KullHadd 28.06.2015

www.kullhadd.com

NITKELLMU MA’ MOLINA RIOS, PLEJER TAL-WATERPOLO Il-Óadd 28 ta’ Ìunju, 2015 Óar©a Nru 1,146

Ara pa©na 37 Prezz ›0.80

INVESTITUR ÌDID FIL-QASAM TAS-SAÓÓA Minkejja l-˙afna weg˙diet li g˙amel il-PN fir-rigward tal-qasam tas-sa˙˙a, kellu jkun Gvern Laburista li jwettaq dak li kien hemm bΩonn li jsir, fejn façilitajiet b˙alma huma dawk tar-riabilitazzjoni u anke dawk fl-Isptar Karin Grech t˙allew fi stat ˙aΩin ˙afna minn gvernijiet tal-PN. Ilbiera˙ Projects Malta ˙abbret li Vitalis Global Healthcare/Bluestone, ibbaΩati f’Singapor, se jkunu qed jinvestu fl-Isptar San Luqa, l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex u Karin Grech.

Ara pa©na 2

DALWAQT IKOLLNA T-TIELET BORÛA Din il-gazzetta tinsab infurmata li diversi kunsilli lokali li jvarjaw fid-daqs u r-re©juni qed jiddiskutu biex minn dan is-sajf jibdew i˙addmu s-sistema tattielet borΩa tal-iskart, li probabbli tibda tin©abar darba f’©img˙a Filwaqt li s’issa f’pajjiΩna jin©abar l-iskart riçiklabbli fil-borΩa l-˙adra u l-iskart im˙allat fil-borΩa ssewda, it-tielet borΩa se tkun iddedikata g˙al skart organiku, ji©ifieri skart li jkun ©ej mill-ikel, ˙xejjex u karti.

Ara pa©na 4

TNAQQIS TA’ 40% FIÛ-ÛMIEN TAS-SMIGÓ Matul din il-le©iΩlatura l-Kummissjoni Ewropea, g˙all-ewwel darba wara numru ta’ snin, irrikonoxxiet il-progress li sar f’pajjiΩna fil-qasam tal-amministrazzjoni tal-©ustizzja u r-riforma li Gvern Laburista qieg˙ed jimplimenta.

Fil-fatt, it-Tribunal g˙at-Talbiet iΩ-Ûg˙ar u l-Bord ta’ ReviΩjoni Amministrattiva rre©istraw progress kbir billi f’dawn l-a˙˙ar sentejn naqqsu kwaΩi b’40% iΩ-Ωmien li jdumu biex jisimg˙u kawΩa.

Ara pa©na 7

VIÛJONI ÌDIDA GÓALL-ITS

L-Istitut tal-Istudji Turistiçi (ITS) jinsab ta˙t direzzjoni ©dida, b’viΩjoni friska g˙all-futur ta’ din listituzzjoni.

Id-Direttur EΩekuttiv tal-ITS Pierre Fenech jispjega kif il-bidliet importanti li qed ise˙˙u b˙alissa mhux biss qed isa˙˙u l-istrutturi preΩenti u ja©©ornaw it-ta˙ri© u t-tag˙lim g˙ar-realtajiet tal-

industrija tal-lum, iΩda wkoll qeg˙din i˙ejju lpedamenti biex l-ITS isir hub fil-Mediterran li jattira studenti barranin u b’hekk ikun qed jag˙mel ukoll profitt mit-turiΩmu edukattiv.

It-tibdiliet li qed ise˙˙u fl-ITS g˙andhom mhux biss jattiraw lill-istudenti barranin, iΩda jkomplu jift˙u iktar il-bibien ta’ dan l-istitut g˙all-istudenti

Maltin. Dan billi korsijiet b˙alma huwa lFoundation Course tnaqqsu minn tliet snin g˙al sena wa˙da, filwaqt li qed ji©u offruti wkoll korsijiet part-time fis-su©©etti kollha g˙al dawk il˙addiema li di©à qeg˙din fl-industrija u jixtiequ jiksbu kwalifiki formali.

Ara pa©na 3

02 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ lOkalI

mINN dIÛaSTru gÓal OPPOrTuNITÀ Il-Partit Nazzjonalista kien wieg˙ed ˙afna dwar il-qasam tas-sa˙˙a. Madankollu, huwa dan il-Gvern li qieg˙ed iwettaq dak li kien hemm bΩonn li jsir.

G˙alkemm Mater Dei ipprovda façilitajiet a˙jar, huwa fatt mag˙ruf li dan huwa sptar Ωg˙ir li mhux ila˙˙aq malbΩonnijiet tal-pajjiΩ. Fil-fatt, dan l-isptar, li nbeda fi Ωmien Gvern Nazzjonalista, tant huwa Ωg˙ir g˙all-˙ti©ijiet ta’ pajjiΩna li qieg˙ed iwassal biex il-pazjenti jispiççaw fil-kurituri. €600 miljun g˙al façilitajiet antiki Minkejja li l-familji Maltin u G˙awdxin ˙allsu €600 miljun biex ikollhom sptar komplut, façilitajiet importanti b˙alma huma dawk tar-riabilitazzjoni u anke dawk fl-Isptar Karin Grech, t˙allew fi stat ˙aΩin li ma jirriflettux dak li j˙allas ilpoplu f’taxxi.

B’dawn is-€600 miljun li ˙allas il-poplu, pajjiΩna spiçça jinqeda b’façilitajiet antiki minn dawk tal-Isptar San Luqa. Il-

Is-sezzjoni tar-rijabilitazzjoni, b˙al postijiet o˙ra, t˙alliet fi stat mitluq minn Gvern preçedenti

Gvern g˙alhekk kellu quddiemu g˙aΩla li jew i˙alli kollox kif sab minn Gvern Nazzjonalista, jew li jag˙mel isservizz tas-sa˙˙a f’pajjiΩna jirrifletti Ω-Ωmien li ng˙ixu fih, fejn

il-pazjent jinqeda tajjeb u fil˙in.

L-aqwa livelli ta’ kura Fl-a˙˙ar xhur il-Gvern kien

qed ja˙dem proprju fuq dan, fejn in˙ar©et sej˙a g˙all-offerti g˙al investiment mis-settur privat fl-isptarijiet ta’ G˙awdex, San Luqa u Karin Grech. B’din is-sej˙a, li ng˙alqet fl-a˙˙ar sig˙at, ilGvern ser ikun qed jattira investiment biex dan kollu jse˙˙ u l-pazjent ikollu laqwa livelli ta’ kura.

