KullHadd_25.10.2015 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

SIEGÓA LURA

TINSEWX IDDAWRU L-ARLOÌÌ!

Il-Óadd 25 ta’ Ottubru, 2015 Óar©a Nru 1,163

Prezz ›0.80

KWAÛI LESTA DAR OÓRA GÓAL PERSUNI B’DIÛABBILTÀ

IT-TRAFFIKU: PROBLEMA LI TÓALLIET TIGGRAVA

IMPENN LI TITNEÓÓA L-EKOKONTRIBUZZJONI KOLLHA

Id-dar residenzjali g˙al persuni b’diΩabbiltà f’G˙awdex tinsab fi stadju avvanzat. Mistoqsi minn din il-gazzetta, is-Segretarjat Parlamentari g ˙ a d - D r i t t i j i et ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva qalilna li di©à bdew jinxtraw lg˙amara u l- appliances , hekk kif il- finishing huwa lest. Din se tkun dar o˙ra g˙al persuni b’diΩabbiltà, wara li din il-©img˙a ©iet inawgurata wa˙da fis-Si©©iewi.

Dokumenti parlamentari juru kif il-problema tattraffiku ilha tiggrava g˙al iktar minn g˙axar snin, iΩda gvernijiet preçedenti qatt m’g˙amlu xejn dwarha. Inizjattivi li ministri Nazzjonalisti inkarigati mit-trasport kienu weg˙du li se jie˙du, baqg˙u qatt ma ©ew implimentati, u kellu jkun dan ilGvern li jie˙u azzjoni fuqhom. Dan jixhed kemm lOppoΩizzjoni mhix kredibbli meta titkellem fuq ittraffiku b˙ala fenomenu ©did.

Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u tTibdil fil-Klima Leo Brincat qal li l-Gvern huwa impenjat li jne˙˙i l-ekokontribuzzjoni kollha sal-a˙˙ar talle©iΩlatura, hekk kif s’issa din tne˙˙iet minn fuq o©©etti elettriçi u elettroniçi, kif ukoll o©©etti o˙ra m˙abbra fil-ba©it. Gvern preçedenti kien beda ja˙dem fuq din l-inizjattiva, li iΩda qatt ma telg˙et quddiem ilKabinett g˙ar-ra©uni li l-Gvern ma riedx inaqqas idd˙ul minn din it-taxxa li spiçça j˙allasha l-konsumatur.

Ara pa©na 3

Ara pa©ni 4 u 5

Ara pa©na 7

POLITIKA TA’ TAMA U KURAÌÌ Fid-diskors li g˙amel fil-Parlament dwar il-ba©it, ilPrim Ministru Joseph Muscat elenka l-miΩuri li ttie˙du minn Gvern Laburista biex tissa˙˙a˙ l-ekonomija u ji©i stimulat in-negozju f’pajjiΩna. Huwa spjega wkoll li r-riΩultati poΩittivi li qeg˙din naraw setg˙u jsiru realtà g˙ax dan huwa gvern li ma jemminx fil-politika tal-g˙ira u t-tbeΩΩig˙ illi ©©elled lin-nies ma’ xulxin. Minflok, Gvern Laburista qieg˙ed i˙addan politika ta’ tama u kura©©, illi permezz tag˙ha dawwar id-direzzjoni tal-pajjiΩ. Dan il-mod responsabbli li bih qieg˙ed ji©i amministrat il-pajjiΩ huwa mmotivat mill-fatt li dan il-Gvern ma jridx i˙alli dejn g˙all-©enerazzjonijiet futuri, imma ©id xi jgawdu. Ara pa©ni 8 u 9

02 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

IÛÛARMAW L-EWWEL TLIET TANKIJIET TAL-HEAVY FUEL OIL FIL-MARSA Minn mistoqsija parlamentari li saret din il©img˙a lill-Ministru g˙all-Ener©ija u s-Sa˙˙a Konrad Mizzi irriΩulta li, filwaqt li x-xog˙ol tat-twaqqig˙ tal- power station tal-Marsa g˙adu g˙addej, ftit ©img˙at ilu ΩΩarmaw ukoll l-ewwel tliet tankijiet tal-heavy fuel oil kif ukoll tlesta x-xog˙ol tat-twaqqig˙ talewwel minn ˙ames çmieni. Il- boilers , it-turbini, il-pompi tal-ilma, iççmieni, it-transformers, l-iswitchgear, it-tankijiet tal-fjuwil u apparat ie˙or tal-power station iridu jitnaddfu, jiΩΩarmaw u jin˙ar©u mis-sit skont ir-regolamenti kollha applikabbli, fosthom dawk tas-sa˙˙a u s-sigurtà, limmani©©jar tal-iskart u l-˙arsien tal-ambjent. L-istrutturi li fihom hemm l-apparat iridu jitwaqqg˙u u, fejn hu possibbli, il-materjal tal-bini jrid ji©i riçiklat. L-Enemalta qed titlob ukoll lill-kuntratturi biex jie˙du l-miΩuri kollha me˙tie©a ˙alli jevitaw inkonvenjenti jew riskji

lir-residenti u l-˙addiema tal-in˙awi. Ikkuntattjat dwar dan minn din il-gazzetta, il-Ministru Mizzi qal li dan huwa pass importanti g˙al pajjiΩna fejn se jing˙alaq darba g˙al dejjem dan l-impjant wara 61 sena. Ilweg˙da tal-g˙eluq tal- power station talMarsa kienet ilha li saret sa mill-1987, iΩda f’25 sena ma sar xejn dwarha. “Dan il-Gvern g˙alhekk se jkun qed jag˙ti arja nadifa lirresidenti tal-Marsa u l-lokalitajiet tal-madwar,” temm jg˙id il-Ministru g˙all-Ener©ija u s-Sa˙˙a.

PANNELLI GÓAL MATER DEI Fil-©img˙at li ©ejjin se jibda xog˙ol biex jintramaw pannelli fotovoltajçi f’Mater Dei. F’kummenti li ta lill- KullÓadd, is-Segretarju Parlamentari Chris Fearne qal li kienet ˙asra li fi sptar li ta’ kuljum juΩa dawl elettriku daqs villa©© s˙i˙ ma jkunx hemm sistema li ti©©enera l-ener©ija. “Amministrazzjonijiet preçedenti ma ˙asbux g˙all-ener©ija alternattiva f’post li g˙andu firxa kbira ta’ art. L-ispt a r t a l Onkolo©ija li beda jopera fit-totalità tieg˙u f’Settembru li g˙adda g˙andu l-pannelli fotovoltajçi li di©à qeg˙din ja˙dmu u qeg˙din jipproduçu 110KW ta’ ener©ija,” qal Fearne. Il-pannelli f’Mater Dei mistennija ji©©eneraw 564KW ta’ ener©ija. “Dan il-pro©ett se jfisser investiment ta’

madw a r € 2 . 5 miljun, li iΩda se jkun ifisser iffrankar ta’ flus fuq medda ta’ Ωmien,” qal Fearne. L-ammont ta’ dawl elettriku li jintuΩa f’Mater Dei ivarja bejn ix-xhur sajfin u dawk xitwin. Fix-xitwa, Mater Dei juΩa 5,000KW ta’ ener©ija kuljum, filwaqt li fis-sajf jintuΩa 9,5000KW ta’ ener©ija.

S’ISSA BBENEFIKAW 7,824 MILL-ISKEMA TAL-FIRST TIME BUYERS Minn informazzjoni li g˙andha f’idejha l-gazzetta KullÓadd, in-numru ta’ persuni li bbenefikaw mill-iskema tal-First Time Buyers, minn mindu ©iet im˙abbra fis-sena 2013 sa proprju nhar il-Óamis li g˙adda, huwa dak ta’ 7,824, li bejniethom irre©istraw 5,753 kuntratt. Din l-iskema nkora©©iet lil ˙afna Ωg˙aΩag˙ biex jinvestu billi jixtru lewwel proprjetà tag˙hom u, bl-ammont ta’ flus li qeg˙din jiffrankaw, ikunu f’poΩizzjoni li juΩaw l-istess flus biex jag˙mlu xi xog˙lijiet o˙ra fuq il-proprjetà mixtrija.

denza unika tieg˙u fiha, ikun qieg˙ed ji©i eΩentat milli j˙allas it-taxxa tal-boll fuq l-ewwel €150,000 mill-valur tal-proprjetà. Ir-rata applikabbli fuq dan lammont hija bit-3.5%, li meta wie˙ed jikkalkulaha ssarraf f’eΩenzjoni ta’ €5,250. Kif ©ie m˙abbar fid-diskors tal-Ba©it 2016 mill-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna, din l-iskema ©iet estiΩa sal-31 ta’ Diçembru 2016. Sa dakinhar, min hu interessat irid ikun iffirma l-kuntratt talakkwist tal-proprjetà. It-ti©did huwa b’mod retroattiv g˙all-1 ta’ Lulju ta’ din is-sena.

EΩenzjoni ta’ €5,250 Rispons qawwi ˙afna Meta wie˙ed jixtri proprjetà g˙all-ewwel darba bl-intenzjoni li jistabbilixxi r-resi-

L-iskema, waqt li inkora©©iet liΩ-

Ωg˙aΩag˙ tag˙na biex ma jibΩg˙ux jid˙lu g˙al impenn b˙al dan, fl-istess ˙in tathom ukoll ir-responsabbiltà biex fi Ωmien daqshekk kmieni jibdew jag˙rfu b’mod g˙aqli l-finanzi tag˙hom. Ir-rispons g˙al din l-iskema kien qawwi ˙afna. Tant hu hekk li qabel ma l-Ministru tal-Finanzi re©a’ ˙abbar lestensjoni tag˙ha kien hemm diversi talbiet, kemm mill-individwi kif ukoll minn diversi partijiet interessati, fosthom banek kummerçjali, nutara, kif ukoll a©enziji li jbig˙u l-proprjetà, biex din liskema ti©i estiΩa. Dan kollu ©ie rifless fiΩ-Ωieda ta’ kuntratti li ©ew irre©istrati kemm ilha miftu˙a l-iskema meta wie˙ed iqabbilhom max-xhur ta’ qabel meta s-suq tal-proprjetà ma tantx kien g˙addej minn Ωmien daqshekk feliçi.

LOKALI KÓ

25|10|2015 03

kullhadd.com

DIÌÀ BDIET TINXTARA L-GÓAMARA

Id-dar residenzjali g˙al persuni b’diΩabbiltà fir-Rabat, G˙awdex, tinsab fi stadju avvanzat ferm. Meta mistoqsi minn din ilgazzetta dwar l-andament taxxog˙lijiet, is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva qalilna li di©à bdew jinxtraw l-g˙amara u lappliances. Mir-ritratti li qed nippubblikaw huwa evidenti li xxog˙ol ta’ finishing, inkluΩ kisi, suffetti, madum u kmamar talbanju, huma lesti. Din id-dar mistennija tilqa’ fiha sa g˙axar persuni b’diΩabbiltà bl-iskop li dawn jg˙ixu

˙ajja dinjituΩa u indipendenti, u hija parti minn pro©ett ikbar li qed jo˙loq djar ta’ dan it-tip madwar il-pajjiΩ kollu. Din il-©img˙a stess kienet varata dar simili fis-Si©©iewi, u li fiha di©à qed joqog˙du Ωew© tfajliet li g˙andhom diΩabbiltà intellettwali. Il-kunçett ta’ dawn id-djar huwa differenti u innovattiv g˙ax idur mal-bΩonnijiet talpersuna b’mod ˙olistiku. Dawn id-djar ser ji©u amministrati mill-A©enzija Sapport, li hija l-a©enzija tal-Gvern inkarigata mill-g˙oti tas-servizzi lil persuni b’diΩabbiltà, skont listandards il-©odda li nieda lGvern fl-a˙˙ar ©img˙at.

Il-finishing huwa lest fid-dar f’Taç-Çawla, ir-Rabat, G˙awdex

Wa˙da mill-kmamar tas-sodda b’kamra tal-banju mag˙ha

DAPHNE CARUANA GALIZIA TIEÓU FALZA STIKKA OÓRA

Parti mis-suppliment talkarozzi li fih irrapportajna ttest-drive bil-karozza li tidher fuq il-lemin Fuq il- blog tag˙ha Daphne Caruana Galizia lbiera˙ tellg˙et ritratt ta’ karozza sportiva quddiem iç-Çentru Nazzjonali Laburista, bit-titlu ‘The picture that says it all’. Caruana Galizia riedet timplika li l-karozza tappartieni lil xi ˙add li ja˙dem fiç-ÇNL, iΩda dan ma qalitux, jew biex t˙alli lil min jispekula, inkella g˙ax verament ma kienet taf xejn dwar ir-ritratt, u qabdet u ppubblikatu minn Facebook ming˙ajr ebda verifiki. Il-verità hija li dik il-karozza kienet quddiem ic-ÇNL, li fih jinsabu l-uffiççji ta’ din il-gazzetta, min˙abba li impjegat tag˙na kien qed jag˙mel test-drive g˙as-suppliment tal-karozzi li jin˙are©

f’din il-gazzetta kull xahar. Il-karozza kienet mislufa lill-impjegat tag˙na minn a©ent ewlieni tal-karozzi f’pajjiΩna bl-iskop li l-gazzetta tirrapporta fuq il-karatteristiki ta’ din il-karozza, kif fil-fatt irrappurtajna fis-suppliment tat-3 ta’ Mejju li g˙adda. Il-karozza g˙alhekk bl-ebda mod ma tappartieni lil xi ˙add li ja˙dem fiç-ÇNL jew li Ωar iççentru dakinhar. IΩda li kieku kienet verament tag˙na, g˙al Caruana Galizia dan huwa sagrile©©. Persuni ta’ fehma Laburista milli jidher mhumiex intitolati li jkollhom karozza sportiva, fil-fehma ta’ Caruana Galizia.

Ir-ritratt ippubblikat minn Caruana Galizia li juri karozza sportiva li kienet qed tintuΩa f’test-drive g˙assuppliment ta’ din ilgazzetta

04 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ LoKALI

IL-PN FUQ IT-TRAFFIKU…STENBAÓ instab li kien hemm li xi fdalijiet arkeolo©içi u, g˙al kontra ta’ dak li kien isir qabel, ixxog˙lijiet ma baqg˙ux g˙addejjin, b’detriment g˙al dawn il-fdalijiet imprezzabbli. Minkejja kollox, il-Ministru Mizzi qal li dan il-pro©ett ˙oloq inkovenjent iΩda matul il-perjodu li dam g˙addej ilpro©ett, kien darba biss fejn it-triq kellha ting˙alaq kompletament g˙at-traffiku. Millbqija dejjem tfasslu rotot alternattivi g˙as-sewwieqa. Barra minn hekk, kien hemm ˙idma ma’ iΩjed minn kuntrattur wie˙ed u ˙afna mixxog˙ol sar b’extended hours. Kappara Junction

glen@kullhadd.com

Prova çara li fi 11-il sena ma sar xejn

Kemm til˙aq tag˙mel affarijiet fi kwar t tas-seklu? Daqshekk dam il-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, iΩda dwar it-traffiku f’dan iΩΩmien kollu g˙amel ftit li xejn. Fuq din il-kwistjoni lPN stenba˙ 25 sena tard, u issa qed jilg˙abha tal-palladin fl-OppoΩizzjoni. Fid-diskors tieg˙u aktar kmieni din il-©img˙a, ilMinistru g˙all-Infrastruttura u t-Trasport Joe Mizzi tkellem fuq diversi fatturi, fosthom is-sitwazzjoni mwieg˙ra li sab ru˙u fiha dan il-Gvern u Ωgur li ma tistax tissolva mil-lum g˙al g˙ada, xi pro©etti ma©©uri li beda ja˙dem fuqhom dan ilGvern skont il-manifest elettorali li g˙alih g˙andu mandat qawwi, kif ukoll dwar ilmiΩuri m˙abbra fil-ba©it li g˙adda kemm fuq it-traffiku kif ukoll fit-trasport. MiΩuri li fuq medda ta’ Ωmien se jkunu qed jippruvaw jirran©aw is-sitwazzjoni talbiki u ming˙ajr viΩjoni li wiret dan il-Gvern.

Fis-sena 2000, il-Ministru responsabbli mill-bini tattoroq dak iΩ-Ωmien, Çensu Galea, kien qal hekk fi twe©iba Parlamentari: “IlGvern huwa konxju millproblemi tal-kon©estjoni tattraffiku u qal li g˙andu pjan biex ji©i stabbilit Direttorat g˙at-Traffic Management. Filverità, dan l-istess direttorat li rrefera g˙alih Çensu Galea, kellu jkun dan il-Gvern biex waqqfu. Galea kien qal ukoll kif ©ej: “Nag˙mlu ˙ilitna biex fil-©ejjieni nkunu nistg˙u nilqg˙u g˙al din l-isfida.” Ódax-il sena wara, Ministru g˙al dan il-qasam kien hemm Austin Gatt u kien qal li Gvern Nazzjonalista m’g˙andux pjan nazzjonali ˙olistiku g˙all-immani©©jar ta’ sistemi ta’ mobbiltà. Dan kollu juri li, fi ˙dax-il sena, Gvern preçedenti ma g˙amel xejn dwar limmani©©jar tat-traffiku u llum g˙andu l-wiçç jipponta subg˙ajh lejn dan il-Gvern. Fl-2012, Çensu Galea kien staqsa lill-eks-Prim Ministru

GLEN FALZON

Lawrence Gonzi biex jie˙u lpassi neçessarji g˙ax kien qed ikun hemm problemi esa©erati ta’ traffiku fil -bypass ta’ Birkirkara. Çensu Galea kien qal ukoll li dawn it- traffic jams qed iwasslu g˙al inkonvenjenzi kbar. Ukoll, fl-istess sena, Çensu Galea kien staqsa lil Austin Gatt, din id-darba biex jie˙u passi ˙alli jirrimedja l-problema ta’ traffic jams f’Regional Road. Austin Gatt kien qallu li Transport Malta kellha tibda timplimenta pro©ett ta’ mmani©©jar ta’ traffiku intelli©enti.

Task-force li ltaqa’ biss tliet darbiet Nhar it-Tnejn li g˙adda, ilKap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil qal li se jqabbad lixShadow Minister tal-Ener©ija, l-Ambjent u t-Trasport Marthese Portelli tag˙mel ilproposti tal-OppoΩizzjoni. Il-Ministru Mizzi laqa’ poΩittivament iΩ-Ωieda fil-vot g˙allinfrastruttura fit-toroq u pro©etti. Dan kien l-ewwel u s’issa l-uniku Budget li ta widen u beda jindirizza l-

Nuqqas ta’ ppjanar u capacity investment minn gvernijiet Nazzjonalisti •

Inbniet il-mina ta’ Santa Venera fl-1996 iΩda l-pont li kellhom jibnu skont il-permess talMEPA baqa’ ma nbeniex – dan il-pro©ett kien tlesta fl-1998 minn Gvern Laburista

•

Il-by-pass tal-Mellie˙a – inbniet fit-tmeninijiet

•

Il-by-pass ta’ San Pawl il-Ba˙ar – inbniet fit-tmeninijiet

•

Il-by-pass tal-Imtarfa – inbniet fit-tmeninijiet u ©iet refurbished biss fl-2004

•

It-triq prinçipali ta’ Ó’Attard – fl-ewwel snin tat-tmeninijiet

•

Triq Aldo Moro fil-Marsa – inbniet fis-sebg˙inijiet

•

Triq Garibaldi fil-Marsa – inbniet fis-sebg˙inijiet u ©iet refurbished sena qabel l-elezzjoni ©enerali li g˙addiet

•

Triq Psaila f’Birkirkara – inbniet fis-sebg˙inijiet u ©iet refurbished fl-2006

•

Triq il-Mediterran fil-Belt Valletta – inbniet fil-bidu tas-snin tmenin

•

Triq Belt il-ÓaΩna fil-Marsa – inbniet fil-bidu tas-snin tmenin

•

Il-by-pass ta’ Wied il-G˙ajn – inbniet fit-tmeninijet u ©iet refurbished sitt snin ilu

•

Triq ÌuΩè Duca f’Óal Qormi – inbniet fit-tmeninijiet

•

Il-by-pass ta’ Birkirkara – inbniet fit-tmeninijiet

•

Il-junction tal-Addolorata fil-Marsa – inbniet fl-1996

problema tat-traffiku bis-serjetà. Dan il-Gvern qatt ma ça˙ad li l-problema tat-traffiku teΩisti. Semma wkoll kif Gvern Nazzjonalista kien sa˙ansitra ˙oloq task-force li kienet titmexxa mill-Prim Ministru nnifsu, li dak i ΩΩmien kien qal li ˙alliet ilfrott. Fil-verità, dan it- taskforce kien iltaqa’ tliet darbiet biss u g˙alhekk qatt ma setg˙et t˙alli l-frott. Is-sie˙ba ta’ Busuttil kienet se tmur tikkampja f’karavan Il-Ministru Mizzi fakkar kif issie˙ba ta’ Simon Busuttil, fl2011, kienet kitbet artiklu fuq it-traffiku u kemm qed jin˙ela ˙in f’toroq sta©nati. Fl-artiklu tg˙id li kienet iddeçidiet li tipprova tiffranka ftit flus minn fuq il-fjuwil g˙ax kien g˙oli ˙afna. Imma meta wasal Ottubru rrealizzat li bdew ˙er©in aktar karozzi fit-toroq u vja©© minn Ra˙al Ìdid salIm©arr ˙adilha 90 minuta – daqskemm iddum log˙ba futbol. Ippruvat issib rotot alternattivi u ma rnexxilhiex; ippruvat titlaq mid-dar fil5.00am u dwar it-trasport pubbliku lanqas ikkummentat. G˙alhekk, kienet qalet li l-a˙˙ar soluzzjoni kienet li tne˙˙i l-karozza u tiddobba karavan u tikkampja fih. Triq Diçembru 13 u Triq ilKosta Kif tela’ l-Partit Laburista filGvern beda mill-ewwel bil˙idma tieg˙u fuq l-infrastruttura tal-pajjiΩ. L-ewwel ˙idma li g˙amel kien fuq it-Triq Diçembru 13 wara li kien instab li x-xog˙ol kien wieqaf u kien ilu wieqaf g˙al g˙add ta’ xhur. Dik kienet l-ewwel sfida li sabet ma’ wiççha Transport Malta. Il-Ministru Mizzi ˙abbar ukoll li Triq il-Kosta dalwaqt tkun lesta. Semma wkoll kif Simon Busuttil gideb u qal li dan il-pro©ett ilu g˙addej sentejn u nofs, meta dan beda f’Mejju tas-sena li g˙addiet. Kien hemm dewmien min˙abba li waqt ix-xog˙lijiet

Fir-rigward tal-Kappara Junction, dan kien pro©ett li ilu mwieg˙ed 25 sena iΩda, kumbinazzjoni, il-PN stenba˙ 25 sena tard fuq dan. Gvern preçedenti kien ippreΩenta numru ta’ g˙aΩliet lin-nies imma xorta ma bdiehx, tant li qatt ma g˙amlu u qatt ma ddedika fondi Ewropej g˙alih. Kien hawnhekk li lMinistru Mizzi fisser kif ilGvern preΩenti g˙amel ilpjanti u t-tenders u fil-bidu tas-sena d-die˙la, kif jispiçça x-xog˙ol fuq Triq il-Kosta, jg˙addi ç-CHOGM u l-festi tal-Milied, g˙andu jibda xxog˙ol fuq dan il-pro©ett. Ir-rotot li minnhom se jkun qed jg˙addi t-traffiku ©ew identifikati u Transport Malta se tibda xog˙lijiet ta’ upgrading u manutenzjoni fuq dawn ir-rotot qabel ma jibdew ixxog˙lijiet attwali fuq il- junction . Transport Malta kienet Ωammet laqg˙a ta’ konsultazzjoni fl-iskola tal-GΩira partikolarment dwar dan ilpro©ett, liema laqg˙a kienet miftu˙a g˙all-pubbliku, inkluΩ il-kunsilli. Laqg˙at mal-kunsilli li se jkunu affettwati b’dan il-pro©ett, partikolarment il-kunsilli talGΩira u ta’ San Ìwann se jinΩammu infurmati eΩatt qabel ma jibdew il-pro©ett u anke tul il-pro©ett, skont il˙tie©a. Toroq li saru din is-sena Il-Ministru g˙all-Infrastruttura u t-Trasport tkellem ukoll dwar dawk it-toroq residenzjali ©odda. Din is-sena biss Transport Malta g˙amlet 3.6 kilometru ta’ toroq f’postijiet b˙all-Mosta fejn kien hemm laktar bΩonn ta’ toroq li kienu ilhom snin imweg˙din, Óal Kirkop, is-Si©©iewi, San Pawlil Ba˙ar, is-Swieqi, Ó’Attard, il-Fgura, iΩ-Ûejtun, BirΩebbu©a, Santa Venera u o˙rajn. Minbarra dawn, Transport Malta g˙amlet ukoll major patching f’g˙add ta’ toroq o˙rajn, liema xog˙ol ammonta g˙al kwaΩi 10 kilometri ta’ toroq arterjali u distributorji, ji©ifieri li jaqg˙u ta˙t ir-responsabbilità tag˙ha. Barra minn hekk, Transport Malta wettqet ukoll u waslet biex tispiçça l-programm ta’ toroq rurali, liema programm jinkludi b’kollox mat-72 triq rurali. Dan b’total ta’ iktar minn 20 kilometru. Illum il-©urnata, ix-xog˙lijiet fit-toroq qed ji©u ssorveljati a˙jar biex ji©i Ωgurat li l-

LoKALI KÓ

kullhadd.com

25 SENA TARD arran©amenti temporanji tattraffiku fuq is-sit ikunu skont l-iskemi approvati u biex Transport Malta tkun tista’ tidentifika n-nuqqasijiet li jkun hemm u tiΩgura malkuntrattur li dan jindirizzahom immedjatament. Huma dawn il-kundizzjonijiet li jindirizza l-kumitat dwar limmani©©jar tattraffiku li jiltaqa’ kwaΩi darbtejn fil-

©img˙a. Kemm jista’ jkun, ˙afna xog˙lijiet qed isiru bil-lejl biex inqas vetturi ji©u affettwati. Barra minn hekk, il-Gvern qed ja˙dem fuq mezzi alternattivi g˙all-vetturi privati, fosthom trasport bilba˙ar. Marsa Junction

Il-Ministru g˙at-Trasport u l-

Infrastruttura qal ukoll li, fi Frar li g˙adda, il-Gvern da˙˙al l-applikazzjoni malKummissjoni Ewropea ta˙t il-programm Connecting European Facilities u l-applikazzjoni kienet wa˙da minn tal-ewwel li ©iet approvata biex fis-snin li ©ejjin inkunu qed nimplimentaw dan il-pro©ett; pro©ett li mistenni jg˙aqqad

in-na˙a ta’ fuq man-na˙a ta’ isfel ta’ Malta. Dan kollu se˙˙ filwaqt li dDeputat Nazzjonalista Toni Bezzina jg˙id li dan ilpro©ett se jsir biex ikun a©evolat l-istazzjon tal-midja Laburista. Fil-verità, jiddeçiedu n-nies jekk dan ilpro©ett huwiex se jsir verament min˙abba din l-istqarrija.

MiΩuri g˙as-sena 2016 •

Sej˙a g˙all-offerta biex jitwa˙˙lu sitt bicycle racks ©odda f’postijiet differenti fil-Belt Valletta

•

Tidal lane system – esperiment biex tittaffa l-problema tat-traffiku, fejn l-infrastruttura tkun tista’ titkabbar skont il-flow tattraffiku. Jekk dan jirnexxi mhuwiex eskluΩ li jsir l-istess f’lokalitajiet o˙rajn

•

Intemmet il-konsultazzjoni dwar l-uΩu ta’ trakkijiet u Ωwiemel fit-toroq – dalwaqt se jittie˙du d-deçiΩjonijiet

•

TM flimkien mal-Malta Enterprise se tid˙ol f’diskussjonijiet mal-korpi kostitwiti u trejdunjins biex tidda˙˙al sistema ta’ inçentivi biex il-postijiet tax-xog˙ol joffru trasport lill-˙addiema

•

Il-Pro©ett Connections – sej˙a g˙al trasport bil-ba˙ar bejn il-Belt, Tas-Sliema u n-Nofsinhar ta’ Malta

•

Inçentivi lill-kumpaniji biex jag˙mlu bicycle racks – allokat fond ta’ €150,000 biex il-Gvern i˙allas nofs l-ispiΩa

•

Muturi ta’ inqas minn 125 çilindra©© – il-liçenzja tag˙hom se tonqos g˙al €10 biss fis-sena

•

Sistema tat-trasport pubbliku huwa work-in-progress

•

Se tibqa’ fis-se˙˙ it-tax rebate lill-©enituri li jibag˙tu t-tfal tag˙hom bit-trasport tal-iskola

•

Kreditu tat-taxxa g˙al azjendi li joffru trasport b’xejn lill-˙addiema tag˙hom

•

Transport Malta se tinvesti €13-il miljun f’bini u fi rran©ar ta’ toroq

•

B˙ala pro©ett g˙at-tul hemm ukoll dak tal-Marsa Junction

06 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

“NIXTIEQ INKOMPLI FUQ IL-PASSI TA’ MISSIERI” Dr Jan Chircop Missieri kien bniedem impenjat mhux hazin, u avolja kien i˙oss li kien jg˙ix ˙ajja mg˙a©©la, dan kien jag˙mlu b’impenn u sens ta’ responsabbiltà. Kien iΩomm quddiem g˙ajnejh iΩ-Ωg˙ir u l-batut u jipprova jtellg˙u skaluna fissoçjetà. Dan kien jag˙mlu permezz tal-kuntatt li kien ikollu ta’ kuljum mal-pazjenti u malkostitwenti tieg˙u. Kien jispira ru˙u minn dak li jien inqis b˙ala le©©enda ˙aj tad-distrett: Çensu Moran, jew kif insibuh a˙na, Uncle Vince. Missieri dejjem qies lil Uncle Vince b˙ala t-tieni missier tieg˙u. Peress li inti l-akbar wild, kif affettwatek il-mewt ta’ missierek meta wie˙ed iqis li int ukoll kont g˙adek qed tistudja?

GLEN FALZON glen@kullhadd.com Hekk kif il-©img˙a li g˙addiet tfakkar is-seba’ anniversarju mill-mewt tal-mibki t-Tabib Karl Chircop, il-gazzetta KullÓadd tkellmet proprju mal-ewwel wild tieg˙u, Dr Jan Chircop, li qasam mag˙na diversi memorji sbie˙ ta’ missieru u kif din it-telfa affettwat lilu u lill-familja tieg˙u kif ukoll dwar l-ambizzjonijiet tal-futur. X’tibqa’ tiftakar missierek?

fuq

L-ewwel ˙a©a li ti©ini f’rasi hija d-da˙ka li kien ikollu stampata fuq wiççu. Wie˙ed dejjem kien i˙ossu komdu mal-ewwel mument li jiltaqa’ mieg˙u. Id-da˙ka ma kinitx maskra, però xempju tal-attitudni u l-predispoΩizzjoni lejn n-nies ta’ madwaru. Kien jilqg˙ek, jag˙drek, iwennsek, jinkora©©ik u jg˙inek. B˙ala ra©el tal-familja dejjem mexa b’mod eΩemplari mag˙na, u dejjem Ωammna fuq pedestall. Qatt ma ça˙˙adna minn xejn u dejjem ra kif g˙amel biex iΩommna kuntenti. G˙alkemm kien impenjat ˙afna bir-rwol attiv fis-soçjetà tag˙na, dejjem

sab il-˙in biex isostnina, jiggwidana u anke jsus warajna. L-aktar memorja li g˙adha tberren f’mo˙˙i hija meta waqqaf ix-xog˙ol u ©ie jarani d-dar qabel ma sifirt fuq btala ta’ xahar. Niftakru ˙iere© mill-bieb u die˙el lura filkarozza. Dak il-˙in donnha qalbi ˙ebbritni. U dak kien la˙˙ar mument li rajt lil missieri f’sa˙˙tu. Imbag˙ad hemm memorji fejn g˙allimni affarjiet importanti g˙al ˙ajti, u l-aktar espressjoni li mmudellatni hija meta kien jg˙idli: “Short cuts are the longest cuts of all.” Ji©ifieri jekk tid˙ol g˙al biçça xog˙ol, g˙amilha sew malewwel. Tippruvax tqassar jew traqqa’. Min˙abba li kien tabib – persuna tan-nies – x’kienu jg˙idu fuqu? Qabel ma miet missieri, kont naf li kien persuna rispettata fis-soçjetà. Però, na˙seb li diffiçli wie˙ed jirrealizza, kemm g˙alih innifsu, kif ukoll g˙annies ta’ madwaru, x’impatt

kellu fuq is-soçjetà. G˙adni sal-lum il-©urnata jkolli l-pazjenti tieg˙i u ˙bieb tal-familja li min˙abba l-we©g˙a jin-

faqg˙u jibku fil-klinika u nispiççaw inwennsu lil xulxin. Dan kollu seba’ snin wara li ˙alliena. Il©er˙a g˙adha hemm fost ilfamiljari, imma anke fost innies li b’xi mod jew ie˙or kien missilhom ˙ajjithom.

Meta rçivejt l-a˙bar kont fuq btala mal-˙bieb tieg˙i, flimwarrab tal-Messiku. Ma kellix idea ta’ x’kien qieg˙ed ji©ri. Kont qieg˙ed bla mowbajl peress li kien insteraqli. Il-linja wkoll kienet ˙azina u g˙aldaqstant il-komunikazzjoni kienet batuta. Però, x˙in Uncle Vince qalli: “Jan, a˙jar ti©i lura,” fhimt li ©ara xi ˙a©a. Ippakkjajt minnufih, qbadt erba’ titjiriet ming˙ajr ma naf kif, u wasalt lura fi Ωmien erbg˙a u g˙oxrin sieg˙a. Xorta ma stennejtx dak li sibt ma wiççi. Però, ma ˙assejtx piΩ jaqa’ fuqi, imma ˙assejt sens ta’ responsabbiltà u ppruvajt kemm jista’ jkun ng˙in milli stajt. Kont inqatta’ liljieli l-isptar ma’ misseri hawn Malta, u alternajna jien u ommi wkoll meta kien tela’ g˙all-kura l-Ingilterra. Kien fadalli la˙˙ar sena studju, u kont g˙adni kif bdejt no˙ro© ma’ marti dak iΩ-Ωmien. Ippruvajt kemm jista’ jkun niffoka fuq irrwol tieg˙i b˙ala membru talfamilja Chircop. Ridt ng˙in lil ommi, kif ukoll ng˙in lil ˙uti

fil-mument ta’ diffikultà tag˙hom. Ridt inkun hemm g˙al min kellu bΩonn, u ridt li min-na˙a tieg˙i ma nfixkilx u n˙alli kollox g˙addej ming˙ajr problemi. G˙aldaqstant, peress li kienet l-a˙˙ar sena tal-kors, iffukajt ˙afna fuq l-istudju. X’valuri rawwem fik li ressquk lejn il-Partit Laburista? Jien, b˙ala Jan Chircop, in˙ossni nidentifika sew malvaluri tal-Partit Laburista. Jien nemmen ˙afna li, kif jg˙id ilPrim Ministru, il-mod kif timxi ’l quddiem irid ikun wie˙ed moderat u progressiv. Nemmen ukoll li trid tinvesti u tag˙ti l-g˙odod liΩ-Ωg˙ir biex ikun jista’ jirnexxi. Ma nemminx bil-politika tal-vouchers. Kif jg˙id dak il-qawl IngliΩ: Give a man a fish, and you feed him for a day. Teach a man to fish, and you will feed him for a lifetime. Jien trabbejt fil-valuri talPartit Laburista u nemmen filpolitika ©dida tal-Prim Ministru Joseph Muscat, fejn il-pajjiΩ jimxi ’l quddiem meta Ω-Ωg˙ir u l-kbir jimxu t-tnejn ’il quddiem. Konxju wkoll li s-sistema governattiva qatt ma kienet, u lanqas se tkun, wa˙da perfetta, u hemm wie˙ed g˙andu jg˙in lil dawk li je˙lu fil-burokrazija. Ta’ kuljum in-nies isibuni fil-kliniki tieg˙i u jiena nag˙mel minn kollox biex ng˙inhom jeg˙lbu l-problemi, mhux ta’ sa˙˙ithom biss, imma anke lproblemi ta’ xog˙ol u ta’ burokrazija Ωejda, u ng˙inhom meta jkollhom bΩonn japplikaw g˙all-benefiççji socjali. Nixtieq nimxi fuq il-passi ta’ missieri, g˙ax nemmen li kull wie˙ed u wa˙da minna g˙andu jkollu opportunitajiet indaqs biex jirnexxi. Min qieg˙ed jirnexxi jaf li se jkompli jimxi ’l quddiem. Min qed jaqa’ lura jsib sostenn u dik lid li tg˙inu jqum fuq saqajh, jisfrutta l-potenzjal tieg˙u u jkompli miexi ’l quddiem. Missieri kkontesta ˙afna elezzjonijiet b’suççess. L-islogans li kien juΩa kien jg˙ixhom ta’ kuljum. Fosthom:‘G˙at-tabib kul˙add ˙abib’ u ‘Dejjem hemm g˙alik’. Dan hu xxog˙ol li nixtieq inkun il-kontinwazzjoni tieg˙u jien.

