Kullhadd 22.03.2015 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN L-ISFOND tAL-vJOLENzA DOMEStIkA Il-Óadd 22 ta’ Marzu, 2015 Óar©a Nru 1,132

Ara pa©ni 6 u 7 Prezz ›0.80

IDES OF MARCH GÓAL SIMON

KIENU GÓAMLU L-ISTESS LAQGÓA Fl-2011 il-Prim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien Lawrence Gozni kien mar jiltaqa’ malPresident tal-AΩerbaj©an Ilham Aliyev. Dan huwa l-istess President li mieg˙u ltaqa’ l-Prim Ministru preΩenti Joseph Muscat. Illum minn din illaqg˙a l-PN qed jipprova jo˙loq skandlu, u dan minkejja li meta kien filGvern kien g˙amel laqg˙a simili mal-istess persuna. Ara pa©na 2

JITNAQQSU L-LISTI TA’ STENNIJA Il-Gvern Laburista wiret listi ta’ stenniji li ma jispiççaw qatt kwaΩi kwaΩi f’kull dipartiment fl-Isptar Mater Dei. IΩda minflok ma qag˙ad jikkritika lil ta’ qablu u ma jag˙mel xejn, il-Gvern preΩenti ˙a u se jkompli jie˙u diversi miΩuri biex ilpoplu Malti u G˙awdxi kollu jibda jinqeda aktar malajr u fl-istess ˙in il-Gvern iΩomm il-weg˙da elettorali tieg˙u. Ara pa©na 3

ARÇISQOF ÌDID GÓALL-KNISJA

Dawn huma jiem delikati ˙afna g˙al Simon Busuttil hekk kif g˙al darb’o˙ra l-poΩizzjoni tieg˙u b˙ala kap qed ti©i mpo©©ija f’dubju. Il-pressjoni fuq Simon Busuttil Ωdiedet bilkbir din il-©img˙a wara l-wirja diΩastruΩa li kellu fid-dibattitu mal-Prim Ministru Joseph Muscat fuq Times Talk, li xxandar fuq ilPBS. Dan il-perjodu qieg˙ed jitqies b˙ala wie˙ed li fih il-pressjoni biex Simon Busuttil jitne˙˙a minn kap tal-Partit Nazzjonalista Ωdiedet g˙all-istess livell li

kienet fis-sajf li g˙adda. Il-pressjoni tidher li qed taffettwa lil Busuttil, tant li waqt il-waqfiet tad-dibattitu hedded g˙al darbtejn li jitlaq ’il barra. Dan kien interpretat b˙ala sinjal çar ta’ paniku hekk kif beda jara lil Joseph Muscat jirba˙ id-dibattitu, minkejja li dan tal-a˙˙ar kien qed jiffaççja kritika minn Ωew© preΩentaturi, Ωew© opinjonisti u l-Kap talOppoΩizzjoni stess.

Ilbiera˙ il-Knisja Kattolika f’Malta ççelebrat l-Ingress Solenni tal-Arçisqof Charles Scicluna. Permezz ta’ din iççelebrazzjoni Monsinjur Scicluna n˙atar uffiçjalment b˙ala l-Arçisqof ta’ Malta. Minbarra li ltaqa’ ma’ numru ta’ mexxejja reli©juΩi Nsara minn diversi knejjes f’Malta, f’din l-okkaΩjoni lArçisqof sellem ukoll lillImam Musulman Mohamed Elsadi.

Ara pa©na 2

Ara pa©na 5

02 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

BUSUTTIL JIDDIÛAPPUNTA Tkompli minn pa©na 1 Wara l-programm, li kien irrekordjat filg˙odu, Simon Busuttil mar f’bar mag˙ruf f’San Ìiljan biex jiççelebra St Patrick’s Day. Fuq Facebook dehru ritratti tieg˙u ma’ persuni qed jixorbu u jiççelebraw. Persuni fl-g˙oli fil-Partit Nazzjonalista rrimarkaw li din kienet idea ˙aΩina li tixhed nuqqas ta’ ©udizzju ta’ min qed imexxi l-kampanja tal-partit. Dan g˙ax g˙allma©©oranza kbira tal-Maltin u G˙awdxin nhar itTlieta kienet ©urnata normali tax-xog˙ol b˙all-o˙rajn, u ˙afna minn dawk li marru jiççelebraw g˙amlu hekk wara x-xog˙ol u filg˙axija. Huma bdew jg˙idu li b’dawk ir-ritratti me˙uda kmieni waranofsinhar, Simon Busuttil deher maqtug˙ mir-realtà, u li ˙afna bdew jikkuntrastawh aktar ma’ Joseph Muscat li wara d-dibattitu mar lura g˙axxog˙ol imbag˙ad kompla jikkampanja fl-ibliet u r˙ula filg˙axija. Hemm kritika wkoll li wara li Simon Busuttil insista

tant li jsiru l-elezzjonijiet lokali din is-sena, il-Partit Nazzjonalista mhux qed jikkampanja. Óadd fil-Partit Nazzjonalista ma hu qed jifhem g˙aliex qed isir dan, u meta persuni qed jistaqsu dwar hekk, qed jintqal lilhom li strate©ija. X’tip ta’ strate©ija hi mhux qed ikun spjegat. Minn ©ot-ta©en g˙al ©on-nar? Nhar it-Tlieta kmieni filg˙axija, hekk kif bdew telg˙in online siltiet mid-dibattitu, is-sitwazzjoni g˙aqdet fidDar Çentrali. Chris Said deher die˙el fl-uffiççju ta’ Simon Busuttil fejn jidher li kellhom diskussjoni mqanqla. F’˙in minnhom wasal id-Dar Çentrali wkoll Beppe Fenech Adami. Bix-xandira tad-dibattitu, il-kelma fost in-nies fuq ©ewwa tal-Partit Nazzjonalista kienet wa˙da: dik li Simon g˙amel fro©a. Deputat partikolari qal li hemm min irid li Simon Busuttil jitne˙˙a, u dak li ©ie interrott f’Novembru li g˙adda meta Busuttil ing˙ata nifs

min˙abba l-inçident tax-xufier, se jer©a’ jibda. Il-pressjoni tant qed tin˙ass li, fuq il-midja soçjali, esponenti tal-Partit Nazzjonalista qrib Simon Busuttil qed jg˙idu li issa mhux il-mument li wie˙ed joqg˙od jikkritika lill-kap mill-kumdità tas-si©©u, u li kul˙add g˙andu jing˙aqad madwaru. Il-problema ewlenija ta’ dawk li jridu jne˙˙u lil Simon Busuttil hija li ˙add ma jidher li hu lest jid˙ol g˙all-kariga f’dan l-istadju. Mario Demarco, Claudio Grech u Roberta Metsola qed jippruvaw iΩommu ddistanza minn Simon Busuttil u qed jg˙idu li lesti jikkontestawh biss wara l-elezzjoni ©enerali jekk ikun il-kaΩ. Dan i˙alli biss lil Beppe Fenech Adami, Chris Said u Jason Azzopardi li jkunu lesti jikkontestaw b˙alissa. IΩda hawnhekk il-kamp kontra Simon Busuttil jibΩg˙u li jistg˙u jispiççaw minn ©ot-ta©en g˙al ©on-nar. Li hu çar hu li dawn jistg˙u jkunu l-Ides of March g˙al Simon Busuttil. Kulma wie˙ed irid jistenna hu min se jkun Brutus u Ω-Ωmien li se jag˙Ωel.

IL-PN UKOLL ILTAQA’ IMPENN FAVUR MAL-PRESIDENT TAL-AÛERBAJÌAN IL-PAÇI FIL-LIBJA

L-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi u Richard Cachia Caruana f’laqg˙a mal-President tal-AΩerbaj©an fl-2011 F’Settembru tal-2011 il-Prim Ministru ta’ dak iΩ- AΩerbaj©an, il-Partit Laburista, li kien flΩmien Lawrence Gozni kien mar il-Polonja jil- OppoΩizzjoni, ma qag˙adx jispekula dwar taqa’ mal-President tal-AΩerbaj©an Ilham x’setg˙u marru jag˙mlu Gonzi u Richard Aliyev. Cachia Caruana f’Warsaw, u g˙alfejn iltaqg˙u G˙al din il-laqg˙a, li fiha Gonzi kien esprima mal-President Ilham Aliyev. x-xewqa g˙al iktar kooperazzjoni bejn iΩ-Ωew© In-nuqqas ta’ spekulazzjoni tal-OppoΩizzjoni pajjiΩi, kien attenda wkoll Richard Cachia Laburista ta’ dak iΩ-Ωmien ma kinitx tinbet minCaruana. nuqqas ta’ interess, iΩda biss minn responsabMinkejja din il-laqg˙a li kien g˙amel Gvern biltà u onestà politika li kienet tappo©©ja lillNazzjonalista mal-awtoritajiet tal-AΩerbaj©an, Gvern fit-tkattir ta’ relazzjonijiet bilaterali ma’ issa l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista qed tippersisti pajjiΩi o˙ra li setg˙u jkunu ta’ benefiççju g˙al li tikkritika lill-Gvern preΩenti fuq laqg˙a simili Malta. li g˙amel mal-President tal-AΩerbaj©an, u tipDan il-fattur irrimarka dwaru wkoll idprova to˙loq skandlu minn prattika li hija nor- Deputat Prim Ministru Louis Grech waqt li kien mali g˙al kull gvern. qed jindirizza attività ta˙t it-tinda fis-Si©©iewi Wie˙ed jista’ jg˙id li l-uniku differenza bejn nhar il-Ìimg˙a li g˙addiet. il-laqg˙a tal-2011 u l-laqg˙a tal-2014 hija li din Id-Deputat Prim Ministru stqarr li l-kritika taltal-a˙˙ar ˙alliet ir-riΩultati, fejn Gvern Laburista PN hija wa˙da li ma tag˙milx sens g˙ax kienu la˙aq ftehim ta’ kooperazzjoni fuq iΩ-Ωejt u l- bosta l-pajjiΩi Ewropej li ltaqg˙u mal-awtoritajigass. Dan filwaqt li mil-laqg˙a preçedenti et tal-AΩerbaj©an, filwaqt li semma’ kif kien Gvern Nazzjonalista kien ©ie b’idu f’idu. hemm laqg˙a mill-Gvern Nazzjonalista preçeMeta fl-2011 saret din il-laqg˙a mal- denti stess mal-istess pajjiΩ f’Warsaw fl-2011.

Fuq insistenza ta’ Malta u lItalja, il-Kunsill Ewropew iddiskuta s-sitwazzjoni filLibja u wasal g˙al avvanzi importanti. Meta kien qieg˙ed jindirizza lill-©urnalisti fi Brussell, il-Prim Ministru Joseph Muscat fisser kif issa ttie˙ed impenn millUnjoni Ewropea biex tuΩa rriΩorsi tag˙ha fl-implimentazzjoni ta’ ftehim li jista’ jintla˙aq. Dan ifisser li l-Unjoni Ewropea qed tid˙ol responsabbli biex, fuq talba talawtoritajiet Libjani, twettaq interventi mhux militari filqafas tal-politika Ewropea g˙as-sigurtà. Soluzzjoni politika Dr Muscat spjega kif dawn loperazzjonijiet, fost o˙rajn, ser jiffukaw fuq is-sigurtà ta’ infrastruttura kritika fil-Libja b˙al binjiet governattivi, ajruporti u portijiet. L-attakk tala˙˙ar jiem fit-TuneΩija juri wkoll il-bΩonn li jkun hemm

aktar sigurtà fil-fruntieri talLibja u l-Unjoni Ewropea issa tinsab lesta biex tie˙u ttmexxija ta’ din il-˙idma li tkun tinkludi wkoll imsie˙ba G˙arab. Ûvilupp ie˙or importanti kien il-mandat li l-Kunsill Ewropew ta lirRappreΩentant G˙oli talUnjoni Ewropea g˙allAffarijiet Barranin, Federica Mogherini, biex tippreΩenta l-possibbiltajiet kollha, blistrumenti kollha skont ittrattati Ewropej, li bihom se jitwettaq l-impenn li ©ie maqbul illum. Filwaqt li kien hemm qbil li m’hemmx alternattiva g˙al soluzzjoni politika, fis- summit t a l - m e x x e j j a E w r o p e j intwera kif jista’ jkun hemm soluzzjoni parzjali bis-sehem tal-gruppi ta’ rieda tajba, filwaqt li jitwarrab min jibqa’ jwebbes rasu. Malta insistiet li kull intervent ma g˙andux isir biss mill-Unjoni Ewropea, iΩda g˙andu jkun fuq mandat tan-Nazzjonijiet Uniti.

LoKALI KÓ

22|03|2015 03

kullhadd.com

JITNAQQSU DRASTIKAMENT IL-LISTI TA’ STENNIJA FL-ISPTAR MATER DEI GLEN FALZON glen@kullhadd.com Ftit wara li reba˙ l-elezzjoni ©enerali, il-Gvern impenja ru˙u biex jindirizza l-listi twal ta’ stennija li wiret f’diversi dipartimenti fl-Isptar Mater Dei, frott it-tmexxija bla viΩjoni tal-Partit Nazzjonalista (PN) fil-Gvern fis-settur tassa˙˙a. Fid-dawl ta’ dan kollu, ilgazzetta KullÓadd g˙andha f’idejha numru ta’ statistiki li juru biç-çar l-impenn ta’ Gvern Laburista li qed iwettaq dak li jwieg˙ed fuq il-listi ta’ stennija fl-Isptar Mater Dei. M’hemm ˙add jistenna biex isirlu angiogram F’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ angiograms , f’sitt xhur biss minn April 2014 sa Novembru 2014, il-lista ta’ stennija niΩlet minn 319 g˙all-0. Fi kliem ie˙or, huwa fatt mag˙ruf li filpreΩent m’hemm l-ebda pazjent jistenna biex isirlu angiogram.

va. Ir-riΩultati ta’ dawn ilmiΩuri kien impekkabbli tant li l-lista ta’ stennija tal-MRI, naqset minn tmintax-il xahar g˙al ˙ames xhur fi Frar ta’ din is-sena.

istess sena, il-pazjenti jistennew niΩel minn 6,700 g˙al 306. G˙alhekk, iΩ-Ωmien ta’ stennija issa niΩel minn sentejn u disa’ xhur g˙al ˙dax-il xahar biss.

Titjib konsiderevoli fl-operazzjonijiet tal-katarretti

Aktar tnaqqis f’operazzjonijiet u interventi o˙rajn

Fl-a˙˙ar sena ta’ Gvern Nazzjonalista kien hemm madwar 3,386 pazjent fuq il-lista ta’ stennija fid-Dipartiment talOftalmolo©ija. Minn dawn ilpazjenti kollha, 98% minnhom kollha kellhom bΩonn operazzjoni biex jitne˙˙ewlhom ilkatarretti. Fl-ewwel sena ta’ Gvern Laburista dan l-ammont niΩel g˙al 3,697 u s-sena lo˙ra tnaqqas b’mod drastiku g˙al 1,324 pazjent li g˙adhom qed jistennew biex jag˙mlu din l-operazzjoni. Huwa mistenni li din il-lista se tkun qed tkompli titnaqqas b’mod mg˙a©©el tant li huwa previst li sat-tieni kwart ta’ din is-sena, il-lista ta’ stennija g˙al din l-operazzjoni se tinΩel g˙al erba’ xhur biss, liema Ωmien huwa konformi mal-istandards internazzjonali.

Apparti minn hekk, l-operazzjonijiet biex jitne˙˙ew il-vini (varicose veins) Ωdiedu b’34% meta wie˙ed iqabbel il-perjodu ta’ bejn Jannar u Settembru tal-2013 u l-istess perjodu tassena l-o˙ra. Biex ikompli jindirizza din il-problema ta’ stennija f’dan il-qasam, il-Gvern g˙adu kif impjega konsulent ie˙or, speçjalizzat f’dan ilqasam, dan ix-xahar stess. Dan kien segwit minn investiment ta’ tag˙mir ©did biex linterventi jsiru aktar malajr tant li di©à kien hemm aktar minn 50% tal-operazzjonijiet li se˙˙ew fl-ewwel ©img˙at. Il-lista ta’ stennija g˙all-electromyography (EMG), liema attività tkejjel is-sa˙˙a u lmoviment tan-nervituri li jikkontrollaw l-istess muskoli, naqset minn 1,203 f’April tassena 2013 g˙al 440 pazjent, kif ukoll iΩ-Ωmien ta’ stennija naqas minn ˙ames xhur g˙al erba’ xhur rispettivament. Huwa mistenni li l-lista ta’ stennija f’dan il-qasam tkun eliminata g˙alkollox sal-a˙˙ar ta’ din is-sena.

5,600 MRI fl-2014 F’Ottubru tal-2013 il-Gvern nieda inizjattiva biex jibdew isiru aktar MRI’s u b’hekk titnaqqas il-lista ta’ stennija. Din l-inizjattiva kompliet u ssa˙˙et fis-sena 2014 kif ukoll f’din issena. B’riΩultat ta’ din il-miΩura, saru madwar 800 MRI fissena 2013 filwaqt li s-sena lo˙ra saru mal-5,600 MRI flIsptar Mater Dei. Apparti minn hekk, kien hemm inizjattiva tal-PPP (Private Public Partnership) li kompliet tg˙in u ppermettiet li jsiru aktar MRIs fi sptarijiet privati u dan ukoll ming˙ajr ebda spejjeΩ g˙all-pazjenti. Madankollu, il-Gvern ma waqafx hawn. Dan g˙ax, kulma jmur, il-bΩonn tal-MRI qed ikompli jiΩdied u g˙alhekk il-Gvern g˙aΩel li jinvesti f’magna o˙ra tal-MRI biex il-pazjenti jkomplu jistennew inqas. B’din l-introduzzjoni ta’ magna o˙ra tal-MRI lejn la˙˙ar tas-sena l-o˙ra, l-operat tal-privat naqas g˙alkollox u qed jinΩamm biss b˙ala riΩer-

306 biss jistennew g˙allECG Il-listi ta’ stennija komplew jinΩlu f’dawn l-oqsma wkoll tant li fl-ECG, meta tqabbel April tal-2014 u Novembru tal-

Investiment barrani ta’ €200 miljun Tista’ tg˙id li l-pro©etti talGvern Laburista fil-qasam tassa˙˙a huma ta’ natura rivoluzzjonarja. Xhieda ˙ajja ta’ dan huwa l-ftehim iffirmat f’nofs din il-©img˙a mal-Queen Mary University, parti minn pro©ett fenomenali ta’ €200 miljun li jinkludi l-ftu˙ ta’ ferg˙a taliskola medika rinomata Barts fil-gΩira G˙awdxija. F’kummenti li tana sSegretarju Parlamentari g˙asSa˙˙a Chris Fearne esprima lottimiΩmu tieg˙u g˙all-fatt li, grazzi g˙all-mudell intraprendenti li qed jadotta l-Gvern filqasam tas-sa˙˙a, se jkun qed igawdi minn riformi kbar, wa˙da wara l-o˙ra, li ser jippermettu li l-ebda sptar, l-ebda pazjent, l-ebda impjegat ma jaqa’ lura. “L-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex se jkun qieg˙ed joffri aktar servizz biex b’hekk ilpazjenti G˙awdxin se jkunu qeg˙din jinqdew a˙jar. B’kollox il-Gvern se jkollu 300 sodda tal-iprem livell fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex, filwaqt li 150 sodda o˙ra se jkunu qeg˙din jintuΩaw flimkien ma’ PPP g˙all-uΩu ta’ turiΩmu mediku,” spjega s-Segretarju Parlamentari Chris Fearne. Is-Segretarju Parlamentari Fearne Ωied jg˙id li ma nistg˙ux nibqg˙u bl-Isptar

Mater Dei deskritt b˙ala sptar tal-a˙˙ar ©enerazzjoni u l-bqija tal-isptarijiet f’abbandun, kif kien il-kaΩ ta˙t amministrazzjonijiet Nazzjonalisti. “Dan qed ng˙iduh bil-fatti g˙ax il-pro©ett li qed inniedu jinkludi l-Isptar Karen Grech fejn ser jitjiebu sostanzjalment il-façilitajiet g˙all-anzjani tag˙na,” qal isSegreatrju Parlamentari Fearne. Pjanijiet ©odda g˙all-Isptar San Luqa Dr Fearne spjega wkoll ilviΩjoni tal-Gvern fir-rigward tas-sit fejn qabel kien hemm lIsptar San Luqa. Bini li lamministrazzjoni preçedenti ˙allietu f’telqa assoluta. “FlIsptar San Luqa se jkun hemm 80 sodda g˙ar-riabilitazzjoni, façilitajiet ta’ fiΩjoterapija, idroterapija, u o˙rajn, flimkien ma’ çentru ©did g˙ad-dermatolo©ija bi 12-il sodda. Dan barra sodod immirati g˙at-turiΩmu mediku,” qal Dr Fearne. Is-Segretarju Parlamentari Fearne Ωied jg˙id li mkien daqs ˙idmet dan il-Gvern fil-qasam tas-sa˙˙a m’hemm turija daqshekk konkreta ta’ kif problema tista’ tinbidel f’opportunità, sfidi kbar imma eçitanti, g˙ax dan il-Gvern tabil˙aqq g˙andu g˙al qalbu lill-pazjent u ser ikompli jag˙tih l-aqwa filwaqt li jΩomm mal-weg˙da solenni li s-servizz jibqa’ bla ˙las.

LOKALI KÓ

22|03|2015 05

kullhadd.com

ORÓOS MILL-MEDJA EwROpEA

MAÓTUR UFFIÇJALMENT L-ARÇISQOF IL-ÌDID

Ritratt: ALAN SALIBA

Fl-a˙˙ar sentejn il-prezz tal-petrol f’pajjiΩna ra˙as bi 11% filwaqt li dak tad-diΩil ra˙as b’9%. Dan jirriΩulta minn statistika tal-Kummissjoni Ewropea li kkonfermat kif il-poplu Malti mar a˙jar bil-politika talhedging. Politika kontrastanti

Ilbiera˙ filg˙odu Malta ˙atret b’mod uffiçjali lillArçisqof il-©did, Monsinjur Charles J. Scicluna. Huwa ng˙ata din il-kariga l-©dida waqt il-quddiesa pontifikali. Qabel sar korteo li g˙adda mit-toroq tar-Rabat. beda mill-Knisja ta’ San Duminku, g˙al ta’ San Pawl, ta’ ÌieΩu, San Mark u finalment g˙allKatidral. Óadu sehem numru kbir ta’ kleru kif ukoll il-baned L’Isle Adam u Konti Ru©©ieru. F’din il-quddiesa kkonçelebrata sar il-qari missegretarja tal-Monsinjur Açrisqof, Sylvia Riolo, u sSuperjur Ìenerali tal-MUSEUM Natalino Camilleri. L-offertorju t˙alla f’idejn Bernardette u Alexander Scicluna li huma n-neputijiet tal-Arçisqof, Jesmond Scicluna, Josette Grixti u Monica Lanzon li ji©u ˙ut l-Arçisqof u Emanuel u Carmela Scicluna, il-©enituri tal-istess Monsinjur Arçisqof. Il-messa©© tal-Arçisqof F’omelija qasira, l-Arçisqof qal li tirg˙a tfisser li tie˙u ˙sieb, li tindokra, li titma’, li tmantni, li twennes, li tiggwida. “Dan kollu jmiss lili llum b˙ala dover u sej˙a. Dan kollu rrid nag˙mlu bilkelma li tqanqal u fuq kollox b’eΩempju li jkaxkar.

Dan kollu rrid nag˙mlu bl-im˙abba u bl-ispirtu ta’ ˙lewwa ma’ kull membru tal-mer˙la u, meta me˙tieg, bil-bastun quddiem il-lupu. Mulej, jiena naf, imma nitolbok tfakkarni dejjem, li l-˙rief u nnag˙a© mhumiex tieg˙i iΩda huma tieg˙ek. Inti qieg˙ed tafdahomli u jiena rrid nag˙ti kont tag˙hom lilek. Kun mieg˙i dejjem biex fija jaraw lilek, biex ma nkunx g˙alihom ta’ tfixkil, iΩda nkun g˙alihom ta’ g˙ajnuna, ta’ kenn, ta’ wens u ta’ ©ie˙,” qal l-Arçisqof. Tislima lil reli©jonijiet o˙ra Fi triqtu lejn il-Katidral, permezz ta’ ©est li jirrifletti l-missjoni ekumenika tal-Knisja f’Malta, l-Arçisqof Charles J. Scicluna, quddiem il-Kappella ta’ Sant’Agata fl-Imdina, laqa’ numru ta’ mexxejja reli©juΩi Nsara minn knejjes u tradizzjonijiet Insara o˙ra li hawn f'Malta. Biex jag˙ti xhieda tar-relazzjonijiet li l-Knisja Kattolika f’Malta g˙andha ma’ reli©jonijiet o˙ra li hawn f’dawn il-gΩejjer, l-Arçisqof il-©did imbag˙ad sellem lill-mexxej tal-Komunità IΩlamika f’Malta, l-Imam Mohammed Elsadi, filKatidral ta’ San Pawl.

Fl-a˙˙ar sentejn il-konsumaturi Maltin gawdew minn ro˙s fil-prezz tal-fjuwil aktar minn kemm gawdew iç-çittadini f’pajjiΩi o˙ra talUnjoni Ewropea. L-impatt poΩittiv tal-politika tal-hedging f’pajjiΩna kienet ikkonfermata minn statistika tal-Kummissjoni Ewropea. Dan hekk kif, tul l-ewwel sentejn ta’ din l-amministrazzjoni, f’Malta l-prezz tal-petrol naqas bi 11%, filwaqt li l-medja Ewropea ta’ tnaqqis fil-petrol kien ta’ 9% biss. Fil-kaΩ tad-diΩil, ir-ro˙s kien ta’ 9% fiΩ-Ωew© kaΩijiet. B’kuntrast, tul l-amministrazzjoni preçedenti, il-petrol kien og˙la b’36% u d-diΩil b’35%. Dan minkejja li fl-Unjoni Ewropea tul l-istess Ωmien iΩ-Ωieda kienet ta’ 21% fil-petrol u ta’ 17% fid-diΩil. Kontra l-kurrent Minbarra dan, l-istatistika tal-Kummissjoni Ewropea tindika wkoll kif g˙as-seba’ ©img˙a konsekuttiva l-prezzijiet tal-fjuwil fl-Ewropa komplew jirrankaw fejn din il-©img˙a stess rajna l-prezz tal-petrol jiΩdied b’1ç. Dan ifisser li, mill-a˙˙ar ©img˙a ta’ Jannar, kien hemm Ωieda ta’ 13ç fil-prezz tal-petrol u 11ç f’dak tad-diΩil b˙ala medja fl-Unjoni Ewropea. Dan meta, fl-istess perjodu f’Malta, il-prezzijiet naqsu b’7ç. Skont il-Kummisjoni Ewropea hemm tnax-il pajjiΩ bi prezz tal-petrol og˙la minn Malta. Id-diΩil huwa or˙os minn seba’ pajjiΩi. Il-prezz talfjuwil f’Malta huwa ferm anqas mill-medja Ewropea. Fil-fatt, il-prezz medju tal-petrol fl-Unjoni Ewropea jla˙˙aq €1.42 jew 17ç og˙la minn Malta, mentri l-prezz tad-dijΩil huwa ta’ ¤1.29, jew 1ç og˙la minn Malta.

ILLUM TAGÓLAQ 107 SNIN

RIKONOXXIMENT LILL-FAM

Philomena Muscat, Maltija li tg˙ix fl-Ingilterra, illum tag˙laq 107 snin. Philomena, li fil-passat kienet tg˙ix iΩ-Ûejtun, hija omm ta’ tnejn, nanna ta’ erbg˙a, buΩnanna ta’ 21 u buΩbuΩnanna ta’ 24. Il-qraba tag˙ha jinsabu mxerrdin fl-Ingilterra, il-Kanada, u f’Malta. Qraba li tkellimna mag˙hom qalulna li Philomena qatt ma kienet taqta’ qalbha, tant li sakemm kellha 85 sena kienet g˙adha ta˙dem. Illum Philomena hija wa˙da mill-ixje˙ persuni flEwropa. Din il-gazzetta tawgura lil Philomena f’g˙eluq sninha u tixtiqilha iktar snin ta’ sa˙˙a.

Il-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Carmelo Abela Ωar il-persunal tal-ewwel re©iment tal-Forzi Armati ta’ Malta (FAM) fil-Lyster Barracks ta’ Óal Far. Akkumpanjat mill-Brigadier Jeffrey Curmi, huwa fa˙˙ar l-attivitajiet u l-operazzjonijiet kemm lokali kif ukoll barra minn pajjiΩna b˙alma huma lOperazzjonijiet tal-Frontex u l-Operazzjonijiet g˙all-Ìestjoni tal-KriΩi fil-Lvant tal-Ewropa. L-FAM g˙adha kemm appuntant uffiçjal ie˙or, il-Kaptan Marvin Mangion, biex jie˙u ˙sieb l-operazzjonijiet fiç-Çentru tal-Operazzjonijiet tal-Frontex fl-Italja. Apparti minn hekk, l-FAM g˙andha wkoll uffiçjal tal-intelli©enza li b˙alissa qed iservi fil-Kwartieri tal-Missjoni Ewropea, f’Northwood ir-Renju Unit, b˙ala parti mill-Eunafor Atalanta, il-missjoni navali tal-Ewropa kontra l-piraterija fl-ib˙ra viçin isSomalja.

06 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

KWART TAN-NISA FL-EWROPA JESPERJENZAW VJOLENZA

Dr Nicholas Briffa, psikologu

GLEN FALZON glen@kullhadd.com Minn persuni tal-a˙˙ar klassi, bla vot u dinjità, ming˙ajr drittijiet u rikonoxximent mill-istituzzjonijiet, in-nisa g˙amlu avvanz kbir f’dan is-seklu. Dawn lanomaliji fil-kultura ©ew indirizzati biex, kemm jista’ jkun, innisa kollha jkunu ttrattati ugwalment daqs l-ir©iel, kif wara kollox g˙andu jkun fi Ωminijiet moderni u progressivi b˙alma qed ng˙ixu llum. Sfortunatament, mhux kollox huwa ward u Ωahar u qatt ma jista’ jkun. Kulma jmur, minkejja l-progress li sar, in-nisa xorta wa˙da baqg˙u ji©u abbuΩati mill-ir©iel tag˙hom kemm fiΩikament kif ukoll psikolo©ikament u jidher li l-istatistika hija wa˙da allarmanti. Ir-riçerka internazzjonali tg˙id li, f’˙afna millpajjiΩi tal-Punent (inkluΩ Malta), mara minn kull erbg˙a tkun vittma ta’ vjolenza domestika. Statistika internazzjonali o˙ra tg˙id li madwar 95% tal-vittmi ta’ vjolenza domestika huma nisa u dan l-abbuΩ ikun ©ej missie˙eb tag˙hom. Fid-dawl ta’ dawn iç-çifri, ilgazzetta KullÓadd tkellmet ma’ Dr Nicholas Briffa, psikologu (clinical psychologist) li qieg˙ed jispeçjalizza b˙ala sesswologu, rigward din l-istatistika u l-forom differenti ta’ vjolenza, fost diversi affarijiet o˙rajn. X’inhi eΩattament vjolenza domestika? Il-vjolenza domestika hija kull inçident ta’ theddid, aggressività jew abbuΩ bejn adulti li huma jew kienu sie˙ba intimi, jew inkella membri tal-familja,

immaterjali mis-sesswalità, lorjentazzjoni sesswali, is-sess jew il-©eneru tag˙hom. Kien hawnhekk li Dr Briffa fisser li lvjolenza domestika tista’ tie˙u numru ta’ forom differenti. “Ilvjolenza domestika tista’ tie˙u forma ta’ vjolenza fiΩika, psikolo©ika, finanzjarja, emozzjonali u sesswali. L-iΩjed forma komuni ta’ vjolenza domestika hija dik li sse˙˙ mill-©eneru maskili fuq dak femminili.” L-abbuΩ sesswali relatat ˙afna mal-vjolenza domestika “Tajjeb li ng˙id li barra minn abbuΩ ta’ vjolenza, ©eneralment, anke l-vittmi jesperjenzaw abbuΩ sesswali. Il-vittmi kemm-il darba jistqarru li, fejn jid˙ol issess, is-sie˙eb tag˙hom kien jurihom diΩrispett kbir, kemm fil-mod ta’ kif isir ir-rapport sesswali kif ukoll fuq livell ta’ relazzjoni, komunikattiv kif ukoll orgaΩmiku,” stqarr Dr Briffa. Ilvittmi kemm-il darba jesperjenzaw nuqqas ta’ affezzjoni, u allura effett li tista’ to˙loq ilvjolenza domestika fuq il-vittma huwa li tibda tevita kull rapport sesswali mal-aggressur. “Dan g˙ax, issa, is-sess g˙aliha sar ifisser li xi ˙add qieg˙ed jikkontrollaha, juΩaha jew xi ˙add li qieg˙ed jie˙u l-gost b’©isimiha mbag˙ad jarmiha.” F’kaΩijiet b˙al dawn, il-psikologu ikun qed ja˙dem ma’ social worker u anke mal-psikjatra biex jassigura li l-persuna tkun qieg˙da tirçievi l-g˙ajnuna kollha neçessarja. Dak kollu li jintqal lill-psikologu huwa kunfidenzjali, sakemm il-persuna ma tippreΩentax riskju ta’ ˙sara fuqha nnifisha jew fuq ta’ madwarha. F’dan il-kaΩ biss il-psikologu g˙andu d-dmir li jirrappor-

ta. Ir-ra©unijiet g˙ala persuna tirrikorri g˙all-vjolenza meta t˙obb persuna o˙ra Fost ir-ra©unijiet li huma komuni hemm dik li r-ra©el jibda jiΩviluppa bΩonn li jikkontrolla jew jiddomina lis-sie˙ba tieg˙u, l-individwu jista’ j˙oss il-bΩonn li jikkontrolla lis-sie˙ba tieg˙u min˙abba stima baxxa tieg˙u nniffsu, g˙ira kbira g˙as-sie˙ba tieg˙u (li kultant teskala g˙al morbid jealousy / othello syndrome, kundizzjoni fejn bniedem b’konvinzjoni kbira ja˙seb li s-sie˙ba qed tara wiçç ie˙or u dan ming˙ajr ebda provi), diffikultà li l-individwu jikkontrolla l-emozzjonijiet ta’ rabja kif ukoll li j˙ossu inferjuri g˙as-sie˙eb tieg˙u min˙abba ˙afna ra©unijiet fosthom dawk relatati ma’ status, xog˙ol, flus, attrazzjoni fiΩika u sesswali, kif ukoll il-familja. Ra©unijiet o˙ra jistg˙u jkunu diversi disturbi tal-personalità li wie˙ed jista’ jkollu, kundizzjonijiet psikolo©içi u psikjatriçi, problema ta’ abbuΩ mix-xorb u sustanzi o˙ra u anke twemmin ta’ dominanza u kontroll li individwu jista’ jkollu. Il-konsegwenzi tal-vjolenza domestika L-effetti tal-vjolenza domestika jvarjaw minn persuna g˙al o˙ra u dan g˙ax ir-reΩiljenza fil-personalità ta’ kull individwu hija differenti. L-ewwel nett il-vjolenza domestika tista’ tag˙mel ˙sara fuq il-©isem li tvarja minn tben©il u grif sa marki permanenti jew sa˙ansitra diΩabbiltà permanenti u, f’kaΩijiet estremi, mewt. Dawn jistg˙u jkomplu jin-

fluwenzaw b’mod negattiv leffetti mentali li dan l-abbuΩ i˙alli fuq il-vittma. Fost l-effetti mentali komuni, insibu l-anzjetà, dipressjoni, disturbi jew tibdil radikali relatati mal-aptit tal-ikel kif ukoll mal-aptit sesswali, biΩa’ mill-ir©iel, mill-affezzjoni jew mill-kuntatt soçjali, diffikultà fiççiklu tar-risposta sesswali, speçjalment fejn jid˙ol il-faΩi talorgaΩmu u anke ta’ qabel lorgaΩmu, diffikultà biex il-persuna tiffoka u tikkonçentra, differenzi fiç-çiklu tal-irqad u anke tibdil fiç-çiklu menstruwali. Persuni abbuΩati ta’ età Ωg˙ira jistg˙u jkunu aggressuri fil-futur Dr Briffa sostna li r-riçerka psikolo©ika turi li jekk il-persuna tkun g˙addiet minn xi forma ta’ abbuΩ psikosesswali jew fiΩiku fit-tfulija jew l-istess persuna tkun esperjenzat ilvjolenza domestika fil-familja tag˙ha, eΩempju l-persuna tkun rat lill-missier isawwat lill-omm, dan jag˙mel il-persuna iΩjed suxxettibli li hija stess issir aggressur. Kull tifla jew tifel jesperjenza dawn l-abbuΩi b’mod differenti. Tfal li jkunu trabbew fl-istess familja vjolenti jinterpretaw dawn l-istess çirkustanzi differenti. Dr Briffa spjega li l-effetti li dan l-abbuΩ i˙alli fuq it-tfal jistg˙u jkunu devastanti mhux biss negattivi. “It-tfal li jkunu raw quddiemhom din il-vjolenza jistg˙u jsiru beΩag˙na u anzjuzi min˙abba li dejjem ikunu jistennew xi ˙a©a ter©a’ ti©ri.” Aktar minn hekk, l-anzjetà tkun anke relatata mal-fatt li l©enituri ma jibdewx jag˙tu attenzjoni kif suppost lit-tfal tag˙hom min˙abba d-diffikulta-

jiet li huma jkunu g˙addejjin minnhom. “Din l-anzjetà tista’ ssir kronika. Dawn it-tfal, min˙abba dak li jkunu esperjenzaw u anke min˙abba s-sigriet li dejjem ikunu Ωammew ©o fihom, jibdew isiru dejjem iΩjed g˙atxana g˙all-im˙abba, g˙allistabbiltà u g˙all-attenzjoni. Lim©iba tag˙hom tista’ tkun ta’ sfida g˙al dawk li jkollhom kuntatt mag˙hom, b˙al ng˙idu a˙na g˙alliema u qrabat,” qal Dr Briffa. Effetti o˙ra jistg˙u jkunu nuqqas ta’ konçentrazzjoni liskola, rabja, dwejjaq, dipressjoni, irritazzjoni, nuqqas ta’ sens ta’ identità, diffikultà f’li wie˙ed jikkontrolla l-impulsi tieg˙u, fost affarijiet o˙ra. Irriçerka, kif ukoll l-esperjenza klinika, turi wkoll li hemm relazzjoni b’sa˙˙itha bejn li wie˙ed ikun aggressur u lesperjenzi tieg˙u meta kien Ωg˙ir. B’hekk parti mill-pjan ta’ trattament li jag˙mel il-psikologu, tajjeb li jie˙u f’konsiderazzjoni l-kuntest familjari disfunzjonali li t-tfal ikunu qed jg˙ixu fih. Dan inaqqas iç-çans li meta jikbru t-tfal ikunu vjolenti jew anke jiΩviluppaw xi tip ta’ diffikultajiet o˙rajn. Il-vittmi tal-vjolenza domestika mhumiex nisa biss Skont l-istess statistika kkwotata fil-bidu ta’ dan l-artiklu, ra©el minn kull sitt ir©iel fl-Ewropa tal-Punent jisfa vittma ta’ vjolenza domestika, u kien proprju hawnhekk li Dr Briffa tkellem dwar id-differenzi bejn il-vittmi nisa u r©iel. “Ìeneralment ilvjolenza fuq in-nisa jkollha baΩi fiΩika kif ukoll psikolo©ika li kultant teskala anke sa terrur u xokk. Il-vjolenza li ssir fuq l-

