Kullhadd 15.03.2015

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN IL-bENEFIÇÇJI GÓAT-TURIÛMU MILL-KONFERENZI F’MALTA

Il-Óadd 15 ta’ Marzu, 2015 Óar©a Nru 1,131

Prezz ›0.80

L-UÛU TAL-KONTRAÇETTIVI

177 KANDIDAT LABURISTA

IL-KNISJA MIFTUÓA GÓAD-DJALOGU

Ilbiera˙ il-Partit Laburista nieda 177 kandidat g˙allelezzjoni tal-kunsilli lokali.

Fost dawn hemm 58 li huma Ωg˙aΩag˙, b’konsistenza mal-inizjattiva ta’ Vot 16.

Sinjal poΩittiv huwa wkoll it-32 kandidat g˙al G˙awdex, li jikkostitwixxu wa˙da mill-iktar kandidaturi b’sa˙˙ithom li qatt kellu l-Partit Laburista f’din il-gΩira.

Ara pa©na 2

GÓAJNUNA U MHUX KASTIG Mix-xahar li ©ej tid˙ol fisse˙˙ ir-riforma fil-li©i taddroga, li se ©©ib mag˙ha bidla fil-mod ta’ kif is-sistema timxi mal-utenti taddroga.

Meta tkellmet malKullÓadd , il-Kummissarju g˙all-Ìustizzja Vicky Scicluna sostniet li l-kastig mhux biss ma jservix ta’ deterrent, iΩda sa˙ansitra jkompli jg˙arraq is-sitwazzjoni ta’ dawk ivvizzjati biddroga.

Ara pa©na 3

SODISFATTI BIR-RENAL UNIT

Hekk kif nhar is-Sibt il-Knisja se tiççelebra l-Ingress Solenni tal-Arçisqof Charles Scicluna, din il-gazzetta tkellmet malArçisqof il-©did dwar l-isfidi li qed tiffaççja l-Knisja fid-dinja tal-lum.

Dwar l-uΩu tal-kontraçettivi b’rabta ma’ mard traΩmess sesswalment, l-Arçisqof qal li wie˙ed ma jistax jinjora r-realtà, u li jekk hemm problema qatt ma tista’ tintefa’ ta˙t

it-tapit. G˙alhekk, fuq dan is-su©©ett ilKnsija se tkun miftu˙a g˙ad-djalogu.

Din id-dikjarazzjoni hija relevanti iktar u iktar fid-dawl tal-fatt li ftit tal-jiem ilu qamet kontroversja min˙abba l-inkonsistenza bejn it-tag˙lim dwar il-kontraçettivi mog˙ti filPSD, u dak mog˙ti fil-lezzjonijiet tarReli©jon.

Ara pa©na 6 u 7

Din il-©img˙a ©ie ççelebrat il-jum dinji relatat mal-mard tal-kliewi.

Fid-dawl ta’ dan kollu, ilKullÓadd tkellmet ma’ numru ta’ persuni li jbatu minn xi kundizzjoni kronika relatata mal-kliewi u li je˙ti©ilhom jag˙mlu haemodialysis.

Spikka t-tif˙ir fuq isservizz li dawn il-pazjenti jing˙ataw mir-Renal Unit ta’ Mater Dei. Ara pa©na 5

02 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ loKali

lealtÀ leJn il-KoMunitÀ tal-KunSilliera

Il-kunsilli lokali g˙andhom ikunu fuq in-na˙a taççittadin u mhux fuq in-na˙a tal-Gvern jew partit u dan jg˙odd ukoll g˙all-kunsilliera kollha tal-Partit Laburista. Il-lealtà tal-kunsilliera g˙andha tkun lejn il-komunità tag˙hom. Stqarr dan il-Prim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista Joseph Muscat ilbiera˙ waqt it-tnedija tat-tim ta’ kandidati g˙al Malta g˙allelezzjonijiet lokali tal-11 ta’ April li ©ej f’Marsaxlokk.

Il-Prim Ministru spjega kif il-Partit Laburista qieg˙ed jippreΩenta 177 kandidat f’Malta u G˙awdex, tim li se jkun qieg˙ed ja˙dem sabiex itejjeb l-g˙ajxien tal-lokalitajiet rispettivi. Dr Joseph Muscat elenka kif minn 177 kandidat hemm 58 kan-

didat Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a li huwa sinjal b’sa˙˙tu ˙afna tal-impenn taΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-komunitajiet.

Kandidatura b’sa˙˙itha f’G˙awdex Fl-istess ©urnata tal-biera˙ il-Partit Laburista preΩenta 32 kandidat g˙all-elezzjonijiet fil-lokalitajiet G˙awdxin, li fosthom hemm ir©iel, nisa, Ωg˙aΩag˙ u anzjani.

“Din hija wa˙da mill-aktar kandidaturi b’sa˙˙ithom G˙awdxin li qatt ippreΩentajna,” qal ilPrim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista Joseph Muscat waqt it-tnedija li saret fix-Xag˙ra.

Dritt g˙all-vot g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ 16-il sena Intant, il-Ìimg˙a filg˙axija ©iet imnedija l-kampanja taΩ-Ωg˙aΩag˙ START ta˙t it-tinda f’San Ìiljan.

Hawnhekk il-Prim Ministru sostna li l-ikbar att ta’ fiduçja fiΩ-Ωg˙aΩag˙ mill-Gvern kien l-g˙otja taddritt liΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ 16-il sena biex jivvutaw g˙allewwel darba fl-elezzjoni tal-Kunsilli Lokali x-xahar li ©ej.

B’din l-inizjattiva se nkunu wie˙ed mill-ewwel pajjiΩi fl-Ewropa li ta dan il-vot, u g˙alhekk il-Prim Ministru ˙e©©e© liΩ-Ωg˙aΩag˙ kollha sabiex jo˙or©u jivvutaw.

ProÌett ta’ gÓarfien u taÓriÌ dwar l-egov LIAM GAUCI liam@kullhadd.com Nhar l-Erbg˙a li g˙adda tnieda pro©ett immirat li jkabbar l-g˙arfien u l-uΩu tas-servizzi elettroniçi bl-isem ta’ ‘Servizzi Pubbliçi Onlajn’. Il-pro©ett, immexxi mill-MITA t˙abbar mill-Kap EΩekuttiv tal-A©enzija Tony Sultana flimkien masSegretarju Permanenti Ewlieni Mario Cutajar u s-Segretarju Parlamentari g˙allKompetittività u Tkabbir Ekonomiku Josè Herrera.

Dwar dan il-pro©ett ilKullÓadd ˙adet il-kummenti ta’ kelliem tal-MITA illi spjegalna li din l-a©enzija bdiet tipprepara u tag˙mel riçerka fuq dan il-pro©ett f’Mejju tal2014. F’Ìunju tal-2014 lA©enzija tefg˙et il-proposta tag˙ha ta˙t il-Programm ta’ Fondi Soçjali Ewropej.

F’Ottubru tal-istess sena, lAwtorità li tmexxi l-fondi Ewropej, il-PPCD, infurmat lill-MITA li l-proposta tag˙ha kienet qed ti©i kkunsidrata poΩittivament.

Immedjatament il-MITA bdiet ta˙dem biex timplimen-

ta dan il-pro©ett u fix-xhur ta’ wara ˙ar©et sej˙iet pubbliçi biex tag˙Ωel kumpaniji privati ˙alli jg˙inuha timplimentah, u biex idda˙˙al mag˙ha koordinatur g˙all-pro©ett. Barra minn hekk, il-MITA bdiet ukoll tiltaqa’ mal-imsie˙ba biex tippjana dan il-pro©ett fid-dettall.

G˙al dan il-pro©ett, li qieg˙ed isir bl-involviment ta’ diversi entitajiet lokali, kif ukoll l-A©enzija Di©itali talGvern DaniΩ, il-MITA se tuΩa madwar €350,000 f’fondi Ewropej.

Tliet binarji Il-pro©ett huwa maqsum fuq tliet binarji: it-ta˙rig, ir-riçerka u l-edukazzjoni. Fejn jid˙ol it-ta˙ri©, illi huwa immirat lejn l-uffiçjali talGvern nazzjonali u dawk lokali, se jsiru numru ta’ sessjonijiet ta’ ta˙ri© u tag˙rif fuq servizzi bl-internet talGvern li di©à huma disponibbli g˙all-uΩu taç-çittadini u tal-intrapriΩi.

L-g˙an ta’ dawn is-sessjonijiet huwa li l-uffiçjali jkunu f’poΩizzjoni a˙jar sabiex

jaqdu lill-pubbliku b’mod effiçjenti u jidderi©uh lejn isservizzi elettroniçi flok ilmezzi tradizzjonali li jistg˙u jkunu inkonvenjenti. Apparti t-ta˙ri© fuq is-servizzi, ser ikun kopert ukoll kontenut relatat mal-viΩjoni tal-Gvern fuq is-simplifikazzjoni u leGovernment, kif ukoll ittis˙i˙ tal-˙iliet ta’ customer care.

Sadanittant, mil-lat ta’ riçerka, il-kelliem tal-MITA qalilna li se jkun qieg˙ed isir studju sabiex il-Gvern ikollu lista komprensiva tar-ra©unijiet ewlenin g˙ax l-uΩu tasservizzi pubbliçi bl-internet huwa baxx. Minn dan listudju se ji©u identifikati attivitajiet li l-Gvern jista’ jniedi sabiex tkun inkora©©uta ladozzjoni tal-kunçett li huwa iktar façli u konvenjenti li tinqeda bl-internet minflok wiçç imbwiçç.

Hawnhekk ser jintuΩaw metodi diversi li jinvolvu kemm studju kwalitattiv, kif ukoll kwantitattiv fejn se tintalab l-opinjoni ta’ çittadini ta’ etajiet diversi u li ©ejjin minn oqsma differenti tas-soçjetà.

“Skont ir-riΩultati tar-riçerka

li ser nag˙mlu,” sostna l-kelliem tal-MITA, “se ssir kampanja edukattiva u ta’ g˙arfien immirata lejn iç-çittadini u l-intrapriΩi. Hawnhekk se nuΩaw il-mezzi ta’ komunikazzjoni li l-aktar jolqtu lillpubbliku. Dawn jinkludu mezzi soçjali, billboards u avviΩi fuq il-mezzi tal-midja.

Sabiex tkun iktar façli g˙allpubbliku li ser juΩa s-servizzi bl-internet ser no˙olqu wkoll sett ta’ video tutorials interessanti.”

Pro©etti g˙all-©ejjieni Mistoqsi jekk dan hux lewwel pro©ett ta’ din ixxorta, il-kelliem qal li fil-passat il-MITA di©à ˙admet biex tipprovdi servizzi bl-internet.

Fil-fatt, f’dan il-qasam Malta tmur tajjeb ˙afna meta mqabbla ma’ Stati Membri o˙ra talUnjoni Ewropea.

“Però, b˙ala pro©ett li jiffoka biex iΩid l-uΩu tas-servizzi bl-internet tal-eGovernment, kemm miç-çittadin, kif ukoll min-negozji, nistg˙u ng˙idu li dan huwa l-ewwel pro©ett tax-xorti tieg˙u. Ta’ min isemmi li b’kuntrast, f’dan il-

qasam, pajjiΩna ma jmurx daqshekk tajjeb kkomparat ma’ stati membri o˙ra.”

Kif di©à semmejna, ilpro©ett ‘Servizzi Pubbliçi Onlajn’ huwa marbut ma’ numru ta’ servizzi u setturi fosthom dawk ta’ Servizz.gov, l-ETC, ir-Re©istru Pubbliku, is-Servizzi Soçjali u lAgrikoltura, kif ukoll tatTaxxa Interna u VAT. G˙alhekk il-kampanja hija marbuta prinçipalment ma’ uffiçjali pubbliçi li jipprovdu dawn is-servizzi.

Madankollu, temm jg˙id ilkelliem tal-MITA, huwa l˙sieb tal-a©enzija li ’l quddiem isiru pro©etti o˙rajn biex jintla˙qu servizzi differenti u allura ji©u anke mg˙allma aktar nies.

Sadanittant, bil-kampanja edukattiva u ta’ g˙arfien li se ssir b˙ala parti minn dan ilpro©ett, ser tintla˙aq udjenza varjata bl-uΩu ta’ diversi mezzi. Partikolarment, fir-rigward ta’ inizjattivi li jil˙qu tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙, il-MITA g˙andha diversi pro©etti o˙rajn li b˙alissa jew qed timplimenta jew li qieg˙da tippjanahom.

LOKALI KÓ

15|03|2015 03

kullhadd.com

“DAN HUWA L-MOD KIF IKOLLNA INQAS Il-Kummissarju g˙all-Ìustizzja KRIMINALITÀ F’PAJJIÛNA” Vicky Scicluna RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com Din il-©img˙a l-Ministru g˙allÌustizzja Owen Bonnici ˙abbar kif ir-riforma fil-li©i tad-droga se tid˙ol fis-se˙˙ mill-15 ta’ April li ©ej. Din irriforma mistennija ©©ib mag˙ha tibdil sostanzjali filmod li bih l-utenti tad-droga ji©u trattati mil-li©i.

Dwar dan tkellimna malKummissarju g˙all-Ìustizzja Vicky Scicluna, li matul il-karriera twila tag˙ha ˙admet ma’ dawk ma˙kuma mill-vizzju tad-droga. Illum Scicluna se tkun l-ewwel Kummissarju li tippresiedi fuq it-Tribunal imwaqqaf apposta biex jevalwa kaΩijiet ta’ pussess ta’ droga.

Minn sistema li tikkastiga, g˙al wa˙da li toffri lg˙ajnuna Il-Kummissarju g˙all-Ìustizzja Vicky Scicluna ggradwat b˙ala ˙addiema soçjali (social worker) fl-1986, meta sar l-ewwel kors fil-˙idma soçjali. Minn dak iΩ-Ωmien baqg˙et ta˙dem mal-utenti tad-droga b’mod volontarju, sakemm fl-2002 in˙atret b˙ala Drugs Community Worker.

Mistoqsija dwar l-iktar bidliet importanti li se ©©ib mag˙ha din il-li©i, Scicluna ssemmi lmod li bih is-sistema se tibda tikkunsidra lill-ivvizzjati biddroga. Dawn mhux se jibqg˙u ji©u meqjusa b˙ala kriminali, iΩda persuni li g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna u t-trattament. “Ir-riforma fil-li©i taddroga hija mmirata biex tag˙ti l-g˙ajnuna lil dawk kollha ma˙kuma mill-vizzju u li huma lesti jikkooperaw u jirçievu l-g˙ajnuna,” tis˙aq Scicluna.

Staqsejna wkoll lillKummissarju, anke mill-esperjenza tag˙ha fil-passat, g˙alfejn din il-bidla kienet daqstant neçessarja. Scicluna tispjega kif sal-lum l-utenti tad-droga kienu qeg˙din biss jirçievu kastig g˙ar-reat li jkunu wettqu. Dawk li kellhom diversi kaΩijiet miftu˙a l-Qorti kienu jakkumulawlhom ˙afna sentenzi li jirriΩultaw fi snin s˙a˙ il-˙abs. Anke dawk li jinqabdu

Minflok insa˙˙u kriminal, inkunu qed nirkupraw çittadin li jobdi l-li©i bid-droga l-ewwel darba kienu jridu jidhru quddiem il-Qorti.

Iktar minn hekk, ma kienet issir l-ebda distinzjoni bejn ittraffikanti tad-droga, u dawk li jittraffikaw ammonti Ωg˙ar sempliçiment biex ikunu jistg˙u jsostnu l-vizzju tag˙hom. Ir-riabilitazzjoni kienet tista’ biss ti©i ssu©©erita mill-Qorti, u xi drabi l-Qorti ma kienx ikollha g˙aΩla g˙ajr li tag˙ti sentenza ta’ ˙abs.

Dan kien iwassal biex eksutenti tad-droga li jkunu bidlu ˙ajjithom, integraw sew fissoçjetà, u ma re©g˙ux messew mad-droga g˙al snin s˙a˙, xorta kienu qed jibqg˙u jiffaççjaw sentenzi ta’ ˙abs.

Iktar ma ji©u kkastigati, iktar i˙ossu li ma baqg˙alhomx x’jitilfu Proprju rigward is-sentenzi ta’ pri©unerija, staqsejna lillKummissarju jekk pieni inqas ˙orox iΩidux id-dipendenza fuq id-droga.

Bla tlaqliq Scicluna twie©eb: “Pieni iktar ˙orox ma jwaqqfux lil min hu vvizzjat. Lanqas jieqfu meta jkunu jafu li qed jissugraw ˙ajjithom, g˙alhekk il-ksur tal-li©i u l-konsegwenzi li j©ib mieg˙u mhux deterrent g˙all-utenti tad-droga.”

Mhux biss, iΩda s-sitwazzjoni tista’ sa˙ansitra ta˙dem bilkontra. Scicluna tispjega li

iktar ma l-utenti tad-droga ji©u kkastigati, dawn iktar jikkonvinçu lilhom infushom li m’g˙ad baqg˙alhom xejn x’jitilfu, u g˙alhekk jibdew ji©©ustifikaw kollox biex ja˙arbu mir-realtà li jkunu qed jg˙ixu fiha.

Min-na˙a l-o˙ra, in-nuqqas ta’ penalizzazzjoni jag˙ti lopportunità g˙al g˙ajnuna fil˙in, minbarra li joffri wkoll ittama. Il-fatt li l-utenti taddroga jkunu nqabdu hawn jistg˙u jikkunsidrawha b˙ala opportunità biex jo˙or©u millvizzju li jkun qed ijassarhom, jibdlu ˙ajjithom u jer©g˙u jintegraw ru˙hom fis-soçjetà.

“Dan huwa l-mod kif ikollna inqas kriminalità f’pajjiΩna.

Minflok insa˙˙u kriminal, inkunu qed nirkupraw çittadin li jobdi l-li©i,” tis˙aq Scicluna.

Il-qraba tal-utenti huma wkoll vittmi tad-droga Il-Kummissarju g˙all-Ìustizzja ΩΩid tg˙id li l-qraba ta’ dawk li jabbuΩaw mid-droga huma wkoll vittmi ta’ dan il-vizzju.

Dan g˙ax isofru b’mod dirett mill-iΩbalji tal-utenti.

Fuq na˙a t-tfal ji©u mça˙˙da mill-©enituri tag˙hom, u fuq na˙a o˙ra l-©enituri jridu joqog˙du jaraw lill-ulied li rabbew b’tant g˙oΩΩa jeqirdu ˙ajjithom.

“Meta utent tad-droga jibda

jeqred ˙ajtu, jeqred ukoll lillkumplament tal-familja.

Persuna li tirba˙ fuq il-vizzju tad-droga tfisser ukoll familja mag˙quda mill-©did.

Tribunal u multa g˙al min jinqabad l-ewwel darba Mistoqsija kif se tibda ta˙dem eΩattament is-sistema tatTribunal u l-Bord tarRiabilitazzjoni, Scicluna tg˙id li dawk li jinqabdu mill-pulizija g˙all-ewwel darba u jkunu akkuΩati b’pussess sa massimu ta’ 2 grammi eroina jew kokaina, jew 2 pilloli ecstasy, inkella 3.5 kannabis, jidhru quddiem it-Tribunal, u mhux il-Qorti, liema Tribunal ikun ippresedut mill-Kummissarju tal-Ìustizzja.

Il-penali f’dawn il-kaΩijiet tkun tvarja minn €50 sa €100 g˙all-kannabis, u minn €25 sa €125 g˙al drogi o˙ra.

Dawk li jkollhom bΩonn lg˙ajnuna ji©u m˙e©©a jfittxu lg˙ajnuna ming˙and is-Sedqa, l-Caritas, u l-Oasi. Ji©u evalwati wkoll problemi soçjali li jista’ jkun hemm, u jing˙ataw informazzjoni dwar fejn jistg˙u jiksbu l-g˙ajnuna skont il-kaΩ.

Bord ta’ riabilitazzjoni g˙al min jer©a’ jinqabad Dawk li jer©g˙u jinqabdu wara l-ewwel darba, imbag˙ad

jitressqu quddiem il-Bord ta’ Riabilitazzjoni, u ji©u rreferuti g˙all-g˙ajnuna, u ji©i stabbilit ukoll pjan g˙ar-riabilitazzjoni.

Dan il-pjan irid ji©i segwit mill-utent u, fin-nuqqas ta’ dan, l-offiΩa tieg˙u ssir wa˙da kriminali, bil-penali ta’ €500 jew tliet xhur ˙abs, inkella Ω-Ωew© pieni f’daqqa.

Dawk li jinqadbu b’ammonti ta’ droga li jaqbΩu 2 grammi u ma jkunux iktar minn 300 gramma, ikollhom il-kaΩ tag˙hom mismug˙ minn ma©istrat.

G˙al dan ir-reat u reati o˙ra kommessi minn dawk li jkollhom dipendenza fuq iddroga, li ma jkunux ikkommettew reat li jinvolvi arma, u li juru r-rieda li je˙ilsu millvizzju tad-droga, il-kaΩ tag˙hom ikun jista’ jinstema’ quddiem il-Qorti tad-Drogi, li min-na˙a tag˙ha tirreferi lil din il-persuna lill-Bord tarRiabilitazzjoni.

Il-persuna hija obbligata tobdi l-istruzzjonijiet tal-bord, fejn dan tal-a˙˙ar jag˙ti çans sa 18-il xahar biex l-utent jirkupra mill-vizzju. Il-bord, imbag˙ad, jirrapporta lura lillma©istrat skont il-progress tal-persuna.

Hawn is-sentenza ta’ ˙abs ma tibqax mandatorja, u lma©istrat jista’ jag˙ti sentenza ta’ xog˙ol fil-komunità, li se jsir b’kollaborazzjoni ma’ Heritage Malta f’xog˙ol ta’ restawr.

Pieni ˙orox g˙at-traffikanti Il-Kummissarju Scicluna tag˙milha çara li dawn ilproçeduri ma japplikawx g˙at-traffikanti tad-droga, g˙ax dawn se jibqg˙u jiffaççjaw pieni ˙orox, filwaqt li lassi tag˙hom ji©u konfiskati.

Vicky Scicluna ttemm tg˙id li din il-li©i toffri tama ©dida fil-˙ajja ta’ dawk li jkunu n˙akmu mill-vizzju tad-droga u l-qraba tag˙hom.

“Filwaqt li d-drogi jibqg˙u illegali, it-trattament ta’ dawk li juΩaw id-drogi jag˙ti ˙ajja ©dida lill-utenti u lill-qrabathom. Irridu nwasslu l-messa©© li l-vizzju tad-droga jista’ jintreba˙, mhux bil-kastig, iΩda bl-g˙ajnuna.”

04 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

IL-KONFERENZI FIT-TURIÛMU

KONTRIBUT LI FTIT JISSEMMA LIAM GAUCI liam@kullhadd.com

Il-qasam tal-konferenzi u lkungressi internazzjonali bla dubju ta’ xejn huwa kontributur importanti fis-settur tat-turiΩmu madwar id-dinja.

Dan is-settur fl-2014 attira lejn pajjiΩna mhux anqas minn 86,000 delegat li attribwew g˙al 7.7% tat-turisti li Ωaruna matul is-sena. Meta kkumparat mas-sena ta’ qabel, ji©ifieri l-2013, dan sarraf f’Ωieda ta’ 12%.

F’kummenti li tatna kelliema mill-Ministeru g˙at-

TuriΩmu, hija spjegatilna li dawn il-konferenzi u kungressi fil-ma©©oranza tag˙hom ji©u mnedija fixxhur kajmana tal-˙arifa u xxitwa, bejn Novembru u Marzu, l-hekk imsej˙a Shoulder Months.

Konferenzi internazzjonali Kumpaniji multinazzjonali minn Ωmien g˙al Ωmien jorganizzaw dawn il-konferenzi u attivitajiet f’pajjiΩi diversi, biex ilaqqg˙u lill-impjegati mani©erjali u eΩekuttivi tag˙hom, fejn jiddiskutu lprogress tal-kumpanija, ilpjanijiet futuri, eΩerçizzji ta’ motivazzjoni u anke ˙afna drabi ji©u mnedija prodotti u servizzi ©odda g˙as-swieq diversi.

U˙ud minn dawn l-istess kumpaniji juΩaw dawn lokkaΩjonijiet biex jistiednu l-klijenti tag˙hom.

Kumpaniji multinazzjonali u minn diversi oqsma, fix-xhur u fis- snin li g˙addew, uΩaw lil Malta proprju g˙al dan ilg˙an. Fost dawn insibu, fost l-o˙rajn, kumpaniji talprodotti koΩmetiçi u sbu˙ija, tal-karozzi, servizzi finazjarji u vja©©ar.

“Kollha tista’ tg˙id li ©ew f’numri kbar. B˙ala eΩempju nistg˙u nsemmu kumpanija tal-assigurazzjoni mill-Ìermanja ta’ fama mondjali li f’Settembru li g˙adda ©abet lejn pajjiΩna 7,000 ru˙ f’attività wa˙da, fejn g˙amlu uΩu mill-meravilji tal-Port ilKbir,” fakkret il-kelliema g˙all-Ministeru g˙atTuriΩmu. Ûidiet sostanzjali u inkora©©anti Hija qaltilna wkoll li avvenimenti o˙ra li jattira pajjiΩna, u li wkoll i˙allu impatt fuq din l-industrija, huma dawk b˙aç-CHOGM, il-Presidenza tal-Unjoni Ewropea u anke l-Valletta 2018. Dawn lavvenimenti huma importanti ˙afna mhux biss g˙al-livell g˙oli tag˙hom, iΩda wkoll g˙ax jesponu l-façilitajiet li g˙andu x’joffri pajjiΩna.

L-indikazzjonijiet juru li g˙at-tliet snin li ©ejjin dan is-settur ser ikun qieg˙ed juri Ωidiet sostanzjali u inkora©©anti, sa˙ansitra ˙afna huma dawk il-partijiet interessati li qeg˙din i˙ossu l˙tie©a li jinvestu fil-façilitajiet tag˙hom u anke jkabbru biex jilqg˙u g˙ad-domanda.

L-impenn tal-Gvern preΩenti, temmet tg˙idilna lkelliema g˙all-Ministeru g˙at-TuriΩmu, hu li jkompli ja˙dem biex itejjeb l-infrastrutturi, il-façilitajiet u sa˙ansitra r-restawr fuq siti storiçi li jistg˙u jkunu ta’ benefiççju g˙al dan issettur, li wkoll wie˙ed ma jridx jinsa li jappartieni lill-industrija tant importanti g˙al pajjiΩna, tatTuriΩmu.

LokALI kÓ

15|03|2015 05

kullhadd.com

IR-RENAL UNIT QED JAGÓMEL DIFFERENZA F’ÓAJJET IL-PAZJENTI GLEN FALZON glen@kullhadd.com Nhar il-Óamis li g˙adda, b˙alma hija lokkaΩjoni ta’ kull sena fit-tieni Óamis tax-xahar ta’ Marzu, ©ie mfakkar il-Jum Dinji ddedikat g˙all-mard relatat malkliewi u g˙all-g˙arfien u l-prevenzjoni ta’ kif individwu jista’ jadotta stil ta’ ˙ajja li ma j˙allix impatt negattiv fuq ilkliewi.

Fid-dawl ta’ dan kollu, il-gazzetta KullÓadd tkellmet ma’ numru ta’ persuni li jbatu minn xi kundizzjoni kronika relatata mal-kliewi u li je˙ti©ilhom jag˙mlu haemodialysis , proçess mekkanizzat li jg˙in lill-kliewi jag˙mlu dawk il-funzjonijiet fiΩjolo©içi li min˙abba xi çirkostanza jew o˙ra ma jkunux jistg˙u jibqg˙u jag˙mlu b’mod naturali. Fost dawn il-pazjenti spikka lkliem ta’ tif˙ir g˙as-servizz brillanti li jing˙ataw mir-Renal Unit tal-Isptar Mater Dei. Servizz impekkabbli Wie˙ed mill-pazjenti li jiffrekwenta spiss din is-sezzjoni fi ˙dan l-Isptar Mater Dei, bl-isem ta’ Ivan Mamo, tkellem dwar is-servizz li jirçievi firRenal Unit. “Is-servizz huwa wie˙ed professjonali g˙all-a˙˙ar; hemm nies dedikati ˙afna li dejjem jo˙or©u ’l barra minn triqithom biex jg˙inuk,” enfasizza Mamo, pazjent li tliet darbiet fil-©img˙a jattendi r-Renal Unit g˙allhaemodialysis.

Daqstant ie˙or Kevin Gregory qalilna li fir-Renal Unit li kemm il-pazjenti kif ukoll l-impjegati huma familja wa˙da.

“Jien immur g˙ad-haemodialysis darba

iva u darba le g˙al erba’ sig˙at kull darba. Hemm relazzjoni sabi˙a bejn ilpazjenti u l-impjegati, fejn anke jorganizzawlna ˙ar©iet flimkien. Li niltaqg˙u ma’ pazjenti o˙ra huwa tajjeb g˙ax huma nies li jifhmuk g˙ax g˙addejjin mill-istess problemi,” kompla Gregory.

Servizz offrut 24 sieg˙a kuljum F’kummenti li tana s-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne sa˙aq li l-mard tal-kliewi huwa silenzjuΩ iΩda j˙alli impatt kbir fuq l-istil tal˙ajja ta’ min jintlaqat minnu. Din ilkundizzjoni hija mifruxa sew f’pajjizna hekk kif is-sena l-o˙ra mal-mitejn pazjent ©did irrikorrew g˙al xi trattament ta’ dialysis fir-Renal Unit fl-Isptar Mater Dei. Is-Segretarju Parlamentari Fearne wera l-apprezzament kbir tieg˙u g˙asservizz eççezzjonali mog˙ti mit-tim firRenal Unit, tim li ja˙dem b’mod proattiv biex litteralmemt jilqa’ l-pazjenti fi ˙danu 24 sieg˙a kuljum, b’tali mod li lkura li te˙ti©ilhom g˙all-kundizzjoni tag˙hom, sa fejn hu possibbli, ma ttappanx mir-ritmu ta’ normalità ta’ ˙ajjet kull wie˙ed u wa˙da minnhom.

“Dan kollu ovvjament ma jistax isir ming˙ajr l-appo©© kontinwu tat-timijiet ta’ infermiera, tobba, paramediçi u ˙afna o˙rajn li jag˙tu l-kontribut siewi tag˙hom b’tant dedikazzjoni,” sostna sSegretarju Parlamentari Fearne Siner©ija bejn l-entitajiet kollha Is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Ωar iç-Çentru tas-Sa˙˙a tal-Furjana fejn id-Dipartiment tal-Kura Primarja

flimkien mad-Direttorat talPromozzjoni tas-Sa˙˙a organizzaw attività fl-okkaΩjoni tal-Jum Dinji dwar il-Kliewi.

Huwa spjega kif l-istrate©ija li qed ti©i adottata mid-Dipartiment tas-Sa˙˙a hija intiΩa biex waqt li jkompli jissa˙˙a˙ laspett ta’ kura akuta li jirçievu pazjenti li sfortunatement isofru minn mard talkliewi ji©u implimentati passi intiΩi biex jitnisslu aktar g˙arfien u kuxjenza fost il-popolazzjoni dwar l-importanza li kull wie˙ed u wa˙da minna jadotta stil ta’ ˙ajja sana.

Id-Direttorat tal-Promozzjoni tasSa˙˙a ppubblika ktejjeb li jelenka numru ta’ punti li jg˙inu ˙afna biex lindividwu jipprevieni mard kroniku relatat mal-kliewi jew kundizzjonijiet li jistg˙u eventwalment iwasslu g˙al mard tal-kliewi. Ewlenin fost dawn hemm il-bΩonn assolut li wie˙ed jag˙mel xi attività fiΩika u daqstant ie˙or li jirregola l-ammont ta’ zokkor li

jikkonsma jew li jΩomm kont tal-livell tal-pressjoni tad-demm.

Dalwaqt tkun imnedija l-Istrate©ija Nazzjonali dwar id-Dijabete F’dan l-ambitu d-Dipartiment tas-Sa˙˙a b˙alissa g˙addej bil-faΩi ta’ konsultazzjoni pubblika li se twassal biex aktar tard din is-sena ti©i formalment imnedija Strate©ija Nazzjonali dwar ilKundizzjoni tad-Dijabete.

F’dak li g˙andu x’jaqsam mad-diffikultajiet relatati ma’ pressjoni g˙olja fid-demm, f’dan il-perjodu dDipartiment tal-Promozzjoni tas-Sa˙˙a g˙addej b’kampanja intensiva mmirata proprju biex jikber l-g˙arfien dwar fejn g˙andhom ikunu l-limiti ta’ kwantitaijiet ta’ mlu˙a li persuna tikkonsma. Ittipjip huwa fattur ie˙or li jista’ jwassal g˙al mard relatat mal-kliewi, waqt li jibqa’ essenzjali li individwu jixrob maΩ-Ωew© litri ilma kuljum.

06 15|03|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

“PROBLEMA MA TISTA’ QATT TITFAGÓHA TAÓT IT-TAPIT”

Ritratt: ALAN SALIBA

L-Arçisqof Charles Scicluna

L-Arçisqof Scicluna sostna li l-problemi finanzjarji nibtu l-aktar min˙abba l-fatt li l-investimenti li kienu jag˙tu 7% illum niΩlu g˙al 3% Wara li ftit tal-jiem ilu l-Papa Fran©isku g˙aΩel lil Monsinjur Charles Scicluna biex ikun il-Kap tal-Knisja f ’Malta, il-gazzetta KullÓadd tkellmet mal-Arçisqof Scicluna nnifsu dwar il-pjanijiet tieg˙u g˙all-Knisja f ’Malta.

Kienu diversi s-su©©etti diskussi, fosthom il-kwistjoni tal-kontraçezzjoni. Dwar dan l-Arçisqof sa˙aq li l-Knisja hija miftu˙a g˙ad-djalogu, u li r-realtà ma tistax ti©i injorata. “Meta jkun hemm problema qatt ma tista’ titfag˙ha ta˙t it-tapit,” sostna l-Arçisqof.

Mistqosi dwar il-problemi finanzjarji tal-Knisja, l-Arçisqof spjega li l-investimenti tal-Kurja naqsu g˙al 3% minn 7% u g˙alhekk dan renda f ’dejn ta’ €500,000 fis-sena. Fost ˙afna affarijiet o˙ra, tkellimna wkoll dwar l-isfidi li qed issib quddiem wiççha l-Knisja fil-preΩent u kif be˙sibha tindirizzahom.

GLEN FALZON glen@kullhadd.com Qalb dawn l-isfidi kollha, lArçisqof Scicluna sostna dejjem li wie˙ed mill-pjanijiet prinçipali biex isir titjib fil-Knisja hu li jibqa’ dejjem leali lejn il-valuri tieg˙u. Din il-missjoni mhux se jiffaççjaha wa˙du biex filmument attwali tas-soçjetà Maltija u tad-dinja l-Knisja tkun xhieda sabi˙a tal-fer˙ talEvan©elju.

Huwa qal ukoll li l-Knisja trid ta˙dem fuq il-litur©ija u r-ritwal tag˙ha biex meta n-nies imorru l-quddies kull nhar ta’ Óadd ˙add ma jo˙ro© minn hemm frustrat iΩda rinfriskat, fejn ilquddiesa g˙andha tkun rikreazzjoni u n-nies verament

i˙ossuhom li qed jiççelebraw jum il-˙olqien.

L-Arçisqof Scicluna esprima xxewqa wkoll li jkompli jimxi fuq il-passi tal-predeçessur tieg˙u Monsinjur Pawlu Cremona, fejn dan kien qrib innies ˙afna. “Din hija wa˙da mill-affarijiet li dejjem ammirajtu fuqha u nixtieq inkompliha, u anke l-qalb kbira li kellu.”

MiΩuri konkreti biex tittaffa l-problema finanzjarja L-Arçisqof Scicluna sostna li lproblemi finanzjarji nibtu l-aktar min˙abba l-fatt li l-investimenti kien jag˙tu 7% iΩda llum niΩlu 3%. “Meta inti tnaqqas 4% midd˙ul tieg˙ek, il-finanzi Ωgur li se jie˙du daqqa ’l isfel,” spjega l-

Arçisqof Scicluna. F’dan ir-rigward, huwa fisser kif din ilproblema tirrikjedi ˙sieb u anke ftit ekonomija. Ir-ra©uni ewlenija g˙al dan it-tnaqqis hija l-fatt li s-swieq finanzjarji ma baqg˙ux b’sa˙˙ithom kif xi darba kienu u dan ma serviex tajjeb g˙allfinanzi tal-Knisja Maltija.