LOKALI KÓ

25|10|2015 07

kullhadd.com

“IMPENN LI L-EKOKONTRIBUZZJONI TITNEÓÓA SAL-AÓÓAR TAL-LEÌIÛLATURA”

RITRATT: ALAN SALIBA

Il-Ministru Leo Brincat

RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com B’riΩultat tat-tnaqqis talekokontribuzzjoni, familja li die˙la f’dar ©dida se tiffranka medja ta’ €200 fuq prodotti elettroniçi u elettriçi. Dan qalu negozjant ewlieni li jbig˙ dawn il-prodotti, waqt Ωjara li g˙amel il-Ministru Leo Brincat fil-˙anut tieg˙u. Iltqajna mal-Ministru g˙allIΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima fejn spjegalna f’iktar dettall il-˙sieb wara ttne˙˙ija tal-ekokontribuzzjoni, kif ukoll il-passi li jmiss b’rabta mal-˙ela u r-riçikla©©. Gvern Nazzjonalista ma kienx obbligat ida˙˙al lekokontribuzzjoni Il-Ministru Leo Brincat jispjega li hekk kif il-Partit Laburista tela’ fil-Gvern, minnufih kien iffaççjat bil-korpi kostitiwiti, fosthom il-Kamra tal-Kummerç u l-GRTU, li talbu li titne˙˙a lekokontribuzzjoni. Jg˙id li l-Gvern ta’ qabel kien

g˙amel memos u kellu kollox lest, iΩda din il-proposta qatt ma telg˙et fil-Kabinett. “Meta jien staqsejt lis-Segretarju Permanenti x’kien ©ara, dan qalli li r-ra©uni kienet li b’din il-miΩura kienu se jnaqqsu dd˙ul tal-Gvern, liema d˙ul ma kinux jafu minn fejn se jirkupraw,” isostni l-Ministru. “Fil-fatt, sibt cabinet paper li lanqas biss kienet telg˙et g˙allKabinett.” Il-Ministru jg˙id li g˙alhekk kellu jiffaççja pressjoni ©ustifikata mill-korpi kostitwiti. “A˙na g˙ednielhom li lesti li nag˙mluha, iΩda mhux f’daqqa, u li se nibdew biçça biçça.” Jispjega li f’pajjiΩna kellna poΩizzjoni irregolari fuq ilWEEE, li hija direttiva talKummissjoni Ewropea dwar liskart elettriku u elettroniku, li minnu hemm g˙axar tipi. Dawn jinkludu household appliances, apparat tal-IT u tattelekomunikazzjoni, apparat tal-konsumatur, pannelli fotovoltajçi, apparat tad-dawl, g˙odda elettrika u elettronika, ©ugarelli, apparat sportiv,

apparat elettroniku mediku, strumenti ta’ monitora©© u kontroll, kif ukoll dispensers awtomatiçi. Jg˙id li din hi direttiva tal-UE li ilna ˙afna fil-ksur tag˙ha filprattika; g˙ax il-Gvern adottaha iΩda ma ˙addimhiex. “Tannegozju kienu qed jg˙idu li qed i˙allsu l-ekokontribuzzjoni u jnaqqsu mill-kompetittività tag˙hom, g˙ax min jixtri minn barra ma j˙allashiex,” isostni lMinistru. Il-Ministru jikkjarifika li g˙alkemm il-WEEE hija direttiva tal-UE, l-ekokontribuzzjoni ma kinitx obbligu impost millUnjoni Ewropea. Jg˙id li din hija distinzjoni importanti, li fuq il-karta kienet imniΩΩla b˙ala taxxa ambjentali, iΩda Gvern Nazzjonalista ma kienx obbligat ida˙˙alha. Hemm bΩonn ta’ konsultazzjoni fuq il-livelli kollha Il-Ministru Brincat jg˙id li nnegozjanti ma ridux jirre©istraw ru˙hom fil-WEEE, g˙ax kienu se jispiççaw i˙allsu Ωew© taxxi. “G˙alhekk irra©unajna li bit-

tne˙˙ija tal-ekokontribuzzjoni nie˙du l-opportunità biex innegozji jirregolaw lilhom infushom fuq il-WEEE.” Jis˙aq li saret konsultazzjoni s˙i˙a mal-Kamra tal-Kummerç, il-GRTU u l-Green MT, tant li lproposta ori©inali ppreΩentata fil-Kabinett inbidlet radikalment wara li ˙adu ssu©©erimenti tal-korpi kostitwiti. “Tant kellna poΩizzjoni komuni li, meta ©ejna biex invaraw l-iskema, il-konferenza g˙amilnieha mag˙hom u dawn appo©©jaw il-linja tal-Gvern.” IΩid li l-korpi kostitwiti g˙amlu enfasi fuq l-infurzar, g˙ax ming˙ajr infurzar jibbenefika biss min ma jid˙olx fl-iskema u jabbuΩa minnha. “A˙na qed nag˙mlu sforz biex ikun hemm infurzar a˙jar fil-MEPA u nwaqqfu stakeholders group li se jkun mag˙mul minn nies tekniçi fi ˙dan il-Ministeru g˙all-Ambjent, il-MEPA b˙ala regolatur, il-Green MT u lGreen Pak.” Jispjega li dan g˙amluh biex waqt it-t˙addim tal-WEEE, jekk ikun hemm problema, ikunu jistg˙u jiddiskutuha bejniethom millewwel ˙alli ti©i solvuta malajr. “Jien na˙seb li, biex ir-riforma tirnexxi, importanti li jkun hemm konsultazzjoni malkorpi kostitwiti mhux biss meta titfassal il- policy , iΩda wkoll meta tkun qed ti©i implimentata,” isostni l-Ministru. “G˙ax inti tista’ tag˙mel policy tajba, imma meta ti©i biex timplimentaha, tant ikun hemm skossi u problemi li tispiçça biex tg˙arraq kollox.” Il-ma©©oranza tan-negozji qed ibaxxu l-prezzijiet Nistaqsu fiex se tikkonsisti ttne˙˙ija tat-tieni faΩi talekokontribuzzjoni? Il-Ministru jg˙id li hemm diversi o©©etti li se ji©u eΩentati mill-ekokontribuzzjoni; hemm kaΩijiet fejn se tidda˙˙al forma ta’ sisa, speçjalment jekk dawn ini©©su l-ambjent. “Jien infurmat li qed isiru konsultazzjonijiet mal-Ministeru tal-Finanzi f’laqg˙at separati ma’ dawn l-organizzazzjonijiet kollha,” jg˙id il-Ministru Brincat. Itenni li l-Gvern huwa impenjat li jne˙˙i l-ekokontribuzzjoni kollha matul din ille©iΩlatura. Mistoqsi kemm il-konsumatur se jiggwadanja mit-tne˙˙ija ta’ din it-taxxa, il-Ministru qal li, ovvjament, f’suq ˙ieles ma jis-

tax jag˙ti garanzija li kul˙add se jra˙˙as il-prezzijiet. Jg˙id li, però, dawn in-negozjanti dan la˙˙ar kienu qed jilmentaw li lkonsumaturi Maltin qed jippreferu jixtru minn pajjiΩi o˙ra b˙al Sqallija. “Jekk hemm negozjant li jwebbes rasu u ma jbaxxix ilprezzijiet huwa se jbati, g˙ax ma jibqax kompetittiv u l-konsumaturi jmorru jixtru ming˙and min g˙andu prezzijiet or˙os,” jg˙id il-Ministru. Il-©bir tal-fliexken: l-iktar miΩura li se tag˙ti spinta g˙ar-riçikla©© Dwar il-˙ela tal-ikel il-Ministru qal li di©à sar rapport preliminari fuq il-˙ela tal-ikel, però filba©it il-Gvern qed jikkommetti ru˙u biex jag˙mel l-istudji neçessarji ˙alli jara jekk g˙andux jille©iΩla fuq din ilmaterja. Sal-a˙˙ar ta’ Jannar se tkun tnediet konsultazzjoni pubblika fuq din il-materja. “L-idea hija li nag˙mlu li©i li tirregola li ma jin˙eliex ikel, imbag˙ad ikun hemm awtorità regolatorja li tinforza u tara li l-ikel imur g˙and min g˙andu bΩonnu qabel ma tintla˙aq id-data ta’ skadenza.” Il-Ministru jis˙aq li din se tkun prijorità g˙all-ba©it li jmiss, u li sadanittant il-Gvern irid ikun la˙aq eΩamina lmudelli eΩistenti f’pajjiΩi o˙ra u kkonkluda l-proçess ta’ konsultazzjoni, biex finalment jara x’tip ta’ le©iΩlazzjoni g˙andna bΩonn. Fuq su©©ett differenti, ilMinistru Brincat jiΩvela li se tin˙are© dalwaqt sej˙a g˙allproposti g˙all-©bir ta’ fliexken tal-plastik u metall li jkun fihom likwidu g˙ax-xorb. Din se tit˙addem b’inçentivi g˙allkonsumatur. L-idea hi li jekk ikun hemm post li jiddisponi minn ˙afna fliexken b˙al, pereΩempju, xi skola, dawn jiddisponu minnhom kif suppost u jing˙ataw xi forma ta’ inçentiv, anke fiskali, li jistg˙u jsarrfuh xi mkien ie˙or. Jispjega li barra minn Malta jeΩistu postijiet fejn titfa’ flixkun tal-plastik ©o magna qrib metro u din mill-ewwel tag˙tik biljett g˙all-metro. G˙alhekk int qed tirriçikla u ti©i ppremjat mill-ewwel. “Din se tkun l-iktar miΩura li se tag˙ti spinta favur l-ambjent bir-riçikla©© tal-iskart f’pajjiΩna,” sostna l-Ministru Brincat.

BÛONN TA’ IKTAR EDUKAZZJONI U PROTEZZJONI Il-Gvern huwa impenjat li jinkora©©ixxi lin-nies biex jinvestu flushom b’modi li jirrendulhom aktar ming˙ajr ma jid˙lu f’riskji Ωejda. Jemmen ukoll li aktar kumpaniji Maltin g˙andhom ji©u kkwotati filBorΩa ta’ Malta. G˙al dan il-g˙an, hemm bΩonn li f’dan il-qasam ikun hemm aktar edukazzjoni u protezzjoni. Dan qalu l-Ministru g˙all-Finanzi Edward Scicluna waqt id-diskors tal-ftu˙ ta’ konferenza organizzata mill-BorΩa ta’ Malta bl-iskop li tg˙olli llivell tal-litteriΩmu finanzjarju fost l-investituri. Fost il-kwistjonijiet li indirizza l-Ministru Scicluna kien hemm dik tal-intaxxar tad-dividendi skont liskeda l-antika. Spjega li din tolqot l-iktar dawk li di©à gawdew mill-qtug˙ ta’ dawn l-a˙˙ar tliet snin u li ©ie jiswa lill-Gvern madwar €45 miljun fi d˙ul

inqas. Huwa qal li l-Gvern ried li g˙as-sena d-die˙la lewwel jindirizza s-sitwazzjoni ta’ min kien g˙adu ma bbenefika xejn minn tnaqqis fit-taxxa, imbag˙ad jg˙addi biex jaqta’ mit-taxxa fuq id-dividendi. “IlGvern be˙siebu li din tad-dividends jirran©aha kif g˙andu jkun,” wieg˙ed il-Ministru. Se ji©i varat prodott mill-privat g˙all-pensjoni tat-tielet pilastru Il-Prof. Scicluna ˙abbar ukoll li ©imag˙tejn o˙ra se ji©i varat mill-privat prodott tal-pensjonijiet tat-tielet pilastru. Semma’ wkoll il-fatt li qabel l-a˙˙ar tassena se tg˙addi mill-Parlament il-li©i dwar l-Arbitru

g˙as-Servizzi Finanzjarji. Tkellem dwar kif diversi kienu n-nies li tilfu ˙afna flejjes intortament. LArbitru se jkun qed iservi ta’ qorti g˙al dan ilqasam, u se jaqta’ s-sentenzi fi Ωmien qasir u ming˙ajr spejjeΩ kbar g˙al min jag˙Ωel li jirrikorri quddiemu. Il-Ministru sa˙aq dwar il-˙tie©a ta’ aktar edukazzjoni finanzjarja. “Óafna nies ja˙dmu u jbatu ˙ajjithom kollha biex i©emmg˙u u jinvestu flushom u jsibu lil xi ˙add li jpo©©ihomlhom f’riskji mhux me˙tie©a ming˙ajr lg˙arfien tag˙hom. Hemm bΩonn ukoll edukazzjoni tal-midja, g˙ax ikun hemm kaΩijiet fejn dawn jag˙tu lill-investituri u lill-investituri potenzjali informazzjoni skorretta jew mhux preçiΩa.”

08 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

“IL-GVERN QIEGÓED IBIDDEL ID-DIREZZJONI TAL-PAJJIÛ” Il-Prim Ministru Joseph Muscat

“Qabel il-poplu kien jitkellem dwar kemm il-Gvern ˙adlek fil-ba©it, issa d-diskussjoni hija dwar kemm tak.”

Fid-diskors li g˙amel filParlament dwar il-ba©it, ilPrim Ministru Joseph Muscat elenka l-miΩuri li ttie˙du minn Gvern Laburista biex tissa˙˙a˙ l-ekonomija u ji©i stimulat innegozju f’pajjiΩna. Huwa spjega wkoll g˙alfejn il-Kap talOppoΩizzjoni Simon Busuttil m’g˙andux il-kredenzjali biex ji©©udika l-operat tal-Gvern hekk kif g˙andu intepretazzjoni tal-istatistiçi li ma titwemminx. Ekonomija b’sa˙˙itha hija s-sisien ta’ kull ˙a©a o˙ra Il-Prim Ministru Joseph Muscat spjega li l-Gvern preΩenti qieg˙ed ibiddel lil Malta g˙alla˙jar u kul˙add qed jag˙raf dan. Huwa sa˙aq wkoll li lGvern qieg˙ed jipprepara lillpajjiΩ g˙all-isfidi tal-futur ˙alli jkun fuq ta’ quddiem u mhux joqg˙od ji©ri biex ila˙˙aq ma’ ˙addie˙or. Muscat tenna illi ekonomija b’sa˙˙itha hija s-sisien ta’ kull ˙a©a o˙ra. Huwa esprima lfehma li l-frott tal-˙idma ta’ dawn l-a˙˙ar sentejn u nofs di©à qieg˙ed jidher hekk kif sa issa Malta g˙andha l-aqwa riΩultati ekonomiçi ta’ dawn la˙˙ar g˙oxrin sena.

Fost l-o˙rajn, il-qg˙ad f’pajjiΩna niΩel g˙all-minimi storiçi grazzi g˙al miΩuri li qeg˙din jippremjaw il-bΩulija u j˙ajru aktar nies jo˙or©u ja˙dmu. Il-Gvern qieg˙ed jg˙in ukoll dawk li huma laktar fil-bΩonn, b˙all-pensjonanti, li g˙all-ewwel darba fla˙˙ar g˙oxrin sena re©g˙et Ωdiditilhom il-pensjoni minima. Il-Prim Ministru spjega wkoll li l-Gvern immexxi minnu qieg˙ed ji©©ieled l-abbuΩ millbenefiççji u qal li dan qieg˙ed isir g˙aliex dan l-abbuΩ imur kontra l-©ustizzja soçjali. Huwa ddeskriva l-amministrazzjoni preΩenti b˙ala l-aktar Gvern pro-business li qatt kellu pajjiΩna fejn qieg˙ed ikun spalla ma’ spalla mannegozji sabiex jin˙olqu aktar opportunitajiet g˙at-tkabbir ekonomiku. Dawn l-istess miΩuri qeg˙din jippermettu mobbiltà soçjali li to˙loq middleclass ©dida, kif kien imwieg˙ed fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali. Ir-riΩultati poΩittivi li qeg˙din naraw setg˙u isiru realtà g˙aliex dan huwa gvern li ma jemminx fil-politika tal-g˙ejra u t-tbeΩΩieg˙ illi ©©elled linnies ma’ xulxin. Minflok,

Gvern Laburista qieg˙ed i˙addan politika ta’ tama u kura©©, illi permezz tag˙ha dawwar id-direzzjoni tal-pajjiΩ. Muscat spjega wkoll li llum il-©urnata l-poplu jaf li dan mhuwiex gvern li jimxi b’çiklu elettorali fejn jid˙lu l-ba©its. Minflok qieg˙ed jara ba©its li huma parti minn pjan ekonomiku çar u li qieg˙ed iwassal g˙ar-riΩultati. B’hekk, fejn qabel il-poplu kien jitkellem dwar kemm il-Gvern ˙adlek fil-ba©it, issa ddiskussjoni hija dwar kemm tak. Pjanar g˙aqli Dawn ir-riΩultati ekonomiçi ma setg˙ux jinkisbu kieku ma g˙andniex finanzji pubbliçi verament b’sa˙˙ithom. Il-Prim Ministru sa˙aq li huwa façli g˙all-Gvern biex inaqqas iddefiçit f’sena wa˙da. Sabiex g˙amlu dan, pajjiΩi o˙ra naqqsu l-pensjonijiet, g˙ollew ittaxxi u naqqsu l-pagi tal˙addiema. Il-Gvern Malti però, g˙aΩel li jnaqqas id-defiçit b’mod gradwali filwaqt li qed inaqqas ilpiΩijiet minflok iΩidhom. G˙aldaqstant, huwa qieg˙ed ikompli jkabbar l-ekonomija

filwaqt li qeg˙din itejbu lfinanzi tal-Gvern. B’hekk, lamministrazzjoni Laburista, li wirtet defiçit ta’ 3.6%, irnexxielha tniΩΩel din il-figura g˙al 1.6% u qeg˙da timmira g˙al 1.1% matul is-sena li ©ejja. Barra minn hekk, il-Gvern preΩenti wiret dejn ta’ 71%, illi permezz ta’ politika fiskali g˙aqlija, issa naqset g˙al 66.6% u s-sena d-die˙la se taqa’ g˙al 65%. Sadanittant, il-Kap talOppoΩizzjoni qieg˙ed igerger li d-dejn Ωdied b’€600 miljun f’sentejn, meta fit-tliet xhur li g˙amel b˙ala viçi kap tal-Partit Nazzjonalista d-dejn Ωdied b’€300 miljun. Dan il-mod responsabbli kif qeg˙din ji©u amministrati lfinanzi pubbliçi huwa mmotivat mill-fatt li dan il-Gvern ma jridx i˙alli dejn g˙all-©enerazzjonijiet futuri, imma ©id xi jgawdu. B’hekk, huwa qieg˙ed juri li g˙andu pjan çar, filwaqt li lKap tal-OppoΩizzjoni dam jg˙id li se jippreΩenta l-viΩjoni tieg˙u, imma dak li smajna fid-diskors li g˙amel filParlament kien negattiv, distruttiv, personali u mimli Ωbalji. G˙aldaqstant, il-Prim Ministru sostna li lOppoΩizzjoni m’g˙andhiex ilkredenzjali biex tag˙mel ©udizzji fejn tid˙ol l-ekonomija. DeçiΩjoni stramba Fid-diskors tieg˙u, il-Prim Ministru semma li dan il-gvern huwa pro-business u dan jo˙ro© çar meta wie˙ed jara li ta˙t din l-amministrazzjoni nfet˙u medja ta’ tmien kumpaniji kuljum. Madankollu, l-g˙ajnuniet li qieg˙ed jag˙ti dan il-gvern huma differenti minnn dawk li kien joffri dak preçedenti. B˙ala eΩempju, huwa semma kif dan il-gvern kellu jintervjeni biex isalva x-xog˙ol talkumpanija TRC, illi kienet timpjega xi 100 ru˙ qabel ma keççiethom u telqet ‘l hemm. Il-Prim Ministru sostna illi li tfalli kumpanija hija ˙a©a normali, minkejja l-fatt li Gvern Nazzjonalista taha $10 miljun f’g˙ajnuniet diretti u indiretti. Madankollu, huwa Ωvela li riçentement ©iet g˙all-attenzjoni tieg˙i d-due diligence li sar mill-Gvern fl-2011. Muscat kkwota rapport li nkiteb minn espert ma˙tur mill-amministrazzjoni preçedenti stess li qal illi “all the research undertaken demonstrates that their affiliate companies have been unsuccessful. This raises an important question, not just about their effectiveness, but also, the source of their wealth. In short, the research until now raises many more questions than it answers.” Il-Prim Ministru spjega li meta l-esperti intervistaw wie˙ed mill-investituri f’dan ilpro©ett, l-impressjoni li kellhom tieg˙u kompliet issir aktar pessimista fejn sostnew

li, “They have something to hide. There is no other option than to assume that he was engaged in criminal activity and his wealth stems from this.” G˙aldaqstant, il-Prim Ministru staqsa g˙alfejn, b’rapport b˙al dan quddiemu, ilGvern Nazzjonalista injora rapport tal-esperti li qabbad hu stess u ta $10 miljuni lil dawn l-investituri. Il-fatti wara l-istatistiçi Il-Prim Ministru sostna wkoll li l-mod kif qieg˙ed jinterpreta listatistiçi l-Kap talOppoΩizzjoni juri li qieg˙ed jg˙ix f’dinja parallela. Dan g˙aliex, minflok juΩa statistika mag˙rufa minn kul˙add, b˙al dawk tal-Eurostat, il-Kap talOppoΩizzjoni qieg˙ed jo˙ro© b’figuri li wie˙ed jibda jg˙id ‘minn fejn qed i©ibhom?’ Muscat semma l-eΩempju talesportazzjoni illi, skont il-PN, naqset. Madankollu, il-Eurostat qeg˙da tg˙id li l-esportazzjoni Ωdiedet bi 8%, filwaqt li lesportazzjoni g˙al barra lEwropa qeg˙da tiΩdied b’27%, rati li huma aktar mill-medja Ewropea. Ekonomija aktar b’sa˙˙itha tfisser ukoll aktar postijiet taxxog˙ol. Meta kien elett ilgvern preΩenti, huwa sab ma’ wiççu qg˙ad li kien qrib it8,000. Madankollu, huwa rnexxielu jo˙loq 17-il post taxxog˙ol kuljum, ji©ifieri tliet darbiet aktar mill-gvern ta’ qabel. B’hekk, issa l-ammont ta’ nies jirre©istraw huma anqas minn 5,000, l-inqas livell ta’ qg˙ad mill-1991 ‘l hawn. Hawnhekk, il-Prim Ministru rrefera g˙all-argument tal-Kap tal-OppoΩizzjoni illi sostna li n-numru ta’ nies qieg˙da jonqos g˙aliex qeg˙din jinqatg˙u nies mir-re©istrar. Madankollu, Muscat sostna li dan il-gvern huwa kburi li ji©©ieled l-abbuΩ mill-benefiççji g˙aliex dan qieg˙ed jg˙in biex dawn imorru g˙and min verament g˙andu bΩonnhom. Barra minn hekk, huwa spjega li, minkejja li l-Partit Nazzjonalista qieg˙ed isostni li ˙afna mill-impjiegi l-©odda qeg˙din ikunu mas-settur pubbliku, fil-verità ta˙t dan ilgvern tmienja minn kull g˙axar postijiet tax-xog˙ol in˙olqu mis-settur privat. Sadanittant, 72% taΩ-Ωew© impjiegi l-o˙ra n˙olqu fis-setturi tas-sa˙˙a u l-edukazzjoni. Invenzjoni o˙ra tal-PN dwar l-impjiegi hija dik illi l-pagi Ωdiedu biss b’€200 fis-sena ta˙t Gvern Laburista filwaqt li matul it-tmexxija Nazzjonalista Ωdiedu b’€500. Madankollu, ilPrim Ministru ©ibed l-attenzjoni g˙all-fatt li t-tabella li uΩa Simon Busuttil stess kellha nota li tg˙id li din l-istatistika mhix rappreΩentattiva. G˙aldaqstant, Muscat irrefera g˙al statistici tal-Labour Force Survey, l-istess statistici li timxi fuqhom l-Unjoni Ewropea stess, li tg˙id illi, ta˙t il-gvern ta’ qabel, il-pagi Ωdiedu biss b’medja ta’ €303, filwaqt li ta˙t

LOKALI KÓ

25|10|2015 09

kullhadd.com

Gvern Laburista dawn Ωdiedu b’€333. Il-Prim Ministru spjega wkoll li l-gvern qieg˙ed inaqqas ilpiΩijiet fiskali kemm jifla˙, imma b’mod responsabbli. B’hekk, dak li ˙addiehor wieg˙ed u ma wettaqx, dan ilgvern qieg˙ed iwettqu. Fost ilbidliet li saru kien hemm dawk fit- tax brackets , illi naqsu ˙afna piΩijiet fuq min g˙andu d˙ul baxx. Dan barra s-€600 fis-sena li l-familji qeg˙din jiffrankaw bit-tnaqqis tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Jie˙du l-meritu g˙al xog˙ol ˙addie˙or Il-Prim Ministru wera wkoll xettiçiΩmu dwar il-kredenzjali tal-OppoΩizzjoni fejn jid˙ol issettur tal-ener©ija. Hawnhekk staqsa g˙alfejn, jekk verament il-kontijiet tra˙˙su min˙abba lBWSC u l-interconnector, kif sostna Busuttil, g˙alfejn dan ma sarx fi Ωmien il-Partit Nazzjonalista? Minflok, meta dan ©ie propost mill-Partit Laburista qabel l-elezzjoni, il-PN kien iddeskriviha b˙ala Alice in Wonderland, xi ˙a©a li din ma tistax issir. Issa, spjega l-Prim Ministru, lOppoΩizzjoni qeg˙da tg˙id li m’g˙andniex bΩonn power station ©dida f’Dellimara. Però, jekk il-gvern isegwi dan ilparir ikun hemm konsegenzi negattivi g˙all-pajjiΩ. L-ewwel, li l-power station ta’ Dellimara attwali tinΩamm kif inhi u allura tibqa’ ta˙dem bil-Heavy Fuel Oil illi jiswa u jni©©es aktar. Barra minn hekk, ikollha ter©a’ tibda topera l- power station talMarsa, bil-konsegwenzi kollha g˙as-sa˙˙a tal-Maltin. Dan ikollu jsir hekk kif ir-regoli Ewropej jobligaq l-Istati Membri li jkollok ‘excess capacity’ g˙al kaΩijiet ta’ emer©enza. It-tieni riskju huwa li ji©ru xi ˙sarat lill- interconnector kif ©ara riçentement, sitwazzjoni li tista’ t˙alli lill-pajjiΩ bla dawl g˙al jiem s˙a˙ jekk ma jkunx hemm sorsi alternattivi ta’ dawl. L-OppoΩizzjoni mhix kredibbli Dawn ix-xenarji, sa˙aq Muscat, jimminaw l-istabbiltà ekonomika tal-pajjiΩ u juru li Busuttil ma fehmx il-prinçipji baΩici tal-ekonomija. Madankollu, il-Prim Ministru spjega li dawn huma biss eΩempji li juru kemm il-Kap tal-OppoΩizzjoni mhuwiex kredibbli. Fost l-iΩbalji tal-OppoΩizzjoni li elenka Muscat kien hemm dawk relatati maç-childcare b’xejn, fejn il-PN qal li ma jistax isir u issa kull familja qeg˙da tiffranka €5,000 fis sena. Qabel l-elezzjoni, il-PN kien sostna wkoll li l-paga minima se ti©i ffrizata u issa lGvern naqqas it-taxxi fuq idd˙ul. Fuq id-defiçit, il-Partit Nazzjonalista kien qal li lGvern ma jistax iniΩΩlu ta˙t it3% u issa Amministrazzjoni Laburista qieg˙ed jimmira li jniΩΩel sa 1.1% fl-2015. G˙aldaqstant, minkejja li qal illi ‘Labour Won’t Work’, issa g˙andna l-aktar ekonomija li qeg˙da timxi ‘l quddiem flEwropa, bl-og˙la ammont ta’ persuni attivi fis-suq taxxog˙ol li qatt ra pajjiΩna.

SIMON BUSUTTIL: DISKORS NEGATTIV U DISTRUTTIV F’diskors negattiv u distruttiv ie˙or, diskors li b˙alu drajna naraw mill-Kap talOppoΩizzjoni, Simon Busuttil irrea©ixxa g˙all-ba©it li ppreΩenta dan il-Gvern ˙mistax ilu. Ba©it li kien milqug˙ b’mod tajjeb ˙afna millimsie˙ba soçjali, min-negozji u l-familji Maltin u G˙awdxin, iΩda mhux mill-Kap talOppoΩizzjoni u l-Partit tieg˙u. Kap tal-OppoΩizzjoni li jinsab distakkat. Fuq kollox, Simon Busuttil ikkonferma kemm huwa politiku tal-passat. Politiku li jrid ilfirda u li jikkritika bl-addoçç basta li jipprova jie˙u vanta©© politiku. Skont il-Viçi Kap Nazzjonalista tieg˙u, Mario DeMarco, matul id-diskors tieg˙u wara l-ba©it 2016, Simon Busuttil kellu jippreΩenta l-viΩjoni tieg˙u g˙all-pajjiΩ, kellu jippreΩenta l-ideat tieg˙u g˙all-pajjiΩ. IΩda dawn l-ideat tal-Kap tal-OppoΩizzjoni kienu attakki personali u kritika filkonfront ta’ mizuri li ser ikunu qed jag˙mlu d-differenza fil˙ajja tan-nies. Huwa çar li Simon Busuttil m’g˙andu l-ebda idea u filfatt lanqas biss ippreΩenta proposta wa˙da. Illum il-poplu qed jifhem kif il-Kap Nazzjonalista ma jistax jittie˙ed bis-serjetà, meta jitkellem tant fuq ˙addie˙or, meta jikkritika ˙afna, iΩda meta ji©i g˙as-si u n-no ma jo˙ro© bl-ebda alternattiva minkejja li qal li jixtieq li jkun Prim Ministru u li jrid juri li l-Partit Nazzjonalista huwa Gvern alternattiv. Çar li Busuttil ma jifhimx flekonomija Ir-reazzjoni tal-Kap talOppoΩizzjoni kienet nieqsa mill-aspett ekonomiku, li jidher bl-aktar mod çar kif dan huwa settur li Busuttil ma jifhimx fih, iΩda li ag˙ar minn hekk, anke min qed jag˙tih ilpariri, jidher li mhux qieg˙ed jag˙tih pariri tajbin. Ikkwota figuri Ωbaljati talekonomija apposta biex jipprova jpo©©i f’dubbju s-suççess ekonomiku ta’ pajjiΩna, suççess ekonomiku li huwa evidenti mhux biss mill-lat numeriku, figuri li ma jista’ jmerri ˙add, iΩda fuq kollox li qed i˙ossu n-nies fi bwiethom. Illum Malta g˙andna tkabbir ekonomiku ming˙ajr preçedent, qg˙ad li suppost kellu jla˙˙aq it-8,000 ru˙ u li llum jinsab g˙all-ewwel darba ta˙t il-5,000, l-ewwel darba sa mill1991, id-dejn u d-defiçit jinsabu dejjem neΩlin isfel, iΩda xorta l-Kap tal-OppoΩizzjoni qalilna fid-diskors tieg˙u stess fil-Parlament li l-Gvern qed jie˙u deçiΩjonijiet li ma jiggarantux is-sostenibbilità. Dan huwa l-istess Simon Busuttil li qalilna wkoll li ‘Labour won’t work’, li kellna mmorru g˙all-bail-out u li kellna nibqg˙u de˙lin gas down ©ol-˙ajt. Prova jikkritika mizuri b˙at-tnaqqis fl-income tax, iΩΩieda fil-pensjonijiet, u l-pensjonijiet fejn qal li dan mhux biΩΩejjed. Busuttil iΩda jmissu staqsa lin-nies jekk dawn hux ser jg˙inuhom. Imissu staqsa

lill-koppji Ωg˙aΩag˙ jekk €5,000 fi bwiethom hux ser jg˙inuhom, staqsa lill-anzjani jekk hux ser jag˙mlulhom differenza Ω-Ωieda fil-pensjonijiet. G˙al min ˙a aktar minn ¤1miljun f’konsulenzi, forsi le, iΩda g˙all-poplu iva. L-ebda ener©ija

kredenzjali

fl-

Settur ie˙or li Busuttil tkellem fuqu kien is-settur tal-ener©ija, ming˙ajr dubju settur li l-Kap tal-OppoΩizzjoni m’g˙andu lebda kredenzjali fih. Qal li lPower station tal-Marsa ng˙alqet bis-sa˙˙a tal-Partit Nazzjonalista. Imma kif allura, meta kienet ilha mwieg˙da sa mill-1987, ma ng˙alqitx qabel? Qalilna li m’hemmx bΩonn power station ©dida, dikjarazzjoni li tfisser li Simon Busuttil huwa kontra l-uΩu tal-gass u jrid li nkomplu nuΩaw l-iktar fjuwil li j˙amme© biex ikun i©©enerat l-elettriku. Anke fuq il-prezzijiet tal-petrol u d-dijzil il-Kap tal-OppoΩizzjoni qed jikkwota prezzijiet li ma jeΩistu fl-ebda pajjiΩ Ewropew. Fuq kollox dan il-Gvern da˙˙al l-istabbilità, il-prezzijiet naqqsu g˙al 9 darbiet filwaqt li l-poplu Malti u G˙awdxi meta mqabbel mal-prezzijiet medji li j˙allsu l-Ewropej qed i˙allsu inqas fil-prezz tal-petrol u ddijΩil. Jipprova jnissel biΩa’ infondata Isemma wkoll il-qasam tassa˙˙a, wirt ie˙or diΩastruΩ ta’ Gvern Nazzjonalista, li Simon Busuttil kien jag˙mel parti minnu b˙ala Viçi Kap Nazzjonalista. Il-Kap talOppoΩizzjoni tkellem ukoll fuq dan il-qasam iΩda ma semma mkien kif dan il-Gvern nieΩel il-mediçini out of stock, li huwa stess qal li anke tal-grocer ikollu l-affarijiet out-of stock, minn 130 g˙al 5 fil©img˙a. Gvern li ˙adem u qed ja˙dem sabiex ikun hemm aktar sodod fl-isptar Mater Dei. Simon Busuttil kritika wkoll investiment ta’ €200miljun filqasam tas-sa˙˙a u qed jipprova jnissel il-biΩa fost il˙addiema G˙awdxin li ja˙dmu fl-isptar f’G˙awdex. Sintomatiku ta’ kampanji ta’ biΩa li konna naraw qabel la˙˙ar elezzjoni ©enerali. Kritika l-programm ta’ Çittadinanza b’investiment, minkejja li din il-mizura ˙alliet €75miljun f’fond apposta, imexxi minn David Curmi li se

“Il-Prim Ministru u lMinistru tal-Finanzi qed jie˙du deçiΩjonijiet li mhux talli se jwaslu g˙al tkabbir sostenibbli, talli ser jirriskjaw is-sostenibbilità fl-ekonomija tag˙na” jkun qed jipproponi pro©etti g˙all-pajjiΩ, l-istess programm li ˙afna qrib Busuttil illum huma a©enti tieg˙u u sewwa jag˙mlu. Jifta˙ar (u jigdeb) li bir-rota wasal qabel karozza u mutur Tkellem fuq il-problema tattraffiku, daqs li kieku din ilproblema bdiet issa ta˙t dan ilGvern u qabel ma kienx hawn problema. L-ironija hija li l-Viçi Kap tieg˙u l-ie˙or, Beppe Fenech Adami fta˙ar li Gvern Nazzjonalista bena l-infrastruttura tal-pajjiΩ. Illum dan il-Gvern qed ja˙dem bis-serjetà fuq dan ilqasam sabiex din il-problema tkun imtaffija u ppropona numru ta’ affarijiet li kienu murija fil-budget. Busuttil fta˙ar ukoll li mar ix-xog˙ol bir-rota, iΩda anke fuq xi ˙a©a hekk ma qalx il-verità, hekk kif qal li wasal qabel il-karozza u l-mutur li kienu mieg˙u, meta filfatt il-karozza kienet di©a’ pparkjata! Fuq kollox, Busuttil g˙amel 3 kwarti tas-sag˙tejn li kellu jattaka lin-nies b’mod personali li kkonferma fuq kollox kif ilKap tal-OppoΩizzjoni huwa wie˙ed tad-double standards. Jattakka lin-nies fuq livell personali Ikkritika nies li l-unika problema g˙al Busuttil huwa li dawn Laburisti. G˙al Kap talOppoΩizzjoni, li tkun Laburist ma jikkwalifikax biex ta˙dem. Nesa jsemmi n-numru ta’ nies li dda˙˙lu fi Gvern Laburista mhux biss f’poΩizzjonijiet ta’

fiduçja, iΩda li sabulhom post b’mod permanenti. Ma semmiex id-direct orders li ˙a hu stess u ma semmiex lanqas innies li da˙˙al f’Dar Malta. Busuttil tkellem fuq il-politika onesta u l-korettezza politika, iΩda mkien m’g˙amel referenza g˙al kaΩ Claudio Grech u lil Toni Bezzina li bag˙at lin-nies ja˙dmu f’kaΩin tal-Partit Nazzjonalista. Ironikament listess persuna li tkellem tant fuq korruzzjoni, meta affaççjat bil-korruzzjoni huwa stess qal lil whistleblower kif baqa’ jag˙mel ix-xog˙ol meta kien jaf li ser tintilef l-elezzjoni? Mid-Diskors tal-Kap talOppoΩizzjoni fil-Parlament jo˙ro© bl-aktar mod çar id-differenza bejnu u l-Prim Minsitru. Hu li huwa negattiv u distruttiv u Prim Ministru li qed iwettaq u li qed ikomplu jo˙loq l-ottimiΩmu. Simon Busuttil li qalilna li lkontijiet huma Alice in Wonderland, iΩda dawn ra˙su, li qalilna li ç-childcare ma tistax isir, iΩda llum din qed t˙alli aktar flus fi bwiet il-familji Maltin u G˙awdxin, stqarr li ser niffriΩaw il-paga minima, iΩda llum ne˙˙ejna t-taxxa lil min jaqla’ l-paga minima, li ddefiçit kellu jispara aktar ‘il fuq, illum nieΩel minn 3.2% g˙al 1.6% u previst li jinΩel g˙al 1.1%, qalilna li sejrin g˙al bail-out iΩda g˙andna fost log˙la rati ta’ tkabbir ekonomiku, qalilna li l-programm ta’ çittadinanza b’investiment mhux se ja˙dem u llum dan huwa l-aqwa fl-Ewropa. Busuttil jibqa’ mg˙erraq finnegattività filwaqt li l-poplu jibqa’ poΩittiv u ottimist.