LokaLi kÓ

22|03|2015 07

kullhadd.com

ir©iel ikollha baΩi iΩjed psikolo©ika li tinkludi umiljazzjoni, tg˙ajjir, kontroll emottiv u psikolo©iku, fost l-o˙rajn.” “Fl-ispeçjalizzazzjoni tieg˙i b˙ala sesswologu qieg˙ed niltaqa’ ma’ diversi koppji li jsibuha diffiçli li jaqsmu l-poter indaqs anke fuq l-iktar affarijiet li minn barra, anke g˙all-istess koppja, jidhru trivjali. Dan jo˙loq çertu pika li jekk wie˙ed ma ji˙ux ˙siebha tiΩviluppa f’emozzjonijiet, sentimenti u ˙sibijiet iΩjed kumplessi,” Ωvela Dr Briffa. Huwa jiltaqa’ wkoll ma’ vjolenza min-na˙a tal-mara fuq ir-ra©el; vjolenza li kultant, min˙abba ˙afna ra©unijiet, hija iΩjed sottili u mhux façli tinduna biha g˙ax hija anqas çara minn dik ta’ fuq n-nisa peress li mhux dejjem ikun hemm involut swat. Dr Briffa qal ukoll li l-vjolenza domestika tista’ anke sse˙˙ f’kull tip ta’ koppji, inkluΩ dawk omosesswali, u b’hekk ovvjament mhix restritta biss g˙allkoppji eterosesswali biss. Xog˙ol il-psikologu malaggressur Xog˙ol il-psikologu huwa kemm mal-vittma kif ukoll malpersuna li twettaq il-vjolenza domestika u t-trattament offrut mill-psikologu mhuwiex wie˙ed iΩda hemm diversi. Dr Briffa enfasizza wkoll li wie˙ed millaktar fatturi influwenti li jwassal g˙all-vjolenza hija proprju l-kultura li tippromovi l-idea li r-ra©el g˙andu jkun dominanti fuq ilmara. “Óafna drabi, ix-xog˙ol ta’ psikologu huwa li ja˙dem fuq pjan ta’ trattament psikolo©iku intensiv li jie˙u f’kunsiderazzjoni kemm ir-rabja espressa b’mod ˙aΩin ˙afna kif ukoll fuq is-selfesteem, valuri, ideat, kredenzi u l-˙sibijiet li l-persuna tkun qed tg˙addi minnhom,” spjega b’reqqa Dr Briffa. Dan it-trattament jinvolvi l-uΩu ta’ diversi g˙odod u strumenti psikolo©içi biex jimminimizzaw u jikkontrollaw b’mod imminenti din lim©iba kif ukoll jing˙ata ttag˙lim u ˙iliet psikoedukattiva li l-persuna ©eneralment ma jkollhiex. Parallel ma’ dan, il-psikologu ja˙dem ukoll fuq livell psiko-terapewtiku anqas strutturat fuq fatturi li jistg˙u jkunu qeg˙din jag˙mlu effett fuq l-im©iba aggressiva tal-persuna, b˙al ng˙idu a˙na l-preΩenza ta’ xi trawma fit-tfulija, b˙al pereΩempju abbuΩ sesswali li jkun g˙adda minnu l-aggressur jew labbandun tal-aggressur meta kien Ωg˙ir mill-©enituri tieg˙u. Xog˙ol il-psikologu malvittma Mill-banda l-o˙ra, xog˙ol ilpsikologu huwa wkoll malvittma li tkun g˙addiet minn dawn l-atti koroh u sa˙ansitra atti barbari. “Ìeneralment ilpsikologu, wara li jeΩamina lkaΩ sew u anke jifhem iç-çirkustanzi mill-perspettiva tal-vittma, ifassal pjan ta’ trattament,” qal Dr Briffa. L-ewwel parti ta’ dan it-trattament tirrigwardja l-kura tas-sintomi li din it-trawma tkun ˙olqot b˙al umiljazzjoni, dwejjaq, nuqqas ta’ sens ta’ identità, anzjetà u attakki ta’ paniku, fost effetti o˙rajn. “Ma ninsewx li ˙afna drabi l-vittma tkun ©iet g˙all-g˙ajnuna wara ˙afna Ωmien ta’ abbuΩ, wara ˙afna Ωmien twa˙˙al fiha nnifisha g˙al dak li qieg˙ed ji©ri, wara ˙afna Ωmien iΩΩomm kollox b˙ala

sigriet, u anke wara perjodu twil ta’ normalizzazzjoni li dak li ssie˙eb qieg˙ed jag˙mel huwa ©©ustifikat u mist˙oqq fuqha.” Dan kollu jista’ jkun akkumpanjat minn nuqqas ta’ kooperazzjoni miç-çirku soçjali tal-persuna abbuΩata. Dan g˙ax l-aggressur, ©eneralment, ikun persuna differenti man-nies esterni mill-familja. B’hekk iççirku soçjali tal-vittma jista’ jkun li kultant jiskora©ixxi lill-vittma stess milli tmur g˙all-ghajnuna. Hemm il-possbbiltà wkoll li lvittma tant tkun identifikat lilha nnifisha maç-çiklu abbuΩiv li tibda b˙al temmen li r-ra©el tag˙ha jista’ jinbidel xi darba. “B’hekk il-mara tibqa’ tittama, u Ω-Ωmien mimli abbuΩ, swat u ˙afna affarijiet negattivi jkomplu jiΩdiedu, jeskalaw u kultant anke isiru pervasivi maΩ-Ωmien,” spejga b’reqqa l-psikologu li qed jispeçajalizza fissesswolo©ija. It-tieni parti tat-trattament, li ©eneralment ise˙˙ simultanjament mal-ewwel parti, tkun indirizzata l-ferita psikoemozzjonali li l-abbuΩ ikun ˙oloq. Dawn leffetti kultant ikunu iΩjed intensivi min˙abba li l-vittma tibda bil-mod il-mod tirrealizza li rra©el li jg˙id li j˙obbha wasal biex g˙amel dak li g˙amel, u allura l-vittma timxi mill-istat ta’ ça˙da g˙al dak reali. Dr Briffa sostna li dan jista’ j©ib mieg˙u g˙al darb’o˙ra perjodi qawwijin ta’ dwejjaq jew kultant anke ta’ dipressjoni. B’hekk il-psikologu jie˙u ˙sieb li jivverifika f’liema stat il-vittma tinsab, u ja˙dem fuq dan l-istess stat. Appell biex tintalab g˙ajnuna mill-ewwel

Dr Briffa tenna u ˙e©©e© lill-vittmi biex malli jinnuttaw im©iba vjolenti u ta’ diΩrispett jirraportaw mill-ewwel lill-awtoritajiet. “Li tirraporta jista’ jkun pass diffiçli min˙abba mist˙ija, ça˙da tal-problema, stmerrija u biΩa’. G˙aldaqstant, li nixrrapportaw minnufih il-vjolenza u l-abbuΩ huwa kruçjali ˙afna. IΩjed kemm nie˙du azzjoni minn kmieni iΩjed inΩidu ç-çans li lproblema tissolva u iΩjed innaqqsu ç-çans li jkun hemm effetti negattivi kemm fuq ilvittma kif ukoll fuq it-tfal,” enfasizza b’ton ta’ konvinzjoni kbira. Huwa semma wkoll kif l-istess b˙all-Korp tal-Pulizija, l-A©enzija Appo©© tag˙mel ˙afna xog˙ol siewi fejn tid˙ol il-vjolenza domestika. “Infakkar li l-persuna li qieg˙da ti©i abbuΩata ma jist˙oqqilhiex dan, u anke l-a©ir vjolenti g˙andu jkun dejjem ikkundannat, tant li nirrapportaw din l-im©iba huwa dritt sagrosant b˙ala bnedmin kif ukoll b˙ala çittadini.” “Mill-banda l-o˙ra, il-persuna li qieg˙da t˙ossha diffiçli biex tikkontrolla r-rabja tag˙ha nissu©©erilha li mill-aktar fis tkellem lill-psikologu, sesswologu jew lit-tabib tal-fiduçja tag˙ha. Ner©a’ ng˙id g˙ax importanti, u aktar ma l-problema na˙dmu fuqha minn kmieni iΩjed iΩΩid il-probabbiltà li tissolva.” Aktar minn hekk, sostna li ˙add ma jist˙oqqlu li ji©i ttrattat ˙aΩin, hu min hu, hi min hi, g˙amel jew g˙amlet x’g˙amel jew x’g˙amlet. Kul˙add g˙andu dritt li ji©i rrispettat, muri dinjità u li jg˙ix fil-paçi u fl-im˙abba. Óadd mhu iΩjed minn ˙add. “Irrelevanti minn kemm g˙andek flus, sa˙˙a, xog˙ol importanti, ittri wara ismek jew kemm inti gustuΩ, a˙na kollha ndaqs.”

08 22|03|2015

kullhadd.com

MILL-PARLAMENT EWROPEW ‘IL-KUMMISSJONI EWROPEA MHIX KONXJA TAL-PROBLEMI FI GÛEJJER PERIFERALI’

Il-Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew qal li fi ˙dan il-Kummissjoni Ewropea g˙ad ma hemmx biΩΩejjed g˙arfien ta’ kif gΩejjer u re©juni periferiçi ji©u affettwati b’rabta mal-iΩolament jew iççokon tag˙hom. Politika bbaΩata biss fuq il-prinçipji tal-kummerç ˙ieles tinnega l-˙tie©a ta’ trattament speçjali biex tikkum-

batti l-iΩolament tag˙hom. Dr Sant qal li l-operazzjonijiet ta’ kumpaniji Ωg˙ar b˙all-Air Malta u Cyprus Airways ma jaffettwawx il-qag˙da kompetittiva ©enerali fl-Unjoni Ewropea. Ilfatt li Cyprus Airways ©arret biss 12% tat-traffiku tal-ajru lejn u minn Çipru, huwa tant volum Ωg˙ir li çertament ma setax jaffetwa s-sitwazzjoni kompetittiva

ALFRED SANT

fl-UE. Dr Sant qal li ma jag˙milx sens li Cyprus Airways tinqatel u li l-linji li kienet isservi jing˙ataw lil ˙addie˙or li g˙andu interessi aktar mifruxa minn ta’ Çipru. “L-istess argumenti japplikaw, fil-fehma tieg˙i, g˙all-Air Malta,” sostna Dr Sant. Dr Sant kien qed jag˙ti r-reazzjonijiet tieg˙u wara li lKummissjoni Ewropea qaltlu, fi twe©iba bil-miktub, li anke ming˙ajr Cyprus Airways, Çipru kellu jibqa’ mag˙qud ma’ ˙afna çentri internazzjonali. Dr Sant kien staqsa lill-Kummissjoni Ewropea g˙andhiex tikkunsidra li tadotta metodi aktar flessibbli meta tevalwa l-g˙ajnuna u lappo©© mill-Istat g˙al konnessjonijiet bl-ajru u bil-ba˙ar paragunabbli g˙al dawk ta’ Cyprus Airlines. Dan fl-interess li jkun Ωgurat li l-attività ekonomika li tkun g˙addejja fi swieq ta’ gΩejjer periferiçi tinΩamm jew sa˙ansitra tittejjeb.

“IÇ-ÇITTADINI MA JAFDAWX L-UNJONI EWROPEA” MARLENE MIZZI

L-MEP Laburista u Viçi Chairperson tal-Kumitat g˙allPetizzjonijiet, Marlene Mizzi, ©iet ma˙tura b˙ala r- rapportas-Soçjalisti u teur Demokratiçi (S&D) fuq l-opinjoni tal-kumitat PETI dwar irreviΩjoni tal-Inizjattiva Çittadini Ewropej. L-Inizjattiva Çittadini Ewropej (ECI) hija l-ewwel g˙odda transnazzjonali ta’

demokrazija parteçipattiva li tag˙ti ç-çittadini dritt ©did ta’ inizzjattiva le©iΩlattiva. L-ECI, li kienet introdotta mat-Trattat ta’ Lisbona, timmira li tkabbar ir-rwol taç-çittadini fil-proçess tat-tiswir tal-li©ijiet fl-UE billi tag˙ti ç-çans lil miljun çittadin minn tal-inqas kwart mill-Istati Membri li jistaqsu l-Kummissjoni Ewropea

biex tressaq proposta le©iΩlattiva fuq materji fejn iç-çittadini ja˙sbu li att legali mill-UE huwa me˙tie©. Sal-lum, 49 inizjattiva biss kienu sottomessi lill-Kummissjoni Ewropea, u minnhom ammont Ωg˙ir biss lestew il-proçess kollu b’iktar minn miljun firma. Marlene Mizzi qalet: “Iç-çittadini ma jafdawx l-Unjoni Ewropea, ma jemmnux li tirrappreΩenta l-interessi tag˙hom, i˙ossuhom ’il bog˙od u ffrustrati peress li ma jafux fejn g˙andhom imorru meta jid˙lu d-drittijiet tag˙hom. Iktar minn qatt qabel, fil-klima kurrenti Ewropea, hemm bΩonn li ner©g˙u nibnu kuntatt maççittadini tag˙na u nag˙tu lilhom g˙odda li tag˙ti ç-çans lin-nies li jie˙du r-riedni ta’ ˙ajjithom. Jiena konvinta li lECI g˙andha l-potenzjal li tkun dik l-g˙odda, imma Ωgur mhux fl-istat li tinsab fiha b˙alissa.”

“IL-PAJJIÛI GÓARAB HUMA KRUÇJALI BIEX IL-LIBJA TIBQA’ MAGÓQUDA” MIRIAM DALLI

“Il-pajjiΩi G˙arab huma kruçjali biex jg˙inu ˙alli tinstab soluzzjoni g˙all-instabbiltà li teΩisti fil-Libja.” L-MEP Maltija Miriam Dalli g˙amlet din l-istqarrija The waqt il-programm Network li jixxandar fuq

Euronews. Matul il-programm Miriam Dalli qalet li f’dan il-punt hemm bΩonn ta’ sforz diplomatiku aktar b’sa˙˙tu. Sostniet li s’issa l-Unjoni Ewropea qag˙det pass lura u çertu Stati

Membri lanqas kienu qed jaççettaw dak li kien qed ji©ri fil-Libja. “L-affarijiet b˙al donnhom qeg˙din jimxu issa, imma messhom iççaqalqu ferm qabel. Irrid nara sforz diplomatiku aktar b’sa˙˙tu li jista’ jg˙in iwassal g˙al ftehim ta’ gvern ta’ unità nazzjonali, li huwa parti mis-soluzzjoni,” enfasizzat Dalli. Filwaqt li tkellmet kontra xi operazzjoni militari unilaterali, Miriam Dalli qalet li kwalunkwe azzjoni fil-Libja g˙andha ssir ta˙t il-mandat tan-Nazzjoniiet Uniti. “Hemm bΩonn li n-Nazzjoniiet Uniti u l-pajjiΩi G˙arab ikunu minn ta’ quddiem. Il-pajjiΩi G˙arab huma kruçjali biex tinstab soluzzjoni. Jekk irridu nsibu soluzzjoni dejjiema, allura trid tkun soluzzjoni mil-Libjani g˙al-Libjani,” sostniet Dalli.

KÓ LOKALI

10 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ OpINJONI

TiVi AwARdS MINN

SALVU

CANALE

Meta tkun ta˙dem mit-Tnejn sal-Ìimg˙a, fil-©urnata tasSibt tipprova tag˙mel il-qadi kollu li jkollok biex imbag˙ad il-Óadd taqla’ l-plakka minn mal-˙ajt u tkun off mode. Jien nhar ta’ Sibt nag˙mel ©urnata g˙addej gass mal-pjança iΩda, peress li xi Ωew© Sibtijiet ilu lmaltemp ried jaqla’ kulma hawn, kelli ftit xog˙ol u g˙alhekk intasabt fuq is-sufan u fettilli nara ftit it-TiVi. IlMaltin kollha ripetizzjonijiet, ibda minn TVM u TVM2 u warajhom in-Net, g˙ajr g˙allistazzjon One. Fuq il-One kien hemm Clint on One. Kont naf li jixxandar is-Sibt iΩda min˙abba limpenji li g˙adni kif semmejt aktar ’il fuq qatt ma rajtu. Lil Clint ilni nisimg˙u fuq ir-radju kif ukoll jaqbeΩ fuq il-palk waqt xi attività tal-massa, naf ukoll li huwa preΩentatur tajjeb iΩda waqt Clint on One qatt ma sibt il-˙in narah. Dan il-programm huwa wie˙ed tajjeb ˙afna, immirat g˙al udjenza Ωag˙Ωug˙a, il-mistednin kollha kienu bis-sens u ˙adt pjaçir narahom ikantaw dak il-˙in stess. Clint, f’dan ilprogramm jistieden kantanti jew persuna©©i interessanti li flimkien jirrakkuntaw u jkantaw. Programm li jag˙mel sens is-Sibt filg˙odu, l-aktar meta fuq l-istazzjonijiet ikollna ripetizzjonijiet biss. Ripetizzjonijiet Kieku biex inmaqdru lilna nfusna l-ewwel ni©u; ismag˙na g˙and tal- grocer (kif darba qalilna Simon)

Suggs, fil-programm tieg˙u, idur fl-Italja minn fuq sa isfel u jΩur postijiet interessanti u li jkollhom storja. Programm tajjeb u mill-aktar interessanti iΩda, apparti li ©ie ffilmjat snin ilu, l-istazzjon FLN na˙seb xandru xi 50 darba. Kull meta ninzertah sirt nara liema programm qieg˙ed jirrepeti. Possibbli stazzjon daqshekk popolari m’g˙andux biex jimla skeda? Mela kull min joqg˙od igerger li fis-Sajf jara r-ripetizzjonijiet, kulma g˙andu jag˙mel huwa li jaqleb fuq l-FLN u jikkonsla b’Suggs. Qoffa xag˙ar

Ritratt: CHRIS AGIUS PHOTOGRAPHY

ng˙idu kemm a˙na l-Maltin a˙na ˙Ωiena, kif m’g˙andna xejn tajjeb u l-barranin a˙jar minnha. Imma, insomma, na˙seb qieg˙da fil-kultura tag˙na. Infatti anke qawl g˙andna: il-borma tal-©ar tfu˙ aktar minn tad-dar. Sewwa ng˙id jien, kemm kienu ©enji x-xju˙ li ˙allewna. M’iniex hawn biex nitkellem fuq il-qwiel jew fuq il-borom u l-ikel, iΩda qieg˙ed in˙arbex b˙as-soltu l-erba’ kelmiet dwar x’naraw fuq liskrin iΩ-Ωg˙ir. Imma fil-verità a˙na l-Maltin in˙obbu nmaq-

dru lilna nfusna u proprja se nipprova nispjega li anke stazzjonijiet barranin g˙andhom in-nuqqasijiet tag˙hom. Wie˙ed mill-istazzjonijiet li jiena nsegwi huwa l-FLN, jew a˙jar Fine Living Network, stazzjon Amerikan li jxandar mill-Ingilterra. Fuq dan l-istazzjon insib ˙afna programmi interessanti li jvarjaw minn tisjir, g˙al manutenzzjoni fiddjar, programmi dwar is-safar, moda, eçç. Programm partikulari jippreΩentah Suggs, l-ekskantant tal-grupp IngliΩ Madness.

Nhar ta’ Ìimg˙a jixxandar Xarabank . Dwar is-su©©etti mag˙Ωula mhux ser nitkellem g˙ax kemm-il darba ktibt. Li ser insemmi llum u li issa sar tedjanti huwa r-reklam li jippromovih. Mela mis-Sibt nibdew naraw lil dak il-qoffa xag˙ar jirreklama x-Xarabank li jmiss, u dan jibqa’ sejjer sal-Ìimg˙a ftit qabel jibda l-programm. Sebat ijiem naraw lil qoffa xahar jg˙id l-istess diskors, sebat ijiem nisimg˙uh jitkarrab biex jarawh in-nies. Possibbli ma tarawhx tedjanti sebat ijiem qrid biex naraw dan il-programm? Tg˙id naqsulu l-udjenzi jew spiççawlu l-ideat dwar x’su©©ett ser jittratta? Possibbli programmi o˙ra ma joqomsux li l-promo tax-Xarabank jintwera xi 50 darba aktar minn tag˙hom? Ara tlaqt…il-Óadd it-tajjeb.

KUNJOMU STRAMB U TQIL

Patri Mario Attard

Meta kont f’dar ommi u missieri mhux l-ewwel darba li qbadt f’idejja d-direttorju tat-telefown. Niftakarni naffaxxina ru˙i bid-diversità ta’ kunjomijiet li j˙addan! Milux esperjenza li ©ratli fakkrittni f’dan. Mela kien hemm mara u qaltli: “Naf lil xi ˙add li joqg˙od ˙dejja u g˙andu kunjomu stramb li jmexxi din it-talba.” Kienet qieg˙da tg˙id g˙allKurunella tal-Óniena Divina. F’dak il-˙in tbissimt. G˙ax g˙edt f’qalbi: “Kos hux! Kemm f’Malta g˙andna kunjomijiet strambi! L-aktar filKnisja!” Veru! Fil-Knisja tg˙idx kemm g˙andna kunjomijiet strambi. Jew, kif qalti din il-mara, “tqal!” Issuktajt nitbissem! G˙ax ilMulej fakkarni li hu wkoll g˙andu kunjomu. U, li kieku kelli nistaqsik x’inhu kunjom il-Mulej, int xi twe©ibni? Forsi g˙all-ewwel tibda t˙okk rasek. Jew g˙ajnejk jintilfu fit-thewdin. Imma mbag˙ad wiççek jer©a’ jitbissem. G˙ax, b˙al jum li jinkedd mis-s˙ab sewdieni, ter©a’ mill-©did titfaçça xxemx tal-paçi! Tas-sliem! Talfer˙! U twe©ibni, konvint u konvinta: “Il-Mulej ˙anin!”

(Salm 111:4), jew, “Il-Mulej twajjeb,” (ara Salm 111:4. Taf li qieg˙ed nifhmek? Jekk m’iniex sejjer Ωball qieg˙ed tikkwotali s-Salm 111 li jg˙id: “Waqqaf tifkira blg˙e©ubijiet tieg˙u; twajjeb u ˙anin il-Mulej” (Salm 111:4). Jekk qed tag˙mel hekk ng˙idlek: “M’hawnx prezzek! Imlejtli qalbi bil-fer˙ u lhena!” Il-kunjom juri isem deskrittiv li huwa marbut mal-isem tal-persuna biex juri kwalità personali jew professjonali tieg˙u jew tag˙ha. Mela, filkaΩ tal-Mulej, kunjomu hu ˙anin. Jew twajjeb. Bil-mod imma! Ta˙seb li hu vavu! Jew li t-tajjeb jg˙idlu ˙aΩin! Inkella li l-˙aΩin jg˙idlu tajjeb! Imma l-Mulej jirra©una. U ji©©udika tajjeb. Iprem mill-Knisja u l-Gvern. Anke jekk dawn ikollhom intenzjonijiet tajba tafux! G˙ax Hu ‘biss’ jista’ ji©©udika l-intern tal-bniedem! U l-©udizzju tieg˙u hu rett. G˙ax, kif jg˙idilna Salm 103: “Hu jaf kif a˙na mag˙©una, jiftakar li a˙na trab” (Salm 103:14). U issa, lil hinn minn ˙afna pomposità l-bniedem mhux bniedem jibqa’?! Dg˙ajjef? JiΩbalja? U bi ˙tie©a kbira ta’

min ja˙firlu u jg˙inu b’˙afna paçenzja biex jinbidel? Alla g˙andu kunjomu! “Óanin u twajjeb” (Salm 86:15). Kunjomu kul˙add jifhmu. Ma tridx g˙erf biex tkun taf xi tfisser tkun ˙anin jew twajjeb. BiΩΩejjed tinqabad bla seat belt u jkun hemm gwardjan lokali li, minflok jo˙ro© il-karta taççitazzjonijiet u jxafxaflek santa ta’ mitt ewro, jammonik. “G˙al-lum tg˙addi sie˙bi! Imma darb’o˙ra le!” X’nifs ’il barra tie˙u hux! Iffrankalek mitt ewro multa! Xi trid iΩjed! U daqskemm tin˙ataf mill-˙niena talgwardjan lokali malajr tniΩΩlu b˙ala qaddis fil-ktieb l-abjad tieg˙ek. Jew tlaqqmu Alla tal-ir©iel! U jkollok biex! G˙ax ikun ing˙atalek çans ie˙or! Madankollu, g˙al u˙ud, kunjom il-Mulej huwa stramb. U tqil. Mhux g˙ax ma jafux li hu ˙anin u twajjeb. Min jaf kemm ikunu g˙addew minn esperjenzi fejn, li kieku ma kienx g˙all˙niena u t-tjubija ta’ Alla, kieku illum jew qeg˙din f’xi qieg˙ ta’ sodda, ˙abs, inkella ta˙t it-trab. Alla jkun interviena f’˙ajjithom. Imma ma

jag˙tux kas! Jibqg˙u g˙addejjin jag˙mlu dak li tg˙idilhom rashom. Jibqg˙u iggranfati mal-ideat Ωbaljati ta’ obg˙od! Patti! Ivvendika ru˙ek! U, minflok qalbhom tkun tg˙um fil-paçi tal-Mulej, b’xorti ˙aΩina tispiçça qisha borma tag˙li u tbaqbaq. Kull boqqa li to˙ro© minnha jisimha vendetta! Ódura! Mibeg˙da! G˙al dawn it-talin li kunjom il-Mulej hu ˙anin u twajjeb, huwa Grieg! Ma jag˙milx sens! Stramb! G˙ax ja˙sbu li l-Mulej g˙andu jkun b˙alhom: ipattiha. Kunjom il-Mulej g˙alihom isir tqil. Mhux biss fil-fehma imma flispirtu. G˙ax qalb irrabjata u ma˙kuma mir-rabja u millvendetta kif tista’ qatt idduq “it-tjieba u l-fedeltà” (Salm 86:15), li hemm marbuta ma’ qalb li t˙enn u ta˙fer? Irrid li kunjomi jkun talMulej, ji©ifieri ˙anin u twajjeb? Ìesù jg˙idli: “G˙ax jekk intom ta˙fru lill-bnedmin il˙tijiet tag˙hom, Missierkom li hu fis-smewwiet ja˙fer lilkom ukoll” (Mt 6:14). Óa na˙fer! Óa ng˙ix bil-paçi f’qalbi! Avolja kunjomi, g˙al u˙ud, jibqa’ stramb u tqil, g˙ax ma jafux a˙jar!

