KullHadd_26.07.2015

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN L-ISTORJA: IL-BATTALJA TA’ BUENA VISTA Il-Óadd 26 ta’ Lulju, 2015 Óar©a Nru 1,150

Ara pa©ni 18 u 19 Prezz ›0.80

ENERÌIJA SOSTENIBBLI FIL-PIXXINA TA’ TAL-QROQQ Wara abbandun s˙i˙ minn gvernijiet Nazzjonalisti fil-Pixxina Nazzjonali ta’ Tal-Qroqq, issa dan ilpost qed jara ri©enerazzjoni kbira.

Pro©ett wie˙ed li g˙adu kif tlesta huwa dak talpannelli fotovoltajçi li permezz tag˙hom se ji©u ffrankati eluf kbar ta’ ewro li qabel kienu jintuΩaw biex isa˙˙nu l-ilma.

Bis-sa˙˙a ta’ hekk tnaqqas drastikament l-uΩu tal-fjuwil b’soluzzjonijiet sostenibbli u li ma jag˙mlux ˙sara lill-ambjent.

Ara pa©na 3

IKTAR SOLIDARJETÀ EWROPEA F’laqg˙a tal-Kunsill tal-Ministri g˙all-Ìustizzja u lIntern tal-Istati tal-Unjoni Ewropea, il-membri preΩenti qablu dwar il-mekkaniΩmu temporanju ta’ rilokazzjoni ta’ persuni li g˙andhom bΩonn protezzjoni internazzjonali.

Permezz ta’ dan il-ftehim, l-Istati Membri waslu g˙al kunsens dwar id-distribuzzjoni ta’ 32,256 persuna. Il-Ministru Carmelo Abela tkellem ma’ din il-gazzetta dwar l-implikazzjonijiet ta’ dan ilftehim.

Ara pa©na 5

IL-KARTI TAL-IDENTITÀ DALWAQT JITLESTEW Il-proçess tal-karta tal-identità l-©dida jinsab fla˙˙ar faΩijiet tieg˙u tant li din il-gazzetta tinsab infurmata li sa nofs Settembru li ©ej dan l-eΩerçizzju mistenni ji©i fi tmiemu.

Sal-lum tlestew 59 lokalità u g˙ad fadal biss la˙˙ar 7 lokalitajiet: Óal Balzan, Óad-Dingli, Óal G˙axaq, in-Naxxar, is-Si©©iewi, is-Swieqi u Ω-Ûejtun. IΩ-Ωew© lokalitajiet li b˙alissa jinsabu g˙addejjin minn dan il-proçess huma ÓaΩ- Ûabbar u l-Fgura.

Ara pa©na 7

“ILLUM QABEL GÓADA”

Din il-gazzetta qed tiΩvela korrispondenza elettronika mibg˙uta mill-eksSegretarju Parlamentari Jason Azzopardi, li fiha qed jag˙ti struzzjonijiet lil uffiçjal tad-DiviΩjoni tal-Proprjetà tal-Gvern biex jinforma “illum qabel g˙ada” linnegozjant Emmanuel Peresso bil-kumpens li kienu qed joffrulu b’rabta malesproporjazzjoni tal-art tieg˙u fl-Imta˙leb. “A˙na lesti niffirmawh appena hu

jrid,” sostna Azzopardi.

Dan jixhed kemm kienet skorretta d-dikjarazzjoni ta’ Azzopardi, li lbiera˙ ça˙ad ma’ ONE News li kien ta˙t pressjoni biex jag˙ti kumpens vanta©©juΩ lil Peresso.

Ara pa©na 2

02 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

KORRISPONDENZA LI TKOMPLI TGIDDEB LIL JASON AZZOPARDI Il-Partit Nazzjonalista bena kampanja s˙i˙a fuq il-kaΩ ta’ Gaffarena, fejn baqa’ jirreferi g˙alih b˙ala skandlu b’interferenza politika. Minkejja li lPN ma pprovda l-ebda evidenza konkreta biex jissostanzja dawn l-allegazzjonijiet, dwar dan il-kaΩ il-Gvern feta˙ investigazzjoni interna li g˙adha g˙addejja.

Madanakollu, meta l-PN kien fil-Gvern hu, jidher li ma kellu l-ebda problema bl-interferenza politika biex jit˙allsu kumpensi g˙all-esproprjazzjonijiet. Dan jixhdu l-kaΩ Peresso, li ©ie Ωvelat minn midja indipendenti ftit tal©img˙at ilu.

Korrispondenza elettronika li ntbag˙tet mill-Avukat Ìenerali

fl-2012 uriet kif, kemm l-eksPrim Ministru u l-eks-Segretarju Parlamentari g˙all-Artijiet Jason Azzopardi kienu ta˙t pressjoni mill-imprenditur Emmanuel Peresso biex jag˙tuh kumpens tajjeb g˙all-art tieg˙u flImta˙leb li kienet ©iet esproprjata iktar minn 40 sena ilu.

Minkejja li l-art kienet stmata mid-Dipartiment tal-Artijiet li tiswa €60,000, Peresso spiçça biex t˙allas tag˙ha €400,000, ji©ifieri kwaΩi seba’ darbiet iktar.

Essenzjali li Peresso jkun infurmat “illum qabel g˙ada” Il- KullÓadd qed tiΩvela korrispondenza elettronika o˙ra li

tixhed kemm Jason Azzopardi kien ta˙t pressjoni biex jil˙aq ftehim li jkun sodisfaçenti g˙al Peresso.

Din il-korrispondenza ©iet mibg˙uta fis-7 ta’ April 2012 minn Jason Azzopardi lil uffiçjal tad-DiviΩjoni tal-Proprjetà tal-Gvern, b’risposta g˙ad-dettalji dwar il-kumpens li kien se jing˙ata Peresso.

F’din il-korrispondenza Azzopardi jg˙id hekk: “Hu essenzjali li Peresso jkun infurmat illum qabel g˙ada b’dan l-abbozz u ng˙idulu li a˙na lesti niffirmawh appena hu jrid. Idealment il-©img˙a ddie˙la.”

L-istess korrispondenza kienet mibg˙uta wkoll lillAvukat Ìenerali u lil uffiçjal f’Kastilja, li jixhed kif anke leks-Prim Ministru Gonzi kien qed jinΩamm infurmat b’din ilproçedura.

L-AÌ qal li Peresso ma kienx qed jaççetta l-offerta li kienet ra©onevoli ˙afna Il-korrispondenza Ωvelata minn din il-gazzetta tkompli tixhed kemm kienet falza d-dikjarazzjoni li Azzopardi g˙amel ma’ ONE News, çjoè li huwa ma kienx ta˙t pressjoni minn Peresso.

Ilbiera˙, l-istess stazzjon irripproduça korrispondenza o˙ra li wkoll hija xhieda li kemm leks-Segretarju Parlamentari u anke l-eks-Prim Ministru Gonzi kienu ta˙t pressjoni biex jag˙tu kumpens vantag©juΩ lil Peresso.

Din il-korrispondenza kienet mibg˙uta mill-Avukat Ìenerali Peter Grech, li qal li Peresso kien qed jibg˙at b’mod persistenti “lill-Ministru u lill-Prim Ministru”, u li kien g˙alhekk li jkun a˙jar jekk qabel ma jkomplu jkellmuh, jikkordinaw malMinistru (Azzopardi).

Kienu qed “ifissduh” Iktar korrispondenzi jkomplu juru kemm kien qed isir minn kollox fuq livell politiku biex ji©i a©evolat Peresso, tant li lAvukat Ìenerali qal bil-miktub li l-avukat ta’ Peresso kien qed jibqa’ jirrifjuta offerta li kienet “iktar minn ra©onevoli”, u li forsi ma kienx il-kaΩ li jibqg˙u “jfissduh”.

Fit-18 ta’ April 2012 l-Avukat Ìenerali qal hekk: “This means that he hasn’t agreed to our proposed settlement which is more than reasonable. I don’t know whether it pays to continue pampering him or whether it would be better to treat him to a cool reception.”

Dan id-diskors intqal millAvukat Ìenerali proprju 11-il jum wara li Azzopardi qal lilluffiçjal tad-DiviΩjoni talProprjetà tal-Gvern biex jinfurmaw lil Peresso bl-abbozz “illum qabel g˙ada” u li kienu lesti jiffirmawh meta jrid hu.

Minkejja dan it-trattament “ta’ fsied”, kif sejja˙lu l-AÌ u li Ωgur ma jgawdix minnu kull çittadin, Peresso baqa’ jag˙mel pressjoni biex jing˙ata kumpens og˙la, sakemm irçieva s-somma ta’ €400,000.

LOKALI KÓ

26|07|2015 03

kullhadd.com

ELUF KBAR TA’ EWRO FFRANKATI PERMEZZ TAL-ENERÌIJA SOLARI

Minn informazzjoni li g˙andha l- KullÓadd, jirriΩulta li g˙all-ewwel darba flistorja tal-Pixxina Nazzjonali ta’ Tal-Qroqq, id-doççi bdew ja˙dmu ming˙ajr l-uΩu talfjuwil. Dan g˙ax wara xog˙ol siewi mill-amministrazzjoni tal-Kunsill Malti g˙all-Isport (KMS) kienu installati pannelli fotovoltajçi fuq il-bejt tas-South Block u g˙alhekk, skont l-ewwel indikazzjonijiet, se jkunu ffrankati eluf kbar ta’ ewro.

Pro©ett b’fondi Ewropej Dan il-pro©ett kien parti millpro©ett b’fondi tal-Unjoni Ewropea – ERDF 339, b’hekk huwa Ωgurat li fix-xhur tassajf dawn il-pannelli se jipprovdu l-ener©ija alternattiva kollha li g˙andhom bΩonn id-doççi tal-istess façilità.

Apparti li jnaqqsu l-uΩu talfjuwil, il-pannelli jassiguraw it-tnaqqis tat-tni©©iΩ fl-arja filwaqt li huma aktar ekonomiçi. Dan ikompli

jg˙in biex jintla˙aq l-g˙an tal-KMS u tas-Segretarjat Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, iΩ-Ûg˙aΩag˙ u l-Isport li filwaqt li ssir ilmanutenzjoni me˙tie©a filPixxina ta’ Tal-Qroqq, din issir wa˙da sostenibbli.

Installati sistemi ©odda Minbarra l-pannelli fotovoltajçi, riçentament ©iet installata sistema differenti ta’ arja kundizzjonata. Fejn qabel, b˙al f’diversi binjiet kien hemm kumpressur imqabbad ma’ kull ac unit li ssib f’kull uffiççju jew kamra, issa lkumpless tal-pixxina ja˙dem bi tliet kumpressuri biss, din is-sistema jg˙idulha VRF system.

Dan offra diversi vanta©©i g˙all-façilità nnifisha g˙ax issistema mhux biss hija wa˙da aktar effiçjenti u ekonomika, imma wkoll qed tiffranka l-ispazju. Fejn qabel il-kumpressuri kienu qed jutilizzaw post wie˙ed li,

anke min˙abba s-s˙ana li jo˙ro© minnhom, ma setax jintuΩa g˙al ebda ˙a©a o˙ra, issa dawn il-kumpressuri jinsabu f’Ωona li qabel ma kinitx tintuΩa. Kien hemm bosta minn dawn il-kompressuri li kienu installati fil-kurituri u dan kien iwassal biex ir- reception area tal-kumpless ikollha s˙ana kbira.

Soluzzjonijiet rinovabbli Din il-©img˙a mistennija ssir wkoll il-bidla biex jibda jintuΩa l-MCCB unit il-©did. LMCCB unit li qieg˙ed fil-post b˙alissa kien installat madwar 23 sena ilu meta nbena l-kumpless tal-pixxina u allura, ovvjament, wara çertu Ωmien ikollu jinbidel biex ikun utilizzat wie˙ed li huwa akbar fid-daqs u aktar modern biex ila˙˙aq maddomanda me˙tie©a u aktar effiçjenti. Tajjeb wie˙ed isemmi wkoll li g˙alkemm qed isir ˙afna xog˙ol, dawk li jiffrekwentaw il-pixxina ftit

jindunaw x’qed isir, dan g˙ax ix-xog˙ol huwa wie˙ed li jsir wara l-kwinti, però jista’ jkun li xi w˙ud raw ilmagni enormi li l-©img˙a li g˙addiet tpo©©ew biswit ilpixxina.

Dawn huma l-heat pumps il-©odda li ser jibdew ja˙dmu fil-©img˙at li ©ejjin u li permezz tag˙hom l-uΩu tad-diΩil biex tissa˙˙an il-pixxina se jonqos drastikament u jintuΩa biss f’kaΩi ta’ emer©enza u minflok se tibda tit˙addem bl-elettriku. Dan se jkun qieg˙ed jg˙in biex ikunu ffrankati eluf ta’ ewro fi fjuwil, u hija soluzzjoni o˙ra rinovabbli u effiçjenti fejn se jitnaqqas kemm il-konsum tal-ener©ija u anke l-impatt ambjentali. Sabiex jikkumplimentaw il- heat pumps se jkunu qed jitwa˙˙lu wkoll calorifiers ©odda wkoll.

Ix-xog˙ol fid-decking mistenni jibda dalwaqt Apparti

minn

hekk,

ix-

xog˙ol tant bΩonjuΩ fiddecking mistenni li jibda fixxhur li l-pixxina ma tkunx qed tkun frekwentata daqshekk. Kull min iΩur ilpixxina jista’ jara b’g˙ajnejh l-istat gravi li jinstab fih iddecking però wie˙ed jifhem ukoll li dan ma setax isir qabel min˙abba manutenzjoni o˙ra li kienet tinvolvi makkinarju li jg˙addi fuq listess decking u allura kienet issir ˙sara fuqu kieku kien mibdul.

Il-kumpless tal-pixxina kien t˙alla g˙al ri˙u mill-amministrazzjoni preçendenti u ˙afna mix-xog˙ol ta’ manutenzjoni kien imminenti li jsir biex tkun evitata xi diΩgrazzja.

Din il-˙idma qed issir blg˙aqal u l-impenn tal-Gvern preΩenti permezz tal-KMS, li qed tara li mhux biss ilpixxina tkun wa˙da li tattira aktar nies lejn l-isport imma li tkun wa˙da sostenibbli u ta’ livell li jixraq lill-atleti Maltin u dawk kollha li jiffrekwentawha.

04 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

GÓANDU JIXXANDAR L-ISEM TAL-PERSUNA QABEL MA TITRESSAQ IL-QORTI? GLEN FALZON glen@kullhadd.com Hija etika li isem persuna jixxandar mal-erbat irjie˙ taddinja qabel ma jkun tressaq il-Qorti? X’inhu r-rwol u limpatt tal-midja qabel ma persuna tinstab ˙atja? X’inhu-

ma l-effetti ta’ dan fuq lakkuΩat innifsu?

Xi tg˙id il-li©i fuq kif u meta isem ta’ persuna g˙andu jixxandar u allura x’diskrezzjoni g˙andu lim˙allef li jkun imqabbad biex jie˙u ta˙t idejh kaΩ partikolari? Fuq liema akkuΩi l-

Qorti tiddeçiedi li xxandar lisem u fuq liema baΩi tiddeçidih dan?

Dawn huma w˙ud mill-mistoqsijiet li l-pubbliku hemm barra spiss jistaqsi, u birra©un, meta jixxandar isem ta’ persuna qabel ma sa˙ansitra jkun ittella’ l-Qorti u nstab

˙ati.

Kien g˙alhekk li l-gazzetta KullÓadd tkellmet ma’ diversi professjonisti kemm millqasam soçjali, kemm millqasam tal-midja lokali, kif ukoll m i l l - q a s a m l e g a l i .

Dawn i l - p e r s u n i q a s m u mag˙n a l-opinjonijiet

tag˙hom fuq dan is-su©©ett li g˙alkemm, b’mod ©enerali jin˙ass li ma tantx hawn kuxjenza fuqu, xorta wa˙da jista’ j˙alli riperkussjonijiet koroh fuq il-persuna li tkun se tittella’ l-Qorti u dan min˙abba g˙add ta’ ra©unijiet hekk kif se naraw.

Lok g˙all-bullying fl-iskejjel?

L-ewwel persuna li ˙assejna l-bΩonn li nitkellmu mag˙ha huwa ç-Chairperson tal-g˙aqda nongovernattiva Mid-Dlam g˙ad-Dawl George Busuttil, fejn Ωgur li hu l-persuna ideali, forsi aktar minn ˙addie˙or, li jista’ jitkellem fuq dan min˙abba li din l-g˙aqda g˙andha relazzjoni diretta malpri©unieri li, ovvjament, ikunu g˙addew mill-proçeduri filQorti biex spiççaw il-˙abs u li wkoll qed tag˙mel ˙afna ©id ma’ dawn in-nies li verament ikollhom bΩonn kull tip ta’ g˙ajnuna.

Meta mistoqsi fuq jekk hijiex etika li isem persuna jixxandar fil-midja qabel ma jittella’ fil-Qorti, Mifsud sostna li l-prattika llum hekk hi u tidher li ting˙o©ob minn ˙afna nies li j˙obbu jkunu jafu kollox.

“Dan naturalment sakemm dak jew dik mi©juba quddiem ilQorti jkun xi ˙add li ji©i minnhom. Imbag˙ad il-prattika ma tibqax ting˙o©ob. G˙alhekk, a˙na nemmnu li din hija prattika ˙aΩina,” spjega ç-Chairman ta’ din l-entità.

Mifsud Ωied jg˙id li d-dettalji ta’ min ikun akkuΩat b’reat g˙andhom jibqg˙u mistura sakemm jintemm il-proçess kollu fil-Qorti. “Ìib quddiem g˙ajnejk xi tifel jew tifla li jkollhom lil xi ˙add qarib tag˙hom, jew sa˙ansitra l-©enituri tag˙hom, akkuΩati b’reat u jissemmew b’isimhom fil-midja. G˙idli jekk jispiççawx f’martirju fl-iskola dawn it-tfal,” qalilna Mifsud.

Kien g˙alhekk li sostna li min˙abba li Malta Ωg˙ira u n-nies mag˙rufa, fejn kwaΩi kul˙add jaf lil kul˙add, ikun a˙jar li kieku jkun hemm aktar rispett f’dan ir-rigward. Fil-fatt, appella lil kul˙add biex verament nibdew nemmnu bis-serjetà li kul˙add huwa innoçenti sakemm ikun misjub ˙ati mill-Qorti.

Mifsud kompla jg˙idilna li xi ftit mit-tajn li jkun intefa’ qabel je˙el u diffiçli li persuna tnaddaf ©ie˙ha wara, l-aktar jekk ilkaΩ ikun dam g˙addej fil-Qorti s-snin.

Semma wkoll kif ikun hemm drabi fejn, meta xi ˙add jinstab li kien innoçenti mill-akkuΩi mi©juba kontrih, issib lil min jg˙idlek li dak in˙eles g˙ax kellu avukat tajjeb u mhux g˙ax fil-verità kien innoçenti.

“Donnu aktar nie˙du pjaçir meta je˙el xi ˙add,” tenna çChaiman tal-g˙aqda nongovernattiva Mid-Dlam g˙ad-Dawl.

Il-©udikanti jistg˙u ji©u influwenzati Fuq dan ir-rigward tkellimna wkoll mal-©urnalisti indipendenti Andrew Azzopardi kif ukoll Reno Bugeja, li wkoll esprimew l-opinjoni tag˙hom fuq din il-kwistjoni.

Fi kliem Azzopardi, meta mistoqsi dwar jekk hijiex etika li isem persuna jixxandar fil-midja qabel ma jkun tressaq ilQorti, huwa sosta li minkejja li mil-lat legali tista’ ssir, ma j˙ossx li tista’ ssir mil-lat uman u etiku.

“Ma nistax nifhem g˙alfejn g˙andna nçafalsu isem ta’ persuna fil-headlines jekk tkun g˙adha ma nstabitx ˙atja. Seta’ lheadline kien, pereΩempju, ‘g˙alliem tad-drama’ u xorta jo˙loq l-attenzjoni u jpo©©i din id-diskussjoni fuq l-a©enda, imma li nçafalsu l-isem tan-nies qabel biss ma nkunu g˙addejnieh jew g˙addejnieha mill-proçess ©udizzjardju ma naqbel mieg˙u xejn,” fisser Azzopardi.

Filwaqt li ma setax jg˙id fiç-çert x’inhu l-impatt li jag˙mel fuq il-pubbliku l-isem tal-akkuΩat, kemm qabel ma jittella’ lQorti, kif ukoll wara li l-kaΩ, ikun g˙adda mill-proçeduri kollha tal-qrati, Azzopardi jemmen li g˙alkemm il-©udikanti jimxu bil-provi xorta wa˙da j˙oss li dawn jistg˙u ji©u influwenzati.

“Dan jekk induru dawra madwarna nafu li ©ara,” irrimarka Azzopardi.

Il-kaΩ ikun sar pubbliku meta persuna titressaq il-Qorti Min-na˙a tieg˙u, Bugeja huwa tal-fehma li sakemm persuna ma titressaqx il-Qorti jkun nuqqas ta’ etika li jixxandar l-isem tal-akkuΩat.

“Madankollu, meta persuna titressaq il-Qorti, il-kaΩ ikun sar pubbliku g˙ax anke l-proçeduri tal-Qorti jesi©u li l-Qorti tkun miftu˙a g˙all-pubbliku,” qal Bugeja.

Huwa Ωied jg˙id li sfortunatament hemm perçessjoni Ωbaljata, forsi tort ta’ nuqqas ta’ g˙arfien, li persuna tibqa’ innoçenti u dan sakemm tinstab ˙atja mill-istess Qorti.

Kien hawnhekk li Bugeja sostna li l-pubbliku mhux dejjem jag˙mel din id-distinzjoni, anke jekk il-mezzi tal-midja jirrappurtaw korrettament li l-akkuΩat wie©eb li mhux ˙ati.

“Ovvjament, l-isem g˙andu wkoll implikazzjonijiet soçjali, aktar u aktar jekk il-persuna tkun ta’ çertu statura u li suppost tgawdi l-fiduçja tal-pubbliku b˙al xi politiku, qassis, g˙alliem u o˙rajn,” tenna Bugeja.

Il-Qorti tista’ tordna li l-kawΩa tinstema’ fil-mag˙luq Mil-lat legali, tkellimna ma’ g˙add ta’ avukati differenti fejn, filwaqt li qalulna xi tg˙id il-li©i dwar dan, esprimew l-opinjoni tag˙hom dwar dan is-su©©ett.

Meta mistoqsija xi tg˙id il-li©i fuq kif jixxandar l-isem ta’ persuna meta din titressaq il-Qorti g˙all-ewwel darba, l-Avukat Veronique Dalli, li tispeçjalizza fil-li©i tal-Familja u tal-Kriminal, fissret kif il-li©i tipprovdi li s-seduti tag˙ha jinΩammu miftu˙a g˙all-pubbliku iΩda meta l-Qorti t˙oss li dak li jista’ jinstema’ fis-seduta joffendi b’xi mod lill-morali pubbliçi jew inkella jkun skandaluΩ, allura l-Qorti tista’ tordna li l-kawΩa tinstema’ bil-bibien mag˙luqa u g˙alhekk la l-midja u lanqas il-pubbliku ma jkollhom aççess g˙aliha.

“Apparti minn hekk, il-li©i ma tag˙milx distinzjoni dwar jekk persuna tkunx tressqet l-ewwel darba jew le. Il-kriterju jibqa’ li l-kawΩa tkun tittratta reati li joffendu dak li jkun modest fejn ˙afna drabi jkunu reati ta’ natura sesswali u abbuΩ sesswali, g˙alkemm mhux dejjem ikun il-kaΩ,” spjegat b’reqqa l-Avukat Dalli.

Dalli Ωiedet tg˙id li maΩ-Ωmien da˙let il-prattika li l-Qorti li ma jixxandrux ismijiet jew talakkuΩat jew tal-vittma speçjalment jekk din tal-a˙˙ar tkun minorenni. IΩda jista’ l-kaΩ li jew ilprosekuzzjoni jew id-difiΩa jag˙mlu talba biex ma jixxandrux l-ismijiet tal-imputat jew tal-vittma.

“Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar hija l-Qorti li tara jekk tilqax it-talba jew le f’dan il-kaΩ wara li tuΩa d-diskrezzjoni tag˙ha,” sostniet Dalli. Filwaqt li tifhem li d-dmir tal-midja huwa li tirrapporta dak li jkun qed ji©ri, Dalli stqarret kif fil-verità hija tinsab im˙assba ferm li n-nies qed jinsew il-prinçipju importanti tal-preΩunzjoni tal-innoçenza.

“B˙ala avukat difensur kelli diversi kaΩi ta’ persuni li tressqu l-Qorti akkuΩati b’reati serji ta’ abbuΩ sesswali fuq minorenni jew membri tal-familja. Dan it-tip ta’ kawΩi mhux dejjem jinqatg˙u mill-ewwel min˙abba n-natura kkumplikata tag˙hom u ©ieli kien hemm kaΩi fejn, wara snin ta’ proçeduri, l-imputat ji©i liberat kompletament mill-akkuΩi kif kellna wkoll riçentament,” sostniet l-Avukat.

IΩda kien hawnhekk li hi stqarret li ltaqg˙et ma’ persuni li sofrew mhux biss fuq livell emozzjonali iΩda kien hemm min tilef xog˙lu u spiçça fi problemi finanzjarji kbar min˙abba li ©ie preΩunt ˙ati mill-pubbliku li ma mbag˙ad, l-istess pubbliku, ma riedx li jkun assoçjat ma’ persuni akkuΩati b’abbuΩi sesswali.

Fid-dawl ta’ dan kollu, l-Avukat Dalli appellat biex wie˙ed ikun prudenti g˙ax fl-a˙˙ar milla˙˙ar, in-natura umana hija fra©li u mhux kull imputat jew allegat vittma hu b’sa˙˙tu biΩΩejjed li jg˙addi minn trawma li sitwazzjon b˙al din i©©ib mag˙ha.

“B˙ala avukat difensur, ninsisti li l-preΩunzjoni tal-innoçenza tal-imputat hija suprema u g˙aldaqstant kull miΩura li tittie˙ed trid tkun tali li tissalvagwardja dan il-prinçipju sagrosant,” enfasizzat l-Avukat Dalli.

L-isem tal-ebda akkuΩat m’g˙andu jixxandar Staqsejna wkoll g˙all-opinjoni ta’ professjonista o˙ra li hija mit˙la sew tal-qasam legali, b’mod speçjali l-Li©i tal-Familja, l-Avukat Ramona Frendo, fejn affermat mill-©did li l-aktar kaΩijiet komuni li fejn l-isem ma jixxandarx huwa fi kwistjonijeit ta’ reati sesswali min˙abba l-kwistjoni morali pubblika.

Min-na˙a l-o˙ra, meta mitluba tesprimi l-opinjoni tag˙ha jekk eventwalment l-isem tal-akkuΩat g˙andux jixxandar fil-midja jew le, hija sostniet li f’pajjiΩ Ωg˙ir b˙al Malta fejn: ˙u l-fama u mur orqod, u llum aktar u aktar bil-mezzi soçjali tal-midja u gazzetti online, fejn allura hawn ˙afna nies konxji tal-a˙barijiet meta mqabbel ma’ qabel fejn wie˙ed kien jistrie˙ fuq dak li jara fuq it-televiΩjoni jew il-©urnali, qed jispiçça jkun hawn ©uri mill-midja regolarment.

“Dan mhux ©ust g˙ax, mill-akkuΩa biss, ˙add ma jkun jaf id-dettalji kollha tal-kaΩ u huwa biss wara li l-Qorti tkun semg˙et il-provi kollha li wie˙ed jista’, ra©onevolment, jasal g˙all-konkluzjoni ta’ ˙tija. Ladarba kull akkuΩat huwa preΩunt innoçenti, jiena nemmen li r-regola li l-isem ma jixxandarx g˙andha tapplika g˙al kull akkuΩat f’Malta u mhux biss f’kaΩijiet drammatiçi jew sensazzjonali,” temmet tg˙id l-Avukat Frendo.

LokALi kÓ

26|07|2015 05

kullhadd.com

“L-Attitudni tA’ diversi pAjjiÛi Qed tinbideL gÓALL-AÓjAr” Il-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Carmelo Abela

RITRATT: ALAN SALIBA

Permezz tal-qbil li ntla˙aq fuq ir-rilokazzjoni, il-PajjiΩi Membri qablu li hemm biΩΩejjed persuni li jistg˙u ji©u rilokati fl-ewwel sena. Dan hekk kif il-programm ta’ rilokazzjoni huwa fuq sentejn, g˙alhekk il-qbil fuq 20,000 jew aktar huwa biΩΩejjed biex ilftehim jibda ji©i attwat. B’hekk, il-figura pendenti ta’ 7,744 iffisser li g˙ad irid jinstab qbil fuq ittieni nofs tas-sena d-die˙la.

Formola in©usta

F’laqg˙a tal-Kunsill tal-Ministri g˙all-Ìustizzja u l-Intern tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (UE), il-membri preΩenti qablu dwar x’forma g˙andu jie˙u l-mekkaniΩmu temporanju ta’ rilokazzjoni u resettlement ta’ persuni li g˙andhom bΩonn çar ta’ protezzjoni internazzjonali mill-Italja u l-Greçja lejn Stati Membri o˙ra tal-UE. Permezz ta’ dan il-ftehim, l-Istati Membri waslu g˙al kunsens dwar id-distribuzzjoni ta’ 32,256 persuna biex ji©u rilokati u kkommettew ru˙hom illi jaslu g˙al ftehim dwar is-7,744 persuna l-o˙ra sal-a˙˙ar tal-2015. LIAM GAUCI tkellem mal-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali CARMELO ABELA biex jifhem a˙jar l-implikazzjoni ta’ dan il-ftehim.

Responsabbiltà tal-Ewropa kollha F’din il-laqg˙a l-ministri qablu li jinvolvu aktar lill-pajjiΩi terzi, ji©ifieri dawk illi minnhom qed jitilqu l-immigranti, jew inkella dawk il-pajjiΩi ta’ tranΩitu, ikunu involuti aktar fil-proçess tarrilokazzjoni u resettlement .

Dwar dan, il-Ministru Abela spjegali li, b˙ala Stati Membri, bilfors irridu na˙dmu ma’ dawn il-pajjiΩi. “Irridu nkomplu na˙dmu fuq il-pajjiΩi minn fejn jitilqu u minn fejn jg˙addu dawn l-immigranti. Huwa importanti li wie˙ed ikollu lmira li dawn l-immigranti ma jitilqux minn dawn il-pajjiΩi,” sostna Abela.

Huwa qalli wkoll li l-Unjoni Ewropea hija wa˙da mill-akbar donaturi lil pajjiΩi li g˙adhom qeg˙din jiΩviluppaw u li, minn bosta minnhom, qeg˙din jitilqu l-immigranti. L-Unjoni Ewropea tag˙ti çertu ammont ta’ flus biex tg˙in lil dawn il-pajjiΩi jiΩviluppaw. Madankollu, il-fatt li minn dawn il-pajjiΩi g˙adhom qed jitilqu dawn l-immigranti jindika li g˙ad hemm il-problemi li, fost l-o˙rajn, jistg˙u jiddependu minn kwistjonijiet politiçi jew ekonomiçi.

“A˙na n˙ossu li ma nistg˙ux niffaççjaw il-kwistjoni tal-immigrazzjoni we˙idna b˙ala Unjoni Ewropea. Hawnhekk, huwa ta’ sodisfazzjon g˙alina li dak li ilna ng˙idu b˙ala pajjiΩ, b’mod speçjali fi Ωmien dan il-Gvern, li

l-kwistjoni tal-immigrazzjoni g˙andha tkun responsabbiltà tal-Unjoni Ewropea kollha. Dan kien ikkonfermat mill-a˙˙ar laqg˙a straordinarja tal-Kunsill tal-Ministri g˙all-Intern fejn qbilna fuq çertu figuri li nistg˙u na˙dmu fuqhom meta jitlestew il-proçeduri kollha min-na˙a talParlament Ewropea sa Settembru li ©ej,” spjega Abela.

Dan il-ftehim ifisser li ©iet aççettata b’mod ˙olistiku l-idea li l-Istati Membri kollha g˙andu jkollhom xi tip ta’ responsabbiltà u sens ta’ ownership talkwistjoni tal-immigrazzjoni rregolari. “Però, m’g˙andniex nieqfu hemm,” kompla Abela, “g˙ax il-kwistjoni tal-immigrazzjoni hija wa˙da li tmur lil hinn millpajjiΩi membri tal-Unjoni Ewropea u g˙andek diversi pajjiΩi o˙rajn, kemm ta’ ori©ini, kif ukoll ta’ tranΩitu. Dawn irridu na˙dmu mag˙hom.”

Kollaborazzjoni ma’ pajjiΩi terzi Il-Ministru g˙all-Intern u sSigurtà Nazzjonali ammetta illi g˙ad hemm diversi diffikultajiet, fosthom l-istat li fih tinsab ilLibja, kif ukoll it-tfittxija ta’ modi ©odda kif l-g˙odda li g˙andha g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙ha lUnjoni Ewropea tintuΩa a˙jar mal-pajjiΩi li minnhom qeg˙din jitilqu l-immigranti.

“Allura, ng˙idu a˙na, jekk g˙andna ftehim kummerçjali ma’ pajjiΩ, dan nistg˙u nuΩawh

a˙jar g˙all-benefiççju tal-istess Unjoni Ewropea. Fis-sens li, jekk qeg˙din jitilqu numru ta’ immigranti u jirriΩulta li dawn huma immigranti ekonomiçi u mhux politiçi, dawn nistg˙u nibag˙tuhom lura b’xi tip ta’ arran©ament fejn a˙na ng˙idulhom li lesti nag˙mlu ftehim kummerçjali ma’ dawn il-pajjiΩi.

Però, huma jridu jintrabtu li jaççettaw lura, malajr kemm jista’ jkun, çittadini tag˙hom li telqu min˙abba ra©unijiet ekonomiçi,” spjega l-Ministru Abela.

Il-qafas g˙all-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ dan it-tip di©à jeΩisti permezz tal-Cotonou Agreement tal-2000, fejn lUnjoni Ewropea sa˙˙et il-koperazzjoni mal-pajjiΩi tal-Afrika, il-Karibew u l-Paçifiku biex ji©u integrati a˙jar fl-ekonomija internazzjonali. Fost l-o˙rajn, dan isir permezz ta’ miΩuri li jsa˙˙u l-ekonomiji ta’ dawn ilpajjiΩi u riformi li jippromovu l©ustizzja soçjali, l-iΩvilupp sostenibbli u l-©lieda kontra lfaqar. Allura wie˙ed m’g˙andux bΩonn jer©a’ jikteb dak li hemm, imma hemm bΩonn li dak li hemm ji©i infurzat a˙jar.

Qbil sal-a˙˙ar tas-sena Staqsejt lill-Ministru Abela g˙alfejn, minkejja li l-figura ori©inali ta’ rilokazzjoni msemmija fl-A©enda Dwar ilMigrazzjoni kienet ta’ 40,000, s’issa g˙ad hemm qbil biss fuq 32,256. Dwar dan, il-Ministru Abela sostna li l-mira talKummissjoni u l-Istati Membri g˙adha li jkun hemm rilokazzjoni ta’ 40,000 persuna misSirja u l-Eritrea illi jridu ji©u me˙udin f’pajjiΩi li fil-preΩent mhumiex qeg˙din jesperjenzaw influss ta’ immigranti daqs lItalja u l-Greçja.

“Mil-laqg˙a informali tad-9 u l10 ta’ Lulju g˙al dik straordinarja tal-©img˙a li g˙addiet kien hemm titjib. Fost l-o˙rajn, rajna li minn ammont ta˙t it-30,000, issa tlajna ghal 32,256. Pass Ωg˙ir, imma pass ’il quddiem f’temp ta’ ©img˙a. Issa g˙andna sal-a˙˙ar ta’ din is-sena biex nil˙qu l-figura ta’ 40,000. Minna˙a l-o˙ra, il-figura ta’ 20,000 fejn jid˙ol ir-resettlement f’pajjiΩi terzi ntla˙qet u nqabΩet,” qalli lMinistru Abela.

Punt ta’ dibattitu fl-a˙˙ar ©img˙at kienet il-formola li biha Malta ©iet mitluba li taççetta li tilqa’ 292 immigrant b˙ala parti mill-programmi ta’ rilokazzjoni u resettlement imsemmijin aktar ’il fuq. Dwar dan, il-Gvern Malti mill-ewwel esprima t-t˙assib tieg˙u u talab li jintuΩaw kriterji aktar ©usti fil-konfront ta’ pajjiΩna.

“Ir-riΩervi tag˙na kienu fuq Ωew© kriterji. Wa˙da minnhom dwar id-daqs tal-pajjiΩ ikkumparat mad-daqs tal-popolazzjoni, ji©ifieri d-densità. Dan g˙ax, meta wie˙ed jara l-mod kif kienet ikkalkulata din il-figura, isib li ma tantx kien hemm impatt favur Malta. It-tieni ˙a©a li kienet qieg˙da ta˙dem kontrina kien il-livell baxx ta’ qg˙ad f’pajjiΩna,” qalli l-Ministru Abela.

