g˙al dak li ntqal dwar l-imwejjed u ssi©©ijiet tal-kamra tad-deputati. Dan kien evidenti millkummenti li ta l-Perit Antonio Belvedere lill-©urnal The Times fil-˙ar©a ta’ nhar ilÓamis li g˙adda. Busuttil ipprova jg˙abbi rresponsabbiltà tad-disinn talparlament fuq il-Ministeru g˙at-Trasport u lInfrastruttura jew uffiçjali talGrand Harbour Regeneration Corporation, meta evidentement id-disinn ta’ dan il-par-

lament kienet responsabbiltà tal-uffiççju ta’ Renzo Piano li tqabbad mill-Gvern preçedenti. Aktar kemm jg˙addi ΩΩmien aktar qed to˙ro© filbera˙ il-politika negattiva li Busuttil qed ikompli jimbotta ’l quddiem. Bin-negattività tieg˙u Busuttil lanqas qed jinduna li qieg˙ed jikkundana pro©etti li beda u tant fta˙ar bihom Gvern Nazzjonalista stess. Memorja qasira Dwar dan is-su©©ett tkellimna mal-Ministru g˙at-Trasport u

l-Infrastruttura Joe Mizzi, illi fakkar li din il-©img˙a rriΩulta biç-çar li l-konsulent ewlieni, mag˙ruf b˙ala wie˙ed millaqwa, jekk mhux l-aqwa, periti tad-dinja, t˙allas ’il fuq minn €7 miljun f’konsulenza dwar il-pro©ett tad-da˙la talBelt Valletta. Mhux biss hekk, imma anke jirriΩulta li, b’kollox, intefqu mad-€19-il miljun f’konsulenzi b’mod globali f’dan ilpro©ett. “Id-disinn tieg˙u kien sa mill-bidu u g˙adu sallum, responsabbiltà ta’ Renzo Piano Building Workshop. La a˙na b˙ala Gvern u lanqas ilGHRC qatt ma kienet involu-

ta,” spjegalna Mizzi. Il-Ministru g˙at-Trasport u lInfrastruttura qal li lOppoΩizzjoni missha tkun taf sewwa dan il-fatt g˙ax kienet hi li ˙alliet il-pro©ett f’idejn din il-kumpanija. Madankollu, l-OppoΩizzjoni qabΩet fuq il-Gvern daqslikieku kien hu li qabbad lillkuntratturi u kien hu li qabbad lill-periti. “Minkejja dan, kif feta˙ ˙alqu Simon Busuttil il©img˙a li g˙addiet, g˙ax ˙aseb li skopra l-Amerika bilproblema tas-si©©ijiet, qabΩu fuqu l-periti li suppost huma l-aqwa tad-dinja u qalulu li qed jag˙mel ˙afna storbju g˙alxejn. Sitwazzjoni illi ddeskrivew b˙ala ‘A storm in a teacup’.” Il-Ministru Mizzi spjegalna li mhux xi a˙bar ©did li hemm nuqqasijiet serji fil-pro©ett. “Fil-fatt, a˙na wrejnieh sa mill-bidu nett tal-amministrazzjoni meta g˙edna li lKamra tad-Deputati se jkollha problema ta’ spazju. Ma skopra ebda sigriet Simon Busuttil.” “Però,” fakkar Mizzi, “min qabbadhom lill-aqwa periti tad-dinja, li issa ˙are© li t˙allsu miljuni kbar f’konsulenzi?” Barra minn hekk, huwa spjega li jekk perit ikun imqabbad minn xi ˙add u dan jie˙u Ωball fid-disinn, ma jistax je˙el il-klijent, imma jrid jie˙u r-responsabbiltà lperit inniffsu, g˙ax g˙alhekk jit˙allas. “Huwa g˙alhekk li l-Gvern preΩenti talab lill-uffiçju ta’ Piano biex jara x’tip ta’ soluzzjoni hemm biex wie˙ed jirran©a l-iΩball li ˙adu,” temm jg˙id il-Ministru Mizzi.

lokalI kÓ

07|12|2014 05

kullhadd.com

“Id-dejn ta’ pajjIÛna ser InnIÛluh Ûgur” Il-Ministru g˙all-Finanzi Edward Scicluna Wara l-kalkoli fantaxjentifiçi fuq il-prezz taΩ-Ωejt, issa dDeputat Nazzjonalista Tonio Fenech taha g˙al-log˙ob binnumri fejn jid˙ol id-defiçit. Dan g˙amlu matul id-dibattitu ba©itarju li se˙˙ fil-jiem li g˙addew fejn akkuΩa lill-Gvern li qieg˙ed ipo©©i l-finanzi pubbliçi fil-periklu. Dan minkejja lfatt li kienet it-traskura©ni tieg˙u stess li wasslet lil pajjiΩna li jitlef il-kredibbiltà fejn tid˙ol l-amministrazzjoni talkontijiet pubbliçi. L-ironiji fl-attakki tal-Partit Nazzjonalista f’dan ir-rigward huma ˙afna. Fi stqarrija li ˙ar©u fl-a˙˙ar tal-©img˙a lo˙ra, l-OppoΩizzjoni semmiet illi l-Kummissjoni Ewropea esprimiet id-dubji dwar kif ilGvern kien se jag˙mel tajjeb g˙all-ispejjeΩ involuti fil-ba©it li ressaq. Madankollu, il-Ministru g˙allFinanzi Edward Scicluna kemm-il darba spjega b’mod çar illi l-KE talbet biss iktar dettalji u fakkar li l-proçeduri ta’ infrazzjoni miftu˙a kontra pajjiΩna kienu frott l-a˙˙ar ba©it imressaq minn Gvern Nazzjonalista, illi kiser il-limiti ba©itarji imposti mill-Unjoni Ewropea. L-ipokresija tal-OppoΩizzjoni ma waqfitx hemm, hekk kif listess stqarrija kellha fiha attakk fuq il-pjan tal-Gvern g˙all-pensjonijiet, kwistjoni li Partit Nazzjonalista kien wettaq fjaski kbar fiha. Fil-fatt, l-a˙˙ar riforma, jekk tista’ ssej˙ilha tali, talPN f’dan ir-rigward kienet iddeçiΩjoni li tog˙la l-età tal-pensjoni. Dan minkejja l-fatt li kienet ilKummissjoni Ewropea stess illi g˙al snin twal talbithom jag˙mlu tajjeb g˙all-weg˙da tag˙hom illi jag˙mlu riformi strutturali neçessarji biex is-sis-

tema ssir iktar vijabbli. Fost dawn il-weg˙di kien hemm lintroduzzjoni tas-second pillar u third pillar pensions. Din talewwel qatt ma saret, filwaqt li din tal-a˙˙ar saret issa, minn Gvern Laburista. Il-miri qeg˙din jintla˙qu Is-suççessi li qieg˙ed iwettaq il-Gvern preΩenti ˙ar©u çar fiddibattitu ba©itarju ta’ din il©img˙a, li fih il-Ministru Scicluna spjega li l-Gvern jinsab fiduçjuΩ li jil˙aq il-mira tieg˙u fejn din is-sena qieg˙ed jistenna li jnaqqas id-defiçit

g˙al 2.1%. Dan jidher b’mod aktar konkret mill-istatistika fuq iddefiçit tal-fond konsolidat fuq il-perjodu Jannar sa Ottubru ta’ din is-sena li ˙arget riçentament, illi turi li l-Gvern naqqas id-defiçit bi €3 miljun meta mqabbel mas-sena l-o˙ra; figuri konsistenti mal-estimati ba©itarji g˙al dan l-istess perjodu. G˙as-sena d-die˙la d-defiçit mistenni jinΩel g˙al 1.6% filwaqt li d-dejn se jinΩel g˙al 69%. B’dan il-livell ta’ defiçit ilGvern se jkun qed jil˙aq wa˙da mill-iktar miri ambizzjuΩi tieg˙u u dan l-g˙ax ikun

qed jil˙aq l-inqas livell ta’ defiçit li ilu ma jintla˙aq millbidu li beda jitkejjel id-defiçit fuq baΩi ta’ accruals. Il-Ministru Scicluna fakkar ukoll li dan il-Gvern nieda diversi miΩuri li jikkonsolidaw il-finanzi pubbliçi permezz ta’ riformi fiskali u strutturali fejn, fost il-miΩuri nsibu l-Att dwar ir-Responsabbiltà Fiskali. Riforma o˙ra kienet iΩ-Ωieda fil-kontroll fuq l-ispiΩa permezz tal-Comprehensive Spending Reviews fejn kull ministeru jintalab jindika l-objettivi li qed jintla˙qu b’kull programm u fejn il-ministeri jintalbu j˙arsu lejn prijoritajiet u jΩidu l-effiçjenza fl-infiq tag˙hom. Ir-riformi fis-sigurtà soçjali, fost lo˙rajn, kienu parti mir-riΩultat ta’ CSR li sar din is-sena. Barra minn hekk, il-Gvern ©ab u ser jer©a’ j©ib esperti barranin li ja˙dmu f’istituzzjonijiet internazzjonali rinomati b˙al Fond Monetarju Internazzjonali biex jag˙tuh pariri fuq kif ilproçess ba©itarju jista’ ji©i rriformat ˙alli jkun aktar effiçjenti. Qieg˙da ssir ˙idma wkoll biex jin˙oloq tax policy unit b˙al dak ta’ pajjiΩi o˙ra, biex b’hekk il-Gvern ikollu unità li tipprovdilu su©©erimenti fuq diversi miΩuri tad-d˙ul, kif ukoll rakkomandozzjonijiet fuq l-implimentazzjoni u l-impatt ekonomiku, fiskali u soçjali ta’ dawn il-miΩuri. Wirt ta’ djun kbar Il-Gvern, spjega Scicluna, qieg˙ed ipo©©i enfasi kbira fuq il-kontroll tad-defiçit g˙ax huma l-kawΩa tad-djun li akkumulaw matul dawn l-a˙˙ar 25 sena. “F’daqqa wa˙da jidher li l-Onor. Fenech, flimkien ma’ kelliema o˙ra tal-OppoΩizzjoni,

indunaw li jeΩisti d-dejn nazzjonali. Issa ma g˙adux il-kaΩ li d-dejn jit˙allas minn uliedna u wlied uliedna.” Il-Ministru g˙all-Finanzi po©©a dan l-argument f’perspettiva hekk kif spjega li, fissena 2000, id-dejn kien jammonta g˙al €2.6 biljun. Din ilfigura, sal-a˙˙ar tal-2013 teg˙let g˙al €5.2 biljun, ji©ifieri irdoppja. “Fuq dan il-wirt li ˙allew warajhom gvernijiet Nazzjonalisti, din is-sena biss se n˙allsu €231 miljun f’interessi. Dan ifisser iΩjed minn €40 miljun li nonfqu fuq edukazzjoni kull sena.” Hawnhekk Scicluna rrefera g˙all-argument li qieg˙ed jin©ieb min-na˙a talOppoΩizzjoni, li matul l-a˙˙ar sena d-dejn Ωdied b’rata ikbar minn dak tad-defiçit. Huwa spjega li çaqliq minn xahar g˙all-ie˙or fid-dejn nazzjonali hu kawΩa ta’ çaqliq f’dak li jissejja˙ stock-flow adjustments. Dan ix-xahar biss pajjiΩna kellu çaqliq poΩittiv fi stockflow adjustment ta’ €130 miljun qtug˙ mid-dejn bil-˙las b’lura ta’ sisa li n©abret mill-Enemalta u li issa, wara li waslu fi ftehim maç-ÇiniΩi, ˙assewhom finanzjament stabbli li jit˙allsu dawn il-flejjes, li fuq kollox kienu n©abru. “Il-kelliema tal-OppoΩizzjoni x’se jg˙idu? Forsi jibdew isostnu li dan ma jg˙oddx! U meta ser jid˙lu fil-kaxxa ta’ Malta ’l fuq minn €20 miljun mill-Asset Registration Scheme, li kienet suççess rekord fejn il- fees kwaΩi waslu li jg˙addu dawk li n©abru fl-2001. Dawn mhux ser iniΩΩlu d-dejn ukoll? U xi ng˙idu dwar l-IIP? Sur President, m’g˙andniex biΩa’. Id-dejn ta’ pajjiΩna ser inniΩΩluh Ωgur,” iddikkjara Scicluna.

LOKALI KÓ

07|12|2014 07

kullhadd.com

“ILTQAJT MA’ TLIET PAZJENTI LI UÛAW IL-MEDIÇINA TAL-KANNABIS”

DR GODFREY FARRUGIA

L-abbozz g˙ar-riforma fil-li©i li tirrigwarda d-dipendenza fuq id-drogi jinkludi l-uΩu mediçinali tal-kannabis. Il-gazzetta KullÓadd tkellmet mat-Tabib u l-eks-Ministru tas-Sa˙˙a Godfrey Farrugia, li kien minn tal-ewwel li tkellem dwar ilbenefiççji mediçi li tista’ toffri din il-pjanta. Kimika fil-kannabis ta’ benefiççju g˙all-bniedem It-Tabib Farrugia stqarr mag˙na mill-ewwel li “fl-a˙˙ar sentejn ta’ ˙idmieti b˙ala tabib, ˙idma ta’ aktar minn 29 sena, iltqajt ma’ tliet pazjenti li uΩaw il-mediçina tal-kannabis biex itaffu mis-sintomi li kellhom. Dawn kienu da˙˙lu din il-mediçina minn pajjiΩi o˙ra Ewropej u tnejn minnhom kellhom ukoll parir mediku minn speçjalisti barranin”. G˙alkemm it-teknolo©ija avvanzat immens, it-Tabib Farrugia fisser kif it-tag˙rif dwar dan malajr jinstab fuq linternet, g˙alkemm çerti siti mhux ta’ min jorbot fuqhom. Ta’ min jg˙id li l-pjanta talkannabis g˙andha aktar minn 483 kimika li 84 minnhom huma mlaqqma b˙ala cannabioids g˙ax g˙andhom xi forma ta’ benefiççju g˙allbniedem. Ir-riçerka ppruvat b’mod konkret li tlieta minn dawn il- cannabioids g˙andhom benefiççji mediçinali u llum il-©urnata bdew jintuΩaw b˙ala mediçina. Il-morfina u l-eroina huma iktar perikoluΩi millkannabis Dr Farrugia stqarr li l-eroina li ©ejja mill-pjanta tal-opium hi wkoll droga tal-abbuΩ u g˙andha effetti ˙afna ag˙ar minn dik tal-kannabis. Imma nafu wkoll li mill-opium nipproduçu l-morfina, mediçina utli ˙afna biex ittaffi l-u©ig˙ f’çertu kaΩi ta’ mard. Ix-xjenza ppruvat li l-mediçi-

na tal-morfina hi ferm perikoluΩa meta mqabbla ma’ dik li hi mmanifatturata millkannabis, tant li jekk tintuΩa b’mod eççessiv tista’ wkoll toqtol. Dan mhux il-kaΩ meta jintuΩaw l- cannaboids g˙al uΩu mediçinali. “Madankollu, kul˙add jaf li din il-pjanta ilha tintuΩa g˙al g˙exieren ta’ snin b˙ala droga ta’ abbuΩ u dan ta’ min jikkundannah,” stqarr Farrugia.

nifs huwa sa˙aq li huwa importanti li g˙all-uΩu tag˙hom ikun hemm skrutinju u monitora©© kontinwu talkura. Ta’ min jg˙id ukoll li hemm diversi pajjiΩi Ewropej li f’çertu çentri juΩaw din ilmediçina g˙all-effett sintomatiku tag˙ha, fosthom lIngilterra, l-Italja, il-Belju, ilPortugall, l-Olanda u lFinlandja, fost o˙rajn. Madankollu, Farrugia spjega li din il-mediçina ma tistax tintuΩa fiΩ-Ωg˙aΩag˙, nisa tqal jew li jkunu jreddg˙u, fuq persuni b’mard mentali, nies li jkunu abbuΩaw mid-droga, mard tal-qalb, fwied u kliwi u epilessija.

Indaga fuq l-uΩu mediçinali tal-kannabis fl-IΩrael It-Tabib Farrugia rrakkonta kif f’Jannar li g˙adda Ωar l-IΩrael, wara Ω-Ωjara tal-Prim Ministru aktar kmieni, ma’ delegazzjoni teknika bl-g˙an li jΩidu l˙idma favur l-onkologija, irriabilitazzjoni u l-Pjan Nazzjonali ta’ Emer©enza. Waqt li kien hemm, fuq inizjattiva personali, tkixxef u st˙arre© il-fatti sew dwar l-uΩu mediçinali tal-kannabis. “Dan kont g˙amiltu g˙ax kont naf li fl-IΩrael g˙al uΩu mediçinali kienu juΩaw partijiet minn çertu speçi ta’ din ilpjanta stess, li titkabbar b’mod meqjus u ting˙ata b’doΩa f’g˙amla ta’ qtar ta’ Ωejt jew g˙a©na ta’ xa˙am minflok g˙amla ta’ pillola mmanifatturata b’mod sintetiku,” qal Dr Farrugia. Ta’ min jinnotta li g˙al uΩu mediçinali l-kannabis qatt ma ting˙ata b’mod li ti©i mpejpa, g˙ax, barra li g˙andha l-istess ˙sara b˙as-sigaretti minn kull aspett, id-doΩa li tittie˙ed ma tistax titkejjel b’mod xjentifiku u g˙alhekk l-effett ma jkunx ikkalkulat kif mixtieq. Il-Prim Ministru talabu jikteb memo fuq is-su©©ett “G˙alhekk, meta ©ejt lura minn din is-safra, barra li tajt rapport dettaljat fuq l-g˙anijiet li kont mort g˙alihom, kont tkellimt ukoll mal-Prim Ministru fuq dan l-ist˙arrig li

Il-poplu Malti u G˙awdxi lest jag˙mel din il-qabΩa g˙all-a˙jar ta’ sa˙˙tu

jien g˙amilt dwar l-uΩu mediçinali tal-kannabis.” Farrugia Ωvela u qal: “Hekk kif irriΩenjat mill-kariga ta’ Ministru tas-Sa˙˙a f’Marzu li g˙adda, jien er©ajt fakkart lillPrim Ministru fuq din ir-riçerka li kont g˙amilt u hu talabni niktiblu memo fuq is-su©©ett, u hekk g˙amilt.” Dan huwa proprju eΩempju çar ta’ kif Membru Parlamentari g˙andu jkun ta’ g˙ajnuna g˙all-Gvern. Fil-fatt, Farrugia sostna: “Dan g˙amiltu minn ˙ini u b’˙ilieti b˙ala Membru Parlamentari, intg˙o©ob u tkellimt f’a©©ornament dwar din ilkawΩa. Wara bdejt ˙idma malMinistru Owen Bonnici biex ti©i implimentata b˙ala parti mil-li©i li se ti©i ppreΩentata lill-Parlament.”

L-uΩu varjat tal-kannabis It-Tabib Farrugia spjega kif “luΩu ta’ din il-mediçina hu xjentifikament ittestjat f’pazjenti li jkunu qed jirçievu lkimoterapija, biex iΩidu l-aptit f’pazjenti li jbatu bl-AIDS, biex itaffu l-g˙ebusija u lbug˙awwie© f’mard b˙al Multiple Slerosis u anke biex itaffu l-ugig˙”. Sintendi din ilmediçina trid tintuΩa fuq parir tat-tabib u me˙uda skont irriçetta. Hu Ωied g˙id li “fil-proposta ssu©©erejt li anke waqt il-konsultazzjoni pubblika jien s˙aqt li mhux it-tobba kollha g˙andhom ikollhom il-jedd li jo˙orgu riçetta g˙all-uΩu talkannabis iΩda dan l-eΩerçizzju g˙andu jit˙alla g˙al çertu kategoriji ta’ speçjalisti”. Fl-istess

Mistoqsi jekk il-poplu g˙adux iqis l-uΩu tal-kannabis filmediçina b˙ala tabù, Farrugia minnufih we©ibna li “perswaΩ li l-poplu Malti hu konxju li labbuΩ ta’ droga hu ˙aΩin g˙as-sa˙˙a tal-bniedem, u sa˙ansitra anke jekk il-mediçina konvenzjonali li tintuΩa biex tfejjaqna tintuΩa ˙aΩin, din tista’ tikka©una ˙afna ˙sara f’©isimna. PerswaΩ ukoll li l-poplu fehem sew u esprima ru˙u mhux biss waqt ilfaΩi ta’ konsultazzjoni li saret mill-Ministeru tal-Ìustizzja, imma anke fuq il-medja soçjali”. Dan l-abbozz li se ji©i ppreΩentat fil-Parlament hu wie˙ed li j˙ares u jifhem ittibdil soçjali li l-poplu Malti u G˙awdxi g˙adda minnu f’dawn l-a˙˙ar snin u jifhem li d-dritt tal-˙arsien tas-sa˙˙a hu sagrosant. Fl-a˙˙ar nett, itTabib Farrugia kkonkluda billi stqarr li “ma narax li g˙andu jkun hemm xi diffikultà jew reΩistenza biex ti©i attwata din il-parti tal-li©i meta fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar se jiggwadanja lpazjent”.

X’JGÓID DAN L-ABBOZZ? • Prosekuzzjonijiet g˙all-pussess g˙all-uΩu personali ta’ kwantitajiet Ωg˙ar ta’ drogi (massimu ta’ 2 grammi jew ta’ 2 pilloli ecstasy jew ekwivalenti) se jitwettqu mill-Pulizija skont l-Att dwar ilKummissarji g˙all-Ìustizzja u dak il-pussess se jkun su©©ett g˙al pieni li jvarjaw minn €75 g˙al €125. Pussess g˙all-uΩu personali tal-kannabis jew ta’ raΩa tal-kannabis se tkun su©©etta g˙al firxa iΩg˙ar ta’ pieni (minn €50 sa €100). • Fuq it-tieni kundanna quddiem ilKummissarju g˙all-Ìustizzja, jew it-tieni ˙las volontarju tal-piena, persuna g˙andha ti©i riferita lill-Bord g˙ar-Riabilitazzjoni li qed ji©i propost filli©i u li se jie˙u passi biex jassisti g˙ar-riabilitazzjoni ta’ dik il-persuna. Persuna ˙atja g˙at-tieni reat jew reat sussegwenti ta’ pussess ta’ kannabis jew ta’ raΩa tal-kannabis se tkun riferita biss lil dan ilBord jekk il-Kummissarju g˙all-Ìustizzja huwa sodisfatt li l-˙ati x’aktarx se jabbuΩa minn drogi o˙ra jew jekk il-˙ati ma jidhirx quddiem ilKummissarju anke jekk il-piena tkun ©iet im˙allsa volontarjament. • Il-Qorti tal-Ma©istrati li tkun qed tisma’ lkawΩa dwar offiΩi tad-droga li, skont il-linji gwida ppubblikati riçentament, m’g˙andhomx ji©u riferiti

lill-Qorti Kriminali jew li jinvolvu reati o˙ra li mhumiex su©©etti g˙al aktar minn seba’ snin pri©unerija u li ma jkunux jikkonsistu f’reati volontarji fuq ilpersuna, reati mwettqin bl-uΩu ta’ arma jew ir-reati li jinvolvu l-uΩu ta’ nar jew splussivi, tista’, jekk tkun sodisfatta li l-kawΩa tar-reat hija d-dipendenza fuq id-droga, tikkonverti ru˙ha f’Qorti tad-Drogi u tirreferi l-akkuΩat lill-Bord g˙ar-Riabilitazzjoni g˙attrattament. Jekk l-akkuΩat ma jikkooperax malBord, il-kaΩ ji©i riferut lura lill-Qorti u jkompli jinstema’ b˙allikieku riferenza lill-Bord qatt ma saret. • Jekk f’perjodu ta’ 18-il xahar il-Bord jirrapporta lill-Qorti li r-riabilitazzjoni kienet ta’ suççess, il-Qorti se tkun intitolata li ssejja˙ il-prosekuzzjonijiet kriminali pendenti kontra l-akkuΩat quddiem ilQrati kollha u li jaqg˙u ta˙t il-kompetenza ori©inali tag˙ha jew ta˙t il-kompetenza estiΩa (10 snin pri©unerija) biex jinstemg˙u quddiemha u se tkun intitolata wkoll li ma tapplikax perjodu obbligatorju ta’ pri©unerija stabbilit bil-li©i jew li tapplika ordni ta’ probation jew sentenza sospiΩa. • Matul iΩ-Ωmien meta l-akkuΩat ikun ©ie riferut lill-Bord g˙ar-Riabilitazzjoni (Drug Offenders Rehabilitation Board), il-kaΩ g˙andu jkompli jinstema’ quddiem il-Qorti iΩda ma jistax ji©i deçiΩ.

• Il-kultivazzjoni ta’ pjanta tal-kannabis li tipproduçi kwantità Ωg˙ira g˙all-uΩu personali mhux se jibqa’ jkun su©©ett g˙al perjodu obbligatorju ta’ pri©unerija jew g˙all-eskluΩjoni tal-applikazzjoni g˙al probation jew sentenza sospiΩa. • Preparazzjonijiet mediçinali tal-pjanti talkannabis jistg˙u jkunu preskritti minn tabib speçjalista jekk m’hemmx alternattivi vijabbli. • Se ji©i stabbilit Bord g˙all-Pariri dwar ilPolitika fl-G˙oti tal-Pieni (Sentencing Policy Advisory Board) bl-iskop li jabbozza sentencing policies fir-rigward ta’ reati tad-droga sabiex jipprova jiΩgura konsistenza bejn il-pieni mog˙tija millQrati differenti. Il-Ministru jista’ jestendi l-mandat tal-Bord g˙al reati o˙ra. • Il-pussess ta’ drogi pprojbiti xorta se jibqa’ so©©ett g˙al arrest, speçjalment sabiex jippermetti lill-pulizija biex tinvestiga reati relatati aktar serji. • Il-benefiççji tal-Att ma japplikawx g˙al persuni li jbig˙u drogi fil-viçinanza ta’ skejjel, klabbs taΩ-Ωg˙aΩag˙ jew istituzzjonijiet simili; g˙al reati tad-droga relatati mal-façilitajiet korrettivi; g˙al persuni li jbig˙u drogi lill-minuri, lin-nisa tqal jew lill-persuni li jkunu qed jag˙mlu l-programm ta’ riabilitazzjoni mill-vizzju tad-droga.

08 07|12|2014

kullhadd.com

kÓ LOkALI

L-EWWEL NGO HUB FIL-BELT VALLETTA

Il-Ìimg˙a filg˙axija fil-Belt Valletta kien inawgurat lewwel NGO Hub g˙all-organizzazzjonijiet volontarji millMinistru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli. Dan iç-çentru tal-volontarjat huwa l-ewwel wie˙ed taxxorta tieg˙u f’pajjiΩna u se jkun qed joffri spazju fejn organizzazzjonijiet volontarji jkunu jistg˙u jiltaqg˙u u anke jaqsmu l-esperjenzi tag˙hom flimkien. Allokazzjoni ta’ €260,000 Permezz ta’ dan il-pro©ett ilGvern qed iwettaq weg˙da elettorali o˙ra li joffri spazju g˙all-organizzazzjonijiet volontarji u jassistihom fil˙idma tag˙hom b’risq is-soçjetà çivili u l-volontarjat. F’diskors li g˙amlet, ilMinistru Helena Dalli fissret kif, bit-tnedija ta’ dan iç-çentru, il-Gvern qed jikkonferma l-impenn tieg˙u g˙at-tis˙i˙ tas-settur tal-volontarjat. Semmiet kif, g˙at-tieni sena konsekuttiva, il-Gvern sostna l-vot lill-Kunsill tal-Volontarjat u qed jalloka €260,000 g˙assena li ©ejja. Skema ta’ xog˙ol volontarju g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Il-Ministru Dalli ˙abbret ukoll it-tnedija tal-iskema ta’ xog˙ol volontarju g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ b’allokazzjoni ta’ €200,000. Din l-iskema, li se tkun amministrata mill-Kunsill Malti g˙as-Settur tal-Volontarjat, se toffri opportunità ©dida liΩ-

Ωg˙aΩag˙ biex jiskopru l-valur tas-servizz volontarju kif ukoll se tg˙in biex trawwem sens ta’ komunità u çittadinanza attiva. IΩ-Ωg˙aΩag˙ se jkunu meg˙juna wkoll biex itejbu l˙iliet tag˙hom u l-prospetti ta’ impjieg. Dr Dalli qalet li mill-iskema se jibbenefikaw ukoll l-organizzazzjonijiet volontarji nfushom. Se nkunu qed ni©bdu liΩ-Ωg˙aΩag˙ lejn ilvolontarjat u b’hekk titrawwem ©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a fil-qasam volontraju b’ideat ©odda. Iç-Çentru ta’ Volontarjat filBelt huwa l-ewwel wie˙ed minn tlieta Fid-dawl ta’ din it-tnedija, ilgazzetta KullÓadd tkellmet ma’ Mauro Pace Parascandalo, is-Segretarju EΩekuttiv li kien inkarigat minn dan il-pro©ett. “Iç-Çentru ta’ Volontarjat li tnieda fil-Belt Valletta huwa lewwel wie˙ed minn tlieta u se jservi primarjament biex jitrawwem u jiΩviluppa lvolontarjat fil-komunità kif ukoll biex ikun ta’ appo©© g˙all-organizzazzjonijiet volontarji fl-operat tag˙hom, speçjalment dawk ta’ daqs Ωg˙ir u medju,” sostna Pace Parascandolo. B’mod ©enerali dan iç-çentru se jiffoka fuq erba’ oqsma ewlenin: il-promozzjoni u rriçerka tal-volontarjat, il-bini tal-kapaçitajiet g˙all-volontarjat lokali, jipprovdi tmexxija fuq kwistjonijiet relatati malvolontarjat u biex iservu ta’ baΩi li minnha organizzaz-

Qabel

Wara

zjonijiet volontarji Ωg˙ar u medji jistg˙u joperaw. Uffiççju tal-Kunsill Malti g˙as-Settur tal-Volontarjat Is-Segretarju EΩekuttiv qalilna wkoll li ç-çentru tal-Belt Valletta se jservi b˙ala luffiççju tal-Kunsill Malti g˙asSettur tal-Volontarjat (MCVS), minn fejn se titmexxa l-koordinazzjoni amministrattiva kif ukoll fejn se jkunu organizzati attivitajiet u ta˙ri© g˙as-settur. Huwa Ωied jg˙id li ç-çentru se jservi wkoll biex organizzazzjonijiet volontarji li m’g˙anhomx baΩi minn fejn joperaw ikunu jistg˙u juΩaw spazji dedikati g˙alihom minn fejn jistg˙u jag˙mlu dan. Dawn l-organizzazzjonijiet ikunu jistg˙u juΩaw iç-Çentru kemm g˙al-laqg˙at tal-kumitati kif ukoll tal-membri biex b’hekk jiffurmaw çentru g˙allorganizzazzjonijiet volontarji. Minn xiex jikkonsisti ç-çentru tal-Belt Valletta? • Uffiççji g˙all-amministrazzjoni u l-laqg˙at talMCVS • Erba’ uffiççji ddedikati g˙all-uΩu mill-organizzazzjonijiet, liema uffiççji se jkunu mg˙ammra g˙al-laqg˙at tal-kumitati kif ukoll kompjuter b’aççess g˙all-internet u cabinets fejn jistg˙u j˙allu materjal tal-organizzazzjoni. • L-organizzazzjonijiet li juΩaw iç-çentru se jkunu provduti b’kaxxa postali fejn jistg˙u juΩaw l-istess çentru b˙ala l-indirizz postali

tag˙hom. • Sala g˙al-laqg˙at u ta˙ri© li g˙andha kapaçità li tilqa’ madwar 50 persuna bilqieg˙da b’façilitajiet ta’ preΩentazzjoni u projezzjoni. • Aktar ’il quddiem se tkun imwaqqfa librerija fejn wie˙ed jista’ jaççessa kemm pubblikazzjonijiet b’mod fiΩiku kif ukoll online li jirrigwardaw is-settur. • Lejn l-ewwel nofs tassena d-die˙la l-bini se jkollu sservizz ta’ lift biex is-servizzi pprovduti miç-çentru jkunu aktar aççessibbli g˙al kul˙add. L-organizzazzjonijiet volontarji kollha jistg˙u jag˙mlu uΩu tal-façilitajiet Pace Parascandolo Ωvela wkoll kif “dawk l-organizzazzjonijiet li huma re©istrati malKummissarju tal-Volontarjat jistg˙u juΩaw il-façilitajiet bla ˙las, filwaqt li dawk li g˙adhom mhumiex re©istrati jkunu jridu j˙allsu ˙las nominal”. Organizzazzjoni tista’ tipprenota l-ispazju g˙al ˙in li jkollha bΩonn billi tikkuntattja lill-Uffiççju tal-MCVS fil-˙inijiet tal-uffiççju. L-applikazzjoni u l-linji gwida dwar l-uΩu u lprenotazzjoni tal-façilitajiet taç-çentri wie˙ed jista’ jsibhom fuq is-sit elettroniku tal-Kunsill www.maltacvs.org Binja o˙ra fil-Qawra sala˙˙ar ta’ Jannar li ©ej Sal-a˙˙ar ta’ Jannar 2015, ilKunsill se jkun nieda wkoll içÇentru ta’ Volontarjat tat-

Tramuntana fil-Qawra. Dan iç-çentru huwa lokalizzat biswit iç-çentru Leap minn fejn jing˙ataw bosta servizzi fil-komunità. F’dan irrigaward Pace Parascandolo fisser kif kien g˙al dan il-g˙an li ntg˙aΩlet din il-binja biex iççentru ta’ volontarjat jikkumplimenta dan is-servizz, filwaqt li jit˙addem b’kollaborazzjoni maç-çentru Leap. Iç-Çentru ta’ Volontarjat tatTramuntana se jikkonsisti f’kamra g˙al-laqg˙at tal-organizzazzjonijiet kif ukoll uffiççju mg˙ammar b’kompjuter u aççess g˙all-internet ukoll g˙all-uΩu tal-organizzazzjonijiet. “G˙alkemm dan iç-çentru m’g˙andux sala g˙al-laqg˙at tal-membri, permezz tal-kollaborazzjoni maç-çentru Leap, l-organizzazzjonijiet re©istrati mal-Kunsill sabiex juΩaw iççentru tal-Qawra se jkunu jistg˙u jag˙mlu uΩu mis-sala li hemm f’dan il-kumpless,” fisser is-Segretarju EΩekuttiv. Çentru tal-Volontarjat f’Marsaxlokk Fl-a˙˙ar nett, Pace Parascandolo Ωvela kif “it-tielet Çentru tal-Volontarjat, dak tanNofsinhar ta’ Malta ser jitwaqqaf lejn l-in˙awi ta’ Marsaxlokk”. Huwa ssokkta billi qalilna li dan iç-çentru g˙adu fil-faΩi ta’ ppjanar u huwa ma˙sub li jkun qed jopera fuq l-istess linji taç-çentri l-o˙ra fejn se jkollu uffiççju tal-Kunsill, tliet uffiççji g˙allorganizzazzjonijiet u sala g˙allaqg˙at u t-ta˙ri©.