opinjoni kÓ

22|03|2015 11

kullhadd.com

TweTTiq u Tfixkil Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista Kampanja elettorali Qeg˙din f’kampanja elettorali o˙ra li se twassalna g˙all-elezzjoni tal-kunsilli lokali u kif ukoll referendum dwar il-kaçça fir-rebbieg˙a. L-elezzjonijiet talkunsilli lokali se jsiru f’nofs illokalitajiet ta’ Malta u G˙awdex. Il-kampanji elettorali saru sinonomi ma dawn iΩΩminijiet tas-sena. Saru avveniment annwali. G˙all-grazzja t’Alla mis-sena d-die˙la nie˙du ftit nifs u ma jkollniex kampanji elettorali aktar sa ma ter©a’ tasal l-elezzjoni ©enerali. Nitkellem g˙alija, jiena li n˙obb il-politika daqskemm in˙obb lill-familja tieg˙i, kampanja elettorali, kif jg˙id ilMalti: nikolha bil-˙obΩ u l©obon, imma kif jg˙id il-Malti wkoll: ta’ kuljum iwe©©a’ r-ras, u tibda ta˙sel tiddejjaq minnhom. Jien li jien mid˙la tal-politika, a˙seb u ara min qajla tinteressah. Kampanja elettorali tiddisturba ˙idmet ilGvern li, bla ma jrid, ikollu jikkalma ˙idmietu b˙ala Gvern biex jiffoka sitt ©img˙at g˙allkampanja. Taf tfixkel ukoll innegozji u postijiet tax-xog˙ol. Imma g˙al ©ie˙ id-demokrazija, l-elezzjonijiet iridu jsiru. Madankollu, kienet g˙aqlija ddeçiΩjoni tal-Gvern li l-elezzjonijiet tal-kunsill lokali jsiru kollha f’daqqa u emalgamati ma elezzjoni ©enerali jew malelezzjoni tal-Parlament Ewropew. Madankollu, din il-kampanja elettorali qed tiΩvol©i f’wa˙da interessanti fejn ner©g˙u naraw tispikka l-projettazzjoni taΩΩew© partiti ewlenin tal-mexxejja tag˙hom. It-tnejn jistrie˙u li l-poplu jivvota fuq il-fiduçja li kapaçi jippreΩenta u jag˙ti lmexxej tal-partit rispettiv. Tispikka wkoll l-attitudni talpartiti, fejn il-Partit Laburista huwa ffokat li jiltaqa’ u jitkellem mar-residenti u lvotanti lokal lokal permezz ta’ laqg˙at kuljum f’lokalitajiet differenti fejn se jsiru l-elezzjonijiet u mbag˙ad g˙andek il-Partit Nazzjonalista li ssakkar fid-Dar Çentrali jag˙mel il-konferenzi tal-a˙barijiet. Tispikka wkoll ilmod kif qed iwasslu l-messa©© tag˙hom iΩ-Ωew© partiti. IlPartit Laburista qed ikun biççar fuq quddiem biex ixerred politika u viΩjoni ottimista. Qed jiddiskuti mal-poplu fittriq, jelenka u jispjega l-kisbiet mhux Ωg˙ar li di©à rnexxielu jag˙mel dan il-Gvern fi Ωmien sentejn u juri t-triq ’il quddiem billi j˙abbar inizjattivi u investimenti ©odda lejn pajjiΩna, inizjattivi li g˙andhom l-g˙an li jkattru l-©id u l-˙olqien taxxog˙ol. L-OppoΩizzjoni tibqa’ ddoqq l-istess diska mΩarΩra. U minn din ukoll tara d-differenza bejn iΩ-Ωew© mexxejja li, anke waqt dibattitu, façilment tiddistingwi bejn min g˙andu sens ta’ ˙e©©a u g˙atx biex ja˙dem g˙all-poplu u jag˙tih il-kisbiet li jixraqlu u min g˙andu l-˙sieb biss biex ixerred id-dubji, jakkuΩa, imaqdar u jkun negattiv. G˙aldaqstant, mhux ta’ b’xejn li l-Kap tal-OppoΩizzjoni qieg˙ed ferm ’il bog˙od filpopolarità u fil-kisba tal-fiduçja mill-poplu meta kkomparat

mal-fiduçja li jgawdi l-Prim Ministru. Politika negattiva Imma jien l-OppoΩizzjoni kultant ma nag˙tihiex tort li tissuspetta u jkollha d-dubji f’kull inizjattiva li jwettaq il-Gvern. Dawn ikejlu b’xibirhom. Kull pro©ett li g˙amlu, g˙all-inqas fl-a˙˙ar le©iΩlatura tag˙hom, dejjem kien hemm xi storja mdawra mag˙ha. G˙alhekk ma tlumhomx li ja˙sbu li l-kisbiet li qed jag˙mel dan il-Gvern fihom dellijiet ta’ nd˙il ministerjali u sa˙ansitra jallegaw bixxamm tal-korruzzjoni. Dan il-Gvern irnexxielu jo˙loq impjiegi fi Ωmien sentejn daqskemm GonziPN kien jifta˙ar li ˙oloq f’˙ames snin. Irnexxielu jikkontrolla d-dejn u jnaqqas id-defiçit. Irnexxielu jsib is-soluzzjoni biex isalva lEnemalta. Irnexxielu jnaqqas ilkontijiet tad-dawl u l-ilma u jnaqqas il-prezz tal-gass u talfjuwils g˙al tmien darbiet f’sentejn. Irnexxielu jaqbad il-barri minn qrunu fis-settur tas-sa˙˙a u ˙adem bis-serjetà biex isolvi l-problema tal-mediçini out of stock , il- waiting lists u ddomanda g˙as-sodod fl-isptar. Imma g˙all-OppoΩizzjoni dan mhu xejn. Anzi bla diçenza ta’ xejn jg˙idulek li l-kisbiet ekonomiçi u fis-settur talimpjiegi ta’ dan il-Gvern huwa grazzi g˙all-Gvern Nazzjonalista preçedenti. Qalulna li ˙allew sodda mifruxa u ekonomija b’sa˙˙itha. Ma jafux jist˙u. Insew li ˙allew pajjiΩ b’dejn bla kontroll, b’defiçit li ma jibbastax imqar jieqaf u bil-qg˙ad dejjem jog˙la. Insew li ˙allew lill-Enemalta g˙arkupptejha bit€800 miljun dejn. L-idea tag˙hom ta’ kif jibdew jindirizzaw dan id-dejn kien li jg˙adduh g˙al g˙and il-poplu permezz ta’ SPV. G˙andhom il-wiçç jg˙idulna li r-ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma huwa bis-sa˙˙a tag˙hom g˙ax huma investew fil-power station tal-BWSC u fl-interconnector. Infakkar il-poplu li din il- power statio n tal-BWSC li sabu minn fuq il-Yellow Pages huma ˙addmuha bil-heavy fuel oil, l-aktar Ωejt li jni©©es u dan il-Gvern huwa kommess u marbut li din il-power sation tinqaleb g˙all-gass. Infakkar ilpoplu li x-xog˙ol fuq l-interconnector kien kwaΩi wieqaf fi Ωmien GonziPN. Kien dan ilGvern li ˙a x-xog˙ol bis-serjetà u l-passi neçessarji biex ixxog˙ol fuq l- interconnector jer©a’ jaqbad ir-ritmu u jsir kif kien skedat, u issa kwaΩi huwa lest ukoll. Imma dawn in-nies m’g˙andhomx Ωejt f’wiççhom. Wara li sej˙u t-tra˙˙is fil-kontijiet b˙ala Alice in Wonderland, issa qalulna wkoll li jippretendu li lkontijiet tad-dawl ra˙su b’aktar minn 25%. Dawn huma l-istess nies li ma st˙awx li jg˙ollu lkontijiet tad-dawl u l-ilma bilqalb meta Ω-Ωejt kien qed jor˙os u meta huma l-membri tal-Kabinett ˙adu Ωieda bilmo˙bi ta’ €600 fil-©img˙a. Dawn huma l-istess nies li lunika soluzzjoni li tawna biex ikollna tra˙˙is fil-kontijiet

huwa li nag˙mlu b˙all-friefet illejl u nqumu na˙slu l-˙wejje© u nitfg˙u d-dixx fil-forn billejl. L-ipokresija tal-OppoΩizzjoni hija bla limitu. Aktar minn hekk, il-kwalità ta’ politika li jridu jer©g˙u jirb˙u l-fiduçja talpoplu biha hija karnivaleska. Imdorrijin imorru fuq il-mezzi tax-xandir waqt xi dibattitu u jakkuΩaw bil-korruzzjoni. Imdorrijin ukoll li l-g˙ada talakkuΩa jsej˙u l-irtirata u ja˙bu idhom. L-g˙ada tad-dibattitu ma tibqax korruzzjoni imma ssir sempliçiment “suspett’’ ta’ korruzzjoni. Prosit g˙alina, x’a˙na sbie˙ min jaf jarana, Sur Kap tal-OppoΩizzjoni. G˙ax f’kull investiment li jirnexxilu jattira dan il-Gvern, lOppoΩizzjoni mill-ewwel titfa’ baraxx ta’ mistoqsijiet biex tqanqal is-suspetti li l-investiment jaf ma jkunx trasparenti, tqanqal id-dubji fi ˙dan il˙addiema li l-impjieg tag˙hom bl-investiment il-©did jaf ikun mhedded, tqanqal il-˙sieb ˙aΩin li s-sa˙˙a taf ma tibqax b’xejn. Jippruvaw ixekklu b’kull mod. Mhux tassew li jridu jaraw dan il-pajjiΩ miexi ’l quddiem. Mhux tassew iridu lil dan il-poplu jgawdi mill-bΩulijia ta’ dan il-Gvern. Iridu biss jag˙mlu bsaten fir-roti bit-tama li xi darba jer©g˙u jiksbu lpoter f’idejhom imqar bl-uΩu tal-arma tal-ingann u l-biΩa’. G˙amlu dan fl-investiment ÇiniΩ fl-Enemalta u issa stenna l-istess fl-investiment fil-qasam tas-sa˙˙a li ©ie m˙abbar ftit tal©ranet ilu; investiment ta’ fejda g˙all-poplu Malti u G˙awdxi kollu ta’ €200 miljun; investiment li se jkun ifisser, apparti aktar ˙olqien ta’ ©id ekonomiku u ˙olqien ta’ impjiegi, servizz ta’ sa˙˙a superjuri kif jixraq lill-poplu; servizz ta’ sa˙˙a b’xejn u ta’ kwalità eççellenti. Biex tiskon©ra trid tkun pur Dawn huma t-tipi ta’ investiment li l-Partit Nazzjonalista filGvern lanqas biss kienu jo˙olmuhom. Fl-a˙˙ar le©iΩlatura tag˙hom ma tlumhomx li offrewlna biss pro©ett fantaΩma tal-White Rocks, investiment BraΩiljan ivvintat u 6,000 impjieg g˙allfatati fi Smart City. Kienu medhijin aktar fuq kif se jΩommu nnofs si©©u ma©©oranza li kellhom fil-Parlament u jaraw kif se jillapazzaw sal-a˙˙ar talle©iΩlatura milli mo˙˙hom biex jag˙mlu l-©id lill-poplu. U bi Gvern Laburista li ©urnata wara o˙ra jissorprendi lillpoplu bl-investimenti barranin li jirnexxilu ji©bed lejn pajjiΩna u bl-inizjattivi li jie˙u l-Gvern biex il-poplu Malti u G˙awdxi jg˙ix kwalità ta’ ˙ajja a˙jar kif jixraqlu, mhux ta’ b’xejn li lunika triq li g˙andha lOppoΩizzjoni hija li tinfexx fi kritika distruttiva u politika negattiva, g˙ax jafu wkoll li biex tiskon©ra trid tkun pur. Ma tistax tipprova ming˙alik tikxef l-g˙atu u tg˙ajjar blintiena meta, kif imqar tipprova ççaqlaq l-g˙atu mill-borma tieg˙ek, tibda ˙ier©a ri˙a li tistordik. Imma issa drajnieha ddiska tal-OppoΩizzjoni hux. Hekk kif ji©u daharhom mal-

˙ajt meta ji©u kkritikati, ittwe©iba tag˙hom tkun: il-Cafè Premier. Tistaqsihom x’tistaqsihom donnhom jissuspettaw li qed takkuΩahom b’xi ˙a©a u rrisposta tkun dwar il-Cafè Premier. Na˙seb li anke jekk tawguralhom l-g˙odwa t-tajba jwe©buk: “Cafè Premier”. Kif inti?” – “Cafè Premier.” “Kellek

©urnata tajba?” – “Cafè Premier.” Ma tlumhomx li ossessjonaw ru˙hom fuq il-kafè, g˙ax donnu l-istennija g˙all-ftu˙ talkafetterija fid-Dar Çentrali se tkun xi pro©ett fantaΩma ie˙or b˙alma jafu jag˙mlu, l-istennija g˙all-kafè se tkun twila u prima.

12 22|03|2015

kullhadd.com

kÓ oPInjonI

PARTIT TAÛ-ÛGÓAÛAGÓ

Josef Azzopardi Deputat Segretarju FÛL

IΩ-Ωag˙Ωug˙ i˙ares lejn il-˙ajja b’ottimiΩmu kbir. I˙ares lejn il-˙ajja b’tama li jbiddel madwaru. G˙aΩ-Ωag˙Ωug˙ il-˙ajja hija ˙olma sabi˙a. Il-politika g˙aΩ-Ωag˙Ωug˙ hija ˙a©a qaddisa u nadifa. Hija l-mezz li biha Ω-Ωag˙Ωug˙ jista’ jservi llokal tieg˙u u lil pajjiΩu. IΩ-Ωg˙aΩag˙ f’awtoritajiet qed jag˙mlu differenza kbira. G˙andna numru sabi˙ ta’ Ωg˙aΩag˙ li huma sindki li qed jag˙mlu ©id kbir fillokalitajiet tag˙hom. Fix-xena nazzjonali n˙ossni kburi bi s˙abna membri parlamentari li, minkejja li g˙adhom Ωg˙ar fl-età, Ωgur li qed jag˙mlu differenza kbira fil-Gvern bil˙idma u l-ideat tag˙hom. L-amministrazzjoni tal-Partit Laburista wkoll hija mimlija b’Ωg˙aΩag˙ ˙abrieka li qed jag˙mlu d-differenza. Tim Ωag˙Ωug˙ li qed jirnexxi. Fiduçja assoluta fiΩΩg˙aΩag˙ g˙ax il-Prim Ministru tag˙na stess g˙adu Ωg˙ir fl-età. Il-Partit Laburista sar moviment kbir ta˙t ittmexxija ta’ Joseph Muscat u dan juri biç-çar li l-kandidati Ωg˙aΩag˙ g˙andhom jing˙ataw fiduçja f’kull elezzjoni. Ûg˙aΩag˙ protagonisti Dr Joseph Muscat qatt ma ried li Ω-Ωg˙aΩag˙ joqog˙du hemm biex iΩejnu l-palk u jaqbΩu fil- meetings ; liΩΩg˙aΩag˙ iridhom protagonisti. Irid li jie˙du sehem dirett fix-xena politika, u jkunu l-bidla li g˙andhom bΩonn il-lokalitajiet tag˙na u l-pajjiΩ tag˙na. Ûg˙aΩag˙, ing˙aqdu mag˙na g˙ax a˙na partit taΩΩg˙aΩag˙. Il-Gvern Laburista mmexxi minn Dr Joseph Muscat se jibqa’ mfakkar flistorja b˙ala l-partit li ta fiduçja liΩ-Ωg˙aΩag˙ u g˙allewwel darba fl-istorja ta l-vot lil Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax-il sena. Wera biç-çar kemm g˙al Joseph Muscat iΩ-Ωg˙aΩag˙ huma fiç-çentru tal-˙idma

tieg˙u. Jixtieqna nkunu hemm b˙ala protagonisti biex nag˙mlu d-differenza. Storikament l-elezzjonijiet ta’ April li ©ej se jkun hemm eli©ibbli madwar ˙amest elef vot ta’ Ωg˙aΩag˙ ta’ bejn sittax u sbatax-il sena. Nittama li dan il-pass se jwassal biex aktar kandidati Ωg˙aΩag˙ ikunu eletti. G˙ad irid jasal dak iΩ-Ωmien ukoll li anke flelezzjonijiet ©enerali jibdew jivvutaw Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax-il sena. BΩonn ta’ Ωg˙aΩag˙

fiduçja

fiΩ-

Il-moviment tag˙na jista’ biss jissa˙˙a˙ meta a˙na nag˙tu lfiduçja tag˙na lill-kandidati Ωg˙aΩag˙. Il-©did i©edded u jag˙ti l-˙ajja. L-ottimiΩmu f’kandidati Ωg˙aΩag˙ Ωgur li huwa xi ˙a©a li tin˙ass. Lener©ija Ωag˙Ωug˙a twassal biex dawn il-kandidati jxerrdu l-messa©© tal-moviment tag˙na b’kull mezz u mod possibbli u b’hekk il-Partit Laburista jkompli jiddistingwi ru˙u b˙ala l-partit taΩΩg˙aΩag˙. Kburin li 32% tal-kandidati Laburisti huma ta˙t il-35 sena. Fenomenu sabi˙ f’pajjiΩna. Nitkellmu ma’ s˙abna politiçi barranin u jg˙iru b’mod poΩittiv g˙alina u jistaqsuna kif insibu numru daqshekk kbir ta’ Ωg˙aΩag˙ li jag˙mlu xi ˙a©a biex pajjiΩhom ikun a˙jar. Il-motivazzjoni taΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin ©ejja dirett mill-Prim Ministru. Il-Prim Ministru jie˙u gost bil-˙idma taΩΩg˙aΩag˙ u japprezzaha. Meta jien, f’isem l-eΩekuttiv talForum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, ressaqt policy dwar l-edukazzjoni u wie˙ed mill-punti kien l-introduzzjoni tal-Ethics f’pajjiΩna, il-Prim Ministru kien kuntent ˙afna u apprezza x-xog˙ol li g˙amilt flimkien ma’ s˙abi fl-eΩekuttiv. Il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti qed ikompli jkabbar l-operat tieg˙u billi introduça l-kumitati distrettwali. Ix-xog˙ol issa mhux se jibqa’ kollox çentrali iΩda se jinΩel aktar qrib iΩΩg˙aΩag˙ fil-lokalitajiet u ddistretti. Dawn il-kumitati se jkunu huma stess li jressqu lil Ωg˙aΩag˙ o˙ra biex jag˙tu sehemhom fil-˙ajja politika. L-eΩekuttiv tal-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti ˙adem ˙afna biex ikollna madwar sittin kandidat Ωag˙Ωug˙. Lil dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ qed nag˙tuhom kull g˙ajnuna possibbli biex jag˙mlu suççess fl-elezzjonijiet talkunsilli lokali u, jekk eletti, biex ja˙dmu b’impenn b’servizz tal-og˙la livell fillokalitajiet. Issa hija r-responsabbiltà talelettorat li jag˙Ωel dawn ilkandidati. Jekk tridu li l-Partit Laburista jibqa’ jkollu politiçi ta’ stoffa, allura ag˙tu l-fiduçja tag˙kom lill-kandidati Ωg˙aΩag˙. Jekk tridu li fillokalità tag˙kom ikun hemm ideat ©odda u aktar ˙e©©a, allura s-soluzzjoni hi vot lillkandidati Ωg˙aΩag˙. Meta qed tivvota liΩ-Ωg˙aΩag˙ tkun qed tinvesti f’futur a˙jar g˙allokalità tieg˙ek.

eDiTOrJaL kÓ

22|03|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com inDiriZZ POSTaLi ÌurnaLiSTi rekLami imPaÌnar u DiSinn

Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717 Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

ViVe La Difference! Kien hemm diversi pro©etti li kellhom isiru ftit tas-snin ilu. Kienu pro©etti tajbin, iΩda ma sarux. Kellu jkun hemm b’aktar minn biljun ewro fi pro©etti, iΩda baqg˙u fl-imma©inazzjoni ta’ min fta˙ar bihom. Sensiela ta’ pro©etti b˙alma kien dak tal-White Rocks li veru spiçça ‘on the rocks ’ g˙ax ma sarx. Kien hemm ukoll il-Corporate Village li, bil-prestazzjoni virtwali li kienet saret, bilkemm ma kontx ta˙seb li ser isir fi ftit ©img˙at. Dak iΩ-Ωmien is-Sur Alan Camilleri, Chairman talMalta Enterprise u li kien jinΩamm fit-tiben, sa kien reba˙ premju dwar ilpro©ett bl-isem ta’ Golden Brick. G˙all-kirjanza lanqas brikka wa˙da ma tpo©©iet minn dan il-pro©ett. Kellu jsir investiment barrani ta’ mijiet ta’ mijuni ta’ ewro f’ depot kbir g˙all˙aΩna taΩ-Ωejt. Anke dan ilpro©ett ma se˙˙x u kien kollu Ωejt fil-baΩwa u da˙k fil-wiçç. Kellu jsir kumpless sportiv fil-Marsa. Il-mod kif kienu ˙abbru dan il-pro©ett kont timma©ina li f’Malta ser jibdew jorganizzaw illog˙ob olimpiku. Mhux biss ma sar xejn, sal-lum filMarsa hemm aktar Ωrin©ijiet milli atleti u sportivi. Biex ma nsemmux Smart City, meta suppost li mal˙amest elef Ωag˙Ωug˙ ilhom ja˙dmu hemm g˙al dawn la˙˙ar seba’ snin, millanqas. L-a˙˙ar da˙ka kbira kienet lejlet l-elezzjonijiet li g˙addew u li ma st˙awx ikomplu jid˙ku bin-nies. Kienu ˙abbru b’pompa kbira li ser i©ibu fabbrika kbira mill-BraΩil. Skoprejna li kienet fabbrika mag˙mula mill-kartun u, mhux biss ma kinitx tiswa karlin, iΩda mnalla li ma ©ietx. L-unika ˙a©a li la˙qet ©iet millBraΩil kienet biss iç-çikkulata bil-Brazil nuts! Tista’ tid˙ak bin-nies darba, u forsi darbtejn, iΩda ma tistax tid˙ak bin-nies il˙in kollu. Huwa g˙alhekk li llum tassew qieg˙da tidher id-differenza bil-Partit Laburista fil-Gvern, minn meta Simon Busuttil u s˙abu spiççaw flOppoΩizzjoni. Illum dak li ji©i minn barra mill-ewwel jispiçça g˙andna ming˙ajr ˙afna xniexel u fanfarri. Il-flus ji©u ta’ veru u meta ji©u jispiççaw fi bwiet in-

nies. Sar l-akbar investiment li qatt kien hawn f’Malta meta l-Gvern ÇiniΩ investa fl-Enemalta €320,000,000. Mhux hekk biss, imma salvajna lill-Enemalta u lill˙addiema biex ma jkollhomx l-istess destin tal˙addiema tas-Sea Malta u tTelemalta. Dan l-investiment ©ie rifless fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma, kemm g˙ar-residenti u, dalwaqt, g˙an-negozji. Ittieni u l-akbar investiment kien dak li sar snin ilu meta ©iet f’Malta l-ST Microelectronics jew, kif inhi mag˙rufa, l-SGS Thomson. Anke din ©iet Malta meta kien hawn Gvern Laburista. Gvern Laburista ma jinnegozjax u jittraffika fil˙olm u fil-gideb, iΩda f’attivitajiet ta’ veru u li jirrendu l-flus lill-poplu. Hekk, pereΩempju, hija liskema ta’ investiment b’çittadinanza, li di©à qieg˙da t˙alli l-frott tag˙ha b’risq fond soçjali li minnu Ωgur ser jibbenefikaw dawk li laktar g˙andhom bΩonn ming˙ajr ma tiswa çenteΩmu liç-çittadin, imqar çenteΩmu tal-ewro. G˙ax irriΩultati ma jigux bil-kliem iΩda bil-fatti. Din il-©img˙a t˙abbar ftehim ie˙or, ma’ istituzzjoni IngliΩa presti©©juΩa li ser tag˙mel investiment kbir filqasam tal-mediçina u l-kura tas-sa˙˙a. IΩda l-qalba ta’ din id-deçiΩjoni hi li dan linvestiment miljardarju ser isir fil-gΩira ta’ G˙awdex meta seta’ sar f’Malta. Messa©© çar li dan il-Gvern tassew irid jindirizza liΩvanta©© tad-doppja insularità ta’ din il-gΩira. Dan huwa investiment li, bleffetti ekonomiçi li ser i©ib mieg˙u, l-ekonomija ta’ G˙awdex ser tinbidel b’mod li sa ftit snin ma tibqax ting˙araf. Na˙sbu li hemm daqsxejn differenza bejn il-konkos li kien jirregala s-Sur Tony Debono lil xi kostitwenti a spejjes talpoplu u dan il-pro©ett! Tassew g˙amlet differenza li l-Partit Nazzjonalista spiçça fl-OppoΩizzjoni. Kif qeg˙din jg˙idu l-mexxejja Nazzjonalisti, g˙amlet differenza g˙an-nies, mhux g˙ax qeg˙din flOppoΩizzjoni iΩda g˙ax m’g˙adhomx filGvern. Kif jg˙idu lFrançiΩi: Vive la difference!

14 22|03|2015

PREVENZJONI AÓJAR

kullhadd.com

kÓ IttRI

Sur Editur, Passi me˙tie©a biex jevitaw t˙arbit ekonomiku hu importanti li jittie˙du qabel u mhux wara li ç-çirkustanzi jkunu Ωiedu lperiklu, l-iΩjed g˙al terzi. F’waqtiet b˙al dawn, anke jekk i©ibu kritika sostunta li jidher xi jsarraf il-valur ta’ statecraft ta’ min ikun responsabbli. U kif jg˙id il-qawl: Jekk ma tifla˙x g˙as-s˙ana, toqg˙odx fil-kçina. Jien inΩid ukoll li hu indispensabbli li l-kçina ma tkunx çeduta jew abbandunata, mhux biex xi kok ie˙or ma jgawdix, iΩda biex l-istabbiliment kollu ma jikkrollax. Hi ˙a©a sew u me˙tie©a li jkunu diskussi l-prijoritajiet ta’ kif jintefqu l-fondi pubbliçi u g˙andha ssir g˙assa stretta li mhux g˙al xi skuΩa konvenjenti, bi nfiq pubbliku ji©i benefikat min ifalli g˙ax mhux kapaçi. Però, b˙alma ˙afna kaptani u kokijiet ma jistg˙ux imexxu, sta g˙al dak fil-kmand li jara l-istampa kollha u jerfa’ r-responsabbiltà. Bank kbir mifrux preΩenti f’pajjiΩi b’ekonomija g˙anja u potenzjal kbir, min˙abba l-multi kbar u spejjeΩ ta’ regolazzjoni iΩjed, eçç., li qed i©arrab fl-Istati Uniti u fir-Renju Unit, u anke fl-Unjoni Ewropea u bnadi o˙ra, biex itaffi l-ispejjeΩ qed jag˙laq il-ferg˙at u ©ieli anka jirtira g˙ad-dirittura minn xi pajjiΩ ferm iΩjed sinjur minn Malta! Issa dan hu bank b’wa˙da mill-aqwa karti tal-bilanç. Allura jekk bank ferm iΩg˙ar u b’potenzjal li qed jiΩviluppa, minkejja l-mew© ekonomiku f’g˙add ta’ pajjiΩi jkollu jitlef f’kolp wie˙ed self ta’ Ωew© miljuni f’daqqa wa˙da, x’jag˙mel? Mhux jag˙laq xi ferg˙at, jitfa’ n-nies ’il barra u ja˙sibha jekk ikomplix ja˙dem f’pajjiΩ Ωg˙ir b˙al Malta li fih ikun qala’ daqqa kbira? BANEK, SAN ÌWANN

ISSA GIOVANNA DEBONO

Sur Editur, “ We’ll make it ,” qal Simon Busuttil f’wa˙da mid-diskorsi banali tieg˙u. U vera make it g˙ax ma hemmx skandlu li ma jmissx mag˙hom dawn in-nies. Din id-darba jmiss lil Giovanna Debono tkun fil- limelight u dak li marret fuq lartal mieg˙u. Jidher çar li mill-fondi pubbliçi gawdew ˙afna minn xog˙ol ta’ kostruzzjoni b’xejn in-nies tal-qalba: djar, irziezet, bini fl-G˙arb, eçç. Óames kuntratturi ma setg˙ux jg˙idu le g˙al dak li ordnalhom is-Sur Anthony Debono, ir-ra©el ta’ Giovanna. Fil-fatt, kien hu ‘the villian of the piece’ kif jg˙idu l-InliΩi. Hemm pressjoni kbira min-Nazzjonalisti biex i©ieg˙lu lil dear Giovanna tirriΩenja, iΩda l-g˙aref ta’ Salamun qal li ma jridx jerfa’ responsabbiltà. Qal li jinteressah x’qed ji©ri issa! Fejn da˙al Ninu Zammit u l-kaΩ tal-flus f’Ìinvera ma qalx hekk. Ara, dak kellu seba’ mitt sena biex je˙les minnu. Fil-kaΩ ta’ Ninu Zammit, Simon Busuttil ˙a ˙ames sekondi biex jie˙u azzjoni; fejn tid˙ol dear Giovanna skiet perfett. Mistoqsi jekk g˙andhiex tirriΩenja dear Giovanna, lOnorevoli David Agius qal li Joseph Muscat g˙andu jirriΩenja. Sewwa jg˙idu, li l-ispiΩjar milli jkollu jag˙tik. VALERIE BORG, BL-EMAIL

ittRi kÓ

22|03|2015 15

kullhadd.com

l-ElEzzjoNi Fil-QRiB

Xi NazzjoNalisti Huma…saNsuN

Sur Editur,

Fil-KaΩ ta’ l-Iswiss Leaks il-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil stqarr li fi ftit sekondi ˙a deçiΩjoni li jissospendi mill-PN lill-eks-Ministri Nazzjonalisti Michael Falzon u Ninu Zammit. IΩda lill-eks-Ministru Nazzjonalista Austin Gatt, il-Kap Nazzjonalista ma ssospendiehx, g˙ax sab skuΩa banali meta stqarr li l-kaΩ ta’ Austin Gatt kien differenti minn dak taΩ-Ωew© eks-Ministri Nazzjonalisti. G˙ax, b˙al dak li qallu, meta Austin Gatt wiret il-kont ta’ Swiss Leaks mhux fuq ismu dar. Wara t-tkaxkira storika li ˙a l-PN fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, meta Simon Busuttil kien il-Viçi Kap kif ukoll Delegat Speçjali ma˙tur mill-eks-Kap Nazzjonalista Lawrence Gonzi. Ûgur li t-tliet ministri li kellhom tort kbir fit-telfa elettorali enormi li ©arrab il-PN – telfa li l-ebda wie˙ed miΩ-Ωew© partiti l-kbar qatt ma ©arrab sa mill-1966 – kienu Austin Gatt, Tonio Fenech u George Pullicino. Kien hemm ministri o˙rajn, kif ukoll membri parlamentari Nazzjonalisti li kienu wkoll ka©un g˙at-telfa li garrab il-PN, b˙all-eks-Ministru Jason Azzopardi li, bl-arroganza politika li mxew biha kif ukoll g˙an-numru ta’ kaΩijiet ta’ korruzzjoni li se˙˙ew, g˙andhom tort enormi politikament u moralment li g˙adhom i©orru sal-lum. Suppost li Simon Busuttil bidel lill-PN g˙al a˙jar. Suppost li l-PN hu ferm differenti minn dak ilpartit li mexxa l-eks-Kap Nazzjonalista Lawrence Gonzi. IΩda tant dan mhux minnu li Ωew© l-eksMinistri Nazzjonalisti li semmejt g˙adhom jag˙mlu parti mill-PN. Dan l-a˙˙ar inkixef skandlu ie˙or Nazzjonalista fejn ir-ra©el tal-eks-Ministru g˙al G˙awdex Giovanna Debono, li kien ja˙dem fil-Ministeru tal-Ministru ta’ G˙awdex, hu akkuΩat b’kaΩijiet ta’ abbuΩi gravi. B’dankollu, il-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil qalilna li ser jistenna biex jara x’jirriΩulta mill-inkjesti li qed tag˙mel il-Pulizija. Tajba din. Mela meta l-PM Muscat waqqaf inkjesta independenti dwar il-kaΩ ta’ l-eksxufier ta’leks- Ministru Laburista tal-Intern u stqarr li ser jistenna r-riΩultat ta’ din l-inkjesta u wara jie˙u passi, tg˙idx kemm g˙amel kritika negattiva Simon Busuttil g˙ax ried li l-Prim Ministru Muscat jie˙u passi mill-ewwel. Tg˙idx kemm g˙amlet kritika distruttiva u kattiva l-midja Nazzjonalista u dawk li dejjem taw appo©© lill-PN dirett u indirettament. IΩda issa dawn in-Nazzjonalisti mifruxa f’diversi g˙aqdiet kollha baqg˙u siekta u aççettaw l-argument tal-Kap tal-PN b’g˙ajnejhom mag˙luqa. Min ja˙seb li Simon Busuttil ser ikollu l-kura©© u l-˙ila li jissospendi lil Austin Gatt, lil Tonio Fenech u lil George Pullicino u issa lil Giovanna Debono qed jo˙lom, g˙as-sempliçi ra©uni li dawn fil-PN kollha huma…Sansun. U kif Sansun tal-Bibbja kellu s-sa˙˙a u kien kapaci li jwaqqa’ Ω-Ωew© pilastri tat-tempju, dawn leks-Ministri Nazzjonalisti huma kapaci li mhux biss iwaqqg˙u lil Simon Busuttil minn Kap tal-PN, iΩda jkomplu j©arrfu lill-PN, aktar milli hu. Jidher çar li Simon Busuttil huwa pru©inier politiku ta’ diversi Nazzjonalisti membri tal-PN, u qabel ma jkun kapaçi je˙les minn dawn il-ktajjen politiçi, Simon Busuttil Ωgur li mhux ser ikun ˙ieles. Jekk Simon Busuttil mhux lest li jaqbad il-barri minn qrunu u verament jag˙mel bidla drastika fil-PN, Simon Busuttil ser ikompli jkun falliment totali.

Nixtieq ni©bed l-attenzjoni tal-kandidati Laburisti u Nazzjonalisti li qed jinqdew bil-weg˙di tax-xog˙ol. Deputati li fl-elezzjoni ©enerali wieg˙du x-xog˙ol u ma waslux kien g˙al ra©uni wa˙da biss, li kul˙add ried impjieg mal-Gvern. Xog˙ol il-kunsill huwa li jaqdi lir-residenti b’affarijiet li huma ta˙t il-©urisdizzjonii tal-istess kunsill. F’BirΩebbu©a hawn xnig˙at li l-Port Óieles (Freeport) se jissusidja l-Kunsill Lokali b’fondi u, g˙alkemm dan di©à qed isir u hemm g˙aqdiet o˙ra fil-lokal li qed jie˙du dawn il-fondi, dawn il-fondi huma ta’ kumpens sabiex jag˙mlu tajjeb g˙an-nuqqas ta’ studju li ma sarx fuq l-impatt soçjali tar-residenti ta’ BirΩebbu©a. Hawn fejn jid˙ol il-Kunsill li, flimkien mal-g˙aqdiet, jie˙u ddeciΩjoni kif ji©u amministrati dawn il-fondi. Il-Kunsill huwa wkoll rappreΩentant fl-Environment Management Committee fejn, flimkien mal-MEPA, l-G˙aqda Ambjentali u l-Port Óieles, jiddiskutu kif jitjieb l-impatt negattiv tal-Port Óieles fuq ir-residenti. Il-Port Óieles qed i˙arre© l-impjegati tal-kumpanija fl-ambjent u jirrispettaw lir-residenti. Kemm ilu li sar dan fil-kumitat kien hemm ˙afna titjib. Madanakollu, g˙ad hemm aktar xi jsir u xog˙ol il-Kunsill huwa li jibqa’ ja˙dem b’rappreΩentanza. Hemm aspetti o˙ra ambjentali li g˙andhom id-dejn mar-residenti ta’ BirΩebbu©a. Hemm fabbrika Spanjola li tipproduçi lingredjenti attivi tal-mediçini. Dawn juΩaw madwar 55 kimika. Fabbrika o˙ra Taljana li tipproduçi wkoll ingedjenti attivi li jag˙mlu uΩu ta’ aktar minn 350 kimika. Dawn it-tnejn biss jipproduçu ˙sara ambjentali skont id-direzzjoni u l-velocità tal-irji˙at. Partiçelli Ωar pm2.5 g˙al tul ta’ Ωmiem jistg˙u jikka©unaw overdose u/jew mediçini li g˙al u˙ud ifejqu, waqt li g˙al o˙rajn imardu. Din il-kundizzjoni taffettwa lir-residenti ta’ BirΩebbu©a kollha minn Óal Far sal-Qajjenza. Huwa dmir tal-Kunsill li jipparteçipa f’kull applikazzjoni ta’ fabbriki fiΩ-Ωona industrijali ta’ Óal Far b˙alma jag˙mlu g˙aqdiet o˙ra. PreΩentament, kandidati g˙all-elezzjoni tal-kunsilli qed jing˙ad lilhom li ma hemmx fondi biΩΩejjed sabiex isiru pro©etti kapitali. Sfortunatament dan ir-ra©unar ma jinΩlix tajjeb mar-residneti ta’ BirΩebbu©a. Hemm bΩonn li jsir uΩu minn fondi tal-EU li, sa fejn naf jien, aktar min 75% tal-kunsilli f’Malta u G˙awdex iggwadanjaw minn fondi tal-EU. BirΩebbu©a jixirqilha aktar u jrid ikun hemm im˙u˙ li jo˙or©u b’ideat ©odda biex f’BirΩebbu©a naraw tkabbir tal-©id. In˙e©©e© lill-BirΩebbu©in u lil dawk kollha li se jkollhom l-elezzjoni tal-kunsilli lokali sabiex jivvutaw g˙all-kandidati Laburisti kollha.

