ĦARSA LEJN IL-PROGRESS FIL-QASAM LGBTIQ
www.kullhadd.com Il-Ħadd, 17 ta’ April, 2016
Ara paġna 5
Ħarġa Nru 1,188 Prezz €1
ESKLUSSIVA
DEAL ELETTORALI
INTERESS PRIVAT MINFLOK PROĠETT SOĊJALI KUNTRATT BIT-TIMBRU TA’ CHRIS SAID LEJLET L-ELEZZJONI Kwistjoni dwar art fil-pussess tal-Awtorità tadDjar li kienet ilha għaddejja snin, kienet deċiża minn Chris Said fil-kampanja elettorali ta’ qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali u kuntratt dwarha kien iffirmat 48 siegħa qabel l-elezzjoni. Din id-deċiżjoni waslet biex art li kienet għand l-Awtorità tad-Djar biex fuqha jinbnew għadd
ta’ residenzi reġgħet marret għand il-privat u r-residenzi ‘soċjali’ ma nbnew qatt. Il-kuntratt kien iffirmat mid-Dipartiment talArtijiet fis-7 ta’ Marzu 2013 bejn id-Dipartiment tal-Artijiet u s-sidien privati. Dan f ’dik li tista’ tissejaħ ‘deal elettorali’ għax kienet kemm deċiża, kif ukoll iffirmata fl-eqqel ta’ kampanja elettorali.
Dik li llum qed niżvelaw b’mod esklussiv hija waħda minn sensiela ta’ deċiżjonijiet li saru flaħħar jiem ta’ qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali. Deċiżjoni li abbandunat proġett ta’ interess pubbliku għal gwadann privat. Ara paġna 7
“F’ĠIMGĦA DĦALT DARBTEJN B’OVERDOSE” Fabian* għamel xejn inqas minn 23 sena maħkum millvizzju tad-droga u jirrakkonta li, f ’ġimgħa partikolari, daħal darbtejn l-isptar b’overdose. Illum Fabian qed jiskonta sentenza ta’ ħabs, madankollu rnexxielu jdawwar ir-rotta ta’ ħajtu tant li ilu tliet snin u nofs ma jmiss mad-droga. Iltqajna ma’ Fabian f ’Villa Sant’Anna f ’Baħar iċ-Ċagħaq, fejn attwalment qed isegwi programm apposta mmexxi mill-Caritas. F’dan il-programm, persuni li jkunu qed jiskontaw sentenza ta’ ħabs u jkollhom xi vizzji jistgħu japplikaw biex jiskontaw parti mis-sentenza tagħhom f ’din ir-residenza. Fleur Bianco, il-persuna li attwalment qed tmexxi dan ilprogramm, tispjegalna l-mod strutturat li bih dan jaħdem, il-valuri li jgħaddi lil dawk li jsegwuh, u d-differenza li dan kapaċi jagħmel fil-ħajja ta’ kull individwu.
LI KELLU JIRBAĦ IN-NEGATTIV Nanalizzaw x’jiġri li kieku Simon Busuttil jirbaħ il-vot fil-Parlament
Ara paġni 19-22
Ara paġni 4 u 5
02 17|04|2016
kullhadd.com
LOKALI
MALTA SUĊĊESS F’XENARJU INSTABBLI Daniel John Attard janalizza l-qagħda ekonomika ta’ pajjiżna hekk kif tirriżulta mir-rapport annwali tal-Bank Ċentrali. Jieħu wkoll il-kummenti tal-gvernatur tal-Bank Ċentrali, il-Professur Josef Bonnici li fisser kif it-tkabbir ekonomiku ġej mill-investiment u mistenni jissokta.
“L-ekonomija Maltija kienet notevolment reżiljenti minkejja x-xenarju estern instabbli. Il-Prodott Domestiku Gross reali kiber b’6.3% fl-2015 u qabeż sew il-medja taż-Żona Ewro. It-tbassir tal-Bank jimmira lejn żieda fil-PDG reali ta’ madwar 5% u 4.2% matul l-2016 u l-2017 rispettivament, minħabba domanda domestika b’saħħitha.” Lil hinn mir-rettorika politika, dan kien il-mod kif il-Bank Ċentrali ta’ Malta, fir-rapport annwali għall-2015, iddeskriva l-andament ekonomiku pożittiv li pajjiżna qed jesperjenza bħalissa. B’mod speċjali flaħħar sena, meta l-Gvern irreġistra tkabbir ekonomiku rekord li jiżboq bil-kbir il-medja Ewropea, u li qed iħalli l-frott f ’kull sfera tas-soċjetà Maltija. Fid-dawl tar-rapport maħruġ nhar it-Tlieta, il-gazzetta KullĦadd tkellmet malGvernatur tal-Bank Ċentrali ta’ Malta, il-Professur Josef Bonnici. Huwa beda biex jinnota li l-ġid maħluq flaħħar sena rrifletta wkoll fuq il-qagħda finanzjarja tal-Bank Ċentrali. “Din is-sena għamilna madwar €78 milun profitt, u se ngħaddu minnhom madwar €50 miljun lill-Gvern, kif ukoll se nsaħħu r-riżervi u l-provisions tagħna b’madwar €15-il miljun. Dan ikompli jibni l-buffers tal-Bank, biex ngħid hekk, biex ikun jista’ jkompli jinvesti fil-futur.” Wara li l-Gvern ħabbar li fl-
2015 laħaq tkabbir ekonomiku bla preċedent ta’ 6.3%, l-Oppożizzjoni kienet pronta biex tmaqdar il-progress miksub, waqt li ppruvat tieħu l-mertu fejn ma ħaqqhiex. Bħallikieku llum kollox ward u żahar, u kull aħbar pożittiva għal Malta hija grazzi għallPartit Nazzjonalista. Fid-dawl ta’ din il-kritika negattiva, lill-Professur Bonnici staqsejnieh x’jaħseb dwar il-progress reġistrat mill-Gvern attwali meta mqabbel mas-sitwazzjoni internazzjonali. Waqt li semma d-diversifikazzjoni talekonomija fl-aħħar snin bħala
kontributur ewlieni għal dan kien hemm dak tal-Università it-tkabbir, il-Gvernatur tal- Amerikana fin-Nofsinhar ta’ Bank Ċentrali tenna li “r-rata Malta, u l-investiment fil-qasam
Ma narax il-għala m’għandux ikollna iktar tkabbir ekonomiku fil-futur ta’ tkabbir tas-sena li għaddiet kienet parti kbira ġejja millinvestiment, li huwa sinjal tajjeb għall-futur”. Fost l-investiment dirett barrani li tħabbar is-sena l-oħra
tas-saħħa li se jwassal għallbini ta’ sptar ġdid f ’Għawdex, u r-riġenerazzjoni tal-Isptar San Luqa u l-Isptar Karen Grech. L-investiment fil-qasam tas-saħħa se jinkludi wkoll ittwaqqif tal-iskola medika Barts f ’Għawdex, li flimkien malUniversità Amerikana se tattira lejn Malta eluf ta’ studenti kull sena. Fi kliem il-Professur Bonnici, dawn “is-setturi ġodda filqasam tas-saħħa u l-edukazzjoni se jkomplu jiddiversifikaw l-ekonomija tagħna fiddirezzjoni t-tajba”. Aktar tkabbir – inqas defiċit Fost l-aktar punti importanti li joħorġu mir-Rapport Annwali tal-Bank Ċentrali kien il-fatt li t-tkabbir milħuq fl-aħħar sena wasal mingħajr ma żdiedu t-taxxi. Għall-kuntrarju, irrapport jinnota li l-Gvern irnexxielu jnaqqas id-defiċit u d-dejn nazzjonali fl-istess waqt li żied il-pensjonijiet, naqqas l-income tax, u żied l-istipendji, fost għadd ta’ miżuri oħra. Dwar dan, Josef Bonnici kkonferma li “d-defiċit huwa tajjeb li qed jonqos minn sena għal sena, kif ukoll huwa tajjeb li qed jonqos il-persentaġġ taddejn nazzjonali. Dan iwassal biex ikollna ekonomija ferm aktar reżiljenti, u ekonomija li tkun kapaċi tiffaċċja l-futur b’iktar sostenibbiltà. Bl-istess mod
il-credit rating agencies qegħdin iħarsu bir-reqqa lejn dawn irriżultati. Huwa importanti li dawn inkompluhom, u nkomplu nsaħħu l-pożizzjoni finanzjarja tal-pajjiż”. Lil hinn mill-finanzi fis-sod li konna nisimgħu dwarhom millamministrazzjoni preċedenti, Gvern Nazzjonalista daħħal lil pajjiżna fil-proċedura tad-defiċit eċċessiv, bilKummissjoni Ewropea timponi restrizzjonijiet fuq l-infiq talGvern. Kien biss taħt it-tmexxija ta’ Joseph Muscat li pajjiżna ħareġ minn din il-proċedura u jinsab fi triqtu biex jaqta’ d-dejn kollu li l-amministazzjoni Nazzjonalista għamlet fl-aħħar leġiżlatura. F’termini reali, id-defiċit flewwel tliet snin ta’ Gvern Laburista naqas minn 4% għal 1.6%, u kollox jindika li dan se jibqa’ nieżel għal taħt il-1%. Blistess tendenza pożittiva, frott l-għaqal fit-tmexxija, id-dejn naqas minn 72.9% għal 63.6% tal-Prodott Domestiku Gross. Kif jixhed ir-rapport annwali tal-Bank Ċentrali, kemm iddefiċit u kif ukoll id-dejn nazzjonali “huma mistennija li jkomplu jonqsu fis-sentejn li ġejjin”. Dan f ’konferma oħra tal-bidla fid-direzzjoni li ġab dan il-Gvern, b’viżjoni soċjodemokratika msejsa fuq ilvaluri tal-ġustizzja u l-mobbiltà soċjali. Jonqos il-faqar L-istess valuri ggwidaw ilGvern biex fl-aħħar sena rnexxielu jnaqqas il-faqar għallewwel darba f ’għaxar snin. Tnaqqis ta’ tlett elef persuna, wara li l-amministrazzjoni GonziPN żiedet b’aktar middoppju l-persuni jgħixu filfaqar, minn 17,000 fl-2008 għal 37,000 fl-2012. B’hekk kompla joħroġ fiċ-ċar li mit-tkabbir ekonomiku qed igawdi kulħadd. Tkabbir li qed jissarraf f ’aktar investiment, żieda fil-pensjonijiet, iktar stipendji, iktar sostenn għallistudenti Għawdxin, eżenzjoni mit-taxxa tal-boll għall-first time buyers, iktar mediċini, roħs fit-tarriffi tad-dawl u l-ilma, roħs fil-prezz tal-fjuwil, roħs fil-prezz tal-gass, rifużjoni tat-taxxa mħallsa żejda fuq il-karozzi, arja aktar nadifa, servizz tas-saħħa aħjar, fost ħafna miżuri oħra mwettqa minn dan il-Gvern fl-ewwel tliet snin tiegħu. Fid-dawl tas-suċċess miksub s’issa mit-tim ħabrieki ta’ Joseph Muscat, huma bosta dawk li ġenwinament jistaqsu jekk il-pajjiż jistax jibqa’ miexi ’l quddiem bl-istess ritmu Tkompli f ’paġna 3 >>
LOKALI
kullhadd.com
Tkompli minn paġna 2 mgħaġġel li qabad f ’Marzu tal2013. Il-Professur Bonnici ottimist Għal dan id-dubju, il-Professur u Gvernatur tal-Bank Ċentrali ta’ Malta Josef Bonniċi wieġeb b’ċertezza, u tenna li huwa jinsab “ottimist fuq dan. Il-fatt li għandna żieda fil-parteċipazzjoni tan-nisa, b’mod partikolari, u għandna żieda ta’ ħaddiema li jiġu minn pajjiżi Ewropej b’mod partikolari jfisser li fissuq tax-xogħol għandna supply ta’ ħaddiema li hija flessibbli. Din tista’ tespandi jew le, skont l-attività li jkollna. Fl-istess ħin qed naraw ir-rata tal-qgħad nieżla, jiġifieri dawk ir-riżorsi rieqda jew moħlija qegħdin jonqsu u, għalhekk, ma narax il-għala m’għandux ikollna iktar tkabbir ekonomiku fil-futur. Forsi mhux bir-ritmu li kellna s-sena li għaddiet, għax kienet sena straordinarja, però naħseb b’ritmu qawwi. Anke permezz ta’ setturi ġodda fl-oqsma tassaħħa u l-edukazzjoni, li naħseb li jkomplu jiddiversifikaw l-ekonomija tagħna fid-direzzjoni t-tajba”. Quddiem dan kollu huwa pjuttost surreali li l-Gvern bl-akbar tkabbir ekonomiku fl-Unjoni Ewropea għada se jkun qed jiffaċċja mozzjoni ta’ sfiduċja fil-Parlament. Mozzjoni mnebbħa minn strateġija aggressiva mmexxija minn kap li, akkost ta’ kollox, irid ikun Prim Ministru meta s-sena d-dieħla Malta tokkupa l-Presidenza Ewropea għall-ewwel darba flistorja. Sfortunatament, għal Busuttil il-vot ta’ sfiduċja fil-Parlament se jfalli u l-Gvern se jkompli għaddej b’ħidmietu biex pajjiżna verament jilħaq ilquċċata Ewropea. Lilhinn millmanuvri bla skrupli tal-Partit Nazzjonalista, l-ikbar vot ta’ sfiduċja jingħata lilu stess meta, sentejn oħra, il-poplu jerġa’ jafda t-tmun f ’idejn Prim Ministru deskritt minn The Economist bħala xempju għall-bqija tal-mexxejja Soċjalisti fl-Ewropa.
17|04|2016 03
PJAN STRATEĠIKU IEĦOR BEJN MALTA U HUAWEI Kitba ta’ RODRICK ZERAFA
Il-Gvern ħabbar iktar investiment wara li lbieraħ ġie ffirmat pjan strateġiku ieħor mal-Huawei b’valur ta’ €4.5 miljun, u dan sabiex pajjiżna jkun aktar kompettitiv fissuq Ewropew u wkoll fis-suq dinji. Dan wara li f ’Lulju tal-2015 kien iffirmat Memordandum of Understanding bejn il-Gvern Malti u l-istess kumpanija multinazzjonali. Ilpjan strateġiku kien iffirmat waqt li f ’pajjiżna qed jiltaqgħu kapijiet eżekuttivi tal-istess kumpanija minn madwar l-Ewropa, u huwa maqsum fuq tliet pilastri. Il-kumpanija internazzjonali Huawei se tkun qed toffri l-iżvilupp u l-ittestjar ta’ teknoloġija 4.5G f ’pajjiżna, se toffri boroż ta’ studju lil ħames studenti Maltin kull sena, u se tibda wkoll ċentru ta’ riċerka u innovazzjoni magħruf bħala Safe City. Apparti l-uffiċju ta’ Huawei f ’Malta, il-proġett magħruf
bħala Safe City se jkun qed joffri soluzzjonijiet teknoloġiċi aktar siguri għal pajjiżna. Dan se jkun possibbli wara investiment ta’ €1.5 miljun. Il-kap eżekuttiv ta’ Huawei Italja tkellem dwar kif il-4.5G, b’investiment ta’ aktar minn €3 miljun fitteknoloġija, huwa l-ewwel pass għal 5G. Il-Prim Ministru Joseph
Muscat stqarr li huwa ta’ unur għal pajjiżna li waħda mill-ikbar kumpaniji fid-dinja tagħżlu biex tinvesti f ’aktar teknoloġija u innovazzjoni. Joseph Muscat fakkar kif pajjiż żgħir bħal Malta qed ikun suċċess f ’dan il-qasam għax qed jagħti ambjent u lok fejn idea tista’ titrasforma ruħha f ’soluzzjoni. Huwa fakkar ukoll li pajjiżna
huwa post sigur b’talent mill-aqwa fuq il-postijiet taxxogħol. Il-Prim Ministru ssokta jgħid li dan l-investiment qed jiġi f ’Malta wkoll għax l-iżgħar pajjiż tal-Unjoni Ewropea qed igawdi mill-akbar tkabbir ekonomiku fl-Unjoni Ewropea. Dan huwa possibbli għax il-Gvern għandu viżjoni ċara ta’ fejn irid jasal.
€2,500,000 GĦAL AMBAXXATI BLA ĦSIEB Żewġ ambaxxati li nfteħu fi żmien amministrazzjonijiet Nazzjonalisti swew lil pajjiżna madwar €2,500,000. Dan anke jekk ingħalqu ftit tas-snin wara li nfetħu. Iż-żewġ ambaxxati huma dik fi Stokkolma, l-Iżvezja u oħra f ’Budapest, l-Ungerija. Filwaqt li dik fi Stokkolma damet miftuħa biss sitt snin, dik f ’Budapest damet miftuħa tliet snin. Meta fil-Parlament kien qed jitkellem fuq l-ambaxxata ta’ Stokkolma, il-Ministru tal-Affarijiet Barranin
George Vella qal li “dan juri l-ippjanar li kien isir biex jinfetħu ambaxxati Maltin!” Kien fi Frar tas-sena 2000 li nfetħet l-ambaxxata ta’ Stokkolma u f ’Settembru 2005 kienet diġà għalqet ilbibien tagħha. Fuqha ntefqu iktar minn €160,000 fi spiża rikkorrenti u €270,000 fi spiża kapitali. Fil-fatt, intefqu €1,884,868. L-ambaxxaturi, Eric Gerada Azzopardi u Alfred Falzon, ma kinux parti mis-servizz diplomatiku u ntgħażlu
minn barra bħala persuni ta’ fiduċja. L-istess bħal Noel Buttigieg Scicluna; dak magħżul biex ikun ambaxxatur għall-Ungerija fl-2003. L-ambaxxata għalqet sentejn biss wara u fuqha ntefqu madwar €715,000 fi spiża rikorrenti u kapitali. Noel Buttigieg Scicluna għadu sal-lum attiv fil-Partit Nazzjonalista u jgawdi l-fiduċja ta’ Simon Busuttil. Immedjatament wara l-aħħar elezzjoni ġenerali, Simon Busuttil ħatru fuq
il-Kummissjoni li qed tagħżel il-kandidati tal-Partit Nazzonalista għall-elezzjoni ġenerali. Fl-istess ħin, b’mod regolari, huwa jkun mistieden fuq l-istazzjon tat-televiżjoni tal-Partit Nazzjonalista Net TV biex jaghti l-opinjonijiet tiegħu fuq kwistjonijiet politiċi. Naturalment, l-opinjoni tiegħu dejjem ixxaqleb favur il-PN. L-istess partit li mill-Gvern ħatru wkoll fuq numru ta’ bordijiet oħra li minnhom daħħal għexieren ta’ eluf ta’ ewro.
04 17|04|2016
kullhadd.com
LOKALI
“NIPPROVA NGĦIX FL-IMĦABBA U R-RISPETT” Ismu miegħu, il-Prison Inmates Programme (PIP) huwa programm tal-Caritas għall-irġiel li jkunu qed jiskontaw sentenza ta’ ħabs u li jkollhom xi vizzji. Ir-residenti tal-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin jistgħu japplikaw għal dan il-programm 10 xhur qabel jiskontaw is-sentenza jew ikunu eliġibbli għall-parole, u l-applikazzjoni tagħhom tiġi evalwata minn bord u finalment tkun awtorizzata mill-Ministru għall-Intern. Fleur Bianco ilha għal dawn l-aħħar tliet snin tmexxi dan il-programm minn Villa Sant’Anna. Iltqajna magħha f ’din ir-residenza li tinsab f ’Baħar iċ-Ċagħaq, u li attwalment qed tilqa’ seba’ residenti. Kellna l-opportunità li nitkellmu wkoll ma’ Fabian*, raġel ta’ 38 sena li kien maħkum mill-vizzju tad-droga, iżda li llum huwa clean u qed jagħmel dan ilprogramm. Programm li jiffoka fuq joħroġ barra mhux akkumpanjat jew mingħajr permess. diversi aspetti Ġaladarba r-residenti ta’ Villa Fleur Bianco ilha 10 snin taħdem Sant’Anna jkunu għadhom mal-Caritas, u tgħid li bdiet qed jiskontaw is-sentenza, il-karriera tagħha mal-Caritas jekk għal xi raġuni jiġu sospiżi jintbagħtu proprju f ’din ir-residenza. mill-programm Illum irritornat hawn u ilha tliet lura fil-Faċilità Korrettiva ta’ snin tmexxi l-PIP. Mistoqsija Kordin. Alternattivament, jekk jekk il-Caritas tirrifjutax xi il-priġunier ikun sejjer tajjeb filpriġunieri, Fleur tgħid li qatt programm, il-Caritas tagħmel ma tiftakar li ġie rifjutat xi talba formali biex il-programm ħadd. Preċedenza tingħata lil ta’ tmien xhur ikun estiż bi dawk li jkunu applikaw għall- tmien ġimgħat oħra. Il-programm jiffoka fuq programm l-ewwel darba, iżda jsir sforz biex il-programm ikun l-aspett bijoloġiku, li jassigura li disponibbli anke għal dawk li r-residenti jinsabu f ’kundizzjoni diġà għamluh fil-passat. “Irid ta’ saħħa tajba; l-aspett altru verament ma jkollniex psikoloġiku, li jgħinhom jifhmu spazju biex nirrifjutaw lil xi l-imġiba kriminali u l-vizzji tagħhom; l-aspett soċjali li ħadd.” Il-priġunieri jqattgħu tmien jaħdem fuq ir-relazzjonijiet, xhur jgħixu f ’din id-dar u kemm dawk personali u anke jsegwu programm strutturat, għall-finijiet ta’ impjieg; u fejn kulħadd ikun jaf x’għandu finalment l-aspett spiritwali, li jagħmel u fi x’ħin. Hemm regoli mhux bilfors ikun marbut marstretti li jridu jiġu segwiti fejn, reliġjon Kattolika. pereżempju, ħadd ma jista’
“Ir-rata ta’ suċċess titkejjel ġurnata b’ġurnata” Ir-residenti f ’dan il-programm ikunu qed iħabbtu wiċċhom ma’ vizzji varji, inkluż droga, alkoħol, logħob tal-azzard u użura. Kollha jimmanifestaw xi mġiba kriminali, iżda Fleur tispjega li dawn kważi kollha jkunu waslu għaliha kawża talvizzji li jkunu rikbuhom. Iżda lil hinn mill-vizzji, jiġu nnutati xi similaritajiet oħra fil-passat ta’ dawn ir-residenti? Forsi xi trawma? Fleur tweġibna bla tlaqliq: “Kollha jkunu għaddew minn xi problema, u diffiċli biex iduru għal dawn ilvizzji għal xejn b’xejn.” Tispjega, però, li t-trawma hija suġġettiva ħafna; avveniment partikolari f ’ħajja ta’ persuna waħda jista’ ma jaffetwahiex b’mod negattiv, iżda l-istess avveniment jista’ joħloq kaos fil-ħajja ta’ persuna oħra. Mistoqsija jekk hemmx rata
Fabian* bidel ħajtu wara 23 sena jieħu d-droga ta’ suċċess għar-residenti li joħorġu minn dan il-programm, Fleur mill-ewwel tirrispondi li għaliha r-rata ta’ suċċess titkejjel ġurnata b’ġurnata. “Irrata ta’ suċċess jien inħares lejha mill-angolu li l-individwu qed jgħix hawn f ’ambjent san u sigur, fejn qed jaħdem fuqu nnifsu u fejn għandu ċans itejjeb il-kundizzjoni tiegħu,” ittenn Fleur. “Wara li jispiċċa l-programm, kull ġurnata li dan jagħmel ’il bogħod mill-vizzji hija suċċess.” Tispjega li din l-idea li wieħed jimxi ġurnata b’ġurnata hija waħda mill-pilastri li fuqhom hu mibni l-programm. Huwa diffiċli għal dawn il-persuni li jħarsu lejn ħajja sħiħa nieqsa mill-vizzju li jkunu mixtieqa għalih, allura jridu jgħixu jum b’jum. Hekk l-individwu jirnexxilu jduq esperjenza ta’ ħajja pożittiva, li tgħinu jibqa’ ’l bogħod mill-vizzji fil-futur.
Ritratti: ALAN SALIBA
“Bdejt nieħu d-droga meta kelli 15-il sena”
Fabian ilu biss xahar f ’dan ilxokk programm, iżda jsostni li l-effett pożittiv diġà qed iħossu. Mistoqsi għalfejn għażel li jiġi Ir-residenti jġorru ħafna hawn, iwieġeb li xtaq jitlaq millstigma soċjali, għax minbarra atmosfera negattiva tal-ħabs li għandhom l-istigma bħala biex jgħix f ’post iktar san. “Millpersuni vvizzjati, għandhom ħabs ħassejt li ma kont se nieħu ukoll l-istigma tal-ħabs. “L-ikbar xejn, għax ma kienx hemm diffikultà mhux li jsibu x-xogħol, x’jimbuttani ’l quddiem, mhux iżda hija l-iskumdità u l-mistħija bħal dan il-programm.” li jinteraġixxu fis-soċjetà, anke Mistoqsi x’wasslu s’hawn, fuq il-post tax-xogħol.” Fabian jgħid li kien jieħu Fleur titkellem ukoll dwar ix- d-droga, iżda issa ilu tliet snin u Stigma soċjali kulturali
Fleur Bianco, il-persuna li qed tmexxi l-PIP
xokk kulturali li jesperjenzaw dawk li jkunu ilhom snin twal fil-ħabs, meta joħorġu u jsibu dinja li tkun inbidlet ħafna. Minbarra l-bidla fl-ambjent u s-soċjetà inġenerali, dawn irresidenti jridu jħabbtu wiċċhom ukoll ma’ bidla fil-ħajja personali tagħhom; ġenituri li xjieħu, tfal li kibru, u forsi żwieġ li sfaxxa jew qiegħed f ’diffikultà. Finalment, Fleur tispjega li f ’dan il-programm jaħdmu wkoll mat-tfal tar-residenti, jekk dawn ikunu jridu u jekk ikun hemm qbil li r-relazzjoni mal-missier hija fl-aħjar interess tat-tfal. Dawn it-tfal ikollhom aċċess għall-missier darba filġimgħa. Fil-każ ta’ familjari oħra, dawn jiġu jarawhom biss darba fil-bidu tal-programm, u wara erba’ xhur.
u
LOKALI
kullhadd.com
nofs clean. Jirrakkonta kif beda jieħu d-droga LSD meta kien għad għandu 15-il sena, u dan minkejja li, kif jammetti hu stess, kellu trobbija tajba. “Kienet innightlife li wasslitni għad-droga,” itenni Fabian. “U jien ukoll bniedem enerġetiku, allura dejjem irrid nara x’se nivvinta.” Jagħmilha ċara li ma kienx it-tort ta’ pressjoni minn sħabu, anzi jammetti li pjuttost kien ikun hu l-perċimes. Ta’ 31 sena mbagħad qabad l-eroina; anzi, fi kliemu, qabditu hi. Minn hemm it-triq kienet waħda għan-niżla. Jgħid li għamel sentejn u nofs fuq l-eroina, sakemm finalment mar f ’komunità reliġjuża li għenitu jibdel ħajtu. Li kellu jmur lura fiż-żmien, x’jagħmel differenti? Fabian iweġibna mill-ewwel bl-iktar bidla ovvja: “Ma niħux droga żgur.” Ikompli jgħid li kieku kien jaġixxi wkoll mod ieħor biex iġib iktar rispett lejn dawk ta’ madwaru. Jirreferi għallmara tiegħu, li ilu fuq għoxrin sena magħha, iżda li kien f ’dawn l-aħħar erba’ snin li, fi kliemu, għex ħajja kif suppost. Dwar jekk il-problema tiegħu affettwatx ħażin lil familtu, Fabian jgħid li effetti negattivi dejjem se jkun hemm, imma tal-anqas bintu kibret bil-għaqal għax setgħet tingħata trobbija tajba minn ommha. “Id-droga…tibda bis-sabiħ u tispiċċa bl-ikrah ħafna” Mistoqsi dwar id-differenza li l-programm qed jagħmel f ’ħajtu, Fabian pront iwieġeb li dan il-programm qed jużah biex ikun iktar dixxiplinat miegħu nnifsu, u jġib iktar rispett lejn l-oħrajn. “Qed nipprova ngħix fl-imħabba u r-rispett.” Jgħinu wkoll il-fatt li jara individwi oħra madwaru li qegħdin fl-istess sitwazzjoni li kien fiha hu, u minħabba l-qagħda ħażina tagħhom ikompli jikkonvinċi ruħu li ma jridx jerġa’ jmur lura għal dik ilħajja. Mill-banda l-oħra, jgħinuh jaspira wkoll dawk il-membri talistaff li kienu jużaw id-droga u llum bidlu ħajjithom u rnexxew fis-soċjetà. Lil dawk iż-żgħażagħ li qed jaħsbuha jekk imissux maddroga, Fabian jgħaddilhom messaġġ. “Jekk irridu nkunu realistiċi ngħidu li d-droga hija sabiħa, imma mhux tajba. Aħna ġeneralmant naraw is-sabiħ biss u ma noqogħdux nagħtu kas ta’ x’inhu tajjeb u x’inhu ħażin,” jisħaq Fabian. “Ngħidilhom biex id-droga jevitawha għax tkun rovina għal ħajjithom. Jien f ’ġimgħa dħalt darbtejn b’overdose, u qiegħed hawn għax Alla veru kbir.” Jisħaq li għall-ebda raġuni bniedem m’għandu jdur għad-droga, u li mingħajrha l-ħajja hija ħafna aħjar, għax japprezza kollox iktar. “Iddroga tiddominak, u tiġi l-ewwel f ’kollox…tibda bis-sabiħ u tispiċċa bl-ikrah ħafna.” *Isem mibdul
17|04|2016 05
“MALTA RAĠĠ TA’ TAMA GĦAD-DINJA KOLLHA” Brian Sheehan, ILGA Europe
“Meta n-nies isiru jafu GLEN FALZON glen@kullhadd.com lil dawn in-nies LGBTIQ jitgħallmu li dawn huma Hekk kif din il-ġimgħa ħabat persuni bħal kulħadd u li wkoll it-tieni anniversarju minn jagħmlu parti mis-soċjetà. mindu pajjiżna introduċa Meta dawn in-nies jintebħu l-Liġi tal-Unjoni Ċivili li qed jitgħallmu, jibdew kif ukoll tfakkar l-ewwel jaċċettaw aktar lil persuni anniversarju minn meta daħlet LGBTIQ, għax l-importanti fis-seħħ il-Liġi tal-Identità huma l-imħabba u r-rispett tal-Ġeneru, din il-gazzetta lejn il-proxxmu,” enfasizza għamlet kuntatt mal-Co-Chair Sheehan. tal-ILGA Europe u d-Direttur Eżekuttiv ta’ organizzazzjoni 92 unjoni ċivili fl-Irlanda bl-isem ta’ GLEN (Gay and Lesbian Equality Intant, il-jum tal-14 ta’ April Network) Brian Sheehan, tal-2014 se jibqa’ mmarkat fejn dan sostna li Malta saret bħala jum storiku għal raġġ ta’ tama madwar id-dinja Malta fejn pajjiżna approva kollha fejn jidħlu d-drittijiet liġi li mhux biss biddlet ilgħall-komunitajiet LGBTIQ. ħajja ta’ dawk li laqtithom Sheehan sostna li ċ-ċittadini direttament, iżda biddlet ukoll kollha Maltin u Għawdxin il-perċezzjoni ta’ Malta bħala għandhom iħossuhom pajjiż konservattiv li kien kburin b’dawn il-kisbiet għadu ankrat fil-ħsibijiet talimportanti ħafna, tant li issa imgħoddi. pajjiżna nbidel minn pajjiż Fil-fatt, minn April tal-2014 konservattiv għal wieħed sal-lum, kien hemm 92 unjoni progressiv u li qed jagħmel ċivili fejn koppji tal-istess sess id-differenza bil-fatti f ’ħajjet kellhom ir-rabta tagħhom il-persuni LGBTIQ. rikonoxxuta uffiċjalment, u “Dawn il-liġijiet huma xhieda dan flimkien ma’ 14-il żwieġ tal-fatt li Malta għamlet internazzjonali li wkoll kienu progress kbir; progress li ma rikonoxxuti. setax ikun possibbli li kieku Din il-liġi tagħti dritt ukoll ma kienx għax-xogħol li ta’ adozzjoni lill-koppji talgħamlet il-komunità LGBTIQ istess sess u s’issa hemm biss u għat-tmexxija kuraġġuża fl- koppja waħda li qed tkun amministrazzjoni tal-pajjiż,” ikkunsidrata għal adozzjoni, enfasizza Sheehan. filwaqt li l-ebda koppja ma adottat. Kliem ta’ tifħir 45 persuna biddlu l-ġeneru Sheehan ħa din l-opportunità tagħhom biex ifaħħar lill-Ministru Maltija għal-Libertajiet Ċivili Din ma kinitx l-unika bidla li Helena Dalli tant li sostna li kien hemm minn meta fl-2013 din dejjem kienet minn ta’ quddiem biex tmexxi dawn il-liġijiet ’il quddiem, kif ukoll minħabba l-fatt li dejjem irrikonoxxiet id-diffikultajiet li jgħaddu minnhom dawn ilpersuni minħabba n-nuqqas ta’ ugwaljanza. Kien hawnhekk li Sheehan fisser li l-progress li għamel pajjiżna f ’dan ir-rigward kien wieħed mgħaġġel ħafna, progress li huwa attribwieh għar-rieda u l-enerġija politika li għandu pajjiżna. Sheehan ħa din l-opportunità wkoll biex ifaħħar ix-xogħol kbir ta’ fejda li tagħmel l-organizzazzjoni tal-Malta Gay Rights Movement (MGRM) liema xogħol issa huwa msarraf bil-fatti għal dawn l-persuni. Imħabba u rispett Meta kien mitlub jesprimi l-opinjoni tiegħu fuq dawk innies li forsi għadhom mhux daqshekk konvinti b’dawn iddrittijiet għal din il-minoranza fis-soċjetà tal-lum, il-Cochair tal-ILGA qal li fil-verità kulħadd jista’ jibbenefika meta l-persuni LGBTIQ igawdu minn dawn id-drittijiet ċivili.
kien elett Gvern Laburista. Dan hekk kif inbidlet ukoll illiġi li tara r-rikonoxximent ta’ persuni trans skont il-ġeneru tagħhom u mingħajr il-ħtieġa ta’ operazzjoni. Fil-fatt, s’issa kien hemm 45 persuna li għamlu użu minn din il-liġi li tant kienet ilha mistennija. Filwaqt li wara battalja sħiħa fil-Qorti Ewropea minn Joanne Cassar, li Gvern preċedenti ta’ Lawrence Gonzi u Simon Busuttil ma ried iċedi b’xejn, l-amministrazzjoni preżenti daħlet ukoll il-liġi li tagħti permess lil persuni trans jiżżewġu, fejn s’issa kien hemm żewġ każijiet minn dawn iż-żwiġijiet. Dawn huma r-realtajiet ta’ għexieren ta’ individwi li jaffettwaw ukoll b’mod pożittiv mijiet, jekk mhux eluf, ta’ qraba tagħhom li tbissmu meta raw lil min jiġi minnhom jieħu dak li hu tiegħu bi dritt.
