www.kullhadd.com Il-Ħadd, 22 ta’ Jannar, 2017
Ħarġa Nru 1,228 Prezz €1
TELQILHOM IL-QŻIEŻ!
Id-deputati Nazzjonalisti Beppe Fenech Adami u Tonio Fenech xejn mhuma komdi bil-fatt li sejħilhom il-Pana Committee talParlament Ewropew. Qed jużaw il-Partit Popolari Ewropew biex issir pressjoni fuq il-kumitat biex tkun irtirata s-sejħa biex meta jkun Malta jidhru quddiemu minħabba l-każi li kienu involuti fihom. Ara paġna 3
JIENA TKELLIMT U ANKE MORT GĦAND ILRESPONSABBLI DAK IŻ-ŻMIEN U R-RISPOSTA KIENET DAN, PERÒ LESTI LI NPOĠĠU MADWAR MEJDA U NSIBU
MINISTRU
KOMPROMESS
RAHAN MINFLOK UŻURA
Is-sena li għaddiet kien hemm 173 polza ta’ rahan mill-Monte Di Pietà. Rahan ifisser meta persuni daharhom mal-ħajt imorru jpoġġu d-deheb f’din l-istituzzjoni finanzjarja tal-Gvern u jieħdu self b’imgħax ġust. Soluzzjoni legali għallużura li f’pajjiżna bdewha l-Kavallieri. Ara paġna 11
ŻAREN VASSALLO DWAR L-ART TAL-LÖWENBRÄU F’XHIEDA ĠURAMENTATA FIL-QORTI, 16 TA’ ĠUNJU, 2015 Ara paġni 6 u 7
GĦARBI? WARRABLI
Skont il-parteċipanti Maltin ta’ stħarriġ dwar l-integrazzjoni, l-Għarab, sinjuri jew le, ġew imrobbija f’soċjetajiet u kulturi korrotti u allura s’hemm jafu. KullĦadd tkellem ma’ wieħed mill-awturi ta’ rapport li wera l-antipatija tal-Maltin lejn dan il-grupp etniku, minkejja li ilu fostna żmien u miegħu hawn ħafna li għamlu negozju u qalgħu lira tajba. Ara paġna 8
02
22.01.2017
kullhadd.com
Editur ALEANDER BALZAN
L-Ogħla Temperatura: 17°C L-Inqas Temperatura: 14°C L-Indiċi UV: 2 Is-Sitwazzjoni ġenerali: Firxa ta’ pressjoni baxxa li tinsab fuq il-Punent tal-Mediterran, it-Tramuntana tal-Alġerija u t-Tuneżija ftit li xejn qed tiċċaqlaq It-Temp: Imsaħħab u bix-xita li tista’ tkun bir-ragħad u bil-buffuri kultant Ir-Riħ: Qawwi għal qawwi ħafna mix-Xlokk Il-Viżibbiltà: Tajba minbarra fix-xita Il-Baħar: Qawwi ħafna li jsir qawwi għal qawwi ħafna L-Imbatt: Baxx l-aktar mil-Lvant għax-Xlokk It-Temperatura tal-Baħar: 16°C
email: aleander.balzan@one.com.mt tel: (+356) 2568 2500
Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2572
Disinn tal-Paġni LEANNE GRECH tel: (+356) 2568 2571
Kuntatt Ġenerali KullĦadd
It-Tnejn
email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570
It-Tlieta
L-Erbgħa
Indirizz Postali KullĦadd
One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa, MRS3000
15°C
UV 3
9°C
Il-Ħamis
15°C
UV 3
8°C
14°C
Il-Ġimgħa
UV 3
8°C
Is-Sibt
Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com
Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd
14°C
UV3
8°C
15°C
UV 3
9°C
14°C
UV 3
8°C
SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD Stampat Progress Press
Chemimart Pharmacy 20/21, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta – 21246051 Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, il-Marsa – 21221701 St. George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira, Ħal Qormi – 21443045 Remedies Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara – 21441589 St. Luke’s Pharmacy, Triq San Luqa, Tal-Pietà – 21241293 Numri Importanti Potter Chemists Ltd, Triq Wilga, Paċeville – 21363244 Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza Brown’s Pharmacy, Unit 22, Triq Tigne, Tas-Sliema – 21313233 112 St. Joseph Pharmacy, 164, Triq Annibale Preca, Ħal Lija – 21414051 St. Albert Pharmacy, Triq l-Oratorju, il-Għargħur – 21413402 Il-Pulizija ta’ Malta Parkes Pharmacy, 582, Triq San Pawl, San Pawl il-Baħar – 21571764 2122 4001-9 St. Monica Pharmacy, 157, Triq Santa Monika, Raħal Ġdid – 21665848 Brown’s Pharmacy, 8, Misraħ l-Arċisqof Gozni, il-Kalkara – 21673811 Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili San Ġwakkin Pharmacy, 1 Triq Sant’Anna, Marsaskala – 21637994 2393 0000 Green Cross Pharmacy, 8, Misraħ Gregorio Bonnici, iż-Żejtun – 21693723 Il-Gwardjani Lokali Pasteur Pharmacy, Triq it-Tellerit, Ħal Safi – 21689944 2132 0202 Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Franġisk Farrugia, Ħaż-Żebbuġ – 21462068 Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa – 21452833
L-Isptar ta’ Malta 2545 0000
L-Isptar ta’ Għawdex 2156 1600
Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza 5004 3888
Servizz ta’ Direttorju Telefoniku 1182
Għawdex Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuċċini, ir-Rabat Għawdex – 21563233 Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Imġarr, Għajnsielem Għawdex – 21563017 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi – 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.
03
22.01.2017
kullhadd.com
IL-PN JUŻA L-PPE BIEX JIPPROTEĠI ’L BEPPE U ’L TONIO • MA JRIDHOMX JIDHRU QUDDIEM IL-PANA COMMITTEE Il-Partit Nazzjonalista qed juża l-Grupp tal-Partit Popolari Ewropew, il-PPE, biex jagħmel pressjoni fuq il-kumitat tal-Parlament Ewropew dwar il-Panama Papers. Dan bil-għan li dan jirtira s-sejħa biex quddiemu jidhru l-Viċi Kap Beppe Fenech Adami u x-shadow Minister talPartit Nazzjonalista, Tonio Fenech. Oġġezzjoni simili qed iqajjimha wkoll filkofront tal-eks Ministru Ninu Zammit, li ssemma fi Swiss leaks. Iż-żewġ deputati preżenti tal-Partit Nazzjonalista ssejħu quddiem dan il-kumitat minħabba li kienu involuti bħala diretturi f ’kumpaniji li spiċċaw f ’kontroversja. B’reazzjoni għal meta l-aħbar ħarġet pubblikament il-Partit Nazzjonalista qal li Beppe Fenech Adami u Tonio Fenech m’għandhomx problema jidhru quddiem ilkumitat. Għalkemm akkuża lill-kumitat li qed iċedi għal xi tip ta’ pressjoni meta sejjaħ lil dawn it-tnejn. Iżda, tagħrif li għandha l-gazzetta KullĦadd juri kif fl-aħħar jiem għaddiet korrispondenza maħsuba biss biex sal-20 ta’ Frar, il-jum li l-kumitat tal-Panama jiġi Malta, jipprovaw jikkonvinċu lill-membri tal-kumitat biex Fenech Adami u Fenech jeħilsuha. Jidher li l-PANA committee, kif inhu magħruf uffiċjalment, sejjaħ lil dawn iż-żewġ deputati għaliex huwa ċar li meta twaqqaf ingħata xogħol li jmur lil hinn
Rapport dwar il-kumitat jitlob investigazzjoni mifruxa. Xi ħaġa li ma jridx il-PN mill-Panama Papers. Il-kumitat irid jinvestiga s-sistemi ta’ taxxa fil-pajjiżi membri tal-Unjoni Ewropea u kemm dawn qegħdin ikunu effettivi fil-ġlidiet tagħhom kontra l-evażjoni u l-ħelsien mit-taxxa. Iridu jinvestigaw ukoll illiġijiet tal-Unjoni Ewropea b’rabta ma’ ħasil ta’ flus. Filfatt il-parir hu biex il-kumitat
ma jillimitax ruħu għallkwistjoni tal-Panama Papers. Saħansitra hemm dokument bit-titlu “The Mandate of the Panama Inquiry Committee – An Assessment” li sar midDirettorat Ġenerali talPolitika Interna li jgħid li l-enfasi tal-kumitat għandu jkun li jistudja kif setgħu fallew direttivi tal-Kummissjoni Ewropea b’rabta mad-dinja
finanzjarja. Jitkellem ukoll dwar l-intermedjarji, dawk li jiffaċilitaw il-ftuħ talkumpaniji bħalma kienet tagħmel il-kumpanija Fenlex, li imsieħba fiha hemm ilPresident tal-Eżekuttiv talPartit Nazzjonalsita Ann Fenech. Intant, Beppe Fenech Adami ssejjaħ minħabba l-każ ta’ Capital One.
Każ li ħareġ fid-disgħa ta’ Ottubru tas-sena li għaddiet wara artiklu fil-Maltatoday bit-titlu “Money laundering investigation was not pursued when Fenech Adami’s name cropped up”. F’dan l-artiklu ssemma kif l-awtoritajiet Olandiżi talbu l-għajnuna tal-pulizija f ’Malta f ’investigazzjoni kbira dwar ħasil ta’ flus, iżda għal xi raġuni l-investigazzjoni waqfet wara li tfaċċa isem Beppe Fenech Adami. Fenech Adami kien direttur ta’ Baltimore Fiduciary, ilfiduċjarja ta’ Capital One, il-kumpanija fiċ-ċentru talinvestigazzjoni mill-iktar serja. Dwar dan il-każ din ilġimgħa sar magħruf ukoll li l-Imħallef Joseph D. Camilleri, bħala ċ-Chairman tal-Bord ta’ inkjesta maħtura mill-Prim Ministru talab biex minflok din il-ġimgħa, kif oriġinarjament skedat, l-inkjesta titlesta erba’ ġimgħat wara, bil-għan li l-bord ikun jista’ jwettaq l-inkarigu tiegħu bl-aħjar mod possibbli. U l-Gvern laqa’ din it-talba. Min-naħa l-oħra Tonio Fenech huwa involut bħala direttur ta’ Falcon Funds. Fond investigat fl-Iżvezja minħabba kif pensjonanti kienu allegatament frodati u saħansitra l-Malta Financial Services Authority għaddietu f ’idejn awditur indipendenti. Għalkemm jirriżulta li l-kumitat tal-Panama jaf jistaqsi dwar kumpaniji oħra li huwa involut fihom l-eks Ministru tal-Finanzi.
04
22.01.2017
kullhadd.com
45 SENTENZA TA’ SERVIZZ NET NEWS IĊEDI GĦALL-ESTREMISTI FIL-KOMUNITÀ
Is-sena li għaddiet ingħataw 45 sentenza fejn fihom akkużat li nstab ħati b’reat intbagħat jagħmel xogħol fil-komunità minflok intalab li jiskonta sentenza fil-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin. Minn dawn is-sentenzi 41 ingħataw mill-Qorti f ’Malta u erbgħa mill-Qorti f ’Għawdex. Jispikkaw sentenzi fejn din it-tip ta’ piena ngħatat wara li akkużat ikun ħareġ jew qed jipprova joħroġ minn xi vizzju jew inkella akkużat ma jkollux rekord kriminali u għalkemm irid iħallas ta’ għemilu jkun ta’ ħsara għalih jekk jispiċċa wara l-ħitan għolja ta’ Kordin. Fost dawn il-każi riċenti li spikkaw kien hemm issentenza tal-Maġistrat Joe Mifsud fejn raġel li kkawża l-mewt f ’inċident tat-traffiku, għalkemm il-ħtija ma kinetx
esklussivament tiegħu, ingħata sentenza ta’ 480 siegħa xogħol fil-komunità minbarra multa. Dawn l-480 huma l-massimu li jista’ jingħata bil-liġi bħala xogħol fil-komunità. Minn tagħrif li kisbet ilgazzetta KullĦadd jirriżulta li huma diversi l-għaqdiet u istituzzjonijiet li jgawdu minn dan ix-xogħol fejn għalkemm ikun hemm sentenza tal-Qorti, id-Dipartiment tal-Probation u l-Parole xorta waħda jgħaddi minn process rigoruż ħafna. Fil-fatt, ħafna drabi l-Qorti tkun diġà talbet rapport dwar il-persuna li tkun se tingħata din is-sentenza u fejn il-Qorti taħseb li għandha biżżejjed tagħrif biex tiddeċiedi mingħajr ma’ tagħmel dan id-Dipartiment xorta waħda jagħmel l-istħarriġ tiegħu. Il-prijorità dejjem tkun li
l-persuna li se tkun se tagħmel ix-xogħol fil-komunità tkun f ’pożizzjoni li tagħmel dan b’mod tajjeb. Partikolarment ma tridx tkun taħt l-effett tal-vizzji u fi stat mentali tajjeb. Ladarba jkun hemm is-sigħat disponibbli jsir il-kuntatt mal-għaqdiet, xi min daqqiet reliġjużi, jew mhux governattivi u saħansitra Kunsilli Lokali. Dan biex wieħed jara x’hemm bżonn u x’kapaċi jagħmel dak li jrid jiskonta s-sentenza. Wara laqgħat bejn iż-żewġ partijiet jibda x-xogħol taħt sorveljanza b’laqgħat kull 20 siegħa ta’ xogħol fil-komunità. Bl-għan aħħari jkun li s-sentenza tkun serviet biex gawdiet is-soċejtà u l-persuna fehmet aħjar kemm hu isbaħ tagħmel il-ġid milli xxellef difrejk mal-liġi.
Mill-bidu ta’ Jannar il-Partit Nazzjonalista beda programm ġdid biex jikkompeti ma’ Pjazza li jixxandar kuljum qabel ONE NEWS. Konxji mis-suċċess enormi ta’ Pjazza, id-diriġenti tal-Partit Nazzjonalista bdew programm ġdid u fdawh f ’idejn il-Kamra tal-Aħbarijiet. Bil-għan li d-diskussjoni tkun waħda iktar interessanti, kien deċiż li fil-programm ikun hemm mistiedna regolari li mhux bilfors jaqblu mallinja tal-partit, kif wara kollox jiġri fil-programmi ta’ ONE. Anke jekk ħafna drabi l-Partit Nazzjonalista ħafna drabi mhux jaċċetta li jibgħat irrappreżentanti tiegħu. Wara li bagħtu l-istediniet għall-mistiedna regolari u flewwel ġimgħa tal-iskeda ta’ Jannar dehru xi opinjonisti, fosthom Manuel Micallef, dawk li jmexxu l-kampanja filPN xejn ma ħadu gost. Qalu lil
ta’ NET NEWS li bħala regola ma ridux diskussjoni miftuħa imma riedu li jitwassal biss ilmessaġġ tal-Partit Nazzjonalista biex il-produtturi tal-programm kellhom jerġgħu jibagħtu lil dawn il-persuni jgħidulhom li milli ftiehmu ma hemm xejn u rtiraw l-istediniet. Kontra qalbhom għaliex argumentaw li huma li ġejjin mill-kamra talaħbarijiet jafu li anke jekk hemm linja x’tittieħed diskussjoni mqanqla tkun iktar interessanti. Però l-amministrazzjoni ma riedetx taf. Anke għax din id-deċiżjoni ttieħdet fl-istess perjodu li l-Partit Nazzjonalista ddeċieda li se jagħti programmi lill-kandidati tiegħu fuq l-istazzjonijiet bil-għan li jżid iddoża negattiva u l-attakki fuq ilGvern. Fost oħrajn mistenni li jkollu programm Salvu Mallia u fir-radju jerġa’ jidħlu lura David Thake.
TAL-FANTASY BIĊ-ĊEKK F’IDEJHOM Fl-aħħar jiem dawk migduma filkaż tal-Fantasy Tours bdew jieħdu lura flushom. Tkellmu magħna dwar dan persuni li fis-sajf 2013 kienu fost dawk milquta meta din l-aġenzija tal-ivvjaġġar falliet u huma spiċċaw tilfu flushom u l-btala li kellhom maħsuba. Dakinhar kienu mgħarrfa b’dan b’sempliċi SMS. B’intervent tal-Awtorità Maltija Kompetizzjoni u l-Konsumatur fuq talba tal-Awtorità tat-Turiżmu kienu ipproċessati madwar 470 talba biex il-persuni migduma f ’dan il-każ jieħdu flushom lura. U l-proċess intemm b’mod pożittiv tant li ċ-ċekk ġabruh millbini tal-istess awtorità fl-aħħar jiem. Kien hemm ammonti li jvarjaw minn madwar €200 għal saħansitra eluf ta’ ewro bl-ikbar talba tkun ta’ €5,000. “Mort ġbart iċ-ċekk u bqajt sejra
għand l-aġenzija tal-ivvjaġġar nibbukkja l-btala li tlift dakinhar. Kelli €900 x’nieħu u ħadthom kważi kollha,” qalet persuna li tkellmet magħna barra l-bini tal-MTA meta fl-aħħar jiem stennejna u tkellimna ma’ persuni li ħadu din ir-rifużjoni. “Xorta waħda kont mort vaganza imma taf int ladarba dawn il-flus kont qtajt qalbi minnhom qisu naturali tagħmel kapriċċ bihom,” qaltilna persuna oħra li fakkret fid-diżappunt meta fis-sajf ta’ tliet snin ilu kienu mgħarrfa li l-btala li faddlu għaliha ma kinetx se ssir. Il-każ ta’ Fantasy Tours serva wkoll bħala tagħlima tant li llum twaqqaf fond biex jilqa’ f ’każi bħal dawn. Il-fond għandu nofs miljun ewro u qed jikkontribwixxu fih l-operaturi filqasam tal-ivvjaġġar.
05
22.01.2017
kullhadd.com
BL-ISTABBILTÀ, PREZZ MEDJU IRĦAS MILL-UE ĠIMGĦA BI PREZZ TAL-PETROL IRĦAS Kitba ta’ tliet snin u għaxar xhur ilALEANDER BALZAN prezz medju tal-petrol f ’Malta kien irħas minn dak fl-Unjoni Analiżi teknika ġimgħa Ewropea. Dan ifisser li fi b’ġimgħa mill-ewwel xahar tal- tmienja minn kull għaxar amministrazzjoni Laburista, ġimgħat il-konsumatur Malti li b’rabta mal-prezz tal-fuel ħallas prezz irħas mill-Unjoni għażlet l-istabbiltà, turi kif Ewropea. Fil-każ tad-diesel ilf ’dan il-perjodu l-prezz tal-fuel konsumatur Malti ħallas prezz f ’Malta kien aħjar minn dak inqas f ’sitt ġimgħat minn kull għaxra. Biex il-prezz tad-diesel medju fl-Unjoni Ewropea. Għal 152 ġimgħa mill-aħħar f ’Malta kien irħas f ’117-il
–IL ĠIMGĦA BI PREZZ TAD-DIESEL IRĦAS ġimgħa. B’hekk din l-analiżi ġabet fix-xejn ukoll rapport fitTimes of Malta li l-konsumatur Malti ħallas iktar prezz tad-diesel. Dan it-tagħrif huwa bbażat fuq informazzjoni li tippubblika ġimgħa b’ġimgħa l-Kummissjoni Ewropea. Jirriżulta li minn April 2013, l-ewwel xahar sħiħ ta’ Gvern Laburista, il-prezz medju tal-
IRĦAS MILL-PREZZ MEDJU FL-UE
petrol f ’Malta kien ta’ €1.38c. Dan filwaqt li fl-Unjoni Ewropea kien ta’ €1.44c. Dan ifisser li f ’Malta l-petrol kien 6ċ, jew 4% inqas minn kemm kien fl-Unjoni Ewropea. Filkaż tad-diesel il-prezz kien bħal dak medju fl-Unjoni Ewropa b’€1.29ċ. L-istess tagħrif juri li sa mill-ewwel xahar ta’ din l-amministrazzjoni l-prezz
tal-petrol naqas bi 13% u dak tad-diesel b’16%. Fl-Unjoni Ewropea l-prezz niżel bi 12%. Dan juri li l-politika talGvern ħalliet il-frott. Fi żmien l-amministrazzjoni preċedenti l-prezz tal-petrol u tad-diesel żdied b’36% u 37% rispettivament. Dan meta ż-żidiet fil-Unjoni Ewropea kienu ferm inqas; 21% u 17% rispettivament.