Il-miΩuri biex id-dejn jitnaqqas bdew jittie˙du mill-ewwel ©urnata tal-Arçisqof Scicluna u dan biex ikun hemm aktar kontabbiltà u iΩjed attenzjoni fuq kif isir l-infiq, u dan bissa˙˙a tal-Kumitat Finanzjarju Djoçesan (KFD). Meta mistoqsi fuq il-pjanijiet tieg˙u biex jindirizza din il-problema, l-Arçisqof Scicluna qal li l-ewwel g˙andu jitlob il-pariri tal-esperti. “Jien m’iniex espert ta’ kif in˙addem

il-flus. Il-Knisja Maltija di©à, fi Ωmien Monsinjur Gonzi, kellha l-Kumitat Finanzjarju Djoçesan (KFD), li huwa grupp ta’ esperti li huma, mhux biss kunsilliera, imma l-kunsens tag˙hom huwa wkoll neçessarju meta ni©i biex nie˙u deçiΩjoni ekonomika,” spjega b’reqqa l-Arçisqof Scicluna. Kien hawnhekk li huwa enfasizza fuq l-importanza ta’ dawn l-individwi g˙ax huwa bis-sa˙˙a tag˙hom li jkun hemm impenn biex il-flus talpoplu Malti u G˙awdxi jintefqu bil-g˙aqal.

Il-Knisja tista’ tag˙mel ˙afna ekonomija imma ma tistax tnaqqas l-ispejjeΩ fi strutturi ta’ karità b˙alma huma d-Dar talProvidenza jew inkella d-djar tat-tfal g˙ax dawk huma xhieda

qawwija tal-Van©elu u li fihom g˙andna nuru l-aqwa livell ta’ kwalità.

“Qatt m’g˙andi nag˙laq widnejja g˙ad-djalogu u lanqas nitfa’ l-problemi ta˙t it-tapit” Meta mistoqsi dwar l-uΩu talkontraçettivi biex ikun evitat mard li ji©i traΩmess sesswalment b˙all-AIDS u l-HIV, lArçisqof Scicluna sostna li filfutur hemm bΩonn aktar diskussjonijiet b’aktar g˙aqal fuq kwistjonijiet b˙al dawn u hu lest li jiddiskuti dan kollu g˙ax jag˙mel ©id kemm g˙allKnisja kif ukoll g˙as-soçjetà, g˙ax li titfa’ l-problema ta˙t ittapit mhijiex soluzzjoni. “IlKnisja kienet minn tal-ewwel li

LOKALI KÓ

15|03|2015 07

kullhadd.com

fet˙et il-kliniçi g˙al dawk morda bl-AIDS g˙ax wie˙ed ma jistax jin˙ela fil-kundanna meta jkun hemm problema imma jrid jag˙ti l-g˙ajnuna lill-marid u lillbatut.” Kien hawnhekk li semma kif il-Papa Benedittu XVI g˙araf ir-responsabbiltà ta’ persuni konta©©ati li, min˙abba l-fatt li ma jistg˙ux jikkontrollaw lilhom infushom sesswalment, kemm fiΩ-Ωwie© kif ukoll barra Ω-Ωwie©, hemm sens ta’ irresponsabbiltà minn min ma juΩax kontraçettivi min˙abba li jista’ jxerred il-mard li jista’ joqtol lil ˙addie˙or.

“It-tag˙lim tal-Knisja jirrigwarda l-miΩΩew©in g˙ax dawn, fidduttrina tag˙na, jag˙tu d-dritt lil xulxin g˙al intimità sesswali. IlKnisja m’g˙andhiex duttrina g˙as-sess barra Ω-Ωwie© ˙lief li tg˙id li dan m’g˙andux isir,” fisser l-Arçisqof Scicluna. Fi kliem ie˙or, huwa sostna li luΩu tal-kontraçettivi huwa importanti biex la tittraΩmetti u lanqas tirçievi mard. “FiΩ-Ωwie©, jekk sie˙eb huwa marid hemm il-kmandament li jg˙idlek biex ma toqtolx u dan huwa essenzjali g˙all-˙ajja miΩΩew©a.” Fiddawl ta’ dan, ir-rwol tal-Knisja hawnhekk hu li tibni kultura ta’ rispett reçiproku fejn is-sesswalità ma tibqax biss g˙all-gratifikazzjoni instantanja imma hemm bΩonn li jer©a’ ji©i skoprut is-sens sabi˙ tag˙ha biex din ti©i applikata f’kuntest ta’ fedeltà dejjiema ta’ relazzjoni esklussiva miftu˙a g˙ad-don tal-˙ajja. Çertezza fl-iskejjel tal-Knisja Meta mistoqsi g˙aliex g˙andu problema b’persuni li jmexxu entità tal-Knisja li iΩda ma jimxux ma’ dak li tg˙id il-Bibbja, lArçisqof Scicluna sostna li b˙ala Arçisqof ta’ Malta huwa jrid jaççerta ru˙u li dawn il-persuni jirrispettaw it-tag˙lim tal-Knisja fl-isfond tad-dover tieg˙u b˙ala l-Kap tal-Knisja Maltija.

Madankollu, xorta wa˙da offra l-g˙ajnuna tieg˙u lil dawn ilpersuni. “Jien na˙seb li l-problema mhux g˙ax g˙andi xi ˙a©a kontra xi ˙add. Irrid nag˙milha çara li, meta titkellem b’mod ©enerali, façli dak li jkun jifhmek bil-maqlub; ji©ifieri jekk jiena ji©i bniedem quddiemi u hemm problema se n˙ares lejn il-persuna u lejn ilkaΩ b’mod konkret biex insibu soluzzjoni li ssalva lill-persuna wkoll,” enfasizza l-Arçisqof Scicluna.

Huwa assigura lill-©enituri li jibag˙tu t-tfal tag˙hom fl-iskola tal-Knisja li hu jrid iserra˙ ras in-nies li min qed imexxi f’ismu jew inkella f’isem l-ordnijiet reli©juΩi g˙andu dawn iΩ-Ωew© affarijiet: li jirrispetta l-fatt li qed jidderie©i skola Kattolika, li jirrispetta l-etos Kattoliku u jag˙ti eΩempju ta’ dan l-etos fl-g˙aΩliet pubbliçi tieg˙u, u li jirrispetta l-kariΩma partikolari tal-iskola g˙ax g˙alkemm huma skejjel tal-Knisja kollha twieldu f’esperjenzi differenti.

M’hemmx lok g˙all-©udizzju “Id-divorzju mhux qieg˙ed fuq xkaffa li minnha nag˙ti jien, m’g˙andix din il-possibbiltà imma g˙andi d-dover li nuri li jien qrib dawn in-nies u minflok ma ni©©udika nwassal appo©© u ˙niena,” hekk stqarr lArçisqof Scicluna meta mistoqsi biex jag˙ti l-opinjoni tieg˙u dwar id-divorzju u l-koppji li g˙addew minn xi tip ta’ tifrik taΩ-Ωwie©. Fil-fatt, kien hawn-

hekk li hu xtaq li joffri solidarjetà lil minn g˙adda minn xi esperjenza qarsa fiΩ-Ωwie© u jifhem il-luttu u t-trawma ta’ dawn il-persuni.

Huwa impenja ru˙u li sservizzi tat-Tribunal EkkleΩjastiku, li jindaga jekk Ωwie© li falla qattx kien Ωwie©, jitran©a u din ir-risposta pastorali tal-Knisja titjib u tkun iΩjed aççessibbli. Madankollu, fakkar kif fil-Van©elu hemm miktub çar u tond li l-fedeltà jista’ jkollha prezz g˙oli.

“Nixtieq insellem ukoll lil tant ir©iel u nisa li g˙aΩlu li jibqg˙u fidili lejn familthom anke meta g˙addew jew g˙addejjin minn qsim il-qalb tas-separazzjoni.”

“Napprezza meta s-soçjetà tismag˙ni” Jidher li jekk xi darba kien hemm pont bejn is-soçjetà Maltija u l-Knisja, dan qed jitmermer, u fid-dawl ta’ dan huwa d-dover tal-Arçisqof li jer©a’ jibni dan l-istess pont.

“Nifhem li s-soçjetà g˙addejja minn Ωviluppi kbar u mhux bilfors kull sfida hija negattiva, imma kull sfida, in˙oss jien, hija opportunità. Napprezza ˙afna wkoll meta s-soçjetà tismag˙ni. Jien g˙andi d-dover li nismag˙ha, imma hi m’g˙andhiex id-dritt li tismag˙ni, g˙alhekk napprezza meta tismag˙ni,” tenna l-eksIsqof AwΩiljarju.

It-tag˙lim tal-Knisja mhux se jag˙mel sens g˙al ˙add, mhux iΩ-Ωg˙aΩag˙ biss, jekk huma ma jiltaqg˙ux ma’ Ìesù Kristu, f’relazzjoni personali mieg˙u. Ittag˙lim tieg˙u mhux se jag˙mel sens g˙al dak li jkun jekk jg˙idulu biss l-Isqof jew inkella li l-Isqof jippretendi li wie˙ed se jimxi fuq it-tag˙lim li qed jg˙id sempliçiment g˙al wiçç lIsqof. “Ix-xog˙ol tieg˙i u talKnisja huwa li ma ntellifx linnies milli jiltaqg˙u ma’ Ìesù u li b’dak li ng˙id u nag˙mel inkun, l-ewwel nett, bieb miftu˙ bera˙ g˙all-qalb ˙anina ta’ Ìesù. Jiena n˙oss li l-Papa Fran©isku jg˙allimna ˙afna fuq din il-˙a©a u jitkellem fuq ˙afna affarijiet b’˙afna sens, tant li nie˙u pjaçir nisimg˙u g˙ax in˙oss li kull kelma li jg˙id ˙ier©a mill-qalb ta’ rag˙aj li jixtieq ikun fuq il-mudell ta’ Ìesù li mimli ˙niena g˙all-umanità.”

Im˙abbra d-data tal-Ingress Solenni Intant, ilbiera˙ filg˙odu t˙abbar il-programm tal-Ingress Solenni tal-Arçisqof Scicluna, li se jsir nhar is-Sibt 21 ta’ Marzu, liema programm se jibda bit-tluq talArçisqof innifsu mir-residenza tieg˙u f’Óal Lija u jintemm filKatidral tal-Imdina.

L-ewwel Ωjara tieg˙u se tkun fil-knisja parrokkjali ta’ Óal Lija u wara jkun imiss il-knisja ta’ San Duminku fir-Rabat fejn ikun milqug˙ mill-Arçisqof Emeritu Monsinjur Pawlu Cremona.

Minn hemmhekk iΩur ukoll ilknisja ta’ San Pawl, il-knisja ta’ Santa Marija ta’ ÌieΩu kif ukoll il-knisja Agostinjana ta’ San Mark.

L-Arçisqof Scicluna ser iΩur ukoll il-Kappella ta’ Sant’Agata fejn minn hemmhekk il-korteo jimxi lejn il-Katidral tal-Imdina.

Hemmhekk issir quddiesa pontifikali fejn Monsinjur Scicluna jing˙ata l-pussess tad-Djoçesi billi jinqara digriet tal-Papa Fran©isku u Monsinjur Pawlu Cremona jitlob g˙all-Arçisqof il©did.

ILLUM JUM IL-KONSUMATUR

Illum qed ji©i mfakkar il-Jum Dinji g˙ad-Drittijiet talKonsumatur. It-tema mag˙Ωula g˙al din is-sena minn Consumers International tiffoka fuq kuxjenza akbar biex in-nies jixtru u jieklu ikel nutrittiv.

F’konferenza tal-a˙barijiet il©img˙a li g˙addiet, il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli enfasizzat id-dritt li g˙andha kull persuna li jkollha aççess g˙al informazzjoni fuq

ikel bnin u sustanzjuΩ.

Hija fissret l-importanza li lkonsumatur jeduka ru˙u fejn jid˙ol konsum ta’ ikel u jag˙ti kas tat-tabelli fuq l-ikel qabel ma jixtri.

Dr Dalli semmiet kif il-prevenzjoni f’dan ir-rigward mhux biss hija ta’ gwadann g˙as-sa˙˙a talbniedem, iΩda wkoll tg˙in biex jonqos il-piΩ minn fuq l-ispiΩa filqasam tas-sa˙˙a.

Hija ˙abbret ukoll kif fil-©ranet li ©ejjin kull familja se tkun qed tirçievi kopja tal-˙ar©a l-©dida tar-rivista L-G˙aΩla bil-g˙an li lkonsumatur ikompli jkun infurmat u edukat dwar id-drittijiet tieg˙u u tag˙ha.

Fi tmiem il-konferenza tala˙barijiet, il-Ministru Dalli qassmet premjijiet lil diversi studenti li pparteçipaw f’kompetizzjonijiet differenti, fosthom fir-rivista tattfal Is-Sag˙tar, li titqassam fl-iskejjel.

08 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

STANDARD & POOR’S TGÓOLLI L-CREDIT RATING TAL-ENEMALTA L-a©enzija Standard & Poor’s tejbet l-istand alone credit rating tal-Enemalta minn CCC g˙al CCC+, filwaqt li Ωammet il-credit rating ©enerali tal-kumpanija fil-livell B+. Dan t˙abbar nhar il-Ìimg˙a li g˙adda millMinistru g˙all-Ener©ija u sSa˙˙a, Konrad Mizzi Huwa qal ukoll li, skont Standard & Poor’s, il-Gvern Malti qed jag˙mel progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tar-riforma tal-ener©ija. L-a©enzija g˙amlet previΩjoni ta’ stabbiltà g˙all-Enemalta u qalet li sas-sena 2017 is-sitwazzjoni filkumpanija se tkompli tmur ’il quddiem b’tali mod li titjieb ukoll il-qag˙da tal-cash flow.

Rikonoxxuta l-˙idma talGvern Ir-rapport ta’ Standard & Poor’s jirrikonoxxi l-investiment li sar mix-Shanghai Electric Power, ilbejg˙ tal-Petroleum Division u

oqsma o˙ra tal-kumpanija kkontrollati mill-Gvern. Ir-rapport isemmi wkoll l-investiment ta’ Shanghai Electric, l-impjant tal-Electrogas u l-interconnector b˙ala t-tliet fatturi ewlenin biex tintla˙aq is-sitwazzjoni msemmija sal-2017.

Il-Ministru Mizzi qal li dan irrapport ©ie fid-dawl talprogress li sar wara li minn sitwazzjoni ta’ dejn ta’ €840 miljun fl-Enemalta u tariffi g˙oljin, issa l-Enemalta ©iet fuq saqajha u t-tariffi ro˙su. Barra minn hekk, wie˙ed irid isemmi l-phasing out tal-uΩu taΩ-Ωejt, ix-xog˙ol biex jintla˙qu l-miri tal-ener©ija rinnovabbli, lg˙eluq tal-impjant tal-gass f'BirΩebbu©a, u l-fatt li minkejja l-bejg˙ tal-Petroleum Division lEnemalta xorta baqg˙et miexja ’l quddiem.

Il-Ministru Ωied jg˙id li lproçess tal-bini tal-power station il-©dida g˙addej b’ritmu tajjeb u g˙addej ukoll ix-xog˙ol

minn kumpanija Griega fuq iljetty tal-power station.

Tintefa’ g˙alkollox l-power station tal-Marsa Apparti dawn iç-çertifikati poΩittivi g˙all-Gvern, ftit jiem qabel, kien hemm ukoll it-tifi g˙alkollox tal-power station filMarsa biex b’hekk il-poplu tanNofsinhar ta’ Malta issa se jibda jgawdi minn arja aktar nadifa.

Din il-power station kienet ilha topera g˙al xejn anqas minn 61 sena.

Fid-diskors tal-okkaΩjoni, ilMinistru tal-Ener©ija qal li wara li ©ew konkluΩi t-testijiet me˙tie©a, il-power station tinsab mitfija u qieg˙da on cold standby g˙all-ewwel darba flistorja. Min-na˙a tieg˙u, fost kummenti o˙ra, il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li dan il-jum wasal 27 sena tard tant li kien hemm min qatt ma basar li dan il-jum eventwalment se jasal.

ÇENTRU ÇIVIKU ÌDID F’ÓAL LUQA KUXJENZA AMBJENTALI BIL-FOTOGRAFIJA

Il-Prim Ministru jinawgura ç-çentru çiviku f’Óal Luqa

PJATTAFORMA GÓALL-IMPJIEGI

Il-Fondazzjoni Anton Buttigieg, immexxija minn Dr Aaron Farrugia, iffirmat lewwel Memorandum of Understanding tag˙ha massoçjetà Erremme Recruitment Limited bil-g˙an li jservi ta’ pjattaforma g˙al impjiegi ©odda u mobbiltà ta’ xog˙ol g˙an-nies tal-ewwel distrett.

Permezz ta’ dan il-pro©ett, iΩ-Ωew© na˙at se jkunu qed joffru numru ta’ servizzi, fos-

thom profiling ta’ dawk kollha li qed ifittxu impjieg ©did, g˙ajnuna lil dawk l-entitajiet li qed ifittxu ˙addiema biex ja˙dmu mag˙hom u fl-a˙˙ar nett, gwida tal-karriera kemm g˙al dawk li g˙adhom qed jistudjaw u kif ukoll g˙al dawk li jkunu jridu jiksbu ˙iliet u esperjenzi ©odda. Is-servizz se jkun qieg˙ed jing˙ata milluffiççju tal-Fondazzjoni Anton Buttigieg fil-Óamrun.

Meta kien qed iqassam il-premjijiet tal-wirja fotografika ‘LAmbjent: Id-Dinja Tag˙na u Darna’ fil-Kavallier ta’ San Ìakbu, ilMinistru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima, Leo Brincat, qal li kien qed jag˙ti ©ie˙ lill-parteçipanti – kemm professjonali u kemm dilettanti li ˙adu sehem – li lkoll urew impenn qawwi favur l-ambjent permezz tax-xog˙lijiet tag˙hom.

Huwa qal li mhux biss kien impressjonat ˙afna bil-kwalità tassottomissjonijiet g˙al din il-kompetizzjoni, iΩda kien daqstant ie˙or kuntent li minn 110 sottomissjoni 30 minnhom intg˙aΩlu, g˙ax fil-fehma tal-©urija Ωiedu l-valur artistiku ta’ din il-wirja. Ìew ippremjati dawk ix-xog˙lijiet li fil-fehma tal-©urija wrew laktar kreattività u kuxjenza ambjentali qawwija fil-mod kif irnexxielhom inaqqxu l-aspetti poΩittivi u anke negattivi tal-ambjent fil-madwar tag˙na.

Il-Ministru fisser li f’dan iΩ-Ωmien, fejn qeg˙din naqilbu g˙allekonomija ˙adra li t˙addan it-tkabbir flimkien mas-sostenibbiltà u l-konservazzjoni ambjentali, hemm bΩonn ta’ bidla mill-qieg˙ rigward kif irridu ng˙ixu.

Huwa kompla billi qal li dan il-proçess irid ikun parti integrali minn a©©ustament profond tal-valuri u l-fehmiet, kif ukoll ta’ bidla fil-˙sieb li, fi sfera aktar wiesg˙a, anke l-arti u l-kultura jistg˙u jmexxu ’l quddiem.

IL-KAP FUQ IN-NOTICEBOARD

Fil-kaΩin tal-Partit Nazzjonalista tar-Rabat, ilKap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil jinsab fuq in-noticeboard.

Filwaqt li l-eks-Kapijiet George B o r g Olivier, Eddie Fenech Adami u Lawrence Gonzi jinsabu mal-˙ajt ©o nkwatru, il-Kap preΩenti g˙alissa g˙adu mwa˙˙al bil-pins fuq

in-noticeboard, preçiΩament bejn avviΩi kontra d-dag˙a u t-tipjip, u x-xbiehat ta’ qaddisin varji.

Mhuwiex çar g˙alfejn Simon Busuttil g˙adu mwa˙˙al man-noticeboard. Wie˙ed jassumi li wara sentejn issa l-partitarji Nazzjonalisti suppost jafu min hu l-kap tag˙hom.

10 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ opINjoNI

TiVi AwARDs MINN

SALVU

CANALE

F’dan iΩ-Ωmien tas-sena nippruvaw nag˙mlu ftit sagrifiççju, noqog˙du ftit neqsin mill-˙elu ta’ wara l-ikla. Dik il-biçça çikkulata Ωg˙ira waqt li nara t-TiVi g˙asel tinΩilli, imma biex nobdi kelli niçça˙˙ad minnha; imma insomma, xejn xejn isservini tajjeb biex g˙as-sajf ikun fini ©isem ˙dejn il-beach, mhux hekk?

Mela ftit ilu kont inqalleb birremote f’idi u min˙abba l-frustrazzjoni taç-çikkulata li kelli lispeedometer tan-nervi kien kemxejn og˙la mis-soltu. U jien, ta’ Ç bit-tikka, qlibtlu fuq in-Net. F’dak il-˙in kien g˙addej l-aqwa programm ©urnalistiku li qatt ra l-univers; kien qieg˙ed jippreΩentah Norman Vella li g˙adni niftakru l-iskola jag˙ti fuq sidru u jiffanfra kemm qabeΩ fil-meeting tal-Labour il-Fosos g˙all-elezzjoni tal-1992. Imma issa storja differenti, issa qatta’ bla ˙abel kontra l-Labour g˙ax issa ç-çiçça ta’ TVM naqset.

Imma insomma, g˙andu dritt li Norman idur mal-PN u jmur jippreΩenta programm fuq in-Net. Mela dan l-oraklu beda jitkellem dwar is-sitwazzjoni diffiçli li l-Enemalta tinsab fiha u li ˙afna ˙addiema msieken ma jafux fejn qeg˙din bit-transfers kbar li qeg˙din jaqilg˙u.

M’g˙andniex xi ng˙idu li kellu mistieden lis-Segretarju Ìenerali tal-UÓM u dan, kwaΩi biddmug˙ f’g˙ajnejh, kompla jaqbel mieg˙u. Óin minnhom Vella qal li g˙andu wkoll intervisti ma’ bosta impjegati li huma m˙assba min˙abba s-sitwazzjoni mwieg˙ra li dawn jinsabu fiha.

Ftit sekondi wara ©abu intervista ma’ ˙addiem wie˙ed, dan qal li qala’ transfer wara snin twal fl-

istess post (tliet snin ja˙dem fuq il-BWSC, dik li nxtrat millYellow Pages) u li mhux sew wara dawk is-snin kollha ©ie mibdul minn fuq xog˙lu.

IΩda li ma semmiex Vella kien l-istat li fih instabet l-Enemalta wara 25 sena ta’ Gvern Nazzjonalista; ma semmiex lanqas li l-ebda impjegat ma tilef xog˙lu, g˙all-kuntrarju ta’ ˙afna ˙addiema tal-Air Malta, Go, itTarzna u l-PBS; ma semmiex lanqas l-iskandlu taΩ-Ωejt jew lisparpaljar miç- chairmen ta’ qabel u x-xalar fil-lukandi Hilton.

Biex tkompli tag˙qad, filg˙axija, waqt Iswed fuq lAbjad kien hemm Anne Fenech, dik li tipparkja fuq il-bankina lBelt u l-gwardjan jibqa’ g˙addej qisu mhux hu, l-istess Anne Fenech li kient ser tag˙ti daqqte-

jn lil Toni Abela live. U din lAvukatessa bil-ferq la©enba kollu kuluri, tg˙idx kemm kompliet titmas˙an dwar l-iskandli kbar li qeg˙din jixxokkjaw lil Malta. Dak bilanç ta’ programmi; l-istess mistednin, l-istess ideat u kul˙add jonfo˙. Min˙abba fihom u min˙abba li ma kellix xi ngerrem, ir- remote we˙let mieg˙i g˙ax snieni g˙adhom stampati fuq l-ewwel tliet buttuni.

Gass mal-pjança Startja, ilbes is-seat belt, clutch, itfag˙ha first, gass mal-pjança, u malli ng˙idlek ibda. Hekk niddeskrivih in-newscaster li qatt ma jidher ta’ Smash TV. Mela dan jibda jaqra u addijo kommas, addijo l-fullstop u paragrafi ©odda, addijo d-distinzjoni bejn

a˙bar u o˙ra, u addijo wkoll issens li dan qieg˙ed jaqra a˙barijiet. Lil dan nist˙ajlu qieg˙ed ilMarsa fil-korsa taΩ-Ωwiemel jirrapporta l-a˙˙ar mitejn metru tat-tellieqa A1 tat-Tazza talPresident.

Il-One l-aqwa Jekk TVM jissupera lill-istazzjonijiet kollha matul il-©img˙a, Ωgur li nhar ta’ Erbg˙a ç-çinturin jinsab g˙and tal-One. Wara l-a˙barijiet tas-sebg˙a u nofs jibda Klassi G˙alina, ikompli b’Talk to Me u warajh L-Oskur u, kif jispiçça, ikun hemm On D Road.

Filwaqt li TVM wara l-a˙barijiet nitqannew bil-lasktuwa ta’ Simpatiçi u n-Net ikollhom lIswed fuq l-Abjad.

Daqshekk g˙al-lum. Il-Óadd ittajjeb.

BÓAL TA’ FAKKRADIN

Patri Mario Attard

Is-safar sabi˙. Ilaqqg˙ek ma’ ˙afna nies. Nies li g˙adhom jg˙ixu issa. Imma wkoll ma’ o˙rajn li jinsabu mo˙bija filmonumenti storiçi.

Mela f’wie˙ed mill-pellegrina©©i li g˙amilt ˙adni sarra˙al, li illum hi belt Ωg˙ira, ta’ Nazzarett. Óadni fil-post fejn l-An©lu Gabriel kien ˙abbar lil Marija li kellha tkun omm Alla. Fid-drabi li Ωort dan il-post sabi˙ u qaddis il-patri-gwida dejjem kien jipparkjana ˙elu ˙elu quddiem il-bieb tal-BaΩilika u hemm jibda’ jirrakkuntalna sensiela ta’ tag˙rif li j˙allik bla kliem! Kemm huma patrijiet ta’ ˙ila l-patrijiet li jie˙du n-nies l-Art Imqaddsa, ji©ifieri l-Patrijiet Fran©iskani!

B˙alissa tg˙idx x’nitbissem jiena u nikteb. M’iniex nifta˙ar b’rixi tafux! Imma dak li hu hu! Inkella nkun giddieb! B˙alissa, fis-skiet ta’ kamarti, qieg˙ed in©ib quddiem g˙ajnejja dak il-grupp kbir ta’ pellegrini li, imsa˙˙rin b˙ali mill-g˙erf mog˙ti lill-Mulej lill-patrigwida, kienu jin©arru ’l fuq mis-se˙er u l-ispiritwalità tas-santwarju ta’ Nazzarett!

Quddiem il-BaΩilika tatT˙abbira kull gwida bilfors

li jkollu jirrakkonta l-istorja tal-famuΩ Fakhr-al-Din ibn Maan, li twieled fis-6 ta’ Awwissu 1572 u miet nhar it-13 ta’ April tal-1635. Dan l-imbierek Fakhr-al-Din, jew a˙jar – kif i˙obbu jsej˙ulu lPatrijiet Fran©iskani gwidi bravi li jdewquk mill-benna tal-Art Imqaddsa – Fakkradin, ma kien ˙add g˙ajr l-Emir DruΩ li darba kellu f’idejh dan is-santwarju.

Issa l-Patrijiet Fran©iskani, fuq l-eΩempju ta’ missierhom San Fran©isk, tg˙idx xi m˙abba kbira g˙andhom lejn is-santwarji mqaddsa tal-fidwa! Meta raw li s-santwarju ta’ Nazzarett kien f’idejn il-Musulmani raw kif g˙amlu biex jo˙duh f’idejhom bil-g˙an li l-Insara tad-dinja jkollhom aççess g˙alih. Taqblu mieg˙i li lg˙an tag˙hom kien qaddis!

Imma x’g˙amlu? Jo˙duha mal-Musulmani ma setg˙ux.

Inkella kienu j©ibuhom pulpetta! Minflok, il-patrijiet g˙aΩlu t-triq tal-im˙abba!

X’g˙aqal hux! G˙alhekk, ilKustodju tal-Art Imqaddsa ta’ dik il-˙abta, çertu Patri Tommaso Obicini, t˙abbeb kemm fela˙ mal-Emir Fakkradin. Issa, jekk hemm xi ˙a©a li l-Musulmani

jie˙du gost biha u jibqg˙u jafuhulek g˙aliha, hi li tapprezza r-reli©jon tag˙hom.

Konxju ta’ dan il-fatt, Patri Tommaso, b’g˙aqal ta’ serp, ried jag˙ti rigal sabi˙ lil Fakkradin biex jurih kemm kien ˙abib ta’ veru. Óallaslu l-Óa©©, ji©ifieri l-pellegrina©© li kull Musulman irid jag˙mel, almenu darba f’˙ajtu, lejn il-belt ta’ Mekka.

Il-belt li g˙all-Musulamni hija qaddisa. Patri Tommaso ta dan ir-rigal lil Fakkradin.

Tistg˙u ta˙sbu kif l-Emir kien fis-seba’ sema meta rçevieh! Óabibu tassew kien jirrispettah! Óallaslu l-Óa©©!

Imma l-istorja ma waqfitx hawn. Meta Fakkradin ˙are© minn Nazzarett u r˙ielha lejn Mekka, Patri Tommaso u s˙abu l-patrijiet pronti pronti da˙lu fil-post fejn l-An©lu Gabriel kien ˙abbar lil Marija. La da˙lu fih kellhom kull jedd li jokkupawh! U la okkupawh issa kien sar tag˙hom! X’biçça g˙aqal dik eh! Mela, meta Fakkradin ©ie lura ma kellux triq o˙ra g˙ajr li jçedilhom il-post. U llum, g˙all-grazzja ta’ Alla, lInsara kollha tad-dinja jistg˙u jgawdu dan il-©miel ta’ santwarju li jsa˙˙ar l-eluf kbar ta’ nies li jΩuruh ta’ kull

sena.

Forsi tg˙iduli: “Hekka fihom il-˙obΩ dawn il-patrijiet ˙ej!? Ingannaw ˙biberija?”

Stennew!

Ejjew ma ng˙a©©lux! Dak li g˙amlu g˙amluh b’risq ˙afna nies preΩenti u futuri. Fosthom g˙alik! Óalli llum tkun tista’ tgawdi dan is-santwarju millisba˙. U li g˙amlu g˙amluh b’mod leçitu. Imma ˙addmu rashom! Taf li anke Ìesù j˙e©©i©na n©ibu ru˙na hekk?

Basta g˙all-©id! Jg˙idilna: “Ara, jiena qieg˙ed nibg˙atkom b˙al nag˙a© qalb l-ilpup. Kunu mela g˙aqlin b˙as-sriep u safjin b˙all-˙amiem” (Mt 10:16).

Imbag˙ad, darb’o˙ra, Ìesù j©ibilna dan il-paragun: “Liema sultan, li jkun sejjer jag˙mel gwerra kontra sultan ie˙or, ma joqg˙odx lewwel bilqieg˙da biex jara jekk jistax, b’g˙axart elef ra©el, i˙abbatha ma’ min ©ej g˙alih b’g˙oxrin elf ru˙?

G˙ax inkella, meta l-ie˙or ikun g˙adu ’l bog˙od, ikollu jibg˙atlu ambaxxata biex jitolbu l-ftehim g˙all-paçi” (Lq 14: 31-32).

Li n˙addem rasi biex nag˙mel il-©id lill-o˙rajn hi qdusija! Óa nitg˙allem kif mill-istorja ta’ Fakkradin!

opinjoni kÓ

15|03|2015 11

kullhadd.com

Tim iklin – nifs Ìdid gÓal din il-lokaliTÀ Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

kUnsilli lokali

email: keaneo@onvol.net

G˙al dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena, il-lokalità tal-Iklin dejjem kienet immexxija minn ma©©oranza Nazzjonalista.

Tmexxija li issa ©abet xebg˙a fost ir-residenti g˙ax kollox jidher li hu sta©nat u ©dida biex dan il-lokal jag˙mel il-qabΩa tant mixtieqa f’dik li hi kwalità ta’ ˙ajja a˙jar g˙ar-residenti u lfamilji kollha ta’ dan ir-ra˙al.

Il-Partit Nazzjonalista jidher li g˙eja jmexxi din il-lokalità u dan jo˙ro© bl-aktar mod çar minn nuqqas ta’ inizjattivi ©odda biex jilqa’ g˙al bΩonnijiet li ilhom fid-deher g˙al dawn l-a˙˙ar snin.

BΩonnijiet evidenti li, filwaqt li g˙al xi w˙ud jidhru frivoli jew mhux ta’ importanza, mhux l-istess ja˙sbuha r-residenti.

Il-Partit Laburista f’din illokalità qed jippreΩenta tim Ωag˙Ωug˙, tim dinamiku u tim mimli ener©ija u ˙e©©a biex iwettaq u biex jibdel.

Tim iffurmat minn Maria Stella Azzopardi, Wilfred Buttigieg u l-kunsillier Matin Fenech. Tlieta min-nies li ©ejjin minn oqsma differenti tas-soçjetà u b’diversità li Ωgur se jkunu ta’ g˙ajnuna g˙ar-residenti Iklin.

Innovazzjoni ta’ ˙sieb Il-Partit Laburista g˙al din illokalità g˙andu pjan ©did ta’ tmexxija. Ninsabu konvinti li wasal iΩ-Ωmien li lkoll flimkien niktbu kapitlu ©did fl-istorja. Diversi residenti jg˙idulek li l-Iklin qisu ‘wasal f’punt u waqaf hemm’. L-Iklin g˙andu bΩonn kunsilliera kif wkoll residenti parteçipi fil-kunsill, b’ideat ©odda u attitudni ©dida biex jittrasformaw lillIklin b’mod li jkun jista’ jsir eΩempju ˙aj ta’ ra˙al modern u innovattiv.

M’g˙andekx g˙alfejn tkun taf lil xi kunsillier partikolari b’mod personali biex tie˙u dak li hu dritt tieg˙ek.

Hemm differenza bejn kunsill li jag˙mel ˙afna pjaçiri Ωg˙ar u personali minn wie˙ed b’viΩjoni. B’attitudni iktar innovattiva u a©©ornata maΩ-Ωminijiet a˙na nwieg˙du li nag˙tu dik lispinta neçessarja li g˙andu bΩonn il-Kunsill biex

ja©©orna ru˙u maΩ-Ωminijiet u jsir fost l-aqwa kunsilli li qatt kellna.

Nemmnu li fl-Iklin wasal iΩ-Ωmien g˙al tmexxija iktar konsultattiva u inqas çentralizzata. Tmexxija li tkun kapaçi tg˙aqqad kunsill ‘s˙i˙’ u tutilizza a˙jar ilkapaçitajiet tal-kunsilliera b’mod iktar wiesa’. Anke jekk kunsill ikun mag˙mul minn kunsilliera gejjin minn sfond politiku differenti.

Hemm bΩonn ta’ involviment iktar qawwi tat-tim kollu talkunsilliera ta’ rieda tajba kif wkoll tal-iktar ammont wiesa’ tar-residenti. X’inhu la˙jar: ikollok mo˙˙ wie˙ed u Ωew© idejn jew g˙axar im˙u˙ attivi u g˙oxrin id?

Din hija kwistjoni ta’ leadership u perspettiva. Kwistjoni ta’ stil amministrattiv antik jew wie˙ed modern u a©©ornat maΩ-Ωminijet skont l-a˙jar metodi talimmani©©jar li nafu bihom sal-lum.

Kunsill lokali mag˙qud Sfortunatament ir-realtà hi (u din ng˙iduha b’mod o©©ettiv u mhux parti©©jan) li lamministrazzjoni attwali b’ma©©oranza Nazzjonalista hija mifruda u dan ma jawgurax tajjeb g˙al ra˙al b˙al dan. Importanti li lpunt tat-tluq ikun wie˙ed ta’ rieda tajba u armonija bejn il-˙ames kunsilliera, anke jekk ©ejjin minn partiti politiçi differenti. Nemmnu li spiçça Ω-Ωmien tad-diviΩonijiet politiçi estremi u li wasal iΩ-Ωmien li n-nies jag˙Ωlu la˙jar tim skont iç-çirkustanzi u s-sinjali taΩ-Ωminijiet.

Ninsabu konvinti li l-unika garanzija ta’ kunsill mag˙qud huwa permezz ta’ ma©©oranza kif qatt ma se˙˙et. Il-fatti li jikkonfermaw il-firda attwali huma evidenti u ma jistg˙ux jissolvew façilment.

