Kullhadd 19.10.2014

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN

IL-KUNGRESS REÌJONALI tAL-PL

Il-Óadd 19 ta’ Ottubru, 2014 Óar©a Nru 1,110

Ara pa©na 9

Prezz ›0.80

L-ARÇISQOF JIStA’ JINtAGÓÛEL MILL-PM

Skont Kapitlu 6 tal-Li©ijiet ta’ Malta, il-Prim Ministru tal-pajjiΩ mhux biss irid japprova l-g˙aΩla ta’ Arçisqof ©did, iΩda jista’ sa˙ansitra jag˙Ωlu huwa jekk ma tkunx tressqitlu nomina ©dida fi Ωmien ˙mistax-il jum. Dwar din il-li©i kemxejn stramba tlabna l-opinjoni tal-President tal-Kummissjoni g˙al-Li©ijiet, Dr Franco Debono.

tMEXXIJA ENERÌEtIKA

Dr Debono qalilna li fil-fatt ftit nies jafu b’din il-li©i, li tmur lura g˙all-1838.

Din il-li©i partikolari tinsab fost il-lista ta’ li©ijiet li l-Kummissjoni g˙alLi©ijiet b˙alissa qed tistudja bil-possibbiltà li dawn ji©u emendati u ppubblikati f’edizzjoni riveduta.

Ara pa©na 3

HONORIS CAUSA GÓAL PIANO

BAÌIt 2015

Ix-xog˙ol tal-Gvern biex i©ib is-settur tal-ener©ija lura fuq saqajh issokta fil-jiem li g˙addew hekk kif kompliet l-implimentazzjoni ta’ pjan li qieg˙ed jer©a’ jag˙ti lura l-fiduçja lill-familji u nnegozji. Dan qieg˙ed isir minkejja l-attakki parti©©jani li qed isiru min-na˙a tal-PN li qed juri kemm g˙andu memorja selettiva fejn tid˙ol ilpolitika tal-ener©ija.

Fil-jiem li g˙addew il-Gvern ippubblika l-abbozz tal-Ba©it 2015 li nbag˙at lill-Kummissjoni Ewropea skont ir-regoli li da˙lu fis-se˙˙ is-sena l-o˙ra u li, fost l-o˙rajn, jag˙ti stimi ta’ d˙ul u ˙ru© li d-dettalji tag˙hom se jing˙ataw fil-ba©it meta ji©i ppreΩentat fil-Parlament. Fost il-miri ewlenin ta’ dan il-ba©it hemm it-tnaqqis fid-defiçit u d-dejn, u Ωieda filproduzzjoni u l-persuni fid-dinja tax-xog˙ol.

Din il-gazzetta tista’ tikkonferma li l-Perit Renzo Piano, li kien il-mo˙˙ wara l-pro©ett ta’ Bieb il-Belt, se jing˙ata r-rikonoxximent Honoris Causa millUniversità ta’ Malta. Is-Senat u l-Kunsill tal-Università approvaw ir-rakkomandazzjoni li saret mill-Kumitat g˙all-Honoris Causa f’dan ir-rigward. Irid jing˙ad li dawn l-entitajiet akkademiçi huma indipendenti u lGvern m’g˙andux influwenza fuqhom.

Ara pa©na 2

Ara pa©na 3

Ara pa©na 7

02 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ LoKaLi

Kburi b’DaK Li QeD iwettaQ KITBA TA’ LIAM GAUCI

Matul dawn il-jiem l-attakki kontinwi u parti©©jani tal-OppoΩizzjoni wrew biççar li l-Partit Nazzjonalista ma jistax jaççetta l-fatt li l-Gvern preΩenti qieg˙ed jirnexxilu jwettaq dak li wieg˙ed, ji©ifieri li jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, ming˙ajr ma jo˙loq piΩijiet ©odda fuq il-Maltin u G˙awdxin.

Ironija Huwa ironiku li fl-argumenti tag˙ha, lOppoΩizzjoni qieg˙da tallega nuqqas ta’ trasparenza u kontabbiltà fil-mod kif il-Gvern qieg˙ed jamministra l-bidliet fis-settur ener©etiku. Dan meta jidher çar li dawn iΩ-Ωew© kunçetti tant huma aljeni g˙all-Partit Nazzjonalista li lanqas jafu jispelluhom. Dan nistg˙u narawh fil-Mozzjoni Nru 164 imressqa din il©img˙a fil-Parlament mill-OppoΩizzjoni li rreferiet g˙al “a©ir li huwa nieqes g˙al kollox mit-trasparanenza [ sic] u kontabilità.”

Fil-fatt, in-nuqqas ta’ familjarità ma’ dawn il-kunçetti kienet evidenti tul lAmministrazzjoni Nazzjonalista kollha fejn id-deçiΩjonijiet ta’ spiss kienu jittie˙du wara bibien mag˙luqa u wara dahar il-poplu Malti. Tant hu hekk, li w˙ud minn dawn id-deçiΩjonijiet kellhom jaslu sal-qrati biex jaraw id-dawl tax-xemx meta s-settur tal-ener©ija kien tnawwar tant li n-nuqqasijiet ma setg˙ux jin˙bew aktar.

Il-kontijiet Sadanittant, li kien çar f’g˙ajnejn ilpoplu fi Ωmien Amministrazzjoni Nazzjonalista kien il-fatt li l-kontijiet baqg˙u jog˙lew b’mod regolari ta˙t ilGvern preçedenti, li kien jikkuntenta li ja˙sel idejh minn kull responsabbiltà g˙all-˙sara ekonomika li kien qed i©arrab il-pajjiΩ.

Il-fatti, però, juru li Gvern Nazzjonalista seta’ jag˙mel ˙afna iktar.

Dan qieg˙ed jo˙ro© b’mod çar bissa˙˙a tal-Gvern preΩenti, li f’sena u nofs fit-tmexxija g˙amel g˙as-settur ener©etiku iktar milli g˙amel Gvern Nazzjonalista f’˙amsa u g˙oxrin sena.

Wara li ra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji Maltin, Gvern Laburista issa kkonferma li se jestendi dan it-tra˙˙is g˙an-negozji hekk kif kien imwieg˙ed fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali. Dak iΩ-Ωmien il-Partit Nazzjonalista kien qalilna li l-kontijiet tad-dawl u tal-ilma ma setg˙u jor˙su ta˙t l-ebda çirkustanza u kien ˙are© bil-famuΩi “gas down g˙al ©ol-˙ajt” u “Alice in Wonderland” b’referenza g˙al din il-weg˙da.

Madankollu, il-kalkoli tal-Partit Laburista tant g˙amlu sens li l-Partit Nazzjonalista malajr dawwar il-poΩizzjoni tieg˙u u beda jwieg˙ed li se jra˙˙ashom hu wkoll. Però, fil-kaΩ talPN kien hemm kundizzjoni stramba li n-nies iridu jag˙mlu l-façendi tag˙hom f’nofs ta’ lejl biex igawdu minn dan irro˙s. Il-Maltin u l-G˙awdxin ma tantx g˙o©bithom li joqog˙du jqumu f’nofs ta’ lejl biex ja˙slu ˙wejji©hom u ddeçidew li jag˙Ωlu l-pjan iktar realistiku offrut mill-Partit Laburista.

Weg˙di Din il-©img˙a stess rajna lill-Gvern isewwi fjask ie˙or tal-PN hekk kif t˙ejja l-bidu tax-xog˙ol biex tiΩΩarma lpower station antika tal-Marsa. Ta’ min wie˙ed ifakkar li Gvern Nazzjonalista kien wieg˙ed li din tiΩΩarma malli jitlesta x-xog˙ol fuq l-interconnector.

Ix-xog˙ol kellu jitlesta sal-a˙˙ar tal2012, sena li ©iet, g˙addiet u ˙allietna fejn konna. Din is-sena ma ntg˙aΩlitx b’kumbinazzjoni, imma b’riΩultat tal-fatt li l-Kummissjoni Ewropea imponiet limitu ta’ 20,000 sieg˙a ta’ operat g˙allpower station tal-Marsa min˙abba li kienet ti©©enera emissjonijiet li kienu jni©©su l-ajra u jipperikolaw is-sa˙˙a

tal-poplu Malti.

Ir-rata ta’ konsum tal-elettriku f’pajjiΩna wasslet biex dan il-limitu jintla˙aq fl-2012 u g˙alhekk kien essenzjali li lpro©ett tal-interconnector jitlesta fil-˙in ˙alli pajjiΩna jkollu provvista ta’ ener©ija stabbli ming˙ajr ma jikser iddirettivi Ewropej. Però, kif imsemmi di©à, la wa˙da u lanqas l-o˙ra ma kien kapaçi jag˙mel il-Gvern preçedenti.

Fil-fatt, tant kien trasparenti l-Partit Nazzjonalista fl-amministrazzjoni talpro©ett tal-interconnector illi kellu jkun Gvern Laburista li jiΩvela li sa Marzu 2013 l-awtoritajiet lanqas kien g˙ad g˙andhom il-permessi f’idejhom biex dan jitwettaq, a˙seb u ara kemm seta’ jsir sal-2012.

Il-power station ta’ Dellimara Sadanittant, il-frejje© estendew ru˙hom sal-power station ta’ Dellimara li kienet fiç-çentru ta’ snin ta’ weg˙diet li se ti©i mmodernizzata biex tibda topera bilgass. Madankollu, f’daqqa wa˙da, ilGvern ta’ dak iΩ-Ωmien iddeçieda li jibdel il-pjan kif ©ieb u la˙aq hekk kif g˙aΩel li jimplimenta sistema li ta˙dem bil-heavy fuel oil, l-iktar tip ta’ fjuwil li jni©©es.

Wara pressjoni min-na˙a talOppoΩizzjoni, il-Gvern ˙are© bl-iskuΩa li dan l-impjant ma setax jit˙addem bilgass g˙ax l-ispejjeΩ kienu projbittivi.

Huwa stramb g˙alhekk li l-istess membri tal-PN li arkivjaw il-pjan g˙attranΩizzjoni g˙all-gass b’mod indefinit, issa qeg˙din jiskandalizzaw ru˙hom g˙ax il-Gvern preΩenti se jdum ftit xhur biss iktar milli mistenni biex iwettaqha.

G˙aqal fit-tmexxija Allura, meta wie˙ed jara dan kollu huwa façli biex wie˙ed jifhem fejn filfatt tinsab it-trasparenza u kontabbiltà fil-politika ener©etika ta’ pajjiΩna.

Illum, kif imwieg˙ed minn Gvern Laburista, l-Enemalta qieg˙da tissa˙˙a˙ permezz ta’ investiment ta’ ’l fuq minn €300 miljun li se ji©u mill-imsie˙ba strate©içi li din l-amministrazzjoni rnexxielha ssib, minkejja l-fataliΩmu tal-OppoΩizzjoni.

Din it-tranΩizzjoni qieg˙da ssir ming˙ajr ma ji©u mhedda l-impjiegi tal˙addiema ta’ din il-kumpanija u ming˙ajr ma jitpo©©ew piΩijiet ©odda fuq il-poplu Malti u G˙awdxi. Anzi, ilGvern Ωamm weg˙da o˙ra elettorali meta ra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u lilma b’medja ta’ 25% u 5% rispettivament, bi tra˙˙is simili g˙an-negozji previst li jid˙ol fis-se˙˙ f’Marzu 2015.

Il-Gvern ©ab ukoll il-permessi neçessarji g˙all-interconnector u fix-xhur li ©ejjin se ja˙dem biex dan jibda jopera kif imwieg˙ed. Sadanittant, l-Enemalta ˙abbret li se tibda tilqa’ t-tenders g˙axxog˙lijiet ta’ Ωarmar tal-power station tal-Marsa. Dan il-proçess ta’ tendering se jintemm fit-12 ta’ Novembru biex fix-xhur li ©ejjin jibdew ix-xog˙lijiet infushom.

Fejn tid˙ol il-qalba g˙as-sistema tal©enerazzjoni bil-gass, minkejja li lproçessi ta’ negozjar mal-kumpanija ÇiniΩa qeg˙din jie˙du xi ftit iktar milli mistenni, it-tranΩizzjoni ser issir kif imwieg˙ed biex pajjiΩna jkollu mhux wa˙da, imma Ωew© power stations , ja˙dmu b’din is-sistema nadifa, moderna u ekonomika.

Il-Gvern preΩenti g˙andu ˙afna g˙alfejn ikun kburi bil-politika ener©etika tieg˙u. Dawn it-tragwardi setg˙u jintla˙qu biss permezz taxxog˙ol g˙aqli li qieg˙ed isir minn Gvern illi qieg˙ed ipo©©i s-sa˙˙a, lambjent u l-istabbiltà ekonomika ta’ pajjiΩna fuq quddiem nett tal-a©enda ener©etika tieg˙u. Dan huwa kuntrast kbir mal-mod kif ˙adem il-Partit Nazzjonalista li g˙adu sal-lum ma jridx jammetti li ma kellux pjan g˙al dan issettur tant importanti g˙al pajjiΩna.

LOKALI KÓ

19|10|2014 03

kullhadd.com

LIÌI LI GÓANDHA BÛONN TINBIDEL? Napuljun kien ried li l-Isqfijiet ikunu Maltin u joperaw minn Malta, u mhux ikunu mag˙Ωula minn Ruma u joperaw minn barra minn Malta, b’riΩultat ta’ influwenza barranija qawwija fuq it-tmexxija talKnisja f’Malta. Jidher li kien dan il-˙sieb wara l-li©i li l-Arçisqof irid ikollu l-approvazzjoni ta’ min ikun qed imexxi l-pajjiΩ.

Din il-li©i kienet adottata wkoll mill-IngliΩi, u wara l-Indipendenza din il-li©i nΩammet, g˙alkemm saret emenda fl-1965 permezz ta’ AvviΩ Legali 46. Illum din il-li©i g˙adha valida, iΩda wie˙ed ma jistax ma jistaqsix jekk g˙adhiex tag˙mel sens fir-realtà tal-lum.

Din il-li©i tg˙id hekk: “Jekk favur persuna ssir minn Potenza barranija, jew bis-sa˙˙a ta’ att li jidher b˙ala ma˙ru© minn Potenza barranija, preΩentazzjoni, kollazzjoni jew ˙atra g˙al kariga jew benefizzju ekkleΩjastiku f’Malta, dik il-preΩentazzjoni, kollazzjoni jew ˙atra, ma jkunux validi sakemm ma ji©ux approvati mill-Prim Ministru.”

Il-li©i ΩΩid tg˙id hekk: “IΩda jekk l-Arçisqof hawn fuq imsemmi, jew il-Vigarju Kapitolari ta’ Malta, fi Ωmien ˙mistax-il ©urnata milli titbattal il-kariga jew ilbenefizzju, ma jipproponix lill-Prim Ministru persuna jew persuni approvati minn dan tal-a˙˙ar, il-˙atra ssir mill-Prim Ministru wa˙du…”

F’kummenti li ta lil din il-gazzetta, il-President talKummissjoni g˙al-Li©ijiet Franco Debono qal li, flimkien mal-membri l-o˙ra tal-Kummissjoni, li jinkludu lill-Im˙allef Emeritu Philip Sciberras, l-Avukat Ramona Frendo, u l-Professur Kevin Aquilina, qieg˙ed jistudja sensiela ta’ li©ijiet bil-possibbiltà li

dawn ji©u mibdula. Din il-li©i hija wa˙da minnhom.

Dan il-pro©ett ambizzjuΩ se jissarraf f’edizzjoni riveduta tal-li©ijiet ta’ Malta, li l-a˙˙ar li n˙ar©et kienet fl1984.

Din il-gazzetta staqsiet ukoll lill-Kurja f’Malta jekk g˙andhiex poΩizzjoni rigward din il-li©i, però sakemm morna g˙all-istampa ma l˙aqniex ˙adna twe©iba.

IPPUBBLIKAT L-ABBOZZ TAL-BAÌIT L-abbozz tal-Ba©it 2015 juri li l-Gvern qed jimmira li jer©a’ jnaqqas id-defiçit g˙al 1.6% g˙as-sena 2015 u d-dejn g˙al 69%, l-iktar livell baxx g˙al diversi snin. Barra minn hekk, ir-rata ta’ tkabbir ekonomiku mistennija li til˙aq it-3.5% f’termini reali, filwaqt li r-rata ta’ Ωieda fl-impjiegi til˙aq il-1.9%, bir-rata tal-qg˙ad fuq medja ta’ sena mistennija taqa’ g˙al 5.9%.

Id-dokument jispjega wkoll li l-ekonomija kienet iddiversifikata b’mod notevoli fis-snin li g˙addew. Madankollu, kien rikonoxxut li numru ta’ fatturi, fosthom ir-rata baxxa ta’ parteçipazzjoni tal-˙addiema u l-provvista ineffiçjenti talener©ija, illimitaw il-potenzjal tat-tkabbir ta’ pajjiΩna.

Dwar in-nuqqasijiet fis-settur tal-ener©ija l-Gvern g˙arraf lillKummissjoni li l-amministrazzjoni preΩenti qieg˙da tag˙mel investimenti kapitali kbar biex Malta jkollha Ωew© power sta-

tions li ja˙dmu bil-gass, kif ukoll interconnector ma’ Sqallija biex jitnaqqas it-tni©©is u jkun hawn provvista tal-elettriku stabbli u r˙isa.

Ta˙ri© u inçentivi Fost l-objettivi prinçipali tal-

politika ekonomika u fiskali tal-Gvern g˙all-2015 hemm ukoll iΩ-Ωieda fil-produzzjoni, filwaqt li tkompli tissa˙˙a˙ l-integrazzjoni tannisa fid-dinja tax-xog˙ol, kif ukoll ta’ persuni o˙ra li g˙al xi ra©uni ˙ar©u jew qatt ma da˙lu fis-suq tax-xog˙ol.

Dawn il-miri se jintla˙qu bl-implimentazzjoni ta’ skemi ©odda, b˙all-introduzzjoni ta’ ta˙rig innovvattiv g˙al min temm l-edukazzjoni obbligatorja, u t-tis˙i˙ ta’ servizzi di©à eΩistenti, fosthom dak tal-˙arsien tat-tfal b’xejn u lKlabb 3-16. Flimkien ma’ dawn l-inizjattivi, il-Gvern se jsa˙˙a˙ inçentivi mag˙rufa b˙ala ‘Make Work Pay’ li j˙e©©u lill-persuni biex ma jibqg˙ux dipendenti fuq ilbenefiççji soçjali.

Fejn tid˙ol il-politika fiskali, il-Gvern g˙amilha wkoll prijorità tieg˙u li s-sistema tal-pensjonijiet tkun wa˙da sostenibbli u li tippermetti lill-Maltin illi jg˙ixu b’mod dinjituΩ fis-snin talirtirar tag˙hom. Hawnhekk, possibbiltà li qieg˙da ti©i kkunsidrata hija l-introduzzjoni eventwali ta’ skemi ta’ kontribuzzjonijiet volontarji b˙al third pillar pensions biex il-pensjonanti jkollhom

d˙ul supplimentari mal-pensjoni tal-Istat.

Effiçjenza u aççessibbiltà Fejn tid˙ol is-sa˙˙a l-Gvern ikkometta ru˙u li jkompli jinvesti f’sistemi elettroniçi b˙al dawk tal-eHealth biex dan is-settur ikun aktar aççessibbli u sostenibbli fissnin li ©ejjin. Barra minn hekk, il-Gvern se ja˙dem fuq studji u programmi ©odda biex jiΩdied l-g˙arfien, kif ukoll l-aççess g˙all-kura, g˙al kundizzjonijiet b˙allkançer u d-dijabete.

L-abbozz tal-Ba©it 2015 qieg˙ed jipproponi wkoll ilkonsolidazzjoni tal-funzjonijiet varji ta’ d˙ul tal-Gvern f’awtorità wa˙da amministrata minn uffiççju talKummissarju g˙ad-D˙ul blg˙an li ji©i provdut servizz a˙jar g˙all-kontribwenti permezz ta’ tnaqqis fil-burokrazija.

04 19|10|2014

kullhadd.com

kÓ LOkALI

IL-PM IFAÓÓAR ÓIDMET L-ARÇISQOF CREMONA Wara li lbiera˙ kienet ikkonfermata b’mod uffiçjali r-riΩenja tal-Arçisqof ta’ Malta Pawlu Cremona, il-Prim Ministru Joseph Muscat irringrazzja lillArçisqof tal-˙idma kbira li wettaq. Dr Muscat sostna li lArçisqof Cremona dejjem g˙aΩel li jΩomm ’il bog˙od mill-politika parti©©jana u awgura biex l-Arçisqof il-©did jimxi fuq dawn l-istess passi g˙all-©id tal-g˙aqda nazzjonali.

Il-Prim Ministru sostna li m’hemmx l-içken dubju li leffett tat-tmexxija ta’ Pawlu Cremona fuq il-Knisja Maltija kienet wa˙da poΩittiva fejn spikkat l-iktar l-umiltà tieg˙u mag˙quda mal-mod sempliçi li bih kien jispjega lill-poplu Malti. Filwaqt li qal dan, Dr Muscat irringrazzja lil Monsinjur Pawlu Cremona tal-

˙idma kbira tieg˙u u awguralu dak kollu li tixtieq qalbu.

Il-bidla fit-tmexxija tal-Knisja f’Malta qed tasal f’waqt sinjifikattiv g˙all-Knisja Kattolika madwar id-dinja, speçjalment fiΩ-Ωmien fejn qed jitlaqqa’ sSinodu dwar il-Familja, liema diskussjonijiet qed jag˙tu tama lil ˙afna.

Ringrazzjament mill-PL Fi stqarrija l-Partit Laburista rringrazzja lill-Arçisqof Cremona ta’ dak kollu li g˙amel g˙all-poplu Malti u G˙awdxi f’dawn is-snin kollha li serva b˙ala rag˙aj tal-Knisja Maltija.

Din l-istqarrija Ωiedet tg˙id li l-kwalitajiet u l-karattru talArçisqof Cremona ser jibqg˙u fil-mo˙˙ u l-qalb tal-poplu kollu, bniedem li bis-sinçerità u bl-umiltà kollha mexxa mhux biss il-Knisja iΩda anke lill-poplu kollu fil-vja©© spiritwali tieg˙u.

L-Arçisqof Cremona bilkalmezza kollha tieg˙u pprova jressaq iktar lill-poplu Malti u G˙awdxi lejn il-Knisja Kattolika, fiΩ-Ωmien li l-Knisja Ωgur li ma kinitx g˙addejja minn xi Ωmien façli, ˙idma li ©ibdet l-ammirazzjoni ta’ ˙afna.

Mill-©did il-Partit Laburista rringrazzja lill-Arçisqof Cremona li issa temm il-˙idma episkopali tieg˙u u xtaqlu la˙jar g˙all-futur tieg˙u.

Sa˙˙tu marret lura Fil-kummenti li ta lill-medja lArçisqof Cremona qal li xxewqa tieg˙u kienet li hu personalment iwassal il-messa©© tar-riΩenja tieg˙u kif fil-fatt ©ara. L-Arçisqof semma wkoll kif, ftit taΩ-Ωmien ilu, kien kiteb lil Papa Fran©isku u g˙arrfu dwar ir-riΩenja tieg˙u.

Aktar minn hekk huwa sostna li ˙a din id-deçiΩjoni g˙ax sa˙˙tu marret lura u jinsab filpaçi li quddiem Alla g˙amel la˙jar deçiΩjoni f’dawn iççirkustanzi. Fisser ukoll kif din l-esperjenza kienet ta’ unur kbir g˙alih fejn mexxa l-Knisja Maltija g˙al tmien snin s˙a˙.

Fi kliemu, il-poplu Malti u G˙awdxi se jibqa’ dejjem f’qalbu filwaqt li offra sservizzi tieg˙u lis-suççessur tieg˙u.

Sfidi kontinwi Il-Knisja Kattolika madwar iddinja g˙addejja minn Ωminijiet diffiçli. L-isfida ewlenija talKnisja tidher li hija dik li ta©©orna t-tag˙lim tag˙ha sabiex tkun rilevanti g˙ar-realtajiet tal-lum, filwaqt li tibqa’ fidila lejn l-g˙eruq tag˙ha.

F’Malta din l-isfida n˙asset b’mod partikolari fl-a˙˙ar ftit snin, hekk kif il-poplu Malti kien iffaççjat b’deçiΩjonijiet importanti b’rabta mal-familja.

DeçiΩjonijiet li, minkejja li kienu intiΩi biex ja©©ornaw illi©ijiet tal-pajjiΩ g˙al soçjetà bbaΩata iktar fuq it-tolleranza u l-ugwaljanza, ˙olqu kontroversja, primarjament min˙abba li ma kinux kompatibbli madduttrina tal-Knisja Kattolika.

Il-Vatikan g˙araf din l-isfida tajjeb, u fil-fatt din il-©img˙a ppubblika rapport preliminari b’rabta ma’ dawn ir-realtajiet.

LOKALI KÓ

19|10|2014 05

kullhadd.com

IL-GVERN QED JAÓDEM FUQ IL-PROBLEMA TAT-TRAFFIKU F’kummenti li ta lill-gazzetta KullÓadd, il-Ministru responsabbli mit-Trasport u l-Infrastruttura Joe Mizzi, irrikonoxxa l-fatt li lproblema tat-traffiku f’pajjiΩna hija wa˙da kbira u li ilha tiΩdied sena wara sena.

Madankollu, il-Ministru Mizzi sostna li Gvern Laburista jinsab kommess li jindirizza din il-problema bil-fatti u mhux bil-paroli biss. Fil-fatt, din il-problema ©iet rikonoxxuta mill-bidu nett ta’ din il-le©iΩlatura.

Problema li ma tistax tissolva mil-lum g˙al g˙ada Il-Ministru Mizzi Ωied jg˙id li, skont statistika li ˙ar©et din il©img˙a, irriΩulta li l-ammonti ta’ vetturi li g˙andna f’pajjiΩna Ωdiedu b’madwar 11,000 f’sena.

Fid-dawl ta’ dan kollu, ilMinistru g˙at-Trasport kien realistiku u sostna li l-Gvern ma jistax jag˙mel mirakli f’dan ir-rigward. Dan g˙ax, fi kliemu, kul˙add huwa kapaçi jipproponi pro©etti biex tissolva din il-problema iΩda biex dawn il-pro©etti jsiru realtà l-pajjiΩ je˙tie© kapital kbir.

X’g˙amel s’issa l-Gvern B’impenn biex tittaffa din ilproblema, il-Ministru Mizzi semma kif il-Gvern ˙a miΩuri flimmedjat, fosthom disinji ©odda li jg˙inu fl-andament tat-traffiku kif ukoll bdil f’xi ˙inijiet taddwal tat-traffiku.

G˙aldaqstant, minkejja dawn il-miΩuri poΩittivi, jibqa’ wkoll ilfatt li g˙ad hemm nuqqas ta’ dixxiplina minn çerti sewwieqa segwiet minn nuqqas ta’ infurzar tar-regolamenti tat-traffiku.

Fiex waslu l-pro©etti fit-toroq • Il-karre©©jata g˙al tallinja f’Tal-Pietà L-iskop ewlieni ta’ dan il-pro©ett hu li titnaqqas kemm tista’ lkon©estjoni ta’ traffiku f’din ittriq ewlenija kif ukoll biex tittejjeb is-sistema tat-trasport pubbliku u ting˙ata prijorità lir-rotot tat-trasport pubbliku.

Fil-fatt, id-disinn ta’ dan ilpro©ett huwa bbaΩat fuq ilkunçett ta’ ‘spazju maqsum’ ( shared space ), sistema rikonoxxuta b’mod internazzjonali li ©iet implimentata b’suççess f’numru ta’ pajjiΩi o˙ra.

Ta’ min wie˙ed isemmi wkoll li dawn id-disinji kienu ppjanati b’reqqa minn periti u in©iniera kompetenti fi Transport Malta flimkien mal-MEPA. Aktar minn hekk, TM ma taqbilx mal-allegazzjoni ta’ xi residenti li dan il-pro©ett se jnaqqas mill-kwalità tal-˙ajja tag˙hom.

Huwa fatt mag˙ruf li din it-triq hija wa˙da mill-aktar toroq traffikuΩi li g˙andna f’Malta u lproblema ta’ kon©estjoni ta’ traffiku u emissjonijiet ta’ d˙a˙en minn vetturi ilha evidenti g˙al diversi snin u çertament ma n˙olqitx bil-˙olqien ta’ dan ilpro©ett.

Filwaqt li tapprezza l-opinjoni tal-Ombudsman, TM qed ta©ixxi fil-parametri kollha li tag˙tiha lli©i, kemm f’dawk li huma permessi tal-MEPA u anke millKunsill Lokali ta’ Tal-Pietà u, g˙aldaqstant, ix-xog˙ol baqa’

g˙addej biex jitlesta fiΩ-Ωmien stipulat, anke biex il-fondi li hemm allokati g˙alih ma jkunux f’riskju li jintilfu.

Madankollu, TM se tkun qed tiΩgura li jittie˙du l-passi li hemm bΩonn biex tit˙ares is-sigurtà tar-residenti.

•

Triq il-Kosta

Triq importanti o˙ra fitTramuntana tal-pajjiΩ hija dik ta’ Triq il-Kosta mag˙rufa a˙jar b˙ala l-Coast Road.

Ix-xog˙ol f’din it-triq jinsab fi stadju avvanzat u fil-fatt mistenni jkun lest sas-sajf tas-sena ddie˙la.

•

Kappara Junction

It-tender g˙al dan il-pro©ett g˙adu miftu˙ u fil-fatt jag˙laq f’Diçembru li ©ej. Madankollu, g˙ad trid tittie˙ed deçiΩjoni fuq meta se jibda dan il-pro©ett g˙ax ma jag˙milx sens li jkollok Ωew© pro©etti kbar b˙alma huma dawn g˙addejjin ftit ’il bog˙od minn xulxin.

Dan il-pro©ett, li ilu jissemma mill-1995, huwa wkoll prijorità g˙all-Gvern Laburista.

• Marsa Junction

Addolorata

Pro©etti ma©©uri ie˙or huwa dak tat-Triq taç-Çimiterju talAddolorata. B˙alissa l-applikazzjoni g˙al dan il-pro©ett g˙adha g˙addejja u qed isiru wkoll g˙add ta’ konsultazzjonijiet pubbliçi mal-partijiet kollha kkonçernati.

• Pont Imrie˙el/Qormi

tal-

Quddiem il-MEPA qed tkun ipproçessata l-applikazzjoni biex isri dan il-pont fil-by-pass ta’ Óal Qormi, pro©ett li ilu tant mistenni mill-Qriema u li fl-a˙˙ar, b’˙idma ta’ Gvern Laburista, se jibda x-xog˙ol fuqu dalwaqt.

06 19|10|2014

kullhadd.com

IL-pRODUzzJONI INDUSTRIJALI U L-ESpORTAzzJONI

BIDLA FIR-ROTTA

KÓ LOKALI

GÓAJNUNA MILL-ISTAT

Ta’ min wie˙ed isemmi wkoll li t-tnaqqis medju talproduzzjoni industrijali fit-28 pajjiΩ tal-Unjoni Ewropea kien dak ta’ 1.9%.

Is-settur tal-ener©ija

Wara li statistika ma˙ru©a din il-©img˙a mill-Eurostat uriet li pajjiΩna kellu tnaqqis fil-produzzjoni industrijali u, g˙alhekk, b’konsegwenza, anke fl-esportazzjoni, lOppoΩizzjoni pront ˙ar©et tattakka lill-Gvern fuq dan.

Madankollu, l-OppoΩizzjoni naqset milli tg˙id li r-riΩultati miksuba llum jirriflettu snin ta’ tkaxkir tas-saqajn u burokrazija li kienu jiffaççjaw il-kumpaniji ta˙t amministrazzjoni preçedenti.

L-OppoΩizzjoni naqset ukoll milli ssemmi rapport ie˙or ma˙ru© millKummissjoni Ewropea xxahar li g˙adda, fejn dan bassar sena tajba g˙allindustrija f’pajjiΩna wara ΩΩieda sostanzjali ta’ pro©etti b’investiment barrani approvati mill-Malta Enterprise.

Ta’ min ifakkar Wie˙ed ma jridx jinsa li sa ftit tas-snin ilu kellna ministru li kien lest jilg˙ab lim˙atri li sa çertu Ωmien ma kienx se jibqa’ fabbrika wa˙da tat-tessuti f’Malta.

Dan l-individwu mhuwa ˙add ˙lief l-eks-Ministru responsabbli minn dan issettur, Austin Gatt.

Normalment ministru jifta˙ar kemm ©ab ©id u investiment lejn pajjiΩu iΩda jidher biç-çar li dan ma kienx il-kaΩ g˙all-eksMinistru Gatt. Dan g˙ax, f’dan l-istess Ωmien, iltqajna

ma’ sitwazzjoni fejn ministru ewlieni fil-Kabinett tal-Gvern ta’ dakinhar, immexxi minn Lawrence G o n z i , g ˙ a m e l dikjarazzjoni li ˙awdet lil ˙afna u tefg˙athom f’ba˙ar ta’ dubji. Fil-fatt, Gatt kien qal li “lest nilg˙ab il-flus li sa Ωmien g˙axar snin o˙ra ma jkollniex fabbrika wa˙da tat-tessuti” u f’intervent ie˙or kin fta˙ar li “f’sentejn kelli ra©un u mhux f’g˙axra”.

Biex tiskon©ra trid tkun pur u dan il-kaΩ partikolari Ωgur ma ja w g u r a x t a j j e b g˙all-Partit N a z z j o n a l i s t a (PN) li sa tliet snin ilu kellu ministru li kien lest jilg˙ab lim˙atri fuq settur importanti b˙al dan.

Minn dawn il-kummenti wie˙ed ma jistax jikkonkludi ˙lief li, m e t a l - P N k i e n g˙adu fil-Gvern, ma kienx kommess li jinvesti f’din lindustrija u g˙alhekk ˙allieha ttir mar-ri˙, tant li marret lura u kienet parti mill-ka©un ta’ dawn ir-riΩultati negattivi.

Kapitlu ©did – mistennija riΩultati tajbin Kellhom ikunu l-a˙˙ar sena u nofs biex il-Malta Enterprise tapprova rekord ta’ 53 pro©ett b’investiment barrani. Din il-figura tirrifletti t-tripplu tal-pro©etti approvati fl-a˙˙ar sentejn ta’ Gvern Nazzjonalista. Bejn l2010 u l - 2 0 1 2 i l - M a l t a Enterprise approvat biss 15-il pro©ett.

Fil-fatt, minkejja li g˙axxahar ta’ Awwissu Malta re©g˙et irre©istrat l-ikbar tnaqqis industrijali fl-Unjoni

Kellhom ikunu l-a˙˙ar sena u nofs biex il-Malta Enterprise tapprova rekord ta’ 53 pro©ett b’investiment barrani. Din il-figura tirrifletti t-tripplu tal-pro©etti approvati fl-a˙˙ar sentejn ta’ Gvern Nazzjonalista

Dan l-istess rapport isemmi wkoll is-settur tal-ener©ija u jg˙id li l-pro©ett g˙all-©enerazzjoni tal-elettriku mit-turbini tar-ri˙ jidher li mhuwiex fattibbli min˙abba l-impatti ambjentali. Madankollu, pro©etti o˙ra fil-qasam talener©ija, fosthom l-interconnector , il- power station li ta˙dem bil-gass u Ω-Ωieda filpannelli tax-xemx huma kruçjali biex pajjiΩna ma jibqax dipendenti fuq l-iktar Ωejt li jni©©es, il- heavy fuel oil.

Fil-fatt, Gvern Laburista ˙a ˙sieb li jibda jΩarma l-power station tal-Marsa wara ˙afna weg˙diet fierg˙a tal-PN u b’hekk in-Nofsinhar ta’ Malta se jing˙ata nifs ©did wara ˙afna snin litteralment fgat bl-iktar fjuwil li jni©©es fiddinja. It-tmiem tal-uΩu talimpjant ifisser ukoll li lGvern se jkun qed iwettaq weg˙da o˙ra elettorali.

Qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat kien wieg˙ed li Gvern immexxi minnu mhux biss jag˙laq l-impjant, imma jibdel il-Marsa f’Ωona kummerçjali u rikreattiva.

Dan il-Gvern ˙adem ukoll biex jitra˙˙su l-kontijiet taddawl u l-ilma g˙all-konsumatur – weg˙da mwettqa, u f’dawn l-a˙˙ar jiem ilMinistru responsabbli missettur tal-Ener©ija Konrad Mizzi kkonferma wkoll li f’Marzu li ©ej se jor˙su g˙annegozji, kif imwieg˙ed.