56 PULIZIJA AGGREDIT F’ĦAMES SNIN “Ordni tal-pulizija għandha Kitba ta’ ALEANDER BALZAN tkun obduta mil-ewwel u għandu jintwera rispett Fl-aħħar ħames snin kien lejn kull uffiċjal dejjem u hemm 56 pulizija aggredit waqt kullimkien. Dan ir-rispett il-qadi ta’ dmirijietu, bl-ikbar għandu jidher b’mod l-aktar numru ta’ każi seħħew fl-2013 ċar f ’sitwazzjonijiet fejn tkun meta kienu aggrediti sbatax daħlet imqar naqra tensjoni,” -il pulizija. Is-sena li għaddiet iddikjarat il-qorti. Din mhix kienu tnax il-każi ta’ pulizija li l-ewwel darba li l-Qorti kienet sfaw vittmi ta’ vjolenza waqt il- iebsa. Il-Qorti fl-Appell Kriminali qadi ta’ dmirijithom, każ inqas mill-2014 meta seħħew 13- fil-każ Il-Pulizija vs. Mathew il każ. Fl-2012 u din is-sena Peter O’ Toole intqal li “l-qrati ma jistgħux jittrattaw każijiet seħħew seba’ każi. Sa din il-ġimgħa stess bħal dawn fejn ikunu mhedda il-Qorti tat messaġġ ċar uffiċjali tal-Korp tal-Pulizija, kontra dawn it-tip ta’ każi. waqt li qed jaqdu dmirijiethom Il-Maġistrat Joe Mifsud - kultant f ’sitwazzjonijiet iddikjara li l-Qorti tagħmilha diffiċli u delikati - b’leġġerezza, ċara li l-pulizija jridu jkunu qisu ma ġara xejn, bħallikieku qiegħed hemm protetti waqt li jkunu qed l-Pulizija jagħmlu d-dmirijiet tagħhom u biex jiġi mżeblah, sfidat, u ħadd ma huwa skużat – tkun xi mhedded.” Sal-lum il-pulizija li jgħaddu tkun ir-raġuni – li jhedded lil xi uffiċjal tal-pulizija jew li b’ xi minn każi bħal dawn, bħal membri oħra ta’ korpi mod iweġġgħu.
dixxiplinat, ma jgawdux minn polza ta’ assigurazzjoni. Xi ħaġa li l-Gvern qiegħed jikkunsidra bis-serjetà. Tant li fil-baġit għal din is-sena jingħad li din it-tip ta’ polza ta’ assigurazzjoni se tkun implimentata. “Se nwettquha tul is-sena li ġejja (2017) u se tapplika għal kull impjegat fis-servizz pubbliku,” kien qal il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna. Żied li filwaqt li l-Gvern irid jiżgura li kull impjegat tiegħu jingħata ilbies protettiv adattat għax-xogħol tiegħu u t-taħriġ neċessarju, fil-każ sfortunat li impjegat waqt il-qadi ta’ dmirijietu jsofri korriment li jwassal għal diżabilità permanenti li ma tħallihx ikompli jaħdem, jew fil-każ li impjegat jitlef ħajtu, il-Gvern jagħti kumpens finanzjarju lill-impjegat jew lill-werrieta, mingħajr ma jkun hemm għalfejn tinfetaħ kawża legali.
06
22.01.2017
kullhadd.com
ŻAREN VASSALLO KIXEF LILL-MINISTRU
Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Kien il-benefattur tal-Partit Nazzjonalista, Żaren Vassallo, li qal li ltaqa’ mal-Ministru responsabbli b’rabta maddeal tal-art tal-Löwenbräu. F’xhieda ġuramentata filkawża Vassallo Builders Group Limited vs Marsovin Limited, Żaren Vassallo qal dawn il-preċiżi kelmiet. “Jiena tkellimt u anke mort għand il-Ministru responsabbli dak iż-żmien u r-risposta kienet dan, però lesti li npoġġu madwar mejda u nsibu kompromess.” Dan id-dettall żvelah ilMinistru tal-Ġustizzja Owen Bonnici meta fil-programm Xarabank kien qed jiddibatti ma’ Jason Azzopardi, li fi żmien li sar id-deal talLöwenbräu kien responsabbli mid-Dipartiment tal-Artijiet. Madwar ġimagħtejn ilu Bonnici żvela għall-ewwel darba li f ’idu kellu xhieda ġuramentata li tikkonferma li kien imwiegħed kompromess. Għal jum wara ieħor din ixxhieda kienet miċħuda millPartit Nazzjonalista u Jason
Azzopardi li bdew jgħidu li l-Ministru għandu affidavit falz. Jason Azzopardi saħansitra fetaħ libell il-Qorti. Iżda, il-Ministru mhux affidavit kellu f ’idejh. Kellu f ’idejh dokument tal-Qorti li f ’Xarabank ħasad bih lil Azzopardi. Dokument li nhar il-Ġimgħa għadda kopja
tiegħu lill-Peppi Azzopardi, qabel is-Sibt filgħodu mbagħad għaddieh lill-midja kollha. Quddiem eks Ministru viżibbilment mifxul ilMinistru Bonnici spjega fiddettall dak li kien qed jgħid fl-aħħar ġimgħat. Jason Azzopardi, li l-Awditur
Ġenerali jgħid li b’rabta maddeal tal-Löwenbräu għandu jerfa’ r-responsabbiltà politika, prova jfarfar minn fuq spalltu. Anke jekk dan ilkaż iġib il-firem tiegħu millbidu sal-aħħar, qal li ma kienx hu l-Ministru responsabbli. Ma setax jonqos li aħbar bħal din tkun segwita b’konferenzi
tal-aħbarijiet miż-żewġ naħat. Tnax–il siegħa wara, fiċĊentru Nazzjonali Laburista l-Ministru Owen Bonnici reġa’ spjega dak li żvela. Min-naħa tiegħu Jason Azzopardi tkellem fidDar Ċentrali. Anke jekk bid-dokumenti f ’idejna Azzopardi insista li jiċħad.>>
IL-PN JIRRIFJUTA LI JAĦTAR RAPPREŻENTANT Bil-għan li każi bħal tal-Löwenbräu ma’ jerġgħux jiġru l-Gvern imbarka fuq riforma fid-Dipartiment tal-Artijiet li issa se jsir awtorità. Iżda, il-Partit Nazzjonalista qed jirrifjuta li jaħtar rappreżentant fuq il-bord tal-gvernaturi ta’ din l-awtorità. Il-Perit Robert Musumeci, li ħadem fuq it-tfassil ta’ din l-awtorità fisser kif il-mira ta’ din l-awtorità ġdida llum hija li tiżgura l-aħjar użu tal-art pubblika. “Irridu nibdew minn hemm, u kontestwalment irid ikun assigurat ukoll illi f ’ġieħ it-trasparenza, ikun hemm aċċessibilità. Fis-sens li, dak li jkun, jien u int, għandna l-istess aċċess għal dak kollu li jirrigwardja tranżazzjonijiet fejn tidħol l-art pubblika. Barra minn hekk, naturalment wieħed irid ukoll jara, għaliex dik kienet id-direzzjoni politika, illi l-poteri li kellu l-politiku jiġu għand bord ta’ gvernaturi,” spjega
Musumeci. Musumeci żied ifisser li l-bord huwa kompost minn diversi esponenti. “Fosthom f ’ġieħ it-trasparenza, rappreżentanza tal-Oppożizzjoni mill-Parlament. Naħseb din kienet kwistjoni importanti ħafna fejn illeġiżlatur ried illi, allura b’kuntrast għal dak li kien jiġri, jew jista’ jkun għadu jiġri sal-lum, kull tranżazzjoni illi tmiss l-art pubblika tkun sotto-skrutinju. To the extent illi anke rappreżentanza tal-Oppożizzjoni fil-Parlament tkun adotta b’dak li qed jiġri,” qal Musumeci. Iżda, din l-istedina kienet irrifjutata. Dan il-bord irid jistabbilixxi l-linji regolatorji li allura għandhom imexxu din l-awtorità b’mod ċar u b’mod li jipprovdu strateġija fit-tul. Il-liġi taħseb ukoll sabiex ikun hemm uffiċċju ċentralizzat bil-għan ewlieni li l-ilmenti, pereżempju
li sal-lum jaslu għand id-Dipartiment u wieħed qajla ikun jaf x’sar minnhom, issa se jkun hemm uffiċċju ċentralizzat immexxi minn kap eżekuttiv illi se jara li tingħata risposta. “Trid u ma tridx, dejjem se jibqgħu elementi li huma soġġettivi. Però li ridna nagħmlu f ’dawn iċċirkostanzi proprju biex nipprovdu l-uniformità illi wieħed hemm bżonn f ’ġieħ il-governanza tajba huwa illi f ’dawn l-aħħar xhur fassalna qafas ta’ liema metodoloġija wieħed għandu jaddotta skont iċ-ċirkostanzi partikolari. Ċertament jien m’iniex qed ngħid illi mhux se jibqa’ element ta’ soġġettività iżda jekk wieħed se jikkontesta stima almenu hemm numru ta’ kriterji illi wieħed jista’ jmur lura u jgħid, jispjega, jelenka kif wieħed ikun wasal għal dak ilvalur,” qal Musumeci.
07
22.01.2017
kullhadd.com
Dan ir-ritratt juri l-mument meta l-Ministru Owen Bonnici żvela l-provi li kellu f ’idejh fil-programm Xarabank. Dak li jidher imur jargumenta mal-preżentatur hu d-Direttur talKomunikazzjoni tal-Partit Nazzjonalista, Matthew Bonnet. Waqt il-paniku li qam fost l-uffiċjali tal-Partit Nazzjonalista filmument li Bonnici żvela x-xhieda dokumentata, Bonnet ħass li għandu jmur jargumenta ma’ Peppi Azzopardi. Għalkemm ftit fiehmu għaliex, għax il-preżentatur dak il-ħin mar għar-reklami biex Azzopardi jilħaq jara d-dokument u jwieġeb wara. Maluffiċjali tal-PN kien hemm ukoll il-whip tal-grupp parlamentari nazzjonalista David Agius, li ntalab biex jattendi mill-Kap Simon Busuttil. Qabel il-programm bdew jgħoddu wieħed wieħed in-nies bilqiegħda biex ikejlu li hemm Nazzjonalisti daqs kemm hemm Laburisti. U għax deherilhom li kienu se jitilfu wkoll fl-udjenza insistew mal-preżentatur biex tinżamm biss l-udjenza mistiedna mill-partiti u l-bqija tas-sala tkun vojta. >>
Ladarba prova jfarfarha minn fuq spalltu, staqsejna dwar l-eks Ministru Tonio Fenech. Irid jgħid li d-deal fejn il-gvern daħħal ftit mijiet ta’ eluf minflok tmien miljuni għamlu hu? Hu wieġeb hekk: “Jiġifieri jekk Tonio Fenech iltaqax ma’ Żaren Vassallo jew le, ma nistax inwieġeb din il-mistoqsija.” Filwaqt li kollox jindika li responsabbli kien Jason Azzopardi, għax l-Awditur
Ġenerali hekk jgħid, staqsejna fuq il-prinċipju. Azzopardi baqa’ jiċħad dak ikkonfermat. “Jibqa’ aċċettabbli għalik li Żaren kien imwiegħed kompromess? Ma kienx imwiegħed l-ebda kompromess. Hemm ixxhieda tieghu. Ma kien hemm l-ebda involviment politiku. Biex b’hekk baqa’ jipprova jiċħad dak li qal taħt ġurament fil-Qorti Żaren Vassallo u jinjora għalkollox ix-xhieda ppubblikata.
SIMON BUSUTTIL MAQBUD F’MORSA Wara dawn l-iżviluppi, il-Partit Laburista żied li b’Jason Azzopardi taħt pressjoni għax jaf li nqabad meta b’direzzjoni tiegħu ġew imqabbda tliet periti bħala kompromess li mxew fuq ilvalutazzjoni tal-1990, biex art ta’ €8 miljun telqet għal €700,000 u li hu kien involut fil-firma tal-kuntratt, issa qed iwaħħal f’Tonio Fenech. “Dan kollu fisser li l-iskandlu tal-Löwenbräu issa kiber. U Simon Busuttil jinsab maqbud f’morsa li ma jistax joħroġ minnha. Morsa bejn żewġ eks Ministri li magħhom ħadem u għadu jaħdem spalla ma’ spalla,” qal il-Partit Laburista. Min-naħa għandu lil Jason Azzopardi li l-Awditur Ġenerali qed jgħidlu biex jerfa’ r-responsabbiltà, li kien involut mill-bidu salaħħar f’dan id-deal, u min-naħa l-oħra wara li ħareġ li l-Ministru responsabbli mil-Lands ltaqa’ ma’ Żaren u qallu li se jsib kompromess, spunta l-isem ta’ Fenech li daħħlu fil-kobba mħabbla Jason Azzopardi stess, jekk wieħed jasal biex jemmnu li qed jgħid il-verità. “Simon Busuttil ma jistax jibqa’ sieket quddiem dan kollu u għandu jagħmel dak li qed jgħidlu l-Awditur Ġenerali mill-aktar fis,” temm jgħid il-Partit Laburista.
13.11.1990
30.11.2009
Il-Gvern Nazzjonalista jagħti art ta’ 21,000 metru kwadru f ’Tal-Istabal lil Löwenbräu Ltd. bil-kundizzjoni li l-art tintuża biss għal skopijiet ta’ produzzjoni ta’ xorb alkoħoliku u mhux alkoħoliku.
Ftehim prelimari bejn Marsovin Ltd./Agro Ltd. u Vassallo Builders sabiex Vassallo Builders tixtri l-ishma kollha f ’Löwenbräu Ltd. (LBM Breweries Ltd.) bil-patt li fiżżmien seba’ ġimgħat jinfeda ċ-ċens u jiġu kkanċellati l-kundizzjonijiet fosthom li l-art f ’Ħal Qormi ma tintużax biss għall-produzzjoni tax-xorb.
23.12.2009
03.12.2009
F’inqas minn xahar mill-iffirmar tal-ftehim preliminari, jiġi ffirmat il-ftehim aħħari li bih Vassallo Builders Group xtara lil LBM Breweries Ltd. (Marsovin Ltd./ Agro Ltd.).
Il-Gvern Nazzjonalista jaċċetta li jinfeda ċ-ċens imma saħansitra jbigħ id-dirett dominju, mingħajr riżoluzzjoni Parlamentari jew tender lil LBM Breweries Ltd., u llibera l-ħlas taċ-ċens u l-kundizzjonijiet kollha. Vassallo Builders Group iħallas €465,875 lill-Gvern għal din l-art.
20.05.2011
30.01.2012
Wara mistoqsijiet Parlamentari, ilKummissarju tal-Artijiet bagħat ittra uffiċjali kontra LBM Breweries Ltd., li saret Catergroup Ltd., fejn kien mitlub li l-kumpanija tersaq biex jitħassar il-kuntratt illegali ffirmat fit-3 ta’ Diċembru 2009.
B’intervent ta’ Jason Azzopardi, flok komplew il-proċeduri legali, jinħatar kumitat ta’ tliet periti li stmaw il-valur tat-tneħħija talkundizzjoni bil-valur tal-1990, valutazzjoni miżera ta’ €706,400. Eventwalment, l-Awditur Ġenerali jistma li l-art libera u franka fl-2012 kienet tiswa ’l fuq minn €8 miljun.
19.12.2016
05.06.2012 Isir kuntratt bl-approvazzjoni diretta ta’ Jason Azzopardi: Il-Gvern aċċetta l-istima medjokri tal-1990 ta’ €706,400 – biex Vassallo spiċċa biex kellu jieħu millGvern wara li ż-żewġ proprjetajiet li ta biex iħallas bihom kellhom valur inqas.
F’rapport l-Awditur Ġenerali jgħid li Jason Azzopardi għandu jerfa’ r-responsabbiltà politika.
07.012017
07/19.01.2017
Il-Ministru Owen Bonnici jiżvela li Jason Azzopardi kien wiegħed kompromess lil Żaren Vassallo qabel il-ftehim tal-2012.
Jason Azzopardi u l-Partit Nazzjonalista għamlu ġimagħtejn sħaħ jgħidu li ma kien imwiegħed ebda kompromess u jakkużaw lillMinistru Bonnici li f ’idejh kellu affidavit falz.
21.01.2017
20.01.2017
B’din ix-xiedha ppubblikata Jason Azzopardi xorta waħda baqa’ jiddefendi d-deal tal-Löwenbräu. Bil-konklużjoni aħħarija tkun li ma jridx jerfa’ r-responsabbilità politika.
Il-Ministru Owen Bonnici żvela filprogramm Xarabank li f ’idejh kellu xhieda ġuramentata tal-istess Żaren Vassallo u li għalhekk kien l-istess benefattur tal-Partit Nazzjonalista li ltaqa’ mal-Ministru responsabbli.
08
22.01.2017
kullhadd.com
IĠĠIBLIX GĦARAB ’L HAWN! Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Il-pożizzjoni ġeografika ta’ Malta tfisser relazzjoni ta’ snin twal ma’ pajjiżi Għarab. Nistgħu mmorru lura fissnin għal meta Malta kellha ħakkiema Għarab, jew nistgħu mmorru lura ftit deċennji biss meta mexxejja Maltin rabbew relazzjonijiet tajba ma’ mexxejja ta’ pajjiżi ġirien bħal-Libja. Iżda, dan ma kienx biżżejjed biex il-Maltin inaqqsu l-antipatija tagħhom lejn persuni ġejjin minn dan il-grupp etniku: l-iktar grupp li jdejjaq lill-Maltin skont riċerka li saret u li fl-aħħar jiem kienet diskussa fl-Università ta’ Malta. Tkellimna ma’ Gordon Sammut, wieħed mir-riċerkaturi ewlenin talistudju li wera kemm il-Maltin għandhom problema blintegrazzjoni. Sammut fakkar kif l-istudju ta’ relazzjonijiet interkulturali ilu għaddej madwar 40 sena. “F’dan l-istudju xtaqna ninvestigaw liema forma ta’ dawn ir-relazzjonijiet joffri l-aħjar prospettivi meta wieħed iħares lejhom b’mod globali, irrispettivament minn ċirkustanzi partikolari li jeżistu tajjeb u l-ħażin kollu tagħha.” Mistoqsi jekk dawk li f ’soċjetajiet partikolari,” sehem fl-istħarriġ qal Sammut li fisser kif ħadu meta qabbel is-sitwazzjoni irrikonoxxewx li f ’Malta f ’pajjiżi oħra ma’ dik f ’Malta dejjem kien hawn komunità rriżultat sitwazzjoni anomala. Għarbija, Sammut wieġeb li “Dak li jaħdem fejn tidħol iva. l-integrazzjoni bejn kulturi “Iva, hemm rikonoxximent li differenti f ’soċjetajiet oħra l-komunità Għarbija f ’Malta ilha magħna jidher li f ’Malta għal snin twal ma jaħdimx blu li kienet istess mod,” strumentali qal Sammut li Skont g ħ a l tkellem dwar relazzjoniet kif l-antipatija il-parteċipanti, ta’ negozju lejn l-Għarab sinjuri jew u saħansitra fostna mhux relazzjoniet ġejja biss mill- le, l-Għarab pożittivi Maltin. bejn Malta “Jidher li ġew imrobbija u l-pajjiżi hawn diversità f’soċjetajiet u Għarab ġirien ta’ opinjonijiet tagħna. Dan dwar l-Għarab. kulturi korrotti wassal biex Jidher ukoll u allura numru ta’ li l-antipatija parteċipanti lejn l-Għarab s’hemm jafu kkonsidraw hija diffuża li Malta f ’Malta, fost potenzjalment il-Maltin kif ukoll fost immigranti oħra, u hija prova ta’ kif illi din l-antipatija ġeneralizzata komunitajiet Għarab jistgħu jintegraw f ’pajjiżi hija problematika għall- veru integrazzjoni ta’ din il- Ewropej. Naturalment, dawk komunità,” ikompli Sammut li jopponu l-integrazzjoni talli meta mistoqsi xi jwassal Għarab ma għamlux referenza għal dan jgħid li hemm għal dan l-aspett tal-komunità diversi fatturi. Kif mistennija, Għarbija f ’Malta,” żied jgħid ir-riċerkatur. fosthom hemm l-Iżlam. Mir-riċerka rriżulta li f ’dan “L-Iżlam huwa wieħed minnhom. Jidher iżda li il-każ mhix kwistjoni ta’ l-Maltin, bħall-pajjiżi oħrajn klassi soċjali. Għax anke Ewropej, għandhom l-ideat jekk fostna hawn Għarab, tagħhom ta’ x’inhu Iżlam partikolarment Libjani, li u huma dawn l-ideat li jgħixu f ’appartamenti lussużi għandhom konsegwenza iktar bħal Tigné Point u jibagħtu milli l-apprezzament vera tar- ’l uliedhom fl-iktar skejjel reliġjon fiha nnifisha u fit- rinomati, din ma tantx
tagħmel differenza. Sammut jitkellem dwar konklużjoni ċara. “Skont il-parteċipanti, sinjuri jew le, l-Għarab ġew imrobbija f ’soċjetajiet u kulturi korrotti u allura s’hemm jafu. Kien hemm min qal li Għarab sinjuri fil-fatt agħar għaliex jistgħu jkunu arroganti,” jispjega Sammut. Naturalment ma naqsitx referenza lejn is-sitwazzjoni fil-Libja. Jirriżulta li din qed tħalli impatt f ’moħħ ħafna Maltin. “Meta l-Maltin tkellmu dwar l-Għarab, għamlu dan b’referenza għal-Libja. Il-pajjiżi Għarab huma differenti ħafna wieħed millieħor u mhux kollha huma mmexxija bl-istess mod. IlMaltin, kif ukoll l-Ewropej, ġeneralment jikkonsidraw lill-Għarab bħala kollha xorta u dak li l-Maltin jirrapportaw fuq l-Għarab bħala Libjani (donnu kollha l-istess) hu simili għal dak li Ewropej oħra jirrapportaw fuq Għarab mill-Marokk, jew mil-Lvant Nofsani, jew saħansitra Iranjani u Torok, li mhuma Għarab xejn. Dan jindika li l-għarfien li jeżisti dwar l-Għarab mhuwiex tant ibbażat fuq esperjenzi reali iżda fuq impressjonijiet li wieħed jieħu minn sorsi oħrajn, pereżempju mill-midja ta’ pajjiżi oħra li tkun qed tiddiskuti Għarab differenti, li l-Maltin jaċċettaw xorta għax kollox jaqa’ taħt l-istess kappa,” jirrimarka Sammut. Ifiehem li l-iktar ħaġa li
jinsew minn ddejjaq lill-Maltin huwa l-fatt jippruvaw li jaraw li l-mara Għarbija ma xiex għaddew u jużaw tiswa xejn u li l-inugwaljanza l-immigrazzjoni biex jibdew mill-ġdid. Fi kliem ieħor, bejn is-sessi ma teżistix. Mitlub jgħid kif l-istudju jixtiequ jassimilaw, u f ’dawn l-assimilazzjoni tiegħu u ta’ riċerkaturi il-każijiet oħra jista’ jservi għal taħdem tajjeb. Li jidher li soluzzjonijiet, Sammut qal ma jaħdimx tajjeb hu meta li dan l-istudju m’għandux individwi jiġu sfurzati naħa l-għan li jipproponi metodi jew oħra irrispettivament biex ikollna integrazzjoni mill-identità u mix-xewqat fejn m’hemmx. “Jidher li fis- tagħhom, kemm jekk hi kif ukoll 16-il pajjiż l-ieħor li studjajna, integrazzjoni l-integrazzjoni toffri l-aħjar assimilazzjoni,” jgħid Sammut riżultati. F’Malta, ma kellniex li jagħmilha konklużjoni ċara. “Jidher li s-sitwazzjoni riżultati pożittivi ħlief li dawk il-Maltin li jirrapportaw f ’Malta mhijiex pożittiva u li jeżistu kuntatt ma’ l-kundizzjonijiet barranin li li jwasslu għal għamlu ħbieb kunflitt bejn m a g ħ h o m Dak li jidher gruppi differenti huma aktar f ’Malta. Jekk miftuħin għall- li qiegħed l-affarijiet i n t e g r a z z j o n i . jaħdem j i t ħ a l l e w Is-sitwazzjoni għaddejjin anomala ta’ f’pajjiżi waħedhom, Malta titlob oħra mhux hemm iktar ċans studji ffukati li s-sitwazzjoni s p e ċ i f i k a m e n t jaħdem tmur għall-agħar fuq Malta għaliex bl-istess milli għall-aħjar. dak li jidher li Proporzjon qiegħed jaħdem mod żgħir ħafna ta’ f ’pajjiżi oħra estremisti fuq iżmhux jaħdem hawnhekk żewġ naħat tadbl-istess mod dibattitu jistgħu, hawnhekk. Allura għandna bżonn insibu jekk jiġġieldu, jagħmlu l-ħajja soluzzjonijiet partikolari tal-kumplament miżerabbli għax il-kunflitt jitwettaq għalina,” jgħid Sammut. Iżda jgħid li s-sitwazzjoni ukoll f ’pajjiżna. Kemm jekk dan huwa mixtieq u kemm mhux l-iktar pożittiva. “Jiddependi fuq il-każ u jekk le, is-sitwazzjoni titlob fuq il-gruppi partikolari. l-akbar serjetà għaliex atti ta’ Mhux l-immigranti kollha mġiba żgħar jista’ jkollhom jixtiequ jintegraw – ċerti konsegwenzi kbar fiċimmigranti jippreferu jħallu ċirkostanzi li qiegħda fihom art twelidhom warajhom, Malta,” temm jgħid Sammut.