Esportatur tad-drittijiet Dan kollu kien rifless f ’konferenza stampa din ilġimgħa stess hekk kif ilMinistru Dalli qalet li l-bidliet kbar li għamlet Malta flaħħar tliet snin fil-qasam tallibertajiet ċivili wasslu biex minn importatur Malta issa saret pajjiż li qed jesporta dawn id-drittijijet. Il-Parlament kien approva d-dħul tal-liġi dwar l-unjoni ċivili minkejja l-astensjoni talOppożizzjoni filwaqt li sena ilu kienet approvata l-Liġi Dwar l-Identità tal-Ġeneru, l-Espressjoni tal-Ġeneru u l-Karatteristiċi tas-Sess. Kif imwiegħed fil-programm elettorali, twaqqaf il-Kunsill Konsultattiv LGBTIQ bissehem ta’ membri mis-soċjetà ċivili, li qed jikkontribwixxi filħolqien ta’ politika li tindirizza l-bżonnijiet veri tal-persuni LGBTIQ.
06 17|04|2016
kullhadd.com
LOKALI
GĦADDEJJIN L-AĦĦAR XOGĦLIJIET FIL-PALAZZ TAL-PRESIDENT
SE TITLESTA L-ĦIDMA MEĦTIEĠA SAL-AĦĦAR TAS-SENA
Bħalissa fil-Palazz tal-President il-Belt Valletta għaddejjin ixxogħlijiet neċessarji għal fini tal-Presidenza tal-Unjoni Ewropea li tibda minn Jannar tal-2017. Il-Grand Harbour Regeneration Corporation (GHRC) taħt il-Ministeru għatTrasport u l-Infrastruttura tqabbdet mill-Ministeru għall-Affarijiet Ewropej u l-Implimentazzjoni talManifest Elettorali (MEAIM) biex tieħu ħsieb il-project management tal-Palazz. Mitluba tagħti rendikont tax-xogħlijiet li saru s’issa, kelliema għall-Ministeru għatTrasport u l-Infrastruttura qalet li bħalissa diġà sar xogħol ta’ restawr mal-ħitan ta’ Triq l-Arċisqof u fil-btieħi ta’ Nettuno u Prince Alfred u ssewwa wkoll id-dawl fil-Bitħa ta’ Nettuno. Beda wkoll xogħol ta’ tiswija fl-uffiċini li qabel kienu jintużaw mid-deputati peress li se jintużaw millimpjegati tal-MEAIM u għal skopijiet tal-Presidenza 2017. Qed jinbidel u jissewwa wkoll l-irħam ta’ mal-art u xogħlijiet
oħrajn. Ħarġu numru ta’ tenders u fadal oħrajn rigward iż-żarmar tal-Parlament l-antik, l-armar tas-sala prinċipali u spazju ieħor għall-midja u bżonnijiet relatati mal-Presidenza 2017. Qed ikun ukoll ippreparat xogħol relatat mal-IT u s-sigurtà. Kemm Heritage Malta kif ukoll ir-Restoration Unit huma involuti fil-konsultazzjoni taxxogħlijiet li qed isiru. Triq l-Arċisqof Bħalissa qed isir tindif talġebel (dry and wet brushing u poulticing), ftuħ u tikħil tal-fili kollha, kif ukoll bdil ta’ knaten u balavostri. Apparti dan qed isir ukoll xogħol ta’ restawr fuq saljaturi u balavostri, tneħħija ta’ elementi metalliċi minn ġolħitan u tneħħija ta’ katusi antiki li ma kinux qegħdin jintużaw. Restawr u manutenzjoni talbibien, twieqi u gallerija, xogħol ta’ manutenzjoni fuq il-parti ta’ fuq tat-turretta u manifattura u installazzjoni ta’ twieqi u bibien ġodda. Xogħol li jammonta għall-ispiża ta’ €242,466.00,
fondi mill-ERDF (European tindif tal-ġebel (dry and wet Regional Development Fund). brushing u poulticing), ftuħ u tikħil tal-fili kollha, bdil ta’ knaten u ġebel bil-lavur kif Il-Bitħa ta’ Nettuno ukoll manutenzjoni tal-gallarija Fil-bitħa qed isir xogħol ta’ tal-injam u żebgħa tal-bieb tindif tal-ġebel (dry and wet ewlieni. Apparti dan qed isir brushing u poulticing), ftuħ u tindif tal-art kollha tal-bitħa tikħil tal-fili kollha, bdil ta’ u teħlib tal-fili kollha, tindif knaten u balavostri, xogħol ta’ tal-kurdini ta’ madwar is-siġar kisi u żebgħa b’materjal lime u teħlib tal-fili tagħhom. Kif based kif ukoll tneħħija ta’ cables ukoll restawr tal-kurduni li mejtin minn fuq il-gwarniċi u jdawru l-planter prinċipali u tneħħija ta’ elementi metalliċi manutenzjoni fuq ir-railing li mwaħħlin mal-ħitan. Apparti jdawwar dan l-istess planter. t-tneħħija ta’ katusi tal-asbestos Dan kollu għall-ispiża ta’ u installazzjoni ta’ katusi ġodda €349,233.00, fondi mill-ERDF. tal-ħadid u tindif tal-art kollha tas-sala taltal-bitħa u teħlib tal-fili kollha. Żarmar Saret ukoll installazzjoni ġdida parlament l-antik u rfigħ ta’ dawl fil-Bitħa ta’ Nettuno li, filwaqt li jaħli inqas, jagħti Wara l-approvazzjoni taldehra isbaħ lill-post. Dawl RGB metodu taż-żarmar millbased li joffri diversi għażliet ta’ MEPA u qbil fejn se jiġu kuluri li jistgħu jintużaw waqt merfugħa l-oġġetti li jridu avvenimenti differenti. Dan jinżammu, sar handing over talkollu għall-ispiża ta’ €183,913, għamara mill-eks-Kamra tadfondi mill-ERDF. Deputati għal Heritage Malta, żarmar bil-galbu tal-pultruni u Prince Alfred skrivaniji tad-Deputati, żarmar tas-sedja tal-Ispeaker u l-mejda Fil-faċċata tan-naħa tal- tal-kamra, żarmar tal-back panel Bibljoteka qed isir xogħol ta’ u l-istangers gallery, żarmar tal-
bulkheads, żarmar tas-suffett u tal-control room. Xogħol li fadal isir Apparti x-xogħlijiet fl-uffiċini, fadal xogħol fis-sala prinċipali (fejn kien hemm il-parlament) li jinkludi: sistemi ġodda ta’ elettriku, data, audio visual u arja kundizzjonata; armar ta’ mwejjed u skrivaniji; armar ta’ panels mal-ħitan; armar ta’ translation booths; armar ta’ press conference area. Fil-bqija tal-kmamar jonqos ukoll installazzjoni ġdida ta’ servizzi tal-elettriku, data, telefonija u arja kundizzjonata. Fejn hu neċessarju se jsir armar ta’ fitted carpets, armar ta’ skrivaniji, armar ta’ kċejjen u kmamar tal-banju. Aktar minn hekk, għaddej xogħol fiż-żona tal-media centre fejn qegħdin jiġu installati sistemi ġodda ta’ elettriku, data, audio visual u arja kundizzjonata; armar ta’ mwejjed u skrivaniji; armar ta’ radio booth. Xogħol li mistenni li jitlesta sa Ottubru/Novembru 2016.
SADANITTANT, FIL-BELT VALLETTA… Wara li kien hemm xi problemi tekniċi fuq xogħlijiet mekkaniċi fil-ħidma tal-lift tal-Belt, u li issa ġew kjarifikati, ix-xogħol reġa’ tkompla. Il-lift fuq innaħa ta’ San Ġakbu se jkun immexxi mill-Parlament u jista’ jintuża mill-membri parlamentari kif ukoll minn persuni bi bżonnijiet speċjali. Il-kontrol ta’ dan il-lift se jkun enerġizzat mis-sistema elettrika tal-Parlament, ukoll is-sistema tal-card system użata mill-membri parlamentari se tkun estiża għall-użu ta’ dan il-lift. L-approvazzjoni ta’ sistema tal-użu ta’ kontroll limitat bil-cards ġiet ordnata fil-ġimgħat li għaddew u mistennija tasal minn barra u teħel filġimgħat li ġejjin. Biex persuni bi bżonnijiet speċjali jkunu jistgħu
jużaw dan il-lift ġie introdott video intercom ikommunikat mal-kamra tas- sigurtà tal-Parlament biex jassistu lill-membri tal-KNDP. Il-lift tan-naħa ta’ San Ġwann għadu fi stadju aktar lura fix-xogħol minħabba l-fatt li hemm kwistjonijiet kummerċjali u legali mal-kuntratturi. Però, ilmekkaniżmu tal-lift qiegħed Malta. Il-lift li jagħti fid-ditch (inclined lift), jonqsu partijiet ta’ daħliet prinċipali tal-istruttura kemm ta’ fuq u kif ukoll fil-parti t’isfel. Il-mekkaniżmu tal-lift diġà installat u jonqos ċertifikazzjoni tiegħu diment li d-daħliet prinċipali jkunu installati kif spjegat qabel. Il-lift huwa intenzjonat li jintuża mill-pubbliku inġenerali. Ix-xogħlijiet fuq dan il-lift huma wkoll
weqfin jew mexjin bil-mod minħabba l-fatt li hemm kwistjonijiet kummerċjali u legali mal-kuntratturi. Filwaqt li d-ditch se jinbidel fi ġnien fuq il-kunċett li kien ħareġ bih Renzo Piano u l-pontijiet ta’ ġo fih se jiġu wkoll restawrati. Il-mina tal-ferrovija l-antika tagħmel parti mill-proġett tal-Parlament. Il-GHRC laħqet ftehim mal-kumpanija ta’ Renzo Piano li permezz tiegħu ngħalaq il-kuntratt li kellhom għall-proġett ta’ bieb il-Belt; dan mingħajr ma naqqas mir-responsabbiltà tagħhom. Apparti minn hekk, il-kumpanija ta’ Renzo Piano qiegħda tiġi konsultata mill-periti tal-GHRC u r-Restoration Unit dwar id-disinn tal-proġetti ta’ Tritoni u d-ditch u dan mingħajr ħlas addizzjonali.
LOKALI
kullhadd.com
17|04|2016 07
NEĦĦEW HOUSING SOĊJALI BIEX QDEW LILL-PRIVAT LEJLET ELEZZJONI ALEANDER BALZAN aleander.balzan@one.com.mt
Art li għoxrin sena ilu kienet esproprjata mill-Gvern bilgħan li tilqa’ fiha proġett ta’ housing soċjali, għaddiet lura għand is-sidien oriġinali lejlet l-aħħar elezzjoni ġenerali. Deċiżjoni meħuda bil-barka diretta tal-eks-Ministru Chris Said, li llum l-Awtorità tad-Djar qed tipprova toħroġ millkonsegwenzi negattivi tagħha. Dan il-kuntratt huwa wieħed minn sensiela ta’ deċiżjonijiet meħuda fit-48 siegħa ta’ qabel il-Partit Nazzjonalista tilef l-aħħar elezzjoni ġenerali. L-art ta’ madwar 938m2 f ’TalFiddien, in-Naxxar, inbiegħet lid-Dipartiment tal-Artijiet minn ċertu Joseph Camilleri. Minn dan kien hemm kważi 600m2 li d-Dipartiment talArtijiet għadda lill-Awtorità tad-Djar biex tħejji għallproġett soċjali. Fl-2002 il-werrieta tas-sid oriġinali għamlu talba biex jixtru l-art li sa dakinhar ma kinetx żviluppata. Iżda din kienet irrifjutata għax intqal li l-Gvern kellu pjani għaliha. Fil-fatt, fil-post kien hemm maħsub proġett ta’ residenzi bil-għan li jonqsu xi ftit dawk fil-lista ta’ stennija twila tal-awtorità tad-djar. L-istess seħħ fl-2006 meta l-Perit Sandra Mamo infurmat lill-Avukat tal-werrieta, Martin Fenech, li l-Awtorità kienet diġà ressqet il-pjani tagħha għall-proġett quddiem il-MEPA. Din id-deċiżjoni kienet ikkomunikata wkoll lid-Direttur talArtijiet. Jirriżulta li f ’dan il-mument il-pjani kienu li jinbnew 15-il residenza u 13-il garaxx. Dan ifisser li diġà kienet tneħħiet biċċa mill-art li oriġinarjament kienet maħsuba biex issir residenza ta’ housing soċjali. Kumbinazzjoni, l-artijiet abbandunati huma dawk li ntalbu mill-werrieta f ’ittra ta’ Settembru 2016. Minn tagħrif li għandu l-KullĦadd jirriżulta li kemm fidDipartiment tal-Artijiet u kemm fl-Awtorità tad-Djar qatt ma nstabet raġuni valida għaliex ittieħdet din id-deċiżjoni. Eventwalment, f ’Mejju 2007, inkiseb il-permess għal disa’ appartamenti u tmien garaxxijiet; permess li kien imġedded mill-Awtorità tad-Djar f ’Novembru fl-2012. Fil-perjodu li kien għaddej dan kollu, bejn Ġunju 2007 u April 2011 kienu għadhom għaddejjin l-ittri tal-Avukat Fenech jgħid li l-werrieta riedu l-art lura għax l-art ma kinitx żviluppata minkejja li għadda żmien mill-esproprjazzjoni. Għal dawn l-ittri kien hemm risposti mid-Dipartiment talArtijiet li fihom kien iddikjarat li l-Awtorità kienet se tibda x-xogħol. TIBDA L-KAMPANJA ELETTORALI U JINBIDEL KOLLOX Kollox inbidel f ’Jannar tal-2013 meta f ’pajjiżna kienet bdiet kampanja elettorali. Fit-18 ta’ Jannar 2013, il-Kap Eżekuttiv tal-Awtorità tadDjar Albert Buttigieg (illum kandidat Nazzjonalista) kiteb ittra mal-Ministru tal-Ġustizzja, Djalogu u Komunikazzjoni, Chris Said. Bl-intervent ta’ Chris Said intqal li l-Awtorità tad-Djar kienet infurmat lill-Awtorità tal-Ippjanar li ma kellha ebda ħsieb li tiżviluppa l-art f ’Tal-Fiddien, in-Naxxar. B’hekk l-Awtorità qablet li l-art kellha tgħaddi għand Joe Camilleri u l-werrieta tiegħu. Kien fis-7 ta’ Marzu 2013, jumejn qabel l-elezzjoni ġenerali, li l-kuntratt li għamel fatta d-deċiżjoni ta’ Chris Said kien iffirmat, u f ’Novembru ta’ wara l-werrieta kienu diġà biegħu l-art. Eventwalment, u konsegwenza ta’ dan, id-Dipartiment tal-Artijiet talab lura biċċa art li minn dejjem kienet tiegħu. Fil-fatt, dan huwa kkonfermat minn dokument li għandu l-KullĦadd li juri kif id-Dipartiment tal-Artijiet qed jitlob l-art lura lill-Awtorità tad-Djar għax diġà għaddiet għand issidien oriġinali. Xi ħaġa li kienet ippruvata wkoll minn kelliem għadDipartiment tal-Artijiet li għall-mistoqsijiet ta’ ONE News qalet: “Konsegwentament għall-kuntratt datat 7 ta’ Marzu 2013, id-Dipartiment tal-Artijiet permezz ta’ ittra datata 28 ta’ Jannar 2014, kiteb lill-Awtorità tad-Djar biex il-kumplament tal-art li minn dejjem kienet tal-Gvern u li oriġinarjament kienet għaddiet għand l-Awtorità tad-Djar fl-1999, u li skont l-ittra tal-Awtorità tad-Djar tat-18 ta’ Jannar 2013 ma kinitx aktar meħtieġa għal xi żvilupp, terġa’ tgħaddi lura f ’idejn id-Dipartiment tal-Artijiet.”
L-art li Chris Said ta lill-privat lejliet l-elezzjoni tal-2013, u li kienet intenzjonata għal proġett soċjali
Ittri mid-Awtorità tad-Djar u mid-Dipartiment tal-Artijiet jikkonfermaw li l-art kienet intenzjonata għal żvilupp ta’ housing soċjali
08 17|04|2016
kullhadd.com
LOKALI
JIŻDIED IL-PICKPOCKETING, JONQOS IL-VANDALIŻMU Minn studju tax-xejriet talkriminalità f ’pajjiżna rriżulta li fl-2015 kien hemm diversi reati bħas-serq mill-bwiet (pickpocketing) li esperjenzaw żieda, filwaqt li oħrajn, bħallvandaliżmu, esperjenzaw tnaqqis. L-istudju ta’ Crime Malta, li sar mill-Professur Saviour Formosa, kien ippubblikat ilbieraħ waqt konferenza li matulha tkellem ukoll il-Ministru għallIntern u s-Sigurtà Nazzjonali Carmelo Abela. Matul l-2015 kien hemm total ta’ 17,138 reat li ġew irrappurtati. Dan ifisser żieda ta’ 490 rapport fuq is-sena preċedenti. Wieħed mill-iktar reati li esperjenzaw żieda kien is-serq mill-bwiet, li żdied b’32%, u dan filwaqt li s-serq b’mod ġenerali esperjenza tnaqqis. It-tieni l-ikbar reat irrappurtat huwa dak marbut dan issa ra tnaqqis fuq is-sena vjolenza, interessanti l-fatt li, domestika, fl-istess waqt filwaqt li komplew jiżdiedu komplew jonqsu r-rapporti ma’ ħsarat, normalment li għaddiet. ta’ vjolenza ta’ aggressjoni fil-pubbliku; F’dak li jirrigwarda reati ta’ r-rapporti assoċjat ma’ vandaliżmu, u
deskritti f ’dan ir-rapport bħala reati ta’ bodily harm. Meta indirizza l-konferenza, il-Ministru Abela sostna li l-Pulizija ma tistax tiġġieled il-kriminalità waħedha. “Dan huwa l-fenomenu ġdid li joħroġ minn studji fil-qasam tal-kriminoloġija u li joħroġ ċar min dan ir-rapport. Spiċċa ż-żmien li wieħed jibqa’ jassumi li l-ġlieda kontra r-reati kriminali trid tibqa’ tkun indirizzata biss milluffiċjali bl-uniformi.” Il-Ministru żied jgħid li wasal il-mument li l-ġlieda kontinwa kontra l-kriminalità ssir permezz ta’ intervent ħolistiku li jara lill-Pulizija jirċievu appoġġ mingħand diversi oqsma fis-soċjetà. Fost dawn hemm l-involviment tal-esperti akkademiċi li qed jgħinu biex jiġi determinat l-iżvilupp tax-xejriet kriminali li qed jinbidlu b’ritmu mgħaġġel.
L-AQWA FL-EWROPA FIŻ-ŻIEDA TAN-NISA FIL-QRATI GLEN FALZON glen@kullhadd.com Hekk kif din il-ġimgħa kien ippubblikat il-Justice Scoreboard, li jinħareġ mill-Kummissjoni Ewropea, irriżulta li Malta hija l-aħjar fl-Ewropa fejn tidħol ir-rata ta’ kemm żdiedu nisa fil-ġudikatura f ’kull istanza tal-Qrati. Dan ir-riżultat intlaqa’ tajjeb ħafna minħabba l-fatt li dan jikkuntrasta ferm mas-snin ta’ qabel għax sar titjib konsiderevoli f ’dan ir-rigward. Dan kollu jixhed li r-riforma li qed issir fil-ġustizzja bdiet tħalli l-frott tagħha u se tkompli ssir ħidma biex dawn is-suċċessi jkomplu jiġu mtejba. Inqlajna mill-aħħar postijiet Dan il-Justice Scoreboard, li jitkellem dwar dak li jkun ġara fis-sentejn ta’ qabel, iqabbel il-qrati ċivili, kummerċjali u amministrattivi tal-Unjoni Ewropea kollha ma’ xulxin. Is-sena 2014 kienet l-ewwel sena sħiħa ta’ Gvern ġdid li minnufih qabad jaħdem qatigħ biex jimplimenta riforma ħolistika fil-qasam tal-ġustizzja. Fil-Justice Scorenboard rajna żieda mhux żgħira fl-ammont ta’ kawżi u proċeduri ġodda li daħlu il-qasam ċivili, kummerċjali u amministrattivi li, ovvjament, ħalla impatt. Minkejja dan, irreġistrajna titjib sostanzjali fejn jidħol id-dewmien, tant li dan naqas b’mod konsiderevoli, tant li wassal biex pajjiżna nqala’ mill-aħħar post u ssupera pajjiżi oħrajn. Fil-kawżi amministrattivi, jiġifieri l-kawżi li ċittadin jagħmel
l-World Economic Forum fejn pajjiżna, mill-40 post, tela’ tliet postijiet għas-37 post. Il-Justice Scoreboard ta’ din is-sena jidħol f ’dettall ukoll għall-ewwel darba dwar il-perċezzjoni tal-indipendenza tal-ġudikatura f ’għajnejn il-pubbliku u f ’għajnejn il-kumpaniji. Jirriżulta li f ’pajjiżna l-ammont ta’ nies li jemmnu li l-ġudikanti huma indipendenti mill-eżekuttiv huwa ferm aktar minn dawk li ma jemmnux hekk. Fost il-kumpaniji, il-perċezzjoni ta’ indipendenza hija aktar b’saħħitha; hawnhekk Malta tiġi fid-disa’ post minn fost il-pajjiżi kollha fl-Ewropa, fejn qbiżna pajjiżi bħal Franza u l-Belġju. kontra l-Gvern u l-awtoritajiet governattivi, ir-riżultati li ksibna kienu tajbin immens fejn millaħħar post tlajna fit-tielet post fl-Ewropa kollha. Dawn ir-riżultati jikkonfermaw it-turnaround li qed issir fil-qasam tal-ġustizzja hekk kif kien konferma li Malta nqalgħet mill-aħħar postijiet tal-klassifika u bdiet tiela’ ’l fuq. Reazzjonijiet pożittivi Dan kien ikkonfermat ukoll fil-fora Ewropea hekk kif il-Kummissarju Ewropew għall-Ġustizzja Věra Jourová rrikonoxxiet it-titjib sostanzjali li sar biex ikunu indirizzati il-kawżi ċivili u kummerċjali pendenti. Tal-istess fehma kienet il-Kamra tal-Avukati, tant li l-President tal-istess Kamra, George Hyzler, sostna li “l-istatistika li ġiet ippubblikata hija waħda pożittiva u aħna kuntenti biha, tant li nistgħu nsejħulha turnaround, għax jidher li l-inizjattivi li qed
snin twal u forsi kienu jagħmlu sens 20 sena ilu. Kien proprju għalhekk li dan il-Gvern ħa deċiżjoni konxja u qed jimmodernizza l-mod kif joperaw il-qrati. Fil-fatt, Malta hija wkoll malaqwa fl-Ewropa fejn jidħol l-użu tal-informatika bħala mezz ta’ komunikazzjoni bejn il-qrati u l-practitioners u bħala mezz ta’ case management. Apparti minn hekk, kompla jsir titjib fejn jidħol l-użu tal-IT biex wieħed jibda proċeduri għal Titjib f ’oqsma oħrajn talbiet hekk imsejħa ‘żgħar’ u l-aċċess għas-sentenzi online fejn Il-qasam tal-ġustizzja mhuwiex kien irreġistrt titjib konsiderevbiss id-dewmien u n-numru oli meta mqabbel mas-snin ta’ ta’ kawżi iżda hemm temi oħra qabel. marbuta mal-kwalità tas-sistema bħall-aċċessibbiltà għall-ġustizz- Tissaħħaħ l-indipendenza ja u l-informatika. tal-ġudikatura Għal ħafna snin pajjiżna bħal donnu kien iddeċieda li, waqt li Pajjiżna jgawdi minn indipenl-bqija tad-dinja tibqa’ taġġor- denza sħiħa tal-ġudikatura u na ruħha, aħna bqajna naħdmu din is-sena kompliet tissaħħaħ. bil-metodi li konna drajna għal Il-Justice Scoreboard jikkwota jittieħdu qed iħallu l-frott”. Minkejja dawn ir-riżultati pożittivi u inkoraġġanti, l-Avukat Hyzler tenna li għad hemm oqsma li rridu ntejbu. “Wieħed jista’ jagħmel kuraġġ għax, flaħħar mill-aħħar, meta inti tieħu inizjattivi li jkunu qed irendu riżultat, tagħmel kuraġġ li tieħu aktar inizjattivi. Filwaqt li jekk inti tibda tagħmel affarijiet u ma tarax riżultati, tibda kważi taqta’ qalbek.”
Ħidma għal aktar titjib Fl-aħħar nett, dan il-Gvern mhuwiex se jwaqqaf il-ħidma tiegħu hawnhekk u jirrikonoxxi li hemm oqsma oħrajn li jrid jaħdem fuqhom biex ukoll ikun irreġistrat titjib. Dan hekk kif il-Justice Scoreboard jidentifika erba’ oqsma fejn ir-ritratt ta’ pajjiżna fl-2014 juri li rridu naħdmu aktar fihom. Il-Gvern jirrikonoxxi dan diġà u, fil-fatt, jeżisti programm ċar bil-koperazzjoni tal-partijiet interessati li qed jiġi attwat f ’kull qasam. Dawn huma l-oqsma ta’ Alternative Dispute Resolutions, taħriġ għall-ġudikanti, sistemi aħjar ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni ta’ attivitajiet tal-qrati u użu ta’ sondaġġi biex wieħed ikejjel is-sodisfazzjon tal-partijiet interessati. Dan kollu hu xogħol li qed isir u l-Gvern huwa impenjat bissħiħ li, bħalma sar titjib f ’oqsma oħrajn importanti, ikun l-istess fil-każ ta’ dawn l-erba’ oqsma.
LOKALI
kullhadd.com
17|04|2016 09
ID-DRITTIJIET U D-DMIRIJIET TAL-PAZJENT…
FIEX JIKKONSISTU?
Nhar it-Tnejn li għadda s-Segretarju Parlamentari għasSaħħa Chris Fearne nieda charter għad-drittijiet u dmirijiet tal-pazjent. Dan id-dokument, li bħalissa jinsab miftuħ għad-diskussjoni pubblika, huwa pass ieħor importanti fil-qasam tas-saħħa f ’pajjiżna hekk kif se nkunu qegħdin nirrikonoxxu d-drittijiet tal-pazjenti u x’rimedji jista’ jkun hemm jekk dawn id-drittijiet ma jintlaħqux. Il-gazzetta KullĦadd se tkun qed tagħti ħarsa aktar fil-fond dwar il-punti ewlenin ta’ dan iċ-charter u xi jfissru. Iċ-charter huwa mibni fuq tmien prinċipji: il-protezzjoni tas-saħħa, l-aċċess, l-informazzjoni, parteċipazzjoni fitteħid ta’ deċiżjoni u kunsens infurmat, privatezza u kunfidenzjalità, dinjita u rispett, kura tas-saħħa sigura, u lmenti u kummenti. Protezzjoni tas-saħħa Iċ-charter iniżżel bħala dritt li jkun hawn servizzi li jippromovu s-saħħa, jipprevienu l-mard u li jagħtu appoġġ lil dawk b’mard kroniku biex jipparteċipaw fil-kura tagħhom infushom. F’dan ir-rigward il-pazjent għandu wkoll diversi obbligazzjonijiet, fosthom l-obbligu li jieħu t-tilqim neċessarju u li jirrispetta d-drittijiet tal-oħrajn u li ma jqegħidx ħajjet in-nies fil-periklu. Aċċess Iċ-charter jgħid li għandu jkun hawn aċċess għas-servizzi tas-saħħa skont il-bżonnijiet tal-individwu. Fuq dan il-punt jingħad li f ’każ ta’ urġenza imminenti l-pazjent għandu
jingħata kura mal-ewwel kuntatt tal-pazjent ma’ professjonist tas-saħħa. Jekk ma jkunx każ ta’ emerġenza, il-pazjent għandu d-dritt li jingħata t-trattament (operazzjoni) li għandu bżonn, f ’każijiet urġenti (fejn il-kundizzjoni tista’ tiddeterjora f ’punt li tkun ta’ periklu għas-saħħa), il-pazjent għandu jingħata trattament fi żmien tmien ġimgħat, filwaqt li f ’każijiet mhux urġenti, il-pazjent għandu jsirlu t-trattament neċessarju fi żmien 18-il xahar. Ir-rimedju jekk dan ma jsirx huwa li pazjent jista’ jitlob biex l-intervent li qiegħed jistenna jsir f ’istituzzjoni privata, iżda xorta tkun imħallsa mill-Istat. Min-naħa l-oħra l-pazjent għandu d-dmir li jattendi għall-appuntament u li juża s-servizzi provduti b’responsabbiltà.
parteċipa fil-proċess ta’ deċiżjoni għat-trattament tiegħu u li jkollu kunsens infurmat dwar il-kura li se jingħata, fl-istess ħin il-pazjent għandu d-dmir li jipparteċipa f ’diskussjoni dwar il-kura tiegħu. Privatezza u kunfidenzjalità
Il-pazjent għandu dritt għall-privatezza u għandu obbligu li jagħraf li dan id-dritt huwa ta’ kull pazjent; għaldaqstant għandu jirrispetta l-privatezza ta’ pazjenti oħra. Il-pazjent għandu dritt għall-fajl mediku tiegħu. Dinjità u rispett
Kull pazjent għandu dritt għad-dinjità u rispett u għandu jittratta lill-istaff mediku bl-istess dinjità u rispett. Il-pazjent għandu d-dritt li jitlob għal appoġġ spiritwali jew Informazzjoni reliġjuż u li jkun akkumpanjat ma’ persuna tal-fiduċja tiegħu. Il-pazjent għandu dritt li jagħti Il-pazjent għandu wkoll idu jirċievi l-informazzjoni. dritt li jirrispetta l-protokolli u Il-pazjent għandu d-dritt li proċeduri ta’ kull sala u sptar. jingħata l-informazzjoni kollha meħtieġa dwar il-kundizzjoni Sigurezza tiegħu, b’lingwa li jkun jista’ jifhimha. Il-pazjent għandu Il-pazjent għandu dritt li l-kuwkoll id-dritt li jistaqsi u jitlob ra li tingħata u t-tagħmir li jinaktar informazzjoni. tuża jkun wieħed sigur. MinIċ-charter se jkun qiegħed naħa l-oħra l-pazjent għandu jagħti wkoll id-dritt lill-pazjent l-obbligu li jieħu l-medikazzli jitlob opinjoni oħra. Fost joni preskritta u javża lill-proid-dmirijiet li għandu l-pazjent fessjonisti tas-saħħa b’xi alf ’dan il-punt huwa li jagħti l-in- lerġiji li jbati minnhom. formazzjoni kollha meħtieġa u Għandu l-obbliġu li jnaddaf korretta lil dawk li jipprovdu idejh qabel jidħol f ’sala talservizzi tas-saħħa. isptar u li ma jżurx pazjenti flisptar jekk ikun ma jiflaħx. Parteċipazzjoni fit-teħid ta’ deċiżjoni u kunsens infur- Kummenti u lmenti mat Il-pazjent għandu dritt u obIl-pazjent għandu d-dritt li jip- bligu li jikkummenta u jgħad-
di lmenti kostruttivi fuq isservizz li ngħata. F’kummenti li ta lillKullħadd, is-Segretarju Parlamentari Chris Fearne qal li dan iċ-charter tad-drittijiet tal-pazjent se jġib miegħu tibdil fil-mentalità. “Dan it-tibdil irid jiġi kemm min-naħa tal-professjonisti li għandhom ikollhom diskussjoni aktar miftuħa mal-pazjent, kif ukoll min-naħa tal-pazjent li għandu jirrispetta lill-professjonisti u anke lil pazjenti oħra li bħal-
hom ikunu qegħdin jingħataw kura,” qal Fearne. Dwar it-triq li jmiss, is-Segretarju Parlamentari qal li issa, matul dawn ix-xahrejn li ġejjin, se ssir konsultazzjoni miftuħa mas-soċjetà u, wara li tinxtarr l-informazzjoni kollha, ikun jista’ jiġi ppreżentat iċ-charter tad-drittijiet tal-pazjent finali. Minn meta ċ-charter jidħol fisseħħ se jkun hemm perjodu ta’ sena biex id-Dipartiment tas-Saħħa jiġi konformi ma’ dan l-istess charter.