Is-settur tal-esportazzjoni

Ewropea, f’Settembru li g˙adda l-Kummissjoni Ewropea, meta kkwotat rapport dwar il-kompetittività, bassret li Malta xorta wa˙da se jkollha sena tajba filqasam industrijali. Dan wara li g˙amlet reviΩjoni taΩ-Ωieda tal-pro©etti industrijali li ©ew approvati mill-Malta Enterprise wara sena u nofs ta’ Gvern Laburista.

Is-setturi tal-produzzjoni industrijali huma diversi, tant li jinkludu l-industrija totali, o©©etti intermedjarji, lener©ija, o©©etti kapitali, u o©©etti durabbli u mhux durabbli g˙all-konsumatur.

Il-Kummisjoni Ewropea Ωiedet tg˙id li, fis-settur talesportazzjoni, pajjiΩna qed ikollu riΩultati inkora©©anti ferm min˙abba l-fatt li ˙afna mill-esportazzjoni qed isse˙˙ f’settur avvanzat u modern b˙alma huwa t-teknolo©ija, fost oqsma o˙rajn.

Iktar minn hekk, dan irrapport jg˙id kif l-a˙jar riΩultati qed jinkisbu fis-settur tas-servizz, fosthom it-turiΩmu, u fis-servizzi finanzjarji u l-assigurazzjoni fejn dawn kollha flimkien jikkontribwixxu mat-80% ta’ investiment dirett barrani.

Il-Kummissjoni Ewropea qalet li, wara konsultazzjonijiet estensivi mal-Istati Membri u lpartijiet ikkonçernati, lestiet qafas tal-g˙ajnuna mill-Istat aktar sempliçi, aktar flessibbli u ©eneruΩ biex jipprovdi sostenn lill-intrapriΩi Ωg˙ar u medji f’Ωoni viçin gwerra jew konflitti çivili. Il-KE kienet qed twie©eb mistoqsija talEwroparlamentari Malti Dr Alfred Sant.

Alfred Sant qal li l-kummerç u l-investiment qed ji©u sfrattati b’atti ta’ gwerra u ta’ konflitti çivili fit-territorji viçin lUnjoni Ewropea; filwaqt li intrapriΩi Ωg˙ar u medji f’numru ta’ Stati Membri li Ωviluppaw relazzjonijiet kummerçjali konsolidati biΩ-Ωmien ma’ dawn it-territorji, b˙al dik ta’ bejn Malta u l-Libja, qed jintlaqtu tant ˙aΩin li qed jiffaçjaw il-possibbiltà li jag˙lqu min˙abba l-kundizzjonijiet ekonomiçi attwali.

Dr Sant staqsa jekk il-KE tistax tirrinunzja jew temenda rregoli meta l-gvernijiet ta’ tali Stati Membri jippruvaw japplikaw miΩuri ta’ appo©© nazzjonali, fuq baΩi ra©onevoli u trasparenti, bil-g˙an li ti©i m˙arsa l-eΩistenza kontinwa tal-SMEs ikkonçernati, kif ukoll ir-relazzjonijiet kummerçjali ‘tradizzjonali’ tag˙hom mat-territorji bl-inkwiet.

Il-KE qalet li l-linji gwida dwar il-finanzjament ta’ riskju ©ew emendati biex isa˙˙u linçentivi ta’ investituri fis-settur privat sabiex iΩidu l-attivitajiet tag˙hom fil-finanzjament talSMEs. Dawn jimxu id f’id ma’ inizjattivi o˙ra tal-UE mfassla biex jippromovu uΩu usa’ ta’ strumenti finanzjarji fil-kuntest ta’ programmi ©odda ta’ appo©©.

Alfred Sant qal li huwa inkora©©anti li l-Kummissjoni hija attenta g˙al dak li jista’ jinqala’ biex jaffettwa l-qag˙da talimprizi Ω-Ωg˙ar. Madankollu, qal l-Ewroparlamentari Malti, hemm bΩonn ta’ qafas aktar flessibbli biex dawn l-intrapriΩi jing˙ataw l-g˙ajnuna u ma jidhirx li l-Kummissjoni qed tifhem din il-˙a©a tajjeb biΩΩejjed.

LOkALI kÓ

kullhadd.com

19|10|2014 07

HONORIS CAUSA GÓAL RENZO PIANO Renzo Piano, il-perit li kien responsabbli g˙ad-disinn tal-pro©ett ta’ Bieb il-Belt, se jing˙ata r-rikonoxximent mag˙ruf b˙ala Honoris Causa mill-Università ta’ Malta.

Dan kien ikkonfermat minn kelliema g˙allUniversità wara mistoqsijiet li saru minn din il-gazzetta.

L-Università qalet li l-PeritIn©inier Renzo Piano kien se jing˙ata Dottorat fl-In©inerija.

Dan wara li s-Senat u lKunsill tal-Università ta’ Malta laqg˙u r-rakkomandazzjoni li saret mill-Kumitat g˙all- Honoris Causa f’dan irrigward.

L-Università qalet li dan ilgrad se jing˙ata b˙ala rikonoxximent g˙all-karriera ta’ Piano fuq pjattaforma internazzjonali g˙al ˙amsin sena.

Karriera li fi kliem lUniversità kienet, “...dejjem bit-ta˙lita unika ta’ teknolo©ija, kultura u disinn li kkaratterizzaw ix-xog˙ol tieg˙u”.

L-Università Ωiedet tg˙id li dan ir-rikonoxximent kien se jing˙ata wkoll b’rabta mal-viΩjoni ta’ Piano g˙allbini tal-Parlament il-©did u g˙al da˙la ©dida g˙all-Belt Valletta; belt li huwa jammira ˙afna.

Madankollu l-Università qalet li g˙adha ma ©ietx stabbilita data g˙all-preΩentazzjoni tad-Dottorat.

Xog˙lijiet kontroversjali Filwaqt li ˙add ma jista’ jiç˙ad li Piano kien responsabbli g˙al xog˙lijiet artkitettoniçi kbar madwar id-dinja, ˙afna minn dawn ixxog˙lijiet kienu wkoll kontroversjali.

L-ikbar xog˙ol ta’ Piano kien ix-Shard, fl-Ingilterra, li kien inawgurat fl-2012. Din il-binja kisret ir-rekord talitwal skyscrapers fl-Ewropa tal-Punent.

Dan l- iskycraper qajjem kontroversja g˙ax bil-kobor tieg˙u difen il-London Bridge, li huwa ikoniku g˙al Londra. Madankollu, ixxog˙ol kien imfa˙˙ar mil-lat ta’ arkitettura u in©inerija.

L-istess ©ara fil-pro©ett ta’ Bieb il-Belt f’pajjiΩna. Hekk kif il-pjanti tal-pro©ett ©ew ippubblikati g˙all-ewwel darba, ir-reazzjoni talma©©oranza kienet wa˙da negattiva.

Is-sentiment ©enerali dwar il-Parlament il-©did kien li lbinja ma tirrispettax il-karattru storiku tal-belt kapitali ta’ pajjiΩna.

B’rabta mat-Teatru Rjali, ˙afna kienu ddiΩappuntati g˙ax, minkejja li nΩamm parti mill-qafas tieg˙u, dan ma re©ax inbena b˙alma kien qabel il-gwerra.

Intant, ir-rakkomandazzjoni g˙al dan ir-rikonoxximent lil Piano sar minn kumitat indipendenti talUniversità, li l-Gvern m’g˙andux influwenza fuqu

08 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ loKali

iMWettQa l-WeGÓDa tal-nGo Hub L-NGO hub fil-Belt Valletta se tkun wa˙da minn tlett idjar madwar il-pajjiΩ li jospitaw l-g˙aqdiet mhux governattivi, u se tkun qed tospita wkoll il-Kunsill Lokali. LNGO hub kienet wa˙da mill-weg˙diet tal-manifest elettorali.

F’laqg˙a li kellha mal-kunsill il-©did tal-volontarjat, ilMinistru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli kellha laqg˙a ddiskutiet mal-membri tal-kunsill mezzi kif il-fondi g˙all-g˙aqdiet mhux governattivi jistg˙u ji©u uΩati a˙jar, fost l-o˙rajn billi ji©u evitati duplikazzjoni ta’ pro©etti u wkoll billi ssir aktar emfasi fuq is-sostenibbiltà. Ìiet diskussa wkoll il-li©i dwar l-organizzazzjonijiet volontarji u kif din se tkun qed ti©i mtejba biex b’hekk isservi lil dan il-qasam bl-a˙jar mod possibbli, fl-istess ˙in li tissa˙˙a˙ il-kontabbiltà fis-settur, b’mod partikolari l-uΩu ta’ fondi.

Dalli esprimiet is-sodisfazzjon tag˙ha g˙all-˙idma li qed issir b˙alissa fuq il-pro©ett tal-NGO hub fil-Belt Valletta.

Kif imwieg˙ed fil-manifest elettorali, din se tkun wa˙da minn tliet idjar madwar il-pajjiΩ g˙all-g˙aqdiet mhux governattivi, liema bini se jservi wkoll biex jospita l-kunsill.

bÛonn ta’ passi KonKreti

L-Ewroparlamentari Miriam Dalli ing˙aqdet flimkien ma’ Ewroparlamentari o˙ra mill-Italja, l-Greçja, l-Olanda u l-Ìermanja fejn iddiskutew x’soluzzjonijiet jistg˙u ji©u addottati biex tkun indirizzata l-problema tal-immigrazzjoni llegali fil-Mediterran.

Tra©edja umana L-Ewroparlamentari n©abru flimkien fl-ewwel anniversarju mittra©edja ta' Lampedusa fejn mietu aktar minn 360 ru˙ biex ikomplu jag˙mlu pressjoni fuq is-sitwazzjoni fil-Mediterran.

Matul il-konferenza intitolata 'Immigration: Stop the Bloodshed' Dalli qalet li hemm bΩonn li jkun hemm aktar attenzjoni fuq dak li qed ji©ri fil-Mediterran u semmiet kif mill-4,000 immigrant li tilfu ˙ajjithom, 3,000 minnhom spiççaw mejta fil-Mediterran.

Sostniet li huwa fatt mag˙ruf li l-ba˙ar Mediterran spiçça çimiterju ta’ ˙afna nies li kienu qed ifittxu ˙ajja a˙jar. Però, fakkret lEwroparlamentari Maltija, fl-istess ˙in hemm iç-çittadini ta’ pajjiΩi b˙al Malta li qed i˙ossu l-pressjoni fuqhom.

Sfida komuni Hija qalet li l-©lieda m’hijiex kontra l-immigranti rregolari, imma kontra ç-çrieki ta’ kriminalità organizzata li jikkordinaw l-immigrazzjoni llegali fil-Mediterran. Enfasizzat fuq il-˙tie©a li l-Unjoni Ewropea turi bil-fatti li qed tindirizza din is-sitwazzjoni g˙aliex ˙afna çittadini madwar l-Ewropa qed i˙ossu li t˙allew wa˙edhom biex i©orru r-responsabbilità ta’ din is-sitwazzjoni.

Fost l-o˙rajn, Dalli fa˙˙ret l-idea tal-Ministru tal-Intern ÌermaniΩ li jkun hemm kwoti fejn stati membri tal-Unjoni Ewropea differenti jkunu jistg˙u jilqg˙u refu©jati skont normi stabbiliti minn qabel.

Madankollu, hija sostniet li, biex verament t˙alli rizultati konkreti, irridu ng˙addu mill-kliem g˙all-fatti g˙aliex s’issa l-affarijiet qed jiççaqalqu bil-mod wisq. L-Unjoni Ewropea kollha kemm hi g˙andha tirrealizza li l-pajjiΩi li qeg˙din fin-na˙a t’isfel b˙al Malta g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna malajr g˙aliex l-immigrazzjoni llegali hija kwistjoni tal-Ewropa kollha u mhux ta’ pajjiΩna biss.

Marlene Mizzi MaÓtura bÓala rapporteur L-Ewro Parlamentari Laburista Marlene Mizzi ©iet ma˙tura mill-grupp tas-Soçjalisti u Demokratiçi b˙ala rapporteur u kelliema fuq ir-rapport tal-Kumitat tal-Petizzjonijiet dwar l-attivitajiet annwali tal-Ombudsman Ewropew.

Kull sena l-Ombudsman Ewropew iΩid s-setg˙at ta’ supervizjoni tieg˙u u jevalwa l-kaΩijiet ta’ amministrazzjoni ˙aΩina fis-sena ta’ qabel, fuq liema baΩi, imbag˙ad, l-Ombudsman jipprovdi rakkomandazzjonijiet biex titejjeb il-fiduçja taç-çittadini fis-servizz çivili talUnjoni Ewropea. Fir-Rapport Annwali g˙as-sena 2013, l-Ombudsman Ewropew enfasizza l-importanza tat-trasparenza, il-kunflitt ta’ interessi, l-parteçipazzjoni taç-çittadini fil-proçess tat-te˙id tad-deciΩjonijiet tal-Unjoni Ewropea u d-drittijiet fundamentali b˙ala t-t˙assib baΩiku g˙aç-çittadini Ewropej.

Dan huwa l-ewwel inkarigu uffiçjali mog˙ti lil Marlene Mizzi millelezzjonijiet Ewropej ta’ Mejju 2014, iΩda hi di©a’ kellha esperjenza vasta ta’ bosta rapporti matul il-le©izlatura li g˙addiet.

LOKALI KÓ

19|10|2014 09

kullhadd.com

“L-GÓAWDXIN GÓANDHOM JAGÓTU L-KONTRIBUT KOLLU” Id-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Toni Abela

“Il-kumpaniji G˙awdxin g˙andhom l-ideat u l-kapaçitajiet” Il-Ministru tal-Ekonomija, l-Investiment u Intraprizi Ûg˙ar, Chris Cardona, spjega ttliet prijoritajiet tal-Gvern f’G˙awdex li huma: il-˙olqien tax-xog˙ol, it-tnedija ta’ numru ta’ pro©etti g˙al G˙awdex u li G˙awdex jitpo©©a fuq il-mappa internazzjonali g˙all-investitur u g˙at-turist.

Chris Cardona qal li permezz ta’ diversi Ωjarat li huwa g˙amel fil-gΩira G˙awdxija seta’ jara kif il-kumpaniji G˙awdxin g˙andhom l-ideat u l-kapaçitajiet filwaqt li l-investiment li qed jippjanaw li jag˙mlu l-istess kumpaniji huwa turija tal-fiduçja li l-privat qed juri fl-ekonomija, fil-˙addiema u l-politika fil-pajjiΩ u partikolarment f’G˙awdex.

Il-Ministru tal-Ekonomija spjega kif ilMalta Enterprise bdiet kampanja biex tattira investiment barrani dirett lejn G˙awdex u semma’ fost l-o˙rajn l-investiment tal-Kumpanija RS2 Software, fejn permezz ta’ ferg˙a ©dida f’G˙awdex se jin˙olqu ’l fuq minn mitt impjieg sassena 2020. Chris Cardona fakkar flimportanza tat-tqeg˙id ta’ cable ta˙t ilba˙ar sabiex titkabbar il-konnettività f’G˙awdex u li tieg˙u qeg˙din fil-faΩi ta’ tender biex isir studju dwar il-fattibbiltà tal-pro©ett. Huwa qal li dan il-pro©ett huwa kruçjali sabiex G˙awdex ikompli jattira aktar pro©etti sinifikanti fit-teknolo©ija tal-informazzjoni.

Il-Ministru Chris Cardona semma wkoll il-˙idma li qed issir f’Ta’ Dbie©i sabiex ikun hemm uffiççju ta’ Business First filwaqt li aççenna g˙al skemi b˙all-Microinvest li jag˙tu g˙ajnuniet addizzjonali g˙al min jivesti f’G˙awdex meta kkumparat mal-istess g˙ajnuna li ting˙ata f’Malta.

Huwa qal ukoll li b’kollaborazzjoni mal-Malta Industrial Park, ser ji©u Ωviluppati Ωoni industrijali sabiex jiΩdied l-ammont ta’ fabbriki g˙all-kiri g˙allkumpaniji ta’ daqs Ωg˙ir u medju. Fla˙˙ar nett Chris Cardona g˙amel ukoll referenza g˙all-abbozz ta’ li©i dwar innegozju tal-familja li ser isa˙˙a˙ issostenibbiltà u jiffaçilita u jinçentiva ttrasferiment tag˙hom meta jintirtu minn ©enerazzjoni g˙all-o˙ra, filwaqt li semma wkoll l-importanza tat-tra˙˙is tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙an-negozji.

“Il-Gvern qed i˙ares lejn G˙awdex b˙ala destinazzjoni distinta” Min-na˙a tieg˙u l-Ministru tat-TuriΩmu Edward Zammit Lewis qal li l-Gvern qieg˙ed i˙ares lejn il-gΩira G˙awdxija b˙ala destinazzjoni distinta, gΩira li toffri prodott differenti minn Malta u li sussegwentament ifisser aktar importanza g˙al G˙awdex.

Il-Ministru tat-TuriΩmu qal li se tibqa’ ssir ˙idma sabiex, mhux biss ikomplu jissa˙˙u x-xhur tas-sajf, iΩda anke xxhur tax-xitwa, filwaqt li l-operaturi turistiçi jibdew joffru programmi diversi b˙all-isport, g˙adis u ˙wejje© o˙ra.

Zammit Lewis fakkar kif kwaΩi miljun turist qeg˙din iΩuru G˙awdex, filwaqt li kien hemm Ωieda ta’ 14% ta’ turisti li Ωaru G˙awdex fl-2013 meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. Anke matul din issena kien hemm Ωieda ta’ 8% fl-ewwel sitt xhur tas-sena, meta mqabbel massena l-o˙ra, ta’ turisti li Ωaru lil G˙awdex. Il-Ministru Zammit Lewis elenka kif kien hemm anke Ωieda flammont ta’ turisti li qattg˙u aktar minn lejl wie˙ed f’G˙awdex.

Il-Ministru Zammit Lewis tkellem ukoll li r-raba’ sej˙a tal-iskema dwar turiΩmu sostenibbli g˙all-intrapriΩi Ωg˙ar u medji g˙alqet u mill-erba’ sej˙iet ibbenefikaw 117-il intraprenditur mis-settur turistiku li minnhom 24 kienu G˙awdxin.

Permezz ta’ din l-iskema kien hemm g˙ajnuna sabiex jitjieb is-servizz offrut, itejbu l-operat u hekk inaqqsu l-ispejjeΩ filwaqt li tiΩdied il-viΩibbiltà kemm f’Malta u barra minn xtutna.

Il-Ministru stqarr li G˙awdex huwa niçça turistika importanti g˙all-isport talba˙ar u g˙alhekk se ssir ˙idma biex ikollna aktar bajjiet blue flag kif ukoll g˙all-produzzjonijiet ta’ films li jqajmu interess partikolari. “G˙awdex g˙andu potenzjal enormi fil-qasam tat-turiΩmu ta’ kwalità u se nkompli na˙dem sabiex isir dak kollu possibli biex ng˙inu lil din il-gΩira timmassimizza l-potenzjal kollhu tag˙ha f’dan ir-rigward,” temm jg˙id Edward Zammit Lewis.

“Irridu naraw lil G˙awdex mutur ekonomiku” Waqt dan il-Kungress g˙amel ukoll lindirizz tieg˙u l-President tal-Partit Laburista Daniel Micallef fejn sa˙aq li ttema ‘G˙awdex: Prijorità’ hija msejsa g˙ax irridu naraw lil G˙awdex mutur ekonomiku li jo˙loq ix-xog˙ol f’G˙awdex g˙all-G˙awdxin stess, iΩda li l-istess ekonomija ma tkunx biss ta’ benefiççju g˙al G˙awdex iΩda anke g˙al Malta.

Daniel Micallef qal li matul din is-sena rajna riΩultati inkora©©anti u poΩittivi ˙afna iΩda g˙ad fadal xi jsir.

Il-President tal-Partit Laburista tkellem fuq diversi aspetti dwar G˙awdex fosthom dwar l-aççessibbiltà fejn qal li G˙awdex g˙andu l-problema ta’ insularità doppja iΩda fuq dan il-punt bdew bosta diskussjonijiet.

Micallef semma’ wkoll il-˙olqien talimpjiegi u opportunitajiet g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ f’G˙awdex stess.

Fl-a˙˙ar nett il-President tal-Partit Laburista semma wkoll l-importanza li ‘nbig˙u’ lil G˙awdex fis-settur turistiku g˙ax din il-gΩira g˙andha potenzjal enormi – xi ˙a©a li di©à bdiet issir hekk kif qed tin˙ass id-differenza bejn il-mod ta’ kif kienu jsiru l-affarijiet qabel u lmod kif qed isiru issa.

Ritratti: JOE CAMENZULI

Il-mekkanika tal-©id ma tikbirx biss permezz tal-˙idma tal-Gvern iΩda anke li lpoplu jag˙mel il-parti tieg˙u. L-G˙awdxin g˙alhekk g˙andhom jag˙tu l-kontribut kollu sabiex jg˙inu lill-Gvern.

Stqarr dan id-Deputat Mexxej g˙allAffarijiet tal-Partit Toni Abela waqt li kien qieg˙ed jindirizza laqg˙a talKungress Re©jonali bit-tema ‘G˙awdex: Prijorità’ fil-Grand Hotel, l-Im©arr, G˙awdex.

Id-Deputat Mexxej Laburista qal li G˙awdex huwa karattru totalment differenti minn Malta u dan huwa l-vanta©© kbir li g˙andu G˙awdex, u l-istess G˙awdex g˙andu jitg˙allem mill-iΩbalji li saru f’Malta matul is-snin, eΩempju f’termini ta’ Ωvilupp.

Toni Abela tkellem ukoll dwar il-˙tie©a li tispiçça d-dipendenza minn Malta, fejn semma b˙ala eΩempju l-kaΩ tas-servizz tal-kimoterapija li issa qed jing˙ata f’G˙awdex stess u mhux joqg˙od isir ilvja©© kull darba biex il-pazjenti G˙awdxin jie˙du dan is-servizz. IdDeputat Mexxej g˙all-Affarijiet tal-Partit tkellem ukoll fuq id-Dar tal-Anzjani li ser tkun qed tinfeta˙ f’G˙awdex u l-Kampus il-©did tal-MCAST li kien miftu˙ ftit ilu.

10 19|10|2014

kullhadd.com

TiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

Huma ftit il-programmi ©odda fuq l-iskeda tal-One, dan g˙ax ˙afna minnhom kienu hemm issena l-o˙ra u se jibqg˙u jidhru matul din l-iskeda wkoll.

Programm partikolari mill-©odda huwa One Breakfast . Is-soltu dan il-programm kien ji©i ppreΩentat differenti ˙afna minn dan ta’ issa. One Breakfast ta’ din is-sena qieg˙ed jing˙aqad ma’ One Radio u d-DJ ta’ filg˙odu Joe Tanti li jippreΩenta fuq ir-radju u fl-istess ˙in fuq itTiVi. Din is-sistema ma dejqitnix, g˙ax jien insegwi r-radju waqt li nkun sejjer ix-xog˙ol, u One Breakfast viΩiv ©ieli rajtu b’xandira diretta fuq l-internet.

Insomma l-g˙aΩla muΩikali ta’ Tanti qatt ma dejqitni, wisq anqas ir-rakkonti ˙elwin li jg˙id ta’ tfulitu li lili, u ˙afna aktar semmieg˙a, u issa telespettaturi wkoll, Ωgur iqabbadhom in-nostal©ija.

Programm dwar is-sess

Il-One minn dejjem kienu kura©©uΩi, kien l-ewwel stazzjon li kellu drama mimlija kliem tattriq, minkejja li kien hawn ˙afna dojoq jg˙idu bih. Qieg˙ed nirreferi g˙al Shelly Rayner. Dan kien drama qasira li fih l-atturi kienu jitkellmu bil-lingwa©© tattriq u ma kinux ji©u ççensurati meta jg˙idu xi kelma li tibda biΩÛ. F’din l-iskeda bdew ixandru programm edukattiv dwar issess. Ma kontx naf bih iΩda inzertajtu darba fit-tard u ˙adt gost narah. F’dan il-programm jit˙addtu esperti f’dan il-qasam, u l-kliem li jing˙ad ming˙ajr kantunieri u ˙abi. Óassejt li huwa aktar forma ta’ dokumentarju edukattiv. Dejqitni biss il-

preΩentatriçi li, waqt li tippreΩenta, aktar t˙ares lejn l-iskipt ta˙t il-kamera milli dirett ©ol-kamera.

Back to back Programm ie˙or ©did fuq il-One huwa L-Oskur, dan huwa programm dwar l-i˙irsa u l-ispirti, li huwa su©©ett li Ωgur kul˙add jie˙u gost jitkellem dwaru. LOskur se jkun qieg˙ed f’binjiet antiki f’Malta, fejn grupp ta’ nies iqattg˙u lejl s˙i˙ jiffilmjaw u jesperjenzaw preΩenzi. IΩda hija ˙asra li, fl-istess ˙in mieg˙u, fuq TVM jintwera Iç-Çaqqufa. Nhar ta’ Erbg˙a TVM baqa’ jxandar is-

The sensiela popolari Adventures of Merlin. Din hija produzzjoni IngliΩa fuq is-sa˙˙ar Merlin, li ilni nsegwi xi tliet snin u ftit huma l-puntati li tlift. Fl-istess ˙in, ukoll fuq il-One, beda jixxandar Talk to Me, programm ta’ Melanie Kelly (tal-Alaska).

Din ©abet medium IngliΩa li kapaçi tara u tikkomunika ma’ spirti. Fil-programm ikunu mistednin persuni Maltin li l-medium twasslilhom messa©©i ming˙and il-mejtin tag˙hom. Mhux ser nikkummenta dwar jekk hux vera jew le li tara l-medium, iΩda mill-ftit li segwejt na˙seb li huwa programm interessanti.

kÓ lokAli

Tan-Net bl-aqwa skeda?

G˙adni niftakar il-grafika tallogo tal-istazzjon qabel infeta˙ fl-1998. Din kienet isservi b˙ala test card sabiex tinforma li l-PN se jkollu stazzjon ©did.

Imbag˙ad wara li feta˙ u beda jxandar kul˙add beda jfa˙˙ar listampa çara li dan kellu. IΩda sfortunatament in-Net qatt ma kellu xi skeda fenomenali. Qatt ma ntwerew xi sensiliet li kisbu suççessi, g˙ajr g˙al xi tnejn.

Anke programmi, dejjem Ωamm l-istess stil u ftit kienu innovattivi. G˙al din l-iskeda biddlu llogo biex juru li issa huma im©edda. Insomma, wara kwaΩi 16-il sena ta’ xandir kien ˙aqqhom jag˙mlu xi ˙a©a. InNet serva wkoll g˙al diversi produtturi li telqu minn stazzjonijiet partikolari u marru hemm. Biex insemmi ftit Wheel Spin kien jintwera fuq One mbag˙ad mar hemm. L-istess ilproduzzjonijiet ta’ Hermann Bonaci, filli tixg˙el it-TiVi u tag˙mlu fuq il-One u ˙lief lilu ma tarax, u filli ©ara l-istess fuq in-Net. InkluΩ mag˙hom is-sensiela Simpatiçi. Drama o˙ra li xandar in-Net hija l-farsa ta’ Montesin, Becky , Dejjem Tieg˙ek Becky, u issa Becky – The Return (u jien kien ming˙alija li Rambo biss g˙andu the return).

Mariella Pisani Bencini telqet minn fuq TVM u ssie˙bet manNet minn din l-iskeda, bis-solitu programm tag˙ha Meander .

Insomma, l-aqwa li n-Net g˙andhom preΩentatur dinamiku jippreΩenta l-programm Xift. Óadd u ˙lief Jean Claude Van Damme Micallef!

Il-Óadd it-tajjeb.

TAf kemm kelli bÛonnhA!

Patri Mario Attard

Kont die˙el g˙ax-xift ta’ billejl l-isptar. B˙as-soltu, meta jkun imissni x-xift ta’ bil-lejl, ir˙ejtilha lejn il-˙anut biex nie˙u kopji tal-gazzetti talÓadd.

Qabel d˙alt fil-˙anut rajtu.

Kont ili ftit ma narah. Fra˙t bih! Lil kul˙add inqis b’˙abib. G˙alhekk sellimtlu.

Mhux l-ewwel darba li rajtu u kellimtu.

Dakinhar, minn ˙arstu ma g˙o©obni xejn. Dehrli li kellu xi ˙a©a li kienet qieg˙da tinkwetah ©mielha.

Mhuwiex Malti b˙ali. Imma b’daqshekk ma jne˙˙ilu xejn mid-dinjità tieg˙u b˙ala bniedem. Ma ta˙sibhiex b˙ali int? Qalbu tad-deheb.

Kemm ilu Malta tg˙allem jaqra u jikteb bl-ilsien Malti.

G˙alhekk, misjuq minn dan il-˙sieb, aktar stajt nag˙mel il-qalb u nag˙tih il-mediçina li l-Mulej ried jag˙tih. Filfond ta’ qalbi ˙assejt il-le˙en ©ewwieni jg˙idli: “Offrilu lborΩa tal-plastik tal-palçmini ç-çkejknin ˙alli jie˙u wa˙da minnhom.”

G˙all-ewwel iddarrast. Ósibt li l-le˙en kien qieg˙ed jitlob wisq minni. “Issa jekk dak li se jaqra minn din ilpalçmina mhux se jag˙millu

sens? Jew forsi jwe©©g˙u?

X’˙a nag˙mel imbag˙ad?” Issoltu! Bdejt in˙alli lix-xitan jisraqli l-grazzja li tassew nintelaq f’idejn il-Mulej ˙a juΩani kif irid hu! G˙all-grazzja ta’ Alla ma tantx kelli ˙in noqg˙od intella’ u nniΩΩel f’mo˙˙i x’se nag˙mel. Milli jidher triq wa˙da kien hemm miftu˙a g˙alija: dik li naqbeΩ il-ba˙ar. U hekk g˙amilt tafux! Bla ma qg˙adt na˙sibha xejn! “Óa ˙abib!” g˙edtlu waqt li offrejtlu lborΩa çkejkna tal-palçmini.

“Ara! Kemm huma sbie˙!” qalli. “Iva ta! Óa nie˙u wa˙da!” Da˙˙al idu fil-borΩa u tella’ wa˙da minnhom.

Kellha kulur ik˙al. “Issa aqraha ˙abib! X’ta˙seb?” ˙e©©i©tu jien. Ir-ra©el hekk g˙amel. Óallilha bil-mod ilmod iΩ-Ωigarella u beda jaqraha. “La tibΩax, g˙ax mieg˙ek jien! La tit˙assibx, g˙ax Alla tieg˙ek jien! Jiena nwettqek, jiena ng˙inek; inwieΩnek bil-leminija rebbie˙a tieg˙i! ” (Isaija 41:10).

X’˙in qraha, minn g˙ajnejh beda’ ˙iere© id-dmug˙.

Skantajt! Qatt ma rajtu jibki qabel. “Uuu Father!” we©ibni b’le˙en imbikki. “Taf kemm kelli bΩonnha din is-senten-

za! Xi ©img˙at ilu ©ejt l-isptar g˙ax bdejt in˙oss xi w©ig˙ f’Ωaqqi. U llum, qabel ma ©ejt hawn biex nara lil xi ˙add, kont xog˙ol u xorta bdejt in˙oss l-u©ig˙. Kemm kelli bΩonnha din il-kelma!”

Kessa˙ni. G˙a©©ibni.

X’qawwa g˙andha l-Kelma ta’ Alla hux! Imma, ja˙asra, kollox jiddependi kif ti©i ppreΩentata! Kien patri twajjeb li g˙allimni dan il-mod.

Ji©ifieri, li nikteb sentenzi ta’ inkura©©iment mill-Bibbja u nag˙milhom f’palçmina u nqassamhom lin-nies. Kemm hawn bΩonn ta’ kura©© hux illum! Kemm saret mg˙a©©la ˙ajjitna! Madankollu, g˙a©eb tal-g˙e©ubijiet kif Alla jid˙ol f’˙ajjitna. Anke permezz ta’ palçmina! Tkun ta’ liema lewn tkun. Wara kollox dak mhux importanti. L-importanti hu xi jkun hemm miktub fiha!

Din il-©rajja sa˙˙itli xi ˙a©a importanti li ddiskutejna f’Mejju li g˙adda f’konferenza li saret apposta f’pajjiΩna dwar is-sa˙˙a, ir-reli©jon u lispiritwalità. Il-bniedem tallum qieg˙ed ifittex tifsira taleΩistenza tieg˙u. Mistoqsijiet b˙al: “G˙alfejn qieg˙ed ng˙ix?” “X’sens g˙andha

˙ajti?” “X’se jsir minni wara li nag˙laq g˙ajnejja?” “G˙aliex il-mard? ” “G˙aliex it-tbatija?” “G˙aliex in-nies tajbin jibqg˙u ibatu?” dejjem se jibqg˙u j˙abbtu bibien qlubna u l-im˙u˙ tag˙na.

Madankollu, ejja nag˙mlu kura©© ˙bieb! Il-fidi Nisranija tag˙na, speçjalment il-Bibbja, il-ktieb tal-kotba, fiha hemm minjiera ta’ tag˙lim u fejqan li lilna jtellg˙una ’l fuq.

Jift˙ulna s-separju ta’ m˙abbet Alla g˙alina. Jaf flixkun pilloli, g˙alkemm ikun me˙tie©, ma jnissilx ittama u l-fer˙ li tnissel kelma tajba, il-Kelma ta’ Alla.

Dan qieg˙ed ng˙idu biex infa˙˙ar lill-Mulej u wara lillpatri twajjeb li g˙allimni mod ta’ kif inwassal il-Kelma ta’ Alla. Óbieb, g˙ax in˙obbkom nixtieqkom ˙afna a˙jar minni! Nixtieq narakom tkomplu tag˙mlu ˙afna ©id kull fejn tkunu.

Mela tinsiex! Inti wkoll tista’ ssir dulçier ta’ ˙lewwiet issema! Int ukoll tista’ t˙ejji dan it-tip ta’ ˙elu, dawn ilpalçmini m˙awra bil-Kelma ta’ Alla. X’tog˙ma tajba jag˙tu lil min iduqhom!

Sie˙bi! Taf kemm kelli bΩonnha!

opinjoni kÓ

19|10|2014 11

kullhadd.com

X’riÓa ta’ gass!

Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Gvern li jisma’

zjoni fuq il-Yellow Pages.

G˙ax dan huwa tassew gvern li jisma’, wara konsultazzjoni pubblika wiesg˙a mal-partijiet interessati kollha, iddeçieda li l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali li huma skedati g˙al Marzu li ©ej isiru kif ippjanat, filwaqt li dawk li huma skedati g˙al Marzu 2017 ji©u posposti u jsiru mal-elezzjoni talParlament Ewropew li jmiss, ji©ifieri fl-2019.

Imma g˙all-OppoΩizzjoni Nazzjonalista dan il-Gvern ma jistax jie˙u azzjoni li ma jikkritikawhiex. Mela g˙ax il-Gvern sema’ mill-poplu, g˙all-PN ilGvern g˙amel U-turn . Ara li kieku l-Gvern iddeçieda li jipposponi l-elezzjonijiet, kienu jo˙or©u qatta bla ˙abel jg˙ajru lill-Gvern li hu rasu iebsa, irid imexxi b’dittatorjat u huwa ta’ detriment g˙addemokrazija. Sa˙ansitra l-Kap tal-OppoΩizzjoni ftit tal-©ranet ilu qabbel deçiΩjoni b˙al din mas-sitwazzjoni f’Óong Kong, fejn il-poplu ta’ dan il-pajjiΩ qed jipprotesta g˙ax il-Gvern ÇiniΩ irid li jag˙Ωel il-kandidati g˙all-elezzjonijiet hu.

Tassew il-PN jifhem ˙afna fitta˙lit tal-˙ass mal-gass.

Terminu ta’ Ωmien

Ir-ro˙s u l-gass U ©aladarba semmejt il-gass, issa se nkompli nrewwa˙. LOppoΩizzjoni jinsabu ferm eçitati u jdoqqu t-trombi kull sekonda g˙ax il-Gvern ˙abbar li l- power station ©dida li ta˙dem bil-gass se tittardja milli tkun kompluta bi ftit xhur. Óar©u jg˙ajru lill-Gvern li mhux se jΩomm l-aktar weg˙da sagra elettorali li kellu l-PL. Jekk ma tridx, qeg˙din ifittxu u jg˙arblu kull intervista li saret lil Dr Joseph Muscat qabel l-elezzjoni ©enerali li g˙addiet forsi jaqbduh jg˙id li jekk ma jibnix ilpower station ©dida li ta˙dem bil-gass sa Marzu 2015 huwa jirriΩenja. Imma x’wiçç g˙andhom dawn in-nies!