Tard ilbiera˙ filg˙axija, Projects Malta ˙abbret li ntg˙aΩel il- bidder preferut g˙al dan l-investiment. Lofferent preferut huwa Vitalis Global Healthcare/Bluestone, ibbaΩat f’Singapor, u li qieg˙ed jespandi fl-Ewropa u b’esperjenza twila fil-qasam tas-sa˙˙a u kura tal-anzjani.

Vitalis Global Healthcare hija s-sussidjarja ta’ Bluestone Investments Malta Ltd li, imbag˙ad, huwa proprjetà ta’ Bluestone Special Situations 4 Limited, fond ta’ ekwità privat ibbaΩat f’Singapor u ©estiti mill-Grupp Oxley.

Imwaqqfa fl-2007, Oxley Global Limited hija investment holding company pro-

prjetarja ta’ grupp diversifikat ta’ negozju li wkoll qieg˙da tespandi fl-Ewropa b’operazzjonijiet li jkopru setturi u pjattaformi operattivi varji, partikolarment fis-setturi tassa˙˙a u kura tal-anzjani.

Dan intg˙aΩel wara proçess ta’ evalwazzjoni biex minn issa jibdew in-negozjati li mbag˙ad iwasslu g˙all-iffirmar tal-ftehim. Permezz ta’ dan il-pjan f’Malta u f’G˙awdex ser jiΩdiedu ssodod u ting˙ata kura ta’ kwalità.

Fost o˙rajn, dan se jsir permezz tal-˙olqien ta’ çentru tar-riabilitazzjoni ©did, sptar ©did f’G˙awdex, u skola medika ©dida f’G˙awdex ukoll. Barra minn hekk, Karin Grech u l-isptar ta’ G˙awdex se jkunu rinovati b’mod totali.

Dan hu investiment ta’ €200 miljun biex il-pazjent ikun fiç-çentru tal-kura tas-sa˙˙a f’pajjiΩna li jikkumplimenta lftehim li sar ma’ Barts London School of Medicine and Dentistry li t˙abbar f’Marzu li g˙adda.

Il-PN JgÓaJJar lIll-gverN BI SkaNdlu Ta’ ÛmIeNu Ilbiera˙ Beppe Fenech Adami g˙amel konferenza tal-a˙barijiet jitkaΩa bil-Gvern g˙ax ma feta˙x inkjesta fl-a˙˙ar jumejn dwar allegat skandlu li se˙˙ ta˙tu stess iktar minn ˙ames snin ilu, meta hu kien Assistent Parlamentari filMinisteru g˙all-Ìustizzja u lIntern u li ta˙t l-istess ministeru kienet taqa’ r-responsabbiltà tal-Pulizija.

f’Ìunju tal-istess sena.

Lanqas g˙amlu riçerka

Allegazzjonijiet bla baΩi Il-bloger tal-Partit Nazzjonalista Daphne Caruana Galizia, erbat ijiem ilu fil-blogg tag˙ha allegat li l-eks-Spettur Daniel Zammit feta˙ kumpanija ma’ qarib ta’ akkuΩat fi qtil.

Daniel Zammit kien qieg˙ed fit-tim ta’ prosekuzzjoni f’dan il-kaΩ. JirriΩulta li l-akkuΩat, Stephen Caruana, hu r-ra©el ta’ bint Joe Gaffarena li mieg˙u leks-Spettur feta˙ il-kumpanija St Gabriel Residential Homes Ltd. Minkejja li d-Deputat Kap Nazzjonalista Beppe Fenech Adami, li indirizza konferenza tal-a˙barijiet mal-kelliem

Nazzjonalista Jason Azzopardi sabiex jipprova jpo©©i rresponsabbiltà ta’ dan il-kaΩ f’˙o©or il-Gvern, minn riçerka baΩika rriΩulta li l-allegati konflitti ta’ interess se˙˙ew kollha fi Ωmien amministrazzjoni preçedenti. Dan meta responsabbli g˙al dan l-a©ir tal-eksSpettur, li kien g˙adu fil-Korp, kien hemm l-eks-Ministru g˙all-Ìustizzja u Intern Carm Mifsud Bonnici u l-eks-

Assistent Parlamentari Beppe Fenech Adami.

Il-qtil ta’ Neville Baldacchino, li Stephen Caruana qieg˙ed akkuΩat bih, se˙˙ fl-2008. IlkaΩ il-Qorti beda fl-istess sena.

L-eks-Spettur Daniel Zammit kien parti mit-tim ta’ prosekuzzjoni f’dan il-kaΩ. Sentejn wara li ©ara dan il-kaΩ, l-eks-Spettur feta˙ kumpanija ma’ missier ilmara tal-akkuΩat, Joe Gaffarena, ji©ifieri fl-2010.

B’hekk, meta nfet˙et ilkumpanija u g˙alhekk fi kliem Beppe Fenech Adami nniffsu sar l-iskandlu, responsabbli g˙al dan l-iskandlu kien hemm hu stess b˙ala Assistent Parlamentari fil-Ministeru g˙all-Ìustizzja u l-Intern. Dak iΩ-Ωmien il-Ministru kien Carm Mifsud Bonnici. Beppe Fenech Adami sar assistent parlamentari f’Marzu tal-2010, filwaqt li din il-kumpanija ©iet iffurmata,

Il-Partit Nazzjonalista ilu dawn l-a˙˙ar ©img˙at jag˙mel kwaΩi konferenza tal-a˙barijiet kuljum, prassi li ©eneralment issir lejlet elezzjoni ©enerali li baqg˙alha tliet snin biex issir.

Probabbli, fil-fixkla biex jag˙mlu konferenza tala˙barijiet is-Sibt bit-tama li ting˙ata prominenza filgazzetti tal-Óadd, qabdu ma’ dan il-kaΩ ming˙ajr m’g˙amlu riçerka baΩika li kienet tindikalhom mill-ewwel li dan il-kaΩ, li huma qed jallegaw li hu skandlu, se˙˙ kollu kemm hu ta˙thom.

Intant, il-Gvern qal li ilu g˙al diversi jiem jie˙u pariri, fosthom ming˙and l-Avukat Ìenerali, dwar l-a˙jar mod li bih jittratta u jinvestiga kaΩ ta’ eksuffiçjal tal-Pulizija li kien fit-tim ta’ prosekuzzjoni f’kaΩ li se˙˙ xi snin ilu. IddeçiΩjoni dwar il-metodu li se jintuΩa tit˙abbar hekk kif tittie˙ed.