09
22.01.2017
kullhadd.com
DISKORS LI NISSEL DISKUSSJONI
Kitba ta' sar pajjiż iktar b’saħħtu, jista' ABRAHAM ABELA jifrex l-influwenza tiegħu, u huwa għalhekk li nilqgħu L-Erbgħa filgħodu, fis-sala il-Presidenza Maltija bħala tal-plenarja tal-Parlament simbolu b’saħħtu.” Fuq Twitter, diversi faħħru Ewropew fi Strasburgu, il-Prim Ministru Malti Joseph Muscat d-diskors b’saħħtu tal-Prim ippreżenta lill-Parlament Ministru Joseph Muscat, Ewropew il-prijoritajiet tal- b’Josef Weidenholzer, Viċi President tal-Partit tasPresidenza Maltija. Wara li għal diversi snin serva Soċjalisti u Demokratiċi, bħala Membru tal-Parlament jgħid li kien impressjonat blEwropew, Muscat indirizza lil intervent tiegħu, filwaqt li dawk preżenti bħala President James Kanter, korrispondent tal-Kunsill tal-Unjoni ta’ New York Times, qal li Ewropea Ewropea permezz ta’ diskors l-Kummissjoni għandha x’titgħallem minnu. b’viżjoni. Weidenholzer, li kien Diskors li f ’iktar minn okkażjoni waħda, il-Membri intervistat ukoll waqt iltal-Parlament Ewropew programm Pjazza, qal li l-Prim ċapċpu b’approvazzjoni għal Ministru Muscat “ta messaġġ dak li kien qed jingħad mill- ċar u preċiż li l-pajjiżi ż-żgħar kapaċi jagħmlu sforz kbir, u Prim Ministru Muscat. Din l-approvazzjoni nemmen li għamel diskors ngħatat ukoll bil-kliem, hekk tajjeb ħafna, kien preparat, kif fi tmiem tad-diskors anke fid-dawl li huwa eks ta’ Muscat, il-Membri Membru ta’ din il-Kamra. Parlamentari Ewropej Kulħadd kien impressjonat.” kellhom l-opportunità jagħtu Il-mexxej tal-Alleanza Liberali u Demokratiċi għall-Grupp r-reazzjoni tagħhom. Ma naqsux ukoll il-kummenti Ewropew Guy Verhofstadt fuq is-sit soċjali Twitter, fejn sostna li l-Prim Ministru il-hashtag #EU2017MT Muscat dejjem għamel xi ħaġa tinsab fuq nett fuq il-lista tal- li se tkun meħtieġa: “Grazzi Prim Ministru tal-intervent iktar hashtags użati. Fil-Parlament Ewropew, li jispira. Grazzi talli dejjem il-Parlament Manfred Weber, il-mexxej iddefendejt tal-Partit Popolari Ewropew, Ewropew, u dan se jkun qal li “pajjiż żgħir bħal meħtieġ fix-xhur li ġejjin.” Il-Partit tas-Soċjalisti u Malta, li grazzi għas-sħubija tiegħu fl-Unjoni Ewropea Demokratiċi, permezz tal-
Viċi President Maria Joao Rodrigues, enfasizza fuq punt kruċjali li tkellem dwaru l-Prim Ministru Malti: “Ewropa soċjali hija verament fiċ-ċentru ta’ kollox, biex b’hekk tgħaqqad liċ-ċittadini u tagħmel l-aħjar possibbli middrittijiet soċjali Ewropej.” Uħud minn dawk li segwew id-diskors tal-Prim Ministru tkellmu wkoll fuq l-aspett soċjali permezz ta’ Twitter. Il-Membru Parlamentari Ewropej Skoċċiża Catherine Stihler qalet li Ewropa soċjali hija l-iktar fattur importanti għall-Unjoni Ewropea. Il-korrispondent ta’ New York Times Kanter staqsa jekk din hix l-iktar Presidenza Progressiva li qatt kien hemm, filwaqt li Conny Reuter, isSegretarju Ġenerali ta’ Solidar, sostna li huwa ta’ ġid li l-aspett soċjali reġa' tpoġġa f ’postu, anke għall-benefiċċju tas-suq intern. Dwar dan l-aspett, Weidenholzer qal li “din hija ċ-ċavetta li tagħti t-tweġiba għan-negattività li hawn bħalissa, li ġġib lura l-mistoqsijiet soċjali u tindirizza l-biżgħat tan-nies u t-tweġibiet ‘short-term’ li jistgħu jeqridu l-Ewropa.” Oħrajn tkellmu dwar ittema tal-immigrazzjoni, fejn sostnew li din kienet ħaġa f ’lokha li qed tingħata
l-prijorità minn pajjiż li għandu l-leġittimità jitkellem dwarha. Fuq Twitter, Regina Catrambone, li hija Fundatur u Direttur ta’ MOAS, enfasizzat fuq il-ħtieġa li jitwaqqfu l-kriminali talimmigrazzjoni filwaqt li l-Membru Parlamentari Ewoprej Slovena Tanja Fajon irrimarkat li żgur mhux forsi li Malta tifhem perfettament ittraġedji tar-refuġjati. F’kummenti waqt ilprogramm Pjazza, il-Membru Parlamentari Ewropew Grieg Miltos Kyrkos qal li “l-proposta tal-Prim Ministru Muscat għall-problema talimmigrazzjoni kienet fiddirezzjoni t-tajba. Li qal kien li l-Ewropa għandha bżonn sistema tal-ażil komuni, li rridu ninfurzaw ir-rilokazzjoni u jeħtieġ li kull stat membru jrid jerfa' r-responsabbiltà f ’dak li għandu x’jaqsam issolidarjetà fl-Ewropa.” Mitlub jagħti r-reazzjoni tiegħu dwar l-istess suġġett, id-Deputat Editur tal-aġenzija AFP Danny Kemp qal li “probabbilment hemm iktar determinazzjoni milli realiżmu attwali f ’dak li għandu x’jaqsam li jintlaħaq ftehim. Il-ftehim tat-Turkija kien kumpless u diffiċli ħafna biex jintlaħaq u ħa iktar minn sitt xhur, u niddubita kemm se jintlaħaq
ftehim waqt il-Presidenza Maltija. Madanakollu, jaf ikun hemm il-pjan bażiku għal dan il-ftehim.” Dwar Brexit, il-Membru Parlamentari Ewropew Awstrijak Weidenholzer qal li “hija xi ħaġa tajba li l-istituzzjonijiet Ewropej iridu jkunu involuti u dak ifisser li Muscat jaf sew l-importanza ta’ dan u li l-Ewropa komunitarja trid tkun involuta.” Ma naqsux ukoll l-interventi tal-Membri Parlamentari Ewropej tal-Partit Laburista. Miriam Dalli sostniet li tinsab kburija li hija Maltija, filwaqt li sostniet li huwa ta’ vantaġġ li pajjiżna huwa wieħed żgħir għax dan iqarreb iktar ilpolitiċi lejn iċ-ċittadini u għalhekk jafu xi jridu. Fuq l-istess bażi, se ssir ħidma biex l-Unjoni Ewropea tkun relevanti għaċ-ċittadini. Il-Kap tad-Delagazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew Alfred Sant qal li l-Unjoni Ewropea għandha tiffoka fuq il-politika li tagħti importanza lill-pajjiżi talmadwar biex verament ikollna Ewropa sikura. Dan filwaqt li l-Membru Parlamentari Ewropew Marlene Mizzi sostniet li Malta, permezz tal-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, tista’ tagħti nifs ġdid lill-proġett tal-Ewropa.
10
22.01.2017
kullhadd.com
MAL-IMMIGRANTI LI JIĊĊAQALQU MILL-ITALJA U MILL-GREĊJA • Jaqbad ċertu ritmu l-programm ta’ rilokazzjoni • Esperjenzi li jgħallmu minn min jaħdem fil-qalba tal-isfida Kitba ta’ DINAH SEGUNA “Fejn se mmorru? Meta? Se mmorru l-Ewropa?” Dawn huma wħud mill-mistoqsijiet li jistaqsu immigranti, li jkunu daħlu l-Ewropa, lil Luca Caramagna, case worker Malti stazzjonat l-Italja; wieħed millpajjiżi minn fejn qed ikunu rilokati l-immigranti. Dan bħala parti millprogramm ta’ rilokazzjoni talUnjoni Ewropea, programm li qed jara li jkunu rilokati 160,000 immigrant mill-Italja u 190,000 immigrant li bħalissa jinsabu l-Italja u l-Greċja. Iż-żjara ta’ Luca Caramagna f ’pajjiżna kienet ta’ ftit jiem u dan sabiex janalizza kif qed titħaddem is-sistema ta’ rilokazzjoni f ’Malta, f ’liema fażi daħal il-proġett u l-koperazzjoni li qed issir millawtoritajiet Maltin. Mal-gazzetta KullĦadd Luca Caramagna stqarr li meta mqabbel ma’ stati membri oħra tal-Unjoni Ewropea l-koperazzjoni li qed joffri pajjiżna hija fuq quddiem. “Il-programm qabad ritmu tajjeb. Għall-bidu beda miexi bil-mod minħabba li kien għadu fil-parti inizjali tiegħu u sakemm taqbad art ma kinitx faċli, imma issa nista’ ngħid li qabad ritmu sew. Fuq livell Ewropew nista’ ngħid li sar progress fil-mod kif jiġi kkordinat il-programm. Madanakollu, hemm ħafna sfidi li għad iridu jkunu indirizzati u dan għax hemm ħafna dipartimenti involuti. Trid tqis li dan huwa l-ewwel proġett ta’ din ix-xorta. Is-sehem ta’ Malta fil-proġett huwa tajjeb ħafna tant li bil-kwota milħuqa s’issa t’immigranti li ġew rilokati, Malta tinsab fit-tieni post minn fost il-kumplament tal-pajjiżi membri. Dan ifisser li huwa fost l-iktar pajjiżi li qed juru koperazzjoni,” qal Caramagna. Huma bosta dawk li għandhom l-impressjoni li l-programm ta’ rilokazzjoni qiegħed jifred familji u qraba. Iżda, Caramagna sostna li mhuwiex il-każ, anzi għallkuntrarju qed iservi t’għajnuna biex dawk li nfirdu qegħdin jingħaqdu. Mal-gazzetta Kullħadd, Caramagna qasam magħna żewġ sitwazzjonijiet fejn familji li nfirdu reġgħu ngħaqdu. “Mill-esperjenza tiegħi kien hemm iktar każi fejn iktar ingħaqdu familji milli sseparaw. F’każ minnhom
Luca Caramagna kellna applikant ġej mil-Libja membru. “Il-programm huwa estensiv u fi triqtu tah attakk tal-qalb u spiċċa pparalizzat. F’dan il- tant li jinvolvi għadd kbir każ bl-għajnuna tal-interpreti, t’organizzazzjonijiet u għalhekk tat-tobba u ta’ Facebook ma kinitx faċli biex wieħed millsibna l-familjari tiegħu li kienu ewwel jifhem l-irwol tiegħu u jinsabu l-Ġermanja. Niżlu x-xogħol li jrid jagħmel. Issa l-Italja, iddeċiedew jieħduh li għaddiet kważi sena minn magħhom u minħabba l-istat mindu beda l-programm, ta’ saħħa li kien fih mar il- għandna viżjoni iżjed ċara ta’ Ġermanja b’ambulanza li telqet fejn trid tasal l-Unjoni Ewropea bil-programm,” jargumenta. minn Sqallija. “Każ ieħor kien ta’ omm u bint. Iżid li wieħed irid iqis li kienet sistema ġdida Tifla tellgħuha għall-Gvern fid-dgħajsa qabel l-omm filwaqt Taljan u għalhekk li l-omm telgħet ma kinitx faċli f ’dgħajsa oħra F’każ sakemm ittieħdu bil-konsegwenza minnhom deċiżjonijiet li nfirdu. Idimportanti dgħajsa li fuqha kellna fosthom billi kien hemm it-tifla ġie ifformalizzat marret Sqallija applikant ġej aħjar il-mod li u d-dgħajsa mil-Libja u bih immigrant li fiha kien jirreġistra hemm l-omm fi triqtu tah għall-programm. marret Sardinja. attakk tal“Biex il-Gvern Hawnhekk Taljan dara dħalna aħna qalb u spiċċa s-sistema kellu l - e s p e r t i pparalizzat bżonn numru ta’ nazzjonali li esperti mill-pajjizi qed nassistu lillmembri talGvern Taljan. Unjoni Ewropea Tajna l-għajnuna neċessarja, li kienu jiġu u jgħallmuhom. identifikajna s-sitwazzjoni u Hawnhekk kienet sfida. Fill-omm u l-bint iltaqgħu Ruma. każ ta’ Malta l-esperti li bagħtet Minn Ruma mbagħad marru kienu esperti li mhumiex għad-destinazzjoni tagħhom.” limitati fuq naħa waħda biss tas-suġġett imma kienu Programm li sab saqajh familjari ma’ dipartimenti oħra u dan għax kellhom Il-programm ta’ rilokazzjoni esperjenza biżżejjed f ’dan ilhuwa l-ewwel wieħed tax- qasam,” spjega Caramagna li xorta tiegħu u dan għax jinvoli żied li ma’ dan hemm sfidi oħra l-involviment ta’ kull pajjiż fosthom il-komunikazzjoni
mal-immigrant. “Mal-immigranti nikkomunikaw permezz tal-interpreti. Ftit huma l-immigranti li jitkellmu bl-Ingliż u anke jekk jafu bl-Ingliż ma jitkellmuhx xorta għax iħossuhom insikuri. Ninnutawha ħafna li jħossuhom iżjed komdi jitkellmu ma’ xi ħadd li jaf il-lingwa tagħhom,” iżid jirrimarka. Immigranta f ’moħħu
li
se
tibqa’
Anke għal min bħalu esperjenzi kellu bil-gzuz hemm uħud li jibqgħu f ’moħħu. “Iltqajt ma’ ħafna esperjenzi, waħda minnhom ħa tibqa’ miegħi għax tgħallimt jien ukoll. Kien hemm każ ta’ persuna li kienet aggressiva ħafna, lejna, lejn ilproġett, lejn kollox. Indunajt li lil din il-persuna kelli nitrattaha differenti, mhux bil-prietki tassoltu. Iddeċidejt li ridt nifhem lill-persuna. Skoprejt li hija gradwata, għaddiet minn ħafna u l-aggressività li kienet qed turi kienet ta’ rabja, frustrazzjoni u diżappunt. Niftakarha li kienet rasha iebsa ma riditx tapplika għall-programm. Għaliex l-immigranti mhumiex obbligati li jagħmlu dan. Ittfajla baqgħet tinsisti li ma riditx sakemm fl-aħħar ġurnata li konna ħa nagħlqu l-uffiċċju ġiet tavviċinana u rreġistrat. Niftakarni kont għedtilha li l-parir biex tirreġistra ma kienx parir minn uffiċjal imma minn
ħabib. Il-ħolma tagħha kienet li tmur il-Finlandja. B’xorti tajba spiċċat il-Finlandja,” irrakkonta Caramagna. Caramagna spjega kif il-proġett jinvolvi wkoll organizzazzjonijiet nongovernattivi, li anke jekk għandhom rwol sekondarju, huma kruċjali biex jagħtu informazzjoni minħabba l-ammont kbir t’immigranti li mhux faċli jintlaħaq. Fis-sena minn kemm ilu stazzjonat l-Italja, Luca Caramagna qal li għalkemm għad hemm ċertu reżistenza lejn il-programm, aktar ma jgħaddi ż-żmien qiegħed jinnota kif l-atitudni ta’ stati membri qiegħda tinbidel. “Maż-żmien membri stati qed jifhmu li dan hu suġġett li jolqot lil kulħadd. Qed jifhmu li kulħadd qed jaffaċċja l-istess sfidi u dan għaliex ilproġett jinvolvi esperti millistati membri kollha tal-Unjoni Ewropea.” Caramagna kien realistiku fi kliemu. Fisser kif il-programm ta’ rilokazzjoni li għaddej bħalissa hu wieħed biex itaffi ftit mill-isfida li l-Ewropa affaċċjat is-sena li għaddiet; l-influss kbir t’immigranti li daħlu jfittxu kenn fl-istati membri. Influss li seħħ partikolarment kawża talgwerra ċivili fis-Sirja. Għal li ġej jaf ma jkunx soluzzjoni. “Il-problemi fil-futur ma tistax tipprevedihom. Ma tistax tgħid xi gwerra tista’ tinqala’. Irridu naħdmu skont il-mument,” temm jgħid Caramagna.