Ir-risposta jsibuha façilment fil-Manifest Elettorali tal-PL ta’ Marzu 2013 fejn fis-Sezzjoni tal-Ener©ija hemm iddikjarat: “Gvern ©did ja˙dem fuq pjan biex fi Ωmien stipulat u relattivament qasir jindirizza bis-serjeta l-isfidi fil-qasam talener©ija. Dan il-pjan ikollu b˙ala objettivi ewlenin: • Ir-ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u tal-ilma • Il-qalba g˙all-gass • It-titjib fl-effiçjenza • Is-sostenibbiltà u ssigurtà tal-provista elettrika • IΩ-Ωieda fil-©enerazzjoni tal-ener©ija minn sorsi nodfa • Is-sostenibbiltà finanzjarja tal-Enemalta • It-tis˙i˙ tal-kompetittività ekonomika.”

Fil-Manifest Elettorali hemm iddikjarat ukoll: “Gvern ©did ira˙˙as il-kontijiet tad-dawl b’medja ta’ 25% u dawk talilma b’5% g˙all-familji, innegozji u l-industrija. It-tra˙˙is fil-kontijiet ikun jinçentiva laktar lil dawk li ja˙lu l-inqas.

L-ekoriduzzjoni u l-benefiççji tal-ener©ija lil familji vulnerabbli jibqg˙u jing˙ataw bil-mod li kienu qed jing˙ataw issa.

It-tra˙˙is fil-kontijiet jid˙lu fis-

se˙˙ f’Marzu 2014 g˙all-familji u ftit wara, sa Marzu 2015, g˙an-negozji u l-industrija.”

Il-Gvern Laburista qed iwettaq din il-weg˙da bil-kif. Ilqalba g˙all-gass hija katina wa˙da mill-˙olqa tal-pjan strate©iku li l-PL wieg˙ed lillelettorat Malti u G˙awdxi. Ittra˙˙is tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma se˙˙ u se jkompli jse˙˙ kif imwieg˙ed f’Marzu li ©ej.

Ma ninsewx li l-Gvern ta’ GonziPN kien ivvota bil-qalb biex il-kontijiet jog˙lew u mhux jor˙su. Ma ninsewx li lGvern ta’ GonziPN kien qalilna li qatt mhu se jor˙su l-kontijiet u allura rridu nidrawhom. Ma ninsewx li lGvern ta’ GonziPN kien laqqam din il-weg˙da tar-ro˙s tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma b˙ala l- gimmick tal-millenju.

Ma ninsewx li l-Gvern ta’ GonziPN laqqam il-pjan talener©ija tal-PL b˙ala Alice in Wonderland.

L-OppoΩizzjoni Nazzjonalista tixtieq tpin©i sitwazzjoni li lGvern donnu falla milli jwettaq il-pjan tal-ener©ija tieg˙u g˙ax il- power station li ta˙dem bil-gass se tkun lesta

ftit xhur aktar tard minn dak previst. Qed tpin©i b˙allikieku dan il-pro©ett lanqas biss beda jse˙˙. Imma l-poplu mhux iblah. Il-poplu jaf li biex twettaq pro©ett ma jfissirx li taqbad tibni mill-ewwel ©urnata li bdejt ta˙dem fuqu.

Twettiq ta’ pro©ett jinvolvi diversi studji, pjani, assessments, u fuq kollox permessi.

Din il-˙idma bdiet sa millbidu tal-le©iΩlatura ta’ dan ilGvern u allura oltre mit-tlablib fil-vojt tan-Nazzjonalisti li lpro©ett tal-bini tal-power station tal-gass hija weg˙da fierg˙a u li mhix se sse˙˙.

Tal-PN tassew ma jafux jist˙u. Issa qed ta˙raqhom qalbhom li l-poplu se jkollu jistenna ftit aktar biex jibbenefika minn ener©ija iktar nadifa li ta˙dem bil-gass. Insew li huma fil-Gvern wieg˙du din it-teknolo©ija fl-2006. Imma mbag˙ad ma ninsewx li sentejn wara ˙adu d-deçiΩjoni infami li jibnu l- power station ©dida ta˙dem bil- heavy fuel oil , l-aktar fjuwil li jni©©es, imbag˙ad tawha lill-kumpanija DaniΩa BWSC, u sabu lkuntrattur tag˙ha b’kumbinaz-

B’arroganza g˙andhom il-wiçç li jippruvaw jikkritikaw lil dan il-Gvern fuq it-terminu ta’ Ωmien u jippruvaw inessu li fil-kwart ta’ seklu li kienu ilhom fil-Gvern ma kienx hemm pro©ett kapitali wie˙ed li lestewh fil-˙in u fil-miri finanzjarji pro©ettati. BiΩΩejjed insemmu l-bini tal-Mater Dei, il-pro©ett tal-Kottonera, il-bini tal-parlament il-©did, it-terminal tal-Gozo Channel, iddiversi pro©etti ta’ tiswijiet u bini ©did ta’ toroq, il-pro©ett tal-g˙arg˙ar. Imbag˙ad kellna dawk il-pro©etti li baqg˙u ˙olma fuq l-is˙ab ta’ Alice, b˙al ng˙idu a˙na l-pro©ett talWhite Rocks, l-g˙eluq talpower station tal-Marsa, ilvilla©© tal-Karnival u l-Crafts Village f’Ta’ Qali. Ajma, qtajt nifsi!

Imma l-PN qalilna li x˙in tid˙ol fil-˙ajt tkun taf li d˙alt fil-˙ajt, u li l- bailout qed ixommuha li se tasal fille©iΩlatura li jmiss. B’dikjarazzjoni b˙al din donnu l-PN di©à rema x-xugaman u jaf li fl-elezzjoni ©enerali li jmiss ilpoplu ser jer©a’ jag˙ti l-fiduçja lill-PL. L-OppoΩizzjoni hi fid-dmir li ti©bed l-attenzjoni fejn ikun illok u tag˙ti l-opinjoni u ssu©©erimenti tag˙ha. Però lPN ma jridx jilg˙abha tal-qaddis u b˙al donnu twieled ilbiera˙ u qatt ma ggverna.

Apparti l-kritika, nippretendi li toffri soluzzjonijiet u su©©erimenti. Kemm kienu voçiferi ftit tax-xhur ilu fuq il-mediçina out of stock . Insew li fi Ωmienhom kien hemm Ωmien li kien hawn mal-130 mediçina out of stock. Din il-©img˙a l-Ministeru tas-Sa˙˙a stqarr li din il-lista naqset g˙al Ωew© tipi ta’ mediçina biss li huma out of stock. U, ovvjament, lOppoΩizzjoni Nazzjonalista tibqa’ siekta g˙al din l-a˙bar inkora©©anti, b˙alma tibqa’ siekta g˙all-a˙bar poΩittiva li, ta˙t Gvern Laburista, lAirmalta din is-sena rnexxielha tniΩΩel it-telf g˙al €16-il miljun, meta fl-2011, ta˙t GonziPN, l-Airmalta kienet g˙amlet telf ta’ €80 miljun.

12 19|10|2014

kullhadd.com

lura lejn l-iskola, b’differenza

Josef Azzopardi Viçi Segretarju FÛL u Viçi Sindku tal-Marsa

Skont Nelson Mandela ledukazzjoni hija l-aktar arma qawwija li biha wie˙ed jista’ jbiddel id-dinja. Li kieku l-istudenti jifhmu l-kobor u l-importanza tat-tag˙lim f’˙ajjithom, kieku Ωgur li g˙andna inqas problemi fl-iskejjel tag˙na. ItteΩor li g˙andna li l-edukazzjoni hija b’xejn u g˙al kul˙add, u obbligatorja sal-età ta’ sittax-il sena, nibΩa’ li ftit napprezzawh. Meta snin ilu kont Ωort l-E©ittu flimkien ma’ grupp ta’ studenti millUniversità ta’ Malta, stajt nifhem kemm in-nies t’hemm kienu g˙atxana biex jitg˙allmu. Niftakar ra©el ta’ madwar ˙amsin sena li kien ji©i biex ng˙allmu IngliΩ baΩiku u kienu japprezzaw ˙afna ç-çans li jitg˙allmu.

Kultant, aktar ma jkollok, aktar ma tapprezzax u, inqas ma jkollok, iktar tapprezza!

Eluf ta’ studenti re©g˙u lura lejn l-iskejjel primarji, sekondarji, u terzjarji. G˙al xi w˙ud hija l-ewwel esperjenza fixxena skolastika, u g˙al o˙rajn hija l-ewwel esperjenza f’xi skola ©dida. Is-sistema edukattiva f’Malta qieg˙da kostantament ti©i riformata biex nassiguraw li dejjem tkun ir-risposta biex t˙ejji l-istudenti bi skop li pajjiΩna jkollu ©ejjieni a˙jar. Il˙idma dejjem timxi f’direzzjoni li tara li l-©enerazzjonijiet futuri jkunu mrawmin f’çittadini li kapaçi j˙addmu mo˙˙hom u jag˙rfu jevalwaw dak kollu li jkun hemm madwarhom, ming˙ajr ma jibilg˙u dak li jg˙idulhom. L-edukazzjoni hija ç-çavetta biex il-poplu jimxi mid-dlam g˙ad-dawl.

L-Etika Is-sena l-o˙ra l-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti kien ressaq sett ta’ proposti dwar is-separazzjoni bejn il-Knisja u l-Istat.

Wa˙da mill-proposti kienet dik li jid˙ol is-su©©ett tal-Etika fliskejjel pubbliçi. Proposta li llum hija realtà, g˙ax minn din

is-sena beda ji©i mg˙allem f’erba’ skejjel pubbliçi: tnejn primarji u tnejn sekondarji rispettivament.

Is-su©©ett tal-Etika huwa su©©ett li jikkumbatti l-injoranza u jifta˙ l-im˙u˙ tal-istudenti tag˙na biex jaççettaw ideat, twemmin u opinjonijiet differenti. Hija t-triq li qed inwittu biex minn issa nibdew nibnu soçjetà li ta˙seb b’mo˙˙ha, soçjetà li tapprezza d-differenzi u tiççelebra l-valuri differenti tas-soçjetà. Irridu soçjetà li taççetta u tilqa’ lil kul˙add sakemm kull individwu jirrispetta u jittollera lil ta’ madwaru.

Li naççetta u nittollera ma jfissirx li jien g˙andi nibdel ilvaluri jew it-twemmin tieg˙i, imma tfisser li nifta˙ mo˙˙i u nifhem li mhux kul˙add ja˙sibha b˙ali. Inkun lest li niddiskuti ming˙ajr ma noffendi lil ta’ madwari u ta’ madwari g˙andhom jirrispettaw lili wkoll. L-Etika huwa su©©ett mibni fuq ir-rispett lejn il-proxxmu u lejn kull individwu, u dan ir-rispett g˙andu jkun reçiproku.

is-sistema edukattiva fejn fliskejjel sekondarji tal-Gvern listudenti ma jibqg˙ux segregati bejn subien u bniet, imma jirçievu l-edukazzjoni flimkien.

Hija l-aktar ˙a©a naturali li tifel u tifla jikbru flimkien, jitg˙allmu jg˙ixu flimkien u jifhmu lil xulxin. Fil-verità hija sfida kbira u sitwazzjoni ©dida, b’mod speçjali g˙all-g˙alliema fl-iskejjel sekondarji. Lg˙alliema jridu jaddattaw ttag˙lim tag˙hom biex kemm is-subien u kif ukoll il-bniet ikunu parti mill-klassi u milliskola.

Madwar l-Ewropa huma ftit liskejjel tal-Istat li g˙adhom jaççettaw subien biss jew bniet biss. Dan g˙ax il-koedukazzjoni hija sistema aktar umana, xempju tal-˙ajja reali. Fil-klassi l-istudenti jitg˙allmu mhux biss minn dak li jg˙allmu lg˙alliema iΩda wkoll minn s˙abhom u mill-ambjent ta’ madwarhom. L-istudenti se jkunu qed jiΩviluppaw flimkien u g˙alhekk, sa minn età Ωg˙ira, jibdew aktar jifhmu lil xulxin u dan iwassal biex ikun hemm aktar rispett bejniethom.

Koedukazzjoni

Dixxiplina u rispett

Mis-sena l-o˙ra f’Malta da˙let

Ir-riformi fl-edukazzjoni jistg˙u

kÓ opinjoni

ikunu suççess biss kemm-il darba fl-iskejjel ikun hemm atmosfera ta’ dixxiplina u rispett. Hija impossibbli li tpo©©i studenti bniet u subien flimkien fl-iktar Ωmien kritiku fejn fiΩikament u mentalment ikunu qed jiΩviluppaw b’mod mg˙a©©el ˙afna ming˙ajr ma jkollok sistema mibnija fuq rispett u dixxiplina.

Matul is-snin ir-rispett fis-soçjetà Maltija b˙al donnu beda jonqos. Kultant ir-rispett filfamilja ma jeΩistix f’xi studenti tag˙na u dan jo˙loq sitwazzjonijiet ibsin g˙ax awtomatikament iwassal g˙al nuqqas ta’ rispett fl-awtorità.

Student li d-dar ma jsibx min jedukah bi m˙abba se jkun affettwat f’aspetti o˙ra ta’ ˙ajtu.

Sfortunatament kultant insibu wkoll ©enituri li minflok ma jikkore©uh, jinkorra©uh fil˙aΩin li jkun qieg˙ed jag˙mel.

Dan ikun qed jo˙loq problema lis-soçjetà u lill-iskola. Il-©enituri g˙andhom ikun grati lejn is-sistema edukattiva u g˙andhom i˙arsu lejn l-g˙alliema b˙ala dawk in-nies li qeg˙din jg˙inu lil uliedhom biex jimxu ’l quddiem fil-˙ajja. Meta l©enituri jifhmu x-xog˙ol siewi li jkunu qed jag˙mlu lg˙alliema, allura wliedhom ukoll jibdew japprezzaw lillg˙alliema tag˙hom. Ix-xog˙ol ta’ g˙alliem mhux sempliçiment impjieg, iΩda missjoni. U din il-missjoni tag˙milhom imsie˙ba mal-©enituri fledukazzjoni taç-çittadini ©odda.

L-awtoritajiet huma responsabbli li jo˙olqu skejjel fejn huma siguri u fejn kull individwu huwa aççettat. Is-sorveljanza hija importanti u jonqos mir-responsabbiltà min ma jag˙tix kas tag˙ha. Mhux liskop tieg˙i li nesa©era u lanqas li nbeΩΩa’, però nixtieq li nkun kemm jista’ jkun realista.

Id-drittijiet tal-istudenti g˙andhom ikunu protetti u assigurati.

Fl-istess waqt anke d-dmirijiet tal-istudenti u l-familjari tag˙hom lejn l-istaff edukattiv g˙andhom ikunu rispettati.

Huwa biss b’rispett reçiproku, bejn l-istudenti, l-©enituri, lg˙alliema, l-unjin tal-g˙alliema u l-Awtorità tal-Edukazzjoni, li nistg˙u naslu biex din ir-riforma tkun suççess u wa˙da naturali, ming˙ajr skossi.

il-mara fis-suq tax-xogÓol

Joseph Cuschieri josephcuschieri@gmail.com

Wa˙da mill-miri prinçipali talistrate©ija Ewropa 2020 hu li jiΩdiedu r-rati tal-impjiegi flIstati Membri kollha tal-Unjoni Ewropea sabiex jag˙mlu tajjeb g˙all-fatt li n-numru ta’ nies fis-swieq tax-xog˙ol Ewropej ser ikun qed jonqos min˙abba bidliet demografiçi. F’dan irrigward hu rikonoxxut li wie˙ed mill-punti kruçjali, u li jista’ jkun li jwassal lillEwropa sabiex til˙aq din ilmira, hu l-isforz sabiex tiΩdied il-parteçipazzjoni tan-nisa fissuq tax-xog˙ol. Aktar nisa ja˙dmu jfisser aktar konribuzzjonijiet soçjali u tkabbir flekonomija u g˙alhekk hu kruçjali li wie˙ed isostni din lidea.

Wie˙ed mill-aktar punti li pajjiΩna ji©i kkritikat fuqu f’fora internazzjonali, speçjalment dawk Ewropej hu appuntu dak li g˙andu x’jaqsam mal-parteçipazzjoni

tal-mara fid-dinja tax-xog˙ol u dwar l-ugwaljanza bejn issessi. Forsi mhux daqshekk konvenzjonali li naraw ir©iel jiktbu fuq dan is-su©©ett, imma dan l-a˙˙ar, wara li qrajt artiklu fuq l-internet li appella g˙al aktar g˙arfien fuq din it-tema, t˙ajjart nag˙mel ftit riçerka.

G˙al sena wara l-o˙ra, ilKummissjoni Ewropea indikat li r-rata ta’ parteçipazzjoni tannisa fis-suq tax-xog˙ol hi xi ˙a©a li l-Gvern Malti g˙andu jindirizza mill-aktar fis. F’dan ir-rigward il-Kummissjoni inkludiet dan il-punt fir-rakkomandazzjonijiet speçifiçi li tag˙mel g˙all-pajjiΩi u li ppublikat g˙al Malta (b˙ala parti mill-eΩerçizzji fil-kuntest tas-semestru Ewropew).

Nemmen li b˙ala pajjiΩ hemm bΩonn li nirrikonoxxu li din hi kwistjoni importanti.

Hu allarmanti l-fatt li Malta

g˙adha lura daqshekk f’dan ilqasam. Dan g˙ax din ir-rata ta’ nisa fis-suq tax-xog˙ol hi direttament marbuta u jkollha implikazzjonijiet kemm ekonomiçi kif ukoll soçjali.

G˙alhekk, il-Gvern Malti, speçjalment dak Laburista, dejjem sa˙aq sa minn qabel lelezzjoni li Malta g˙andha ta˙dem sabiex tag˙ti aktar opportunità lin-nisa sabiex jid˙lu fis-suq tax-xog˙ol.

Fil-fatt, eΩattament wara li tela’ Gvern Laburista, millewwel u bla telf Ωmien beda g˙addej xog˙ol sabiex ilGvern ikun jista’ jipprovdi aktar façilitajiet ta’ ˙arsien tattfal g˙al dawk in-nisa li jixtiequ jid˙lu fis-suq tax-xog˙ol.

Din il-weg˙da se˙˙et u sa mill-a˙˙ar ba©it ©ew introdotti wkoll miΩuri o˙ra sabiex jg˙inu lil dawk l-ommijiet li jixtiequ ja˙dmu imma ma jkollhomx ma’ min i˙allu lil

uliedhom. Dan sar b’investiment mhux Ωg˙ir u li jla˙˙aq madwar €38 miljun.

Madanakollu tajjeb li wie˙ed jelenka li, g˙alkemm dan hu pass ©gantesk, ’il quddiem je˙tie© li jsir aktar sabiex Malta u s-swieq tax-xog˙ol tag˙ha jkunu jistg˙u joffru kundizzjonijiet tax-xog˙ol aktar flessibbli, kemm g˙annisa kif ukoll g˙all-ir©iel li huma ©enituri wa˙edhom.

Barra minn hekk, importanti li nkomplu niΩviluppaw fuq issistema preΩenti tal-˙arsien tat-tfal u façilitajiet offruti wara l-˙inijiet tal-iskejjel.

Dawn huma kollha inçentivi li permezz tag˙hom nistg˙u nil˙qu l-potenzjal tag˙na f’dak li g˙andu x’jaqsam malparteçipazzjoni tan-nisa fissuq tax-xog˙ol, bir-riΩultat ikun tkabbir ekonomiku u d˙ul a˙jar g˙all-familji Maltin u G˙awdxin.

eDiTORJaL kÓ

19|10|2014 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnaLisTi RekLami imPaÌnaR u Disinn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

eDiTORJaL xemx wisq sabiÓa!

Min ma jiftakarx litTramps ikantawha!

Kanzunetta ddedikata lill-G˙awdex. Din ilÌimg˙a l-Partit Laburista organizza l-Kungress ta’ G˙awdex kif obbligat li jag˙mel kull sentejn. It-tema mag˙Ωula kienet li din il-gΩira hija prijorità u, kif taf tg˙id ilkanzunetta ta’ The Tramps, g˙ax hija gΩira wisq sabi˙a u ©ojjell fil-kuruna ta’ pajjiΩna.

G˙awdex g˙andu karattru g˙al kollox differenti minn Malta. Il-karattru tal-villa©© G˙awdxi g˙andu dik ix-xi ˙a©a differenti minn dak ta’ Malta. Hekk il-kampanja, likel u t-tradizzjonijiet ta’ din il-gΩira. Fil-fatt, l-akbar numru ta’ turisti li jΩuru din il-gΩira lanqas huma barranin iΩda lokali, g˙alkemm m’g˙andux ikun hekk. Óafna Maltin meta jitilg˙u G˙awdex jag˙mlu hekk g˙ax i˙ossuhom li tassew ser jinqatg˙u minn Malta.

G˙alhekk is-suççess ta’ din il-GΩira huwa proprju d-differenza. Dan huwa s-sigriet tas-suççess li jrid jie˙u ˙siebu l-Gvern, iΩda anke l-G˙awdxin infushom. L-appell ta’ din il-gazzetta lill-G˙awdxin hu biex ma jippruvawx jag˙mlu minn G˙awdex Malta o˙ra.

Ikunu qeg˙din jiΩbaljaw blikrah. Anzi, l-G˙awdxin g˙andhom mill-iΩbalji tal-

Maltin. Ma jimxux fuq il-passi ta’ dawk li ma rrispettawx lambjent u ma fehmux xi jfisser Ωvillupp sostenibbli. Mhux tard g˙all-G˙awdxin li jevitaw l-iΩbalji tal-Maltin. Jekk G˙awdex isir b˙al Malta ma jkunx hemm skop biex nΩuru G˙awdex!

IΩda huwa minnu wkoll li peress li G˙awdex huwa GΩira fi GΩira jew, kif ise˙julha, insularità doppja, ilGvern irid jag˙mel sforz akbar mis-soltu biex il-gΩira ta’ G˙awdex issir aktar attraenti, mhux biss minn aspett ta’ sbu˙ija iΩda anke ekonomikament. Il-potenzjal kollu qieg˙ed hemm iΩda sa issa g˙adna ma sfruttajniehx.

Il-Gvern di©à qieg˙ed jie˙u diversi miΩuri li qeg˙din jag˙tu l-frott tag˙hom. Fil-fatt, Ωdiedu l-impiegi bi 321 u dawk li huma g˙al rashom b’400! Din is-sena biss ser ikunu qasmu l-fliegu ta’ G˙awdex 300,000 elf ru˙ aktar mis-sena l-o˙ra. Is-sajf ilu li g˙adda u l-lukandi f’G˙awdex g˙adhom kollha mimlijin.

IΩda huwa minnu wkoll li rridu nbiddlu l-attitudni li G˙awdex huwa xi kolonja ta’ Malta jew appendiçi tag˙ha.

Irridu nbiddlu l-attitudni li nkunu paternalistiçi lejn lG˙awdxin. G˙awdex hija Malta u viçiversa. Fil-fatt, hija

˙a©a stramba ˙afna kif G˙awdex fil-Kostituzzjoni ma jissemmiex ˙lief fejn jid˙lu lvoti. Fil-fehma ta’ din ilgazzetta, jekk G˙awdex ma jissemiex fl-ewwel artikli tag˙ha, tal-inqas g˙andu jissemma fid-dikjarazzjoni ta’ prinçipji li hemm f’din ilKostituzzjoni.

IΩda kul˙add irid jag˙mel ilparti tieg˙u. Dak li jag˙mel ilGvern irid ukoll ikollu lin-nies

jappo©©jawh. Mhux bil-kliem biss, iΩda wkoll bil-fatti.

G˙alhekk, biex jinkiseb issuççess, l-G˙awdxin iridu jag˙mlu l-parti tag˙hom ukoll. Lil Çesri jridu wkoll jag˙tuh sehmu. Ma nistg˙ux nifhmu kif bil-kummerç kollu li jsir G˙awdex, il-kontribuzzjoni ta’ din il-gΩira g˙all-©id domestiku gross hija biss ta’ ftit anqas minn 6%!

14 19|10|2014

kullhadd.com

MATER DEI ILLUM U GÓADA

KÓ ITTRI

REKORD TA’ AÇÇIDENTI Sur Editur, Ma tg˙addix ©img˙a li fil-by-pass ta’ Wied il-G˙ajn ma jsirx xi aççident tat-traffiku. L-iktar Ωew© postijiet fejn ise˙˙u dawn laççidenti huma f’salib it-toroq li jag˙ti g˙aΩ-Ûejtun, u quddiem içChef’s Choice. Quddiem dan is-supermarket il-perikli huma talbiΩa’. Saru traffic lights biex ix-xerrejja jaqsmu minn fuqu imma ˙add ma juΩah g˙ax qieg˙ed ’il bog˙od. Barra minn hekk il-vetturi jipparkjaw fuq il-bankina u biex tg˙addi trid timxi f’nofs ta’ triq. Mhux l-ewwel darba li jkun hemm xi trakk bil-container i˙ott u jag˙laq triq. Din it-triq hija arterja prinçipali u m’g˙andiex tkun ostakulata.

PEDESTRIAN, Bl-EMAIL

XAQQ TA’ DAWL DIVIN? Sur Editur, Ma tantx in˙obb ng˙id kelma b’o˙ra, g˙alhekk mhux ser ng˙id li l-Isptar Mater Dei ˙a xejra ta’ perfezzjoni mindu tela’ l-Partit Laburista, biss seta’ kien ˙afna a˙jar kieku nNazzjonalisti ma ˙asbux biss fil-bini tal-istess Mater Dei – kurituri twal g˙alxejn u kmamar qishom gabubi. Kieku ˙allew çertu affarjiet kif suppost, kieku llum l-isptar, almenu fid-dehra, jinsab ferm a˙jar.

Madankollu, il-Labour stinka u kompla jistinka u r-riΩultati qed narawhom çar b’g˙ajnejna. Rari g˙ad ikun hawn xi mediçina out of stock u, meta tkun, ma tag˙milx aktar minn

ftit ©ranet. Niftakar ta˙t Gvern Nazzjonalista l-iskarsezza kienet tkun anke g˙al xahrejn u aktar. G˙adni niftakar qisu lbiera˙ pensjonanti anzjani jo˙or©u mill-ispiΩerija litteralment jibku g˙ax ikollhom jixtru l-mediçina minn bwiethom u ma jafux jekk il-pensjoni serrvihomx sal-a˙˙ar taxxahar.

Il-kapolavur li g˙amel ilPartit Laburista bla dubju ta’ xejn huwa t-tnaqqis fil-listi ta’ stennija. Min seta’ jobsor li, ta˙t Gvern Laburista, min kellu jistenna sentejn jew tliet snin o˙ra biex ji©i operat, issa kellu l-opportunità li ji©i operat fi Ωmien sitt xhur jew sena.

Hija ˙a©a lo©ika li wie˙ed jg˙id li d-dewmien kien jeΩisti

ta˙t in-Nazzjonalisti biss! Xi ng˙idu g˙all-kimoterapija li bdiet issir f’G˙awdex stess biex l-G˙awdxin ma jinqalg˙ux u ji©u Malta.

Qatt smajna b’xi idea b˙al din ta˙t in-Nazzjonalisti?

Dawk mhux f’dawn l-affarijiet kien mo˙˙hom, imma safar u festini u €600 g˙al Lawrence Gonzi u l-Kabinett tieg˙u. Kif g˙edt aktar qabel, Mater Dei baqag˙lu ˙afna biex ji©i viçin il-perfezzjoni, g˙ax il-perfezzjoni qieg˙da l-©enna, imma b’˙afna paçenzja, ˙afna tolleranza u ˙afna xog˙ol, Mater Dei g˙ad jasal biex i˙abbatha mal-aqwa sptarijiet fid-dinja.

VALERIE BORG, BL-EMAIL

Sur Editur, L-Isqof G˙awdxi Mons. Mario Grech, li qed jirrappreΩenta lKnisja Maltija fis-sinodu straordinarju tal-isqfijiet, ©ie rrapportat li qal u nikkwota: “Irridu nkunu nafu tajjeb lill-familji tag˙na biex nistg˙u n˙abbru l-Van©elu b’mod konkret. Punt tat-tluq hu llingwa©© – li jrid ikun lingwa©© ta’ knisja li hi omm ˙anina u flistess ˙in tabib.”

Sakemm tag˙tini l-memorja, dan ma kienx il-lingwa©© ta’ qabel ir-referendum tad-divorzju, la tal-Isqof Grech u lanqas tal-kurji Maltin. F’kull omelija dak iΩ-Ωmien l-ebda predikatur ma ppreΩenta knisja ˙anina u fl-istess ˙in tabib, imma knisja li tikkundanna. G˙adni niftakar kappillan (mhux tal-Óamrun) jg˙id fl-omelija tieg˙u li dawk divorzjati m’g˙andhomx g˙alfejn jersqu lejn il-bieb tal-knisja g˙ax mhux milqug˙in. Ng˙id il-verità ssummajt u g˙al mument bdejt nist˙i li nag˙mel parti mill-Knisja ta’ Kristu. Ara dawk li jiddivorzjaw mis-sagrament tal-ordni sagri, dawk iva aççettati.

Infakkar ukoll kemm il-Knisja ppumpjat flus mill-©bir tal-fidili g˙all-kampanja kontra d-divorzju. Ara kemm kienet tag˙mel ©id b’dawk l-eluf ta’ ewro kieku uΩathom mat-tfal tal-missjoni billi pprovdiet ross, edukazzjoni u fejqan ta’ mard – qed nie˙u spunt mill-envelopp li g˙adna kemm irçevejna fid-djar tag˙na fil-jiem li g˙addew. Il-Malti jg˙id: “A˙jar tard inkella qatt.” Forsi fl-a˙˙ar, b˙all-Papa Ìwanni XXIII meta sejja˙ il-Konçilju Vatikan II, g˙alkemm il-Knisja hija mmexxija minn Papa anzjan, però b’mo˙˙ u qalb li jag˙der, ja˙fer u j˙obb u b’kura©© kbir nieda dan is-sidonu biex jibda jibdel il-mentalità ta’ knisja supperva li ma tridx ta©©orna xejn u j©ibha f’sensiha b˙ala omm ˙anina li tilqa’ fi ˙danha lil dawk li jixtiequ jer©g˙u jsibu l-kuntentizza tal˙ajja f’familja ©dida.

G˙alkemm tard, na˙seb li l-lingwa©© tal-Knisja Maltija nbidel wara r-risposta tal-poplu Malti sentejn ilu.

GEJTU DIMECH, IL-ÓAMRUN

“KONT BARRANI U ÓADTILKOM ARTKOM…” Sur Editur, Nhar il-Ìimg˙a 10 ta’ Ottubru inzertajt qed nisma’ qassis Malti jfisser il-Van©elu, u qal li ma jkunx i˙obb lil Alla kull min ma jobdix il-kliem ta’ Ìesù fil-Bibbja (il-ktieb miktub mil-Lhud g˙alLhud) “Kont barrani u lqajtuni.”

Dak iΩ-Ωmien tinsewx li fil-Ìudea kien hemm 12-il tribù Lhudi.

G˙axra minnhom kienu telqu mill-Ìudea g˙ax irvellaw kontra dDar ta’ David u ©ew deportati. Dawn l-g˙axar tribujiet baqg˙u mag˙rufa b˙ala ‘l-g˙axar tribujiet mitlufa tal-IΩrael’.

Kieku dan il-qassis ried ikun emmnut u mirqum fl-omelija tieg˙u kien imissu tkellem skont il-fatti storiçi kif huma mag˙rufa mill-1948 sal-lum, fejn hemm kollox miktub u rrekordjat u ˙add ma jista’ jmerihom.

Dan imissu qal hekk: “Kont barrani u ˙adtilkom artkom, biex fl14 ta’ Mejju 1948 waqqafna l-istat bl-isem tal-IΩrael. U morna lura Ìerusalemm wara ’l fuq minn elfejn sena mferrxin f’mitt pajjiΩ madwar id-dinja kollha. U tfajna lilkom, l-G˙arab tal-Palestina, ’il barra g˙al dejjem ta’ dejjem. Hekk ikun.”

CHARLES MICALLEF, IS-SIÌÌIEWI

ittRi kÓ

19|10|2014 15

kullhadd.com

Reklam Doppju fi NeW YoRk Sur Editur, Artikolist fl-iℌjed Šurnal mibjug˙ (mhux neçessarjament moqri) bl-Ingliℌ li ta’ kull Šimg˙a jara fejn jikkritika din in-na˙a, mar Šab ritratt u kitba twila jikkritika s-sehem li s-Sinjura Muscat tat fil-promozzjoni ta’ Malta fi New York, belt ferm importanti fissettur finanzjarju.

Mir-ritratt stajt nara li s-Sinjura Muscat, fil-fehma tieg˙i, kienet li spikkat fost erba’ nisa importanti.

Kif qal tant tajjeb dan l-a˙˙ar il-Ministru responsabli millEkonomija, l-Avukat Chris Cardona, minkejja l-isforzi li saru, Malta, f’˙afna in˙awi u çrieki, g˙adha mhix mag˙rufa, allura tiŠi wa˙edha l-konkluℌjoni ta’ kemm hu me˙tieŠ li jsiru sforzi doppji biex Malta tkun mag˙rufa a˙jar.

U hekk g˙amel il-Prim inistru fiℌ-ℌjara tieg˙u fi New York.

Mhux biss fil-laqg˙at li kellu mal-komunitajiet Maltin f’dik il-belt, iℌda wkoll bis-sehem tas-Sinjura Muscat f’laqg˙at u avvenimenti li fi ℌjarat mill-prim ministri ta’ qabel ma sarux. Óafna drabi l-investiment lejn pajjiℌ ma jiŠix attirat biss fuq evalwazzjoni dispassjonata ta’ x’benefiççji hemm, iℌda wkoll, anzi ˙afna drabi, mill-kuntatti personali li jsiru, u hawnhekk pajjiℌna hu xxurtjat bil-Prim Ministru u s-Sinjura Muscat. ÇITTADIN B’INIZJATTIVA, IL-BALLUTA

iÛjeD koNsultaZZjoNi

mhux postha fl-iskejjel

Sur Editur,

Sur Editur,

Ă“adt pjaçir nara r-reklami mill-Ministeru tal-Intern u s-SigurtĂ Nazzjonali li ser ikompli bil-laqgË™at ta’ konsultazzjoni fil-lokalitajiet. LaqgË™at li saru f’Pembroke, is-Swieqi, San ĂŒiljan, u Tas-Sliema, iâ„Śda li ser isiru wkoll fl-ibliet storiçi ta’ madwar il-Port il-Kbir. Anke l-fatt li fit-toroq tidher iâ„Śjed il-preâ„Śenza tal-forzi talordni hi ta’ serË™an il-mo˙˙. Kif naË™seb li hu punt poâ„Śittiv li dda˙˙lu lura dawk l-uffiçjali anzjani talKorp li kienu disposti li jaË™dmu xi sigË™at. Hekk ukoll ir-rekluti l-Šodda u dawk b’mhux Ë™afna snin ta’ esperjenza jistgË™u jsibu min jgË™inhom fis-servizz.

G˙ax bejn it-teorija u l-prattika fil-˙ajja ta’ kuljum hemm ftit differenza li ting˙eleb mhux bl-iskola biss iℌda wkoll mill-g˙aqal imŠemma’ fuq snin kbar ta’ servizz.

Fil-fehma tieg˙i, il-ftehim li kien iffirma mas-Santa Sede l-Gvern Nazzjonalista fl-1989 dwar it-tag˙lim tar-reliŠjon Kattolika fl-iskejjel tal-Istat, g˙andu jiŠi annullat. Fl-iskejjel kollha tal-Istat m’g˙andha tiŠi mg˙allma l-ebda reliŠjon.

L-Istat g˙andu x-xog˙ol tieg˙u sekulari x’jg˙allem u jwettaq, u l-Knisja g˙andha x-xog˙ol reliŠjuℌ tag˙ha x’tg˙allem u twettaq. It-tnejn separati g˙al kollox minn xulxin.

Fil-Kostituzzjoni m’hemm xejn li jobbliga lill-Istat Malti biex jg˙allem ir-reliŠjon fl-iskejjel tieg˙u, meta llum kul˙add jaf li hu ˙ela ta’ ˙in u riℌorsi. Qeg˙din fl-era diŠitali u mhux fl-era medjevali, u l-Knisja g˙andha l-iskejjel u l-istituzzjonijiet reliŠjuℌi tag˙ha fejn tista’ tg˙allem.