LokALI kÓ

28|06|2015 03

kullhadd.com

“IRRIDU NAGÓMLU MILL-ITS HUB FIL-MEDITERRAN” Pierre Fenech, Direttur EΩekuttiv tal-ITS RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com Id-Direttur EΩekuttiv tal-Istitut g˙allIstudji Turistiçi (ITS) Pierre Fenech qal lil din il-gazzetta li l-istrate©ija fit-tul g˙all-ITS hija li din l-istituzzjoni ssir hub edukattiva fil-Mediterran, li tattira lejha studenti barranin.

Apparti minn hekk, din l-istituzzjoni attwalment qed ta˙dem sabiex tibni pont b’sa˙˙tu mal-industija lokali. Il˙sieb huwa li l-istitut jappo©©ja lillindustrija billi joffri korsijiet lill˙addiema tag˙ha, filwaqt li l-industrija tg˙in lill-istitut billi tilqa’ fi ˙danha lillistudenti li jkunu jridu jwettqu l-apprentistat tag˙hom.

Bidla o˙ra importanti li taffettwa b’mod partikolari lil dawk li spiççaw ledukazzjoni sekondarja ming˙ajr kwalifiki formali, huwa l-Foundation Course, li minn tliet snin ©ie mnaqqas g˙al sena wa˙da biss, biex b’hekk l-istudent ikun jista’ javvanza b’pass iktar mg˙a©©el f’din l-industrija li b˙alissa g˙andha domanda qawwija g˙ar-riΩorsi umani.

Minn student g˙al direttur Pierre Fenech, li fl-1992 kien da˙al b˙ala student fl-ITS, issa ilu tliet xhur fil-kariga ta’ Direttur EΩekuttiv ta’ din listituzzjoni. Matul dawn is-snin kellu karriera ta’ suççess fl-industrija tal-ospitalità, fejn ˙adem f’lukandi differenti f’karigi varji.

Mistoqsi x’jara differenti f’din l-istituzzjoni miΩ-Ωmien li huwa kien jattendi b˙ala student, Fenech jg˙id li sfortunatament wa˙da mill-affarijiet li qed jaraw kambjament fiha, u li mhix sinonima mal-ITS biss, hija li meta l-istudenti jaslu fuq il-post tax-xog˙ol, naqset iddixxiplina u r-rispett fil-konfront tassuperjuri tag˙hom.

“Mill-bqija, b˙ala ITS, in˙oss li matul is-snin, minkejja li dan l-istitut baqa’ mutur g˙all-industrija, però na˙seb li tilef ftit mill-focus tieg˙u.” Fenech jattribwixxi dan in-nuqqas g˙all-fatt li matul amministrazzjonijiet preçedenti lITS inqata’ mill-Ministeru g˙at-TuriΩmu u beda jaqa’ ta˙t dak tal-Edukazzjoni, li mhuwiex daqstant f’kuntatt mal-industrija.

Fenech jis˙aq ukoll li matul is-snin lITS sofriet mill-perçezzjoni ˙aΩina li wie˙ed hawn jiggradwa g˙al xog˙lijiet b˙al waiter. Isostni li huwa veru li filkarriera wie˙ed irid jibda minn isfel, iΩda li din l-industrija toffri l-opportunità biex wie˙ed javvanza fi Ωmien qasir. Il©img˙a d-die˙la, fil-fatt, se ti©i varata

“Mhux biss kull min jid˙ol flindustrija tat-turiΩmu b˙alissa g˙andu xog˙ol garantit, iΩda sa˙ansitra ng˙id li m’hemmx biΩΩejjed ˙addiema biex ila˙˙qu mad-domanda”

kampanja ta’ stejjer ta’ suççess; persuni li ggradwaw f’korsijiet varji u li llum qed jag˙mlu suççess, anke jmexxu lukandi kbar barra jew li fet˙u negozju g˙al rashom.

QabΩa fil-kwalità u iktar diskussjoni Fenech jg˙id li wa˙da mill-miri tieg˙u kienet li ji©u riveduti l-proçeduri ta’ kwalità. Fl-a˙˙ar ©img˙at ©ew Ωviluppati proçeduri ©odda biex itejbu l-kwalità tal-operat u t-tag˙lim f’dan listitut.

EΩempju wie˙ed huwa t-twaqqif talInternal Quality Audit Committe (IQAC) li jrid jara li kull proçess li jsir ikollu rrekwiΩiti ta’ kwalità neçessarji.

Korsijiet ©odda li ji©u m˙ejjija millBoard of Studies eΩistenti, issa qeg˙din jitilg˙u quddiem Programme Quality Validation Board, qabel ikunu finalment approvati. Dan il-bord huwa mag˙mul minn persuni akkademiçi u o˙rajn li qed ja˙dmu fl-industrija.

Dwar id-deçiΩjonijiet li jittie˙du, Fenech sostna li fl-opinjoni tieg˙u ma tistax tag˙mel xi ˙a©a u timponiha fuq ˙addie˙or, iΩda tinvolvi kemm jista’ jkun nies fid-deçiΩjonijiet ˙alli j˙ossuhom li huma tag˙hom u b’hekk jitwettqu a˙jar.

Fil-fatt, jispjega kif laqqa’ forums apposta li matulhom l-istaff akkademiku ddiskuta l-proçeduri u l-kwistjonijiet li hemm u kif dawn jistg˙u ji©u rran©ati g˙all-a˙jar. “Jidher li dawn qed jintlaqg˙u tajjeb ˙afna,” jis˙aq Fenech.

Mira o˙ra ta’ Fenech kienet li jinbnew

l-istrutturi tar-riΩorsi umani fl-ITS, min˙abba li dawn kienu naqsu b’mod drastiku. Ìara li matul is-snin diversi karigi mani©erjali li ©ew vakanti baqg˙u qatt ma mtlew, bil-konsegwenza li l-istitut spiçça jitmexxa minn ammont Ωg˙ir ˙afna ta’ nies.

Il-proçess ta’ rekluta©©, li Fenech jg˙id li kien di©à nbeda qabel ma huwa da˙al fil-kariga, g˙addej ©mielu, u listaff kollu g˙andu jkun qieg˙ed f’postu sa tmiem is-sajf, meta tibda s-sena skolastika.