LOKALI KÓ

kullhadd.com

MILL-PARLAMENT EWROPEW…

ALFRED SANT B’INTERVENT DWAR IL-LVANT NOFSANI Alfred Sant qal lill-Parlament Ewropew li l-IΩrael u l-Palestinjani biss jistg˙u j©ibu l-paçi fil-Lvant Nofsani u li l-Ewropej, lAmerikani, ir-Russi u n-nies tal-jihad ma jistg˙ux i©ibu l-paçi bejn l-IΩrael u l-Palestina. Madankollu, dak li qed ji©ri f’dik iΩ-Ωona qed ikollu impatt qawwi fuq id-dinja u r-realtajiet tag˙na. Dr Sant sa˙aq li, minn na˙a wa˙da nsibu disprament u rabja kbira u millo˙ra nsibu rieda biex jinΩamm kontroll s˙i˙ fuq il-Palestina akkost ta’ kollox. L-Ewroparlamentari Malti qal li, jekk qatt se tinkiseb il-paçi, lunika triq hi dik li biha n-na˙a dominanti tag˙mel konçessjonijiet dwar kwistjonijiet fundamentali. Waqt li tag˙mel hekk trid turi rieda tajba. Sant qal li dawk fostna li j˙ossuhom ˙bieb kemm talLhud u kemm tal-Palestinjani, illum ji˙ti©ilhom mill-©did jikkundannaw l-attakki riçenti fuq l-IΩraeljani li kienu qed jitolbu fis-sinagoga, u jibbilançjaw dan billi jistqarru d-diΩapprovazzjoni lejn ilpolitika IΩraeljana mmirata g˙all-Palestinjani. Alfred Sant kien qed jikkummenta waqt diskussjoni dwar ilLvant Nofsani fejn il-partiti politiçi qed jippruvaw jaqblu dwar ilmod kif se jirrikonoxxu l-Palestina b˙ala stat. Fis-27 ta’ Novembru kellu jittie˙ed vot dwar din il-kwistjoni. Minkejja li lGrupp tas-Soçjalisti u d-Demokratiçi kien favur ˙afna li jittie˙ed il-vot, dan ©ie pospost g˙al Diçembru fuq talba ta’ partiti politiçi o˙ra.

MARLENE MIZZI MAÓTURA BÓALA RAPPORTEUR Marlene Mizzi ©iet ma˙tura b˙ala rapporteur fuq ir-rapport kontroversjali mil-Kumitat g˙as-suq intern u l-˙arsien tal-konsumatur (IMCO), fuq l-armonizzazzjoni tar-regoli Ewropej g˙all-intrapriΩi, sabiex tkun aktar façli biex kumpaniji jaqsmu l-fruntiera fi stati membri o˙ra – pro©ett imsejja˙ Societas Unius Personae (SUP). L-MEP Mizzi, laqg˙et l-isforzi tal-Kummissjoni sabiex tipprova ssib mod biex tiffaçilita l-attivitajiet transkonfinali g˙all-kumpanija, b’mod partikolari g˙all-SMEs. “Il-potenzjal ta’ suq uniku g˙adu mhux sfruttat u hemm bΩonn li nsa˙˙u aktar l-ispirtu intraprenditorjali fl-Ewropa, biex jiffaçilita l-˙ajja u l-˙olqien tal-SMEs speçjalment fil-˙in ta’ krizi ekonomika u l-qg˙ad fl-Ewropa.” Madankollu, Marlene Mizzi wissiet li l-proposta tal-Kummissjoni kif inhi, jista’ jkun li mhix l-istrument xieraq, g˙ax tinvolvi riskji potenzjali g˙all-funzjonament tajjeb tas-suq intern u g˙all-interess tal-kredituri, il-konsumaturi u l-impjegati. Trade Unions madwar l-Ewropa qed jinkwetaw li l-proposta talkummissjoni ser ti©©enera t˙assib fuq evaΩjoni fiskali, drittijiet tal˙addiema u l-governanza korporattiva sostenibbli.

MIRIAM DALLI F’KONFERENZA DWAR IT-TIBDIL FIL-KLIMA Miriam Dalli appellat biex il-Konferenza ta’ Pari©i s-sena d-die˙la tkun opportunità g˙all-Ewropa biex verament nindirizzaw it-tibdil fil-klima. Sa˙qet li hemm bΩonn li l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri kollha jkunu minn ta’ quddiem biex ikun iffirmat ftehim globali f’Pari©i biex innaqqsu l-emissjonijiet u nikkontrollaw ittibdil fil-klima. Dalli g˙amlet dan l-appell waqt konferenza organizzata minn European Voice u Euronews intitolata ‘The Road to Paris: challenges and chances for EU Climate and Energy Policy’. Il-konferenza kienet indirizzata wkoll mill-Kummissarju Ewropew g˙all-Azzjoni Klimatika u l-Ener©ija Miguel Arias Cañete, Juris Štalmeistars mill-presidenza Latvjana tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u Johannes Meier, CEO tal-European Climate Foundation. Dalli qalet li huwa poΩittiv li wara Ωmien ta’ riçessjoni ekonomika fl-Unjoni Ewropea fejn l-ambjent kien ing˙ata l-©enb, issa lEwropa qieg˙da ter©a’ tag˙ti importanza xierqa lil dan il-qasam. Sostniet li g˙andhom isiru l-isforzi kollha me˙tie©a biex jintla˙aq ftehim li jkun ambizzjuz, ©ust u li jorbot legalment lill-pajjiΩi kollha. Miriam Dalli qalet li f’dan il-kuntest l-Ewropa g˙andha bΩonn mudell tal-ener©ija li jil˙aq il-miri ambjentali u tat-tibdil fil-klima filwaqt li jassigura ener©ija sigura u affordabbli g˙aç-çittadini kollha. Enfassizat fuq il-˙tie©a ta’ energy union li tippromovi lkompetittività tal-industrija filwaqt li toffri benefiççji ambjentali u soçjoekonomiçi.

07|12|2014 09

10 07|12|2014

kullhadd.com

TiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

Kemm ma nifil˙ux, u kemm iqqabbadni tferfir kif narah. Dan l-a˙˙ar iΩ-Ωg˙aΩag˙ qeg˙din jg˙idu g˙al xi ˙add b˙alu: kemm i˙ossha. Jekk dan quddiem it-TiVi joqg˙od bilqieg˙da b’dak il-mod a˙seb u ara kif jintefa’ bilqieg˙da kemm-il darba jkun id-dar. Insomma, qabel xejn bon©u, imma dalg˙odu qomt irrankat g˙alih u g˙edt ˙a nibda billi nsemmih. Mela qieg˙ed nirreferi g˙al tal-lemin, Daniel (W)Right. Mela dal-proxxmu vera jqabbadni d-da˙k, sa ftit ilu kont narah fuq l-F Living jitkellem b’dik il-kalma kollha u ming˙alih li kien jie˙dok f’xi vja©© fantasija. Mela dil©img˙a kont qieg˙ed insegwi l-One u rajtu tfaçça quddiemi. Ommi ma x’qatg˙a tani, mela s-Sur (W)Right skoprejt li matul din l-iskeda g˙andu programm mill-aktar eçitanti, Samsara semmieh. Óa ng˙idilkhom, kif narah tg˙idx kif jaqtag˙li nifsi bl-eçitament. Fuq kollox dan fuq xiex jitkellem u x’inhu s-su©©ett proprju?

Made in Malta Kull meta jirnexxili nara dan ilprogramm nikkonferma kemm a˙na poplu kbir u kapaçi, avolja darba kien hemm wie˙ed dilettant tal-arlo©©i u qal li a˙na çwieç. Fl-iskeda tas-sena l-o˙ra kien jintwera l-programm Pellikola; issa minn Ottubru dan tkompla, u kull meta ninzertah ikun l-g˙ors tieg˙i li nkompli nsegwih. L-a˙˙ar li rajtu kien dwar il-film mi©bud Malta Christopher Colombus. G˙adni niftakarni Ωg˙ir l-iskola u kul˙add jiddiskuti dan il-film. Kellu bosta atturi Maltin li ng˙ataw rwol importanti. Programmi o˙ra ta’ Pellikola trattaw films o˙rajn b˙al Kontiki, Open Sea u nzertajt ukoll meta trattaw il-film ta’ Disney Trench Coat. Prosit talprogramm, vera bis-sens. Kif naraha nibΩa’

Ikla ta’ Ωmien il-gwerra Niftakar lil nannti, Alla ja˙frilha, tirrakkuntali l-g˙aks li kienu fih fi Ωmien il-gwerra. Kont nismag˙ha tg˙idli li kienu jieklu mill-fdalijiet tassuldati, u kienu jg˙idulu ‘gaxin’. Mela wara 70 sena dan il-gaxin re©a’ tfaçça u ttrasforma ru˙u fi programm g˙and listazzjon tal-One. Nhar il-Óadd filg˙odu irnexxieli niskopri x’inhu dal-programm. Huwa tip ta’ programm b’forma ta’ kuiΩΩ. Hemm xi partijiet

kÓ opinjoni

minnu li jda˙˙kuni ftit, l-aktar meta l-parteçipanti jilbsu lfardal u jibdew iwie©bu l-mistoqsijiet, flok il-baΩer jisparaw il- mayonnaise jew mustarda lejn xulxin. Skoprejt ukoll li, fl-a˙˙ar, minn Ωew© parteçipanti jibqa’ wie˙ed, u lil dan il-miskin jitfug˙ ©o doçça u kull mistoqsija ˙aΩina jisparawlu kull tip ta’ ingredjent. IΩda b˙al kull programm ie˙or fuq it-TiVi lokali waqt dan il- Gaxin ikollna r-rokna tat-tisjir. Ix- chef residenti li

jismu Charlie jipprepara ikla tal-beati pawli li nibda nxomma tfu˙ minn wara t-TiVi wkoll. TippreΩentah dik likkultivata li kienet tidher waqt id-Deçeduti. Dik li trid xi Ωew© trombi biex tifliha sew. Il-mod kif tilbes aktar huwa ideali g˙al xi lejla mimlija fwar u du˙˙an milli programm fuq it-TiVi f’dak il-˙in mimli ©u˙. Insomma, il-Gaxin mhux programm li jqabbdek il-qtug˙ ta’ nifs b˙al o˙rajn u meta rajtu ma dejjaqnix!

Fis-snin disg˙in l-a˙wa Bonaci kienu pproduçew l-ewwel opra tas-sapun Maltija, kienu semmewha Ipokriti. Karattru partikulari kien ta’ Nancy. Din kul˙add kien jibΩa’ minnha, tattwerwir. Kienet tinterpretah Marika Mizzi, li issa qieg˙da tippreΩenta programm fuq inNet jismu Klinika. M’g˙andniex xi ng˙idu li s-su©©ett huwa ssa˙˙a, ftit snin ilu kien ming˙alija li anke fuq l-annimali tifhem is-Sinjura Mizzi. Allura f’dan il-pajjiΩ mhux kul˙add hekk jew, nafu nkantaw, niΩfnu, nippreΩentaw u nifhmu kwaΩi f’kollox. Mhux ta’ b’xejn il-Kings tal-Ewropa. Ara tlaqt!

X’QAwwA ÓELwA!

Patri Mario Attard

Viva l-Kunçizzjoni! Hekk g˙ajjatna nhar it-Tnejn li g˙adda. Mhux biss ˙utna lBormliΩi li, bir-ra©un kollu, g˙andhom g˙alfejn ikunu fisseba’ sema. Imma kull min hu Nisrani tassew! Kull min g˙andu g˙al qalbu lil Ommu. Hu x’inhu t-titlu li l-parroçça tag˙na jsellmilha, fer˙ana bih. Min hi Marija? Qatt kellna esperjenza tag˙ha? Qrajt biΩibilju fuqha. Smajt ma nafx kemm il-pani©ierku dwarha. M’g˙andniex xi ng˙idu! Kollha kienu sbie˙! U˙ud aktar sbie˙ minn o˙rajn. Imma ilkoll kellhom dak ilmessa©© partikulari li we˙el f’mo˙˙i. Nimma©ina li intom ©ralkom b˙ali. Min isemmi dak il-pani©erista g˙ax tg˙idx kemm dam ifa˙˙ar ilvirtujiet tal-Omm. U min se˙˙lu jΩewwaq l-opri talKnisja mas-sbu˙ija tal-qalb ta’ Omm il-Feddej. U min tant kemm intilef fl-im˙abba tbaqbaq g˙al Ommna tasSema li qatta’ l-isba˙ sag˙tejn ifa˙˙arha u jwassalhielna b˙ala eΩempju ˙aj tal-qdusija. Wara sag˙tejn nisma’ x’ma nikkonkludix li Marija hija ‘mera tal-qdusija’! Jg˙idu x’jg˙idu dawk li ma

jaqblux mag˙na l-Kattoliçi, Marija hija mara tal-©enn! IΩda biex tikkonkludi hekk trid l-ewwel nett tesperjenzaha. B˙alma ©rali xi xhur ilu. Fil-fatt, f’Lulju li g˙adda kelli x-xorti niltaqa’ mag˙ha fiddar ta’ Marija PavlovicLunetti, wa˙da mill-viΩjunarji f’Medjugorje. Dar Marija tinsab daqs tefg˙a ta’ ©ebla ’l bog˙od mill-g˙olja Podbrdo, l-g˙olja fejn fuqha Marija g˙adha tidher biex twassal ilmessa©© ta’ konverΩjoni li bag˙atha xxandar binha Ìesù. Wara li d˙alt id-dar ma’ g˙add imdaqqas ta’ pellegrini Taljani l- ushers ˙aduna filbasement. Mas-sitta u g˙axra bumm bdejna nitolbu rRuΩarju. Il-pellegrini li kienu mi©bura hemm isfel ilkoll bdew jitolbu bil-˙erqa. Massitta u nofs u ˙amsa infeta˙ bieb abjad u minnu ˙ar©et Marija. Hekk kif ˙ar©et dlonk marret inxte˙tet fuq il-©inokjatur li kien hemm im˙ejji apposta quddiem l-istatwa ˙elwa tal-Madonna biex titlob hemm. Wara it-tielet Missierna, Marija waqfet u ffissat ˙arsitha lejn ix-xbieha talMadonna. Óarsitha mill-

ewwel kienet tag˙tik x’tifhem li kienet iffukata fuq xi ˙a©a lil hinn mill-istatwa li kellha quddiemha. Marija kienet qieg˙da t˙ares lejn realtà ’l bog˙od ˙afna middinja tag˙na. Is-skiet li beda jsaltan kien speçjali g˙alla˙˙ar. Ma kienx biss dak isskiet li taqtg˙u b’sikkina. Anzi! Kien ˙afna iΩjed minn hekk. Kien dak l-g˙amla ta’ skiet li j˙allik kemm bla kliem u kif ukoll jifta˙lek qalbek g˙al xi ˙a©a li d-dinja tal-ispazju u l-˙in mhix kapaçi tag˙tik. Kien skiet fejn stajna n˙ossu kemm ilMulej g˙andu ji©i ma˙bub u rispettat bil-qabda. Kemm ilbiΩa’ ta’ Alla g˙andha tkun ilmod ta’ kif g˙andna n©ibu ru˙na mieg˙u! Mhux dak ilbiΩa’ li jkexkixna minnu! Imma dik l-im˙abba rispettuΩa li ta˙sibha fuq li ta˙sibha qabel tfattarha u twe©©ag˙lu qalbu! Jekk in˙obb lil Alla mhux nidneb daqslikieku qed nixrob tazza ilma u frisk b˙al ˙assa bliskuΩa li Alla wara jnaddafni! Imma li nitqatel biex in˙obbu minn qalbi! Fil-mument li Marija dehret, g˙alkemm ma rajthiex, ˙assejtni bla sa˙˙a. Mhux

g˙ax fil-verità kont, imma g˙ax ©ismi u ru˙i, limitati kif inhuma g˙ax bniedem, ma fel˙ux jassorbu dik il-preΩenza qawwija. Barra minn hekk il-preΩenza tag˙ha kienet ˙elwa manna! Minn hemm intba˙t x’qawwa g˙andha Marija quddiem Alla. Hija kollha qdusija! Hija l-unika ˙lejqa li s-safa tag˙ha jiΩboq lil dak tal-˙olqien kollu! Fil-preΩenza tag˙ha doqt qawwet ˙lewwietha. Mhux dik il-˙lewwa qarrieqa li tmieg˙kek fil-˙aΩen biex imbag˙ad tarmik g˙ax ma tafekx. Imma l-˙lewwa li tressqek lejn il-qalb ˙anina ta’ binha Ìesù. U dan Marija, g˙ax hija Omm il-Feddej, hija tant esperta fih! F’dak il-waqt stajt nifhem li xog˙ol l-omm tag˙na tas-sema huwa dak li tistieden lili u lilek ˙a nersqu lejn binha Ìesù billi nirçievu m˙abbtu u hekk insalvaw. Il-qawwa ˙elwa li ˙alliet fija g˙adha tmexxini sal-lum f’˙ajti. Sie˙bi! Aqbad dik ilkuruna u Ωebbe© ir-RuΩarju mieg˙i kuljum! G˙ax b’din ittalba l-paçi li ˙assejt f’qalbi t˙ossha int ukoll! U mhux g˙alhekk li Marija qaltilna f’Medjugorje: “Jiena s-Sultana tal-Paçi”?

OpinjOni KÓ

07|12|2014 11

kullhadd.com

ma ridux jiffaÇÇjaw lir-residenti

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

Kunsilli lOKali

email: keaneo@onvol.net

Waqt laqg˙a tal-Kumitat Amministrattiv ta’ Paceville ftit tal-©img˙at ilu, membru f’isem il-Partit Laburista ssu©©erixxa li l-laqg˙a annwali li ssir g˙arresidenti, issir fil-Millenium Chapel biex tkun eqreb tarresidenti u tkun iktar façli g˙alihom li jattendu. Dan wara li g˙al-laqg˙a annwali tas-snin 2012 u 2013 ˙add mir-residenti ma attenda. Ìara li meta ©ie biex jittie˙ed il-vot, il-membri Nazzjonalisti tal-Kumitat Amministrattiv ivvutaw kontra din il-proposta. Huma qalu li iktar ma ji©u nies iktar se jkollhom kritika; xi ˙a©a li donnhom beΩg˙u minnha. Dan juri biç-çar li l-membri Nazzjonalisti fuq dan ilKumitat mhux talli ma jridux jiddiskutu l-problemi kbar ta’ dan il-lokal, imma lanqas biss iridu jiffaççjaw lir-residenti tag˙hom stess li ftit tax-xhur ilu marru jitkarrbu g˙andhom g˙all-vot tag˙hom. Il-problemi f’Paceville huma kbar. Minkejja li hemm min g˙andu l-intenzjoni li jipprova jag˙ti l-impressjoni li dawn ilproblemi bdew issa, kul˙add jaf, partikolarment ir-residenti, li l-istess problemi tal-lum kienu wkoll il-problemi talbiera˙. Problemi li l-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan ma jridx jiffaççja bl-iskuΩa li issa m’g˙andux flus biex jag˙mel dan. Dan nista’ nikkonfermah jien stess g˙ax ilment li ressaqt personalment iktar minn tmien ©img˙at irçivejt twe©iba g˙alih darba, u meta bqajt nibg˙at tfakkira wa˙da wara l-o˙ra, lanqas biss konferma ma waslet a˙seb u ara kemm taw kas l-ilment tieg˙i. Dan kien biex servizzi li kien hemm fuq Ωew© arbli ftit çentimetri biss bog˙od minn xulxin, isiru fuq arblu wie˙ed biex ma jkunx hemm Ωgombru fuq il-bankina. Joe Olivia, rappreΩentant talPartit Laburista fuq dan ilkumitat, ilu xhur u snin itambar fuq l-istess problemi b˙al ©bir ta’ skart, bozoz maqtug˙a, ˙ofor fit-toroq, poles mhux imwa˙˙lin tajjeb, sinjali ta’ traffiku li ma jitwa˙˙lux tajjeb, sinjali ta’ traffiku tal-art li wara ftit jiem josfru u ˙afna o˙rajn. Minkejja dan, l-iskuΩa dejjem tkun li m’hemmx flus jew li lawtoritajiet ikkonçernati mhux iwie©bu. Façli wie˙ed ifarfar fuq ˙addie˙or u j©ib skuΩi simili. Imma dan huwa ra©unat ladarba issa m’hemmx fil-Gvern il-partit li g˙andu lma©©oranza f’dan il-Kunsill. Dan kollu b’dannu g˙ar-residenti ta’ Paceville li l-ilmenti tag˙hom kienu u g˙adhom jaqg˙u fuq widnejn torox.

b’dan meta fl-14 ta’ Novembru bg˙atet email lill-kunsillieri kollha tal-kunsill tag˙ha fejn infurmathom li, u nikkwota: “Il-biera˙ kelli nkun naf li lKunsill mhux kopert b’polza tal-assigurazzjoni.” Dan ˙are© wara li l-awditur talab lill-Kunsill biex jipprepara xi dokumenti g˙al awditu interim peress li dan irid isir skont il-li©i wara li jkun hemm tibdil fil-kariga ta’ segretarju eΩekuttiv. IsSegretarju EΩekuttiv preΩenti tkompli tg˙id fl-email tag˙ha li hi çemplet lill-A©ent Segretarju li kien hemm qabel, isSinjorina Gabriella Agius (li hi wkoll is-Segretarju tal-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta), biex tistaqsiha x’kien ©ara wara li gie a©©udikat it-tender talassigurazzjoni iktar qabel fl-ist-

"! !

ess sena. Skont Georgette Borg, is-Segretarju preΩenti, Gabriella Agius qaltlilha li peress li kien hemm ˙afna affarijiet g˙addejjin fil-Kunsill, hi ˙asbet u rat li ma tag˙mel xejn dwar din il-materja. Dan ifisser li l-A©ent Segretarja Gabriella Agius iddeçidiet minn jeddha u bla konsultazzjoni jew approvazzjoni tal-kunsillieri (li wkoll huma responsabbli), li lKunsill Lokali ta’ Óal Lija ma jkollux polza tas-sigurtà. Dan huwa kollu kkonfermat mill-©did f’email separata li sSegretarju EΩekuttiv, Georgette Borg bag˙tet lid-Direttur talGvern Lokali, fejn talbet direzzjoni dwar x’g˙andha tag˙mel fiç-çirkostanzi. F’din l-email isSegretarju tinforma lid-Direttur tal-Gvern Lokali li l-Kunsill ta’ Óal Lija kien ilu g˙al kwaΩi

sena s˙i˙a ming˙ajr polza talassigurazzjoni fejn spjegat li ttender kien ˙are© f’Diçembru 2013 u g˙alaq f’Jannar 2014. Minkejja li l-Kunsill kien iddeçieda li jag˙ti t-tender lil MIB Insurance Brokers, innotifika tal-a©©udikazzjoni giet preΩentata f’Mejju 2014 minkejja li l-kuntratt ©ie a©©udikat fi Frar 2014, tliet xhur qabel. Fl-istess email, is-Segretarja tkompli tinforma lidDipartiment li kienet deçiΩjoni tal-A©ent Segretarju we˙idha li ma tkomplix bil-proçess u ma ji©ix iffirmat it-tender. Çertament li g˙andi nifhem li d-Dipartiment se jkun qed jiddiskuti din il-materja li hija ta’ natura ur©enti ˙afna. Mhux biss, iΩda nistenna li ssir investigazzjoni biex ji©i deçiΩ min huwa responsabbli g˙al dan in-nuqqas gravi, x’inhuma rra©unijiet vera wara dan kollu, x’responsabbiltà se tintrefa’ u minn min. Nistaqsi wkoll jekk id-Dipartiment bag˙atx g˙allA©ent Segretarju EΩekuttiv biex tirrispondi g˙al din lallegazzjoni li hemm f’dawn id-dokumenti g˙ax, jekk jirriΩulta li dan hu minnu, allura tassew li hemm responsabbiltà kbira x’tin©arr minn min ˙a deçiΩjoni totalment Ωbaljata u traskurata b˙al din! Nistennew u naraw. Sadanittant ir-residenti tal-lokal ta’ Óal Lija g˙adhom mhux assigurati b’polza legali jekk xi ˙add minnhom jew xi çittadin ie˙or ikollu inçident serju f’dan il-lokal, sakemm ma jag˙milx tajjeb g˙all-ispejjeΩ ilKunsill. Id-domanda hi: lil min se jfittex g˙ad-danni l-Kunsill f’din l-eventwalità? Nittama li m’hemmx sitwazzjoni simili filKunsill Lokali tal-Belt Valletta u nistenna li l-Monitoring Unit tad-Dipartiment jara li dan mhux il-kaΩ.

$! $!

%"6 -&* &+ (6<#6/%"6 (/ 6 <(("$"6<#6 -/. 6 &"* "6 *!6 " %*<(<$4 *</&7".6/% /6<##"-.6#-<)6&*/"-"./"!6+ -/&".62&((6 "6-" "&1"!6#<$ $

$ # # #$

# $

$ # # # #$ $ # #$ $ #

"*!"-6!< 0)"*/.6) 46 "6-",0"./"!6 46") &(6 <*6/%"6") &(6 !!-"..6 "(<2 6<-6 <((" /"! #-<)6/%"6 0- % .&*$6;"+ -/)"*/6 /6/%"6 6 !)&*&./- /&1"6 0&(!&*$6 /6/%"6 !!-".. "(<2 6#-<)6 <*! 46/<6 -&! 4 6#-<)6 9 %-.6/<6 8 %-. 6 *!6#-<)6 %-.6/<6 %-. "*!"-.6.%<0(!6 "6+( "!6&*6/%"6+-" !!-".."!6"*1"(<+"6 *!6!"+<.&/"!6&*6/%"6 ++-<+-& /" /"*!"-6 <36 /6/%"6 6 !)&*&./- /&<*6 0&(!&*$ 6 /6/%"6 !!-"..6 "(<2 6 46*<6( /"-6/% * -&! 46 /%6;" ") "-68 6 /6 %-.

Il-Kunsill Lokali ta’ Óal Lija ming˙ajr polza ta’ sigurtà

Il-Kunsill Lokali ta’ Óal Lija g˙amel xhur s˙a˙ ming˙ajr polza tal-assigurazzjoni fillokalità. Polza li suppost tkopri lill-Kunsill minn kull incident li jista’ jinqala’ fil-lokalità, b’mod speçjali fejn jid˙lu tfal, persuni b’diΩabbiltà, anzjani u fuq kollox il-playingfields. Dan huwa nuqqas serju u xi ˙add irid jag˙ti spjega tieg˙u. Xi ˙add irid jerfa’ responsabbiltà. Jidher li kienet is-Segretarju EΩekuttiv preΩenti li indunat

+"- /&<* (6 -<$- ))"6 656 <%".&<*6 <(& 468

8 9

-<'" /6+ -/ 7* * "!6 46/%"6 0-<+" *6 *&<*6 0-<+" *6 < & (6 0*!6 < 7* * &*$6- /" 6 :=6 6 0*!. 6 :=6 /&<* (6 0*!.

