KullHadd_18.12.2016 by Kullħadd Editor

JIRBAĦ LILL-KANĊER www.kullhadd.com Il-Ħadd, 18 ta’ Diċembru, 2016

Paġni 14 u 15

Ħarġa Nru 1,223 Prezz €1

ESKLUSSIVA!

PROBLEMA B’MALLIA • NIŻVELAW EMAIL MILL-PN LI TURI D-DWEJJAQ B’SALVU MALLIA • TA’ CARM MIFSUD BONNICI FOST L-IKTAR IRRABJATI • UFFIĊJALI FL-AMMINISTRAZZJONI JITOLBU PASSI • SIMON BUSUTTIL U ANN FENECH MA’ MALLIA Il-kandidat Nazzjonalista, Salvu Mallia, ħoloq terromot lill-Kap tal-PN Simon Busuttil. L-attitudni tiegħu qed tkun deskritta bħala mhux aċċettabbli u saħansitra l-KullĦadd jista’ jiżvela b’mod esklussiv li hemm żewġ membri tal-amministrazzjoni Nazzjonalista li ddikjaraw bil-miktub li jaħsbuha hekk. Iktar minn hekk jirriżulta li hemm membri minn kumitati sezzjonali li qed jesprimu l-istess fehma u l-KullĦadd tista’ tiżvela kontenut ta’ wieħed minn diversi emails li għaddew dan l-aħħar u li għal-lum niżvelaw biss parti waħda. Id-diskors u l-attitudni ta’ Salvu Mallia qed ikunu deskritti bħala mhux etiċi u saħansitra hemm min qed jgħid li jirriżenja jekk ma titteħidx azzjoni. Quddiem dan it-taqlib ġdid u saħansitra pressjoni biex il-kandidatura ta’ Mallia tkun irtirata, Simon Busuttil qed jibqa’ jgħid li Mallia għandu l-appoġġ kollu tiegħu.

Wieħed mill-email li għandna f ’idejna dwar dan il-każ

‘IBEN’ L-HFO

•IRIDNA BIL-POWER STATION TNIĠĠES LI ‘BENA’ MISSIERU • HU KIEN FIL-BORD MA’ TANCRED TABONE •RESSAQ IL-PROTEST MA’ ANN FENECH Paġna 4

Paġni 5 u 28

F’BURDATA DIFFERENTI

• TITNEĦĦA RAKKOMANDAZZJONI BIEX TIŻDIED L-ETÀ TAL-PENSJONI Sa meta fil-Gvern kien għadu l-Partit Nazzjonalista, ilFond Monetarju Internazzjonali kien jgħid li l-età tal-pensjoni għandha tiżdied għal 65 sena. Però f ’rapport maħruġ il-Ġimgħa din ma tissemma mkien u minflok jingħad kif irriformi fil-pensjoni li qed jagħmel dan il-Gvern qed iħallu l-frott.

Din hija biss waħda mill-bidliet kbar filmod kif qed jirrapporta dwar Malta l-IMF illum u kif kien jirrapporta fi żmien Gvern Nazzjonalista. Bidliet li jkissru l-perċezzjoni li l-ekonomija kienet ward u żahar fi żmien il-PN. L-analiżi li saret KullĦadd turihom iswed fuq l-abjad.

Paġna 3

18.12.2016

kullhadd.com

INFORMAZZJONI L-Ogħla Temperatura: 16°C L-Inqas Temperatura: 12°C L-Indiċi UV: 2 Is-Sitwazzjoni ġenerali: Firxa ta’ pressjoni għolja ser testendi minn fuq it-Tramuntana tal-Ewropa sa fuq iċ-Ċentru tal-Mediterran. It-Temp: Pjuttost imsaħħab bil-ħalbiet tax-xita li jsir ftit jew wisq imsaħħab Ir-Riħ: Qawwi għal qawwi ħafna mil-Lvant li jsir moderat għal ftit qawwi u jsir mix-Xlokk aktar tard Il-Viżibbiltà: Tajba minbarra fix-xita Il-Baħar: Qawwi għal qawwi ħafna li jsir qawwi L-Imbatt: Baxx għal moderat mix-Xlokk li jsir mix-Xlokk il-Lvant It-Temperatura tal-Baħar: 19°C

editur

ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@one.com.mt tel: (+356) 2568 2500

reklamar/distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2572

disinn tal-paġni u illustrations LEANNE GRECH tel: (+356) 2568 2571

It-Tnejn

kuntatt ġenerali

It-Tlieta

L-Erbgħa

KULLĦADD

email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570 18°C

indirizz postali

UV 1

15°C

Il-Ħamis

KULLĦADD

20°C

UV 2

13°C

18°C

Il-Ġimgħa

UV 2

12°C

Is-Sibt

ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000

sit elettroniku

18°C

UV2

12°C

15°C

UV 2

13°C

16°C

UV 2

12°C

kullhadd.com

mezzi soċjali

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

www.facebook.com/kullhadd

stampata PROGRESS PRESS

numri importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza

112

Il-Pulizija ta’ Malta

2122 4001-9

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili 2393 0000 Il-Gwardjani Lokali 2132 0202 L-Isptar ta’ Malta

2545 0000

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta – 21226281 San Raffael Pharmacy, 247, Triq Ħal Qormi, il-Marsa – 21221188 Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Ħal Qormi – 21499697 Rational Pharmacy, 74/75, Triq il-Wied, Birkirkara – 21441513 St. Anthony Pharmacy, 56, Triq San Ġużepp, Tal-Pietà – 21237327 Balluta Pharmacy, 30, Triq il-Kbira, San Ġiljan – 21317888 The Economical Dispensary, 86/87, Triq Sir Adrian Dingli, Tas-Sliema – 21330376 Misraħ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali, Ħ’Attard – 21434137 Naxxar Pharmacy, Vjal il-21 ta’ Settembru, in-Naxxar – 21411438 Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Imħar, il-Qawra – 21580881 Fleming Pharmacy, 61, Triq Ħaż-Żabbar, Raħal Ġdid – 21696893 Victory Pharmacy, 32, Triq il-Vitorja, l-Isla – 21801698 Polymer, Triq ix-Xgħajra, Ħaż-Żabbar – 21676263 Gudja Pharmacy, 9, Triq San Ċiru, il-Gudja – 21696422 Central Pharmacy, 6, Triq San Ġużepp, Ħal Luqa – 21692546 Remedies Pharmacy, 1, Triq il-Parroċċa, is-Siġġiewi – 21460828 Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat Malta – 21455479 Għawdex

L-Isptar ta’ Għawdex 2156 1600

Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, Ir-Rabat – 21556170 St. John Pharmacy, 85, Triq l-Indipendenza, ix-Xewkija – 21563052

Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza 5004 3888

Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi

Servizz ta’ Direttorju Telefoniku 1182

Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi – 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

kullhadd.com

TON LI NBIDEL

18.12.2016

• NANALIZZAW IR-RAPPORTI TAL-IMF ILLUM U TLIET SNIN ILU

• L-ANALIŻI XXEJJEN IL-PERĊEZZJONI LI BIL-PN KELLNA EKONOMIJA B’SAĦĦITHA Ir-rapport tal-Fond Monetarju Internazzjonali, l-IMF, ippubblikat nhar il-Ġimgħa li għadda jxejjen għal kollox il-propoganda li l-ekonomija kienet diġà sejra tajjeb fi żmien l-amministrazzjoni preċedenti. Tikkonferma dan analiżi li tħares lejn ir-rapport li l-IMF ippubblika nhar il-Ġimgħa u tqabblu ma’ dawk ippubblikati fl-2012 u f ’Mejjju 2013, meta kienet għadha tinbidel l-amministrazzjoni. Filwaqt li fir-rapport ta’ nhar il-Ġimgħa l-IMF tkellem fuq ekonomija b’saħħitha b’mod eċċezzjonali, fl-2012 l-esperti tal-IMF kienu tkellmu dwar ittkabbir ekonomiku moderat u r-riskji. Kelma b’kelma r-rapport tal2012 kien isostni li “growth in the Maltese economy is moderating and the outlook is subject to downside risks.” Saħansitra it-tbassir għattkabbir tal-ekonomija ta’ pajjiżna fl-2012 kien ta’ 1% talProdott Domestiku Gross u bil-mod jitla’ għal 2% fl-2015. Illum, ċifri maħruġa millNSO jindikaw li t-tkabbir ekonomiku fl-2015 kien ta’ 7.4% jew kważi erba’ darbiet akbar. Riżultat ta’ hekk it-ton tar-rapport tal-IMF inbidel totalment. Issa l-IMF qed tgħid: “Malta’s economic growth has been exceptionally strong.” L-ekonomisti li analizzaw ir-rapporti għall-KullĦadd fissru kif dan huwa riżultat dirett tad-diversi miżuri li ħa l-Gvern ta’ Joseph Muscat. Jgħiduha l-esperti tal-IMF llum, u nintebħu biha iktar jekk inħarsu lejn ir-rapport tal-2012. F’dak ir-rapport l-esperti kienu semmew “a soft real estate market, deteriorating confidence,

and ongoing fiscal consolidation. At the same time, uncertainty in economic policy could adversely affect growth if investment decisions and structural reforms are put on hold.” Fir-rapport maħruġ nhar ilĠimgha jingħad li t-tkabbir qawwi tal-ekonomija Maltija huwa minħabba “sound policies”. Dan ifisser li minn sitwazzjoni ta’ inċertezza u kunfidenza nieżla minħabba d-deċiżjonijiet li ħadet l-amministrażżjoni ta’ Lawrence Gonzi u Simon Busuttil, issa pajjiżna dawwar id-direzzjoni b’mod deċiżiv. L-ekonomisti li tkellmu ma’ din il-gazzetta nnotaw l-iktar

il-bidla tal-analiżi tal-IMF fejn jidħlu l-finanzi pubblici. Fil-bidu ta’ din il-leġiżlatura l-esperti tal-IMF kienu qed ibassru li pajjiżna illum kien se jkollu defiċit ta’ 3.5%. B’hekk kienu jemmnu li sallum pajjiżna kien ikun għadu fil-proċedura ta’ dejn eċċessiv tal-Unjoni Ewropea. B’riżultat ta’ hekk il-piż taddejn nazzjonali kien mistenni li jitla’ għal rekord ta’ 75% talġid nazzjonali. B’kuntrast, fir-rapport li ħarġu nhar il-Ġimgħa li għadda, l-ekonomisti tal-IMF issa qed jgħidu li s-sena d-dieħla d-defiċit se jaqa’ sew taħt il-

1%. Mentri d-dejn nazzjonali saħansitra mistenni jaqa’ taħt is-60% tal-ġid nazzjonali. Fil-fatt fir-rapport tal-2012 l-IMF kien wissa li “further fiscal consolidation is required to ensure debt dynamics attain sustainability, thus reducing fiscal risks to manageable levels.” L-ekonomisti tal-IMF kienu wkoll sostnew li “bold policy actions are necessary to reduce contingent liabilities arising from the public corporations.” Fost l-oħrajn kienu rrimarkaw fuq is-sitwazzjoni ħażina ħafna tal-Enemalta. B’kuntrast fir-rapport ta’ nhar il-Ġimgha, l-esperti

tal-IMF faħħru l-mod kif il-Gvern irreveda n-nefqiet tiegħu. Semmew ukoll kif irristrutturar tal-Enemalta ħalla impatt pożittiv. Kellhom kliem ta’ tifħir ukoll għar-riforma tal-pensjonijiet fejn sostnew li “recent steps to reform the pension system are commendable.” Kuntrast ieħor mal-2012 meta tant kienu mħassba fuq is-sistema tal-pensjonijiet f ’pajjiżna li kienu pproponew “accelerating the planned gradual increase in the retirement age to 65.” Proposta li l-Gvern preżenti ma jemminx fiha u sforz il-miżuri li ttieħdu lanqas l-esperti internazzjonali m’għadhom isemmuha. Il-popolazzjoni tixjieħ, l-enerġija, l-edukazzjoni u l-kompetittività kienu lkoll oqsma li tliet snin ilu l-esperti tal-IMF kienu inkwetati ferm dwarhom tant li kienu jħossu li l-problemi mhux indirizzati kienu qed inaqqsu sewwa l-potenzjal ta’ Malta. Din hija stampa totalment differenti minn dik li toħroġ mir-rapport ta’ jumejn ilu fejn intqal li “looking ahead, the key policy challenge is to sustain the high growth and make it more inclusive in an increasingly uncertain external environment.” Dan ifisser li skont l-IMF l-isfida għal pajjiżna issa mhix ġejja min-nuqqas ta’ deċiżjonijiet jew riformi, imma minħabba l-klima ekonomika ta’ madwarna. Saħansitra wara li l-IMF nnutat li nħoloq momentum ekonomiku qawwi ħafna f ’pajjiżna, frott deċiżjonijiet tajba f ’diversi oqsma, issa qed taqbel malmira tal-Gvern li huwa importanti li l-ġid jasal għand kulħadd.

18.12.2016

kullhadd.com

IFIXKLU SAL-AĦĦAR Kitba ta’ gass u li protagonista tagħha ALEANDER BALZAN kien hemm Ann Fenech. Filfatt kienet l-istess Ann Fenech L-inġinier Arthur Ciantar, li ffirmatu l-protest ġudizzjarju li lbieraħ ippreżenta protest tal-bieraħ. Fi kliem diversi ġudizzjarju biex ma jkunx osservaturi l-prova ċara ta’ approvat il-permess ambjentali kemm il-manuvra tal-bieraħ tal-power station ta’ Dellimara hija maħduma mal-Partit huwa iben Lawrence Ciantar, Nazzjonalista. Din hija l-aħħar minn eks chairman tal-Enemalta. Meta snin ilu Lawrence Ciantar sensiela ta’ manuvri tal-Partit kien f ’din il-kariga inbniet Nazzjonalista biex jipprova il-power station l-antika ta’ jfixkel dan il-proġett. Kien one.com.mt li kmieni Dellimara. Dik li taħdem bilheavy fuel oil u li bil-protest s-Sibt wara nofs in-nhar żvela ġudizzjarju tiegħu Ciantar irid kif il-Partit Nazzjonalista kien lill-pajjiż jibqa’ juża minflok se jmur il-Qorti f ’attentat ieħor l-impjant tal-gass. Impjant li biex ifixxkel dan il-proġett se jibda jaħdem jekk kemm – qabel nhar it-Tnejn. Il-protest tal-inġinier jgħid li il darba għada jkun approvat il-permess mill-Awtorità jżomm responsabbli lill-bord tal-Awtorita tar-Riżorsi taltar-Riżorsi. Fil-fatt, l-HFO ilu jinharaq u ħsarat li qal li jistgħu jikkawżaw jħammeġ l-arja f ’Marsaxlokk lill-propjeta’ tiegħu, lilu u sa mill-1992, meta Lawrence l-familja tiegħu u kif ukoll se Ciantar ra l-bini tal- power jżommom responsabbli talstation bl-aktar żejt li jniġġeż, ħlasijiet li ser jagħmel sabiex fil-Bajja ta’ Marsaxlokk. Din jipproteġi l-propjeta’ tiegħu il-power station kienet kwazi mid-danni. Dan il-protest 48 siegħa l-istess bħal dik tal-Marsa, id-deċiżjoni jsegwi b’livelli ta’ effiċċjenza mill- qabel aktar baxxi, u fost l-ogħla livelli sensiela ta’ manuvri li għamel ta’ emissjonijiet perikolużi il-Partit Nazzjonalista sa minn wara l-elezzjoni ġenerali kontra fl-arja. Sa ftit snin ilu, Arthur Ciantar dan il-proġett. Din mhux l-ewwel darba kien ukoll wieħed mill-persuni fdati mill-Partit Nazzjonalista li Anne Fenech u l-Partit biex imexxi l-Enemalta. Nazzjonalista nqdew b’dawk li Ciantar kien direttur fil- jipprezentaw lilhom infushom Bord immexxi minn Tancred bhala residenti ta’ Marsaxlokk, Tabone, li llum jinsab ghaddej biex jippruvaw iwaqqfu l-pjan bi proċeduri fil-Qorti b’rabta tal-Gvern Laburista għal arja mal-iskandlu taż-żejt. Tabone aktar nadifa u elettriku bi hu akkużat li daħħaleluf ta’ prezzijiet orħos. Fil-fatt, meta ewro f ’kummissjonijiet mill- tliet snin ilu kienet se tittieħed bejgħ taż-żejt Heavy Fuel Oil deċiżjoni dwar il-permess talghall-power stations tal-Marsa bini tal-power station il-ġdida, u Delimara. Dan kien iż- persuna oħra, Ray Bugeja, ukoll zmien li fih l-Enemalta kienet mar il-Qorti ma’ Anne Fenech. taghmel telf kbir, bi djun li Dakinhar biex jippruvaw eventwalment wasslu biex fl- iwaqqfu l-Bord tal-Awtorita talIppjanar milli jieħdu deċiżjoni. 2013, kienet f ’xifer falliment. Saħansitra Arthur Ciantar qed Dakinhar, iżda, Anne Fenech jissemma bħala l-magħżul ta’ spiċċat b’falza stikka ghax meta Simon Busuttil biex imexxi l-Protest fil-Qorti ta’ tressaq lill-Enemalta jekk il-Partit quddiem il-Bord tal-Awtoritá tal-Ippjanar, hareg li s-suppost Nazzjonalista jkun fil-Gvern. Mhux ta’ b’xejn li fl-aħħar resident ta’ Marsaxlokk li ma xhur ingħaqad mal-Partit riedx il-power station kien filNazzjonalista li mexxa fatt reġistrat bħala resident kampanja kontra l-impjant tal- f ’Għawdex!