Permezz ta’ din il-formula, ilProdott Domestiku Gross (PDG) u d-densità tal-popolazzjoni kellhom piΩ ta’ 40%, filwaqt li llivell ta’ qg˙ad u kemm fil-passat pajjiΩ aççetta applikanti g˙all-aΩil kellhom piΩ ta’ 10%.

Però, l-impatt tal-livell talqg˙ad spiçça kien akbar milli mistenni fuq in-numru ta’ immigranti li pajjiΩ kellu jirçievi.

G˙aldaqstant, l-impatt ta’ dan ilkriterju fuq Malta kien simili g˙al dak fuq il-Ìermanja hekk kif dan il-pajjiΩ g˙andu livell ta’ qg˙ad qrib tag˙na.

“Fil-fehma tag˙na, dan ma kienx jag˙mel sens g˙ax il-Ìermanja hija pajjiΩ ferm akbar u g˙andha ferm aktar riΩorsi minn Malta. Madankollu, a˙na rniexxielna nikkonvinçu lillIstati Membri l-o˙ra biex juΩaw kalkolu li jiffoka aktar fuq ilPDG u d-densità tal-popolazzjoni biex naslu g˙all-figura ta’ 74 persuna, illi hija aktar ©usta fil-konfront ta’ pajjiΩna,” sostna Abela.

Malta qieg˙da tkun konsistenti Il-Gvern Malti ˙ass illi l-parteçipazzjoni ta’ pajjiΩna f’dan ilmekkaniΩmu huwa wkoll tajjeb mil-lat politiku. “A˙na dejjem g˙edna illi ˙addie˙or g˙andu juri solidarjetà. Però, a˙na ma nistg˙ux nipprietkaw lil ˙addie˙or imbag˙ad nag˙mlu bil-maqlub. Allura a˙na rridu nkunu solidari ma’ min g˙andu bΩonn l-g˙ajnuna b˙alissa.

Però, minkejja li g˙edna li lesti li nipparteçipaw f’dawn il-programmi ta’ rilokazzjoni u resettlement, a˙na se nipparteçipaw kemm nifil˙u a˙na.”

Fil-fehma tal-Gvern, il-figura ta’ 60 persuna g˙ar-rilokazzjoni u 14 g˙ar- resettlement fuq medda ta’ sentejn hija

mani©©evoli g˙alina meta wie˙ed iqis li ©ieli f’sena wa˙da kellna anke bejn 2,000 u 2,800 immigrant jid˙ol f’Malta. Allura mill-aspett politiku n˙ass li g˙andna nipparteçipaw biex inkunu kredibbli u konsistenti fid-diskors u l-azzjoni tag˙na.

Però, huwa importanti wkoll li permezz ta’ dan il-ftehim, jekk Malta tintlaqat b’influss kbir ta’ immigranti, issa tista’ tmur b’wiccha minn quddiem biex lEwropa tg˙inha.

Mistoqsi jekk il-pendenza ta’ qbil dwar is-7,744 persuna g˙arrilokazzjoni tista’ tfisser li l-figura ta’ 74 allokata g˙al Malta tista’ ter©a’ tiΩdied, il-Ministru Abela assigura li dan mhuwiex minnu. “Meta wie˙ed ja˙dem ilkwota bil-kalkolu ibbaΩat fuq ilpopolazzjoni u l-PDG biss, ilfigura ti©i g˙al 40 persuna.

Madankollu, kien intalab lil kull PajjiΩ Membru biex isir sforz ˙alli jΩid l-ammont tieg˙u u a˙na offrejna li minflok naççettaw 40 persuna g˙ar-rilokazzjoni, dawn jitilg˙u g˙al 60, Ωieda ta’ 50%. Allura a˙na n˙ossu li l-isforz tag˙na a˙na g˙amilnieh.”

Il-Mediterran qed isir prijorità Fl-a˙˙ar staqsejt lill-Ministru Abela nnutax bidla fl-attitudni fost il-PajjiΩi Membri tal-Unjoni fl-a˙˙ar xhur dwar il-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari u jekk i˙ossx illi ssa˙˙a˙ is-sens ta’ ur©enza biex din l-isfida ti©i indirizzata malajr kemm jista’ jkun.

Huwa spjegali li l-attitudni ta’ diversi pajjiΩi fil-konfront ta’ din il-kwistjoni nbidlet g˙all-a˙jar matul f’dawn l-a˙˙ar xhur. Dan g˙ax, sa ftit taΩ-Ωmien ilu, meta kienet qieg˙da ti©i diskussa lkwistjoni tal-immigrazzjoni, iddibattitu kien aktar iffukat fuq linfluss lejn il-Lvant tal-Ewropa.

Matul dan iΩ-Ωmien, l-influss filMediterran kien kemxejn sekondarju qabel ma tpo©©a fil-quççata tal-a©enda, grazzi g˙al xi pajjiΩi fosthom Malta.

Abela tenna li Malta tifhem li hemm problema ta’ immigrazzjoni fil-Lvant tal-Ewropa.

Madankollu, wie˙ed irid jikkunsidra l-kumplessità tal-problema li hemm ukoll fil-Mediterran u li titlob intervent kon©unt millIstati Membri kollha. “Filwaqt li rridu nΩommu quddiem g˙ajnejna l-problemi taΩ-Ωewg Ωoni, fin-na˙a tal-Lvant hemm gvernijiet stabbli li nistg˙u niddiskutu mag˙hom, filwaqt li filMediterran hemm diversi problemi ta’ natura politika fejn ma jkunx hemm gvern wie˙ed ma’ min wie˙ed jista’ jitkellem dwar din il-kwisjoni. Din hija diffikultà ulterjuri ma’ dik tal-immigrazzjoni.”

G˙aldaqstant, huwa tal-fehma li, aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien, dan l-argument aktar qieg˙ed jinftiehem. “Meta l-pajjiΩi talMediterran bdew jitkellmu aktar dwar dan, il-messa©© beda jasal a˙jar. Allura, meta wie˙ed jara minn fejn tlaqna u fejn wasalna, wie˙ed jinduna li g˙amilna diversi passi ’l quddiem,” temm jg˙idli l-Ministru Abela.

LOKALI KÓ

26|07|2015 07

kullhadd.com

IL-PROÇESS TAT-TIÌDID TAL-ID CARDS MISTENNI JINTEMM F’SETTEMBRU LI ÌEJ

TLESTEW 59 LOKALITÀ, FADAL 7 OÓRA

1. Óal Balzan 2. Óad-Dingli 3. Óal G˙axaq 4. In-Naxxar 5. Is-Si©©iewi 6. Is-Swieqi 7. IΩ-Ûejtun GLEN FALZON glen@kullhadd.com

Il-gazzetta KullÓadd tinsab infurmata li sa nofs Settembru huwa stmat li se ji©i fi tmiemu l-eΩerçizzju ta’ ti©did tal-ID cards li qed isir minn lokalitajiet differenti mxerrdin madwar Malta.

Dan l-eΩerçizzju kien inbeda f’Mejju 2014 fuq skala Ωg˙ira b’mod esperimentali mil-lokalità tax-Xg˙ajra.

Illum, erbatax-il xahar wara, tlestew 59 lokalità u g˙ad fadal l-a˙˙ar seba’ lokalitajiet barra t-tnejn l-o˙ra li di©à hemm mibdija b˙alissa li huma ÓaΩ-Ûabbar u l-Fgura.

Il-lokalitajiet li g˙ad irid jg˙addu minn dan il-proçess huma Óal Balzan, ÓadDingli, Óal G˙axaq, inNaxxar, is-Si©©iewi, is-Swieqi u Ω-Ûejtun. B’hekk idDipartiment tal-Immani©jar tal-Identità, b˙ala parti millA©enzija Identity Malta, ikunu Ωaru t-68 lokalità li hawn f’Malta u f’G˙awdex.

A k t ar m i n n 2 8 0 ,0 0 0 l i ©eddew l-ID card S’issa hawn aktar minn 280,000 persuna li ©eddew ilkarta tal-identità tag˙hom.

Dawn jirrappreΩentaw aktar minn 81% tal-popolazzjoni li hija intitolata li jkollha karta tal-identità. F’dawn il-©img˙at li fadal huwa ttamat li din ilfigura tkompli tikber biex hekk il-Maltin u l-G˙awdxin kollha jkollhom karta talidentità elettronika u valida.

Tajjeb infakkru li mill-1 ta’

Jannar 2016 il-karti tal-identità validi se jkunu biss dawk elettroniçi, jew a˙jar dawk li fihom iç-çippa. G˙alhekk, jekk wie˙ed g˙andu karta tal-identità li se tkun valida wara Diçembru 2015 imma f’din l-istess karta tal-identità m’g˙andux iç-çippa huwa xorta jrid jibdel il-karta talidentità tieg˙u biex tin˙ari©lu o˙ra biç-çippa.

Jekk wie˙ed kellu jag˙ti ˙arsa lejn il-karta tal-identità l-©dida wie˙ed jinnota li fuq quddiem tag˙ha l-informazzjoni normali li kellna fuq ilkarta tal-identità l-qadima, b˙al isem, kunjom, indirizz, in-nurmru tal-karta tal-identi tà u l-firma, baqa’ kollox l-istess.

Kif jing˙ata n-numru talID card?

Kull persuna g˙andha numru uniku abbinat skont is-sena li fiha jkollha t-twelid tag˙ha rre©istrat fir-Re©istru Pubbliku. F’dan ir-re©istru jing˙ata n-numru li kull sena jibda minn numru wie˙ed u jibqa’ jikber. Hekk, pereΩempju, l-ewwel tarbija li ©iet irre©istrata din is-sena g˙andha n-numru 1/2015.

Dan in-numru jibqa’ jikber aktar ma ji©u rre©istrati nies sal-a˙˙ar ta’ kull sena. Dan in-numru tar-re©istru pubbliku jsir in-numru tal-karta tal-identità tal-persuna partikolari u ji©i rifless fuq ilkarta tal-identità. Hekk allura din l-ewwel persuna li ©iet irre©istrata din is-sena se jkollha l-karta tal-identità tag˙ha 00000115L.

Xi jfissru l-a˙˙ar ittri li hemm wara kull numru?

Kif forsi wie˙ed jista’ jinteba˙ l-a˙˙ar Ωew© numri jindikaw is-sena li fiha jkun ©ie rre©istrat it-twelid mentri l-ittri wkoll g˙andhom it-tifsira tag˙hom. Sa ftit snin ilu filkarti tal-identità konna nsibu l-ittra M g˙all-Maltin u l-ittra G g˙all-G˙awdxin. Wara li qaleb il-millenju ©ie deçiz li jintuΩaw l-ittri L g˙all-Maltin u littra H g˙all-G˙awdxin. Dan sar biex ji©i evitat li jkun hemm numri doppji. Ittra o˙ra li nsibu fil-karti tal-identità taç-çittadini Maltin hija l-ittra P li tfisser proviΩjorja. Karti talidentità li g˙andhom l-ittra P huma ta’ dawk iç-çittadini li, g˙al xi ra©uni jew o˙ra, huwa impossibbli li jipproduçu dokument uffiçjali biex jirre©istraw it-twelid tag˙hom fir-re©istru pubbliku. Ittra o˙ra li nsibu fil-karti tal-identità lokali hija l-ittra A li turi li l-individwu mhuwiex çittadin Malti imma barrani li qed jg˙ix f’Malta.

L-introduzzjoni taç-çippa Jekk nag˙tu ˙arsa lejn in-na˙a ta’ wara tal-karta tal-identità nsibu li din, barra l-famuΩa çippa, g˙andha fiha wkoll informazzjoni o˙ra relatata mal-individwu b˙all-validità tad-dokument, id-data tattwelid, il-post tat-twelid, innazzjonalità u s-sess. Hemm ukoll in-numru tad-dokument li huwa numru differenti minnumru li semmejna aktar ’il fuq. Dan in-numru huwa nnumru tad-dokument innifsu

u jintuΩa g˙al skopijiet ta’ sigurtà u uΩu uffiçjali. Lejn ilparti t’isfel tal-karta tal-identità hemm informazzjoni li tinqara b’mod elettroniku meta l-karta tal-identità tg˙addi minn card reader.

Aççess g˙al servizzi differenti Óafna min-nies hemm barra qed jistaqsu x’uΩu se jkun hemm g˙all-karta tal-identità l-©dida u x’uΩu se jkun hemm g˙aç-çippa.

Tajjeb ng˙idu li fiç-çippa hemm ma˙Ωuna d-dettalji kollha viΩibbli li nsibu fil-karta tal-identità tag˙na, inkluΩ irritratt u l-firma. Sal-lum konna mdorrijin li morru quddiem xi ˙add, wara stennija f’xi kju u, biex nidentifikaw irwie˙na, nippreΩentawlu l-karta talidentità tag˙na. L-istess persuna li jkun se jaqdi linniesirid jivverifika l-identità u l-firma tag˙hom minn din listess karta tal-identità.

Bil-karta tal-identità elettronika, issa se jkun possibbli naççessaw ˙afna servizzi tradizzjonali li mdorrijin bihom mill-kumdità ta’ darna stess. Se jkollna mezz ta’ identifikazzjoni sigur u elettroniku.

Mat-ti©did tal-karta tal-identità l-©dida qed nirçievu Ωew© PINs (Personalised Identification Numbers).

X’inhu l-uΩu tal-PINs? Wie˙ed minn dawn il-PINs huwa marbut mad-dettalji li wie˙ed jara stampati fuq ilkarta tal-identità li jkollna f’idejna. Fosthom ir-ritratt, l-

isem, l-indirizz, id-data tattwelid, fost informazzjoni o˙ra filwaqt li l-PIN l-ie˙or jivverifika l-firma tal-individwu.

B’hekk, jekk a˙na nkunu rridu naççessaw xi servizz li jista’ jkun offrut online u li jkun jirrikjedi mezz ta’ identifikazzjoni, kemm jekk dettalji jew firma, dan inkunu nistg˙u nag˙mluh b’mod elettroniku.

Huwa ttamat li ’l quddiem ji©u introdotti servizzi li wie˙ed ikun jista’ jakkwistahom online. Dan ikun ifisser li wie˙ed ma jkollux g˙alfejn joqg˙od jivvja©©a minn post g˙al ie˙or biex jinqeda.

B’hekk, barra li wie˙ed jiffranka l-˙in fi kjuwijiet u f’˙afna ©iri ’l hemm u ’l hawn, jista’ wkoll jitnaqqas it-traffiku u l-problemi ta’ parke©©, fost o˙rajn fl-akkwati ta’ bosta dipartimenti tal-Gvern, sptarijiet u entitajiet o˙ra.

Tista’ tivvja©©a biha G˙al dawk minna li j˙obbu jsiefru tajjeb wie˙ed jirrimarka li l-karta tal-identità valida tista’ tintuΩa b˙ala dokument li tivvja©©a bih u tista’ tag˙mel dan fil-pajjiΩi kollha membri tal-Unjoni Ewropea.

Intant, jekk inti tlift iç-çans li tmur tbiddel il-karta tal-identita’ tieg˙ek fil-lokalità fejn tg˙ix, issa, biex tbiddel ilkarta tal-identità, trid tmur flUffiççju tal-Immani©jar talIdentità f’Gattard House lBlata l-Bajda. G˙all-benefiççju tan-nies li ja˙dmu matul il©img˙a dawn l-uffiçini jift˙u wkoll nhar ta’ Sibt fil-g˙odu bejn is-7.30 u l-11.00 ta’ filg˙odu.

kullhadd.com

KÓ LOKALI

5,490 GÓAMLU L-OPERAZZJONI TAL-KATARRETTI Il-listi ta’ stennija fil-qasam tas-sa˙˙a fi Ωmien gvern preçedenti tant kienu twal li kienu saru su©©ett ja˙raq u, meta l-Partit Laburista fl-OppoΩizzjoni kien qal li g˙andu road map lesta g˙al dan il-qasam, kien hemm min iddie˙ak.

IΩda llum huwa evidenti li s-sitwazzjoni hi ferm differenti minn dik ta’ sentejn ilu. Mitlub jipprovdi çifri dwar it-tnaqqis fil-listi ta’ stennija, is-Segretarjat Parlamentari g˙as-Sa˙˙a qal li, mill-bidu tal-2014 sa Mejju ta’ din is-sena, 5,490 persuna saritilhom l-operazzjoni tal-katarretti, naqsu l-listi ma jispiççaw qatt g˙all-MRI, naqsu g˙al kwaΩi xejn il-listi ta’ stennija g˙all-angiogram, naqsu l-listi tal-vini vaskulari filwaqt li, fir-rigward tas-sleep apnea, illista ta’ stennija naqset minn tliet snin g˙al tliet xhur.

Dawn il-listi akkumulaw matul iΩ-Ωmien g˙al diversi ra©unijiet, fosthom nuqqas ta’ riΩorsi umani, nuqqas ta’ apparat tekniku u modern, nuqqas ta’ façilitajiet fis-swali tal-operazzjonijiet u nuqqas ta’ strumenti fost o˙rajn.

Kelliem g˙as-Segretarjat spjega kif matul dawn is-sentejn u nofs sar, fost o˙rajn, investiment li wassal sabiex u˙ud mill-problemi ©ew solvuti. Inxtara apparat ©did, ©ew inga©©ati aktar speçjalisti u sar ukoll ftehim mal-privat biex min kien ilu jistenna, u ©ustifikament jilmenta, jing˙ata l-prijorità dovuta fil-kaΩ rispettiv tieg˙u.

Illum, min g˙andu bΩonn MRI ma jridx jistenna snin. Hemm min qed jinqeda fi ftit jiem u dan g˙ax da˙let sistema li biha twalu l-©ranet u l-˙inijiet li matulhom isiru dawn l-investigazzjonijiet fid-dipartiment tar-radjolo©ija. L-istess qed isir fir-rigward ta’ operazzjonijiet meqjusa b˙ala minuri u medji; dawk li jissej˙u daycase surgeries. B’arran©ament mal-privat dawn qed isiru fisswali tal-Isptar Saint James ming˙ajr ˙las mill-pazjenti u b’hekk qed tit˙affef u tiqsar il-lista.

SE JISSAÓÓAÓ IL-ÌBIR TAL-ISKART KUMMERÇJALI Il-Ministru Leo Brincat sostna li l-pass li jmiss fl-immani©©jar taliskart huwa t-tis˙i˙ fil-©bir tal-iskart kummerçjali. Dan qalu waqt li flimkien mas-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo kien qed jindirizza l-Local Council Awards 2015 organizzata mill-KOOP GreenPak. Il-Ministru Brincat qal li meta t˙abbar il-pjan g˙all-immani©©jar tal-iskart, il-Gvern kien çar li ming˙ajr is-sehem tal-operaturi taliskemi, il-kunsilli lokali u l-pubbliku, pjan b˙al dan kien jibqa’ biss pjan fuq il-karta.

“Jag˙tini sodisfazzjon li, proprju fl-istess jum li fih ˙abbarna g˙all-ewwel darba sistema pilota ta’ ©bir ta’ skart organiku f’˙ames lokalitajiet Maltin, illum qeg˙din nindirizzaw ukoll din lattività li ©ustament se tippremja lil dawk il-kunsilli lokali li laktar iddistingwew ru˙hom fil-mod li bih immani©©jaw l-iskart fil-bliet u l-ir˙ula rispettivi tag˙hom. Fil-fatt, dan huwa eΩempju ˙aj ta’ kif il-partijiet interessati ewlenin kapaçi jag˙tu r-riΩultati mixtieqa biex dan il-pjan jirnexxi,” sostna l-Ministru Brincat.

Min-na˙a tieg˙u, is-Segretarju Parlamentari Buontempo qal li ΩΩieda fl-iskart ©enerat mill-poplu Malti juri li, b˙ala pajjiΩ, a˙na vittmi tas-suççess tag˙na. Iktar ma l-ekonomija tikber, b˙ala poplu aktar nikkunsmaw u allura aktar ni©©eneraw skart. Huwa qal li, b˙ala pajjiΩ, nistg˙u nag˙Ωlu li narmu bl-addoçç fil-landfills jew inkella nkunu g˙aqlin u naraw kif l-iskart tag˙na ner©g˙u nuΩawh jew niddisponu minnu b’mod li nistg˙u nag˙mlu uΩu minnu.

Dr Buontempo sostna li pajjiΩna g˙aΩel din it-triq snin ilu, u dan il-Gvern ˙a din it-triq bis-serjetà. Anke l-komunità kummerçjali ta’ pajjiΩna g˙aΩlet din it-triq u llum qed ti©i ççelebrata din issiner©ija. “Jiena kuntent ferm li b˙ala Segretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali qed nara din is-siner©ija tirnexxi u t˙alli lfrott,” tenna Dr Buontempo.

TIFÓIR GÓALL-ESIBIZZJONI TAL-ORKESTRA NAZZJONALI L-esibizzjoni tal-Orkestra Filarmonika Nazzjonali li saret il-©img˙a li g˙addiet fl-EXPO ta’ Milan, u li g˙aliha attenda wkoll il-Prim Ministru Joseph Muscat, kienet is-su©©ett ta’ tif˙ir minn dawk preΩenti.

Mitluba telabora iktar dwar din l-esibizzjoni, kelliema g˙allorkestra qalet li dakinhar l-Orkestra Nazzjonali daqqet Ωew© xog˙lijiet importanti ta’ kompoΩituri Maltin.

Dawn kienu l-famuΩa Malta Suite ta’ Charles Camilleri, li illum il-©urnata hija meqjusa bh˙ala emblema muΩikali ta’ pajjiΩna, kif ukoll is-Sinfonija Nru 2 tal-kompoΩitur Ωag˙Ωug˙ Karl Fiorini, li ©iet ikkummisjonata apposta g˙al dan l-avveniment importanti li fih ipparteçipaw madwar 70 muΩiçist li jiffurmaw l-orkestra sinfonika.

Dwar l-attivitajiet organizzati mill-orkestra nazzjonali fil-©img˙at li ©ejjin, il-kelliema qalet li dan is-sajf l-orkestra baqg˙alha tliet kunçerti importanti.

Wie˙ed minnhom se jsir proprju llum fi Pjazza Teatru Rjal, b˙ala parti mill-Malta International Arts Festival. It-tieni kunçert se jsir fil-31 ta’ Lulju, u huwa il-wisq mistenni Classics Under the Stars, organizzat mill-OPM, u li issa sar attività annwali quddiem il-Palazz tal-Girgenti.

L-a˙˙ar kunçert g˙al dan l-ista©un huwa il-kunçert il-kbir ta’ Joseph Calleja, li din is-sena se jsir nhar it-Tnejn 3 ta’ Awwissu, fil-Luxol Grounds, fit-8.30 ta’ filg˙axija.

LOkALI kÓ

kullhadd.com

ASSIGURAZZJONI TA’ DRITTIJIET INDAQS GÓAN-NISA

B˙ala parti mis-sistema ta’ tibdil fil-˙las g˙all-frank tal-maternità, kmieni din il-©img˙a ©ie mniedi fond g˙al dan il-frank bl-g˙an li titne˙˙a kull forma ta’ diskriminazzjoni kontra n-nisa fuq il-post tax-xog˙ol, u dan hekk kif komplew jitwettqu aktar weg˙diet li saru fil-ba©it li g˙adda.

Permezz ta’ din il-miΩura, kull min i˙addem se jkun qed i˙allas kontribuzzjoni minima g˙al kull impjegat li j˙addem irrispettivament mis-sess. Il-kontribuzzjoni ta’ min i˙addem se tkun qed tid˙ol f’fond speçjali li se jintuΩa biex jit˙allsu lura l-flus li jkunu n˙ar©u minn min i˙addem lill-impjegati tieg˙u u li jkunu ˙ar©u g˙all-14-il ©img˙a frank tal-maternità.

Mhux se jkun ta’ piΩ fuq min i˙addem Intant, il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli fissret din il-miΩura b˙ala pass ie˙or biex tkun eliminata kemm jista’ jkun id-diskriminazzjoni kontra n-nisa.

Qalet li l-˙olqien ta’ dan il-fond se j©ib aktar ©ustizzja soçjali filwaqt li se jg˙in aktar nisa li jag˙Ωlu li jid˙lu lura fid-dinja taxxog˙ol. Din il-miΩura da˙let fis-se˙˙ wara li kien hemm lapprovazzjoni tas-soçjetà çivili kif ukoll tal-imsie˙ba soçjali u mhux se tkun qed iΩΩid il-piΩ fuq min i˙addem iΩda se tkun qed tassigura li jkun hemm drittijiet ugwali g˙al kul˙add permezz ta’ kontribuzzjoni minima minn kull min i˙addem.

Kontribuzzjoni ta’ 0.3% Min-na˙a tieg˙u, il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna, semma kif l-employers fis-settur privat se jkunu obbligati li jg˙addu kontribuzzjonijiet li minnhom jit˙allsu l-14-il ©img˙a frank tal-maternità ta’ impjegati fis-settur privat.

Dan ifisser li min i˙addem mhux se jibqa’ j˙allas is-salarju ta’ impjegata li tkun qieg˙da b’dan il-frank, iΩda s-salarju s˙i˙ tag˙ha se jkun qed jo˙ro© minn dan il-fond. Ir-rata ta’ kontribuzzjoni se tkun ta’ 0.3% tal-paga baΩika g˙al kull impjegat.

Kif se jsir il-˙las minn min i˙addem g˙al din is-sistema?

Il-kontribuzzjoni li min i˙addem irid i˙allas g˙al kull impjegat li ja˙dem mieg˙u se tkun qed ti©i rregolata ta˙t Skeda G˙axra talAtt tas-Sigurtà Soçjali. Din il-kontribuzzjoni se tkun qed tid˙ol f’fond speçjali u se tkun qed tintuΩa biex jit˙allsu lura l-flus li jkunu t˙allsu minn min i˙addem lill-impjegati li ja˙dmu mieg˙u u li jkunu ˙ar©u bil-frank tal-maternità.

Biex Ωgur ikun çar li kull kontribuzzjoni g˙al dan il-fond tkun t˙allset, fid-dikjarazzjoni li kull min i˙addem jibg˙at kull xahar lid-Dipartiment tat-Taxxi Interni, se tidda˙˙al linja ©dida li tindika kemm min i˙addem ikun ˙allas g˙al dan il-fond.

Gvern femminista Intant, fi stqarrija ma˙ru©a min-Nisa Laburisti ntqal li l-Gvern qed juri bil-fatti li jemmen kemm fin-nisa kif ukoll fil-familja, b’pass ie˙or f’din id-direzzjoni jirriΩulta mit-twaqqif tal-fond g˙all-frank tal-maternità kif t˙abbar fl-a˙˙ar ba©it.

“G˙ax verament jemmen fil-©ustizzja soçjali u g˙ax verament jemmen li g˙andha tispiçça kull diskriminazzjoni kontra l-mara, il-Gvern bil-fatti qed iwettaq weg˙da o˙ra li bdiet tit˙addem mis6 ta’ Lulju,” qalet Claudette Abela Baldacchino, il-President tanNisa Laburisti. Huwa konformi wkoll mal-weg˙da elettorali li tittratta l-libertajiet çivili fejn il-Partit Laburista kien qal li jaççerta li b’ebda mod in-nisa ma jkunu diskriminati fuq il-post tax-xog˙ol, kemm f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ paga, kundizzjonijiet u opportunitajiet ta’ avvanz,” qalet Abela Baldacchino.

Bis-sistema l-©dida, kull min i˙addem se jkun qed i˙allas kontribuzzjoni minima g˙al kull impjegat li j˙addem, irrispettivament mis-sess tal-impjegat. G˙alhekk, din il-miΩura se tkun qed telimina ostaklu ewlieni li seta’ kien hemm biex wie˙ed jimpjega mara.

Hekk, min i˙addem mhux se jibqa’ j˙allas is-salarju ta’ impjegata li tkun qieg˙da b’dan il-frank, iΩda s-salarju s˙i˙ tag˙ha se jkun qed jo˙ro© minn dan il-fond. Ir-rata ta’ kontribuzzjoni se tkun ta’ 0.3% tal-paga baΩika g˙al kull impjegat, temmet tg˙id l-istqarrija.

10 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ

LokALI

GVERN LABURISTA…GVERN LI JAÓDEM 12. Ìiet re©istrata Ωieda ta’ 4% fit-tkabbir ekonomiku.

13. Kien hemm tkabbir ta’ 12% fis-servizzi finanzjarji.

14. Kien hemm Ωieda ta’ €23.6 miljun f’konsum privat.

15. Fil-qasam tax-xog˙ol, fl-ewwel sentejn ta’ Gvern Laburista, in˙olqu 12,000 impjieg ©did.

16. Id-dejn tal-Gvern naqas b’€139 miljun.

17. B’5,300 ©iet re©istrata l-inqas rata ta’ qg˙ad f’Malta f’20 sena.

Emanuel Cuschieri

01. Wara l-investiment tal-akbar kumpanija ÇiniΩa tal-mobile phones fid-dinja Huawei, fiΩ-Ωmien li ©ej mistenni jit˙abbar iΩjed investiment barrani lejn Malta, kemm mill-Ewropa kif ukoll minn kontinenti o˙ra, inkluΩ l-Indja, Singapore u l-pajjiΩi tal-Golf G˙arbi.

02. Minflok fl-Isptar Mater Dei, 12,000 pazjent ©ew invistati minn speçjalista fl-ortopedija fiç-çentri tas-sa˙˙a.

03. L-a©enzija internazzjonali Standard & Poor’s qed tbassar li lekonomija Maltija mistennija tkompli tikber b’rata aktar mg˙a©©la minn dik taΩ-Ûona Ewro.

04. Se titwaqqaf Awtorità g˙all-Ambjent g˙al ambjent aktar b’sa˙˙tu u se titwaqqaf ukoll Awtorità g˙all-Ippjanar g˙al ippjanar a˙jar. Dawn se jie˙du post il-MEPA, fejn sal-lum l-ambjent kien biss dipartiment tal-MEPA. 05. Tne˙˙ew it-tankijiet tal-gass mill-Qajjenza.

18. Il-qg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ naqas b’4%.

19. Kien hemm Ωieda ta’ 7.7% fin-numru ta’ turisti li ©ew Malta.

20. Ìiet re©istrata Ωieda ta’ 12% fl-esportazzjoni lejn pajjiΩi barra l-Unjoni Ewropea.

21. Kien hemm Ωieda ta’ €29 miljun fl-ispiΩa kapitali tal-Gvern.

22. Minflok fl-Isptar Mater Dei, 15,000 pazjent sarilhom digital xray fiç-çentru tas-sa˙˙a.

23. Minflok fl-Isptar Mater Dei, 11,000 pazjent sarilhom test talwarfarina fiç-çentri tas-sa˙˙a.

KJARIFIKA L-iskema tal-First Time Buyers, li kienet t˙abbret fil-Ba©it 2013 biex teΩenta lil min jixtri l-ewwel proprjetà residenzjali tieg˙u mill-bolla ta’ 3.5% fuq l-ewwel €150,000 tal-valur tal-proprjetà, kellha tag˙laq fit-30 ta’ Ìunju ta’ din is-sena. Madankollu, wara talbiet li saru l-aktar min-nutara, filwaqt li d-data sa meta ji©u ffirmati l-konvenji baqg˙et it-30 ta’ Ìunju 2015, iΩ-Ωmien sa meta jistg˙u ji©u rre©istrati l-kuntratti ttawwal bi tliet xhur, sat-30 ta’ Settembru 2015.

06. Ìiet re©istrata Ωieda ta’ 5.1% fin-numru ta’ passi©©ieri li qasmu bejn Malta u G˙awdex bil-vapuri tal-Gozo Channel.

07. Wara li di©à t˙abbar li se ji©u rrangati l-Isptar San Luqa, lIsptar Ìenerali ta’ G˙awdex u l-Isptar Karin Grech, issa sar mag˙ruf li se ji©i rran©at ukoll l-Isptar Monte Carmeli.

08. Fil-jiem li g˙addew ©ew inga©©ati mal-Gvern kwazi mitt tabib ©did biex ikompli jitjieb is-servizz g˙all-pazjenti f’diversi sptarijiet tal-Gvern.

09. T˙abbar li se jing˙ata stipendju addizzjonali fis-sajf g˙allapprentisti tal-MCAST; stipendju addizzjonali ta’ kwazi €233 fixxahar.

10. Mill-bidu tas-sena 2014 sa Mejju ta’ din is-sena kienu 5,490 ilpersuni li saritilhom l-operazzjoni tal-kataretti.

11. Il-lista ta’ stennija g˙all-operazzjoni tal-kataretti naqset minn sena u nofs g˙al erba’ xhur.

opINJoNI kÓ

26|07|2015 11

kullhadd.com

QARES L-GÓENEB LI MA JINTLAÓAQX! Qeg˙din fl-aqwa tas-sajf, s˙ana papali donnu n-natura ˙alfet li tixwina. Madankollu, il-˙idma politika g˙adha g˙addejja b’momentum mg˙a©©el u tul dawn l-a˙˙ar ©imag˙tejn kellna Ωviluppi u a˙barijiet ekonomiçi u politiçi mill-aktar interessanti.

M’hemmx kompromess malkorruzzjoni

G˙awdxi u kif ukoll dak ÇiniΩ meta issa l-PN qed jippruvaw idawru d-diska u litteralment ibellg˙una r-ross bil-labra biex nemmnu dak li qed jg˙idu li qalulhom iç-ÇiniΩi rigward irrelazzjoni tag˙hom ma’ Malta preΩentatment u xi jridu jag˙mlu ma’ gvern futur Nazzjonalista.

u qed tonfoq €600 miljun f’5 snin f’riçerka u innovazzjoni. Din il-kumpanija g˙andha l-pjaçir li tifta˙ uffiççju ta’ riçerka u innovazzjoni f’pajjiΩna biex tag˙mel ittestjar tat-teknolo©ia 5G, imma g˙all-OppoΩizzjoni dan mhux biΩΩejjed. Il-kumpanija BraΩiljana kienet aktar eçitanti u produttiva hux tassew?

Il-Huawei g˙all-PN mhux OK X’jimpurtahom!?

Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

G˙aqli huwa d-diskors tal-Prim Ministru Dr Joseph Muscat meta qal li dan il-Gvern irid ji©©ieled il-korruzzjoni f’kull Ωmien bisserjetà u ma jibqax çass i˙ares.

Gvern Laburista qieg˙ed ji©©ieled il-korruzzjoni bil-fatti.

Fi Ωmien sentejn biss il-Gvern irnexxielu jne˙˙i l-preskrizzjoni fuq atti ta’ korruzzjoni, introduça l-Att tal-Whistleblower u issa wkoll il-Li©i tal-Finanzjament talPartiti. Filwaqt li dan il-Gvern wera kura©© u ma beΩax millkritika u mill-isfida, gvernijiet Nazzjonalisti preçedenti naqashom dan il-kura©© u dejjem Ωammew dawn il-li©ijiet fuq l-ixkaffa.

Il-Li©i tal-Finanzjament talPartiti hija msejsa fuq ir-rapport li g˙amel fuq din il-li©i Dr Franco Debono. Il-kritika talOppoΩizzjoni ma tistax tkun kredibbli g˙ax dan huwa l-istess partit li ˙oloq l-iskuΩi biex ji©©ustifika d-deçiΩjoni li ma ji˙ux deçiΩjoni g˙all-25 sena s˙a˙. Il-kritika tal-OppoΩizzjoni dwar li l-Kummissjoni Elettorali tkun l-awtorità regolatorja ta’ din il-li©i ma tag˙milx sens. IlKummissjoni Elettorali hija organu kostituzzjonali li g˙al diversi snin issorveljat l-elezzjonijiet demokratiçi kollha li se˙˙ew f’pajjiΩna. Il-Gvern emmen li biex din il-li©i tid˙ol fis-se˙˙ malajr l-awtorità regolatorja g˙andha tkun entità di©à mwaqqfa, però li tkun tifhem fissu©©ett.

Mawra saç-Çina U l-mawra saç-Çina g˙all-Kap tal-OppoΩizzjoni ©iet u g˙addiet.

Il-midja tal-PN irregalatilna t-titlu tal-pantomima l-©dida meta ˙abbritilna li: “Malta mhux qed tisfrutta biΩΩejjed il-potenzjal taçÇina.’’ Dirett miç-Çina qalulna li ç-ÇiniΩi g˙andhom potenzjal u m’a˙niex nie˙du ming˙andhom biΩΩejjed. Intesa kollox li ilhom snin s˙a˙ ibaxxu lil dan il-poplu, jag˙tuhom titli, u ma jridux liçÇiniΩi b’subag˙hom fuq is-swiçç tad-dawl tal-Maltin. Qalulna li f’sieg˙a l-PN ing˙ata informazzjoni minn Shangai Electric aktar milli ng˙ata minn dan il-Gvern f’sentejn. Il-˙elwa hi li ma qalulnix x’qaluhom ©did ix-Shangai Electric, li a˙na g˙adna ma nafux. Jekk qalulhom xi ˙a©a ©dida jmisshom jinfurmaw ilpoplu biha, mhux hekk?

Il-PN fil-portafoll ta’ fta˙ir kellu li Gvern preçedenti Nazzjonalista g˙amel 13-il ftehim mal-gvern ÇiniΩ u g˙alhekk iddikjaraw li lPN huwa kburi bir-relazzjonijiet li jeΩistu bejn Malta u ç-Çina. Iççajta tkompli hekk kif qalulna wkoll li ç-ÇiniΩi qed jaraw potenzjal fil-PN li jkun fil-Gvern dalwaqt u jridu ja˙dmu mag˙hom.