PINNA ÓAJJA, RAÓAL ÌDID

AKKANIT POLITIKU, BIRÛEBBUÌA

Sur Editur,

BEDa l-PEDamENt Sur Editur, Daqs 45 sena ilu l-General Workers’ Union f’isem il˙addiema tal-importaturi tal-karrozzi ordnat strajk fuq talba tal-membri tag˙ha biex nibdew na˙dmu gimg˙a ta’ 40 sieg˙a fuq ˙amest ijiem. Talba li kienet qed issir g˙all-ewwel darba minn ˙addiema ta’ kumpaniji privati, peress li sa dak iΩ-Ωmien kienu l-˙addiema talGvern u tad-Drydocks biss li kellhom dik ilkonçessjoni. Niftakar li fil-perjodu tal-istrajk il-G.W.U kienet to˙ro© tliet liri Maltin (€16.30) fil-©img˙a lil

kull ˙addiem mill-welfare fund. Waqt li ©ejna locked out mill-kumpaniji g˙al seba’ ©img˙at, saru xi laqg˙at ta’ konçiljazzjoni, iΩda bla ebda ftehim u d˙alna arbitra©©. Arbitra©© li ma damx wisq biex jinqata’ minn ©udikant li ta ra©un it-talba tal-˙addiema. Ìudikant li di©à kien qed jara l-bidla fit-triq g˙al titjieb fil-kundizzjonijiet fuq il-post taxxog˙ol. Triq li tul is-snin wasslet biex il-©img˙a taxxog˙ol ta’ 40 sieg˙a ©iet g˙al kul˙add. Kien Ωmien sabi˙ g˙alkemm iebes meta l-˙addiem kien mag˙qud, mhux ma˙kum bl-egoiΩmu, biex ikattar il-

©id fil-kundizzjonijiet tax-xog˙ol g˙al s˙abu ˙addiema futuri. Il-persuna Ωag˙Ωug˙a fuq il-bank tal-©udikatura ma kien ˙add ˙lief l-eks-Im˙allef Maurice Caruana Curran. Grazzi dottore li kellek il-kura©© li tkisser il˙ajt f’tarf l-isqaq biex il-˙addiem ikompli jimxi ’l quddiem. Strie˙ fil-paçi. GAETANO DIMECH, EX-SHOP STEWARD, IL-ÓAMRUN

16 22|03|2015

kullhadd.com

kÓ TA’ bArrA

JIEM DEÇIÛIVI Ewropa. OppoΩizzjoni ÌermaniΩa

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com F’summit li sar fi Brussell nhar il-Óamis li g˙adda, il-mexxejja taΩ-Ûona Ewro kkonfermaw ir-rieda tag˙hom li jibqg˙u joffru l-g˙ajnuna finanzjarja li hemm bΩonn biex l-ekonomija Griega ter©a’ tqum fuq saqajha. Madankollu, huma g˙amluha çara li din lg˙ajnuna g˙andha marbutin mag˙ha diversi kundizzjonijiet li l-Gvern Grieg irid jissodisfa fil-jiem li ©ejjin. Qbil f’dan ir-rigward kien di©à ntla˙aq fi prinçipju xxahar li g˙adda. Madankollu, dak iΩ-Ωmien il-Gvern Grieg

kien ta biss idea vaga tar-riformi illi kien mistenni jag˙mel biex jikkonvinçi lill-membri lo˙ra taΩ-Ûona Ewro li kellu lintenzjoni li jbiddel lekonomija ta’ pajjiΩu f’wa˙da effiçjenti. Pass lura Dan il-pjan kien mistenni li jkun imla˙˙am matul Marzu. Però, wara perjodu qasir fejn deher li se jikkoopera, il-Prim Ministru Grieg Alexis Tsipras re©a’ beda jirrikorri g˙arretorika negattiva li ilu juΩa minn qabel ma n˙atar fil-kariga tieg˙u. Fost ir-ra©unijiet g˙alfejn il-

Greçja qieg˙da ta©ixxi b’dan il-mod hemm il-konvinzjoni li l-pajjiΩi l-o˙ra taΩ-Ûona Ewro huma lesti li jag˙mlu minn kollox biex l-ekonomija Griega titran©a u l-pajjiΩ iΩomm fl-ewro. Din l-attitudni kemxejn arrogranti ˙olqot tenzjoni kbira fiç-çirki politiçi u finanzjarji hekk kif kienu ˙afna dawk li bdew jinkwetaw g˙all-futur ekonomiku tal-Greçja. Ir-reΩistenza tal-Greçja wasslet g˙al kuntrasti diplomatiçi serji ma’ dawn il-pajjiΩi, b’mod partikolari malÌermanja, u ta lok g˙al diversi skambji ta’ akkuΩi li komplew iΩidu l-inçertezza fl-

Xi pajjiΩi taΩ-Ûona Ewro dehru li kienu lesti li jie˙du poΩizzjoni anqas iebsa fil-konfront tal-Griegi biex jippruvaw jil˙qu kompromess u j©ibu fi tmiemha din il-kriΩi. Ferm anqas inkwetati kienu lÌermaniΩi fejn il-Kançilliera Angela Merkel g˙amlitha çara li pajjiΩha mhux se jaççetta dan it-tip ta’ rikatt fil-konfront taΩ-Ûona Ewro. Il-poΩizzjoni ta’ Merkel ©iet ikkonfermata mill-Ministru g˙all-Finanzi ÌermaniΩ Wolfgang Schauble, illi qal li Ω-Ûona Ewro hija soda biΩΩejjed biex tifla˙ g˙all-˙ru© tal-Greçja. G˙aldaqstant, il-Gvern ÌermaniΩ informa lil dak Grieg illi jekk jixtieq jing˙ata l-estensjoni tal- bailout b’kundizzjonijiet aktar vanta©©juΩi, huwa jrid iΩomm il-kelma tieg˙u u jimplimenta riformi kbar mill-aktar fis possibbli. Fost dawn hemm il-kontroll tal-infiq pubbliku, ir-rispett tal-programm ta’ privatizzazzjonijiet mibdi mill-Gvern preçedenti u l-implimentazzjoni ta’ miΩuri effettivi biex ti©i mi©©ielda l-evaΩjoni fiskali. Jekk dan ma jse˙˙x, huwa smat illi l-Greçja g˙andha biΩΩejjed fondi biex tasal biss sal-a˙˙ar ta’ April. Min˙abba f’hekk, Tsipras huwa mistenni li jiltaqa’ ma’ Merkel f’Berlin g˙ada biex jipprova jsib kompromess li jkun açcettabbli g˙al pajjiΩu. Però,

mhuwiex mistenni li lÌermaniΩi jçedu min˙abba rra©unijiet imsemmija qabel. G˙aldaqstant, hemm çans tajjeb li l-kwistjoni tibqa’ tkaxkar lil hinn minn din il-laqg˙a jekk il-Griegi ma jag˙mlux konçessjonijiet ©odda. G˙ajnuna mill-KE Minkejja li l-poΩizzjonijiet talGreçja u ta’ bosta pajjiΩi taΩÛona Ewro jidhru li g˙adhom kemxejn imbieg˙da, Tsipras esprima l-konvinzjoni tieg˙u li l-laqg˙a ta’ Brussell wasslet g˙al diversi passi ’l quddiem kif ukoll numru ta’ sinjali ta’ rieda tajba min-na˙at kollha involuti. Din ir-rieda tajba setg˙et ti©i nnutata nhar il-Ìimg˙a fejn il-President talKummissjoni Ewropea JeanClaude Juncker offra €2 biljun f’g˙ajnuna lill-Greçja. Juncker sostna, però, illi din is-somma mhix se ting˙ata biex issa˙˙a˙ il-finanzji tal-Greçja, imma biex ti©i investita fi pro©etti ta’ xe˙ta soçjali ˙alli ti©i indirizzata dik li ©iet deskritta b˙ala “kriΩi umanitarja” li qed jesperjenzaw ilfaxex vulnerabbli tas-soçjetà Griega. Din is-somma hija biss qatra fl-oçean ˙dejn il-madwar €240 biljun f’dejn li l-pajjiΩ akkumula fis-snin riçenti biex iΩomm l-ekonomija g˙addejja. Madankollu, din xorta wa˙da taf tkun biΩΩejjed biex tag˙ti n-nifs me˙tie© lil Tsipras ˙alli jkun f’poΩizzjoni li jag˙mel irriformi fiskali mitluba.

MAJNATA GÓAN-NEGOZJATI

Netanyahu (xellug) kiseb reb˙a mhux mistennija fuq l-avversarju tieg˙u Herzog (lemin)

RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com Kienet reb˙a mhux mistennija dik tal-partit IΩraeljan Likud, immexxi mill-Prim Ministru Benjamin Netanyahu. Wara li l-partit lemini ta’ Netanyahu u Ω-Zionist Union taç-çentru xellug fl-ist˙arri© dehru li jinsabu ras imb ras, u xi kultant bil-partit tal-a˙˙ar ikun sa˙ansitra fuq quddiem, ilLikud issorprenda lil kul˙add b’ma©©oranza assoluta. Ir-reb˙a tal-Likud mhux biss se tissarraf fl-itwal terminu ta’ Prim Ministru g˙al Netanyahu, li issa mistenni jsir iktar b’sa˙˙tu minn qatt qabel, iΩda

wkoll se tissarraf f’majnata g˙an-negozjati ta’ paçi bejn lIΩrael u l-Palestina. Tama li sfaxxat fix-xejn It-tama g˙al negozjati ta’ paçi li j˙allu l-frott bejn l-IΩrael u lPalestina kienet Ωdiedet bilprospettiva li ti©i eletta l-koalizzjoni taΩ-Zionist Union. Din il-koalizzjoni hija mmexxija minn Yitzhag Herzog, li huwa wkoll Chairman tal-Partit Laburista u Kap tal-OppoΩizzjoni. Herzog mill-bidu nett kien figura prominenti fil-politika IΩraeljana, peress li missieru kien l-eks-President Haim

Herzog, u nannuh il-Kap tarRabbin. IΩda ma kienx biss l-isfond familjari tieg˙u li g˙amel minn Herzog kandidat ideali biex imexxi lill-IΩrael f’dan iΩ-Ωmien. Herzog studja fi skola talLhud fi New York, u meta rritorna fl-IΩrael serva b˙ala ma©©ur mas-servizz sigriet flarmata. Serva wkoll b˙ala ministru fuq diversi dekasteri. Minkejja l-passat militari tieg˙u, Herzog kien kritiku talpolitika barranija aggressiva ta’ Netanyahu, u mhux biss kien qed ifittex li jtejjeb ir-relazzjoni tal-IΩrael mal-Istati Uniti, iΩda anke li jibdel l-attitudni talIΩrael fil-konfront tal-Palestina,

u jifta˙ pa©na ©dida fin-negozjati ta’ paçi bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi. Fil-fatt, iΩ-Zionist Union iddikjarat li temmen fl-eΩistenza taΩΩew© stati; liema poΩizzjoni g˙andha l-approvazzjoni talkomunità internazzjonali. IΩda issa din it-tama sfaxxat fix-xejn. Netanyahu mhux biss jidher li se jibqa’ konsistenti mal-linja tieg˙u kontra leΩistenza tal-istat Palestinjan, iΩda sa˙ansitra dar fuq il-lemin u ssokkta b’kampanja ta’ biΩa’. Sabiex i˙e©©e© lil tal-lemin jivvutaw, Netanyahu wissa li lkoalizzjoni ta’ Herzog kienet qed torganizza x-xarabanks biex tie˙u lill-G˙arab fil-postijiet tal-votazzjoni. Madwar 20% tal-IΩraeljani huma G˙arab. DiΩappunt g˙all-kawΩa talPalestina Min-na˙a tieg˙u, Herzog aççetta t-telfa mill-ewwel hekk kif bdew ˙er©in l-ewwel indikazzjonijiet tar-riΩultat. Fi stqarrija, Herzog qal li dan mhuwiex mument façli g˙alih u g˙al dawk li jemmnu fil-kawΩa tal-koalizzjoni tag˙hom. Fl-ewwel reazzjoni tieg˙u, lAmbaxxatur Palestinjan g˙anNegozjati mal-IΩrael, Saeb Erakat, qal li r-riΩultat tal-elezzjoni IΩraeljana jirrifletti ssuççess ta’ kampanja bbaΩata fuq l-okkupazzjoni, ir-razziΩmu,

l-apertheid u l-ksur tad-drittijiet umani tal-Palestinjani. “Dan ir-riΩultat ma kienx ikun possibbli li kieku l-komunità internazzjonali Ωammet lillIΩrael responsabbli g˙all-ksur konsistenti tal-li©ijiet internazzjonali,” sa˙aq Erakat. Huwa Ωied jg˙id li peress li issa huwa çar li Netanyahu se jkun qed jifforma l-Gvern li jmiss, il-Palestina kienet se tirrikorri g˙and il-Qorti Kriminali Internazzjonali u tintensifika rrelazzjonijiet diplomatiçi tag˙ha. X’©ara? Mhuwiex çar x’seta’ ©ara biex ir-riΩultat inbidel daqstant minn dak previst. Filwaqt li l-iktar spjegazzjoni ovvja hija li list˙arri© ta’ qabel l-elezzjoni ma kienx jirrifletti r-realtà, dan jista’ jkun li mhuwiex il-kaΩ. Id-deçiΩjoni ta’ Netanyahu li jibdel id-direzzjoni fl-a˙˙ar ˙in setg˙et kienet ir-ra©uni g˙allbidla fir-riΩultat. Filwaqt li filbidu kien qed jipprova ji©bed is-simpatija tal-moderati meta ddikjara li se jikkunsidra ssoluzzjoni taΩ-Ωew© stati, iktar tard bidel kompletament ilverΩjoni u beda jappella g˙al tal-lemin. Dan hekk kif beda jidher li l-moderati kienu mxebbg˙in minnu, u kienu se jag˙tu l-fiduçja tag˙hom lil Herzog.

TA’ BARRA KÓ

22|03|2015 17

kullhadd.com

MINN MADwAR ID-DINJA QRIB IR-REBÓA

JISSOSPENDU N-NEGOZJATI

Il-President Ni©erjan Goodluck Jonathan sostna li fil-©img˙at li ©ejjin il-Gvern immexxi minnu se jer©a’ jie˙u kontroll taΩ-Ωoni ta’ pajjiΩu li waqg˙u f’idejn ilgrupp terroristiku Boko Óaram. Huwa qal ukoll illi, bl-g˙ajnuna taç-Çad, inNi©er u l-Kamerun, in-Ni©erja di©à rnexxielha timbotta lill-Boko Óaram minn 11 mill-14-il distrett. Minkejja l-ottimiΩmu ta’ Jonathan, g˙adu çar li dan il-grupp g˙adu attiv f’diversi Ωoni tal-pajjiΩ hekk kif sa nhar il-Óamis stess huwa kien involut f’attakk li ˙alla 11-il persuna mejta fir-ra˙al ta’ Ngala.

Nhar il-Ìimg˙a n-negozjati bejn l-Iran u s-sitt potenzi globali ewlenin, ji©ifieri l-Istati Uniti, iç-Çina, ir-Russja, Franza, il-Ìermanja u r-Renju Unit, issospendew in-negozjati dwar l-iΩvilupp ta’ materjal nukleari ta’ din tal-ewwel. Ir-ra©uni prinçipali g˙al din is-sospenzjoni huwa n-nuqqas ta’ qbil bejn iΩΩew© partijiet, kif ukoll il-fatt li d-delegazzjoni Iranjana kellha bΩonn tirritorna f’pajjiΩha wara l-mewt ta’ omm il-President Hassan Rouhani. Punt kruçjali li ma nstabx qbil dwaru kienet it-talba Iranjana li s-sanzjonijiet ekonomiçi attwali fil-konfront ta’ pajjiΩhom g˙andhom ji©u sospiΩi b’mod immedjat; xi ˙a©a li l-pajjiΩi l-o˙ra mhux lesti li jag˙mlu.

MANIFESTAZZJONI TA’ RABJA

MANUVRI MILITARI

Nhar l-Erbg˙a li g˙adda kienu inawgurati uffiçjalment il-kwartieri ©enerali l©odda tal-Bank Çentrali Ewropew (BÇE) fi Frankfurt, fil-Ìermanja. Madankollu, l-aktar li spikkat ma kinitx iç-çerimonja nniffisha, imma l-inkwiet li nqala’ dak il-˙in quddiem il-kwartieri. Eluf ta’ persuni n©abru biex jipprotestaw kontra l-BÇE g˙all-fatt li j˙ossu li mhux qieg˙ed isir biΩΩejjed biex ji©u indirizzati l-problemi soçjali fil-pajjiΩi taΩÛona Ewro. L-awtoritajiet ÌermaniΩi stmaw illi kienu 94 il-membri tal-Forzi talOrdni li spiççaw midruba bil-©lied, filwaqt li l-manifestanti sostnew li madwar 100 fosthom kienu mwe©©g˙in wara li ©ew aggrediti mill-pulizija.

It-tensjoni fil-Lvant tal-Ewropa re©g˙et Ωdiedet fil-jiem li g˙addew hekk kif ilGvern Russu beda serje ta’ simulazzjonijiet militari illi kienu kkonçentrati b’mod partikolari fin-North Sea, il-Ba˙ar l-Iswed, iΩ-Ûona Artika u l-Lvant Imbieg˙ed. Ilmanuvri militari Russi qeg˙din isiru wkoll biex jikkommemoraw l-ewwel anniversarju mill-okkupazzjoni tal-Krimea. Huwa stmat illi r-Russja mmobilizzat 76,000 suldat, ’il fuq minn 10,000 vettura, 200 ajruplan u ˙elikopter, 65 bastiment tal-gwerra u 15-il sottomarin. In-NATO esprimew id-diΩappunt tag˙hom g˙all-manuvri Russi u esprimew il-fehma li dawn se jitfg˙u lura d-djalogu li qieg˙ed isir biex tinstab soluzzjoni g˙allkwistjoni Ukraina.

AKKUÛI SERJI

JINTEMMU T-TFITTXIJIET

Is-Segretarju g˙all-Istat Amerikan John Kerry akkuΩa lir-re©im Sirjan immexxi minn Bashar al-Assad illi nhar it-Tnejn li g˙adda uΩa l-armi kimiçi f’attakk fuq il-belt ta’ Sarmin. Skont rapport preliminari, dan l-attakk, illi sar bil-gass talklorin, ˙alla sitt persuni mejta, fosthom tlett itfal. G˙aldaqstant, Kerry talab li ssir investigazzjoni biex ikun aççertat jekk dawn ir-rapporti g˙andhomx baΩi fir-realtà. Jekk il-Gvern Sirjan jinstab ˙ati, huwa jkun kiser il-ftehim li sar fl-2013 meta wieg˙ed illi jçedu l-armi kimiçi tag˙hom lill-Organization for the Prohibition of Chemical Weapons biex jin˙ar©u mill-pajjiΩ u jkunu nnewtralizzati.

Illum il-Gvern IndoneΩjan se jissospendi t-tfittxijiet g˙all-passi©iera u lekwipa©© tat-titjira QZ8501 tal-Air Asia li waqg˙et fil-ba˙ar ta’ Java f’Diçembru li g˙adda. Fuq din it-titjira kien hemm 162 persuna illi minnhom instabu 106 biss, bis-56 l-o˙ra meqjusin mejta minkejja li qatt ma nstabu. L-uffiçjali tat-titjira QZ8501 tilfu l-kontroll tal-ajruplan f’nofs maltempata waqt li kienu fi vja©© bejn Surabaya, fl-IndoneΩja, u Singapor. Minkejja li lkaxxi s-suwed kienu di©à nstabu sa ©imag˙tejn wara l-inçident, ir-rapport finali g˙adu jrid ji©i ppubblikat, Ωvilupp li mistenni li jse˙˙ fi Ωmien sitt xhur.

18 22|03|2015

kullhadd.com

kÓ personaÌÌi

is-soru tal-far west

mati, b˙al Billy the Kid.

tar-ra©el.

ittrasferita lejn Santa Fe, hi u tivvja©©a fl-artijiet deΩerti u skonoxxuti fil-Lbiç tal-pajjiΩ, Billy the Kid, li kien g˙adu kemm ˙arab mill-˙abs tala˙˙ar belt imsemmija, flimkien ma’ s˙abu pprova jisraq karru li fuqu nzertat qieg˙da tivvja©©a s-soru flimkien ma’ grupp nies. Is-sewwieq tal- istagecoach, x˙in lema˙ grupp ta’ r©iel rekbin iΩ-Ωwiemel resqin b’sa˙˙a lejn il-karozzella tieg˙u kien pront lesta l-armi, iΩda ssoru ordnatlu sabiex ine˙˙ihom. X˙in resaq lejn ilkarozzella u lema˙ lil min kienu assaltaw hu u l-grupp tieg˙u, Billy qala’ l-kappell minn rasu b’turija ta’ rispett u dar lura mnejn ©ie. In-nies li kienu qed jivvja©©aw mag˙ha ˙asbu li dan kien allura cowboy li g˙addha sabiex isellem lil din is-soru qariba jew konoxxenti tieg˙u, imma Sr Blandina kienet taf sew li dak ma kien ˙add g˙ajr Billy the Kid. Huwa wkoll mag˙ruf li meta dan kien miΩmum arrestat fi New Mexico, is-soru marret iΩΩur sew lilu u sew lil s˙abu miΩmuma fil-˙abs tal-lokal, u kitbet dwar id-dispjaçir tag˙ha meta semg˙et bit-twettieq talesekuzzjoni tieg˙u fl-1881.

Sr Blandina Segale

L-inkontri ma’ Billy the Kid

Óidmiet o˙ra

Imwielda fil-villa©© ta’ Cicagna fil-Provinçja tal-Ligurja fl-Italja, fit-23 ta’ Mejju 1850, Rosa Marie Segale mxiet mal-familja tag˙ha lejn l-Istati Uniti talAmerika meta kellha erba’ snin u ssie˙bet mas-Sorijiet talKarità ta’ Cincinnati mwaqqfa minn Madre Margaret Farrell George fuq l-ispirtu ta’ Santa Elizabeth Ann Seton bl-isem ta’ Blandina, g˙al qaddisa martri tas-sena 177 W.K. matul il˙akma tal-Imperatur Ruman Marku Awrelju. G˙allmet fliskejjel ta’ Steubenville u Dayton sakemm fl-1877 kienet mibg˙uta Trinidad, fl-istat ta’ Colorado, sabiex tg˙allem littfal foqra tad-distrett. Meta saret taf bit-trasferiment tag˙ha Segale imma©inat li Trinidad kienet xi gΩira mill-isba˙ lejn Kuba jew il-Venezwela u mhux lok iffrekwentat minn kull min b’xi mod xellef difru mal-li©i jew ˙a din tal-a˙˙ar b’idejh. Li twaqqaf ’l hekk imsejja˙ mob lynching, dik il-˙abta prattika mill-aktar komuni fi Trinidad, kienet wa˙da mill-ewwel ˙idmiet tag˙ha fil-post. Ìara li ra©el darab serjament ra©el ie˙or waqt ©lieda u l-folla li n©abret riedet dlonk tg˙allqu g˙all-azzjoni tieg˙u billi tassalta l-uffiççju tax-xeriff fejn kien qed jinΩamm miΩmum. Dan irra©el inzerta kien missier wie˙ed mill-istudenti ta’ Sr Blandina. Malli t-tifel qalilha x’kien qed jiffaççja missieru, issoru dlonk ir˙itilha lejn iç-çella tieg˙u u, wara li staqsietu kellux rieda jitlob ma˙fra lir-ra©el l-ie˙or g˙al dan l-g˙a©ir tieg˙u u j˙alli l-Qorti lokali tiddeçiedi hi l-piena tieg˙u, ˙ar©itu quddiem folla kbira akkumpanjata biss mix-xeriff. Óadd min-nies mi©bura, g˙alkemm irrabjati, m’azzarda jikkummenta jew jirrea©ixxi. Ir-ra©el ittie˙ed quddiem il-vittma tieg˙u u dan tala˙˙ar, fuq is-sodda tal-mewt, ˙afirlu. Il-folla kkalmat u kienet il-Qorti li ddeçidiet il-kundanna

Matul il-˙idmiet tag˙ha filqalba tal-Far West, Sr Blandina kienet kostretta t˙abbat wiççha ma’ kull tip ta’ nies, ˙afna drabi aktarx perikoluΩi, li lfama tag˙hom sawwrithom f’figuri le©©endarji sa˙ansitra f’˙ajjithom u eventwalment fissnin li segwew wara mewthom. Fost dawn jispikka l-isem ta’ Billy the Kid. Il-psewdonimu ta’ William Antrim m’g˙andu bΩonn tal-ebda introduzzjoni. Imwieled fi New York bejn l-1859 u l-1861, iben koppja ta’ immigranti IrlandiΩi, Billy se˙˙lu jsir wie˙ed millaktar ismijiet popolari fis-sensiela ta’ outlaws fl-istorja Amerikana. Le©©enda popolari tg˙id li qatel b’kollox total ta’ wie˙ed u g˙oxrin ru˙, iΩda sorsi uffiçjali jg˙idu li n-numru korrett huwa dak ta’ tmienja. Ilqtil tieg˙u minn Pat Garrett immortalizza l-personalità partikolari tieg˙u li sal-lum g˙adha tifforma parti mill-kultura popolari tal-pajjiΩ b’mod speçjali fl-oqsma letterarji, çinematografiçi, teatrali, muΩikali u radjofoniçi. IΩda x’kien ir-rwol tas-soru tag˙na mieg˙u? X’©ara eΩatt bejniethom nafuh grazzi g˙al sensiela ta’ ittri li Swor Blandina bag˙tet ’l o˙ta Justine – soru b˙alha li kienet toqg˙od Ohio – minn Ωmien g˙al Ωmien. Jidher li Billy kien fi triqtu lejn Trinidad sabiex iqaxxar il-qorrieg˙a ta’ erba’ tobba li kienu rrifjutaw li jassistu ˙abib tieg˙u milqut minn tir ta’ arma tan-nar. Im˙olli mitluq g˙al ri˙u fi stalla, Sr Blandina marret minn jeddha tassistih u, grazzi g˙al dan, irkupra sa˙˙tu. Sadanittant Billy wasal fil-post u, wara li fittixha sabiex jirringrazzjaha, staqsieha setax b’xi mod ipattilha tal-azzjoni tajba li kienet wettqet lejn sie˙bu. Is-soru talbitu g˙alhekk sabiex jastieni milli jwettaq il˙sieb vjolenti tieg˙u u Billy aççetta. Xi Ωmien wara meta kienet

Meta kienet g˙adha Trinidad, Segale ddefendiet id-dritt li rreli©juΩi u l-membri tal-kleru jg˙allmu fl-iskejjel lebsin l-abitu reli©juΩ rispettiv tag˙hom wara li xi ˙add deher kuntrajrju g˙al dan. Imkeççija minn din la˙˙ar belt, kienet mibg˙uta mill-Kongregazzjoni tag˙ha lejn Santa Fe, fejn g˙enet fittwaqqif ta’ numru ta’ skejjel pubbliçi u Kattoliçi. Matul iΩΩmien tag˙ha fi New Mexico assistiet lill-immigranti, il-foqra u l-morda tal-post, filwaqt li qabΩet g˙ad-drittijiet talIspaniçi u tal-Indi©eni Amerikani li kienu qed jitilfu arthom bil-qerq tal-barrani. Waqqfet is-St Joseph’s Children Hospital f’Albuquerque li g˙adu jopera sal-lum, u s-Santa Maria Institute f’Cincinnati g˙all-assistenza tal-immigranti Ewropej. Apparti l-isptar imsemmi ta’ Albuquerque, Segale ˙adet ˙sieb ittella’ mill©did il-monasteru tas-sorijiet tag˙ha fl-istess belt. Lura Cincinnati sabiex tg˙in lill-komunità ta’ immigranti Taljani tal-post, Sr Blandina mietet fit-23 ta’ Frar 1941 u tinsab midfuna fiç-çimiterju tasSorijiet tal-Kongregazzjoni tag˙ha fl-istess belt. L-aneddoti tag˙ha fil-Far West spiççaw in©abru fi kiteb blisem At the End of Santa Fe u kienu s-su©©ett ta’ episodju fissensiela televiΩiva Death Valley Days bl-isem The Fastest Nun in the West, li ffoka b’mod partikolari dwar is-sehem kura©©juΩ tag˙ha fis-salvazzjoni tar-ra©el mit-tg˙alliq intenzjonat minn folla rrabbjata filkaΩ li dwaru tkellimna di©à. F’Ìunju tal-2014, l-Arçidjoçesi ta’ Santa Fe ˙abbret li ser tniedi l-proçess g˙all-beatifikazzjoni ta’ Sr Blandina. B’hekk se˙˙ilha ssir l-ewwel persuna f’erba’ mitt sena ta’ storja fl-istat ta’ New Mexico formalment meqjusa b˙ala kandidat possibbli fit-triq tal-qdusija.

Eman Bonnici

Meta xi ˙add isemmi l-Far West, bla dubju ji©una f’mo˙˙na l- cowboys u lIndjani; l-g˙exieren ta’ films tad-direttur John Ford b’John Wayne u Henry Fonda fil-partijiet ewlenin; l-attakki fuq ilkarovani fil-Grand Canyon u l˙oss tat-trumbetta tal-kavallerija li ssalva l-protagonisti tal-film fil-mument preçiΩ li fih tidher tnin kull tama possibbli li dawk li qed iwettqu l-vja©© je˙ilsuha minn ta˙t idejn l-Indjani ta’ Sitting Bull; il-figura mkemmxa ta’ Geronimo; il- whisky u ssaloons miΩg˙uda d˙a˙en tassigarri; id-daqq tal-pjanu; iΩΩfin tal-can can; u sparar ma’ kullimkien. Mill-qasam femminili ti©ina f’mo˙˙na lkanzunetta folkloristika Oh My Darling Clementine waqt li jispikkaw l-ismijiet ta’ Annie Oakley, Calamity Jane, Belle Starr u Poker Alice. Ma’ dawn ser ninkludi isem ie˙or ta’ mara, li g˙alkemm ma kinitx tal-istess qatg˙a tag˙hom g˙ax isimha ma kisibx fama filbriedel u d-divertiment g˙allfatt li kienet soru, xorta wa˙da kellha sehem importanti fil-Far West u fejn jid˙lu ismijiet rino-

LAQGÓA ANNWALI TAL-LOKALITÀ TAS-SWIEQI Il-Kunsill Lokali tas-Swieqi javΩa li hekk kif provdut fl-Att Nru XV ta’ l-1993 dwar it-twaqqif tal-Kunsill Lokali, li dawn il-laqg˙at se jsiru hekk kif indikat hawn taht fis-sala ta’ Çentru Çiviku fi Triq G. Bessiera, is-Swieqi nhar il-Óamis 26 ta’ Marzu 2015 fis-6.30 ta’ filg˙axija ghar-residenti tal-Madliena nhar il-Óamis 26 ta’ Marzu 2015 fis-7.00 ta’ filg˙axija ghar-residenti tas-Swieqi Ir-residenti kollha huma m˙e©©a li jattendu. HUGH ZAMMIT Segretarju EΩekuttiv

PeRsONalitÀ kÓ

22|03|2015 19

kullhadd.com

Bidel l-istil ta’ Óajtu ta’ taÓt fuq RaMONa PORtelli tintervista lil ELTON LEE ABELA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Dan l-a˙˙ar sirt naf bi bniedem li laqatni l-mod ta’ kif sar jg˙ix ˙ajtu. B’hekk ˙sibt li nag˙mel kuntatt mieg˙u biex insir naf aktar dwaru u nwassal it-tag˙lim li kellu xi jg˙id lill-qarrejja tal-KullÓadd. Qed nirreferi g˙al Elton Lee Abela, li mal-ewwel aççetta l-istedina tieg˙i. Elton g˙andu tletin sena, u ja˙dem fis-sezzjoni tal-˙elu f’lukanda f’Jersey Channel Islands, fejn ilu jg˙ix g˙al xi sitt snin. B˙ala passatempi g˙andu l-muΩika, u b˙alissa qed jitg˙allem is-sitar. I˙obb ukoll jog˙dos, jikkampja, jaqra u jmur nimxi fin-natura.