10 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ OPiNJONi

Jibqa’ Negattiv

Georvin Bugeja Uffiçjal Informazzjoni FÛL

Matul dawn il-jiem smajna ˙afna dwar il-miΩuri u l-inizjattivi li l-Gvern ˙abbar filBa©it 2016 bit-tema ‘Malta Ekonomija b’Sa˙˙itha’. Naturalment kull persuna, lewwel interess tag˙ha hu li tara kif il-ba©it laqatha b’mod personali. Kif kul˙add seta’ jinnota, u kif stqarrew ilMinistru tal-Finanzi fil-qari talba©it u l-Prim Ministru fir-replika tieg˙u ta’ nhar it-Tlieta, ilba©it ta’ din is-sena huwa parti minn katina li kompla jwettaq b’mod strate©iku lmanifest elettorali filwaqt li jmexxi ’l quddiem il-pjan ekonomiku tal-Gvern g˙al dan il-pajjiΩ biex itejjeb il-livell ta’ g˙ajxien tal-familji, filwaqt li jinçentiva lin-nisa jo˙or©u fid-dinja tax-xog˙ol, lil min i˙addem biex jimpjega aktar nisa u persuni b’diΩabbilità, liΩ-Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjaw, i˙e©©e© aktar investituri ji©u jinvestu f’Malta, ikompli j˙ares l-ambjent, u jg˙in lil min hu fl-aktar risku ta’ faqar billi jsa˙˙a˙ ilpensjonijiet tal-anzjani tag˙na. Fi ftit kliem, ser nipprova nuri d-differenza bejn min g˙aΩel li jibqa’ negattiv u min blottimiΩmu qieg˙ed i©ib irriΩultati. B˙alma ©ara tul dawn issentejn Simon Busuttil ipprova, u nikkwotah: “mhux isib ix-xag˙ra fl-g˙a©ina, imma lg˙a©ina fix-xag˙ra.” Ba©it li fit-totalità tieg˙u huwa ma˙sub biex jolqot lil kull çittadin, g˙alhekk ftit li xejn wie˙ed jista’ jikkritika l-miΩuri m˙abbra b’mod negattiv. G˙alhekk il-Kap Nazzjonalista, b’xi ftit tal-fortuna jkolli nemmen, ˙ataf lopportunità li ©ietu biex jipprova jiΩvija l-attenzjoni minn fuq il-ba©it g˙as-sena d-die˙la u jipprova jo˙loq dubju fost iç-çittadini billi jag˙ti prominenza lill-pubblikazzjoni li kienet ippubblikata bi Ωball u li ©iet irtirata ftit wara, talworking document tal-ba©it. Karatteristika ta’ Simon Busuttil hija li r-riΩultati poΩittivi u kull kisba li jirnexxilu

jag˙mel dan il-Gvern minkejja t-tfixkil kollu min-na˙a talOppoΩizzjoni, anke jekk imorru jxewxu kontra pajjiΩna ma’ pajjiΩi barranin, f’kull opportunità li jkollu jg˙id li dawn ©raw grazzi g˙alih; iΩda meta xi ˙a©a ma tmurx daqstant tajjeb – kaΩ tipiku huwa t-traffiku – jitfa’ t-tort kollu fuq ilGvern tal-lum ming˙ajr ma jipprova jerfa’ r-responsabbiltà tan-nuqqasijiet tal-kapijiet ta’ qablu, b˙allikieku t-traffiku sar problema minn Marzu 2013. Fir-replika tieg˙u, Busuttil, g˙ad-differenza ta’ kapijiet o˙ra Nazzjonalisti li ppreçedewh, warrab is-settur edukattiv kwaΩi g˙alkollox. Dwar iΩ-Ωieda fl-istipendji, listipendji lil min qieg˙ed jirrepeti s-sena u l-inizjattiva li listudenti msej˙a b˙ala ‘ mature ’ se jkunu qed jing˙ataw stipendju g˙allewwel darba ma semma xejn; irrefera biss g˙all- grant ta’ €300 lill-istudenti G˙awdxin g˙ax ippretenda li jing˙ataw grants b’valur akbar. Nistaqsi: kieku Simon Busuttil kien

Prim Ministru, kien jag˙tih dan il- grant lill-istudenti G˙awdxin? G˙andi d-dubji tieg˙i. Il-Moviment Ûg˙aΩag˙ Partit Nazzjonalista (MÛPN) g˙aΩlu li jinterpretaw iΩ-Ωieda fl-istipendju b˙ala Ωieda li biha tista’ tixtri banana. Tajjeb li wie˙ed ifakkar li l-a˙˙ar Gvern li naqqas l-istipendji kien immexxi minn Partit Nazzjonalista. Hawnhekk jispikka n-nuqqas ta’ kredibbilità li g˙andha lOppoΩizzjoni f’dan is-settur. Simon Busuttil kien negattiv ukoll dwar l-g˙ajnuna li qed jing˙ataw koppja Ωag˙Ωug˙a, kemm biex jixtru l-ewwel proprjetà tag˙hom, il-˙arsien tat-tfal b’xejn, l-inwork benefit , u t-tnaqqis fit-taxxa tadd˙ul. Simon Busuttil qieg˙ed jippretendi li Alice in Wonderland, tag˙ti aktar ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u talilma. Illum kull familja qed tiffranka medja ta’ €680 fissena mir-ro˙s fil-kontijiet taddawl u l-ilma. Bla dubju, la dan huwa riΩultat poΩittiv, Simon Busuttil qieg˙ed jippretendi li nçapçpulu u

ng˙idulu grazzi g˙ax, grazzi g˙alih, Malta g˙andha power station li ta˙dem bl-aktar Ωejt li jni©©es. Allura nistaqsi: la rro˙s fil-kontijiet tal-ener©ija se˙˙ grazzi g˙all-PN millOppoΩizzjoni, g˙alfejn f’25 sena l-kontijiet tad-dawl u lilma Ωdiedu, anke jekk iΩ-Ωejt f’xi waqtiet kien fl-aktar livell baxx tieg˙u? U g˙alfejn Simon Busuttil ried li l-familji jag˙mlu uΩu mill- washing machines billejl biex jiffrankaw mill-kontijiet taddawl u l-ilma? Mur ifhmu! Fir-replika tieg˙u Busuttil wera wkoll kemm mhux kapaçi jie˙du deçiΩjonijiet filkonfront tad-deputati tieg˙u stess. Dan minkejja li jitkellem dwar politika onesta u standards. Jo˙ro© biç-çar li Busuttil huwa persuna taddouble standards. Mhux talli ma ˙ax passi fil-konfront taddeputat tieg˙u Claudio Grech, li gideb ta˙t ©urament, talli ddefendih, u tah aktar responsabbiltajiet. Dwar it-tnaqqis fil-qg˙ad, Simon Busuttil g˙aΩel li jinterpreta dan b˙ala deçiΩjoni talGvern li jaqta’ lin-nies mirre©istrar. Apparti li l-qg˙ad naqas, u dan ir-riΩultat narawh mifrux ukoll fost iΩΩg˙aΩag˙, il-Prim Ministru kien ikkwotat jg˙id – u stqarr dan anke fir-replika tieg˙u tTlieta li g˙adda – li ma jistax ikun li jkun hemm min ikun offrut impjieg u jirrifjutah. Dan jo˙ro© biç-çar li, minkejja li l-poplu bag˙at messa©© çar g˙al darba, tnejn, tlieta, li qieg˙ed jirrifjuta l-politika tan-negattività, Simon Busuttil g˙adu ma tg˙allimx u minflok g˙adu jipprietka l-firda u jattakka personalment u dan filwaqt li qieg˙ed jippretendi li qed jissettja l-a©enda nazzjonali. Dan g˙ad-differenza ta’ Prim Ministru li jinsab iffukat fuq il-˙idma tal-Gvern, poΩittiv li jkompli j©ib il-bidla li lpoplu vvota g˙aliha u ottimist li jkompli jsa˙˙a˙ l-ekonomija ta’ Malta biex toffri aktar stabbiltà u prosperità lill-familji Maltin.

Jekk inti mdejqa mhux ˙a ng˙idlek ˙abbat rasek mal-˙ajt. Imma ng˙idlek mur imxi! Inkella mur itlob naqra quddiem il-Mulej ˙a jikkalmak! G˙ax jekk se tibqa’ bir-rabja fuqek, tinba˙ g˙al kull xejn, mhux aktar ˙sara se tag˙mel? Il-˙aΩen b˙all-˙xuna! I˙axxen! G˙ax itaqqal! San Pawl, fl-ittra tieg˙u lill-Galatin, jag˙tina eΩempju ta’ ikel, jew a˙jar junk food, li ru˙na trid tevitah akkost ta’ kollox! G˙ax i˙axxen! Itella’ l-kolestrol! Jg˙olli z-zokkor! U jtella’ l-pressjoni tar-ru˙ masseba’ sema! Ói, fid-dieta ta’ ru˙na ejjew nevitaw: “IΩ-Ωína, ilfa˙x, in-nuqqas ta’ raΩan, l-idolatrija, is-se˙er, il-mibeg˙da, il©lied, l-g˙ira, il-korla, l-ambizzjoni, il-firda, il-partiti, l-invidja, is-sokor, it-tbahrid, u ˙wejje© b˙al dawn” (Gal 5 :20-21). Dan l-ikel g˙andna nevitawh! Mhux aççettabbli! Dan junk food g˙al ru˙na! Ma jag˙mlilniex tajjeb! I˙axxinna! Ittaqqalna! G˙ax ma j˙alliniex inkunu tassew a˙na! Meta nikluh in˙ossu l-katina tross ma’ g˙onqna. Nibdew ni©u kkundizzjonati! Jibda’ jdejjaqna kollox u kul˙add! G˙ax minflok

li tmexxina l-libertà li g˙andna fina g˙ax a˙na wlied Alla, tibda’ tmexxina l-kilba g˙all-˙aΩen! G˙ad-dnub! U, l-˙xuna mhux tajba! G˙ax l-g˙ekiesi ta’ ru˙na jibdew ju©g˙una bil-piΩ! U ddnub aktar ida˙˙alna fi sqaq ta’ dlam. I©ibna dejjem qieg˙da. B’idejna fuq Ωaqqna. U jibda’, ˙elu ˙elu, j©eg˙elna nis˙tu ssieg˙a u l-mument li a˙na ˙ajjin! Kos hux! Kemm jaf xi jg˙id Ìesù! Isimg˙u x’qalilna: “T˙abtu biex tid˙lu mill-bieb id-dejjaq g˙ax, kif ng˙idilkom jien, ˙afna g˙ad ifittxu li jid˙lu u ma jirnexxilhomx” (Lq 13:24). Il˙xuna tal-˙aΩen inne˙˙iha billi nag˙mel is-sewwa! (ara Luqa 13 :27). U x’inhu s-sewwa? “Lim˙abba, l-hena, is-sliem, issabar, il-˙niena, it-tjieba, il-fidi, il-˙lewwa, ir-raΩan” (Gal 5:2223). U kif inqast mill-˙xuna ˙i? Daqsiex kont!… Mort inqerr qrara tajba! Illum x’faqg˙a ta’ figure g˙andi! U meta jg˙iduli: “Kemm sirt tirrabja, tidg˙i, eçç.,” taf xi jkunu qed jg˙iduli? Kull ikel sustanzjuΩ! Ag˙mel issewwa! Qerr qrara kif imiss! U jkollok figure babaw!!

erÌaJt ÓXiNt?!

Patri Mario Attard

Inkun miexi g˙all-affari tieg˙i f’wie˙ed mill-kurituri tal-isptar. Xi ©miel ta’ ©urnata kienet! Ìurnata tar-rebbieg˙a Maltija! Xi trid iΩjed Patri ˙i! U, f’daqqa wa˙da, nisma’ tisfira u g˙ajta! X’qatg˙a ˙adt! In˙sadt! U, b˙aΩ-Ωwiemel tat-trott li ©ieli nbierek il-Marsa, waqaft. U g˙all-ewwel in©bidt lura. Imma t-tbissima malajr re©g˙et ©iet lura fuq fommi. Kien wie˙ed mit-tobba bravi tag˙na li g˙andna fl-isptar. Tabib li kien barrani. “Father! You are gaining weight!” qalli. Óeqq! T˙assibt hux! Imma, fil-qalba tal-qalb tieg˙i, tg˙idx kemm apprezzajt! F’qalbi g˙edt: “Ara naqra dan ilproxxmu! Kemm ˙a interess fija!” Kemm tag˙mel kura©© hux meta xi ˙add ikun jimpurtah minnek! L-istess ©rali jien! Imbag˙ad, wara li we©ibtu, re©a’ staqsieni: “ But are you feeling all right?” Sabi˙a tant li bniedem jimpurtah minn ˙addie˙or! G˙alih, b˙allma©©oranza tat-tobba bravi tag˙na, jibqa’ tabib anke fil-˙ajja personali tieg˙u. Prosit! Hekk g˙andu jkun! Tabib ta’ veru! Talaffari tieg˙u! “Eh Father! You are

eating many figolli,” qalli. Hawnhekk d˙akt! G˙ax jien ilfigolli ma tantx in˙obbhom! Daqskemm jag˙mluli ˙ruq ta’ stonku! Mela g˙alhekk xi w˙ud jg˙iduli: “Patri! Int g˙andek vanta©© fid-dieta g˙ax il-˙elu ma t˙obbux!” Kos hux! Imma dan it-tabib, tassew minn tag˙na u saqajh mal-art, g˙allimni xi ˙a©a importanti. Taf li anke r-ru˙ tista’ te˙xien? U ejja! Biex ˙iere© Patri! Iva ˙i! Tex˙ien! U titqal! Teg˙req! U taf x’intiena tas-seba’ pesti jkollha fuqha! Possibbli? Iva! ... Possibbli! Imma©ina qed tit˙addet ma’ persuna rrabbjata. Kemm ikunu mberrqa g˙ajnejha hux? U kif tkellmek? Tkellmek qisha doberman hux! Jew alsation! U ˙a ng˙idlek, taf tkun pit bull ukoll! Issa din mhux intiena? Ja˙asra! Qed nie˙du gost ng˙idu erba’ çajtiet g˙allaffari tag˙na! U mbag˙ad ©iet hi u, g˙ax ir-ra©el g˙amlilha fuq li g˙amlilha, inkella g˙ax il-mara g˙amlitlu n-noli, tg˙idx kemm ramaw jidg˙u u jg˙idu ereΩijiet! U le sie˙bi! Le o˙ti! Tnittnilniex ambjent ferrie˙i! Óallina nie˙du naqra pjaçir flimkien! TibΩax!

LOKALI KÓ

25|10|2015 11

kullhadd.com

L-ISTORJA TA’ AGATHA BARBARA FUQ IL-PALK Meta l-attriçi Isabel Russinova saret taf bil-˙ajja ta’ Agatha Barbara, mill-ewwel rat il-potenzjal li l-istorja tag˙ha g˙andha g˙al fuq ilpalk. Wara riçerka profonda u diskursati twal ma’ Elizabeth Ebejer, l-awtrici tal-ktieb Agatha – il-Mara tal-Azzar, in˙oloq il-pro©ett ‘Agatha’ b’rappreΩentazzjoni f’Ruma u issa wkoll f’Malta. VERONICA BARBARA ltaqg˙et ma’ Russinova biex tiskopri l-˙sibijiet wara dan il-pro©ett. nixtieq li verament nasal f’livell simili ta’ simbjoΩi, fejn nil˙aq lessenza tal-karattru u nkun nista’ nimma©ina r-reazzjonijiet tag˙ha. B’hekk inkun nista’ nadatta l-qag˙da (posture), itton tal-vuçi, u l-mixja tieg˙i biex tkun tirrifletti l-karattru. Na˙dem ˙afna fuq dan. Dejjem kont kontra li jintuΩa l-makeup biex to˙loq dan l-effett g˙ax in˙oss li jag˙ti stampa falza u karnivaleska. Minflok, jekk wie˙ed jiΩviluppa l-aspett ©ewwieni tal-persuna©© jirnexxilu wkoll ibiddel iddehra esterna b’mod ˙afna aktar effettiv minn kull makeup, parrokka jew effetti speçjali.

kbira, intelli©enza, umiltà, u sens qawwi ta’ sagrifiççju. Dawn l-aspetti ng˙aqdu flimkien b’mod tant partikolari li ˙olqu personalità straordinarja, aktar qawwija, ˙ielsa u kompetittiva. Naturalment, Agatha ma kinitx tirrealizza g˙ax l-g˙an tag˙ha kien biss li takkwista riΩultati li setg˙u jtejbu l-kundizzjoni tal-poplu Malti. Ming˙ajr l-isforzi tag˙ha Ωgur li l-aspetti politiçi li jirrigwardaw lin-nisa, liΩ-Ωg˙aΩag˙, lix-xog˙ol u lill-kultura ma kinux jaslu fejn waslu llum. Ilvolontà u l-ener©ija ta’ persuna wa˙da jistg˙u jibdlu l-istorja ta’ pajjiΩ – hija l-istorja nnifisha li turi dan.

Liema kienet l-isfida l-aktar iebsa biex tid˙ol fil-karattru ta’ Agatha, persuna tant influwenti li, apparti kollox, lanqas biss kont taf min hi qabel ma bdejt dan ilpro©ett.

Il-parti l-kbira tat-tag˙rif dwar Agatha Barbara jinsab biss bil-Malti, anke d-diskorsi tag˙ha. Kemm affettwak il-fatt li ma kellekx aççess dirett g˙all-ilsien li kienet titkellem g˙all-mod ta’ kif interpretajt il-karattru?

Studjajt ˙afna, mhux biss ilbijografija tag˙ha imma anke listorja ta’ Ωmienha, kemm dik tal-GΩejjer Maltin kif ukoll issitwazzjoni politika u l-aspett soçjali tal-umanità ta’ dak iΩΩmien. Biex nirrakkonta l-istorja ta’ Agatha a˙jar, ridt nid˙ol kompletament fi Ωmienha u nimma©ina l-˙sibijiet tag˙ha u l-istejjer tan-nies li g˙exu madwarha b˙al ta’ Dom Mintoff. X’kien li ispirak biex ittella’ xog˙ol teatrali ffukat fuq ilPresident Agatha Barbara b˙ala l-karattru ewlieni? Waqt Ωjara fil-GΩejjer Maltin kelli x-xorti li niltaqa’ ma’ Agatha Barbara bis-sa˙˙a tarrakkonti ta’ Emanuel Barbara. Din kienet diskursata kaΩwali imma tassew interessanti. Ilni snin g˙addejja b’riçerka li g˙andha l-g˙an li tati aktar valur lill-persuna©©i femminili li ˙allew il-marka tag˙hom fuq l-istorja tal-umanità. Xi w˙ud minnhom huma ftit mag˙rufa, g˙alhekk il-letteratura, it-teatru u ç-çinema jistg˙u jimlew dan il-vojt billi jag˙tu ˙ajja lill-istejjer tal-passat filwaqt li jkattru lkurΩità u l-interess, speçjalment tal-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a, biex jibqa’ dejjem ikollhom post fil-memorja kollettiva li hija kapital prezzjuΩ tal-umanità. Wara riçerka intensiva u diskursati twal ma’ Elizabeth Ebejer, fejn d˙alt aktar fil-fond fl-aspetti storiçi, politiçi u soçjali, wasalt biex ktibt biçça xog˙ol teatrali li tirrakkonta lill-pubbliku l-istorja ta’ mara eççezzjonali b˙al Agatha Barbara, mara li kienet taf tissagrifika ru˙ha, ti©©ieled g˙ad-drittijiet tal-poplu tag˙ha, speçjalment tan-nisa u ta’ dawk l-aktar dg˙ajfa. Kif ˙assejtek fiΩ-Ωarbun ta’ mara daqshekk b’sa˙˙itha u influwenti? G˙amilt l-almu tieg˙i kollu biex nirrakkonta l-aktar dwar il-mara, il-parti l-aktar intima ta’ ˙ajjitha, dak li forsi anke

kienet tipprova ΩΩomm mistur, imma li, wara kollox, kien ilmutur wara kull azzjoni u deçiΩjoni tag˙ha. Kienet esperjenza qawwija ˙afna g˙alija, kemm b˙ala l-awtrici tat-test kif ukoll b˙ala attriçi, però, laktar b˙ala mara u persuna. G˙alhekk nixtieq nirringrazzja lil Agatha g˙all-personalità g˙anja tag˙ha u l-intensità li tikkaratterizza l-aspetti kollha ta’ ˙ajjitha, kif ukoll lil Elizabeth li bir-riçerka akkademika tag˙ha rnexxielha to˙rog aspetti li forsi qabel ma kinux tant mag˙rufa. Liema episodju mill-˙ajja ta’ Agatha Barbara laqtek laktar? Na˙seb li l-˙ajja ta’ Agatha kienet kollha kemm hi intensa ˙afna! Kellha ti©©ieled malmew© tas-seklu g˙oxrin, u kienet protagonista fit-tibdil li mmarka l-perjodu ta’ wara lgwerra, waqt il-Gwerra Bierda u anke lejn l-a˙˙ar tas-seklu. Kienet taf tba˙˙ar fil-maltemp filwaqt li tistenna b’sabar ilwaqt opportun. Madankollu, na˙seb li dawk l-erbg˙a u erbg˙in jum li qattg˙et fil-˙abs Ωgur li affettwawha ˙afna u sa˙˙ew il-karattru tag˙ha, minn fejn Ωgur li ˙ar©u wkoll aspetti o˙ra tal-©ewwieni u lintelli©enza tag˙ha. Ûgur li kienet esperjenza emozzjonanti ˙afna. Sibt xi diffikultajiet biex tid˙ol filpersuna©©? Meta nistudja persuna©© dejjem inbati ˙afna g˙ax inkun

Fl-opinjoni tieg˙ek, issa li sirt taf lil Agatha aktar millqrib, x’kien l-ideal li wassalha biex tkompli l-karriera politika tag˙ha? Kienet persuna speçjali, b’rieda

Minkejja li l-ma©©oranza talkitbiet huma bil-Malti, hemm bosta xog˙lijiet dwar Agatha bil-lingwa IngliΩa, ferm aktar milli forsi wie˙ed jista’ qatt jobsor. G˙alkemm ma nifhimx bil-Malti (li jog˙©obni ˙afna u ma neskludix li xi darba g˙ad nipprova nistudjah), xorta wa˙da smajt u er©ajt smajt iddiskorsi tag˙ha. Innutajt lintonazzjoni, il-moviment talvuçi, g˙ajnejha, iç-çaqliq ta’ jdejha, l-inklinazzjoni tar-ras u espressjonijiet o˙ra. Dawn iddettalji joffru bosta informazzjoni, xi kultant aktar millkliem stess. Mhux l-atturi u lawturi kollha li jtellg˙u lil

Ìulju Çesri fuq il-palk jafu lLatin. L-istess nistg˙u ng˙idu g˙all-Aramajk ta’ Marija ta’ Nazareth jew g˙all-Grieg ta’ Alessandru l-Kbir. X’kienet ir-reazzjoni tal-kritiçi wara li r-rappreΩentazzjoni ‘Agatha’ ttellg˙et f’Ruma? ‘Agatha’ kienet apprezzata tassew mill-pubbliku u mill-kritiçi. Dan imlieni b’soddisfazzjon kbir, speçjalment g˙ax ifisser li rnexxieli nag˙ti l-˙ajja lill-persuna©© ta’ Agatha u b’hekk wassalt l-istorja u lkobor tag˙ha lil udjenza aktar wiesg˙a. Irnexxieli nemozzjona lill-pubbliku filwaqt li nwasslilhom l-ener©ija ta’ mara kbira. Dan il-pro©ett issa se jkompli Malta, hux tassew? Iva, ‘Agatha’ se tkompli l-vja©© tag˙ha f’Malta fil-bidu ta’ Novembru. In˙ossni onorata u kuntenta li se nirrappreΩenta lil ‘Agatha’ fit-Teatru Manoel, ilÓadd l-1 ta’ Novembru, f’serata miftu˙a g˙all-pubbliku kif ukoll private viewing g˙allPresident Marie-Louise Coleiro Preca.

Din ir-rapreΩentazzjoni qed tittella’ bl-g˙ajnuna tal-Ministeru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali, Teatru Manoel, Valletta 2018, Hamilton Travel, Corinthia Group, Malta Tourism Authority u l-Arts Council Malta. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb mis-sit: http://www.teatrumanoel.com. mt/

12 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ OPINJONI

ID F’ID MAÇ-ÇITTADIN Malta b’sa˙˙itha g˙ax ilGvern b’sa˙˙tu u b’viΩjoni çara

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

email: keaneo@onvol.net

Ma setax jonqos li wie˙ed ma jag˙milx analiΩi fil-qosor talba©it li t˙abbar proprju nhar itTnejn 12 ta’ Ottubru. Ba©it li g˙all-ewwel darba tul dawn la˙˙ar 25 sena qed jie˙u xejriet differenti mis-soltu. Qed naraw xejriet b˙al meta taqra kaptilu wara l-ie˙or ta’ rumanz; id-differenza hi li mhux qed taqra novella li tibda u tispiçça fi ftit pa©ni, imma storja li tkompli kapitlu wara l-ie˙or fejn kull kapitlu jwasslek g˙al dak li se ssib f’dak li jmiss. Hekk ©ara tul dawn l-a˙˙ar tliet snin fejn jidher çar li lGvern g˙andu viΩjoni çara fejn irid iwassal l-ekonomija, liΩvilupp soçjali, l-infrastruttura, is-sa˙˙a u l-edukazzjoni ta’ dan il-pajjiΩ. ViΩjoni ekonomika li rat tkabbir bla preçedent, likbar numru ta’ nies ja˙dmu, iktar nisa jid˙lu fid-dinja taxxog˙ol u l-inqas rata ta’ nies jirre©istraw g˙ax-xog˙ol. Ekonomija It-tkabbir tal-Prodott Domestiku Gross tela’ g˙al 4.2% u hu mistenni li jkompli jikber b’rata ta’ 3.6% fis-sena 2016. Ta’ min jinnota l-fatt li d-defiçit tul dawn la˙˙ar sentejn niΩel minn 3.6% g˙al 1.6% u hu stmat li g˙assena 2016 jinΩel sa 1.1%. Dan kollu, minkejja li jista’ jkun frivolu g˙al u˙ud, g˙andu impatt poΩittiv fuq kul˙add b’mod indirett. Ifisser li l-Gvern qed jo˙loq il-©id u allura dan il-©id jista’ jinqasam bejn ilfamilji Maltin u G˙awdxin kollha b’mod ©ust. Kif g˙edt iktar qabel, ir-rata tal-qg˙ad niΩlet g˙al 5.8% u huwa ttamat li din tkompli tinΩel matul is-sena li ©ejja g˙al 5.6%. Id-dejn tal-Gvern kompla nieΩel meta kkomparat malProdott Domestiku Gross u issa qieg˙ed f’livell ta’ 66.5% Rajna kif l-inflazzjoni kienet fil-bracket ta’ 1% u hu mistenni li tog˙la g˙al 1.8%. Dan ifisser li hemm andament ekonomiku b’sa˙˙tu u n-negozju jkun sejjer tajjeb. Rajna li kien hemm Ωieda fis-salarji ta’ €1.75 fil-©img˙a. Dan kollu juri li Malta kellha sena ekonomika b’sa˙˙itha u rnexxielha taqbeΩ bil-kbir landament u r-riΩultati ta’ pajjiΩi o˙ra Ewropej. Jidher çar li lg˙an tal-Gvern huwa li jkompli jkabbar dan it-tkabbir b’miΩuri short term u long term biex ikompli ji©©enera l-©id fil-pajjiΩ. Rajna kif kien hemm distribuzzjoni soçjali a˙jar, anke b’miΩuri li ttie˙du fit-tnaqqis tat-taxxa, pensjonijiet u anke studenti. L-istess sar fis-settur tal-industrija u l-kostruzzjoni b’miΩuri fejn issa anke qed ji©u indirizzati proprjetajiet abbandunati b’çertu inçentivi f’dan irrigward. Qed ting˙ata direzzjoni wkoll fejn tid˙ol infrastruttura u se ji©u vvutati iktar flus g˙all-irran©ar ta’ toroq u investiment f’infrastruttra ©dida biex ti©i indirizzata l-problema dejjem tikber u li ilha mag˙na, dik tat-traffiku. MiΩuri ta’ tnaqqis ta’ taxxa u inçentivi o˙ra Ejja naraw x’miΩuri importanti se ji©u introdotti f’dan il-qasam:

• L-iskema jew eΩenzjoni tal-bolla li tit˙allas minn dawk li jixtru xi tip ta’ proprjetà ©iet estiΩa g˙al dawk li jixtru lewwel proprjetà tag˙hom. Din il-miΩura, g˙al sena o˙ra, se tkun qed t˙alli €5,000 fil-bwiet ta’ dawk milquta. • It-taxxa ta’ 15% (withholding tax) fuq kiri ta’ proprjetà issa se tkun estiΩa wkoll g˙al proprjetà kummerçjali. • Grupp ta’ kumpaniji, li g˙andhom kumpanija differenti ta˙t l-istess kappa, se jkunu jistg˙u jippreΩentaw l-accounts tag˙hom f’daqqa. • Donazzjonijiet minn kumpaniji lill-Malta Community Chest Fund ta’ €2,000 jew aktar se jkunu mnaqqsa mill-qlieg˙ tag˙hom fl-intier kollu g˙all-fini ta’ taxxa. Grants ©odda g˙al • start ups u anke g˙al investimenti f’manifattura u l-microinvest qed ji©u estiΩi g˙al €50,000 tax credit g˙al intraprendituri nisa. • Xog˙ol f’G˙awdex g˙all-G˙awdixn kienet l-g˙ajta ta’ dan il-Gvern qabel l-elezzjoni u, biex ikompli jwettaq din l-istess weg˙da, qed titnieda skema fejn l-imprendituri li jinvestu f’G˙awdex u li jimpjegaw persuni g˙al tal-inqas tliet snin, jing˙ataw ˙las lura sa €5,000 g˙al kull impjegat fissena. • Il-Gvern se jkun qed jag˙ti sussidju tas-salarji ta’ impjiegi ta’ persuni b’diΩabbilità sa massimu ta’ €125 fil-©img˙a u rifuΩjoni ta’ 25% tal-kontribuzzjoniiet soçjali g˙al dawn l-impjegati. Dawk il-kumpaniji li jonqsu milli jimxu mar-regoli m˙abbra, anke s-sena l-o˙ra, fejn jid˙lu impjiegi ta’ persuni b’diΩabbiltà se jkunu qed jintalbu j˙allsu penali ta’ €1,600 fissena g˙al kull impjegat b’diΩabbiltà li suppost i˙addmu mag˙hom. • Ir-rata ta’ 7.5% taxxa li tit˙allas fuq d˙ul finanzjarju minn attività sportiva issa se tkun estiΩa wkoll g˙al kowçis u plejers ta’ kull sport ie˙or. Dan wara li din kienet di©à qed ti©i implimentata g˙al plejers talfutbol u waterpolo. • Rajna wkoll tibdil fissisa li, f’çerti kaΩi, se tie˙u post it-taxxa tal-ekokontribuzzjoni, kif ukoll Ωieda mistennija fuq affarijiet li jag˙mlu l-˙sara b˙al tipjip, tabakk, fjuwil u siment.

• Rajna tnaqqis fil-liçenzji tal-muturi minn 125cc ’l isfel u quad bikes fejn issa se tibda tit˙allas rata fissa ta’ €10 fissena. Dan sabiex iktar nies jit˙ajru jag˙mlu uΩu minn dawn il-muturi Ω-Ωg˙ar. • Se jkun hemm ˙las ta’ benefiççji fi flus lil dawk li jixtru karozzi tal-elettriku u l-inqas li jag˙mlu tni©©is fl-arja u lambjent. Dan ivarja skont lemissjonijiet li jag˙mlu.

jitqassmu t-tablets b’xejn lit-tfal tal-iskola; ro˙s u stabbiltà filprezzijiet tal-fjuwil; Ωieda filpensjonijiet g˙al iktar minn 12,000-il elf pensjonant; Ωieda fl- inward benefit g˙al 3700 familja; VAT imnaqqsa g˙allisports; assistenza ikbar lill-kunsilli lokali biex jinbnew toroq ©odda fil-lokalitajiet, u Ωieda flistipendji g˙at-tielet sena konsekuttiva.

MiΩuri o˙ra

OppoΩizzjoni li m’g˙adhiex titwemmen

Ser ikunu qed jittie˙du diversi miΩuri o˙ra li huma kontinwità ma’ dak li t˙abbar fis-sentejn li g˙addew biex iktar nies ikomplu jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol, iktar studenti jkomplu l-istudji tag˙hom, u iktar nies ikomplu jitbg˙iedu mil-linja ta’ povertà u faqar soçjali. Se jkomplu jinbnew çentri g˙all-˙arsien tat-tfal ©odda f’ÓaΩ-Ûebbu©, San Giljan u Wied il-G˙ajn; se jiΩdied ilbenefiççju g˙al dawk li jridu jkompli jistudjaw; €50 miljun fi grants ©odda g˙all-intrapriΩi Ωg˙ar; hub g˙al persuni b’diΩabbiltà biex ikunu inkluΩi dejjem iktar fis-soçjetà; se jsir monitora©© biex il-problema tal-mediçini out of stock ma ter©ax tfe©©; €75 miljun investiment fl-armata fuq medda ta’ ˙ames snin; inçentivi g˙allindustrija tal-films biex tkompli tikber f’pajjiΩna u jin˙olqu opportunijiet ©odda ta’ xog˙ol; €4.3 miljun f’investiment fidDipartiment tal-Protezzjoni Çivili; leave im˙allas g˙allg˙alliema biex ikomplu blistudji tag˙hom; investiment ta’ €13 miljun f’bini u tiswija ta’ toroq ©odda (30% iktar missena li g˙addiet); allokazzjoni ikbar g˙all-arti u kultura; kwaΩi €60 miljun allokati g˙al ener©ija nadifa u alternattiva; energy farms g˙al min m’g˙andux aççess biex jag˙mel pannelli fuq il-bjut; investiment qawwi fil-qasam tas-sa˙˙a; Ωieda ta’ sodod fil-Mater Dei; ri©enerazzjoni tal-Isptar San Luqa; investiment f’bini ta’ çentru ©did g˙all-istudju fit-turiΩmu finna˙a t’isfel ta’ Malta; €300 Ωieda g˙al studenti G˙awdxin; tkompli r-riforma fil-qrati tag˙na; 100 ktieb g˙al kull klassi lil dawk l-iskejjel li se jie˙du sehem fil-programm biex ikattru l-qari fost it-tfal; jibdew

Dawn il-miΩuri kollha u o˙rajn juru li r-raod map li kellu dan il-Gvern tliet snin ilu, meta kien g˙adu fl-OppoΩizzjoni, tassew kienet kredibbli u wasslet g˙arriΩultati li jista’ jarahom u j˙osshom kul˙add. LOppoΩizzjoni Nazzjonalista g˙andha biçça xog˙ol iebsa ˙afna biex issib in-negattiv f’dan il-ba©it, b˙alma kien ukoll il-kaΩ fiΩ-Ωew© ba©its preçedenti. Tipprova to˙loq kull diversiv. Tipprova tnissel dubji. Tipprova tg˙id li dawn il-miΩuri ma jistg˙ux isiru. Imma issa m’g˙adhiex titwemmen. G˙allewwel darba f’pajjiΩna g˙andna gvern li, qabel il-bagit, jippubblika dak li jkun sar mill-ba©it preçedenti – xi ˙a©a li qatt ma saret qabel. L-OppoΩizzjoni waslet biss biex tippubblika dokument qabel il-ba©it li, barra li kien fih diversi Ωbalji, kien mimli b’affarijiet li meta kienu fil-Gvern kienu jg˙idu li ma jistg˙ux isiru. Fejn hi l-kredibbiltà tag˙hom? Dan kollu jwassallni g˙al konkluΩjoni wa˙da: id-direzzjoni li qabad pajjiΩna ta˙t it-tmexxija ta’ dan il-Gvern qed twassal biex inkunu l-g˙ira ta’ pajjiΩi o˙ra Ewropej li ˙afna minnhom ilhom g˙exieren ta’ snin membri fl-Unjoni Ewropea imma qatt ma rnexxielhom jiksbu r-riΩultati li qed niksbu a˙na. PajjiΩi li, minkejja li ppruvaw, kienu kapaçi biss li jo˙olqu awsterità li wasslet g˙all-falliment soçjali taç-çittadini tag˙hom. PajjiΩi li j˙arsu lejna u jistaqsu x’qed nag˙mlu biex wasalna s’hawn. Meta wie˙ed jiftakar li din hija biss it-tielet sena ta’ dan ilGvern ©did, allura g˙andna g˙alfejn in˙arsu ’l quddiem b’poΩittività kbira g˙ax l-a˙jar g˙ad irridu narawh u nesperjenzawh fis-snin li ©ejjin.