11
kullhadd.com
SELF MILL-MONTI MINFLOK BL-UŻURA • WAĦDA MILL-EWWEL ISTITUZZJONIJIET FINANZJARJI TA’ PAJJIŻNA
Żied li l-persuna tingħata Kitba ta’ ALEANDER BALZAN rċevuta f ’forma ta’ polza li jkun fiha dettalji sħaħ tal-piż, Il-Monte di Pietà ħolquh il-Ka- l-ammont misluf u l-isem vallieri ta’ San Ġwann u għa- tal-persuna konċernata. “Meta du jeżisti sal-lum. Għalkemm l-individwu jkun komdu li jħalmaż-żmien naqset ħafna l-im- las lura lill-Monti l-ammont portanza tiegħu, sakemm ikun misluf flimkien mal-interessi għad hemm min ifittxu għad (jiġifieri jifdi dak li jkun rahan), dan għandu jerġa’ għandu post imjiġi personalment portanti f ’soċjetà il-Monti bil-polza li trid tevita li peru l-karta tal-idensuni f ’diffikultà Aħjar tirhan tità u jieħu lura jaqgħu fil-vizzju xi oġġetti l-oġġetti li jkun tal-użura. rahan qabel. Ta’ Dan għax prezzjużi min jgħid li għal mill-Monte di raġunijiet legali u Pietà wieħed jis- milli ta’ sigurtà, il-Monsellef il-flus, jew tirrikorri ti ma jistax joffri aħjar jirhan, billi s-servizzi tiegħu jieħu d-deheb jew għand nies li lill-persuni taħt il-fidda li jkollu l-età tat-tmintax-il fil-bini tal-Monti jipprattikaw sena. Kif wieħed u minflok jingħa- l-użura jew jista’ josserva, ta flus. Is-sena il-Monti qiegħed l-oħra kien hemm issib ruħek jagħti servizz 173 polza mirhana b’mod li soċjali billi jipb’valur ta’ €22,035 provdi mezz faċli u 290 polza mifdi- jista’ jkun sabiex jagħti self ja (fejn n-nies ħall- soċjalment għal min hu filsu u ħadu flushom bżonn urġenti u lura) b’valur ta’ negattiv m’għandux riżorsi €34,175. għad-dispożizzDavid Borg, jonijiet tiegħu uffiċjali tal-Monti qal li l-oġġetti ta’ materjal ħlief xi ftit deheb jew fidda,” prezzjuż ivarjaw minn ġojj- kompla jirrimarka Borg. Mistoqsi dwar l-irwol li għad elli tad-deheb għall-gandlieri għandu l-post, Borg irrikontal-fidda u ġojjellerija antika. “L-oġġetti jiġu vvalutati dak oxxa li żgur ħafna inqas minn il-ħin stess minn espert f ’dan meta ħolmu bih il-Kavallieri ta’ il-qasam. L-ammont ta’ flus li San Ġwann. “Illum jeżistu ħafna servizzi l-persuna tingħata bħala self huwa persentaġġ tal-valur in- soċjali li qabel ma kenux jeżistu. trinsiku tal-oġġetti iżda hemm Sakemm jibqa’ jeżisti l-bżonn, limitu ta’ kemm persuna tis- il-Monte di Pietà jibqa’ jkollu ta’ tissellef f ’ġurnata waħda. funzjoni importanti fis-soċjetà Naturalment, il-ġojjellerija Maltija llum. Wara kollox l-ishekk mirhana tiġi miżmuma kop nobbli u oriġinali li din l-ismill-uffiċċju tal-Monti taħt sig- tituzzjoni filantropika twaqqfet għalih għadu jiġi mħares salurtà kbira,” spjega Borg.
Pietà. Iżda mbagħad lum,” irrimeta l-Franċiżi daħlu Malta marka Borg. taħt it-tmexxija ta’ Napuljun, Din l-istituzzjoni għandha il-Monti ħa daqqa għall-mewt. storja twila u interessanti wara- F’dawk is-sentejn li l-Franċiżi jha. Il-Gran Mastru Fra Mar- damu Malta, mhux talli sertin Garzez li kien digà ħoloq qu d-deheb, il-fided u l-ħaġar il-Monti tar-Redenzjoni biex prezzjuż li l-Monti kellu bħala jifdi l-ilsiera minn taħt idejn it- rahan iżda serqu wkoll il-kaTorok, fl-1598, ħoloq il-Mon- pital kollu tiegħu. Kellu jkun te di Pietà biex jgħin lil dawk il-Gvern Ingliż li reġa’ rxoxli kellhom bżonn l-għajnuna ta lill-Monti billi sellfu somfinanzjarja. Kull min kien jiġi ma kbira mit-teżor mingħajr bżonn il-flus f ’idejh beda ji- imgħax. Ix-xogħol tal-Monti rrikorri għand il-Monti min- b’hekk reġa’ qabad ir-ritmu. flok imur jissellef mingħand Mistoqsi jekk dan il-post in-nies li kienu jsellfu u jitolbu jinżammx miftuħ biss minħabimgħax għoli ħafna. Min ikol- ba li jidher li għandu wkoll vallu bżonn il-flus kien idur għal ur storiku Borg għandu fehma dik ix-xi ħaġa tad-deheb jew differenti. fidda li kien ikollu mwarrba u “Għalkemm m’għadx hemm kultant anke għad-drappijiet u il-ħtieġa li jinġabru flus biex l-ilbies, li dak iż-żmien kienu jinħelsu skjavi Maltin, il-biża’ li jiġu aċċettati mill-Monti wkoll. xi nies jaqgħu vittmi ta’ użura Fl-ewwel żminijiet wara li jibqa’ dejjem jippersisti. Aħjar twaqqaf il-Monti, l-imgħax tirhan xi oġġetti prezzjużi milkien ta’ sitta fil-mija, li meta li tirrikorri għand nies li jipkien jitqies malprattikaw l-użura imgħax li kien jew issib ruħek jintalab minn b’mod li jista’ xi wħud dak iż- Is-sena l-oħra jkun soċjalment żmien, kien am- kien hemm negattiv. Wieħed mont baxx ħafna ma jridx jinsa għax ġieli kien 173 polza l-fatt li ħafna minjintalab saħan- mirhana u nies li jagħmlu sitra imgħax ta’ użu mis-servizzi 100%! L-imgħax 290 polza tal-Monti huma tal-Monte di Pietà mifdija nies li x’aktarx imbagħad tnaqqas huma finanzjargħal ħamsa fil-miment daharhom ja u reġa’ tniżżel mal-ħajt. Ħadd għal tlieta fil-mija. ma jieħu gost juri “Illum rega’ jinsab fil-livell ta’ li jinsab fil-bżonn u għalhekk ħamsa fil-mija fis-sena,” spjega is-segretezza u l-kunfidenzjalBorg. ità fix-xogħol ta’ din l-istituzzIl-kapital tal-Monti żdied joni huma mħarsa fl-att innifsu biċċa sew meta l-Monti ġie u pprattikati ferm qabel saret mogħni bil-propjetà tal-Monti il-liġi tal-protezzjoni tal-infortar-Redenzjoni li taħt il-Gran- mazzjoni li kienet daħlet fismastru Emmanuel De Rohan seħħ xi snin ilu,” temm jgħid ġie magħqud mal-Monti di Borg.
22.01.2017
12
22.01.2017
1 L-AMERKA
MADWAR kullhadd.com
FIL-QOSOR
1u2
IL-BIDLA FIL-WHITEHOUSE
Donald Trump ħa l-ġurament tal-ħatra bħala l-45 President tal-Istati Uniti u ffirma l-ewwel ordnijiet eżekuttivi tiegħu, fosthom dik li għandha l-għan li tindirizza r-riforma fil-qasam tas-saħħa li fassal il-predeċessur tiegħu Barack Obama. Trump qal li jrid inaqqas il-piż ekonomiku li ħalliet ir-riforma Obama Care. Fl-ewwel sigħat fit-tmun, Trump li fl-ewwel diskors tiegħu bħala President reġa’ tkellem dwar il-bżonn ta’ ‘America First’ u ffaċja wkoll numru ta’ protesti fil-konfront tiegħu b’attivisti jgħidu li jridu jimmarkaw id-diskors razzist u sessist tiegħu. Intant, is-sit elettroniku tal-White House kien mibdul b’mod immedjat fejn il-politika li kienet implimentata minn Barack Obama ħadulha postha l-wegħdi ta’ Donald Trump. Is-sitt oqsma mmarkati fuq is-sit elettroniku millamministrazzjoni l-ġdida huma l-enerġija, il-politika barranija, ix-xogħol, il-militar, l-infurzar tal-liġi u l-ftehimiet dwar innegozju.
2 L-AMERKA
3 IL-ĠERMANJA
MIET L-AĦĦAR RAĠEL LI MEXA FUQ IL-QAMAR
Fl-età ta’ 82 sena miet l-astronawta Gene Cernan, l-aħħar raġel li mexa fuq il-qamar, proprju fl-1972. Huma 12-il persuna li mxew fuq il-qamar, u sitta minnhom biss għadhom ħajjin. Fi stqarrija, il-familja tal-astronawta Amerikan qalu li ħalla din id-dinja wara problemi ta’ saħħa, iżda ma tawx iżjed dettalji. Il-mewt ta’ Cernan tħabbret ġimgħat biss wara li tilef ħajtu awstronawta ieħor tan-NASA, John Glenn.
TAGĦŻEL JUM L-ELEZZJONI Wara lagqħa tal-kabinett l-Erbgħa filgħodu f ’Berlin, il-Gvern Ġermaniż issuġġerixxa l-aħħar Ħadd ta’ Settembru biex issir l-elezzjoni ġenerali. L-elezzjoni se tkun id-19-il sessjoni għal Bundestag, il-parlament nazzjonali Ġermaniż. Is-630 rappreżentant se jkunu kollha deċiżi bl-elezzjoni, iżda d-daqs eżatt tal-parlament jiddependi fuq is-sistema ta’ rappreżentanza proporzjonali. L-attenzjoni tinsab fuq il-Partit Demokristjan tal-Kanċillier preżenti Angela Merkel, u jekk hux se jkun possibbli li jkollu l-ikbar numru ta’ siġġijiet biex ikun jista’ jifforma gvern. Attenzjoni partikolari wkoll fuq il-partit popolist Alternative for Germany, u jekk hux se jkun kapaċi jikseb 5% tal-voti u b’hekk jidħol fl-assemblea leġiżlattiva għall-ewwel darba.
R ID-DINJA
13
22.01.2017
kullhadd.com
6 IR-RUSSJA
6 3
4 5
JISFIDAW IL-KESĦA B’GĦAWMA FL-EPIFANIJA
Għexirien ta’ Russi u Ukreni sfidaw it-temperaturi kesħin u niżlu jgħumu fix-xmajjar. L-Epifanija għall-Kristjani Ortodossi ġiet iċċelebrata din il-ġimgħa wara li l-Milied kien imfakkar fl-ewwel ġimgħa ta’ Jannar. Dawk li niżlu bil-malja fix-xmajjar sostnew li ħassewhom tajjeb wara li ħarġu mill-ilma inġazzat. Iżda r-reazzjoni ta’ dawk li segwewhom tertru bil-kesħa ħafna iktar minn dawk li niżlu u żgur li ma servietx ta’ kuraġġ għal dawk li fl-Epifanija ddeċidew li jibdew il-ġurnata b’għawma.
5 IS-SIRJA
4
L-ITALJA
IR-RUSSJA U T-TURKIJA JATTAKKAW FLIMKIEN TERREMOTI U VALANGA FL-ITALJA Iċ-ċentru tal-Italja ntlaqat minn sensiela ta’ terremoti. L-ikbar theżżiża, mkejla 5.7 fuq l-iskala Rikter, seħħet nhar l-Erbgħa fl-10.14 ta’ filgħodu. L-istess parti tal-Italja ntlaqtet minn valanga li ħalliet numru ta’ persuni mejta wara li ġġarrfet lukanda f ’Abruzzo. Minn tal-inqas 20 turist u seba’ ħaddiema kienu fil-lukanda. L-operazzjonijiet ta’ salvataġġ qegħdin isiru tul iċ-ċentru tal-Italja u l-President tal-Kummissjoni Ewropea, Jean-Claude Juncker qal li l-Unjoni Ewropea lesta tgħin fl-operazzjonijiet ta’ salvataġġ.
Ir-Russja u t-Turkija wettqu l-ewwel attakki flimkien fuq l-Istat Iżlamiku fis-Sirja. Dan intqal mill-Ministeru Russu għadDifiża. Il-grupp terroristiku kien attakkat fil-periferiji tal-belt al-Bab, fil-provinċja t’Aleppo, fejn it-Turkija sofriet telfiet kbar ixxahar li għadda waqt ġlied fuq l-art. Kelliem Russu qal li l-azzjoni konġunta kienet effettiva ħafna. Ir-Russja u t-Turkija saru l-iktar qawwiet barranin ewlenin filgwerra ċivili Sirjana.
14
22.01.2017
kullhadd.com
Xogħol ta’ restawr fuq ġewwa tal-knisja ta’ Bormla
INDUKRA WIRT RE
Fil-knisja tal-Kalkara sar xogħol li kien ilu mistenni
Il-knisja fiċ-ċentru tar-raħal u d-diversi kappelli madwar l-istess lokal ħafna drabi huma parti mill-identità ta’ dak il-post partikolari jew saħansitra punt ta’ referenza, anke għal min forsi ma tantx jirfes millgħatba ’l ġewwa
tagħhom. Konxju millimportanza ta’ ħafna minn dawn is-siti, uħud anke b’valur storiku, il-Ministeru talInfrastruttura għen fir-restawr u t-tisbiħ ta’ diversi minnhom. Ix-xogħlijiet huma mifruxin madwar ilpajjiż kollu kif jixhdu r-ritratti li qegħdin
Iz-zuntier tal-Gudja ngħata dehra ġdida
15
22.01.2017
kullhadd.com
Xogħol fuq il-bażilika tal-Isla
AT IKTAR ELIĠJUŻ nippubblikaw. Minbarra dan, fl-aħħar sentejn l-Awtorità tal-Ippjanar ħarġet 28 permess biex isiru xogħlijiet fuq knejjes u kappelli. B’hekk mhux biss sar xogħol mill-Ministeru talInfrastruttura, iżda hemm ukoll proġetti oħra li hu responsabbli
għalihom id-direttorat tar-restawr. Kien hemm każi oħra fejn l-investiment sar millparroċċa jew millprivat. Biex meta wieħed jikkunsidra kollox qed jintefqu miljuni ta’ ewro biex dan l-aspett talidentità tagħna jkun imħares.
Iz-zuntier tal-knisja ta’ San Girgor f’Tas-Sliema kien wieħed fost bosta li ngħataw wiċċ ġdid
16
22.01.2017
kullhadd.com
IL-FUTBOLER LI JGĦADDI ĦIN IL-ĦABS DAQSKEMM FIL-GRAWND
Lil Mano Micallef nafuh l-iktar fil-grawnd tal-futbol, jaqbeż xi plejer u jiċċelebra xi goal f’Ta’ Qali jew f’xi wieħed mill-grawnds fejn jintlagħab il-kampjonat Premier. Iżda, jagħmel xogħol ieħor li għandu jkun magħruf daqstant għalih. Dak ta’ kowċ fil-ħabs ta’
Kordin. L-isport jista’ jkun parti importanti mirriabilitazzjoni u tkellemina ma’ Micallef dwar dak li ilu jagħmel għal dawn l-aħħar tnax–il sena u kif waħħad flimkien dawn iż-żewġ aspetti tal-logħba daqstant sabiħa tal-ballun.
Kif bdiet l-imħabba tiegħek ma’ Hamrun Spartans fejn Woods. Ir-rebħa fl-FA Trophy kont iffirmajt għal sentejn. tista’ tgħid li huwa l-aqwa mulejn il-futbol? Ma’ Hamrun kelli perjodu ment tal-karriera tiegħi, għaliex Bħal kull tifel ieħor, bdejt nil- tajjeb, fejn fl-FA Trophy tla- anke konna qlajna timijiet għab il-futbol meta kont żgħir, jna anke fis-semifinali, biex tajbin bħal Birkirkara u Slieġewwa l-iskola u l-MUSEUM imbagħad inqlajna ma’ Vallet- ma Wanderers. Sadanittant, u x-xewqa li nkompli nilgħab ta. Wara li skadieli l-kuntratt, f ’dak l-istaġun, konna spiċċajna fit-tiemort lura ma’ baqgħet dejjem tikber. ni post Floriana. fil-kampIddeskrivi l-ewwel esperjonat ukoll. jenza tiegħek ma’ Floriana. It-tieni esperjenza tiegħek Ħabs huwa B ’ m o d Bdejt ta’ età żgħira ma’ Flo- ma’ Floriana, dejjem ambjent sorprenriana, fejn imbagħad fl-età kif tiddeskrivdiffiċli, għaliex d e n t i , tal-minors għamilt anke iha? qatt ma sena b’self ma’ Lija Athletovvjament ntgħażilt ic. Sadanittant, wara li rġa- Kienet l-era ta’ man-nazSaid, hemmhekk jt mort lura, bdejt nilgħab Johann zjonal. regolari mat-tim ta’ Floriana u bħala presiTinsab fil-Premier. Iżda qabel ma dent tal-klabb, kulħadd ipatti diżappunbdejt nilgħab, kont għamilt kien xtaq li jġib għall-iżbalji tat jew l-plejers perjodu nittrenja biss għaliex lura irrabjat kont parti mit-tim tal-ama- mill-Floriana, tiegħu. Però, jien għal dan teurs tan-nazzjonal u skont fejn konna rri- dejjem sħaqt li il-fatt? ir-regoli, ma stajtx nilgħab tornajna jien u fil-Kampjonat Premier waqt li Christian Cas- hemmhekk hija Onestankun parti minn dik is-selez- sar pereżempju. kwistjoni ta’ ment, l-ebzjoni. Wara li għadda kollox, Forsi ma konda minnstajt nilgħab u l-ewwel logħba niex nidhru tim kemm aħna lesti hom u anzi tiegħi kienet kontra Hiberni- b’saħħtu ħafna, nħares leans, fejn ovvjament niftakar li iżda nfatti kon- li nirriformaw jha bħala xi na tim b’saħħtu il-persuna kont eċitat ħafna. u konna anke ħaġa pożitWara ngħaqadt ma’ Ham- magħqudin, fejn u mhux tiva għaliex run Spartans għall-eww- kellna barranin kemm tfajtha nemmen el esperjenza magħhom. ta’ livell u anke li dejjem plejers ta’ espe- hemmhekk biss Il-kummenti tiegħek. għenitni rjenza bħal Brinżomm Hekk hu, wara Floriana, mort an Said u Ivan saqajja
art twelidek. Iżda fil-logħob trid tkun dejjem professjonali u ironikament kontra Floriana dejjem kważi kelli logħba tajba fejn ġieli anke skurjajt. Madankollu, wieħed jillimita ċ-ċelebrazzjonijiet tiegħu għaliex anke s-sapporter japprezza. Kont anke ma’ Mosta Wara kollox iżda, nemmen li fil-karriera tiegħek. Irrak- mbagħad l-gowl huwa l-isbaħ ħaġa għal kwalunkwe plejer li konta dik l-esperjenza. jilgħab il-futbol. Qabel ma’ mort ma’ Mosta, kont ma’ Floriana, iżda dak Dan l-istaġun bdejtu ma’ iż-żmien kien hemm nuqqas Pembroke Athleta. X’tirrakta’ stabilità u konna ftehemna konta mill-esperjenza qasili nitlaq mill-klabb. Mosta, li ra li għamilt ma’ dan it-tim? kienu għadhom telgħin, kienu nirringrazzkellmuni u d-diskors kien Bażikament wieħed konvinċenti għaliex ja lill-plejers kollha li ħdimt kellhom pjanijiet li jissaħħu magħhom u li rrispettawni, u nfatti hekk sar. Sal-ewwel u issa li nista’ ngħid huwa li rawnd konna fl-ewwel post mort mal-Hamrun b’self, fejn tal-klassifika iżda mbagħad eventwalment kif jgħaddu f ’Jannar ħafna plejers id- dawn l-erba’ xhur, immur lura deċidew li jieħdu toroq dif- ma’ Pembroke Athleta. ferenti, biex eventwalment ma żammejniex l-istess rendi- Inti taħdem il-ħabs. X’tirment. Jien bqajt hemmhekk, rakkonta dwar din l-esperfejn anke għamilt sena captain jenza? u kont anke mort lura ma’ Issa ilni madwar 12-il sena Floriana b’self. naħdem hemm u naħseb li Kull darba li lgħabt kontra waħda mill-affarijiet li żgur Floriana, kemm kienet dif- hija ta’ sodisfazzjon għalija, huwa meta għamilna l-grawnd fiċli għalik? artifiċjali fl-2011. Qabel Hija diġà diffiċli litilgħab kon- kien ramel u ma kienx adattra eks tim, aħseb u ara kontra tat għaliex dak li jkun jaqa’ u mal-art u dejjem nagħti l-aħjar li nista’. Qatt m’armejt ix-xugaman u naħseb li l-messaġġ dejjem wassaltu filgrawnd. Ilum għandi 33 sena u nemmen li hija diffiċli biex niġi msejjaħ.