Apparti l-affari tat-13 il-ftehim maç-Çina li qatt ma raw id-dawl tax-xemx u ˙add ma jaf fiex issarfu, irrid nara x’wasal miçÇina fi Ωmien ta’ 25 sena ta’ Gvern Nazzjonalista. Hija politika li tinganna u tinsulenta l-intelli©enza tal-poplu Malti u

Apparti li r-reazzjoni talOppoΩizzjoni g˙all-MOU li lGvern g˙amel mal-kumpanija ÇiniΩa tat-Telekomunikazzjoni Hauwei hija fil-verità reazzjoni ta’ dak li l-Malti jg˙id: tg˙id li lg˙eneb qares g˙ax ma tistax til˙qu, komplejna nikkonfermaw kemm il-midja tal-PN m’g˙andhiex id-diçenza li tindirizza mibg˙ut speçjali tal-Prim Ministru g˙all-Asja b’isimha, imma tirreferi g˙aliha b˙ala “ilmara tal-ministru”.

Huawei hija kumpanija ©ganta fit-telekommunikazzjoni li tag˙mel €47 biljun qlig˙ fis-sena

Ma jimpurtahiex l-OppoΩizzjoni li l-a©enzija ta’ kreditu Standard and Poor’s affermaw fil-poΩittiv li l-ekonomija Maltija tinsab fit-triq it-tajba u rrevediet il-prospettiva ekonomika ta’ pajjiΩna minn stabbli g˙al poΩittiv u li esprimiet il-fehma tag˙ha li dan ir-ritmu se jissokta fis-snin li ©ejjin, bittkabbir ekonomiku ta’ Malta jkun og˙la minn dak taΩ-Ûona tal-Ewro.

Ma jimpurtahiex anqas li l-istess a©enzija jumejn wara rrevediet ’il fuq il-prospettiva talEnemalta wkoll minn stabbli

g˙al poΩittiva. Din il-korporazzjoni ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti t˙alliet b’maΩΩra m’g˙onqha ta’ €800 miljun dejn.

Tant kienet falluta li l-eksMinistru tal-Finanzi kien lest li jbig˙ha g˙al €1. Gvern Laburista rnexxielu jattira investiment ÇiniΩ u minn kumpaniji o˙ra b˙al Siemens u ©ab l-Enemalta fuq saqajha, tant li l-a©enzija S&P’s g˙olliet il-kredenzjali ta’ din il-korporazzjoni. Il-politika tal-Ener©ija ta’ dan il-Gvern wasslet sabiex tinΩamm ilweg˙da elettorali li jitra˙˙su lkontijiet tad-dawl u l-ilma g˙allfamilji u n-negozji Maltin u G˙awdxin.

Rapporti poΩittivi dwar pajjiΩna minn fora internazzjonali rinomati b˙al S&P’s jitfu l-kredibbiltà fil-kritika negattiva tal-PN. Luniku ˙a©a li tinteressahom verament hija li jimminaw ilfiduçja tal-poplu fil-Gvern biex jer©g˙u jakkwistaw malajr kemm jista’ jkun dak li vera jridu bissa˙˙a: il-poter.

12 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ opinjoni

SolidarjetÀ mal-iStudenti tal-mCaSt

Alex Saliba President FÛL

L-attakk feroçi tad-Deputat Nazzjonalista George Pullicino ˙asad lil bosta studenti talMCAST li ˙assewhom imΩeffna f’kontroversja frivola li n˙olqot mill-Partit Nazzjonalista sabiex jippruvaw jiskurjaw xi ftit punti politiçi. Jidher biç-çar li l-˙idma l-kbira li qed iwettaq dan ilGvern fil-qasam edukattiv f’pajjiΩna ˙asdet mhux ftit lillPartit Nazzjonalista, partit li g˙al snin twal rikeb fuq il-karru talbiΩa’ li bi Gvern Laburista kienet ser tin˙oloq apokallisi fil-qasam edukattiv f’pajjiΩna.

Sentejn ta’ ˙idma bla waqfien Sa mill-ewwel ©urnata ta’ din ille©iΩlatura, Gvern Laburista ˙adem bla waqfien sabiex millkliem imur g˙all-fatti u verament jag˙ti kwalità ta’ ˙ajja a˙jar u aktar opportunitajiet lill-istudenti tag˙na. Ûidna l-istipendji tal-istudenti kollha abbaΩi taΩ-Ωidiet talg˙oli tal-˙ajja; stipendji li ser ikomplu jiΩdiedu ta’ kull sena sakemm il-poplu jibqa’ jag˙tina l-fiduçja.

Konna nisimg˙u g˙al snin twal lill-Partit Nazzjonalista jbeΩΩa’ lill-istudenti tag˙na bil-babaw fejn irrepeta g˙al aktar minn darba waqt il-kampanja elettorali li g˙addiet li Gvern Laburista kien ser jibg˙at lillistudenti jiddejnu. Minflok g˙amilna dan, komplejna nkabbru l-eli©ibbiltà ta’ dawk li jing˙ataw l-istipendji f’pajjiΩna.

Tajna stipendju g˙all-ewwel darba lill-istudenti li, g˙al xi ra©uni jew o˙ra, kellhom jirrepetu sena, g˙ajnuna diretta lil dawn l-istudenti sabiex jag˙mlu kura©© u ma jaqtg˙ux qalbhom fl-avvanz akkademiku tag˙hom; miΩura li sfat ta˙t attakk a˙rax mill-Partit Nazzjonalista li, skontu, dawn l-istudenti ma kienx ˙aqqhom jing˙ataw din lg˙ajnuna mill-Gvern. Sa din il©img˙a stess tajna wkoll stipendju ©did lill-istudenti talMCAST li b˙alissa g˙addejjin blapprentistat fix-xhur sajfin, stipendju li ser ikompli jinkora©©ixi aktar Ωg˙aΩag˙ sabiex itejbu l-˙iliet u l-kapaçitajiet tag˙hom filwaqt li ji©u

meg˙juna finanzjarjament millGvern.

Matul dawn l-a˙˙ar sentejn tajna ammont rekord ta’ boroΩ ta’ studji lill-istudenti Maltin u G˙awdxin sabiex huma wkoll ikunu jistg˙u jkomplu jisspeçjalizzaw fl-istudji tag˙hom. Fil-fatt, b˙allissa g˙addejjin ukoll l-interviews sabiex fil-©img˙at li ©ejjin jing˙ataw l-ewwel boroz ta’ studju fil-livell ta’ post-doctorate ta˙t l-iskema Reach High.

Komplejna n˙addmu b’g˙aqal il-Garanzija taΩ-Ûg˙aΩag˙, garanzija li f’sentejn biss irnexxielha tnaqqas il-qg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na b’terz.

Garanzija illi, tajjeb niftakru, ©iet deskritta u redikolata mill-Kap tal-OppoΩizzjoni li sa˙ansitra rrefera g˙aliha b˙ala l-garanzija tal-washing machines.

Komplejna na˙dmu biex nag˙tu aktar opportunitajiet u tama lil dawk l-istudenti illi we˙lu minn xi eΩami fil-livell tas-SEC. Fil-fatt, matul dawn issajf madwar 1,000 student u studenta ser ikunu qed ipo©©u g˙al numru ta’ klassijiet ta’ reviΩjoni b’xejn sabiex huma wkoll ikollhom l-opportunità li jg˙addu minn dawn l-eΩamijiet.

Komplejna Università

nsa˙˙u

l-

Ódimna sabiex inressqu lejn pajjiΩna universitajiet ta’ fama mondjali sabiex b’hekk inkomplu nressqu lejn pajjiΩna aktar studenti barranin filwaqt li nag˙tu l-possibbiltà lil aktar studenti Maltin biex jispeçjalizzaw fl-istudji tag˙hom f’pajjiΩna stess.

Ressaqna lejn Malta l-Università La Sapienza, il-Barts Medical School, kif wkoll id-De Paul University, li ser ikomplu jg˙ollu isem pajjiΩna filwaqt li jg˙inu biex inkabbru l-ekonomija u liΩvilupp f’G˙awdex u fin-na˙a t’isfel ta’ pajjiΩna. Investimenti li tefg˙u f’paniku assolut lillOppoΩizzjoni li spiççaw sa˙ansitra ji©©ustifikaw il-kritika tag˙hom lejn dan l-investiment billi qalu li jekk l-Università De Paul tiftah il-bibien tag˙ha f’Wied il-G˙ajn kien ser jispiçça jog˙la l-g˙a©in g˙ar-residenti ta’

Wied il-G˙ajn u l-akkwati!

Però, wie˙ed irid isemmi wkoll li dan il-Gvern ma tax il-©enb lill- Università ta’ Malta, Università li dan il-Gvern wiret bi djun kbar li sa˙ansitra kienet spiççat fi stat tant prekarju li lanqas biss kien fadal kapital sabiex bih jit˙allsu l-letturi tag˙ha! Ûidna l-ba©it globali talUniversità bi €22 miljun matul la˙˙ar ba©it biex illum ila˙˙aq lammont rekord ta’ madwar €70 miljun. Dan minbarra numru ta’ investimenti o˙ra li qed isiru kemm b’fondi Ewropej u kif wkoll b’fondi lokali sabiex tkompli tissa˙˙a˙ l-infrastruttura u tkompli tiΩdied ir-riçerka.

L-MCAST ta˙t attakk!

Skantajt mhux ftit meta smajt lidDeputat Nazzjonalista George Pullicino jitmas˙an fil-Parlament fuq l-istandards edukattivi talMCAST. Attakk feroçi li qed jipperikola l-kredibbiltà ta’ dak li b’sagrifiççju u determinazzjoni rnexxielhom jiksbu eluf ta’ studenti Maltin u G˙awdxin li matul dawn l-a˙˙ar snin attendew f’din l-istituzzjoni edukattiva. Attakk dirett ukoll fuq il-letturi u l-istaff tal-MCAST li b’tant dedikazzjoni u impenn jag˙mlu l-almu tag˙hom kollu sabiex jaraw lill-istudenti tag˙hom jiksbu suççess f’˙ajjithom.

Bil-kritika tieg˙u l-Partit Nazzjonalista spiçça jo˙loq qasma u firda wkoll bejn lUniversità u l-MCAST, Ωew© istituzzjonijiet li sa˙ansitra matul il©img˙a li g˙addiet rajniehom jikkoperaw bejniethom sabiex studenti tal-MCAST li jkunu kisbu Extended Diploma in Health and Social Care llum ser ikunu jistg˙u jkomplu javvanzaw fil-karriera tag˙hom b’kors tal-infermiera fl-Università ta’ Malta. Kooperazzjoni li bil-fatti qed issa˙˙a˙ u mhux iddg˙ajjef dawn l-istituzzjonijiet edukattivi f’pajjiΩna.

Però, l-g˙a©la u l-paniku talPartit Nazzjonalista jo˙ro© aktar çar meta wie˙ed iqis li kienet amministrazzjoni preçedenti fl2012 illi tat lill-MCAST il-fakultà li tag˙mel awtoakkreditazzjoni

fil-livell ta’ korisijiet li toffri. Dan kollu, però, qed isir ta˙t qafas serju u professjonali ta’ quality assurances sabiex il-livell edukattiv jibqa’ dejjem wie˙ed b’sa˙˙tu. Kien g˙alhekk ukoll li din is-sena, g˙all-ewwel darba, sar ukoll studju kkumissjonat min-National Commission for Higher and Further Education flMCAST, l-ITS, kif wkoll flUniversità, sabiex ji©i assigurat li l-livelli u l-istandards edukattivi huma b’sa˙˙ithom fil-korsijiet kollha li qedin ji©u offruti; rapport li mistenni ji©i ppubbilkat matul il-©img˙at li ©ejjin.

G˙alhekk nemmnu li dan lavviΩ legali li ©ie ppublikat mhux ser ikun qed inaqqas illivell tal-ebda istituzzjoni edukattiva, anzi ser ikun qed isa˙˙a˙ il-˙idma tag˙na sabiex nag˙tu kwalità ta’ edukazzjoni a˙jar lill-istudenti tag˙na. Lunika standard li ntmess kien dak li se˙˙ ta˙t amministrazzjoni Nazzjonalista meta ©iet f’Malta istituzzjoni edukattiva li ffrodat mijiet ta’ studenti ming˙ajr ma l-Gvern inteba˙!

L-edukazzjoni m’g˙andhiex tispiçça ballun politiku!

Hemm ˙afna su©©etti li nemmen li Ω-Ωew© partiti jistg˙u jag˙mlu minnhom areni politiçi s˙an ˙afna. Ûgur, però, li l-qasam edukattiv m’g˙andu qatt ji©i trasformat f’wa˙da minn dawn lareni politiçi. Dan g˙amlitu b’sens ta’ serjetà l-OppoΩizzjoni Laburista matul is-snin li g˙addew u hekk g˙andha tag˙mel ukoll illum lOppoΩizzjoni Nazzjonalista!

G˙alina, l-istudenti tal-MCAST g˙andhom l-istess potenzjal u listess drittijiet biex jirnexxu daqskemm g˙andu jkollu kull student ie˙or f’pajjiΩna. Huwa g˙alhekk li l-OppoΩizzjoni filkritika tag˙ha g˙andha tkun ferm aktar infurmata u ma t˙allix l-a©enda ta’ numru ta’ individwi li kapaçi jkollhom interessi personali tispiçça ti©i uΩata sabiex tag˙mel ˙sara lil tant mijiet ta’ studenti li b˙alissa g˙addejjin bl-istudji tag˙hom flistituti kollha tal-MCAST!

GÓandeK liGHter ?

Patri Mario Attard

Il-˙ajja! Dejjem b’xi storja!

Avventura! G˙ax il-˙ajja huma n-nies li jg˙ixuha. Jag˙mluha.

Li jqajmuha mill-qabar tarra©unament uman u jda˙˙luha fir-ra©unament divin!

Mela isimg˙u din! Fix-xitwa kelli ftit ˙in fuq idejja.

G˙alhekk, biex dejjem nobdi lit-tobba li, b’tant im˙abba u dedikazzjoni qeg˙din jie˙du ˙sieb sa˙˙ti, fettilli no˙ro© nimxi. Waqt li kont tiela’ ttelg˙a, niltaqa’ ma ra©el li ja˙dem fit-toroq. Ma indunax li kont patri. G˙ax fuq iççoqqa lbiestlu ©akketta, xalla u barnuΩa sewda tas-suf f’rasi.

Daqskemm kien bard!

X˙in rani pront pront staqsieni: “Sie˙bi! G˙andek xi lighter ?” F’dak il-waqt bdejt nitbissem. “Le ˙abib!” we©ibtu.

Imbag˙ad b˙al qisu ©ieni ˙sieb im©ewna˙ minn fuq ’il fuq. U dlonk g˙edtlu, g˙aliex ˙sibtu li se jtirli: “Imma g˙andi lighter g˙alik ta! Ara! G˙andi lighter li l-qawwa tag˙ha tant kemm hi kbira li tiddi fiddlam.” U, f’dak il-˙in stess, fta˙t il-but ix-xellugi tal©akketta u ˙ri©t palçmina çkejkna bil-Kelma ta’ Alla u

tajthielu. “Bil˙aqq! G˙andi lighter o˙ra!” g˙edtlu malajr malajr g˙ax bΩajt li se ninsa.

Fta˙t naqra l-©akketta, da˙˙alt idi fil-pettolina u tajtu s-santa tal-Kurunella tal-Óniena Divina.

Ir-ra©el tbissem. Intba˙t li ˙a pjaçir. G˙ax minna s-saçerdoti mhux it-talb l-ewwel ˙a©a li tistennew ming˙andna? Wara li tlabt talba mar-ra©el bqajt tiela’ çeklem çeklem it-telg˙a.

U aktar ma l-pass beda jsirli tqil, g˙ax g˙andi l-piΩ u ttelg˙a wieqfa, aktar bdejt ninteba˙ kemm fid-dinja li qeg˙din ng˙ixu fiha g˙andna bΩonn id-dawl. Mhux in-nar tal-lighter li jin˙ela, imma ddawl li ma jintefiex! Ma jnemnimx! Ma jin˙ebiex! Ma jinxteg˙elx biss g˙al xi okkaΩjoni biex imbag˙ad ji©i msakkar bil-©iri ©ewwa. Li ma jmurx idejjaq lil xi ˙add! Le ˙bieb!

G˙andna bΩonn id-dawl ta’ xi ˙add. Xi ˙add li, ming˙ajr ˙add ma qabbdu, g˙ax ma kienx hemm bΩonn li xi ˙add iqabbdu, qal g˙ax hu Alla: “Jiena d-dawl tad-dinja. Min ji©i warajja ma jimxix fid-dlam, iΩda jkollu d-dawl tal-˙ajja”

(Ìw 8:12). Fl-istess vers ta’ San Ìwann hemm fraΩi li tant tag˙milli kura©© f’˙ajti! “Mill©did Ìesù qabad ikellimhom u jg˙idilhom” (Ìw 8:12). Mill©did! G˙ax Ìesù jibqa’ jkellimna. Jurina. Idawlilna ˙ajjitna li ©ieli tkun fid-dlam. Aktar u aktar meta jibda’ jinbet il˙axix ˙aΩin tal-g˙ira. Talmibeg˙da. U dik il-werqa seksik fuq il-proxxmu!

Ma jimpurtax! La issa indunajt ˙a ner©a’ lura! Óa mmur g˙and Missieri u nitolbu ma˙fra. Óa ner©a’ nit˙abbeb mieg˙u. U l-Missier mhux se joqg˙od ifakkarni fil-˙aΩen li g˙amilt tafux!

B˙alma nag˙mlu a˙na meta jkollna xi ng˙idu ma’ xulxin u naqilg˙u l-˙ama kollu tal-passat! Le! IlMulej jag˙tina mill-©did iddawl. Lil ibnu Ìesù Kristu! Óa nibdew, iva, ng˙idu dik ilkelma ta’ ©id, b˙alu. Na˙fru, b˙alu. Nag˙dru, b˙alu. In©ibu l-paçi, b˙alu. Nift˙u g˙ajnejn min jiΩbalja g˙ax irridulu l-©id, b˙alu. Na˙arbu l-˙aΩen, b˙alu. Inkunu ©eneruΩi, b˙alu. Ma ni©©udikaw lil ˙add, b˙alu. It-tajjeb insej˙ulu tajjeb u l-˙aΩin insej˙ulu

˙aΩin, b˙alu. In˙obbu l-midneb u nobog˙du d-dnub, b˙alu. Inkunu d-dawl. Inkunu hu!

Din mhix prietka li traqqdek.

Jew li ©©ieg˙lek tie˙u nag˙sa wara l-kolonna. Inkella to˙ro©, inkiss inkiss il-mowbajl u tixeg˙lu 3G u toqg˙od tiççekkja r-riΩultati tal-futbol waqt li l-qassis, skont int, ikun qed jeqred kemm jifla˙ minn fuq l-altar. I©ri jispiçça! Din hija realtà! Jew jien ta’ Ìesù Kristu. Mela tad-dawl. Inkella tad-dlam. Mela ta’ dak talinfern! Óa nfakkrek ˙a©a sie˙bi! Iddawl dejjem reba˙! U int ma tinteba˙x li f’çappa dlam hija dik in-nitfa’ dawl li tibqa’ tidher? Mela sewwa tg˙id ilBibbja: “Id-dawl jiddi fid-dlam, imma d-dlam ma g˙elbux” (Ìw 1:5). U la hu hekk mhux aktar importanti jekk il-kelma jag˙tihielix wie˙ed b’libsa twila jew wa˙da liebsa naqra qasira. Il-Kelma ta’ Alla, Kelma ta’ Alla tibqa’! U t-talb, talb jibqa’! Anke dak tas-santi!

Mela aqra l-Kelma ta’ Alla! U ibqa’ itlob ukoll bit-talb tassanti! Basta b’fidi!

EDITORJAL kÓ

26|07|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com INDIRIZZ POSTALI ÌURNALISTI REkLAmI ImPAÌNAR U DISINN

Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717 Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

EDITORJAL

EJJEW NAGÓRFU LILNA NFUSNA L-ekonomija sejra tajjeb. Sejra tajjeb minkejja l-kriΩijiet li g˙addejja minnhom lUnjoni Ewropea. Qeg˙din ng˙idu dan g˙ax kien jing˙ad li Gvern Laburista tmur bilfors tajjeb g˙ax huwa xxurtjat. Kienu jg˙idu li sakemm ikun fil-Gvern lekonomija Ewropea tkun irpiljat u g˙alhekk pajjiΩna jgawdi.

Dan mhux minnu sa çertu punt. Mhux minnu fejn tid˙ol ekonomija Ewropea. MillkriΩi Griega ˙afna mill-pajjiΩi Erwropej qed ikollhom isofru l-konsegwenzi. IΩda f’Malta lekonomija ma sofrietx.

G˙adhom kemm ˙ar©u çifri li juru li, ipparagunat massena l-o˙ra, b˙al daΩ-Ωmien sena l-qg˙ad naqas b’1,200!

Mhux çifra Ωg˙ira.

Il-qg˙ad, kien jg˙id Duminku Mintoff, huwa l-kejl li bih tie˙u t-temperatura ekonomika tal-pajjiΩ. Anqas ma jkun il-qg˙ad, is˙a˙ lekonomija. Kull min g˙andu naqra ta’ negozju jg˙idlek li sejjer tajjeb. Jekk trid tixtri air conditioner jg˙idulek li out of stock . Qabel il-mediçini kienu jkunu hekk. Dan ji©ri peress li ra˙as il-prezz talener©ija li kellu effett meraviljuΩ fuq l-ekonomija in©enerali. A˙seb u ara x’ser ji©ri jekk dan il-pro©ett jitwettaq kif ippjanat sa elezzjoni o˙ra.

IΩda minkejja li sejrin tajjeb hemm Ωew© fatturi li kultant itappnu dan kollu. Hemm ilfattur Mexxejja Nazzjonalisti li lesti jag˙mlu minn kollox kemm f’Malta u kif ukoll barra minnha, biex dan ilprogress jieqaf. Hemm ukoll parti mill-amministrazzjoni preΩenti, li minn Ωmien g˙al Ωmien tibg˙at messa©©i ˙Ωiena, messa©©i li b’daqsxejn sagrifiççju jistg˙u jkunu evitati.

Il-fattur Mexxejja Nazzjonalisti huwa evidenti.

Ma hemmx tentufa mag˙ha u ma hemmx membru filKabinett li ma jippruvawx jaqbdu mieg˙u. L-iskop huwa doppju. L-ewwel wie˙ed biex itellfu millmomentum ekonomiku, li mhux jirnexxilhom. It-tieni wie˙ed li jnessu u jordmu nnuqqasijiet kbar tag˙hom, li l-effetti tag˙hom g˙adna n˙ossuhom sal-lum. Ikollna ng˙idu li minn dan l-aspett qieg˙ed jirnexxilhom.

Dak li ©ara fl-Isptar Mater Dei, dak li kien qieg˙ed ji©ri G˙awdex, dak li kien qieg˙ed ji©ri fl-Eenemalta, dak li kien qieg˙ed ji©ri filGozo Channel, dak li kien qieg˙ed ji©ri kull fejn taw daqsxejn konkos, dan u aktar irnexxielhom inessuh. Il-kriti-

ka li jag˙mlu lill-Gvern, li ˙afna minnha mhix ©ustifikata, bil-g˙ajnuna tar-re©iment ta’ ‘opinjonisti’, kwaΩi jirnexxilhom jikkonvinçu li waslet l-a˙˙ar tad-dinja.

IΩda mbag˙ad hemm fattur ie˙or. Ma rridux inkunu a˙na li nag˙tuhom il-balla talkanun u li jisparaw bih lejna.

F’dinja fejn b’daqsxejn ta’ mowbajl fi ftit sekondi ssir taf, mhux Malta iΩda d-dinja kollha x’qeg˙din nag˙mlu, dak li ordinarjament konna nag˙mlu lbiera˙ u li fih innifsu ma fih xejn ˙aΩin, xorta wa˙da ma nistg˙ux nag˙mluh illum. Id-dinja talpolitiçi, uffiçjali pubbliçi u persuni o˙ra li jokkupaw karigi li g˙andhom importanza pubbika, g˙andhom joqog˙du b’seba’ g˙ajnejn g˙al kull pass li jag˙mlu.

Il-parir mhux li jag˙mluh bil-mo˙bi, iΩda li ma jag˙mluhx. Óafna drabi lopinjoni pubblika hija mibnija fuq il-perçezzjoni li jie˙u jew jing˙ata l-pubbliku. Laktar ©est innoçenti li konna nag˙mlu l-biera˙, jekk nibqg˙u nag˙mluh, g˙alkemm xorta g˙adu innoçenti, irridu noqog˙du lura milli nag˙mluh. Issiner©ija ta’ deçiΩjonjiet importanti fl-amministrazzjoni pubblika, anke jekk ikunu deçiΩjonijiet li huma indaf u b’intenzjoni tajba, g˙andha dejjem tkun effettiva. L-aktar mossa innoçenti, jekk ma tkunx mag˙rufa minn min g˙andha tkun mag˙rufa u minn min g˙andu jkun jaf x’ser ji©ri, tista’ titfa’ dell ikrah fuq loperat kollu tal-Gvern.

Kull min qieg˙ed jerfa’ piΩ pubbliku importanti ma jibqax bniedem ordinarju.

G˙alhekk, dawn ix-xorta ta’ nies iridu jifhmu li ma jistg˙ux ikomplu jag˙mlu dak li ordinarjament kienu jag˙mlu qabel ma da˙lu f’kariga importanti.

Kuntrarjament g˙allimpressjoni ©enerali tan-nies u anke ta’ xi politiçi, il-politika ma ©©ibx biss privile©©i,

iΩda ˙afna aktar sagrifiççji.

Minbarra dan ma nistg˙ux

ma nosservawx l-uΩu ˙aΩin tal-midja soçjali. Ritratti ta’ parties, kummenti barra minn lokhom, dikjarazzjonijiet bla sens, parteçipazzjoni f’kontroversji li ma jkunux jixirqu lil min ikun f’kariga pubblika, referenzi g˙all-˙ajja privata, u ˙afna vavati o˙rajn ma g˙andhom qatt isiru. Jekk huma ta’ gratifikazzjoni g˙al min jag˙milhom, huma wkoll sors ta’ imbarrazzament g˙all-amministrazzjoni.

Min mhux qieg˙ed jifhem dan kollu, mhux jifhem ˙a©a importanti: li l-korrettezza politika mhux biss trid issir iΩda trid tidher li qed issir.

14 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ ittri

SuÇÇeSS jew Le fL-ajru u fiL-Lvant nofSani Sur Editur, Kien interessanti s-Seminar li sar il-Ìimg˙a 10 ta’ Lulju tard waranofsinhar u kmieni filg˙axija miç-Chamber of Commerce, Enterprise & Industry bil-koperazzjoni talMinisteru tal-Affarijiet Barranin. Min˙abba ç-çokon ta’ pajjiΩna, g˙andna l-vanta©© li l-ministri, ambaxxaturi, konsli u uffiçjali o˙ra huma iΩjed aççessibbli. Din l-attività wriet g˙al darb’o˙ra l-impenn talMalta Chamber, bit-tmexxija tal-Kap EΩekuttiv is-Sur Anton Borg, biex tippromovi nnegozju lejn l-artijiet ©irien tag˙na fejn, minkejja d-diffikultajiet, hemm ukoll lopportunitajiet u l-Maltin huma fdati. Fil-konkluΩjoni tas-seminar g˙amel diskors ilMinistru g˙all-Affarijiet Barranin Dr George Vella li ta g˙add ta’ punti li ta’ min wie˙ed jirrifletti dwarhom.

Is-seminar, kif kien xieraq,

beda b’introduzzjoni mis-Sur Anton Borg, ladarba kien ‘ home ’. Bejn diskors u ie˙or il-moderatur kellu biçça xog˙ol mhux façli u delikata li fiha rnexxielu jΩomm madwar seba’ kelliema (ambaxxaturi u konsli) biex jimxu mal˙in sabiex is-seminar ma jtawwalx ladarba sar ilÌimg˙a. Seminar li ffoka fuq il-Lvant Nofsani u n-Nord Afrika ta’ Fuq na˙seb li kien wie˙ed ambizzjuΩ.

Kif semma l-Ministru g˙allAffarijiet Barranin George Vella, il-Malta Chamber fi ˙danu g˙andu kunsill g˙allAfrika ta’ Fuq u ie˙or g˙alLvant Nofsani, li juri l-importanza li ting˙ata din in-na˙a tad-dinja barra mill-Unjoni Ewropea. Il-lista ta’ kelliema kienet numeruΩa u forsi ssu©©ett darb’o˙ra jista’ ji©i ttrattat f’darbtejn, skont irre©jun, u b’hekk ikun possibbli ti©i kkunsidrata l-inkluΩjoni ta’ kelliema fuq pajjiΩi o˙ra

tal-Lvant Nofsani li ma kinux preΩenti. Fi ˙siebi ji©uni pajjiΩi b˙at-Turkija, IΩrael, ilÌordan, il-Libanu u lPalestina.

Ng˙id dan g˙ax aktarx li re©junji partikolari joffru opportunitajiet partikolari.

PereΩempju, sa ftit ilu kumpaniji tal-lo©istika Torok kienu qed juΩaw il-port Lhudi ta’ Haifa biex iwasslu madwar 50 trakk fil-©img˙a fi triqthom lejn pajjiΩi G˙arab peress li rrotta mis-Sirja m’g˙adhiex vijabbli min˙abba l-gwerra çivili. Dan l-arran©ament bejn negozjanti privati wera g˙al darb’o˙ra kif, minkejja nnuqqas ta’ ftehim fuq livell politiku bejn il-pajjiΩi, in-nies tan-negozju kapaçi jkunu strumentali biex jibnu pontijiet ta’ kuntatt. Hawnhekk na˙seb li ta’ min jistudja l-promozzjoni ta’ iΩjed ‘demokrazija kapitali’ permezz ta’ parteçipazzjoni flistock exchanges. Hi sfortuna, pereΩempju, li lejlet li kellu

jkun varat l- istock exchange fil-Libja nqala’ tant inkwiet li waqqaf dan l-iΩvilupp ˙esrem.

Il-paçi tkun ferm iΩjed possibbli kieku dawk li b˙alissa huma tant ’il bog˙od filfehmiet minn xulxin jid˙lu g˙al pro©etti b’ishma, anke jekk mhux ugwali, li minnhom igawdu t-tnejn. Lisforzi g˙all-paçi fuq livell politiku huma importanti iΩda we˙idhom mhux dejjem i©ibu r-riΩultati u tajjeb kieku jsir iΩjed sforz biex g˙an-negozju li jag˙ti servizz lill-popli li bilkonflit jaqg˙u lura ˙dejn popli o˙ra. Anke fil-Libanu hemm potenzjal kbir, li kieku ti©i m˙addma iΩjed ‘id-demokrazija tal-kapital’ isiru passi ’l quddiem biex il-pajjiΩ ma j˙allix fil-limbu setturi li jistg˙u j©ibu tant ©id lil dan il-pajjiΩ li waqa’ lura. PereΩempju, ilLibanu g˙andu g˙axar blokki tul il-kosta ta’ tfittix g˙all-gass naturali ta˙t qieg˙ il-ba˙ar u s’issa g˙ad baqa’ li jg˙addu

Ωew© digrieti mill-Parlament qabel ikun jista’ jinbeda xxog˙ol. Diffikultà li tista’ tinbidel f’opportunità g˙all-operaturi Maltin attrezzati li jag˙tu servizzi lil dan is-settur. Waqt li bla dubju, bil-fondi li huma destinati lejn il-Palestina, hemm ukoll opportunitajiet fil-kostruzzjoni, fl-edukazzjoni u min jaf f’kemm-il qasam ie˙or.

Però, inutli li jsiru sforzi, li ta’ min ifa˙˙arhom, millMinisteru g˙all-Affarijiet Barranin u mis-CCEl jekk dawk li l-iΩjed jista’ jkollom profitt ma’ jibg˙atu lil ˙add biex jattendi. Per eΩempju f’aktar minn diskors wie˙ed isemmew id-diffikultajiet u larran©amenti li hemm b˙alissa rigward konnettività biex wie˙ed imur il-Golf G˙arbi.

Kellu jkun bniedem barrani li, wara li ssemmew it-Turkish Airlines u l-Emirates, staqsa jekk kienx hemm xi vanta©© g˙al vja©©ar lejn il-Golf bilftehim ta’ dan l-a˙˙ar bejn lAirmalta u l-KLM. Aktar u aktar, biex jinkisbu çertu viΩi, hemm il-˙tie©a ta’ waqfa f’Ruma? Dan fakkarni li r-rappreΩentanti, sew tat-Turkish Airlines kif ukoll tal-Emirates f’pajjiΩna, kemm jistinkaw biex jiksbu negozju ©did. IrrappreΩentanti tal-Emirates spiss jibag˙tu mail shoots f’kull dar f’Malta u G˙awdex, barra billboards kbar f’toroq prominenti qrib il-kapitali.

Mill-banda l-o˙ra, ir-rappreΩentanti tat-Turkish Airlines kienu evidenti ˙afna ftit xhur ilu meta l-istess Chamber kien organizza seminar b˙al dan iffukat fuq itTurkija, li g˙alih kien attenda l-Ministru tal-Ekonomija u SMEs, l-Avukat Cardona, u lMinistru Torka mhux residenti Malta.

Na˙seb f’seminars b˙al dan, barra l-informazzjoni, ng˙id g˙alija, insib utli nisma’ ideat li jo˙or©u minn parteçipanti privati g˙ax, biex tie˙u stampa kemm jista’ jkun s˙i˙a, ma tistax tibqa’ fuq sorsi uffiçjali biss, iΩda tajjeb tisma’ l-esperjenzi ta’ min ikun ilu mid˙la tal-pajjiΩ jew pajjiΩi. Seminars b˙al dan huma wkoll utli g˙ax jipprovdu spazju fejn dawk interessati jiltaqg˙u ma’ o˙rajn bl-istess interess b’possibbiltà akbar li jissawru pro©etti bi s˙ab peress li, rigward l-iskala, hawn Malta pjuttost Ωg˙ar. Minn seminars b˙al dan tinduna li kienu imprendituri Maltin g˙aqlin li g˙amlu suççess, iΩda wkoll li, minkejja l-isforzi li jsiru biex fil-qasam edukattiv iΩΩg˙aΩag˙ ji©u inkora©©iti jid˙lu g˙an-negozju, issib li ftit li xejn minnhom jersqu biex jie˙du dawn l-opportunitajiet ta’ negozju ma’ barra.

Minflok tinduna li, billi artna membru tal-Unjoni Ewropea, xejn mhuwa jΩomm Ewropej o˙ra li juΩaw lil Malta b˙ala tar©a g˙as-swieq tal-Afrika ta’ Fuq u l-Lvant Nofsani, blakbar ammont ta’ valur miΩjud aktarx i˙alli lil xtutna!

J. BONETT BALZAN, IL-BALLUTA

ittri kÓ

26|07|2015 15

kullhadd.com

Çrieki aljeni fiÇ-Çivil Sur Editur, Min jaf kemm hawn çrieki ta’ spjunagg fiç-Çivil b˙al dak li nkixef s’issa, li kien jg˙addi informazzjoni sensittiva taddipartimenti tal-ekonomija lillPN. L-uffiçjali çivili membri taç-çirku kienu jiltaqg˙u fiddar çentrali tal-PN, kienu jikkumbinaw l-informazzjoni mill-Bank Çentrali, mill-MFSA u mill-NSO, u jimmanipulaw rapport qarrieqi kontra lGvern, li jing˙ata mill-ewwel lill-midja alleata tag˙hom, waqt li l-PN imur jiddandan b’diskorsi infondati filParlament u f’laqg˙at mas-segwaçi.

Il-membri ta’ dan iç-çirku ma kinux jist˙u jiksru l-©urament tal-˙atra çivili tag˙hom u jag˙mlu ˙sara lill-Gvern u jqarrqu bin-nies biex jaqdu mill-koxxa lix-shadow minister ikkonçernat u lill-Kap talOppoΩizzjoni fil-missjoni tag˙hom kontra l-PL akkost ta’ kollox. B’dan ir-ri˙ fil-qala’ lPN sar isejja˙ konferenzi stampi aktar minn qatt qabel, u fuq kull fettuqa. Id-deputati, speçjalment il-kapo, saru jitkellmu fil-Parlament u malmidja b’çerta arja, li ta˙sibhom li qed jiggvernaw huma.

L-OppoΩizzjoni Nazzjonalista kienet komda ˙afna b’dik ilprattika li kienet tag˙tiha vanta©© tattiku in©ust fuq ittmexxija tal-Gvern fil-qasam ekonomiku, u f’kull settur ie˙or fejn jista’ g˙andha çrieki simili ta’ spjuna©©. F’dawn iççirkustanzi, il-mijiet ta’ partitarji mag˙Ωulin li kienu impjegati fiç-çivil fil-25 sena ta’ gvernijiet Nazzjonalisti, bilfors i˙assbuna li dawk iç-çrieki huma mhux biss possibbiltà, imma wkoll attwalità fisservizz pubbliku tag˙na.