Mill-Foundation Course g˙al Higher National Diploma f’˙ames snin Il-prospectus ©ie varat il-Óadd li g˙adda u qieg˙ed disponibbli online fuq is-sit tal-ITS: its.edu.mt. Wie˙ed jista’ jarah mill-kampus tal-ITS f’San Ìiljan u G˙awdex, mill-Ministeru g˙at-TuriΩmu, u mill-job centres.

Sas-sena l-o˙ra l-Foundation Course kien ta tliet snin, li kien wisq, u g˙alhekk ©ie mnaqqas g˙al sena. F’dan il-kors jistg˙u jid˙lu dawk kollha li g˙andhom school leaving certificate iΩda ma jkollhomx O-levels, jew ma jkollhomx biΩΩejjed.

Meta jtemm il-Foundation Course, jew jekk wie˙ed ikollu l-˙ames O-levels neçessarji, wie˙ed jista’ jid˙ol g˙al Certificate Level, li huwa wkoll ta’ sena.

Dan issa ©ie rivedut biex ikun iktar a©©ornat u rilevanti g˙all-bΩonnijiet talindustrija tal-lum. Jekk wie˙ed jg˙addi minn dan il-kors, immedjatament matul

is-sajf ta’ wara jkollu apprentistat flindustrija lokali, mag˙ruf b˙ala Local Internship Training Programme.

Minn hawnhekk l-istudent ikun jista’ jipproçedi g˙al-livell ta’ Diploma, li kien fuq sentejn u issa wkoll tnaqqas g˙al sena. Wara din is-sena l-istudent ikollu sena o˙ra ta’ apprentistat barra minn Malta (International Internship), li f’dan l-istadju l-livell tal-istudent ikun og˙la.

Meta l-istudent ji©i lura jkun baqag˙lu biss sena g˙all-Higher National Diploma. Dan ifisser li student li jibda mill-Foundation Course, f’˙ames snin ikun jista’ jikseb Higher National Diploma. Dan il-perijodu huwa simili g˙al dak im˙addem minn istituzzjonijiet o˙ra lokali, u g˙andu jinkora©ixxi iktar minn qabel lil dawk li jridu jid˙lu f’din l-industrija iΩda m’g˙andhomx biΩΩejjed kwalifiki.

Il-Higher National Diploma in Hospitality Management u l-Higher National Diploma in Tour Guiding huma Ωew© korsijiet li wie˙ed jid˙ol g˙alihom dirett bl-A-levels. Tal-ewwel idum tliet snin, inkluΩ sena barra, u lie˙or idum sentejn, li jsiru kollha Malta.

Jinfet˙u bibien ©odda g˙al min irid jag˙mel kors part-time “A˙na qed naraw li nsa˙˙u l-istrutturi li g˙andna, iΩda l-istrate©ija fit-tul trid tkun li din mhux biss tkun hub ta’ ta˙ri© lokali, iΩda hub ukoll filMediterran.” Fenech jispjega li l-mira hija li din l-istituzzjoni, li s-sena li g˙addiet kellha 673 student full-time u 278 part-time, tattira dejjem iktar studenti barranin, biex il-pajjiΩ jiggwadanja wkoll mill-industrija edukattiva fi ˙dan l-industrija turistika. Óidma importanti qed issir ukoll b’kollaborazzjoni mal-industrija, fejn din tal-a˙˙ar tappo©©ja lill-istudenti li se jkunu l-impjegati tag˙ha, u l-istitut jappo©©a lill-industrija billi tipprovdi tta˙ri© neçessarju g˙all-˙addiema talindustrija.

Fil-fatt, bieb ie˙or importanti qed jinfeta˙ g˙al dawk li di©à qed ja˙dmu flindustrija, iΩda m’g˙andhomx il-kwalifiki akkademiçi li jiççertifikaw ix-xog˙ol li jafu jag˙mlu. Dan g˙ax g˙al kull kors li qieg˙ed offrut full-time , se jkun hemm ukoll korsijiet part-time, inkluΩ filg˙axijiet, g˙al min di©à qed ja˙dem fl-industrija iΩda mhuwiex kwalifikat formalment.

Fenech jiΩvela li minn dan il-lat ukoll qed isiru diskussjonijiet ma’ entitajiet lokali u barranin biex ji©u provduti servizzi li qatt ma ©ew offruti fl-istitut.

kÓ LOkALI

04 28|06|2015

kullhadd.com

IT-TIELET BORÛA MISTENNIJA DALWAQT

L-OGÓLA RATA TA’ IMPJIEGI FL-ISTORJA

u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat qal li l-pro©ett tal-introduzzjoni tat-tielet borΩa kien di©à ©ie approvat mill-Gvern b˙ala wie˙ed pilota, u kiseb ukoll lappo©© tal-Assoçjazzjoni talKunsilli Lokali.

Avvanzi numeruΩi immani©jar tal-iskart

Din il-gazzetta tinsab infurmata li diversi kunsilli lokali li jvarjaw fid-daqs u r-re©juni qed jiddiskutu biex minn dan is-sajf jibdew i˙addmu s-sistema tattielet borΩa tal-iskart.

Filwaqt li s’issa f’pajjiΩna jin©abar l-iskart riçiklabbli fil-

borΩa l-˙adra u l-iskart im˙allat fil-borΩa s-sewda, it-tielet borΩa se tkun iddedikata g˙al skart organiku, ji©ifieri skart li jkun ©ej mill-ikel, ˙xejjex u karti.

Waqt il-laqg˙a Gvern Li Jisma’, il-Ministru g˙allAmbjent, l-IΩvilupp Sostenibbli

fl-

L-introduzzjoni tat-tielet borΩa mhuwiex l-uniku avvanz li qed isir b’rabta mal-immani©jar a˙jar tal-iskart. Il-Ministru ˙abbar ukoll li f’dawn il-jiem se tkun qed tintemm l-ewwel faΩi g˙at-tne˙˙ija tal-ekokontribuzzjoni u t-t˙addim xieraq tal-Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE) fuq l-iskart elettroniku.

Ukoll qabel ma jintemm issajf, il-Gvern se jibda jwettaq wa˙da mill-miΩuri tal-ba©it 2015 favur l-ambjent billi

jo˙ro© sej˙a g˙all-proposti g˙ar-rirçiklar tal-fliexken talplastik u l-aluminju.