Il-kunsilliera Laburisti jafu fiç-çert li hawn kunsilli lokali fejn hemm sens ta’ g˙aqda u fejn anke membri ta’ partiti fil-minoranza j˙ossuhom parteçipi fil˙idma tal-kunsill. Is-suççess ta’ kunsill jiddependi ˙afna mill-istil mani©erjali ta’ dak li jkun qed imexxi. Ikun xi

jkun ir-riΩultat, però, iktar u iktar jekk il-poplu jag˙tina lfiduçja, inwieg˙du li jkollna kunsill mag˙qud. A˙na nemmnu, il-kandidati Labursiti jemmnu li huwa kruçjali li kunsill jibda b’armonija u mhux b’kunflitti interni. Jekk ning˙ataw ilfiduçja, l-istil tat-tmexxija tag˙na se jkun wie˙ed li jinkorpora l-˙ames talenti tal-kunsill u jo˙ro© l-a˙jar minn kull kunsillier permezz tal-kelma empowerment, anke jekk il-kunsill ikun mag˙mul minn kunsilliera ta’ fehma politika differenti.

Kunsill lokali innovattiv u poΩittiv Kunsill lokali ©did se jibni fuq it-tajjeb li di©à nbeda.

Sar tisbi˙ f’xi n˙awi, kienu rran©ati diversi toroq u bankini, tjiebu s-servizzi, saru diversi ˙itan tas-sejjieg˙ f l - i n ˙ a w i r u r a l i t aΩ - Ω o n a , festa fjuri, korsijiet diversi, ©bir tal-˙©ie© fl-ewwel Ìimg˙a tax-xahar, eçç.

A˙na, b˙ala Partit Laburista, napprezzaw ukoll l-g˙aqal tal-kunsilli preçedenit, inkluΩ l-ewwel wie˙ed immexxi mit-tant mah˙ub lewwel Sindku Joe Buttigieg.

Nafu li baqa’ ˙afna xog˙ol xi jsir. Jekk il-proposti tag˙na jitwettqu xorta nkunu sodisfatti li nkunu tajna ssehem tag˙na b˙ala katalisti tal-bidla.

Programm ta’ ˙idma Il-Kandidati Laburisti ˙ejjew programm ta’ ˙idma ambizzjuΩ imma fattwali. Fosthom jaraw li jridu jag˙tu identità ©dida lil dan il-lokal; li r-residenti j˙ossuhom jappartienu lir-ra˙al tag˙hom; ikunu kburin li ©ejjin minn hemm. Iridu jag˙tu aspett totalment ©did lill-ambejnt fil-lokalità. Il-Pro©ett ECO Iklin huwa pro©ett li meta wie˙ed jara d-dettalji tieg˙u jinduna kif dan jista’ ji©i mwettaq bla ˙afna nfiq ta’ flus u ˙ela ta’ riΩorsi. Iridu jtejbu l-problema kbira ta’ parke©© u anke limmani©©jar tat-traffiku. Irid ikollhom kuntatt dirett marresidenti tul il-le©iΩlatura kollha u mhux fl-a˙˙ar

©img˙at qabel elezzjoni.

Iridu jaraw li jkun hemm siner©ija u involviment qawwi minn kull min hu lest li jg˙in biex i©ib ir-ra˙al ’il quddiem. Jemmnu fid-diversità. Diversità li ΩΩewwe© u t˙abbat flimkien l-ideat ta’ kul˙add u minnhom ji©u mag˙Ωula l-a˙jar fosthom biex jitwettqu inzjattivi poΩittivi u li j˙allu riΩultat fit-tul. Iridu jkattru l-g˙arfien fost ir-residenti dwar is-separazzjoni tal-iskart, dwar irriçikla©© u dwar l-uΩu a˙jar tal-ener©ija u mezzi o˙ra nodfa ta’ kif wie˙ed jista’ jag˙mel uΩu minnha.

Dawn u aktar huma fost ilproposti serji u ta’ interess ©enerali li qed iressqu l-kandidati Laburisti f’dan il-lokal.

Proposti li l-poplu g˙andu bΩonn jara jitwettqu.

Proposti li jistg˙u jag˙mlu differenza ©enwina fil-˙ajja tan-nies.

Hemm bΩonn bidla Biex isir dan kollu hemm bΩonn bidla. Bidla li tag˙ti tmexxija g˙all-ewwel darba lill-kandidati Laburisti. Dan il-lokal ifakkarni ˙afna flelezzjoni ©enerali li g˙addiet. Tal-Partit Nazzjonalista kienu jbeΩΩg˙u bil-babaw, u li jekk ikun hemm bidla filGvern se nitolbu bailout, u mitt ˙a©a o˙ra. Fil-verità, li se˙˙ kien li nbidel il-Gvern u l-pajjiΩ ing˙ata direzzjoni ©dida li minnha qed igawdu l-familji Maltin u G˙awdxin kollha. L-istess irid ji©ri flIklin. Hemm bΩonn bidla fid-direzzjoni li qabad dan il-Kunsill Lokali. Direzzjoni ©dida li twassal g˙al livel a˙jar ta’ kull aspett u qasam li wie˙ed jista’ jiltaqa’ mieg˙u fil-˙ajja ta’ kuljum.

Bidla li jistg˙u jag˙tuha biss il-kandidati tal-Partit Laburista. sG˙alhekk huwa imperattiv g˙ar-residenti tal-Iklin li fil11 ta’ April li ©ej jag˙tu lfiduçja tag˙hom lill-kandidati kollha tal-Partit Laburista li lkoll flimkien, tim wie˙ed, g˙andhom viΩjoni çara ˙afna g˙al dan il-lokal: li jaraw Iklin a˙jar minn qatt qabel. G˙alhekk Tim Iklin ifisser nifs gdid g˙al din il-lokalità.

12 15|03|2015

kullhadd.com

kÓ opinjoni

l-edukazzjoni hija prijoritÀ

Ramon Mangion

L-edukazzjoni hija ç-çavetta tas-suççess u g˙aldaqstant linvestiment f’dan il-qasam huwa importanti. L-edukazzjoni mhux biss tag˙tina l-baΩi biex inkunu nistg˙u ng˙ixu f’soçjetà moderna, imma anke tag˙tina l-g˙arfien, il-˙iliet u lkompetenzi li huma bΩonjuΩi fid-dinja tax-xog˙ol. B˙ala kunsillier u kandidat fil-belt tal-Isla rrid nag˙mel referenza g˙ar-rwol tal-kunsilli lokali.

Illum il-©urnata hawn ˙afna opportunitajiet u, min irid jitg˙allem, jista’ jitg˙allem, kemm permezz ta’ inizjattivi li nsemmi f’dan l-artiklu u anke permezz ta’ opportunitajiet ta’ tag˙lim tul il-˙ajja. Allura nemmen li l-kunsilli lokali g˙andhom ikomplu jsa˙˙u dan ilqasam billi joffru wkoll programmi ta’ tag˙lim kemm b’mod formali u anke mhux

formali.

Il-©enituri g˙andhom rwol importanti Xtaqt ukoll inwassal messa©© g˙all-©enituri. Ag˙rfu l-importanza u r-rwol tag˙kom fledukazzjoni ta’ wliedkom.

Kunu hemm biex twasslu lg˙ajnuna u anke l-esperjenza tag˙kom biex l-edukazzjoni dejjem tkun fil-quççata. Fuq baΩi lokali, in˙e©©i©kom biex ta˙dmu id f’id mal-kunsill lokali u anke mal-iskola fil-belt jew ra˙al tag˙kom. Tkun xi ˙a©a sabi˙a wkoll jekk tipparteçipaw fi programmi differenti li jorganizzaw il-kunsilli jew inkella tattendu ma’ wliedkhom g˙al xi attivitajiet edukattivi li jkun hemm fl-ibliet u l-ir˙ula tag˙na.

L-edukazzjoni hija wkoll

importanti g˙all-pajjiΩ g˙ax hija l-pedament tal-iΩvilupp individwali, soçjali u ekonomiku. B˙ala professjonist fil-qasam edukattiv xtaqt li permezz ta’ dan l-artiklu nitkellem dwar inizjattivi differenti me˙uda minn dan ilGvern biex ikunu indirizzati aspetti kritiçi fil-qasam edukattiv ta’ pajjiΩna. Dan ukoll b’mod speçjali b’referenza lejn il-qasam vokazzjonali li ˙a spinta ’l quddiem ta˙t Gvern Laburista.

It-tir li iktar Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjaw Il-Partit Laburista kien çar filmanifest elettorali tieg˙u fl2013 fejn sostna dwar l-importanza tal-edukazzjoni: “L-g˙an ewlieni tag˙na fil-qasam taledukazzjoni huwa li aktar Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjaw b’suççess.”

Nibda billi mmur lura lejn Ìunju tas-sena l-o˙ra meta tnieda l-pjan strate©iku biex iΩΩg˙aΩag˙ ma jibqg˙ux i˙allu liskola kmieni. L-g˙an ta’ din listrate©ija huwa li r-rata ta’ Malta tonqos bin-nofs sal-2020.

Fl-2013 Malta kellha rata ta 20.9% u kienet klassifikata fittieni post fl-Unjoni Ewropea wara Spanja. Din ir-rata tinkludi lil dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ bejn it-18 u l-24 sena li ma g˙andhomx mill-inqas ˙ames O levels bi grad 1-7 u li mhux qed jirçievu edukazzjoni jew ta˙ri© ie˙or. G˙aldaqstant dan ilGvern qieg˙ed ja˙dem biex i˙e©©e©, jimmotiva u jinçentiva aktar u aktar Ωg˙aΩag˙ ikomplu bl-istudji tag˙hom u eventwalment isibu impjieg.

Il-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Importanti li nsemmi l-inizjattiva tal-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ u l-programm ta’ tag˙lim alternattiv. Hawn naraw programm li jindirizza l-problema ta’ studenti li jkunu spiççaw l-a˙˙ar sena tal-iskola sekondarja u li lanqas biss japplikaw g˙alleΩamijiet. Dan il-programm g˙aldaqstant ikompli j˙e©©e© lil dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ jibqg˙u jistudjaw. Sfortunatament, ilKap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil ipprova jwaqqa’ g˙aΩΩuffjett din l-inizjattiva hekk kif qabbilha ma’ garanzija ta’ magna tal-˙asil. Fuq in-na˙a lo˙ra nirreferi g˙ad-diskors poΩittiv li g˙amel il-Prim Ministru Joseph Muscat fl-4 ta’ Marzu f’Óal G˙arg˙ur fejn tenna li permezz tal-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ il-Gvern qieg˙ed jag˙mel differenza fil˙ajja ta’ numru ta’ Ωg˙aΩag˙.

Riçentament il-Ministru talEdukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo u l-Prim Ministru

Joseph Muscat Ωaru l-kumpanija Maltapost. Intqal li s-sena lo˙ra fil-fatt kien hemm 1,800 Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a li gawdew mill-benefiççji ta’ din l-iskema. L-g˙an huwa li din is-sena dan in-numru jiΩdied g˙al 3,000. Din il-kumpanija wkoll t˙addem 16-il Ωag˙aΩug˙ b˙ala parti minn din l-iskema.

Tis˙i˙ tal-edukazzjoni vokazzjonali Il-Gvern kompla jsa˙˙a˙ ledukazzjoni vokazzjonali permezz ta’ iktar programmi vokazzjonali fl-iskejjel sekondarji, fosthom tal-ospitalità, lin©inerija, is-servizzi komunitarji, it-teknolo©ija tal-informatika u l-agrikultura.

Fortunatament kelli l-opportunità li nsegwi u nkun parteçipi f’dan il-proçess u nemmen li dan kien pass ’il quddiem fejn dawn l-istudenti mbag˙ad ikollhom l-opportunità li jkomplu jistudjaw l-MCAST jew inkella l-ITS. Kemm l-MCAST u anke l-ITS komplew iΩidu lkorsijiet tag˙hom u g˙aldaqstant hemm ˙afna fejn dak li jkun jista’ jkompli jistudja.

Inkompli nsemmi iktar ˙idma fil-qasam vokazzjonali billi nirreferi g˙ar-riforma fl-iskema tal-apprentistat li l-g˙an tag˙ha huwa li jressaq dan it-tip ta’ ta˙ri© aktar qrib l-industrija.

Naraw fil-fatt il-kollaborazzjoni bejn l-MCAST u l-industrija lokali biex din tal-a˙˙ar tkompli tikber. Naraw kif din kienet skema ta’ suççess hekk kif minn Awwissu tal-2014 din irriforma kisbet riΩultati tajbin ˙afna bi 350 entità li offrew 600 post f’oqsma differenti talMCAST. Fl-a˙˙ar u mhux l-inqas ma nistax ma nsemmix l-istipendji.

Niftakru li qabel l-elezzjoni ©enerali tal-2013 il-Partit Nazzjonalista kien beda jbeΩΩa’ lill-istudenti u jg˙id li Gvern Laburista se jne˙˙i l-istipendji.

Infakkar li fil-fatt il-Gvern Laburista mhux talli ma ne˙˙iex l-istipendji, imma kompla jsa˙˙a˙hom. B’hekk komplejna naraw l-impenn lejn l-edukazzjoni, it-ta˙ri© u xxog˙ol mill-Partit Laburista.

Nag˙laq b’appell g˙aΩΩg˙aΩag˙ votanti ©odda fl-elezzjoni tal-kunsilli lokali. Il-Partit Laburista dejjem kien fuq quddiem biex ikun id-dar naturali g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙. Mela ejja ˙alli nkomplu nag˙tu kura©© lil dan il-moviment biex ikompli miexi ’l quddiem anke fuq livell lokali. G˙aldaqstant, in˙e©©i©kom biex tag˙tu l-vot tag˙kom lill-Partit Laburista anke b’mod speçjali lill-kandidati Ωg˙aΩag˙ biex inkomplu nag˙mlu d-differenza bil˙idma tag˙na fil-kunsilli lokali.

Il-Partit Laburista dejjem kien fuq quddiem biex ikun id-dar naturali g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙. Mela ejja ˙alli nkomplu nag˙tu kura©© lil dan il-moviment biex ikompli miexi ’l quddiem anke fuq livell lokali

eDITORJAL kÓ

15|03|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com INDIRIZZ POSTALI ÌURNALISTI RekLAMI IMPAÌNAR U DISINN

Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717 Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

eDITORJAL

ID-DNUB MA JORQODX

Xi ˙in jew ie˙or iddnubiet dejjem jo˙or©u. Jekk mhux illum, g˙ada. Jekk mhux f’˙ajtek, wara mewtek.

Hemm mitt mod kif jinkixfu ddnubiet. Ìieli l-gazzetti, ©ieli linvestigazzjonijiet tal-pulizija, ©ieli b’xi kompliçi migdum li jikxef kollox u ©ieli jkunu listituzzjonijiet stess li meta ja˙dmu tajjeb ma j˙allux li ddnub jorqod.

F’dawn l-a˙˙ar sentejn ˙ar©u bosta dnubiet li kienu se˙˙ew qabel. Li ma kienx g˙all-fatt li nbidel il-Gvern, x’aktarx u˙ud minnhom kienu jibqg˙u mistura.

Altru qieg˙ed flOppoΩizzjoni, li kulma tista’ tag˙mel hu tistaqsi jew tipprovoka investigazzjoni, u altru tkun fil-Gvern. Huwa kollu g˙alxejn g˙al min ikun tilef elezzjoni wara snin fil-Gvern, li jippprova jikkançella kull traçça ta’ irregolarità li tkun twettqet fil-le©iΩlatura ta’ qabel. Xi ˙a©a Ωgur ser t˙alli warajk f’forom differenti ta’ prova.

L-a˙˙ar fost is-sensiela ta’ irregolaritjiet li qieg˙ed jing˙ad li twettqet hija dik li tirrigwarda lil Tony Debono, Ωew© l-eks-Ministru Nazzjonalista Giovanna Debono. Qieg˙ed jing˙ad li meta kien impjegat filMinisteru ta’ G˙awdex, g˙alhekk minn martu, ˙alla li jsiru xog˙lijiet bi spejjes u materjal tal-Gvern f’siti u postijiet privati. Jidher li l-informazzjoni waslet ming˙and xi kuntrattur li ddeçieda li jitkellem, ikunu xi jkunu l-konsegwenzi.

Mhux kul˙add jibqa’ ˙alqu

mag˙luq.

Jekk dan il-kaΩ huwa minnu, il-konsegwenzi huma serji.

Dan mhux l-ewwel kaΩ ta’ din ix-xorta. Ftit tal-©img˙at ilu kienet din l-istess gazzetta li kixfet x’©ara fil-kaΩ tal-Perit Toni Bezzina, illum Deputat Nazzjonalista, wara xi xog˙lijiet li saru fil-kaΩin Nazzjonalista taΩ-Ûurrieq b’˙addiema u riΩorsi pubbliçi. Ag˙ar, l-istess ˙addiema li tqabbdu jag˙mlu dawn ix-xog˙lijiet, ming˙ajr ˙las u kontra qalbhom, iddikjaraw li l-Perit ©eg˙elhom jag˙mlu dikjarazzjonijiet li ma humiex minnhom.

FiΩ-Ωew© kaΩijiet, il-Kap talOppoΩizzjoni, flok ˙ataf lokkaΩjoni biex juri li ser i˙addan stil ©did ta’ politika, g˙aΩel li jaqbad it-triq l-antika u jsib kull skuΩa possibbli biex jistenna qabel jiddeçiedi dwar dawn iΩ-Ωew© deputati. Lim©iba tal-Kap tal-OpoΩizzjoni tikkontrasta sewwa mal-˙effa ta’ deçiΩjoni li ˙a fil-kaΩ talPeriti Michael Falzon u Ninu Zammit!

Affari tieg˙u x’jag˙mel g˙ax wara kollox dawn huma ˙wejje© li jirrigwardaw lill-partit tieg˙u u lkredibbiltà tieg˙u.

IΩda minn dak li ˙iere© u min jaf x’g˙ad irid jo˙ro©, hemm tag˙lima wa˙da importanti li kul˙add g˙andu jitg˙allem minnha. Meta ng˙idu kul˙add, qeg˙din ukoll ninkludu lill-Gvern, li d-dnub mhux biss ma jorqodx g˙al dawk li kienu fil-Gvern iΩda anke g˙al dawk li qeg˙din filGvern. Dawn l-infafet ta’ amministrazzjoni ˙aΩina li qeg˙din insiru nafu bihom issa

huma lezzjoni tajba g˙al dawk li qeg˙din fil-Gvern biex joqog˙du b’seba’ g˙ajnejn g˙ak dak li jag˙mlu u jiddeçiedu.

Huwa minnu li fost l-ewwel li©ijiet li g˙addiet din l-amministrazzjoni kienu l-li©ijiet li jΩommu lill-politiçi to account, kif tant i˙obbu jg˙idu l-IngliΩi.

IΩda l-valur ta’ amministrazzjoni tajba u nadifa mhix biss fil-kwalità ta’ li©ijiet li tg˙addi iΩda wkoll fl-a©ir u komportament tag˙ha. KwaΩi kwaΩi a˙jar a©ir tajjeb ming˙jar li©jiet tajbin milli li©ijiet tajbin u a©ir ˙aΩin.

Hemm it-tendenza li min ikun fil-Gvern jista’ ja˙seb li jekk jiΩbalja mhux façli li jinkixfu l-iΩbalji. Jekk jippruvax ukoll jg˙attihom. Dan ma hux minnu. M’g˙adniex ng˙ixu fi Ωmien l-g˙erien politiçi ta’ snin ilu fejn ma kien jo˙ro© xejn u kollox kien jindifen. Illum g˙ajnejn u widnejn iç-çittadin huma kullimkien u, dak li wie˙ed jipprova ja˙bi, hemm iç-çans tajjeb li jo˙ro© barra u fil-pubbliku, kif fil-fatt qieg˙ed ji©ri.

Minbarra dan, hemm ukoll listituzzjonijiet li jg˙assu kontinwament fuq il-Gvern. Fost o˙rajn l-Awditur Ìenerali, li dejjem kien it-tarka ta’ trasparenza pubblika, kemm ta˙t l-ammministrazzjoni li kien hemm qabel u anke dik ta’ issa. Daqstant huwa importanti li n˙allu fil-libertà tag˙hom lil dawn l-istituzzjonijiet ja˙dmu ming˙ajr xkiel, g˙ax kieku ma jkollniex dik ix-xorta ta’ kontabbiltà politika tant essenzjali biex ikollok

demokrazija reali.

G˙alhekk g˙amel sewwa lGvern li aççetta b’serenità u umiltà l-kritika li saritlu millAwditur Ìenerali. G˙amel aktar sewwa li ddikjara li ser jara li l-osservazzjonijiet talAwditur Ìenerali ser ikunu implimentati. Attitudni differenti g˙all-a˙˙ar minn dik li konna drajna naraw qabel, fejn l-Awditur Ìenerali u istituzzjonijiet simili kienu ta˙t attakk kontinwu mill-Amministrazzjoni ta’ dak iΩ-Ωmien.

Dawk il-politiçi li ja˙sbu li mhux ser jinqabdu jekk jag˙mlu ˙wejje© li mhux suppost jag˙mlu jew li ja˙sbu li sakemm jo˙ro© id-dnub ikunu la˙qu ˙ar©u mill-politika, huma Ωbaljati g˙all-a˙˙ar.

Qabel kollox, illum ma hemmx preskrizzjoni g˙al dawk li jkunu wettqu atti mhux xierqa.

Aktar minn hekk ikunu qeg˙din jaraw sa imne˙irhom, g˙ax hemm xi ˙a©a fil-˙ajja tal-bniedem li ma tixtrix bilflus kollha tad-dinja: l-unur!

It-titolu ta’ Onorevoli, Onorabbli u Eççellenza ma humiex titolu ta’ sempliçi tiΩjin. Ma humiex titoli biex dak li jkun i©ib aktar ittri wara ismu. G˙andhom tifsira ta’ morali: l-unur politiku g˙al min ikun fdat b’karigi g˙oljin pubbliçi li, g˙alkemm umanament jistg˙u jiΩbaljaw, iΩda ma jistg˙ux jidinbu.

Suppost, min qieg˙ed filpolitika, g˙andu aspett wie˙ed biss tal-allat. Mhux li ˙add ma jista’ g˙alihom, iΩda li ma jistg˙u jidinbu qatt.

14 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ ITTRI

ATTAKK FUQ NEMTSOv MA MIETx GÓALxEJN ID-DEMOKRAZIJA?

Sur Editur, L-eks-Deputat Prim Ministru Russu Nemstov ma mietx g˙alxejn.

Dan il-kritiku qalbieni ta’ Vladimir Putin (li minn uffiçjal g˙oli talKGB qed jag˙mel minn kollox biex jibqa’ jmexxi lir-Russja g˙al g˙omru b’mod ditattorjali) hu wie˙ed minn lista ta’ eroj li biex jiddefendu l-libertà u l-prinçipju jkunu lesti li joffru ˙ilithom, sa anke ˙ajjithom. Hu tad-da˙k li l-istess Putin ser jinkariga investigaturi li jiddependu minnu biex jinvestigaw il-kaΩ! Wa˙edha ti©i l-mistoqsija: g˙aliex ma j˙allix investigaturi li ma jiddependux mill-uffiççju tal-Presidenza biex jinvestigaw?

Il-martri g˙all-prinçipju u l-libertà tista’ ssibhom minn tarf salie˙or tad-dinja. Ftit ilu kellna l-qtil tal-prosekutur Ar©entin lejlet li kellu jmur jag˙ti x-xiehda tieg˙u kontra l-President Kirchner. Min ser jemmen li lejlet il-quççata tal-karriera tieg˙u dan ir-ra©el den ta’ dak l-isem ser imur ine˙˙i ˙ajtu b’idejh u mhux ji©i eliminat fuq ordni ta’ xi ˙add li ma riedx li jkun imbarazzat jew jitne˙˙a mill-poter? G˙al dawn iΩ-Ωew© eroji ma sarux dimostrazzjonijiet kbar tal-massa bl-attendenza tal-kapijiet tal-istati ta’ numru kbir ta’ pajjiΩi! Però, mhux il-popolin kollu j˙alli min jag˙millu l-bΩieq fuq imnie˙ru. Kemm kienet konvenjenti g˙all-President Hollande dan l-a˙˙ar li jospità tant mexxejja ta’ pajjiΩi u l-a˙barijiet konvenjentament jinsew l-adulterju doppju li sa ftit qabel kien g˙adu f’mo˙˙ kul˙add!

It-theddida ta’ gwerra iΩjed mifruxa Ωgur hi ta’ t˙assib. L-istess Papa stqarr li digà teΩisti t-Tielet Gwerra Dinjija mifruxa ’l hawn u ’l hinn. Is-silenzju u l-indifferenza Ωgur ma jg˙inux biex titkattar il-paçi u ti©i evitata l-vjolenza ta’ pajjiΩ kbir u b’sa˙˙tu fuq dawk iΩg˙ar minnu.

It-tibdil fin-nomenklaturi (reshuffle) fost il-membri kwaΩi kollha tal-kabinett rekluta (shadow cabinet), juri li tal-PN fallew kompletament fir-responsabbiltajiet ta’ oppoΩizzjoni, u jindika li qatg˙u qalbhom milli jil˙qu jikkumplimentaw l-inizjattivi effikaçi u popolari tal-Gvern.

Minbarra dan il-falliment, nara indikaturi o˙ra xejn sbie˙ f’dan it-tibdil li jintroduçi preçedent bl-inkluΩjoni ta’ Ωew© MEPs f’dan il-kabinett dell ta’ Malta. Lil dawn ˙atarhom b’kontravenzjoni tad-direttivi tal-UE, li ma tridx li MEPs ikunu membri tal-Parlament nazzjonali.

G˙alhekk iΩ-Ωew© ˙atriet iqajmu dubji inkwetanti dwar l-istat tad-demokrazija f’pajjiΩna.

L-ewwel nett iΩ-Ωew© MEPs mhux se jkunu jistg˙u jattendu g˙all-ma©©oranza tal-laqg˙at parlamentari f’Malta li jkunu kwaΩi kollha fl-istess ©ranet tal-Parlament Ewropew fi Brussell.

Mela biΩ-Ωew© bidliet, l-OppoΩizzjoni mhix se tag˙mel xi progress. Anzi qed tikkonferma li qatg˙et jiesha milli tla˙˙aq mal-pass progressiv tal-Gvern.

It-tieni, kif jista’ jintlaqat ix-xog˙ol tal-Parlament Malti fl-okkaΩjonijiet li dawn l-MEPs ikunu jistg˙u jattendu g˙al-laqg˙at tieg˙u? Minkejja li g˙andi nifhem li dawn se jipparteçipaw biss fil-kumitati parlamentari, sa çertu punt dawn xorta se jiΩdiedu mat-tnejn li ©ew miΩjuda dan la˙˙ar mill-Qorti, u mal-erbg˙a miΩjuda qabel bil-grazzja tal-kostituzzjoni.

Mela d-differenza ta’ 36,000 vot u 13-il deputat bejn il-partiti, l-ewwel tniΩΩlet g˙al 9 deputati, imbag˙ad g˙al 7, u issa se tkompli tinΩel g˙al 5? Jonqos biss li tibda tiggverna lOppoΩizzjoni b’36,000 vot inqas mill-Gvern.

Donnu dan li qed jippretendi li jsir il-PN, g˙ax fil-fatt di©à talbu li biex jakkomoda lilhom il-Parlament Malti ma jibqax jiltaqa’ fl-istess ©ranet tal-laqg˙at tal-Parlament Ewropew. Iridu jiddettaw fil-Parlament b’minoranza ta’ deputati u b’nies ming˙ajr mandat elettorali. Anke jekk dawn l-MEPs ma jkollhomx vot, il-fatt li jressqu proposti u jitkellmu fuq proposti talGvern xorta jΩid l-effett tal-OppoΩizzjoni ˙afna iktar milli wera li jrid il-poplu fl-a˙˙ar elezzjoni.

L-eΩerçizzju ta’ dawn it-tliet Ωidiet fin-numru ta’ deputati tal-OppoΩizzjoni jammonta g˙al attakk sottili u kodard fuq l-g˙aΩla elettorali ˙ielsa tal-poplu. Dak il-manuvrar fin li jdawwar b’daqstant impatt ir-rieda çara tal-poplu huwa insult sfaççat g˙ad-demokrazija.

Wara t-tibdil riçenti li sar fil-li©ijiet u l-proçeduri tal-Qorti, meta se tasal ir-riforma neçessarja fil-kostituzzjoni li ma t˙allix toqob li minnhom jg˙addi l-PN bi tkasbir g˙ad-demokrazija?

MICHAEL C., BIRKIRKARA

IL-LIÌI TAD-DROGA

J. BONNET BALZAN, IL-BALLUTA

Sur Editur, Kont naf li hu bniedem kompetenti. Kont naf li kien bniedem kapaçi. Kont naf li kieku ©ie elett fla˙˙ar elezzjoni li g˙addiet ma kienx ser ikun kuntent issa˙˙an is-si©©u tal-Parlament b˙al xi w˙ud, iΩda juΩa d-dekasteru tieg˙u biex ikun ta’ fejda g˙al ˙addie˙or. L-Onor. Owen Bonnici huwa l-persuna li qed nitkellem fuqu, persuna li bla dubju ta’ xejn g˙amel ˙oss kbir dwar il-li©i tad-droga li se sse˙˙ fil-I5 ta’ April. Niggustah lil dan il-ministru, dejjem bid-da˙ka fuq fommu u lest biex ikellem lil kul˙add. Kellu bΩonn kul˙add b˙alu.

Mela kif g˙adna il-li©i tad-droga ser isse˙˙ fil-˙mistax ta’ April. Il-Ministru Owen Bonnici kien strumentali biex dawk in-nies li jkollhom fil-pusess tag˙hom id-droga soft, mag˙rufa b˙ala ˙axixa, ma jintbag˙tux il-˙abs, iΩda l-piena g˙al dawn in-nies tkun ta’ xog˙ol fil-kommunità biss. Ejjew ng˙iduha kif inhi, g˙alkemm il-˙axixa hija kkunsidrata b˙ala soft drug, il-kelma drug qieg˙da hemm allura, iva, il-˙axixa hija droga. Ma˙turin ukoll f’din il-biçça tax-xog˙ol siewja kemm il-kummisarju tal-©ustizzja u ç-chairman tar-rijabilitazzjoni, li flimkien jiena çerta li mhux ©ej xog˙ol ta’ kafkaf, imma xog˙ol ta’ benefiççju tas-soçjetà kif ukoll g˙al dawk li jinqabdu bil-˙axixa fil-pussess tag˙hom. Óa©a wa˙da biss tinkwetani: dawk li jabbuΩaw mill-eroina u mill-kokaina, jinbag˙tu l-˙abs? Mela dawn mhux vittma tat-traffikanti b˙alma huma tal-˙axixa? Mela g˙ax dawn juΩaw hard drugs m’g˙andhomx ji©u salvati min dawk ix-xjaten imsej˙a traffikanti. Veru li bis-sa˙˙a tal-Ministru Owen Bonnici, dawk li ser jibdew it-triq tad-droga ser ji©u salvati; imma allura dan ifisser li min qabiΩha sew it-triq ser ji©i minsi? Dawn uliedna ilkoll.

VALERIE BORG, BL-EMAIL

ittri kÓ

15|03|2015 15

kullhadd.com

pulizija, kunsill lokali, tm Sur Editur, Id-dixxiplina fis-sewqan f’Malta ta˙t in-Nazzjonalisti marret il-ba˙ar g˙al kollox. Dan in-nuqqas ilu ji©i nnutat sew min Maltin li joqog˙du barra kif ukoll minn turisti. Infatti, kull meta matul dawn la˙˙ar g˙oxrin sena Ωort l-Ingilterra u ©ejt mistoqsi minn liema pajjiΩ gej, ir-risposta pronta tkun: “O Malta…gΩira sabi˙a, iΩda g˙andkom toroq im˙arbta u sewwieqa bla kont.” Jien nibqa’ sieket g˙ax hekk hu.

Problema li ilha s-snin fi Triq Bormla ma’ Sqaq Sant’Antnin f’Ra˙al Ìdid hi ta’ pparkjar ta’ karozzi fuq il-bankina. Ìieli tant ikun hemm karozzi fuq din il-parti tal-bankina li tkun me˙uda kollha millkarozzi, li dak li jkun ikollu jinΩel ta˙t il-bankina.

Niskanta kif il-pulizija u l-Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid qatt ma ˙adu passi biex dan l-abbuΩ jieqaf.

Aktar u aktar g˙ax meta wie˙ed jasal fil-kantuniera ta’ Sqaq Sant’Antnin it-triq tidjieq sew, u g˙alhekk ikun ta’ periklu kbir g˙al min ikollu jinΩel ta˙t il-bankina meta minn din il-parti tat-triq jg˙addu karozzi fuq iΩ-Ωew© na˙at.

Problema o˙ra li tinsab f’kull belt u ra˙al hi l-ipparkjar ta’ karozzi privati fuq l-istejg tal-karozzi tallinja, biex min˙abba hekk is-sewwieqa tal-karozzi tal-linja jkollhom bilfors jieqfu sew ’il barra millbankina. Dan ikun ta’ tfixkil kemm g˙at-traffiku li jkun wara tal-linja kif ukoll g˙al kull min ikollu jinΩel jew jitla’ fuq il-karozzi tal-linja, l-aktar l-anzjani, min˙abba li l-karozza tkun sew ’il barra minn mal-bankina.

Nhar it-Tnejn 16 ta’ Frar 2015, fid-9.15 ta’ filg˙odu, kont qed nistenna biex naqbad tal-linja minn fuq l-istej© li hemm fil-parti ta’ fuq tal-pjazza ta’ Ra˙al Ìdid. Meta ©ie vann kbir u pparkja fuq listej© tal-karozzi tal-linja. G˙alkemm g˙amilt rimarka b’le˙en g˙oli lis-sewwieq li hemm kien stej© tal-linja, kien kollu g˙alxejn g˙ax is-sewwieq tal-vann niΩel, qasam it-triq, xtara flixkun minerali u xi Ωew© pastizzi, qasam lura t-triq u po©©a bilqieg˙da fuq wie˙ed mill-bankijeit li hemm fil-pjazza u, bit-trankwillità kollha, qag˙ad jiekol u jixrob. Wara ftit ©iet karozza tal-linja u is-sewwieq bilfors kellu jipparkja ’l barra sew mill-bankina, bil-konsegwenza li t-traffiku ta’ wara kellu jieqaf sakemm tal-linja ssuq. Filwaqt li x-xuffier tal-vann baqa’ kollu trankwill jiekol u jixrob bilqieg˙da fuq ilbank.

Barra minn hekk, fejn kien ipparkjat il-vann, li kien f’kantuniera, kien qed ikun ta’ periklu g˙al min ried jaqsam minn fejn l-istej© biex jitla’ fuq il-bankina ˙alli jkompli miexi ’l isfel. Dan il-vann kien ta’ periklu wkoll g˙al dawk is-sewwieqa li riedu jid˙lu lejn il-poliklinika jew jitilqu minn ˙dejha u jo˙or©u g˙at-triq principali.

Nispera li wara din l-ittra l-pulizija ta’ Ra˙al Ìdid jag˙mlu aktar sorveljenza madwar il-pjazza li hi ferm traffikuΩa. Anke jekk dan l-a˙˙ar bdejt nara xi pulizija jew tnejn iduru kmieni filg˙odu. IΩda hemm bΩonn li matul il-©urnata l-pulizija ddur madwar il-pjazza g˙ax ta’ kuljum ikun hemm kontravenzjonijiet. B˙al ipparkjar fuq zebra crossings jew ipparkjar doppju mal-bankini. Hemm bΩonn ukoll li l-Kunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid jag˙mel xi ˙a©a biex tkun ikkontrollata ftit il-konfuΩjoni ta’ pparkjar bl-addoçç fil-pjazza.

Barra minn hekk hemm bΩonn li Transport Malta tara li jinqata’ kemm jista’ jkun l-ipparkjar fuq listej© tal-karozzi tal-linja li jsir madwar Malta kollha.

Niskanta bil-gwardjani tat-traffiku g˙ax, biss biss fuq ipparkjar ta’ karozzi privati fuq l-istej© tallinja, imisshom i˙arrku numru kbir ta’ sewwieqa u mhux trid tag˙mel weg˙da biex tara xi gwardjan tat-traffiku.

Irrid nag˙mel referenza wkoll g˙ar-rapport bit-titlu ‘Nifs ©did g˙an-Nofsinhar ta’ Malta’ li ©ie ppubblikat f’din il-gazzetta nhar il-Óadd 22 ta’ Frar 2015. Dan ir-rapport kien dwar il-˙idma fuq diversi pro©etti infrastrutturali tal-Kunsill Konsultattiv g˙an-Nofsinhar miç-Chairman Silvio Parnis, li hu wkoll MP Laburista. F’dan ir-rapport issemmew r-riabilitazzjoni ta’ Wied Blandun u l-pjazza ta’ Ra˙al Ìdid. Wied Blandun kien abbandunat g˙al kollox minn gvernijiet Nazzjonalisti. Ûgur li l-pjazza Ω-Ωg˙ira fejn hemm il-poliklinika ta’ Ra˙al Ìdid u li hi kollha g˙all-ipparkjar tal-karrozzi, hi ta’ periklu kbir g˙al kull min ikollu juΩa din il-pjazza. ÇITTADIN DIÛGUSTAT, RAÓAL ÌDID

kredibbiltÀ

Sur Editur, Nikkwota minn ©urnal lokal: Il-Prim Ministru qal li hu avviçina lill-Grupp Parlamentari u l-Kabinett, u l-membri kollha ça˙du li kellhom xi tip ta’ kontijiet simili. Qed nirreferi dwar il-kwistjoni tasSwiss Leaks. Hekk g˙andu jkun mexxej, jitkellem u ja©ixxi bla kantunieri, jaqbad il-barri minn qrunu u jiffaççja lil kul˙add ming˙ajr preferenzi.