B˙alissa jg˙ix f’Jersey, imma qed jit˙ajjar ji©i Malta. “Nixtieq inqatta’ naqra ˙in ma s˙abi u mal-familja. Ili ng˙ix barra minn Malta g˙al dawn la˙˙ar ˙dax-il sena. L-istil ta’ ˙ajja li ng˙ix hawn huwa veru sempliçi. Nistudja l-muΩika, nag˙mel naqra eΩerçizzju, nimmedita, immur ix-xog˙ol u naqra ˙afna kotba. Infaddal il-flus biex immur indur u nitg˙allem aktar. Din il-bidla se˙˙et g˙ax tant nara benefiççju fit-tag˙lim li nie˙u, li hemm bΩonn li ng˙ix hekk. Imbag˙ad biex immur xi ˙arba f’xi festival ma rrid xejn lanqas,” beda jg˙idli dwaru. Dejjem mexa ma’ dak li xtaqet qalbu Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala bniedem ambizzjuΩ ˙afna. Dejjem b’xi ˙olma goffa u li xi kultant ˙add ma jkun jista’ jifhem, imma dejjem kellu viΩjoni çara ta’ x’jixtieq. “S’issa bis-sa˙˙a t’Alla dejjem wettaqt dak li ˙lomt bih. In˙obb nie˙u riskju, imma dejjem imxejt ma’ dak li xtaqet qalbi. Jekk qalbi tg˙idli nag˙mel xi ˙a©a, jien dejjem nag˙mel dak li tixtieq hi, avolja xi kultant fin-norma tas-soçjetà ma jkunx jag˙mel sens, imma filverità dik tkun kollha biΩa’. Dejjem g˙aΩilt li nkun kuntent u fer˙an g˙ax f’dak l-istat biss inkun nista’ ng˙in lil ˙addie˙or u nag˙mel il-˙ajja ta’ ˙addie˙or a˙jar,” beda jg˙idli dwaru Elton Lee. Ta’ min jg˙id li, sa ftit snin ilu, ˙afna kienu jafu lil Elton Lee b˙ala persuna o˙ra, u llum l-istess persuni jarawh persuna ©dida. Óallejt f’idejh sabiex jispjega dan il-fatt. “Kien hemm bidla kbira fija. Lanqas jien ma kont no˙lomha. Infatti qatt ma rajtha ©ejja, u g˙alhekk il˙ajja sabi˙a, g˙ax kollha sorpriΩi. Minn dejjem kont fuq ru˙i, imma wkoll kont f’dik ilkategorija li titqies b˙ala normali. Aktar ma bdejt niskopri affarijiet fuq il-˙ajja, aktar dak li kont ng˙idlu normali ma baqax jg˙odd g˙alija. Jien ma ddeçidejtx li nibdel l-istil. Il˙ajja stess ©abitni hawn u jien kulma g˙amilt huwa li mxejt it-triq li wrietni l-˙ajja u qatt ma bΩajt li nibdel jew nitlaq dak kollu li kont naf biex nitg˙allem xi ˙a©a ©dida, imma dejjem g˙amilt li xtaqet qalbi,” spjegali Elton. Sar persuna kompletament ©dida Illum o˙rajn jarawh b˙ala persuna ©dida g˙ax qabel qatt ma tkellem fuq natura, dinja, univers, spirti, an©li, pjanti

mediçinali, dinja unita, paçi u m˙abba. Qabel is-su©©etti tieg˙u kienu jkunu nisa, rave parties, u festa! “BaΩikament it-terminoli©ija sex, drugs, rock n roll tkun adattata ˙afna g˙all-istil ta’ ˙ajja li kont ng˙ix,” sostna mieg˙i Elton Lee. Illum i˙ossu aktar komplut, u jara l-˙ajja b’lenti kompletament nadifa u differenti. Ilperspettiva tieg˙u nfet˙et bissa˙˙a tal-pjanti, iΩ-Ωmien li g˙adda fl-Amazon u ˙afna xog˙ol li g˙amel fuqu nnifsu. “Il-persuna li kont kienet baΩi tajba ˙afna g˙al fejn sejjer issa u, ming˙ajr dak, illum ma kontx nista’ nifhem jew inkun komplut! Dak iΩ-Ωmien ma nibkihx, anzi xejn ma nibdel minnu g˙ax hu kien lg˙alliem tieg˙i.” G˙ex xhur f’foresta fil-Perù G˙al tliet xhur u nofs s˙a˙, Elton Lee g˙ex fil-foresta filPerù, u g˙andu l-˙sieb li jer©a’ jmur. “Kollox beda xi tliet snin ilu, meta f’˙ajti kelli mistoqsija li din kienet g˙al xiex jien ©ejt hawn f’din iddinja u x’kienet il-missjoni tieg˙i. Kont di©à ddeçidejt li nitlaq backpacking fl-Amerika t’Isfel, u qabel ma tlaqt sirt naf b’xi tribujiet li g˙adhom jag˙mlu çerimonji b˙alma kienu jag˙mlu eluf ta’ snin ilu bi pjanti sagri u li ˙afna nies imorru biex ifiqu minn mard fiΩiku, mentali u spiritwali u kif ukoll jiskopru affarijiet

fuqhom infushom u jirrispondu mistoqsijiet b˙alma kelli jien. G˙all-bidu mort f’çentru fejn kellna kollox organizzat u vera kienet esperjenza sabi˙a ta’ grupp ta’ g˙oxrin ru˙, fosthom koppja u ©uvni li ji©i ttifel tar-ra©el, u mara ta’ xi sebg˙in sena li impressjonatni g˙ax, avolja kellha dak iΩΩmien, kellha l-kura©© ti©i hemm mill-Awstralja biex tiskopri u tfejjaq lilha nnifisha. Wara dawn il-©imag˙tejn g˙aΩilt li nsib medicine man biex ikompli jg˙allimni u nid˙ol aktar fil-fond, g˙ax irrisposta tieg˙i kienet g˙adha ma waslitx. Meta ltqajt ma’ dan il- medicine man ˙adni fejn kien jg˙ix hu u mort noqg˙od mal-familja tieg˙u mat-tribù Shipibo – Conibo. Listorja twila ˙afna, imma kont ng˙ix vera sempliçi, f’kamra tal-injam bis-saqaf mg˙otti bilweraq tal-palm u saqqu fl-art mg˙otti b’xibka min˙abba l˙afna nemus u insetti o˙ra li kien hemm. Kont niekol darbtejn biss u kellna dieta stretta ˙afna li kienet tikkonsisti f’ikel ming˙ajr mel˙, Ωejt, zokkor, alko˙ol, u ming˙ajr kuntatt sesswali. Dan kollu g˙ax jien ridt insir naf ilproçess ta’ kif wie˙ed isir medicine man u jekk hux lest li nag˙Ωel din it-triq.” Beda jbiddel affarijiet fih innifsu kwaΩi kull ©img˙a G˙alkemm g˙adu fil-bidu tattriq tieg˙u li jsir medicine

man – g˙ax mill-inqas wie˙ed irid jag˙mel tliet snin fil-foresta ming˙ajr ma jo˙ro© jew jieqaf u fuq dieta stretta ˙afna – Elton Lee, mill-esperjenzi personali tieg˙u u bissa˙˙a tal-medicine man u lpjanti sagri, irnexxielu jfejjaq trawma li kellu u li lanqas kien jaf li din teΩisti. “Fhimt aktar jien min jien u fhimt aktar il-familja tieg˙i. G˙andi konnessjoni kbira man-natura u l-universi kollha eΩistenti, u bdejt nifhem a˙jar dak kollu li hawn madwari. Bdejt nifhem il-programm tal- ego x’hemm involut fih, bdejt nifhem aktar is-soçjetà u lpjan t’Alla u l-perfezzjoni li hawn teΩisti madwarna, anke f’dak li ng˙idulu ˙aΩin. Bdejt ninduna li dak kollu ta’ madwarna hu ˙aj u qed ikellimna, imma g˙adna ma tg˙allimniex nisimg˙uh. Wasalt ukoll biex naqta’ l-vizzju tat-tipjip,” sostna Elton Lee. Mistoqsija naturali li g˙amiltlu kienet jekk persuna li mo˙˙ha biex tiddeverti u tfittex il-˙ajja ta’ billejl, xalar ©o bars, sigaretti u affarijiet o˙ra simili, tkunx persuna mitlufa mal-kurrent? “Jien kont dik il-persuna, u dak iΩΩmien kien Ωmien ta’ buzz u xalar kbir u wkoll g˙amiltu sew, infatti llum meta n˙ares lura ma ng˙idx: “Min jaf dik x’inhi,” g˙ax minn kollox ippruvajt. Imma wara ˙afna snin ma baqg˙atx tag˙tini sodisfazzjon; ˙assejt il-˙tie©a

tal-bidla. Irnexxieli ninbidel g˙ax kont kurjuΩ biex nara u dak kollu li kont qed nitg˙allem beda jag˙mel ˙afna sens. Ódimt ˙afna fuqi nniffsi u bdejt nibdel ˙afna affarijiet kwaΩi kull ©img˙a jekk mhux kuljum. Ikun hemm affarijiet li jie˙du ssnin biex jinbidlu. Kollox ji©i f’˙inu u f’waqtu. In-nies ta’ madwari na˙seb li jarawni b˙ala persuna interessanti u na˙seb li kieku jistg˙u kollha ji©u jesperimentaw u jbiddlu,” spjegali. Mistoqsi jekk din it-teorija ©dida ta’ ˙ajja li qed jg˙ix tinvolvix bidla ta’ reli©jon, Elton Lee we©ibni: “Fil-˙ajja tieg˙i b’li tg˙allimt g˙aqqadt dak kollu li ma kontx nifhem meta kont iΩg˙ar. Kien hemm faΩi fejn ir-reli©jon ma kellux sugu g˙al mo˙˙i, imma ma kontx naf x’naqbad nemmen jew ng˙id. Imbag˙ad bdejt in˙ares lejn it-tag˙lim talbudda, li mhix reli©jon imma filosofija, u f’dak il-perjodu kien dan it-tag˙lim li g˙amel sens. Illum, bit-tag˙lim talpjanti u s-si©ar, rajt li kull reli©jon g˙andha postha u fla˙˙ar mill-a˙˙ar kollha qed jitkellmu fuq l-istess ˙a©a. Ilbiçça hija li l-mo˙˙ ma jistax jifhem xi ˙a©a daqshekk kbira, imma hija l-esperjenza li rridu nfittxu biex insiru nafu dak li qed jirreferu g˙alih l-skritturi mqaddsa. Dik l-esperjenza tathieli lforesta.” Xtaqtu jg˙addi messa©© lil dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ qarrejja talKullÓadd. “Dawk li g˙adhom ma sabux it-triq u qed ifittxuha, il-parir tieg˙i huwa li jitg˙allmu jistennew. Dik hija wa˙da mill-lezzjonijiet importantissimi tal-˙ajja. Il-paçenzja! Imma jekk wie˙ed ifittex, isib, u meta ssibu t-triq id˙lu g˙aliha b’dedikazzjoni kbira g˙ax hemmhekk tkun taf verament it-triq xi tfisser! U ftakru li kollox ji©i f’˙inu u f’waqtu. Mhux qed ng˙ixu wa˙idna u biex wie˙ed jie˙u li g˙andu bΩonn hemm bΩonn li l-˙ajja torganizza kollox eΩatt, u dak jie˙u l˙in, xi kultant snin, imma fla˙˙ar tad-dlam dejjem ikun hemm id-dawl”. Fl-a˙˙ar nett Elton Lee infurmani li jixtieq li Malta tkun miftu˙a biΩΩejjed biex tilqa’ dan it-tip ta’ kura fiΩika, psikolo©ika, u spiritwali. “Kul˙add jista’ juΩa n-natura biex jitg˙allem minnha f’kull qasam u jien nemmen li jekk f’Malta jirnexxilna nag˙mlu pro©ett divers b˙al dan u nuru bidla g˙all-a˙jar b˙ala poplu, nemmen li nistg˙u nkunu ta’ eΩempju g˙allEwropa,” temm jg˙id.

Il-Ħadd 22 ta' Marzu 2015

ELEZZJONIJIET TAL-KUNSILLI LOKALI 2015 Il-Kandidati tal-Partit Laburista għal-Lokalitajiet ta'

*Ø$-16,(/(0

Buttigieg Larry

Caruana Peter

Muscat Marlene

.(5Ö(0

Attard Frankie

Azzopardi Raymond Grech Joseph

081;$5

Abela Sonya

Mallia Robert

Said Carmen

Vella Joseph

Cutajar Josianne

Natoli Maria

NADUR

Camilleri Abigail

Camilleri Michael

Saliba Mario

partitlaburista.org

QALA

Borg Jesmond

Buttigieg Paul

Camilleri Clint

Curmi Sammy

Cutajar Daniel

SAN LAWRENZ

Buhagiar Franco

Sultana Joseph

;$*Ø5$

Agius Aaron

Cordina Joe

Zammit Christian

Zammit Victor

Ù(%%8×

Bezzina Emmanuel Camilleri Joseph J. Camilleri Joseph k/a Noel

Cassar Christian

Grech Sandra

Refalo Victor

22 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ MADWARNA

APPOÌÌ GÓALL-VIJA SAGRA NAZZJONALI F’TA’ PINU MILL-MINISTERU GÓAL GÓAWDEX Il-Ministeru g˙al Ghawdex ta l-appo©© tieg˙u biex tkun organizzata l-Via Crucis f’Ta’ Pinu l-Óadd li ©ej u wara tixxandar fuq it-tliet stazzjonijiet nazzjonali. Il-Vija Sagra hi parti millInizjattiva G˙awdex – Fidi u Tradizzjoni. Il-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo, waqt preΩentazzjoni li saret qal li s-Santwarju Nazzjonali Ta’ Pinu hu çentru fejn wie˙ed isib il-mistrie˙ lil hinn mit-ta˙bit tal-˙ajja. “Dan isSantwarju huwa l-aktar li ji©bed lejh persuni tul is-sena, aktar minn kull attrazzjoni o˙ra turistika f’G˙awdex. Nimpenja ru˙i biex is-Santwarju jkun aktar mag˙ruf anke barra minn xtutna ˙alli aktar pellegrini jΩuru dan il-lok. U g˙alhekk huwa importanti li l-infrastruttura tal-in˙awi tkun imtejba ˙alli tkun tista’ tilqa’ lil dawk li jΩuruh.” Il-Ministru g˙al G˙awdex ippreΩenta s-sostenn finanzjarju lil Dun Gerald Buhagiar, ir-rettur tas-Santwarju Nazzjonali Ta’ Pinu li kien akkumpanjat minn Dun Eddie Zammit. Ir-rettur tas-Santwarju Fr Gerald Buhagiar qal li g˙ad-disa’ sena konsekuttiva, nhar il-Óadd 22 ta’ Marzu

fis-6.30pm, l-Isqof ta’ G˙awdex Mon. Mario Grech ser imexxi l-meditazzjoni tal-Vija Sagra tul l-G˙olja Ta’ G˙ammar li tinsab quddiem is-Santwarju Nazzjonali tal-Madonna Ta’ Pinu. “Il-meditazzjonijiet ta’ din is-sena ©ew miktuba minn diversi ordnijiet reli©juΩi u istituti tal-˙ajja kkonsagrata li jinsabu fid-Djoçesi ta’ G˙awdex, u dan qed isir fis-sena li hija ddedikata

lil persuni li kkonsagraw ˙ajjithom lil Alla g˙all-qadi tal-Knisja u l-umanità.” “F’din l-okkaΩjoni l-istazzjonijiet talVija Sagra li jinsabu tul l-G˙olja Ta’ G˙ammar ji©u mdawla bi dwal speçjali, flimkien ma’ aktar minn 1000 fjakkola li jdawlu t-triq kollha, tant li jo˙olqu atmosfera unika u mill-isba˙.” Il-Vija Sagra, li tibda minn fuq iz-zuntier tas-Santwarju Ta’ Pinu, tibda fis-

6.30 ta’ filg˙axija u tie˙u madwar sag˙tejn, fejn tispiçça bil-Barka Sagramentali fl-arena li tinsab filquççata tal-G˙olja Ta’ G˙ammar. G˙all-benefiççju tal-morda din il-Vija Sagra ti©i mxandra dirett fuq Radju Marija, filwaqt li fil-jiem tal-Ìimg˙a Mqaddsa tliet stazzjonijiet tat-televiΩjoni ser ixandru filmat ta’ din l-attività unika fil-gΩejjer tag˙na. L-istazzjonijiet huma TVM, One u Net, u dan kollu ser ikun possibbli grazzi g˙allappo©© mill-Ministeru g˙al G˙awdex u l-˙idma tal-Fondazzjoni u xandir soçjoreli©juΩ, flimkien mas-Santwarju Ta’ Pinu. Ta’ Min ifakkar li g˙al dan tmiem il-©img˙a l-Gozo Channel ser ikun qed ja˙dem bi prezz ridott. Iç-Chairman tal-Kumitat G˙awdex – Fidi u Tradizzjoni, Joe Mifsud, qal: “Çerti li din l-attività tg˙inna nid˙lu filjiem li jridu jwassluna biex niççelebraw b’fidi l-mewt u l-qawmien tasSalvatur tag˙na Ìesù Kristu.” Aktar informazzjoni dwar G˙awdex – Fidi u Tradizzjoni tista’ tinkiseb millpagna Facebook Easter in Gozo, li qieg˙da tkun a©©ornata kontinwament.

€1,110 GÓAL HOSPICE MALTA

MASSED BAND DISPLAY FL-OKKAÛJONI TAS-36 ANNIVERSARJU TA’ JUM IL-ÓELSIEN Fl-okkaΩjoni tas-sitta u tletin anniversarju ta’ Jum il-Óelsien, wa˙da mill-festi nazzjonali ta’ pajjiΩna, il-Kumitat Festi Nazzjonali qed jorganizza Massed Band Display bilparteçipazzjoni tal-Banda talForzi Armati ta’ Malta u lBanda tal-Pulizija ta’ Malta. Din il-wirja se ssir nhar is-Sibt 28 ta’ Marzu 2015, u tibda b’març minn Misra˙ il-Óelsien fl-10.30 ta’ filg˙odu segwit mill-wirja muΩikali f’Misra˙ San Ìor©, il-Belt Valletta, li tibda g˙all-˙abta tal-10.40am. Fost ix-xog˙lijiet li se ji©u esegwiti g˙all-okkaΩjoni se jindaqqu il-Higland Cathedral, Beatles Medley , Wien Bleibt

Wien, Golden Spurs , Life on the Ocean Waves , Our Director, The Stars and Stripes Forever, Hottenanny u March with Me ta’ Vangelis. G˙allokkaΩjoni se ji©i interpretat ukoll l-innu Lil Malta F’Jum ilÓelsien ta’ Mikis Theodorakis. Banda tal-Pulizija se jkunu mmexxija minn WO1 Jonathan Borg u l-Ispettur Anzjan Anthony Cassar. Apparti l-Massed Band Display tas-Sibt 28 ta’ Marzu, fil-jum nazzjonali jkun hemm iç-çerimonja fuq l-G˙olja talÓelsien. Il-programm jinkludi març mill-Banda tal-Forzi Armati minn Bormla fl10.30am li jibqa’ sejjer sa qud-

diem il-Monument tal-Óelsien fil-Birgu, fejn il-˙dax-il President ta’ Malta MarieLouise Coleiro Preca, il-Prim Ministru Joseph Muscat u lKap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil, isellmu l-Malta Óielsa

u jpo©©u fjuri fuq l-istess monument. Il-President ta’ Malta ting˙ata l-gwardja talunur. Aktar tard matul il-jum tittella’ r-Regatta ta’ Jum il-Óelsien fil-Port il-Kbir.

F’kunçert muΩikali mtella’ minn grupp ta’ muΩiçisti voluntiera n©abru €1,110 b’risq Hospice Malta. Memoriam, l-isem ta’ dan ilkunçert, hu kunçert ta’ marçi funebri li ttella’ nhar il-Ìimg˙a 20 ta’ Marzu 2015 fil-knisja ta’ San Fran©isk t’Assisi (talFran©iskani Konventwali) fi Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta. Organizzat minn grupp ta’ bandisti voluntiera ©ejjin minn bosta kaΩini tal-banda f’Malta ta˙t id-direzzjoni tal-Mro Leslie Tabone, l-g˙an ta’ dan ilkunçert hu li jintuΩaw it-talenti tal-bandisti Maltin, flimkien mad-dilettantiΩmu ©enerali Malti g˙all-marçi funebri g˙allg˙an nobbli biex ti©i meg˙juna entità filantropika. Fil-fatt, wara li fl-ewwel Ωew© edizzjonijiet ta’ dan il-kunçert in©abru fondi b’riΩq id-Dar talProvidenza fl-2013 u l-Multiple Sclerosis Society fl-2014, din is-sena ©ie deçiΩ li l-fondi jin©abru g˙all-Hospice Malta, li toffri servizzi lil pazjenti li jbatu mill-kançer, mard respiratorju u tal-qalb, fost l-o˙rajn. G˙aldaqstant, it-tim organizzattiv ta’ Memoriam organizza dan il-kunçert biex jg˙inu lil din l-g˙aqda takkwista fondi biex tkun tista’ til˙aq l-g˙anijiet tag˙ha ta’ matul is-sena, u biex toffri s-sapport me˙tie© lill-membri tag˙ha li qed isofru minn dawn il-kundizzjonijiet. L-g˙aΩla muΩikali g˙al dan il-kunçert ikkonsistiet f’marçi funebri minn kompoΩituri Maltin ˙ajjin, marçi funebri minn kompoΩituri Maltin mejtin, u marçi funebri minn kompoΩituri barranin. Indaqqu marçi funebri ta’ kompoΩituri kbar fil-qasam bandistiku, fosthom Vincent Bonnici, Giuseppe Stivala, Giovanni Giumarra u o˙rajn. G˙all-kuntrarju ta’ dak li mdorrijin nisimg˙u, indaqqu wkol diversi marçi funebri li mhux daqshekk popolari iΩda niΩlu g˙asel ma’ dawk preΩenti.

kULTURA kÓ

22|03|2015 23

kullhadd.com

iT-TiÌDiD TAT-TRADiZZJoNi TAL-pASSJoNi FiL-MARSA Matul il-©img˙a d-die˙la, ilMarsa Pageant Group se jkun qieg˙ed jorganizza edizzjoni o˙ra tal- pageant tal-Passjoni. Dan il-pageant tal-Passjoni ta’ Sidna Ìesù Kristu, li jsir madwar it-toroq taΩ-Ωew© parroççi tal-Marsa, jaf il-bidu tieg˙u 45 sena ilu. Minn mindu l-fundatur ta’ din l-g˙aqda, il-mibki Patri Mario Azzopardi OFM Cap, waqqaf din l-g˙aqda, ilpageant baqa’ dejjem jevolvi u jikber, kemm fil-popolarità kif ukoll fl-ammont ta’ persuni li jie˙du sehem li jla˙˙qu ’l fuq minn 300.

Marsi u lill-pubbliku in©enerali kollu talli dejjem jattendi g˙al dan l-avveniment bi ˙©aru, kif ukoll lill-membri li jipparteçipaw sena wara l-o˙ra. Fl-a˙˙ar u mhux l-inqas ilMarsa Pageant Group jixtieq jirringrazzja minn qalbu lillmembri tal-familji tal-grupp tal-paçenzja li jie˙du, tas-sagrifiççji li jag˙mlu mag˙hom u tas-sapport li juru matul issena, speçjalment f’dawn iΩΩminijiet meta jintla˙aq il-qofol ta’ kollox. Wirjiet u pageant: ©ranet u ˙inijiet tal-ftu˙

Vestwarji ©odda Kif ©ara s-sena l-o˙ra, fl-edizzjoni ta’ din is-sena ser jiΩΩanΩan vestwarju ©did. Matul dawn l-a˙˙ar xhur, Joe Dimech u Silvio Camilleri ˙admu fuq l-lbiesi ta’ Mosè u suldat Lhudi rispettivament. Il˙jata ta’ dawn l-ilbiesi saret minn Joanne Camilleri. Sar ukoll xog˙ol estensiv fuq illibsa tas-suldat Ruman minn Jean Paul Zammit, kif ukoll fuq il-libsa ta’ Salamun minn Anthony Zammit. Il-grupp ˙ejja wkoll libsa ©dida tal-persona©© bibbliku s-Sultan Erodi, kif ukoll tliet ilbiesi tassuldati Rumani kompluti. Il˙jata saret minn Manoel Chircop, filwaqt li Alfred Aquilina ˙adem sitt mantelli tat-tigri. Wirja artistika tal-mejda talAppostli

platti ma˙dumin minn Mario Bonnici, Fra Charlie Azzopardi u Clayton Chetcuti, blg˙ajnuna ta’ Alfred Aquilina, Francis Dalli u Clyde Vella. B˙al kull sena l-grupp, qieg˙ed ja˙dem fuq xog˙lijiet artistiçi ©odda. Din is-sena wie˙ed jista’ japprezza diversi kwadri, fosthom kwadru ta’ Kristu monochrome , kwadru tal-Madonna bil-Bambin u kwadru ie˙or tal-Madonna u Kristu. Patrimonju lokali

Il-Marsa Pageant Group jorganizza wkoll il-wirja artistika tal-mejda tal-Appostli. Il-wirja tikkonsisti f’sett ta’ seba’ kwadri prinçipali u diversi

Il-Marsa Pageant Group ilu g˙al dawn l-a˙˙ar 45 sena jtella’ din l-attività kull sena g˙ax i˙oss li g˙andu obbligu artis-

NSTF ScieNce expo

L-NSTF g˙al darb’o˙ra se ter©a’ torganizza l-avveniment annwali NSTF Science Expo. Din l-attività toffri opportunità o˙ra lill-istudenti biex jesponu l-pro©etti u t-talenti tag˙hom wara li jkunu pparteçipaw fi programmi differenti organizzati mill-NSTF. Fl-istess waqt il-pubbliku jkun jista’ jΩur il-pro©etti g˙all-wiri. Bl-iskop li tkattar l-g˙arfien dwar ix-xjenza, l-NSTF torganizza diversi attivitajiet u programmi biex tqarreb aktar lill-istudenti lejn is-su©©etti tax-xjenza. Waqt NSTF Science Expo se jkun hemm g˙all-wiri aktar minn 150 pro©ett mill-iskejjel u studenti. Waqt il©img˙a ta’ attivitajiet aktar minn 3,000 student minn madwar Malta se jΩuru l-Expo u se jkollhom ukoll il-possibbiltà li jipparteçipaw u jag˙mlu esperimenti differenti. L-NSTF qed tistieden ukoll lill-pubbliku biex iΩur l-Expo fi tmiem din il-©img˙a li se ssir fl-Istitut tax-Xjenza Applikata flMCAST, Ra˙al Ìdid. Il-pubbliku se jkun jista’ jipparteçipa u jag˙mel ukoll esperimenti. Illum il-Óadd 22 ta’ Marzu bejn l-10.30 ta’ filg˙odu u s-6.00 ta’ filg˙axija.

tiku u kulturali lejn il-parruççani tal-Marsa, kif ukoll g˙all-poplu Malti. Dan g˙ax, apparti l-aspett reli©juΩ u ssens ta’ komunità, ix-xog˙ol li jag˙mlu huwa patrimonju lokali li jista’ jitgawda mill©enerazzjonijiet preΩenti, ©enerazzjonijiet futuri, kif ukoll mit-turisti li jΩuru pajjiΩna ta’ kull sena. Attività ta’ dan il-kalibru tirrikjedi ammont kbir ta’ ˙in, riΩorsi u sagrifiççji kbar. G˙alhekk, il-Marsa Pageant Group jixtieq jirringrazzja lillKappillan tal-parroçça Maria Re©ina Patri Dominic Mangani OFM Cap, flimkien mal-komunità tal-Patrijiet Kappuççini g˙all-appo©© li juru, kif ukoll

lis-Sindku Francis Debono, lillViçi Sindku Josef Azzoppardi, lill-kunsilliera flimkien mal˙addiema tal-Kunsill g˙allkooperazzjoni tag˙hom. Barra minn hekk, il-Marsa Pageant Group jixtieq jirringrazzja lill-Banda Marija Regina u lill-Banda Trinità Qaddisa, il-Marsa Scout Group, lill-Kumitat Festi Esterni Maria Re©ina Marsa kif ukoll lill-Banda Rumana u talLhud ta’ Óal Luqa g˙alparteçipazzjoni tag˙hom, lillvoluntiera li ji©u jg˙inu fixxog˙ol li jkun hemm bΩonn, fosthom Jean Didier Dimech, Marthese Mallia u Emmanuel Testa, lill- isponsors g˙allg˙ajnuna tag˙hom, lill-poplu

Il-wirja artistika tal-mejda talAppostli ser tinfeta˙ nhar ilÓamis 26 ta’ Marzu fis-7.00pm. Il-wirja tkun miftu˙a kuljum sa Sibt il-G˙id bejn is-6.00pm u l10.00pm. F’Óamis ix-Xirka mid-9.00am sa 12.00pm u mid6.00pm sa nofsillejl. FilÌimg˙a l-Kbira mit-8.00am sal4.30pm. Nhar it-Tnejn 30 ta’ Marzu l-wirja tkun mag˙luqa. Il-pageant ser isir nhar Óadd il-Palm 29 ta’ Marzu 2015 mill5.30pm ’il quddiem. Waqt ilpageant ser isir kummentarju live minn George Peresso. Ilpageant se jg˙addi mit-toroq taΩ-Ωew© parroççi tal-Marsa u jil˙aq il-qofol tieg˙u bit-tisliba u l-qawmien ta’ Kristu fi Triq Azzopardi. Il-Kumitat Festi Esterni talParoçça Maria Re©ina flimkien mal-Marsa Pageant Group itellg˙u wkoll il-wirja Habiti Biblici bl-isem Mieg˙u fil-Ìetsemani. Il-ftu˙ tal-wirja ser isir nhar it-Tlieta 31 ta’ Marzu 2015 fid-9.00am. L-attività se tibqa’ miftu˙a sa Sibt il-G˙id 4 ta’ April. Il-˙inijiet tal-ftu˙ huma l-istess b˙al tal-wirja artistika.

24 22|03|2015

kullhadd.com

kÓ kalejdoskopju

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lum 1457: Il-Bibbja Gutenberg issir l-ewwel ktieb li ©ie pubblikat. 1904: L-ewwel ritratt bil-kulur stampat fil-©urnal London Daily Illustrated Mirror. 1907: F’Pari©i ji©i rrappurtat li sewwieqa r©iel tat-taksis qed jilbsu ta’ nisa biex ji©bdu aktar klijenti. 1935: Fi New York l-eΩamijiet tad-demm jibdew jintuΩaw b˙ala xhieda fil-qrati. 1935: Il-Persja ter©a’ tie˙u l-isem ta’ Iran. 1940: Demm deher ˙iere© minn mo˙˙ is-Soru Elena Aiello, flItalja. Dan il-fenomenu g˙a©©eb kemm lit-tobba kif ukoll lissaçerdoti. Din kienet is-16-il darba konsekuttiva li s-soru esperjenzat dan il-fenomenu fil-Ìimg˙a l-Kbira. 1942: Assalt qawwi ÌermaniΩ fuq il-gΩira Maltija.

Il-fer˙ s˙i˙ jinkiseb meta dak li ta˙seb, dak li tg˙id u dak li tag˙mel ikunu f’armonija totali.

1943: Jitwaqqaf ix-xog˙ol obbligatorju g˙an-nisa fil-Bel©ju. 1943: Il-kap tal-pulizija tal-SS Rauter jhedded li joqtol nofs it-tfal Lhud. 1945: Ti©i ffurmata l-Lega G˙arbija fil-Kajr. 1956: Martin Luther King Jr instab ˙ati li mar kontra l-li©i ta’ Alabama meta organizza bojkott tan-nies suwed kontra s-servizz tal-karozzi tat-trasport pubbliku. 1963: Il-Beatles jo˙or©u l-ewwel album tag˙hom Please Please Me. 1977: Indira Gandhi tirriΩenja minn Prim Ministru tal-Indja. 1979: Il-Parlament IΩraeljan japprova trattat ta’ paçi mal-E©ittu. 1979: Sir Richard Sykes, l-Ambaxxatur IngliΩ g˙all-Olanda, jinqatel quddiem id-dar tieg˙u fl-Olanda. 1995: Il-koΩmonawta Russu Valeri Polyakov jer©a’ lura fid-dinja wara li waqqaf rekord ta’ 438 jum fl-ispazju. 2002: KaΩ li jibqa’ mag˙ruf fil-Li©i Brittanika hu dak ta’ meta dDama EliΩabetta Butler-Sloss tat id-dritt g˙ax-xewqa ta’ Miss B, li ttemm ˙ajjitha. Miss B riedet li l-kura tag˙ha titwaqqaf u tkun trasferita fi sptar ie˙or, li jikkuraha skont ix-xewqat tag˙ha u jippermettilha ttemm ˙ajjitha fil-paçi u b’dinjità. Ftit aktar minn xahar wara, Miss B mietet b’mod paçifiku fir-raqda tag˙ha wara li eΩerçitat id-dritt tag˙ha li titne˙˙ielha l-ventilazzjoni artifiçjali. 2002: Kollezzjoni ta’ ittri u kartolini mibg˙uta mill-Prinçipessa Diana jinbieg˙u g˙al €30,451. L-ittri u l-kartolini kienu miktubin lil seftura, meta Diana kienet adolexxenti. 2006: Il-grupp separatist Bask ETA, li kien qed ja˙taf nies, joqtolhom u jwettaq vjolenza biex jikseb is-sovranità g˙ar-re©jun Bask ta’ Spanja, ˙abbar waqfien ta’ ©lied permanenti ma’ Spanja. 2012: Óaddiema fis-settur pubbliku fil-Portugall bdew strajk kontra l-miΩuri ta’ awsterità m˙abbra mill-Gvern, li se jnaqqas ixxog˙ol u jΩid it-taxxi. G˙alliema, ˙addiema tat-trasport u ˙addiema tal-isptarijiet, ˙adu sehem fl-istrajkijiet, li tefg˙u sservizzi tas-sa˙˙a u tat-trasport f’kaos s˙i˙, kif ukoll ing˙alqu liskejjel. Dan kien it-tieni strajk f’erba’ xhur.

2014: Il-Guinea tikkonferma li l-Ebola di©à qatlet 59 persuna. 2014: L-Istati Uniti u l-Unjoni Ewropea jimponu sanzjonijiet fuq ir-Russja.

Mahatma Gandhi

armi Ìodda gÓall-pulizija ÇiniÛa Addijo xeni mqanΩ˙a f’films tal-cowboys, tal-a©enti sigrieti u ta’ pulizija u ˙allelin! Kemm waqfien, stennija u poΩi meta xi ˙add mill-artisti ji©i biex jittawwal minn wara kantuniera, ˙alli jispara lill-g˙adu tieg˙u! Issa, dawn il-mutetti jistg˙u jinqatg˙u g˙al kollox wara li ç-ÇiniΩi, g˙al darb’o˙ra, kienu kapaçi jimmanifatturaw arma li tispara minn wara kantuniera ming˙ajr il-˙tie©a g˙al dak li jkun li jesponi ru˙u quddiem l-g˙adu.

L-arma, li ma n˙admitx g˙all-filmati iΩda b˙ala arma ta’ veru, saret miç-Chongqing Changfeng Machinery Co u Shanghai Sea Shield Technologies u ©iet iddisinjata apposta g˙all-©lied f’postijiet urbani u f’qag˙diet ta’ terrur jew meta jinqabdu losta©©i. Din tikkonsisti f’pistola mwa˙˙la fuq quddiem talarma u sparata min-na˙a ta’ wara. Peress li tintlewa, tista’ tkun sparata f’angolu ta’ 60

grad, jew dritta b˙al xkubetta. Imwa˙˙la mag˙ha, l-arma g˙andha kamera tar-ritratti high resolution u monitor li, permezz tag˙hom, min ikun se jispara jara dak kollu li jkun hemm wara l-kantuniera fejn ikun wieqaf. Xi w˙ud xebbhu din l-arma mal-ixkubetti uΩati fil-film Wanted , li fih ˙admu James McAvoy u Angelina Jolie, fejn ©ellieda m˙arr©a setg˙u jdawru l-balal tag˙hom wara l-kantunieri.

patrijiet li jqanqlu biÛa’ Il-patrijiet eΩiljati, mag˙rufin b˙ala l-Aghori ta’ Varanasi, li jqanqlu biΩa’ fl-Indja kollha, jg˙ixu billi jieklu la˙am uman u jg˙ixu qrib siti ta’ kremazzjoni, g˙ax jemmnu li b’hekk ikattru l-g˙arfien spiritwali tag˙hom. Ritratti ta’ dawn il-patrijiet, b’wiççhom miΩbug˙ u biΩΩibe© imdomm madwar g˙onqhom, in©ibdu millfotografu Taljan Cristiano Ostinelli, li qatta’ xi Ωmien malistess tribù, biex jixhed il-mod ta’ ˙ajjithom. Dawn il-membri misterjuΩi tat-tribù jg˙ixu f’çimiterji, jieklu la˙am uman b˙ala parti mir-ritwali tag˙hom, kif ukoll jixorbu mill-kranji tal-istess mejtin. Ostinelli qal li hemm misterju kbir madwarhom u n-nies Indjani jibΩg˙u minnhom, g˙ax jg˙idu li kapaçi jaqraw il-futur, jimxu fuq l-ilma u j˙abbru profesiji ta’ ˙sara u ta’ biΩa’. Il-patrijiet juΩaw ukoll ta˙lita ta’ marijuana, alko˙ol u meditazzjoni biex jirnexxilhom jaslu fi stat fejn jinqatg˙u mid-dinja u jiksbu g˙arfien li jqarribhom lejn l-alla Hindu, meqjum blisem ta’ Lord Shiva. L-Aghori jemmnu wkoll li meta jg˙oddsu lilhom infushom ming˙ajr ebda pre©udizzju f’dak li ˙addie˙or

iqis b˙ala tabù jew li jnissel inkwiet, ikunu fit-triq g˙all-ksib ta’ iktar g˙arfien personali. Huma jg˙ixu fis-siti ta’ kremazzjoni, g˙ax jing˙ad li Lord Shiva u l-alla mara Kali Ma, jg˙ixu hemm ukoll; u jieklu minn dak li jarmi ˙addie˙or. Fil-biçça l-kbira, l-i©sma mejtin ji©u kremati u t-trab tag˙hom imferrex fix-xmara sagra Ganges, iΩda katavri o˙rajn jindifnu b’mod normali. L-Aghori ji©bru dawn il-fdaliji-

et u juΩawhom biex ikattru lg˙arfien spiritwali tag˙hom, jikkunsmawhom u jibnu artali minnhom. Peress li jiç˙du dak kollu li hu materjali, l-Aghori ji©ru minn post g˙all-ie˙or g˙arwenin, g˙ax isostnu li b’hekk il-©isem uman ikun filforma l-aktar pura tieg˙u. L-Aghori tal-lum jafu l-g˙eruq tag˙hom lil Baba Kinaram, ilpuritan tas-seklu sbatax, li jing˙ad li g˙ex sa ma la˙aq letà ta’ 170 sena.

KUN Af KÓ

22|03|2015 25

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

GÓADDIET SENA U GÓADU MISTERU

Qieg˙ed nirreferi g˙all-ajruplan Malasjan tal-passi©ieri MH370, li fit-8 ta’ Marzu 2014 g˙eb minn fuq ir-radar b’239 ru˙ fuqu waqt li kien sejjer minn Kuala Lumpur, il-Malasja, lejn Bejing iç-Çina. Ma kienet saret ebda twissija jew allarm mill-pilota qabel dan l-ajruplan sparixxa. Dan huwa wie˙ed mill-ikbar misteri fl-istorja talavjazzjoni.

wara it-tluq. Kien innutat, wara st˙arri© intens fuq il-manutenzjoni tal-ajruplan, li l-batterija tal- beacon locator li tkun tag˙mel parti mid- data recorder ( black box ) kienet skorruta b’aktar minn sena. Óar©u ˙afna teoriji ta’ x’seta’ ©ara mill-ajruplan, imma xejn sal-lum g˙adu ma gie solvut. X’se ji©ri jekk jibqa’ ma jinstabx?