10 17|04|2016
kullhadd.com
GVERN LABURISTA… GVERN LI JAĦDEM
X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI 11 ta’ April
Tlesta xogħol ta’ rinovar fl-iskola tal-mużika fil-Ħamrun
Emanuel Cuschieri
1. Il-Bank Ċentrali ta’ Malta qal li din is-sena l-investiment se jiżdied b’5%. 2. Fi żmien sena se jibda jiġi stabbilit iż-żmien massimu ta’ kemm idumu biex jingħataw is-servizzi mediċi lill-pazjenti. Jekk jinqabeż iż-żmien stipulat tal-istennija, il-pazjent se jkun provdut iċ-ċans li jagħżel sptar privat li jrid hu u l-ispejjeż jitħallsu mill-Gvern.
12 ta’ April
Tlesta xogħol ta’ mmodernizzar fl-iskola sekondarja ta’ Birkirkara
3. Se jidħol id-dritt li jekk pazjent ma jaqbilx mal-ispeċjalista tiegħu, jista’ jinbidel mingħajr problemi. 4.Il-Kummissjoni Ewropea ddikjarat li d-dewmien fil-qrati Maltin qed jonqos. 5. Il-passiġġieri li jagħmlu użu mit-trasport pubbliku żdiedu b’7%. 6. Se jinġiebu Malta aktar karozzi tal-linja ġodda, imma żgur mhux bendy buses. 7. Se jinfetħu ħames skejjel ġodda madwar il-pajjiż: f ’Ħal-Kirkop, f ’Ħad-Dingli, f ’Wied il-Għajn, f ’San Pawl il-Baħar u fir-Rabat, Għawdex. 8. Beda x-xogħol fuq il-junction tal-Kappara. 9. Sena wara li ġiet mitfija l-power station tal-Marsa, l-ammont ta’ emissjonijet SO2 fl-arja fl-inħawi tal-Marsa naqsu b’madwar 80%. 10. Tħabbar li 76% tax-xogħol tal-manifest elettorali tal-Partit Laburista beda jitwettaq. 11. Ġiet inawgurata t-tielet dar fil-komunità għal persuni b’diżabbiltà fiż-Żurrieq. 12. Fl-aħħar sena s-suq tax-xogħol żdied bi 2.9%, filwaqt li l-impjiegi full-time fost in-nisa żdiedu b’rekord ta’ 6%. 13. Fit-trasport pubbliku, il-kumpanija Spanjola li qed tmexxi dan is-servizz irċeviet 63% inqas ilmenti milli kienet tirċievi l-Arriva. 14. Se jibda x-xogħol fuq il-proġett tal-Università Amerikana f ’Bormla.
13 ta’ April Il-Fond Monetarju Internazzjonali rraporta li matul din il-leġiżlatura Malta se jkun irnexxielha tħassar id-dejn li sar fl-aħħar leġiżlatura taħt Gvern tal-PN
14 ta’ April Bl-appoġġ tal-Gvern ġie deċiż li jsir investiment ta’ €7 miljun mill-privat fis-suq tal-Belt, li kien ilu mitluq għal snin twal. Se jinħolqu 130 post taxxogħol ġdid
15 ta’ April Tħabbar li fl-investiment li se jsir fl-Isptar Ġenerali ta’ Għawdex se jkun hemm ukoll Child Care Centre fl-isptar stess biex ikun użat millħaddiema tal-istess sptar
15. Fl-iskejjel kollha tal-Gvern tqassam apparat sportiv ġdid. 16. Se jiżdiedu l-għalliema tal-edukazzjoni fiżika u se jkun hemm żieda fil-ħin tal-edukazzjoni fiżika. 17. L-aġenzija internazzjonali tal-klassifikazzjoni tal-kreditu DBRS ikkonfermat ir-rating għoli ta’ A għal Malta u nnutat l-isforz tal-Gvern Malti biex titjieb il-governanza. 18. Dan ix-xahar se jibdew jitqassmu l-mediċini fid-djar tan-nies fir-Rabat u Raħal Ġdid, mis-sajf ’il quddiem dan is-servizz se jinxtered mal-pajjiż kollu. 19. Se jinbena parkeġġ gdid fl-Isptar Mater Dei li se jipprovdi parkeġġ għal 500 karozza. 20. Se jiżdied il-benefiċċju ta’ persentaġġ ta’ persuni b’diżabbiltà li ma jistgħux jaħdmu, u allura qatt ma jistgħu jidħlu fid-dinja tax-xogħol. 21. Tlesta r-restawr fuq is-swar tal-Imdina. 22. Fi Frar li għadda t-turiżmu żdied b’ 10% filwaqt li l-infiq mitturisti żdied b’ 9.6%. 23. Reġa’ raħas il-fuel, l-għaxar roħs tal-fuel taħt Gvern Laburista.
RUBRIKA
16 ta’ April
Fl-Isptar Mater Dei l-lista ta’ stennija niżlet minn 3,697 għal 1,324 għalloperazzjonijiet tal-katarretti
17 ta’ April
Inħolqu diversi parkeġġi ġodda tul il-promenade ta’ Buġibba, kif ukoll spazji ta’ parkeġġi oħra f ’San Pawl il-Baħar
OPINJONI
kullhadd.com
17|04|2016 11
L-ARROGANZA FIL-POLITIKA ONESTA Kisbiet
Catherine Fenech Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL
Il-PN jgħid li bi Gvern Laburista tistħi tgħid li int Malti. Minn xiex għandi nistħi?
Il-mozzjoni li ġiet approvata fil-Konferenza Ġenerali talPartit Laburista l-Ħadd li għadda tinnota l-kisbiet kbar bla preċedent li għamel dan il-Gvern. Dawn il-kisbiet jimmarkaw legat li dejjem immanifesta fi gvernijiet Laburisti ta’ kull żmien li l-prijorità tiegħu tkun li jinħoloq il-ġid u li dan eventwalment jitqassam b’mod ġust b’attenzjoni partikolari flirfigħ u l-għajnuna lil min hu l-aktar batut fis-soċjetà, imma l-Partit Nazzjonalista jgħid li bi Gvern Laburista tistħi tgħid li int Malti. Minn xiex għandi nistħi? Nistħi minn gvern li għamel l-akbar tkabbir ekonomiku fl-Ewropa? Nistħi b’min qed isib soluzjoni għall-prekarjat? Nistħi b’min qed inaqqas ilqgħad bla preċedent u jżid ix-xogħol? Nistħi b’min iġib l-investiment sod barrani? Nistħi b’min qed jieħu ħsieb l-anzjani tagħna, kemm fi djarhom u kemm fid-djar talanzjani? Nistħi b’min qed jieħu ħsieb li nserrħu moħħ ilġenituri ta’ persuni b’diżabbiltà permezz tal-bini ta’ djar għalihom fil-kommunità? Nistħi li qed jaslu aktar turisti li jonfqu aktar u qridna l-istaġġjonalità turistika? Nistħi bl-investiment qawwi u serju fl-edukazzjoni tattfal u taż-żgħażagħ tagħna, partikolarment dawk li l-aktar għandhom bżonn l-għajnuna biex huma wkoll jirnexxu fis-soċjetà? Nistħi bi gvern li raħħas il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, li raħħas il-fjuwils u l-gass, li se jagħtini enerġija nadifa u inqas emissjonijiet? Nistħi minn gvern li għamel riforma radikali fis-sistema tas-saħħa, li sparixxa l-lista ta’ mediċini out of stock, li investa fil-kura primarja bis-serjetà, li qed jagħti d-dinjità lill-pazjenti u jaqta’ s-sodod fil-kurituri? Nistħi b’min ta €5000 liżżgħażagħ tagħna fi tnaqqis tat-taxxa tal-boll għall-ewwel dar tagħhom? Nistħi b’min għolla l-pensjoni wara 25 sena ta’ friża? Nistħi b’min ta €400 lil tfal li jinsabu f ’riskju ta’ faqar? Nistħi b’min iħeġġeg lil persuni b’diżabbiltà biex joħorġu jaħdmu u l-pensjoni tibqa’ tingħatalhom sħiħa? Nistħi b’min ta d-dinjità lil nisa bħali sabiex nidħlu fiddinja tax-xogħol permezz tas-servizz ta’ ħarsien tat-tfal b’xejn? Nistħi minn gvern li ta dak li hu naturali u bi dritt lil persuni LGBTIQ? Nistħi minn min għen lil koppji biex isiru ġenituri permezz tal-IVF b’xejn? Nistħi b’min investa fit-trasparenza permezz ta’ introduzzjoni ta’ liġijiet bħal talwhistleblower u tal-finanzjament
tal-partiti. Biex tiskonġra trid tkun pur Għandi nistħi b’min ta maħfra presidenzjali lil xi baruni taddroga. Nistħi b’min ivvota bilqalb biex jogħlew il-kontijiet u qalulna biex nidrawhom. Nistħi b’min bena power station li taħdem bl-aktar fjuwil li jniġġes. Nistħi bl-ikbar skandlu li qatt laqat lil pajjiżna – l-iskandlu taż-żejt. Nistħi b’min dam jibni sptar state of the art 17-il sena sħaħ u bnieh b’konkos inferjuri li, apparti l-perikli li qed joħloq, se jiswiena €150 miljun biex jissewwa. Nistħi b’min hu membri parlamentari jew kien f ’kariga għolja fil-PN u jitħallas mingħajr ma jmur ix-xogħol jew ma jattendix il-bordijiet jew il-lectures. Nistħi b’min jibgħat il-ħaddiema tal-Gvern jaħdmu fil-każini tal-PN, u saħansitra għand in-nies privati, għall-voti. Nistħi b’min ħa b’aktar minn €1 miljun f ’konsulenzi. Nistħi b’min daħħal l-ekonomija Maltija f ’ħajt u tefagħna f ’excessive deficit procedure. Nistħi b’min ġabilna investimenti fantażma bħal dak tal-Brażil.
Nistħi b’min bassar bailout għal pajjiżna u spiċċa qed jittallab bailout hu. Nistħi b’min irid jgħajjar u jilgħabha talpampalun tat-trasparenza u mbagħad ivvinta skema biex jiddejjen ħa jaqta d-dejn; skema mill-aktar oskura u ta’ ħabi. Nistħi b’min li, la mhuwiex filGvern, jagħmel minn kollox biex inaffar l-investiment minn pajjiżna u saħansittra jmur jitkellem kontra pajjiżna barra minn Malta. Nistħi b’min dan kollu u aktar jiddeskrivihom bħala dnub tal-abbatini.
pajjiż demokratiku. Però, iddemokrazija se timmanifesta ruħha wkoll sentejn oħra fejn il-vot ta’ sfiduċja fil-Kap talOppożizzjoni nħalluh f ’idejn il-poplu u persważa li l-elettorat se jerġa’ jkun fil-maġġoranza tiegħu fuq in-naħa t-tajba talistorja billi jagħti fiduċja sħiħa lill-PL u jisfiduċja mill-ġdid lill-PN li rriduċa ruħu f ’partit b’politika ta’ intimidazzjoni u biża’, partit bla ideat u partit fallut.
Sfiduċja
Is-Sibt 9 ta’ April ġejt eletta mill-ġdid bħala membru flEżekuttiv Nazzjonali tal-PL b’427 vot, 68% tal-voti validi tad-delegati. Nirringrazzja minn qalbi lid-delegati talPartit li kkonkorrew bi ħġarhom. Nirringrazzjahom mill-qalb tal-fiducja. Din ilfiduċja se nsarrafha f ’aktar ħidma u impenn lejn il-partit li nħobb, il-partit li għallimni l-ġustizzja soċjali, il-partit li għallimni nħobb lil pajjiżi. Inwiegħed aktar xogħol viċin il-kumitati u delegati tagħna. Dan ix xogħol kont nagħmlu u nibqa’ nagħmlu b’aktar qalb u ħeġġa.
Din il-ġimgħa kellna partitarji Nazzjonalisti li qalulna li fi tliet snin sallabna pajjiż. Proprjament użaw kelma oħra flok sallabna, imma m’iniex se nkun vulgari bħalhom. Din il-ġimgħa wkoll il-Kap talOppożizzjoni ħolom li jrid lill- Prim Ministru jirriżenja. Tant kemm qed joħlomha din li diġà qed imur jipparkja l-karozza tiegħu fil-parking bay tal-Prim Ministru quddiem ilParlament. Se jagħmel mozzjoni ta’ sfiduċja fil-Gvern għada. Il-Gvern qallu bring it on. Dak li jagħmel
Ringrazzjament
12 17|04|2016
Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew
Il-liġi dwar ilfinanzjament tal-partiti tenfasizza fuq il-ħtieġa li l-ismijiet tal-persuni li jagħtu finanzjament sostanzjali lill-partiti jkunu pubbliċi
kullhadd.com
WALK THE TALK! Il-liġi dwar il-finanzjament tal-partiti li introduċa Gvern Laburista f ’Jannar ta’ din issena daħlet fis-seħħ numru ta’ prinċipji ta’ trasparenza u kontabbiltà fil-mod ta’ kif partiti politiċi għandhom joperaw f ’pajjiżna. Din il-liġi li introduċa l-Gvern Laburista Malti ġiet approvata millKumitat għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni (GRECO) fil-Kunsill tal-Ewropa. Fost l-oħrajn, dan il-Kumitat insista li bl-introduzzjoni ta’ din il-liġi Malta ma baqgħetx ikkunsidrata bħala pajjiż li ma kienx qed jagħti kas il-ġlieda kontra l-korruzzjoni. Fl-istess waqt, dan l-istess Kumitat insista wkoll li fadal aktar xi jsir biex inżidu t-trasparenza fil-politika Maltija. Il-liġi dwar il-finanzjament tal-partiti tenfasizza fuq ilħtieġa li l-ismijiet tal-persuni li jagħtu finanzjament sostanzjali lill-partiti jkunu pubbliċi. Il-liġi tagħmilha ċara li wieħed jista’ jagħti sa massimu ta’ €25,000 f ’sena kalendarja u li, jekk donatur għandu aktar minn entità waħda, ma jistax juża dawn l-entitajiet differenti biex iżid l-ammont ta’ donazzjoni li jagħti. Il-pubblikazzjoni tal-ismijiet tista’ taċċerta trasparenza u tattakka l-kultura u l-mentalità ta’ ‘iffinanzja partit biex tieħu kuntratt’. Għalfejn qed insemmi
dan? Fl-isfond tal-istqarrijiet ta’ Politika Onestà li qed jagħmel il-Partit Nazzjonalista joħroġ bl-aktar mod ċar li dan huwa partit li meta kien fil-poter naqas milli jdaħħal dawk il-miżuri li verament jaċċertaw l-onestà politika. Faċli tgħajjat quddiem ilkameras, li timmobilizza linnies tiegħek, li tmur iċċappas isem Malta barra minn xtutna u li ġġiegħel lin-nies tiegħek jgħajtu “Barra”. Xejn ġdid. Aktar diffiċli li twettaq dak li tipprietka u l-Partit Nazzjonalista kellu 25 sena sħaħ biex mill-paroli jgħaddi għall-fatti, imma minn dan kollu m’għamel xejn. Anke mill-Oppożizzjoni qed jipprietka mod imma jagħmel mod ieħor. L-iskema Ċedoli, l-aħħar inizjattiva li ħareġ biha l-Partit Nazzjonalista, hija xempju ħaj ta’ dan. Il-PN ħareġ bl-idea li jdur fuq ilpoplu biex jissellef. Qed jitlob lin-nies self ta’ €10,000 b’rata ta’ mgħax ta’ 4%. Sistema li tmur kontra l-ispirtu ta’ din il-liġi u li possibbilment tista’ tagħti lok għall-abbużi. Kellna lis-Segretarju Ġenerali tal-PN Rosette Thake li qalet li n-nies jistgħu jikkontribwixxu mingħajr limitu u b’mod anonimu. Ifisser li l-pubbliku ingenerali mhux se jkun jaf min qed jikkontribwixxi b’ammonti kbar lill-PN. Il-
pubbliku ġenerali mhux se jkun jaf x’obbligazzjonijiet hemm. Din l-inkonsistenza tmur kontra l-għajta tattrasparenza li qed jitkellmu tant dwarha esponenti Nazzjonalisti, inkluż il-Kap tal-Oppożizzjoni. Fallew. Kellhom iċ-ċans li jgħaddu mill-kliem għall-fatti, Iżda għamlu bil-kontra ta’ dak li tant jgħajtu dwaru. L-iskema, deskritta mill-Prim Ministru Joseph Muscat bħala frodi istituzzjonalizzata, hija turija ta’ Partit Nazzjonalista li ma’ kull ċans li jkollu jara kif idur mal-liġijiet għall-finijiet tiegħu. Din l-iskema ma turi l-ebda sinjal ta’ best practice bis-segretezza li toffri. Meta persuna tiġbed ammont ta’ flus kontanti, ngħidu aħna €6000, trid tgħaddi minn proċess imsejjaħ KYC, Know Your Client. Iżda jekk tmur tagħti l-flus lill-Partit Nazzjonalista mhux se jkun hemm dan il-proċess. Qed jippruvaw iserrħu ras il-poplu li, ladarba d-donazzjoni tingħata b’ċekk, allura t-trasparenza tkun assigurata. Onestament, din hija biss skuża ta’ min ma jistax jiddefendi l-indifensibbli. Li l-Partit Nazzjonalista huwa dahru mal-ħajt bid-djun kbar li akkumula huwa sigriet magħruf. Biżżejjed wieħed jara l-proprjetajiet li qiegħed ibigħ.
IŻ-ŻGĦAŻAGĦ JISTAQSU
Naomi Cachia Kordinatur Politiku FŻL
Fis-27 ta’ April l-FŻL se jospita sessjoni ta’ mistoqsija u tweġiba għaż-żgħażagħ ma’ Dr Joseph Muscat
Ġimgħa wara l-Konferenza Ġenerali tal-Partit Laburista, bit-tema Malta Li Qed Tinbidel, għadhom friski f ’moħħi kliem Dr Joseph Muscat meta qal li l-Gvern fadallu sentejn xogħol, u warajhom se jmur quddiem il-poplu b’kisbiet kbar li ta’ qablu qatt ma rnexxielhom iwettqu. Huwa faċli li tinqabad flewforja u fil-mod, xi waqtiet surreali, ta’ kif żvolġiet l-isfera politika f ’dawn l-aħħar ġimgħat, u tinsa li għadna f ’nofs leġiżlatura. Hija ħasra li għandna Oppożizzjoni li qed tieħu kull ċans, bl-iktar mod iddisprat, biex tagħmel ħsara lill-Gvern. Hija ħasra ikbar li għad hawn min mhux jinduna li din il-ħsara tħalli impatt ikbar fuqna lkoll, Maltin u Għawdxin.
Nifhem li forsi tliet snin ma kinux biżżejjed biex ilPartit Nazzjonalista jidra jopera min-naħa l-oħra talmunita wara 25 sena jiffanga u jogħxa minn fuq dahar ilpoplu. Issa, ir-rwol tiegħu bħala partit fl-Oppożizzjoni fi stat demokratiku huwa dak li joffri alternattiva lill-poplu; irwol li, ikolli ngħid, ftit li xejn ħadu bis-serjetà sa issa. Wasalt għal din il-konklużjoni meta rajt il-kampanja negattiva li biha qed jipprova jeleġġi lil Simon Busuttil fit-tmun ta’ dan il-pajjiż. Ikkonfermajt dawn il-ħsibijiet meta ġimagħtejn ilu kont qalb folla ta’ partitarji Nazzjonalisti li nġabru quddiem il-Qorti biex, imxewxa mill-Kap tagħhom, jagħtu spinta politika lil kwistjoni kriminali. Nistqarr magħkom li dakinhar rajt
b’għajnejja ħdura liema bħalha mill-partitarji li donnhom ħasbu li l-belt kapitali ta’ pajjiżna hija tagħhom biss, jew li d-dritt tal-libertà talespressjoni jgawduh huma biss, bħalma jaħsbu li d-dritt li jiggvernaw huwa d-dritt divin tagħhom, iżda ta’ dan insib ħati lil Simon Busuttil u mhux lill-imsieken partitarji li jiġu mmanipulati minnu. Fl-isfond ta’ dan kollu l-Gvern baqa’ għaddej bilħidma tiegħu għax jagħraf li pajjiżna ma jistax jinżamm ostaġġ għal dawn il-manuvri tal-Partit Nazzjonalista. Fir-rwol tiegħi bħala kordinatur politiku fi ħdan ilForum Żgħażagħ Laburisti, għandi x-xorti niltaqa’ b’mod regolari ma’ ħafna żgħażagħ b’fehmiet differenti, u kull wieħed u waħda minnhom
OPINJONI
Li toħrog bi skema ta’ self kif ħareġ biha l-PN turi kemm dan il-partit ma jivvalurizzax il-prinċipji li jgħid li jħaddan. Il-fiduċja tal-poplu Li ħaddieħor jagħmel ħażin mhix konsolazzjoni. Aħna rridu nagħmlu aħjar, f ’kull qasam. Ħadt gost li l-Prim Ministru Joseph Muscat ħabbar numru ta’ miżuri biex tkun miġġielda l-korruzzjoni għax mhix postha f ’pajjiżna u l-perċezzjoni ta’ korruzzjoni hija ħażina daqs il-korruzzjoni nnifisha. Bil-għan li tiżdied ittrasparenza fil-ħidma li qed iwettaq il-Gvern, sa tmiem din is-sena se jkunu ppubblikati l-kuntratti u l-ftehimiet pubbliċi, inkluż dawk floqsma tas-saħħa u l-enerġija. Tħabbar ukoll li l-aġir ta’ kull politiku u l-membri parlamentari se jkun regolat mill-Kummissarju talIstandards għall-Politiċi li se jidħol fis-seħħ fiż-żmien li ġej. Barra minn hekk, il-membri parlamentari se jitħallsu l-onorarja skont l-attendenza tagħhom fil-Parlament. Inħares ’il quddiem biex nara dawn il-miżuri jitwettqu u biex naċċertaw li l-ġid li għamel Gvern Laburista fl-aħħar tliet snin jibbenefika minnu kulħadd.
għandhom ħafna xi jgħidu fuq il-politika u l-futur ta’ dan ilpajjiż. Madankollu, nemmen li ħafna minnhom iħossu li l-vuċi tagħhom diffiċli tinstema’. L-FŻL jixtieq jimla’ dan il-vakum permezz talattività politika li se jtella’ flaħħar ta’ dan ix-xahar bħala parti miċ-ċelebrazzjonijiet talEwwel ta’ Mejju. Fis-27 ta’ April, l-FŻL se jospita sessjoni ta’ mistoqsija u tweġiba għaż-żgħażagħ ma’ Dr Joseph Muscat. Nemmen li ż-żgħażagħ huma l-iktar udjenza li tista’ toffri sfida lill-Prim Ministru, għax magħhom xejn mhu offlimits. Dan huwa l-ingredjent prinċipali li m’għandix dubju se jwassal għal diskussjoni vivaċi u awtentika. Bit-tema ta’ tliet snin ta’ Gvern Laburista qed nagħtu ċans uniku liżżgħażagħ biex jistaqsu lil Dr Muscat dwar dak li ġie fisseħħ s’issa, u dak li għadu ġej. Għalkemm organizzata mill-fergħa taż-żgħażagħ tal-Partit Laburista, l-iskop mhuwiex li tkun diskussjoni partiġġjana, iżda li tkun waħda li fiha ż-żgħażagħ jingħataw pjattaforma bl-għan ewlieni li jsemmgħu leħinhom. Għal iktar informazzjoni nħeġġek tagħmel kuntatt magħna billi tibgħat email lil info@fzl.org. mt
EDITORJAL
kullhadd.com
17|04|2016 13
www.kullħadd.com agħmel kuntatt magħna
EDITUR
Aleander Balzan aleander.balzan@one.com.mt +356 2568 2230
ĠURNALISTI
Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com +356 2090 1410
Liam Gauci liam@kullhadd.com +356 2090 1413
INDIRIZZ POSTALI
KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717
Glen Falzon glen@kullhadd.com
KUNTATT ĠENERALI editorial@kullhadd.com + 356 2090 1411
SALES U DISTRIBUZZJONI Alan Saliba sales@kullhadd.com +356 2090 1520
DISINN TAL-GAZZETTA Leanne Grech
JEKK QATT KIEN HEMM DUBJU… Meta Simon Busuttil ipponta subgħajh lejn ilGvern u akkużah li qed jhedded iddemokrazija, ħafna kienu talfehma li dan id-diskors kien ikun iktar f ’loku li kieku sar quddiem il-mera. Ix-xeni ta’ quddiem il-Qorti li rajna l-ġimgħa li għaddiet diffiċli biex wieħed jinsiehom. Dan l-episodju traġi-komiku kien eżempju mill-iktar ċar tal-mod li bih l-Oppożizzjoni qed timmina d-demokrazija u l-istituzzjonijiet ta’ pajjiżna. L-iktar fattur evidenti kien bla dubju l-aggressività esibita mill-partitarji Nazzjonalisti, fejn ġurnalisti spiċċaw aggrediti minn persuna qrib ta’ Busuttil, liema aġir Busuttil qatt ma kkundanna. Iktar minn hekk, meta l-membri tal-Oppożizzjoni nġabru quddiem il-Qorti biex jipprotestaw kontra d-deċiżjoni ta’ ċittadin privat li juża l-għodda legali disponibbli lilu sabiex inaddaf ismu, kienu qed jheddu l-iktar dritt bażiku f ’demokrazija, fejn kull bniedem għandu d-dritt li jirrikorri quddiem ilQorti għall-ġustizzja. Iżda l-ħsara tal-Oppożizzjoni ma waqfitx hawn. Busuttil għamel minn kollox biex jagħti l-impressjoni li l-forzi talordni u l-ġudikatura f ’pajjiżna
huma suġġetti għall-pressjoni politika. Din l-idea fażulla mhux biss tħammeġ lil dawn l-istituzzjonijiet importanti f ’għajnejn il-poplu Malti, iżda wkoll tibdel il-perċezzjoni ta’ pajjiżna f ’għajnejn ilbarranin. Iżda l-bużżieqa kbira li nefħet l-Oppożizzjoni nfaqgħet f ’wiċċha din ilġimgħa. F’żewġ każijiet separati bejn il-Ħamis u l-Ġimgħa kien ikkonfermat kemm il-Gvern ma jindaħalx fil-ħidma tal-forzi tal-ordni jew tal-ġudikatura, la biex jipproteġi lil nies qrib tiegħu, u wisq inqas biex jikkastiga lil min ma jaqbilx miegħu. Nhar il-Ħamis is-Sindku Laburista taż-Żurrieq Natius Farrugia kien ikkundannat intortament għal erbat ijiem
ħabs wara li sar żball fissentenza tal-appell. Il-każ kien bejn Farrugia u Daphne Caruana Galizia, u jmur lura għall-2013. Farrugia laħaq ittieħed filFaċilità Korrettiva ta’ Kordin fejn qatta’ sagħtejn sħaħ, sakemm is-sitwazzjoni ġiet rimedjata meta l-Imħallef innifsu induna bl-iżball u talab maħfra presidenzjali, peress li hu nnifsu ma setax jibdel issentenza. Farrugia, li ilu snin twal jirrappreżenta lill-Partit Laburista, ma ngħata l-ebda trattament speċjali, u kellu jbati ta’ dan l-iżball uman bħal kull ċittadin ieħor. Minkejja t-trawma u x-xokk li għadda minnhom, Farrugia m’għamilx xenati għax ippretenda trattament differenti bħala
politiku. Dan għall-kuntrarju ta’ dak li għamel Jason Azzopardi quddiem il-midja. U dan iwassalna għat-tieni sentenza ta’ din il-ġimgħa, li tkompli tikkonferma kemm il-każ bejn Peter Paul Zammit u Jason Azzopardi nfetaħ purament fuq l-inizjattiva ta’ ċittadin privat, u li ma kien hemm l-ebda tentattiv millGvern biex jingħalaq ħalq Azzopardi, kif l-Oppożizzjoni allegat. Wara dawk ix-xeni kollha u l-kommozzjoni li l-PN ħoloq quddiem il-Qorti l-ġimgħa l-oħra, issa Azzopardi ħareġ illiberat għax ma nstabx ħati li mmalafama lil Zammit. Għalhekk, f ’temp ta’ jumejn il-poplu seta’ jassisti għal każ li nqata’ kontra sindku Labursita li spiċċa l-ħabs intortament, u każ li nqata’ favur deputat Nazzjonalista. Immaġinaw ftit li kieku l-Prim Ministru jibda jimxi blistess irresponsabbiltà tal-Kap tal-Oppożizzjoni, fejn jagħmel konferenza quddiem il-Qorti b’rabta ma’ każ ta’ ċittadin privat u jidħol fl-awla biex bħal donnu joħloq xi pressjoni fuq il-ġudikanti. Jekk qatt kien hemm dubju, illum huwa ċar daqs il-kristall min miż-żewġ partiti qed ikun ta’ theddida għaddemokrazija.
14 17|04|2016
kullhadd. com
ITTRI
SEMMA’ LEĦNEK Ibagħtilna ittra biex nippubblikawha fil-gazzetta KullĦadd. Preferibbilment l-ittri jkunu miktuba bil-kompjuter. INDIRIZZ POSTALI KullĦadd Ittri, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. INDIRIZZ ELETTRONIKU editorial@kullhadd. com. Annotaw l-email billi fis-suġġett tindikaw li qed tibagħtu ittra.
PARIRI FINANZJARJI MINN ROBOTS? DINJITÀ AKBAR GĦALL-ANZJANI
Sur Editur, Interessanti dak li ssemma fil-Parlament fi Frar li għadda, li hawn min irid jidħol fin-negozju u jmur biex jissellef somom mhux kbar, u jsib li ż-żewġ banek kbar f ’pajjiżna jirrifjutawh għax ikun għadu ġdid. Waqt li wieħed jissimpatizza ma’ min jixtieq jibda attività ekonomika, għandu l-ideat u l-ħila u ma jsibx il-kooperazzjoni li jixtieq; mill-banda l-oħra wieħed jifhem li l-banek, meta jaraw x’ritorn żgħir ikollhom fuq self bħal dan, jistgħu jqisu li t-taħbit mhux se jkun kumpensat biżżejjed bl-imgħax li jkunu se jżommu u għalhekk jiskartaw il-pezzi bukkuni. Xenarju li hu parti miċ-ċirku vizzjuż ta’ mgħaxijiet baxxi, ritorn
baxx fuq il-kapital passiv investit u nuqqas ta’ aptit għar-riskju ladarba r-ritorn ma jkunx sostanzjali. Huma dawn il-ħwejjeġ li qed idarrsu lil tant nies hekk li qed jitilfu l-fiduċja fl-Unjoni Ewropea kif jixhdu elezzjoni wara l-oħra f ’diversi pajjiżi. Dan mhux frott it-tgergir tas-soltu iżda ġej mill-inġustizzji fis-sistema finanzjarja ta’ min jaħdem bi flusek u ma jagħtik xejn jew kważi xejn lura. Il-Ġermaniżi mhumiex magħrufin għall-kliem żejjed, anzi pjuttost huma meqjusa f ’dak li jgħidu. Dan l-aħħar l-istatut Ġermaniż tar-Riċerka Ekonomika (DIW Berlin) ikkonkluda li l-inugwaljanza se toktor minflok tiċkien. Dan ifisser li l-faxxi t’isfel
jinżlu iżjed l-isfel waqt li dawk ta’ fuq nett ikomplu jistagħnew. Ma tridx tkun skular biex tinduna li sakemm l-imgħaxijiet jibqgħu baxxi jew żero kif inhuma f ’ħafna naħat taż-Żona Ewro, dawk li għamlu sagrifiċċju u faddlu se jibqgħu bi dħul anqas minn ta’ snin oħra. Dan waqt li industrijalisti u negozjanti se jkomplu jissellfu bi mgħax tassew baxx jew anke jsibu ‘fondi’ biex jagħmlu negozju bla ma jħallu ‘kera’ fuq parti sew mill-kapital u hekk ilqligħ mill-attività ekonomika li jagħmlu jmur kollu f ’buthom minflok jinfirex bejn sezzjonijiet differenti bħal dawk li jfaddlu, investituri ‘passivi’, eċċ.