Mhux l-istess il-Kap tal-OppoΩizzjoni, jippreferi eksministru minn o˙rajn, forsi g˙ax jibΩa’ minnu, jew forsi obbligat lejh. Dan g˙amel xi tip ta’ stqarrija li laqqa’ l-membri parlamentari tieg˙u fejn staqsiehom humiex imçappsa b˙at-tliet eksministri Nazzjonalisti li ngannaw lill-Parlament Malti fejn iffrodaw taxxi dovuti? Issa saret twe©iba komuni tal-Kap tal-PN, li fejn jissemmew ismijiet tan-na˙a tieg˙u dejjem jg˙id li qed jistenna l-andament tal-investigazzjoni. Hekk jaqbillu! Ara fejn jissemma xi isem minn xi na˙a opposta, jitlob ir-riΩenja immedjata. X’taqbad tg˙idilhom dawn in-nies?

Ipokriti? Oqbra mbajda? FariΩej? Nies ta’ wiçç b’ie˙or? G˙ax veru jag˙mlu kif hemm miktub filVan©elu, jipprietkaw mod u minn wara dahar il-poplu jipprattikaw il-kontra g˙all-gwadann personali tag˙hom u familthom.

Dr Busuttil irid jirrealizza li min jitla’ jg˙a©©el it-tara© jew jilbes Ωarbun kbir g˙al saqajh, jitfixkel jista’. G˙andu jitg˙allem mill-Prim Ministru, kollox f’˙inu u f’waqtu. Hekk kien qallu ftit taΩ-Ωmien ilu, li se jkollu x’jirrispondi kull xahar (issa ˙ar©et l-istorja tal-˙las mill-Ministeru ta’ G˙awdex g˙al xog˙ol fi proprjetà privata). Veru li l-Prim qed i˙allihom bla nifs!

ANZJAN, BL-EMAIL

Ûjarat mill-kandidati ta’ ÓaÛ-ÛebbuÌ Nhar il-Óadd 8 ta’ Marzu l-kandidati tal-Partit Laburista g˙all-elezzjoni tal-Kunsill Lokali f’ÓaΩ-Ûebbu© iltaqg˙u biex marru jag˙mlu Ωjara ta’ kortesija fil-kaΩini tal-banda u tal-politika u wkoll fil-klabbs tal-isport.

Jakkumpanjawhom kien hemm id-Deputat Mexxej g˙all-Partit Dr Toni Abela, il-President tal-EΩekuttiv tal-Partit il-Perit Daniel Micallef u membri mill-kumitat taç-çentru tal-lokal.

Il-kandidati u dawk li kienu mag˙hom ing˙ataw mer˙ba sabi˙a kull fejn da˙lu. Dehru s-solidarjetà u s-sens ta’ ˙biberija li l-Ûebbu©in jafu jag˙tu lil xulxin. Kienet esperjenza o˙ra ta’ akkoljenza.

Dal-grupp hu mΩewwaq b’kandidati nisa u kandidati r©iel; kandidati Ωg˙ar li g˙adhom iridu jakkwistaw l-esperjenza u dawk ikbar li lesperjenza sew tal-Kunsill u kemm tal-˙ajja di©à akkwistawha. Fost dan il-grupp hemm kandidati b’livell g˙oli ta’ edukazzjoni biex jikkumplimentaw il-bΩonnijiet kollha li jkun hemm il-˙tie©a g˙alihom fil-˙idma tal-Kunsill.

In˙e©©u lil kul˙add biex nhar is-Sibt 11 ta’ April jo˙ro©u jivvutaw g˙al dawn il-kandidati kollha. Il-˙in tal-votazzjoni jkun mis-sebg˙a ta’ filg˙odu sal-g˙axra ta’ billejl.

Dawk li l-pulizija ma jkunx sabhom id-dar waqt it-tqassim tal-voti huma mitluba biex imorru ji©bru l-vot tag˙hom mill-G˙assa talPulizija. Dawk li se jkunu msifrin nhar jum il-votazzjoni u dawk li jkollhom xi diffikultà dwar il-vot jistg˙u jçemplu lill-Kummissjoni Elettorali fuq 2122 1994, 2123 6380.

CATHERINE SAMMUT, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

il-latrini pubbliÇi f’Wied il-GÓajn fi stat pjetuÛ Wie˙ed mill-postijiet li trid tevita li ΩΩur f’Wied il-G˙ajn huma l-latrini pubbliçi. Ftit tal-jiem ilu inzertajt qed nimxi ma’ ˙abib tieg˙i, turist mill-Ingilterra, u peress li kien il-ksieh in-natura g˙amlet tag˙ha u ©eg˙litna niefqu biex nuΩaw il-latrina li hemm ma©enb l-eks-Jerma Palace Hotel fuq il-prominade. Ridt l-art tiblag˙ni; l-intiena li laqtitna kif d˙alna fil-latrina kienet insopportabbli. UΩajna l-latrina, g˙ax kif qal il-˙abib IngliΩ: “When nature calls one has to do it.” Óarsa ta’ malajr lejn il-latrina stajt ninnota t-traskura©ni li teΩisti f’din il-latrina. Viti tal-ilma ma ja˙dmux u t-tartru, kallijiet u ˙mie© li ilu ma jing˙orok u jitnaddaf ix-xhur fis-sinkijiet u t-toilets kien evidenti u talmist˙ija. Wie˙ed irid jipprova ma jmiss ma mkien min˙abba li jista’ jlaqqat xi mikrobu.

L-g˙ada mxejt wa˙di u b’kurΩità Ωort il-latrina li tinsab in-na˙a ta’ Ûonqor Point wara l-pixxina u, l-istess, din tinsab fi stat pjetuΩ.

Vera kaΩ li min qieg˙ed jie˙u ˙sieb l-indafa ta’ dawn il-latrini pubbliçi qieg˙ed jit˙allas g˙alxejn.

RESIDENT MINN WIED IL-GÓAJN U TURIST MILL-INGILTERRA, WIED IL-GÓAJN

16 15|03|2015

kullhadd.com

kÓ tA’ bARRA

SpettRI tAl-pASSAt Matul din il-©img˙a t-tenzjonijiet bejn il-Greçja u l-Ìermanja kienu kbar hekk kif il-Griegi rritaljaw b’ostilità kbira lejn il-pressjoni kontinwa min-na˙a tal-ÌermaniΩi biex il-Greçja trodd lura l-flus li ng˙atat mill-pajjiΩi taΩ-Ûona Ewro skont it-termini ori©inali tal-bailout.

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com Minkejja li din it-tenzjoni ilha tin˙ass minn meta ©ie elett ilGvern Grieg immexxi minn Alexis Tsipras, f’dawn il©imag˙tejn ir-relazzjoni malÌermanja la˙qet qieg˙ ©did hekk kif il-Greçja g˙amlet talba g˙al kumpens illi re©g˙et qajmet diversi spettri tal-passat.

Kwistjoni storika Il-kumplikazzjonijiet diplomatiçi tfaççaw meta l-Greçja g˙amlet talba formali biex ilGvern ÌermaniΩ jag˙tiha kumpens ta’ madwar €162 biljun biex jag˙mlu tajjeb g˙all-˙sara umana u infrastrutturali li n-NaΩisti g˙amlu lillpajjiΩ matul it-Tieni Gwerra Dinijija.

It-talbiet tal-Gvern Grieg b’mod speçifiku jirreferu g˙allperjodu bejn l-1941 u l-1944, meta l-Greçja kienet okkupata minn forzi tal-Italja Faxxista u l-Ìermanja NaΩista. Matul dan iΩ-Ωmien huwa stmat li mietu madwar 250,000 Grieg bejn vittmi çivili u membri tarreΩistenza armata. F’dawn issnin, il-Bank Çentrali Grieg kien ukoll im©ieg˙el li

jag˙mel self ta’ madwar €54 biljun lill-Ìermanja; somma li qatt ma t˙allset lura minNaΩisti.

Il-Gvern ÌermaniΩ attwali, ma aççettax it-talba tal-Griegi u sostna li Ω-Ωew© pajjiΩi kienu qablu fuq kumpens diversi snin ilu. It-termini tal-ftehim kien ©ie rrispettat millÌermaniΩi u g˙alhekk ilGvern immexxi millKançilliera Angela Merkel kien iqis il-kwistjoni b˙ala konkluΩa.

Madankollu, Tsipras sostna li l-kumpens ma kienx adegwat g˙ax kien baxx wisq biex ikopri d-danni li ©arrab pajjiΩu.

Dan l-argument g˙amlu f’diskors imqanqal li g˙amel fil-Parlament Grieg fejn ˙abbar illi kien se jo˙loq kumitat apposta li se ji©bor id-dokumentazzjoni kollha neçessarja biex isa˙˙a˙ il-poΩizzjoni legali ta’ pajjiΩu f’kaΩ li din ittalba ti©i eskalata.

Theddid Barra minn hekk, il-Ministru g˙all-Ìustizzja Grieg Nikos Paraskevoloulos sostna li huwa lest li juΩa l-poteri ministerjali tieg˙u biex jissekwestra l-proprjetajiet ÌermaniΩi kollha fil-Greçja biex jag˙mel tajjeb g˙al dan il-kumpens.

Din l-awtorità ng˙atat lilu permezz ta’ deçiΩjoni tal-Qorti Suprema ta’ pajjiΩu fis-sena 2000, illi qatt ma kienet infurzata mill-predeçessuri tieg˙u g˙ax beΩg˙u mit-tensjoni li kienet tirriΩulta minna˙a tal-ÌermaniΩi.

Madankollu, il-Gvern immexxi minn Tsipras ma jidhirx illi qieg˙ed jinkwieta wisq dwar ir-relazzjonijiet diplomatiçi ma’ dan il-pajjiΩ u g˙amel diversi manuvri li ˙olqu rabja fost ilpolitiçi u ç-çittadini ÌermaniΩi. Çans ta’ kompromess?

Kif imsemmi qabel, dan qieg˙ed isir b˙ala ritaljazzjoni g˙all-insistenza tal-Ìermanja li l-Greçja tirrispetta t-termini tal-

IS-SIRJA MINSIJA

bailouts li ng˙taw matul dawn l-a˙˙ar snin. Dawn it-termini, però, qeg˙din jo˙olqu kriΩi umanitarja skont il-Gvern Grieg, illi talab g˙all-ftu˙ ta’ negozjati ©odda li jwasslu g˙al kundizzjonijiet inqas ˙orox.

Fl-20 ta’ Frar deher illi lkompromess mixtieq kien intla˙aq f’laqg˙a bejn il-Greçja u l-pajjiΩi l-o˙ra taΩ-Ûona Ewro. F’din l-okkaΩjoni kien miftiehem li l-Griegi jing˙ataw estensjoni ta’ erba’ xhur fuq id-data ta’ skadenza tal-ftehim ori©inali.

Matul dan il-perjodu, ilGreçja u l-kredituri tag˙ha setg˙u jer©g˙u jiltaqg˙u biex jaslu g˙al qbil li ja©evola l˙las tas-self b’termini aktar aççettabbli g˙all-Griegi.

Madankollu, il-Gvern ta’

Tsipras kellu jressaq lista ta’ riformi ekonomiçi sal-a˙˙ar ta’ April biex jikkonvinçi lillpajjiΩi l-o˙ra li g˙andu l-intenzjoni li jkun serju fir-rieda tieg˙u li jwettaq il-bidliet mixtieqa.

VerΩjoni preliminari ta’ din il-lista ng˙atat mill-Greçja, però, il-kredituri laqg˙uha b’çertu xettiçiΩmu; fatt illi ˙oloq inçertezza ekonomika ©dida fil-jiem li g˙addew.

Din is-sitwazzjoni wasslet lill-President tal-Kummissjoni Ewropea Jean-Claude Juncker biex iwieg˙ed li jintervieni finnegozjati bil-mira li jressaq kompromess aççettabbli g˙anna˙at kollha involuti. IrriΩultati ta’ dan l-intervent g˙andhom ikunu mag˙rufin fil-jiem li ©ejjin.

aççess g˙all-ikel, l-ilma u lmediçini lin-nies çivili.

iΩda l-poplu Sirjan sa˙ansitra kellu l-aktar sena tal-wa˙x minn meta beda l-kunflitt.

Minkejja li l-kunsill ordna, fost o˙rajn, Ωieda fl-g˙ajnuna umanitarja u t-twaqqif talvjolenza kontra ç-çivili, dawn lordnijiet mhux biss ©ew injorati mill-partijiet involuti fil-kunflitt, iΩda lanqas ma ©ew infurzati minn pajjiΩi influwenti, inkluΩ dawk preΩenti fl-istess kunsill.

In-nuqqas ta’ interess fis-sitwazzjoni fis-Sirja kienet fil-fatt eklissata minn dik tal-Ukraina u l-Libja, tant li dan l-a˙˙ar anke l-midja kienet donnha nsiet li lkunflitt fis-Sirja mhux biss g˙adu g˙addej, iΩda wkoll iddeterjora.

Ftit wisq, tard wisq

Jid˙ol l-Istat IΩlamiku

RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com Dan ix-xahar jimmarka erba’ snin minn mindu beda l-konflitt fis-Sirja, li f’dan iΩ-Ωmien ˙alla xejn inqas minn 200,000 persuna mejta u 11-il mijun refu©jati.

Minkejja li s-sitwazzjoni kienet di©à wa˙da ta’ tensjoni, id-dimostrazzjonijiet bdew f’Deraa f’Marzu 2011 wara larrest u t-torturi ta’ xi Ωg˙aΩag˙ li pin©ew graffiti revoluzzjonarji mal-˙ajt tal-iskola.

Meta l-awtoritajiet fet˙u n-nar fuq id-dimostranti, sabu ma’ wiççhom effett oppost. Minflok

ma n-nies twerwru u baqg˙u fi djarhom, dawn bdew ˙er©in jipprotestaw fit-toroq bl-eluf, jitolbu r-riΩenja tal-President Bashar al-Assad. Fi ftit xhur ilprotesti kienu nfirxu mal-pajjiΩ kollu.

Minn protesti g˙al gwerra çivili Iktar ma beda jg˙addi Ω-Ωmien is-sitwazzjoni bdiet tiddeterjora, hekk kif id-dimostranti bdew juΩaw l-armi u jorganizzaw ru˙hom kontra l-qawwiet ta’ Assad.

Il-©lieda ma baqg˙etx sempliçiment bejn dawk favur Assad u dawk kontrih, iΩda

Ωviluppat fi gwerra çivili bejn il-ma©©oranza Sunna, u s-setta Xita tal-Alawiti li jag˙mel parti minnha Assad u l-Kabinett tieg˙u.

F’kaΩ li jirb˙u s-Sunni, lAlawiti jkollhom ˙afna x’jitilfu.

Wara dan il-kunflitt imdemmi, u peress li jinsabu f’minoranza, ˙ajjithom se tkun fil-periklu.

StudjuΩi qed ibassru li f’dan ixxenarju l-possibbiltà ta’ ©enoçidju hija wa˙da reali.

Din il-possibbiltà hija ssostanzjata wkoll mill-fatt li, skont in-Nazzjonijiet Uniti, ma kinux biss il-qawwiet ta’ Assad li wettqu krimini tal-gwerra. Irribelli wkoll wettqu omiçidji, torturi u stupri, u mblukkaw l-

Is-sitwazzjoni kompliet tikkumplika ru˙ha meta, fost dan il-kaos, da˙˙lu saqajhom ukoll il-militanti tal-Istat IΩlamiku (IS).

Il-preΩenza ta’ dawn lIΩlamisti hija l-iktar qawwija fitTramuntana u l-Lvant tas-Sirja.

L-Iraq, li jmiss ma’ dawn irre©juni tas-Sirja, ukoll tilef partijiet sostanzjali mill-art lill-IS, li prattikament eliminaw il-fruntieri bejn is-Sirja u l-Iraq biex iffurmaw dak li huma qeg˙din isej˙u Stat IΩlamiku.

Filwaqt li b˙alissa l-forzi Kurdi fl-Iraq qeg˙din joffru reΩistenza tajba g˙all-militanti tal-IS, l-istess ma jistax jing˙ad g˙as-Sirja.

Il-falliment mas-Sirja Rapport ippubblikat din il©img˙a u m˙ejji minn 21 organizzazzjoni umanitarja kien intitolat Failing Syria.

F’dan ir-rapport ji©i kkritikat il-Kunsill tas-Sigurtà tanNazzjonijiet Uniti, li huwa mag˙mul minn 15-il pajjiΩ.

Dan g˙ax it-tliet rakkomandazzjonijiet adottati minn dan il-kunsill is-sena l-o˙ra mhux biss ma ©ewx implimentati,

Il-kwartieri tan-Nazzjonijiet Uniti fi New York din il-©img˙a fet˙u esibizzjoni fuq g˙axart ijiem ta’ ritratti grafiçi li juru li©sma ta’ vittmi fis-Sirja. Fuq ˙afna mill-i©sma jidhru sinjali ta’ torturi u abbuΩi. Il-messa©© tal-wirja huwa: T˙arisx in-na˙a l-o˙ra. Din il-wirja ©iet sponsorjata minn 15-il pajjiΩ membru tan-Nazzjonijiet Uniti.

Filwaqt li l-wirja kienet inizjattiva tajba li tqajjem kuxjenza, wie˙ed ma jistax ma jistaqsix b’liema mod din qed tg˙in lil dawk li g˙adhom qed ibatu u ji©u maqtula fis-Sirja. KaΩ tipiku ta’ ftit wisq, tard wisq.

TA’ BARRA KÓ

15|03|2015 17

kullhadd.com

MINN MADWAR ID-DINjA AKTAR INKWIET

ITEMMU L-PROÇESS

Ir-ra˙al ta’ Ferguson, St Louis, re©a’ kien fiç-çentru tal-kontroversja din il©img˙a hekk kif Ωew© membri tal-Forzi tal-Ordni ntlaqtu minn tiri ta’ arma tan-nar waqt protesta li kienet qed issir quddiem l-g˙assa tal-pulizija. Madankollu, jidher li t-tiri ma waslux minn qalb il-persuni li kienu fittriq jipprotestaw, imma minn wie˙ed mill-binjiet taΩ-Ωona.

L-awtur tal-attakk g˙adu mhuwiex mag˙ruf, però jidher illi l-motivazzjoni wara l-isparatura hija l-ostilità fil-konfront tal-pulizija li Ωdiedet bilbosta fix-xhur li g˙addew wara li Michael Brown, Ωag˙Ωug˙ ta’ karna©un skur, inqatel minn uffiçjal tal-pulizija abjad minkejja li ma kienx armat.

L-IΩlanda infurmat lill-Unjoni Ewropea li m’g˙adhiex interessata li tissie˙eb mag˙ha. Dan sar permezz ta’ ittra li nbag˙tet lill-presidenza Latvjana attwali fejn il-Gvern IΩlandiΩ informa lill-Unjoni li l-kabinett ta’ dan il-pajjiΩ g˙aΩel li j©ib fit-tmiem il-proçess ta’ s˙ubija.

Il-Gvern IΩlandiΩ ma tax spjegazzjoni formali g˙alfejn ittie˙det din iddeçiΩjoni, però l-opinjoni pubblika fil-pajjiΩ kienet ilha ddur kontra l-UE; fatt li wassal lill-partiti ewroxettiçi biex jikbru mhux ˙aΩin fl-appo©©. Minkejja li g˙amel dan il-pass, il-Gvern g˙amilha çara li g˙andu l-intenzjoni li jΩomm relazzjonijiet kostruttivi mal-Unjoni Ewropea permezz tat-trattati kummerçjali li di©à hemm bejniethom.

TELFA KBIRA

ÌLIEDA GÓAL TIKRIT

Sir Terry Pratchett, awtur ta’ g˙exieren ta’ kotba komiçi u tal-fantasija, miet din il-©img˙a fl-età ta’ 66 sena. Huwa kien ilu tmien snin ji©©ieled kontra l-marda di©enerattiva tal-Alzheimer. Madankollu, din il-marda ma Ωammitux milli jkompli jikteb, grazzi g˙all-g˙ajnuna ta’ awturi o˙ra li assistewh fil-˙idma fuq la˙˙ar pubblikazzjonijiet tieg˙u.

Huwa jibqa’ mag˙ruf b’mod partikolari g˙as-serje bbaΩata fid-dinja li kien isejja˙ Discworld, post mimli kreaturi tal-fantasija li kienu jsibu ru˙hom f’kull tip ta’ praspar, illi lissnu tbissima fuq wiçç il-miljuni ta’ qarrejja li kienu jsegwu lavventuri tag˙hom.

Fil-jiem li g˙addew l-armata Iraqqina u diversi gruppi militanti Xiti kienu involuti f’kampanja militari biex ter©a’ tintreba˙ il-belt ta’ Tikrit, illi ilha diversi xhur f’idejn l-Istat IΩlamiku.

Kmieni din il-©img˙a dawn il-forzi tal-Gvern u l-alleati tieg˙u ˙adu lura lpussess ta’ diversi r˙ula madwar Tikrit bil-mira li jpo©©u ru˙hom f’poΩizzjoni strate©ika komda qabel l-assalt fuq il-belt innifisha.

Dan l-attakk beda b’mod kawt nhar l-Erbg˙a u l-a˙˙ar sforz biex jimbuttaw lill-IS ’il barra mill-belt mistenni jse˙˙ wara li jaslu aktar truppi minn Bagdad.

INÇIDENT FATALI

DIÛASTRU NATURALI

Mill-inqas sitt ˙addiema tal-kostruzzjoni mietu u g˙exieren o˙ra we©©g˙u wara li fabbrika tal-konkos illi kienu qeg˙din jibnu kkrollat fir-ra˙al ta’ Dhaka, fil-Bangladexx. G˙all-ewwel l-istima tal-vittmi kienet ferm og˙la, però, l-awtoritajiet ikkore©ewha hekk kif instabu diversi ˙addiema li rnexxielhom ja˙arbu minn fuq il-post wara l-inçident.

Minkejja li kien iΩg˙ar fl-iskala, dan l-inçident ©ab lura l-memorja kerha ta’ inçident ie˙or fil-Bangladexx li kien se˙˙ kwaΩi sentejn ilhu meta kumpless ta’ ˙wienet u fabbriki kien i©©arraf u ˙alla 1,130 persuna mejta.

Iç-çiklun Pam ˙alla devastazzjoni kbira hekk kif laqat l-arçipelagu ta’ Vanuatu fin-Nofsinhar tal-Oçean Paçifiku. Skont stqarrijiet preliminari li saru minNazzjonijiet Uniti jidher li l-impatt taç-çiklun kien tant qawwi li qered g˙al kollox villa©©i s˙a˙ ta’ din ir-repubblika Paçifika.

S’issa g˙adu mhux mag˙ruf kemm kien kbir in-numru ta’ vittmi, però l-ewwel stimi indikaw li n-numru huwa fl-g˙exieren. Dan il-kuntest wassal lill-President ta’ Vanuatu Baldwin Lonsdale li jiddikjara stat ta’ emer©enza fejn appella g˙allg˙ajnuna tal-komunità internazzjonali biex din il-kriΩi ti©i indirizzata bl-aktar mod effettiv possibbli.

18 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ KALEJDOsKOpJU

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

ÌRAw bÓAL-LUm IL-KwOtAZZJONI tAL-ÌImgÓA 44 sena Qabel Kristu: Ìulju Çesri, Dittatur tar-Repubblika Rumana, jinqatel b’daqqiet ta’ stalletti minn Marcus Junius Brutus, Gaius Cassius Longinus, Decimus Junius Brutus u numru ta’ senaturi Rumani o˙ra, f’dak li jissejja˙ l-Ides of March.

1827: Ti©i stampata l-ewwel gazzetta tas-suwed, bl-isem ta’ Freedom’s Journal.

1906: L-IngliΩi Rolls, Royce u Johnson jiffurmaw il-kumpanija Rolls Royce.

1907: Il-Finlandja tkun l-ewwel pajjiΩ Ewropew li jag˙ti d-dritt talvot lin-nisa.

1916: Il-Ìeneral Pershing flimkien ma’ 12,000 suldat ja˙tfu lil Pancho Villa fil-Messiku.

1917: Nikola II, l-a˙˙ar KΩar Russu, jabdika u jinnomina lil ˙uh, idDuka Mikiel biex jie˙u postu.

Il-progress hu kelma sabi˙a, iΩda l-bidla hi l-motivazzjoni. Madankollu, il-motivazzjoni g˙andha l-g˙edewwa

1928: Benito Mussolini jimmodifika s-sistema elettorali Taljana (jabolixxi d-dirtt tal-g˙aΩla).

– Robert Kennedy

1930: L-ewwel ajruplan tal-ba˙ar (seaplane glider) jittajjar minn Port Washington fi New York.

1937: Jinfeta˙ l-ewwel bank tad-demm f’Chicago.

1939: Hitler jokkupa l-Boemja u Moravja (iç-Çekoslovakkja).

1940: Hermann Goering jg˙id li minn 100 sa 200 qanpiena tal-knisja huma biΩΩejjed g˙all-Ìermanja. L-o˙rajn jiddewbu.

1946: Il-Prim Ministru IngliΩ Clement Attlee jaqbel li l-Indja g˙andha d-dritt g˙all-indipendenza.

1947: John Lee hu l-ewwel uffiçjal iswed li jing˙ata din il-kariga fin-Navy Amerikana.

1955: Il-Forza tal-Ajru Amerikana tinawgura l-missili ggwidati.

1957: Il-Gran Britannja jkun it-tielet nazzjon li jisplodi bomba nukleari.

1959: Robert Foster iwaqqaf rekord g˙ad-dewmien ta˙t il-ba˙ar: 13-il minuta u 42.5 sekonda.

1965: Jinfeta˙ l-ewwel ristorant (Thank God It’s Friday) T.G.I Friday, fil-belt ta’ New York.

1966: Jibdew irvellijiet razzjali fit-taqsima Watts f’Los Angeles.

1968: George Brown jirriΩenja minn Segretarju tal-Affarijiet Barranin Brittaniku.

DAN mhUx tAtwAÌÌ bIss Ara meta taqra, tara u tisma’ jkollok tirrealizza li d-dinja miΩg˙uda b’nies meqjusin minn bosta b˙ala ‘m©ienen’.

Isimg˙u din: Ra©el mill-Venezwela ried li jag˙mel tibdiliet permanenti f’persuntu b’mod estrem, g˙ax ried jidher fir-realtà b˙allbrikkun tal-komiks Red Skull.

Henry Damon, ta’ 37 sena, di©à kellu bosta impajnti ta˙t il©ilda ta’ mo˙˙u, qabel ma ddeçieda li jne˙˙i parti minn imnie˙ru biex aktar jidher b’dehra ta’ mi©nun.

U minkejja l-operazzjoni drastika, Henry minn Caracas, il-Venezwela qed i˙ejji biex ikompli g˙addej bix-xewqa

tieg˙u.

Hu, li hu miΩΩewwe© u missier, di©à laqqam lilu nnifsu Red Skull, u di©à g˙amel linka sewda bit-tattwa©©i fuq il-kpiepel ta’ g˙ajnejh, qabel ma jΩid tattwa©©i o˙ra ˙omor biex ikun jixbah aktar lill-brikkun talkomik.

Red Skull deher g˙all-ewwel darba fl-1947 b˙ala l-a©ent NaΩist, l-g˙adu ewlieni ta’ Marvel, il-kaptan eroj Amerikan, u aktar riçenti deher fil-film Captain America : The First Avenger , fl-2011, parti ma˙duma minn Hugo Weaving.

Wara li ltaqa’ mal-˙abib tieg˙u tal-iskola Emilio

Gonzalez, li jispeçjalizza fittattwa©© u operazzjonijiet estremi fil-©isem, Henry Damon g˙araf li dan ˙abibu seta’ joffrilu l-opportunità li ried. Óabibu Pablo Hernandez qal li mindu kien g˙adu çkejken, Henry dejjem ˙olom li jkun Red Skull iΩda g˙al bosta ra©unijiet ma setax.

Issa sab iç-çans ta’ ˙ajtu.

G˙adda minn bosta eΩamijiet fiΩiçi g˙al din it-trasformazzjoni u ladarba jkollu l-modifikazzjoni kollha f’©ismu, b’impjanti tas- silicone ,fl-g˙adam tal˙u©bejn, geddumu u l-˙u©bejn infushom, isirilu t-tattwa©©i ˙omor, f’wiççu kollu, biex tabil˙aqq isir Red Skull.

IL-FIDUÇJA FIR-RELAZZJONI

1968: Il-magaΩin LIFE jirreferi g˙al Jimi Hendrix b˙ala l-aktar kitarrist spettakolari fid-dinja.

1968: IΩ-Ωekka Amerikana tieqaf milli tixrti u tbig˙ id-deheb.

1968: Id-Djoçesi ta’ Ruma t˙abbar li hi tiddeplora l-kunçett, iΩda ma tipprojbixxix il-quddies rock & roll fil-knisja ta’ San Lessio Falconieri.

1972: Ajruplan DaniΩ jolqot muntanja f’Oman u jmutu 112-il persuna.

1982: L-attriçi Theresa Saladana ting˙ata diversi daqqiet ta’ arma bil-ponta minn ammiratur iffissat fuqha.

1998: Terremot li jitkejjel b’6.4 fuq l-iskala Richter jolqot lill-Iran.

2001: L-ikbar rigg taΩ-Ωejt fid-dinja armat ’il barra mill-BraΩil i©arrab tliet spluΩjonijiet.

2006: Saddam Hussein, li kien il-mexxej Iraqin, jibda d-difiΩa tieg˙u g˙all-krimini kontra l-umanità billi qal li l-Qorti kienet ‘kummiedja’.

F’kull relazzjoni g˙andu jkun hemm il-fiduçja, iΩda kultant insibu lil min bl-iskuΩa talfiduçja jispiçça jabbuΩa, kif g˙amlet il-koppja Bhramharamba u Balashankar Budati.

Dawn it-tnejn min-nies joqog˙du f’Chirala Mandal, lIndja u jwettqu atti inkredibbli jew im©ienen, skont kif dak li jkun i˙ares lejhom – atti b’lasti, ©ebel u o©©etti bil-

ponta biex jiskantaw lil ˙addie˙or li jarahom.

Kultant, Bhramharamba tkun qed tistieden il-mewt, b˙al meta Ωew©ha jqeg˙dilha ©ewΩa tal-indi (coconut ) fuq gerΩumtha u jaqsamha tnejn b’machete ©gantesk.

Il-koppja se tidher fl-ewwel episodju ta’ World’s Most Talented, fejn pajjiΩ jisfida lillie˙or biex ikun deçiΩ min iwettaq l-aktar ˙iliet impres-

sivi. Dawn l-episodju se jibdew min-nhar it-Tlieta l-a˙˙ar ta’ Marzu.

Fil-programm tal-ftu˙ l-Indja se tiffaççja lir-Rumanija, bilBudati jidhru kontra çiklist fuq rota wa˙da li jibbilançja lilu nnifsu b’mod ferm perikoluΩ.

Kull min jie˙u sehem irid i˙addan il-˙effa, sa˙˙a, memorja u kura©©, g˙ax dawn kollha jridu jintuΩaw fil-programm.

KUN Af KÓ

15|03|2015 19

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

ÓARSA LURA LEJN L-ISTAMPAR TAL-ÌURNALI MALTIN

L-ewwel sinjal ta’ informazzjoni fuq xi fuljett f’Malta jo˙odna lejn l-1839. Kien Ωmien il-˙akma IngliΩa. Kien hemm il-piki bejn il-FrançiΩi, lIngliΩi u t-Taljani. L-IngliΩi kellhom il-libertà tal-istampa.

Kul˙add kien ixxerred il-propaganda b’xi mod favur pajjiΩu. Hekk kien u g˙adu ji©ri f’Malta.

L-istamperija ta’ Strickland Fl-1920 in˙oloqot l-ewwel industrija tal-istampar f’Malta bl-isem Allied Newspaper Limited, immexxija minn Gerald Strickland. L-uffiççji kienu qeg˙din f’10A, Triq Irjali, il-Belt Valletta. Il-©urnal kien bil-Malti u kien jo˙ro© g˙allbejg˙ il-©img˙a filg˙axija bl-isem Il-Progress.

Il-kelma ‘progress’ baqg˙et tintiret sal-lum bl-isem Progress Press Company Limited, li kienet stabbilita fl1946. Fit-3 ta’ Frar 1922 dan il©urnal beda ji©i stampat bilMalti u bl-IngliΩ u baqa’ jo˙ro© sal-1 ta’ Marzu 1929. Min˙abba li kien b’Ωew© lingwi, kien ©ie deçiΩ li jibda jo˙ro© separat.

Dak bl-IngliΩ li jismu Times of

Malta u dak bil-Malti jismu Ixxemx, fejn wara re©a’ bidel ismu g˙al Id-Dehen. Fid-29 ta’ Jannar 1932 Id-Dehen waqaf u floku beda jidher Il-Berqa .

Dan tal-a˙˙ar waqaf mill-pubblikazzjoni fit-30 ta’ Novembru 1968. Fi Frar 1931, il-Progress Press ©arret l-uffiçini tag˙ha minn Triq Irjali g˙al 341, Triq San Pawl, il-Belt, mag˙rufa b˙ala ‘Strickland House. Minn dak iΩ-Ωmien sal-lum inbidlu ˙afna edituri. Dan il-©urnal g˙andu çirkulazzjoni ta’ 37,000 kopja.

Il-Union Press L-Union Press kellha l-bidu tag˙ha fl-1944. Minn ammont ta’ xog˙ol limitat, l-istamperija llum hija wa˙da mill-iktar stamperiji avvanzati fejn tid˙ol teknika ta’ informazzjoni u stampar bl-offset. Din l-istamperija llum t˙addem mal-150 ˙addiem. Minbarra li tistampa Ω-Ωew© ©urnali tal-G.W.U., tistampa wkoll L-Antenna , u xog˙ol ie˙or kummerçjali. Hija proprjetà tal-ikbar unjin f’Malta, il-G.W.U. L-ewwel stampar sar fit-23 ta’ Ottubru 1944 bil-©urnal The

Torch. Din il-˙ar©a ta’ pubblikazzjoni nzertat mal-ewwel anniversarju tat-twaqqif talG.W.U. li l-fundatur kien Reggie Miller. Kien ©urnal blIngliΩ u bil-Malti. L-g˙an kien biex ixerred l-a˙barijiet lillpoplu Malti f’Malta kif ukoll lill-˙addiema emigranti Maltin.

Fil-25 ta’ Ottubru 1959, il©urnal bidel ismu g˙al It-Torça u beda jo˙ro© kull nhar ta’ Óadd bil-Malti biss.

Fit-19 ta’ Novembru 1962 beda ji©i ppubblikat il-©urnal L-Orizzont . Kien suççess fenomenali, tant li g˙adu liktar ©urnal popolari u li l-iktar jinbieg˙ illum. L-editur kien Dr Sant. Ma n˙allux barra l-pubblikazzjoni ta’ Ωmien il-˙amsinijiet Is-Seb˙ u Il-Óelsien li llum saret il-KullÓadd.

Il-Lux Press Din l-istamperija kellha l-bidu tag˙ha wara il-gwerra. Il-Lux Press kienet ta’ Anthony Michallef, mag˙ruf a˙jar b˙ala ‘is-Sur Tonin’. Kienet tistampa il- Malta Tag˙na , rivista talPartit Demokratiku Nazzjonalista ta’ H. Ganado, u Il-Poplu li kienet tag˙mel pro-

paganda favur il-Partit Nazzjonalista b’Dr Eddie Fenech Adami b˙ala l-editur.

wara bdiet to˙ro© gazzetta o˙ra ta’ kuljum, Il-Mument, li kellha lil Michael Refalo b˙ala editur.

Il-gazzetta tal-Knisja O˙rajn Fl-1 ta’ Settembru 1928 kienet ippubblikata g˙all-ewwel darba l-gazzetta tal-Knisja Le˙en is-Sewwa. L-ewwel editur tag˙ha kien il-Kanonku Enrico Bonnici. L-Awtoritajiet EkkleΩjastiçi jmexxu din ilgazzetta b’mod volontarju.