BLACK ROVER, SAN ĂŒILJAN

TIBDIL FL-ISKEJJEL, IÛ-ÛURRIEQ

ix-xixa u l-ebola

Ritratt: PULIZIJA TA’ MALTA

Sur Editur, F’postijiet turistiçi madwar Malta da˙al moda t-tipjip tax-xixa. G˙al min ma jafx f’dan it-tipjip il-fjokkin talpipa jg˙addi minn ˙alq g˙all-ie˙or, peress li kul˙add ipejjep mill-istess pipa.

Kull marda tista’ tittie˙ed mit-ta˙lit tal-bℌieq, iℌda issa s-sitwazzjoni hija iktar serja. Nixtieq nistaqsi jekk min˙abba l-virus qerried tal-Ebola l-awtoritajiet tassa˙˙a ˙adux passi biex jiŠi pprojbit dan it-tipjip talOrjent? Niftakru li g˙all-Ebola g˙ad m’hemmx kura.

IMĂ“ASSEB, SANTA VENERA

+RPH ORDQV WDV VROWX" 0KX[ PLQQ JÄ€DQGQD (MMD NHOOLPQD OOXP GZDU +RPH /RDQV PDJÄ€PXOLQ DSSRVWD JÄ€DOLN / HVSHUMHQ]D WDJÄ€QD JÄ€DOOPLWQD OL O NOLMHQWL WDJÄ€QD JÄ€DQGKRP EÄ‚RQQLMLHW GLIIHUHQWL PHWD MLĂżX ELH[ ML[WUX G GDU WDJÄ€KRP X JÄ€DOKHNN LO SURGRWWL WDV VHOI IXT LG GMDU LULGX MNXQX PIDVVOD VNRQW LO Ä€WLĂżLMLHW WDJÄ€KRP *Ä€DOKHNN O ,VSHÄ MDOLVWL IXT LV 6HOI WDJÄ€QD MLGGLVNXWX O EÄ‚RQQLMLHW VSHÄ LĂœÄ L WLHJÄ€HN X MIDVVOX O +RPH /RDQ PHÄ€WLHĂżD JÄ€DÄ Ä LUNRVWDQ]L WLHJÄ€HN ĂœOZDTW OL MLJJZLGDZN VDELH[ LO SURÄ HVV OL VVLU VLG WDo GDUHN LNXQ EO LQTDV [NLHO SRVVLEEOL .HOOLPQD OOXP Ä…HPSHO ĆXU 0XU 606

2380 2380 hsbc.com.mt/dari � HTUHE IHUJĀD LEJĀDW PHVVDÿÿ pMY HOMEq IXT

,W WDULIĂœ QRUPDOL WDO 606 MDSSOLNDZ

7HUPLQL X NXQGL]]MRQLMLHW MDSSOLNDZ (Ä‚HPSMX UDSSUHÄ‚HQWDWWLY WDo &ODVVLF +RPH /RDQ IXT O DPPRQW WDo VHOI WDo b OL KLMD GLVSRQLEEOL PLOO +6%& %DQN 0DOWD S O F EoUDWD WDo LPJÄ€D[ YDUMDEEOL PUDĀĀVD WDo JÄ€DOO HZZHO LO [DKDU X UDWD WDo LPJÄ€D[ YDUMDEEOL WDo ĂœV VHQD JÄ€DOO [DKDU WDo ZDUD ,V VRPPD WLWÄ€DOODV Ăœ LO SDJDPHQW LQGDTV Ăœ[ [DKDU WDo b SDJDPHQW LQGDTV Ăœ[ [DKDU WDo b X SDJDPHQW WDO DĀĀDU WDo b IXT SHUMRGX WDo VHQD -HNN LU UDWD WDO LPJÄ€D[ PD WLQELGLO[ LV VRPPD WRWDOL PÄ€DOOVD KLMD WDo b Ä„ODVLMLHW RÄ€UD OL MDSSOLNDZ JÄ€DO GDQ LV VHOI KXPD s b Ä€ODV JÄ€DOO LSSURÄ HVVDU Ä€ODV OHJDOL WDo b Ä€ODV JÄ€DU ULÄ HUNL WDo b Ä€ODVLMLHW GZDU YHULĂœNL OL MVLUX ZDUD O LSRWHND WDo b X VSHMMHÄ‚ ELH[ MLQJÄ€DODT LO NRQW WDo b ,V VHOI JÄ€DQGX MLĂżL JDUDQWLW SHUPH]] WDo LSRWHND X SULYLOHÿÿL VSHÄ MDOL IXT LO SURSMHWÂť OL THG WLĂżL IĂœQDQ]MDWD UDKDQ SOHGJH IXT SRO]D WDO DVVLNXUD]]MRQL IXT LO Ä€DMMD OL WNRSUL O DPPRQW NROOX X SRO]D WDO DVVLNXUD]]MRQL IXT LO ELQL WDO SURSMHWÂť OL WNRSUL O LVSLÄ‚D ELH[ WHUĂżDo WLQEHQD O SURSMHWÂť OL THG WLĂżL IĂœQDQ]MDWD ,O SURSMHWÂť OL WNXQ THG WLĂżL IĂœQDQ]MDWD WLVWDo WLQELHJÄ€ ZDUD SURÄ HGXUD OHJDOL X PLQ MLVVHOOHI MLVWDo MLWOHI LO SURSMHWÂť MHNN LO SDJDPHQWL WDo NXOO [DKDU JÄ€DOO Ä€ODV WDV VHOI PD MVLUX[ $SSURYDW X PDÄ€UXĂż PLOO +6%& %DQN 0DOWD S O F LVWLWX]]MRQL WDo NUHGLWX OLÄ HQ]MDWD PLOO 0)6$ WDÄ€W LW WHUPLQL WDO $WW %DQNDUMX WDO ,QGLUL]] UHĂżLVWUDW 7ULT O $UÄ LVTRI 9DOOHWWD 9/7 0DOWD

16 19|10|2014

kullhadd.com

MADWAR

1 KAÛ IEÓOR

F’Texas ©iet identifikata infermiera o˙ra li ˙adet il-virus tal-Ebola.

Din l-infermiera, li jisimha Amber Vinson, ˙adet il-virus mill-istess pazjent li infetta l-infermiera l-o˙ra li ©iet iΩolata l-©img˙a l-o˙ra wara li wriet sintomi simili.

Il-kaΩ ta’ Vinson qajjem kontroversja kbira hekk kif din t˙alliet tivvja©©a bl-ajru minkejja l-fatt li kellha d-deni. Madankollu, illinja tal-ajru inkwistjoni sa˙qet li t-temperatura ta’ Vinson kienet nofs grad inqas mil-livell ta’ periklu indikat miç-Çentru g˙allKontroll tal-Mard (CDC).

Din id-deçiΩjoni esponiet iktar minn 130 passi©©ier, flimkien mal-ekwipa©© tal-ajruplan, g˙all-infezzjoni. Madankollu, is-CDC sostna li min˙abba li l-marda kienet g˙adha fi stadju bikri matul il-vja©©, iç-çans ta’ infezzjoni huwa baxx.

Minkejja dan, is-CDC qieg˙da tag˙mel kuntatt ma’ kull min kien fuq l-ajruplan biex isiru l-aççertamenti mediçi neçessarji. L-ajruplan inniffsu twaqqaf temporanjament milli jopera sakemm ji©i ddisinfettat.

2 1

2 ÛVILUPP IMPORTANTI

3 VOT KONSULTATTIV

Lockheed Martin, kumpanija Amerikana li tispeçjalizza fl-iΩvilupp ta’ teknolo©ija avvanzata u militari, ˙abbret li qieg˙da viçin li tibni reattur li ja˙dem permezz tal-fuΩjoni nukleari.

Din ilha ˙olma g˙al diversi riçerkaturi li ja˙dmu fis-settur talener©ija. Dan g˙ax il-fuΩjoni nukleari tista’ tipprovdi ener©ija iktar nadifa minn dik mill-fjuwil fossilu, imma ming˙ajr ir-radjazzjonijiet li jirriΩultaw mill-fissjoni nukleari.

Minkejja l-fatt li, teoretikament, kien possibbli li fil-passat jinbena reattur ta’ dan it-tip, dan ma kienx vijabbli min˙abba d-daqs u l-ispiΩa li kien jinvolvi s’issa. Madankollu, Lockheed Martin sostnew li fi Ωmien g˙axar snin huma se jkunu kapaçi jibnu reattur li sa˙ansitra joqg˙od fi trakk.

Il-Kummissjoni Ewropea, sadanittant, ukoll g˙andha programm ta’ riçerka bl-isem ta’ ‘Fusion For Energy’ li g˙andu jag˙mel din il-forma ta’ ener©ija vijabbli sal-2020.

KÓ TA’ bARRA

Il-President tal-Katalonja Artur Mas qieg˙ed jipprova jsalva l-vot tad-9 ta’ Novembru wara li r-referendum dwar lindipendenza minn Spanja kien sospiΩ mill-Qorti Kostituzzjonali Spanjola.

G˙al diversi xhur Mas ipprova jinjora lill-Prim Ministru Spanjol Mariano Rajoy illi kemm-il darba ©ibidlu l-attenzjoni g˙all-fatt li referendum ta’ dan it-tip ikun illegali ming˙ajr l-approvazzjoni tal-gvern çentrali.

Issa li l-qrati taw ra©un lil Rajoy, Mas se jipprova juΩa tattika ©dida biex iΩomm il-vot g˙addej billi jippreΩentah b˙ala vot konsultattiv u mhux referendum uffiçjali.

Madankollu, din l-istrate©ija tidher li mhi se tikkuntenta lil ˙add hekk kif l-indipendentisti riedu referendum, filwaqt li l-unjonisti jixtiequ li jinfeta˙ djalogu kostruttiv bejn ilGvern Katalan u dak Spanjol qabel ma jsir xi vot.

Min-na˙a tieg˙u, Mas ma g˙alaqx il-bieb g˙al djalogu, però insista li, jekk il-vot tad-9 ta’ Novembru juri li hemm rieda çara g˙all-indipendenza, huwa se jfittex vot uffiçjali fi Ωmien mhux imbieg˙ed.

TA’ BArrA kÓ

19|10|2014 17

kullhadd.com

ID-DINJA

6 JErÌA’ JITfAÇÇA

3 6 4

5

Nhar it-Tlieta li g˙adda, ritratti ©odda li fihom deher Kim Jong-un tfaççaw fil-medja tal-Korea ta’ Fuq wara li l-mexxej Korean kien assenti g˙al iktar minn xahar mix-xena pubblika.

F’dawn ir-ritratti, li ttie˙du waqt li kien qieg˙ed iΩur çentru ta’ riçerka xjentifika ©did, Kim Jong-un jidher qed juΩa bastun g˙allmixi. Dan jikkonferma l-g˙ajdut li d-dittatur Korean assenta ru˙u mix-xena pubblika min˙abba problemi ta’ sa˙˙a.

Osservaturi internazzjonali qeg˙din jispekulaw li r-ritratti kienu ppubblikati biex il-Gvern tal-Korea ta’ Fuq jipprova jraΩΩan lispekulazzjoni li kien se˙˙ xi kolp ta’ stat minn wara l-kwinti mill-Forzi Armati tal-pajjiΩ.

Madankollu, minkejja l-fatt li dawn ir-ritratti huma ©odda, mhuwiex çar jekk humiex riçenti u jista’ jkun li ttie˙du qrib iddata tat-3 ta’ Settembru, meta l-mexxej deher l-a˙˙ar darba filpubbliku.

5 NEGOZJATI ÌODDA

4 BIÛÛEJJED? L-Istati Uniti u l-alleati tag˙ha komplew bil-kampanji militari tag˙hom fis-Sirja u l-Iraq din il-©img˙a bit-tama li jraΩΩnu l-espansjoni tal-Istat IΩlamiku, grupp terroristiku Sunnita li fix-xhur li g˙addew g˙amel li seta’ biex jhedded l-istabbiltà ta’ dawn il-pajjiΩi.

Minkejja l-fatt li l-attakki tal-koalizzjoni qeg˙din ikunu qawwija u kontinwi, g˙adu mhuwiex çar humiex se jkunu biΩΩejjed biex jeg˙lbu lill-Istat IΩlamiku.

Fil-jiem li g˙addew diversi figuri prominenti fil-koordinazzjoni ta’ din il-kampanja lmentaw dwar in-nuqqas ta’ truppi fuq l-art biex jimbuttaw lit-terroristi ’l barra miΩΩoni urbani. Sitwazzjoni li qieg˙da tag˙ti l-opportunità lill-membri ta’ dan il-grupp li jirtiraw u jer©g˙u jorganizzaw ru˙hom g˙al kampanji militari ©odda.

Sadanittant, dan il-konflitt qieg˙ed jaffettwa direttament lill-pajjiΩi ©irien. Fosthom hemm it-Turkija, fejn il-minoranza Kurda kienet involuta f’diversi rvellijiet b’riΩultat tarrabja tag˙ha g˙all-fatt li l-Gvern Tork mhux qieg˙ed jappo©©ja lill-Kurdi li qed ji©©ieldu kontra l-Istat IΩlamiku fis-Sirja.

Fil-jiem li g˙addew komplew il-protesti fit-toroq ta’ Óong Kong wara li l-©img˙a l-o˙ra l-amministraturi ta’ dan ir-re©jun ma Ωammewx il-kelma tag˙hom li jift˙u n-negozjati mal-manifestanti.

Mhuwiex çar x’kienet ir-ra©uni wara din id-deçiΩjoni, però jidher li l-Gvern ta’ Óong Kong ˙assu kunfidenti biΩΩejjed li jirtira l-proposta ta’ ftehim meta ra li numru kbir ta’ manifestanti bdew jirritornaw lejn djarhom tard il-©img˙a l-o˙ra.

Madankollu, is-sitwazzjoni re©g˙et idde©enerat malajr hekk kif, permezz ta’ protesti ©odda, in-nies esprimew ir-rabja tag˙hom lejn il-mod kif ©ew ittraduti mill-Gvern.

Dan l-iΩvilupp ©ieg˙el lill-Gvern illi jer©a’ joffrilhom l-opportunità li jaslu g˙al ftehim, però Leung Chun-ying, il-Kap EΩekuttiv ta’ Óong Kong, g˙amilha çara li l-proposta prinçipali taç-çittadini, dik li fil-futur il-kapijiet eΩekuttivi jkunu eletti b’elezzjoni diretta, mhix se ti©i milqug˙a.

18 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ MILL-IsToRjA

ANKe DAWN QALBIeNA TAL-GWeRRA

KITBA TA’ MARY CHETCUTI “Sailor kien ja˙dem 24 sieg˙a kuljum ming˙ajr waqfien. Kien kwiet qisu ˙aruf u intelli©enti daqs Ωiemel tar-razza, imma kont ukoll tist˙ajlu li mhux ma˙luq g˙al din il-˙ajja, u fil-fatt tlifnieh. Il-battaljun kollu tal-artillerija bisuh u sellmulu u l-kuççiera u s-suldati li kienu jitimg˙uh kwaΩi bkew.”

Is-sehem taΩ-Ωwiemel Sailor kien wie˙ed mill-miljuni ta’ Ωwiemel, u bg˙ula wkoll, li ntuΩaw mill-armati alleati u talg˙adu fil-Gwerra l-Kbira. Meta lAwstrija u l-Ìermanja ddikkjaraw gwerra kontra Franza u lalleati tag˙ha fl-1914, mill-ewwel deher biç-çar li, g˙all-kuntrarju tal-gwerer Ewropej kollha preçedenti, din kienet se tkun gwerra mi©©ielda b’mod totalment differenti bl-uΩu g˙all-ewwel darba tal-machine gun – arma qattiela ©dida fjamanta, u ftit aktar tard ajruplani u tankijiet tal-©lied. Filbidu tal-konfront intbag˙tu rri©menti tal-kavallerija b˙alma dejjem kien sar s’issa, iΩda malli raw kif bdew ji©u mbiççrin iΩΩwiemel bit-tiri ma jaqtg˙u xejn tal-machine gun, il-kmandanti rrealizzaw li kellha tintuΩa tattika o˙ra biex ma jibqg˙ux imutu suldati u Ωwiemel bir-rata li biha bdew imutu.

T˙affru kilometri s˙a˙ ta’ trunçieri fuq il-front tal-gwerra u l-©lied kompla minn dawn ittrunçieri b’assalti g˙al g˙arrieda tal-infanterija g˙al ©ot-trunçieri tal-g˙adu wara li jkun sar bumbardament massiçç mill-artillerija bil-kanuni ©odda u aktar preçiΩi, fuq is-suldati mo˙bijin f’dawn ittunçieri.

Madankollu, g˙alkemm l-uΩu tal-kavallerija fil-gwerra issa ma baqax jag˙mel sens, xorta wa˙da l-˙abib tal-bniedem, iΩΩiemel, kompla jintuΩa tul lEwwel Gwerra Dinija. Peress li huma annimali b’sa˙˙ithom ˙afna, iΩ-Ωwiemel u l-bg˙ula bdew jintuΩaw biex jittrasportaw kull tip ta’ materjal me˙tie© fuq il-front tal-gwerra. Vetturi mekkanizzati b˙at-trakkijiet kienu xi ˙a©a totalment ©dida fl1914 u, g˙aldaqstant, it-truppi bdew isibu ma’ wiççhom problemi mekkaniçi kbar li ma tantx setg˙u jsibu min isolvihomlhom.

IΩ-Ωwiemel u l-bg˙ula kienu la˙jar soluzzjoni g˙al din il-problema; jin˙tie©u ftit li xejn manutenzjoni u jikkuntentaw bi ftit g˙alf u tiben.

Dawn l-annimali ©arrew minn kanuni, provisti militari u esplussivi, sa suldati korruti, mediçini u tobba. Fuq il-front tal-Punent (fi Franza u l-Bel©ju) mietu xejn inqas minn tmien miljun Ωiemel tal-alleati u l-g˙adu flimkien.

MaΩ-Ωew© miljuni u nofs ittie˙du fi sptarijiet tal-annimali u Ωew© miljun Ωiemel ©ew ikkurati bla˙jar mod li setg˙u l-veterinarji u re©g˙u ntbag˙tu jkomplu jaqdu dmirhom fil-gwerra.

Il-klieb ukoll Óabib leali ie˙or tal-bniedem li ta sehmu u ˙ajtu fl-isforz sfrenat tal-bnedmin biex jo˙or©u rebbie˙a f’din il-gwerra mdemmija kien il-kelb. Huwa stmat illi sal1918 il-Ìermanja kienet qed tuΩa mat-30,000 kelb militari, filwaqt li l-Gran Brittanja, Franza u l-Bel©ju kellhom bejniethom mal-20,000 kelb im˙arre© militar-

ment, u min-na˙a tag˙ha l-Italja ˙arr©et 3,000 kelb. Ir-razez talklieb li ntuΩaw fil-Gwerra l-Kbira kienu jvarjaw minn Doberman, Alsation u razez ta’ statura Ωg˙ira b˙at-terrier. Il-klieb wettqu ˙afna xog˙ol importanti tul il-gwerra.

Il-klieb Doberman u Alsation intuΩaw b˙ala klieb tal-g˙assa u ©ew im˙arr©a jag˙tu sinjal blinbig˙ lil sidhom meta jindunaw bi preΩenza mhux mag˙rufa f’Ωoni sensittivi u ta’ sigurtà.

Klieb simili ©ew mg˙allma wkoll biex jakkumpanjaw skwadruni ta’ suldati tal-infanterija u kienu kapaçi jxommu l-preΩenza talg˙adu minn distanza ta’ mhux anqas minn elf metru bog˙od.

G˙al-kuntrarju tal-kelb talg˙assa, il-kelb skawt kien jag˙ti sinjal ta’ periklu lil sidu billi jieqaf fejn ikun, jibqa’ immobbli filwaqt li jg˙olli id wa˙da ta˙t sidru u jiddritta denbu ming˙ajr ma jag˙mel l-içken ˙oss; eΩatt kif jag˙mel kelb tal-kaçça malli jilma˙ tajra. Dawn il-klieb salvaw eluf ta’ ˙ajjiet ta’ suldati g˙ax li ma kienx g˙alihom skwadruni s˙a˙ kienu jispiççaw ji©u wiçç imb wiçç ma’ suldati tal-g˙adu b’konsegwenzi fatali.

Klieb li jfittxu l-korruti fuq ilkamp tal-battalja kienu ilhom ji©u m˙arr©a mill-ÌermaniΩi sa minn tmiem is-seklu dsatax.

Kienu jsej˙ulhom ‘Sanitatshunde’ (Kelb Mediku). Il-Gwerra l-Kbira ©abet mag˙ha bΩonn kbir g˙al dawn il-klieb li kienu jintbag˙tu b’materjal mediku marbut mag˙hom, iduru mas-suldati korruti jew qed imutu wara lbattalji biex is-suldati li jibqg˙alhom sa˙˙a jimmedikaw lilhom infushom kif jistg˙u sakemm jin©abru mill-ambulanzi. Óadu l-laqam ta’ ‘klieb tal˙niena’ meta ˙afna drabi kienu jibqg˙u ˙dejn suldati qed imutu imma g˙adhom f’sensihom biΩΩejjed li jkunu jixtiequ jkollhom imqar wie˙ed minn dawn il-klieb ˙dejhom iΩommilhom kumpanija sakemm jie˙du la˙˙ar nifs ta’ ˙ajjithom.

Il-klieb messa©©iera ffrankaw ˙afna ˙ajjiet g˙all-fatt li kienu ji©ru minn trunçiera g˙all-o˙ra jwasslu messa©©i ta’ komunikazzjoni. Bdew jintuΩaw klieb im˙arr©in u ˙fief fil-©iri minflok suldati meta l-komunikazzjoni bit-telefown tat-trunçieri kienet tkun impossibbli u allura kien jintbag˙at kelb bil-messa©© marbut mal-kullar tieg˙u peress li kien jag˙ti anqas fil-g˙ajn waqt attakk fuq il-kamp tal-battalja.

Kelb partikolari li kien ©ie m˙arre© fl-Iskozja waqqaf rekord meta ©era erba’ kilometri f’inqas minn sieg˙a fuq terren imqalleb ˙afna u bil-bombi niΩlin madwaru.

L-akbar eroj tal-Gwerra l-Kbira kien Sergeant Stubby, kelb mi©bur mit-triq im˙allat marrazza Bull Terrier, li rçieva midalji u unuri g˙all-bravuri u lkura©© kbir li wera fis-sbatax-il battalja li ˙a sehem fihom fuq ilfront FrançiΩ meta kien il-maskot tar-Ri©ment Nru 102 tal-

Infanterija Amerikana. Fost lazzjoni kontinwa tieg˙u, Stubby darba minnhom salva lir-ri©ment tieg˙u milli jibilg˙u gass letali li nxte˙et fit-trunçieri tag˙hom, u darb’o˙ra sa˙ansitra ˙ataf suldat ÌermaniΩ u baqa’ jΩommu bi snienu mill-warrani tal-qalziet sakemm s˙ab Stubby, is-suldati Amerikani, ˙adu l-ÌermaniΩ f’idejhom b˙ala pri©unier talgwerra. Is-Sur©ent Stubby ˙oloq sensazzjoni kbira fl-Istati Uniti tal-Amerika tant li l-gazzetti kollha kienu jirrappurtaw ir-reb˙iet ta’ dan l-eroj. Stubby kellu wkoll udjenza mal-President Amerikan Woodrow Wilson u baqa’ jinΩamm b’g˙oΩΩa kbira millarmata Amerikana sakemm miet bix-xju˙ija fl-1926.

It-trunçieri kienu miΩg˙uda bil©rieden u firien sakemm in©iebu klieb ta’ statura Ωg˙ira, l-iΩjed terrier, li xog˙olhom kien jikkaççjaw u joqtlu l-©rieden kbar u Ωg˙ar li kienu qed jag˙mlu fiera mill-i©sma tas-suldati mejtin.

Suldati u Ωwiemel waqt drill bil-maskri tal-gass

L-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas: il˙amiem Annimal ta’ statura ferm iΩg˙ar minn dawn it-tnejn ta’ qablu, iΩda li mhux b’inqas wera kapaçità u qlubija kbira, kien il˙amiem. Cher ami, The Mocker, President Wilson u Spike huma fost il-˙afna ˙amiem li qatg˙u figura ta’ eroj tul l-Ewwel Gwerra. Battaljun minn New York intilef u l-unika tama li jinstab mill-alleati qabel jinqered mill-g˙adu kienet l-a˙˙ar ˙amiema li kien baqg˙alhom ˙ajja. Cher ami rnexxielha tasal lura fil-guva tag˙ha korruta gravi u b’messa©© g˙all-g˙ajnuna marbut ma’ sidirha – dakinhar hija salvat il-˙ajja ta’ 194 suldat.

Il-˙amiem militari kienu jinΩammu wkoll fuq bastimenti u ajruplani tal-©lied. 717-il ˙amiema ©arrew messa©©i minn fuq ajruplani li ©©arrfu fil-ba˙ar u 95% tal-˙amiem militari rnexxielhom jirritornaw lura mill-missjonijiet tag˙hom. Sfaw feruti ˙afna drabi u re©g˙u ntbag˙tu fuq missjonijiet o˙ra wara li ©ew imdewwija. Ìarrew kull tip ta’ messa©©i, salvaw ˙ajjiet u ttie˙du azzjonijiet strate©içi fuq informazzjoni mi©juba minn ritratti mi©budin mill-ajru b’magni tar-ritratti marbutin ma’ sider dawn l-g˙asafar Ωg˙ar. Twaqqfu monumenti fi Brussell fil-Bel©ju u Lille fi Franza, fost o˙rajn, biex jibqg˙u mfakkra l-˙amiem militari qalbiena li tilfu ˙ajjithom matul ilGwerra l-Kbira; dawn jammontaw g˙al aktar minn 20,000 ˙amiema. Ûwiemel, klieb u ˙amiem ma jafux xi tfisser il-kelma gwerra, madankollu xorta wa˙da ntbag˙tu jaffrontaw sidirhom fuq quddiem nett fl-eqqel tal-©lied biex ji©u ffrankati l-˙ajjiet tas-suldati. G˙amlu dmirhom ming˙ajr qatt ma’ eΩitaw jew irtiraw lura, u taw ˙ajjithom g˙al ˙addie˙or f’dan il-©enn tal-umanità.

Xeni mill-film War Horse: storja dwar Ωiemel fl-Ewwel Gwerra

PersonalitÀ kÓ

19|10|2014 19

kullhadd.com

kollezzjonist u sid ta’ muÛew tal-Ìugarelli antiki ramona Portelli tintervista lil VINCE BROWN

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Il-muΩew tieg˙u msemmi ‘The Toy Museum’ ilu miftu˙ mis-sena 1998, u jinsab fi Triq ir-Repubblika. Fih wie˙ed isib diversi tipi ta’ ©ugarelli b˙al karozzi, pupi, ferroviji, ajruplani u ta˙lita ta’ ©ugarelli o˙ra li kienu jilag˙bu bihom kemm ilbniet u anke s-subien. Illum Vince jg˙odd sitta u sittin sena u huwa kollezzjonist ta’ affarijiet diversi li jibdew minn karozzi antiki, sa anke karozzi antiki ©ugarelli, pupi, u kull ©ugarell ie˙or li kien jeΩisti qabel. Dilettant ukoll tas-safar u jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala persuna kalma. Vince ilu jinteressa ru˙u f’©ugarelli antiki g˙al dawn l-a˙˙ar ˙amsa u g˙oxrin sena jew ftit aktar.

Meta mort inΩur il-muΩew tieg˙u, stajt nammira t-tliet sulari li g˙andu mimlija ©ugarelli. Ìugarelli ta’ kull g˙amla u daqs, kollha ppustjati fil-vetrini tag˙hom u b’xi noti ta’ informazzjoni fuq lixkafef. Bejni u bejn ru˙i bdejt ng˙id: “Min jaf kemm il-©enituri tieg˙i, l-aktar innanniet, kienu jilag˙bu b’©ugarelli simili. Mur g˙idilhom li l-©enerazzjoni tat-tfal tal-lum jippreferu t- tablet

Xi ftit ©img˙at ilu mort ma’ ˙abiba tieg˙i biex ti©bor telefown antik ming˙and kollezzjonist. Sibna ru˙na f’garaxx f’Birkirkara, mimli pupi, tipi differenti ta’ telefowns antiki, ©ugarelli, u diversi affarijiet o˙ra, kollha li je˙duk lura fiΩ-Ωmien. Kelma ©©ib l-o˙ra u infurmana li g˙andu muΩew tal-©ugarelli antiki fil-Belt Valletta. Interessani li nkun naf aktar u stedintu g˙al din l-intervista. Fil-fatt, Vince Brown laqa’ t-talba tieg˙i u stedinni mmur inΩur il-muΩew tieg˙u, fejn anke saret din l-intervista.

jew playstation!

Dari ©ugarell kien jing˙ata f’xi okkaΩjoni speçjali biss Dawk li normalment iΩuru lmuΩew tieg˙u ©eneralment ikunu turisti u anke tfal minn skejjel diversi. Vince l-hena tieg˙u jispjega u jirrakkonta tag˙rif interessanti lil kull min iΩur il-muΩew tieg˙u.

Biçça informazzjoni interessanti li j˙obb jg˙addi lit-tfal li jΩuru l-muΩew hija li flantik it-tfal kienu jaqilg˙u xi ©ugarell f’xi okkaΩjoni speçjali, b˙al pereΩempju meta jag˙lqu sninhom. Ûgur li ma kienx tant façli biex tifel jew tifla jkollu ©ugarell daqs ittfal tal-lum.

Ma stajtx ma nistaqsihx kif ©ietu din in-namra biex ji©bor ©ugarelli antiki.

Spjegali li kollox beda meta ˙abib tieg˙u kien tah kaxxa tal-kartun mimlija ©ugarelli qodma mag˙mula mill-landa.

“Peress li kienu mag˙mula mill-landa kont warrabthom biex it-tfal tieg˙i ma jwe©©g˙ux, peress li kienu g˙adhom Ωg˙ar. Niftakar kont naddafthom, ©ibthom sbie˙ u anke sewwejthom u

bdew ja˙dmu, peress li xi w˙ud kienu ja˙dmu biççavetta tal-˙abel. Óa©a ©©ib o˙ra u bdejt inΩid awtomatikament mag˙hom,” beda jirrakontali Vince.

Mhux hekk biss, naturalment ridt inkun naf minn fejn eventwalment ©ietu lidea li jifta˙ muΩew tal©ugarelli. “Kont mort inΩur muΩew tal-©ugarelli antiki lIngilterra, u bejni u bejn ru˙i kont ˙sibt li nista’ nag˙mel listess ˙a©a fuq skala iΩg˙ar hawn Malta. Il-©ugarelli li po©©ejt fil-muΩew kollha kienu g˙andi d-dar, kemm ittrasferejthom hawn filmuΩew. B’hekk, kemm ili miftu˙ bil-muΩew, sirt naqsam il-passatemp ma’ nies differenti, u barra minn hekk, permezz tal-©ugarelli li hawn, Ωgur li jkollhom effett ta’ nostal©ija g˙al çertu nies li jattendu,” qal Vince.

B’kurΩità fuqi, ridt inkun naf kif eventwalment kompliet tikber il-kollezzjoni tieg˙u. Fil-fatt, malajr sirt naf li, g˙alkemm illum ilu ma jixtri, qabel kien ipartat u jbig˙. “Kultant anke kien jitfaçça xi ˙add li jg˙addili xi o©©etti li ma jkunux ta’ bΩonn aktar g˙alih, u ©ieli

sibt xi ˙a©a tajba mormija barra,” ikkonfermali Vince.

Malta m’hawnx g˙aqdiet g˙ad-dilettanti Rigward kemm ja˙seb li hawn Maltin dilettanti ta’ ©ugarelli antiki, minn dak li jinnota u jiltaqa’ mieg˙u, Vince sostna mieg˙i li minkejja li hawn dilettanti mhux ˙aΩin hawn Malta, liΩvanta©© li hawn huwa li m’hawnx klabb jew assoçjazzjoni apposta g˙alihom fejn jiltaqg˙u u jaqsmu l-ideat flimkien. Kolletturi hawn kemm trid, u kollha huma privati. Il-biçça hi li kul˙add g˙alih, g˙ax m’hawnx dak ilpost fejn jistg˙u jiltaqg˙u g˙alihom bejniethom b˙alma hemm barra minn Malta.”

Ma’ Vince ddiskutejt il-fatt ta’ x’g˙andu wie˙ed jag˙mel jekk xi ˙add jibda minn issa jit˙ajjar isir kollezzjonist ta’ ©ugarelli antiki. L-ewwel punt li semmejna kien, ovvjament, il-flus. Jekk wie˙ed ikollu l-flus g˙andu jsib dak li jixtieq. Jekk le, kif iddiskuta mieg˙i Vince, allura dak li jkun g˙andu j˙ares lejn illimitazzjonijiet (ikunu jixbhu l-antiki, imma ma˙duma fuq

il-modern).

Xi ˙a©a interessanti li qamet waqt din l-intervista hija li Vince infurmani li l-©ugarelli antiki mag˙mula mil-landa g˙al xi Ωmien kienu waqfu milli jsiru, fi kliem ie˙or ma baqg˙ux permessi. Dan g˙ax kienu sabu li t-tfal kienu jift˙u l-istess ©ugarelli minn ©ewwa biex jaraw kif ja˙dmu u kienu jispiççaw iwe©©g˙u bil-landa tag˙hom stess. Illum il-©urnata nstab mezz ie˙or u dawn il©ugarelli qed jer©g˙u jid˙lu fis-suq, iΩda qed ikollhom sticker imwa˙˙la b’avviΩ u messa©© ta’ attenzjoni minn min ikun ser jilg˙ab bihom.

Fl-a˙˙ar nett, Vince stieden lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd biex min g˙andu xi ©ugarelli antiki u ma jridhomx aktar jista’ jg˙addihomlu l-muΩew u xejn xejn ma jintilfux fix-xejn. Hekk almenu jkunu jistg˙u jitgawdew mill-©enerazzjonijiet futuri tag˙na ta˙t saqaf wie˙ed. G˙al dawk li jixtiequ jΩuru l-MuΩew talÌugarelli fil-Belt Valletta, il˙inijiet tal-ftu˙ huma mitTnejn sal-Ìimg˙a mill-10am sal-4pm, is-Sibt u l-Óadd mill-10am sas-1pm.

20 19|10|2014

kullhadd.com

kÓ kalejdoskopju

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lum TWELID

kont taf?

1810: Cassius Marcellus Clay. Politiku Amerikan u avukat ta’ kontra l-jasar. Ippubblika l-gazzetta The True American (1845) u serva b˙ala Ministru Amerikan bejn l-1861-69. Miet fl-1903.

1817: Tom Taylor, kittieb IngliΩ li miet fl-1880. Fost il-kitbiet tieg˙u g˙all-palk, Our American Cousin (1858) li kienet qed tkun ippreΩentata fit-Teatru Ford waqt il-qtil ta’ Lincoln.

1862: Auguste Lumiere. Pijunier FrançiΩ g˙all-films li jiççaqilqu.

Hu u ˙uh Louis Ωviluppaw il-kamera li tie˙u l-filmati jiççaqilqu u l-projector.

1932: Robert Reed, jew a˙jar John Robert Rietz. Attur Amerikan. G˙at-televiΩjoni ˙adem The Brady Bunch (missier Mike Brady). Hu miet fl-1992 ka©un tal-AIDS.

IMWIET 1745: Jonathan Swift: Awtur IngliΩ, li twieled fl-1667. Fost il-kotba tieg˙u nsibu Gulliver’s Travels (1726).

1911: Eugene Ely, Pilota Amerikan li twieled fl-1885. Kien l-ewwel bniedem li tajjar ajruplan minn fuq il-gverta ta’ vapur (1910) u l-ewwel wie˙ed li llandja fuq vapur (1911).

1937: Ernest Rutherford. Tabib IngliΩ, rebbie˙ tal-Premju Nobel. Sab kif jaqsam l-atomu (1919). Sab ukoll l-alpha particle (1904) u l-proton (1920).

1983: Maurice Bishop, Prim Ministru ta’ Grenada bejn l-1979 u l-1983. Inqatel mill-forzi tad-Deputat Prim Ministru tieg˙u, Bernard Coard. Kien Marxist qawwi.