Ma’ Tancred Tabone fi żminijiet koroh għall-Enemalta

kullhadd.com

18.12.2016

NIŻVELAW IL-KUNFLITT INTERN LI ĦOLOQ SALVU MALLIA • FIL-PARTIT NAZZJONALISTA TEŻISTI RABJA KBIRA Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Fil-Partit Nazzjonalista, qed tibda tinbet pressjoni kbira dwar il-kandidatura ta’ Salvu Mallia. Hemm min qed jgħid li fid-dawl tal-lingwaġġ u l-istil arroganti li Mallia uża fl-aħħar ġimgħat il-Partit Nazzjonalista għandu jikkunsidra mill-ġdid il-kandidatura tiegħu. Il-gazzetta KullĦadd tista’ tiżvela li kien hemm membri ta’ kumitati sezzjonali li saħansitra kitbu lill-ogħla uffiċjali tal-Partit Nazzjonalista. Illum nistgħu niżvelaw il-kontenut ta’ waħda mill-korrispondenzi li għaddew, għalkemm imkejjen għolja fil-Partit Nazzjonalista għaddewlna iktar tagħrif minn Anke Ingrid Browrigg, dik li Lawrence Gonzi kien iddeskriva bħala Nazzjonalista doc din l-email. miż-Żejtun, kitbet imħassba bil-kandidatura tal-favorit ta’ Simon Busuttil. Membru ta’ kumitat sezzjonali kiteb hekk lil xi uffiċjali tal-Partit Nazzjonalista: “Naf Nazzjonalista suppost iħaddan l-aġir se jieħu azzjoni. “Qed trazzjoni tal-Partit Nazzjon- internament qalu mod ieħor, li dan l-email se jaqa’ fuq wid- dan il-valur li huwa li jirrispet- ngħidha kontra qalbi li hija li alista. KullĦadd jista’ jiżvela fosthom deputati li jimbotta ta id-dinjità nirtira it-tesserament tiegħi b’mod esklussiv li kien hem Simon Busuttil. L-attitudni ta’ nejn torox però ma tal-bnied- mill-Partit Nazzjonalista u nir- żewġ uffiċjali f ’livelli differenti Mallia tingħaqad mal-blogger nistax nissaporti em.” tira minn membru tal-Kumitat tal-amministrazzjoni li ddikja- Daphne Caruana Galizia li tinsaktar li nara li isem It-tesser- Sezzjonali.” il-Partit Nazzjonraw li diskorsi bħal ta’ Simon ab għaddejja b’attakki personMa nistax at iżid jikalista jaqa’ ħażin Busuttil mhux aċċettabbli u li ali fl-aqwa tagħhom. Attakki bi teb hekk: Ta’ Mifsud Bonnici urtati minħabba ċertu l-Partit Nazzjonalista għandu qlajjiet dwar mard li wkoll sabu nissaporti “Nifhem li ferm persuna.” l-appoġġ tat-tmexxija Nazzjieħu passi immedjatament. aktar li nara li Partit LaDan il-membKullĦadd għandu f ’idejh jonalista. Anke jekk ir-rapport ġieli Iżda, imkejjen li għandu korrispondenza li tixhed dan tat-telfa tal-Partit Nazzjonalista ru żied jikteb li isem il-Partit burista uża tattiċi l-KullĦadd jgħidu li dan u tippubblikaha meta jkun il- wara l-aħħar elezzjoni ġenera“bħala tesserat Nazzjonalista ħżiena lejn mhux każ iżolat. Fit-tieni dis- waqt. Saħansitra hemm uffiċjali li kien qal li din kienet waħda tal-Partit Nazzjonalista, Membru wieħed mid-distretti li se li pubblikament qalu mod iżda mir-raġunijiet tat-telfa. jaqa’ ħażin iNl -a Pz zajrotni -t trett, tal-Kumitat Sezjikkontesta Salvu Mallia, qam zjonali, Kunsillier minħabba alista però għagħa kbir speċjalment minn s’issa qatt nies ta’ Carm Mifsud Bonnici li fil-Kunsill Ġenċertu persuna ma rajtu fissru kif huma diżappuntanti erali, qiegħed nitjgħid kliem ferm b’din il-kandidatura. lob uffiċjalment mhux xi- Qalu li mhux għax Mallia jislill-Kummissjoni erqa lejn ta’ jkun ta’ xi sfida għaż-żiemel dwar l-Għażla tal-Kandidati u lill-Kumitat id-deputati jew kandidati tagħhom iżda żgur li l-kandidaKonsultattiv dwar imġiba xier- Nazzjonalisti.” tura tiegħu fuq it-tieni distrett Il-membru tal-Kunsill Ġen- ma tagħmilx ġieħ lill-partit li qa u etika biex jinvestiga l-Kandidatura ta’ Salvu Mallia għaliex erali qal li meta sema lil Salvu fuq dan id-distrett kellu nies inħoss li qed jikser il-kodiċi tal- Mallia jitkellem l-ewwel dar- bi tradizzjoni qawwija bħal istatut tal-Partit Nazzjonalista.” ba fuq il-Fosos tal-Furjana, fi tal-gross, fosthom il-President Il-Kummissjoni Kandidati in- żmien il-festa tal-Indipendenza Emeritu Ugo Mifsud Bonnici u ħolqot biex tiskrutinizza l-kan- kien qal li Salvu Mallia huwa l-eks Prim Ministru Lawrence didati u tirrakkomandahom kandidat tajjeb. “Imma meta Gonzi. lill-amministrazzjoni tal-partit bdejt nara dak il-beda jikteb Iżda, differenti minnhom qabel ikunu approvati. Fil-każ fuq Facebook jaħsibha Simon ta’ Salvu Mallia saret eċċezzjoni kont qed inBusuttil li meta u lanqas biss tressaq quddiem ġib għajnejja li Joseph Bdejt ngħid qal din il-Kummissjoni. Muscat huwa wara widnejja Dan il-membru li protesta u bdejt ngħid ħaġa f’qalbi l-agħar Fil-Partit Nazzjonalista kien innotat kif mat-tmexxija jikkwota l-istatut f ’qalbi posminn żmien possibbli li din il-pesta Simon Busuttil mexa differenti ħafna ma’ tal-Partit Nazzjonalista u sibli li din kien Salvu Mallia min kif aġixxa meta tkellmu jgħid li skont l-istatut, il-Partit il-persuna se il-persuna se wieġeb billi qal persuni. Meta Richard Cetchuti, li miet ftit Nazzjonalista qiegħed hemm tkun il-leħen li dan huwa tkun il-leħen l-mod ikkulurit tax-xhur ilu, kien għajjar lill-Ministru Konrad għall-iżvilupp demokratiku tiegħi fl-ogħtan-nazzjon, mibni fuq ix-xog- la istituzzjoni kif jitkellem SalMizzi fuq il-midja soċjali kien twassal biex tiegħi fl-ogħla vu Mallia. Anke ħol, il-ġustizzja, il-libertà u tal-pajjiż u irriżenja mill-Partit Nazzjonalista u minn istituzzjoni Ann Fenech qaispirat mil-valuri demokratiċi tuża dan ilKunsillier Lokali ta Ta’ Xbiex. Dakinhar kristjani. Skont l-istatut dan kliem?” komlet li hi kuntenta kien qal “Konrad fo** kemm għandu, l***.” tal-pajjiż u ferm bil-kandi“biex tissawwar soċjetà bl-ist- pla jistaqsi. Salvu Mallia tkellem bl-istess tonalità minn ess opportunitajiet għal Hawn iżda tuża dan datura ta’ Salvu kemm ilu kandidat nazzjonalista. Iżda, kulħadd mingħajr diskriminaz- g ħ a m i l h a Mallia. Iżda, din minflok kundanna sab l-appoġġ tal-Kap u il-kliem? mhix l-opinzjoni a bażi ta’ twemmin poli- ċara li jekk membri oħra tal-amministrazzjoni tal-Partit tiku, reliġjon, razza, sess jew il-Partit joni ta’ kulħadd ħa Nazzjonalista. orjentazzjoni sesswali. Il-Partit japprova dan fl-amminis-

MHUX KULĦADD L-ISTESS

18.12.2016

kullhadd.com

IKTAR STUDENTI JITOLBU ARRANĠAMENT SPEĊJALI FL-O’LEVELS Kitba ta’ Fl-2004 kienu biss 122 minn KELLY PEPLOW 7861 student li talbu għallgħajnuna fis-sessjonijiet 572 student li fl-2016 tal-eżamijiet. Sal-2014 kien poġġew għall-eżamijiet hemm żieda ta’ madwar 10 tas-SEC, magħrufa iktar student fis-sena biex fl-2014 bħala O’Levels, talbu għal kien hemm rekord ta’ 621 dak imsejjaħ bħala Special talba għall-għajnuna waqt Access Arrangements waqt dawn l-eżamijiet. Intant, l-iktar lokalità li l-eżamijiet. Dan huwa servizz għal studenti bi minnha studenti applikaw bżonijiet speċjali, bħal dawk għall-O’Levels kienet illi għandhom kundizzjonijiet Mosta b’total ta’ 313bħall-ADHD u d-Dyspraxia, il student ipoġġu għallIl-Mosta hija biex l-esperjenza tagħhom eżamijiet. waqt dawn l-eżamijiet tant segwita minn Ħal Qormi kruċjali tkun kemm jista’ b’217-il student, Ħaż-Żabbar b’214, u Marsaskala b’200. jkun trankwilla. L-inqas kienu l-Imdina Il-fatt li minn 5830 student li poġġew għall-eżamijiet u l-Manikata li minnhom iktar minn 500 ngħataw żewġ studenti kull wieħed dan is-servizz, juri sistema biss taw dawn l-eżamijiet, edukattiva f ’pajjiżna li kull filwaqt li mill-Blata l-Bajda u ma jmur saret iktar inklussiva. minn St.Andrews ma applika Għalkemm ġenituri jitkellmu l-ebda student. B’kollox 5830 dwar kif dan mhux dejjem kandidati applikaw għalleżmijiet tas-SEC fl-2016, faċli. tagħhom Rapport li ħareġ mill- bil-maġġoranza Università ta’ Malta din il- ikunu bniet. Fis-suġġetti ġimgħa juri li mill-2004 sa ewlenin, l-Ingliż, il-Malti, issa l-ammont ta’ studenti li u l-Matematika, iktar minn qed jitolbu l-għajnuna żdied nofs l-istudenti akkwistaw b’450. Iżda, iż-żieda hija grad 5 jew aħjar, riżultat li iktar sinifikanti meta wieħed jiggarantixxi d-dħul tagħhom jikkunsidra b’kemm naqsu fis-sixth forms. Fil-fatt mhux inqas minn l-istudenti li jagħmlu l-eżami.

49.4% kisbu biżżejjed punti biex ikomplu l-istudju tagħhom f ’dawn l-istituzzjonijiet bħalma huma l-Junior College u San Alwiġi, ċifra deskritta mill-Università bħala l-aqwa riżultat sa mill-2004. L-Università tinnota b’sodisfazzjon li biċċa kbira minn din iċ-ċifra, 63.9%, għażlu li jpoġġu għall-karta IIA, karta tal-eżami li fi snin preċedenti kienet toħloq ansjetà fost l-istudenti minħabba li kienet l-itqal karta tal-eżami.

L-IKTAR RAĠUNIJIET LI GĦALIHOM INTALBET L-ASSISTENZA DIN IS-SENA Dyslexia ADHD ADD Austism Spectrum Disorder Dysrpaxia

205 179 79 27 22

IR-REĠJUNI MINN FEJN APPLIKAW L-ISTUDENTI Tramuntana Nofsinhar/Xlokk Punent Għawdex

2506 2001 853 470

JIKTBU BIEX IMMIGRANTI MA JINTBAGĦTUX LURA

Numru ta’ akkademiċi kitbu ittra lill-Prim Ministru, Joseph Muscat, biex iħalli Malta numru ta’ immigranti li ma jikkwalifikawx għall-ażil. Din il-kwistjoni qamet fl-aħħar ġimgħat meta numru ta’ immigranti nġabru sakemm tiġi f ’Malta delegazzjoni talUnjoni Ewropea biex tanalizza s-sitwazzjoni tagħhom. Dan bħala parti minn sistema ta’ ritorn minn madwar l-Ewropa għal min ma jkunx kwalifika għal stat ta’ refuġjat. Il-155 akkademiku li ffirmaw l-ittra qalu li d-deċiżjoni li l-immigranti jkunu deportati tħalli effett negattiv fuqhom u anke fuq is-soċjetà Maltija. Fi kliemhom dan għax ilhom jgħixu Malta għal diversi snin

u għalhekk saru parti millkomunità. Qalu li hemm implikazzjonijiet etiċi u soċjali u jekk ikunu deportati tkun imminata d-diversità. L-ittra ntbagħtet ukoll lillMinistru għall-Intern Carmelo Abela. Fl-aħħar ġimgħat ilMinistru Abela spjega kemm-il darba li l-intenzjoni tal-Gvern Malti hija li jieħu sehem fi skema mħaddma mill-Unjoni Ewropea li biex titħaddem l-Unjoni Ewropea ffirmat ftehimiet ta’ ritorn. Il-Ministru Abela żied ukoll li l-Unjoni Ewropea hija responsabbli li l-immigranti li jintbagħtu lura għax ma jkunux kwalifikaw għall-istat ta’ refuġjati, ikollhom id-drittijiet tal-bniedem tagħhom salvagwardjati.

kullhadd.com

18.12.2016

11,000 IGAWDU MILL-ISKEMA TAL-FIRST TIME BUYERS Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Fi tliet snin kienu ħdax-il elf persuna li gawdew mill-iskema tal-first time buyers. Tagħrif li kisbet il-gazzetta KullĦadd juri li mill-2014 meta l-iskema tħaddmet l-ewwel darba, wara l-ewwel baġit ta’ Gvern Laburista, saru 8,059 kuntratt. In-numru ta’ kuntratti huwa iżgħar minnumru ta’ persuni li bbenefikaw minn din l-iskema fid-dawl li jkun hemm numru ta’ kuntratti fejn ix-xerrejja jkunu koppja u għalhekk tkun gawdiet iktar minn persuna waħda. Din kienet meqjusa bħala waħda mill-aktar miżuri ta’ fejda għall-koppji żgħażagħ u permezz tagħha jkun hemm l-eżenzjoni mill-boll għal min jixtri l-ewwel proprjetà tiegħu. B’din l-iskema ż-żgħażagħ jiffrankaw sa massimu ta’ 5,000 ewro fuq l-ewwel dar tagħhom. Fl-2014 saru 2,935 kuntratt taħt din l-iskema u gawdew 4,009. Fl-2015 saru 2,905 kuntratt u gawdew 4,043 persuna u sal-14 ta’ Diċembru kienu saru 2,219–il kuntratt bil-benefiċjarji jkunu 2,964. Din il-miżura, meqjusa bħala waħda mill-iktar soċjali għal li għamel dan il-Gvern għax tat ċans lill-żgħażagħ li kienu qed jixtru dar għall-ewwel darba jiffrankaw l-eluf, serviet ukoll biex f ’pajjiżna ċċaqlaq is-suq tal-proprjetà. Suq li fi zmien amministrazzjoni preċedenti kien waqa’ lura tant li statistika tal-NSO tixhed kif kuntratti filqasam tal-kostruzzjoni kienu qed ikeċċu n-nies. Xi ħaġa li nbidlet, bl-aħħar statistika dwar it-tkabbir tal-impjiegi tindika li kienu mijiet li daħlu jaħdmu fis-settur tal-proprjetà. Dwarha kkummentat kemm –il darba l-Malta Developers Association u anke aġenti tal-proprjetà. Mijiet igawdu minn skema oħra Skema oħra li gawdew minnha ħafna hi dik li għal din issena naqset it-taxxa biex tkun inċentivata r-riġenerazzjoni tal-villaġġi. B’hekk tnaqqset ukoll it-taxxa fuq il-bejgħ talproprjetà (Final Witholding Tax) minn 8% għal 5% għal persuni li se jkunu qegħdin ibigħu l-proprjetà li jkunu rriġeneraw bini f ’żoni ta’ konservazzjoni urbana. Minn din l-iskema, differenti minn tal-first time buyers, gawdew 509 persuni. Fl-aħħar jiem il-Ministeru tal-Finanzi ħabbar li estenda din l-iskema sa Lulju tas-sena d-dieħla sakemm il-konvenju jkun sar qabel l-ewwel ta’ Jannar.

18.12.2016

kullhadd.com

ŻMIEN LI JIFTAĦ IL-FERITI • Inżuru Mount Carmeli fi żmien ta’ festi

Chantelle Cutajar

Hector Cutajar

Kitba ta’ ħbieb.“Barra, fit-toroq tara AYRTON MIFSUD d-dwal u l-ispirtu tal-Milied, fi sptar mentali tara t-tbatijiet Dik hija Iż-żmien ta’ festi dalwaqt tal-persuni. jilħaq il-qofol tiegħu. Bħal- d-differenza.” Madankollu, lum ġimgħa nfakkru l-Milied infermiera bħalu fi swali jew okkażjoni oħra biex differenti jużaw il-professjoni jingħataw ir-rigali u jsiru tagħhom biex itaffu l-uġigħ aktar ħarġiet permezz ta’ mentali billi nhar il-Ħadd ikliet familjari. Għal ħafna li ġej iduru s-swali u jagħtu huma l-isbaħ jiem tas-sena, rigal lil dawn il-pazjenti. Sfortuntament, il-Milied għal dawk li qegħdin f ’xi sptar partikolarment mentali, kapaċi jfisser piż akbar dawk vulnerabbli jitqiesu ferita li tkun trid fuq tingħalaq malajr kemm jista’ mentalment. Dwar dan tkellimna matjkun. tabib Hector Il-gazzetta Cutajar li għal Kullħadd dawn l-aħħar tkellmet ma’ Barra snin dejjem ħaddiema talikun xogħol filIsptar Monte fit-toroq jum tal-Milied. Carmeli dwar tara d-dwal Huwa saħaq kif kif ikun Milied fi sptar fejn u l-ispirtu mill-esperjenza tiegħu, osserva persuni jbatu l-ambjent bi problemi ta’ tal-Milied, kif ta’ dawn il-festi saħħa mentali fi sptar jħalli impatt waqt fiera negattiv fuq nies organizzata mentali tara li huma miċħuda mill-għaqda t-tbatijiet minn affarijiet Ħbieb Monte Carmeli. tal-persuni. neċċessarji. “Iva, huwa Għal Ivan Dik hija żmien fejn Chectuti, kapaċi tiżdied infermier d-differenza. id-dipressjoni ta’ fil-qasam persuna. Ħafna psikjatriku dan nies iħossuhom huwa żmien ta’ kuntrast. Huwa saħaq kif is- agħar speċjalment dawk wjkunu qed ibatu solitudni tinħass ħafna aktar li speċjalment meta wħud mill- b’dipressjoni jew nies li tilfu pazjenti jkunu bla qraba u lil xi ħadd jew li ħadulhom it-

Ivan Chetchuti

Theresa Ruzo

tfal. Dan iż-żmien ifakkarhom qasam għal dawn l-aħħar 29 f ’dawn in-nuqqasijiet. sena. Vokazzjoni li permezz Aħna qegħdin hawn biex tagħha daqet il-problemi tal-pazjenti flngħinuhom ftit.” isptar u issa Il-problemi qiegħda taħdem Għafsa ta’ f i l - k o m u n i t à . m e n t a l i mhumiex sostniet qalb, li nara Hija mdawrin biss kif meta kienet mas-swali talfislil dawn it-tfal taħdem Isptar Monte swali dejjem mixtiqin minn kienet toħroġ Carmeli. Filfatt teżisti affarijiet bażiċi il-pazjenti missfida fuq sodod u jarmaw bħall-familja magħha t-tiżjin dawk in-nies li litteralment u r-rigali. tal-Milied. j g ħ i x u “Bħala Inweġġa’ meta ħaddiema, meta waħedhom u m’għandhom xogħol jgħiduli li nkunu lil ħadd min ta’ billejl konna j a r a h o m jkunu jixtiequ nsajru l-qastan jew jieħu ljuta, jaraw lil Father tna la- i gm bħ um ħsiebhom. l u F’dan irChristmas. l - k o k o t i n a r i g w a r d u nisimgħu tkellimna ma’ l-quddiesa Chantelle ta’ nofsillejl. Sciberras, din id-darba biex L-isptar konna nġibuh tagħtina l-perspettiva tagħha komunità attiva bħallbħala outpatients mat-tfal u kumplament tal-pajjiż.” ż-żgħażagħ. Hija semmiet Madankollu, illum hija kif f ’dan iz-żmien hija inkwetata li m’għadx hawn torganizza festin li jkun ħaddiema żgħażagħ li lesti jinkludi 40 tifel u tifla l-aktar jqattgħu dan iż-żmien ta’ vulnerabbli. “Għafsa ta’ qalb, festi b’dedikazzjoni li kienet li nara lil dawn it-tfal mixtiqin teżisti qabel. Għaliha l-Milied minn affarijiet bażiċi bħal huwa żmien fejn tkun tridu l-familja u r-rigali. Inweġġa’ jgħaddi malajr kemm jista’ meta jgħiduli li jkunu jixtiequ jkun biex itaffi d-dwejjaq u jaraw lil Father Christmas.” l-problemi tan-nies li tiltaqa’ Tkellimna wkoll ma’ Thereza u taħdem magħhom ta’ Ruza, li ilha taħdem f ’dan il- kuljum.

