KullHadd_14.02.2016

Ħarsa lejn IX-XOGĦOL FIL-FAĊILITAJIET SPORTIVI TA’ BIRŻEBBUĠA

www.kullħadd.com Il-Ħadd, 14 ta’ Frar, 2016

Ħarġa Nru 1,179 Prezz €1

Ara paġna 6

“SE NAFFRONTAW IL-KWISTJONI B’MATURITÀ U MOĦĦ MIFTUĦ”

Il-Ministru għall-Ġustizzja Owen Bonnici stqarr mal-KullĦadd li l-Gvern biħsiebu jaffronta l-kwistjoni tar-riforma ġudizzjarja, fosthom il-ħatra tal-ġudikanti, b’maturità u moħħ miftuħ.

Mistoqsi għalfejn il-Gvern ma jiqafx jinnomina l-ġudikanti sakemm ikunu implimentati r-riformi, il-Ministru spjega li l-Qorti hemm bżonn li tibqa’ taħdem bla waqfien, u l-effiċjenza tagħha ma tistax tiġi kompromessa. Fl-istess waqt, din ir-riforma trid tiġi diskussa bis-serjetà u b’mod wiesa’, u ma tistax tiġi mgħaġġla żżejjed.

Ara paġna 4

INVESTIMENT TA’ IKTAR MINN €7 MILJUNI

Bejn Lulju u Settembru tas-sena l-oħra l-Fondazzjoni għall-Iskejjel ta’ Għada (FTS) għamlet investiment ta’ aktar minn €7 miljun fuq kważi 100 skola madwar Malta u Għawdex.

Dawn ix-xogħlijiet jinkludu rinovar f ’għadd kbir ta’ skejjel, fosthom xiri ta’ għamara ġdida, whiteboards ġodda, tagħmir tal-logħob, materjal elettriku, twaħħil ta’ madum, kif ukoll xogħlijiet ta’ żebgħa, xiri ta’ lockers u aperturi ġodda. Ġew installati saħansitra floodlights u lifts ġodda, u nbnew ukoll xi faċilitajiet sportivi, fost ħafna xogħlijiet oħrajn.

Ara paġna 3

LE IENE F’MALTA…

TALJANI URTATI BIS-SERVIZZ

Ammont sostanzjali ta’ Taljani, ħafna minnhom li qed jgħixu f ’Malta, kienu minn tal-ewwel li ħarġu jikkritikaw bl-aħrax is-servizz, jew aħjar id-disservizz, li sar mill-programm Le Iene dwar il-Parlament Malti.

Fuq il-midja soċjali kienu ħafna t-Taljani li esprimew iddiżappunt tagħhom b’dan il-programm. Uħud li għandhom in-negozju f ’Malta u li ilhom snin jgħixu hawn sostnew li huma qatt ma kellhom problemi biex jitħallsu, la mill-Gvern u lanqas minn terzi.

Ara paġna 7

02 14|02|2016

kullħadd.com

LOKALI

NUMRU LI JISTA’ JKUN ID-DIFFERENZA BEJN IL-ĦAJJA U L-MEWT Ftit sekondi jistgħu jiddistingwixxu bejn il-ħajja u l-mewt. Għaldaqstant, is-servizzi tal-emerġenza f ’pajjiżna ngħaqdu flimkien fil-jum Ewropew iddedikat għan-numru 112, biex jagħmlu kampanja ta’ għarfien qalb tfal ta’ livell primarju.

F’emerġenza t-tfal ukoll jistgħu jsalvaw il-ħajjiet It-tema lokali magħżula din issena kienet waħda b’saħħitha: f ’emerġenza t-tfal ukoll jistgħu jkunu pijuniera biex isalvaw il-ħajjiet.

B’mod animat u permezz ta’ logħob edukattiv u simulazzjonijiet dwar isservizzi li huma joffru, qrib it-tfal l-erba’ entitajiet riedu jassiguraw lit-tfal jifhmu dan il-messaġġ tant importanti li jista’ jkun l-għodda kritika f ’mumenti diffiċli li jiġu fuqna għal għarrieda.

Il-ġazzetta KullĦadd għandha għal qalbha l-valur ta’ dan is-servizz. Għaldaqstant, tingħaqad mal-messaġġ tal-Pulizija, il-Protezzjoni Ċivili, il-Forzi Armati u d-Dipartiment tal-Emerġenza u tappella lill-ġenituri biex jassiguraw li t-tfal tagħhom jafu dwar dan in-numru u l-użu responsabbli tiegħu.

453,000 telefonata Ħarsa lejn l-istatistika ta’ din issena turina li sitwazzjonijiet ta’ emerġenza mhumiex xi ħaġa rari. Fis-sena 2015, il-control room tal-Pulizija fuq il-linja 112 irċeviet total ta’ 453,306 telefonata. L-aktar xhur bieżla kienu dawk tas-sajf, bl-ogħla numru jintlaħaq fix-xahar ta’ Lulju b’total ta’ 46,431, u l-inqas xahar kien Frar bi 32,866 telefonata. L-istatistika miġbura turi wkoll li l-average ringing time ta’ kull telefonata jkun ta’ madwar seba’ sekondi.

Fir-rigward tan-natura, l-aktar talbiet ikunu għal ambulanzi minħabba każijiet

ta’ natura medika jew inċidenti tat-traffiku kif ukoll talbiet għal inġenji tal-vetturi għal każijiet ta’ nirien. B’hekk, ilPulizija, min-naħa tagħha, fejn ikun il-każ tirreferi t-telefonati lil numru ta’ entitajiet kemm f ’Malta kif ukoll f ’Għawdex.

Aktar minn 32,000 sejħa għall-ambulanza Ħarsa lejn is-sejħiet għallambulanza jindikaw li matul l-2015 kien hemm ukoll 32,331 sejħa. Minn dawn 17,013 kienu dawk imsejħa red code, jiġifieri urġenti, filwaqt li 15,318 kienu blue code.

Tajjeb wieħed jinnota li pajjiżna huwa mgħammar sew biex jilħaq għal dawn issejħiet. Kif spjega s-Segretarju Parlamentari għas-Saħħa Chris Fearne waqt l-attività msemmija aktar ’il fuq, it-tliet reġjuni li Malta hija maqsuma fihom għandhom flotta li twassal għal total ta’ 16-il ambulanza.

Għar-reġjuni ċentrali jintbagħtu ambulanzi minn Mater Dei; dak tan-naħa ta’ fuq hemm ambulanza wkoll fiċ-Ċentru tas-Saħħa tal-

Mosta; filwaqt li għas-sejħiet ta’ ambulanza li jkunu blue code, fin-naħa t’isfel tintuża wkoll l-ambulanza li hemm fiċ-Ċentru tas-Saħħa ta’ Raħal Ġdid. Tajjeb li wieħed ifakkar li dan is-servizz ta’ ambulanza f ’Raħal Ġdid reġa’ beda jingħata f ’Novembru li għadda, wara li għal diversi snin kien twaqqaf minn amministrazzjoni preċedenti.

Tnaqqis fin-numru telefonati foloz

ta’

Il-gazzetta Kullħadd staqsiet lill-Ministru għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Carmelo Abela għall-messaġġ tiegħu lill-pubbliku fuq l-użu ta’ dan is-servizz. Hawn huwa appella għall-użu ġenwin mingħajr innuqqas ta’ abbuż.

Tkellem magħna wkoll dwar l-avvanzi li saru missena l-oħra ’l hawn fejn issena l-oħra l-istatistika ta’ telefonati foloz naqset b’aktar min-nofs. Dan kien possibbli, fost l-oħrajn, għall-kampanja magħquda li saret minn dawn id-dipartimenti kontra l-abbuż.

Fil-fatt, filwaqt li fis-sena 2014 in-numru ta’ telefonati foloz

meqjusa bħala hoax calls kien iwassal għal 7,000 telefonata, fis-sena 2015 dawn naqsu għal 3,280 telefonata.

Hawnhekk Abela fakkar li telefonati li mhumiex ta’ natura ta’ emerġenza jistgħu jqiegħdu f ’riskju ħajjiet ta’ persuni oħra li verament ikollhom bżonn ta’ assistenza. Aċċenna li tajjeb li wieħed jiftakar li l-użu ħażin min-numru 112 jista’ wkoll jirriżulta fi proċeduri l-Qorti kontra l-individwu.

Il-Ministru għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali rrimarka wkoll dwar fatt kurjuż li fissena 2015 kien hemm madwar 19,000 telefonata meqjusa wrong numbers. Huwa qal li dan jista’ jkun minħabba li ħafna drabi jkunu każi fejn ikunu jridu jċemplu 1182 (direttorju) u bi żball iċemplu 112.

L-edukazzjoni tibda miż-żgħar

għandha

Il-gazzetta Kullħadd għamlet ukoll kuntatt ma’ membri tal-Korp tal-Pulizija u l-Protezzjoni Ċivili fuq l-esperjenza tagħhom waqt l-attività li għamlu mat-tfal.

Min-naħa tagħha l-Ispettur

tal-Pulizija Graziella Muscat qalet li huwa importanti li jsiru dawn l-attivitajiet għax il-Pulizija temmen li l-edukazzjoni għandha tibda miż-żgħar.

Hija qalet li, waqt l-attività ta’ nhar il-Ħamis, it-tfal komplew jingħataw aktar għarfien dwar l-użu tannumru tal-emerġenza 112.

Huma tgħallmu wkoll xi jsir wara li tidħol telefonata fuq dan in-numru u għalhekk setgħu japprezzaw aktar kemm huwa importanti li ma jsirux telefonati għalxejn.

B’hekk, meta t-tfal marru lura d-dar, irrakkontaw lill-ġenituri tagħhom, lin-nanniet, ħuthom u kuġini dak li tgħallmu.

Min-naħa tiegħu, l-uffiċjal mid-Dipartiment talProtezzjoni Ċivili, Emanuel Psaila, spjega kif il-jum dedikat għan-numru tal-emerġenza 112 ikun imfakkar fil-11 ta’ Frar għax id-data tinkiteb ‘11 2’. Id-Dipartiment talProtezzjoni Ċivili jippromovi dan in-numru biex kemm jista’ jkun il-pubbliku jkun aktar konxju tal-importanza ta’ dan in-numru. Huwa qal ukoll li l-pubbliku għandu jagħmel użu tajjeb ta’ dan in-numru f ’kull każ ta’ emerġenza.

Meta ċċempel kun konċiż u preċiż Din il-gazzetta tieħu l-opportunità biex tfakkar lillpubbliku li s-servizz tal-112 huwa b’xejn u jista’ jintuża anke waqt safar f ’pajjiżi Ewropej.

Meta wieħed iċempel, importanti li mingħajr telf ta’ ħin wieħed ikun dirett u konċiż billi jagħti id-dettalji bażiċi ta’ x’ġara sabiex ilpulizija tkun tista’ tidentifika l-assistenza meħieġa, u jagħti l-indirizz preċiż.

Wieħed għandu jsegwi l-istruzzjonijiet mogħtija mill-pulizija u ma jaqtax il-linja qabel ma jingħata l-istruzzjonijiet sabiex jagħmel hekk.

LOKALI

kullħadd.com

14|02|2016 03

INVESTIMENT TA’ AKTAR MINN €7 MILJUN FUQ KWAŻI 100 SKOLA

LEJN TRIBUNAL INDUSTRIJALI AKTAR B’SAĦĦTU Nhar il-Ġimgħa li għadda, il-Gvern inkariga lill-Avukat Ġenerali biex, wara konsultazzjoni mal-imsieħba soċjali fil-Kunsill Malti għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali, jitħejjew emendi fil-liġi biex tisaħħaħ il-garanzija ta’ indipendenza u imparzjalità tat-Tribunal Industrijali u sabiex jitneħħew ċerti prattiki adottati maż-żminijiet li wkoll ġew ikkunsidrati li jċaħħdu mid-dritt għas-smigħ xieraq.

X’jgħidu d-deċiżjonijiet

GLEN FALZON Għawdex. glen@kullhadd.com Dawn ix-xogħlijiet kienu jinkludu rinovar f ’għadd kbir Minn mistoqsija parlamentari ta’ iskejjel, fosthom xiri ta’ li saret lill-Ministru għall- għamara ġdida, whiteboards Edukazzjoni u x-Xogħol ġodda, tagħmir tal-logħob, Evarist Bartolo f ’Jannar li materjal elettriku, twaħħil ta’ għadda dwar ix-xogħlijiet madum, kif ukoll xogħlijiet ta’ manutenzjoni li saru fl- ta’ żebgħa, xiri ta’ lockers u iskejjel statali bejn Lulju u aperturi ġodda, kif ukoll ġew Settembru tas-sena l-oħra, installati saħansitra floodlights irriżulta li l-Fondazzjoni u lifts ġodda, u nbnew ukoll għall-Iskejjel ta’ Għada (FTS) xi faċilitajiet sportivi, fost għamlet investiment ta’ aktar ħafna xogħlijiet oħrajn. minn €7 miljun fuq kważi Dan ikompli jikkonferma li, 100 skola madwar Malta u kif irrapportat din il-gazzetta

stess f ’Settembru li għadda, l-2015 kienet waħda millaktar snin li sar xogħol fuq skejjel ġodda u dan minn kliem iċ-Chairman tal-istess Fondazzjoni, il-Perit Samuel Formosa. Dakinhar, il-Perit Formosa kien fisser kif kien hemm firxa wiesgħa ta’ proġetti li saru f ’diversi skejjel fl-2015 u li kienu jvarjaw minn skejjel ġodda, bini għall-użu edukattiv, kif ukoll interventi, alterazzjonijiet u rinovar ieħor f ’dawk eżistenti.

Il-ħames skejjel li l-aktar sar xogħol fihom:

•

•

• • •

L-aktar ħames affarijiet li nxtraw:

Naxxar Boys Secondary School – Furto Selvatico: €1,418,243 Rabat Girls Secondary School – Kan Pullicino: €1,273,056 Mosta New School – Żokrija: €433,829 Ħandaq New School – Girls: €373,740 Xagħra Gozo Primary School C – Patri

• • • • •

Manuel Sultana MCAST: €338,632

Għamara ġdida Xogħlijiet tal-aluminju Xiri ta’ whiteboards ġodda Synthetic surfaces Materjal elettriku

Din id-deċiżjoni ttieħdet wara li l-Qorti Kostituzzjonali, permezz ta’ żewġ sentenzi li ngħataw il-Ġimgħa stess f ’kawżi fl-ismijiet ‘General Workers Union vs Avukat Ġenerali,’ iddeċidiet li ċerti dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-Impiegi u r-Relazzjonijiet Industrijali (Kap. 452 tal-Liġijiet ta’ Malta) li jirregolaw it-Tribunal Industrijali kif ukoll ċerti prattiki li jadotta t-Tribunal Industrijali meta jkollu bżonn pariri, imorru kontra l-garanziji tal-Kostituzzjoni u tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-dritt għas-smigħ xieraq.

Il-Qorti waslet għal din il-konklużjoni abbażi ta’ dawn il-konsiderazzjonijiet. Fosthom li ċ-Chairpersons u l-membri tat-Tribunal Industrijali jistgħu jitneħħew faċilment mill-Prim Ministru jew mill-Ministru, skont il-każ, b’mod li dawn ma jistgħux jitqiesu li jgawdu l-livell ta’ indipendenza meħtieġ minn Tribunal.

Barra minn hekk il-Qorti nnutat li, fil-kawżi li jkun parti fihom il-Gvern jew entità tal-Gvern, il-liġi tipprovdi li wieħed mill-membri tat-Tribunal irid ikun persuna li tirrappreżenta l-interess tal-Gvern u hawnhekk ukoll il-Qorti sabet li l-Artiklu 73(5) tal-liġi kien imur kontra d-dritt għas-smigħ xieraq.

Kien rilevat ukoll li kienet saret il-prassi tat-Tribunal Industrijali li jitlob il-pariri legali ta’ avukati mingħajr ma l-partijiet ikunu jafu b’dan u allura mingħajr ma jkunu jafu x’kien il-parir u mingħajr ma jkollhom opportunità jikkritikawh.

Il-Qorti ġibdet anke l-attenzjoni għall-fatt li l-liġi kienet tagħti dritt ta’ appell biss fuq punt ta’ liġi mid-deċiżjonijiet tat-Tribunal filwaqt li ma kinitx tipprovdi għal appell f ’każ ta’ tilwimiet industrijali, meħud flimkien mal-fatt li l-garanziji ta’ smigħ xieraq fit-Tribunal ma kinux suffiċjenti, kien ukoll jagħti lok għal vjolazzjoni tad-dritt għassmigħ xieraq.

Gvern Nazzjonalista kien kiser il-Kostituzzjoni Fl-istqarrija tiegħu, il-Gvern irrileva li l-liġi inkwistjoni kienet daħlet fis-seħħ minn Amministrazzjoni Nazzjonalista fis-sena 2002. Permezz tal-intervent tiegħu, ilGvern preżenti se jkun qiegħed jirranġa sitwazzjoni li ħolqu gvernijiet preċedenti, li issa huwa kkonfermat li kisru l-Kostituzzjoni.

“Dan il-Gvern se jagħmlu b’mod li, kemm jista’ jkun, ma jxekkilx ix-xogħol tant neċessarju tat-Tribunal Industrijali fil-qasam sensittiv tar-relazzjonijiet industrijali,” temmet tgħid l-istqarrija.

04 14|02|2016

kullħadd.com

LOKALI

SE JSIR F’ĦAMES SNIN DAK LI MA SARX F’25 SENA

SA FUQ IL-BANK TAL-ĠUDIKATURA Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Li wasal iż-żmien li l-pajjiż jibdel ilmod kif jaħtar il-ġudikanti m’hemmx dubju.

Hija xi ħaġa li l-Gvern jemminha bis-sħiħ, tant li diġà ilu jaħdem fuqha għal dawn l-aħħar xhur. Saħansitra, ilMinistru tal-Ġustizzja Owen Bonnici kkonferma fl-aħħar jiem li għandu abbozz ta’ liġi lest biex jitla’ quddiem il-Kabinett.

Is-sabiħ, jew uġigħ ta’ ras għal min irid jiddecċiedi, hu li fid-dibattitu dwar x’għandha tkun it-triq ’il quddiem huma diversi l-entitajiet li qegħdin jagħtu s-sehem tagħhom u l-ħsibijiet ivarjaw.

Sa issa jidher li hemm tliet pożizzjonijiet ewlenin: dik tar-rapport tal-Kummissjoni għar-Riforma fil-Ġustizzja li mexxa l-Imħallef Giovanni Bonello, dik tal-Kamra talAvukati u anke l-opinjoni esperta talProfessur Ian Refalo, magħruf bħala awtorità fil-qasam kostituzzjonali.

Iżda,x’inhuma d-differenzi ewlenin?

Sehem ta’ awtorità Kemm ir-rapport Bonello kif ukoll il-Kamra tal-Avukati jipproponu li jkun hemm awtorità għall-għażla tasservizzi ġudizzjarji.

Iżda hemm differenza fil-mod kif jaraw l-awtorità ffurmata u s-saħħa li għandhu jkollha.

Ir-rapport Bonnello jgħid li għandu jkun hemm sitt membri f ’din l-awtorità. Erbgħa jintgħażlu minn fost eksmembri tal-ġudikatura u eksavukati ġenerali. Magħhom għandu jkun hemm żewġ persuni li jkollhom fiduċja tal-pubbliku iżda li ma jkunux membri parlamentari jew kunsillieri.

Min-naħa l-oħra, il-Kamra talAvukati qed tirrakkomanda li l-awtorità tkun magħmula minn ħames membri: il-Prim Imħallef, avukat innominat mill-Prim Ministru, avukat innomnat mill-Kap talOppożizzjoni, il-President tal-Kamra tal-Avukati u l-Avukat Ġenerali.

Id-differenza teżisti wkoll fil-mod kif din l-awtorità tagħti s-sehem tagħha u kif dawn il-ġudikanti eventwalment jintgħażlu.

Ir-rapport Bonello jgħid li l-awtorità għandha tirrakkomanda lill-ministru responsabbli għall-ġustizzja persuni li jkunu jistgħu jinħatru għal fuq il-bank tal-ġudikatura wara sejħa pubblika.

Iżda l-Kamra tal-Avukati ma taqbilx li l-ġudikanti jkunu kkunsidrati biss

fuq bażi ta’ sejħa pubblika. Tgħid li l-awtorità tista’ tavviċina nies li jkunu xierqa biex jokkupaw il-kariga ta’ mħallfin jew maġistrati.

Wara li l-awtorità tagħmel il-proposta tagħha, teżisti differenza oħra.

Ir-rapport Bonello jgħid li l-Gvern ma jkunx marbut li joqgħod fuq irrakkomandazzjoni tagħha kemm-il darba jingħataw raġunijiet validi.

Min-naħa l-oħra, il-Kamra hija talfehma li d-deċiżjoni finali tkun talawtorità u l-Gvern ikun jista’ jaħtar biss persuni minn fost il-membri li tinnomina l-awtorità.

Kwistjoni ta’ esperjenza Ma jeżistix qbil fuq l-esperjenza.

Il-Kamra tal-Avukati qed tgħid li għandu jkun hemm esperjenza ta’ ħmistax-il sena li minnhom għaxra jkunu esperjenza fil-qrati Maltin.

Inkella wieħed m’għandux ikun ikkunsidrat għal ġudikant.

Ir-rapport Bonello jgħid li għandhom jinżammu l-istess kriterji tal-lum fejn jidħol żmien ta’ prattika bħala avukat. Dan ifisser seba’ snin fil-każ ta’ maġistrat u tnax-il sena filkaż ta’ mħallef.

Iż-żewġ rapport jgħidu wkoll li għandhom jiżdiedu ċerti kriterji filkostituzzjoni dwar x’għandu jagħmel jew ma jagħmilx xi ħadd li jinħatar ġudikant. Jissemmew l-onestà, irrettezza u d-diliġenza.

Filwaqt li l-Kamra tal-Avukati ssemmi wkoll kif mhux aċċettabbli li membru tal-ġudikatura jkun b’xi mod jew ieħor involut f ’attività kummerċjali jew attività li b’xi mod jew ieħor jistgħu jikkompromettu l-ġudizzju.

Il-pożizzjoni Ian Refalo Imbagħad hemm opinjonijiet oħra, bħal dik tal-espert kostituzzjonali l-Professur Ian Refalo. F’opinjoni mal-Maltatoday il-Professur Refalo indika li mhux bilfors jitneħħa l-poter li għandu l-Gvern biex jaħtar ilgudikanti.

Dwar din is-sistema Refalo kiteb hekk: “Għal żewġ ċentinarji qdiet lil Malta tajjeb. Tista’ tkun imtejba? Ċertament u probabbilment.

Iżda t-titjib jiġi billi nikkunsidraw bis-serjetà xi rridu niksbu u kif nistgħu nżommu l-indipendenza tal-ġudikatura u nżewġuha malprofessjonalita u l-ħila.”

Refalo żied li dan huwa għan li jista’ jintlaħaq anke bis-sistemi li hemm issa, bi ftit bidliet.

IL-MINISTRU TAL-ĠUSTIZZJA JWIEĠEB Mingħajr tidwir mal-lewża il-Ministru tal-Ġustizzja, Owen Bonnici wieġeb mistoqsijiet tal-KullĦadd.

Kif iħares il-Gvern lejn il-fatt li hemm iktar minn proposta waħda dwar kif għandha ssir ħatra ta’ ġudikant?

F’diversi okkażjonijiet ikun hemm ħafna mezzi differenti kif tasal għall-istess riżultat.

Imma f ’dan il-każ mhux daqshekk sempliċi. Jekk irridu ndaħħlu xi forma ta’ skrutinju tal-persuni li jkunu se jiġu nominati għall-kariga fil-ġudikatura hemm ħafna modi kif nagħmlu dan. Però, mhux il-mezzi kollha jwassluna eżatt għall-istess riżultat.

Pereżempju, nistgħu nsegwu s-suġġeriment tal-Professur Refalo u, mingħajr ma nibdlu l-Kostituzzjoni, indaħħlu dan l-iskrutinju b’mod ta’ konvenzjoni (prassi) kostituzzjonali.

Nistgħu nsegwu dak li qed jgħid il-Partit Nazzjonalista u nemendaw il-Kostituzzjoni biż-żewġ terzi, jew dak li qed tgħid il-Kamra tal-Avukati, li jidhirli li hu ftit iżjed flessibbli, jew dak li pproponiet il-Kummissjoni Bonello.

Nistgħu wkoll indaħħlu awtorità konsultattiva mhux biż-żewġ terzi, li huwa mudell li, bħas-suġġeriment tal-Professur Refalo, joffri iżjed possibbiltà li wieħed jara kif immorru u jaddatta maż-żmien.

Ma naħsibx li din hija kwistjoni sempliċi bħalma qed titpinġa għax l-ambjent tagħna huwa żgħir u ristrett. Kull ċaqliqa żgħira tista’ ġġib effetti mhux previsti.

Jien niskanta kif hawn min qed ikun dommatiku u, wara li m’għamel xejn dwar dan mill-indipendenza ’l hawn, issa f ’jumejn ħareġ fenek mill-kappell li qed jgħid li jsolvi kollox. Ma rridux ninsew li l-qattusa għaġġelija frieħ għomja tagħmel.

Bilfors irid ikun hemm iżjed diskussjoni fuq ħaġa serja u importanti għall-pajjiż bħalma hi din.

Mill-esperjenza tiegħek bħala Ministru tal-Ġustizzja, huwa faċli li ssib nies li jridu jkunu ġudikanti?

Nies li jridu jsiru ssib, għad li mhux fil-kwantità, imma bħala Ministru u bħala Gvern trid tassigura li l-persuna tagħti affidament b’mod raġonevoli, u li kapaċi tkun ġudikant ta’ kwalità u ta’ effiċjenza, kif ukoll li tirrispetta lin-nies.

X’se jkun il-pass li jmiss tal-Gvern vis-à-vis din ir-riforma?

Fil-baġit li għadda elenkajna l-passi li jmiss tal-Gvern fejn tidħol ir-riforma talġustizzja.

Qabel xejn il-Gvern għandu abbozz li ħejja tul dawn l-aħħar xhur dwar il-metodu tal-ħatra tal-ġudikanti, kif ukoll abbozz ieħor dwar kif nistgħu nagħmlu l-ġudikatura iktar attraenti għall-professjonisti ta’ livell. Finalment hemm ukoll it-tielet pilastru ta’ emendi istituzzjonali; xi ħaġa marbuta ma’ kif inżidu l-kontabbiltà tal-ġudikanti.

Trid issir diskussjoni fil-Kabinett anke bbażata fuq is-suġġerimenti kollha li hemm.

Se naffrontaw din il-kwistjoni b’maturità u b’moħħ miftuħ. Se nikkonsultaw, però flaħħar se niddeciedu u nimxu.

Imbagħad hemm sensiela ta’ riformi fil-kamp penali (prosekuzzjoni minn avukati u tisħiħ tad-dritt tal-avukat waqt l-arrest), kummerċjali (titjib fil-liġi tal-insolvenza) u ċivili (titjib fil-proċedura ċivili li se tidħol fis-seħħ nhar it-Tnejn) li kollha jridu jiġu implimentati bħala parti mir-riforma.

Għaliex il-Gvern baqa’ jaħtar ġudikanti minflok stenna li ssir ir-riforma?

Il-Qorti ma jistax jieqaf. L-effiċjenza fil-Qorti ma tistax titpoġġa fil-friża sakemm issir din ir-riforma. Ilħaqna ċertu ritmu u ma nistgħux nieqfu, daqqa minħabba kwistjoni u daqqa minħabba oħra.

Dawn żewġ affarijiet separati minn xulxin. Naturalment, ma nistgħux nittardjaw ir-riforma u, ladarba nkunu ffukati dwar dak li se jsir, nimxu skont is-sistema ġdida.

LOKALI

kullħadd.com

FEJN QIEGĦED SIMON BUSUTTIL? Il-Kap tal-Oppożizzjoni ħareġ qatta bla ħabel kontra l-aħħar żewġ nomini fil-ġudikatura li għamel il-Gvern.

Saħansitra qal li kisru l-Kostituzzjoni, anke jekk il-Professur Refalo ddikjara b’mod ċar mal-aħbarijiet ta’ Television Malta li mhux ilkaż.

Filwaqt li l-Kamra tal-Avukati ddikjarat b’mod skjett ukoll li l-m’għandha ebda oġġezzjoni għan-nomina tal-Avukat Caroline Farrugia Frendo, li se ssir maġistrat fi żmien li ġej.

Kienet in-nomina l-oħra, dik ta’ Ingrid Zammit Young, li seta’ kellha xi impediment kostituzzjonali. Anke jekk il-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja tkellmet biss fuq possibbiltà ta’ impediment, Zammit Young irtirat ruħha milli tkun nominata maġistrat. Filwaqt li, kontra dak li għamlu amministrazzjonijiet Nazzjonalisti, il-Gvern kien qal mill-ewwel li se jimxi fuq il-pariri talKummissjoni.

Bħalma kien għamel meta kien hemm ftit kontroversja dwar il-kultura (li wara li prova jirkeb il-karru llum insieha) u l-ambjent (anke jekk issa sab eċċezzjoni biex jibni ODZ) Simon Busuttil għamel l-istess fil-kwistjoni tal-ġudikatura. Ipprova jirbaħ punti politiċi minn tema li jixirqilha tkun diskussa b’serjetà u bogħod mill-partiġġjaniżmu.

Fil-Parlament qal li se jressaq proposti għall-bidla u li kien se jagħmilhom fuq dak li rrakkomandat il-Kummissjoni Bonello.

Mal-ewwel spikka l-opportuniżmu politiku ta’ Simon Busuttil, bil-Ministru talĠustizzja jinnota b’mod immedjat li l-Kap tal-Oppożizzjoni ma semma xejn dwar dan meta kiteb il-manifest elettorali tal-Partit Nazzjonalista fl-aħħar elezzjoni ġenerali u ta’ qabilha.

Għaldaqstant, ma tantx jista’ jkun kredibbli.

Anke għax f ’ħamsa u għoxrin sena Gvern Nazzjonalista m’għamilx imqar pass għal din il-bidla.

Iżda, l-iktar li ħareġ l-opportuniżmu ta’ Busuttil kien meta nhar il-Ħamis l-Oppożizzjoni ressqet il-private members bill.

Anke t-Tlieta, Simon Busuttil qal fil-Parlament li dawn kienu se jkunu bbażati fuq il-proposti tal-Kummissjoni Bonello, minflok ippreżenta dawk tal-Kamra tal-Avukati.

Il-mistoqsija hi: x’wassal biex Busuttil ġab din ħażina wkoll? Ma kienx jaf x’qed jitħejja?

Imkejjen viċin il-professjoni legali qalu li, jekk xejn, dan juri l-opportuniżmu ta’ Busuttil għax id-differenza bejn proposta u oħra hija sostanzjali.

Simon Busuttil inkixef li f ’dan il-każ ukoll m’aġixxiex b’konvinzjoni iżda biss b’opportuniżmu politiku.

14|02|2016 05

L-OBBLIGU LI JIĠI RAPPURTAT ABBUŻ SESSWALI MIT-TFAL...

L-ISQFIJIET IMĦEĠĠA JOSSERVAW IL-LIĠI…L-EBDA OBBLIGU MORALI

RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com Il-mod li bih isqof Kattoliku f ’pajjiż partikolari jittratta allegazzjoni ta’ abbuż sesswali fuq tfal mhuwiex neċessarjament l-istess mod li bih se tiġi trattata allegazzjoni simili minn isqof ieħor f ’pajjiż differenti.

Dan għax il-politika tal-Vatikan dwar rapporti ta’ każijiet ta’ abbuż sesswali lill-awtoritajiet ċivili hija marbuta biss mal-obbligi legali.

Filwaqt li l-isqfijiet jiġu mħeġġa josservaw il-liġijiet tal-pajjiż, mhumiex marbuta b’obbligu morali li jirrappurtaw il-każijiet lill-awtoritajiet ċivili.

Dan sar evidenti iktar kmieni din il-ġimgħa waqt sessjoni ta’ taħriġ li

saret fil-Vatikan għall-isqfijiet. Ġie rrappurtat li waqt din is-sessjoni l-Monsinjur Tony Anatrella qal lill-isqfijiet preżenti li ma kellhom l-ebda dmir li jirrappurtaw allegazzjonijiet ta’ abbuż lill-pulizija, u li din kienet diskrezzjoni tal-vittmi u l-qraba tagħhom.

Il-Kurja Maltija tosserva l-istess proċedura Mistoqsi jekk l-Arċisqof ta’ Malta Charles Scicluna jaqbilx ma’ din l-interpretazzjoni, kelliem għall-Kurja wieġeb biss li “f ’każijiet bħal dawn il-Kummissjoni għall-Ħarsien tat-Tfal u l-Adulti Vulnerabbli ssegwi l-liġi ta’ Malta u l-aqwa prattiki, f ’kollaborazzjoni mal-awtoritajiet ċivili”.

Fil-fatt, f ’Novembru 2014 il-Kurja Maltija ppubblikat il-proċeduri li għandhom jiġu segwiti f ’dawn il-każijiet, fejn mill-bidu nett ġie speċifikat li dawn ma jeskludux l-obbligi legali li jistgħu jeżistu, bħal dawk fil-każ ta’ rapporti lill-awtoritajiet ċivili.

Minkejja li jiffoka fuq investigazzjonijiet interni, iktar tard id-dokument jerġa’ jispeċifika li jrid jiġi osservat kull obbligu legali li jitlob li l-każijiet ta’ abbuż jiġu rrappurtati lill-awtoritajiet ċivili.

Madankollu, jidher li ma jeżisti l-ebda obbligu morali li dawn il-każijiet jiġu rappurtati lill-awtoritajiet ċivili, hekk kif ma rnexxielna nsibu l-ebda referenza għal dan il-fattur fid-dokument.

Dan huwa konsistenti ma dak li qal Anatrella lill-isqfijiet fl-aħħar jiem; ċjoè li, filwaqt li għandhom ikunu konoxxenti tal-liġijiet talpajjiż, mhumiex neċessarjament obbligati li jirrappurtaw lill-awtoritajiet ċivili.