(/ 6 <(("$"6<#6 -/. 6 &"* "6 *!6 " %*<(<$4 !)&*&./- /&<*6 0&(!&*$ 6 6 &*6 )+0. 6 <-- !&*<6 &(( 6 <( 6 6 98 6 89 6 66 89 6 9 66 /"*!"-. ) ./ "!0 )/

12 07|12|2014

kullhadd.com

kÓ OPINJONI

AZZJONI U MHUX PAROLI

Josef Azzopardi Deputat Segretarju FÛL

Fl-1950, l-10 ta’ Diçembru ©ie ddikjarat b˙ala l-jum iddedikat g˙ad-Drittijiet talBniedem. Li wie˙ed jiftakar f’din il-©urnata u jibqa’ jiskanta ming˙ajr ma jie˙u azzjoni fejn hu me˙tie© ma jkun jiswa xejn. Is-silenzju ta’ ˙afna individwi li jinsabu filpoter u li g˙andhom din issa˙˙a li jbiddlu iΩda ma jag˙mlu xejn ikun il-kundanna tal-istess politiçi. Madwar ©imag˙tejn ilu, ilPapa Fran©isku indirizza lParlament Ewropew fi StraΩburgu fejn sejja˙ lill-politiçi Ewropej biex jing˙aqdu flimkien u ma j˙allux il-ba˙ar Mediterran isir çimiterju talvittmi li jippruvaw ja˙arbu lmo˙qrija u l-miΩerja li l-pajjiΩi tag˙hom ikunu fiha. Din irresponsabbiltà hija tal-pajjiΩi kollha u mhux ta’ ftit li jinsabu fil-konfini. F’Ottubru li g˙adda kont mistieden g˙al konferenza f’Napli, l-Italja, u hemmhekk kelli l-opportunità li nsemma’ le˙en Malta u anke le˙en innies tal-Marsa. Huwa ˙afif u façli li kul˙add jg˙id bil-kliem x’hemm bΩonn isir, però meta ni©u biex niddiskutu min se jerfa l-piΩ malajr tinduna li ftit jew xejn huma dawk li jkunu lesti li jg˙inu. Is-sitwazzjoni globali Dak li ji©ri fil-Mediterran, dak li ji©ri fl-Ewropa u dak li ji©ri madwar id-dinja dejjem i˙alli impatt negattiv jew poΩittiv fuq il-kumplament tal-bnedmin. Fil-fatt, ir-rebbieg˙a filpajjiΩi G˙arab u l-instabbiltà li hemm b˙alissa fil-pajjiΩi talAfrika ta’ Fuq, il-kwistjoni bejn l-IΩrael u l-Palestina, issitwazzjoni fl-Ukraina, ilgwerra çivili fis-Sirja u l-kriΩi

fl-Iraq kollha qed i˙allu impatt fuq ir-re©jun talMediterran. Il-progress firre©jun tal-Mediterran u anke fl-Unjoni Ewropea jista’ ji©i biss billi jkun hawn il-paçi firre©jun Mediterranju. Fl-a˙˙ar ˙ames snin, bejn l2009 u l-2013, Malta rçeviet log˙la rata ta’ persuni li qed ifittxu kenn meta mqabbel mad-daqs tal-art. PajjiΩi kbar ˙afna li huma mog˙nija b’artijiet vasti mhux qed jg˙inu biΩΩejjed, bil-konsegwenza tkun li ftit pajjiΩi qed jerfg˙u piΩ li huwa akbar minnhom. Il-poΩizzjoni strate©ika ta’ Malta f’nofs il-Mediterran spiççat biex illum hija fiç-çentru ta’ rotta mnejn ja˙arbu rrefu©jati mix-xtajtiet tal-Afrika ta’ Fuq biex jaslu fl-ib˙ra talkontinent Ewropew. L-istess ba˙ar li fih fis-sajf nie˙du gost ng˙umu qed jispiçça çimiterju g˙all-vittmi li jipprovaw isibu tama f’art o˙ra. Ma nistg˙ux ninsew ittra©edja li se˙˙et fit-3 ta’ Ottubru tas-sena l-o˙ra fejn mietu 366 immigrant qrib Lampedusa. Dawn il-vittmi jippruvaw ja˙arbu l-mewt fuq l-art u sfortunatament kultant issibhom fuq il-ba˙ar wkoll. X’˙asra! It-theddida lejn artna u lejn l-Ewropa mhix ©ejja mirrefu©jati iΩda minn dawk ilkriminali li jisirqulhom flushom u d-dinjità tag˙hom u, filwaqt li huma jistag˙new bi flus imçappsin bid-demm, i˙allu l-vittmi jitilfu ˙ajjithom fil-ba˙ar Mediterran. Is-sitwazzjoni ta’ konfuΩjoni li tinsab g˙addejja minnha b˙alissa l-Libja u l-kumplament tanna˙a ta’ fuq tal-Afrika tag˙milha art fertili biex dawn il-kriminali jkomplu ja˙dmu bla xkiel ta’ xejn. It-theddida tal-Istat IΩlamiku hija wa˙da reali u perikoluΩa. Li tg˙in lil min hu fil-bΩonn huwa dmir tag˙na u fuq dan m’hemmx argumenti. Il-biΩa’ li forsi wie˙ed jinkwieta fuqha llum hija li ma’ dawn il-vittmi li qed ja˙arbu g˙arrefu©ju jista’ jkun li mag˙hom jid˙lu wkoll terroristi lejn lEwropa. Hija dilemma g˙ax, filwaqt li tkun qed tg˙in bniedem, jista’ jkun li l-istess individwu jdur kontrik ’il quddiem. Filwaqt li l-pajjiΩ irid ja˙dem biex isalva kull ˙ajja

umana, fl-istess ˙in irid ikun vi©ilanti u g˙aqli biex ma jirriskjax is-sigurtà tal-pajjiΩ. Il-qg˙ad fl-Unjoni Ewropea huwa problema kbira. IΩΩieda regolari ta’ refu©jati flEwropa Ωgur li qed tkompli tag˙mel is-sitwazzjoni diffiçli. Xi w˙ud ming˙ajr skruplu ta’ xejn, anke f’pajjiΩna, jinqdew b’dawn in-nies u j˙addmuhom illegalment u bi ˙las baxx. Fl-istess ˙in, meta r-refu©jati jie˙du dawn ixxog˙lijiet, ikunu qed jie˙du xog˙lijiet li setg˙u tqassmu man-nies tal-lokal. L-immigranti awtomatikament qed ikomplu jΩidu l-istress fuq ilproblema tan-nuqqas ta’ xog˙ol. Iç-çentru miftu˙ tal-Marsa Minkejja ir-rwol tieg˙i ta’ Deputat Segretarju fi ˙dan ilForum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, jiena wkoll nokkupa l-kariga ta’ Viçi Sindku tal-Marsa. IlMarsa hija ra˙al ta’ madwar 4,700 resident, b’popolazzjoni li qed tixjie˙. Il-Marsa b˙ala lokalità wkoll qed jerfa’ ˙afna mill-piΩ tas-sitwazzjoni flimkien ma’ ftit ir˙ula o˙ra. Iç-çentru miftu˙ tal-Marsa jilqa’ fih madwar 500 refu©jat li fil-ma©©oranza tag˙hom ©ejjin mill-Afrika tal-Lvant, b˙al mis-Somalja, l-Etjopja, lEritrea u s-Sudan. Prattikament il-gvernijiet preçedenti ˙olqu ghetto filMarsa, u uΩaw skola abbandunata biex ipo©©u fiha lirrefu©jati. Dawn ir-refu©jati, li l-età medja tag˙hom hija 24 sena, jispiççaw g˙al ˙afna ˙in tal-©urnata m’g˙andhomx x’jag˙mlu. Xi w˙ud jimlew dan il-˙in billi sa minn kmieni jintefg˙u jixorbu lalko˙ol bil-konsegwenzi kollha li j©ib mieg˙u. Hawnhekk jien ma nikkundannax lir-refu©jat li ˙olom ˙ajja a˙jar u spiçça ©o çentru miftu˙ jew mag˙luq, imma lkundanna tmur lejn il-politiçi li ˙olqu din is-sistema ta’ ghettos u nikkundanna lil dawk il-politiçi li mhux jisimg˙u l-karba tan-nies tallokal, u anke fl-isfera Ewropea. Ir-ra˙al li jien twelidt fih illum huwa differenti ˙afna. In-nies tal-lokal qatt ma kienu ppreparati biex jilqg˙u l-multikulturaliΩmu, u llum ninsabu

f’sitwazzjoni inkwetanti. Fejn qabel il-©irien kienu jkunu familji Maltin, illum insibu numru ta’ djar u garaxxijiet b’ammont ta’ madwar ˙amest ir©iel jew aktar jg˙ixu fihom. Minkejja li m’hemm xejn ˙aΩin li jkollok ©irien barranin jg˙ixu ˙dejk, wie˙ed irid jifhem li s-sitwazzjoni nbidlet u jista’ jkun li dan iwassal g˙al nuqqas ta’ sigurtà, b’mod speçjali fejn g˙andek popolazzjoni anzjana. InraΩΩnu r-razziΩmu Ir-razziΩmu fl-Ewropa qed jikber u l-partiti estremisti leminin qed ikomplu jxewxu lpopli kontra r-refu©jati. LUnjoni Ewropea trid tiççaqlaq u tag˙mel xi ˙a©a. Hija kundannabbli li l-Frontex, li hija mag˙mula mill-istess Unjoni Ewropea, g˙andha daqs terz ta’ riΩorsi li uΩat l-operazzjoni Mare Nostrum tal-Italja! Hemm bΩonn inkissru lmibeg˙da. Hemm bΩonn li nwaqqfu lil dawk il-movimenti li huma estremisti u ja˙dmu kontra d-drittijiet umani. L-elezzjoni tal-Parlament Ewropew uriet biç-çar f’liema triq perikoluΩa miexja lEwropa u, jekk ma na˙dmux bis-serjetà biex inbiddlu rrotta, allura l-politiçi Ewropej ikunu fallew b’effetti li jistg˙u jkunu diΩastruΩi g˙allEwropa. Óadd ma jixtieq li jesperjenza sitwazzjoni simili tas-snin tletin fl-Ewropa fejn il-partiti Faxxisti u NaΩisti sabu art fertili min˙abba lkriΩijiet li kienet g˙addejja minnhom id-dinja. Iç-çerimonji u l-konferenzi stampi fl-okkaΩjoni tal-Jum Dinji tad-Drittijiet tal-Bniedem ma jkunu jiswew xejn jekk ikun biss paroli ming˙ajr fatti. Inutli nakkuΩaw lin-nies razzisti meta l-politiçi m’g˙enux biex f’Malta jkollna emançipazzjoni u integrazzjoni vera. Inutli nikkundannaw lir-residenti jekk il-politiçi ˙olqu ghettos f’Malta. Il-politiku veru qieg˙ed hemm biex i©ib il-bidla u mhux biex jibki s-sitwazzjoni li jkun sab. Issolidarjetà u l-ippjanar a˙jar biex inkunu lesti nilqg˙u g˙all-kriΩijiet b˙al dawn huwa l-punt li minnu rridu nibdew.

EDITORJAL kÓ

07|12|2014 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRNALIsTI REkLAmI ImPAÌNAR u DIsINN

DITORJAL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

L-ONORABBLI ONORARJA Mhux façli dak li dda˙˙al ter©a’ to˙or©u. IΩda jekk dak li dda˙˙al ma jkunx sar bis-sewwa, allura trid tag˙tih lura. F’sitwazzjoni b˙al din, lir©ulija hija kollox. Fil-fatt, din ilkwistjoni dwar is-€600 Ωieda fil©img˙a li kienu ˙adu dawk li kien hemm ta˙t l-amministrazzjoni l-o˙ra, ˙a©a tal-g˙a©eb kif kul˙add kien ta˙t l-impressjoni li Ω-Ωieda kollha kienet intraddet lura. Tant huwa minnu dan, li kull meta dawk li ˙adu din iΩΩieda ji©u akkuΩati li ma g˙amlux sewwa ˙aduha minn wara dahar il-poplu, dejjem kienu jsa˙˙u din l-impressjoni kull darba li jwie©bu. Dejjem wie©bu li dak li kellhom jag˙tu raddewh lura. Jista’ jkun li meta ntqal li ser iroddu lura dak li ˙adu, limpressjoni kienet li raddew kollox lura, anke jekk fil-fatt ma qalux hekk. Tant kienet u g˙adha l-fehma soda ta’ kul˙add li kollox kellu jintradd lura, li ˙add ma g˙addielu minn mo˙˙u li fil-fatt raddew 20% biss. Anke jekk l-Awditur çanfarhom li kulma ˙adu b˙ala Ωieda kien eΩempju çar u tajjeb ta’ kif ma g˙andekx tmexxi pajjiΩ. Biex isa˙˙u dak li qeg˙din jg˙idu, is-Segretraju Ìenerali Chris Said l-ewwel wie˙ed, dejjem jinsisti li f’Jannar tal-2011 filParlament, il-Prim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien kien wieg˙ed li jrodd lura 20% biss tal-onorarja li ˙adu. Anzi, Chris Said jifta˙ar li dik kienet il-weg˙da li g˙amel dakinhar u kien ra©el biΩΩejjed li hekk sar. Jekk hu hekk kienet wa˙da mill-ftit weg˙diet li Ωammew il-mexxejja tal-PN: li jΩommu dak li ˙adu…dik weg˙da! Il-kwistjoni hija wa˙da talir©ulija. Il-flus li Ωammew, jekk moralment kellhom irodduhom lura, huma flus tal-mist˙ija. A˙na ng˙idulhom Ωommuhom u gawduhom, iΩda hija fuq il-kuxjenza tag˙kom jekk jibqg˙u fi bwietkom! Il-poplu jaf ji©©udika lil min ma jroddlux lura dak li huwa tieg˙u! Dawn huma flus tal-mist˙ija u mhux onorabbli. Dejjem ikunu minn tal-ewwel biex jiddettaw lill-Partit Laburista biex, pereΩempju, irodd lura ççentri politiçi, li wara kollox ittie˙du bis-sewwa u skont il-li©i. IΩda meta tg˙idilhom iroddu lura dak li ˙adu minn wara dahar ilpoplu, malajr ikunu pronti jwie©bu li dak li weg˙du kien li jroddu biss parti Ωg˙ira minn somma ikbar. Minn na˙a lanqas tag˙tihom tort bil-poΩizzjoni li ˙adu g˙ax hemm min fosthom li tant kien dera li kulma jie˙u jew jag˙ti ma jsirx bis-sewwa, li biΩΩmien sar vizzju u wiççu qatt ma kien ji˙mar. Kienet xi ˙a©a ta’ kuljum li l-affarijiet ma jsirux bissewwa. Kull meta tissemma din talonorarja, il-Kap tal-OppoΩizzjoni dejjem ikun pront jo˙ro© ilfriskatur u xugaman ta’ Pilatu u komodament jipprova jin˙asel

mid-dnub tan-nisel billi jg˙id li ma kienx qabel ma dak li sar, jew li ma kienx hemm meta ttie˙det id-deçiΩjoni, g˙alkemm a˙na nemmnu li l-affarijiet kienu xorta o˙ra. Issa g˙andu opportunità o˙ra biex jiddikjara jekk lonorarja li ttie˙det kellhiex, skont hu, tintradd kollha jew parti minnha biss. Jekk il-Kap tal-OppoΩizzjoni tassew ma kienx jemmen li din iΩ-Ωieda ttie˙det minn wara

dahar in-nies, allura jrid juri li huwa konsistenti u g˙adu fil-˙in biex jg˙id jaqbilx mal-poΩizzjoni li qieg˙ed jie˙u, fost o˙rajn isSegretarju Ìenerali tal-partit tieg˙u. Issa huwa l-mument li juri s-sinsla u jordna lil dawk ta’ madwaru jrodduha kollha lura ming˙ajr ˙afna tnikkir u skuΩi! IΩda nafu li mhux ser jag˙mel hekk. Mhux talli mhux ser jag˙mel hekk, talli min segwa ddiskors tieg˙u fil-Parlament fuq

il-ba©it seta’ josserva li, biex jikkritika lill-Gvern, spiçça anke ji©©ustifika Ω-Ωieda tal-onorarja! Daqstant kien kontra meta ma qabilx mag˙ha, u llum bilkemm ma jkollniex naslu g˙allkonkluΩjoni li qieg˙ed ji©©ustifikaha. F’dawn is-sitwazzjonijiet in-nies jibdew jitilfu l-fiduçja g˙ax iddejqu jaraw lill-politiçi juΩaw Ωew© kejliet u Ωew© qisien.

14 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ ittri

l-ilMEnt taS-SinDKu ÌuStifiKat KaWÛa ÌuSta Sur Editur, Fil-fehma tieg˙i, u na˙seb ta’ ˙afna, l-ilment tas-Sindku ta’ ÓaΩ-Ûebbu© kien wie˙ed ©ustifikat. Is-sur Grixti na˙seb li lissen l-g˙adab ta’ ˙afna dwar lg˙armar tas-swieq fil-bera˙, ilmonti fil-qalba tal-lokalità li, milli jidher, g˙alihom ma japplikax il-prinçipju li min i˙amme© irid i˙allas. Dan lilment is-Sur Grixti g˙amlu fi tmiem il-laqg˙a ta’ konsultazzjoni li saret quddiem il-Palazz il-Belt indirizzata mis-Segretarju Parlamentari ˙abrieki l-Onor. Dr Michael Falzon responsabbli mid-dekasteru fi ˙dan l-Uffiççju tal-Prim Ministru, tal-Proprjetà tal-Gvern, nhar it-Tnejn l-1 ta’ Diçembru. Fl-intervent tieg˙u s-Sindku lmenta li tal-monti j˙allsu biss liçenzja ta’ darba fis-sena lidDipartiment tal-Kummerç u Liçenzjar. Liçenzja, jekk m’iniex sejjer Ωball, daqs nofs mejda li

j˙allas g˙aliha ristorant bi mwejjed barra, li però t-tilar talbejjieg˙ tal-monti jo˙loq ferm iΩjed inkonvenjent minn ‘nofs mejda’ fuq bankina. U lanqas ilprinçipju l-ie˙or li waqt li g˙andek dritt taqla’ ˙obΩok, dan m’g˙andekx tag˙mlu billi tnaqqas id-dritt tar-residenti li jkollhom aççess liberu g˙al darhom, speçjalment f’kaΩijiet ta’ emer©enza. Dan kien ilment li sar minn konoxxent antik tieg˙i fl-ewwel rawnd ta’ konsultazzjoni mal-pubbliku f’din il-le©iΩlatura dwar is-suq ta’ Birkirkara, f’laqg˙a li kienet saret f’Kastilja. B’dispjaçir ninnota li ftit li xejn jidher li nbidel. Kif qal tant tajjeb Dr Michael Falzon, ma tistax problemi li ilhom deçennji ta’ snin isolvihom fi Ωmien qasir. Però, ilpubbliku kif jara li qed ji©u indirizzati l-ilmenti ta’ lobbies b’sa˙˙ithom b˙al dawk taliΩviluppaturi u tal-gays, jistenna

wkoll li l-ilmenti ©ustifikati tieg˙u jing˙ataw widen u ssir xi ˙a©a. Il-pubbliku in©enerali hu ferm iΩjed im˙asseb dwar ilvirtwalment ‘arrest’ f’darhom ta’ anzjani meta jarma l-monti barra l-bieb. Il-pubbliku jaf li ˙add mhuwa perfett iΩda li limportanti hu li jkun hemm min lest li jikkonsulta mieg˙u, u wara anke jie˙u azzjoni. Lattenzjoni pubblika m’g˙andhiex ti©i devjata fuq inçident iΩolat biex ji©i ostakolat it-titjieb li qed naraw isir. Kif il-Belt Valletta ˙adet ir-ru˙ li nhar ta’ Óadd il-monti ma jarmax filqalba, hekk il-lokalitajiet l-o˙ra b˙al ÓaΩ-Ûebbu© u B’kara g˙andhom jing˙ataw nifs li ma ng˙atawx f’le©iΩlaturi o˙ra, u g˙al dan ˙aqqu kull appo©© isSegretarju Parlamentari Dr Michael Falzon li dejjem qist b˙ala persuna valida.

Bl-insistenza tal-General Workers Union, minn ˙afna qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, fl-2014 l-Gvern ˙a linizjattiva li jwissi lil dawk il-kumpaniji li jie˙du kuntratti mid-dipartimenti governattivi li jkunu black listed jekk ma j˙allsux l-impjegati tag˙hom skont il-li©i, f’kelma wa˙da ma jkomplux i˙addmu l-impjegati bix-xog˙ol prekarju. Dan il-pass ©ie proçessat u anke kkonfermat mill-qrati tag˙na. Infakkar li l-Gvern preçedenti kien jg˙id li l-prekarjat huwa perçezzjoni. It-tieni pass il-Gvern ˙adu fl-estimi tal-2015, fejn qed jimponi fuq il-kuntratturi li j˙allsu l-impjegati tag˙hom fl-istess grad skont l-iskala baΩika tal-pagi tal-˙addiema tal-Gvern. Il-pass li jmiss, u nispera li jkun fl-2016, li kumpaniji li jie˙du kuntratti ming˙and kumpaniji privati jibdew ukoll i˙allsu bl-istess rata ta’ paga tal-˙addiema tal-kumpanija li tag˙ti l-kuntratt. Dan qed ng˙idu g˙ax dawk ilkumpaniji li jie˙du l-kuntratt, xorta jit˙allsu bl-og˙la rata tal-paga tal-kumpanija ori©inali, waqt li l-˙addiema tag˙hom i˙allsuhom bil-paga minima. Nispera li l-General Workers Union tkompli ti©©ieled din il-kawΩa ©usta favur il-˙addiem, biex b’hekk jintemm dan l-isfruttament u fl-istess ˙in ikompli jiΩdied il-©id.

GODFREY BORG, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

3,000 tip ta’ fungi f’Malta

ILLUM 64+, BL-EMAIL

gÓanDHOM KuXJEnZa?

Sur Editur, Persuna ferm iΩjed intiΩa minni fis-su©©ett dan l-a˙˙ar ©abet kitba li fiha sostniet li f’Malta jikbru 3,000 fungi differenti (P. Portelli, The Times, 20/11/2014). Issa ng˙id jien, possibbli li meta titla’ xi binja xi fungi minn dawn ma jinqerdux? IΩda waqt li nnatura qieg˙da biex twiΩinna, u g˙andna nibΩg˙u g˙aliha, hi ferm iΩjed resiljenti milli çerti ambjentalisti, li ja˙sbu li l-a˙˙ar kelma g˙andha tkun tag˙hom, jammettu. Qed nikteb dan g˙ax jidher li hawn u˙ud li huma kontra li ssir riklamazzjoni tal-art. Tassew li kien hawn iΩjed minn kaΩ wie˙ed ta’ trabijiet imxerrda flib˙ra ta’ madwarna minn Ωvilupp mhux regolat biΩejjed (A. Deidun, The Sunday Times , 30/11/2014) iΩda je˙tie© li waqt li l-infurzar intejbuh, naraw ukoll li r-riΩorsi limitati li g˙andna nkabbruhom kemm nistg˙u anke g˙all-©enerazzjonijiet li telg˙in. Meta tqis kemm sar Ωvilupp f’Malta li ©©enera x-xog˙ol, u kemm kien skars l-iΩvilupp f’G˙awdex meta tqabblu ma’ dan, u g˙alhekk kien hemm iΩjed qg˙ad u iΩjed nies, speçjalment Ωg˙aΩag˙ li telqu minn hemm, wa˙edha ti©i l-konkluΩjoni li xi ˙a©a drastika trid issir. Issa jiena nifhem li l-finanzi tal-Istat mhumiex bir bla qieg˙. U l-infiq tag˙hom g˙andu jkun

Sur Editur,

©ustifikat u j˙alli l-a˙jar ritorn. Hu g˙alhekk li ntenni li g˙andha ssir riklamazzjoni tal-art bejn ilfliegi biex tqarreb x-xtajtiet lejn xulxin u mbag˙ad isiru Ωew© pontijiet Ωg˙ar biex jaqdu l-gΩejjer, biex iΩjed Ωvilupp ikun possibli fuq G˙awdex u tonqos ilpressjoni fuq Malta. Pro©ett b˙al dan g˙andi nifhem li jista’ jkun finanzjat b’bonds fit-tul, li g˙andhom jattiraw fondi kbar, fosthom tal-pensjonijiet b˙al ta’ Kalifornja, tal-Kanada u forsi anke xi soverign wealth funds barranin li jfittxu li jinvestu b’din il-manjiera. Pro©ett li nifhem tajjeb li jsir bi s˙ab bejn l-Istat u l-privat g˙ax it-tnejn ikollhom x’jiggwadanjaw. Nafu li l-art hi riΩorsa mfittxija ˙afna u g˙alhekk il-privat

m’g˙andux ma jit˙ajjarx li jag˙ti sehmu fi pro©ett b˙al dan g˙al kumpens ©ust anke bi tpartit ta’ xog˙ol ma’ art. X’jaqbel, li l©ganti tal-kostruzzjoni jtellg˙u binjiet li kwaΩi jwasslu sas-s˙ab jew li jbattlu l-Mag˙tab mit-terrapin u jestendu x-xtajtiet tat-tliet gΩejjer g˙al land bridge, b’çerta kostruzzjoni ssir fuq tali art riklamata flok ©o widien u g˙oljiet pittoreski? Óolma? B’kosta akbar bejn il-fliegi u l-kosta ri©enerata minn Ba˙ar iç-Çag˙aq sas-Salini mhux gwadann kbir jag˙mel pajjiΩna barra li jkun qed jindirizza darba g˙al dejjem id-doppja insularità ta’ G˙awdex? RIXA ÌUÛ, IL-MARSA

Ara veru li fid-dinja min hu mejjet g˙al naqra u min hu mejjet fis-sakra. Hawn min iqaxxar qamla g˙al ewro u hawn min jag˙ti 5 ewro tips kull darba li jmur jie˙u kafè. Iççassajt mhux ftit meta sirt naf kemm kellu paga l-Prim Ministru, €80,000, erbat ijiem wara l-elezzjoni. X’kuxjenza kellu jara poplu jitkarrab min˙abba l-g˙oli talkontijiet tad-dawl u ilma u l-maestà tieg˙u jie˙u dik issomma fenomenali. Mhux talli hekk, talli l-ministri u s-segretarji parlamentari bdew jie˙du s-somma ta’ €75,000 fis-sena. X’ma jsifrux, x’ma jixxalawx minn fuq dar il-poplu. Kif tista’ torqod sewwa billejl b’kuxjenza b˙al dik? Imma nsejt ta, dawn in-nies m’g˙andhomx kuxjenza. Kieku kellhom ma kinux jiΩvinaw lill-poplu mill-flus g˙ax dawn il-flus li ˙adu huma tieg˙ek u tieg˙i u riduhom b˙ala spending money u s-Sur Lawrence Gonzi jilg˙abha tal-qaddis! Ma nafx liema qaddis approva dak li g˙amel. Ministri li taw flus lilhom infushom hemm bosta, ˙afna minnhom ma stennejthiex minnhom. Ma stennejthiex minn Mario Demarco, ˙sibtu ©entlom b˙al missieru; ma stennejthiex min Joe Cassar, kien jid˙ol Mater Dei qisu tieg˙u meta kien Ministru tas-Sa˙˙a iΩda dejjem ˙sibtu ra©el tal-affari tieg˙u li j˙obb is-sewwa; ma stennejthiex minn Mario Galea, l-aktar wie˙ed li nqis kwiet filParlament iΩda, sewwa jg˙idu, il-kwiet jag˙milhielek. Il-kwiet ideffes denbu fil-korruzzjoni u ji©i jaqa’ u jqum minn dak li ser iwe©©a’. Dawn in-nies, inkluΩ Chris Said, Clyde Puli u o˙rajn, Ωammew mal-€100,000 Ωidiet g˙alihom, taw lilhom infushom jekk jog˙©bok. Imma xi ˙niΩrija hi din hux? Dawn in-nies li mexxew lil Malta g˙al 25 sena huma l-aktar nies korrotti li kelli l-isfortuna li niltaqa’ mag˙hom. Ma nafx kif juru wiççhom quddiem in-nies. Ma nafx kif ma jmorrux jin˙bew f’xi rokna bilmist˙ija. Ma nafx kif tara Nazzjonalisti jxejru l-bandiera tag˙hom, g˙ax kieku jien lanqas nittawwal fil-gallarija ma noqg˙od biex Ωgur ma jarani ˙add VALERIE BORG, BL-EMAIL

ITTRI KÓ

07|12|2014 15

kullhadd.com

IBBENEFIKAJT MILL-KLASSIJIET L-EBDA MINISTRU TA’ REVIÛJONI QATT MA RRIÛENJA

B˙alma kul˙add jaf l-aspett edukattiv huwa wie˙ed importanti g˙ax huwa l-pedament ta’ kollox, g˙ax daqskemm huwa importanti lpedament g˙all-bini huwa mportanti dan l-aspett. Jekk nag˙tu ˙arsa lura naraw li, f’din l-a˙˙ar sena u nofs Gvern Laburista g˙araf limportanza ta’ dan kollu u dan g˙amlu billi nieda bosta inizjattivi g˙all-istudenti u lfamilji tag˙hom, nibda bittnedija tal-˙arsien g˙at-tfal b’xejn li tat çans lil bosta nisa

jo˙or©u fid-dinja tax-xog˙ol, ir-ro˙s tal-uniformijiet li g˙enet lil bosta familji, iç-children’s allowance fil-bidu tassena skolastika, il-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ li tg˙in lil bosta studenti biex jit˙arr©u u jaqbdu karriera, façilitajiet ©odda fl-iskejjel u xog˙lijiet ta’ manutenzjoni biex fil-bidu ta’ din is-sena skolastika jilqg˙u fihom bniet u subien. Ma nistax ma nsemmix linizjattiva tal-klassijiet ta’ reviΩjoni li nieda l-Gvern dan is-sajf u li jiena kont wa˙da

mill-istudeni li ˙adt dan iççans li f’xahar ©ejna ppreparati biex ner©g˙u g˙al darb’o˙ra npo©©u g˙alleΩamijiet tas-SEC, fejn tul dan ix-xahar ˙dimna id f’id malg˙alliema tag˙na biex f’dawk is-sag˙tejn kien isir ix-xog˙ol me˙tie©. Tul dawn is-sessjonijiet ©ew ukoll provduti l-past papers tal-O-levels b’xejn lilna l-istudenti. Nammeti li kien sajf difficli g˙ax, b˙al kull Ωag˙Ωug˙a o˙ra, kont nippreferi li no˙ro© u mmur il-ba˙ar. Anke f’Santa Marija, lezzjoni li tlifna kienet saret ©urnata o˙ra, g˙ax mhux çajta li f’xahar isiru s-su©©etti li a˙na t˙arri©na g˙alihom fi tliet snin, iΩda dan kollu kien suççess g˙ax il-©ranet kienu mqassmin sew. Biss, illum il-©urnata meta n˙ares lura ma jiddispjaçinix g˙ax minn dan kollu rajt ilfrott. G˙andna nag˙tu prijorità l-aspett edukattiv millbidu nett, u mhux meta jkun tard wisq, u g˙alhekk naqbel perfettament mal-inizjattivi b’rabta mal-assenteiΩmu, g˙ax permezz ta’ hekk l-istudent jibqa’ jistudja u jit˙arre© biex g˙ada pitg˙ada, meta jo˙ro© mill-bank tal-iskola, ikun jista’ jsib dak ix-xog˙ol li jist˙oqqlu. JOSLYN SALIBA, IÛ-ÛEJTUN

Sur Editur, KaΩ ie˙or li ˙afna Mostin jiftakru hu dak li ©ara ftit snin ilu, meta segretarju fil-Ministeru tal-eks-Ministru Nazzjonalista Lawrence Gatt, waqt li kien qed iqassam rigali f’isem ilMinisteru, tilef il-kontroll tal-karozza u tajjar xebba li kienet mixja fuq bankina u li kienet g˙adha kif spiççat mix-xog˙ol tag˙ha. Din ix-xebba kienet mietet ftit wara l-isptar. Is-segretarju involut kien tressaq il-Qorti u ©ie liberat minn qtil volontarju g˙ax il-kaΩ kien meqjus b˙ala inçident sfortunat. Anke f’dan il-kaΩ l-eks-Ministru Nazzjonalista Lawrence Gatt ma kienx mitlub mill-Prim Ministru Eddie Fenech Adami jew millPN li jerfa’ r-responsabbiltà politika u jirriΩenja. L-ebda gazzetta li kienet tag˙ti l-appo©© tag˙ha lill-PN ma talbet li l-Ministru Nazzjonalista g˙andu jerfa’ r-responsabbiltà politika f’dan ilkaΩ u jirriΩenja. Lanqas dawk li llum qed jitolbu li jag˙mel hekk il-Ministru Laburista li, la direttament u lanqas indirettament, ma kellu x’jaqsam xejn mal-kaΩ tal-ekssewwieq tieg˙u. PINNA ÓAJJA, RAÓAL ÌDID

16 07|12|2014

kullhadd.com

kÓ ta’ barra

MaDWar

1 tintErviEni l-WhitE housE

Ir-rabja li rriΩultat wara l-kaΩ tal-qtil ta’ Michael Brown, iç-çittadin Amerikan diΩarmat ta’ karna©©jon skura li nqatel minn uffiçjal talpulizija abjad, din il-©img˙a Ωdiedet hekk kif fe©© kaΩ simili fi New York. Din id-darba uffiçjal tal-Forzi tal-Ordni abjad qatel lil Eric Garner, ra©el ta’ karna©©jon skura, li rreΩista l-arrest meta l-pulizija pprovaw je˙duh l-g˙assa b’akkuΩa li kien qed ibig˙ is-sigaretti ming˙ajr permess. FiΩ-Ωew© kaΩijiet, l-uffiçjali tal-pulizija ma nstabux ˙atja millGrand Juries rispettivi tag˙hom, minkejja li Ω-Ωew© vittmi ma kellhomx armi fuqhom. Dan it-tip ta’ ©urijiet jinstemg˙u wara bibien mag˙luqa bid-dettalji jo˙or©u biss meta tinqata’ s-sentenza; fatt li ˙oloq suspetti kbar ta’ pressjoni politika jew diskriminazzjoni. Il-verdett li ta l-libertà lill-uffiçjal li qatel lil Garner wassal g˙al intervent mill-President Barack Obama, li talab lill-Avukat Ìenerali Eric Holder biex jinvestiga dawn il-kaΩijiet.

