KullHadd 27.07.2014 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

100 sEnA

MILL-EWWEL GWErrA DInJIJA Il-Óadd 27 ta’ Lulju, 2014 Óar©a Nru 1,098

Ara pa©na 21

Prezz ›0.80

ELF InQAs FuQ Ir-rEÌIsTru

Il-bidla poΩittiva fir-rotta ekonomika li ˙a l-Gvern hija kkonfermata mill-figuri tat-tnaqqis fil-qg˙ad li ˙ar©u din il-©img˙a. Fl-ewwel sitt xhur tas-sena l-persuni jirre©istraw g˙ax-xog˙ol mal-Korporazzjoni g˙ax-Xog˙ol u t-Ta˙ri© naqsu b’1,038. F’G˙awdex dan it-tnaqqis kien iktar qawwi, hekk kif sal-bidu tas-sajf din il-gΩira kellha 697 inqas jirre©istraw g˙ax-xog˙ol. Dawn il-figuri jkomplu j©ibu fix-xejn il-kritika tal-Partit Nazzjonalista fuq il-

rIForMA FL-IsMArT CArDs

˙olqien tal-impjiegi mill-Gvern, u juru min miΩ-Ωew© gvernijiet kien verament impenjat biex ji©©enera l-ekonomija u jo˙loq l-impjiegi. Dan hekk kif il-figuri ppubblikati din il-©img˙a juru li ta˙t il-Gvern preΩenti l-qg˙ad naqas b’7.3%, filwaqt li ta˙t Gvern Nazzjonalista dan kien Ωdied b’10.5%. Ara pa©na 2

TrAspArEnzA u KonTAbbILTÀ

66% TAL-WEGÓDI MWETTQA

Mis-sena skolastika li ©ejja, l-istudenti kollha li huma eli©ibbli g˙all-ismart card se jibdew jirçievu l-flus direttament fil-kont tal-bank tag˙hom. Riforma li l-bΩonn tag˙ha ilu jin˙ass mis-sena 2010 lil hawn. Din l-inizjattiva hija parti millimpenn tal-Gvern biex ikun responsabbli bittaxxi tan-nies.

Il-Gvern kompla bil-˙idma tieg˙u biex tiΩdied ittrasparenza u l-kontabbiltà fil-mod kif jintuΩaw ilfondi pubbliçi. G˙al dan l-g˙an, il-Gvern introduça l-Att dwar ir-Responsabbiltà Fiskali, li g˙andu l-iskop li jorbot lill-Gvern preΩenti u dak tal-©ejjieni ma’ sistema ta’ governanza fiskali, sostenibbli u trasparenti.

Gvern Laburista tela’ bl-g˙ajta li jwettaq dak kollu li wieg˙ed qabel l-elezzjoni, u hekk qed jag˙mel fis-setturi kollha, inkluΩ fis-settur taddrittijiet tal-annimali. F’dan is-settur il-Gvern preΩenti di©à wettaq 66% tal-weg˙di elettorali tieg˙u. Wa˙da mill-a˙˙ar inizjattivi m˙abbra hija dik ta’ çimiterju tal-annimali f’Ta’ Qali.

Ara pa©na 3

Ara pa©na 4

Ara pa©na 5

Lokali

02 27.07.2014

IKomPLI JonqoS L-AmmonT TA’ nIES qIEGÓdA Ìunju kien il-˙ames xahar konsekuttiv li fih kien hemm tnaqqis fin-numru ta’ nies qieg˙da. Iç-çifri ma˙ru©a din il-©img˙a mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika juru li mill-a˙˙ar ta’ Jannar ta’ din issena kien hemm tnaqqis ta’ 1,038 persuna li qed tirre©istra. Dan il-perçetwal jammonta g˙al tnaqqis ta’ madwar seba’ persuni kuljum. Dawn ir-riΩultati jkomplu jikkonfermaw is-suççess talpolitika ekonomika tal-Gvern preΩenti. Fi tmiem Ìunju 2014, kien hemm 6,751 persuna fuq irre©istru tal-qg˙ad talKorporazzjoni g˙ax-Xog˙ol u t-Ta˙ri©, ji©ifieri tnaqqis ta’ 390 persuna li qabel kienu jirre©istraw. Imqabbel mal-istess xahar tas-sena ta’ qabel, f’Ìunju li g˙adda kien hemm tnaqqis ta’ 528 persuna, jew 7.3%. Il-qg˙ad kien Ωdied ta˙t ilPN Meta bdiet l-amministrazzjoni preΩenti, kien hemm 7,279

persuna fuq ir-re©istru talqg˙ad. F’sittax-il xahar dan lammont naqas bi kwaΩi 550 persuna, jew 7%. B’kuntrast, fl-a˙˙ar sittax-il xahar talamministrazzjoni preçedenti kien hemm Ωieda ta’ kwaΩi 690 persuna, jew 10.5%, fuq ir-re©istru tal-qg˙ad. Il-bidla poΩittiva fir-ritmu ekonomiku qed tin˙ass sew f’G˙awdex fejn, f’Ìunju 2014, in-numru ta’ nies qieg˙da waqa’ g˙al 697 persuna. Dan ifisser tnaqqis ta’ 8.2% f’dawn l-a˙˙ar ˙ames xhur. Filwaqt li l-qg˙ad naqas f’kull kategorija ta’ età, lakbar titjib kien fost iΩΩg˙aΩag˙, bi tnaqqis fl-a˙˙ar ˙ames xhur ta’ kwaΩi 360 persuna qieg˙da fost dawk ta˙t il-25 sena, jew 28% anqas. Mill-bidu ta’ din l-amministrazzjoni, il-qg˙ad fost iΩΩg˙aΩag˙ naqas bi 322 persuna. B’kuntrast, fl-a˙˙ar sittax-il xahar tal-amministrazzjoni preçedenti, dan kien Ωdied b’20 persuna. In-nies qieg˙da li g˙andhom aktar minn 45 sena, is-soltu meqjusa b˙ala l-aktar kate-

gorija ta’ nies li jsibu diffikultà biex jiksbu impjieg, naqsu bi 92 persuna, jew 3%, fl-ewwel sittax-il xahar ta’ din l-amministrazzjoni. B’kuntrast, ta˙t lamministrazzjoni preçedenti kien hemm Ωieda ta’ 384 persuna, jew 15%. Anke fost dawk li ilhom jirre©istraw g˙al aktar minn sena, kategorija o˙ra Ωvanta©©ata fis-suq taxxog˙ol, kien hemm titjib. Minn tmiem Jannar 2014 kien hemm tnaqqis ta’ 2%. Dawn il-figuri jindikaw li rrata tat-tkabbir fl-impjiegi, li di©à la˙qet figuri rekord sa Frar, kompliet tirranka aktar fix-xhur ta’ wara u qed tirriΩulta fi tnaqqis konsiderevoli fir-rata tal-qg˙ad f’pajjiΩna, li f’dawn l-a˙˙ar xhur saret wa˙da mill-anqas fil-pajjiΩi Ewropej. Frott il-politika ekonomika intelli©enti, pajjiΩna qed ikompli jikseb riΩultati impressjonanti li se jixprunaw aktar u aktar ˙idma u ener©ija millGvern biex il-familji Maltin u G˙awdxin ikomplu jirnexxu u jimxu ’l quddiem.

TELFA KBIRA GÓALL-PARTIT LABURISTA Il-Partit Laburista lbiera˙ sellem il-memorja ta’ Salvu Seychell minn Óal Lija, li miet fl-età ta’ 67 sena, filwaqt li ddeskriva dan l-avveniment ta’ sog˙ba b˙ala telfa ta’ bniedem li ta kollox g˙all-Partit Laburista. Seychell kien ilu ja˙dem fi ˙dan l-istrutturi tal-Partit Laburista g˙al snin twal. Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit, l-a˙˙ar inkarigu ta’ Seychell kien il-koordinazzjoni tal-Kumitati Lokali. Fis-snin img˙oddija Salvu Seychell okkupa diversi karigi fi ˙dan il-Partit Laburista, fosthom dik ta’ Deputat Segretarju Ìenerali. Minkejja dak kollu li kien g˙addej minnu, Seychell baqa’ jag˙ti l-˙idma volontarja tieg˙u g˙all-Partit sal-a˙˙ar mument. Il-Partit Laburista qal li Seychell kien ja˙dem ming˙ajr ˙afna daqq tat-trombi, iΩda fis-skiet u bi m˙abba u dedikazzjoni kbira. L-a˙˙ar tislima lil Seychell se ting˙ata g˙ada fit-8.30am filknisja parrokkjali ta’ Óal Lija. Din il-gazzetta toffri kondoljanzi sinçiera lill-qraba ta’ Salvu Seychell.

BUSUTTIL IRId BAIL-oUT mInn FUq IL-PoPLU Simon Busuttil qed jitlob lillpoplu biex mit-taxxi jiffinanzja l-problemi finanzjarji li g˙andu l-Partit Nazzjonalista, u qed jitlob mill-poplu bailout biex isalva l-Partit minn kollass finanzjarju. L-istess Kap tal-PN kien wie˙ed minn dawk li kien kontra li jidda˙˙al ˙las g˙al

kull votant biex imorru biex jiffinanzjaw il-partiti sakemm il-partit tieg˙u kien flOppoΩizzjoni. Il-PN lanqas biss da˙˙al li©i li jirregola lfinanzi tal-partiti. Sa˙ansitra anke mar kontra d-Deputat tieg˙u Franco Debono u ma da˙˙alx li©i li kien qed jipproponi l-istess deputat.

Fi Ωmien sittax-il xahar, ilPartit Laburista fil-Gvern lesta din il-li©i u beda biex jag˙mel l-ewwel pass. Li©i msejsa sabiex tirregola l-finanzi talpartiti politiçi billi fost l-o˙rajn tpo©©i ta˙t skrutinju kontinwu d-d˙ul u l-infiq tal-partiti. Ilkwistjoni tal-finanzjament talpartiti g˙andha tqum wara li

tkun idda˙˙let il-li©i u wara li l-partiti jkunu po©©ew ilfinanzi tag˙hom in order , u mhux mill-ewwel biex takkomoda l-bΩonnijiet finanzjarji ta’ xi partit jew ie˙or. Il-Ministru tal-Gustizzja, Kunsilli Lokali u Kultura Owen Bonnici qal li l-ewwel pass g˙andu jkun li l-politiçi g˙andhom, qabel kollox, jer©g˙u jirb˙u l-fiduçja talpoplu billi jirregolarizzaw ilfinanzi tag˙hom u mhux i˙allu kollox g˙addej. Dan ilGvern g˙alhekk kien impenjat sabiex ida˙˙al f’pajjiΩna

li©ijiet li Ωiedu t-trasparenza u l-kontabbiltà g˙ax, qabel kollox u kul˙add, il-poplu Malti u G˙awdxi hekk jixraqlu. Óafna fil-fatt ikkummentaw li jekk Busuttil irid isolvi lproblemi finanzjarji tal-PN, g˙andu jag˙mel dan internament u mhux minn fuq ilbwiet tal-familji Maltin u G˙awdxin. L-istess persuna li tant beΩΩa’ li pajjiΩna se jkollu jg˙addi minn bail-out jekk ilPartit Laburista jkun fil-Gvern, issa qed jitkarrab mal-poplu biex jag˙mel bail-out g˙allPartit Nazzjonalista.

Lokali

RIFORMA FIS-SISTEMA TAL-ISMART CARDS

Waqt il-konferenza stampa lbiera˙ filg˙odu, il-Ministru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo ˙abbar ir-riforma fis-sistema tal-ismart cards li l-bΩonn g˙aliha kien ilu jin˙ass g˙al Ωmien twil. Hu sostna li l-ismart card innifisha se tinqata’ g˙al kollox u g˙alhekk l-istudenti se jibdew jirçievu l-flus direttament fil-kont bankarju tag˙hom. Il-Ministru Bartolo sostna li, minkejja din il-bidla, l-ammont ta’ flus se jibqa’ l-istess u s-sistema talistipendji mhijiex se ti©i affettwata. Huwa stmat li madwar 18,000 student huma eli©ibbli g˙allismart cards li bejniethom jirçievu madwar €7.5 miljun fis-sena. Ikkwotat ir-rapport tal-Awditur Ìenerali Fl-isfond ta’ din ir-riforma, il-Ministru Bartolo kkwota rapport ma˙ru© mill-uffiççju tal-Awditur Ìenerali fis-sena 2010. Dan ir-rapport kien jg˙id li s-sistema tal-ismart cards kienet tag˙ti lok lill-istudenti biex jonfqu l-flus ta’ ©o fiha kif iridu u fuq affarijiet li forsi ma kinux jitqiesu ta’ natura edukattiva. G˙alhekk, din il-bidla fis-sistema kienet ilha tin˙ass mit-2010 u issa b’inizjattiva ta’ Gvern Laburista ©iet indirizzata u mibdula g˙all-a˙jar. Gvern responsabbli Iktar minn hekk, il-Ministru kompla jg˙id li s-sistema tal-ismart cards kienet qed i©©ib mag˙ha spejjeΩ kbar amministrattivi sabiex tkompli ti©i sostnuta, spejjeΩ li kienu jla˙˙qu madwar €175,000 kull sena. Bis-sa˙˙a ta’ din il-bidla dawn il-€175,000 se ji©u ffrankati mit-taxxi tan-nies. Studenti li jiddeçiedu li jieqfu mill-istudji tag˙hom fis-sena skolastika jkunu intitolati biss g˙otjiet saΩ-Ωmien li jkunu waqqfu l-istudji tag˙hom. Fil-fatt, il-Ministru aççenna l-fatt li mis-sena 2001 ’il hawn g˙ad iridu jin©abru madwar €500,000 ta’ studenti li baqg˙u jie˙du l-benefiççji minkejja li temmew listudji tag˙hom. G˙all-kuntrarju ta’ Gvern Nazzjonalista, il-Gvern preΩenti se jibda jsegwi lill-istudenti xahar xahar biex jekk jieqfu mill-kors tag˙hom ikunu mitluba biex i˙allsu l-flus li jkunu ˙adu Ωejda. Il-Gvern se jibda jag˙mel dan il-monitora©© permezz tas-sistema tal-e-ID, sistema li se tg˙in lill-Gvern biex jinqatg˙u çertu abbuΩi. Madankollu, il-Ministru Bartolo g˙amilha çara li xorta wa˙da jista’ jibqa’ jsir xi tip ta’ abbuΩ u g˙alhekk appella lill-istudenti kollha biex ja©ixxu u jinvestu dawk il-flus b’mod responsabbli. Hu qal ukoll li di©à jeΩistu regolamenti dwar kif g˙andhom jintuΩaw dawn il-benefiççji u sa˙aq li Gvern Laburista se jag˙mel minn kollox biex jabolixxi l-abbuΩi li t˙allew g˙addejjin ta˙t amministrazzjonijiet passati. Kif g˙andhom japplikaw l-istudenti? B˙as-snin li g˙addew, studenti tal-Università se jkunu mitluba biex japplikaw g˙al dawn il-benefiççji online mis-sit tal-Università stess permezz tal-enrolment. G˙aldaqstant, studenti tal-Junior College, MCAST, Higher Secondary, St Aloysius College, De La Salle College, St Edward’s College, St Martin’s College, Verdala Internation School, FES, Malta Youth Ballet u Sir Michelangelo Refalo f’G˙awdex, huma mitluba biex japplikaw online bis-sistema l-©dida tal-eforms. Huwa essenzjali li listudenti jkollhom e-ID attiva biex jirre©istraw g˙al dawn il-benefiççji.

27.07.2014 03

RILAXXATI 21 IMMIGRANTI MEJTA Ilbiera˙ wara nofsinhar, il-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali flimkien mas-Segretarjat Parlamentari g˙as-Sa˙˙a ˙ar©u stqarrija fejn qalu li l-Ma©istrat irrilaxxa wie˙ed u g˙oxrin katavru mid-disg˙a g˙oxrin immigrant li dda˙˙lu mejta fuq dg˙ajsa proprju l-Óadd li g˙adda. Dawn il-katavri ˙adu ˙afna Ωmien biex ji©u rilaxxati min˙abba l-fatt li l-proçess huwa wie˙ed twil u jinvolvi diversi affarijiet li je˙tie©u li jsiru. Dan g˙aliex kien je˙tie© li ssir awtopsja u testijiet o˙ra fuq kull katavru li dda˙˙al mejjet, i©sma li ˙afna minnhom kienu fi stat avvanzat ta’ dekompoΩizzjon. Apparti hekk, kien je˙tie© li jsirilhom testijiet o˙ra tossikolo©içi kif ukoll testijiet tad-DNA. Il-katavri ta’ dawn l-immigranti kienu me˙lusa wara li saret konsultazzjoni bejn l-awtoritajiet ©udizzjarji Maltin u dawk Taljani li qed ja˙dmu ˙afna qrib xulxin f’dawn l-investigazzjonijiet. It-tmien katavri l-o˙ra li fadal iridu jg˙addu minn dan l-istess proçess qabel ma jkunu jistg˙u ji©u rilaxxati. It-talb ©ewwa Mater Dei kien immexxi minn qassis Kattoliku u rappreΩentant tal-IMAM fil-Multi Faith Room ©ewwa l-kakmra mortwarja ta’ Materi Dei. Id-dfin ta’ 28 katavru se jsir fiç-çimiterju tal-Addolorata filwaqt li katavaru ie˙or se jkun qieg˙ed jindifen fiç-çimiterju tat-Torok filMarsa.

Lokali

04 27.07.2014

introdott l-att dwar ir-reSponSabbiltÀ fiSkali Il-˙idma tal-Gvern biex iΩid it-trasparenza u l-kontabbiltà fil-mod kif jintuΩaw il-fondi pubbliçi kompliet din il-©img˙a. Dan sar permezz tal-introduzzjoni tal-Att dwar ir-Responsabbiltà Fiskali, li g˙andha l-iskop li torbot lill-Gvern preΩenti u dawk tal-©ejjieni ma’ sistema ta’ governanza fiskali, sostenibbli u trasparenti.

Ωammew lill-Gvern responsabbli g˙all-mod kif jonfoq flus il-poplu. Fosthom kien hemm ilPublic Accounts Committee, li jista’ biss jag˙mel analiΩi wara li l-˙sara tkun saret. Dan in-nuqqas ta’ trasparenza sa˙ansitra deher ukoll filba©it innifsu, li fil-passat kien regolarment mg˙addas b’misteri u segretezza. L-Att dwar ir-Responsabbiltà Fiskali kien ma˙sub biex ibiddel dan kollu. Riforma ba©itarja

Il-bΩonn li ssir din ir-riforma n˙asset hekk kif ˙are© çar li fis-snin li g˙addew kien hemm nuqqas kbira ta’ serjetà fl-amministrazzjoni talfondi pubbliçi. Dan innuqqas po©©a dawn il-fondi f’poΩizzjoni prekarja g˙aliex ma kienx hemm mekkaniΩmi

li jag˙tu stampa çara ta’ fejn sejrin it-taxxi tal-poplu u g˙aliex. Barra l-konsiderazzjonijiet ekonomiçi hemm ukoll dawk legali hekk kif l-Unjoni Ewropea qieg˙da timponi regolamenti iktar stretti dwar is-serjetà fiskali fuq l-Istati

Membri, speçjalment dawk li jag˙mlu parti miΩ-Ûona Ewro. F’konferenza stampa li ng˙atat nhar il-Óamis, ilMinistru g˙all-Finanzi Edward Scicluna spjega li filpassat kien hemm biss ftit istituzzjonijiet u proçessi li

Fejn jid˙ol il-proçess ba©itarju, il-Ministru g˙all-Finanzi semma li fl-Att se ji©i introdott livell ta’ kontabbiltà ferm akbar permezz tal-introduzzjoni ta’ numru ta’ kontrolli li jorbtu amministrazzjonijiet futuri ma’ tmexxija trasparenti u tiggarantixxi skrutinju pubbliku. Fost dawn il-mekkaniΩmi se jkun hemm il-˙olqien ta’ Strate©ija Fiskali ta’ Terminu Medju li testendi ru˙ha fuq perjodu ta’ tliet snin. Din se tkun me˙tie©a li ti©i ppreΩentata u dibattuta fil-Parlament, u se tkun iffirmata millMinistru g˙all-Finanzi kif ukoll mill-Prim Ministru. Ir-riforma implimentata mill-Gvern se twassal ukoll g˙all-pubblikazzjoni ta’ Abbozz tal-Pjan Ba©itarju qabel il-ba©it innifsu biex ji©i Ωgurat li d-direzzjoni talGvern g˙all-ba©it tkun trasparenti u tkun konformi mal-prijoritajiet annwali u multiannwali. Dan se ji©i kkumplimentat bi strate©ija fiskali li testendi ru˙ha fuq terminu medju.

Barra minn hekk, il-gvernijiet se jkunu obbligati li jippreΩentaw Rapport ta’ Nofs is-Sena li ji©i ppreΩentat filParlament, li jag˙ti rendikont tal-andament tal-Gvern firrigward tal-implimentazzjoni tal-ba©it, kif ukoll dwar xi varjazzjonijiet bejn il-pjan ba©itarju u l-implimentazzjoni attwali tieg˙u. Kunsill Fiskali Element ie˙or importanti f’din ir-riforma huwa l˙olqien ta’ Kunsill Fiskali, li se jiffunzjona b˙ala entità indipendenti li jkollha rresponsabbiltà li tag˙mel evalwazzjonijiet u rakkomandazzjonijiet pubbliçi lillGvern dwar il-finanzi pubbliçi. Il-Kunsill Fiskali se jkun l-entità responsabbli g˙al dan l-Att u ç- chairperson li jippresedih se jkun jista’ jitne˙˙a minn fuq il-Kunsill biss permezz ta’ qbil fil-Parlament. Il-Prof. Scicluna spjega wkoll li, sabiex ji©u rispettati l-allokazzjonijiet tan-nefqa tal-ba©it, ir-reviΩjonijiet talba©it se jitne˙˙ew biΩ-Ωmien. Dan se ji©i sostitwit b’riserva ta’ kontin©enza li se tin˙oloq b˙ala spiΩa allokata ta˙t lallokazzjoni tal-ba©it, imma li tkun irriservata g˙al nefqiet mhux mistenija. “Ir-regoli li se jin˙olqu permezz ta’ dan l-Att huma stretti,” sostna l-Ministru g˙allFinanzi, “imma hemm numru ta’ klawsoli li jippermettu lillGvern spazju fejn jimmanuvra f’çirkostanzi li mhumiex mistennijja. IΩda kull nefqa addizzjonali trid ti©i spjegata b’mod çar, u rrappurtata lillKunsill Fiskali.”

Spazju adegwat gÓat-tfal f’Monte CarMeli Il-Gvern g˙addej bil-˙idma tieg˙u biex jassigura ru˙u li pazjenti li jbatu minn kundizzjoni ta’ sa˙˙a mentali jing˙ataw l-aqwa kura possibbli. Fost l-o˙rajn, biex jil˙aq dan l-g˙an, in˙asset il-˙tie©a li tfal illi jbatu minn dawn it-tip ta’ kundizzjonijiet jibbenefikaw minn post xieraq li jakkomoda l-kaΩijiet kollha li jkollhom bΩonn ta’ kura b˙ala inpatients. G˙at-tfal u l-adolexxenti li jbatu minn problemi psikjatriçi, il-Gvern qieg˙ed jippjana t-twaqqif ta’ tliet units. Lg˙an hu li jipprovdi spazju adegwat g˙al tfal ta˙t il˙dax-il sena u Ωew© units o˙ra separati g˙al subien u bniet bejn it-tnax u t-tmintax-il sena li jkunu mg˙ammra bil-˙ti©ijiet kollha moderni. Dawn it-tliet binjiet ©ew identifikati u b˙alissa l-Fondazzjoni tas-Servizzi Mediçi qed tag˙mel il-project brief dwarhom. Il-Young People’s Unit Kelliema g˙as-Segretarjat Parlamentari tas-Sa˙˙a qalet lil din il-gazzetta li preΩentament, persuni ta˙t l-età ta’ tmintax-il sena li jkollhom bΩonn il-kura psikjatrika jirçievu dan fil-Young People’s Unit (YPU). Din l-unità hija mqassma fuq Ωew© sulari bi tmien sodod f’kull sular. Is-sular ta’ fuq jakkomoda subien biss li huma adoloxxenti imma ta˙t it-tmintax-il sena, filwaqt li ssular t’isfel jakkomoda massimu ta’ erba’ subien u erba’ ibniet ta˙t il-˙dax-il sena. PreΩentament hemm erba’ subien u bniet residenti fis-sezzjoni t’isfel tal-YPU filwaqt li fis-sezzjoni ta’ fuq hemm ˙ames subien adoloxxenti. In-numru ta’ pazjenti li jing˙ataw il-kura fit-tul fil-YPU jvarja bejn g˙oxrin u ˙amsin fis-sena. Madankollu, innumru ta’ day cases, ji©ifieri pazjenti li jing˙ataw il-kura ming˙ajr ma jirrisjedu fil-YPU, huwa ferm ikbar.

Lokali

27.07.2014 05

Id-drIttIjIet tal-annImalI

66% tal-WeGÓdI dIÌÀ mWettQa KITBA TA’ GLEN FALZON Hekk kif imfassal fil-manifest elettorali, dan il-Gvern ikkommetta ru˙u biex jag˙ti spinta ’l quddiem lil dan il-qasam, spinta li wara l-amministrazzjoni preçedenti kienet ilha tin˙ass ˙afna. Fil-fatt, wara biss sittax-il xhar fit-tmexxija tal-pajjiΩ, Gvern Laburista wettaq 66% tal-weg˙di elettorali f’dak li g˙andu x’jaqsam mad-drittijiet tal-annimali. Dan qalu kelliem g˙as-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes meta kkuntattjat minn din il-gazzetta. Iktar minn hekk, il-Gvern ˙a ˙sieb li jittie˙du diversi inizjattivi biex ji©i Ω©urat ambjent xieraq lill-annimali. Fost diversi inizjattivi, il-Gvern nieda proçess ta’ installar ta’ xelters g˙aΩ-Ωwiemel tal-karozzini f’diversi postijiet, kompla jiΩdied in-numru ta’ dog friendly swimming zones, saru diversi kampanji ta’ tiswija b’xejn tal-qtates, kien hemm estensjoni tad-Dog Park f’Ta’ Qali bil-˙sieb li jinbena post ie˙or simili, tnieda servizz ta’ helpline g˙all-assistenza talannimali fuq baΩi 24/7 u diversi servizzi o˙ra li huma utli immens g˙al min g˙andu g˙al qalbu dawn il-kreaturi. Il-Gvern Laburista jissottometti l-applikazzjoni g˙all-bini ta’ çimiterju talannimali Il-Gvern jinsab fl-a˙˙ar stadji tieg˙u biex jissottometti la˙˙ar dokumenti ˙alli jkun jista’ jibda jinbena ç-çimiterju tal-annimali f’Ta’ Qali, preçiΩament fiΩ-Ωona mag˙rufa b˙ala Ta’ Ìakbu. Din l-a˙bar ©iet im˙abbra mis-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes fil-Parlament, fejn sostna wkoll li dan iççimiterju tal-annimali se jkun mg˙ammar bil-façilità ta’ inçineratur. Waqt li kien qed jintro-

duçi t-tieni qari tal-abbozz ta’ li©i dwar il-˙arsien tal-annimali, Roderick Galdes spjega wkoll kif dan iç-çimiterju se jkun qed jg˙in lil dawk li jmutilhom l-annimal tag˙hom g˙ax issa se jkollhom post xieraq u apposta fejn iΩuruh. Il-MEPA sostniet li din l-applikazzjoni g˙ad trid ti©i pproçessata g˙ax din l-istess korporazzjoni g˙adha qed tistenna xi dettalji o˙ra min-na˙a tal-Gvern. Madankollu, isSegretarjat Parlamentari mmexxi minn Roderick Galdes qalilna li dan il-bini ©ie approvat mill-awtoritajiet ikkonçernati u kollox huwa lest biex jibda x-xog˙ol. Din la˙bar ©abet fix-xejn il-kumment li kien g˙adda l-eksMinistru Nazzjonalista George Pullicino qabel l-a˙˙ar elezzjoni li g˙addiet. Hu kien sostna li din il-weg˙da ma setg˙etx issir g˙ax skontu rregoli tal-Unjoni Ewropea ma kinux jippermettu li jinbena çimiterju ta’ din ix-xorta. Kummenti ming˙and lNGOs Meta kkuntattjati mill-gazzetta KullÓadd , il-kelliema tasSegretarjat g˙ad-Drittijiet talAnnimali qalulna li rçivew ˙afna kummenti poΩittivi dwar din il-proposta u dan kollu frott il-˙idma ta’ Gvern

Laburista. Din il-proposta ma ntlaqg˙atx tajjeb biss min-nies komuni iΩda wkoll minn diversi NGOs fosthom Animal Friends Malta u Animal Rights Group. Daniel Bugeja, f’isem lAnimal Friends Malta, esprima s-sodisfazzjoni tieg˙u g˙al dan il-bini ta’ çimiterju tal-annimali. Minn kummenti li ˙adna ming˙andu, qalilna li issa ssidien tal-annimali jista’ jkollhom xi forma ta’ rikordju talannimal tag˙hom li g˙al ˙afna Ωmien kien preΩenti f’˙ajjithom u li issa m’g˙adux mag˙hom. L-istess sentiment in˙ass minn g˙aqda nongovernattiva o˙ra bl-isem ta’ Animal Rights Group fejn ic-Chairperson Myriam Kirmond ukoll laqg˙at tajjeb din l-idea. Hi g˙amlet appell ukoll lis-sidien tal-annimali biex qatt ma j˙allu lillannimal tag˙hom fix-xemx g˙al ˙inijiet twal u biex jag˙mlu uΩu mid- dog bins li huma mxerrda fil-lokalitajiet madwar Malta u G˙awdex u b’hekk ikollna ambjent a˙jar li jkun jista’ jgawdi minnu kul˙add. Hi esprimiet ixxewqa tag˙ha li f’kull bajja talklieb ikun hemm parti Ωg˙ira fil-©enb f’din l-istess bajja li tkun aççessibbli biex isir eΩerçizzju fiΩiku fil-ba˙ar g˙all-klieb. Ûiedet tg˙id ukoll li g˙andhom jitwa˙˙lu sinjali apposta biex il-pubbliku jkun mg˙arraf sew dwar dan u

b’hekk ikun jista’ jiddeçiedi jekk iridx jg˙um mal-klieb jew le. Min-na˙a l-o˙ra, dawk issidien tal-klieb li jixtiequ jag˙mlu xi tip ta’ eΩerçizzju fiΩiku fil-ba˙ar flimkien malklieb tag˙hom ikunu jistg˙u jag˙mlu dan ming˙ajr xkiel ta’ xejn. Hi kkonkludiet billi esprimiet ix-xewqa tag˙ha li fil-futur qrib il-Gvern jikkunsidra li jinvolvi xi membru ta’ din l-NGO fl-Animal Welfare Council biex b’hekk ikunu jistg˙u jaqsmu iktar lideat tag˙hom fi ˙dan il-kunsill. Inizjattivi o˙ra tal-Gvern Il-Gvern ˙a ˙sieb ukoll li jkun hemm numru ta’ bajjiet fejn ilklieb ikunu jistg˙u jg˙umu mas-sidien tag˙hom. Dan ©ie sostnut ukoll mis-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes fid-diskors li g˙amel fil-bajja tar-Rinella fil-Kalkara, li inçidentalment ukoll se tibda tkun aççessibbli g˙all-klieb. Galdes sostna li l-bajjiet kienu mag˙Ωula wara diversi konsultazzjonijiet mal-partijiet interessati involuti, fosthom il-kunsilli lokali kif ukoll id-Dipartiment tas-Sa˙˙a. Il-bajjiet l-o˙ra huma t-Torri l-A˙mar ilMellie˙a, il-Bajja tal-Im©ieba˙ f’Selmun, Ûonqor Point f’Wied il-G˙ajn, kif ukoll Im©arr ixXini f’G˙awdex. Galdes kompla jg˙id li lGvern Ωamm mal-weg˙da elettorali tieg˙u u b’hekk identifika diversi bajjiet fejn is-sidien infushom u l-klieb jistg˙u jibdew jg˙umu liberalment. Hu sa˙aq li l-Gvern se jkompli ja˙dem biex jidentifika postijiet o˙ra ˙alli l-pubbliku jkollu iktar g˙aΩla fejn jista’ jmur

jg˙um mal-klieb tieg˙u. Fla˙˙ar nett, hu appella lis-sidien kollha tal-klieb biex meta ma jkunux fil-ba˙ar ikunu çerti li l-klieb huma mlibbsa çinga apposta, u sabiex i©orru mag˙hom basket biex ji©bru lfdalijiet tal-annimali. Hu appella lill-pubbliku biex jimxi ma’ dawn il-li©ijiet u b’hekk inkunu poplu responsabbli ta’ g˙emilna. Biex il-Gvern ikun Ωgur li dawn il-li©ijiet qeg˙din ji©u segwiti kif suppost u ma tkunx qed issir ˙sara lill-ambjent, Galdes qal li se jibda jkun hemm sorveljanza ta’ spiss minn uffiçjali tal-kunsilli lokali, tad-Dipartiment tas-Sa˙˙a, kif ukoll tal-Animal Welfare Directorate. Weg˙di o˙ra li l-Gvern g˙ad irid iwettaq Minkejja kollox, il-Gvern mhux se jieqaf hawn. Dan g˙ax g˙andu iktar proposti u ideat li g˙andhom x’jaqsmu ma’ dan is-settur u li se ji©u implimentati fiΩ-Ωmien li ©ej. L-abbozz li ©ie mressaq ukoll fil-Paralment jistabbilixxi diversi proposti o˙ra, fosthom uffiççju talKummissarju g˙at-Trattament Xieraq tal-Annimali, tis˙i˙ tarrwol tal-Kunsill g˙atTrattament Xieraq tal-Annimali u tal-organizzazzjonijiet mhux governattivi, tis˙i˙ u kjarifika tal-funzjonijiet tad-Direttur g˙at-Trattament Xieraq talAnnimali, stabbiliment tassetg˙at ta’ infurzar tal-uffiçjali g˙all-˙arsien xieraq tal-annimali, projbizzjoni tal-introduzzjoni u l-uΩu ta’ annimali fiççirkli, kif ukoll Ωieda fil-pieni assoçjati ma’ ksur tal-le©iΩlazzjoni dwar it-trattament xieraq tal-annimali.