Dan ifisser li f ’pajjiżi fejn ma jeżistix l-obbligu legali li l-awtoritajiet jiġu infurmati b’każijiet ta’ abbuż sesswali fuq minuri, l-isqfijiet ta’ dak il-pajjiż jitħallew fid-diskrezzjoni li fuq livell estern jaġixxu kif iridu.

Il-probabbiltà f ’dawn il-każi hija li r-rapporti ma jaslux għand l-awtoritajiet ċivili biex tiġi salvagwardjata r-reputazzjoni tal-Knisja.

PJATTAFORMA GĦALL-GĦASEL MALTI Matul is-sena li għaddiet, permezz ta’ Fusion – il-programm Nazzjonali tal-R&I immexxi millMCST, tat €1.6 miljun lil total ta’ 30 benefiċarju; 23 għall-Commercialisation Voucher Programme li kienu jinqasmu fi 15-il proġett (akkademja) u tmien proġetti (industrija) u sebgħa għat-Technology Development Programme Wieħed minn dawn il-proġetti kien Molecular Characterization and Authentication of Maltese Honey ta’ Dr Everaldo Attard, bil-kollaborazzjoni ta’ Golden Island Ltd. Malta, magħrufa bħala Melita fi żmien il-Griegi u r-Rumani, ġejja mill-kelma Meli li tfisser għasel.

Hekk kif pajjiżna ilu assoċjat mat-trobbija tan-naħal u l-produzzjoni tal-għasel minn zmien ilFeniċi, fejn kienu jintużaw vażetti biex jinżamm id-doqqajs selvaġġ, liema użanza għadha tinstab illum

f ’xi mġiebaħ Puniċi (migbħa).

Illum, wara bosta snin, l-għasel Malti xorta jibqa’ mfittex sew anke jekk bl-integrazzjoni ta’ speċi aljeni u l-introduzzjoni ta’ mard fuq

tip ta’ naħal, il-produzzjoni tiegħu għal ftit żmien bdiet tonqos.

Il-proġett ta’ riċerka bejn Golden Island Ltd u l-Institute of Earth Studies, fi ħdan l-Università ta’ Malta jinkludi l-evalwazzjoni xjentifika tal-għasel Malti, mhux biss permezz ta’ tekniki standard rikonoxxuti internazzjonalment, iżda wkoll biex jinvestigaw u jiżviluppaw aktar tekniki ġodda fir-rigward tal-awtentikazzjoni tal-aħjar għasel.

Permezz ta’ dan l-istudju se titwaqqaf pjattaforma li, fost l-oħrajn, se tkun qed telenka s-siti minn fejn wieħed jieħu l-aħjar għasel blgħan li jkunu priservati għall-produzzjoni futura.

Għan ieħor huwa li jkun mwaqqaf standard għall-għasel, li minnu jibbenefika mhux biss ix-xerrej imma tissalvagwardja wkoll il-produttur tal-industrija minn prodotti foloz impurtati.

MALTA TTENNI L-APPOĠĠ FAVUR IL-COP21 Malta wriet appoġġ sħiħ permezz tal-Ministru għall-Iżvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat biex xejn ma jitħalla jxekkel ilftehim tal-COP 21 ta’ Pariġi.

Il-miri maqbula f ’dan il-ftehim iltaqgħu mal-ewwel intopp fl-Istati Uniti, hekk kif il-Qorti Suprema waqqfet temporanjament l-implimentazzjoni talClean Power Plan ippreżentat mill-President Barack Obama, liema pjan għandu l-intenzjoni li jnaqqas l-emissjonijiet tal-gassijiet serra.

Pajjiżna tenna l-appoġġ tiegħu f ’taħditiet u konsult-

azzjonijiet li saru waqt il-laqgħa ta’ livell għoli dwar l-azzjoni favur il-klima li ġiet organizzata mill-Presidenza Olandiża tal-Unjoni Ewropea flimkien malGvern Franċiż fl-Ambaxxata Olandiża f ’Pariġi.

Fil-laqgħa spikka ħafna l-fatt li s-settur privat għandu rwol importanti x’jilgħab dwar l-azzjoni favur il-klima.

Fil-ġejjieni qrib, l-Unjoni Ewropea permezz tal-Ministri tal-Ambjent u l-Klima, se tkun qed tfassal id-direzzjoni meħtieġa biex jitħaffef il-proċess tar-ratifika u l-implimentazzjoni tal-COP 21.

06 14|02|2016

kullħadd.com

LOKALI

WARA 25 SENA TA’ WEGĦDI FIERGĦA MILL-PN…

IL-GRAWND TA’ BIRŻEBBUĠA SE JKUN LEST SAS-SAJF LI ĠEJ

GLEN FALZON lest kollu, dan se jingħata lillglen@kullhadd.com pubbliku mgħammar b’kollox fosthom bil-plastering, biżżebgħa, bil-madum imqiegħed, Minn informazzjoni li bil-plumbing kif ukoll blgħandha l-KullĦadd elettriku. Apparti minn hekk, jirriżulta li l-grawnd tal-futbol dan se jkun aċċessibbli għal fil-lokalità ta’ Birżebbuġa se kulħadd u se jkun imdawwar b’landscaping. jkun lest sas-sajf li ġej.

Fil-fatt, ix-xogħlijiet li qed isiru fuq dan il-proġett u li huma 25 sena sħaħ injorati millmmexxija mill-Ministeru għat- PN Trasport u l-Infrastruttura f ’isem SportMalta u Mitlub jikkummenta fuq dan, l-Ministeru għall-Edukazzjoni il-Ministru għat-Trasport u u x-Xogħol, jinsabu fi stadju l-Infrastruttura Joe Mizzi avvanzat u x-xogħol miexi sostna li l-ħtieġa tal-faċilitajiet sportivi f ’Birżebbuġa kienet b’ritmu tajjeb. ilha tinħass ħafna għax, filwaqt li fi żmien l-Ingliżi kien Investiment ta’ €1.4 miljun hemm aktar spazji miftuħa, maż-żmien B’investiment ta’ €1.4 miljun, l-industrija dan il-grawnd sintetiku ikkapparrat dan l-ispazju bilmistenni jkollu daqs ta’ 9,600 konsegwenza li n-nies ta’ din metru u fih se jkun jinkludi il-lokalità lanqas tħallilhom diversi faċilitajiet bħal post post fejn setgħu jitħarrġu għall-ispettaturi, changing f ’dan l-isport.

Minkejja li din il-ħtieġa ilha rooms, toilets, klinika, uffiċċji u sala li se tkun qed tintuża għal tinħass għal ħafna żmien, gvern preċedenti għażel li diversi attivitajiet differenti. Ġaladarba l-proġett ikun jinjora t-talbiet ġenwini tar-

residenti ta’ din il-lokalità għal għadd ta’ snin. Dan ilGvern, sa mill-Oppożizzjoni, kien wiegħed lin-nies ta’ Birżebbuġa li mhux biss se jagħtihom grawnd ġdid talfutbol, iżda wiegħed ukoll li se jibni mill-ġdid il-pixxina talwaterpolo, liema pixxina kienet tħalliet tiddeterjora matul issnin.

“Dawn iż-żewġ wegħdiet ilGvern Laburista wettaqhom fi tliet snin,” qal il-Ministru Mizzi.

Konferma ta’ kemm gvernijiet Nazzjonalisti ħallew lil din il-lokalità mitluqa huma d-diversi mistoqsijiet parlamentari li saru matul issnin.

Eżempju wieħed huwa l-mistoqsijiet li kienu saru mid-Deputat Joe Mizzi fl2010 u l-2011.

Minkejja li għaddiet sena bejn mistoqsija u oħra, u anke saħansitra nbidel il-Ministru responsabbli, il-proġetti baqgħu mwaħħla fi stadju ta’ disinn.

“Ħolma li se ssir realtà” – Kevin Barun F’kummenti li tana s-Sindku ta’ din il-lokalità Kevin Barun, sostna: “Wara snin ta’ qtigħ ilqalb u wegħdiet, fl-aħħar qed naraw ħolma ssir realtà. Dak li wegħedna Gvern Laburista ġie mwettaq u se jwassal għal aktar attività sportiva f ’Birżebbuġa.”

Huwa żied jgħid li dan ifisser ukoll li issa l-plejers tallokal m’għandhomx għalfejn imorru jitħarrġu fi grawnds oħrajn. “Ifisser ukoll li ċerti ġenituri li kienu jibagħtu littfal tagħhom ma’ nurseries oħrajn issa jistgħu jibdew jibagħtuhom man-nursery lokali u nemmen li, ftit snin oħra, it-tim tal-kbar ikun ukoll f ’pożizzjoni aħjar milli jinsab illum il-ġurnata,” temm jgħid is-Sindku ta’ Birżebbuġa.

Ix-xogħol għaddej ġmielu Intant, filwaqt li x-xogħol fuq il-pixxina tal-waterpolo

f ’Birżebbuġa tlesta fis-sajf li għadda, ix-xogħol fuq ilbini tal-club house issa qabad ir-ritmu u għandu jkun lest wara s-sajf li ġej. Minn din ilclub house se jkun qed jopera l-klabb tal-għawm Birżebbuġa ASC. Permezz ta’ dan, ilklabb se jkun jista’ jerġa’ jagħti l-ħajja lil dan l-isport tal-għawm wara assenza ta’ ħafna snin billi t-tfal mil-lokal u l-madwar jerġgħu jibdew jitħarrġu fil-waterpolo u flgħawm.

L-ewwel parti tal-proġett, jiġifieri l-iżvilupp talpixxina, tlesta f ’nofs is-sena li għaddiet u wieħed diġà jista’ jara s-sbuħija ta’ din ilfaċilità anke minkejja l-fatt li għadha mhix kompletament lesta. Sadanittant, matul l-ewwel nofs ta’ din is-sena għandu wkoll ikun installat dawl artifiċjali ġdid sabiex il-pixxina tkun tista’ tintuża wkoll ma nżul ix-xemx.

L-investiment totali ta’ dawn iż-żewġ proġetti jammonta għal madwar €3.85 miljun.

LOKALI

kullħadd.com

14|02|2016 07

ŻEWĠ KAROZZI ĠODDA FI TLIET SNIN GĦAL GIOVANNA Fi żmien tliet snin biss l-eksMinistru Nazzjonalista Giovanna Debono xtrat żewġ karozzi ġodda tat-tip BMW biex tagħmel użu minnhom bħala l-karozzi uffiċjali tagħha.

L-ispiża fuq dawn il-karozzi laħqet il-€50,000.

F’Marzu 2006 il-Gvern xtara l-ewwel BMW 320 D ġdida, biex Giovanna Debono tibda tużaha bħala l-karozza uffiċjali tagħha. L-ispiża fuq din il-karozza kienet ta’ €34,000.

Għal xi raġuni iżda, inqas minn sentejn wara, fil-bidu tal-2008, Debono bdiet tikri karozza waħda wara l-oħra u ma baqgħetx tuża l-BMW. Il-kiri ta’ dawn il-karozzi baqa’ għaddej sa April 2009. Fuq

medda ta’ 16-il xahar il-Gvern ħareġ mat-€12,000 fuq il-kiri ta’ karozzi għal Giovanna Debono. Fl-ewwel tliet xhur tal-2009 biss, il-kirja tal-karozza li kienet qed tuża l-eks-Ministru Nazzjonalista kienet ta’ €60 kuljum.

F’April 2009 il-Gvern imbagħad xtara BMW 320 D oħra ġdida għal Giovanna Debono. Biex sar dan, kienet irritornata l-BMW mixtrija tliet snin biss qabel, iżda magħha l-Gvern kellu joħroġ mal-€14,000 oħra, biex fi żmien tliet snin il-Gvern ħareġ mal-€50,000 fuq il-karozzi ta’ Giovanna Debono. L-ispiża fuq il-fjuwil mogħti lill-BMWs u lill-karozzi mikrija li Debono

użat bejn Jannar 2008 u Marzu 2013 kienet ta’ €17,000.

Fl-istess ħin, minflok kienet tagħmel użu mit-tieni karozza, Giovanna Debono kienet għażlet li tirċievi allowance ta’ €7,000 fis-sena.

Intant, fil-ġimgħat li għaddew din il-gazzetta żvelat il-mod li bih eksministri u segretarji parlamentari bbenefikaw mill-karozzi uffiċjali. Minbarra Mario de Marco u George Pullicino, li bidlu l-karozza tliet darbiet f ’ħames snin, kien hemm Tonio Fenech, li xtara l-karozza uffiċjali qabel l-elezzjoni bi prezz miżeru, biex imbagħad ipprova jbigħha bi prezz ferm ogħla b’mod li jagħmel il-qligħ minnha.

TALJANI F’MALTA URTATI BIL-PROGRAMM LE IENE RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com

Ammont sostanzjali ta’ Taljani, ħafna minnhom li qed jgħixu f ’Malta, kienu minn tal-ewwel li ħarġu jikkritikaw bl-aħrax il-programm ta’ Le Iene dwar il-Parlament Malti, li xxandar nhar il-Ħadd li għadda.

F’dan il-programm ġie allegat li l-kumpanija Taljana CFF Filiberti kellha tieħu mingħand il-Gvern Malti €3.5 miljuni, u li minħabba dan in-nuqqas kienet fix-xifer li tfalli. L-iżbilanċ filprogramm mill-bidu nett kien evidenti, hekk kif id-direttur ta’ Filiberti tħalla jitkellem billibertà kif irid, mingħar ma sarulu domandi pertinenti, fejn saħansitra lanqas biss intalab juri xi dokumenti biex jissostanzja l-allegazzjoni tiegħu.

Mill-banda l-oħra, il-Prim Ministru Joseph Muscat twaqqaf meta kien dieħel ġo lukanda biex jattendi għal avveniment, fejn sarulu mistoqsijiet bit-Taljan u beda jitwaqqaf jew jiġi interrott ilfilmat waqt li jkun qed iwieġeb.

Spikka n-nuqqas ta’ rispett filkonfront tal-Prim Ministru, fejn anke saru kummenti derogatroji fil-konfront talMaltin. L-istess atteġġament sar ukoll waqt l-intervista maċChairman tal-GHRC Stefan Zrinzo Azzopardi.

Iktar minn hekk, il-ġurnalist ta’ Le Iene mar quddiem ilParlament fejn beda jwaqqaf lill-Membri Parlamentari, jeħdilhom il-mowbajl, u jitlaq jiġri bih. Darba oħra daħal jiġri fil-Parlament minkejja li ntqal lilu li ma kellux permess, u taparsi pprova jisraq oġġett minn fuq mejda qabel ġie skortat ’il barra. Dan għamlu biex taparsi jagħmel tajjeb għad-dejn li l-Gvern Malti għandu ma’ Filiberti;

allegazzjoni li qatt ma ġiet issostanzjata.

Fuq il-midja soċjali, anke fuq il-paġna ta’ Facebook

ta’ Le Iene stess, kienu ħafna t-Taljani li esprimew id-

diżappunt tagħhom b’dan ilprogramm. Uħud li għandhom in-negozju f ’Malta u li ilhom snin jgħixu hawn sostnew li qatt ma kellhom problemi biex jitħallsu, la mill-Gvern u lanqas minn terzi. Sostnew li l-Maltin huma serji ħafna fil-mod kif jiġġestixxu n-negozju, u komplew jgħidu li jekk il-kumpanija Filiberti ma tħallsitx, bilfors li hemm raġuni valida.

Numru ta’ Taljani saħansitra stqarrew pubblikament li l-Italja kellha ħafna x’titgħallem minn Malta, u li kieku t-Taljani kellhom l-istess sens imprenditorjali, l-Italja ma kinitx tkun fil-qagħda mwiegħra li tinsab fiha bħalissa.

Taljani oħrajn irrimarkaw kif inhu magħruf kemm il-Gvern Taljan għandu każijiet fejn ma ħallasx lill-privat għal xi servizz, u għalhekk kien redikolu li ta’ Le Iene jinżlu Malta biex bħal donnhom jagħtu l-lezzjonijiet lill-Gvern Malti.

Kien evidenti l-inkwiet ta’ numru ta’ Taljani li għandhom in-negozju f ’Malta, li bdew jibżgħu li l-Maltin jeħduhom fuq demm iddars u jibbojkottjawhom.

Uħud saħansitra ma qagħdux jomogħdu l-kliem, u kkundannaw lil Le Iene talli ġew Malta biex taparsi jiddefendu kumpanija Taljana iżda fl-istess waqt spiċċaw biex għamlu ħsara lil ħafna kumpaniji oħra Taljani li għandhom innegozju f ’Malta.

L-għada tal-programm ilmidja Maltija mill-ewwel bdiet toħroġ il-verżjoni reali tal-fatti, fejn sar magħruf kif dwar din il-kwistjoni hemm każ pendenti quddiem il-Qorti, u li ħafna affarijiet fil-binja talParlament ma kinux saru sew, fosthom il-ġebla użata li kienet ta’ kwalità inferjuri u mhux adattata għal dan il-proġett.

08 14|02|2016

kullħadd.com

LOKALI

MALTA IDEALI GĦALL-ITTESTJAR TA’ SERVIZZI ĠODDA TA’ KOMUNIKAZZJONI

nikazzjoni (MCA) meta mistoqsi minn din il-gazzetta rigward miri ġodda għat-teknoloġija tal-komunikazzjoni Id-daqs, il-pożizzjoni li l-Kummissjoni Ewropea ġeografika u d-densità qed tipproponi għall-pajjiżi tal-popolazzjoni kollha membri. jagħmlu lil pajjiżna post ideali sabiex fih jiġu ttestjati servizzi Il-KE tipproponi frekwenġodda marbuta mal-komu- za ta’ 700MHz nikazzjoni.

Dan qalu kelliem għall-Aw- Il-ġimgħa li għaddiet il-Kumtorità Maltija għall-Komu- missjoni proponiet li, sa tmiem Ġunju 2020, il-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea jkollhom infrastruttura li tipprovdi 700MHz ta’ frekwenzi tar-radju bl-iskop li jiġu mtejba s-servizzi tal-mobile internet.

Bħalissa dawn il-frekwenzi għolja huma użati prinċipalment għat-trażmissjoni televiżiva, iżda l-pjan tal-Kummissjoni huwa li dawn jibdew jintużaw għall-internet hekk kif it-traffiku fuq dan il-mezz mistenni li jiżdied b’madwar tmien darbiet f ’dawn l-erba’ snin li ġejjin. Din hija teknoloġija li għandha timxi id f ’id ma’ dik tal-5G. RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com

Pajjiżna f ’pożizzjoni tajba biex ikopri d-domanda Mistoqsi dwar ix-xogħol li jrid isir f ’Malta b’rabta ma’ dawn il-proposti, kelliem għall-MCA qalilna li r-riżorsi ta’ Malta fl-ispettru tar-radju, imqabbla ma’ arranġamenti flessibbli ta’ liċenzjar, għenu fit-tkabbir tal-industrija tal-mowbajl u l-firxa tal-aħħar teknoloġiji bħalma huwa l-4G. Il-flessibbiltà fil-liċenzjar tiżgura li ma jkun hemm l-ebda barrieri regolatorji fuq ittip ta’ servizz jew teknoloġija użata meta jingħataw spectrum licences sakemm dawn ikunu konformi mal-kundizzjonijiet tal-UE. “Malta għandha riżorsi tal-frekwenza tar-radju adegwati li jsostnu l-iżvilupp tas-servizzi tal-mobile internet, u hija f ’pożizzjoni tajba biex tkopri d-domanda attwali tal-bandwith, kif ukoll użu ieħor innovattiv fil-futur,” sostna l-kelliem tal-MCA. Il-potenzjal ta’ Malta sfruttat permezz ta’ skema B’rabta mal-ittestjar ta’ teknoloġiji ġodda, il-kelliem saħaq li Malta hija post ideali. Huwa spjega li l-MCA qed tħaddem skema ta’ liċenzjar imsejħa test and trial, bl-iskop li tappoġġja l-iżvilupp f ’din it-teknoloġija.

B’dan il-mod qed tisfrutta wkoll il-potenzjal uniku ta’ Malta bħala test-bed. Taħt din l-iskema, l-ispettru jiġi allokat għall-ittestjar ta’ teknoloġiji ġodda, kif ukoll għal provi tas-servizz (trials) minn terzi jew mill-pubbliku.

LOKALI

kullħadd.com

14|02|2016 09

KORSIJIET FUQ L-UŻU TAL-INTERNET GĦAL 150 PERSUNA ANZJANA

GLEN FALZON jistax jingħad l-istess għal diverglen@kullhadd.com si anzjani.

“Biex l-anzjani jinkludu l-internet bħala attività regolari Din il-gazzetta tista’ tikkonfer- fil-ħajja tagħhom ta’ kuljum ma li fiż-żewġ ċentri tal-learning tinħtieġ bidla konsiderevoli hub f ’Għajnsielem u ċ-ċen- fil-kultura min-naħa tagħhom. tru ta’ matul il-jum fix-Xe- Min-naħa l-oħra, aħna wkoll wkija, li kienu inawgurati ftit għandna bżonn nibdlulhom tal-ġimgħat ilu, madwar 150 l-impressjoni li l-internet huwa persuna anzjana diġà qegħdin diffiċli biex titgħallem tużah jattendu għal korsijiet imfasslin jew li hu xi ħaġa li huma mhuapposta għalihom, bħala ħidma miex kapaċi jużaw,” qalet Carubiex l-anzjani jkunu aktar attivi ana. fis-soċjetà tagħna, fosthom ilTqassam ktejjeb apposta kors bl-isem Leħen Diġitali.

“Din il-parteċipazzjoni numeruża tikkonferma kemm Ta’ min jgħid li dawn il-korsijihawn anzjani li jridu jżommu et, matul l-aħħar sena, komplew l-pass tal-iżvilupp fil-ħajja ta’ jinfirxu f ’ċentri ta’ matul il-jum madwarhom, kif ukoll li dawn f ’diversi bliet u rħula Maltin. il-proġetti tassew qed jilħqu Tant hu hekk li qed issir ħidma l-bżonnijiet tal-anzjani,” sost- biex dawn iċ-ċentri ma jkunux niet is-Segretarju Parlamentari biss post fejn jiltaqgħu l-anzgħall-Persuni b’Diżabbiltà u jani imma fejn jistgħu jitgħallAnzjanità Attiva Justyne Caru- mu flimkien ħiliet ġodda biex ana meta mitluba tikkummenta jaddattaw ruħhom mal-mezzi moderni. dwar dan.

Għal dan il-għan tqassam Din il-ħidma favur l-anzjani, li qiegħda ssir ukoll b’kollabo- ktejjeb apposta fost l-anzjani razzjoni mal-Awtorità Maltija madwar Malta u Għawdex, li għall-Komunikazzjoni (MCA), dawn il-korsijiet qosra tfasslu se tkun qed twassal biex apposta sabiex jgħinuhom jisfil-ġejjieni qrib jinbeda kors kopru x’tista’ toffri t-teknoloġiieħor dwar ix-xiri u d-drittijiet ja u biex jibdew jużaw uħud mill-għodod disponibbli online, tal-konsumatur fuq l-internet. u b’hekk ikunu attivi wkoll Ambjent professjonali ta’ fil-komunità diġitali. tagħlim Aktar tagħlim għall-anzjani Diversi anzjani jħossu li Parlamentahuma maqtugħin mill-famil- Is-Segretarju ji tagħhom u mill-komunità ri Caruana fakkret li, barra meta dan għandu jkun bil-kon- dawn il-korsijiet ta’ tagħlim u tra; jiġifieri l-anzjani qegħdin taħriġ fl-użu tat-teknoloġija, fi żmien fejn ma għandhomx għaddejjin sessjonijiet oħra ta’ iħossuhom waħidhom imma li tagħrif għall-anzjani. Fosthjiffurmaw parti mill-komunità. om kors dwar kif għandhom “Ix-xogħol tagħna huwa pro- jipproteġu lilhom infushom u prju f ’dan is-sens, li nippro- darhom, kif ukoll biex iżidu vdulhom it-tagħlim minn għal- l-attenzjoni tagħhom fit-toroq, liema professjonali f ’ambjent li l-aktar minħabba perikli ta’ jkun għal qalbhom u fi spirtu traffiku Is-Segretarju Parlamentari ta’ ħbiberija bejniethom,” sostniet s-Segretarju Parlamentari Caruana żiedet tgħid li kull inizgħall-Persuni b’Diżabbiltà u jattiva li qed issir f ’dan ir-rigward hija parti minn proċess Anzjanità Attiva.

Huwa fatt li llum il-ġurnata kontinwu biex persuni li kibru t-teknoloġiji online jidħlu f ’kull fl-età jibqgħu jgawdu l-indipaspett tal-ħajja u joffru op- endenza sakemm ikun possibportunitajiet bla limitu f ’dak bli. “Meta jkunu mgħallmin u li hu tagħlim kif ukoll komu- infurmati sewwa, iħossuhom nikazzjoni. Filwaqt li t-tfal u aktar inklużi fil-ħajja madwarż-żgħażagħ huma fost l-aktar hom, kemm fil-familja kif ukoll akkaniti li jużaw l-internet, ma fil-bqija tal-komunità,” saħqet

is-Segretarju Parlamentari Caruana.

Hija fakkret kif l-element tattagħlim huwa importanti kemm fost l-anzjani nfushom biex jibqgħu attivi, kif ukoll fost dawk li jieħdu ħsiebhom biex joffru l-aħjar servizz possibbli.

“Fir-rigward tal-anzjanità attiva insistejt ukoll li minbarra l-kura dovuta, id-divertiment u l-passatempi, ikun hemm ukoll mezzi ta’ tagħlim biex persuna anzjana żżomm il-pass mat-tibdil mgħaġġel fil-ħajja. Ma nixtiequ lil ħadd iħossu maqtugħ mill-andament tal-ħajja madwaru sempliċiment għax kiber fl-età,” enfasizzat Caruana.

“Il-ħidma tkompli” Hija kompliet tfisser kif, fl-istess nifs li qed jitwettqu dawn l-inizjattivi, hemm xogħol ieħor dejjem għaddej biex ikunu mtejba u mmodernizzati l-ambjenti xierqa għall-anzjani.

Irreferiet ukoll għall-impenn l-ieħor li kollox ikun regolat b’liġijiet apposta favur ħarsien sħiħ tal-persuni anzjani. Dan kollu huwa mmirat kemm għal dawk li jagħżlu li jibqgħu jgħixu waħidhom jew mal-familji rispettivi, kif ukoll għal dawk li jirrikorru għal akkomodazzjoni fid-djar tal-Gvern, tal-privat jew tal-Knisja.

“Dan hu kollu frott l-istrateġija u l-istandards nazzjonali li stabbilixxejna kif ukoll frott dirett tal-impenn tal-Gvern Laburista li jibni soċjetà tassew ġusta, imma l-ħidma tkompli,” temmet tgħid is-Segretarju Parlamentari għall-Persuni b’Diżabbiltà u Anzjanità Attiva

10 14|02|2016

kullħadd.com

OPINJONI

L-ebda azzjoni fil-konfront tas-Segretarju Eżekuttiv u t-tmexxija amministrattiva

KSUR TAR-REGOLAMENTI FINANZJARJI MILL-KUNSILL TAL-BELT Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Wara li fil-bidu ta’ Diċembru 2015 instabu flus nieqsa li jammontaw għal iktar minn €1,000 mill-Kunsill Lokali talBelt Valletta, issa ġie kkonfermat dak li kien ilni ngħid għal snin sħaħ, li dan il-Kunsill anke qed jikser ir-regolamenti finanzjarji billi jagħti direct orders li jaqbżu l-ammont permissibbli u stipulat skont l-Att Dwar il-Kunsilli Lokali. Dan l-ammont mhux jinqabeż b’mitt ewro jew tnejn iżda b’eluf ta’ ewro fis-sena.

Imma qabel ma nidħol fiddettall dwar dawn id-direct orders, infakkar dak li ġara u xi pprova jagħmel il-Kunsill dwar l-allegat serq jew nuqqas ta’ flus milluffiċċji tal-Kunsill Lokali.

Kontra kull trasparenza

Waqt din is-seduta, it-tmexxija tal-Kunsill talbet li din il-materja tibqa’ sigrieta u mistura

spirtu

ta’

Dawn il-flus naqsu meta l-uffiċċji tal-Kunsill kienu miftuħa u ma kien hemm l-ebda sgass. Għaldaqstant, dak li qed jiġi allegat seħħ meta fl-uffiċċju tal-Kunsill suppost kien hemm l-impjegati u, għandi nifhem, xi nies li kienu qed jinqdew. Żbalji jsiru. Inċidenti wkoll.

Li wieħed jieħu ċertu affarijiet for granted ukoll. Imma li wieħed jipprova jostor ħaġa bħal din tmur kontra kull spirtu ta’ trasparenza, iktar u iktar meta l-flus nieqsa jkunu fondi pubbliċi. Hekk kien hemm min ipprova jagħmel dwar dan il-każ mit-tmexxija ta’ dan il-Kunsill Lokali.

Infakkar kif waqt seduta talKunsill Lokali ftit jiem wara li seħħ dan l-inċident, il-kunsilliera preżenti ġew infurmati b’dak li ġara. Dan joħroġ ukoll middeċiżjoni u r-rakkomandazzjoni li għamel il-Bord tal-Governanza Lokali dwar dan il-każ, fejn irrimarka li din il-laqgħa kienet

seduta normali tal-Kunsill.

Waqt din is-seduta, it-tmexxija tal-Kunsill talbet li din ilmaterja tibqa’ sigrieta u mistura.

Kunsillier partikolari deherlu li dan m’għandux ikun għax kemm ir-residenti tal-Belt kif ukoll ilpubbliku inġenerali kellhom iddritt ikunu jafu b’xi ħaġa bħal din. Għaldaqstant, dan kiteb x’ġara fuq il-paġna tas-sit soċjali tiegħu.

Meta rat hekk, il-brava segretarju eżekuttiv għamlet rapport lill-Bord tal-Governanza biex jinvestiga lil dan il-kunsillier, li ‘kixef ’ l-allegat serq. Għal ġieħna, wieħed tajjeb jgħid li s-segretarju eżekuttiv ta’ kunsill lokali huwa responsabbli millamministrazzjoni tal-kunsill u għaldaqstant, l-istess segretarju eżekuttiv li għamlet ir-rapport kienet hi l-persuna li suppost rat li dan l-inċident ma jseħħx.

Jekk kien hemm xi ħadd li kellu jiġi investigat, dan kellu jkun proprju hi, sabiex tirrispondi għal dak li seħħ u għal dak li hi hija responsabbli għalih. Apparti minn hekk, l-istess segretarju eżekuttiv, għandha tara li timxi mal-kodiċi maħruġa misSegretarju Permanenti Ewlieni dwar l-użu ta’ Facebook minnies taċ-Ċivil.

Fuq mezzi oħra tal-midja kelli l-okkażjoni li nuri n-nuqqas ta’ qbil għad-deċiżjoni tal-bord u elenkajt ukoll partijiet mil-liġi li jkomplu jsostnu l-punt li l-bord kien żbaljat.

Deċiżjoni irregolari Għaldaqstant, wara dan kollu, nasal għall-konklużjoni li kellu jkun il-Kunsill Lokali talBelt Valletta li jiġi investigat minħabba deċiżjoni irregolari u mhux membru tal-Kunsill li ħareġ fil-beraħ deċiżjoni tal-

Kunsill Lokali, liema deċiżjoni l-istess Kunsill ried iżommha mistura mill-pubbliku.

Fuq l-allegat serq nixtieq nagħmel xi mistoqsijiet littmexxija amministrattiva u politika tal-Kunsill Lokali talBelt Valletta: • Fejn kienet is-segretarju eżekuttiv meta sar l-allegat inċident?

• Min kien hemm preżenti fil-Kunsill?

• Meta kien sar l-aħħar depożitu mill-Kunsill?

• Veru jew le li sa ġimgħa wara l-inċident kien għadu ma sarx depożitu l-bank tal-flus li kien hemm fil-Kunsill Lokali?

• Wara kemm ġie stabbilit li kien hemm il-flus nieqsa u ġew infurmati l-pulizija?

• X’passi ttieħdu minn dakinhar biex ma jkunx hemm ripetizzjoni tal-allegat nuqqas ta’ flus?

• Għaliex ma kienux infurmati l-kunsilliera kollha fil-laqgħa tal-Kunsill li fiha ġie żvelat dan il-każ?

• Għaliex l-amministrazzjoni tal-Kunsill ħasbet li għandha żżomm kollox mistur biex, skont l-istess bord, ma jkunx hemm tfixkil tal-investigazzjoni talPulizja ladarba dawn kienu diġà infurmati u qed jinvestigaw?

Is-segretarju eżekuttiv ġibdet l-attenzjoni li l-Kunsill ma jista’ jżomm xejn mistur middeċiżjonijiet li jieħu waqt seduta? Suppost din taf il-liġi sew u għandha obbligu li tiġbed l-attenzjoni tal-Kunsill meta jkun hemm irregolarità bħal din.

Dawn il-mistoqsijiet li għamilt sitt ġimgħat ilu għadhom ma ġewx imwieġba u allura bilfors li wieħed jitħasseb li dwar il-ksur tar-regolamenti finanzjarji fuq direct orders għadhom ma ttieħdu l-ebda passi fil-konfront tas-

segretarju eżekuttiv tal-Kunsill.

Struttura li taħdem Dan il-Kunsill, li bħalma jaf kulħadd huwa mmexxi minn maġġoranza Nazzjonalista, ilni nisma’ li qed ikun issorveljat mid-Dipartiment fuq ħaġa jew oħra imma, meta tinżel fil-fond biex tara’ x’passi qed jittieħdu, issib li dejjem status quo għax qatt ma kien hemm kundanna jew passi dixxipplinarji fil-konfront ta’ min suppost qiegħed hemm biex jara li tali irregolaritajiet ma jseħħux.

Fis-sena 2012 il-Kunsill talBelt ta f ’direct orders iktar minn €207,000; fis-sena 2013 iktar minn €115,000; fis-sena 2014 kważi €215,000; u sa Lulju tassena 2015 kważi €200,000 oħra.

Alla jbierak, tul dan il-perjodu ta’ tliet snin ħadd mill-Monitoring Unit tad-Dipartiment ma jintebaħ jew jieħu passi fuq ħaġa abbużiva bħal din. Imabgħad, jekk xi kunsill jagħti reklam ta’ €100, l-istess Unit fi ħdan id-Dipartiment ifittex jibgħat jgħidlu li se jnaqqaslu l-ammont mill-allokazzjoni tiegħu.