17
22.01.2017
kullhadd.com
jweġġa’, iżda issa nemmen li tal-futbol, li jipparteċipa għandna grawnd ta’ ċertu liv- fil-Kampjonat tal-Masters u li jġib l-isem ta’ Jival. Tisell. ta’ tagħtina iktar dettalji? Kif tiddeskrivi l-ambjent Hekk hu. Dan huwa tim li fil-ħabs? jikkompeti fil-Kampjonat Ħabs huwa dejjem ambjent tal-Masters, u jmur tajjeb diffiċli, għaliex ovvjament ukoll. Huwa mezz ta’ rihemmhekk kulħadd ipatti abilitazzjoni għaliex ngħinu għall-iżbalji tiegħu. Però, jien lir-residenti jiltaqgħu ma’ nies dejjem sħaqt li hemmhekk barra l-ħabs u wara kollox hija kwistjoni ta’ kemm aħna huma ambaxxaturi tal-ħabs. lesti li nirriformaw il-per- Kontra dat-tim ġieli ġew anke suna u mhux kemm tfajtha timijiet tal-Premier bħal Hamhemmhekk biss. Il-persuna run Spartans u Birkirkara, u għandha bżonn tkun lesta ġew anke Hibernians bl-FA li tirritorna fis-soċjetà. Fost Trophy. Naħseb l-akbar sodisil-kriminali li hemm, id-droga fazzjon huwa meta l-mistedhija l-iżjed komuni u naħseb nin jiġu wara l-logħba jgħiduli li hija l-akbar għadu tagħna li meta jkun hemm bżonn, għaliex teqred mhux biss lil huma jkunu disponibbli li jiġu min jużaha, iżda anke lil ta’ jilagħbu. madwarha. Ftit taż-żmien ilu kont X’tip ta’ attivitajiet isiru wieħed mill-imħuħ ewlenin biex organizzajtu logħba l-ħabs? 11-a-side ġewwa l-Victor TeFil-ħabs, qiegħed isir ħafna desco Stadium fil-Hamrun, xogħol speċjalment fl-aspett fejn saħansitra hemmhekk edukattiv, fejn ikollna korsiji- ħrigt lir-residenti mill-ħabs et u anke attivitajiet sport- biex jilagħbu kontra ġurivi. Nemmen li huma kollha nalisti, politiċi u personalbżonjużi għar-residenti, avol- itajiet. X’tikkummenta fuq ja jkun hemm bżonn ta’ lim- dik l-attività? itazzjoni, għaliex finalment Wara l-grawnd b’terf artifiċqiegħed ġo ħabs. Il-ħabs għandu wkoll tim jali fil-ħabs, din kienet ħolma
oħra għalija u kulħadd emmen kbira biex din l-attività setf ’dak li xtaqt nagħmel. Ovvja- għet tkun waħda ta’ suċċess ment, kien hemm proċedu- kbir. ri ta’ sigurtà li kellhom isiru, kelli anke T a q b e l nagħżel mar-rifor ma it-timijiet tal-14-il tim iżda nem- Fil-ħabs, qiegħed fil-Kampmen li sibt isir ħafna xogħol jonat Pregħajnuna mier sa millkbira. Kien speċjalment istaġun li ġej? h e m m fl-aspett parteċipazzPersonalment joni kbira edukattiv, ma naqbilx, minn nies għaliex naħseb differenti li fejn ikollna li jkun hemm kienu ġejjin korsijiet u anke żbilanċ bejn minn settuit-timijiet. Jidri differen- attivitajiet dispjaċini għal ti fosthom sportivi. min jaħsibha politika, kuldifferenti, tura, u anke Nemmen li però naħseb ġurnaliżmu. huma kollha li tilgħab Minn hawnfil-Kamphekk nixtieq bżonjużi għarjonat Premier nirringrazzgħandha tkun ja lill-On- residenti, xi ħaġa hard o r e v o l i avolja jkun to get u mhux Ministri Dr tkun xi ħaġa E m m a n - hemm bżonn faċli li tilgħab uel Mallia ta’ limitazzjoni, fl-ogħla livell. u Carmelo Abela u għaliex U mal-introanke lis-Sin- finalment duzzjoni ta’ jura Ramo11-il plejer na Attard, qiegħed ġo ħabs barrani filgrawnd li tisli kienu ta’ ta’ ssir realtà għajnuna
sa mill-istaġun li ġej? Hija sitwazzjoni li trid tħares lejha miż-żewġ naħat. Jekk min-naħa, timmira li jogħla l-livell allura hija tajba mentri jekk qed timmira li ttejjeb il-livell tal-Maltin, mhix tajba. Huwa veru li forsi jekk inti tajjeb tilgħab, iżda plejer Malti meta ħa ttih ċans jekk għandek 11-il plejer barrani fil-grawnd?. Plejers ta’ 17 u 18-il sena ħa jsibuha diffiċli biex jilagħbu pereżempju. Il-messaġġ tiegħek lejn iżżgħażagħ speċjalment lil dawk li qed jippruvaw xi vizzju partikolari. Fuq il-futbol ngħid li dan l-isport għandu fih il-bżonn ta’ dedikazzjoni kbira u anke sagrifiċċji. Niftakar kemmil weekend bqajt ġewwa jew ma stajtx nattendi attivitajiet oħra, jiġifieri sa ċertu punt iċaħħdek mill-affarijiet tajbin, iżda fl-istess ħin, iżommok ’il bogħod mill-vizzji koroh, għaliex nemmen li affarijiet bħas-sigaretti u drogi, huma l-passaġġ lejn ħajja ħażina. Flaħħar mill-aħħar imbagħad, huma x’inhuma r-regoli fil-futbol u fil-ħajja, Where there’s a will, there’s a way!
18
22.01.2017
kullhadd.com
IL-MUŻEW FIŻ-ŻMINIJIET TAL-LUM Kitba ta’ CHARLES B. SPITERI
Fiż-żminijiet tal-lum, kulħadd tellieqa waħda mal-ħin, bil-missirijiet u l-ommijiet jaħdmu anki b’xiftijiet. Numru sew ta’ ġenituri jisħqu li wliedhom jattendu l-lezzjonijiet tal-privat wara l-ħin tal-iskola. Oħrajn jesiġu li jibagħtuhom għal xi forma ta’ żfin jew mużika. Il-jiem għal dawn it-tfal jidhru mballati daqs bajda…
Kelliema għas-Soċjetà tal-MUSEUM
Fr. Renè Camilleri Vigarju Episkopali għall-Evanġelizzazzjoni
Fr. Karm Debattista MSSP
Mario Mallia-Milanes, Ġenitur
Kemm fadal ħin għat-tfal biex jattendu l-Mużew u teżisti differenza kbira bejn il-ħtieġa tat-tagħlim reliġjuż Kattoliku u dak Musulman? Il-pass tal-ħajja llum, tassew huwa wieħed mgħaġġel. Għalhekk biex wieħed ilaħħaq miegħu importanti li jara x’inhuma l-prijoritajiet fil-ħajja tiegħu u tal-familja sabiex jalloka ħin adekwat għalihom. Dawk il-punti li huma ’l fuq fil-lista tal-prijoritajiet allura jingħataw l-attenzjoni u l-ħin li jistħoqqilhom. Ngħidu aħna l-omm jew il-missier isibu ħin biex isajru għalihom u għall-familja għax hi prijorità li nieklu tajjeb biex inkunu b’saħħitna. Hekk ukoll il-formazzjoni fil-fidi. Il-ġenituri għandhom l-ewwel dmir li jiffurmaw lill-ulied fil-fidi Nisranija. Dawk il-ġenituri li jagħtu prijorità lill-ħajja Nisranija u l-formazzjoni fil-fidi, żgur li jagħtu ħin xieraq għall-ħajja tat-talb, tas-sagramenti u tal-formazzjoni tagħhom. B’hekk il-familja ssib ħin li titlob flimkien u ħin ukoll għall-katekeżi tat-tfal. Il-ħtieġa tat-tagħlim reliġjuż hija importanti għal kull persuna ta’ kull reliġjon. Kif jista’ wieħed jipprattika dak li jemmen fih, jekk ma jafux?
Aħna bħala Knisja nifhmu l-esiġenzi kbar tal-lum fuq il-ħin kemm tal-ġenituri kif ukoll tat-tfal. Iżda minkejja t-tellieqa mal-ħin, xorta nemmnu li t-tfal, l-adolexxenti u ż-żgħażagħ, mal-affarijiet u l-impenji kollha li għandhom hu importanti li jibqgħu jsibu spazju għall-formazzjoni tagħhom fil-fidi Nisranija. Illum fostna diġà jeżistu u qed jiżviluppaw forom oħra u differenti ta’ kif din il-formazzjoni tingħata. Hemm fejn baqgħet kif kienet tradizzjonalment, darbtejn fil-ġimgħa, nofs siegħa kull darba. Iżda hemm fejn qed isiru esperimenti interessanti fejn din il-formazzjoni tingħata f ’kuntest ta’ attivitajiet oħra u saħansitra wkoll bl-involviment tal-ġenituri. Ovvjament kif il-Musulmani jiffurmaw it-tfal tagħhom hija kwistjoni differenti u probabbli għandhom metodi differenti.
Forsi wasal iż-żmien li niskopru modi oħra ta’ kif inwasslu t-tagħlim lit-tfal tagħna u kif ngħarfu li t-tfal tagħna għandhom sens sħiħ ta’ kemm qegħdin jifhmu mit-tagħlim li qed ngħaddulhom fid-duttrina. Mhix kwistjoni ta’ attendenza biss, għax jekk għad għandhom ħin għal affarijiet oħra, hu importanti jifhmu ukoll l-importanza tat-tagħlim Nisrani, iżda hu aktar għall-mod kif qegħdin isiru l-affarijiet. Li nafu nagħtu risposti bl-amment tal-mistoqsijiet mhux bilfors hu l-aħjar metodu ta’ kif tassessja lit-tfal. Id-differenza tat-tagħlim Kattoliku u dak Musulman mhux biss fl-informazzjoni tal-formoli ta’ fidi iżda forsi aktar fil-mod kif iħares lejn Alla u lejn l-esperjenza tiegħu fil-ħajja tagħna. Mhumiex biss l-espressjonijiet tal-fidi li jagħmlu dawn id-differenzi, iżda aktar fid-differenza li Alla jagħmel fil-ħajja aħna u nikbru miegħu.
Din hi kwistjoni ta’ prijorità. Sfortunatament tingħata ħafna importanza għal affarijiet temporali, u l-ispiritwali ma jiġix apprezzat daqstant. Ikollna ħin għal mitt ħaġa, bħal futbol, ballet, u mużika, iżda għall-formazzjoni ta’ ruħna dan narawh żejjed. Sfortunatament għal uħud, it-tagħlim tal-katekiżmu hu biss ċavetta għall-pass li jmiss fil-ħajja, il-Preċett. Il-ħtieġa għat-tagħlim reliġjuż tiddependi fuq il-kultura li hi msejsa fuqha. Kull denominazzjoni reliġjuża, hi x’inhi, tenfasizza l-bżonn ta’ tagħlim, jew aħjar formazzjoni. U ngħiduha kif inhi, il-formazzjoni hi neċessarja. Biss ħafna għadhom iqisu dawn bħala drawwiet.
Kif tħares lejn it-tagħlim tad-duttrina minn voluntiera fiċ-ċentri tal-Knisja, fejn m’hemmx Mużewijiet? Qabelxejn, iktar milli tagħlim tad-duttrina, ikun aħjar li nitkellmu dwar katekeżi jew formazzjoni Nisranija. It-tagħlim tad-duttrina jwassal biss biex wieħed ikollu iktar informazzjoni dwar Alla, dwar Ġesù, il-Knisja u t-tagħlim tagħha. Il-katekeżi għandha għanijiet iktar wiesgħa. L-iskop ewlieni tal-katekeżi mhux biss li tintroduċi lill-bnedmin mal-persuna ta’ Ġesù Kristu, iżda wkoll li tgħinhom jingħaqdu miegħu b’mod intimu. Il-katekeżi twassal biex min jirċiviha jsir jaf min hu Ġesù u jimxi warajh. Din il-mixja wara Ġesù twassal lin-Nisrani biex jgħin, jaħfer u jħobb lill-oħrajn. B’hekk in-Nisrani tassew ikun il-melħ tal-art jew il-ħmira fl-għaġna. Il-Knisja għandha d-dmir li toffri l-opportunità ta’ katekeżi u formazzjoni lil kull Nisrani. Għalhekk kull katekist u katekista qed jaqdu ministeru importanti fil-Knisja u qed iwettqu l-istess opra tal-ħniena li għamel Ġesù, jiġifieri li tgħallem lil min ma jafx. Persważi li dan hu li jsir f ’kull ċentru ta’ katekeżi, f ’kull parroċċa. Kull ċentru li joffri katekeżi jkollu karatteristiċi partikulari li jirriflettu l-formazzjoni u l-ispiritwalità tal-katekist. Dan ikun jinħass iktar fejn ikun hemm xi kongregazzjoni li tkun responsabbli mill-katekeżi. Hekk ngħidu aħna, wieħed jistenna li jħoss l-influwenza tal-ispirtwalità Sależjana meta l-katekeżi tingħata mis-Sależjani. Bl-istess mod il-katekeżi li tingħata fil-MUSEUM wieħed jistenna li jkollha l-karatteristiċi partikulari li joħorġu mill-ispiritwalità ta’ San Ġorġ Preca.
Sa ftit taż-żmien ilu f ’Malta l-oqsma tadDuttrina mmexxija millmembri tal-Museum kienu mifruxa sew mal-parti l-kbira talparroċċi. Illum fejn m’hemmx Museum, ilparroċċa tieħu ħsieb torganizza hi b’ċentri attrezzati apposta u b’katekisti voluntiera li anke jingħataw ilpreparazzjoni meħtieġa għal dan il-ministeru hekk importanti. Din hija esperjenza li f ’ħafna parroċċi tat spazju lil ħafna nies biex b’bosta sagrifiċċju u impenn jagħtu ħinhom f ’qasam li hu hekk vitali għall-komunità nisranija.
Jien wieħed minn dawk li qatt ma mort Mużew biex għamilt il-Preċett u l-Griżma għax fejn kont ngħix jien, il-Museum kien ’il bogħod. Kull katekist għandu jiġi ppreparat biex jgħallem lit-tfal. M’għandix dubju li l-membri tas-Soċjetà tal-MUSEUM huma ppreparati sew għal din il-missjoni li hi prinċiparjament tagħhom. Allura jekk il-volontiera l-oħra fiċ-ċentri tal-Knisja huma ppreparati sew ma narax diffikultà marbuta mal-ħidma tagħhom fittagħlim tal-katekiżmu. Jista’ jkun li hemm bżonn li jsir studju dwar dak li qed jiġri iżda jien napprezza ħafna din il-ħidma li qed issir kemm mill-membri tal-MUSEUM u kemm mill-voluntiera l-oħra.
Ir-realtà hi dik li hi illum: hemm anqas nies li lesti jikkommettu ruħhom għall-ħajja reliġjuża. Għalhekk, aktar ma jgħaddi ż-żmien, il-Knisja qiegħda tiddependi fuq lajċi biex taqdi s-servizzi tagħha. Lajċi qegħdin jiġu involuti aktar u m’ hemm xejn ħazin billi dawn jgħallmu d-duttrina. Wara kollox qegħdin ngħixu f ’komunità waħda. Basta dawn il-lajċi jkunu mħarrġa sew fit-tagħlim, filkatekiżmu tal-Knisja u jgħixu ħajja, kemm jista’ jkun, eżemplari.
19
22.01.2017
kullhadd.com
Taħseb li kien pass għaqli li l-Griżma tal-Isqof tiġi amministrata lil tfal ta’ 12-il sena flok ta’ 10 snin? L-età li fiha t-tfal jirċievu l-Griżma f ’Malta u Għawdex żdiedet matul is-snin minn 7 snin għal 10 snin u iktar riċenti għal 12-il sena. Naturalment dan wassal għal perjodu itwal ta’ formazzjoni, li żgur hu ta’ vantaġġ għaliex joffri opportunità li wieħed jagħraf iktar min hu Ġesù u jissoda iktar fil-mixja tiegħu fil-fidi. Il-ħasra hi li ħafna mhux veru jemmnu fil-bżonn ta’ formazzjoni nisranija imma jridu biss “jikkwalifikaw” biex jagħmlu l-Griżma u jaħsbu li l-bżonn ta’ formazzjoni jieqaf malli jirċievu l-Griżma tal-Isqof. Ma jagħrfux kemm hu meħtieġ li nibqgħu niffurmaw ruħna tul ħajjitna kollha. Quddiem l-opportunitajiet diversi li llum insibu biex nitgħallmu iktar it-tagħlim ta’ Ġesù, permezz ta’ bosta pubblikazzjonijiet, konferenzi spiritwali fuq l-internet u oħrajn, hija ħasra li ma napprofittawx ruħna minnhom.
Din kienet kwistjoni li kienet ilha tiġi diskussa, jekk il-Griżma kinitx tagħmel sens tingħata ta’ seba’ jew tmien snin. Wara ħafna konsultazzjoni u studju, disa’ snin ilu kienet ittieħdet id-deċiżjoni. L-iskop kien li l-Griżma, li wkoll fil-ħsieb tal-Knisja hi sagrament marbut mal-passaġġ mit-tfulija għall-adolexxenza jew għaż-żgħożija, tingħata f ’mument meta tista’ tiġi iżjed apprezzata. Barra minn Malta, hemm postijiet fejn tingħata wkoll ħafna iżjed tard u mhux eskluż li wkoll hawn Malta għad ikollna nirrevedu l-prassi tagħna. L-insistenza illum hi li l-formazzjoni ma tingħatax esklussivament f ’rabta biex wieħed jirċievi sagrament, iżda għall-ħajja u l-maturazzjoni tal-individwu. Illum faċli nifhmu li l-età ta’ 14-il sena mhix età ta’ tfulija. U proprju f ’din l-età hekk delikata u kruċjali hu importanti li nibqgħu nistudjaw kif l-aħjar nikkomunikaw it-tradizzjoni ta’ valuri u virtujiet li twassal biex ikollna rġiel u nisa ta’ karattru.
Naħseb li kien l-ewwel pass għaqli li sar fittagħlim u fil-preparazzjonijiet għas-Sagrament tal-Griżma. Nifhem li qatt ma jkun faċli li jsiru tibdiliet bħal dawn, iżda jekk irridu nifhmu sew is-sens sħiħ ta’ dan is-sagrament fejn qiegħed jikkonferma l-għażla li l-ġenituri jkunu għamlu għattfal meta kienu trabi fil-magħmudija, jien inħoss li l-età ta’ 12-il sena għadha baxxa biex wieħed jifhem il-pass li qiegħed jagħmel f ’dik l-età. Il-biża’ li tgħolli l-età aktar milli hi (bħal 15-il sena kif inhi fl-Italja) hi li ħafna ma jibqgħux jiġu u n-nuqqas tas-sagrament tal-Griżma għandu konsegwenzi oħra, bħan-neċessità tiegħu għas-sagrament taż-żwieġ. Iżda forsi dan ikun ta’ vantaġġ biex dawk li jidħlu bis-serjetà għaż-żwieġ Kattoliku jkunu aktar preparati għal dan is-sagrament importanti fil-ħajja tagħhom. Dan ikun ifisser li dawk li ma jkunux għamlu l-Griżma u jridu jidħlu għas-sagrament taż-żwieġ iridu l-ewwel jikkonfermaw bis-serjetà l-fidi tagħhom qabel jidħlu għall-pass hekk importanti taż-żwieġ Nisrani.
Naħseb li l-fatt li l-età ttellgħet minn seba’ snin għal 12il sena tista’ tidher pass naqra iebes. Biss il-kandidat għallGriżma tal-Isqof illum magħrufa wkoll bħala konfermazzjoni - għandu jkun konxju tal-pass li jmiss filħajja spiritwali tiegħu. L-età ta’ 12-il sena toffri dan il-mezz għax hemm wieħed ikun wasal biex jibda jifhem u jaċċetta dak li kien mitlub minnu. Ir-rabta tiegħu tkun aktar volontarja milli meta wieħed ikun iżgħar.