Lokali

06 27.07.2014

IL-PRIM MINISTRU FL-INGILTERRA

Il-Prim Ministru jiltaqa’ mal-atleti Maltin li ˙adu sehem fil-log˙ob tal-Commonwealth fl-Ingilterra

F'laqg˙a mas-Segretarju Ìenerali tal-Commonwealth Kamalesh Sharma, il-Prim Ministru qal li s-summit tal-Commonwealth f’Malta g˙andu jsir b’mod organizzat u ffukat u mhux bl-opulenza

Il-Prim Ministru f’udjenza mal-Prinçep ta’ Wales

Il-Prim Ministru jiltaqa’ mal-Prim Ministru IngliΩ David Cameron u mieg˙u jiddiskuti r-relazzjonijiet bilaterali bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi, kif ukoll is-summit talCommonwealth li se jsir f'Malta

Il-Prim Ministru jippresjedi f’laqg˙a organizzata mill-Prinçep Charles g˙allmexxejja tal-istati gΩejjer Ωg˙ar membri tal-Commonwealth

Lokali

27.07.2014 07

FONDI U TURIÛMU GÓAN-NAÓA T’ISFEL Mill-bidu tal-le©iΩlatura deher çar li l-Gvern preΩenti kien se jag˙ti iktar attenzjoni lin-na˙a t’isfel ta’ Malta mill-Gvern ta’ qablu, b’mod speçjali fejn tid˙ol l-allokazzjoni ta’ fondi Ewropej u t-turiΩmu. Ûieda fl-allokazzjoni ta’ fondi Ewropej Il-Gvern preΩenti Ωied lallokazzjoni ta’ fondi Ewropej mill-programm Leader b’€2.8 miljun g˙as-snin 2014-2020. Irre©juni tax-Xlokk, il-Majjistral u G˙awdex matul dan il-perjodu se jibbenefikaw minn total ta’ €6.6 miljun, li se jinqasmu bejn NGOs, intrapriΩi Ωg˙ar u medji, u kunsilli lokali. Matul dan ix-xahar tqassam fid-djar il-fuljett tal-GAL Xlokk, li fih din l-entità tkellmet dwar l-uΩu li qed isir minn fondi Ewropej g˙al diversi pro©etti fix-Xlokk ta’ Malta. F’din il˙ar©a partikolari ssemmew pro©etti li qed isiru f’Óal Qormi, f’Wied il-G˙ajn, f’Óal Kirkop u fiΩ-Ûejtun. Residenti ta’ BirΩebbu©a li g˙amlu kuntatt ma’ din ilgazzetta staqsew g˙alfejn irra˙al tag˙hom ma kienx issemma f’dan il-fuljett, u staqsew jekk BirΩebbu©a hux se jkun qed jibbenefika wkoll minn dawn il-fondi. Dawn ir-residenti esprimew it-t˙assib tag˙hom b’mod partikolari min˙abba l-fatt li BirΩebbu©a huwa wie˙ed milliktar ir˙ula bi problemi ambjentali fix-Xlokk ta’ Malta, u filpreΩent mhuwiex qed jibbenefika minn kumpens ambjentali peress li l-mijiet ta’ eluf ta’ Ewro dovuta lill-Kunsill Lokali mill-Port Óieles ©iet “ma˙fura” mill-Gvern preçedenti qabel la˙˙ar elezzjoni. Din il-gazzetta staqsiet lisSegretarjat Parlamentari g˙allFondi Ewropej x’kienet irra©uni li BirΩebbu©a ma ssemietx f’dan il-fuljett, u jekk din kinitx ibbenefikat minn dawn il-fondi. Kelliem g˙as-Segretarjat wie©eb li kull ˙ar©a ta’ dan il-

fuljett ma tistax tkopri kull inizjattiva jew lokalità, g˙aldaqstant attenzjoni ting˙ata sabiex l-informazzjoni tkun mifruxa u varjata kemm jista’ jkun. Spjega li b’kollox hemm erba’ edizzjonijiet ta’ dan il-fuljett, li tnejn minnhom di©à n˙ar©u. Rigward BirΩebbu©a, il-kelliem g˙as-Segretarjat qal li din il-lokalità g˙adha kemm iffirmat Ωew© kuntratti: wie˙ed ta˙t il-MiΩura 125, u l-ie˙or ta˙t il-MiΩura 413.A5. Dawn ittnejn jikkonsistu fi pro©etti ta’ tisbi˙. Apparti minn hekk, ilkaΩini f’dan ir-ra˙al ibbenefikaw ukoll ta˙t il-MiΩura M413.A3. “Fuq il-fondi mill-programm ©did b˙alissa nbeda proçess fejn kull GAL sejra tniedi proçess ta’ konsultazzjoni malkomunitajiet rurali kollha sabiex ji©u identifikati l-˙ti©ijiet ta’ kull settur,” spjega l-kelliem. “Dan il-proçess ser iwassal g˙al strate©ija fuq baΩi lokali li tkopri r-re©jun ta’ kull GAL, fejn permezz tag˙ha jkunu jistg˙u ji©u ffinanzjati pro©etti g˙all-perjodu 2014-2020.” Lejn iktar turiΩmu finNofsinhar Intant, matul din il-©img˙a lMinistru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis iltaqa’ mal-membri tal-Kunsill Konsultattiv g˙an-Nofsinhar ta’ Malta bliskop li ji©u proposti miΩuri li bihom jattiraw iktar turisti lejn l-ir˙ula tan-Nofsinhar ta’ Malta. Waqt din il-laqg˙a maçChairman tal-Kunsill Silvio Parnis, is-Segretarju Osvaldo Pace u l-membru Dr Josie Muscat, iΩ-Ωew© partijiet iddiskutew kif fin-Nofsinhar ta’ Malta hemm bΩonn li jkun hemm infrastruttura turistika baΩika li twitti t-triq g˙at-turiΩ-

mu f’din iΩ-Ωona. Intla˙aq qbil biex iΩ-Ωew© partijiet jibdew ja˙dmu minnufih fuq preΩenza ta’ uffiççju ta’ informazzjoni turistika, bajjiet ta’ aktar kwalità, kif ukoll ri©enerazzjoni ta’ bajjiet f’din iΩ-Ωona ta’ Malta. Iç-Chairman ippreΩenta lillMinistru rapport preliminari g˙ar-ri©enerazzjoni tanNofsinhar ta’ Malta m˙ejji millKumitat Konsultattiv u qara b’interess kapitlu 9 tal-istess rapport li jirrigwarda t-turiΩmu. Il-Ministru g˙at-TuriΩmu g˙amilha çara li se jistenna u stieden lill-istess Kunsill biex ikollu rappreΩentanza filKumitat Konsultattiv imwaqqaf ftit taΩ-Ωmien ilu mill-istess Ministru g˙ar-reviΩjoni tal-politika u g˙al pjan strate©iku dwar it-turiΩmu. Il-partijiet ftiehmu li se jinΩamm kuntatt regolari sabiex çerti inizjattvi fin-Nofsinhar ta’ Malta ji©u attwati mill-aktar fis possibbli.

Lokali

08 27.07.2014

JIRTIRAW L-AKKUÛA artiklu li kien jaqra “Il-Pulizija ma twe©ibx jekk sarx breathiliser test fl-inçident ta’ Owen Bonnici.” Barra minn hekk, f’dan l-artiklu kien allegat ukoll li lMinistru kien tajjar persuna. Madankollu, fil-verità, l-impatt kien ma’ vettura li kienet wieqfa b’mod perikoluΩ. Flimpatt, din il-vettura mxiet ‘il quddiem u laqtet lil sidha li kien jinsab fit-triq ˙dejn ilkarozza. Dell ikrah fuq il-Pulizija Il-©urnal tal-Partit Nazzjonalista In-Nazzjon irtira bla riservi akkuΩa li g˙amel fil-konfront tal-Ministru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali Owen Bonnici fl-artiklu li kien deher fl-10 ta’ April li g˙adda. F’dan ir-rapport, In-Nazzjon kien po©©a dell ikrah fuq il-Ministru

Bonniçi li ftit tal-jiem qabel kien involut f’inçident tat-traffiku li fih we©©at persuna filbypass ta’ Santa Venera. Dan sar permezz ta’ ©urnaliΩmu qarrieqi fejn ing˙ata x’jiftiehem li l-Ministru Bonnici kien ta˙t l-effett tal-alko˙ol, fost l-o˙rajn bit-titlu tal-istess

Kif jidher b’mod çar fit-titlu ta’ dan ir-rapport, il-medja Nazzjonalista kienet ukoll g˙addejja b’kampanja ta’ tfieg˙ ta’ tajn fuq il-Pulizija. Biex jintla˙aq dan l-g˙an tressqet kemm-il darba it-teorija bla baΩi li l-Korp kien involut f’xi tip ta’ cover-up ta’ dan l-inçident sfortunat.

Fost l-o˙rajn dan rajnieh permezz ta’ rappurta©© su©©ettiv u parti©©jan b˙all-artiklu li deher fis-sit tal-a˙barijiet talPN MaltaRightNow fis-7 ta’ April bit-titlu “Il-Ministru Owen Bonnici jtajjar Ωew© ©uvintur: Il-PuliΩija ta˙bi l-inçident u ma to˙ro© l-ebda stqarrija” li bena fuq il-kampanja negattiva li kien di©à g˙addej biha l-istazzjon televiΩiv tal-istess partit. Minkejja li l-kritika hija ˙a©a poΩittiva f’soçjetà demokratika, l-attakki personali mmirati li j˙amm©u r-reputazzjoni talpersuna b˙al dawk msemmija hawn fuq, mhumiex. Kien g˙alhekk li l-Ministru Bonnici g˙aΩel li jifta˙ libell kontra l©urnal Nazzjonalista. Madankollu, dan il-kaΩ jidher li se jing˙alaq issa li l-editur tan-Nazzjon irtira l-allegazzjonijiet kollha li g˙amel filkonfront ta’ Bonnici.

IL-MINISTRU BRINCAT DETERMINAT LI JÛID IL-KUNTATTI MAS-SETTUR PRIVAT Fi Ωjara li g˙amel il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, lAmbjent u Tibdil fil-Klima Leo Brincat g˙and ilkumpanija QP Management, sostna li hawn ˙afna talidea li l-industrija tal-kostruzzjoni g˙andha titwaqqaf ˙esrem. IΩda, fi kliem il-Ministru, dan ma jag˙milx sens ekonomiku u lanqas ambjentali diment li jibqa’ jopera b’mod sostenibbli. F’kummenti li ta lil din il-gazzetta l-Ministru Brincat qal li hu jinsab determinat li jsostni l-kuntatti tieg˙u massettur privat kemm fil-qasam tas-servizzi u dak tal-manifattura. Dan kollu bl-g˙an li nersqu iktar lejn ekonomija ˙adra (green economy) biex inkunu mg˙arrfa dwar listandards ambjentali li di©à huma g˙oljin ˙afna kif ukoll biex nirrikorru g˙al metodi a˙jar dwar kif nipproçessaw l-iskart industrijali. L-Unjoni Ewropea tag˙raf l-importanza tal-kostruzzjoni Il-Ministru stqarr li matul iΩ-Ωminijiet din il-kumpanija, li hija sussidjarja mill-Grupp Corinthia, kibret ˙afna f’pajjiΩna kif ukoll f’pajjiΩi o˙ra barra minn Malta. IΩda dan kollu sar bit-tir li dejjem g˙andha ting˙ata importanza xierqa lill-valuri ambjentali u lill-iΩvilupp sostenibbli. Fil-fatt, il-Ministru sostna li dan ukoll hu rrikonoxxut mill-Unjoni Ewropea tant li fl-a˙˙ar xhur ˙ar©et bi strateti©a dwar kif jista’ jkun hemm tis˙i˙ u kompetittività sostenibbli f’dan is-settur. Apparti hekk, l-Unjoni Ewropea nnifisha tag˙raf il-fatt li dan is-settur talkostruzzjoni g˙andu sehem importanti fl-ekonomija Ewropea g˙ax ji©©enera 10% tal-©id nazzjonali u jipprovdi madwar 20 miljun impjieg.

AWGURJU TA’ FEJQAN

Din il-©img˙a l-Partit Nazzjonalista ˙abbar li l-Viçi Kap g˙allAffarijiet tal-Partit Beppe Fenech Adami kien jinsab indispost peress li kien siefer biex jirçievi kura medika. Iktar tard matul il©img˙a l-Partit Nazzjonalista qal li Fenech Adami kien jinsab lura f’Malta, fejn kien se jkompli jie˙u l-kura medika. Il-Partit Laburista u din il-gazzetta jawguraw fejqan ta’ malajr lil Beppe Fenech Adami.

Lokali

27.07.2014 09

“FEjN TIDÓOL IS-SAÓÓA TAL-ÓADDIEMA MA jISTAx IKUN hEMM KOMPROMESSI”

Il-Ministru Helena Dalli

Waqt Ωjara li g˙amlet fil-bini tal-Awtorità g˙as-Sa˙˙a u Sigurtà fuq il-Post taxXog˙ol (OHSA), il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli semmiet kif huwa dritt ta’ kull persuna li tkun protetta fuq il-post tax-xog˙ol.

minn 45,000 çertifikat ta’ apparat. Fl-istess perjodu saru 1,134 prosekuzzjoni fejn in©abru kwaΩi €200,000 f’multi. Fi tmiem iΩ-Ωjara, il-Ministru Helena Dalli ltaqg˙et mattmexxija kif ukoll mal˙addiema tal-Awtorità. PreΩenti kien hemm ukoll içChairman tal-OHSA Dr Deo Debattista u s-Segretarju Permanenti tal-Ministeru sSur Joseph Camilleri. Frak li xkupaw ta˙t it-tapit

Dr Dalli enfasizzat li fejn tid˙ol is-sa˙˙a tal-˙addiema ma jistax ikun hemm kompromessi u li anke korriment wie˙ed fuq il-post taxxog˙ol huwa ˙afna. G˙aldaqstant, hija ˙e©©et biex ting˙ata l-akbar attenzjoni sabiex ikunu evitati korrimenti u mwiet fuq ilpost tax-xog˙ol. Il-Ministru Dalli semmiet kif il-perikli g˙al sa˙˙et il-

˙addiema mhumiex biss f’affarijiet li nistg˙u naraw b˙al fl-uΩu tal-krejnijiet u scaffolding , iΩda jeΩistu perikli mentali li jinvolvu stress u dipressjoni li wkoll jistg˙u jg˙addu minnhom il˙addiema ming˙ajr ma jindunaw dawk ta’ madwarhom. Fi kliem il-Ministru Helena Dalli, l-Awtorità g˙as-Sa˙˙a u Sigurtà ma g˙andhiex

ting˙alaq fiha nnifisha, imma tkun miftu˙a anke g˙al esperti li mhumiex involuti fi ˙dan l-Awtorità. Matul il-preΩentazzjoni tieg˙u, il-Kap EΩekuttiv talOHSA Dr Mark Gauci semma kif, fuq perjodu ta’ ˙dax-il sena, minn kemm ilha mwaqqfa l-Awtorità sal-2013, twettqu qrib il-21,000 spezzjoni fuq il-post tax-xog˙ol filwaqt li ©ew skrutinati aktar

Il-bΩonn ur©enti li s-sigurtà fuq il-post tax-xog˙ol ting˙ata iktar importanza n˙asset mill-Gvern preΩenti hekk kif, matul is-snin, diversi sitwazzjonijiet perikoluΩi ma ©ewx indirizzati b’mod xieraq minn amministrazzjonijiet preçedenti. Fost dawn il-kaΩijiet kien hemm dak tas-saqaf talasbestos ta’ bini qrib lAwtorità Maltija g˙allKompetizzjoni u g˙allAffarijiet tal-Konsumatur. Kien biss f’Lulju tas-sena lo˙ra li ttie˙det l-inizjattiva biex dan is-saqaf perikoluΩ jitne˙˙a minkejja l-fatt li lpotenzjal negattiv tieg˙u kien ilu mag˙ruf.

Madankollu, dak iΩ-Ωmien il-Ministru Jason Azzopardi li kien responsabbli minn din l-Awtorità, g˙aΩel li jg˙id illi ma kien hemm l-ebda periklu g˙all-˙addiema. Dan minkejja l-fatt li kien hemm rapport f’idejn il-Gvern ta’ dak iΩ-Ωmien illi jg˙id mod ie˙or. B’hekk, g˙al Ωmien twil, diversi ˙addiema li kellhom l-uffiççju tag˙hom i˙ares lejn dan il-bini kellhom jissi©illaw it-twieqi tag˙hom bit-tejp biex iΩommu t-trab talasbestos milli jid˙ol ˙dejhom. Il-periklu kbir ta’ sa˙˙a li jo˙loq dan il-materjal kompla kien ikkonfermat din il©img˙a hekk kif il-Qorti Ewropea g˙ad-Drittijiet talBniedem iddikjarat b’mod unanimu li matul is-snin ilGvern Malti ma kienx ˙a lpassi neçessarji biex i˙ares sa˙˙et il-˙addiema tatTarzna ta’ Malta, li g˙al Ωmien twil kienu esposti g˙all-frak tal-asbestos. Dan il-fatt wassal biex ilQorti tordna lill-Gvern Malti li j˙allas ’il fuq minn €200,000 f’danni u kopertura tal-ispejjeΩ legali, li nqasmu bejn il-21 applikant fi kwantitajiet differenti.

IL-ÓIDMA TAL-EWROPARLAMENTARI DISKUSSA MAL-MEUSAC Din il-©img˙a l-Membri Parlamentari Ewropej Maltin flimkien mal-imsie˙ba soçjali u r-rappreΩentati tassoçjetà çivili ng˙aqdu fil-Core Group tal-MEUSAC. Filbidu ta’ din il-laqg˙a li ssir kull xahar, il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet çivili Dr Helena Dalli tkellmet dwar limportanza tad-djalogu bejn il-Membri Parlamentari Ewropej u l-Core Group. Hi fissret kif il-mezz ta’ komunikazzjoni dirett u effettiv huwa importanti biex jinΩamm kuntatt konsistenti bejn l-imsie˙ba soçjali u r-rappreΩentanti tas-soçjetà çivili.

Sant, il-Membru tal-Kumitat tal-Affarijiet Ekonomiçi u Membru tal-Kumitat tas-Suq Intern u Óarsien talKonsumatur u l-Viçi President tal-Kumitat talPetizzjonijiet, flimkien ma’ Dr There Comodini Cachia li hu Membru tal-Kumitat tal-Affarijiet Legali, u Dr Miriam Dalli li hi Membru fi ˙dan il-Kumitat talAmbjent, Sa˙˙a Pubblika u Sikurezza tal-ikel. Dr Roberta Metsola, li hi l-Viçi President tal-Kumitat talPetizzjonijiet u Membru tal-Kumitat tal-Libertajiet Çivili, Ìustizzja u l-Intern, ma kinitx preΩenti g˙al din il-laqg˙a min˙abba li kienet tinsab imsiefra fuq xog˙ol.

Membri Parlamentari preΩenti Setturi diskussi PreΩenti g˙al din il-laqg˙a kien hemm il-Membru Parlamentari Ewropew David Casa, il-Membru talKumitat dwar l-Impjiegi u Affarijiet Soçjali Dr Alfred

F’din id-diskussjoni ©ew trattati diversi setturi li ja˙dmu fuqhom dawn il-Membri Parlamentari, b’mod

speçjali fuq dawk is-setturi li jindirizzaw direttament lill-imsie˙ba soçjali u s-soçjetà b’mod ˙olistika. Ìew imqajma ˙afna punti fosthom fuq is-suq intern u laffarijiet tal-konsumatur, l-edukazzjoni, l-impjiegi u lkompetittività – setturi kruçjali immens li jolqtu lil kul˙add. Huma t˙addtu wkoll dwar ir-rwoli tag˙hom fis-setturi li huma membri tag˙hom u fuq xi setturi o˙ra li b’xi mod huma relatati ma’ xulxin. Huma qablu li dawn it-ta˙ditiet huma essenzjali u g˙andhom jibqg˙u kontinwi g˙ax iservu b˙ala g˙odod biex ikunu jistg˙u jisimg˙u a˙jar il-vuçi tas-soçjetà b’mod in©enerali. Il-Kap tal-MEUSAC, Dr Vanni Xuereb, sa˙aq fuq issehem imporanti li g˙andha l-MEUSAC g˙ax hi sservi ta’ katalista u tiffaliçita l-proçess ta’ komunikazzjoni bejn ir-rappreΩentanti tas-soçjetà çivili u l-Membri Parlamentari Ewropej Maltin.

MINISTERU GÓALL-IÛVILUPP SOSTENIBBLI, L-AMBJENT U TIBDIL FIL-KLIMA SEJÓA GÓAL ESPRESSJONI TA’ INTERESS Evalwazzjoni Teknika u Ekonomika ta’ Azzjonijiet g˙all-Ekonomija Ekolo©ika (green economy) Il-Ministeru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u Tibdil fil-Klima (MSDEC) qieg˙ed filproçess g˙al Ωvilupp ta’ pjan ta’ azzjoni biex i˙e©©e© u jinçentiva Ekonomija Ekolo©ika (green economy) u, g˙alqadstant, jilqa’ Espressjonijiet ta’ Interess minn kandidati lesti li jag˙tu servizz ta’ evalwazzjoni teknika u ekonomika ta’ wie˙ed jew aktar mill-azzjonijiet u inçentivi mag˙Ωula b’potenzjal g˙all-ekonomija ekolo©ika. Sottomissjonijiet jintlaqg˙u mid-Direttorat tal-Procurement u Supplies, f’Nru 6, Triq Óal-Qormi, Santa Venera sal-10.00am ta’ nhar il-Ìimg˙a 8 ta’ Awwissu 2014. Kopja tas-sej˙a g˙al espressjoni ta’ interess tista’ titniΩΩel mis-sit elettroniku tal-Ministeru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u Tibdil fil-Klima: http://www.msdec.gov.mt jew tin©abar mill-istess Uffiççju tadDirettorat tal-Procurement and Supplies. Iktar informazzjoni jew kjarifiki jistg˙u jinkisbu billi tintbag˙at email lil contracts.msdec@gov.mt

Min I˙addem

10 27.07.2014

kIf taÓsIbha l-assoÇjazzjonI ta’ mIn IÓaddem?

IbbenefIka mIll-mIcroInvest

Anton Vella SMEs Helpdesk Executive Malta Employers’ Association

Issa huwa l-mument li kull negozju Ωg˙ir jag˙raf ja˙taf lopportunità sabiex jibbenefika minn skema ta’ kreditu ta’ taxxa, liema skema re©g˙et ©iet estiΩa g˙al sena o˙ra hekk kif is-sena li g˙addiet t˙abbar mill-Ministru Scicluna fiddiskors tal-ba©it. Qed nirreferi g˙all-iskema Microinvest. Skema li issa re©g˙et in˙ar©et b’tibdiliet li jag˙mluha aktar façli sabiex aktar negozji jkunu jistg˙u japplikaw. Skema li jistg˙u japplikaw g˙aliha s-self employed kollha, sole traders , employers ta’ negozji Ωg˙ar li j˙addmu mag˙hom sa inqas minn 30 persuna u li t- turn-over jew total fil-bilanç tag˙hom ma jaççedix l-g˙axar miljun ewro. Óadd minn dawn li g˙adni kemm semmejt ma huwa eskluΩ li jibbenefika minn kreditu ta’ taxxa sa massimu ta €30,000 fuq perjodu ta’ tliet snin konsekuttivi jekk innegozju jkun re©istrat f’Malta, u massimu ta’ €50,000 fuq perjodu ta’ tliet snin konsekuttivi jekk in-negozju jkun re©istrat f’G˙awdex. B˙ala Assoçjazzjoni ta’ min I˙addem, (MEA), a˙na nemmnu li skemi b˙al dawn huma importanti sabiex employers, sidien ta’ negozji Ωg˙ar, ikunu imwieΩna fil-mumenti diffiçli u jsibuha aktar façli li jkomplu jinvestu u jo˙olqu aktar xog˙ol. G˙alhekk nappellaw sabiex ˙add ma jibqa’ lura, u ma jintilifx iç-çans li tapplikaw u tibbenefikaw. IΩda din ta˙dem?

l-iskema

kif

L-ewwel nett tajjeb li nispjega kif ja˙dem il-prinçipju tal-˙las tat-taxxa fis-settur tan-negozju. Kull self employed jew negozju, f’Ìunju ta’ kull sena hu obbligat li bil-g˙ajnuna talaccountant tieg˙u jimla l-formola tat-taxxa (jew kif nafuha

a˙jar l- income tax return ) mibg˙uta mill-istess Dipartiment tat-Taxxa, fejn fiha ji©i ddikjarat il-˙ru© u d-d˙ul li jkun ©ie rre©istrat fis-sena ta’ qabel, jin˙adem il-profitt, u fuq dak il-profitt b’rati stabbiliti tit˙allas it-taxxa. Huwa proçess obbligatorju g˙al kull min qieg˙ed fin-negozju, u na˙seb kul˙add jaqbel li huwa wkoll proçess ©ustifikat li fuq kull profitt i©©enerat minn kwalunkwe attività kummerçjali g˙andhom jit˙allsu t-taxxi dovuti. Bil-Microinvest qed ting˙ata opportunità lis-settur tannegozji Ωg˙ar sabiex g˙al tliet snin konsekuttivi, minflok dik it-taxxa jag˙tuha lill-Gvern, lemployers ikunu jistg˙u jinvestuha fin-negozju tag˙hom. Kull spiΩa kapitali li self employed jew employer ta’ negozju Ωg˙ir jag˙mel matul issena, jekk japplika g˙al Microinvest, il-Gvern ikun jista’ jag˙tih lura 45% jekk innegozju rre©istrat Malta, u 65% jekk in-negozju rre©istrat G˙awdex ta’ dik l-ispiΩa li jkun g˙amel, fi kreditu ta’ taxxa sa massimu ta’ €30,000 jew €50,000 (kif spjegajt aktar ’il fuq). Biex ikun jista’ jifhimni kul˙add ser nag˙ti eΩempju prattiku: jekk negozju f’sena wa˙da investa u nefaq pereΩempju nefqa kapitali konsiderevoli g˙ax iddeçieda li jibdel is-sistema tal-ixkaffar, installa xi sistema ©dida talelettriku, xtara xi apparat, u wa˙˙al xi tabelli ©odda, u nefaq, g˙all-argument, total ta’ €10,000, b’din l-iskema dan innegozju ser ikun jista’ jing˙ata lura 45% ta’ din l-ispiza, ji©ifieri €4,500 fi kreditu ta’ taxxa. Dan ser isir billi, wara li jkun mela formola apposta u ppreΩenta linvoices kollha lill-Malta Enterprise, jiem wara jing˙atalu çertifikat mill-istess Malta Enterprise fejn jinfurmawh b’dan il-kreditu. B’hekk

f’Ìunju li ©ej, meta jkun qed jimla l- income tax return u ja˙dem kif normalment jag˙mel biex jara kemm irid i˙allas taxxa lill-Gvern, qabel ma jibg˙at l-ammont, (pereΩempju €5,000), ser ikollu l-opportunità li jnaqqas minnhom l-€4,500 kreditu ta’ taxxa li bbenefika permezz taliskema, u jibg˙at biss €500. B’hekk l-€4,500 li kien ser jag˙ti lid-Dipartiment b’din liskema ji©u ma˙fura u issa jista’ jΩommhom fil-but. Jekk (biex inΩomm mal-istess eΩempju li qed nag˙ti), meta timtela income tax return jirriΩulta li int kulma g˙andek tag˙ti hu €2,000 f’taxxa, peress li permezz tal-iskema int kellek kreditu favorik ta’ €4,500, g˙aldaqstant din is-sena int ma t˙allas xejn, u jibqag˙lek l€2,500 l-o˙ra li tkun tista’ tuΩahom is-sena ta’ wara. Kif tapplika G˙al din l-iskema kull self employed jew employer/sid ta’ negozju Ωg˙ir, jista’ japplika darba wa˙da biss g˙al kull sena. G˙alhekk, jekk sa issa int b˙ala qarrej ta’ din il-gazzetta g˙adek qatt ma bbenefikajt minn din l-iskema, issa huwa lmument opportun li tibda ti©bor l-invoices kollha relatati ma’ spejjeΩ kapitali li int qed tag˙mel u li huma marbuta man-negozju tieg˙ek. Malli jasal Diçembru tal-2014, u tkun ©bart flimkien l-invoices kollha, tkun tista’ tniΩΩel il-formola tal-applikazzjoni minn fuq is-sit elettronku tal-Malta Enterprise, timlieha kif suppost, u flewwel ©img˙at tas-sena 2015 tibg˙atha ’l-Malta Enterprise u tistenna li terçievi ç-çertifikat tal-kreditu tat-taxxa. Sa Ìunju dan iç-çertifiakt ma g˙andux ikun problema biex ikun f’idejk, u b’hekk tkun tista’ tinkludih u tuΩah waqt il-mili talformola tal- income tax g˙assena baΩi 2014.

Óadd ma g˙andu jitlef din lopportunità. Kull min huwa eli©ibbli huwa m˙e©©e© sabiex japplika. Il-Gvern qed joffri din l-iskema ming˙ajr restrizzjonijiet u m’hemmx lok li wie˙ed jippanikja g˙aliex mhux ser ti©i applikata l-proçedura talfirst come first served b’xi numru fiss ta’ applikazzjonijiet, u kull min japplika u jkun eli©ibbli ser jirçievi l-benefiççju. Tajjeb li ner©a’ nfakkar li filkaΩ li negozju jkun re©istrat fuq G˙awdex, il-benefiççju u lkreditu ta’ taxxa huwa ta 65%, u mhux 45%. G˙al aktar dettalji dwar din liskema wie˙ed jista’ jirreferi g˙al avviΩ legali (A.L. 187 tal2014) Att Dwar l-intrapriΩa ta’ Malta (Kap. 463) ippubblikat fil-gazzetta tal-Gvern tat- 3 ta’ Ìunju 2014. Ir-regolamenti speçifiçi tal-iskema tistg˙u ssibuhom fuq l-internet billi tag˙fsu l-˙olqa http://justiceservices.gov.mt li j©ib it-titolu ‘Tax credits for MicroEnterprises and the SelfEmployed Regulations (S.L. 463.09)’. G˙al informazzjoni ©enerali dwar l-iskema, u l-linji gwida, tista’ tid˙ol fis-sit elettroniku uffiçjali tal-Malta Enterprise billi tag˙fsu l-˙olqa: http://www.maltaenterprise.co m/en/support/microinvest Tajjeb li nfakkarkom ukoll li g˙al g˙ajnuna u dettalji o˙ra dwar din l-iskema u o˙rajn, wie˙ed jista’ jag˙mel kuntatt dirett mal-uffiçini talBusinessfirst li jinsabu fi Gwardaman©a (fil-bini talIsptar San Luqa). B˙ala uffiçjal eΩekuttiv talSME Helpdesk tal-MEA jiena nibqa’ nkun disponibbli sabiex kull fejn issibu diffikultà nipprova ng˙inkom mill-a˙jar li nista’. G˙alhekk tiddejqu xejn li tikkuntattjawni fejn te˙lu, jew t˙ossu l-˙tie©a li titkellmu ma xi ˙add dwar din l-iskema partikolari.

www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation Kull min jixtieq jag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) jista’ jag˙mel dan billi jçempel 2122 2992 jew 2123 7585. Jista’ wkoll jibg˙at email lil anton.vella@maltaemployers.com, jew juΩa t-24/7 helpline 2122 2006, billi jçempel u j˙allilna ismu, sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nirritornaw it-telefonata tieg˙u. Grazzi talli tajtuni l-opportunità li nitkellem mag˙kom. Niltaqg˙u b˙al-lum xahar. Min jixtieq jg˙addili xi su©©erimenti fuq su©©etti li jixtieq jisma’ ming˙andi fil-©img˙at li ©ejjin, nitlobkom t˙ossukom liberi li tikkomunikaw mieg˙i jew malistaff editorjali ta’ din il-gazzetta u jien inweg˙edkom li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakomx.