Wara ˙ames snin in˙atar editur ©did, l-Avukat Dr Henry Ganado, min˙abba li dan il©urnal iltaqa ma’ xi diffukultajiet finanzjari. Dr Ganado kien ta libsa gdida lil dan il-©urnal tant li beda ji©i stampat kuljum. Tul dawn il-85 sena Le˙en is-Sewwa dejjem kienet isservi ta’ pilastru g˙all-Knisja Kattolika f’Malta.

L-istamperija Nazzjonalista Dan il-partit beda bl-istamperija tieg˙u fl-1970. L-ewwel pubblikazzjoni kienet saret qabel l-elezzjoni tal-1987 bilgazzetta In-Nazzjon Tag˙na. Leditur ta’ din il-gazzetta kien Dr Eddie Fenech Adami. Sena

Fl-1989 tfaççat gazzetta o˙ra ta’ kull ˙mistax bl-isem, Alternattiva . Din kienet titmexxa minn Dr Toni Abela u Dr Wenzu Mintoff, wara li kien hemm xi disgwid bejnhom u l- MLP. Il-gazzetta kienet tappo©©ja lill-Partit talAlternattiva Demokratika.

Tliet snin wara bdiet to˙ro© gazzetta o˙ra kull gimg˙a billingwa IngliΩa, The Malta Independent, immexxija minn g˙aqda ta’ negozjanti.

Standard Publications ukoll bdiet tistampa The Malta Business Weekly.

The People u The People on Sunday kienu Ωew© gazzetti li kellhom ˙ajja qasira. Fil-fatt damu jo˙or©u biss mil-1996 sal-1998. Ir-ra©uni kienet li ma laqtux ix-xewqa tal-poplu.

Network Publications xorta baqet g˙addejja bix-xog˙ol talistampar ta’ The Business Times u l- Malta Today li kienet bdiet fl-1999.

Il-Ħadd 15 ta' Marzu 2015

ELEZZJONIJIET TAL-KUNSILLI LOKALI 2015 Il-Kandidati tal-Partit Laburista għal-Lokalitajiet ta'

Ø$/ 4250,

Aquilina Jesmond Aquilina Josef

Bjorn Azzopardi

Gatt Redeemer

Saliba Haig Antoine Zammit Marvin

Meli Sean

Bugeja Daniel

Cutajar Rosianne

Falzon Renald

Ø$Ù Ù(%%8×

Agius Sara

Azzopardi Clive

Bartolo Vernalise

Grech Cain

Grixti Alfred

Sammut Catherine

Bongailas Christopher Farrugia Emanuel

Fsadni Joseph

Ø$0581

Bonello Vincent

Borg Carmen

Buhagiar Lino

Grixti Jurgen Carl Sammut Christian Vassallo Antoine

partitlaburista.org

Ă˜$/ 6$),

Barber Redeemer

L-IKLIN

Callus Francis

Mula Johan

Stiva Carlo

Azzopardi Maris

Bonavia Anthony

Casha Joseph

Cocker Christopher Mangion Ramon

Buttigieg Wilfred

Fenech Martin

L-ISLA

Ahar Walter

Mercieca Richard Mills Muscat Maria

Pulis Clive

0$56$

Azzopardi Josef

Buhagiar Anthony Cachia Joseph

Debono Francis

Scerri Emanuel Noel Spencer Dominic

Gauci Horace

Grech Steven

0$56$;/2..

Bugeja Carmelo

Caruana Stephen Desira Angelo

Zerafa Daniel

Zammit Frank

22 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ MILL-IStORJA

FRANCES PERKINS – IL-MARA B’RUÓ SOÇJALI KITBA TA’ MARY CHETCUTI

L-g˙edewwa politiçi tag˙ha kienu jqisuha liberali wisq g˙all-gosti tag˙hom. Kien hemm min mar iktar ’il bog˙od u g˙ajjarha komunista. Hi ma kellhiex ˙in x’ta˙li f’botti u risposti mag˙hom. Kien hemm wisq xog˙ol xi jsir biex tg˙olli millfaqar u tkompli ttejjeb il-˙ajja tal-˙addiema Amerikani u lfamilji tag˙hom. Kienet lewwel ministru mara filKabinett tal-President Franklin D. Roosevelt u fl-Istati Uniti tal-Amerika. Kien jisimha Frances Perkins Wilson.

Twieldet fl-10 ta’ April 1880 fil-belt ta’ Boston g˙and familja Repubblikana ta’ klassi medja. Kienet tifla intelli©enti u missierha, bniedem reli©juΩ ˙afna, g˙enha u ˙e©©i©ha flistudji tag˙ha.

La˙qet g˙alliema wara li ggradwat mill-Kulle©© ta’ Mount Holyoke, fl-1902. Wara li g˙allmet g˙al xi Ωmien fi skola esklussiva ˙asset li riedet tag˙mel iktar minn hekk; riedet tkun ta’ servizz g˙all˙addiem u g˙aΩ-Ωg˙ir.

Bidlet it-twemmin reli©juΩ u dak politiku Warrbet il-fidi li kienu j˙addnu l-©enituri tag˙ha biex ing˙aqdet mal-Knisja Episkopali. Bidlet it-twemmin politiku tag˙ha wkoll u ssie˙bet mal-Partit Demokratiku. Il-fidi flimkien mal-prinçipji ©odda tag˙ha servew ta’ pedamenti g˙al dak li g˙amlet tul ˙ajjitha kollha g˙ax Frances kienet temmen li ©iet fid-dinja biex twettaq missjoni. Fil-fatt, bdiet tqatta’ lbtajjel tas-sajf tag˙ha tag˙mel xog˙ol volontarju mal-foqra u persuni li tilfu x-xog˙ol. Fl1907 aççettat post b˙ala segregarja ©enerali tal-Philadelphia Research and Protective Association, organizzazzjoni ©dida li, fost xog˙ol ie˙or, kienet tie˙u ˙sieb xebbiet Ωg˙ar immigranti li jkunu

g˙adhom kemm jaslu flAmerika, sabiex jinΩammu ’l bog˙od mill-prostituzzjoni rampanti ta’ dak iΩ-Ωmien.

Barra minn hekk, baqg˙et dejjem attiva fl-Unjoni Amerikana g˙all-Libertajiet Çivili u g˙aqdiet g˙ad-drittijiet tannisa.

Fl-1909, Frances Perkins kompliet bl-istudji tag˙ha u ©abet Master’s Degree fisSoçjolo©ija u Ekonomija, b’teΩi bbaΩata fuq rapport investigattiv li kienet g˙amlet hi stess dwar malnutrizzjoni fit-tfal taliskola f’Hell’s Kitchen – wie˙ed mill-iktar kwartieri miΩerabbli ta’ New York.

Sena wara n˙atret president tal-Lega Nazzjonali talKonsumatur, fejn g˙enet f’kampanja sabiex jitjiebu lkundizzjonijiet tax-xog˙ol, fosthom li nisa u tfal ja˙dmu ©img˙a ta’ mhux aktar minn 54 sieg˙a.

Rat ir-realtà tal-˙addiema Il-jum li fet˙ilha g˙ajnejha bera˙ g˙ar-realtà tal-vulnerabbiltà tal-˙addiema kien il-25 ta’ Marzu 1911, meta fi New York ˙adet in-nar fabbrika tat-tessuti li kienet tinsab fit-tmien sular ta’ bini g˙oli – it-Triangle Shirtwaist Factory. F’din iddiΩgrazzja tilfu ˙ajjithom 146 mara, li ˙afna minnhom qabΩu jew twaddbu minn ©ot-twieqi tal-binja biex ja˙arbu minnirien g˙ax il-bibien tal-post tax-xog˙ol tag˙hom kienu kollha msakkrin. Frances stqarret li l-orrur li esperjenzat dakinhar riditu jibqa’ stampat f’mo˙˙ha ˙alli jag˙tiha aktar ra©uni g˙ala kellha tiddedika ˙ajjitha ti©©ieled kontra kundizzjonijiet inumani li jwasslu g˙al tra©edja b˙al din. Perkins kienet tinsisti: “Il-faqar huwa distruttiv, ja˙li l-˙ajjiet u jiddemoralizza. Fid-dawl ta’ dan ilpotenzjal ta’ ©id kbir jista’ ji©i evitat. Il-faqar huwa moralment inaççettabbli f’soçjetà Kristjana u demokratika g˙ax

il-foqra huma ˙utna çittadini, bnedmin b’tamiet, biΩg˙at, virtujiet u vizzjijiet b˙al kul˙add.”

Ftit wara, Frances Perkins in˙atret segretarju eΩekuttiv ta’ kumitat g˙all-˙arsin tas-sigurtà tal-˙addiema fuq il-post taxxog˙ol, liema kumitat wettaq xog˙ol kbir li wassal g˙al numru ta’ li©ijiet li j˙arsu ssa˙˙a u s-sigurtà tal-˙addiema.

Dawn il-li©ijiet ma baqg˙ux limitati g˙all-belt ta’ New York imma bdew ji©u adottati minn stat Amerikan wara l-ie˙or. Fl1918, ing˙atat il-kariga ta’ chairman fuq il-Kummissjoni Statali tal-Industrija. Kienet lewwel mara li qatt ing˙atat din il-kariga. Perkins u l-kollegi tag˙ha raw li l-li©ijiet ©odda ta’ sa˙˙a u sigurtà ji©u infurzati fil-fabbriki kollha ta’ New York. Ma setg˙ux jibqg˙u jintilfu ˙ajjiet b’dak il-mod krudili u orribbli sempliçiment g˙ax is-sidien ma ridux jinvestu fil-˙arsin ta’ sa˙˙et il˙addiema tag˙hom. Minn din il-poΩizzjoni hi kompliet ta˙dem ukoll sabiex titnaqqas il-©img˙a tax-xog˙ol g˙an-nisa g˙al 48 sieg˙a u jidda˙˙lu lpaga minima u l-assigurazzjoni tal-qg˙ad.

Mag˙Ωula g˙all-kabinett ta’ Roosevelt L-elezzjoni tal-1932 intreb˙et mill-Partit Demokratiku u Franklin D. Roosevelt sar ilPresident ©did tal-Istati Uniti tal-Amerika. Kif ˙a l-˙atra, Roosevelt talab lil Frances Perkins biex isservi fil-Kabinett tieg˙u fil-kariga ta’ Minsitru tax-Xog˙ol. B˙ala risposta Perkins elenkatlu lista s˙i˙a ta’ prijoritajiet li riedet tindirizza, fosthom ©img˙a tax-xog˙ol ta’ 40 sieg˙a, il-paga minima, kumpens g˙all-qg˙ad, kumpens g˙all-˙addiema, labolizzjoni tal-˙addiema tfal, g˙ajnuna finanzjarja federali lill-istati kollha biex jing˙ata benefiççju tal-qg˙ad, servizzi

soçjali, servizz federali li jipprovdi x-xog˙ol u assigurazzjoni tas-sa˙˙a. Frances g˙amlitha çara ma’ Roosevelt li dawn il-prijoritajiet kienu lkundizzjonijiet tag˙ha, mhux negozjabbli, biex hi taççetta l˙atra ta’ ministru. Roosevelt aççetta bla riservi u hi saret lewwel ministru mara fl-Istati Uniti.

fu ta’ riformi g˙al titjib flg˙ajxien g˙all-familji tal-klassi tal-˙addiema. Wa˙da mirriformi li Frances Perkins t˙abtet biex twettaq iΩda ma rnexxilhiex kienet sistema ta’ kura tas-sa˙˙a aççessibbli g˙al kul˙add.

L-iktar ministru li damet filkariga

Wara li rtirat mill-karriera tag˙ha fil-ministeru, Frances, kitbet bijografija dwar Franklin D. Roosevelt li kien g˙adu kemm miet, u semmietha The Roosevelt I Knew. Fl-1946, ilPresident Truman ˙atarha fuq il-Kummissjoni tas-Servizz Çivili tal-Istati Uniti talAmerika. Hija damet f’din ilkariga sal-1953. Wara re©g˙et qabdet karriera tg˙allem irRelazzjonijiet Industrijali flUniversità ta’ Cornell, fejn baqg˙et sakemm mietet ka©un ta’ puplesija fl-14 ta’ Mejju 1965, fl-età ta’ 85 sena.

Fuq nota personali, fl-1913 Frances iΩΩeww©et lil Paul Caldwell Wilson, ekonomista.

Frances kienet insistiet li tibqa’ ΩΩomm kunjomha u kellha sa˙ansitra tid˙ol il-Qorti biex tiddefendi dan id-dritt tag˙ha.

Wara Ω-Ωwie© hija waqfet g˙al xi Ωmien mill-karriera tag˙ha, anke sakemm welldet l-unika tifla tag˙hom, Susanna. IΩΩwie© ta’ Frances u Paul kien wie˙ed ftit sfortunat peress li hu n˙akem minn marda dipressiva u qatta’ perjodi ta’ kura f’istituzzjonijiet g˙allmard mentali. Binthom wirtet l-istess kundizzjoni mentali ta’ missierha, g˙aldaqstant Frances kellha tkun hi l-˙ajt tal-kenn g˙all-familja tag˙ha.

Tul il-karriera brillanti tag˙ha u fil-˙ajja privata tag˙ha, Frances Perkins Wilson kienet persuna ta’ karattru kalm u determinat, però fuq kollox kienet bniedma ta’ qalb kbira li taf t˙obb u t˙oss g˙all-proxxmu – kienet mara b’ru˙ soçjali.

Frances Perkins qdiet lin-nazzjon f’din il-kariga mill-1933 sal-1945; l-itwal perjodu konsekuttiv ta’ ministru fil-politika Amerikana. Tul dan iΩ-Ωmien wettqet dawn il-prijoritajiet kollha. Peress li l-l-Amerika kienet g˙addejja mill-ag˙ar riçessjoni fl-istorja tag˙ha, ilqg˙ad g˙olla rasu u l-familji iktar ftaqru, g˙alhekk Perkins ikkonviçiet lill-President Roosevelt biex jalloka $3.3 biljuni g˙al xog˙lijiet pubbliçi li jo˙olqu x-xog˙ol g˙all˙addiema.

G˙aldaqstant in˙atret ukoll b˙ala membru fuq il-Bord Speçjali g˙axXog˙lijiet Pubbliçi sabiex tara li l-flus jintefqu fi pro©etti soçjalment utli b˙al skejjel, triqat residenzjali u statali, oqsma tad-djar u sa˙ansitra uffiçini postali. Dawn il-pro©etti ©©eneraw xog˙ol g˙al madwar Ωew© miljun ru˙.

Kemm damet ministru Frances Perkins kienet strumentali wkoll sabiex tfasslu u dda˙˙lu fis-se˙˙ g˙add ta’ li©ijiet federali o˙ra b˙alma huma l-Att tas-Sigurtà Soçjali, il-Fair Labor Standards Act u n-National Labor Relations Act. Meta l-President Roosevelt ippreΩenta lin-nazzjon pjan ©did tal-Gvern tieg˙u li kellu jo˙ro© lill-pajjiΩ mill-kriΩi li kien jinsab fiha ming˙ajr ma jbati Ω-Ωg˙ir – in-New Deal – Frances Perkins ˙adet l-akbar mertu g˙alih. Fih kienet tidher ovvja d-daqqa tal-pinna tag˙ha, paragrafu wara parara-

Baqg˙et attiva sa tmiem ˙ajjitha

personalitÀ kÓ

15|03|2015 23

kullhadd.com

Bl-interpretazzjoni tagÓha gÓenet tfajliet joÓorÌu ‘out’ raMona portelli tintervista lil JANET CUSCHIERI

www.ramonaportelli.com

Lill-persuna li intervistajt illum inzertajt di©à kont nafha qabel u allura t-tnejn konna aktar komdi flimkien g˙al din l-intervista. Ma jfissirx li g˙ax di©à kont nafha, allura kont naf kollox dwarha. Fil-fatt, matul din l-intervista skoprejt diversi affarijiet u talenti ©odda fiha. Qed nirreferi g˙al Janet Cuschieri.

G˙andha sebg˙a u g˙oxrin sena u toqg˙od flimkien mal-©enituri tag˙ha Tas-Sliema. Ix-xog˙ol attwali tag˙ha huwa b˙ala croupier f’wie˙ed mill-kasinos ta’ Malta. G˙andha erbg˙a ˙utha o˙ra ikbar minnha, li huma subien.

ramonaportelli@hotmail.com

G˙alkemm Janet hija Ω-Ωg˙ira qatt ma tiftakarha tkun imfissda u g˙alhekk ta˙seb li dan kollu g˙enha biex tikber b˙ala persuna b’karattru sod. Óin g˙all-passatempi tag˙ha ma tantx issib, iΩda tipprova ddawwar il-˙in u tirran©a maxxog˙ol biex tla˙˙aq ma’ kollox. T˙obb l-arti, il-fotografija, il-futbol, l-arti marzjali u anke d-drama. Tqis lilha nnifisha b˙ala persuna verament ambizzjuza u tipprova b’kull mod tasal fejn trid, caring u sensittiva wkoll. Hija persuna li tg˙in lil dak li jkun meta jkun hemm bΩonn.

Bdiet tirreçta b’kumbinazzjoni Dan l-a˙˙ar Janet bdiet esperjenza totalment differenti f’˙ajjitha u li qatt ma ˙asbet li ser ikollha. Fil-fatt, minn xi xhur ilu bdejna narawha tirreçta fuq wie˙ed mid-drammi lokali li jixxandru fuq l-istazzjonijiet televiΩi Maltin – Tfesfisa.

“Fid-dinja tat-televiΩjoni di©à g˙andi ku©ina mill-bog˙od li hija Rachel Micallef, imma b’dan il-fatt xorta qatt ma g˙addieli minn rasi li wara lkamera nista’ nkun jien.

Missieri fil-passat kien ja˙dem b˙ala camera person g˙al bosta teleserials Maltin ta’ Emilio Lombardi u Eileen Montesin, madankollu qatt ma ©ejt offruta l-opportunità g˙al xi parti. IΩda darba fost lo˙rajn irçevejt dak il-famuΩ messa©© ming˙and Yeda Spiteri Thomas, li kienet qed tfittex atturi biex jie˙du parti fit- teleserial Tfesfisa . Meta rçivejt il-messa©© ma kelli lebda idea ta’ x’jista’ jkun fih b˙ala programm. Niftakarni ng˙inha billi g˙amilt post fuq Facebook fil-grupp li namministra jien stess ‘Lesbian_Malta’.

B’hekk avviçinawha xi nies li xtaqu jie˙du parti, iΩda lparteçipazzjoni kienet fjakka g˙ax minn grupp ta’ ’l fuq min 200 ru˙, konna jiena u o˙ra li g˙amilna l-pass lejn din lesperjenza totalment ©dida g˙al ra©unijiet diversi, b˙al g˙ax mhumiex ‘out’ mal- ©enituri tag˙hom jew g˙ax jist˙u,” bdiet tirrakontali Janet peress li hija persuna gay u out, u allura ma kellhiex intoppi malpersuni viçin tag˙ha.

Kompliet tirrakontali: “Niftakar meta bg˙attilha email kont fuq ix-xwiek biex tibg˙atli lura. Fl-a˙˙ar staqsietni biex immur g˙al audition.

Kont ˙afna anzjuΩa g˙ax jien qatt ma kelli dan it-tip ta’

Janet Cuschieri (fin-nofs) esperjenza. Kelli biΩa’ li ma nkunx tajba jew li ma tintg˙o©obx id-dehra tieg˙i.

Ma nikkunsidranix b˙ala persuna mist˙ija g˙all-fatt li meta kont fl-iskola sekondarja Sir Luigi Prezjosi kont nie˙u parti fil- plays tal-a˙˙ar tas-sena u anke tal-Milied. Hemmhekk kelli l-opportunità li nistudja bosta su©©etti, iΩda nemmen li l-karattru tieg˙i ˙ar©uhuli tlieta min-nies partikolari li kienu jg˙allmuni FiΩika, Malti u IngliΩ, fosthom wa˙da millaqwa awturi tal-kotba Maltin, Claire Azzopardi. B’dankollu nasal g˙all-punt li, g˙alkemm kelli xi biΩg˙at, xorta rnexxieli naqta’ figura tajba u nintg˙aΩel g˙al parti fuq Tfesfisa.”

KurΩità bbaΩata fuq fatti veri hija li Janet b˙alissa qed tinterpreta l-parti ta’ tfajla gay blisem ta’ Cyril Borg. Kif sa˙qet mieg˙i Janet stess, b˙ala karattru ma sabitux daqshekk diffiçli, g˙ax fil-˙ajja reali tag˙ha hija persuna gay u allura ma kellha l-ebda diffikultà biex tinterpreta dik il-parti. “Kelli xi biΩg˙at li l-karattru mhux ser jintlaqa’ tajjeb mit-telespettaturi Maltin, speçjalment min-nies li jien niffaççja kuljum ix-xog˙ol, iΩda dan ma kienx il-kaΩ, g˙alhekk in˙ossni vera xxurtjata.”

Tlabtha tirrakkontali xi esperjenzi li ltaqg˙et mag˙hom waqt li kienet tiffilmja fuq issett ta’ Tfesfisa . “Niftakar lewwel xena tieg˙i kienet wa˙da daqsxejn diffiçli g˙ax Cyril, il-karattu li kont qed

na˙dem, kienet g˙addejja minn Ωmien ta’ dipressjoni min˙abba li saret t˙obb tfajla li fil-verità kienet stmatha ta’ avventura, u anke sa˙ansitra lfatt li l-©enituri tag˙ha sabu din is-sitwazzjoni ferm diffiçli sabiex jaççetawha. Niftakar li bosta nies Ωiduni fil-lista ta’ Facebook tag˙hom, b’˙afna minnhom isostnu li l-karattru tieg˙i g˙enhom jag˙mlu kura©© biex i˙arsu b’mod differenti lejn il-˙ajja. Tfajliet gay ukoll li anke g˙amlu kura©© jo˙or©u out mal-familjari tag˙hom,” Ωiedet tg˙idli Janet.

Ma’ Janet iddiskutejt dwar ta˙sibx jekk Malta avvanzatx dwar kif ja˙sbuha l-Maltin dwar il-˙ajja ta’ omosesswali u dwar l-ind˙il tal-©enituri fissesswalità tat-tfal tag˙hom.

“Dari niftakar lil ommi tg˙id li l-gays kienu ji©u msakkra filkantina g˙ax kienu meqjusa b˙ala nies morda.

Nirringrazzjaw ’l Alla llum Malta m’g˙adhiex l-istess. Kif kul˙add jaf fl-14 ta’ April 2015 ji©i ççelebrat l-ewwel anniversarju mid-d˙ul ta’ Ωwie© bejn il-koppji omoseswali.

Madankollu, f’Malta hawn kaΩijiet li nafu bihom u anke li ma nafux ukoll, fejn it-tfajliet u l-©uvintur li ˙ar©u out mal©enituri ma ©ewx aççettati.

Qed ng˙ixu fis-sena 2015 u g˙ad hawn ©enituri li jsibuha diffiçli jaççettaw ir-realtà. Jiena b˙ala persuna m’iniex omm, iΩda xorta nifhem il-fatt li dawn jistg˙u jkunu mwe©©a’ jew ma˙suda bl-a˙bar.

Nemmen li kieku l-©enituri jutilizzaw aktar dawn il-gruppi fejn jg˙inu lill-©enituri ta’ persuni gay, kapaçi jwassal li tfal ji©u aktar viçin tal-familjari tag˙hom g˙ax i˙ossuhom aktar aççettati,” sa˙qet Janet.

Id-dramm Tfesfisa

Tfesfisa bdiet tixxandar fuq One proprju mill-Óamis 3 Lulju 2014. L-istorja tlaqqa’ ttelespettaturi ma’ familja bi tliet ©enerazzjonijiet, li lkoll g˙andhom is-sigriet tag˙hom.

Din is-sena wkoll ser tkompli bit-tieni parti f’April li ©ej.

Mitluba tiΩvela xi informazzjoni o˙ra, u jekk hux bi ˙siebha tkompli tirreçta aktar, Janet ma setg˙etx tiΩvela wisq aktar milli di©à sirna nafu minn din l-intervista. “Din issena ser ikompli jintwera minn April li ©ej. Ma nistax niΩvela aktar dwar il-karattru tieg˙i, iΩda nista’ ng˙id biss li ser issibu bosta sorpriΩi fit-tieni sensiela. G˙alhekk nissu©erixxi li tkunu hemm quddiem is-sett tat-televiΩjoni biex ter©g˙u tag˙tuna s-sapport tag˙kom, g˙ax l-udjenza viΩiva hija lener©ija biex a˙na nkomplu na˙dmu. Qed ninterpreta lkarattru ta’ persuna gay. Il-fatt li fil-˙ajja personali tieg˙i jiena persuna gay g˙amilhieli façli biex nid˙ol aktar fil-karattru.

Jekk fil-futur ni©i offruta parti differenti nimma©ina li xorta jirnexxili nag˙milha g˙ax filverità jien ma nibqax Janet, iΩda nsir il-karattru b˙al eΩem-

pju ‘Cyril’. Ovvjament nixtieq li l-avventura tieg˙i tkompli u mhux tieqaf wara Tfesfisa ,” sostniet Janet.

Ma’ Janet tkellimt dwar ittrobbija tag˙ha u kif fuq kollox indunat li hija persuna gay, u jekk kinitx iebsa l- coming out tag˙ha. “Jiena llum il©urnata out fuq il-fatt li jiena gay. Fil-kaΩ tieg˙i nista’ ng˙id li minn dejjem ˙assejt dik il©ibda partikolari lejn is-sess femminili, iΩda kienet ftit diffiçli biex naççetaha. Kelli bosta ‘ so called boyfriends’ , iΩda kulma kelli relazzjoni wa˙da twila ma’ ©uvni. Domna ’l fuq minn sentejn u nofs flimkien.

Kien ©uvni affaxxinanti u ra©el fuq l-ir©iel g˙ax kien jurini rispett kbir, dejjem stmani ta’ prinçipessa. Fi Ωmienu kont ninjora l-fatt li kont gay g˙allfatt li kont nibΩa’ ˙afna missoçjetà, sa˙ansitra aktar u aktar mill-©enituri tieg˙i. Kif jaf hu stess, l-im˙abba li kelli g˙alih g˙enitni nag˙mel pass biex no˙ro© mir-relazzjoni g˙ax emmint li, g˙alkemm kont in˙obbu, kien jixraqlu persuna li setg˙at tag˙tih aktar minni.

Kif jg˙idu bl-IngliΩ: If you love, you have to let go. Wara li ˙assarna kienet daqsxejn diffiçli biex ng˙id lil ommi, iΩda nirringrazzja ’l Alla li g˙andi ommi vera persuna aççettabbli. Kellha xokk kbir fuqha, iΩda ma damitx wisq biex aççettatni. Nemmen li persuna titwieled gay, iΩda sitwazzjonijiet tal-˙ajja jdewmuk filproçess ta’ kemm iddum biex to˙ro© out. Óafna ja˙sbu li lpersuni gay hija b’g˙aΩla tag˙hom li huma hekk; ja˙sbu li jkunu straight , ifaqqg˙u subg˙ajhom u l-g˙ada jqumu gay . Ir-realtà mhux hekk. Li tkun gay ma jfissirx li jkollok trobbija ˙aΩina, anzi jiena vera sibt im˙abba, minn ommi speçjalment,” qaltli bl-ikbar sinçerità Janet.

Fl-a˙˙ar tal-intervista Janet urietni x-xewqa li tispera li filfutur ikollha opportunità li tkompli tirreçta fuq it-televiΩjoni, g˙ax din l-esperjenza kienet u g˙adha verament tal©enn g˙aliha. “Nemmen li lfutur qed ikompli jinbidel g˙all-a˙jar. Messa©© tieg˙i g˙all-qarrejja hu li dak li ma kissrekx fil-passat jibnik aktar b’sa˙˙tek biex tiffaçja l-futur.

G˙andek ˙olma? G˙amel minn kollox biex twettaqha g˙ax, jekk ma tistax tibdel lid-dinja, tista’ tibdel lilek innifsek biex t˙ares lejn il-˙ajja b’mod poΩittiv, ˙alli ti©bed lejk affarijiet poΩittivi. Dak huwa sigriet,” temmet tg˙id Janet.

24 15|03|2015

kullhadd.com

kÓ madWarna

Serje Ìdida ta’ Lunchtime concertS taL-ridt nhar ta’ Óadd

Il-Fond tar-Riçerka tal-Università (RIDT) ser jer©a’ jibda s-serje ta’ kunçerti ta’ nhar ta’ Óadd dan ixxahar, iΩda se jkun hemm bidla fil-post u l-˙in. Lewwel lunchtime concert ser isir il-Óadd 22 ta’ Marzu fl-11.30am fil-knisja tal-Pilar fi Triq il-Punent, il-Belt Valletta.

Cordia String Quartet ser jippreΩentaw The Seven Last Words of Christ, wie˙ed mix-xog˙lijiet l-aktar distinti ta’ Joseph Haydn. Dan ix-xog˙ol kien ikkummissjonat fl-1787 mill-Kanonku ta’ Cadiz biex jindaqq fil-Ìimg˙a l-Kbira fil-knisja ta’ Cadiz, fi Spanja, u jikkonsisti f’introduzzjoni, seba’ movimenti li jikkor-

rispondu mal-a˙˙ar seba’ kelmiet li Kristu qal fuq issalib, u jintemm b’deskrizzjoni muΩikali tat-terremot li se˙˙ wara l-mewt fuq is-salib.

Cordia String Quartet hu mag˙mul minn David Lang u Emese Tóth fuq il-vjolin, Jacob Portelli fuq ilvjola u Frank Camilleri jdoqq il-vjolinçell. Fir-repertorju l-kwartett g˙andhom xog˙lijiet mill-perjodu Barokk sa muΩika kontemporanja. Cordia String Quartet irrappreΩentaw lil Malta fl-Indja fl-2012 fejn daqqew fil-bliet ta’ New Delhi u Kalkutta. Fl-a˙˙ar attività riçenti tag˙hom, il-kwartett nedew l-ewwel album bl-isem Jealousie b’muΩika fuq stil Tango.

France in the maLteSe coLLective memory Minn Richard A. Matrenza Fil-letteratura li to˙ro© hawn Malta minn Ωmien g˙al Ωmien, dwar l-istorja ta’ Malta u G˙awdex ftit huma l-kotba li huma tabil˙aqq intellettwalment i©eg˙luk ta˙seb fil-fond.

Dan mhux qed ng˙idu la b’xi suppervja jew superjorità kontra d-diversi awturi, jew biex infa˙˙ar lil xi ˙addiehor.

Il-perjodu Françis f’Malta 17981800 ma na˙sibx li qatt xi ˙add kiteb dwaru daqs fil-ktieb ta’ Charles Xuereb. Il-ktieb in˙ataf.

Tant illi fi ftit ©img˙at in˙ar©et it-tieni edizzjoni.

L-istorja hi dik li hi. Li kieku u li kien qatt ma ltaqg˙u flimkien.

Li kieku Elena ta’ Troja ma kellix dik is-sbu˙ija, u ta’ xag˙ar, min jaf! U l-istess wie˙ed jista’ joqg˙od jispekula dwar din jew dak. Kieku f’Sodoma kienu nstabu g˙axar ©usti kieku listorja sal-lum kienet tkun dik li hemm min jinterpretaha kif jidhirlu? Min jaf.

Fil-ktieb tieg˙u, riçerkat, flori©ini tieg˙u wasslu biex b˙ala teΩi rebb˙u dottorat millUniversità ta’ Malta. G˙alkemm Xuereb, profiçjenti ˙afna u ˙afna fl-ilsien Françis u g˙amel riçerka estiΩa u profonda fi Franza stess, madankollu ma kitbux bil-FrançiΩ iΩda bl-IngliΩ.

Il-ktieb ©ie stampat mill-istess Università ta’ Malta.

U Xuereb jilbes fuq il-pavru log˙la ©ie˙ li tista’ tag˙ti Franza.

U Charles Xuereb, Malti sa g˙arqubu, huwa mag˙ruf u dikjarat b˙ala filo FrançiΩ.

Il-ktieb, li hu mexxej, riçerkat ˙afna u fih 418 pa©na ma nkitibx biex b’xi mod jew ie˙or jigglorifika lil Franza jew lil Napuljun f’dawk is-sebatijiet li

g˙amel f’Malta fi triqtu lejn lE©ittu.

Kif jargumenta l-awtur, huwa jrid ‘jikkore©i’ fil-memorja kollettiva tal-Maltin u l-G˙awdxin dak li g˙amlu l-FrançiΩi fiΩΩmien meta l-Maltin u l-mexxejja tag˙om, imdejqin bil-˙akma tal-Ordni tal-Kavallieri ta’ San Ìwann, g˙all-ewwel xtaqu lwens ta’ Franza ©dida wara rRivoluzzjoni FrançiΩa tal-1789.

Fir-realtà, dawk li kienu jmexxu u jxewxu ’l-Maltin wara l-1798 bdew i˙ossuhom ukoll skomdi bil-FrançiΩi u tefg˙u ˙arsithom lejn il-Monarkija IngliΩa biex te˙lishom millFrançiΩi u jersqu lejn il-kuruna IngliΩa b˙ala parti minn imperu “li fuqu x-xemx qatt ma tinΩel”.

U g˙al mija u erba’ u sittin sena wara l-Malti induna li kien waqa’ minn ©ot-ta©en u sab ru˙u fin-nar.

Kolonizzat f’mo˙˙u aktar minn kollox. U dan huwa l-punt tal-agrument tal-ktieb ta’ Xuereb. U jag˙ti bosta eΩempji u provi sa˙ansitra li g˙adhom ja˙kmu lil pajjiΩna. Taqbel jew ma taqbilx g˙al kollox mieg˙u, l-argumenti fil-ktieb huma verifikabbli.

Il-ktieb ta’ Xuereb huwa provokattiv. Li student, l-istudjuΩ, ilqarrej ©enerali, dawk li jemmnu bis-s˙i˙ fir-reviΩjoni tal-istorja g˙andhom jaqraw u jixtarru largumenti.

Fuq kollox g˙andhom ikollhom il-kopja tag˙hom.

Is-serje ta’ lunchtime concerts ta’ RIDT fl-11.30am hu opportunità ta’ kif wie˙ed jista’ jgawdi kunçerti f’ambjent uniku tal-knisja Barokka tal-Pilar minn diversi artisti ©odda u stabbiliti Maltin u internazzjonali.

Id-d˙ul minn dawn il-kunçerti hu intenzjonat biex jin©abru flus g˙al attivitajiet ta’ riçerka li qed isiru flUniversità ta’ Malta permezz tal-Fond ta’ Riçerka. Idd˙ul g˙all-kunçerti jsir b’donazzjoni rakkomandata ta’ €10. Il-tieni lunchtime concert se jinΩamm il-Óadd 19 ta’ April. Din is-serje qed tkun possibbli grazzi g˙all-appo©© ta’ Heritage Malta.

kultuRa kÓ

kullhadd.com

15|03|2015 25

CRuCifixus

Crucifixus hija wirja tal-Ìimg˙a l-Kbira u li qed tittella’ g˙allewwel darba f’BirΩebbu©a. Din il-wirja qed tittella’ miΩ-Ωag˙Ωug˙ Ryan Cutajar ta’ 16-il sena, li g˙andu g˙al qalbu dan iΩ-Ωmien li qed tiççelebra l-Knisja Kattolika.

Il-˙ajra tieg˙u li jibda jarma g˙all-Ìimg˙a l-Kbira nibtet ming˙and missieru, li wkoll qed jg˙inu jtella’ l-wirja. Curcifixus mhix wirja b˙alma mdorrijin naraw; infatti g˙andha xejra ta’ wirja tradizzjonali m˙allta ma’ dik kontemporanja. Din il-wirja ti©bed lg˙ajn ta’ kull min jaf japprezza x-xog˙ol fil-©ebel u anke fl-injam, u, apparti minn hekk, hija mΩejna b’xog˙ol tal-ir˙am.

Nisu©©erixxi lil dawk kollha li g˙andhom g˙al qalbhom dawn il-wirjiet biex iΩomm nota ta’ din ukoll g˙ax huwa xog˙ol tassew sabi˙ f’atmosfera tal-Ìimg˙a Mqaddsa.

Il-ftu˙ uffiçjali ta’ Crucifixus se jsir nhar il-Ìimg˙a 20 ta’ Marzu fis-7.30. Il-˙inijiet tal-ftu˙ huma dawn: kuljum mill-17.00 sat-20.30 u l-Óadd tkun miftu˙a mid-09.00 sa 12.00 u mill-17.00 sat-20.30.

Il-post tal-wirja huwa: 22, John Flats, Triq il-Óajja Ewlenija, ilQajjenza, BirΩebbu©a.