GĦANDEK STORJA XI TGĦID ? IKTBILNA FUQ EDITORIAL@KULLHADD.COM

18.12.2016

kullhadd.com

L-ISTUDENTI FL-ISKEJJEL BIN-NUMRI 70,355

24,485

21,215

Studenti fl-edukazzjoni formali f’pajjiżna

Studenti fi skejjel primarji

Studenti fi skejjel sekondarji

1.9

2.7

6.7

Iż-żieda f’persentaġġ ta’ studenti li jattendu skejjel primarji

It-tnaqqis f’persentaġġ ta’ studenti li jattendu skejjel sekondarji

Il-persentaġġ ta’ studenti barranin fl-edukazzjoni formali f’pajjiżna

12,061

180

In-numru ta’ studenti fl-iskejjel sekondarji li jistudjaw ITALIANO it-Taljan, l-aktar lingwa popolari

In-numru ta’ studenti fl-iskejjel sekondarji li jistudjaw l-Għarbi

In-numru ta’ studenti fl-iskejjel sekondarji li jistudjaw ir-Russu, l-inqas lingwa popolari

5,828

7,388

Il-medja ta’ studenti ta’ klassi fi skola primarja tal-istat. Inqas minn tal-knisja u tal-privat

In-numru ta’ studenti rġiel fl-edukazzjoni terzjarja

In-numru ta’ studenti nisa fl-edukazzjoni terzjarja

Is-sors tat-tagħrif huwa l-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika u jqabbel is-sena skolastika 14/15 ma’ dik ta’ qabilha

18.12.2016

kullhadd.com

LAQGĦA TWILA BEJN IL-PAPA U L-PRESIDENT Ritratti - DOI - CLINTON FENECH

• TISTIEDNU JIĠI MALTA

Ilbieraħ filgħodu, il-President ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca kellha laqgħa ma’ Papa Franġisku. Filwaqt li awguratlu l-isbaħ xewqat f ’għeluq sninu, ilPresident Coleiro Preca rringrazzjat lill-Papa għallopportunità li Malta ngħatat meta artisti Maltin ġew mistiedna biex għall-ewwel darba jiġi armat presepju minn pajjiż barrani fi Pjazza San Pietru. Hija qalet li din

hija opportunità unika fejn ilMaltin qed jesponu t-talenti tagħhom u t-tradizzjoni talpresepju, u jaqsmuh maddinja kollha. Il-President irringrazzjat lillPapa għall-inizjattiva li hu ħa meta appella biex il-gvernijiet jagħtu klemenza lill-priġunieri fit-tmiem tas-Sena tal-Ħniena, liema appell ġie milqugħ millGvern Malti. Il-President Coleiro Preca wasslitlu wkoll ir-ringrazzjamenti personali

tal-priġunieri li tkellmu magħha meta aktar kmieni din il-ġimgħa hija żaret il-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin. Il-President u l-Papa tkellmu wkoll fuq il-Presidenza Maltija tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, fejn il-President spjegat ix-xogħol preparatorju li qiegħed isir mill-Gvern ta’ Malta bħala parti mittħejjija għall-istess Presidenza, filwaqt li elenkat ukoll issitt prijoritajiet prinċipali li

Malta se tkun qed tpoġġi fuq l-aġenda tal-Presidenza. Fl-aħħar nett, il-President Coleiro Preca stiednet lillPapa biex iżur Malta f ’dan il-mument sabiex ikun jista’ jagħti l-kontribut tiegħu u jsostni l-pożizzjoni ta’ Malta hekk kif il-Gvern Malti qed jaħdem mal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea biex jinstabu soluzzjonijiet fit-tul għall-problema umanitarja tal-immigrazzjoni.

Intant, il-Presidenza Maltija tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea kienet ukoll ittema prinċipali waqt laqgħa li l-President Coleiro Preca kellha mal-Kardinal Pietro Parolin, Segretarju tal-Istat tal-Vatikan. Waqt din illaqgħa, il-President ta’ Malta kienet akkumpanjata millMinistru għall-Affarijiet Barranin George W. Vella, u l-Ambaxxatur Malti għallVatikan George Buttigieg.

18.12.2016

kullhadd.com

SA 70% RIFUŻJONI BIEX TIRRESTAWRA DAREK

Minn Jannar li ġej, sidien ta’ propjetajiet residenzjali privati f ’żona ta’ konservazzjoni urbana u binjiet skedati fi grad wieħed u grad tnejn jistgħu jibbenefikaw minn skema li toffrilhom sa’ sebgħin fil-mija rifużjoni tal-ispejjez għarrestawr, għall-konservazzjoni u għall-manutenzjoni. Fit-tnedija tal-iskema intqal li ‘Irrestawra Darek’ tagħmel distinzjoni bejn sidien li huma first time buyers u sidien li diġà għandhom propjetà. Il-first time buyers, ta’ binjiet residenzjali skedati fi grad 1 u grad 2 jistgħu japplikaw għal rifużjoni ta’ 70%, sa massimu ta’ mitt elf ewro, tal-ispejjez tax-xogħol ta’ restawr u konservazzjoni fuq il-faċċata, fl-intern, fl-arkitettura talġonna u l-ġwiebi u ċertu xogħol ta’ riabilitazzjoni. Dan filwaqt li first time buyers ta’ propjetajiet f ’żoni ta’ konservazzjoni urbana jistgħu japplikaw għall-istess

rifużjoni, jiġifieri sa sebgħin fil-mija talispejjeż, iżda sa massimu ta’ għaxart elef ewro. Min hu diġà propjetarju ta’ dar li taqa’ taħt waħda minn dawn il-kategoriji u jixtieq jagħmel xogħol ta’ restawr u manutenzjoni jista’ jirċievi rifużjoni fuq l-ispejjeż ukoll iżda din hija limitata għaxxogħol fuq il-faċċata biss. B’din ir-rata ta’ rifużjoni tant għolja, din l-iskema, li tħabbret fil-baġit, qed titqies bħala waħda milliktar ġeneruzi offruti millAwtorità tal-Ippjanar. L-iskema ‘Irrestawra Darek’ se tkun disponibbli għax-xogħlijiet b’permess ta’ żvilupp li jibdew wara l-ewwel ta’ Jannar u se tibqa’ miftuħa sat-tletin ta’ April jew sakemm jintefqu t-tmien miljun ewro li hemm allokati għaliha. Din l-iskema hija ffinanzjata mill-fondi li qed jinġabru milliskema tar-regolarizzazzjoni, fejn s’issa tħallsu ’l fuq minn miljun ewro u huwa stmat li mir-rittmu t’applikazzjonijiet li hemm dieħla, dan il-fond ikompli jkollu dħul ta’ madwar sitt mitt elf ewro fix-xahar. Is-Segretarju Parlamentari

għall-Ippjanar Deborah Schembri rrimarkat li din l-iskema tingħaqad mal-katina ta’ inizjattivi tal-Gvern li jassistu r-riġenerazzjoni talqalba tal-irħula. “Hija miżura tajba ħafna biex ikollna tisbieħ filkomunità tagħna f ’żoni ta’ konservazzjoni urbana u fl-istess ħin inkunu qed nirrestawraw bini storiku ta’ ċertu valur u anki ċertu artiġjanat li kienu jsiru fil binjiet tagħna jkomplu jsiru,” qalet Schembri. Is-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kunsilli Lokali Stefan Buontempo tkellem b’sodisfazzjoni dwar li l-Awtorità laħqet ftehim mal-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli Lokali biex ilKunsilli kollha joffru servizzi professjonali ta’ perit intiż fil-konservazzjoni fil-lokalità filwaqt li jżommu lura milli jitolbu ħlas għall-permess ta’ tqegħid t’armar relatat maxxogħlijiet għal perjodu ta’ tliet xhur. L-applikazzjonijiet se jkunu disponibbli minn nofs Jannar u għal iktar tagħrif wieħed għandu jidħol fissit elettroniku tal-Awtorità tal-Ippjanar.

NHAR IL-MILIED IL-GAZZETTA KULLĦADD SE TINBIEGĦ B’MOD NORMALI

kullhadd.com

18.12.2016

APPLIKAZZJONIJIET GĦAL LUKANDI ĠODDA TA’ ERBA’ U ĦAMES STILEL • BOSTA OĦRA JŻIDU S-SULARI

Bħalissa f’Malta hawn 42 lukanda ta’ erba’ stilel u 14 ta’ ħames stilel. Bejn ilperjodu 2004 u 2012, għalqu disa’ lukandi ta’ erba’ stilel u tliet lukandi ta’ ħames stilel.

talKitba ta’ mill-Assoċjazzjoni CHARLES SACCO Lukandi, l-okkupanza ta’ kmamar f ’lukandi t’erba’ u L-Awtorità Maltija tat-Turiżmu ħames stilel fl-2015 kienet għandha erba’ applikazzjonijiet żdiedet b’mod konsiderevoli avvenimenti pendenti għal lukandi minħabba ġodda ta’ erba’ stilel u żewġ internazzjonali li seħħew applikazzjonijiet pendenti f ’pajjiżna. Madanakollu, meta għal lukandi ġodda ta’ ħames tqabbel l-okkupanzi tal-ewwel stilel. Dan huwa riżultat ta’ disa’ xhur ta’ din is-sena malsettur turistiku li jinsab fl-aqwa istess xhur tas-sena 2014 issib tkabbir ta’ 3.2% għal-lukandi tiegħu. Meta wieġeb mistoqsija ta’ erba’ stilel u żieda ta’ 1.6% parlamentari ta’ Claudio għal-lukandi ta’ ħames stilel. Mill-istess stħarrig, qal ilGrech, il-Ministru għatTuriżmu qal li qed ikun hemm Ministru Zammit Lewis, ilukoll żieda sostanzjali ta’ lukandi ta’ ħames stilel kellhom lukandi li applikaw biex iżidu tkabbir fid-dħul ta’ 3.3% n-numru tas-sulari. Fil-fatt, fl- fuq l-istess perjodu tal-2015, 2014 applikaw ħames lukandi filwaqt li l-lukandi ta’ erba’ stilel ta’ erba’ stilel u żewġ lukandi irreġistraw żieda ta’ 11.4% fuq ta’ ħames stilel għal żewġ l-istess xhur imsemmija tassulari addizzjonali, filwaqt li fl- sena l-oħra. Dawk li jfittxu lill-pajjizna 2015 u fl-2016, rispettivament, applikaw disa’ lukandi ta’ għall-btala ma kinux l-uniċi ħames stilel u seba’ lukandi ta’ li żdiedu. Qed jiżdiedu wkoll dawk li jiġu Malta għal xi erba’ stilel. Informazzjoni li poġġa fuq il- konferenza jew avveniment mejda tal-kamra turi li bħalissa ieħor ta’ dan it-tip. Bejn Jannar u Ottubru waslu f ’Malta hawn 42 lukanda ta’ erba’ stilel u 14 ta’ ħames stilel. Malta kważi 128,000 viżitatur Bejn il-perjodu 2004 u 2012, fuq skop ta’ negozju li jinkludu għalqu disa’ lukandi ta’ erba’ laqgħat fuq livell għoli u stilel u tliet lukandi ta’ ħames konferenzi. Dawn il-viżitaturi żdiedu bi kważi 6% minn stilel. Il-Ministru Edward Zammit dak reġistrat fl-istess xhur Lewis qal li filwaqt illi fi żmien tas-sena l-oħra. Il-Ministru l-amministrazzjoni preċedenti, Zammit Lewis qal li dan itil-lukandi jagħlqu u ma jerġgħux tkabbir f ’din in-niċċa turistika jiftħu, bil-politika ta’ dan il- jixpruna aktar ħidma sabiex Gvern li qed toħloq stabbiltà pajjiżna jkompli jgħolli l-livell ekonomika u finanzjarja li u l-kwalità tal-prodott bl-iskop tixpruna u tippermetti lis- li Malta tkun preparata għal settur privat ikompli jinvesti din iż-żieda f ’din in-niċċa talf ’din l-industrija, il-lukandi konvenzjonijiet u konferenzi f ’dawn l-aħħar erba’ snin qed u tesponi lilha nnifisha bħala jagħlqu temporanjament għal destinazzjoni ewlenija filMediterran fl-organizzazzjoni rinovar maġġuri. Żied jgħid li skont l-aħħar ta’ konvenzjonijiet, laqgħat ta’ stħarriġ ikkummisjonat livell għoli u konferenzi.

18.12.2016

kullhadd.com

li ma kienx diffċli għalija li nibqa’ pożittiv anki meta l-affarijiet marbuta ma’ saħħa ma kinux daqshekk sbieħ għalija. Kif għenek qabel tlajt għallOlimpjadi, Rodmar Pulis, l-atleta li int ħadt sehem minfloku minħabba li kellu spalltu mweġġa’? Rodmar Pulis mhuwiex biss weightlifter mill-aqwa iżda wkoll raġel tal-ġenn. Matul il-proċess kollu, huwa baqa’ dejjem jinkoraġġini u jgħinni matul ittaħriġ tiegħi. Speċjalment f ’dawk ilmumenti li ma tantx kont qed inħossni tajjeb, kien jibgħatli messaġġi biex jinkoraġġini nkompli nħares ’il quddiem biex inkompli nikseb suċċess kif fil-fatt għamilt. X’unuri prinċipali rbaħt fil-karriera tiegħek fil-weightlifting? Lokalment irbaħt il-kategorija tal-piż tiegħi għal sentejn konsekuttivi li huwa ta’ unur kbir għalija. Irnexxieli wkoll nikser xi wħud mir-rekords nazzjonali antiki fil-kategorija tiegħi li hija dik tal85kg kif ukoll fil-kategorija tal-94kg. X’differenza tgħaddi bejn weightlifting, il-powerlifting l-bodybuilding?

REFA’ IKTAR MINN PIŻ WIEĦED U FELAĦ L-IKTAR IMPORTANTI

Kif għażilt il-weightlifting fost sport ieħor? L-imħabba tiegħi lejn dan l-isport bdiet meta kont qed nistudja fl-Ingilterra. Bdejt nittrenja l-crossfit u bil-mod ilmod bdejt indur lejn il-weightlifting bħala sport li nipprattika b’mod professjonali. Iddeskrivi l-parteċipazzjoni tiegħek fl-Olimpjadi ta’ Rio u l-emozzjonijiet li ħassejt tul il-jiem li qattajt f ’Rio. Hija emozzjoni kbira li tirrappreżenta lil pajjiżek fl-ikbar avveniment sportiv fid-dinja, jiġifieri l-Olimpjadi. Il-fatt li tkun viċin l-aqwa atleti tad-dinja hija wkoll esperjenza indeskrivibbli fiha nnifisha. Għalkemm tlift l-isfida fl-Olimpjadi, int irbaħt l-ikbar sfida - dik kontra l-kanċer... Agħtina iktar dettalji rigward dan u anke rigward kif ilweightlifting għenek biex tiġġieled din il-marda qerrieda?

Huwa weightlifter professjonali Malti li f’Awwissu li għadda ddiżappunta waqt l-Olimpjadi ta’ Rio fil-Brażil, iżda tabilħaqq għandu għaliex ikun ferm kuntent għax sforz id-determinazzjoni u r-rieda sħiħa tiegħu, li jġibhom mill-weightlifting, irnexxielu jirbaħ l-ikbar ġlieda - dik kontra l-kanċer. L-imħabba tiegħu lejn il-weightlifting bdiet meta kien qed jistudja fl-Ingilterra. Beda jittrenja l-crossfit u bil-mod il-mod beda jdur lejn il-weightlifting bħala sport li jipprattika b’mod professjonali. Lokalment rebaħ il-kategorija tal-piż tiegħu għal sentejn konsekuttivi li huwa ta’ unur kbir għalih. Irnexxielu wkoll jikser xi wħud mir-rekords nazzjonali antiki filkategorija tiegħu li hija dik tal-85kg kif ukoll fil-kategorija tal-94kg.