Dak li nafu Nafu biss li l-ma©©oranza talpassi©©ieri kienu ÇiniΩ. Kien hemm xi Amerikani, fosthom tarbija. Il-kaptan Zaharie Ahmed Shah, ta’ 53 sena, kellu 8,365 sieg˙a ta’ titjir u ng˙aqad ma dik il-linja tal-ajru fl-1981. Il-kopilota, Fariq Abdukl Hamid, li kellu 27 sena, kien ilu mis-sena 2007 mal-Malaysia Airlines b’2,763 sieg˙a ta’ esperjenza. Il-Boing 777 kien g˙amel kuntatt bir-radju mattorri tal-kontroll satg˙ejn biss

Il-Ministeru Malasjan tattrasport qal li jekk sa Mejju ttfittxija tirriΩulta fin-negattiv jinbidlu l-pjanijiet u t-tfittxija tinfirex f’distanzi akbar. Jer©a’ jsir studju profond fuq x’seta’ ©ara. Il-Malasja, l-Awstralja u çÇina g˙andhom jiltaqg˙u xxahar id-die˙el biex jaraw x’jista’ jsir. Però, minn qieg˙ed jie˙u sehem fit-tfittxija, donnu ma qatax qalbu bit-tama li jsibu xi traçça ta’ dan l-ajruplan misterjuΩ. B˙alissa hemm erba’ bastimenti attrezzati

b’apparat speçjali ta’ ta˙t ilba˙ar ifittxu g˙al xi fdalijiet minn dan l-ajruplan. Di©à sar mal-10,000 mil kwadru ta’ tfittxija f’qie©˙ il-ba˙ar u hemm il-˙sieb li din tkompli sa 23,000 mil kwadru. Jista’ jkun li din il-˙idma tie˙u s-snin. Ta’ min ifakkar fid-diΩgrazzja tal-ajruplan tal-Air France Flig˙t 447 li kien i©©arraf filba˙ar Atlantiku meta kien sejjer minn Rio de Janeiro g˙al Pari©i fl-1 ta’ Ìunju 2009 b’228 passi©ier abbord. Vera li kienu nstabu xi fdalijiet tal-ajruplan wara ftit jiem jg˙umu fil-wiçç, imma l-kaxxa is-sewda u lfdalijiet tal-istruttura tal-ajruplan instabu wara sentejn. Min˙abba li issa g˙adda ˙afna Ωmien u g˙adu ma nstab xejn, l-investigaturi Malasjani kkonkludew li l-g˙ibien talFlight MH370 kien inçident. Intqal hekk biex il-familji talvittmi jin˙ar©ilhom çertifikat tal-mewt tal-qraba tag˙hom kif ukoll ikunu jistg˙u jing˙ataw

kumpens mil-assigurazzjoni. Illife Insurance tal-Malaysia Airlines offriet $50,000 b˙ala kumpens. Hemm familji talvittmi li g˙adhom jittamaw li qrabathom g˙adhom ˙ajjin g˙ax g˙ad m’hemm xejn konkret x’©ara mill-ajruplan. Il-misteru jibqa’ Hemm min qed jg˙id li jista’ jkun xi Ωball mil-pilota. O˙rajn qed jg˙idu li saret xi spluΩjoni abbord u ma kienx hemm ˙in ta’ g˙ajjut. Jista’ jkun ukoll li sar xi ˙tif minn xi terroristi. Hemm teorija o˙ra li seta kien il-pilota stess li g˙amel sabuta©© g˙ax, qabel ma g˙eb lajruplan, is-sistemi kollha li jindikaw il-poΩizzjoni tal-ajruplan intfew. Wie˙ed m’g˙andux jinsa li ssena li g˙addiet saru tliet tra©edji kbar fuq ajruplani talpassiggieri. Fl-1 ta’ Lulju, Flight 17 tal-istess kumpanija kien twaqqa’ fil-Lvant tal-Ukraina fi

triqtu minn Amsterdam lejn Kuala Lumpur b’298 passiggier fuqu. DiΩgrazzja o˙ra kienet se˙˙et fit-28 ta’ Diçembru flIndoneΩja meta ajruplan talAirAsia Flight 8501 kien sejjer minn Surabaya l-IndoneΩja lejn Singapor b’162 ru˙ abbord i©©arraf fil-ba˙ar. Óadd ma salva. Il-misteru jibqa’. Minkejja li llum hawn ˙afna satelliti spija jduru mad-dinja, l-ebda wa˙da ma nnutat il-korsa li ˙a dan lajruplan misterjuΩ. F’dawk lin˙awi l-Amerika g˙andha stazzjon tar-radar fejn jimmarka kull moviment li jsir fl-ajru. Dan ukoll ma ta ebda sinjal ta’ dan l-ajruplan. Il-Ministru tat-Trasport Awstraljan Warren Truss qal lil Reuters li t-tfittxija g˙al dan lajruplan ma tistax tibqa’ sejra g˙al dejjem. Huwa qal:“Hemm bΩonn li tittie˙ed deçiΩjoni biex, jew ti©i abbandunata, jew tespandi l-flotta tat-tkixxif ma’ pajjiΩi o˙ra.”

26 22|03|2015

kullhadd.com

kÓ riÇeTTi

ikel GÓar-randan Fi Ωmien ir-Randan huma ˙afna dawk li jsumu mil-la˙am, speçjalment f’Ras ir-Randan, il-Ìimg˙a tadDuluri u l-Ìimg˙a l-Kbira. Din it-torta marbuta ma’ dawn iΩ-Ωminijiet hija kemxejn differenti minn dik li nag˙mlu s-soltu fejn in˙alltu l-ispinaçi u l-irkotta flimkien. L-g˙a©ina wkoll hija differenti u tin˙adem b’Ωew© saffi rqaq. Min-na˙a l-o˙ra, ir-riçetta tal-kwareΩimal hija dik tradizzjonali Maltija, l-istess li jiena ilni nag˙mel g˙al 20 sena u li tejjibt maΩ-Ωmien. Illum se naqsamha mag˙kom il-qarrejja.

TorTa Tal-ispinaÇi, irkoTTa u bajd

Metodu:

1. Po©©i l-ispinaçi f’kazzola u g˙alliha fl-ilma tag˙ha stess sakemm tidbiel. Saffiha, ag˙sarha biex tne˙˙i l-ilma Ωejjed u ˙alliha toqtor f’passatur. 2. G˙arbel id-dqiq f’bieqja. Óoll il-mel˙ fl-ilma u Ωidhom mad-dqiq. Ûid ukoll iΩ-Ωejt u g˙aqqad lingredjenti kollha fil-bieqja. Roxx il-mejda bi ftit dqiq u kompli ag˙©en sakemm ikollok g˙a©ina lixxa u ti©©ebbed. Aqsam l-g˙a©ina f’erba’ biççiet – tnejn ftit akbar mit-tnejn l-o˙ra. Iffurmahom f’ballun, geΩwirhon fil- cling film u po©©ihom fil-fri©© g˙al sieg˙a.

Ingredjenti: • • • • • • • • • •

1kg spinaçi, imnaddfa u ma˙sula 500g irkotta 130g ©obon Parmi©©an, ma˙kuk 12-il bajda ½ basla, imqattg˙a rqiq 150ml Ωejt taΩ-Ωebbu©a 3 frieg˙i merqtux frisk Niskata noçemuskata ma˙kuka Niskata mel˙ BΩar mit˙un frisk

G˙all-g˙a©ina: • • • •

600g dqiq tat-tip ‘00’ 35ml Ωejt taΩ-Ωebbu©a 300-350ml ilma ½ kuççarina mel˙

3. Sa˙˙an 2 img˙aref miΩ-Ωejt f’ta©en u qalli l-basla sakemm issir trasparenti. Qatta’ l-ispinaçi u po©©iha f’bieqja. Mag˙ha Ωid il-weraq tal-merqtux, il-basla mqollija, 2 bajdiet im˙abbtin ˙afif, 50g mill-©obon Parmi©©an, mel˙ u bΩar, u ˙awwad kollox flimkien. 4. F’bieqja o˙ra po©©i l-irkotta u g˙affi©ha sew. Ûid 3 bajdiet im˙abbtin ˙afif u ˙awwad sakemm jid˙lu flirkotta. Ûid 30g mill-©obon Parmi©©an, in-noçemuskata u niskata mel˙, u ˙abbat kollox sakemm it-ta˙lita ssir

kwareÛimal Ingredjenti: • • • • • • • • • • • • •

500g lewΩ pur mit˙un 500g zokkor ismar 500g dqiq Qxur ma˙kuk ta’ lumija, ta’ larin©a u ta’ mandolina 2 mg˙aref kawkaw 2 mg˙aref ilma Ωahar ½ kuççarina msiemer tal-qronfol mit˙unin ½ kuççarina trab tal-kannella ½ kuççarina ˙wawar im˙allta (mixed spice) 1 kuççarina Ωerrieg˙a tal-˙lewwa Meraq ta’ mandolina u larin©a 5 abjad tal-bajd, im˙abbat xkuma Karta ostja

Biex iΩejjen • •

G˙asel LewΩ inkaljat ˙afif u mkisser

Metodu: 1. Iksi tilar kbir bil-karta ostja. Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 160°C.

˙xuna u po©©ihom fuq it-tilar ippreparat ftit imbeg˙din minn xulxin.

2. F’bieqja kbira ˙allat lingredjenti x-xotti tal-kwareΩimal flimkien, u g˙aqqad bl-ixkuma, il-meraq u l-ilma Ωahar.

4. A˙mi g˙al 25 minuta eΩatt u o˙ro©hom mill-forn. Jekk tarahom li g˙adhom rotob ma jimpurtax g˙ax jag˙qdu huma u jibirdu (jekk tatihom aktar ˙in filforn jibbiesu ΩΩejjed).

3. Ag˙©en it-ta˙lita sakemm tillixxa, irrumblaha u qattag˙ha f’biççiet ta’ madwar 100g il-wa˙da. Ifforma kull biçça f’rettangoli ta’ madwar 2çm

5. Sa˙˙an l-g˙asel f’kazzola Ωg˙ira sakemm jin˙all ftit u bih iΩbog˙ il-wiçç tal-kwareΩimal, imbag˙ad roxx bil-lewΩ imfarrak.

qisha krema u ming˙ajr boçoç. 5. Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. 6. Idlek landa jew turtiera tonda ta’ 30çm dijametru biΩ-Ωejt. B’lembuba ifta˙ wa˙da mill-biççiet ilkbar tal-g˙a©ina u biha iksi tturtiera; ˙alli l-g˙a©ina Ωejda tiddendel man-na˙a ta’ barra tat-turtiera. Idlek l-g˙a©ina fit-turtiera biΩ-Ωejt. Ifta˙ ittieni parti l-kbira tal-g˙a©ina wkoll u er©a’ iksi fuq lewwel saff g˙a©ina fitturtiera.

8. Ifred l-isfar ta’ 7 bajdiet minn mal-abjad u po©©i kull isfar s˙i˙ f’toqba fl-irkotta. Óabbat ˙afif labjad tas-7 bajdiet u ifirxu fil-wiçç. Roxx il-©obon Parmi©©an li jkun fadal. 9. Ifta˙ it-tielet parti tal-g˙a©ina u iksi l-wiçç tattorta. Idlek il-wiçç talg˙a©ina biΩ-Ωejt. Ifta˙ ir-raba’ u l-a˙˙ar biçça g˙a©ina u po©©iha fuq l-ewwel kisja. Ag˙fas it-truf flimkien u aqta’ barra Ω-Ωejjed minn maddawra. Obrom it-truf u ag˙fashom bit-tarf tal-furketta biex tissi©illahom flimkien.

7. Aqleb it-ta˙lita talispinaçi fuq l-g˙a©ina u ifrixha ugwalment mal-qieg˙. Fuq is-saff tal-ispinaçi ifrex it-ta˙lita tal-irkotta. Illixxa lwiçç u ag˙mel 7 ˙ofriet Ωg˙ar fl-irkotta stess b’mg˙arfa madwar il-wiçç.

10. A˙mi jew sakemm kulur dehbi. fit-turtiera u jew kies˙a.

g˙al 45 minuta tara l-wiçç ˙a Óalliha tibred serviha s˙una

Skeda kÓ

07.00 07.15 08.00 08.30 08.35 10.20 10.45 11.00 11.30 12.30 12.40 12.55 14.00 16.30 17.30 17.35 17.40 17.45 18.20 18.50 19.30 20.10 21.45

06.00 06.30 07.00 07.40 08.10 08.30 09.15 10.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.45 15.30 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 22.40

22|03|2015 27

kullhadd.com

Snajja’ Maltin (R) Pink Panther (R) Flimkien ma’ Nancy (R) EΩerçizzi b’Differenza (R) Paper Scan Ieqaf 20 Minuta (R) Identità (R) Attività Politika Cibus One News Telebejg˙ Aroma Kitchen (R) Arani Issa (R) World Next Top Model Malta One News Malta Ottimista 11/04 EΩerçizzi b’Differenza On D Road Esperti Il-Vja©© it-Tajjeb One News Attività Politika (R)20.45 It-Tfal L-Argument

Film: I Fiori Di Kirkuk Nautilus Marvel Agents Of S.H.I.E.L.D. Lassie L’Incendio Della Foresta Heartland Il Coguaro Grandi Migrazioni. Il Cibo Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia Tg2 Giorno Tg 2 Motori Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio Tg2 L.I.S. Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra Tg2 20.30 N.C.I.S. La Domenica Sportiva

07.00 07.30 07.50 09.45 11.15 12.15 12.55 13.30 14.00 14.40 16.15 18.00 20.00 20.30

07.00 08.15 09.00 10.00 10.45 11.45 12.30 14.00 14.05 15.30 16.30 17.00 18.00 18.05 18.45 19.30 19.50 20.10 20.40 21.40 21.45 23.15

Net News The Client (R) G˙alkul˙add Quddiesa mis-Santwarju Tal-Madonna Ta’ Pinu Il-Óadd fi Sqallija L-Istandard Telebejg˙ Net News Telebejg˙ Iswed Fuq l-Abjad (R) Sport Extra Wheelspin (R) Net News What’s For Dinner News Feed Net News News Feed Flusek (R) Becky Net News Replay Net News

06.00 06.55 08.45 12.55 13.00 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 15.40 17.00 19.00 20.00 20.10 21.45

Fuori Orario. Cose (Mai) Viste Film: Il Bidone Tgr Figu Il Posto Giusto Tg Regione Tg3 In 1/2 Ora Tg3 Lis Kilimangiaro Sanremo Kilimangiaro Tg3 Blob Che Tempo Che Fa Presa Diretta Il Business Dei Rifugiati 23.30 Tg3 23.40 Tg Regione 23.45 Gazebo

Omnibus TG La7 Omnibus Coffee Break L’Aria Che Tira Otto E Mezzo (R) Gustibus TG La7 TG La7 Cronache Suor Therese Josephine, Ange Gardien L’Ispettore Barnaby TG La7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Gabbia

06.00 06.25 06.45 06.55 07.00 07.10 07.35 07.55 08.05 08.10 08.55 09.40 10.25 11.15 12.00 12.30 13.15 14.05 16.35 21.00 22.00 22.45 23.45

Teletubbies Show Me Show Me Jollywobbles Cbeebies Stories Charlie And Lola Teletubbies Show Me Show Me Jollywobbles Cbeebies Stories The Weakest Link Sinbad Doctor Who Hustle The Weakest Link My Family Sinbad Hustle Doctors Call The Midwife The Line Of Beauty Scott & Bailey The Shadow Line Silent Witness

06.00 07.00 07.30 08.00

20.00 21.00 22.00 22.30 23.00

Beyond Candid With Giuliana E! News Christina Milian Turned Up Keeping Up With The Kardashians Christina Milian Turned Up E! News Keeping Up With The Kardashians Christina Milian Turned Up Botched. Making Of A Belieber E! News The Soup E! News

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 11.40 12.35 13.30 14.00 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Overhaulin’ Fast N’ Loud MythBusters Extreme Engineering Storage Wars Canada Storage Hunters Auction Hunters Superhuman Science What Happened Next? You Have Been Warned Redwood Kings Treehouse Masters Outback Truckers Siberian Cut Alaska Gold Divers Railroad Alaska The Island with Bear Grylls Ice Lake Rebels

06.00 07.25 09.05 11.25 12.55 14.30 16.00 17.25 18.45 20.25 22.00 22.55

Ski School Foreign Intrigue Solomon And Sheba Lord Of The Files Eddie And The Cruisers The Tender Nutcracker, The Motion Picture The Secret Of N.I.M.H Eddie And The Cruisers 2 Lisa Fargo Dream Lover

07.00 FIM World Superbike Series Motorcycl 08.00 FIS World Cup Alpine Skiing 09.45 FIS World Cup Ski Jumping 11.45 IBU World Cup Biathlon 12.45 FIS World Cup Alpine Skiing 14.00 IBU World Cup Biathlon 14.30 Milan-San Remo Road Cycling 17.00 FIM World Superbike Series Motorcycle Raci 18.15 World Women's Championship Curling 20.00 World Grand Prix Snooker 23.00 FIS World Cup Ski Jumping

17.30 18.00 19.00

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.50 19.45 20.00 20.50 21.55 23.00 23.30

A˙barijiet Sports Science Madwarna Óannieqa Gadgets Mera ta’ Dinja O˙ra Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb u G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Paqpaq On Test L-Irkant Dot EU A˙barijiet Merlin Rajt Ma Rajtx A˙barijiet Malta u Lil Hinn Minnha

08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.00 13.30 14.00 18.00 18.30 19.00 19.30 20.55

Tuffi˙at Migduma Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Sensilhena Luxdesign Valletta Óannieqa Gadgets EBSA European Championship Tuffi˙at Migduma Venere G˙awdex Illum EBSA European Championship A˙barijiet g˙an-Nies b’Nuqqas ta’ Smig˙ 21.00 Kontrattakk 23.00 A˙barijiet bl-IngliΩ 23.05 EBSA European Championship

06.00 06.30 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35

06.10 Zeke E Luther 06.30 Campionato Mondiale Superbike 2015 (I1-I2) 09.20 The Big Bang Theory 10.00 Campionato Mondiale Superbike 2015 (I1-I2) 11.25 Merlin I 12.25 Studio Aperto 13.00 Sport Mediaset Xxl 13.55 L' Isola Dei Famosi - Dt Editato 14.10 Campionato Mondiale Superbike 2015 (I1-I2) 15.45 Twister 18.10 Tom E Jerry 18.30 Studio Aperto 19.00 The Transporter 19.55 L’Isola Dei Famosi 20.30 Wild Oltrenatura 21.30 Catwoman 23.35 Ninja Assassin

06.00 07.55 08.00 08.50 10.10 11.10 12.00 13.00 13.40 14.00 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.20 23.50

07.00 07.20 07.50 08.30 09.00 10.00 10.50 11.30 12.00 13.55 14.45 15.12 16.55 18.55 19.35 20.30 21.15

06.00 06.20 07.05 07.30 08.20 09.10 10.00 10.25 11.15 12.05 13.45 14.35 15.00 15.25 16.40 17.30 18.20 19.10 20.50 22.05 22.55 23.45

06.00 07.40 09.30 11.20 12.15 13.10 14.05 15.00 15.55 16.50 17.45 20.05 21.00

Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Sweets Chopped Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Barefoot Contessa Diners, Drive-Ins and Dives Best in Chow Chopped Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Madagascar (BBC) Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Domenica Riassunto Il Segreto L’Isola Dei Famosi La Settimana X-Style

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People, Big World Extraordinary Pregnancies Toddlers & Tiaras Iyanla, Fix My Life Bakery Boss Carson Nation Breaking Amish Six Little Mcghees Brides Of Beverly Hills 90 Days To Wed Say Yes To The Dress: Bridesmaids 21.55 Mob Wives 22.50 Your Style In His Hands

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell’Angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L’Arena Tg 1 Domenica In L’Eredità Telegiornale Flavio Insinna Conduce Affari Tuoi 21.30 Volare 23.40 Speciale Tg1

Tg4 Night News Televendita Media Shopping5 Super Partes Magnifica Italia Terra Santa Messa Le Storie Di Viaggio A... Tg4 Walker Texas Ranger Viii Donnavventura - Prima Tv Ieri E Oggi In Tv Marcellino Pane E Vino Sella D’Argento Tg4 The Mentalist Ii Tempesta D’Amore 9 Chi Trova Un Amico Trova Un Tesoro 23.42 Debito Di Sangue

08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00 18.55 19.45 20.10 20.35

Rehab Addict Extreme Cuisine With Jeff Corwin Kitchen Cousins The High Low Project 10 Grand In Your Hand Selling LA Keasha’s Perfect Dress Giada At Home Models NYC Desperate Landscapes How The Best Is Done House Hunters Selling LA 10 Grand In Your Hand The High Low Project Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Platinum Babies Extreme Homes Vintage Hunter Keasha’s Perfect Dress Platinum Weddings Rehab Addict

28 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA EX MACHINA

DNAmiku

ATTRAZZJONI FATALI LEJN ROBOT MARA Atturi Ewlenin: Domhnall Gleeson, Oscar Isaac, Alicia Vikander, Sonoya Mizuno Direttur: Alex Garland Distributur: Universal Ma˙ru© minn KRS Releasing Il-kompjuters tant qed jie˙du importanza fil-˙ajja tal-bnedmin li l-bravu xjentist, Stephen Hawking, riçentement wissa li dawn jistg˙u jiΩviluppaw b’tant ˙effa u intelli©enza li jissuperaw l-evoluzzjoni tal-umani. Din ittwissija tista’ tapplika wkoll g˙arrobots jew androids u, jekk ji©ri hekk, ikun it-tmiem tar-razza dominanti umana. Il-professur tal-bijokimika u awtur tax-xjenza fittizja, Isaac Asimov (1920-1992) kien wie˙ed mill-ewlenin li kiteb dwar irrobots u f’wa˙da mir-regoli tieg˙u vis-à-vis dawn il-magni sostna li robot qatt ma jista’ je˙odha kontra l-bnedmin. Filfilm I Robot (2004), wie˙ed minn dawn il-magni joqtol lil sidu, però kien hemm ra©uni

Óin: 108 min. Çert. 15 valida g˙aliex g˙amel hekk. Din it-teorija Ωgur li ma tapplikax g˙all-film Ex Machina. Dan ix-xog˙ol hu d-debutt direttorjali brillanti ta’ Alex Garland, fejn ipo©©i quddiemna l-mistoqsija: Jistg˙u dawn ilma˙luqin jakkwistaw intelli©enza u jkunu stuΩ daqs il-bnedmin jew anke jissuperawna? Caleb Smith (Gleeson), Ωag˙Ωug˙ b’don kbir ta’ kapaçità li jsolvi messa©©i strambi f’çentru tarriçerka, jirba˙ kompetizzjoni biex jg˙addi ©img˙a fil-post iΩolat filmuntanji tal-Alaska ta’ Nathan Bateman (Isaac), biljunarju u CEO tal-kumpanija fejn ja˙dem. Hu jistag˙©eb ˙afna meta leççentriku Nathan isiblu xog˙ol li jittestja lil Ava (Vikander), mara robot sabi˙a, biex jara sa fejn l-

intelligenza tag˙ha tista’ twassal. F’dan l-esperiment affaxxinanti u stramb fl-istess waqt hu se jkollu jintegra b’mod intimu malewwel intelli©enza artifiçjali fiddinja ©ol-©isem ta’ mara attraenti. Wara bidu kwiet u ©entili, dan lesperiment imur Ωmerç, f’battalja oskura psikolo©ika fejn l-alleanzi bejn l-umani u l-magni se jinbidlu radikalment. Ex Machina hi produzzjoni ta’ livell g˙oli u lussuΩ, b’sets sbie˙, puliti, b’kuluri li jpaxxu l-g˙ajn, u li dejjem iΩΩomm u ΩΩid l-eçitament u t-tensjoni. Naturalment, il-lat romantiku, pjuttost stramb,

INHERENT VICE

ma jonqosx, fejn lejn il-final din il-produzzjoni taqleb fi thriller in©enjuΩ u oskur tant li jindika traççi tal-biΩa’, bil-muΩika evokattiva tkompli ΩΩid l-emozzjoni. Il-film jesplora wkoll temi tassew fundamentali, sentimentali u anke umani. It-tmiem tieg˙u hu wie˙ed inkwetanti. Qatt ma ˙assejtni daqshekk anzjuΩ insegwi xog˙ol tax-xjenza fittizja eΩileranti b˙al Ex Machina daqs meta kont rajt film ie˙or, indipendenti ta’ ba©it modest – Android (1982). Wie˙ed millkapulavuri ta’ din is-sena!

INTENS

INVESTIGATUR IMPLIKAT FIL-KONTROKULTURA HIPPIE Atturi Ewlenin: Joaquin Phoenix, Josh Brolin, Owen Wilson, Katherine Waterstone, Reese Witherspoon, Benicio Del Toro Direttur: Paul Thomas Anderson Distributur: Warner Bros Ma˙ru© minn KRS Releasing

Óin: 149 min.

Paul Thomas Anderson huwa direttur li x-xog˙lijiet tieg˙u jiΩvol©u dejjem b’manjiera kumplessa u labirintika; jie˙du ˙afna ˙in g˙as-soluzzjoni finali, jekk ikun hemm; jiΩviluppaw b’intensità li ma ddoqqx g˙al kul˙add; kif ukoll jirrikjedu sabar u paçenzja. Dan id-direttur jie˙u Ω-Ωmien tieg˙u minn film g˙all-ie˙or. Wara Ωew© kapulavuri klassiçi taç-çinema modern, There Will

Be Blood (2007) u The Master (2012), l-a˙˙ar produzzjoni tieg˙u, Inherent Vice, hu film noir li jinvadi l-kultura hippie, li laqtet lill-Istati Uniti, speçjalment lejn l-a˙˙ar tas-snin sittin u dawk tal-bidu tas-sebg˙in, b’˙afna nisa sbie˙ lebsin qasir (bil-kamera t˙uf mal-warrani u s-saqajn tag˙hom) u bi lbiesi kkuluriti, b’diversi karattri ddrogati, fosthom Martin Short li jirrendi s-sekwenza tieg˙u pjuttost

Çert. 18

umoristika, biΩ-Ωg˙aΩag˙ jg˙ixu ˙ajja libera ming˙ajr xog˙ol u f’komunitajiet. Hawn, wie˙ed dilettant jista’ j©ib quddiem g˙ajnejh The Long Goodbye (1973), film ie˙or tadditektivs, kapulavur tal-bravu u qatt minsi direttur Robert Altman. Na˙seb, però, li dan ilfilm imur aktar ’il bog˙od, lura fiΩ-Ωmien sa The Big Sleep (1946) u The Maltese Falcon (1941). B˙al dawn iΩ-Ωew© films verament kulti fl-istorja taç-çinema, Inherent Vice jifta˙ b’mara li tkun il-kataklista g˙all-andament kumpless u l-inçidenti kollha li jinqalg˙u wara. Larry Doc Sportello (Phoenix), ditektiv privat li jg˙ix f’Gordita Beach f’California tas-Sud, lejn l-

SUITE FRANCAISE

a˙˙ar snin tal-kultura hippie , ikun infurmat li l-eksma˙buba tieg˙u, Shasta (Waterstone) tinsab fil-periklu min˙abba nnegozju tad-drogi tal-ma˙bub tag˙ha, Mickey (Eric Roberts) li hu mda˙˙al mal-mafja. Larry, ming˙ajr ma jirrealizza li se jid˙ol f’bawxata bil-wisq akbar minn dak li kapaçi jag˙mel, ikun implikat fi qtil u g˙assa tieg˙u jkollu lid-ditektiv talLAPD, Bigfoot Bjorsen (Brolin), karattru ie˙or oskur. Inherent Vice huwa xog˙ol ftit iebes biex issegwih bil-kwiet. Hu detective story bi Ωvol©iment psikadeliku u tal-˙olm li minnu jg˙addi lprotagonist b˙alma kien ©arrab Peter Fonda fl-infami The Trip (1967).

EMOZZJONANTI

IL-QAWWA TAL-IMÓABBA WAQT IT-TRAÌEDJA TAL-GWERRA Atturi Ewlenin: Michelle Williams, Kristin Scott Thomas;, Matthias Schoenaerts, Ruth Wilson, Sam Riley, Margot Robbie Direttur: Saul Dibb Distributur: E-One Films Ma˙ru© minn KRS Releasing G˙alkemm Suite Francaise huwa film eçitanti li verament jassorbik, l-istorja dwar il-pubblikazzjoni ta’ din in-novella ta’ Irene Nemirosky fl-2004 hija wa˙da tassew affaxxinanti. Nemirosky ˙adet ˙afna noti miktubin bi kliem Ωg˙ar fuq notebook dwar l-esperjenza tag˙ha fuq il-˙ar©a ta’ ˙afna çittadini minn Pari©i meta waslu n-NaΩisti fl-1940 u anke f’Bussy, belt Ωg˙ira qrib Pari©i li mltiet bir-refu©jati mill-belt kapitali u meta stakkament ta’ suldati

Óin: 107 min. Çert. 15 ÌermaniΩi okkupaw dan ilpost. Hi ma kellhiex ix-xorti tara ttmiem tal-gwerra g˙ax mietet fl1942 fil-kamp infami ta’ Auschwitz. Dawn in-notebooks ˙adithom o˙tha, Elizabeth, li mietet fl-1966. Denise Epstein, it-tifla ta’ Nemirosky, ˙adet ˙sieb tikkopja dak kollu f’Ωew© novelli li juru x’©ara f’dawn ilmemorji tag˙ha u li nsegwuhom fil-film Suite Francaise. Lucille Angellier (Williams) qed tistenna xi a˙bar dwar Ωewgha

li hu pri©unier tal-gwerra. Meta jibdew ©ejjin ir-refu©jati minn Pari©i fil-belt Ωg˙ira fejn toqg˙od, malajr warajhom ji©u ri©ment suldati. Il-kap ta’ dawn, Bruno (Schoenaerts), uffiçjal raffinat, erudit u edukat, jinstalla ru˙u fid-dar ta’ Lucille u ommha tarrispett (Scott Thomas). Hija malajr tie˙u fama ˙aΩina li qed tinnamra ma’ Bruno. Però, meta

fil-villa©© ise˙˙ att ta’ vendetta, il-˙ajja ta’ din il-persuna se tinqaleb ta’ ta˙t fuq u, dak li flapert jidher trankwill, fil-fatt ikun ferm aktar serju minn hekk. Suite Francaise hija produzzjoni ta’ çertu lostru, b’sets tajbin, b’andament romantiku u fl-istess ˙in drammatiku, dwar il-qawwa tal-im˙abba u l-˙ajja prekarja ta’ Ωmien ta’ biΩa’.

ÇINEMA KÓ

22|03|2015 29

kullhadd.com

HYENA

ULTRAVJOLENTI

FILM BRUTALI DWAR PULIZIJA KORROTTI Atturi Ewlenin: Peter Ferdinando, Neil Maskell, Richard Dormer, Elisa Lawoski, MyAnna Buring Direttur: Gerard Johnson. Distributur: Metrodome Films Ma˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas Films Brittaniçi dwar il-kriminaltà ilhom jin˙admu u, fost ˙afna, l-a˙jar kienu Get Carter (1970) u The Long Good Friday (1981). Dawn il-films kienu tassew vjolenti g˙al Ωmienhom, iΩda f’dawn l-a˙˙ar g˙axar snin jew aktar ˙ar©u xog˙lijiet o˙ra mir-Renju Unit, aktar brutali, b˙al Essex Boys u Layer Cake. The Hyena, però, jissuperahom kollha. Dan hu thriller stilizzat dwar korruzzjoni minn xi membri tal-pulizija li j˙allat flimkien realiΩmu qawwi ta’

Óin: 112 min. Çert. 18

belt kbira, umoriΩmu veramenr oskur u brutalità goffa. Din il-produzzjoni tiffoka fuq Michael Logan (Ferdinando), pulizija li jaf xi ssarraf il-˙ajja, g˙alkemm ma jitkaΩa minn xejn, jie˙u d-drogi, ja˙dem minn ta˙t ming˙ajr alleanzi sodi ma’ diversi gangsters, imma wkoll qalbu tajba. Logan u t-tim tieg˙u, it-Task Force huma grupp mill-aqwa biex ji©©ieldu kontra t-traffikar tad-drogi. Meta jassaltjaw xi mkien, b˙al fil-ftu˙ tal-film, ma ja˙sbuhiex

darbtejn biex ja©ixxu bi vjolenza qawwija, jisirqu l-flus tannegozju illeçitu u anke jΩommu g˙alihom id-drogi li ja˙tfu ta˙t idejhom. Hu jag˙milha talan©lu kustodju ma’ Ariana (Lawoski), u jag˙tiha kenn meta ta˙rab minn ta˙t iddwiefer ta’ Ωew© gangsters feroçi AlbaniΩi. Wie˙ed investigatur talMetropolitan Police qieg˙ed ukoll g˙assa g˙alih. Ix-xibka tidher li qed tag˙laq fuqu. Hyena jgawdi minn djalogu intelli©enti, imΩewwaq b’˙afna kliem baxx, bi Ωvilupp mexxej u ˙abrieki u b’wirjiet tajbin fosthom tal-protagonist, li jesibixxi kontinwament bixra inkwetata. Id-direttur g˙amel sewwa li ˙alla ˙afna azzjoni g˙allimma©inazzjoni.

RUN ALL NIgHT

FURJUÛ

LIAM NEESON REÌA’ INVOLUT F’AZZJONI QAWWIJA Atturi Ewlenin: Liam Neeson, Joel Kinnamon, Vincent d’Onofrio, Ed Harris, Genesis Rodriguez, Common Direttur: Juame Collet-Serra Distributur: Warner Bros

Sunset Boulevard! (1950), film tassew klassiku fl-annali taççinema, jifta˙ b’William Holden, katavru f’wiçç l-ilma ta’ pixxina, jirrakkonta l-istorja ta’ kif sab ru˙u f’din is-sitwazzjoni. F ’Run All Nig˙t , Liam Neeson, ferut gravi ©o bosk,

Óin: 114 min. Çert. 15

jg˙id x’gara fl-a˙˙ar tmintaxil sieg˙a. Dan hu xog˙ol ie˙or pjuttost simili b˙alla˙˙ar ftit films tieg˙u li ˙ar©u f’dawn l-a˙˙ar snin; azzjoni ta’ barra minn hawn b˙al fissensiela Taken , kif ukoll ilprotagonist jinsab f’mumenti mill-aktar diffiçli f’˙ajtu fejn

isib is-ser˙an fix-xorb, però xorta wa˙da jqum g˙allokkaΩjoni b˙al f’Non-Stop. Jimmy Conlan (Neeson), li qabel kien mag˙ruf bhala The Gravedigger , g˙allg˙exieren ta’ nies li g˙addew minn ta˙t idejh, kien gangster prolifiku gwapp li qatt ma falla f’xog˙lu li jelimina lil dawk imqabbad joqtol. Issa Jimmy, ta’ 55 sena, kwaΩi abbandunat, alko˙oliku u b’ditektiv tal-pulizija li ilu j˙uf warajh ming˙ajr suççess g˙al ˙afna snin, u bil-kuxjenza tqila mill-atti ˙Ωiena tieg˙u

ta’ qabel. Iç-çans li hu jer©a’ ji©i f’siktu jasal meta ibnu Mike (Kinnamon) isir il-mira talgangsters li kienu ˙bieb ta’ missieru. L-g˙aΩla finali tieg˙u issa hi li, jew jer©a’ jing˙aqad maç-çirku tal-kriminalità li darba kien parti attiva tieg˙u, jew jipprote©i lillvera familja tieg˙u li darba kien abbanduna. Mike issa jinsab ma˙rub, b’martu u wliedu mo˙bijin. Jimmy jobsor x’se jkun iddestin ta’ ibnu u, biex ipatti ta’ g˙emilu, hemm bΩonn li

jipprote©i lil Mike. G˙andu biss lejl wie˙ed biex jag˙mel dan. Run All Night hu dirett minn Jaume Collet-Serra, li di©à kien involut ma’ Neeson f’Non-Stop, b’manjiera furjuΩa u sodisfaçenti u jesibixxi l-istess ingredjenti; azzjoni spissa u mill-aktar feroçi, waqtiet emozzjonanti tal-familja ta’ Mike u fotografija flashy, kultant im˙arrka ΩΩejjed. Dawk li j˙obbu xog˙lijiet ta’ movimenti energetiçi b’andament ur©enti se jsibu li Run All Night hu verament g˙allgosti tag˙hom!