Opinjoni

27.07.2014 11

IPOKRESIJA TIXGÓEL Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Ambaxxaturi u mibg˙uta speçjali Ma kienx memorandum of understanding , g˙ax re©a’ nfeta˙ baraxx fuq is-Sinjura Sai Mizzi Liang. Mhux tant ti©i ©©udikata fuq ir-rwol tag˙ha sabiex jin©ieb aktar investiment minn pajjiΩi AΩjatiçi partikolarment miç-Çina, imma l-kritika distrittutiva fuq is-Sinjura Mizzi ti©i ffukata fuq kemm tit˙allas. Il-ftehim ekonomiku maç-Çina tant ma niΩlilhomx tajjeb lillOppoΩizzjoni, tant qed jibΩg˙u li se ji©u Ωminijiet ta’ prosperità ekonomika fuq il-pajjiΩ, tant kemm huma mwerwrin li dan il-Gvern irnexxielu j©ib lejn Malta ©id li se jgawdi minnu lpoplu kollu, li qed jippruvaw jaljenaw lill-poplu u jiddevjaw il-˙sibijiet tal-poplu fuq stejjer fantastiçi ta’ pakketti finanzjarji u spekulazzjonijet. L-OppoΩizzjoni qed tag˙mel kjass g˙ax is-Sinjura Mizzi hija mibg˙uta speçjali g˙al Malta fiç-Çina meta hemm di©à Ambaxxatur Malti fiç-Çina. Diversi pajjiΩi ja˙tru persuni sabiex ikunu mibg˙uta speçjali fuq oqsma differenti u jinnegozjaw f’isem pajjiΩhom ma’ pajjiΩi barranin. Imma milli jidher il-Gvern Malti dan ma jistax jag˙mlu g˙all-OppoΩizzjoni Nazzjonalista. G˙allOppoΩiΩΩjoni Nazzjonalista lGvern ma jistax jag˙mel uΩu mill-esperjenza, il-kredenzjali u talent tas-Sinjura Mizzi u jibg˙atha tinnegozja f’isem ilGvern, dan kollu g˙ax Ωew©ha huwa ministru. Jekk f’pajjiΩ ta’ erba’ mitt elf ru˙ se noqog˙du nilag˙buha tad-dojoq f’daqqa wa˙da u ng˙idu li persuna ma tistax ti©i mitluba tag˙ti sservizz tag˙ha g˙ax ti©i minn xi ministru jew xi persuna involuta fil-politika, inkunu qed narmu u nwarrbu diversi persuni ta’ talent u nkabbru lproblema ta’ riΩorsi umani ta’ kwalità – problema li l-pajjiΩ ma jaffordjax li jesperjenza. Jekk l-OppoΩiΩΩjoni qed ta˙raqha qalbha f’daqqa wa˙da fuq kemm qed tit˙allas is-Sinjura Mizzi, infakkruhom li kellna amministraturi ta’ korporazzjonijiet u kumpaniji talGvern li t˙allsu salarji eΩorbitanti u skandaluΩi sempliçiment g˙ax mhumiex çwieç Maltin, jew inkella g˙ax tant

huma minfu˙in bihom infushom li jitqabblu ma’ Rolls Royce. Kellna wkoll ambaxxatur speçjali f’Kastilja li tant kien indispensabbli li barra s-salarju u l-perkaççi li kellu xorta baqa’ jgawdi dan kollu wara li ©ie sfiduçjat filParlament u kellu jirriΩenja. G˙ax minn kien indispensabbli g˙al GonziPN kien ji©i a©evolat b’kuntratti estravaganti li jibqg˙u jorbtu anke lillgvernijiet ta’ wara, b˙alma ©ara fil-kuntratt ta’ tmien mitt elf ewro fuq ˙ames snin li ng˙ata lil kumpanija mmexxija minn apolo©isti tal-PN u rabtu lillGvern ta’ wara bih ukoll. Dan kienu jafu jag˙mlu l-PN filGvern; u jippretendu li l-poplu jinsa dan kollu b˙al qisu ma ©ara xejn u jinsistu li g˙andhom id-dritt divin li jikkritikaw daqslikieku g˙andhom qalbhom safja u jdejhom nodfa xummiema. Arroganza Er©ajna qed imorru lejn ittmeninijiet, qalulna tal-PN. Il˙elwa hi li l-PN qed ja©ixxi blistess intolleranza u diΩubbiddjenza li kienu jimmanifestaw f’dawk iΩ-Ωminijiet. Jekk forsi nipprova nifhem li dak iΩΩmien kellhom farka ra©un sabiex jipprotestaw min˙abba r-riΩultat elettorali tal-1981, Ωgur li llum m’g˙andhomx g˙ax ja©ixxu b’dan il-mod. Tilfu l-elezzjoni bil-kbir. Ilpoplu tahom lezzjoni li l-arroganza kienet rikbithom u kilithom minn ©ewwa, imma xorta g˙adhom juΩaw l-istess tattiçi biex ming˙alihom jag˙tu l-gambetti lill-Gvern u jfixkluh milli jkompli jwettaq il-programm elettorali tieg˙u, liema programm ©ie approvat millpoplu b’ma©©oranza kbira u lpoplu jippretendi bir-ra©un li dan jitwettaq. Milli jidher qeg˙din fil-˙olma li g˙adhom qed jiggvernaw. Ma jistg˙ux iniΩΩluha li m’g˙adhomx fl-amministrazzjoni. Óamsa u g˙oxrin sena fil-poter ©abuhom ja˙sbu li huma biss jafu jmexxu u l-mod kif imexxu huma biss huwa tajjeb. Ma ninsewx li çertu AG li llum huwa rtirat fil-qoxra kien jifta˙ar li jistg˙u lanqas jift˙uh il-Parlament g˙ax b’˙ames deputati aktar jag˙mlu

li jridu. Ma ninsewx li l-istess Gvern kien baqa’ jitkaxkar u jlaqqat kemm seta, anke ming˙ajr ma©©oranza filParlament. U issa bil-wiçç tost kollu, b’minoranza ta’ disa’ si©©ijiet fil-Parlament, jippretendu li jiddettaw huma la©enda tal-Parlament u jipprovaw ifixklu l-˙idma fejjieda tal-Gvern b’˙afna interruzzjonijiet, protesti g˙al talbiet g˙al rulings u sa˙ansitra jitilqu ’l barra mill-Parlament biex ma jkunx hemm kworum u ti©i sospiΩa s-seduta parlamentari. L-arroganza divina tag˙hom tesi©i li jilag˙buha tal-vittmi, jakkuΩaw lill-Gvern li jrid isikket lill- OppoΩizzjoni, u flistess ˙in jilag˙bu l-log˙ba malinna tag˙hom tat-tfixkil. Jippretendu li l-Parlament jiltaqa’ meta jridu huma jew ji©i diskuss dak li jridu huma. G˙aqli kien il-Prim Ministru li stqarr fil-Parlament li l-˙idma tal-Gvern trid issir fiΩ-Ωmien li fassal il-Gvern u g˙alhekk, jekk ser jibqa’ jsir dan it-tfixkil, il-Parlament jibqa’ jitlaqqa’ f’Awwissu wkoll jekk ikun hemm bΩonn. L-imbierka Enemalta Waqt id-diskussjoni filParlament dwar l-Enemalta, lOppoΩizzjoni kkritikat bl-a˙rax il-˙idma u l-pjani tal-Gvern sabiex din il-korporazzjoni ting˙ata n-nifs u ter©a’ tibda tqum fuq saqajha. Il-Gvern ta garanzija li l-Enemalta se tibqa’ ta˙t il-kontroll assolut talGvern Malti u l-˙addiema tag˙ha g˙andhom xog˙olhom garantit u ser jibqg˙u jgawdu mill-istess pagi u kundizzjonijiet li qed igawdu b˙alissa. Imma l-OppoΩiΩΩjoni tkompli xxerred id-dubju u tibqa’ ssosstni li l-Gvern se jipprivatizza lill-Enemalta u l-˙addiema m’g˙andhom l-ebda garanzija tal-impjieg tag˙hom. Qalulna li huma mhux hekk kienu jag˙mlu. Qalulna li kienu jag˙mlu mod ie˙or. Allura nistaqsi: kienu ilhom 25 sena fil-Gvern, kif ˙allew lil din il-korporazzjoni teg˙req f’dejn soffokanti ming˙ajr ma qatt ˙adu ˙sieb li jbiddlulha rrotta? Nistaqsi: x’inhi listrate©ija tag˙hom biex jer©g˙u jqabbduha d-direzzjoni t-tajba, wara li huma tefg˙uha

fl-abbissi? Sa fejn nista’ niftakar, fl-a˙˙ar tal-amministrazzjoni ta’ Gvern Nazzjonalista, fil-paniku li kienu fih, ˙ar©u bl-idea li jo˙olqu Special Purpose Vehicle (SPV) – fl-opinjoni tieg˙i, kelma o˙ra g˙al skema sabiex tiddejjen ming˙and ilpoplu tieg˙ek permezz ta’ ˙olqien ta’ bonds, sabiex t˙allas id-dejn tal-Enemalta. Tassew idea ori©inali u tassew toffri ser˙an tal-mo˙˙ lill˙addiema li l-korporazzjoni li timpjegahom se tie˙u r-ru˙! Kumpanija f’xifer ta’ falliment kellha bΩonn investiment serju u qawwi u g˙al tul ta’ Ωmien, investiment li tassew iqajjem lill-Enemalta fuq saqajha, u sa˙ansitra toffri orizzonti g˙al profitti u espansjoni u aktar opportunitajiet g˙all-˙addiema tag˙ha. Gvernijiet Nazzjonalisti ma jistg˙ux jifhmu dan l-investiment miç-Çina, forsi g˙ax qatt ma kellhom l-opportunità jew it-talent, jew sa˙ansittra r-rieda, li jag˙mlu dan. Il-˙elwa hi li qed jakkuΩaw lill-Gvern Laburista li se jipprivatizza lEnemalta, li mhux il-kaΩ, meta huma fil-Gvern g˙amlu sfre©ju mill-assi tal-pajjiΩ u bieg˙u jew g˙alqu kull kumpanja talGvern li dehrilhom. Imma lisba˙ hi li dawn ipprivatizzaw kumpaniji li kienu fi stat finanzjarju tajjeb u jag˙mlu lqlig˙, b˙all-MIA u l-Mid Med Bank. Dawk li kienu g˙addejjin minn Ωmien ˙aΩin, minflok g˙enuhom bis-serjetà, raw x’g˙amlu biex ©abuhom f’poΩizzjoni ta’ falliment u llikwidawhom b˙alma g˙amlu bitTarzna u s-Sea Malta. Allura, g˙iduli intom g˙eΩieΩ qarrejja, b’dan it-tip ta’ çertifikat kif ja˙sbu li g˙andhom id-dritt li jridu jg˙allmu lil dan il-Gvern kif g˙andu ja©ixxi quddiem sitwazzjoni perikoluΩa b˙al din g˙al pajjiΩna fejn irridu nsalvaw korporazzjoni hekk strate©ika g˙al pajjiΩna? Dan il-Gvern irnexxielu ji©bed investiment barrani sod lejn din il-korporazzjoni u jkollu s˙ab stabbli li lest jinvesti biex din il-korporazzjoni f’xifer falliment tibda eventwalment tag˙mel il-qlig˙ g˙all-©id tal-˙addiema talEnemalta u g˙all-poplu Malti u G˙awdxi kollu.

Opinjoni

12 27.07.2014

l-akbar avveniment fil-kalendarju tal-fÛl Bryony Bartolo Segretarja Ìenerali

Hekk kif inqas minn xahar ie˙or jing˙ata bidu lill-IUSY Festival 2014, il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti b˙alissa g˙addej bl-a˙˙ar preparazzjonijiet tieg˙u sabiex g˙all-ewwel darba fl-istorja tal-g˙aqda ti©i organizzata l-aktar attività presti©juΩa tal-IUSY (International Union of Socialist Youth). IΩda dawn il-preparamenti ma bdewx issa. Ilhom ixxhur li bdew sabiex G˙ajn Tuffie˙a ti©i mg˙ammra bl-a˙jar mod possibbli ˙alli bejn l-20 u s-26 ta’ Awwissu tkun qed toffri post mill-isba˙ liΩ-Ωg˙aΩag˙ minn madwar id-dinja li se jattendu dan il-Festival. IΩda dan kollu Ωgur li ma setax isir ming˙ajr il-˙idma kontinwa ta’ ˙afna membri u nies o˙ra li b’mod volontarju qed jiddedikaw il-˙in tag˙hom g˙allorganizzazzjoni ta’ dan ilFestival. Il-IUSY Festival se jkun qed

jara mijiet ta’ Ωg˙aΩag˙ minn pajjiΩi differenti minn madwar id-dinja jiltaqg˙u u jiddiskutu temi politiçi differenti, ilkoll minn perspettiva kulturali differenti sabiex ilkoll flimkien infasslu ©ejjieni a˙jar. It-temi politiçi huma kollha temi li b’xi mod jew ie˙or jolqtu lilna ΩΩg˙aΩag˙, fosthom l-edukazzjoni, ix-xog˙ol u l-ambjent; tema li kulma jmur qieg˙da tinteressa lilna Ω-Ωg˙aΩag˙ dejjem aktar min˙abba l-impatt li liΩvilupp qed ikollu fuq l-ambjent ta’ madwarna, bit-tema ewlenija tkun dik tas-solidarjetà. IΩda matul dawn il-jiem mhux se jsiru diskussjonijiet biss g˙ax filg˙axijiet se jkunu ddedikati kollha kemm huma g˙ad-divertiment. L-g˙an ta’ dawn is-serati se jkun li nesponu t-talent lokali. Fil-fatt, se nag˙tu spazju lil xi bands lokali kif ukoll DJs Maltin sabiex jesponu t-talent tag˙hom quddiem mijiet ta’

parteçipanti minn madwar iddinja. Barra minn hekk, se nag˙tu opportunità sabiex dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ jaraw issbu˙ija ta’ Malta permezz ta’ Ωjarat madwar il-GΩejjer Maltin, gΩejjer mimlijin storja u kultura. Minbarra l-IUSY Festival, matul l-istess gimg˙a, l-FÛL se jospita wkoll l-Assemblea Nazzjonali tal-G˙aqdiet Soçjalisti Afrikani, kif ukoll il-Laqg˙a Ìenerali talG˙aqdiet taΩ-Ûg˙aΩag˙ Soçjalisti Ewropej, mag˙rufa fuq livell internazzjonali b˙ala Young European Socialists (YES). IlLaqg˙a Ìenerali tal-YES se jkollha wkoll sinjifikat speçjali g˙all-g˙aqda tal-FÛL. Dan min˙abba li l-FÛL se tkun qed titfa’ n-nomina sabiex Malta jkollha l-ewwel Viçi President fi ˙dan il-YES. Fil-fatt, huwa lPresident tal-FÛL, Alex Saliba, li tefa’ n-nomina g˙al din il-kariga sabiex b’hekk Malta wkoll tkun irrappreΩentata fid-diskussjoniji-

et tal-G˙aqda li ssemma’ le˙en iΩ-Ωg˙aΩag˙ soçjalisti fl-Ewropa kollha. IΩda din l-esperjenza indimentikabbli mhix qieg˙da miftu˙a biss g˙al Ωg˙aΩag˙ barranin, imma hija miftu˙a wkoll g˙aΩΩg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin kollha. G˙alhekk, jekk tinteressak il-politika, in˙e©©ek biex ting˙aqad mag˙na waqt dan ilFestival li hu mfittex ˙afna miΩΩg˙aΩag˙ soçjalisti min˙abba li joffri pjattaforma g˙al diskussjonijiet politiçi filwaqt li joffri wkoll jiem ta’ divertiment. L-applikazzjonijiet g˙al dan ilFestival jistg˙u jin©abru minn ONE Complex il-Marsa jew miçÇentru Nazzjonali Laburista filÓamrun. Hija opportunità li lebda Ωg˙aΩug˙ m’g˙andu jitlef, opportunità fejn wie˙ed jie˙u gost, jag˙mel ˙bieb ©odda, u flistess waqt jipparteçipa u jsemma’ le˙nu f’diskussjonijiet politiçi.

il-bieb li jieÓu gÓalih!

Patri Mario Attard

Stennejtu li se jΩaqΩaq! Jew li jing˙alaq fuqi b’sa˙˙a kbira li jwa˙˙axni. IΩda, fil-post fejn hu mwa˙˙al, la suppost li jdejjaq u w i s q i Ω j e d iwa˙˙ax! I m m a m u r ˙ u g˙alih! Qieg˙ed nit˙addet g˙al bieb partik o l a r i . B i e b l i jilqag˙ni. Almenu xog˙lu hekk hu. Minnu no˙ro© biex niltaqa’ ma’ ˙afna nies li g˙andhom b Ω o n n i l - f a r a © tieg˙i. Nies li ˙addie˙or, forsi taf tk u n s a ˙ ˙ i t h o m stess, tkun tathom bil-˙arta bl-addoçç! Tkun g˙alqitilhom hi stess il-bieb tal-fer˙! Kemm hu ikrah hux meta bieb il-fer˙ u l-avventura tal˙ajja jissakkar biç-çavetta! Ìieli jissakkar minn ©ewwa wkoll! Imnalla li dak li jkun ikollu master key biex jift˙u! Imma l-ag˙ar hu meta ma jkun jista’ jinfeta˙ b’xejn! B˙al dak ir-ra©el miskin li wara li tg˙idx kemm ˙adem u stinka g˙alx kien qieg˙ed jo˙lom li s e j s i b l - g ˙ o r s tieg˙u li jgawdi lil martu, ’l uliedu u, fuq kollox, ’l ulied uliedu, jo˙ro© dak id-dimonju, g˙ax m’g˙andix kliem a˙jar kif nista’ niddeskrivih, jix˙tu ©o sodda u joqtlu bil-

mod il-mod. Qisu fuq ilkavallett tat-tortura! Xi klubija ta’ ˙ajja hux! Ikrah bieb mag˙luq! B˙alma huwa l-bieb ta’ qalbi meta inti tipprova issellimli u jien indawwarlek wiççi nna˙a l-o˙ra. U dan g˙aliex Alla tani grazzja n˙arbex xi ˙a©a fuq xi ©urnal jew nidher naqra quddiem kamera tat-TV! Patri...idda˙˙akx xbin! Kun saqajk mal-art! X’g˙andek li ma ng˙atalekx! Imma, biex inkun sinçier mag˙kom g˙eΩieΩ ˙bieb tieg˙i, meta nkun se nid˙ol minn dan il-bieb il-wajers jibdew jitgerfxuli. U jitgerfuxli g˙ax kif nazzarda n˙alli dan l-imbierek bieb miftu˙ naqra aktar milli suppost mill-ewwel jibda jsaffar! Qattus l-alarm! Xi dwejjaq fih! Dak il-˙in inkun qisni xi ©errej prim taΩ-Ωwiemel li kwaΩi jniΩΩel rasu mal-art minn fuq id-dahar tas-serkin t a t - t i © r i j a d a q s k e m m iΩ Ωiemel jibda ji©bdlu! Ommi ma kemm nibda nissielet mieg˙i nnifsi biex ilVessuvju ma jiΩbruffax! Issa kull meta dan limbierek bieb ifettilli nag˙lqu, imqar naqra tard

milli suppost, quddiem mo˙˙i ji©ini dak ir-ra©el li martu tag˙millu prietka g˙ax farka ˙obΩ waqg˙etlu fl-art! Miskin! Il-g˙eja u l-frustazzjoni tag˙ha g˙ax uliedha qishom is-sinjuri, g˙ax ma jridu jag˙mlu xejn, jikolha kollha hu! Jew dik il-mara li min jaf kemm kienet ilha ssajjar ˙alli kollox ji©iha sew, g˙ax bi Ωball ˙alliet ilbiçça tat-tindif ˙dejn ilborma, bilkemm is-sur ra©el ma jkunx irid jiekol! G˙ax, taparsi jew bil-ksu˙at, jitqaΩΩeΩ! Imsieken! Minn xiex iridu jg˙addu! Il-qrid idejjaq lil kul˙add! G˙ax qisu b˙all-bieb li ng˙addi minnu ta’ sikwit. Kif indum ˙arira iktar milli suppost it-timer ifaqqa’ u s-sigurtà tibda’ twerΩaq u ddejjaq lili u lil dawk li jkunu, imsieken, viçin il-bieb! F ’ ˙ a j ti j i e n a w k o l l n i s t a ’ nkun b˙al dan il-bieb. Ikolli timer imwa˙˙al mieg˙i. Din ng˙iduha bi kliemna stess tafux! Ara kemm kliemna jikxifna! Mela g˙amilthieli llum u skuΩajtek. L-g˙ada ˙firthielek. Imma l-pitg˙ada Ωammejthielek fil-komma u ma noqg˙odx bi kwieti

qabel inpattilek tal-lum, g˙ada u pitg˙ada! X’faqar ta’ ˙ajja hux! Naf x’se tg˙idli! “Jiena hekk imdorri!” Óija, o˙ti, mela imdorri u mdorrija ˙aΩin! Ma tafx li l-vizzjijiet jistg˙u jitran©aw? Kieku kif g˙andna l-li©i u l-penali tag˙ha? Kif g˙andna l-façilità korrettiva u l-g˙ajnuniet soçjali u psikolo©içi biex inqumu fuq saqajna? Barra minn hekk, biex dak it-timer li qieg˙ed i©ibli ˙ajti miΩerja u j©ellidni ma’ kul˙add nedukah, irrid ninfeta˙ g ˙ a l l - M u l e j . D a k timer m’g˙andux! Pietru kien ja˙seb li lm a ˙ f r a t a ˙ d e m b i t - timer . B˙all-bieb li jkun se jtellag˙homli g˙ax jibda jwerΩaq! Lil Ìesù staqsih: “Mulej, xi kemm-il darba jrid jonqosni ˙ija biex jiena na˙firlu? Sa seba’ darbiet?” (Mt 18:21). X’ta˙sbu li wie©bu Ìesù? “Ma ng˙idlekx sa seba’ darbiet…imma sa sebg˙a u sebg˙in darba” (Mt 18: 22). Ó allik mit- timer sie ˙bi! A˙fer u ibqa’ g˙amel il-©id! Tkunx insigur b˙all-bieb li jwerΩaq g˙aliex jie˙u g˙alih!

Editorjal

27.07.2014 13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌurNaliSTi rEklami imPaÌNar u DiSiNN

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

EDiTOrJal NOT a PHONEY War ”

Qabel it-Tieni Gwerra Dinjija lil Adolf Hitler ˙add ma kien jie˙du bis-serjetà. Meta beda juri sinjali ta’ qilla, b˙al meta invada parti minn dik li kienet içÇekoslovakkja, kul˙add beda jg˙id li dak li kien qieg˙ed ji©ri kienet gwerra ta’ biç-çajt u li ma kinitx ser tikber. LIngliΩi kienu jsej˙ulha “ The phoney war,” u l-FrançiΩi “La Guerre Drole,” li tfisser l-istess ˙a©a. Meta l-Ewropej inteb˙u verament x’qieg˙ed ji©ri kien tard wisq. Adolf Hitler sab triq ming˙ajr oppoΩizzjoni. Baqa’ die˙el kullimkien u kines kollox u lil kul˙add. Biex re©g˙u ˙adulu kollox, kellhom imutu miljuni ta’ nies, kemm suldati u çivili, u jinqerdu ˙afna millibliet tal-Ewropa. Dak li ©ara kien frott l-iΩball li fil-bidu kul˙add baqa’ j˙ares u ma jag˙mel xejn. Jekk nag˙lqu g˙ajnejna g˙al xi w˙ud u nift˙uhom bera˙ g˙al o˙rajn jista’ jkun hemm repetizzjoni ta’ dak li ©ara qabel.

F’çirkostanzi b˙al dawn ma hu xejn sabi˙ li nikkonslaw li lIstorja tirrepeti ru˙ha flok nitg˙allmu mill-Istorja biex ma nirrepetux l-istess Ωbalji. Meta n˙arsu lejn dak li qieg˙ed ji©ri madwarna lanqas nistg˙u ma niftakrux fil-kliem kwaΩi profetiku ta’ Dom Mintoff, li jekk jaqbad ilMediterran taqbad l-Ewropa u anke d-dinja. F’temp ta’ tliet snin dan in-nar ˙a minn Kabul sa faççata tag˙na, fi Tripli. Anzi, dak li qieg˙ed ji©ri faççata tag˙na issa laqatna mill-qrib bil-˙tif ta’ wie˙ed minna, ji©ifieri Malti, minn grupp ta’ militanti f’dan ilpajjiΩ. Tkexkixna meta smajna lill-Prim Ministru jg˙id li ma jistax jag˙ti garanzija li dan ilMalti g˙adu ˙aj. Issa l-gwerra, tajjeb jew ˙aΩin, da˙let f’darna wkoll! IΩda l-aktar li jinkwetana huwa l-mod kif qeg˙din jintuΩaw l-armamenti u l-metodi xejn çivili li qeg˙din jintuΩaw. Biex nag˙tu eΩempju ˙aj u palpabbli, id-dinja kollha hija

mg˙addba g˙all-mod kif ilGvern tal-IΩrael qed jag˙mel kampanja ta’ attakki feroçi u sproporzjonati fuq in-nies li jinsabu mrassa fl-Istrippa ta’ GaΩa, li hija biss ftit akbar minn pajjiΩna. L-uΩu tal-armamenti li ma jarawx uçu˙ g˙ax, kemm dawk li huma ©ellieda u kif ukoll dawk çivili, qeg˙din imutu b˙ad-dubbien. Tfal, xju˙ u nisa huma fil-mira daqs kull ©ellied ie˙or talÓamas. Xi ˙a©a simili rajnieha titwettaq kontra l-Lhud fitTieni Gwerra Dinjija! Mhux hekk biss, iΩda issa anke l-ajruplani çivili qeg˙din fil-mira ta’ dawk li tilfu kull ra©uni u sens ta’ çiviltà. Ûew© Ajruplani tal-Air Malasia u issa ie˙or fuq il-Mali! Minkejja l˙afna dikjarazzjonijiet ta’ rieda tajba u invenzjonijiet tajbin, roadmaps li aktar isiru biex ma jkunux segwiti, u laqg˙at bejn special envoys li ˙afna drabi ma jservu g˙al xejn, laffarijiet aktar qeg˙din jikbru. Saret moda li mhux aktar il©ellieda fil-mira, iΩda issa anke

dawk li jkunu bi kwiethom mal-familji tag˙hom! F’dan ix-xenarju kemm ilÌnus Mag˙quda kif ukoll ilPunent mhumiex ikunu effettivi. Ir-ra©uni hija wa˙da: g˙ax ma jimxux bl-istess riga ma’ kul˙add, meta inti titlef l-invell tas-sewwa u tal-©ustizzja jew ma tosservax ir-regoli bl-istess mod ma’ kul˙add. Meta jmutu, il-˙mar iwa˙˙al f’denbu, b˙al fil-kaΩ tal-ajrupaln li waqa’ fuq l-Ukraina. Li ma nistax nifhem huwa kif il-pajjiΩi l-kbar g˙andhom teknolo©ija li tispjuna liç-çittadini anke filkamra tas-sodda tag˙hom, u mbag˙ad ma g˙andhomx mezzi biex ikunu jafu min huma l-qattiela tal-innoçenti. Xenarju tra©iku u tal-biki. Minn wara l-a˙˙ar gwerra ’l hawn id-dinja qatt ma kienet daqshekk qrib gwerer li, mhux biss mhumiex taç-çajt, iΩda anke qeg˙din jersqu lejn il-pajjiΩi tal-Punent, inkluΩ pajjiΩna. Sadanittant kul˙add jibqa’ j˙ares.

Salvu jkun dak li jipprovdilna aççess g˙all-uffiççju tag˙na. Ammirajt il-fatt ukoll li, minkejja li Salvu tista’ tg˙id kien il-punt ta’ referenza g˙al kul˙add fuq proçeduri u regoli li jo˙or©u mill-Istatut tal-Partit xorta wa˙da, minke-

jja li jien kont ferm iΩg˙ar minnu, meta ©ejt elett President tal-Partit kien ji©i jie˙u parir ming˙andi fuq xog˙ol li huwa ilu jag˙mel g˙exieren ta’ snin, u li g˙alija kien g˙adu ©did. Kien bniedem li qalbu baqg˙et marbuta mal-element Ωag˙Ωug˙. Niftakar meta ftit snin ilu kien ©ie jkellimni u fdani bit-tmexxija ta’ numru ta’ Laqg˙at Ìenerali f’lokalitajiet differenti g˙all-ewwel darba. Kienet xi ˙a©a li normalment kont nara nies o˙rajn jag˙mluha – nies li kienu fil-Partit minn qabel twelidt jien. Fil-˙ajja tinsa ˙afna affarijiet, iΩda ma tinsa qatt min kienu dawk il-persuni li tawk çans, dawk ilpersuni li wrew fiduçja filkapaçitajiet tieg˙ek. Salvu kien wie˙ed minn dawn innies f’˙ajti. Il-vojt li ser i˙alli warajh Salvu huwa wie˙ed kbir. Ilkwalitajiet tieg˙u ta’ onestà u lealtà inkundizzjonata, fejn kien i©ib l-interessi tal-Partit Laburista qabel tieg˙u anke meta sa˙˙tu ma kinitx qed tippermettilu, huma elementi rari li kull min ˙adem mieg˙u jista’ jixhed li kienu jispikkaw fil-karattru tant sabi˙ ta’ se˙ibna Salvu. Strie˙ Salv, u grazzi ta’ kollox.

Grazzi Salv!

Daniel Micallef President tal-Partit Laburista daniel.micallef@partitlaburista.org

Kont kwaΩi lestejt dan l-artiklu meta sie˙bi Dr Toni Abela bag˙atli SMS – infurmani li se˙ibna Salvu Seychell ˙alliena. Ma nistax ng˙id li kienet a˙bar li qatt ma ˙sibt li ser tasal, anke g˙ax Salvu kien ilu jikkumbatti l-mard, iΩda meta jasal dak il-mument ix-xokk ikun kbir xorta wa˙da. Issuktaw it-telefonati ma’ kollegi flAmministrazzjoni u attivisti tal-Partit – diffiçli timma©ina l-Partit Laburista ming˙ajr Salvu Seychell. F’daqqa wa˙da dak kollu li kont ktibt beda jidher irrilevanti. G˙adda ftit ˙in, u ˙assart kollox. Salvu kien bniedem eΩemplari kemm f’xog˙lu kif ukoll fil-mod kif kien ja©ixxi ma’ ta’ madwaru. Sa tlett ijiem ilu konna qed nikkomunikaw dwar il-Laqg˙at Ìenerali Annwali, li ta’ kull sena Salvu kien jie˙u ˙sieb jikkoordina. Biçça xog˙ol mhux Ωg˙ira, li tirrikjedi ˙afna ˙in, paçenzja u koordinazzjoni. Minkejja li sa˙˙tu kienet dejjem sejra lura, fl-a˙˙ar Ωminijiet xorta wa˙da sal-a˙˙ar Salvu ˙assu fid-dmir li jkompli bix-xog˙ol kbir li kien jag˙mel fil-Partit. Xog˙ol li kien jag˙mel ming˙ajr pretensjoni, u filkwiet, ming˙ajr daqq ta’ trombi.