Darba minnhom waqt li kont qed ninħasel sibt xi ħaġa mhux tas-soltu fuq ġismi. Wara dan, mort għand ittabib u kkonfermali li din kienet xi ħaġa mhux normali. Intbgħatt biex isiruli xi testijiet u wara jumejn kienu operawni. Il-weightlifting huwa sport mill-isbaħ, minħabba li ma jipprovdix biss saħħa fiżika iżda wkoll sfida ikbar. Dan għaliex waqt li tkun qed tipprattikah, tkun int kontra l-piż li tkun qed terfa’. Jekk tmur biex terfa’ b’attitudni pożittiva, allura 90% tad-drabi se terfa’ tajjeb. Il-fatt li jien adottajt dan il-kunċett f ’ħajti, fisser

ilu

L-għan tal-weightlifter huwa dak li jerfa’ kemm jista’ jkun piż possibbli. Id-differenza hija li fil-weightlifitng għandna dawk li huma magħrufa bħala s-snatch and clean u l-jerk, li huma lifts tekniċi veloċi ħafna. Min-naħa l-oħra, fil-powerlifting, għandek dawk li jissejħu squat, bench press u deadlift, li huma tekniċi diversi, iżda lifts li jsiru bil-mod ħafna. Intant, il-weightlifting u l-bodybuilding qatt ma jistgħu jiġu kkumparati flimkien. Il-weightlifting jirrigwardja l-wirja talweightlifter waqt li l-bodybuilding huwa kollu marbut mal-estetika u l-piż li terfa’ huwa rrilevanti għal min ikun qed jiġġudika l-wirja partikolari tiegħek. X’tikkummenta fuq il-President talMalta Weightlifting Association, Jesmond Caruana? Jesmond Caruana jiddedika l-ħin kollu tiegħu biex ikompli jiżviluppa dan l-isport f ’Malta. Sa min meta ġie elett bħala President tal-Malta Weightlifting Association ura fl-2009, dan l-isport għamel passi ta’ ġgant ’il quddiem. Aħna bħala atleti ħadna sehem f ’kull kompetizzjoni internazzjonali maġġuri tal-weightlifting fosthom l-Olimpjadi, ħlief għall-Kampjonati Mondjali tal-weightlifting. Bil-ftit li jingħata, jirnexxilu jagħmel il-meravilji! Kif jirnexxilek tlaħħaq maxxogħol u l-istudju tiegħek u malweightlifting? Fortunatament għalija, xogħli huwa f ’gym, u għalhekk nista’ nlaħħaq mattaħriġ tiegħi b’mod tajjeb. Għalissa, spiċċajt mill-istudji tiegħi. U l-weightlifting jinvolvi xejn injuries? L-għan tal-weightlifter huwa dak li jerfa’ piżijiet kbar. Sfortunatament, meta titfa’ lil ġismek għal-limiti tiegħu, xi drabi l-affarijiet jistgħu jmorru ħażin. L-injuries prinċipali li naraw aħna l-weightlifers huma fl-ispalel u fl-irkopop. Imma dan jiddependi wkoll fuq il-livell partikolari li int tkun tixtieq tilħaq filkarriera tiegħek. Fl-aħħar tal-ġurnata, kull sport jitfa’ ammont ta’ stress fuq

18.12.2016

kullhadd.com

il-ġisem uman. Kull meta bniedem ikun qed jipprova jipprogressa iktar millimiti tiegħu, l-injuries huma inevitabbli. Wieħed għandu jagħmel ċert li jittrenja b’mod tajjeb u sikur, u li t-teknika tiegħu tkun effiċjenti biżżejjed biex jevita stress mhux bżonjuż. Konxju wkoll mill-fatt li l- weightlifting jinvolvi dieta partikolari. Int kif tqassam id-dieta tiegħek? Agħtina iktar dettalji.

il-ħin tkun waħda inkredibbli. F’dak li għandu x’jaqsam ma’ stima tiegħek innifsek, jekk tikkompeti, irid ikollok ċertu ammont ta’ kunfidenza biex titla’ fuq il-pjattaforma waħdek u tikkompeti ma’ sħabek quddiem diversi spettaturi u ġurija li jkunu ferm attenti għal kull moviment tiegħek.

Ilweightlifting huwa sport mill-isbaħ. Jgħallmek kif tikkonfronta d-diżappunti tal-ħajja u tibqa’ tħares ’il quddiem għas-suċċess kif għamilt jien!

Matul iċ-ċiklu ta’ taħriġ tiegħi, jien inkun niżen bejn 88kg u 90kg. Dan huwa importanti biex tkun tista’ terfa’ piżijiet itqal minn qabel. Nagħmel żgur li matul id-dieta tiegħi, nieħu biżżejjed proteini biex ngħin lillmuskoli tiegħi jirkupraw u jerġgħu jikbru, kif ukoll biżżejjed xaħmijiet u karboidrati biex ikolli biżżejjed enerġija għal kull sessjoni ta’ taħriġ. Għall-kompetizzjoni, inkun irrid nonqos iktar minn 85kg. Dan isir tul perjodu ta’ ftit ġimgħat biex ngħin lill-ġismi jaddatta sew u matul il-proċess ma nitlifx saħħti. X’sagrifiċċji u impenn partikolari jirrikjedi l-isport li int tipprattika?

Il-weightlifting huwa sport li jirrikjedi ħafna paċenzja u ħin biex wieħed jiżviluppa sew fih, speċjalment fil-bidu biex tħaddem it-teknika t-tajba. Din mhix biss ħaġa importanti hekk kif iżżommok sikur waqt it-taħriġ iżda tkun qed tgħinek biex terfa’ l-piż b’mod iktar effiċjenti. Biex tagħmel proegss f ’dan l-isport, irid ikollok ir-rieda li tgħaddi minn ġranet sħaħ fejn ġismek ikun għajjien ħafna. Trid tkun determinat li żżomm sod f ’dawn il-ġranet kemxejn diffiċli u li fihom, donnok tkun se taqta’ qalbek għax tkun ferm għajjien. Trid tkun lest li toqgħod id-dar waqt li sħabek joħorġu barra jiddevertu, speċjalment fi tmiem il-ġimgħa. Biex tkun tajjeb f ’kulma tagħmel fil-ħajja, hemm ċertu ammont ta’ sagrifiċċju li trid tagħmel! Iżda, bħal kollox fil-ħajja, trid issib il-bilanċ meħtieġ biex tikseb ir-riżultati mixtieqa. Kif tipprepara ruħek kemm fiżikament kif ukoll mentalment qabel kompetizzjonijiet importanti tal- weightlifting ? Biex tipprepara ruħek fiżikament hija xi ħaġa faċli. Dan għax tkun ilek tipprepara matul iċ-ċiklu kollu ta’ taħriġ biex tkun fl-aqwa forma possibbli fi żmien speċifiku. Mentalment, hija storja differenti. Trid tkun kunfidenti meta tkun se tikkompeti f ’kompetizzjonijiet diversi. Din hija xi ħaġa li wara l-esperjenza tal-Olimpjadi se nkun qed naħdem fuqha iktar malmedda taż-żmien. Il- weightlifting kif jgħin lill-atleta li jkun qed tipprattikkah mentalment u psikoloġikament? Ċert li dan l-isport jgħollilek l-istima personali kif ukoll il-kunfidenza fik innifsek. M’hemmx emozzjoni isbaħ milli terfa’ l-piż tqil fuq rasek. L-adrenalina dak

Il-kompetizzjonijiet tagħkom kif jintrebħu? Naf li jkun hemm ġurija li tiġġudika hi r-rebħ ta’ dawn ilkompetizzjonijiet. Imma din fuq xiex tgħaddi l-ġudizzji tagħha?

Il-kompetizzjonijiet prinċipali jintrebħu b’kemm weightlifter ikun kapaċi jerfa’ piż. Atleta jkollu l-kategorija li fiha jikkompeti li tkun skont il-piż ta’ ġismu u min jerfa’ l-aktar piż, ġeneralment ikun hu li jirbaħ. Kompetizzjonijiet iżgħar jiġu ġġudikati missistema ta’ punti msejħa sinclair. Din tieħu in konsiderazzjoni il-piż talatleta partikolari kif ukoll il-pjattaforma li jkun qed jikkompeti fuqha. Iktar ma’ wieħed ikun tqil filpiż, inqas jikseb punti sinclair. Permezz ta’ din is-sistema, weightlifters ta’ piż baxx ikunu jistgħu jikkompetu kontra weightifters ta’ piż ikbar u potenzjalment jirbħu wkoll minħabba li jkunu kisbu total ta’ punti ikbar.

Naf ukoll li qabel ilkompetizzjonijiet li fihom tkunu involuti fil- weightlifting , ma tieklu u tixorbu kważi xejn fejn kważi tiġu dehydrated. Huwa minnu dan?

jerfgħu piżijiet tqal, iżda li jerfgħu l-piż li jkollhom b’mod tekniku. Il-piż ikun kompletamant irrelevanti għal tfal żgħar. L-iktar importanti jkun li jagħmlu movimenti tajbin. Dan iġib miegħu ħafna benefiċċji ta’ saħħa bħal muskoli iktar b’saħħithom biex jissapportjaw il-ġisem waqt li jkun qed jiżviluppa. Ukoll, biex nagħmilha ċara, dan ma jħalli ebda effetti negattivi fuq il-ġisem. Kif tqabbel ir-rizorsi relatati malweightlifting li fihom tittrenjaw f ’Malta ma’ dawk ikkumparati barra minn Malta?

Huwa diffiċli li tikkumpara, għall-fatt li għall-fondi finanzjarji li jirċievi pajjiżna għall-isport, relattivament għandna faċilitajiet tat-taħriġ tajbin. B’hekk ma tistax tikkumpara l-faċilitajiet Jekk ġismek ikun fl-aqwa forma possibli, tagħna ma’ pajjiżi li jinvestu l-miljuni m’hemmx bżonn għal dan. Jekk ġismek fil-programmi sportivi tagħhom. jonqos mill-piż f ’daqqa, jista’ jkun li Riċentament, jien qattajt ġimagħtejn ma tkunx b’saħħtek biżżejjed għall- fi Spanja nittrenja mat-tim nazzjonali kompetizzjoni. Spanjol talDifferenti millweightlifting. boxing u mill-arti Hawnhekk, aħna marzjali li l-atleti li bħala atleti qgħadna L-Olimpjadi ħallew f ’ċentru sportiv li jieħdu sehem f ’dawn id-dixxiplini jintiżnu togħma morra kien speċifikament ġurnata qabel kull iddisinjat biex isiru f’ħalqi. Għalkemm, l-avvanzi fl-isport. kompetizzjoni u jkollhom ħin din kienet Barra milli kellhom biżżejjed biex jieklu, faċilitajiet tataħna nintiżnu biss esperjenza kbira taħriġ impekkabbli, sagħtejn qabel kull hemm ukoll għalija personali, kien kompetizzjoni. Jekk il-parti medika li atleta jonqos fil-piż ninsab diżappuntat tgħin għall-iżvilupp f ’daqqa għal bosta tal-atleta minn ħafna ġurnata għall-oħra. drabi, jista’ jfisser li huwa jitlef ilbil-wirja li kelli f’Rio, S f o r t u n a t a m e n t , kompetizzjonijiet li f ’Malta għadna ma u nixtieq nitlob wasalniex jkun involut fihom. f ’dan l-istadju. F’pajjiżna, apoloġija lill-kowċ Hemm biżżejjed mhux qed jiġu interess minn tiegħi, Jesmond ddedikati biżżejjed persuni żgħażagħ finanzjarji Caruana, fondi fil- weightlifting ? għall-iżvilupp taltalli ma tajtx wirja isport. Ġeneralment, tajba. It-taħriġ tagħkom tfal żgħar ikunu interessati filfil-weightlifting weightlifting. Dan fiex jikkonsisti, u għax ikun jogħġobhom il-fatt li jkunu jagħmel differenza t-taħriġ tal-irġiel qed jerfgħu xi ħaġa. Ikunu l-ġenituri meta kkumparat ma’ dak tan-nisa? li jwaqqfuhom milli jkomplu dan għax iħossu li dan l-isport huwa Sfortunatament, huwa aktar diffiċli perikoluż għalihom. Għal tfal żgħar, għan-nisa li jipparteċipaw f ’dan il-prijorità assoluta ma tkunx li l-isport. Dan għaliex huma iktar iħarsu

lejn dan l-isport bħala wieħed maskili. Madankollu, in-numru ta’ nisa li qed jieħdu sehem f ’dan l-isport kemm f ’pajjiżna kif ukoll barra minn xtutna qiegħed dejjem jikber, waqt li f ’Malta għandna ċerti weightlifters nisa li qegħdin jiksbu suċċess partikolari u li żgur għad jagħmlu isem u jiksbu suċċess għal pajjiżna fil-futur. Il-midja f ’pajjiżna biżżejjed pubbliċità?

tagħtikom

Il-President tagħna, Jesmond Caruana, jagħmel xogħol mill-aqwa billi jibgħat artikli rigward l-avvenimeni li jkollna lill-midja. Huwa dejjem qed jipprova jesponi iktar lil dan l-isport f ’Malta. Rigward il-midja, ma nemminx li tesponi biżżejjed lil kwalunkwe sport f ’Malta jekk ma jintbagħtux artikli lilhom. Huma mhumiex attivi biex jaraw li jipproduċu artikli ta’ kwalità biex ifittxu li jippromwovu l-isport, ħlief ovvjament għall-futbol. Biex nagħtik idea aħjar ta’ dak li qed nitkellem dwaru, qabel il-kontinġent Malti vjaġġa lejn Rio fil-Brażil għallOlimpjadi, nista’ ngħoddhom fuq id waħda l-artikli li qrajt rigward atleti Maltin li kienu se jieħdu sehem f ’dan l-akbar avveniment sportiv fid-dinja ta’ kull erba’ snin! Kif qed tħares lejn il-futur tiegħek fil- weightlifting ? L-Olimpjadi ħallew togħma morra f ’ħalqi. Għalkemm, din kienet esperjenza kbira għalija personali, ninsab diżappuntat ħafna bil-wirja li kelli f ’Rio, u nixtieq nitlob apoloġija lill-kowċ tiegħi, Jesmond Caruana, talli ma tajtx wirja tajba. Madankollu, ma rridx inħares lura iżda biss ’il quddiem u permezz ta’ taħriġ intensiv, diġà bdejt nipprepara bis-sħiħ għal-Logħob talCommonwealth tal-2018, li se jsiru fi Queensland, fl-Awstralja. Għaddi messaġġ lil dawk it-tfal u żgħażagħ li qegħdin jaħsbu biex jibdew jipprattikaw il- weightlifting . Il-weightlifting huwa sport millisbaħ. Jgħallmek kif tikkonfronta d-diżappunti tal-ħajja u tibqa’ tħares ’il quddiem għas-suċċess kif għamilt jien! Tajjeb li wieħed jagħżel in-nies tajbin biex iżommuh sikur u ’l bogħod minn kull periklu!

18.12.2016

kullhadd.com

INFERN TA’ ĦAMES SNIN Fl-aħħar ġimgħa reġgħet iddominat l-aħbarijiet internazzjonali s-Sirja. Il-kriżi f ’Aleppo sabet postha f ’kull bulletin tal-aħbarijiet, fil-gazzetti u r-rivisti internazzjonali. Ħafna baqgħu bla kliem, imnixxfa b’dak li raw jiġri fejn nies morda u ċivili nqabdu fi ġlieda bla ħniena bejn il-Gvern Sirjan u r-ribelli. Mal-ħin bdiet tfeġġ it-tama ta’ evakwazzjoni, li mbagħad reġgħet bdiet tnin ftit tal-ħin wara meta l-ġlied reġa’ qabad sew. Sakemm eventwalment bdiet l-evakwazzjoni mistennija. Jiġri x’jiġri fis-sigħat li ġejjin dak li seħħ jibqa’ paġna sewda fl-istorja ta’ Aleppo. Jan Egeland, l-espert ewlieni tan-Nazzjonijiet Magħquda dwar is-Sirja qal li “din il-gwerra hija kapitlu iswed fl-istorja tar-relazzjonijiet internazzjonali. Kien hemm bżonn 4,000 sena biex tinbena Aleppo u mijiet ta’ ġenerazzjonijiet, iżda ġenerazzjoni waħda ġabitha fix-xejn f ’erba’ snin. Għal tlett elef sena Aleppo tat iċ-ċiviltà lid-dinja u d-dinja ċivili ma kinitx hemm biex tassisti lin-nies ta’ Aleppo meta kellhom l-iktar bżonn.”

2011

Ma jistax jonqos li fost l-agħar milquta f ’kunflitt bħal dan ikun hemm it-tfal. Dikjarazzjoni tal-UNICEF qalet li t-tfal kollha f ’Aleppo qed jiffaċċjaw trawma. Radoslaw Rzekah, li

F’Marzu, il-kapitali Sirjana Damasku, rat mijiet ta’ dimostranti jinżlu fit-toroq jipprotestaw għal riforma politika, jitolbu d-drittijiet ċivili u l-ħelsien tal-ostaġġi politiċi. Dimostrazzjonijiet li nfirxu f ’ibliet oħra madwar il-pajjiż. F’Aleppo kien hemm biss protesti żgħar.

2012

Fil-bidu tas-sena, ir-ribelli ħadu kontroll taż-żoni rurali fil-Majjistral t’Aleppo li jdawru l-bażi militari tal-ajru ta’ Minnegh u l-ibliet kbar Xiti ta’ Nubl u Zahra. F’Lulju saru l-ewwel sparaturi fuq ilprotestanti f ’Aleppo u r-ribelli bdew jiġġieldu biex jerbħu din il-belt. Id-distretti fil-Lvant, l-iktar foqra, kienu l-ewwel li ċedew.

2014

Ir-ribelli u l-Gvern stabbilixxew it-territorji tagħhom f ’Aleppo. Il-Gvern żied l-użu tal-attakki mill-ajru fuq ir-ribelli.

2016

mal-UNICEF ilu jaħdem għal bosta snin qal: “Qatt ma rajt sitwazzjoni daqstant drammatika f ’ħajti daqs dak li qed jiġri lit-tfal f ’Aleppo.” Huwa stmat li f ’Aleppo għad baqa’

Fi Frar, bl-għajunua tal-forzi tal-ajru Russi, l-Gvern Sirjan irnexxielu jaqta’ l-aċċess prinċipali mit-Turkija għal Aleppo, jerġa’ jieħu taħt idejh il-bażi tal-ajru ta’ Minnegh u jitfa’ ’l barra r-ribelli mill-ibliet ta’ Nubl u Zahra. Dan filwaqt li tpoġġiet pressjoni fuq ir-rotti li kienu jużaw ir-ribelli biex jiksbu l-provvisti. F’Lulju, il-forzi tal-Gvern daru l-belt t’Aleppo għall-ewwel darba, iżda l-assedju intemm wara għaxart ijiem b’attakk tar-ribelli fuq id-distrett ta’ Ramousah. Forzi tal-ajru Russi u l-militanti Xiti mill-Iraq u l-Lebanon għenu lill-Gvern Sirjan jerġa’ jieħu

iktar minn mitejn elf tifel u tifla. “Uħud mit-tfal għandhom ħames jew sitt snin u twieldu fi żmien fejn il-gwerra kienet diġà bdiet. Kulma jafu huma gwerra u bumbardamenti. Għali-

hom normali li jkunu attakkati bil-bombi, li jridu jaħarbu u li jkunu bil-ġuħ. Din hija trawma li se jiffaċċjaw għal snin twal,” qal Rzekah li żied kif tista’ ma tgħaddi qatt.

2013

Ir-ribelli ostakolaw l-aċċess prinċipali għal Aleppo, biex b’hekk il-forzi tal-Gvern kienu kostretti jużaw rotta alternattiva itwal min-naħa ta’ Damasku. F’April, minarett ta’ Moskea antika elf sena ikkrollat wara li ntlaqtet waqt il-ġlied. Il-Punent t’Aleppo, li kien għadu taħt il-kontroll tal-Gvern, waqa’ f ’idejn ir-ribelli wara assedju sħiħ u għal xi żmien anka r-rotta alternattiva għall-belt ingħalqet. F’Ottubru din il-parti t’Aleppo reġgħet spiċċat f ’idejn il-Gvern.