Ma nlumx lil min jissuspetta li tista’ teΩisti xi prattika fuq listess linji fis-settur tal-artijiet, fejn ix-shadow minister jidher li qed ikun mg˙arraf b’kollox aktar malajr minn meta kien

Xitwa demografika Sur Editur, X’differenza! It-Tabib Deo Debattista, Membru Parlamentari Laburista, isejja˙ biex titwaqqaf klinika kontra labort (The Times 25/2/2015) u uffiçjal taΩ-Ûg˙aΩag˙ Nazzjonalisti jg˙id li je˙tie© li jidda˙˙al l-abort fil-pajjiΩ!

Kellhomx ra©un l-elettorat flelezzjoni ©enerali li g˙addiet?

Jew inΩommu l-prinçipju li l˙ajja tal-bniedem tibda mit-tnissil, jew ma nistmawx lil bniedem dg˙ajjef u li m’g˙andux vuçi. Nisa bi tqala li jkunu jinsabu f’diffikultà min jg˙inhom je˙tie©u u mhux min ikompli jag˙tihom majnata. Barra minn hekk, il-pajjiΩ, min˙abba ttnaqqis fir-rata ta’ twelid li tista’ tipperikola fost l-o˙rajn ilprovediment tal-pensjonijiet fil©ejjieni kif ukoll is-servizzi soçjali, iΩjed nies Maltin je˙tie© u mhux li naslu f’punt fejn inkunu rridu nimpurtaw il-˙addiema min˙abba xitwa demografika.

FLOATER, L-IMSIDA

fil-Gvern.

Ma nag˙tix tort lil min ja˙seb li l-istess g˙emil klandestin jinsab ukoll fis-settur tassa˙˙a, fejn il-PN jidher li g˙andu setg˙a li jΩomm mo˙bija sewwa çerta informazzjoni li tista’ tinkrimina xi Nazzjonalisti b’konnessjoni mal-bini tal-Isptar Mater Dei. Ma nid˙akx b’min jemmen li sakemm iddg˙ajfet l-influwenza li kellu sa ftit ilu flAirmalta, il-PN kien moqdi blistess mod f’dik l-azjenda. Listess jista’ jing˙ad rigward lEnemalta, fejn il-PN kien jiddiletta b’informazzjoni minn ras il-g˙ajn, li issa tidher li nixfitlu.

Fis-settur tal-politika barranija l-Gvern kellu jiddedika ˙afna ener©ija biex jiddefendi r-reputazzjoni tieg˙u u talpajjiΩ mill-˙sara li g˙al xi

Ωmien kienet qed issir minn ta˙t minn xi sorsi fiç-çivil qrib l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista.

Mill-esperjenzi tal-pubbliku fl-uffiçini governattivi, nafu li çerti impjegati çivili jfixklu lillGvern kuljum billi ma jaqdux lill-klijenti biex ikollna t-tgergir fil-pajjiΩ. Mela g˙andna ˙jiel imma ma nafux kemm hawn uffiçjali ja˙dmu kontra linteressi nazzjonali, u o˙rajn li ja˙lu l-ener©ija jiddefendu lamministrazzjoni minn dik il˙sara. Ji©ifieri, hemm parti miç-çivil tipproduçi b’rata mnaqqsa, u parti o˙ra tag˙ti kontribut kontroproduttiv u distruttiv. Daqstant qed jintilef mir-rata tal-progress li ˙iere© g˙as-soçjetà mill-politika progressiva tal-Gvern preΩenti.

MICHAEL, BIRKIRKARA

16 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ tA’ bARRA

LURA GÓAN-NORMAL? tmexxija stabbli u g˙alhekk kien bi˙siebu jappo©©a lill-Gvern.

LIAM GAUCI

liam@kullhadd.com

Sinjali kontrastanti Nhar il-Óamis li g˙adda l-Prim Ministru Grieg Alexis Tsipras rnexxielu jikseb lappo©© parlamentari neçessarju biex jintroduçi serje twila ta’ riformi fis-sistema bankarja, kif ukoll dik ©udizzjarja.

Dawn ir-riformi, flimkien ma’ dawk li ©ew introdotti l-©img˙a l-o˙ra, wittew it-triq g˙all-bidu tan-negozjati malUnjoni Ewropea biex il-Greçja ting˙ata t-tielet bailout tag˙ha. In-negozjati mistennijin li jintemmu tal-20 ta’ Awwissu u g˙andhom jag˙tu aççess g˙al €86 biljun f’fondi ta’ emer©enza lill-Griegi.

ReΩistenza G˙al darb’o˙ra, Tsipras kellu missjoni diffiçli quddiemu biex jikkonvinçi lillmembri parlamentari tal-partit tieg˙u biex jappo©©aw dawn il-miΩuri. Dan g˙ax bosta minnhom huma tal-fehma li r-riformi imposti mill-Unjoni Ewropea huma ibsin wisq fil-konfront ta’ pajjiΩhom u se jag˙mlu ˙sara kbira lillekonomija Griega.

Tsipras, però, minkejja li qabel mag˙hom, ammetta wkoll illi l-Greçja m’g˙andha l-ebda g˙aΩla ˙lief li timxi ’l quddiem bir-riformi. Dan g˙ax huwa jemmen li l-alternattiva hija kollass ekonomiku li jkollu effett devastanti fuq il-kwalità tal-˙ajja taç-çittadini Griegi.

Madankollu, g˙ad hemm diversi Griegi li mhumiex tal-istess opinjoni ta’ Tsipras; fatt li deher çar mill-protesti pubbliçi li se˙˙ew madwar it-toroq ta’ Ateni hekk kif kienu qeg˙din ji©u diskussi r-riformi.

Dawn il-protesti, però, ma kellhomx

il-˙e©©a li kellhom dawk tax-xhur li g˙addew. G˙aldaqstant, jidher li r-rabja tal-Griegi ˙alliet post g˙ar-rassenjazzjoni hekk kif b˙alissa l-partiti politiçi ma©©uri kollha tal-Greçja huma favur irriformi mitluba mill-Unjoni Ewropea.

Elezzjoni bikrija?

Il-kriΩi ta’ fiduçja f’Tsipras li dehret f’dawn l-a˙˙ar ©imag˙tejn kompliet iΩΩid l-ispekulazzjoni li l-Prim Ministru Grieg jaf ikollu jg˙ajjat elezzjoni bikrija sa Ottubru. Minkejja li din il-possibbiltà tidher li hija kbira, ta’ min jinnota li lappo©© g˙al Tsipras fi ˙dan il-koalizzjoni tal-Gvern Ωdiedet xi ftit mill-

©img˙a l-o˙ra ’l hawn.

Dan hekk kif kienu biss 31 deputat tal-Gvern illi vvutaw kontra r-riformi ta’ din il-©img˙a, ikkumparati mad-39 li vvutaw kontra dawk tal-©img˙a l-o˙ra.

Bosta minn dawn ir-ribelli jag˙mlu parti mill-grupp fi ˙dan is-Syriza, mag˙ruf b˙ala l-Left Platform, li huwa mag˙mul mill-aktar elementi radikali ta’ dan ilpartit.

Fost il-membri parlamentari li bidlu lvot tag˙hom matul dawn l-a˙˙ar jiem kien hemm l-eks-Ministru g˙all-Finanzi Yanis Varoufakis. Wara l-vot, huwa spjega li huwa g˙adu jemmen li l-pjan tal-kredituri se jfalli, però huwa sostna li b˙alissa l-pajjiΩ g˙andu bΩonn ta’

F’dan l-istadju g˙adu kmieni wisq biex wie˙ed jasal g˙al konkluΩjoni dwar leffett li se jkollu l-bailout il-©did fuq lekonomija Griega. Sadanittant, grazzi g˙all-˙effa li biha l-Gvern qieg˙ed jg˙addi l-pakketti ta’ riformi, huwa rnexxielu jikseb il-bridge loan li kellu bΩonn biex i˙allas il-kontijiet pendenti mal-Bank Çentrali Ewropew u l-Fond Monetarju Internazzjonali. Bejniethom, dawn il-kontijiet kienu jammontaw g˙al ftit aktar minn €7 biljuni.

Dan il-pass ’il quddiem wassal g˙al xi ftit tal-ottimiΩmu dwar il-prospettivi talGreçja li kien rifless fil-fatt li Standard and Poor’s g˙ollew il-credit rating ta’ dan il-pajjiΩ b’Ωew© livelli, ji©ifieri minn CCC- g˙al CCC+. Barra minn hekk, ilbanek Griegi re©g˙u bdew jift˙u b’mod normali mit-Tnejn li g˙adda, minkejja li l-klijenti g˙ad g˙andhom limitu ta’ kemm jistg˙u ji©bdu flus mill-kontijiet bankarji tag˙hom.

Madankollu, is-sinjali ma kinux kollha poΩittivi. Il-Foundation for Economic & Industrial Research (IOBE), grupp ta’ riçerka ekonomika Grieg, ˙abbar li lGreçja ma tistax tevita riçessjoni o˙ra, minkejja l-g˙ajnuna internazzjonali li se tirçievi. G˙aldaqstant, l-istess grupp abbanduna l-istima ori©inali ta’ tkabbir ta’ 1% li kellu g˙all-Greçja din is-sena u a©©ornaha g˙al wa˙da ta’ bejn -2% u 2.5%.

Skont dan il-grupp, ir-riçessjoni g˙andha testendi ru˙ha g˙all-2016 meta jistg˙u jibdew jidhru l-ewwel sinjali ta’ rkupru lejn l-a˙˙ar tas-sena.

ta’ Barra KÓ

kullhadd.com

26|07|2015 17

MINN MaDWar ID-DINJa KErrY JIDDEFENDI L-QBIL MaL-IraN

tOgÓLa L-EtÀ taÛ-ÛWIEÌ FI SPaNJa

Fid-dawl ta’ kritika ˙arxa fuq il-qbil nukleari mal-Iran, is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry ddefenda dan il-ftehim u sostna li l-possibbiltà ta’ qbil a˙jar kienet biss fantasija. “A˙na tlaqna bit-tir li n˙ottu l-abbiltà tal-Iran li jibni arma nukleari, u dan ksibnieh.”

B’dan il-qbil l-Iran inaqqas sostanzjalment il-possibbiltà li jibni armi nukleari, fejn fost o˙rajn irid inaqqas il-˙aΩna tal-uranju b’98%. Min-na˙a tag˙ha lAmerika tne˙˙i s-sanzjonijiet imposti fuq l-Iran. Madanakollu, dan il-qbil g˙adu jrid ji©i approvat mill-Kungress Amerikan fi Ωmien 60 jum, u sadanittant Obama ma jistax imiss is-sanzjonijiet li g˙adhom imposti.

Sal-©img˙a li g˙addiet iΩ-Ωg˙aΩag˙ fi Spanja setg˙u jiΩΩew©u ta’ 14-il sena bilpermess ta’ m˙allef. Din kienet l-iktar età taΩ-Ωwie© baxxa fl-Ewropa. IΩda issa l-Ispanjoli g˙ollew l-età permessibbli g˙aΩ-Ωwie© g˙al 16-il sena. Din il-li©i g˙addiet wara li ftit tax-xhur ilu l-età tal-kunsens sesswali g˙oliet minn 13-il sena g˙al 16-il sena, biex issa dawn it-tnejn huma konsistenti.

Dawn id-deçiΩjonijiet intlaqg˙u tajjeb mill-Unicef u l-g˙aqdiet g˙all-˙arsien tat-tfal fi Spajna. Minkejja li bejn l-2000 u l-2014 kien hemm biss 365 Ωwie© ta’ Ωg˙aΩag˙ ta˙t is-16-il sena, fis-snin disg˙in kien hemm iktar minn 2,600 Ωwie© ta’ din ix-xorta.

IL-UE BI LMENt KONtra SKY tV

It-tOrOK JattaKKaW LILL-IS MILL-aJrU

Il-Kummissjoni Ewropea ˙ar©et ilment formali fil-konfront ta’ Sky TV u diversi studios kbar ta’ Hollywood, inkluΩ Disney u 20th Century Fox. Il-Kummissjoni qed tg˙id li dawn il-kumpaniji qed jiksru l-li©ijiet tal-kompetizzjoni tal-Unjoni Ewropea meta jag˙tu esklussività lil pajjiΩi partikolari fl-Ewropa.

Il-Kummissarju Ewropew Margrethe Vestager qalet hekk il-kumpaniji jda˙˙lu iktar flus billi jaqsmu l-kontenut tag˙hom fuq it-televiΩjoni jew l-internet. “Ilkonsumaturi Ewropej iridu jaraw l-istazzjonijiet im˙allsa tat-televiΩjoni talg˙aΩla tag˙hom, irrilevanti minn fejn jg˙ixu jew jivvja©©aw fl-Unjoni Ewropea.”

G˙all-ewwel darba minn meta l-Istat IΩlamiku beda l-avvanzi tieg˙u fis-Sirja u fl-Iraq, il-militar Tork attakka mill-ajru militanti ta’ dan il-grupp terroristiku fisSirja. Skont ma rrappurtaw sezzjonijiet tal-midja, jidher ukoll li l-Amerika la˙qet ftehim mat-Turkija biex tuΩa il-mitjar ta’ Incilrik sabiex tintensfika l-offensiva kontra l-IS. Il-Gvern Tork ˙a dawn id-deçiΩjonijiet wara li fil-jiem preçedenti kienet Ωdiedet il-vjolenza minn membri tal-IS qrib il-fruntiera tas-Sirja. Din l-operazzjoni mill-ajru kienet akkumpanjata wkoll b’rejds fuq l-art mill-pulizija, li arrestaw iktar minn 250 persuna li kellhom rabtiet mal-IS.

gÓaJNUNa LIL BOKO ÓaraM?

traÌEDJa OÓra FIL-MEDItErraN

Il-President Ni©erjan Muhammadu Buhari akkuΩa lill-Gvern Amerikan li qed jassisti lill-grupp terroristiku Boko Óaram meta jibqa’ jirrifjuta li jag˙ti l-armi lillGvern Ni©erjan.

Li©i Amerikana tipprojbixxi li l-pajjiΩ ibig˙ armi lil dawk il-pajjiΩi li jkollhom rekord ˙aΩin ta’ drittijiet umani, u proprju x-xahar li g˙adda Amnesty International qalet li madwar 8,000 ra©el u tifel kienu mietu fil-kustodja tal-militar Ni©erjan, li kien qed iΩommhom fuq suspetti ta’ terroriΩmu.

Min-na˙a tag˙hom, il-Boko Óaram huwa stmat li qatlu madwar 10,000 persuna filwaqt li serqu mijiet ta’ nisa u tfajliet f’madwar ˙ames snin.

Madwar 40 immigrant Afrikan, inkluΩ tfal, huwa ma˙sub li tilfu ˙ajjithom meta g˙erqu qrib il-Libja. Skont informazzjoni li rçevew in-Nazzjonijiet Uniti (UN) jirriΩulta li kien hemm madwar 120 persuna fuq id-dg˙ajsa li g˙erqet. Minn dawn ©ew salvati inqas minn 90, li ttie˙du lejn l-Italja.

Il-UN qalet li din is-sena di©à mietu madwar 1,800 persuna waqt li kienu qed jippruvaw jaqsmu l-Mediterran mill-Afrika ta’ Fuq. Dan huwa g˙oxrin darba iktar minn dawk li mietu s-sena l-o˙ra. L-ag˙ar tra©edja kienet dik li se˙˙et f’April, u li fiha g˙erqu madwar 800 persuna f’daqqa. B’kollox din is-sena kien hemm madwar 60,000 persuna li ppruvaw jaqsmu l-Mediterran.

18 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ MIll-IstORja

Il-Battalja ta’ Buena VIsta LIAM GAUCI liam@kullhadd.com

Óafna nies jafu b’battalji b˙al dawk ta’ Alezja, Waterloo, Stalingrad, u o˙rajn li kienu deçiΩivi fl-istorja tad-dinja, jew g˙all-inqas id-dinja mag˙rufa sa dak iΩ-Ωmien. Madankollu, hemm bosta o˙rajn li kienu importanti daqshom u li, però, spiççaw midfunin fil-kotba talistorja u ’l bog˙od mill-memorja kollettiva.

Wa˙da minn dawn il-battalji kienet dik ta’ Buena Vista li se˙˙et fit-22 u t-23 ta’ Frar 1847, f’Puerto de la Angostura, fl-istat Messikan ta’ Coahuila.

Din il-battalja saret fit-tieni sena tal-gwerra bejn l-Istati Uniti u l-Messiku li bdiet fil-25 ta’ April 1846 u ntemmet fit-2 ta’ Frar 1848, konflitt li ng˙ata l-isem mhux daqstant fantasjuΩ ta’ ‘The Mexican-American War’.

Konflitt territorjali Il-Ìeneral Antonio Lopez de Santa Anna

Meta l-Istati Uniti ˙adet lindipendenza mir-Renju Unit, it-territorju tag˙ha kien jinsab kollu fuq il-kosta tal-Lvant talAmerika ta’ Fuq. Mill-bidu taleΩistenza tag˙ha, diversi figuri ta’ prominenza fl-Istati Uniti kienu j˙addnu l-idea ta’ ‘Manifest Destiny’, ji©ifieri li lIstati Uniti kienet iddestinata li tie˙u f’idejha t-territorju kollu tal-Amerika ta’ Fuq mill-Oçean Atlantiku sa dak tal-Paçifiku, inkluΩ il-Kanada.

Dan il-˙sieb kien riΩultat talbΩonnijiet ekonomiçi u lpressjoni demografika li kien qieg˙ed jesperjenza l-pajjiΩ minn meta kiseb l-indipendenza tieg˙u. L-ambizzjonijiet tag˙hom eventwalment wassluhom fuq l-g˙atba tat-territorju tal-Messiku li fl-1821 kienet kisbet l-indipendenza tag˙ha minn Spanja.

G˙all-bidu, ir-relazzjoni bejn il-Messiku u l-Istati Uniti kienet xi ftit jew wisq kordjali. Però, id-deçiΩjoni tal-Istat ta’ Texas illi jiddikjara l-indipendenza tieg˙u mill-Messiku fl-1836 u jing˙aqad mal-Istati Uniti fl1845 wassal g˙all-kollass totali tar-relazzjonijiet diplomatiçi bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

Meta bdiet il-gwerra fl-1846, il-Messiku kien pajjiΩ b’˙afna firdiet interni. Dan wassal biex il-pajjiΩ jibda b˙ala monarkija fl-1821; sistema ta’ tmexxija li damet biss sentejn hekk kif fl1823 il-Messiku sar repubblika.

Din it-tranΩizzjoni ma ©abitx l-istabbiltà mixtieqa u s-snin ta’ wara kienu mifnijin b’diversi kolpi ta’ stat. Dawn id-differenzi komplew jippersistu anke wara d-dikjarazzjoni ta’ gwerra kontra l-Istati Uniti.

Ewlieni fost in-nies li gawdew minn dawn il-problemi kien il-Ìeneral Antonio López de Santa Anna. Wara snin ta’ eΩilju, Santa Anna kien intalab jirritorna f’pajjiΩu millgvern biex jorganizza lill-armata wara diversi diΩastri militari li fl-ewwel xhur tal-gwerra wasslu g˙at-telfa ta’ ˙afna mitterritorju Messikan ’il fuq mir-

Rio Grande.

Jag˙Ωel lil Taylor F’temp ta’ ftit ©img˙at, Santa Anna organizza armata ta’ 25,000 u beda tiela’ lejn itTramuntana ta’ pajjiΩu biex jinterçetta armata Amerikana u jikseb reb˙a ta’ presti©ju li tg˙olli l-moral taç-çittadini Messikani.

L-aktar vittma interessanti filviçinanzi tieg˙u kien il-Ìeneral Zachary Taylor. Dan il©eneral kellu relazzjoni ˙aΩina ˙afna mal-President Amerikan ta’ dak iΩ-Ωmien, James K. Polk.

Tant hu hekk, li t-tensjoni ta’ bejniethom wasslet biex Polk jaqsam l-armata ta’ Taylor, illi ori©inarjament kienet ta’ madwar 6,500, fi tnejn, bl-a˙jar elfejn suldat jintbag˙tu g˙and il-Ìeneral Winfield Scott, illi dak iΩ-Ωmien kien qieg˙ed jipprepara g˙al attakk fuq Veracruz. Meta sar jaf b’dan, Santa Anna ddeçieda li javvanza fid-direzzjoni ta’ Taylor, illi kien jinsab qrib il-belt ta’ Santillo.

Fil-©img˙at ta’ manuvri li g˙amel biex iwassal l-armata qrib Santillo, Santa Anna tilef madwar 10,000 mill-25,000 suldat li kellu ta˙t il-kmand tieg˙u. Dan g˙ax bosta suldati mietu b’konsegwenza talkes˙a u n-nuqqas ta’ ikel g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom.

Is-sitwazzjoni kompliet tiggrava fil-21 ta’ Frar, meta lMessikani tilfu wkoll l-element tas-sorpriΩa hekk kif il-1st Texas Rangers, ikkmandati mill-Kaptan Benjamin McCulloch, rawhom joqorbu lejn Santillo. McCulloch ˙ataf lokkaΩjoni biex jie˙u idea tajba tal-kwalità u kwantità tal-forzi Messikani u g˙adda l-informazzjoni minnufih lil Taylor.

Preparamenti Il-Ìeneral Taylor uΩa din linformazzjoni biex iqassam il-

forzi tieg˙u bl-a˙jar mod possibbli f’Angostura Pass. Din ilpoΩizzjoni, illi ntg˙aΩlet millBrigadier General John E. Wool, offriet diversi vanta©©i lill-Amerikani. Fost l-o˙rajn, din ippermettiet lill-Amerikani li jie˙du poΩizzjoni difensiva fuq art li kienet fl-g˙oli u fuq art mhux daqshekk aççessibbli.

Barra minn hekk, il-preΩenza ta’ qala fuq il-front lemini tallinja Amerikana g˙amlitha impossibbli g˙all-Messikani biex iduruhom minn din inna˙a g˙ax l-art kienet mimlija ostakli naturali li g˙amlu lpassa©© diffiçli ferm.

Fuq din in-na˙a tal-front kien hemm triq li timxi t-tul kollu tal-qala. Din it-triq kienet mag˙luqa permezz ta’ barrikata li kienet difiΩa minn batterija ta’ tmien kanuni kkmandati mill-Kaptan John W. Washington illi kien appo©©jat mill-voluntiera tal-1st u 2nd Illinois, kif ukoll dawk tas-2nd Kentucky.

Fuq ix-xellug tag˙hom kien hemm membri tal-Arkansas u Kentucky Mounted Regiment, li ©ew ordnati biex jinΩlu miΩΩwiemel tag˙hom u li kienu akkumpanjati mill-infanterija tas-2nd Indiana. Bejn dawn iΩΩew© poΩizzjonijiet kien hemm il-kavallerija tal-voluntiera minn Texas, flimkien ma’ membri ta’ Ωew© brigadi ta’ dragoons.

Wara dawn il-poΩizzjonijiet tpo©©ew il-Mississippi Rifles ikkmandati mill-Kurunell Jefferson Davis, li kellhom irresponsabbiltà li ma j˙allux lill-Messikani jduru max-xellug tal-armata Amerikana, li kienet l-aktar na˙a vulnerabbli tag˙hom.

Taylor uΩa l-kumplament talforzi g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u b˙ala riservi u biex jiddefendi l-baΩi tieg˙u, illi kienet tinsab fil-Hacienda ta’ Buena Vista, kif ukoll g˙ad-difiΩa ta’ Saltillo, illi kienet se sservi b˙ala l-bieb ta’ wara f’kaΩ li l-Amerikani

Il-Ìeneral Zachary Taylor

jkollhom bΩonn jirtiraw.

“G˙idlu jmur jixxejjer!”

Fl-g˙odwa tat-22 ta’ Frar, ilÌeneral Santa Anna bag˙at lissurgeon general tal-Messiku Pedro Vander Linden b’ittra g˙and l-Amerikani li fiha talab lill-Ìeneral Taylor biex içedi.

Fl-ittra, Santa Anna sostna li lpoΩizzjoni Amerikana ma kinitx tenibbli u g˙alhekk, b˙ala turija ta’ rispett, ried jag˙ti çans lil Taylor illi jçedi biex jevita diΩastru militari kbir.

Taylor ma ˙a pjaçir xejn b’din l-ittra. Fil-fatt, huwa rrappurtat illi wara li Vander Linden qralu l-ittra, Taylor dar lejn il-Ma©©ur William Wallace Smith Bliss u g˙ajjat: “G˙id lil Santa Anna biex imur jixxejjer!

Iktibha bl-Ispanjol u ag˙tiha lil dan l-OlandiΩ biex jg˙addi lmessa©©!”

Bliss, però, kien bniedem diplomatiku u, g˙alhekk, irrisposta li g˙adda lil Vander Linden, illi fil-fatt kien Bel©jan, kienet ferm aktar kordjali, minkejja li Ωammet l-ispirtu talmessa©© ta’ Taylor.

Jiffoka fuq ix-xellug G˙aldaqstant, madwar tliet sig˙at wara, Santa Anna ta bidu lill-battalja permezz ta’ manuvra bl-infanterija li kellha l-g˙an illi ddur wara x-xellug tal-Amerikani. Madankollu, lArkansas u l-Kentucky Mounted Regiment, kif ukoll is-2nd Indiana, imxew mag˙hom u attakkawhom b’mod kontinwu.

Eventwalment, din l-effiçjenza ©ieg˙let lil Santa Anna jissospendi l-attakk min˙abba nnuqqas ta’ viΩibbiltà li ©ab mieg˙u l-lejl.

L-ewwel jum ta’ ©lied kien ©ie fi tmiemu. Però, Taylor kien konvint li Santa Anna kien se jer©a’ jipprova jdur max-xellug tal-poΩizzjoni Amerikana. G˙alhekk, huwa

mar lejn Saltillo biex jiççekkja li d-difiΩa ta’ din il-belt kienet ippreparata f’kaΩ li l-pjan ta’ Santa Anna jirnexxi.

Sadanittant, il-Ìeneral Wool mexxa lis-2nd Illinois lejn iççentru u Ωied ftit artillerija kkmandata mill-Kaptan John Paul Jones O’Brien qrib lArkansas u l-Kentucky Mounted Regiments biex isa˙˙a˙ ix-xellug.

L-intuwizzjoni ta’ Taylor kienet eΩatta g˙ax, kmieni filg˙odu, Santa Anna ordna lill-Ìenerali Francisco Pacheco u Manuel M. Lombardini biex jattakkaw il-poΩizzjoni diviΩa mis-2nd Indiana u l-artillerija ta’ O’Brien. Dan tal-a˙˙ar g˙amel li seta’ biex jirreΩisti lavvanzata Messikana, imma eventwalment kellu jibda jirtira bil-mod.

Meta ra dan, il-Kurunell William Bowles, illi kien qieg˙ed imexxi s-2nd Indiana, ˙aseb li l-armata Amerikana kienet ing˙atat ordni ©enerali biex tirtira fuq il-front kollu.

G˙aldaqstant, huwa ordna littruppi tieg˙u biex jabbandunaw il-poΩizzjoni tag˙hom u jer˙ulha lejn Buena Vista.

Din kienet interpretazzjoni skorretta li wasslet g˙all-kollass ta’ poΩizzjoni importanti li kienet tg˙aqqad liΩ-Ωoni taxxellug u taç-çentru tal-linja Amerikana. B’mod partikolari, dan po©©a lill-Arkansas u Kentucky Mounted Regiments f’periklu kbir g˙ax esponihom g˙ar-riskju li jkunu mdawrin mill-g˙adu. G˙aldaqstant, wara reΩistenza iebsa, huma wkoll kellhom jabbandunaw il-poΩizzjoni tag˙hom u jirtiraw.

Sadanittant, Wool ordna lit3rd Artillery, Company C talKaptan Braxton Bragg u t-3rd Artillery, Company E talKaptan Thomas W, Sherman biex idawru l-kanuni tag˙hom lejn it-truppi ta’ Pacheco u Lombardini biex jippruvaw inaqqsu l-veloçità tal-avvanzata tag˙hom. Wool bag˙at ukoll

MILL-ISTORJA kÓ

26|07|2015 19

kullhadd.com

lis-2nd Kentucky u l-1st Illinois fl-istess direzzjoni biex jipprova jimla l-vojt li ˙allew warajhom is-2nd Indiana.

Dritt lejn Buena Vista It-tattika ta’ Wool ˙admet g˙ax l-avvanzata çentrali talMessikani tilfet ˙afna millener©ija tag˙ha. Sadanittant, però, l-infanterija kkmandata mill-Ìeneral Pedro de Ampudia u l-kavallerija talÌeneral Julian Juvera rnexxielhom iduru max-xellug talAmerikani u kienu sejrin dritti lejn Buena Vista.

Waqt li kienet qieg˙da ssir din il-manuvra, Taylor inzerta qieg˙ed jirritorna fi Buena Vista wara l-ispezzjoni li g˙amel f’Saltillo. Fi Buena Vista huwa sab lil Wool jistennieh b’˙arsa inkwetata. Hawnhekk, huwa rrappurtat illi Wool qallu li s-sitwazzjoni tat-truppi tag˙hom ma kinitx g˙adha tenibbli g˙ax il-Messikani kienu daruhom. Madankollu, Taylor allegatament resaq qrib tieg˙u u qallu b’vuçi baxxa: “Jien u int nafuha din, imma ssuldati le. Ejja nistennew ftit u naraw x’ji©ri.”

G˙aldaqstant, Taylor ta lordni biex il-brigati taç-çentru jirtiraw ftit biex jie˙du sehem fid-difiΩa ta’ Buena Vista.

Sadanittant, ir-responsabbiltà tad-difiΩa tax-xellug waqg˙et fuq spallejn il-Mississippi Rifles ta’ Davis. It-truppi ta’ Davis koprew dan ir-rwol b’mod eççellenti u taw çans lill-infanterija tas-2nd Kentucky u lartillerija ta’ Bragg illi jil˙quhom biex iΩommu lavvanzata ta’ Ampudia u Juvera.

Id-disfatta ta’ dan l-attakk Messikan kienet kompluta meta waslu wkoll il-1st Illinois tal-Kurunell John J. Hardin illi ©ieg˙lu lill-g˙adu jabbanduna l-manuvra tieg˙u.

Madankollu, l-Amerikani ftit li xejn kellhom çans jiççelebraw g˙ax qrib Buena Vista tfaççat il-kavallerija ta’ Juvera. FilHacienda huwa sab ma’ wiççu l-Mounted Regiments ta’ Kentucky u Arkansas li rnexxielhom iΩommu l-attakk Messikan. Din ir-reΩistenza ˙arbtet l-organizzazzjoni tattruppi ta’ Juvera li nqasmu f’Ωew© gruppi.

L-ewwel wie˙ed baqa’ jippersisti g˙al xi ˙in fl-attakk fuq Buena Vista qabel ma rtira, filwaqt li l-grupp l-ie˙or mar lura fid-direzzjoni tal-Mississippi Rifles ta’ Davis u t-3rd Indiana tal-Kurunell James H. Lane.

Dawn iΩ-Ωew© unitajiet Amerikani ffurmaw ‘V’ kbira u fet˙u n-nar fuq il-Messikani illi komplew jiΩΩarmaw.

Matul dan il-˙in tfaççat ilkavallerija ta’ Miñón li wkoll ippruvat tattakka lil Buena Vista. Però, b’Juvera qieg˙ed jirtira, Miñón ˙ass li ma kellux forza kbira biΩΩejjed biex jisfida lill-Amerikani. G˙aldaqstant, wara konfront qasir, huwa dawwar lura t-truppi tieg˙u u abbanduna l-kamp tal-battalja.

L-a˙˙ar attentat B’hekk, il-manuvra fuq ix-xellug tal-Messikani kienet falliet.

Minkejja dawn id-disfatti, Santa Anna kien determinat li jipprova jirba˙ il-battalja dakinhar

stess. G˙aldaqstant, huwa organizza dak li kien g˙ad baqa’ mill-brigati ta’ Lombardini u Pacheco u attakka mill-©did iççentru tal-linja Amerikana.

Quddiemu, però, Santa Anna sab lill-1st u s-2nd Illinois ikkmandati mill-Kurunelli John J. Hardin u William H. Bissell rispettivament, kif ukoll is-2nd Kentucky tal-Kurunell William Robertson McKee u l-artillerija ta’ O’Brien. L-attakk talMessikani kien feroçi u ˙alla lil diversi Amerikani, fosthom lil Hardin u McKee stess, mejta, filwaqt li O’Brien intlaqat b’tir f’saqajh u ra l-batterija tieg˙u ti©i totalment distrutta millMessikani.

Ftit ftit, l-Amerikani kellhom jibdew jirtiraw. Però, ir-reΩistenza tag˙hom ma kinitx

Washington kien biΩΩejjed biex ©ieg˙el lill-Messikani jirtiraw u ppermetta lis-2nd Kentucky jing˙aqdu mill-©did mal-bqija tal-armata Amerikana.

Qabel ma Santa Anna kellu çans jag˙mel attakk ie˙or, ixxemx bdiet nieΩla u g˙alhekk il-kmandant Messikan iddeçieda li j©ib fi tmiemhom il-manuvri tal-©urnata. Sadanittant, lAmerikani kienu f’xifer il-kollass. Fit-tieni ©urnata ta’ ©lied ilMessikani kien g˙oddhom kwaΩi kissru kompletament illinja tal-battalja tal-Istati u kien biss il-kura©© u l-˙effa ta’ ˙sieb tal-Amerikani li salvawhom mid-diΩastru.

Içedu Taylor kien tilef 267 suldat, fil-

B’hekk, huwa kien g˙ad g˙andu ftit aktar minn 10,000 suldat g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u. Madankollu, huwa kien qieg˙ed jibza’ li ma kellux biΩΩejjed provvisti biex iΩomm lis-suldati tieg˙u f’kundizzjoni diçenti g˙all-©lied.

G˙aldaqstant, fl-g˙odwa tal24 ta’ Frar, l-Amerikani qamu u sabu quddiemhom l-isba˙ veduta li setg˙u jaraw dakinhar: l-armata Messikana kienet qieg˙da tirtira.

PajjiΩ imfarrak Il-Messiku qatt ma rkupra minn din it-telfa u seba’ xhur wara lAmerikani da˙lu b’mod trijonfanti fil-belt kapitali, Mexico City. Wara ftit ©img˙at o˙ra ta’ reΩistenza, il-Messikani çedew

sena. Madankollu, din il-presidenza damet biss sa Settembru, meta Santa Anna tne˙˙a wkoll minn kmandant tal-armata Messikana.

Ftit wara dan l-avveniment, huwa ˙arab lejn Kuba minn fejn irritorna fl-1853 meta pajjiΩu kien g˙addej minn perjodu ta’ taqlib politiku u re©a’ ˙a l-presidenza f’idejh.

Madankollu, din il-presidenza damet biss sentejn hekk kif fl1855 huwa re©a’ sab ru˙u eΩiljat wara serje twila ta’ deçiΩjonijiet politiçi u ekonomiçi kontroversjali.

Il-Messiku, b’mod ©enerali, qatt ma kiseb lura l-importanza politika u s-sa˙˙a ekonomika li kellu qabel il-gwerra. Ir-rabja lejn l-Amerikani baqg˙et tin˙ass g˙al bosta snin. Tant hu hekk, illi kienu qeg˙din jikkunsidraw serjament su©©eriment tal-ÌermaniΩi li jiddikkjaraw gwerra kontra l-Amerikani matul l-Ewwel Gwerra Dinjija bl-g˙an jie˙du lura t-territorju li tilfu fl-1848.

Madankollu, il-Messikani kienu jafu li ma kellhomx irriΩorsi neçessarji biex isostnu kampanja militari ta’ din ixxorta u g˙alhekk il-fruntiera attwali ta’ bejniethom hija essenzjalment dik li ˙alliet ilgwerra tal-1846-48, bl-eççezzjoni ta’ Ωona li fl-1853 inbieg˙et lill-Amerikani filGadsden Purchase.

Kalçi vvelenat

Mappa li turi t-territorju tal-Messiku qabel il-gwerra mal-Istati Uniti

g˙alxejn g˙ax tat çans lil Taylor iressaq l-artillerija ta’ Bragg qrib il-front. Hawnhekk, Taylor ordna lil Bragg jifta˙ innar bl-aktar mod aggressiv possibbli. L-attakk ta’ Bragg g˙amel ˙erba mit-truppi Messikani, illi kellhom iwaqqfu l-attakk tag˙hom.

Fil-kunfuΩjoni tal-attakk, però, is-2nd Kentucky sabu ru˙hom iΩolati mill-bqija tal-armata u b’parti mill-kavallerija Messikana qieg˙da ti©ri warajhom. Meta kollox deher mitluf, però, instemg˙u diversi spluΩjonijiet fil-bog˙od u f’daqqa wa˙da bdiet nieΩla xita ta’ balal fuq il-Messikani.

Din kienet ©ejja mill-batterija ta’ Washington li dawwar ilkanuni tieg˙u fuq il-kavellerija Messikana meta ra s-sitwazzjoni prekarja tal-voluntiera ta’ Kentucky.