RestawR u PellegRinaÌÌ waRa 31 sena

Id-devozzjoni li l-poplu Qormi g˙andu lejn Ìesù Redentur tmur lura ˙afna snin. Fil-parroçça ta’ San Sebastjan, wara li tlesta l-bini tal-knisja l-antika, jew a˙jar kif inhi mag˙rufa l-knisja Ω-Ωg˙ira, saru Ωew© artali fil-©nub tal-knisja. Wie˙ed minn dawn l-artali ©ie ddedikat lil Ìesù Redentur. Fih insibu pittura bix-xbieha ta’ Ìesù mg˙obbi bis-Salib, xog˙ol ta’ Lazzaro Pisani, l-istess artist li pitter il-kwadru titulari li jirrappreΩenta l-ewwel martirju ta’ San Sebastjan. Din id-devozzjoni tal-poplu Qormi BastjaniΩ lejn dan iΩ-Ωmien imqaddes wasslet sabiex fl-1984 is-Sinjorina Ìanna Mifsud ikkummissjonat lill-artist, il-Kavallier Alfred Camilleri Cauchi, biex ja˙dem statwa ta’ Ìesù Redentur.

Din ix-xbieha artistika g˙al bosta snin ©iet miΩmuma f’niçça filknisja Ω-Ωg˙ira t˙ares ’il barra fi Triq San Bastjan, fejn wie˙ed jista’ jg˙id li bis-sa˙˙a tag˙ha aktar Ωdiedet id-devozzjoni lejn Ìesù Redentur.

Fis-sena 2014 il-Kappillan tal-parroçça Dun Joe Buhagiar ressaq rikors fil-Kurja ta’ Malta biex isir ir-restawr estensiv li kellha bΩonn din l-istawa. Ix-xewqa tal-poplu Qormi saret realtà u din listatwa re©g˙et ittie˙det g˙and l-artist li b’tant g˙oΩΩa u mill-qalb ˙adem din l-istatwa sabiex isirilha restawr estensiv u tibqa’ tinΩamm f’kundizzjoni tajba.

Nhar il-Ìimg˙a 20 ta’ Marzu 2015 Ωgur li ser tkun ©urnata speçjali u ferm mistennija mill-parruççani, meta g˙all-ewwel darba se jkun qieg˙ed isir pellegrina©© penitenzjali b’din l-istatwa ta’ Ìesù Redentur. Il-pellegrina©© se jibda fis-6pm, fejn wara li jsir it-tberik tar-restawr fuq iz-zuntier tal-knisja l-antika, jibda l-pellegrina©© mat-toroq tal-parroçça. Fi tmiemu l-istatwa tid˙ol g˙all-ewwel darba fil-knisja parrokkjali ta’ San Sebastjan Martri, it-tempju mqaddes li fih ser tibqa’ tinΩamm g˙ad-devozzjoni u l-qima talInsara.

Sabiex tibqa’ mfakkra din il-©rajja u fl-okkaΩjoni tar-restawr, nhar il-Óadd 22 ta’ Marzu, is-Soçjetà Filarmonika Pinto, Banda San Sebastjan A.D. 1862 u s-Sodalità San Sebastjan li ti©bor fiha ttliet fratellanzi tal-parroçça sejrin itellg˙u Riflessi – programm ta’ muΩika sagra u riflessjonijiet fil-knisja parrokkjali. Il-programm jibda fis-7.30pm u jkun ta˙t il-patroçinju ta’ Monsinjur Arçisqof Emeritu Pawl Cremona. Kul˙add hu mistieden jattendi.

ÛAK hija organizzazzjoni nazzjonali mqassma f’diversi lokalitajiet differenti madwar Malta. ÛAK BirΩebbu©a hija ferg˙a wa˙da minn din l-organizzazzjoni. L-g˙an tag˙ha hija li tg˙in liΩ-Ωg˙aΩag˙ jikbru b’mod spiritwali, soçjali u personali f’relazzjoni ma’ Alla u mal-bnedmin.

Ta’ kull sena fiΩ-ÛAK, apparti l-laqg˙at ta’ kull ©img˙a, norganizzaw diversi attivitajiet. B’hekk, il˙ajja fiç-çentru tibqa’ movimentata u l-entuΩjaΩmu ma jonqosx. B˙al kull sena o˙ra Ω-Ωg˙aΩag˙ ta’ ÛAK BirΩebbu©a b’mod volontarju ser jer©g˙u jtellg˙u d-dramm tal-Passjoni. Din id-darba d-dramm g˙andu l-isem Jien Kont Hemm. Dramm ori©inali miktub minn Genevieve Darmanin, Ωag˙Ωug˙a li ila membru f’ÛAK BirΩebbu©a. G˙alkemm id-dramm huwa wie˙ed tradizzjonali, xorta wa˙da ser jie˙u xejra differenti minn dik tas-soltu. L-istorja tal-˙ajja u l-Passjoni ta’ Ìesù ser ti©i rrakkontata mil-lenti ta’ w˙ud mid-dixxipli li kienu jkunu mieg˙u kullimkien. Ser naraw karattri tradizzjonali b˙al dawk ta’ Pietru, il-Madalena u Mattew jirrakkuntaw kif iltaqg˙u ma’ Ìesù, l-effett li hu kellu fuq ˙ajjithom u dak li ˙assew meta rawh ibati. Ser niltaqg˙u wkoll ma dixxipli o˙ra li mhux soltu narawhom fi dramm tal-Passjoni b˙ad-dixxipli nisa Ìwanna u Susanna, kif ukoll Kleofa u Mattija, dawk li qabel kienu dixxipli ta’ Ìwanni l-Battista. Dawn ukoll ser jaqsmu mal-udjenza dak li huma esperjenzaw matul is-snin li qattg˙u ma’ Ìesù.

Element ie˙or li jag˙mel dramm differenti minn dawk tas-snin ta’ qabel huwa l-fatt li ser ikun imΩewwaq b’muΩika u lirika ori©inali miktuba mill-membri taΩ-ÛAK. Fuq kollox l-g˙an tad-dramm huwa li jg˙inna lkoll kemm a˙na nirriflettu iktar fuq dak li Ìesù g˙amel g˙alina, fuq it-tag˙lim u lim˙abba li hu wasslina. Dan id-dramm ser jitella’ nhar it-28 u 29 ta’ Marzu fis-7.30pm fl-Iskola Primarja ta’ BirΩebbu©a. G˙al iktar informazzjoni kkuntatjaw lil ÛAK BirΩebbu©a fuq 7925 1930.

Grazzi tal-g˙ajuna u s-sapport tag˙kom.

26 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ KULTURA

Ritratt: MARIO J. SPITERI

FESTI FIR-RABAT AD UNUR IL-PATRIJARKA SAN ÌUÛEPP

L-ark armat g˙all-festa ta’ din is-sena, wara r-restawr

ALAN SALIBA sales@kullhadd.com Il-festa tradizzjonali ta’ San ÌuΩepp, li ti©i ççelebrata filKnisja ta’ Santa Marija ta’ Ìesù, fir-Rabat tal-Imdina, hija wa˙da mill-eqdem festi li nsibu f’pajjiΩna ççelebrata sa mill1509, b’kult reli©juΩ b’sa˙˙tu ˙afna, b’mod speçjali fejn jid˙lu l-festi interni.

Din il-festa ti©i organizzata mill-Arçikonfraternità ta’ San

ÌuΩepp bis-sehem ta’ bosta g˙aqdiet: tal-armar, il-Banda Dekana u Çittadina L’Isle Adam u l-G˙aqda tan-Nar 19 ta’ Marzu. Din hija wa˙da mill-ftit festi li g˙adha ti©i ççelebrata fil-jum litur©iku tag˙ha, fid-19 ta’ Marzu.

Il-festi ta’ din is-sena bdew nhar il-Óadd 8 ta’ Marzu, blinawgurazzjoni tal-ark trijonfali li ©ie rrestawrat g˙al din issena, u filg˙axija assistejna g˙all-˙ru© tal-vara min-niçça.

Minbarra r-restawr tal-ark, din

is-sena qed isiru festi speçjali peress li l-istatwa proçessjonali qed tiççelebra l-125 sena minn mindu saret. Biex jitfakkar dan, ilbiera˙ saret lejla ta’ tifkira ad unur Mons Paolo Pullicino, donatur tal-vara.

Il-festi interni komplew matul il-©img˙a li g˙addiet, u llum ji©i ççelebrat l-ewwel jum tattridu. Fid-9am isir korteo mittfal mill-Kunvent tal-Patrijiet Agostinjani g˙all-knisja Ta’ ÌieΩu. Takkumpanja l-Banda L’Isle Adam, u l-G˙aqda tanNar tie˙u ˙sieb li jin˙arqu xi murtali u murtaletti b˙ala akkumpanjament. Issegwi wara quddies g˙at-tfal. Wara, attività soçjali g˙at-tfal fis-sala talkaΩin. Fil-5.30pm isir l-g˙asar kantat u fis-6pm quddiesa konçelebrata. Fit-8.30pm isir kunçert ©enerali tal-marçi millBanda L’Isle Adam fis-sala talkaΩin.

G˙ada t-tnejn, it-tieni jum tatTridu, fil-5.30 isir g˙asar kantat u fis-6pm quddiesa konçelebrata. Fit-8.15pm jibda març millBanda Çittadina Sliema fit-toroq tal-madwar.

It-Tlieta 17 ta’ Marzu, Jum lA˙˙ar Tridu, fil-5.30 isir g˙asar kantat u fis-6pm quddiesa konçelebrata. Fit-8.30pm, ilBanda L’Isle Adam tibda març minn ta˙t l-ark u ddur mattoroq tal-Knisja. Mat-tmiem talmarç, jin˙araq il-log˙ob tan-nar minn fuq il-bejt tal-kaΩin. Fid9.15pm, l-g˙aqda tan-nar tie˙u ˙sieb li jin˙arqu xi murtali, murtaletti, blalen, u kaxxa infernali tal-kulur.

Lejlet il-festa, l-Erbg˙a 18 ta’ Marzu, fis-7.30am tibda quddiesa konçelebrata bil-kant tatTe Deum. Mat-tmiem, tin˙araq kaxxa infernali u murtaletti. Fil5pm quddiesa letta u fis-6pm transulazzjoni solenni bir-relikwa mis-santwarju g˙all-knisja Ta’ ÌieΩu bis-sehem tal-patrijiet Fran©iskani u fratelli millArçikonfraternità. Wara jsir g˙asar solenni. Waqt it-transulazzjoni jin˙araq salut, kaxxa infernali u murtaletti. Fit7.45pm tibda quddiesa letta u març mill-Banda L’Isle Adam minn quddiem il-kaΩin. Il-març jintemm fil-11pm quddiem ilknisja ta’ Duna. Fit-8.30pm ilBanda Beland tesegwixxi programm muΩikali fuq il-plançier quddiem il-knisja. Wara l-programm isir març qasir li jintemm fil-11.30pm quddiem ilmonument ta’ San ÌuΩepp filWesg˙a tal-MuΩew. Wara jsir ˙ruq ta’ nar tal-art fl-istess pjaz-

za.

Il-Óamis 19 ta’ Marzu, jum ilfesta, fis-6am quddiesa letta u fis-7am quddiesa konçelebrata.

Fit-8am quddiesa fis-santwarju u fid-9am jasal korteo proçessjonali mill-Kapitlu Metropolitan tal-Katidral talImdina g˙all-knisja Ta’ ÌieΩu.

Fid-9.15am tibda l-quddiesa pontifikali. Jin˙arqu diveri murtali u murtaletti tul lakkumpanjament u fis-sanctus.

Fis-1pm jibda l-març tradizzjonali tas-1pm mill-Banda L’Isle Adam, minn ta˙t l-ark trijonfali li jintemm fil-5pm quddiem ilkaΩin fost fer˙, kant u briju mal-innijiet ÌuΩeppini. Fis-6pm g˙asar solenni u fis-7pm tibda ˙ier©a l-purçissjoni solenni akkumpanjata mill-fratellanza u l-Banda de Rohan ta’ ÓaΩÛebbu©. Il-Banda King’s Own tal-Belt tesegwixxi programm muΩikali fuq il-plançier quddiem il-knisja. Fl-10pm isir idd˙ul tal-istatwa bil-kant talinnu u l-antifona.

L-G˙aqda tan-Nar issellem f’bosta attivitajiet litur©içi barra dawk imsemmija bi programm tan-nar mill-isba˙ u tal-og˙la livell ma˙dum kollu fil-kamra tan-nar tal-istess g˙aqda. Tul ittridijiet jin˙araq in-nar fit-8am u f’12pm kif ukoll g˙all-˙abta tat-8.30pm mat-tmiem tal-quddiesa. Lejlet il-festa ©ie m˙ejji programm ta’ nar varjat li jibda g˙all-˙abta tad-9.15pm, li jinkludi murtali, murtaletti, murtali tal-beraq pront, blalen, sfejjer, murtali tal-kulur u kaxxa infernali tal-kulur. Fil-purçissjoni jin˙araq salut mal-˙ru©, kaxxa infernali b’diversi varjazzjonijiet, murtali u murtaletti u g˙add˙ul jin˙arqu diversi murtali tal-beraq u kulur u kaxxa infernali kif il-vara tasal ˙dejn l-ark.

Arkijiet trijonfali It-tradizzjoni ta’ ark trijonfali tmur lura g˙al bosta snin, fejn f’çertu okkaΩjonijiet importanti, l-iΩjed dawk ta’ Ωjarat ta’ presidenti, rejiet u o˙rajn, kien jintrama ark temporanju sabiex din il-persuna tg˙addi minn ta˙tu.

Kien l-Imperatur Awgustu waqt l-era Repubblika li ddikjara li larkijiet trijonfali setg˙u jinbnew biss ad unur l-imperatur.

Insibu posta tipi differenti u sinifikati g˙ax inbnew l-arkijiet, bl-iΩjed komuni jkunu dawk ta’ stil Ruman, mibnija apposta biex wie˙ed jg˙addi minn ta˙thom u mhux idur mag˙hom b˙alma nsibu l-Arch De

Triomphe f’Pari©i.

Il-popolarità tal-arkijiet f’pajjiΩna Ωdiedet proprju fi Ωmien ilKavallieri, b’mod speçjali fidd˙ul solenni tal-Gran Mastru flImdina, bl-ewwel wie˙ed mag˙ruf ikun fl-1538 g˙adda˙la tal-Gran Mastru Juan D’Homedes.

FiΩ-Ωmien kienu jinbnew arkijiet bi tliet arkati g˙all-Gran Mastru, waqt li g˙all-Isqof kien jintrama ark b’arkata wa˙da.

Huma bosta l-festi f’pajjiΩna li fihom kienu jintramaw xi arkijiet fit-toroq. U˙ud minnhom g˙adhom jintramaw sal-lum, fosthom dak tal-Furjana li beda jintrama wara restawr fl-1997; dak taΩ-Ûurrieq g˙all-festa ta’ Santa Katarina ma˙dum blinjam u ˙adid, li re©a’ ntrama wara bosta snin fl-2012 wara restawr intensiv; u dan tarRabat, li fl-img˙oddi kien wie˙ed minn tlieta.

Restawr tal-ark tar-Rabat Dan l-ark li jidher fir-ritratt, huwa wie˙ed mill-eqdem li nsibu f’pajjiΩna, li ntrama g˙allewwel darba fil-festa tal-1858 fuq disinn tal-Mro Salvatore Muscat. Qablu kien hemm xi arkijiet o˙ra iΩda twarrbu min˙abba ˙sara li ©ratilhom tul iΩ-Ωmien. L-ark li naraw illum sarulu bosta modifikazzjonijiet bl-ikbar wa˙da tkun li twessa’ minn tmien piedi u nofs g˙al ˙dax-il pied. B’kollox dan fih 99 biçça ta’ njam u ftit ˙adid biex ikun jista’ jing˙aqad. Biçça xog˙ol mill-isba˙ li tag˙mel dan l-ark xi ˙a©a speçjali g˙ad-dilettanti tal-istess festa. Xi ˙a©a li li tag˙mel dan l-ark uniku hija lfatt li Ω-Ωew© faççati huma differenti minn xulxin.

Ir-restawr li sar ilu g˙addej g˙al 10 snin, fejn wara l-festa tal-2005 ©ie deçiΩ li tibda tinbidel l-istruttura minn ©ewwa.

Proprju nhar il-Óadd li g˙adda ©ie inawgurat wara restawr s˙i˙ li sar minn bosta ÌuΩeppini Rabtin. Restawr li biddel iddehra kkulurita tieg˙u fejn, fuq pariri tal-artist G˙awdxi Manuel Farrugia, inbidlu l-kuluri kollha g˙al dehra iΩjed xierqa. Ilpavaljuni tad-drapp inbidlu minn drapp komuni g˙al damask.

Din l-informazzjoni dwar l-ark ©iet me˙uda minn ktejjeb ©did miktub minn Jeremy Debono li ©ie ppubblikat fl-okkaΩjoni talistess restawr u jkun g˙all-bejg˙ fil-©ranet tal-festa.

L-istatwa proçessjonali ta’ San ÌuΩepp g˙addejja minn ta˙t l-ark fil-festa tal-2014.

Ritratt ta’ Sarah Giordimaina me˙ud mill-ktejjeb dwar ir-restawr tal-ark.

SkEdA kÓ

07.00 07.15 08.00 08.30 08.35 10.30 11.25 12.30 12.40 12.55 14.00 16.30 17.30 17.35 17.40 17.45 18.20 18.50 19.30 20.10 20.45 21.45 23.30

15|03|2015 27

kullhadd.com

Snajja’ Maltin (R) Pink Panther (R) Flimkien Ma’ Nancy (R) EΩerçizzi b’Differenza (R) Paper Scan Attività Politika Cibus One News Telebejg˙ Aroma Kitchen (R) Arani Issa (R) World Next Top Model Malta One News Malta Ottimista 11/04 EΩerçizzi b’Differenza On D Road Esperti Il-Vja©© it-Tajjeb One News Attività Politika (R) It-Tfal L-Argument One News

07.00 08.15 09.00 10.00 10.45 11.45 12.30 14.00 14.05 16.30 17.00 18.00 18.05 18.45 19.30 19.50 20.10 20.40 21.40 21.45 22.00 23.15

Net News The Client (R) G˙alkul˙add Quddiesa mis-Santwarju tal-Madonna Ta’ Pinu Il-Óadd fi Sqallija L-Istandard Maratona bir-Roti Net News Maratona bir-Roti Sport Extra Maratona Bir-Roti Net News What’s For Dinner News Feed Net News News Feed Flusek (R) Becky Net News Maratona bir-Roti Replay Net News

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.50 19.45 20.00 20.50 21.55 23.00 23.30

A˙barijiet Sports Science Madwarna Óannieqa Gadgets Mera ta’ Dinja O˙ra Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb u G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Paqpaq On Test L-Irkant Dot EU A˙barijiet Merlin Rajt Ma Rajtx A˙barijiet Malta u Lil Hinn Minnha

08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.00 13.30 14.00 15.30 16.00 18.00 18.30 19.00 19.30 20.30

06.00 06.30 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 14.03

20.40 21.00 23.00 23.15

Tuffi˙at Migduma Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Sensilhena Luxdesign Valletta Óannieqa Gadgets Guangxi Acrobatic Show Champions League Magazine (R) BOV Premier: Tarxien v Hibs Tuffi˙at Migduma Venere G˙awdex Illum Waterpolo: Malta v Ìermanja A˙barijiet g˙an-Nies b’Nuqqas ta’ Smig˙ Madwarna Kontrattakk Sports News A˙barijiet bl-IngliΩ

16.00 17.00 17.05 18.50 20.00 20.35 21.30

Parlamento Punto Europa Unomattina in Famiglia A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recità Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale Pole Position Campionato Mondiale 2015 Gran Premio Australia Di Formula 1 Gara Campionato Mondiale 2015 Gran Premio Australia Di Formula 1 L’Arena Tg 1 Domenica In L’Eredità Telegiornale Affari Tuoi Braccialetti Rossi

06.05 06.20 06.55 07.20 07.25 07.50 08.35 10.20 12.25 13.00 13.55 14.10 16.30 18.30 19.00 19.55 20.30 21.30

Televendita Media Shopping Zeke E Luther Ii I Puffi Sanno…I Titti E Silvestro I Scooby Doo Show Dragons Lupin I Gemelli (Di I. Reitman) Studio Aperto Sport Mediaset Xxl L’Isola Dei Famosi – Day Time Vertical Limit Lorax Studio Aperto The Transporter. The Series I L’Isola Dei Famosi Wild Oltrenatura Iron Man (Di J. Favreau)

06.00 07.55 08.00 08.45 08.50 10.10 11.10 12.00 13.00 13.40 14.01 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 23.20 23.50

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito Madagascar (Bbc) Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Domenica Il Segreto L’Isola Dei Famosi La Settimana X-Style Motori

07.12 07.32 08.02 08.30 09.00 10.00 10.50 11.30 12.00 13.55 14.47 17.09 18.55 19.35 20.30 21.15 23.47

Tg4 Night News Televendita Media Shopping5 Casa Vianello Magnifica Italia Terra Santa Messa Le Storie Di Viaggio A...

Tg4 Walker Texas Ranger Donnavventura Pericolosamente Insieme L’Assedio Di Fuoco Tg4 The Mentalist Ii Tempesta D’Amore I Due Superpiedi Quasi Piatti Planet Of The Apes

06.00 07.40 09.30 11.20 12.15 13.10 14.05 15.00 15.55

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People, Big World Too Ugly For Love?

Randy’s Wedding Rescue Iyanla, Fix My Life Bakery Boss Carson Nation Alaskan Women Looking For Love Six Little Mcghees Brides Of Beverly Hills 90 Days To Wed Say Yes To The Dress.

Bridesmaids Mob Wives Ultimate Shopper

08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00 18.55 19.45 20.10 20.35

Rehab Addict Extreme Cuisine With Jeff Corwin Kitchen Cousins The High Low Project 10 Grand In Your Hand Selling New York Keasha’s Perfect Dress Giada At Home Models Nyc Desperate Landscapes How The Best Is Done House Hunters Selling New York 10 Grand In Your Hand The High Low Project Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Platinum Babies Extreme Homes Vintage Hunter Keasha’s Perfect Dress Platinum Weddings Rehab Addict

06.00 Film: Scontro Di Civiltà Per Un Ascensore A Piazza Vittorio 06.30 Nautilus 07.00 Marvel Agents Of S.H.I.E.L.D. Lorelei 07.40 Lassie 08.30 Heartland 10.00 Volando Con I Condor 10.45 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 Tg2 Giorno 13.30 Tg 2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che Il Calcio 17.05 Tg2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 20.30 Tg2 20.30 21.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 07.05 08.45 10.25 11.10 12.55 13.00 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 16.10 19.00 20.10 21.45 23.30

Fuori orario. Cose (mai) viste FILM: Le Amiche FILM: Nel blu dipinto di blu Community – L’Altra Italia TGR Figu – Album di persone notevoli James Hunt Il posto giusto TG Regione TG3 In 1/2 ora TG3 LIS Ciclismo: Tirreno – Adriatico 2015 Kilimangiaro TG3 Che tempo che fa Presa diretta – Salviamo il mare TG3

07.00 07.30 07.50 09.45 11.15 12.15 12.55 13.30 14.00 14.40 16.15 18.00 20.00 20.30

Omnibus TG La7 Omnibus Coffee Break L’Aria Che Tira Otto E Mezzo (R) Gustibus TG La7 TG La7 Cronache Suor Therese Josephine, Ange Gardien L’Ispettore Barnaby TG La7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Gabbia

07.05 07.15 07.40 08.00 08.15 09.00 09.45 10.30 11.20 12.05 12.40 13.25 14.10 15.00 17.25 17.55 18.25 18.55 19.35 20.05 21.00 22.00 22.45

Bobinogs Green Balloon Club Mr Bloom’s Nursery Nina And The Neurons The Weakest Link Sinbad Doctor Who. Best Of The Doctor Hustle The Weakest Link My Family Sinbad Doctor Who. Best Of The Doctor Hustle Doctors As Time Goes By Roger And Val Have Just Got In Getting On The Vicar Of Dibley Gavin And Stacey Call The Midwife The Line Of Beauty Scott & Bailey The Shadow Line

06.15 07.05 07.30 08.20 09.10 10.00 10.25 11.15 12.05 13.45 14.35 15.00 15.25 16.40 17.30 18.20 19.10 20.50 21.40 22.05 22.55 23.45

Chopped Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Sweets Chopped Diners, Drive-Ins And Dives Chopped Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Barefoot Contessa Diners, Drive-Ins And Dives Siba’s Table Chopped Siba’s Table Diners, Drive-Ins And Dives Chopped Siba’s Table Diners, Drive-Ins And Dives

06.00 07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 11.00 12.00 13.00 14.00

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 11.40 12.35 13.30 14.00 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Overhaulin’ Fast N’ Loud Mythbusters Extreme Engineering Storage Wars Canada Storage Hunters Auction Hunters Superhuman Science What Happened Next?

You Have Been Warned Redwood Kings Treehouse Masters Outback Truckers Siberian Cut Alaska: Battle On The Bay Gold Divers Railroad Alaska The Island With Bear Grylls Ice Lake Rebels

07.05 07.55 08.20 08.45 09.15 09.40 10.00 10.25 10.55 11.20 11.45 12.10 12.35 13.00 13.20 13.45 14.40 15.25 15.55 16.20 17.30 18.00 18.25 18.50

Bubble Guppies PAW Patrol Winx Club The Fairly OddParents Sanjay And Craig Kung Fu Panda The Legend Of Korra Teenage Mutant Ninja Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins Of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush SpongeBob SquarePants Teenage Mutant Ninja Turtles The Penguins Of Madagascar Sanjay And Craig

16.00 17.00 20.00 21.00 22.00 22.30 23.00

Brooke Burke-Charvet E! News Style Star The Two Faces Of Prince Harry Attack of the Celebrity Bikinis Keeping Up With the Kardashians E! News Christina Milian Turned Up Fashion Bloggers Kourtney & Khloé Take the Hamptons Beyond Candid with Giuliana Christina Milian Turned Up Kourtney & Khloé Take the Hamptons Botched E! News The Soup E! News

16.50 17.45 20.05 21.00 21.55 22.50

14.15 14.25

Iç-Çaqqufa , nhar it-Tlieta fid-20.50 fuq TVM TereΩa ssib il-passat jigri warajha. Jean Claude kuntent li Eva se tappo©©jah filpjan tieg˙u kontra Rose.

Karla tqalleb fid-dar,

determinata li ssib xi ˙a©a importanti.

Niskopru aktar dwar limg˙oddi ta’ Pawlu u Nena… u Janie. An©lu jsib il-kura©© biex jieqaf lil o˙tu waqt li jkun fil-Mellie˙a.

Pawlu jie˙u qatg˙a kbira…

Tifkira g˙aΩiΩa ta’

MARIA TEREZA FELICE 06.00 07.30 07.45 09.30 11.15 11.30 13.05 14.50 15.05 16.55 18.15 18.30 20.00

Supernova Big Screen 2015 Semi-Tough The Mercenary Big Screen 2015 Prime Risk The Return Of Sabata Big Screen 2015 Marie: A True Story Dirty Work Big Screen 2015 Good Boy! The Favour, The Watch Amd The Very Big Fish 21.30 Crossing The Line 23.00 Better Call Saul 23.55 Sonny Boy

08.30 IBU World Championship Biathlon 09.15 FIS World Cup Alpine Skiing 10.30 FIS World Cup Cross-Country Skiing 11.45 FIS World Cup Ski Jumping 12.15 FIS World Cup Alpine Skiing 13.30 IBU World Championship Biathlon 14.15 FIS World Cup Ski Jumping 16.00 IBU World Championship Biathlon 17.00 Tirreno-Adriatico Road Cyling 18.00 Paris-Nice Road Cycling 19.00 Equestrian 20.00 FIS World Cup Ski Jumping 21.15 IBU World Championship Biathlon 23.00 World Short Track Championship Speed Skati

06.00 06.25 10.00 10.55 11.50 12.45 13.40 14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50

Steve Irwin’s Wildlife Warriors Treehouse Masters The Secret Life Of Pets Jurassica Ten Deadliest Snakes Rogue Nature River Monsters The Wild Life Of Tim Faulkner Africa’s Super Seven Ten Deadliest Snakes Rogue Nature The Wild Life Of Tim Faulkner Shark Family Alaskan Bush People River Monsters Jurassica Gator Boys

li marret tiltaqa ma Kristu Rxoxt nhar itTlieta, 3 ta’ Marzu 2015 fl-eta ta’ 66 sena Óalliet jibku t-telfa tag˙ha lil Ωew©ha Francis, bintha Catherine Fenech (Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-PL) u Ωew©ha Martin (Kunsillier Laburista fil-KL ta’ lIklin), in-neputijiet Mario u Helena Iulia, ˙utha, neputijiet o˙ra, qraba u ˙bieb.

Il-familja tixtieq tirringrazzja lill-istaff fl-Emer©enza u tal-wards SW5 u M6 fl-Isptar Mater Dei ta’ l-g˙ajnuna u d-dedikazzjoni tag˙hom.

L-istess ringrazzjament u appezzament immur g˙all-istaff ©ewwa lIsptar Sir Paul Boffa u l-Hospice Movement u kif ukoll il-Kappillan tal-Parroçça Familja Mqaddsa ta’ l-Iklin, Fr. Keith Bonnici.

Ag˙tiha O Mulej il-mistrie˙ ta’ dejjem.

28 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA THE BOy NEXT DOOR

MORBIDU

ATTRAZZJONI FATALI LEJN MARA MATURA Atturi Ewlenin: Jennifer Lopez, Ryan Guzman, John Corbett, Ian Nelson, Kristin Chenoweth Direttur: Rob Cohen Distributur: Universal Ma˙ru© minn KRS Releasing

Mark Wahlberg tant jinkaram bil-kbir wara Reese Witherspoon f’Fear (1996) li, meta l-familja tag˙ha ma tkunx tridu, isir psikotiku u perikoluΩ g˙all-a˙˙ar. Viçi versa, Glenn Close, wara lejl romantiku ma’ Michael Douglas, ma tkunx tridu jitlaqha f’Fatal Attraction (1987), tant li tkun lesta tisfratta lfamilja tieg˙u.

F’The Boy Next Door insegwu andament simili. Noah Sandborn (Guzman) hu ©uvni attraenti, ta’ statura sabi˙a, b’sa˙˙tu u grazzjuΩ. Fuq kollox i˙obb jg˙in lill-proxxmu tieg˙u, u verament jag˙mel hekk meta, g˙adu ©ej ©did, Claire Peterson (Lopez) u binha teenager Kevin (Nelson), isibu rwie˙hom f’diffikultà.

G˙ajnejn Noah mill-ewwel imorru fuq l-eleganti u simpatika Claire li hi sseparata minn ma’ Ωew©ha, Garrett (Corbett), meta qabditu

Óin: 90 min. Çert. 15

kemm-il darba jittradiha.

Minkejja li jg˙addi sajf s˙i˙, ma’ Kevin, dejjem flimkien, il˙sibijiet ta’ Noah dejjem imorru fuq Claire. Anke hi qed tammira l-kwalitajiet maskili tieg˙u.

Wara li jixba’ jikkumplimentaha, jistedinha g˙all-ikel u lattrazzjoni ta’ bejniethom tesplodi f’salt. Wara, Claire jiddispjaçiha ta’ dak li g˙amlet, iΩda Noah, ladarba daq il-frotta projbita, b’˙erqa tal-©enn irid aktar (u, fuq kollox, min ma ji©©enninx fuq J. Lo?!).

Din il-˙a©a ssir fissazzjoni disturbanti fuqu, il-karattru tieg˙u jinbidel g˙all-ag˙ar u jibda je˙el mieg˙u kull min jissapportja lil Claire.

The Boy Next Door f’nofsu jaqleb fi thriller oskur psikolo©iku, bi Ωvilupp pjuttost esa©erat ta’ kwaΩi film tattwerwir. Dan hu rwol differenti g˙al Ryan Guzman, iΩΩeffien furjuΩ tas-serje ta’ films Step Up.

THE SECOND BEST EXOTIC MARIGOLD HOTEL

FERRIEÓI

PENSJONANTI BRITTANIÇI JKOMPLU JGAWDU L-KULTURA Atturi Ewlenin: Maggie Smith, Judi Dench, Bill Nighy, Dev Patel, Celia Imrie, Tina desai, Lillete Dubey, Richard Gere Direttur: John Madden Distributur: 2Oth Century Fox Ma˙ru© minn KRS Releasing

Il-kummiedja tal-2012 li tnissel fer˙, The Best Exotic Marigold Hotel intlaqg˙et tajjeb mill-pubbliku, tant li kien ippjanat sikwel. Meta seba’ pensjonanti Brittaniçi riedu jag˙mlu ˙ajjithom aktar interessanti u attiva, huma fet˙u hotel f’Jaipur, lIndja, li jilqa’ fih lil dawk anzjani u sbie˙, minkejja li lMarigold Hotel ma kienx f’sura tajba. Però, is-suççess li kisbu wassalhom g˙al The Second Best Exotic Marigold Hotel , ix-xog˙ol li jer©a’ jlaqqa’ l-kast formidabbli ta’ atturi veterani tal-aqwa talpalk u ç-çinema Brittaniku ma’ o˙rajn ©odda.

The Best Exotic Marigold Hotel issa huwa mimli b’residenti g˙at-tul, tant li Muriel Donnelly (Smith) u l-ba˙bu˙ tfajjel Indjan, Sonny Kapoor (Patel) qed jippreparaw biex jespandu. Din se tkun biçça xog˙ol ta’ ksur ir-ras g˙al

Óin: 123 min. Çert: PG

Sonny li se tpoggih ta˙t pressjoni kbira, billi jrid isebba˙ dan il-post u jipprepara g˙at-tie© imminenti tieg˙u.

Il-˙ajja trankwilla tar-residenti l-o˙ra tiΩvol©i f’relazzjonijiet amoruΩi, ˙ar©iet g˙all-bera˙ flimkien kemm bil-mixi u anke bil-muturi, passi©©ati fil-kampanja jew xi mawra fis-swieq lokali.

Resident Amerikan ©did hu Guy Chambers (Gere) li jsib jedha mas-sbej˙a u simpatika Mrs Kapoor (Dubet), omm Sonny li taf fuq kul˙add.

Il-final u l-qofol tal-film hu t-tie© spettakoluΩ, ikkulurit u tant divertenti ta’ Sonny ma’ Sunaina (Desai), li fih ir-residenti kollha jkollhom xalata nobis. Tie© tipikament Indjan b˙al dak ta’ Monsoon Wedding (2001), ta’ Mira Nair, naturalment din iddarba ma jeΩistux l-elementi ta’ ˙sara tan-natura.

ÇINEMA KÓ

15|03|2015 29

kullhadd.com

SON OF A GUN

ADRENALIKU

THRILLER IMPRESSJONANTI U MOVIMENTAT Atturi Ewlenin: Ewan McGregor, Brenton Thwaites, Alicia Vikander, Jacek Koman, Matt Nable, Tom Budge Direttur: Julius Avery Distributur: Koch Media Films Ma˙ru© minn KRS Releasing

L-andament eΩileranti li spiss jippompja l-adrenalina ta’ Son Of A Gun , film Awstraljan pjutost vjolenti dwar il-kriminalità, jesibixxu l-ingredjenti kollha movimentati taxxog˙lijiet ta’ Luc Besson. Lewwel parti evokattiva tieg˙u f’˙abs ta’ sigurtà massima tfakkar fil-produzzjoni stupenda FrançiΩa, A Prophet .

J.R. (Thwaites) fl-ewwel reat tieg˙u jintbag˙at sitt xhur f’˙abs fl-Awstralja tal-Punent.

Fl-ewwel ©ranet tieg˙u hemm ©ew jinnota bir-reqqa s-sistema tal-˙absin li jqabbilha ma’ log˙ba çess. Il-gwaj malajr idur fuqu u jsib protezzjoni mill-eni©matiku u stuΩ, Brendan Lynch (McGregor).

Bi tpattija ta’ din l-g˙ajnuna, meta jo˙ro© minn hemm, J.R. iwieg˙ed li se jg˙in lil Lynch ja˙rab. Issa liberu, Brendan

Óin: 109 min. Çert. 15

ida˙˙al liΩ-Ωag˙Ωug˙, kontra qalbu, fid-dinja kriminali tieg˙u fejn jippjanaw serqa minn minjiera tad-deheb.

Sadanittant hu jsir i˙obb lissbej˙a Tasha (Vikinger) li tappartieni lil Sam Lennox (Koman), il-mexxej tal-kriminali. Il-©ibda lejn Tasha tnissel f’J.R. bruda lejn Brendan, u hu jkollu jippjana kif se jirrea©ixxi biex ja˙seb g˙al rasu u jipprote©i lil Tasha.