Sur Editur,
Ħadt pjaċir naqra l-aħbar li s-Segretarju Parlamentari Justine Caruana, responsabbli mill-anzjani u d-diżabbli, inawgurat sala oħra rinovata fir-residenza tal-anzjani San Vinċenz de Paule. Hekk jixirqilhom l-anzjani, li fl-għabex ta’ ħajjithom f ’dinjità kif J. BONNET BALZAN, jinżammu IL-BALLUTA jirrikjedu ż-żminijiet tal-lum.
Wieħed jawgura li, barra r-rinovazzjoni fis-swali, l-impjegati li jieħdu ħsieb l-anzjani, sew fir-residenza San Vinċenz u f ’faċilitajiet oħra, jingħataw ukoll taħriġ kontinwu biex ikun żgurat li jittrattaw ma’ dawn ilmissirijiet tan-nazzjon birrispett dovut. RISPETT, L-IMSIDA
BIH SE NGĦADDI GĦAN-NAĦA L-OĦRA!
Fr Mario Attard OFM Cap
Fil-ħajja ma nistax nagħmel shortcuts. Il-proċess tal-ħajja hu dak li hu
Bagħtuhieli bħala hemża (attachment). Għoġbitni għax sempliċi, mimlija illustrazzjonijiet sbieħ, bi kliem tassew li jġiegħlek taħseb u, fuq kollox, mimlija b’għerf il-ħajja! L-istorja hija dwar wieħed li kellu salib. U x’salib kien qiegħed iġorr fuq spallejh! Mhux kulħadd għandu wieħed x’kull waħda! Imma ħej, dan is-salib beda jgħejjih. Aktar ma beda jerfgħu aktar ħammarlu spallejh, u beda jisloħomlu ukoll. “Ajma! Ma niflaħx inġorru!” beda jwaħwaħ ir-raġel bl-uġigħ. Imbagħad dan ir-raġel dar lejn il-Mulej u beda jirraġuna miegħu. “Issa hekk sew li jien inġorr salib daqshekk aħrax? Afli mhux sewwa tafx! Ara x’nagħmlu. Int għaliex ma taqbadx u tibda’ taqtagħlu biċċa? Xejn xejn inkun nista’ nġorru. X’taħseb?” U l-Mulej, li dejjem jirrispetta x-xewqa tagħna għax iħobbna ta’ veru, iridna liberi u mhux bħax-xitan li jinvadi l-libertà tagħna, bil-paċenzja kollha qatagħlu biċċa. “Għall-erwieħ!” wieġeb irraġel. “Issa nħossni ferm aħjar! Nista’ nimxi naqra
oħra.” Hekk hu. Beda miexi, u miexi, tant li beda jaqta’ lil uħud li kienu għaddejjin bilmod il-mod jerfgħu s-salib. Mela wara xi kilometri ta’ mixi, ri-raġel beda jħoss issħana tal-jum. Waqaf, u beda jirraġuna. “Issa kieku dan issalib naqtagħlu naqra oħra mhux aħjar?” Għalhekk dar lejn il-Mulej u qallu: “Mulej! Aqtagħlu naqra oħra dan issalib? Xejn xejn inkun nista’ nimxi fit-tul kemm nista’ f ’din is-sħana.” “Mela le,” qallu l-Mulej. Qatagħlu biċċa oħra, u dan ir-raġel, ferħan se jtir, beda għaddej miexi qisu mhux hu. U, minkejja dik is-sħana kollha, tgħidx kemm qata’ nies oħra! Issalib tiegħu issa ċkien bilbosta. F’daqqa waħda sab ruħu quddiem spazju bejn żewġ biċċiet art; waħda li kien fuqha hu u l-oħra fejn kellu jaqsam. “Kif se naqsam Mulej?” staqsa r-raġel hekk kif ra dan l-ispazju ma’ wiċċu. “Tajba din!” wieġbu l-Mulej. “Kulma għandek tagħmel hu li tpoġġi s-salib tiegħek għan-naħa l-oħra” wieġbu. “Int qed tiċċajta!” wieġbu r-raġel. “Mela jien
b’dan in-naqra ta’ salib nista’ ngħaddi għan-naħa l-oħra?” L-iżball ta’ dan ir-raġel huwa l-iżball tiegħi ukoll. Fil-ħajja ma nistax nagħmel shortcuts. Il-proċess tal-ħajja hu dak li hu. Il-ħajja hija kuntrarju għal dak li jiġri fil-mediċina. Meta nagħmlu operazzjoni t-tabib jagħtina l-anestesija kemm lokali jew, jekk il-każ ikun jitlob hekk, jagħtina dik ġenerali. Dan għax l-uġigħ ikun kbir wisq biex inġerrħuh waqt l-operazzjoni. Iżda fil-ħajja l-affari hija xorta oħra. Mhux l-ewwel darba li jkollna nġarrbu l-uġigħ; irridu jew ma rridux. Issa dan l-uġigħ nistgħu nġibuh b’idejna, minħabba żbalji li nwettqu ta’ bnedmin, inkella jista’ jiġri li jiġi fuqna wġigħ li tiegħu ma nkunux responsabbli tiegħu aħna. Hu x’inhu l-każ, ikollna nħabbtu wiċċna miegħu għax, bħalma fil-mediċina biex infiqu rridu ngħaddu mill-uġigħ u l-iskumdità talkonvalexxenza, hekk ukoll fil-ħajja biex nikbru rridu ngħaddu mill-uġigħ. Ilmaturazzjoni tagħna sseħħ permezz tal-uġigħ. Dan
anke biex qsamna d-dras, avolja konna daqs ħanex, imma kemm bkejna! Għax il-maturità titlob l-uġigħ, aħseb u ara f ’affarijiet oħra tal-ħajja. Ħadd mhu iblah li ma jixtieqx li s-salib tiegħu jkun eħfef milli hu, imma l-ħajja għallmitni li dak hu l-aħjar mod biex bih nista’ nikber. U aktar ma niffaċċja t-tbatija tiegħi aktar se nikber, għax dak li ma joqtolnix se jagħmilni aktar b’saħħti. Mhux l-ewwel darba li xi nies fl-isptar jgħiduli: “Patri! Alla mhux ħa jgħabbilek piż li ma tifilħux!” Din il-biċċa għerf fakkrittni f ’qawl Lhudi li jgħid: “Ma nitlobx għal piż eħfef imma għal spallejn aktar wesgħin.” It-tbatija iebsa. Tnikket. Tbikki. Tifni. Imma l-ġid li joħroġ minnha hu tassew kbir. Kemm-il darba gergirt Mulej li għandi salib tqil. Fakkarni li jekk nafda fik it-tbatija tiegħi tfejjaqni. It-tbatija tgħinni nintebaħ li ħajti mhux għal hawn. Ġurnata rrid immut u nagħti kont ta’ għemili. Għinni mela naħfer ħa niġi maħfur/a minnek. Ammen.
TA’ BARRA
kullhadd.com
17|04|2016 15
X’SE JIĠRI MINN ROUSSEFF? takkuża lil Temer u Cunha b’kollaborazzjoni f ’attentat ta’ kolp ta’ stat biex javvanzaw il-karrieri politiċi tagħhom, kif ukoll jakkwistaw il-poter ħalli jippruvaw jostakolaw l-investigazzjonijiet li qegħdin isiru dwar l-iskandlu Petrobras. Ta’ min isemmi li l-proċeduri ta’ impeachment tressqu minn ċittadin privat, Mariel Marra Marley, avukat illi m’għandu l-ebda affiljazzjoni politika uffiċjali.
LIAM GAUCI liam@kullhadd.com Fl-aħħar jiem rajna l-proċess ta’ impeachment fil-konfront tal-President tal-Brażil Dilma Rousseff jidħol f ’fażi ġdida hekk kif kumitat tal-Kamra tad-Deputati ta’ dan il-pajjiż għażel li jirrakkomanda lillistess Kamra li tressaq dan il-każ quddiem is-Senat għal aktar investigazzjoni. Madankollu, allegazzjonijiet li qegħdin isiru minn Rousseff stess jistgħu jindikaw li hemm ferm aktar milli jagħti fil-għajn wara din il-kwistjoni.
Kriżi u instabbiltà
Disfatta Tard nhar it-Tnejn li għadda, il-kumitat imsemmi vvota 38 - 27 biex approva rakkomandazzjoni li saret lillKamra tad-Deputati biex din titlob lis-Senat jiftaħ proċeduri ta’ impeachment fil-konfront talPresident Rousseff. Minkejja li din it-telfa kienet mistennija mill-partit tagħha, il-Partit talĦaddiema, id-differenza bejn il-voti favur u dawk kontra kienet akbar milli previst. L-akkuża li qiegħda ssir fil-konfront tagħha hija dik li mmanipulat il-kontijiet permezz ta’ self minn banek u kumpaniji statali biex taħbi l-istat allarmanti tal-ekonomija fix-xhur li ppreċedew l-elezzjoni presidenzjali tal2014. Id-deċiżjoni min-naħa talKamra tad-Deputati dwar jekk jilqgħux ir-rakkomandazzjoni tal-kumitat jew le se tittieħed illum stess. Deċiżjoni ta’ din ix-xorta għandha bżonn l-approvazzjoni ta’ mill-inqas żewġ terzi tad-deputati, jiġifieri
342 minn total ta’ 513. Sa ftit tal-ġimgħat ilu, ilkisba ta’ dawn il-voti dehret diffiċli hekk kif il-koalizzjoni ta’ Rousseff kellha biżżejjed siġġijiet biex tipproteġiha. Madankollu, riċentement, diversi partiti abbandunaw il-grupp parlamentari tagħha u talbuha biex tirriżenja jew tiffaċċja l-oppożizzjoni tagħhom fil-vot. Minkejja din l-oppożizzjoni, hija dejjem insistiet li hija innoċenti u li mhux se ċċedi postha. Qabel ma saret irrakkomandazzjoni min-naħa tal-kumitat tal-Kungress, kienu madwar 300 id-deputati li kienu mistennijin jivvutaw kontra Rousseff. Però, l-impressjoni hija li l-vot qawwi li l-kumitat għadda kmieni din il-ġimgħa se jkompli jikkonvinċi aktar deputati jduru kontriha hekk kif kompliet tissaħħaħ is-
sensazzjoni li t-tmiem talkarriera politika tagħha hija inevitabbli. Jekk is-Senat illum jintalab biex jiftaħ l-investigazzjoni millKamra tad-Deputati, Rousseff tista’ ssib ruħha sospiża millkariga tagħha għal massimu ta’ 180 jum. Matul dan il-perjodu, il-pożizzjoni tagħha tkun okkupata temporanjament mill-Viċi President Michel Temer. Eventwalment, jekk Rousseff tinsab ħatja, Temer jieħu l-kariga tagħha b’mod permanenti sal-elezzjoni presidenzjali sal-2018. Kospirazzjoni? Madankollu, Temer ukoll qiegħed fiċ-ċentru ta’ skandlu politiku. Fil-fatt, hemm diversi osservaturi politiċi li jħossu li l-investigazzjoni tagħha kienet il-vendetta ta’ oħrajn. Fost
dawn kien hemm Temer stess li qiegħed jiġi akkużat b’tixħim u korruzzjoni fejn allegatament aċċetta miljuni mingħand ilPetrobras, kumpanija statali tal-enerġija, għal raġunijiet li għadhom iridu jkunu verifikati. Miegħu qegħdin jiġu akkużati wkoll diversi uffiċjali pubbliċi u eletti. Barra minn hekk, Temer ukoll kien akkużat li pparteċipa fil-konspirazzjoni sabiex jiġu mmanipulati l-kotba qabel l-elezzjoni tal2014. Madankollu, attentat biex jinbdew proċeduri ta’ impeachment fil-konfront tiegħu kienu mblukkati mill-Ispeaker tal-Kamra tad-Deputati Eduardo Cunha – figura politika oħra li qiegħda tiġi assoċjata mal-iskandlu talPetrobras. Din l-inkonsistenza wasslet lil Rousseff biex
Il-konflitti politiċi u legali attwali ma setgħux waslu fi żmien aktar ħażin għallBrażil. Wara snin ta’ tkabbir ekonomiku impressjonanti li saħansitra qabeż is-7% fl2010, dan il-pajjiż esperjenza perjodu ta’ staġnar li eventwalment wassal għal riċessjoni li s-sena l-oħra wasslet għal kontrazzjoni ta’ 3.8%. Din il-kriżi diġà kienet mistennija li tkompli tul l-2016 qabel ma faqqgħu l-kwistjonijiet attwali. Fil-fatt, l-aktar previżjoni ekonomika riċenti tal-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI) indika li l-Brażil kien se jibqa’ jirreġistra defiċit pubbliku sal-2019 filwaqt li d-dejn kien mistenni jkompli jakkumula sal-2021. Minħabba f ’hekk, l-FMI esprima t-tama li jsir eżerċizzju qawwi ta’ konsolidazzjoni talpolitika fiskali u monetarja ħalli l-pajjiż jerġa’ jaqbad it-triq it-tajba. Madankollu, biex dan iseħħ irid ikun hemm gvern stabbli; ħaġa li mhix garantita b’konsegwenza tal-ammont kbir ta’ figuri politiċi implikati fl-iskandli riċenti.
KOMMESSI LI JIPPROMOVU L-VALURI DEMOKRATIĊI LIAM GAUCI ta’ kemm il-pajjiżi oħra liam@kullhadd.com qegħdin jirrispettaw l-obbligi internazzjonali tagħhom fejn Id-Dipartiment tal-Istat jidħol ir-rispett għad-drittijiet Amerikan ppubblika l-40 umani. B’hekk, il-membri taledizzjoni tal-Country Reports on Human Rights; rapport Kungress u s-Senat ikollhom li janalizza kemm qegħdin stampa ċara ta’ x’tip ta’ stati ikunu effettivi stati oħra fejn jkunu qegħdin jiffaċċjaw meta jidħlu setturi li huma meqjusin tkun qiegħda tiġi kkunsidrata bħala fundamentali għal l-possibbiltà li tingħatalhom xi kull demokrazija, fosthom tip ta’ assistenza. B’hekk l-Istati ir-rispett għad-drittijiet Uniti tkun aktar ċerta li mhix umani, il-governanza tajba u qiegħda taġevola gvernijiet li jmexxu b’mod li jmur kontra l-imparzjalità tal-ġudikatura. l-valuri fundamentali tadX’inhu l-iskop tar-rapport? demokrazija. Dan it-tip ta’ rapporti bdew jitfasslu b’konsegwenza talapprovazzjoni tal-Foreign Assistance Act tal-1961. Permezz tiegħu, is-Segretarju tal-Istat ingħata l-inkarigu li jgħaddi rapport dettaljat lill-Ispeaker tal-Kungress, kif ukoll il-Kumitat għallAffarijiet Barranin tas-Senat li fih ikun hemm indikazzjoni
“Ma rridux l-valuri tagħna”
nimponu
F’konferenza stampa li fiha ppreżenta dan ir-rapport, isSegretarju tal-Istat Amerikan John Kerry ddeskriva din ir-riċerka bħala waħda millaktar pubblikazzjonijiet tad-Dipartiment tiegħu li tiġbed interess, kemm fuq
livell nazzjonali, kif ukoll internazzjonali. Fid-diskors tiegħu, Kerry wera li huwa konxju talfatt li l-Istati Uniti għandha l-fama li timponi l-valuri tagħha fuq ħaddieħor. Filfatt, huwa ħass il-bżonn li jisħaq li l-konklużjonijiet li wieħed isib fir-rapport ma kinux skont “standard arbitrarju tal-Istati Uniti... [imma] standards universali għad-drittijiet umani li kienu adottati, aċċettati u maqbula minn ħafna min-nazzjonaijiet tad-dinja...” Għaldaqstant, huwa spjega li dan l-eżerċizzju mhuwiex isir biex l-Istati Uniti tindaħal fit-tmexxija ta’ pajjiżi oħra, imma biex turi b’mod konkret li hija kommessa li tipproteġi u tippromovi dawn l-valuri universali. Huwa esprima wkoll ilfehma li, fejn jidħlu d-drittijiet umani, kull gvern, inkluż tal-Istati Uniti, għandu fejn itejjeb il-prestazzjoni
tiegħu. Is-Segretarju tal-Istat Amerikan spjega li r-rispett għad-drittijiet umani mhuwiex biss obligu morali, imma anke opportunità biex jisfrutta l-potenzjali u l-enerġija sħiħa tal-popolazzjoni bl-għan li tinbena soċjetà prosperuża. “Din mhix teorija, imma fatt ippruvat kuljum f ’diversi pajjiżi madwar id-dinja. Pajjiżi li jxekklu l-libertà għandhom ċans iżgħar li jkollhom ekonomiji innovattivi, diversifikati u b’livell ta’ tkabbir tajjeb,” tenna Kerry. Huwa sostna wkoll li l-gvernijiet li ma jħallux liċċittadini jeżerċitaw id-drittijiet fundamantali tagħhom mhux biss inaqqsulhom l-fiduċja flistituzzjonijiet, imma jistgħu jiftħu l-bieb għal oppożizzjoni estremisita u vjolenti.
kwistjonijiet huma ċentrali fir-relazzjonijiet diplomatiċi li pajjiżu jkollu ma’ nazzjonijiet oħrajn. Hawnhekk, huwa semma diversi eżempji, fosthom tal-Eġittu fejn l-Istati Uniti qiegħda tenfasizza dwar il-bżonn li ssir distinzjoni bejn manifestazzjonijiet vjolenti u paċifiċi, kif ukoll ta’ Kuba fejn il-President Amerikan Barack Obama personalment talab għal aktar pluralità politika u aċċess liberu għall-internet għall-poplu Kuban. Xi wħud minn dawn l-isforzi taw il-frott, tenna Kerry, però, dan mhux dejjem kien il-każ. Fost il-pajjiżi li għad għandhom x’jagħmlu mhux ħażin f ’dan ir-rigward huwa semma lit-Tuneżija, inNiġerja, Sri Lanka u Burma. Madankollu, huwa ħeġġeġ lil dawn il-pajjiżi biex juru l-kuraġġ u jagħmlu l-bidliet li Għad hemm xi jsir hemm bżonn f ’dan ir-rigward Is-Segretarju tal-Istat għax il-benefiċċji fit-tul huma Amerikan sostna li dawn il- kbar.
16 17|04|2016
1
kullhadd.com
TA’ BARRA
MINN MADWA
DIBATTITU JAĦRAQ
3 1
L-aħħar konfront bejn Hillary Clinton u Bernie Sanders kien nieqes mid-diplomazija li drajna naraw fid-dibattiti Demokratiċi. Dawn id-dibattiti ġeneralment kienu kalmi kkumparati ma’ dawk Repubblikani. Madankollu, avvanzi sostanzjali li għamel Sanders fl-aħħar ġimgħat ġiegħlu lil Clinton tkun aktar aggressiva. Dan il-bżonn inħass aktar fl-aħħar jiem hekk kif riesqa l-elezzjoni primarja ta’ New York, li tpoġġi għad-dispożizzjoni tagħhom 247 delegat. L-aktar punt kontroversjali bejniethom hija l-esperjenza, fejn Clinton qiegħda ssostni li Sanders ma jistax ikun president tajjeb għax qatt ma kopra karigi ta’ responsabbiltà kbira. Madankollu, Sanders qiegħed jallega li Clinton ma kinitx kapaċi tmexxi meta ngħatat karigi għoljin.
2
QRIB TA’ XULXIN
3 Fil-jiem li għaddew fir-Renju Unit ingħata bidu uffiċjali għall-kampanja referendarja li se twassal għall-vot tat-23 ta’ Ġunju meta l-poplu Brittaniku jrid jagħżel jekk iridx li pajjiżu jibqa’ fl-Unjoni Ewropea. Fi stħarriġ li sar din il-ġimgħa ħareġ li huma madwar 40% mill-votanti li jixtiequ li pajjiżhom jibqa’ Stat Membru, filwaqt li 39% iridu li tintemm is-sħubija. Dan iħalli madwar 21% tal-votanti li għadhom indeċiżi hekk kif iridu jaraw x’argumenti jitressqu mill-kampanji opposti filġimgħat li ġejjin. L-aktar argument prominenti għaż-żewġ naħat huwa l-effett tas-sħubija fuq l-ekonomija Brittanika fejn hemm nuqqas ta’ qbil dwar jekk l-Unjoni hux qed toffri aktar piżijiet jew opportunitajiet.
JINĦOLOQ IL-PASSENGER NAME RECORD Il-Parlament Ewropew approva proposta li permezz tagħha se jibdew jinġabru d-dettalji talpassiġġieri tal-ajru li jivvjaġġaw fl-Istati Membri. Il-battalja politika biex jiġi maħluq dan ir-rekord, magħruf bħala l-Passenger Name Record, ilha għaddejja mill-2011. S’issa, però, l-approvazzjoni tiegħu kienet ostakolata minn membri talParlament stess li beżgħu li rekord simili seta’ jhedded id-dritt għall-privatezza tal-passiġġiera. Madankollu, l-attakki terroristiċi li seħħew fi Franza u l-Belġju fl-aħħar xhur bidlu l-fehma ta’ bosta minnhom. Din ir-riforma se ġġiegħel lil-linji tal-ajru jagħtu d-dettalji personali tal-passiġġieri lillpajjiżi ta’ destinazzjoni bl-għan li jkunu segwiti aħjar persuni li jistgħu jkunu involviment f ’atti kriminali, fosthom terroriżmu u traffikar.
2
TA’ BARRA
kullhadd.com
AR ID-DINJA 6
17|04|2016 17
TERREMOT FIL-ĠAPPUN
2 4
5
6
Terremot bil-forza ta’ 6.4 grad fuq l-iskala Richter laqat il-gżira Ġappuniża ta’ Kyushu tard nhar il-Ħamis li għadda; diżastru naturali li ħalla disa’ persuni mejta u darab aktar minn 1,000. Minkejja li dan it-terremot kien anqas b’saħħtu minn dak ta’ Fukushima tal-2011, il-perċezzjoni kienet simili għax l-epiċentru tiegħu kien aktar qrib iż-żoni abitati u aktar viċin wiċċ l-art. Fortunatament, però, l-impatt kien anqas devastanti hekk kif kienu rrappurtati biss xi ħsarat strutturali kif ukoll qtugħ taddawl fiż-żona tal-madwar. Fl-ebda ħin ma kien hemm theddida ta’ tsunami. Dan it-terremot kien segwit minn ieħor ilbieraħ li kien ta’ 7.3 grad fuq l-iskala Richter.
5
4
IFALLI T-TEST
ELEZZJONIJIET KONTROVERSJALI Nhar l-Erbgħa li għadda fit-territorji Sirjani li qegħdin taħt il-kontroll tal-Gvern saru l-elezzjonijiet parlamentari. Il-President Sirjan Bashar al-Assad sostna li huwa importanti li l-poplu jivvota ħalli l-pajjiż juri li huwa b’saħħtu minkejja li għadu involut fi gwerra ċivili li ilha għaddejja mill-2011. Madankollu, l-Oppożizzjoni sostniet li dawn l-elezzjonijiet huma farsa u allegaw li l-Gvern imblokka l-kandidatura ta’ mijiet ta’ persuni li ma kinux tal-istess fehma politika tiegħu. Dawn l-elezzjonijiet, flimkien ma’ xi konfronti militari li seħħew fl-aħħar jiem, komplew jikkumplikaw in-negozjati li qegħdin saru f ’Ġinevra din il-ġimgħa hekk kif iż-żewġ naħat akkużaw lil xulxin b’nuqqas ta’ rieda tajba.
Test missilistiku organizzat mill-Gvern tal-Korea ta’ Fuq biex ifakkar l-anniversarju mit-twelid tal-eksmexxej Kim Il-sung falla. It-test, li sar b’missili tat-tip BM-25, huwa wieħed minn serje twila li l-Gvern tal-Korea ta’ Fuq qiegħed jagħmel biex isaħħaħ il-kapaċitajiet ballistiċi tiegħu, speċjalment b’munizzjoni nukleari. Esperti militari sostnew li dan it-tip ta’ missili għandhom il-kapaċità li jilħqu l-bażi Amerikana fi Guam. Madankollu, jidher li huma ma jistgħux jaslu sat-territorju kontinentali Amerikan. Din id-disfatta mhix mistennija li jkollha effett negattiv fit-tul għall-Korea ta’ Fuq hekk kif huwa maħsub li għandha madwar 50 missili oħra tal-istess tip għad-dispożizzjoni tagħha.
18 17|04|2016
kullhadd.com
PERSONALITÀ
NAQQAS MILL-PIŻ U LLUM JGĦIN NIES BL-ISTESS PROBLEMA RAMONA
PORTELLI TINTERVISTA LIL
ANTHONY MEACHEN
Sit elettroniku: www.ramonaportelli.com Email: ramonaportelli@hotmail.com
Dan l-aħħar iltqajt ma’ persuna u kont sorpriża b’dak li rajt. Ħassejtni bħallikieku kont qed nitkellem ma’ bniedem ġdid, għax id-dehra ġdida li kiseb hija waħda drastika ħafna. Irnexxielu jneħħi ħafna mill-piż żejjed li kellu b’tant determinazzjoni fuqu u llum qed jgħin lil ħaddieħor jonqos mill-piż u jikseb figura aħjar. Qed nirreferi għal Anthony Meachen. Għandu ħamsa u tletin sena, u joqgħod Birżebbuġa. Jaħdem flimkien mal-kollega u ħabib tiegħu Lee Said bħala diet advisor u personal trainer. Isostni li ma tantx għandu ħin għal ħafna passatempi, imma l-iktar li jieħu pjaċir huwa jittrenja fil-gym. Jiddeskrivi lilu nnifsu bħala bniedem dħuli u ċajtier ħafna, iħobb jgħin u jimmotiva lil dak li jkun u huwa ddedikat ħafna lejn xogħlu. Irnexxielu jitlef 31 kilo Ta’ min jgħid li fis-sena 2011 kien jiżen 117-il kilo u wara ħmistax-il ġimgħa ta’ taħriġ intensiv, dieta u sagrifiċċji, irnexxielu jitlef 31 kilo, jiġifieri niżel għal 86 kilo. Mistoqsi x’tip ta’ dieta u sagrifiċċji kellu jagħmel biex kiseb din il-figura ġdida fuqu, Anthony stqarr miegħi li qabel ma beda d-dieta kien jiekol minn kollox, ħelu, ċikkulata, luminati, birra, junk food u
l-ikel kollu li mhux tajjeb għassaħħa tal-bniedem. “Dan l-ikel kelli naqtgħu kompletament, inkluż l-alkaħol, u naqleb għal dieta id-dieta li tikkonsisiti f ’konsum ta’ laħam, tiġieġ u ħut. Qtajt il-ħobż, żidt ħafna ħaxix u bdejt nixrob l-ammont ta’ ilma ideali għall-piż li ridt nilħaq,” beda jispjegali Anthony. Il-fattur li ħajjar lil Anthony biex jibda d-dieta kien proprju meta wasal fi stat fejn telaq l-isport u l-attività fiżika. Darba minnhom kien tiela’ t-taraġ b’ibnu u, kif tela’ sular taraġ u poġġih fuq is-sufan, beda jaqta’ nifsu. “Hawnhekk indunajt li ma nistax nibqa’ sejjer hekk. Ma kontx inħossni komdu f ’ġismi u kont inħossni skomdu meta mmur biex nixtri l-ħwejjeġ”, kompla jgħidli. Immaġinajt li sar kambjament qawwi kemm f ’saħħtu, nifsu, kif ukoll fl-apparenza tiegħu. Fil-fatt, stqarr miegħi li, wara
li beda d-dieta u t-taħriġ, ġismu u saħħtu marru għallaħjar. “In-nifs qabad jaqleb għall-aħjar, bdejt nimrad ħafna inqas milli kont qabel u bl-apparenza l-ġdida tħajjart inkompli biex nilħaq livelli ġodda sakemm eventwalment tħajjart nibda naqra u nistudja aktar dwar dan is-settur tallifestyle change.” Ridt inkun naf dwar irreazzjoni tan-nies ta’ madwaru u jekk kinux jagħrfuh. Anthony sostna li ħafna nies kienu jaħsbu li mhux se jirnexxilu jilħaq il-miri tiegħu. Però, bħala sfida, kemm magħhom u kemm miegħu nnifsu, għamel dak kollu possibbli biex wasal fejn wasal illum. “Ma qtajtx ilkuntatt minn mal-ħbieb tiegħi, allura segwew il-progress li għamilt. Illum il-ġurnata sirt ta’ ispirazzjoni għalihom meta jaraw li żammejt din il-linja tax-xogħol u li lħaqt dawn issuċċessi.” L-ewwel pass kien l-iktar iebes, imma ma qatax qalbu Dwar jekk kinitx triq faċli li jibda d-dieta u jasal fejn wasal, Anthony stqarr li l-ewwel pass kien l-iktar iebes. Kien iħossu qed jaqta’ qalbu għax mhux faċli tkun dedikat lejn din il-ħajja, iżda bl-għajnuna tal-kowċ li kellu dak iż-żmien, Stephen Tully, li dejjem għenu biex jimxi ’l quddiem, Anthony irnexxielu jasal fejn ried jasal. “L-iktar parti diffiċli għalija kienet li nidħol f ’gym għallewwel darba. Meta għamilt dan il-pass iltqajt ma’ ħafna nies li għamluli kuraġġ kbir u dejjem għenuni biex ma naqtax qalbi. Il-fatt li għamilt ħbieb ġodda li jgħixu din il-healthy lifestyle
għeninti ħ a f n a wkoll. Għallbidu l-kowċ kien jagħtini piż adattat għalija, kemm biex ma naqtax qalbi u kemm biex ma nweġġax. Kont nittrenja qisu siegħa kuljum u f ’dik issiegħa kont nagħmel kemm cardio kif ukoll weight training.” Kompla jgħidli li biex iżomm din il-figura li rnexxielu jakkwista, għadu jiekol porzjonijiet ta’ ikel adattat għall-piż tiegħu, jixrob minn tal-inqas tliet litri ilma kuljum, u jagħmel siegħa u nofs eżerċizzju kuljum. Eventwalment, mhux talli Anthony irnexxielu jakkwista figura tajba għalih innifsu, imma talli llum il-ġurnata qed jieħu ħsieb persuni oħra jakkwistaw figura aħjar u aktar b’saħħitha. Ħallejt f ’idejh biex jelabora aktar dwar dan il-fatt. “Kif semmejt qabel, il-progressi li beda jkolli ġegħluni nagħmel ħafna riċerka fuq dieta u sport.
L-interess wassalni biex eventwalment nistudja fuq personal training u diet advice. Kont inqatta’ ħafna ħin il-gym u mal-kowċ li kelli, li mingħandu tgħallimt ħafna, tani biżżejjed esperjenza u għallimni kif navviċina nies li kellhom l-istess problema tiegħi. Din saret ħajti. Waqaft mix-xogħol li kont nagħmel qabel u bdejt fuq din-il-linja,” spjegali determinat Anthony. Dwar jekk kienx hemm mumenti li fihom qata’ qalbu, Anthony ikkonfermali li kienet aktar faċli li jaqta’ qalbu milli jimbotta lilu nnifsu ’l quddiem u dan għax il-pjan tal-kowċ tiegħu kien li fl-ewwel fażi jtellagħlu filpiż, allura ma bediex jara riżultati pożittivi. Però, illum il-ġurnata jifhem u japprezza l-mod li bih mexxieh ilkowċ għax evita problemi permanenti bħal stretch marks li jistgħu joħorġu meta jonqos il-piż f ’daqqa, u excess loose skin.” Fl-aħħar nett tlabtu jgħaddi messaġġ lill-qarrejja talgazzetta KullĦadd. “Ilparir tiegħi hu li qatt mhu tard wisq biex tibda, li tkun pożittiv u tkun lest tagħmel l-ewwel pass u tieħu azzjoni biex tħossok aħjar u tibda tagħmel xi ħaġa li hija verament għalik innifsek. Trid ukoll tkun lest għallbidla fl-istil tal-ħajja li tgħix u tibda ssib ħin biex tagħmel eżerċizzju u tipprepara l-ikel neċessarju għall-ġurnata. Il-bidu huwa dejjem iebes, tagħmel x’tagħmel fil-ħajja, però ladarba tibda, ma tħarisx lura u meta tara r-riżultati tagħmel aktar kuraġġ biex tkompli. Xi ħaġa oħra importanti hi li tagħmilha ma’ nies b’attitudni pożittiva u li jimmotivawk biex timxi ’l quddiem. Inħoss li jekk jien kont kapaċi nasal sa fejn wasalt illum, ċert li kulħadd jista’ jagħmilha,” temm jgħid Anthony b’determinazzjoni.