Barra minn hekk din is-sena se jitlestew Ωew© studji ffinanzjati minn fondi Ewropej u li permezz tag˙hom il-Gvern se jkun jista’ j˙ejji politika dejjem a˙jar g˙all-immani©jar taliskart. Dawn iΩ-Ωew© studji huma dwar l-uΩu tal-ener©ija mill-iskart u l-esportazzjoni taliskart minn pajjiΩna.

Ta’ min wie˙ed isemmi wkoll li fir-rigward tal-Wasteserv, din il-kumpanija qieg˙da ΩΩomm mal-miri tag˙ha fejn jid˙lu pro©etti kbar u ta’ natura kapitali b˙all-impjant tal-G˙allis, dak tal-Kus f’G˙awdex, kif ukoll l-autoclave li qed jinbena qrib l-inçineratur tal-Marsa. Din qed timxi b’mod rigoruΩ malba©its, g˙all-kontra ta’ dak li kien ji©ri fl-amministrazzjoni preçedenti.

Il-Labour Force Survey mag˙mul mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika jindika li pajjiΩna fl-a˙˙ar sentejn kellu l-og˙la rata ta’ ˙olqien ta’ impjiegi li qatt kienet irre©istrata fl-istorja.

Fil-fatt, fl-ewwel kwart tal2015, ir-rata ta’ impjiegi f’Malta la˙qet 62.3%, li hija l-og˙la rata li qatt ©iet re©istrata f’dan il-kwart mindu bdiet tin©abar din l-istatistika g˙al pajjiΩna.

Fl-istess Ωmien ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti r-rata ta’ impjiegi kienet 59.9%.

Sa tmiem Marzu 2015 kien hemm aktar minn 181,500 persuna ja˙dmu, li tfisser Ωieda ta’ kwaΩi 2,300 persuna fuq sena qabel. Din iΩ-Ωieda, b’kuntrast g˙al dak li kien ji©ri ta˙t lamministrazzjoni preçedenti, hija kwaΩi kollha f’impjiegi full-time u mhux f’dawk parttime.

L-aktar li bbenefikaw miΩΩieda fl-impjiegi kienu ΩΩg˙aΩag˙. Filwaqt li sena ilu rrata ta’ impjiegi fost dawk ta˙t il-25 sena kienet la˙qet 44%, din issa telg˙et g˙al 47%. Ilqg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ waqa’ ta˙t l-10%, meta sa senu ilu kien g˙adu kwaΩi 14%.

Permezz ta’ dan it-tnaqqis, kif ukoll riduzzjoni fil-qg˙ad fost dawk ta’ etajiet akbar, irrata ta’ qg˙ad f’pajjiΩna waqg˙et g˙al 5.7%, meta sena qabel kienet 6%. Din hija linqas rata ta’ qg˙ad mindu lEurostat bdiet ti©bor dawn ilfiguri g˙al Malta aktar minn ˙mistax-il sena ilu.

KwaΩi tnejn minn kull tliet impjiegi ©odda ©ew mis-settur tas-servizzi professjonali, amministrattivi u tal- online gaming . Kien hemm Ωieda tajba ˙afna wkoll fil-qasam talmanifattura, fl-informatika, filbejg˙ bl-ingrossa u l-imnut, kif ukoll fir-ristoranti u lukandi.

Min-na˙a l-o˙ra, il-proporzjon tal-˙addiema impjegati massettur pubbliku, is-sa˙˙a u ledukazzjoni, baqg˙u stabbli.

Il-Labour Force Survey juri wkoll li matul l-ewwel kwart tal-2015, meta mqabbel massena ta’ qabel, il-pagi f’pajjiΩna g˙olew bi 2.6%, jew bi kwaΩi ß415 fis-sena (€8 fil-©img˙a).

Dan fi Ωmien meta l-inflazzjoni kienet 0.3%, ifisser titjib ta’ 2.3% fil-poter ta’ akkwist tal˙addiema Maltin u G˙awdxin.

B’kuntrast, fl-a˙˙ar sena ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti, il-paga medja kienet g˙oliet b’1.9% biss, fi Ωmien meta linflazzjoni kienet 2.4%, jew tnaqqir ta’ 0.5% fis-sa˙˙a talpaga medja. F’termini aktar sempliçi, dan ifisser li filwaqt li ta˙t il-Gvern preçedenti l˙addiem medju kien mar lura €80, illum il-˙addiem medju mar a˙jar bi €370.

lokAlI kÓ

28|06|2015 05

kullhadd.com

IBerrAQ BeJN Il-kUNSIllIerA TAl-PN F’ÓAÛ-ÛeBBUÌ Wara laqg˙a tal-Kunsill Lokali ta’ ÓaΩ-Ûebbu© li saret nhar it-Tlieta li g˙adda, faqqa’ diΩgwit bejn il-kunsilliera Nazzjonalisti.

Sorsi qrib il-Kunsill qalulna kif g˙all-˙abta tad-9.15 ta’ filg˙axija, meta kienet intemmet illaqg˙a, instema’ g˙ajjat ©ej minn quddiem ilbinja tal-Kunsill Lokali, kawΩa ta’ argument li kien g˙addej bejn Ωew© kunsilliera Nazzjonalisti.

F’dan l-argument kien involut il-Minority Leader tal-PN Roderick Aquilina, li beda jwissi lill-kunsilliera l-o˙ra tal-PN biex waqt il-laqg˙at ma jitkellmux ming˙ajr il-permess tieg˙u.

“Tg˙idu biss dak li ng˙idilkom jien!” g˙ajjat Aquilina.

G˙al din l-ordni, ir-reazzjoni immedjata talkunsillier Nazzjonalista George Cortis kienet: “Int bis-serjetà? Lanqas biss int kapaçi g˙al avukat!” Sorsi infurmati qalulna li l-kunsilliera Nazzjonalisti huma urtati b’dan l-atte©©jament ta’ Aquilina, li jidher li qed jag˙mel minn kollox biex jag˙lqilhom ˙alqhom ˙alli jidher huwa biss.

Roderick Aquilina, meqjus wie˙ed mill-istilel tal-PN il-©did, ma jridx lil s˙abu l-kunsilliera jitkellmu waqt il-laqg˙at

INSTABU 40 SkolA B’XorB MhUX PerMeSSIBBlI L-ikel u n-nutriment huma parti importanti f’kull aspett tal-˙ajja tag˙na, kemm dik fiΩika, emozzjonali, iΩda anke soçjali u kulturali. Kull attività li nattendu g˙aliha jew li norganizzaw hija mdawra wkoll mal-ikel; ikel li jista’ jkun ukoll perikoluΩ g˙al ˙ajjitna.