Ilni ħafna nżomm ħalqi magħluq fuq l-istruttura tadDipartiment tal-Gvern Lokali, imma issa żżejjed kollu żejjed.

Jew se nagħmlu struttura li taħdem biex tħalli riżultati jew inkella se nħallu kunsill bħal dak tal-Belt jibqa’ jħossu ’l fuq milliġi u jagħmel li jrid.

Nistenna li fil-jiem u ġimgħat li ġejjin (u mhux xhur) xi ħadd jirrispondi u jagħti informazzjoni dwar x’passi se jkunu qed jittieħdu kemm dwar dan il-każ kif ukoll dwar l-eluf ta’ direct orders li tkellimt fuqhom ftit taljiem ilu li ħarġu mill-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara meta kien immexxi minn maġġoranza Nazzjonalista.

OPINJONI

kullħadd.ċom

LESTI GĦALL-PASS LI JMISS

14|02|2016 11

X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI 8 ta’ Frar

Ġie deċiż li n-numru ta’ free WiFi hotspots jiżdiedu madwar il-pajjiż kollu; minn 191 għal 300 sal-aħħar tal-2016

Naomi Cachia Uffiċjal Politiku FŻL

Bħal daż-żmien tliet snin, fl-2013, il- Forum Żgħażagħ Laburisti kien għaddej ġmielu bil-kampanja I’m In. M’għandix dubju li din il-kampanja m’għandha bżonn l-ebda introduzzjoni għal min kien qed isegw1i l-kampanja elettorali tal-Partit Laburista millviċin. Il-kampanja serviet biex timobbilizza eluf ta’ żgħażagħ u votanti ġodda, u s’issa tibqa’ l-ikbar kampanja taż-żgħażagħ li qatt ra pajjiżna.

L-FŻL baqa’ jżomm irwol importanti waqt il-kampanji elettorali tal-Partit Laburista. Wieħed irid imur lura biss ftit xhur għall-kampanja Start, fejn l-FŻL kien qed jaħdem parallel mal-kampanja tal-PL għall-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. Hawnhekk in-numri jitkellmu waħedhom għax, grazzi għall-imbuttatura u pubbliċità li ngħataw il-58 kandidat żagħżugħ tal-PL, minnhom ġew eletti 44, inkluż seba’ sindki ġodda u żewġ sindki kkonfermati millġdid.

Ma nistgħux ma nkunux kburin bil-livell ta’ ħidma li tellajna f ’dawn l-aħħar snin, iżda issa huwa ż-żmien li nħarsu ’l quddiem u mhux lura. L-istrutturi tal-FŻL ma waqfu qatt bil-ħidma tagħhom, iżda issa wasal iż-żmien li nxammru l-kmiem u nlestu għall-isfida li jmiss; l-ikbar sfida tal-leġiżlatura. Il-ħidma tax-xhur li ġejjin ilna nantiċipawha mir-riżultat tal-aħħar elezzjoni ġenerali, fejn tant konna ewforiċi li l-ħidma tagħna tat il-frott tagħha, li bqajna naħdmu bl-istess ritmu, enerġija u determinazzjoni, mingħajr ħtieġa li nqaċċtu eżekuttiv sħiħ fil-proċess.

Mis-26 sat-28 ta’ Frar, il-Forum Żgħażagħ Laburisti se jkun qed jorganizza weekend seminar fil-Qawra Palace Hotel, bil-għan li nħarrġu lill-membri tagħna fuq kull aspett ta’ kampanja elettorali. L-applikazzjonijiet jistgħu jinġabru miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista, jew mis-sit tal-FŻL www.fzl.org.mt Kampanja fuq dan il-livell ma tista’ qatt tkun biss imwellda u mmexxija mill-eżekuttiv tal-FŻL, iżda trid tilqa’ fiha lil kull min għandu għal qalbu l-interessi tal-Partit Laburista u, wara kollox, l-interessi ta’ pajjiżna. Kulħadd jista’ jikkontribwixxi b’ideat ta’ kampanji, għajnuna iktar prattika meta tasal il-qofol tal-kampanja u billi tiżdied il-preżenza tagħna fit-toroq Maltin jew Għawdxin, jew permezz ta’ kontribut fil-kumitati distrettwali tal-FŻL. Membri ġodda huma mistiedna li jagħmlu kuntatt magħna sabiex flimkien, u bl-esperjenza ta’ membri li ilhom fi ħdan l-FŻL, inkunu nistgħu niktbu paġna oħra fl-istorja tal-FŻL u l-istorja elettorali tal-Partit Laburista.

9 ta’ Frar Ġie deċiż li single parents li jaħdmu jibdew jibbenefikaw minn bonus ta’ €1,000 għal kull wild jekk it-tfal tagħhom jattendu l-iskola b’mod regolari

10 ta’ Frar

Ġie deċiż li jitneħħew it-tankijiet tal-Qajjenza

11 ta’ Frar

Ġie deċiż li jiżdiedu 69 sodda oħra fl-Isptar Mater Dei

12 ta’ Frar

Tlesta x-xogħol fis-Sala San Ġużepp 3 tar-Residenza San Vinċenz De Paule

13 ta’ Frar

Ġie deċiż li fit-trasport pubbliku jibdew joperaw vened ġodda, fosthom fil-Mosta u Ħaż-Żabbar

14 ta’ Frar

L-FŻL baqa’ jżomm irwol importanti waqt il-kampanji elettorali tal-Partit Laburista

Tħabbar li f ’Għawdex, fl-ewwel 16-il xahar ta’ Gvern Laburista, inħolqu 714-il impjieg ġdid

12 14|02|2016

kullħadd.com

OPINJONI

CHILDREN ON THE MOVE Marlene Mizzi Membru Parlamentari Ewropew

Nistħajjel lill-qarrejja jistaqsu: Għaliex Children on the Move?

Għaliex titlu bl-Ingliż għal kitba bil-Malti?

Kien ta’ sodisfazzjon kbir għalija meta x-xahar li għadda kien aċċettat kontribut tiegħi, biex ikun inkluż fir-rapport ‘The role of intercultural dialogue, cultural diversity and education in promoting EU fundamental values’, imħejji mill-MEP Ingliża u kollega fil-Grupp tas-Soċjalisti u d-Demokratiċi (S&D) Julie Ward. Kontribut li intitolajt Children on the Move.

Forma oħra ta’ edukazzjoni

Żjarat ta’ din ix-xorta jistimulaw fit-tfal l-għatx għat-tagħlim, il-ħeġġa biex ikomplu jistudjaw u d-determinazzjoni li jirnexxu

Dejjem emmint li meta persuna tkun esposta għal kulturi differenti minn dik li tkun qiegħda tgħix fiha, tkun qiegħda tingħata forma oħra ta’ edukazzjoni minn dik tradizzjonali. Dejjem emmint li l-edukazzjoni u l-għarfien li jiġu mis-safar u żjarat f ’pajjiżi oħra, għandhom importanza daqskemm għandha importanza l-edukazzjoni tradizzjonali.

F’pajjiżna rajnieha sseħħ f ’diversi oqsma meta konna kolonja Ingliża. Meta fostna kien hawn eluf ta’ barranin li kienu jservu f ’xi wieħed misservizzi Ingliżi: Air Force, Navy u Army, it-taħlit ta’ ħaddiema Maltin ma’ ħaddiema Ingliżi wassal biex il-Maltin jimirħu aktar f ’kull ħaġa konnessa masservizzi Ingliżi. Mingħandhom il-Maltin tgħallmu ħafna.

Tgħallmu ħafna mhux biss filqasam speċifiku li jkunu involuti fih. Eżempju klassiku huwa t-trejdunjoniżmu li beda mitTarzna tal-Ammiraljat Ingliż.

L-istess jirriżulta meta titkellem ma’ Maltin u Għawdxin li fissnin ħamsin u s-snin sittin kienu fost eluf li emigraw minn pajjiżna lejn l-Awstralja, l-Amerika, l-Ingilterra, ilKanada u postijiet oħrajn. Il-fatt

li daqstant Maltin u Għawdxin kienu esposti għal min jaf kemm-il kultura differenti għenhom mhux ftit. Issib li l-maġġoranza tal-emigranti Maltin ħadu l-opportunità u żviluppaw ħiliet differenti minn dawk li telqu bihom minn pajjiżna u li f ’pajjiżna lanqas kienu jeżistu mqar fit-teorija.

Ferm aktar riċenti, b’mod partikolari b’riżultat tas-sħubija ta’ Malta mal-Unjoni Ewropea, infetħu bibien ġodda għal uliedna. Il-qasam edukattiv kien fosthom. Programmi bħal Leonardo, Comenius u Erasmus Plus kienu ta’ suċċess kbir. Ma kinux ftit iż-żgħażagħ Maltin u Għawdxin li gawdew minn tali programmi; li fetħulhom ittriq biex jitħalltu ma’ żgħażagħ oħrajn minn pajjiżi differenti; li gawdew mill-espożizzjoni li ngħataw li jitħalltu ma’ kulturi differenti.

Dan iwassalni għall-argument ewlieni tiegħi li, ladarba programm bħalma hu Erasmus Plus ta riżultati daqstant tajbin, għaliex m’għandux ikun hemm xi ħaġa simili imma li jkunu eliġibbli għaliha dawk ta’ età

iżgħar minn ta’ dawk eliġibbli għall-programm Erasmus Plus?

Għax konvinta minn dan l-argument biex din ilpossibbiltà ssir realtà, ħidmieti ma bdietx ilbieraħ. Irrid nistqarr li proġett bħal dan poġġejtu fliskaluni ta’ fuq tal-prijoritajiet tiegħi bħala Membru Parlamentari Ewropew sa mill-bidu nett ta’ din il-fażi minn ħajti, tant li din ma kinitx inizjattiva ta’ darba.

Ippromovejt il-mobbiltà tat-tfal f ’diversi rapporti u opinjonijiet, inkluż fl-emendi ta’ introduzzjoni tal-Baġit Ewropew bil-għan li jkunu allokati fondi għal proġett pilota fil-futur. Permezz t’hekk ikun jista’ jintlaħaq il-potenzjal tat-tfal billi jkunu esposti għal kulturi, lingwi, tradizzjonijiet u valuri Ewropej permezz ta’ kuntatt u esperjenzi diretti ma’ dawn il-prinċipji.

Nemmen bis-sħiħ li żjarat ta’ skejjel minn pajjiż membru għand pajjiż membru ieħor ikunu ta’ għajnuna għattfal biex jiksbu ħiliet bażiċi għall-ħajja u kompetenzi li huma bżonjużi għall-iżvilupp

personali tagħhom u għaxxogħol u karrieri futuri tagħhom. Nemmen ukoll li dan jgħin għal ċittadinanza attiva fi ħdan l-Unjoni Ewropea.

Kien għal dan il-għan li ssuġġerejt tibdil fil-kurrikuli skolastiċi tal-Istati Membri li permezz tiegħu t-tfal ikunu ġew esposti għal kulturi u pajjiżi oħrajn tal-inqas darba matul is-snin skolastiċi tagħhom.

U dan minn fondi Ewropej.

Li l-edukazzjoni ċivika tibda f ’età żgħira huwa bżonn.

Dan għandu jkun ’l hinn missuġġetti tradizzjonali fil-klassi.

Huwa bżonn għax żjarat bħal dawn ikunu mmirati biex jiftħu l-imħuħ tat-tfal għall-potenzjal tad-dinja ta’ madwarhom, dinja li, aktar iva milli le, ikunu semgħu biha mhux biss fil-klassi tal-iskola imma wkoll permezz ta’ programmi televiżivi.

Programmi ta’ mobbiltà Dinja li jkunu semgħu biha, imma li qatt ma ħolmu li jżuruha. Żjarat ta’ din ix-xorta jistimulaw fit-tfal l-għatx għattagħlim, il-ħeġġa biex ikomplu jistudjaw u d-determinazzjoni li jirnexxu. Aspettattivi li jagħmlu suċċess minn proġett bħal dan.

Din hija opportunità edukattiva li għandha tkun offruta lil kull tifel u tifla biex b’hekk tingħata wkoll lil tfal li, minħabba raġunijiet ekonomiċi u soċjali, ma jkunux jistgħu jibbenefikaw minn edukazzjoni simili.

Programmi ta’ mobbiltà transnazzjonali jrawmu sens ta’ appartenenza komuni u rispett għad-diversità kulturali u għall-valuri Ewropej filġenerazzjonijiet futuri tagħna; ġenerazzjonijiet li ċertament, irridu jew ma rridux, se jkunu komposti minn elementi ta’ taħlit ta’ kulturi. L-importanti hu li l-ġenerazzjonijiet futuri tagħna jkunu b’moħħ miftuħ u li jirrispettaw id-diversità ta’ kulturi, lingwi u storja differenti li jiffurmaw il-kontinent Ewropew.

Kien għalhekk ta’ sodisfazzjon kbir għalija meta r-rapporteur Julie Ward laqgħet l-idea tiegħi dwar il-mobbiltà tat-tfal, inklużi tfal Maltin u Għawdxin, u inkludietha fir-rapport tagħha.

Sodisfazzjon li kompla jikber mal-vot favorevoli għal dan irrapport fis-sessjoni plenarja talParlament Ewropew imlaqqa’ fi Strasburgu fit-tielet ġimgħa ta’ Jannar li għadda.

Din hi l-ambizzjoni li għandi għat-tfal tagħna – l-adulti u mexxejja ta’ għada – li nkattru ġenerazzjoni li tapprezza l-kultura, tradizzjonijiet, storja u arti ta’ pajjiżi oħrajn. Irridu nkattru ġenerazzjoni għatxana għall-għerf u t-tagħlim, u dan biss jekk nitgħallmu napprezzaw mhux biss is-sabiħ ta’ pajjiżna iżda wkoll il-ġid materjali u patrimonji ta’ pajjiżi oħrajn, u dan irid jibda minn kmieni!

EDITORJAL

kullħadd.com

14|02|2016 13

www.kullħadd.com agħmel kuntatt magħna

INDIRIZZ POSTALI

ĠURNALISTI

KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717

Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com Liam Gauci liam@kullhadd.com Glen Falzon glen@kullhadd.com

SALES U DISTRIBUZZJONI 2090 1410 2090 1413

Alan Saliba

sales@kullhadd.com

2090 1520

Leanne Grech

editorial@kullhadd.com

2090 1411

IMPAĠNAR U DISINN

BEJN IR-RESIDENTI U L-INDUSTRIJA Sezzjonijiet tal-midja lbieraħ irrappurtaw li l-kumpanija Palumbo bagħtet ittra bl-avukat lir-residenti li għamlu rapport lill-pulizija dwar ħsejjes matul il-lejl li ntqal li kienu ġejjin mit-tarzna tagħha, u li sussegwentement wasslu lill-pulizija biex ittella’ lil din il-kumpanija l-Qorti.

Minkejja li ġie kkonfermat li l-livelli tal-ħsejjes fid-djar tan-nies kienu iktar minn dawk permessi bil-liġi, il-Qorti kkonkludiet li ma kienx hemm biżżejjed provi li dawn il-ħsejjes kienu fil-fatt ġejjin mill-imsemmija tarzna.

Issa li Palumbo ħelsitha mill-Qorti, il-kumpanija qed titlob lir-residenti biex iħallsu l-ispejjeż legali tagħha. Dan minkejja li ma kinux huma li fetħu l-każ, iżda l-pulizija, li naturalment kienu qed jaqdu

dmirhom.

Filwaqt li l-kumpanija għandha dritt li tagħmel użu mill-għodda legali disponibbli għaliha biex tieħu dak li tħoss li huwa dovut lilha, fl-istess waqt għandha wkoll dmir morali li tikkunsidra lir-residenti u s-sitwazzjoni tagħhom.

Possibbli li hija daqshekk diffiċli biex wieħed jifhem li r-residenti għandhom id-dritt li jistrieħu fi tmiem il-jum, u li dan id-dritt se jiġġieldu għalih?

Skont dak li ġie rrappurtat, il-kumpanija akkużat lir-residenti li r-rapport kien wieħed vendikattiv. Jekk dan id-diskors huwa minnu, allura l-kumpanija tkun waqgħet ġol-ħofra li ħaffret hija stess.

Vendikazzjoni ssir minn xi ħadd li jkun sofra xi deni jew ma ġiex trattat b’mod ġust.

Jekk Palumbo m’għamlet l-ebda deni lir-residenti, allura fuq liema bażi setgħu waslu biex jagħmlu vendikazzjoni?

Li kieku kien hemm rispett reċiproku u komunikazzjoni

tajba bejn il-kumpanija u r-residenti, is-sitwazzjoni żgur ma kinitx tispiċċa quddiem il-Qorti.

Sitwazzjoni simili kienet qamet żmien ilu bejn il-Port Ħieles u r-residenti, u għalkemm din għadha sal-lum ma ġietx solvuta għal kollox, il-ħsejjes esaġerati ta’ kontejners iħabbtu fuq xulxin m’għadhomx jinstemgħu matul il-lejl.

F’dan il-każ il-kumpanija għarfet li ma tistax tiġbed lejha biss, u filwaqt li hija kellha dritt taħdem fiż-żona, ir-residenti kellhom l-istess dritt għal mistrieħ xieraq f ’darhom.

Bħal ma ġara f ’dan il-każ, iż-żewġ partijiet għandhom jirrealizzaw li jridu jċedu biċċa kull wieħed jekk iridu jevitaw li joqgħodu telgħin u neżlin quddiem il-Qrati, b’ħela ta’ ħin u tberbiq ta’ flus.

14 14|02|2016

kullħadd.com

ITTRI

SEMMA’ LEĦNEK Ibagħtilna ittra biex nippubblikawha fil-gazzetta KullĦadd. Preferibbilment l-ittri jkunu miktuba bil-kompjuter.

INDIRIZZ POSTALI KullĦadd Ittri, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.

INDIRIZZ ELETTRONIKU editorial@kullhadd. com. Annotaw l-email billi fis-suġġett tiktbu li hija ittra.

TITJIB GRADWALI F’TAL-LINJA

Sur Editur, Min jgħid li konna aħjar meta konna agħar bix-xarabanks ma jafx x’inhu jgħid. Waqt li jien ma noqgħodx lura u nikkritika, m’iniex wieħed li mmaqdar għax l-interess tiegħi hu li nieħu sevizz imtejjeb.

Jien, li kont nagħmel medja ta’ erba’ sigħat kuljum ħamest ijiem fil-ġimgħa fuq ixxarabanks, naf minn liema martirju konna ngħaddu.

Xufiera jieħdu t-te fitterminus tal-Belt u jitilgħu biex jibdew jaqtgħu l-biljetti

meta jkunu komdi u mhux ftit minuti qabel ma suppost jitilqu minn Putirjal. Xufiera jieqfu nofs triq, iniżżlu l-passiġġiera x-Xemxija fit-triq lejn iċ-Ċirkewwa għax jgħidu li għandhom il-ħsara u, kif jinżel l-aħħar passiġġier, isuqu qisu qatt ma qalu xejn fuq il-ħsara li kellhom għax dik tkun skuża biex jieqfu kmieni mix-xogħol.

Xufiera jaslu l-Marsa, jaraw il-vapur qed jistenna u, b’inkejja, jibdew isuqu bilmod kemm jitħarrku biex itellfu l-vapur lill- Għawdxin wara ġurnata xogħol. Xufiera

li jkun imisshom l-aħħar vjaġġ ma jagħmluhx u jħallu lil dak li jkun biex idabbar rasu jew b’taxi, jew imur lura l-flat jew jikri kamra f ’lukanda. Biex ngħid kollox, kien hemm ħafna xufiera sura ta’ nies iżda t-togħma morra tal-gangsters tat-triq konvenjament ħafna jinsewha.

Ix-xufiera impjegati tallum huma edukati meta kkomparati ma’ numru ta’ xufiera ta’ qabel li, għax kienu s-sidien, kienu jqisu lilna l-passiġġieri, li grazzi għalina kienu jaqilgħu l-għajxien tagħhom, qisna d-dud tal-art.

Imbagħad xi ngħidu għallmod kif kienu jilbsu? Jew kemm kienu jżommu iżjed jew jagħtu bqija anqas, speċjalment jekk jaħsbuk frustier? U dawk il-vetturi ta’ wara l-gwerra li meta tirkeb fuqhom kont qisek qiegħed tagħmel l-aerobics?

U kemm inċidenti li ħallew nies mejta u mweġġgħin tant li l-ebda kumpanija talassigurazzjoni ma riedet tidħol għar-riskju. Dan hu biss dak li l-bniedem komuni esperjenza mill-atteġġjament spiss qisu tal-Wild West.

ILMA QIEGĦED F’KENNEDY GROVE Sur Editur, Spiss nieħu lit-tfal jilagħbu fil-park ta’ Kennedy Grove, li ġie rranġat ftit ilu. Innutajt li qrib il-bandli, preċiżament wara l-post fejn ikun stazzjonat il-membru tas-sigurtà, hemm ħofra bl-ilma qiegħed.

Għalkemm din tinsab magħluqa bil-fence, xorta tista’ tkun ta’ periklu minħabba t-tixrid tal-mard. Issa nafu li n-nemusa Asian tiger, li hawn ħafna minnha f ’pajjiżna, tista’ ġġorr ukoll il-virus Zika, minbarra għadd ta’ mard ieħor.

Peress li dan huwa post frekwentat ħafna mill-familji, nappella lill-awtoritajiet konċernati biex jaraw jekk tistax issir xi ħaġa biex jitneħħa dan l-ilma.

CHARLES, SAN PAWL IL-BAĦAR

SUĊĊESSI FIL-QASAM MARITTIMU

Sur Editur,

Kienet aħbar sabiħa dik li ministru Malti kien l-ewwel wieħed millUnjoni Ewropea li mar iżur l-Iran wara li ntemmu s-sanzjonijiet numerużi imposti fuq il-pajjiż minħabba l-programm nukleari tiegħu. Żjara intiża biex tiġi mistħarrġa l-possibbiltà li jiżdied in-negozju bejn iż-żewġ pajjiżi għax, kif jgħid il-qawl Ingliż: l-ewwel għasfur jaqbad id-dudu.

Kienet ukoll aħbar sabiħa li kumpanija veterana tat-tħabbir Skandinava iddeċidiet li tiftaħ f ’Malta, li jfisser il-ħolqien ta’ numru ta’ impjiegi lokalment. ĦU VITTMA, Bil-ġid kulħadd għandu jifraħ għax il-ġid iħalli rima li tibbenefika L-IMRIEĦEL l-bqija tal-ekonomija J. BONETT BALZAN, IL-BALLUTA

NISA MUSULMANI F’SEMINAR MAL-IRĠIEL. META?

Sur Editur, Fuq l-RTK , fuq programm tard waranofsinhar, kienu mistiedna żewġ irġiel Musulmani b’opinjonijiet fid-dieher moderati. Wieħed saħansitra qal li hu ta iżjed drittijiet lil martu milli għandu hu, imbagħad ikkoreġa ruħu meta ġibidlu l-attenzjoni l-preżentatur u qal li l-Koran jagħti kważi iżjed drittijiet lill-mara milli lir-raġel.

Iżda bejn diskors li wieħed jgħid u dak li jseħħ hemm baħar jikkumbatti għax fl-ebda seminar li dan l-esponent moderat Musulman organizza f ’lukanda ewlenija fil-Furjana jew fil-posta tal-kotba li jkollu fil-Festival tal-Ktieb ma qatt rajt lill-mara tiegħu jew tal-kollegi tiegħu fost il-parteċipanti.

Taf x’naf: min jaf kemm nisa Musulmani jbatu fis-skiet għax ma jistgħux jitkellmu. Ikollhom joqogħdu għal kollox u, liġijiet u mhux liġijiet, anke jissawtu u ma jgħidu xejn.

Hawn xi mara champion tibda moviment għad-drittijiet tal-mara fost il-Musulmani?

FATTWALI, BIRKIRKARA

TA’ BARRA

kullħadd.com

14|02|2016 15

TENSJONIJIET ĠODDA Kapitlu ġdid?

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com It-tensjonijiet bejn il-Korea ta’ Fuq u l-komunità internazzjonali komplew jiżdiedu fl-aħħar jiem wara li l-Ħadd li għadda l-istat komunista spara rocket li bih tella’ satellita ġdida fl-orbita tad-dinja. Minkejja li f ’kundizzjonijiet normali proġett simili ma jkunx lok ta’ kontroversja, fil-każ ta’ dan il-pajjiż is-sitwazzjoni hija differenti hekk kif bosta gvernijiet jinsabu konvinti li din il-manuvra għandha skopijiet militari u mhux paċifiċi.

Fost il-vittmi ewlenin ta’ dan l-iżvilupp kien hemm ir-relazzjoni bejn il-Korea ta’ Fuq u dik ta’ Isfel li mill-ħażin marret għall-agħar.

Theddida għall-paċi Is-sena mill-ewwel bdiet fuq nota ħażina fir-rigward tar-relazzjonijiet tal-Korea ta’ Fuq mal-komunità internazzjonali. Dan hekk kif esperiment nukleari li sar fis-6 ta’ Jannar wera li dan il-pajjiż kien se jkompli fuq in-nota ostili li temm l-2015 biha minkejja d-diversi drabi li kien avżat biex jadotta politika ta’ konċiljazzjoni.

Madankollu, il-Ħadd li għadda, sakemm il-komunità internazzjonali kienet għadha qiegħda tevalwa kif se tirreaġġixxi fil-konfront ta’ dan l-esperiment, il-Korea ta’ Fuq wettqet ieħor fejn tellgħet satellita fl-orbita. Skont il-Koreani ta’ Fuq, l-iskop ta’ dan l-esperiment huwa paċifiku. Però, kien is-suspett ta’ bosta gvernijiet li, fil-verità,

l-interess tal-istat komunista ma kienx fis-satellita, imma fir-rocket li tellgħetha. Dan għax ħafna qegħdin jaħsbu li dan l-esperiment imur id f ’id ma’ dak ta’ Jannar hekk kif huwa fatt magħruf li l-Korea ta’ Fuq qed tipprova tiżviluppa missili interkontinentali biex tpoġġi fuqhom il-munizzjon nukleari li qiegħda tiżviluppa.

Kaesong jerġa’ jingħalaq Kif wieħed jistenna, ir-reazzjoni għal dan l-esperiment ma kinitx pożittiva, speċjalment meta kien innutat li s-satellita li ttellgħet ma kinitx qiegħda tittrażmetti, fatt li kompla jikkonferma s-suspetti li l-iskop tal-proġett kien wieħed differenti minn dak iddikkjarat.

Il-kundanni internazzjonali ma naqsux. Ewlenin fosthom kienu dawk tal-Korea ta’ Isfel li esprimiet ir-rabja u d-diżappunt tagħha għal dik

li l-Gvern ta’ dan il-pajjiż iddeskriva bħala provokazzjoni li thedded is-sigurtà internazzjonali.

Fost il-miżuri li ttieħdu mill-Korea ta’ Isfel kien hemm l-għeluq tal-qasam industrijali ta’ Kaesong. Dan il-qasam għandu valur simboliku kbir għax huwa l-aktar manifestazzjoni qawwija ta’ konċiljazzjoni bejn il-Korea ta’ Fuq u dik ta’ Isfel li ilhom maqbudin fi gwerra bierda mis-snin ħamsin. Kaesong involva sforz konġunt kbir miż-żewġ pajjiżi fejn il-Korea ta’ Fuq offriet madwar 55,000 ħaddiem u l-art biex ikun żviluppat ilproġett, filwaqt illi aktar minn 120 kumpanija mill-Korea ta’ Isfel investew mijiet ta’ miljuni f ’kapital f ’dan il-qasam.

Madankollu, l-esperimenti li l-Korea ta’ Fuq għamlet flaħħar ġimgħat ġiegħlu lil dik ta’ Isfel terġa’ tikkunsidra l-futur ta’ dan l-investiment. Fil-

fatt, dan il-proġett m’għandux biss valur simboliku hekk kif huwa stmat li, permezz tiegħu, is-sena l-oħra l-Korea ta’ Fuq gawdiet minn injezzjoni finanzjarja ta’ madwar €110 miljun fl-ekonomija tagħha.

Oriġinarjament, it-tama kienet li dawn il-flus jintużaw għall-benefiċċju taċ-ċittadini tal-Korea ta’ Fuq. Però, l-iżviluppi riċenti indikaw li dawn fil-fatt qegħdin jgħinu lill-istat komunista jiżviluppa l-programmi militari illi, ironikament, qed jheddu prinċiparjament lill-Korea ta’ Isfel.

Għaldaqstant, bejn l-Erbgħa u l-Ġimgħa, dan il-pajjiż irtira l-ħaddiema u l-kumpaniji tiegħu minn Kaesong.

Din mhix l-ewwel darba li ttieħdet deċiżjoni simili hekk kif fl-2013 Kaesong kienet ingħalqet wara tensjonijiet simili li rriżultaw minn esperiment nukleari ieħor imwettaq mill-Korea ta’ Fuq.

Minkejja li qiegħed isir skambju ta’ theddid qawwi bejn il-Korea ta’ Fuq u dak ta’ Isfel, s’issa mhuwiex mistenni li jkun hemm bidliet radikali fir-relazzjoni bejn iż-żewġ pajjiżi. Ġeneralment, dan it-theddid idum għaddej għal ftit ġimgħat, imbagħad l-affarijiet jikkwitaw wara l-intervent ta’ pajjiżi terzi, ġeneralment l-Istati Uniti u ċ-Ċina.

Madankollu, dan ma jfissirx li l-kriżi attwali mhix se jkollha konsegwenza. Barra l-implimentazzjoni tas-sanzjonijiet ekonomiċi ta’ rutina mill-komunità internazzjonali, jidher li l-provokazzjonijiet riċenti fl-aħħar ikkonvinċew lill-Korea ta’ Isfel li taċċetta li tikkunsidra d-dħul tagħha taħt it-tarka Amerikana kontra l-attakki missilistiċi magħrufa bħala Terminal High Altitude Air Defense.

Dan il-proġett jinvolvi l-installazzjoni ta’ missili fil-Korea ta’ Isfel, xi ħaġa li gvernijiet suċċessivi ta’ dan il-pajjiż irreżistew fil-passat għax ma ridux jurtaw liċ-Ċina bi preżenza militari Amerikana addizzjonali. Però, l-investiment kbir tal-Korea ta’ Fuq fi programmi ballistiċi tidher li qiegħda ġġiegħel lill-Korea ta’ Isfel tikkunsidra l-offerta tal-Istati Uniti biex din it-tarka tiġi estiża lejn il-peniżola Koreana.

Iċ-Ċina diġà kkonfermat li dan l-iżvilupp mhux se jkun milqugħ b’mod pożittiv minnha. Għaldaqstant, fil-ġejjieni nistgħu naraw il-konflitt Korean ikollu konsegwenzi ferm akbar milli drajna naraw.

SKAMBJU TA’ AKKUŻI FI MUNICH LIAM GAUCI liam@kullhadd.com

Nhar il-Ħamis li għadda, grupp ta’ pajjiżi li inkluda lill-Istati Uniti, ir-Russja, l-Iran, l-Arabja Sawdija u t-Turkija, wasal għal ftehim ta’ waqfien mill-ġlied fis-Sirja f ’temp ta’ ġimgħa.

Madankollu, dan il-ftehim ma kienx biżżejjed biex jaħbi l-kurrenti diplomatiċi ostili li qegħdin jiċċirkulaw fost dawn il-pajjiżi.

Prijoritajiet differenti L-Istati Uniti u l-alleati tagħha qegħdin jippressaw għattrażżin tal-operazzjonijiet talIstat Iżlamiku (IS) u bidla filGvern li tiffavurixxi lill-forzi politiċi moderati tal-pajjiż.

Min-naħa l-oħra, ir-Russja, li wkoll trid teqred lill-Istat Iżla-

miku (IS), trid anke t-tisħiħ tal-amministrazzjoni ta’ Bashar al-Assad.

Fl-2015, wara li l-Istati Uniti u l-alleati tagħha għamlu diversi snin jagħtu appoġġ lir-ribelli moderati li ftit li xejn ta frott, ir-Russja ddeċidiet li tintervieni militarment biex tipprova timbotta lill-Istat Iżlamiku barra mill-pajjiż. Minkejja li dan huwa għadu komuni għa-

lihom, l-Istati Uniti esprimiet id-diżapprovazzjoni tagħha għall-fatt li r-Russja bdiet tolqot ukoll lir-ribelli moderati bl-attakki tagħhom.

Gwerra Bierda ġdida?

Dawn l-argumenti kkaratterizzaw ukoll il-konferenza dwar is-sigurtà li għaddejja fi Munich fejn kien hemm skambju

ta’ akkużi bejn ir-rappreżentanti tal-pajjiżi fir-rigward tal-involviment tagħhom fil-konflitt Sirjan.

Il-mira ewlenija ta’ dawn l-akkużi kienet ir-Russja fejn l-Istati Uniti u Franza sostnew li l-Forzi tal-Ajru Russi ma kinux qegħdin jagħmlu distinzjoni bejn ir-ribelli moderati u dawk estremisti, kif ukoll iċ-ċivili innoċenti.

Madankollu, il-Prim Ministru Russu Dmitry Medvedev sostna li ma kien hemm l-ebda prova ta’ aġir ta’ din ix-xorta. Huwa żied id-doża billi qal li l-mod kif ir-Russja qiegħda tiġi akkużata minn diversi bnadi qed jagħti lok għal dak li sejjaħ “Gwerra Bierda ġdida”. Fil-fehma tiegħu, għad-differenza ta’ dak li qiegħed jintqal, bl-intervent fis-Sirja r-Russja qiegħda biss tiddefendi l-interess nazzjonali tagħha, kif fil-fatt qed jagħmlu

pajjiżi oħrajn.

Dubji dwar il-ftehim Agħar minn hekk, anke l-ftehim tal-Ħamis jista’ ma jirnexxix hekk kif il-Ministru għall-Affarijiet Barranin Russu Sergei Lavrov poġġa fid-dubju kemm il-waqfien mill-ġlied jista’ jsir realtà. Din ma waslitx bħala sorpriża għax l-alleat tagħhom, Assad, qiegħed jikseb diversi rebħiet strateġiċi bħalissa u ma jaqbillux jieqaf mill-ostilitajiet.