Matul il-perjodu li fih kont President tal-FÛL, g˙amilna ˙ames snin ©irien, bl-uffiççju ma©enb xulxin, u b’bieb jinfed bejn iΩ-Ωew© uffiçini. Konna niltaqg˙u u nitkellmu ta’ spiss. Mhux l-ewwel darba li konna nitilfu ç-çavetta, u

”

Ittri

14 27.07.2014

IL-QALA TISTAQSI

KSUR TAL-LIÌI

Sur Editur, Jiena n˙obb ni©i nisma’ l-quddiesa fil-knisja tal-Qala. Billi g˙andi dar il-Qala nie˙u pjaçir nara li l-affarijiet ikunu miexjin sewwa, imma, milli nista’ nifhem, fost in-nies tal-Qala hemm diversi mistoqsijiet. G˙aliex in-nies naqsu mill-quddiesa tal-Óadd fil-Qala? Veru li g˙ad baqa’ xi nd˙il Ωejjed minn xi arçiprieti emeriti? G˙aliex ˙afna ti©ijiet u mag˙mudijiet ji©u ççelebrati minn arçipriet emeritu partikolari? Veru li l-Arçipriet li kien hawn ftit ilu kellu jirriΩenja min˙abba diΩgwid ma’ qassis min˙abba xi pittura fis-sagristija? Veru li xi individwi ma jridux li jintuΩa l-armar talparroçça tal-festa li g˙andu x’jaqsam man-nar u li dan in©abar min-nies tal-Qala fis-snin limg˙oddija min˙abba l-qassisin? Veru li hemm qassis li qed jinda˙al iΩΩejjed u qed itellef fil˙idma tal-Kappillan? Smajt li ser issir it-ti©rija taΩ-Ωwiemel wara tletin sena: min ser i˙allas g˙al dawn l-ispejjeΩ? G˙ax smajt li fil-festa jibqa’ ˙afna dejn? Veru li minn dejjem kien hemm ind˙il Ωejjed mill-membri tal-Kunsill Lokali fil-˙ajja tal-parroçça u li l-Arçipriet kien dejjem jispiçça osta©© tag˙hom? G˙aliex ma g˙adhiex iddoqq il-barka tas-sagrament, u smajt ukoll li ma g˙adhiex issir l-adorazzjoni ta’ kuljum fil-knisja meta din kienet weg˙da li bdiet fis-sena elfejn? L-Arçipriet meta ser jie˙u l-pussess? Ma g˙andux g˙alfejn jibΩa’ min-nies tal-Qala; jekk i˙obb lin-nies, in-nies tal-Qala t˙obbu iktar. G˙alhekk nitlob lil dawk kollha involuti biex jirrimedjaw b’kull mezz, u almenu jsewwu liΩbalji li g˙amlu. Il-Qalin mhux nies ta’ sebag˙hom f’˙alqhom. OSSERVATUR MALTI, IL-QALA

Sur Editur, Nixtieq inkun naf jekk l-uΩu tal-mowbajl waqt is-sewqan g˙adux ksur tal-li©i. G˙ax nara ˙afna u ˙afna juΩawh waqt is-sewqan. Mhux jirrisponduh biss, imma anke jaraw l-SMSs ukoll. Mhux hekk biss, imma anke jieklu xi pizza rajt ukoll. Allura ma jarahom ˙add lill dawn il-˙afna nies? Ara veru l-forka qieg˙da g˙all-iΩvinturat. U rigward il-karrozzi ming˙ajr liçenzja mal-windscreen, lanqas dawn ma jaraw? Mela xi jkunu jaraw dawk li suppost qeg˙din hemm biex jaraw li dawn l-affarijiet ma jsirux? SEWWIEQ, BL-EMAIL

ÌUDIKATURA Sur Editur, Mhux soltu tieg˙i li nag˙mel elo©ji, anzi n-norma hi li nikkritika; imma g˙al kollox hemm l-eççezzjoni. Hawnhekk nixtieq nifra˙ lis-sinjorija tieg˙u Dr Wenzu Mintoff g˙all-˙atra fuq il-bank tal-©udikatura. PajjiΩna Ωg˙ir wisq biex jitlef il-kontribut fil-qasam tal-©ustizzja ta’ nies b’esperjenza u ta’ prinçipju g˙ax ikunu attivi f’xi kamp, inkluΩ dak politiku. Dr Wenzu Mintoff mhux l-ewwel wie˙ed li n˙atar wara snin i˙abrek g˙all-©id tal-pajjiΩ fil-politika, u Ωgur ma jistax jitqies li j˙addan xi fehmiet estremisti. Il-©udikatura b’Dr Wenzu Mintoff g˙amlet gwadann, li ©ie mit-telf li ©arrbet il-politika u l-partit bil-˙atra tieg˙u li titlob distakk. MODERAT, BL-EMAIL

MISTOQSIJA LIL HERITAGE MALTA

Sur Editur, Jien niftakar fil-˙amsinijiet, ta’ tifel li kont ni©©erra fil-kampanja, fil-foss tal-fortizza ta’ San Anard (Leonardo) Wied ilG˙ajn, kien hemm Ωew© kanuni kbar mormija. Dawn iΩ-Ωew© kanuni, g˙alkemm ftit iΩg˙ar, kienu jixbhu lil dak il-kanun tal-mitt tunnellata li hemm fil-fortizza tar-Ricasoli. Jien nixtieq inkun naf x’sar minnhom. Illum din il-fortizza tintuΩa b˙ala razzett tal-baqar. SAVIOUR MAMO, BL-EMAIL

Ittri

27.07.2014 15

IRRABJATI Sur Editur, Jiddispjaçini ng˙id li hawn Malta l-edukazzjoni mhix qed ting˙ata prijorità kif mist˙oqqha. Qed nirreferi b’mod speçjali g˙al kif qed ti©i ttrattata s-sitwazzjoni fl-Università ta’ Malta. Tajjeb ng˙idu li l-UOM hija l-og˙la istituzzjoni fejn tid˙ol ledukazzjoni, iΩda s-sitwazzjoni li ˙afna mill-istudenti li jattendu kemm il-Junior College u anke l-Università g˙adhom ma n˙ar©ulhomx ir-riΩultati, twaqqa’ l-kredibbiltà edukattiva. Jien, b˙ala studenta li nattendi l-Università part-time u n˙allas personalment g˙all-kors li nattendi g˙alih, vera ninsab urtata u rrabjata. U b˙ali hawn ˙afna aktar. Ta˙seb li fl-2014 g˙adu Ωmien tal-istrikes biex tikseb xi ˙a©a li tkun trid? Nemmen li fl-Università hemm bosta akkademiçi li huma kapaçi jaslu fi ftehim mal-Gvern ming˙ajr ma jkun hemm konsegwenzi fuq terzi persuni – l-istudenti, f’dan il-kaΩ. Min se jerfa’ r-responsabbiltà g˙al dawn il-konsegwenzi? Jew se n˙allu din is-sitwazzjoni tmut fuq ommha wkoll? Nittama li din l-ittra tqajjem ftit kuxjenza fost dawk responsabbli. L-edukazzjoni hija importanti, iΩda fejn jid˙lu l-flus qed ting˙ata l-©enb minn xi w˙ud. Nittama li dan l-a©ir immatur li qed jintwera mag˙na l-istudenti ma jer©ax jirrepeti ru˙u. ELAINE GRIMA, IÛ-ÛEJTUN

MHUX FL-INTERESS IL-KRUHA TAR-RELIÌJONIJIET PUBBLIKU Sur Editur, Jiena l-amministrazzjoni tal-PN ta˙t in-Nutar George Borg Olivier niftakarha qisu kien ilbiera˙. Fil-Parlament, kull mistoqsija parlamentari li kienu jag˙mlu l-membri tal-OppoΩizzjoni Laburista, kienet ti©i mwie©ba hekk mill-Prim Ministru Borg Olivier: “Mhux fl-interess tal-pubbliku,” speçjalment mistoqsijiet parlamentari ta’ natura kummerçjali u industrijali. IRIDU FLUS IL-POPLU BIEX JAÓDMU KONTRIH! Beppe Fenech Adami jrid li t-tax payer Malti jag˙ti l-flus lill-PN biex dan il-partit ikun f’sa˙˙tu finanzjarjament ˙alli jkompli ja˙dem kontra l-interessi tal-poplu Malti b˙alma dejjem g˙amel mill-1880 sal-lum. Ag˙tihom il-flus ˙ej, ˙alli jkomplu ja˙dmu kontra tag˙na l˙addiema Maltin u G˙awdxin! Biss biss il-PN lanqas it-tag˙lim tal-lingwa IngliΩa ma riedu f’Malta, speçjalment ta˙t Nerik Mizzi. G˙ax beΩg˙u li jekk il-Maltin jitg˙allmu jiktbu, jaqraw u jitkellmu bl-IngliΩ kienu se jsiru Protestanti. Riedu biss l-ilsien Taljan. CHARLES MICALLEF, IS-SIÌÌIEWI

Sur Editur, Jekk wie˙ed irid jara l-kruha tar-reli©jonijiet biΩΩejjed jag˙ti ˙arsa lejn il-gΩira ta’ Çipru; gΩira b’Ωew© reli©jonijiet: lIΩlam u l-KristjaneΩmu. GΩira maqsuma fi tnejn bil- bufferzone bejn Çipru Tork u Çipru Grieg. Dawn huma Ωew© razez bojod b˙al xulxin u jixxiebhu wkoll. Kieku d-dinja kellha ti©i ssekularizzata, kieku f’Çipru la hemm Torok u lanqas Griegi. Kieku jkun hemm Çiprijotti biss. Tolleranza Ωero fuq ir-

reli©jonijiet u l-frieg˙i kollha tag˙hom i©©ib lill-bnedmin kollha xorta wa˙da, u ma jkunx hemm differenza bejn, pereΩempju, Grieg u Tork. Fla˙˙ar mill-a˙˙ar sew il-Greçja u sew it-Turkija huma membri s˙a˙ u attivi tan-NATO. Çipru huwa biss eΩempju wie˙ed tal-˙tie©a ta’ sekularizzazzjoni tad-dinja kollha, fejn din il-pjaneta, li fiha iktar ba˙ar milli art, te˙les mis-superstizzjonijiet kollha li t˙addan u lbniedem jitg˙allem jg˙um f’dawn l-ib˙ra li qeg˙din ng˙ixu fihom, biex ˙add ma

jeg˙req. Min irid jista’ wkoll jag˙ti ˙arsa lejn il-Lvant Nofsani fejn g˙addej ©lied qalil bejn isSunni u x-Xiti, Sunni u Sunni bejniethom, Lhud u Musulmani, u l-Insara jiΩfnu fin-nofs u ma jafux x’se jsir minnhom, g˙ax huma meqjusa mill-Musulmani b˙ala propogandisti Lhud; propogandisti ta’ IΩrael illum. Din mhijiex serjetà umana. IssekulariΩmu biss jista’ jsalvana. RELIÌJONIJIET, ÓAL QORMI

Ta’ Barra

16 27.07.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

Mill-ÓaÛin gÓall-…?

Ra©el Palestinjan jibki l-mewt ta’ missieru li kien vittma ta’ bumbardament IΩraeljan

Tfalja IΩraeljana tibki lill-g˙arus tag˙ha, suldat li nqatel waqt konfront mal-Óamas

Il-konflitt fl-istrixxa ta’ GaΩa kompla din il-©img˙a bin-numru globali ta’ mwiet issa qabeΩ it-800, bil-biçça l-kbira tag˙hom ikunu fuq in-na˙a Palestinjana. Kemm l-IΩrael, kif ukoll il-Palestina esprimew ix-xewqa li jsir xi tip ta’ ftehim ta’ paçi, però g˙adu ma ntla˙aqx qbil dwar it-termini li se j©ib dan il-waqfien mill-ostilitajiet. L-IΩraeljani g˙adhom g˙addejjin bit-tieni faΩi tal-operazzjoni militari tag˙hom f’GaΩa, dik fuq l-art, biex jinnewtralizzaw is-siti li minnhom qeg˙din ji©u sparati mijiet ta’ rockets lejn l-IΩrael. Barra minn hekk, l-IΩrael qieg˙ed jipprova jsib u jag˙laq il-mini vasti li hemm ta˙t l-art bejn iΩ-Ωew© Ωoni li minnhom il-Óamas qed jg˙addu biex iwettqu l-attakki fuq it-territorju IΩraeljan. G˙adma iebsa Minkejja l-fatt li l-IΩraeljani, qeg˙din ikollhom is-suççess mistenni fuq livell tattiku, irreΩistenza li qed isibu hija aktar iebsa minn dik li mdorrijin jiffaççjaw. Diversi osservaturi internazzjonali qalu li dan huwa konsegwenza ta’ livell ta’ organizzazzjoni bla preçedenti talÓamas li qeg˙din jikkupjaw strate©iji simili g˙al dawk uΩati minn gruppi o˙rajn, b˙allÓeΩbolla˙, li fil-passat kisbu xi suççessi kontra l-IΩraeljani. Il-maturità tal-Óamas ma dehritx biss fuq livell militari hekk kif anke fl-istrate©ija politika kien hemm xi Ωviluppi. Dan ˙are© çar matul in-negozjati ta’ paçi fejn il-Óamas abbandunaw l-argumenti ideolo©içi tradizzjonali tag˙hom biex jitolbu konçessjonijiet konkreti min-na˙a tal-IΩraeljani. Fost dawn it-talbiet kien hemm il-waqfa immedjata talkampanja militari min-na˙a IΩraeljana, l-iskambju ta’ pri©unieri u l-ftu˙ tal-fruntieri bejn iΩ-Ωew© territorju li jippermetti ç-çirkulazzjoni libera tannies u riΩorsi. Il-Óamas talbu wkoll li fil-futur ikunu kkonsultati meta jsir xi tip ta’ ftehim ta’ paçi mal-Palestina. Minkejja s-superjorità militari li wrew l-IΩraeljani, il-Gvern tag˙hom qieg˙ed jag˙ti sinjali li qed jixba’ minn dawn il-konflitti kontinwi u hemm il-possibbiltà

li jçedi g˙al xi talbiet biex jipprova jo˙loq ftit stabbiltà f’dan ir-re©jun. KriΩi eΩistenzjali Madankollu, mhux kollox ward u Ωahar g˙all-Óamas. Minkejja li mill-a˙˙ar konflitt mal-IΩrael, dak tal-2012 ’l hawn, dan ilgrupp avvanza fl-organizzazzjoni u r-riΩorsi tieg˙u jidhru li qeg˙din imissu l-qieg˙. Dan g˙aliex l-iΩviluppi politiçi ta’ dawn l-a˙˙ar snin dg˙ajfulu rrelazzjoni tajba li kellu ma w˙ud mill-alleati tradizzjonali tieg˙u. B’mod partikolari, wie˙ed jara li l-appo©© materjali mill-Iran naqas mhux ˙aΩin, filwaqt li lGvern E©izzjan ˙a poΩizzjoni ostili lejn il-grupp militanti Palestinjan. Dan l-iΩvilupp wassal biex iΩ-Ωew© stati jie˙du passi li dg˙ajfu l-poΩizzjoni ta’ Óamas f’ÌaΩa. Fil-kaΩ tal-Iran wie˙ed isib li dawn ma ˙adu xejn pjaçir birrelazzjoni ta’ ˙biberija li hemm bejn il-Óamas u l-Istat IΩlamiku, gruppi militanti Sunnita li qieg˙ed jhedded l-istabbiltà politika fl-Iraq u li g˙andu ambizzjoni li jestendi l-kampanja tieg˙u lejn l-Iran. Dan wassal biex l-Iranjani jnaqqsu bil-kbir il-kontribuzzjonijiet finanzjarji u l-bejg˙ ta’ armi li kienu jsiru filpassat lill-Óamas. Min-na˙a l-o˙ra, il-Gvern militari E©izzjan immexxi mill-

President Abdel Fattah el-Sisi, irritalja kontra l-Óamas wara lappo©© li dan il-grupp ta’ lillFratellanza Musulmana, organizzazzjoni politika IΩlamika li opponiet l-ind˙il tal-armata fittmexxija tal-E©ittu. Din il-poΩizzjoni, fost l-o˙rajn, wasslet lillmexxej E©izzjan illi jordna lirdim tal-mini li minnhom kienu jg˙addu r-riΩorsi li matul is-snin g˙enu lill-Óamas joperaw minkejja l-imblokki imponuti mill-IΩraeljani. L-oppoΩizzjoni g˙all-Óamas mhijiex biss esterna. Matul dawn is-snin il-poplu Palestinjan deher li beda jitlef ilpaçenzja lejn il-mentalità aggressiva tal-Óamas, illi kemm-il darba attirat ritaljazzjoni qerrieda fuq iç-çittadini innoçenti taΩ-Ωona. Dan il-fatt jaf kien ir-ra©uni g˙alfejn il-Óamas bidlu listrate©ija tag˙hom g˙al wa˙da iktar prattika fil-forma tat-talbiet ta’ paçi li g˙amlu lill-IΩrael. B’hekk il-grupp militanti qieg˙ed jipprova jippreΩenta ru˙u quddiem il-poplu b˙ala wie˙ed li qed ja˙dem g˙allinteressi tag˙hom u mhux g˙al xi ra©uni ideolo©ika astratta. Problemi mal-Amerikani Il-konsegwenzi politiçi negattivi ma ˙assewhomx biss ilPalestinjani. Il-konflitt ta’ dawn il-©img˙at m’g˙amilx ©id lillimma©ni internazzjonali tal-

IΩrael. Matul is-snin diversi gvernijiet IΩraeljani sabu ru˙hom fil-mira ta’ kritika kostanti g˙all-metodi iebsa li dejjem uΩaw kontra lPalestinjani. Madankollu, ˙afna gvernijiet kienu joqog˙du lura milli jag˙mlu pressjoni kbira biex l-IΩraeljani jraΩΩnu l-attakki tag˙hom. Però, l-affarijiet jidhru li huma differenti din id-darba. Fil-jiem li g˙addew rajna li sa˙ansitra lIstati Uniti, alleata leali talIΩrael, qieg˙da tag˙ti sinjali çari ta’ irritazzjoni lejn l-attakki indiskriminati tal-armata IΩraeljana. Fost l-iktar sinjali qawwijin kienu l-kummenti ta’ John Kerry, is-Segretarju tal-Istat Amerikan, li kkummenta b’mod sarkastiku dwar ir-rieda u lkapaçità tal-IΩraeljani li jevitaw l-imwiet tal-innoçenti matul loperazzjonijiet militari tag˙hom. Kerry g˙andu ra©uni tajba g˙aliex i˙ossu irritat. Minkejja ttensjonijiet kbar li tfaççaw f’Ωoni o˙ra b˙as-Sirja, l-Iraq u lLvant tal-Ewropa, huwa xorta wa˙da kien g˙amilha l-prijorità tieg˙u li jsolvi l-konflitt bejn lIΩrael u l-Palestina. Biex jil˙aq dan l-g˙an, huwa kemm-il darba Ωarhom biex jiltaqa’ malmexxejja taΩ-Ωew© stati. Madankollu, fil-jiem li g˙addew dan ix-xog˙ol sfuma fix-xejn u Kerry kellu jer©a’ jer˙ila lejn il-Lvant Nofsani biex jipprova jasal g˙al xi ftehim aççettabbli g˙aΩ-Ωew© na˙at. Huwa qieg˙ed ta˙t pressjoni min-na˙a tal-President Barack Obama li sab ru˙u fil-mira ta’ kritika kbira mill-medja ta’ pajjiΩu li akkuΩatu li qed ikun wisq passiv fuq livell internazzjonali. Konsegwenzi ekonomiçi L-Istati Uniti ˙adet ukoll pass li ssorprenda lil bosta meta nhar l-Erbg˙a li g˙adda l-US Federal Aviation Administration (FAA) ordnat lil-linji tal-ajru Amerikani biex jevitaw l-ispazju tal-ajru IΩraeljan, li fl-opinjoni tag˙hom

sar perikoluΩ wisq g˙al dan ittip ta’ vja©©i. Id-deçiΩjoni talFAA waslet wara li wa˙da mirrockets ta’ Óamas laqtet dar qrib il-Ben Gurion International Airport. Sal-Óamis, l-affarijiet kienu re©g˙u lura g˙an-normal. Madankollu, g˙all-IΩrael dan liΩvilupp ma kien xejn sabi˙ g˙ax fisser ˙sara finanzjarja kbira hekk kif l-aççess lejn pajjiΩhom sar iktar diffiçli g˙al persuni li jridu jΩuruh g˙al ra©unijiet ta’ vaganza jew negozju. L-eΩempju tal-FAA kien segwit minn linji tal-ajru ta’ pajjiΩi o˙ra, fosthom Korean Air, Air Canada u KLM, li kollha evitaw l-ispazju tal-ajru IΩraeljan g˙al xi ˙in. Se jiftiehmu? Is-soluzzjoni g˙al dan il-konflitt ma tidhirx li qieg˙da fil-viçin. Jekk iΩ-Ωew© na˙at ma jaslux g˙al ftehim malajr, is-sitwazzjoni tista’ biss tiggrava hekk kif it-tnejn li huma j˙ossu li g˙andhom ra©un biex ibig˙u. Dan ixxenarju mhux biss iwassal g˙al vittmi fost il-forzi involuti, imma wisq iktar fost il-popolazzjoni li m’g˙andha xejn x’taqsam maddeçiΩjonijiet tal-mexxejja tag˙hom. Madankollu, ftehim ta’ paçi jkun inutli ming˙ajr azzjonijiet konkreti biex ji©u indirizzati lproblemi li wasslu g˙al dan ilkonflitt. Dan rajnieh b’mod çar mid-diversi trattati ta’ paçi li servew biss biex jag˙tu nifs liΩΩew© kontendenti qabel ma re©g˙u nfexxew f’azzjonijiet aggressivi fil-konfront ta’ xulxin. Il-medjazzjoni kollha tad-dinja se tkun inutli jekk iΩ-Ωew© stati ma jkollhomx xewqa sinçiera biex itemmu dan il-massakru. B˙al dejjem, wie˙ed jittama li din id-darba l-affarijiet isiru a˙jar, biex dawn il-konflitti jitniΩΩlu fil-kotba tal-istorja b˙ala parti minn vja©© lejn ftehim ta’ paçi li dam fit-tul u mhux l-or©a ta’ vjolenza kontra çittadini innoçenti li rajna s’issa.

Ta’ Barra

27.07.2014 17

WIDODO REBBIEÓ? Wara l-elezzjoni presidenzjali li saret fid-9 ta’ Lulju, l-IndoneΩja issa g˙andha President ©did: Joko Widodo, mag˙ruf ukoll b˙ala Jokowi. Minkejja li din l-elezzjoni kienet ©eneralment wa˙da paçifika ming˙ajr il-vjolenza li kkaraterizzat il-bidla tal-President Suharto fl-1998, xorta mhux kollox kien ward u Ωahar. KITBA TA’ RITIANNE AGIUS

ma©©oranza tar-riΩultati preliminari ta’ wara l-elezzjoni kienu juru li Widodo kien reba˙, Subianto baqa’ jinsisti li kien reba˙ hu, u beda jikkwota xi riΩultati o˙ra li kienu juru lilu b˙ala r-rebbie˙. Madanakollu, b˙alma kien mistenni, ir-riΩultat finali ta ra©un lill-ma©©oranza tarriΩultati preliminari, u Widodo kien ikkonfermat b˙ala r-rebbie˙. Ftit qabel ma ˙ar©et ilkonferma, Subianto rtira lkandidatura tieg˙u u ordna ddelegati tieg˙u biex jitilqu mill-kummissjoni elettorali fejn kien qed jintemm l-a˙˙ar g˙add. It-tim legali ta’ Subianto qed jis˙aq li hemm indikazzjonijiet ta’ frodi kbira u irregolaritajiet mifruxa. “M’a˙niex se nçedu g˙ad-drittijiet tag˙na li jsir it-tieni vot,” qal kelliem g˙al Subianto. Min-na˙a lo˙ra l-osservaturi internazzjonali qeg˙din jg˙idu li din kienet elezzjoni pjuttost nadifa bi ftit li xejn irregolaritajiet. Tradizzjoni

Jikkontesta r-riΩultat Minkejja li l-kummissjoni elettorali ˙abbret li Joko Widodo kien reba˙ b’ma©©oranza ta’

53%, ji©ifieri b’iktar minn 70 miljun vot, l-avversarju tieg˙u ma aççettax dan ir-riΩultat. Prabuwo Subianto fil-fatt qed jikkontesta r-riΩultat quddiem

il-Qorti Kostituzzjonali. Din l-a˙bar ma kinitx xi sorpriΩa kbira hekk kif Subianto mill-bidu nett deher li mhux ser içedi. Fil-fatt, minkejja li l-

Huwa mistenni li l-kaΩ quddiem il-Qorti Kostituzzjonali jibda jinstema’ l-©img˙a ddie˙la, bil-verdett jing˙ata madwar ©imag˙tejn wara. Ilverdett huwa finali u ma jistax ji©i appellat. L-esperti legali qeg˙din jg˙idu li Subianto ma tantx g˙andu çans li j©ibha Ωew©. Din hija repetizzjoni ta’ dak li se˙˙ fl-a˙˙ar Ωew© elezzjonijiet, li kienu l-ewwel elezzjonijiet wara t-tmiem taddittatorjat ta’ Suharto. Fl-a˙˙ar

elezzjonijiet it-telliefa wkoll ma aççettawx ir-riΩultat, u fet˙u kaΩ quddiem il-Qorti Kostituzzjonali, però ˙add minnhom ma reba˙ il-kaΩ. Il-kontestazzjoni tar-riΩultati donnha g˙alhekk saret tradizzjoni fl-IndoneΩja, bit-tielet elezzjoni wara d-dittatorjat ikollha l-istess eΩitu. Meta deher li Subianto kien se jikkontesta r-riΩultat, intbag˙tu madwar 3,000 uffiçjal tal-pulizija biex jikkontrollaw xi rvelli li seta’ jkun hemm, iΩda b’xorti tajba dan ma kienx neçessarju, g˙aliex il-partitarji taΩ-Ωew© na˙at ˙adu l-parir tal-partiti rispettivi tag˙hom biex jibqg˙u ©o darhom. Appell g˙all-g˙aqda Jidher g˙alhekk li, minkejja li b’mod ©enerali l-poplu IndoneΩjan immatura politikament, l-istess ma jistax jing˙ad g˙all-politiçi nfushom. Din id-dikjarazzjoni, però, ma tg˙oddx g˙al kul˙add. Joko Widodo kien sportiv ˙afna fir-reb˙a tieg˙u, u, filwaqt li rringrazzja lil Subianto, appella g˙allg˙aqda. Waqt li kien qed jag˙mel iddiskors tal-aççettazzjoni minn fuq dg˙ajsa, Widodo rrefera g˙as-simbolu taΩ-Ωew© partiti, li juΩaw numru wie˙ed u tnejn rispettivament. Widodo appella biex tintemm il-politika parti©©jana li ilha tifred lill-IndoneΩjani, filwaqt li ppropona slogan ©did binnumru tlieta, b˙ala simbolu ta’ g˙aqda bejn iΩ-Ωew© partiti.

SANZJONIJIET FUQ IR-RUSSJA Wara li kkraxxja l-ajruplan MalaΩjan fil-Lvant tal-Ukraina, l-Unjoni Ewropea flimkien mal-Istati Uniti qed iΩommu lir-Russja responsabbli g˙al din it-tra©edja. Fil-fatt, fil-©img˙a li g˙addiet rajna lill-Amerika kif ukoll lil Unjoni Ewropea jimponu diversi sanzjonijiet fuq ir-Russja bit-tama li dan il-pajjiΩ jibda jikkoopera iktar mal-investigazzjonijiet internazzjonali li qed isiru b˙alissa biex jinstabu l-im˙u˙ wara din l-atroçità umana. KITBA TA’ GLEN FALZON Is-sanzjonijiet tal-Istati Uniti fuq ir-Russja Bil-barka tal-President Amerikan Barack Obama, lIstati Uniti imponew sanzjonijiet fuq kumpaniji kbar firRussja b˙al Gazprombank, li hi l-ikbar kumpanija fid-dinja li tipproduçi gass naturali, kif ukoll Novatek, li hi t-tieni liktar kumpanija fid-dinja li tipproduçi gass tal-istess xorta. Apparti minn hekk, issanzjonijiet laqtu wkoll ilkumpanija taΩ-Ωejt Rosneft Oil kif ukoll kumpaniji o˙ra talener©ija u tad-difiΩa. Dawn issanzjonijiet fuq l-assi tar-Russja se jwasslu biex ikun hemm effetti koroh fuq l-ekonomija ta’ dan il-pajjiΩ. Il-President Obama sostna li l-Istati Uniti tista’ tkompli timponi iktar

sanzjonijiet ˙orox ©aladarba rRussja ma ti˙ux passi konkreti biex tnaqqas il-konflitti li g˙ad hemm g˙addejjin fil-Krimea u tevita li jkun hemm inqas imwiet. Min-na˙a l-o˙ra, il-President tar-Russja Vladimir Putin, irribatta billi stqarr li dawn issanzjonijiet imposti fuq ilkumpaniji Amerikani fir-Russja se jkunu detriment kbir finanzjarju. Apparti hekk, hu sostna li kulma jmur ir-relazzjonijiet tar-Russja mal-Istati Uniti u mal-Punent tal-Ewropa qeg˙din jittappnu bl-ikrah u sa˙ansitra jistg˙u jisfaxxaw g˙al kollox. Ir-reazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea Fil-©urnata tat-Tlieta, l-Unjoni

Ewropea ˙abbret li se tkabbar l-lista ta’ entitajiet Russi biex b’hekk tkun tista’ tiffriΩa iktar assi tar-Russja. Dan kollu qed ise˙˙ min˙abba li l-kapitali Russa ta’ Moska mhijiex qed tie˙u azzjonijiet konkreti biΩΩejjed kontra r-ribelli proRussi li qed ji©u akkuΩati li sparaw fuq l-ajruplan MalaΩjan. Fil-laqg˙a tat-Tlieta bejn ilministri kollha tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea ©ie deçiΩ li sal-Óamis jippreparaw lista ta’ sanzjonijiet ©odda u e˙rex fuq ir-Russja. Fil-fatt hekk ©ara u lÓamis li g˙adda ©ie deçiΩ li jekk is-sitwazzjoni tibqa’ dik li hi l-Unjoni Ewropea se tiffriΩa l-assi tal-banek Russi li huma responsabbli mill-finanzjament tal-ekonomija ta’ Moska. Din id-deçiΩjoni ©iet deskritta b˙ala l-iktar wa˙da serja min˙abba l-

effetti devastanti li tista’ t˙alli fuq l-ekonimija dg˙ajfa ta’ Moska. Il-Kummissjoni Ewropea sostniet ukoll li qed ji©u kkunsidrati iktar pieni ˙orox fuq irRussja. Fil-fatt, l-ambaxxaturi kollha qablu li se jiΩdiedu iktar nies u entitajiet o˙ra Russi fuq il-lista biex jiffriΩawlhom l-assi tag˙hom. Dawn jinkludu kumpaniji kbar Russi li wkoll huma ta’ detriment g˙assovranità tal-Ukraina. Reazzjonijiet tal-Prim Ministru u tal-Ministru talAffarijiet Barranin Maltin F’intervista live nhar it-Tlieta li g˙addew fuq is-CNN, il-Prim Ministru Malti Joseph Muscat appella lill-Unjoni Ewropea biex timponi sanzjonijiet fuq

ir-Russja. Hu sa˙aq li l-Ewropa g˙andha tie˙u dawn iddeçiΩjonijiet minnufih u mhux iktar tard mill-©urnata talÓadd. Fl-istess jum, il-Ministru responsabbli mill-Affarijiet Barranin George Vella, afferma dak li qal ftit qabel il-Prim Ministru u appella biex irRussja tag˙mel il-parti tag˙ha fl-investigazzjonijiet li g˙addejjin b˙alissa. Hu g˙amel ukoll appell biex kemm jista’ jkun malajr ikun hemm iktar stabbiltà fil-Lvant tal-Ukraina biex jitwaqqaf il-©lied li hemm g˙addej bejn ir-ribelli. Fost ilministri l-o˙ra li kien hemm fil-laqg˙a tat-Tlieta li g˙adda, il-Ministru Malti qabel li, jekk ir-Russja ma tikkooperax, g˙andhom ji˙raxu s-sanzjonijiet fuqha.

Ta’ Barra

18 27.07.2014

KITBA TA’ LIAM GAUCI

PESTA BUBONIKA FIÇ-ÇINA

L-AÓÓAR VJAÌÌ

Ra©el ta’ 38 sena minn Yumen City fiç-Çina miet wara li kien infettat mill-Pesta Bubonika. Jidher li din l-infezzjoni se˙˙et meta r-ra©el ©ie f’kuntatt ma’ marmotta mejta li kien sab fil-kampanja u li probabbilment kellha brieg˙ed li gidmuh. Skont ir-rapporti li ˙ar©u minn Yumen City, il-possibbiltà li l-infezzjoni tinxtered hija baxxa f’dan l-istadju. Madankollu, l-awtoritajiet po©©ew 151 persuna fi kwarantina biex ikun aççertat li ma jkunx hemm periklu g˙all-popolazzjoni ©enerali. Huwa mistenni li l-©img˙a d-die˙la dawn il-persuni jit˙allew jo˙or©u mill-kwarantina jekk ma juru l-ebda sinjal ta’ infezzjoni. Minkejja li din il-marda hija perikoluΩa g˙all-bniedem, jekk ti©i identifikata kmieni tista’ ti©i kkurata permezz tal-antibijotiçi.

Il-Costa Concordia, il-cruiseliner li kien g˙ereq parzjalment viçin il-©Ωira ta’ Giglio, g˙amel l-a˙˙ar vja©© tieg˙u din il-©img˙a. Issa dan il-bastiment jinsab fil-port ta’ Genoa fejn se ji©i Ωarmat u mibjug˙ g˙all-biççiet tieg˙u. Il-Costa Concordia kien ilu jistrie˙ fuq qieg˙ il-ba˙ar g˙al iktar minn sentejn wara li manuvra perikoluΩa wasslet g˙al ˙abta ma’ sikka li kkawΩat ˙sarat li g˙errqu l-bastiment u ˙allew 32 persuna mejta. Il-Kaptan Francesco Schettino qatt ma ammetta li kien negli©enti fl-a©ir tieg˙u, però l-investigazzjonijiet g˙adhom g˙addejjin u, jekk jinstab ˙ati, huwa jista’ j˙abbat wiççu ma’ kundanna ta’ 20 sena ˙abs.

INÇIDENT QRIB IT-TAJWAN

IKEL PERIKOLUÛ

Ajruplan tal-linja tal-ajru TransAsia waqa’ fuq il-gΩira ta’ Penghu meta pprova jag˙mel inΩul ta’ emer©enza wara li nqabad fil-maltemp ikkawΩat mit-Tifun Matmo. In-numru ta’ vittmi huwa ta’ madwar 50. L-ajruplan, tat-tip ATR 72, kien telaq mill-ajruport ta’ Kaoshiung ftit iktar minn sieg˙a qabel l-inçident. Numru ta’ appartamenti li kienu viçin is-sit tal-inçident kienu milqutin middebris li ˙alla warajh l-ajruplan, però ˙add ma we©©a’ hekk kif l-abitazzjonijiet inzertaw vojta. Hemm rabja kbira fost il-familjari tal-vittmi g˙ax l-awtoritajiet lokali tal-avjazzjoni fet˙u l-ispazju tal-ajru TajwaniΩ ftit ˙in biss qabel it-tluq ta’ din it-titjira g˙aliex ˙assew li l-periklu mit-Tifun Matmo kien g˙adda. Il-Gvern tat-Tajlandja feta˙ investigazzjoni biex ji©i stabbilit jekk kienx hemm xi tip ta’ negli©enza marbuta ma’ dan l-inçident.

Skandlu kbir laqat diversi stabbilimenti tal-ikel fiç-Çina hekk kif instab li wa˙da mill-kumpaniji li kienet tipprovdilhom il-la˙am g˙additilhom prodotti skaduti jew f’kundizzjonijiet sanitarji ˙Ωiena. L-iskandlu ˙are© fil-bera˙ permezz ta’ filmati li ttie˙du bil-mo˙bi u li dehru fuq stazzjon lokali tat-televiΩjoni. Il-kumpanija inkwistjoni, Shanghai Husi Food Co. Ltd, kienet prinçiparjament tipprovdi l-la˙am taç-çanga u tat-ti©ie© lil diversi fast food chains fosthom McDonald’s, Burger King u Starbucks. Il-prodotti ta’ Shanghai Husi jintuΩaw prinçiparjament fiç-Çina u fil-Ìappun u m’g˙andhomx jaffettwaw swieq o˙ra. S’issa ma kinux irrappurtati problemi tas-sa˙˙a b’riΩultat tal-konsum ta’ dawn il-prodotti skaduti. Madankollu, il-fast foods affettwati qatg˙u l-kuntatt minn mal-Husi Shanghai b’mod immedjat.

27.07.2014 19

Personalità

Mudella, artista u ssuq il-powerboats raMoNa portelli tintervista lil MARIA GALEA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Dan l-a˙˙ar persuna li naf ˙ajritni nintervista Ωag˙Ωug˙a li f’˙ajjitha ppruvat diversi linji differenti. Fil-fatt, din it-tfajla hija artista, mudella u anke ttellaq u ssuq il-powerboats. Qed nirreferi g˙al Maria Galea. Iltqajt ma’ Maria f’˙anut fil-Mosta li kien post konvenjenti g˙alina t-tnejn, u hemmhekk sirt nafha aktar mill-viçin. G˙andha tlieta u g˙oxrin sena, toqg˙od il-Mosta u ta˙dem f’gallarija tal-arti tal-familja stess. Il-passatempi tag˙ha huma bla dubju ta’ xejn il-ba˙ar, id-dg˙ajjes u l-arti. Tiddeskrivi lilha nnifisha b˙ala persuna b’karattru kwiet, però li dejjem t˙obb tivvinta xi ˙a©a f’˙ajjitha, fosthom avventuri u safar.