2 approvata l-arianE 6

3 ElEzzjoni bikrija

L-istati membri tal-a©enzija spazjali Ewropea din il-©img˙a approvaw l-iΩvilupp ta’ rocket ©dida li se jkollha l-isem ta’ Ariane 6. Dan kien deçiΩ hekk kif l-Ariane 5, minkejja s-suççess kbir li kisbet, qieg˙da tiffaççja kompetizzjoni iebsa min˙abba l-ispejjeΩ li tinvolvi. F’din il-laqg˙a, li saret fil-Lussemburgu, l-istati membri tala©enzija spazjali Ewropea, f’kunsill speçjali approva wkoll ftehim biex jing˙ataw finanzjamenti ©odda g˙all-istazzjon spazjali internazzjonali u Rover li se jintbag˙at fuq Mars. Il-ba©it maqbul, dak ta’ €5.924 biljun, kien fiç-çentru ta’ negozjati twal fejn diversi pajjiΩi xtaqu li jaraw l-ispiΩa tinqasam b’mod iktar ugwali bejn il-gvernijiet involuti. B’hekk, minkejja l-fatt li Franza se tkopri ˙afna mill-ispejjeΩ kif kien ma˙sub ori©inarjament, il-Ìermanja, l-Italja u r-Renju Unit aççettaw li jΩidu l-kontribut tag˙hom bit-tama li l-Ariane 6 tkun tista’ tibda tintuΩa mill-2020.

Il-Prim Ministru Socjal-Demokratiku talIΩvezja Stefan Lofven kellu jsejja˙ elezzjoni ©enerali bikrija g˙at-22 ta’ Marzu, tliet xhur biss wara li ©ie elett. Dan wara li l-Gvern minoritarju tieg˙u naqas milli jikseb l-appo©© parlamentarju li kellu bΩonn biex jg˙addi l-ba©it. Is-sitwazzjoni mill-ewwel dehret diffiçli g˙al Lofven illi bata ferm biex isib lalleati wara li l-partit tieg˙u kiseb biss 31% tal-vot fl-elezzjoni ta’ Settembru li g˙adda. Wara diversi ©img˙at ta’ negozjati, huwa g˙aΩel li jipprova jiggverna mal-Óodor, illi kisbu 6.9% tal-voti f’Settembru. Madankollu, il-miΩuri ekonomiçi li lkoalizzjoni tieg˙u pproponiet biex tiΩdiet il-pressjoni fiskali ˙alli tag˙mel tajjeb g˙al Ωieda fin-nefqa pubblika sabet l-oppoΩizzjoni ta’ diversi mill-partiti tal-lemin.

ta’ barra kÓ

07|12|2014 17

kullhadd.com

id-dinJa

6 Se JÇedu?

3 4 2

5 6

Fil-jiem li g˙addew il-mexxejja tal-gruppi li organizzaw il-protesti f’Óong Kong kontra l-miΩuri antidemokratiçi tal-awtoritajiet ÇiniΩi kienu qeg˙din jikkunsidraw ikomplux bil-manifestazzjonijiet tag˙hom. Dan g˙ax, riçentement, il-livell ta’ parteçipazzjoni naqset mhux ˙aΩin, filwaqt li l-awtoritajiet taw x’jifhmu li mhumiex se jibqg˙u jittolleraw l-azzjonijiet tag˙hom fit-tul. Bosta mill-gruppi kienu ˙ar©u fit-toroq fil-©img˙at li g˙addew biex juru d-diΩapprovazzjoni tag˙hom g˙all-ind˙il tal-Gvern ÇiniΩ fl-elezzjoni tal-amministraturi l-©odda ta’ Óong Kong illi mistennija sse˙˙ fl-2017. Madankollu, il-falliment tan-negozjati bejn il-manifestanti u l-Gvern taç-Çina ddemoralizza lill-persuni li ˙ar©u fit-toroq u wassal biex ˙afna minnhom jabbandunaw lattiviΩmu tag˙hom. Id-deçiΩjoni finali tal-mexxejja tal-protesti mistennija li tittie˙ed matul il-©img˙a li ©ejja. Però, f’dan l-istadju jidher çar li l-awtoritajiet ÇiniΩi rnexxielhom jimponu r-rieda tag˙hom fuq lekskolonja Brittanika.

5 tiÛÛarma l-koalizzJoni

4 Jabbanduna l-proÌett Il-President Russu Vladimir Putin ˙abbar li pajjiΩu abbanduna l-pro©ett tas-South Stream Pipeline. Dan ilpro©ett, illi huwa smat li jiswa madwar €30 biljun, kien se joffri rotta ©dida li taqbeΩ lill-Ukraina g˙all-provvista tal-gass mir-Russja g˙an-Nofsinhar tal-Ewropa. Putin wa˙˙al fl-Unjoni Ewropea g˙al din il-bidla filpjanijiet hekk kif qal li l-o©©ezzjonijiet kontinwi tag˙ha, min˙abba ksur tal-li©ijiet tal-kompetizzjoni, kienu qeg˙din iwasslu g˙al wisq dewmien. G˙aldaqstant, huwa ressaq pro©ett alternattiv biex tinbena konnessjoni simili b’kollaborazzjoni mat-Turkija. Is-South Stream Pipeline esponiet differenzi kbar filprijoritajiet tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea fejn pajjiΩi, fosthom l-Ungerija, l-Awstrija u l-Bulgarija, raw dan il-pro©ett b˙ala soluzzjoni g˙ar-riskju ta’ ripetizzjoni tal-interruzzjonijiet tal-provvista tal-gass li se˙˙ew meta fe©© il-konflitt çivili Ukrain. Madankollu, Stati Membri o˙ra u l-Istati Uniti opponew dan il-pro©ett hekk kif ˙assew li ˙a jΩid d-dipendenza tal-Ewropa fuq l-ener©ija Russa.

Il-Prim Ministru IΩraeljan Benjamin Netanyahu g˙aΩel li jsejja˙ elezzjoni ©enerali bikrija f’Marzu tal-2015, hekk kif il-koalizzjoni tieg˙u sfaxxat b’konsegwenza ta’ diversi battibekki interni bejn lelementi çentristi u lemini fil-gvern. St˙arri© pubbliku li sar riçentament wera li l-Likud, il-partit ta’ Netanyahu, b˙alissa qieg˙ed igawdi minn popolarità kbira fost lelettorat. Madankollu, dan l-appo©© ma jidhirx li huwa biΩΩejjed biex jag˙ti ma©©oranza assoluta lil dak li g˙ad baqa’ mill-koalizzjoni tieg˙u. Fix-xhur li g˙addew, Netanyahu kien fil-mira ta’ attakki kbar mill-elementi moderati tal-Gvern, li kkritikaw il-prijoritajiet ba©itarji tieg˙u kif ukoll il-politika iebsa li ˙addan fil-konfront talminorità Musulmana ta’ pajjiΩu.

18 07|12|2014

kullhadd.com

kÓ PeRsOnaLitÀ

Óajtu mÛewqa biÛ-Ûfin RamOna PORteLLi tintervista lil WARREN BONELLO

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Warren ser jag˙laq ˙amsa u g˙oxrin sena f’Settembru li ©ej, huwa single u jg˙ix inNaxxar. Il-linja tax-xog˙ol tieg˙u hija Ω-Ωfin u b˙ala passatempi j˙obb il-futbol, il˙ru© u jissoçjalizza. Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala persuna ambizzjuza. I˙obb jo˙lom kbir biex xi darba jasal. “Nipprova ng˙ix ˙ajja m i m l i j a : work hard, play hard, in˙obb immur man-nies u n ˙ o b b n i ççajta. Nie˙u xog˙li bis-serjetà, u dejjem nipprova nag˙ti xog˙ol professjonali.” J i s t q a r r l i Ω- Ωfin g˙enu f’diversi aspetti, kemm minn ©ewwa u kemm minn barra. IΩ-Ω f i n g ˙ e nu jkun aktar kunfidenti, kif g˙andu jmur f i s - s o ç j e t à , u kif g˙andu j Ωo m m d i e t a biex ikun b’sa˙˙tu u jidher tajjeb. Ilu jinteressa ru˙u fiΩ-Ωfin m i n n m i n d u kellu ˙ames snin. Dak iΩ-Ωmien kien beda bil-Latin u ballroom fl-Imsida. Baqa’ jiΩfen Latin u ballroom s a m a k e l l u xi ˙mistax-il sena. “Waqt li kont niΩfen Latin u ballroom, kont niΩfen ukoll f’postijiet o˙ra. Fil-fatt, kont niΩfen wheelchair dancing ma’ tfajla, Kira Muscat, b’diΩabbiltà. Kont ukoll nipprova nid˙ol f’kull post fejn stajt niΩfen b˙al musicals u p r o d u z z j o n i j i et o˙ra. Imbag˙ad, meta kelli sbataxil sena, tlaqt nistudja barra.” wie˙ed Bil-ballet jitg˙allem il-baΩi u t-toqol taΩ-Ωfin Peress li naf li l-ballet huwa l-baΩi essenzjali g˙al kull tip t a ’ Ω f i n i e ˙ o r, staqsejt lil Warren x’ja˙seb minn dan ilfatt. “Il- ballet huwa ©eneru t a ’ Ω f i n t e k niku ˙afna. Jg˙allmek il-baΩi u toqol taΩΩ f i n , k i f g ˙ a ndek iΩΩomm darek b˙ala posture, il-bilanç u kif ukoll is-sa˙˙a. Jiena n˙oss li bdejt il-ballet ta’ età kbira. Bdejt nistudja l-arti talballet ta’ tmintax-il sena. Kif bdejt nistudja l- ballet bdejt niΩviluppa f’Ωeffien a˙jar. Ilballet jg˙allmek id-dixxiplina, l-etikett taΩ-Ωfin u affarijiet o˙ra i m p o r tanti g˙aΩΩeffien.” B˙ala Ωeffien professjonali, Warren beda l-karriera tieg˙u meta kellu g˙oxrin sena. Filfatt, jg˙allem xi klassijiet u anke kien jg˙allem tfal ta’ età Ωg˙ira fis- summer schools . Wara li ggradwa barra minn M a l t a , b e d a ja˙dem malewwel. Dwar kemm hi façli jew diffiçli biex jg˙ix b˙ala Ωeffien hawn Malta, sostna li din kienet domanda pjuttost

Meta passjoni ssir xi ˙a©a li ma tg˙addix ming˙ajrha, hemm proprju tinbet çertu rabta bejn il-persuna u l-istess passjoni. G˙al din l-intervista tkellimt ma’ Ωag˙Ωug˙ li l-passjoni ta’ ˙ajtu huwa Ω-Ωfin. Warren Bonello ilu jiΩfen g˙al dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena, u biΩ-Ωfin tg˙allem, kiber u skopra aktar. “Ûifna g˙alija hija l-mod kif jien nesprimi ru˙i, jew kif g˙andi nwassal storja. IΩ-Ωfin g˙alija huwa kollox g˙ax, apparti minn xog˙ol, iΩ-Ωfin huwa l-passjoni tieg˙i wkoll,” beda jg˙idli Warren hekk kif bdejna din l-intervista. jirriçerka u jikteb fuq iΩ-Ωfin u fuq Ωeffiena,” sostna Warren. L-ewwel produzzjoni tieg˙u tal-ballet f’Malta

Ritratt: BERNARD POLIDANO iebsa. “Mhux g˙ax ma hawnx xog˙ol, imma l-arti g˙adha qed tiΩviluppa hawn Malta, g˙adha qed tikber. Jien personalment g˙andi karriera soda hawn Malta, mhux g˙ax hawn biΩΩejjed xog˙ol, imma g˙ax no˙loq ix-xog˙ol u lpro©etti jien stess. Mhux façli, imma trid ta˙dem ˙afna biex ikollok paga tajba. IΩΩfin g˙adu qed jikber hawn Malta, kif ukoll hemm bΩonn nippruvaw nissapportjaw larti hawn Malta biex tibqa’ b’sa˙˙itha.” IΩ-Ωfin wasslu fuq palkijiet internazzjonali Ta’ min jg˙id li, matul issnin, Warren biΩ-Ωfin tieg˙u rnexxielu jie˙u sehem f’diversi festivals, b˙all-Junior Eurovision u anke lEurovision fost kompetizzjonijiet u produzzjonijiet o˙ra kbar. Óadt il-kummenti tieg˙u dwar kif ja˙sibha llum li minn klassijiet normali taΩΩfin kellu jispiçça fuq palks presti©©juΩi. “Iva, meta kelli tlettax-il sena kelli l-opportunità nirrappreΩenta lil Malta fl-ewwel Junior Eurovision li kien sar fid-Danimarka ma’ Sarah Harrison bid-diska Like A Star. Kienet l-ewwel esperjenza kbira tieg˙i fejn kont fuq stej© enormi b’miljuni ta’ nies isegwu kemm fl- istadium , kif ukoll it-televiΩjoni. Imbag˙ad kelli opportunità o˙ra fejn irrappreΩentajt lil Malta fuq pjattaforma ikbar li kienet ma’ Kurt Calleja bid-

diska This is the Night, tliet snin ilu. Mhux li kont naf li ser inkun hemm imma, ng˙idlek il-verità, ˙dimt biex inkun fejn kont, ˙lomt kbir, ˙dimt u wasalt, g˙alhekk ilmotto tieg˙i huwa: believe and achieve . Kelli ˙afna opportunitajiet fejn kont fuq palkijiet presti©©juΩi, kemm Malta kif ukoll internazzjonali. Qatt ma kont naf li ser inkun hemm, imma dejjem kelli l-idea li nixtieq immur f’postijiet ta’ unur kbir.” B’determinazzjoni li jkompli jsa˙˙a˙ iΩ-Ωfin tieg˙u hija li meta kellu sbatax-il sena kien mar jistudja u eventwalment kiseb diploma fil- performing arts f’Cambridge, l-Ingilterra. Il-kors kien ta’ tliet snin. Fi kliemu stess, ma kienx kors ˙afif. “Tlaqt ta’ età kemmxejn Ωg˙ira, imma g˙enitni nikber. Bla familja, ˙bieb ©odda, u f’post ©did, qisek qed tibda ˙ajja ©dida, allura sakemm taqbad tkun ftit diffiçli. Na˙seb kienet l-a˙jar g˙aΩla li qatt g˙amilt f’˙ajti s’issa, g˙ax wasslitni fejn xtaqt nasal.” Kien jiΩfen fuq cruiseliner Mhux hekk biss, Warren irnexxielu ja˙dem ukoll madwar id-dinja, fosthom lIngilterra, l-Irlanda u fuq cruiseliner. “Iva, kelli opportunità li na˙dem f’postijiet sbie˙ madwar id-dinja. Fuq il-cruiseliner domt sitt xhur u kont Ωeffien, kellna tliet shows kbar u tlieta o˙ra

Ωg˙ar. Il-kuntratt tieg˙i kien spiçça ©img˙atejn qabel ma ©ejt lura Malta u dak iΩ-Ωmien ˙dimt ma’ Kurt fuq This is the night g˙all-Eurovision ta’ hawn Malta,” tbissem jg˙idli. B’kollox Warren kien dam ˙ames snin jg˙ix, ja˙dem u jistudja barra minn Malta. Mitlub j i s p j e g a l - ˙ a j j a t a ’ barra kkomparata ma’ Malta, Warren we©ibni: “G˙adni sallum ©ej u sejjer barra bixxog˙ol taΩ-Ωfin. M’hemmx ˙afna fejn tista’ tikkompara, g˙ax l - i n d u s t r i j a t a l - a r t i f’Malta g˙adha qed tikber, allura ma tistax tg˙id li a˙jar barra. B˙ala xog˙ol barra kelli paga a˙jar, g˙ax g˙al pro©ett wie˙ed barra jkolli nag˙m e l t n e j n j e w t l i e t a hawn M a l t a . I m m a k b u r i ˙afna bl-iΩvilupp u x-xog˙ol li qed isir fl-arti.” Warren ilu li ©ie lura Malta tliet snin, u kif jiggradwa hawn Malta g˙andu pjan g˙al xi pro©etti o˙ra barra minn xtutna . F i l - f a t t , b ˙ a l i s s a Warren qed jag˙mel b’kors fl-Università ta’ Malta fejn qed jitg˙allem aktar dwar iΩΩfin. G˙adu kif spiçça t-tieni sena tieg˙u u tiela’ g˙alla˙˙ar sena. “Dejjem hemm x’titg˙allem, mhux biss flaspett fiΩiku taΩ-Ωfin, imma ukoll f i t - t e o r i j a t aΩ - Ω f i n . Titg˙allem kif g˙andek tikkoreografa Ωifna, kif g˙andek tikteb madwar iΩ-Ωfin, jew fuq l-arti. Il-kors huwa tajjeb g˙al kul˙add, mhux g˙al min jixtieq jiΩfen biss, imma g˙al min jixtieq jiΩviluppa fl-arti,

Riçentament Warren ˙a sehem fi produzzjoni talballet imtellg˙a minn Central Academy of Ballet. Din kienet l-ewwel darba g˙alih hawn Malta u kellu l-parti ta’ ‘Puck’. “Kienet esperjenza li ma ninsa qatt. Din kienet lewwel darba li ˙adt sehem fi produzzjoni talballet hawn Malta u kont eçitat ˙afna min˙abba li, kemm ilni li ©ejt lura, ˙dimt ˙afna fid-dipartment taΩ-Ωfin kummerçjali u kontemporanju, imma mhux Ωfin klassiku. Kienet opportunità o˙ra fuq palk fejn kelli ç-çans nesprimi ru˙i bilpassjoni tieg˙i. Nixtieq nirringrazzja lil Central Academy tal-opportunità li tawni b’parti b˙al dik f’ballet tant sabi˙, kif ukoll lin-nies kollha li attendew u ©ew jissapportjaw talent lokali.” Kont naf ukoll li fl-istess produzzjoni kellu parti Ωg˙ira ma’ ballerina çkejkna fejn kellu jg˙olliha – ovvjament kienet parti m iΩ - Ω i f n a tag˙hom. InΩertat li din ilballerina çkejkna kienet inneputija tieg˙i Almikaya. Ma stajtx ma ni˙ux il-kummenti ta’ Warren stess dwar kemm hi façli jew iebsa li waqt rehearsels jiffaççja Ωeffiena o˙ra li ma jkunux daqstant imrawma professjonalment daqsu min˙abba li jkunu g˙adhom fil-bidu tal-karriera tag˙hom. “Trid tkun ta’ eΩempju g˙alihom, mhux g˙ax int a˙jar jew ikbar jew id-differenza bejn professjonali jew amateur , imma g˙ax hemm l-esperjenza. Tg˙inhom u tedukahom kif jimxu l-affarjiet fl-aspetti taΩΩfin. Jien ukoll, personalment, nipprova nag˙ti lil Ωeffiena o˙ra l-ispirazzjoni li huma wkoll jistg˙u jag˙mlu dak li tixtieq qalbhom,” kompla jg˙id Warren. Fl-a˙˙ar nett Warren g˙adda messa©© lill-qarrejja tal- KullÓadd fejn ˙e©©e© lil min jixtieq jiΩfen li m’g˙andux jibΩa’ jew joqg˙od lura milli jikseb dak li jixtieq. “A˙dem g˙aliha u sib kull mod biex jirnexxilek. Illum il-©urnata l-arti qed tikber u hawn ˙afna postijiet fejn wie˙ed jista’ jitg˙allem jiΩfen. Anke jekk tixtieq tmur barra biex tistudja, mur u studja. Kollox possibbli jekk inti temmen,” temm jg˙id Warren b’determinazzjoni.

Karozzi Presidenzjali fl-ameriKa

L-EWWEL PARTI

Wa˙da mill-Pierce Arrows li kellu Calvin Coolidge Li tkun President tal-Amerika hija kariga ferm importanti, mhux g˙all-pajjiΩ biss, iΩda g˙ad-dinja kollha. G˙alhekk, il-President dejjem ikollu li p r e m a f f a r i j iet u l-iΩjed materjal rikk. Ma jistax jonq o s l i l - m e z zi ta’ trasport ikunu wkoll tal-aqwa klassi. Sa mill-qedem, kull president fittex li jkollu l-aqwa mezz ta’ trasport, li jkun jakkomoda lilu u lill-familjari tieg˙u, b’mod speçjali fl-inawgurazzjoni tieg˙u. Kien George Washington li f l - 1 7 7 1 i n t r oduça l-Penn Coach, karozzella misjuqa minn sitt Ωwiemel. Din kellha d e h r a w i s q aristokratika g˙as-suççessur tieg˙u John Adams. Dan ordna l-ewwel k a r o z z e l l a misjuqa minn Ω e w © Ω w i e mel, meqjusa b˙ala state carriage . Din ilkarozzella swiet xejn inqas m i n n $ 1 , 5 0 0 flimkien ma’ $1,000 ie˙or biex ji©u mantn u t i Ω - Ω e w © Ωwiemel li jsuquha, Caesar u Cleopatra. Thomas Jefferson kellu dik l-imsej˙a phaeton carriage . James Madison, kellu Ωew© karozzelli mibnija, iΩda sforz l - i l m e n t i l i k ellu minn ta’ madwaru min˙abba l-kwalità tag˙hom, dan malajr kellu jirritorna wa˙da minnom lillmanifattur. Il-President Andrew J a ckson kellu k a r o z z e l l a mibnija minn injam ta’ ‘Old Ironsides’ iΩda baqa’ qatt ma uΩaha. Karozzella famuΩa ˙afna k i e n e t d i k uΩata minn Abraham Lincoln. Din kienet uΩata meta Ωar Ford’s Theatre u kienet mixtrija mill-a˙wa Studebaker. Illum il-©urnata din il-karozzella tinsab filmuΩew tag˙hom flimkien ma’ d i k t a ’ G r a n t , Harrison u McKinley. Il-President Grant (Hiram Ulysses Grant), kien l-unik president arrestat meta k i e n f l - u f f i ç ç ju. Dan kien imwaqqaf minn uffiçjal talpulizija g ˙al sewqan b’veloçità biΩ-Ωwiemel fittoroq ta’ Washington. Huwa fa˙˙ar lill-uffiçjal g˙all-qadi ta’ dmirijietu, ˙allas il-multa

I l- C hry sl e r I m p e r ial li kellu John F. Kennedy u ©ie m©ieg˙el jimxi lura lejn il-White House. Karozzi li ja˙dmu b’magna Kien fl-1899 meta l-President ta’ dak iΩ- Ωmien, William McKinley, rikeb l-ewwel karozza b’magna, steam carriage mag˙mula minn F.O. Stanley. Minkejja li Grover Cleveland kien President, meta Frank Duryea g˙amel lewwel karozza li ta˙dem bilfjuwil, huwa baqa’ qatt ma rikeb fiha, u kien Warren G. Harding li rikeb f’din ilkarozza waqt l-inawgurazzjoni tieg˙u. Harding kien ta’ spiss imur ˙ar©iet privati b’karozzi personalizzati ma’ s˙abu, fostom Henry Ford. William Howard Taft ittrasforma l-istalel tal-White House f’garaxx u alloka $25,000 g˙al xiri ta’ vetturi ©odda u kif ukoll inga©©a l-

ewwel xufier, li kien George H. Robbinson. Kien l-ewwel President li kellu karozza filWhite House. Huwa beda billi xtara flotta komposta minn White Steamer, Ωew© Pierce Arrows u Baker Electric Runabout, li kienet il-favorita ta’ Mrs Woodrow Wilson. Wilson uΩat il-karozzi li ˙alla Taft u, wara li ˙alla luffiççju, ing˙ata Rolls Royce kompluta bil-kuluri Priceton (oran©jo u iswed) kif ukoll tapp tar-radjatur bis-simbolu ta’ Priceton Tiger. Calvin Coolidge kellu ˙ames karozzi, kollha Pierce Arrows, li l-ebda wa˙da ma kienet ti©ri iΩjed minn 16-il mil fis-sieg˙a. Herbert Hoover, fl-1932 kellu Cadillac V16 Fleetwood Imperial. Franklin Roosvelt kellu lewwel karozza presidenzjali meqjusa b˙ala limousine li

n˙admet fl-1939, b’magna V12, minn Brunn Company ta’ Buffalo fi New York, blisem ta’ Sunshine Special. Isservizzi sigrieti jesi©u li l-vetturi jkunu kollha armati, wara l-attentat ta’ qtil fuq ˙ajjet Roosvelt fl-1933. Roosvelt kellu diversi Packard Limousines armati u Ωew© Cadillac V16 Limousines. Is-suççessur ta’ Roosvelt, Harry S Truman, ma tantx kienu jog˙©buh karozzi ta’ Gener a l M o t o r s , u m e t a wasal iΩ-Ωmien li jbiddel isSunshine Special, qaleb g˙al Ford. Dan kien fl-1950 meta Ford immanifatturaw g˙axar Lincoln Cosmopolitans g˙allWhite House, kollha armati, b’wa˙da minnhom convertible, u kollha b’saqaf g˙oli li jakkomodaw it-tomna (kappell g˙oli u çatt minn fuq). G˙al din ir-ra©uni din kienet imlaqqma ‘Bubbletop’. Il-post

tal-passi©©ieri kien kumplimentat b’fatturi tal-metall indurat bid-deheb, u armata b’magna 152 hp, b’total ta’ piΩ ta’ tliet tunnellati u nofs. Din kienet tintuΩa wkoll mirRe©ina EliΩabetta II. Il-President Dwight D. Eisenhower kabbar il-garaxx tal-White House g˙al 37 karozza u mmodifika lLincoln g˙al karozza convertible billi Ωied saqaf tal-plastik fuq wara tal-karozza. Eisenhower kien l-unika president li kien isuq ajruplan privat g˙ax kien pilota, l-ewwel wie˙ed li vvja©©a f’˙elikopter u l-ewwel wie˙ed li nizel ©o submarine. L-era moderna bdiet proprju minn John F. Kennedy bi Chrysler Imperial, limousine li kienet tintuza g˙all-parati. Aktar informazzjoni fuq ilkarozzi presidenzjali tkompli fil-˙ar©a tal-4 ta’ Jannar.

20 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ Karozzi

ToyoTa u KSu iSSa huma mSieÓba

Jonathan u Godfrey Debono b˙ala rappreΩentanti ta’ Toyota u membri mill-amministrazzjoni tal-KSU, flimkien mal-a˙˙ar mudell ta’ Toyota Aygo

KSU u Michael Debono Ltd bi pjaçir i˙abbru li bejn iΩ-Ωew© entitajiet in˙olqot s˙ubija korporattiva, u Toyota se tkun sponsor korporattiv tal-KSU. Toyota huma leaders fl-industrija awtomobilistika kif ukoll hija pijuniera fit-teknolo©ija ta’ hybrid . G˙aldaqstant, din is-s˙ubija tikkumplimenta sew mal-viΩjoni ˙olistika tal-KSU, li tindirizza s-sistemi tat-trasport u l-impatt li jkollhom fuq l-ambjent. Il-karozzi li nsuqu u l-fjuwil li jikkunsmaw jiddefinixxu d-dinja li ng˙ixu fiha u, g˙aldaqstant, kumpaniji li juru impenn biex jindirizzaw dan, iΩommu l-kelma. KSU jinsabu ˙erqana g˙al kollaborazzjoni produttiva u kuntatt mil-viçin ma’ Toyota b˙ala sie˙eb ©did. Michael Debono Ltd, id-diviΩjoni awtomobilistika ta’ Debono Group, toffri firxa s˙i˙a ta’ servizzi f’din l-industrija, mid-ditta numru wie˙ed fid-dinja Toyota, g˙ad-ditta premium Lexus. Barra minn hekk in˙oloq negozju ta’ vetturi uΩati iΩda ta’ kwalità li jipprovdi servizz ˙olistiku g˙all-bΩonnijiet differenti g˙all-popolazzjoni Maltija f’dan is-settur. Il-firxa ta’ Toyota toffri disinni innovattivi, teknolo©ija avvanzata fil-magni u spiΩa g˙as-sid li hi fi klassi g˙aliha. Il-karozzi Toyota ji©u f’kull qies u g˙amla b’firxa wiesg˙a ta’ karatteristiçi. Il-firxa ta’ karozzi tinkludi vetturi Ωg˙ar, ta’ daqs medju u anke vetturi g˙all-familja, li jiffukaw l-aktar fuq l-ekonomija tal-fjuwil, stil, kumdità u prestazzjoni. Minn kwalunkwe mudell compact, city cars b˙all-mudell tant popolari New Aygo u Yaris, g˙al vetturi offroad u dawk b’teknolo©ija hybrid. G˙al iΩjed informazzjoni dwar l-All New Aygo u l-line-up tatToyota, Ωuru x-showroom ta’ Michael Debono Ltd li tinsab fi Triq l-Imdina, ÓaΩ-Ûebbu©, Ωur il-pa©na ta’ Toyota fuq Facebook jew çempel 2269 4000.

karozzi kÓ

07|12|2014 21

kullhadd.com

L-impjant muLhouse pproduÇa 200,000 peuGeot 2008 Is-suççess tal-urban crossover tal-2008 ma jistax ji©i injorat: l-impjant Mulhouse g˙adu kif ipproduça l-200,000 mudell tal-Peugeot 2008. Dan il-mudell huwa ççertifikat Origine France Garantie minn mindu ©ie inawgurat fl2013. Il-momentum tal-Peugeot 2008 huwa wkoll rikonoxxut barra minn Malta b’mod partikolari fi swieq ÇiniΩi. Bil-mudell tal-2008, il-Peugeot ikkapitalizza fuq lesperjenza tal-3008 crossover biex tin˙oloq karozza ori©inali f’B segment biex b’hekk jintreb˙u klijenti ©odda. Kunçett innovattiv, il-crossover 2008 jg˙aqqad stil b’sa˙˙tu flimkien ma’ esperjenza ta’ sewqan unika. Is-suççess veloçi tal-Peugeot 2008 jikkonferma kemm din id-ditta kienet korretta meta bdiet iΩΩid il-produzzjoni biex tilqa’ g˙ad-domanda tal-klijenti. Il-produzzjoni ta’ kuljum, fl-impjant Mulhouse, inizjalment beda bi 310 karozzi, tela’ g˙al 460 karozza fl-a˙˙ar ta’ Mejju tas-sena l-o˙ra, sa ma wasal g˙al 680 karozza fl-a˙˙ar ta’ Jannar ta’ din is-sena. Dan is-suççess ippermetta li l-impjant Mulhouse jkun jista’ jiççelebra l-200,000 produzzjoni ta’ dan il-mudell. Fl-istess ˙in, ir-rata tal-produzzjoni Ωdiedet g˙al darb’o˙ra g˙al 860 karozza kuljum, b’Ωew© shifts ta’ jumejn u nofs shift billejl. Il-karozzi kollha Peugeot 2008 pproduçuti f’Mulhouse huma ççertifikati Origine France Garantie, premju li ng˙ata lill-karozzi g˙all-assemblea finali li tittella’ fi Franza, b’iktar minn 50% tal-valur ukoll ipproduçut fi Franza. G˙al Peugeot 2008, il-valur talkontenut ipproduçut fi Franza huwa 73%. Is-suççess tal-Peugeot 2008 huwa wkoll akkumpanjat

b’ta˙lita ta’ trim ta’ livell g˙oli li kien miΩmum mill©urnata tat-tnedija, evidenza tal-ingranar tas-suq talPeugeot: tnejn minn kull tliet klijenti jag˙Ωlu upper trim levels (Allure and Feline). Il-©enerazzjoni l-©dida ta’ tliet çilindri tal-magni tal-petrol, irrappreΩentati mill-Purtech 1.2 litru 82, kien mag˙Ωul minn aktar minn 20% tal-klijenti. Fir-rigward tas-swieq ta’ dan il-mudell minn mindu n˙are©, fi Franza qieg˙ed fil-quççata permezz ta’ bejg˙ ta’ 62,000, segwit mill-Italja, ir-Renju Unit, il-Ìermanja u Spanja. Il-Peugeot 2008 reb˙et ukoll madwar g˙axar unuri flIrlanda, l-Italja, Spanja, Franza, il-Polonja kif ukoll itTurkija. Iççertifikati b’˙ames stilel mill-organizzazzjoni EuroNCAP, l-urban crossover tal-2008 huwa l-unika mudell f’dan is-segment li joffri ˙ames modi ta’ trazzjoni, permezz tat-teknolo©ija grip control. Din is-sistema ta’ kontroll g˙as-sewqan tassoçja l-kontroll tat-trazzjoni mat-tyres mud & snow ma˙suba g˙ax-xitwa (3PMSF: 3 Peaks Mountain Snow Flake). Id-dimensjoni internazzjonali kienet inkluΩa g˙allispeçifikazzjoni g˙all-2008 mill-bidu: din hija l-ewwel karozza tad-ditta li se tkun iddisinjata fl-istess ˙in minn u g˙al g˙add ta’ Ωoni ©eografiçi. Prodotta wkoll f’Wuhan fiç-Çina u riçentament imnedija f’dan il-pajjiΩ, il-Peugeot 2008 rrekordjat ukoll iktar minn 22,000 ordni. Dan il-momentum internazzjonali se jkun lest fl-2015 mill-produzzjoni tal-Peugeot 2008 fl-impjant f’Porto Real fil-BraΩil, filwaqt li o˙tha l-kbira, il-Peugeot 2008 DKR se tkun qed tikkompeti fid-Dakar Rally f’Jannar b˙ala parti mit-tim Peugeot Total.