L-attakk ta’

waqt illi 456 o˙ra kienu midruba u kellhom ji©u evakwati.

B’hekk, huwa tilef madwar 15% mill-ftit aktar minn 4,700 suldat li kellu g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u fil-bidu tal-battalja.

Li inkwetatu b’mod partikolari kienet it-telfa ta’ 28 uffiçjal, sitwazzjoni li naqqset l-abbiltà tieg˙u li jΩomm lit-truppi organizzati f’kaΩ ta’ konfront ie˙or mal-Messikani.

Madankollu, dan il-konfront qatt ma wasal. Matul il-lejl tat23 ta’ Frar, Santa Anna laqqa’ lKunsill tal-Gwerra tieg˙u biex jie˙u l-opinjoni tal-©enerali tieg˙u dwar l-istat tal-armata Messikana. Tul id-diskussjoni, Santa Anna sar jaf li madwar elfejn mis-suldati tieg˙u kienu tilfu ˙ajjithom, filwaqt illi aktar minn elf o˙ra kienu abbandunaw il-kamp tal-battalja bla kliem u bla sliem.

g˙al kollox u ffirmaw it-Trattat ta’ Guadalupe Hidalgo.

Permezz tieg˙u l-Amerikani ˙adu kontroll ta’ Ωoni li eventwalment g˙amlu parti mill-istati ta’ California, New Mexico, Arizona, Nevada, Colorodo, Oklahoma, Kansas, Wyoming u Utah. Barra minn hekk, ilMessikani kellhom jaççettaw iss˙ubija ta’ Texas mal-Istati Uniti. B’kollox, il-medda ta’ art mitlufa kienet ta’ madwar 3.1 miljun kilometru kwadru u fisser telfa ta’ aktar minn nofs itterritorju tal-Messiku.

Meta mar lura fil-kapitali, Santa Anna b’xi mod rnexxielu jikkonvinçi lill-poplu li kien reba˙ meta ppreΩentalhom b˙ala trofej tal-gwerra l-ftit armamenti li kien ˙a lillAmerikani. Dan kien biΩΩejjed biex jg˙inu jikseb il-presidenza ta’ pajjiΩu f’Marzu tal-istess

Din il-gwerra ˙alliet impatt kbir fuq il-karriera ta’ diversi figuri prominenti fl-istorja tal-Istati Uniti. Ewlieni fosthom kien Zachary Taylor, illi fl-1849 sar it-12-il president tal-Istati Uniti grazzi g˙all-presti©ju li kiseb fil-Messiku. Il-presidenza tieg˙u, però, kienet qasira ferm g˙ax fl-1850 huwa miet b’riΩultat ta’ marda fl-istonku li qatt ma kienet identifikata b’mod eΩatt.

Taylor ma kienx l-unika president futur li ©©ieled fi Buena Vista hekk kif, fl-1861, ilKurunell tal-Mississippi Rifles Jefferson Davis, sar l-ewwel u l-uniku president tal-Istati Konfederati tal-Amerika.

Minkejja ç-çelebrazzjoni inizjali, ir-reb˙a kontra l-Messiku spiççat kienet kalçi vvelenat g˙all-Amerikani. Tul is-snin li ppreçedew il-gwerra, it-tensjonijiet bejn l-istati Amerikani li riedu u dawk li ma ridux liskjavitù kienet kbira. Ir-reb˙a tal-1848 kompliet biss iΩΩid linkwiet ta’ bejniethom g˙ax labolizzjonisti tal-iskjavitù riedu li t-territorji l-©odda jid˙lu flUnjoni b˙ala ‘Free States’, ji©ifieri fejn din il-prassi ta’ sjieda ta’ persuni tkun illegali.

Dawn it-tensjonijiet baqg˙u g˙addejjin sal-1861 meta faqqg˙et il-Gwerra Çivili Amerikana, konflitt li ˙alla madwar 750,000 persuna mejta fl-erba’ snin li dam g˙addej.

Mil-lat poΩittiv, ir-reb˙a kontra l-Messiku tat lill-Amerikani aççess g˙all-art u r-riΩorsi li kellhom bΩonn biex l-Amerika ssir wa˙da mill-akbar potenzi politiçi u ekonomiçi ta’ Ωmienha. Dan il-©id g˙amel lillIstati Uniti l-hekk imsej˙a ‘Land of Opportunity’ hekk kif, g˙al diversi snin, kien hemm aktar riΩorsi milli nies biex jisfruttawhom.

20 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ KALEjDOsKOpjU

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

IRKANT TAL-pITTURA TA’ HITLER Kieku kellna nimxu ma’ li jing˙ad: ‘g˙ajn b’g˙ajn’, kieku d-dinja kollha hi g˙amja Mahatma Gandhi

ÌRAW bÓAL-LUM 1942:

L-RAF tibbumbardja Hamburg.

1942: Il-knejjes Kattoliçi Rumani jipprotestaw waqt li l-isqfijiet OlandiΩi jqumu kontra t-tifrix tal-ÌudaiΩmu.

1944: Guam.

Attakki suwiçidji mill-ÌappuniΩi fuq il-linji Amerikani fi

1944:

Truppi Russi jaslu f’Weichsel.

1945: Id-Dikjarazzjoni ta’ Potsdam: L-Istati Uniti, il-Brtitanja u çÇina jordnaw lill-ÌappuniΩi jçedu waqt it-Tieni Gwerra Dinjija.

1945: Uniti.

Il-Gvern ÌappuniΩ ma jag˙tix kas tal-ultimatum tal-Istati

1945: Il-cruiser Amerikan Indianapolis jasal f’Tinian bil-bomba atomika.

1945: Winston Churchill jirriΩenja minn Prim Ministru IngliΩ wara li t-telfa elettorali li ©arrab.

1947:

Ji©i ffurmat id-Dipartiment tad-DifiΩa Amerikan.

1947:

L-Att tas-Sigurtà Nazzjonali jistabbixxi lis-CIA.

1951:

In-Netherlands itemmu l-istat ta’ gwerra mal-Ìermanja.

1952: Tmut Eva Peron, wara marda twila. Kienet mag˙rufa b˙ala Evita (Eva çkejkna) g˙an-nies tal-Ar©entina.

1952:

Ir-Re Farouk I tal-E©ittu jabdika.

Pitturi tal- watercolour u tpin©ijiet o˙ra minn Adolf Hitler g˙adhom kif inbieg˙u fi rkant g˙al kwaΩi €432,216.

Pittura ta’ qronfol bidlet lidejn g˙al €415,512 u xxog˙lijiet kollha li ntwerew g˙all-bejg˙ u huma datati bejn l-1904 u l-1922, ˙afna minnhom iffirmati A. Hitler, inbieg˙u fl-irkant.

L-investituri privati mhux identifikati kienu mill-BraΩil, l-Emirati G˙arab Mag˙quda, Franza u wkoll mill-Ìermanja. Dan stqarritu d-dar talirkant stess, li tinsab f’Nuremberg.

L-aktar pittura g˙olja filprezz kienet dik tal-Kastell Neuschwanstein, li kellu r-Re Ludwig II fil-Bavarja, issa destinazzjoni turistika. Din xtraha ÇiniΩ g˙al kwaΩi €103,731.

Skont Kathrin Weidler, kelliema g˙all-irkant, il-kolletturi ma kinux nies speçjalizzati flarti, iΩda affaxxinati li jkollhom xog˙ol ta’ dan il-pittur partikolari.

F’Novembru, watercolour impittra miΩ-Ωag˙Ωug˙ Hitler fl-1914 u li turi s-City Hall fi Munich, inbieg˙et g˙al €133,987, fi rkant ie˙or organizzat mill-istess irkantaturi.

IΩda x-xerrej xtaq jibqa’ anonimu.

Hu mag˙ruf li, b˙ala tifel Ωg˙ir, Hitler applika g˙allAkkademja tal-Arti fi Vjenna, iΩda ma kienx aççettat.

Madankollu baqa’ jpin©i, jikkopja xenarji mill-kartolini u jbig˙hom lit-turisti. Tant hu hekk li l-esperti jqisu l-pittura tieg˙u b˙ala xog˙ol medjokri.

Jing˙ad li, b˙al Hitler, anke Winston Churchill kien ipitter.

Pittura tieg˙u li turi s-suldati jinfirdu mill-familji tag˙hom g˙all-Ewwel Gwerra Dinjija, dan l-a˙˙ar inbieg˙et g˙al €357,420.

jIRRILAXXAW DOKUMENTI FUQ IL-UFOs

1953: Fidel Castro jibda l-irvell; ‘il-Moviment tas-26 ta’ Lulju’ kontra r-re©im ta’ Fulgenico Batista.

1956:

L-E©ittu jwaqqaf il-Kanal tas-Swejz.

1957:

Jinqatel Carlos Castillo Armas, id-dittatur tal-Gwatemala.

1960:

Jifforma l-Gvern Taljan ta’ Fanfani.

1963: Skopje, fil-Jugoslavja, tinqered b’terremot. Imutu aktar minn 1,000 persuna.

1964:

James Hoffa, mexxej tal-unjin, jintbag˙at il-˙abs fuq frodi.

1965: Ir-Repubblika tal-Maldives tikseb l-indipendenza millIngilterra.

1983: L-Istati Uniti thedded b’azzjonijiet biex tippriΩerva n-navigazzjoni fil-Golf Persjan.

1986: Il-LibaniΩi li ˙atfu lir-Reverednu Lawrence Martin Jenco, je˙ilsuh.

1989: Robert Tappan Morris, gradwat mill-Università ta’ Cornell, tressaq il-qorti akkuΩat li xerred virus tal-kompjuter u ˙assar eluf minnhom mal-Istati Uniti kollha.

1996: Il-kumpanija IBM ting˙ata kuntratt Amerikan midDipartiment tal-Ener©ija biex tibni l-aktar superkompjuter b’sa˙˙tu fid-dinja.

2012: Mill-inqas 200 persuna jinqatlu f’jum wie˙ed ta’ vjolenza fis-Sirja.

2012: Il-Korea ta’ Fuq tintlaqat mill-maltempata tropikali Khanun. Toqtol 88 persuna u t˙alli 60,000 ru˙ bla dar.

2014: Il-Gvern ÇiniΩ jissospendi l-˙idma ta’ negozjant tal-la˙am u jarresta n-nies wara li l-kumpanija tieg˙u bieg˙et la˙am skadut lil ˙wienet tal-fast foods, fosthom lil McDonalds u Kentucky Fried Chicken.

Wara battalja legali twila, ilBundestag (Parlament) ÌermaniΩ kien ordnat jirrilaxxa dokumenti kunfidenzjali fuq ilUFOs. Din l-ordni ng˙atat mill-Qorti Suprema ÌermaniΩa f’Leipzig.

L-argument ewlieni fuq ilfajls tqajjem fl-2008, meta entuΩjast sab xhieda kuntrarja g˙al dak li ng˙ad u baqa’ jinsisti li jaraw id-dawl.

Issa, l-a˙bar ©dida ntlaqg˙et bil-fer˙a mir-riçerkaturi talUFOs, g˙alkemm qed jibΩg˙u li ma jqanqlulhomx l-eçitament li stennew.

Fl-2008, Dr Wolfgang Schauble, Ministru tal-Intern ÌermaniΩ ça˙ad li l-Gvern qatt investiga l-UFOs, iΩda sena wara, Robert Fleischer, sab li dipartiment parlamentari kien qed jinvestiga l-o©©etti

ekstraterrestri.

Min˙abba f’hekk, Frank Reitemeyer, bloger ÌermaniΩ wassal lill-Bundestag il-qorti bl-akkuΩa ta’ rapporti sigrieti u din l-affari kellha tkun riΩolta.

IΩda s’issa ma t˙abbret l-ebda data meta din l-informazzjoni se tkun rilaxxata.

Fil-Milied tal-1980 f’Roswell, l-Ingilterra, kien deher xi ˙a©a simili, li ©rat fil-Foresta Rendlesham, qrib il-baΩi militari tal-RAF. Suldati rrappurtaw li raw dwal mhux tas-soltu u, meta investigaw, raw o©©ett tal-metall b’dawl kulurit. IΩda meta qorbu lejh, l-o©©ett mexa u beΩΩa’ lill-annimali tal-irziezet.

Dan l-inçident ma kienx spjegat, g˙alkemm xi nies isostnu li setg˙u kienu r-riflessjonijiet tad-dawl li jarmi

fanal (lighthouse) fil-qrib u li l-o©©ett seta’ kien xi arma sigrieta.

Fil-31 ta’ Marzu 1992, fissema ntlem˙u o©©etti bojod misjuqin b’˙effa kbira, u uffiçjal tal-RAF ra b˙al ajruplan trijangulari jdur f’g˙oli ta’ 200 pied, li kien qed jag˙mel ˙sejjes irqaq u jarmi dawl qawwi.

L-aççident kien rappurtat lillMinisteru tad-DifiΩa u x-xettiçi qalu li seta’ kien ˙elikopter tal-pulzija jew xi rokit Russu die˙el fl-atmosfera.

Dawk interessati fil-UFOs qed jistennew Marzu li ©ej, meta l-Ministeru tad-DifiΩa IngliΩ se jirrilaxxa 18-il-fajl kunfidenzjali u jg˙addihom lill-Arkivju Nazzjonali, g˙alkemm ma tantx hemm çans li jkunu aççessibbli g˙allpubbliku.

KUN AF KÓ

26|07|2015 21

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

IT-TIENI L-OGÓLA STRUTTURA TAL-AZZAR FI FRANZA Qieg˙ed nirreferi g˙at-Torri Eiffel, li kul˙add ja˙seb li huwa l-og˙la wie˙ed fi Franza. Filfatt, il-pont Millau Viaduct li jinsab in-na˙a ta’ isfel ta’ Franza, huwa g˙axar metri og˙la mit-Torri Eiffel. Meta ©ie propost li jinbena t-Torri Eiffel lejn l-a˙˙ar tas-seklu dsatax, ilma©©oranza taç-çittadini FrançiΩi kienu o©©ezzjonaw.

Illum din l-istruttura hija wa˙da mill-akbar attrazzjonijiet fiddinja.

li aççetta d-disinn ta’ Eiffel millewwel.

Jibda x-xog˙ol F’Jannar tal-1887 ©ie ffirmat ilkuntratt bejn il-kumpanija ta’ Eiffel u l-Gvern FançiΩ. L-ispiΩa biex jinbena t-torri kellha tla˙˙aq il-$1.6 miljun. Id-d˙ul kollu mit-turisti kellu jmur g˙and il-kumpanija ta’ Eiffel sa g˙oxrin sena wara. Il-Gvern kien intrabat li dak il-kapolavur (it-torri) ma jiΩΩarmax.

Minkejja ˙afna protesti u tmaqdir, g˙ax din l-istruttura kienet se tnaqqas il-popolarità ta’ postijiet o˙ra b˙all-Arc de Triomphe, Notre Dame u Louvre, xorta wa˙da fit-26 ta’ Jannar beda x-xog˙ol fuq ilpedament ming˙ajr telf ta’ Ωmien. It-torri kellu jitlesta fi Ωmien sentejn.

It-Torri Eiffel Erba’ snin qabel is-sena 1889, Franza bdiet ta˙seb biex tibni monument kolossali biex tfakkar il-mitt anniversarju mirrivoluzzjoni FrançiΩa.

Riçentament fl-Amerika ©ie inawgurat monument ta’ Washington. Dan il-monument, forma ta’ kampnar kwadru (obelisk) u g˙oli 557 pied, kien l-itwal fid-dinja g˙al dak iΩΩmien. Il-FrançiΩi riedu jkunu superjuri u jibnu struttura akbar.

Issa riedu jsibu lil xi ˙add li kapaçi jiddisinja u jibni monument li jkun mal-elf pied g˙oli fil-qalba ta’ Pari©i.

Fit-2 ta’ Marzu 1886, il-Gvern FrançiΩ stieden lid-disinjaturi u arkitetturi FrançiΩi biex jag˙mlu studju fuq il-possibbiltà li jinbena torri tal-˙adid li jkun mat-300 metru g˙oli, b’125 metru kwadru f’Champ de Mars. Min kien im˙ajjar li jid˙ol g˙al din lisfida kellu joqg˙od g˙al Ωew© kriterji: 1.

L-ispiΩa biex jinbena ttorri tkun im˙allsa mill-istess biljetti tad-d˙ul mill-viΩitaturi biex jitilg˙u fit-torri.

2.

It-torri jkun jista’ jiΩΩarma wara l-wirja.

Sad-data finali, li kienet it-18 ta’ Mejju, kienu nbag˙tu iktar minn mitt proposta. Kien hemm ˙afna disinji konvenzjonali u o˙rajn kienu pjuttost banali.

PereΩempju kien hemm min issu©©erixxa li tinbena giljottina enormi; kien hemm min iddisinja funtana kbira li ttajjar l-ilma iktar minn elf pied g˙oli u xxarrab Pari©i; kien hemm min

Qlajjiet foloz

issu©©erixxa li jibni b˙al kampnar g˙oli u fuqu jitwa˙˙al fanal b’numru ta’ mirja madwar li jkun kapaçi jag˙mel dawl biΩΩejjed biex wie˙ed jista’ jaqra gazzetta.

Jintg˙aΩel l-a˙jar Minn dawn il-proposti kollha ˙add minnhom ma kien kapaçi jo˙loq disinn ori©inali daqs dak ta’ Alexander-Gustave Eiffel.

Eiffel, li kellu 53 sena, kien in©inier fuq il-kostruzzjoni bil-

˙adid u kien di©à mag˙ruf sew fi Franza g˙al xog˙ol li kien jag˙mel. Kien imlaqqam ‘issa˙˙ar tal-metall’. Ìimg˙a qabel, Eiffel kien iltaqa’ mal-Ministru Edouard Lockroy u wrieh kull dettall taddisinn kif l-istruttura kellha tinbena. Din kienet tikkonsisti f’5,329 parti differenti ta’ kull biçça ˙adid, kif ukoll mat18,038 komponent ie˙or li kellhom jintuΩaw b˙ala partijiet sekondarji ( adjacent beams ).

Lockroy tant baqa’ impressjonat

FiΩ-Ωmien li kien qieg˙ed jinbena sar ˙afna tfixkil minn xi professuri li jippretenduha. Kien hemm min qal li kien impossibbli li dik l-istruttura tant kbira ΩΩomm wieqfa. O˙rajn qalu li kif it-torri jiskorri is-750 pied g˙oli, bl-ammont ta’ toqol tal˙adid, it-torri seta’ ji©©arraf.

Espert ie˙or kien qal li t-torri jista’ ji©bed is-sajjetti u joqtol il˙ut kollu tax-Xmara Reine.

Gazzetta popolari, NewYork Herald, sa˙ansitra qalet li l-g˙oli tat-torri jista’ jbiddel is-sistema tat-temp. Il-©urnal Le Matin kiteb b’titli kbar fuq il-pa©na ta’ quddiem li “it-torri qieg˙ed jisfronda l-art u g˙andu jieqaf u jiΩΩarma malajr qabel ma ssir xi diΩgrazzja u tfur ix-xmara”.

Eiffel dejjem fittex is-sigurtà fuq il-lant tax-xog˙ol. L-ebda parti mit-torri ma tiΩen iktar minn tliet tunnellati, b’hekk ma kienx hemm bΩonn ta’ in©enji kbar biex jin˙adem u x-xog˙ol seta’ jsir b’iktar ˙effa u ming˙ajr tbatija. Ta’ min jg˙id ukoll li tul is-sentejn u xahrejn ta’ kostruzzjoni, persuna wa˙da biss tilfet ˙ajjitha b’inçident fuq dan ixxog˙ol.

Ix-xog˙ol kien mexa ˙arir u bi preçiΩjoni. Meta tlestew l-erba’ saqajn u ©ew biex jing˙aqdu lerba’ arkati u tinbena l-ewwel pjattaforma, kien hemm inqas minn 2½ pulΩieri (6çm) avarija.

Kien qies negli©ibbli meta tqis li kien hemm g˙oli ta’ 180 pied.

Il-bini komplut tat-torri tlesta fil31 ta’ Marzu, xahrejn qabel iççelebrazzjonijiet tas-6 ta’ Mejju.

Fatti kurjuΩi • Kull seba’ snin l-Eiffel Tower jinΩebag˙ kompletament b’60 tunnellata Ωebg˙a li 20 tunnellata minnhom tevapora meta tinxef. Dan ifisser li, jekk inΩebag˙ 17-il darba, it-torri jiΩen 700 tunnellata iktar.

• Il-pedestall li jikkonsisti f’erba’ saqajn jippreΩenta l-erbat irjie˙ tad-dinja: it-Tramuntana, in-Nofsinhar, il-Lvant u lPunent.

• Fih mas-7,000 tunnellata ˙adid • Fl-1925 is-City of Paris (ilkumpanija li tmexxi t-torri) xtaqet iddawwal it-torri biddawl elettriku imma l-isitma ta’ $500,000 kienet g˙olja wisq. Ma din l-a˙bar, kumpanija FrançiΩa tal-karozzi offriet li tag˙mel dan il-pro©ett b’xejn bil-kundizzjoni li tpo©©i l-arma tal-kumpanija inkorporata mad-dawl. Dan iddawl kien dam jinxteg˙el sal1937.

Fatti ta’ swied il-qalb It-torri hu mdawwar b’xibka tal˙adid min˙abba s-sigurtà ta’ ˙ajjet in-nies. Minkejja dan kollu, huwa kkalkulat li jsiru bejn erbg˙a u ˙ames suwiçidji kull sena minn fuq dan it-torri.

Skont statistika, dan hu l-iktar lok fid-dinja fejn ise˙˙u dawn it-tra©edji koroh. TeΩisti skwadra speçjali biex, f’kaΩ li l katavru je˙el mal-˙adid huwa u nieΩel, dawn b’sogru kbir g˙al ˙ajjithom jixxabbtu biex ine˙˙uh mill-post.

Ta’ min wie˙ed jinnota li Gustav Eiffel kien ukoll id-disinjatur u l-in©inier li bena lIstatwa tal-Libertà tal-Amerika.

22 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ mIn IÓAddem

KIf tAÓSIbhA L-ASSOÇjAzzjOnI tA’ mIn IÓAddem?

APPOÌÌ SÓIÓ GÓALL-mccf 1 eurO cAmPAIGn Anton Vella SMEs Helpdesk Executive Malta Employers’ Association

Kif forsi di©à smajtu, ftit ilu lE.T. l-President ta’ Malta Marie-Louise Coliero Preca nediet il-kampanja MCCF 1 Euro Campain b’risq il-Malta Community Chest Fund. Din il-kampanja qed tistieden lill˙addiema kollha biex fixxahar jag˙tu ewro g˙allCommunity Chest Fund.

Hija kampanja li qed issib lappo©© tal-˙afna, u fost dawn hemm l-MUMN, il-G.W.U., lunjin tal-gwidi tat-turisti, ilKamra tal-IspiΩjara, l-MUT, kif ukoll il-MEA. Sabiex il-˙addiema jkollhom g˙arfien a˙jar ta’ din l-iskema, mill-uffiççju tal-President qieg˙da tintbag˙at ittra lil kull min i˙addem sabiex din l-istess ittra ti©i ççirkolata bejn il˙addiema u, min jiddeçiedi li jipparteçipa, jid˙ol imsie˙eb f’din l-inizjattiva ta’ solidarjetà, u jikkontribwixxi, ikun jista’ japplika biex mill-paga tinqatag˙lu ewro fix-xahar g˙allCommunity Chest Fund.

Il-MEA temmen bis-s˙i˙ f’inizjattivi b˙al dawn.

Inizjattiva organizzata, imfassla b’serjetà, u li konvinti li ser t˙alli l-frott me˙tie©. Il-kontribuzzjoni çkejkna iΩda ming˙and il-˙afna Ωgur li ser tkun mezz ie˙or kif ilCommunity Chest Fund ti©bor ammont ie˙or ta’ flus li jkompli jsa˙˙a˙ idejn dawk li, tul is-sena kollha, b’dedikazzjoni

liema b˙ala, jie˙du ˙sieb li jwieΩnu u joffru l-g˙ajnuna finanzjarja kollha neçessarja fil-komunità.

Sena wara l-o˙ra, l-MCCF setg˙et turi solidarjetà ma ˙utna l-morda u tg˙inhom ifiqu, grazzi g˙all-qalb tajba u l-©eneroΩità ta’ ˙afna nies.

G˙alhekk, permezz ta’ din ilkampanja qed jer©a’ jsir appell ©enwin sabiex kul˙add ikompli juri l-©eneroΩità tieg˙u u jikkontribwixxi. Ewro minn kull paga ta’ xahar g˙alik ma tfisser xejn, iΩda g˙all-marid li jrid ifiq tfisser ˙afna.

Meta niftakru li l-MCCF, li ma tirçievi ebda fondi pubbliçi, tonfoq madwar €230,000 kull xahar biex tg˙in lil dawk li jkunu qeg˙din jissieltu kontra l-marda tal-kançer, bilfors li naraw kemm hija me˙tie©a l-g˙ajnuna ta’ kull wie˙ed u wa˙da minna.

Waqt it-tnedija tal-kampanja MCCF 1 Euro Campaign, ilPresident ta’ Malta MarieLouise Coleiro Preca spjegat li l-Community Chest Fund ma tridx li tkun f’poΩizzjoni li tirrifjuta li tag˙ti l-g˙ajnuna lil min g˙andu bΩonn, min˙abba li jispiççaw il-fondi. Huwa g˙alhekk, spjegat il-President, li b’ewro fix-xahar ming˙and kul˙add tag˙mel differenza g˙all-istess familji li qed ji©u bΩonn il-Community Chest

Fund.

L-MEA, entità li verament temmen fil- corporate social responsibility, qieg˙da tappella lil kul˙add sabiex jilqg˙u din l-isfida u j˙ossuhom personalment responsabbli li juru dan is-sens ta’ solidarjetà ma’ s˙abhom fis-soçjetà. Din g˙andha tkun kampanja li tg˙aqqad lill-impjegati f’g˙an komuni. Óadd ma g˙andu j˙ares lejn din l-inizjattiva b˙ala xi ©est nobbli li qed ikun impost fuq il-˙addiem, sabiex ng˙inu lil ˙addie˙or, iΩda, dejjem fuq baΩi volontarja, g˙andna lkoll nikkunsidrawha b˙ala sens ta’ rikonoxximent li kull wie˙ed minna li llum qieg˙ed ja˙dem, jista’ jkun hu stess li ji©i fil-bΩonn. Fil-fatt, fis-snin li g˙addew kien hemm ˙afna ˙addiema li di©à ©ew bΩonn l-g˙ajnuna tal-Community Chest Fund, u perswaΩi li ser jibqa’ jkun hemm min ikun kostrett jirrikorri g˙allg˙ajnuna meta ji©i fil-bΩonn.

Il-Community Chest Fund qieg˙da hemm g˙al kul˙add, speçjament g˙al dawk li jkollom bΩonn, u ˙add ma jista’ jg˙id li hu stess qatt ma jista’ jkun fil-bΩonn. Iç-çirkostanzi jinbidlu maΩ-Ωminijiet g˙al kul˙add. Jista’ ˙addiem, missier ta’ familja, ikollu wlied li jkollhom bΩonn is-sapport tal-MCCF. Jista’ li min˙abba xi

inçident ˙addiem ikun kostrett jirrikorri g˙allg˙ajnuna. Jista’, min˙abba xi mard li jitfaçça, ˙addiem ikollu jdur lejn l-MCCF sabiex ikollu l-appo©© finanzjarju g˙all-kura, U jistg˙u jkunu çirkostanzi o˙ra fejn fihom il˙addiema jkollhom jirrikorru g˙and il-Community Chest Fund sabiex ji©u meg˙juna.

A˙na nemmnu li, b˙ala rappreΩentanti ta’ min i˙addem, g˙andna d-dover li ninkora©©ixxu bis-s˙i˙ din linizjattiva g˙ax perswaΩi li lemployers infushom jemmnu li ©esti b˙al dawn jikkontribwixxu lejn etika tax-xog˙ol poΩittiva li tirrifletti u tirriΩulta f’©id akbar g˙all-istess kumpaniji tag˙hom.

L-Assoçjazzjoni ta’ min i˙addem qed tappella lillmembri tag˙ha u o˙rajn biex jag˙tu widen g˙al din is-sej˙a tal-President ta’ Malta u, ming˙ajr ma jimponu fuq ˙add, jinkora©©ixxu lill˙addiema tag˙hom biex ikunu parteçipi f’dan l-g˙an nobbli.

Li ˙addiem jag˙Ωel li jissie˙eb f’din l-inizjattiva ta’ solidarjetà g˙andha tkun g˙aΩla mill-aktar libera tal-istess individwu, iΩda jibqa’ lobbligu fuq min i˙addem biex jag˙raf iwassal il-messa©© çar li jo˙ro© minn din il-kampanja g˙and kull impjegat.

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’ tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lil anton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel u t˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornaw it-telefonata tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artikli o˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙al dan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ din ilgazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

persOnalitÀ kÓ

26|07|2015 23

kullhadd.com

il-pawÛa mill-kant gÓenitha ssib it-triq ideali ramOna pOrtelli tintervista lil RAMONA GALEA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Li persuna minn çkunitha jkollha passatemp li tie˙du bis-serjetà huwa pass tajjeb ˙afna. Imma l-˙ajja mhix triq dritta u xi kultant iç-çirkustanzi jitfg˙uk xi mkien ie˙or, u l-prijorità f’˙ajtek ikollha tinbidel. Dan l-a˙˙ar iltqajt ma’ persuna Ωag˙Ωug˙a li, min˙abba ç-çirkustanzi fil-˙ajja tag˙ha, waqfet milli tkompli titg˙allem il-kant, imma fl-a˙˙ar dan wassalha biex sabet it-triq ideali g˙aliha. Qed nirreferi g˙all-kantanta Ramona Galea.

G˙andha sebg˙a u g˙oxrin sena, miΩΩew©a u tg˙allem ilMatematika fil-Kulle©© San Benedittu, Óal Kirkop. Il-passatemp primarju tag˙ha huwa l-kant. Però, barra minn hekk t˙obb ˙afna t-tisjir u krafts b˙al kartolini ma˙dumin blidejn.

Skont ir-ra©el tag˙ha, hija persuna perfezzjonista u ottimista, xi kultant iΩΩejjed.

“Personalment in˙ossni mimlija ener©ija, in˙obb l-avventura u dejjem lesta g˙al esperjenzi ©odda. Min-na˙a l-o˙ra ma nkunx irrid inkun telliefa, xi kultant nirriskja Ω-Ωejjed fil˙ajja u nafda ˙afna. In˙obb in-natura u l-annimali, u n˙oss li jg˙inuni nirrilassa ftit mill-©enn tal-˙ajja. Fil-fatt, g˙andi kelb u pappagall u n˙obb inqatta’ l-˙in liberu tieg˙i nilg˙ab mag˙hom,” bdiet tg˙idli dwarha Ramona.

Ilha interessata fil-kant minn età Ωg˙ira u kienet tkanta filkor tal-parroçça, u aktar tard l-iskola meta kellha erbatax-il sena. IΩda, min˙abba l-istudji tag˙ha u l-istress tal-A levels, kellha twaqqaf il-kant sakemm, wara li ggradwat, bdiet t˙oss li kellha tg˙addi lesperjenza poΩittiva tal-kant tag˙ha lil studenti o˙ra. Kien hawn li re©g˙et qabdet il-kant u bdiet tmur tistudja u tit˙arre© fil-vuçi g˙and il-Mro Cefai, li anke taha opportunità li ting˙aqad mal-kor tieg˙u Amadeus Chamber Choir, u minn dakinhar ’l hawn qatt ma ˙arset lura.

B’hekk ridt inkun naf jekk dik il-pawsa, min˙abba l-istudju, tathiex il-grinta biex tkompli.

“Na˙seb, peress li jien tip ta’ persuna li dak li nag˙mel irrid nag˙mlu sew, ma jirnexxilix nag˙ti l-100% tieg˙i fuq aktar minn o©©ett wie˙ed fl-istess ˙in. Il-fatt li tajt sa˙˙ti biex in©ib marki tajba fl-istudju tieg˙i biex imbag˙ad wara stajt niffoka sew fuq il-kant, ˙alliet ilpoΩittiv tag˙ha. Na˙seb matul dak iΩ-Ωmien li tkun wieqfa minn xi ˙a©a li tant tie˙u gost tag˙mel, mo˙˙ok jibda awtomatikament jibni pjan.

Kelli aktar çans nimmatura, nevalwa u naççetta fiex kont immur tajjeb u fiex kont immur ˙aΩin fil-kant, biex imbag˙ad stajt nibni u nimxi fil-linja li xtaqt u li kienet ideali g˙alija,” sostniet mieg˙i Ramona.

Il-kant mhux sempliçiment tifta˙ ˙alqek u tibda tkanta Ramona t˙oss li l-kant jag˙milha dak li verament hi.

li xag˙arha twil u miΩbug˙ fla˙mar, ˙afna tfal jassoçjaw lil Ramona mag˙ha.

Ikkonfermatli li m’hemm xejn isba˙ milli tara ˙ajja ferri˙ija, hekk kif tkun impin©ija filcartoons .

“Nie˙u gost nimma©inani parti mill-kast fejn kul˙add ikun qed ikanta u jiΩfen anke f’nofs ta’ triq, innies (˙lief il-kattivi) kollha jkunu ˙bieb u jixtiequ l-©id lil xulxin, l-annimali jitkellmu, ˙wejje© mill-isba˙, apparenza u xag˙ar perfetti, flus ji©u we˙idhom, prinçep b’karattru ideali. Xi tkun trid aktar fil˙ajja?” tbissimet Ramona.

Kantat waqt it-tie© tag˙ha stess

Il-kant f’˙ajjitha tqisu b˙allkuluri vivaçi f’pittura li jag˙mluha tispikka aktar minn kull pittura o˙ra. “Il-kant jag˙tini l-identità. Il-kant mhux façli tiddiskrivih. Veru li, kif jg˙idu ˙afna, trid tkun fik u li l-forma tal-˙alq u liskaletru tal-wiçç jilag˙bu parti importanti fit-tip ta’ vuçi.

Però, il-kant mhux sempliçiment tifta˙ ˙alqek u tibda tkanta. Hemm ˙afna teknika involuta, fosthom il-qag˙da tal-©isem, kif jittie˙ed in-nifs, il-poΩizzjoni tal-˙alq u xxufftejn, il-˙oss ta’ kull vokali, il-˙sieb ta’ meta trid tie˙u nifs u x’tip ta’ nifs, l-uΩu u l-kontrol tal-vibrato u ˙afna affarijiet o˙ra li, sakemm jibdew ©ejjin naturali fik, jibqg˙u jidhru qishom l-akbar u©ig˙ ta’ ras,” sa˙qet tg˙id.

Fis-sena 2011 kienet intg˙aΩlet b˙ala finalista filprogramm Don’t Stop Me Now . Sadanittant, kellha wkoll tipprepara g˙at-tie© tag˙ha, u baqg˙et tiffoka fuq l-istudju tal-vuçi fejn kellha bosta opportunitajiet tkanta f’kunçerti b˙ala solista fil-kor

Amadeus, u f’dawn l-a˙˙ar sentejn f’quddies kantat, baned u ti©ijiet ukoll. Kollox ma’ kollox, Ramona hija bla dubju ta’ xejn kantanta mrawma fl-istil klassiku. “Kont bdejt nistudja fuq il-linja talopri, però personalment kont in˙ossni aktar komda nkanta diski minn musicals jew muΩika klassika li hi aktar popolari mal-poplu.”

Kif sostniet hi stess, it-teatru dejjem kien, u g˙adu, wisq g˙al qalbha. Peress li xtaqet tistudja aktar fuq l-istil musical theatre, bilfors kien hemm il-bΩonn li ta˙seb fuq drama g˙at-teatru u trawwem ru˙ha fiΩ-Ωfin, speçjalment dak jazz.

“Interessanti kif iΩ-Ωfin, b˙allkant, fih ˙afna teknika. Hija l˙olma tieg˙i li xi darba nie˙u sehem fi musical fil-West End, u biex dan ikun possibbli bilfors trid tkun tajba f’dawn ittliet dixxiplini,” kompliet tg˙id Ramona.

Kif jg˙id il-Malti: taf kemm taf qatt ma taf biΩΩejjed. Filfatt, Ramona g˙adha g˙addejja bl-istudji tal-vuçi flimkien ma’ Julie Zahra, li tinsab lura

Malta. Kif qaltli hi stess, ilkant mhux xi ˙a©a li tg˙allimtha u, daqshekk, lesta. Il-kant u t-teknika tieg˙u hi xi ˙a©a ˙ajja li tinbidel b˙alma jinbidel ©isimna.

“Kif tittraskuraha, trid tara x’se tag˙mel biex ter©a’ ©©ibha lura. Trid tie˙u ˙siebha u t˙addimha b’mod professjonali kontinwament.

Apparti minn hekk, çertu tip ta’ kanzunetti li ma tkun ipprattikajthom qatt, dejjem tg˙in li jkun hemm xi ˙add professjonali aktar minnek li jg˙inek u jag˙tik l-ideat tieg˙u jew tag˙ha ta’ kif g˙andek tattakka çertu stili, ritmu jew noti. Barra minn hekk, illum il-©urnata, tmur fejn tmur, tista’ tg˙id dejjem jistaqsuk g˙aç-çertifikati, g˙alhekk tajjeb li tibqa’ tistudja u toqg˙od g˙al eΩamijiet differenti.”