EDitoRJaL kÓ

25|10|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com inDiRiZZ PostaLi ÌuRnaListi REkLami imPaÌnaR u Disinn

Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717 Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

EDitoRJaL

Look who’s taLkinG G˙alkemm l-arja barra bdiet tiksa˙, dik fil-Parlament g˙adha wisq s˙una. Kellna ©imag˙tejn li kienu s˙an g˙ax rajna xeni li qatt ma rajna b˙alhom qabel. Lanqas meta jing˙ad li d-demokrazija f’Malta kienet waqg˙et flag˙ar livelli tag˙ha ma rajna tratti u xeni b˙alma rajna din il-©img˙a fil-Parlament. Kellna dak li suppost kien dibattitu dwar il-ba©it. Qeg˙din ng˙idu hekk g˙ax kull minn sema’ lill-Kap talOppoΩizzjoni, li qed jg˙ix flilluΩjoni li dejjem qed jikber, ©ie fid-dubju jekk hux tassew kienet il-©img˙a tal-ba©it. Min hu rasu fuq g˙onqu ma setax ma jinnutax li l-Kap talOppoΩizzjoni tkellem fuq kollox minbarra fuq il-ba©it. Kul˙add seta’ jinteba˙ li tliet kwarti mid-diskors talKap tal-OppoΩizzjoni kien mimli tg˙ajjir, insulti u sa˙ansitra b’mumenti ta’ gideb sfaççat . Óaseb li ser i˙ammar wiçç il-Gvern billi g˙amel lista ta’ nies li dan ilGvern ˙atar b˙ala konsulenti jew persuni ta’ fiduçja. Ippretenda li, lil dawk kollha li kien Ωera’ f’dawn il-poΩizzjonijiet il-Partit Nazzjonalista, jibqg˙u hemm! G˙all-Kap tal-OppoΩizzjoni, li jidher li jemmen fis-segregazzjoni politika, li tkun Laburist jew temmen fil-politika ta’ dan il-Gvern anke jekk ma intx Laburist, hija skwalifika milli dak li jkun qatt jista’ jokkupa kariga fil-Gvern. Kif darba qal lil Deborah Schembri, biex tikkwalifika jrid ikollok wiçç ta’ Nazzjonalist jew Nazzjonalista. G˙alih, l-esperti u l-kompetenti qeg˙din biss fuq in-na˙a tal-PN u li l-Partit Laburista ma g˙andu xejn minn dan kollu. Forsi l-Kap tal-OppoΩizzjoni jista’ jispjega kif, minkejja li lesperti u kompetenti qeg˙din fuq in-na˙a tieg˙u, spiççajna b’pajjiΩ fuq l-g˙atba tal-falliment fl-aqwa setturi, b˙alma hi l-ener©ija. Forsi l-Kap talOppoΩizzjoni jista’ jispejga kif, minkejja dak it-tg˙ajjir u insulti lejn kull min kien ma˙tur minn dan il-Gvern, qatt ma kellna ekonomija daqstant b’sa˙˙itha u s-settur tal-ener©ija manifestament g˙addej mill-isba˙ Ωmien tieg˙u. Jekk g˙ad g˙andu llista tal-esperti li kellu, jag˙mel tajjeb li jg˙addiha lill-Gvern, li ma jmurx ja˙tarhom bi Ωball. Jag˙mel tajjeb ukoll li forsi jistaqsi lil Dr Anne Fenech, li toqmos ma’ kull tag˙rixa, espertissima fuq il-bçejjeç talba˙ar, u li ta˙t Gonzi kienet

waslet biex tmur tittallab, kif ta˙t amministrazzjoni Nazzjonalista l-pajjiΩ kien sejjer il-ba˙ar. Wara kollox Dr Anne esperta tal-ba˙ar, ba˙˙ara u ba˙rin. Il-problema ta’ Simon hi li g˙adu jie˙u lpariri politiçi ming˙and dawk l-istess esperti li da˙˙lu lillpartit tieg˙u fil-˙ajt. G˙amel sewwa l-Prim Ministru li ma niΩilx g˙al-livell infantili tal-Kap talOppoΩizzjoni. Kieku g˙amel hekk, tassew kien ikollna day care centre politiku tat-tfal. IlPrim Ministru ffoka fuq ilba©it g˙ax huwa proprju dak

li ma jridx li jsir il-Kap talOppoΩizzjoni. Il-Kap talOppoΩizzjoni ma jridx li nnies jinteb˙u bil-proposti posittivi li saru. Il-Kap talOppoΩizzjoni jrid imur g˙allqasba tas-sieq, u sewwa g˙amel il-Prim Ministru li ma da˙allux g˙aliha. IΩda, ma g˙andniex xi ng˙idu, ma fela˙x jag˙tih xi botta ’l hawn u ’l hinn, fissens ta’ ‘look who’s talking’ . Anke l-Kap tal-OppoΩizzjoni mar tajjeb meta l-partit tieg˙u kien fil-Gvern. Però, dwar dan nisimg˙u aktar ’il quddiem g˙ax, wara kollox, il-

giddieb g˙omru qasir. Nesa jsemmi ˙afna affarijiet il-Kap tal-OppoΩizzjoni, però jserra˙ mo˙˙u li se nassistuh biex jo˙ro© mill-amnesija prematura. G˙adu Ωg˙ir biex jibda jinsa. Nesa jsemmi kemm membri parlamentari, ©in©rin jew mhumiex, g˙andhom impieg mal-Gvern u ilhom snin ma jag˙tu l-©urnata tax-xog˙ol tag˙hom. Nesa jsemmi r-rigal li kien ta lil xi w˙ud millassistenti paralmentari li ma kienu jag˙mlu xejn ˙lief jirçievu ç-çekk id-dar. Tassew li kellhom ukoll l-iskari©© li riedu jmorru l-bank biex jiddepoΩitawh. Nesa lista twila ta’ nies li mhux gawdew, iΩda ˙ajjithom kienet xalata wa˙da u kontinwa, tipo Noel Buttigieg Scicluna. Óasra tassew li l-politika waqet f’dan il-livell ta’ tfig˙ tal-pasti tal-krema b˙al f’xi xena minn dawk ta’ Charles Chaplin. Dan kollu ©abuh b’idejhom Simon Busuttil u dawk li qeg˙din jag˙tuh ilpariri. Simon ma hux jinteba˙ illi b’din l-attitudni qieg˙ed jipperikola anke lil dawk ta’ madwaru li ma jaqblux ma din ix-xorta ta’ politika. A˙na ma nistg˙ux nikkonvinçuh …forsi jistg˙u huma.

14 25|10|2015

kullhadd.com

GRAZZI

KÓ ITTRI

GÓALIEX JERÌGÓU JMORRU L-ÓABS?

Sur Editur, Nixtieq nirringrazzja lil din il-gazzetta g˙ax wara l-ittra li ktibt blisem ‘Fejn hi l-MEPA’, il-bieb il-kbir tal-©enb tal-grawnd taxXewkija beda jinfeta˙, it-tieqa tal-biljetti bdiet tinfeta˙ kmieni, u n-na˙a mag˙rufa b˙ala ‘tax-Xag˙ra’ bdiet tintuΩa. Però, aççess g˙al dawk bi bΩonnijiet speçjali g˙ad m’hemmx. ALBERT ZAMMIT, IX-XEWKIJA

IS-SRI LANKA U MALTA Sur Editur, Segwejt b’interess l-a˙barijiet dwar iΩ-Ωjara tal-Prim Ministru u talPresident tar-Repubblika g˙all-Assemblea Ìenerali tanNazzjonijiet Uniti fi tmiem Settembru li g˙adda. Tul din iΩ-Ωjara kien hemm diversi okkaΩjonijiet, kif dehru fl-a˙barijiet, fejn ilPrim Ministru Joseph Muscat kellu laqg˙at ma’ kapijiet ta’ diversi gvernijiet o˙ra, fosthom dawk ta’ pajjiΩi u gΩejjer membri talCommonwealth, fosthom is-Sri Lanka. Interessanti li r-Repubblika tal-Poplu taç-Çina fis-Sri Lanka qieg˙da tag˙mel investiment kbir infrastrutturali. Nafu li anke f’pajjiΩna ç-Çina investiet u g˙amlet xi studju. Tg˙id g˙ad jasal dak il-waqt li l-pont bejn Malta u G˙awdex xi darba jsir realtà? Pont bejn il-gΩejjer jibbenefika littnejn. Ikun Ωvog g˙all-Maltin anke fost il-©img˙a mill-konçentrazzjoni densa urbana. Ikun spunt g˙al iΩjed Ωvilupp f’G˙awdex li ji©©enera x-xog˙ol, waqt li jsir il-massimu biex il-gΩira G˙awdxija ΩΩomm il-karatteristiki tag˙ha. U min jinvesti jkun qed jag˙mel investiment li fuq perjodu g˙andu jrendi. J. BONETT BALZAN, IL-BALLUTA

SERQ SFAÇÇAT

Sur Editur, Jistg˙u l-awtoritajiet jie˙du ˙sieb biex il-konsumatur ma jibqax ji©i misruq fix-xiri tal-˙obΩ Malti? Donnhom çerti furnara misseba’ ˙adu l-id. Qieg˙ed ng˙id hekk g˙ax ˙obΩa ta’ 500g saret tiΩen 300g u ˙obΩa ta’ kilo saret tiΩen 650g. Possibbli m’hawnx kontroll fuq kemm suppost tinbieg˙ ˙obΩa Maltija? Jien nixtri l˙obΩ kuljum minn ˙anut fil-Fgura u n˙allas 65 çenteΩmu g˙al ˙obΩa li tiΩen 300g. Dan sew jew ˙aΩin? Jien niftakar il-˙obΩ kien jinbieg˙ bl-uΩin u ˙add ma kien jisraq.

Sur Editur, G˙aliex dawk li s-sentenza tag˙hom marbuta mad-droga jer©g˙u jid˙lu l-˙abs g˙al darba, tnejn, tlieta? G˙aliex ma jsibu lil ˙add jimpjegahom g˙ax ˙add ma jafdahom meta min jimpjegahom jinduna li huma eks˙absin? G˙ax dawn jer©g˙u lura g˙as-serq min˙abba l-istess droga? G˙aliex dawn anke meta jattendu g˙al programm tad-droga jridu xorta wa˙da jirritornaw il-˙abs biex jiskontaw is-sentenza? Dan huwa atte©©jament stupidu g˙all-a˙˙ar g˙ax b’hekk tkun qed ter©a’ titfag˙hom f’˙alq l-iljuni. Óa nibda billi ng˙id li ma naqbilx li min juΩa d-droga b˙all-eroina u kokaina, u g˙alhekk irid jisraq biex i©ibha, huwa kriminal. Huwa povru u miskin li ˙alla vizzju jirkbu. Postu hu fi programm ta’ droga. Anke jekk dan imur kontra qalbu, Ωgur mhux forsi li, almenu, tlieta minn g˙axra jiddeçiedu li je˙duh bis-serjetà. Forsi xi darba dawk li jifhmu ˙afna jindunaw xi Ωball kbir ikunu qed jag˙mlu meta, wara programm intensiv ta’ kontra d-droga, jer©g˙u jintefg˙u fejn hemm id-droga kontinwament iddur mag˙hom. X’g˙andu daqshekk ‘attraenti’ l-˙abs li wie˙ed ma jiddejjaqx imur u jer©a’ jmur fih? Meta kont Ωg˙ira niftakarni n˙ares lejh b˙ala post tat-twerwir, u kienet taqbadni r-rog˙da tant li ommi kienet tag˙fasni mag˙ha u tg˙idli: “Toqg˙odx t˙ares lejh ˙i; dak mhux g˙alik.” Min jaf kemm-

VALERIE BORG, IL-BELT VALLETTA

MARSAXLOKK GÓANDU BÛONN L-GÓAJNUNA Sur Editur,

SAVIOUR MAMO, IL-FGURA

il omm qalet hekk lil ulieda u dawn mhux talli ˙arsu lejh talli sar id-dar tag˙hom. Il-˙abs m’g˙adux post ta’ biΩa’ g˙ax kieku wie˙ed ma jid˙olx hemm ripetutament. Huwa third class hotel, sfortunatament, g˙ax ˙add ma rrealizza li: sometimes you have to be cruel to be kind. Jekk DVD g˙andhom fiç-çella?! Jekk televixin g˙andhom fiç-çella?! Jekk biex jag˙mlu xag˙arhom g˙andhom l-apparat fiç-çella. Dawn jistg˙u jaqraw, jieklu tajjeb, jin˙aslu sew u aktar affarijiet?! Le, ma naqbilx. Forsi tg˙idu: Din tixtiqilhom id-deni. Mhux biΩΩejjed tne˙˙itilhom il-libertà? DaΩgur li le! Nemmen li g˙andhom jattendu g˙all-korsijiet ˙alli jtejbu lilhom infushom. Nemmen li g˙andhom ja˙dmu fl-istess ˙abs biex jaqilg˙u xi ˙a©a tal-flus. Nemmen li g˙andu jitti˙dilhom ikel u ˙elu imma, f’©ie˙ is-sewwa, ejjew ma nqisuhiex b˙allikieku mhi xejn li jmorru l-˙abs. Huwa g˙alhekk li nemmen li Ωdiedet il-kriminalità g˙ax biex t˙allas ta’ g˙emilek mhuwiex xi post tal-biΩa’ b˙alma kont na˙seb meta kont tifla. Dan li qed nikteb ma japplikax g˙al traffikanti tad-droga jew dawk li jie˙du l-˙ajjiet tan-nies. Dik storja differenti. Jinteressawni biss dawk li qeg˙din il-˙abs fuq kaΩijiet ta’ droga g˙ax ma kinux maturi biΩΩejjed li jindunaw li kif tmiss mad-droga darba trid tibqa’ te˙odha.

Illum xtaqt li ng˙addi ftit ˙sibijiet dwar xi bΩonnijiet g˙andna fir-ra˙al ta’ Marsaxlokk. Fid-diskors tal-ba©it, il-Prim Ministru stqarr bir-ra©un kollu li ser jie˙u ˙sieb aktar iΩ-Ωoni turistiçi, u g˙alhekk b˙ala t-tielet lokalità f’Malta u G˙awdex li l-aktar tirçievi turisti matul is-sena, tajjeb wie˙ed jg˙addi xi ftit ideat lill-Prim Ministru tag˙na dwar xi bΩonnijiet g˙andu Marsaxlokk. L-indafa g˙andha tkun prijorità f’ra˙al b˙al dan g˙ax g˙andu diversi industriji m˙allta flimkien u li fin-natura tag˙hom jipproduçu ammont konsiderevoli ta’ skart li g˙andu jitne˙˙a mill-ewwel. Skumdità li b˙alissa hemm f’Marsaxlokk hija l-latrini pubbliçi. Sa dan l-a˙˙ar kienu qed jie˙du ˙siebhom ˙addiema mid-dipartiment tat-tindif, u l-Kunsill Lokali kien qed jie˙u ˙sieb il-manutenzjoni tag˙hom. Il-latrini kienu miΩmuma sewwa ˙afna, grazzi g˙al dawn il-˙addiema li dejjem ˙adu ˙siebhom sew. Però, f’daqqa wa˙da ©ara li d-dipartiment irtira n-nies tieg˙u g˙ar-ra©uni li m’g˙andux ˙addiema biΩΩejjed. Minn dakinhar ’l hawn illatrini waqg˙u f’diΩastru totali, u x-xoghol ta’ manutenzjoni fihom tant kiber li l-˙addiema tal-Kunsill ma jistg˙ux ila˙˙qu mieg˙u. Il-Kunsill Lokali di©à ˙are© sej˙a b’tender biex jing˙ataw lil xi kuntrattur biex jie˙u ˙sieb hu dawn il-latrini, però l-ispiΩa ser tkun

aktar minn €40,000; spiΩa li l-Kunsill ta’ Marsaxlokk ma jistax ila˙˙aq mag˙ha. Hawn qed nappella lill-Gvern biex jimpjega aktar nies mad-dipartiment tat-tindif u jkomplu x-xog˙ol tajjeb li kienu jag˙mlu f’dan irra˙al wisq imfittex mit-turisti u, aktar u aktar, mill-Maltin stess. Ma neskludix il-fatt li s-Sindku u sSegretarju EΩekuttiv di©à kellhom laqg˙at importanti mal-Ministru Joe Mizzi bil-g˙an li ti©i rran©ata din is-sitwazzjoni. Ma niqafx hawn g˙ax problema o˙ra li qed ibati minnha Marsaxlokk hija n-nuqqas ta’ dawl max-xatt. Malli jintefa’ d-dwal tal˙wienet li hemm max-xatt, dan ix-xatt jaqa’ f’dalma. Dan kollu g˙ax jidher li kien sar xi xog˙ol ˙aΩin meta sar il-pro©ett ta’ ri©enerazzjoni tax-xatt madwar ˙ames snin ilu. Il-Kunsill preΩenti qed ja˙dem fuq pro©ett biex jinbidlu s-sistemi tad-dawl max-xatt, fejn ser ikun hemm bΩonn li jinqala’ parti minn dan il-pro©ett biex jinbidlu l-wires u l-arbli tad-dawl, liema pro©ett ser ji©i jiswa aktar minn €80,000. Dawn kollha huma spejjeΩ li l-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk ma jifla˙x g˙alihom g˙ax lallokazzjoni finanzjara tieg˙u hija wa˙da baxxa. Dawn huma Ωew© pro©etti li jekk ma jkunx hemm l-g˙ajnuna tal-gvern çentrali ma jistg˙ux isiru. STEVEN GRECH, VIÇI SINDKU TA’ MARSAXLOKK

16 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ TA’ bArrA

ASPETTATTIVI GÓOLJA LIAM GAUCI

jlaqqa’ l-presidenti tal-provinçji malajr kemm jista’ jkun blg˙an li jie˙u l-pariri tag˙hom dwar modi kif jistg˙u jitnaqqsu l-emissjonijiet madwar ilpajjiΩ. Mil-lat diplomatiku, il-Prim Ministru l-©did esprima wkoll ix-xewqa tieg˙u illi jsa˙˙a˙ irrelazzjoni ta’ pajjiΩu mal-Istati Uniti. Ostaklu g˙al din il-kisba tista’ tkun id-determinazzjoni ta’ Trudeau li jirtira lill-Kanada mill-operazzjonijiet ta’ bumbardament mill-ajru fuq ilbaΩijiet tal-Istat IΩlamiku fisSirja u l-Iraq. Però, huwa sostna li di©à kellu l-okkaΩjoni li jiddiskuti lkwistjoni direttament malPresident Amerikan Barack Obama li, skont Trudeau, fehem il-poΩizzjoni talKanadiΩi li jixtiequ jiffukaw fuq missjonijiet umanitarji u ta’ ta˙ri© minflok dawk militari.

liam@kullhadd.com Nhar il-Óadd li g˙adda lKanada g˙aΩlet it-23 Prim Ministru tag˙ha, Justin Trudeau, il-kap liberali li ©ab fi tmiemhom disa’ snin ta’ tmexxija tal-Partit Konservattiv. Óafna nies barra l-pajjiΩ ftit li xejn kienu semg˙u dwar Trudeau qabel ma kien elett. G˙aldaqstant, ikun tajjeb li nag˙tu ftit ˙arsa lejn il-prijoritajiet tieg˙u hekk kif dawn jidhru li se jkollhom impatt notevoli fuq il-politika internazzjonali matul is-snin li ©ejjin. Mexxej kariΩmatiku Justin Trudeau g˙andu 43 sena, miΩΩewwe© u g˙andu tlett itfal. Huwa kien persona©© mag˙ruf qabel ma da˙al fil-kamp politiku hekk kif missieru, Pierre, serva b˙ala Prim Ministru tal-Kanada g˙al ˙mistax-il sena. Min˙abba f’hekk, Justin kien imdorri minn tfulitu li jkun quddiem il-lenti tal-midja. Dan l-istat ta’ fatt g˙enu jkun komdu ta˙t skrutinju pubbliku meta finalment wasal biex jinvolvi ru˙u hu stess fil-˙ajja politika. Meta la˙aq b˙ala kap talPartit Liberali f’April tal-2013, il-popolarità ta’ dan il-partit kienet baxxa mhux ˙aΩin. Filfatt, sa ftit tal-©img˙at ilu stess, il-Liberali kienu g˙adhom biss fit-tielet post, wara l-Partit Konservattiv u n-New Democracy Party, fl-ist˙arri© tal-midja. Madankollu, il-mod kariΩmatiku li bih mexxa lkampanja elettorali, g˙en lil Trudeau jag˙mel avvanzi kbar fl-a˙˙ar ©img˙at biex il-partit tieg˙u mhux biss sar l-akbar wie˙ed tal-pajjiΩ, imma kien ukoll kapaçi jikseb ma©©oranza parlamentari ming˙ajr ilbΩonn ta’ koalizzjoni. Jersaq eqreb in-nies Wie˙ed mill-akbar suççessi ta’ Trudeau kien li rnexxielu juri kif il-partit tieg˙u kien differenti ˙afna mill-o˙rajn, speçjal-

Investiment u miΩuri soçjali

ment minn dak Konservattiv. Harper, il-mexxej ta’ dan ilpartit tal-a˙˙ar, bena reputazzjoni b˙ala persuna li kienet maqtug˙a min-nies. Dan kien riΩultat tal-fatt li ftit li xejn kien i˙obb jikkonsulta mal-poplu qabel ma jie˙u deçiΩjonijiet importanti. Il-KanadiΩi fl-a˙˙ar xhur dehru mxebbg˙in mhux ˙aΩin minn dan it-tip ta’ tmexxija u Trudeau offra l-kuntrast li kienu qeg˙din jistennew. Filfatt, wa˙da mill-weg˙diet tieg˙u kienet li jressaq ilGvern eqreb in-nies. Dan ilpunt ipprova jag˙mlu, fost lo˙rajn, f’diversi attivitajiet politiçi fejn kien i˙obb jinΩel filfolla biex jitkellem man-nies personalment u jie˙u r-ritratti

mag˙hom. Madankollu, il-problemi ta’ Harper ma kinux mal-eletturi biss. Matul is-snin, huwa kien akkuΩat li qieg˙ed jie˙u diversi deçiΩjonijiet importanti minn wara dahar il-presidenti talprovinçji. Dan kien nuqqas serju f’pajjiΩ fejn, storikament, il-provinçji kellhom influwenza notevoli fuq id-deçiΩjonijiet li jittie˙du fuq livell federali. Barra minn hekk, Harper irnexxielu jag˙mel lg˙edewwa fi ˙dan il-burokrazija KanadiΩa fejn kemm-il darba injora l-pariri ta’ veterani fi ˙dan l-amministrazzjoni u minflok impona l-a©enda tieg˙u. Fil-fatt, sal-elezzjoni, ir-relazzjoni tieg˙u ma’ dan is-settur

kienet tant ˙aΩina illi l-eksPrim Ministru ˙ass il-bΩonn li jippubblika ittra li fiha rringrazzjahom g˙ax-xog˙ol siewi li g˙amlu g˙all-Gvern tieg˙u matul is-snin. Madankollu, fl-elezzjoni deher çar li l-˙sara kienet kbira wisq biex ti©i msewwija hekk kif ˙afna persuni appo©©jaw l-attitudni demokratika ta’ Trudeau, li wieg˙ed illi jikkonsulta malpersuni kkonçernati qabel ma jimplimenta r-riformi tieg˙u. Diplomazija u politika ambjentali Madankollu, id-differenzi ta’ bejniethom mhumiex biss filmod kif i©ibu ru˙hom mannies. L-eks-Prim Ministru Harper iΩola lill-Kanada fixxena internazzjonali f’diversi okkaΩjonijiet. Dan, fost l-o˙rajn, se˙˙ meta huwa ˙a poΩizzjoni ostili lejn kull attentat internazzjonali biex ikunu mraΩΩna l-emissjonijiet tal-gassijiet serra u sa˙ansitra wasal biex jirtira lil pajjiΩu mill-Protocol ta’ Kyoto. Min-na˙a l-o˙ra, Trudeau wieg˙ed li jre©©a’ lil pajjiΩu lura fuq quddiem tal-©lieda kontra t-tibdil fil-klima. Lewwel pass importanti jista’ jsir fil-Konferenza ta’ Pari©i li se tkun organizzata bejn it-30 ta’ Novembru u l-11 ta’ Diçembru. Óafna, però, qeg˙din isostnu li dan l-avventiment se jkun qrib wisq tal-elezzjoni federali u g˙alhekk Trudeau mhux se jkollu biΩΩejjed ˙in biex ifassal pjan dettaljat. Madankollu, huwa jista’ tal-inqas jikkommetti ru˙u li jil˙aq miri aktar ambizzjuΩi minn dawk li ppropona l-predeçessur tieg˙u. Sabiex jaççellera dan ilproçess huwa mistenni li

Kuntrast ie˙or mistenni li jidher fil-politika ekonomika fejn Trudeau sostna li huwa lest li jabbanduna l-awsterità favur investiment akbar fl-infrastruttura u fis-suq tax-xog˙ol; Ωew© setturi li sta©naw mhux ˙aΩin fl-a˙˙ar snin. G˙al dan l-g˙an huwa qal li lest li jag˙mel defiçit annwali massimu ta’ C$10 biljun (€6.8 biljun) matul it-tliet snin li ©ejjin. Fejn tid˙ol il-politika soçjali, Trudeau wieg˙ed li se jre©©a’ lura diversi prattiçi tal-Gvern preçedenti li, fil-fehma tieg˙u, g˙amlu l-˙ajja diffiçli g˙al min ried jemigra fil-Kanada. Fost lo˙rajn, dan se jsir permezz ta’ politika li tag˙milha aktar façli g˙all-KanadiΩi biex jiksbu ççittadinanza g˙all-qraba diretti tag˙hom, anke jekk ikunu anzjani. Fi Ωmien tat-tmexxija Konservattiva, il-Gvern kien irreΩista miΩuri ta’ din ix-xorta hekk kif ˙ass li persuni Ωg˙aΩag˙ g˙andhom jing˙ataw prijorità fl-applikazzjonijiet g˙ax huma jistg˙u jag˙mlu aktar Ωmien i˙allsu lkontribuzzjoni li se jiffinanzjaw il-pensjoni tag˙hom. Madankollu, Trudeau sostna li membri tal-familja avvanzati fl-età jistg˙u fil-fatt jipprovdu g˙ajnuna li tie˙u post servizzi li normalment jiswew eluf ta’ dollari lill-qraba tag˙hom, b˙al dak tal-˙arsien tat-tfal. B’hekk, huma mhux biss jiffrankaw ilflus lill-familjari tag˙hom, imma anke lill-Istat li jissussidja dawn is-servizzi soçjali. Politika pragmatika Minkejja l-aspettattivi g˙olja fil-konfront tieg˙u, g˙adu kmieni biex wie˙ed jag˙mel ©udizzji dwar Trudeau. Fil-fatt, huwa g˙adu lanqas ˙a l-˙atra ta’ Prim Ministru b’mod uffiçjali; çerimonja li se ssir fl-4 ta’ Novembru, l-istess jum li fih se jkun ippreΩentat il-kabinett il-©did. Madankollu, l-impressjoni hija li Trudeau se jkun mexxej pragmatiku li se jipprova jΩewwe© il-politika liberali tieg˙u mar-realtajiet tal-pajjiΩ biex jasal g˙al kompromess li jo˙loq soçjetà aktar inklussiva u li ssa˙˙a˙ il-preΩenza talKanada fuq livell internazzjonali.

ta’ barra KÓ

25|10|2015 17

kullhadd.com

minn maDwar iD-DinJa aggressJoni fl-iÛvezJa

arrest DomestiKu

Ra©el liebes maskra qatel g˙alliem u student fi skola f’Trollhatten, lIΩvezja. Skont ix-xiehda li kienu fl-iskola, ir-ra©el da˙al fl-iskola u beda jippassi©©a armat b’xabla u sikkina filwaqt li beda jdoqq muΩika normalment assoçjata mal-festa ta’ Halloween. Xi studenti ˙asbu li kienet çajta u sa˙ansitra ppuΩaw g˙ar-ritratti mieg˙u. Madankollu, meta g˙alliem ˙are© mill-klassi biex jitolbu jitlaq mill-iskola, ir-ra©el tah diversi daqqiet bis-sikkina. Wara dan l-attakk fatali, ir-ra©el aggredixxa u qatel student ie˙or qabel il-pulizija waslu fuq il-post u f’konfront armat qatlu lill-aggressur.

Oscar Pistorius, l-atleta paraolimpiku rebbie˙ ta’ bosta midalji tad-deheb, ˙are© mill-˙abs wara sena biex ikompli jservi s-sentenza tieg˙u ta˙t arrest domestiku fid-dar ta’ zijuh. Fl-2014, Pistorius ng˙ata sentenza ta’ ˙ames snin ˙abs meta nstab ˙ati ta’ omiçidju kolpuΩ wara li qatel lis-sie˙ba tieg˙u b’arma tan-nar meta ˙aseb li kienet ˙alliel li da˙allu d-dar f’nofs ta’ lejl. Huwa kellu jmur jg˙ix g˙and zijuh hekk kif bieg˙ id-dar tieg˙u biex ikopri l-ispejjeΩ legali kbar li kellu b’riΩultat tal-kawΩa.

Kummenti KontroversJali

sorpriÛa

Il-Prim Ministru IΩraeljan Benjamin Netanyahu din il-©img˙a kien fiç-çentru ta’ kontroversja wara li g˙amel kummenti li kienu meqjusin b˙ala offensivi g˙al diversi nies li j˙addnu r-reli©jon Lhudija. Dawn il-kummenti tenniehom f’diskors li g˙amel waqt il-Kungress Ûijonista Dinji fejn sostna li d-dittatur NaΩist Adolf Hitler ried jeΩilja u mhux joqtol lil-Lhud u biddel fehmtu biss wara laqg˙a li kellu mal-Mufti ta’ Ìerusalemm, Haj Amin al-Husseini. Madankollu, diversi riçerkaturi talIstorja sostnew li dak li qal Netanyahu m’g˙andu ebda baΩi fid-dokumentazzjoni tal-perjodu.

Il-President tas-Sirja Bashar al-Assad issorprenda lill-komunità internazzjonali hekk kif iltaqa’ mal-President Russu Vladimir Putin f’Moska aktar kmieni din il©img˙a. Din kienet l-ewwel darba li Assad ˙are© minn pajjiΩu mill-bidu talgwerra çivili ’l hawn. Il-laqg˙a bejn iΩ-Ωew© mexxejja kompliet tikkonferma l-appo©© tar-Russja g˙ar-re©im Sirjan hekk kif Putin qieg˙ed jara lil Assad b˙ala l-unika figura politika li g˙andha çans illi ter©a’ tg˙aqqad lill-pajjiΩ kontra l-gruppi terroristi li infiltraw lis-Sirja tul dawn l-erba’ snin ta’ konflitt çivili.

Japprova l-pJan

DiÛastru naturali

Il-Mexxej Suprem tal-Iran Ayatollah Ali Khamenei approva l-pjan tal-Gvern ta’ pajjiΩu biex jittie˙du passi li se jnaqqsu l-iskala tal-programm ta’ arrikkament tal-uranju u jift˙u l-impjanti nukleari g˙all-iskrutinju internazzjonali. B’hekk, il-ftehim ta’ Lulju bejn l-Iran u s-Sitt Potenzi, ji©ifieri l-Istati Uniti, Franza, ir-Renju Unit, il-Ìermanja, iç-Çina u r-Russja, jista’ ji©i implimentat. Dan mistenni li jwassal g˙at-tne˙˙ija tas-sanzjonijiet internazzjonali fuq lIran fix-xhur li ©ejjin. Madankollu, g˙adu mhuwiex çar meta dan il-proçess se jkun komplut u x-xettiçiΩmu dwar is-suççess tal-pjan g˙adu konsiderevoli.

Il-Filippini bdew il-proçess ta’ rkupru mill-maltempata tropikali Koppu li laqtet lill-pajjiΩ fil-jiem li g˙addew. S’issa jidher li l-maltempata ˙alliet g˙exieren ta’ vittmi, però, min˙abba l-iskala tal-maltempata, g˙adu mhuwiex possibbli li jing˙ata n-numru eΩatt tan-nies li tilfu ˙ajjithom. Skont rapporti tal-Gvern Filippin, Koppu g˙amel madwar €130 miljun f’danni u ©ieg˙el lil aktar minn 100,000 çittadin jabbandunaw darhom. Barra minn hekk, kienu distrutti madwar 400,000 tunnellata ta’ ross; sitwazzjoni li ©ieg˙let lill-Gvern jintervieni biex ji©i evitat il-©u˙ fost il-popolazzjoni.

18 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ kALEJdOSkOpJU

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

SIÌRA SSALvA BnIEdEM ELUF JIFFULLAW BIEX JARAW LIL MARIJA GORETTI

Kien mument ta’ biΩa’ meta paraxutist sab li, f’nofs il-qabΩa tieg˙u, il-paraxut li kellu ©arrab xi ˙sara, baqa’ nieΩel b’˙effa kbira u, ftit sekondi qabel ma tfarrak mal-art, ©ie salvat minn si©ra. Waqt li kien g˙al vaganza fitTurkija, il- bodybuilder Sam Cullingworth ta’ 44 sena minn Kirkburton, fettillu jaqbeΩ bilparaxut minn fuq il-Muntanja Babadag, b’g˙olii ta’ 6,200 pied. IΩda l-qabΩa kellha tkun wa˙da fatali, hekk kif

Cullingworth inqabad f’ri˙ ta’ 90 mil fis-sieg˙a, li qattag˙lu lparaxut u beda nieΩel lejn l-art b’qawwa kbira. B’dak li jista’ jitqies b˙ala miraklu, meta Cullingworth kien di©à niΩel 2,000 pied flarja, infeta˙lu t-tieni paraxut, li t˙abbel fil-frieg˙i ta’ si©ra taççedru f’g˙oli ta’ 50 pied. B’dan il-mod il-bodybuilder baqa’ mdendel mill-irbit tieg˙u sa ma ©ie salvat. Kulma kellu kienu ftit brix u feriti ˙fief. Óadd ma jaf jekk darb’o˙r a jer©ax jipprova jaqbeΩ.

Ftit jiem ilu l-©isem ta’ tifla ta’ 11-il sena maqtula aktar minn seklu ilu u dikjarata qaddisa kien g˙all-wiri fi knisja ta’ Illinois. Eluf ta’ Kattoliçi ffullaw biex jid˙lu fil-knisja ta’ San Fran©isk t’Assisi f’Orland Park biex jaraw ilfdalijiet ta’ Santa Marija Goretti, il-qaddisa protettriçi tal-kastità, tal-vittmi ta’ stupru, tax-xebbiet, taΩ-Ωg˙aΩag˙, tal-povertà, il-purità u lma˙fra. Il-fdalijiet skeletali ta’ din il-qaddisa jinsabu mag˙luqin fi statwa tax-xema’ u mqeg˙din fi speçi ta’ tebut tal-˙©ie©. Jing˙ad li meta Marija Goretti kellha 11-il sena, il-©ar tag˙ha Alessandro Serenelli, b’sikkina f’idejh, heddidha li jistupraha u pprova juΩa l-

forza fuqha. Hi ©©ilditlu u qaltlu li tippreferi tmut milli t˙allih jag˙mel dak li xtaq fuqha. Alessandro tant irrabja li taha 14-il daqqa bis-sikkina. Waqt li kienet fuq is-sodda tal-mewt, Goretti Ωammet f’idejha santa tal-Ver©ni Marija u ˙afret lill-attakkant tag˙ha minkejja li kienet taf li se tmut min˙abba l-feriti li ©arrbet. Serenelli kien arrestat u mibg˙ut 30 sena ˙abs. Wara li n˙eles sar fra u g˙ex f’monasteru sa ma fl-1970 miet fl-età ta’ 87 sena. Fl-1950, il-Knisja Kattolika Rumana ddikjarat lil Marija Goretti qaddisa, wara li fl-1947 kienet beatfikata mill-Papa Piju XII. Il-festa tag˙ha tkun iççelebrata fis-6 ta’ Lulju.

RAÌEL MGÓALLAq MA’ ÓAJT ABJAd TA’ dAR Dell ta’ xena makabra, fejn jidher ra©el mg˙allaq, nisslet ilfriefet f’bosta residenti ta’ belt çkejkna. Din l-illuΩjoni tidher f’post mag˙ruf b˙ala Dead Man’s Cross, f’Dartmout, Devon, u fejn fis-seklu tlettax kienu jg˙allqu lillkriminali. Ritratti ta’ dan id-dell f’salib it-toroq bejn l-Isqaq Milton u Triq Waterpool ©rew b˙ar-ri˙ fuq l-internet u l-midja soçjali. IΩda minn dak li rriΩulta, id-dell qed ikun kawΩat minn tabella li twa˙˙let b˙ala sinjal g˙at-traffiku, li tirrifletti fuq il˙itan bojod ta’ dar fl-in˙awi. Óa©a tal-iskantament kif l-angolu tax-xemx jo˙loq dan iddell ta’ figura li nqatel fuq il-forka…u b’idejh marbutin wara dahru.

ÌRAW BÓAL-LUM 1492: Il-flotta ta’ Kristofru Colombus tilma˙ Zandislands, il-Bahamas u aktar tard bil-bastiment tieg˙u Santa Maria jsor©i u jinΩel fuq irRepubblika Domenikana. 1906: L-inventur Amerikan Lee de Forest jo˙ro© bil- valve tal-amplifikazzjoni 3-diode mag˙ruf b˙ala Audion, li kellu jkun me˙tie© ferm fl-iΩvilupp tar-radju u x-xandir. 1911: L-a˙˙ar omnibus misjuq miΩ-Ωwiemel flIngilterra jinstaq mill-istazzjon tal-Pont ta’ Londra lejn Moorgate. 1924: Pubblikat l-ewwel comic strip bl-isem ta’ Little Orphan Annie.

1945: Il-ÌappuniΩi jçedu lit-Tajwan lill-Ìeneral Chiang Kai-shek. 1946: L-ewwel ©uri kontra l-kriminali NaΩisti talgwerra (Nuremberg). 1955: Il-kumpanija microwave oven.

Tappan

tbig˙

l-ewwel

1960: Jo˙ro© g˙all-bejg˙ l-ewwel arlo©© tal-idejn li ja˙dem b’mod elettroniku. 1960: Kuba tinnazzjonalizza n-negozji kollha Amerikani. 1962: Aççettat il-110 membru tan-Nazzjonijiet Uniti (l-Uganda). 1962: Jibda jit˙addem l-ewwel reattur nukleari Bel©jan.

1929: Dak li kien is-Segretarju tal-Intern Amerikan, Albert Fall, jinstab ˙ati li aççetta $100,000 (€87,566) b’qerq.

1968: Yoko Ono t˙abbar li se jkollha tarbija minn John Lennon.

1932: Benito Mussolini jwieg˙ed li jibqa’ dittatur g˙al 30 sena.

1972: Il-Bel©jan Eddy Merckx jirnexxilu jwaqqaf rekord meta bir-rota tieg˙u qadef 49,431kilometru f’sieg˙a.

1941: 1941:

1943: Titlesta u tinfeta˙ it-triq tal-ferrovija f’Burma.

Isir mag˙ruf il-virus tal-epatite.

1984: Fi Brussell, ir-Re Boudouin jifta˙ muΩew g˙allarti moderna. 1984: Il-Kançellier tal-Ìermanja tal-Punent, Rainer Barzel, jirriΩenja min˙abba korruzzjoni. 1986: Is-Salib A˙mar Internazzjonali mkeççi millAfrika t’Isfel. 1992: Jin˙ataf ajruplan Airbus A310 tal-linja tal-ajru Ni©erjana. Tinqatel persuna. 1994: Susan Smith tistqarr li Ω-Ωew© uliedha nsterqulha mill-karozza tag˙ha (fil-verità kienet qatlihom hi). 2001: L-ewwel darba li tista’ tintuΩa s-sistema talWindows XP. 2004: Fidel Castro, il-President ta’ Kuba, i˙abbar li ttranΩazzjonijiet bid-dollaru Amerikan se jkunu pprojbiti mit-8 ta’ Novembru. 2007: Issir l-ewwel titjira tal-Airbus A380 mil-linja talajru ta’ Singapore. Minn dan il-pajjiΩ marret sa Sydney, lAwstralja.

1978: Il-Gvern IΩraeljan japprova ‘fil-prinçipju’ ttfassil ta’ ftehim g˙all-paçi.

2009: L-ibbumbardjar f’Bagdad li baqa’ mag˙ruf b˙ala tal-25 ta’ Ottubru. Jinqatlu 155 persuna u jwe©©g˙u 721.

1981: 200,000 persuna jiddimostraw fi Brussell kontra l-missili cruise.

2013: 74 membru ta’ Boko Harem jinqatlu f’assalt kordinat fuq l-istat ta’ Borno fin-Ni©erja.

16,000 Lhudi ji©u massakrati f’Odessa. Il-Ìermanja tattakka Moska.