Il-jiem li ġejjin forsi jagħtu stampa aktar ċara tas-sitwazzjoni. Madankollu, li qiegħda tidher ċara hija d-determinazzjoni dejjem akbar ta’ diversi pajjiżi li jaraw il-konflitt Sirjan jintemm malajr kemm jista’ jkun minħabba l-problemi politiċi u umanitarji li qiegħed jikkawża.

16 14|02|2016

1

kullħadd.com

TA’ BARRA

MINN MADWA

IĊEDU L-ARMI

4 5

1 L-aħħar erba’ manifestanti armati li kienu qegħdin jokkupaw il-Malheur National Wildlife Refuge, fl-istat Amerikan ta’ Oregon, taw lilhom infushom f ’idejn l-awtoritajiet wara 41 ġurnata ta’ reżistenza. Dan il-grupp, li oriġinarjament kien magħmul minn għexieren ta’ persuni, okkupa r-refuġju fit-2 ta’ Jannar wara li żewġ ranchers kienu arrestati bl-akkuża ta’ ħruq doluż meta nirien li ħolqu fuq arthom biex jeħilsu minn xi ħaxix ħażin inxtered għal art pubblika.

Dan l-arrest wassal għal rabja fost ranchers oħrajn li ħassew li dan kien attentat ieħor mill-awtoritajiet Federali biex jindaħlu fil-propjetà privata tagħhom. Madankollu, bil-mod il-mod, l-okkupanti bdew jabbandunaw l-assedju tagħhom, li issa spiċċa għalkollox.

2

2

3

KONFRONT IMDEMMI

3 Konflitt bejn żewġ gruppi rivali spiċċa ddeġenera f ’rewwixta sħiħa f ’ħabs li jinsab fil-belt ta’ Monterrey, fil-Messiku. Skont informazzjoni maħruġa mill-awtoritajiet lokali, jidher li l-ġlied beda meta grupp ta’ kriminali li ddaħħal f ’dan il-ħabs riċentement iddeċieda li jħabbatha ma’ grupp ieħor li kien ilu jżomm il-poter fost il-priġunieri.

Madankollu, il-konfront, li dam madwar tliet sigħat, spiċċa nxtered ma’ diversi partijiet tal-ħabs fejn saħansitra kien hemm xi blokok li ngħataw in-nar fl-agħar ħinijiet ta’ ġlied.

Meta l-awtoritajiet reġgħu ħadu l-kontroll tas-sitwazzjoni, sar magħruf li kienu madwar 49 il-persuni li tilfu ħajjithom waqt il-ġlied, filwaqt li 12 oħra spiċċaw midruba.

SENA U NOFS OĦRA L-Assistent Direttur Ġenerali tal-World Health Organization Marie-Paule Kieny ħabbret li huwa mistenni li f ’temp ta’ ftit ġimgħat ikun ikkonfermat il-kollegament bejn il-virus Zika u żewġ diżordnijiet newroloġiċi li jirriżultaw minnha, jiġifieri l-microcephaly u Guillain-Barre Syndrome.

Madankollu, hija sostniet li taf tgħaddi sena u nofs sakemm ikun hemm vaċċinazzjonijiet fuq skala kbira. L-aktar vaċċini fi stadju avvanzat ta’ żvilupp indikati minnha kienu wieħed li qiegħed jaħdem fuqu l-US National Institutes of Health u ieħor tal-Bharat Biotech, kumpanija Indjana. Għaldaqstant, minħabba l-entità tal-virus, il-miżuri ta’ prevenzjoni u trattament attwali huma simili għal dawk issuġġeriti għall-influwenza komuni.

TA’ BARRA

kullħadd.com

AR ID-DINJA 6

14|02|2016 17

INTERVENT TAN-NATO

4 6

Il-Ministri għad-Difiża tan-NATO qablu li jilqgħu talba tal-Ġermanja u t-Turkija biex tkun provduta assistenza internazzjonali biex ikun imrażżan l-operat ta’ kriminali li qegħdin jużaw rotot fil-Lvant tal-Mediterran biex jittraffikaw in-nies mil-Lvant Nofsani għall-Ewropa.

Is-Segretarju Ġenerali tan-NATO, Jens Stoltenberg, ħabbar li dan se jsir permezz ta’ sorveljanza akbar taż-żona, flimkien mal-iskjerament ta’ Standing Maritime Group 2, flotta li se tkun qiegħda tgħasses il-Baħar Eġew biex isservi ta’ deterrent għat-traffikanti. Din id-deċiżjoni ttieħdet hekk kif l-infrastrutturi tal-pajjiżi ta’ passaġġ għal dawn l-immigranti, speċjalment tal-Greċja u t-Turkija, spiċċaw taħt pressjoni kbira, hekk li huwa stmat li fl-2015 qasmu l-fruntieri tagħhom madwar 900,000 applikant għar-refuġju.

5

4

JAQTGĦU QALBHOM

IKOMPLU N-NEGOZJATI Fl-aħħar jiem komplew in-negozjati bejn irRenju Unit u l-Unjoni Ewropea hekk kif iż-żewġ naħat ippruvaw jirfinaw ftehim li se jkun diskuss fil-Kunsill Ewropew fil-laqgħat li se jsiru fit-18 u d-19 ta’ Frar. Ir-Renju Unit għamel pressjoni fuq l-Unjoni biex jingħata l-opportunità li jibda jgawdi minn diversi eċċezzjonijiet li jagħtuh aktar kontroll fuq kwistjonijiet relatati malekonomija u l-immigrazzjoni.

Madankollu, filwaqt li rigward din tal-ewwel sar progress sostanzjali, dwar l-immigrazzjoni jidher li għad hemm numru ta’ differenzi hekk kif diversi Stati Membri tal-Lvant tal-Ewropa jridu li ħaddiema Ewropej ikollhom aċċess għall-benefiċċji daqs ċittadini Brittaniċi, ħaġa li l-Prim Ministru David Cameron qiegħed jirreżisti.

Il-kontrolluri tal-European Space Agency (ESA) li qegħdin jamministraw il-missjoni Rosetta, li permezz tagħha s-sonda Philae niżlet fuq il-kometa 67P ħabbru li ftit li xejn hemm ċans li s-sonda se terġa’ topera. Philae tniżżlet fuq 67P f ’Novembru 2014. Madankollu, il-proċedura ta’ nżul kienet kumplessa hekk kif is-sonda ħabtet mal-art b’saħħa kbira u taret f ’żona tal-kometa mudlama u li ma ppermettitilhiex tirriġenera l-batterija tagħha li jaħdmu bl-enerġija solari.

Minkejja d-diversi attentati li saru biex Philae titressaq f ’żona aħjar, l-angolu li niżlet bih żamm lill-ESA milli tagħmel ilmanuvra mixtieqa. Għaldaqstant, l-aġenzija ħadet biss 60 siegħa ta’ operat qabel tilfet il-kuntatt mas-sonda għalkollox.

18 14|02|2016

kullħadd.com

MILL-ISTORJA

MILL-ISTORJA

IMĦABBA KBIRA GĦAL MOLLY MALONE

Ix-xbejba Irlandiża, Molly Malone, għexet il-ħajja qasira tagħha lejn il-bidu tas-seklu dsatax, fil-belt ta’ Dublin. Bint Patrick u Colleen, it-tnejn bejjiegħa tal-ħut, Molly ħadet is-sengħa tagħhom u ta’ sittaxil sena bdiet iddur mat-toroq ta’ din il-belt, timbotta karettun mgħobbi ħut. Kienet tgħaxxaq l-għajnejn bil-ġmiel tagħha u ddawwal it-toroq foqra li tgħaddi minnhom.

L-isbaħ melodija Minn fost kulħadd, l-iktar li kien jistenna bi ħrara l-wasla ta’ Molly Malone kien ċertu Timothy Pendleton, iben illeġittimu ta’ nobbli Ingliż u ħajjata fqira Irlandiża. Timothy kien mużiċista żagħżugħ li kien jipprova jaqla’ x’jiekol bil-vjolin tiegħu. Minn meta lemaħha l-ewwel darba, kien jistennieha u, kif titfaċċa filkatuniera tat-triq fejn kien idoqq, erħilu jaqleb fuq l-isbaħ melodija li kien jaf bl-amment.

Ma kienx hemm bżonn kliem ta’ mħabba bejniethom għax il-mużika ħelwa ta’ Timothy kienet biżżejjed biex juriha li qalbu kienet tħabbat għaliha.

Min-naħa tagħha, Molly Malone kienet titbissimlu hi hu għaddejja minn quddiemu, kuntenta li għal jum ieħor ġibdet l-attenzjoni taż-żagħżugħ b’għajnejh sbieħ. Ġara li għodwa waħda Molly ma tfaċċatx fit-triq tal-mużiċista

Kitba ta’

MARY

CHETCUTI bħas-soltu. Dakinhar, Timothy baqa’ jistennieha sa ma niżlet ixxemx, imma kien kollu għalxejn.

Meta Molly Malone ma tfaċċatx lanqas l-għada, Timothy beda jaħseb li forsi kienet biddlet triqtha. Imma l-verità kiefra sar jafha fit-tielet jum li Molly ma tfaċċatx, meta sema’ xi nies itennu isimha u kif Patri Finnegan mill-Parroċċa ta’ San Bartilmew kellu jissejjaħ malajr biex jagħmlilha l-griżma talmorda għax kienet inħakmet minn deni qawwi.

Iż-żagħżugħ Timothy staqsa fejn kienet tgħix Molly u ġera b’kemm kellu saħħa biex ikun ħdejha f ’dan il-waqt diffiċli. Kif wasal qrib darha sema’ x-xehir tal-bikkejja u induna li kien tard wisq. Il-parruċċani tant ħabbewha li naqqxulha lapida li tgħid: Taħt din il-ġebla iebsa u kiesħa tinsab is-sabiħa imma bla ħajja Molly Malone, li nħatfet minn dan il-wied ta’ dmugħ fletà tenera ta’ sbatax- il sena. Kif tilmaħha mill-ewwel tħobbha.

L-imsejken Timothy, b’qalbu maqsuma, la kellu ħeġġa jdoqq u lanqas jiekol. Ħalla persuntu mitluqa u, minflok jorqod, kien jiġġerra mat-toroq ta’ Dublin fejn l-iċken dell beda jaħsbu ta’ Molly u kien jaħlef li qed jisma’ l-għajta tal-bejgħ melodjuża tagħha: “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”

Induna li Dublin kienet miżgħuda bil-memorji ta’ Molly Malone u kien għalhekk

li għodwa waħda Timothy Pendleton tefa’ l-vjolin fuq dahru u, bil-ftit flus li kien fadallu, qata’ passaġġ fuq bastiment li kien se jbaħħar lejn in-naħa l-oħra tal-Atlantiku.

Mal-wasla tiegħu fil-port tal-belt Amerikana, Portsmouth, New England, sab xogħol jgħabbi l-merkanzija fuq il-bastimenti jew iħottha fl-imħażen ta’ fuq ix-xatt. Intefa’ b’ruħu u ġismu jaħdem mingħajr ma kien jiffrekwenta ħwienet tax-xorb jew nisa bħal sħabu; iżda, iktar minn hekk, qatt ma reġa’ daqq il-vjolin.

Għadda ftit taż-żmien u Timothy beda negozju għal rasu fit-trasbord tal-merkanzija fejn tant għamel suċċess li saħansitra xtara bastiment merkantili.

Għalkemm kien għadu żgħir fl-età u attraenti, baqa’ ma jridx jaf bi żwieġ u meta jlesti mixxogħol kien jinqafel fid-dar kbira li bena għalih, maż-żewġt iklieb tiegħu u qaddej.

Lejla waħda, meta riħ xitwi beda jħabbat ix-xita mat-twieqi, Timothy intasab għas-sħana tal-fuklar tiegħu bi grokk brandy f ’idu u, bla ma jaf kif, ħsibijietu marru fuq l-għażiża Molly Malone u t-tbissima

ħelwa li kienet tagħtih hi u għaddejja minn quddiemu, tant u tant żmien ilu. Wara xi żewġ grokkijiet oħra ddeċieda li jerġa’ jaqbad il-vjolin ħa jara għadux jiftakar kif idoqq.

Appena rranġa subgħajh fuq il-kordi qisha seħħet maġija għax beda jdoqq ġmiel ta’ melodija li hu stess qatt ma kien sema’ qabel.

Kompla jdoqq u jkanta l-lejl kollu filwaqt li memorji ta’ qsim il-qalb ma waqfux ġejjin u sejrin. Ftit qabel beda jżernaq, Timothy ma felaħx idoqq iżjed u waqaf imma, kif kien sa jpoġġi l-vjolin lura fil-kaxxa tiegħu, sema’ leħen femminili jsejjaħlu b’ismu.

Terġa’ lura għandu Għall-ewwel inħasad, imbagħad ħaseb li qed joħlom; imma le, kienet hi kollha kemm hi, Molly Malone, li ma dehritlux bħala spirtu għax mellsitlu wiċċu u bisitu fuq xufftejh! Konfuż u ma jistax jifhem, Timothy staqsiha kif jista’ jkun li ġiet lura mill-mewt. Bil-vuċi ħelwa tagħha, Molly Malone qaltlu li kienet ilha s-snin tistennih jaqbad il-vjolin u jdoqqilha dik il-melodija sabiħa kif kien

jagħmel f ’Dublin, ħalli hi tkun tista’ terġa’ tiġi lura għandu.

Timothy Pendleton qatt ma żżewweġ u għex ħajja twila.

Kienu jsibuh bħala l-mużiċista eċċentriku li joqgħod f ’dar kbira f ’Penhallow Street, għax fil-verità ħadd ma seta’ jifhem għaliex Timothy kien jgħaddi l-iljieli kollha jdoqq il-vjolin.

U mhux darba jew tnejn kien hemm min saħansitra ħalef li lemaħ dell ta’ mara tiżfen wara t-tieqa ta’ Timothy meta hu ma kienx jieqaf idoqq.

Parti mill-folklor Irlandiż Eżistiet tassew jew ħrafa? GħallIrlandiżi ma tagħmilx differenza għax tant iħobbuha lil Molly Malone u l-istorja tagħha, inklużi l-ħafna sfumaturi u verzjonijiet, li saret parti mill-folklor. Tant hu hekk li fl-1988, fl-okkażjoni talmillenju ta’ Dublin, is-Sindku kixef statwa mill-isbaħ għallmemorja tax-xbejba Irlandiża li kienet tbigħ il-ħut.

Wara snin twal iżżejjen Grafton Street, l-istatwa ta’ Molly Malone mxiet, u llum tinsab f ’Suffolk Street; u kif jgħidlek kull Irlandiż: “Kif tilmaħha mill-ewwel tħobbha.”

PERSONAĠĠ

kullħadd.com

14|02|2016 19

L-APPOSTOLAT MINN FUQ IS-SIĠĠU TAR-ROTI Eman Bonnici

Meta fis-sena 2000 isSależjani kienu jgħoddu 17,000 membru f ’2,711il dar madwar id-dinja, flimkien kienu jiffurmaw ittielet l-akbar organizzazzjoni missjunarja fid-dinja.

L-avventura missjunarja fost il-membri tas-soċjetà tiegħu kienet fost il-ħsibijiet ewlenin tal-fundatur, San Ġwann Bosco, bl-ewwel art magħżula tkun l-Arġentina, wara stedina li waslet mingħand Mons.

León Federico Aneiros, Arċisqof ta’ Buenos Aires. Minn hemm żviluppaw l-ewwel preżenzi Sależjani fl-Urugwaj, l-Ekwador, ilKolombja, il-Perù, il-Bolivja, il-Paragwaj, il-Brażil, ilVeneżwela, El Salvador, il-Gwatemala, Costa Rica, il-Ħonduras, in-Nikaragwa, il-Panama, il-Messiku, Kuba, ir-Repubblika Dominikana u Puerto Rico u, eventwalment fil-Medju Orjent u l-Asja: il-Palestina, Iżrael, is-Sirja, l-Iran, l-Iraq, it-Turkija, l-Indja, iċ-Ċina, il-Myanmar, il-Vjetnam, il-Kambodja u t-Tajlandja. Il-personaġġ tallum se joħodna fil-Palestina.

Angelo Ciglia

Ta’ erbatax-il sena, fuq il-banek tax-xmara Iseo, Angelo Ciglia sellem ’l ommu qabel ma rħielha lejn Ivrea sabiex jissieħeb bħala aspirant missjunarju mas-Sależjani ta’ San Ġwann Bosco

Ta’ erbatax-il sena, fuq il-banek tax-xmara Iseo, Angelo Ciglia sellem ’l ommu qabel ma rħielha lejn Ivrea biex jissieħeb bħala aspirant missjunarju masSależjani ta’ San Ġwann Bosco. Minn hemm, ma’ tmiem l-istudji tiegħu, kellu jerħielha lejn il-Palestina, biex hemm iwettaq il-ministeru tiegħu. Kien għadu kjeriku, meta l-ubbidjenza bagħtitu l-Eġittu, f ’xatt ix-xmara Nil. Hemm, milqut mid-deni tifu, Ciglia kien meħud fl-Isptar Eġizzjan. Mill-ewwel marda fieq, imma t-tieni, paraliżi li bdiet taħkmu bil-mod ilmod , ma fieqx u, ta’ tlieta u għoxrin sena fil-fjur ta’ ħajtu, iż-żagħżugħ kien kostrett jissokta l-bqija ta’ ħajtu f ’siġġu tar-roti.

Kienet għadha kemm waslet fi tmiemha l-Gwerra l-Kbira meta l-Ispettur Sależjan talMedju Orjent, waqt żjara li wettaq fl-isptar Taljan tal-Kajr, sab lill-kjeriku tassoċjetà tiegħu f ’sala komuni ma’ pazjenti oħra li, bilkliem u l-fittaġni kontinwa ta’ wħud minnhom, ma setax isib mument mistrieħ.

Iddispjaċut għall-qagħda li sabu fiha, l-Ispettur tkellem mal-primarju tal-isptar li ma tahx aktar minn sitt xhur ħajja. Għaldaqstant, l-Ispettur ħass li jkun opportun biex ilftit żmien li kien fadallu, iżżagħżugħ jgħaddih f ’kamra għalih fil-paċi u mhux f ’sala kollha storbju u tlablib kif

kien jinsab.

Iżda ġara li l-primarju li bassar iż-żmien li kien għad fadallu ħajja Ciglia, miet qasir il-għomor u ż-żagħżugħ issokta jgħix wieħed u għoxrin sena oħra, kalvarju sħiħ bejn l-1947 u l-1962.

Bix-xewqa waħdanija tiegħu tkun dik li jfiq u jsir saċerdot, huwa ssokta għaddej blistudji tiegħu u, matul dan il-perjodu, is-Sależjani ħadu ħsieb iġibulu fl-Eġittu lillommu Lisa, b’sorpriża kbira għalih. Xħin tkellem magħha, Angelo beda jibki. “Għal xiex qed tibki għażiż Ciglia tiegħi?” staqsietu ommu. “Xi ġralek?

Qatt ma rajtek hekk!” “Qed nibki,” weġibha, “għax dallejl, wara seba’ snin, rajt millġdid l-istilel. L-infermiera lbieraħ għall-ewwel darba nsew jagħlqu l-persjani tattieqa.” Milquta minn dan kliemu, Lisa ħadet ħsieb ittrasferiment tiegħu għal ġo klinika privata b’kamra qrib sew tal-kappella kif ukoll tal-ġnien. F’din il-klinika, li l-ispeċjalizzazzjoni tagħha kienet is-sistema nervuża, Angelo ma damx ma għamel ħbieb ma’ bosta pazjenti. Fih lemħu eżempju għalihom infushom: hu żagħżugħ, mifni mill-mard, allegru, seren u bi tbissima dejjem lesta fuq fommu. Ħafna minnhom ma damux ma resqu lejh biex jiftħu qalbhom miegħu, daqslikieku kien il-konfessur tagħhom.

Is-saċerdozju Ix-xewqa li jqaddes Angelo ma ħallieha qatt. Iżda kif seta’, minn fuq dak is-siġġu li minnu ma kellux saħħa jiċċaqlaq? Il-konfessur tiegħu tkellem miegħu aktar minn darba dwar dan u qallu jagħmel novena lill-Madonna ta’ Lourdes. “Jekk tfiq,” qallu, “ikollok missjoni komuni

bħall-bqija tal-aħwa fissoċjetà; lilek iżda, is-Sinjur qed jafdalek missjoni għalkollox speċjali.” “Liema?” “Dik li tikkonforta, tiggwida, issalva lil dawk morda fil-ġisem u fir-ruħ. U wkoll tistaqsi lil dawn in-nies kollha jitolbu għall-opra ta’ Dun Bosco flEġittu li fil-preżent teħtieġ ilprotezzjoni ċelesti.” “X’nista’ nagħmel allura?” staqsa Ciglia.

“Li tista’ tagħmel ibni, huwa li twarrab minn moħħok l-idea li tfiq; il-missjoni tiegħek hija dik li ġġarrab, fis-serenità, bi tbissima, għas-salvazzjoni tal-erwieħ.” Kien hemm mument ta’ silenzju sakemm Angelo lissen: “Jekk din hija l-volontà t’Alla, ħa tkun mela mwettqa.”

Minn dakinhar, Ciglia ma ħasibx aktar fil-fejqan; ħaseb biss fuq dak li seta’ jwettaq mill-kundizzjoni li kien jinsab fiha. Bil-ħidma pastorali tiegħu qalb il-morda bħalu, magħrufa sew mis-superjuri tiegħu, l-Internunzju u l-Isqof tal-post sostnew ittalba mressqa quddiem ilPapa Piju XII biex Angelo Ciglia jkun ordnat saċerdot.

It-talba ġiet milqugħa u, wara li l-Isqof kkonferielu ż-żewġ ordinijiet maġġuri, l-Internunzju, Mons. Alberto Levame, ried li jkun hu stess li jordnah saċerdot. U hekk, fid-29 ta’ Jannar 1954, filkappella tal-Internunzjatura, fil-preżenza fost l-oħrajn ta’ ommu Lisa, Angelo, mimdud fuq is-siġġu li kien jifforma d-dinja tiegħu, kien ordnat saċerdot. Il-vittma kienet saret issa saċerdot: vittma u saċerdot f ’daqqa, fi Kristu u bħal Kristu, għall-ġid talerwieħ. Kienu diversi dawk li attendew din l-okkażjoni partikolari, inklużi diplomatiċi minn rappreżentanzi diversi u ħames mitt żagħżugħ milliskola tas-Sależjani li ħadu ħsieb jorganizzawlu festa

sabiħa.

L-aħħar żmien Lura fil-klinika Rocchi, dak il-lejl stess, fi ftit żmien ilkamra tiegħu bdiet tinbidel f ’santwarju. Fiha, sakemm ilforzi tawh, Dun Angelo kien ta’ kuljum jgħid il-quddiesa, assistit minn konfratell Sależjan, iżda eventwalment din għalih saret xi ħaġa iebsa għall-aħħar. Madankollu, ilkamra tiegħu xorta waħda baqgħet iffrekwentata minn bosta għall-konfort tal-qalb u tar-ruħ, mingħand bniedem daqstant ieħor marid, li anke jekk fiżikament imġarrab u bla tama, moralment kellu kelma u tbissima li tgħin lil min żaru l-mard. Hemm, f ’dik il-kamra, kien jilqa’ lil kulħadd, minn kwalunkwe nazzjonalità jew denominazzjoni. “Għalina,” stqarr darba wieħed millpazjenti mas-Superjur ta’ Ciglia, “nofs siegħa miegħu sservi aqwa mill-mediċini kollha li jordnalna t-tabib.”

Intant, lura l-Italja, ommu Lisa kienet qed iġġor xewqa kbira li terġa’ tarah. Ma setgħetx tħalliha bi kwietha din l-idea. U meta rnexxielha, it-tnejn li huma ħaddnu lil xulxin kommossi għall-aħħar.

It-tnejn aktarx ħassew li din kellha tkun l-aħħar darba li ltaqgħu fuq din l-art. Lura l-Italja, ftit taż-żmien wara, Lisa għaddiet għal ħajja aħjar, waqt li binha ħa l-aħħar nifs tiegħu il-Ħadd, 2 ta’ Settembru 1962. Bħal musbieħ li ħaraq sal-aħħar nitfa żejt tiegħu biex jagħti d-dawl, hekk miet Dun Angelo tant ’il bogħod mill-pajjiż li nisslu. Hekk ġie fi tmiemu dan il-kalvarju li misterjożament dam iġarrab għal snin sħaħ; matul perjodu li, minkejja s-sofferenza, nibtet l-imħabba, u li ħafna kienu dawk li fittxewha u daqu minnha.

KALEJDOSKOPJU

20 14|02|2016

kullħadd.com

KURŻITAJIET

ŻARBUNA GĦAL ILJUNFANTA Fatti miġbura minn

CHARLES B.

SPITERI

ĠRAW BĦAL-LUM

1929: Sir Alexander Fleming jagħmel is-sejba tal-

Penicillin.

1939: Ir-Reich Ġermaniż vara l-battleship Bismarck li

kien l-akbar wieħed għal żmienu. Hu għerreq il-

battlecruiser l-aktar għal qalb il-flotta Ingliża, l-HMS

Hood fl-1941, iżda f ’Settembru safa mgħarraq bi

tpattija mir-Royal Navy Ingliża.

1942: Fil-qofol tat-Tieni Gwerra Dinjija beda jsir xandir

televiżiv kontra l-faxxiżmu fuq erba’ stazzjonijiet

Amerikani. Is-serje damet għal 13-il ġimgħa u fiha

ħadu sehem atturi bħal James Stewart, Douglas

Fairbanks Jr u Tyrone Power. Intqal li l-iskop kien

li jippromovu l-armati alleati, partikolarment

l-Armata, in-Navy u l-Qawwa tal-Ajru. L-Istati Uniti

kienu jiffurmaw parti mill-alleati li ġġieldu r-reġim

Nażista.

1943: Telfa mill-aktar sinifikanti tat-Tieni Gwerra Dinjija

għall-Amerikani kienet il-battalja magħrufa bħala

l-Kasserine Pass. Il-Ġeneral Ġermaniż Erwin

Rommel u t-truppi Afrikani mexxew attakk kontra

l-Amerikani u l-forzi alleati fit-Tuneżija. Il-

battalja sarrfet il-ħajja ta’ aktar minn 1,000 suldat

Amerikan. Mijiet oħra ttieħdu priġunieri.

1962: Il-First Lady Jacqueline Kennedy tieħu lit-

telespettaturi tat-televiżjoni għal mawra madwar il-

White House.

1974: L-awtoritajiet Sovjetiċi akkużaw formalment lill-

awtur Russu Alexander Solzhenitsyn bi tradiment,

jum wara li keċċewh mill-pajjiż u rrevokawlu

ċ-ċittadinanza Russa.

1989: L-Ayatollah Ruhollah Khomeini ħareġ fatwa

(sentenza tal-mewt) kontra l-awtur Ingliż

Salman Rushdie wara li dan ħareġ il-ktieb tiegħu bl-

isem Satanic Verses.

2005: Bomba minn terroristi fil-Punent ta’ Bejrut qatlet

disgħa min-nies, fosthom lil Rafik Hariri, li

aktar qabel kien il-Prim Ministru Libaniż. Aktarx li

l-iskop kien il-qtil ta’ dan.

2005: Inawgurat il-You Tube minn grupp ta’ studenti ta’

kulleġġ. Eventwalment sar l-ikbar sit elettroniku fid-

dinja li jaqsam il-vidjows fid-dinja u sors ewlieni

għall-vidjos virali.

2006: L-Iran qal li kompla jitqawwa bl-uranju.

Immedjatament ir-Russja u Franza talbu lill-

Iran iwaqqaf ħidmietu.

2006: Il-Membri Parlamentari fil-Brittanja vvutaw biex

jipprojbixxu t-tipjip fil-ħwienet u fi klabbs privati fl-

Ingilterra. Is-Segretarju tas-Saħħa Patricia Hewitt

qalet li l-liġi tidħol b’effett fis-sajf tal-2007.

2008: Steven Kazmierczak, eksstudent fl-Univeresità ta’

Illinois, fetaħ in-nar waqt lezzjoni fl-Università. Qatel

sebgħa u fera 14 oħra. Hu nqatel ukoll fil-post.

2012: Il-pulizija fil-Messiku ħabbru li qabdu lil Jaime

Herrera ma’ kompliċi tiegħu f ’Culiacan. Hu maħsub

li Herrera kien membru għoli ta’ kartell tad-droga.

2013: Oscar Pistorius, li kien għadu kif ikkompeta

kemm fl-Olimijadi kif ukoll fil-Paralympics bħala

ġerrej, safa arrestat fuq l-isparar u l-

qtil tas-sieħba tiegħu, il-mudella Reeva Steenkamp.

Pistorius, mingħajr iż-żewġ saqajn, kien magħruf

bħala eroj fl-Afrika t’Isfel.

2014: Imħallef federali f ’Virginia dawwar id-deċiżjoni tal-

istat li tipprojbixxi ż-żwieġ bejn nies gay. Id-deċiżjoni

tista’ terġa’ tkun appellata u mibdula.

L-iljunfanta bl-isem ta’ Wasana saritilha parti ta’ sieq falza wara li tilfitha meta rifset landmine fitTajlandja.

L-iljunfanta mweġġgħa, li qattgħet ħafna snin taħdem fl-industrija tal-ġarr taz-zkuk tas-siġar filforesti tat-Tajlanda, kienet salvata minn Boon Lotts Elephant Sanctuary.

Minħabba l-ferita li ġarrbet, kellhom jordnawlha żarbuna għal tal-apposta mill-Awstralja li ntbagħtet lejn it-Tajlandja biex Wasana tkun tista’ terġa’ tibda timxi, għalkemm issa ma tistax tibqa’ tagħmel aktar ix-xogħol li kienet tagħmel qabel.

Minbarra li tgħin lil Wasana timxi mingħajr uġigħ, din iż-żarbuna ddisinjata apposta, għandha tipproteġilha sieqha minn aktar ħsara u infezzjonijiet.

Is-santwarju twaqqaf fl-2005, u jinsab f ’Sukhothai, in-naħa ta’ fuq tat-Tajlandja. Joffri kenn għal tmien iljunfanti li kienu salvati, fosthom Wasana.

BEJN DRAWWA TA’ SBUĦIJA, SEHEM IL-FORTUNA U D-DNUB

Qalb in-nies Chaouia, filmuntanji Aures, is-sbuħija ta’ mara kienet titqies skont ittattwaġġi li jkollha.

Illum, in-nisa huma xjuħ, mimlijin tikmix u t-tattwaġġi ċari tagħhom jispjegaw esperjenza ta’ ħajja sħiħa, għalkemm għadhom jitkellmu qishom għad għandhom 20 sena.

“Din kienet il-liġi, u kienet moda wkoll,” qalet Fatma Tarnouni ta’ 106 snin, “biex tkun sabiħa, ridt ikollok it-tattwaġġi.

Għalhekk għamilthom jien ukoll.”

Aisha Djelal, ta’ 73 sena, għamlet it-tattwaġġ meta kellha 25 sena. Riedet tkun attraenti aktar minn bniet oħra tamparha. Iżda aktar tard f ’ħajjitha ddispjaċieha mid-

deċiżjoni li ħadet.

Nies li jemmnu fir-reliġjon qalu li n-nisa, inkluża Djelal, li skont l-Iżlam, meta ppermettew li jsir it-tattwaġġ fuqhom, wettqu dnub. Biex ipattu għal dan riedu jagħtu oġġetti prezzjużi tagħhom lil nisa foqra li jafu.

Djena Benzahra ta’ 74 sena tistqarr li t-tattwaġġ fuqha sar meta kellha disa’ snin, għax ommha kienet issostni li riditha tkun sabiħa bħal tfal oħra tamparha, li wkoll kellhom iddisinji bil-linka fuqhom. Djena tiftakar li kienet weġġgħet ħafna, bkiet u rrifjutat li jsir iddisinn fuqha.

Illum, għalkemm it-tattwaġġ tagħha hu ċkejken, xorta tisħet is-siegħa u l-mument li ommha għamlithulha, għax

nies reliġjużi qalulha li wettqet dnub. Ħafna min-nisa ppruvaw ineħħu t-tattwaġġ minn fuqhom, iżda t-tobba tawhom parir kontra, għax l-età tagħhom ma tippermettilhomx.

Khamsaa Hougali, ta’ 68 sena tirrakkonta esperjenza differenti. “Ommi tar-rispett tatni parir li nagħmel tattwaġġ ħalli jkolli l-fortuna wara l-mewt f ’daqqa tal-ewwel tlett itfal tiegħi. It-tattwaġġ għamluhuli l-kuġina u oħti tar-rispett. Emmint li Alla jagħtini t-tfal li ridt biex insalva ż-żwieġ tiegħi. Ma kienx aċċettat li mara miżżewġa ma jkollhiex tfal. Emmnu jew le, wara li għamilt it-tattwaġġ kelli sitt itfal u għadhom ħajjin sallum.”

KUN AF

kullħadd.com

14|02|2016 21

IL-FUNTANA TA’ PUTIRJAL

KUN AF

wel darba s-Sibt 16 ta’ Mejju 1959, mingħajr ma saret ebda ċerimonja. L-ispiża tal-funtana kienet €175, 000.

Kurżitajiet minn hawn u minn hemm Kitba ta’

SAVIOUR

MAMO

Magħrufa wkoll bħala ‘il-Funtana tat-Tritoni’, din il-funtana se terġa’ tkun irrestawrata wara li kienet għal żmien twil mitluqa u abbandunata mill-Gvern preċidenti. Dan ħabbru l-Ministru tat-Trasport u Infrastruttura, is-Sur Joe Mizzi.

L-amministrazzjoni ta’ qabel dejjem qatgħet qalba biex dan il-monument meraviljuż u ikona tal-Maltin jerġa’ jitgawda mill-poplu. Tul iż-żmien li ilha wieqfa, il-funtana ġratilha ħsara estensiva, kemm fl-istruttura tal-bronż, kif ukoll fis-sistema tal-katusi tal-ilma.