S’issa daqet l-immudellar, larti u l- powerboats . Staqsejtha kif da˙˙lithom kollha f’˙ajjitha u liema laktar minnhom li jag˙tiha sodisfazzjon. “L-arti minn dejjem kienet fija, twelidt biha u hija parti minni, u hija mod kif nesprimi lili nnifsi biha. Il-ba˙ar u l-powerboats huma xi ˙a©a li ˙adthom mill-familja tieg˙i u llum saru parti minn ˙ajti. Limmudellar kien xi ˙a©a li fittixtu jiena b˙ala mod biex inΩid il-kunfidenza tieg˙i,” bdiet tg˙idli Maria.

B’hekk, lil dawk in-nisa li forsi jaqtg˙u qalbhom millpowerboating , Maria xtaqet tg˙idilhom: “Jidher b˙ala sports tal-irgiel g˙ax jinvolvi çertu kura©© u stamina, però dan ma jfissirx li mara m’g˙andhiex dawn il-kapaçitajiet. Barra minn pajjiΩna hemm ˙afna nisa li jipparteçipaw f’dan l-isport. Huwa sport li jirrikjedi çertu esperjenza u stamina, però jien nemmen li meta persuna tkun determinata li tirnexxi f’xi ˙a©a m’g˙andhiex tag˙ti kas dak li ja˙sbu n-nies, imma issegwi x-xewqa tag˙ha kif dejjem g˙amilt jien.

Illum hija sid ta’ powerboat u ttellaq ukoll Minn mindu kienet tifla çkejkna, Maria kienet t˙obb ilba˙ar, tant li trabbiet fuq ilba˙ar b’ powerboats ji©ru ’l hawn u ’l hemm. Meta kellha erbatax-il sena missierha kien taha dinghy li kienet taqsam il-GΩejjer Maltin bih ma’ s˙abha. Però, dejjem xtaqet li jkollha powerboat . Fil-fatt, fis-sena 2010 xtrat powerboat wara li kienet stinkat u ©emmg˙et g˙aliha. Ridt inkun naf kif i˙arsu lejha n-nies ta’ madwarha. “Kul˙add baqa’ impressjonat. Sodisfatta li rnexxieli nasal s’hawn, u jdejjaqni l-fatt li, g˙ax mara, ja˙sbu li tista’ ma tasalx sa fejn tixtieq. Powerboat tirrikjedi ˙afna xog˙ol g˙aliha; mhux kemm ikollok il-flus u tixtriha biss. Tirrikjedi ˙afna strapazz, ˙asil, u manutenzjoni wara lpjaçir li tag˙tik,” kompliet tg˙idli. Maria mhux biss issuq ilpowerboat tag˙ha g˙allpjaçir, iΩda ©ieli tellqet biha, u anke flimkien mal-ma˙bub tag˙ha Beppe ©ieli kienet co-pilot mieg˙u fi tlielaq separati o˙ra. Fil-fatt, kemmil-darba kisbu riΩultati tajba ˙afna. Mitluba tg˙idli eΩattament xi jkun ir-rwol ta’ co-pilot ta’ powerboat, Maria infurmatni li xog˙ol il- copilot , b˙al fil-kaΩ tag˙ha, xog˙olha jkun li tavΩa lixxufier meta titla’ l-bandiera l˙adra li tfisser il-bidu tatti©rija, li toqg˙od attenta g˙all-bagi, min ikun hemm ˙dejhom u kemm hemm distanza bejniethom, u tg˙odd ir-rawnds tal- laps, fost xi rwoli o˙ra. Ûiedet tg˙id li co-pilot dejjem g˙andu jkun attent g˙al dak li qed ji©ri madwaru u jkun dejjem f’komunikazzjoni max-xufier permezz ta’ apparat elettroniku . Sfortunatament g˙ad hawn çertu nisa u tfajliet li jaqtg˙u

Bdiet timmudella biex tg˙olli l-istima tag˙ha nnifisha Mill- powerboating dawwart l-intervista g˙all-immudellar li, bis-sa˙˙a ta’ ˙abiba tag˙ha li ressqitha lejh, bih irnexxielha teg˙leb l-istima baxxa li kellha g˙aliha nnifisha. Ipparteçipat f’konkorsi ta’ sbu˙ija u anke rrappreΩentat lil Malta f’pajjiΩi barranin fosthom b˙ala Miss Earth fil-Filippini, u anke f’Londra. Ìiet it-tieni post is-sena l-o˙ra fil-Miss World Malta. Ûiedet tg˙id li llum il-©urnata waqfet timmudella g˙ax tippreferi tiddedika iktar ˙in g˙all-karriera tag˙ha b˙ala artista. L-arti ©iet naturali

qalbhom minn affarijiet pjuttost raffi jew ikkunsidrati tal-

ir©iel biss, imma ma hawn lebda regola li tg˙id hekk.

Tkellimt mag˙ha wkoll dwar l-arti li, kif spjegatli hi stess, hija l-linja naturali li twieldet fiha u forsi g˙al xi Ωmien tatha bis-sieq sa ma re©g˙et

saret parti minn ˙ajjitha u issa, li re©g˙et skopritha, qed tag˙tiha ˙afna importanza. G˙al Maria, l-arti hija xi ˙a©a li twieldet mag˙ha. “Meta kont Ωg˙ira kont kwieta, bilkemm nitkellem, iΩda kont nesprimi ru˙i bittpin©ija. Peress li meta kont Ωg˙ira kont anke bbuljata fliskola; kont nintefa’ fl- art room inpin©i u dan g˙eni nitkellem u nesprimi ru˙i. Xi ˙add li nammira b˙ala artist huwa Gabriel Caruana li nzerta ji©i z-ziju ta’ ommi.” Il-fatt li ilha ta˙dem fil˙anut tal-arti tal-familja tag˙ha g˙al dawn l-a˙˙ar sitt snin g˙enha tkompli t˙arre© lilha nnifisha f’din il-linja. Bis-sa˙˙a tal-˙anut g˙andha opportunità turi x-xog˙ol tag˙ha, fejn ti©i mitluba tag˙mel pitturi speçifikati g˙all-klijent. Mhux hekk biss, imma dan l-a˙˙ar irnexxielha wkoll turi xxog˙ol tag˙ha barra minn Malta meta ntg˙aΩlet minn Ωew© gallariji tal-arti sabiex ikollha xog˙olha esebit fihom. Ix-xog˙ol li g˙aΩlet g˙al dawn il-gallariji tatu lisem ‘Living on an island’ li bla dubju ta’ xejn ©ejja millinfluwenza tag˙ha tal-ba˙ar fuq stil kontemporanju. Filfatt, fl-arti tag˙ha Maria awtomatikament t˙obb idda˙˙al il-movimenti talba˙ar u l-mew© permezz talpinzell, u ta’ spiss tuΩa lkulur blu. “Kull meta xi ˙add jixtri xi biçça arti minn tieg˙i, napprezza l-fatt li japprezzaw listorja warajha, g˙ax kull biçça arti hija unika u jkollha storja warajha. L-g˙an tieg˙i b˙alissa huwa li ni©i apprezzata b˙ala artista barra minn xtutna.” Fl-a˙˙ar nett xtaqet tg˙addi messa©© li dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ li forsi g˙adhom ma sabux triqithom, li jag˙Ωlu u jimxu ma’ dak li l-aktar jag˙tihom sodisfazzjon fil-˙ajja. “Jien domt ˙afna nfittex it-triq tieg˙i, dejjem nag˙mel korsijiet ©odda u nivvinta xi attivitajiet differenti; dejjem kont in˙ares fil-bog˙od, sakemm indunajt li t-triq tieg˙i kienet dejjem quddiemi u qatt ma tajt kas li dik hija veru t-triq tieg˙i. Illum il-©urnata ddeçidejt li nag˙mel dak li nemmen li twelidt biex nag˙mel – nesprimi l-emozzjonijiet tieghi bis-sbu˙ija talarti. G˙alkemm ˙ajja ta’ artist hija pjuttost diffiçli biex tirnexxi, m’iniex bi˙siebni naqta’ qalbi minnha, iΩda nkompli nevolviha,” temmet tg˙id Maria.

Kalejdoskopju

20 27.07.2014

KALEJDOSKOPJU: ARTIKLI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lUM TWELID

kont taf?

1824: Alexandre Dumas, awtur FrançiΩ, li miet fl-1895. Fost ixxog˙lijiet tieg˙u nsibu Camille (1852) u The Natural Son (1858). 1916: Keenan Wynn (Francis Wynn), attur Amerikan li miet fl1986. Óa sehem fit-teleserje televiΩiv Dallas b˙ala Digger Barnes. Óa sehem f’aktar minn 200 filmat.

Iç-Çina tipproduçi aktar majjali mill-pajjiΩi kollha mag˙dudin flimkien. Keenan Wynn

IMWIET 1711: Antonio Vivaldi, li twieled g˙all-˙abta tal-1675. Vjolinist u kompoΩitur fl-istil Taljan Barokk. Kienu jirreferu g˙alih b˙ala l-Patri l-A˙mar.

karozza bla ÓtieÌa ta’ sewqan

1828: Gilbert Stuart, artist Amerikan li pin©a l-wiçç ta’ Washington (1796), li tidher fuq il-karta tad-dollaru Amerikan. Hu twieled fl-1755. 1844: John Dalton. SpiΩjar IngliΩ li pperfezzjona t-teorija atomika fl-1804. 2003: Bob Hope. Twieled fl-Ingilterra fl-1903 b˙ala Leslie Townes Hope. Kummidjant li reba˙ l-Emmy Amerikana. Kien iferra˙ lit-truppi u reba˙ ˙ames Oscars g˙all-˙idma umanitarja u l-kontribuzzjonijiet tieg˙u lejn l-industrija.

ÌRAJJIET 1866: Tlesta x-xog˙ol tat-tqeg˙id tal-cable telegrafiku millIrlanda sa Newfoundland, f’tul ta’ 1,686 mil. 1919: L-irvell ta’ erbat ijiem fit-tellieqa ta’ Chicago, fejn inqatlu 23 iswed u 15-il abjad, b’aktar minn 500 persuna feruti. 1976: John Lennon tal-Beatles jing˙ata l-permess li jg˙ix fl-Istati Uniti, fejn kien qed jg˙ix illegalment, mindu fl-1972 n˙ar©itlu ordni ta’ deportazzjoni. 1986: L-ewwel tellieqa bir-roti fit-Tour de France, li tintreba˙ minn çiklist mhux Ewropew: l-Amerikan Greg Le Mond. Din ittellieqa bir-roti hi meqjusa b˙ala ©rajja importanti ferm. 1987: Jittellg˙u l-ewwel artifatti mill-bastiment Titanic ta’ erba’ sulari, li ntqal li ma setax jeg˙req. Dawn ittellg˙u minn esploraturi FrançiΩi. Il-bastiment g˙ereq fl-1912 meta ˙abat ma blata tas-sil© fl-Atlantiku ta’ Fuq, fil-vja©© tal-inawgurazzjoni tieg˙u.

Il-kumpanija Google dan la˙˙ar ˙abbret li se tibni karozza li tinstaq we˙idha – u lpjani huma li fi Ωmien sena ssir rivoluzzjoni s˙iha fil-vetturi fittriq. Sergey Brin, kofundatur, kixef din il-karozza li se tkun mg˙ammra biss b’buttuna ta’ ‘suq’ u ‘ieqaf’ u tkun kapaçi ttella’ ˙effa sa 25 mil fis-sieg˙a. Flok ma ˙admet fuq karozza li di©à tinsab fis-suq, ilkumpanija ©ganteska bniet ilmudell tag˙ha u qed ta˙dem fuq madwar 100 prototip biex issirilhom il-prova tul dan is-

sajf. Il-˙sieb wara dawn ilkarozzi hu li jne˙˙u l-u©ig˙ ta’ ras minn fuq is-sewwieqa. Id-disinn tal-karozza hu ta’ wiçç ˙abib, biex in-nies ma taqtax qalbha u taççetta din itteknolo©ija ©dida. Ing˙ad li dawn il-karozzi se jnaqqsu bosta problemi, fosthom li waqt il-˙in tal-kolazzjon il-˙addiema jistg˙u jmorru jduru ming˙ajr il-˙sieb li jsibu fejn jipparkjaw. L-anzjani jistg˙u jmorru fejn iridu bla ma j©orru çwievet, u l-aqwa fosthom hu g˙ad dawk issewwieqa li jkunu xorbu xi

grokk Ωejjed u ma jixtiqux isuqu lura. Dawn il-karozzi mhux se jkollhom, la steering, la pedala tal-gass u lanqas tal-brejk… g˙ax m’g˙andhomx bΩonnhom. Chris Urmsom, direttur tal-pro©ett, qal li s-software u s-sensors se jag˙mlu xxog˙ol kollu huma. Li se jkun hemm fil-karozzi huma biss ilbuttuna ta’ ‘suq’ u ‘ieqaf’ u screen li juri r-rotta. Urmon qal li l-karozzi se jirrivoluzzjonaw is-sewqan, b’mod li s-sigurtà ting˙ata prijorità.

Mill-istatistika Maltija Is-sena li g˙addiet twieldu 4,078 tarbija, 3.6% inqas mill-2012. Minnhom, 52.4 kienu subien. L-aktar isem poplari g˙as-subien kien Luke u l-varjanti tieg˙u. Fit-tieni u t-tielet post ©ew Matthew u Jacob. Ismijiet li gawdew aktar popolarità g˙as-subien kienu John, Michael, Andrew u Alexander, waqt li Yannick, Kyle u Denzel ma dehrux. L-aktar isem popolari g˙all-bniet kien Elena u l-varjanti tieg˙u. Warajh kien hemm Eliza u Julia. Ismijiet li re©g˙u bdew jissemmew huma Alexandra, Karla, Nina u Nicole. Fuq nota ©enerali, l-ismijiet bibliçi jew ta’ qaddisin re©g˙u kienu invoga mal-©enituri. Fost dawn kien hemm Matthew, Jacob, Luke, Zachary, John u Isaac g˙as-subien u Eliza, Helen, Maria, Anna, Catherine u Sarah g˙all-bniet.

Kun Af

27.07.2014 21

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

GÓELUQ IL-MITT SENA MILL-GWERRA L-KBIRA Il-Gwerra l-Kbira, jew kif mag˙rufa wkoll l-Ewwel Gwerra, kienet mifruxa mad-dinja kollha, bl-eqqel tag˙ha tkun fl-Ewropa. Din il-gwerra bdiet fit-28 ta’ Lulju 1914 u spiççat fil-11 ta’ Novembru 1918. F’dawn l-erba’ snin ta’ gwerra nqatlu mal-10 miljun ru˙ u korrew mal-20 miljun o˙ra. Kienet wa˙da mill-iktar konflitti mdemmija fl-istorja tad-dinja. Kienu saru bidliet politiçi u rivoluzzjonijiet f’˙afna pajjiΩi. G˙alkemm ˙afna ˙asbu li bit-tmiem ta’ din il-gwerra kien se jirrenja l-paçi g˙al dejjem, fil-fatt kienet preparament g˙al gwerra o˙ra, dik ta’ bejn l-1939 u l-1945. Din il-gwerra bdiet bejn ilpotenzi l-kbar. L-alleati, mlaqqma tal-‘Ftehim Tripplu’ kienu l-FrançiΩi, l-Imperu Russu u r-Renju Unit, li ˙aduha kontra l-Forzi Çentrali tal-Ìermanja, lAwstrija u l-Ungerija. G˙alkemm l-Italja kienet spalla ma’ spalla ma’ dawn ittliet alleati tal-a˙˙ar, hija xorta ma ssi˙bitx ma’ din ilforza. Il-bidu tal-Ewwel Gwerra Il-buΩΩieqa nfaqg˙et bl-assassinju tal-Arçiduka Franz Ferdinand tal-Awstrija u lmara tieg˙u Sophia. Dawn inqatlu fit-28 ta’ Ìunju 1914 meta kienu fuq Ωjara fil-belt ta’ Sarajevo fil-provinçja talBosnja-Óerzegovina fi ˙dan lImperu Awstro-UngeriΩ. G˙alkemm Franz Ferdinand kien in-neputi tal-Imperatur tal-Awstrija u kien l-eredi tattron, xorta ma kienx jinΩel tajjeb mal-ma©©oranza talpoplu. L-assassin, Gavrilo Princip, Nazzjonalist Serb, kienet skuΩa biex jibda l-konflitt imdemmi mal-pajjiΩ ©ar, is-Serbja. L-Imperu Awstro-UngeriΩ ˙a azzjoni immedjata wara dan l-inçident u g˙aΩel li japplika ftehim militari li kien g˙amel mal-Ìermanja biex f’kaΩ ta’ konflitt jing˙ata lg˙ajnuna minnha. Min-na˙a l-o˙ra s-Serbi kellhom iΩΩmien biex jiftiehmu marRussi, li kienu alleati ma’ Franza u l-Brittanja. Xahar wara l-assassinju ta’ Franz Ferdinand, l-Imperu Awstro-UngeriΩ iddikkjara gwerra kontra s-Serbja. Dan kien fit-28 ta’ Lulju 1914. Ka©un ta’ hekk, l-Ewropa da˙let f’kobba m˙abbla. Óafna pajjiΩi kellhom jinda˙lu u l-gwerra bdiet tinfirex ma’ kullimkien. Il-pjan ta’ Schlieffen Il-Ìermanja ma riditx tattakka lir-Russja, li tinsab filLvant tag˙ha, u lil Franza, li tinsab fil-Punent, fl-istess Ωmien. G˙alhekk Alfred von Schlieffen, li kien il-©eneral kmandant tal-qawwiet ÌermaniΩi, fassal pjan kif g˙andu jsir l-attakk. Kien irra©una li, biex ir-Russja timmobilizza t-truppi g˙al-lest, trid madwar sitt ©img˙at. G˙alhekk, Helmuth von Moltke, li kien la˙aq wara Schlieffen, bag˙at numru Ωg˙ir ta’ suldati lejn il-Lvant u l-kumplament bag˙athom

malajr jattakkaw in-na˙a talPunent. Biex it-truppi ÌermaniΩi jaslu malajr lejn Franza, kellhom jg˙addu mill-Bel©ju, li dak iΩ-Ωmien kien newtrali. Min˙abba li l-Ingilterra kellha trattat ta’ difiΩa mal-Bel©ju, awtomatikament da˙let ukoll fil-gwerra. Meta Franza ©iet attakkata, applikat il-pjan imsejja˙ ‘Pjan XVII’, li kien sar fl-1913 u li kien jinkludi fih id-difiΩa tal-Bel©ju flimkien mal-Ingilterra. Bejn is-6 u t-12 ta’ Settembru 1914, xi 30 mil ’il bog˙od minn Pari©i, fil-wied tax-Xmara Marne, kienet saret battalja mdemmija bejn it-truppi ÌermaniΩi u t-truppi FrançiΩi u IngliΩi. F’dan ilkonflitt biss, bejn mejtin u feruti, Franza tilfet 250,000 suldat. Hu stmat li l-Ìermanja tilfet l-istess ammont. LIngilterra tilfet 12,733 suldat. Óadd minΩ-Ωew© na˙at ma azzarda javvanza lejn kull na˙a.

1917, il-Ministru tal-Affarijiet Barranin Arthur Zimmermann kien bag˙at ittra sigrieta lillAmbaxxatur ÌermaniΩ Heinrich von Eckhardt filMessiku biex, jekk dan ilpajjiΩ jo˙odha kontra lAmerika, jing˙ata biçça mitterritorju Amerikan. Din l-ittra kienet interçettata mill-IngliΩi u mg˙oddija lill-Amerikani. Fis-6 ta’ April 1917, l-Amerika ddikjarat gwerra kontra lÌermanja. Madankollu, mhux kollox kien sejjer g˙all-a˙jar g˙allAlleati hekk kif, wara din la˙bar, ir-Russi dabbru rashom mill-gwerra. Fir-Russi qamet rivoluzzjoni li wasslet it-tne˙˙ija tal-Imperatur Nikola II minn fuq it-tron. IlGvern Komunista ried imewwet l-inkwiet intern u mhux jin˙ela fuq gwerer barra pajjiΩu. Allura, fit-3 ta’ Marzu 1918, ir-Russja ffirmat it-trattat ta’ Brest-Litovsk malÌermanja li bih temmet ilparteçipazzjoni tag˙ha filgwerra.

Suldati Brittaniçi waqt il-battalja ta’ Somme fi Franza fl-1916. Din il-battalja hija fost l-aktar li fiha nxtered demm waqt din il-gwerra.

Il-gwerra tibda tmajna Bejn l-1914 u l-1917 inbnew trunçieri miΩ-Ωew© na˙at biex jilqg˙u l-balal ta’ xulxin. Kienu juΩaw l-artillerija, sparar bil-kanuni, azzarini u twaddib ta’ hand grenades . Óadd min-na˙at ma kien içedi. Min kien jazzarda jipprova jaqsam malajr kien ji©i maqtul minn xita ta’ tiri talmachine guns . Eluf kuljum kienu jmutu f’dawn ittrunçieri. Ftit ftit is-suldati ta’ kull na˙a bdew jonqsu u mag˙hom il-˙e©©a tal-attakki. Tinda˙al l-Istati Uniti u rRussja twarrab L-alleati riedu l-g˙ajnuna u xtaqu, bir-riΩorsi kbar u materjal li g˙andha, lillAmerika ting˙aqad mag˙hom. Madankollu, damet snin ma nda˙let. LAmerika qatt ma riedet gwerra, dejjem riedet li tibqa’ iΩolata. Kienu Ωew© avvenimenti li ©ieg˙lu lill-Amerikani jid˙lu fil-gwerra. L-ewwel wie˙ed kien fl-1915, meta sottomarin ÌermaniΩ kien g˙arraq bastiment talpassi©©ieri IngliΩ, l-RMS Lusitania. Dan il-bastiment kien ikkunsidrat newtrali u kellu l-ma©©oranza tal-passiggieri Amerikani, li kienu fost il-149 passi©©ier li g˙erqu. L-avveniment l-ie˙or kien it-telegramma ta’ Zimmermann. F’Jannar ta’

L-armistizju u trattat ta’ Versailles Bil-waqfa tar-Russja millgwerra, il-ÌermaniΩi kabbru fl-iskala l-attakki lejn ilPunent tal-Ewropa. Dawn lattakki damu sejrin g˙al kwaΩi sena o˙ra. Però, minkejja li mietu miljuni ta’ suldati o˙ra, ma ttie˙det lebda art ©dida. Bid-d˙ul tat-truppi Amerikani, il-gwerra bdiet tie˙u xejra o˙ra. Filwaqt li ttruppi Ewropej kienu g˙ajjenin wara snin ta’ ©lied, it-truppi Amerikani kienu entuΩjasti u ˙abrieka biex ji©©ieldu. Ftit ftit il-ÌermaniΩi bdew içedu u jirtiraw minn postijiet strate©içi u t-tmiem tal-gwerra ma kienx ’il bog˙od. Lejn it-tmiem tas-sena 1918 sar ftehim ta’ armistizju. Il©lied waqaf fil-11 ta’ filg˙odu, il-11-il jum tal-11-il xahar, ji©ifieri l-11 ta’ Novembru 1918. Kienu qamu diversi argumenti fi tmiem ilgwerra u d-diffikultajiet finnegozjati wasslu biex it-trattat ta’ Versailles idum xhur biex ji©i ffirmat. Sfortunatament dan it-trattat spiçça biex ˙oloq iktar problemi milli soluzzjonijiet u kellu jkun ilka©un ewlieni g˙at-tensjonijiet li wasslu g˙at-Tieni Gwerra Dinjija. Fl-Ewwel Gwerra Dinjija mietu medja ta’ 6,500 suldat kuljum.

Suldati ÌermaniΩi jisparaw b’machine gun waqt l-Ewwel Gwerra Dinjija

Ûew© subien jieklu l-ikel li ng˙atalhom ming˙and suldati Amerikani

Festi

22 27.07.2014

FESTI ÇÇELEBRATI MATUL DIN IL-ÌIMGÓA KITBA TA’ ALAN SALIBA

Awwissu, xahar marbut malfesti lil Santa Marija, insibu numru sabi˙ ie˙or ta’ festi. Nhar il-Óadd li ©ej ser niççelebraw sitt festi f’Malta u G˙awdex. Ser ji©u ççelebrati dawn il-festi: il-festa ta’ San Pietru fil-Ktajjen f’BirΩebbu©a, il-festa tal-Madonna ta’ Pompei f’Marsaxlokk, il-festa tal-Madonna tal-Óerba f’Birkirkara, il-festa talMadonna ta’ Lourdes f’San Ìwann, il-festa ta’ San Duminku fil-Belt Valletta, kif ukoll f’G˙awdex ti©i ççelebrata l-festa lil San ÌuΩepp filQala. Is-santwarju tal-Madonna tal-Óerba f’Birkirkara Is-santwarju tal-Madonna talÓerba huwa wie˙ed milleqdem santwarji Marjani li nsibu f’pajjiΩna. Santwarju b’zuntier imdaqqas mhux ˙aΩin, jinsab fl-inwa˙i ta’ wara l-baΩilika ta’ Sant’Elena u huwa popolari ferm ma’ bosta nies; infatti jintg˙aΩel bosta drabi b˙ala l-knisja fejn jiΩΩew©u l-g˙arajjes. Dan is-santwarju kien ori©inarjament iddedikat lil Marija Bambina, iΩda meta sar mag˙ruf b˙ala ‘Tal-Óerba’, kappella o˙ra fil-viçin ©iet iddedikata lil Marija Bambina. Bil-kwadru titulari juri xbieha tal-Madonna tal-Grazzja, dan is-santwarju baqa’ mag˙ruf b˙ala ‘Tal-Óerba’. Il-fatt ewlieni mhux konfermat, g˙alkemm çertu studjuΩi jg˙idu li dan ©ie msemmi hekk min˙abba l-post im˙arbat u diΩabitat li kien jinsab fih, peress li l-poplu kien jg˙ix fl-in˙awi talG˙arg˙ar, limiti ta’ San Ìwann. O˙rajn jg˙idu li, ori©inarjament, dan is-santwarju kien mag˙ruf b˙ala ‘Tal-Óarba’, isem li ©ej proprju mill-˙arba li g˙amlu lMisilmin minn Malta. Infatti,

id-digriet tal-inkurunazzjoni ma˙ru© mill-Kapitlu talVatikan jirreferi g˙al dan issantwarju b˙ala ‘Della Fuga’ li jfisser ‘Tal-Óarba’. Dan is-santwarju sar devot wara ©rajja li se˙˙et Ωmien twil ilu, fejn jing˙ad li ra©el li kien jimxi bil-krozzi sema’ lqniepen idoqqu u resaq qrib biex jisma’ quddies fl-istess santwarju. Kif rifes l-g˙atba lkrozzi waqg˙u minn idejh u beda jimxi ming˙ajr krozzi. Din il-krozza g˙adha mwa˙˙la mal-˙ajt tas-sagristija sal-©urnata tal-lum. Il-˙itan tas-sagristija huma kollha miΩg˙uda bi kwadri ex-voto. Dawn huma kwadri li juru xena ta’ diΩgrazzja li tkun g˙addiet b’wiçç il-©id wara talb intenzjonat lejn ilMadonna tal-Óerba. Hawn insibu ’l fuq minn 400 kwadru li juru xeni ta’ mard, diΩgrazzji fuq il-ba˙ar, maltempati, u o˙rajn. Il-festa tal-Madonna talÓerba

Festa ˙elwa, b’g˙aqdiet li kollha twaqqfu riçentament, u mmexxija kollha minn gruppi ta’ Ωg˙aΩag˙. Il-Kumitat Festi Esterni, il-Banda Madonna ta’ Lourdes, kif ukoll l-G˙aqda tan-Nar 11 ta’ Frar huma t-tliet g˙aqdiet li jag˙tu s-sehem tag˙hom g˙al din il-festa. L-G˙aqda tan-Nar, li twaqqfet fl-1986, g˙andha wkoll kamra tan-nar li hija proprjetà tag˙ha u tinsab fillimiti ta’ Burmarrad. Il-programm tan-nar ji©i mfassal fuq erbat ijiem, kollu mill-membri tal-istess g˙aqda, u n-nar jin˙adem kollu fil-Kamra tanNar ta’ Lourdes mid-dilettanti Naxxarin. Il-preparamenti flg˙elieqi, li jibdew mill-bidu ta’ Lulju f’dak li huwa tindif u jkompli matul il-©img˙a f’dak li huwa t˙awwil ta’ kanen, isir kollu mill-istess dilettanti li, g˙alkemm huma ftit, xorta jrinexxilhom itellg˙u spettaklu sabi˙, spettaklu li ming˙ajr ˙afna kwantitajiet xorta joffri gost lil min ikun qed isewgi.

Dehra tas-Santwarju tal-Madonna tal-Óerba

Il-festa f’dan is-santwarju, ti©i ççelebrata dejjem fl-ewwel Óadd ta’ Awwissu. Il-festa ti©i ççelebrata ©ewwa biss, iΩda wie˙ed isib bosta rikkezzi li ˙afna minnhom saru bi flus ilpoplu li ng˙ataw b˙ala weg˙di g˙all-grazzji li jkunu qalg˙u. Iç-çelebrazzjoni talfesta ssir b’quddiesa solenni fuq iz-zuntier tas-santwarju, u jsir ukoll tberik u preΩentazzjoni tat-trabi li jkunu twieldu tul is-sena. I l - f es t a t a l - M ad o n n a t a’ Lourdes f’San Ìwann Il-festa tal-Madonna ta’ Lourdes f’San Ìwann hija festa riçenti ˙afna. Is-sena ddie˙la l-parroçça tiççelebra l50 anniversarju, wara li fl1965 inqatet minn dik ta’ Birkirkara.

Baraxx pirotekniku li n˙araq fil-festa tal-Madonna ta’ Lourdes f’San Ìwann

PROGRAMM TAL-FESTI ESTERNI F’ÌIEÓ SAN DUMINKU FIL-BELT VALLETTA Il-festa ta’ San Duminku, li ti©i ççelebrata fl-ewwel baΩilika f’Malta tal-parroçça ddedikata lilu fil-Belt Valletta, ti©i organizzata mill-G˙aqda Festi Esterni Dumnikani Beltin bis-sehem tal-Banda Çittadina King’s Own. Festa li tibda llum bil-˙ru© min-niçça tal-istatwa artistika ta’ San Duminku fil-10.45am. Ilfesta tkompli nhar it-Tlieta, b’daqq ta’ muΩika u marçi brijuΩi ta˙t il-baΩilika Dumnikana f’riçeviment g˙all-partitarji Dumnikani Beltin. L-g˙ada lErbg˙a, 30 ta’ Lulju, li huwa lewwel jum tat-tridu, hija mag˙rufa b˙ala l-©urnata taΩΩg˙aΩag˙. Wara quddiesa li tibda fis-6.15pm, isir març millBanda Çittadina King’s Own li jg˙addi mit-toroq tal-Belt. Il-Óamis, 31 ta’ Lulju, il-Banda Ûejtun tag˙mel març mat-toroq fl-in˙awi tal-parroçça, liema març jintemm fuq il-Baviera. Mat-tmiem tal-març, l-G˙aqda Festi Esterni ppreparat spettaklu ta’ nar tal-art li n˙adem kollu

mill-Kamra tan-Nar Marija Bambina tal-Banda Vittorja tanNaxxar. Il-Ìimg˙a, l-1 ta’ Awwissu, la˙˙ar jum tat-tridu, isir març brijuΩ mill-Banda Aniçi ta’ Óal Qormi, u mill-Banda San Ìiljan ta’ San Ìiljan li jibda minn quddiem il-baΩilika Dumnikana u li jkun akkumpanjat mill-istatwa ta’ San Duminku. Hekk kif il-març jasal fi Pjazza Re©ina, ilKummissjoni Armar se tinawgura l-ewwel bandalora minn sett ta’ bandalori artistiçi li ser isiru fl-istess pjazza. Is-Sibt filg˙odu, fid-9am, ilBanda Çittadina King’s Own tag˙mel il-març tradizzjonali tat-Te-Deum, b’sett ta’ marçi popolari. Kif il-març jasal quddiem il-Palazz tal-President, ting˙ata tislima lill-E.T. lPresident ta’ Malta, MarieLouise Coleiro Preca, billi jindaqq l-Innu Malti. Wara, ilmarç ikompli sal-kaΩin u jintemm quddiem il-knisja. Filg˙axija, fis-6.30pm, issir ittransulazzjoni solenni u fit-

8.30pm jibda març mill-Banda King’s Own, minn quddiem ilknisja sa Pjazza San Ìor©. Wara, l-istess banda tesegwixxi programm muΩikali bis-sehem tal-baxx Noel Galea. Il-Banda tkun ta˙t id-direzzjoni tasSurmast Direttur Mro. John Galea. Il-Óadd 3 ta’ Awwissu, jum ilfesta, fid-9.15am, issir il-quddies pontifikali mill-E.T. Pawlu Cremona, Arçisqof ta’ Malta, flimkien mal-komunità Dumnikana. Fis-7.30pm isir il˙ru© tal-purçissjoni, bi ˙ruq ta’ salut u kaxxa infernali. IlBanda Dumnikana Prince of Wales Own tal-Birgu issellem il-vara artistika ta’ San Duminku fil-˙ru© tag˙ha millknisja u takkumpanja l-purçissjoni tul it-triq kollha sal-knisja. Fit-7.45pm, il-Banda Santa Katerina V.M. taΩ-Ûurrieq tag˙mel març li jibda mill-bidu ta’ Triq ir-Repubblika, fejn issellem lill-vara f’Misra˙ San Ìwann u tkompli takkumpanja l-vara sad-d˙ul fil-knisja.