Madwar 97% tal-ilma fid-dinja mhux tajjeb g˙ax-xorb.

mill-istatistika maltija L-abbonamenti g˙at-telefonija fissa, sal-a˙˙ar ta’ Marzu li g˙adda kienu jla˙˙qu g˙al 230,384, li jfissru Ωieda ta’ 0.5 % fuq is-sena li g˙addiet.

L-ammont ta’ minuti g˙al telefonati fissi naqsu b’4.5%, waqt li dawk g˙al linji internazzjonali naqsu wkoll bi

11.4%.

It-telefonati lokali biç-çellulari Ωdiedu b’10.9%, waqt li l-SMSs mibg˙uta Ωdiedu wkoll bi 2.0 %.

Servizzi tal-posta u tal-kurriera: It-traffiku totali tal-posta matul l-ewwel tliet xhur tas-sena

naqas bi 11.8%, f’total ta’ 9.6 miljun o©©ett imqassma. Dawk l-affarijiet mibg˙uta jew imqassma mill-kurriera kienu jammontaw g˙al 183,086, Ωieda ta’ 21.2% fuq is-sena l-o˙ra.

Dan it-tag˙rif hu ma˙ru© mill-Uffiççju Nazzjonali talIstatistika.

il-qorti wara l-GÓajbien ta’ qattus

Maurice Bishop

ÌRAJJIET 1533: Tmiem id-Dinja. Il-Patri ÌermaniΩ Michael Stifel, li vvinta l-ewwel forma ta’ logaritmika, ˙abbar li Jum il-Ìudizzju u t-tmiem tad-dinja g˙al-lum. Óafna min-nies ta’ pajjiΩu, meta emmnu t-t˙abbira tieg˙u, ma Ωerg˙ux u lanqas ˙aΩnu prodotti tal-ikel. Barra dan, ˙arqu djarhom u kulma kellhom kif waslet din id-data. Wara, Stifel kellu jittie˙ed f’˙abs protettiv, bin-nies jg˙ajtu u jlissnu theddid ta’ mewt barra ç-çella tieg˙u.

1752: Ben Franklin itajjar l-ewwel tajra. B’dan l-esperiment famuΩ, Franklin ried juri li l-beraq u l-elettriçità huma relatati.

Dan deher fil-Pennsylvania Gazette.

1860: Il-futur President Amerikan Abraham Lincoln iwie©eb ittra ta’ tifla ta’ 11-il sena li ssu©©erietlu li jkabbar il-le˙ja. Hu qal li kienet tkun bluha; iΩda xorta ˙allieha titlag˙lu.

1919: L-ewwel midalja distintiva rregalata lil Evangeline Booth, kmandanta tal-Woman Salvation Army.

Ra©el separat dan l-a˙˙ar ittella’ l-Qorti akkuΩat li seraq lil Marmalade, il-qattus adorabbli tal-eksmara tieg˙u. Dan g˙amlu ©img˙at wara s-separazzjoni tag˙hom.

Jonathan Brewster, ta’ 45 sena, telaq minn daru f’Maidstone Kent u spiçça akkuΩat li seraq il-pet ta’ 13-il sena.

Martu Tracy, ta’ 52 sena,

iddedikat dawn ix-xhur tfittex lill-qattus u sa spiççat tilfet ixxog˙ol li kellha biex tag˙mel hekk ma’ bosta ˙bieb tag˙ha.

Issa, Jonathan, li hu in©inier mekkaniku, qed jallega li kellu bosta theddid g˙al ˙ajtu fuq lakkuΩa li seraq il-qattus u rmieh. Wara li deher b˙ala akkuΩat fil-Qorti tal-Ma©istrati f’Maidstone, ing˙ata l-˙elsien fuq ple©© sa ma jibda jinstema’

l-©uri f’Jannar li ©ej.

Intqal li hekk kif Marmalade ma rritornax id-dar, Tracy u l˙bieb tag˙ha ©abru s-somma ta’ £1,300 g˙al min isibu u waqqfu bosta gruppi ta’ voluntiera li qag˙du jfittxuh fit-toroq.

IΩda t-tiftix ma ta l-ebda riΩultat.

Terry qed tallega li l-qattus hu meqjus b˙ala binha u qed tg˙ix ˙ajja ddisprata ming˙ajru.

KUN Af KÓ

19|10|2014 21

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

IL-KANAL TAS-SWEJZ U L-INKWIET TA’ MADWAR

Fis-seklu g˙oxrin l-E©ittu kien irrenjat mill-Ingilterra. Il-Kanal tas-Swejz kien f’idejn l-IngliΩi bi s˙ab mal-FançiΩi. Il-kanal kien u g˙adu rotta importanti g˙an-navigazzjoni bejn lEwropa u l-Asja. Meta bastiment juΩa l-Kanal tas-Swejz biex imur mill-Ewropa lejn ilkontinent AΩjatiku, jew viçiversa, inaqqas mal-4,600 mil mir-rotta, inkella jkollu jdur mal-kosta tal-Afrika.

Bil-preΩenza tal-IngliΩi, lE©izzjani ma kinux kuntenti g˙ax kienu ittrattati ta’ çittadini tat-tieni klassi. Biex jersqu u juΩaw il-kanal, l-E©izzjani kienu jitolbu permess ming˙and l-Imperu IngliΩ. FitTieni Gwerra Dinjija l-uΩu talkanal kien vitali u kellu kontroll s˙i˙ mill-IngliΩi. Sal-1951, l-Ingilterra kellha mat-80,000 suldat stazzjonat tul il-Kanal tas-Swejz. Kienet ukoll l-ikbar baΩi militari b’sa˙˙itha fiddinja. L-E©izzjani dejjem ittamaw li xi darba l-kanal ikun tag˙hom.

Jibda l-inkwiet Wara li spiççat it-Tieni Gwerra Dinjija, il-Kurunelll Nassar ˙ataf l-okkaΩjoni bis-sitwazzjoni. Induna li l-biçça kbira tal-E©izzjani kienu mxabba’ bil-preΩenza ta’ eluf ta’ suldati IngliΩi f’pajjiΩhom. Induna wkoll li kien hemm xi korruzzjoni fl-uffiçjali g˙olja tal-pajjiΩ u l-kwalità ta’ ˙ajja li kien

qieg˙ed jg˙ix ir-Re Farouk.

G˙alhekk ifforma l-g˙aqda Assoçjazzjoni ta’ Uffiçjali Óielsa. Din kienet komposta minn erbatax-il uffiçjal ©ejjin minn oqsma differenti. Dawn kienu jaqblu li l-IngliΩi g˙andhom içedu l-kanal lill-E©izzjani.

Fl-1952 it-tenzjoni bejn lIngliΩi u l-E©izzjani kibret.

Kienet sena ta’ inkwiet fejn inqatlu 30 suldat IngliΩ u ’l fuq minn 60 o˙ra korrew. Il-pulizija E©izzjanaz flok kienet iΩΩomm l-ordni, kienet tg˙in minn ta˙t id-demostranti.

B’dawn il-mossi, il-forzi armati IngliΩi qatt ma setg˙et tikkontrolla dan l-inkwiet u g˙alhekk introdiçiet Operation Eagle.

Hekk biss setg˙et traΩΩan il©ustizzja E©izzjana. G˙allinqas inçident l-armata IngliΩa kienet tkun ˙arxa u aggressiva b˙alma kien ©ara fl-Ismailia.

Il-Brigata tat-Tielet Infanterija kienet iççirkundat il-kwartieri tal-pulizija fl-Ismailia u ordnatilhom biex içedu. Dawn irrifjutaw u qabdu jisparaw. Linfanterija IngliΩa rrispondiet lura bit-tankijiet. F’dan l-attakk indarbu xi suldati IngliΩi, imma mal-50 pulizija E©izzjan sfaw maqtula kiesa˙ u biered, flimkien ma’ g˙exiren o˙ra korruti gravi. ’Il fuq minn 800 E©izzjan ©ew arrestati. Il-pulizija E©izzjana kellha biss rifles tat-Tieni Gwerra, mentri lIngliΩi attakkaw bis-centurion tanks. Dawn sfrundaw il-bini u ta˙nu kulma sabu qud-

diemhom. Wara dan l-attakk saru rvellijiet mal-E©ittu kollu.

Bdew jin˙arqu l-bnadar IngliΩi u nqerdu mal-200 ˙anut talbarranin. Fil-Kajr, il-lukanda Shepherd, li kienet takkomoda lill-IngliΩi, ©iet attakkata. Kull proprjetà li kellhom l-IngliΩi giet imfarrka u ˙afna IngliΩi ssawtu g˙all-mewt. Disa’ çittadini IngliΩi nqatlu flimkien ma’ 26 o˙ra barranin. B’kollox mas-700 binja nqerdet. Dan linkwiet in˙oloq spontanjament g˙ax tant il-poplu kien irrabjat u mdejjeq li ma ssaportiex jibqa’ lsir u tapit talIngliΩi.

L-IngliΩi jitilqu bil-kwiet Il-biçça l-kbira tal-poplu E©izzjan kien fqir u l-ftit sinjuri kienu dawk mid˙la sew tar-Re Farouk. Kienet opportunità g˙al Nasser biex ikeççi lir-Re Farouk bil-kwiet u jifforma lKunsill Rivoluzzjonarju.

Inzerta wkoll li l-Ingilterra kienet g˙addejja minn inkwiet finanzjarju, g˙alhekk ma setg˙etx tibg˙at iktar g˙ajnuna liç-çittadini IngliΩi. Minkejja ddiffikultajiet li n˙olqu, saru negozjati mal-Kunsill Rivoluzzjonarju biex is-27,000 çittadin IngliΩ li kienu jg˙ixu fl-E©ittu jitilqu f’g˙oxrin xahar Ωmien, basta ming˙ajr inkwiet. Ìimg˙a wara li kien sar dan il-ftehim, l-IΩrael attakka t-territorju E©izzjan f’GaΩa fejn qatel iktar minn 30 ru˙. L-

Fl-1956 il-Kanal tas-Swejz ©ie f’idejn Gamal Abdel Nasser.

X’©ieg˙el lill-poplu E©izzjan iqum u jsemma’ le˙nu fuq dan il-kanal?

armata E©izzjana kienet dg˙ajfa fid-difiΩa. Nasser ipprova jinnegozja biex jakkwista armi mill-Ingilterra u l-Amerika imma dawn irrifjutaw. G˙alhekk Nasser dar fuq in-na˙a Sovjetika.

G˙ar-Russi din kienet opportunità biex jersqu iktar lejn ilBa˙ar Mediterran Nasser ried itejjeb iktar lE©ittu. Kellu bΩonn mal-$200 miljun Amerikan biex tinbena diga f’Aswan. L-Ingilterra u lAmerika kienu offrew li jg˙inu f’dan il-pro©ett. Meta l-IngliΩi telqu mill-E©ittu, Nasser sar president. B’din il-mossa, kemm l-Ingilterra kif ukoll lAmerika waqqfu l-finanzi ta’ dan il-pro©ett. L-Unjoni Sovjetika offriet li tibg˙at in©iniera minn tag˙ha u lispiΩa tit˙allas mid-d˙ul talKanal tas-Swejz.

Il-kanal f’idejn l-E©ittu Fis-26 ta’ Lulju 1956, Nasser ˙abbar li l-Kanal tas-Swejz ©ie f’idejn in-nazzjon, immexxi mill-poplu E©izzjan. Kienet daqqa o˙ra g˙all-IngliΩi u lFrançiΩi. Kien sar komplott flimkien mal-IΩrael, li dejjem kien g˙adu tal-E©ittu, biex jie˙du lura l-kanal u jwaqqu lGvern ta’ Nasser. Fid-29 ta’ Ottubru 1956, l-armata IΩraeljana, meg˙juna millIngliΩi u l-FrançiΩi, attakkat u g˙elbet il-forza E©izzjana.

F’g˙axart ijiem il-kanal re©a’

©ie okkupat mill-IngliΩi. B˙ala tpattija l-E©izzjani g˙errqu 40 bastiment li nzertaw fil-kanal u g˙alqu g˙al kollox ilpassa©©. Kellhom jinda˙lu nNazzjonijiet Uniti biex isolvu dan il-konfront. KwaΩi d-dinja kollha kkundannat l-a©ir talIngilterra u Franza talli ˙olqu din il-kriΩi.

F’dan il-konfront kienu mietu g˙exieren ta’ suldati IngliΩi u FrançiΩi u ftit iktar minn mitt suldat IΩraeljan. Però, minna˙a tal-E©ittu, in-numru kien ˙afna ikbar g˙ax hu stmat li nqatlu bejn 1,000 u 3,000 suldat E©izzjan u mal-4,000 indarbu. Inqatlu wkoll mal1,000 persuna çivili. Biex waqfet din il-©lieda kellhom jinda˙lu n-Nazzjonijiet Uniti u jag˙mlu arran©ament biex lE©ittu jaççetta li l-bastimenti juΩaw il-kanal ming˙ajr ebda ˙las.

In-Nazzjonijiet Uniti ˙adu rresponsabbiltà biex inaddfu lkanal mill-mini u l-bastimenti mg˙errqa. F’Marzu 1957 ilkanal re©a’ waqa’ f’idejn lE©ittu. G˙axar snin wara, fil-5 ta’ Ìunju 1967, il-kanal re©a’ ng˙alaq min˙abba konflitt ie˙or bejn l-E©ittu u l-IΩrael.

Kienet gwerra o˙ra mlaqqma The Six Day War. Ka©un ta’ hekk dan il-kanal dam mag˙luq tmien snin s˙a˙. Filkanal kienu nqabdu 15-il bastiment tal-merkanzija. Il-kanal re©a’ nfeta˙ wara t-tieni konflitt – il-Yom Kippur War

22 19|10|2014

kullhadd.com

GÓAD-DELL tAL-mitÓnA tAx-xAroLLA

KÓ KuLturA

L-EwwEL AnnivErsArju mit-twAqqif tAL-Kor sAntA ÇEÇiLjA A.D. 2013

Carmel Bonello juri kif jinbidel in-nag˙al ta’ Ωiemel minn Fiona Vella Nhar il-Óadd 12 ta’ Ottubru, 2014, il-Kunsill Lokali taΩ-Ûurrieq flimkien mal-Fondazzjoni GAL Xlokk organizzaw attività bl-isem G˙ad-dell tal-Mit˙na.

L-g˙an prinçipali ta’ din l-attività kien li jing˙ata ©ie˙ lill-wirt kulturali u storiku tar-ra˙al taΩÛurrieq. G˙aldaqstant infet˙u xi siti storiçi g˙all-pubbliku, ittellg˙u wirjiet artistiçi u esibizzjonijiet arti©©janali, filwaqt li kien hemm ukoll is-sehem ta’ gruppi ta’ Ωeffiena, daqqaqa u g˙annejja. Ma naqsitx ukoll l-g˙aΩla ta’ ikel Malti.

Is-Sindku taΩ-Ûurrieq, Ignatius Farrugia, kien kuntent ferm bl-attendenza qawwija tan-nies.

“Dawn l-attivitajiet kienu possibbli bil-g˙ajnuna ta’ GAL Xlokk li tawna daqqa t’id sabiex in©ibu fondi Ewropej ta˙t il-Programm tal-IΩvilupp Rurali LEADER, kif ukoll bl-g˙ajnuna tasSegretarjat Parlamentari g˙all-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u Fondi Ewropej,” spjega Farrugia. “Ódimna ˙afna biex ni©bdu n-nies g˙al din l-attività li ddedikajna g˙all-mit˙na tax-Xarolla u g˙alhekk qed napprezzaw li n-nies irrispondew bi ˙©arhom. G˙aΩilna lil din il-mit˙na peress li hija wa˙da mis-siti prinçipali li g˙andna fiΩ-Ûurrieq u nemmnu ˙afna li din tista’ sservi b˙ala attrazzjoni kemm g˙an-nies tal-lokal, kemm g˙all-bqija tal-Maltin, u kif ukoll g˙at-turisti li ji©u jΩuru dawn l-in˙awi.”

“Dan l-a˙˙ar g˙amilna appell fost iΩ-Ûrieraq sabiex jg˙inuna narmaw il-kmamar kollha talmit˙na b’g˙amara antika. U anke hawnhekk kellna rispons tajjeb, tant li min illum se jΩur ilmit˙na se jkun jista’ jaraha armata b˙al kif kienet tkun dari, meta t-ta˙˙an kien jg˙ix filmit˙na stess. Barra minn hekk, ˙sibna biex intellg˙u tours b’xejn fil-mit˙na ˙alli l-pubbliku jkollu l-opportunità biex isir jaf xi informazzjoni interessanti dwar dan il-post. Fuq kollox, ilkuratur tal-mit˙na tax-Xarolla, George Sammut, li ji©i wkoll mill-familjari li dari kienu jie˙du ˙sieb il-mit˙na, se jkun qieg˙ed juri kif din kienet tiffunzjona snin ilu.”

Sfortunatament, il-maltemp li ˙akem lill-pajjiΩ il-Óadd ta’ qabel, ˙alla l-impatt tieg˙u anke fuq din il-mit˙na.

“It-tromba li qala’ l-maltemp ˙akmet il-paletti tal-mit˙na u kka©unat ˙afna ˙sara. Minn sitt paletti kien baqa’ tnejn biss sewwa, iΩda waqt li xi ˙addiema kienu qed jirran©awhom, dawn waqg˙u g˙al isfel u kellna xorti li ma we©©a’ ˙add. Hija ˙asra li ©ara dan g˙ax, qabel se˙˙ dan il-fatt, il-mit˙na kienet g˙adha tiffunzjona perfettament. Madankollu, a˙na di©à ˙adna azzjoni sabiex din ti©i rrestawrata mill-©did,” temm jg˙id Farrugia.

Intant, mijiet ta’ nies, inkluΩ barranin, ˙atfu l-opportunità biex jid˙lu u jaraw il-mit˙na taxXarolla li kienet imΩejna bl-g˙amara tal-epoka. Sadanittant, il-pubbliku seta’ jsegwi wkoll ilfdalijiet ta’ oqbra antiki li jinsabu biswit il-mit˙na.

G˙al din l-okkaΩjoni nfet˙et ukoll il-kappella çkejkna ta’ Sant’Andrija li wkoll qieg˙da viçin tal-mit˙na. Peress li dan il-post rari jkun miftu˙, anke hawn in-nies da˙lu biex jaqtg˙u lkurΩità. Infatti, fl-ispazju çkejken ta’ din il-kappella, wie˙ed seta’ jara esibizzjoni interessanti ta’ diversi xog˙lijiet ma˙duma mis-sulfarini li ©iet imtellg˙a minn Jimmy Vella.

“Dan hu passatemp tieg˙i li jag˙tini ˙afna sodisfazzjon, anke g˙ax permezz tieg˙u jiena no˙loq affarijiet li huma konnessi mal-kultura taΩ-Ûurrieq u b’hekk dawn il-mudelli jservu wkoll b˙ala promozzjoni g˙all-wirt kulturali tag˙na,” sa˙aq Vella.

Il-wirja kienet tinkludi mudelli tal-mit˙na tax-Xarolla, tat-torri ta’ Bubaqra u tan-Nigret, ilknisja ta’ Santa Marija ta’ Bubaqra, il-parroçça ta’ Santa Katarina taΩ-Ûurrieq, karozza tal-linja mill-antiki, ajruplan tal-gwerra, u dg˙ajjes tas-sajd tradizzjonali.

“B’kollox g˙andi 31 mudell u din is-sena rba˙t l-unur tal-Malta Records g˙alihom,” qal Vella.

Kien hemm ˙afna aktar x’tara fl-in˙awi tal-mit˙na tax-Xarolla hekk kif xi individwi o˙ra ˙olqu attrazzjonijiet varji. Toni Frendo kellu ˙mar griΩ mhux tas-soltu, mag˙ruf b˙ala ‘tassalib’, filwaqt li Pawlu Cachia kellu xadina l-©miel tag˙ha. Min-na˙a l-o˙ra, Carmel Bonello beda juri lill-pubbliku kif jitbiddel in-nag˙al taΩ-Ωwiemel u l-g˙ala jsir dan. Gruppi o˙ra kienu lebsin ta’ suldati u kien hemm anke min kien qieg˙ed jag˙mel il-bizzilla. Xi individwi lebsin tal-epoka komplew jag˙tu l-˙ajja lil dawn l-attivitajiet.

Kien is-Sibt 12 ta’ Ottubru 2013 meta ©ie inawgurat uffiçjalment il-Kor Santa Çeçilja tas-Surmast Antoine Mercieca, mir-Rabat G˙awdex. L-inawgurazzjoni saret waqt il-qofol tal-festi solenni li saru ad unur San ÌuΩepp ta’ Kopertino fil-knisja tal-Fran©iskani Konventwali tal-Belt Victoria.

Immedjatament ©ie ffurmat il-kumitat tal-kor u bdew il-provi preparatorji fil-knisja ta’ San Fran©isk tal-Belt Victoria biex, f’anqas minn xahrejn, tellajna l-ewwel kunçert fil-festi tal-Milied u ie˙or fil-festi tal-Ìimg˙a Mqaddsa ta’ din is-sena. Ta’ min jirrimarka l-fatt li mhux daqshekk façli li jittella’ kunçert ta’ kalibru professjonali fl-infanzja b˙alma g˙amel il-kor tag˙na. Dan sar min˙abba d-determinazzjoni li g˙andna li nkomplu miexja ’l quddiem. Nixtiequ nirringrazzjaw lil Fr Joe Xerri, gwardjan ta’ din il-komunità li g˙o©bu jospitana u pprovdielna l-kunvent u l-orgni g˙all-provi tal-kor. Óa sehem ukoll flimkien mal-kor tal-parroçça tal-G˙arb fil-jiem tat-tridu tal-festa tal-ViΩitazzjoni fl-ewwel jiem s˙an ta’ Lulju kif ukoll lejlet u nhar il-festa tal-Madonna tal-Karmnu fix-Xlendi G˙awdex.

Matul din l-ewwel sena tal-eΩistenza tieg˙u l-kor g˙adda minn diversi bidliet, fosthom dal-a˙˙ar meta waqt seduta tal-Kumitat sar l-a©©ornament fit-tmexxija tal-kor bil-g˙an li ti©i m˙arsa lintegrità, l-onestà, is-serjetà u l-fiduçja. Ìie approvat l-istatut talkor bil-g˙an li jitwaqqaf il-fond tal-kor li tant kien ilu mistenni u me˙tie© biex il-kor isib saqajh finanzjarjament. Kellhom jittie˙du diversi deçiΩjonijiet iebsa biex il-kor ikun jista’ jimxi ’l quddiem ming˙ajr aktar skossi. L-g˙an prinçipali tal-kor hu li jippromovi lkultura muΩikali fil-gΩira G˙awdxija billi jag˙ti s-sehem assidwu tieg˙u f’diversi attivitajiet.

Saru diversi attivitajiet matul din is-sena, fosthom ikla fil-jiem tal-Milied u BBQ fis-6 ta’ Awwissu, fejn kull min kien preΩenti ˙a sehem u ddeverta. Grazzi kbira tmur lill-organizzatturi kollha u lhelpers tag˙na li minn Ωmien g˙al Ωmien insibuhom mag˙na.

Wara li re©a’ ˙a sehem f’jum il-festa tal-qaddis ta’ Kopertino b˙alissa l-kumitat g˙addej b’diversi laqg˙at preparatorji marbutin mal-ista©un festiv tal-Milied u hemm il-˙sieb li ti©i mΩanΩna, g˙all-ewwel darba, opra ©dida. Imma din in˙alluha g˙al aktar tard.

Il-kor g˙andu d-direzzjoni muΩikali u artistika tieg˙u ta˙t isSurmast Antoine Mercieca, li hu ukoll iç-Chairman u l-fundatur tal-istess kor. Fit-tmun tal-kor hemm George Mercieca b˙ala Segretarju Ìenerali, Mario Xerri b˙ala assistent segretarju, Manwel Spiteri b˙ala uffiçjal g˙ar-relazzjonijiet pubbliçi tal-kor, Joseph Chetcuti b˙ala uffiçjal g˙ar-relazzjonijiet pubbliçi tal-kor g˙al Malta, u Patricia Buttigieg u Joseph Spiteri b˙ala disinjaturi tal-kor.

Minn qalbna nixtiequ nirringrazzjaw lill-koristi kollha flimkien mal-familjari tag˙hom tal-g˙ajnuna, imma fuq kollox tal-paçenzja tag˙hom meta nkunu g˙addejjin minn Ωmien il-provi ta’ matul issena. Fl-a˙˙ar nett nittamaw li nsibu aktar kooperazzjoni millUffiççju tal-Kultura fi ˙dan il-Ministeru g˙al G˙awdex u milluffiççju tal-NGO f’G˙awdex b’risq dawn l-attivitajiet li ji©u organizzati prinçipalment mill-kor tag˙na.

KULTURA KÓ

19|10|2014 23

kullhadd.com

IL-FESTA TAL-MADONNA TAÇ-ÇINTURA FIL-GUDJA KITBA TA’ ALAN SALIBA Wara li ˙mistax-il ©urnata ilu fil-Gudja ©iet iççelebrata l-festa tal-Madonna tarRuΩarju, matul din il-©img˙a ser ti©i ççelebrata l-festa tal-Madonna taçÇintura. Din il-festa ilha ti©i ççelebrata kull l-a˙˙ar Óadd ta’ Ottubru sa mill2004. Qabel kienet ti©i ççelebrata filjum litur©iku tag˙ha, Óadd wara l-festa ta’ Santu Wistin li ti©i ççelebrata fit-28 ta’ Awwissu, kwaΩi ˙mistax-il ©urnata wara l-festa ta’ Santa Marija li fil-Gudja hija wkoll il-festa titulari.

Il-Madonna tal-Konsolazzjoni, imlaqqma b˙ala ‘taç-Çintura’, g˙andha storja li tmur lura g˙al bosta snin. Xbieha talMadonna dehret lil Santa Monika, sabiex tikkonslaha wara l-mewt ta’ Ωew©ha. F’din id-dehra, il-Madonna ne˙˙iet iç-çintura li kellha ma’ qaddha u tatha lil Santa Monika u qaltilha biex tilbisha hi u jilbsuha nies o˙ra. Kull min jag˙mel dan ikollu l-barka tag˙ha. Kien proprju Santu Wistin, iben Santa Monika, li minn tal-ewwel t˙aΩΩem b’din iç-çintura mqaddsa. Illum Santu Wistin huwa meqjus b˙ala duttur talKnisja u kien hu li waqqaf l-Ordni Agostinjana. Dawn g˙adhom sal-lum jg˙oΩΩu u jit˙aΩΩmu biç-çintura.

Huma bosta l-patrijiet Maltin ta’ diversi ordnijiet f’pajjiΩna li xerrdu devozzjoni lejn xi titlu ta’ Madonna. Insemmu dDumnikani li xerrdu d-devozzjoni lejn il-Madonna tar-RuΩarju, u l-Agostinjani li xerrdu d-devozzjoni lejn il-Madonna taç-Çintura. Dawn id-devozzjonijiet u o˙rajn komplew jissa˙˙u bis-sa˙˙a talfratellanzi li twaqqfu f’diversi knejjes parrokjali.

Id-devozzjoni lejn il-Madonna taçÇintura waslet f’pajjiΩna fl-1594, blewwel fratellanza dedikata lilha titwaqqaf f’Óa-Ûebbu© fl-1695, b’dik talGudja titwaqqaf fl-1727.

Din il-festa fil-Gudja, li hija wa˙da sekondarja, ti©i ççelebrata bis-sehem ta’ bosta g˙aqdiet li kollha ja˙dmu g˙al g˙an wie˙ed. L-G˙aqda MuΩikali Marija Assunta li jie˙du ˙sieb ukoll l-armar tattoroq, Our Lady of the Consolation Fireworks li ja˙dmu n-nar tal-festa, flimkien mal-Fratellanza tal-Madonna taç-Çintura.

Dawn ja˙dmu flimkien, biex illum ti©i organizzata wa˙da mill-ikbar festi filGΩejjer Maltin.

Il-vara artistika tal-Madonna taç-Çintura meqjuma fil-Knisja Parrokjali tal-Gudja. Statwa li nhadmet ©ewwa Marsilja fi Franza Din il-festa hija b’sa˙˙itha kemm flarmar tal-knisja kif ukoll fiç-çelebrazzjonijiet esterni. Il-knisja tgawdi minn bosta opri mill-isba˙ fosthom il-vara li n©iebet Malta madwar 125 sena ilu, li n˙admet f’Marsilja fi Franza, hekk li hija meqjusa mal-Gudjani b˙ala ‘il-pupa ta’ Marsilja’. L-istandart tal-fratellanza n˙adem f’Milan u huwa ma˙dum b’rakkmu tad-deheb b’disinn mill-iΩjed rikk. Dan l-istandart m’g˙adux jin˙are© biex ji©i protett, u minflok jin˙are© ie˙or, imsejja˙ b˙ala ‘is-sekond’.

Fost dawn u ˙afna iΩjed insibu wkoll diversi opri artistiçi li jΩejnu l-pjazza ewlenija tal-Gudja matul dawn il-©ranet.

Attrazzjoni speçjali huwa l-plançier, proprjetà tal-g˙aqda muΩikali msemmija.

Plançier artistiku mill-isba˙ fuq l-injam li jitgawda l-iΩjed b˙al nhar il-Ìimg˙a bilprogramm muΩikali li jsir mill-banda talistess soçjetà, ta˙t it-tmexxija tas-

Surmast Direttur, Mro Hermann Farrugia Frantz, li ilu jokkupa din il-kariga g˙al 12-il sena s˙a˙. Barra minn hekk, insibu wkoll armar b˙al pavaljuni, trofej, pedestalli u pilandri b’linef li huma mΩejna bi skultura, ir˙amar u indurutra mill-isba˙.

Programm tal-festa Nhar it-Tlieta, fis-6pm, isir il-˙ru© talvara min-niçça u wara ssir quddiesa. Lg˙aqda tan-nar issellem bi ˙ruq ta’ salut, kaxxa infernali u murtaletti. LErbg˙a 22 ta’ Ottubru se jsir wine & pizza party organizzat mis-Sezzjoni Nisa Marjani.

Il-Óamis, jum l-ewwel tridu, issir quddiesa fis-6.30pm, waqt li fit-8.30pm, filkaΩin, isir kunçert ©enerali fis-sala ewlenija, f’atmosfera brijuΩa u festiva g˙all-a˙˙ar. Waqt din l-attività se jkun

organizzat ukoll BBQ. Il-Ìimg˙a 24, jum it-tieni tridu, issir quddiesa konçelebrata fis-6.30pm, u g˙all-˙abta tat-8.30pm isir il-programm tant mistenni fuq il-plançier artistiku mill-Banda Marija Assunta tal-Gudja stess. B˙al kull sena, il-gran final waqt dan il-programm tkun silta muΩikali akkumpanjata b’nar sinkronizzat minn fuq il-bejt tas-Soçjetà. Malli jintemm ilprogramm, il-banda ssegwi b’març qasir mat-toroq tal-Gudja bis-sehem tal-partitarji çinturanti. Waqt il-març jin˙araq programm tan-nar ippreparat mid-dilettanti çinturanti.

Is-Sibt 25 ta’ Ottubru huwa l-a˙˙ar jum tat-tridu u lejlet il-festa. Fit-8.30am issir quddiesa u wara jitkanta t-Te-Deum. Fil5.30pm isir g˙asar solenni u fis-6.30pm quddiesa bil-prietka tat-tridu. Matul dawn iΩ-Ωew© litur©iji, takkumpanja lg˙aqda tan-nar bi ˙ruq ta’ murtali.

Fit-8.30pm il-Banda San ÌuΩepp ta’ Óal Kirkop tesegwixxi programm muΩikali fuq il-plançier artistiku tasSoçjetà Marija Assunta u fl-9.45pm jibda spettaklu ta’ nar tal-ajru mtella’ middilettanti tan-nar fi ˙dan l-Our Lady of Consolation Fireworks Factory. Wara lprogramm mill-Banda San ÌuΩepp isir març li jintemm ˙dejn in-nar tal-art li dan jibda eΩatt ma’ tmiem il-març.

L-g˙ada l-Óadd, jum il-festa, issir ilquddiesa solenni kantata fid-9.15am.

Jie˙u sehem il-Coro Bel Canto ta˙t iddirezzjoni ta’ Mro Hermann Farrugia Frantz. Fil-11am il-Banda Marija Assunta tibda març brijuΩ tradizzjonali mat-toroq tal-Gudja li jintemm g˙all-˙abta tas2.30pm.

Fis-7pm, il-Banda 12th May ta’ ÓaΩÛebbu©, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Hermann Farrugia Frantz, tilqa’ l-˙ru© tal-purçissjoni b’innijiet popolari fuq ilplançier artistiku. Wara jkun esegwit programm muΩikali mill-istess banda fuq l-istess plançier, sad-d˙ul tal-purçissjoni. Hekk kif il-vara tirritorna lura fuq iz-zuntier, titkanta l- Ave Maria ta’ Gounod mis-sopran Claire Caruana. Tul il-purçissjoni, l-g˙aqda tan-nar issellem lill-Madonna bi ˙ruq ta’ salut, kaxxa infernali, murtali tradizzjonali tal-beraq bil-log˙ob, murtali tal-kulur, u kaxxa infernali tal-kulur mad-d˙ul tal-purçissjoni.

TIKKA BANDA – IL-QUÇÇIJA 200 SENA PULIZIJA

Tikka Banda, ensamble Ωg˙ira li ©iet iffurmata s-sena li g˙addiet, ser tkun qed tiççelebra dan l-anniversarju mittwaqqif tag˙ha b’daqq ta’ muΩika varjata fil-BeBirgu Bar, f’Misra˙ ir-Reb˙a, ilBirgu, mid-9.30pm ’il quddiem. G˙al dan l-impenn il-banda ser tkun komposta minn 10 muΩiçisti, kollha bi strumenti differenti.

Tikka Banda kienet ori©inarjament iffurmata biex tkattar il-kultura tal-baned tradizzjonali Maltin. I©©orr il-motto ‘B’tikka nag˙mlu ˙oss tradizzjonali’.

Intg˙azel dan l-isem g˙ax b’tikka – numru Ωg˙ir ta’ bandisti, banda – ilbanda tradizzjonali tar-ra˙al.

Illum il-©urnata Tikka Banda kabbret ir-repertorji tag˙ha g˙al wie˙ed vast, li jvarja minn marçi brijuΩi tradizzjonali,

popolari u ©odda, arran©amenti ta’ muΩika folkloristika Maltija, bi w˙ud minnhom mag˙qudin f’ medleys , kif ukoll arran©amenti ta’ muΩika internazzjonali minn bosta pajjiΩi b˙allIngilterra, l-Italja, Spanja, il-Ìermanja, u o˙rajn.

Matul din is-sena Tikka Banda ©iet mistiedna biex iddoqq f’diversi okkaΩjonijiet li ˙afna minnhom kienu ta’ presti©ju fuq skala nazzjonali. Id-debutt u l-ewwel stedina ta’ Tikka Banda kien proprju fid-drama lokali li kisbet tant popolarità fuq l-istazzjon nazzjonali, IçÇaqqufa.

Kull min jixtieq iΩjed informazzjoni dwar din l-ensamble, g˙andu jΩur ilpa©na ta’ Facebook, www.facebook.com/tikkabanda

Fl-okkaΩjoni tal-200 sena mit-twaqqif talKorp tal-Pulizija ta’ Malta, ser jittella’ kunçert muΩikali kommemorattiv fis-Sala Repubblika f’Dar il-Mediterran g˙allKonferenzi fil-Belt Valletta, nhar it-Tlieta 28 ta’ Ottubru fis-7.30pm.

F’dan il-kunçert se tie˙u sehem il-Banda tal-Korp tal-Pulizija flimkien ma’ muΩiçisti mistiedna, kif ukoll il-Pipes and Drums tal-Pulizija ta’ Malta flimkien mal-vjolinisti George u Bernard Curmi il-Pusè.

G˙al dan il-kunçert ser ikantaw Ivan u Melvin minn Winter Moods, is-soprani Marita Bezzina, Joan Mangion u Ruth Sammut Casingena, flimkien mal-kantanti pop Ritienne Azzopardi u Neville Refalo.

G˙al dan il-kunçert ser ikun mistieden ukoll tenur ta’ fama mondjali. Id-direzzjoni muΩikali ta’ dan il-programm ser tkun ta˙t l-Ispettur Anzjan Mro Anthony Cassar.

Dan il-kunçert ser ikun maqsum f’Ωew©

taqsimiet, bl-ewwel taqsima tkun ibbaΩata fuq stil klassiku, u t-tieni silta fuq stil pop.