Son Of A Gun hu d-debutt impressjonanti tad-direttur Julius Avery li g˙al aktar minn sag˙tejn neqsin kwart iΩomm lill-udjenzi ççassati fuq il-liΩar il-kbir. L-intriççi Ωejda u spissi tal-final inaqqsu xi ftit mill-©enwinità ta’ dak kollu li ©ara qabel. Xorta wa˙da din il-produzzjoni tibqa’ g˙addejja b’andament eΩileranti u muΩika evokattiva li dda˙˙lek sewwa fl-istorja.

SHAUN THE SHEEP: THE MOVIE

DELIZZJUÛ

AVVENTURI FIL-BELT GÓAL MERÓLA NAGÓAÌ Vuçijiet Ewlenin: Justin Fletcher, John Sparkes, Omid Djalili, Richard Webber, Kate Harbour Diretturi: Mark Burton u Richard Starzak.

Distributur: Studiocanal Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Mill- istudio Brittaniku, Aardman Animation, li jinsab fi Bristol, rebbie˙ ta’ diversi unuri u anke Ωew© Oscars, dawk li tawna Chicken Run (2000), Wallace And Gromit: The Curse Of The Wererabbit (2005), The Pirates In An Adventure With Scientists (2012) u Arthur Christmas , tasal produzzjoni o˙ra ˙elwa u tant delizzjuΩa, Shaun The Sheep: The Movie.

Ix-xenarju panoramiku tassew ikkulurit tal-kampanja kollha ˙dura Brittanika g˙andha verament ti©bed lilludjenzi, speçjalment lill-familji.

‘The Movie’ fit-titlu jindika li hemm serje televiΩiva dwar Shaun, in-nag˙©a tassew intelli©enti u prattiku. In-nag˙a© fir-razzett tal-bidwi huma mdejqin ˙afna bl-istess rutina ta’ kuljum. Meta jirnexxilhom iraqqdu lill-bidwi u jsakkru lkelb li jie˙u ˙siebhom, ipo©©u lill-bidwi f’karavann biex jorqod fil-kwiet.

B’aççident, il-karavann jaqbad in-niΩla minn fuq lg˙olja u jibqa’ sejjer kwaΩi sa ˙dejn il-belt il-kbira. Biddaqqa, mal-waqfa, il-bidwi jitlef il-memorja u n-nag˙a© flimkien mal-kelb imorru l-isptar biex i©ibuh lura. Billi issa lbidwi ma jafhomx, wa˙edhom fil-belt jg˙addu minn ˙afna

Óin: 85 min. Çert. U

avventuri, fosthom li jippruvaw ja˙arbu minn wie˙ed li jaqbad l-annimali, li jirnexxilu ja˙taf xi w˙ud minnhom; jilbsu ta’ umani u anke j˙abblu rashom kif se jer©g˙u jgibu lil sidhom f’sensih.

Fil-verità, Shaun The Sheep: The Movie hu film aktar adattat g˙aΩ-Ωg˙ar, imma tant hu movimentat ta’ spiss b’avventuri tassew ˙elwin u umoristiçi u effetti o˙ra komiçi, li Ωgur ˙afna adulti se jie˙du grazzja mieg˙u. Dan ix-xog˙ol hu kwaΩi bla djalogu, però lazzjoni kontinwa tpatti g˙al dan, bil-muΩika tkompli tikkumplimenta l-andament.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn l-4 u t-8 ta’ Marzu 2015

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu l-karattru li jinterpreta Ewan McGregor?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: RITA CAMILLERI, 23, Triq il-GΩira, BirΩebbu©a, BBG 1760.

1.

2.

3.

4.

5.

Fifty Shades Of Grey Focus Kingsman: The Secret Service Phobia Jupiter Ascending

30 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ Proprjetà g˙all-kiri: Showroom fil-qalba ta’ Óal Qormi, qieg˙da kantuniera, spazjuΩa u sabi˙a. Mg˙ammra b’kollox g˙all-kiri. Çemplu fuq 2149 1217 jew 9946 0488. Ûew© plots f’ÓaΩ-Ûabbar f’Ωona tal-iΩvilupp b’qies ta’ 23 pied faççata u 83 pied fond kull plot. Çemplu fuq 9989 0808.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali.

G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

ART GÓALL-BEJGÓ Art g˙al villa fin-Naxxar b’qies ta’ 300 metru kwadru. Prezz €435,000. Art o˙ra g˙al semidetached bi 32 pied wisa’, 75 pied tul u wara tispicca 26 pied. Prezz €270,000. Dar kbira fil-Mosta b’qies ta’ 40 pied b’100 pied. Prezz €620,000. Çempel 2141 0466 jew 9988 2001.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ G˙odda tal-mastrudaxxi g˙allbejg˙: Çana tal-pied u ti©bed sa 9 pulzieri u nofs, çana talidejn tas-6 pulzieri ta˙dem biddawl, cross cut u 4 lupi, ammont ta’ sand paper, res talkxaxen, mannarett u rixketta, mejda biex ta˙dem fuqha, sgorbi tat-torn u tal-iskultura u morsa. Prezz totali €3,000.

Prezz diskutibbli. Çempel 9945 9899 jew 2122 4174.

Christmas village taç-çeramika b’200 biçça bi skating ring u ferrovija. Christmas tree twila sitt piedi u nofs kompluta bl-

aççessorji. Prezz bargain millKanada. Çempel fuq 7901 2709.

Gakketta tal- fur tal- fox . Millisba˙. Size 16. Kundizzjoni perfetta. Prezz bargain millKanada. Çempel 7901 2709.

G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arlo©©i ta’ mal-˙ajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ Cuckoo Clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batteriji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk l-arlo©©i tajbin g˙all-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih. Nispeçjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ Grandfather Clocks u kull tip ta’ Clock. It-tiswija hija bilgaranzija.

G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, ilMosta. Çempel 2141 7235.

SERVIZZI Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili

ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn innumri: 2137 6946/9947 0178. Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.c om XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato .

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com AVVIÛI OÓRA MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound

cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib ukoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru.

Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç.

Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com NOTLE INSTALLATIONS. G˙al kull xog˙ol ta’ elettriku, plumming, aircondiotns, stallazjoniet, tiswijiet u servicing, çemplu 7703 3906 jew 2749 9656.

Electrician bil-liçenzja.

PART-TIME TECHNICIAN : Jin˙tie© ur©enti biex isewwi brown goods , g˙odda, eçç. B’sentejn esperjenza.

Ibag˙tu CV lil john.ellul@ialmalta.com jew çemplu g˙allappuntament fuq 2149 7041 u staqsu g˙al John Ellul. Ignazio Anastasi Ltd, l-Imrie˙el.

DIN ID-DARBA: ‘LABOUR’ Jien, Emanuel (mag˙ruf b˙ala Noel) Bezzina, ser nikkontesta l-elezzjoni tal-kunsilli lokali g˙al-lokalità taΩÛebbu©/Marsalforn mal-Partit Laburista. Nixtieq ni©bed lattenzjoni tal-kostitwenti tieg˙i sabiex jekk g˙andhom xi lment jew bΩonn personali jistg˙u javviçinawni jew jikkuntattjawni fuq 9942 5441.

Il-Malti jg˙idlek: “Trid ta˙dem biex jift˙ulek.” Tikkonfondux u tist˙ux g˙ax Noel jift˙ilkom Ωgur biex jismag˙kom.

Noel Bezzina – Loççi

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

AVVIÛI KÓ

15|03|2015 31

kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALI Banda King’s Own Il-Banda Çittadina King’s Own tal-Belt Valletta se tie˙u sehem fil-festa ta’ San ÌuΩepp, organizzata millArçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp tar-Rabat nhar id-19 ta’ Marzu 2015.

L-impenn tal-Banda jkun billi tibda març fis-18.00 mattoroq tar-Rabat u wara ji©i esegwit programm fuq ilplançier quddiem il-knisja mag˙rufa b˙ala Ta’ ÌieΩu.

Il-banda tkun ta˙t id-direzzjoni ta’ Dr John Galea.

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

PoeΩijaplus issellem lil Albert M. Cassola Nhar it-23 ta’ Marzu, PoeΩijaplus se sellem il-memorja talkittieb Albert M. Cassola li din is-sena qed jitfakkar ilmitt anniversarju minn twelidu.

Cassola kien jikteb id-drammi, in-novella, il-poeΩija, kif ukoll ittraduça g˙add ta’ xog˙lijiet barranin u kiteb anke l-lirika ta’ kanzunetti li g˙adhom jinstemg˙u sa Ωminna.

Ing˙ata l-unur ta’ ‘Cavaliere Ufficiale al merito della Repubblica Italiana’ mill-President Taljan Giuseppe Saragat. G˙al ˙afna snin g˙allem il-Malti u t-Taljan filLiçeo tal-Óamrun. Óafna studenti sal-lum g˙adhom jiftakruh.

Is-sena li g˙addiet il-Professur Arnold Cassola ta ddokumenti kollha ta’ missieru lil-Librerija tal-Università ta’ Malta.

Waqt l-attività se jsiru interventi mill-Professur Oliver Friggieri, il-Professur Arnold Cassola, Dr Marco Galea, ilkittieb Trevor Ûahra u l-kritiku tal-muΩika Noel D’Anastas.

L-attività tibda fis-7.30pm u se ssir fil-Manoel Theatre Studio, il-Belt Valletta. Kul˙add mistieden li jattendi u ma hemmx bΩonn ta’ biljetti.

Mejda tal-Appostli Is-Soçjetà Domus Piu IX Bormla qed itella’ g˙at-62 darba-il-wirja tal-mejda tal-Appostli u Golgota. Ixxog˙lijiet artistiçi huma ma˙dumin bil-mel˙ jew bir-ross, bl-istess teknika u dedikazzjoni ta’ minn meta ©iet ori©inata. Din is-sena t-tema ta’ su©©ett ittrattat, peress li jinbidel kull sena u b’hekk ma jkunx hemm ripetizzjonjiet, se tkun ‘Ìesù jsejja˙ u a˙na nwie©bu’.

Il-ftu˙ se jsir fis-26 ta’ Marzu 2015 mill-President ta’ Malta l-E.T. Marie-Louise Coleiro Preca u mbierka millPresident ta’ Soçjetà, ir-Rev. Kan. Reuben Micallef. Óinijiet tal-ftu˙: filg˙odu: mill-Ìimg˙a 26 ta Marzu 2015 (id-Duluri) sal-Óadd (l-G˙id) 5 ta’ April 2015 mid9.00 sas-13.00; u filg˙axija: mill-Ìimg˙a 26 ta’ Marzu 2015 (id-Duluri) sas-Sibt 4 ta’ April.

Kunçert tal-G˙id mill-Banda Madonna Tal-Ìilju, lImqabba Il-Kummissjoni Banda fi ˙dan is-Soçjetà Muzikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba, b’kollaborazzjoni malA©enzija Ûg˙aΩag˙, ser ittella’ kunçert muΩikali flokkaΩjoni taç-çelebrazzjonijiet marbuta mal-Qawmien mill-Mewt ta’ Sidna Ìesù Kristu bis-sehem tal-Banda Madonna tal-Ìilju, ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast tag˙ha lMro Andrew Calleja FVCM. Dan il-kunçert ser isir nhar Óadd il-G˙id 5 ta’ April 2015 fis-6.45pm, fil-bini tal-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba, bis-sehem tal-bandisti tal-post u allievi fi ˙dan l-Iskola tal-MuΩika tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju. Ser jindaqqu diversi siltiet muΩikali sbie˙ u tal-widna flimkien ma’ qari ta’ poeΩiji u xog˙ol letterarju ie˙or b’rabta ma’ din it-tifkira. Kul˙add huwa mistieden jattendi u d-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffiçjali tasSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Garage sale Il-Mission Fund (VO/0015) ser torganizza garage sale f’St Joseph, Triq il-Ìummar, B’Kara (bieb ma’ bieb mal-forn, triq wara l-Eurosport) it-Tnejn 23 sal-Óamis 26 ta’ Marzu 2015 (mid-09.30 sas-13.00 u mill-16.30 sas-19.00) u nhar il-Ìimg˙a 27 u s-Sibt 28 ta’ Marzu 2015 filg˙odu biss, (bejn id-09.15 u s-13.00). Ejja u g˙in lil min hu fil-bΩonn. Ìita Ìita ta’ sitt ijiem g˙al Reggio Calabria fl-Italja u Sqallija organizzata mill-˙bieb tal-G˙aqda Soçjo-muΩikali Aniçi ta’ Óal Qormi bil-kollaborazzjoni tal-a©enzija Micallef Joe Travel, mit-Tlieta l-1, sal-Óadd 6 ta’ Settembru 2015.

InΩuru: Catania, Reggio Calabria, Scilla, Pizzo, Tropea, Paola, Gerace, La Gru, Messina u Porte di Catania.

Programm dettaljat mill-KaΩin tal-Banda Aniçi, jew ibg˙at email fuq info@anicibandclub.org u nkellmuk lura a˙na.

Tista’ ççempel ukoll fuq 7970 2874. Ag˙mel din il-©ita b˙ala d-destinazzjoni tieg˙ek g˙as-sajf li ©ej.

Riservazzjonijiet miftu˙in, u t˙allux g˙all-a˙˙ar.

The CEO [Procurement & Supplies] MEH

notifies that the following Request for Participation has been issued through https://ehealth.gov.mt/HealthPortal/health_institutions/cpsu/request_for_participation_rfp.aspx

RFP 001-2015 – Provision of Gluten Free Food A signed Request For Participation can be scanned and sent through email or brought by hand, in which case they should be addressed to: Ms. Ruth Spiteri/ Mr. Marnol Sultana Central Procurement and Supplies Unit Administration Block, Mater Dei Hospital Requests for Participation can be brought by hand from Monday to Friday between 8.00 am and 2.00 pm only. Requests may be received via E-mail (purchasing.mdh@gov.mt).

Requests for Participation are to be submitted by 10.00 am on Friday 27th March 2015.

32 15|03|2015

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

KÓ almanaKK

ritratt mill-antiK Ritratt: Ktejjeb kommemorattiv dwar ir-restawr tal-ark

Sitwazzjoni Ìenerali: Firxa ta' pressjoni g˙olja minn fuq ir-Russja qed testendi fuq il-Lvant talMediterran u l-Libja.

L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C HI

16°C

16°C

16°C

L-INQAS TEMPERATURA: 11°C

LO

11°C

11°C

12°C

INDIÇI UV: 5

UV

03

05

06

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt

TEMP: Ftit imsa˙˙ab bis-s˙ab g˙oli li jiΩdied VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mix-Xlokk li jsir ftit qawwi g˙al qawwi BAÓAR: Moderat li jsir qawwi sa filg˙axija HI

16°C

17°C

17°C

IMBATT: Ftit li xejn li jsir baxx min-Nofsinhar

LO

12°C

12°C

12°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 15°C

UV

06

06

06

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd Royal Pharmacy, 271, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Thomas’ Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun St George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira, Óal Qormi Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara Brown’s Pharmacy, Shop 10, Yacht Marina Apartments, Triq il-Marina, l-Imsida San Ìwann Pharmacy, 11, Triq Feliç Bor©, San Ìwann Wales Pharmacy, 183, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema St Joseph Pharmacy, 164, Triq Annibale Preca, Óal Lija St Louis Pharmacy, Triq Calì, il-Mosta.

Parkes Pharmacy, 582, Triq San Pawl, San Pawl il-Ba˙ar Theresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal Tarxien White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, Bormla Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla, il-Fgura Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk Salus Pharmacy, 21, Misra˙ ir-Republika, iΩ-Ûurrieq Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran©isk Farrugia, ÓaΩ-Ûebbu© Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa Taç-Çawla Pharmacy, Triq is-7 ta’ Ìunju 1919, ir-Rabat, G˙awdex Nadur Pharmacy, Pjazza 28 ta’ April 1688, in-Nadur, G˙awdex

SpiÛeriji li Se jiftÓu nhar jum San ÌuÛepp New British Dispensary, 109/110, Triq San Ìwann, il-Belt Valletta Brown’s Pharmacy, 706, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Tal-Ólas Pharmacy, Triq il-Óelsien, Óal Qormi Rational Pharmacy, 74/75, Triq il-Wied, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, l-Imsida SpiΩerija Mer˙ba, Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ Giorni Stella Maris Pharmacy, 34, Triq Millner, Tas-Sliema Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar, Óal Balzan Medicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, il-G˙arg˙ur St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibba Fleming Pharmacy, 61, Triq ÓaΩ-Ûabbar, Ra˙al Ìdid Alpha Pharmacy, Triq Bormla k/m Vjal ilKottoner, il-Fgura San Tumas Pharmacy, Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, Wied il-G˙ajn St Philip Pharmacy, Triq iç-Çeppun, Óal G˙axaq Central Pharmacy, 6, Triq San ÌuΩepp, Óal Luqa Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit. is-Si©©iewi.

Ba˙rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k/m Triq l-Iskola, il-Ba˙rija Fontana Pharmacy, Triq il-G˙ajn, il-Fontana Gozo Chemists,Triq l-Im©arr, ix-Xewkija

Dehra tal-festa ta’ San ÌuΩepp tar-Rabat tal-Imdina fl-img˙oddi, waqt il-març tradizzjonali tas-1pm

din il-ÌimgÓa mill-iStorja

16.03.1958 Il-kumpanija Ford tipproduçi l-50 miljun vettura, il-Ford Thunderbird, li jfisser medja ta’ miljun vettura ©ew manifatturati f’50 sena mill-fondazzjoni tal-istess kumpanija

numri reBBieÓa LOTTU

04 36 33 70 48 23 05 79

SUPER 5

18 01 16 39 06

GRAND LOTTERY

03 05

09 00 07 05 08

20.03.1956 It-Tunesija takkwista l-indipendenza minn Franza

koMpETIzzjonI kTIEB kÓ

15|03|2015 33

kullhadd.com

koMpETIzzjonI kTIEB RUMANZ

LA BIDU LA TMIEM 1599 La Bidu La Tmiem 1599 huwa rumanz ta’ Alfred Sant, edizzjoni ©dida ppubblikata mill-SKS is-sena lo˙ra.

Dan ir-rumanz storiku jdur madwar il-Kavallier Bernal del Rio, u bi kwaΩi 900 pa©na g˙andu jΩomm kumpanija twila lill-qarreja.

L-istorja, b˙alma jindika t-titlu, hija ambjentata fl1599. F’Mejju ta’ din issena kien riesaq il-Ìublew ta’ seklu ©did, li kien mistenni jkun iddominat millimperi kbar li tnedew matul il-mitt sena ta’ qabel.

Spanja kienet fil-quççata ta’ dawn l-imperi b’sa˙˙ithom.

Il-Kavallier Bernal del Rio jitlaq g˙al btala fil-Wied tal-Miskat, fuq stedina ta’ sie˙bu, in-negozjant Ser Jehud. Del Rio g˙adu kemm wasal lura minn vja©© f’Madrid, Ruma u Palermo, fejn wettaq ˙idma g˙all-Ospidalieri mal-Viçirè ta’ Sqallija.

Fil-Wied ta’ Miskat ji©i wiçç imb wiçç ma’ dinja differenti g˙al kollox minn dik li mdorri biha fil-gΩira ta’ Malta. Jiltaqa’ wkoll mar-Ra˙eb Don Frans.

Kemm idum fil-Miskat, del Rio jkollu ji©i wkoll wiçç imb wiçç ma’ g˙aΩliet kbar li jrid jag˙mel malajr g˙ax riesqa lejn tmiemha ttmexxija tal-Gran Mastru Martin Garces.

F’firxa ta’ tifkira u ©rajjiet li je˙duna mill-Miskat sa Nankin, mill-Borgo sa Palermo, mill-Belt il-Ìdida sa Vera Cruz u l-Al©ieri, jg˙ixu ˙ajjithom u jmutu u jg˙idu tag˙hom fost o˙rajn; Bram, iΩ-Ωag˙Ωug˙ Ωorr tal-Miskat; Kalftu u Tumas il-makkakk, qaddeja ta’ del Rio; il-Kaptan Luis u Dolores; Madonna Katerina u Don Marco; Samwel ta’ Kumi u martu RoΩ; Injazju ta’ Lojola; inNutar Belfiore; l-eremita tal-Gobi, ix-Xi˙ Nett, iddimonji Barak, Artan u Lidja; il-kalzrat Giordano; u l-Kavallier de Paule.

Meta tqum tempesta qawwija li t˙alli ˙erba kbira warajha, il-Kavallier del Rio jkollu jaqta’ ˙esrem il-btala tieg˙u.

Dan il-ktieb jinsab g˙allbejg˙ mill-˙wienet talkotba kollha ewlenin, jew miç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun.

SILTA MILL-kTIEB Hu x’inhu, id-dar fejn twieled u g˙ex fis-snin bikrija ta’ ˙ajtu m’g˙adhiex daru iktar; saret biss parti minn tifkira sabi˙a jew le, li ma tistax ter©a’ ting˙ax aktar. U l-istess Spanja: pajjiΩu g˙adu ji©bdu b’qawwa, u meta jisma’ lil min imaqdru, b˙alma ©ieli ©ara fil-laqg˙a bejn kavallieri m˙allta, jitrieg˙ex u jimtela’ g˙adab.

Imma aktar minn hekk, le: kieku kellhom jg˙idulu biex imur iqatta’ li baqa’ minn ˙ajtu f’Madrid, jirrifjuta.

Drawwietu issa nqatg˙u wisq minn

dawk li kienu… u g˙adhom…iddrawwiet ta’ familtu, minn dawk li kienu ˙biebu fi Ωminijiet o˙ra.

L-istess ˙a©a tg˙odd g˙al Ruma – fejn kien qatta’ g˙add ta’ snin f’Ωg˙oΩitu u jsegwi l-programm ta’ studji u t˙ejjija g˙all-˙ajja reli©juΩa li missieru po©©ielu quddiemu. Re©a’ dar mat-toroq li g˙adu jafhom b’g˙ajnejh mag˙luqa, toroq li g˙alkemm f’din l-a˙˙ar darba li kien fihom, tkeffnu fl-irjie˙ kies˙a u umdi ta’ Diçembru u Jannar, li jag˙qdu madwarek lesti jinvadulek ©ismek sal-mudullun, xorta

˙asshom…lil dawk it-toroq ma˙buba…donnhom di©à qed jistennew li jaslu s-s˙ana u t-torbien tas-sajf li fihom isiru jikwu. Kemm kien jafhom tajjeb, l-g˙omma tag˙hom fl-eqqel tas-sajf li tnixxiflek griΩmejk u mo˙˙ok, tnessilek g˙al kollox ir-reΩ˙a qalila tag˙hom li t˙allik bla nifs fix-xhur imqita taxxitwa…kemm kien jiftakarhom tajjeb, miΩ-Ωmien meta kien iqishom b˙ala t-toroq tieg˙u, it-toroq fejn kien, hu u jimxi minnhom, wa˙du jew ma’ ˙biebu, meta jkunu vojta min-nies jew iffullati, jixtarr fi ˙sibi-

jietu l-argumenti mqanqla fil-kotba li qed isir mid˙la tag˙hom jew minn ˙biebu, akkaniti daqsu biex jifhmu aktar il-bidliet kbar li kienu qed ji©ru fid-dinja tag˙hom. G˙adda malajr wisq dak iΩ-Ωmien! Meta ˙tie©lu jitlaq minn Ruma biex jing˙aqad mal-Ordni fil-gΩira ta’ Malta ˙assu qisu qed i˙alli g˙al dejjem belt twelidu. Kien jaf li qatt aktar mhu se jg˙ix hemm g˙al Ωmien twil. BeΩa’ li fil-futur kien se jibqa’ jqis ru˙u b˙allikieku kien qed jg˙ix itturufnat.

Mistoqsija F’liema wied imur g˙al btala l-Kavallier del Rio?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb LA BIDU LA TMIEM 1599 ©entilment ipprovdut minn SKS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 22 ta’ Marzu.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb IRVIN L-INVESTIGATUR VIRTWALI huwa:

JOSEPH GALEA, 18, Triq l-Oratorju, l-Isla.

34 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 044 050 070 100 249 420 484 569 612 624 635 760 839 917 965 983

B’4 numri 0059 0273 0351 0861 0932 1024 1317 1597 1680 2115 2944 2994 3253 3472 3544 3605 4108 4134 4169 4400 4865 5065 5502 5806 5913 6116 6342 6479 7418 7560 7919 8036

8261 8273 9696 9718 9738 9813

B’5 numri

B’6 numri

01139 06109 16182 22888 29094 31024 34415 34522 47010 50577 51946 52517 52644 54725 60360 68083 69555 72304 80942 81780 97483 99850

047713 478546 693088 810085

Bi 8 numri 24041725 61860047 67545831 91561185

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: DORIANNE SANT, 121, Flat 2, Triq il-Mit˙na l-Ìdida, il-Mellie˙a.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

3

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

15|03|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

62

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

1.

7.

9,16.

10.

12.

16.

18,19.

19.

20.

21.

23.

24.

Kunjom (5) Kompli l-qawl: Ag˙der g˙ax ma tafx fiex ......... (4) Noel Frendo (1,1) Klabb? (6) Nirfsu fuqhom (6) Dottoressa (6) Ara 9 ....... John (5) Ara 18 Ramlija sabi˙a (5) Ara 2 Iffastidja (4) Jix˙et (5)

Speçi ta’ appostrofu (6) 2,21M. Nestu (6) 3,5.

Qodma (6) 5.

Ara 3 6,12.

JuΩaw il-labar (5) 8.

Taf fuqha sew! (9) 11,17. It-tfal kienu j©emmg˙u fih (5) 12.

Ara 6 13.

Kienet linja tal-ajru IngliΩa (1,1,1) 14.

Belt Taljana bla ras (6) 15.

Si©ill tax-xema’ (6) 17.

Ara 11 21.

Tisimg˙u wara (3) 22.

Frott (3)

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7.

9,17.

10.

12.

18,23 19.

20.

24.

1.

2.

3,16.

5,14.

6.

8.

11,21M. 12.

13 15.

21.

22.

BorΩa, Kont, RN, Rabtin, Kolonn, Driver, .Neriku, Ava, In©ib, Ibill

Bormla, RAB, Arkata, Onorabbli, Tin, Norve©iΩi, .Artn a, Da, .Inn, Barmil, Tar, Ajk

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed.

Qed tag˙rafhom? Ójiel: Personalitajiet Brittaniçi li huma l-oppost ta’ xulxin, wie˙ed ida˙˙ak u l-ie˙or bilkemm tarah jitbissem.

Personalità 1:

Personalità 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Sophia Vergara

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: ROSE MAMO, 2, Hillside Place, Triq il-Kwartin, is-Swieqi.

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fl-a˙˙ar tax-xahar.

Julie Bowen

36 15|03|2015

kullhadd.com

KÓ SPORTS

JAMES ZAHRA JIDDOMINA L-ENDURO FIL-QRENDI KAMPJONAT GÓAWDXI

ILLUM TRIALS FL-IMÌARR U MOTOCROSS F’TA’ QALI

Nhar il-Óadd 8 ta’ Marzu 2015 l-Assoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi organizzat ir-raba’ attività Enduro bil-Muturi filBarriera tax-Xag˙ra talMag˙laq, limiti tal-Qrendi. Din l-attività kienet issapportjata min Dunlop, KTM u Pasta Poiatti, kif ukoll grazzi g˙al Hertiage Malta g˙all-kooperazzjoni tag˙hom matul din lattività.

Kollox beda fl-1000am bi 28 mutur jirre©istraw g˙al din lattività. Dawn kienu maqsuma f’Ωew© klassijiet, dik ta’ Klassi

A g˙al muturi sa 250 çilindrata, u Klassi B b’dawk il-muturi kollha ikbar min 250 çilindrata. Matul il-pole position fuq korsa b’tul ta’ kwaΩi 4 kilometri rajna lil Joseph Scicluna fuq mutur Honda 125cc 2T jirre©istra l-a˙jar ˙in ta’ 5 minuti 8.16 sekondi, segwit min James Zahra fuq Yamaha 250cc b’˙in ta’ 5 minuti 14.05 sekonda. Wara l-pole position kul˙add ˙a posthu biex tibda t-taqtig˙a fejn kull sewwieq ikollu dabrtejn çans fejn jista’ jtejjeb il-˙in tieg˙u.

Fl-ewwel heat fi klassi A rajna lil Damon Bonello fuq mutur Suzuki 250cc jirre©istra l-ewwel l-a˙jar ˙in, dak ta’ 4 minuti 59.44 sekonda, segwit minn Clayton Schembri fuq mutur KTM 250cc li rre©istra ˙in ta’ 5 minuti 10.11 sekondi.

Fit-tieni heat inqalbet is-sitwazzjoni fejn fix-xena g˙allewwel tliet postijiet da˙lu Terence Azzopardi fuq Kawasaki 250cc b’˙in 5 minuti 4.65 sekondi, Joseph Scicluna fuq Honda 125cc b’˙in ta’ 5 minuti 6.76 sekondi, u Theo Micallef fuq Honda 250cc b’˙in ta’ 5 minuti 6.91 sekondi.

RiΩultat finali spiçça b’Bonello reba˙ il-klassi bl-ewwel ˙in tieg˙u segwit minn Azzopardi u Scicluna rispettivament. Firraba’ post spiçça Micallef, filwaqt li Schembri spiçça fil˙ames post.

Fi Klassi B rajna sitwazzjoni mhux tas-soltu fejn ilma©©oranza tas-sewwieqa f’din il-klassi marru tajjeb flewwel heat u marru ˙aΩin fittieni heat . James Zahra fuq Yamaha 250cc mill-ewwel tejjeb il-˙in fejn irre©istra ˙in ta’ 4 minuti 45.43 sekonda biex tela’ fl-ewwel post tal-klassifika. Dan kien segwit min Alex Sant Fornier fuq KTM 450cc b’˙in ta’ 4 minuti 52.58 sekonda u Matthew Salomon fuq KTM 530cc b’˙in ta’ 4 minuti 55.15 sekonda. Fit-tieni heat Zahra biss irnexxielu jtejjeb il˙in ta’ 4 minuti 41.32 sekonda biex g˙alaq il-©urnata fl-ewwel post. F’din il-klassi Zahra kien

segwit minn Sant Fornier u Salomon rispettivament. Firraba’ post spiçça Andrew Cassar fuq KTM 300cc b’˙in ta’ 4 minuti 55.24 sekonda, filwaqt li fil-˙ames post da˙al Victor Bajada fuq KTM 300cc b’˙in ta’ 5 minuti 5.36 sekonda.

G˙at-tielet darba infila James Zahra, fuq mutur Yamaha 250cc, irre©istra l-a˙jar ˙in tal©urnata f’4 minuti 41.32 sekonda biex reba˙ ukoll il-kategorija Overall sponsorjata minn Dunlop Tyres. Runnerup tieg˙u huwa Alex Sant Fornier fuq KTM 450cc, b’˙in ta 4 minuti 52.58 sekonda.

Intant, illum ikompli lKampjonat Trials fejn se ti©i organizzata r-raba’ attività millKampjonat ASMK Pasta Poaitti 2014/15. Din il-kompetizzjoni se ssir fil-Barriera Torri Falka fiΩ-Ûebbieg˙, limiti tal-Im©arr.

Il-programm jibda 9.00am.

Nhar il-Óadd li ©ej filKumpless Sportiv talAssoçjazzjoni f’Ta’ Qali se jkompli l-kampjonat bil-muturi Motocross. Jekk jippermetti ttemp din sa tkun it-tielet attività mill-Kampjonat Motocross 2014/15. Il-programm jibda fil11.00am, u minbarra Ω-Ωew© klassijiet tal-kampjonat se ti©i organizzata wkoll ti©rija g˙al muturi vintage. Din il-klassi se tkun qed tikkompeti fuq fun race.

G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku tal-assoçjazzjoni www.asmk.org.mt

Gozo Motorcross Association organnizzat it-tieni rawnd kompetittiv mill-Kampjonat 2015. Il-kompetizzjonijiet li saru fit- track tax-X˙ajma, bdew fis-1pm.

In-numru ta’ parteçipanti G˙awdxin li ˙adu sehem kompla jiΩdied, fosthom sitt sewwieqa Maltin li ©ew apposta minn Malta biex jikkompetu f’dawn it-tlielaq.

Illum ukoll rajna Ωieda finnumru ta’ sewwieqa Ωg˙ar, Nathaniel Camilleri u Eman Abela.

F’din it-tieni kompetizzjoni tal-kampjonat naraw li blakbar ammont ta’ punti fi Klassi A nsibu lil Ethienne Bigeni li llum kellu l-isfortuna li l-mutur Honda li kien riekeb fuqu ©arrab xi ˙sarat.

Minkejja dan xorta kompla lkorsa sal-a˙˙ar u kiseb ilpunti tal-©urnata. Fi Klassi B, Charles Borg wera s-soltu ˙ila tieg˙u fuq il-mutur Honda CR 250 u jinsab ukoll fl-ewwel post. Intant, flewwel post fi Klassi Ç insibu lil Nicovich Chircop fuq ilmutur tieg˙u KTM 80.

Il-Gozo Motocross Association ser tkompli bilquarter finals tal-kampjonat nhar il-Óadd 22 ta’ Marzu 2015.

L-assoçjazzjoni t˙e©©e© u tilqa’ aktar sewwieqa u dillettanti biex jattendu u jipparteçipaw f’dan l-isport avventuruΩ. G˙al aktar tag˙rif wie˙ed g˙andu jΩur il-pa©na ta’ Facebook Gozo Motocross Association.

Formula 1kullhadd.com kÓ

TellieQa nru

01

15|03|2015 37

analiÛi Ta’ liam GauCi Numru ta’ dawriet 58

X’tyres se jintuΩaw

Tul tat-tellieqa 307.574km aWSTralJa Melbourne Albert Park Circut

Dawra rekord m. Schumacher 2004 Rebbie˙ tal-2014 nico rosberg

S.Soft

Soft

Medium

Hard

Inters

Wet

rai 2 Fis-14.15 Óin originali Fis-06.00

Temperatura tal-art

Pressjoni tal-arja

19°c

1016mb

ri˙

umdità

11-16km/hr

46%

il-mumenT Tal-veriTÀ Is-sessjonijiet ta’ kwalifika ta’ Melbourne ma offrewx ˙afna sorpriΩi hekk kif ilpoΩizzjonijiet tat-timijiet wara Q3 irriflettew l-aspettativi li kienu ffurmaw ru˙hom fil-provi ta’ Jerez u l-Katalonja.

Dan, però, ma jfissirx illi ma kienx hemm spunti interessanti g˙all-analiΩi.

KriΩi?

Ewlenija fost dawn l-ispunti kienet ilprestazzjoni medjokri tal-McLaren li llum se jitilqu mill-a˙˙ar Ωew© poΩizzjonijiet wara li kienu ppersegwitati minn problemi bil-magna Honda tag˙hom.

Dawn il-problemi qeg˙din i©ieg˙lu littim inaqqas is-sa˙˙a tal-magni biex jevitaw illi jaggravaw dawn il-problemi ta’ affidabbiltà. Madankollu, Button qal li l-fiduçja tieg˙u fil-vettura qieg˙da tiΩdied u kien sodisfatt bil-mod li lHonda qed jindirizzaw il-problemi tekniçi tal-magna.

L-uniku tim li mar ag˙ar minnhom kienu l-Manor GP, illi lanqas biss irnexxielhom jo˙or©u fuq it-traççat u g˙alhekk mhux se jie˙du sehem fit-tel-

lieqa tal-lum.

Il-Manor GP qattg˙u diversi sig˙at ja˙dmu fuq il-vetturi tag˙hom, kemm qabel kif ukoll waqt is-sessjonijiet ta’ kwalifikazzjoni tal-biera˙. Madankollu, dawn ix-xog˙lijiet ma sarrfu f’xejn hekk kif il-vetturi tag˙hom g˙amlu l-˙in kollu Ωarmati fil-garaxx tag˙hom.

In-nuqqas ta’ parteçipazzjoni tag˙hom wasslet g˙al investigazzjoni tal-istewards taç-çirkwit illi bag˙tu g˙all-amministraturi tat-tim biex jitolbuhom spjegazzjoni. Din il-laqg˙a saret is-Sibt filg˙axija, imma x’˙are© minn din illaqg˙a kien g˙adu mhux mag˙ruf fil˙in tal-pubblikazzjoni.

Wie˙ed, però, jista’ jispekula li lManor kellhom dubji kbar dwar l-affidabbiltà tal-vetturi tag˙hom u ppreferew li jevitaw inçidenti koroh li jpo©©u littim f’dawl ikrah.

L-ewwel poΩizzjonijiet Massa kellu prestazzjoni tajba bilWilliams illi kienet biΩΩejjed biex jikseb it-tielet post. Bottas deher li seta’ jispiçça qrib tieg˙u, però f’Q2 we©©a’

dahru b’tali mod li tellfu ˙afna matul il©urnata kollha. Dan wasslu biex jiggwadanja s-sitt post u vja©© lejn l-isptar biex tkun ivverifikata l-kundizzjoni fiΩika tieg˙u.