20
22.01.2017
kullhadd.com
Kitba ta’ tional li kien se jsir għall-ewwel f ’xi kompetizzjoni tal-moda. RAMONA PORTELLI darba. “Minn hemm komplejt Ħallejt f ’idejh sabiex jelabobil-preparamenti tiegħi fejn ra aktar dwar dan il-fatt minn L-immudellar huwa fost sibt diversi għajnuna minn dis- ħajtu. “F’Lulju tal-2014 tlift il-ħafna passatempi li dan injaturi tal-ħwejjeġ, mill-per- lil ommi, li ħalliet vojt kbir l-aħħar qed jinteressawni. sonal trainer tiegħi Mariano f ’ħajti. It-telfa t’ommi komMhux sabiex nipparteċipa Farrugia u minn Lorraine pliet tispirani biex inwettaq jew nimmudella, imma sabiex Sultana biex inkun nista nik- f ’realtà l-ħolma tagħha u inkun konxja tal-moda li hawn seb prestazzjoni tajba,” sostna tiegħi li nieħu sehem fix-xena tal-moda. Din il-ħaġa tkompli madwarna u fuq kollox inkun miegħi Neil. timlieni b’ispirazzjoni sal-ġurnaf din ix-xena x’tista’ toffri lil min għandu interess iseg- Ikklassifika fit-tnax-il post nata tal-lum biex inkompli navvanza ’l quddiem.” wiha aktar mill-viċin. Għal fil-Mister Supranational Qlibt id-diskors mill-imdin l-intervista tkellimt ma’ mudell Malti li dan l-aħħar Lejn l-aħħar tas-sena li għad- mudellar għall-ħajja in ġenerkien qed jirrappreżenta lil diet, eżattament fil-25 ta’ ali u ridt inkun naf xi jdejqu Malta fil-Polonja u mar tajjeb Novembru 2016, Neil beda b’mod in ġenerali fil-ħajja. f ’kompetizzjoni ma’ mudelli l-avventura tiegħu fil-Polonja “Meta ċertu persuni sfortuoħra minn madwar id-dinja. fejn iltaqa’ ma’ sebgħa u tletin natament juruk wiċċ b’ieħor. Qed nirreferi għal Neil Scerri. kompetitur ieħor minn mad- Hija ħaġa tad-dwejjaq li jiġri Għandu sitta u għoxrin sena, war id-dinja! “F’din il-kom- hekk meta speċjalment tkun urejt fiduċja joqgħod fir-raħal ta’ Birkirk- petizzjoni kellfihom,” sostara u huwa single. Preżenta- na diversi sfidi na miegħi ment jaħdem bħala electrical x ’ n a g ħ m l u mingħatechnician fl-Isptar Mater fosthom sfidi L-immudellar jr tlaqliq Dei, u studja fil-kulleġġ tal- tal-għawm u tat-tisjir, kif jagħtini Neil. MCAST f ’Raħal Ġdid. MistoqsFil-ħin liberu tiegħu jħobb ukoll nbiddlu ji jaħsibx imur jgħum f ’xi pixxina jew tyre ta’ karoz- sodisfazzjon fl-inqas kbir u meta jekk Malta jaqra ktieb għall-kwiet sa- za hijiex biżżejjbiex jirrilassa xi ftit mill-ħajja ħin possibbli. Barra minn nħares lejn ed għal mudell mgħaġġla ta’ kuljum. kellna il-passat nara bħalu sabiex Neil huwa ferrieħi u ċajti- hekk jesponi t-taler, u waħda mill-inqas prob- l-provi kuljum enti u sbuħilemi li qatt sab f ’ħajtu hija biex noħorġu kemm bidilni ja tiegħu, jew dik biex jagħmel ħbieb ġod- bl-aħjar mod bħala karattru jekk jeħtieġx da. Huwa bniedem li jħobb p o s s i b b li jiċċaqlaq jinżel għal-livell ta’ kulħadd u li. Dakinhar u niftakar flmill-pajjiż jaf ikun ta’ għajnuna għal kull t a s - s e r a t a ’ biex jagħmel individwu! ġejt msejjaħ unuri personali ħoss u akmat-Top 20 li rnexxieli tar suċċesIlu jimmudella erba’ snin fejn finalment si wieġeb spiċċajt kklas- nikseb h e k k : Mistoqsi kemm ilu fix-xena sifikat fit-tnax “Nemtal-immudellar, Neil stqa- -il post,” inrr miegħi li ilu għal dawn furmani kuntent għall-aħħar men li f ’Malta naslu sa ċertu livl-aħħar erba’ snin. “Kien Neil. u l-maġġoranza proprju Wayne Grech l-orgaIlkoll nafu li d-dehra fiżika ell, ma nizzatur ta’ Miss European li f ’dan il-qasam hija verament tal-popolazzjoni importankien stedinni biex inkun par- importanti. Bl-għajnuna tagħtix ti mill-fashion show tal-ilbies tal-personal trainer tiegħu za lil dan il-qasam. maskili. Minn dakinhar ’l Mariano Farrugia rnexxielu Eżempju żgħir, ċerhemm komplejt nieħu seh- jkun fl-aħjar kundizzjoni pos- tu pajjiżi fejn jidħem f ’diversi fashion shows sibli! “Nista’ ngħid li l-gym lu dawn it-tip ta’ fejn mbagħad matul is-sena sar parti mill-ħajja tiegħi fejn konkorsi l-ħin kolli għaddiet dħalt għall-ew- nattendi kuljum,” ikkonferma lu jibagħtu l-midja biex tagħti ħafna exwel kuntest! L-immudellar Neil. jagħtini sodisfazzjon kbir u Mill-immudellar bla dubju posure lill-mudelli li meta nħares lejn il-passat nara ta’ xejn u kull meta jieħu seh- jkunu se jirrappreżenkemm bidilni bħala karattru u em f ’konkorsi, Neil jinduna taw lil pajjiżhom. Biex niftakar fl-unuri personali li kemm qiegħed jikseb esper- wieħed ikompli jwettaq din rnexxieli nikseb,” beda jgħidli. jenza personali. il-ħolma nemmen li jkollu Kompla jgħidli li wara li kien Minbarra l-immudellar, Neil jsiefer barra minn xtutna fejn ġie kklassifikat first runner-up jipprattika l-futbol u ilu jil- jista’ jsib livell għoli, kif ukoll f ’Mr World Malta 2016 kienet għab għal dawn l-aħħar għox- impjieg f ’dan is-settur,” komavviċinatu Lorraine Sultana, rin sena. Preżentament jinsab pla jgħidli. Direttriċi ta’ Vogue Model fuq il-kotba tal-klabb tal-ewRigward pjanijiet għall-fuManagement biex fil-15 ta’ wel diviżjoni Lija Athletic fejn tur fix-xena tal-immudellar, Ottubru 2016 jieħu sehem ta’ kuljum jattendi għat-taħrig Neil ġie mistieden biex fixfil-Best Model of the World tant għal qalbu. xhur li gejjin jitla’ l-Polonja Malta 2016! Ta’ min jgħid li minbar- għall-photoshoots, kif ukoll Proprju dakinhar kien ra l-fashion shows li kien ilu f ’Marzu li gej se jikkompeti il-mument meta rebaħ it-titlu jieħu sehem fihom għal dawn f ’Londra fit-Top Model of tal-Best Male Model of the l-aħħar erba’ snin, li ħajru The World. World Malta 2016 flimkien l-aktar jidħol għall-kompetizFl-aħħar nett xtaq jgħid mal-unur personali l-ieħor tal- zjonijiet tal-immudellar kienet lill-qarrejja kollha ta’ din ilBest Physique. Dakinhar stess il-mewt ta’ ommu li seħħet gazzetta li qatt m’għandhom bħala sorpriża qalulu li kien madwar sentejn ilu. Fil-fatt jaqtgħu qalbhom u għandse jirrappreżenta lil Malta fil- minn dejjem kienet ix-xewqa hom jaħdmu sabiex il-ħolm konkors tal-Mister Suprana- tagħha li tarah jipparteċipa tagħhom isir realtà.
Ritratt: RONALD CAMILLERI
IT-TELFA T’OMMU ISPIRATU JIBDA JIKKOMPETI FL-IMMUDELLAR
21
22.01.2017
kullhadd.com
POLITIKA VIĊIN IN-NIES HELENA DALLI
Ministru għad-Djalogu Soċjali Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Ċivili
Il-politika hija tan-nies. Il-politika hija kif se ttejjeb ilħajja tan-nies filwaqt li tmexxi l-pajjiż ’il quddiem. Għalhekk, il-politika ssir sew meta min qed jagħmilha jkun viċin innies. Tkun politika tajba meta min qed jagħmilha jisma’, jiddeċiedi u jieħu azzjoni. Il-Partit Laburista tela’ filgvern fuq manifest li sar għax il-partit kien viċin in-nies. Wettaqna parti kbira minn dan il-manifest għax bqajna viċin in-nies. B’sodisfazzjon ngħid li l-Ministeru mmexxi minni li jkopri diversi oqsma fosthom il-qasam tal-konsumatur, id-drittijiet tal-ħaddiema, id-djalogu soċjali, il-volontarjat, il-qasam tal-ugwaljanza u d-drittijiet ċivili diġà wettaq mad-disgħin fil-mija tal-wegħdi elettorali. Fil-qasam tal-konsumatur nieħu gost ninnota li pajjiżna
qiegħed mal-aqwa tliet pajjiżi fl-Ewropa fejn jidħlu n-negozji u l-konsumaturi. Dan ifisser li l-informazzjoni fost il-konsumaturi Maltin dejjem qed tiżdied. Anke fejn jidħol ix-xiri onlajn, l-istatistika hija waħda pożittiva fejn huwa stmat li 39% tal-konsumaturi Maltin jixtru minn fuq l-internet. Fl-istess ħin, qed naħdmu biex ninkoraġġixxu aktar negozji lokali jtejbu l-esperjenza tax-xiri billi joffru s-servizzi tagħhom onlajn. Ġimagħtejn ilu, jien flimkien mal-Ministru Chris Cardona ħabbarna riforma fil-ħinijiet tal-ftuħ tal-ħwienet li tirrifletti aħjar il-ħtiġijiet tal-lum kemm għall-konsumaturi kif ukoll għall-bżonnijiet tan-negozji. Riforma li ħassejna li kien wasal iż-żmien li sseħħ fil-kuntest tar-realtajiet ġodda li qed ngħixu fihom, fosthom biż-żieda ta’ aktar nisa fis-suq tax-xogħol. Il-Gvern poġġa fuq quddiem l-interessi tal-ħaddiema li se jkunu qed jaħdmu nhar ta’ Ħadd u għaldaqstant, ħabbarna li min fil-kuntratt tax-xogħol tiegħu m’għandux speċifikat li jrid jaħdem nhar ta’ Ħadd, ma jistax jiġi obbligat li jidħol nhar ta’ Ħadd bilfors. Dan għamil-
nieh għaliex nifhmu li hawn akbar ta’ mediċini għall-konħaddiema li jixtiequ li ma sumaturi tal-ogħla kwalità u bi prezzijiet orħos. jaħdmux il-Ħadd. Fil-ġimgħat Taħt din li ġejjin, kull l-amminisdar f ’Malta trazzjoni, Dan ix-xahar u Għawdex il-konsumaturi gawdew stess, għadna se tkun qed ukoll minn tirċievi kopja roħs kontinwu kemm ħabbarna ta’ żewġ charfil-prezzijiet d-disa’ roħs ters fil-qasam ta’ għexieren tas-servizzi ta’ mediċi- fil-prezzijiet finanzjarni li jintużaw tal-mediċini ji li nedejna għat-trattaftit tal-ġranet ment ta’ diver- f’din ilu. L-għan si kundizzjoni- il-leġislatura tagħhom hu jiet fosthom biex il-konl-ażma, id-di- flimkien ma’ sumaturi jkunu jabete, mard jafu x’inhuma tal-qalb, press- numru ieħor sew id-drittijiet joni, mard ta’ mediċini kif ukoll l-obfl-għadam kif bligi tagħhom ukoll mediċi- ġeneriċi ġodda li kemm meta ni għat-trat- tpoġġew fuq jmorru biex tament taljinvestu kif kanċer. Dan is-suq ukoll meta ix-xahar stess, għall-ewwel jmorru biex għadna kemm j i n q d e w ħ a b b a r n a darba b ’s e r v i z z d-disa’ roħs bankarju. fil-prezzijiet L-istess tal-mediċini f ’din il-leġisla- għamilna meta fl-okkażjoni tura flimkien ma’ numru ieħor ta’ Jum il-Ħaddiem, il-Minista’ mediċini ġeneriċi ġodda li teru nieda charter għad-drittpoġġew fuq is-suq għall-ew- tijiet tal-ħaddiema li wkoll wel darba. Dan ifisser għażla ntbagħat f ’kull dar, biex
il-ħaddiema jkunu jafu x’inhuma l-obbligi u d-drittijiet tagħhom fuq il-post tax-xogħol. F’dan is-settur, qed naħdmu biex b’konsultazzjoni sħiħa mal-imsieħba soċjali fuq il-Bord għar-Relazzjonijiet Industrijali, nemendaw il-liġi tax-xogħol biex din tirrifletti aħjar il-bżonnijiet tal-lum. Fl-istess ħin, wara li bdejna nindirizzaw il-ġlieda kontra l-prekarjat mal-ħaddiema tal-kuntrattur li jagħtu servizz lill-Gvern, b’investiment ta’ €18-il miljun fit-tliet snin li għaddew, issa se nkunu qed nindirizzaw il-prekarjat fis-settur privat. Tul din il-leġislatura saħħaħna l-istrutturi diversi li għandna biex jitkattar id-djalogu soċjali f ’pajjiżna. Ftit tal-ġimgħat ilu, il-Parlament approva l-emendi għal-liġi li se tirristruttura l-MCESD, organu importanti b’rappreżentanza wiesgħa mill-unions, min iħaddem u mis-soċjetà ċivili. Minkejja l-impenji kollha li l-Presidenza se ġġib magħha, il-ħidma tagħna bħala Gvern fuq bażi nazzjonali tkompli. Impenjati li naħdmu aktar biex inkomplu ntejbu l-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini tagħna.
PROTEZZJONI GĦAL ULIEDNA CARMELO ABELA Ministru għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali
Wieħed mill-agħar inkubi li qatt jista’ jgħix ġenitur huwa l-għejbien ta’ xi wieħed jew waħda minn uliedu. Sfortunatament, kull sena, mijiet ta’ eluf ta’ ġenituri madwar id-dinja jgħaddu minn din l-esperjenza trawmatika għall-aħħar. L-affarijiet isiru saħansitra aktar iebsin jekk ikun hemm indikazzjonijiet sostanzjali li t-tifel jew it-tifla jkunu nħatfu u li jistgħu jkunu f ’riskju kbir li jiġrilhom xi ħaġa jew saħansitra jinqatlu. Minorenni jiġu rrapportati neqsin għal diversi raġunijiet. Il-każijiet li jidħlu għand il-pulizija jinkludu lil dawk li jaħarbu mid-dar jew minn fejn ikunu joqogħdu mal-kustodji tagħhom, tfal li jinħatfu minn wieħed jew waħda mill-ġenituri tagħhom stess, tfal migranti li ma jkunux akkumpanjati minn adult u li jkunu neqsin, u tfal
li jinħatfu minn terzi persuni. Kull sena fl-Unjoni Ewropea jiġu rrappurtati neqsin mal-250,000 tifel u tifla. It-tfal neqsin spiss isibu ruħhom f ’sitwazzjonijiet perikolużi, u r-riċerka tindika li f ’76 fil-mija tal-każijiet fejn it-tfal maħtufin jinqatlu, dan iseħħ fl-ewwel tliet sigħat. Din il-figura skonvolġenti ma tħallilna l-ebda dubju dwar l-importanza assoluta li, f ’każijiet bħal dawn, nirreaġixxu bla ebda telf ta’ żmien - m’hemmx ħin x’naħlu. Minn kemm nirrispondu malajr tista’ tiddependi l-ħajja ta’ tifel jew tifla li jkunu għebu. Fortunatament, hawn Malta ma jkollniex każijiet spissi ta’ ħtif ta’ tfal. Iżda l-fatt hu li hawnhekk m’aħniex nitkellmu dwar numri u statistika; qed nitkellmu dwar il-possibbiltà li tifel jew tifla jiġrilhom xi ħaġa jew saħansitra jitilfu ħajjithom. Huwa għalhekk li, anki aħna, irridu nkunu armati bl-aħjar mod sabiex, jekk u meta jinqala’ l-bżonn, inkunu nistgħu nisfruttaw dak kollu li hemm għad-dispożizzjoni tagħna biex insalvaw lit-tifel jew lit-tifla li jkunu neqsin u fil-periklu. Għalina, anki l-ħajja ta’ tifel
wieħed jew tifla waħda hija qasir, jinfurmaw lill-pubbbiżżejjed biex ninvestu sa- liku meta jkollhom il-biża’ biex inkunu f ’pożizzjoni aħ- li l-ħajja ta’ tifel jew tifla, li jar li nsalvawha. jkunu nħatfu jew spiċċaw Il-pulizija Maltija minn neqsin, tkun f ’periklu imdejjem tat priminenti. Dan jorità assoluta isir permezz lill-każijiet reta’ avviżi li latati mat-tfal Din is-sistema, jinħarġu mamaħtufin jew imsejħa lajr ħafna neqsin. Dan fuq il-midja l-impenn il- AMBER Alert, bħat-teleKorp kompla tippermetti li vixin, ir-radjurih bħalju, il-portals lum ġimgħa l-pulizija, f’ħin tal-aħbarijiet, meta inaw- verament qasir, il-messaġġi gurajna l-inbil-mowbat r o d u z z j o n i jinfurmaw jl, u t-tabelf ’Malta ta’ li elettroniċi sistema nazz- lill-pubbliku fit-toroq u jonali ta’ alert meta jkollhom f ’postijigħal każijiet et oħra, fost ta’ tfal neqsin il-biża’ li l-ħajja l-oħrajn. li jkunu ta’ tifel jew B’dan il-mod, fil-periklu u int u jien insigħal każiji- tifla, li jkunu ru nafu tista’ et ta’ ħtif ta’ nħatfu jew tgħid mill-ewtfal. Dan sar wel meta b l - g ħ a j n u n a spiċċaw neqsin, jseħħ każ u kbira tal-orallura nkunu tkun f’periklu ganizzazzjoni f ’pożizzjoni i n t e r n a z z - imminenti aħjar biex jonali mhux ngħinu lill-pug over nattiva lizija sabiex magħrufa bħala AMBER tifel jew tifla li jkunu neqsin Alert Europe. u li jkunu wkoll fil-periklu li Din is-sistema, imsejħa jiġrilhom xi ħaġa jew, agħar, AMBER Alert, tippermetti li jinqatlu, jinstabu kemm lill-pulizija li, f ’ħin verament jista’ jkun malajr u jingħaq-
du mill-ġdid mal-familji tagħhom. Nistiednek tidħol fis-sit elettroniku amberalert. com.mt u tinkiteb biex anki int, jekk allaħares qatt ikun hemm każ ta’ ħtif ta’ tifel jew tifla, tiġi infurmat minnufih b’email mingħand il-pulizija. Fl-aħħar jiem ħabbarna wkoll li l-pulizija Maltija ngħaqdet man-Netwerk tal-Pulizija dwar it-Tfal Neqsin fi ħdan l-AMBER Alert Europe. Din l-istruttura informali hija mmexxija minn Charie Hedges, li hu rikonoxxut bħala wieħed mill-esperti ewlenin tar-Renju Unit dwar it-tfal neqsin jew maħtufin, u toffri appoġġ, pariri u taħriġ speċjalizzati lill-membri. Il-ħarsien tat-tfal minn dejjem kien magħġun fil-valuri fundamentali tagħna l-Maltin. Anki l-Gvern, huwa impenjat biex jieħu l-inizjattivi meħtieġa biex jippromwovi l-benesseri tat-tfal u jissalvagwardja l-aħjar interessi tagħhom. Dan se jkun rifless anki waqt il-Presidenza Maltija tal-Kunsill talUE, li matulha se nkunu qed naħdmu bis-sħiħ biex naraw li fil-livell Ewropew isiru aktar passi ’l quddiem fil-qasam tat-tfal neqsin.
22
22.01.2017
IL-POLITIKA TAL-BIGILLA
kullhadd.com
X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI
16.01
Raħsu l-prezzijiet tal-petrol u tad-diesel.
17.01
Ġie deċiz li tinġieb Malta magna speċjali tal-X-Ray magħrufa bħala Biplanar Angio.