Il-bidu tal-funtana Il-ħsibijiet biex tinbena funtana kolossali quddiem il-pjazza ta’ Putirjal joħodna fil-bidu tal-ħamsinijiet, żmien il-Gvern ta’ koalizzjoni Nazzjonalista ta’ George Borg Olivier (1911-1980) u l-Malta Worker’s Party ta’ Sir Paul Boffa (18901962). Kienet saret sejħa kompetittiva mill-Minist-

ru tax-Xogħlijiet Pubbliċi u Rikostruzzjoni biex tinbena din il-funtana.

Id-disinn magħżul kien dak tal-iskultur Ċensu Apap (1908-2003) bil-kollaborazzjoni ta’ Victor Anastasi (1916-2012) li kien ħa ħsieb il-bini u t-tfassil mil-lat tekniku. Il-bini ta’ din il-funtana sar bejn l-1955 u l-1958. meta kien hemm il-Partit Laburista fil-Gvern immexxi mill-Perit Dom Mintoff (1916-2012) u Ġużè Ellul Mercer (1897-1961) li kien responsabbli bħala Ministru tax-Xogħlijiet Pubbliċi u Rikostruzzjoni. Meta l-Gvern ta’ Mintoff irriżenja f ’Awwissu tal-1958, ix-xogħol fuq il-pedestall tal-funtana kien tlesta. Kien jonqos biss li jitpoġġew it-tliet figuri tal-bronż li kienu għadhom qed jinħadmu f ’funderija f ’Napli. Il-funtana tlestiet fl1959 meta Malta kienet immexxija minn Gvern kolonjali. Minħabba li dak iż-żmien il-pajjiż kien għaddej minn xi taqlib, ma kienx hemm interess tal-funtana. Il-funtana tlestiet u nxtegħlet għall-ew-

Id-disinn tat-Tritoni Apap kien ħoloq it-tliet figuri tal-mitoloġija jżommu plattin, b’rabta mal-baħar li Malta mdawra bih. Kien ispirat mill-Funtana delle Tartarughe li tinsab fi Piazza Mattei f ’Ruma. L-ewwel disinji tal-proġett, li kienu nstabu fl-arkivji privati ta’ Apap, kienu juru erba’ statwi fuq bażi kwadra. Kienu wkoll xebh tal-Fontana Delle Naiadi li tinsab ukoll f ’Ruma fi Piazza della Repubblica.

Madankollu, Apap irnexxielu joħloq disinn mill-isbaħ u jsarrfu f ’wieħed mill-isbaħ monumenti li għandna f ’Malta.

Il-kostruzzjoni tal-bażi ta’ din il-funtana hi magħmula minn konkrit rinfurzat u mqassma f ’erba’ vaski b’livell differenti biex jagħtu effett ta’ kaskata mad-dawwra kollha tal-funtana Ix-xogħol tal-konkrit hu kollu miksi b’730 tunnellata ta’ ċangaturi (travertine) mill-Italja. Fl-intern ta’ taħt il-funtana hemm mal-140 metru kwadru ta’ kuruturi u spażji biex jgħaddu l-katusi għall-ilma, isservizzi tad-dawl u biex tkun tista’ ssir il-manutenzjoni u osservazzjoni fl-apparat.

Taħt il-funtana nsibu wkoll kamra fejn hemm il-pompi li jaħdmu bl-elettriku.

Żmien wieqfa

Kontroversja

Il-Funtana tat-Tritoni ma kinitx iddisinjata li tiflaħ ċertu piż żejjed fuq il-plattin. Fl1977 ġie organizzat festival tal-kant fuq din il-funtana u, sfortunatament, waħda mill-idejn inqasmet u l-plattin ċeda u ġie jserraħ fuq tnejn mit-tritoni. Ta’ min jgħid li l-istruttura kienet maħduma mingħajr ħsieb għax plattin ta’ dak il-kobor mimli ilma jkollu piż fenomenali. Mhux hekk biss, l-idejn tat-tritoni qegħdin iżommu l-plattin b’mod angolat. Kieku l-idejn kienu dritti u arbulati kienu jkunu iktar b’saħħithom. Ta’ min ifakkar ukoll li minn ġo l-idejn jgħaddu s-sistemi tal-katusi tal-ilma kif ukoll wires tad-dawl. Il-funtana baqet abbandunata għal għaxar snin sakemm fl-1980 il-plattin ittieħed għat-tiswija fit-Tarzna ta’ Malta. Il-plattin tant kellu ħsarat estensivi, kemm għax waqa’, kemm biex iżżarma, kif ukoll biex inġarr, li t-tiswijiet fuqu ma ġewx perfetti. L-istatwi tal-bronż kienu msewwijin ukoll. Issistemi tal-ilma u d-dawl ġew mibdula u mgħoddija minn kolonna addizzjonali minn taħt nofs il-plattin. Din ukoll serviet biex jissaħħaħ il-piż tal-plattin. Il-wiċċ tal-plattin ingħalaq mill-parti ta’ fuq biex ma jintmeliex bl-ilma u minloku sar kanal mal-burdura tal-plattin. Il-funtana reġgħet bdiet taħdem b’mod imqanzaħ.

Fit-30 ta’ April 2011, mingħajr ma saret konsultazzjoni mal-pubbliku, mal-komunità tal-arti u l-NGOs, ilGvern ta’ Malta kien ħabbar li l-Funtana tat-Tritoni kienet se tiċċaqlaq ftit metri minn quddiem l-entratura tal-belt kapitali. Il-Ministru tat-Trasport ta’ dak iż-żmien, Dr Austin Gatt, kien qabel mal-arkitett Renzo Piano li l-funtana kienet se tistona mal-proġett il-ġdid ta’ Bieb ilBelt. Il-ħsieb kien li l-funtana titpoġġa 50 metru ’l bogħod bejn il-Monument ta’ Kristu Re u l-Monument tal-Gwerra u titkabbar il-pjazza ta’ quddiem Bieb il-Belt. Skont esperti, il-funtana kellha tibqa’ fejn hi għax inkella ssirilha ħsara irreparabbli. Minbarra l-ħsara, l-ispiża kienet se tkun madwar €2 miljun. Dan il-ħsieb ġie rtirat għalkollox.

Negliġenza Jiddispjaċini ngħid li, aħna l-Maltin, ċerti monumenti ta’ valur storiku ma tantx nieħdu ħsiebhom u hekk ġara bil-Funtana tat-Tritoni. Ftit ftit, minħabba n-negliġenza u telqa liema bħalha, il-funtana bdiet titmermer u titherra.

Saret miżbla ta’ karti, boroż, bottijiet u ilma qiegħed.

Grazzi għall-Gvern preżenti issa se jsir ir-restawr ta’ din il-funtana bis-serjetà; xogħol li mistenni jdum sejjer sentejn u jiswa mal-€500,000.

22 14|02|2016

kullħadd.com

MADWARNA

KIF IMMASSAKRAK! Fr Mario Attard OFM Cap

L-aktar ħaġa li nobgħod hija li nwaqqa’ n-nies għaċ-ċajt. Kulħadd għandu dinjità.

Irrilevanti minn dak li jgħid

Ħasadni. Mhux bil-kumment li qal. Għax, mill-feedback li tawni persuni ta’ fiduċja, għamel ħafna storbju għalxejn. Imma li dejjaqni ħafna kien il-post fejn dan il-kumment fajru. U l-kif ukoll kien ħażin. Fi knisja ma titfax dan it-tip ta’ kummenti. Mela x’qalli?

It-televiżjoni huwa post minn fejn il-messaġġi jintbagħtu. Is-soċjetà Maltija qed issir dejjem iżjed multietnika u pluralista. Kulħadd għandu d-dritt iwassal il-messaġġ tiegħu. Jgħid dak li jemmen fih. Aħseb u ara l-messaġġ Nisrani mela! Il-messaġġ ħiereġ mill-qalb ta’ dak li qalilna ċar u tond: “Kulma tkunu tkellimtu fil-widnejn, fil-kmamar ta’ ġewwa, għad jixxandar minn fuq il-bjut” (Lq 12:3). Mhux hu stess qalilna: “Jiena hu t-triq, il-verità u l-ħajja” (Ġw 14:6)? Il-kelma tiegħu ngħożżha. Għax vera!

Mhux għax f ’moħħi dejjem tagħmel sens. Ġieli moħħi jirvilla għaliha! Tisfidah biex jagħmel dak li mhux imdorri jagħmel: jiġifieri jagħti pass fid-dlam. Imma, għax ħierġa minnu, Ġesù Kristu, il-verità, għax kull kelma li qal wettaqha l-ewwel hu, jiena kliemu nemmnu! U nitlob, mingħajr ma jistħoqqli, li bi grazzja tiegħu nkun nista’ nagħti ħajti għalih. Għax hu Alla!

Imma l-bużillis qiegħed hawn! Min jgħid li hu tiegħu u għemilu ma jaqbilx mad-diskors ta’ Ġesu Kristu lili ma jinżillix! Mhux il-persuna imma l-faċċoliżmu tagħha.

Issa dan qed ngħidu għalija l-ewwel wieħed! Ħa niġi mill-ewwel għall-punt. Darba, fuq stazzjon tat-televiżjoni, kien hemm raġel li

wassal l-ideat tiegħu. Għandu dritt. Il-Malta Kattolika mhux ilha li siefret! Illum, għax aħna pajjiż demokratiku, fuq it-televiżjoni kulħadd iwassal il-prodott tiegħu. Hu x’inhu. Dan ir-raġel qal li kellu jgħid. Imbagħad, min kien qed imexxi l-programm, deherlu li kien wasal il-ħin tiegħi li nitħaddet.

L-aktar ħaġa li nobgħod hija li nwaqqa’ n-nies għaċ-ċajt.

Kulħadd għandu dinjità. Irrelevanti minn dak li jgħid. U anke minn kif jgħidu. Ovvja!

Qatt mhu se naqbel mal-ideat tiegħu. Għalija l-prinċipji Nsara Kattoliċi huma l-gwida ta’ ħajti. Inkun fejn inkun. Inkluż quddiem kamera tat-televiżjoni. Bil-qawwa ta’ Alla, u żgur li mhux b’qawwieti ta’ bniedem dgħajjef u midneb li jien, bqajt inżomm sod ma’ dak li nemmen fih. Spiċċajna biex ma qbilniex. Imma l-isbaħ ħaġa li kien hemm f ’din id-diskussjoni mqanqla wiċċ

imb wiċċ kienet li dan ir-raġel, wara d-diskursata li kellna, quddiem il-kamera b’Malta u Għawdex kollha jarawna, ħadli b’idi u qalli: “Nawguralek Patri, biex tkompli tagħmel il-ġid!” Mill-ewwel kont pront weġibtu li l-ġid ilMulej jagħmlu u mhux jien!

Mhux wieħed jew tnejn waqqfuni wara dan il-programm.

Mill-kummenti tagħhom stajt nifhem li aħna, bħala Knisja, aktar milli mmorru għall-idea antika ta’ knisja fortizza jew ta’ knisja li tikkmanda, irridu nkunu d-dawl u l-melħ. Irridu nkunu dik in-naqra ħmira li ttella’ l-għaġna kollha. Innutaw il-kliem, li mhux tiegħi imma tal-Mulej Ġesù: innaqra ħmira. Id-dawl ta’ fuq il-modd. Il-melħ li, għalkemm ftit fil-kwantità, jagħti t-togħma lit-tisjira.

Imma dan ir-raġel, li sabni fil-Knisja, ma ridnix inkun iż-żiffa ħelwa li tidħollok f ’għadmek u bi ħlewwietha

ġġorrok magħha. Le! Ippretenda li nkun riefnu qalil. Tornado! Li jaqla’ kulma jsib quddiem wiċċu! Għadni niftakar s’issa r-reazzjoni tiegħu ta’ kif tani l-feedback tiegħu: donnu riefnu hu wkoll! Jew gaffa li tiknes dak kollu li ssib quddiemha! Litteralment terminator!

Qarsa kienet it-togħma u qarsa tibqa’ tkun meta l-Knisja ta’ Ġesù tkun terminator ma’ wliedha jew mad-dinja.

Il-Knisja hija omm li tgħallem b’paċenzja u b’umiltà kbira.

L-attitudni ta’ ‘għalaq ħalqek u jsir li ngħid jien’ mhijiex ta’ Alla imma ta’ dak tal-infern.

Il-Mulej ma jimponi ruħu fuq ħadd!

Sieħbi, dak ħuna mhux immassakrani kif ħsibt int imma bnieni ħa nħobb aktar il-fidi tagħna. U jien, għall-ġid tiegħek, qed ngħidlek: “Ibdel l-attitudni tiegħek! Għax huwa int li qed timmassakra lin-nies bil-mod ta’ kif tkellimhom!”

EMIRATES TISTIEDEN KANDIDATI BIEX JISSIEĦBU MAT-TIM TAL-CABIN CREW OPEN DAY GĦAR-REKLUTAĠĠ TA’ CABIN CREW NHAR IS-SIBT 20 TA’ FRAR 2016 Valletta – 08 Frar 2016 – Emirates, waħda mill-iktar linji tal-ajru li qed tikber fiddinja, qed torganizza open day għar-reklutaġġ tal-Cabin Crew nhar s-Sibt 20 ta’ Frar 2016, fid-9.00am, fil-Le Meridien St Julians Hotel & Spa, Balluta Bay, San Ġiljan.

Emirates qed tfittex li timpjeġa nies iddedikati, dħulin, b’attitudini pożittiva u li lesti jagħtu l-għajnuna u s-servizz lill-klijent. L-applikanti jrid ikollhom 21 sena jew iżjed meta jkunu impjeġati u qed ikunu mitlubin li jissottomettu l-kurrikulu tal-karriera (CV) bl-Inġliż flimkien ma’ ritratt tal-passaport fis-sit emirates. com/careers. Hu essenzjali li l-kandidati jkunu fluwenti fl-

Ingliż (bil-kitba u mitkellem) u għandhom tal-inqas iċċertifikat mogħti fl-aħħar taliskola sekondarja. Il-kandidati jridu jilħqu tul ta’ 212ċm meta

jogħlew fuq subgħajhom ta’ saqajhom.

L-Emirates bħalissa ttir lejn 150 belt madwar id-dinja bi flotta ta’ 247 ajruplan

wide-bodied, mgħammra bl-aħħar teknoloġija u blaqwa kumditajiet fis-suq tal-avjazzjoni. Barra minn hekk, l-Emirates għandha 257 ajruplan ieħor ordnat, b’investiment li jaqbeż il-$122 biljun Amerikan. Dan jagħmel il-linja tal-ajru Emirates ilklijent ewlieni tal-Airbus A380 b’72 diġà fis-servizz filwaqt li 68 oħra ordnati. Hi permezz ta’ din l-espansjoni li l-Emirates qed tfittex li timpjega ekwipaġġ ġdid din is-sena.

F’Malta, il-linja tal-ajru Emirates żviluppat b’suċċess sezzjoni tas-suq għal kull min jivvjaġġa lejn il-Lvant, l-Asja u l-Awstralja. Il-linja tal-ajru bdiet l-ewwel operat tagħha minn Dubaj lejn Malta fl-1998.

Emirates topera kuljum titjriet skedati bejn Malta u Dubaj.

Mill-1 ta’ Marzu Emirates se ttir lejn Malta darbtejn fil-ġimgħa, nhar ta’ Tnejn u l-Erbgħa, b’waqfa qasira f ’Larnaka, Ċipru. Filwaqt li nhar ta’ Ħadd, it-Tlieta, ilĦamis, il-Ġimgħa u s-Sibt illinja tal-ajru se topera b’titjira ċirkulari bejn Dubaj u Malta b’waqfa f ’Tunis. It-titjira tarritorn minn Malta lejn Dubaj se tkun waħda diretta.

L-applikanti qed ikunu mħeġġa biex jirreġistraw għallopen day bil-quddiem permezz tas-sit elettroniku, filwaqt li jsibu aktar tagħrif dwar l-opportunitajiet ta’ karrieri mal-Emirates fis-sit www. emirates.com/careers

MADWARNA

kullħadd.com

14|02|2016 23

IMFAKKAR IL-JUM INTERNAZZJONALI TAN-NISA U L-BNIET FIX-XJENZA Nhar il-Ħamis 11 ta’ Frar huwa l-Jum Internazzjonali tan-Nisa u l-Bniet fix-Xjenza.

Din il-ġurnata qed tkun imfakkra madwar id-dinja kollha għall-ewwel darba wara l-adozzjoni ta’ Riżoluzzjoni tan-Nazzjonijijet Magħquda mressqa mill-Gvern Malti s-sena li għaddiet biex tqajjem kuxjenza fuq is-sitwazzjoni tan-nisa u l-bniet fil-qasam tax-xjenza u titlob li jkun hemm jum speċifiku ddedikat għal dan il-għan.

Matul il-ġurnata ttellgħet sessjoni għolja tan-Nazzjonijiet Magħquda bil-għan li tippromovi l-ugwaljanza fix-xjenza, u wkoll biex ikunu megħluba l-isterjotipi u impedimenti oħra fosthom l-iżbilanċ bejn ix-xogħol u l-familja li jostakola lin-nisa milli jidħlu u javvanzaw filkamp xjentifiku.

Il-Ministru għad-Djalogu Soċjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Ċivili Helena Dalli kienet mistiedna biex tindirizza l-ftuħ ta’ din is-sessjoni wara l-ħidma tal-Gvern Malti biex imexxi ’l quddiem din ir-riżoluzzjoni grazzi għax-xogħol li sar

mir-Rappreżentazzjoni Permanenti lejn in-Nazzjonijiet Magħquda. Il-Ministru Dalli ħadet nota ta’ dak li rriżulta min din is-sessjoni għolja li ffukat fuq żewġ oqsma partikolari: prinċipji fundamentali dwar politika għan-nisa u l-bniet fix-xjenza u l-parità fix-xjenza għal żvilupp sostenibli.

Dr Dalli mexxiet wkoll panel interattiv flimkien mal-Prinċipessa Dr Nisreen

El-Hashemite, Direttur Eżekuttiv tar-Royal Academy of Science International Trust u Fundatur tal-Women in Science International League fuq ‘Parity in Science for Sustainable Development’.

Il-ħsieb hu li, fis-snin li ġejjin, il-jum internazzjonali tan-nisa u l-bniet fix-xjenza jkompli jikber biex iqajjem kuxjenza u jegħleb ostakli kulturali, soċjali u strutturali li jeżistu bħalissa u li qed

joffru żvantaġġ u ma jħallux lin-nisa u l-bniet javvanzaw fil-qasam xjentifiku. Dan iljum għandu wkoll iservi ta’ pjattaforma biex jippromovi lill-mara b’mod pożittiv f ’kull livell filwaqt li jkunu mħejjija programmi apposta li jħeġġu bniet biex jagħżlu karrieri fix-xjenza. Fl-istess ħin, din il-ġurnata għandha tesponi l-ostakli li qed itellfu lin-nisa milli javvanzaw fix-xjenza.

Waqt li kien qed ikun kom-

memorat il-jum, il-Ministru Helena Dalli awgurat li l-Jum Internazzjonali tan-Nisa u l-Bniet fix-Xjenza iservi wkoll ta’ ispirazzjoni għal aktar nisa u bniet Maltin biex jidħlu fid-dinja tax-xjenza, bil-ħsieb li jagħmlu suċċess.

Dr Dalli rringrazzjat lill-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u r- Rappreżentazzjoni Permanenti lejn in-Nazzjonijiet Magħquda għax-xogħol tagħhom.

L-NSTF SCIENCE EXPO 2016 GĦAL XJENTISTI ŻGĦAR L-NSTF Science Expo 2016 tnediet f ’ċerimonja li għaliha attenda l-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xogħol, l-Onor Evarist Bartolo, flIstitut tax-Xjenzi Applikati fl-MCAST. Il-Ministru Bartolo enfasizza l-ħtieġa għal perċentwal ogħla ta’ żgħażagħ b’ħiliet avvanzati fix-xjenza u t-teknoloġija biex iġibu ’l quddiem l-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-pajjiż fis-seklu wieħed u għoxrin.

L-NSTF Science Expo, li din is-sena qiegħda fil-15il edizzjoni tagħha, se tiftaħ mid-9 sas-16 ta’ Marzu 2016 u tinkludi l-open weekend għallpubbliku mis-Sibt 12 ta’ Marzu sal-Ħadd 13 ta’ Marzu.

Dr Silvio De Bono, ilPresident tal-Bord talGvernaturi tal-MCAST enfasizza l-importanza li n-nies ikunu eqreb lejn ixxjenza u qal li huwa unur u privileġġ għall-MCAST li taħdem mal-NSTF għal dan il-għan. Il-Prinċipal u CEO tal-MCAST, is-Sur Stephen Cachia, faħħar l-esperjenzi edukattivi u hands-on li l-Expo tagħti lill-istudenti, filwaqt li d-Direttur talIstitut tax-Xjenzi Applikati, is-Sur Tonio Pace, saħaq fuq l-importanza li wieħed iħares

lejn ix-xjenza minn lat iktar prattiku u josservaha fil-ħajja ta’ kuljum. Is-Sur Francis Stivala, is-Segretarju Ġenerali tal-NSTF, enfasizza l-iskop tal-NSTF Science Expo li jbiddel l-idea tax-xjenza bħala suġġett diffiċli u tedjanti; billi jiġi preżentat b’mod iktar dinamiku, u ħeġġeġ lill-pubbliku inġenerali biex jattendi l-Expo .

L-NSTF Science Expo rat il-

bidu tagħha fl-2002 u tifforma parti mill-wirja annwali tal-proġetti tal-istudenti li jipparteċipaw fil-programmi għal promozzjoni tax-Xjenza organizzati mill-NSTF. Dawn jinkludu xogħlijiet tal-arti u fotografija b’temi xjentifiċi kif ukoll riċerka u esperimenti xjentifiċi li jkunu għamlu l-istudenti stess. Din is-sena biss il-fondazzjoni irċeviet ’il fuq minn 560 sottomissjoni

għal programmi xjentifiċi varji, fosthom: l-NSTF Science Art Contest, l-NSTF Primary School Contest for Young Scientists, l-NSTF School Contest for Young Scientists, l-NSTF Contest for Young Scientists, School Lab (organizzata b’kollaborazzjoni mal-British Council f ’Malta) u l-NSTF Science Photo Contest.

Minħabba n-nuqqas ta’

żgħażagħ li jagħżlu karriera fix-xjenza, l-Expo għandha l-għan li tqarreb lill-istudenti u l-poplu Malti inġenerali aktar lejn ix-xjenza. Għalhekk l-Expo se tinkludi wkoll sessjonijiet interattivi għallpubbliku mtellgħa minn komunikaturi varji fil-qasam tax-xjenza.

Bħala parti minn dawn is-sessjonijiet, ix-Sharklab se jesploraw is-sistemi sensorjali tal-klieb il-baħar, u l-Forzi Armati ta’ Malta (AFM) se jorganizzaw sessjoni dwar l-issaldjar u se jispjegaw kif taħdem magna li taħdem bil-prodotti tażżejt. L-E-Learning se joffru introduzjoni għar-robotika permezz tal-Lego filwaqt li l-STC flimkien mal-Università ta’ Middlesex se jtellgħu wirja ta’ robotika.

Barra dan, waqt l-Expo, ilHeadstart Technology se juru kif tista’ tgħallem ilprogramming b’mod divertenti, u l-istudenti mill-Malta Student Branch tal-IEEE se jispjegaw kif isir programming bażiku.

Programm sħiħ tal-Expo se jiġi ppubblikat aktar ‘il quddiem. Għal aktar informazzjoni żur is-sit www. nstfmalta.eu

24 14|02|2016

kullħadd.com

MADWARNA

FETĦU L-APPLIKAZZJONIJIET GĦALL-KONKORS TA’ FILMS QOSRA 2016 Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb (KNK) flimkien malPublic Broadcasting Services (PBS) bi pjaċir iħabbru li għadhom kif fetħu l-applikazzjonijiet għall-Konkors ta’ Films Qosra 2016.

Dan il-konkors huwa miftuħ għal timijiet li jagħmlu films qosra bil-Malti ta’ bejn 15-20 minuta msejsa fuq novella Maltija ppubblikata. Biex japplika, it-tim irid jissottometti skript kif ukoll pjan tal-proġett li jinkludi rendikont finanzjarju.

Il-proposta magħżula tirċievi €7000 bħala finanzjament mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb kif

ukoll għajnuna loġistika u teknika, fil-forma ta’ ħaddiema u apparat mingħand il-Public Broadcasting Services għall-produzzjoni tal-film. Il-KNK se jalloka wkoll għotja ta’ €1000 lill-awtur tan-novella oriġinali bħala kumpens għall-użu tal-istorja tiegħu.

Ir-rebbieħ tal-konkors jiġi deċiż minn bord ta’ aġġudikazzjoni kompost minn ġurija maħtura millKNK u mill-Kap tal-Programmi tal-PBS. Matul ilperjodu tal-produzzjoni, it-tim irid iżomm kuntatt mal-KNK u mal-PBS biex ikun żgurat li l-proġett qed jiżviluppa skont il-proposta u skont il-kriterji u r-regoli

tal-applikazzjoni.

Il-film jintwera l-ewwel darba waqt il-Festival Nazzjonali tal-Ktieb 2016.

L-applikazzjonijiet għandhom jiġu indirizzati lil Joe Debattista sal-15 ta’ April 2016 fuq joe.debattista@gov. mt jew f ’dan l-indirizz: Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb, Librerija Pubblika Ċentrali, Triq Prof. J. Mangion, ilFurjana, FRN 1800, Malta.

Għal aktar informazzjoni dwar ir-regolamenti, kriterji u formoli ta’ applikazzjoni żuru s-sit tal-KNK: http:// ktieb.org.mt/?page_id=1071&lang=mt

THE FOUR SEASONS TA’ VIVALDI B’RISQ IR-RIĊERKA DWAR IS-SAĦĦA MENTALI Il-vjolinist Malti ta’ fama internazzjonali Carmine Lauri se jkun is-solista fixxogħol ta’ Antonio Vivaldi The Four Seasons taħt id-direzzjoni ta’ Michael Laus nhar Ħadd il-Għid, 27 ta’ Marzu 2016, fil-knisja ta’ San Publju, il-Furjana, fis-7.30pm. Dan il-kunċert se jsir b’risq ir-riċerka fil-moħħ u hi organizzata mill-fond tar-riċerka tal-Università ta’ Malta (RIDT) b’kollaborazzjoni malMalta Neuroscience Network, il-Kamra Maltija tax-Xjentisti, Richmond Foundation u Malta Café Scientifique.

Mingħajr ebda dubju, The Four Seasons huwa fost l-aktar xogħlijiet popolari ta’ Vivaldi, u jikkonsisti f ’erba’ kunċerti għall-vjolin, fejn kull wieħed jirrappreżenta staġun differenti tas-sena. Vivaldi ppubblika dawn il-kunċerti flimkien ma’ poeżiji, possibbilment miktuba minnu stess, li jispjegaw karatteristiki partikolari tal-istaġuni hekk kif deskritti fil-mużika.

Il-kunċert The Four Seasons hu l-qofol ta’ kampanja ta’ għarfien dwar il-moħħ imnedija mill-organizzazzjoni Malta Neuroscience Network fl-Università ta’ Malta. Il-kampanja għandha l-għan li tqajjem kuxjenza u tippromovi r-riċerka dwar il-moħħ, waqt li tiġbor fondi għal riċerka sostenibbli.

Il-Prof. Giuseppe Di Giovanni mill-fakultà tal-Mediċina u l-Kirurġija flUniversità ta’ Malta u, li hu l-kordinatur tal-Malta Neuroscience Network, qal: “Hemm ħafna forom ta’ diżordnijiet mentali, bħal tumur tal-moħħ, Alzheimer’s u Parkinsons’ diseases, ALS, epilessija, sklerożi multipla, diżordnijiet fit-tagħlim, dipressjoni, u ħafna oħrajn.”

“Minkejja li nistgħu ngħidu li saret ħafna riċerka kemm internazzjonalment kif ukoll f ’Malta, il-fatt jibqa’ li, xorta waħda, għadna ma rnexxilniex neqirdu kompletament l-istigma soċjali filwaqt li għadna mhux f ’pożizzjoni li nipprovdu soluzzjonijiet għal numru ta’ diżordnijiet, anke jekk it-trattament tjieb b’mod estensiv,” qal il-Prof. Di Giovanni.

Il-kunċert The Four Seasons ta’ Vivaldi għandu l-appoġġ tal-Bank APS u l-Fond ADRC. Il-fondi miġbura se jmmorru kollha b’risq ir-riċerka tad-diżordnijiet mentali li qed issir fl-Università ta’ Malta permezz tal-Fond RIDT. Wilfred Kenely, il-Kap Eżekuttiv ta’ RIDT, qal: “Il-problemi relatati massaħħa mentali jaffettwaw bosta familji f ’Malta. Minkejja avvanzi fix-xjenza u titjib fit-trattament, għad hemm ħafna xi jsir. Bil-fondi nkunu nistgħu nwettqu proġetti ta’ riċerka dwar il-moħħ f ’għadd ta’ dixxiplini. Proġetti bħal dawn kapaċi jwasslu għal skoperti u titjib fil-ħajja tal-pazjenti.”

Il-fond tar-riċerka twaqqaf fl-2011 bħala inizjattiva konġunta bejn l-Università ta’ Malta u l-Gvern Malti. Il-fond għandu l-għan li jiġbor fondi biex isostni u jagħti spinta lir-riċerka li qed issir f ’diversi dipartimenti talUniversità. Żur is-sit www.ridt.eu Il-biljetti tad-dħul jinkisbu għall-prezz ta’ €60, €30 u €25 miċ-Ċentru għallKreattività fil-Kavallier ta’ San Ġakbu, jew ċempel 2122 3200, jew bl-internet http://ow.ly/VESsk

MADWARNA

kullħadd.com

14|02|2016 25

“KARNIVAL LI SE JIBQA’ JISSEMMA”

Jason Busuttil, Direttur tal-Karnival ta’ Malta

Iċ-ċelebrazzjonijiet tal-Karnival ta’ Malta li ntemmu nhar it-Tlieta li għaddew b’défilé spettakolari fi Triq Sant’Anna l-Furjana, kienu bla dubju suċċess enormi fl-organizzazzjoni u l-parteċipanti kollha. Edizzjoni ta’ Karnival li reġa’ ra żieda f ’dik li hija satira politika fil-karrijiet trijonfali. Iljiem kollha li fihom kien organizzat ilKarnival, fil-Belt Valletta, ra numru ta’ nies li marru bi ħġarhom biex isegwu dawn l-attivitajiet. It-temp għen mhux ftit biex sar dan kollu għax konna ilna bosta snin ma ngawdu l-Karnival mingħajr maltemp. Ma naqsux ukoll numru ta’ attivitajiet organizzati f ’diversi rħula, fosthom il-Karnival spontanju ta’ Ħal Għaxaq li kull sena qed iżid fil-popolarità tiegħu. Ma nistgħux ma nsemmux ir-ritorn, wara ħafna snin, tal-Karnival fil-Ħamrun.

Dan reġa’ ġie organizzat il-Ħadd

filgħodu bis-sehem ta’ numru ta’ kumpaniji taż-żfin, karrijiet, maskeruni u baned. Kien suċċess kbir, b’mod speċjali għan-numru kbir ta’ nies li attendew.

F’kummenti li tana d-Direttur talKarnival, is-Sur Jason Busuttil, qalilna: “Bla dubju ta’ xejn kien Karnival li żgur se jibqa’ jissemma, speċjalment billivell għoli ta’ karrijiet, żfin u kostumi.

In-nies litteralment invadew il-Belt filġranet kollha tal-Karnival, kif ukoll fl-attività ġdida fil-Ħamrun, festa ta’ baned li żgur li s-sena d-dieħla hemm fejn wieħed ikabbar fuq din l-attività.”

Wara dawn iċ-ċelebrazzjonijiet, id-dilettanti tal-Karnival kienu qed jistennew bi ħġarhom il-ġurnata talErbgħa fejn fiha ġew imħabbra r-riżultati tal-kompetizzjonijiet rispettivi f ’dawk li huma karrijiet trijonfali, żfin u kostumi.

Ir-riżultati finali tal-konkorsi, skont il-

Kumitat Organizzattiv huma kif ġej: • Kumpanija – Sezzjoni A – ‘Bl-istilla tiegħi kburi u quddiem poġġejtuni’ –Stephania Gellel u Putullu f ’isem ilMystic Dancers

• Karru Trijonfali Sezzjoni C – ‘Kung Fu Panda’ – Tonio u Isaac Scerri flimkien ma’ Griffiths Carnival Group.

• Kumpanija – Sezzjoni B – ‘Masquerade’ – Joseph Abela & Friends, Għaqda Marija Annunzjata, Ħal Tarxien

Il-poplu seta’ jivvota permezz tattelevoting/SMS għal dik iż-żifna, kostum jew karru, li fl-opinjoni tiegħu huwa l-isbaħ, l-aħjar u li spikka waqt ilKarnival 2016.

Dik ta’ karrijiet trijonfali ġiet mirbuħa minn ‘Ħatfuni u nkaljajna, biex taħt il-baħar iċċelebrajna’ – Alvin Livori u Kerstin Fenech ma’ Dreamteam Carnival Company. Taż-żfin ġiet mirbuħa minn ‘Masquerade’ – Joseph Abela & Friends, Għaqda Marija Annunzjata, Ħal Tarxien. Ir-rebbieħ ġenerali huwa ‘Masquerade’ – Joseph Abela & Friends, Għaqda Marija Annunzjata, Ħal Tarxien.

• Kumpanija – Tfal Sezzjoni C – ‘Ding Dong Cinderella’ – Look Star Dancers • Karru Trijonfali – Sezzjoni A – ‘All’Italiana’ – Charlie Briffa u TalBanda Carnival Troupe • Karru Trijonfali – Sezzjoni B – ‘Briju, daqq u żfin u x’ser tagħmlilna Katarin’ – Antoine Grech u Donald Balzan ma’ Bronk Productions

People’s Choice Award

IL-WIRJA ANNWALI MILL-GĦAQDA DILETTANTI MUDELLI TA’ KNEJJES

Bħal kull sena, l-Għaqda Dilettanti Mudelli tal-Knejjes, tieħu ħsieb li torganizza l-wirja annwali tagħha fis-Sala San Franġisk, Triq Melita, il-Belt Valletta. Din il-wirja fetħet għall-pubbliku lbieraħ u tibqa’ miftuħa sa nhar is-Sibt 27 ta’ Frar.