1984:

PersOnaÌÌ kÓ

25|10|2015 19

kullhadd.com

Ìiet innutata u magÓÛula minn ÛewÌ disinjaturi barranin ramOna POrtelli

Sit elettroniku: www.ramonaportelli.com Email: ramonaportelli@hotmail.com

tintervista lil AMBER PACE Óafna jaqblu li aktar ma persuna tibda tipprattika xi passatemp minn çkunitha, aktar iservi ta’ vanta©© g˙all-quddiem. Jista’ jkun li g˙ax meta persuna tkun Ωg˙ira fl-età, titg˙allem aktar malajr u ssegwi b’konçentrazzjoni aktar minn persuna kbira. G˙all-intervista tal-lum tkellimt mal-mudella Ωag˙Ωug˙a li isimha di©à qed i˙alli impatt. Qed nirreferi g˙al Amber Pace. Tkellimt mag˙ha sabiex insir naf aktar dwarha u dwar l-avventuri tag˙ha s’issa fix-xena tal-immudellar. Amber g˙ad g˙andha erbatax-il sena, toqg˙od lIm©arr u b˙alissa g˙adha tattendi l-iskola sekondarja. Il-passatempi tag˙ha huma l-immudellar u l-arti. Tiddeskrivi lilha nnifisha b˙ala tfajla twila, b’g˙ajnejn u xag˙ar kannella. Ilha tinteressa ru˙ha fl-immudellar g˙al diversi snin. “Meta kont iΩg˙ar kont in˙obb nara l-mudelli fuq itteleviΩjoni u minn dejjem xtaqt insir b˙alhom, u ssena l-o˙ra kelli l-opportunità biex nibda dan il-kors,” bdiet tg˙idli Amber dwar il-bidu ta’ din l-avventura tag˙ha. Fil-fatt, ta’ min jg˙id li dan l-a˙˙ar Amber kellha suççess meta pparteçipat g˙al Look of the Year fi Sqallija u fejn marret tajjeb ˙afna. Óallejt f’idejha sabiex tg˙addili aktar informazzjoni dwar din l-avventura fi Sqallija. “Kienet l-g˙alliema tal-immudellar tieg˙i, Janice Azzopardi, li bag˙tet xi ritratti tieg˙i u ta’ mudelli o˙ra l-Italja, u kif irçiviet li g˙aΩlu lili kellmet lil ommi u tawni din l-a˙bar li ma kontx naf biha u li kienet sorpriΩa vera sabi˙a. Dak kien il-mument fejn sirt naf b’din il-kompetizzjoni li saret f’Sheraton Hotel f’Catania. Hemm domt mid-9 sat-13 ta’ Settembru u l-kompetizzjoni finali saret fit-13 ta’ Settembru. Kellna diversi attivitajiet fosthom photoshoots, lecture tal-make-up, lezzjoni mad-disinjatriçi tal-˙wejje© Diana Andreotti, fashion night, kif ukoll diversi ˙ar©iet. Jiena ntg˙aΩilt minn Ωew© disinjaturi internazzjonali: Michele Miglionico u Idriss Guelai,” kompliet tg˙idli b’sodisfazzjon Amber. L-unika Maltija li ntg˙aΩlet biex titla’ g˙al din ilkompetizzjoni Matul din l-intervista skoprejt li meta Amber kienet Sqallija g˙all-kompetizzjoni ma tantx kellha ˙in ta’ mistrie˙. B’hekk ˙allejt f’idejha biex tirrakkontali dak kollu li g˙addiet minnu matul il-©ranet li qattg˙et hemmhekk. “Kont inqum kuljum fis-sebg˙a ta’ filg˙odu, nipprepara l-affarijiet g˙al dik il-©urnata, kif ukoll xag˙ri u l-make-up u wara l-kolazzjon kont niltaqa’ mal-mudelli l-o˙rajn g˙all-attivitajiet li kien ikollna u li kienu jdumu sas-sitta ta’ filg˙axija, fejn imbag˙ad kien ikolli biss sieg˙a çans biex nin˙asel, nag˙mel make-up ie˙or u stil differenti ta’ xag˙ar li jkun iktar eleganti g˙all-attivitajiet ta’ filg˙axija u li kienu jdumu anke sas-sag˙tejn ta’ filg˙odu. Domt hemmhekk ˙amest ijiem. Jipparteçipaw mieg˙i kien

hemm erbg˙in mudella o˙ra; kollha minn pajjiΩi differenti u ©ejjin min madwar id-dinja kollha, u jiena kont l-unika Maltija li ntg˙aΩilt biex nitla’ g˙al din ilkompetizzjoni.” Issa li g˙addiet din l-esperjenza minn fuqha u tinsab lura Malta, ma stajtx ma nistaqsihiex xi jmiss wara dan kollu. Fil-fatt, infurmatni li b˙alissa qed jistennew ming˙and l-a©enziji barranin. “Ovvjament, nibqa’ g˙addejja bil-lezzjonijiet tal-immudellar, kif ukoll

nid˙ol f’aktar kompetizzjonijiet u nittama li jkolli aktar xog˙lijiet ta’ reklami,” kompliet tg˙id Amber. Kif g˙edna fil-bidu ta’ din l-intervista, matul din ilkompetizzjoni Amber ©iet innutata u mag˙Ωula minn Ωew© disinjaturi barranin: Michele Miglionico u Idriss Guelai. Ta’ min iΩid jg˙id li, fuq informazzjoni li g˙addietli Amber stess, wie˙ed minn dawn id-disinjaturi – Idriss Guelai – ˙adem ˙afna mal-kantanta Madonna, fejn din tal-a˙˙ar kienet il-mudella g˙al photoshoot fashion campaign tieg˙u. Lura Malta, u wara li g˙addiet minn din l-esperjenza u mmudellat g˙alihom, Amber tista’ ssa˙˙a˙ il-kurrikulu tal-karriera (CV) tag˙ha u b’hekk ser tibda ta˙dem fuq aktar photoshoots biex sal-a˙˙ar tas-sena, flimkien mal-g˙alliema tag˙ha, jibag˙tu model photobook u kurrikulu tal-karriera lil diversi a©enziji barranin, fejn jista’ jkun li jkollha çans nintg˙aΩel biex tibda ta˙dem ma’ a©enzija minnhom. Kummenti li ma waqqfuhiex milli tkompli Nibqa’ fuq l-istess tema, però qabel ma mort g˙al din l-intervista kont naf li Amber kellha xi diΩappunti minn xi nies, ˙a ng˙id hekk, mo˙˙hom mag˙luq. Dawn g˙addew xi kummenti li g˙adha Ωg˙ira biex tipparteçipa u forsi ma ntg˙o©obx l-istil ta’ ˙wejje© li kienet imlibbsa fil-photoshoots g˙ax, f’g˙ajnejn dawn il-persuni, Amber kienet tidher “half-naked”. Óallejt f’idejha sabiex tirrakkontali r-reazzjoni tag˙ha g˙al kummenti b˙al dawn. “Diment li g˙andi s-sapport tal©enituri tieg˙i u nara li m’hemm xejn ˙aΩin fir-ritratti tax-shoots tieg˙i, ma narax ra©uni g˙alfejn m’g˙andix nag˙mel dan. Apparti minn hekk, in-nies g˙andhom jitg˙allmu li hemm diversi tipi ta’ shoots u meta jkunu ta’ dan il-livell ta’ mmudellar u dan it-tip ta’ kompetizzjonijiet Ωgur ma jitqisux provokanti. Ix-shoots ta’ hemmhekk, l-ilbies u l-poΩi ma jkunux f’idejja, imma jiddeçiedu huma kif ikun l-a˙jar g˙ar-ritratti tag˙hom,” spjegat bl-akbar serjetà Amber. Fl-a˙˙ar tal-interivsta stedint lil Amber biex twassal messa©© lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd. Hija sa˙qet li ˙add m’g˙andu jaqta’ qalbu jekk jixtieq li jasal xi mkien. “Tag˙tix kas dak li jg˙idu n-nies g˙ax, tag˙mel x’tag˙mel, dejjem ser issib lil xi ˙add li ma jaqbilx mieg˙ek. Kieku jiena g˙amilt hekk u tajt kas li qaluli fuq età li g˙andi u li m’g˙andix nie˙u sehem f’attivitajiet tal-immudellar, Ωgur ma kontx nasal s’hawn u nkun kuntenta b’dak li g˙amilt s’issa,” temmet tg˙idli b’sodisfazzjon Amber.

20 25|10|2015

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KÓ KUN Af

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

L-AKTAR KREATURA QATTIELA…IN-NEMUSA! Ewropa, inkluΩ pajjiΩna. Din hi n-nemusa tigra ( Aedes albapictus ). Ting˙araf g˙ax g˙andha strixxi bojod fuq ©isimha u saqajha. Attiva matul il-©urnata u t˙obb tniggeΩ f’postijiet baxxi mal-art b˙al fuq il-pala tas-sieq jew wara l-g˙aksa tal-vittma. Din il-kwalità ta’ nemusa g˙andha velenu qawwi ˙afna u mhux lewwel darba li min˙abba gidma minn tag˙ha ssib ru˙ek l-isptar. In-nemusa tniggeΩ

Na˙seb jekk nistaqsi liema huma l-aktar kreaturi perikoluΩi g˙all-bniedem, ittwe©iba tkun: it-ti©ri ta’ Bengal, il-kukkudrilli u s-sriep. Skont riçerkaturi hu kkalkulat li fl-Indja biss, kull sena, imutu mal-14,000 ru˙ ivvelenati missriep. Tag˙rif riçenti wkoll jg˙id li mad-90,000 ru˙ madwar id-dinja jmutu bil-gdim tas-sriep. It-tigri Bengal, li jinsabu l-iktar fil-Bangladexx, joqtlu bejn wie˙ed u ie˙or mal-mitt ru˙ fis-sena. L-istess il-kukkudrilli. Dan l-annimal jattakka bla ˙niena kull o©©ett li jiççaqlaq quddiemu. Jista’ jkun anke il-padrun tieg˙u. Hu kkalkulat li mijiet ikunu vittmi ta’ dan l-annimal flAfrika u lejn in-na˙a tal-Asja. Però, kul˙add ikun qed jiΩbalja meta jg˙id li dawn huma liktar annimali perikoluΩi g˙allbniedem. L-iktar annimal perikoluΩ mhu xejn ˙lief insett partikolari: in-nemusa. Hu

kkalkulat li bil-mard li ©©ib innemusa jmutu mal-miljun ru˙ fis-sena. Tg˙ix kullimkien JeΩistu mal-2,500 speçi ta’ nemus fid-dinja kollha u jg˙ixu f’kull ambjent, sew jekk ikun kiesa˙, sew jekk ikun s˙un. Fl-Indja nstab speçi ta’ nemus jg˙ix fit-tankijiet talhydrochloric acid . In-nemus jg˙ix fejn ikun hemm l-ilma qieg˙ed b˙al fl-g˙adajjar, f’bottijiet jew reçipjenti mitluqa fil-kampanja, tyres ˙ziena jew f’xi g˙amla ta’ kontenitur mitluq f’xi g˙alqa. Innemusa ©eneralment tkun attiva billejl u kapaçi tinduna b’kull toqba jew xaqq biex tid˙ol fid-dar. Il-kwalità ta’ nemusa li nsibu fid-dar hija lCulex pipiens u ©ejja millfamilja Culicidea. Però, sfortunatament, dan l-a˙˙ar speçi o˙ra ta’ nemusa invadit l-

mara

biss

In-nemusa tista’ tbid bejn sitta jew seba’ darbiet matul lerbg˙in jew ˙amsin ©urnata li tg˙ix. Biex in-nemusa ssir adulta, tg˙addi minn metamorfosi, ji©ifieri l-ewwel tkun bajda, imbag˙ad larva, imbag˙ad pupa u tispiçça nemusa. Proprjament innemusa tbid max-xifer talilma, ftit millimetri ’l fuq millilma, biex meta l-bajd ifaqqas il-larva tinΩel ta˙t l-ilma. Innemus jg˙ix billi jerda’ lmeraq tal-pjanti. In-nemus tassess femminili biss jerda’ ddemm tal-annimali fosthom tal-g˙asafar, rettili, mammiferi, u tal-bniedem. Tag˙mel hekk biex iΩΩid çertu ammont ta’ sustanza qabel ma tbid. Qabel ma n-nemusa tniggeΩ, ter˙i ftit bΩieq biex trattab iddemm u ma jag˙qadx, u huwa proprju dan il-bΩieq li j©ieg˙lek t˙okk u jtellag˙lek in-nef˙a mal-gidma. U aktar ma t˙okk aktar idda˙˙al ilvelenu ta˙t il-©ilda sakemm to˙ro© id-demm. L-a˙jar ˙a©a biex ittaffi l-˙akk hi li tog˙rok biçça sil© fuq il-©er˙a.

Protezzjoni JeΩistu ingwent u spray li ji©u applikati fuq il-©ilda meta tingidem min-nemus u jeΩistu wkoll kremi li jipprote©uk mill-istess gdim. Jien l-aktar li sibt prattiku u effettiv meta tigdimni xi nemusa hu li nog˙rok werqa nag˙nieg˙a fuq il-gidma. Mill-banda l-o˙ra huwa ˙aΩin ˙afna, speçjalment meta jkollna t-trabi, li nuΩaw sprays li nitfg˙u fl-arja kontra n-nemus qabel ma norqdu g˙ax inkunu qeg˙din nibilg˙u l-velenu a˙na stess. L-a˙jar ˙a©a hi li nag˙lqu kullimkien. Gidma ta’ nemusa fuq wiçç tarbija tista’ tibqa’ marka g˙al-Ωmien twil. Kreatura o˙ra perikoluΩa L-aktar kreatura fid-dinja li g˙andha velenu perikoluΩ u li kapaçi toqtlok fi 30 sekonda hija tip ta’ brama li tinsab fin-

na˙a ta’ fuq tal-Awstralja blisem Box Wasp, Chironex flecken . G˙andha mas-sittin seba’ b’tul ta’ 15-il pied kull wie˙ed. G˙alkemm din ilbrama hi tant perikoluΩa g˙all-bniedem, ftit li xejn ©ew irrappurtati mwiet ka©un tag˙ha. Mis-sena 1883 kien hemm mal-64 vittma talvelenu ta’ din il-brama, l-aktar tfal Ωg˙ar. Insibu wkoll speçi ta’ skorpjuni fid-DeΩert Sa˙ara. TeΩisti wkoll razza ta’ bebbux tal-ba˙ar li jissejja˙ cigarett snail li t-tingiΩa tieg˙u tista’ toqtlok f’inqas minn 15-il minuta. Madwar id-dinja nsibu ˙afna insetti u annimali o˙ra li wie˙ed g˙andu joqg˙od attent minnhom u jie˙u lprekawzjonijiet me˙tie©a kontrihom, speçjalment waqt xi vaganza f’postijiet fil-kampanja jew foresti. Tajjeb li wie˙ed dejjem ikun akkumpanjat minn espert f’dan il-qasam.

KULTUrA KÓ

25|10|2015 21

kullhadd.com

BIRKIRKARA U L-FUÓÓAR

ATTIVITÀ GÓALL-GOSTI TA’ KULÓADD Birkirkara u l-Fu˙˙ar setg˙et issir realtà grazzi g˙all-appo©© u s-sehem ta’ bosta g˙aqdiet lokali li g˙al darb’o˙ra aççettaw li jipparteçipaw bi ˙©arhom f’din l-attività annwali organizzata mill-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara. Din is-sena lattività ser tigi organizzata nhar is-Sibt 31 ta’ Ottubru, fi Triq ilKbira u Pjazza Sant’Elena. Divertiment Fost il-partecipanti li se jie˙du sehem f’din l-attività nsibu lillParroçça San ÌuΩepp Óaddiem li, bl-g˙ajnuna tal-G˙aqda talArmar, ser torganizza kafetterija fejn wie˙ed jista’ jie˙u xi ˙a©a mal-familja u l-˙bieb. Hawn se ji©u servuti xarbiet s˙an u kes˙in, wraps, kejkijiet, crêpes u diversi tipi ta’ ˙elu u ikel ie˙or. Dan kollu f’atmosfera familjari, viçin il-palk prinçipali fil-pjazza. Il-grupp tan-nisa tal-istess parroçça ser ikun qieg˙ed ibig˙ ukoll ˙elu tradizzjonali mag˙mul minnhom stess, fil-pjazza u fi Triq il-Kbira. L-G˙aqda MuΩikali Sant’Elena se tkun qieg˙da torganizza wirja ta’ arti©©janat, kif ukoll spettaklu minn Carbonaro and Friends Band, flimkien ma’ diversi kantanti stabbiliti u lokali b˙al Mike Spiteri, Philip Vella, Cristy Spiteri, Destiny Chukunyere u Sharon Aquilina. L-istess G˙aqda se toffri wkoll bejg˙ ta’ ikel inkluΩi pizza, wraps, burgers u ˙afna aktar. Ikel u xorb se jkun offrut ukoll mill- G˙aqda Madonna tal-Karmnu Satna TereΩa, Birkirkara li se jkollhom g˙asel minn tal-kunvent g˙all-bejg˙. Barra minn hekk, is-Socjetà MuΩikali Sant’Antnin se tkun qed toffri l-g˙ajnuna tag˙ha lill-Kunsill. Waqt li jkunu g˙addejjin dawn l-attivitajiet se jkun hemm ukoll varjetà ta’ muΩika fuq Ωew© palkijiet li, fost o˙rajn, se joffru l-muΩika ta’ George Curmi (il-Pusè) flimkien mal- band tieg˙u, Carmelo Borg u David Azzopardi. Barra minn hekk, se tkun organizzata wkoll kompetizzjoni ta’ wine tasting u taΩ-Ωejt taΩ-Ωebbu©a. Edukazzjoni b’differenza Ma jonqosx li f’attività b˙al din insibu persuna li ta˙dem affarijiet bit-tafal dak il-˙in stess. Itteknika uΩata hija Ωvilupp modern ta’ xog˙ol fil-fu˙˙ar li kien isir fl-img˙oddi, li Birkirkara kienet mag˙rufa sew g˙alih, iΩda xorta wa˙da dan ix-xog˙ol illum il-©urnata jsir fil-ma©©oranza tieg˙u blidejn u g˙odod o˙ra. Barra l-lat ta’ divertiment, insibu wkoll dak edukattiv fejn l- G˙aqda Armar Sant’Elena se tifta˙ il-Kolle©©jata BaΩilika ta’ Sant’Elena g˙all-pubbliku. Dan l-aççess se jinkludi l-kampnari tal-baΩilika u l-magna talarlo©©, kif ukoll l-awla kapitulari. L-G˙aqda tal-Armar flimkien mal- Kapitlu Elenjan ser jie˙du ˙sieb ukoll jorganizzaw wirja sabiex, bl-g˙ajnuna ta’ Atelier Del Restauro , restawraturi kkonçernati, wie˙ed ser ikun jista’ jara aktar

mill-viçin ir-restawr u l-konservazzjoni li qed issir b˙alissa tal-istatwa ta’ San ÌuΩepp li hu meqjum fil-BaΩilika. Il- Kumitat tan-Nar Santa Liena 18 ta’ Awwissu se joffri esibizzjoni ta’ kif jin˙adem innar flimkien ma’ g˙odod relatati. L-Iscouts Group ta’ Birkirkara se jkun qieg˙ed joffri l-ikel u x-xorb, però b’differenza, hekk kif se jkunu qeg˙din i˙e©©u lill-viΩitaturi biex jaraw lillmembri tag˙hom jipprattikaw il-cook-out skills li juΩaw waqt il-kampe©©i. Is- Soçjetà Dun Filippu Borgia, filwaqt li toffri varjetà ta’ ikel u xorb tipiku Malti quddiem is-sede tag˙ha, se tkun qieg˙da tbig˙ diversi pubblikazzjonijiet dwar Birkirkara li ˙ar©et hija stess fla˙˙ar snin. Il-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara se jorganizza lejla muΩiko-letterarja bis-sehem ta’ bosta awturi u narraturi KarkariΩi u muΩicisti Ωg˙aΩag˙. Vintage Computers Club Malta se jkunu qeg˙din jesibixxu numru ta’ kompjuters tas-snin tmenin, kif ukoll log˙ob li l-viΩitaturi ser ikunu jistg˙u jilg˙abu waqt l-attività. Fl-istess ˙in, il- Birkirkara Volleyball Club (BKVC) ser ikun qieg˙ed jippreΩenta llog˙ba tal-volleyball, kif ukoll log˙ob tradizzjonali Malti, lil kull min ikun preΩenti. G˙attieni sena konsekuttiva, din issena b’tema speçjali talHalloween, BKVC ser jag˙ti lopportunità lit-tfal preΩenti biex iΩejnu l-cupcakes filwaqt li jkollhom ukoll il-˙elu tradizzjonali Malti ta’ Novembru, b˙all-g˙adam tal-mejtin, g˙allbejg˙. Lejla letterarja – MuΩa KarkariΩa G˙al dawn l-a˙˙ar snin g˙add

ta’ kittieba, li g˙andhom g˙eruqhom u qalbhom malletteratura u Birkirkara, irnexxielhom jiktbu g˙add ta’ kitbiet ta’ xe˙ta sa©©istika, narrattiva u poetika, bil-g˙an li jibnu l-etnografija ta’ dan irra˙al-belt, li matul meddet issnin ta sehem siewi u ta’ valur fil-kultura Maltija. G˙aldaqstant, g˙at-tielet sena konsekuttiva b˙ala parti millistess attività, permezz talimpenn s˙i˙ ta’ Terry Muscat u g˙add ta’ voluntiera o˙ra, se tittella’ l-lejla muΩiko-letterarja bl-isem MuΩa KarkariΩa, bejn is-7.00pm u t-8.00pm fi Triq Imnajjar, Birkirkara, faççata talG˙assa tal-Pulizija. F’din il-lejla se jie˙du sehem bis-siltiet rispettivi: Philip Borg – Meta konna sinjuri; Wayne Farrugia – Minn ˙alq it-tafal; Fr Angelo Mamo – Tliet persuni li influwenzawni; Charles Mifsud – Fleur De Lys; Therese Pace – U Lieni ˙arset ’l isfel; Ìor© Peresso – Il-le©©enda ta’ Santa Liena; Charles Spiteri – Rakkonti…; u Tarçisju Zarb – Kif jitkellem Óas-Sajjied. Ma jonqosx ukoll is-sehem ta’ muΩiçisti u kantanti, fosthom: Joseph Gauci fuq il-

kitarra klassika, Doriana Vella bil-vjolin, u Elena Muscat bilvjola u vjolin, filwaqt li l-baritonu Dr Joseph Lia u Roberta Mallia se jkomplu janimaw latmosfera bil-vuçi tag˙hom. TippreΩenta s-serata Maria Mintoff, filwaqt li Mario Fenech se jkollu f’idejh l-aspett tekniku. Id-dekor se jkun f’idejn Flowers by Alexia. LArçipriet Prepostu, Dun Vinçenz Cachia, jag˙laq il-lejla letterarja b’diskors qasir. Radio BKR 94.5 FM, ir-radju ta’ Birkirkara, aktar tard se jittraΩmetti din il-lejla letterarja biex b’hekk tkun tista’ tintla˙aq ukoll minn udjenza akbar. Il-letteratura, flimkien malmuΩika, huma modi kif a˙na nesprimu lilna nfusna u nag˙rfu dak li a˙na u dak li jg˙aqqadna. G˙al din lokkaΩjoni huwa mistieden kul˙add. Wirja waqt restawr u konservazzjoni L-istatwa unika ta’ San ÌuΩepp, li hija mag˙mula minn injam polikromat, tmur lura g˙all-bidu tas-seklu dsatax

(1826) u tinsab meqjuma filKolle©©jata BaΩilika ta’ Sant’Elena ta’ Birkirkara; xog˙ol mill-aqwa ta’ Vincenzo Dimech (1768-1831). Wara ta˙ri© fl-arti tal-iskultura ta˙t missieru, skultur ie˙or tat-tieni nofs tas-seklu tmintax, Vincenzo kien mar ikompli jistudja l-iskultura fl-Accademia di Belle Arti ta’ Napli. Dimech ing˙ata w˙ud fost laqwa kummissjonijiet g˙al xog˙lijiet artistiçi importanti, kemm mill-awtoritajiet çivili kif ukoll dawk ekkleΩjastiçi ta’ Ωmienu. Studju ddettaljat tal-istatwa minn Atelier del Restauro, wera li l-istruttura ©enerali talinjam iddg˙ajfet, speçjalment fil-parti t’isfel. Fost il-˙sarat insibu l-passata ˙oxna ta’ verniç li biha giet miksija listatwa kollha fl-img˙oddi u lapplikazzjoni addizzjonali ta’ Ωebg˙a lewn il-karne©© skuraw biΩ-Ωmien. L-istatwa tippreΩenta g˙add ta’ attributi anatomiçi u ta’ dettalji o˙ra li jag˙tuha çerta kwalità artistika. Barra minn hekk, interessanti li wie˙ed jinnota li l-iskultura hija aktarx unika g˙all-fatt li San ÌuΩepp muri liebes qalziet minflok issolitu tunika li jintwera biha flikonografija. Min˙abba l-valur artistiku kbir, fil-patrimonju kulturali lokali ta’ din l-iskultura li tirrappreΩenta lil San ÌuΩepp, kif ukoll min˙abba l-istat avvanzat ta’ ˙sara, in˙tie© li jsir intervent immedjat ta’ konservazzjoni biex tkun evitata ˙sara irriversibbli u fl-istess ˙in tkun ippriservata g˙all-©enerazzjonijiet futuri. Atelier del Restauro, bil-kollaborazzjoni tal-Kapitlu Elenjan u l-Ghaqda Armar Sant’Elena, ˙asbu biex juru lill-pubbliku din l-istatwa waqt il-process ta’ restawr. Matul din l-attività, din l-istatwa ser tkun esibita g˙all-pubbliku fis-sagristija talKolle©©jata Elenjana biex, permezz tar-restawraturi professjonali, issir spjegazzjoni dettaljata tal-˙sara li ©arrbet din l-istatwa tul iΩ-Ωmien, ixxog˙ol ta’ restawr u konservazzjoni li qed isirilha u kif se tkun konservata g˙all-futur. Din il-wirja se tkun miftu˙a s-Sibt 31 ta’ Ottubru bejn il5.30pm u d-9.30pm, kif ukoll l-g˙ada l-Óadd l-1 ta’ Novembru bejn id-9.00am u s1.00pm u bejn il-5.00pm u s7.30pm. Donazzjonijiet b’risq dan il-pro©ett ikunu apprezzati ferm.

22 25|10|2015

FILMS GÓAL HALLOWEEN The Haunted Mansion (2003 – Rating PG)

The Haunted Mansion huwa film komiku u tal-fantasija li ˙are© fil-bidu tal-millenju. L-istorja tittratta dwar Jim Evers li jkun ja˙dem b˙ala sensar, u li jkun dejjem mo˙˙u fix-xog˙ol. Darba fost l-o˙rajn jiddeçiedi li jie˙u lill-familja tieg˙u f’dar kbira g˙al vaganza biex iqattg˙u ftit ˙in flimkien. Kif jaslu fid-dar, Jim, Sara, Megan u Michael jibdew jiltaqg˙u ma’ sitwazzjonijiet strambi. Fil-fatt, huma jsibu inkwatru ta’ Elizabeth, li tkun tixbah ˙afna lill-mara ta’ Jim, Sara. B’riΩultat ta’ dawn is-sitwazzjonijiet strambi, huma jsiru jafu li kull min jg˙ix f’din id-dar huwa ˙ares, min˙abba se˙ta li kienet waqg˙et fuq kul˙add. G˙alhekk jibdew sensiela ta’ avvenimenti bejn il-karattri peress li kull wie˙ed minnhom ikun irid xi ˙a©a partikolari. Finalment, is-sigriet li jkun qieg˙ed iΩomm lil kul˙add osta©© fuq id-dinja jsir mag˙ruf, u b’hekk isse˙ta li tkun laqtet lil kul˙add taqa’. Wara li jkunu g˙addew minn dan kollu, Jim jiddeçiedi li jmur g˙al vaganza o˙ra, din id-darba ming˙ajr intriççi.

Casper (1995 – Rating PG)

Casper huwa film komiku Amerikan li ˙are© fl-1995. Listorja tittratta mara bl-isem ta’ Carrigan Crittenden, li tkun g˙adha kif wirtet Whipstaff Manor in Friendship ming˙and missierha. Hekk kif tiret id-dar issir taf li fiha hemm teΩor mo˙bi. Hekk kif tasal fuq il-post tiskopru li d-dar hija ma˙kuma mill-i˙irsa, bl-isem ta’ Casper, Fatso, Stretch u Stinkie. Carrigan tqabbad lil James Harvey sabiex isib tarf tal-problema tal-i˙irsa. James, li g˙andu tifla Ωg˙ira bl-isem ta’ Kat, je˙odha mieg˙u fuq il-post, iΩda Kat malajr tag˙mel ˙bieb ma’ wie˙ed mill-i˙irsa bl-isem ta’ Casper. Casper isir jaf li r-relazzjoni bejn Kat u missierha marret g˙all-ag˙ar wara li mietet ommha, Amelia. Sabiex jirran©aw ir-relazzjoni tag˙hom, Casper, Fatso, Stretch u Stinkie jibdew ifittxu lil Amelia, filwaqt li Kat tibda tfittex kif kienet il-˙ajja umana ta’ Casper. Finalment, il-protagonisti jiskopru huma min huma, kif ukoll fejn hu t-teΩor prezzjuΩ li kien tant mixtieq.

Beetlejuice (1988 – Rating PG)

Beetlejuice huwa film komiku u tal-fantasija li ˙are© fissnin tmenin. L-istorja tittratta l-koppja Barbara and Adam Maitland li jiddeçiedu li jmorru jg˙ixu f’Winter River f’Connecticut. Ftit taΩ-Ωmien wara dan it-traΩlok huma jaqg˙u fi xmara meta jippruvaw jevitaw li jolqtu kelb bil-karozza. Wara dan l-avveniment imorru lura d-dar tag˙hom, però, jibdew ise˙˙u diversi affarijiet li j©eg˙luhom jirrealizzaw li fil-fatt l-inçident kien fatali. Il-˙ajja ta’ Barbara u Adam iddur ta’ ta˙t fuq hekk kif id-dar tag˙hom tinbieg˙ lil residenti ©odda bl-isem ta’ Charles, Delia u Lydia Deetz. Il-familja Deetz tiddeçiedi li tittrasforma ddar g˙al stil modern, iΩda Barbara u Adam ma ji˙dux pjaçir u g˙alhekk jippruvaw jag˙mlu minn kollox biex ibeΩΩg˙uhom ˙alli jitilqu mid-dar. Però, wara diversi attentati inutli, Barbara u Adam jiddeçiedu li jqabbdu lil Beetlejuice sabiex jg˙inhom filmissjoni tag˙hom. Min˙abba f’hekk jibdew ise˙˙u serje ta’ intriççi bejn iΩ-Ωew© familji. Dan g˙ax Beetlejuice juΩa metodi partikolari, li mhux dejjem jaqblu mag˙hom Barbara u Adam. Fil-fatt, l-g˙an a˙˙ari ta’ Beetlejuice huwa li jo˙ro© hu stess mil-limbu.

Friday the 13th (1980 – Rating 18) Fl-1958, koppja Ωag˙Ωug˙a tinqatel waqt irtir g˙as-sajf li jsir qrib ir-ra˙al ta’ Crystal Lake. U˙ud mir-residenti ta’ dan ir-ra˙al jibdew jispekulaw li dan il-kamp baqa’ mis˙ut wara l-mewt ta’ tifel li kien g˙ereq fih sena qabel u li dan il-qtil kien b’xi mod marbut mieg˙u. Madankollu, il-qattiel jibqa’ ma jinstabx u l-kamp jing˙alaq mill-organizzaturi min˙abba l-memorji koroh li ˙alla warajh dan id-delitt. Minkejja dan kollu, ftit tas-snin wara, grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ o˙ra jiltaqg˙u f’dan il-kamp bl-g˙an li jer©g˙u jift˙uh g˙at-tfal. L-affarijiet g˙all-bidu jidhru li se jmorru tajjeb. Però, ftit ftit, iΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-kamp jibdew jisparixxu. Meta dawn jirrealizzaw li huma fil-mira ta’ qattiel ikun tard wisq hekk kif il-kamp jintlaqat minn maltempata li tiΩolahom fil-kamp mieg˙u. Flimkien ma’ Halloween u A Nightmare on Elm Street, Friday the 13th hija wa˙da mill-aktar serje ta’ films popolari fil-©eneru slasher, tant illi ˙ar©u ˙dax-il film wara dak originali u hemm il-pjan li jo˙ro© ie˙or fil©ejjieni.

kullhadd.com

kÓ FILMS

RIÇETTI kÓ

25|10|2015 23

kullhadd.com

F’ÌIEÓ L-ERWIEÓ U L-QADDISIN! It-tradizzjoni tal-˙elu forma ta’ g˙adam tul ix-xahar ta’ Novembru drajnieha sew, tant li nibdew narawhom g˙allbejg˙ fil-˙wienet anke minn nofs Settembru. Biex nibdlu ftit imma fl-istess ˙in nibqg˙u fuq l-istess tema, hawn se ssibu tliet riçetti ta’ ˙elu differenti li jittiekel f’dawn l-istess Ωminijiet f’pajjiΩi o˙ra fil-Mediterran bi tradizzjonijiet li jixbhu ferm lil tag˙na l-Maltin. L-ewwel wa˙da wkoll hija riçetta tal-g˙adam tal-mejtin, imma differenti g˙alkollox minn dik li mdorrijin biha a˙na. It-tieni wa˙da hija riçetta tradizzjonali Spanjola, u g˙al min ma jiggustax il-prinjol jista’ minflok juΩa lewΩ imfarrak. It-tielet riçetta ©ejja minn Sqallija, g˙alkemm l-isem ta’ dan il-˙elu jag˙tik x’tifhem li hu Naplitan. L-istorja tieg˙u tibda fis-seklu dsatax meta r-renju ta’ Napli u dak ta’ Sqallija ng˙aqdu u minn hemm bdiet tin˙adem munita tar-ram. B˙ala tifkira beda jsir dan il-˙elu li llum sar marbut mal-festa tal-Qaddisin Kollha.

GÓADAM TAL-MEJTIN MILL-ITALJA Kwantità: 20-25 Ingredjenti: • • • • • • • •

325g dqiq tat-tip 00, mg˙arbul 400g zokkor 100g ©ellewΩ, ftit imkisser 100g lewΩ, ftit imkisser 3 abjad tal-bajd ½ kuççarina trab tal-kannella ½ kuççarina msiemer tal-qronfol mit˙unin Meraq ta’ lumija

Metodu: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. Iksi tilar bil-kartaforn. Óabbat l-abjad tal-bajd sakemm jitla’ u jsir xkuma. F’bieqja kbira ˙allat sew flimkien id-dqiq, iz-zokkor, il-©ellewΩ u l-lewΩ. Fil-bieqja mal-ingredjenti x-xotti Ωid il-meraq tal-lumija u l-ixkuma tal-bajd. Óawwad u g˙aqqad kollox flimkien sakemm it-ta˙lita tifforma ballun. Aqsam it-ta˙lita f’erba’ biççiet indaqs. Fuq wiçç imraxxax bid-dqiq a˙dem kull biçça g˙aliha. Issa tista’ taqta’ t-ta˙lita fi blalen Ωg˙ar ta’ madwar 2çm dijametru u tiççattjahom ftit biex tifforma f’gallettini tondi; jew taqta’ f’biççiet u tiffurmahom g˙at-tul bit-trufijiet aktar miftu˙in b˙all-g˙adam. Po©©ihom fuq it-tilar u a˙mi g˙al 15-il minuta jew sakemm it-truf jibdew ji˙maru.

PANELLETS MINN SPANJA Kwantità: 20-25 Ingredjenti: • • • • • •

250g lewΩ mit˙un (intrita pura) 200g zokkor 50g patata mg˙ollija u mg˙aff©a sew Qoxra ma˙kuka rqiq ta’ lumija 250g prinjol (pine nuts) 2 bajdiet

Metodu: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’180°C. Iksi tilar bil-kartaforn. Óallat flimkien il-lewΩ mit˙un, iz-zokkor u l-qoxra tal-lumija f’bieqja. Ûid il-patata u isfar ta’ bajda u g˙aqqad it-ta˙lita b’idejk sakemm tifforma g˙a©ina. Ifforma l-g˙a©ina tal-lewΩ fi blalen Ωg˙ar ta’ madwar 2çm dijametru. Óabbat il-bajda s˙i˙a u l-abjad tal-bajda ˙afif f’bieqja. Po©©i l-prinjol f’bieqja o˙ra. Bill kull ballun fil-bajd sakemm jinkesa, imbag˙ad dawru fil-prinjol u g˙afsu ftit biex je˙el sew. B’pinzell idlek kull ballun bil-bajd u po©©ih fuq it-tilar. A˙mi g˙al madwar 15-il minuta jew sakemm ji˙maru.

RAM TA’ NAPLI MINN SQALLIJA Kwantità: 12-15 Ingredjenti:

G˙all-kisi:

• • • • • • • • • • •

• • •

300g dqiq tat-tip 00 110g zokkor 150ml ˙alib 60ml Ωejt tal-ward tax-xemx 60g kawkaw 2 kuççarini trab tal-˙ami (baking powder) 2 kuççarini g˙asel 2 kuççarini marmellata tal-larin© Qoxra ma˙kuka ta’ larin©a Kuççarina trab tal-kannella ½ kuççarina msiemer tal-qronfol mit˙unin

100g çikkulata skura 40g butir Pistaçç imfarrak, biex iΩΩejjen

Metodu: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. Iksi tilar bil-kartaforn. F’bieqja kbira ˙abbat flimkien iz-zokkor, l-g˙asel u l-marmellata, il-qoxra tal-larin©a, it-trab tal-kannella u l-imsiemer tal-qronfol sakemm jit˙alltu sew. Ûid il-˙alib u Ω-Ωejt u kompli ˙abbat. F’bieqja o˙ra g˙arbel flimkien id-dqiq, it-trab tal-˙ami u l-kawkaw. Ûid din it-ta˙lita ftit ftit mat-ta˙lita likwida sakemm jit˙alltu. Tella’ mg˙arfa mit-ta˙lita u mbuttaha b’mag˙rfa o˙ra g˙al fuq it-tilar ippreparat. Kompli qassam it-ta˙lita b’dan il-mod. A˙mi g˙al madwar 7-9 minuti. O˙ro©hom mill-forn u ˙allihom jibirdu sew. Jekk ikunu g˙adhom ftit rotob tinkwetax g˙ax jissudaw meta jibirdu. Sadanittant ipprepara l-kisi taç-çikkulata. Dewweb iç-çikkulata u l-butir banjumarija. Idlek il-gallettini biç-çikkulata u ferrex ftit pistaçç imfarrak fil-wiçç. Óalli ç-çikkulata tag˙qad f’temperatura tal-kamra.