Ser jindaqqu bosta xog˙lijiet minn kompoΩituri differenti b˙al Peter Ilyich Tchaikovsky, Aram Khachaturian, Paul McCartney u o˙rajn, kif ukoll kompΩituri Maltin b˙al Mro Ray Zammit u Joe Brown.

Dan huwa t-tielet minn sensiela ta’ kunçerti li saru g˙al din l-okkaΩjoni u lkunçerti preçedenti dejjem kellhom attendenza numeruΩa. Hekk huwa mistenni li jsir g˙al dan il-kunçert li ser isir nhar itTlieta 28 ta’ Ottubru. G˙alhekk wie˙ed huwa m˙e©©e© biex jirriserva kmieni l-biljetti ˙alli ma jo˙ro©x diΩappuntat.

Riservazzjonijiet g˙al dan il-kunçert jistg˙u jsiru minn www.mcc.com.mt jew billi ççempel 2124 3840 jew 2124 3843.

Biljetti jinkisbu ming˙ajr ˙las iΩda ti©i apprezzata donazzjoni ta’ €10 b’risq ilMalta Community Chest Fund.

24 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ Min iÓaddEM

Kif taÓSibha L-aSSoÇjazzjoni ta’ Min iÓaddEM?

L-SME WEEK 2014 Anton Vella SMEs Helpdesk Executive Malta Employers’ Association

G˙al darb’o˙ra Malta se tkun qed tipparteçipa fil-manifestazzjoni Ewropea li ta’ kull sena ti©i organizzata millKummissjoni Ewropea favur is-settur tan-negozji Ωg˙ar u medji, l-SME Week.

Dawn huma jiem fejn lattenzjoni taqa’ fuq is-settur tan-negozji Ωg˙ar u medji, u f’Malta permezz tal-Ministeru responsabbli mill-Industrija, Investiment u Negozji Ûg˙ar, flimkien ma’ numru ta’ entitajiet u organizzazzjonijiet o˙ra, u di©à ©ew ippjanati numru ta’ attivitajiet.

Dan il-programm g˙adu kif t˙abbar jumejn ilu, u b’hekk bejn g˙ada u t-28 ta’ Ottubru ser ikunu qed ji©u organizzati xejn inqas minn disa’ attivitajiet fuq skala nazzjonali.

Sabiex tkunu tafu d-dettalji tal-programm kollu nistedinkom taççessaw s-sit elettroniku www.meib.gov.mt A˙na, b˙ala MEA, b˙alma g˙amilna s-sena l-o˙ra, er©ajna qed inkunu attivi, u f’din il-©img˙a ta’ attività mmirata lejn in-negozji Ωg˙ar u medji, qed nie˙du sehem u nipparteçipaw f’Ωew© attivitajiet.

Dawn huma : • Info session bittitolu ‘The relevance of human resources management for SMEs’, u • workshop fejn ikun qed isir eΩerçizzju uniku msejja˙ ‘SME business clinic workshop’.

The Relevance of Human Resources Managment For SMEs • Info session li qed ti©i organizzata direttament mill-MEA, u ser tkun qed issir nhar l-Erbg˙a 22 ta’ Ottubru 2014, mis-1.30pm sal-4.30pm, fil-bini tal- Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem fi Triq Nofsinhar, il-Belt Valletta.

• Gwida ta’ kif l-SMEs g˙andhom i˙arsu lejn l-aspett ta’ HR fi ˙dan l-azjenda tag˙hom. L-uΩu tajjeb tarriΩorsi umani huwa essenzjali fl-operat ta’ negozju, u g˙alkemm mhux kull˙add jista’ jkollu dipartiment iddedikat speçifikament fuq ir-riΩorsi umani, xorta wa˙da huwa ta’ importanza kbira kif ghandhom jintg˙aΩlu l˙addiema, kif dawn ji©u m˙arr©a, u kif dawn g˙and-

hom ji©u motivati.

Kull˙add mistieden u lentratura hija b’xejn, iΩda importanti li tirre©istraw lattendenza tag˙kom minn qabel fuq reservations@maltaemployers.com. Il-postijiet huma limitati.

SMEs Business Workshop Session

Clinic

• Stedina sabiex tattendu g˙al attività unika li l-MEA se torganizza u li n˙oss li tista’ tkun ta’ benefiççju kbir g˙as-sidien, employers ta’ negozji Ωg˙ar.

• Attività mistiedna ti©u u tisimg˙u lill-konsulenti jag˙tukom informazzjoni utli dwar kif tistg˙u tibbenefikaw minn skemi ssapportjati minn fondi tal-Unjoni Ewropea.

• Jum li ser jinkludi kunçett ©did ta’ SMEs business clinic, fejn flimkien ser tkunu qed ting˙ataw aktar informazzjoni dwar kif tistg˙u tag˙mlu djagnosi profonda dwar it-tmexxija tan-negozju tag˙kom.

• Appuntament importanti fejn, fi tmiemu, ser ikun hemm numru ta’ business doctors, li ser joffrulkom (fuq baΩi ta’ one-to-one appointments ) numru ta sig˙at ta’ konsulenza b’xejn.

• Avveniment li ser ikun l-ewwel tax-xorta tieg˙u, fejn intom sidien ta’ negozji Ωg˙ar ser tkunu tistg˙u tipparteçipaw b’mod attiv, u tigu ggwidati kif jistg˙u jtejbu loperat tan-negozju tag˙kom.

Iva, wara s-suççess tal-attività li kienet ©iet organizzata f’Diçembru tas-sena l-o˙ra, fejn fiha l-MEA kienet varat lSME Helpdesk tag˙ha, issa listess SME Helpdesk, din issena, b˙ala parti mill-attivitajiet ikkoordinati mill-Ministeru tal-Ekonomija, Investiment, u

negozji Ωg˙ar, u fl-okkaΩjoni tal-SME Week 2014, sejra tipparteçipa f’attività nazzjonali li ser tkun qed ti©i organizzata nhar il-Ìimg˙a 24 ta’ Ottubru 2014, fi Spinola Suite, Hilton Hotel, Portomaso, San Ìiljan.

Hija attività li din id-darba qed ti©i organizzata direttament mill-Kummissjoni Ewropea.

Hekk kif tistg˙u ssegwu mill-programm, li ssibu fuq is-sit elettroniku https://euaccess-to-finance-day.teamwork.fr/docs/Draft_Program me_Valletta_24_Oct.pdf, filparti ta’ filg˙odu, esperti Maltin kif ukoll barranin ser ikunu qed jag˙tukom informazzjoni dwar kif jista’ jkollkom aççess a˙jar g˙allfinanzi, filwaqt li waranofsinhar ser inkunu qed invaraw dan il-kunçett ©did ta’ SMEs Business Clinic Workshop, eΩerçizzju li Ωgur li ser ikun ta’ benefiççju kbir g˙al dawk kollha li jkunu preΩenti.

Fil-qosor qed nag˙tikom idea ta’ kif ser tkun imqassma lattività: L-a©enda tas-sessjoni filg˙odu hija:

ta

8.30-13.30 • indirizz tal-ftu˙ • keynote address millMinistru Chris Cardona • opening remarks minn Dr Joanna Drake • diskussjoni dwar lEU Financial Instruments – illezzjonijiet li tg˙allimna sa issa • diskussjoni dwar lEU Financial Instruments – dawk li issa huma disponibbli, 2014-2020 • networking lunch L-a©enda ta’ waranofsinnhar hija:

13.30-15.30 • introduzzjoni dwar lSMEs Business Clinic Workshop Session midDirettur Ìenerali tal-MEA, isSur Joseph Farrugia • introduzzjoni minn numru ta’ esperti/konsulenti/ business doctors • informazzjoni dwar il- business advisory scheme minn rappreΩentant tal-Malta Enterprise.

• sessjoni fejn inthom tkunu tistg˙u tipparteçipaw bil-mistoqsijiet tag˙kom.

• fl-a˙˙ar tas-sessjoni kull employer li jattendi ser ikun offrut li jirre©istra g˙al numru ta’ sig˙at ta’ konsulenza b’xejn ma’ wie˙ed millkonsulenti li jkunu preΩenti.

Ir-re©istrazzjoni g˙all-attività kollha ser tkun b’xejn, iΩda min˙abba regoli talKummissjoni Ewropea, kull min jixtieq jattendi, ma jistax jag˙zel li jipparteçipa u jibbenefika mis-sessjoni ta’ waranofsinhar jekk ma jkunx preΩenti wkoll g˙as-sessjoni ta’ filg˙odu. G˙alhekk qed in˙e©©i©kom biex tirre©istraw u tattendu minn filg˙odu. Il-postijiet huma limitati, u nappellalkom biex ma t˙allux g˙all-a˙˙ar biex tirre©istraw u timlew il-formola li tistg˙u taççessawha minn fuq is sit elettroniku https://eu-access-to-financeday.teamwork.fr/ Biex tirre©istraw tridu tag˙fsu fuq il-kaxxa fejn hemm Malta u dda˙˙lu lpassword li hija ‘malta’.

Importanti hafna li kull min jirre©istra mal-Kummissjoni Ewropea jibg˙at jinfurmana b’email fuq anton.vella@maltaemployers.com sabiex b’hekk inkunu nistg˙u nassiguraw li l-applikazzjoni tag˙kom tkun ©iet ivvalidata u aççettata.

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’ tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lil anton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel u t˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornaw it-telefonata tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artikli o˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙al dan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ din ilgazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

MAdwArnA kÓ

19|10|2014 25

kullhadd.com

L-uniVerSitÀ tA’ MALtA f’xogÓoL koLLABorAttiV MA’ ÛewÌ uniVerSitAjiet ÇiniÛi Delegazzjoni ta’ livell g˙oli mill-Università tal-Mediçina Tradizzjonali ÇiniΩa ta’ Shanghai (Shanghai University of Traditional Chinese Medicine – SUTCM) immexxija mill-President il-©did, ilProfessur Jiangjan Xu, iltaqg˙et mas-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a, Mr Chris Fearne, u r-Rettur talUniversità ta’ Malta, il-Prof.

Juanito Camilleri. Il-partijiet iddiskutew il-ftehim li di©à kien intla˙aq bejn l-SUTCM u l-Università ta’ Malta fl-2013 biex jitnieda kors g˙all-grad ta’ Master fil-Mediçina Tradizzjonali u l-Kultura ÇiniΩa.

Fid-diskors tieg˙u ta’ mer˙ba, ir-Rettur tal-Università rringrazzja lill-Professur Jiangjan Xu u d-delegazzjoni tieg˙u g˙aΩ-Ωjara tag˙hom flUniversità ta’ Malta. IlProfessur Camilleri rringrazzja wkoll lis-Sur Reno Calleja, ilPresident tal-G˙aqda ta’ Óbiberija bejn Malta u ç-Çina

Mix-xellug g˙al-lemin: Il-Prof. Jiangjan Xu, ir-Rettur tal-UoM, Mr Chris Fearne, l-Ambaxxatur ÇiniΩ g˙al Malta u s-Sur Reno Calleja u membru tal-Kunsill talUniversità, g˙all-assistenza kontinwa tieg˙u biex jg˙in ˙alli dan il-pro©ett jimxi ’l quddiem.

Is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a, Mr Chris Fearne,

fakkar li Malta di©à kellha çÇentru Mediterran talAgupuntura f’Kordin, li kien twaqqaf bejn l-Università ta’ Nanjing u l-Gvern Malti fl1980, u li kellu suççess kbir ˙afna. Mr Fearne qal li l-kors

iL-PreMju tAL-BoV fid-drAMA jkABBAr it-tALent ÛAgÓÛugÓ

Rambert Paul Attard reba˙ ilPremju tal-BOV fid-Drama, mog˙ti lill-istudenti ta’ Masquerade wara s-suççess tieg˙u fl-istudju tad-drama.

“Permezz ta’ dan l-avveniment nixtiequ nirrikonoxxu xxog˙ol iebes u l-isforzi tal-istudenti matul is-sena. Il-Premju ta’ BOV g˙ad-Drama g˙andu lg˙an li j˙e©©e© liΩ-Ωg˙aΩag˙

sabiex i˙addmu t-talenti tag˙hom u b’hekk jikkontribwixxu fil-promozzjoni taddrama fix-xena lokali,” qal John Paul Abela, Manager Media and Community Relations ta’ Bank of Valletta.

Din kienet id-disa’ edizzjoni ta’ dan il-premju, li ©ie introdott fl-2006 sabiex jippromovi l-eççellenza fl-istudji artis-

tiçi fost l-istudenti tad-drama.

“Dan il-premju jg˙in sabiex jinkora©©ixxi lill-istudenti biex ja˙dmu g˙all-g˙anijiet tag˙hom filwaqt li jg˙ollu l-livell tal-arti f’Malta,” qal Anthony Bezzina, Direttur ta’ Masquerade Theatre Arts School. Huwa temm jg˙id li “dan il-premju jservi sabiex jimmotiva lill-istudenti biex jiksbu riΩultati og˙la fil-futur.”

g˙all-grad ta’ Master huwa pass ie˙or fid-direzzjoni t-tajba biex jistabbilixxi lil Malta b˙ala çentru g˙at-turiΩmu mediku.

Huwa ma˙sub li l-kors jibda f’Ottubru 2015. Il-Professuri

Alfred Vella, Joseph Cacciottolo u Charles Savona Ventura qeg˙din ja˙dmu flimkien mal-SUTCM biex jiΩviluppaw il-kurrikulu u jfasslu l-programm akkademiku.

Il-Ministru g˙all-Edukazzjoni, akkumpanjat mir-Rettur talUniversità ta’ Malta u s-Sur Reno Calleja, kien Ωar lSUTCM biex ji©©edded limpenn dwar il-kors g˙allgrad ta’ Master li g˙andu lg˙an li jattira lil tobba u professjonisti fil-kura tas-sa˙˙a minn Malta kif ukoll minn barra.

Matul iΩ-Ωjara fiç-Çina kien ©ie ffirmat ftehim mal-Ministru ÇiniΩ g˙all-Edukazzjoni biex ji©u rikonoxxuti l-lawrji mog˙tija mill-Università ta’ Malta. Il-Ministru Bartolo kien Ωar ukoll l-Università tal-Istudji Barranin ta’ Beijing fejn ippromova t-tag˙lim tal-lingwa u lkultura Maltija. Tletin student ÇiniΩ issa rre©istraw g˙al dan il-kors.

L-HSBC jintroduÇi AtMs Li jitkeLLMu HSBC Malta introduça teknolo©ija tal-vuçi fl-ATMs tieg˙u li jinsabu barra ç-Çentru talOperazzjonijiet f’Óal Qormi, u fil-ferg˙at tieg˙u f’Tas-Sliema, il-Belt Valletta, Ra˙al Ìdid, ilMosta u r-Rabat G˙awdex. Dan sar biex jag˙milha possibbli g˙al dawk b’nuqqas ta’ dawl li juΩaw il-façilitajiet bankarji tieg˙u. Din hi parti minn programm ta’ stallazzjonijiet li g˙addej bihom l-HSBC ˙alli jda˙˙al din il-funzjoni fl-ATMs kollha tieg˙u sal-2015.

Meta klijent iqabbad kwalunkwe earphone 3.5mm mal-ATM, struzzjonijiet bil-vuçi, li huma rekordjati minn qabel bil-Malti jew bl-IngliΩ, jiggwidaw lill-klijent biex jag˙mel g˙add ta’ tranΩazzjonijiet. Waqt li jkun qed isir dan, l-iskrin talATM jintefa’ biex ikun Ωgurat li jkun hemm sigurtà u privatezza g˙all-klijent. L-ATMs tal-HSBC li jitkellmu jinkludu servizzi ta’ ©bid ta’ flus, depoΩiti, kif ukoll iwie©bu mistoqsijiet dwar ilbilanç.

HSBC qed joffri wkoll lill-kli-

jenti l-funzjoni addizzjonali li joperaw il-magna bi kliem miktubin b’tipi kbar, servizz li ser jag˙milha possibbli li klijenti b’vista batuta j˙addmu l-magna aktar façilment, waqt li jkun Ωgurat li d-dettalji jibqg˙u Ωguri.

“Matul dawn l-a˙˙ar xhur, ittimijiet tag˙na ˙admu bis-s˙i˙ biex jiΩguraw li l-ATMs li jitkellmu tal-HSBC ikollhom illivelli xierqa ta’ sigurtà, privatezza u façilità ta’ uΩu ˙alli jg˙inu lill-klijenti b’vista mnaqqsa jag˙mlu tranΩazzjonijiet sempliçi,” qal Paul Steel, Kap tar-Retail Banking & Wealth Management ta’ HSBC Malta.

HSBC ˙adem flimkien malKummissjoni Nazzjonali g˙al Persuni b’DiΩabbiltà (KNPD) u mal-Fondazzjoni g˙allAççessibbiltà tat-Teknolo©ija tal-Informazzjoni (FITA) meta dan il-pro©ett kien qed ikun Ωviluppat.

Aktar tag˙rif jinkiseb minn www.hsbc.com.mt/atm jew billi ççempel 2380 2380.

26 19|10|2014

kullhadd.com

kÓ RIÇettI

RIÇETTA TA’ VICTORIA CASSAR

L-ARANÇINI PASS PASS G˙al ˙afna l-arançini huma l-emblema tal-gastronomija ta’ Sqallija. Dawn il-blalen tar-ross daqs larin©a – minn hemm ˙adu isimhom – imorru lura g˙all-g˙axar seklu, fi Ωmien ir-renju Kalbid (l-emir Musulman fi Sqallija). Riçentament Ωiedu fil-popolarità wara s-suççess tal-kotba ta’ Andrea Camilleri, li n˙admu fis-serje televiΩiva Taljana Il Commissario Montalbano fejn, f’episodju bl-isem ‘Gli Arancini di Montalbano’, il-Kummissarju jag˙mel minn kollox biex jiekol minn dawn l-arançini, meqjusin b˙ala ‘id-deheb ta’ Sqallija’.

L-arançini l-aktar popolari huma ta’ g˙amla tonda mimlijin bil-la˙am, piΩelli u mozzarella. Dawk tawwalin insibuhom mimlijin l-aktar bil-prosciutto u mozzarella. Mili popolari ie˙or huwa tal-brun©iel u dak tal-pistaçç minn Bronte.

INGREDJENTI (GÓAL 12-IL ARANÇINA) 500g ross (round/short grain) 100g Parmi©©an ma˙kuk 30g butir 1.2lt ilma 1 niskata mel˙ ¼ kuççarina Ωag˙fran jew turmerik

• • • • • •

GÓALL-MILI • • • • • • • • •

100g ikkapuljat tal-majjal 1 basla Ωg˙ira, imqattg˙a rqiq 200ml passata tat-tadam 80g piΩelli 100g mozzarella, imqattg˙a dadi Ωg˙ar 25g butir 1 mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a 50ml inbid a˙mar Mel˙, u bΩar mit˙un frisk

BIEX TGÓAQQAD • • •

3 bajdiet, im˙abbtin Frak tal-˙obΩ lest Ûejt ve©etali g˙all-qali

PASS PASS 1

2 Sadanittant qalli lbasla fil-butir u Ωejt taΩ-Ωebbu©a, Ωid mag˙ha l-ikkapuljat u sajjar sakemm jie˙u lkulur. Ûid l-inbid u meta dan jinxtorob Ωid il-passata tat-tadam.

Tektek g˙al 10 minuti, imbag˙ad Ωid il-piΩelli, mel˙ u bΩar.

Kompli tektek fuq nar bati sakemm it-ta˙lita tixxotta.

G˙alli r-ross fl-ilma bil-mel˙ sakemm jinxtorob l-ilma. Óoll iΩΩag˙fran jew turmerik f’mag˙rfa ilma u Ωidu mar-ross. Óawwad sewwa sakemm ir-ross kollu jie˙u kulur safrani. Ûid ilParmi©©an ma˙kuk u l-butir. Ifrex it-ta˙lita fuq platt jew dixx kbir u ˙alli r-ross jiksa˙ kompletament.

BIEX TIFFORMA L-ARANÇINI 3

4 Xarrab il-pali ta’ jdejk bl-ilma kiesa˙ biex tevita li je˙el ir-ross mag˙hom. Aqbad ftit mit-ta˙lita tar-ross u ffurmaha çatta fuq ilpala ta’ idek. Fil-˙ofra tan-nofs po©©i daqs kuççarina mit-ta˙lita tal-la˙am u ftit biççiet mill-mozzarella.

5

Ag˙laq ir-ross bil-mod b’idejk biex tifforma ballun (jekk ikun hemm bΩonn Ωid ftit ross ie˙or biex tag˙laq sewwa).

Kompli fforma larançini b’dan il-mod sakemm tuΩa r-ross kollu.

6 B’id wa˙da dawwar larançina fil-bajd im˙abbat sakemm tinkesa kollha. Tellag˙ha u ˙alli Ω-Ωejjed iqattar lura fil-bieqja; po©©iha fuq il-frak tal-˙obΩ u bl-id l-o˙ra iksiha kompletament bil-frak.

Sa˙˙an iΩ-Ωejt f’kazzola fonda (170°C) u niΩΩel larançini tnejn tnejn biex ma tbaxxix it-temperatura taΩ-Ωejt, u aqlihom g˙al ftit ˙in sakemm ji˙maru. Po©©ihom fuq karta assorbenti biex tne˙˙i kemm jista’ jkun miΩ-Ωejt. Servi l-arançini s˙an.

Nota: l-arançini tista’ wkoll tag˙tihom forma ta’ lembut billi b’id wa˙da tag˙fas bil-mod ’il fuq sakemm tifforma ponta.

Skeda kÓ

19|10|2014 27

kullhadd.com

10.45 12.30 14.00 14.05 14.35 16.30 17.10 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.40 21.40 21.45 23.15

Net News The Client G˙al Kul˙add Quddiesa mis-Santwarju tal-Madonna Ta’ Pinu Se NiΩΩew©u Telebejg˙ Net News Sajjarli Telebejg˙ Sport Extra Wheelspin Net News Flusek What’s For Dinner Net News G˙alik fl-Ewropa Becky Net News Replay Net News

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.55 20.00 20.50 23.00 23.20

A˙barijiet Alexander’s Lost World Madwarna Il-Gwerra l-Kbira Gadgets House Hunt Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb u G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Paq Paq On Test L-Irkant A˙barijiet X-Factor Uk A˙barijiet Rajt Ma Rajtx

06.00 07.00 08.30 09.00 10.15 11.15 12.30 13.30 14.00 14.30 15.00 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 20.30

Euronews A˙barijiet Loop Vatican Magazine Quddiesa tal-Óadd Kurrenti Luxdesign Valletta Gadgets Ti©rijiet Biss 3 Pointer Bov Premier: Pietà vs Balzan Gfa Roundup Valletta Pellikola Venere G˙awdex Illum A˙barijiet g˙all-Persuni b’nuqqas ta’ Smig˙ 20.40 Madwarna 21.00 Kontrattakk 23.00 A˙barijiet Sportivi

06.00 06.30 09.50 10.20 12.30 13.30 16.35 18.50 20.00 20.35 21.25 21.30 23.43 23.45

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Buongiorno Benessere Santa Messa Linea Verde Telegiornale Domenica In L’eredità Telegiornale Affari Tuoi Carosello Reloaded Il Restauratore Tg1 60 Secondi Speciale Tg1

06.00 Film: 18 Anni Dopo 06.30 Nautilus Le Nostre Cugine Scimmie 07.00 Jake E I Pirati Dell'isola Che Non C'è 07.25 La Dottoressa Peluche 08.15 Avengers Assemble L'ambasciatore 08.35 Il Nostro Amico Charly 10.00 La Danza Della Vita 10.45 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 Tg2 Giorno 13.30 Tg 2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che Il Calcio 17.05 Tg2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 20.30 Tg2 21.00 N.C.I.S. Vestito Per Uccidere 21.45 Hawaii Five-0 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 07.00 08.45 09.45 11.10 11.30 12.10 12.25 12.55 13.45 14.00 14.10 14.15 14.30 15.00 15.05 15.50 16.00 19.00 19.30 20.00 20.10 21.45 23.25

Fuori Orario Film: Ti-Koyo E Il Suo Pescecane Speciale Tg3 Film La Freccia Nel Fianco Tgr Estovest Tgr Regioneuropa Speciale Tg3 Tgr Mediterraneo Colpo Di Scena Speciale Tg3 Tg Regione Tg Regione Meteo Tg3 In 1/2 Ora Tg3 Lis Kilimangiaro Speciale Tg3 Kilimangiaro Tg3 Tg Regione Blob Che Tempo Che Fa Report Tg3

06.15 06.55 08.35 10.40 12.25 13.00 14.00 18.00 18.30 19.00 19.15 21.30

Summer Crush Super Car A-Team Ed-Un Campione Per Amico Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Scuola Di Ladri Mike & Molly Studio Aperto Love Bugs Il Signore Degli Anelli Adam Kadmon

06.00 07.55 08.00 08.50 09.40 10.00 11.00 12.00 13.00 13.40 14.00 18.45 20.00 20.40 21.12 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Ciak Speciale The Chef Ii Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L’ Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Domenica I Cesaroni X-Style

06.35 06.55 07.25 07.55 08.55 10.00 10.50 11.30 12.00i 13.00 13.55 14.50

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Zorro Iii Mondo Sommerso Terra!

Santa Messa I Grandi Della Fede Tg4 Grandi Della Fede Pianeta Mare Donnavventura Per Favore Non Salvarmi Più La Vita/Per Piacere…Non Salv Magia Indiana/Caffè Olè Tg4 Tempesta D’Amore C’era Una Volta Il West

07.00 07.30 07.55 09.45 10.45 11.30 13.30 14.00 14.40 16.30 18.00 20.00 20.30

07.00 07.15 07.35 07.55 08.15 09.00 09.30 10.15 11.05 11.50 12.35 13.30 14.00 14.30 15.10 17.40 18.25 19.05 20.00 20.30 21.00 21.50 22.35 23.30

Nina And The Neurons Me Too! Mr Bloom’s Nursery Show Me Show Me The Weakest Link Me And Mrs Jones Breaking Pointe The Paradise Hotel Secrets With Richard E Grant The Weakest Link Rock And Chips Me And Mrs Jones One Foot In The Grave Breaking Pointe Doctors Hotel Secrets With Richard E Grant Breaking Pointe The Paradise Me And Mrs Jones The Omid Djalili Show Rock And Chips Dci Banks Silent Witness Going For Gold

06.00 06.25 06.50 07.15 08.05 08.30 09.20 10.10 11.00 15.10 19.20 20.10 21.00 21.50 23.05 23.55

08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 17.05 17.30 18.00 18.55 19.45 20.10

Chasing The Yum Extreme Cuisine With Jeff Corwin Candice Tells All Dina’s Party 10 Grand In Your Hand Selling La Keasha’s Perfect Dress Eating Art Chef Abroad Eating Art My Yard Goes Disney Dina’s Party Million Dollar Rooms House Hunters Selling La 10 Grand In Your Hand Suggs’ Italian Job House Hunters Chasing The Yum Chef Abroad Extreme Cuisine With Jeff Corwin Vintage Hunter Keasha’s Perfect Dress Platinum Weddings

06.00 08.30 10.35 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35

06.30 06.55 07.15 08.00 08.30 10.00 10.30 11.30 12.30 12.40 13.00 14.00 14.30 16.55 17.30 17.40 18.15 18.45 19.30 20.15 20.20 21.30 22.55 23.30

One News Snajja’ Maltin Pink Panther (R) Flimkien ma’ Nancy (R) Paper Scan Tlaqna sal-Belt Aroma Kitchen (R) Gaxin One News Telebejg˙ In D House (R) Dchange (R) Arani Issa (R) Ûona Sport (R) One News On D Road Esperti Joe’s Kitchen One News Samsara It-Tfal L-Argument Fresh & Funky (R) One News

Omnibus Tg La7 Omnibus L’Aria Che Tira Otto E Mezzo Sabato (R) Bersaglio Mobile (R) Tg La 7 Tg La7 Cronache Affari D’Oro Jane Doe L’Ispettore Barnaby Tg La7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Gabbia

07.00 08.15 09.00 10.00

Tastiest Places To Chowdown Diners, Drive-Ins And Dives Guy’s Big Bite Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Reza’s African Kitchen Reza. Spice Prince Of India Diners, Drive-Ins And Dives Barefoot Contessa Chopped South Africa Diners, Drive-Ins And Dives Barefoot Contessa Siba’s Table

16.47 18.55 19.35 21.30

16.25 17.15 18.05 18.55 20.10 21.00 21.50 22.40

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People, Big World Here Comes Honey Boo Boo Return To Amish Toddlers & Tiaras Little People, Big World Alaskan Women Looking For Love Long Island Medium Your Style In His Hands Say Yes To The Dress.

Bridesmaids Something Borrowed, Something New Randy’s Wedding Rescue Say Yes To The Dress.

Bridesmaids Children’s Emergency Rescue What Not To Wear

Arani Issa, g˙ada fit-20.20 fuq ONE 06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Overhaulin’ Mega Builders Mythbusters The Big Brain Theory The Liquidator Lost And Sold Storage Hunters Auction Kings Auction Hunters Container Wars Mighty Ships Extreme Engineering Mighty Plane Bike Battles Fat N’ Furious Wheeler Dealers Tethered Marooned With Ed Stafford Deadliest Catch

06.05 07.40 09.50 11.30

08.30 Bgl Bnp Paribas Luxembourg Open Tennis 09.15 Amsterdam Marathon 12.00 Bgl Bnp Paribas Luxembourg Open Tennis 13.30 World Series By Renault 14.45 Amsterdam Marathon 15.45 Top Of Ghent Darts 18.30 Fei World Cup Equestrian 19.30 Boxing 21.30 Watts 22.30 Motorsports Weekend 22.45 World Series By Renault 23.45 Top Of Ghent Darts

07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35 18.00 18.25

Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly Oddparents Sanjay And Craig Kung Fu Panda The Legend Of Korra Turtles Spongebob Squarepants Winx Club Icarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin Spongebob Squarepants The Penguins Of Madagascar The Fairly Oddparents Icarly Big Time Rush Victorious Life With Boys Spongebob Squarepants Turtles The Penguins Of Madagascar

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 10.00

16.00 17.00 19.00 20.00 22.00 23.00 23.30

13.05 13.20 15.25 17.00 18.35 20.20 22.00 23.40 23.55

10.55 11.50 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Josie And The Pussycats The Battle Of Britain A Shot In The Dark What’s The Worst That Could Happen?

Mgm’s Big Screen Khartoum Master Of The World Legally Blonde Tune In Tomorrow…

Big Stickup At Brinks Maxie Mgm’s Big Screen Go Fish

Monkey Life Buggin’ With Ruud Monster Bug Wars!

Nick Baker’s Weird Creatures Mutant Planet Wild Things With Dominic Monaghan Night Deadly Islands Treehouse Masters Into The Pride Leopard Fight Club Mutant Planet Mermaids. The New Evidence Mountain Monsters Untamed And Uncut I’m Alive

Arani Issa jilqa’ n-nomina ta’ Gaia sabiex tferra˙ lin-nanniet tag˙ha. G˙aliex tefg˙at din in-nomina Gaia? Ruth Robertson telqet minn pajjiΩna ˙afna snin ilu u ˙alliet warajha familja mag˙quda li t˙obbha ˙afna.

Snin ilu hija u ˙utha ©arrbu t-telfa ˙abta u sabta tal-©enituri tag˙hom f’daqqa – x’ser ji©ri f’Arani Issa? U x’ g˙andu Arani Issa lest g˙al Chloè, tifla kura©©uΩa li g˙addiet minn ˙afna imma hija ta’ ispirazzjoni g˙al dawk kollha ta’ madwarha.

SorpriΩi kbar u emozzjonijiet intensi. Dan u aktar f’Arani Issa – fejn l-impossibbli jsir possibbli!

Ritratt: THE FOTO GRAFER

Kevin & Dani Jonas Extreme Close-Up Style Star Holly Has A Baby Rich Kids Of Beverly Hills E! News Fashion Police Keeping Up With The Kardashians E! News Rich Kids Of Beverly Hills A-List Listings Keeping Up With The Kardashians Rich Kids Of Beverly Hills E! News The Soup

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 11.00 11.30 12.00

28 19|10|2014

kullhadd.com

kÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA GONE GIRL

TETRU

L-APPARENZA TINGANNA Atturi Ewlenin: Ben Affleck, Rosamund Pike, Neil Patrick Harris, Tyler Perry Direttur: David Fincher Distributur: 20th Century Fox Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd.

Óin: 148 min.

Óadd ma jista’ jkun Ωgur li ssie˙eb jew is-sie˙ba hija dik ilpersuna li tidher fl-apert.

Kemm saru Ωwi©ijiet u wara ftit Ωmien wie˙ed jew wa˙da minnhom tibda turi snienha, a©ir bil-ferm oppost ta’ Ωmien l-g˙erusija. Gone Girl huwa thriller qawwi, b’mumenti tetri kwazi tal-biza’, rikba mqallba li tinvadi Ωwie© Amerikan fejn weg˙diet ta’ qabel ma jinΩammux, anzi jsiru inganni palpabbli.

Il-koppja fiç-çentru ta’ din listorja huma Nick Dunne (Affleck) u martu Amy (Pike), sbej˙a, delikata u ta’ bixra vulnerabbli. Dawn qed jippruvaw jg˙ixu mhux ˙aΩin hekk kif riçessjoni laqtet lir-re©jun tag˙hom.

Wara ˙ames snin flimkien, Amy tisparixxi u dik li kienet tidher unjoni mag˙mula missema tispiçça f’dubji u insinwazzjonijiet kbar. Is-suspett jaqa’ fuq Nick li jibda ja©ixxi stramb. Mill-banda l-o˙ra, Amy ssir o©©ett ta’ propaganda ta’ ©enn mill-medja, li tibda tfittxija g˙aliha kemm jekk ˙ajja jew mejta.

Nick u Amy kienu jippersonifikaw l-unjoni romantika perfetta, imma l-g˙ajbien tag˙ha issa g˙andu l-ingredjenti kollha ta’ reat Amerikan. L-avvenimenti li se jse˙˙u wara se j©ibu kumplikazzjonijiet xokkanti, fosthom min tassew huma din il-koppja.

Gone Girl, li hu bbaΩat minn fuq il-ktieb bestseller ta’ Gillian Flynn, hu xog˙ol ie˙or intens b’diversi saffi ta’ emozzjoni tad-direttur bravu David Fincher.

L-atmosfera tetra b’çerta bruda li kwaΩi twerwer issa hija xi ˙a©a kwaΩi abbinata ma’ dan id-direttur, li di©à g˙amel uΩu tajjeb minnha f’films b˙al Seven (1995), Fight Club (1999) u Zodiac (2007).

Matul l-andament, Amy ΩΩomm djarju ta’ kif l-im˙abba bejniethom avvanzat. Neil Patrick Harris hu l-eksma˙bub misterjuΩ tag˙ha, waqt li Tyler Perry (li hu wkoll direttur attiv) huwa l-avukat ta’ Nick.

Dan hu xog˙ol ta’ çertu kalibru, qawwi, twil u li ma tantx t˙ossok komdu ssegwih b’mo˙˙ok mistrie˙.

Çert. 18

Çinema kÓ

kullhadd.com

19|10|2014 29

the maze runner

IMPENJATTIV

x’hemm wara l-Óitan Ìganteski tal-konkos?

Atturi Ewlenin: Dylan O’Brien, Kaya Scodelario, Will Poulter, Thomas Bradie-Sangster, Patricia Clarkson Direttur: Wes Ball.

Distributur: 2Oth Century Fox Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Óin: 113 min.

The Maze Runner huwa film ta’ xe˙ta epika, b’andament eΩileranti u furjuΩ g˙all-a˙˙ar, b’atmosfera apokaliptika filvena ta’ The Hunger Games. Ûgur li l-parti l-kbira minnu jfakkar fix-xog˙ol klassiku tal1963, ibbaΩat minn fuq il-ktieb ta’ William Golding The Lord Of The Flies, jew x’©ara minn dawn it-tfal nawfragati fuq gΩira duΩabitata xi snin wara meta tfarfru iΩjed.

Din hija produzzjoni mmirata lejn iΩ-Ωg˙aΩag˙ maskili fejn il-fantasija tnissel f’dak li jkun anzjetà u anke tippompja ladrenalina. Thomas (O’Brien) jistenba˙ ©o lift kbir tiela’ sparat ’il fuq u meta jieqaf ikunu çorma tfal subien li jift˙ulu x-xatba u jifir˙ulu li qieg˙ed f’The Glade. Din hija wesg˙a enormi mdawra b’˙itan g˙oljin tal-konkos.