LI KELLU GĦADA JIRBAĦ IL-VOT SIMON BUSUTTIL
IMMORRU ARUL MINFLOK ’IL QUDDIEM
Il-Parlament ikun għażel in-negattività minflok l-ottimiżmu Nanalizzaw il-pożizzjonijiet ta’ Simon Busuttil sa issa u l-effett tagħhom Nifhmu liema huma l-miżuri li jispiċċaw jieqfu b’mod immedjat
X’JIDĦOL FIS-SEĦĦ B’SIMON BUSUTTIL? Fl-ewwel tliet snin tiegħu bħala Kap tal-Oppożizzjoni ftit kienu l-proposti li tkellem dwarhom il-Kap talOppożizzjoni. Dan għax bil-karattru negattiv tiegħu iktar tkellem dwar dak li ma jridx milli dak li jrid. Iżda, fittex minn hemm u fittex minn hawn, sibna ftit ideat li semma għal iktar minn darba. Nassumu li jirbaħ il-vot tal-fiduċja ta’ għada u jżomm kelmtu u naraw xi jkun l-effett ta’ gvern immexxi minnu. • TAXXI ĠODDA Il-ħaddiema u min iħaddem se jkollhom jibdew iħallsu iktar taxxa għax, kif dejjem qalu l-Kap Nazzjonalista u l-Viċi tiegħu, Mario de Marco, it-tieni pilastru obbligatorju huwa wieħed missoluzzjonijiet għall-isfida tal-pensjonijiet. • ŻIEDA FL-ETÀ TAL-IRTIRAR Fil-fatt, it-tieni soluzzjoni hija żieda fl-età tal-irtirar. Xi ħaġa li saħansitra kienet ilha tkun imwiegħda minn gvernijiet Nazzjonalisti lill-Kummissjoni Ewropea, anke jekk bil-moħbi. B’hekk, b’Simon Busuttil prim ministru, l-età tal-irtirar titla’ għal 67 sena. • ŻIEDA FIL-KONTIJIET Simon Busuttil dejjem qal li jrid sistema fejn il-prezzijiet tal-enerġija jiżdiedu skont il-prezz internazzjonali taż-żejt. Bil-prezz taż-żejt jitla’, il-kontijiet tal-enerġija jogħlew. Differenza minn kif jiġri meta jkun hemm flessibbiltà fejn il-prezzijiet talenerġija f ’Malta roħsu b’rati li fl-Unjoni Ewropea lanqas biss immaġinawhom. • ŻIEDA FIL-PREZZ TAL-FJUWIL Bl-istess mod jiżdiedu l-prezzijiet tal-fjuwil. Tul din il-leġiżlatura, sa issa l-prezzijiet raħsu għaxar darbiet. Però, hawn Simon Busuttil jerġa’ jinqabad fuq sieq waħda għax jemmen f ’politika fejn il-prezz tal-fjuwil jiċċaqlaq kull xahar. • ŻIEDA FIL-PREZZ TAL-GASS Jiġri l-istess bil-prezz tal-gass. Japplikaw l-istess prinċipji tal-prezzijiet tal-enerġija u l-fjuwil. • TFAL UMILJATI Tfal minn familji f ’riskju ta’ faqar jispiċċaw umiljati fl-iskejjel għax l-unika proposta għalihom minn Simon Busuttil hija dik li jagħtihom lunch fl-iskola, fejn mill-pakkett mogħti lilhom sħabhom se jkunu jafu li dawn qed jingħataw ikel skont id-dħul tal-ġenituri tagħhom u jispiċċaw ukoll bullied. • RICHARD CACHIA CARUANA LURA KASTILJA Sal-lum Richard Cachia Caruana qed jassisti minn wara l-kwinti. Jekk il-Partit Nazzjonalista jirbaħ l-elezzjoni ġenerali Richard Cachia Caruana jerġa’ jikseb il-kontroll fit-tielet sular ta’ Kastilja. Wara kollox kien hu li għamel il-karriera ta’ Busuttil fil-politika u għalhekk Busuttil obbligat. • DIRECT ORDERS LILL-ĦBIEB Kumpaniji bħal ta’ Ann Fenech, Daphne Caruana Galizia, Peter Fenech, Andrew Borg Cardona, jibqgħu jingħataw miljuni ta’ ewro f ’direct orders. • DEFIĊIT EĊĊESSIV Malta terġa’ tidħol fil-proċedura ta’ defiċit eċċessiv bħalma kienet dejjem taħt it-tmexxija ta’ Tonio Fenech. Dan għax ma jkunx hemm serjetà fit-tmexxija tal-finanzi pubbliċi. • KUNTRATTI GĦAL TAL-ISKEMA ĊEDOLI Persuni li għenu fl-iskema ta’ self sigriet jibdew jieħdu miljuni ta’ ewro f ’konsulenzi. L-istess kif għal snin twal ħadmet l-iskema tal-JS List. • XOGĦOL FIL-PRIVAT Simon Busuttil kien staqsa lill-whistleblower, fil-każ ta’ Għawdex, għaliex baqa’ jagħmel ix-xogħol meta kien jaf li l-Partit Nazzjonalista kien se jitlef l-elezzjoni. Għalhekk, dwar jekk jibqax isir xogħol imħallas minn fondi pubbliċi, nibdew naraw x’ċans hemm li tintrebaħ l-elezzjoni li jmiss.
X’JIEQAF B’SIMON BUSUTTIL? • MILL-ĠDID HFO Jeżistu dubji kemm Simon Busuttil se jkompli għaddej bil-qalba għall-gass u bil-kuntratt tal-power station li għamel kruċjata kontra tiegħu. Għalih is-soluzzjoni hija pipeline. Din hija soluzzjoni li tieħu ħafna snin u għalhekk pajjiżna jibqa’ juża l-HFO għal minn tal-inqas għaxar snin oħra. • DAQSHEKK MILJUNI MILL-IIP Iwaqqaf il-Programm ta’ Ċittadinanza b’Investiment li tant tkellem kontra tiegħu. Ikollu konflitt intern filPartit Nazzjonalista għax minnu qed idabbru l-eluf kbar ta’ ewro nies bħal Ann Fenech u Francis Zammit Dimech. • EBDA SPTAR ĠDID F’GĦAWDEX Simon Busuttil iwaqqaf il-bini ta’ sptar ġdid f ’Għawdex għax ma jemminx fih. Konsegwenza ta’ hekk titlaq ukoll l-iskola medika Barts. • IŻ-ŻONQOR ABBANDUNAT B’Simon Busuttil ma jsirx il-proġett tal-università Amerikana f ’Żonqor Point. Dan għax kien dejjem kontra tiegħu u kontra l-investiment fin-naħa ta’ isfel tal-pajjiż. Iż-Żonqor jibqa’ abbandunat. • MA JSIRX IL-PARK NAZZJONALI Bħalma jitwaqqaf il-proġett tal-università, jitwaqqaf ukoll il-proġett tal-park nazzjonali flInwadar. Park li kien ilu fuq il-karta snin iżda li Gvern Nazzjonalista qatt ma implimenta għax għalih in-naħa ta’ isfel mhix prijorità. • IWAQQAF IL-PAGAMENTI Iwaqqaf il-pagamenti lil dawk li qed jieħdu flushom fuq ir-reġistrazzjoni mħallsa żejda fuq it-taxxi talkarozzi. Dan għax din il-wegħda Simon Busuttil sejħilha korrotta u li tista’ twassal għal bailout. • MEDIĊINI OUT OF STOCK Jerġgħu jiżdiedu l-mediċini out of stock. Simon Busuttil ma jinkwetax għax għalih dan huwa bħal bott piżelli out of stock għand tal-grocer. Mijiet ta’ anzjani jispiċċaw jerġgħu jixtru l-mediċini li jkunu out of stock.
• ŻIEDA FL-IMMIGRAZZJONI Jiżdiedu bil-mijiet l-immigranti li jidħlu f ’pajjiżna għax il-politika ta’ Simon Busuttil dejjem kienet li dwar dan ma tista’ tagħmel xejn. • JIŻDIEDU L-LISTI TA’ STENNIJA Simon Busuttil dejjem kien parti minn gvern li jemmen li l-listi ta’ stennija jispiċċaw meta tispiċċa d-dinja. Bih prim ministru jerġa’ jmur lura l-qasam tas-saħħa. • INQAS STIPENDJI Simon Busuttil jemmen li student li jirrepeti m’għandux jingħata stipendju, għalhekk jitneħħa dan l-istipendju u l-Gvern iħallas inqas miljuni fi stipendji. Dan konformi mal-politika ta’ Busuttil li jnaqqas l-ispejjeż • DRITT TAŻ-ŻWIEĠ Simon Busuttil jemmen li l-koppji omosesswali m’għandhomx jingħataw dritt ta’ żwieġ; għalhekk tibqa’ biss fuq il-karta proposta li l-Prim Ministru Joseph Muscat diġà qabel magħha. • FRIŻA FIL-PENSJONIJIET Simon Busuttil jiffriża l-pensjonijiet għax mhux l-ewwel darba li ddikjara li ma setgħux jiżdiedu l-pensjonijiet.
FIR-REALTÀ
MUSCAT SE JIBQA’ JIBDEL MALTA GĦALL-AĦJAR
Fir-realtà l-vot ta’ għada se jkun qed jirbħu l-Gvern ta’ Joseph Muscat. Dan għax fil-Parlament Joseph Muscat għandu maġġoranza b’saħħitha wara mandat ċar li tah il-poplu Malti u Għawdxi fl-aħħar elezzjoni ġenerali. Mandat li kien imsaħħaħ b’rebħiet fl-elezzjoni tal-Parlament Ewropew u l-kunsilli lokali u mill-fatt li f ’kull stħarriġ tal-opinjoni pubblika Joseph Muscat joħroġ bħala l-iktar mexxej fdat f ’pajjiżna. U ladarba Joseph Muscat jibqa’ jmexxi pajjiżna, f ’Malta għandna nibqgħu nistennew dan li ġej: • TKABBIR EKONOMIKU BLA PREĊEDENT • INVESTIMENT KBIR
Mit-tkabbir ekonomiku se jibqgħu jgawdu l-familji li qed jesperjenzaw iktar flus fil-but u iktar xogħol. Qed igawdu u se jibqgħu jgawdu wkoll minn numru ta’ benefiċċji, fosthom dawk maħsuba għal persuni bi dħul baxx bħal inwork benefit u l-benefiċċju għallfamilji foqra sakemm dawn jibagħtu lil uliedhom l-iskola.
jidħlu iktar persuni diżabbli fid-dinja tax-xogħol, filwaqt li jkompli l-proġett Soċjetà Ġusta li qed Pajjiżna se jibqa’ jattira investiment. Fix-xhur u jara għadd ta’ djar jinfteħu fil-komunità. s-snin li ġejjin jibdew jimmaterjalizzaw proġetti bħall-maritime hub, l-American University of Malta, • ENERĠIJA MILL-GASS il-crafts village u l-investiment miljunarju fil-qasam tas-saħħa. Magħhom mistennija jitħabbru numru Pajjiżna jibda jieħu l-enerġija mill-gass għax ta’ investimenti ġodda li se jkomplu joħolqu iktar fil-ġimgħat li ġejjin se tkun lesta l-power station impjiegi. f ’Dellimara. Proġett li se jtejjeb l-arja tan-naħa ta’ isfel ta’ Malta. • INIZJATTIVI SOSTNUTI • EDUKAZZJONI TA’ LIVELL Għadd ta’ proġetti soċjali li diġaà bdew, jibqgħu ikunu sostnuti. Fuq quddiem nett il-ħarsien tat-tfal Se jibqa’ għaddej il-proġett ta’ tablets fl-iskejjel u b’xejn, it-tablets fl-iskejjel u s-sħubija mal-privat fil- l-bini ta’ skejjel ġodda fost ħafna proġetti oħra filqasam tal-kura tal-anzjani. qasam edukattiv.
• ŻIEDA LILL-PENSJONANTI
• HOUSING SOĊJALI
Rapport wara ieħor qed jikkonferma li r-riżultati miskbua s-sena li għaddiet u ta’ qabel fil-qasam ekonomiku mistennija jibqgħu jkunu sostnuti għassnin li ġejjin. • IGAWDU L-FAMILJI
Se jibqgħu jiżdiedu l-pensjonijiet filwaqt li ma B’Joseph Muscat Prim Ministru, fix-xhur li ġejjin se tiżdiedx l-età tal-irtirar. jkunu qed jitilqu l-pjani li se jaraw proġetti kbar ta’ housing soċjali mħabbra fil-baġit. • KONTIJIET ORĦOS • DINJITÀ LIL PERSUNI B’DIŻABBILTÀ Il-Gvern jibqa’ jadotta politika favur kontijiet orħos u stabbli. Għalhekk il-kontijiet tal-enerġija se jibqgħu Persuni b’diżabbiltà jingħataw id-dinjità li tixirqilhom irħas filwaqt li mistenni jkompli jorħos il-fjuwil. billi tibqa’ tkun infurzata l-liġi li permezz tagħha
• TRASPARENZA Wara li tneħħiet il-preskrizzjoni minn fuq każi li jinvolvu politiċi u daħlet il-Whistleblower Act mistennija iktar liġijiet favur it-trasparenza, fosthom bl-awtonomija tal-Parlament u l-Kummissarju għall-Istandards. Dan għaliex Gvern Laburista jaħdem tassew biex jiġġieled ilkorruzzjoni, tant li fl-aħħar indiċi Malta għamlet avvanzi ’l quddiem.
Dawn huma ftit mill-oqsma fejn, wara li għada l-Gvern jingħata vot ta’ fiduċja qawwi, se tibqa’ ssir ħidma fuqhom. Ħidma li qed twassal biex il-Maltin u l-Għawdxin igawdu minn kwalità ta’ ħajja aħjar għax MALTA QED TINBIDEL.
MADWARNA
kullhadd.com
17|04|2016 23
IL-BICC IKOLLU L-EWWEL LAQGĦA MAL-PRIM MINISTRU Fil-ġranet li għaddew il-Kunsill Konsultattiv għall-Industrija talBini (BICC) kellu laqgħa mal-Prim Ministru Joseph Muscat. Din hija l-ewwel waħda tax-xorta tagħha li qatt saret hekk kif, sa mittwaqqif tal-BICC fl-1997, l-ebda prim ministru qatt ma ltaqa’ malBICC. F’din il-laqgħa ċ-Chairman Eżekuttiv Charles Buhagiar spjega l-inizjattivi li l-BICC mexxa f ’dawn l-aħħar tliet snin. Fosthom dawk tal-iskill cards fl-industrija tal-kostruzzjoni, il-property price index li l-BICC qiegħed jaħdem dwarha f ’kollaborazzjoni mal-Bank Ċentrali u inizjattivi dwar użu tal-enerġija b’mod effiċjenti fil-bini. Il-Prim Ministru fehem ix-xogħol siewi li l-BICC qiegħed jagħmel u appella sabiex ikompli l-ħidma ħalli s-settur tal-kostruzzjoni jkompli jissaħħaħ f ’pajjiżna. Preżenti għal-laqgħa kien hemm is-Segretarju Permanenti Prinċipali, is-Sur Mario Cutajar; iċ-Chairman Eżekuttiv, il-Perit Charles Buhagiar, diversi uffiċjali tal-BICC, kif ukoll membri talBICC Advisory Board.
MIXJA B’RISQ L-ISLAND SANCTUARY
Nhar il-Ħadd 24 ta’ April 2016 se ssir mixja bil-klieb b’risq l-Island Sanctuary, Tas-Silg, Marsaxlokk, fl-akkwati madwar issantwarju. Kulħadd huwa mistieden biex jieħu sehem fil-mixja bil-kelb tiegħu. Dawk li m’ghandhomx kelb imma jixtiequ jippartecipaw jistgħu jirriservaw kelb mis-santwarju billi jċemplu fuq in-numru 7901 8901. Il-klieb tas-santwarju huma riservati għal dawk il-persuni li m’għandhomx kelb, u l-ammont ta’ klieb li jistgħu joħorġu missantwarju huwa limitat. F’dan il-każ ikun hemm ilbżonn tal-karta tal-identità. Tintalab donazzjoni ta’ €8 minn kull familja li tattendi. Ir-reġistrazzjoni tibda fid-9.30am fis-santwarju u wara jittieħed ritratt ta’ kull parteċipant, sid u kelb, li bih jipparteċipa f ’kompetizzjoni fuq paġna ta’ Facebook tas-santwarju. Hemm premjijiet sbieħ kemm għas-sid kif ukoll għall-kelb li jidhru fir-
ritratti rebbieħa. Dawn jinkludu l-klieb tassantwarju wkoll. Il-mixja tibda fl-10.30am u mistennija li ddum bejn 30 u 45 minuta. Wara jkun hemm refreshments kemm għallkbar kif ukoll għat-tfal. Il-klieb ukoll jingħataw xi ħaġa tajba. Il-bażar, il-ħwienet tal-kotba u tal-pets fissantwarju jkunu miftuħin ukoll bejn l-10.30am u 4.00pm. Għal aktar dettalji dwar premijiet, eċċ., tistgħu żżuru s-sit elettroniku www.islandsanctuary.com. mt, kif ukoll il-paġna ta’ Facebook tas-santwarju. Dawk li ma jistgħux jattendu iżda jixtiequ jagħtu l-għajnuna tagħhom jistgħu jagħmlu dan billi jibagħtu SMS fuq dawn in-numri: Meta tagħmlu donazzjoni niżżlu l-kliem DOG WALK. 50617368 – €2.33 50618082 – €4.66 50618935 – €6.99
IN-NEGOZJANTI JISTGĦU JBIGĦU FUQ L-AMAZON
Is-Segretarju Parlamentari għall-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku, Josè Herrera, qal li n-negozjanti Maltin u Għawdxin issa jistgħu jibdew ibigħu l-prodotti tagħhom fuq siti elettroniċi tal-Amazon wara taħditiet u negozjati li kien hemm bejn ilkumpanija u l-Awtorità Maltija tal-Komunikazzjoni (MCA). Il-bejjiegħa jgawdu minn diversi vantaġġi meta jbigħu fuq Amazon, fejn ikunu qed jingħaqdu f ’network ta’ iktar minn żewġ miljun bejjiegħ attiv
li jiġġeneraw biljuni ta’ ewro f ’bejgħ fis-sena fuq Amazon stess; jiksbu aċċess għal sigurtà u għal sistemi ta’ protezzjoni mill-frodi u aċċess għal għodda b’saħħitha ħafna biex isaħħu l-preżenza tagħhom fuq l-internet. Barra minn hekk, l-Amazon għandu għodda li jsaħħaħ lill-bejjiegħa biex jilħqu xerrejja f ’189 pajjiż differenti. Amazon.com fetaħ fuq l-internet f ’Lulju tal-1995. Ilkumpanija hija mmexxija fuq erba’ prinċipji: ossessjoni fuq il-klient aktar milli ffukar fuq
ATTIVITAJIET TAS-CSR MILL-GRUPP FARSONS Bħala parti mill-inizjattivi annwali talCorporate Social Responsibility, il-Grupp Farsons riċentement organizza l-ġurnata tal-għoti tad-demm fil-birrerija Farsons u mhux biss kienu mħeġġa l-impjegati ta’ Farsons biex jagħtu d-demm iżda wkoll impjegati tal-kumpaniji girien ġew imħeġġa li jipparteċipaw. “Għal darb’oħra kienet ħaġa sabiħa li tara s-sentiment ġenerali pożittiv ta’ ħafna mill-impjegati li jilqgħu din l-opportunità annwali biex jagħtu d-demm bħala rigal ta’ ħajja lil ħaddieħor. Ingħaqdu magħna wkoll impjegati minn organizzazzjonijiet ġirien ta’ Farsons, jiġifieri Fino u MISCO,” qal is-
il-kompetitur, passjoni għallinnovazzjoni, impenn għalleċċellenza fl-operat, u ħsieb u proġettar long-term. Skont l-MCA, dan l-iżvilupp huwa kisba importanti fittwettiq tal-għanijiet tanNational e-Commerce Strategy li tnediet fl-2014. Wieħed mill-iktar pilastri importanti f ’din l-istrateġija huwa li jiġu indirizzati l-isfidi li l-intrapriżi żgħar jiltaqgħu magħhom fid-dinja diġitali tal-lum. L-MCA diġà nediet serje ta’ inizjattivi mmirati għat-taħriġ u l-edukazzjoni dwar l-attività tal-eCommerce u din ilmiżura se tagħti l-opportunità lill-intrapriżi lokali biex jikkompetu fl-istess livell bħal intrapriżi oħrajn madwar iddinja. Dr Herrera faħħar dan l-avveniment u ddeskrivieh bħala suċċess ieħor għallGvern filwaqt li rringrazzja lil kulħadd involut mis-Segretarjat Parlamentari tiegħu; millMCA; mill-Ministeru għallEkonomija, Investiment u Intrapriżi Żgħar; u mill-uffiċċju tal-MPE Dr Miriam Dalli, tax-xogħol li għamlu flimkien fl-aħħar xhur biex jegħlbu din il-problema li kienet qed tiżvantaġġa l-kompetittività tagħna.
Sur John J. Attard, Employee Relations & Security Manager ta’ Simonds Farsons Cisk plc. L-impjegati tal-Grupp Farsons u l-familji tagħhom ħadu sehem ukoll fil-ġurnata annwali tas-CSR, fid-19 ta’ Marzu, flimkien ma’ diversi kumpaniji oħrajn bħal AIS Group (GreenPak Co-op), Express Group, Forestals Group, HSBC Bank Malta, HSBC UK Contact Centre Malta, Maypole Group, Multigas Limited u Tumas Group, li taw ilħin tagħhom f ’ġurnata ta’ btala pubblika għall-komunità lokali, fejn ħadmu f ’xogħlijiet differenti fosthom manutenzjoni, żebgħa kif ukoll xogħol fil-ġnien f ’diversi djar tal-karità.
24 17|04|2016
kullhadd.ċom
MADWARNA
IS-26 PROGRAMM MUŻIKALI ANNWALI Nhar is-Sibt, 23 ta’ April 2016, l-Għaqda Mużikali Sant’Elena ta’ Birkirkara se ttella’ s-26 programm annwali konsekuttiv fis-Sala Sir Temi Zammit, fl-Università ta’ Malta fis7.00pm. Il-banda, li se tkun taħt id-direzzjoni tl-Mro Joe Vella, se tesegwixxi 16-il silta mużikali, bis-sehem ta’ solisti mużiċisti, kantanti mistiedna u żeffiena minn Lookstar Dancers. Il-leader tal-banda jkun il-mużiċist tal-post is-Sur Carmelo Camilleri, filwaqt li l-preżentazzjoni ta’ dan il-programm ġiet fdata f ’idejn il-Karkariż Joe Dimech. Dan ilprogramm annwali se jkun taħt il-patroċinju ta’ Dr Noel Camilleri, il-President tal-Għaqda Każini tal-Banda u s-Sinjura tiegħu. Fost is-siltiet li din il-banda se tesegwixxi, nisimgħu s-silta ballet impenjattiva ferm The Nutcracker Suite, b’kompożizzjoni ta’
Tchaikocsky. Is-silta Julito Mio se tkun interpretata b’solo fuq il-kurunetta mill-mużicist Aaron Vassallo. L-assistenti surmastrijiet ta’ din il-banda, Anthony Carbonaro u Jeremy Sultana se jidderieġu s-siltiet Il Mondo u Sing Sing Sing rispettivament. Il-kantanti mistiedna għal dan il-programm se jkunu it-tenur Alan Sciberras, Gabriella Cauchi, Roberta Mallia, u l-Karkariża Destiny Chukunyere, rebbieħa tal-Junior Song Festival 2015. Bla dubju ta’ xejn, dan il-programm se jkun wieħed b’għażla mużikali varjata li żgur se tintgħoġob ma’ dawk preżenti. Diversi sorpriżi, li għalihom din il-banda hija magħrufa, ma jonqsux. Biljetti għall-prezz ta’ €3 jistgħu jinkisbu millkażin jew mingħand il-membri tal-kumitat.
STILEL MALTIN II
Għat-tieni sena konsekuttiva l-kumpanija Bronk Productions se tagħlaq l-istaġun teatrali tagħha billi tippreżenta t-tieni edizzjoni talkunċert Stilel Maltin. Ma’ band live mmexxija mill-Mro Joe Brown, se jieħdu sehem ħamsa mill-aqwa kantanti li għandna f ’pajjiżna. Dawn huma: Corazon, Chiara, Glenn Vella, Renato u Mary Spiteri, li lkoll se jkantaw live kanzunetti mir-repertorju tagħhom kif ukoll numru ta’ cover versions bil-lingwa Maltija, Ingliża u Taljana. Hemm ukoll ħames kantanti żgħażagħ li se jakkumpanjaw lill-kantanti prinċipali bħala backing vocals. L-element komiku se jsib postu wkoll f ’dan il-kunċert għax se jkun ipprezentat mill-atturi komiċi Ġorġ, Tonio Vella u Angie Casha,li żgur se jkomplu jagħtu kulur lil dan l-ispettaklu. Stilel Maltin II se jittella’ fit-teatru tal-Istitut Kattoliku, il-Furjana, nhar is-Sibt 16 ta’ April 2016, fis-7.30pm; u l-Ħadd 17 ta’ April 2016, fis-6.00pm. Għall-biljetti jew għal aktar informazzjoni ċempel 2122 3347 jew 2722 3347, jew żur is-sit elettroniku www.activemalta.com jew www.istitutkattoliku.com. Tista’ wkoll tikkuntattja l-uffiċċju tarriservazzjonijiet fuq 2123 8429 jew il-bar tal-Istitut Kattoliku fuq 2124 2551.
NISKOPRU Ż-ŻEJTUN Nhar il-Ħadd 24 ta’ April, Wirt iż-Żejtun se jkun qed jorganizza mixja kulturali madwar żewġt irħajla antiki, li oriġinarjament kienu jiffurmaw parti miż-Żejtun fiż-żmien Medjevali. Kull min jattendi se jkollu l-opportunità jiskopri l-wirt arkitettoniku u storiku ta’ Ħal Biżbud u Ħal Ġwann, li llum jinsabu fl-inħawi magħrufa lokalment bħala r-Raħal ta’ Fuq. Din il-mixja hija intenzjonata primarjament għall-barranin li jgħixu Malta u li juru interess fil-wirt storiku lokali; interess li dejjem jiżdied. Għaldaqstant, l-ispjegazzjonijiet li jingħataw matul il-mixja se jkunu bil-lingwa Ingliża. Tul il-mixja se jkun hemm ukoll waqfa, li tulha l-parteċipanti se jkollhom l-opportunità li jduqu l-pastizzi. Għal aktar informazzjoni u biex tirriserva post, inti ġentilment mitlub tibgħat email lil wirtizzejtun@gmail.com
QBIL BEJN IL-KAŻINI U L-PARROĊĊA TA’ KRISTU RE F’RAĦAL ĠDID Is-Soċjetà Filarmonika GM Fra Antoine De Paule, tħabbar b’mod uffiċjali li għadu kemm intlaħaq ftehim mal-awtoritajiet ekkeżjastiċi fejn wara ħafna snin il-parroċċa Kristu Re qed taċċetta l-istatwa ta’ Kristu Re li preżentament tinsab fis-sede tal-istess Soċjetà biex din tibda tintuża bħala l-istatwa titulari talparroċċa minflok dik eżistenti. L-istatwa artistika u deskritta minn ħafna bħala kapulavur ta’ żewġ artisti kbar Maltin, inħadmet fl-injam fis-sena 1998, xogħol l-iskultur Alfred Camilleri Cauchi u ġiet indurata ħames snin wara minn Horace Farrugia fl-Imdina. Is-Soċjetà tinsab kburija li l-awtoritajiet ekkleżjastiċi u dawk parrokkjali laqgħu din ittalba wara ħafna snin u dan bilkunsens u l-approvazzjoni talgħaqdiet tal-parrocċċa u dawk kollha involuti fil-festa. L-istatwa titulari ġdida ta’ Kristu Re se tintuża għall-ewwel darba f ’jum il-festa li din is-sena jaħbat il-Ħadd 31 ta’ Lulju. Id-data uffiċjali ta’ ċelebrazzjoni tad-dħul tal-istatwa fil-knisja bħala l-vara titulari tal-Pawlisti għad trid titħabbar, iżda llum se ssir quddiesa fid-9.30am fil-parroċċa ta’ Kristu Re, fejn se jiġi ffirmat il-ftehim maqbul bejn iż-żewġ soċjetajiet mużikali u l-Knisja. Is-Socjetà tirringrazzja lil dawk kollha li ħadmu biex din il-ħolma ssir realtà; prinċipalment lir-Rev. Kan. Dun Marc Andrè Camilleri, il-Kappillan tal-parroċċa; lil Mons. Arcisqof Charles J. Scicluna u r-rappreżentant tiegħu Mons. Frans Abdilla, Vigarju Episkopali għall-Kleru
u Parroċċi, fost diversi persuni oħra. L-emendi għall-ftehim notarili ta’ Lulju 2002 dwar il-festa ġew approvati mill-partijiet kollha u jinkludu wkoll r-rikonoxximent tal-Kurja għas-sehem tal-Banda tal-Għaqda Mużikali Kristu Sultan fil-festi organizzati millKnisja. Il-ftehim se jiġi ffirmat uffiċjalment illum. Dawn il-battibekki kollha ilhom għaddejjin mis-snin sebgħin, fejn inħasset il-ħtieġa li l-festa ta’ Kristu Re tkun akkumpanjata bi statwa. Dan il-permess ħareġ fl-1993 iżda ma kienx hemm finanzi biex din issir. Għalekk, fl-1998, il-Kav. Alfred Camilleri Cauchi ħadem din l-istatwa fl-injam, iżda l-kappillan ta’ dak iż-żmien ma xtaqx li tkun din l-istatwa titulari u għalhekk għażel li jġib statwa mill-Italja li qanqlet rabja k b i r a fost il-Pawlisti. L-istatwa ta’ Camiller Cauchi,
għalhekk tpoġġiet fil-każin talBanda De Paul, f ’post fejn jixirqilha viċin il-bieb prinċipali tal-każin li jinsab faċċata talknisja. Meta mbagħad, fl-1999, twaqqfet it-tieni banda f ’Raħal Ġdid, dik ta’ Kristu Sultan, ilKurja ċaħdet it-talba tal-istess soċjetà milli tipparteċipa flattivitajiet organizzati millKnisja. Dan kollu ġab firda min-naħa taż-żewġ każini lejn il-Knisja, fejn saħansitra sar boycott lejn ilparroċċa. Għall-bidu tal-2012 twaqqaf kumitat apposta biex jieħu azzjoni dwar dan kollu, biex illum nistgħu ngħidu li se terġa’ tibda tirrenja l-għaqda filparroċċa ta’ Kristu Re li kienet ilha nieqsa għal bosta snin. B’hekk, l-Għaqda Soċjali Mużikali Kristu Sultan, Banda Paola, se tkun rikonoxxuta millKnisja u se tibda tieħu sehem fl-attivitajiet tal-parroċċa organizzati mill-Knisja u din l-istatwa artistika mill-isbaħ, li għal snin twal ġiet meqjuma fil-każin tas-Soċjetà Mużikali GM Fra Antoine De Paul, se tiddaħħal għall-ewwel darba fil-knisja parrokkjali, kif jixirqilha u tibda tintuża bħala vara titulari minflok dik preżenti.