Dehra tal-istatwa ta’ San Duminku, meqjuma fl-ewwel baΩilika f’Malta ddedikata lilu fil-Belt Valletta

Kultura

IljIelI MelleÓIn 2014 Is-seba’ edizzjoni ta’ L-Iljieli Melle˙in organizzata millKunsill Lokali tal-Mellie˙a ser tkun qed ter©a’ ssir matul ixxahar ta’ Awwissu, proprju mill-Óamis 7 ta’ Awwissu salÓadd 10 ta’ Awwissu 2014. Attività li issa da˙let sew filkalendarju kulturali Malti u li ser isservi ta’ vetrina talMellie˙a. Matul dawn l-erbat iljieli, wie˙ed ser ikun jista’ jgawdi w˙ud mill-isba˙ elementi li g˙andha x’toffri lMellie˙a. Il-Óamis 7 ta’ Awwissu lKunsill Lokali ser ikun qieg˙ed iniedi pro©ett ta’ restawr ta’ wie˙ed mill-aktar positijiet tradizzjonali filMellie˙a. Il-pro©ett ta’ restawr tal-G˙ajn tal-Mellie˙a ser ikun qieg˙ed jag˙ti l-˙ajja mill-©did lil dan il-post pittoresk u g˙ani fl-istorja. Il-Ìimg˙a 8 ta’ Awwissu filpjazza tal-parroçça ser jittella’ kunçert bl-aqwa talent muΩikali Malti. G˙al sena o˙ra l-Kunsill Lokali talMellie˙a ser joffri kunçert tal-og˙la kwalità u li Ωgur ser jer©a’ jkun suççess. Is-Sibt 9 ta’ Awwissu u lÓadd 10 ta’ Awwissu t-toroq u l-pjazez prinçipali filMellie˙a ser ikunu mag˙luqa g˙at-traffiku u jkunu façilment aççessibbli biex dak li jkun jimxi fihom ming˙ajr ebda problemi ta’ xejn. Matul dawn iΩ-Ωew© iljieli ser tispikka varjetà ta’ arti, muΩika, kultura, sports u ikel. Attrazzjonijiet o˙ra jinkludu laqwa kantanti lokali kif ukoll diversi animazzjonijiet g˙attfal, imqassma fuq tliet palkijiet differenti, kif ukoll diversi forom ta’ arti mqassmin mattoroq ewlenin tal-Mellie˙a. Ser ikun hemm sezzjoni o˙ra fejn numru rekord ta’ artisti lokali u internazzjonali ser jesibixxu l-arti tag˙hom, kif ukoll ipin©u quddiem ilfolla preΩenti. G˙al dawk li jinteressawhom il-karozzi, ser ikun hemm sezzjoni o˙ra fejn jistg˙u jammiraw selezzjoni ta’ karozzi u muturi statiçi u wirja tal-off-roading. Mhux hekk biss, isSantwarju tal-Madonna talMellie˙a, li g˙andu iktar minn elfejn sena, ser ikun miftu˙ g˙all-pubbliku, fejn anke ser ikunu g˙addejjin kunçerti korali f’dan l-ambjent. G˙al dawk li jinteressahom Ωmien il-gwerra, ikunu jistg˙u jΩuru x-xelters tatTieni Gwerra Dinjija, fejn anke ser ikun hemm gwidi apposta g˙all-pubbliku. G˙al kull minn japprezza l-ikel ser ikun hemm xalata u varjetà ta’ ikel, fejn it-toroq prinçipali tal-Mellie˙a ser ikunu armati bl-imwejjed u si©©ijiet attrezzati apposta al fresco sabiex wie˙ed japprezza likel bnin ipprovdut millaqwa ristoranti li jinsabu filMellie˙a. Kul˙add huwa m˙e©©e© jattendi bi ˙©aru matul dawn lerbat iljieli g˙al din l-attività annwali fil-Mellie˙a. Dawn huma erba’ ljieli trasformati f’çelebrazzjoni kbira g˙allfamilja kollha, fejn il-Mellie˙a ser turi dak kollu li g˙andha x’toffri.

27.07.2014 23

Madwarna

24 27.07.2014

hSBc Bank Malta jnIedI SerVIzz Bla ÓlaS ta’ MoBIle BankIng

L-iskrin bl-g˙aΩliet tal-app tal-HSBC

jsir b’re©istrazzjoni mis-sit www.hsbc.com.mt. Lapp tal-mobile banking tal-HSBC jista’ jitniΩΩel fl-iPhone, iPad u l-ismartphones Android. Biex dan is-servizz bankarju tal-mowbajl ikun aktar komdu l-klijenti m’g˙andhomx g˙alfejn juΩaw kull darba l-PIB secure key tag˙hom. Fil-fatt, ilklijent jista’ jag˙Ωel password tal-g˙aΩla tieg˙u

Il-FondazzjonI Valletta 2018 tnIedI ‘Malta ShowcaSe’ Il-Fondazzjoni Valletta 2018 nediet Malta Showcase – portafoll mirqum ta’ repertorju Malti lest biex ji©i pprogrammat minn festivals internazzjonali, teatri u organizzazzjonijiet kulturali. L-applikazzjonijiet g˙all-produzzjonijiet biex ikunu parti minn ‘Portfolio 2015’ huma miftu˙in. L-ewwel edizzjoni ‘Portfolio 2014’ hija ppreΩentata bil-kollaborazzjoni ta’ ÛiguÛajg, festival tal-arti g˙at-tfal u udjenzi

Ωg˙ar, fejn se ji©u ppreΩentati l-iprem elementi tar-repertorju Malti fit-teatru, fil-muΩika, fiΩΩfin u l-kummiedja interattiva g˙al udjenza Ωag˙Ωug˙a. Dawn ir-rappreΩentazzjonijiet ©ew ikkummissjonati fit-tliet snin li g˙addew minn ÛiguÛajg. Il-President tal-Fondazzjoni Valletta 2018 Jason Micallef qal: “Permezz ta’ Malta Showcase l-Fondazzjoni 2018 se timmassimizza l-potenzjal u

tkattar ir-reputazzjoni tal-artisti kontemporanji Maltin.” Din hija opportunità koordinata g˙all-atturi, g˙allmuΩiçisti u Ω-Ωeffiena sabiex jesportaw xog˙olhom u jissoktaw jiΩviluppaw il-karrieri tag˙hom. Il-pjattaformi, ludjenzi u n-netwerks huma essenzjali g˙at-tkabbir u liΩvilupp tas-settur kreattiv u g˙all-professjonalizzazzjoni talartisti u l-kreattività. Malta Showcase huwa eΩem-

permezz tal-internet banking u juΩa lilha biex jaççessa l-mobile banking wara li jinstalla l-app. G˙al kwalunkwe g˙ajnuna l-klijenti jistg˙u jid˙lu fis-sit www.hsbc.com.mt, fuq @HSBC_MT_Help mit-Twitter, imorru fl-eqreb ferg˙a tal-HSBC, jew jikkuntattjaw liç-Çentru talKuntatt tal-HSBC.

pju çar ta’ kif il-Fondazzjoni Valletta 2018 qed tag˙ti prijorità lil pro©etti strate©içi fittul li minnhom se jgawdi s-settur kreattiv. Il-Ministru g˙all-Ìustizzja, ilKultura u l-Gvern Lokali Owen Bonnici fera˙ lill-Fondazzjoni Valletta 2018 g˙all-inizjattiva ta’ Malta Showcase li ddeskriva b˙ala “vetrina g˙al dak li g˙andhom x’joffru atturi, muΩiçisti u Ωeffiena Maltin”. Malta Showcase huwa pro©ett fil-konkret ta’ kif ilFondazzjoni Valletta 2018 qed ikollha l-impenn li tag˙ti ssostenn neçessarju lill-artisti u produzzjonijiet Maltin billi twettaq proçess ta’ stimolu. Huwa nnota kif dan jo˙ro© ukoll mill-Manifest Elettorali tal-Gvern li jinkludi Ωew© miΩuri speçifiçi g˙al Ωvilupp fil-qasam teatrali u l-parteçipazzjoni ta’ produzzjonijiet Maltin f’festivals internazzjonali. Toni Attard, id-Direttur Artistiku ta’ ÛiguÛajg, qal li b˙ala festival nazzjonali li jikkummissjona xog˙ol ©did minn Malta rnexxielu jiΩviluppa portafoll b’diversità ta’ xog˙ol g˙al udjenzi Ωg˙aΩag˙ li jist˙oqqlu jkompli g˙addej sa˙ansitra wara l-©img˙a talfestival. Permezz ta’ Malta Showcase qed jin˙olqu opportunitajiet ©odda g˙all-artisti u pjattaforma kollaborattiva bejn organizzazzjonijiet kulturali u mse˙bin internazzjonali. ÛiguÛajg huwa kburi li se jaqsam dan il-pro©ett importanti mal-Fondazzjoni Valletta 2018 u bi pjaçir kbir se jestendih g˙al festivals u artisti o˙rajn li huma interessati flesportazzjoni tax-xog˙ol tag˙hom u f’li jaqsmu l-arti tag˙hom ma’ udjenzi internazzjonali. L-applikazzjonijiet g˙al

“

vetrina g˙al dak li g˙andhom x’joffru atturi, muΩiçisti u Ωeffiena Maltin

“

HSBC Bank Malta g˙adu kemm Ωied servizz ewlieni ie˙or fl-esperjenza bankarja li joffri fuq l-internet. Il-klijenti tal-Bank, li g˙andhom internet banking personali b’xejn, issa jistg˙u jgawdu wkoll minn servizz bankarju fuq il-mowbajl, sempliçiment billi jniΩΩlu l-mobile banking app mill-Apple Store jew mill-Google Play dritt fliPhone, l-iPad jew l- ismartphone Android tag˙hom. Minn din l-app wie˙ed ikun jista’ jara l-bilançi, id-dettalji u r-rendikont tal-kont. Biha jkun jista’ jag˙mel ukoll trasferiment bejn il-kontijiet tieg˙u, inkluΩ fil-kard ta’ kreditu, i˙allas il-kontijiet tieg˙u, jibg˙at u jirçievi messa©©i siguri, u anke jara r-rati tal-kambju u tad-depoΩiti, fost lo˙rajn. Minnha, persuna tista’ tittrasferixxi wkoll flus lil persuni o˙ra li g˙andhom kont malHSBC, inkluΩ lil dawk li m’g˙andhomx il-mobile banking. Din hi façilità unika g˙all-mobile banking tal-HSBC. Biex jikkumplimenta t-tnedija tal-app, is-sit ta’ HSBC Bank Malta www.hsbc.com.mt issa sar kollu kemm hu adattat g˙all-mowbajls. Dan ifisser li d-daqs tal-iskrin awtomatikament ja©©usta ru˙u g˙all-apparat mobbli li jkun qed juΩa l-klijent. Paul Steel, il-Kap tar-Retail Banking & Wealth Management ta’ HSBC Bank Malta, qal: “Il-mira tag˙na wara t-tnedija ta’ din l- app bankarja ©dida hi li nipprovdu lill-klijenti ta’ HSBC Malta esperjenza innovattiva u personalizzata permezz tal-apparat u l-mezzi kollha li juΩaw meta jmorru minn post g˙all-ie˙or, hekk kif jixirqilhom. Din l-app g˙andha ˙afna mill-istess karatteristiçi li saru jintg˙o©bu mill-klijenti li juΩaw is-servizz b’xejn tal-internet banking ta’ HSBC Malta. Biex juΩaw l-app il-klijenti jridu jkunu juΩaw linternet banking personali tal-HSBC. Dan jista’

Portfolio 2015 jistg˙u jitniΩΩlu mis-sit elettroniku www.maltashowcase.com u l-produzzjonijiet mag˙Ωula se ji©u ppubblikati fi ktejjeb kif ukoll fuq is-sit. Dawn se ji©u a©©ornati kull sena g˙allista©un artistiku li jkun imiss. Ir-repertorju g˙andu jkun ta’ standard g˙oli, uniku u innovattiv, u l-artisti g˙andhom juru ˙ila artistika eççellenti fixxog˙ol li jressqu. Ir-repertorju propost g˙andu jkun s˙i˙, dokumentat u lest biex ji©i esportat. Is-sit elettroniku u l-ktejjeb li se jakkumpanjah se ji©u a©©ornati kull sena skont lista©un artistiku li jkun riesaq. L-iskadenza g˙all-applikazzjonijiet hija l-Ìimg˙a 31 ta’ Ottubru 2014.

Madwarna

27.07.2014 25

red electrick illejla waqt il-FarsOns beer FestiVal

Il-grupp mag˙ruf Red Electrick se jag˙ti kunçert live llejla waqt il-Farsons Beer Festival fil-Park Nazzjonali ta’ Ta’ Qali. Dan jawgura tajjeb li se tkun serata o˙ra ta’ divertiment li tattira aktar viΩitaturi u dilettanti talaqwa bands Maltin. Daniel u Sander se jippreΩentaw is-serata fuq ilmain stage, li se jservi ta’ pjattaforma g˙all-gruppi Infinite Loop u What the Funk, filwaqt li Different Strings ser ikunu qed idoqqu fuq ir-rock stage. “G˙andna pjaçir nilqg˙u llejla lil dawn il-muΩiçisti kif ukoll lill-kumplament ta’ artisti favoriti Maltin u internazzjonali li ser jie˙du sehem fil-jiem li ©ejjin,” qal Shawn Caruana, Business Support Manager u organizzatur tal-Beer Festival ma’ Simonds Farsons Cisk. “Il-festival dejjem ipprovda pjattaforma g˙all-esponenti tal-muΩika u artisti. Matul din il-©img˙a li ©ejja, il-bands Tribali, In the Name of, Loathe, Norm Rejection, Juuls Reggae Party, the New Victorians, u It Came From the Desert ser ikunu fost il-bands ewlenin, filwaqt il-viΩitaturi ser ikollhom l-opportunità li jilqg˙u mill-©did lill-artista mwielda l-Ingilterra Lauren Aquilina u l-artisti raggae internazzjonali RAM 1 & Gyamma, ippreΩentati minn Riddim Culture,” Ωied Caruana. Apparti minn g˙aΩla kbira ta’ birer lokali u internazzjonali u brews speçjali, il-viΩitaturi jsibu varjetà ta’ ikel mill-food court, inkluΩ ikel mixwi fil-birra fuq il- barbeque ppreparat mill-BBQ & Grilling Association flimkien ma’ cocktails speçjali m˙allta mal-birra ppreparati minn Kombi Bar. Id-dilettanti tal-birra jistg˙u wkoll iΩidu t-tazza uffiçjali tal-festival mal-kollezzjoni tag˙hom. Il-festival joffri lix-xerrejja mill-Farsons Brand Store ç-çans li jirb˙u l-premju finali ta’ din is-sena – mutur sportiv Yamaha YZF – R125. G˙all-a˙˙ar a©©ornamenti, tag˙rif u promozzjonijiet, wie˙ed jista’ jsegwi l-festival fuq Facebook: https://www.facebook.com/thefarsonsgreatbeerfestival?fref=ts jew permezz tal-app bla ˙las Farsons Beer Festival li tista’ titniΩΩel dritt fl-iPhone u lismartphone Android. Il-Farsons Beer Festival hu sponsorjat minn Vodafone u g˙andu l-appo©© ta’ Gasan Zammit Motors, Krea Malta Ltd, l-Awtorità Maltija g˙atTuriΩmu u Vibefm.

GO b’GÓaxar stazzjOnijiet ÌOdda tat-tV Il-kumpanija GO se tintroduçi g˙axar stazzjonijiet ©odda tat-TV minn Awwissu 2014. Il-ma©©oranza tag˙hom huma g˙all-klijenti tas-Silver u l-Gold IPTV u jinkludu l-funzjonijiet tar- restart , pause , rewind u record. G˙add ta’ programmi ta’ azzjoni se jkunu qed jintwerew fuq Discovery ID Xtra u Discovery Turbo Xtra, li se jie˙du post id-Discovery ID. Ilma©©oranza tas-sensiliet g˙andhom numru ta’ stejjer reali ta’ misteru u anzjetà, kif ukoll ta’ divertiment g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙. Dawn l-istazzjonijiet se jkunu aççessibbli g˙all-klijenti tas-Silver u l-Gold IPTV. GO qed tintroduçi wkoll numru ta’ stazzjonijiet barranin b’g˙aΩla akbar ta’ programmi ta’ divertiment. Dawn jinkludu Ωew© stazzjonijiet ©odda talMediaset, Italia 2 u Boing. Fuq tal-ewwel tidher varjetà ta’ sitcoms, programmi sportivi u muΩikali, filwaqt li fuq tat-tieni jintwerew cartoons u programmi tat-tfal. Se jiΩdiedu wkoll l-istazzjon Taljan Iris, iddedikat g˙al films ta’ kwalità u g˙al a˙barijiet relatati mal-qasam tal-films, u stazzjon ie˙or tal-Mediaset TGCOM 24, li jxandar l-a˙barijiet 24 sieg˙a. L-erba’ stazzjonijiet Taljani huma

parti mill-Italia Premium Pack li se jkun offrut b’xejn g˙all-klijenti kollha tas-Silver u l-Gold IPTV sa Diçembru 2014. Il-klijenti tal-Gold IPTV jistg˙u jgawdu wkoll

minn Ωew© stazzjonijiet ©odda ÌermaniΩi, RTL u RTL 2, li joffru g˙aΩla ta’ programmi ta’ ©eneri differenti li jvarjaw minn sport, a˙barijiet u novelli g˙al sensiliet emozzjonali, versatili u ta’ divertiment. L-istazzjonijiet TVE u TVE 24horas se jiΩdiedu g˙all-klijenti tal-Gold IPTV li jifhmu lIspanjol u j˙obbu jsegwu programmi ta’ diskussjoni, drama, dokumentarji u a˙barijiet. Michele Dandria, il-Manager tal-Kontenut u lMedja Di©itali ta’ GO, qalet: “GO tibqa’ tistinka biex ittejjeb l-esperjenza tal-klijenti tag˙ha. Lintroduzzjoni ta’ dawn l-istazzjonijiet ©odda se tag˙ti aktar libertà u varjetà lill-klijenti tag˙na biex jesperjenzaw g˙aΩla usa’ ta’ divertiment f’darhom.” Is-servizzi tas-Silver u l-Gold IPTV jibdew minn €21.99 fix-xahar u minn €28.99 fix-xahar, rispettivament, u jinkludu l-a˙jar g˙aΩla bl-aqwa stazzjonijiet internazzjonali. Aktar tag˙rif fuq isservizz tat-TV ta’ GO u fuq id-diversi pakketti ta’ servizz aççessibbli jista’ jinkiseb mill-˙wienet kollha ta’ GO u ming˙and il-bejjieg˙a esklussivi, billi persuna ççempel b’xejn fuq 8007 2121 jew billi tid˙ol fis-sit www.go.com.mt

New HALF THE SUGAR & CALORIES

OF A REGULAR SOFT DRINK

NO ARTIFICIAL SWEETENERS

www.kinnie.com

President

26 27.07.2014

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTA U S-SUR PRECA Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal- email : presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221 il-Palazz il-Belt Valletta (mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd)

Il-President tilqa’ l-Ambaxxatur Malti g˙ar-Repubblika Federali tal-Ìermanja Albert Friggieri

IL-ÓAMIS, 31 TA’ LULJU 2014

Il-President tiltaqa’ man-Nunzju Appostoliku, il-Monsinjur Aldo Cavalli

10.00am:

Il-President tniedi l-attività The President’s Bike Ride fil-Palazz ta’ Sant’Anton

11.30am:

Il-President iΩΩur Dar Qalb ta’ Ìesù – Programm Seb˙, f’Santa Venera

12.30pm:

Il-President tiltaqa’ mal-membri tal-Caritas Malta Epilepsy Association fil-Palazz ta’ Sant’Anton

2.00pm:

Il-President tilqa’ lill-membri tal-Malta Hotels and Restaurants Association (MHRA) g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

4.00pm:

Il-President tippresiedi laqg˙a tal-Kumitat tar-Rockestra 2014 fil-Palazz ta’ Sant’Anton

IT-TNEJN, 28 TA’ LULJU 2014 8.00am:

Il-President tippresiedi laqg˙a tal-Mani©ment fil-Palazz ta’ Sant’Anton

9.30am:

Il-President tniedi l-attività tar-Rockestra 2014 fil-Palazz ta’ Sant’Anton

12.30pm:

Il-President tilqa’ lill-Eççellenza Tag˙ha s-Sa Souad Gueblaoui, Ambaxxatriçi tar-Repubblika tat-TuneΩija, g˙al Ωjara fi tmiem il-kariga tag˙ha fil-Palazz, il-Belt Valletta

1.00pm:

Il-President tilqa’ lill-membri tal-International Council of Museums Committee (ICOM) g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

2.30pm:

Il-President tiltaqa’ mas-Sur Richard Cumbo fil-Palazz ta’ Sant’Anton

3.15pm:

Il-President tiltaqa’ mal-membri tal-Emergency Fire and Rescue Unit filPalazz ta’ Sant’Anton

4.00pm:

Il-President tiltaqa’ mas-Sur Paul Camilleri, Chairman ta’ Golden Daffodil Foundation fil-Palazz ta’ Sant’Anton

5.00pm:

Il-President tiltaqa’ mas-Sa Sylvana Brannon, Direttriçi Stem Cell Malta Ltd fil-Palazz ta’ Sant’Anton

5.30pm:

IL-ÌIMGÓA, 1 TA’ AWWISSU 2014 9.30am:

Il-President tilqa’ grupp ta’ tfal li qed jiffurmaw parti mis-Summer Club GoActive organizzat mill-Gymstars Gymnastics Club g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, ilBelt Valletta

10.30am:

Il-President tiltaqa’ mas-Sur Kenneth De Martino, Chairman tal-President’s Award Malta fil-Palazz, il-Belt Valletta

11.00am:

Il-President tilqa’ lill-membri tal-Kumitat tal-Floriana Senior Citizens g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

12.00pm:

Il-President tilqa’ lill-Eççellenza Tag˙ha Dott. Petra Schneebauer, Ambaxxatriçi tar-Repubblika tal-Awstrija g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

1.30pm:

Il-President u s-Sur Preca jospitaw pranzu ad unur l-Ambaxxaturi Maltin Nominati fil-Palazz ta’ Sant’Anton

6.30pm:

Il-President tilqa’ lill-membri eletti tal-Parlament Ewropew g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

7.30pm:

Il-President u s-Sur Preca jospitaw ikla ad unur il-membri eletti tal-Parlament Ewropew fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President tilqa’ l-membri tas-Soçjetà Dun Filippu Borgia g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

IT-TLIETA, 29 TA’ LULJU 2014 11.00am:

Il-President tilqa’ l-Membri tal-Kunsill Studenti Universitarji (KSU) g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, Il-Belt Valletta

3.00pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Membri tal-Kunsill tal-Istitut tal-Ìurnalisti Maltin g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

4.00pm:

Il-President tiltaqa’ mas-Sur John Cachia, Kummissarju g˙as-Sa˙˙a Mentali fil-Palazz ta’ Sant’Anton

9.45am:

Il-President tilqa’ lill-Banda King’s Own fl-okkaΩjoni tal-festa ta’ San Duminku fil-Palazz, il-Belt Valletta

Is-Sur Preca jippresedi Working Committee Meeting tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton

8.00pm:

Il-President u s-Sur Preca jospitaw il-Ballu tal-Qamar ta’ Awwissu b’risq il-Malta Community Chest Fund fil-Palazz Verdala

IS-SIBT, 2 TA’ AWWISSU 2014

4.00pm:

L-ERBGÓA, 30 TA’ LULJU 2014 2.30pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Onor. Leo Brincat, Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u Tibdil fil-Klima, fil-Palazz ta’ Sant’Anton

4.00pm:

Il-President tippresiedi board meeting tal-Fondazzjoni tal-President g˙all-Ìid tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton

IL-ÓADD, 3 TA’ AWWISSU 2014 9.15am:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙all-Pontifikal fl-okkaΩjoni tal-festa ta’ San Duminku fil-parroçça ta’ San Duminku, il-Belt Valletta

Skeda

27.07.2014 27

07.00 08.00 08.30 09.30 10.00 11.30 12.00 12.10 15.00 15.30 16.00 16.05 16.50 17.35 18.00 18.10 18.40 19.00 20.00 21.00 23.15

L-G˙odwa t-Tajba Tuffi˙at Migduma G˙anafest G˙awdex Illum Malta u lil Hinn Minnha Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik (ikompli) L-Irkant Telebejg˙ A˙barijiet Kurrenti Is-Sajf ma’ Salv Paq Paq On Test A˙barijiet Int Min Inti Paq Paq On Test Mr Fisherman A˙barijiet Film: My Boss’s Daughter A˙barijiet

06.00 08.00 09.00 09.45 10.30 11.00 12.00 13.30 14.30 15.15 17.30 19.00 19.30 20.30 20.40 21.40 21.45 22.45 23.30

Euronews Bijografiji Quddiesa tal-Óadd Kurrent Mill-Im˙aΩen tal-Festi CommonWealth Games Leone Goes Pop Mixja ta’ Poplu Mr Fisherman Iç-Çaqqufa Malta u lil Hinn Minnha G˙awdex Illum CommonWealth Games A˙barijiet G˙anafest A˙barijiet Mid-Dinja tat-Teatru Storjografija A˙barijiet bl-IngliΩ

07.05 08.00 08.20 09.00 09.05 09.55 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.10 13.30 14.00 16.25 16.55 17.00 18.50 20.00 20.35 20.40 21.25

Overland Tg 1 Amazzonia Selvaggia Tg 1 Dreams Road 2011 Emirati Arabi Tg 1 L.I.S. Con I Tuoi Occhi Irlanda A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Estate Pole Position Telegiornale Gara Road Book Tg 1 Provaci Ancora Prof Reazione A Catena Telegiornale Tg Sport Techetechetè – Vive La Gente Il Restauratore

Fuori Orario. Cose (Mai) Viste Film: Paisà Film: Il Posto Tgr Premio Flaiano Tg3 Telecamere Corrado Augias Visionari Tg Regione Tg3 Film: Fantozzi Contro Tutti Tg3 Lis Film: Fantozzi Contro Tutti Film: Fantozzi Subisce Ancora Tour De France Tg3 Tg Regione Blob Colpo Di Scena Film: La Scomparsa Di Alice Creed 22.55 Tg3 23.05 Tg Regione

06.05 07.00 07.30 08.30 10.25 12.10 12.25 13.02 14.05 15.50 16.00 18.00 18.30 19.00 19.15 21.10 23.05

Friends Vii Super Partes Super Car I A-Team Iii No Ordinary Family Giffoni - Il Sogno Continua Studio Aperto Sport Mediaset Il Gigante Di Ferro Mediaset - La Nuova Stagione Campionato Mondiale Motocross 2014 La Vita Secondo Jim V Studio Aperto Vecchi Bastardi Scuola Di Polizia And Soon The Darkness 666 Park Avenue

06.00 07.55 08.00 09.16 12.00 13.00 13.40 14.00 14.02 15.41 17.02 20.00 20.40 21.10 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Il Mio Cane Skip Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Speciale Giffoni Film Festival Il Peccato E La Vergogna Anna E I Cinque Flicka-Uno Spirito Libero Tg5 Paperissima Sprint Il Ciclone X-Style

06.00 06.05 06.25 06.45 07.15 07.55 08.25 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.56 14.47 17.05 18.55 19.35 21.30

Zig Zag - Hc Music Line - Speciale Tg4 Night News Televendita Media Shopping Super Partes Zorro Iii Pianeta Terra I Magnifica Italia 4 Santa Messa Pianeta Mare - Estate 2014 Tg4 Pianeta Mare - Estate 2014 Le Storie Di Alive Donnavventura Una Fidanzata Per Papà Big Man – 395$ L’oncia Tg4 Il Ritorno Di Colombo I Bones Vii – Prima TV

06.00 06.25 06.30 06.40 07.05 07.15 07.40 07.50 08.15 08.25 08.40 09.25 10.05 11.50 12.40 13.30 14.20 15.05 17.35 18.30 19.15 21.45 22.35 23.10

06.25 06.50 07.15 08.05 08.30 09.20 10.10 11.00 11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.20 14.45 15.35 16.25 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50

Diners, Drive-Ins and Dives Guy’s Big Bite Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Sweets Barefoot Contessa Hungry Girl Food Network Star Diners, Drive-Ins and Dives Guy’s Big Bite Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Chopped Barefoot Contessa Chopped South Africa Diners, Drive-Ins and Dives

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.25 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 17.40 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How It’s Made American Chopper X-Machines Mythbusters You Have Been Warned Baggage Battles Garage Gold Storage Wars Canada Flip Men Auction Kings Auction Hunters Container Wars Rise Of The Machines Extreme Engineering How It’s Made How Do They Do It? Fantomworks Chasing Classic Car Wheeler Dealers Dynamo. Magician Impossible Magic Of Science Penn & Teller Tell A Lie

10.35 Fia World Endurance Championship 12.00 Uefa Women’s Champions League Football 13.30 Isu Grand Prix, Figure Skating 16.30 Fifa Under 17 World Cup Football 18.00 Uefa Women’s Champions League Football 21.00 Isu Grand Prix, Figure Skating 23.00 Boxing

07.30 08.00 08.30 08.45 09.15 09.30 09.45 11.00 11.55 12.30 12.40 13.40 14.40 15.00 17.30 17.40 18.30 19.30 20.15 21.15 21.45 22.30 23.30

One News Flimkien ma’ Nancy (R) Snajja’ Maltin Ûona Sport Sajf (R) Identità (R) One News Fun & Splash (R) Sheriff’s Cuisine Óilithom (R) One News Mad-Daqqa t’g˙ajn (R) Telebejg˙ Ieqaf 20 Minuta Arani Issa One News Fresh & Funky Issues (R) One News Óal Far Airfield Popcorn (R) Bin 61 (R) Tfesfisa (R) One News

07.00 08.30 09.30 10.00 10.45 13.30 15.00 15.05 17.00 18.00 18.05 18.45 19.30 20.30 21.30 21.35 23.00

06.00 06.30 07.00 07.45 08.10 09.10 12.10 13.00 13.30 13.45 14.15 15.15 16.15 17.15 18.00 18.05 18.55 19.25 19.35 20.30 21.05 22.40 23.30

Videocomic Real School Lassie Zorro Cronache Animali La Nave Dei Sogni La Nostra Amica Robbie Tg2 Giorno Tg 2 Motori Sereno Variabile Estate Delitti In Paradiso Il Commissario Lanz Il Commissario Herzog Squadra Speciale Lipsia Tg2 L.I.S. Reign Tour De France Tour Replay Il Commissario Rex Tg2 20.30 Hawaii Five-0 Strike Back La Domenica Sportiva Estate

06.00 07.05 09.05 10.45 12.00 12.25 12.55 14.00 14.15 14.30 15.00 15.03 16.10 17.30 19.00 19.30 20.00 20.15 21.05

07.00 07.30 07.55 09.45 10.25 11.40 13.30 14:00 16.15 18.15 20.00 20.30 21.10 23.45

Omnibus Tg La7 Omnibus In Onda L’Aria Che Tira Omnibus Tg La 7 Jack Frost McBride L’ispettore Barnaby Tg La7 Otto E Mezzo The Missing Tg La7 Notte

Net News Iswed Fuq l-Abjad (R) Telebejg˙ Wheelspin Telebejg˙ Indifest (R) Net News Ma Tinbidel Qatt Aqtag˙ha (R) Net News Flusek (R) Nis©a Maltija Net News Tour Du Ron Net News Minn Festa G˙al O˙ra (R) Net News

Show Me Show Me Cbeebies Stories Charlie And Lola Teletubbies Little Prairie Dogs Show Me Show Me Charlie And Lola Teletubbies Little Prairie Dogs Cbeebies Stories The Weakest Link Sinbad Tribal Wives The Gatwick Baby Last Man Standing Shark Therapy Sinbad Doctors Shark Therapy Sinbad Little Dorrit Spooks Roger And Val Have Just Got In The Stephen K Amos Show

INDIGO, g˙ada fis-17.40 fuq One

06.00 06.50 07.40 08.30 09.20 11.25 12.15 13.55 14.45 15.35 16.25 17.15 18.05 20.10 21.00 21.50 22.40

Extreme Couponing All-Stars Secretly Pregnant Obsessive Compulsive Cleaners Say Yes To The Dress Kitchen Boss Something Borrowed, Something New Little People, Big World America’s Worst Tattoos Extreme Couponing All-Stars Buddy’s Bakery Rescue Little People, Big World Say Yes To The Dress Brides Of Beverly Hills Say Yes To The Dress Something Borrowed, Something New Long Island Medium Ultimate Shopper

07.40 The Sweet Truth 08.05 Chasing The Yum 08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 09.25 Candice Tells All 09.50 Dear Genevieve 10.15 Rehab Addict 10.40 Selling La 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Eating Art 12.00 Chef Abroad 12.25 House Hunters 13.15 Dear Genevieve 13.45 Million Dollar Rooms 14.35 My Yard Goes Disney 15.00 Selling La 15.25 Rehab Addict 15.50 Keasha’s Perfect Dress 16.15 House Hunters 17.05 Chasing The Yum 17.30 Chef Abroad 18.00 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 18.55 Million Dollar Rooms

06.00 07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 11.00 11.30 12.00 16.00 17.00 18.30 19.00 21.00 22.00

Brooke Burke-Charvet Extreme Close-Up Style Star The Two Faces Of Prince Harry Ice Loves Coco Escape Club E! News Fashion Police Keeping Up With The Kardashians E! News Richkids Of Beverly Hills Prince George Turns One! Giuliana & Bill Escape Club Secret Societies Of Hollywood

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Too Cute! Gator Boys Call Of The Wildman Swamp Brothers Tanked Treehouse Masters Natural World Treehouse Masters Saving Rhino Phila Gangland Killers Great White Appetite Saving Rhino Phila Gangland Killers Untamed And Uncut Great White Appetite

Ugwaljanza minn kull aspett hija l-baΩi taddiskussjoni tal-programm Indigo ta’ g˙ada 28 ta’ Lulju. Nitkellmu dwar ir-rwol tal-mara fis-soçjetà, fil-politika, fil-professjoni u anke fil-familja. Fiddinja tal-lum kwaΩi kull ˙a©a li tmiss tirrikjedi çertu g˙arfien fuq l-ugwaljanza, g˙alhekk, waqt il-programm nitkellmu dwar kif g˙all-ewwel darba f’Malta, ser ji©i offrut dan il-Masters li jiffoka fuq studji dwar il-©eneri. Se ji©i offrut kemm full-

time, u kemm part-time, filg˙odu, u filg˙axija. G˙al dan il-kors jistg˙u japplikaw gradwati li ©ejjin min oqsma differenti: in©iniera, periti, tobba, computer analysts, xjenzati, kif ukoll dawk li g˙andhom degree fl-arti jew xjenzi soçjali. Filprogramm inlaqqg˙ukom ma’ Chris Ebejer, artist bravu li permezz tal-professjoni tieg˙u mhux biss qed jag˙mel ©ie˙ lilu nnifsu iΩda wkoll lil pajjiΩna. Lea Hogg fir-rokna ta’ informazzjoni fuq l-ikel tlaqqag˙na mal-frott lokali u anke ma’ ikel tex mex Amerikan.