24 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ MADwARNA

VALLETTA CRUISE PORT TINGÓAQAD VALLETTA 2018 TIDDISKUTI L-IMMAPPJAR KULTURALI MAD-DIRETTORAT TAT-TINDIF

Valletta Cruise Port plc, l-operatur tal-Valletta Cruise and Ferry Terminal u ta’ Valletta Waterfront, se jkun qed jing˙aqad madDirettorat tat-Tindif fil-kampanja G˙alfejn T˙ammeg PajjiΩek?. G˙alfejn T˙amme© PajjiΩek? hija kampanja edukattiva nazzjonali kontra r-rimi tal-iskart f’pajjiΩna, imnedija mill-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura. Id-Direttorat tat-Tindif fi ˙dan il-Ministeru huwa responsabbli mittmexxija ta’ din l-inizjattiva. Il-karattri prinçipali ta’ din il-kampanja huma Garby u Tidy, li dejjem qed iΩidu fil-popolarità mal-pubbliku. Il-fattur ewlieni tal-kampanja huwa li jqajjem kuxjenza fuq il-˙arsien u l-konservazzjoni talambjent. “Id-Direttorat tat-Tindif fi ˙dan il-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura laqa’ bi pjaçir kbir l-inizjattiva ta’ Valletta Cruise Port. Huwa ta’ importanza kbira li l-passi©©ieri li jaslu Malta permezz tal-Valletta Passenger Terminals

u l-pubbliku li jag˙mlu uΩu mill-façilitajiet talValletta Waterfront ikunu konxji mill-kampanja G˙alfejn T˙amme© Pajjizek?. Is-sapport ta’ Valletta Cruise Port huwa indikazzjoni çara li lkampanja qed til˙aq l-objettivi tag˙ha,” temm jg˙id Ramon Deguara mid-Direttorat tat-Tindif. Sadanittant il-Kap EΩekuttiv ta’ Valletta Cruise Port, Stephen Xuereb, qal: “B˙ala lkumpanija li topera wa˙da mid-destinazzjonijiet ewlenin tad-divertiment f’Malta, mog˙nija b’bini storiku, attur prinçipali fl-industrja lokali tal-cruise liners, ir-rwol ta’ Valletta Cruise Port imur lil hinn mit-tis˙i˙ tal-esperjenza talValletta Waterfront. Ninsabu kburin li qeg˙din nappo©©jaw b’mod attiv kampanja b˙al din.” Fil-©img˙at li ©ejjin, f’numru ta’ okkaΩjonijiet, Garby u Tidy se jkunu qeg˙din iΩuru l-Valletta Waterfront biex ifakkru lil dawk preΩenti fuq limportanza taΩ-Ωamma tal-indafa fil-GΩejjer Maltin u jispjegaw fatti li jistg˙u jkunu ta’ g˙arfien u interess komuni.

ID-DRAMMATURGU F’ALFRED SANT Wa˙da mill-attivitajiet ewlenin fil-Festival tal-Ktieb ta’ din is-sena hija diskussjoni bit-tema ‘Id-Drammaturgu f’Alfred Sant’ nhar il-Ìimg˙a 6 ta’ Novembru fis-6.30pm f’Dar il-Mediterran g˙all-Konferenzi. Id-diskussjoni se titmexxa minn Dr Marco Galea, Lettur fl-Istudji Teatrali fl-Università ta’ Malta. Jie˙du sehem Dr Toni Sant, direttur artistiku u li dderie©a Qabel Tifta˙ l-Inkjesta fit-Teatru Manoel (1994); Joyce Grech, direttriçi artistika li dderi©iet It-Tfal ta’ Nikol Grixti fit-Teatru Manoel (2004); u Alfred Sant innifsu li se jikkummenta fuq ix-xog˙lijiet letterarji tieg˙u. Lattività hija organizzata flimkien mal-pubblikazzjoni tat-tieni edizzjoni ta’ Qabel Tifta˙ l-Inkjesta u Drammi O˙ra minn SKS. Din id-diskussjoni hija ta’ interess partikolari g˙all-istudenti universitarji li qed jistudjaw iddramm Qabel Tifta˙ l-Inkjesta. Il-pubbliku mistieden jattendi. D˙ul b’xejn.

It-tieni konferenza internazzjonali ta’ Valletta 2018 Cultural Mapping: Debating Spaces & Places tnediet dalg˙odu fiç-Çentru talKonferenzi f’Dar il-Mediterran, il-Belt Valletta. Il-konferenza tiffoka fuq l-immappjar kulturali, il-prattika tal-©bir u talanalizzar tal-informazzjoni dwar spazji kulturali u riΩorsi f’kuntest Ewropew u Mediterranju. Waqt id-diskors tal-ftu˙ tieg˙u, iç-Chairman talFondazzjoni Valletta 2018, Jason Micallef, tkellem fiddawl tal-konflitt fis-Sirja li qed i˙alli warajh ˙erba mifruxa ta’ diversi riΩorsi kulturali, fosthom siti ta’ patrimonju firre©jun Mediterran. “Bi sfond b˙al dan, l-immappjar kulturali jing˙ata importanza ©dida, mhux biss flippriservar tal-patrimonju eΩistenti tal-komunitajiet, iΩda b’mod partikolari fit-tixrid ta’ dan l-g˙arfien permezz ta’ toroq ©odda u globali u tatteknolo©ija, filwaqt li jsawwar relazzjonijiet ©odda bejn innies fid-dinja kollha,” qal Jason Micallef. “L-eΩempji ta’ mmappjar kulturali ppreΩentati waqt din il-konferenza se jag˙tuna ç-çans li no˙olmu b’modi ©odda li bihom lg˙arfien u l-fehim tal-istorja u tal-futur kondiviΩi tag˙na jinfirxu mad-dinja kollha.” Bit-tlaqqig˙ flimkien ta’ g˙add ta’ akkademiçi, riçerkaturi, prattikanti kulturali u artisti internazzjonali, il-konferenza se tesplora eΩerçizzji varji ta’ mmappjar kulturali li jse˙˙u madwar id-dinja. Billi s-su©©ett huwa relattivament

©did g˙al Malta, il-kelliema se jiddiskutu r-rwol tal-immappjar kulturali u kif jista’ jinfluwenza l-politika kulturali lokali, ilprattika artistika, il-patrimonju u l-identità kulturali fost lo˙rajn. Il-konferenza se ti©i organizzata wara t-tnedija ta’ www.culturemapmalta.com f’April illi g˙adda – il-mappa fuq l-internet li turi d-data mi©bura waqt l-ewwel faΩi talpro©ett tal-Immappjar Kulturali, immexxi millFondazzjoni Valletta 2018. Ilkelliema jinkludu esperti, akkademiçi, riçerkaturi u attivisti fi ˙dan l-oqsma tal-patrimonju tan©ibbli u intan©ibbli, l-iΩvilupp sostenibbli, u l-politika kulturali kemm madwar lEwropa, fil-Mediterran u lil hinn. Id-diskorsi ewlenin se jing˙adu mill-Prof. Pier Luigi Sacco, ekonomist kulturali li se jippreΩenta eΩempji ta’ mmappjar kulturali li jsiru flItalja u l-IΩvezja, u Dr Aadel Essaadani, il-President ta’ Arterial Network, organizzazzjoni bbaΩata fil-Marokk li tlaqqa’ l-prattikanti tal-arti u lkultura madwar il-kontinent Afrikan. Il-konferenza qed ti©i organizzata mill-Fondazzjoni Valletta 2018 b’kollaborazzjoni maç-Çentru g˙all-Istudji Soçjali (CES), l-Università ta’ Coimbra, Creative Europe Desk, l-Uffiççju tarRappreΩentanza talKummissjoni Ewropea, EUJapan Fest Committee, lAmbaxxata FrançiΩa, ilFondation de Malte u Spazju Kreattiv qeg˙din jappo©©jaw dan l-avveniment ukoll.

MADWARNA KÓ

25|10|2015 25

kullhadd.com

ÓMISTAX-IL ARTIST LOKALI JINGÓAQDU GÓALIK MA: IBEN ARMLA JSIR QADDIS BIEX JIÌBRU L-FONDI B’RISQ INSPIRE

F’soçjetà li qed issir dejjem aktar konxja minn nuqqas ta’ twemmin u tat-t˙addin ta’ valuri Nsara, l-istorja ta’ qaddis ta’ Ωmienna mhijiex xi ˙a©a li wie˙ed jisma’ ta’ spiss, a˙seb u ara storja ta’ qaddis li ©ej minn familja li spiççat b’©enitur wie˙ed. Margherita Occhiena, mara ta’ 68 sena g˙andha storja tassew interessanti x’taqsam mag˙na. Ta’ 24 sena ΩΩew©et lill-armel Francesco Bosco li di©à kellu tifel, Antonio, mill-ewwel Ωwie©; imma martu mietet Ωg˙ira. IΩ-Ωwie© ta’ bejn Francesco u Margherita kien hieni ferm u frott im˙abbithom kienu Giuseppe u Giovanni. IΩda Margherita ma gawditx lil Ωew©ha g˙al tul ta’ Ωmien g˙ax Francesco miet qasir il-g˙omor meta Giovanni lanqas biss kien g˙adu g˙alaq sentejn. Margherita spiççat f’sitwazzjoni prekarja g˙all-a˙˙ar u kellha tfendi g˙al rasha u tmantni l-familja hi, bl-appo©© ta’ wliedha. Giovanni minn dejjem kien jinqala’ g˙allistudju u kien mi©bud biex isir saçerdot. IΩda ˙uh tarrispett, Antonio, ma kienx iniΩΩilha li hu u Giuseppe ja˙dmu qatig˙ fl-g˙elieqi waqt li Giovanni jistudja komdu d-dar. Il-©lied bejn Antonio u Giovanni kien ta’ spiss, tant li Margherita kellha tibg˙at lil Giovanni g˙and il-

©irien. IΩ-Ωmien g˙adda, ilbosta diffikultajiet li ˙abbtu wiççhom mag˙hom il-familja Bosco ng˙elbu wkoll blg˙ajnuna ta’ Alla u ta’ xulxin u Giovanni wasal biex sar saçerdot – Don Giovanni Bosco. Tassew li hu kien jaf kollox lil ommu. It-trobbija li tatu g˙amlitu d-Dun Bosco li nafu llum. Ming˙ajr Mamma Margherita, Dun Bosco ma kienx ikun il-qassis qaddis li nafu llum. Din is-sena ta˙bat il-200 sena mit-twelid ta’ San Giovanni Bosco u l-˙tie©a li nxerrdu l-g˙arfien dwar omm Dun Bosco wassal u ispira lil Lino Ferris, membru veteran tal-Atturi Salesjani, biex jikteb u jaqsam mag˙na din il-©rajja straordinarja fis-sempliçità tag˙ha permezz ta’ preΩentazzjoni teatrali msemmija G˙alik Ma bil-kollaborazzjoni talAtturi Salesjani u Ω-Ωg˙aΩag˙ tal-Oratorju Salesjan f’TasSliema li ilhom ja˙dmu fuq din il-preΩentazzjoni minn Lulju. Ejjew u esperjenzaw mag˙na din il-©rajja billi tattendu g˙aliha bejn it-23 u l-25 ta’ Ottubru 2015 fit-Teatru Salesjan. Nistennewkom. Riservazzjonijiet miftu˙in minn www.ticketline.com.mt jew mit-Teatru Salesjan stess filg˙axija jew minn mal-bieb dakinhar tal-produzzjoni. G˙al iktar informazzjoni çemplu fuq 2133 1447.

Ómistax-il artist mag˙ruf lokali ng˙aqdu flimkien biex jappo©©jaw il-programmi li lFondazzjoni Inspire toffri lil persuni b’diΩabbiltà. Kull artist offra xog˙ol artistiku g˙al irkant online, bl-g˙an li jin©abru flus sabiex l-Inspire tkun tista’ til˙aq aktar tfal u familji li g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna tag˙ha. L-irkant jinkludi xog˙lijiet ta’ Franco Navarro, Mark Schembri, Carol Busuttil, ÌuΩeppi Theuma, Joseph Agius, Henrietta Mallia u Joe L. Mallia, Celia Borg Cardona, Anton Abela, Matthew Kassar, Andrew Borg, Noel Attard, Gilbert Vancell, Maria Tonna, Anna Galea, Jacqueline Agius, Jean Claude Falzon, u Neale

Ciappara. Ix-xog˙lijiet jinkludu g˙aΩla ta’ pajsa©©i, portraits , xog˙lijiet astratti kif ukoll monta©©i fotografiçi, collages, xog˙lijiet ta’ çeramika u mixed media. L-inizjattiva ta’ ©bir ta’ fondi nbdiet permezz ta’ sit tal-irkant awtomizzat online Ωviluppat minn Alert eBusiness li ©entilment sponsorjaw l-iΩvilupp tas-sit b˙ala parti mir-Responsabbiltà Soçjali Korporattiva tal-kumpanija. Min jixtieq jista’ jag˙mel l-offerta tieg˙u fuq is-sit http://auction.inspire.org.mt. Il-pitturi kollha g˙andhom somma tassew attraenti b˙ala prezz ta’ riserva. Il-pitturi ser jintwerew ukoll fil-Farsonsdirect Wine Shop bejn is-26 ta’ Ottubru u d-9 ta’ Novembru. “L-Inspire tg˙in lil aktar minn elf tifel u tifla b’diΩabbiltà kif ukoll il-familji tag˙hom, iΩda g˙ad hemm ˙afna persuni li g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna tag˙na. Il-programmi tag˙na mmirati g˙al persuni b’diΩabbiltà jg˙inu lil persuni jitg˙allmu a˙jar, jissoçjalizzaw aktar, isibu impjieg u jkunu aktar indipendenti. Huma organizzati minn speçjalisti u esperti f’dan ilqasam, u huwa g˙alhekk li g˙andhom rata ta’ suççess daqshekk g˙olja. L-g˙an tag˙na huwa li nkunu nistg˙u nil˙qu dejjem aktar nies li g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna tag˙na, iΩda biex dan ikun possibbli a˙na g˙andna bΩonn lg˙ajnuna tag˙kom g˙ax il-programmi tag˙na huma sostnuti l-aktar minn attivitajiet ta’ ©bir ta’ fondi b˙al din l-eΩibizzjoni,” spjega s-CEO tal-Inspire Antonello Gauci. L-eΩibizzjoni online se tibqa’ miftu˙a sad-9 ta’ Novembru, f’nofsinhar.

ARS MARIANA: WIRJA FIL-KAÛIN TAL-BANDA TRINITÀ QADDISA Ars Mariana huwa l-isem tal˙ames wirja minn sensiela ta’ esibizzjonijiet artistiçi u speçjalizzati li qeg˙din jittellg˙u fil-KaΩin tal-Banda Trinità Qaddisa, il-Marsa. Din il-wirja se ti©bor f’post wie˙ed firxa mdaqqsa ta’ inçiΩjonijiet li jirrakkontaw ©rajjiet importanti mill-˙ajja tal-Madonna. B’dan il-mod, is-Sotto Kumitat g˙allKultura Excelsior, fi ˙dan isSoçjetà tal-MuΩika Trinità Qaddisa, qed ikompli blimpenn tieg˙u li madwar kull sentejn tittella’ esibizzjoni fuq skala nazzjonali ta’ o©©etti sagri ©entilment mislufin minn kollezzjonisti privati. Din is-sensiela ta’ esibizzjonijiet qanqlet interess kbir u kollox juri li qeg˙din jiΩdiedu bil-bosta l-ammiraturi tax-xog˙lijiet artistiçi u imprezzabbli li qeg˙din ji©u esibiti. L-ewwel edizzjoni talwirja organizzata minn Excelsior ittellg˙et fis-sena 2006 u fiha kienu esibiti opri tal-arti ma˙dumin minn artisti rinomati b˙al Giuseppe Calì u Francesco Zahra, kif ukoll

abbozzi tal-artist internazzjonali Mattia Preti. Is-suççess miksub f’din l-ewwel wirja ˙e©©e© bil-bosta lill-organizzaturi biex iΩommu din ilwirja b˙ala appuntament fiss fil-Kalendarju Kulturali Nazzjonali. Wara ©ew wirjiet o˙rajn, fosthom dik bl-isem ta’ Lecce Treasures: Miniatures of Heaven, li kienet ibbaΩata kollha fuq statwi tal-kartapesta ma˙dumin fil-belt ta’ Lecce. Fil-wirja Pretiosae Reliquaie kienu ©ew esibiti g˙add imdaqqas ta’ relikwi u relikwarji mislufin minn diversi kollezzjonisti privati u l-a˙˙ar esibizzjoni li saret, Bisquin Aquasantiere, ©abret fiha numru sabi˙ ta’ fonti reli©juΩi antiki li ©ibdu l-attenzjoni ta’ ˙afna dilettanti tal-arti sagra. Fil-wirja ta’ din is-sena, blisem Ars Mariana, is-Sotto Kumitat g˙all-Kultura Excelsior ˙aseb biex jesibixxi g˙add imdaqqas ta’ inçiΩjonijiet antiki li jittrattaw it-tema Marjana. Kwalunkwe wirja ta’ inçiΩjonijiet fi Ωminijietna hija

dejjem interessanti g˙ax, filwaqt li jsiru bosta wirjiet ta’ pittura, skultura u disinji, rari jsiru wirjiet ta’ inçiΩjonijiet. Dawn isiru minn artisti speçjalizzati f’din it-teknika u ©eneralment ikunu apprezzati minn dawk li verament i˙obbu l-arti. G˙alhekk is-Sotto Kumitat g˙all-Kultura Excelsior qieg˙ed jistieden lill-pubbliku in©enerali biex ma jitlifx din lopportunità unika li jara numru sabi˙ ta’ inçiΩjonijiet antiki u rari dwar Sidtna Marija f’ambjent uniku ma˙luq fis-sede tas-Soçjetà tal-MuΩika Trinità Qaddisa, fi Triq Lorenzo Balbi (mal-©enb talknisja parrokkjali), il-Marsa. Il-wirja Ars Mariana se tibqa’ miftu˙a sal-Óadd, l-1 ta’ Novembru. Il-˙inijiet tal-ftu˙ huma: mit-Tnejn sas-Sibt mill5.30pm sat-8.30pm, u l-Ódud tifta˙ mid-9.00am sas-1.00pm u mill-5.30pm sat-8.30pm. Min jixtieq aktar dettalji jista’ jid˙ol fis-sit uffiçjali tasSocjetà: www.bandatrinitaqaddisa.com.

26 25|10|2015

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

KÓ almaNaKK

ritratt mill-aNtiK

S IT W AZ Z JO NI Ì EN E RA L I: Firxa ta’ pressjoni g˙olja qed testendi minn Franza sa fuq iç-Çentru tal-Mediterran L-OGÓLA TEMPERATURA: 23°C

24°C

23°C

25°C

L-INQAS TEMPERATURA: 17°C

18°C

19°C

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt

INDIÇI UV: 4 TEMP: Sabi˙ VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Moderat mill-Grigal li jsir ˙afif BAÓAR: Qawwi li jsir moderat IMBATT: Baxx mill-Grigal TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 25°C

25°C

24°C

18°C

16°

18°C

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd

Mer˙ba rjali lid-Duka u Dukessa ta’ York, ©enituri tar-Re©ina, mal-wasla tag˙hom fil-Furjana fi Ωjara rjali fis-snin g˙oxrin

diN il-ÌimgÓa mill-iStorja

Chemimart 20/21, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta The Cross Pharmacy, 859, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun St George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira, Óal Qormi St Anne Pharmacy, 24, Misra˙ Sant’Elena, Birkirkara O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, il-GΩira SpiΩerija Kappara, Ûbibu Lane, San Ìwann Brown’s Pharmacy, Unit 22, Triq Tigne, Tas-Sliema St Joseph Pharmacy, 164, Triq Annibale Preca, Óal Lija M©arr Pharmacy, Triq il-Kbira k/m Triq Vitale, l-Im©arr Remedies Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙a Brown’s Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine DePaule, Ra˙al Ìdid Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus, Bormla San Gwakkin Pharmacy, 1, Triq Sant’Anna, Wied il-G˙ajn Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Bon Consigli, iΩ-Ûejtun Ûurrieq Dispensary, 68, Triq il-Kbira, iΩ-Ûurrieq Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira, ÓaΩ-Ûebbu© Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa G˙awdex Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat Sokkors Pharmacy, Triq San Girgor, Ta’ Kerçem

KOMPETIZZJONI ÌDIDA

27.10.0312 Kostantinu l-Kbir jing˙ad li rçieva l-famuΩa dehra tas-Salib waqt il-battalja ta’ Milvian Bridge

B’effett minn nhar il-Óadd li ©ej se jkollna kompetizzjoni ©dida fejn il-qarreja se jing˙ataw iç-çans li jirb˙u €100 f ’kontanti kull l-a˙˙ar Óadd tax-xahar. Aktar dettalji jing˙ataw fil-˙ar©a li jmiss. B’effett mill-Óadd li ©ej il-gazzetta se tibda tinbieg˙ bil-prezz ta’ €1

Numri reBBieÓa LOTTU

84 86 55 14 32 68 38 52

SUPER 5

10 23 40 12 04

GRAND LOTTERY

02 08

07 05 04 09 07

30.10.1995 Iç-çittadini ta’ Quebec jivvutaw biex pajjiΩhom jibqa’ provinçja tal-Kanada, fit-tieni referendum fuq sovranità nazzjonali

Skeda kÓ

25|10|2015 27

kullhadd.com

06.10 06.50 07.50 08.30 10.00 11.00 11.30 12.30 12.40 14.10 17.00 17.30 17.35 17.50 18.50 19.30 20.10 20.30 21.30 21.40 23.10 23.30

Pink Panther Flimkien ma’ Nancy Sejja˙tli mill-Pjazza Paperscan Aroma Kitchen Il-Mistiedna Cibus ONE News Kaxxa Mag˙luqa Arani Issa Executive ONE New Telebejg˙ My Home Joe’s Kitchen ONE News Ieqaf 20 Minuta Andrew&Sue (Episodju 4) Indemand – Afterhours L-Argument Telebejg˙ ONE News

07.00 08.00 08.45 10.15 11.15 12.00 12.45 13.00 14.00 14.05 15.20 16.40 17.30 18.00 18.05 18.45 19.30 19.50 20.30 21.30 21.35 23.15

Net News The Client (R) Telebejg˙ G˙alkul˙add Quddiesa mis-Santwarju ta’ Pinu Distinti (R) Telebejg˙ Intriççi (R) Net News Telebejg˙ Iswed fuq l-Abjad (R) Wheelspin (R) Flusek (R) Net News What’s for Dinner Kunsill Ìenerali PN Net News Kunsill Ìenerali PN Becky NET News Replay Net News

06.00 07.20 07.30 08.00 08.15 08.45 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 16.00 16.05 18.00 18.15 18.45 20.00 20.50 21.45 21.50 23.15 23.35

News Loop Fashion Documentary Qalb in-Nies Paq Paq on Test Madwarna Óadt l-A˙bar Versi Malta u lil hinn minnha News Óadd G˙alik Óbieb u G˙edewwa News Óbieb u G˙edewwa News G˙awdex Illum Ninvestigaw x’Qed Nieklu News X-Factor Headline News X-Factor News Smack Down WWE

06.00 07.00 08.30 08.45 09.00 09.45 10.15 11.45 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 16.00 17.00 19.00 19.30 20.30

Euronews News Loop Paq Paq on Test Kelma g˙all-Óajja Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Qalb in-Nies Tebqa MEA Awtokura Gastro-Kultura Venere Paq Paq Lifestyles Gadgets Champions League (R) Animal Diaries BOV Premier – Hibs vs B’Kara G˙awdex Illum Dwarna A˙barijiet g˙al persuni b’nuqqas ta’ smig˙ 20.45 Paq Paq on Test 21.00 Kontrattakk 23.00 Sports News

07.00 07.05 08.00 08.18 09.00 09.04 09.40 09.45 09.55 11.30 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.33 16.35 19.25 19.30 19.40 22.00 23.59

TG 1 Uno Mattina in Famiglia TG 1 Uno Mattina in Famiglia TG 1 Uno Mattina in Famiglia TG 1 L.I.S. A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L’Arena TG 1 Che Tempo Fa Domenica In Gran Premio Formula 1 Telegiornale Gran Premio Formula 1 Film: Metro TG1 60 Secondi

06.00 06.30 07.00 07.20 08.00 08.45 09.30 10.15 11.00 13.00 13.30 13.40 13.45 15.30 17.05 17.08 17.10 18.00 19.00 19.35 20.30 21.00 22.40

Lena Nautilus SorprendenteMente Due Uomini e Mezzo Once Upon a Time Heartland Il Nostro Amico I Nostri Amici Animali Cesar Millan Il Meglio di Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG 2 Motori Meteo 2 Quelli Che Aspettano Quelli Che il Calcio TG2 L.I.S. Meteo 2 90° Minuto Zona Mista 90° minuto 90° Minuto Tempi Supplementari Squadra Speciale Cobra 11 TG2 20.30 N.C.I.S. Non Dimenticare La Domenica Sportiva

06.55 07.45 09.20 10.00 11.05 12.00 12.25 13.15 13.25 14.00 14.09 14.15 14.30 15.00 15.05 18.55 19.00 19.30 19.53 20.00 20.10 21.45 23.30

Zorro Lazzarella Speciale Community Le Storie The Cooking Show Ritratti Garinei e Giovannini TG3 E Lasciatemi Divertire Geo Fuori Quadro TG Regione TG Regione Meteo TG3 In 1/2 ora TG3 LIS Kilimangiaro Meteo 3 TG3 TG Regione TG Regione Meteo Blob Che Tempo Che Fa Report TG3

06.15 06.30 07.00 07.30 07.56 08.03 08.25 10.15 12.25 13.00 13.15 13.25 14.00 14:30 16.25 18.05 18.30 18.58 19.00 21.25

The Middle V Televendità Super Partes I Puffi Iv Tom E Jerry I The Looney Tunes Show Lupin Il Segreto Del Mio Successo Studio Aperto Grande Fratello 2015 Meteo.It Sport Shrekkato Da Morire Robin Hood Piccola Peste Si Innamora Camera Cafè Studio Aperto Meteo.It The Twilight Saga: Eclipse Open Space

08.00 09.10 10.10 11.00 12.00 13.00 13.40 14.00 18.45 19.57 20.00 20.40 21.11

07.05 07.25 08.25 08.57 10.00 10.50 11.30 11.58 12.00 13.50 14.50 18.55 19.28 19.30 21.15 23.32

Tg4 Night News Media Shopping Due Per Tre Ii Terra! Santa Messa Le Storie Di Viaggio A... Tg4 Meteo.It La Signora In Giallo Vii Donnavventura Arn – L’Ultimo Cavaliere Tg4 Meteo.It Tempesta D’Amore 9 Nella Morsa Del Ragno Cinefestival

06.00 06.50 07.30 07.50 07.55 09.45 11.00 11.45 13.30 14.00 14.40 16.30 20.00 20.35 21.10

TG La7 Omnibus TG La7 Omnibus Meteo Omnibus L’Aria Che Tira Gustibus Totò sceicco TG La7 TG La7 Cronache La Libreria del Mistero Josephine Ange Gardien TG La7 Crozza nel Paese delle Meraviglie Il Boss dei Comici

06.00 06.25 07.05 07.20 07.40 07.50 08.10 10.10 12.05 12.50 13.35 14.25 14.45 15.35 16.20 17.05 17.35 20.05 21.00 21.55 23.35

Green Balloon Club Nuzzle and Scratch. Frock and Roll Gigglebiz Green Balloon Club Jollywobbles Nuzzle and Scratch. Frock and Roll Doctors EastEnders Hotel Secrets With Richard E Grant The Weakest Link Doctor Who Gates Hotel Secrets With Richard E Grant The Weakest Link Doctor Who 2point4 Children Lorna Doone The Paradise New Tricks Waking the Dead Doctor Who

06.00 07.00 08.00 10.00 11.00 12.00 15.00 16.00 18.00

20.00 21.00 22.00 23.00

Chopped Amazing Wedding Cakes The Kitchen Chopped Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table. Fast Feasts Rachael vs. Guy Celebrity CookOff Australian Food Adventures with Matt Moran Jenny Morris Cooks the Riviera Mystery Diners Diners, Drive-Ins and Dives Siba’s Table

06.00 Toddlers & Tiaras 07.40 Cake Boss 09.30 Little People, Big World 11.20 Obese and Expecting 12.15 Best Of Buddy’s 13.10 Psychic Matchmaker 14.05 My 600-Lb. Life 15.00 Style by Jury 15.55 Sister Wives 16.50 Cake Boss 17.45 Brides of Beverly Hills 20.05 Say Yes to the Dress 21.00 Say Yes to the Dress Canada 21.55 Something Borrowed, Something New 22.50 Diagnose Me 23.45 My 600-Lb. Life

06.00 Extreme Homes 06.50 Caribbean Life 07.15 Hawaii Life 07.40 Giada at Home 08.30 Healthy Appetite With Ellie Krieger 09.25 Caribbean Life 09.50 Hawaii Life 10.15 Rehab Addict 11.10 Desperate Landscapes 12.00 Junk Gypsies 12.50 Model: NYC 13.45 Giada’s Weekend Getaways 14.35 Restoration SOS Virginia 15.25 Fixer Upper 16.15 Rehab Addict 17.05 Extreme Homes 18.55 House Hunters 19.45 Hawaii Life 20.10 Caribbean Life 20.35 Rehab Addict 21.00 Extreme Homes 21.55 Rehab Addict 22.45 Caribbean Life 23.10 Hawaii Life

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Misfit Garage Fast N’ Loud. One Cool Impala MythBusters Extreme Engineering What Happened Next? The Carbonaro Effect Storage Hunters. Fuel to the Fire Container Wars Legendary Motorcar Turbo Pickers How It’s Made. Dream Cars Wheeler Dealers Fast N’ Loud Extreme Car Hoarders Ed Stafford Manhunt. Behind the Scenes River Monsters. Canadian Horror Deadliest Catch. 5-Year Storm, Part 2

06.00 07.55 10.10 12.00 14.15 17.00 19.00 21.30 00.00

Evelyn Just The Ticket Molly The Kentuckian F.I.S.T. Untamed Heart The French Lieutenant’s Woman At First Sight The Tomb of Ligeia

06.00 07.00 11.00 12.00 14.00 16.00 8.00 19.00

06.00 09.00 19.00 20.00

06.00 Call of the Wildman 06.25 Treehouse Masters 10.55 Megalodon. The Monster Shark Lives 11.50 River Monsters 12.45 World’s Wildest Cities. Manaus 13.40 Mutant Planet 14.35 Wildest Islands 15.30 Wildest Indochina 16.25 Snake Sheila 21.00 Deadly After Dark. Polar Bear Invasion 21.55 Mermaids. The New Evidence 22.50 Mermaids. The Body Found

07.05 07.30 07.55 08.45 09.40 10.25 11.20 12.05 12.30 12.55 13.20 13.35 14.35 15.25 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35 18.00 18.25 18.50 19.15 19.45 20.10

Blaze and the Monster Machines PAW Patrol Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda Big Time Rush Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush Victorious iCarly SpongeBob SquarePants Teenage Mutant Ninja Turtles The Penguins of Madagascar Henry Danger The Thundermans The Haunted Hathaways Sam & Cat

19.00

20.00 21.00 22.00 23.00

Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Pianeta Mare Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè-14 Domenica – Live Avanti Un Altro Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Il Segreto Xii – Prim

Pop Innovators. Will.I.Am Keeping Up With the Kardashians E! News I Am Cait. Family Interference House of DVF Keeping Up with the Kardashians E! News WAGS. You’re In a Fake Relationship Dash Dolls. Valley of the Dash Dolls Botched. Double Trouble House of DVF. Boston Pop Up Party E! News

21.00 22.00 22.30 23.00

Teleshopping Pawn Stars Mountain Men. Deadly Ascent The Curse of Oak Island. Seven Must Dye Ice Road Truckers Storage Wars. The Sweet Sniff of Success Storage Wars. Some Like It Hotter Lost Magic Decoded

L-OSKUR fuq ONE G˙ada fid-21.30 06.30 08.30 0915 10.30 11.45 13.45 17.00 17.15 18.15 19.25 19.30 21.30 22.00

Tennis Alpine skiing Alpine skiing Football Alpine skiing Tennis All sports Car racing Football Motorsports Equestrianism Alpine skiing Footbal

06.00 07.00 08.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00 13.30 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00 22.00 23.00

Globe Trekker House Hunters International Salvage Dawgs 0 The Vanilla Ice Project Extreme RVs Shed & Buried Building Alaska Lake Life Salvage Dawgs The Vanilla Ice Project Off the Map With Shannen and Holly World’s Greatest Motorcycle Rides America. The Beautiful Jeni and Olly’s West Coast Wine Adventure Greatest Mysteries. Louvre Mysteries at the Castle Most Terrifying Places in America Big Kitchen

28 25|10|2015

kullhadd.com

MIC-

Cinema

RAPPORTI TA’

KÓ ÇINEMA

Carmel Bonnici

SICARIO

FURJUÛ

GWERRA ÓARXA KONTRA D-DROGI FIL-MESSIKU Atturi Ewlenin: Emily Blunt, Josh Brolin, Benicio Del Toro, Victor Garber, Jon Bernthal Direttur: Denis Villneuve Distributur: Lionsgate UK Ma˙ru© minn KRS Releasing

Fil-ftu˙ insiru nafu li t-titlu, Sicario ©ej minn Ωmien meta IΩrael kienet ma˙kuma mirRumani. L-isem jirreferi g˙al dawk iz-Zeloti (reli©juΩi fanatiçi) li joqtlu lir-Rumani. Fil-preΩent, fil-Messiku ‘ sicario ’ jfisser wie˙ed li xog˙lu hu li jelimina lillo˙rajn. Fil-fruntiera ta’ bejn l-Istati Uniti u l-Messiku lebda li©i ma teΩisti u l-kriminalità tirrenja bil-kbir. Kate Macer (Blunt), a©enta ideali tal-FBI, tintg˙aΩel biex tmexxi grupp ta’ pulizija flimkien ma’ Matt Graver (Brolin) u l-misterjuΩ Alejandro (Del Toro) fil-gwerra kontra d-drogi. Mimlija kura©© u entuΩjaΩmu, wara li fil-bidu tikxef post ta’ kartell tad-drogi mimli katavri, tibda tikkonfondi bl-a©ir stramb, suspettuΩ u vjolenti taΩ-Ωew© kollegi tag˙ha; suppost Ωew© a©enti ta’ ˙ila u fama. Sicario hu thriller qawwi, pjuttost oskur, fejn ji©uk dubji dwar lil min veru tista’ tafda. L-andament tieg˙u mhux differenti ˙afna minn xog˙lijiet tal-gwerra fl-Afganistan u lIraq, bis-suldati jag˙mlu rronda mat-triqat. Il-muΩika

Óin: 121 min. Çert. 15

b’battuti sodi ta’ Johann Johannssen tinvolvik flintriççi kollha li jinqalg˙u, tippompja fik l-adrenalina u xi kultant anke dda˙˙lek f’qoxortok. L-atmosfera kontinwament morbida u immorali tisforza lill-unika persuna dritta u ©enwina li jekk timxi kif timponi l-li©i se jkun ta’ detriment g˙aliha. Mill-banda l-o˙ra, tirrealizza li issa ˙ajjitha ˙adet direzzjoni mhux skont dak li kienet temmen li hu tajjeb, u xejn mhu jag˙mel sens g˙aliha. Sekwenza ta’ pulizija Messikan li t-tifel tieg˙u j©iblu l-ikel ˙dejn is-sodda u sikwit jitolbu biex jilg˙ab ilballun mieg˙u u ma’ s˙abu, tag˙ti l-impressjoni li m’g˙andha x’taqsam xejn mal-istorja, iΩda lejn il-final hemm spjegazzjoni ta’ dan. Sicario, fil-kumpless tieg˙u, mhux differenti minn No Country For Old Men, speçjalment fil-fotografija u lpanorama tad-deΩert u t-triqat kollha trab, però joqrob aktar lejn Traffic (2000). Dan hu wie˙ed mill-isba˙ thrillers ta’ dan l-a˙˙ar.

GEMMA BOVERY

INÌENJUÛ

FISSAZZJONI FUQ KARATTRU FEMMINILI KLASSIKU TAL-LETTERATURA Atturi Ewlenin: Gemma Arterton, Fabrice Lucchini, Jason Flemyng, Isabelle Candelier, Niels Schreiber, Mel Raido Direttriçi: Anne Fontaine Distributur: Soda Pictures Ma˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas Il-karattri seduçenti femminili tal-letteratura, mag˙rufa b˙ala femmes fatales , jolqtu limma©inazzjoni fertili ta’ ˙afna qarrejja. Wie˙ed minn dawn hu Martin Joubert (Lucchini), furnar stabbilit f’ra˙al Ωg˙ir tan-Normandija fi Franza. Dan il-karattru eççentriku, però ©enjali u d˙uli, hu ossessjonat bix-xog˙lijiet tal-kittieb Gustave Flaubert, speçjalment bl-erojina tat-titlu ta’ Madame Bovary. Meta qrib tieg˙u, f’dar kbira li tinsab fi stat ˙aΩin, jaslu koppja miΩΩew©a IngliΩa, Charlie u Gemma Bovery (Flemyng u Arterton), hu jsib fihom affarijiet simili tal-karattri ta’ dan ix-xog˙ol klassiku letterarju ta’ Flaubert. Malajr jinkaram wara s-sbej˙a Gemma u anke j˙uf warajha u jitkixxef il-passi tag˙ha. Meta Ωew©ha jitlaq fuq xog˙ol lejn

Óin: 99 min. Çert. 15

Londra jsir jaf li qabdet relazzjoni ta˙raq ma’ Ωag˙Ωug˙ aristokratiku. Martin jikkonvinçi ru˙u li Gemma se jmissha d-destin kiefer u tra©iku ta’ Emma Bovary, is-sbej˙a adultera tan-novella ta’ Flaubert. Biex jipprova je˙lisha minn din is-sitwazzjoni, li hu jimma©ina f’mo˙˙u li hi mwieg˙ra, jibag˙tilha ittra anonima taparsi ming˙and ilma˙bub tag˙ha. Din se tnissel intriççi umoristiçi u anke fatali. Id-direttriçi Anne Fontaine kkreat adazzjoni fidila minn fuq il-ktieb komik ta’ Posy Simmonds u mlietu b’ta˙lita ta’ melodramma f’panorama sabi˙a tal-kampanja. Gemma Arterton, li di©à ˙admet il-parti ta’ tentattriçi li ma tasalx filbog˙od f’Tamara Drewe, hawn g˙andha parti o˙ra simili fejn tqajjem il-passjonijiet ta’ diversi nies, fosthom tal-adult Fabrice

Lucchini. Fil-parti tal-furnar b’età medja hu jibbrilla b˙ala wie˙ed b’wiçç melankoliku li dak li jixtieq ma jistax jiksbu.