KurΩità ˙elwa dwarha hija li, g˙alkemm g˙andha sebg˙a u g˙oxrin sena, xorta g˙adha ffissata fuq il-cartoons, speçjalment ta’ Disney u, fil-fatt, il-prinçipessa favorita tag˙ha hija Little Mermaid. Min˙abba

Xi ˙a©a o˙ra ˙elwa dwar Ramona hija li, waqt it-tie© tag˙ha stess, kantat Laudate Dominum ta’ Mozart waqt ittqarbin. Ironikament kienet linqas darba li ˙assitha eçitata qabel kantat, anzi kellha seba’ mitt sena biex tkanta. Óadt lopportunità u ddiskutejt mag˙ha l-eçitament li t˙oss qabel tkun ser tkanta.

“Na˙seb g˙ax ma kienx fadalli aktar eçitament fija sakemm waslet il-©urnata tant mistennija. Óafna nies li kienu ser ikunu preΩenti fil-quddies, inkluΩi ˙bieb u familja, ma kienu g˙adhom qatt semg˙uni nkanta klassiku.

G˙alhekk kelli seba’ mitt sena li jisimg˙uni nkanta l-istil li tant kont in˙ossni komda bih.

Ovvjament ippreparajt ru˙i sew minn ˙afna Ωmien qabel.

Dak il-˙in tant kont kuntenta bil-libsa u bil-fatt li se˙˙ dak li kont ili tant nistenna: li niΩΩewwe©, u tant bdejt nara nies jitbissmu, li kulma niftakar hu kemm kantajt g˙al qalbi,” kompliet tg˙idli.

Fl-a˙˙ar tal-intervista Ramona sa˙qet li ssibha importanti li xi kultant tieqaf g˙al ftit ˙in mir-rutina, u qalet li huwa importanti li nikkomunikaw mag˙na nfusna u nippruvaw nifhmu sew fejn nixtiequ naslu jew xi rridu nag˙mlu fil-˙ajja. “M’g˙andek qatt taqta’ qalbek tipprova affarijiet ©odda g˙ax, anke jekk ma jmorrux tajjeb, dawk ikunu servew ta’ esperjenza f’˙ajtek. Qatt m’g˙andek tin˙ela tie˙u g˙alik meta xi ˙add jikkritikak, anzi evalwaha sew u a˙dem fuqha biex tmur g˙all-a˙jar. U fl-a˙˙ar u mhux l-inqas, m’hawn xejn isba˙ milli tkun poΩittiv fil˙ajja; il-mument li temmen fik innifsek huwa l-mument li tibda tag˙mel suççess,” temmet tg˙id Ramona.

24 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ MADWARNA

25 SENA TA’ STORJA GLORJUÛA SOÇJETÀ FILARMONIKA SAN PIETRU BANDA BIRÛEBBUÌA A.D. 1990 Kien lejn tmiem is-sena 1989 meta bdew isiru l-ewwel movimenti bl-iskop li titwaqqaf Banda ©dida f’BirΩebbu©a minn grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ li kienu involuti sew fl-organizzazzjoni tal-festa.

Huma dejjem ˙olmu li xi darba f’BirΩebbu©a tibda ssir festa aktar xierqa b˙alma jsiru f’diversi bliet u r˙ula o˙ra. Lewwel pass sar nhar il-5 ta’ Diçembru 1989. Fl-14 ta’ Diçembru 1989, f’post privat fi Triq San ÌuΩepp, saret laqg˙a ta’ Kumitat ProviΩorju u f’qasir Ωmien ©ie fformulat statut, instab surmast direttur, u bdew isiru l-preparamenti u larran©amenti kollha me˙tie©a biex issir l-ewwel laqg˙a ©enerali.

Il-laqg˙a tal-allievi tal-11 ta’ Frar 1989 kienet l-ewwel pass biex tifforma l-banda. Bissa˙˙a ta’ numru ta’ benefatturi bdiet tinxtara l-istrumentatura.

Is-Surmast Direttur, il-Mro Michael Bugelli kiteb L-Innu tal-Banda BirΩebbu©a u L-Innu Març lill-Ìawhra tal-Iljuni .

Dawn l-innijiet flimkien ma’ LInnu Popolari lil San Pietru talMro Carmelo Pace, u diversi marçi o˙rajn, ©ew irrekordjati fuq cassette . Il-festa bdiet toqrob ©miela, u l-Bord Editorjali ˙a ˙sieb il-pubblikazzjoni tal-programm talfesta li ng˙ata l-isem Minn Qalb l-Iljuni. Il-Banda ˙ar©et ukoll l-ewwel bandisti tal-post tag˙ha.

Waslet ukoll dik il-©urnata li l-banda l-©dida tag˙mel lewwel dehra tag˙ha. Kien ilÓamis, 2 ta’ Awwissu 1990, ittieni jum tat-tridu tal-festa ta’ San Pietru. Il-març g˙adda minn diversi toroq sakemm ilbanda da˙let f’Misra˙ il-Knisja u baqg˙et tielg˙a sa fuq izzuntier akkumpanjata minn folla kbira ta’ partitarji.

Hemmhekk kien hemm jistenniha l-Kappillan Dun ÌuΩepp Farrugia li bierek ilBanda. Wara, il-banda daqqet g˙all-ewwel darba l-innu tag˙ha fil-pubbliku. Is-sena ta’ wara s-Soçjetà re©g˙et ˙adet sehem bil-kbir fil-festa ta’ San Pietru, fejn g˙all-ewwel darba sar ukoll programm muΩikali fil-Bajja s-Sabi˙a.

Kulma jmur bdiet tin˙ass il˙tie©a ta’ kaΩin akbar.

G˙alhekk, bl-approvazzjoni tal-membri, fl-1991 bdew ilproçeduri biex il-Kumitat iffittex post li seta’ jservi b˙ala

Il-President ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca, flimkien mal-President tal-Banda s-Sur Alex Caruana, is-Surmast Direttur il-Mro Michael Bugelli, u l-Banda msemmija waqt l-akkademja li ttellg˙et fil-knisja parrokkjali ta’ BirΩebbu©a nhar is-Sibt 21 ta’ Frar kaΩin. Kien hemm diversi proposti iΩda l-Kumitat tefa’ g˙ajnejh fuq il-fond 11/12 Triq BirΩebbu©a, it-triq principali li mill-Bajja s-Sabi˙a twasslek sa Misra˙ il-Knisja.

Meta kollox kien lest biex isSoçjetà tibdel is-sede tag˙ha, nhar is-17 ta’ April 1996 isSoçjetà mxiet fil-kaΩin il-©did li ng˙ata l-isem Ìawhra ta’ San Pietru. Fit-2 ta’ Awwissu 1997 tqieg˙det simbolikament la˙˙ar ©ebla tal-kaΩin millPresident is-Sur Anthony Camilleri. L-g˙ada, qabel ilmarç ta’ filg˙odu, l-istess President tella’ g˙all-ewwel darba bandiera Maltija malarblu tal-kaΩin. Fis-16 ta’ Settembru 1997 saru festi kbar biex nikkommemoraw il©urnata li fiha l-kaΩin sar proprjetà tas-Soçjetà u ©ie kkonsagrat g˙all-Qalb ta’ Ìesù u ta’ Marija.

Il-Banda BirΩebbu©a ©iet mistiedna biex tag˙mel servizzi f’diversi lokalitajiet differenti u dan juri li f’qasir Ωmien il-banda stabbiliet isimha f’pajjiΩna. Saru numru ta’ servizzi o˙ra f’BirΩebbu©a f’okkaΩjonijiet u avvenimenti differenti lil hinn mill-festa.

Fost dawn insemmu l-programm muΩikali annwali MillBandisti g˙all-Membri, li ilu jsir mill-1996. Is-Soçjetà g˙amlet ukoll servizzi barra minn xtutna meta, waqt Ωjara fit-TuneΩija saru servizzi muΩikali bejn id-19 u l-21 ta’

Marzu 2004.

Fl-okkaΩjoni tal-10 anniversarju mit-twaqqif tas-Soçjetà saru festi kbar sabiex jikkommemoraw din il-©urnata memorabbli fejn il-qofol kien programm korali u strumentali li sar nhar is-Sibt 19 ta’ Frar 2000 fit-Teatru Sir Temi Zammit talUniversità. Dakinhar il-Banda, li kienet ta˙t id-direzzjoni talMro Michael Bugelli, daqqet g˙all-ewwel darba l-innu lkbir Tu Es Petrus.

Nhar is-Sibt 5 ta’ Awwissu 2000 ©ie mΩanΩan plançier ©did tal-banda li ©ie regalat lis-Soçjetà mis-Sur Ronnie Galea. Dakinhar ©ie esegwit fuqu programm korali u strumentali f’Misra˙ il-Knisja, fejn g˙all-ewwel darba ndaqq linnu l-kbir Tu Es Petrus f’BirΩebbu©a.

Pass ie˙or storiku se˙˙ nhar il-Ìimg˙a, 30 ta’ Lulju 2004, meta l-uffiçjali tal-kaΩin li kienu jokkupaw il-kariga dak iΩ-Ωmien g˙amlu l-konvenju li permezz tieg˙u s-Soçjetà akkwistat l-ispiΩerija ta’ ma©enb il-kaΩin.

Is-sena 2005 rat is-Soçjetà tikseb suççessi fejn jid˙ol tiΩjin tal-Milied – it-tieni post minn Malta kollha fil-kompetizzjoni tal-Presepji kif ukoll g˙at-tiΩjin tat-triq. Il-banda wkoll kellha sena ta’ suççess – reb˙et ilGara MuΩikali tas-sena 2005, bil-˙ila u l-kapaçità tal-bandisti tal-post.

Fil-laqg˙a ©enerali tat-18 ta’

Settembru 2005, il-ma©©oranza tal-membri qablu li jkomplu nnegozjati biex tinxtara l-proprjetà biswit il-kaΩin. Fi Frar 2006 tlestew il-pjanti tal-kaΩin biex ti©i sottomessa l-applikazzjoni lill-MEPA biex ti©i rregolarizzata l-proprjetà tal-kaΩin.

U fl-a˙˙ar wasal is-26 ta’ Mejju, u s-Soçjetà uffiçjalment akkwistat l-ispiΩerija. Twaqqfet l-Iskema Tkabbir tal-KaΩin – bil-g˙an li l-membri joffru g˙ajnuna finanzjarja fit-tkabbir tal-kaΩin.

Is-sena 2006 rat progress kbir fejn tid˙ol komunikazzjoni.

F’din is-sena l-Bord Editorjali beda jie˙u ˙sieb li jippubblika newsletter bl-g˙an li jΩomm lill-BirΩebbu©in infurmati b’dak li kien qed ji©ri fisSoçjetà, pubblikazzjoni li niΩlet tajjeb ˙afna man-nies tar-ra˙al.

Dan, ovvjament, minbarra lpubblikazzjonijiet li l-Bord jo˙ro© ta’ kull sena, b˙alma huma l-kalendarju u l-ktieb tal-festa.

L-2008 rat proçess ta’ manutenzjoni fit-tielet sular tal-kaΩin, fejn intrama arkivju temporanju fis-sala tal-kunçerti biex b’hekk il-muΩika issa hija kollha merfug˙a fis-sede.

Intramat b’g˙amara moderna wkoll il-kamra tas-segretarju.

Din is-sena wkoll in˙asset il˙tie©a li jinbidel l-arblu lma©©ur u g˙alhekk bdiet ˙idma fuq l-arblu l-©did, liema arblu ©ie ffinanzjat mill-Onor Dr Marlene Farrugia. Nhar il-

Óadd 20 ta’ Lulju 2008 dan larblu sab postu fuq il-bejt tasSoçjetà, fost ˙afna çapçip u entuΩjaΩmu.

Fl-2010 is-Soçjetà ççelebrat ittieni deçennju tag˙ha. G˙al din l-okkaΩjoni l-Banda BirΩebbu©a telg˙et Ruma g˙al tour muΩikali impenjattiv u tista’ tg˙id storiku g˙all-a˙˙a,r bejn il-5 u s-7 ta’ April. IlBanda rçeviet it-tislima u lbarka personali tal-Papa Benedittu XVI wara li dan sema’ l-banda ddoqq minn ftit metri biss ’il bog˙od.

Fl-2013 BirΩebbu©a kkommemorat il-mitt sena minn mindu twaqqfet parroçça u ma naqasx li din il-banda tag˙ti ssehem s˙i˙ tag˙ha.

Din is-sena s-Soçjetà qed tikkommemora l-25 anniversarju mit-twaqqif tag˙ha. Saru diversi çelebrazzjonijiet. L-iktar çelebrazzjonijiet li spikkaw kienu dawk ta’ jum il-fondazzjoni fl-14 ta’ Jannar ta’ din issena fejn saret quddiesa ççelebrata mill-Isqof Emeritu Mons.

Pawlu Cremona u fejn ©ie rregalat çensier lill-parroçça.

Wara, fis-sede tas-Soçjetà, sar programm muΩikali mill-bandisti tal-post quddiem l-istess Isqof. Fil-21 ta’ Frar ittellg˙et akkademja muΩikali. Kienet akkademja ta’ livell g˙oli ˙afna fejn indaqq l-innu l-kbir Tu Es Petrus u ΩΩanΩnet kantata ©dida bl-isem Petrus Princeps Apostolorum ideata minn Alexander Caruana u addattata g˙all-banda mill-Mro Simon Farrugia. G˙all-festa ta’ din is-sena hemm programm kbir ta’ muΩika u ta’ nar li kull min huwa dilettant m’g˙andux jitlef.

Intant, aktar kmieni din issena, l-uffiçjali tas-Soçjetà kienu g˙addejjin bin-negozjati biex proprjetà antika li tinsab fil-pjazza ta’ BirΩebbu©a tg˙addi g˙and din is-Soçjetà.

G˙al dan l-iΩvilupp is-Soçjetà g˙andha pjan ta’ ˙idma biex dan il-pro©ett ikun jista’ ji©i mifdi finanzjarjament. Fit-22 ta’ Lulju l-uffiçjali sej˙u laqg˙a ©enerali straordinarja biex i˙abbru dan il-pro©ett littesserati tas-Soçjetà. Issa din se ti©i proprjetarja ta’ dan il-post li se jag˙tiha aççess dirett g˙all-pjazza ta’ BirΩebbu©a. Ilproprjetà l-©dida setg˙et ti©i annessa mas-sede prinçipali bis-sa˙˙a tal-ispiΩerija li sSoçjetà rnexxielha takkwista ftit snin ilu.

madWarna kÓ

26|07|2015 25

kullhadd.com

IL-prospectus deLIcata tIÇÇeLeBra taL-junIor L-mItt unur coLLege 2015

Il-University Junior College huwa kburi li jista’ joffri edukazzjoni personalizzata, ta’ kwalità g˙olja u ˙olistika li tiffoka fuq il-bΩonnijiet u laspirazzjonijiet ta’ kull student. Il-Kulle©© joffri esperjenza unika ta’ tag˙lim mifruxa fuq sentejn, li tg˙aqqad l-esperjenza ta’ edukazzjoni fil-livell sekondarju ma’ dik og˙la.

Il-Junior College twaqqaf bl-AvviΩ Legali 123 tal-1995 u jag˙mel parti mill-Università ta’ Malta. Immexxi minn bord u l-istaff kollu huwa appuntat mill-Kunsill tal-Università.

L-istudenti fil-Kulle©© huma mg˙allma minn letturi kwalifikati u ta’ esperjenza. Il-façilitajiet u s-servizzi huma tal-og˙la livell u l-istudenti g˙andhom g˙aΩla wiesg˙a ta’ attivitajiet kokurrikulari li jikkumplimentaw l-iΩvilupp akkademiku tag˙hom.

Biex wie˙ed ikun aççettat fil-Junior College irid ikun g˙adda minn mhux anqas minn sitt su©©etti fil-livell taç-ÇES jew ekwivalenti, li jinkludu l-IngliΩ, il-Malti, il-Matematika u mill-anqas wie˙ed minn FiΩika, Kimika jew Bijolo©ija u kwalunkwe Ωew© su©©etti o˙ra.

Fil-Kulle©© l-istudenti jistudjaw Ωew© su©©etti fil-livell Avanzat u tliet su©©etti fil-livell Intermedju flimkien mal-Oqsma tal-G˙erf. L-istudenti jistg˙u jag˙Ωlu kull su©©ett, dejjem skont ir-Regolamenti tal-EΩamijiet tal-Matrikola.

L-istudenti li jixtiequ jid˙lu fil-University Junior College b˙ala studenti tal-ewwel sena f’Ottubru 2015, inkluΩi dawk li qed jistennew xi riΩultati, g˙andhom japplikaw bl-internet billi jid˙lu fuq www.jc.um.edu.mt/apply bejn it-Tnejn 3 u t-Tnejn 10 ta’ Awwissu 2015.

Studenti li lestew l-ewwel sena f’istituzzjoni edukattiva o˙ra jistg˙u japplikaw biex ikomplu jew jirrepetu t-tieni sena fil-Junior College dejjem jekk jissodisfaw il-kundizzjonijiet neçessarji.

Il-prospectus jinsab ukoll fuq: http://www.jc.um.edu.mt/prospectivestudents/prospectus, kif ukoll minn fuq il-pa©na tal-Facebook tag˙na: https://www.facebook.com/uom.juniorcollege

Matthew Delicata, rebbie˙ ta’ unuri, isegwi bir-reqqa kull stadju tal-proçess tal-produzzjoni tal-inbid, mill-g˙enba sal-inbid

Emmanuel Delicata, id-ditta talproduzzjoni tal-inbid immexxija f’Malta mir-raba’ ©enerazzjoni tal-familja, kisbet tragward storiku meta reb˙et aktar minn mitt unur internazzjonali g˙all-inbejjed tag˙ha f’dawn la˙˙ar 20 sena.

Il-mitt unur jinkludu midalji tad-deheb mirbu˙a fi Franza, lItalja u Spanja, midalji tal-fidda mirbu˙a f’Bordeaux, Burgundy, Pari©i, Londra u Verona, flimkien ma’ g˙add kbir ta’ midalji tal-bronΩ u çertifikati ta’ kommendazzjoni mirbu˙a f’kompetizzjonijiet tal-inbejjed madwar l-Ewropa kollha.

Kien fl-1995 meta Delicata ppreΩentat g˙all-ewwel darba l-inbejjed tag˙ha f’kompetizzjoni tal-inbid f’Londra u millewwel reb˙et erba’ unuri. Minn dakinhar, il-kumpanija bdiet tippreΩenta numru Ωg˙ir ta’ nbejjed kull sena f’diversi kompetizzjonijiet internazzjonali talinbid. Matul dawn l-a˙˙ar

g˙oxrin sena, id-ditta Maltija tal-produzzjoni tal-inbid kisbet ammont impressjonanti ta’ 106 unur, fosthom 22 minnhom li ntreb˙u bejn is-sena l-o˙ra (2014) u din is-sena (2015).

“Il-veru sens ta’ dan is-suççess g˙alina hu l-fatt li l-inbejjed li reb˙u unuri internazzjonali mhumiex biss l-inbejjed premium , imma qed jirb˙u anke nbejjed tag˙na li huma g˙allbut ta’ kul˙add. G˙alhekk, ilkonsumaturi tal-inbejjed tag˙na jistg˙u jserr˙u rashom mill-fatt u jkollhom fiduçja li meta jixtru flixkun inbid ta’ Delicata assigurazzjoni g˙andhom indipendenti li l-inbid se jkun ta’ kwalità tajba,” qal is-Sur Mario Delicata.

“Li tirba˙ mitt premju internazzjonali hu suççess importanti li kwalunkwe kumpanija li tipproduçi l-inbid fid-dinja g˙andha tkun kburija bih. Hi xhieda indipendenti, minn u˙ud mill-awtoritajiet ewlenin

tal-inbid fid-dinja, li l-kwalità tal-inbejjed ta’ Delicata qed kulma tmur tissa˙˙a˙.”

Fi snin riçenti Delicata intensifikat l-investiment tag˙ha biex ittejjeb il-kwalità permezz ta’ vitikultura avvanzata u tteknolo©ija marbuta mal-produzzjoni tal-inbid. Matthew Delicata, li dan l-a˙˙ar ˙a f’idejh it-tmexxija tal-produzzjoni tal-inbid, ra l-isforzi tieg˙u ppremjati bi tliet midalji tad-deheb, tnejn tal-fidda, ˙amsa tal-bronΩ u erba’ kommendazzjonijiet f’dawn l-a˙˙ar tmien xhur biss. Dan wassal biex Delicata saret l-iktar kumpanija tal-produzzjoni talinbid f’Malta li kisbet l-aktar unuri.

Wie˙ed jista’ jara l-lista s˙i˙a tal-106 unuri u kredenzjali talis-sit: fuq inbid http://delicata.com/awards jew q u f www.facebook.com/DelicataW inery

L-Istorja tIngÓata L-Óajja mILL-FondazzjonI WIrt artna u L-BoV Il-Fondazzjoni Wirt Artna (FWA) u l-Bank of Valletta nedew it-18-il edizzjoni tal-programm Hands on Heritage – serje ta’ workshops interattivi li jag˙tu l-˙ajja lill-Istorja tag˙na permezz ta’ rakkonti lit-tfal tal-iskola kif ukoll attivitajiet f’siti storiçi fejn jintuΩaw repliki ta’ g˙odod u armamenti.

Mario Farrugia, Chairman tal-FWA, u Joyce Tabone, Mani©er fi ˙dan ilBank of Valletta, attendew wa˙da mill-ewwel sessjonijiet tal-programm ta’ din is-sena li nΩammet fis-Saluting Battery fil-Barrakka ta’ Fuq il-Furjana.

“Din is-serje ta’ workshops interattivi jiddiskutu aspetti b˙al ˙wejje©, binjiet, armamenti, kif ukoll l-istruttura tas-soçjetà in©enerali, li dejjem jiksbu l-attenzjoni tal-parteçipanti,” spjega Mario Farrugia. “Is-sessjonijiet jinΩammu f’siti differenti u jittrattaw epoki differenti. Hawnhekk fisSaluting Battery, il-programm jid˙ol fil-fond fuq id-difiΩa tal-Port il-Kbir kif ukoll l-istil tal-˙ajja lejn l-a˙˙ar tas-seklu dsatax.”

“Il-programm fil-Forti Rinella jittratta l-˙ajja militari lejn il-bidu tas-seklu g˙oxrin, filwaqt li l-programmi fil-Lascaris War Rooms u fil-Malta at War Museum jittrattaw il-˙ajja militari u dik ta’ kuljum rispettivament,” kompla s-Sur Farrugia.

“Il-programm Hands on Heritage huwa fil-qalba tal-kollaborazzjoni bejn il-Bank of Valletta u l-Fondazzjoni Wirt Artna.” L-g˙an tieg˙u huwa li jag˙ti esperjenza unika, speçjalment liΩ-Ωg˙ar, permezz tal-kunçett handson, fejn it-tfal iΩommu f’idejhom o©©etti storiçi – esperjenza li ma tintesiex,” qalet Joyce Tabone. “Fil-Bank of Valletta nemmnu fl-importanza li titkebbes im˙abba g˙all-patrimonju kulturali minn età Ωg˙ira. Fil-fatt, ilwirt storiku huwa parti integrali mill-programm fil-komunità tal-Bank of Valletta.”

Aktar informazzjoni dwar il-Fondazzjoni Wirt Artna u l-programm Hands on Heritage tista’ tinkiseb mis-sit tal-Fondazzjoni www.wirtartna.org jew bl-email fuq info@wirtartna.org

26 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ KOMPETIZZJONI KTIEB

KOMPETIZZJONI KTIEB KOTBA GÓAT-TFAL

JAKE CASSAR JIÌÌIELED L-AÓÓAR BATTALJA

L-avventuri ta’ Jake Cassar ˙olqu fenomenu fil-ktieb g˙at-tfal bil-Malti: dik ta’ stennija g˙all-avventura li jmiss, l-hekk imsej˙a serjalizzazzjoni.

G˙ax l-istejjer ta’ Jake Cassar, ta’ o˙tu Mel u ta’ s˙abhom huma mifruxa fuq medda ta’ g˙axar kotba; sensiela li issa – sitt snin wara li ˙ar©et lewwel avventura ta’ Jake – ng˙alqet bit-tant mistenni g˙axar episodju.

Kitba ta’ Clare Azzopardi u illustrazzjonijiet ta’ Mark Scicluna, l-g˙axar ktieb jismu Jake Cassar ji©©ieled l-a˙˙ar battalja, u g˙all-a˙˙ar darba ner©g˙u niltaqg˙u mal-karattri kollha li tul is-snin tant saru ma˙buba mit-tfal: Jake, Mel, ir-Re Pankrazju, Furun, Teodoro, AmbroΩja u ˙afna o˙rajn…u naturalment il-kattivissima Re©ina Fidelja.

Is-sensiela, pubblikazzjoni Merlin Publishers, kienet wa˙da storika g˙all-ktieb Malti kemm g˙as-serjalizzazzjoni, kemm g˙all-fantaΩjoΩità tal-istejjer irrakkuntati, u kif ukoll g˙all-format innovattiv tad-disinn talkotba. Il-kliem f’dawn il-kotba huma parti mill-illustrazzjoni: kliem jikber, jiçkien, idur çirku, jinqaleb ta’ ta˙t fuq…u dan il-log˙ob viΩiv bilkliem, xog˙ol l-artist Pierre Portelli, huwa element li t-tfal dejjem ifittxu u jistennew.

Is-sensiela ta’ Jake Cassar hija mmirata g˙al tfal minn it-8 u l-11-il sena, u l-kotba f’din is-sensiela kienu wkoll reb˙u l-Premju Nazzjonali

tal-Ktieb b˙ala l-a˙jar ktieb g˙at-tfal bil-Malti.

Kemm l-awtriçi Azzopardi kif ukoll l-illustratur Mark Scicluna llum il©urnata huma tnejn mill-aqwa ismijiet fil-kamp tal-ktieb Malti g˙at-tfal.

U b’dan l-g˙axar u l-a˙˙ar ktieb g˙aqqdu sensiela li eluf ta’ tfal Maltin qed i©emmg˙u u jaqraw bil-˙erqa.

F’dan l-a˙har episodju, Jake Cassar ji©©ieled l-a˙˙ar battalja, Jake u s˙abu jkollhom jiffaççjaw lir-Re©ina Fidelja g˙all-a˙˙ar battalja kontriha u kontra l-˙aΩen tal-pjanijiet tag˙ha. Ikollhom jissieltu ma’ mostru enormi – il-mostru tal-ilma – kif ukoll mal-Isturduti u mar-Re©ina. IΩda flimkien, Jake u s˙abu – dawk kollha li ltaqa’ mag˙hom u li g˙en tul lavventuri kollha tieg˙u – jirnexxilhom jo˙or©u minn din l-a˙˙ar battalja rebbie˙a.

Is-sensiela Jake Cassar, issa kompluta, hija ideali anke g˙al dawk ittfal li forsi jit˙abtu xi ftit iΩjed biex jaqraw bil-Malti, mertu tal-format viΩiv tal-kotba u l-istil le©©er u modern tal-kitba ta’ Azzopardi, u l-illustrazzjonijiet dinamiçi ta’ Scicluna.

Jake Cassar ji©©ieled l-a˙˙ar battalja jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha jew bl-internet direttament minn www.merlinpublishers.com

Mistoqsija: Kemm hemm kotba b’kollox fis-sensiela Jake Cassar?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u Ω-Ωew© kotba: JAKE CASSAR ISALVA R-RENJI KOLLHA WAÓDU (9) u JAKE CASSAR JIÌÌIELED L-AÓÓAR BATTALJA (10) Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 2 ta’ Awwissu.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb JOHN F. KENNEDY: IL-PRESIDENT ASSASSINAT hija:

GRACE CUTAJAR, Manor Lodge, Triq Santu Rokku, ÓaΩ-Ûebbu©.

Skeda kÓ

26|07|2015 27

kullhadd.com

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Rosamunde Pilcher Pianeta Mare Melaverde – Editing Tg5 L’Arca Di Noè Giffoni Film Festival O’Professore Gli Angeli Di Lisa Il Segreto – Speciale Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint – Domenica Riassunto Il Segreto Omicidi

07.25 07.45 08.15 08.55 09.30 10.00 10.50 11.30 12.00 12.15 13.00 14.45 16.49 18.55 19.35 21.15 23.40 23.44

Tg4 Night News Televendita Media Shopping5 Super Partes Casa Vianello Magnifica Italia 4 Santa Messa Le Storie Di Viaggio A...

Tg4 Ieri E Oggi In Tv Walker Texas Ranger Colombo Letto A Tre Piazze A Tutto Gas (Di N. Taurog) Tg4 The Mentalist Poseidon Cinefestival The Dreamers

Man Fire Food Chopped The Big Eat The Kitchen The Pioneer Woman Guy’s Big Bite Diners Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Man Fire Food Kitchen Casino Australian Food Adventures with Matt Moran 21.00 Trisha’s Southern Kitchen 22.00 Food Court Wars 23.00 Diners Drive-Ins and Dives

06.00 07.40 09.30 11.20 12.15 13.10 14.05 15.00 15.55 16.50 17.45 20.05 21.00 21.55 22.50

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People Big World Obsessive Compulsive Cleaners Cake Boss The Undateables The Fabulous Baker Brothers Love Lust or Run The Undateables Risking It All Brides of Beverly Hills My Crazy Italian Wedding Curvy Brides 90 Days to Wed Leah Remini: It’s All Relative

06.50 07.15 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 11.10 12.00 12.50 13.15 14.10 14.35 15.25 16.15 17.05 18.55 19.45 20.10 20.35 21.00 21.55 22.45 23.35

Caribbean Life Hawaii Life Spice of Life With Bal Arneson Giada at Home Million Dollar Rooms Caribbean Life Hawaii Life Extreme Homes Rehab Addict Candice Tells All Platinum Babies Platinum Weddings Keasha’s Perfect Dress Beachfront Bargain Hunt Hawaii Life Caribbean Life Extreme Homes Million Dollar Rooms Hawaii Life Caribbean Life Rehab Addict Extreme Homes Going Yard Cousins on Call Caribbean Life

06.00 07.40 09.50 11.25 13.10 14.45 15.00 17.00 18.45 20.25 22.00 22.45

06.00 07.00 07.30 08.00

THS E! News Style Star Keeping Up With the Kardashians.

E! News Rich Kids of Beverly Hills E! News Rich Kids of Beverly Hills Botched Pop Innovators E! News

06.00 09.00 10.00 12.00 15.00 19.00 20.00

Fuori Orario. Cose (mai) Viste Zorro – Arriva Zorro Il dono di Natale Na’ Santarella Per il ciclo Community – L’Altra Italia L’Ha Detto Elisir TG3 TG3 Fuori Linea Estate TGR Premio Flaiano Figu Fuori Quadro TG Regione TG3 Film I Soliti Ignoti Doc Martin Tour de France 2015 21a tappa TG3 TG Regione Blob Sconosciuti Collection Kilimangiaro

06.10 06.25 07.00 07.35 07.55 08.05 08.30 10.20 12.10 12.25 13.00 13.45 16.10 18.05 18.30 19.00 19.25 21.15 23.20

Til Death Televendita Media Shopping Super Partes I Puffi Titti E Silvestro Dragons Chi Trova Lupin Trova Un Tesoro Astro Boy Giffoni Festival Carpe Diem Studio Aperto Sport Mediaset 4 Amiche E Un Paio Di Jeans 2 Una Pazza Giornata A New York Love Bugs Studio Aperto Due Uomini E 1/2 Scuola Di Polizia 4 Ancora Tu! Lei è Troppo Per Me

06.00 06.25 06.35 06.55 07.10 07.35 07.50 08.10 10.10 12.05 13.00 13.45 14.30 15.00 15.50 16.35 17.20 20.05 21.00 21.45 22.30

Green Balloon Club Charlie and Lola Show Me Show Me Nina and the Neurons. In the Lab Green Balloon Club Charlie and Lola Show Me Show Me Doctors EastEnders A Totally Different Me The Weakest Link Doctor Who Hebburn A Totally Different Me The Weakest Link Doctor Who Great Expectations The Mystery of Edwin Drood Starlings DCI Banks Sherlock

06.00 07.00 08.00 09.00 11.00 12.00 13.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Highway to Sell Fast N’ Loud MythBusters Extreme Engineering What Happened Next?

The Carbonaro Effect Storage Hunters Container Wars Lost and Sold For the Love of Cars Supercar Superbuild MythBusters X-Ray Mega Airport King of Thrones Beyond Survival With Les Stroud Dual Survival Survive That!

Running Wild With Bear Grylls Deadliest Catch

20.30 21.05 22.40 23.30

Settimo Cielo Cultura Nautilus Once Upon A Time Heartland La Nave Dei Sogni Viaggio Di Nozze Amore Tra I Fiordi La Nostra Amica Robbie Tg2 Giorno Tg 2 Motori Sereno Variabile Estate Delitti In Paradiso Il Commissario Lanz Il Commissario Voss Signori Del Vino Sea Patrol Squadra Speciale Cobra 11 Tour De France 2015 Tour In Diretta A Tappa Tg2 20.30 0 Scorpion La Domenica Sportiva Estate

06.00 07.00 07.25 07.50 08.55 10.30 11.10 12.00 12.10 12.25 13.15 13.25 14.00 14.15 14.30 16.20 17.05 19.00 19.30 20.00 20.10 21.15

07.00 07.30 07.50 09.45 11.15 13.30 14.00 14.40 16.15 20.00 20.30 21.10 22.45

Omnibus TG La7 Omnibus L’Aria D’Estate Smith! Cow-Boy Per Gli Indiani Tg La7 Tg La7 Cronache Il Commissario Maigret Josephine, Ange Gardien Tg La7 La Copertina Di Crozza Il Marito Bravissimo

06.00 Meerkat Manor 06.25 Gator Boys 10.55 Swimming With Monsters With Steve Backshall 11.50 River Monsters 12.45 The Lion Queen 13.40 Keiko. The Untold Story 14.35 Wild Mexico 15.30 Deadly Islands 16.25 Running Wild 17.20 Zoltan the Wolfman 18.15 Rogue Nature 19.10 Keiko. The Untold Story 20.05 Gangland Killers 21.00 River Monsters 21.55 Swimming With Monsters With Steve Backshall 22.50 Into the Lion’s Den

Bubble Guppies PAW Patrol Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda The Legend of Korra Teenage Mutant Ninja Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush SpongeBob SquarePants Teenage Mutant Ninja Turtles The Penguins of Madagascar Henry Danger The Thundermans The Haunted Hathaways Sam & Cat SpongeBob SquarePants Avatar the Last Airbender Big Time Rush The Penguins of Madagascar

06.00 07.55 08.00 08.46 09.21 11.00 12.00 13.00 13.40 13.58 14.00 16.40 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 22.30

07.00 08.00 09.00 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 13.00 13.30 14.30 15.00

06.00 06.30 07.00 08.30 09.15

07.05 07.55 08.20 08.45 09.15 09.40 10.00 10.25 10.55 11.20 11.45 12.10 12.35 13.00 17.30 18.00 18.25 18.50 19.15 19.45 20.10 20.30 20.55 21.20 22.10

14.00 16.25 16.30 16.35 17.50 18.50 20.00 20.35 21.20

Delfini – Una spia tra le onde Overland 13 Passaggio a Nord-Ovest Dreams Road iGIGANTI A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Angelus A Sua Immagine Linea Verde, Estate Pole Position Gran Premio d’Ungheria di Formula 1 Gara Che tempo fa TG 1 Un’Estate in Scozia SOAP Legàmi Reazione a Catena Telegiornale TecheTecheTè Un Passo dal Cielo 2

A˙barijiet Tuffi˙at Migduma Xjenzarti Madwarna Pellikola Valletta Malta u lil hinn minnha A˙barijiet Óadd G˙alik Britian’s Got Talent A˙barijiet Tuffi˙at Migduma Teatru Zambulla L-Irkant A˙barijiet G˙awdex Illum Int Min Int Mill-Im˙aΩen tal-Festa Nis©a Maltija A˙barijiet Film: Tooth Fairy Headline A˙barijiet Rajt ma Rajtx

07.00 07.50 08.15 09.15 09.45 10.45 11.15

10.45 12.10 13.00 13.30 13.45 14.30 15.30 16.30 17.30 18.05 18.50 18.55

06.30 07.05 08.20 09.05 09.55 10.25 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.10 13.25

20.40 23.00 23.15

Euronews Paranatural Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Mill-Im˙aΩen tal-Festa Sawru l-Istorja Pellikola Paranatural Valletta L-Irkant Int Min Int Special Olympics Opening Ceremony Knots Swim up G˙awdex Illum Paranatural A˙barijiet g˙al persuni b’nuqqas ta’ smig˙ Óadd G˙alik (R) A˙barijeit Sportivi A˙barijeit bl-IngliΩ

07.00 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 16.00 16.05 16.35 17.00 18.00 18.15 18.45 19.15 19.45 20.00 20.45 22.40 22.45

07.00 Executive 07.30 Better Living 08.30 Flimkien ma’ Nancy 08.55 Hazzzard Daily Update 09.00 Paperscan 10.00 Ethos 10.30 Sejja˙tli mill-Pjazza 11.30 Cibus 12.30 A˙barijiet 12.40 Il-Ósieb tal-Ìurnata 12.45 Snajja’ Maltin 13.00 Mad-Daqqa t’G˙ajn 14.00 Telebejg˙ 15.00 Liquorish (il-Finali) 17.30 A˙barijiet 17.35 Hazzzard Daily Update (Day 09) 17.45 Identità 17.55 Popcorn 18.30 Esperti 19.00 Joe’s Kitchen 19.30 A˙barijiet 20.30 Festival Kalamita 22.30 Talk To Me

12.00 12.45 15.05 17.00 18.05 18.35 19.30 20.10 20.40 23.00

A˙barijiet Il-Fatt (R) G˙alkul˙add Telebejg˙ Missjoni Telebejg˙ Quddiesa mis-Santwarju tal-Madonna Ta’ Pinu Wheelspin Telebejg˙ Becky Iswed Fuq l-Abjad (R) Flusek (R) L-Istandard A˙barijiet Business Chat Il-Óadd fi Sqallija A˙barijiet

08.00 Sports Insiders 08.30 Blancpain Endurance Series Motor Rac 09.30 GP3 Series Motor Racing 10.00 WATTS 10.15 Tour de France Cycling 11.15 Sports Insiders 11.45 Porsche Supercup Motor Racing 12.30 FINA World Aquatics Championship Diving 13.30 Sports Insiders 14.00 La Course Women's Road Cycling 15.45 LeMond on Tour 16.15 Tour de France Cycling 19.30 LeMond on Tour 19.45 WATTS 20.00 Motorsports Weekend 20.15 Major League Soccer 22.30 Tour de France Cycling 23.00 Major League Soccer

06.00 07.00 08.00 09.00 10.00 11.00 12.00 13.00 13.30 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

The Voyage Man Of La Mancha Trail Of The Pink Panther Clean Slate Love Bites Big Screen Mandela Garbo Talks A Trip With Anita Legally Blonde Archangel The Big Man

Globe Trekker House Hunters International Salvage Dawgs Airport 24/7. Miami Piha Rescue Durban Beach Rescue Building Alaska Ultimate Sportsman’s Lodge Man Caves Salvage Dawgs The Vanilla Ice Project Building Alaska World’s Greatest Motorcycle Rides Salvage Dawgs Mysteries at the Castle Mysteries at the Museum Durban Beach Rescue Insane Coaster Wars Xtreme Waterparks

18.00 18.45 19.15 19.45 20.30

11.00 12.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

Teleshopping Pawn Stars American Pickers Storage Wars Pawn Stars Swamp People Legend of the Superstition Mountains 21.00 Alaska Off-Road Warriors 22.00 Storage Wars 23.00 Black Sails.