Çinema

28 27.07.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

EARTh TO EchO

ÌENJALI

AVVENTURA STRAORDINARJA GÓAL TLETT ITFAL

Atturi Ewlenin: Teo Halm, Brian ‘Astro’ Bradley, Ella Wahlestedt, Reese Hartwig, Jason Gray-Stanford. Direttur: Dave Green. Distributur: E-One Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Óin: 89 min.

Earth To Echo huwa xog˙ol sodisfaçenti ˙afna tax-xjenza fittizja mmirat strettament g˙at-tfal u g˙all-familji u jimxi fuq il-passi ta’ E.T. – The Extra-Terrestrial (1982). Li kieku dan il-kapulavur ta’ Steven Spielberg in˙adem f’dawn iΩ-Ωminijiet, meta lmowbajl hu daqshekk popolari, Ωgur li kien ikun jixbhu sewwa. Fil-qofol tieg˙u, kif ukoll flispirtu li ji©©enera, Earth To Echo hu film dwar ˙biberija sinçiera u ardita bejn tlett itfal li huma maqtug˙in mill-

o˙rajn u li dalwaqt ikollhom jinfirdu min˙abba çirkostanzi li jolqtu lill-familji rispettivi tag˙hom. Hawn, din il-produzzjoni tfakkar f’wie˙ed mill-iΩjed xog˙lijiet pertinenti li qatt laqtu l-qlub taΩ-Ωg˙aΩag˙ – Stand By Me (1986). Tliet itfal ˙bieb, Tuck (Bradley), Munch (Hartwig) u Alex (Halm) huma mdejqin g˙ax dalwaqt se jkollhom i˙allu lil xulxin. Dan g˙aliex fis-subborg ta’ belt Ωg˙ira f’Nevada, fejn jg˙ixu, se tinfetah triq wiesg˙a ˙afna u d-djar

Çert. PG

tag˙hom se jaqg˙u. Il-familji tag˙hom se jkollhom imorru f’belt o˙ra aktarx imbeg˙din minn xulxin. Min kellu jg˙idilhom lil dawn iΩΩg˙ar l i f l - a ˙ ˙ a r l e j l l i s e jqattg˙u flimkien se jg˙addu minn avventura tant eΩileranti li se jibqg˙u jiftakru tul g˙omorhom, kif ukoll li se tibdlilhom ˙ajjithom? Daw n i ç - ç k e j k n i n h u m a esperti kif juΩaw il-mowbajl u jirreko r d j a w k u l l ˙ a © a l i tolqothom. Wara ˙oss kbir qisu ta’ terremot, huma jibdew jirçievu messa©©i strambi fuq it-telefown çellulari tag˙h o m . M i l l - e w w e l j i n dunaw li xi ˙a©a mhix tassoltu se ti©ri u anke jinfurmaw lill-genituri tag˙hom u javΩaw lill-awtoritajiet. Meta dawn kollha je˙duhom biççajt u ma jag˙tux kashom, it-

tliet i˙bieb jer˙ulha lejn iddeΩert biex ifittxu minn fejn ©ejjin dawn il-messa©©i. L-affarijiet jisserjaw meta jiskopru li esseru gustuΩ minn dinja o˙ra g˙andu bΩonn l-g˙ajnuna tag˙hom. Fin-nofs hemm l-adulti li se jfixkluhom f’xog˙olhom. Earth To Echo m’g˙andux struttura narrattiva normali, iΩda b˙al Cloverfield (2008) jiΩviluppa fuq materjal irrekordjat fejn l-udjenzi huma lispettaturi ta’ dak li ji©bdu bil-mowbajl dawn it-tfal. Però, din il-produzzjoni tipprovdi eçitament u anke tensjoni. L-aljen li jitlob lg˙ajnuna jfakkar fil-kokka mekkanizzata ta’ Clash Of The Titans (1981). Divertiment adegwat g˙al kull min g˙adu j˙ossu fi Ωmien it-tfulija!

Çinema

27.07.2014 29

TAMMY

KURJUÛ

MARA U NANNITHA: ÛEWÌ SPISSJATI GÓAL-GÓONQ IT-TRIQ Atturi Ewlenin: Melissa McCarthy, Susan Sarandon, Allison Janney, Gary Cole, MarkDuplass, Kathy Bates, Toni Colette, Nat Faxon, Dan Aykroyd Direttur: Ben Falcone. Distributur: Warner Bros/New Line Cinema Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

B˙alissa r-re©ina tal-kummiedja Amerikana hi l-attriçi ˙oxna Melissa McCarthy. Fil-films tag˙ha ©eneralment ta˙dem ilparti ta’ wa˙da Ωbukkata b’attitudni splussiva, mimlija nervi, ©ellieda u anke nebbiexa. Hi kwaΩi ter©a’ tesibixxi dawn l-ingredjenti kollha filproduzzjoni ©dida Tammy , kummiedja sfrenata li fiha wkoll il-mumenti teneri u ©entili kif ukoll romantiçi. Jg˙idu li x-xitan m’g˙andux ˙alib u fil-kaΩ ta’ Tammy (McCarthy) dan veru hu minnu. L-isfortuna ta˙bat mag˙ha

Óin: 96 min. Çert. 15

mill-bidu meta tkisser il-karozza hi u sejra g˙ax-xog˙ol. Kif tasal tard, is-sid tal-post li jbig˙ il- burgers ikeççiha. U biex tpattihielu timbarka fuq ©esti tassew ˙elwin u umoristiçi li jfakkru fil-kummiedji brillanti u mexxejja taΩ-Ωmien tad-deheb ta’ Hollywood. Meta tasal id-dar, naturalment qabel il-waqt, issib lil Ωew©ha, Guy (Faxon) medhi mal-©ara, Missi (Colette) f’ikla apetituΩa. Fid-dar t’ommha Deb (Janney) ma ssibx g˙ajnuna finanzjarja. Xaqq ta’ dawl jasal meta Pearl (Sarandon), nannitha li g˙andha eluf ta’ dol-

lari u anke karozza, ikollha xewqa kbira li ΩΩur in-Niagara Falls. Flimkien jer˙ulha g˙al g˙onq it-triq u hawn jibdew lavventuri farseski, romantiçi u anke eçitanti. Parti sostanzjali ta’ Tammy tikklassifika fil©eneru ta’ road movie. Susan Sarandon, fil-parti taleççentrika nanna li sikwit tixrob il-birra u l-wiski, u kultant ta©ixxi bla ˙sieb ta’ xejn ta’ wa˙da ˙afna iΩg˙ar fl-età, turi na˙a o˙ra tal-kapaçitajiet tespjani tag˙ha. Flimkien ma’ Melissa McCarthy, li wkoll kitbet liscreenplay mad-direttur, Ben Falcone, u anke hi wa˙da mill-produtturi, dawn it-tnejn jiddominaw dan ix-xog˙ol mill-bidu sat-tmien, kif ukoll jag˙tuh aktar perspettiva. Fl-1959 kien ˙are© film ie˙or bl-isem ta’ Tammy (u warajh ©ew xi sikwels o˙ra) li m’g˙andu x’jaqsam xejn ma’ din il-produzzjoni.

HOUSE OF MAGIC (3D)

PJAÇEVOLI

PUPI MEKKANIÇI U ANNIMALI JIDDEFENDU DAR TA’ SAÓÓAR Vuçijiet Ewlenin: Emily Blunt, Cinda Adams, George Babbit, Edward Asner, Eugene Levy, Ewan McGregor Diretturi Ben Stassen u Jeremie Degruson. Distrlbutur: Studiocanal Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Frankenweenie (2012), Paranorman (2012) u Hotel Transylvania (2012) kienu films animati u riçenti li g˙alkemm ikklassifikati fil-©eneru tal-biΩa’ kienu adattati sewwa g˙at-tfal u l-familji. Fl-istess vena, millBel©ju jasal xog˙ol ie˙or, cartoon tassew movimentat, The House Of Magic. Mill-istess kumpanija ta’ xog˙lijiet o˙ra animati b˙al A Turtle’s Tale – Sammy’s Adventures (2010) u s-sikwel Sammy 2 (2012), il-produtturi ˙asbu biex minn produzzjoni qasira jisimha Haunted House, permezz ta’ diversi ideat ©odda jo˙olqu xog˙ol distint b’elementi ta’ tensjoni li, però, ma jbeΩΩax liΩ-Ωg˙ar. Qattus çkejken ikun abbandunat u wara ˙afna perikli jirnexxilu jid˙ol f’dar kbira waqt maltempata bir-rag˙ad, fejn jg˙ix Lawrence, sa˙˙ar anzjan irtirat. Dan jilqg˙u fid-dar tieg˙u u jsemmih Thunder. Is-sa˙˙ar jg˙addi ˙inu jg˙id il-˙rejjef lillannimali ˙bieb tieg˙u u lill˙afna pupazzi mekkanizzati li ˙oloq hu stess. Jack il-fenek u Maggie il-©urdiena ma jaççettawx lil Thunder fid-dar u jippruvaw ikeççuh. Meta wara inçident Lawrence jispiçça l-isptar, in-neputi tieg˙u malizzjoΩament j©ag˙lu jiktiblu d-dar. Meta dan, flimkien mal-paladini tieg˙u ji©u biex jiΩbarazzaw

Óin: 85 min. Çert. U

kollox, dawn l-annimali u l-pupi j˙ejju pjan biex taparsi d-dar hi msa˙˙ra. Però, biex din listrate©ija tirnexxi, g˙andhom bΩonn l-g˙ajnuna ta’ Thunder. The House Of Magic g˙andu andament verament eΩileranti u ener©etiku, l-aktar fl-a˙˙ar faΩi ta’ din il-produzzjoni bit-3D uΩat tant b’effett li l-udjenzi jkunu g˙al ˙afna ˙in assaltati minn xita ta’ o©©etti ©ejjin lejn wiççhom. It-tfal Ωgur li se jammiraw bilkbir l-azzjoni spissa u m˙arrka sewwa li tipprovdi interess kontinwu. Óafna mill-pupi mekkanizzati huma tassew ˙elwin, fosthom bozza tixg˙el u timxi fuq is-saqajn

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn is-16 u l-20 ta’ Lulju 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu d-direttur tal-film House Of Magic? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: JUSTIN ZAMMIT, 132, Marcarm, Vjal Kottoner, il-Fgura.

1. 2. 3. 4. 5.

Dawn Of The Planet Of The Apes Transformers – Age Of Extinction How To Train Your Dragon 2 Maleficent 22 Jump Street

AvviΩi

30 27.07.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI SAN LAWRENZ GÓAWDEX: St Lawrence Luxury Town House, Pjazza San Lawrenz, San Lawrenz, G˙awdex. Town house en-suite g˙allkiri; Ωmien twil jew qasir. Kapaçità minn 2 persuni sa 20 persuna. Fiha wkoll swimming-pool kbira. Dirett ming˙and is-sid. G˙al iΩjed dettalji u ritratti Ωur is-sit www.saviourborgqronfli.com jew Facebook www.facebook.com/saviour.borg.186. Çempel 7944 0012 jew 9945 6051.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija. Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija. Irrikorru

110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

Sodda tal-anzjani kkultivata li tista’ ti©i m˙addma b’remote control . IntuΩat ftit Ωmien biss. Sufan-kantuniera, iswed miksi bir-rexin 2 wall-units tal-cane wa˙da bil-˙©ie© Çempel 7939 4865 jew 9951 1823. Daycriuser f’kundizzjoni tajba ˙afna ta’ 18-il pied u nofs, ideali g˙as-sajf jew g˙as-sajd, b’Ωew© muturi 60hp Johnson u b’gabina g˙al tnejn. Bilkarru mieg˙u. Prezz €6500. Çempel 9989 5337.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945. AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email : alex@agrautoparts.com

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti,

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/ 9947 0178.

info@privateinvestigationmalta.com

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleurde-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel fuq 7993 0419.

M A NNIC K SCHOOL

D A NC ING

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩΩfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (I.S.T.D.) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

€15

€30

€56

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AvviΩi

AVVIÛIÌENERALI Il-Banda Anici ta’ Óal Qormi fil-Festa Ta’ Santa Venera Il-Banda Anici ta’ Óal Qormi llum il-Óadd 27 ta’ Lulju 2014 ser tkun qieg˙da takkumpanja l-purçissjoni bl-istatwa devota ta’ Santa Venera f’Santa Venera, mis-6.30pm ’il quddiem. Dan hu servizz ie˙or mill-˙afna servizzi li g˙andha l-Banda Anici f’diversi festi fi bliet u r˙ula Maltin. Ir-Ritorn: A Teatru Anon Production Il-grupp teatrali mag˙ruf Theatre Anon (Ospizio, Metamorphosis, Candide), re©a’ lura bi produzzjoni bbaΩata fuq L-Odissea ta’ Omeru. Bl-uΩu tal-istil viΩiv karatteristiku tieg˙u u t-tekniki varji ta’ rakkuntar ta’ stejjer, huwa se jirrakkonta mill-©did l-istorja tal-eroj Grieg Ulisse li qed jipprova jer©a’ lura d-dar wara l-gwerra ta’ Troja – vja©© li ˙adlu 10 snin u li matulu ltaqa’ ma’ bosta allat u mostri. B’arran©amenti xierqa, il-lejla se ssir fil-MuΩew Marittimu filBirgu, fejn il-kast kura©©uΩ se jsalpa biex jiddefendi lim˙abba u l-unur…u fl-istess waqt xi da˙ka ’l hemm u ’l hawn ma tonqosx! L-udjenza g˙andha tistenna li l-karattri se jsegwu rotot antiki u familjari, iΩda g˙andha tistenna wkoll dak li mhux mistenni. Din il-produzzjoni hija t˙addim mill-©did tal-produzzjoni ori©inali kkummissjonata g˙al ÛiguΩajg, il-Festival tal-Arti Internazzjonali g˙at-Tfal u Ω-Ûg˙aΩag˙ 2013. Parroçça Madonna tal-Karmnu Fleur-De-Lys Nixtiequ navΩaw li matul ix-xhur ta’ Awwissu u Settembru ser ikun hemm quddiesa kull nhar ta’ Óadd fit-8.00pm fil-knisja parrokkjali ta’ Fleur-de-Lys

27.07.2014 31

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

- Provision of F5 Technical Support Services – T029/14 Data ta’ ħruġ: 21 ta’ Lulju 2014 / Data ta’ għeluq: 25 ta’ Awwissu 2014

- Provision of a SIEM Solution – T011/14 Data ta’ ħruġ: 17 ta’ Lulju 2014 / Data ta’ għeluq: 29 ta’ Awwissu 2014

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota għall-workshops organizzati mid-Dipartiment tal-Kuntratti fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgħa ta’ Sa Maison, Il-Furjana. F’dawn il-workshops, Operaturi Ekonomiċi jkollhom l-opportunità li jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta. Dawn is-sejħiet għall-offerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt)

Evenings On Campus Il-Óadd 3 ta’ Awwissu Fid-21.00, fuq il-Quadrangle, il-Kampus tal-Imsida, lUniversità ta’ Malta. Il-Properzju tal-Professur – dramm dwar Professur tal-Latin u l-passjoni tieg˙u g˙al-lingwa – Malta Classics Association. It-Tnejn 4 ta’ Awwissu Fid-21.00, fuq il-Quadrangle, il-Kampus tal-Imsida, lUniversità ta’ Malta. Le Havre – film bil-FrançiΩ b’sottotitoli bil-Malti minn Emanuela Vella, studenta mid-Dipartiment talIstudji tat-Traduzzjoni, tat-Terminolo©ija u l-Interpretar, ta˙t is-superviΩjoni tal-Prof. Anthony Aquilina. L-Erbg˙a 6 u l-Óamis 7 ta’ Awwissu Fid-21.00 fuq il-Quadrangle, il-Kampus tal-Imsida, l-Università ta’ Malta. Akustika Dance Anthems – disa’ muΩiçisti se jkunu qed jaqilbu l-aktar muΩika taΩ-Ωfin popolari fid-disg˙inijiet u s-snin elfejn g˙al suççessi akustiçi. Il-Ìimg˙a 8 ta’ Awwissu Fid-21.00 fuq il-Quadrangle, il-Kampus tal-Imsida, l-Università ta’ Malta, A Short Punk Story – lejla ta’ divertiment bi preΩentazzjoni fuq l-iskrin, vidjows muΩikali u rappreΩentazzjoni live minn Ωew© baned lokali: nosnow/noalps u ‘Clandestines’. Organizzata minn Chris Mallia u l-AV Warehouse. Is-Sibt 9 ta’ Awwissu Fid-21.00 fil-Common Room tal-KSU, il-Kampus tal-Imsida, lUniversità ta’ Malta. Piano Film Music – kunçert ta’ pjanu u vuçi b’xog˙lijiet ori©inali g˙all-pjanu komposti g˙all-films, bi Tricia Dawn Williams fuq il-pjanu, akkumpanjata mill-kantanta Eleanor Spiteri. Ìurnata Sqallija Il-˙bieb tal-G˙aqda SoçjomuΩikali Anici nhar is-Sibt 13 ta’ Settembru 2014 ser torganizza ©urnata Sqallija bil-kollaborazzjoni ta’ Joe Micallef Travel. Ìita o˙ra fejn inΩuru s-suq ta’ Catania, il-Vulkan Etna, ikla tajba fuq il-Vulkan, u wara mmorru Centro Sicilia. G˙al aktar dettalji, riservazzjonijiet u programm tista’ ççempel lil John M. Spiteri fuq 7970 2874. Seduta Ìenerali ta’ Nofs is-Sena Il-Kumitat Amministrattiv fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser jorganizza s-Seduta Ìenerali ta’ Nofs is-Sena nhar il-Óadd 10 ta’ Awwissu 2014 fil-KaΩin il-©did tasSoçjetà, fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba mill-10.00am ’il quddiem. Is-seduta ser tkun tikkonsisti minn rapporti amministrattivi u finanzjarji m˙ejjija mid-diversi ferg˙at tas-Soçjetà. Ser ikun hemm ukoll ˙in allokat g˙al diskussjoni li tittratta lfesta tal-Madonna tal-Ìilju li g˙adha kif g˙addiet ukoll ilpro©etti varji li s-Soçjetà qieg˙da preΩentament tag˙mel, fosthom il-pro©ett tar-rikostruzzjoni tas-sede tal-KaΩin, flimkien mal-attivitajiet futuri tas-Soçjetà. Is-soçi, partitarji u ammiraturi tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju huma m˙e©©a jattendu bi ˙©arhom g˙al din il-laqg˙a hekk importanti u jag˙tu l-veduti tag˙hom dwar dak kollu diskuss. Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tasSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Għal aktar informazzjoni, kkuntattja lill-Contracts Ma nagement D epartment Management Department

2123 4710 www.mita.gov.mt w ww.mita.gov.mt

Tisliba

32 27.07.2014

*NOTA IMPORTANTI Din it-Tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li kellna domanda g˙aliha, qed to˙ro© fl-a˙˙ar Óadd ta’ kull xahar MIMDUDIN: 1 Kappell, 5 Asfalt, 8 Ûbandut, 14 u 15 Illitterat, 17 Naxxar, 19 R˙isa, 20 Mewt, 21 Roti, 23 Luttu, 25 Iqsar 28 Ìarr, 29 u 30 Balali, 31 Lixx, 33 Manipulaturi, 39 Ûfin, 41 u 42 Çraret, 43 Lima, 45 Norma, 46 u 47 Xkanatura, 50 Pole, 53 u 54 Rakkmu, 56 Rifsa, 58 Kullar, 60 u 62 Seminaristi, 64 Dramm, 67 Sellum, 69 u 70 Imperatriçi, 72 u 73 Xettru, 75 Óawt, 77 Rata, 79 Mulej, 80 u 82 Issikkati, 84 u 85 Mqareb, 87 A˙na, 88 Spettakuri, 93 Óajr, 94 u 95 Favuri, 96 u 98 Femminili, 100 u 101 Tradimen, 105 Muta, 108 Silla, 109 Ìulepp, 110 Nemmes, 111 Torta, 112 Plattin, 113 Krudil, 114 Miktuba.

006

WEQFIN: 2 Allat, 3 u 4 Patalott, 6 u 7 Stimulanti, 9 u 10 Burdnara, 11 Uqija, 12 Firroll, 13 Barrani, 16 R˙ula, 18 Xtarr, 22 Kaçça, 24 u 26 Triqat, 27 Flitt, 32 Xellef, 33 u 34 Mannara, 35 Psapar, 36 Axxess, 37 Uman, 38 Ira, 40 Fratas, 44 Mera, 48 Unur, 49 Akkwista, 51 Skantata, 52 Qrendi, 55 Miskin, 57 Semm, 59 Lejl, 61 Mopp, 63 Igor, 65 Rakkmu, 66 Tfal, 68 Me˙jut, 69 Intimu, 70 Tuta, 71 Inçira, 74 Elle, 76 Issa, 78 Amman, 79 u 81 Maskri, 82 Kburi, 83 Karfusa, 86 Trattat, 89 Panel, 90 u 91 Tellar, 92 Radam, 97 Molol, 99 u 100 Importanti, 102 Eqreb, 103 u 104 Vanta©©i, 106 u 107 Assistit.

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70

Xi bagalja kbira, jew bagoll, g˙all-ivvja©©ar (7) Xi ˙las parzjali, b˙ala garanzija ta’ xiri, jew kapparra bil-quddiem (6) Dawn kontra interni (7) Aktar minn somma wa˙da (5) G˙amel hekk b˙al musbie˙ (5) Tkellem l-...... g˙ax huwa g˙aref ˙afna! (6) Skola sekondarja (5) San .... Missierna (4) Din l-attenzjoni minn tabib possibbli qieg˙da fit-traskura©ni? (4) Óruq tal-istonku (5) u 28 Tilef il-kontroll bil-kbir (9) u 30 Kollox ma’ ......, morna tajjeb (6) Il-muntanji tal-IΩvizzera/l-Italja (4) Imqareb, ma j©ibx rispett lill-awtorità (12) .... daqs dubbiena (4) u 42 Kunjom tal-˙elu u tas-soapoperas (6) Kamra kbira, g˙al xi çerimonja (4) Lewn mimli mibeg˙da? (5) Skappa minn ba˙ar imqalleb? (5) Xejn m’g˙andu nieqes (4) Ti©bru mis-salini (4) u 54 Dawn g˙all-imsie˙ tal-imnie˙er (6) Aktar minn kolp wie˙ed (5) Ma nafx kemm g˙adha tidher fuq ras l-ir©iel (6) Marda serja li tista’ ssir epidemija (6) Dan huwa piΩ (5) Xi ˙add rozz, bla grazzja u mxattar (5) Bih in-nisa jitwalu b’xi tliet pulzieri (6) Din xitla jew inkella disinn ma˙ΩuΩ (6) Qoxra mejta tas-si©ar, ˙afifa ˙afna (5)

72 75 77 79 80 82 84 85 87 88 93 94 96 98 100 101 105 108 109 110 111 112 113 114

u 73 Joqtol l-insetti fil-pixxina (6) Mhuwiex selva©© (4) Il-pjazza tar-ra˙al (4) Aktar fqir (5) Sensiela nieqsa mis-serjetà? (5) Mimli benna, tant huwa tajjeb fittog˙ma (4) Dan ta˙t l-ispalla (3) Isem deputat Laburista li huwa ljun (3) Flokha da˙let l-ewro (4) It-tielet partit politiku ta’ pajjiΩna (12) Il-poeta nazzjonali Dun .... Psaila (4) u 95 Sa˙˙ar minn wara li baxxa lprezz (6) Mag˙mul bla grazzja (4) Ener©iku, bieΩel, ˙abrieki (5) Taqbad mieg˙ek fil-ba˙ar qisha ©elatina (5) Il-˙mar tieg˙i u nirkeb .... (4) Aktar minn att wie˙ed (4) Semm, velenu, jew miela˙ li ma tniΩΩlux (5) Aktar minn tanbur wie˙ed (6) Fil-qalziet iΩΩommux miftu˙ (6) Çar, evidenti (5) X’aktarx li l-knisja jkollha tnejn minnu (7) Il-martell jag˙tih fuq rasu (6) Dawn eΩatti u tal-qies (7) Weqfin

2 3 6 9 11 12 13 16 18

Jag˙mluh fit-toroq g˙al xi festa (5) u 4 St˙ajjel, sawwar f’mo˙˙u (8) u 7 Dawn ra˙˙ala jew bdiewa (10) u 10 Bieqja, speçi ta’ kikkra wiesg˙a (8) Aktar minn niçça wa˙da (5) Maqful sewwa (7) L-erbg˙in fil-lottu (7) Suldat tal-ba˙ar (5) Panna, xkuma, baqta (5)

22 24 27 32 34 35 36 37 38 44 48 49

Waqa’ la .....! (5) u 26 Aktar minn skufja wa˙da (6) Sidor t˙awwad u sar mara (5) u 33 Din g˙eneb irqiq u mnixxef (9) G˙alaq it-toqob kollha (4) Il-belt Cospicua (6) Kontra bekka (6) Infermiera (4) u 40 Verament aktar Maltija (9) Frott safrani, qares, imma tajjeb (4) Qlig˙ tal-˙amrija fir-raba’ (4) Dan ra©el ta’ kelmtu, u jonfoqhom ukoll (8) 51 Dan bandiera sabi˙a (8) 52 Xilja fil-qorti (6) 55 Aktar minn selva©© wie˙ed (6) 57 Biçça pizza fil-beritta? (4) 59 Dan mimli si©ar (4) 61 Mhux ’il quddiem (4) 63 Mibeg˙da u stmerrija (4) 65 Jaf jitkellem g˙all-massa (6) 66 Aktar minn zokk wie˙ed (4) 68 Isir bejn tnejn li jin˙abbu (6) 69 L-img˙oddi (6) 70 Jitgerrbu wa˙da wara l-o˙ra (4) 71 Din xag˙ar imdendel fuq il-mo˙˙ (6) 74 Xi bniedem aspru, jew Ωorr (4) 76 Inti tapprezzaha f’nofs partit? (4) 78 u 79 Din ji©bdek biha Alfred Zammit (8) 81 u 82 Ma˙dum bir-reqqa, mirqum sewwa (5) 83 Xejn mhuma sodi u dritti (7) 86 Kontra matur (7) 89 Din il-mara tal-lottu? (5) 90 u 91 Mexxej ta’ gazzetta (6) 92 Titla’ g˙al g˙arrieda min-nar (5) 97 Din kultant tinten pesti (5) 99 Dan biçça kalvarju mΩewwaq? (5) 100 Kontra da˙ka (5) 102 Reklam f’gazzetta jsej˙ulu hekk (5) 103 u 104 Biçça la˙am kapuljat,moqlija (8) 106 u 107 Wie˙ed mill-iskrataç (8)

Kompetizzjoni Ktieb

27.07.2014 33

KOMPETIZZJONI KTIEB KOTBA GÓAT-TFAL

L-EWWEL PASS Óafna ©enituri j˙ossu n-nuqqas ta’ firxa wiesg˙a ta’ kotba bil-Malti g˙al tfal li kibru mill-picture books u issa qed jibdew jaqraw stejjer çkejkna wa˙idhom. It-tfal iridu jaqraw biex i˙ossuhom dejjem iΩjed komdi bil-Malti, u fl-istess ˙in il-ftit kotba li hawn fis-suq malajr jaqrawhom u jfittxu iΩjed. Il-Merlin Publishers qeg˙din jinvestu f’dawn il-faxex ta’ età sabiex ikabbru l-g˙aΩla u l-varjetà ta’ kotba. G˙alhekk g˙adhom kif ippubblikaw sensiela ta’ sitt kotba maqsuma fuq tliet livelli, g˙al tfal li bdew jaqraw wa˙idhom. L-ewwel livell, g˙al tfal minn 7 snin ’il fuq, i©ib l-isem Merlin lEwwel Pass, u fih Ωew© kotba: Se Jkolli Óija Ûg˙ir? Le Grazzi ! u Kosmos Express: Il-Wikkiel talPjaneti.

L-ewwel ˙a©a li tolqtok f’dawn ilkotba hija l-produzzjoni vivaçi, ikkulurita, mimlija stampi friski u miktubin b’tipa kbira u komda biex jaqrawha t-tfal. Miktubin ori©inarjament bil-FrançiΩ fejn huma bestsellers fil-©eneru tag˙hom, ©ew addattati g˙all-Malti minn Loranne Vella, isem familjari ma’ kull min i˙obb il-letteratura g˙at-tfal bilMalti. Se Jkolli Óija Ûg˙ir? Le Grazzi! hija storja ˙elwa immens dwar tifla, Lily, li g˙adha kif saret taf li l-©enituri tag˙ha se jkollhom tarbija o˙ra. U xejn ma tog˙©obha l-affari lil Lily. G˙ax f’daqqa wa˙da l-papà jibda jiΩbog˙ il-kamra tag˙ha blu g˙at-tifel il-©did, u l-attenzjoni kollha ta’ kul˙add tkun fuq din ilwasla l-©dida. Anke meta jitwieled ˙uha – Teo – g˙all-ewwel ma tie˙u

grazzja mieg˙u xejn, speçjalment meta l-familjari u l-©irien jibdew ©ejjin u jag˙mlu g˙a©eb s˙i˙, mhux biha imma b’˙uha ç-çkejken. Wara ftit, però, ti©ri xi ˙a©a li ©©eg˙elha tirrealizza kemm fil-fatt ˙uha Teo huwa tarbija prezzjuΩa u kemm hi sabi˙a l-˙ajja fil-familja l©dida ta’ erbg˙a min-nies. It-tieni ktieb f’dan il-livell, Kosmos Express: Il-Wikkiel talPjaneti , j e ˙ o d n a f l - i s p a z j u , f i l galassji ’l bog˙od ’il bog˙od fejn hemm ristorant spazjali li jag˙mel id- deliveries interplanetarji! Tim u l-kelbrobot tieg˙u, Bibop, jag˙mlu wie˙ed mill-˙afna vja©©i tag˙hom bil-konsenji tal-ikel, u jsibu ru˙hom wiçç imb wiçç ma’ mostru spazjali: Il-Wikkiel tal-Pjaneti. M’g˙andniex xi ng˙idu, Tim u Bibop isiru ru˙hom f’nofs avventu-

ra biex isalvaw il-pjaneti u lilhom infushom. L-istejjer fantaxjentifiçi u spazjali huma popolari ˙afna mat-tfal, iΩda bil-Malti ftit li xejn hawn stejjer f’dan il-©eneru. G˙alhekk ukoll dan il-ktieb se jinΩel g˙asel mal-qarrejja Ωg˙ar li j˙obbu dan it-tip ta’ stejjer. Kull storja fiha 28 pa©na, miktuba b’tipa kbira, u g˙alhekk it-tfal, anke dawk li l-Malti mhux issu©©ett favorit tag˙hom, mhux se jaqtg˙u qalbhom milli jaqraw dawn l-istejjer. Wara Merlin l-Ewwel Pass, fl-istess sensiela hemm Ωew© livelli o˙ra g˙al tfal ikbar: Merlin Pass Pass u Merlin Pass ta’ Ìgant. Il-kotba f’din is-sensiela jinsabu g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha jew direttament online minn www.merlinpublishers.com

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-kotba L-EWWEL PASS ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 3 ta’ Awwissu Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi. Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb GÓAR ÓASAN U ÓREJJEF OÓRA hija:

Log˙ob

34 27.07.2014

B’4 numri 0470 0961 1239 1347 2754 2808 3060 3178 3641 3753 3757 3861 4252 4639 4731 4977 5395 5645 5876 6187 6247 6508 6750 6872 6940 7027 7195 7301 7392 7566 7850 8116

8169 8714 9188 9372 9740 9952

B’5 numri

B’6 numri

04835 04982 08795 12006 15505 27588 32534 33092 45716 53618 53857 60776 61711 66874 68714 69640 72512 73840 76316 77737 94559 97359

111166 279758 780364 805631

Bi 8 numri 37066132 48651735 64932035 81502660

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: .......................................................................................... Indirizz:......................................................................................... ..................................................................................................... Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: CHRISTABELLE MICALLEF, L-G˙arix, Triq Dun Manuel Zammit, is-Si©©iewi

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................... Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

27.07.2014 35

IRBAÓ €25 fI flus

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1. 4. 7,16. 9. 10. 12. 16. 18.

1,11. 2.6.

19. 20. 21,23. 23. 24.

Kbar wisq (5) G˙abra (4) Ólieqa (5) Ara 3 Kantuni? (6) Mhux ©did (6) Ara 7 L-ewwel tnejn ta’ ulied (1,1) Ara 8 Il-pagani g˙andhom ˙afna (5) Itellg˙u! (7) Ara 21 mimduda Peron (5)

3,9. 5,22. 6. 8,19. 11. 12. 13. 14. 15. 17. 21. 22.

Jista’ jkun lokali (8)) Ristorant il-Qawra (3,3) Ma baqax matt (6) G˙otjiet (6) Ara 2 Dawn tatihom ilKnisja biss? (12) Ara 1 wieqfa Impact Assessment (1,1) Minn fuq s’isfel (3) Ilhom ˙afna (6) La ......Commedia ta’ Dante (6) Sparatura (3) Ingrid Bergman Brownrigg (1,1,1) Ara 5

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

24.

1. 4. 7. 9. 10. 12. 16. 18. 19,21W. 20. 21. 23.