IL-KLIKKA: THE FILM

EPISKODIKU

INTRIÇÇI U MANUVRI MINN TAÓT BEJN IS-SUPPOST ÓBIEB Atturi ewlenin: Valentina Rossi (Pippa), Taryn Mamo Cefai (Sarah), Tezara Camilleri (Julia), Jovan Pisani (Chris), Alvin Cacciatolo (Claude), Ben Camille (Thomas) Direttriçi: Nadya Cachia Ma˙dum minn V Squared Media Productions Ma˙ru© minn Eden Cinemas Wara tliet sta©uni ta’ suççess fuq it-televiΩjoni lokali, is-serje IlKlikka n˙admet b˙ala pro©ett g˙al fuq il-liΩar çinematografiku. Wara li l-final ta’ din is-serje ntweriet f’çinema lokali b’suççess fenomenali, id-diretturi ta’ V Squared, fuq inizjattiva talmani©er taç-çinema involut, t˙ajru bil-kbir biex isir film aktar elaborat dwar l-avventuri u lintriççi kollha li g˙addew minnhom grupp ta’ ˙bieb li kienu jag˙mlu kollox g˙al xulxin. L-istorja ta’ dan il-film, g˙alkemm tiffoka fuq dan ilgrupp ta’ ˙bieb li qed jg˙ixu ˙ajjiet differenti imma mag˙qudin flimkien b’affezzjoni qawwija, matul iΩ-Ωmien ir-reazzjoni tag˙hom g˙all-wie˙ed m’ie˙or tinbidel, turi l-g˙ira, l-attentati ta’ adulterju u ˙sibijiet o˙ra egoistiçi. Dawn is-sentimenti jwasslu lil dawn il-persuni g˙all-im˙abba projbita, sekwenzi drammatiçi, ˙sibijiet ˙Ωiena u bidu ta’ intolleranza. Waqt li l-avvenimenti fis-serje televiziva twila ˙adu l-˙in tag˙hom biex jiΩviluppaw, f’din il-produzzjoni l-manuvrar ta’ dawn is-suppost ˙bieb hu bilwisq ˙erqan. Il-Klikka: The Film jiΩviluppa b’mod xi ftit episodiku.

Óin: 100 min. Çert. 15.

Però, lejn il-final l-affarijiet tant ise˙˙u malajr, bl-g˙emil ta’ wie˙ed minnhom tant malinn, li se j©ib gwaj g˙al tnejn minnhom fil-mument l-aktar delikat tal˙biberija intima tag˙hom. IlmuΩika ori©inali tal-film hi ta’ Damien Mizzi u tal-grupp lokali Red Electrick. Na˙seb li dan il-film se jag˙ti aktar gost liΩ-Ωg˙aΩag˙ mis-serje televiΩiva u fih se jaraw mera çara ta’ kif huma jirrea©ixxu fil-˙ajja normali.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn il-11 u l-15 ta’ Marzu 2015

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Liema mill-films huwa ma˙dum kollu mill-Maltin? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: JOE AQUILINA, Benny Flats, 1, Triq Hughes Hallet, Tas-Sliema.

1. 2. 3. 4. 5.

Shaun The Sheep Focus Fifty Shades Of Grey The Boy Next Door Kingsman: The Secret Service

30 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ

Garaxx g˙all-bejg˙: Garaxx lImsida semi-basement, jesa’ 2 karozzi. Daqs normali u komplut bil-madum, dawl u ilma. Prezz €29,500, negozjabbli. Çempel fuq 9985 5166. Proprjet à g˙all -ki ri: Showroom fil-qalba ta’ Óal Qormi, qieg˙da kantuniera, spazjuΩa u sabi˙a. Mg˙ammra b’kollox g˙allkiri. Çemplu fuq 2149 1217 jew 9946 0488. TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok. ART GÓALL-BEJGÓ Art g˙al villa fin-Naxxar b’qies ta’ 300 metru kwadru. Prezz €435,000. Art o˙ra g˙al semi-detached bi 32 pied wisa’, 75 pied tul u wara tispicca 26 pied. Prezz €270,000. Dar kbira fil-Mosta b’qies ta’ 40 pied b’100 pied. Prezz €620,000. Çempel 2141 0466 jew 9988 2001.

Christmas village taç-çeramika b’200 biçça bi skating ring u ferrovija. Christmas tree twila sitt piedi u nofs kompluta bl-aççessorji. Prezz bargain mill-Kanada. Çempel fuq 7901 2709. Gakketta tal-fur tal-fox. Millisba˙. Size 16. Kundizzjoni perfetta. Prezz bargain millKanada. Çempel 7901 2709.

G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arlo©©i ta’ mal-˙ajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ Cuckoo Clocks millBlack Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batteriji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk larlo©©i tajbin g˙all-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih. Nispeçjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ Grandfather Clocks u kull tip ta’ Clock. Ittiswija hija bil-garanzija. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7235. SERVIZZI

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ G˙od da tal -mast ru daxxi g˙all-bejg˙: Çana tal-pied u ti©bed sa 9 pulzieri u nofs, çana tal-idejn tas-6 pulzieri ta˙dem bid-dawl, cross cut u 4 lupi, ammont ta’ sand paper , res tal-kxaxen, mannarett u rixketta, mejda biex ta˙dem fuqha, sgorbi tat-torn u tal-iskultura u morsa. Prezz totali €3,000. Prezz diskutibbli. Çempel 9945 9899 jew 2122 4174.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u

karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908. Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn innumri: 2137 6946/9947 0178. Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato ,

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167. Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811. WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796. AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI: Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com NOTLE INSTALLATIONS: G˙al kull xog˙ol ta’ elettriku, plumming, aircondiotns, stallazjoniet, tiswijiet u servicing, çemplu 7703 3906 jew 2749 9656. Electrician bil-liçenzja. DIN ID-DARBA: ‘LABOUR’ Jien, Emanuel (mag˙ruf b˙ala Noel) Bezzina, ser nikkontesta l-elezzjoni tal-kunsilli lokali g˙al-lokalità taΩÛebbu©/Marsalforn mal-Partit Laburista. Nixtieq ni©bed lattenzjoni tal-kostitwenti tieg˙i sabiex jekk g˙andhom xi lment jew bΩonn personali jistg˙u javviçinawni jew jikkuntattjawni fuq 9942 5441. Il-Malti jg˙idlek: “Trid ta˙dem biex jift˙ulek.” Tikkonfondux u tist˙ux g˙ax Noel jift˙ilkom Ωgur biex jismag˙kom. Noel Bezzina – Loççi

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

AVVIÛI kÓ

22|03|2015 31

kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALI Kunçert tar-Randan 2015 – Banda Beland Ûejtun Nhar il-Hadd 22 ta’ Marzu fis-7.15pm l-G˙aqda MuΩikali Beland taΩ-Ûejtun ser ter©a’ ttella’ kunçert vokali u strumentali marbut mal-festi tal-Ìimg˙a Mqaddsa, fl-Istitut ta’ Gesù Nazzarenu Ω-Ûejtun. Dan l-appuntament annwali jinkludi varjetà s˙i˙a ta’ muΩika sagra, qari ta’ poeΩiji u proΩa u selezzjoni s˙i˙a ta’ marçi funebri li lBanda Beland taΩ-Ûejtun hi tant imfittxija g˙alihom. Matul dan il-kunçert ser tie˙u sehem ukoll il-kantanta Pamela. Il-Banda Beland tkun ta˙t id-direzzjoni tas-surmast direttur tag˙ha l-Mro Ray Sciberras FLCM. Kul˙add mistieden jattendi u d-d˙ul g˙al dan il-kunçert hu ming˙ajr ˙las.

The CEO [Procurement & Supplies] MEH

notifies that the following Request for Participation has been issued through Xog˙ol l-iskultur fil-wirt sagru tal-Ìimg˙a l-Kbira Ta’ kull sena, fil-jiem tal-Ìimg˙a Mqaddsa, Wirt iΩ-Ûejtun bil-g˙ajnuna tal-Kumitat Festi Ìimg˙a l-Kbira taΩÛejtun, torganizza intervista pubblika ma’ xi persona©© li g˙andu rabta diretta mall-wirt sagru tal-Ìimg˙a lKbira fiΩ-Ûejtun. Din is-sena jmiss lill-Kavallier Alfred Camilleri Cauchi, skultur li xog˙lu jinsab mifrux madwar il-parroççi ta’ Malta u G˙awdex u li g˙aldaqstant Ωgur m’g˙andu bΩonn ebda introduzzjoni. Camilleri Cauchi g˙andu rabta diretta maΩ-Ûejtun u fil-parroçça ta’ Santa Katarina nsibu mhux biss xog˙lijiet tieg˙u iΩda wkoll ta’ missieru Wistin. Permezz tal-intervista li se tkun qed tag˙millu l©urnalista Fiona Vella, mhux biss se nsiru nafu lil Camilleri Cauchi aktar mill-qrib, iΩda wkoll se jkun qed jaqsam ma’ dawk preΩenti l-˙sibijiet tieg˙u dwar din larti li ilu j˙addan u jipprattika sa minn çkunitu. L-intervista ser issir nhar l-Erbg˙a, 25 ta’ Marzu fis-7.00 ta’ filg˙axija fil-knisja parrokkjali ta’ Santa Katarina, iΩÛejtun. Kull min jg˙oΩΩ il-wirt sagru tal-Ìimg˙a l-Kbira m’g˙andux jitlef din l-attività. Ftu˙ tal-wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa – ÓaΩ-Ûebbu© In-Nunzju Apostoliku il-Mons. Aldo Cavalli se jifta˙ ilwirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa fil-kaΩin Banda San Filep nhar il-Erbg˙a 25 ta’ Marzu 2015. Qabel il-ftu˙ uffiçjali jkun hemm programm qasir li jibda fis-7.30pm u li fih tie˙u sehem il-banda taΩ-Ωg˙aΩag˙. F’dan il-programm isir diskors minn Dr Joeph F. Grima fuq il-purçissjonijiet tal-Ìimg˙a l-Kbira f’Malta; Jessica Micallef taqra l-poeΩija Mater Dolorosa ta’ RuΩar Briffa u jintwera feature fuq il-purçissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira f’ÓaΩ-Ûebbu© fl-1928. Il-wirja fiha sitt taqsimiet b’tiΩwiqa ta’ xog˙lijiet artistiçi ppreΩentati b’effetti viΩivi u akkumpanjati minn kummentarji informattivi u mtellg˙in b’mod professjonali fuq disinn ta’ Alfred Camlleri Cauchi li ˙adem ukoll it-tletin statwa kbira (lifesize) f’dawn il-wirjiet. Il-wirja qieg˙da f’bini wie˙ed u hija mqassma hekk: 1. Iç-Çenaklu (ambjentata f’kantina antika) 2. Il-Kruçifissjoni (f’sala kbira fis-sular ta’ fuq) 3. Id-Difna (ambjentata f’xelter ta˙t l-art) L-istatwi kbar ( lifesize ) f’dawn it-tliet taqsimiet huma xog˙ol il-Kav. Alfred Camilleri Cauchi. 4. Sett ta’ vari Ωg˙ar (ma˙duma minn l-a˙wa Joseph u Anthony Magri) 5. Sett ta’ xeni mill-Via Crucis (altoriljevi ma˙duma mill-artist Antomio Mifsud) 6. Il-Qawmien (awdjoviΩiva) Il-wirja tkun miftu˙a g˙all-pubbliku mill-Óamis 26 salÌimg˙a 3 ta’ April 2015, mis-17.30 sat-20.30, imma nhar Óamis ix-Xirka u l-Ìimg˙a l-Kbira tifta˙ ukoll mill-10.00 sa 12.00 u filg˙axija tibqa’ miftu˙a sal-22.00. Ftu˙ tal-wirja tal-Ìimg˙a Mqaddsa – Birkirkara G˙al sena o˙ra, l-G˙aqda MuΩikali Sant’Elena ta’ Birkirkara qed torganizza l-wirja tal-A˙˙ar Çena sabiex taqsam mal-viΩitaturi esperjenza li tiffoka fuq il-©rajjiet uniçi tal-Ìimg˙a Mqaddsa, li jil˙qu l-qofol tag˙hom blg˙ajta tal-Hallelujah sabiex niççelebraw il-qawmien ta’ Ìesù mill-Imwiet. Il-wirja, ser tkun miftu˙a uffiçjalment nhar il-Óamis 26 ta’ April 2015, bis-sehem tal-Banda Sant’Elena ta˙t iddirezzjoni tal-Mro. Joseph Vella u tikkonsisti f’xog˙ol ta’ diversi membri u tal-Kumissjoni tal-A˙˙ar Çena, li flimkien jipprovdu wirja bbaΩata fuq il-˙ila artistika tag˙hom kemm fil-platti artistiçi mag˙mula mir-ross u mill-ismid, kif ukoll fil-qofol tal-wirja fejn viçin id-da˙la g˙ax-xelter ikun hemm esibita l-A˙˙ar Çena u diversi xeni o˙ra mill-Passjoni ta’ Sidna Ìesu Kristu bi statwi lifesize fix-xelter u l-kantina tal-kaΩin.

https://ehealth.gov.mt/HealthPortal/health_institutions/cpsu/request_for_participation_rfp.aspx

RFP 001-2015 – Provision of Gluten Free Food A signed Request For Participation can be scanned and sent through email or brought by hand, in which case they should be addressed to: Ms. Ruth Spiteri/ Mr. Marnol Sultana Central Procurement and Supplies Unit Administration Block, Mater Dei Hospital Requests for Participation can be brought by hand from Monday to Friday between 8.00 am and 2.00 pm only. Requests may be received via E-mail (purchasing.mdh@gov.mt). Requests for Participation are to be submitted by 10.00 am on Friday 27th March 2015.

32 22|03|2015

kullhadd.com

It-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-tlieta

l-Erbg˙a

KÓ AlMANAKK

RItRAtt MIll-ANtIK

Sitwazzjoni Ìenerali: Arja ta’ pressjoni baxxa minn fuq il-Punent tal-Mediterran li testendi sa fuq iç-Çentru tal-Mediterran riesqa lejn il-Ba˙ar Tirren. L-OGÓLA TEMPERATURA: 20°C

18°C

19°C

L-INQAS TEMPERATURA: 12°C

12°C

11°C

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

INDIÇI UV: 6 TEMP: Il-biçça l-kbira xemxi

Ritratt: BAY RETRO

VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Moderat mix-Xlokk g˙all-ewwel, li bilmod idur ˙afif mil-Lbiç BAÓAR: Qawwi IMBATT: Baxx g˙al moderat min-Nofsinhar ix-Xlokk li jsir baxx mix-Xlokk TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 15°C

16°C

15°C

16°C

10°C

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd Waterfront Dispensary, Forni 2l, Pinto Wharf, il-Furjana Lister Pharmacy, 678, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Tal-Ólas Pharmacy, Triq il-Helsien, Óal Qormi Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris, Birkirkara Mayer Pharmacy, 33, Triq ix-Xatt ta’ Ta’ Xbiex, l-Imsida Melita Pharmacy, 127, Triq San Ìor©, San Ìiljan Rudolph Pharmacy, 133, Triq Rodolfu, Tas-Sliema St Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri, Ó’Attard Victory Pharmacy, 16, Triq il-Vitorja, il-Mosta St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibba Tarxien Pharmacy, 59, Triq Óal Tarxien, Óal Tarxien Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu San Tumas Pharmacy, Triq il-Qalet k/m Triq il-Lampuka, Wied il-G˙ajn Green Cross Pharmacy, 31, Misra˙ Gregorio Bonniçi, iΩ-Ûejtun Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon, iΩ-Ûurrieq The Bypass Pharmacy, Triq Mons. Mikiel Azzopardi is-Si©©iewi SpiΩerija Carmen, 1, Triq Misra˙ Suffara, Óad-Dingli

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

26.03.1999 Il-virus Melissa Worm jinfetta s-sistemi ta’ word processing u emails madwar id-dinja

G˙awdex Funtana Pharmacy, Triq il-G˙ajn, il-Fontata, G˙awdex Tony’s Pharmacy, Triq il-Qbajjar, Marsalforn G˙awdex

NUMRI REBBIEÓA LOTTU

48 84 40 54 08 86 41 11

SUPER 5

34 20 15 21 31

GRAND LOTTERY

02 07

00 09 06 01 06

24.03.2008 Il-pajjiΩ Bhutan jsir uffiçjalment demokratiku wara l-ewwel elezzjoni

kompetizzjoni ktieb kÓ

22|03|2015 33

kullhadd.com

kompetizzjoni ktieb

ir-rikatt tal-Óakem ir-raba’ volum mis-sensiela indri, is-sajjied malti Minn Mario Griscti G˙adu kemm ˙are© ir-raba’ ktieb mis-sensiela Indrì, is-Sajjied Malti, blisem: Ir-Rikatt tal-Óakem, li b˙al ta’ qablu, ji©ifieri b˙at-tliet volumi lo˙ra, insibu nis©a ta’ ©rajjiet, u˙ud minnhom jispuntaw ming˙ajr lanqas biss tistenniehom, hekk li ja˙sduk sakemm tinteba˙ li n-nis©a tag˙hom tkun ilha tin˙ema u titfassal millawturi tag˙hom. Intant il-©rajjiet ikomplu mexjin. Il-©rajja ta’ dan il-ktieb tifta˙ bilma˙fra tal-Gran Mastru De Rohan lill-Indrì (il-Konti Ferdinandu) waqt Ωjara tal-istess Gran Mastru fil-˙abs. Mieg˙u ˙afer lill-Baruni Giovanni Dingli u lill-Óakem, kompliçi ma’ Indrì fid-delitti li kkommetta. IΩda Indrì x’˙elsien jikseb? Min qatel lil Indrì fil-˙abs? U kif daret li miet Indrì? L-im˙abba safja bejn Arturo u Ernesto ma tintemmx. Minkejja l-istinazzjoni tal-Baruni biex ibnu Arturo jiΩΩewweg lil TereΩa, bint il-Óakem ˙abibu, dan iΩΩwie© ma jse˙˙x. Marija, bint Indrì sSajjied, ma˙tufa minn ÌuΩeppi, g˙amlet erba’ xhur tg˙ix f’g˙ar, mhedda, ma˙qura u msawta. IΩda ttmiem ta’ ÌuΩeppi kien fil-qrib. Hu safa ferut minn Arturo u maqtul minn ˙abib Arturo, Ernesto. Marija ta˙rab mill-g˙ar u tg˙addi minn esperjenza o˙ra. Wasal jum it-‘tie©’ ta’ Arturo ma’ TereΩa, iΩda Arturo kellu ˙sieb ie˙or f’rasu. Hu baqa’ j˙obb lil Marija (li dak il-˙in ˙asibha mejta, maqtula minn ÌuΩeppi) u kien lest ine˙˙i ˙ajtu b’idejh, fil-knisja stess. IΩda qabel kien mitlub jag˙ti l-kunsens mill-qassis, tid˙ol Marija u Ω-‘Ωwie©’ bejn Arturo u TereΩa kellu jintemm ˙esrem. Sadanittant Marija tg˙ib millknisja biex tmur ti©ri g˙and ommha. Marija tirrakkonta dak kollu li minnu g˙addiet, mix˙uta fis-sodda wara ˙ass ˙aΩin kbir li taha, u t-testimonjanza ta’ dak li g˙addiet minnu tg˙idha quddiem Arturo u Ernesto. Min-na˙a tieg˙u Arturo jirrakkuntalha dak li g˙adda minnu hu wkoll min˙abba fiha. Hekk mill-©did ter©a’ tinbet il-fiduçja u ti©©edded lim˙abba ta’ bejniethom fost l-emozzjonijiet ta’ Madalen u Ernesto.

Óalusa hu karattru poΩittiv ta’ xwejja˙ ˙anin li safa lsir ta’ Ìuzeppi lkiefer (mhux ÌuΩeppi ˙u Marija) li g˙enha qatig˙ tul il-jasar tag˙ha. Marija dan xejn ma nsietu u weg˙ditu li tibqa’ tg˙inu. Arturo jfet-

tilha bl-a˙rax ma’ missieru min˙abba li hu ried jiΩΩewwe© lil Marija. IlGran Mastru De Rohan jg˙in lil Madalen tiskopri min tassew hi, wirt familja nobbli u li isimha proprju hu Agnese.

Ernesto Di Nava jiltaqa’ ma m˙abbtu fil-moribonda Marija, o˙t ÌuΩeppi l-G˙annej, li qabel mietet weg˙idha li jie˙u ˙sieb ta’ ru˙ha. B’koinçidenza jid˙ol f’dar li fiha jsib lil din Marija qed tmut. Arturo, imkeççi minn dar missieru jinsab g˙al g˙onq it-triq ifittex kamra fejn jista’ jg˙ix fis-sliem. Ernesto, qalbu maqsuma bil-mewt ta’ Marija, o˙t ÌuΩeppi l-G˙annej jinsab f’dulur kbir. In-niket ta’ Ernesto ma waqafx hemm. Fit-tfittxija g˙al Arturo, isibu mitluq fl-art. Arturo jkun irid ine˙˙i ˙ajtu. Quddiem il-ma˙buba tieg˙u Marija jg˙arrafha b’dan kollu. Mieg˙u ikollu l-istallett. Marija tipperswadih ine˙˙ih minn idejh. Arturo jobdiha u hi tmur tg˙annqu.IΩda Marija ˙adet listallett f’idejha, u mnikkta daqsu, ddeffes l-istallett f’qalbha u tmut quddiemu. Arturo jwaqqa’ fuqu l-˙tija ta’ mewtha. Ernesto jrid jiddefendih g˙ax jaf li Arturo ma ja˙tix. Arturo jitlob pjaçir iebes lil Ernesto. Riedu jtemmlu ˙ajtu b’tir ta’pistola f’rasu. Tg˙id Ernesto jobdih? U Ernesto xi jsir minnu? Madalen issa tinsab armla we˙idha. IΩda x-xorti riedet li jum minnhom ife©© quddiem g˙ajnejha binha ÌuΩeppi mal-g˙arusa tieg˙u Geltrude. Ilkoll kellhom x’jirrakkuntaw. Id-destin tal-Baruni Giovanni Dingli kien dak li st˙oqqlu, ji©ifieri maqtul minn idejn il-˙abib sinçier ta’ ibnu Arturo. Il-Óakem Xiberras Testaferrata miet mewta indannata u l-ilsir twajjeb Óalusa miet igawdi l©id li tatu Madalen. ÌuΩeppi u Geltrude kellhom Ωew© ulied li semmewhom Arturo u Marija. Il-Balliju li ried ixejjen ©ie˙ Madalen, intemm hu wkoll. Madalen mardet u mietet. ÌuΩeppi, l-a˙˙ar persuna©© mill-familja ta’ Indrì, is-Sajjied Malti, miet ukoll. IrRikatt tal-Óakem mis-Sensiela Indrì, is-Sajjied Malti juri ©rajja li taqtag˙lek nifsek bl-eçitament fiç-çaqliq kontinwu tal-avvenimenti mlewna. Arturo Caruana sawwar ©rajja qawwija li sfat milqug˙a tajjeb mill-qarrejja tag˙na. Charles B. Spiteri rxoxta dawn l-istejjer biex il-Melitensia tibqa’ tikber, ti©©edded u tistag˙na.

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb IR-RIKATT TAL-ÓAKEM ©entilment ipprovdut minn BDL. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 5 ta’ April. Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi. Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb LA BIDU LA TMIEM 1599 hija:

M’GRACE FALZON, Santa Marija, Triq Santa Katarina, il-Gudja, GDJ 1113.

34 22|03|2015

kullhadd.com

KÓ logÓoB

B’4 numri 0101 0259 0332 0362 0573 0840 1010 1260 1353 1736 1883 2110 2681 3013 3044 3170 3202 3343 3381 3845 4658 4878 4972 5285 5442 5526 5975 6231 6311 6374 6845 7259

8608 8742 8767 9052 9229 9797

B’5 numri

B’6 numri

02723 07794 14635 28043 30874 36627 42196 45266 47476 49268 50269 53973 61215 69766 70739 73360 79223 79367 84555 97200 97321 99033

003932 397526 421130 823107

Bi 8 numri 31505738 40183797 45286671 74569111

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: .......................................................................................... Indirizz:......................................................................................... ..................................................................................................... Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: ANGELA BUTTIGIEG, Buttigieg House, Triq il-Wile©, il-Qala, G˙awdex.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................... Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

22|03|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1. 2,3. 3. 5,14. 6. 8. 11. 12,13. 13. 14. 15. 17,24. 21. 22. 15. 17. 21. 22.

Kompli l-qawl: Ag˙laq il-bieb qabel ma ta˙rab id-..... (5) 4. La telg˙a u lanqas niΩla (4) 7,11. National Aeronautics and Space Administration (1,1,1,1) 9. Qaddis (3) 10. Marbut (6) 12. Titwa˙˙al mal-˙alq (6) 16,21W. Mhux friska (6) 18,22. Birkirkara (5) 19,21M. Turik id-direzzjoni (6) 20. Hawaii bil-Malti? (5) 21. Ara 19 23. L-ewwel ra©el (4) 24. Ara 17

Dak li se ji©ri? (6) Frotta (6) Ara 2 Ifferoçjati (9) Azzjoni? (3) Mhux a©©ornati (9) Ara 7 Din minn Belgrad (5) Ara 12 Ara 5 Gawdi (6) Ikkontrolla? (8) Ara 16 Ara 18 Si©ill tax-xema’ (6) Ara 11 Tisimg˙u wara (3) Frott (3)

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1. 4. 7. 9,16. 10. 12. 18,19. 20. 23. 24.

1. 2,21M. 3,5. 6,12W. 8. 11,17. 13. 14. 15. 21. 22.

Aççent, Ernest, Antiki, I˙itu, Familjari, Karus, BEA, Atanja, Inçira, Eku, Tut

Personalità 1:

Personalità 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Simon Cowell

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: AGNES GAUCI, 51, Triq Lanzon, Óal Tarxien. Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fl-a˙˙ar tax-xahar.

Rowan Atkinson

KÓ kullhadd.com FoRmuLA 1

36 22|03|2015

AnALIÛI TA’ LIAm GAuCI

KompLeW FeJn ÓALLeW KLASSIFIKA AWSTRALJA PoΩ.

Sewwieq

Tim

Óin

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Sebastian Vettel Felipe Massa Felipe Nasr Daniel Ricciardo Nico Hulkenberg Marcus Ericsson Carlos Sainz Jr Sergio Perez

Mercedes Mercedes Ferrari Williams Sauber Red Bull Force India Sauber Toro Rosso Force India

1h31m54.067 1.4 34.5 38.2 95.1 1 Lap 1 Lap 1 Lap 1 Lap 1 Lap

dawn it-timijiet se jsibu aktar saqajhom. G˙aldaqstant, il-Force India jridu jaraw minn fejn se jag˙sru aktar rendiment mill-vetturi tag˙hom jekk iridu jibqg˙u ji ksbu l-punti b’mod konsistenti. DiΩappunt

Jekk il-Gran Premju tal-Awstralja ki en in dik azz joni tal -ista ©un li g˙andna quddiemna din is-sena, ilkompetizzjoni g˙all-ewwel post filklassifika tal-kostrutturi ftit li xejn se tku n int eressan ti hek k ki f il Mercedes k isbu reb ˙a faç li bi prestazzjoni dominanti mill-bidu sattmiem. Reb˙a g˙all-Mercedes kienet mistennija g˙ax it-tim ÌermaniΩ kien awtur ta’ prestazzjonijiet kunfidenti matul il-provi ta’ qabel l-ista©un. Madankollu, ftit kienu dawk li stennew dan il-vanta©© ikun tal-iskala li rajn a fl-Awst ral ja, fejn i Ω-Ωew© Mercedes ˙allew lill-iktar sewwieq ta’ qribhom, Sebastian Vettel, aktar minn 30 sekonda warajhom. Jekk dan il-vanta©© di©à huwa demoralizzanti mhux ˙aΩin, hemm min innota li Hamilton ma kienx qieg˙ed jimbotta lill-vettura tieg˙u daqstant fit-tieni faΩi tat-tellieqa. G˙ald aqstant, hi ja l-opin joni t a’ bosta o sservat uri li l-M erc edes g˙ andho m ˙ afna akt ar sa˙˙ a mo˙bija fil-komma. Din is-sensazzjoni kkonfermaha Toto Wolff, id-direttur eΩekuttiv talMercedes, illi qal li t-tim qieg˙ed ifittex li jΩid il-prestazzjoni tal-vetturi tieg˙u f’termini ta’ veloçità fil-partijiet dritti tat-traççati. Madankollu, innuqqasijiet li l-Mercedes esperjenzaw f’dan ir-rigward ma kinux biΩΩejjed biex jaffettwaw b’mod negattiv il-prestazzjoni tag˙hom b’Hamilton u Rosberg jiksbu l-punti massimi g˙attim ming˙ajr oppoΩizzjoni. Taqtig˙a g˙all-podju Kif semmejna qabel, it-titlu ta’ ‘Best of the Rest’ ˙adu Sebastian Vettel. Lekskampjun ÌermaniΩ g˙amel ˙in twil wara M assa, però l -Ferra ri rnexxielhom ipo©©uh quddiem ilBraΩiljan bi strate©ija tal- pit stops intelli©enti. Min-na˙a l-o˙ra, il-pit stops qatg˙u l-kundanna ta’ Raikkonen illi kien qieg˙ed ikollu tellieqa tajba sa madwa r d awra 40. Ha wnh ekk it -tim da˙˙lu g˙al sett ta’ roti ©odda, però wa˙da minnhom ma ntrabtitx tajjeb. Il-mekkaniki mill-ewwel indunaw

bil-problema, imma l-FinlandiΩ la˙aq telaq mill-pits u wara ftit kurvi kellu jipparkja mal-©enb tat-traççat u jirtira biex ma jo˙loqx periklu. It-tim ta’ Maranello ©ie investigat g˙al dan l-inçident mill- istewards taç-çirkwit, però ma ng˙ataw l-ebda penalità hekk kif kien deçiΩ li lFerrari g˙amlu dak kollu li setg˙u biex ma jin˙oloqx periklu fiç-çirkustanzi. RiΩultati opposti Wara l-Ferrari u l-Williams spiçça Nasr, illi kellu prestazzjoni tajba ferm bi s-Sauber tieg˙u. Eri csson ukoll kellu g˙alfejn jiççelebra bittmien post li kiseb. Madankollu, ittnejn li huma kienu fit-tarf li jarmu kollox f’punti differenti tat-tellieqa meta kienu involuti f’inçidenti separati. Però, it-tnejn li huma rnexxielhom isibu saqajhom malajr biex kisbu punti prezzjuΩi g˙as-Sauber illi wrew b’mod çar li din is-sena se jer©g˙u jirritornaw f’nofs il-klassifika talkostrutturi. Differenti ferm kienet is-sitwazzjoni t ar-Red Bul l u t-Toro Ro sso l i g˙amlu tellieqa s˙i˙a mexjin fuq ilbajd b’magni Renault inaffidabbli g˙all-a˙˙ar. L-erba’ sewwieqa li g˙andhom bejniethom esperjenzaw problemi tekniçi u kienu biss tnejn minnhom li rnexxielhom jaslu sala˙˙ar tal-Gran Premju. Tellieqa anonima Il -Fo rc e Ind ia k ell hom t ell ieqa k emxejn ano nim a. Mad anko ll u, g˙andhom fejn ikunu kuntenti li mhux biss spiççaw it-tellieqa b’Ωew© sewwieqa, imma li dawn it-tnejn irnexxielhom jiksbu l-punti. Dan jawgura tajjeb ferm g˙alihom meta wi e˙ed iqi s li ti lfu ˙af na mi ssessjonijiet ta’ prova min˙abba lproblemi finanzjarji li esperjenzaw fix-xhur li g˙addew. Madankollu, huma Ωgur konxji li sseba’ u l-g˙axar poΩizzjonijiet li kisbu kienu fost l-o˙rajn frott taddiversi problemi tekniçi tal-avversarji tag˙hom. Aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien,

Wa˙da mis-sorpriΩi negattivi tat-tellieqa kienu l-Lotus. Maldonado kien involut f’inçident ma’ Nasr fl-ewwel dawra li wassal g˙all-˙ru© tas-safety car. Minkejja l-fama ˙aΩina tieg˙u, ilVeneΩ wel an deher li ma kel lux x’ja˙ti f’dan il-kaΩ. Anzi, kien hemm min po©©a t-tort fuq il-BraΩiljan tas-Sauber li skont xi w˙ud kien aggressiv wisq fil-konfront tieg˙u. Madankollu, l-istewards dehru sodisfatti bil-fatt illi dan kien inçident normali tas-sewqan u ˙add minnhom ma kien ippenalizzat. Il-kollega FrançiΩ ta’ Maldonado, Grosjean, ma damx wisq ma ng˙aqad mal-VeneΩwelan fil-garaxx tal-Lotus wara li esperjenza kollass fir-rendiment tal-magna tieg˙u. Ming˙ajr dubju, dan huwa riΩultat di Ωappun tant i g˙a l-Lot us l i flAwstralja g˙amluha l-mira tag˙hom li mill-inqas jiksbu ftit punti g˙allklassifika tal-kostrutturi. Però, ilproblemi li qeg˙din jesperjenzaw jidhru li mhumiex gravi u sal-Malasja g˙andhom ikunu parti mill-istorja. Tazza nofsha mimlija? Diskors differenti japplika g˙allM cLaren, il li bdew i t-tel li eqa b’sewwieq nieqes wara li Magnussen esperjenza problemi fil- power unit tieg˙u li Ωammewh milli jitlaq. Din ma kinitx sorpriΩa g˙at-tim minn Woking, illi kien konxju tal-fatt li lmagni t al-Ho nda g˙ adhom ’i l bog˙od ferm mil-livell ta’ rendiment mixtieq. Fortunatement, Button kellu tellieqa ferm aktar produttiva hekk kif irnexxielu jsuq ming˙ajr problemi tekniçi serji. Però, malajr deher çar li l-ekskampjun Brittaniku kellu gran premju g˙at-telg˙a g˙ax il-vetturi lo˙ra ma damux wisq biex bnew vanta©© kbir fuqu. Wisq probabbli dan kien riΩultat tal-fatt li l-Honda g˙aΩlu li jnaqqsu xi ftit mis-sa˙˙a tal-magni tag˙hom biex inaqqsu ç-çans li dawn jesperjenzaw kollassi tekniçi. B’hekk, jekk wie˙ed jara t-tazza nofsha mimlija, jista’ jg˙id li r-riΩultat ta’ Button ippermetta lill-Honda u l-McLaren illi juΩaw il-Gran Premju tal-Awstralja biex ji©bru informazzjoni prezzjuΩa li tista’ tg˙inhom jaqbdu art ta’ din il-

kriΩi. PiΩ finanzjarju Hija biçça xog˙ol aktar diffiçli biex wie˙ed ikun ottimista fil-kaΩ talManor GP. Wara l-˙afna plejtu li nqala’ dwar is-salvata©© finanzjarju tal-a˙˙ar minuta li g˙amel dan ittim, l-affarijiet marru xi ftit il-ba˙ar fuq il-front tekniku u sportiv. D an g˙ ax i t-ti m l anqas bi ss irnexxielu jinΩel fuq it-traççat darba fil-jiem tal-Gran Premju tal-Awstralja. Wara ˙afna spekulazzjoni, it-ti m Ωvela li r-ra©uni wara din in-nuqqas ta’ parteçipazzjoni kienet problema ta’ soft ware l i ank rat il -vettu ri tag˙hom fil-garaxx. Il-Manor GP, però, sostnew li salMalasja se jkunu f’poΩizzjoni a˙jar biex jinΩlu fuq it-traççat. Il-©img˙a d-die˙la naraw kemm dan huwa minnu. Rajna a˙jar Kollox ma’ kollox il-Gran Premju talAwstralja ma kienx mill-aktar interessanti. Il-Mercedes ˙arbu mat-tluq mi ng˙ ajr pro blem i u ˙al lew l il kul˙add l-art. Sadaniitant, il-Ferrari jidhru li se jkunu l-kandidati prinçipali g˙at-tieni post fil-klassifika talkostrutturi. Madankollu, il-Williams esperjenz aw di versi pro blemi li Ωammewhom milli jil˙qu l-potenzjal s˙i˙ tag˙hom, allura g˙adu kmieni biex wie˙ed jeskludihom mill-battalja g˙at-tieni post. Il-kumplament tat-timijiet jidhru li se jsibuha diffiçli ferm biex jitilg˙u fuq il-podju matul dan l-ista©un. Dan jinkludi lir-Red Bull illi jidhru li di©à rrassjenaw ru˙ hom g˙al st a©u n mimli problemi tekniçi min˙abba nnuqqasijiet tal-magni Renault. BΩonn ta’ bidla Fl-a˙˙ar, ta’ min jinnota xi ˙a©a importanti li ˙ar©et mill-Gran Premju tal-Awstralja, ji©ifieri l-fatt li, minkejja dak li jg˙id Ecclestone, tellieqa bi ftit vetturi mhix interessanti. Il-Óadd li g˙adda rajnieha fil-prattika hekk kif irnexxielhom jitilqu biss ˙mistaxil sewwieq, li minnhom kienu ˙dax li waslu sal-a˙˙ar. Dan juri li hemm bΩonn ur©enti li t-timijiet jitpo©©ew fuq qafas finanzjarju aktar sod u li fil-©ejjieni jkunu m˙ajra o˙rajn li jid˙lu fil-Formula 1. Jekk dan ma jse˙˙x l-isport se jibqa’ ddominat mill-istess timijiet u jkun hemm riskju serju li l-Formula 1 jitlef l-appel l internazzjonali l i gawda s’issa.