CATHERINE
FENECH Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL
Dan il-pajjiż imsejken għandu destin kiefer skont il-ġudizzju tal-PN. Ġaladarba jkun filgvern il-PN, allura mhux filparlament biss jikbru l-fjuri imma mal-pajjiż kollu. Imma hekk kif jiġu sfiduċjati millpoplu, donnu taqa’ seħta fil-pajjiż, kull biċċa xogħol li l-Gvern jipproduċi issir korrotta, kull pass ’il quddiem jintefa’ dubju fuqu, kull ewro li jdaħħal il-pajjiż isir maħmuġ, kull impjieg maħluq huwa prekarju, insomma fi ftit kliem, il-fjuri jieqfu jikbru filParlament u Malta kollha ssir tinten pesti. Mhux talli hekk talli jekk ilgvern ma jkunx Nazzjonalista allura l-gvern jimbarazzana, ma nibqgħux kburin li aħna Maltin, nistħu u ninħbew wara l-maktur, u aktar minn hekk ilGvern preżenti jsir saħansittra vendikattiv. Gvern vendikattiv ikun gvern li ma jżidx pensjonijiet, ma jnaqqasx it-taxxa tad-dħul, ma jraħħasx il-kontijiet taddawl u tal-ilma, ma jraħħasx il-gass, ma jgħollix il-pagi, ma jgħollix l-istipendji, ma jinvestix fl-edukazzjoni effettiva, ma jinċentivax innegozji partikolarment innegozji ż-żgħar, ma jkabbarx l-ekonomija, ma joħloqx impjiegi, ma jġibx investiment lejn pajjiżna, ma jkabbarx it-turiżmu, ma jagħtix iddinjità lil persuni b’diżabilità u jinċentivahom sabiex jidħlu fid-dinja tax-xogħol u jibnilhom djar fil-komunità, ma jinċentivax lill-mara sabiex
tidħol fid-dinja tax-xogħol u nkunu blue print għall-Ewropa bl-introduzzjoni taċ-child care b’xejn, ma jagħtix id-drittijiet ċivili, ma jimpurtahx missaħħa tal-poplu u ma joffrilux ġenerazzjoni ta’ enerġija aktar nadifa, ma jimpurtahx millkura tal-pazjenti u l-morda u ma jinvestix fi sptarijiet u kura ġdida b’xejn, ma jippruvax isolvi l-lista tal-pilloli out of stock u jqabbilha mal-piżelli tal-grocer. Gvern li ma jixraqx lill-poplu jkun xħiħ mal-poplu u jgħollilu l-kontijiet bil-qalb filwaqt li jieħu bil-moħbi €600 żieda filġimgħa. Gvern li ma jixraqx il-poplu jkun dak li biegħ assi prinċipali u kumpaniji pubbliċi bis-soldi jew inkella fallihom u għalaqhom jew ġabhom għarkupptejhom bla nifs. Gvern li ma jixraqx lill-poplu huwa min fix-xhur kesħin taxxitwa jgħolli l-gass. Partit li ma jixraqx lill-poplu huwa dak il-partit li jippreferi li jħallina nibilgħu l-emissjonijiet talHFO sabiex il-ħbieb jibqgħu jdaħħlu l-commissions, jew dak li meta ġie għas-si u n-no astjena milli japprova drittijiet ċivili lill-poplu tiegħu. Gvern li ma jixraqx lill-poplu huwa dak li bena sptar state of the art li barra li hu mtaqqal b’xamma kbira ta’ korruzzjoni sibna li mibni ħażin, bi struttura dgħajfa u perikoluża. Partit li ma jixraqx lill-poplu huwa dak li jara kif jagħmel u ma jitlifx okkażjoni waħda biex jipprova jħammeġ ir-reputazzjoni talpajjiż mal-barranin. Dan l-aħħar il-PN sar dilettant tal-vokabolarju kkulurit, donnu l-karnival ġie kmieni. Il-PN irid jilgħabha tal-cool. Ma jaraw xejn ħażin li jqisu lil Hitler bħala progressiv u jqabblu lil dan id-dittatur qattiel u kif ukoll lil Stalin, gwapp ieħor bħalu, mal-Prim Ministru. Xejn ma jimporta li nitkellmu laxk u
nagħtu aġġettivi pastażi u dispreġjattivi lill-avversarji politiċi tagħna. Għal-PN dan huwa mod ġdid kif tħares lejn il-politika, mod frisk qalu, għax il-poplu ddejjaq bil-politika tradizzjonali. Bħal dak li qallu la l-poplu mdejjaq bil-politiċi u sar jarahom medjokri, allura nirriduċu għall-politika talbigilla, nwaqqgħu l-politika f ’livell baxx u diżgustanti għax mingħalina l-poplu jrid politika divertenti. Il-politika mhix teatrin. Missew il-qiegħ aktar u aktar meta jkollok il-kap li jgħid li għandu l-istess linja ta’ ħsieb ta’ min qed “jagħti’’ l-kulur ilpolitika Maltija. Il-kilba għal poter tagħtihom saħħa barranija u għamad millmistħija tant li jaslu li jgħajru lil sħabhom stess fl-UE ġewwa l-Parlament Malti u kif ukoll jattakkaw lil pajjiżna fil-Fora Ewropej biex jiskurjaw punti politiċi. Dan hu atteġġjament mhux biss ta’ dak li l-Ingliżi jgħidulu “sour grapes,” għira bażwija għax iħossu d-dritt divin li l-Presidenza talKunsill tal-UE suppost qed imexxuha huma, imma wkoll għax il-PN sa minn twelidu dejjem ħaddan din l-istrateġija li jagħmel minn kollox biex iħammeġ isem pajjiżna barra minn Malta sabiex inaffar l-investiment mill-pajjiż u b’hekk l-ekonomija tagħmel rigress. Jitmejlu li l-poplu jbati, imbasta jogħrku jdejhom kif jisimgħu l-poplu jgerger u jirnexxilhom jaħtfu is-siġġu tal-poter. Dak li qed iseħħ illum seħħ diversi drabi fil-passat meta n-Nazzjonalisti ma kinux fittmun tal-pajjiż. Il-mibki l-Perit Duminku Mintoff kien qal: ‘’Kull kwistjoni li kellna barra minn Malta, dejjem żammew kontra Malta.’’ Kliemu huwa tad-deheb u għadu jgħodd sallum, għax il-PN ma jitgħallem u ma jinbidel qatt.
18.01
Ġie deċiz ukoll li jinxtara CT Scanner ġdid li joffri testijiet tal-qalb mingħajr ma jidħlu pajpijiet fil-qalb tal-persuna.
19.01 Is-Segretarju Parlamentari Dr. Ian Borg tniżżel f ’waħda mill-listi ta’ Forbes, lista internazzjonali li tindika lil dawk iż-żgħażagħ li jkunu qed jispikkaw fil-ħidma tagħhom.
20.01
Filwaqt li fl-2010 kienu 50 il-persuni b’diżabilità li daħlu fid-dinja tax-xogħol, fl-2015 daħlu 350 persuna.
21.01
Il-bejgħ mill-ħwienet żdied bi 2%.
22.01
Il-Eurostat irrappurtat li Malta rreġistrat it-tielet l-inqas rata ta’ qgħad flUnjoni Ewropea.
23
22.01.2017
kullhadd.com
MID-DJARJU TA’
NAZJU N-NAZZJONALIST IS-SIBT, 14 TA’ JANNAR
IL-ĦAMIS, 12 TA’ JANNAR Sewwa għamel Simon tagħna għajjarhom f ’wiċċhom lil tal-Unjoni Ewropea għax vera ma nafx x’naqbad insejħilhom. Ilu millinqas tliet snin Simon jgħidilhom li hemm ħafna affarijiet jintnu fil-kuntratti tal-Power Station, imma meta flewhom, dawn iċ-ċwieċ ma xammew l-ebda riħa. Ikolli ngħid li dak Junker u Joseph Muscat jieklu l-kirxa flimkien. Imma jien konvint li Simon tagħna mhux se jaqta’ qalbu u jsibilhom irkaptu. Viva Simon, Viva Simon Ħej. Viva Simon, Viva Simon Ħej. Aħjar ma ngħajjatx li ma jisimgħuniex il-ġirien u jaħsbu li anke jien dort!
IL-ĠIMGĦA, 13 TA’ JANNAR Uff xi dwejjaq. Erġajna. Tgħidli qalbi għandna sitt xhur sħaħ nisimgħu lil tal-Unjoni Ewropea jfaħħru lil Joseph Muscat. Issa ġie Pat Cox li kien president u issa ma nafx x’inhu, u mar iżur il-proġett talKappara, qisu kuljum jgħaddi minn hemm. U biex jgħaxxaqha, qagħad ifaħħar lil Joseph Muscat għax diġà akkwista l-flus għall-proġett tal-Marsa. Għax ma qalx li dan kollu qiegħed jinkiseb bis-saħħa ta’ Simon tagħna, għax li kien għal Joseph Muscat lanqas biss sirna membri tal-Unjoni Ewropea! Kemm hu kiefer id-destin hux!
kollu jaqbad ma’ Jason Azzopardi. Ngħid jien ma nistgħux ngħidu lil Zaren jagħtina kwart ta’ miljun ewro f ’ċedoli u mbagħad nagħtuhomlu lura biex taparsi nkunu ħallasna d-dejn? Xejn xejn, jieħu xi ftit tal-imgħax, miskin Zaren, u mhux jieħu biss biċċa art ta’ tmien miljun ewro għal inqas minn miljun ewro.
Kemm hu bravu Simon tagħna! Il-veru għamel akkwist b’Salvu Mallia. Fejn qatt konna nobsru li fil-partit se jkollna bniedem b’missjoni bħal Che Guevara, Mahatma Ghandi, u saħansitra Ġesù Kristu. Lanqas il-kbir Eddie ma kien bħalu. Mhux għax Salvu Mallia hu aħjar minn Simon, imma ngħid għalija jien inqisu l-id il-leminija tiegħu. Iċ- IT-TLIETA, 17 TA’ JANNAR ċuċata li kiber għax kieku meta niġu biex naħtru kap wara Simon, jien lilu nipproponi. Keep it up, Ilni naf li fil-partit hemm min qiegħed jagħtih ilSalv! gambetti lil Simon tagħna, imma issa ħarġet filberaħ, grazzi għal dik tal-Wardija. Li ma nistax nifhem hu għala din iddeċidiet li tikxfilna għajnna IL-ĦADD, 15 TA’ JANNAR u tperreċ dan l-inkwiet mal-erbat irjieħ tad-dinja. Meta staqsejt dwar dan lil Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna, Qatgħalhom l-għatx bil-perżuta Simon lil dawk dan pront weġibni li dik dejjem imxiet fuq pariri kollha li qegħdin jgħidulu biex ikeċċi lil Salvu ta’ xi ħadd qrib ħafna ta’ Eddie l-kbir. Hi x’inhi Mallia. Qalilhom ċar u tond li l-partit għandu r-raġuni, issa nittama li tal-Wardija tgħidilna liema bżonn lil kulħadd. Għandna bżonn nies bħal Salvu huma dawk id-deputati li qegħdin jaħdmu biex Mallia li għandu missjoni bħal Ghandi u Ġesù nitilfu l-elezzjoni biex iqaċċtu lil Simon. B’hekk Kristu! Għandna bżonn nies bħal Zaren Vassallo inkunu nafu min huma ħalli ma nivvutawlhomx, li jsellifna l-eluf u skont dawk tal-istamperija ma kif wara kollox qaltilna hi. jeħodhom qatt lura, u l-Bambin biss jaf kemm xtara ċedoli! Għandna bżonn nies bħal missieri li lili semmieni Nazju għax il-kappillan ma ħallihx L-ERBGĦA, 18 TA’ JANNAR isemmini Nazzjonalist! Insomma min mhux kontra tagħna, huwa magħna! Naqbel mija fil-mija mal-viċi kap Beppe Fenech Adami li ma tkunx idea ħażina jekk lil Salvu Mallia nagħtuh programm fuq in-NET. Anzi jien IT-TNEJN, 16 TA’ JANNAR ngħid li tkun idea sublimi jekk nagħtuh programm kuljum mit-Tnejn sal-Ġimgħa, daqskemm għandu Idaħħaqni dak Owen Bonnici. Qisu skopra missjonijiet x’jaqdi. Fuq kollox ma naħsibx li l-Amerka għax sar jaf li Zaren Vassallo sellef l-eluf għandna wisq deputati u kandidati li kapaċi lill-partit u għadu ma ħadhomx lura. Jien għalija jagħmlu programm fuq it-television bħal Salvu din mhi aħbar xejn. Tkun aħbar kieku Zaren jitlob Mallia. Nispera biss li ma nagħtux xi programm lill-partit jagħtih il-flus lura, x’kull waħda! lil xi wieħed minn dawk id-deputati li qegħdin Però jien kieku xorta waħda naqtagħlu l-għatx jippruvaw jagħtu l-gambetti lil Simon tagħna biex, bil-perżuta lil Owen Bonnici u mhux inħallih il-ħin mingħalihom, jeħdulu postu.
PARTEĊIPANTI F’KULL DJALOGU SOĊJALI ANTON
VELLA
SME HELPDESK EXECUTIVE, MEA
Bdiet sena oħra, u b’hekk irridu nħarsu lura lejn dak li għamilna s-sena li għadha kif spiċċat u b’determinazzjoni nħarsu ’l quddiem sabiex ikollna sena mimlija suċċessi aktar minn dak li għamilna flimkien s-sena l-oħra. Dan l-aħħar, meta ltqajt ma’ diversi ħbieb, u numru ta’ imprendituri Maltin, irrealizzajt ħafna aktar minn qatt qabel, li mhux kulħadd jaf eżattament x’inhu r-rwol talMalta Employers’ Association (jew kif jafuna ħafna, l-MEA). Ir-rwol prinċipali, sa minn dejjem kien u għadu, li jipproteġi u jiggwida lil min iħaddem, speċjalment fejn jidħlu relazzjonijiet industrijali, fis-setturi varji li jaħdmu
fihom, kif ukoll fl-iżvilupp tar-relazzjonijiet bejn min iħaddem u l-istess impjegati tagħhom. L-MEA barra li aħna assoċjazzjoni ta’ min iħaddem, aħna wkoll union tal-employers. Dan ifisser li nieħdu ħsieb lil min iħaddem, sabiex nagħrfu niggwidawh, nipproteġuh, u noffrulu s-servizzi tagħna fejn ikun meħtieġ, sabiex jirrisolvi ċirkostanzi diffiċli li minn żmien għal żmien jista’ jkun li jiltaqa’ magħhom. Iva, kif jeżistu Unions tal-impjegati, aħna nidentifikaw irwieħna bħala Union tal-Employers. Iżda, l-MEA llum il-ġurnata qed toffri ħafna iżjed minn hekk. L-MEA illum, wara 51 sena esperjenza, f ’ħidma kontinwa ma’ mijiet ta’ employers, hija organizzazzjoni stabbilita u rispettata, fil-qasam, taddjalogu soċjali. Teżisti relazzjoni eċċellenti mal-korpi kostitwiti l-oħrajn kollha. Qed tkun il-vuċi tal-ħafna, u qatt ma toqgħod lura milli toħroġ għonqha sabiex tkun minn ta’ quddiem li tipproteġi
d-drittijiet tal-istess employers. F’dawn l-aħħar snin, l-MEA intervjeniet sabiex ġew iċċarati kwistjonijiet li kienu qed jaffaċċjaw l-employers, dwar l-impjieg ta’ persuni b’diżabilità. Ippreżentat proposti konkreti kif il-Gvern jista’ jnaqqas il-burokrazija fis-settur tan-negozju. Tat il-veduti tagħha, waqt ilkonsultazzjoni pubblika, dwar il-ħinijiet tal-ftuħ tassettur kummerċjali f ’pajjiżna. Ipparteċipat f ’diskussjonijiet dwar kif tista’ taħdem aħjar is-sistema tal-ispettorat tannegozju. Ilmentat uffiċjalment mal-amministrazzjoni talGvern dwar il-proċess ta’ ingaġġ ta’ ħaddiema barranin, ma’ intrapriżi lokali. Qiegħda tipparteċipa bis-sħiħ, u ssemma’ leħen l-employers, f ’diskussjoni dwar it-tfassil talAtt dwar l-Ugwaljanza. Qed targumenta bis-sħiħ sabiex ilkoll noqogħdu attenti dwar ilpropost ċaqliq fil-paga minima. Fuq kollox sena wara sena l-MEA dejjem ħadmet sabiex ippreżentat numru sostanzjali ta’ proposti konkreti, f ’isem
il-membri tagħna, qabel kull baġit. L-MEA, ma taġixxix biss b’mod reattiv, iżda ta’ spiss tagħraf issemma’ leħinha b’mod proattiv. L-imprendituri, li jħaddmu l-impjegati magħhom, isibu lil MEA, bħala t-tarka tagħhom, li titkellem għalihom, bla biża’, kull meta jkun hemm il-bżonn. L-MEA temmen li bil-mod kif taġixxi, qed tagħti kontribut kbir fl-isfera ta’ djalogu soċjali f ’pajjiżna. Qed tkun strumentali sabiex tiftaħ għajnejn l-amministrazzjoni, fejn din, mingħajr ma tkun qed tinduna, jista’ jkun li tkun ser toqros jew tiskomoda operat fin-negozju. L-MEA mhijiex xi assoċjazzjoni li taqbeż biss għal xi setturi partikolari ta’ employers, u fil-fatt tħaddan magħha, kemm negozji li jħaddmu magħhom ftit persuni, kif ukoll oħrajn li jħaddmu mijiet u eluf. Fost il-membri hemm negozji ta’ kull xorta, kemm dawk filqasam kummerċjali, fis-settur tas-servizzi, fl-oqsma kollha
tal-manifattura, kif ukoll dawk industrijali. L-MEA determinata li tkompli tipparteċipa f ’kull tip ta’ djalogu soċjali, u ser tibqa’ determinata tagħti kontribut siewi lil-amministrazzjoni, kif ukoll lis-soċjetà kollha kemm hi. Għalhekk ser tkompli bilħidma tagħha, billi tibqa’ attiva, tibqa’ tipproduċi programmi televiżivi, tibqa’ torganizza taħriġ għall-employers, tibqa’ toffri servizz ta’ għajnuna lil sidien ta’ negozji żgħar permezz tal-SME Helpdesk tagħha, u fuq kollox tkompli tħares id-drittijet tal-istess employers, billi b’mod kostruttiv, tressaq proposti tajbin, li jtejbu dak li ġa jeżisti. Kull min jixtieq jagħmel kuntatt magħna (bħala assoċjazzjoni ta’ min iħaddem) jista’ jagħmel dan billi jċempel fuq 21222992 jew 21237585. Jista’ wkoll jibgħat email fuq anton.vella@maltaemployers. com jew juża it-24/7 helpline 21222006, billi jċempel u jħallilna ismu, sabiex fl-iqsar żmien possibbli nkunu nistgħu nikkuntattjawh.
24
22.01.2017
kullhadd.com
IL-MONSINJUR LI NDIFEN DARBTEJN
EMAN BONNICI Dwar Mons. Guglielmo Giaquinta
It-Tnejn, 31 ta’ Ottubru 2016, fil-knisja ta’ Santa Maria ai Monti f ’via della Madonna dei Monti 41, Ruma, li fiha hemm meqjum il-fdal tal-pellegrin San Ġużepp Benedittu Labre, ingħata difna mill-ġdid Mons. Guglielmo Giaquinta, li midfun għal tnejn u għoxrin sena fiċ-Ċimiterju Monumentali Ruman talCampo Verano fil-qabar talAssociazione Clero Romano, kien maqlugħ xi ġranet qabel u mqiegħed f ’tebut ġdid. Ilfdal twassal solennement fil-knisja msemmija fejn kienet iċċelebrata quddiesa fis-sitta ta’ filgħaxija li għaliha attendew diversi, bid-difna ssegwi ma’ tmiem iċ-ċelebrazzjoni Ewkaristika taħt it-turġien tal-artal talkappella tan-Nattività. Min kien Mons. Giaquinta? Għal bosta Maltin u Għawdxin, isem l-Isqof Giaquinta m’għandu bżonn tal-ebda introduzzjoni: mhux biss il-moviment tiegħu Pro Sanctitate huwa magħruf minn bosta, imma ħafna għadhom dawk li jiftakruh ukoll b’mod personali fiżżjarat tiegħu fil-Gżejjer Maltin, b’mod speċjali f ’Għawdex, fejn il-figura tiegħu għadha partikolarment popolari, b’mod speċjali fost il-kleru djoċesan. Imwieled Noto, Provinċija ta’ Sirakuża fi Sqallija fil-25
ta’ Ġunju 1914, Guglielmo Giaquinta trabba Ruma, fejn ta’ età bikrija daħal isseminarju, l-ewwel f ’dak minuri ta’ Sant’Apollinare u sussegwentament f ’dak maġġuri ta’ San Ġwann Lateran. Ordnat saċerdot fit18 ta’ Marzu 1939, iċċelebra l-ewwel quddiesa solenni tiegħu l-għada fil-knisja ta’ Santa Liena fil-belt ta’ Ruma. Waqt li ssokkta għaddej blistudji tiegħu bejn l-1939 u l-1942, beda jservi bħala viċi fil-knisja ta’ Santa Maria ai Monti, li llum qiegħda tilqa’ l-fdal tiegħu, u fil-knisja talMadonna ta’ Loreto fil-pjazza li ġġib dan l-istess isem qrib Pjazza Venezja. Direttur spiritwali taż-Żgħażagħ Azzjoni Kattolika, bejn l-1945 u l-1955 serva bħala vigarju ġudizzjarju fi ħdan il-Vigarjat tad-Djoċesi ta’ Ruma. Maħtur assistent direttur spiritwali tal-Azzjoni Kattolika Nisa fl-1947, l-esperjenza kontemplattiva u teoloġika tiegħu, nisslet f ’Giaquinta l-għarfien li s-sejħa għall-qdusija hija l-vokazzjoni fundamentali ta’ kull bniedem u dan wasslu biex iddedika ħajtu u l-appostolat kollu tiegħu għall-predikazzjoni ta’ rtiri, eżerċizzi spiritwali, konferenzi u fuq kollox għat-twaqqif talMoviment Pro Sanctitate, bl-għan tiegħu ikun proprju dak li jevanġelizza din is-sejħa għall-qdusija lil kulħadd. Il-
moviment tnissel fl-1947 u maż-żmien ingħaqdu miegħu bl-istess għan ta’ appostolat grupp ta’ xebbiet: l-Oblate Apostoliche, u ieħor ta’ saċerdoti: l-Apostolici Sodales. Ma damux ma nfetħu djar mill-Pro Sanctitate f ’Catania, Palermo, Imperia, Pescara, Brescia, wara naturalment dik ta’ Ruma fejn ingħatat bidu l-mixja, u eventwalment fl-Istati Uniti tal-Amerka, fejn twaqqfu ċentri u djar tal-moviment f ’Los Angeles, California; Brooklyn, New York u Omaha, Nebraska. Fl-1965 kien imiss Brussell, Għawdex, Kottayam fl-Indja, il-Latvja u bnadi oħra tad-dinja, fejn komunitajiet interni kif ukoll esterni, ifittxu li jwasslu lil ħaddieħor, l-idea nobbli tal-fundatur. Sadanittant, wara t-twaqqif ta’ dawn il-movimenti, Giaquinta ssokkta għaddej bil-ħidmiet tiegħu ġewwa Ruma, sakemm il-Papa Pawlu VI appuntah amministratur appostoliku tad-djoċesi ta’ Tivoli fl-24 ta’ Settembru 1968. Huwa rċieva l-konsagrazzjoni episkopali bis-sede titulari ta’ Carini nhar l-1 ta’ Novembru tal-istess sena mill-Kardinal Angelo Dell’Acqua fil-bażilika Rumana ta’ Sant’Andrea della Valle. Eventwalment appuntat ordinarju tad-djoċesi fit-18 ta’ Marzu 1974, Giaquinta mexxa s-sede afdata lilu sal-25 ta’ Ġunju 1987, meta rriżenja minħabba raġunijiet ta’ saħħa.