Sfond storiku

Id-delizzju tal-mudelli talknejjes hu antik ħafna f ’pajjiżna, tant li jmur lura sa minn żmien il-Kavallieri.

Matul is-seklu dsatax, ilMaltin mhux biss baqgħu jħarsu t-tradizzjonijiet li wirtu mingħand missirijiethom, iżda ssuktaw ikattruhom. Din id-drawwa hekk sabiħa mażżmien żviluppat fid-delizzju tal-mudelli tal-knejjes kif nafuh illum. Sa qabel it-Tieni Gwerra Dinjija dan id-delizzju kien l-aktar delizzju popolari fost il-poplu, tant li ħafna jsostnu li ma kontx tidħol f ’dar li fiha ma ssibx dik ir-rokna għad-devozzjoni.

Naturalment, il-qerda li ġabet magħha l-gwerra laqtet ukoll dan id-delizzju minħabba li ħafna minn dawk li kellhom il-mudelli tagħhom fil-Belt u l-Kottonera tilfuhom waqt l-attakki mill-ajru. Ħafna mbagħad bdew jaqtgħu qalbhom biex jaħdmu mudell ieħor waqt li oħrajn impenjaw ruħhom f ’delizzji oħra li,

għalkemm jgħinu fl-iżvilupp mentali ta’ dak li jkun, uħud minnhom sfortunatament ftit li xejn għandhom x’jaqsmu mal-kultura u t-tradizzjonijiet ta’ pajjiżna. Ħidmet l-Għaqda Nistgħu ngħidu li għalhekk dan id-delizzju kellu l-bidu tiegħu tletin sena ilu. Sa mill1986, l-Għaqda Dilettanti Mudelli ta’ Knejjes dejjem kienet minn ta’ quddiem biex tieħu ħsieb ġenwinament dak kollu konness mal-kult u t-tradizzjonijiet antiki ta’ missirijietna f ’dak li għandu x’jaqsam mal-mudelli talknejjes fi djarna. Dan sabiex

il-patrimonju ta’ pajjiżna jibqa’ jiġi apprezzat tul iż-żminijiet u mgħoddi bla mittiefes lillġenerazzjonijiet futuri.

Kien żmien meta l-passatemp tal-mudelli tal-knejjes u l-istatwi kien tista’ tgħid qed imut mewta naturali. Kien għalhekk li numru ta’ ħbieb iltaqgħu biex dan id-delizzju Nisrani, kif għadu jissejjaħ sallum, ma jintilifx, imma jibqa’ jitgawda; anzi jikber u joktor mal-milja taż-żmien. Tul issnin, l-Għaqda saret waħda mill-iktar magħrufa fil-gżejjer tagħna u ngħatat stima kbira anke mill-kbarat tal-pajjiż.

Minn żmien għal żmien l-Għaqda torganizza għadd ta’ laqgħat għall-membri fi

ħdanha. L-Għaqda toħroġ ukoll fuljett kull xahrejn blisem Il-Knisja Tiegħi li jitqassam b’xejn lill-membri.

Il-wirja annwali Ninsabu fl-ewwel jiem tarRandan Imqaddes; żmien li fih nibdew nidħlu bil-mod fl-ispirtu ta’ penitenza u devozzjoni lejn il-Passjoni ta’ Ġesù Kristu. Proprju kull sena, fl-ewwel jiem tar-Randan, l-Għaqda Dilettanti Mudelli ta’ Knejjes torganizza wirja ta’ folklor reliġjuż fis-Sala San Franġisk, Triq Melita, il-Belt Valletta. Din is-sena qed issir bejn it-13 u s-27 ta’ Frar u d-dħul huwa mingħajr ħlas.

Permezz ta’ din il-wirja annwali, il-membri għandhom l-opporunità li jesibixxu dak li jkunu ħadmu jew irrinovaw matul is-sena. Kull min iżur il-wirja jista’ jara għadd sabiħ ta’ esibiti, li jvarjaw minn mudelli ta’ knejjes, statwi li jirrappreżentaw episodji millPassjoni ta’ Ġesù Kristu, vari titulari tal-Madonna u l-qaddisin, altari armati għal okkażjonijiet diversi, mudelli ta’ purcissjonijiet, kollezzjonijiet ta’ santi, u affarijiet oħra b’konnessjoni mal-folklor reliġjuż.

Din il-wirja hija wkoll żmien opportun biex wieħed jidħol membru tal-imsemmija Għaqda, xi ħaġa li tiġri kull sena għax, din il-wirja armata b’mod mill-aħjar sal-anqas dettall, dejjem tiġbed membri ġodda lejha, speċjalment żgħażagħ. Wara kollox, huwa d-dmir ta’ kull membru flGħaqda li dan id-delizzju ma jintilifx.

Fl-aħħar nett, inħeġġu lillpubbliku inġenerali biex f ’dawn il-jiem iżur il-wirja annwali li, kif għedna, tinsab miftuħa għall-pubbliku fis-Sala ta’ taħt il-Knisja ta’ San Franġisk ta’ Putirjal. Tibqa’ miftuħa sas-27 ta’ Frar, kuljum bejn id-9.30am u n-12.30pm, u bejn l-4.30pm u s-7.30pm Għal aktar tagħrif żuru s-sit elettroniku www. f r e e we b s. c o m / g h a q d a _ dilettanti_knejjes

26 14|02|2016

kullħadd.com

PERSONALITÀ

IPINĠI B’GĦAJN WAĦDA RAMONA

PORTELLI TINTERVISTA LIL

ALAN AZZOPARDI

Sit elettroniku: www.ramonaportelli.com

Email: ramonaportelli@hotmail.com

Għandu tmienja u tletin sena, u jaħdem bħala disinjatur u artist. Iqis ruħu bħala bniedem riservat, għalkemm fl-istess ħin huwa bniedem li jħobb jitkellem u jiċċajta ma’ kulħadd. Jemmen fil-karma u jħobb jisma’ lil kulħadd; jisma’ lil min għandu bżonn jitkellem. Fejn jista’ jgħin se jgħin skont il-bżonn.

Alan minn dejjem kien dilettant tal-arti, imma dan l-aħħar, minn mindu kellu żviluppatlu kundizzjoni f ’għajn minnhom, għamel mezz li jsib aktar ħin biex ipinġi. Bħala medium iħobb juża iċ-charcoal (faħam).

Jispeċjalizza portraits

l-aktar

Dan l-aħħar iltqajt ma’ artist żagħżugħ mimli determinazzjoni minkejja problema f ’waħda minn għajnejh Il-kuraġġ u l-pożittività tiegħu jistgħu jkunu ta’ ispirazzjoni u kuraġġ għal ħaddieħor. Alan Azzopardi huwa artist self-taught; qatt ma mar imkien biex jitgħallem, ħlief l-affarijiet bażiċi li jitgħallem kulħadd l-iskola. u għamilt kuntatt magħhom u anke xxerjawhom fuq ilpaġni personali tagħhom,” tbissem Alan.

Tkellimt miegħu rigward possibiltà ta’ xi esibizzjoni jew wirja tal-arti tiegħu, peress li s’issa għadu qatt ma tella’ waħda. “Wirja għandi ħsieb li nagħmel ’il quddiem meta nibni aktar

tpinġija li qed joħorġu aktar reali minn qatt qabel. Ħallejt f ’idejh biex jelabora aktar dwar din l-iżventura li laqtitu.

“Meta kont nara miż-żewġ għajnejn kont inħares lejn kif inpinġi minn perspettiva differenti. Meta bdejt nara mtappan minn għajn waħda, tgħallimt kif nikkonċentra u nħallat iż-żewġ viżjonijiet

fil-

Ta’ min jgħid li Alan jispeċjalizza l-aktar f ’portraits għax isostni li huma aktar ta’ sfida biex ipinġihom. Ħallejt f ’idejh biex jelabora aktar dwar dan il-fatt. “Jekk tpinġi xena, pereżempju, ma tkunx ristrett li tpinġi kollox eżatt. Imma portrait ma tistax tfalli fl-ebda qies; appena tpinġi l-imnieħer iżgħar jew akbar, jew speċjalment l-għajnejn, hemmhekk se tinkixef għax il-wiċċ jinbidel kompletament. Allura dik hija l-isfida: li ġġib kollox eżatt kemm jista’ jkun,” beda jispjegali Alan.

Mistoqsi dwar jekk il-portraits ikunux magħżula minnu nnifsu jew sempliċiment jaqbadx personalità u jpinġiha minn jeddu, Alan spjegali: “Ikolli minnhom li jkunu ordnati minn individwi bħal, pereżempju, biex jagħtuhom bħala rigal. Imbagħad dejjem nagħmel mezz li bejn portrait u ieħor nagħmel wieħed ta’ artist magħruf li jkollu dik ixxi ħaġa partikolari li tagħmlu uniku u li tolqot lili.”

Dwar jekk qattx għaddielu ħsieb li jagħmel kuntatt malpersonalità tal-portrait li jkun diġà pinġa sabiex jurihom xogħlu, Alan sostna miegħi li t-tpinġijiet tiegħu ġew magħżulin kemm-il darba u mtellgħin fuq siti tal-internet barranin u ġew ixxerjati ma’ eluf ta’ nies. “Pinġejt żewġ personalitajiet Maltin

temi ta’ tpinġijiet. Fil-fatt, ’il quddiem nixtieq li ntella’ wirja f ’mużew partikolari flImdina.”

Jinduna li ma bedix jara minn għajn waħda Ta’ min jgħid li erba’ snin ilu, waqt li Alan kien fuq vaganza fi Franza, kien qam jara mċajpar minn għajn waħda.

Lura Malta rriżulta li kellu l-kornea qed tittappan u fi ftit jiem ma beda jara xejn minn dik l-l-għajn. Minflok qata’ qalbu, intefa’ aktar fuq it-

differenti miż-żewġ għajnejn u nara bħal dellijiet; dellijiet li jiffurmaw xi ħaġa meta jkunu kollha kompluti flimkien,” sostna miegħi Alan.

Alan kien ikollu ġranet fejn għajnejh tintefaħlu u jkun muġugħ ħafna, tant li minn ħin għal ħin kien qed jistenna donatur ħalli jkun jista jbiddel il-kornea tiegħu li kienet spiċċuta. Artist bħalu jirrikjedi vista tajba biex josserva l-arti tiegħu. “Filħajja tgħallimt li trid taddatta ruħek għalkollox. Dejjem għandek tagħti l-mija fil-mija,

u li tagħmel għandek dejjem tagħmlu bl-aħjar mod li tista’ jew inkella tagħmel xejn mill-ewwel. Għalhekk jien nemmen li qed ingawdi l-mija fil-mija tad-don li għandi għax naf li qed nagħti l-l-mija fil-mija tiegħi.”

Kellu bżonn trapjant Peress li Alan kien jinsab fuq lista ta’ stennija għal trapjant tal-kornea, u għad għandu tmienja u tletin sena biss, kien hemm fatt li bih kien qed iħossu skomdu. Dan għax il-kornea li kellu bżonn kellha tkun ta’ xi ħadd bejn għoxrin sa erbgħin sena.

Alan kien qed iħossu skomdu li qisu qed jistenna li xi ħadd imut biex ikun jista’ jara aħjar – aktar u aktar meta dak ix-xi ħadd irid ikun żgħir. Tant hu hekk li, kieku ma kienx ikunx muġugħ u xorta jibqa’ jara minn għajn waħda, kien lest li jibqa’ kif inhu.

Tant kienet iddejqu din ilħaġa tal-lista ta’ stennija li, fid-dinja egoista tal-lum, mhux faċli li persuna taħsibha bħalu f ’dan ir-rigward.

Staqsejtu kif jirnexxilu jkun daqshekk pożittiv. Weġibni: “Lill-ħbieb u l-qraba tiegħi dejjem ngħidilhom hekk: ‘Billi ninkwieta jew inkun negattiv se nsolvi l-problema?’ Kulħadd jaf li meta tkun negattiv mhux talli ma ssolvix il-problema, talli tħossok agħar! Allura mhux aħjar tħares lejn il-pożittiv tas-sitwazzjoni? Nassigurak li f ’kull ċirkostanza, negattiva kemm hi negattiva, jekk tevalwa sew, dejjem issib xi ħaġa pożittiva fiha.”

Sab donatur għall-kornea li kellu bżonn Ftit gimghat ilu, b’sorpriża, rċieva telefonata minn Mater Dei. Qalulu li sabu donatur għall-kornea li kellu bżonn, u kellu jagħtihom risposta jekk hux se jaċċetta li ssirlu l-operazzjoni l-għada stess.

Ovvjament inħasad, għax kienet xi ħaġa li kien ilu jistenna ħafna imma ma kienx

qed jistennieha hekk ħabta u sabta b’telefonata fis-7.30am!

“Għedtlu: ‘Agħtini ħames minuti u nċempillek lura.’

Għalaqt għajnejja u ħsibt f ’dik il-persuna li tilfet ħajjitha dak il-ħin, u għedt: bħalissa l-familjari tagħha min jaf xi dwejjaq għandhom u jien ma jistħoqqlix li nkun kuntent u nifraħ bħalissa. Ċempilt lura l-isptar u aċċettajt, u qaluli biex immur l-isptar għat-testijiet. Fil11.00am digà kont lest mittestijiet u qaluli biex nidħol l-isptar l-għada filgħodu għall-operazzjoni. Dakinhar komplejt il-ġurnata taxxogħol tiegħi regolari. Kont imfixkel ftit, jekk għandix nifraħ jew le,” kompla jirrakkontali Alan.

Kompla jgħidli li s-Sibt filgħodu mar l-isptar u siegħa u nofs wara li daħal għalloperazzjoni, li damet tliet sigħat. L-operazzjoni kienet suċċess u ta’ dan jirringrazzja lil Mr Franco Mercieca.

“Tant kienet suċċess li wara operazzjoni ta’ trapjant jien kont barra mill-isptar l-għada filgħodu fis-7.30am – inqas minn 24 siegħa minn meta ġejt operat. Nixtieq nirringrazzja specjalment lid-donatur/a li għamel/ għamlet dan possibbli.

Kieku ma jkunx għal nies bħal dawn, kieku jien illum għadni niddependi minn għajn wa’da. L-importanti f ’każi bħal dawn hu li tibqa’ pożittiv dejjem,” kompla jgħidli Alan.

Fl-aħħar nett Alan xtaq jgħaddi messaġġ lill-qarrejja tal-gazzetta KullĦadd: “Għix ġurnata b’ġurnata u qatt tinsa minn fejn bdejt.

Dak li tista’ tagħmel llum tħallihx għal għada, għax jaf ikun tard wisq. U kull filgħodu meta tqum missodda dejjem innota li qomt b’saħħtek, għax meta tkun ma tiflaħx tirrealizza kemm kont iffurtunat f ’dawk ilġranet li qomt tajjeb u lanqas biss tajt kas.”

SKEDA

kullħadd.com

103 06.50 Flimkien ma’ Nancy (R) 07.50 Sejjaħtli Helpline (R) 08.30 Paperscan 10.00 Aroma Kitchen (R) 11.05 Karriera (R) 11.30 Cibus 12.30 Aħbarijiet 12.35 Kyrios 12.45 Telebejgħ 13.00 In d house (R) 14.00 Arani Issa (R) 16.45 Attività Politika – PL 17.30 Aħbarijiet 17.35 Telebejgħ 17.50 L-Argument 19.30 Aħbarijiet 20.10 Ieqaf 20 Minuta 20.35 Andrew & Sue (Episodju 18) 21.35 On d road 22.15 Il-Patt (R) 23.30 Aħbarijiet

151 06.00 Lena 06.30 Cultura Memex 06.55 Heartland 07.40 Trasloco con Sorpresa 08.20 Viaggi da record 08.45 Il Nostro Amico Charly 09.30 I Nostri Amici Animali 10.15 Cronache Animali 11.00 Mezzogiorno in Famiglia 13.00 TG2 Giorno 13.30 TG 2 Motori 13.40 Meteo 2 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che il Calcio 17.05 TG2 L.I.S. 17.08 Meteo 2 17.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 11 20.30 TG2 20.30 21.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva

162 06.00 Media Shopping 06.57 Anica Flash 07.00 Find my Family 07.53 Media Shopping 08.10 Downton Abbey 10.05 X-Style 10.40 Non Ditelo Alla Spos 12.00 Il Mio Cane Skip 14.00 The Originals 15.40 Gossip Girl 17.20 Inga Lindstrom 19.20 Dr. House Medical Division 21.10 Downton Abbe 23.15 Fairfield Road

372 06.00 Chopped 07.00 Amazing Wedding Cakes 08.00 The Pioneer Woman 09.00 Siba’s Table 10.00 Chopped 11.00 Guy’s Big Bite 12.00 Diners Drive-Ins and Dives 15.00 Chopped 16.00 Siba’s Table 17.00 Dinner at Tiffani’s 18.00 Rev Run’s Sunday Suppers 19.00 All-Star Academy 20.00 Ching’s Amazing Asia 21.00 The Freshman Class 22.00 Diners Drive-Ins and Dives 23.00 Rev Run’s Sunday Suppers

412 06.00 Teleshopping 09.00 Pawn Stars 19.00 Ax Men 20.00 The Curse of Oak Island 21.00 Ancient Aliens 22.00 Storage Wars.

23.00 Pawn Stars

14|02|2016 27

102 07.00 Aħbarijiet 08.00 The Client (R) 08.45 Telebejgħ 10.15 Għalkulħadd 11.15 Quddiesa mis-Santwarju ta’ Pinu 12.00 Distinti (R) 12.45 Telebejgħ 13.00 Intriċċi (R) 14.00 Aħbarijiet 14.05 Telebejgħ 15.20 Iswed fuq l-Abjad (R) 16.25 Mill-Familja Rjali 16.40 Wheelspin (R) 17.30 Flusek (R) 18.00 Aħbarijiet 18.05 What’s for Dinner 18.45 Newsfeed 19.30 Aħbarijiet 19.50 Newsfeed 20.30 Becky 21.30 Aħbarijiet 21.35 Replay

152 06.00 Fuori orario. Cose (mai) Viste 07.20 Zorro 08.15 Film: Fedora 09.45 L’Amore Dell 10.00 La Quarta Età 10.30 Speciale Community – Le Storie 11.10 TGR 12.00 TG3 12.25 Il Posto Giusto 13.30 Correva l’Anno 13.30 Un Posto al Sole 14.00 TG Regione 14.15 TG3 14.30 In 1/2 Ora 15.00 TG3 LIS 15.05 Kilimangiaro 19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Quasi Quasi 21.55 Presa Diretta Dieselgate

300 06.00 Green Balloon Club 06.25 Mr Bloom’s Nursery 06.45 Show Me Show Me 07.05 Green Balloon Club 07.25 Jollywobbles 07.40 Jollywobbles 07.50 Doctors 09.45 EastEnders 11.45 The Weakest Link 12.30 Doctor Who 13.15 Last of the Summer Wine 14.15 The Weakest Link 15.00 Doctor Who 15.45 The Fat Fighters 16.35 Tough Guy Or Chicken?

17.25 Upstairs Downstairs 20.05 Call the Midwife 21.00 The Mystery of Edwin Drood 21.50 DCI Banks 22.35 Spooks

400 06.00 How Do They Do It? 06.25 Misfit Garage 07.15 Fast N’ Loud 08.10 MythBusters 09.05 Engine Addict With Jimmy de Ville 09.55 Rise of the Machines 10.50 Troy 11.40 Storage Hunters 12.35 Property Wars 13.30 Auction Kings 14.25 Dallas Car Sharks 15.20 Extreme Car Hoarders 17.10 Wheeler Dealers 18.05 Fast N’ Loud 19.00 Ed Stafford 20.00 Pacific Warriors 21.00 Diamond River Hunters 22.00 Sean Conway 23.00 Catching Monster

452 07.05 Blaze and the Monster Machines 07.30 PAW Patrol 07.55 Winx Club 08.50 The Fairly OddParents 09.40 Sanjay and Craig 10.25 Kung Fu Panda 11.20 iCarly 12.10 Sam & Cat 12.35 Victorious 13.00 iCarly 13.20 Big Time Rush 13.50 Marvin Marvin 14.15 Victorious 14.40 iCarly 15.05 Nicky Ricky Dicky & Dawn 15.30 Henry Danger 15.55 The Thundermans 16.20 Big Time Rush 16.45 Victorious 17.10 iCarly 17.35 SpongeBob SquarePants 18.00 Teenage Mutant Ninja Turtles

101 06.00 Aħbarijiet 07.30 Qalb in-Nies 08.00 Paq Paq on Test 08.15 Madwarna 08.45 Ħadt l-Aħbar 10.00 New Rooms 10.30 Malta u lil hinn minnha 12.00 News 12.10 Ħadd Għalik 15.00 Ħbieb u Għedewwa 18.00 Aħbarijiet 18.15 Għawdex Illum 18.45 L-Irkant 19.15 Pellikola 20.00 Aħbarijiet 20.50 L-Assedju 21.40 Paq Paq on Test 21.50 Aħbarijiet 21.55 ZOS – Zone of Separation 23.00 Aħbarijiet 23.15 Smack Down WWE

153 07.00 Tg4 Night News 07.20 Media Shopping 07.50 Super Partes 08.20 Io E La Mamma 08.57 Terra!

10.00 Santa Messa 10.50 Le Storie Di Viaggio A… 11.30 Tg4 Telegiornale 12.00 Julie Lescaut – Volontari 14.00 Donnavventura 15.02 Storia di una Capinera 17.19 Pistole Calde a Tucson 18.51 Anteprima Tg4 18.55 Tg4 Telegiornale 19.30 Dentro la Notizia 19.50 Tempesta d’Amore 21.15 Cast Away

306 06.00 Ryan Seacrest with Selena Gomez 06.30 LA Sugar 07.00 I Am Cait 09.00 Rich Kids of Beverly Hills 11.00 Christina Milian Turned Up 14.00 Botched 15.00 Dash Dolls 18.00 Just Jillian 21.00 Hollywood Medium With Tyler

Henry 22.00 Botched 23.00 Just Jillian

403 06.00 Toddlers & Tiaras 07.40 Cake Boss 09.30 Little People Big World 11.20 Tina Malone 12.15 Our Little Family 13.10 Little People Big World 14.05 Best Of Buddy’s 15.00 Married by Mum and Dad 15.55 Love Lust or Run 16.50 Belief 17.45 Say Yes to the Dress 18.15 Say Yes to the Dress: Nightmares

and Dreams 19.10 Say Yes to the Dress 20.05 90 Days to Wed 21.00 Belief 21.55 Botched Up Bodies 22.50 An Hour to Save Your Life 23.45 What Have I Got

104 07.00 Aħbarijiet 08.30 Paq Paq on Test 08.40 Kelma għall-Ħajja 09.00 Quddiesa tal-Ħadd 09.45 Vatican Magazine 10.15 Qalb in-Nies 10.45 Dot Eu 11.00 MEA 11.30 Awtokura 12.00 New Rooms 12.30 Venere 13.00 Paq Paq Lifestyles 13.30 Gadgets 14.00 Balzan vs Floriana 16.00 Malta u lil hinn minnha 17.30 Valletta 18.00 Animal Diaries 19.00 Għawdex Illum 19.30 Dwarna 20.30 Aħbarijiet għall-persuni b’nuqqas

ta’ smigħ 20.40 Paq Paq on Test

150 06.00 Parlamento Punto Europa 06.30 Unomattina In Famiglia 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Angelus 12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde Sicurezza Alimentare 13.30 Telegiornale 14.00 L’arena Da Sanremo 16.30 Tg 1 16.33 Che Tempo Fa 16.35 Domenica In Da Sanremo 20.00 Telegiornale 20.35 Affari Tuoi 21.30 Tutto Può Succedere 23.36 Tg1 60 Secondi 23.40 Speciale Tg1

154 06.00 Prima Pagina 08.00 Tg5 Mattina 09.10 Le Frontiere Dello Spirito 09.50 Il Pranzo Della Domenica 11.00 Le Storie Di Melaverde 12.00 Melaverde 13.00 Tg5 13.40 L’Arca Di Noè 14.00 Domenica Live 18.45 Caduta Libera 20.00 Tg5 20.40 Paperissima Sprint 21.11 Riassunto Tutti Insieme

All’improvviso 21.12 Tutti Insieme all’Improvviso 23.30 X-Style

155 07.25 Super Partes 08.00 Titti E Silvestro 08.05 I Flinstones 08.32 Lupin 10.30 Facciamo Fiesta 12.25 Studio Aperto 13.00 Sport Mediaset XXL 13.55 Meteor Storm 15.45 Twister 18.00 Camera Cafè 18.28 Studio Aperto Anticipazioni 18.30 Studio Aperto 19.00 Camera Cafè 19.15 Inkheart La Leggenda Di Cuore

D’inchiostro 21.25 Le Iene Show 6A Puntata

307 07.15 Hawaii Life 07.40 Giada at Home 08.30 Beachfront Bargain Hunt 09.25 Caribbean Life 09.50 Hawaii Life 10.15 Rehab Addict 11.10 Curb Appeal 12.00 Junk Gypsies 12.50 Cousins on Call 13.15 Killer Kitchen Makeover 13.45 Giada’s Weekend Getaways 14.35 Restoration SOS Charleston 15.25 Fixer Upper 16.15 Rehab Addict 17.05 Extreme Homes 18.55 House Hunters 19.45 Hawaii Life 20.10 Restoration SOS Buffalo 20.35 Rehab Addict 21.00 Rachel Hunter’s Tour of Beauty 21.55 Restoration SOS Charleston 22.45 Caribbean Life

405 06.00 Swamp Brothers 06.25 Treetop Cat Rescue 07.15 Wild Capture School 08.10 Rugged Justice 09.05 Dr. Dee: Alaska Vet 10.00 Big Fish Man 10.55 Austin Stevens: Most Dangerous 11.50 Bahama Blue 12.45 Wildest Latin America 13.40 North America 14.35 Wildest Middle East 15.30 Wildest Islands 16.25 The Primeval Forest of

Belovezhskaya Pushcha 17.20 Wild Capture School 18.15 Rugged Justice 19.10 Dr. Dee: Alaska Vet 20.05 Treetop Cat Rescue 21.00 Wild Capture School 21.55 Austin Stevens. Most Dangerous 22.50 Gator Boys

312 06.00 Separate Tables 07.40 Clifford 09.10 One Summer Love 10.50 Mannequin 12.20 A Guy Thing 14.05 Nobody’s Fool 15.50 A Star for Two 17.25 Waking Up in Reno 19.00 One More Kiss 20.40 Cold Mountain 23.15 Valley Girl

410 06.00 House Hunters International 08.00 Salvage Dawgs 09.00 The Vanilla Ice Project 10.00 Baggage Battles 11.00 Shed & Buried 12.00 Building Alaska 13.00 Man Caves 14.00 The Vanilla Ice Project 15.00 Shed & Buried 16.00 Salvage Dawgs 17.00 Building Alaska 18.00 House Hunters International 19.00 Expedition Unknown 20.00 Mysteries at the Monument 21.00 Mysteries at the Museum 22.00 Building Alaska 23.00 Man Caves

600 06.00 IBU World Cup Biathlon 07.00 UEFA European Championship

Futsal 08.30 IBU World Cup Biathlon 09.15 FIS World Cup Alpine Skiing 10.15 Live. FIS World Cup Alpine Skiing 12.00 FIS World Cup Ski Jumping 13.15 FIS World Cup Alpine Skiing 14.30 FIS World Cup Cross-Country Skiing 15.30 FIS World Cup Ski Jumping 17.45 IBU World Cup Biathlon 19.25 Eurosport2 News 19.30 Wintersports Today 20.30 FIS World Cup Ski Jumping 21.45 IBU World Cup Biathlon 23.00 Eurosport2 News 23.05 Wintersports Today

ANDREW & SUE Illum fit-8.35pm fuq ONE Sue taffronta lil Sarah dwar l-ittri tal-ammiratriċi sigrieta ta’ Manwel. Bejn iż-żewġ nisa issa jfaqqa’ konfront. Carmen xejn mhi kuntenta li Manwel se jieħu lil Emma għall-ikel għandhom.

Madankollu, tagħmel sforz li saħansitra jgħaġġeb lil Manwel. Iżda, flistess waqt, Carmen tagħmel skoperta fil-kamra ta’ Manwel.

28 14|02|2016

kullħadd.com MIĊ-

ĊINEMA

RAPPORT TA’

ĊINEMA

CARMEL BONNICI

ALVIN AND THE CHIPMUNKS: THE ROAD CHIP

PJAĊEVOLI

L-ANNIMALI ĦELWIN FUQ VJAĠĠ GĦALL-ĠID TAGĦHOM STESS Atturi Ewlenin: Jason Lee, Kimberly Williams-Paisley, Josh Green, Bella Thorne Vuċijiet Ewlenin: Justin Long, Christina Applegate, Matthew Gray Gubler, Jesse McCartney, Anna Faris Direttur: Walt Becker.

Distributur: 20th Century Fox Maħruġ minn KRS Releasing Kien fis-sena 1958 meta Ross Bagdasarian ħoloq lil Alvin u ħutu Simon u Theodore, tliet chipmunks (annimali qishom squirrels), tant ħelwin li malajr wieħed jinkaram għalihom.

Fl-2007 ħareġ Alvin And The Chipmunks, l-ewwel xogħol ċinematografiku dwar dawn l-imqarbin li tassew jafu jkantaw, u fil-film ta’ wara dehru wkoll iċ-chipettes, trio femminili.

Fi żmien tmien snin u tliet films is-suċċess inkiseb biddħul ta’ kważi biljun dollaru.

Fir-raba’ produzzjoni, Alvin And The Chipmunks: The Road Chip jibdew jaħsbu li Dave (Lee), il-missier putattiv tagħhom li telaq lejn Miami u ħalliehom warajh, se jiżżewweġ lill-maħbuba tiegħu, Samantha (Williams-Paisley) u li huma se jkunu abbandunati.

Għandhom biss tliet ijiem

Ħin: 94 min. Ċert. U

biex imorru ħdejh u jippruvaw jisfrattaw dan in-namur.

Fuq kollox, huma jinsabu taħt il-ħarsien ta’ Miles (Green), it-tifel teenager ta’ Sam li ma jħobbhomx, kif ukoll iċ-chipmunks lanqas ħadu grazzja miegħu. Imma ċ-ċkejknin u Miles jaqblu f ’ħaġa waħda: li jwaqqfu l-għerusija ta’ Dave u Sam. Alvin And The Chipmunks: The Road Chip jiżvolġi f ’road movie matul l-Istati Uniti. Dan il-vjaġġ, li fih il-problemi ma jonqsux, ħafna minnhom ikkawżati minn Alvin u ħutu, jista’ jservi biex huma jerġgħu jingħaqdu bħala familja waħda ma’ Dave.

L-andament hu wieħed leġġer u ferrieħi, għalkemm il-film ibati xi ftit minn kontinwazzjoni adegwata waqt ittriq twila li jieħdu. Il-familji u t-tfal se jieħdu gost bih żgur!

THE 5TH WAVE

AMBIGWU

INVAŻJONI ALJENA F’MEWĠIET TA’ DIŻASTRI Atturi Ewlenin: Chloe Grace Moretz, Nick Robinson, Ron Livingston, Maria Bello, Maika Monroe, Liev Schreiber Direttur: J. Blakeston.

Distributur: Columbia/Sony Maħruġ minn KRS Releasing.

Il-ktieb The 5th Wave, li kien ippubblikat fl-2013, hu l-ewwel wieħed minn triloġija tax-xjenza fittizja ta’ Rick Yancey. Dan il-volum, li dam aktar minn 20 ġimgħa fil-lista tal-aqwa kotba li nbiegħu, kiseb akklamazzjoni kemm mill-kritiċi u anke mill-pubbliku.

Bħas-serje ta’ Harry Potter, The Hunger Games u The Divergent, il-protagonista hi persuna żagħżugħa, tfajla ordinarja li fiċ-ċirkustanzi li jolqtuha taġixxi ta’ erojina. Id-dinja tagħna tkun attakkata mill-aljeni, f ’erba’ mewġiet ta’ qerda kbira li jħallu l-maġġoranza tal-popolazzjoni mejta. F’din l-atmosfera ta’ biża’ u nuqqas ta’ fiduċja f ’umani oħrajn, Cassie Sullivan (Moretz), tinsab maħruba u tfittex mezz kif

Ħin: 112 min. Ċert. 12

se ssalva lil ħuha ż-żgħir, Sammy, li ntilef.

Waqt li qed tistenna l-ħames u l-aħħar mewġa ta’ diżastru titaniku, hi tiltaqa’ ma’ ġuvni, Evan (Robinson) li jrid jgħinha, biss hi mhix deċiża jekk tafdahx jew le.

The 5th Wave hu xogħol mimli azzjoni, b’andament ambigwu u anke ftit konfuż dwar invazjoni aljena mhix tas-soltu, li, iżda, ma tissodisfax. Bħal fil-produzzjonijiet Red Dawn u Tomorrow When The War Began, ikunu ż-żgħażagħ li se jikkumbattu għall-għajxien tal-bqija tal-umanità, u b’hekk dan il-film seta’ ssemma Alien Dawn.

Il-mod kif l-umani jinbidlu fl-attitudni tagħhom imma jżommu l-istess dehra, ifakkar

f ’Invasion Of The Body Snatchers u The Day Mars Invaded Earth.

Fis-set-pieces tal-mewġiet ta’ qerda kbira, bħal terremoti, qtugħ tal-provvista tal-elettriku, mard u tsunamis, dan

ix-xogħol jeċċella.

It-taħlita bejn fantasija tax-xjenza fittizja u biża’ minn diżastri naturali li huma parti mill-ħajja normali huma ntegrati tajjeb.

ĊINEMA

kullħadd.com

14|02|2016 29

20,000 REASONS

PJAĊEVOLI

KUMMIEDJA MALTIJA ROMANTIKA U ĦELWA

ti jidħlu f ’ħafna argumenti Atturi Ewlenin: Maria Pia Meli, Aldo Zammit, Steffan sħan bejniethom.