CENTRAL PROCUREMENT & SUPPLIES UNIT PARLIAMENTARY SECRETARIAT FOR HEALTH MINISTRY FOR ENERGY AND HEALTH Tel: (+356) 2592 4215 E-mail: info-cpsu.health@gov.mt REQUEST FOR PARTICIPATION The Ministry for Energy and Health is seeking to contract the Services of Radiologists from interested companies/individuals for the National Health Screening Programme within the Primary Health Care Department.

Further information can be obtained from: THE CENTRAL PROCUREMENT & SUPPLIES UNIT, ST. LUKE’S SQUARE, G’MANGIA or downloaded from www.health.gov.mt

28 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ ÇINEMA

jikeb SUNNY CACHIA

MIÇ-ÇINEMA kNOck kNOck

THRILLER

L-INNOÇENTI INGANNAT

Atturi Ewlenin: Keanu Reeves, Lorenza Izzo, Ana de Armas, Ignacia Allamand, Aron Burns u Colleen Camp Direttur: Eli Roth Distributur: Lionsgate Ma˙ru© mill-KRS Evan Webber (Keanu Reeves), li jkollu l-professjoni ta’ perit, ra©el iddedikat tal-familja u kuntent, jinsab id-dar rikoverat minn korriment fi spalltu.

Fl-istess ˙in il-mara u t-tfal tieg˙u jkunu fuq btala.

Il-mara tieg˙u Karen (Ignacia Allamand), artista rinomata fl-arti tal-iskultura, tqabbad lil Louis (Aaron Burns) biex jie˙u l-a˙˙ar biçça xog˙ol tag˙ha g˙al wirja f’˙anut tal-arti.

Evan, g˙alkemm wa˙du fiddar lussuΩa tieg˙u, xorta

Óin: 99 min. Çert. 15 baqa’ jiddisinja xi pjanti taddjar ta’ pro©ett kbir li kellu g˙all- ©ejjieni qrib.

Fl-ewwel lejla tieg˙u fid-dar jisma Ωew© ta˙bitiet fuq ilbieb, u jkunu Ωew© tfajliet il©miel tag˙hom: Genesis (Lorenza Izzo) u Bel (Anna de Armas). Dawn ikunu mxarrbin g˙asra bix-xita li tkun nieΩla.

Evan jifti˙ilhom il-bieb biex jag˙tihom l-g˙ajnuna li kellhom bΩonn, filwaqt li huma skuΩaw irwie˙hom u spjegawlu li ntilfu meta kienu qed ifittxu post fejn kienu sejrin

g˙al serata ta’ divertiment.

Ming˙ajr mezzi ta’ komunikazzjoni, Evan jirran©alhom biex ti©i g˙alihon taxi , li kienet se tie˙u xi 45 minuta biex tasal. Dan kien ˙in biΩΩejjed biex jibda x-xalar ta’ dmija u qtil fid-dar lussuΩa tal-Perit Evan Webber.

It-tfajliet jaqbdu konverΩazjoni u fl-istess ˙in Evan idoqillhom xi diski fuq itturntable, ta’ meta kien DJ. Huma jg˙idulu li kienu impjegati b˙ala stewardesses u fil˙in liberu tag˙hom jie˙du sehem f’attivitajiet sesswali ma’ r©iel differenti.

Hawnhekk iwaqqg˙u lil Evan biex ikollu x’jaqsam mag˙hom u fl-istess ˙in jiffilmjawh ukoll biex wara jkunu jistg˙u jitfug˙ fuq Facebook.

Il-film Knock Knock huwa rremake tal-film Death Game li kien ˙are© g˙all-wiri f’Mejju tal-1977 u li fih ˙admet Sondra Lock. Fir- remake Sondra Lock hija involuta b˙ala executive producer .

Twieldet f’Mejju tal- 1944 u ˙admet f’films bejn l-1968 u l1999, u li ˙afna minnhom kienu suççess fil- box office, b˙al The Heart is a Lonley Hunter u Willard, iΩda kienu l-films li ˙admet ma’ Clint Eastwood li kisbulha l-akbar suççess (hija kienet ukoll issie˙ba tieg˙u g˙al 14- il sena). Bejn l-1976 u l-1983 ˙admet mieg˙u fil-films The Outlaw Josie Wales , Branco Billy , The Gauntlet , Every Which Way But Loose , Sudden Impact u Any Which Way You Can.

ÇINEMA KÓ

26|07|2015 29

kullhadd.com

INSIDE OUT (3D)

KOMIKU

ÓAMES EMOZZJONIJIET JIKKONTROLLAW IL-MOÓÓ Vuçijiet: Amy Poehler, Phyllis Smith, Richard Kind, Bill Hader, Lewis Black, Mindy Kaling, Kaitlyn Dias, Diane Lane u Kyle MacLachino Direttur: Pete Doctor Distributur: Walt Disney Studios Ma˙ru© mill-KRS

Óin: 94 min.

Il-film Inside Out huwa film fuq ˙ames emozzjonijiet li huma rappreΩentati minn ˙ames karattri li huma ma˙duma mill-kumpanija Pixar Animations li dejjem ˙admet films tajbin bi preçiΩjoni per-

fetta b˙at-Toy Story li kien lewwel film li ˙admet lura l1995 u li kien reba˙ l-Oscar, warajh kienu ˙admu A Bug’s Life (1998), imbag˙ad kellhom is-sequel Toy Story 2 (1999), Monster Inc. (2001), Finding

Çert. U

Nemo (2003), The Incredibles (2004), Cars (2006), Ratatouille (2007), Up (2009) u o˙rajn li kollha kellhom suççess kbir kull fejn intwerew, li m’hemmx dubju li l-film Inside Out Ωgur ma jonqsux suççess ie˙or malkullana ta’ suççessi g˙allkumpanija, li anke l-ba©it biex in˙adem sewa lill-kumpanija aktar minn $170 miljun.

L-istorja tal-film Inside Out te˙odna f’mo˙˙ ta’ tifla Riley ta’ ˙dax-il sena, li flimkien mal-©enituri tag˙ha jitilqu minn Minnesota u jmorru

joqog˙du f’San Francisco fejn Riley xejn ma tkun kuntenta u d-dwejjaq jie˙u l-prijorità fuq lemozzjonijiet l-o˙ra.

Hawnhekk a˙na naraw lil Riley normali minn barra, iΩda minn ©ewwa, f’mo˙˙ha jkunu g˙adejjin l-emozzjonijiet ta’ biΩa’, jew rabja, jew dwejjaq, jew fer˙, jew stmerrija, li b’˙ila kbira d-direttur Pete Doctor iwasslilna l-burdati kreattivi tat-tifla Riley, jew il-˙ames emozzjonijiet jikkontrollaw lim©iba tag˙ha, li Joy (Fer˙) tipprova ΩΩomm kontroll fuq l-

o˙rajn.

Il-films tal-Pixar dejjem iwasslu messa©© poΩittiv, u g˙alhekk l-emozzjoni ta’ Fer˙ hija dejjem dominanti. Imma lkwistjonijiet bejn dawn lemozzjonijiet tag˙ti lok lit-tfal biex jaraw dan il-film, iΩda min-na˙a l-o˙ra, g˙alina lkbar, g˙andu jda˙˙alna f’qoxritna.

Inside Out huwa suççess ie˙or g˙al Pixar Animations, huwa film mexxej, intelli©enti, mimli sorpriΩi, komiku u j©ieg˙lek tirrifletti.

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn il-15.07.2015 u d-19.07.2015

Minions Ant-Man Jurassic World Magic Mike XXL Terminator Genisys

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi karattru mill-film Inside Out. Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: MARY GATT, 39, Triq Sant’Anna, il-Mosta, MST 3210.

30 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ ÓAL SAFI. Plot g˙all-bejg˙ .

Wiesa’ 45 pied u twil 90 pied. Prezz €34,000 u çens ta’ 30ç fis-sena. Çempel 7982 0749.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

iji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk larlo©©i tajbin g˙all-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih. Nispeçjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock. Ittiswija hija bil-garanzija.

G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7235.

SERVIZZI

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ G˙amara g˙all-uffiçini f’kundizzjoni tajba. Çempel 7982 0749.

Kamra tas-sodda tal-kewkba, kundizzjoni tajba. Prezz €400. Çempel 2166 4716 jew 7934 3742.

Fjuri friski g˙all-bejg˙.

Qronfol, Lilium, Sempre Viva, Limonium, Gebra, eçç.

Prezzijiet tajbin ˙afna. Çempel 2157 0714 jew 7957 0414.

Sett komplut ta’ car-seat covers ta’ lewn griΩ çar. Inxtraw 6 xhur ilu. Prezz €35. Çempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xita u ta’ ta˙t tad-drapp.

Kundizzjoni tajba. Prezz €40. Çempel 7930 0261.

G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arlo©©i ta’ mal-˙ajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ Cuckoo Clocks millBlack Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batter-

Manutenzjoni: G˙al kull xog˙ol ta’ Ωebg˙a, kisi normali u bil-©ibs, coving , xog˙ol fuq l-antik, fuq il-fil, graffiato , gypsum board , twa˙˙il ta’ madum tal-art u tal-˙ajt u kmamar tal-banju. Çempel 7970 1502 jew ibg˙at email lil alibodhir@yahoo.co.uk Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çem-

pel 2138 6818 sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com AVVIÛI OÓRA MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

NIGRET NIGHT CLUB AND RESTAURANT, LABOUR AVE, IR-RAB AT, M ALT A. Naççettaw bookings g˙al coffee mornings, lunches u dinner dances u g˙al kull okkaΩjoni. Miftu˙in fil-weekends u cabaret shows minn Odessa Green, Renato u Freddie Portelli. G˙al aktar informazzjoni çemplu 2145 4858/2145 4908/7945 4908.

Inservu wkoll take away .

Tistg˙u ΩΩuru s-sit elettroniku

www.nigretnightclub.com jew www.nigretnc.com AGR AUTO JAPANESE PARTS G ÓALL- K AR OZZI : Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru.

Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutchParts ©enwini. es, eçç.

G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©. Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa ddeni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din ittalba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill©did li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem lilluΩjonijiet materjali. Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. Ittalba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma x’kienet.

PART-TIME/FULL-TIME WEB DEVELOPERS Teleflora Malta qeg˙din jaççettaw web developers biex ja˙dmu fl-uffiççju tag˙na fiΩ-Ûurrieq. Naççettaw ukoll studenti. Ibg˙at CV lil info@teleflora.com.mt jew çempel fuq 2168 9816.

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

avviÛi kÓ

kullhadd.com

avviÛiÌENERaLi Iljieli Melle˙in G˙al sena o˙ra l-komunità Melle˙ija se tkun qieg˙da ting˙aqad biex, ta˙t il-kappa tal-Kunsill Lokali tal-Mellie˙a, ikunu organizzati l-Iljieli Melle˙in. Dawn l-erbat iljieli fil-Mellie˙a issa saru sinonimi mal-kalendarju annwali kulturali, u jkunu ferm mistennija kemm mill-Maltin u kif ukoll mit-turisti li jkun hawn f’dan il-perjodu. Din l-attività ewlenija se tkun organizzata mit-30 ta’ Lulju 2015 sat-2 ta’ Awwissu 2015 u qieg˙da tittella’ bl-appo©© tal-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu u s-Segretarjat Parlamentati g˙all-Gvern Lokali.

CD ta’ marçi brijuΩi ma˙ru©a mill-Banda King’s Own Fl-okkaΩjoni tal-festi ççelebrati din is-sena, f’©ie˙ San Duminku filBelt Valletta, is-Soçjetà Filarmonika King’s Own nediet CD ta’ marçi brijuΩi fl-okkaΩjoni ta’ anniversarji speçjali ta’ tliet surmastrijiet li rregalaw bosta kompoΩizzjonijiet lil din il-Banda tul l-istorja tag˙ha. Is-Soçjetà qed tfakkar il-125 sena mit-twelid tal-Mro Vincenzo Ciappara, l-10 sena mill-mewt tal-Mro Carmelo Caruana, u t-30 sena mill-mewt tal-Ma©©ur Anthony Aquilina. U˙ud millkompoΩizzjonijiet tal-imsemmija surmastrijiet huma inkluΩi f’din isCD. Fost il-marçi li nsibu rrekordjati f’din is-CD, insibu kompoΩizzjonijiet tas-Surmast Direttur Dr John Galea kif ukoll tal-Assistent Surmast il-Mro Etienne Spiteri, kif ukoll mill-Mro Nicholas Vella u l-mibki Angelo Pullicino. Ma jonqosx ukoll l-Omaggio alla King’s Own tal-Mro Francesco Gobet. Il-Banda kienet ta˙t id-direzzjoni ta’ Dr John Galea, is-Surmast Direttur.

Kopja ta’ din is-CD tista’ ti©i akkwistata mis-sede tal-istess Soçjetà fi Triq ir-Repubblika g˙all-prezz ta’ €10 ghall-membri tesserati jew g˙all-prezz ta’ €12 g˙al dawk mhux membri.

Il-Banda Aniçi Ta’ Óal Qormi, fil-festa ta’ Santa Venera Il-Banda Aniçi ta’ Óal Qormi, illum il-Óadd 26 ta’ Lulju 2015 ser tkun qieg˙da takkumpanja l-purçissjoni bl-istatwa devota ta’ Santa Venera, bejn is-6.30 u d-9.30pm. Dan hu servizz ie˙or mill-˙afna servizzi li g˙andha l-Banda Aniçi f’diversi festi f’Malta. Il-Banda tkun ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Direttur Joseph Vella A. Mus. L.C.M., A. Mus. L.S.M., L. Mus. L.C.M., F.V.C.M. Serata letterarja L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti flimkien mal-G˙aqda Poeti Maltin bi pjaçir tippreΩenta serata letterarja, nhar l-Erbg˙a 29 ta’ Lulju 2015, fis-7pm, fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta. Din is-serata ser tkun miftu˙a g˙al kul˙add u min ji©i jista’ j©ib il-poeΩiji tieg˙u biex ikunu jistg˙u jinqraw.

G˙al aktar tag˙rif sibuna fuq www.talentmosti.com kif ukoll filpa©na ta’ Facebook: razzett tal-markiΩ.

L-ewwel edizzjoni ta’ Tat-Tamal Fest fil-kaΩin San Gejtanu b’risq il-Malta Community Chest Fund Nhar is-Sibt l-1 ta’ Awwissu 2015, ser tkun organizzata l-ewwel edizzjoni tat-Tamal Fest, fil-bit˙a tal-kaΩin San Gejtanu l-Óamrun.

Matulha se jkunu mi©bura donazzjonijiet b’risq il-Malta Community Chest Fund.

Matul is-serata li ser tibda fit-8pm, se jkun hemm il-parteçipazzjoni ta’ Claudia Faniello, id-duo Xarulu, il-preΩentatur u DJ Clint Bajada, kif ukoll parata mill-1st Óamrun Scout Group.

L-g˙an ta’ din l-attività huwa wie˙ed filantropiku, u dan ser jibda jkun appuntament annwali ftit qabel ting˙ata bidu g˙all-©img˙a tal-festa ta’ San Gejtanu: festa li hija mag˙rufa mal-pajjiΩ kollu g˙all-ammont ta’ nies li jΩuruha.

Se jkun hemm bosta posti b’ikel, xorb u ˙elu, b’garanzija ta’ divertiment g˙all-familja kollha.

Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb fuq 21/2723 9857 jew billi ΩΩur il-pa©na ta’ Facebook tal-g˙aqda.

Attività mill-Kummissjoni Banda Madonna Tal-Gilju – lImqabba Il-Kummissjoni Banda fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna talÌilju tal-Imqabba ser torganizza attività soçjali b˙ala rikonoxximent lejn il-bandisti tal-post, surmast u helpers tal-Banda Madonna tal-Ìilju. Din l-attività ser issir nhar it-Tlieta 4 ta’ Awwissu 2015, f’G˙ar Lapsi mis-6.30pm ’il quddiem u ser ji©i servut varjetà ta’ ikel tradizzjonali Malti. Trasport ikun provdut. Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna talÌilju www.talgilju.com Velja madwar il-Familja Mqaddsa Bit-t˙ejjija g˙as-Sinodu Ìenerali dwar il-Familja li se jsir fil-Vatikan f’Ottubru li ©ej, l-Arçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp tar-Rabat talImdina se torganizza velja ta’ talb.

Matul din il-velja se jsir talb lill-Familja Mqaddsa g˙all-familji kif ukoll se ssir katekeΩi dwar il-familja. Il-velja se ssir nhar l-Erbg˙a 5 ta’ Awwissu 2015, ˙dejn is-Santwarju Nazzjonali ta’ San ÌuΩepp fi Triq San ÌuΩepp, ir-Rabat, Malta.

Fis-6.30pm jing˙ad RuΩarju meditat u ting˙ata l-Barka Sagramentali. Fis-7.00pm çelebrazzjoni tal-quddiesa fejn fiha ssir katekeΩi mir-Rev. Patri Christopher Caruana OP. Jie˙u sehem il-Kor Santa Klara tal-knisja ta’ Santa Marija ta’ Ìesù tar-Rabat flimkien mas-St Martin’s Choir tal-Ba˙rija.

Wara ssir bibita fil-bit˙a tal-kaΩin tal-Banda L’Isle Adam.

32 26|07|2015

kullhadd.com

It-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-tlieta

l-Erbg˙a

KÓ AlMANAKK

RItRAtt MIll-ANtIK Ritratt: THE INTERNATIONAL EUCHARISTIC CONGRESS

S ITWAZ ZJONI ÌENE RALI: Pressjoni g˙olja tiksi ç-Çentru tal-Mediterran L-OGÓLA TEMPERATURA: 34°C L-INQAS TEMPERATURA: 24°C INDIÇI UV: 10

HI

33°C

34°C

34°C

LO

25°C

25°C

25°C

UV

09

09

09

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

TEMP: Xemxi b’xi ftit s˙ab VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Majjistral li jsir moderat g˙al ftit qawwi BAÓAR: Moderat IMBATT: Ftit li xejn

HI

34°C

35°C

33°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 28°C

LO

25°C

25°C

23°C

UV

09

09

09

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd Chemimart City Gate Pharmacy, City Gate, il-Belt Valletta The Cross Pharmacy; 859, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal Qormi St Anne Pharmacy, 24, Misra˙ Sant’Elena, Birkirkara St Anthony Pharmacy, 56, Triq San ÌuΩepp, Tal-Pietà Melita Pharmacy, 127, Triq San Ìor©, San Ìiljan Chemimart Pharmacy . 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-Sliema Misra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali, Ó’Attard Victory Pharmacy, 16, Pjazza il-Vitorja, in-Naxxar Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu St Elias Pharmacy Triq San Elija, ix-Xg˙ajra Blossoms Pharmacy, Triq il-Ìur©ier, BirΩebbu©a Central Pharmacy, 6, Triq San ÌuΩepp, Óal Luqa Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Si©©iewi Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta

Ji©i mbierek il-Port il-Kbir waqt il-Kungress Ewkaristiku, lura fis-26 ta’ April 1913

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

29.07.2005 Astronawti j˙abbru li skoprew pjaneta Ωg˙ira bl-isem ta’ Eris.

G˙awdex Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-Rabat, G˙awdex Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diçembru, in-Nadur, G˙awdex

NUMRI REBBIEÓA LOTTU

76 34 02 10 65 87 58 23

SUPER 5

31 43 14 41 02

GRAND LOTTERY

00 06

04 02 03 08 01

01.08.1834 l-iskjavitù ji©i abolit mill-Imperu Brittaniku hekk kif jidda˙˙al fis-se˙˙ l-att 1833 dwar l-iskjavitù.

tisliba kÓ

26|07|2015 33

kullhadd.com

Din it-tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li g˙ad hawn domanda g˙aliha, il-gazzetta KullÓadd iddeçidiet li tkompli to˙ro© din it-tisliba fl-a˙˙ar Óadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHAR LI GÓADDA Mimdudin: 1 Madonna, 5 Kalan©, 8 Intrata, 14 Telqa, 15 Akille, 17 Bambin, 19 Ìonna, 20 Li©i, 21 Pisa, 23 Bekka, 25 Soldi, 28 Óadd, 29 Art, 30 Omm, 31 Dari, 33 Eliminatorja, 39 Bint, 41 u 42 Maktur, 43 u 45 Kemmunett, 46 Perit, 47 Tari, 50 Eroj, 53 Nil, 54 Nej, 56 Kines, 58 Estern, 60 Pupazz, 62 Açidu, 64 Saqaf, 67 Poteri, 69 Pastur, 70 Skars, 72 Ivo, 73 Jaf, 75 Moll, 77 Temp, 79 Serje, 80 Mtedd, 82 Fran, 84 u 85 Rutina, 87 Enne, 88 Inkissinkiss, 93 Sala, 94 Età, 95 Att, 96 BaΩΩ, 98 Ik˙al, 100 Ûnell, 101 Wara, 105 Abba, 108 Ìebla, 109 u 110 Lollobrigida, 111 Óabib, 112 Tlettax, 113 Grigal, 114 Salamun.

018

Weqfin:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 28 29 31 33 39 41 42 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72

Dan ifisser serratura, sokra, wie˙ed millilkieket(7) Fi lsienna xemx Ωg˙ira, imma ma teΩistix (6) L-aktar triq dejqa fil-Belt, minn na˙a g˙all-o˙ra (7) Dan mhuwiex ir-ra©el tal-franka (5) Wiri ta’ m˙abba, naturalment bejn tnejn (6) Jaf kif iqieg˙ed kliemu quddiem folla kbira (6) Ta’ b’xejn anke t-..... jinΩel g˙asel, avolja jista’ jkun velenuΩ (5) Dan issibu fil-kçina g˙all-˙asil tal-platti, borom, eççetra (4) Serracino Inglott ix-xi˙ (4) Din il-kelma tfisser kisja kies˙a, kultant tattakka l-patata (5) ..... Kotba Maltin ta’ Pawlu Mizzi (5) G˙all-˙wietem u l-imsielet in-.... jg˙ollu d-dbielet, qawl (4) u 30 Tag˙lim individwali ’l barra mill-iskola (6) Il-libsa tal-ma©istrat jew avukat fil-qorti (4) Il-perit Malti li kellu x’jaqsam ˙afna fil-bini tal-Belt tag˙na (6,6) Aktar minn zokk wie˙ed (4) Queue da˙let fi lsienna (3) L-... Maria tindaqq kull filg˙odu fuq ir-radju (3) Wara d-.... il-biki, qawl (4) Ta n-nar (5) Fil-ferrovija ssib kemm-il wie˙ed (5) Xi ˙add aspru, a˙rax, Ωorr, serju wisq (4) G˙andu .... ta’ kelb, g˙ax dejjem geddumu mal-art u sieket (4) u 54 Fl-Iljieli G˙arbin kienu jtiru (6) Malta ˙anina ..... u sardina, qawl (5) Dan ifisser g˙ani, eleganti, rikk prima klassi (6) Wie˙ed mill-intoppi (6) Mara li se twassal g˙al twelid (5) Dawn ritratti tal-qaddisin? (5) Ti©bir, ti©mig˙, te˙id ta’ kulma jifdal (6) Min g˙all-..... ixammar jifdallu xi jqammar, qawl tas-sajd (6) Intom min ..... biex tag˙mlu din l-arja kollha?! (5) Lewn is-sema, iΩraq (3)

73 Min i˙obb il-kelb i˙obb ... sidu, qawl (3) 75 Ikrah daqs id-dag˙a ta’ .... kienu jg˙idu x-xju˙ tag˙na (4) 77 Il-Moviment ta’ .... j˙ejjik g˙aΩ-Ωwie© (4) 79 Nota ta’ flus (5) 80 Nikluh jew nilag˙quh l-aktar b˙alissa, ˙elu bis-sil© im˙awwar (5) 82 Allura tal-.... dejjem ifu˙? (4) 84 u 85 We©©a’ jew korra (6) 87 F’dan il-pajjiΩ jag˙tu l-piena tal-mewt bit-t˙a©©ir tal-©ebel (4) 88 Suffarelli tal-musketterija (12) 93 Ma jilbisx Ωraben jew kalzetti (4) 94 u 95 Aktar minn figura wa˙da (6) 96 H, konsonanti bir-ras maqtug˙a (4) 98 Jg˙idu li l-ftira hekk tajba (5) 100 u 101 Din hija g˙eneb irqiq mnixxef u mqadded – Ωbib irqiq (9) 105 Bugeja tal-kamra tal-a˙barijiet tal-PBS (4) 108 u 109 Min je˙odha ma je˙odhiex fil-biljard biss (5,6) 110 Il-Kanal li jaqsam iΩ-Ωew© Amerki (6) 111 Xemx li ma ssa˙˙anx ..... il-bard minnha (5) 112 Ftehim bil-miktub, akkordju, konkordat bejn il-pajjiΩi (7) 113 Allura dan ir-ra©el tal-misluta? (6) 114 Lokal prim g˙at-turisti, bid-drena©© kultant ifur fih (7) Weqfin 2 3 6 9

Dawn di©à g˙addew minn id o˙ra (5) u 4 Xarba taç-çikkulata fil-mis˙un (8) u 7 L-ewwel ra˙al tas-sajjieda (10) u 10 Il-kamra ta’ fuq nett fil-quççata ta’ bini (8) 11 Dawn nies wiççhom u wara xorta wa˙da (5) 12 G˙otja, kontribuzzjoni jew donazzjoni (7) 13 Dawn fil-qliezet iridu dejjem jinΩammu mag˙luqa (7) 16 Aktar minn molla wa˙da (5) 18 Min ikun se jeg˙req jaqbad ma’ kull ....., qawl (5) 22 Belg˙a wiski jew brandi (5) 25 B’... wie˙ed tolqot Ωew© g˙asafar (3) 26 Imorru ... Vegas biex jilag˙buhom (3) 27 Fih il-Mawmettani ji©bru n-nisa tag˙hom (5) 32 G˙ajjar li ng˙adet ˙a©a b’o˙ra (6)

33 Raqad bil-... u ˙olom bil-ftajjar (3) 34 Giuseppe Verdi kkompona kemm-il wa˙da (4) 35 Misbuq, skorrut, spor©ut ’il barra (6) 36 Ir-reklami fil-gazzetti (6) 37 Bla ...., bla sustanza, fil-vojt (4) 38 u 40 Skossi biex wie˙ed jie˙u spinta ’l quddiem (9) 44 Kultant iz-zalza ti©i og˙la mill-.... (4) 48 Id-demm .... ma jsir semm, qawl (4) 49 Il-festa l-kbira ta’ Óal Lija (8) 51 Tnax kienu dawn is-segwaçi tal-Feddej (8) 52 Óares u ˙ares u tara l-fatati (6) 55 La˙am tal-imlu˙a, ikel ˙ami, ippriservat fil-mel˙ (6) 57 .... fil-baΩwa, meta tag˙mel xi ˙a©a g˙al xejn (4) 59 Da˙al fi ...., ikollu jer©a’ lura (4) 61 IbΩa’ min-na˙al u mit-.... tar-ra˙al, qawl (4) 63 Wie˙ed mill-qrun (4) 65 Troffa xag˙ar mibruma (6) 66 Meta l-qalziet ta’ ta˙t ji©i lill-...., il-missier jista’ jmur jindifen, qawl antik (4) 68 Dari kienu jobormuh b’idejhom g˙as-sigaretti (6) 69 Aktar minn mas©ar wie˙ed (6) 70 Çafçaflu papru la sibt l-....! (4) 71 Minnha jo˙or©u l-kunserva u prodotti tajbin o˙ra (6) 74 .... g˙alik kemm g˙andek wiççek tost! (4) 76 A˙jar tatini l-flus .... t˙allini nistenna (4) 78 ..... daqs il-brodu (5) 79 u 81 Aktar minn çattra wa˙da (6) 82 Din kultant t˙ossha fuq l-istonku u ddejqek (5) 83 L-aktar annimal li g˙andu g˙onqu twil (7) 86 JuΩawha l-aktar l-g˙annejja (7) 89 Mhuwiex belti (5) 90 u 91 F’dan il-pajjiΩ imiss mal-Amerka hemm ˙afna Maltin ukoll (6) 92 Din tista’ tg˙idilha triq li ddur mal-ba˙ar (5) 97 Lewn (5) 99 Oqg˙od ˙ares lejja, kemm jien sabi˙! (5) 100 Jekk tag˙fsu ˙afna stennieh li jqum (5) 102 Iktar tajjeb (5) 103 u 104 Ìwanni l-........ g˙ammed lil Kristu (8) 106 u 107 Mhuwiex artifçjali, skont in-natura (8)

2 Atlas, 3 Omar, 4 Nhar, 6 Abela, 7 Nobis, 9 Ninu, 10 Ra©©, 11 Tonda, 12 Stupidu, 13 Gandott, 16 Ideal, 18 Budaj, 22 Tramm, 24 u 26 Kimono, 27 Smart, 32 Rekken, 33 Eku, 34 Isem, 35 Intern, 36 Tipjip, 37 Rari, 38 u 40 Attivisti, 44 Mans, 48 Asja, 49 u 51 Plenipotenzjarju, 52 Skossi, 55 Turist, 57 Ebda, 59 Erre, 61 Pass, 63 Çekk, 65 Qastan, 66 Film, 68 Immens, 69 Pulmun, 70 Sfar, 71 Aringa, 74 Frak, 76 Deni, 78 u 79 Protesti, 81 u 82 Disfatta, 83 Ûebbu©i, 86 Karamba, 89 Nikil, 90 Isa, 91 u 92 Kunsilli, 97 Ûibel, 99 Labar, 100 Ûarma, 102 Arblu, 103 u 104 Qartalla, 106 Óa©a, 107 A˙na.

34 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ LOGÓOB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 011 041 138 278 310 355 356 357 468 483 571 619 800 831 917 949

B’4 numri 0240 0306 1175 1231 1606 1902 1956 2021 2123 2197

2799 2983 3487 3672 3972 4217 4218 4370 4795 4969 5124 5149 5518 7433 7537 8228 8292 8525 8553 8601 8677 8982 9012 9332 9720 9867 9913 9965

13554 13834 18395 21266 22963 28508 29233 53885 61442 61808 66652 71315 76286

76536 81852 83136 87107 95657 95665 97730 99367

B’6 numri

298640 867990 937393

Bi 8 numri 15854137 22194356 23660845 61609613

018932

IR-RIÛULTAT TAL-LOGÓBA TAL-ÓADD LI GÓADDA

B’5 numri 09211

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: URSULA TANTI, 24, Mayflower, Triq il-Kileb, l-Imqabba.

KOmpeTIzzjOnI CenTRO CAsALInGA Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

4

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

26|07|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

81

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

4.

7,11.

9.

10.

12.

16.

18,17.

19.

20.

21.

23.

24.

Kompli l-qawl: A˙jar imqattg˙a u ˙orra milli g˙anja u ..... (5) Jitkaxkar mal-art (4) Plural ta’ rabta (4) Ara 6 Tkun taf il-piΩ minn fuqu (6) Gruppi (6) Malta Basketball Association (1,1,1) Jag˙mel li jg˙idulu (5) Kap (3) Mhux inqas (5) JinΩel l-ilma minnu (3) Isir l-aktar fil-knejjes (4) Irwejja˙ ifu˙u (5)

Nieqes mid-dawl (6) Robert Agius Labadie (1,1,1) Mill-Armenja (6) Ara 3 Trid iΩΩommu meta tpo©©i l-katusi (6) Tinkiteb biblijoteka imma hekk titlissen!

(9) Ara 7 Temm ˙ajja (5) Fra (3) Kunjom (6) Jibg˙at l-awguri (6) Ara 18 JuΩah il-poplu (3) Ara 12 wieqfa

2.

3,5.

5.

6,9.

8.

11.

12,22.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin: 1.

4.

7,11.

9,18.

10.

12.

16,19.

20.

21,24.

Herra, MuΩa, Bjar, Difer, Banali, Orrajt, Warrab, Evada, Kamarata.

Weqfin: 1.

2,12w,22.

3,6.

5,23.

8.

13.

14.

15.

17.

21.

Heddew, Riformat, Abbati, Umanità, Jakaranda, Rev, Trakka, Abbona, Ara, Kan

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed.

Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© preΩentaturi ta’ programm popolari tal-karozzi li jixxandar fuq il-BBC.

Personalità 1:

Personalità 2: RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Khloè Kardashian

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: JOANNE FORMOSA, Ent. C, Flat 1, Binja Sag˙tar, Triq ta’ Mezzi, in-Naxxar, NXR 3100.

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fix-xahar ta’ wara li tkun intreb˙et il-kompetizzjoni.

Kourtney Kardashian

kullhadd.com

kÓ SPorTS

aTleTi malTin F’loS anGeleS

Tnejn u g˙oxrin atleta minn sitt dixxiplini differenti se jirrappreΩentaw lil Malta fl-Ispecial Olympics World Games li se jsiru f’Los Angeles bejn ilbiera˙ u t-2 ta’ Awwissu. Malta se tikkompeti fl-atletika, aquatics, bowling, bocce, ©innastika u table tennis. Iddelegazzjoni Maltija tinkludi 12-il kowç, l-Assistent Kap tadDelegazzjoni Elaine Bonnici, u lil Anna Calleja b˙ala l-Kap tadDelegazzjoni. Calleja hija Direttur Nazzjonali ta’ Special Olympics Malta g˙al dawn l-a˙˙ar 15-il sena. Michelle Muscat hija lPresident Onorarju tat-tim Malti.

Iç-çerimonja tal-ftu˙ tal-World Games se ssir nhar is-Sibt 25 ta’ Lulju fil-Los Angeles Memorial Coliseum. L-ispettaklu se jiççelebra l-veru stilel ta’ dawn il-log˙ob – l-atleti tal-Ispecial Olympics u se jinkludi divertiment, il-parata tal-atleti, l-a˙˙ar parti tal-©irja bit-torça u l-mixeg˙la tal-fjamma. Iç-çerimonja se tkun traΩmessa madwar id-dinja mill-istazzjon ESPN. Artisti internazzjonali li se jie˙du sehem jinkludu lil Stevie Wonder, Avril Lavigne, O.A.R., Cody Simpson, u Nicole Scherzinger. Id-direttur taç-çerimonja hija Debbie Allen, rebbie˙a ta’ bosta Emmy Awards, fosthom g˙all-koreografija tal-film Fame. Mistiedna speçjali jinkludu lil Jimmy Kimmel, Eva Longoria, Michael Phelps u ˙afna o˙rajn.