C4 piCasso Ìdid: BejGÓ ta’ 160,000 mudeLL Inbieg˙u s’issa 160,000 mudell mis-Citroën C4 Picasso l-©did. Aktar minn 100,000 minn mindu bdiet din is-sena. B’dan is-suççess fis-suq dan il-mudell jinsab fuq fomm kul˙add, tant li hu n-numru 1 fis-segment MPV Ewropew. Dan il-mudell li ©ie mniedi f’Ìunju tas-sena l-o˙ra b˙ala 5seater u iktar tard f’Settembru tal-istess sena b˙ala 7-seater (Grand C4 Picasso) biex b’hekk qed jikkonferma li din il-karozza tappella g˙al kul˙add, xahar wara xahar, permezz ta’: • Suççess kemm g˙all-5 kif ukoll g˙as- 7-seater : iktar minn 49% tal-bejg˙ mar fuq il5-seater filwaqt li kwaΩi 51% mar fuq is-7-seater. • Preferenza g˙al iktar mudelli mg˙ammra: kwaΩi tnejn minn kull tlieta tal-bejg˙ bl-og˙la livelli ta’ attrezzar. • Fir-raba’ post tal-klassifika tal-iktar flotot popolari fi Franza: (fir-raba’ post fis-suq totali imma l-ewwel fl-MPVs), primarjament min˙abba lpoΩizzjoni ta’ dan il-mudell filklassifika tal-emissjonijiet talCO2 (minn 96 g/km). Fi kliem is-CEO tas-Citroën Linda Jackson, wara sena biss mit-tnedija ta’ dan il-mudell tas-C4 Picasso, di©à qed jinbena momentum eççellenti fissuq. Dan huwa rifless ukoll mill-ammont ta’ attenzjoni li dan il-mudell irçieva ming˙and l-istampa kif ukoll in-numru ta’ premjijiet li rnexxielu jikseb, fosthom il-Golden Steering Wheel. Dan il-mudell jinkorpora fih laqwa disinn MPV kif ukoll laqwa ditta li tispeçjalizza fiddisinn, il-kumdità kif ukoll itteknolo©ija. Apparti minn hekk, dawn il-karatteristiçi jg˙inu biex l-aspettattivi tal-klijenti jintla˙qu. C4 Picasso l-©did qed ikompli jibni fuq il-punti b’sa˙˙ithom li di©à g˙andu biex b’hekk ikun iktar effiçjenti. Apparti l-qabΩa li kien hemm fid-disinn tal-

MPV, il-mudell il-©did joffri karatteristiçi ©odda lis-Citroën b˙alma huma: • Iktar disinn: stil pur u espressiv

• Iktar kumdità: dashboard komdu u spazjuΩ, partijiet kbar li huma glazed, windscreen b’veduta panoramika kif ukoll is- seat tal-passi©©ier

g˙andu fejn isserra˙ il-pexxul • Iktar teknolo©ija utli: l-g˙an tat-teknolo©iji ©odda hu li tiffaçilita l-˙ajja g˙assewwieq permezz ta’ touch

drive interface, g˙ajnuna biex tipparkja, 360 vision, fost ˙afna karatteristiçi o˙ra. Dan kollu akkumpanjat minn speçjalizzazzjonijiet o˙ra, fosthom il-fatt li l-karozza tiΩen inqas (-140kg meta mqabbla mal-mudell ta’ qabel) u mg˙ammra b’magni ©odda u effiçjenti biex b’hekk jitnaqqas il-konsum tal-fjuwil u l-emissjonijiet tas-CO2 (l-aqwa klassi: minn 3.71/100km u 96g ta’ CO2/km g˙all-Blue Hdi magna 120 b’gearbox ta’ 6-speed manual – Euro 6). Citroën C4 Picasso hija riflessjoni ©dida tal-kunçett talMPV biex b’hekk titkompla lmoda mibdija mill-predeçessuri ta’ dan il-mudell u tinfeta˙ pa©na ©dida fl-istorja ta’ suççess tas-Citroën MPVs bilfirma tal-Picasso (Xsara Picasso, C4 Picasso, C3 Picasso), mibjug˙a iktar minn 3.3 miljun sal-lum. Din il-figura fiha nfisha turi l-kredibbiltà ta’ Citroën f’dan is-suq.

22 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ KARozzI

WIRjA TA’ MINjATuRI B˙alissa fl-Easysell Showroom, fi Triq l-Imdina, Óal Qormi, qed tittella’ wirja ta’ mudelli ta’ vetturi, mill-G˙aqda Die Cast & Scale Model Society. Din hija l-g˙axar wirja annwali li qed tittella’ f’din ix-showroom minn din l-g˙aqda li twaqqfet fissena 2001. Esibiti hemm madwar 1,500 vettura, kollha differenti. Fost il-bosta mudelli li nsibu hemm kollezzjoni ta’ mudelli u affarijiet b’konnessjoni mal-films ta’ James Bond. Hemm ukoll diversi kollezzjonijiet uniçi ta’ mudelli antiki Ewropej u moderni. Hemm g˙all-wiri wkoll mudelli ta’ ajruplani militari, vetturi tal-kostruzzjoni, karozzi antiki, moderni, sportivi u o˙rajn, kollha fuq skali diversi. Fost l-attrazzjonijiet uniçi li wie˙ed isib f’din il-wirja, hemm mudelli ta’ xarabanks ma˙duma blidejn u miΩbug˙in bil-kuluri tar-rotot kif kienu fl-img˙oddi. Attrazzjoni o˙ra, li ti©bed l-attenzjoni ta’ bosta, huwa mudell uniku ta’ Park9 tal-Arjuport Internazzjonali ta’ Malta fuq skala 1:200. Dan huwa komplut b’kollox, bit-terminal, ajruplani ta’ diversi kumpaniji, vetturi u nies, kollox fuq skala 1:200. B˙al kull sena, l-attrazzjoni ewlenija, tibqa’ l-mudell ta’ çirklu tradizzjonali, uniku wkoll f’pajjiΩna, li huwa komplut minn kollox. Il-mudelli ta’ çirklu huma popolari ˙afna fl-Ingilterra, iΩda mhux l-istess f’pajjiΩna. Dan huwa komplut b’vetturi relatati, figuri, annimali, dwal, fun park u ˙afna aktar, kollox fuq skala 1:50, flimkien mat-tinda ewlenija. Esibita g˙all-ewwel darba nsibu vettura reali, unika f’pajjiΩna. Din hija Mini Van li ©ie restawrat riçenti minn wie˙ed mill-membri tal-istess g˙aqda, vann replika tal-AA Road Service, kumpanija popolari ferm fir-Renju Unit, il-post minn fejn ori©inat il-Mini klassika. G˙al din il-wirja hemm mat-30 parteçipant, kollha membri tal-istess g˙aqda msemmija, fost il-45 membru msie˙ba mal-g˙aqda. Din il-wirja nfet˙et nhar il-Hamis li g˙adda u preΩenti kien hemm l-Onorevoli Chris Agius, Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport, u tkun miftu˙a llum mid9am sat-8pm u g˙ada, festa pubblika, tifta˙ mid-9am sas-6pm. L-G˙aqda Die Cast & Scale Model Society tixtieq tirringrazzja lil kull min Ωar din il-wirja unika s’issa. Ringrazzjament speçjali jmur g˙all-familja ta’ Tumas Group tal-g˙ajnuna li din l-g˙aqda ssib ming˙andhom is-sena kollha. Óajr speçjali jmur ukoll g˙all-isponsors kollha. Kull min jixtieq jag˙mel kuntatt mal-g˙aqda huwa m˙e©©e© biex iΩur il-wirja li qed tittella’ b˙alissa, kif ukoll iΩur il-pagna ta’ Facebook, inkella jibg˙at email fuq diecastandscalemodel@gmail.com

PAQPAQLI GÓAL L-ISTRINA 2014 Il-karozza tar- rally l-Audi Quattro S1 Din is-sena l-attrazzjoni ewlenija se tkun il-karozza tar-rally l-Audi Quattro S1 mibnija minn Prospeed Motorsport u misjuqa miç-champion tal-2014 tal-FIA European Hillclimb Cup Nikolay Zlatkov, mill-Bulgarija, li se jkun qed joffri divertimenti lill-folol mi©bura waqt l-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ Paqpaqli G˙al LIstrina. Matul il-©urnata Zlatkov se jkun qed iwettaq ir -rally tieg˙u fuq iç-çirkwit erba’ darbiet. L-Audi Quattro S1 kienet karozza tar-rally popolari ˙afna li fittmeninijiet ikkompetiet fil-kampjonati tal-WRC. Tinbieg˙ ukoll b˙ala karozza tal-produzzjoni f’g˙add limitat. Fil-forma mag˙mula g˙at-triq, il-magna kienet kapaçi tipproduçi 302 bhp fejn inizjalment il-karozzi tal-kompetizzjoni kienu kapaçi jipproduçu biss madwar 444 bhp. Il-Prospeed Audi S1 kienet tipproduçi 770bhp. It-Toyota TS030 Hybrid Le Mans Attrazzjoni o˙ra se tkun is-supercar minn Le Mans, it-Toyota TS030. Fl-2012 il-karozza pparteçipat fit-24 Hours tal-Le Mans, fejn fil-kategorija tal-LMP1 kienu pparteçipaw Ωew© karozzi, u saret l-ewwel karozza ibrida m˙addma mill-petrol li pparteçipat fl-FIA World Endurance Championship. Is- supercar reb˙et g˙add ta’ avvenimenti fosthom is-6hours ta’ Sao Paolo, Fuji, Shanghai, Fuji u l-Ba˙rejn b’sewwieqa rinomati tal-F1 b˙al Sebastien Buemi, Alexander Wurz u Kazuki Nakajima. It-Toyota TS030 hija mg˙ammra b’magna V8 ta’ 3.4litri b’530bhp b’aspirazzjoni normali flimkien ma’ mutur elettriku b’baΩi ta’ superkapaçitatur ta’ 300bhp. Spettakli live Wie˙ed mis-suççessi ewlenin talavveniment kien l-ispettaklu live

li jittella’ g˙all-eluf ta’ persuni li jin©abru g˙all-avveniment. Lispettaklu prinçipali ta’ din issena, li se jsir darbtejn, se jinkludi stunt show bil-kollaborazzjoni kon©unta tal-Pulizija, idDipartiment tal-Protezzjoni Çivili kif ukoll il-Forzi Armati ta’ Malta fejn, b’mod drammatiku ˙afna, Ωew© karozzi tal-pulizija se ji©ru wara karozza ma˙ruba, u dan se jinkludi g˙add ta’ sorpriΩi. Is-sezzjoni tal-ispettakli se tinkludi wkoll it-Team Maximum Lock minn Malta, b’g˙add ta’ wirjiet ta’ drifting u stunts. ItTeam Maximum Lock g˙amel shows barra minn Malta, firRenju Unit u fil-Ba˙rejn, fost pajjiΩi o˙ra. Matul ix- shows tag˙hom it-tim qed jaççetta li jtella’ passi©©ieri g˙al rikbiet b’g˙otja ta’ donazzjoni g˙al LIstrina. Il-live show se jinkludi wkoll ilMaltese Stunt Bikers bil-parteçipazzjoni ta’ erba’ muturi kif ukoll l-Audi Quattro S1 rally performance msemmija qabel. Esperjenza ta’ sewqan fuq Porsche, Nissan u Radical Element importanti ta’ Paqpaqli G˙al L-Istrina huwa l-opportunità li l-pubbliku jing˙ata biex isuq u˙ud mill-aktar supercars veloçi, kif ukoll l-opportunità li jirkeb f’karozzi b˙al dawn. Din

is-sena, id-dilettanti tal-karozzi se jkollhom l-opportunità li jsuqu/jirkbu f’firxa ta’ karozzi Porsche, Nissan u Radical, b’g˙otja ta’ donazzjoni. L-aktar karozza riçenti tattriq/tal-korsa tal-Porsche, in-991 GT3 kif ukoll l-aktar Carrera 4S riçenti u l-aktar Macan b’sa˙˙itha, il-Macan Turbo se jkunu disponibbli biex il-viΩitaturi jsuquhom, b’g˙otja ta’ donazzjoni. G˙alliem professjonali tal-Porsche se jittajjar minn Porsche g˙al Paqpaqli g˙al LIstrina biex jag˙ti pariri lin-nies kif jesperjenzaw il-potenzjal s˙i˙ tal-prestazzjoni tal-GT3. Is-sidien lokali tal-Porsche huma mistiedna jie˙du vanta©© u jirçievu struzzjonijiet dwar is-sewqan fuq il-vetturi tag˙hom stess il-©urnata qabel l-avveniment fil-post fejn se jsir Paqpaqli. Din is-sena se jkun hemm wa˙da mill-akbar kongregazzjonijiet ta’ karozzi Porsche, b’aktar minn 60 Porsche g˙all-wiri u Porsches o˙ra disponibbli biex jinstaqu jew jintrikbu. Se jkun hemm ukoll Ωew© Nissan GT-Rs li l-persuni interessati jistg˙u jirkbu fihom.IlPorsches u n-Nissans se jinstaqu fuq çirkwit li se jinkludi sprint fuq it-taxiway kif ukoll chicanes biex tinkiseb l-aqwa prestazzjoni tal-vetturi. Minbarra l-isport awtomobilis-

tiku lokali, il-familja Camilleri, bi Hubert u t-tfal tieg˙u Kurt u Keith – li dan tal-a˙˙ar jag˙mel parti mill-Malta Formula Racing – se jkunu qed isuqu Ω-Ωew© karozzi Radical Prosport u se jkunu qed jaççettaw ukoll li jtellg˙u passi©©ieri mag˙hom. Attrazzjonijiet g˙all-familji u ttfal L-avveniment huwa wkoll ©urnata ta’ divertimenti g˙all-familji u t-tfal b’divertiment il-©urnata kollha u attivitajiet g˙at-tfal. Spettaklu bil-klieb tal-Pulizija, iΩΩona g˙at-tfal fejn se jkun hemm il-fun bus u animaturi huma biss ftit mill-attrazzjonijiet li ©ew inkluΩi fil-programm ta’ din issena. Se jkun hemm spazju biΩΩejjed disponibbli g˙allparke©© u l-viΩitaturi se jkunu jistg˙u juΩaw servizz ta’ shuttle bus mill-façilitajiet tal-park and ride. Id-dettalji tal-edizzjoni ta’ din issena ng˙ataw waqt tnedija g˙all©urnalisti preseduta millPresident ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca u t-tim organizzattiv. Hija qalet li, mas-snin, lavveniment kiseb suççess kbir u ©ibed eluf ta’ nies, filwaqt li jin©abru l-fondi g˙al L-Istrina. “Paqpaqli G˙al L-Istrina huwa avveniment kbir li jlaqqa’ flimkien familji, dilettanti u fans

tal-karozzi, u l-pubbliku in©enerali biex jimmiraw il-karozzi tal˙olm tag˙hom f’post wie˙ed. Minn qalbi nixtieq nirringrazzja lit-tim organizzattiv kif ukoll iddiversi parteçipanti li g˙amlu dan l-avveniment possibbli. Ninsab ˙erqana li nkun hemm fis-7 ta’ Diçembru,flimkien maleluf ta’ viΩitaturi li se jkunu qed iΩuru l-avveniment dakinhar,” qalet il-President ta’ Malta MarieLouise Coleiro Preca. L-organizzatur, Tonio Darmanin, qal: “Ixeg˙lu l-magni tag˙kom! Paqpaqli G˙al L-Istrina saret wa˙da mill-attrazzjonijiet fil-kalendarju motoristiku Malti u kontributur ewlieni g˙al fondi g˙al L-Istrina u l-Malta Community Chest Fund. Millori©ini umli tag˙ha disa’ snin ilu, saret avveniment massiv bilparteçipazzjoni ta’ mijiet ta’ dilettanti tal-karozzi u g˙aqdiet lokali, u eluf ta’ Maltin li jattendu biex ji©bru fondi g˙al din ilkawΩa nobbli.” Paqpaqli G˙al L-Istrina saret wa˙da mill-avvenimenti ewlenin fil-kalendarju motoristiku Malti u kontributur ewlieni lejn fondi g˙al L-Istrina u l-Malta Community Chest Fund. Lavveniment popolari annwali Malti tal-karozzi huwa organizzat minn tim ta’ voluntiera g˙annom tal-Malta Community Chest Fund. Aktar tag˙rif dwar l-avveniment, ir-rikbiet tal-˙olm, lisprints fuq it-taxi way u ç-çirkwit tal-isfida tal-˙in jista’ jinkiseb billi tibg˙at email fuq: paqpaqli2014@gmail.com u ssegwi lpa©na ta’ Facebook ta’ Paqpaqli G˙al L-Istrina’ g˙all-a˙˙ar a©©ornamenti. Paqpaqli G˙al L-Istrina se ssir fis-7 ta’ Diçembru bejn id09.00am u t-15.30pm. Id-d˙ul g˙ax- show se jkun bi prezz nominali ta’ €10 g˙all-adulti u €2 g˙at-tfal ta˙t it-12-il sena u dd˙ul kollu se jmur g˙all-kampanja ta’ L-Istrina u l-Malta Community Chest Fund. Il-biljetti jistg˙u jinxtraw milluffiççji tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’ Anton, jew mal-bieb fil-©urnata.

kuLturA kÓ

07|12|2014 23

kullhadd.com

BethLehem f’GÓAjnSieLem B’AttrAzzjOnijiet ÌOddA

Is-sitt edizzjoni ta’ Bethlehem f’G˙ajnsielem se tkun inawgurata nhar is-Sibt, 6 ta’ Dicembru u g˙al darb’o˙ra se ter©a’ toffri l-esperjenza unika tal-©rajja tat-twelid ta’ Gesù Bambin. Il-President tar-Repubblika Marie-Louise Coleiro Preca se tinawgura din l-edizzjoni. Il-Kumitat Organizzattiv mag˙mul mill-Kunsill Lokali ta’ G˙ajnsielem, il-Ministeru ta’ G˙awdex, ilparroçça Madonna ta’ Loretu u l-g˙aqdiet mhux governattivi ta’ G˙ajnsielem ilu g˙al dawn l-a˙˙ar xhur jiltaqa’ u jipprepara g˙al dan l-avveniment li ta’ kull sena ji©bed eluf ta’ persuni. Din is-sena dan il-Kumitat ˙adem id f’id mal-Kumitat Milied f’G˙awdex li twaqqaf mill-Ministru g˙al Ghawdex Anton Refalo. Tul l-a˙˙ar ©img˙at, numru ta’ voluntiera flimkien ma’ impjegati tal-Kunsill Lokali ta’ G˙ajnsielem u l-Ministeru ta’ G˙awdex, ittrasformaw Ta’ Passi f’villa©© s˙i˙ simili g˙al Bethlehem ta’ elfejn sena ilu. L-attrazzjonijiet prinçipali f’dan il-villa©© tan-Natività jinkludu l-˙anut tal-mastrudaxxa, il-˙addied, il-furnar, it-taverna u s-suq tal-˙xejjex, dawk li jag˙mlu l-˙wejje© mis-suf, is-suq tal-arti©©janat, ilqieg˙a u d-diversi g˙elieqi bir-rag˙ajja u l-annimali. Din is-sena, Forti Chambray se tinbidel f’villa©© tar-Rumani filwaqt li wie˙ed se jkollu wkoll opportunità li jitla’ fuq dg˙ajsa li se tkun mixja tul ix-xmara. Se tirritorna wkoll il-lukanda li se jkollha tliet kmamar g˙all-kiri fejn wie˙ed jista’ jg˙ix l-esperjenza tal-˙ajja ta’ elfejn sena ilu. Çertament li l-qofol ta’ Bethlehem f’G˙ajnsielem hija l-grotta tal-Bambin Ìesù. Ta’ min jg˙id li f’dan il-presepju jie˙du sehem aktar minn 150 attur. Bethlehem f’G˙ajnsielem ikun animat kull nhar ta’ Sibt, Óadd u festi pubbliçi, bil-qofol tieg˙u jkun nhar il-Óadd 4 ta’ Jannar bilmi©ja tas-Slaten Ma©i. Aktar informazzjoni fuq www.ghajnsielem.com/bethlehem

L-Arti tA’ SeyrAn GASpAryAn f’SO GALerie “Mela darba, u forsi aktar minn darbtejn fil-˙sieb, jew inkella mela darba fuq xi tila safja…” L-arti ta’ Seyran Gasparyan t˙addan dak li hu g˙adda minnu, dak li jag˙raf, jew li kien jag˙raf jiddistingwi f’˙ajtu. L-espressjoni artistika tieg˙u tisvol©i f’xeni ta’ stejjer folkloristiçi, ta’ le©©endi u ta’ mitolo©ijja, jew timra˙ fil-˙ajja ta’ kuljum tal-bdiewa jew tal-bennejja. L-atmosfera hija l-uniku fatt mehmuΩ fiss b’mod regolari fixxog˙lijiet ta’ Seyran, filwaqt li l-ilwien u l-forom jixhdu ru˙hom f’figuri mdendla fiΩ-Ωmien, f’dinja tag˙hom. Filwaqt li wie˙ed jista’ josservahom fil-vja©© orbitali tag˙hom, dawn qatt ma jiffissaw ˙arsithom lejk. Artist b’perspettiva unika u universali, imqanqla mill-valuri li ssawret fihom, mag˙mula minn forma ta’ kultura b’idea çara ta’ dak kollu li hu tajjeb jew ˙aΩin – il-kultura Armena. Fix-xog˙ol kreattiv tieg˙u wie˙ed ma jarax bidwi, iΩda lill-bidwi, ma jarax omm b’tarbija mwieΩna f’˙o©orha, iΩda lill-omm li ©©orr lil binha b˙allikieku f’din l-imma©ni l-artist ipin©i l-qofol ta’ xi jfisser li tkun omm – it-tifsira tieg˙u stess. Tvarja minn opra g˙al o˙ra t-teknika li jesprimi ru˙u biha – ma hija qatt persistenti. Kif wie˙ed jieqaf josserva xog˙ol Seyran jilma˙ traççi ta’ kubiΩmu, tad-daqqa tal-id Fawvista, u fil-pjanuri li jo˙loq jara lmodi u manjieri tal-impressjonisti. L-artist qatt ma taqbdu jaqbeΩ favur xi tip ta’ stil fuq ie˙or; anzi, minflok, jg˙addi minn wie˙ed g˙al ie˙or u jag˙mel uΩu minnhom b’˙ila straordinarja. Nikkunsidra l-g˙amla tal-opri tieg˙u daqslikieku kienu dawk ta’ bennej. Waqt li jibni l-˙in biex jevolvi l-kapaçità kreattiva, ikun qieg˙ed jibni wkoll spazji fil-qalba tal-arti tieg˙u ©ebla b’©ebla, linja b’linja u b’daqqa wara l-o˙ra tal-pinzell. Huwa çert, g˙al min josserva l-arti ta’ Seyran, li fil-kuluri u fl-g˙amla, ma huwiex ser jiltaqa’ ma’ Ωoni impreçiΩi, la f’partijiet mimlija u lanqas f’dawk riflessi b’xe˙ta mneΩΩa fil-kompoΩizzjonijiet ekwilibrati tieg˙u… “Mela darba, u forsi aktar minn darbtejn fil-˙sieb, u wara, bla dubju, mibnija fuq tila safja…” Tamar Hayduke

WirjA tA’ preSepji f’BirkirkArA L-G˙aqda Wirjiet San ÌuΩepp Óaddiem ta’ Birkirkara, ser tkun qed torganizza, g˙at-12-il sena konsekuttiva, il-wirja annwali tal-presepji. F’din il-wirja wie˙ed jista’ jsib g˙add ©mielu ta’ presepji ta’ kull daqs u g˙amla, kif ukoll Bambini, kwadri u o©©etti o˙ra relatati mal-Milied. Fil-biçça lkbira tag˙hom l-o©©etti esibiti huma mag˙mulin blidejn mill-esibituri nfushom. Barra minn hekk, ser ikun hemm esibiti wkoll xi presepji, Bambini u kwadri antiki li ser ikunu qed jintwerew fil-pubbliku

g˙all-ewwel darba. Waqt il-©ranet tal-wirja ser isir ukoll bejg˙ ta’ ponsjetti, pjanti u ˙elu tal-Milied. Ikun hemm ukoll bar Ωg˙ir fejn wie˙ed jista’ jie˙u xi ˙a©a mal-familja jew ˙bieb. Il-wirja ser tittella’ fiç-çentru parrokkjali San ÌuΩepp Óaddiem, Nru 71, Triq Bwieraq, Birkirkara. Tifta˙ nhar it-Tnejn 8 ta’ Diçembru u tibqa’ miftu˙a sal-Óadd 28 ta’ Diçembru. Il-˙inijiet tal-ftu˙ ikunu kuljum mid-9am sa 12pm u mill-4pm sat-8pm.

Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb minn fuq il-powster uffiçjali jew inkella mis-sit elettroniku talG˙aqda Wirjiet San ÌuΩepp Óaddiem: wirjasgh.webs.com, u mill-pa©na tal-g˙aqda fuq Facebook. Id-d˙ul g˙al din il-wirja huwa kompletament b'xejn. Din il-wirja hija wa˙da li mhux ta’ min jitlifha, speçjalment g˙al min huwa dilettant tal-presepju, kif ukoll g˙al kull min jixtieq jid˙ol fl-ispirtu tal-©ranet sbie˙ tal-Milied.

24 07|12|2014

kullhadd.com

kÓ kalejdoskopju

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lum mill-istatistika maltija Mir-rapporti tal-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika, jidher çar li pajjiΩna g˙adu jgawdi popolarità qawwija man-nies ta’ çerta età. IΩda dawk iΩg˙ar fl-età, ukoll qed ifittxu biex jesperjenzaw x’toffri din il-gΩira Mediterranja. Hu stabbilit li mit-turisti li ©ew fostna f’Lulju li g˙adda, l-aktar li kellna kienu dawk fl-età ta’ bejn il-25 u l-44 sena. Dawn la˙˙qu g˙al

67,131 ru˙. Imbag˙ad kien hemm iΩΩg˙aΩag˙ sa 24 sena, li t-total tag˙hom la˙˙aq g˙al 60,983. Warajhom it-turisti ta’ bejn l45 u l-64 sena. B’kollox, f’Lulju ©ew b˙ala turisti 55,819. Ix-xju˙ ta’ bejn il-65 sena u aktar – li la˙qu l-gwerra u jaf qattg˙u xi Ωmien fostna, ammontaw g˙al 13,457. Fost l-istess turisti kien hemm 141,885 li ©ew g˙all-ewwel

darba; 55,504 turisti li ji©u sikwit; 41,307 turisti li ©ew g˙all-inqas darba fis-sena u 14,197 li ©ew mill-inqas darbtejn fis-sena. Meta wie˙ed ikompli jistudja r-rapport tal-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika jsib li, mit-turisti kollha li ©ew fostna, kien hemm 102,440 ra©el u 94,949 mara. Minn dawn, 192,627 waslu bl-ajru waqt li 4,762 ©ew bil-ba˙ar.

Pearl Harbor 1842: L-Orkestra Filarmonika ta’ New York tag˙ti l-ewwel wirja tag˙ha. 1888: John Boyd Dunlop jikseb il-patent g˙all-invenzjoni tieg˙u tat-tyre tal-lastiku pnewmatiku, g˙alkemm aktar tard instab li lprinçipju g˙at-tyre pnewmatiku kien di©à re©istrat fl-1846. 1941: Pearl Harbor. Data li titqies b’infamja min-Navy Amerikana fil-Hawajj, hekk kif Pearl Harbor safa attakkat mill-ÌappuniΩi, li qatlu 2,402 min-nies, g˙errqu erba’ bastimenti tal-gwerra Amerikani u qerdu 188 ajruplan Amerikan. 1992: Membri tal-Università ta’ Texas inqabdu jisirqu b’kemm jiswew $22,000 f’affarijiet ming˙and merkanti ÌappuniΩi. Huma kienu l-Ìappun, g˙ax il-jum ta’ qabel lag˙bu log˙ba ballun talNCAA. 1993: Il-kirurga Joycelyn Elders issostni li l-le©iΩlazzjoni fuq iddrogi titlob aktar studju u tista’ tnaqqas ir-rata tal-akkuΩi. Binha ta’ 28 sena safa arrestat ˙mistax wara, talli fis-sajf ta’ qabel inqabad ibig˙ il-kokaina lil pulizija travestit. 1995: Il-vettura spazjali Galileo kienet skedata biex tasal fi Jupiter illum. 2000: Uffiçjali Amerikani ˙abbru li hemm xhieda suffiçjenti fissuspetti tal-ibbumbardjar tad-destroyer Amerikan USS Cole filJemen. Huma sostnew li wara l-ibbumbardjar kien hemm l-organizzazzjoni ta’ Osama bin Laden.

it-‘terminator’ russu studju fuq l-eqdem statwa kbira fid-dinja

Suldat Russu jidher li qarraq bil-mewt, wara li filmat tieg˙u deher fil-pubbliku, b’˙abib jaqlag˙lu l-bullet li kellu f’mo˙˙u, bi tnalja. Is-suldat, li tlaqqam ‘it-Terminator Russu’, inqabad fl-isparar bejn il-militanti Russi u Çeçeni. Fil-vidjow, is-suldat jidher bla biΩa’ u kalm g˙all-a˙˙ar fil-proçeduri li sarulu. Il-bullet da˙litlu bejn g˙ajnejh u ˙abibu ma kellux triq o˙ra g˙ajr li jaqlag˙hielu bi tnalja g˙ax ma kellhom ebda tag˙mir mediku. Din l-operazzjoni ˙adet ftit minuti biex tlestiet, g˙ax ma kienx façli tinqala’. G˙alkemm il-kaΩ se˙˙ fis-sena 2000, kien issa li l-vidjow kiseb il-popolarità, wara li xi ˙add tefg˙u fuq l-internet. Min˙abba l-kura©©, il-kalma u l-mod xejn emozzjonali li wera ssuldat tqabbel ma’ Arnold Schwarzenegger, fil-parti tieg˙u ta’ The Terminator.