MADWARNA
kullhadd.com
17|04|2016 25
LEJLA MUŻIKALI MAT-TENUR MALTI NICO DARMANIN
It-tenur Malti Nico Darmanin Lejla ta’ mużika klassika mat-tenur Malti Nico Darmanin se ssir il-Ġimgħa 29 ta’ April 2016 fis7.30pm fil-Music Room ta’ St James Cavalier fil-Belt Valletta. Din is-serata għandha l-appoġġ tal-Palazzo Prince D’Orange fil-Belt Valletta, u hi organizzata mill-Gran Kommanderija tal-Kastell (GCC), ibbażata il-Mensija, San Ġwann, li hi ġuriżdizzjoni tal-Ordni Militari u Ospitalliera ta’ San Lazzru ta’ Ġerusalemm. Id-dħul kollu se jmur għand organizzazzjonijiet li jgħinu lil-lebbrużi fl-Indja. Nico Darmanin, li se jkun akkumpanjat mill-pjanist
Taljan Leonardo Barilaro, se jkanta siltiet romantiċi ta’ Bellini, Donizetti, Gounod, Mozart, Rossini, Tosti u Verdi. Isem Nico Darmanin qed isir aktar magħruf l-aktar għal siltiet ta’ Rossini u għal repertorji tal-hekk imsejjaħ Bel Canto, fejn diġaà ddebutta fir-Royal Opera House, Covent Garden. Dan l-aħħar hu kellu partijiet importanti bħal Almaviva, Il Barbiere di Siviglia (Opera Holland Park); Ramiro, La Cenerentola (Scottish Opera); Ottavio, Don Giovanni (Vlaamse Opera); u Belfiore, Il viaggio a Reims, fir-Rossini Opera Festival f ’Pesaro. Il-pjanist Leonardo Barilaro ggradwa millKonservatorju ta’ Padova. Iggradwa wkoll b’dottorat fix-Xjenzi, Teknoloġiji u Kejl għall-Ispazju (STMS) mill-Università ta’ Padova. L-aktar proġett importanti tiegħu f ’dawn l-aħħar snin kien il- ‘Pas de Deux dance & piano duo’. Barilaro ta wirjiet flItalja, il-Ġermanja, l-Ingilterra, l-Iżvezja u l-Olanda, fost oħrajn. Il-fond tal-karità tal-GCC jassisti organizzazzjonijiet speċifiċi lil-lebbrużi fl-Indja u fl-Etjopja. Organizzazzjoni waħda minn dawn hi Women in Need. Aktar tagħrif dwar din il-karità jinkiseb minn: http://grandcommanderymalta.org/charity-work Il-kunċert hu appoġġjat minn Palazzo Prince d’Orange (www.palazzoprincemalta.com), li hu boutique hotel fi Triq San Pawl, il-Belt Valletta. Dan il-Palazz, mibni fis-seklu sbatax u li r-restawr tiegħu rebaħ anke unuri, kien wieħed mill-postijiet li ntużaw hawn Malta għall-produzzjoni ċinematografika Munich fl-2005 tad-direttur Steven Spielberg,
SERATA MUŻIKO-LETTERARJA FIL-MELLIEĦA
Nhar is-Sibt 23 ta’ April fis7.30pm il-parroċċa arċipretali tal-Mellieħa flimkien malGħaqda Korali u Orkestrali Maria Bambina, se torganizza serata mużiko-letterarja bl-isem Minn Santwarju Matriċi għall-Parroċċa Arċipretali, bis-sehem talkor u l-orkestra fil-knisja arċipretali tal-Mellieħa. Isserata se tfakkar il-mixja tal-istorja tal-parroċċa talMellieħa mill-bidu tagħha sa meta ġiet iddikjarata parroċċa arċipretali nhar is-7 ta’ Settembru 2015 mill-Arċisqof Mons. Charles Scicluna. Fost il-mużika li se tindaqq insibu kompożizzjonijiet ta’ Carmel Muscat, Aronne Sultana,
Vincenzo Ciappara, J. Abela Scolaro, W. A. Mozart u G. Bizet, fost oħrajn. Iddirezzjoni mużikali se tkun tal-Mro Kenneth Fenech. Ir-rakkont tal-istorja talparroċċa, li se jinqara waqt is-serata, ġie miktub millistoriku Mellieħi s-Sur Jimmy Muscat. Kulħadd huwa mistieden jattendi għal din l-akkademja li se tkun taħt ilpatroċinju tal-Arċipriet Dun Joe Caruana. Inħeġġu lil kull min għandu għal qalbu l-mużika sagra u l-istorja talparroċċa tal-Mellieħa biex jattendi għal din is-serata li żgur għandha tagħmilna kburin bil-wirt li rnexxielna niksbu matul iż-żminijiet.
Il-pjanist Taljan Leonardo Barilaro b’ċelebritajiet bħal Daniel Craig u Eric Bana. Is-serata tibda fis-7.30pm, bi pre-concert drink, filwaqt li l-kunċert ta’ 40 minuta jibda fit- 8.00pm. Wara jkun hemm anke riċeviment. Biex tirriserva post, tista’ tagħti minimu ta’ €25 lill-fond tal-karità, flimkien malisem, email, u numru tal-mowbajl. Iċ-ċekk, miktub lil ‘Grand Commandery of the Castello’, għandu jasal għand Confrere Alex Azzopardi, 50, Doulton Court Nru 5, Triq Dun Francesco Sciberras, il-Mellieħa, MLĦ 2027, sat-Tlieta 26 ta’ April 2016. Aktar tagħrif jinkiseb permezz tan-numru 9984 1440.
KALEJDOSKOPJU
26 17|04|2016
kullhadd.com
Fatti miġbura minn
KURŻITAJIET
L-AĊĊIDENT TAL-UFO LI SEĦĦ F’TEXAS
KIEN ĊAJTA…JEW VERITÀ?
CHARLES B.
SPITERI
ĠRAW BĦAL-LUM 1875: Sir Neville Chamberlain jivvinta s-snooker. 1897: Iseħħ inċident minn UFO f ’Aurora, Texas. 1907: Iċ-ċentru tal-immigrazzjoni fil-gżira Ellis tipproċessa 11,747 persuna; aktar minn kull jum ieħor qabel. 1924: Il-kumpaniji taċ-ċinematografu Metro Pictures, Goldwyn Pictures u Louis B Mayer jingħaqdu biex jiffurmaw il-Metro Goldwyn Mayer (MGM). 1932: L-Imperatur Haile Selassie tal-Etjopja jtemm l-iskjavitù. 1940: Ir-Re Farouk tal-Eġittu jasal Tanis u jordna lill- arkeologu Franċiż Pierre Montet jibtaq il-qabar tar- Re Amenemope, bin ir-Re Psusennes I, tal-21 Dinastija. 1941: It-Tieni Gwerra Dinjija: ir-renju tal-Jugoslavja jċedi lill-Ġermanja. 1945: Benito Mussolini jaħrab minn Milan. 1946: Is-Sirja tikseb l-indipendenza tagħha mill-Franċiżi li kienu jokkupawha. 1951: Il-Peak District isir l-ewwel park nazzjonali fil- Gran Brittanja. 1961: L-invażjoni tal-Bajja tal-Qżieqeż. Grupp ta’ 1,400 persuna eżiljati minn Kuba, iffinanzjati u mħarrġa mis-CIA jinżlu f ’din il-bajja f ’Kuba, bl-iskop li jtajru lil Fidel Castro mill-poter. 1964: Jerrie Mock issir l-ewwel mara li ddur id-dinja weħidha b’ajruplan. L-ajruplan kien tat-tip Cessna 180. 1964: Il-kumpanija tal-karozzi Ford introduċiet il-mudell ġdid tagħha tal-Mustang fil-Fiera Dinjija ta’ New York. Kienet tiswa $2,368 (€2,078). 1969: Sirhan Sirhan jinstab ħati li qatel lis-Senatur Robert F. Kennedy. 1969: Alexander Dubcek imġiegħel jirriżenja mill-kariga tiegħu ta’ Segretarju tal-Partit Komunist taċ- Ċekoslovakkja. 1969: Bernardette Devlin, mara ta’ 21 sena, hi l-iżgħar membru parlamentari mara li qatt kien hemm fl-Ingilterra. 1971: L-Eġittu, il-Libja u s-Sirja jiffurmaw federazzjoni (FAR). 1974: Fundamentalisti Musulmani jattakkaw l-akkademja militari Eġizzjana f ’Heliopolis. 1975: Tintemm il-Gwerra Ċivili fil-Kambodja. Il-Khmer Rouge jaħtfu l-kapitali Phnom Penh u l-forzi tal- Gvern Kambodjan iċedu. 1982: Il-Kanada tadotta l-kostituzzjoni tagħha. 1984: Il-kuntistabbli tal-pulizija Yvonne Fletcher tinqatel b’tiri ta’ arma tan-nar, sparati mill-ambaxxata tal- poplu Libjan f ’Londra, waqt dimostrazzjoni ċkejkna barra l-ambaxxata. Għaxra oħra sfaw feruti. Dawn il-ġrajjiet wasslu għal assedju ta’ 11-il jum madwar il-bini. 1986: Iffirmat it-trattat ta’ paċi bejn l-Olanda u Sqallija. Kienu ilhom fi stat ta’ gwerra għal 335 sena. 1986: Jinħataf f ’Bejrut il-ġurnalist Ingliż John McCarthy. 1986: L-IBM tipproduċi l-ewwel megabit-chip. 1989: Il-Moviment ta’ Solidarjetà fil-Polonja ġie legalizzat. 1996: Ġuri f ’Los Angeles iddeċieda li flok ma jagħti l-piena tal-mewt lil Erik u Lyle Menendez, jibgħathom għomorhom il-ħabs mingħajr parole. L-aħwa Menendez kienu qatlu lill-ġenituri tagħhom li kienu sinjuri. 2012: Is-St Cuthbert Gospel, l-eqdem ktieb intatt fl- Ewropa,jinxtara mill-Librerija Ingliża għal £9 miljun (€11,182,702). 2014: L-osservatorju spazjali Kepler, tan-NASA jikkonferma s-sejba tal-ewwel pjaneta daqs id- dinja, li fiha l-ilma.
Kien is-17 ta’ April tal-1897 meta, skont in-nies ta’ Aurora, Texas, UFO kkraxxja f ’razzett fil-qrib. Aċċident simili għal dak aktar magħruf ta’ Roswell, li seħħ 50 sena wara. Il-kraxx irriżulta fil-mewt ta’ bniedem aljen, li ndifen f ’qabar mhux immarkat fiċ-ċimiterju tal-lokal. Bejn l-1896 u l-1897, id-dehriet ta’ ajruplani misterjużi f ’forma ta’ sigarri kienu rrappurtati ħafna drabi fl-Istati Uniti. Wieħed minn dawn ir-rapporti deher f ’ħarġa ta’ Dallas Morning News tad-19 ta’ April, 1897. Fih jingħad li l-UFO ħabat ma’ mitħna fil-proprjetà tal-Imħallef J. S. Proctor jumejn qabel, għall-ħabta tas-6.00am. Il-pilota – li skont ma tħabbar minn uffiċjal tal-Armata minn qrib il-Forti Worth, “ma kienx minn din id-dinja” u “Marzjan” – ma salvax il-kraxx u ġie midfun “bir-riti Nsara” fiċ-ċimiterju ta’ Aurora. Fiċ-ċimiterju hemm lapida tal-Kummissjoni Storika ta’ Texas li ssemmi dan l-aċċident. Ingħad ukoll li dak li kien fadal
mill-kraxx intefa’ f ’bir taħt il-mitħna mġarrfa, waqt li partijiet oħra ndifnu mal-aljen fil-qabar. Biex jiżdied il-misteru f ’din l-istorja kien magħurf li, fl-1935, il-proprjetà tal-Imħallef Proctor inxtrat minn ċertu Brawley Oates. Hu naddaf il-fdalijiet mill-bir biex ikun jista’ jużah għall-ilma, iżda ma damx ma ntlaqat minn artrite qawwija li, skont hu, kienet riżultat tal-ilma kkontaminat li kien hemm fih. Għalhekk, Oates reġa’ ssiġilla l-bir u fuqu waqqaf lapida bi skrizzjoni. Din saret fl-1957. Madankollu, illum hemm numru ta’ nies li jsostnu li din l-istorja kienet fabbrikata. Iżda fit-2 ta’ Diċembru tal2005, il-Mutual UFO Network (MUFON) sabu żewġ xhieda tal-kraxx; waħda minnhom kienet Mary Evans, li dak iżżmien kellha 15-il sena. Hi qalet li l-ġenituri tagħha marru jaraw iżda lilha ma ħallewhiex tmur, u sabu ġisem ta’ aljen. It-tieni persuna kienet Charlie
Stephens, li kellu 10 snin. Hu rrakkonta kif ra speċi ta’ ajruplan li jitħaddem bil-gass, jinstaq lejn Aurora u jħalli d-duħħan warajh. Ried jara x’ġara, iżda missieru ma ħalliehx. L-għada rnexxielu jmur u ra l-fdal talkraxx. Imbagħad MUFON investigaw iċ-ċimiterju ta’ Aurora u sabu marka li wasslithom lejn qabar li kien juri flying saucer, kif ukoll kellhom xi qari minn metal detector. MUFON talbu l-permess biex jeżumaw is-sit, iżda l-assoċjazzjoni taċ-ċimiterju ċaħditilhom il-permess. Wara l-investigazzjoni ta’ MUFON, il-marka li kien hemm twarrbet misterjożament miċ-ċimiterju u kanna ta’ tliet pulzieri tqiegħdet fl-art. Minn hemm, il-metal detector ta’ MUFON ma baqax jieħu qari mill-qabar. Hemm min jgħid li l-metall tneħħa mill-qabar. Eventwalment, ir-rapport ta’ MUFON stqarr li l-evidenza kienet inkonklussiva, iżda ma warrbitx il-possibbiltà li saret xi ċajta.
JINQABAD KUKKUDRILL QATTIEL
Kaċċaturi f ’Okeechobee, fi Florida rnexxielhom jaqbdu u joqtlu kukkudrill ta’ 15-il pied li kien qed jiklilhom il-baqar. Hu kien jiżen 800 libbra. Lee Lightsey, sid l-Outwest Farms, flimkien mal-gwida tal-kaċċa Blake Godwin, lemħu lil dan l-annimal enormi qrib il-merħla. Mill-ewwel irrealizzaw kif u għaliex il-baqar kienu naqsulhom. Hu maħsub li xħin il-baqar kienu jmorru jixorbu, il-kukkudrill kien jaħtafhom. Għalhekk qagħdu attenti għalih minn xi 20 pied bogħod u malli lemħuh riesaq lejn il-merħla, sparawlu u qatluh. Tant kien kbir li, biex ħarġuh mill-post, kellhom jużaw tractor, imbagħad daru bih biex juruh lil kulħadd. Il-ħsieb tagħhom kien li l-laħam tiegħu jagħtuh għall-karità u ġismu jiġi bbalzmat biex jintwera fl-esibizzjonijiet.
SKEDA
kullhadd.com
103 06.50 Flimkien ma’ Nancy (R) 07.45 Sejjaħtli Helpline (R) 08.30 Paperscan 10.00 Aroma Kitchen (R) 11.05 Karriera (R) 11.30 Cibus 12.30 Aħbarijiet 12.40 Kyrios 12.50 Telebejgh 13.05 In d House (R) 14.10 Arani Issa (R) 17.00 L-Argument 17.30 Aħbarijiet 17.35 L-Argument 19.30 Aħbarijiet 20.10 Ieqaf 20 Minuta 20.35 Andrew & Sue (Episodju 27) 21.35 On d Road 22.15 Il-Patt (Episodju 13) (R) 23.30 Aħbarijiet
151 06.00 Lena 06.30 Cultura Memex 07.00 Heartland 07.41 Il cavallo del Principe 08.20 Viaggi da Record 08.45 Il Nostro Amico Charly 09.30 I Nostri Amici Animali Cesar 10.15 Cronache Animali 11.00 Mezzogiorno in Famiglia 13.00 TG2 GIORNO 13.30 TG 2 Motori 13.45 Quelli che Aspettano 15.30 Quelli che il Calcio 17.05 TG2 L.I.S. 17.10 90° Minuto 19.35 F1 Campionato Mondiale 2016 Gran Premio della Cina 20.30 TG2 20.30 21.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva
162 06.00 Media Shopping 06.57 Anica Flash 07.00 Find My Family Australia 07.45 Media Shopping 08.00 Extreme Makeover Home Edition 09.45 X-Style ‘16 10.25 Ho Sposato Un Gigante 11.05 Il Boss Dei Pre18esimi 12.05 Dr. House Medical Division 13.50 La Clinica Tra I Monti 15.40 Extreme Makeover Home Edition 17.30 Inga Lindstrom 19.20 Dr. House Medical Division 21.10 Call The Midwife 23.35 Casa Siffredi XXX
372 06.00 Diners Drive-Ins and Dives 07.00 Chopped 08.00 Amazing Wedding Cakes 09.00 The Pioneer Woman 10.00 Siba’s Table 11.00 Barefoot Contessa 12.00 Chopped 13.00 Diners Drive-Ins and Dives 16.00 Chopped 17.00 Siba’s Table 18.00 American Diner Revival 19.00 Chopped 20.00 Cutthroat Kitchen 21.00 Man v Food 22.00 Chopped 23.00 Cutthroat Kitchen
412 09.00 Pawn Stars 17.00 Storage Wars 18.00 Pawn Stars 19.00 Ax Men 20.00 American Restoration 22.00 Billion Dollar Wreck 23.00 Black Sails. XIII.
17|04|2016 27
101 06.00 News Loop 07.30 Qalb in-Nies 08.00 Paq Paq on Test 08.15 Madwarna 08.45 Ħadt l-Aħbar 10.00 New Rooms 10.30 Malta u lil Hinn Minnha 12.00 Aħbarijiet 12.10 Ħadd Għalik 15.00 Ħbieb u Għedewwa 18.00 Aħbarijiet 18.15 Għawdex Illum 18.45 L-Ordni 19.15 Il-Vjaġġatur 20.00 Aħbarijiet 20.50 Britain’s Got Talent 21.55 Paranatural 22.55 Paq Paq on Test 23.15 News 23.30 Smack Down WWE
152 11.30 TGR 12.00 TG3 12.25 TGR Mediterraneo 12.55 Io & George 14.00 TG Regione 14.15 TG3 14.30 In 1/2 ora 15.00 TG3 LIS 15.05 Le Classiche del Nord 2016 Amstel Gold Race 17.05 Film: In Nome del Popolo Sovrano 19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Report 23.35 TG3 23.45 TG Regione 23.50 Gazebo
300 06.00 Show Me Show Me 06.20 Mr Bloom’s Nursery 06.40 Woolly & Tig 06.45 Nina and the Neurons: In the Lab 07.00 Show Me Show Me 07.20 Woolly & Tig 07.25 Doctors 09.25 EastEnders 11.25 Dad’s Army 12.55 Bargain Hunt 15.10 Atlantis 16.40 The Paradise 20.10 Father Brown 21.00 Hustle 21.50 Whitechapel 23.20 Silent Witness
400 06.00 How Do They Do It? 06.25 Fat N’ Furious. Rolling Thunder 08.10 Wheeler Dealers 09.05 Cuban Chrome 09.55 Dynamo 10.50 Troy 11.40 Storage Hunters UK 12.35 Property Wars 13.30 The Liquidato 14.25 Dallas Car Sharks 15.20 Classic Car Rescue 17.10 Outback Truckers 18.05 World’s Toughest Jobs 19.00 Men Women Wild 20.00 Running Wild With Bear Grylls 21.00 Bear Grylls. Mission Survive 22.00 Everest Avalanche Tragedy 23.00 Bear Grylls. Man vs. Everest
452 07.45 Ben & Holly’s Little Kingdom 08.10 Blaze and the Monster Machines 08.35 PAW Patrol 09.00 Winx Club 09.55 The Fairly OddParents 10.30 Sanjay & Craig 11.00 Alvinnn!!! and the Chipmunks 11.25 Kung Fu Panda 12.20 iCarly 13.10 Sam & Cat 13.30 Victorious 13.55 Big Time Rush 14.25 Alvinnn!!! and the Chipmunks 14.50 SpongeBob SquarePants 15.30 The Penguins of Madagascar 16.15 The Fairly OddParents 16.55 iCarly 17.20 Big Time Rush 17.45 Nicky Ricky Dicky & Dawn 18.15 iCarly 18.40 SpongeBob SquarePants 19.10 Teenage Mutant Ninja Turtles
104 07.00 Aħbarijiet 08.30 Paq Paq on Test 08.40 Kelma għall-Ħajja 09.00 Quddiesa tal-Ħadd 09.45 Vatican Magazine 10.15 Qalb in-Nies 10.45 Dot EU 11.00 L-Ordni 11.30 Awtokura 12.00 New Rooms 12.30 Il-Vjaġġatur 13.00 Paq Paq Lifestyles 13.30 Gadgets 14.00 Madwarna 14.30 Malta u lil Hinn Minnha 16.00 Dwarna 17.00 Animal Diaries 18.00 BOV Premier Valletta vs Birkirkara 20.00 Għawdex Illum 20.30 Aħbarijiet għal persuni b’nuqqas ta’ smigħ
153 06.55 Tg4 Night News 07.15 Media Shopping 07.45 Nonno Felice 08.15 Terra! 09.20 I Grandi Della Fede 10.00 Santa Messa 10.50 I Grandi Della Fede 11.30 Tg4 Telegiornale 12.02 Perry Mason 14.00 Donnavventura 15.00 Ieri e Oggi in TV 15.30 Francesco 18.50 Anteprima Tg4 18.55 Tg4 Telegiornale 19.55 Tempesta d’Amore 21.15 Homefront 23.35 I Bellissimi Di R4 23.37 Mio Fratello E’ Figlio Unico
306 06.00 E! Entertainment Specials 07.00 Rich Kids of Beverly Hills 08.00 Just Jillian 11.00 Keeping Up With the Kardashians 15.00 L.A. Clippers Dance Squad 18.00 I Am Cait. 21.00 L.A. Clippers Dance Squad 22.00 Hollywood Medium With Tyler Henry
403 07.40 Cake Boss 09.30 Little People Big World 11.20 Ugly House to Lovely House 12.15 Kate Plus 8 13.10 Little People Big World 14.05 Cake Boss 15.00 Brides of Beverly Hills 15.30 Say Yes to the Dress 15.55 Say Yes to the Dress: Bridesmaids 16.25 My Crazy Italian Wedding 16.50 Curvy Brides 17.20 Something Borrowed Something New 17.50 Bride by Design 18.15 Say Yes to the Dress Canada 18.45 Say Yes to the Dress: Randy Knows Best 19.10 Randy’s Wedding Rescue 20.05 90 Days to Wed 21.00 Say Yes to the Dress. Randy Knows Best 21.55 My Fat Saved My Life
102 07.00 Aħbarijiet 08.45 Telebejgħ 10.15 Ghalkulħadd 11.15 Quddiesa mis-Santwarju ta’ Pinu 12.00 L-Arkivji 12.45 Telebejgħ 13.00 Road Trip (R) 14.00 Aħbarijiet 14.05 Telebejgħ 15.20 Iswed fuq l-Abjad (R) 16.40 Wheelspin (R) 17.30 Flusek (R) 18.00 Aħbarijiet 18.05 What’s for Dinner 18.45 Newsfeed 19.30 Aħbarijiet 19.50 Newsfeed 20.30 Vittmi 21.30 Aħbarijiet 21.35 Replay 23.15 Aħbarijiet
150 06.00 Rainews24 06.30 Gran Premio Della Cina Di Formula 1 07.55 Gara 08.15 Gran Premio Della Cina Di Formula 1 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Regina 12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde 13.30 Telegiornale 14.00 L’Arena 16.35 Domenica In 18.45 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Affari Tuoi 21.30 Come Fai Sbagli Capitolo Nove 23.29 Tg1 60 Secondi 23.30 Speciale Tg1
154 06.00 Prima Pagina Tg5 07.55 Traffico 08.00 Tg5 09.10 Le Frontiere Dello Spirito 09.50 La Ricetta Perfetta 11.00 Le Storie Di Melaverde 12.00 Melaverde 13.00 Tg5 13.40 L’Arca di Noè 14.00 Domenica Live 18.45 Caduta Libera 20.00 Tg5 20.40 Paperissima Sprint 21.10 Riassunto 21.15 Non è Stato Mio Figlio 23.20 L’Isola Dei Famosi
155 06.55 The Middle 07.15 Iacchi Du-Du 07.25 Pixie E Dixie 07.37 Titti E Silvestro 07.45 I Flinstones 08.36 Lupin 10.25 Finn 12.25 Studio Aperto 12.40 Grand Prix Superbike 14.00 L’ISsola Dei Famosi 14.20 Honey 16.15 Una Ragazza Americana 18.10 Mike & Molly 18.30 Studio Aperto 19.00 L’Isola Dei Famosi 19.15 L’Incredibile Burt Wonderstone 21.15 Le Iene Show 23.35 Emigratis
307 06.50 Restoration SOS Virginia 07.15 Hawaii Life 07.40 Healthy Gourmet 08.30 Beachfront Bargain Hunt 09.25 Caribbean Life 09.50 Hawaii Life 10.15 Rehab Addict 11.10 Curb Appeal 12.00 House Hunters 12.50 Cousins on Call 13.15 Killer Kitchen Makeover 13.45 Giada’s Weekend Getaways 14.35 Tiny House Big Living 15.25 Fixer Upper 16.15 Rehab Addict 17.05 Extreme Yachts 18.00 Million Dollar Contractor 18.55 House Hunters 19.45 Hawaii Life 20.10 Restoration SOS Buffalo 20.35 Rehab Addict 21.00 Rachel Hunter’s Tour of Beauty
405 06.25 From Wags to Riches 07.15 Gator Boys 08.10 Rugged Justice 09.05 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven 10.00 DogTV 10.55 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven 11.50 Search for the Knysna Elephants 12.45 Wildest Indochina 13.40 Tigress Blood 14.35 Wild Iberia 15.30 Bride of Jaws 16.25 Whale Wars 17.20 Gator Boys 18.15 Rugged Justice 19.10 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven 20.05 Australia Doesn’t Just Want to Kill You 21.00 Gator Boys 21.55 Ten Deadliest Snakes with Nigel Marven
312 07.05 Empire of the Ants 08.35 Billy Two Hats 10.15 Captain Jack 11.55 Limit Up 13.25 Big Screen 13.40 Solarbabies 15.15 Thunderbirds Are Go 16.50 The Tender 18.20 Separate Tables 20.00 Wolf 22.05 Cursed 23.45 Wolf
410 06.00 House Hunters International 08.05 Salvage Dawgs 09.00 The Vanilla Ice Project 10.00 Baggage Battles 11.00 Shed & Buried 12.00 Building Alaska 13.00 Man Caves 14.00 Lake Life 15.00 Catastrophe Inc. 16.00 Salvage Dawgs 17.00 Building Alaska 18.00 House Hunters International 19.00 Expedition Unknown 20.00 Mysteries at the Museum 21.00 Mysteries at the Castle 22.00 Building Alaska 23.00 Man Caves
600 07.00 Superbike 07.45 Weightlifting 09.45 Equestrianism 11.00 Supersport 12.00 Fia World Touring Car Championship 13.00 Superbike 14.00 Fia World Touring Car Championship 15.00 Cycling 17.00 Car Racing 19.10 News 19.15 Snooker 22.55 News 23.00 Football
ANDREW & SUE Illum fit-8.35pm fuq ONE Mike imur jiltaqa’ malkriminali li kienu qatlu lil Paul. F’daqqa waħda jitfaċċaw ilpulizija. X’se jigri minn Mike? Andrew jiġbor il-familja kollha f ’daqqa. Xi jrid jgħidilhom? Gracie tinkwieta għal Sue u tixtieq li tgħinha. U x’jiġri meta Carmen tidħol għal għarrieda fuq Manwel u Gracie?
28 17|04|2016
kullhadd.com MIĊ-
ĊINEMA
RAPPORT TA’
ĊINEMA
CARMEL BONNICI
10 CLOVERFIELD LANE
ATMOSFERIKU
THRILLER PSIKOLOĠIKU B’SORPIŻA FINALI Atturi Ewlenin: John Goodman, Mary Elizabeth Winstead, John Gallagher Jr, vuċi ta’ Bradley Cooper Direttur: Dan Trachtenberg Distributur: Paramount Maħruġ minn KRS Releasing Minkejja li tliet kwarti tal-film 10 Cloverfield Lane għandu andament klawstrofobiku, dan hu thriller eċitanti, atmosferiku għall-aħħar, li jżommok b’kurżità kontinwa. Nista’ ngħid li din il-produzzjoni nħolqot, jew twelldet, mill-film tax-xjenza fittizja Cloverfield (2008), dwar mostru li jħarbat u joqtol belt sħiħa. Però, kull xebh ma’ dan ix-xogħol jieqaf hemm. Matul 10 Cloverfield Lane tidher il-qawwa tal-psikoloġija fl-aġir bejn mara maqbuda u msakkra u dak li ħatafha. Il-film ġie żviluppat minn skript jismu The Cellar, li wara nqaleb b’mod intelliġenti biex jalludi għal xi referenzi għall-film tal-2008. Michelle (Winstead), wara argument mal-maħbub tagħha, titlaq lejn Louisiana waqt li fuq irradju tisma’ li ħafna bliet flIstati Uniti jinsabu bla dawl. Waqt li qed issuq u titkellem fuq il-mowbajl, taħbat, tintilef
Ħin: 103 min. Ċert. 12
minn sensiha u tqum f ’kamra fortifikata, marbuta ma’ ħajt b’katina. Raġel li jismu Howard iġibilha l-ikel u jgħidilha li ġara xi attakk terribbli fuq il-pajjiż. Hi ma temmnux, minkejja li daru mimlija proviżjon għal diversi xhur. Michelle tagħmel minn kollox biex tipprova taħrab minn din id-dar/fortizza fejn hemm raġel ieħor, Leslie (Gallagher Jr) ukoll maqbud. It-tmiem tal-film hu wieħed sorprendenti li m’għandu x’jaqsam xejn ma’ dak li seħħ qabel. Dirett b’abbilità kbira minn Dan Trachtenberg fid-debutt tiegħu, b’interpretazzjonijiet tajbin minn John Goodman u Mary Elizabeth Winstead, 10 Cloverfield Lane għandu l-ingredjenti kollha u l-atmosfera neċessarja biex ikun film meqjuż bħala xogħol kult u klassiku għall-ġeneru tiegħu, fil-fitir.
THE CHOICE
LEĠĠER
SENTIMENTALI U MIMLI ĦLEWWA Atturi Ewlenin: Benjamin Walker, Teresa Palmer, Mary Grace, Alexandra Daddario, Tom Welling, Tom Wilkinson Direttur: Ross Katz Distributur: E-One Films Maħruġ minn KRS Releasing
Wara xi nofs siegħa li wieħed jibda jara The Choice, faċilment jista’ jinduna li dan hu film meħud minn ktieb best seller tal-prolifiku Nicholas Sparks. L-andament għandu l-istess formula ta’ wħud mill-kotba l-oħrajn tiegħu – storja ġentili ta’ mħabba old fashioned, protagonista mill-aktar simpatika b’ħajja tassew ideali u anke baħbuħa għall-aħħar, tant li wieħed jistenna li se tiġri xi traġedja. Gabbie Holland (Palmer), studenta tal-mediċina, tmur toqgħod f ’dar ħdejn Travis Shaw (Walker), ġuvni dejjem imdawwar bi tfajliet sbieħ li anke jdawwarhom bil-jott tiegħu. Travis, li qatt ma ħalla xi tfajla taqbad miegħu f ’relazzjoni serja, bil-mod jibda juri attrazzjoni speċjali lejn Gabbie. Din għandha
Ħin: 110 min. Ċert. 12A
ħabib li ilha toħroġ miegħu u, għall-bidu, ma tagħtix kas tal-infatwazzjoni talveterinarju Travis. Mażżmien din l-attrazzjoni tikkarga sewwa u fl-aħħar dawn jiżżewġu. Fuq medda ta’ għaxar snin dan iż-żwieġ jissoda ankie b’żewġt itfal, il-mimmi ta’ għajnejhom. Wara, jaslu mumenti ta’ anszjetà u diffikultajiet oħrajn li forsi jistgħu jisfrattaw din l-unjoni. The Choice, dwar għażliet spontanji li jiddeterminaw il-futur tal-bniedem, huwa maħdum f ’belt żgħira ħdejn il-baħar f ’North Carolina, il-post nattiv tal-awtur, hu xogħol sentimentali żżejjed u mimli ħlewwa li, għandu jogħġob lil sezzjoni talpoplu li ma tridx għerf biex tissusspetta x’se jissuċċiedi lejn il-final.