Los Angeles se tospita 7000 atleta tal-Ispecial Olympics u 3000 kowç minn aktar minn 170 pajjiΩ g˙all-World Games. U˙ud millatleti Maltin li se jikkompetu f’Los Angeles di©à ˙adu sehem u reb˙u bosta midalji fil-World Games tal-2011 li saru f’Ateni, ilGreçja. Dawn huma l-a˙wa Annemarie u Matthew Bugeja, li reb˙u midalji tad-deheb, fidda u bronΩ fil-©innastika; Shanaia Xuereb, Charmaine Mifsud u Matthias Attard li reb˙u midalji taddeheb, fidda u bronz fl-aquatics; Sarah Caruana, Jessica Dalli u Naomi Axisa li reb˙u midalji tal-fidda fl-atletika; Philip Gruppetta u Natasha Bianchi li reb˙u midalji tad-deheb u bronΩ fil-bowling; u Yowanna Vassallo u Mark Agius li reb˙u midalji tal-bronΩ filbocce. Fil-European Games li saru s-sena l-o˙ra f’Antwerp, ilBel©ju, it-tim Malti kiseb 17-il midalja tad-deheb, 16 tal-fidda u 13 tal-bronΩ.

Cini u PePlow mal-aÓÓar 64

Fil-Kampjonat Dinji tas-Snooker ta’ ta˙t-il 21 sena, f’Bukarest irRumanija, Malta qed tkun irrappreΩentata minn Ωew© plejers promettenti immens bl-isem ta’ Brian Cini u Chris Peplow.

Dawn iΩ-Ωew© plejers Ωg˙aΩag˙ kellhom bidu ferm tajjeb f’dan il-Kampjonat hekk kif Cini, li jag˙mel parti minn Grupp R, spiçça fl-ewwel post u dan wara li reba˙ il-˙ames log˙biet kollha tieg˙u ma’ avversarji differenti minn pajjiΩi madwar id-dinja.

Apparti minn hekk, il-plejer l-ie˙or Malti, Peplow, u li jag˙mel parti minn Grupp Q, spiçça fit-tieni post minkejja li beda b’telfa fl-ewwel log˙ba tieg˙u f’dan il-Kampjonat. Minkejja dan il-bidu diffiçli, Peplow ma qatax qalbu u Ωamm ru˙u ffukat tant li reba˙ l-erba’ log˙biet li kien imissu.

G˙alhekk, fid-dawl ta’ dawn ir-riΩultati hekk poΩittivi li kisbu dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ promettenti, irnexxielhom jikkwalifikaw mala˙˙ar 64.

SPoRTS kÓ

26|07|2015 37

kullhadd.com

JANET RICHARD TAGÓMEL UNUR LIL PAJJIÛNA

“UNUR LI RRAPPREÛENTAJT LIL MALTA” Janet Richard

Li s-sa˙˙a ta’ pajjiΩ titkejjel fuq il-˙iliet taΩ-Ωg˙aΩag˙ tieg˙u, murija l-aktar filqasam tal-isport, fejn fi spirtu kumbattiv lil hinn mill-qerda, anzi, fi spirtu ta’ solidarjetà u fl-istess waqt ˙biberija bejn il-pajjiΩi, il-fjur ta’ pajjiΩ jag˙ti xhieda tal-qawwa tieg˙u u kemm ikun qed jag˙mel progress il-pajjiΩ innifsu.

Din mhijiex xi filosofija lokali iΩda pjuttost il-fehma universali ta’ kull soçjologu.

Mhux ta’ b’xejn g˙alhekk, li l-pajjiΩi kollha jag˙tu importanza dwar l-andament talatleti tag˙hom, f’kull kompetizzjoni internazzjonali li jid˙lu g˙aliha, kemm jekk fuq livell individwali, sew jekk il-kompetizzjoni tkun b˙ala grupp jew f’tim.

PajjiΩna g˙amel passi kbar F’dan il-qasam ukoll Malta g˙amlet passi kbar, tista’ tg˙id f’kull sport, g˙alkemm dejjem relattivi maç-çokon tal-gΩejjer tag˙ha. Progress mhux anqas fl-atletika fejn, b˙ala pajjiΩ, Malta qed toqrob id-90 sena mill-ewwel darba li ˙adet sehem fillog˙ob Olimpiku u t-twaqqif tal-Assoçjazzjoni fl-istess waqt.

Din is-sena, li daqt til˙aq ilqofol tag˙ha bil-Kampjonati Dinjija fiç-Çina ftit tal©img˙at o˙ra, rat l-akbar numru ta’ atleti jissieltu g˙al pajjizna minn qatt qabel.

Avvenimenti b˙al-Log˙ob talPajjiΩi Ûg˙ar (GSSE), li saru l-

IΩlanda u l-ewwel Log˙ob Ewropew li saru lAΩerbaj©an, speçjalment f’dawn tal-a˙˙ar, rawna nikkompetu b˙ala tim, tant li f’Baku Malta spiççat id-9 mill-15-il pajjiΩ irrappreΩentat fil-Kampjonati Ewropej g˙attimijiet. IΩda mhux biss, g˙ax dan is-sajf stess Ωew© atleti ˙adu parti fil-kompetizzjoni Ewropea ta˙t it-23 sena flEstonja, tlieta o˙ra fl-IΩvezja fil-Kampjonati Ewropej g˙allJuniors (18 u 19-il sena) u filKampjonati g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ ta˙t it-18-il sena fejn ikkompetit atleta wa˙da.

It-13 bl-a˙jar ˙in tag˙ha Jekk in˙arsu lejn din l-a˙˙ar kompetizzjoni li proprju ©iet fi tmiemha ©img˙a ilu, naraw kif fl-400m, ji©ifieri dawra wa˙da mat-trakka kwaΩi f’nifs wie˙ed, Janet Richard mhux biss g˙amlet ˙in tajjeb, iΩda bit-tieni post li kisbet filheat tag˙ha f’˙in ta’ 55.36 sekondi rnexxielha tg˙addi g˙as-semifinali.

Jumejn wara, f’din il-©irja spiççat ir-raba’ biex mill-24 atleta li ˙adu parti f’din iddixxiplina kklassifikat it-13 bl-a˙jar ˙in tag˙ha. Meta staqsejnieha x’kien ifisser g˙aliha li tie˙u parti f’kompetizzjoni hekk presti©©juza, Janet, tfajla kemxejn mist˙ija u umli, qaltilna li g˙alkemm ˙asset fuqha pressjoni qawwija, speçjalment fissemifinali fejn kellha tikkonfronta atleti li fil-prestazzjonijiet preçedenti tag˙hom

irre©istraw ˙inijiet aktar superjuri, dejjem Ωammet quddiem g˙ajnejha li hi kienet hemm fuq il-merti tag˙ha, li kellha potenzjal li ttejjeb il-˙in tag˙ha, u li fla˙˙ar mill-a˙˙ar kienet hemm biex tag˙ti dak li tifla˙.

Esperjenza unika Mistoqsija o˙ra wie©bet g˙aliha hekk: “G˙alija, li nie˙u sehem f’kompetizzjoni hekk g˙olja u ˙arxa huwa unur kbir, iΩda nistqarr li f’Baku, fejn kont qed nissielet g˙all-punti g˙al Malta, li flimkien ma’ s˙abi ridna ntejbu l-poΩizzjoni tag˙na minn dik li ksibna sentejn qabel, kienet esperjenza unika, g˙ax kollha kemm a˙na konna qed ni©bdu lil xulxin ’il quddiem.”

Tajjeb li wie˙ed jg˙id li dan l-impenn wera ru˙u tant qawwi li Janet, f’˙in ta’ 55.06 sekondi, f’Baku kisret irrekord ta’ Francesca Xuereb ta’ 55.10 (ta˙t it-18-il sena) meta f’dik is-sena, fl-2007, la˙wa Xuereb kienu waslu sal-finali tal-European Juniors f’Ostrava, ir-Repubblika Çeka.

Suççessi o˙rajn fil-javelin IΩda ta’ Janet mhix l-istorja ewlenija ta’ suççess matul dan is-sajf. Semmejna l-kompetizzjoni fl-IΩvezja, u hawn insibu atleta daqstant umli u kapaçi li, kwaΩi xahar wara

xahar tul dawn l-a˙˙ar sentejn tejjeb ir-rekord nazzjonali fit-tfig˙ tal-javelin, rekords li kienu g˙all-kategorija tieg˙u ta’ Junior. IΩda d-determinazzjoni u l-˙ila ta’ Bradley Mifsud kienet çara g˙al kull min hu mid˙la tal-atletika lokali li sejra twasslu jikser ir-rekord tal-kbar.

U dak kien li ©ara, meta f’Eskilstuna wassal it-tefa’ tieg˙u 63.93 metri, 7 çentimetri aktar ’il bog˙od minn dik ta’ Jean Paul Callus li filLog˙ob tal-PajjiΩi Ûghar ta’ Monaco, ukoll 8 snin ilu, kienet reb˙et lil dan tala˙˙ar il-midalja tal-bronΩ.

finali.

Krudili, iΩda mhux hekk t˙ares lejh Charlotte. Fil-fatt, hija kkwotata tg˙id malkowç tag˙ha, preΩenti flEstonja mat-tim IngliΩ, li tistenna bil-˙erqa l-opportunità li ttejjeb dan il-˙in, tant li hekk hija qawwija l-poΩittività tag˙ha. G˙al Charlotte din il-˙olma tista’ u g˙andha ssir realtà, meta l-Kunsill talAssoçjazzjoni Maltija, lMAAA, g˙arrafha li ©iet mag˙Ωula g˙al Beijing, a˙bar li ntlaqg˙et b’entuΩjaΩmu kbir.

Ûew© midalji tad-deheb g˙al Malta

G˙alkemm dan kollu li qed jinkiteb mhux l-istorja kollha ta’ dak li g˙addiet minnu latletika Maltija din is-sena jew a˙jar dan l-ista©un ta’ Track and Field li bil-mod qed iqarreb it-tmiem tieg˙u, dawn it-tliet protagonisti li ssemmew ©ew elenkati g˙ax jissimbolizzaw iΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin fl-aqwa tag˙hom, xempju ta’ bΩulija fix-xog˙ol tag˙hom.

Jag˙tu li jifil˙u, iddedikati ˙afna g˙all-isport tag˙hom, iddixxiplinati ferm aktar minn xi w˙ud li jilbsu uniformi militari, u fuq kollox huma l-istilel tal-futur Malti.

Imsejjes kif inhu mix-xejra poΩittiva, kura©©uΩa u entreprenali li qabad il-pajjiΩ, i˙ares ’il quddiem lejn ilfutur sabi˙ li qed isejja˙lu.

Hekk qed jag˙mlu dawn ittliet Ωg˙aΩag˙ u bosta o˙rajn b˙alhom.

Semmejna fil-bidu l-Estonja u il-Kampjonati Ewropej ta’ ta˙t it-23 sena. Hawn ukoll Malta kellha suççess ie˙or li aktar kmieni fl-IΩlanda, spiççat b’Ωew© midalji taddeheb fil-GSSE, wa˙da fil100 metru u l-o˙ra fil-200 metru.

Din kienet Charlotte Wingfield li, b˙al Janet f’Baku, waqqfet rekord nazzjonali ©did meta fil-100 metru kisbet 11.69 sekondi fuq id-distanza. F’Talinn kellha prestazzjoni eççellenti o˙ra fejn spiççat ir-4 fil-heat tag˙ha u d-disa’ mit-23 atleta li ˙adu sehem f’din id-dixxiplina. Oltre li spiççat barra mill-finali, il-˙in tag˙ha ta’ 11.78 kien biss wie˙ed fuq mija mill-˙in tal-atleta li ©iet fit-8 post li bih da˙let g˙all-

Dedikazzjoni

38 26|07|2015

kullhadd.com

KÓ SPORTS

Ritratti: ALAN SALIBA

XENA LOKALI: FUTBOL

Parti mis-sapport KarkariΩ tul il-˙in kollu tal-partita

Justin Haber, gowler ta’ Birkirkara, isalva xutt fil-baxx

Mark Noble ta’ West Ham FC, issikkat minn Ryan Camenzuli ta’ Birkirkara

Fabrizio Miccoli, l-akkwist il-©did ta’ Birkirkara waqt l-g˙oti ta’ corner

Conor Borg uffiçjalment plejer ta’ Roma

Referee Malti f’kontroll ta’ semifinali tal-UEFA Il-UEFA appuntat lir- referee Malti tal-FIFA Esther Azzopardi b˙ala r-referee fis-semifinali ta’ Ta˙t id19-il sena bejn ir-rebbie˙a ta’ Grupp B il-Ìermanja u t-tim li ©ew fit-tieni post ta’ Grupp A l-IΩvezja li ntlag˙bet nhar il-Ìimg˙a li g˙adda fejn wara ddraw ta’ 3-3, l-IΩvezja ˙ar©u rebbie˙a bil-penalties bl-iskor ta’ 4-2.

In-Netanya Municipal Stadium li jesa’ madwar 14,000-il elf spettatur, kien il-post li laqa’ din issemifinali li ©abet mag˙ha ˙afna gowls. Azzopardi kienet assistita mill-assistenti tar-referees tal-FIFA Biljana Atanasovki tal-Maçedonja u Stephanie Forde tal-Bel©ju filwaqt li r-raba’ uffiçjal kienet Lina Lehtovaara tal-Finlandja.

Il-membru tal-Kumitat tar-Referees tal-UEFA Dagmar Damkova tar-Repubblika Çeka kienet appuntata b˙ala l-osservatur tar-referees filwaqt li Monica Jorge tal-Portugall kienet id-Delegat talPartita.

Il-plejer Ωag˙Ωug˙ Malti Conor Borg issa huwa uffiçjalment plejer ta’ Roma wara li dan iffirma lkuntratt mag˙hom.

Wara li lag˙ab mat-tim nazzjonali ta’ Malta ta’ ta˙t is-17-il sena li ospitaw il-finali tal-Kampjonat talUEFA ta’ ta˙t is-17-il sena f’Mejju tal-2014, huwa wkoll kien jilg˙ab regolarment g˙all-Floriana lista©un li g˙adda fejn skurjaw tliet gowls fi 18-il partita. Id-direttur sportiv ta’ Roma Walter Sabatini kien ilu jsegwi ˙afna lil dan il-midfielder u ftehim biex dan il-plejer jing˙aqad mal-istess kien intla˙aq f’Marzu li g˙adda.

Dan il-plejer ta’ 18-il sena kien mg˙ajjat g˙allewwel darba mat-tim nazzjonali g˙al-log˙ba ta’ ˙biberija kontra l-Ìor©ja u l-kwalifikazzjonijiet talKampjonati Ewropej kontra l-AΩerbaj©an f’Marzu u kien ukoll parti mill-iskwadra ta’ ta˙t il-21 sena g˙aΩ-Ωew© log˙biet ta’ kwalifikazzjoni kontra lMoldova u l-Latvja li ntlag˙bu x-xahar li g˙adda.

Fis-sezzjon ta’ ta˙t is-17-il sena fil-kwalifikazzjonijiet tal-Kampjonati f’Ottubru 2012, meta kien g˙ad kellu biss 15-il sena, kellu sehem importanti ˙afna g˙at-tim nazzjonali Malti fil-faΩi finali talKampjonati tal-UEFA ta’ ta˙ti is-17-il sena. Is-sena lo˙ra, huwa lag˙ab ukoll g˙al Malta fis-sezzjoni ta’ ta˙t id-19 il-sena tul il-kwalifikazzjonijiet talKampjonati tal-UEFA tal-istess sezzjoni.

Din se tkun it-tieni esperjenza ta’ Conor Borg flItalja hekk kif di©à kellu prova maΩ-Ωg˙ar ta’ Chievo Verona fil-passat.

Sliema jΩommu draw lil Hamilton Academical It-tim Malti ta’ Sliema Wanderers Ωamm fi draw tim mill-Premiership SkoççiΩ bl-isem ta’ Hamilton Academical fejn il-partita spiççat f’parità ta’ 2-2 u dan f’log˙ba ta’ ˙biberija li ntlag˙bet fil-Gozo Stadium nhar it-Tlieta li g˙adda.

Dan it-tim SkoççiΩ da˙al jistrie˙ fl-ewwel taqsima b’gowl minn fuq kif ukoll wara rnexxielhom jirduppjaw l-iskor. Madankollu, it-tim Malti ta’ Sliema rrea©ixxew permezz tal-attakkant Michael Mifsud kif ukoll taΩ-Ωag˙Ωug˙ promettenti Michele Sansone biex b’hekk it-tim Malti ©ab id-draw.

Din il-partita kienet it-tieni log˙ba ta’ ˙biberija g˙at-tim SkoççiΩ wara li dawn di©à kienu g˙elbu lit-tim ta’ Floriana bl-iskor kbir ta’ 5-0 fil-Hibernians Stadium is-Sibt tal-©img˙a l-o˙ra u dan waqt li kienu qeg˙din f’kamp ta’ ta˙ri© li qed jinΩamm f’Malta.

FORMULA 1kullhadd.com kÓ

TeLLIeQA NRU

10

26|07|2015 39

RAPPORT U ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI Numru ta’ dawriet 70

X’tyres se jintuΩaw

Tul tat-tellieqa 306.63kM UNGeRIJA

Hungaroring

Mogyoród

Dawra rekord M.schumacher 2004 Rebbie˙ tal-2014 D.Ricciardo

S.Soft

Soft

Medium

Hard

Inter.

Wet

RAI 1 fl-14.00 Diretta

Temperatura tal-art

Temperatura tal-arja

19°c

20°c

Ri˙

Umdità

23-42km/hr

51%

POLe b’DIsTAkk kbIR Is-sewwieqa tal-Mercedes se jer©g˙u jibdew mill-ewwel Ωew© poΩizzjonijiet tal-grid illum. Madankollu, Hamilton u Rosberg kellhom esperjenzi differenti mhux ˙aΩin fil-kwalifiki hekk kif dan tal-a˙˙ar g˙amel is-sessjonijiet kollha ta’ kwalifika ji©©ieled ma’ problema mhux identifikata fil-vettura tieg˙u.

Waqt il-kwalifiki l-ÌermaniΩ talMercedes ilmenta li kien qieg˙ed isibha diffiçli biex idawwar il-vettura tieg˙u mal-kurvi. L-in©iniera tieg˙u ppruvaw jikkore©u l-problema billi jimmodifikaw il-pressjoni tar-roti tieg˙u. Dan l-intervent tejjeb xi ftit ilprestazzjoni tal-vettura tieg˙u, però Rosberg baqa’ jsostni sal-a˙˙ar li ma kienx qieg˙ed i˙ossu komdu fissewqan.

Minkejja li l-˙in finali tieg˙u kien tajjeb biΩΩejjed biex jg˙inu jikseb it-tieni post, huwa xorta spiçça ’l fuq minn nofs sekonda ’l bog˙od minn Hamilton, fatt li jindika li t-tellieqa tieg˙u se tkun diffiçli jekk ma jinstabx rimedju.

Jeg˙lbu l-problemi tal-Ìimg˙a Wara Rosberg spiçça Vettel illi kien sodisfatt bil-prestazzjoni tal-Ferrari tieg˙u wara l-problemi li t-tim esperjenza fil-provi liberi tal-Ìimg˙a. Huwa

g˙al darb’o˙ra spiçça quddiem il-kollega tieg˙u, Raikkonen, illi kellu jikkuntenta ru˙u bil-˙ames post, poΩizzjoni li huwa wkoll iddeskriva b˙ala wa˙da tajba meta wie˙ed jikkunsidra n-nuqqas ta’ ˙in li kellu g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u biex isuq tul is-sessjonijiet ta’ prattika.

Bejniethom spiçça Ricciardo li ssepara liΩ-Ωew© sewwieqa tal-Ferrari bi prestazzjoni tajba ferm illi tindika li rRed Bull fl-a˙˙ar sabu traççat illi huwa adattat g˙all-vetturi tag˙hom.

Huwa se jkun qieg˙ed jittama li jer©ax jesperjenza problemi simili b˙al dawn tal-Ìimg˙a, meta l-power unit tieg˙u kellu problemi fis-sistema tal-ERS. Però, il-magna li se jkun qieg˙ed juΩa llum hija wa˙da differenti minn dik tal-Ìimg˙a u allura ççans ta’ ˙sarat simili tidher li hija baxxa.

DiΩappuntanti Anqas veloçi kien il-kollega tieg˙u Kvyat illi llum se jibda mir-raba’ post hekk kif ma tantx deher komdu fuq dan iç-çirkwit. Wara l-kwalifiki ssewwieq Russu esprima xi ftit tal-pessimiΩmu dwar il-possibbiltà li jirnexxilu jiggwadanja aktar poΩizzjonijiet matul it-tellieqa tal-lum.

Xi ftit diΩappuntanti kienu l-Williams illi matul dan l-ista©un qeg˙din ibatu fuq l-inqas traççati veloçi g˙al xi ra©uni. Dan l-istat ta’ fatt wassal lil Bottas u lil Massa biex jikkwalifikaw fis-sitt u t-tmiem post rispettivament.

It-tnejn li huma se jkunu qeg˙din jippruvaw jiksbu l-a˙jar riΩultat possibbli hekk kif il-futur tag˙hom huwa mdendel b’Bottas ji©i assoçjat malFerrari, filwaqt illi Massa qed jittama li l-Williams i©eddulu l-kuntratt tieg˙u. Çans ta’ punti Verstappen irnexxielu jispiçça fid-disa’

post fil-kwalifiki minkejja l-fatt li beda jbati biex jikseb ir-rendiment li xtaq min˙abba t-temperatura g˙olja talasfalt. Huwa sostna li l-mira tieg˙u se tkun illi jikseb ftit aktar punti g˙at-tim tieg˙u, g˙an li jaf ikun possibbli g˙al Sainz ukoll hekk kif l-Ispanjol se jitlaq mit-tnax-il post illum.

Fl-g˙axar post spiçça Grosjean illi kellu Q1 diffiçli b’riΩultat tar-ri˙ li ˙akem iç-çirkwit u kkumplikatlu l˙ajja. Madankollu, f’Q2 u Q3 l-affarijiet marru g˙all-a˙jar u ppermettew lissewwieq FrançiΩ illi jitlaq f’poΩizzjoni tajba biex itemm it-tellieqa bi ftit punti f’idejh.

POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN

DISTAKK

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Sebastian Vettel Daniel Ricciardo Kimi Raikkonen Valtteri Bottas Daniil Kvyat Felipe Massa Max Verstappen Romain Grosjean

Mercedes Mercedes Ferrari Red Bull Ferrari Williams Red Bull Williams Toro Rosso Lotus

1:22.020 1:22.595 1:22.739 1:22.774 1:23.020 1:23.222 1:23.332 1:23.537 1:23.679 1:24.181

0.575 0.719 0.754 1.000 1.202 1.312 1.517 1.659 2.161

LIL hINN MIÇ-ÇIRkwIT L-attenzjoni tad-dinja tal-motorsport kienet iddominata mill-mewt ta’ Jules Bianchi, illi kien l-ewwel sewwieq talFormula 1 mill-1994 ’l hawn illi tilef ˙ajtu b’konsegwenza ta’ inçident waqt tellieqa.

G˙all-funeral tieg˙u, illi sar nhar it-Tlieta li g˙adda, attendew diversi sewwieqa tal-Formula 1, inkluΩi Sebastian Vettel u Romain Grosjean li ©arrew it-tebut tieg˙u f’çerimonja li saret fil-katidral ta’ Nizza.

Sadanittant, l-FIA, b’turija ta’ rispett, irtirat in-numru 17 illi kien ta’ Bianchi.

B’riΩultat ta’ hekk, dan in-numru ma jistax jintuΩa aktar minn vetturi li jikkompetu fil-Formula 1.

Is-sena l-o˙ra kienet l-ewwel darba wara diversi snin illi s-sewwieqa ng˙ataw l-opportunità li jag˙Ωlu x’numru riedu jsuqu bih. Ori©inarjament, Bianchi kien esprima x-xewqa li juΩa n-numru 7, però, min˙abba l-fatt li kien di©à g˙aΩlu Raikkonen, huwa kellu jikkuntenta binnumru 17.

indikazzjoni preçiΩa ta’ kemm qieg˙ed jistenna titjieb mill-vettura tieg˙u, però ttim ilu jsostni li se jimmira g˙all-podju fit-tieni faΩi tal-ista©un.

Huwa diffiçli biex dan il-podju jinkiseb fil-qrib, però, g˙ax l-ewwel tlielaq wara l-waqfa tas-sajf huma dawk ta’ Spa u Monza, Ωew© traççati li jiffavorixxu lveloçità, aspett illi l-magni Honda huma lura ˙afna fih.

Il-McLaren b˙alissa jinsabu fil-poΩizzjoni ta’ qabel tal-a˙˙ar fil-klassifika talkostrutturi hekk kif kisbu biss ˙ames punti fl-ewwel disa’ tlielaq. Minkejja din is-sitwazzjoni diffiçli, Alonso g˙adu jsostni li huwa konvint li ˙a d-deçiΩjoni ttajba li jitlaq minn mal-Ferrari u esprima s-sodisfazzjoni tieg˙u bil-progress li g˙amlu l-McLaren mill-bidu tal-ista©un. li ©ej se jikkonsisti minn ammont rekord ta’ tlielaq, illi se jiΩdiedu g˙al 21 ikkumparati mad-19 ta’ din is-sena.

Jonqsu t-testijiet

Button mal-Williams?

Fil-jiem li g˙addew kien ippubblikat ilkalendarju proviΩorju g˙all-ista©un li ©ej illi jinkludi fih diversi bidliet li komplew inaqqsu l-jiem li fihom it-timijiet jistg˙u jippruvaw il-vetturi tag˙hom.

Fost il-bidliet kien hemm it-tne˙˙ija tattestijiet ta’ Jerez biex l-ewwel provi issa se jsiru f’Barçellona fl-ewwel ta’ Marzu u jintemmu jumejn wara. It-tieni sessjoni ta’ provi se ssir bejn il-15 u t-18 ta’ Marzu fuq l-istess traççat. Sadanittant, issessjonijiet ta’ prova ta’ matul l-ista©un, illi din is-sena saru fi Spanja u l-Awstrija tne˙˙ew g˙al kollox mill-kalendarju.

Dan jidher li qieg˙ed isir g˙ax l-ista©un

Il-futur ta’ Bottas baqa’ su©©ett ta’ diskussjoni din il-©img˙a hekk kif la lWilliams u lanqas il-Ferrari g˙adhom ma qalu b’mod çar jekk hemmx xi negozjati g˙addejjin g˙as-sewwieq FinlandiΩ.

Sadanittant, diversi rapporti fil-midja sportiva qeg˙din jindikaw lil Jenson Button b˙ala l-kandidat prinçipali biex jie˙u post Bottas f’kaΩ li jitlaq lit-tim ta’ Grove.

Ir-rebbie˙ tal-kampjonat tad-dinja tal2009 ukoll g˙andu futur inçert hekk kif il-McLaren g˙adhom ma kkonfermawx jekk humiex se jeΩerçitaw il-klawsola filkuntratt tieg˙u li torbtu mag˙hom g˙all-

Pagament speçjali?

2016.

Button mhuwiex stran©ier g˙allWilliams hekk kif kien mag˙hom li g˙amel id-debutt tieg˙u. Isem issewwieq Brittaniku re©a’ kien assoçjat mag˙hom fl-2005, meta huwa kien qieg˙ed ifittex alternattiva g˙all-BAR f’sena meta r-relazzjoni tieg˙u ma’ dan ittim kienet misset il-qieg˙. Madankollu, id-deçiΩjoni tal-Honda li jixtru lill-BAR kienet ikkonvinçietu li j©edded ir-relazzjoni ma’ dan it-tim. Ûieda fir-rendiment?

Sadanittant, Button jista’ j˙ares lejn ilprospettiva tal-McLaren g˙al din is-sena b’mod poΩittiv. Dan g˙ax, skont il-kollega tieg˙u, Fernando Alonso, ir-rendiment tal-McLaren g˙andu jitjieb bil-bosta fit-tieni nofs tal-ista©un. Huwa ma tax

Ir-Renault ing˙ataw inçentiv ie˙or biex jing˙aqdu mal-kampjonat tal-Formula 1 b˙ala tim kostruttur hekk kif Bernie Ecclestone sostna li tim immexxi minn din il-kumpanija jkun eli©ibbli g˙al pagament speçjali. Dan g˙ax ir-Renault jidher ikunu meqjusin b˙ala tim storiku, status li di©à jgawdu l-Mercedes, ir-Red Bull, ilFerrari, il-McLaren u l-Williams.

Il-kumpanija FrançiΩa kienet indikat filpassat illi l-aspett finanzjarju huwa ewlieni fost il-kalkoli li qeg˙din jag˙mlu biex jid˙lu fil-kampjonat b˙ala kostrutturi. Madankollu, l-g˙otja ta’ dan il-pagament speçjali jirrikjedi l-appo©© unanimu tat-timijiet kollu, illi jaf ma jasalx hekk kif ir-Red Bull u t-Toro Rosso jafu jimblukkaw din it-tranΩizzjoni g˙ax g˙adhom ma sabux fornitur alternattiv g˙all-magni tag˙hom.

40 26|07|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

AVVANz SOÇJALI, AVVANz AMBJENTALI

Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

F’dawn l-a˙˙ar ©ranet il-Gvern qieg˙ed jiΩviluppa inizjattivi f’Ωew© oqsma li jistg˙u jkunu inizjattivi li jkomplu javvanzaw laspetti ambjentali u soçjali tal˙ajja Maltija, speçjalment il-kwalità tal-˙ajja tal-familji tag˙na.

Avvanzi marbuta wkoll ma’ su©©etti li nsegwi mill-qrib anke fuq livell Ewropew.

Matul l-a˙˙ar xhur smajna ˙afna dwar l-ambjent hekk kif huwa çar li, fortunatament, issensittività g˙all-ambjent naturali f’Malta, b˙al fil-bqija tal-Ewropa, qieg˙da dejjem tkompli tikber.

Meta nitkellmu dwar l-ambjent irridu nitkellmu wkoll b’sens ferm aktar usa’ ta’ dak li normalment ji©i f’mo˙˙na. L-ambjent jinkludi l-ambjent naturali u l˙ajja rurali, imma jinkludi wkoll il-kwalità tal-arja li tiççirkondanana ta’ kuljum; l-emissjonijiet tal-karozzi b’çertu karozzi jni©©Ωu ferm aktar minn o˙rajn; il-qabΩa li rridu nag˙mlu g˙all-fjuwil li jni©©eΩ anqas minn dak li a˙na mdorrijin bih; il-bΩonn li n˙arsu lejn trasport elettriku, sorsi ta’ ener©ija li huma ferm aktar nodfa minn dak li kellna ng˙ixu bihom g˙al snin twal; it-tni©©iΩ fil-ba˙ar ta’ madwarna; l-ekonomija ambjentali li, filwaqt li t˙ares l-ambjent, tista’ wkoll to˙loq l-impjiegi; l-ekonomija çirkolari li permezz tag˙ha naraw li l-iskart li mdorrijin narmu ming˙ajr ma nuΩawh nippruvaw nag˙mlu uΩu a˙jar minnu; it-tibdil fil-klima u ssostenibbiltà. Din il-lista Ωgur li ma tinkorporax kollox u hemm ˙afna aktar affarijiet li wie˙ed jista’ jirreferi g˙alihom.

Naf li l-˙arsien tal-ambjent u l-

bijodiversità ser jibqg˙u jkunu fost l-ikbar sfidi ta’ Ωminijietna, u kien g˙alhekk li fil-Parlament Ewropew g˙aΩilt li niffoka wkoll fuq dan il-qasam.

Nemmen li fl-Ewropa kollha kemm hi nistg˙u nag˙mlu iktar u f’çertu kaΩi nistg˙u nag˙mlu a˙jar. Ukoll f’pajjiΩna, dak li hu ˙aΩin irid ji©i rran©at, imma dak li hu tajjeb ma jistg˙ax ji©i skartat. Filwaqt li ninnota l-kritika li tkun qed issir, naf ukoll li qed issir ˙idma siewja mill-Ministru Leo Brincat u li ser t˙alli riΩultati fit-tul.

Illum xtaqt niffoka fuq ir-riforma fil-MEPA li tista’ tag˙ti sa˙˙a ©dida lid-drieg˙ ambjentali talMEPA, b’awtorità awtonoma u indipendenti. Óadt gost nara lbidu tat-twettieq ta’ din ilweg˙da, li hija weg˙da o˙ra filprogramm elettorali li g˙aΩel ilpoplu u li l-Gvern, wara kollox, qieg˙ed hemm biex iwettaq.

L-indipendenza ta’ din lawtorità hija riaffermata fil-fatt li b˙ala awtorità ©dida ser tkun rappreΩentata fil-Bord talIppjanar. Iktar minn hekk, g˙ax mhux ser tibqa’ parti millAwtorità tal-Ippjanar, g˙allewwel darba din l-awtorità ser tkun ukoll tista’ tappella minn deçiΩjoni li tittie˙ed mill-Awtorità tal-Ippjanar.

Fl-opinjoni tieg˙i, il-fatt li din lawtorità l-©dida fir-rwol ta’ regolatur tfassal politika ambjentali u tara li din ti©i attwata, u to˙ro© jew tiç˙ad il-permessi ta’ attivitajiet pubbliçi skont l-impatt ambjentali tag˙hom, huwa pass poΩittiv. Ir-riforma g˙andha lpotenzjal li tag˙ti sa˙˙a akbar

ukoll kemm lill-NGOs u anke lillkunsilli lokali.

Dan kollu jfisser b’mod çar li luffiçjali pubbliçi li huma responsabbli mill-ambjent f’pajijΩna ser jing˙ataw sa˙˙a akbar biex jag˙mlu xog˙olhom. Dan fl-istess spirtu ta’ dak li jixtieq il-pubbliku hemm barra.

Fil-bidu tal-artiklu wkoll semmejt l-iskart u l-˙tie©a li nibdew naraw kif nistg˙u nag˙mlu uΩu a˙jar mill-iskart li nipproduçu.

Dan ifisser ukoll immani©©jar a˙jar tal-iskart. B˙ala parti minn ekonomija çirkolari effettiva, hemm l-aspett li l-iskart organiku jista’ jintuΩa u ji©i mibdul fi prodott li jista’ jintuΩa b˙alma hu l-kompost. G˙alhekk ˙adt gost li din il-©img˙a f’pajjiΩna t˙abbret skema pilota tal-borΩa tal-iskart organiku. Sa ftit Ωmien ilu Malta ma kienet t˙addem l-ebda skema ta’ riçikla©©. Madankollu, b’xog˙ol tajjeb li sar minn gvernijiet differenti u anke permezz ta’ inizjattivi b˙al-EkoSkola, illum g˙andna sitwazzjoni a˙jar, speçjament fost l-iΩg˙ar ©enerazzjonijiet li saru ambaxxaturi tassostenibbiltà.

Apparti minn dan il-Gvern impenjat fuq g˙add ta’ inizjattivi, riformi u kampanji o˙ra biex insa˙˙u l-qasam ambjentali.

Frank tal-maternità Fuq aspett kompletament differenti din il-©img˙a da˙let fis-se˙˙ f’pajjiΩna riforma li din d-darba ser i©©ib avvanz soçjali u verament tag˙mel differenza favur lugwaljanza bejn nisa u r©iel, partikolarment meta japplikaw g˙al

xog˙ol xi mkien. Qieg˙da nirreferi g˙all-˙olqien tal-fond talfrank tal-maternità. Permezz ta’ din il-miΩura li kienet im˙abbra fil-ba©it u li kienet ukoll weg˙da elettorali, kull min i˙addem se jkun qed i˙allas kontribuzzjoni minima g˙al kull impjegat li j˙addem, irrispettivament missess.

Il-kontribuzzjoni se tkun qed tid˙ol f’fond speçjali li se jintuΩa biex jit˙allsu lura l-14-il ©img˙a frank tal-maternità. Dan ifisser li min i˙addem ma jkunx qieg˙ed jo˙ro© il-flus g˙all-14-il ©img˙a frank tal-maternità jekk impjegata femminili to˙ro© b’dan il-frank.

Dan ifisser li d-diskriminazzjoni li ©ieli j˙abbtu wiççhom mag˙ha tfajliet u nisa meta jkunu qed ifittxu impjieg jew ikunu qed ifittxu li jimxu ’l quddiem fil-professjoni tag˙hom. Nemmen li dan ifisser li jonqsu, u eventwalment jinqatg˙u darba g˙al dejjem kaΩijiet fejn min i˙addem ja˙sibha darbtejn qabel ma jimpjega mara.

Jalla dan wkoll jg˙in biex ikollna aktar flessibbiltà u attenzjoni lejn l-individwu fuq il-post taxxog˙ol. M’g˙andhomx ikunu biss il-kumpaniji l-iktar avant garde jew ferg˙at ta’ kumpaniji barranin f’Malta li jifhmu li lflessibbiltà u l-interess fl-individwu ser jissarfilhom f’aktar impenn u riΩultati a˙jar. B’attitudni b˙al din jirnexxilna nda˙˙lu iktar nisa fid-dinja taxxog˙ol u nΩommu wkoll l-aqwa nies f’Malta. B’dan il-mod lekonomija tikber u tibqa’ timmatura; Ωviluppi li minnhom tibbenifika s-soçjetà kollha kemm hi.