Gemma Bovery hi produzzjoni FrançiΩa/IngliΩa b’parti minnha bis-sottotitoli u b’final stupend li qatt ma tistennieh.

ÇINEMA KÓ

25|10|2015 29

kullhadd.com

PAN (3D)

AVVENTURUÛ

IL-ÌENESI TAL-MAÓBUB PETER PAN Atturi Ewlenin: Hugh Jackman, Garrett Hedlund, Rooney Mara, Levi Miller, Amanda Seyfried Direttur: Joe Wright. Distributur: Warner Bros Ma˙ru© minn KRS Releasing

Óin: 111 min. Çert. PG

It-tifel li qatt ma kiber, Peter Pan, flimkien ma’ karattri o˙ra ma˙bubin, huma ˙liqa tal-kittieb IngliΩ J. M. Barrie. Iç-çinema ma qag˙ditx lura biex i©©ib lil dawn il-˙lejjaq fuq il-liΩar il-kbir bosta drabi fil-passat. Din id-darba g˙andna produzzjoni fidila fl-ispirtu ta’ dawn il-karattri li tippreΩenta avventura ©dida ori©inali li J. M. Barrie qatt ma kiteb. Pan, film b’xe˙ta lussuΩa u spettakolari, jurina kif dan it-tfajjel sab ru˙u fuq il-gΩira sigrieta ta’ Neverland, qalb pirati, eroji u fairies. Fl-Londra tal-bidu tas-seklu g˙oxrin, omm Ωag˙Ωug˙a, Mary (Seyfried), kontra qalbha u bid-dmug˙ f’g˙ajnejha t˙alli tarbija wara l-bieb ta’ orfanatrofju tas-subien. Peter (Miller) jikber f’tifel ta’ tnax-il sena, fuq tieg˙u bi spirtu fuqu ta’ ribelljoni u supremazija fuq it-tfal l-o˙ra. Lejla wa˙da sse˙˙ xi ˙a©a inkredibbli meta hu u xi tfal o˙ra s˙abu jin˙atfu, jinqatg˙u mill-art u jittie˙du fuq il-gΩira mitika ta’ Neverland biex ja˙dmu ta’ lsiera f’g˙ar ta˙t il-kontroll ta’ Blackbeard (Jackman), pirata qalil. Meta bil-mod Peter jiskopri poteri ma©içi, avventuri qawwija u ©lidiet ta’ ˙ajja jew mewt hemm jistennewh. Sadanitant, hu jrid ifittex is-sigriet t’ommu. Jg˙inuh fil-g˙an tieg˙u li jirba˙ lill-kattiv Blackbeard hemm Tiger Lily (Mara), gwerriera implakabbli, u ˙abib jismu James Hook (Hedlund). Id-destin tieg˙u hu li jsir eroj jismu Peter Pan. Pan huwa prequel tassew avventuruΩ mimli movimenti akrobatiçi, l-aktar fl-arja, tant mi©buda tajjeb bit-3D dwar il-©enesi ta’ karattru tant ma˙bub u imitat mit-tfal. Is- sets u l-effetti speçjali viΩwali jispikkaw kontinwament. Na˙seb li dan ix-xog˙ol hu aktar immirat g˙all-addoloxxenti.

WE ARE YOUR FRIENDS

AMBIZZJUÛ

SINISTER 2

TAT-TWERWIR

ÛAGÓÛUGÓ JASPIRA DAR MAÓKUMA MINN SPIRTI LI JSIR DJ TA’ TFAL Atturi Ewlenin: Zac Efron, Emily Ratajowski, Wes Bentley, Jonny Weston, Shiloh Fernandez, Alex Shaffer

Atturi Ewlenin: James Ransome, Shannyn Sossamon, Lea Coco, Robert Sloan, Dartanian Sloan

Direttut: Max Joseph. Distributur: Studiocanal Ltd Films Ma˙ru© minn KRS Releasing

Direttur: Ciaran Foy Distributur: E-One Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Óin: 96 min.

Is-suççess mhux mistenni talfilm tal-biΩa’ u t-twerwir, Sinister (2012), ipproduça wkoll sequel. Dan il-film sab ukoll xi tif˙ir minn xi kritiçi, kif ukoll mar tajjeb f’diversi festivals. Sinister 2 g˙andu wkoll storja o˙ra mimlija tensjoni u tal-wa˙x, fejn g˙alkemm l-ispirtu malinn ta’ Bughuul ikompli jqanqal twerwir, l-andament hu tassew differenti mill-ori©inal. Courtney Collins (Sossamon), omm wa˙edha tie˙u liΩ-Ωew©t itfal tewmin subien tag˙ha, Dylan u Zach (il-veru a˙wa Robert u Dartanian Sloan) f’dar iΩolata fil-kampanja ta’ Illinois biex ta˙rab minn Clint (Coco), ir-ra©el mifrud minnha li kien abbuΩiv mag˙ha u ma’ Dylan. Li ma tafx hu li fuq id-dar hemm se˙er li se j©ib imwiet. So & So (Ransome), li qabel kien pulizija u issa sar investigatur privat jobsor x’se jse˙˙ fuq din il-familja u jiddeffes biex jg˙inhom. Hu jmur hemm biex jikkumbatti lill-mis˙ut Bughuul, li qed jinqeda b’çorma tfal spirti biex isa˙˙ru lil Dylan billi juruh films mi©buda snin qabel aktar talbiΩa’ u qtil imdemmi millo˙rajn. So & So jixtieq ja˙raq id-dar biex ir-renju ta’ Bughuul jispiçça darba g˙al dejjem, imma fin-nofs jid˙ol il-vjolenti Clint. Sinister 2 g˙andu jinΩel tajjeb ma’ dawk li j˙obbu dan il-

©eneru ta’ xog˙ol çinematografiku, g˙alkemm ma fih xejn sostanzjali. L-attività m˙arrka tat-tfal spirti (b˙al tal-

Óin: 96 min. Çert. 15

Id-dinja tad-DJ hija murija tant tajjeb u forsi wkoll b’mod bijografiku fil-film We Are Your Friends. Ambjentat fil-qalba talmuΩika elettronika taΩ-Ωfin u l-˙ajja notturna ta’ Hollywood, Cole Carter (Efron), ©uvni ta’ 23 sena li jrid isir DJ, hu ossessjonat li jsib ir-ritmu li jappella liΩ-Ωg˙aΩag˙. Flimkien ma’ s˙abu tat-tfulija jistinka u jafda mag˙hom biex il-˙olma tieg˙u tirnexxi. Dawn il-pjanijiet kollha se jinbidlu meta jsir jaf lil James (Bentley), DJ akbar minnu fl-età, li jie˙du ta˙t idejh, però jinkaram bil-kbir g˙all-˙abiba Ωg˙ira ta’ James, Sophie (Ratajkowski). Minkejja li James jopponilu din il-relazzjoni, Cole jintensifikaha u jpo©©i fil-periklu l-˙biberija mieg˙u. Fla˙˙ar nett se jkollu jag˙Ωel bejn l-im˙abba, il-lealtà u jekk jil˙aqx il-˙olma tieg˙u. We Are Your Friends jiΩvol©i fi tliet livelli: l-aspirazzjoni tadDJ Ωag˙Ωug˙ li jil˙aq l-g˙an ewlieni tieg˙u, ir-relazzjoni romantika, sofferta u kwaΩi impossibbli tieg˙u ma’ Sophie mimlija taqtig˙ il-qalb, u l-ambjent muΩikali popolari tal-electronic dance music (EDM). F’din il-produzzjoni jie˙du sehem DJs rinomati li taw pariri tajba ta’ kif Zac Efron g˙andu ja©ixxi fuq l-apparat, b’sekwenza eççellenti meta hu, wa˙du, jiskanta lilludjenzi numeruΩi b’muΩika m˙allta eΩileranti. Dan l-attur f’din il-parti tieg˙u sorpriΩament juri dedikazzjoni, frustazzjoni, maturità, serjetà u ˙jiel ta’ niket fuq wiççu.

Çert. 15 film The Orphanage) li j©ennu lil Dylan biex jag˙mel atti orribli huma l-a˙jar waqtiet ta’ din il-produzzjoni.

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn l-14.10.2015 u t-18.10.2015

The Martian The Intern Legend Everest Transpoter Refueled

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Min jinterpreta l-karattru ta’ Cole Carter il-film We Are Your Friends? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: MARY AZZOPARDI, 12, Triq Fuq Tal-Óawli, il-Birgu.

30 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ

ÓAL GÓAXAQ: G˙all-bejg˙: Garaxx ta’ 10 karozzi b’14-il filata g˙oli. Çempel fuq 2728 2882 jew 7982 7940. RAÓAL ÌDID: Appartament modern fl-ewwel sular f’Ra˙al Ìdid. 2 kmamar tassodda, kçina/kamra tal-ikel, salott, kamra tal-banju, kuritur, box-room , gallarija tal-aluminju u veranda. Mg˙ammar ukoll b’2 airconditioners . Prezz €88,000. Çempel 9988 0489. ÓAÛ-ÛABBAR. Garaxx g˙allkiri f’ÓaΩ-Ûabbar (San Pietru area) Garaxx kbir livell tattriq. Aktar minn 17-il metru fond u aktar minn 6 metri wisa’. G˙oli 13-il filata. Elettriku installat. Jista’ jintuΩa b˙ala ma˙Ωen ukoll. €300 fix-xahar. Çemplu 7995 5308. ÓAL GÓAXAQ Appartamenti/ penthouses ©odda u lesti, fihom 135 metru kwadru bi 3 kmamar tas-sodda kbar, l-ewwel u ttieni sular fi blokk ta’ 4 biss, fi n˙awi çentrali. Fihom entratura, kçina/ dining / living open-plan li jag˙tu g˙al terazzin kbir fuq wara, 3 kmamar tas-sodda double , kamra tal-banju, bil-bibien ta’ ©ewwa u terazzin kbir fuq wara. Partijiet komuni lesti bil-lift. Garaxx lock-up ( optional ). Trid tarahom. G˙all-bejg˙ direttament ming˙and is-sid. Çempel 9945 3715. TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr

a©enti jekk jog˙©bok. SERVIZZI

Korsijiet f’Livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module . Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stil ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩΩfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm. Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178. AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Sett komplut ta’ car-seat covers ta’ lewn griΩ çar. Inxtraw 6 xhur ilu. Prezz

€35. Çempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xita u ta’ ta˙t tad-drapp. Kundizzjoni tajba. Prezz €40. Çempel 7930 0261. G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arlo©©i ta’ mal-˙ajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ Cuckoo Clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batteriji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk larlo©©i tajbin g˙all-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih. Nispeçjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock . It-tiswija hija bilgaranzija. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7235. XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ tiswija fuq xog˙ol ta’ aluminium, b˙al bibien, twieqi, insect screens , eçç., çemplu Refix Aluminium fuq 9947 1928 jew 2789 6735 wara s7.00pm. Xorok, madum l-antik, travi tal-˙adid u xi g˙amara. Çempel 9945 3715. G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma.

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

Çempel fuq 7928 5444. Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167. Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811. WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur issit www.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796. NIGRET NIGHT CLUB AND R ES T AU R AN T, L ABO U R AVE, IR-RABAT, MALTA. Naççettaw bookings g˙al coffee mornings, lunches u dinner dances u g˙al kull okkaΩjoni. Miftu˙in filweekends u cabaret shows minn Odessa Green, Renato u Freddie Portelli. G˙al aktar informazzjoni çemplu 2145 4858/2145 4908/7945 4908. Inservu wkoll take away . Tistg˙u ΩΩuru s-sit elettroniku www.nigretnightclub.com jew www.nigretnc.com A GR A U TO JA PAN E SE PARTS GÓALL-KAROZZI: Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email : alex@agrautoparts.com

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

avviÛi kÓ

kullhadd.com

avviÛiÌENERaLi G˙aqda Dilettanti Mudelli ta’ Knejjes L-G˙aqda Dilettanti Mudelli ta’ Knejjes ser iΩΩomm ilLaqg˙a Ìenerali Annwali g˙all-membri tag˙ha llum. Din tibda fid-9.15am bil-qari tar-rapporti u jsir id-diskors millPresident. Wara jkollna ta˙dita interessanti dwar id-delizzju. In˙e©©u lill-membri kollha biex jattendu. Wirja ta’ inçiΩjonijiet b’tema Marjana Is-Sottokumitat g˙all-Kultura Excelsior fi ˙dan is-Soçjetà tal-MuΩika Trinità Qaddisa se jkompli bl-impenn tieg˙u li madwar kull sentejn tittella’ esibizzjoni fuq skala nazzjonali ta’ o©©etti sagri ©entilment mislufin minn kollezzjonisti privati. Il-˙ames wa˙da minn din is-sensiela ta’ esibizzjonijiet artistiçi u speçjalizzati li qeg˙din jittellg˙u fil-KaΩin tal-Banda Trinità Qaddisa, il-Marsa, se ti©bor f’post wie˙ed firxa mdaqqsa ta’ inçiΩjonijiet li jirrakkontaw ©rajjiet importanti mill-˙ajja tal-Madonna. Il-wirja se tkun inawgurata nhar il-Ìimg˙a 23 ta’ Ottubru u tibqa’ miftu˙a sal-Óadd l-1 ta’ Novembru. Il˙inijiet tal-ftu˙ huma mit-Tnejn sas-Sibt mill-5.30pm sat8.30pm, filwaqt li fil-Ódud tifta˙ mid-9.00am sas-1.00pm u mill-5.30pm sat-8.30pm. Min jixtieq aktar dettalji jista’ jid˙ol fis-sit uffiçjali tas-Socjetà: www.bandatrinitaqaddisa.com Il-familja Mifsud Bonnici u Ω-Ûejtun Nhar l-Erbg˙a 28 ta’ Ottubru 2015, fis-sala parrokkjali taΩ-Ûejtun, Wirt iΩ-Ûejtun se torganizza intervista pubblika mal-President Emeritu Dr Ugo Mifsud Bonnici. It-tema ta’ din l-intervista hija r-rabta tal-familja Mifsud Bonnici maΩ-Ûejtun. L-attività tibda fis-7.00 ta’ filg˙axija. Trick or Treat b’differenza L-organizzazzjoni taΩ-Ωg˙aΩag˙ ÛOEY – Ûejtun Organisation to Empower You se torganizza l-famuΩa Trick or Treat, iΩda b’differenza b’risq it-tfal tal-Crèche tal-Orsolini. Il-membri ta’ din l-organizzazzjoni se jkunu qed ji©bru bottijiet tal-ikel u ikel priservat ie˙or ming˙and ir-residenti Ûwieten. Din se ssir nhar is-Sibt 31 ta’ Ottubru 2015, fil-©urnata ta’ Halloween, mill-5.00pm ’il quddiem, madwar it-toroq ta’ Ìebel San Martin u toroq o˙rajn fiΩ-Ûejtun. Dawk li jixtiequ jag˙tu qabel jew huma minn lokalitajiet o˙ra, jistg˙u jçemplu lill-Kunsill Lokali taΩ-Ûejtun fuq 2166 3866. G˙al aktar informazzjoni Ωuru l-pa©na ta’ Facebook: ÛOEY – Ûejtun Organisation to Empower You. Niltaqg˙u mal-awtur L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta serata o˙ra mis-sensiela: Niltaqg˙u mal-awtur Robert Aloisio, l-awtur tal-ktieb Qatlu lill-Arçisqof. Ktieb interessanti ferm dwar l-Arçisqof Oscar Romero. Nhar il-Ìimg˙a 6 ta’ Novembru 2015 fis-7.00pm fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta. D˙ul bla ˙las u parke©© mhux problema. G˙al aktar tag˙rif Ωuru s-sit elettroniku www.talentmosti.com jew il-pa©na ta’ Facebook razzett tal-markiΩ.

High tea mill-Kummissjoni Nisa tal-Ìilju – lImqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza high tea fil-Plaza Hotel, Tas-Sliema, nhar il-Óadd 8 ta’ Novembru 2015. Lattività hija miftu˙a g˙al kul˙add u ji©i servut varjetà ta’ ikel. Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fis1.00pm. Riservazzjonojiet isiru fuq 7953 9542 u aktar dettallji jinkisbu mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Jum it-tifkira Is-Soçjetà Internazzjonali Al Jolson se ter©a’ tie˙u sehem fil-parata u fiç-çerimonja ta tqeg˙id ta’ fjuri f’jum it-tifkira li din is-sena ser issir nhar il-Óadd 8 ta’ Novembru. G˙alhekk, il-membri g˙andhom ikunu preΩenti fl10.00am ˙dejn l-Istitut Kattoliku l-Furjana. Wirja ta’ arti minn Joseph Muscat L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta wirja ta’ arti minn Joseph Muscat, fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta, bejn it-8 u l-21 ta’ Novembru 2015. Il-wirja se tkun miftu˙a mitTnejn sas-Sibt, mis-6.30pm sat-8.00pm; u l-Ódud mill10.00am sa nofsinhar u bejn is-6.30pm u t-8.00pm. D˙ul bla ˙las u parke©© mhux problema. G˙al aktar tag˙rif Ωuru s-sit elettroniku www.talentmosti.com jew il-pa©na ta’ Facebook: razzett tal-markiΩ.

25|10|2015 31

aGÓFaS LikE FUQ iL-PaÌNa TaGÓNa Ta’ FaCEBOOk www.facebook.com/kullhadd

32 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ KOMPETIZZJONI KTIEB

KOMPETIZZJONI KTIEB DIZZJUNARJU GÓAT-TFAL

ÇINU IL-ÌURDIEN TAL-IMRAMMA LI JGÓIx FI SKOLA PRIMARJA

Dan id-dizzjunarju g˙attfal ta’ BDL, ippubblikat is-sena li g˙addiet, huwa a©©ornat bid-deçiΩjonijiet tal-Kunsill Nazzjonali talIlsien Malti. Fuq kull pa©na hemm stampa, u l-kliem huwa ppubblikat b’kuluri differenti skont ir-rwol li dan jaqdi fid-dizzjunarju. G˙al kull e n t r a t u r a j i n g ˙ a t a eΩempju biex jg˙in lillqarrejja jifhmu a˙jar ilkelma fil-kuntest. Il-kelma ting˙ata b’kulur a˙mar fleΩempju. G˙al kull entratura ting ˙ a t a l-kategorija

Çinu – Il-Ìurdien tal-Imramma Li Jg˙ix Fi Skola Primarja , jinkorpora g˙add t a ’ rakkonti li jistg˙u jinqraw b’mod separat, iΩda li b’mod kollettiv jiffurmaw storja wa˙da tal-avventuri ta’ Çinu fl-iskola li jg˙ix fiha. F’dawn ir-rakkonti t-tfal jiltaqg˙u ma’ Çinu, ©urdien tal-imramma li jg˙ix ma’ ommu f’toqba fi skola primarja. Hu jara

grammatikali, is-sillabar, il-varjanti, l-g˙erq, il©ens, il-plural u l-g˙add imtenni skont kif japplika. Kull entratura g˙andha wkoll traduzzjoni bl-IngliΩ biex tkompli tg˙in fit-tifsira. Mad-dizzjunarju l-qarrejja Ωg˙ar isibu wkoll appendiçi miΩjud b’informazzjoni interessanti u utli, b˙all-warda tal-irjie˙, in-numri ordinali u kardinali, mappa tal-GΩejjer Maltin, l-Istati Membri talUnjoni Ewropea u ˙afna aktar.

˙afna avventuri u praspar li jg˙addu minnhom it-tfal li jattendu din l-iskola. Imma lil Çinu ˙add ma jarah? U jekk jarawh jirnexxilhom jaqbduh? Il-qarrejja jaraw minn xiex jg˙addi Çinu waqt ir-reçta tal-Milied li jkunu qeg˙din jag˙mlu t-tfal, jew meta t-tim tal-futbol taliskola jkun sejjer jilg˙ab log˙ba kontra tim ta’ skola o˙ra.

SILTA MILL-KTIEB Meta s-Sur Camilleri wasal fl-iskola l-©dida tieg˙u kienu saru s-sieg˙a neqsin kwart ta’ wara nofsinhar, u malli ˙are© fil-bit˙a ra littfal ji©ru u jilag˙bu fer˙anin, filwaqt li f’roqg˙a f’nofs il-bit˙a lema˙ lill-g˙alliema li kienu qed jag˙tu daqqa t’g˙ajn sewwa littfal sakemm isir il-˙in tat-tmiem tal-brejk. Óadd mill-g˙alliema iΩda ma kien g˙adu nteba˙ bis-surmast il-©did tag˙hom g˙ax dawn kienu ming˙alihom li kellu jasal lg˙ada filg˙odu. Dak li induna bih kien naqra ta’ ©urdien jismu Çinu li, b˙as-soltu kien intasab f’toqba fil-˙ajt medhi j˙ares u jitg˙axxaq bit-tfal. Min jaf kieku t-tfal, l-iktar il-bniet, kellhom jindunaw bih kemm kienu jwerΩqu u jitilqu ji©ru. U forsi anke xi g˙alliema

wkoll. “Dan Ωgur is-surmast il-©did li smajthom jitkellmu fuqu,” ˙aseb Çinu bejnu u bejn ru˙u. Sadanittant, is-Sur Camilleri kien qorob lejn l-g˙alliema u sellmilhom bil-˙lewwa u g˙arrafhom min kien. Kif semg˙u hekk lg˙alliema sellmulu lura u ©abru t-tfal talklassi tag˙hom f’ringieli kif jin©abru kull filg˙odu g˙all-assembley. Is-surmast il-©did resaq fin-nofs quddiem it-tfal u ta erba’ tokki bil-qanpiena li ˙asdu lil kul˙add u minnufih fil-bit˙a waqa’ skiet perfett. It-tfal ˙arsu lejn xulxin xi ftit mistag˙©ba. Kien hemm min xengel ftit rasu jew kemmex xufftejh imma f’qalbhom kienu j˙ossuhom henjin.

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-kotba: ÇINU u DIZZJUNARJU BIL-MALTI GÓAT-TFAL ©entilment ipprovdut minn BDL. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 1 ta’ Novembru. Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi. Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb JACOB – MY TITANIUM MAN huwa:

L.P. MIZZI, Triq P. A. Fenech, il-Mosta.

TISLIBA kÓ

25|10|2015 33

kullhadd.com

Din it-tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li g˙ad g˙andna domanda g˙aliha, il-gazzetta KullÓadd iddeçidiet li tkompli to˙ro© din it-tisliba fl-a˙˙ar Óadd tax-xahar. RIÛULTATI TAX-XAHAR LI GÓADDA MIMDUDIN: 1 Lourdes, 5 Bajtar, 8 Mammona, 14 Nibex, 15 Laptop, 17 Ûejtun, 19 Linja, 20 Erre, 21 Wita, 23 Blast, 25 Rizza, 28 Garr, 29 u 30 Ma©ija, 31 Assi, 33 KoΩmopolitan, 39 Ûfin, 41 Eva, 42 Ark, 43 Unit, 45 Tilef, 46 Babaw, 47 Kuda, 50 Ikla, 53 u 54 Ûlugat, 56 Ftila, 58 MaΩΩra, 60 UΩanza, 62 Adult, 64 Ìuvni, 67 Kaktus, 69 M˙adda, 70 Sibel, 72 u 73 Slaten, 75 Bank, 77 Emma, 79 Raspa, 80 Armla, 82 Bnin, 84 u 85 Rfinut, 87 Rita, 88 ÓobΩusikkina, 93 Tjur, 94 u 94 Filfla, 96 Xemx, 98 Qrara, 100 Preti, 101 Óakk, 105 Koka, 108 Nitfa, 109 Serduk, 110 Nadifa, 111 Limbu, 112 Bravura, 113 Ìmamar, 114 Skwadra.

021

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 20 21 23 25 29 31 33 39 41 42 43 jew 46 47 50 53

Minn din il-belt jew port fi Sqallija ji©i l-inbid ˙elu u tant imfittex (7) Dan il-kunjom issibu f’pa©na 376 tad-direttorju (6) Jg˙idu li ....... billi kellu ddobba (7) Mo˙˙u fuq il-....., ja˙seb biss fiç-çajt (5) Ir-ri©el irid is-sodda u l-id trid il-......, qawl (6) u 19 Dan g˙andu x’jaqsam mal-˙rejjef, jew ma’ xi storja li ma kinitx ta’ veru (11) Il-flus urihom id-dlam u jtuk id-...., qawl (4) Çikku u ...., Ωew©t ir©iel li jidhru dejjem flimkien (4) Dawn il-©awhar qishom Ωibe© b’˙afna lwien, g˙aΩ-Ωina tan-nisa (5) u 28 Stat fil-©isem meta juri li ma jaqbilx ma’ xi ˙a©a li jkollu kuntatt mag˙ha (9) u 30 L-ajruplani jg˙addu minn fuqu biex itiru (6) F’dawn il-©ranet beda jag˙mel l-...., niΩlet ix-xita (4) ....... ..... fejn jieklu (7,5) Aktar minn qatra wa˙da (4) B’... wara u l-o˙ra quddiem, ©ie fix-xejn (3) Dan ifisser ˙idma, jew drawwa, jew moda jew kostum (3) u 45 Dawn ˙a©ar prezzjuΩ, ileqqu ˙afna, xi ˙add bravu u mimli talenti (9) Il-bibbja ta’ Mawmettu (5) Li kieku x-xag˙ar kien Ωina, ma jikbirx fit-...., qawl (4) Il-˙ajja .... u tlajja’, qawl (4) u 54 Opra sabi˙a ta’ Verdi, saret l-ewwel darba fl-1844 (6) Seba˙ u ..... eççetra eççetra (5) Tittella’ b’90 numru (6) G˙andu minn Ωmien ......, antik ˙afna (6) Wa˙da mill-bhejjem (5) Ta˙wida s˙i˙a, xi ˙a©a li ma tiftiehemx çara

56 58 60 62 64 (5) 67 Kulma tag˙ti n-...... ma jistax jitra©©a’ lura, qawl (6) 69 Ûarbun ˙afif u artab, g˙al ©ewwa biss (6) 70 X’inti ..... kemm int injurant! (5) 72 u 73 EΩattissimu (6) 75 Binhar fuq il-.... u billejl ta˙li Ω-Ωjut, qawl (4) 77 In-nisa j˙obbu jimxu mag˙ha (4) 79 Is-soppa tag˙ha jg˙idu li hija tajba ˙afna (5) 80 Ûiemel tat-....., jimxi bil-qabΩa (5)

82 L-ag˙ar u©ig˙ tar-ras, tad-.... u tal-˙las, qawl (4) 84 u 85 Dan in-nobbli huwa ftit inqas minn konti (6) 87 Kamra kbira, x’aktarx fil-qorti (4) 88 Sejjer dejjem, bla heda, bla waqfien, jibqa’ g˙addej (12) 93 Tifel mibrum, g˙adu jikber, singular ta’ subjien (4) 94 u 95 Wa˙da mill-ktajjen (6) 96 u 98 Din hija sejf Tork, xabla bix-xafra milwija (9) 100 u 101 Qattiela kefrin, aktarx biex jit˙allsu (9) 105 F’dan ma tara ’l ˙add, vojt komplut (4) 108 u 109 Din tfisser Ωdingar, telqa kbira, abbandun u negli©enza (11) 110 u 111 Dan parti minn uffiççju, jew l-uffiççju nnifsu, stabbiliment (11) 112 Dan huwa l-lista ta’ nies li jiffirmaw biex jag˙mlu xi kontribuzzjoni (7) 113 Frotta iebsa tal-balluta, ting˙ata b˙ala g˙alf lill-bhejjem (6) 114 Warda ....... fil-litanija tar-RuΩarju (7) Weqfin 2

..... jag˙mel il-fjuri u Mejju jie˙u l-unuri, qawl (5) 3 .... Laurel u Oliver Hardy (4) 4 Din il-biçça g˙odda qieg˙da biex tillixxa (4) 6 u 7 Din ix-xitla komuni twarrad f’g˙enieqed u f’bosta lwien (10) 9 F’din issi©illata jinxte˙tu l-voti f’elezzjoni (4) 10 Baxxa rasu g˙all-ordni (4) 11 Aqbad il-..... minn qrunu (5) 12 Sant Anna u San ......., il-Madonna u lBambin (7) 13 Ir-ra˙al Ωg˙ir ’il fuq miΩ-Ûurrieq (7) 16 Pilatu x’da˙al jag˙mel fih? (5) 18 Din b˙all-istorja tal-....., tag˙mel x’tag˙mel taqlag˙ha (5) 22 ..... daqs it-tajn g˙ax kul˙add jg˙affe© fuqu u ma jitkellimx (5) 24 u 26 G˙amel hekk waqt il-˙asil tal-˙wejje©, re©a’ xarrabhom (6) 27 Fih issib min ibig˙ u min jixtri (5) 32 Imniddi, imxarrab kemm kemm jew imxappap (6) 33 u 34 Wa˙da mill-kullani (7) 35 Óuta mnixxfa u mmell˙a; forsi tinten imma tajba ˙afna g˙all-ikel (6)

36 Il-VAT ...... mal-kont (6) 37 Wa˙da mill-o˙rajn (4) 38 u 40 Saru bosta dan l-a˙˙ar, kollha b’ri˙a ta’ korruzzjoni (9) 44 Ra©el tal-...., ma jafx fejn toqg˙od l-ir©ulija (4) 48 Min ifittex ...., qawl (4) 49 Bih taqbad mad-dinja kollha fuq kompjuter (8) 51 Il-kantant tat-Taxi Mary (8) 52 Wie˙ed mill-imdorrijin (6) 55 Ftit inqas minn pastaΩun, imma l-istess (6) 57 G˙amel l-.... tieg˙u kollu biex jasal, b’kura©© kbir (4) 59 Kif kien mill-...., issa u dejjem ta’ dejjem (4) 61 G˙all-˙asil dan da˙al flok l-ixkupa (4) 63 M’hawnx isba˙ minnha: sliem, kalma, g˙axqa, fara©, kuntentizza (4) 65 ...... bla qieg˙ titfa’ kemm titfa’ le timlieh, qawl (6) 66 Kelma li ˙adnieha mill-IngliΩ: ˙effa, g˙a©la, tikjil ta’ kilometri f’karozza jew mutur (4) 68 Tifel li jg˙in fuq l-altar (6) 69 Bniedem fonqla, fitt, kallu, insistenti (6) 70 G˙al ˙abba .... tilef il-borma, qawl (4) 71 G˙amel idu ......, jittallab g˙al xi ˙a©a (6) 74 Iç-Çirinew (4) 76 .... Porter, kompoΩitur kbir tas-songs, b˙al Night and Day (4) 78 G˙amel l-iswed fuq l-..... (5) 79 Óotba f’San Mark (25 ta’ April) tpo©©ik ta˙t l-... (3) 81 Dan il-frott iswed itebba’ ˙afna (3) 82 Din l-a˙˙ar wa˙da f’çerimonja ta’ funeral (5) 83 Ma jonqoshom xejn, g˙andhom kollox, qishom il-Bâxa (7) 86 Din hija magaΩin jew perjodiku, wirja ta’ varjetà f’teatru (7) 89 ..... Bin Laden, l-ikbar terrorista (5) 90 u 91 Dan iΩommlok l-ilma s˙un g˙al ˙afna ˙in (6) 92 Dawn Kristjani u mg˙ammdin (5) 97 Issibu malli tasal G˙awdex u lil hinn millMosta (5) 99 G˙ex xi mkien (5) 100 ..... ˙axix, lewn (5) 102 Ara b’g˙ajnejk u tmissx b’..... (5) 103 u 104 Ìemma’ u ©abar kemm fela˙, geddes u gezzez (8) 106 u 107 Dawn mhumiex pessimisti (8)

2 Orbot, 3 u 4 Rixtellu, 6 u 7 AppetajΩer, 9 u 10 Annimali, 11 Nanna, 12 Mnawwar, 13 Barrani, 16 Poljo, 18 Tazza, 22 Qatet, 24 u 26 Simili, 27 Fjakk, 32 u 33 Skumnikat, 34 Ûelu, 35 OffiΩa, 36 Libanu, 37 Tobi, 38 u 40 Nawfra©ju, 44 IΩΩa, 48 Urta, 49 Dumnikan, 51 Ûgangati, 52 Sfin©a, 55 Stalla, 57 Lewn, 59 Ûejt, 61 Ajma, 63 Deni, 65 VaΩett, 66 Isem, 68 Subaru, 69 Makakk, 70 Snin, 71 Bennej, 74 Nsib, 76 Umli, 78 Ardir, 79 u 81 Ri˙ana, 82 Btala, 83 Fraxxnu, 86 Brikkun, 89 Orrur, 90 Ûar, 91 Kor, 92 Netti, 97 Miter, 99 u 100 Akkumpanja, 102 A˙mar, 103 u 104 Kanvaser, 106 u 107 Takkalja.

34 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ LOGÓOB

B’4 numri 0147 0306 0380 0538 0636 1025 1108 1613 1930 2110 2592

2709 2788 3010 3467 3509 3524 3858 3898 4455 4608 4920 5142 5152 5164 5312 5880 6179 6660 7521 7752 8161 8296 8310 8327 8370 8483 8830

09081 12516 15110 16539 19086 25356 30098 34327 39050 63257 64804 65681 67758

77046 80253 80745 88280 95250 95785

B’6 numri

629728 960237

Bi 8 numri 01421228 08710235 52740041 88395899

184594 435319

IR-RIÛULTAT TAL-LOGÓBA TAL-ÓADD LI GÓADDA

B’5 numri 04757 06238 08112

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem : Indirizz :

kOmpeTIzzjOnI CenTRO CAsALInGA Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem: ...................................................................................................................................................................

Indirizz: .............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................ Nru tal-karta tal-identità: ............................................. Nru tat-telefown: ........................................................

lOGÓOB kÓ

25|10|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1. 4. 7,17W.

Ma rnexxiex (5) Mhux veru (4) G˙at-tisjir qieg˙da (5) 9,19. Parti mill-g˙ajn (6) 10. Tidbiel (6) 12. Re (6) 16. Ng˙iduha lill-mejtin IngliΩi? (1,1,1) 18,22W. Jispara dan (6) 19. Ara 9 20. Isem (5) 21. Karozza ta’ klassi mqassra (3) 23. Iswed bit-Taljan (4) 24. Darba kienet parti mill-Pakistan (5)

Kompli l-qawl: A˙jar t˙allas lil ...... milli lit-tabib (6) 2,11. Gallun fih ˙amsa minn dan (5) 3,5. Probabbli (6) 5. Ara 3 6. Zanzu Muscat Faurè (1,1,1) 8. Jintlibsu mal-qadd (9) 11. Ara 2 12,21W. Jikxef dan? (5) 13. Avukat (1,1,1) 14. Immeri (6) 15. Frotta (6) 17. Ara 7 21. Ara 12 Wieqfa 22. Ara 18

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

24.

1,12W 4. 7,21W 9. 10. 12. 16,19. 18. 20. 21. 23.

Weqfin:

Kantina, Bews, Nbill, Ras, Ta˙rab, Nzerta, Nsalli, Ra, Ankle, INZ, Likk,

1. 2,6. 3,13. 5. 8. 11,22. 14. 15. 17.

A˙sel

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© Prim Ministri ©odda ta’ pajjiΩi kbar membri filCommonwealth, li fihom insibu ˙afna emigranti Maltin.

Prim Ministru 1:

Prim Ministru 2: RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Melissa McCarthy

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: CHARLES CIRILLO, 5, Triq T. Caruana Demajo, il-Óamrun. Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fix-xahar ta’ wara li tkun intreb˙et il-kompetizzjoni.

Sandra Bullock

36 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ SPORTS

WORLD MARTIAL KOMBAT FEDERATION “It-TuriΩmu sportiv, speçjalment fix-xhur l-aktar kwieti huma ta’ benefiççju g˙allekonomija ta’ pajjiΩna.” Dan qalu din il-©img˙a sSegretarju Parlamentari g˙arRiçerka, l-Innovazzjoni, iΩÛg˙aΩag˙ u l-Isport Chris Agius waqt konferenza tala˙barijiet li kellha l-g˙an li tag˙ti informazzjoni dwar avveniment sportiv dinji li ser isir f’Malta. Huwa kompla jg˙id kif lavvenimenti ta’ din ix-xorta huma importanti ferm g˙allatleti tag˙na sabiex ikollhom l-esperjenza f’kompetizzjonijeit kontra avversarji ta’ livell. “Jekk nibqg˙u nikkompetu biss bejnietna, il-livell tag˙na jibqa’ dak li hu. Il-finanzi sabiex atleti jikkompetu barra huma kbar u allura, meta kompetizzjoni ta’ livell tin©ieb f’pajjiΩna, inkunu qed innaqqsu l-piΩijiet finanzjarji minn fuq l-assoçjazzjonijiet u atleti tag˙na,” qal is-Segretarju Parlamentari. F’Novembru, pajjiΩna ser jospita il-World Championship u l-World Cup tal-Martial Arts & Ring Sport.