Thomas tilef il-memorja g˙al kollox u anke t-tfal l-o˙ra ma

jafux kif sabu ru˙hom f’dan ilpost. Dawn jafu biss li kull filg˙odu l-˙itan kbar jinfet˙u u jwasslu g˙al labirint kumplikat u maestuΩ. Kull filg˙axija l-˙itan jing˙alqu u minn jinqabad ©ewwa m’g˙andux çans li jsalva g˙ax jo˙or©u mostri bijokemikali li joqtlu b’mod a˙rax. Barra minn hekk, dan il-labirint ibiddel surtu sikwit biex ˙add ma jazzarda ja˙rab.

Meta jibdew ©ejjin traççi Ωg˙ar fil-memorja tieg˙u, Thomas jinduna li hemm xi ˙a©a familjari g˙alih f’The Glade u l-labirint ta’ wara l˙itan. Wara ftit tasal hemm Tereza (Scodelario), l-ewwel tfajla f’dan il-lokal li, misterjoΩament tiftakar lil Thomas.

Issa li l-memorja qed tag˙tih xi ˙jiel, hu jiddeçiedi li jirriskja u jag˙mel il-˙arba tieg˙u lejn id-dinja ta’ barra l-labirint.

Mhux kul˙add jaqbel mieg˙u

Çert. 12A

u anke tinqala’ konfoffa.

The Maze Runner jiΩviluppa b’andament tassew im˙arrek u

tal-©enn, u wara li dan l-a˙˙ar dawn il-kwalità ta’ xog˙lijiet bdew juru g˙eja u nuqqas ta’

impenn, wasal film ie˙or li verament jiggalvanizza lil dan il-©eneru f’wie˙ed impenjattiv.

pride

TOPIKU

il-qawmien ta’ gruppi radikali Atturi Ewlenin: Bill Nighy, Imelda Staunton, Paddy Considine, Dominic West, Andrew Scott, George Mackay Direttur: Matthew Warchus Distributur: Pathè Films Ma˙ru© minn KRS Relesing Ltd

Óin: 120 min.

Is-snin 1984 u 1985 jibqg˙u mfakkra fl-istorja tar-Renju Unit meta l-Unjoni Nazzjonali talÓaddiema tal-Minjieri ordnat strajk fil-©lieda tag˙ha kontra lGvern Konservattiv ta’ Margaret Thatcher.

Pride hu ispirat minn grajjiet veru meta l-ewwel gruppi li wrew simpatija u solidarjetà ma’ dawn il-˙addiema kienu proprji dawk tal-gays u l-leΩbjani. Dawn iffurmaw l-LGSM (Lesbians and Gays Support the Miners) li minkejja xettiçiΩmu kemm minn g˙aqdiet o˙rajn tal- gays , kif ukoll mill-membri tal-minjieri stess, bdew ji©bru l-flus g˙alihom fit-triqat ta’ Londra.

Huma jag˙mlu kuntatt f’Wales mal-villa©© ta’ Onllwyn u anke jiltaqg˙u ma’ xi organizzaturi ta’ dan il-post. L-LSGM hemmhekk jag˙mlu diversi attivitajiet u anke jkunu attakkati u w˙ud midruba.

F’Ìunju tal-1985, Gay Pride uffiçjalment timpedixxi lill-membri tag˙ha li jie˙du sehem f’marçi u dimostrazzjoniet politiçi, però meta jibdew ©ejjin ˙afna kowçis bil-˙addiema talminjieri biex jissapportjawhom, l-LGSM imexxu din il-parata.

Pride g˙andu andament interessanti u anke umoristiku li jinvolvik u anke jispirak u jista’ jitqies b˙ala elo©ju g˙al meta lattivisti ng˙aqdu kontra konservatiΩmu radikali.

Dan ix-xog˙ol jiffoka fuq madwar tuΩΩana karattri, iΩda l-aktar li tolqot l-g˙ajn hija l-istorja ta’ Joe (Mackay), tfajjel mist˙i u nervuΩ li fl-a˙˙ar jo˙ro© fil-bera˙ it-tendenzi sesswali tieg˙u minkejja oppoΩizzjoni mill-genituri li jiskantaw bil-kbir.

Lat ie˙or ta’ dan ix-xog˙ol konfidenti hu li juri x’ji©ri meta Ωew© komunitajiet tassew diversi jing˙aqdu meta ffaççjati minn g˙adu li jopponilhom bil-kbir u li jrid ikisser l-predu©izzji tag˙hom.

Fl-a˙˙ar nett insiru nafu x’©ara minn xi membri ta’ dan il-grupp kwaΩi tletin sena wara.

Çert. 15

kompetizzJoni empire Cinema

l-aqwa Óames Films Bejn it-8 u t-12 ta’ ottubru 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Liema attur ja˙dem ta’ Thomas fil-film The Maze Runner?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: HELEN HILI, Dove, N/S Mdina Road, ÓaΩ-Ûebbu©

1.

2.

3.

4.

5.

Dracula Untold The Equalizer Dolphin Tale 2 Lucy Let’s Be Cops

30 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ

Terraced house f’Wied il-G˙ajn.

Erba’ kmamar tas-sodda, kçina tal- oak , kamra tal-banju biljakuzzi, garaxx ta’ karozza wa˙da.

Kollox mg˙ammar b’sistema ta’ sigurtà. Prezz €250,000. Çempel dirett lis-sid fuq 9901 6188.

Appartament fit-tieni sular g˙allbejg˙, viçin il-ba˙ar, Ωew© kmamar tas-sodda, kamra tal-banju, kçina u dining room combined.

Fully furnished b’g˙amara u appliances ©odda. Jinkludi parti mill-bejt b’kamra tal-˙asil b’toilet, shower u sink. Prezz ta’ €79,000 freehold (bla çens). Çempel 2700 1031 wara s-7pm jew 9812 1011 il-©urnata kollha.

Appartamenti ©odda lesti minn kollox fil-Mosta u Bu©ibba.

Garaxxijiet fil-Qawra, dar kbira f’Óal Qormi b’finishing lussuΩ.

Prezz bargain. Çempel 7766 6259.

Appartament ©did lest minn kollox f’ÓaΩ-Ûabbar. Jinkludi 3 kmamar tas-sodda, wa˙da en-suite, kçina, salott u kamra tal-ikel combined, bil-lift, parti mill-bejt u kamra tal-˙asil. Il-prezz jinkludi 2 garaxxijiet ta’ karozza wa˙da u ie˙or ta’ 4 jew 5 karozzi. Prezz negozzjabbli ta’ €230,000. Çempel 7949 8280.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI Appartament ©did lest minn kollox f’ÓaΩ-Ûabbar. Jinkludi 3 kmamar tas-sodda, wa˙da en-suite, kçina, salott u kamra tal-ikel combined, bil-lift, parti mill-bejt u kamra tal-˙asil. Fil-prezz jinkludi 2 garaxxijiet ta’ karozza wa˙da u ie˙or ta’ 4 jew 5 karozzi. Prezz tal-kirja ta’ €800 fix-xahar, negozzjabbli. Çempel 7949 8280.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Sett tal-pranzu mahagony (tal-

kewba) li jinkludi mejda u 6 si©©ijiet, vetrina u side board. Ûew© ilbiesi tal-preçett ©odda fjamanti tal-bniet kompluti bi prezz bargain. Çempel 9984 4501.

Toyota Avensis f’kundizzjoni tajba ˙afna mixtrija ming˙and a©ent lokali. Çempel 7766 6259.

bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq ilKungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

Ûew© figorini (statwi) kbar bilkolonni tal-kewba, €50 is-sett Ûew© figorini Ωg˙ar bil-kolonni €25 is-sett. Tigra taç-çaqquf €10.

Statwa kbira bil-kolonna €50.

Lampshade bil-kolonna tal-kewkba €40. Sufan kbir €60. Çempel 2123 4579.

Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

G˙odda tal-mastrudaxxi: Çana 5 piedi bi 12-il pied b’9 pulzieri u nofs. Router bit-trapani, kompressur b’gun u Ωew© bottijiet mieg˙u, belt sander kbira u o˙ra Ωg˙ira biç-çineg mag˙hom, driller talhalf-inch u trapan tat-toqob taççapetti, çana tas-6 pulzieri talidejn, cross-cut b’4 lupi mag˙ha, gun tal-imsiemer u ie˙or tal-istaples, sand paper tar-roll, Ωew© vibrators Ωg˙ar tal-idejn, workbench (mejda Ωg˙ira), Ωgorbi tattorn u tal-iskultura, Ωew© extractors – wie˙ed tal-pied u ie˙or tas16-il pulzier, mannarett u rixketta. Çempel fuq 9945 9899.

BMW 3 Series manual ta’ lewn griΩ, tas-sena 2009, bi 73,000 mil.

Kundizzjoni eççellenti, kollox talfabbrika, full-extras, magna 20 diΩil. Çempel 9992 8362.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin.

Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija. Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks .

Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test ) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija

ridden. Çempel fuq dawn innumri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL

NURSING ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS

MANNICK DANCING SCHOOL Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 Email : 0295. alex@agrautoparts.com DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙allanzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naççettaw respite u bed

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU NOTA IMPORTANTI: Çekkijiet g˙andhom ji©u indirizzati lil SOUND VISION PRINT LTD

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178 MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleurde-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet talkarozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali talilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç.

Membrane jew liquid membrane.

Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema.

Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool.

G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©. Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired minnek anke quddiem l-illuΩjonijiet materjali.

Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. It-talba g˙andha tkun ippubblikata millewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma x’kienet.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM U INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

AVVIÛI kÓ

kullhadd.com

Óar©a kulturali L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙ar©a kulturali li jmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 30 ta’ Ottubru 2014, fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Membri u ˙bieb huma mistiedna ji©u mag˙na. Tluq mill-postijiet tassoltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljetti jinkisbu ming˙and ilhelpers tas-soltu. G˙al aktar dettalji tista’ ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.

A˙sbu kmieni g˙all-bijetti.

Nominazzjonijet g˙all-˙atra tal-Kumitat 2014/2015 Dawk li jixtiequ jikkontestaw g˙al xi kariga jew b˙ala membri tal-EΩekuttiv tal-G˙aqda Veterani Laburisti jistg˙u jag˙mlu dan bejn it-Tnejn, it-Tlieta u l-Erbg˙a, 24, 25 u 26 ta’ Novembru 2014, mil-5.00pm sas-7.00pm. Il-formoli tal-applikazzjoni jistg˙u jinkisbu wkoll ming˙and is-segretarju talferg˙at.

In-nominazzjonijiet jintlaqg˙u fl-uffiççju tal-G˙aqda Veterani Laburisti, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, bejn l-24 u s-26 ta’ Novembru mill-5.00pm sas-7.00pm. In-nominazzjonijiet jag˙lqu nhar l-Erbg˙a 26 ta’ Novembru 2014, fis-7.00pm.

Il-kontestant, proponent u sekondant iridu jkunu membri fil-Partit Laburista u jrid ikollhom minn 60 sena ’l fuq.

AVVIÛIÌENERALI Kunçert mill-Banda Madonna tal-Ìilju fl-okkaΩjoni ta’ Jum l-Imqabba Fl-okkaΩjoni taç-çelebrazzjonijiet marbuta ma’ Jum lImqabba, organizzati mill-Kunsill Lokali, il-Banda Madonna tal-Ìilju, ta˙t id-direzzjoni tas-surmast tag˙ha Mro Andrew Calleja, ser ittella’ programm strumentali nhar is-Sibt 25 ta’ Ottubru 2014, fis-Sala tal-Iskola Primarja tal-Imqabba fi Triq Valletta fis-7.00pm. Il-Banda ser tesegwixxi diversi siltiet muΩikali varjati bis-sehem ta’ selezzjoni mill-aqwa ta’ solisti.

Kul˙add huwa m˙e©©e© jattendi g˙al din il-lejla ta’ muΩika u d-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las.

G˙al aktar dettalji çempel 9946 3468 jew mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Festa tal-Qara’ A˙mar Is-seba’ edizzjoni tal-Festa tal-Qara’ A˙mar fil-Manikata, li se tittella’ nhar il-Óadd 26 ta’ Ottubru 2014, bejn l-10.00am u l4.00pm, se tkun qed toffri g˙aΩla ©mielha ta’ dawn ir-riçetti.

G˙alkemm it-torti tipiçi tal-qara’ a˙mar ma jistg˙ux jonqsu, se jkun hemm g˙aΩla ta’ ikel varjat li jolqot il-gosti ta’ kul˙add, minn soppa, ross bit-ti©ie© u l-qara’ a˙mar, tortellini u ravjul tal-qara’ a˙mar, sa kejkijiet u pasti, li ovvjament fihom il-qara’ a˙mar.

Din is-sena se jkunu qed iferr˙una bil-muΩika tag˙hom ilgrupp Country Brothers, u min g˙andu g˙al qalbu l-muΩika Country m’g˙andux jitlef opportunità biex ji©i jΩur ir-ra˙al pittoresk tal-Manikata. Attrazzjoni o˙ra se tkun l-iskultura filqara’ a˙mar tal-iskultur Martin Bezzina Wettinger. It-tfal se jkollhom ir-rokna tag˙hom bil-bouncy castle u face painting.

Karmena Abdilla Wara t-Tie©

Karmena Abdilla wara t-Tie© hija attività teatrali li s-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju talImqabba sejra ttella’. Fuq kitba tal-mag˙ruf Charles Clews, u produzzjoni u direzzjoni tal-istess Kumitat Sezzjoni Ûg˙aΩag˙, B˙ala sikwel g˙all-kummiedja It-Tie© ta’ Karmena Abdilla, tirrakkontalna l-istorja ta’ Karmena Abdilla u Ωew©ha Paçifiku li jirritornaw lura f’darhom wara t-tie© tag˙hom.

Din il-kummiedja ser tittella’ nhar is-Sibt l-1 ta’ Novembru 2014, fis-Sala tal-Iskola Primarja tal-Imqabba, Triq Valletta, fis-7.00pm.

Riservazzjonijiet isiru fuq in-numru 7909 4180, u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Country night dinner Country night dinner Organizzat mill-˙bieb tal-G˙aqda Soçjo-MuΩikali Anici ta’ Óal Qormi, fil-kaΩin mit-8.00pm ’il quddiem, nhar is-Sibt 15 ta’ Novembru 2014. Live ma’ Marisa D’Amato.

Menù: apetizers, laΩanja; main course: la˙am, ti©ie© jew ˙ut, u ˙xejjex u patata l-forn; deΩerta; tazza nbid jew soft drink.

Prezz g˙all-kbar €12, u Ωg˙ar ta˙t il-11-il sena €5. Biljetti jinkisbu mill-kaΩin. Importanti li ta˙sbu kmieni ˙alli ma tkunux iddiΩappuntati.

G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel 7970 2874 jew tibg]al email lil: info@anicibandclub.org

19|10|2014 31

32 19|10|2014

kullhadd.com

It-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-tlieta

l-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

KÓ AlMANAKK

RItRAtt MIll-ANtIK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 27°C L-INQAS TEMPERATURA: 20°C INDIÇI UV: 5

HI

26°C

26°C

26°C

TEMP: Ftit imsa˙˙ab

LO

19°C

20°C

18°C

UV

04

04

04

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif mill-Grieg il-Lvant g˙all-ewwel u filg˙axija, li jsir ˙afif g˙al moderat milLvant matul il-jum.

BAÓAR: Óafif lokalment ˙afif g˙al moderat filg˙axija IMBATT: Ftit li xejn

HI

25°C

24°C

25°C

LO

18°C

18°C

19°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 25°C

UV

04

04

04

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, il-Furjana Cosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa, il-Óamrun Lantern Pharmacy, Misra˙ il-Kebbies, Santa Venera St Jude Pharmacy, 213, Triq il-Wied, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, l-Imsida St Andrew’s Pharmacy, Triq il-Qasam, Tal-Ibra©© The Economical Dispensary, 86/87, Triq Sir Adrian Dingli, Tas-Sliema Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos, l-Iklin St Mary Pharmacy, M©arr Dispensing Chemists, 71,Triq Sir Harry Luke, l-Im©arr El Medina Chemist, Triq il-Maskli, il-Qawra Tarxien Pharmacy, 59, Triq Óal Tarxien, Óal Tarxien Alpha Pharmacy, Triq Bormla k.m Vjal il-Kottoner, il-Fgura Bellavista Pharmacy, 88 Triq il-Hortan, Wied il-G˙ajn St. Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi, iΩ-Ûejtun Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katarina, l-Imqabba St Nicholas Pharmacy, 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewi Ba˙rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k/m Triq l-Iskola, il-Ba˙rija

Il-Ber©a ta’ Kastilja kienet ir-residenza tal-Kavallieri ta’ Spanja. Mis-sena 1972 saret l-uffiççju tal-Prim Ministru.

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

20.10.1973 Tinfeta˙ is-Sydney Opera House

G˙awdex Taç-Çawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ìunju 1919, ir-Rabat Pisani Pharmacy, Bini Ìdid, Triq Sannat, Ta’ Sannat

NUMRI REBBIEÓA LOTTU

43 56 77 74 59 37 22 83

SUPER 5

06 38 05 23 32

GRAND LOTTERY

01 01

07 07 04 03 05

24.10.2003 Isiru l-a˙˙ar titjiriet kummerçjali bl-ajruplani Concorde.

kompetizzjoni ktieb kÓ

19|10|2014 33

kullhadd.com

kompetizzjoni ktieb RebbieÓ tal-pRemju ewRopew gÓal-letteRatuRa

dak li l-lejl iÓallik tgÓid Meta ˙are© fl-2011, Dak li l-Lejl I˙allik Tg˙id ta’ Pierre J. Mejlak (pubblikazzjoni Merlin Publishers) mill-ewwel kien sensazzjoni letterarja. It-tnedija, f’Palazzo Falson l-Imdina, kienet wa˙da mill-iΩjed tnedijiet li qatt attendew nies g˙aliha fl-istorja tal-ktieb Malti. Mijiet ta’ nies imlew il-palazz antik fl-Imdina sakemm u˙ud kellhom jibqg˙u fuq barra. Fi ftit ©img˙at bieg˙ ammont ©mielu ta’ kopji, u s-sena ta’ wara reba˙ l-aktar premju importanti, çjoè lPremju Nazzjonali tal-Ktieb, g˙all-a˙jar ktieb tas-sena.

Il-©img˙a l-o˙ra, il-ktieb ta’ Mejlak reba˙ l-og˙la unur li ktieb Ewropew jista’ jaspira g˙alih: Il-Premju Ewropew g˙al-Letteratura. Dan il-premju, mog˙ti mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, jippremja kittieba mill-Ewropa kollha. Din kienet biss it-tieni darba fl-istorja talpremju li awtur Malti ©ie mog˙ni b’dan l-unur.

Il-premju t˙abbar waqt il-Fiera tal-Ktieb fi Frankfurt – l-ikbar fiera tal-kotba fid-dinja. Iççerimonja tal-g˙oti tal-premju se ssir fi Brussell, f’Novembru.

Dak li l-Lejl I˙allik Tg˙id huwa ©abra unika ta’ stejjer li jsa˙˙ru lill-qarrej. Mejlak jinse© g˙add ta’ stejjer ta’ nies, il-vja©©i tag˙hom, l-avventuri tag˙hom u l-im˙abbiet tag˙hom. Millistorja ta’ ambaxxatriçi li tisseduçi poeta, g˙al dik ta’ ©uvni li biex ming˙alih jimpressjona lill-ekstfajla jivvinta safra l-Afrika tramite Facebook u l-medja soçjali meta fil-verità jkun baqa’ fl-appartament tieg˙u fil-belt fejn jg˙ix. Minn tfajla Nordika li ssiefer g˙al gΩira iΩjed konservattiva u tispiçça tag˙ti skandlu lill-isqof li jg˙ix fid-dar ta’ ˙dejn tag˙ha, g˙al storja o˙ra dwar relazzjoni bejn ©uvni Kattoliku u tfajla Musulmana.

Il-kitba ta’ Mejlak, g˙al min qatt ma qraha, hija ma©ika fis-sempliçità u r-rikkezza tag˙ha.

Ir-rakkonti huma mwassla b’lingwa©© aççessibbli u kontemporanju, u g˙alhekk ukoll jil˙qu l-qlub ta’ numru kbir ta’ qarrejja.

Mejlak huwa wkoll l-awtur ta’ Qed Nistenniek NieΩla max-Xita, kif ukoll ta’ Ri˙ Isfel, li ftit tas-snin ilu kien ©ie addattat f’serje televiΩiva fuq stazzjon televiΩiv Malti.

Dak li l-Lejl I˙allik Tg˙id, rebbie˙ tal-Premju Ewropew g˙al-Letteratura, jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha jew direttament bl-internet minn www.merlinpublishers.com

Silta mill-ktieb tag˙ha g˙arwiena u ©ejt lura g˙all-istorja. “ Well, believe it or not, the incredible part was yet to start.”

G˙ax hi baqg˙et mal-Prinçep Charles tul irriçeviment kollu u wara t-tielet jew ir-raba’ tazza xampanja bdiet tassew tie˙u pjaçir tiltaqa’ ma’ nies li kienet tarahom biss fuq il-gazzetti u fuq it-televixin. U anke l-Prinçep kien qed jie˙u pjaçir bil-kumpanija tag˙ha. Min ma ji˙ux pjaçir bil-kumpanija ta’ tfajla sabi˙a li ma timbarazzakx? X˙in saru l-˙dax u l-mistednin bdew telqin mill-Elysée, il-Prinçep ˙ares lejn l-arlo©©, staqsieha “Shall we?”, hi g˙amiltlu sinjal li kollox f’idejh, sellmet lill-ftit mistednin li kienu g˙adhom hemm, fosthom lil Mitterrand – li qalilha li onorat li kien sar jafha u xtaqilha lisba˙ esperjenza fil-belt tad-dawl – ˙ar©u missala u bdew neΩlin it-tara©. Ma setg˙et bl-ebda mod tinforma lill-ambaxxatur tag˙ha li kienet telqet bla ma stennietu. Assumiet li kien telaq kmieni, u x˙in niΩel u ma sabhiex fil- foyer , telaq huwa wkoll. Jew forsi raha mal-Prinçep?

Kien x’kien – f’dak il-mument – ma inkwetatx wisq. Malajr ing˙aqdu mal-Prinçep xi membri tas-sigurtà, qasmu l-bit˙a interna tal-palazz presidenzjali u x˙in spiççaw fuq rue du Faubourg Sain-Honoré ©ara dak li ma stenniet qatt. G˙ax hi kellha f’mo˙˙ha li se jbusilha

wara idha – kif g˙amel lilha u lil kull mara li ltaqg˙u mag˙ha fis-sala ta’ fuq – u titlaq lejn listazzjon tal-metrò Champs-Elysées-Clemenceau.

Imma arralha. G˙ax il-Prinçep kellu ˙sieb ie˙or.

“He looked at me and asked me if I’d feel like another drink from the hotel he was staying at.

How could I say no?!”

Da˙let fil-karozza lussuΩa mieg˙u u telqu. Hu baqa’ jlablab qisu xejn.

“I don’t know why François is not planning to live in the Elysée. It’s such a magnificent place .”

Il-Hotel de Marigny, fejn kien allo©©at ilPrinçep, kienet litterlament kantuniera bog˙od u ma damux ma waslu u da˙lu ©ewwa. IlPrinçep serra˙ ras wie˙ed mill-ir©iel li kien hemm mieg˙u li dik it-tfajla kienet ©urnalista ˙abiba tal-familja u talabhom i˙alluhom ftit filkwiet.

“He was such a charming man. He told his security officers that I was a journalist, writing a book about British politics. Can you imagine? ” B˙al meta tkun qed tara film u timma©inak ilkarattru ewlieni, m’g˙andniex xi ng˙idu, xtaqtni kont il-Prinçep Charles. Ta’ bniedem kurjuΩ li jien, waqt li kienet qed tirrakkuntali listorja kelli almenu elf domanda xi nsaqsiha iΩda ma kinitx qed tag˙tini ˙in.

“

“

L-istorja li kienet qed tirrakkuntali labaxxatriçi kienet, biex ma nesa©erax, inkredibbilment affaxxinanti. G˙alija, li tlaqt minn pajjiΩi ta’ 19 biex infittex ˙ajja iΩjed eçitanti fi bnadi o˙ra, stejjer b˙al dawn kienu dejjem ir-ra©uni g˙ala bqajt ma tfajt l-ankri mkien. IΩda affaxxinanti iΩjed mill-istorja kienet l-ambaxxatriçi.

Ma nafx kienx l-inbid li xrobna waqt is-serata letterarja jew il-poeΩija li suppost – skont l-invit – kellna niskru biha, iΩda l-ambaxxatriçi kienet mitfug˙a fuq is-sufan tal-uffiççju enormi tag˙ha tirrakkuntali din l-istorja qisha qed titkellem mal-akbar ˙abib tag˙ha. Niftakar, f’˙in minnhom, ˙arist ’l isfel u ntba˙t li b’sieq wa˙da kienet neΩΩg˙et iΩ-Ωarbuna tas-sieq l-o˙ra u kien hemm Ωarbuna sewda maqluba rasha ’l isfel. U ˙arist lejn is-swaba’ ta’ sieqha l-mikxufa u rreallizzajt li l-ambaxxatriçi ma kinitx liebsa tights u l-©ilda ta’ saqajha kienet qisha ta’ tfajla ta’ 20. La vini bluni ji©ru qisg˙om xmajjar fuq mappa…la dbabar Ωg˙ar…la tikek li juru minn fejn, jekk ikollha ma tqaxxarx, jisponta ssuf…xejn. F’dawk il-ftit sekondi n˙ares lejn sieqha, b˙al imma©inajt lill-ambaxxatriçi g˙arwiena. Imma©inajt sidirha abjad karti bilponot roΩa, kbar u sbie˙.

“Incredible,” g˙edtilha jekk kif tajjart il-˙sieb

Mistoqsija: Lil min kien qed ikellem l-awtur?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb DAK LI L-LEJL IÓALLIK TGÓID ©entilment ipprovdut minn Merlin Publishers.

Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 2 ta’ Novembru.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb SKANDLU? huwa:

A. FRENDO, 68, Triq Fleur De Lys, Birkirkara, BKR 9062

34 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 057 083 214 289 383 386 416 433 490 492 586 659 730 824 859 893

B’4 numri 0608 0744 1347 1855 2221 3072 4026 4319 4323 4379 4392 4642 4659 4910 4926 4929 4963 5355 5504 5712 5760 5792 5947 6039 6068 6087 6364 6559 6716 6772 6923 7536

7745 7839 9279 9638 9914 9995

B’5 numri

B’6 numri

01486 06957 24529 26893 31864 35157 36259 39886 49732 51912 52307 56055 57798 59282 67633 76869 86097 86165 91445 91515 95866 99489

380044 386956 598275 951388

Bi 8 numri 38340812 62969073 66283697 67553919

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: MARUSKA MALLIA, 7, Triq in-Nag˙nieg˙, Wied il-G˙ajn

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

6

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

19|10|2014 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

41

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

Ja˙dmu l-art (6) 2,12W. Il-jum li Kristu tela’ s-sema (5) 3,5.

It-tfal tieg˙i (6) 5.

Ara 3 6,11.

Nteba˙ (5) 8,19.

Din is-sena l˙amsin wie˙ed talIndipendenza (12) 11.

Ara 6 12.

Ara 2 13,16. Jissajru l-pastizzi fihom (6) 14.

Attur? (6) 15. Óaxix tal-ikel (6) 17,23. Tal-Misilmin dan (7) 21.

Ara 18 22.

Ara 7

Jista’ jkun tal-karnival (5) 4.

Irid jit˙allas (4) 7,22.

Ji©i fiha l-preserve (5) 9,24.

Nibdel (8) 10.

Nag˙mlu b˙allg˙asafar (6) 12.

Kitba msej˙a hekk tista’ twe©©a’ (6) 16.

Ara 13 18,21W. Jix˙et il-ba˙ar (5) 19.

Ara 8 20.

Mag˙Ωul? (5) 21.

Anita Muscat Naudi (1,1,1) 23.

Ara 17 24.

Ara 9

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,11.

10.

12.

16.

18.

20.

23.

24.

1,21W. 2,21M. 3,5.

6,9.

8.

12,13.

14.

15.

17,19.

22.

Ìer˙a, Kaos, Rari, Kroati, Ridott, Era, AG, Smart, Insa, Inqas

Ìugarelli, Realtà, Arkata, Stigma, Arroganti, Radam, Titlaq, Óallas, Retina, Ass

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: IΩ-Ωew© personalitajiet Amerikani huma mag˙rufa g˙as-suççessi tag˙hom fil-kompjuter.

Personalità 1:

Personalità 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Martin Freeman

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: MARY LIA, 5, Ortensia, Triq An©lu Cachia, San Ìwann.

Benedict Cumberbatch

36 19|10|2014

kullhadd.com

kÓ FOrUmla 1

raPPOrt ta’ liam GaUCi

minn wara l-kwinti

Matul dawn il-©img˙at il-kontroversji ma naqsux fiddinja tal-Formula 1 hekk kif it-timijiet u s-sewwieqa qeg˙din ji©u f’konflitt dwar x’direzzjoni g˙andu jie˙u lisport. Dawn il-konflitti mhumiex biss relatati malkwistjonijiet ta’ sigurtà li qamu wara l-inçident li kellu Bianchi f’SuΩuka, imma wkoll dwar kif u meta g˙andu jsir ir-riçerka u l-iΩvilupp fil-Formula 1.

Engine freeze

Formula 1 kienu fil-mira ta’ kritika kbira fil-jiem li g˙addew g˙all-g˙aΩliet li g˙amlu g˙all-a˙˙ar tlielaq tal-ista©un.

F’SuΩuka r-roti tax-xita dehru li ma kellhomx il-livell ta’ prestazzjoni li wie˙ed jistenna minnhom. Dan wassal lil ˙afna mis-sewwieqa biex jeqilbu g˙ar-roti intermedji minn kmieni fit-tellieqa min˙abba l-fatt li dawk tax-xita kienu qed jitkag˙bru malajr wisq.

Hamilton, b’mod partikolari, ikkritika lill-Pirelli g˙al dan in-nuqqas u qal li din is-sitwazzjoni ˙olqot periklu Ωejjed g˙as-sewwieqa li kellhom iduru g˙al roti li ma kinux mag˙mulin g˙ax-xita u b’hekk Ωieda ç-çans li jse˙˙ inçident.

Bidla importanti li qeg˙din jippressaw g˙aliha diversi timijiet hija t-tne˙˙ija tar-restrizzjonijiet preΩenti fuq liΩvilupp tal-magni matul l-ista©un. Kif wie˙ed jistenna, l-iktar li qeg˙din jag˙fsu g˙all-bidla huma t-timijiet b’magni Ferrari u Renault g˙ax matul dan l-ista©un deher çar li jinsabu lura mhux ˙aΩin fl-iΩvilupp tatteknolo©ija ibrida.

Min-na˙a tag˙hom, il-Mercedes qalu li m’g˙andhom l-ebda intenzjoni li jappo©©aw tibdil fis-sistema attwali ta’ restrizzjonijiet g˙ax, fil-fehma tag˙hom, il-bidu talista©un li ©ej huwa viçin wisq biex isiru dawn ir-riformi radikali. Ming˙ajr l-approvazzjoni tal-Mercedes, din ilbidla ma tistax isse˙˙ g˙ax il-manifatturi kollha talmagni jridu jaqblu biex din ti©i attwata.

Wie˙ed jissuspetta li l-Mercedes qeg˙din jirra©unaw hekk min˙abba l-poΩizzjoni ta’ superjorità li qeg˙din igawdu b˙alissa. Madankollu, huwa wkoll fatt li lMercedes huma l-iktar li g˙andhom timijiet x’jissupplixxu u g˙alhekk riforma f’dan ir-rigward probabbilment itellg˙alhom l-og˙la kont fost il-manifatturi talmagni tal-F1.

Ma’ din il-lista ta’ timijiet klijenti fil-jiem li g˙addew Ωdiedu l-Lotus li se jibdew juΩaw il-magni Mercedes mill-ista©un li ©ej wara l-prestazzjonijiet diΩappuntanti li kellhom b’dawk tar-Renault.

Fir-Russja wkoll deher li l-Pirelli g˙amlu Ωball meta allokaw ir-roti rotob u medji minkejja li l-kundizzjoni tal-asfalt ippermetta l-uΩu tar-roti rotob ˙afna ( super soft ). Dan rajnieh b’mod çar hekk kif sewwieqa b˙al Rosberg u Gutierrez irnexxielhom jag˙mlu ˙in twil bl-istess sett ta’ tyres.

Anki rigward g˙aΩliet g˙all-©ejjieni kien hemm ilkritika. Massa g˙amilha çara li ma kien kuntent xejn bil-fatt li, g˙all-Gran Premju tal-BraΩil, il-Pirelli g˙aΩlu li joffru r-roti medji u ibsin meta huwa mag˙ruf li l-asfalt, b˙al dak tar-Russja, tpo©©a riçentement u g˙alhekk ma tantx g˙andu qabda.

Dan jidher li qieg˙ed isir b’konsegwenza ta’ dak li rajna l-ista©un li g˙adda fejn kien hemm diversi tlielaq li matulhom ir-roti çedew g˙al kollox g˙ax kienu rotob wisq. Madankollu, nhar il-Ìimg˙a li g˙adda l-Pirelli ddeçidew li jag˙mlu pass lura u jmorru g˙ar-roti rotob u medji g˙all-BraΩil wara rreazzjoni negattiva li kellhom.

Jitkag˙bru malajr

Sistema ©dida

Il-Pirelli, li jissupplixxu t-tyres g˙all-kampjonat tal-

Fejn tid˙ol is-sigurtà, l-FIA tidher li hija lesta li tim-

Nuqqas ta’ qabda

plimenta miΩuri ©odda wara l-inçident ikrah li kellu Bianchi. Fost l-o˙rajn, qieg˙ed jissemma li di©à, fis-sessjonijiet ta’ prattika, nistg˙u naraw limplimentazzjoni ta’ sistema elettronika kkontrollata mid-delegati g˙as-sigurtà tal-Federazzjoni li traΩΩan il-veloçità tal-vetturi.

F’kaΩ ta’ inçidenti simili g˙al dak li kellu Sutil, id-delegati jkunu jistg˙u jikkontrollaw il-veloçità tal-vetturi kollha b’mod immedjat biex ji©u evitati konsegwenzi b˙al dawk li rajna fil-passat fejn sewwieqa ma jnaqqsux biΩΩejjed meta jo˙or©u lbnadar is-sofor.

Sadanittant, ta’ min isemmi li, dwar l-istat ta’ sa˙˙a ta’ Bianchi wara l-inçident ta’ SuΩuka, ma tantx kien hemm Ωviluppi ˙lief g˙al stqarrija talfamiljari li kkonfermat li s-sewwieq FrançiΩ g˙adu f’kundizzjoni kritika, imma stabbli. G˙aldaqstant, huwa mistenni li Bianchi jibqa’ fir-repart g˙allkura intensiva tal-Mie General Medical Center ta’ Yokkaichi g˙al xi Ωmien ie˙or.

Xejn ©did Fuq il-front tat-trasferimenti, din il-©img˙a kienet kemxejn kwieta ˙dejn dawk preçedenti. Vettel u Alonso g˙andhom ma jridux jikkommettu ru˙hom b’m od uffi çjali dwar il -futur ta g˙hom .

Madankollu, huwa prattikament çert li Vettel sejjer mal-Ferrari, kif fil-fatt ammettew xi amministraturi tar-Red Bull.

Min-na˙a tieg˙u, l-Ispanjol g˙adu qieg˙ed ikun misterjuΩ ˙afna dwar il-pass li se jag˙mel, però ççans li jmur mal-McLaren jidher li huwa kbir, avolja hemm min semma l-possibbiltà li huwa jing˙aqad mal-Mercedes. Alonso sostna li mhux se jkun ma’ tim b’magna Mercedes is-sena ddie˙la, imma qabel ma Hamilton jiffirma kuntratt ©did, huwa diffiçli li din il-possibbiltà ti©i eskluΩa g˙al kollox.

FOrumla 1 KÓ

19|10|2014 37

kullhadd.com

rajna aÓjar Il-Gran Premju ta’ Sochi ma kienx wie˙ed mill-aktar tlielaq interessanti matul dan l-ista©un hekk kif ˙afna mis-sewwieqa kisbu jew tilfu l-poΩizzjonijiet min˙abba Ωbalji jew problema mil-lat tal-konservazzjoni tal-fjuwil, iktar milli battalji interessanti.