Xjentisti fil-Ìermanja jinsabu qrib li jsibu d-data ta’ statwa antika tal-injam li, skont huma, fiha marki g˙al kodiçi sigrieti miktuba madwar 9,500 sena ilu – aktarx l-eqdem o©©ett tax-xorti tieg˙u, li nsibu fuq il-pjaneta. L-idolu tal-biΩa’ Shigir hu darbtejn eqdem mill-piramidi tal-E©ittu u kien im˙ares b˙allikieku kien f’kapsula taΩΩmien, fit-truf tal-Punent tasSiberja. Issa, esperti Russi jg˙idu li dan l-o©©ett qadim fih kodifikazzjoni fuq il-˙olqien taddinja – li qed jitqies b˙ala messa©© g˙all-bniedem modern minn dawk tal-era Mesolitika ta’ Ûmien il-Óa©ar. Ix-xjentisti ÌermaniΩi issa jinsabu qrib li jag˙tu d-data preçiΩa ta’ din l-istatwa, li hi

artefatt mill-aqwa, u r-riΩultati se jkunu mag˙rufa bejn Frar u Marzu li ©ej. Minn dak li ˙are© s’issa jing˙ad li l-istatwa ©iet imnaqqxa b’mg˙arfa tal-©ebel fuq si©ra konifera. Illum fiha tul ta’ 2.8 metri (disa’ piedi u Ωew© pulzieri), iΩda ori©inarjament kienet ta’ 5.3 metri (17-il pied u tliet pulzieri) g˙oli ta’ dar b’Ωew© sulari. G˙alkemm kienet skolpita madwar 7,500 Qabel Kristu, instabet fl-1890 f’Kirovgrad, fir-re©jun ta’ Sverdlovsk, filMuntanji Urali. It-tul nieqes tag˙ha, madwar Ωew© metri (sitt piedi u ˙ames pulzieri), intilfu waqt it-taqlib politiku fir-Russja fis-seklu g˙oxrin, g˙alkemm l-arkeologu Siberjan Vladimir Tolmachev kien la˙aq pin©a l-

imma©ni kollha, u l-esperti jsostnu li l-messa©©i mnaqqxa fl-ornament g˙adhom misterju g˙all-bniedem modern. Min skolpa l-istatwa g˙amel fiha sebat uçu˙, li wie˙ed minnhom biss hu tridimensjonali. Qed jing˙ad li l-uçu˙ jistg˙u jkunu ta’ spirti li g˙exu fiddinja, fl-antik. Il-Professur Mikhail Zhilin, fittiex ewlieni mill-Akkademja Russa tax-Xjenza u l-Istitut talArkeolo©ija, kien rappurtat li qal: “Qed nistudjaw dan lidolu b’rispett im˙allat malbiΩa’, g˙ax in˙ossu li hu xi ˙a©a ˙ajja u fl-istess waqt kumplikat g˙all-a˙˙ar. Permezz ta’ dan l-idolu n-nies kienu qed jg˙addu l-g˙arfien tag˙hom lin-nies ta’ warajhom.”

KUN AF KÓ

07|12|2014 25

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

L-AKBAR KATASTROFI LI QATT SARET FID-DINJA

Ftit aktar minn seklu ilu, sewwasew fis-26 ta’ Awwissu 1883 fuq il-gΩira vulkanika ta’ Krakatau (Krakatoa) fl-IndoneΩja, gΩira li qatt ma n˙ass theΩΩiΩ hekk kbir fuqha, sploda vulkan li qered kollox filmadwar. L-iΩbroff ta’ dan ilvulkan kien deskritt b˙ala lakbar diΩastru naturali u katastrofiku kemm ilha teΩisti d-dinja. L-effett ta’ din l-ispluΩjoni n˙ass mad-dinja kollha. Trab iswed kien ittajjar fl-atmosfera u bir-ri˙ kien in©arr sa New York. Il-˙oss kien instema’ 3,000 mil ’il bog˙od. Dan l-istess trab affettwa r-ra©©i tax-xemx u kka©una tibdil fl-ista©uni g˙al ˙afna snin. Bl-ispluΩjoni, il-©ebel u tterrapin li waqa’ fil-ba˙ar ikka©una mew© kbir (tsunami) ta’ 40 metru (120 pied). Dan il-mew© kien qatel mas36,000 ru˙ li kienu jg˙ixu mal-kosta fl-Istrett ta’ Sunda f’Java u l-GΩejjer Sumatra. Dan il-mew© kolossali nfirex mal-Oçean Indjan, filPaçifiku, il-kosta tal-Punent tal-Amerika t’Isfel u sa˙ansitra wasal sal-Kanal IngliΩ. Ta’ min jg˙id li tant tar materjal minn dan il-vulkan li n˙olqot gΩira ta’ 2,600

pied g˙oli (790 metru). Fuq l-istess art kien sar Ωbroff ie˙or fis-sena 416 Wara Kristu li qered g˙al kollox wa˙da mit-tliet gΩejjer ta’ erba’ mili kwadri. IΩ-Ωew© gΩejjer l-o˙ra, Verlaten u Lang, baqg˙u jeΩistu. Beda ji©ma’ Wara 200 sena li l-vulkan kien rieqed g˙al kollox, bdew jer©g˙u jin˙assu xi theΩΩiΩ ta˙t l-art u deher xi du˙˙an abjad minn xi toqba ’l hemm u ’l hawn. Kienet issena 1883 fejn, nistg˙u ng˙idu, beda jidher xi sinjal ta’ xi attività fil-vulkan. Fil21 ta’ Mejju 1883 kien sar terremot qawwi u dan ilvulkan tajjar ˙afna lava fejn instema’ mal-160km ’l bog˙od. Waqt l-iΩbroff, beda jtir ˙afna fwar u rmied iswed akkumpanjat bi spluzzjonijiet frekwenti u lava ttir sa 11il kilometru ’l fuq fis-sema. Fil-11 ta’ Awwissu nfet˙u tliet bokok o˙ra u bdew itajru kwantità ta’ lava u ©ebel kbir imdewweb. Ftit ftit infet˙u 11-il bokka o˙ra, itajru fwar u kull xorta ta’ materjal ie˙or. Kienet qisha waslet l-a˙˙ar tad-dinja. Xeni tal-biΩa’. Dan ma kienx

biΩΩejjed g˙ax fis-1pm tas-26 ta’ Awwissu 1883, lispluΩjoniet Ωdiedu bilqawwi. Vapuri li kienu jba˙˙ru 120 kilometru bog˙od kienu rrapurtaw li raw du˙˙an iswed ˙iere© minn vulkan. Xjentisti qalu li t-toqba tal-vulkan kienet 1,000 metru minn na˙a g˙all-o˙ra b’50 metru fond. Ma kellhiex sfog biΩΩejjed g˙ax fil-parti ta’ fuq kien hemm ˙afna lava mag˙quda u b’hekk in˙olqot pressjoni kbira li kka©unat spluΩjoni qawwija. SpluΩjoni li rieg˙det iddinja Fis-26 u s-27 ta’ Awwissu 1883, saru erba’ spluΩjonijiet kbar. Wa˙da fil-5.07pm fejn tajret kwantità ta’ rmied iswed. L-g˙ada filg˙odu, fis27 tax-xahar, se˙˙ew tliet spluΩjonijiet o˙ra fejn farrku g˙al kollox l-istess gΩira. Din kienet meqjusa b˙ala l-akbar spluΩjoni li qatt saret fuq wiçç id-dinja. Bl-istess spluΩjoni nfet˙u ˙afna xquq kbar tul il-muntanja. Minn dawn ix-xquq ˙ar©et kwantità ta’ lava li çarçret ’l isfel lejn il-ba˙ar. Malli l-lava mdewba bdiet tmiss mal-

ba˙ar, in˙oloq fwar intens li g˙atta g˙al kollox il-vulkan u l-madwar. Bit-theΩΩiΩa u ©ebel kbir li waqa’ fil-ba˙ar in˙oloq mew© kbir li g˙erreq ˙afna dg˙ajjes u kisser numru kbir ta’ djar. Kien ikkalkulat minn esperti li dawk l-erba’ spluΩjonijiet kienu ekwivalenti g˙al 200 miljun tunnellata ta’ TNT. Fi ftit kliem, 10,000 darba aktar mill-bomba atomika li kienet inxte˙tet fuq Hiroshima. Wara l-ispluΩjoni terz biss kien fadal mill-gΩira fuq wiçç il-ba˙ar. Il-bqija saret ©ebel kbir mifrux maddawra kollha. In˙olqot ukoll gΩira Ωg˙ira li ssemmiet Anak Krakatau u li hija attiva sal-lum, bil-probbabbiltà li xi darba din tit˙ajjar b˙al ta’ qabilha. Vapuri li kienu jba˙˙ru f’dawk l-in˙awi kienu rraportaw li fuq ilgverta tal-bastiment niΩel ammont sostanzjali ta’ trab iswed tlett ijiem wara lisbroff. Distanza ta’ 257 mil madwar il-vulkan kienet waqg˙et dalma totali g˙al tlett ijiem s˙a˙. Il-˙ajja bdiet ©ejja g˙an-normal wara ˙ames snin min˙abba li lista©uni t˙arbtu. La kien jitla’ ˙axix u lanqas annimali ma

kien fadal. G˙al g˙axar xhur s˙a˙ l-ebda qoxra tal-ba˙ar ma setg˙et tba˙˙ar qrib ilgΩira min˙abba l-kwantità ta’ debri u ˙uffief li kien hemm f’wiçç il-ba˙ar. Bl-ispluΩjoni n˙olqot pressjoni fl-arja ( shock wave ) li daret maddinja seba’ darbiet f’˙amest ijiem. Is-s˙ab iswed infirex lejn in-na˙a ta’ fuq tad-dinja u dam g˙al-13-il jum s˙a˙ jg˙atti r-ra©©i tax-xemx. G˙al tliet xhur, kull filg˙axija, is-sema kienet tidher ˙adranija u bi ˙mura mhux tas-soltu. Fl-Ewropa u l-Amerika wkoll kienu raw differenza fid-dawl tax-xemx g˙al tliet snin. TheΩΩiΩ riçenti Fil-25 ta’ Jannar 1935 tfaççat bokka o˙ra mill-ba˙ar. Dan il-vulkan ma jridx joqg˙od kwiet. F’Diçembru 1959 donnu kien se jistenba˙ g˙ax tajjar xi lava b’mod ftit allarmanti. Ta’ spiss jin˙assu theΩΩiΩ li j˙assbuk ˙aΩin. L-a˙˙ar Ωbroff ta’ dan il-vulkan kien f’Marzu 1994 u baqa’ jkarwat kwaΩi sena. Ta’ min jg˙id li dan il-vulkan qieg˙ed dejjem jikber bil-mod il-mod. Tg˙id g˙ad jer©a’ jag˙milha?

26 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ MADWARNA

PUbblIKAzzJONI ÌDIDA MIll-bICC

HSbC JAPPOÌÌJA KUMPANIJI lOKAlI

(mix-xellug) Il-Kap ta’ Marketing, Commercial Banking ta’ HSBC Malta, Nathalie Camilleri Sultana; u l-Kap ta’ Commercial Banking, Michel Cordina; il-Kap EΩekuttiv ta’ Magro Brothers John Magro; ilKap EΩekuttiv ta’ Malta Enterprise, Marika Tonna; id-Direttur Mani©erjali ta’ 6pm, Ivan Bartolo; u çChief Officer ta’ Export Support & Clusters ta’ Malta Enterprise, Joe Schembri waqt il-laqg˙a tal-programm Go Global. Il-prospett li negozju lokali jikber f’kumpanija globali Ωdied bil-kbir g˙al 17-il kumpanija Maltija wara li ntg˙aΩlu mill-programm Go Global (Mur Globali) – inizjattiva mmexxija minn Malta Enterprise u li g˙andha l-appo©© ta’ HSBC Bank Malta. Is-sidien u rappreΩentanti tannegozji mag˙Ωula ˙adu sehem f’çerimonja li saret biex ikun immarkat l-ewwel g˙oti ta’ g˙ajnuna. Go Global tnieda f’Mejju tal-2014 bl-intenzjoni li jg˙in lil dawk li jesportaw jew intrapriΩi li g˙andhom anqas minn 20% tad-d˙ul ©ej millesportazzjoni. Michel Cordina, Kap tal-

Commercial Banking ta’ HSBC Malta, qal: “Dawn id-ditti jistg˙u jiggwadanjaw mill-esperjenza globali u konnettività tal-HSBC hekk kif jippjanaw l-espansjoni tag˙hom lil hinn minn Malta.” Go Global g˙andu l-appo©© tal-fond ta’ HSBC Malta, mag˙ruf b˙ala Malta Trade for Growth Fund. Din l-inizjattiva g˙andha lg˙an li tg˙in negozji Maltin imorru tajjeb billi tift˙ilhom opportunitajiet internazzjonali. Karatteristika importanti tal-programm Go Global hu studju b’xejn ta’ kemm kumpanija tkun lesta g˙all-esportazzjoni, master class dwar kif ta˙dem l-esportazzjoni, kif ukoll g˙ajnuna g˙al

inizjattivi biex tin˙oloq kapaçità interna jew biex tkun kummissjonata riçerka tas-suq. Permezz tat-Trade for Growth Fund ta’ HSBC Malta, negozji li jikkwalifikaw jistg˙u jkollhom skont fil-prezz jekk minn overdraft tradizzjonali jaqilbu g˙al prodott strutturat ta’ finanzjament tal-kummerç, b˙alma huma Export Loans jew Invoice Finance. Aktar tag˙rif dwar il-fond ta’ HSBC jinsab fuq www.hsbc.com.mt/50million, filwaqt li tag˙rif dwar il-programm ta’ tkabbir tal-esportazzjoni ta’ Malta Enterprise jinsab: http://export.maltaenterprise.com

IRRIFJUTAT PERMESS GÓAT-TNEÓÓIJA TA’ SIÌAR FIT-TOKK, GÓAWDEX L-Awtorità ta’ Malta dwar lAmbjent u l-Ippjanar (MEPA) tista’ tikkonferma li s-si©ar fitTokk, G˙awdex, qatt makienu fil-periklu li ji©u mne˙˙ija. Dan min˙abba l-fatt li l-Awtorità sekwenzjalment irrifjutat l-applikazzjonijiet u appelli li sottomettew il-Kunsill Lokali tarRabat. Matul l-a˙˙ar sena, il-MEPA

rçeviet Ωew© talbiet formali u petizzjoni mir-residenti taΩΩona sabiex jitne˙˙ew is-si©ar b˙ala parti mix-xog˙lijiet ta’ titjib u tisbi˙ tal-pjazza. Fil-11 ta’ April, 2014 u fit-2 ta’ Ottubru 2014, l-Awtorità infurmat lill-Kunsill Lokali li s-si©ar ma setg˙ux jitne˙˙ew g˙ax dawn isa˙˙u u jikkontribwixxu g˙all-kwalità u l-bijodiversità

tal-qalba urbana. L-Awtorità kkonfermat din l-istess poΩizzjoni fl-14 ta’ Novembru 2014 meta wie©bet g˙al petizzjoni g˙at-tne˙˙ija tal-istess si©ar. Is-si©ar se jibqg˙u fil-Pjazza tat-Tokk mhux min˙abba xi azzjoni tal-Qorti iΩda min˙abba li l-Awtorità sekwenzjalment irrifjutat it-talba tal-Kunsill Lokali tar-Rabat.

Matul din is-sena l-Building Industry Consultative Council (BICC) g˙amel Ωew© konferenzi dwar ir-restawr. L-ewwel konferenza kienet saret f’April li g˙adda bl-isem: Restoration of Fortifications. Din ittrattat ir-restawr tas-swar li jdawru l-Belt Valletta, l-Imdina, iç-Çittadella ta’ G˙awdex, il-Forti Sant’Iermu, il-Forti Sant’An©lu, il-Fortress Builders u ç-Çittadella ta’ Padova fl-Italja. Il-BICC ippubblikat ktieb g˙aliha bl-isem Restoration of Fortifications , Din il-pubblikazzjoni qieg˙da ti©bor fiha lpro©etti kollha li fuqhom sar ir-restawr u toffri informazzjoni interessanti kif ukoll rittratti tax-xog˙lijiet li saru. Konferenza o˙ra saret riçenti dwar l-uΩu tal-˙adid fir-restawr tal-bini: Innovation in Consolidation and Restoration with Steel. G˙al din il-konferenza n©ieb Malta l-espert Taljan il-Professur Massino Mariani, li ta spjegazzjoni dettaljat tax-xog˙ol tieg˙u u l-mod kif uΩa l-˙adid fir-restawr li g˙amel fl-Italja. Fil-futur qarib ser jo˙ro© it-tieni ktieb dwar ir-restawr u l-uΩu tal-˙adid li jittratta l-konferenza Innovation in Consolidation and Restoration with Steel. Kull min hu interessat f’din il-pubblikazzjoni jista’ jçempel 2247 9300/9.

Skeda kÓ

07|12|2014 27

kullhadd.com

06.30 07.00 07.15 08.00 08.30 10.00 10.30 11.30 12.30 12.40 13.00 14.00 14.30 16.55 17.30 17.40 18.15 18.45 19.30 20.20 21.30 22.55 23.30

One News Snajja’ Maltin Pink Panther (R) Flimkien ma’ Nancy (R) Paper Scan Tlaqna sal-Belt Aroma Kitchen (R) Gaxin One News Telebejg˙ In D House (R) Dchange (R) Arani Issa (R) Top Model One News On D Road Esperti Joe’s Kitchen One News It-Tfal Ep 10 L-Argument Fresh & Funky (R) One News

07.00 08.15 09.00 10.00

06.00 06.30 07.00 08.15 08.35 09.14 10.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.45 15.30 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 22.40

Film: Chi Nasce Tondo… Nautilus Jake E I Pirati Dell'isola Avengers Assemble Il Nostro Amico Charly Un Compagno Per La Vita Lo Squalo Leuca Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 Giorno TG2 Motori Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 TG2 N.C.I.S. La Domenica Sportiva

06.00 07.10 08.00 08.45

Omnibus TG LA7 Omnibus L’Aria Che Tira Otto E Mezzo Sabato (R) Bersaglio Mobile (R) TG LA7 Gilda Le Strade Di San Francisco L’Ispettore Barnaby Meteo LA7 TG LA7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Gabbia

07.00 07.30 07.50 09.45 10.45 11.30 13.30 14.40 17.00 18.00 19.55 20.00 20.30

Net News The Client (R) G˙alkul˙add Quddiesa Mis-Santwarju Tal-Madonna Ta’ Pinu Se Ni ew©u Misra˙ Il-Milied – Maratona Ìbir Ta’ Fondi Pn Net News Misra˙ Il-Milied – Maratona Ìbir Ta’ Fondi Pn Net News Misra˙ Il-Milied – Maratona Ìbir Ta’ Fondi Pn Net News

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.40 18.55 20.00 20.50 23.00

A˙barijiet Sports Science Madwarna Il-Gwerra l-Kbira Gadgets House Hunt Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb U G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum PaqPaq On Test L-Irkant A˙barijiet X-Factor UK A˙barijiet

08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 19.55

Treasure Island Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Kurrenti Luxdesign Valletta Househunt Gadgets Ti©rijiet Biss 3 Pointer Super Ships Madwarna Il-Gwerra L-Kbira GFA Roundup Pellikola Treasure Island Venere G˙awdex Illum Kultema A˙barijiet g˙al Persuni b’Nuqqas ta’ Smig˙ 20.00 MOC Awards 21.30 Kontrattakk

06.00 06.30 09.45 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 21.25 21.30 23.33 23.35

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Dreams Road 2014 A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Fragile Italia Telegiornale L’Arena TG1 Domenica In L’Eredità Telegiornale Affari Tuoi Carosello Reloaded Il Ritorno di Ulisse TG1 60 Secondi Speciale TG1

06.20 07.00 07.35 08.35 10.30 12.25 13.00 14.00 16.40 18.30 19.00 19.30 21.30

I Maghi Di Waverly Super Partes Super Car A-Team Merry Christmas, Drake & Josh Studio Aperto Sport Mediaset XXL L' Isola Misteriosa Il Mistero Della Pietra Magica Studio Aperto Love Bugs The Time Machine (Di S. Wells) Adam Kadmon

19.00 20.00 20.10 21.45 23.30 23.45

Fuori Orario Ai Confini Dell'arizona Il Meticcio La Signora Del West La Tempesta Film. Una Ragazza, Un Maggior Dome E Una Lady Community TGR Ritratti Gino Bramieri Radici, L'altra Faccia Dell'immi Grazione Burkina Faso TG Kilimangiaro Camila Raznovich Conduce Kilimangiaro Ci Divertiremo Un Mondo TG3 Blob Che Tempo Che Fa Report TG3 Gazebo

06.00 07.55 08.00 08.46 08.50 10.10 11.10 12.00 13.00 13.40 14.00 16.25 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.30

Prima Pagina TG5 Traffico TG5 TGcom24 Le Frontiere Dello Spirito The Chef Le Storie Di Melaverde Melaverde TG5 L’Arca Di Noè Come Un Delfino Domenica Live Rewind Avanti Un Altro TG5 Prima Pagina TG5 Paperissima Sprint Domenica Riassunto Il Segreto X-Style Motori 2014

06.30 06.50 07.20 08.00 09.00 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 14.00 14.38 16.59 18.55 19.35 21.30

TG4 Night News Televendita Media Shopping Super Partes Il Meraviglioso Volo Degli Uccelli Terra! Santa Messa I Grandi Della Fede TG4 I Grandi Della Fede Pianeta Mare Donnavventura Inviati Molto Speciali Sceriffo Senza Pistola TG4 Comandante Florent Mission Impossible 2

07.05 07.15 07.35 07.55 08.15 09.00 09.30 10.15 11.10 12.05 12.55 13.45 14.15 15.00 17.30 18.25 19.10 20.00 20.30 21.00 21.50 22.40

Garth And Bev Me Too! Mr Bloom’s Nursery Nuzzle And Scratch The Weakest Link Rev. Doctor Who Lorna Doone Outcasts The Weakest Link Tough Guy Or Chicken? Rev. Doctor Who Doctors Outcasts Doctor Who Lorna Doone Rev. Hebburn The Town Hustle Life On Mars

06.15 07.05 07.30 08.20 09.10 10.00 10.25 11.15 12.05 13.45 14.35 15.25 16.40 17.30 18.20 19.10 20.50 21.00 21.15 22.05 22.55

Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Eats Hungry Girl Diners, Drive-Ins And Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins And Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins And Dives S Barefoot Contessa Diners, Drive-Ins And Dives Chopped Diners, Drive-Ins And Dives Barefoot Contessa Siba’s Table

07.15 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00

Selling New York Healthy Appetite With Ellie Krieger Suggs’ Italian Job Extreme Cuisine With Jeff Corwin Kitchen Cousins Desperate Landscapes 10 Grand In Your Hand Selling New York Keasha’s Perfect Dress Eating Art Chef Abroad Vintage Hunter Desperate Landscapes Million Dollar Rooms House Hunters Selling New York 10 Grand In Your Hand Suggs’ Italian Job Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Platinum Babies Extreme Homes

06.00 08.30 10.35 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 17.15 18.05

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People, Big World My 600-Lb. Life Curvy Brides Long Island Medium Cake Boss. Next Great Baker Little People, Big World Buying Naked Your Style In His Hands Something Borrowed, Something New My Big Fat American Gypsy Wedding 90 Days To Wed Gypsy Sisters Your Style In His Hands

10.45 12.00 18.00 18.05 19.30 20.00 23.00

10.25 11.10 12.25 13.05 14.00 15.05 15.45

20.10 21.00 21.50 22.40

IT-TFAL, illum fit-20.25 fuq One

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 11.00 11.30 12.00 14.00 16.00 17.00 19.00 20.00 21.00 22.00 22.30 23.00

Tori Spelling Extreme Close-Up Style Star Ths. Reality Ex-Wives Giuliana & Bill E! News Party On House Of Dvf Ryan Seacrest With The Kardashians E! News House Of Dvf Keeping Up With The Kardashians Kourtney & Khloé Take The Hamptons House Of Dvf E! News The Soup E! News

08.30 WATTS 08.45 FIS World Cup Nordic Combined Skiing 09.45 FIS World Cup Cross-Country Skiing 11.00 IBU World Cup Biathlon 11.45 FIS World Cup Cross-Country Skiing 12.45 IBU World Cup Biathlon 14.15 FIS World Cup Ski Jumping 16.00 UK Championship Snooker 17.30 FIS World Cup Alpine Skiing 21.45 UK Championship Snooker 23.45 FIS World Cup Ski Jumping

06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 10.00 10.55 11.50 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Overhaulin’ Mega Builders Mythbusters Human Body The Liquidator Flip Men Salvage Hunters Auction Hunters Dynamo Top Ten Greatest Moments Close-Up Kings Troy Superhuman Showdown Magic Of Science Extreme Engineering Chasing Classic Cars Chrome Underground Survive That! Bear Grylls’ Wild Weekend Deadliest Catch

06.00 07.40 09.30 11.10 14.00 15.45 17.15 19.00 20.40 22.20

Echoes Of A Summer Baby Boom Livin’ Large! The Great Escape Nobody’s Fool Yours, Mine And Ours Impromptu Sirens Art School Confidential Down The Drain

Animal Airport The Wild Life Of Tim Faulkner Meet The Sloths Panda Adventures With Nigel Marven Treehouse Masters America’s Cutest Pets Jurassica Wildest Indochina Wild Hawaii Tanked Gangland Killers Elephants In The Room How Sharks Hunt Gangland Killers Elephants In The Room I’m Alive How Sharks Hunt

07.05 07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 16.45 17.10 17.35 18.00 18.25 18.50 19.15 19.40 20.05

Bubble Guppies Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly Oddparents Sanjay And Craig Kung Fu Panda The Legend Of Korra Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious The Penguins Of Madagascar Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants Turtles The Penguins Of Madagascar Sanjay And Craig The Thundermans The Haunted Hathaways Sam & Cat

Filwaqt li Matthew jiffaççja r-riperkussjonijiet ta’ ‘bravura’ o˙ra li wettaq sie˙bu Keith, min˙abba f’koinçidenza, Angela tibda tg˙aqqad flimkien biççiet Ωg˙ar mill-passat tag˙ha. Josette ter©a’ tpo©©i lil Salvu f’sitwazzjoni antipatika g˙all-a˙˙ar u g˙alhekk m’g˙andux sa˙˙a mal-mara u jrid ikompli jidher sabi˙ mas-Sur George. Amanda tifta˙ qalbha ma’ Chris li, min-na˙a tieg˙u, maqsum bejn lim©ieba ta’ Johnny mieg˙u fuq il-post tax-xog˙ol u l-inkwiet li jidher li g˙addejja minnu Angela. Bl-iskuza tas-safra ta’ George, Pauline ter©a’ tirrifjuta li tirrikonoxxi lwirt ta’ ˙uha, filwaqt li Matthew jer©a’ jispiçça f’iktar inkwiet. Sadanittant, Johnny jirrealizza li l-arrest ta’ Roger jista’ ja˙dem g˙allvanta©© tieg˙u u jg˙inu jissi©illa l-vendetta li tant ilu jo˙lom biha. It-Tfal g˙andu produzzjoni eΩekuttiva ta’ 26th Frame u direzzjoni ta’ Bryan Muscat.

28 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA NATIvITY 3: DUDE, WHERE’S MY DONKEY?!

DIVERTENTI

IT-TFAL IÛ-ÛGÓAR TAL-ISKOLA FI NEW YORK Atturi Ewlenin: Marc Wootton, Martin Clunes, Catherine Tate, Celia Imrie, Adam Garcia, Jason Watkins Direttriçi: Debbie Isitt Distributur: E-One Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd Kif jindika l-isem, Nativity 3: Dude, Where’s My Donkey?! hi produzzjoni g˙al Ωmien ilMilied. G˙at-tielet sena infila, se ner©g˙u niltaqg˙u mat-tfal Ωg˙ar u ˙elwin tal-iskola St Bernardette u ma’ Mr Poppy (Wootton), l-g˙alliem ba˙bu˙ u ©enjali li kapaçi jinΩel g˙allivell ta’ dawn iç-çkejknin; anzi jag˙mel praspar aktar minnhom. Kull sena, fi Ωmien il-Milied, din il-klassi flimkien malg˙alliem spissjat tag˙hom

Óin : 105 min. Çert. U jg˙addu minn avventuri li ma jinsewhomx. F’ Nativity huma organizzaw presepju ˙aj ˙dejn kastell antik f’Coventry; f’ Nativity 2: Danger In The Manger , Mr Poppy ˙a t-tfal, kontra x-xewqa tas-Sinjora, f’festival ta’ kanzunetti talMilied f’Wales. F’dan ix-xog˙ol ©did, huma se jmorru Londra, g˙al darb’o˙ra biex ikantaw hemm, u wara lejn id-dwal qawwija ta’ New York. IsSinjora ©dida tal-iskola

(Imrie) ©©ib lil Mr Shepherd (Clunes) biex jie˙u kontroll tal-klassi minflok Mr Poppy. Imma t-tfal iriduh lura akkost ta’ kollox u, bis-sewwa jew bid-dnewwa, hu jer©a’ jinfiltra ma’ dawn l-g˙eziez tieg˙u. Meta Mr Shepherd jaqla’ daqqa kbira fuq mo˙˙u ming˙and Archie, il-˙mar li hu tant g˙al qalb Mr Poppy, jitlef il-memorja. Poppy jakkumpanja lilu u lit-tfal f’festival ta’ kant f’Londra u wara lejn New York, fejn Mr Shepherd g˙andu l-ma˙buba tieg˙u, Sophie (Tate) qed tistennieh u, minn˙abba l-inçident, issa nsieha. F’din il-belt kbira, dawn kollha jg˙addu minn avventuri divertenti u jer©g˙u jsibu ma’ wiççhom lil Gordon

HORRIBLE BOSSES 2

Shakespeare (Watkins), g˙alliem bit-tfal, ir-rival antik ta’ skola o˙ra aktar sofistikata. Minkejja li Nativity 3: Dude, Where’s My Donkey?! fih xi sekwenzi pwerili li g˙andhom jog˙©bu ˙afna lit-tfal, dan hu aktar b˙ala stravaganza muΩikali, b’diversi kanzunetti tal-Milied u o˙rajn, esegwiti b’mod ta’ Ωfin ener©etiku minn gruppi ta’ tfal. Wie˙ed g˙andu japprezza ˙afna s-sehem utli ta’ dawn iç-çkejknin, speçjalment dik it-tifla li tag˙mel ilparti ta’ bint Mr Shepherd, li trid tara lil missierha jing˙aqad fi Ωwie© wara li tilfet lil ommha. Xog˙ol divertenti ie˙or li g˙andu jferra˙ il-qlub f’dan iΩ-Ωmien sabi˙!

IMQANÛAÓ

ANDAMENT PATETIKU F’KUMMIEDJA BATUTA Atturi Ewlenin: Jason Bateman, Charlie Day, Jason Sudeikis, Chris Pine, Jennifer Aniston, Jamie Foxx, Christoph Waltz Direttur: Sean Anders. Distributur: Warner Bros./New Line Cinema Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Óin :108 min. Çert. 15

Il-kummiedja b’ton oskur, Horrible Bosses tal-2011, minbarra li g˙amlet suççess finanzjarju fl-Istati Uniti, kien fiha dawk l-ingredjenti speçjali, fosthom partijiet sodisfaçenti missidien tiranni li po©©ew lil dan ix-xog˙ol fuq livell a˙jar minnormal. Nick, Dale u Kurt, ta˙t ilmadmad ta’ dawn l-img˙allmin ta’ qilla, batew ˙afna u waslu biex ˙ejjew pjan, li naturalment ma rnexxiex, biex jippruvaw je˙ilsu minnhom. Fis-sikwel Horrible Bosses 2 , Nick (Bateman), Dale (Day) u Kurt (Sudeikis) imxebbg˙in minn superviΩjoni insapportabbli, jiddeçiedu li jift˙u n-negozju tag˙hom stess, fejn huma biss ikunu s-sidien. Billi dawn ittliet imprendituri ta’ nofs kedda mhumiex maqtug˙in g˙al responsabbiltà b˙al din, malajr isibu minn jingannahom ˙elu ˙elu. B’idejhom fuq Ωaqqhom g˙al darb’o˙ra, jippreparaw pjan biex ja˙tfu lil Rex Hanson

(Pine), it-tifel adult ta’ Burt Hanson (Waltz), l-investitur li ttradiehom, u jitolbu rahan tieg˙u bit-tama li jer©g˙u jakkwistaw il-kumpanija li tilfu. IΩda l-affarijiet ma jiΩvol©ux kif ippjanaw u l-ineffiçjenza grassa tag˙hom ter©a’ tispikka mill©did. F’Horrible Bosses 2 tin˙ass ilpreΩenza qawwija ta’ atturi b˙al Kevin Spacey, hawn g˙andu parti Ωg˙ira, Jennifer Aniston u Jamie Foxx ukoll relegati fi rwoli limitati. Minkejja parti sodisfaçenti ta’ Christoph Waltz, avversarju malinn g˙attliet i˙bieb. Horrible Bosses 2 kwaΩi ma joffri xejn ©did li jista’ jirranka l-andament. Meta Nick, Dale u Kurt iΩuru lill eksboss tag˙hom fil-˙abs (Spacey) g˙al xi parir siewi biex jer©g˙u jakkwistaw dak li hu bi dritt tag˙hom, hu jçanfarhom u jg˙idilhom: You’re a bunch of morons. You have no balls . Din l-a˙˙ar fraΩi tappartieni lil din il-produzzjoni ta’ ftit interess.