Weqfin:

Çanga, RoΩi, Ma, Nom, Mmansa, Shrimp, Isa, AR, Armata, Grass, All, Arah,

1 2,13. 3,6. 5,15. 8. 11,17. 12,22. 14.

RiΩmi

ÇiniΩi, Namrar, Ammira, Ornamenti, Ammiratur, A˙sel, Salva, PastaΩ

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: dawn l-atturi tista’ tarahom fit-tie© tieg˙ek, anke jekk ma jkunux mistidnin Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Dwayne Johnson

Vin Diesel

Almanakk

36 27.07.2014

It-Tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

RITRATTMILL-ANTIK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 32°C L-INQAS TEMPERATURA: 22°C INDIÇI UV: 9

31°C

TEMP: Ftit jew wisq imsa˙˙ab li jsir sabi˙

22°C

23°C

22°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif mill-Punent li jsir moderat millMajjistral BAÓAR: Moderat IMBATT: Baxx min-Nofsinhar

30°C

32°C

21°C

26°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 25°C

SpIÛERIjILIjIfTÓU LLUMIL-ÓAdd Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, il-Furjana Brown’s Pharmacy, 706, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Óal Qormi Pharmaplus, Triq Ganu, Birkirkara Deby’s Pharmacy, 1, Misra˙ il-Barrieri, l-Imsida San Ìwann Pharmacy, 11, Triq Feliç Bor©, San Ìwann Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema St Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k/m Triq Santa Katerina, Ó’Attard Sg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sg˙ajtar, il-Mosta Euro Chemist, Triq il-Kurazza, il-Qawra Tarxien Pharmacy, 59, Triq Óal Tarxien, Óal Tarxien White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, Bormla St James Pharmacy, Misra˙ San Ìakbu, ÓaΩ-Ûabbar Medicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-Gudja Safi Pharmacy, St John Street k/m Triq Bieb il-Ìarra, Óal Safi Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Imtarfa Pharmacy, 207 St David Road, l-Imtarfa G˙awdex

Març ta’ filg˙odu mill-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq fil-festa tal-Madonna tal-Karmnu fl-1945

dINIL-ÌIMgÓA MILL-ISToRjA

30.07.0634 Il-Battalja tal-Forza BiΩantina Ajnadayn ta˙t Teodoru kienu meg˙luba mir-Rashidun Caliphate viçin Beit Shemesh – lIΩrael tal-lum

Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-Rabat St Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San ÌuΩepp, il-Qala

NUMRIREBBIEÓA LOTTU SUPER 5 GRAND LOTTERY

02 20 81 22 40 66 24 06 19 05 40 13 38 05 09

09 01 07 06 08

01.08.1974 Il-United Nations Security Council jawtorizza l-UNFICYP biex jin˙oloq il-Green Line, li qasam lil Çipru f’Ωew© Ωoni.

Sports

27.07.2014 37

73 Judoka minn 10 paJJiÛi f’malta gÓall-programm ‘Judo gÓall-paÇi’

L-Unjoni Ewropea tal-Judo (EJU), b’kollaborazzjoni malFondazzjoni Maltija tal-Judo (MJF), ing˙ataw l-unur li jorganizzaw pro©ett tal-Youth in Action – programm tal-Unjoni Ewropea (UE) li ©ie stabbilit g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ biex jispira sens ta’ çittadinanza Ewropea attiva, solidarjetà u tolleranza fost iΩΩg˙aΩag˙ Ewropej, u biex tinvolvihom fit-tfassil tal-futur talUnjoni. Dan il-pro©ett jippromovi wkoll il-mobbiltà fi ˙dan u lil hinn mill-fruntieri tal-UE, tag˙lim nonformali u djalogu interkulturali, u jinkora©©ixxi limpjegabbiltà u l-inkluΩjoni taΩΩg˙aΩag˙ kollha, irrispettivament mill-isfond edukattiv, soçjali u kulturali tag˙hom. Il-judo mhuwiex biss sport, iΩda filosofija, sistema edukattiva, mod ta’ ˙ajja, u ˙afna aktar. Judo g˙all-Paçi huwa pro©ett tal-Youth in Action biex jippromovu l-inkluΩjoni soçjali u ddiversità. Il-judo ©ie uΩat diversi drabi b˙ala g˙odda biex iwassal g˙all-paçi. Hemm diversi programmi tal-Judo g˙all-Paçi li ji©u

organizzati mill-Federazzjoni Internazzjonali tal-Judo u lmembri tag˙ha fir-re©juni ta’ konflitt biex jintla˙qu l-paçi u rrikonçiljazzjoni, u wkoll biex tiΩviluppa soçjetajiet. Il-pro©ett Judo g˙all-Paçi se jittratta numru ta’ diskussjonijiet li jinkorporaw Ωvilupp personali u soçjali; riΩoluzzjoni tal-konflitti; drittijiet tal-bniedem u attivitajiet ta’ volontarjat ma’ nisa Ωg˙aΩag˙, tfal bi bΩonnijiet speçjali, kif ukoll tfal immigranti. Dan ilpro©ett se ji©i organizzat fuq g˙axart ijiem u se j©ib flimkien Ωg˙aΩag˙ minn pajjiΩi Ewropej differenti u pajjiΩi ©irien talEwropa. Illum, is-27 ta’ Lulju, 62 judoka u 11-il mexxej tat-tims minn 10 pajjiΩi: il-Bel©ju, il-Belarus, ilFinlandja, il-Ìermanja, il-Gran Brittanja, l-Ungerija, Malta, lItalja, l-IΩvezja u l-Ukraina, se jaslu Malta biex jibdew l-ewwel pro©ett iffinanzjat mill-UE bejn lMJF u l-EJU fir-residenza talUniversità f’Óal Lija. Il-parteçipanti ta’ dan il-pro©ett ser jinvolvu ru˙hom f’diversi

SOSPIÛI L-KAMPJONATI TAL-WATERPOLO Fi stqarrija ma˙ru©a nhar il-Ìimg˙a li g˙adda l-Kumitat EΩekuttiv tal-ASA ˙abbar li, min˙abba çerti inçidenti li se˙˙ew b’mod konsistenti tul dan l-ista©un, l-ista©un tal-Waterpolo se ji©i sospiΩ b’mod immedjat. Fid-dawl ta’ dan kollu il-gazzetta KullÓadd g˙amlet ˙ilitha biex tag˙mel kuntatt mal-ASA imma dan kienu kollu g˙alxejn. Is-Segretarju Marco Manara stqarr li g˙adu kmieni wisq biex wie˙ed jikkummenta min˙abba ra©unijiet ta’ etika. Biss, hu sostna li l-ASA mistennija to˙ro© stqarrija o˙ra wara l-laqg˙a ur©enti ta’ nhar it-Tlieta li ©ej. Din id-deçiΩjoni ttie˙det nhar il-Ìimg˙a wara l-log˙ba bejn irrivali eterni Neptunes u Sliema li kienet ikkaraterizzata minn çerti deçiΩjonijiet dibattibbli immens. Dawn id-deçiΩjonijiet arbitrali wasslu g˙al diversi protesti miΩ-Ωew© timijiet tant li dawn ilprotesti komplew sejrin sa˙ansitra sa wara li spiççat il-log˙ba.

postijiet madwar Malta, billi jag˙mlu volontarjat mal-Kunsill Lokali ta’ Óal Lija, il-Kunsill Lokali tal-Mosta u lOrganizzazzjoni g˙all-Óbiberija fid-Diversità (OFD). Diversi esperti Maltin u internazzjonali ser jaqsmu l-g˙arfien tag˙hom ma’ dawn il-parteçipanti. Elaine Bonnici, direttur tal-isports u Joanne Bugeja, koordinatur taΩΩg˙aΩag˙ tal-programm tal-atleti tal-Ispecial Olympics f’Malta, ser jag˙tu diskors dwar kif tifhem persuni b’diΩabbiltà. G˙oxrin atleta mill-Ispecial Olympics Malta ser jing˙aqdu mal-judoka internazzjonali g˙al sessjoni ta’ fitness u judo. Norbert Biro, il-

President tal-Judo Internazzjonali g˙all-G˙omja, ser jaqsam l-g˙arfien tieg˙u dwar l-Assoçjazzoni Internazzjonali tal-G˙omja flSports (IBSA) u l-Olimpjadi Para Olimpiçi. Maria Borg Filletti u Andrè Callus, mill-Kummissjoni Nazzjonali g˙all-Promozzjoni tal-Ugwaljanza (NCPE) ser jindirizzaw konflitti, vjolenza, in©ustizzja u diskriminazzjoni. Kristiina Pekkola, il-Viçi President tal-Federazzjoni talJudo ÛvediΩa u 5 dan black belt tal-judo, ser tkun qed tippreΩenta pro©ett dwar ir-rwol tan-nisa fl-isport, segwita minn sessjoni ta’ tag˙lim nonformali fuq it-

tatami. G˙oxrin tifel u tifla immigranti u ÛAK Mosta ser jing˙aqdu wkoll mal-parteçipanti g˙al sessjoni ta’ ˙ajja sana. Maria Mifsud Bonnici, li g˙andha Master fil-FiΩjolo©ija tal-Isport u EΩerçizzju u wkoll Diploma tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali (IOC) finNutrizzjoni tal-Elite Sport, ser tag˙ti diskors dwar in-nutrizzjoni. Fr Alfred Vella millKummissjoni Immigranti Maltin u Neil Falzon mill-Foundation Aditus se jiddiskutu d-drittijiet tal-bniedem. Is-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport Chris Agius se jifta˙ il-pro©ett.

38 27.07.2014

FUTBOL: AÓBARIJIET FIL-QOSOR REINA REÌA’ LURA Il-goalkeeper Spanjol, Pepe Reina, qal li huwa se jonora l-kuntratt li g˙andu mat-tim IngliΩ, Liverpool; dan wara li re©a’ rritorna mal-klabb tieg˙u hekk kif fl-ista©un li g˙adda kien misluf littim Taljan, Napoli. Il-kuntratt tal-Ispanjol jintemm fl-2016, biex b’hekk ikun ilu jservi bejn il-lasti tal-Liverpool g˙al ˙dax-il sena. Reina, 31, kien ©ie ffirmat mat-tim lura fl-2005 u li dak iΩ-Ωmien kien immexxi mill-Ispanjol, Rafa Benitez. Reina, minn dejjem wera x-xewqa li jer©a’ jirritorna jilg˙ab fil-kampjonat Spanjol La Liga, dejjem jekk dan ikollu l-opportunità wara li jintemm il-kuntratt li g˙andu mal-Liverpool. Il-post ta’ Reina fit-tim g˙adu jrid ji©i kkonfermat fil-©img˙at li ©ejjin hekk kif Simon Mignolet u Brad Jones huma ˙erqana li jkomplu jservu lit-tim.

IL-KUNTRATT TA’ GERRARD L-irtirar mill-karriera internazzjonali jista’ jfisser estensjoni b’sena fil-kuntratt kurrenti tal-midfielder Steven Gerrard. Skont ir-rapporti fil-medja IngliΩa, Gerrard, il-captain tal-Liverpool, g˙andu l-possibbiltà li jil˙aq ftehim mal-klabb sabiex jestendi l-kuntratt b’sena. Nhar it-Tnejn li g˙adda l-plejer ta’ 34 sena rtira mix-xena internazzjonali, biex b’hekk ikun jista’ jiffoka fuq il-karriera domestika tieg˙u mal-Liverpool. Fil-kummenti li ta Brendan Rodgers, il-mani©er tat-tim, qal li hu jinsab kuntent li Gerrard se jiffoka l-impenji tieg˙u fuq it-tim li mieg˙u ilu 27 sena – inkluΩi wkoll is-snin li kien jilg˙ab malyouths. Il-kuntratt kurrenti tal-plejer jintemm fl-2015.

MA’ MIN SE JILGÓAB SHAQIRI? L-isforzi tal-Liverpool sabiex jiksbu lil Xherdan Shaqiri g˙al €18 miljun sfaxxaw fix-xejn. Dan g˙ax jidher li ç-champions ÌermaniΩi jixtiequ li jestendu l-kuntratt tal-plejer ta’ 22 sena. Il-kuntratt ta’ Shaqiri f’Allianz Arena jintemm fis-sajf tal-2016, iΩda Bayern Munich huma lesti li joffru estensjoni sal-2017 jew l-2018. Wara t-Tazza tad-Dinja, dan il-plejer Ωag˙Ωug˙ kien imsemmi f’bosta xnig˙at li jixtieq jitlaq mill-klabb. Shaqiri ftit ing˙ata çans jilg˙ab fl-ista©un li g˙adda mat-tim ÌermaniΩ. Huwa stqarr li kellu relazzjoni ferm a˙jar ma’ Jupp Heynckes, il-mani©er predeçessur ta’ Pep Guardiola. Intant, Shaqiri qed ikun konness mat-tim Taljan, Juventus, rebbie˙ tal-Iscudetto 2013-14. Il-plejer qal li din tkun g˙aΩla tajba u ma jikkunsidrax li jing˙aqad mal-Juventus g˙ax dan ikun pass lura fil-karriera tieg˙u. Dettalji dwar it-traserfiment ta’ dan il-plejer g˙adhom mhumiex ikkonfermati.

SA NHAR IS-SIBT LI ÌEJ Çans sat-2 ta’ Awwissu. It-tim IngliΩ, Manchester United, ing˙ata data speçifika mit-tim talJuventus, dejjem jekk dawn huma interessati li jakkwistaw lill-midfielder çentrali Çilen, Arturo Vidal. Skont ir-rapporti fl-Italja, il-Bianconeri se jΩommu l-offerta miftu˙a sa nhar is-Sibt li ©ej, 2 ta’ Awwissu, ©urnata biss qabel il-Juventini jmorru lejn l-Asja g˙at-tour tag˙hom ta’ qabel lista©un. Vidal ilu msemmi li se jing˙aqad mar-Red Devils tul is-sajf, iΩda issa g˙andhom kompetizzjoni ming˙and ir-rivali esterni tag˙hom, Liverpool, sabiex jiksbu lill-plejer Juventin. U g˙alkemm ilfutur ta’ Vidal g˙adu inçert, g˙adha ma saret l-ebda offerta uffiçjali g˙alih. Louis Van Gaal huwa lest li joffri lill-Juventus £39 miljun (€49.3 miljun), iΩda skont ir-rapporti lLiverpool huma lesti li joffru offerta akbar li til˙aq is-somma ta’ £42.5 miljun (€53.7 miljun). It-tim Taljan minn Turin, Juventus, kienu kisbu lil Vidal – imlaqqam ‘The Warrior’ – lura fis-sena 2011 g˙as-somma ta’ €10.5 miljun b’kuntratt g˙al ˙ames snin. L-istess plejer kien parti integrali g˙alJuventus fl-ista©un tal-2011/12, hekk kif it-tim minn Turin reba˙ l-ewwel Scudetto tieg˙u wara l-Calciopoli.

ÓAMES SOSTITUTI MINFLOK VIDAL Is-CEO tal-Juventus, Giuseppe Marotta, qed juri li l-intenzjoni tal-Juventus hija li jΩommu lil Vidal fit-tim. Jekk dan hu l-kaΩ, il-Manchester United, li jidhru interessati ferm fil-plejer Çilen, iridu jsibu alternattivi o˙ra sabiex jissostittwixxuh. Sami Khedira, il-plejer ÌermaniΩ ta’ Real Madrid,sg˙alkemm kellu ˙ames xhur barra mil-log˙ob min˙abba w©ig˙ fil-pexxul, xorta wa˙da kien parti mit-tim rebbie˙ taç-Champions League Real Madrid u t-tim rebbie˙ tat-Tazza tad-Dinja fil-Ìermanja. Filwaqt li Khedira m’g˙andux l-ener©ija li jipposedi Vidal, hu g˙andu l-abbiltà li jwaqqaf lill-plejers avversarji ming˙ajr ma jikkawΩa fawls fuqhom. Ûew© timijiet minn Londra: Chelsea u Arsenal, huma interessati wkoll li jiksbu lil dan ilplejer. Kevin Strootman tar-Roma, plejer Ωag˙Ωug˙ ta’ 24 sena li g˙ad g˙andu l-aqwa snin quddiemu, ilu fl-interess tal-United. Strootman huwa fost il-favoriti ta’ Van Gaal, u g˙alkemm huwa impossibbli li jsir it-trasferiment issa, Van Gaal se jibqa’ jsegwi l-irkupru tal-OlandiΩ sabiex ikun jista’ jiproçedi fis-suq tat-trasferiment ta’ Jannar li ©ej. William Carvalho, 22. G˙alkemm il-pjanijiet tar-Red Devils li jiksbu lil dan il-plejer sfaxxaw min˙abba l-fatt li g˙andu klawsola ta’ rilaxximent ta’ £35 miljun, ekwivalenti g˙al €44.2 miljun, xorta g˙adu fil-˙sieb, dejjem jekk is-sitwazzjoni ta’ Vidal tmur g˙an-negattiv. Carvalho jeççella fil-midfield difensiv. Daley Blind, plejer OlandiΩ li wera prestazzjoni tajba waqt l-edizzjoni tat-Tazza tad-Dinja li g˙addiet. Blind kien il-plejer li assista lil Van Persie sabiex jiskurja l-gowl ikoniku tal-kampjonat. Blind huwa plejer ie˙or imrawwem mill-akkademja tal-Ajax, li hija mag˙rufa fost l-aqwa fid-dinja. Nigel De Jong, plejer OlandiΩ ie˙or fil-lista ta’ sostituti flok Vidal. Il-plejer ta’ 28 li b˙alissa jilg˙ab fl-Italja mat-tim ta’ Milan. G˙alkemm fl-età ta’ 28, l-eksplejer ta’ Manchester City joffri valur tajjeb f’nofs il-grawnd. Huwa mag˙ruf g˙at-tackles li jag˙mel u kapaçi jwaqqaf l-azzjoni avversarja, b’hekk il-preΩenza tieg˙u fit-tim iΩΩid is-sa˙˙a fil-midfield li l-United ilhom ma jaraw minn Ωmien Roy Keane.

Sports

27.07.2014 39

11. l-UnGerijA | hungaroring | mogyoród rAi 1 fis-14.00 (Diretta) numru ta’ tidwir

SFOrtUnAt

tul tat-tellieqa 306.630km

Dawra rekord

M Schumacher (2004)

rebbie˙ tal-2013

L.Hamilton (Mercedes)

Wara l-isfortuna li kellu fil-Ìermanja, Hamilton g˙al darb’o˙ra kien abbandunat mill-vettura tieg˙u li din id-darba bdiet tnixxi l-fjuwil meta l-Brittaniku kien qieg˙ed jipprova jikseb l-ewwel ˙in g˙all-kwalifiki. Dan witta t-triq g˙al Rosberg illi, ming˙ajr il-kompetizzjoni tal-kollega tieg˙u, ma kellux problemi kbar biex jimponi ru˙u fuq issewwieqa l-o˙rajn. Din hija disfatta kbira g˙al Hamilton illi f’Hockenheim g˙amel sforz inkredibbli biex kiseb it-tielet post wara li telaq mill-g˙oxrin poΩizzjoni. Issa re©a’ jrid jara x’se jag˙mel biex isalva kif jista’ t-tellieqa tal-lum hekk kif se jkollu jibda mit-tnejn u g˙oxrin post.

Vettel g˙al xi mumenti deher li seta’ jikseb il-pole position ilbiera˙ hekk kif, bil-˙in tal-kwalifiki mitmum, kien qieg˙ed fl-ewwel post. Però, Rosberg ikkalkula l-˙in ta’ ˙ru© tieg˙u tajjeb biex seraqlu dan l-unur fl-a˙˙ar dawra tieg˙u. Bottas kompla juri t-talent tieg˙u, kif ukoll il-potenzjal tal-Williams bit-tielet post li kiseb. Jekk jirnexxilu jamministra t-tellieqa tieg˙u b’mod g˙aqli, illum g˙andu çans tajjeb li jikseb podju ie˙or. L-istorja kienet kemxejn differenti g˙al Massa li kien maqtug˙ mhux ˙aΩin mill-FinlandiΩ fis-sitt post, bla˙jar ˙in tieg˙u ikun 1.508 sekonda mill-quççata.

POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN

DISTAKK

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Sebastian Vettel Valtteri Bottas Daniel Ricciardo Fernando Alonso Felipe Massa Jenson Button Jean-Eric Vergne Nico Hulkenberg Kevin Magnussen

Mercedes Red Bull Williams Red Bull Ferrari Williams McLaren Toro Rosso Force India McLaren

1:22.715 1:23.201 1:23.354 1:23.391 1:23.909 1:24.223 1:24.294 1:24.720 1:24.775 Bla Óin

+0.486 +0.639 +0.676 +1.194 +1.508 +1.579 +2.005 +2.060 —

Ricciardo u Alonso ser jer©g˙u jibdew qrib xulxin bir-raba’ u l-˙ames postijiet li kisbu. L-Awstraljan deher li kellu pass tajjeb biex ji©©ieled mas-sewwieqa ta’ quddiemu g˙all-ewwel poΩizzjonijiet. L-istorja hija kemxejn differenti g˙al Alonso, li g˙adu qieg˙ed ji©©ieled biex jie˙u li jista’ mill-Ferrari tieg˙u. L-Ispanjol m’g˙andux xi jgerger kkumparat mat-tg˙affi©a kbira li lFerrari g˙amlet ma’ Raikkonen illi baqa’ fil-garaxx fl-a˙˙ar parti ta’ Q1 meta t-tim qallu li l-˙in li kien kiseb kellu jwasslu fi Q2 b’kumdità. Wie˙ed jista’ biss jimma©ina x’g˙adda minn rasu meta ra ’l Marussia ta’ Bianchi tqabbΩu ’l barra minn Q2 u tikkundan-

hAmiltOn jillimitA D-DAnni Nico Rosberg kiseb reb˙a façli f’pajjiΩu hekk kif iddom ina l- G rand Pr ix ta’ H ockenhe im . Madankollu, il-kollega tieg˙u Lewis Hamilton ©ibed l-attenzjoni tad-dilettanti bi prestazzjoni o˙ra tajba li wasslitu biex jitla’ mill-g˙oxrin g˙attielet post sal-a˙˙ar tat-tellieqa. Is-sewwieq Brittaniku mill-ewwel ˙are© deçiΩ li jaqbeΩ lill-vetturi ta’ quddiemu ˙alli joqrob kemm jista’ lejn Rosberg, li fil-Ìermanja ra opportunità tajba biex ikabbar bil-kbir il-vanta©© tieg˙u filquççata tal-klassifika. L-istrate©ija aggressiva ta’ Hamilton wasslitu g˙at-tielet post u ˙mistax-il punt prezzjuΩ. Riskji kbar Madankollu, kien hemm diversi okkaΩjonijiet meta l-Brittaniku po©©a t-tellieqa tieg˙u fil-periklu hekk kif kien il-protagonista ta’ numru ta’ manuvri aggressivi biex jiggwadanja l-poΩizzjonijiet. Fost dawn il-manuvri kien hemm dik li saret meta qabeΩ lil Raikkonen u Ricciardo fit-tlettax-il dawra. Fit-tmiem ta’ din il-battalja dehret biçça minn karozza ttir, li eventwalment irriΩultat li kienet parti mill-vettura ta’ Raikkonen. Hamilton, però, deher li kien determinat li jag˙mel ˙sara lill-karozza tieg˙u g˙ax, iktar tard fit-tellieqa, g˙amel kuntatt ma’ Jenson Button. F’komunikazzjoni li kellu Hamilton mat-tim tieg˙u huwa qalilhom li meta ©ie g˙all-kurva ˙aseb li Button kien qed i˙allih jaqbΩu min˙abba d-differenza notevoli fil-veloçità taΩ-Ωew© vetturi. Din l-impressjoni ˙adha g˙ax is-sewwieq talMcLaren ˙a l-kurva g˙at-tul hu u die˙el g˙aliha. Però, Button f’daqqa wa˙da g˙alaq lil Hamilton fil-˙ru© tal-kurva u laqatlu l- front wing tieg˙u. Il˙sara li ©arrab is-sewwieq tal-Mercedes ma kinitx kritika, imma wasslet g˙al degrad iktar mg˙a©©el tar-roti tieg˙u li ©ieg˙lu jag˙mel pit stop Ωejjed.

KlASSiFiKA tAl-F1 | il-ÌermAnjA

AnAliÛi tAl-GP tAl-ÌermAnjA KlASSiFiKA tAS-SeWWieQA

Nru

Sewwieq

Tim

Óin

Nru

Sewwieq

Tim

Punti

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Valtteri Bottas Lewis Hamilton Sebastian Vettel Fernando Alonso Daniel Ricciardo Nico Hulkenberg Jenson Button Kevin Magnussen Sergio Perez

Mercedes Williams Mercedes Red Bull Ferrari Red Bull Force India McLaren McLaren Force India

1h33m42.914s +20.789s +22.530s +44.014s +52.467s +52.549s +1m04.178s +1m24.711s +1 lap +1 lap

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Daniel Ricciardo Fernando Alonso Valtteri Bottas Sebastian Vettel Nico Hulkenberg Jenson Button Kevin Magnussen Felipe Massa

Mercedes Mercedes Red Bull Ferrari Williams Red Bull Force India McLaren McLaren Williams

190 176 106 97 91 82 69 59 37 30

sekond biss sat-tmiem. Xorti ferm iktar ˙aΩina kienet irriservata g˙al Felipe Massa li lanqas biss kellu çans idur l-ewwel kurva qabel ma Kevin Magnussen qatg˙u minn mal-asfalt u qalbu b’kuntatt qawwi. Id-DaniΩ irnexxielu jkompli t-tellieqa, però l-BraΩiljan kellu jabbanduna l-vettura tieg˙u min˙abba l-˙sarat kbar li ©arrbet. B’hekk, il-Williams re©g˙u tilfu ˙afna punti importanti li setg˙u po©©ewhom f’poΩizzjoni iktar komda fil-klassifika tal-kostrutturi. Wara dan l-inçident, Magnussen irkupra diversi poΩizzjonijiet biex mill-a˙˙ar post tela’ g˙ad-disa’, wie˙ed biss inqas mill-kollega tieg˙u, Button. Minkejja li Ω-Ωew© sewwieqa tal-McLaren temmew it-ti©rija bil-punti f’idejhom, xorta wa˙da kien hemm sens ta’ diΩappunt hekk kif stennew iktar minn Magnussen wara r-raba’ post li kiseb filkwalifiki. Battalji interessanti

DiΩappunti L-unika sewwieq li rnexxielu jΩomm lil Hamilton kien Valtteri Bottas li ddefenda t-tieni post li telaq minnu. Madankollu, ir-riskju li jitlef din il-poΩizzjoni kien kbir fl-a˙˙ar dawriet hekk kif ilBrittaniku naqqas id-distakk minn mieg˙u g˙al 1.8

nah g˙at-tluq mis-sbatax-il post. Button u Magnussen, li se jitilqu misseba’ u l-g˙axar post rispettivament, komplew juru li l-McLaren g˙amlu passi ’l quddiem. Però, id-DaniΩ kellu fejn imur a˙jar milli mar kieku ma tilifx il-kontroll tal-vettura tieg˙u fi Q3 meta bdiet nieΩla x-xita. Hulkenberg re©a’ kkwalifika malewwel g˙axra bit-tama li jkompli jikseb punti importanti g˙al Force India. Minna˙a l-o˙ra, Vergne g˙adu qieg˙ed jipprova jsib dan it-tip ta’ konsistenza hekk kif spiçça biss ˙amsa mill-ewwel g˙axar ti©rijiet, normalment abbandunat mill-magni Renault, illi g˙adhom mhumiex affidabbli.

Vettel u Alonso re©a’ kellhom battalja interessanti li sfortunatement ma tantx damet min˙abba li ssewwieq tar-Red Bull kellu strate©ija ta’ waqfiet li malajr beg˙ditu mill-Ispanjol. Però, Alonso ma dam x ˙afna ma sab Red Bull o˙r a m a’ xi ex jikkumbatti hekk kif Ricciardo pprova j˙abbatha

mieg˙u g˙all-˙ames post. Minkejja li l-Awstraljan kellu eventwalment jikkuntenta bis-sitt post, huwa g˙andu g˙alfejn ikun kburi bil-prestazzjoni tieg˙u. Dan g˙aliex iggwadanja diversi poΩizzjonijiet wara li sab ru˙u fil˙mistax-il post meta kellu jo˙ro© miç-çirkwit biex jevita l-inçident ta’ Massa. Problemi IΩ-Ωew© sewwieqa tal-Force India kellhom tellieqa kem xe jn diΩap puntant i wara li l- is trate© ija tag˙hom ©iet im˙arbta min˙abba li t-temperatura tal-asfalt kienet ferm inqas milli stennew. Dan wassal biex id-degrad mistenni fir-roti ta’ wara filfatt se˙˙ fuq dawk ta’ quddiem u b’hekk il-konfigurazzjoni tal-vetturi tag˙hom ma qablux mal-kundizzjoni taç-çirkwit. Bar ra mi nn hekk, ke m m Per ez, ki f ukoll Hulkenberg sabu ru˙hom f’sitwazzjonijiet li tellfulhom il-˙in matul it-tellieqa, fejn il-Messikan kellu qatg˙a fl-g˙axar dawra meta Kvyat laqtu waqt li kien die˙el b’mod aggressiv biex jipprova jaqbΩu. Min-na˙a l-o˙ra, il-ÌermaniΩ sab ru˙u fi ©lieda mal-vettura tieg˙u stess meta l-magna bdiet tag˙tih il -p roblem i fid- di sg ˙a u g ˙oxr in dawra. Fortunatam ent, it- tnejn li hum a rnexxielhom jeg˙lbu dawn l-isfidi u jaslu sal-a˙˙ar.

Lokali

40 27.07.2014

Sitwazzjoni diffiÇli gÓall-Ìirien tagÓna Il-©irien tag˙na l-Libja, kif ukoll il-pajjiΩ tas-Sirja, b˙alissa g˙addejjin minn Ωmien xejn feliçi. Dan g˙aliex, sfortunatament, is-sitwazzjoni fis-Sirja baqg˙et l-istess u Ωgur li ma marritx ’il quddiem, filwaqt li dik fil-Libja qieg˙da kulma jmur issir iktar perikoluΩa. Sostna dan il-Prim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista Joseph Muscat waqt li kien qed jindirizza lill-komunità Musulmana fl-okkaΩjoni talIftar, fiç-Çentru Nazzjonali Laburista. Huwa kkundanna bl-a˙rax l-atroçitajiet li qed ise˙˙u b˙alissa f’GaΩa fejn qed i˙allu ammont kbir ta’ nies mejta fosthom ir©iel, nisa u trabi. Il-Prim Ministru enfasizza lfatt li l-Gvern qed ja˙dem qatig˙ biex titjieb is-sitwazzjoni fil-Libja llum qabel g˙ada. Hu semma wkoll kif il-Gvern qed jag˙mel dak kollu possibbli biex il-˙addiem Malti li n˙ataf mir-ribelli jirritorna lura Malta kemm jista’ jkun malajr. Dan filwaqt li hu ssokkta jg˙id li g˙alkemm g˙alissa ma jistax jag˙ti garanziji dwar il-˙ajja tal˙addiem, huwa sostna li la˙˙ar informazzjoni li ng˙atatlu kienet li sa dak ilmument il-˙addiem Malti kien g˙adu ˙aj. Gvern Laburista u l-komunità Libjana Il-Prim Ministru fa˙˙ar lill-

Perit Duminku Mintoff, filbini tal-Moskea u sa˙aq li lGvern preΩenti qieg˙ed jimxi fuq l-istess passi tal-predeçessuri tieg˙u. Hu spiçça l-indirizz tieg˙u billi qal li lg˙ajnuna ming˙and il-Partit Laburista hija wa˙da konsistenti g˙ax dejjem sab lg˙ajnuna ta’ Joseph Muscat, anke meta dan kien g˙adu Kap tal-OppoΩizzjoni. Il-Partit Nazzjonalista jiççelebra l-Iftar

komunità Libjana f’Malta talg˙ajnuna imprezzabbli li qed tag˙ti, g˙ajnuna li fil-verità hija turija tal-apprezzament u r-rispett li g˙andhom g˙al pajjiΩna. Joseph Muscat ikkonkluda billi stqarr li se tkompli ting˙ata kull tip ta’ g˙ajnuna lill-iskola

Musulmana Mariam Al Batool u li l-integrazzjoni ta’ din listess komunità se tkompli tiΩdied. Intant, l-Imam Mohammed Elsadi sostna li din l-istedina ming˙and il-Partit Laburista g˙ar-raba’ sena konsekuttiva dejjem saret f’atmosfera ta’

m˙abba u din hija turija çara tar-relazzjoni brillanti li teΩisti bejn il-komunità IΩlamika f’Malta u l-Partit Laburista. LImam aççenna wkoll dwar ilfatt li, fl-img˙oddi, din ilkomunità wkoll kienet irçeviet g˙ajnuna simili mill-Kap Laburista ta’ dak iΩ-Ωmien, il-

Min-na˙a tieg˙u, il-Kap talPartit Nazzjonalista Simon Busuttil sostna li l-partit immexxi minnu g˙andu lg˙an li jippromovi l-pluraliΩmu f’soçjetà sekulari fejn kul˙add ikun ˙ieles biex jesprimi dak li j˙oss. Huwa qal dan waqt attività li saret g˙all-ewwel darba fid-Dar Çentrali tal-Partit Nazzjonalista organizzata mill-Forum Opportunitajiet Indaqs b˙ala çelebrazzjoni g˙at-tmiem tar-Ramadan. Fid-dawl ta’ dawn il-kummenti rigward il-minoranzi f’Malta, mill-ewwel tfe©© mistoqsija wa˙da f’mo˙˙ dak li jkun: huwa minnu li Simon Busuttil huwa favur soçjetà pluralista fejn il-minoranzi f’pajjiΩna jkollhom l-istess opportunitajiet u drittijiet b˙al dawk tal-ma©©oranza? F’idejk biex ti©©udika skont listorja.