Minkejja li Vettel u Raikkonen kisbu biss ir-raba’ u l-˙ames post biss rispettimanent g˙all-Ferrari, it-tnejn li huma dehru sodisfatti mhux ˙aΩin bil-prestazzjoni tag˙hom.

Mhux soltu li wie˙ed jara lis-sewwieqa tal-Ferrari jikkuntentaw b’poΩizzjonijiet

daqshekk baxxi u g˙alhekk wie˙ed jissuspetta li dan it-tim g˙andu xi sorpriΩa mo˙bija fil-komma li tista’ tkun qed ta˙bi l-potenzjal s˙i˙ tag˙hom.

Fl-a˙˙ar, ta’ min isemmi r-riΩultat eççezzjonali tal-Mercedes illi ˙adu lewwel Ωew© poΩizzjonijiet bi prestazzjoni dominanti fil-kwalifiki. Id-distakk, però, ma kienx bejniethom u t-timijiet lo˙ra biss g˙ax id-differenza bejn Hamilton u Rosberg infushom kienet ta’ xejn inqas minn 0.594 sekonda.

POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN

DISTAKK

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Felipe Massa Sebastian Vettel Kimi Raikkonen Valtteri Bottas Daniel Ricciardo Carlos Sainz Romain Grosjean Pastor Maldonado

Mercedes Mercedes Williams Ferrari Ferrari Williams Red Bull Toro Rosso Lotus Lotus

1:26.327 1:26.921 1:27.718 1:27.757 1:27.790 1:28.087 1:28.329 1:28.510 1:28.560 1:29.480

0.594 1.391 1.430 1.460 1.760 2.002 2.183 2.233 3.153

Bidu mimli inÇerTezzi milli kien mistenni, anke meta jkunu kkumparati mal-aspettattivi g˙al dan lista©un illi di©à kienu moderati.

Dwar dan ikkummenta Kevin Magnus sen din il-©img˙a, illi f’Melbourne se jkun qieg˙ed jie˙u post Alonso. Id-DaniΩ sostna li l-problemi li t-tim esperjenza fi Spanja komplew baxxew l-aspettattivi tal-McLaren illi issa qeg˙din ifittxu biss li jkopru t-tul kollu tat-tlielaq ming˙ajr kriΩijiet tekniçi.

Huwa esprima wkoll t-t˙assib tieg˙u g˙al Melbourne fir-rigward tal-prestazzjoni tieg˙u g˙ax ma kellux ˙afna çans isuq il-vettura l-©dida qabel din il©img˙a. G˙aldaqstant, huwa ma jafx x’g˙andu jistenna mill-MP4-30, speçjalment meta din tkun mg˙obbija b’˙afna fjuwil.

L-ista©un il-©did fl-a˙˙ar qieg˙ed mag˙na. Madankollu, diversi kienu ttimijiet li kien g˙ad kellhom numru ta’ inçertezzi rigward il-parteçipazzjoni tag˙hom fil-kampjonat ta’ din is-sena.

Din l-inçertezza se tag˙mel l-ewwel tellieqa aktar interessanti mis-soltu kkumparata ma’ tas-snin li g˙addew hekk kif, f’diversi çirkustanzi, lanqas ittimijiet stess ma jafu x’se joffru l-vetturi u s-sewwieqa tag˙hom.

PoΩizzjoni skomda Fost l-aktar timijiet li ffaççja problemi fil-preparazzjoni g˙all-Gran Premju talAwstralja kienu s-Sauber. Minn madwar nofs l-ista©un li g˙adda, it-tim Ûvizzeru kien qieg˙ed ji©©ieled g˙al ˙ajtu hekk kif il-mod kif jitqassmu lfondi fil-Formula 1 po©©a lit-timijiet iΩΩg˙ar f’poΩizzjoni finanzjarja diffiçli.

L-affarijiet dehru li sejrin g˙all-a˙jar meta Ecclestone çeda ftit fuq dan ilfront u tahom aççess g˙all-premji finanzjarji aktar kmieni milli suppost biex ikopru l-ispejjeΩ ta’ Ωvilupp u produzzjoni tal-vetturi l-©odda.

Madankollu, din il-problema serja ˙alliet post g˙al o˙ra meta Giedo van der Garde tellag˙hom il-Qorti biex jing˙ata d-dritt li jsuq g˙at-tim fl-2015.

L-argument tal-OlandiΩ kien li s-sena lo˙ra t-tim qallu b’mod çar li wie˙ed mill-postijiet kien se jkun tieg˙u.

Dan il-ftehim kien injorat mis-Sauber illi sa Novembru di©à kienu kkonfermaw lil Felipe Nasr u lil Marcus Ericsson b˙ala s-sewwieqa prinçipali tag˙hom, b’Raffaele Marciello jintg˙aΩel b˙ala s-sewwieq ta’ Ωvilupp.

G˙aldaqstant, van der Garde g˙amel rikors legali fl-IΩvizzera, fejn il-Qorti tag˙tu ra©un. Dan wassal g˙al appell min-na˙a tas-Sauber f’qorti Awstraljana, illi però ddeçidiet kontrihom ukoll. Id-deçiΩjonijiet tal-qrati

Sfidi kbar

po©©ew lit-tim f’poΩizzjoni diffiçli g˙ax sa nhar il-Ìimg˙a kien hemm riskju serju li t-tim ma ji˙ux sehem fl-ewwel tellieqa qabel ma ti©i ççarata s-sitwazzjoni.

Il-Ìimg˙a filg˙axija, però, van der Garde ˙abbar li abbanduna r-rikors legali tieg˙u biex ma jtellifx l-operat tat-tim. Dan g˙amlu hekk kif it-tim wera r-rieda li jinnegozja ftehim barra mill-qrati. X’se jkun dan il-ftehim probabbilment niskopruh sal-Gran Premju tal-Malasja tad-29 ta’ Marzu.

Dwar din il-kwistjoni g˙ad hemm diversi affarijiet li g˙adhom ma kinux iççarati, fosthom g˙alfejn Ron Dennis g˙aΩel li jag˙ti informazzjoni mhux preçiΩa lill-midja dwar il-kundizzjoni fiΩika tal-Ispanjol.

G˙al dan in-nuqqas Dennis skuΩa ru˙u, però l-mod kif po©©a l-ispjegazzjoni tieg˙u ©©enera dubji ©odda fuq Alonso g˙ax qal li l-parteçipazzjoni tieg˙u fil-Gran Premju tal-Malasja g˙adha mhix ikkonfermata u sse˙˙ biss jekk is-sewwieq i˙ossu kunfidenti li jsuq.

Misteru ©did Aspettattivi baxxi Sewwieq ie˙or li mhux se jkun fuq ittraççat ta’ Melbourne huwa Fernando Alonso li se jaqbeΩ din it-tellieqa wara l-inçident ikrah li kellu fil-provi talKatalunja.

Mil-lat tekniku wkoll g˙ad hemm diversi mistoqsijiet li jridu jing˙ataw risposta dwarhom mill-McLaren. Ilprovi fi Spanja jidhru li marru ag˙ar

Wie˙ed ma jistax ma jsemmix lil Manor F1 meta jsemmi l-inçertezzi.

Minkejja l-ewforja tat-tim g˙all-fatt li ©iet aççettata l-applikazzjoni tieg˙u g˙al dan il-kampjonat, issa wasal appuntament mar-realtà tal-fatti li jista’ jkun qares.

Min˙abba l-problemi finanzjarji li ttim esperjenza matul ix-xhur li g˙addew, huwa ftit li xejn kellu ˙in u riΩorsi biex jiΩviluppa chassis ©did g˙all-2015. Barra minn hekk, it-tim se juΩa magni Ferrari tal-2014 illi s-sena lo˙ra di©à kienu jbatu fil-konfront ta’ dawk tal-Mercedes u Renault.

Ma’ dawn ir-ra©unijiet g˙al t˙assib ng˙aqad il-fatt illi s-sewwieqa tag˙hom, Will Stevens u Roberto Merhi, ftit li xejn g˙andhom esperjenza fil-Formula 1. G˙aldaqstant, dan lista©un mistenni li jkun diffiçli mhux ˙aΩin g˙al dan it-tim li l-prijorità tieg˙u b˙alissa hija li jasal sa Novembru fi stat finanzjarju stabbli.

38 15|03|2015

kullhadd.com

FUTBOL INGLIÛ

kÓ sPORTs

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ kien dominanti ferm u fil-fatt kellu ˙afna okkaΩjonijiet fejn imur filvanta©©. Madankollu, West Ham waqa’ g˙all-pressjoni fuq il-lasta tag˙hom meta, wara azzjoni ma˙duma tajba, Olivier Giroud tefa’ fix-xibka qabel eΩatt spiççat l-ewwel taqsima.

Fit-tieni taqsima West Ham ippruvaw jo˙olqu reazzjoni imma Arsenal irnexxielhom jiskurjaw Ωew© gowls o˙ra fl-a˙˙ar g˙axar minuti. It-tieni gowl tal-partita wasal minn Aaron Ramsey wara cross tajjeb mil-lemin. Ittielet u l-a˙˙ar gowl wasal mill-midfielder FrançiΩ Mathieu Flamini, liema gowl wasal minn azzjoni brillanti o˙ra ta’ Arsenal.

MAN. UTD v TOTTENHAM

Olivier Giroud wara li skurja l-ewwel gowl tal-partita kontra West Ham CRysTAL PALACE v QPR Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ waranofsinhar, id- derby ta’ Londra bejn Crystal Palace u QPR, ittim ta’ Alan Pardew g˙eleb lit-tim ta’ QPR bl-iskor ta’ 3-1.

L-ewwel gowl tal-partita wasal milleksplejer ta’ Manchester United Wilfried Zaha meta kkonkluda millviçin minn cross tajjeb ta’ Yannick Bolasie. F’din l-azzjoni jidher li Zaha laqat il-lasta, apparti l-ballun, u kellu bΩonn xi ftit kura medika min˙abba limpatt. It-tieni gowl wasal minn James McArthur u t-tielet gowl wasal ftit

wara minn Joel Ward.

Il-gowl tal-bandiera g˙at-tim ta’ Chris Ramsey wasal seba’ minuti mit-tmiem meta Matthew Philips ittanta xortih minn nofs il-grawnd li b’xutt qawwi g˙eleb lill-gowler ta’ Palace liema gowl kapaçi jkun l-isba˙ dan lista©un.

ARsENAL v WEsT HAM F’ derby ie˙or ta’ Londra, it-tim ta’ Arsene Wenger kompla g˙addej minn forma tajba u g˙eleb lir-rivali West Ham bl-iskor ta’ 3-0 Fl-ewwel taqsima, it-tim ta’ Arsenal

Manchester United se jkunu qed jilqg˙u f’darhom lit-tim minn Londra ta’ Tottenham illum u dan bit-tama li jirb˙u biex ikomplu jag˙tu spinta ’l quddiem liç-çansijiet tag˙hom biex jispiççaw mal-ewwel erbg˙a.

L-eliminazzjoni mill-FA Cup ta’ nhar it-Tnejn li g˙adda kontra tim ie˙or minn Londra ta’ Arsenal, ifisser li t-tim ta’ van Gaal jinsab iffukat biss fuq lisfida li jispiçça mal-ewwel erbg˙a g˙ax issa m’hemmx aktar kompetizzjonijiet xi jtellfuhom. Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Spurs ukoll g˙andhom ambizzjonijiet li jispiççaw malewwel erbg˙a u l-fatt li tilfu l-final filLeague Cup kontra Chelsea u nqalg˙u mill-kompetizzjonijiet Ewropej, ukoll mo˙˙hom huwa biss ikkonçentrat fuq din il-missjoni.

Dawn il-fatti kollha huma ingredjenti biex illum waranofsinhar ikollna log˙ba mill-aqwa kif jaf joffri l-league IngliΩ.

Crystal Palace v QPR Arsenal v West Ham Leicester City v Hull City Sunderland v Aston Villa West Brom v Stoke City Burnley v Manchester City

3 3 0 0 1 1

-

1 0 0 4 0 0

LOGÓOB GÓAL-LUM Chelsea v Southampton Everton v Newcastle United Manchester Utd v Tottenham

14.30 17.00 17.00

LOGÓOB GÓAL GÓADA Swansea City v Liverpool

21.00

kLAssIFIkA TAL-LEAGUE TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Manchester City Arsenal Manchester Utd Liverpool Tottenham H Southampton Stoke City Swansea City West Ham United Newcastle United Crystal Palace West Brom Everton Hull City Aston Villa Sunderland QPR Burnley Leicester City

27 28 29 28 28 28 28 29 28 29 28 29 29 28 29 29 29 29 28 28

19 17 17 15 15 15 15 12 11 10 9 8 8 6 6 7 4 6 4 4

6 7 6 8 6 5 4 6 7 9 8 9 9 10 10 7 14 4 10 7

2 4 6 5 7 8 9 11 10 10 11 12 12 12 13 15 11 19 14 17

57 59 56 47 42 46 39 33 33 39 32 34 27 33 26 19 23 30 25 24

22 27 30 26 30 39 20 35 37 37 43 40 36 41 37 38 43 52 47 44

63 58 57 53 51 50 49 42 40 39 35 33 33 28 28 28 26 22 22 19

PUNTI OÓRA

sERIE A RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Palermo v Juventus Cagliari v Empoli

0-1 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 15.00

Atalanta v Udinese Genoa v Chievo Sassuolo v Parma Verona v Napoli Inter v Cesena

15.00 15.00 18.00 20.45

LOGÓOB GÓAL GÓADA Fiorentina v Milan Torino v Lazio Roma v Sampdoria

19.00 19.00 21.00

kLAssIFIkA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Juventus Roma Lazio Napoli Fiorentina Sampdoria Genoa Torino Internazionale Milan Palermo Udinese Empoli Sassuolo Hellas Verona Chievo Atalanta Cagliari Cesena Parma

27 26 26 26 26 26 25 26 26 26 27 25 26 26 26 26 26 26 26 24

19 13 14 13 11 10 9 9 9 8 8 8 5 6 7 6 5 4 4 3

7 11 4 7 9 12 10 9 9 11 11 7 14 11 8 8 9 8 8 3

1 2 8 6 6 4 6 8 8 7 8 10 7 9 11 12 12 14 14 18

54 38 47 46 37 34 37 30 41 37 38 29 26 29 31 18 22 32 24 20

14 19 27 33 28 28 30 28 34 32 40 34 28 39 46 30 37 49 47 47

64 50 46 46 42 42 37 36 36 35 35 31 29 29 29 26 24 20 20 9

VERONA V NAPOLI

“IL-PLEjERs TA’ CHELsEA kIENU QIsHOM TFAL ÛGÓAR”

It-tim tal-Verona se jkun qed jag˙mel dak li jista’ biex ma jsofrix aktar gowls kontra Napoli, fejn dawn tal-a˙˙ar ma jistg˙ux jaffordjaw li jfallu din illog˙ba jekk iridu jΩommu t-tama ˙ajja g˙at-tieni post. Ir-rekord ta’ Verona mhuwiex wie˙ed tajjeb, tant li fl-a˙˙ar tliet log˙biet huma sofrew erbatax-il gowl b’mod totali. Dan minkejja li mill-a˙˙ar tliet log˙biet huma ©abru ˙ames punti li iΩda Ωgur mhumiex biΩΩejjed.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Napoli mistennija jilqg˙u lura lil Dries Mertens u lil Gonzalo Higuain, liema plejers Ωgur se jg˙inu fit-taqtig˙a g˙at-tieni post. IΩda biex dan isir Napoli jridu jtejbu l-prestazzjonijiet tag˙hom illum qabel g˙ada min˙abba li g˙adhom ma ˙adux vanta©© biΩΩejjed mill-iΩbalji ta’ Roma.

Il-plejers ta’ Chelsea a©ixxew b˙al tfal Ωg˙ar waqt l-inçident li wassal g˙at-tkeççija tal-attakkant ÛvediΩ Zlatan Ibrahimovic fillog˙ba ta’ nhar l-Erbg˙a kontra PSG. Ibrahimovic tkeçça wara tackle fuq Oscar fil-31 minuta iΩda t-tim FrançiΩ irnexxielu jg˙addi g˙all-faΩi li jmiss fic-Champions League bis-sa˙˙a talaway goals.

F’kummenti li ta lill-midja, Ibrahimovic qal li meta rçieva lkarta l-˙amra l-plejers kollha ta’ Chelsea daru madwaru u madwar ir-referee daqslikieku kienu qishom tfal Ωg˙ar. Fil-fatt, ilplejers ta’ Chelsea daru mar-referee OlandiΩ Bjorn Kuipers biex jag˙mlu pressjoni fuqu u fil-verità rnexxielhom. Fir-rigward tad-deçiΩjoni tar- referee , Ibrahimovic sostna li ma kienx jaf jekk jirrabjax jew jaqbadx jid˙ak. Dan g˙ax, fil-fehma tieg˙u, meta ra l-karta l-˙amra murija lilu, bejnu u bejn ru˙u qal li dan ir-referee ma jafx x’qed jag˙mel.

INTER V CESENA

MATIjA NAsTAsIC sE jINGÓAQAD MA’ sCHALkE B’MOD PERMANENTI

Wara d-diΩappunt ta’ Inter kontra Wolfsburg flEuropa League, il-kowç Roberto Mancini Ωgur se jkun qed ifittex g˙al reazzjoni mit-tim tieg˙u kontra Cesena li jidher li qed jitjieb fil-prestazzjonijiet tieg˙u.

It-tim ta’ Cesena ilu ma jirba˙ fil-Meazza mill-1975 u se jilag˙bu din il-log˙ba b’tim mifni injuries .

Madankollu, Cesena se jkunu qed ifittxu biex iΩommu t-tielet clean sheet tag˙hom kontra l-istess Inter.

Minkejja dawn il-clean sheets, il-problema tag˙hom tibqa’ fil-gowls, tant li f’sta©un s˙i˙ reb˙u biss darba barra minn darhom.

FIORENTINA V MILAN Fiorentina se jkunu qed jilqg˙u lit-tim ta’ Pippo Inzaghi bit-tama li jippruvaw jirb˙u dan il-konfront biex itejbu ç-çansijiet tag˙hom g˙al kwalifikazzjoni Ewropea. Wara t-telfa kontra Lazio nhar it-Tnejn li g˙adda, Fiorentina aktar g˙andhom bΩonn reb˙a kontra Milan biex jer©g˙u jibdew sensiela ta’ reb˙ li ©iet fi tmiemha wara t-telfa kontra l-istess Lazio flEuropa League.

Minkejja li g˙adhom ©ejjin minn telfa daqshekk kbira, xorta wa˙da mhux se jkun façli g˙al Milan biex jeg˙lbuhom min˙abba li Fiorentina mhuwiex tim previbbli. Biex jag˙mlu dan iridu jinsew malajr id-draw kontra Verona fl-a˙˙ar log˙ba tag˙hom.

It-tim ÌermaniΩ ta’ Schalke se jakkwistaw b’mod permanenti lid-difensur ta’ Manchester City Matija Nastasic fl-a˙˙ar talista©un. Dan l-internazzjonali Serbjan, li g˙andu 21 sena, ing˙aqad mat-tim ÌermaniΩ b’self f’Jannar li g˙adda b’g˙aΩla li jag˙mlu dan is-self b’mod permanenti. Fil-fatt, Schalke ddeçidew li jmorru g˙al din l-g˙aΩla u jie˙du lil dan il-plejer b’mod permanenti fis-suq tat-trasferimenti li ©ej.

Fil-kummenti tieg˙u, Nastasic sostna li jinsab kburi li se jibqa’ ma’ dan it-tim tant li, mill-ewwel ©urnata, huwa ˙assu millewwel parti mit-tim u jixtieq li jkomplu jg˙in l-ambizzjonijiet ta’ Schalke. Dan id-difensur Serbjan ing˙aqad ma’ Manchester City ming˙and Fiorentina fl-2012 liema akkwist sewa £13 miljun u fisser ukoll li d-difensur Stefan Savic jing˙aqad ma’ Fiorentina.

GIANFRANCO ZOLA MkEÇÇI MINN kOWÇ TA’ CAGLIARI L-eksplejer internazzjonali Taljan Gianfranco Zola kien imkeççi minn kowç ta’ Cagliari wara biss g˙axar log˙biet fil-kariga, bilklabb Taljan jer©a’ japponat lil Zdenek Zeman biex jo˙odlu postu. L-eksattakkant ta’ Chelsea Zola kien ˙a post l-istess Zeman b˙ala mani©er f’Diçembru li g˙adda, iΩda rnexxielu jakkwista biss tmien punti minn tletin possibbli.

Fi stqarrija, il-klabb Taljan qal li din id-deçiΩjoni ma kinitx wa˙da façli min˙abba l-fatt li Zola huwa wie˙ed mill-ikoni talfutbol Taljan, fosthom ma’ Cagliari. Fil-fatt, dan g˙amel l-a˙˙ar dehra tieg˙u mal-istess Cagliari fl-2005 biex wara rtira. Zola wkoll qatta’ seba’ sta©uni b˙ala plejer fil-Premier League IngliΩ ma’ Chelsea bejn l-1996 u l-2003.

SPORTS KÓ

15|03|2015 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE 1 3

Pietà H Valletta

Ritratti: STEPHEN GATT

Ûebbu© R Mosta

Mauricio Osmar Rodrigues Britto (Û) u Brincat James (M)

1 2

MOSTA LURA GÓAR-REBÓ Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ fil-Victor Tedesco Stadium it-tim ta’ Mosta rritorna lura g˙ar-reb˙, wara t-telfa tal-©img˙a lo˙ra kontra Qormi, meta g˙eleb lil Ûebbu© Rangers bl-iskor ta’ 31.

Minkejja din ir-reb˙a, l-ewwel azzjonijet tal-log˙ba waslu minna˙a ta’ Ûebbu©. Fil-fatt, l-ewwel tentattiv lejn il-lasta ta’ Mosta wasal fis-27 minuta meta minn cross ta’ Miguek Ciantar, id-daqqa ta’ ras ta’ Rashid Yussuf ©iet salvata mill-gowler ta’ Mosta Omar Borg. Borg re©a’ kien impenjat Ωew© minuti wara, proprju fid-29 minuta, meta minn free-kick ta’ Carlo Monti, il-ballun kien milqug˙ mill-istess gowler ta’ Mosta. L-ewwel azzjoni Mostija waslet fit-33 minuta meta minn pass ta’ Haruna Babangida, ix-xutt minn qag˙da tajba ta’ Udo Fortune g˙adda g˙oli mil-lasti ta’ Ûebbu© biex b’hekk l-ewwel taqsima spiççat fi draw ta’ ming˙ajr gowls.

Mosta komplew fejn ˙allew fit-tieni taqsima, tant li fl-ewwel azzjoni tag˙hom huma fet˙u l-iskor. Kien proprju fis-47 minuta meta, minn free-kick ta’ Ian Zammit, Babangida g˙eleb lill-gowler ta’ Ûebbu© Emmanuel Bartolo b’xutt fil-baxx. Mosta komplew jippressaw g˙at-tieni gowl meta minn pass ta’ Babangida qassam lejn Fortune, u dan kompla lejn James Brincat li iΩda ©ie antiçipat filmument opportun mid-difiΩa ta’ Ûebbu©. Fis-76 minuta Mosta rduppjaw meta kien cross ta’ James Brincat, inçertezza tal-gowler Bartola u Ian Zammit ikkonkluda fix-xibka b’daqqa ta’ ras minkejja t-tentattiv ta’ David Alejandro Reano li pprova jbieg˙ed il-periklu iΩda l-ballun la˙aq qabeΩ il-linja. It-tielet gowl ta’ Mosta re©a’ wasal minn indeçiΩjoni o˙ra tal-gowler Bartolo li ma Ωammx il-ballun u approfitta Fortune li tefa’ fix-xibka. Il-gowl tal-bandiera minn Ûebbu© wasal g˙axar minuti mit-tmiem meta minn foul fuq Jacob Borg ir-referee wera t-tieni karta safra lill-plejer ta’ Mosta u ordna penalty li minnu Carlo Monti ma falliex.

Referee: Alan Mario Sant

Il-goalkeeper ta’ Ûebbu© Emmanuel Bartolo u Ian Zammit (M)

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

KLASSIFIKA Hibernians Valletta Birkirkara Floriana Balzan Sliema Wanderers Mosta Naxxar Lions Qormi Pietà Hotspurs Ûebbug Rangers Tarxien Rainbows

L

R

D

T

F

K

+/-

Pti

25 26 25 25 25 25 26 25 25 26 26 25

22 17 16 10 10 8 8 6 5 5 5 4

3 2 4 8 8 7 5 7 6 7 6 9

0 7 5 7 7 10 13 12 14 14 15 12

78 62 49 45 38 32 29 29 27 22 30 25

15 22 24 42 38 38 51 38 44 44 63 47

+63 +40 +25 +3 +0 -6 -22 -9 -17 -22 -33 -22

39 31 31 24 21 18 17 14 12 12 12 11

LOGÓOB GÓAL-LUM Hibernians Stadium Qormi v Naxxar Sliema W v Balzan

14.00 16.00

Stadium Nazzjonali Floriana v Birkirkara Tarxien R v Hibernians

14.00 16.00

DOPPJETTA TA’ NAFTI BIÛÛEJJED GÓAL VALLETTA

Gabriel Joao Da Silva (P) u Llywelyn Cremona (V)

Jurgen Pisani (P) Berry Hamza (V)

Fit-tieni partita li kien hemm ilbiera˙ fil-Victor Tedesco Stadium, ittim ta’ Valletta kompla jirba˙, din id-darba kontra Pietà Hotspurs, bil-plejer tal-log˙ba Ωgur ikun Abdelkarim Nafti ta’ Valletta li biddoppjetta rebba˙ din il-log˙ba lil Valletta.

L-ewwel azzjoni tal-partita waslet proprju minn Valletta meta minn pass ta’ Steve Borg lejn Ian Azzopardi, ix-xutt ta’ dan ©ie salvat parzjalment minn Miguel Montfort, il-ballun re©a’ spiçça f’saqajn l-istess plejer ta’ Valletta li din id-darba xxuttja g˙oli. Fil-25 minuta azzjoni o˙ra ta’ Valletta meta minn cross-shot ta’ Hamza Barry dan g˙adda tul il-lasta u l-ballun spiçça barra. Ûew© minuti wara kellna cross ie˙or fil-baxx ta’ Azzopardi lejn Barry u x-xutt ta’ dan ©ie salvat minn Montfort. Pietà totalment ineΩistenti fl-ewwel taqsima.

Fit-tieni taqsima kien hemm l-ewwel azzjoni ta’ Pietà meta minn free-kick ta’ Claudio Frans, id-daqqa ta’ ras mill-viçin ta’ Leonardo Fortunato dos Santos ©iet salvata minn Pietro Marino. Minuta biss wara Valletta fet˙u l-iskor permezz ta’ Shaun Bajada li Ωmarka tajjeb lil Abdelkarim Nafti fejn dan ikkonkluda fix-xibka b’xutt millviçin. Pietà rrea©ixxew fis-57 minuta meta minn kontrattakk, Luke Micallef qata’ lil Jonathan Caruana fuq il-©irja, avvanza wa˙du iΩda ©©enneb u x-xutt tieg˙u ˙abat mal-wieqfa u baqa’ sejjer barra. Lisforsi tal-istess Pietà kienu ppremjati fis-70 minuta meta, g˙al darb’o˙ra, Micallef qata’ lil Caruana fuq il-©irja, ikkrossja fil-baxx lejn Frances li wara li dar ma’ Marino tefa’ fix-xibka. Pietà damu jgawdu din il-parità Ωew© minuti biss g˙ax re©a’ kien Nafti li qabbez l-ballun minn fuq il-gowler Montfort bil-ballun jispiçça fixxibka. L-a˙˙ar azzjoni tal-partita waslet minn xutt ta’ Ricardo Costa li kien salvat parzjalment minn Marino u b’Luke Dimech ibieg˙ed il-periklu.

Referee: Fyodor Zammit

40 15|03|2015

kullhadd.com

kÓ lokali

sentejn ta’ gvern laburista

Marlene Mizzi Membru Parlamentari Ewropew

G˙adhom kemm g˙addew sentejn minn meta l-poplu Malti u G˙awdxi fil-ma©©oranza assoluta tieg˙u, riflessa f’36,000 vot, g˙aΩel lill-Partit Laburista biex imexxih g˙all-˙ames snin ta’ wara. Il-ma©©oranza assoluta talpoplu m’g˙amlitx dan b’kapriçç.

Lanqas m’g˙amlet hekk biex sempliçiment tbiddel tmexxija ta’ pajjiΩ. G˙amlet din l-g˙aΩla abbaΩi ta’ dak li kien g˙addej minnu l-pajjiΩ wara tmexxija ta’ kwaΩi 25 sena minn gvernijiet Nazzjonalisti, anke jekk l-a˙˙ar le©iΩlatura kisibha biss bi ftit aktar minn elf vot ma©©oranza.

Minkejja dan, il-poplu Malti u G˙awdxi ma marx jivvota filg˙ama. Kellu quddiemu u f’idejh x’kienu qeg˙din joffru Ω-Ωew© partiti l-kbar. Programmi elettorali li kienu dibattuti u skrutinati mhux ftit. Id-differenza ewlenija bejn iΩ-Ωew© partiti kienet li lPartit Nazzjonalista beda jwieg˙ed affarijiet li kellu snin twal g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u biex iwettaqhom u ma wettaqhomx, apparti li kellu weg˙di li kienu me˙udin mill-programm elettorali preçedenti u li allura minnhom infushom kienu ammissjoni li Gvern Nazzjonalista ma wettaqx tul il-le©iΩlatura li kienet waslet fi tmiemha.

Min-na˙a tieg˙u, il-Partit Laburista kien innovattiv g˙alla˙˙ar fil-proposti tieg˙u. Proposti li jolqtu fil-la˙am il-˙aj. Proposti li kienu ma˙subin biex jag˙tu nifs lil min kien l-aktar li je˙tie©u.

Proposti li l-Partit Nazzjonalista lanqas biss kien jikkonçepihom, apparti li kien totalment oppost g˙alihom.

Ma tistax fi sfond b˙al dan ma tirreferix g˙al wa˙da mill-pro-

posti ewlenin tal-programm elettorali. Dik tat-tra˙˙is b’mill-inqas 25% tal-kontijiet domestiçi taddawl u l-ilma kif ukoll bl-istess rata ta’ tnaqqis g˙all-industrija. Lewwel tidda˙˙al wa˙da u sena wara tidda˙˙al l-o˙ra. Il-Partit Nazzjonalista ma ried jaççetta qatt li dan kien possibbli. Tant kien konvint li dan ma jistax isir li, meta kien fil-Gvern u saret mozzjoni mill-OppoΩizzjoni Laburista biex jitra˙˙su dawn il-kontijiet, ilPrim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien Lawrence Gonzi ˙are© bil-fraΩi li se tibqa’ sinonima mieg˙u li kien se jivvota “bil-qalb kontra din ilmozzjoni”. Mhux hekk biss, talli kienu jg˙idulna li l-poplu jrid jidra b’dawk ir-rati ta’ kontijiet.

Il-programm elettorali tal-Partit Nazzjonalista twarrab mill-poplu.

Min-na˙a l-o˙ra, mat-t˙abbira tarriΩultat tal-elezzjoni ©enerali lprogramm elettorali tal-Partit Laburista sar programm ta’ ˙idma ta’ Gvern. U huwa fuq dan il-programm ta’ ˙idma li l-poplu jrid ji©©udika lill-Partit Laburista filGvern.

Il-Gvern Laburista miexi jew le skont il-programm elettorali li abbaΩi tieg˙u ng˙ata l-mandat mill-poplu?

Mhux talli miexi skont dan ilprogramm, talli miexi b’ritmu mg˙a©©el. Il-weg˙da prinçipali – it-tra˙˙is tal-kontijiet tad-dawl u lilma – twettqet kif imwieg˙ed, f’Marzu 2014. Fi tmiem dan ixxahar din il-weg˙da titwettaq filkonfront tal-industrija. Terz talPogramm Elettorali twettaq di©à.

U r-riΩultati jidhru. U jidhru bilkif.

Kienu jg˙idulna illi kieku l-Partit Laburista mill-Gvern jag˙mel dak li wieg˙ed fir-rigward tal-kontijiet

tad-dawl u l-ilma, fi Ωmien sentejn il-pajjiΩ kien ikollu jmur g˙and il-Kummissjoni Ewropea jittallab biex ji©i mifdi. Jittallab bail out.

Is-sentejn g˙addew, il-weg˙da twettqet u mhux talli m’a˙niex nittalbu bail out talli ç-çertifikati li qieg˙da ting˙ata Malta mill-istess Kummissjoni Ewropea, mill-Bank Monetarju Internazzjonali u milla©enziji ta’ kreditu b˙al Fitch u Standard and Poor’s juru lil pajjiΩna fost l-a˙jar pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea.

Il-PN siket dwar il-qg˙ad Ara g˙adekx tisma’ lill-esponenti tal-Partit Nazzjonalista jitkellmu dwar iç-çifra tal-qg˙ad. Xejn dwar dan. Silenzju taqtg˙u b’sikkina! L-inçentivi ma˙luqin biex aktar nisa jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol, jew jer©g˙u lura g˙ad-dinja tax-xog˙ol, kienu mutur mill-aqwa. Ir-riΩultat kien immedjat. Is-servizz ta’ ˙arsien tat-tfal b’xejn ˙oloq ambjent millaqwa biex il-mara to˙ro© ta˙dem. Iç-çifra ma˙suba li tintla˙aq fl-a˙˙ar tas-sena 2015 intla˙qet sena qabel.

Bl-istess sikkina tista’ taqta’ ssilenzju tal-esponenti tal-Partit Nazzjonalista fejn jirrigwarda lfamuΩa attwalità ta’ kull ©img˙a sa sentejn ilu, il-mediçini out of stock. Sa ©img˙a qabel l-elezzjoni ©enerali ta’ Marzu 2013, il-medja ta’ mediçini out of stock kienet ta’ 130 mediçina kull ©img˙a. Out of stock fejn jid˙ol Gvern, g˙ax ilpazjent kien jintbag˙at jixtrihom mill-ispiΩeriji privati u jsibhom.

Imma j˙allas g˙alihom hu. Irreazzjoni tal-Kap tal-OppoΩizzjoni attwali, Dr Simon Busuttil, dak iΩΩmien Viçi Kap, kienet li “anke

jekk tmur g˙and tal-grocer kultant ma ssiblux piΩelli”!

Nista’ nibqa’ g˙addejja b’din issikkina li taqta’ s-silenzju talOppoΩizzjoni Nazzjonalista.

Silenzju mhux fuq front wie˙ed jew tnejn! Silenzju fuq id-drittijiet çivili fejn huwa re©istrat bl-iswed fuq l-abjad li l-Kap talOppoΩizzjoni ta direttiva lillmembri parlamentari tieg˙u biex jastienu, biex ma ji˙dux deçiΩjoni. Dik responsabbiltà!

Silenzju fuq l-istipendji tal-istudenti universitarji. Silenzju fuq ilGaranzija g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙.

Silenzju fuq id-drittijiet ta’ persuni b’diΩabbiltà. Silenzju galor ladarba ˙are© çar kemm kienu qeg˙din jippruvaw jingannaw.

G˙ad baqa’ xi jsir u x’jitwettaq.

Però, baqa’ wkoll tliet snin o˙ra ta’ din il legiΩlatura. M’g˙andi lebda dubju li ma’ kull pass li jag˙mel il-Gvern se jkun hemm OppoΩizzjoni li tikkritika u tmaqdar kull inizjattiva li jo˙ro© biha lGvern. Li jikkritika ma jimporta xejn. Dak hu xoghol lOppoΩizzjoni. Imma l-kritika trid tkun kostruttiva u li tag˙mel sens, mhux biss paroli biex jiskorjaw punti politiçi.

Iç-çittadini tag˙na mhux buzz words iridu, imma tnaqqis talkontijiet tad-dawl u l-fjuwil, çentri g˙all-˙arsien tat-tfal b’xejn, ekonomija soda, ˙olqien taxxog˙ol u titijib fil-kwalità tal-˙ajja.

L-ewwel sentejn ta’ Gvern Laburista kienu sentejn sodisfaçenti ˙afna u, b˙alma l-©urnata turik mill-bidu, nistennew li ttliet snin li ©ejjin il-poplu Malti se jkompli jgawdi mill-programm elettorali ambizzjuz iΩda fattibbli.

Mhux se jkun dejjem bnazzi, iΩda l-vapur qieg˙ed f’idejn tajba.