2015

Numru t’attakki mir-ribelli poġġew lill-Gvern taħt pressjoni kbira fil-Majjistral tas-Sirja (fejn hemm Aleppo). F’Ottubru, ir-Russja intervjeniet b’attakki mill-ajru. Minħabba dawn l-attakki Russi, ir-ribelli kellhom jirtiraw minn xi postijiet.

l-kontroll ta’ Ramousah f ’Settembru. Tul l-istess xahar Aleppo esperjenzat uħud mill-agħar attakki mill-ajru u l-Gvern ikkommetta ruħu li jerbaħ ilbelt. Attakki li damu għaddejjin sa nofs Ottubru, u li matulhom tkissru ħafna sptarijiet u binjiet privati. F’Ottubru l-Gvern issospenda l-ġlied u ta’ ċans lirribelli u n-nies ċivili biex iċedu l-Lvant t’Aleppo. Il-waqfien mill-ġlied dam biss għaxart ijiem, sakemm ir-ribelli bdew b’attakki min-naħa rurali talbelt. Għal jumejn kienu ta’ suċċess iżda tilfu ż-żoni li rebħu fi żmien ġimagħtejn.

L-attakki mill-ajru ssoktaw fix-xahar ta’ Novembru, fejn tkissru l-isptarijiet kollha tal-belt u l-forzi favur il-Gvern Sirjan rebħu iktar minn terz taż-żona f ’Aleppo li kienet għadha tar-ribelli. Iżda kien ix-xahar ta’ Diċembru li ta l-aħħar daqqa lir-ribeli f ’Aleppo. Fil-bidu tax-xahar, kellhom biss żona żgħira fin-Nofsinhar tal-belt u wara numru t’attakki ħorox tal-armata u bumbardamenti kbar mill-ajru s-saħħa tar-ribelli ddgħajfet drastikament. Fit-tlettax ta’ Diċembru, ir-ribelli waqqfu l-attakki, ċedew u laħqu ftehim mal-Gvern li jevakwaw f ’żoni tar-ribelli barra minn Aleppo mal-familji tagħhom.

18.12.2016

kullhadd.com

GĦALIEX ALEPPO IMPORTANTI? Qabel il-gwerra, Aleppo kien hub ekonomiku importanti u l-iktar belt popolari. Jekk il-mexxej Sirjan Bashar al-Assad irid jieħu kontroll tas-Sirja mill-ġdid irid ikollu kontroll ta’ Aleppo.

IL-GWERRA BIN-NUMRI 5

Is-snin kemm ilha għaddejja l-gwerra ċivili li kissret lill-pajjiż u kkawżat tbatija kbira lill-poplu Sirjan.

450,000

FEJN MARRU S-SIRJANI

Il-vittmi li hu stmat li mietu mill-2011 ’l hawn.

4,800,000

IT-TURKIJA 2,765,500

Stima ta’ kemm kienu s-Sirjani li ħarbu mill-pajjiż mill-bidu tal-kunflitt ’l hawn. Il-mappa turi l-aħħar informazzjoni tanNazzjonijiet Magħquda dwar dan.

IS-SIRJA

6,300,000

IL-LIBANU 1,017,433

Il-persuni li kellhom jitilqu minn djarhom ifittxu postijiet iktar sikuri fejn jgħixu.

6,150

IL-ĠORDAN 655,404

Il-medja ta’ persuni bejn Jannar u Awwissu 2016 li kellhom jitilqu minn djarhom kuljum.

1,000,000

L-IRAQ 228,894

L-EĠITTU 115,204

Persuni li spiċċaw jgħixu f ’xelters kollettivi, kampijiet u refuġji temporanji.

13,500,000

Il-persuni li kellhom bżonn assistenza umanitarja.

10,000

Ir-refuġjati Sirjani aċċettati mill-Istati Uniti.

IL-FORZI RIBELLI Il-forzi ribelli huma dawk kontra l-Gvern. Huma diversi l-gruppi li jagħmlu r-ribelli, u l-Arabja Sawdija, it-Turkija, u l-Qatar qed jgħinu bil-provvisti lirribelli, bl-Istati Uniti tipprovdi wkoll xi provvisti. Il-Gvern ta’ Assad huwa appoġġjat mir-Russja u mill-Iran.

18.12.2016

1 L-AMERKA

MADWAR kullhadd.com

FIL-QOSOR

3 1u2

JINTGĦAŻEL IS-SEGRETARJU TAL-ISTAT Il-President-elett Amerikan Donald Trump ħabbar li l-Kap Eżekuttiv ta’ Exxon Mobil, Rex Tillerson, se jkun is-Segretarju tal-Istat tul l-amministrazzjoni tiegħu mill-White House. Fi stqarrija, Trump faħħar lil Tillerson, li għandu 64 sena, bħala wieħed mill-aqwa mexxejja fin-negozju u persuni li kapaċi jilħqu kull tip ta’ ftehim internazzjonalment. Jingħad li Tillerson għandu relazzjoni tajba mal-President Russu Vladimir Putin, xi ħaġa li allarmat kemm lid-Demokratiċi u anke uħud mir-Repubblikani. Din in-nominazzjoni għandha bżonn l-approvazzjoni tasSenat.

2 L-AMERKA

3 IR-RENJU UNIT

OBAMA JWIEGĦED AZZJONI Il-President tal-Istati Uniti Barack Obama wiegħed li tittieħed azzjoni kontra l-allegat interferenza Russa fil-kampanja elettorali għall-elezzjonijiet tal-Istati Uniti. “Għedna li se nieħdu azzjoni u hekk se nagħmlu,” qal Obama mar-radju NPR. Ir-Russja qed tkun akkużata bil-hacking ta’ emails tal-Partit Demokratiku u kollaboraturi ewlenin ta’ Hillary Clinton, il-kandidat tellief. Xi ħaġa li qiegħda tkun miċħuda b’saħħa mill-Kremlin. Il-President elett Donald Trump ukoll ċaħad dawn l-akkużi li ddeskrivihom bħala redikoli u motivati politikament. Għalkemm ‘l-intelliġenza’ Amerikana qed tgħid li għandha provi b’saħħithom li jipprovaw dan, b’Obama jistqarr: “Naħseb li m’hemmx dubju li meta Gvern Barrani jipprova jħalli impatt fuq l-integrità tal-elezzjonijiet tagħna rridu nieħdu azzjoni, fil-ħin u l-post li nagħżlu aħna.”

TARBIJA WAĦDA, TLIET ĠENITURI

Żvilupp kontroversjali fir-Renju Unit kien dak li jippermetti li jiġu konċeputi trabi minn żewġ nisa u raġel wieħed. Dan kien approvat mir-regolatur tal-fertilità fir-Renju Unit. L-għan wara dan l-iżvilupp huwa li ma jitwildux aktar trabi b’mard ġenetiku terminali. It-tobba fi Newcastle, żviluppaw proċess aktar avvanzat tal-IVF u huma mistennija li jkunu l-ewwel tobba li joffru dan il-proċess u appellaw għall-bajd li jingħata b’donazzjoni. Huwa mistenni li sal-aħħar tal-2017, titwieled l-ewwel tarbija kkonċeputa minn żewġ nisa u raġel. Il-punt ta’ kontroversja f ’dan il-proċess tal-IVF kien li numru ta’ familji tilfu t-tfal tagħhom hekk kif żviluppaw dawk li huma msejħa bħala mitochondrial diseases, li jistgħu jħallu persuna mingħajr l-enerġija neċċessarja biex il-qalb tibqa’ tħabbat. Din il-kundizzjoni tiġi trażmessa mill-omm u għalhekk dawn it-tobba żviluppaw proċess li fih tintuża kemm il-bajda tad-donatur, il-bajda tal-omm u l-isperma tal-missier. Trabi li jitwieldu minn dan il-proċess avvanzat ta’ IVF se jkollhom ftit mid-DNA tad-donatur, iżda l-proċedura hija waħda legali u studjata xjentifikament.

R ID-DINJA

18.12.2016

kullhadd.com

6 L-EĠITTU

4 5 6

INVESTIGAZZJONI KRIMINALI

Instabtu traċċi ta’ splussivi fuq il-vittmi tal-ajruplan talEgyptAir li ġġarraf fil-Mediterran f ’Mejju li għadda. Stqarrija maħruġa mill-Ministeru Eġizzjan għall-avjazzjoni ċvili qalet li issa se tibda investigazzjoni kriminali fuq it-traġedja tal-Airbus A320. It-titjira MS804 minn Pariġi lejn Kajr spiċċat fil-baħar fid-19 ta’ Mejju, bis-66 persuna abbord imutu kollha. Il-kawża ta’ din it-traġedja baqgħet mhix ikkonfermata. Intqal li ma saret l-ebda telefonata għall-għajnuna filwaqt li r-rekorder tal-vuċi żvela li l-piloti tfew nar li nbeda fuq l-istess ajruplan. L-awtoritajiet Franċiżi qalu li huma wkoll qed jissoktaw blinvestigazzjonijiet u li se jibqgħu disponibbli biex jgħinu lillawtoritajiet Eġizzjani fiż-żmien li ġej.

5 L-ITALJA

BRUSSELL

GENTILONI PRIM MINISTRU BDEJNA B’GALILEO

Is-sistema Ewropea ta’ navigazzjoni Galileo bdiet toffri s-servizzi inizjali tagħha lill-awtoritajiet pubbliċi, lin-negozji u liċ-ċittadini. Galileo hija s-sistema globali tan-navigazzjoni bis-satellita talEwropa. Hija tipprovdi firxa ta’ servizzi mill-aktar avvanzati fl-ippożizzjonar, fin-navigazzjoni u fil-kalkolu tal-ħin lill-utenti madwar id-dinja. Gallileo bdiet toffri s-servizzi mingħajr ħlas fosthom appoġġ għall-operazzjonijiet ta’ emerġenza, navigazzjoni aktar preċiża għaċ-ċittadini, sinkronizzazzjoni aħjar tal-ħin għall-infrastrutturi kritiċi u servizzi siguri għall-awtoritajiet pubbliċi. Fi kliem il-Viċi President tal-Kummissjoni Maroš Šefčovič responsabbli mill-Unjoni talEnerġija: “Il-ġeolokalizzazzjoni tinsab fil-qofol tar-revoluzzjoni diġitali li għaddejja bħalissa b’servizzi ġodda li qed jittrasformawlna ħajjitna. Galileo se żżid b’għaxar darbiet il-preċiżjoni tal-ġeolokalizzazzjoni u se tippermetti l-ġenerazzjoni li jmiss tat-teknoloġiji tal-lokalizzazzjoni; bħall-karozzi awtonomi, l-apparati konnessi, jew is-servizzi ta’ bliet intelliġenti. Illum nappella lill-intraprendituri Ewropej u ngħid: stħajjel x’tista’ tagħmel b’Galileo - toqgħodx tistenna, kun innovattiv!”

Din il-ġimgħa l-Italja ħatret Prim Ministru ġdid. Fuq talba tal-President tar-Repubblika fforma l-Gvern. Paolo Gentiloni ma damx ma ħatar kabinett ġdid fejn Pier Carlo Padoan baqa’ Ministru tal-Ekonomija u Angelo Alfanio sar Ministru talAffarijiet Barranin. Gentiloni qed jiffaċċja kriżi tal-banek u żieda fl-appoġġ għall-partiti popolisti u xettiċi. Gentiloni huwa iben familja aristokratika u għandu t-titlu ta’ nobbli. Ħadem ta’ ġurnalist ma’ rivista ambjentali u kien elett fil-parlament fl-2001. Bejn l-2006 u l-2008 kien Ministru tal-Komunikazzjoni u fl-2014 kien Ministru tal-Affarijiet Barranin. Wieħed mill-ewwel impenji tiegħu kien is-summit tal-Unjoni Ewropea fejn iltaqa’ ma’ sħabu l-mexxejja Ewropej u l-Prim Ministru Joseph Muscat. Muscat iddeskriva l-Gentiloni bħala xi ħadd li Malta diġà għandha relazzjoni tajba miegħu u għalhekk se jibqgħu b’saħħithom ir-relazzjonijiet mal-Italja.

18.12.2016

kullhadd.com

X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI

L-ALLOKAZZJONI TAL-KUNSILLI LOKALI

12.12

Ġie deċiż li jibdew jingħataw mediċini b’xejn għal 5,000 pazjent bid-dijabete.

13.12

L-aġenzija ta’ kreditu internazzjonali Moody’s iddikjarat li Malta għandha ekonomija b’saħħitha.

lokal rispettiv.

MARIO

FAVA President Sezzjoni Kunsilliera PL

14.12

F’sena f ’Għawdex fetħu 240 ażjendi ġodda.

15.12

Il-Fond Monetarju Internazzjonali qal li l-ekonomija ta’ Malta qed tikber b’mod b’saħħtu.

16.12

Tħabbar li l-iskola medika ta’ Bart se tiġġenera €10 miljun fis-sena fl-ekonomija Għawdxija.

17.12

Il-Gvernatur tal-Bank Ċentrali ta’ Malta Profs Josef Bonnici qal li l-ekonomija ta’ Malta hija vibranti u qed tkompli tikber minkejja d-diffikultajiet ekonomiċi internazzjonali.

18.12

Fiċ-Ċentru tas-Saħħa ta’ Raħal Ġdid reġa’ beda jkun hemm servizz ta’ ambulanza, servizz li kien jeżisti qabel iżda li kien imwaqqaf minn Gvern tal-PN.

Ftit tal-ġimgħat ilu, ġiet imħabbra l-allokazzjoni talKunsilli Lokali għas-sena 2017. Sena li fiha l-Kunsilli Lokali se jkunu qed jieħdu kważi €4,000,000 żieda fl-allokazzjoni diretta tagħhom, b’kuntrast għal dak li ġara fl-aħħar tliet snin ta’ Gvern Nazzjonalista fejn matulhom ma ngħatat l-ebda żieda. Dan minkejja li tul dawn l-ahar tliet snin u nofs, il-Partit Nazzjonalista ikkritika inġustament lil dan il-Gvern preżenti, illi ma jemminx filKunsilli Lokali u li mhux jalloka flus biżżejjed għalihom. Dan minkejja wkoll il-fatt illi din kienet ir-raba’ sena konsekuttiva fejn fiha se tkun qed tiżdied din l-allokazzjoni. Għal xiex l-allokazzjoni

tingħata

L-allokazzjoni finanzjarja ma tingħatax bl-addoċċ u hemm formula apposta kif din tinħadem u għal-liema kriterji jingħataw dawn il-fondi. Ilkriterji huma maqsuma kif ġej: (i) Tisbiħ u manutenzjoni tal-parks u l-ġonna (ii) Manutenzjoni tat-toroq u infrastruttura, li jinkludi, qtugħ tal-ħaxix, tindif tat-toroq mhux urbani, manutenzjoni tat-toroq, tabelli u sinjali, lampi tat-toroq u żebgħa tal-art (iii) Ġbir ta’ skart, li jinkludi bins on wheels (iv) Amministrazzjoni, li tinkludi salarji u spejjeż amministrattivi. Dan kollu joħroġ mit-Tmien Skeda, Artiklu 55. Kull kategorija minn dawn l-erbgħa li semmejt, għandha mod kif tinħadem ibbażat fuq in-numru ta’ residenzi, in-numru ta’ toroq f ’kilometri u n-numru ta’ ġonna jew spazji pubbliċi fil-

Riforma fl-Allokazzjoni Għal diversi snin, sa millamministrazzjoni preċedenti, kien ilu ħafna jsir diskors illi l-mod kif tinħadem il-formula għandu jinbidel. Niftakar kienu bdew diskussjonijiet f ’dan is-sens meta Chris Said kien għadu responsabbli mill-Kunsilli Lokali. Kienu jinġiebu argumenti minn ċerti lokalitajiet, illi kienu jħossuhom żvantaġġjati b’dan ilmodulu. Primarjament, għaliex kif għidt, il-formula tinħadem u tikkunsidra l-ammont f ’kilometri ta’ toroq, in-numru ta’ residenzi u kriterji oħra. L-ammont ta’ persuni li jgħixu fil-lokal kif ukoll dawk li jagħmlu użu minn lokal, anki jekk ma joqogħdux fih, ukoll għandhom ċertu piż fuq il-Kunsilli Lokali. Dan anki għaliex residenzi ta’ villeġġjatura, mhumiex meqjusa bħala residenzi. Ovvjament, dan jiżvantaġġja ċertu lokalitajiet filwaqt li jivvantaġġja oħrajn. Min joqgħod f ’lokalitajiet bħasSwieqi, Ħal Lija, il-Mosta u San Ġwann (biex insemmi 4 biss) u fis-sajf imur villeġġjatura f ’lokalitajiet bħal Marsaxlokk, San Pawl, Tas-Sliema u Marsaskala, il-Kunsilli fejn ikunu reġistrati bħala lokalità se jkunu qed jieħdu ammont ta’ flus ibbażati fuq dawn il-familji li fil-verità ma jkunux qed jgħixu f ’dak il-lokal għal diversi xhur mis-sena. Min-naħa l-oħra, ikunu qegħdin ta’ piż għall-istess ammont ta’ żmien fuq lokalitajiet bħal San Pawl u Marsaskala. Bl-istess mod lokalitajiet li huma l-qalba ta’ attività kummerċjali jew blokok sħaħ ta’ uffiċini. Fost dawn insemmi postijiet bħall-Floriana, il-Belt u anki Ta’ Xbiex. Minkejja li dawn il-popolazzjoni tagħhom hija waħda relattivament żgħira, matul il-jum ikollhom influss kbir ta’ ħaddiema li jġib miegħu mhux biss problemi finanzjarji, għaliex dawn iħallu warajhom skart u materjal ieħor li wkoll irid jinġabar, imma wkoll pressjoni fuq l-infrastruttra tallokalitajiet tagħhom. Dan biex ma nsemmux problemi għar-

residenti bħal nuqqas ta’ parkeġġ. Dawn u oħrajn, kienu r-raġunijiet li kienet bdiet diskussjoni proprju biex ikun hemm tibdil fil-mod kif jitqassmu l-flus lillKunsilli Lokali. Diskussjonijiet li bdew taħt Gvern Nazzjonalista iżda ma wasslu mkien u ma ġew konkluzi qatt. Mhux biss, imma biex tkompli tiggrava s-sitwazzjoni, tibdil bażiku li suppost kellu jsir minn riżultati ta’ ċensimenti jew tagħrif miġbur mill-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika, qatt ma kien qed jiġi aġġorant. Dan kien ifisser li mhux talli qatt ma kien hemm bidla fil-mod kif tinħadem l-allokazzjoni, iżda lanqas kien jiġi aġġustat l-ammont ta’ residenzi jew in-numru ta’ toroq li jkunu żdiedu minn sena għal oħra f ’kull lokalità. Dan ifisser għal diversi snin, l-allokazzjoni tal-Kunsilli Lokali taħt tmexxija Nazzjonalista, kienet qed tiddiskrimina b’mod qawwi ma’ numru kbir ta’ Kunsilli Lokali. Biex imbagħad l-istess Partit li wettaq din ilfroġa, illum jiġi jgħid li l-Kunsilli Lokali m’għandhomx flus biżżejjed! B’differenza, minn din issena, dan il-Gvern ħa miżuri sabiex jirranġa dan. Mhux se nidħol fil-kriterju jekk dan kellux isir issa jew le jew jekk iż-żidiet kellhomx ikunu kif kienu u għal dak li ngħataw, dan diskuttibbli, u qed nitkellem mil-lat politiku. Lanqas mhu se nidħol fid-dettall lokal lokal u kemm ħa żieda. Se nkun qed nagħmel dan fil-ġimgħat li ġejjin. Però hija notevoli d-differenza bejn iż-żewġ partiti fejn qabel kellek Gvern li l-Ministru jew is-Segretarju Parlamentari jindaħal u jgħid hu liema Kunsill għandu jieħu fondi minn skemi speċjali, u issa għandek Gvern li mexa ġustament b’riżultat li kien Kunsill Nazzjonalista li ħa l-ikbar żieda ta’ kważi €400,000 fis-sena. Minkejja dan, għanNazzjonalisti, dan huwa Gvern li ma jemminx fil-Kunsill Lokali u Gvern korrott. Ikun korrott min jilgħab bil-formula biex jagħti żidiet lill-Kunsilli mmexxija minnu!