Mill-ewwel kurva l-affarijiet kienu di©à bdew jikkumplikaw ru˙hom meta Rosberg, wara li pprova jattakka lil Hamilton g˙all-ewwel post, da˙al b’mod aggressiv iΩΩejjed. Dan wassal biex, minkejja li ˙a l-poΩizzjoni, huwa ma rnexxilux iΩomm il-brejkijiet fil-˙in u g˙adda dritt minn fuq il-kurva.

L-in©inier tieg˙u mill-ewwel qallu biex jer©a’ jçedi l-poΩizzjoni lura lil Hamilton min˙abba li kien ˙adha b’˙ar©a irregolari mit-traççat. Però, din ma kinitx l-unika a˙bar ˙aΩina g˙all-ÌermaniΩ li nnota vibrazzjonijiet qawwijin fil-vettura tieg˙u min˙abba l-˙sarat estensivi li ©arrbu t-tyres. Din is-sitwazzjoni sfurzatu li jid˙ol fil-pits biex jaqleb g˙al sett ta’ roti medji.

Strate©ija ©dida Meta re©a’ rritorna fuq it-traççat, Rosberg staqsa lillin©inier tieg˙u biex jg˙idlu kif dan l-inçident kien se jaffettwa l-istrate©ija tieg˙u u, b’mod sorprendenti, dan tal-a˙˙ar qallu li jrid jipprova jwassal is-sett ta’ tyres il-©did sal-a˙˙ar tat-tellieqa.

Filwaqt li Hamilton esperjenza tellieqa komda fuq quddiem, Rosberg kellu jag˙fas kemm jifla˙ biex jipprova jillimita d-danni fil-klassifika tas-sewwieqa.

L-istrate©ija tal-in©iniera tal-ÌermaniΩ ˙admet hekk kif it-tyres medji Ωammew b’mod eççellenti fejn sa˙ansitra ppermettewlu jag˙mel l-iktar dawra veloçi fl-a˙˙ar faΩi tat-tellieqa.

Din il-˙effa ppermettietlu li jitla’ mill-g˙oxrin sattieni post u jillimita d-defiçit ta’ punti fil-konfront ta’ Hamilton g˙al seba’ punti biss. B’hekk, permezz tal-

kisba tal-ewwel Ωew© poΩizzjonijiet, u t-tmienja u erbg˙in punt li jmorru mag˙hom, il-Mercedes reb˙u l-kampjonat tal-kostrutturi g˙all-ewwel darba fl-istorja tag˙hom.

Il-Mercedes l-o˙rajn Il-Williams iffaççjaw realtà differenti fejn Bottas kellu jikkuntenta bit-tielet post hekk kif rarament deher li kien kapaçi jΩomm mal-pass tal-Mercedes.

Ag˙ar minnu mar Massa, li wara l-problemi tekniçi tas-Sibt, esperjenza problemi bir-roti fit-tellieqa li ©eg˙luh jid˙ol ibiddilhom wara l-ewwel dawra.

Dawn il-problemi ˙allewh fil-˙dax-il post u ming˙ajr punti.

Il-McLaren komplew jikkonfermaw il-perjodu poΩittiv tag˙hom bir-raba’ u l-˙ames post rispettivi ta’ Button u Magnussen illi ppermettewlhom jaqbΩu lil Force India mill-©did fil-klassifika tal-kostrutturi, b’Perez biss jikseb l-unika punt g˙at-tim Indjan.

KlaSSiFiKa tar-ruSSja

DiΩappunti Il-Ferrari u r-Red Bull laqqtu li setg˙u minn din ittellieqa. Minkejja li jidher çar li qalb Alonso qieg˙da xi mkien ie˙or, huwa g˙adu qed jirsisti biex ikompli ji©bor punti prezzjuΩi g˙at-tim tieg˙u bis-sitt post li kiseb, b’Raikkonen ikollu jikkonsla bid-disa’ post.

Id-differenza bejn iΩ-Ωew© sewwieqa tar-Red Bull kienet biss ta’ poΩizzjoni, però s-seba’ u t-tmien postijiet li kisbu ftit li xejn servew ta’ konsolazzjoni hekk kif l-abiss ta’ kwalità bejnhom u lMercedes kompla jispikka fir-Russja.

Fl-a˙˙ar ta’ min isemmi l-problemi kbar li esperjenza Kvyat, illi kien qieg˙ed jittama li jikseb riΩultat ferm a˙jar fl-ewwel GP ta’ pajjiΩu. Madankollu, ir-Russu kellu jikkuntenta bl-erbatax-il post hekk kif in-nuqqas ta’ qabda tat-tyres tieg˙u, flimkien ma’ problemi ta’ konsum Ωejjed ta’ fjuwil, ©eg˙luh itemm it-tellieqa ming˙ajr punti.

KlaSSiFiKa – SeWWieQa

KlaSSiFiKa – KOStrutturi

PoΩ.

Sewwieq

Tim

Óin

PoΩ.

Sewwieq

Tim

Punti

PoΩ.

Tim

Punti

01.

02.

03.

04.

05.

06.

07.

08.

09.

10.

Lewis Hamilton Nico Rosberg Valtteri Bottas Jenson Button Kevin Magnussen Fernando Alonso Daniel Ricciardo Sebastian Vettel Kimi Raikkonen Sergio Perez

Mercedes Mercedes Williams McLaren McLaren Ferrari Red Bull Red Bull Ferrari Force India

1:43.396 +13.6 +17.3 +30.1 +53.4 +59.8 +61.5 +65.8 +78.3 +79.3

01.

02.

03.

04.

05.

06.

07.

08.

09.

10.

Lewis Hamilton Nico Rosberg Daniel Ricciardo Valtteri Bottas Sebastian Vettel Fernando Alonso Jenson Button Nico Hulkenberg Felipe Massa Kevin Magnussen

Mercedes Mercedes Red Bull Williams Red Bull Ferrari McLaren Force India Williams McLaren

291 274 199 145 143 141 094 076 071 049

01.

02.

03.

04.

05.

06.

07.

08.

09.

10.

11.

Mercedes Red Bull Williams Ferrari McLaren Force India STR Lotus Marussia Sauber Caterham

565 342 216 188 143 123 029 008 002 000 000

Silenzju li jtarrax Il-Gran Premju tar-Russja kien wie˙ed mill-aktar kontroversjali li rajna matul dan l-ista©un. Madankollu, ˙afna mill-kritika ma rriΩultatx minn dak li se˙˙ fuq iççirkwit, imma lil hinn minnu.

Is-s˙ab kien ilu jin©ema’ fuq il-Gran Premju ta’ Sochi.

Dan g˙ax ma tantx niΩel tajjeb il-fatt illi kienet se ssir tellieqa f’pajjiΩ li fix-xhur li g˙addew kien involut f’kampanja politika u militari li ˙olqot instabbiltà kbira u numru konsiderevoli ta’ mwiet.

Madankollu, meta Bernie Ecclestone kien ikkonfrontat dwar din il-kwistjoni huwa qal li l-Formula 1 hija intrapriΩa kummerçjali u ma tid˙olx f’kontroversji politiçi. L-istess g˙amlu r-rappreΩentanti tat-timijiet filkonferenza stampa ta’ qabel it-tellieqa fejn qalu li huma ma kinux interessati li jitkellmu dwar affarijiet li m’g˙andhomx x’jaqsmu direttament mat-timijiet tag˙hom.

ja©evola l-bini, l-immodernizzazzjoni u l-aççessibbiltà taç-çirkwiti.

Sitwazzjoni redikola

’Il fuq mill-politika?

Hemm ˙afna x’wie˙ed jista’ jg˙id dwar dan it-tip ta’ attitudni. Minn na˙a, jag˙mel sens li organizzazzjonijiet sportivi u kummerçjali ma ji˙dux poΩizzjoni favur jew kontra fejn jid˙lu kwistjonijiet politiçi. B’hekk, wie˙ed jista’ jargumenta, l-isport modern jipprova jservi ta’ pont bejn il-pajjiΩi billi joqg˙od ’il bog˙od mill-kontroversji li jifirduhom.

Madankollu, wie˙ed jista’ jg˙id li fil-verità Ecclestone ˙a poΩizzjoni çara dwar Vladimir Putin, minkejja dak li qal lill-©urnalisti. Din il-konkluΩjoni hemm min g˙amilha meta, matul it-tellieqa, Ecclestone deher jid˙ak u jiççaççra fuq l-istands mal-mexxej Russu, illi

uΩa l-influwenza kbira tieg˙u biex dan il-Gran Premju jkun jista’ jsir.

Fil-fatt, ir-rwol importanti tal-politika biex isir il-Gran Premju mhux limitat g˙ar-Russja biss. Huwa fatt mag˙ruf li t-tlielaq kollha tal-Formula 1 isiru, fost lo˙rajn, grazzi g˙all-investiment kbir tal-gvernijiet talpajjiΩi li jospitawhom. Dan l-investiment ivarja fil-forma u d-daqs tieg˙u, però huwa dejjem essenzjali g˙ax

Min˙abba f’hekk, huwa kemxejn redikolu li nies b˙al Ecclestone u l-kapijiet tat-timijiet tag˙hom jag˙mluha taparsi l-Formula 1 qieg˙da teΩisti f’xi stat ta’ iΩolament mis-sitwazzjoni politika li tiççirkonda dan l-isport.

Jekk jag˙mlu hekk, ikunu qeg˙din jilag˙bu l-log˙ba ta’ mexxejja b˙al Putin illi jg˙idu x’jg˙idu l-irjus il-kbar tal-Formula 1, juΩaw okkaΩjonijiet b˙al dawn biex jirb˙u l-punti politiçi, kemm fuq livell nazzjonali, kif ukoll internazzjonali.

Din il-propaganda politika permezz tal-isport rajnieha, fost l-o˙rajn, mill-Faxxisti qabel it-Tieni Gwerra Dinjija, u aktar riçenti, mill-Komunisti matul ilGwerra l-Bierda.

Sfortunatament, ta˙t it-tmexxija ta’ Ecclestone, ilFormula 1 qieg˙da taqa’ fl-istess nassa ta’ dan it-tip ta’ mexxejja bla skrupli. Sitwazzjoni simili rajnieha fl-2011 meta l-Gran Premju tal-Ba˙rejn, wara xhur ta’ reΩistenza min-na˙a ta’ Ecclestone, kien pospost min˙abba problemi ta’ sigurtà u mhux min˙abba l-fatt li l-pajjiΩ kien qieg˙ed jesperjenza perjodu ta’ rippressjoni politika li ˙alliet bosta persuni mejta.

Jekk mhux tal-biki, huwa g˙all-inqas tad-da˙k il-fatt li l-Formula 1 tag˙mel sforzi tant kbar biex tissalvagwardja l-˙ajja tal-persuni li jinsabu fiç-çirkwiti, imbag˙ad tkun daqshekk indifferenti lejn it-tbatijiet li jesperjenzaw il-miljuni ta’ nies li jg˙ixu ftit ’il barra minnhom.

38 19|10|2014

kullhadd.com

KÓ SPORTS

RIÛULTATI

PREMIER INGLIÛ It-tieni taqsima kompliet fuq l-ewwel taqsima b’partita mimlija azzjonijiet fejn, wara ˙afna log˙ob maqsum, Chelsea rnexxielhom jirduppjaw l-iskor b’azzjoni sabi˙a ferm li spççat b’xutt fil-baxx ta’ Fabregas fejn kien qed jiskurja l-ewwel gowl tieg˙u fil-Kampjonat IngliΩ. Fla˙˙ar tal-partita Crystal Palace rnexxielhom jiskurjaw gowl minn Fraizer Campbell, iΩda kien tard wisq li j©ibu ddraw minkejja l-prestazzjoni poΩittiva tag˙hom.

JEÓILSUHA ÓAFIF

Sergio Aguero, l-eroj tas-City.

4 GOWLS MINN AGUERO Kien proprju dan il-plejer prolifiku li wara biss kwarta log˙ob feta˙ l-iskor.

Dan il-vanta©© ma damx wisq g˙and ittim minn Manchester, meta Christian Eriksen, approfitta minn Ωball f’nofs ilgrawnd biex skurja l-gowl ta’ draw g˙attim minn Londra. Wara biss ˙ames minuti, Manchester City re©g˙u marru fil-vanta©© permezz tas-solitu Aguero li, imbag˙ad, fit-32 minuta falla penalty biex Tottenham baqg˙u fil-partita.

Madankollu, dan il-penalty dubjuΩ kien salvat tajjeb ˙afna mill-gowler IngliΩ ta’ Manchester City Joe Hart. Id-drama kom-

pliet tant li, g˙al darb’o˙ra, ir-referee Jon Moss saffar g˙al penalty ie˙or favur Manchester City li minnu Aguero ma Ωbaljax. Kwarta mit-tmiem, it-tim minn Manchester kompla jΩid l-iskor g˙at-tim tieg˙u, meta g˙eleb in-nasba tal-offside u g˙amilhom erba’ goals personali.

PARTITA DRAMMATIKA Waqt id- derby bejn Crystal Palace u Chelsea, fl-ewwel taqsima, kien hemm Ωew© karti ˙omor, wa˙da fuq kull na˙a.

Dan kollu se˙˙ wara li Chelsea marru fil-vanta©© kmieni b’gowl skurjat minn freekick tal-plejer BraΩiljan Oscar.

It-tim tal-Gunners, b’difiΩa mibdula totalment u ming˙ajr is-servizzi ta’ Mesut Ozil, marru fil-vanta©© kmieni fl-ewwel taqsima b’gowl stupend mill-plejer Çilen Alexis Sanchez wara azzjoni tajba.

Madankollu, Hull City ma qatg˙ux qalbhom u fil-fatt irnexxielhom i©ibu d-draw b’mod kontroversjali, meta qabel ma Mohamed Diame tefa’ l-ballun fix-xibka, il-plejers tal-Arsenal ipprotestaw bl-ikrah g˙ax, fil-fehma tag˙hom, ˙assew li kien hemm foul f’din l-azzjoni.

Il-©urnata ta’ Arsenal kompliet tmur g˙all-ag˙ar meta fil-bidu tat-tieni taqsima, Hull City marru fil-vanta©© minn Abel Hernandez, wara li kien ilu biss ftit sekondi fil-grawnd meta biddel ma’ Nikica Jelevic.

It-tim minn Londra, li wkoll tilfu lil Jack Wilshere b’suspett ta’ injury fl-g˙aksa, bdew jag˙mlu minn kollox biex jippruvaw i©ibu d-draw. Huma kienu rregalati tal-isforzi tag˙hom fl-ewwel minuta minn sitta tal-˙in miΩjud meta, l-eksattakkant ta’ Manchester United, Danny Welbeck, spiççat f’parità ta’ 2-2. Fl-a˙˙ar nett, li ma kienx g˙all-gowler ta’ Hull City, Kirean Gibbs seta’ jrebba˙ din ilpartita g˙all-Gunners.

Manchester City v Tottenham Arsenal v Hull City Burnley v West Ham United Crystal Palace v Chelsea Everton v Aston Villa Newcastle U v Leicester City Southampton v Sunderland

4-1 2-2 1-3 1-2 3-0 1-0 8-0

LOGÓOB GÓAL-LUM 14.30

QPR v Liverpool Stoke v Swansea City

17.00

LOGÓOB GÓAL GÓADA 21.00

West Brom v Man Utd

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Manchester City Southampton West Ham United Man Utd Arsenal Swansea City Tottenham H Hull City Liverpool Aston Villa Everton Leicester City West Brom Stoke City Crystal Palace Sunderland Newcastle United Burnley QPR

8 8 8 8 7 8 7 8 8 7 8 8 8 7 7 8 8 8 8 7

7 5 5 4 3 2 3 3 2 3 3 2 2 2 2 2 1 1 0 1

1 2 1 1 2 5 2 2 4 1 1 3 3 2 2 2 5 4 4 1

0 1 2 3 2 1 2 3 2 3 4 3 3 3 3 4 2 3 4 5

23 18 19 15 13 13 10 10 13 10 4 16 11 8 6 11 8 8 4 4

8 8 5 11 10 11 8 11 13 10 12 16 13 9 8 14 15 14 13 15

22 17 16 13 11 11 11 11 10 10 10 9 9 8 8 8 8 7 4 4

PUNTI OÓRA

SERIE A

SE JITTIEÓDU L-PASSI RIÛULTATI

FIORENTINA V LAZIO

Roma v ChievoVerona Sassuolo v Juventus

Fuq il-karta jidher li t-tim ta’ Lazio huwa l-favorit li jirba˙ din il-log˙ba kontra Fiorentina li inçidentalment jinsabu fis-7 post tal-klassifika t-tnejn li huma.

It-tim mag˙ruf b˙ala l-Biancocelesti qed ifittxu li jirb˙u li t-tielet reb˙a konsekuttiva wara bidu kemxejn iebes g˙al dan it-tim. Madankollu, fl-a˙˙ar Ωew© log˙biet, ta˙t it-tmexxija tal-kowç Stefano Pioli, it-tim reba˙hom kollha bis-sa˙˙a tal-attakkant bin-numru 9, is-Serb Filip Djordjevic.

Min-na˙a l-o˙ra, it-tim tal-Fiorentina kienu konvinçenti immens fl-a˙˙ar log˙ba kontra t-tim ta’ Inter fejn f’darhom reb˙ulhom bl-iskor kbir ta’ 3-0. Din ir-reb˙a niΩlet g˙asel mal-kowç tal-Vjola Vincenzo Montella fejn qed jittama li t-tim tieg˙u jkompli g˙addej minn din ilvena poΩittiva.

3-0 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 12.30

Fiorentina v Lazio Atalanta v Parma Cagliari v Sampdoria Hellas Verona v AC Milan Palermo v Cesena Torino v Udinese Inter v SSC Napoli

15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 20.45

INTER V NAPOLI

LOGÓOB GÓAL GÓADA 20.45

Genoa v Empoli

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Juventus Roma Sampdoria Udinese AC Milan Hellas Verona SSC Napoli Lazio Fiorentina Inter Genoa Empoli Cesena Torino Cagliari Atalanta ChievoVerona Parma Palermo Sassuolo

6 7 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 7 6 6 6

6 6 4 4 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 0 0

0 0 2 1 2 2 1 0 3 2 2 3 3 2 1 1 1 0 3 3

0 1 0 1 1 1 2 3 1 2 2 2 2 3 4 4 5 5 3 3

13 14 7 9 13 6 8 11 5 11 6 8 5 4 7 2 5 11 6 3

2 4 2 5 9 5 7 7 3 8 6 8 10 7 9 8 12 16 14 12

18 18 14 13 11 11 10 9 9 8 8 6 6 5 4 4 4 3 3 3

Dawn iΩ-Ωew© timijiet qed jittamaw li jid˙lu fl-Ewropa flista©un li jmiss u g˙alhekk g˙andhomm bΩonn il-punti.

Il-kowç ta’ Inter, Walter Mazzarri, se jkun qed jiffaççja lill-ekstim tieg˙u, tim li kien responsabbli minnu g˙al erba’ snin u reba˙ ukoll il-Coppa Italia. G˙aldaqstant, illejla se tkun storja o˙ra, dan g˙ax Mazzarri g˙andu bΩonn jirkupra wara li tilef l-a˙˙ar Ωew© log˙biet ma’ Inter.

Min-na˙a ta’ Rafael Benitez, il-kowç tan-Naplitani, ukoll g˙addejjin minn mumenti xejn feliçi wara bidu ˙aΩin immens dan l-ista©un. Minkejja dan, huma qed ifittxu biex jaqbdu ftit ir-ritmu fil-kampjonat biex jer©g˙u jissodisfaw lis-segwaçi tag˙hom.

VERONA V MILAN It-tim minn Verona se jkun qed jilg˙ab kontra Milan fejn iΩ-Ωew© timijiet qed ifittxu li jkomplu jibnu fuq il-prestazzjonijiet konvinçenti tag˙hom.

Minkejja li fis-suq tat-trasferimenti tas-sajf it-tim ta’ Verona tilef diversi pedini importanti, fosthom Juan Iturbe u Romulo, flimkien mat-trasferiment ta’ Jorginho g˙al ma’ Napli f’Jannar, xorta wa˙da, kontra kull mistenni, irnexxielhom jiksbu riΩultati poΩittivi ˙afna.

B˙all-ma©©oranza tat-timijiet il-kbar fl-Italja, Milan ukoll kellhom bidu kemxejn inkonsistenti dan l-ista©un. Dan g˙ax, wara reb˙iet kontra Lazio u Parma iktar kmieni dan l-ista©un, it-tim ta’ Pippo Inzaghi g˙adda minn perjodu ta’ tliet log˙biet ming˙ajr reb˙a, fosthom kontra Empoli u Cesena.

L-Erbg˙a li g˙adda l-UEFA ˙abbret uffiçjalment li se tibda investigazzjoni interna fuq l-inçidenti li se˙˙ew fil-log˙ba tatTlieta f’Belgrad waqt il-partita bejn is-Serbja u l-Albanija li kienet valida mill-Grupp I tal-kwalifikazzjoni g˙all-Euro 2016.

Din il-log˙ba ferm minstennija bejn dawn iΩ-Ωew© rivali Ewropej ©iet abbandunata ftit qabel il-˙in tal-mistrie˙ min˙abba drone li beda jittajjar fil-grawnd kellu bandiera AlbaniΩa fil-forma tal-Istat ta’ Kosovo, pajjiΩ li s-Serbja ma tridx li jkun indipendenti.

Din l-azzjoni wasslet g˙al kaos s˙i˙ fil-grawnd bil-plejers ta’ kull na˙a ji©u fl-idejn u sa˙ansitra da˙lu fil-grawnd diversi sapporters Serbi fejn il-vjolenza eskalat. B’dan ir-riklam xejn sabi˙ g˙all-kompetizzjoni Ewropea, ir-referee tal-log˙ba, lIngliΩ Martin Atkinson, ma kellux g˙aΩla o˙ra ˙lief li jissospendi l-partita.

Spunt interessanti huwa l-fatt li l-pulizija Serba kkonfermat li f’qalb din it-taqbida, re©a’ kien hemm Ivan Terribile, il-Kap tal-Ultras Serbi, li kien irnexxielu jintervieni l-log˙ba tasSerbja kontra l-Italja ta’ tliet snin ilu fil-Marassi, f’Genoa.

THIAGO JERÌA’ JWEÌÌA’ It-tim ÌermaniΩ ta’ Bayern Munich ˙abbar li l- midfielder Spanjol Thiago Alcantara g˙andu bΩonn operazzjoni fi rkopptu li se t˙allih barra g˙al Ωmien twil.

Dan il-plejer ta’ 23 sena, li ng˙aqad mat-tim ÌermaniΩ ming˙and Barçellona s-sajf li g˙adda g˙al madwar € 25 miljun, kien we©©a’ wkoll f’nofs l-ista©un li g˙adda wara li çarrat ligament fi rkoptu waqt log˙ba tal-Kampjonat ÌermaniΩ kontra Hoffenheim.

Minkejja l-fatt li ftit wara re©a’ rritorna g˙at-ta˙ri©, xorta wa˙da kellu bΩonn operazzjoni u, b’konsegwenza ta’ hekk, tilef ukoll it-Tazza tad-Dinja tas-sajf li g˙adda. Wara din loperazzjoni, Thiago esprima l-frustrazzjoni tieg˙u fuq Twitter wara li re©a’ çarrat il-ligaments tal-istess irkoppa li we©©a’ f’Marzu li g˙adda.

Fuq is-sit uffiçjali tal-klabb ta’ Bayern Munich, Thiago sostna li, minkejja li b˙alissa g˙addej minn mument ikrah, xorta wa˙da mhux se jçedi malajr u lest jag˙mel dak kollu possibbli biex jirritorna lura fl-azzjoni kemm jista’ jkun malajr.

Id-Direttur Sporttiv Mathias Sammer Ωied jg˙id li kul˙add fi ˙dan il-klabb jinsab ma˙sud b’din is-sitwazzjoni ta’ Thiago, li g˙adu lanqas lag˙ab darba dan l-ista©un, u sostna li lklabb jinsab wara dan il-plejer, tant li se joffrilu kull g˙ajnuna possibbli biex jirkupra u jifforma parti integrali mit-tim mill-Bavarja.

SPORTS KÓ

19|10|2014 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE SLIEMA W MOSTA

4 1

QORMI FLORIANA

4 2

HIBERNIANS TARXIEN R

1 1

ÛEBBUÌ R NAXXAR L

3 3

Ritratti: STEPHEN GATT

REBÓA B’GÓAXRA

Micallef Ryan (Q) Muir Gary (F)

Mosta jinsabu fir-raba’ post bi 13-il punt filwaqt li Sliema jinsabu fid9 post b’7 punti. Fl-a˙˙ar ˙ar©a tag˙hom Mosta sfaw meg˙luba minn Qormi 4-0 filwaqt li min-na˙a l-o˙ra Sliema g˙elbu lil Ûebbu© 1-0.

Sliema bdew mill-ewwel fuq l-attakk b’xutt ta’ Filippo Talato li ©ie mxellef minn difensur u l-ballun spiçça f’korner. Irrispondew Mosta permezz ta’ free-kick fis-6 minuta ta’ Pedro Calcado u xutt minn qag˙da tajba ta’ Mark Brincat g˙adda g˙oli.

Sliema ˙ar©u mill-ewwel fuq l-attakk meta l-ewwel gowl wasal fit-8 minuta, meta minn kross ta’ Filippo Talato u Kassa Gnabouyou kkonkluda fix-xibka b’xutt mill-viçin. Wara perjodu kwiet, fl-42 minuta Sliema spiççaw jilag˙bu bi plejer anqas wara li Clifford Gatt Baldacchino ©ie muri t-tieni karta safra g˙al foul fuq Bojan Kaljevic.

Proprju kif bdiet it-tieni taqsima, fl-47 minuta, Sliema skurjaw ittieni gowl meta minn kross ta’ Marko Potezica lejn Kassa Gnabouyou, dan kompla lejn Fabio Mangiacasale li kkonkluda fixxibka b’xutt mill-viçin. Ftit wara, fil-55 minuta, Sliema skurjaw it-tielet gowl meta xutt ta’ Fabio Mangiacasale ©ie salvat parzjalment minn Marcus Bernal u pront da˙al Kassa Gnabouyou li kkonkluda fixxibka fejn skurja t-tieni gowl personali tieg˙u.

Attakk ie˙or ta’ Mosta b’xutt fil-baxx minn barra l-kaxxa ta’ Daniel Mariano Bueno salvat minn Glenn Zammit. Fid-79 minuta wasal ilmument ta’ Mosta u fil-fatt skurjaw l-unika gowl tag˙hom f’din il-partita b’xutt minn barra l-kaxxa ta’ Bojan Kaljevic jeg˙leb lil Glenn Zammit. Sliema ssi©illaw din ir-reb˙a ferm konvinçenti meta fl-85 minuta, minn pass ta’ Andrea Pisanu lejn John Mintoff, dan ©ie mwaqqa’ minn Tyrone Farrugia, ir-referee ordna penalty li minnu listess Pisanu ma falliex.

REFEREE : Mario Apap

Gnabouyou Kassa Guy (S) Milovanovic Nemanja, Magro Kurt (M)

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

KLASSIFIKA Balzan Birkirkara Floriana Hibernians Mosta Naxxar Lions Pietà Hotspurs Qormi Sliema Wanderers Tarxien Rainbows Valletta Ûebbug Rangers

L

R

D

T

F

K

+/-

Pti

7 7 8 8 8 8 7 8 8 8 7 8

4 5 1 7 4 0 1 3 3 2 3 0

2 0 4 1 1 4 1 1 3 5 1 3

1 2 3 0 3 4 5 4 2 1 3 5

14 14 11 23 7 8 5 11 10 12 13 11

10 7 16 6 11 15 12 12 11 10 5 24

+4 +7 -5 +17 -4 -7 -7 -1 -1 +2 +8 -13

14 15 7 22 13 4 4 10 12 11 10 3

LOGÓOB GÓAL-LUM Fl-Istadium Nazzjonali ta’ Ta Qali Pietà H v Balzan 15.00 Valletta v Birkirkara 17.00

PARTITA MISSIELTA

Bruce Albert (Q) Piciollo Matteo (F)

L-ARGUMENT ILEJLA FUQ ONE | 21.30 L-Argument jirritorna din il-©img˙a b’diskussjoni fuq il-futbol lokali, wara waqfa min˙abba limpenji tat-tim nazzjonali. Din il-©img˙a, fil-kampjonat premier ser jintlag˙bu Ωew© log˙biet mistennija, dik bejn Tarxien R u Hibernians u l-o˙ra bejn Valletta u B’Kara. Però l-Argument mhux ser jiddiskuti biss dawn iΩ-Ωew© log˙biet. Sabiex janimaw d-diskussjoni, l-Argument jilqa’ lill-President ta’ B’Kara, Joe Zammit, u l-kowç ta’ Tarxien R, Clive Mizzi, li ser jing˙aqdu mal-mistiedna residenti Alfred Attard u Antvin Monseigneur sabiex jag˙mlu l-programm li jmiss wie˙ed interessanti.

L-Argument din il-©img˙a jxandar l-a˙jar siltiet mill-log˙ba bejn B’Kara u Swieqi mill-kampjonat tal-1 diviΩjoni tal-kampjonat femminili. Minbarra hekk jixxandru l-a˙jar siltiet mit-tieni diviΩjoni bejn ix-Xg˙ajra u Senglea A u mill-1 diviΩjoni siltiet mill-log˙biet bejn Gudja u Ûurrieq, GΩira u Melita. Is-servizz speçjali din il-©img˙a jie˙u lit-telespettaturi fil-middle sea race, it-tellieqa tal-jottijiet li tkun qed issir dan tmiem il-©img˙a.

L-Argument huwa ppreΩentat minn Clinton Buhagiar u l-produzzjoni eΩekuttiva hija ta’ Mark Cutajar. L-Argument jixxandar nhar il-Óadd u kull nhar ta’ Óadd fid-9.30pm fuq ONE.

Wara bidu kwiet, fl-14-il minuta Qormi ˙olqu l-ewwel periklu meta Alfred Effiong Ωmarka lil Joseph Chetcuti li dam ja˙sibha u finalment ixxuttja dg˙ajjef f’idejn il-goalkeeper Senatore Fl-20 minuta, Qormi fet˙u l-iskor meta minn freekick ta’ Chetcuti, Anderson Michele Quatrochi Santos bir-ras mill-qrib tefa’ fir-rokna tax-xibka. Qormi komplew jag˙fsu u fit-22 minuta rduppjaw permezz ta’ Duncan Pisani li g˙eleb lil Senatore b’xutt fil-baxx g˙ar-rokna u g˙amel l-iskor 2-0.

L-ewwel azzjoni ta’ Floriana waslet fl-40 minuta meta resqu qrib li jnaqqsu l-mar©ini tal-iskor permezz ta’ freekick ta’ Moreira Cobo li ˙abat mal-lasta l-mimduda sFit-tieni taqsima, proprju fl-46 minuta, Floriana ˙ar©u tajjeb u naqqsu d-distakk mill-ewwel b’azzjoni bejn Plut u Piciollo b’dan tal-a˙˙ar jikkrossja g˙an-nofs fejn Isaac Galea, li kien g˙adu kif da˙al flok Giovanni Galea, skorja mill-qrib biex g˙amel l-iskor 2-1. Qormi komplew ikabbru l-vanta©© meta Ryan Micallef g˙eleb lil Senatore wara azzjoni personali.

Floriana ma qatg˙ux qalbhom, tant li fis-66 minuta re©g˙u naqqsu l-mar©ini meta minn kross ta’ Isaac Galea, Piciollo antiçipa bir-ras lil Farrugia biex Vito Plut mill-qrib kompla lballun g˙al ©ewwa. Minuta biss wara, Floriana kienu viçin id-draw meta minn kross ta’ Picollo, Farrugia salva f’corner id-daqqa ta’ ras ta’ Plut.

Fit-86 minuta Qormi g˙amlu çert mir-reb˙a meta Alfred Effiomg bidel il-ballun mas-sostitut Farrugia qabel ma g˙eleb lil Senatore b’xutt g˙ar-rokna 4-2

Referee : Sandro Spiteri

40 19|10|2014

kullhadd.com

kÓ lokali

Rivoluzzjoni Siekta F’diskors li g˙amel waqt laqg˙a g˙as-Sindki u lKunsilliera ta’ Malta u G˙awdex li saret din il©img˙a, is-Segretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali Stefan Buontempo sostna li l-isfidi quddiem ilGvern u l-Kunsilli huma ˙afna, imma jistg˙u ji©u meg˙luba permezz ta’ ˙idma kon©unta bejn l-istakeholders kollha.

Buontempo sostna li ΩΩmien ta’ riformi sporadiçi fil-qasam tal-Gvern Lokali issa spiçça u hemm bΩonn li l-qasam tal-Gvern Lokali ma jibqax jintuΩa s a b i e x j i © u skurjati l-punti politiçi.

Konsultazzjoni wiesg˙a G˙aldaqstant, spjega sSegretarju Parlamentari g˙allGvern Lokali, matul dawn la˙˙ar xhur kienet g˙addejja rivoluzzjoni siekta fil-qasam tal-Gvern Lokali permezz ta’ konsultazzjoni wiesg˙a malistakeholders kollha f’dan issettur, kif wkoll mar-residenti li huma l-atturi prinçipali f’din ir-riforma.

Matul dawn il-laqg˙at ta’ konsultazzjoni, l-Onor.

Buontempo kellu l-okkaΩjoni li jitkellem mal-Kunsilli Lokali kollha kemm f’Malta, kif ukoll f’G˙awdex, dwar ilpro©etti li g˙andhom pjanati u kif ukoll dwar l-isfidi li qed jaffaççjaw.

Studji dettaljati Sabiex dawn ir-riformi jsiru b’mod infurmat, is-Segretarjat Parlamentari g˙all-Gvern Lokali kkummissjona studju dettaljat mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika marresidenti dwar dak li jidrilhom mis-servizzi li joffru l-Kunsilli Lokali, x’servizzi ©odda jixtiequ li jid˙lu fis-se˙˙, x’bidliet jixtiequ jaraw li jitwettqu u kif ukoll x’g˙andhom ikunu lprijoritajiet ewlenin talKunsilli Lokali.

Barra minn hekk, kien ikkummissjonat studju ie˙or li sar mis-Centre for Expertise for Democracy and Governance Reform fi ˙dan il-Kunsill Ewropew, li g˙andu l-g˙an li jag˙ti stampa çara ta’ x’verament iridu r-residenti mill-Kunsilli Lokali. Dan l-istudju mistenni li ji©i ppubblikat fil-jiem li ©ejjin.

Buontempo spjega wkoll li qeg˙da ssir ˙idma sabiex tkompli titnaqqas ilburokrazija u ssir simplifikazzjoni tal-li©ijiet li jirre-

golaw il-˙idma tal-Kunsilli Lokali. Dan ser ikun qed isir b’pakkett ta’ emendi li ser ikun qed jitressaq g˙all-konsultazzjoni tal-partijiet kollha interessati.

Aktar effiçjenza Il-Gvern qed ja˙dem biex jag˙ti g˙odda a˙jar lill˙addiema tal-Kunsilli Lokali, li Buontempo ddeskriva b˙ala mutur ie˙or indispensabbli, sabiex il-Kunsilli ja˙dmu bl-aktar mod effiçjenti. G˙aldaqstant, minn

nhar it-Tnejn li ©ej, ser ikun qed jibda jing˙ata l-ewwel Diploma Course g˙asSegretarji EΩekuttivi.

Dan id-Diploma Course ©ie akkreditat mill-European Qualifications Framework u approvat min-National Commission for Higher and Further Education u huwa iffinanzjat kompletament mill-Fond Soçjali Ewropew.

Fl-a˙˙ar, Buontempo esprima l-fehma li hemm bΩonn id-Dipartiment g˙all-Gvern Lokali wie˙ed ferm aktar effiçjenti u aktar qrib ilKunsilli Lokali. Sabiex dan ise˙˙, is-Segretarjat immexxi minnu ta ordinijiet ukoll sabiex ji©i kkummissjonat eΩerçizzju mill-MIMCOL, li fil-jiem li ©ej ser iwassal sabiex ji©u ppreΩentati numru ta’ rakomandazzjonijiet g˙al riformi me˙tie©a.

“Ir-rivoluzzjoni siekta li bdejna flimkien ser tkompli g˙addejja matul ix-xhur li ©ejjin. Dmirna huwa li nkomplu ntejbu l-operat tag˙na u dan huwa dak li se nkun qed inkompli nag˙mel sakemm indum nokkupa lkariga ta’ Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Gvern Lokali. Óidma li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar twassal g˙all-g˙an a˙˙ari tag˙na li huwa dak li jkollna kunsilli lokali aktar effiçjenti u aktar qrib in-nies,” temm jg˙id Buontempo.