Matul din il-©img˙a ©ie mfakkar l-ewwel anniversarju minn Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek; dar li toffri kura lil dawk li jkunu g˙addejjin minn problemi relatati mal-piΩ tag˙hom, kemm dawk li g˙andhom problema ta’ obeΩità, kif ukoll dawk li g˙andhom problema ta’ eating disorders b˙al bulimja u anoressja.

Din id-dar hija kollaborazzjoni bejn id-Dipartiment tas-Sa˙˙a u l-Community Chest Fund, bilGvern jiffinanzja nofs miljun ewro kull sena biex din id-dar tkun tista’ tibqa’ topera.

Problema internazzjonali Dwar il-problemi fl-ikel u nnutriment, il-gazzetta KullÓadd tkellmet mas-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a, Chris Fearne, li qal li l-Gvern huwa kommess li ji©©ieled problemi kbar li jeΩistu fin-nutriment.

“L-obeΩità mhix problema biss nazzjonali, iΩda hija problema internazzjonali. Kundizzjoni ta’ sa˙˙a li qed twassal g˙al ˙afna mard ie˙or aktar ’il quddiem fil˙ajja. Min g˙andu problema ta’ ˙xuna Ωejda g˙andu riskju akbar li jbati b’çerti kundizzjonijiet b˙ad-dijabete, mard fil-kliewi, mard tal-qalb. Il-˙xuna Ωejda ΩΩid ukoll ir-riskju ta’ çertu kançer,” qal Fearne.

Huwa spjega li wa˙da millakbar problemi li qeg˙din isibu

quddiemhom l-awtoritajiet huwa piΩ Ωejjed fit-tfal. “Studji juru li lprobbabbiltà hi li tfal obeΩi, jibqg˙u obeΩi tul ˙ajjithom kollha. Huwa g˙alhekk li l-˙idma tag˙na, b’kollaborazzjoni malMinisteru tal-Edukazzjoni, qeg˙din na˙dmu biex insolvu lproblema minn rasha,” qal Fearne.

Kollaborazzjoni Is-Segretarju Parlamentari qal li

fis-sena skolastika li ©ejja, l-istudenti kollha ta’ Malta u G˙awdex, fl-iskejjel kollha, kemm dawk pubbliçi, privati u tal-Knisja, se jitti˙dilhom il-BMI index. “B’dan l-istudju, ripetut kull sena, se jkollna stampa çara ta’ kemm hi kbira l-problema, jekk hix tiΩdied jew tonqos u anke jekk pro©etti u inizjattivi li nkunu qeg˙din inwettqu jkunux qed i˙allu l-frott mixtieq. Dan l-istudju se jg˙inna wkoll biex no˙olqu u na˙dmu fuq programmi aktar speçifiçi, skont il-faxxa ta’ nies li l-aktar inkunu nixtiequ nolqtu,” qal Fearne.

Permezz tal-kollaborazzjoni li teΩisti bejn id-Dipartiment tasSa˙˙a u tal-Edukazzjoni, ©ie ppreΩentat il-Whole School Approach to a Healthy Lifestyle, fejn fost o˙rajn in˙admet lista ta’ ikel u xorb li m’g˙andux ikun permessibbli fit-tuck shops tal-iskejjel.

Minn spezzjonijiet li g˙amlu fuq il-post f’45 tuck shop fliskejjel Maltin, l-ispetturi tassa˙˙a sabu li 40 skola kellha xorb, illi jinkludi fruit juice , luminata u energy drinks , li mhumiex permesibbli fi skola.

“Ejja nnaqsu r-riskji g˙al ulied-

na; ejja no˙olqulhom ambjent b’ikel u xorb san. L-ewwel pass biex nibdew nwettqu dan huwa bla dubju fl-iskejjel tag˙na,” Ωied Fearne.

Tema ewlenija Huwa tkellem ukoll dwar studju ie˙or li g˙addej b˙alissa: inNational Food Consumption Survey. Studju li se janalizza filfond dak li jieklu l-Maltin, mhux biss b˙ala tip ta’ ikel, iΩda wkoll b˙ala ammonti. “Fost o˙rajn, dan l-istudju se jkun qieg˙ed jg˙inna nifhmu kemm nikkunsmaw mel˙, zokkor, xa˙am u proteini fid-dieta tag˙na ta’ kuljum. L-istudju se jkun maqsum fuq sena s˙i˙a biex b’hekk inkunu nistg˙u naraw ukoll labbitudnijiet anke sta©jonali tad-dieta medja tal-familja Maltija,” kompla Chris Fearne.

Is-Segretarju Parlamentari qal li l-obeΩità, speçjalment dik fittfal, hija ta’ importanza mhux biss g˙al Malta, iΩda anke fuq livell Ewropew, tant li l-obeΩità fit-tfal mistennija tkun wa˙da mit-temi ewlenin li l-Ministeru tas-Sa˙˙a se jkun qieg˙ed imexxi ’l quddiem waqt ilPresidenza tal-2017.

LOKALI KÓ

28|06|2015 07

kullhadd.com

TKOMPLI R-RIFORMA FIL-ÌUSTIZZJA…

TNAQQIS TA’ 40% FIÛ-ÛMIEN TAS-SMIGÓ TAL-KAWÛI Pro©etti u riformi o˙rajn

GLEN FALZON glen@kullhadd.com Il-Qrati huma wie˙ed mit-tliet kolonni tad-demokrazija tag˙na u kull Gvern serju g˙andu jag˙mel ˙iltu kollha biex din il-kolonna kruçjali tissa˙˙a˙ u timxi ’l quddiem kif proprju qed tag˙mel din lamministrazzjoni.

Fil-fatt, ftit taΩ-Ωmien ilu, ilKummissjoni Ewropea adottat abbozz ta’ rakkomandazzjonijiet indirizzati lill-Istati Membri Ewropej fi ˙dan is-semestru Ewropew ji©ifieri l- countryspecific recommendations li huma intiΩi biex ikomplu jsa˙˙u l-iΩvilupp ekonomiku u monetarju tal-pajjiΩi membri tal-Unjoni Ewropea (UE).