18.12.2016

kullhadd.com

TMIEM TA’ SENA INTERESSANTI MIRIAM

DALLI MEP

L-2016 kienet sena importanti. Żgur li se tibqa’ s-sena imfakkra għall-andament ta’ elezzjonijiet importanti, bħall-Brexit u r-rebħa ta’ Donald Trump, li l-effetti tagħhom għadna rridu nħossuhom fix-xhur li ġejjin. Fuq bażi lokali, kienet sena mingħajr elezzjonijiet iżda d-differenza bejn ilpartiti politiċi kompliet tikber. Jiddispjaċini

ninnota li n-negattività taloppożizzjoni ippersistiet anke meta affaċċjat b’uħud mill-aqwa riżultati ekonomiċi li qed jinkisbu fl-Ewropa. Matul din il-ġimgħa, laqatni ħafna d-diskors li għamlet il-President Marie-Louise Coleiro Preca fl-okkażjoni ta’ Jum ir-Repubblika. L-ewwel nett kien diskors li għamel ġieħ lil min jokkupa din il-kariga għall-mod kif ma ddejqitx telenka kemm is-suċċessi miksuba din issena u wkoll l-isfidi li qed jaffaċċja pajjiżna. Semmiet bosta sfidi fosthom l-immigrazzjoni, ilpaga minima, il-prezzijiet talpropjetà, l-esklużjoni soċjali, it-traffiku, l-iffullar f ’żoni residenzjali u n-nuqqas ta’ spazju pubbliku. Uħud minn dawn l-isfidi huma kawża

tat-tkabbir ekonomiku, iżda tajjeb li l-Gvern jindirizza immedjatament dawn l-isfidi biex is-sena d-dieħla jkollna kwalità ta’ ħajja aħjar. Fuq bażi personali, għalija wkoll kienet sena interessanti. Kienet sena ta’ ħidma ma’ taqta’ xejn f ’setturi varji fosthom l-enerġija, l-ambjent u l-bżonn ta’ arja nadifa, issigurtà fl-Ewropa, is-saħħa pubblika, l-awtiżmu, is-saħħa mentali, l-immigrazzjoni u d-drittijiet ċivili fost oħrajn. Huma kollha suġġetti relevanti li jagħmlu tassew differenza fil-ħajja tal-Maltin u l-Għawdxin. Huwa dan li jistennew minna n-nies. Bħala rappreżentanti tal-elettorat, għandna r-responsabbiltà li nibqgħu viċin in-nies u nisimgħu t-tħassib tagħhom. Ċertu

diskors li jidħol fil-privat ta’ individwi fil-politika u anke lil hinn minnha, punt li għamlet referenza għalih ilPresident ukoll, ma jagħmilx ġieħ lill-politika lokali u lil min qiegħed hemm biex ibiddel għall-aħjar l-affarijiet. Għajb akbar jekk dan l-atteġġjament jiġi appoġġjat mill-ogħla esponenti ta’ partit politiku. Għalhekk, waħda mill-aktar affarijiet evidenti li wrietna l-2016 hi d-differenza bejn il-partiti politiċi li issa saret ukoll waħda ta’ stil. Għandna oppożizzjoni li jekk tkun eletta fl-elezzjoni ġenerali, se treġġa’ lura ż-żmien. Sta għalina u għall-elettorat li nassiguraw li l-għażla taqa’ fuq moviment li jkompli jmexxina ’l quddiem u mhux partit negattiv li jerġa’

jeħodna lura għall-politika tat-tribuwiet. F’dan il-kuntest, nemmen li dawn is-sitt xhur li ġejjin se jkunu eżami importanti permezz tal-Presidenza. F’dan il-mument storiku għal pajjiżna, se jkollna wkoll l-opportunità naraw jekk il-PN tgħallimx milliżbalji tal-passat riċenti u jġib l-interess ta’ pajjiżu qabel dak partiġġjan, jew inkella jekk hux se jirrepeti l-iżball li jipprova jagħmel il-bsaten fir-roti waqt li għajnejn l-Ewropa tkun fuqna. Ikun xi jkun l-atteġġjament ta’ Simon Busuttil u sħabu, jiena ċerta li meta jiġi ż-żmien propizju l-elettorat ħa jagħti risposta ta’ x’tip ta’ politika jrid għal dawn il-ħames snin li ġejjin. Id-differenza se tkun waħda ċara.

MESSAĠĠ IBBAŻAT FUQ IL-VALURI CHRIS

BALZIA

Id-diskors tal-President fih ħafna x’tixtarr u x’tanalizza. Il-kontenut tad-diskors mess diversi aspetti tal-ħajja Maltija u t-triq li qabdet din is-soċjetà. Ilkoll nafu li l-President Marie Louise Coleiro Preca qatt ma żammet lura milli tgħid dak li tħoss u li temmen fih, kemm bħala Membru Parlamentari kif ukoll bħala Kap ta’ Stat. Ilkoll nafu li l-President għandha għal qalbha lill-batut u liż-żgħir, allura ma jistax jonqos li d-diskors jiffoka fuq dan. Dan huwa l-każ għal kważi kull intervent pubbliku ieħor li jkollha u li kont preżenti għalih. President li xxandar il-bżonn ta’ aktar għaqda u rispett bejnietna bħala poplu, bħala aħwa. Dan il-messaġġ tapplikah ukoll fuq materji delikati fejn tidħol il-ħajja tal-immigranti illegali, u l-integrazzjoni ta’ kulturi differenti. Proprju huwa hawn fejn mhux kulħadd jaqbel magħha, forsi l-ħsieb tagħha huwa wisq idealista, iżda min jista’ jkun kontra l-għaqda u r-rispett lejn l-umanità? Madanakollu, dawn l-aspetti ta’ għaqda jridu jkunu rispettati miż-żewġ naħat, kemm il-Malti kif ukoll ilbarrani. Ħadd mhuwa tapit ta’ ħadd, iżda rridu noqgħodu attenti li ma naqgħux finnasba tar-razziżmu. Persważ li dawk kollha li jressqu argumenti ġenwini rigward ilkwistjoni tal-immigrazzjoni

Ritratt: DOI - PIERRE SAMMUT

Opinjonista

illegali, jagħmlu hekk għax għandhom opinjoni soda dwar x’jaħsbu li jkun l-aħjar għaċċittadini u l-pajjiż. Dan huwa punt delikat ħafna u wieħed ma jistax jistrieħ biss fuq dikjarazzjonijiet jew diskorsi ta’ ftit minuti. Il-kwistjoni hija ferm iktar kumplessa u allura għandna nħallu spazju għal diskussjoni miftuħa u informattiva fuq materja t’importanza nazzjonali. Iżda dan il-messaġġ ta’ għaqda u rispett huwa wkoll immirat bejnietna l-Maltin. Proprju fuq hekk il-President ħarġet messaġġ b’saħħtu fuq il-kontenut ta’ kitba li qed nassistu għaliha f ’uħud mill-blogs. Kontenut li diversi drabi sar jaqbeż kull limitu ta’ diċenza, moralità u privatezza bl-iskuża tal-libertà

tal-espressjoni! Inżid li dan japplika ukoll għal diskors vulgari u tgħajjir personali, li ma jagħmilx ġieħ lil min jiktbu. Il-maturità trid tkun espressa f ’kull livell tal-ħajja, u rridu nifhmu li llum, permezz talinternet, l-informazzjoni hija aċċessibbli għal kulħadd, millkbir saż-żgħir. Ma setax jonqos li l-President tlissen kelma dwar l-ugwaljanza. Matul dawn l-aħħar tliet snin pajjiżna ra qabża pożittiva favur iktar ugwaljanza fis-soċjetà blintroduzzjoni ta’ diversi drittijiet ċivili u miżuri soċjali. Għal uħud din hija xi ħaġa ġdida u revoluzzjonarja però wieħed irid jagħraf li pajjiżna ma jistax jibqa’ bil-mentalità tal-Medjuevu. Id-dinja qed tinbidel, is-soċjetà qed tevolvi

u l-Gvern u l-poplu ma jistax jibqa’ ċass. Madanakollu hemm sfidi oħra quddiemna, fosthom li jonqos id-distakk fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel fejn il-Gvern u l-imprendituri jridu jaħdmu iktar sabiex dan id-distakk jingħeleb. Ma żammitx lura milli ssemmi setturi li mhumiex iħallu l-frott mixtieq, bħall-edukazzjoni, irriċiklar u l-ambjent, id-drittijiet tat-tfal, it-traffikar uman u l-importanza ta’ xogħol diċenti. Temi li kollha jolqtu l-ħajja tagħna ċ-ċittadini, u talġenerazzjonijiet futuri. Punt li kont inżid huwa rigward il-kapitaliżmu u kummerċjaliżmu sfrenat li s-soċjetà tagħna qed taqa’ għalih. Illum, permezz tal-mezzi komda ta’ komunikazzjoni il-bniedem

huwa dejjem espost għallpropoganda sfaċċata talentitajiet li interessati biss mill-profitti li jaqilgħu u mhux mil-livell t’impjieg li joffru. Ilpoplu spiċċa pupazz ta’ dawn l-entitajiet kbar li saħansitra nazzarda ngħid li qed iżommu ostaġġ lill-gvernijiet minħabba s-saħħa industrijali u ekonomika li qed igawdu. Huwa importanti li l-valuri tagħna, li rawwimna matul is-snin ma nitilfuhomx għallkumdità ta’ ftit mumenti. Nistgħu ma naqblux fuq kollox ma’ dak li tgħid ilPresident, iżda żgur għandna kap ta’ stat li lesta twassal ilmessaġġ politiku/ta’ riflessjoni favur il-vulnerabbli u t-tisħiħ tal-valuri tas-soċjetà. Iżda fuq kollox messaġġ favur l-għaqda ta’ dan il-poplu.

18.12.2016

kullhadd.com

MINN PASSATEMP GĦAL FUQ L-ISKRINS TAT-TV

Chanelle Demicoli Marie-Clare Sammut Kitba ta’ RAMONA PORTELLI Minkejja l-età tenera tagħhom, it-talent diġà huwa wieħed li jipprometti, żewġ żgħażagħ li ngħaqdu flimkien biex jipproduċu films qosra. Fil-fatt rajt il-films tagħhom online u żammewni msammra. Qed nirreferi għal Chanelle Demicoli u Marie-Clare Sammut, jew kif qed ikunu magħrufa dan l-aħħar bħala Emotive Media. Chanelle għandha 21 sena, single u toqgħod Ħaż-Żabbar. Taħdem bħala video editor, u bħala passatempi għandha għal qalbha l-fotografija, il-produzzjoni tal-films u l-kitba tal-iskripts. Dejjem tara x’se tivvinta ġdid u tipprova li dak li tagħmel ġdid ikun ta’ kwalità aħjar minn ta’ qablu. Marie-Clare wkoll għandha 21 sena, single, u toqgħod Birkirkara. Taħdem bħala video editor, u bħala passatempi tħobb tixtri, tirreċta u tipproduċi l-films. Tiddeskrivi lilha nnifisha bħala persuna perfezzjonista, fis-sens li tara li jekk tkun se tagħmel xi ħaġa tagħmel fiċ-ċert li ssir sew. It-tnejn li huma jaħdmu fil-qasam tal-midja lokali,

ma’ żewġ kumpaniji separati, però għal dawn l-aħħar tliet snin irnexxielhom jingħaqdu u jtellgħu tliet films qosra tagħhom fuq bażi indipendenti. Fil-fatt din l-avventura tagħhom tista’ tgħid li bdiet fl-2012, meta nkiteb l-ewwel film qasir bl-isem ta’ Cut. Filfatt ipproduċew dan il-proġett għaliex xtaqu li jaħdmu film, però xtaqu li ma tkunx xi ħaġa daqshekk twila u impenjattiva. Wara dan il-proġett tista’ tgħid li marru għal żewġ proġetti aktar impenjattivi li kienu Especial u riċentament The Buddy. Dawn it-tliet films qosra tagħhom jinsabu onlajn fuq is-sit YouTube filwaqt li jintwerew ukoll waqt diversi festivals. Intant dan l-aħħar kortesija għall-istazzjon ONE ngħataw l-opportunità li The Buddy ġie imxandar fuq dan l-istess stazzjon. Tkellimt magħhom rigward ir-rispons, u fil-fatt infurmawni li kien tajjeb ħafna speċjalment fuq il-midja soċjali, il-kummenti kienu pożittivi. “Fil-fatt irċevejna diversi kummenti fejn bdew jistaqsu

jekk hux ser noħorġu xi pro- qosra li għamilna kienu duzzjoni ġdida.” low-budget, fis-sens li bħala proKemm Chanelle u anke Ma- dutturi ma qlajna xejn minnrie-Clare għandhom passjoni hom. Ovvjament l-għajnuna għad-drama u vidjografija, li ssib mingħand l-isponsors iżda jemmnu li bi proġetti hija importanti ħafna, però qosra jkunu qed jitgħallmu u xorta nemmnu li hija diffiċli li jsaħħu l-kapaċitajiet tagħhom wieħed ikampa billi jipproduċi fl-istess qafilms qosra sam. Ħallejt biss”. f ’idejhom Qlibt ingħataw sabiex jelabid-diskors l-opportunità biex tiegħi, erġajt oraw aktar. “Aħna tisThe Buddy fuq l-aħħar ta’ tgħid li film qasir jixxandar fuq tagħhom nibdew billi noħolqu Buddy. l-istazzjon ONE The l-istorja u Fil-fatt din l-iskript, hija storimbagħad inkomplu bil- ja oriġinali tagħhom it-tnejn, li nipproduċuh; dan jinvolvi b’kitba, produzzjoni u direzl-proċess tal-għażla tal-attu- zjoni tagħhom ukoll. Imma ri, tiftix tal-postijiet, skeda, fuq kollox ridt inkun naf eċċ. Finalment naslu għall- il-messaġġ tagħhom warajh. proċess tal-iffilmjar bl-għa“Il-messaġġ li ridna ngħadjnuna tal-kumplament tal- du kien biex wieħed ma jaqta’ crew u l-aħħar pass ikun dak qalbu qatt u fuq kollox biex tal-muntaġġ”. ma jibqax imwaħħal mal-pasStaqsejthom jekk minn dak sat. Dan il-film qasir qiegħed li jinnutaw fil-qasam ta’ dan onlajn fuq YouTube għal min ix-xogħol, jarawx futur loka- irid ifittxu u jarah mingħajr lment fejn jistgħu jkampaw ħlas”. minn xogħol fuq films biss. Għal dawk li jixtiequ jistud“Aħna tista’ tgħid li l-films jaw il-kitba, il-produzzjoni

u d-direzzjoni ta’ films lokali, staqsejthom jekk hawnx korsijiet addattati, jew jekk hix xi ħaġa li persuna jrid ikollha fiha u tiżviluppaha waħedha mal-ħin. Fil-fatt infurmawni li għalkemm korsijiet f ’dan il-qasam jemmnu li jkunu ta’ ġid biex wieħed jiżviluppa dan it-talent, però xorta fl-opinjoni tagħhom sostnew miegħi li din bħal kull talent ieħor hija xi ħaġa li titwieled biha u trid tkun il-persuna li tiżviluppaha. Fil-futur kemm Chanelle u anke Marie-Clare ma jeskludux il-fatt li ’l quddiem għad ikollhom xi proġetti ġodda. “Ifhem it-tnejn li aħna jogħġbuna l-oqsma tat-televiżjoni u taċ-ċinematografija jiġifieri nixtiequ li jkollna produzzjoni akbar minn dik ta’ films qosra”. Fl-aħħar nett xtaqu jgħaddu messaġġ lill-qarrejja talKullĦadd. “Nixtiequ li jkun hawn aktar sapport għall-produzzjonijiet lokali. Din hi xi ħaġa li tagħtina l-kuraġġ biex inkomplu naħdmu. Filwaqt li lil dawk li jixtiequ jidħlu f ’dan il-qasam ngħidulhom biex ma jaqtgħux qalbhom”.