ĊINEMA
kullhadd.com
17|04|2016 29
THE HUNTSMAN: WINTER’S WAR
ĦRAFA SPETTAKOLARI
BATTALJA ĦARXA BEJN ŻEWĠ AĦWA RĠEJJEN
War, din id-darba mhux sequel Atturi Ewlenin: Chris Hemsworth, Charlize Theron, Jessica iżda x’ġara qabel l-istorja talChastain, Emily Blunt, Nick Frost, Rob Brydon film ta’ kważi erba’ snin ilu Il-kattiva Reġina Ravenna Direttur: Cedric Nicolas-Troyan Ħin: 114 min. (Theron) tittradixxi litDistributur: Universal twajba oħtha Freya (Blunt) Maħruġ minn KRS Releasing Ċert. 12A billi tkessħilha qalbha għallimħabba, b’din tal-aħħar Il-ħrafa klassika tal-aħwa fl-2012. Xorta waħda t-tibdil tiskopri poteri li kapaċi Grimm kif nafuha aħna mill- li sar f ’din il-produzzjoni tiffriża kollox. ewwel film sħiħ animat ta’ mar tajjeb mal-udjenzi biex, Freya tfittex kenn f ’saltna Disney Snow White And The finalment, dan il-film daħħal lejn it-Tramuntana u tiġbor Seven Dwarfs (1937), xogħol mal-$400 miljun minn armata ta’ kaċċaturi, irġiel u li għadu maħbub sal-preżent, madwar id-dinja. nisa, biex jipproteġuha, imma ġiet mibdula fil-film oskur B’hekk inħolqot fantasija marbutin b’regola li ħadd Snow White And The Huntsman oħra, The Huntsman: Winter’s minn dawn ma jista’ jħobb
lill-ieħor. Fil-gwerra li tinqala’ bejn iż-żewġ irġejjen aħwa, ikun il-kapaċissimu eroj Eric (Hemsworth) li jsib ruħu finnofs bejn it-tajjeb u l-ħażin. Flimkien ma’ Eric, tkun Sara (Chastain), gwerriera/arċiera, l-uniku mara li messitlu qalbu, li tgħinu biex Freya tirbaħ lill-krudila Ravenna. L-unjoni ta’ dawn it-tnejn jista’ jkollha l-periklu li ġġib fuqhom u fuq kulħadd forza terribbli. The Huntsman: Winter’s War hi ħrafa straordinarja
tassew spettakolari, kif ukoll fantastika fl-istess ħin, imfawra b’effetti speċjali tassew impressjonanti. Iżżewġ irġejjen, Ravenna u Freya, huma replika tal-aħwa Anna u Elsa ta’ Frozen. L-eroj Eric jitħabat sewwa biex il-Mera Maġika, li għandha qawwa enormi u li anke tinsteraq, ma taqax f ’idejn malinni, waqt li hu u Sara jiskopru diversi mumenti teneri ta’ mħabba. Il-kostumi ta’ Charlize Theron huma verament eleganti.
L-AQWA ĦAMES FILMS Bejn is-06.04.2016 u l-10.04.2016
1. 2. 3. 4. 5.
Batman vs Superman: Dawn of Justice Zootropolis London Has Fallen My Big Fat Greek Wedding 2 Kung Fu Panda 3
KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA
Mistoqsija għal din il-ġimgħa:
Liema attur jaħdem il-parti tal-Huntsman?
Ibgħat it-tweġiba tiegħek lil: Kompetizzjoni Films, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: J. CARABOTT – l-Imsida
30 17|04|2016
kullhadd.com
AVVIŻI KLASSIFIKATI
PROPRJETÀ
Garaxx għall-kiri f ’Ħal Għaxaq, b’qies ta’ 14 bi 28 pied. Għandu użu għal ħafna affarijiet u fih jistgħu jsiru wkoll xi xogħlijiet. Jinsab f ’livell mat-triq u fih ukoll l-ilma. Ċempel lis-sid fuq 9993 8563. TANAYA’S Dev. Ltd: Għażla kbira ta’ appartamenti f ’kull żona ta’ Malta. Jinbiegħu mingħajr depożitu u nħallsulek il-kuntratt. Offerta speċjali. Għal aktar dettalji ċempel 9992 4999. Mingħajr aġenti jekk jogħġbok. SERVIZZI Ray’s Woodworks, il-Mosta. Xogħol ta’ restawr fuq għamara u nagħmlu kull għamara li tinħtieġ fiddjar bħal kċejjen u kmamar tas-sodda. Ċempel 7905 2497. Investigazzjoni Privata: Żwiġijiet, għerusija u relazzjonijiet oħra, DNA forensic tests, tfal maħtufin minn Malta, każijiet ċivili, każijiet oħra fil-Qorti, problemi f ’kumpaniji jew negozju. Nagħmlu xhieda fil-Qorti. Naħdmu f ’Malta u anke barra. Għal appuntament ċemplu 7959 0000. Email: info@ privateinvestigationmalta. com Korsijiet f ’Livell Ordinarju f ’diversi suġġetti bħallMatematika, Ingliż, Malti, Franċiż, Fiżika u oħrajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet bażiċi fil-kompjuter, €50. Ċempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew żur
is-sit elettroniku www. tudorinstitute.com Tewmi Group għal lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi għall-kiri bi prezzijiet raġonevoli. Żur is-sit www.tewmi.com jew ċempel 9942 2422.
l-arloġġi tajbin għall-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew għalih. Nispeċjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija. Għal aktar informazzjoni żur is-sit: www. e x p r e s s wa t ch r e p a i r s. c o m Lezzjonijiet taż-żfin fuq stil jew irrikorru 110, Triq ilballroom jew Latin-Amerikan. Kungress Ewkaristiku, ilLezzjonijiet taż-żfin għall- Mosta. Ċempel 2141 7235. beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) XOGĦOL TA’ Ibgħat SMS fuq 7925 3015 MANUTENZJONI jew ċempel 2138 6818 sa 12.00pm. Installazzjoni u tiswija ta’ aerials tat-televiżjoni. Care and Cure Group Offerti vantaġġjużi fuq Ltd: infermiera mħarrġa, sistemi tas-satellita u fuq caring assistants, nannies, nies l-android TV boxes. Għal aktar imħarrġin biex iżommu infromazzjoni ċempel 2148 kumpanija, għajnuna fid-djar 6211. u night sitters. Servizz ta’ 24 siegħa, Għandna wkoll għall- Għal kull tip ta’ kisi bil-ġibs, kiri: wheelchairs, hoists, commodes, ramel u siment, graffiato, walking frames u hospital beds. żebgħa, xogħol fuq l-antik, Għal aktar informazzjoni xogħol fuq il-pond, madum, ċempel fuq dawn in-numri: membrane, dawl u ilma. Ċempel 2137 6946/9947 0178. fuq 7928 5444. AFFARIJIET GĦALL-BEJGĦ Aħna nixtru kollox, bħal għamara, fajjenza, arloġġi, figurini, muniti, midalji, u kull ħaġa oħra. Ċemplu fuq 2147 0128, 2123 7597 jew 9986 9519. Għandna varjetà kbira ta’ arloġġi bħal Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arloġġi ta’ malħajt, żveljarini u selezzjoni ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu batteriji, ċineg, naqtgħu kull forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal dawk
Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns għal kull tip ta’ linji fissi. Ċempel fuq 7993 0419. Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali tal-ilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Ċempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167. Jason Gatt għal kull xogħol ta’ tibjid u tikħil, kisi normali, fuq il-fil, fuq xogħol antik u bil-pont, kisi bil-ġibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Ċempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811. WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Ħal Qormi, jispeċjalizzaw f ’xogħol ta’ waterproof
membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Ċempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 7981 2784 jew żur is-sit www.wpmalta.com Għal kull tip ta’ xogħol fuq faċċata, bjut, appoġġi, gallarijiet, eċċ. Membrane jew liquid membrane. Mela pproteġi l-proprjetà tiegħek mill-ilma tax-xita u ċempel issa għal stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew idħol fuq is-sit www. darrendoitall.com Il-bejt tiegħek jagħmel l-ilma? Għandek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek ilproblema. Nispeċjalizzaw fuq xogħol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xogħol professjonali bl-aqwa materjal ISO Pool. Għal stima bla obbligu ċemplu 7972 9967 jew żur is-sit www. kendawaterproofing.com
ISEM, KUNJOM, NRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ
2766 3361. MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti mużikali, fosthom drums kemm akustiċi u elettriċi, cymbals, percussion, pjanijiet diġitali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiċi u akustiċi, bass guitars, strumenti tarram, wood winds, vjolini, spare parts u aċċessorji oħra. Issib ukoll kotba tal-mużika tat-tagħlim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Ċempel 2148 2796.
AGR AUTO JAPANESE Parts għall-karozzi: Inbigħu kull tip ta’ parts ta’ karozzi Ġappuniżi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ żjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eċċ. Parts ġenwini. Għal aktar AVVIŻI OĦRA informazzjoni ċempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: Jien ġuvni bil-għaqal ta’ 2147 0295. Email: alex@ 39 sena. Nixtieq niltaqa’ agrautoparts.com ma’ tfajla, single mother jew separata, bejn 23 u 38 sena, Nigret Night Club and bi skop serju jew bħala Restaurant, Labour Ave, ħbieb jekk m’għandhiex ir-Rabat, Malta. Naċċettaw ma’ min toħroġ. Kull min riservazzjonijiet għal coffee hu interessat jibgħat SMS mornings, lunches u dinner fuq 7930 1390. dances u kull okkażjoni oħra. Miftuħin fil-weekends, lejla Paul & Waters – The Maltija b’differenza kull Perfumery. Għall-aqwa nhar ta’ Ġimgħa. Nhar ta’ ditti ta’ fwejjaħ, oriġinali u Sibt mużika għal kulħadd bl-orħos prezzijiet f ’Malta, ma’ Franz Grech. Inservu żur il-ħwienet ta’ Paul & wkoll take-away fil-weekends. Waters – The Perfumery. Naċċettaw riservazzjonijiet Il-ħwienet tagħna tal- għal kull okkażjoni. Għal informazzjoni Fgura, il-Mosta, Ħal aktar Qormi u Raħal Ġdid ikunu ċempel 2145 4858/2145 miftuħin kuljum mid-9.00 4908/7945 4908. Tistgħu san-12.30 u mill-16.00 sas- żżuru s-sit elettroniku 19.00. Paul & Waters Free www.nigretnightclub.com Delivery Service. Ċempel jew www.nigretnc.com
KUPUN AVVIŻI KLASSIFIKATI IKTEB L-AVVIŻ F’DAN L-ISPAZJU
AVVIŻI
Offerta 1: Ġimagħtejn Offerta 2: 5 ġimgħat Offerta 3: 2 avviżi għal 5 ġimgħat Offerta 4: 13-il ġimgħa Offerta 5: 26 ġimgħa Offerta 6: 52 ġimgħa
€5 €10 €15 €30 €56 €93
ĦLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullĦadd, Avviżi Klassifikati, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717.
AVVIŻI
kullhadd.com
17|04|2016 31
AVVIŻI TAL-PL Ħarġa Kulturali 2016 Nru 3 Il-Veterani Laburisti jixtiequ javżaw li l-ħarġa kulturali li jmiss se tkun attività biż-żfin u se ssir nhar il-Ħamis 28 ta’ April 2016, fil-Lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Membri u ħbieb huma mistiedna jiġu magħna. Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-08.30am. Biljetti jinkisbu mingħand il-helpers tas-soltu. Għal aktar dettalji ċempel lil Veronica Cuschieri – 9948 6416, Connie Green – 7920 1576, jew Arthur Vassallo – 9811 2615. Aħsbu kmieni għall-bijetti.
AVVIŻI ĠENERALI Il-Kappillan Reġa’ Għamilha, fl-Imqabba Is-Sezzjoni Żgħażagħ fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba, b’kollaborazzjoni mal-Għaqda Teatrali Aniċi ta’ Ħal Qormi, se ttella’ kummiedja fi tliet atti bl-isem Il-Kappillan Reġa’ Għamilha, nhar is-Sibt 23 ta’ April 2016, fis-sala talIskola Primarja tal-Imqabba, Triq Valletta, fis-7.30pm. Ħadd m’għandu jitlef din l-attività teatrali fuq kitba u direzzjoni ta’ Elliot Micallef, b’garanzija ta’ daħk u bissehem ta’ wħud mill-aqwa komiċi f ’pajjina. Riservazzjonijiet isiru fuq 9949 8012 jew 7981 8687 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www. talgilju.com Kunċert mill-Għaqda Mużikali San Ġorġ Martri L-Għaqda Mużikali San Ġorġ Martri bil-kollaborazzjoni tal-Kunsill Lokali ta’ Ħal Qormi se torganizza kunċert vokali u strumentali fil-festa liturġika ta’ San Ġorġ fit-23 ta’ April 2016 (is-Sibt) fit-8.00pm fi Pjazza San Franġisk. Dan il-kunċert se jkun qed isir fl-okkażjoni tal-anniversarju mill-275 sena mill-miġja tal-istatwa ta’ San Ġorġ fil-parroċċa arċipretali ta’ San Ġorġ. Din l-istatwa hija xogħol tal-iskultur Qormi stess Pietru Felici. Għal dan il-kunċert l-Għaqda Mużikali se tkun qed tippreżenta diversi siltiet fosthom tas-surmast direttur, il-Mro Archibald Mizzi, bl-isem ta’ Fanfare to St George u Marches on the Mix 2. Għal dan il-kunċert se jkunu wkoll qed jieħdu sehem il-4 Teenth Productions b’animazzjoni waqt l-esekuzzjoni ta’ Prince of Egypt u Jesus Christ Superstar. Waqt dan il-kunċert se tiġi varata wkoll il-kanzunetta miktuba minn Carmel Bianchi u mużika tal-assistent surmast, il-Mro Peter Cini bl-isem Każin kbir imsemmi għal ismek. Dan ukoll bl-għajnuna tal-Kummissjoni Żgħażagħ Werqisti. Annie – The Musical, b’risq id-Dar tal-Providenza Fil-21 ta’ Mejju 2016, id-Dar tal-Providenza se tkun qed ittella’ l-produzzjoni Annie – The Musical fl-Istitut Kattoliku il-Furjana. Il-produzzjoni se tkun bis-sehem tar-residenti tad-Dar flimkien ma’ diversi tfal magħrufa sew fil-qasam tat-televizjoni, fosthom Geordie Schembri li se tinterpreta l-parti ta’ Annie li hija magħrufa għas-serje televiżiva Iċ-Ċaqqufa, u Tereża u Aiken Buhagiar li bħalissa qed jidher fis-sensiela Strada Stretta u li se jinterpreta l-parti ta’ Donald. Annie – The Musical jeħodna lura fiż-żmien meta Annie, mill-orfanatrofju Muniċipali, ikollha x-xewqa li ssib lill-ġenituri tagħha. Bl-għajnuna ta’ Sandy, ilkelba, u Miss Farrell jirnexxilha tiltaqa’ mal-biljunarju Warbucks, u minn hemm jibdew l-avventuri tagħha. Ir-rappreżentazzjoni ta’ Annie – The Musical se tittella’ nhar is-Sibt 21 ta’ Mejju fis-6.00pm. Biljetti għal donazzjoni ta’ €5 jistgħu jinkisbu mid-Dar talProvidenza fis-Siġġiewi, mill-uffiċċju tad-Dar talProvidenza Nru 244, Triq San Pawl, il-Belt Valletta, bejn id-9.00am u 12.30pm, mit-Tnejn sas-Sibt, milluffiċċju tar-riservazzjonijiet u mill-bar tal-Istitut Kattoliku, il-Furjana.
SEGWI L-GAZZETTA KULLĦADD FUQ FACEBOOK BILLI TAGĦFAS LIKE FUQ IL-PAĠNA TAGĦNA facebook.com/kullhadd
32 17|04|2016
kullhadd.com It-Tnejn
It-Tlieta
L-Erbgħa
25°C
25°C
24°C
16°C
16°C
16°C
07
07
08
Il-Ħamis
Il-Ġimgħa
Is-Sibt
IMBATT: Ftit li xejn
23°C
23°C
23°C
TEMPERATURA TAL-BAĦAR: 17°C
16°C
14°C
15°C
08
07
08
TEMP GĦAL-LUM
ALMANAKK
RITRATT MILL-ANTIK
L-OGĦLA TEMPERATURA: 24°C L-INQAS TEMPERATURA: 14°C INDIĊI UV: 8 SITWAZZJONI ĠENERALI: Firxa ta’ pressjoni għolja tinsab fuq iċ-ċentru talMediterran TEMP: Sabiħ b’xi ftit sħab għoli
UV
VIŻIBBILTÀ: Tajba Ritratt: Bay Retro
RIĦ: Ħafif għal moderat mil-Lvant għax-Xlokk li jsir moderat għal ftit qawwi BAĦAR: Ħafif għal moderat
UV
SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD Chemimart City Gate Pharmacy, City Gate, il-Belt Valletta – 2123 8355 Lister Pharmacy, 678, Triq il-Kbira San Ġużepp, il-Ħamrun – 2124 5627 Anici Pharmacy, Triq Anici, Ħal Qormi – 2148 7162 Brown’s Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara – 2148 8884 D’Argen’s Pharmacy, 330, Triq D’Argens, il-Gżira – 2133 0817 Pembroke Pharmacy, 87, Triq Giuseppe Malfeggiani, Pembroke – 2137 2784 Chemimart Pharmacy, 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-Sliema – 2133 8369 M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ħ’Attard – 2143 6531 Naxxar Pharmacy, Vjal il-21 ta’ Settembru, in-Naxxar – 2141 1438 St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-Gżejjer, Buġibba – 2157 1649 Maddalena Pharmacy, Shop 2, Binja tal-Faqqani, Dawret it-Torri, Santa Luċija – 2167 7037 Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu – 2760 0126 St Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet, Wied il-Għajn – 2163 7615 St Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi, iż-Żejtun – 2167 8039 Kristianne Pharmacy, Triq ic-Cavi, l-Imqabba – 2168 3048 Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Siġġiewi – 2146 2957 Santa Marija Pharmacy, Misraħ Frenċ Abela, Ħad-Dingli – 2145 2447 Għawdex
Baħħara tar-Royal Navy
DIN IL-ĠIMGĦA MILL-ISTORJA
19.04.1987 Jibda jintwera l-cartoons The Simpsons bħala cartoons qasir fuq The Tracey Ullman Show
Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, ir-Rabat – 2156 6170 St Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San Ġużepp, il-Qala – 2155 5348 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-ċentri tas-saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid, u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-ċentru tas-saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm, ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tassaħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.
NUMRI REBBIEĦA LOTTU
51 86 29 08 78 83 32 57
SUPER 5
24 19 21 01 06
GRAND LOTTERY
02 07 01 08 01 06 06
21.04.1615 Jiġi inawgurat l-akkwadott ta’ Wignacourt
KOMPETIZZJONI KTIEB
kullhadd.com
17|04|2016 33
KOMPETIZZJONI KTIEB KTIEB GĦAT-TFAL
IMELDINA U L-IMBARAZZ Xena familjari għal kull ġenitur: dar se tfur b’kull tip ta’ imbarazz tat-tfal jiġri ma’ kullimkien, anke fl-iżjed postijiet strambi bħall-kabords tal-kċina. Tfal u imbarazz qishom imorru id f ’id ġo dar, u l-ktieb ġdid Imeldina u l-Imbarazz hu ktieb għal tfal żgħar proprju dwar hekk. Pereżempju: meta missier Imeldina jiftaħ ilfriġġ, bejn kejk u bott ġamm isib … ġakketta! Meta ommha tiftaħ il-gwardarobba, jaqgħu fuq rasha kull tip ta’ lapsijiet, gomom u rigi. Meta Imeldina stess tmur l-iskola u tiftaħ il-basket, flok kotba fih issib qliezet ta’ taħt roża u l-kalzetti tas-sodda. Il-ġenituri tagħha huma ġenituri pjuttost kalmi u trankwilli (meta mqabbla ma’ ħafna minna!) imma anke huma taqbżilhom jum minnhom, u jordnaw lil binthom tiżbarazza “ISSA!”. Imeldina, ta’ tifla li hi, tara kif tagħmel biex ma tobdix u biex tevita x-xogħol ta’ żbarazzar. U tiġiha l-idea brillanti li tipprova tiżbarazza billi tpoġġi mal-art, tagħlaq għajnejha u tagħmel xi biċċa maġija. Tipprova u terġa’ tipprova imma, ovvjament, il-maġija ma taħdimx u kollox jibqa’ mqalleb kif kien. U fl-aħħar, ladarba l-ġenituri tagħha intelliġentement ma jagħmlulhiex xogħolha huma, ma jkollhiex għażla ħlief li tqum u taqbad tiżbarazza hi. U fil-fatt, meta tara kollox f ’postu, tkun pjuttost kburija biha nnifisha u bix-xogħol li għamlet. Imeldina u l-Imbarazz hu miktub minn Sandra Hili Vassallo u illustratur mill-illustratriċi brava Taljana Beatrice Costamagna li tagħti ħajja viżiva oħra lillktieb. Pubblikazzjoni Merlin Publishers, dan il-ktieb hu s-sequel ta’ Imeldina, li kien ħareġ tliet snin ilu u fejn konna ltqajna għall-ewwel darba ma’ din it-tifla li kienet tant tieħu gost taqbeż fl-għadajjar tal-ilma u ċċaflas. “L-ewwel ktieb ta’ Imeldina kien suċċess bla mistenni għalina, meta tqis li kien xogħol awtriċi debuttanti u illustratriċi li Malta ma kinitx magħrufa,” qalilna l-pubblikatur talMerlin, Chris Gruppetta. “Sinjal li l-enerġija tal-karattri u l-illustrazzjonijiet fuq ruħhom niżlu tajjeb ħafna mat-tfal li ħadu gost jaqraw il-ktieb.” Imeldina u l-Imbarazz hu pass ieħor filmissjoni tal-Merlin Publishers li ttaffi n-nuqqas ta’ kotba ta’ kwalità għal tfal żgħar. Imeldina u l-Imbarazz jinsab għall-bejgħ mill-ħwienet tal-kotba kollha jew online direttament minn www.merlinpublishers. com Mistoqsija: X’jisimha l-awtriċi ta’ Imeldina u L-Imbarazz?
Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ĊNL, Triq Mile End, il-Ħamrun, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Imeldina u l-Imbarazz, flimkien ma’ ktieb ieħor tat-tfal tal-għażla tagħkom. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 24 ta’ April. Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista fil-Ħamrun billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluż festi pubbliċi. Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Laurent Ropà, huwa:
D. BUTTIGIEG – il-Ħamrun
34 17|04|2016
kullhadd.com
LOGĦOB
TISLIBA BIN-NUMRI POĠĠI N-NUMRI F’POSTHOM Bi 3 Numri 113 369 529 550 556 572 593 599 632 817 852 951 B’4 Numri 0242 0587 1329 1490 2711 2867 3328 3360 4599 5203 5365 5437 5656 5667 6074 6615
7538 8740 8942 9414 9522 9681 B’5 Numri 16409 19564 21697 22808 36242 55699 56085 63679 65958 69032 72787 75788 93389 95345
846094 863421 884071 913272 924497 B’7 Numri
10087343 22802312 23932200 45210199 61274364 70241632
0425686 0920116 1598124 1811215 6452713 7516657 Bi 8 Numri 01178281 08221105 IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADA
B’6 Numri 117287 133237 174687 389556 556157 598862 673102
] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA
Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella. Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Isem: Indirizz:
Rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: M. MAGRO – il-Fgura
KOMPETIZZJONI CENTRO CASALINGA ]
6
Ġemma’ sitt kupuni u ibgħathom f ’daqqa lil: KOMPETIZZJONI CENTRO CASALINGA, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Isem: Indirizz: Nru tal-kartà tal-identità:
Nru tat-telefown:
LOGĦOB
17|04|2016 35
kullhadd.com
IRBAĦ €25 FI FLUS
119
Ibgħat dawn iż-żewġ kompetizzjonijiet f ’daqqa fl-indirizz: IRBAĦ €25 FI FLUS, KullĦadd, Ċentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Ħamrun, ĦMR 1717. Idħol biċ-ċans li tirbaħ magħna.
TISLIBA Mimdudin:
1. Iwaqqaf (5) 4. Mhux veru (4) 7,12W. Agħmel bħat-tfal (4) 9,17. Aħrabli! (6) 10. Satal (6) 12. It-tè f ’dawn niħduh l-aktar (6) 16. Karmnu Incorvaja Inglott (1,1,1) 18,20. Tal-Inter? (7) 19. Ara 13 20. Ara 18 21. Tiegħi Taljana (3) 23. Ara 6 24. Jinviżtaw (6) Weqfin:
1.
Kompli l-qawl: Alla
2,22. 3,11. 5,15. 6,23. 8. 11. 12. 13,19. 14. 15. 17. 21. 22.
fejn iridek ...... (6) Kollox sew bl-Ingliż? (6) Imma għadu mhux lest! (4) Għoġobni (9) It-tfal iħobbu jikluh ħafna (7) B’konnessjoni mad-drogi (9) Ara 3 Ara 7 Ikun hemm ħafna fl-lukanda (6) Wasal fil-kju (6) Ara 5 Ara 9 Tneħħi zi minn kun- jom il-Ministru Kon- rad (3) Ara 2
SOLUZZJONI TAL-ĠIMGĦA L-OĦRA Mimdudin:
Weqfin:
1.Jtina, 4.Fwar, 9,21 wieqfa. Sabbar, 10.Ħarrab, 12.Paniku, 16,17.Ħwawar, 18.NN, 19.Żar, 20.Kanna, 21.Bra, 23.Rota
1.Joseph, 2,7.Inbid, 3.AIH, 5,6.Warrab, 8.Darin Noir, 11,24.Ħarruba, 12,13.Panna, 14.Użajtu, 15.Drawwa, 22.Abt
QED TAGĦRAFHOM? Fir-ritratt hemm żewġ uċuħ f’wiċċ wieħed. Qed tagħrafhom? Ħjiel: Ħadmu flimkien fil-film Haywire. Personalità 1: Personalità 2: Isem: Indirizz: Nru tat-telefown:
IDĦOL BIĊ-ĊANS LI
TIRBAĦ €100
Kull l-aħħar Ħadd tax-xahar il-premju ta’ €25 jiżdied għal €100! Sabiex tipparteċipa ibgħat din il-paġna bħas-soltu. Apparti minn hekk żomm il-logos tal-KullĦadd tal-ġimgħat ta’ qabel, billi tqasqashom mill-ewwel paġna tal-gazzetta bid-data tal-ħarġa tidher, u tibgħathom flimkien ma’ din il-paġna. Eżempju: Ibagħtu l-paġna ta’ din il-logħba tal-Ħadd l-24 ta’ April flimkien mal-logos tal-ħarġiet tat-3, 10, u 17 ta’ April.
RIŻULTATI TAL-ĠIMGĦA L-OĦRA
Katy Perry
Ir-rebbieħ tal-ġimgħa l-oħra: R. MAMO – is-Swieqi L-ittri rebbieħa jintbagħtu fix-xahar ta’ wara li tkun intrebħet il-kompetizzjoni.
Zooey Deschanel
36 17|04|2016
kullhadd.com
SPORTS
IMNIEDI FORUM NAZZJONALI TAL-ISPORT Minn għada l-familja sportiva nazzjonali se jkollha iktar minn ġimgħa ta’ diskussjoni dwar l-isport f ’pajjiżna waqt serje ta’ seminars u workshops. Dawn se jilħqu l-qofol tagħhom b’forum nazzjonali li se jkun mifrux fuq jumejn fil-Kumpless Sportiv ta’ Ħal Kirkop proprju fit-22 u 23 ta’ April 2016. Il-forum se jilħaq mhux biss lil dawk li huma direttament involuti fl-isport iżda wkoll setturi oħra li b’mod indirett jew dirett jiġu affettwati millisport u li permezz tiegħu jistgħu jtejbu l-ħajja personali tagħhom. Is-Segretarju Parlamentari għar-Riċerka, Innovazzjoni, Żgħażagħ u Sport, Chris Agius, spjega kif dan il-forum qed jilħaq il-viżjoni tal-Gvern li jsir xogħol b’kollaborazzjoni mal-ministeri oħra. Dan għax f ’dan il-forum, minbarra l-Ministeru tal-Edukazzjoni, huma involuti entitajiet oħra fosthom il-PBS, iddipartimenti tas-saħħa u dawk tas-saħħa mentali, Aġenzija Żgħażagħ, l-LGA, l-MTA, l-Università u l-MCAST, u s-servizz ċivili inġenerali. Forum bħal dan, sostna
s-Segretarju Parlamentari, jixhed kemm SportMalta tul dawn l-aħħar snin għaddiet minn żminijiet interessanti u impenjattivi. Huwa saħaq li l-entità se tibqa’ timpenja ruħha sabiex tkompli tiġġedded u tissaħħaħ għal ġid tal-isport lokali. Mark Cutajar, Kap Eżekuttiv ta’ SportMalta, spjega kif se jkunu imqassma kemm il-forum, kif ukoll isseminars li se jippreċiedu dan l-avveniment. Fil-fatt, qabel il-forum, se jkun hemm numru ta’ seminars, fosthom ir-rwol taċ-ċivil u l-ħaddiema
tiegħu fl-isport, l-attivitajiet u l-amalgamazzjoni bejn l-isport u ż-żgħażagħ, il-mod ta’ kif Għawdex u l-Għawdxin jistgħu jtejbu l-livell tagħhom, kif l-isport fl-iskejjel jista’ jtejjeb il-kwalità u jkun aktar innovattiv, u kif il-ġurnalisti u l-assoċjazzjonijiet jistgħu jersqu lejn xulxin u għalhekk ikunu aktar effettivi. Huwa tkellem ukoll dwar il-preżentazzjonijiet li se jsiru fil-jumejn tal-forum fejn jispikkaw temi marbuta mal-Unjoni Ewropea hekk kif SportMalta dieħla b’entużjażmu kbir
għas-sena u l-Presidenza Maltija. Fil-fatt, se ssir preżentazzjoni minn membri tal-Kummissjoni, fosthom ilKap tal-Programmi Sportivi fl-Unjoni Ewropea Yves La Losteque, dwar ir-rilevanza tal-Presidenza Ewropea għall-assoċjazzjonijiet, federazzjonijiet u klabbs li huma reġistrati kif ukoll se jkunu trattati t-temi talvolontarjat u l-inklużjoni soċjali li huma prijorità talPresidenza Maltija. Il-forum se jilqa’ wkoll uffiċjali għolja oħrajn minn barra l-pajjiż fejn preżenti se jkun hemm
SKSM KARATE FIT-TIENI POST Ftit tal-jiem ilu ġiet organizzata l-14-il edizzjoni tal-Malta Karate International Open 2016 jew, kif inhi magħrufa, il-Malta Open Mediterranean Classic. Dawn il-kampjonati ġew organizzati mill-Kumitat Organizzattiv ta’ SKSM Karate Malta taħt it-tmexxija ta Chris Galea li m’għandu bżonn l-ebda introduzzjoni f ’dan il-qasam. Din is-sena kien hemm numru rekord ta’ organizzazzjonijiet u klabbs jipparteċipaw minn madwar id-dinja; total ta’ 22 pajjiż b’400 atleta jikkompetu fuq perjodu ta’ jumejn. Fost in-nazzjonijiet imsemmija kien hemm rappreżentanza ta’ pajjiżi mill-Ewropa, l-Afrika, ir-Russja u, għall-ewwel darba fl-istorja tal-Malta Open, millIstati Uniti wkoll.
Bla dubju ta’ xejn, in-naħa teknika ta’ dawn il-kampjonati kienet fdata f ’idejn ittmexxija ta’ Lucienne Galea, referee internazzjonali fid-dinja tal-karat li wkoll mexxiet b’suċċess seminar għat32 referee internazzjonali li kienu preżenti għal dawn ilkampjonati. Pubbliku numerus assista għaċ-ċerimonja tal-ftuħ li kienet waħda spettakolari, fejn fiha attendiet l-E.T. l-President ta’ Malta MarieLouise Coleiro Preca, flimkien ma’ rappreżentanti ta’ diversi ministeri fosthom, il-Ministeru tat-Turiżmu u l-Ministeru tal-Edukazzjoni, bl-Onorevoli Chris Agius jirrappreżenta s-Segretarjat taż-Żgħazagħ u Sports. Preżenti kien hemm ukoll ix-
Shadow Minister l-Onorevoli David Agius. Kienu ħafna l-kummenti ta’ uffiċjali, kemm lokali kif ukoll barranin, fuq kemm dawn il-kampjonati kienu organizzati fuq livell professjonali. Ta’ min isemmi li din il-kompetizzjoni hija waħda mill-aktar kampjonati mfittxija fl-Ewropa, minħabba l-livell għoli ta’ atleti li jattendu għalija. Għallkampjonati kienu mistiedna l-organizzazzjonijiet u klabbijiet kollha Maltin li jaqgħu taħt il-kappa talMalta Martial Art Association (MMAA) u kienet opportunità kbira biex atleti Maltin jippartecipaw f ’pajjiżna fuq livell internazzjonali. L-iskola Maltija tal-karat, SKSM, irnexxiela tikseb
it-tieni post flimkien ma’ federazzjoni Taljana, minn fost il-44 federazzjoni li ħadu sehem. L-ewwel post spiċċaw il-federazjoni Ingliża, AKA International, li kienu bi skwadra ta’ 40 atleta, bit-tieni post jintrebaħ minn SKSM Karate Malta b’differenza ta’ tliet punti biss. SKSM kienet waħda mill-organizzazzjonijiet li rrappreżentat lil Malta, minn fost seba’ għaqdiet oħra Maltin li ħadu sehem f ’din l-attività. It-tielet post imur għand CSAIN Italia li kellha l-akbar ammont ta’ atleti jipparteċipaw b’total ta’ 58, bir-raba’ u l-ħames post jispiċċaw għaqdiet mir-Romania u l-Ġermanja rispettivament. Bla ebda dubju ta’ xejn, is-Sur
il-President tal-Federazzjoni Internazzjonali tal-Hockey Marijke Fleuren, l-ekstenista Taljan Nicola Pietrangeli, kif ukoll Marcello Presilla li huwa membru fil-bord maniġerjali ta’ Sport Radar, il-kumpanija li tagħmel monitoraġġ talimħatri fis-settur Ewropew, inkluż f ’Malta. Luciano Busuttil , Chairman ta’ SportMalta, qal li dan il-forum se jservi biex SportMalta u l-Gvern jisma’ l-partijiet interesssati kollha fl-isport, jisma’ l-esperjenzi tagħhom u wara jimplimenta r-rakkomandazzjonijiet li jippreżentaw. Dan ilforum se jservi wkoll ta’ pjattaforma ta’ x’nistennew mill-Presidenza Maltija talUE. Luciano Busuttil saħaq li dan il-forum m’għandux jilħaq biss lill-atleti u dawk il-persuni stabbiliti fl-isport imma għandu jkompli jqajjem kuxjenza li l-isport huwa għal kulħadd. Se jsiru sitt seminars bejn il-jum ta’ għada u nhar ilĦamis li ġej biex imbagħad il-Ġimgħa 22 ta’ April jibda l-Forum Nazzjonali talIsport li jintemm is-Sibt 23 ta’ April.