Cheriet Busuttil, Marylou Coppini, Nanette Brimmer, Sophie Bellizzi (Meli), minn Chris Dingli familja sinjura mill-Madliena, hija perfezzjonista Direttur: Jameson Cuccardi Ħin: 87 min. f ’xogħolha u moħħha biss Maħdum minn Malta Film Workshop li tara li l-kumpanija tagħha Maħruġ minn KRS Releasing Ċert. 12A tiffjorixxi. Ma tantx tingwalaha ma’ oħtha Juliana u Fi żmien id-Dipress- ja. Waqt li dan hu primarja- ma taqbilx assolutament ma’ joni Amerikana, l-udjenzi ment kummiedja romantika, nannitha Domenica (Copkienu bi ħġarhom jirrikor- fih insibu wkoll xi intriċċi pini), il-patrijarka li tridha ru għall-kummiedji sfrenati ta’ adulterju ħafif, xi azz- tiżżewweġ fit-tajjeb biex tip(screwball comedies) biex ines- joni minħabba dejn mhux proteġi l-ġid tal-familja. Meta suhom xi ftit mid-dwejjaq imħallas u qassis progressiv taqbad lil Jonathan (Busuttil), tal-ħajja. li, mhux għax irid, jaqla’ xi avukat gustuż u smart, jittraIl-film Malti, ħafna minnu ftit inkwiet bit-tama li fil-fi- diha, hi dlonk taqta’ r-relamitkellem bl-Ingliż, 20,000 nal jipprova jirranġa kollox. zzjoni u nannitha theddidha Reasons jixbah ħafna lil dan Minħabba t-tfal rispettivi li taqtagħha mill-wirt. Anzi, il-ġeneru ta’ film, imma fih tagħhom, żewġ familji Maltin tagħiha tliet xhur, sa meta ukoll taħlita xi ftit aktar ser- ta’ strata soċjali differen- tagħlaq it-tletin sena, biex

tiżżewwġ.

Hawn hi tieħu grazzja ma’ Ramon (Zammit), ħaddiem minn klassi baxxa. L-affarijiet se jmorru għall-agħar bejn il-familji tagħhom u anke huma se jkollhom jiffaċċjaw baħar imqalleb, kultant b’ħafna umoriżmu. Tassew flokha hija l-kwotazzjoni tax-xiħa meta ssostni li l-imħabba u t-tellifin iġibu l-aktar kumbinazzjoni perikoluża fid-dinja.

Minkejja li m’għandux parti sostanzjali, jimpressjona sewwa Chris Dingli bħala

Fr.Norbert, fl-aktar mumenti divertenti mimlija tbissim u daħk. 20,000 Reasons hu r-riżultat tal-programm ta’ taħriġ tal-Malta Film Workshop, bl-inizjattiva tal-Malta Film Commission bi sħubija ma’ Film London’s Microwave u megħjuna mill-fondi Ewropej.

Bil-kitba fluwida ta’ Malcolm Galea u direzzjoni tajba ta’ Jameson Cuccardi, dan ilfilm għandu jipprovdi siegħa u nofs mill-aqwa, kemm liżżgħażagħ u kemm lill-adulti.

L-AQWA ĦAMES FILMS Bejn it-03.02.2016 u s-07.01.2016

1.

2.

3.

4.

5.

13 Hours The Revenant Daddy’s Home Ride Along 2 Goosebumps

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

Mistoqsija għal din il-ġimgħa: X’jismu l-film bi produzzjoni Maltija?

Ibgħat it-tweġiba tiegħek lil: Kompetizzjoni Films, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.

Rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: R. CUTAJAR – il-Mosta

30 14|02|2016

kullħadd.com

AVVIŻI KLASSIFIKATI ­­­­PR­OPRJETÀ

TANAYA’S Dev. Ltd: Għażla kbira ta’ appartamenti f ’kull żona ta’ Malta. Jinbiegħu mingħajr depożitu u nħallsulek il-kuntratt. Offerta speċjali.

Għal aktar dettalji ċempel 9992 4999. Mingħajr aġenti jekk jogħġbok.

SERVIZZI Korsijiet akkademiċi u rikreazzjonali fir-Rabat, tas-suġġetti kollha minn Year 4 sa O Levels.

Reading classes għal tfal bejn l-4 u 6 snin kif ukoll għal dawk ta’ bejn is-7 u 11-il sena. Ċempel 9943 2994.

Investigazzjoni Privata: Żwiġijiet, għerusija u relazzjonijiet oħra, DNA forensic tests, tfal maħtufin minn Malta, każijiet ċivili, każijiet oħra filqorti, problemi f ’kumpaniji jew negozju. Nagħmlu xhieda fil-Qorti. Naħdmu f ’Malta u anke barra. Għal appuntament ċemplu 7959 0000. email: info@ privateinvestigationmalta.com Korsijiet f ’Livell Ordinarju f ’diversi suġġetti bħallMatematika, Ingliż, Malti, Franċiż, Fiżika u oħrajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet bażiċi filkompjuter, €50. Ċempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew żur is-sit elettroniku www. tudorinstitute.com Tewmi Group għal lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi għall-kiri bi prezzijiet raġonevoli. Żur is-sit www. tewmi.com jew ċempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taż-żfin fuq stil ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taż-żfin għall-

beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibgħat SMS fuq 7925 3015 jew ċempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd: infermiera mħarrġa, caring assistants, nannies, nies imħarrġin biex iżommu kumpanija, għajnuna fid-djar u night sitters.

Servizz ta’ 24 siegħa, Għandna wkoll għall-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. Għal aktar informazzjoni ċempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

AFFARIJIET GĦALL-BEJGĦ Kanapè – sufan tal-injam antik, prezz €375. Xkaffa lewn ilkewba b’qies ta’ 4 piedi bi 3 piedi wisa’, prezz €145. Ċempel 9968 9100.

Għandna varjetà kbira ta’ arloġġi bħal Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arloġġi ta’ malħajt, żveljarini u selezzjoni ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest.

Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu batteriji, ċineg, naqtgħu kull forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal dawk l-arloġġi tajbin għall-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew għalih.

Nispeċjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija.

Għal aktar informazzjoni żur issit: www.expresswatchrepairs. com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, ilMosta. Ċempel 2141 7235.

XOGĦOL TA’ MANUTENZJONI Installazzjoni u tiswija ta’ aerials tat-televiżjoni. Offerti

vantaġġjużi fuq sistemi tassatellita u fuq l-android TV boxes. Għal aktar infromazzjoni ċempel 2148 6211.

Għal kull tip ta’ kisi bil-ġibs, ramel u siment, graffiato, żebgħa, xogħol fuq l-antik, xogħol fuq il-pond, madum, membrane, dawl u ilma. Ċempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns għal kull tip ta’ linji fissi. Ċempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali tal-ilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Ċempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt għal kull xogħol ta’ tibjid u tikħil, kisi normali, fuq il-fil, fuq xogħol antik u bilpont, kisi bil-ġibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Ċempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Ħal Qormi, jispeċjalizzaw f ’xogħol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Ċempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 7981 2784 jew żur is-sit www.wpmalta.com Għal kull tip ta’ xogħol fuq faċċata, bjut, appoġġi, gallarijiet, eċċ. Membrane jew liquid membrane. Mela pproteġi l-proprjetà tiegħek mill-ilma tax-xita u ċempel issa għal stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew idħol fuq is-sit www. darrendoitall.com Il-bejt tiegħek jagħmel l-ilma?

Għandek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek ilproblema.

Nispeċjalizzaw fuq xogħol ta’ waterproofing u

membrane b’10 snin garanzija.

Xogħol professjonali blaqwa materjal ISO pool. Għal stima bla obbligu ċemplu 7972 9967 jew żur is-sit www. kendawaterproofing.com AVVIŻI OĦRA S. Spagnol Const. Ltd teħtieġ nies b’esperjenza biex jaħdmu fil-kostruzzjoni.

Pagi u kundizzjonijiet tajbin. Ċemplu 9947 6522 jew 2167 8134.

Jinħtieġu bennejja bil-fattura jew bil-paga u manwala blesperenzja għax-xogħol talkostruzzjoni. Ċemplu lil Stivala Construction, il-Gżira, fuq 7998 9881.

Paul & Waters – The Perfumery. Għall-aqwa ditti ta’ fwejjaħ, oriġinali u blorħos prezzijiet f ’Malta, żur il-ħwienet ta’ Paul & Waters – The Perfumery. Il-ħwienet tagħna tal-Fgura, il-Mosta, Ħal Qormi u Raħal Ġdid ikunu miftuħin kuljum mid9.00 san-12.30 u mill-16.00 sas-19.00. Paul & Waters Free Delivery Service. Ċempel 2766 3361.

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti mużikali, fosthom drums kemm akustiċi u elettriċi, cymbals, percussion, pjanijiet diġitali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiċi u akustiċi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aċċessorji oħra.

Issib ukoll kotba tal-mużika tat-tagħlim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Ċempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE Parts għall-karozzi: Inbigħu kull tip ta’ parts ta’ karozzi Ġappuniżi u Koreani,

KUPUN AVVIŻI KLASSIFIKATI IKTEB L-AVVIŻ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

AVVIŻI

fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ żjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eċċ.

Parts ġenwini.

Għal aktar informazzjoni ċempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com Nigret Night Club and Restaurant, Labour Ave, irRabat, Malta. Naċċettaw riservazzjonijiet għal coffee mornings, lunches u dinner dances u kull okkażjoni oħra.

Miftuħin fil-weekends, lejla Maltija b’differenza kull nhar ta’ Ġimgħa. Nhar ta’ Sibt mużika għal kulħadd ma’ Franz Grech. Inservu wkoll take-away fil-weekends.

Naċċettaw riservazzjonijiet għal kull okkażjoni. Għal aktar informazzjoni ċempel 2145 4858/2145 4908/7945 4908.

Tistgħu żżuru s-sit elettroniku www.nigretnightclub.com jew www.nigretnc.com TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU: Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tiegħi biex nikseb dak li neħtieġ. Inti li tajtni d-don divin biex naħfer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tiegħi, li f ’kull mument ta’ ħajti tkun maġenbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill-ġdid li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem l-illużjonijiet materjali. Nixtieq li nkun miegħek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi għall-ħniena tiegħek lejja u lejn dawk li jiġu minni.

Din it-talba għandha tingħad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlugħa, anke jekk għall-bidu tidher diffiċli. It-talba għandha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja, bla ma tissemma’ x’kienet.

Offerta 1: Ġimagħtejn Offerta 2: 5 ġimgħat Offerta 3: 2 avviżi għal 5 ġimgħat Offerta 4: 13-il ġimgħa Offerta 5: 26 ġimgħa Offerta 6: 52 ġimgħa

€5 €10 €15 €30 €56 €93

ĦLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullĦadd, Avviżi Klassifikati, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun ĦMR 1717.

AVVIŻI

kullħadd.com

AVVIŻI PARTIT LABURISTA Laqgħat ġenerali annwali tas-sezzjonijiet 2016 Il-laqgħat ġenerali annwali tas-sezzjonijiet tal-Għaqda Veterani Laburisti se jsiru hekk:

Birżebbuġa: fis-17 ta’ Frar 2016, fis-6.00pm

Il-Ħamrun: fl-24 ta’ Frar 2016, fid-9.30am

Raħal Ġdid: fid-19 ta’ Frar 2016, fl-10.00am

Ir-Rabat: fid-9 ta’ Frar 2016, fis-6.00pm

San Ġiljan: fil-11 ta’ Frar 2016, fis-6.00pm Inħeġġu lill-membri rispettivi jattendu għal dawn il-laqghat Ħarġa kulturali L-Għaqda Veterani Laburisti tixtieq tavża li l-ħarġa kulturali li jmiss ser tkun attività biż-żfin u se ssir nhar il-Ħamis 25 ta’ Frar 2015, fil-Qawra Palace, il-Qawra. Membri u ħbieb huma mistiedna jiġu magħna.

Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30am. Biljetti jinkisbu mingħand il-helpers tas-soltu. Għal aktar dettalji tista’ ċċempel lil Veronica Cuschieri – 9948 6416; Connie Green – 7920 1576; u Arthur Vassallo – 98120926.

Mistieden speċjali huwa l-Ministru Konrad Mizzi.

Fenkata Nhar il-Ġimgħa 26 ta’ Frar, iċ-Ċentru Laburista tal-Mosta se jorganizza fenkata.

Kull minn hu interessat li jattendi għal din l-attività jista’ jikseb il-biljetti mill-bar taċ-ċentru.

Id-dħul minn din l-attività se jmur għar-rinnovazzjoni taċċentru.

AVVIŻI ĠENERALI Open mic: poeżija Qalbek tħabbat sitta sitta? Tista’ tħabbat sitta sitta għallmara, għar-raġel … jew għall-proża u l-poeżija. Ingħaqad magħna għal sessjoni ta’ open mic fejn kull min jiġi hu mħeġġeġ iġib siltiet ta’ poeżija jew proża marbuta mal-imħabba u jaqrahom. Dawk li ma jixtiqux jaqraw, jistgħu jiġu u jsegwu.

Sadanittant, l-imħabba t-tajba!

Din l-attività qed tkun organizzata mill-Għaqda tal-Malti – Università, u Inizjamed.

L-attività se ssir għada t-Tnejn 15 ta’ Frar mis-7.00pm ’il quddiem. L-open mic se titella’ fis-Sistina Wine & Co, ilGżira. Għal aktar dettalji segwi l-paġna tal-Facebook: www. facebook.com/events/1508391006133896 Seduta ġenerali annwali Il-Kumitat Amministrattiv fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba se jorganizza s-seduta ġenerali annwali tiegħu nhar il-Ħadd 21 ta’ Frar 2016 filkażin tas-Soċjetà li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba, mill-10.00am ’il quddiem.

Is-seduta se tkun tikkonsisti minn rapporti amministrattivi u finanzjarji mħejjija mid-diversi fergħat tas-Soċjetà. Se jkun hemm ukoll ħin allokat għal diskussjoni li tittratta l-festa talMadonna tal-Ġilju 2016, kif ukoll il-proġetti varji li s-Soċjetà qiegħda tagħmel fil-preżent, fosthom ir-rikostruzzjoni talkażin.

Is-soċi, partitarji u ammiraturi tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju huma mħeġġa jattendu għal din il-laqgħa hekk importanti u jagħtu l-veduti tagħhom dwar dak kollu diskuss.

Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju.com Fra Żaren…is-salib tal-Kappillan Talent Depiro se tippreżenta l-kummiedja kollha daħk miktuba minn John Schembri li jisimha Fra Żaren…is-salib tal-Kappillan.

Jekk tridu tqattgħu serata divertenti għall-familja kollha, ejjew araw din il-kummiedja nhar is-Sibt 27 ta’ Frar, fis7.30pm, jew l-għada l-Ħadd 28 ta’ Frar, fis-6.00pm. Id-dħul huwa ta’ €5.00, u l-parkeġġ maġenb is-sala stess u huwa bla ħlas. Tinsewx li tistgħu dejjem tirriservaw post permezz tattelefown 2145 530 jew 2145 6340). Narawkom.

14|02|2016 31

32 14|02|2016

kullħadd.com

TEMP GĦAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

20°C

19°C

18°C

13°C

11°C

12°C

03

04

04

Il-Ħamis

Il-Ġimgħa

Is-Sibt

17°C

16°C

17°C

10°C

08°C

11°C

04

04

04

ALMANAKK

RITRATT MILL-ANTIK

L-OGĦLA TEMPERATURA: 21°C L-INQAS TEMPERATURA: 14°C INDIĊI UV: 4 SITWAZZJONI ĠENERALI: Firxa ta’ pressjoni baxxa qed testendi fuq iċ-Ċentru tal-Mediterran

UV

TEMP: Il-biċċa l-kbira msaħħab VIŻIBBILTÀ: Tajba

Ritratt: Bay Retro

RIĦ: Ħafif għal moderat mil-Lbiċ li jsir moderat għal ftit qawwi BAĦAR: Moderat IMBATT: Baxx mill-Punent Majjistru TEMPERATURA TAL-BAĦAR: 17°C

UV

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Id-dehra tal-Isptar San Luqa lura għas-snin ħamsin

DIN IL-ĠIMGĦA MILL-ISTORJA

Chemimart Pharmacy, 14, Triq Sant’Anna, il-Furjana Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San Ġużepp, il-Ħamrun Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Ħal Qormi Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris, Birkirkara St Anthony Pharmacy, 56, Triq San Ġużepp, Tal-Pietà JVs Pharmacy, Wied is-Swieqi, is-Swieqi Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema St Michael Pharmacy, Misraħ tat-Transfigurazzjoni, Ħal Lija Brown’s Chemists, Triq San Pawl, in-Naxxar St Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Baħar Tarxien Pharmacy, 59, Triq Ħal Tarxien, Ħal Tarxien Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu San Ġwakkin Pharmacy, 1 Triq Sant Anna, Wied il-Għajn Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk Żurrieq Dispensary, 68, Triq il-Kbira, iż-Żurrieq Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Franġisk Farrugia, Ħaż-Żebbuġ St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta 18.02.1954 Tinfetaħ l-ewwel knisja tas-Scientology f ’Los Angeles

Għawdex Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-Rabat, Għawdex Għajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, Għajnsielem, Għawdex Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-ċentri tas-saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid, u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-ċentru tas-saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm, ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

NUMRI REBBIEĦA LOTTU

14 49 30 56 16 44 24 64

SUPER 5

02 13 43 22 15

GRAND LOTTERY

00 06 05 04 06 02 05

20.02.2013 Tinstab l-iżgħar pjaneta ekstrasolari bl-isem Kepler-37b

KOMPETIZZJONI KTIEB

kullħadd.com

14|02|2016 33

KOMPETIZZJONI KTIEB TWO ITALIAN ANTI-FASCIST REFUGEES IN MALTA Giuseppe Donati and Umberto Calosso – Two Italian Anti-Fascist Refugees in Malta huwa studju ta’ Giorgio Peresso, li janalizza l-ħajja ta’ Donati u Calosso fl-isfond tal-politika Faxxista li nfirxet fl-Italja lejn tmiem is-snin għoxrin.

Mal-ħakma tal-Faxxiżmu, numru ta’ intellettwali li kienu opponew din il-politika kienu sfurzati jfittxu refuġju f ’pajjiżi oħra. Malta, dak iż-żmien kolonja Brittanika, kienet fost dawk il-pajjiżi li laqgħu lil dawn ir-refuġjati, li fosthom kien hemm Giuseppe Donati u Umberto Calosso.

Donati kien wieħed mill-fundaturi tal-partit Democrazia Cristiana fl-Italja. Meta kixef ir-rabta ta’ Benito Mussolini mal-qtil tal-Mexxej Soċjalist Giacomo Matteotti fl-1924, Donati kellu jaħrab mill-Italja.

Għall-bidu għex f ’Pariġi iżda eventwalment ġie Malta, fejn qatta’ l-aħħar disa’ snin ta’ ħajtu jgħallem it-Taljan f ’St Edward’s College.

Fl-1931 miet kawża tat-tuberkolożi.

Interessanti l-fatt li, minkejja li kien kontra l-Faxxiżmu, sakemm kien Malta spiċċa indirettament jappoġġja l-aġenda ta’ Mussolini fir-rigward tal-kwistjoni tal-lingwa.

Umberto Calosso, Soċjalist Taljan u kollaboratur ta’ Antonio Gramsci, ħa post Donati f ’St Edward’s College meta dan talaħħar miet. Bejn l-1931 u l-1940 Calosso għex għal diversi perjodi f ’Malta. Waqt li darba kien Spanja, fl-1936, esperjenza l-gwerra ċivili u saħansitra spiċċa jiġġieled kontra l-qawwiet ta’ Francisco Franco.

Calosso telaq minn Malta fl-1940 biex iwaqqaf fortizza kontra l-Faxxiżmu f ’Tuneż. Din kienet esperjenza qasira għax waqt li kien fil-Kajr marad u telaq lejn Londra. Minn hemm beda jaħdem ma’ Taljani oħra li kienu jopponu l-Faxxiżmu, fosthom fuq Radio Londra.

Calosso rritorna lura l-Italja fl-1944, ħerqan biex jikkontribwixxi għar-rikostruzzjoni tal-ħajja politika Taljana. Fil-fatt ġie elett għallParlament fl-1948. Huwa miet ħdax-il sena wara f ’Ruma.

SILTA MILL-KTIEB Over the years, the shores of Malta have often offered a safe haven to a number of refugees hailing from various nationalitites especially during the Italian Risorgimento. The most famous of these èmigrès was Francesco Crispi, a future Prime Minister of the unified Kingdom of Italy who, while living in Malta, become interested in the history of the host island. Move forward a number of decades and we find the episode of the fascist era attracting two Italian journalists to live and work in Malta. They literally inserted the name of Malta in the map of the anti-fascist struggle that was scattered around parts of the world. These two fuorusciti, Giuseppe Donati and Umberto Calosso, had a high profile in the anti-fascist resistance before and, in the case of Calosso, after their

interlude in Malta. Donati paid dearly for combating uncompromisingly against the emerging fascist political creed whose political programme was the continuation of the nationalist policy of opportunismo adopted by past governments but now carried out in a more violent version.

The fascist historian, Arrigo Solmi, who during his life authored about 160 literary offerings, observed that, during the risorgimento, Malta offered asylum to several Italian esuli – including Francesco Crispi and Nicola Fabrizi – who conceived liberty in his country ruled by autocrats. It was the same with the two fuorusciti Donati and Calosso: they were unable to exercise their liberal stances in their homeland.

Unlike some esuli, they did not mingle with weapons stored in Malta, nor used an influential press locally as a means

of advocating their cause in the vein of the Risorgimento era. Malta acted as a catalyst for the exercise of their beliefs, a country where they found a secure, friendly and serene refuge from the persecution they faced in their mother country. The fuorusciti’s only weapon was the mighty pen which was the medium they used to transmit their beliefs of their followers and colleagues. Their presence in Malta effectively placed the name of Malta within the intellectual domain of Europe. Donati did not live long enough to satisfy his aspirations.

Calosso did. Calosso’s name is usually associated with a former technical institute in Santa Venera (where the original Cisk brewery once stood).

However while his name is widely featured in Italian contemporary history, it is also associated with that

of Malta, precisely with St. Edward College, where he taught Italian. Apart form his role of educator in Malta, his exploits served as a springboard from where to dispense his ideals until his country was ultimately liberated.

The inter-war years coincided with the fascist ventennio. On the European front, Italy was affirming its determination to become a force to be reckoned. In Malta, through proxies, it defended the last remnant of Italianism – Italianità – within the duel between the Italian and English languages. The real fascist in Malta, as distinct from italophobes, were two: Donati and Calosso and, to a lesser extent, Arnaldo Fabriani who was a master of Italian at the Seminary and, later on, at the Lyceum together with Giuseppe Manfredi who taught Italian at Florsse College.

Mistoqsija: Fejn kien jgħallem Umberto Calosso?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ĊNL, Triq Mile End, il-Ħamrun, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Giuseppe Donati and Umberto Calosso – Two Italian Anti-Fascist Refugees in Malta ġentilment ipprovdut minn SKS. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 21 ta’ Frar.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista fil-Ħamrun billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta. mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluż festi pubbliċi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Lucy Min? huwa: R. BORG – Santa Venera

34 14|02|2016

kullħadd.com

LOGĦOB

TISLIBA BIN-NUMRI POĠĠI N-NUMRI F’POSTHOM Bi 3 Numri 135 218 316 376 505 601 603 692 734 757 866 874 B’4 Numri 0060 0138 0294 0341 0867 1016 1111 1833 2520 3061 3542 3620 5126 5158 5536 5877

6200 6354 6363 6376 6497 7008 7085 7201 7257 8033 8085 9383 B’5 Numri 00202 15329 26265 27614 30554 34099 34104 38101 42131 46380 50961 56786 58561 66150 66169 69126 71403 96608

98080 99607 B’6 Numri 087763 367022 369121 431920 513109 608696 725202 727019 727205 845681

2579338 3136278 3171778 4610084 4907539 6597780 8086764

B’7 Numri 2194464 IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADA

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħata lil: KOMPETIZZJONI WELLA KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.

Isem: Indirizz:

Rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: P. BUGEJA – San Ġwann

KOMPETIZZJONI CENTRO CASALINGA ]

3

Ġemma’ sitt kupuni u ibgħathom f ’daqqa lil: KOMPETIZZJONI CENTRO CASALINGA, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.

Isem: Indirizz: Nru tal-kartà tal-identità:

Nru tat-telefown:

LOGĦOB

14|02|2016 35

kullħadd.com

IRBAĦ €25 FI FLUS

Ibgħat dawn iż-żewġ kompetizzjonijiet f ’daqqa fl-indirizz: IRBAĦ €25 FI FLUS, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.

Idħol biċ-ċans li tirbaħ magħna.

110

TISLIBA

Mimdudin:

Weqfin:

1.

Jista’ jkun tal-futbol,

tal-boċċi, eċċ. (5) 4.

Kompli l-qawl: Aktar

m’għandek aktar ....

(4) 7,23. Qadima (6) 9,21W. Xogħlu l-qorti (6) 10. Inħallas? (6) 12.

Midfun (6) 16,15. Azzjoni b’effett ta’

oħra (9) 18.

E .... Brutus! (2) 19.

Għazz bla ras (3) 20. Ħataf (5) 21.

Ara 12 wieqfa 23.

Ara 7 24. Ħares lejja (5)

1.

Fl-antik kienu jpoġġu

l-linka fih (6) 2,5. Bħal Alla (6) 3,6. Iħobbuhom ħafna

t-tfal (6) 5.

Ara 2 6.

Ara 3 8.

Mhux ċert (9) 11.

Nota mużikali (2) 12,21M. Ħut (5) 13.

Ray Tabone Agius

(1,1,1) 14.

Tal-art jew tal-ħajt

(6) 15.

Ara 16 17.

Eku mħarbat (3) 21.

Ara 9 22.

Belt mhux daqstant

magħrufa fin-nofs

tal-Olanda (3)

SOLUZZJONI TAL-ĠIMGĦA L-OĦRA Mimdudin:

Weqfin:

1.Firma, 4.Daru, 7,15.Rrefjajt, 9,14.Lotterija, 10.Mużika, 12.Xtrajt, 18.Au, 19.Elf, 20.Siker, 21.TTN, 23.Blat, 24.Asart

1.Fallut, 2,16.Rattab, 3,5.Armati, 6,11.Użajt, 8,22.Ruma u Katanja, 12,17.Xbajt, 13.Rai, 21.Tub

QED TAGĦRAFHOM? Fir-ritratt hemm żewġ uċuħ f’wiċċ wieħed.

Qed tagħrafhom? Ħjiel: Kienu parti mill-film Titanic. Waħda attriċi u l-oħra kantanta.

Personalità 1: Personalità 2: Isem: Indirizz: Nru tat-telefown:

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

Kull l-aħħar Ħadd tax-xahar il-premju ta’ €25 jiżdied għal €100! Sabiex tipparteċipa ibgħat din il-paġna bħas-soltu. Apparti minn hekk żomm il-logos tal-KullĦadd tal-ġimgħat ta’ qabel, billi tqasqashom mill-ewwel paġna tal-gazzetta bid-data tal-ħarġa tidher, u tibgħathom flimkien ma’ din il-paġna.

Eżempju: Ibagħtu l-paġna ta’ din il-logħba ta’ nhar it-28 ta’ Frar flimkien mal-logos tal-ħarġiet tas-7, 14, u 21 ta’ Frar.

RIŻULTATI TAL-ĠIMGĦA L-OĦRA

Sophia Loren

Ir-rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: A. K. MIFSUD – il-Mosta L-ittri rebbieħa jintbagħtu fix-xahar ta’ wara li tkun intrebħet il-kompetizzjoni.

Marilyn Monroe

36 14|02|2016

kullħadd.com

SPORTS

LAQGĦA MA’ SIMONE FARINA Illum wara nofsinhar isSegretarju Parlamentari laqa’ fl-uffiċċju tiegħu lil Simone Farina, eks plejer tal-futbol fl-Italja, li huwa l-mistieden speċjali ta’ SportMalta Awards, Għażliet Sportivi Nazzjonali.

F’din il-laqgħa informali kien hemm ukoll preżenti l-kelliem għall-Oppożizzjoni David Agius, il-Kap Eżekuttiv ta’ SportMalta Mark Cutajar, il-Viċi President tal-MFA Dr Chris Bonett, l-Integrity Officer tal-MFA Franz Tabone u s-Segretarju Ġenerali talGħaqda Ġurnalisti Sport Sandro Micallef, fost l-oħrajn.

Matul il-laqgħa ġie diskuss l-irwol ta’ Simone Farina favur futbol aktar nadif. IsSegretarju Parlamentari Agius qal li l-għażla tal-mistieden kienet waħda importanti għaliex huwa l-ħsieb talGvern li jipprojetta sport aktar nadif, ‘il bogħod millvizzji u minn kull perċezzjoni ta’ korruzzjoni. Huwa qal li s-Segretarjat Parlamentari għall-Isport u SportMalta qed jilagħbu parti attiva ħafna fittask force kontra l-korruzzjoni li ġiet imnedija flimkien malMalta Football Association.

Simone Farina spjega kemm kien kuntent li se jkun il-mistieden tal-unur fisserata annwali SportMalta

Awards, Għażliet Sportivi Nazzjonali. Din hija l-ewwel darba li Farina żar gżiritna u ra similaritajiet bejn iż-żewġ pajjiżi u ħassu tassew milqugħ fi gżiritna.

Simone Farina kien plejer normali li lagħab sa livell ta’ Serie B. Huwa spjega kif, għalkemm il-futbol dejjem kien passjoni għalih, qatt ma ħass li kien xi plejer kbir bħallMessi. Meta kien avviċinat biex ibigħ il-logħba ħass li

kellu jipproteġi l-logħba li tant iħobb u kienet din waħda mir-raġunijiet għalfejn huwa ddeċieda li jitkellem. Spjega kif dak iż-żmien kien wieħed ta’ tensjoni fejn beża’ x’seta’ jiġri minnu u speċjalment millfamilja tiegħu. Madankollu rraġuna li d-deċiżjoni kienet waħda ta’ żewġt uċuħ, jew jikxef jew inkella jkun firriskju li jinqabad u jkun skwalifikat mil-logħba li kienet dejjem iċ-ċentru ta’ ħajtu.

Meta ħa d-deċiżjoni ħaseb li din kienet se tkun azzjoni li tirrigwardja ftit nies u ftit immaġina r-riperkussjonijiet kbar li ġabet magħha l-ammisjoni tiegħu. Fil-fatt l-ammisjoni tiegħu malawtoritajiet kienet biss ilbidu ta’ investigazzjoni kbira li heżżet lill-futbol Taljan.

Huwa spjega kif filli kien sempiliċiment plejer fisSerie B u filli kien qed ikollu jaddatta għall-bosta impenji

li ġabet magħha din l-aħbar, fosthom intervisti u attivitajiet biex titqajjem kuxjenza kontra l-korruzjoni fl-isport.

Hu qal li f ’mumenti bħal dawn għalkemm jixtieq jitkellem mal-ġurnalisti ġie mogħti l-parir biex ma jagħmilx dan, minħabba li l-kawża se tibda fiż-żmien li ġej. Hu tenna però li għada se jkun qed jitkellem dwar l-esperjenza tiegħu fis-serata ta’ għoti ta’ unuri.

Illum huwa jservi ta’ scout għat-tim ta’ Aston Villa, filwaqt li huwa involut f ’bosta proġetti fosthom integrity tour li qed isir fis-Serie B flItalja. Minbarra dan huwa ambaxxatur tal-Fair Play talFIFA. Iħares lejn il-futur b’ottimiżmu bix-xewqa li jibqa’ jkun ta’ eżempju għattfal u żgħażagħ fil-logħba talfutbol.

Simone Farina, minbarra d-diskors tiegħu waqt s-serata ta’ għoti ta unuri, iltaqa’ malparteċipanti ta’ #OntheMove Skolasport fil-Kumpless Sportiv ta’ Ħal Kirkop u wara se jindirizza lill-kowċis f ’laqgħa bit-titlu ‘Football Integrity Seminar’. Intant, illum se jiltaqa’ mar-rebbieħa tal-unuri ta’ SportMalta Awards Għażliet Sportivi Nazzjonali fi Sports Breakfast.

IL-BOV KAMPJONAT TAX-XITWA TAL-WATER POLO SE JIBDA FIT-28 TA’ FRAR 9 TIMIJIET JIKKOMPETU F’ŻEWĠ DIVIŻJONIJIET

Il-poloz għall-BOV Kampjonat tax-Xitwa tal-WaterPolo 2016 ġew imtella’ matul konferenza stampa li saret fl-uffiċċji talAquatic Sports Association ta’ Malta.

Il-BOV Kampjonat tax-Xitwa tal-WaterPolo 2016 se jkun qed jara 9 timijiet jikkompetu f ’żewġ diviżjonijiet, bit-Tim Nazzjonali tal-U/19 jipparteċipa kemm fil-BOV Premier kif ukoll fil-BOV First Division barra mill-kompetizzjoni.

Fil-BOV WaterPolo Premier Division, it-timijiet kollha se jilagħbu fuq bażi ta’ round-robin bl-aqwa tliet timijiet jgħaddu għall-play-off għat-titlu. Fl-ewwel diviżjoni, it-timijiet se jikkompetu fuq bażi ta’ żewġ round-robin bl-aqwa tim jiġi ddikjarat bħala r-rebbieħ.

Il-poloz għal dawn il-kompetizzjonijiet ġew imtella’ minn Joe Caruana Curran, il-President tal-Aquatic Sports Association ta’ Malta u minn Anthony Scicluna, Uffiċjal Kap fil-Bank of Valletta, megħjuna mis-Segretarju Ġenerali tal-ASA, is-Sinjura Rita Azzopardi.

“Qabel jibda l-BOV Kampjonat tax-Xitwa, nixtieq nieħu din l-opportunità biex f ’isem il-Bank of Valletta uffiċjalment nifraħ lit-Tim Nazzjonali Malti għall-kisbiet tiegħu fil-Kampjonati Ewropej li ntemmu riċentament, prestazzjoni storika li spiċċat b’rebħa fuq it-Turkija,” qal Anthony Scicluna. “Aħna nixtiequ wkoll nifirħu lil Stevie Camilleri bħala l-aqwa skorer f ’din l-ogħla kompetizzjoni Ewropea tal-waterpolo, żgur li l-ewwel esperjenza tax-xorta tagħha għall-persuni sportivi Maltin”.