FoRMuLa 1kullhadd.com KÓ

22|03|2015 37

LIL HINN MIÇ-ÇIRKWIT L-a˙barijiet ’il bog˙od miç-çirkwiti kienu bosta fil-jiem li g˙addew hekk kif lewwel tellieqa kellha diversi konsegwenzi li n˙assu fiç-çrieki politiçi u kummerçjali li jiddominaw l-isport. Ipokresija? B’mod partikolari spikkat ir-reazzjoni negattiva tar-Red Bull Racing illi ming˙ajr ˙afna tidwir tal-kliem taw x’jifhmu li t-tim tag˙hom lest li jabbanduna l-Formula 1 jekk id-dominanza talMercedes tibqa’ tippersisti. Fil-fehma tag˙hom, ir-reb˙a dominanti tat-tim ÌermaniΩ fl-Awstralja g˙andha twassal g˙al intervent mill-FIA biex ji©u introdotti regolamenti li jibbilançjaw is-sitwazzjoni mil-lat tekniku u sportiv. Madankollu, bosta sostnew li r-Red Bull kienu qeg˙din ikunu ipokriti g˙ax, meta kienu huma qed jiddominaw bejn l-2010 u l-2013, qatt ma esprimew ebda skumdità bir-regolamenti. Anzi, huma rreΩistew il-bidliet fir-regolamenti li kienu se jwasslu g˙all-introduzzjoni talmagni ibridi g˙ax kienu se jpo©©u ddominanza tag˙hom fil-periklu. Li huwa çert f’dan l-istadju hu l-fatt li lFormula 1 ikollu problema kbira jekk irRed Bull jirtiraw min˙abba li b˙alissa jiffinanzjaw erba’ vetturi mill-g˙oxrin li hemm fuq iç-çirkwit. G˙aldaqstant, huwa diffiçli li l-FIA tinjora din it-theddida, minkejja li mhix ©ustifikata. Però, ta’ min jinnota li matul il-©img˙at ta’ qabel il-Gran Premju tal-Awstralja, bdiet tiççirkula xnieg˙a interessanti li rRenault qeg˙din ja˙sbu biex jirritornaw fil-Formula 1 b˙ala tim kostruttur. Jekk dan ise˙˙, wie˙ed jimma©ina li rRenault ikunu interessati li jie˙du kontroll tar-Red Bull stess jekk dawn jiddeçiedu li jirtiraw mill-isport.

Manor GP L-amministraturi tat-tim irrabjaw lil bosta nies meta sostnew li sal-jiem tal-provi tal-Awstralja kienu di©à kwaΩi çerti li mhux se jkunu f’poΩizzjoni li jipparteçipaw fit-tellieqa. G˙aldaqstant, kien hemm min sostna li l-Manor g˙addew iΩ-Ωmien b’kul˙add meta dakinhar talkwalifiki dehru qeg˙din jippruvaw ipo©©u l-vetturi f’kundizzjoni li jtellqu. Madankollu, l-istewards taç-çirkwit waslu g˙all-konkluΩjoni li dan it-tim g˙amel minn kollox biex jie˙u sehem ilÓadd li g˙adda u g˙alhekk kien deçiΩ li huma rrispettaw l-obbligi kollha tag˙hom mil-lat tar-regolamenti sportivi. B’hekk, it-tim irnexxielu jevita l-multi li setg˙u ng˙atawlhom kieku lFederazzjoni ddeçidiet mod ie˙or.

KonkluΩjoni differenti wasal g˙aliha Bernie Ecclestone, li fil-jiem li segwew it-tellieqa esprima rabja kbira fil-konfront tal-Manor GP. Min˙abba f’hekk, huwa sostna li l-ispiΩa tal-vja©© lejn u lura miç-çirkwit, piΩ li normalment ji©i kopert permezz ta’ premjijiet finanzjarji, se titpo©©a kollha fuq it-tim. Auf widersehen Fil-jiem li g˙addew l-istess Ecclestone rçieva l-konferma tan-Nurburgring u Hockenheim li mhumiex fil-kundizzjoni li jospitaw gran premju din issena. G˙aldaqstant, matul dan l-ista©un mhux se jkollna Gran Premju fil-Ìermanja g˙all-ewwel darba mill-1960 ’l hawn. Il-kwistjoni bejn Ecclestone u s-sidien

ta’ dawn iç-çirkwiti ilha g˙addejja missena l-o˙ra meta l-Brittaniku avΩahom li l-miΩata biex jospitaw gran premju kienet se tog˙la sostanzjalment. Huma mill-ewwel g˙amluha çara li ma kinux jifil˙u g˙al din iΩ-Ωieda u ppruvaw jinnegozjaw ftehim li jnaqqas il-piΩ finanzjarju fuqhom. Madankollu, il-qbil mixtieq ma wasalx u g˙alhekk huma se jkunu neqsin mill-kalendarju ta’ din is-sena. Destin simili jista’ jiffaççjah fil-©ejjieni l-Gran Premju ta’ Monza hekk kif ilmiΩata attwali ta’ madwar €10 miljun mistennija li titla’ g˙al aktar minn €20 miljun, somma li s-sidien taç-çirkwit ma jifil˙ux i˙allsu. Il-Gvern Taljan ta x’jifhem li jista’ jintervieni biex jag˙mel tajjeb g˙al din id-differenza, però s’issa g˙adu ma kkommettiex ru˙u.

38 22|03|2015

kullhadd.com

FUTBOL INGLIÛ

KÓ SPORTS

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ wara u re©a’ kien g˙al darb’o˙ra Giroud li minn corner ta’ Santi Cazorla, il-ballun spiçça fix-xibka minn daqqa ta’ ras b’sa˙˙itha talattakkant FrançiΩ. Kif bdiet it-tieni taqsima, Newcastle rrea©ixxew mill-ewwel u fit-49 minuta u Sissoko skurjaw l-ewwel gowl g˙attim tieg˙u. Minkejja li g˙amlu minn kollox u resqu aktar minn darba biex i©ibu l-gowl tad- draw , id-difiΩa ta’ Arsenal baqg˙et soda u re©g˙et akkwistat tliet punti prezzjuΩi f’log˙ba li ma kinitx wa˙da façli li tintreba˙. Min-na˙a ta’ Newcastle, minkejja li kien ˙aqqhom punt, xorta ma ˙ar©ux diΩappuntati. LIVERPOOL V MAN. UNITED

Ir-referee jkeççi plejer b’ie˙or ta’ West Brom MAN. CITY V WEST BROM.

Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ it-tim ta’ Manchester City reba˙ lit-tim ta’ West Brom bl-iskor ta’ 3-0. Fl-ewwel Ωew© minuti minn din ilpartita r-referee kellu g˙aΩla x’jag˙mel u fil-fatt keçça lil Gareth McAuley minflok Craig Dawson g˙al foul çar tala˙˙ar ra©el li kien hemm fuq lattakkant ta’ City Wilfried Bony. Lewwel gowl wasal fis-27 minuta millistess Bony li kkonkluda tajjeb. It-tieni gowl ta’ City wasal fl-40 minuta meta Fernando kkonkluda mill-viçin u David Silva ssi©illa r-reb˙a fis-77 min-

NEWCASTLE V ARSENAL It-tim ta’ Arsenal kompla l-missjoni tieg˙u biex jispiçça mal-erbg˙a meta reba˙ lin-Newcastle bl-iskor ta’ 2-1 barra minn daru. Arsenal kienu perikoluΩi mill-ewwel, tant li fl-ewwel taqsima skurjaw Ωew© gowls. L-ewwel gowl ©ie skurjat missolitu Olivier Giroud fl-24 minuta blirkoppa wara li d-daqqa ta’ ras ta’ Danny Welbeck serviet ta’ pass lejn listess Giroud. It-tieni gowl wasal ftit

Fl-ewwel log˙ba li hemm illum waranofsinhar, ir-rivali eterni Liverpool u Manchester United se jiltaqg˙u kontra xulxin f’Anfield u bl-g˙an li Ω-Ωew© timijiet jersqu pass eqreb lejn kwalifikazzjoni awtomatika fiç-Champions League. It-tim ta’ Brendan Rodgers jinsab g˙addej minn forma fantastika u dan wara reb˙iet importanti kontra Tottenham, Southampton u Manchester City. Fil-fatt, l-a˙˙ar telfa tal-istess Liverpool waslet kontra l-istess Manchester United f’Old Trafford f’Diçembru li g˙adda. Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ van Gaal g˙adu kemm ©ej minn reb˙a importanti kontra Tottenham il-©img˙a l-o˙ra u li ˙afna ttimbraw din ir-reb˙a b˙ala la˙jar prestazzjoni tal-ista©un. Fi kliem ie˙or, din il-partita g˙andha l-ingredjenti kollha possibbli biex tipprovdi spettaklu mill-aqwa f’wa˙da mill-akbar konfront fil-futbol IngliΩ.

Manchester City v West Brom

3-0

Aston Villa v Swansea

0-1

Newcastle U v Arsenal

1-2

Southampton v Burnley

2-0

Stoke City v Crystal Palace

1-2

Tottenham H v Leicester C

4-3

West Ham v Sunderland

1-0

LOGÓOB GÓAL-LUM Liverpool v Manchester United 14.30 Hull City v Chelsea

17.00

QPR v Everton

17.00

KLASSIFIKA TAL-LEAGUE TIM

Chelsea Manchester City Arsenal Man. United Liverpool Southampton Tottenham Swansea City West Ham United Stoke City Crystal Palace Newcastle United West Brom Everton Hull City Aston Villa Sunderland Burnley QPR Leicester City

28 30 30 29 29 30 30 30 30 30 30 30 30 29 29 30 30 30 29 29

19 18 18 16 16 16 16 12 11 12 9 9 8 7 6 7 4 5 6 4

7 7 6 8 6 5 5 7 9 6 9 8 9 10 10 7 14 10 4 7

2 5 6 5 7 9 9 11 10 12 12 13 13 12 13 16 12 15 19 18

58 62 58 50 43 42 50 34 40 34 36 33 27 36 26 19 23 26 30 27

23 28 31 26 30 21 45 38 37 37 41 48 39 41 37 39 44 49 52 48

64 61 60 56 54 53 53 43 42 42 36 35 33 31 28 28 26 25 22 19

PUNTI OÓRA

SERIE A

JUVENTUS V GENOA FALCAO JISPIÇÇA BID-DMUGÓ

Empoli v Sassuolo

12.30

Juventus v Genoa

15.00

Cesena v Roma

20.45

Illum waranofsinhar Juventus jidhru li se jkomplu mexjin fit-triq g˙ar-reb˙ tas-Scudetto f’konfront kontra Genoa. Wara r-reb˙a stupenda ta’ fost il©img˙a fiç-Champions League kontra Borussia Dortmund u b’vanta©© ta’ erbatax-il punt fil-league Taljan jidher li Juventus g˙andhom futur sabi˙ quddiemhom. Min-na˙a ta’ Genoa, huma se jippruvaw jag˙mlu d-double fuq l-istess Juventus u g˙alhekk mhux se jkun façli g˙all-istess tim ta’ Allegri. Minkejja li Genoa kellhom bidu tajjeb fl-ista©un, mis-7 ta’ Diçembru li g˙adda, huma rnexxielhom jirb˙u biss darbtejn bl-a˙˙ar reb˙a tasal kontra Milan.

Lazio v Verona

20.45

CESENA V ROMA

Parma v Torino

20.45

Napoli v Atalanta

20.45

Sampdoria v Inter

20.45

Udinese v Fiorentina

20.45

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Chievo v Palermo

1-0

Milan v Cagliari

Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA TIM

Juventus Roma Lazio Napoli Fiorentina Sampdoria Genoa Internazionale Torino Milan Palermo Udinese Sassuolo Hellas Verona Empoli Chievo Atalanta Cagliari Cesena Parma

27 27 27 27 27 27 26 27 27 27 27 26 27 27 27 27 27 27 27 25

19 13 15 13 12 11 9 9 9 8 8 8 7 8 5 7 5 4 4 3

7 11 4 7 9 12 10 10 9 11 11 8 11 8 15 8 10 9 9 3

1 3 8 7 6 4 7 8 9 8 8 10 9 11 7 12 12 14 14 19

54 38 49 46 39 36 37 42 30 38 38 29 33 33 27 20 22 33 25 21

14 21 27 35 29 28 32 35 30 34 40 34 40 46 29 30 37 50 48 51

64 50 49 46 45 45 37 37 36 35 35 32 32 32 30 29 25 21 21 9

Qed ikun irrapportat li l-attakkant Kolumbjan ta’ Manchester United Radamel Falcao spiçça bid-dmug˙ min˙abba li l-karriera tieg˙u ma’ dan it-tim IngliΩ ma ffjorixxitx. Hekk sostna ˙abib personali tal-istess Falcao, Silvano Espindola. Dan ilplejer ta’ 29 sena skurja biss erba’ gowls f’21 apparenza minn mindu ng˙aqad mag˙hom b’self ming˙and Monaco. Dan l-eksa©ent ta’ Falcao sostna li ma jistax jg˙id li Falcao huwa kuntent bis-sitwazzjoni g˙ax fil-verità mhuwiex. Espindola qal ukoll li hu g˙adu f’kuntatt ma’ dan il-plejer u sostna li, xi drabi, bkew flimkien min˙abba s-sitwazzjoni xejn façli li jinsab fiha dan l-attakkant li mhux jiskurja gowls daqskemm jixtieq. POGBA BARRA GÓAL XAHREJN

Wara d-diΩappunt ta’ fost il-©img˙a fejn Roma sfaw eliminati mill-Europa League, se jkunu qed jag˙mlu minn kollox biex jirb˙u din il-log˙ba li taf tkun deçisiva. B’erba’ punti mill-a˙˙ar erba’ log˙biet u bit-telfa drammatika ta’ 4-1 kontra Fiorentina, ifisser li r-Roma huma ddisprati li jsalvaw dan l-ista©un. Riçentament, il-kowç ta’ Cesena Di Carlo, irnexxielu jikseb riΩultati poΩittivi u se jkun qed jag˙mlu l-almu tag˙hom biex jie˙du xi ˙a©a minn din il-log˙ba u jkomplu bil-missjoni tag˙hom biex ma jaqg˙ux. Cesena rnexxielhom i©ibu riΩultati poΩittivi kontra Juventus, Udinese, Palermo u Inter.

Il-midfielder FrançiΩ ta’ Juventus Paul Pogba huwa mistenni li jitlef il-kwarti tal-finali taç-Champions League wara li, fillog˙ba ta’ fost il-©img˙a kontra Borussia Dortmund, Pogba we©©a’ l-hamstring. Dan il-plejer ta’ 22 sena ˙are© izappap flewwel taqsima fir-reb˙a ta’ 3-0 nhar l-Erbg˙a li g˙addew u ©ie ççertifikat li se jdum bara g˙al 50 jum. Min˙abba din l-injury, Pogba se jitlef il-log˙ob ta’ Franza kontra l-BraΩil u d-Danimarka. Juventus jinsabu erbatax-il punt vanta©© fl-Italja u qed ifittxu li jirb˙u r-raba’ titlu infila. Jekk Pogba jirritorna wara 50 jum, hu se jkun jista’ jilg˙ab fla˙˙ar tliet log˙biet tal-league Taljan u t-tieni leg tas-semifinali taç-Champions League – dan jekk dejjem it-tim Taljan jasal f’dan l-istadju.

SAMPDORIA V INTER

PARMA UFFIÇJALMENT FALLUTI

Din il-log˙ba se tkun importanti min˙abba li dawn iΩ-Ωew© timijiet qed ji©©ieldu, fost timijiet o˙ra, biex jispiççaw f’postijiet li awtomatikament jikkwalifikaw g˙all-kompetizzjonijiet fl-Ewropa. It-tim ta’ Sinisa Mihajlovic kompla bis-sensiela tajba ta’ riΩultati u, wara r-reb˙a tal-©img˙a l-o˙ra kontra Roma, il-log˙ba kontra Inter hija opportunità biex jippruvaw isostnu din il-forma. Mhux listess jista’ jing˙ad g˙all-Inter u dan g˙ax huma jinsabu fi nkwiet kbir. Wara li kienu eliminati millEuropa League, l-unika mira li g˙andhom hi li jikkwalifikaw g˙aç-Champions League iΩda minn kif jidhru l-affarijiet mhuwiex possibbli. Id-difiΩa ta’ Inter kienet l-aktar punt ta’ dg˙ufija u l-prestazzjonijiet tag˙hom iridu jittejbu llum qabel g˙ada.

Il-klabb tal-league Taljan Parma kienu ddikjarati falluti minn Qorti fl-Italja iΩda madankollu xorta wa˙da se jit˙allew jispiççaw dan l-ista©un fis-Serie A. Huwa rrapportat li d-dejn ta’ dan il-klabb ila˙˙aq kwaΩi €75 miljun. Iç-Chairman Giampietro Manenti kien wieg˙ed li dawn iddjun kollha ji©u indirizzati iΩda kien arrestat nhar l-Erbg˙a li g˙adda wara li kien akkuΩat f’involviment ta’ attentat ta’ frodi. Il-league Taljan alloka madwar €5 miljun biex Parma jkunu jistg˙u jkomplu jilag˙bu l-a˙˙ar ftit log˙biet li fadal. Fl-assenza ta’ Manenti, l-uffiçjali tal-klabb Osvaldo Riccobene u Enrico Siciliano qed jirrappreΩentaw lil Parma. Dan it-tim, li fil-passat kienu mmexxija mill- ex-midfielder tal-Italja u ta’ AC Milan Roberto Donadoni, kienu ©ew fit-tieni post fis-Serie fl-1997 u reb˙u t-Tazza Uefa fl-1995 u fl-1999, kif ukoll it-Tazza tatTazzi fl-1993.

SpORTS kÓ

22|03|2015 39

kullhadd.com

AUTOCROSS U MOTOCROSS ILLUM

Nhar il-Óadd li ©ej 22 ta’ Marzu 2015 l-Assoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi ser tkompli blattivitajiet tal-ista©un ASMK Pasta Poiatti 2014/15 fejn se ji©i organizzat id-disa’ programm bil-karozzi autocross u r-raba’ ti©rija bil-muturi motocross . Dawn sa jibdew fil-11.00am. Intant, b˙alissa fil-Klassifika Nazzjonali Autocross insibu taqtig˙a interessanti bejn tliet kompetituri fejn Christian Mark Galea fuq Fiat Ritmo qed jokkupa l-ewwel poΩizzjoni b’156 punt u segwit min Philip Joe Vella fuq Opel Corsa b’145 punt. Il-klassifika tkompli b’Vince Farrugia fuq Volkswagen Polo b’137 punt u fir-raba’ post insibu lill Andrew Pisani fuq Vauxhall Nova b’109 punti. Klassifiki o˙ra mis-Sezzjoni Autocross hi fi Klassi B fejn insi-

bu lil Godwin Martin fuq Opel Corsa li qed jokkupa l-ewwel poΩizzjoni b’37 punt segwit minn Jason Martin fuq Volkswagen Polo b’17 punt. FilKlassi Standard Deane Farrugia fuq Citroen AX jinsab fil-quççata b’42 punt segwit minn Joseph Vella fuq Ford Fiesta b’13 ilpunt. Fil-Klassi Gozo Autocross insibu lill Domenic Zammit fuq Alfa Sud fuq quddiem bi 18-il punt. Dan segwit minn Joseph Agius fuq Ford Fiesta b’10 punti. Intant, l-Assoçjazzjoni nhar ilÓadd li g˙adda 15 ta’ Marzu 2015 organizzat Ωew© attivitajiet differenti, wa˙da fil-Kumpless Sportiv tal-ASMK f’Ta’ Qali fejn ©iet organizzata t-tielet attività bil-muturi motocross, filwaqt li attività o˙ra saret fil-Barriera Torri Falka fiΩ-Ûebbieg˙ talIm©arr. Din kienet ir-raba’ pro-

gramm bil-muturi trails. Óarsa lejn il-©urnata fl-Im©arr fejn ˙adu sehem disa’ kompetituri maqsuma f’Ωew© klassijiet. Din il-kompetizzjoni saret fuq sitt sezzjonijiet fejn it-teknika kienet wa˙da iktar diffiçli min˙abba li çertu postijiet kienu mxarrbin u bil-konsegwenza li dawn il-partijiet mis-sezzjoni tkun tiΩloq aktar min-normal. Fil-Klassi A rajna lil Damon Bonello fuq mutur Gas Gas jibda jiddomina mill-ewwel fejn irnexxielu jag˙mel l-ewwel sezzjoni clean mija fil-mija. Il©urnata kompliet tkun iktar iebsa g˙al Bonello fejn flimkien mieg˙u beda riesaq Robert Caruana fuq mutur Gas Gas. Dawn komplew il-battalja flimkien sal-a˙˙ar iΩda r-riΩultat finali juri lillBonello jirba˙ ilklassi segwit minn Caruana. Fittielet u r-raba’ post rispettivament spiççaw Nick Farrugia fuq Beta quddiem Gary Debono fuq Sherco. Fi Klassi B rajna lil Joseph Scicluna u Manuel Camilleri, ittnejn fuq muturi Gas Gas jag˙mlu bidu tajjeb flimkien segwiti minn Bernard Sammut fuq mutur Beta. Scicluna rre©istra d-debutt tieg˙u fil˙ames sezzjoni fejn irre©istra rraba’ reb˙a tieg˙u f’dan lista©un segwit minn Camilleri u Sammut rispettivament. Fir-raba’ post spiçça Ian Scicluna fuq mutur Gas Gas. F’Ta’ Qali rajna s-sezzjoni talmuturi motocross jag˙mel ittielet attività mill-kampjonat 2014/15 fejn 13-il kompetitur ˙adu sehem maqsuma fit-tliet klassijiet A u B kif ukoll dik tal-

muturi vintage. Fi Klassi A rajna lil Clayton Camilleri fuq mutur KTM u Trevor Muscat iddominaw il- heats f’din il-klassi b’Muscat jispiçça jirba˙ il-©urnata segwit minn Camilleri. Fittielet post spiçça Edward Ciantar fuq mutur Kawasaki segwit fir-raba’ post minn Kyle Camilleri fuq mutur KTM. Fi Klassi B rajna lil Ludvick Muscat fuq mutur KTM jiddomina bir-reb˙a tieg˙u f’Ωew© heats tal-©urnata. Muscat kien dejjem

segwit minn sewwieq G˙awdxi Adam Sultana fuq mutur Kawasaki. Ir-riΩultat finali kompla fejn fit-tielet post da˙al Elvin Debono fuq mutur Kawasaki u fir-raba’ post spiçça Mark Mamo fuq mutur Yamaha. Intant, l-attivitajiet tat-trials ser ikomplu bil-programm tag˙hom nhar id-19 ta’ April 2015 fejn tkun qed tittella’ l-˙ames attività tal-ista©un. G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku www.asmk.org.mt

IFFIRMAT MEMORANDUM OF UNDERSTANDING MAÇ-ÇINA

Is-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport Chris Agius flimkien mal-Ministru g˙allIsport fiç-Çina, Feng Jianzhong, iffirmaw Memorandum of Understanding (MOU) li jipromovi l-kooperazzjoni fil-qasam tal-isport. Il-MOU ikompli jibni fuq il-Medium Term Co-operation Plan li kien iffirmat f’Lulju tal-2014 u jkopri perjodu ta’ ˙ames snin. Dan l-MOU, fost inizjattivi o˙ra, se jinkora©ixxi skambju regolari ta’ kowçis f’diversi dixxiplini kif ukoll kooperazzjoni akbar fil-qasam ta’ sport kompettitiv, mediçina u xjenza sportiva. Malta se tkun qed tipprovdi ukoll g˙ajnuna teknika biex içÇina tintroduçi u tiΩviluppa sport ©odda b’ori©ini ÇiniΩa. Dawn jinkludu Wushu, Dragon Boat Racing, Chinese Chess u Go (Weiqi). Is-Segretarjat g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport sa˙aq li permezz ta’ dan l-MOU pajjiΩna qieg˙ed ikompli jibni fuq ir-relazzjonijiet bilaterali maç-Çina.

40 22|03|2015

kullhadd.com

kÓ lokali

l-instabbiltÀ fil-libja…xi jmiss?

Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

Minn mindu bdiet ir-revoluzzjoni Libjana fis-17 ta’ Frar 2011 sal-lum il-Libja baqg˙et fuq nett fuq l-a©enda ta’ pajjiΩna. Segwejna mill-qrib liΩviluppi tar-rivoluzzjoni u eventwalment ir-reb˙a talmovimenti kontra Gaddafi. F’dawn iΩ-Ωminijiet pajjiΩna g˙en kemm seta’ billi serva ta’ pont umanitarju. Imbag˙ad bdew l-ewwel passi tqal taddemokrazija fil-Libja sa ma lpajjiΩ mar g˙all-instabbiltà u kriΩi diplomatika fejn attwalment g˙andna Ωew© fazzjonijiet separati fil-Libja li qed ji©©ieldu bejniethom u jqisu lilhom infushom b˙ala l-Gvern tal-pajjiΩ. Il-©lied bejn il-fazzjonijiet militari jkompli jiggrava l-problema li kompliet tikber bl-infiltrazzjoni tal-IS li issa qeg˙din i˙arr©u l-©ellieda fil-Libja u jibag˙tuhom f’pajjiΩi o˙ra. Li hu çert hu li l-Libja ma tistax tibqa’ mitlufa fl-inçertezza. Din l-instabbiltà trid tkun indirizzata kemm g˙all-Libjani ta’ rieda tajba, kemm g˙all-istabbbiltà fir-re©jun u anke fl-interess ta’ pajjiΩna stess. F’din ilkwistjoni kollha hemm l-interess tas-sigurtà ta’ pajjiΩna. Linteress tal-imprendituri Maltin li g˙andhom l-ikbar negozji filLibja saç-çittadin Malti li jrid jg˙ix ˙ajtu fis-sigurtà u ming˙ajr inkwiet. Is-sitwazzjoni fil-Libja minn dejjem kienet wa˙da li segwejt mill-qrib. Fil-Parlament Ewropew, sa minn Settembru tas-sena li g˙addiet, tkellimt dwar il-˙tie©a ur©enti li s-sit-

wazzjoni fil-Libja tkun indirizzata. G˙alija din kienet biss ittieni plenarja fil-Parlament Ewropew. Bqajt inΩomm ilpressjoni fuq il-Kummissjoni Ewropea b’bosta interventi o˙ra matul dawn l-a˙˙ar sitt xhur g˙ax g˙alija qatt ma kien aççettabbli li ˙afna Stati Membri kienu qed jiffukaw fuq is-sitwazzjoni fl-Ukraina u ma kienx jinteressahom minn dak li kien qed ji©ri fil-Libja. Stennejt azzjoni ferm aktar qabel g˙ax g˙alija l-Libja u dak li ji©ri fil-Libja ur©enti g˙alina b˙ala Malta, b˙ala Mediterran u g˙all-Unjoni Ewropea kollha kemm hi. G˙all-Gvern Malti s-sitwazzjoni fil-Libja hija wkoll wa˙da ur©enti. Dak li qieg˙ed jag˙mel ilGvern Malti f’dan l-ambitu huwa xog˙ol konkret u bi ˙sieb. Il-Gvern Malti qieg˙ed ja˙dem konkretament u b’mod diplomatiku fl-ispazji internazzjonali minflok sempliçiment jitkellem jew jikkritika. L-a˙˙ar Ωviluppi li se˙˙ew fis-sig˙at li g˙addew fil-laqg˙a tal-mexxejja Ewropej fi Brussell juru dak li qieg˙ed jirnexxilu jikseb dan il-Gvern. Kien bis-sa˙˙a tal-Gvern Malti u dak Taljan li l-Libja kienet fuq l-a©enda tal-laqg˙at talmexxejja Ewropej fi Brussell. Qabel il-laqg˙a l-Prim Ministru Malti Joseph Muscat kellu diskussjonijiet informali fit-tul mar-RappreΩentanta G˙olja tal-Unjoni Ewropea Federica Mogherini dwar issehem tal-Unjoni Ewropea fil-

Libja. Il-Prim Ministru f’kummenti lill-midja waqt is-summit spjega wkoll li l-Unjoni Ewropea issa qed titkellem, mhux biss fuq tama li jsir xi ˙a©a, imma wkoll fuq alternattivi differenti. Dan ifisser li l-Ewropa qieg˙da tkun iktar realista u tippjana wkoll g˙ad-diversi evantwalitajiet li jistg˙u jinqalg˙u, fosthom ukoll x’g˙andu jsir jekk id-diskussjonijiet g˙al gvern ta’ g˙aqda nazzjonali jfallu. Dwar il-˙tie©a li n˙arsu lejn alternattivi differenti tkellimt fis-sessjoni plenarja talParlament Ewropew il-©img˙a li g˙addiet. Nemmen li g˙andu jkun hemm forma ta’ task force li twie©eb lill-Viçi President Federica Mogherini fejn jit˙ejja pjan li jista’ jilqa’ g˙al kwalunkwe eventwalità. Óadt gost nisma’ lill-Prim Ministru jg˙id li Malta qed tinsisti li kull pass li ji©i maqbul g˙andu jsir ta˙t il-kappa tanNazzjonijiet Uniti u li f’ebda ˙in m’g˙andha tkun impoΩizzjoni tal-Ewropa fuq il-pajjiΩi G˙arab. G˙alija dan il-punt huwa essenzjali. Meta kont qed nipparteçipa fil-programm The Network fuq l-istazzjon Euronews enfasizzajt li l-pajjiΩi G˙arab huma kruçjali biex tinstab soluzzjoni jekk irridu li s-soluzzjoni tkun dejjiema. Nemmen li huma lLibjani nfushom li jistg˙u jindirizzaw s-sitwazzjoni, b’soluzzjoni mil-Libjani g˙al-Libjani. Kwalunkwe azzjoni fil-Libja g˙andha ssir ta˙t il-mandat tan-Nazzjonijiet Uniti u

m’g˙andu jkun hemm l-ebda azzjoni unilaterali minn xi pajjiΩ wie˙ed, b’mod partikolari jekk ikun hemm xi involviment militari. Biex nindirizzaw is-sitwazzjoni fil-Libja hemm bΩonn ta’ sforz diplomatiku aktar b’sa˙˙tu g˙alx s’issa l-Unjoni Ewropea qag˙det pass lura. Ag˙ar minn hekk, çertu Stati Membri lanqas kienu qed jaççettaw dak li kien qed ji©ri fil-Libja. L-affarijiet b˙al donnhom qeg˙din jimxu issa, imma messhom iççaqalqu ferm qabel. Is-sitwazzjoni fil-Libja qed tolqot kwistjoni o˙ra, dik talimmigrazzjoni illegali. G˙alija huwa çar kristall li m’hemm ebda impenn min-na˙a talUnjoni Ewropea biex tappo©©ja operazzjoni robusta b˙alma kienet Mare Nostrum. L-operazzjoni li ˙adet post Mare Nostrum, l-operazzjoni Triton mhux qed tkun suççess. Hemm bΩonn ta’ aktar kontroll fuq il-fruntiera u li naraw solidarjetà bil-fatti, xi ˙a©a li ilha ti©i ripetuta Ωmien. Finalment, jiena nqis li dan huwa test g˙all-Ewropa kollha u l-komunità internazzjonali in©enerali. Malta ilha li fehmet li ma nistg˙ux infallu dan leΩami. Fil-fatt, kien il-Gvern Malti li ˙adem bl-akbar intensità biex id-diskussjoni tiffoka fuq l-effett li l-instabbiltà filLibja jkollha fuq ir-re©jun tag˙na. Nemmen li se jkun anke permezz ta’ Malta li rre©jun jirnexxilu jsib soluzzjoni dejjiema g˙al din il-kriΩi.