Chris Galea, l-organizzatur ta’ dawn il-kampjonati kien ferm sodisfatt bit-tmexxija ta’ din l-attività fost l-għajnuna tattim magħqud minn SKSM. Dan kien ta’ kuraġġ kbir biex is-sena d-dieħla, permezz ta’ sponsors u għajnuna oħra, tiġi organizzata attività akbar f ’Malta f ’dan il-qasam sportiv. SKSM hija skola tal-karat fejn bla waqfien ta’ xejn tibqa’ toffri opportunitajiet għallistudenti tagħha biex ikunu jistgħu jirrappreżentaw lil pajjiżna barra minn Malta fuq livel internazzjonali. Għal aktar tagħrif rigward SKSM Karate u l-opportunitajiet li toffri, wieħed jista’ jċempel fuq in-numri tat-telefown 7953 7924 jew 2145 3706 jew izur is-sit elettroniku www. sksmalta.com
SPORTS
kullhadd.com
17|04|2016 37
IL-PREMIER LEAGUE MALTI FLORIANA 2 PEMBROKE 3
SLIEMA W. 3 ST. ANDREWS 1
HIBERNIANS 3 BALZAN 1
TARXIEN R. 0 MOSTA 1
Ritratti: STEPHEN GATT
PEMBROKE JIBQGĦU FIL-PREMIER
Manolito Micallef (P) Matthew Calleja Cremona (F)
Il-Furjaniżi kellhom l-ewwel okkażjoni tal-partita fir-raba’ minuta hekk kif korner ta’ Cabral wassal il-ballun f ’saqajn Piciollo li mill-viċin tefa’ għoli. Fl-14-il minuta, Pembroke marru fil-vantaġġ b’xutt mill-viċin ta’ Villalobos bil-ballun jispiċċa f ’saqaf tax-xibka ta’ Calleja Cremona. Wara diversi minuti kemmxejn kwieti, il-Furjana kellhom okkażjoni tajba meta Villa daħal tajjeb bir-ras fuq ballun li ġie minn corner ta’ Cabral bil-konklużjoni taħbat malmimduda. Erbgħa minuti wara, il-Greens kellhom okkażjoni oħra tajba meta Piciollo rċieva pass preċiż ta’ Chiesa, però ra x-xutt tiegħu jiġi salvat minn Mario Muscat mingħajr ebda diffikultà. Fl-40 minuta, kien Chiesa li kellu ċans tajjeb biex iġib id-draw għall-Furjaniżi, imma d-daqqa’ ta’ ras tiegħu marret barra. Minkejja l-okkażjonijiet kollha li kellhom Floriana, kienu Pembroke li reġgħu skurjaw, din id-darba permezz ta’ Manolito Micallef li mill-viċin qabbeż il-ballun fuq Calleja Cremona wara li rċieva pass tajjeb mingħand Villalobos. Is-sitwazzjoni dehret iddisprata għal Floriana huma hu resqin lejn tmiem il-partita. Madankollu, huma rnexxielhom inaqqsu d-distakk minn ma’ Pembroke permezz ta’ penalty li inkariga ruħu minnu Fontanella. Minuta biss wara, Floriana ġabu d-draw minn penalty li għal darb’oħra kien skurjat minn Fontanella. Madankollu, anki r-rimonta ta’ Floriana ma kellhiex għomor twil hekk kif fid-89 minuta huma spiċċaw b’10 min-nies meta Piciollo tkeċċa wara li ngħata t-tieni karta safra. Din it-tkeċċija ħarbtet lil Floriana u tat l-opportunità lil Gustavo Da Silva illi permezz ta’ azzjoni personali sab ruħu quddiem il-lasti Furjaniżi. Ix-xutt tiegħu kien milquh parzjalment minn Calleja Cremona, però l-ballun xorta waħda baqa’ sejjer fir-rokna taxxibka. Referee: Sandro Spiteri
WIRJA KONVINĊENTI
Nivolas Chiesa (F) Zoran Levnaic (P) Juninho Cabral (F)
Is-Slimiżi ħarġu kkargati u fis-seba’ minuta diġà kellhom azzjoni tajba meta pass ta’ Njongo Priso wasal għand Jean Paul Farrugia li però ra x-xutt tiegħu jmur barra. Fl-erbatax-il minuta Priso reġa’ kellu okkażjoni oħra tajba, din id-darba wara azzjoni personali, imma x-xutt tiegħu għal darb’oħra ma kienx preċiż. Tliet minuti wara, St Andrews kellhom l-ewwel ċans tal-partita meta xutt fil-baxx minn barra l-kaxxa ta’ Dale Camilleri salvat minn Entonjo Elezaj. Marko Potezica kellu okkażjoni tajba fil-25 minuta meta rċieva pass ta’ Johann Bezzina, però dan tal-ewwel sab lil Jake Galea ppreparat biex jilqalu x-xut tiegħu. Il-Wanderers baqgħu jippressaw għal diversi minuti sakemm flaħħar, fid-39 minuta Sebastian Perdomo għeleb lil Galea b’xutt minn pożizzjoni angolata bil-ballun jispiċċa fir-rokna ta’ fuq tax-xibka. Jekk l-affarijiet ma kinux ħżiena biżżejjed għal St Andrews, huma spiċċaw jilagħbu bi player anqas wara li Michael Johnson ġie muri t-tieni karta safra. Fit-tieni taqsima St Andrews dehru determinati li jnaqqsu l-iżvantaġġ tagħhom u l-ewwel okkażjoni biex jagħmlu dan fit-52 minuta permezz ta’ freekick insidjuż ta’ Joseph Farrugia mdawwar għal corner minn Entonjo Elezaj. Sbatax-il minuta wara, St Andrews irnexxielhom inaqqsu d-distakk grazzi għal xutt minn barra l-kaxxa ta’ Jonatan Cuestra li ħabat ma’ difensur ta’ Sliema u kien iddevjat lejn Victor Lucky Oseghale li millviċin tefa’ fix-xibka. Madankollu, l-Islimiżi reġgħu kabbru l-vantaġġ sitt minuti biss wara permezz ta’ Priso li b’azzjoni personali qabeż żewġ difensuri u għeleb lil Galea.
Alex Muscat (S) Peter Xuereb (S) Jonathan Perez Cuestra (Sa)
Kyrian Nwoko (Sa) Luke Dimech (S)
IL-PREMIER LEAGUE MALTI
Referee:- Stefan Pace
KLASSIFIKA
Hibernians Valletta Balzan Birkirkara Floriana Tarxien R. Sliema W. Mosta Pembroke A Naxxar Lions St. Andrews Qormi
L R D T F K +/- Pti 31 22 7 2 83 30 +53 48 30 24 2 4 66 25 +41 48 31 20 5 6 67 30 +37 43 30 19 6 5 61 27 +34 42 31 17 4 10 54 37 +17 36 31 13 8 10 52 29 +23 29 31 11 6 14 45 48 -3 27 31 10 7 14 37 51 -14 22 31 9 6 16 43 54 -11 21 30 5 3 22 25 87 -62 11 31 2 3 26 25 87 -62 7 30 2 3 25 22 75 -53 5
LOGĦOB GĦAL-LUM
Stadium Nazzjonali Naxxar L. v Qormi Valletta v Birkirkara
16.00 18.00
38 17|04|2016
kullhadd.com
PREMIER LEAGUE
RIŻULTATI TAL-BIERAĦ
MAN. UNITED V ASTON VILLA
F’waħda mis-sensiela ta’ logħob li kien hemm ilbieraħ, it-tim ta’ Manchester United għeleb lil dak ta’ Aston Villa f ’Old Trafford bl-iskor ta’ 1-0. Kienu proprju l-United li marru fil-vantaġġ wara li għamlu taqsima jippressaw meta azzjoni tajba min-naħa tal-lemin, kien proprju Antonio Valencia li kkrossja lejn in-nofs fejn pront kien hemm Marcus Rashford li tefa’ l-ballun ġewwa mill-viċin. Fit-tieni taqsima l-United naqqsu ħafna bir-ritmu tant li David de Gea kellu jkun attent fuq diversi tentattivi tal-Aston Villa. Kollox ma’ kollox, b’din it-telfa għal Aston Villa, kien ikkonfermat li dan it-tim se jkun qed jilgħab fiċ-Championship fl-istaġun li ġej, wara 28 sena jilagħbu fl-ogħla livell tal-futbol fl-Ingilterra. LEICESTER V WEST HAM Leicester jistgħu jersqu pass eqred lejn ir-rebħ tal-Kampjonat Ingliż b’rebħa f ’darhom kontra West Ham. Il-Foxes bdew it-tmiem ilġimgħa b’vantaġġ ta’ seba’ punti fil-quċċata tal-klassifika, wara 5 rebħiet konsekuttivi mingħajr ma jaqilgħu gowl wieħed. Dan l-istaġun huma rnexxielhom jegħlbu lil West Ham kemm filkampjonat kif ukoll fil-League Cup. B’rebħa oħra Leicester ikabbru l-vantaġġ għal 10 punti
Norwich City Everton Man. United Newcastle Utd West Brom Chelsea Bournemouth Leicester City Arsenal Stoke City
Marcus Rashford fl-azzjoni hekk kif Tottenham se jkunu qed jilagħbu għada filgħaxija. Minnaħa tagħhom, West Ham jidher li tilfu l-momentum dawn l-aħħar ġimgħat u kompliet tiġi agħar meta kienu eliminati mill-FA Cup minn Manchester United. Dan kollu wassal biex it-tamiet li kellhom li jispiċċaw mal-ewwel erbgħa jidher li issa taru mar-riħ. ARSENAL V CRYSTAL PALACE Arsene Wenger jista’ jagħżel li jgħajjat mill-ġdid lil Petr Cech hekk kif Arsenal se jkunu qed jiltaqgħu fl-Emirates kontra Crystal Palace
0-1 4-1 Tard
LOGĦOB GĦAL-LUM 12.30 15.00 15.00 15.00 15.00 18.00 20.45
KLASSIFIKA Tim Juventus Napoli* Roma Inter* Fiorentina Milan Sassuolo Lazio Chievo Torino Genoa Empoli Bologna Atalanta Sampdoria Udinese Carpi Palermo Frosinone Hellas Verona
L R D T F K P 32 24 4 4 58 17 76 32 21 7 4 66 27 70 32 18 10 4 67 33 64 32 17 7 8 42 30 58 32 16 8 8 51 35 56 32 13 10 9 42 35 49 32 12 12 8 40 35 48 32 12 9 11 42 42 45 32 12 8 12 38 40 44 33 11 9 13 42 44 42 33 11 7 15 38 41 40 32 10 9 13 36 43 39 33 10 7 16 31 38 37 32 9 9 14 31 38 36 32 9 9 14 46 49 36 32 9 7 16 29 48 34 33 7 10 16 33 51 31 32 7 7 18 29 57 28 32 7 6 19 29 60 27 32 3 13 16 27 54 22
* Il-pożizzjonijiet ivarjaw minħabba li r-riżultat inħareġ wara li morna għall-istampar.
v Tottenham H. 21.00
KLASSIFIKA
v Torino v Genoa v Napoli v Roma v Sassuolo v Frosinone v Palermo v Chievo v Empoli v Milan
v Liverpool 14.30 v West Ham 14.30 v Crystal Palace 17.00
LOGĦOB GĦAL-LUM
RIŻULTATI TAL-BIERAĦ
Atalanta Fiorentina Verona Juventus Udinese Lazio Sampdoria
v Sunderland 0 - 3 v Southampton 1 - 1 v Aston Villa 1 - 0 v Swansea City 3 - 0 v Watford 0 - 1 v Manchester City Tard
LOGĦOB GĦAL-LUM
SERIE A Bologna Carpi Inter
SPORTS
f ’wieħed mid-diversi derbies ta’ Londra. Wenger għażel li jerġa’ jagħżel lil David Ospina fid-draw spettakolari ta’ 3-3 kontra West Ham il-ġimgħa l-oħra. Madankollu, l-indikazzjonijiet huma li Cech jista’ jerġa’ jieħu postu lura fil-lasi ta’ Arsenal. Min-naħa tagħhom, ittim ta’ Crystal Palace għadhom ma assigurax posthom fil-Kampjonat Ingliż għall-istaġun li ġej u żgur li mhux se jkunu qed jaffordjaw telfa. Għalihom se jkun hemm nieqes l-attakkant Dwight Gayle filwaqt li għad m’hemmx ċertezza fuq id-disponibbiltà ta’ Wilfried Zaha, li wkoll qed isofri minn injury fi spalltu.
Tim L R D T F K P Leicester City 33 21 9 3 57 31 72 Tottenham Hotspur 33 18 11 4 60 25 65 Arsenal 32 17 8 7 55 33 59 Manchester City* 32 17 6 9 58 33 57 Manchester United 33 16 8 9 40 30 56 West Ham United 32 13 13 6 52 40 52 Southampton 34 14 9 11 45 35 51 Liverpool 31 13 9 9 50 42 48 Stoke City 33 13 8 12 37 43 47 Chelsea* 32 11 11 10 49 42 44 Everton 33 9 14 10 53 44 41 Watford 33 11 8 14 32 37 41 Bournemouth 33 11 8 14 40 55 41 West Bromwich 33 10 10 13 31 40 40 Swansea City 34 10 10 14 34 45 40 Crystal Palace 33 10 8 15 35 42 38 Norwich City 34 8 7 19 35 60 31 Sunderland 33 7 9 17 39 57 30 Newcastle United 33 7 7 19 35 61 28 Aston Villa 34 3 7 24 23 65 16
Il-pożizzjonijiet ivarjaw minħabba li r-riżultat finali nħareġ wara li morna għall-istampar.
ATALANTA V ROMA
PUNTI OĦRA
Atalanta jinsabu biss erba’ punti milli jassiguraw posthom fis-Serie A l-istaġun li ġej, iżda jridu bilfors jegħlbu lit-tim ta’ Roma, li bħalissa qiegħed il-forma, biex ikunu jistgħu jersqu aktar viċin. Dan hekk kif Roma rnexxielhom jakkwistaw 11il punt minn 1 possibbli u l-għan tagħhom hu li jilħqu lin-Napoli, it-tim li qiegħed fit-tieni post. It-tim ta’ Atalanta jittama li jerġa’ jakkwista ma jdumx il-forma li biha rnexxielu jikseb 6 punt minn 6 b’rebħiet konsekuttivi kontra Milan kif ukoll kontra Bologna.
MHUX MISTENNI EŻODU
JUVENTUS V PALERMO Rekord ieħor jista’ jkun qed jinkiser minn Juventus, hekk kif se jkunu qed jilqgħu f ’darhom lil Palermo, bit-tama li jkomplu l-ġlieda tagħhom biex jerġgħu jirbħu l-Kampjonat Taljan. S’issa t-tim minn Turin ġabar 64 punt mill-aħħar 22 partita, u jekk jirnexxilhom jirbħu punt ieħor jilħqu r-rekord li kien waqqaf it-tim ta’ Inter. Madankollu, jekk jirbħu jkun twaqqaf rekord ieħor ġdid. Min-naħa tiegħu, ittim Sqalli ta’ Palermo qiegħed f ’sitwazzjoni prekarja tant li ilhom ma jxommu rebħa għal 11-il logħba konsekuttiva. Fil-fatt, din hija l-itwal sensiela ta’ logħob li tim dam mingħajr rebħa dan l-istaġun, tant li wasslet għat-tkeċċija tal-kowċ Walter Novellino. SAMPDORIA V MILAN Din il-logħba tista’ sservi ta’ opportunità għal Sampdoria biex ikomplu jitfgħu lil Milan f ’aktar inkwiet, hekk kif mistenni jiddebbutta l-kowċ ilġdid ta’ Milan Cristian Brocchi. Kien proprju fillogħba li għaddiet li t-tim ta’ Sampdoria rnexxielu jtemm is-senstiela ta’ tliet logħbiet mingħajr rebħa, hekk kif għeleb lit-tim ta’ Udinese. Għalhekk, dan it-tim issa jinsab erba’ punti biss ‘il bogħod biex tintlaħaq il-figura ta’ 40 punt, li għandha tkun biżżejjed biex dan it-tim isalva. Min-naħa tagħhom, Milan se jidħlu għal din il-logħba mingħajr rebħa f ’5 logħbiet u b’kowċ ġdid. Minkejja li Sinisa Mihajlovic wassal lil Milan għall-ewwel finali fil-Coppa Italia wara 13-il sena, jidher li ma kienx biżżejjed għallPresident Silvio Berlusconi.
Louis van Gaal mhux qed jistenna li jkun hemm eżodu jekk ittim ta’ Manchester United ma jikkwalifikax għall-kompetizzjoni taċ-Champions League. Dan hekk kif dan it-tim qed jagħmel dak kollu possibbli biex jagħmilha mal-aqwa timijiet fl-Ewropa u b’hekk ikun evitat li jiġri bħalma kien ġara taħt David Moyes. Skont ir-regoli tal-UEFA, il-massimu ta’ timijiet li jistgħu jikkwalifikaw għaċ-Champions League minn kampjonat wieħed huwa ta’ ħamsa. B’hekk ifisser li jekk Manchester City u Liverpool jispiċċaw barra minn mal-ewwel erba’ u jirbħu ċ-Champions League u l-Europa League rispettivament, it-tim li jkun ġie fir-raba’ post jispiċċaw jikkwalifika għall-Europa League u mhux għaċ-Champions League. Dan huwa xenarju possibbli li l-United jistgħu jiffaċċjaw hekk kif dan l-istaġun riesaq lejn ittmiem tiegħu. DEVASTAT Skont Zinedine Zidane, l-attakkant ta’ Real Madrid Karim Benzema jinsab “devastat” minħabba li mhux se jkun qed jitħalla jilgħab għal Franza fl-Euro 2016 tas-sajf li ġej. Il-Federazzjoni Franċiża tal-Futbol qalet li mhux se tkun qed tippermetti li Benzema jintgħażel, tant li ilu ma jilgħab mat-tim nazzjoanli Franċiż min-Novembru li għadda. Dan hekk kif qed ikun investigat li kien involut fi pjan biex jirrikatta lis-sieħeb tiegħu fit-tim internazzjonal Franċiż Mathieu Valbuena. Zidane, li kien parti mit-tim Franċiż li rebaħ it-Tazza tad-Dinja fl-1998, fisser kif kulħadd jaf x’kapaċi joffri Benzema lil kull tim li jilgħab għalih minħabba l-abbiltà atletika tiegħu. MISTENNI ISTAĠUN
JITLEF
IL-KUMPLAMENT
TAL-
Hemm ċans kbir li l-midfielder Ġermaniż ta’ Manchester United Bastian Schweinsteiger jitlef il-kumplament tal-istaġun. Dan ilplejer, li għandu 31 sena, kellu staġun mimli injuries minn mindu ngħaqad ma’ dan it-tim fuq kuntratt ta’ tliet snin mingħand Bayern Munich f ’Lulju li għadda. Dan il-plejer, li wkoll rebaħ it-Tazza tad-Dinja tal-2014, qaċċat ligament minn irkopptu waqt it-taħriġ għal-logħba tal-ħbiberija bejn il-Ġermanja u l-Ingilterra f ’Marzu li għadda. Madankollu, Schweinsteiger mistenni jkun f ’sikktu qabel ma jingħata bidu għall-Euro 2016, u għalhekk se jkun eleġibbli biex jintgħażel mat-tim nazzjoali Ġermaniż.
FORMULA 1
kullhadd.com
TELLIEQ NRU
17|04|2016 39
RAPPORT U ANALIŻI TA’ LIAM GAUCI
03
Numru ta’ dawriet 56 Tul tat-tellieqa 305.066KM Dawra rekord M.Schumacher
HAMILTON FL-AĦĦAR POST
Bix-xita li għamlet fit-tielet sessjoni ta’ prattika, iż-żewġ sewwieqa tal-Mercedes ħadu ċans bir-roti intermedji, però deher ċar li t-traċċat kien nixef wisq għalihom. Madankollu, xorta kien għad hemm diversi għadajjar fosthom waħda li tellfet il-kontroll lil Wehrlein illi kellu inċident li wasal għas-sospenzjoni
Medium
Rebbieħ tal-2015 L.Hamilton
Shanghai International Circuit
Problemi tekniċi
11-18km/hr
2005
ĊINA Shanghai
Is-sewwieqa tal-Mercedes se jkunu fiż-żewġ truf tal-grid illum hekk kif Hamilton esperjenza problemi fil-magna li żammewh milli jirreġistra ħin validu, b’kuntrast ma’ Rosberg illi kiseb l-ewwel pole tiegħu tal-2016.
Tyres għad-dispożizzjoni Temperatura tal-art 14°c Supersoft Temperatura tal-arja 15°c Soft Riħ
tal-kwalifiki għal 20 minuta. Wara din il-waqfa, Hamilton ipprova jagħmel xi dawriet però problemi fil-magna ġegħluh jabbanduna t-traċċat u jitlaq millaħħar post. Barra l-kampjun tad-dinja u Wehrlein, f ’Q1 kienu eliminati wkoll Haryanto, Palmer, Gutierrez u Magnussen. Żbalji deċiżivi Għal diversi minuti, Q2 deher li se jkun inqas drammatiku missessjoni preċedenti. Madankollu, inċident stramb ta’ Hulkenberg illi nqaletlu rota waqt li kien qed isuq, wassal għall-ħruġ mill-ġdid tal-bnadar il-ħomor
Umdità 71%
POŻ. ISEM IS-SEWWIEQ 01 Rosberg 02 Ricciardo 03 Raikkonen 04 Vettel 05 Bottas 06 Kyvat 07 Perez 08 Sainz 09 Verstappen 10 Hulkenberg * *Ġie skwalifikat għat-13-il post u interruzzjoni ta’ 20 minuta. Eventwalment, f ’Q2 ġew eliminati Massa, Alonso, Button, Grosjean, Ericsson u Nasr kienu eliminati. Fl-ewwel fażi Q3 il-ġlieda għall-pole kienet bejn Rosberg u Raikkonen hekk kif Vettel
TIM Mercedes Ferrari Ferrari Red Bull Williams Red Bull Force India Toro Rosso Toro Rosso Force India
Kritika iebsa Fil-jiem li għaddew żewġ eks sewwieqa tal-F1 ngħaqqdu ma’ Bernie Ecclestone biex huma wkoll jikkundannaw l-aġir tal-Grand Prix Drivers’ Association (GPDA) li ftit tal-ġimgħat ilu ppubblikaw ittra li fiha kkritkaw b’mod aħrax l-amministraturi tal-isport. Għall-bidu, Ecclestone kien żamm lura milli jieħu pożizzjoni netta dwar din l-ittra. Madankollu, il-ġimgħa l-oħra huwa kien ħareġ b’mod qawwi kontra l-GPDA fejn sostna illi s-sewwieqa m’għandhomx jindaħlu f ’kwistjonijiet amministrattivi u minflok misshom jiffukaw fuq is-sewqan. Huwa sostna li din l-opinjoni hija bbażata fuq il-fatt li huma mhux biss m’għandhomx sehem finanzjarju fl-isport ħlief li jieħdu ħafna flus minnu. Għaldaqstant, huma m’għandhomx jieħdu azzjonijiet li jxekklu x-xogħol ta’ min jimlilhom bwiethom. Kien hemm min ma qabilx ma’ Ecclestone għaliex ħass li s-sewwieqa għandhom jingħataw l-ispazju fejn jesprimu ruħhom
minħabba li huma integrali għallisport. Madankollu, anki eks sewwieqa tal-F1 bħal Jacques Villeneuve u John Watson ħaduha kontra l-GDPA dwar din il-kwistjoni. L-ewwel li tkellem kien l-eks kampjun Kanadiż illi sostna li s-sewwieqa għandhom iżommu ħalqhom magħluq għaliex il-kritika tagħhom qegħda tagħmel ħsara lill-isport. Minflok, huwa qal ukoll li s-sewwieqa għandhom jaħdmu bir-regoli li jingħataw. Villeneuve kien ukoll kritiku dwar il-fatt li huma bosta s-sewwieqa li qegħdin jitkellmu minflok ikun hemm rappreżentant jew tnejn li jitkellem f ’isem kulħadd. Dan l-ammont kbir ta’ kelliema, fl-opinjoni tiegħu, qiegħed iwassal biex ikun hemm ammont kontinwu ta’ aħbarijiet negattivi relatati mal-F1 hekk kif is-sewwieqa kollha qegħdin jagħtu l-fehmiet tagħhom. Min-naħa l-oħra, Watson iddeskriva l-ittra bħala farsa għaliex dak li ntqal fiha kien ovvju. Huwa qal ukoll li s-sewwieqa tal-F1 tallum misshom isibu modi aktar kostruttivi kif jinvolvu ruħhom minflok joqgħodu jmorru jixxalaw u jaħlu l-ħin. Fost l-oħrajn, huwa ssuġġerixxa li s-sewwieqa għandhom jagħmlu pressjoni biex ikollhom rappreżentant fuq il-World Motor Sport Council ħalli jkollhom vuċi b’saħħitha fl-ogħla livelli talisport.
Piż finanzjarju kbir
Aspett tal-isport illi Ecclestone u diversi sewwieqa qegħdin jaqblu fuqu huma l-magni V6 ibridi, illi kienu fiċ-ċentru ta’ kontroversja kbira minn meta ġew adottati. Minkejja l-influenza kbira tiegħu, il-biljunarju Brittaniku ma kienx irnexxielu jfaqqaf l-introduzzjoni ta’ dawn il-power units li ddaħħlu b’riżultat tal-pressjoni li saret minn diversi fornituri li riedu li jintużaw magni b’teknoloġija simili għal dik tal-vetturi tat-toroq. Madankollu, Ecclestone qatt ma qagħad lura milli jikkritikahom u l-ġimgħa l-oħra saħansitra tenna li l-V6s huma r-raġuni prinċipali wara l-problemi finanzjarji serji li qegħdin jesperjenzaw it-timijiet għaliex dawn jiswew ferm aktar mill-V8s. Minkejja li l-Ferrari kienu l-aktar tim li rreżistew ir-ritorn tal-V8s, issewwieq tagħhom Sebastian Vettel ma darx mal-lewża din il-ġimgħa hekk kif issekonda l-opinjoni ta’ Ecclestone dwar il-fatt li l-magni ibridi qegħdin ipoġġu piż finanzjarju kbir fuq it-timijiet. Kompromess Il-kontroversji tekniċi ma llimitawx ruħhom għall-magni. Dan għaliex it-timijiet għadhom qegħdin jiddibattu l-entità tar-riformi ajrudinamiċi li se jidħlu fis-seħħ fl-
ĦIN 1:35.402 1:35.917 1:35.972 1:36.246 1:36.296 1:36.399 1:36.865 1:36.881 1:37.194 Bla ħin
għażel li jdum biex jagħmel l-ewwel tentattiv. Sadanittant, Ricciardo rnexxielu jidħol bejn dawn it-tnejn tal-ewwel u meta s-sewwieqa tal-Ferrari ppruvaw jidħlu fl-ewwel fillieri huma għamlu żbalji li żammewhom fittieni waħda.
LIL HINN MIĊ-ĊIRKWIT
L-aktar kwistjonijiet prominenti fl-aħħar jiem reġgħu kienu dawk amministrattivi u tekniċi fejn diversi stakeholders iddibattew minn għandu jkollu vuċi f ’dawn ir-riformi, kif ukoll x’forma għandhom jieħdu l-bidliet inkwistjoni.
Rai 1 fit-08.00 Diretta
2017. Oriġinarjament, l-intenzjoni kienet li jitfassal pjan sal-aħħar ta’ Frar li għadda. Minħabba differenzi kbar fil-pożizzjonijiet, però, kien deċiż li d-dibattitu jkompli għaddej sal-aħħar ta’ April. Madankollu, skont it-team principal tar-Red Bull Racing Christian Horner, anki l-ftehim ta’ dan ix-xahar jaf ikun approvat fost xettiċiżmu kbir. F’kummenti li ta lill-midja, huwa sostna li minħabba il-fatt li l-ħin huwa limitat, ittimijiet jafu jkollhom jaqblu fuq l-inqas kompromess kontroversjali għaliex id-differenzi fuq x’żviluppi għandhom isiru għadhom kbar. Huwa kkonferma li l-prijorità għadha li tiżdied id-downforce u l-qabda mekkanika ħalli l-vetturi jkunu bejn tliet u ħames sekondi aktar veloċi minn dawk attwali. It-team principal tal-Mercedes Toto Wolff, ma damx wisq biex jiżvela li huwa wieħed mill-amministraturi li għadu xettiku dwar dan il-pjan. Fil-fehma tiegħu, din ir-riforma se tnaqqas mhux iżżid l-ispettaklu. Dan għaliex iż-żieda fid-downforce se tagħmel il-vetturi aktar suxxettibbli għall-interferenza tal-influss tal-ajra li huma jesperjenzaw meta jkunu qrib vettura li tkun quddiemhom. Minħabba f ’hekk, waqt konfronti diretti, il-vettura ta’ wara se tkun aktar instabbli u tagħmilha aktar diffiċli għas-sewwieq li jaqbeż lil ta’ quddiemu.
40 17|04|2016
kullhadd.com
LOKALI
JONQOS IL-FAQAR FOST IT-TFAL Kitba ta’ Is-sena li għaddiet ir-rata ALEANDER BALZAN ta’ faqar fost persuni ta’ taħt it-18-il sena niżlet għal 10.4% meta fl-aħħar sena ta’ Analiżi għall-gazzetta Gvern Nazzjonalista kienet KullĦadd tal-istatistika 12.3%. dwar il-faqar ippubblikata L-ikbar tnaqqis kien iktar kmieni din il-ġimgħa irreġistrat fost il-bniet birturi kif naqas il-faqar fost rata tinżel minn 12.4% għal it-tfal. 9.8%. Fost is-subien niżlet Aħbar li, għalkemm minn 12.3% għal 11%. milqugħa b’kawtela, qed tkun Grupp ieħor vulnerabbli meqjusa bħala sinifikanti huwa dak tal-anzjani u hawn hekk kif meta wieħed ukoll kien irreġistrat tnaqqis. jindirizza l-faqar f ’din il- Fejn minn rata ta’ 6.6% ta’ kategorija vulnerabbli jkun persuni fil-faqar dawn niżlu qiegħed iħejji sisien sodi għal 4.8%, bl-ikbar tnaqqis għall-ġejjieni. ikun reġistrat fost in-nisa.
Fil-fatt, filwaqt li r-rata talirġiel niżlet minn 5.2% għal 5.1%, dik fost in-nisa niżlet minn 7.6% għal 4.5%. B’mod ġenerali dawk fil-faqar naqsu bi 3,000 persuna meta fi żmien amministrazzjoni Nazzjonalista żdiedu b’20,000. Iċ-ċaħda materjali li ssir referenza għaliha flistatistika tal-Eurostat hija meta persuna ikollha l-kundizzjonijiet tal-ħajja limitati minħabba nuqqas ta’ riżorsi, għalhekk faqar. Biex persuna taqa’ f ’din
il-kategorija trid tkun imċaħħda minn tal-inqas erbgħa minn disa’ affarijiet li huma kkunsidrati meħtieġa għal ħajja adegwata. Jirriżulta li din il-bidla fid-direzzjoni fejn jidħol ilfaqar hija riżultat tal-effett ta’ diversi miżuri li l-Gvern beda jdaħħal sa mill-ewwel baġit tiegħu. Fost dawn hemm ir-roħs fit-tariffi tal-enerġija, il-ħarsien tattfal b’xejn li rat iktar nisa joħorġu jaħdmu, u miżuri li indirizzaw direttament lil dawk bi dħul baxx. Fosthom l-inwork benefit, it-tapering tal-
benefiċċji u anke l-għotja lillfamilji bi dħul baxx sakemm jibagħtu ’l uliedhom l-iskola u jagħmlu t-testijiet mediċi meħtieġa lil uliedhom. JONQOS IL-FAQAR TFAL TAĦT 18-IL SENA 2012 2015 12.3% 10.4% ANZJANI TA’ 75 SENA U IKTAR 2012 2015 6.6% 4.8%