“Aħna qed nistennew livell ogħla ta’ logħob fil-BOV Kampjonat tax-Xitwa ta’ din is-sena,” qal is-Sur Caruana Curran. ‘Il-plejers tat-tim nazzjonali jinsabu fl-aqwa forma tagħhom, u dan għandu jkollu effett fuq sħabhom il-plejers l-oħra. Wara l-prestazzjoni pożittiva miż-żgħażagħ filKampjonati Ewropej, f ’Baku is-sena l-oħra, il-parteċipazzjoni tagħhom fiż-żewġ diviżjonijiet tal-BOV Kampjonat tax-Xitwa se tkompli tibni fuq abbilitajiet tekniċi sabiex jipproduċu l-futur tal-waterpolo Malti.

L-ASA, f ’kollaborazzjoni mal-klabbs kollha, tirriżerva d-dritt li ċċaqlaq id-dati u l-ħinijiet tal-partiti kif jitqies meħtieġ. Ilpoloz finali bid-dati u l-ħinijiet tal-partiti kollha se jinħarġu dalwaqt mill-ASA.

LOKALI

kullħadd.com

14|02|2016 37 DRAW ĠUST BEJN ST ANDREWS U TARXIEN

PREMIER LEAGUE MALTI 1 1

MOSTA PEMBROKE

3 3

QORMI VALLETTA

0 2

SLIEMA W. NAXXAR L.

1 2

Ritratti: STEPHEN GATT

ST ANDREWS TARXIEN R.

Bruno Giglio De Oliveira (T)

Fl-ewwel logħba li kien hemm ilbieraħ fil-Hibernians Stadium, it-tim ta’ St Andrews u Tarxien ukoll qasmu l-punti bejniethom, din id-darba bl-iskor ta’ 1-1. Kienu proprju St Andrews li ħolqu l-ewwel azzjoni fit-2 minuta meta free-kick ta’ Joseph Farrugia l-ballun għadda ftit barra. Tarxien wieġbu fit-23 minuta meta xutt minn tarf il-kaxxa ta’ Luke Montebello kien imxellef minn difensur u l-ballun spiċċa f ’idejn il-gowler Jake Galea. Fis-27 minuta kienet azzjoni oħra ta’ Tarxien, din id-darba minn free-kick ta’ Ayrton Azzopardi fejn il-ballun għadda ftit għoli. Azzjoni oħra għal Tarxien waslet permezz ta’ xutt minn barra ta’ Carlos Hevia Menendez kien salvat minn Galea. Fis-36 minuta kien hemm azzjoni oħra ta’ St Andrews minn free-kick ieħor ta’ Farrugia għadda ftit barra. Ftit qabel intemmet l-ewwel taqsima, xutt minn tarf ilkaxxa ta’ Victor Oseghale kien salvat minn Andrea Cassar. Fid-49 minuta azzjoni oħra għal Tarxien meta minn corner ta’ Joao Pedro Oliveira Santos u d-daqqa ta’ ras ta’ Triston Caruana stampat malmimduda. Fil-57 minuta wasal l-ewwel gowl tal-partita meta minn azzjoni ta’ Oliveira, dan daħal fil-kaxxa, ikkrossja għan-nofs lejn LUKE MONTEBELLO li kkonkluda fix-xibka b’xutt fil-baxx.

Fit-62 minuta St Andrews ġabu d-draw meta minn cross-shot ta’ Wisdom Salomon, il-ballun spiċċa f ’saqajn KYRIAN NWOKO li minn qagħda tajba kkonkluda fix-xibka. Fis- 70 minuta kien hemm azzjoni oħra għal Tarxien meta minn cross-shot ieħor ta’ Ayrton Azzopardi, il-ballun għadda ftit għoli mil-lasti ta’ St Andrews. St Andrews ħolqu azzjoni oħra fis-73 minuta meta minn free-kick ta’ Oseghale kien imdawwar tajjeb f ’corner mill-gowler ta’ Tarxien Cassar. L-aħħar azzjoni tal-partita waslet minn Tarxien fil-ħin miżjud xutt ta’ Montebello bil-ballun għadda ftit għoli.

Referee: Clayton Pisani XALATA TA’ GOWLS BEJN MOSTA U PEMBROKE

Carlos Hevia Menendez (T) f ’konfront ma’ Victor Lucky Oseghale (S)

Fl-ewwel logħba li kien hemm ilbieraħ fil-Victor Tedesco Stadium, it-tim ta’ Mosta u dak ta’ Pembroke ħadu punt kull wieħed meta l-logħba spiċċat fi draw ta’ 3-3. Kienu Mosta li ħolqu l-ewwel azzjoni meta minn free-kick ta’ Osa Ice Cream Guobadia ġie salvat f ’corner mill-gowler Mario Muscat. Fl-14-il minuta Mosta fetħu l-iskor meta James Brincat qassam lil GODWIN MENSHA li minn pożizzjoni xi ftit angolata għeleb lil Muscat bil-ballun jispiċċa fir-rokna tax-xibka. Pembroke kienu qrib ħafna li jiksbu l-gowl tad-draw meta minn free-kick ta’ Paltemio Barbetti, Mano Micallef ixxuttja mill-qrib imma l-gowler Omar Borg imblokka f ’corner. Fil-25 minuta Pembroke jingħataw penalty għal handsball ta’ Fatai Alabi fil-kaxxa biex GUSTAVO VILLALOBOS ma falliex mill-11-il metru. Fit-28 minuta Pembroke marru filvantaġġ meta KYLE O’BRIEN għeleb lill-gowler Borg b’xutt tajjeb minn tarf il-kaxxa l-kbira. Pembroke kabbru l-vantaġġ fis-37 minuta bi ġmiel ta’ gowl ta’ ARIEL LAUDISI li ħalla lil Borg iħares b’xutt mill-isbaħ minn barra l-kaxxa. Mosta bdew fuq l-attakk fit-tieni taqsima meta fis-56 minuta li kien konkluż b’xutt saħħtu ta’ Mensha iżda l-gowler Muscat imblokka tajjeb. Fit-82 minuta bdiet ir-rimonta ta’ Mosta hekk kif naqqsu l-marġni minn cross ta’ James Brincat, b’RODRIGUES EKANI jara x-xutt imkaxkar tiegħu jegħleb lil Farrugia. Fid-89 minuta kien hemm free-kick ieħor għal Mosta li kien mogħti minn Brincat iżda dan ħabat mal-lasta l-wieqfa. Fid-90 minuta wasal il-gowl tal-Mosta meta ngħataw penalty għal hands-ball fil-kaxxa ta’ Alex Cini. Ilpenalty kien mogħti minn GODWIN MENSHA li ġie milqugħ tajjeb mill-gowler Farrugia imma mir-rebound l-istess Mensha tefa’ fix-xibka għal skor finali ta’ 3-3.

James Brincat (M) u Paltemio Barbetti (P)

Leonard Njousso u Siraj Eddin Arab (P)

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

Referee: Alan Mario Sant

KLASSIFIKA

L R D T F K +/- Pti Valletta 21 16 2 3 47 21 26 50 Hibernians 21 14 5 2 51 25 26 47 Birkirkara 21 12 6 3 41 18 23 42 Balzan 21 13 3 5 41 21 20 42 Floriana 21 12 3 6 36 24 12 39 Tarxien R. 21 10 6 5 36 16 20 36 Mosta 21 8 5 8 26 30 -4 29 Sliema W. 21 7 3 11 30 34 -4 24 Pembroke A. 21 7 3 11 30 36 -6 24 Naxxar L. 21 3 2 16 20 53 -33 11 Qormi 21 2 3 16 19 47 -28 9

LOGĦOB GĦAL-LUM

Stadium Nazzjonali Balzan v Floriana Birkirkara v Hibernians

14.00 16.00

38 14|02|2016

kullħadd.com

PREMIER LEAGUE

RIŻULTATI TAL-BIERAĦ

SUNDERLAND V MANCHESTER UNITED

Fl-ewwel logħba li kien hemm ilbieraħ fil-Kampjonat Ingliż, it-tim ta’ Sunderland għeleb b’sorpiża lil Manchester United f ’daru bl-iskor ta’ 2-1 biex b’hekk komplew jikbru l-problemi għal dan it-tim b’mod speċjali għal Louis van Gaal. L-ewwel gowl tallogħba wasal minn Sunderland meta kien Wahbi Khazri li fetaħ l-iskor kmieni fil-partita meta, minn free-kick tal-istess plejer, il-ballun qarraq bil-gowler David de Gea bil-konsegwenza li baqa’ dieħel ġewwa. Il-United ġabu d-draw ftit qabel spiċċat l-ewwel taqsima wara li x-xutt ta’ Juan Mata spiċċa f ’saqajn Anthony Martial li b’ċipp intelliġenti għeleb lill-gowler ta’ Sunderland Vito Mannone. Iżda kienu proprju Sunderland li skurjaw ilgowl tar-rebħa meta fit-80 minuta kien Lamine Kone tefa’ l-ballun ġewwa minn daqqa ta’ ras fejn għal darb’oħra l-gowler Spanjol tal-United seta’ għamel aħjar biex iżomm il-ballun milli ma jaqbiżx il-linja tal-gowl.

ARSENAL V LEICESTER CITY F’waħda mil-logħbiet tal-ġimgħa li hemm illum fil-Kampjonat Ingliż, l-isfidanti għal-league Arsenal u Leicester City se jkunu qed jiltaqgħu kontra xulxin fl-

Emirates Stadium.

Bħalissa Arsenal jinsabu ħames punti taħt l-istess Leicester u punti ndaqs mar-rivali Tottenham hekk kif dawn tal-aħħar se jkunu qed jilagħbu aktar tard illum, barra minn darhom, kontra Manchester City. Arsenal reġgħu qabdu jirbħu b’rebħa ta’ 2-0 kontra Bournemouth wara li kienu bla rebħa għal erba’ logħbiet filwaqt li Leicester se jkunu qed jittamaw li jkomplu jibnu fuq ir-rebħa impressjonanti kontra City 3-1 ftit taż-żmien ilu.

MAN. CITY V TOTTENHAM Għal din il-logħba kruċjali, hemm

Roma 1 - 3

LOGĦOB GĦAL-LUM v v v v v

v Stoke City 1 - 3

Crystal Palace

v Watford 1 - 2

Everton

v West Brom 0 - 1

Norwich City

v West Ham United 2 - 2

Swansea City

v Southampton 0 - 1

Chelsea

v Newcastle United Tard

Arsenal

v Leicester City 13.00

Aston Villa

v Liverpool 15.05

Man. City

v Tottenham H. 17.15

Lamine Kone jifraħ ma’ sħabu wara li skurja l-gowl tar-rebħa Leicester City

v Frosinone 1 - 2 v Sassuolo 1 - 1 v Napoli Tard

Milan Palermo Sampdoria Udinese Fiorentina

Bournemouth

Tim

RIŻULTATI TAL-BIERAĦ Empoli Verona Juventus

v Manchester United 2 - 1

KLASSIFIKA

RIŻULTATI TAL-ĠIMGĦA v

Sunderland

LOGĦOB GĦAL-LUM

SERIE A Carpi

SPORTS

Genoa 12.30 Torino 15.00 Atalanta 15.00 Bologna 15.00 Inter 20.45

KLASSIFIKA Tim

L R D T F K P

Napoli

Juventus

Roma

Fiorentina

Inter

Milan

Lazio

Sassuolo

Empoli

Chievo

Bologna

Torino

Atalanta

Udinese

Palermo

Genoa

Sampdoria

Frosinone

Carpi

Hellas Verona

24 17 5 2 53 19 56 24 17 3 4 45 15 54 25 13 8 4 47 27 47 24 14 4 6 42 23 46 24 13 6 5 30 20 45 24 11 7 6 35 26 40 25 10 6 9 34 34 36 24 8 10 6 28 28 34 25 9 7 9 30 34 34 24 8 6 10 29 32 30 24 9 3 12 28 31 30 24 7 7 10 30 32 28 24 7 7 10 23 27 28 24 7 6 11 21 37 27 24 7 5 12 26 39 26 24 6 7 11 24 28 25 24 6 6 12 36 43 24 25 6 4 15 26 51 22 25 4 7 14 23 43 19 25 1 12 12 21 42 15

ċans tajjeb li s-City se jkunu qed jilqgħu lura lid-difensur u l-captain tat-tim Vincent Kompany hekk illum se jkunu qed jilqgħu f ’darhom lit-tim, li wkoll għaddej minn forma tajba riċentament, dak ta’ Tottenham.

Il-plejer ta’ nofs il-grawnd Ingliż Dele Alli wkoll mistenni jirritorna għal dan it-tim. Punt biss hemm jissepara lil dawn iż-żewġ timijiet u żgur li se jkunu qed jagħmlu dak kollu possibbli biex ħadd minnhom ma joħroġ tellief. Spurs kienu ħarġu rebbieħa fl-ewwel logħba, lura f ’Settembru, bl-iskor kbir ta’ 4-1 fejn Harry Kane kien irreġistra l-ewwel gowl tiegħu filKampjonat Ingliż.

Tottenham H Arsenal Manchester City Manchester United Southampton West Ham United Watford Stoke City Everton Liverpool Crystal Palace WBA Chelsea* AFC Bournemouth Swansea City Newcastle United* Norwich City Sunderland Aston Villa

PUNTI OĦRA

Il-Milanisti qed jittamaw li jpattu tar-riżultat negattiv li kellhom fl-aħħar logħba mal-Genoa, hekk kif dawn tal-aħħar għelbu lir-Rossoneri f ’darhom wara ‘l fuq minn 50 sena.

Il-Milanisti kellhom riżultati tajbin wara l-waqfien tal-Milied, bl-akbar rebħa tkun ta’ 3-0 fuq irrivali tagħhom l-Inter. Il-metodi tal-kowċ Sinisa Mihajlovic qed jħallu r-riżultati mixtieqa.

Il-Genoa ilhom 341 minuta ma jiskurjaw gowl, u t-tibdil fid-difiża tar-Rossoneri jaf isarraf f ’diffikultà għall-opponenti b’mod speċjali wara t-tluq ta’ Diego Perotti u n-nuqqas ta’ Leonardo Pavoletti.

“TIM TAZ-ZORROS”

Minkejja li t-Torino jinsabu tliet postijiet aħjar minn Palermo, hemm biss żewġ punti jisseparaw lit-tnejn. Il-Palermo huma ftit aħjar mill-opponenti tagħhom. Fit-tim ta’ Torino għad m’hemmx l-istabbilità biex ikunu kompetizzjoni tajba; bejn il-bdil ta’ erba’ coaches u l-bdil fl-iskwadra ftit ħalla kwalità biex ikunu opponenti b’saħħithom.

Sadanittant, il-kowċ ta’ Palermo, Giovanni Bosi, irid imexxi lit-tim tiegħu lejn riżultati aktar sodisfaċenti għall-fatt li t-tim ħass in-nuqqas tattluq tal-eks kowċ Giuseppe Iachini, li f ’Novembru li għadda tkeċċa mill-pożizzjoni ta’ kowċ mat-tim minn Sqallija.

FIORENTINA V INTER It-tiġrija għall-post fiċ-Champions League se tkompli llum meta l-Fiorentina jilqgħu f ’darhom lill-Inter. Il-Vjola ilhom erba’ logħbiet bla telfa, b’hekk se jinżlu għal-logħba bi preparazzjoni aħħar għall-waħda mill-aktar logħbiet importanti għalihom.

Minkejja li ma kisbux il-massimu tal-punti flaħħar logħbiet, il-kowċ tal-Fiorentina Paulo Sousa għandu stampa ċara tal-problemi eżistenti fit-tim.

B’hekk jista’ jkun li l-formazzjoni ta’ 3-5-2 tinbidel għal-logħba tal-lum sabiex twaqqaf il-forza talInter fuq quddiem.

L-Inter huma l-aktar tim inkosistenti fis-Serie A, u li huma ġejjin minn draw dramatika ta’ 3 bi 3 mattim li jinsab f ’qiegħ il-klassifika. Huwa maħsub li l-formazzjoni tal-Inter se tkun il-klassika 4-4-2.

R D T

F

K

P

25 25 25 25 26 26 26 26 26 26 25 26 26 25 26 26 25 26 26 25

15 13 14 14 11 11 10 10 10 8 9 9 8 7 7 6 6 6 6 3

47 45 39 47 33 34 40 29 27 46 32 27 24 33 30 24 26 30 32 20

27 19 22 26 24 24 31 28 32 35 36 32 32 35 44 34 44 50 50 40

53 48 48 47 41 40 40 36 36 35 35 32 32 30 28 27 24 24 23 16

8 9 6 5 8 7 10 6 6 11 8 5 8 9 7 9 6 6 5 7

2 3 5 6 7 8 6 10 10 7 8 12 10 9 12 11 13 14 15 15

* Il-pożizzjonijiet ivarjaw minħabba li r-riżultat inħareġ wara li morna għall-istampar.

MILAN V GENOA

PALERMO V TORINO

L

Il-kowċ Olandiż ta’ Chelsea Guus Hiddink sostna li hu għandu “tim ta’ Zorros” wara li l-attakkant Spanjol Diego Costa kiser imnieħru waqt it-taħriġ. Dan il-plejer se jkunu ir-raba’ plejer ta’ Chelsea dan l-istaġun, wara Gary Cahill, Cesar Azpilicueta u Nemanja Matic, li se jkun qed jagħmel użu minn maskra protettiva li fil-verità tixbaħ lillmaskra tal-karattru ta’ Zorro. Minkejja din l-injury fil-wiċċ, Costa xorta waħda kien mal-ewwel ħdax tal-istess tim ilbieraħ fil-logħba tagħhom kontra Newcastle. Apparentament, Costa sofra din l-injury meta ħabat wiċċu ma’ plejer ieħor tal-akkademja ta’ Chelsea meta kienu qed jissieltu għall-ballun fl-arja. “Diego kellu mnieħru wara dahar il-plejer, u kien sfortunat ħafna li kellu jweġġa’ hekk,” temm jgħid Hiddink.

IS-SAPPORTERS M’GĦANDHOMX JIPPROTESTAW WAQT IL-LOGĦBA Il-kowċ ta’ Arsenal Arsene Wenger appella lis-sapporters biex jikkanċellaw il-protesta li hemm ippjanata li ssir illum fil-logħba tattim tiegħu kontra Leicester. Is-sapporters tal-Foxes, li ma qablux mal-bidliet li saru mil-lum għall-għada fid-data u l-ħin tal-istess logħba, qed jippjanaw li jidħlu fl-Emirates Stadium ħames minuti wara li tkun bdiet il-logħba. Din il-protesta kienet ukoll appoġġjata mis-sapporters tal-Arsenal, iżda Wenger qed jappella biex kulħadd ikun f ’postu fil-ħin. “Tista’ tipprotesta qabel jew wara iżda waqt il-logħba tkun trid li kulħadd ikun hemm,” spjega Wenger.

Oriġinarjament din il-logħba kellha tintlagħab ilbieraħ fl-4pm iżda fil-21 ta’ Jannar ittieħdet deċiżjoni biex din il-logħba tintlagħab illum fis-1pm biex tkun tista’ tintwera fuq it-televiżjoni live.

“QED NIRBAĦ LILL-CANCER 2-0” Il-leġġenda Olandiża u l-eks kowċ ta’ Barċellona Johan Cruyff sostna li bħalissa qed jirbaħ il-battalja tiegħu kontra l-cancer bliskor ta’ 2-0. Cruyff, li rebaħ il-Ballun tad-Deheb tliet darbiet, sar jaf b’din il-marda f ’Ottubru li għadda. Cruyff, li llum għandu 68 sena, rebaħ tliet Tazzi Ewropej konsekuttivi ma’ Ajax bħala plejer u wassal lill-Barċellona għar-rebħ tal-ewwel Tazza Ewropea tagħhom fl-1992 bħala kowċ. “S’issa r-riżultati huma pożittivi ħafna. Dan grazzi għax-xogħol eċċellenti li qed jagħmlu t-tobba, is-simpatija mingħand in-nies, kif ukoll il-mentalità pożittiva tiegħi. Bħalissa qed inħoss li qed nirbaħ b’2-0 fl-ewwel taqsima iżda l-logħba fadlilha.

Madankollu, jien ċert li se noħroġ rebbieħ,” temm jgħid Cruyff.

FORMULA 1

kullħadd.com

14|02|2016 39

ANALIŻI TA’ LIAM GAUCI

LIL HINN MIĊ-ĊIRKWIT

Din il-ġimgħa kienet waħda ta’ konfermi u kjarifiki fil-Formula 1 fejn, fuq naħa, kien hemm diversi timijiet u sewwieqa li ċċaraw il-futur tagħhom fl-isport, filwaqt li fuq oħra kien hemm sitwazzjonijiet li reġgħu nfetħu beraħ minkejja li kien maħsub li kienu ssolvew żmien ilu.

Wehrlein mal-Manor

Fejn jidħlu konfermi, kien hemm dik ta’ Pascal Wehrlein, illi kien imħabbar bħala sewwieqa talManor Racing għall-2016. Flaħħar sentejn dan is-sewwieq Ġermaniż kien attiv fil-Formula 1 bħala sewwieq ta’ prova malMercedes u l-Force India u fl2015 sar l-iżgħar rebbieħ talkategorija DTM fl-età ta’ 21 sena.

Għall-2016 kien ippjanat li Wehrlein ikompli jservi ta’ sewwieq ta’ prova hekk kif ilMercedes ikkonfermaw l-impjieg ta’ Hamilton u Rosberg.

Madankollu, il-potenzjal kbir li wera dan is-sewwieq żagħżugħ ġiegħel lit-tim Ġermaniż jipprova jsiblu post fl-2016 biex jagħtih esperjenza kompetittiva filFormula 1.

L-opportunità waslet permezz tal-alleanza teknika malManor Racing fejn qiegħed jiġi rrappurtat li t-tim Brittaniku kien mitlub joffri post lil Wehrlein bħala parti minn skambju li bih il-Mercedes tawhom aċċess għall-Wind Tunnel tagħhom.

Għadu mhuwiex magħruf min se jkun it-tieni sewwieq tal-Manor, però s’issa l-favurit jidher li huwa Alexander Rossi, illi mhux biss diġà kellu esperjenza ta’ ħames tlielaq ma’ dan it-tim fl-2015, imma huwa maħsub li għandu wkoll l-appoġġ finanzjarju neċessarju biex jikseb post.

Madankollu, barra s-sewwieq Amerikan, hemm oħrajn li qegħdin jikkompetu għal dan il-post fosthom Will Stevens u Roberto Merhi, li wkoll għandhom esperjenza malManor; Rio Haryanto, illi talab l-appoġġ finanzjarju tal-gvern Indoneżjan biex jikseb post fil-F1; u Pastor Maldonado, illi għadu qed jiġi assoċjat mat-tim Brittaniku minkejja li s’issa qal li mhux interessat li jsuq miegħu.

Sena fis-Super Formula Sadanittant, però, sewwieq li jidher illi fl-2016 mhux se jkun qiegħed ikun attiv bħala kompetitur fil-F1 se jkun Stoffel Vandoorne. Dan hekk kif flaħħar jiem is-sewwieq Belġjan wasal għal ftehim ma’ Dandelion Racing biex fl-istaġun li ġej isuq magħhom fil-kategorija Super Formula Ġappuniża.

Huwa xorta waħda se jkun qiegħed ikopri l-irwol ta’ sewwieq ta’ prova mal-McLaren matul dan il-perjodu. Madankollu, it-tim minn Woking esprima x-xewqa li dan is-sewwieq ikompli jikseb esperjenza kompetittiva wara s-suċċess li kiseb fil-kategorija GP2.

Sintomu ta’ problema akbar Min-naħa l-oħra, is-sewwieq ta’ żvilupp tar-Renault Carmen Jorda attirat tip ta’ attenzjoni differenti hekk kif sabet ruħha fil-mira ta’ kritika ta’ diversi kollegi li poġġew fid-dubju l-kapaċità tagħha. Bejn l-2012 u l-2014, Jorda kkompetiet fil-kategorija GP3 fejn kellha riżultati medjokri ħafna hekk kif rarament irnexxielha tikklassifika mal-ewwel 15-il sewwieq.

Madankollu, hija xorta waħda rnexxielha tikseb post bħala sewwieq ta’ żvilupp mal-Lotus fl-2015 u mar-Renault fl-2016. Kif wieħed jistenna, dan il-fatt attira kritika kbira min-naħa tad-diversi sewwieqa li kklassifikaw ruħhom aħjar minnha matul is-snin imma li lanqas biss resqu qrib post ma’ tim tal-Formula 1.

Ma’ din il-lista ta’ kritiċi ngħaqad Marco Sorensen illi sostna ma’ gazzetta Norveġiża li huwa kien għamel sigħat twal fuq is-simulatur tal-Lotus issena l-oħra fejn irnexxielu jikseb ħinijiet li, bħala medja, kienu 12il sekonda aktar veloċi minn dawk ta’ Jorda. Minkejja dan il-fatt, huwa qal li s-sewwieqa Spanjola ngħatat prijorità fuqu minħabba li kienet kapaċi toffri diversi miljuni ta’ ewro lir-Renault biex tiggarantixxi post magħhom.

Jorda ma damitx wisq biex

tirrispondi fuq Twitter fejn qalet illi dak li qal Sorensen kien tant redikolu li għamlet 12-il siegħa tidħak. Madankollu, il-konfront ma waqafx hemm għax irrisposta tal-Ispanjola wasslet għal reazzjoni ta’ Richie Stanaway, sewwieq Brittaniku li kkompeta magħha fil-kategorija GP3 fl2014, illi qal li din is-sitwazzjoni kienet tkun tad-daħk kieku Jorda ma kinitx tispiċċa dejjem ma’ talaħħar.

L-iskambji iebsin ta’ bejn dawn is-sewwieqa huwa sintomu ta’ kontroversja akbar li għaddejja bħalissa fil-Formula 1 relatata mal-pay drivers, jiġifieri sewwieqa li jħallsu biex isuqu ma’ tim. Dan il-fenomenu mhuwiex ġdid fil-Formula 1. Madankollu, l-impressjoni hija li fl-aħħar snin li n-numru tagħhom żdied mhux ħażin.

Fil-fatt, bosta jispekulaw li llum il-ġurnata l-biċċ l-kbira tattimijiet żgħar u medji qegħdin jimpjegaw sewwieqa ta’ din ixxorta hekk kif qegħdin isibuha diffiċli biex ilaħħqu malispejjeż tal-operat tagħhom, illi tul l-istaġuni riċenti żdiedu sostanzjalment.

Kif wieħed jistenna, dan l-istat ta’ fatt urta mhux ftit lill-bosta sewwieqa ta’ talent li matul issnin sabu l-bibien tal-Formula 1 magħluqa minkejja s-suċċessi li kisbu f ’kategorija inferjuri biex minflokhom daħlu oħrajn anqas kapaċi, li però kellhom riżorsi finanzjarji akbar.

Monza fil-periklu Vittmi oħrajn tal-ispejjeż dejjem ogħla ta’ operat qegħdin ikunu ċ-ċirkwiti fejn fl-aħħar

snin rajna diversi gran premji Ewropej jisparixxu millkalendarju tal-Formula 1 hekk kif l-amministraturi tagħhom ma setgħux jindirizzaw lil din l-isfida b’mod effikaċi.

Ma’ din il-lista jidher illi tista’ tiżdied Monza, minkejja li flaħħar xhur ngħatat l-impressjoni illi t-tellieqa se tiġi salvata u li kulma kien għad baqa’ li jsir huwa li jiġi kkjarifikati xi dettalji mal-Formula One Managament (FOM). Madankollu, f ’kumment li ta din il-ġimgħa, Bernie Ecclestone, is-CEO tal-FOM, sostna illi fil-laqgħat li kellu malAutomobile Club d’Italia (ACI) tressqu ħafna wegħdi u l-ebda proposta konkreta.

Is-sena l-oħra, Ecclestone kien talab lill-amministraturi taċċirkwit biex jimmodernizzaw l-Autodromo Nazionale di Monza u jħallsu miżata annwali ogħla lill-FOM jekk xtaqu li t-tellieqa tagħhom tibqa’ fuq il-kalendarju.

Però, minkejja intervent tal-gvern Taljan biex jaġevola investiment addizzjonali f ’dan iċ-ċirkwit, jidher li Ecclestone għadu mhuwiex konvint b’dak li qed jiġi propost.

Huwa żvela wkoll illi jekk din il-proposta ma tasalx sal-aħħar ta’ Frar, il-kuntratt ta’ Monza, illi jiskadi din is-sena, mhuwiex se jkun imġedded. Min-naħa tiegħu, il-president tal-ACI Angelo Sticchi Damiani qal illi huwa se jkompli jiġġieled biex jipprova jikseb kuntratt ġdid ta’ seba’ snin għal Monza. Madankollu, huwa sostna li l-ACI hija lesta wkoll li tipproponi ċirkwiti alternattivi bħal dawk ta’ Imola u Mugello bl-għan li tal-inqas ma jintilifx ilGran Premju tal-Italja.

40 14|02|2016

kullħadd.com

LOKALI

“ĦADNA INIZJATTIVI ANKE QABEL MA DAWN KIENU RAKKOMANDATI” Is-Segretarju Parlamentari Chris Fearne anke qabel ma dawn kienu rakkomandati,” qal Fearne.

Huwa spjega kif waħda mill-ewwel affarijiet li saru kienet li ġew ordanti test kits, biex jekk ikun hemm suspett li xi persuna għandha z-Zika jsirilha t-test. Fil-fatt, ittest kits kienu diġà ordnati meta l-Għaqda Dinjija tasSaħħa ddikjarat li z-Zika kienet emergenza medika internazzjonali. Ħidma interministerjali

Fl-aħħar ġimgħat smajna ħafna fuq il-virus taz-Zika fuq il-midja internazzjonali u l-effett li qiegħed ikollu fuq il-popolazzjonijiet ta’ pajjiżi oħra. Għaldaqstant, il-mistoqsija li tiġi b’mod naturali hija: X’qiegħed jagħmel pajjiżna biex jipproteġi ruħu kontra dan ilvirus?

Il-gazzetta KullĦadd għamlet din il-mistoqsija direttament lis-Segretarju Parlamentari għas-Saħħa Chris Fearne, li spjegalna x’xogħol sar f ’dan ir-rigward.

“Ma qgħadniex b’idejna fuq żaqqna” “It-tobba u speċjalisti tagħna mill-Public Health ilhom f ’kuntatt dirett malOrganizzazzjoni Dinjija tasSaħħa (WHO) u maċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u Kontroll tal-Mard (ECDC).

Qegħdin insegwu l-pariri li dawn iż-żewġ istituzzjonijiet qegħdin jagħmlu u qegħdin ukoll inkunu proattivi. Li hu żgur hu li ma qgħadniex b’idejna fuq żaqqna nistennew. Ħadna inizjattivi

Il-virus taz-Zika jinxtered minn persuna għall-oħra bissess mhux protett. Il-mod prinċipali ta’ kif jinfirex huwa bin-nemus tat-tip Aedes.

F’Malta għandna tip ta’ Aedes, l-Aedes albopictus, jew kif nafuha b’mod aktar komuni Asian Tiger Mosquito.

Madankollu, tip ieħor ta’ Aedes, l-Aedes aegypti, li hija l-iktar nemusa predominanti fl-Amerika Latina u l-Paċifiku, u li qiegħda tferrex iz-Zika, ma teżistix f ’Malta.

“L-akbar sfida għalina u għall-pajjiżi Ewropej hija kif se nipproteġu milli Aedes albopictus f ’pajjiżna jiġi infettat.

Għaldaqstant, din il-ġimgħa stess ħabbart li se jiġi ffurmat grupp interministerjali biex

jiddiskuti l-istrateġija li għandha tadotta Malta. Filfatt, dan il-working group kellu l-ewwel laqgħa tiegħu matul din il-ġimgħa stess fejn ġie diskuss pjan ta’ ħidma li se nkunu qegħdin naħdmu fuqu biex inkomplu nsaħħu dak li diġà sar sa issa,” qal Fearne.

Is-Segretarju Parlamentari għas-Saħħa spjega wkoll iddettalji tal-ewwel persuna li s’issa f ’pajjiżna nstab li kellu dan il-virus, għalkemm meta wasal Malta ma kellux

deni u għalhekk ma setax ikun ta’ riskju li jinfetta xi nemus. Madankollu, Fearne qal li l-awtoritajiet tas-saħħa xorta ħadu l-prekawzjonijiet neċessarji.

“Minkejja li l-WHO u l-ECDC jirrakkomandaw li persuna infettiva għandha tkun f ’iżolament minn ġimgħa li jkollha l-ewwel sintomi (deni), aħna konna kawti aktar u din il-persuna żammejnieha ħmistax f ’iżolament,” temm jgħid Fearne.

Id-Direttorat għall-Promozzjoni tas-Saħħa u l-Prevenzjoni tal-Mard ħa wkoll diversi inizjattivi, fosthom: 1. Informazzjoni għall-vjaġġaturi.

Id-Direttorat ħareġ numru ta’ pariri għal persuni li se jivvjaġġaw f ’xi pajjiż milqut. Nieda ukoll helpline 24/7 li huwa 2132 4086.

2.

Passiġġieri li ġejjin minn pajjiż milqut.

Persuni li ġejjin minn xi pajjiż milqut qed jintalbu jagħmlu kuntatt mad-Direttorat fuq il-helpline 2132 4086. Dan l-avviż ser jittella’ fl-ajruport u portijiet oħra.

3. Id-Dipartiment tas-Saħħa bagħat informazzjoni dwar din il-marda lit-tobba tal-familja u se jorganizza lectures għall-istaff mediku dwar il-virus u dwar proċeduri ta’ prevenzjoni.

4. Il-kumitat interministerjali se jkun mitlub ifassal miżuri ta’ kontroll kontra n-nemusa Aedes albopictus hekk kif jibda’ jisħon it-temp fil-ġimgħat li ġejjin.