g ħ a l l qdusija.” Il-qdusija, s k o n t Giaquinta, hija maħsuba bħala tweġiba “massima” talkreatura umana għallimħabba t’Alla. Din ir-risposta tinħass bi ħtieġa u dover filjali sforz tas-sagrament tal-magħmudija, kif ukoll b’xewqa tar-ruħ tal-istess individwu. Hekk jirriżulta li kull bniedem, sew saċerdoti, reliġjużi jew sekulari, kif ukoll il-lajċi b’mod ġenerali, huma msejħa sabiex ikunu qaddisa, għaliex is-sejħa hija waħda “universali”. Barra minn hekk, il-qdusija hija missjoni u għażla ta’ stil talħajja li għandha tiġi proposta għal kulħadd, bħala l-milja tal-fidi Nisranija. Sakemm miet fil-15 ta’ Ġunju 1994 ta’ 79 sena, Mons. Giaquinta seħħlu jara din l-istedina u idea tiegħu ta’ sejħa għall-qdusija, tinxtered tassew b’mod “universali”. “Jekk Alla huwa mħabba, jekk huwa s-sors tar-realtà tagħna, jekk huwa Missierna, jeħtiġilna mhux biss inħobbuh lura, imma wkoll inħobbu lil xulxin bejnietna b’imħabba universali ta’ fratellanza, konxji li aħna lkoll mexjin lejn mira identika: l-imħabba għall-Missier u l-qdusija ta’ kull wieħed minna.” Hekk qal l-Isqof Giaquinta f ’omelija tiegħu fl-1 ta’ Novembru 1974. Bil-proċess għallL-ispiritwalità beatifikazzjoni tiegħu mniedi Giaquintjana fis-17 ta’ Marzu 2004, meta kien għadu daqsxejn ta’ tifel, L-ispiritwalità ta’ Mons. Giaquinta kien spiss jaħrab Giaquinta hija bbażata fuq it- mill-iskola bl-iskuża li joqgħod twemmin ta’ “sejħa universali idur ’l hemm u ’l hawn jiġbor
il-bolol għallmissjoni. Biex isib daqsxejn tarf tiegħu, missieru ħa ħsieb idaħħlu fis-seminarju minuri, fejn: “Ħaġa taliskantament, hekk kif irfist l-għatba ta’ dik l-iskola, ħassejt b’ċertezza li kelli nsir qassis. Ċertezza li qatt ma għebet minn ġo fija. Huwa l-misteru tal-vokazzjoni saċerdotali.” Misteru li ħa ħsieb iqaddes bl-istedina mondjali għall-qdusija ta’ kull wieħed u waħda minna. Fl-istudju tiegħu u aktar tard fil-kamra tas-sodda, meta saħħtu wasslitu biex jgħaddi l-bqija tal-ġranet li kien fadallu jgħix, l-Isqof Giaquinta kellu mdendel kurċifiss mogħti lilu minn saċerdot qabel ma ħalla l-ministeru tiegħu, daqslikieku biex jafda l-kustodja tiegħu f ’idejh. Kien ħafna għal qalb l-isqof, dan ilkurċifiss, u taħtu għadda ħin twil fit-talb, donnu biex ipatti għall-ministeru mħolli missaċerdot l-ieħor, ordnat għal dan il-misteru “għal dejjem”. Fil-ħemda ta’ kamartu, mifni mill-mard fl-aħħar snin, Mons. Giaquinta ssokta għaddej, permezz tat-talb, blistedina tiegħu għall-qdusija, miftuħa għalih innifsu, għal ta’ madwaru, u llum, għal dawk li qed iseħħilhom jisimgħu bih u bl-idea tiegħu għall-“qdusija universali”. Illum, flimkien mal-idea tiegħu, huwa wkoll qiegħed jiġi ppreżentat lilna bħala eżempju ta’ din l-istess “qdusija”, imqaddsa fil-ħajja ta’ kuljum: fil-knejjes, postijiet tax-xogħol u fid-djar.
25
22.01.2017
kullhadd.com
reċensjoni tal-
KTIEB
IRVIN VELLA INVESTIGATUR VIRTWALI IL-KAŻ TAS-SERQIET STAMBI Spintzies huwa l-isnack favorit ta’ Irvin, snack li spiċċa fil-mira ta’ banda ħallelin li żgassaw numru ta’ ħwienet tal-merċa, sprejjaw il-kameras tassigurtà suwed biex ma jirrekordjaw xejn, imma qatt ma serqu xejn! Xejn, ħlief li f ’kull ħanut li jiżgassaw, għal xi raġuni jħarbtu l-kaxxi tal-konsenji ta’ Sprintzies. Misteru. Allura ħabat tajjeb li Irvin, ġuvni ta’ 19-il sena, huwa investigatur. Mhux proprjament investigatur, insomma: għadu qed jistudja biex isir investigatur privat, u sakemm għadu ma akkwistax il-warrant qiegħed jopera minn speċi ta’ uffiċċju ġewwa l-garaxx tal-ġenituri tiegħu. Opportunità bħal din biex jipprattika l-professjoni futura tiegħu, Irvin mhux se jitlifha, u malajr jarma jinvestiga flimkien mal-kuġini Luca u Laura. Irvin Vella: Il-Każ tas-Serqiet Strambi huwa s-sequel ta’ Irvin Vella: Il-Każ Manduca – l-ewwel investigatur fil-letteratura Maltija għat-tfal li tant għamel suċċess fis-sentejn li għaddew. Kitba ta’ John A. Bonello u pubblikazzjoni ta’ Merlin Publishers, dan ir-rumanz hu perfett għal tfal ta’ etajiet minn 9 snin ’il fuq. “Irvin huwa uniku fil-ġeneru tiegħu: l-identità għalkollox Maltija tiegħu, l-imħabba tiegħu għall-ikel, il-valuri fejn tidħol il-familja, u l-mod kif jirraġuna u jasal għall-konklużjonijiet u għas-soluzzjonijiet,” qal Bonello. Għall-karattru ta’ Irvin, Bonello ispira ruħu mill-investigaturi famużi fil-letteratura u ċ-ċinema, fosthom Fatty fis-sensiela The Five Find-Outers
ta’ Enid Blyton; id-Detective Columbo interpretat minn Peter Falk; Philip Marlowe ta’ Raymond Chandler; u Jupiter Jones minn The Three Investigators ta’ Alfred Hitchcock. “Dawn is-sorsi b’xi mod kollha kkontribwew għall-karattru ta’ Irvin,” kompla Bonello, li żied li m’hemmx karatteristiċi awtobijografiċi filkarattru, ħlief forsi għall-mod “kalm u determinat” kif iħares lejn il-ħajja. Ir-riżultat huwa avventuramisteru mimlija indizji moħbija, azzjoni, suspans u doża qawwija ta’ umoriżmu. Il-ktieb huwa mżewwaq bl-illustrazzjonijiet ta’ Lisa Falzon, li użat stil ta’ tpinġijiet iswed fuq l-abjad biex tirrifletti l-burdata investigattiva tal-istorja. Bonello huwa l-awtur ta’ diversi rumanzi tal-fantasija għall-adolexxenti u għall-adulti. It-triloġija Il-Logħba talAllat kisbet suċċess kbir mad-dilettanti tal-ġeneru, u tnejn mit-tliet kotba f ’dit-triloġija rebħu l-premju tal-Aqwa Rumanz għall-Adolexxenti fil-Premju Nazzjonali tal-Ktieb. Ir-rumanz talfantasija għall-adulti, Fil-Mergħat talImpossibbli, u s-sequel tiegħu Jien, Wieħed Minnhom ukoll kisbu suċċess mal-qarrejja. Is-sensiela dwar Irvin Vella hi l-ewwel xogħol ta’ Bonello għat-tfal, u diġà qiegħed jaħdem fuq ittielet u r-raba’ episodji f ’din is-sensiela, ippjanati għall-2017 u l-2018. Irvin Vella: Il-Każ tas-Serqiet Strambi jinsab għall-bejgħ mill-ħwienet talkotba kollha jew online direttament minn www.merlinpublishers.com Mistoqsija: X’ispira l-karattru ta’ Irvin Vella?
Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Irvin Vella Investigatur Virtwali Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 29 ta’ Jannar. Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi. Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Stejjer mill-Bosk u Mkejjen Oħra huwa: R.CALLEJA - Żurrieq
IDĦOL BIĊ-ĊANS LI
TIRBAĦ €100
03
Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000
Mistoqsija: Ma min tkellimna fl-istorja ta’ paġna 8? It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:
Indirizz:
26
22.01.2017
kullhadd.com
] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA
Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella. Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Isem: Indirizz:
S.CASSAR - Valletta
TISLIBA 158
Bi 3 Numri
B’4 Numri
051 111 165 225 256 318 330 337 528 553 574 575 645 672 723 777 819 844 885
0202 0214 0327 0506 0702 0811 0848 0908 1234 1235 1440 1932 2358 3226 3252 3559 3582 3633 3737
4501 5021 5588 5928 6110 6262 6535 6541 6653 7118 7255 7284 7584 7626 8416 9405 9441 9452 9658 9795 9887
B’ 5 Numri 08225 12019 14363 17252 18110 21001 23382 27513 33256 44217 44292 48134 48195 52019 52454 B’ 6 Numri 007083
196115 450115 528958 631154 707221 965696 984566
B’7 Numri 9146385 9181798
IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA
Mimdudin:
Weqfin:
1. Kompli l-qawl: ....... mingħajr tgħanniqa donnha warda mingħajr fwieħa (5) 4. Banda? (4) 7,16. Iħassar it-tfal (5) 9,12W. Aqsam (5) 10. Tinsiex (6) 12. Muntanja għolja ferm bla sieq (6) 16. Ara 7 18. Marda (1,1) 19. Suf (3) 20. Tista’ tkun bir-ramel (5) 21. Paul Trapani Spagnol (1,1,1) 23. Ara 3 24. Isofri (5)
1. 2,5. 3,23. 5. 6. 8. 11,17. 12. 13. 14. 15. 17. 21. 22.
Fejn uħud iżommu ix-xtieli (6) Mhux qablek (6) Pittura? (7) Ara 2 Jidher tajjeb ħafna (3) Jagħmlu ħafna frattarija (9) Fuq ruħu (5) Ara 9 Żmien (3) Fuq l-abt? (6) Li ngħid jien (6) Ara 11 Tnejn (3) Messaġġ għas-salvataġġ (3)
SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: Weqfin: 1.Ħalla, 4.Bejt, 7,19.Ttama, 9.Rak, 10.Terrur, 12.Xkumat, 16.TAI, 20.Tined, 21.IKN, 24.Ivara
1.Ħarbat, 2,23.Lakumja, 3,13. Atturi, 5,17.Ebrajk, 6,11. Tarak, 8.Terminali, 12,18. Xiri, 14.Tadama, 15.Maduma, 21.Ilu, 22.Nej
27
22.01.2017
kullhadd.com
AVVIŻI KLASSIFIKATI
AFFARIJIET GĦALL-BEJGĦ
Għandna varjetà kbira ta’ arloġġi bħal Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arloġġi ta’ malħajt, żveljarini u selezzjoni ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu batteriji, ċineg, naqtgħu kull forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal dawk l-arloġġi tajbin għallilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew għalih. Nispeċjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ arloġġ. Ittiswija hija bil-garanzija. Għal aktar informazzjoni żur is-sit: www.expresswatchrepairs. com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, ilMosta. Ċempel 2141 7235. Daihatsu Terios (ġdida mingħand l-aġent lokali) 1.3 petrol (2004), 30,000 mil, sid wieħed. Kundizzjoni eċċellenti, prezz €8,500 negozzjabbli. Ċempel 9942 3698. XOGĦOL U MANUTENZJONI Għal kull tip ta’ kisi bil-ġibs, ramel u siment, graffiato, żebgħa, xogħol fuq l-antik, xogħol fuq il-pond, madum, membrane, katusi u gypsum boards ċempel fuq 7928 5444. Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali tal-ilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Ċempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167. Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns għal kull tip ta’ linji fissi. Ċempel fuq 7993 0419. AVVIŻI KULTURALI Bħala parti mill-programm uffiċjali mill-festi li ser jiċċelebraw in-Nawfraġju ta’ San Pawl f ’Malta, l-Akkademja Kulturali Pawlina qed tippreżenta serata mużikoletterarja taħt il-patroċinju talEċċellenza Tagħha l-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca. Din is-serata ser issir nhar it-28 ta’ Jannar 2017 ġewwa l-Kolleġġjata ta’ San Pawl Nawfragu fil-Belt Valletta fis7.15 p.m. Is-Sezzjoni Żgħażagħ Santa Marija fi ħdan is-Soċjetà Santa Marija u Banda Re Gorg V tal-Imqabba qed torganizza attività fuq ġurnata ddedikata għall-promozzjoni ta’ saħħa u Sports fi ħdan il-komunità Maltija. Din l-attività blisem ta’ Healthy Vibes ser
titella’ s-Sibt, 28 ta’ Jannar mid-9:00am ’il quddiem filPjazza tal-Imqabba u qed tkun ffinanzjata permezz tal-iskema Small Initiatives Support (SIS), skema amministrata mill-Kunsill Malti għas-Settur tal-Volontarjat.
Pizza Night organizzat misSezzjoni Żgħażagħ Stillieri, nhar is-Sibt 28 ta` Jannar 2017 Post: Il-Każin Tal-Banda Anici. Donazzjoni tal-kbar €10 u żgħar taħt il-11-il sena €7. Biljetti mill-Bar tal-Każin jew ċemplu 79480807 jew 79641009. Tħallux għall-aħħar Is-Sezzjoni Żgħażagħ fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba ser torganizza Pasta Night nhar is-Sibt 4 ta’ Frar 2017 ġewwa l-Każin tas-Soċjetà li jinsab filpjazza ewlenija tal-Imqabba fit-8:00pm. Ser jigi servut varjetà ta’ tipi ta’ għaġin għallprezz ta’ €10 il-kbar u €7 iżżgħar. Kulħadd huwa mħeġġeġ jattendi f ’atmosfera ferriħija. Bookings isiru fuq 77406720 jew 99122062 u aktar informazzjoni tinkiseb minn fuq is-sit elettroniku uffiċċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju.com. Il-Kumitat Amministrattiv fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba ser jorganizza s-Seduta Ġenerali Annwali tiegħu nhar il-Ħadd 12 ta’ Frar 2017 ġewwa l-Każin tas-Soċjetà li jinsab filpjazza ewlenija tal-Imqabba, mill-10:00am ’il quddiem. Isseduta ser tkun tikkonsisti minn rapporti amministrattivi u finanzjarji mħejjija mid-diversi fergħat tas-Socjetà. Ser ikun hemm ukoll ħin allokat għal diskussjoni li tittratta l-Festa tal-Madonna tal-Ġilju 2017 kif ukoll il-proġetti varji li s-Soċjetà qiegħda tagħmel fil-preżent, fosthom ir-rikostruzzjoni talkażin. Is-soċi u l-partitarji tasSoċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju huma mħeġġa jattendu bi ħġarhom għal din il-laqgħa importanti u jagħtu l-opinjonijiet tagħhom dwar dak kollu li se jiġi diskuss. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffiċċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju.com. Il-Kummissjoni Nisa fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba ser torganizza High Tea ġewwa l-Plaza Hotel, tas-Sliema, nhar il-Ħadd 12 ta’ Frar 2017. L-attivita’ hija miftuħa għal kulħadd u jiġi servut varjeta’ t’ ikel. Trasport jitlaq millPjazza ewlenija tal-Imqabba fis-1:00pm. Bookings isiru fuq 79539542 u aktar dettallji jinkisbu fuq is-sit elettroniku uffiċċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www. talgilju.com.
28
22.01.2017
kullhadd.com
PARTIT NAZZJONALISTA HIJACKED EDITORJAL
Il-klikka estremista li għamlet hijack mill-PN u Simon Busuttil qed taqbiżha u l-effetti ta’ dan huma diġà evidenti u se jidhru aktar fil-jiem u x-xhur li ġejjin meta jsir iż-żmien tad-deċiżjonijiet
Minkejja li issa għadda xahar u laħqet inqalbet is-sena, ilkelma “hijack” xorta għadha fuq fomm kulħadd. Iżda, jekk f ’Diċembru l-kelma hijack kienet tissemma filkuntest ta’ ajruplani, illum il-kelma hijack qed tiġi applikata fis-sitwazzjoni li jinsab fiha l-Partit Nazzjonalista li suppost imexxi Simon Busuttil. Partit Nazzjonalista hijacked. Maħkum. Immexxi minn klikka estremista li timbotta ’l quddiem l-odju u l-firda. Din il-mibegħda mhix qed tkun trasmessa biss lejn nies tal-Gvern u l-Partit Laburista iżda anke lejn nies oħra fil-Partit Nazzjonalista stess li huma moderati, li ma jaħsbuhiex bħall-klikka li qed tmexxi bħalissa, wieħed minn dawn huwa Mario DeMarco, li ġie attakkat mill-kelliema ta’ Simon Busuttil onlajn jew aħjar il-kelliema uffiċjali tal-klikka estremista fi ħdan il-Partit Nazzjonalista u l-persuna li tfassal l-aġenda politika ta’ Simon Busuttil u li magħha jrid jimxi. Simon Busuttil qed jobdi. Din il-ġimgħa f ’okkazjoni
waħda, il-Kap talOppożizzjoni għamel żewġ dikjarazzjonijet li jgħidu ħafna u jikkonfermaw “ilhijack”. L-ewwel nett meta mistoqsi jekk jikkundanax il-blog kollu ħdura filkonfront ta’ DeMarco ma kkundanx anzi qal li m’għandu l-ebda reazzjoni. Ftit wara fl-istess sessjoni ta’ mistoqsijiet ma’ ġurnalisti, Busuttil qal li “il-messaġġ ta’ Salvu Mallia huwa l-messaġġ tiegħu.” Il-Kap tal-Oppożizzjoni fi spażju ta’ ftit minuti, rema lil Mario DeMarco fuq Salvu Mallia, u kkonferma li l-kliem oxxen u iebes li qed jagħmel il-kandidat stilla talPN, Mallia, huwa l-messaġġ tiegħu u b’mod sussegwenti allura l-messaġġ li qed jimbotta ’l quddiem il-Partit Nazzjonalista. Din id-deċiżjoni tal-klikka estremista, li tappoġġja lil Salvu Mallia, li ma kienx approvat bħall-kandidati l-oħra iżda b’sempliċi telefonata bejn Joe Borg u Simon Busuttil, wasslet ukoll għal deċiżjoni oħra tal-istess klikka biex nies estremisti jkomplu jiġu
mbutatti aktar fuq il-mezzi tal-komunikazzjoni talpartit, appuntu l-istess Salvu Mallia li Beppe Fenech Adami jridu jagħmel programm fuq it-televixin u l-kandidat l-ieħor David Thake li sas-sena l-oħra kien għadu jagħmel il-programm tiegħu wkoll mimli attakki bla sens fuq l-istazzjon talPN iżda kien imwaqqaf biex ikun hemm “equal footing” bejn il-kandidati. Deċiżjoni li tal-klikka issa dawru ta’ taħt fuq. Ir-rabta ċara u tonda bejn il-blogger Nazzjonalista u l-klikka estremista li tinkudi nies bħal Beppe Fenech Adami, li jġebbed fil-ġlekk ta’ Busuttil, qed tmur ukoll kontra dak li hemm miktub fl-aħħar rapport tat-telfa tal-Partit Nazzjonalista, ironikament miktub minnies bħala Rosette Thake li llum tokkupa l-kariga ta’ Segretarju Ġenerali, Ann Fenech li żgur qiegħda f ’paripassu ma’ tal-klikka u Simon Mercieca li mhux darba jew tnejn li tkellem fuq DeMarco u saħanistra talab ir-rizenja tiegħu. F’dan ir-rapport kien hemm
imnizzel ċar u tond li r-rabta bejn il-Partit Nazzjonalista u l-blogger tal-Bidnija trid tinqata’ għax kienet qed tagħmel ħafna ħsara lillPartit Nazzjonalista. Illum mhux talli mhix issir, iżda li d-doża kompliet tikber ħafna aktar minn qatt qabel. M’hemmx dubju assolutament wieħed li din il-ġlieda bejn il-klikek fi ħdan il-Partit Nazzjonalista mhux biss qed tagħmel ħsara lill-Partit Nazzjonalista stess li huma aktar evidenti x-xquq u l-konsenturi bejn l-esponenti tal-partit, iżda ħsara lill-pajjiż kollu, meta t-temperatura politika u l-kliem li qed jingħad qed iġib stmerrija ta’ kulħadd. Għajb mhux biss milLaburisti li ħafna drabi jkunu l-iktar li jaqilgħu, iżda għajb mingħand kull min hu ta’ rieda tajba. Hemm linja ċara li fil-politika m’għandha qatt tinqabeż. Il-klikka estremista li għamlet hijack mill-PN u Simon Busuttil qed taqbiżha u l-effetti ta’ dan huma diġà evidenti u se jidhru aktar fil-jiem u x-xhur li ġejjin meta jsir iżżmien tad-deċiżjonijiet.