18.12.2016

kullhadd.com

FERDINANDEA, IL-GŻIRA TA’ GRAHAM MARY ISTORJA CHETCUTI MILL-

Is-sajjieda ta’ Sciacca, belt sabiħa mxabbta mal-kosta ta’ Sqallija li tħares fuq wesgħa kbira ta’ baħar fil-Lbiċ tal-Mediterran, intebħu bi stramberija; duħħan abjad tiela’ minn fuq ix-xefaq tal-ilma. Ħasbuh bastiment ħa n-nar waqt li kien qed ibaħħar. Xi wħud mis-sajjieda ddeċidew li joħorġu bid-dgħajjes tagħhom u forsi jagħtu għajuna f ’każ ta’ bżonn. Iktar ma bdew joqorbu lejn il-post bdew jinnutaw kemm l-arja kienet fgata b’riħa qawwija ta’ kubrit. Qadfu ftit ieħor u lemħu ammonti kbar ta’ ħut mejjet jitbandal fil-wiċċ mar-ritmu taċ-ċafċifa. Meta kienu ħarġu ’l barra biċċa sew, is-sajjieda telqu l-imqadef minn idejhom u qamu bilwieqfa fid-dgħajjes ma jridux jemmnu dak li kienu qed jaraw għajnejhom. L-ilma ta’ madwarhom beda jbaqbaq u s-sħana bdiet tielgħa għalihom. Ilsna infernali tannar dehru ħerġin minn ġolbaħar fost ħsejjes tat-twerwir. Għalkemm żammew distanza ta’ prekawzjoni xorta waħda assistew għall-fenomenu li baqgħu jirrakkuntaw dwaru ħajjithom kollha; it-twelid ta’ gżira mill-abbissi Mediterranji. Dal-fenomenu seħħ fl-għodwa tad-19 ta’ Lulju 1831, mhux ta’ b’xejn fil-bidu ta’ dak issajf kienu għamlu sensiela ta’ maremoti li heżżew Sciacca u madwarha. Il-ġżira ġdida kompliet tielgħa mill-baħar u tikber. Tant hu hekk li f ’temp ta’ xahar minn meta ‘spuntat’, għoliet madwar 65 metru ’l fuq minn wiċċ l-ilma b’ċirkonferenza ta’ xi erba’ kilometri; kollha kemm hi ffurmata minn materjal vulkaniku. Tista’ taħseb x’sensazzjoni qajjem it-twelid ta’ dil-gżira. Hawn Malta l-aħbar ġriet

bħal sajjetta u saħansitra ġiet irrappurtata f ’ħarġa talMalta Government Gazette bil-kummenti fosthom li: “Hija ħaġa naturali li dan l-avveniment qajjem l-aktar sensazzjonijiet qawwija f ’dawn il-ġzejjer, u ħafna nies diġà ġrew fuq il-post fejn qed iseħħ dan kollu.” L-ewwel ma ġriet fuq ilpost kienet il-qawwa navali Brittanika. Fit-2 ta’ Awwissu 1831 il-Kaptan Humphrey Senhouse kien qed ibaħħar filMediterran fuq HMS Hind. Il-gżira ġdida kienet il-missjoni tiegħu u fuq struzzjonijiet ġejjin mill-għoli ħafna niżel fuqha, ħawwel arblu bil-bandiera Brittanika fuq it-terren fraġli u kemxejn instabbli tagħha u għammidha bl-isem ta’ Graham Island - il-Gżira ta’ Graham għad-unur ta’ Sir James Graham ta’ Netherby, 1st Lord tal-Ammiraljat. Il-Gran Brittanja mill-ewwel intebħet bil-potenzjal strateġiku li kienet qed toffrilhom dil-biċċa art. Il-fatt li tfaċċat daqsekk viċin in-nofsinhar tal-Ewropa setgħet tagħtihom vantaġġ enormi biex jikkontrollaw aħjar it-traffiku marittimu filMediterran; saħansitra waslu biex jgħidu li: “ħafna aħjar mill-Gżejjer Maltin!” Bil-mossa Brittanika qomsu l-Isqallin. Irraġunaw li ladarba l-gżira twieldet bejn Sqallija u Pantellerija kienet tinsab flibħra territorjali tagħhom u għaldaqstant kienet tagħmel parti mir-Renju tal-Borboni, id-dar irjali li kienet tirrenja fuq l-Italja t’Isfel u Sqallija (Regno delle Due Sicilie) peress li l-unifikazzjoni tal-Italja kienet għadha ma seħħitx. Kien għalhekk li ntbagħat bastiment tal-qawwa navali bl-isem Etna li nżamm ankrat ħdejn il-gżira sakemm ilkaptan tiegħu niżel l-art u

neħħa l-bandiera Brittanika u flokha ħawwel bandiera tal-Borboni filwaqt li semma l-gżira Ferdinandea għar-Re Ferdinandu II. Min-naħa tiegħu, ir-Re Ferdinandu II ma tilifx ħin u f ’kemm trodd salib fis-17 ta’ Awwissu 1831 ħażżeż u ffirma dikjarazzjoni li fformalizzat l-‘adozzjoni’ ta’ Ferdinandea u b’hekk ġiet tagħmel parti millartijiet li kien jipposjedi. Filverità, il-familja tar-re kienet diġà bdiet tfassal pjanijiet sabiex tbiddel din il-gżira f ’kumpless mill-aktar lussuż għall-mistrieħ tagħhom kemm fis-sajf kif ukoll fix-xitwa. Il-Franċiżi riedu jgħidu tagħhom ukoll u fit-28 ta’ Settembru 1831 żewġ ġeologi, Costant Prevost u Edmond Joinville żaru l-gżira ġdida fjamanta u tawha l-isem ta’ Ile Julia; dehrilhom li dan l-isem kien jixraqilha aktar għax telgħet f ’wiċċ il-baħar f ’Lulju. Deffsu bandiera Franċiża u

waħħlu tabella ħdejha biddata u isimhom. Aktar tard Prevost jingħad li stqarr li l-azzjoni tagħhom saret sabiex: “Ninfurmaw lil kull min jiġi jżurha warajna li Franza ma titlifx opportunità waħda fejn jidħol interess fix-xjenza.” Min hawn ’il quddiem splodiet tilwima diplomatika li aktar ma tmur aktar bdiet teskala. L-irjus saħnu sew u beda għaddej tgħajjir fil-gazzetti tattliet pajjiżi konkorrenti; ta’ min jgħid li f ’waqt minnhom Spanja wkoll bdiet titħajjar tidħol fittilwima għad-dritt tagħha fuq il-gżira. Il-qiegħa għaqdet tant li beda jonfoħ riħ ta’ gwerra. Sadanittant, tant kibret ilkurżità tal-pubbliku li l-gżira bdiet tiġi kontinwament assedjata minn viżitaturi biex jaraw, imissu b’idejhom u jieħdu lura magħhom imqar ponn trab bħala rikordju. Dak li forsi ħadd ma beda jintebaħ bih mill-bidu, wara s-sajf beda jidher ovvju li

l-gżira kienet ċkienet mill-qies imkejjel fil-bidu tagħha. Filfatt, Ferdinandea jew il-Gżira ta’ Graham jekk mhux Ġulja wkoll, kienet qiegħda tegħreq ftit ftit, sakemm fis-17 ta’ Diċembru 1831 żewġ uffiċjali mill-qawwa navali ta’ Napli rrappurtaw li Ferdinandea kienet għebet għalkollox minn wiċċ il-baħar. Magħha għebet ukoll ilkwistjoni diplomatika ta’ min għandu ġurisdizzjoni fuq dilgżira vulkan li l-quċċata tagħha llum tinsab xi 8 metri taħt wiċċ il-baħar u mmarkata fuq mapep marittimi bħala s-Sikka ta’ Graham. Imma jekk kont qed taħseb li l-istorja ta’ Ferdinandea, ilGżira ta’ Graham tispiċċa hawn sejjer żmerċ għax jekk ifettlilha terġa’ tixref il-qorriegħa ’l barra mill-ilma issib ruħha f ’nofs battalja diplomatika taħraq bejn l-Italja u r-Renju Unit, għax ilkwistjoni ta’ bejniethom kienet ikkwitat imma qatt ma mietet.

18.12.2016

kullhadd.com

FUTUR QADDIS AWSTRALJAN? EMAN BONNICI Dwar Swor Mary MacKillop RSJ.

Il-kontinent Awstraljan minn Ottubru tas-sena 2010 beda jgħodd fost l-ulied benemeriti tiegħu, l-ewwel qaddisa: Swor Mary MacKillop RSJ., (1842 1909), Fundatriċi tas-Sorijiet ta’ San Ġużepp tal-Qalb ta’ Ġesù. Bħal kull pajjiż ieħor madankollu, għalkemm mhux formalment kanonizzati, innies tal-Awstralja wkoll tħares lejn xi wħud minn uliedha b’dan l-istess mod, bħal fil-każi ta’ Eileen O’Connor (1892 1921), fundatriċi tas-Society of Our Lady’s Nurses for the Poor, popolarment imsejħa bħala l-Brown Sisters, li għal ħafna Awstraljani hija a saint in the making, waqt li l-Knisja Ortodossa Serba fl-2011 ikkanonizzat lil P. Nikanor Savic (1902 - 1990), ta’ Athos, l-Awstralja u New Zealand. Ma’ dawn nistgħu ninkludu wild ieħor ta’ dan il-kontinent, li għalkemm illum f ’artu huwa aktarx minsi, għax mhux biss għadda ħajja fis-skiet u lil hinn mill-kumplament tad-dinja ta’ żmienu fil-ħajja axxetika Ċertosina, imma wkoll miet mili bogħod millart li nisslitu, fiċ-Ċertosa ta’ Farneta f ’Maggiano, Provinċja ta’ Lucca, fl-Italja, in-nies tal-post għarfet il-kwalitajiet sbieħ li bihom kien imżejjen, u żammitu minflok, bħala l-qaddis tagħha. Il-familja Weld L-isem rinomat tal-familja Weld imur lura sekli sħaħ flistorja tal-Ingilterra u fost ilmembri tagħha nsibu diversi li wettqu ħidma fejjieda fi bnadi diversi tad-dinja. Thomas Weld (1750 - 1810), ngħidu aħna, assista lill-Ġiżwiti fl-Ingilterra billi tahom il-bini u l-art talmadwar li fuqhom sorġa l-magħruf kulleġġ tagħhom ta’ Stonyhurst u kien benefattur tal-Klarissi u tal-monasteru Trappista ta’ Mount Mellaray fl-Irlanda. Ibnu Thomas (1773 - 1837), seħħlu wara l-mewt ta’ martu Lucy, ikun elevat għallporpora kardinalizja mill-Papa Piju VIII u jinsab midfun filknisja ta’ San Marcello al Corso ġewwa Ruma, it-titlu tiegħu. Fost il-kuġini mbagħad, ta’ Weld kienu jgħoddu lill-familja Vaughan, li minn fost l-erbataxil wild tal-Logutenent Kurunell John Francis Vaughan u martu Eliza, il-ħamest ibniet saru lkoll sorijiet u sitta mis-subien saċerdoti, li tlieta minnhom kellhom ’il quddiem jiġu appuntati isqfijiet (Roger Bede, it-Tieni Arċisqof ta’ Sydney fl-Awstralja; Francis, Isqof ta’

Menevia, Wales; John Stephen, Awżiljarju ta’ Salford) u ieħor, Herbert, Kardinal Arċisqof ta’ Westminster. Missier il-personaġġ tagħna tal-lum, Sir Frederick Aloysius Weld, ħu l-Kardinal Thomas, serva bħala s-sitt Prim Ministru ta’ New Zealand u aktar tard, Gvernatur ta’ Western Australia, Tasmania u tas-Straits Settlements. Bosta huma l-imkejjen madwar l-Awstralja u New Zealand li sal-lum għadhom iġibu ismu. Martu Filumena Mary Anna Lisle, xebba Phillips, kienet bint Ambrose Lisle March Phillipps De Lisle, l-istess bħal missier żewġha, ħadem bis-sħiħ b’risq il-Knisja, fosthom bittwaqqif tal-Abbazija ta’ Mount Saint Bernard għat-Trappisti f ’Leicestershire. Il-koppja kellha tnax-il wild u flimkien ħadmu sew fiżikament, kif ukoll istituzzjonalment, għallġid komuni tan-nies preżenti fil-kolonji afdati f ’idejn Sir Frederick u kull fejn kienu, in-nies apprezzat l-isforzi tagħhom. Tali sforzi iżda mhux dejjem niżlu tajjeb f ’għajnejn l-awtoritajiet f ’Londra. Eżempju partikolari li baqa’ jissemma kien dak li seħħ f ’Western Australia fl1872, meta l-Gvernatur Weld, minkejja l-pressjoni kbira li kienet qiegħda ssirlu, ċaħad milli jnaqqas is-sentenza ta’ ħames snin ħabs mogħtija lil tifel ta’ padrun sinjur talartijiet fil-konfront ta’ omiċidju involontarju fuq aboriġinu li kien jaħdem għal missieru, li ħallieh mejjet bis-swat li tah. Il-Colonial Office madankollu, waqqa’ kelmet il-Gvernatur meta s-sentenza tnaqqset għal sena u llum il-ġurnata, l-Australian Dictionary of Biography (vol. 6, 1976), jagħmel referenza għal dalkaż waqt li jżid li ħassu umiljat quddiem dan kollu u kien għalih ta’ konsolazzjoni żgħira meta s-Segretarju talIstat, John Wodehouse, 1st Earl of Kimberley, faħħru personalment għall-premura tiegħu għall-benesseri tan-nies tal-post, b’mod speċjali dawk nativi, ċioè l-Aboriġini. Il-mara tiegħu Filumena ma kienet xejn anqas lura fl-enerġija u d-determinazzjoni tagħha. Jissemma li waqt vjaġġ li kienet qed twettaq bejn Western Australia u Tasmania fl-1875 sabiex tingħaqad ma’ żewġha li kien mar f ’dan l-aħħar post ftit qabel il-ħatra tiegħu bħala gvernatur tal-lokal, meta sabet li l-bastiment li fuqu kellha tivvjaġġa flimkien ma’ wliedha

laħaq inbiegħ, kriet biċċa oħra tal-baħar sabiex toħodohom Hobart. It-temp inzerta kien wieħed tal-biża’ u l-ilmijiet kienu deħlin minn kull fetħa li setgħu jsibu ġewwa d-dgħajsa. Peress li l-kaptan, eks ħabsi, inzerta kien jixrob daqs ilħut innifishom, Filumena minkejja li naturalment ftit li xejn kienet tifhem fil-manuvri tad-dgħajjes - ħadet it-treġija f ’idejha u bl-istruzzjonijiet mogħtija lill-baħrin waslu lkoll qawwijin u sħaħ fil-port taddestinazzjoni tagħhom. Tul dan kollu, għamlet wegħda li jekk ma’ San Rajmondu ta’ Peñafort - li tiegħu kienet devota ħafna - li jekk hi u wliedha jeħilsu mill-periklu li minnu kienu għaddejjin, kemm-il darba jkollha tifel ieħor issemmih għalih. Raymond Weld It-tifel wasal fit-3 ta’ Mejju 1876 u ngħata kif imwiegħed l-isem ta’ Raymond segwit minn John u Lisle. Għalkemm twieled Hobart, għalledukazzjoni tiegħu ntbagħat ġewwa l-Iskozja, fejn tħalla għand l-irħieb Benedittini flAbbazija ta’ Fort Augustus, monasteru prestiġjuż magħruf għat-tagħlim tiegħu, li magħna m’għandu bżonn tal-ebda introduzzjoni għall-fatt li fost l-istudenti u aktar tard membri tiegħu kien jgħodd lil Dom Mauro Caruana OSB., millFurjana, li mexxa d-Djoċesi ta’ Malta bejn l-1915 u mewtu fl-1943. B’sogħba kbira, l-abbazija għalqet fl-1998 u llum il-ġurnata ġiet ikkonvertita f ’appartamenti privati. Wara li temm l-istudji f ’Fort Augustus, Raymond issieħeb mal-irħieb Ċertosini fiċ-Ċertosa ta’ St. Hugh f ’Parkminster, Cowfold, Sussex. Mogħti lilu l-isem reliġjuż ta’ Hugh, kien ordnat presbiteru fl-1902. Sadanittant ommu, li romlot fl-1891, laħqet hija wkoll issieħbet fil-ħajja

reliġjuża f ’kunvent fejn bintha, Edith Mary, kienet prijura, fejn mietet fl-1903. Kif kien eżatt Dom Hugo, sew fl-aspett kif ukoll filpersonalità, ikun aħjar jekk nibbażaw irwieħna fuq dak li kiteb dwaru Mons. Bruno Scott James (1906 - 1984), filmagħruf ktieb awtobijagrafiku tiegħu Asking for Trouble. Dan għaliex sforz tal-istess ħajja moħbija mid-dinja bħall-bqija tal-irħieb sħabu, Dom Hugo ftit li xejn kien magħruf barra mill-ħitan tal-monasteri li fihom għex u għaldaqstant ma tantx huwa faċli wieħed jiltaqa’ ma’ deskrizzjoni marbuta miegħu. Dwaru Dun Bruno kiteb: “Kien wieħed minn dawk il-ftit nies li mingħajr ebda tlaqliq jew riżerva, insejjaħ qaddis. Kellu dik issempliċità u dak il-ferħ li huma l-karatteristiċi ta’ bniedem li jgħix f ’unjoni qrib t’Alla. Kellu wkoll dak in-natural ħelu ta’ tifel li permezz tiegħu kont issib wieħed mill-aktar kumpanji pjaċevoli mingħajr ebda ħjiel ta’ dik l-abilità li xi drabi hija tant evidenti fl-irħieb u fl-irġiel professjonali t’Alla... tul l-għoxrin sena li kont naf lil Dom Hugh niftakru dejjem trankwill u seren miegħu nnifsu. Qatt ma rajtu disturbat, ma niftakrux għajr kwiet u paċenzjuż u qatt ma naf li ħallejt il-preżenza tiegħu mingħajr ma ħassejtni bniedem aħjar. Ma kienx skular, imma kellu dik il-viżjoni diretta ta’ wieħed li għajnejh, fi kliem l-Iskrittura, kienu sempliċi u kapaċi jimlew persuna bid-dawl. Ilparir tiegħu f ’kull problema li ressaqtlu kien dejjem prudenti, prattiku u tal-punt. Meta konna nitħaddtu fuq it-talb u l-ħajja spiritwali, kien jagħmel dan blakbar sempliċità, imma b’mod li bniedem kien kapaċi jitkellem b’dak il-mod mhux permezz tal-qari imma mill-esperjenza. Il-ħbiberija tiegħu kienet waħda mill-aktar privileġġi

li qatt gawdejt minnhom u nemmen li ma ġietx fi tmiemha mal-mewt tiegħu”. Għal xiex, għandu mnejn wieħed jistaqsi, il-figura ta’ Dom Hugo baqgħet daqstant mistura? Għaċ-Ċertosini, bħallbqija tal-irħieb li jħaddnu ħajja reliġjuża fl-ispirtu ċenobita jew eremitiku, li jfittxu fuq kollox flimkien mas-silenzju li jaħarbu l-glorji tad-dinja, hija ħaġa millaktar naturali li ma jagħmlu ebda promozzjoni għall-ħajja tagħhom jew mhux b’għan vokazzjonali. Għalqastant dan il-fattur iwassal biex almenu fuq din l-art, figura ta’ ħajja axxetika bħal dik ta’ Dom Hugo, bil-mod il-mod tintnesa, u l-istejjer u t-tifkiriet marbuta magħha, jibqgħu mistura wara l-ħitan tal-abbaziji u l-monasteri rispettivi tagħhom. Dom Hugo miet fiċ-Ċertosa ta’ Farneta, tant ’il bogħod mill-art li nisslitu, fl-1952. L-aħbar malajr xterdet mannies tal-madwar, bl-espressjoni “Il santo è morto”. Min jaf madwar l-Italja kollha tul is-sekli, din l-istess għajta kemm dwiet fost bliet u rħula, imma fejn dwiet, l-imħabba u l-venerazzjoni tan-nies lejn dawk li hija għażlet li ssejjaħ “qaddisin”, it-tifkira tagħhom - ukoll jekk minn fuq xi wħud għaddew sekli sħaħ - ma ntnesietx għalkollox, u xi minn daqqiet, xi tifkira tagħhom tfeġġ minn żmien għal żmien. Hekk ġara fil-każ ta’ Dom Hugo. In-nies tal-villaġġ marret bi ħġarha sabiex tagħtih l-aħħar tislima u filwaqt li talbu bċejjeċ minn ilbiesu bħala relikwi, xi oħrajn saħansitra baqgħu sejrin fiċ-ċella tiegħu u minn hemm ħadu dak li għoġobhom bħala tifkira tiegħu. Għalkemm bħal tant irħieb oħra iżżmien għoddu nessieh, jaf ’il quddiem isir studju aktar fiddettall dwar il-virtujiet ta’ dan ir-raħeb Awstraljan li jqiegħed il-figura tiegħu bħala eżempju għall-qdusija.