F’dawn ir-rakkommandazzjonijiet ©ie formalment rikonoxxut, g˙all-ewwel darba f’numru ta’ snin, il-progress li sar f’pajjiΩna fil-qasam talamministrazzjoni tal-©ustizzja u r-riforma li l-Gvern qieg˙ed jimplimenta f’dan is-settur. Din ir-riforma ©iet deskritta b˙ala wa˙da ˙olistika u wiesg˙a li tikkomprendi miΩuri varji li mhumiex intiΩi sempliçiment biex jindirizzaw l-iΩvilupp ekonomiku tal-pajjiΩ. Ìiet rikonoxxuta wkoll iΩ-Ωieda fleffiçjenza fil-proçessi/proçeduri ©udizzjarji u fil-kamp tal©udikatura b’mod ©enerali.

Il-Gvern laqa’ b’mod poΩittiv dan ir-rikonoxximent u jimpenja ru˙u, aktar minn qatt qabel, li jimplimenta riforma ˙olistika g˙all-©id taç-çittadini Maltin u G˙awdxin. Fid-dawl ta’ dan kollu l-gazzetta KullÓadd tkellmet malMinistru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali Owen Bonnici fejn kien ittrattat ittitjib li sar f’dawn l-a˙˙ar sentejn fil-Qrati u x’inhu x-xog˙ol li qed jag˙mel il-Gvern kif imwieg˙ed fil-manifest elettorali f’dan ir-rigward, fost o˙rajn.

Titjib kbir fl-effiçjenza talQrati “Minkejja li d-dewmien filQrati hija pjaga nazzjonali li kull sekonda tal-©urnata qed ikun mi©©ieled, ming˙ajr ma nitilqu ni©ru u nkantaw vittorja rridu ng˙idu li f’dawn la˙˙ar sentejn bdejna naraw titjib fl-effiçjenza ta’ w˙ud mill-Qrati Maltin hekk kif ©ew imkejla minn parametri stabbiliti mill-Ewropa,” sostna lMinistru Bonnici.

Dan it-titjib huwa evidenti f’bosta Qrati li jisimg˙u kaΩijiet çivili tant li hemm titjib filperçentwali ta’ kemm jinqatg˙u kaΩijiet aktar milli jid˙lu ©odda. Fost dawn, ta’ min jinnota partikolarment itTribunal g˙at-Talbiet iΩ-Ûg˙ar u l-Bord ta’ ReviΩjoni Amministrattiva li rre©istraw progress kbir mhux biss finnumru ta’ kemm qed jinqatg˙u kawzi iΩda wkoll billi f’dawn la˙˙ar sentejn naqqsu kwaΩi b’40% iΩ-Ωmien li jdumu biex jisimg˙u kawΩa.

Tnaqqis fil-kaΩijiet pendenti Dan it-titjib f’numru ta’ qrati, tribunali u bordijiet fil-qasam

çivili qieg˙ed ukoll iwassal biex qed jonqsu n-numru ta’ kaΩijiet pendenti. It-titjib filQrati Kriminali ma segwiex struttura çara b˙alma kien hemm fil-Qrati Çivili, g˙ad li r-riΩultati huma bil-bosta iktar poΩittivi minn qabel.

Fil-fatt, il-Ministru g˙all-Ìustizzja, Gvern Lokali u Kultura qal li ©ie rre©istrat tnaqqis fiΩΩmien li ddum biex tinqata’ kawΩa quddiem il-Qorti talAppelli Kriminali Superjuri, u f’din il-Qorti kif ukoll fil-Qorti Kriminali kien hemm Ωieda firrata ta’ kaΩijiet li ©ew deçiΩi fuq ir-rata ta’ kaΩijiet ©odda.

“Aktar importanti minn hekk rajna tnaqqis fin-numru ta’ kaΩijiet pendenti fil-Qorti talMa©istrati (Sede Kriminali) li jisimg˙u l-biçça l-kbira talkawΩi,” fisser il-Ministru Bonnici.

Il-ma©©oranza tal-Qrati esperjenzaw titjib Analizi tal-ewwel tliet xhur tal-2015 kif imqabbla malewwel tliet xhur tas-snin ta’ qabel turi xejra poΩittiva fillivell ta’ effiçjenza kemm filQrati çivili kif ukoll f’dawk kriminali.

“Infatti, jidher li din is-sena l-Qrati kollha, ˙lief tnejn, urew progress kbir fir-rata ta’ kemm jinqatg˙u kaΩijiet aktar milli jid˙lu ©odda. Dan it-titjib wassal ukoll biex rajna tnaqqis fil-kaΩijiet pendenti partikolarment f’dawk il-Qrati çivili u kriminali ta’ prim istanza, ji©ifieri tal-ewwel smig˙,” sostna l-Ministru Bonnici.

Huwa Ωied jg˙id li minkejja li mhux possibbli jkun ikkalkulat id-dewmien filkawΩi fuq statistika ta’ tliet xhur, il-fatt li naqsu l-kaΩijiet pendenti kif ukoll il-fatt li qed ji©u deçiΩi numru akbar ta’ kawΩi, jindika li sal-a˙˙ar tassena, jekk jinzamm l-istess ritmu, g˙andu jkun hemm ukoll tnaqqis fil-medja ta’ kemm idum biex jinqata’ kaΩ fil-Qrati Maltin Impenn ˙olistiku Hemm diversi fatturi li qed jg˙inu biex ji©i rre©istrat dan il-progress. L-ewwel u qabel kollox, dan it-titjib huwa frott

il-˙idma tal-©udikatura Maltija li jidher biç-çar li qed tinsisti biex ji©u indirizzati fatturi b˙ad-dewmien fit-tul talkawΩi.

“Flimkien ma’ dan hemm ˙idma kostanti bejn ilMinisteru tal-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali u l-amministrazzjoni tal-Qorti fejn qed jitnedew numru ta’ inizjattivi u pro©etti biex jiffaçilitaw is-sistema tal-©ustizzja. Dawn linizjattivi jinkludu emendi legali fil-Kodiçi Kriminali li ©ew implimentati fl-2014 b˙al, pereΩempju, id-dritt ta’ disclosure waqt l-arrest, u l-estensjoni tal-plea bargaining quddiem il-Qorti tal-Ma©istrati Sede Kriminali,” qal il-Ministru

g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali.