Dettalji dwar dan l-avveniment ing˙ataw minn Biagio Vitrano li huwa s-Segretarju Ìenerali tal-World Martial Kombat Federation (WMKF). Vitrano semma kif g˙al dan lavveniment mistennija f’Malta madwar 1,000 atleta minn 124 pajjiΩ li ser jikkompetu f’14-il dixxiplina differenti. Dan lavveniment ser jikkontrollawh madwar 40 referee internazzjonali u l-fondi li ser jin©abru mid-d˙ul ser imorru g˙al Puttinu Cares Foundation. Biagio Vitrano semma kif dan l-avveniment jlaqqa’ flimkien s-solidarjetà u l-kompetizzjoni dejjem ta˙t il-kappa ta’ sport. Huwa rringrazzja lil bosta entitajiet li qed jassistu lill-Federazzjoni f’dan l-avveniment, fosthom is-Segretarjat Parlamentari g˙all-Isport, Malta Tourism Authority, SportMalta, Air Malta u WU SHU KY Kickboxing Malta Il-kampjonati ser isiru bejn it-13 u l-15 ta’ Novembru filKumpless Sportiv talKottonera. Aktar dettalji fuq www.martial<http://www.mar tial>kombat.org

GOWL MILL-ISBAÓ TA’ MILIJIC, F’TELFA DRAMMATIKA KONTRA L-LITWANJA Fit-tieni log˙ba tag˙hom firrawnd preliminari tal-FIFA Futsal World Cup, it-tim nazzjonali Malti kellu wirja mill-

Deividas Stradalovas skorja lgowl tad-draw u hekk intemmet l-ewwel taqsima. Fit-tieni taqsima l-Maltin kienu l-˙in kollu fuq ixxwiek, hekk kif il-goalkeeper Reuben Grech kien impenjat kontinwament. Matthew Attard u Xavier Saliba raw ixxuttijiet tag˙hom milqug˙a mid-difiΩa avversarja. Fl-a˙˙ar minuti, il-Litwani t˙abtu mhux ftit sabiex, ˙ames minuti mit-tmiem,

Rolandas Lešius skorja l-gowl tar-reb˙a. Ta’ min jg˙id li l-plejers Maltin, immexxija mill-kowç Peter Pullicino, tg˙allmu ˙afna mil-log˙ba tal-biera˙ kontra Franza. Il-Maltin kellhom daqs nofs iç-çansijiet ta’ skor li kellhom il-Litwani. Fl-a˙˙ar nett il-Maltin jag˙lqu l-avventura tag˙hom fil-Litwanja nhar il-Óadd li ©ej kontra l-Albanija. Din illog˙ba tibda fl-10.00am.

sPorts kÓ

25|10|2015 37

kullhadd.com

Premier leAGUe mAlti PemBroke mostA

0 2

tArxien r. st Andrews

1 0

VAllettA Qormi

2 1

nAxxAr sliemA

2 1

Austin Martz ta’ Pembroke jilqa’ bir-ras fuq Manolito Micallef ta’ Mosta

F’wa˙da mil-log˙biet li kien hemm ilbiera˙ fl-Istadium Nazzjonali f’Ta’ Qali, it-tim ta’ Mosta rnexxielu jeg˙leb lit-tim ta’ Pembroke bl-iskor ta’ 0-2. Kienu Mosta li mill-ewwel marru fuq l-attakk fit-2 minuta meta ng˙ataw penalty meta Fidelis ©ie mwaqqa’ fil-kaxxa minn Shereni, li kien qed jiddebutta g˙al Pembroke, u ntwera l-karta l˙amra mil-ewwel mir-referee tal-log˙ba. Mosta tilfu l-okkaΩjoni li jmorru minn fuq daqshekk meta l-istess Fidelis tefa’ l-ballun barra mill-11-il metru. Fis-6 minuta kien hemm azzjoni o˙ra g˙al Mosta fejn il- cross ta’ Mano Micallef ˙abat mal-mimduda. L-ewwel azzjoni ta’ Pembroke waslet mill-cross ta’ Barbetti li iΩda d-daqqa ta’ ras ta’ Levnaic mill-qrib g˙addiet barra. Azzjoni o˙ra g˙al Mosta b’Edin Murga jfajjar xutt imkaxkar li g˙adda ftit barra. Fl-40 minuta xutt ie˙or ta’ Murga li kien salvat tajjeb mill-gowler ta’ Pembroke Matthew Farrugia. Biex b’hekk l-ewwel taqsima spiççat f’parità ta’ 0-0. It-tieni taqsima bdiet kif spiççat l-ewwel wa˙da, b’Mosta fuq lattakk. Tant li fit-48 minuta re©a’ kien Murga li l-freekick tieg˙u g˙adda ftit g˙oli. Mas-sieg˙a log˙ob Mosta marru fil-vanta©© meta Murga kkrossja g˙an-nofs u ZORAN LEVNAIC fit-tentattiv li jbieg˙ed il-periklu xe˙et il-ballun fix-xibka tieg˙u stess. Fil-71 minuta Pembroke rrispondew b’xutt mill-bog˙od ta’ Villalobos li iΩda g˙adda ftit barra. Kwarta mit-tmiem kien hemm çans ie˙or tajjeb g˙al Murda li jirdoppja l-iskor g˙at-tim tieg˙u meta da˙al fil-kaxxa imma l-gowler Muscat, li ˙a post l-imwe©©a’ Farrugia, salva tajjeb f’corner. Mosta g˙amlu çert mit-tliet punti meta s-sostitut DYSON FALZON b’xutt fil-baxx g˙ar-rokna g˙eleb lil Muscat wara li rçieva cross ming˙and Murga biex b’hekk intemmet ilpartita bl-iskor ta’ 2-0 g˙al Mosta.

Referee – Malcolm Spiteri REBÓA MERITATA GÓAL TARXIEN

Bobby Abel Fredrick ta’ Mosta ssikkat minn ta’ Pembroke

F’log˙ba o˙ra li kien hemm, din id-darba, fil-Victor Tedesco Stadium it-tim ta’ Tarxien, Rainbows g˙eleb ming˙ajr ebda diffikultà lil St Andrews bl-iskor minimu ta’ 1-0. Tarxien bdew mill-ewwel fuq l-attakk meta cross ta’ Lucky Omerou lejn Joao Pedro Oliveira Santos iΩda dan ©ie antiçipat fil˙in minn Kris Calleja. Fid-19-il minuta azzjoni o˙ra g˙al Tarxien meta minn pass ta’ Alex da Paixao Alves lejn Ayrton Azzopardi u x-xutt ta’ dan tal-a˙˙ar g˙adda ftit g˙oli. Fit-23 minuta Tarxien re©g˙u kienu perikoluΩi meta pass ie˙or ta’ Alex da Paixao Alves lejn Luke Montebello u x-xutt tieg˙u fil-baxx ©ie salvat f’Ωew© tentattivi mill-gowler ta’ St Andrews Calleja. L-ewwel azzjoni ta’ St Andrews waslet fis-27 minuta meta minn corner ta’ Joseph Farrugia, id-daqqa ta’ ras ta’ Chris de Nguidjol g˙addiet ftit barra. L-a˙˙ar azzjoni ta’ Tarxien qabel intemmet l-ewwel taqsima waslet mir-Rainbows meta freekick ta’ Joao Pedro Oliveira Santos, Ebiabaker Baker kompla bir-ras lejn Montebello u x-xutt millewwel ta’ dan ©ie salvat b’mod stupend minn Calleja. Fit-tieni taqsima Tarxien komplew jag˙fsu biex isibu l-gowl meritat meta fil-51 minuta xutt baxx minn barra l-kaxxa ta’ Joao Pedro Oliveira Santos g˙adda ftit barra. Fl-54 minuta xutt minn qag˙da tajba ta’ Montebello kien imdawwar f’corner minn Calleja. G˙axar minuti wara Tarxien marru fil-vanta©© u skurjaw l-uniku gowl talpartita. Dan meta AYRTON AZZOPARDI g˙eleb lil Calleja direttament minn freekick minn ftit barra l-kaxxa. L-unika tentattiv denju ta’ azzjoni minn St Andrews wasal fit-68 minuta meta minn freekick ta’ Jordan Williams, difensur ta’ Tarxien xellef il-ballun g˙allcorner. Fil-˙in miΩjud, Tarxien setg˙u rduppjaw l-iskor meta minn cross ta’ Danilo Meira Santo lejn Omerou iΩda x-xutt mill-ewwel ta’ dan tal-a˙˙ar stampa mal-mimduda.

Referee – Trustan Farrugia Cann Matthew Gullaumier ta’ St Andrews bil-ballun, segwit minn Alex Da Paixao Alves ta’ Tarxien

klAssiFikA

il-Premier leAGUe mAlti

Ritratt: STEPHEN GATT

REBÓA KOMDA GÓAL MOSTA

Valletta Balzan Birkirkara Hibernians Mosta Tarxien Rainbows Floriana Sliema Wanderers Pembroke Athleta Qormi Naxxar Lions St Andrews

+/-

Pti

7 6 5 5 5 4 4 4 3 1 1 0

0 2 2 2 1 3 1 1 1 1 0 0

2 0 1 1 3 2 3 4 5 7 8 9

17 15 21 13 15 14 14 7 15 7 6 5

7 3 8 9 10 8 10 11 20 13 26 24

+10 +12 +13 +4 +5 +6 +4 -4 -5 -6 -20 -19

21 20 17 17 16 15 13 13 10 4 3 0

loGÓoB GÓAl-lUm Stadium Nazzjonali Ta’ Qali Floriana Hibernians

Michael Grima ta’ St Andrews iqassam lill-Mariglen Sehitaj f’azzjoni segwita minn bosta plejers

L 9 8 8 8 9 9 8 9 9 9 9 9

vs vs

Balzan Birkirkara

15.00 17.00

38 25|10|2015

kullhadd.com

KÓ sPorts

riÛultAti tAl-BierAÓ Aston Villa vs Swansea City

1-2

Leicester C vs Crystal Palace

1-0

Norwich C vs WBA

0-1

Stoke City vs Watford

0-2

West Ham vs Chelsea

2-1

Arsenal vs Everton

2-1

West HAm v CHelseA Wa˙da minn sensiela ta’ log˙ob li kien hemm ilbiera˙ waranofsinhar, it-tim ta’ West Ham kompla jitfa’ aktar inkwiet fuq Chelsea wara li dawn g˙elbuhom bliskor ta’ 2-1. Kienu proprju West Ham li marru filvanta©© fis-17-il minuta wara li corner ta’ Payet g˙adda minn bejn kul˙add u spiçça f’saqajn Zarate fir-rokna tal-penalty area u fajjar xutt b’sa˙˙tu fix-xibka wara l-gowler ta’ Chelsea Begovic. L-affarijiet g˙al Chelsea komplew imorru g˙allag˙ar meta Matic kien muri t-tieni karta safra wara foul fuq Kouyate biex b’hekk Chelsea kellhom jilag˙bu bi plejer inqas g˙al taqsima s˙i˙a. Kien imiss ukoll it-tkeççija ta’ Mourinho wara li kien irrappurtat li nqala’ xi argument hekk kif il-plejers kienu de˙lin jistrie˙u. Fit-tieni taqsima, kontra g˙al dak mistenni, Chelsea rnexxielhom i©ibu l-gowl tad-draw meta minn corner minn Willian, il-ballun spiçça g˙and Tim Cahill li b’xutt mill-ewwel tefa’ ©ewwa. IΩda, West Ham sabu l-gowl tar-reb˙a g˙axar minuti mit-tmiem b’daqqa ta’ ras minn Caroll. mAn. united v mAn. City

loGÓoB GÓAl-lum

Empoli vs Genoa

2-0

Carpi vs Bologna

1-2

Palermo vs Inter

Tard

loGÓoB GÓAl-lum Sampdoria vs Hellas Verona

12.30

AC Milan vs Sassuolo

15.00

Juventus vs Atalanta

15.00

Udinese vs Frosinone

15.00

Fiorentina vs Roma

18.00

Lazio vs Torino

18.00

Chievo Verona vs SSC Napoli

20.45

KlAssiFiKA TIM

Fiorentina 8 6 0 2 15 6 18 Roma 8 5 2 1 20 10 17 Inter* 8 5 2 1 8 6 17 Napoli 8 4 3 1 18 8 15 Sassuolo 8 4 3 1 11 8 15 Lazio 8 5 0 3 11 13 15 Torino 8 4 2 2 13 9 14 Atalanta 8 4 2 2 11 8 14 Chievo 8 3 3 2 13 8 12 Sampdoria 8 3 2 3 13 12 11 Palermo* 8 3 1 4 10 12 10 Empoli 9 3 1 5 10 14 10 Genoa 9 3 1 5 7 11 10 Milan 8 3 1 4 9 14 10 Juventus 8 2 3 3 9 8 9 Udinese 8 2 2 4 8 11 8 Frosinone 8 2 1 5 6 10 7 Bologna 9 2 0 7 6 14 6 Hellas Verona 8 0 5 3 7 11 5 Carpi 9 1 2 6 9 21 5 * Il-poΩizzjonijiet ivarjaw min˙abba li r-riΩultat in˙are© wara li morna g˙all-istampar

Bournemouth vs Tottenham H

15.05

Liverpool vs Southampton

17.15

KlAssiFiKA Il-gowl tar-reb˙a li kompla jitfa’ lil Chelsea f’aktar inkwiet meta llum waranofsinhar se jkunu qed jilag˙bu f’darhom kontra r-rivali eterni flistess belt. It-tim ta’ Louis van Gaal b˙alissa jinsab Ωew© punti ta˙t l-istess City fejn irnexxielhom jirb˙u erbg˙a milla˙˙ar ˙ames log˙biet fil-Premier League. Min-na˙a tag˙hom, City se jkollhom nieqsa lil David Silva, Sergio Aguero, Fabian Delph, Gael Clichy u Samir Nasri filwaqt li Pellegrini ta x’jifhem li Kevin de Bruyne jista’ jintuΩa b˙ala attakkant. Firrigward tad-difensuri, ˙afna huma talfehma li jibda wkoll b’Vincent Kompany iΩda Pellegrini qal li kemm Eliaquim Mangala u Nicolas Otamendi qed jag˙mlu xog˙ol tajjeb.

Jurgen Klopp se jkun qed jimmira li

jirba˙ l-ewwel log˙ba tieg˙u b˙ala kowç ta’ Liverpool meta f’Anfield se jkunu qed jiltaqg˙u kontra Southampton. I l - Ì e r m a n i Ω i rn e x x i e l u b i s s jakkwista draw fl-ewwel log˙ba tieg˙u wara d- draw ta’ 0-0 kontra Tottenham. Southampton ilhom ma jitilfu tliet log˙biet infila iΩda fl-a˙˙ar log˙ba tag˙hom kontra Leicester City huma tilfu vanta©© ta’ Ωew© gowls biex b’hekk it-tim ta’ Ronald Koeman irnexxielu jie˙u biss punt minn possibbiltà ta’ tlieta. Imqabbla ma’ Liverpool, Southampton kwaΩi skurjaw id-doppju gowls dan l-ista©un filwaqt li Liverpool irnexxielhom jiskurjaw biss tmien gowls f’disa’ log˙biet.

Juventus vs AtAlAntA

riÛultAti tAl-BierAÓ

13.00

Manchester U vs Manchester C 15.05

liverPool v soutHAmPton

Manchester United se jkunu qed ifittxu li jaqbΩu lil Manchester City fil-klassifika

Sunderland vs Newcastle Utd

Juventus se jkunu qed jag˙mlu minn kollox biex jirb˙u din il-log˙ba f’darhom kontra Atalanta biex jer©g˙u jippruvaw jitilg˙u ’l fuq fil-klassifika. Dan g˙ax, g˙al kontra ta’ dak li ©ara fis-snin li g˙addew, Juventus bdew dan il-kampjonat fuq sieq ˙aΩina u ma tantx impressjonaw s’issa. Huma g˙adhom kif ©ejjin minn Ωew© draws konsekuttivi kontra Inter u kontra Borussia Monchenglabach. Min-na˙a tag˙hom, Atalanta jidher li qed jimpressjonaw u dan hekk kif fl-a˙˙ar log˙ba tag˙hom reb˙u bl-iskor ta’ 3-0 kontra Carpi f’darhom. Il-fatt li dawn ma kellhomx log˙ob fost il-©img˙a Ωgur se jkun ta’ kura©© biex jie˙du xi ˙a©a minn din il-log˙ba. FiorentinA vs romA Fiorentina se jkunu qed jilag˙bu din il-log˙ba b’sentimenti m˙awda hekk kif fl-a˙˙ar ©img˙a tilfu kemm domestikament kif ukoll fl-Ewropa. Fiorentina kellhom bidu stupend dan l-ista©un qabel ma kienu meg˙luba min-Napoli bl-iskor ta’ 2-1. Din it-telfa kienet segwita minn telfa o˙ra kontra Lech Poznan f’darhom bl-istess skor flEuropa League nhar il-Óamis li g˙adda. IΩda Roma qed iqisu Ω-Ωmien b˙ala wie˙ed ideali biex jilag˙bu kontra Fiorentina minkejja li fost il-©img˙a tilfu vanta©© ta’ Ωew© gowls biex illog˙ba kontra Bayer Leverkusen spiççat bl-iskor ta’ 4-4. Madankollu, fil-kampjonat, it-tim ta’ Rudi Garcia sejrin tajjeb meta rnexxielhom jirb˙u la˙˙ar tliet log˙biet u skurjaw xejn inqas minn tliet gowls fil-proçess. lAzio v torino Lazio se jkunu qed jilqg˙u lil Torino f’darhom, liema log˙ba hija mistennija tkun wa˙da ta’ livell g˙oli min˙abba l-plejers ferm professjonali li hemm fuq iΩ-Ωew© na˙at. Filwaqt li Torino Ωiedu plejers b˙al Daniele Baselli, Marco Benassi, Davide Zappacosta u Gabriel Silva filwaqt li Lazio qed jaraw il-frott ta’ Sergej Milinkovic-Savic u Ricardo Kishna. L-istess jista’ jing˙ad g˙al Torino iΩda r-rekord difensiv tag˙hom huwa ferm inkwetanti. Lazio wkoll m’g˙andhomx rekord tajjeb f’dan ir-rigward b’telfa ta’ 5-0 kontra Napoli segwita minn 4-0 kontra Chievo.

TIM

Arsenal Manchester City West Ham United Manchester Utd Leicester City Crystal Palace Tottenham H WBA Southampton Everton Swansea City Liverpool Watford Stoke City Chelsea Norwich City AFC Bournemouth Newcastle United Aston Villa Sunderland

10 9 10 9 10 10 9 10 9 10 10 9 10 10 10 10 9 9 10 9

7 7 6 6 5 5 3 4 3 3 3 3 3 3 3 2 2 1 1 0

1 0 2 1 4 0 5 2 4 4 4 4 4 3 2 3 2 3 1 3

2 2 2 2 1 5 1 4 2 3 3 2 3 4 5 5 5 5 8 6

18 24 22 15 20 12 11 8 15 13 12 8 8 9 15 14 11 12 9 8

8 8 13 8 17 11 7 11 12 13 12 10 10 12 19 21 17 19 17 19

22 21 20 19 19 15 14 14 13 13 13 13 13 12 11 9 8 6 4 3

Punti oÓrA JOHAN CRUYFF GÓANDU KANÇER FIL-PULMUN Johan Cruyff irringrazzja lil ˙afna sapporters g˙ax-xewqat sbie˙ tag˙hom wara li kien ikkonfermat li hu qed ibati millmarda kiefra tal-kançer li laqtitlu l-pulmun. Dan il-le©©enda OlandiΩ ta’ 68 sena, li reba˙ ukoll tliet darbiet il-Ballun tadDeheb, kien infurmat b’din il-marda proprju din il-©img˙a wara li sarulu diversi testijiet. Cruyff irrikorra g˙all-uΩu tal-midja permezz ta’ Twitter biex jirringrazzja lil dawk kollha li offrew l-appo©© tag˙hom. Iben Cruyff u l-eksplejer ta’ Manchester United, Jordi Cruyff ukoll irringrazzja lil dawk kollha li taw messa©©i ta’ sapport lil missieru f’dan il-mument diffiçli. Cruyff g˙en lil Olanda jaslu sal-finali tat-Tazza tad-Dinja tal-1974 fejn tilfu kontra l-Ìermanja tal-Punent. PASSI DIXXIPLINARJI MILL-UEFA KONTRA DYNAMO KIEV Il-UEFA fet˙et proçeduri dixxiplinarji kontra Dynamo Kiev b’risposta g˙ad-disturbanzi li kien hemm mill-folla inkluΩ im©iba razzista waqt il-partita miç-Champions League kontra Chelsea. It-tim ta’ Jose Mourinho laqtu l-lasta darbtejn g˙alkemm xorta wa˙da l-log˙ba spiççat fi draw 0-0. Dan ilpunt ˙alla lil Chelsea fit-tielet post, punt ta˙t l-istess Dynamo. Wara l-log˙ba, il-UEFA rçeviet numri ta’ rapporti mill-grupp kontra d-diskriminazzjoni bl-isem ta’ Fare fejn intqal li tal-inqas erbat ir©iel kienu attakkati minn sapporters ta’ Dynamo filhome section tal-Olympic Stadium. L-ista©un li g˙adda, Dynamo kienu mmultati u ordnati jag˙lqu parti mill-grawnd tag˙hom f’Ωew© okkaΩjonijiet. TLIET PLEJERS TA’ MAN. CITY JISTGÓU JIRBÓU L-BALLUN TAD-DEHEB It-trio ta’ Manchester City Sergio Aguero, Kevin de Bruyne u Yaya Toure huma parti mill-˙ames plejers li jilag˙bu filPremier League u li jinsabu fuq il-lista ta’ 23 plejer li jistg˙u jirb˙u l-Ballun tad-Deheb. Il-plejers l-o˙rajn huma l-attakkant ta’ Chelsea Eden Hazard u l-attakkant ta’ Arsenal Alexis Sanchez li huma wkoll qeg˙din fiç-çans li jkunu inkurunati b˙ala l-a˙jar plejer tad-dinja. Ir-rebbie˙ preΩenti tal-Ballun tad-Deheb Cristiano Ronaldo kif ukoll il-kompetitur dirett tieg˙u Lionel Messi, li flimkien reb˙u dan il-premju seba’ darbiet, ukoll jinsabu fuq din il-lista. Lunika plejer Brittaniku li huwa parti minn din il-lista ta’ 23 plejer huwa l-attakkant minn Wales u ta’ Real Madrid Gareth Bale. Min-na˙a l-o˙ra, il-mani©er biç-çans li jkunu inkurunati b˙ala l-a˙jar kowç tas-sena huma Jose Mourinho u Arsene Wenger.

FOrmUlA 1kullhadd.com kÓ

tElliEQA nrU

25|10|2015 39

rAPPOrt U AnAliÛi tA’ liAm GAUCi Numru ta’ dawriet 56

X’tyres se jintuΩaw

Tul tat-tellieqa 308.405km l-istati Uniti

Austin

Circuit of the Americas

Dawra rekord S.Vettel 2012 Rebbie˙ tal-2014 l. hamilton

S.Soft

Soft

Medium

Hard

Inter.

Wet

rAi 1 Fit-20.00 Diretta

temperatura tal-art

temperatura tal-arja

19°c

ri˙

Umdità

41km/hr

92%

kwAliFiki mÓArBtA Ir-rapport tal-kwalifiki tal-biera˙ ma setax jitlesta fil-˙in hekk kif maltempata kbira wasslet g˙al dewmien fil-bidu talewwel sessjoni illi ©iet posposta kemm-il darba min˙abba ra©unijiet ta’ sigurtà. G˙aldaqstant, l-aktar ˙a©a interessanti li bdiet isse˙˙ fit-traççat kienet kompetizzjoni tal-breakdance bejn l-istaff tar-Red Bull Racing hekk kif it-timijiet spiççaw konfinati fil-garaxxijiet tag˙hom. Kundizzjonijiet perikoluΩi Il-problemi metereolo©içi bdew ikiddu lis-sewwieqa minn P1 meta bdiet nieΩla xita qawwija li però ma kinitx biΩΩejjed biex iΩΩommhom milli jo˙or©u fuq ittraççat. B’hekk, Rosberg kellu l-opportunità li jikseb l-ewwel post quddiem iΩΩew© Red Bulls ta’ Kyvat u Ricciardo. Madankollu, l-istorja kienet differenti f’P2 meta l-maltemp kien tant qawwi li ssessjoni kellha tigi m˙assra hekk kif iΩΩona bdiet t˙oss l-effett tal-uragan Patricia li l-Ìimg˙a filg˙axija kien riesaq lejn il-kosta tal-Messiku. B’mod partikolari, il-marshals taç-çirkwit kienu m˙assbin mill-fatt li l-˙elikopter mediku ma kienx f’poΩizzjoni li jintervjeni f’kaΩ ta’ bΩonn.

Jag˙mlu li jistg˙u Il-periklu batta xi ftit f’P3 u g˙alhekk issewwieqa t˙allew jinΩlu fuq it-traççat. Madankollu, is-severità tal-maltempata ©eg˙let lill-amministraturi taç-çirkwit i˙allu lid-dilettanti barra mis-Circuit of the Americas tul is-sessjoni kollha. G˙aldaqstant, Hamilton kiseb l-ewwel post quddiem Vettel u Hulkenberg. IrriΩultat tal-Brittaniku kellu aktar importanza mis-soltu, però. Dan g˙aliex, jekk il-kwalifiki jkunu m˙assra min˙abba lkundizzjonijiet tat-temp, il-˙in ta’ P3 jkun dak li jiddetermina l-ordni tat-tluq fit-tellieqa tal-lum.

POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN*

DISTAKK

1:59.517 2:00.380 2:00.496 2:00.523 2:00.687 2:00.694 2:00.785 2:01.008 2:01.474 2:02.199

+0.863 +0.979 +1.006 +1.170 +1.177 +1.268 +1.491 +1.957 +2.682

X’se ji©ri? Madankollu, qabel dan ise˙˙, il-marshals g˙andhom l-opportunità li j˙allu l-kwalifiki jsiru l-Óadd filg˙odu. Sal-˙in tal-pubblikazzjoni, il-previΩjonijiet tat-temp g˙al din is-sessjoni kienu konfli©©enti u varjaw minn ftit xita g˙al maltempati simili g˙al dawk tal-jumejn preçedenti. Min-na˙a l-o˙ra, però, il-previΩjonijiet kienu kemmxejn ottimistiçi g˙al matul ittellieqa fejn s’issa hija mistennija biss xi ftit tax-xita ˙afifa.

1 Lewis Hamilton Mercedes 2 Sebastian Vettel Ferrari 3 Nico Hulkenberg Force India 4 Valtteri Bottas Williams 5 Carlos Sainz Toro Rosso 6 Daniil Kvyat Red Bull 7 Kimi Raikkonen Ferrari 8 Daniel Ricciardo Red Bull 9 Nico Rosberg Mercedes Felipe Massa Williams 10 *Óinijiet tat-tielet sessjoni ta’ prattika

lil hinn miÇ-Çirkwit Il-magni re©g˙u kienu fiç-çentru tad-dibattitu fl-a˙˙ar jiem hekk kif it-timijiet waslu fil-faΩi tal-ista©un li fiha jkunu qeg˙din jikkunsidraw juΩawx l-iΩviluppi tekniçi g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom b’mod immedjat jew i˙alluhomx g˙all-ista©un li ©ej. G˙aΩla diffiçli L-aktar sewwieq prominenti li kellu d in l -g ˙ aΩ la qu dd i emu k i en Sebastian Vettel. L-opinjoni fost iddilettanti kienet li l-introduzzjoni ta’ magna ©dida kienet se tipperikola lpossibbiltajiet tieg˙u li jirba˙ ilkampjonat tas-sewwieqa. Dan hekk kif Vettel ikollu jing˙ata penalità ta’ g˙axar poΩizzjonijiet fittluq tat-tellieqa tal-lum min˙abba li jkun qieg˙ed juΩa’ l-˙ames magna tieg˙u f’dan l-ista©un. Madankollu, is-sewwieq ÌermaniΩ sostna li hu u l-Ferrari qatt ma kellhom dubji dwar din id-deçiΩjoni g˙aliex kienu di©à ftehmu kmieni fl-ista©un illi juΩaw l-aqwa magna g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom, anki jekk din twassal g˙al penalità. G ˙al d aq st ant , d i n s e t po ©© i li l Hamilton f’poΩizzjoni tajba ferm biex jikseb il-punti neçessarji biex jag˙laq il-battalja g˙all-kampjonat tas-sewwieqa f’Austin stess. Dan g˙aliex, jekk Hamilton jirba˙, Vettel ma jistax jispiçça ta˙t it-tieni post biex iΩomm il-kampjonat miftu˙. F i l w a qt l i l -F er r ar i q eg ˙d i n ji©©ieldu g˙all-kampjonat, ir-Red Bull Racing (RBR) u t-Toro Rosso qeg˙din jaraw x’jistg˙u jag ˙ml u biex tal-inqas ji©bru ftit tal-punti.

W ara ˙ af na s pek ul az z jon i , ir Renault po©©ew g˙ad-dispoΩizzjoni verΩjoni ©dida tal-magna tag˙hom. Però, kemm l-RBR, kif ukoll itTor o Rosso, ˙abbr u li mhumi ex q eg ˙d i n ja r aw q ab Ωa f i r rendiment li tkun kbira b i ΩΩ ej jed b i ex i©arrbu penalità simili g˙al dik l i ng ˙a ta w il-Ferrari.

ma t˙ossx illi l-power unit il-©did huwa affidabbli biΩΩejjed biex ji©i mg˙oddi lit-timijiet klijenti. Din id-deçiΩjoni urtat mhux ftit lillForce India u lill-Williams g˙aliex qeg˙din i˙ossu li din is-sitwazzjoni qed i © © e g ˙ l h o m jiΩviluppaw il vetturi tal-2016 fl-g˙ama, filw aqt li l Mercedes d i © à g˙andh o m idea tajba t a ’

J a ˙dm u fl-g˙ama Timi ji et li jidhru li mhux se jkollhom din lg˙aΩla huma dawk klijenti tal-Mercedes, ji©ifieri lWilliams, il-Force India u l-Lotus. Dan g˙aliex il-Mercedes iddeçidew li ma jag˙tuhomx aççess g˙all-a˙˙ar verΩjoni tal-magna tag˙hom - dik li rajna mill-Gran Premju tal-Italja ‘l hawn. Skont Toto Wolff, id-Di rettur EΩekuttiv tal-Mercedes, dan qieg˙ed isir g˙aliex il-kumpanija ÌermaniΩa

x ’m ag n i se jkollhom g˙addispoΩizzjoni tag˙hom issena d-die˙la. Jhedded bil-qorti Tim li jista’ jsib ru˙u f’sitwazzjoni ag˙ar minn dik tal-Williams u l-Force India fl-2016 huma r-Red Bull. L-RBR mhux qeg˙din biss f’ri skju li jispiççaw ming˙ajr magna, imma issa g˙andhom it-theddida ta’ kaΩ legali mdendla fuq rashom. Dan g˙aliex

Bernie Ecclestone sostna li, jekk lRBR jiddeçiedu li jabbandunaw il-F1 fl-2016, huwa lest li jie˙u passi g˙allksur tal-kuntratt tag˙hom fejn kienu ntrabtu li jibqg˙u fl-isport sal-2020. Ftit tal-©img˙at ilu, Ecclestone kien intervjena personalment biex jipprova ji kkonvinçi l ill -Ferr ari joffr u magna lir-RBR fl-2016. Madankollu, it-tim ta’ Maranello aççetta biss li jag˙tihom mudell antik tal-magna, xi ˙a©a li r-Red Bull ma jidhrux li huma lesti li jaççettaw. V8s mill-2016? Intervent aktar radikali li qieg˙ed jimbotta Ecclestone fejn jid˙lu lmagni huwa dak g˙ar-ritorn tal-V8s. L-imprenditur Brittaniku qatt ma ˙eba n-nostal©ija tieg˙u g˙all-magni antiki u fl-a˙˙ar hedded illi se jie˙u miΩur i ag gressi vi biex je˙les minnhom. Fuq il-karta, Ecclestone huwa obbligat li jikseb l-appo©© tat-timijiet kollha qabel ma jie˙u passi ta’ din ixxorta hekk kif il-partijiet ikkonçernati qabblu li jΩommu l-magni V6 sal2020. Madankollu, il-Brittaniku sostna li mhuwiex beΩg˙an mill-konsegwenzi legali u li huwa lest li jaffaççja lit-timijiet fil-qorti jekk ikun hemm bΩonn. Mhijiex l-ewwel darba li Ecclestone g˙amel dikjarazzjonijiet bombastiçi ta’ din ix-xorta u spiçça m’g˙amel xejn, però. G˙aldaqstant, wie˙ed ir id jistenna u jara biex ji fhem a˙jar jekk g˙andux intenzjonijiet serji.

40 25|10|2015

kullhadd.com

kÓ lokAlI

BAÌIt tAl-ImprendItur ÛAgÓÛugÓ

Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

F’dan il-ba©it rajna lill-Gvern ikompli ja˙sad ir-riΩultati tal˙idma tieg˙u u jaqsam il-kisbiet ekonomiçi ta’ pajjiΩna malpoplu. Wara t-tra˙˙is fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji u n-negozji, wara d-d˙ul tal˙arsien tat-tfal b’xejn, kien imiss li nkomplu nibnu. Il-Gvern Ωied il-pensjonijiet g˙all-ewwel darba f’20 sena, naqqas l-income tax g˙al min kien g˙adu ma bbenefikax minn tnaqqis, firex l-inwork benefit, Ωied l-istipendji b’g˙ajnuna ikbar lill-istudenti G˙awdxin, u g˙exieren ta’ inizjattivi o˙ra f’setturi varji. Dan filwaqt li rriafferma li l-imprenditorjat g˙andu jibqa’ mutur ewlieni tas-suççess ta’ pajjiΩna. U huwa proprju dwar dan li xtaqt niffoka llum. Matul is-sena li g˙addiet jiena, l-g˙aqda studenteska AEGEE, u l-Kamra tal-Kummerç Maltija ˙dimna fid-dettall dwar il-qasam tal-imprenditorjat fost iΩΩg˙aΩag˙. Wara tliet laqg˙at ta’ konsultazzjoni u informazzjoni, kemm f’Malta kif ukoll fi Brussell, ˙ri©na b’dokument finali bi proposti konkreti li jistg˙u ji©u adottati. Dan iddokument ippreΩentajnieh kemm lill-Kummissjoni Ewropea imma anke lill-Gvern Malti. Illum huwa çar li l-isforz tal-AEGEE u Ω-Ωg˙aΩag˙ kollha li kkollaboraw flimkien mieg˙i biex ng˙inu fl-iΩvilupp ta’ dan il-qasam ma waqax fuq widnejn torox. Fil-fatt, il-Gvern, f’dan il-ba©it da˙˙al proposti konkreti li pproponejna a˙na fid-dokument tag˙na g˙all-qasam tal-imprenditorjat taΩ-Ωg˙aΩag˙.

L-ewwel punt kien b’rabta ma’ dak li pproponejna dwar bankruptcy laws u l-proçeduri li jid˙lu fis-se˙˙ meta wie˙ed ikun qed ixolji n-negozju tieg˙u. Óafna kienu dawk li a˙na u niddiskutu semmew kif dan ilproçess huwa burokratiku filwaqt li ma jg˙inx lill-imprenditur biex ikun jista’ jer©a’

jliet u n-nisa g˙all-imprenditrojat; talent li mhux dejjem qieg˙ed jing˙ata biΩΩejjed appo©© biex jiΩviluppa. Il-Gvern mhux biss qabel li hemm bΩonn li ng˙inu lil dawn it-tfajliet, imma kien konkret. Il-Ministru Edward Scicluna fid-diskors tieg˙u ˙abbar li l-Gvern se jkun qieg˙ed jag˙ti sa €50,000 kredit u

jibda xi ˙a©a ©dida. IlGvern issa huwa kommess li janalizza dak li qed isir b˙alissa dwar insolvency u bankruptcy laws u jbiddel fejn hemm bΩonn biex, minflok ix-xoljiment iservi ta’ tmiem, jibda jkun opportunità g˙al bidu ©did. Fid-dokument tag˙na g˙afasna wkoll biex ikun rikonoxxut li hemm ˙afna potenzjal fost it-tfa-

ta’ taxxa lil dawk ilkumpaniji li fihom nisa jew tfajliet g˙andhom sehem ma©©oritarju. Imbag˙ad kien hemm dik li forsi kienet l-ikbar problema li ltqajna mag˙ha waqt li tkellimna ma’ Ωg˙aΩag˙ li di©à qeg˙din joperaw in-negozju tag˙hom jew jixtiequ jift˙u wie˙ed: il-problema baΩika tal-finanzjament.

G˙alhekk, f’pa©na 30 tad-dokument tag˙na, konna pproponejna li jkun hemm sistema ta’ seed capital fejn start-ups ikunu jistg˙u jing˙ataw g˙ajnuna millGvern biex jibdew in-negozju tag˙hom. Il-kumpaniji mbag˙ad jixtru l-ishma ming˙and il-Gvern meta l-pro©ett jibda j˙alli l-qlig˙. Dwar dan ukoll il-Gvern ˙a azzjoni. Fil-fatt, f’dan il-ba©it idda˙˙let miΩura li se tara li negozji jibdew ikunu kkunsidrati g˙al self sa €200,000 li mbag˙ad jit˙allas lura fuq medda ta’ g˙axar snin. Dan l-ammont jista’ jitla’ sa €500,000 jekk dawn innegozji jkollhom bΩonn makkinarju speçjalizzat. Il-Gvern qieg˙ed jikkommetti ru˙u wkoll g˙al-impenn ikbar biex jit˙affu l-proçessi li hemm bΩonn biex titwaqqaf kumpanija fejn iΩ-Ωmien medju ta’ tliet ©img˙at huwa indikat li jitniΩΩel g˙al ©img˙a wa˙da biss. L-ekonomija ta’ pajjiΩna qieg˙da timmatura u tiΩviluppa. Qed innaqqsu d-dejn u d-defiçit, qeg˙din innaqqsu l-qg˙ad u nindirizzaw il-faqar, qeg˙din nipprovdu livell ta’ ˙ajja a˙jar u nixprunaw l-imprenditorjat serju li ser jo˙loq aktar ©id u impjiegi. B˙ala omm ninsab mo˙˙i mistrie˙ li dan il-Gvern qieg˙ed jirnexxilu jsib il-bilanç delikat bejn il-kreattività fl-attitudni ekonomika u l-g˙aqal tal-investiment g˙at-tul. Prim Ministru b’attributi ta’ mexxej u Gvern b’viΩjoni li qieg˙ed jisfrutta bl-aqwa mod l-ekonomija b’sa˙˙itha, frott tal-impenn ta’ dan il-poplu bieΩel.