18.12.2016

kullhadd.com

reċensjoni talRumanz

KTIEB

ADELAIDE Meta t-twajjeb Milord, Enrico ta’ Surley jitlef lill-għażiża ommu, ħassu bħal wieħed miġnun, u biex iderri telaq għal vjaġġ mas-seftur fidil tiegħu Giacbu. F’Londra, baxxa ċ-ċelu talkarozza biex jara aħjar il-vilel u l-palazzi. Ma damx wisq ma lemaħ xbejba fil-gallarija li mal-ewwel daqqa t’għajn

ħasibha xi anġlu. Enrico ħares lejn ix-xbejba u wiċċ is-sbejħa ADELAIDE sar aħmar daqs peprina. Hekk tibda d-damma ta’ ġrajjiet li ħabbtu wiċċhom dawn il-maħbubin innoċenti. Imħabbithom tegħleb il-qalb ta’ tigra tal-Konti Odoardo ta’ Brunswick, l-attakk talfurbani, il-ħarem tas-sultan ta’

Kostantinopoli, u mitt saram ieħor. Fl-avventura ta’ Enrico u Adelaide jissieħbu karattri oħrajn daqstant interessanti. Min huma l-gwerriera Ricardu u Roberto; is-sbejħa Clara u Tumasu Graham? U ta’ min huma l-irjus ta’ bnedmin mejta moħbija ġo kaxxa għand ilMarkiż ta’ Newport?

il-ġurnata bejn l-istudju, ilpassiġġati, u l-mistrieħ. Kellu ħila kbira biex idoqq il-flawt, u bosta drabi, waqt il-passiġġati tiegħu, kien jibda jdoqq xi arja tant ħelwa, li biha kien jgħaxxaq lil kulħadd. Fil-kastell kienu jgħixu l-kamriera ta’ ommu, il-kamrier tiegħu, il-kok u l-purtinar. Ilfamilja kienet tinsab f ’hena u paċi l-aktar kbar. Iżda din l-hena ma kellhiex tibqa’ u ddum titgawda għal żmien twil. Omm Enrico rat li kienet waslet l-aħħar siegħa tagħha u stennietha b’dik il-kalma ta’ vera ruħ reliġjuża li t-tama tagħha tkun kollha fis-Sema. L-imsejkna qabadha deni l-iżjed qawwi, li fi ftit ġranet

wassalha f ’dak l-istat tant kiefer u tal-biża’...l-istat tal-mewt! Mill-ewwel mument talmarda tagħha, ma kienx hemm aktar mistrieħ għaż-żgħażagħ Enrico. Imżejjen b’qalb l-aktar tajba u ħanina, fiha kien ġabar l-imħabba kollha għal ommu biss, għal dik l-omm tant ħanina u ħelwa, li għalih dejjem għamlet kull sagrifiċċju biex tarah hieni u għaddej ’il quddiem. Dan il-ġuvni Ingliż, il-veru eżempju tal-imħabba tal-ulied lejn ommhom, kien mixħut għarkupptejh ħdejn is-sodda tagħha, lejl u nhar, dejjem attent biex jaqta’ l-iżgħar xewqat tagħha. Kien jisforza biex ruħu juriha kwieta, Kien jaħbi d-dmugħ

SILTA MILL-KTIEB Il-Milord Enrico Surley kien l-aħħar wieħed fost il-familja nobbli tiegħu. Missieri, għalkemm kien iħobb wisq lissultan tiegħu, meta miet ma ħallilux ħlief renta żgħira, isem nobbli u onorat, u l-glorja li dejjem serva lill-istat b’demmu u bi flusu sal-aħħar mument ta’ ħajtu. Enrico sab ruħu ltim meta kien għadu f ’età wisq żgħira biex iħoss il-piż ta’ telfa hekk kbira. Ommu, li sakemm damet ħajja dejjem bkiet ittelfa ta’ żewġha, edukatu kif kien jixraq lill-kundizzjoni tiegħu, f ’wieħed minn dawk il-kastelli sbieħ li tant jinsabu fl-Iskozja. Enrico kiber f ’din il-ħajja ta’ paċi sakemm kellu sittaxil sena. Hu kien iqassam

ħalli dejjem iħalli xi tama lillimsejkna ommu. Iżda meta din kienet tintilef fin-ngħas, kien jagħti sfog tad-dwejjaq u l-għali tiegħu, u fuq wiċċu kienu jidhru s-sinjali tad-duluri li kellu f ’qalbu. Sa fl-aħħar wasal is-seba’ jum, il-ġurnata mħabbra mit-tobba

bħala l-aktar perikoluża. Kollu għalxejn li wieħed jipprova jfisser l-inkwiet, id-dwejjaq, u l-biża’ ta’ Enrico. Hu kien għadda l-lejl u l-ġurnata kollha fit-talb. Imxarrab bid-dmugħ, hu beda jitlob lil Dak li minnu biss setgħet tiddependi l-ħajja tal-għażiża ommu.

Mistoqsija: Min kien marid?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Adelaide Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 25 ta’ Diċembru. Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi. Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Lupu Lupettu huwa: I.GARAS - Il-Ħamrun

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000

Mistoqsija: Liema belt ittieħdet minn Bashar al-Assad? It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:

Indirizz:

18.12.2016

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

B’4 Numri Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella. Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Isem: Indirizz:

M.GATT - Il-Mosta

TISLIBA 153

Mimdudin:

Bi 3 Numri 002 308 548 834 B’4 Numri 0254 0998 1063 1555 1874 1875 2341 2374 2510 2830 2871 3302

3344 3694 4209 4954 5002 5154 5167 5375 5423 5708 6624 7396 7421 7577 7634 7751 8076 8507 8564 8626 8854

8971 9064 9983 B’5 Numri 12344 14475 15376 16377 18166 22542 23872 24802 32014 34262 50230 50526 56346 58741 73408

75145 75334 78452 80084 82904 94346 98484 B’6 Numri 285176 344487 730414 733404 846781 846786 862711 916302

Bi 8 Numri 12100145 24155876 25444058 54877414 65553464

66784456 78546655 92601951

IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA

1. 4. ta’ 7,12W. 9. 10. 12. 16. 18,19. 19. 20. 21. 23. 24.

Kompli l-qawl: Bejn ....... u fatti hemm qa bża kbira (5) Ikun ukoll fil-borża San Martin (4) Jiġġenneb (4) Ara 3 Tella’ fuq salib (6) Jitfa’ f ’tazza (6) Ray Hunt Lepre’ (1,1,1) Fergħa ġdida (5) Ara 18 Karlin b’rasu ma qtugħa (5) Ara 14 Ara 5 Issibha l-posta (5)

Weqfin: 1. Bla lazz dan (6) 2,13. Niskorri (6) 3,9. Meħud bla permess (6) 5,23. Prinċipali (7) 6,15. Ta’ Hompesch din (9) 8. Spanjoli (9) 11,21W. Triq tilqagħhom dawn (5) 12. Ara 7 13. Ara 2 14,21M. Maħfra (9) 15. Ara 6 17. Qed jgħix (3) 21. Ara 11 22. Isem (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: Weqfin: 1.Pinna, 4.Demm, 7,12 wieqfa. Tqim, 10,23.La Vallette, 12.Insejt, 16.AFM, 20.Ħeġġa, 21.Lia, 24.Tħuli

1.Pilota, 2,17.Nsaffi, 3,5.Atleta, 6,9.Mallia, 8.Qabel Ġejt, 11,18,19.Intlift, 13,21 wieqfa. Stelle, 14.Tiatru, 15.Xtieli, 22.Att

18.12.2016

kullhadd.com

AVVIŻI KLASSIFIKATI PROPJETÀ GĦALL-BEJGĦ Dar moħbija fi sqaq fil-qalba ta’ Ħal Għaxaq b’karatteristiċi oriġinali bħall-kileb, ċangaturi, taraġ u bitħa interna. Din il-propjetà li fiha madwar 450 metru kwadru, tinkludi ġnien kbir biżżejjed biex takkomoda pool ta’ daqs tajjeb u BBQ Area, ġiebja kbira u garaxx aċċessibbli wkoll min-naħa ta’ wara tal-propjetà. Fis-sular t’isfel hemm intrata li twassal għal-lounge, kamra tal-ikel, kċina, kamra tal-banju, box room u study. Dawn kollha jagħtu għallbitħa jew għall-ġnien. Fl-ewwel sular hemm kamra tas-sodda kbira b’aċċess għal fuq terrazzin kompluta bil-kamra tal-banju en-suite, żewġ kmamar tas-sodda separati oħra, waħda minnhom b’gallarija tħares għal fuq il-ġnien. Il-bejt hu spazjuż u fih kamra talbanju wkoll. Ghal iżjed dettalji, ċempel 21632203.

u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija. Għal aktar informazzjoni żur issit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Ċempel 2141 7235. XOGĦOL U MANUTENZJONI Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali talilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Ċempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167. Għal kull tip ta’ problema ta’ moffa jew bjut jagħmlu l-ilma aħna għandna s-soluzzjoni. Nispeċjalizzaw f ’waterproofing membrane u liquid membrane fuq bjut, appoġġi, btieħi, basements, eċċ. Nużaw materjal ta’ kwalità kollu ċċertifikat b’10 snin garanzija. Għal stima b’xejn ċempel 7908 6715.

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns għal kull tip ta’ linji fissi. Ċempel fuq Care and Cure Group Ltd: 7993 0419. infermiera mħarrġa, caring assistants, nannies, nies imħarrġin biex iżommu kumpanija, għajnuna fid- AVVIŻI OĦRA djar u night sitters. Servizz ta’ 24 siegħa, Għandna wkoll għall-kiri: AGR AUTO JAPANESE PARTS wheelchairs, hoists, commodes, walking għall-karozzi: Inbigħu kull tip ta’ frames u hospital beds. Għal aktar parts ta’ karozzi Ġappuniżi u informazzjoni ċempel fuq dawn Koreani, fosthom Kia, Toyota, in-numri: 2137 6946/9947 0178. Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ żjut u air filters, AFFARIJIET shock absorbers, brake pads, clutches, GĦALL-BEJGĦ eċċ. Parts ġenwini. Għal aktar informazzjoni ċempel 2144 6839 Aħna nixtru kollox, bħal għamara, jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. fajjenza, arloġġi, figurini, muniti, Email: alex@agrautoparts.com midalji, u kull ħaġa oħra tad-dar. Ċemplu fuq 2147 0128/2123 TALBA LILL-ISPIRTU 7597/9986 9519. S-SANTU: Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha Għandna varjetà kbira ta’ arloġġi tiegħi biex nikseb dak li neħtieġ. bħal Tissot, Citizen, Casio, Michael Inti li tajtni d-don divin biex naħfer Kors, Fossil, Esprit, Festina u u ninsa d-deni kollu li jsir kontra Q&Q. Issibilna wkoll arloġġi ta’ tiegħi, li f ’kull mument ta’ ħajti mal-ħajt, żveljarini u selezzjoni tkun maġenbi. F’din it-talba qasira ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest. nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, Noffru servizzi rigward tiswija ta’ waqt li nikkonferma mill-ġdid li kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu qatt ma ninfired minnek, anke batteriji, ċineg, naqtgħu kull quddiem l-illużjonijiet materjali. forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal dawk Nixtieq li nkun miegħek fil-glorja l-arloġġi tajbin għall-ilma, noffru ta’ dejjem. Grazzi għall-ħniena s-servizz ta’ water pressure test waqt tiegħek lejja u lejn dawk li jiġu li tistennew għalih. Nispeċjalizzaw minni. ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks Din it-talba għandha tingħad tlett SERVIZZI

Int xebba u omm tarbija Kewkba tal-baħar. Għinni u urini li inti ommi. O Mqaddsa Marija Omm Alla, Reġina tas-sema u tal-art. Bl-umiltà kollha, nitolbok minn qiegħ qalbi biex tieqaf miegħi fil-ħtiġijiet TALBA LILL-MADONNA tiegħi. (Li Qatt Ma Falliet) M’hemm l-ebda qawwa li ma tmilx Fjur tal-Karmelu, dielja bil-frott quddiemek. Urini li inti ommi. O mogħnija. Dija tas-sema Marija mnissla mingħajr tebgħa.

ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlugħa, anke jekk għall-bidu tidher diffiċli. It-talba għandha tkun ippubblikata millewwel wara li tinqala’ l-grazzja, bla ma tissemma’ x’kienet.

Itlob għalina li qed induru lejk. O Mqaddsa Marija nafda f ’idejk dawn it-talbiet tagħna. L-isbaħ fjura tal-Għolja tal-Karmelu, O Madonna, l-isbaħ fjura tal-Karmnu Grazzi tal-ħniena tiegħek lejna. Ammen Din it-talba għandha tingħad għal tlett ijiem u wara li tinqala’ l-grazzja, it-talba għandha tkun ippubblikata.

18.12.2016

kullhadd.com

L-ANTITEŻI TAL-MILIED EDITORJAL

Fil-prattika l-Kap tal-Oppożizzjoni qed ikompli juri dejjem aktar kemm huwa magħqud ħaġa waħda mal-arroganza, il-firdiet u t-tribaliżmu tal-passat

Minkejja li ninsabu eżatt ġimgħa ’l bogħod millMilied, żmien ta’ ġabra, għaqda, paċi u ferħ, jidher li għall-klikka żgħira li hu mdawwar biha l-Kap talOppożizzjoni, il-Milied għadu ferm ’l bogħod. Bl-attakki bla skrupli u personali, kliem baxx, stejjer ivvintati, u mibegħda, Simon Busuttil qed iwettaq filprattika l-antiteżi tal-Milied. Fil-prattika l-Kap talOppożizzjoni qed ikompli juri dejjem aktar kemm huwa magħqud ħaġa waħda mal-arroganza, il-firdiet u t-tribaliżmu tal-passat, li jrid irreġa’ l-arloġġ lura għalih. Irid ireġġa’ l-arloġġ lura biex jaħdem bl-istess mod ta’ kif kien jaħdem Gvern Nazzjonalista li huwa kien parti integrali minnu. Iżda minkejja li l-Kap talOppożizzjoni u l-akkolti tiegħu jinsabu għaddejjin b’dawn l-attakki, attakki li qed iġibu l-istmerrija mhux biss ta’ sezzjoni waħda talpoplu, iżda tan-nies kollha ta’ rieda tajba, Busuttil injora wkoll l-appell li għamlet il-President ta’ Malta proprju ftit jiem ilu

f ’Jum ir-Repubbllika. Fid-diskors tagħha qalet li matul is-sena li għaddiet, l-arja politika kompliet titqal. “Ħafna mill-ġid li l-politiċi jwettqu flimkien, permezz ta’ diversi laqgħat f ’kumitati u liġijiet ta’ fejda għal kulħadd, qiegħed jintradam taħt munzelli ta’ akkużi u kontroakkużi, tgħajjir, insinwazzjonijiet, skavar ta’ stejjer personali, u tfigħ ta’ tajn,” iddikjarat il-President Marie-Louise Coleiro Preca. Hija esprimiet it-tħassib tagħha għal din is-sitwazzjoni għax huma bosta dawk li qed jispiċċaw jiddarsu milli jidħlu filpolitika biex jgħinu lil ħaddieħor, għax daqs tazza ilma jisfaw fil-mira ta’ min irid ixerred il-mibegħda. Dan id-diskors ma damx ħafna biex għadda minn widnejn għal oħra. Waqt ilmaratona ġbir ta’ fondi li tella’ l-Partit Nazzjonalista, il-kandidat stilla ieħor talPN Wayne Hewitt, sostna li dan il-Gvern huwa kanċer, kanċer li ilu mill-2013. Apparti l-insensittività grassa u inspjegabbli lejn kull min għaddej minn din

il-marda kiefra u l-familjari tagħhom, dan żgur mhux il-linwaġġ li għandu jintuża. Iżda agħar minn hekk, Simon Busuttil huwa ċar li dan id-diskors jikkonvidih għax baqa’ b’fommu mitbuq minflok ħareġ jikkundannah mal-ewwel nofs ta’ kelma li ntqalet. L-istess kien għamel filkonfront ta’ Salvu Mallia li dan l-istilla l-ieħor ta’ fuq il-presepji, qal li Joseph Muscat huwa l-ikbar diżgrazzja mill-Pesta tal1813 ’l hawn, liema reazzjoni tiegħu kienet li Salvu Mallia għandu mod ikkulurit kif jitkellem. L-istess difiża għamluha Ryan Callus, Marthese Portelli u Anne Fenech f ’konferenza talaħbarijiet il-Ħamis u fejn saħanistra din tal-aħħar qalet li hija kburija b’Salvu Mallia. Ma’ dawn iż-żewġ kandidati stilla tal-PN hemm il-kelliema talPartit Nazzjonalista onlajn, Daphne Caruana Galizia li tispeċjalizza fi stejjer ivvintati u mimlija ħdura, attakki viljakki u personali bħalma qed tagħmel fil-

konfront taċ-Chief of Staff tal-Prim Ministru li qed tigdeb fuq il-kundizzjoni medika tiegħu mingħajr mistħija. Għal dawn ilmoqżiżat, Simon Busuttil irrisponda billi rriċikla din l-istorja u kompla ffabrika aktar gideb fuq il-gazzetti tal-partit tiegħu. Il-poplu Malti u Għawdxi se jkun qed jieħu kont ta’ dan l-atteġġjament sproporzjonat li m’għandux isir la fi żmien il-Milied, la wara, la qabel, imma qatt. Li wieħed jargumenta u ma jaqbilx fuq l-ideat tifimha, li jkun hemm dibattiti li forsi jkunu qliel fuq il-politika fuq diversi materji tasal biex taqbel magħha, iżda meta tinqabeż din il-linja, linja li qed tinqabeż minn min qed jaspira li jirrappreżenta l-poplu fil-Parlament hija inaċċetabbli. Filwaqt li ħaddieħor se jibqa’ medhi jkompli jipprova jifred il-poplu, il-Gvern għandu jibqa’ impenjat sabiex jgħaqqad il-poplu permezz ta’ aktar xogħol, aktar investiment u aktar tkabbir ekonomiku li jasal għand kulħadd.