ÇINEmA KÓ

07|12|2014 29

kullhadd.com

PENGUINS oF mAdAGAScAr (3d)

PJAÇEVOLI

IL-PENGWINI FL-ISPJUNAÌÌ

Vuçijiet Ewlenin: Tom McGrath, Chris Miller, Conrad Vernon, Christopher Knig˙ts, Benedict Cumberbatch, John Malkovich Direttur: Simon J. Smith. Óin : 92 min. Distributur: 2Oth Century Fox/Dreamworks SKG Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd Çert. U Skipper, Kowalski, Rico u Private huma erba’ pengwini li kellhom parti sekondarja fis-serje ta’ films animati ta’ DreamWorks SKG Madagascar. Dawn l-imqarbin dejjem ©abu inkwiet lil dawk l-annimali li ˙arbu miz-zoo ta’ New York u sabu ru˙hom fuq il-gΩira ta’ Madagascar, u bnadi o˙ra wara. Billi l-films animati (u anke dokumentarju) dwar dawn lg˙asafar dejjem marru tajjeb fid-d˙ul tal-flus, kien imiss li dawn issa jkunu l-protagonisti ta’ Penguins Of Madagascar , avventura mill-aktar umoristika bit-3D di©itali. F’dan ix-xog˙ol divertenti, speçjalment g˙aΩ-Ωg˙ar, lerbat i˙bieb pengwini li qishom a˙wa jg˙inu u jaqbΩu g˙al xulxin, jazzardaw flispjuna©© globali mal-organizzazzjoni The North Wind. Ta˙t il-gwida ta’ Agent Classified (vuçi ta’ Cumberbatch), lupu griΩ, a©ent attraenti li jaf xog˙lu sewwa, Skipper (McGrath), Kowlaski (Miller), Rico (Vernon) u Private (Knights) se jiffaççjaw lil Dr Octavius Brine (Malkovich), viljakk li jrid jeqred id-dinja. L-avventuri mexxejja tag˙hom je˙duhom madwar id-dinja, minn Antartika, lkontinent mimli sil© fejn kienu twieldu, g˙al Venezja, fid-deΩert, f’Shanghai, iç-Çina, fil-belt ta’ New York sa Kentucky. F’dawn il-vja©©i jiddeffsu sewwa fix-xog˙ol ta’ spjuna©©, ©ieli jakkwistaw glorja, iwaqqfu pjan malinn

ta’ xjentist/qarnita u filproçess jiffangaw f’bukkuni mimlija ©obon. Dawn il-pengwini dejjem urew li g˙andhom personalità distinta u qawwija, avolja fisserje Madagascar ma kellhomx partijiet kbar. Hawn, ilkapaçità rispettiva tag˙hom to˙ro© fiç-çar: Skipper (ismu mieg˙u) hu l-mexxej, dejjem deçiΩ u bla biΩa’ ta’ xejn waqt li jistenna mill-o˙rajn lealtà u dedikazzjoni; Kowalski hu lmo˙˙ tat-tim li jippjana kollox; Rico, forsi l-aktar wie˙ed nervuΩ hu kapaçi fl-isplussivi u Private, l-iΩg˙ar wie˙ed (li fil-bidu jkun g˙adu bajda li titgerbeb fuq is-sil© b’movimenti tassew eΩileranti) hu laktar wie˙ed li jag˙ti qalbu g˙all-grupp, g˙alkemm kultant iwarrbuh fil-missjonijiet tag˙hom. Film tassew adattat g˙all-familji.

KomPETIZZJoNI EmPIrE cINEmA

L-AQWA ÓAmES FILmS Bejn is-26 u t-30 ta’ Novembru 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Fil-film Nativity 3: Dude, Where’s My Donkey?! f’liema belt imorru l-klassi tat-tfal iΩ-Ωg˙ar sabiex ikantaw? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: A.Attard, 1, Triq l-G˙aqdiet tal-Óaddiema, Ra˙al Ìdid.

1. 2. 3. 4. 5.

The Hunger Games: Mockingjay – Pt 1 Paddington Interstellar The Imitation Game Annabelle

30 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ Appartament ©did f’ÓaΩ-Ûabbar fit-tieni sular bi 3 kmamar tas-sodda. Lest bil-kçina, kamra tal-banju, main bedroom bl-ensuite u bibien ta’ barra u ©ewwa lesti. Prezz €118,000. Çempel 9987 1967 Garaxx ta’ 5 karozzi livell mat-triq, b’kantina ta˙tu daqs il-garaxx stess. Dan jinsab fil-GΩira. Prezz ta’ €80,000. Çempel 9982 5810. TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Ìugarelli: Mutur ja˙dem bil-batteriji, karozza Jeep kbira, rota ta’ bi tnejn u scooter . Kollha kwaΩi ©odda. Çempel 2169 2182.

Treadmill li tifla˙ sa 100kg. Kundizzjoni tajba u ©iet serviced is-sena l-o˙ra. Ma tantx intuΩat. Prezz ta’ €160 jew viçin. Çempel 7930 0261. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945. Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija. Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙allilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

plu lil C&S Gardening fuq 9903 0066 jew 7932 6737.

Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, irRabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178 Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI AFFARIJIET GÓALL-KIRI Furniture lifter jil˙aq sa 8 sulari. Ideali g˙al kull tip ta’ materjal. Itella’ gypsum boards, madum, twieqi u bibien, g˙amara, appliances, eçç. Nipprovdu wkoll trakkijiet g˙all-©arr, kemm kbar kif ukoll Ωg˙ar, blor˙os prezzijiet. Çempel fuq 9987 0193.

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato, Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq ilpond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444. Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

SERVIZZI G˙all kull tip ta’ Ωbir ta’ sigar u tindif ta’ ©onna çem-

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip.

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU NOTA IMPORTANTI: Çekkijiet g˙andhom ji©u indirizzati lil SOUND VISION PRINT LTD

AVVIÛI OÓRA MU SI C LI NK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796. AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com Klieb g˙all-bejg˙: Ìriewi tal-Ìerman Shepherd, ©enituri ta’ barra. G˙andhom 8 ©img˙at. Çempel 7949 1077. Óanut g˙at-twellija: Grocer f’Ra˙al Ìdid armat bi klijentela tajba, bil-permessi me˙tie©a. Çempel 7989 4867.

Offerta 1: ©img˙atejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM U INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

AVVIÛI kÓ

kullhadd.com

Christmas buffet dinner L-G˙aqda Veterani Laburisti sezzjoni San Giljan tixtieq tavΩa li ser torganizza Christmas buffet dinner fil-Plaza Hotel Tas-Sliema, nhar il-Ìimg˙a 19 ta’ Diçembru 2014, fit-7.30pm. Prezz g˙all-kbar huwa €16, u tfal bejn il-5 u t12-il sena €8.50. L-ewwel drink b’xejn. G˙all-biljetti u aktar dettalji çemplu 9987 0008, 7931 1734 jew 9986 1331

Get together tal-Milied Il-Kumitat Lokali PL Santa Luçija jixtieq javΩa li nhar it-12 ta’ Diçembru se jorganizza get together fil-kaΩin, mis7.30pm ’il quddiem. Mistiedna speçjali se jkunu l-amministrazzjoni tal-Partit Laburista. Prezz ta’ €5.00. riservazzjonijiet isiru ming˙and is-segretarju u l-kaxxier sal-10 ta’ Diçembru 2014. Kul˙add huwa mistieden. AvviΩi mill-Kumitat Lokali PL GΩira

Party g˙at-tfal: Età bejn l-4 snin u t-12-il sena, fit-Teatru Orpheum il-GΩira, nhar id-29 ta’ Diçembru 2014, mis-2pm sal-4pm. Prezz: €8 Ser jitqassmu rigali lil kull tifel u tifla li jattendu. Riservazzjonijiet jibqghu jintlaqghu sas-27 ta’ Dicembru 2014. Lunch party g˙all-veterani: In-Nigret Night Club ir-Rabat, nhar is-16 ta’ Jannar 2015. Tluq fil-11.00am minn ˙dejn içÇentru Laburista tal-GΩira. Prezz: €18. Riservazzjonijiet jibqghu jintlaqghu sat-3 ta’ Jannar 2015. Dinner dance: Nhar is-27 ta’ Dicembru 2014, tluq fis-7.30pm minn ˙dejn iç-Çentru Laburista tal-GΩira. Prezz: €20. Il-post jixxandar iktar ’il quddiem. Riservazzjonijiet jibqg˙u jintlaqg˙u sat-23 ta’ Dicembru 2014. Fir-rigward tar-riservazzjonijiet nitolbukom sabiex jew içemplu fuq in-numru 2133 8300 jew tirrikorru fil-fond numru 108, Triq Sir Charles Cameron, il-GΩira, ma©enb içÇentru Laburista, mag˙ruf b˙ala terran. Filwaqt li nirringrazzjawkom tal-˙in tag˙kom sabiex qrajtu din iç-çirkolari nappellawlkom u n˙e©©u aktar nies sabiex jid˙lu membri fil-lokalità tag˙na ˙alli nkomplu nsa˙˙u lPartit.

AVVIÛIÌENERALI Kunçert mit-12th May Youth Band Nhar il-Ìimg˙a 12 ta’ Dicembru se jittella’ ghall darb’o˙ra t12th May Youth Band. Dan il-kunçert se jsir fil-Sala A©ira talkaΩin tas-Soçjetà MuΩikali 12th May u se jibda fis-7.30pm. Fl-ewwel parti diversi aljievi u bandisti Ωg˙aΩag˙ se jdoqqu solos f’ensambles filwaqt illi fit-tieni parti se jsir kunçert mit12th May Youth Band ta˙t id-direzzjoni tas-surmastrijiet William Debattista u Daniel Vella. Dan il-kunçert huwa mtella’ mill-Kummissjoni Banda fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali 12th May. Kunçert muΩikali mill-Banda Sagra Familja Fl-okkaΩjoni ta’ Jum il-Kalkara, il-Banda Sagra Familja ser ittella’ kunçert muΩikali nhar il-Óadd 14 ta’ Diçembru 2014 fis-7pm fis-Sala tal-Iskola Primarja Patri Wistin Born talKalkara. F’dan il-kunçert, imtella’ mill-Kunsill Lokali, il-banda ser tkun ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Direttur Mro Twanny Borg A.L.C.M., A.(Mus) V.C.M. Ser jie˙du sehem ukoll is-sopran Gabrielle Portelli flimkien mall-kantanta Gloriana Arpa Belli. Kul˙add huwa mistieden jattendi, u d-d˙ul huwa b’xejn. Attività fiç-çelebrazzjonijiet tal-festi nazzjonali Is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser tie˙u sehem waqt l-attività li ser tfakkar l-anniversarji tal-festi nazzjonali li ser ti©i organizzata mill-G˙aqda KaΩini tal-Banda b’kollaborazzjoni mal-Fondazzjoni Çelebrazzjonijiet Nazzjonali bejn l-Erbg˙a 17 u t-Tlieta 23 ta’ Diçembru 2014. Din l-attività ser tkun tikkonsisti f’wirja fejn is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju ser teΩibixxi selezzjoni ta’ o©©etti ta’ valur storiku fis-Sala tat-Tron tal-Palazz tal-President, ilBelt Valletta. Nhar is-Sibt 20 ta’ Diçembru fl-10.30am, selezzjoni mill-Banda Madonna tal-Ìilju ta˙t id-direzzjoni tasSurmast Andrew Calleja ser teΩegwixxi g˙aΩla ta’ bçejjeç muΩikali b˙ala sfond u akkumpanjament g˙al din il-wirja li ser tkun miftu˙a g˙all-pubbliku l-©urnata kollha tul dawn iljiem. Kul˙add huwa mistieden jattendi u d-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las. Aktar informazzjoni tinkiseb bin-numru 7985 3044 jew ims-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna talÌilju www.talgilju.com

32 07|12|2014

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

KÓ almaNaKK

ritratt mill-aNtiK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C

INDIÇI UV: 2 TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab li jsir imsa˙˙ab b’˙albiet tax-xita li jistg˙u jkunu birrag˙ad aktar tard mal-jum

18°C

17°C

16°C

12°C

11°C

12°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba lokalment moderata fil-˙albiet tax-xita

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt Ritratt: culturalmalta.org

L-INQAS TEMPERATURA: 13°C

RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Punent li jsir ˙afif mill-Majjistral u bil-buffuri viçin il-maltempati BAÓAR: Moderat IMBATT: Baxx mill-Majjistral TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 21°C

18°C

17°C

18°C

12°C

14°C

Nemnebus – Trasport fi Ωmien il-gwerra

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd

SpiÛeriji li Se jiftÓu gÓada

Chemimart Ltd, 14, Triq Sant’Anna, il-Furjana Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, il-Marsa Sta Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Santa Venera St Helen Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara Brown’s Pharmacy, Shop 10, Yacht Marina Apartments, Triq il-Marina, l-Imsida Krypton Chemists, Triq l-Ibra©©, Tal-Ibra©© Edward’s Pharmacy, 115, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema Il-MehrieΩ Pharmacy, 31, Triq Giovani Curmi, l-Iklin Grognet Pharmacy, 41, Triq il-Kostituzzjoni, il-Mosta Mellie˙a Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙a Brown’s Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Kalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gonzi, il-Kalkara Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla, il-Fgura Gudja Pharmacy, 9, Triq San Çiru, il-Gudja Kirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroçça, Óal Kirkop Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulle©©, ir-Rabat, Malta Taç-Çawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ìunju 1919, irRabat, G˙awdex Joyce’s Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru, ixXag˙ra, G˙awdex

Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’Anna, il-Furjana Thomas’ Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Óal Qormi Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys Birkirkara D’Argen’s Pharmacy, 330, Triq D’Argens, il-GΩira San Ìwann Pharmacy, 11, Triq Feliç Bor©, San Ìwann Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ó’Attard Grognet Pharmacy, 41, Triq il-Kostituzzjoni, il-Mosta Euro Chemist, Triq il-Kurazza, il-Qawra Sonren Pharmacy, Triq iΩ-Ûejtun, Óal Tarxien Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu Polymer, Triq ix-Xag˙jra, ÓaΩ-Ûabbar Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Cosniglii, iΩ-Ûejtun Qrendi Pharmacy, 6, Triq il-Kbira, il-Qrendi Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit. is-Si©©iewi Imtarfa Pharmacy, 207 St David Road, l-Imtarfa Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-Rabat, G˙awdex Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Im©arr, G˙ajnsielem, G˙awdex

diN il-ÌimgÓa mill-iStorja

08.12.1980 John Lenon jinqatel minn Mark David Chapmanm fi New York.

Numri reBBieÓa LOTTU

49 33 19 79 06 50 75 80

SUPER 5

36 35 20 44 09

GRAND LOTTERY

06 06

00 08 09 06 02

10.12.1968 Issir l-ikbar serqa fil-Ìappun ta’ 300 miljun Yen. Is-serqa saret f’Tokjo. Dan il-kaΩ g˙adu mhux solvut.

KomPetiZZjoni Ktieb KÓ

07|12|2014 33

kullhadd.com

KomPetiZZjoni Ktieb …maqful fil-Óabs ta’ Ìbini… il-Poeta tat-tbatija: Carmel attard …maqful fil-˙abs ta’ ©bini… hu rakkont miktub minn Paul P. Borg b’pubblikazzjoni ta’ Horizons. Dan ir-rakkont jittratta l-˙ajja tal-Poeta tat-Tbatija Carmel Attard, li miet madwar 21 sena ilu. Barra li kienu joqog˙du qrib xulxin, il-lehma poetika u l-©ibda lejn il-kitba ressqithom aktar lejn xulxin sa minn çkunithom, u baqg˙u mid˙la ta’ xulxin sakemm Carmel miet fl1994. F’din il-©rajja Borg jirrakkonta l˙ajja tal-poeta mil-lenti ta’ bniedem li g˙ex mieg˙u ˙afna mittribulazzjonijiet tal-˙ajja li bniedem bil-karattru sensittiv ta’ Carmel jista’ j©arrab. Borg qasam mieg˙u mhux biss episodji ta’ fer˙ u ta’ niket meta kienu jiltaqg˙u ddar jew waqt mixjiet fit-tul li ma qatg˙u qatt matul is-snin, imma wkoll dawk o˙rajn li se˙˙ew f’ambjenti o˙rajn. Borg isemmi ©rajjiet li ma jitwemmnux, u ma jistax ma jiktibx biex ikun wettaq kemm ˙siebu u l-aspirazzjonijiet tieg˙u b˙ala kittieb, kif ukoll biex issir ©ustizzja ma’ sie˙bu l-poeta Attard. Il-kittieb juri kemm kien hemm bnadi mo˙bijin fil-qalb u fil-mo˙˙ ta’ Attard u li jinkixfu fitta˙dita tieg˙u mal-poeΩija. Meta John, ˙u Carmel Attard, g˙adda x-xog˙ol mhux ippubblikat ta’ ˙uh, Borg inteba˙ li dan ix-xog˙ol kellu ta’ bilfors jag˙mlu g˙ax hu dmiru b˙ala kittieb, mhux biss biex nibdew nirrikonoxxu a˙jar lil Carmel Attard b˙ala l-Poeta tat-Tbatija u nag˙tuh il-post li jixraqlu fil-letteratura tag˙na, imma aktar minn hekk, u fuq kollox, biex iwettaq is-sehem universali tal-letteratura b˙ala lkuxjenza u l-mera tas-soçjetà li ˙ar©et minnha hi stess. Il-˙ajja mimlija tbatija mentali li g˙ex Attard min˙abba sa˙˙tu, u

min˙abba stigma soçjali kiefra, hi riflessa fil-poeΩija u ma tistax tibqa’ g˙addejja b˙allikieku ma sar xejn. Ma tistax is-soçjetà ma tkunx taf it-tbatija u t-tiftixa g˙attama u g˙all-fara© imqar ta’ bniedem wie˙ed li kien i˙ossu emar©inat u iΩolat fost il-bqija. Borg jiddikkjara mill-ewwel illi qieg˙ed jikteb dwar bniedem li wera li r-relazzjoni bejn l-individwu u s-soçjetà mhix dak il-©miel mimli ward u Ωahar, li ˙afna jiktbu li hi. Juri illi soçjetà li tippreΩenta ru˙ha Nisranija, ˙anina u edukata g˙andha mnejn tkun kollox barra hekk. Sie˙bu Karmenu ˙are© minn soçjetà Nisranija, imma sa jurina li soçjetà bit-tabella ‘Nisranija’ u ‘˙anina’ tista’ tkun soçjetà kattiva li kapaçi twe©©a’ lil ˙addie˙or. Soçjetà bit-tabella ‘edukata’ g˙andha mnejn tkun soçjetà mimlija stigma kiefra kontra d-diversità ta’ w˙ud fiha. G˙andha mnejn tkun soçjetà li twarrab bla ˙niena ta’ xejn lil min i˙oss il-˙tie©a ta’ xi kura l-isptar Monte Carmeli. G˙andha mnejn ukoll issawwat lil min irid ikun ˙ieles fl-g˙aΩliet intimi li jag˙mel, anke dawk marbutin mas-sesswalità, g˙ax b˙ala ˙olqien g˙andu dritt ikun differenti minn ˙addie˙or. Bil-poeΩija u bit-ti©rib ta’ sie˙bu Karmenu, Borg irid juri li xi w˙ud f’istituzzjonijiet soçjali tal-img˙oddi mhux bilfors dejjem kienu dak li suppost kellhom ikunu jew dak li ˙afna kienu ja˙sbu li kienu. Dan ir-rakkont juri li dik lim˙abba li dejjem fittex Attard, b˙alma jag˙mel kull bniedem, lilu ddeludietu tant li, meta sab lim˙abba, ma ˙allewhx ˙ieles i˙obb kif irid u kemm irid. Anzi sab min ikkundannah u maqdru. Il-protesta tal-poeta hi qawwija l-

aktar meta jirribella min˙abba ttbatija u n-nuqqas ta’ ˙elsien li jsib madwaru. F’din il-pubblikazzjoni hemm g˙aΩla kbira ta’ poeΩiji u novelli li Attard kiteb wara Ta˙t Qillet ixXemx (1972) u Lampara (1980) u li g˙adhom ma ©ewx ippubblikati qatt qabel. Borg sikwit jinse© firrakkont tieg˙u l-poeΩija awtobijografika ta’ Attard li ried jg˙ix hieni f’soçjetà li m’aççettatux dejjem kif kien. B˙ala ˙bieb mit-tfulija, Paul P. Borg jimxi mieg˙u sa mit-tfulija tag˙hom fil-bit˙a tal-MuΩew, u jikxef g˙all-ewwel darba rakkonti

mimlijin umanità fid-dramm tal˙ajja f’Sant’Anton, jew f’tifel ta’ tmien snin, jew fil-kampanja, jew sa˙ansitra fis-salott id-dar, fittoroq tal-Qawra u ta’ Óal Balzan, kif ukoll fl-Isptar Monte Carmeli… …maqful fil-˙abs ta’ ©bini… hu rakkont li bih Paul P. Borg juri kif sie˙bu l-poeta Carmel Attard kien kull waqt u kull pass ta’ ˙ajtu jiddibatti mal-poeΩija u jitfarra© biha, tant li Attard il-poeΩija mhux kitibha, imma g˙exha. Il-ktieb jinsab g˙all-bejg˙ minn Horizons, BDL u ˙wienet tal-kotba ewlenin.

Mistoqsija: Dwar min jittratta dan il-ktieb?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb …MAQFUL FIL-ÓABS TA’ ÌBINI… ©entilment ipprovdut minn Horizons Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 14 ta’ Diçembru. Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi. Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb MILL-PRASPAR TA’ FREDU L-FRA huwa:

C.DIMECH, 19, Triq Indri Borg, ir-Rabat.

34 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ logÓoB

B’4 numri 0336 0385 0475 0485 0542 0886 1224 1887 1904 1999 2099 2438 2452 2469 2600 2601 2953 3201 3606 4352 5071 5138 5318 5350 5528 5733 6058 6334 6870 7093 8398 8545

8558 8673 8695 9124 9348 9534

B’5 numri

B’6 numri

00970 04841 10722 17681 18670 23025 23032 34232 34751 43694 45954 47449 48269 48952 61822 68333 79413 85250 85808 90185 96612 96995

228950 598082 601992 964839

Bi 8 numri 31562520 58897871 76113785 83655911

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: .......................................................................................... Indirizz:......................................................................................... ..................................................................................................... Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: A.BUHAGIAR, La Vida Court – Bonita, Triq tal-Gallu, il-Fgura.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................... Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Ir-rebbie˙a tal-magna tax-xag˙ar hija RITA MIFSUD, 24, Sagra Cour, Triq Indri Calleja, Birkirkara.

lOGÓOB kÓ

07|12|2014 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

(5)

1. 4. 7. 9.

Weqfin

10. 12. (6) 16. 18,19. 19. 20. 21. 23. 24.

M’hemmx bΩonn tg˙idli (3) Fuq ru˙ek bl-IngliΩ (5) Ara 18 Ieqaf (5) Professjonali (3) Fil-kappell jew filberitta (4) A˙seb minn qabel

1. 2,3. 3. 5,7. 6,11. 8. 11. 12,22. 13. 14. 15. 17. 21. 22.

PajjiΩ G˙arbi (6) Si©ar li dari kienu komuni f’Malta (6) Ara 2 Il-hanky tilef rasu bil-Malti! (5) Tost (5) Opra (9) Ara 6 Attentat (5) Lem˙et (3) Annimal (6) L-g˙axar xahar bla sieq (6) Arja IngliΩa (3) Popolari (3) Ara 12 wieqfa

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1. 4. 7,23. 9,24. 10. 12. 16. 18. 19. 20. 21.

1. 2,3. 5,11. 6,21W. 8. 12,22. 13. 14,12. 15. 17.

Krafes, Ragusa, Areni, Qattar, OttimiΩmu, Nibnu, Raw, Nessieni, Çedejt, Kju

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: s˙a˙ar IngliΩi u li huma ˙bieb tal-qalb.

Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Joseph Muscat

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: J.SAMMUT, F/4 Maryod Court B, Triq Agostino Matrenza, San Ìwann, STG 3533.

Simon Busuttil

36 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ forMuLa 1

MiÌbura Minn LiaM Gauci

Óarsa Lejn L-istaÌun 2014 Fost id-dilettanti tal-Formula 1 jidher li hemm qbil ©enerali li dan l-ista©un kien wie˙ed mill-aktar interessanti fis-snin riçenti. Barra l-introduzzjoni tal-magni ibridi u s-sistema tal-punti doppji fl-a˙˙ar tellieqa, kien hemm ukoll ©lieda g˙all-kampjonat tas-sewwieqa li damet sal-a˙˙ar Gran Premju u Ωammet lil kul˙add fuq ix-xwiek. Issa li l-ista©un spiçça, nistg˙u nag˙tu ˙arsa lura lejn l-iktar episodji interessanti li se˙˙ew fuq iç-çirkwiti illi, fost l-o˙rajn, jinkludu battalji, inçidenti u kontroversji. Minn din il-lista huma eskluΩi episodji ta’ xe˙ta politika u finanzjarja li, minkejja l-importanza tag˙hom, kienu wisq kumplessi biex ikunu trattati f’dan l-ispazju limitat.

BATTALJA INTERNA – GP TAL-BAÓREJN Minkejja li fil-Gran Premju tal-Ba˙rejn il-kontroversji ma naqsux, sa dan l-istadju bikri talkampjonat is-sewwieqa kienu g˙adhom qeg˙din isibu bilanç tajjeb bejn ir-rispett reçiproku u l-ambizzjonijiet tag˙hom. Dan il-bilanç offra livell ta’ spettaklu u rivalitajiet li kienu ilhom ma jidhru f’dan l-isport. Fost dawn ir-rivalitajiet kien hemm dik bejn Hamilton u Rosberg li fil-Ba˙rejn urew determinazzjoni kbira biex jippruvaw jitilg˙u fuq l-og˙la tar©a tal-podju. Kien jidher çar minn kmieni fit-tellieqa li s-sewwieq ÌermaniΩ kellu karozza aktar veloçi minn tal-kollega tieg˙u. Madankollu, Hamilton kien kapaçi jirrispondi tajjeb ferm g˙allattakki ta’ Rosberg. It-taqtig˙a ta’ bejniethom, minkejja li kienet iebsa, qatt ma kellha aggressività Ωejda u ΩΩew© sewwieqa waslu sa tmiem it-tellieqa ming˙ajr ˙sarat fil-vetturi tag˙hom. Ir-relazzjoni ta’ rispett bejn dawn iΩ-Ωew© sewwieqa kompliet tippersisti sal-Gran Premju ta’ Monaco fejn inçident li se˙˙ matul il-kwalifiki wassal g˙al tensjonijiet kbar li baqg˙u jippersistu sal-a˙˙ar tal-ista©un. Però, dan l-inçident se nelaboraw iktar dwaru iktar ’l isfel.

INÇIDENT SPETTAKOLARI – GP TAL-BAÓREJN Maldonado Ωgur li ma g˙enx ir-reputazzjoni ˙aΩina tieg˙u fil-Ba˙rejn hekk kif da˙al b’mod goff ©os-Sauber ta’ Gutierrez meta kien ˙iere© mill-pits f’dawra 41. Minkejja l-fatt li s-sewwieq VeneΩwelan ipprova jpo©©i t-tort fuq il-Messikan, l-istewards tat-tellieqa kienu tal-opinjoni li kien Maldonado li kellu jçedi l-poΩizzjoni f’dik l-okkaΩjoni. In-nuqqas ta’ ˙sieb ta’ Maldonado wassal biex huwa jibqa’ die˙el fil-©enb ta’ Gutierrez b’tant sa˙˙a illi qata’ l-karozza tal-Messikan minn mal-art. Fortunatament, wara li l-karozza g˙amlet dawra fl-ajru, din niΩlet perfettament fuq ir-roti fil-©enb taç-çirkwit u Gutierrez irnexxielu jo˙ro© mis-Sauber tieg˙u ming˙ajr problemi fiΩiçi. G˙al din id-da˙la goffa, Maldonado ng˙ata stop/go penalty ta’ g˙axar sekondi waqt listess tellieqa. Barra minn hekk, huwa ng˙ata penalità ta’ ˙ames poΩizzjonijiet fit-tluq talGran Premju taç-Çina. Huwa tilef ukoll tliet punti fuq is-superlicence tieg˙u. Din il-liçenzja hija essenzjali g˙al dawn is-sewwieqa professjonisti li ma jkunux jistg˙u jikkompetu filFormula 1 jekk jitilfu ˙afna punti.

ÛBALL? – GP TA’ MONACO Il-kisba tal-pole position hija importanti ferm fil-Gran Premju ta’ Monaco. L-importanza ta’ dan ir-riΩultat ˙are© b’mod çar hekk kif Rosberg kellu tbissima kbira fuq wiççu fit-tmiem tal-kwalifiki. Madankollu, iç-çirkostanzi suspettuΩi li fihom inkisbet din il-poΩizzjoni ©ieg˙let lil xi w˙ud jiddeskrivu ç-çelebrazzjoni b˙ala çinika iktar milli ta’ fer˙ sinçier. Il-kwistjoni nqalg˙et fl-a˙˙ar dawra ta’ Q3 meta kemm Rosberg, kif ukoll Hamilton, kienu qeg˙din jippruvaw itejbu l-˙inijiet tag˙hom. Rosberg, li f’dak il-punt kien fuq quddiem fil-klassifika, tilef il-kontroll fil-kurva Mirabeau u ˙are© minn fuq it-traççat. Dan liΩball wassal g˙all-˙ru© tal-bnadar is-sofor illi ©ieg˙lu lil Hamilton inaqqas il-veloçità u b’hekk jitlef l-a˙˙ar çans li kellu biex jibda t-tellieqa mill-ewwel post. Dan l-inçident ˙oloq spekulazzjoni kbira li l-ÌermaniΩ g˙amel din il-mossa apposta biex iΩomm il-poΩizzjoni tieg˙u. Hamilton qag˙ad lura milli jakkuΩa lill-kollega tieg˙u b’mod dirett, imma ta diversi intervisti li fihom ta x’jifhem li ma jemminx li kien Ωball onest. Mill-filmati kien diffiçli biex wie˙ed jag˙mel ©udizzju definittiv, imma l-istewards g˙aΩlu li jemmnu lil Rosberg u ma ˙adux passi kontrih.

Kisba storiKa – GP ta’ Monaco Jules Bianchi, probabbilment kien l-iktar sewwieq li ˙are© fer˙an minn Monaco wara Rosberg. Bid-disa’ post li kiseb, huwa la˙aq tragward storiku, kemm g˙alih, kif ukoll g˙allMarussia g˙ax kienu l-ewwel punti li qatt ©abru fil-Formula 1. Dan is-sewwieq FrançiΩ kien ilu juri potenzjal kbir g˙ax, minkejja li qatt ma kiseb punti, huwa dejjem wera çertu kura©© u kapaçità li tawh riΩultati poΩittivi meta wie˙ed jikkunsidra kemm hi batuta l-vettura tieg˙u. Madankollu, dan il-kura©© mhux dejjem kien ikkumplimentat bl-intelli©enza, u g˙alhekk il-FrançiΩ ta’ spiss ikkawΩa inçidenti li ppenalizzawh. F’Monaco, Bianchi ©ralu minn kollox. L-ewwel kellu jçedi d-dsatax-il post li kiseb fil-kwalifiki min˙abba li biddel il-gear box iktar tard dakinhar, imbag˙ad laqqat penalità g˙ax ma kienx qieg˙ed f’postu matul it-tluq tat-tellieqa. Biex tkompli tg˙axxaq, huwa da˙al jiskonta din il-penalità meta ˙ar©et is-safety car, mossa illegali li wasslet g˙al sanzjoni o˙ra. Minkejja dan kollu, huwa wera maturità kbira fis-sewqan tieg˙u, li sarrfitlu f’Ωew© punti li po©©ew lill-Marussia f’poΩizzjoni tajba biex ikunu quddiem il-Caterham fil-klassifika finali tal-kostrutturi.

formula 1 kÓ

07|12|2014 37

kullhadd.com

INÇIDENT IEÓOR – GP TAL-BELÌJU It-tensjonijiet li kienu di©à tilg˙in fil-wiçç fil-Gran Premju ta’ Monaco, re©g˙u tfaççaw bil-kbir f’dak tal-Bel©ju. Dan hekk kif Rosberg, wara li kiseb il-pole position, kellu tluq ˙aΩin li wasslu biex jitlef Ωew© poΩizzjonijiet kmieni fit-tellieqa hekk kif qabΩuh Hamilton u Vettel. Dan l-iΩball ©ieg˙el lill-ÌermaniΩ tal-Mercedes illi jag˙fas b’aggressività kbira biex jil˙aq lill-avversarji tieg˙u. L-attakk fuq Vettel sar ming˙ajr inkwiet hekk kif il-kampjun renjanti g˙amel Ωball li feta˙ passa©© lil Rosberg biex jg˙addu b’kumdità. Differenti kienet is-sitwazzjoni meta ©ie biex jikkonfronta lil Hamilton, illi kien qieg˙ed isuq b’mod ikkonçentrat sa dak l-istadju. Rosberg, filkurva Les Combes, iddeçieda li kien hemm spazju fejn jattakka u pprova jid˙ol ma©enb il-kollega tieg˙u minkejja l-fatt li deher çar li dan tala˙˙ar kellu jing˙ata preçedenza min˙abba li kien ’il quddiem mhux ˙aΩin. L-attakk ta’ Rosberg wassal g˙al impatt li g˙amel ˙sara liΩ-Ωew© vetturi. Il-GermaniΩ irnexxielu jbiddel il-front wing biex ikompli t-tellieqa, però Hamilton ©arrab wisq ˙sarat u, wara xi dawriet imqanΩ˙a, kellu jabbanduna t-traççat.

X’KIEN GÓADDEJ MINN MOÓÓHOM? – GP TAL-ITALJA Il-Gran Premju tal-Italja ra l-bidu tar-rimonta ta’ Lewis Hamilton, li reba˙ ˙ames tlielaq konsekuttivi biex la˙aq u qabeΩ lil Rosberg fil-klassifika ©enerali tas-sewwieqa. Madankollu, ˙afna nies probabbilment se jiftakru din it-tellieqa b˙ala wa˙da mill-iktar li kienet imdawra b’kontroversji, kemm fuq ittraççat u anke lil hinn minnu. Ewlenija fosthom kienet dik marbuta ma’ Rosberg, illi wara diversi dawriet fuq quddiem tilef il-kontroll tal-vettura tieg˙u u ta çans lil Hamilton jaqbΩu. Wara dan l-inçident kienu diversi l-persuni li akkuΩaw lill-ÌermaniΩ illi kien warrab apposta biex ipatti g˙all-attakk goff li g˙amel il-Bel©ju. Minkejja lakkuΩi, Rosberg ma nstabx ˙ati. Monza rat ukoll il-bidu uffiçjali tas-saga marbuta mat-tluq, jew le, ta’ Alonso minn mal-Ferrari. F’din it-tellieqa huwa kellu jitfa’ l-vettura tieg˙u mal-©enb wara li esperjenzat problemi elettriçi. Madankollu, minflok ma telaq direttament lejn il-garaxx, huwa tela’ fuq il-barrieri biex ixejjer lid-dilettanti Taljani li kienu hemm biex jaraw lis-sewwieqa tal-Cavallino Rampante. Din il-mossa ©iet interpretata minn bosta b˙ala l-addio ta’ Alonso lit-tim Taljan. Iktar çert, però, kien it-tluq tat-team principal tal-Ferrari, Luca Cordero di Montezemolo, li l-g˙ada stess tal-fjask tat-tim f’Monza sab ru˙u bla xog˙ol.

ÓABTA KERHA – GP TAL-ÌAPPUN It-tmien reb˙a tal-ista©un ta’ Lewis Hamilton kellha tkun okkaΩjoni ferri˙ija g˙as-sewwieq Brittaniku, li kien ilu jixtieq jitla’ fuq l-og˙la tar©a tal-podju f’dan iç-çirkwit. Madankollu, ˙add ma kellu aptit jiççelebra dakinhar hekk kif inçident ikrah ta’ Jules Bianchi fil-41 dawra wassal biex it-tellieqa tintemm ˙esrem. L-inçident ta’ Bianchi kien ippreçedut minn dak ta’ Sutil li fid-dawra ta’ qabel tilef il-kontroll fl-istess punt, ji©ifieri l-kurva Dunlop. Filwaqt li Sutil kellu l-appo©© tal-barrieri ta’ sigurtà li taffewlu ˙afna mill-impatt, Bianchi sab ma’ wiççu l-vettura ta’ sokkors li kienet qieg˙da tne˙˙i sSauber tal-ÌermaniΩ mill-©enb tat-traççat. Il-FrançiΩ kien sfortunat ˙afna f’din l-okkaΩjoni g˙ax ftit kienu l-postijiet li setg˙u jag˙mlulu daqshekk ˙sara mal-impatt. Kieku l-impatt kien direttament mal-krejn tas-sokkors, ˙afna mid-daqqa kienet tie˙du l-vetturi tieg˙u. Però, il-Marussia tieg˙u ddiri©iet ru˙ha lejn in-na˙a ta’ wara tal-krejn, li kien g˙oli biΩΩejjed biex karozza tal-F1 tg˙addi minn ta˙tu. Bianchi g˙amel diversi ©img˙at f’koma b’konsegwenza ta’ dan l-inçident u mistenni jibqa’ g˙addej bit-terapija ta’ riabilitazzjoni matul ixxhur li ©ejjin.

SPIRTU SPORTIV – GP TA’ ABU DABI Hamilton u Rosberg it-tnejn waslu fil-Yas Marina Circuit b’çans tajjeb li jie˙du l-kampjonat hekk kif ir-regola tal-punti doppji offriet ˙amsin punt lir-rebbie˙ ta’ din it-tellieqa. Bosta dilettanti kienu qeg˙din jistennew tellieqa missielta hekk kif l-ebda minn dawn is-sewwieqa ma seta’ jie˙u rriskju li jitlef dawn il-punti prezzjuΩi. Madankollu, Rosberg, bi tluq indeçiΩ, feta˙ il-bieb g˙al Hamilton illi ˙a l-ewwel post fl-ewwel ftit metri. Il-ÌermaniΩ ma ˙alliex l-iΩball i˙arbtu u Ωamm qrib tal-kollega tieg˙u g˙al diversi dawriet bil-˙sieb li jistenna la˙jar mument biex jer©a’ ja˙taf l-ewwel post. Sfortunatament, l-ebda konfront ma kien iddestinat li jse˙˙. F’dawra 25 l-affarijiet marru l-ba˙ar g˙all-ÌermaniΩ, illi beda jesperjenza problemi bl-Energy Recovery System (ERS) tal-Mercedes tieg˙u. Fi Ωmien qasir, ilproblemi tal-ERS bdew jinxterdu mal-vettura kollha u, min˙abba l-gravità tag˙hom, il-mekkaniki ma setg˙u jag˙mlu xejn biex jg˙inuh millgaraxx. Min˙abba f’hekk, Rosberg tilef diversi poΩizzjonijiet u witta t-triq g˙arreb˙ tal-kampjonat g˙al Lewis Hamilton. Madankollu, il-ÌermaniΩ wera spirtu sportiv mill-aqwa. Minkejja d-disfatta li sofra, huwa kien minn talewwel li fera˙ lill-kollega tieg˙u, fatt li ©ibed ir-rispett ta’ ˙afna dilettanti.

38 07|12|2014

kullhadd.com

KÓ SPORTS

RIÛULTATI

PREMIER INGLIÛ lit-tim inkonsistenti ta’ Arsene Wenger bliskor ta’ 3-0. It-tim ta’ Stoke mill-ewwel beda fuq loffensiva fl-ewwel sekondi tal-partita u sforz dawn it-tentattivi huma marru filvanta©© proprju mal-ewwel azzjoni tallog˙ba. EΩattament kien proprju wara biss 19-il sekonda li Stoke marru filvanta©© meta l-attakkant Peter Crouch ikkonkluda mill-viçiin. Fil-35 minuta Stoke Ωiedu l-vanta©© tag˙hom, din id-darba minn azzjoni brillanti meta minn cross min-na˙a tal-lemin da˙al Bojan li kkonkluda fix-xibka. Proprju qabel spiççat l-ewwel taqsima, Stoke skurjaw gowl ie˙or, din id-darba minn daqqa ta’ ras ta’ Walters minn corner b’Arsenal ixxukjati. Arsenal issieltu bil-kbir u skurjaw darbtejn fit-tieni taqsima minn penalty ta’ Cazorla u xutt b’sa˙˙tu ta’ Ramsey, imma dan kienu kollu g˙alxejn g˙ax ma rnexxilhomx i©ibu l-gowl ta’ draw.

WEST HAM V SWANSEA Il-plejers ta’ Stoke jifir˙u hekk kif qabel il-half time kienu bi tliet gowls minn fuq

NEWCASTLE V CHELSEA Is-sorpriΩa tal-futbol IngliΩ waslet kmieni lbiera˙ waranofsinhar meta t-tim ta’ Newcastle reba˙ kontra Chelsea u g˙alhekk ta l-ewwel telfa g˙at-tim ta’ Jose Mourinho dan l-ista©un. Minkejja li Chelsea ddominaw il-partita mill-ewwel sal-a˙˙ar sekonda, it-tim ta’ Newcastle beda jopera bil-kontrattakki u spiççaw biex reb˙u. Wara taqsima ming˙ajr gowls, Papiss Cisse feta˙ l-iskor fit-58 minuta meta d-difensur ta’ Chelsea Cahill naqas milli jtajjar il-ballun biex b’hekk tal-ewwel ikkonkluda mill-viçin.

Minkejja l-pressjoni tat-tim minn Londra, Newcastle skurjaw ie˙or bl-istess Papiss Cisse jer©a’ jitfa’ fix-xibka millviçin. Chelsea ©abu gowl lura meta minn free-kick Drogba tefa’ bir-ras g˙al ©ewwa iΩda dan kien kollu ta’ xejn biex b’hekk Chelsea rre©istraw l-ewwel telfa dan l-ista©un.

STOKE V ARSENAL Wara li kienu sfortunati li ma ˙adux punt kontra Manchester United fost il-©img˙a, it-tim ta’ Stoke mmexxi minn Mark Hughes ˙olqu sorpriΩa o˙ra meta g˙elbu

F’log˙ba mistennija li hemm illum kmieni waranofsinhar it-tim minn Londra ta’ West Ham jiltaqa’ mat-tim minn Wales ta’ Swansea – Ωew© timijiet li ssorprendew lil ˙afna dan l-ista©un bil-konsistenza tag˙hom. Fil-fatt, huma biss Ωew© punti u Ωew© postijiet fil-klassifika li jisseparaw lil dawn iΩ-Ωew© timijiet li wkoll g˙adhom friski minn reb˙iet fost il-©img˙a kontra West Brom u QPR rispettivament. It-tim ta’ West Ham reba˙ l-a˙˙ar disg˙a u ma tilef l-ebda log˙ba kontra Swansea meta lag˙ab home f’kull kompetizzjoni. Min-na˙a l-o˙ra, it-tim ta’ Swansea ma rnexxilux jiskurja darba kontra West Ham fl-a˙˙ar tliet konfronti fil-Premier League.

2-1

Newcastle United v Chelsea Hull City v West Brom Liverpool v Sunderland QPR v Burnley Stoke City v Arsenal Tottenham v Crystal Palace Manchester City v Everton

0-0 0-0 2-0 3-2 0-0 1-0

LOGÓOB GÓAL-LUM 14.30

West Hamv Swansea City Aston Villa v Leicester City

17.00

LOGÓOB GÓAL GÓADA 21.00

Southampton v Man Utd

KLASSIFIKA TIM

Chelsea Manchester City Southampton Man Utd West Ham Arsenal Newcastle United Swansea City Liverpool Tottenham Everton Stoke City Aston Villa Sunderland Crystal Palace West Brom QPR Hull City Burnley Leicester City

15 15 14 14 14 15 15 14 15 15 15 15 14 15 15 15 15 15 15 14

11 10 8 7 7 6 6 6 6 6 4 5 4 2 3 3 4 2 2 2

3 3 2 4 3 5 5 4 3 3 6 3 4 9 5 5 2 7 6 4

1 2 4 3 4 4 4 4 6 6 5 7 6 4 7 7 9 6 7 8

34 32 24 24 23 24 17 19 19 18 24 17 8 13 18 14 16 15 10 14

13 14 10 16 17 18 18 14 19 21 23 20 18 23 23 20 27 21 24 24

36 33 26 25 24 23 23 22 21 21 18 18 16 15 14 14 14 13 12 10

PUNTI OÓRA

SERIE A

VAN GAAL IDDIÛGUSTAT BIX-XNIGÓAT NAPOLI V EMPOLI

RIÛULTATI 2-2

Roma v Sassuolo Torino v Palermo

Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 12.30

SSC Napoli v Empoli Atalanta v Cesena Genoa v AC Milan Parma v Lazio Inter v Udinese

15.00 15.00 15.00 20.45

LOGÓOB GÓAL GÓADA 19.00

Cagliari v ChievoVerona Hellas Verona v Sampdoria

Fl-ewwel log˙ba li hemm illum kmieni waranofsinhar, it-tim ta’ Napli se jkun qed ifittex reb˙a li taf tkun importanti ˙afna hekk kif dawn jilqg˙u tim determinat ta’ Empoli fis-San Paolo. Il-Partenopei rre©istraw tliet draws fl-a˙˙ar log˙biet tag˙hom f’kull kompetizzjoni u, minkejja li b˙alissa jinsabu fit-tielet post tal-klassifika, di©à hemm ammont sostanzjali ta’ punti bejnhom u bejn it-timijiet ta’ Juventus u Roma, xenarju li mhuwiex ©did g˙al Napoli. Min-na˙a tag˙hom it-tim ta’ Empoli, li qed jie˙du sehem fil-league Taljan g˙all-ewwel darba mill-ista©un 2007-2008, jinsabu erba’ punti ’l bog˙od miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni u g˙alhekk huma determinati li jirb˙u din il-log˙ba biex jitilg˙u ’l fuq fil-klassifika.

GENOA V AC MILAN

21.00

KLASSIFIKA TIM

Juventus Roma SSC Napoli Genoa Sampdoria AC Milan Lazio Fiorentina Sassuolo Udinese Inter Palermo Empoli Hellas Verona Torino Cagliari Atalanta ChievoVerona Cesena Parma

14 14 13 13 13 13 13 14 14 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13

11 10 6 6 5 5 6 5 4 5 4 4 3 3 3 2 2 2 1 2

2 2 5 5 7 6 2 5 7 3 5 5 5 5 3 5 5 4 5 0

1 2 2 2 1 2 5 4 3 5 4 4 5 5 7 6 6 7 7 11

30 27 24 19 16 23 21 16 15 15 20 15 14 15 8 20 5 9 9 15

5 11 16 12 10 17 16 11 18 17 19 20 19 22 15 24 13 17 22 32

35 32 23 23 22 21 20 20 19 18 17 17 14 14 12 11 11 10 8 6

It-tim ta’ Genoa jinsab g˙addej minn forma tajba imma ma jistg˙ux i˙allu dan is-suççess jitla’ g˙al rashom. Ittim ta’ Milan jista’ jtellef dan ir-ritmu. Dan it-tim fin-Nofsinhar tal-Italja jinsab fit-tielet post tal-klassifika, bl-istess punti daqs Napoli, imma b’Ωew© punti fuq l-istess Milan. Immexxi minn Gasperini ilu disa’ log˙biet ming˙ajr telfa, l-ewwel darba minn Frar tal-2009. Min-na˙a l-o˙ra t-tim ta’ Pippo Inzaghi jidher li qed itejjeb il-prestazzjonijiet tieg˙u wara li ma reba˙x log˙ba wa˙da f’˙ames log˙biet f’Novembru, imma g˙alqu dan ix-xahar b’reb˙a fuq Udinese.

INTER V UDINESE Fil-partitissima ta’ din il-©img˙a, it-tim ta’ Roberto Mancini jilqa’ f’San Siro lit-tim ta’ Udinese. Din se tkun l-ewwel darba li l-ekskowç ta’ Inter Andrea Stramaccioni se jilg˙ab kontra l-istess Inter. Dan il-kowç ma tantx g˙amel suççess mat-tim ta’ Inter imma issa jidher li sab saqajh fi klabb fejn jista’ jwettaq il-filosofija tieg˙u billi jippromovi t-talent Ωag˙Ωug˙. Min-na˙a l-o˙ra, Mancini kellu bidu m˙allat b˙ala kowç ta’ Inter u bi˙siebu jkompli jesperimenta b’formazzjonijiet differenti sakemm i©ib lil Inter fejn jixtieq jarahom hu bil-mod tieg˙u.

Il-Mani©er ta’ Manchester United Louis van Gaal ˙adha qatta ta’ ˙abel kontra x-xnig˙at li l-klabb re©a’ aççetta li jonfoq mitt miljun o˙ra fis-sajf li ©ej fuq plejers ©odda. Il-United nefqu madwar £211 miljun minn mindu Sir Alex Ferguson irtira minn kowç tal-istess tim dsatax-il xahar ilu. F’kummenti li ta lill-medja, van Gaal fisser kif dawn ir-rapporti huma diΩgustanti u esa©erati meta la hu u wisq inqas iç-Chairman EΩekuttiv Ed Woodward ma tkellmu rigward dawn iç-çifri. Dan g˙ax, skont van Gaal stess, dan jaf ikollu effett negattiv fuq il-finanzi tal-klabb g˙ax, ©aladarba lklabb li jrid ibig˙ ikun jaf li l-United iridu jixtru, jog˙la lprezz apposta biex dak li jkun jag˙mel iktar qlig˙.

L-EWWEL DRAW TA’ 0-0 F’SENTEJN Il- leaders tas-Serie A Juventus ma rnexxilhomx jirb˙u lil Fiorentina biex b’hekk re©g˙u taw çans lir-Roma jirkupraw l-iΩvanta©© li hemm bejn iΩ-Ωew© timijiet. Iç-çansijiet f’din il-partita kienu skarsi ˙afna u b’hekk ma tantx offriet spettaklu g˙all-ispettaturi kif jista’ jixhed l-iskor finali. Fil-fatt dan id-draw ta’ 0-0 kien l-ewwel wie˙ed b’dan liskor g˙all-Juventus f’sentejn. Kien proprju l-eksdifensur ta’ Manchester United Patrice Evra li l-iktar li mar viçin li jifta˙ l-iskor. Din kienet biss it-tielet darba li Juventus waqqg˙u lpunti f’21 partita. F’dan ir-rigward, it-tim ta’ Roma jista’ jnaqqas id-distakk g˙al punt biss jekk jirb˙u llum kontra Sassuolo.

BALOTELLI AKKUÛAT FUQ STAMPA LI TEFA’ FUQ INSTAGRAM L-attakkant Taljan ta’ Liverpool Mario Balotelli kien akkuΩat mill-Assoçjazzjoni tal-Football IngliΩa (FA) g˙al stampa li tefa’ fuq il-medja soçjali li kienet timplika kummenti u referenza kontra l-Lhud. Dan il-plejer ta’ 24 sena ppowstja ritratt tal-log˙ba famuΩa tal-karattru Super Mario fuq Instagram li kienet tinkludi fiha l-kliem ‘jaqbeΩ b˙al ra©el iswed u jisraq il-flus b˙al-Lhud’. Wara li g˙amel dan, Balotelli mill-ewwel ça˙ad li dak li kien ippowstja kien offensiv u skuΩa ru˙u xorta wa˙da. Kelliem min-na˙a ta’ Liverpool sostna li huma jirrikonoxxu d-deçiΩjoni tal-FA u l-plejer se jkun qed jg˙addi mill-proçess li jwie©eb g˙al dak li kien akkuΩat g˙alih. Dan il-kelliem Ωied jg˙id li Liverpool mhux se jikkummentaw iktar sakemm jg˙addi dan il-proçess.

SPORTS kÓ

07|12|2014 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGuE TARABAI DEÇISIV GÓAL HIBS kick ta’ Clayton Failla, tefa’ finnofs bil-ballun ja˙bat mad-difensur SlimiΩ bil-gowler Zammit isalva parzjalment biss sab pront lil dos Santos quddiemu li tefa’ lballun fis-saqaf tax-xibka. Bi Sliema joffru ftit li xejn fuq lattakk, kienu proprju Hibs li re©g˙u ˙olqu azzjoni perikoluΩa, din id-darba fit-38 minuta minn cross ta’ Mbong lejn Tarabai, b’dan tal-a˙˙ar naqas milli jikkonkludi biex tispiçça l-ewwel taqsima b’vanta©© minimu g˙allistess Hibs. Wara bidu kemxejn kwiet fittieni taqsima, kienu proprju Hibs li Ωiedu l-vanta©© fil-61 minuta.

Dan meta minn free-kick dirett, li nkariga ru˙u minnu dos Santos, Tarabai tefa’ l-ballun fir-rokna tax-xibka bil-gowler ta’ Sliema meg˙lub g˙alkollox. Tentattiv biex jer©g˙u jid˙lu fil-partita, Sliema rnexxielhom jiskurjaw wie˙ed fit-68 minuta. Huma naqqsu d-distakk meta Peter Xuereb reba˙ il-ballun ming˙and Gomez biex mattar saqajh u tefa’ wara l-gowler ta’ Hibs biex g˙amel l-iskor 2-1. Sliema ma rnexxilhomx ikomplu jibnu fuq dan il-gowl biex b’hekk Hibs komplew jissodaw il-poΩizzjoni tag˙hom fil-klassifika b’Valletta u Birkirkara fit-tieni u t-

g˙adda tilfu kontra Floriana bliskor ta’ 2-0. Referee: Clayton Pisani

Ritratti: STEPHEN GATT

Wara r-reb˙a stupenda li kellhom is-Sibt li g˙adda kontra Óal Qormi bl-iskor ta’ 6-0, it-tim ta’ Hibernians kompla bis-sensiela tieg˙u ta’ reb˙ meta din id-darba reba˙ lil Sliema bl-iskor ta’ 2-1 b’dos Santos Tarabai deçiΩiv g˙attim tal-Hibs. Kien proprju t-tim ta’ Ra˙al Ìdid li beda bl-offiΩa meta fit-3 minuta kien hemm pass fit-tul lejn Edison Luis dos Santos li wa˙du quddiem il-gowler SlimiΩ naqas milli jikkonkludi fix-xibka. IΩda g˙al dan iç-çans patta biss g˙axar minuti wara, meta fit-13-il minuta Hibs marru fil-vanta©© mill-istess dos Santos. Minn free-

HAT-TRIck TA’ ALIyu jwITTI TRIq GÓAL REBÓA BELTIjA spiçça ferm bog˙od mil-lasta FurjaniΩa. Azzjoni o˙ra Beltija fil-31 meta minn pass ta’ Hamza Barry lejn Roderick Briffa, b’dan tal-a˙˙jar idur mad-difiΩa FurjaniΩa imma wa˙du quddiem Gauci tefa’ ferm g˙oli. Erba’ minuti qabel l-ewwel taqsima, proprju fil-41 minuta, Valletta rduppjaw. Cross ta’ Barry fejn re©a’ da˙al tajjeb Elford Alliyu li minn qag˙da angolata tefa’ fix-xibka bir-ras. Qabel spiççat l-ewwel taqsima, Valletta skurjaw it-tielet gowl minn Nafti, g˙al darb’o˙ra wara azzjoni personali ta’ Barry. Wara taqsima ineΩistenti, Floriana ˙olqu l-ewwel azzjoni tag˙hom fis-56 minuta hekk kif

free-kick li nkariga ru˙u minnu Steve Pisani tefa’ lejn Amadou Samba li bir-ras tefa’ lejn Steve Bonnici li r-rovexxata tieg˙u ©iet salvata, bil-ballun jispiçça f’corner . Man-nofs sieg˙a log˙ob, Valletta skurjaw it-tielet gowl. Dan wara li r- referee ordna penalty li g˙al darb’o˙ra Elford Aliyu tefa’ fix-xibka g˙attielet gowl personali f’din illog˙ba. L-unika risposta minn Floriana waslet fis-77 minuta meta l-plejer Vito Plut sab lill-gowler Belti Nicholas Vella barra minn postu u qabbeΩ il-ballun minn fuq l-istess Vella biex skurja l-gowl talbandiera g˙at-tim FurjaniΩ. Referee: Philip Farrugia

Il-goalkeeper tal-Hibs, Henry Bonella jilqa’ ballun mog˙ti minn Trevir Cilia ta’ Sliema

SLIEMA W HIBERNIANS

1 2

VALLETTA FLORIANA

Hibernians Valletta Birkirkara Mosta Floriana Balzan Sliema Wanderers Qormi Naxxar Lions Tarxien Rainbows Pietà Hotspurs Ûebbug Rangers

+/-

Pti

14 14 13 13 14 13 14 13 13 13 13 13

13 9 8 6 4 4 4 4 3 2 3 0

1 1 0 1 5 5 4 4 5 6 3 5

0 4 5 6 5 4 6 5 5 5 7 8

45 34 24 14 20 17 13 14 17 14 12 14

7 8 15 26 29 20 17 20 19 22 23 32

+38 +26 +9 -12 -9 -3 -4 -6 -2 -8 -11 -18

40 28 24 19 17 17 16 16 14 12 12 5

LOGÓOB GÓAL-LuM Fl-Istadium tal-Hibs Naxxar L Balzan

v Birkirkara v Qormi

14.00 16.00

Fl-Istadium Victor Tedesco Ian Azzopardi (V) u Emaniel Briffa (F) f’taqtig˙a g˙all-ballun.

4 1

kLASSIFIkA

IL-PREMIER LEAGuE MALTI

L-istess b˙al Hibernians, it-tim ta’ Valletta g˙adu frisk mir-reb˙a kontra Tarxien bl-iskor ta’ 6-0 u jidher li dan it-tim kompla bixxalata ta’ gowls meta din id-darba g˙elbu lir-rivali eterni Floriana bi skor kbir ie˙or ta’ 4-1. Valletta bdew mal-ewwel fuq lattakk, tant li wara Ωew© minuti log˙ob huma marru fil-vanta©©. Kien minn cross ta’ Sean Bajada lejn Latif Elford Aliyu li bir-ras qabbeΩ il-ballun minn fuq ilgowler ta’ Floriana Tyrone Gauci. Valletta komplew jattakkaw, tant li fis-26 minuta, g˙al darb’o˙ra minn cross ta’ Bajada, il-ballun wasal g˙and Nafti li mill-viçin u minn qag˙da perfetta laqat il-ballun ˙aΩin bil-konsegwenza li

v Mosta v Tarxien R

14.00 16.15

40 07|12|2014

kullhadd.com

JIppruvAW JGÓAWÌu r-reALTÀ Fi stqarrija ma˙ru©a mill-Gvern kmieni lbiera˙, huwa sostna li lOppoΩizzjoni qieg˙da tipprova tgiddeb lill-Kummissjoni Ewropea fuq il-prezz tal-petrol u d-diΩil permezz ta’ statistiki minn sorsi li mhux ta’ min wie˙ed joqg˙od fuqhom. Dan g˙al darb’o˙ra wassal g˙al kalkoli ˙Ωiena li bihom lOppoΩizzjoni tg˙awwe© il-fatti biex tipprova ttappan ix-xog˙ol li qieg˙ed isir mill-Gvern biex i˙alli iktar flus fil-bwiet taç-çittadini Maltin u G˙awdxin. Madankollu, huma ç-çifri talKummisjoni Ewropea stess illi jikkonfermaw li l-prezz medju tal-petrol li j˙allsu l-konsumaturi madwar l-Ewropa huwa €1.45 filwaqt li tad-diΩil huwa €1.32, ikkumparat mal-prezzijiet rispettivi ta’ €1.42 u €1.35 f’pajjiΩna. “Fit-tentattiv li jipprova jsib ©ustifikazzjoni g˙all-kalkoli Ωbaljati tieg˙u, il-Partit Nazzjonalista qed juΩa informazzjoni mi©bura minn sit mhux uffiçjali u li ma taqbilx maç-çifri xjentifiçi talKummissjoni Ewropea. Ikun tajjeb li l-OppoΩizzjoni tispjega g˙alfejn qed tinjora l-kalkoli talKummisjoni Ewropea u minflok tuΩa figuri mi©bura minn fuq linternet u mhux ibbaΩati fuq statistika uffiçjali,” qal il-Gvern fl-istqarrija. Paraguni “La l-OppoΩizzjoni issa saret temmen li l-prezz tal-petrol u

diΩil bla taxxa f’Malta g˙andu jkun g˙al dak fl-IΩvezja,” kompliet l-istqarrija, “ikun tajjeb li tispjega kif fil-bidu ta’ Marzu 2013, skont l-istatistika talUnjoni Ewropea, il-prezz ming˙ajr taxxa tal-petrol flIΩvezja kien 7% anqas minn dak f’Malta.” Il-Gvern stqarr ukoll li, filwaqt li l-prezz tal-petrol u diΩil f’Malta kienu €1.09 u €1.02 rispettivament fil-bidu ta’ Marzu

2008, sal-bidu ta’ Marzu 2013, kawΩa tad-deçiΩjonijiet ˙Ωiena mill-eks-Ministru Tonio Fenech, dawn il-prezzijiet kienu telg˙u g˙al €1.48 u €1.38. “Din iΩ-Ωieda ta’ 39 çenteΩmu fil-prezz tal-petrol u 36 çenteΩmu fil-prezz tad-diΩil tfisser li familja medja b’Ωew© karozzi, b’konsum ta’ 30 litru fil-©img˙a g˙al kull karozza, spiççat tonfoq mal-€1200 aktar fis-sena fuq petrol u diΩil.

L-istess familja, grazzi g˙allpolitika ta’ stabbiltà fil-prezzijiet tal-Gvern preΩenti, illum t˙allas €100 anqas. L-ebda kalkolu Ωbaljat tal-OppoΩizzjoni mhuwa se jbiddel din ir-realtà.” L-istatistiki kkwotati millGvern huma aççessibbli g˙allpubbliku fuq: http://ec.europa.eu/energy/obs ervatory/oil/doc/prices/bulletin_with_taxes/2014_12_01_w ith_taxes_1731.pdf

kÓ LokALI

WAQGÓA FATALI

Ilbiera˙, tfajla ta’ 18-il sena tilfet ˙ajjitha wara li waqg˙et minn gallarija f’Wied il-G˙ajn. Il-Pulizija qalet li t-tfajla, li hija ta’ nazzjonalità Somala u residenti Wied il-G˙ajn stess, waqg˙et minn g˙oli ta’ ˙ames sulari. L-inçident se˙˙ g˙all˙abta tal-3.45 ta’ waranofsinhar fi Triq il-Óamrija. Il-Pulizija qalet li t-tfajla ttie˙det immedjatament lIsptar Mater Dei fejn ©iet iççertifikata li tinsab filperiklu tal-mewt. Fi stqarrija o˙ra ftit wara, il-Pulizija ˙abbret li sfortunatament it-tfajla kienet tilfet ˙ajjitha.