Il-Ministru Bonnici Ωied jg˙id li ma jonqsux ukoll pro©etti speçifiçi b˙all-pro©ett pilota fis-seduti tat-traffiku fejn inbidlet is-sistema ta’ kif ji©u m˙arrka n-nies.

“Dan il-pro©ett tant issarraf f’titjib ta’ effiçjenza li issa qieg˙ed jibda ji©i estiΩ fil-Qrati l-o˙ra u, l-a˙˙ar iΩda mhux linqas, kien hemm ukoll irriforma dwar l-uΩu tas-sustanzi illegali li qed twassal biex min jinqabad b’pussess sempliçi ta’ droga ma jersaqx dritt il-Qorti iΩda jing˙ata l-g˙ajnuna me˙tie©a biex jindirizza lproblemi tieg˙u,” qal ilMinistru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali.

Waqt li l-g˙an ewlieni ta’ din ir-riforma kien biex ting˙ata g˙ajnuna lil min g˙andu problema ta’ droga, fl-istess ˙in qed tg˙in ukoll biex jonqsu numru ta’ kaΩijiet minuri milli jidhru quddiem il-Qrati Maltin.

Sistemi teknolo©içi ©odda

Il-˙idma tkompli

Fatturi o˙ra li qed jg˙inu biex titjieb l-effiçjenza f’aspetti o˙ra tas-sistema ©udizzjarja jirriΩultaw mill-introduzzjoni ta’ sistemi teknolo©içi li qed isiru flimkien mal-MITA, partikolarment fil-qasam çivili.

Fost dawn hemm l-introduzzjoni tas-sistema ta’ notifiki elettroniçi kemm lill-avukati tad-difiΩa kif ukoll lill-prosekuzzjoni, meta ji©i diferit kaΩ, kif ukoll sistema elettronika li tinforma l-partijiet talkawΩa dwar jekk ix-xhieda ©ewx notifikati jew le.

Dawn huma biss u˙ud mirriformi li s’issa twettqu biex issistema tal-©ustizzja taqdi a˙jar lil kull min juΩaha.

“IΩda dan g˙adu mhux biΩΩejjed. Il-Ministeru konxju li g˙ad hemm ˙afna fejn irid isir titjib u g˙addej bil-˙idma tieghu biex, bl-g˙ajnuna talpartijiet ikkonçernati, iwassal biex iç-çittadin Malti jkun moqdi b’livelli og˙la ta’ effiçjenza u kwalità. Ma wasalniex; fadal xi jsir, imma mexjin fiddirezzjoni t-tajba,” tenna lMinistru Bonnici.

08 28|06|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

DIRETTIvA LI TOffRI SfIDI KbAR Aktar kmieni dan ix-xahar ilKummissjoni Ewropea ˙abbret 128 deçiΩjoni, illi inkludew 18il opinjoni motivati, 5 referenzi lill-Qorti tal-Ìustizzja talUnjoni Ewropea, u l-44 ittra ta’ intimazzjoni u li jkopru diversi setturi.

Fost l-aktar deçiΩjonijiet li spikkaw kien hemm dik relatata mad-Direttiva Dwar lEffiçjenza fl-UΩu tal-Ener©ija fil-Bini. Permezz ta’ din idDirettiva, l-Istati Membri g˙andhom jistabbilixxu u japplikaw rekwiΩiti minimi tarrendiment tal-ener©ija g˙al bini ©did u eΩistenti, jiΩguraw iççertifikazzjoni tal-prestazzjoni ener©etika tal-bini u jimponu spezzjonijiet regolari tas-sistemi tal-arja kondizzjonata.

Barra minn hekk, id-Direttiva titlob lill-Istati Membri biex jiΩguraw li l-bini l-©did kollu huwa zero-energy mill-2021 ’il quddiem, illi tfisser li l-bini ji©©enera ener©ija daqs, jew aktar milli, jikkonsma. Din idDirettiva kellha ti©i trasposta sad-9 ta’ Lulju 2012.

L-Awstrija u r-Renju Unit iççensurati Fid-deçiΩjoni ta’ dan ix-xahar, l-Awstrija u r-Renju Unit intalbu mill-©did mill-Kummissjoni biex jittrasponu l-li©ijiet Ewropej fuq dawk nazzjonali b’mod sodisfaçenti. F’Lulju 2014 il-Kummissjoni kienet di©à ddeçidiet li tirreferi lillAwstrija quddiem il-Qorti talÌustizzja tal-Unjoni Ewropea.

Ftit wara, l-Awstrija adottat numru ta’ miΩuri biex jit-

trasponi d-Direttiva.

Madankollu, xi w˙ud middispoΩizzjonijiet tad-Direttiva kienu baqg˙u ma ©ewx trasposti.

Il-Kummissjoni g˙alhekk bag˙tet opinjoni motivata addizzjonali lillAwstrija biex titlobha tittrasponi d-Direttiva b’mod s˙i˙.

Separatament, il-Kummissjoni Ewropea rçeviet ilment dwar nuqqas potenzjali ta’ konformità mir-Renju Unit g˙all-˙ru© u l-wiri ta’ Çertifikati talPrestazzjoni Ener©etika fil-bini pubbliku. Id-Direttiva Dwar lEffiçjenza Fl-UΩu tal-Ener©ija fil-Bini tobbliga lill-Istati

Membri jiΩguraw li çertifikati b˙al dawn jin˙ar©u u ji©u murija g˙al çertu kategoriji ta’ bini.

Il-Kummissjoni, però, ma kinitx sodisfatta bis-sistema ta’ kontrolli u penali g˙all-wiri taç-çertifikati tal-prestazzjoni ener©etika introdotti mir-Renju Unit g˙ax jidher li huma insuffiçjenti biex ti©i Ωgurata l-konformità mal-obbligi tadDirettiva.

L-Awstrija u r-Renju Unit issa g˙andhom biss xahrejn sabiex jg˙arrfu lill-Kummissjoni bilmiΩuri me˙uda minnhom biex jirrimedjaw g˙al din is-sitwazzjoni.

Nieqes dan, il-

Kummissjoni tista’ tiddeçiedi li tirreferi lil dawn il-pajjiΩi lillQorti tal-Ìustizzja tal-UE. Implimentazzjoni fl-2016 Madankollu, ma kinux biss lAwstrija u r-Renju Unit li sabuha diffiçli jimplimentaw din id-Direttiva. Dan jo˙ro© çar mill-fatt li din id-direttiva waslet g˙al wie˙ed mill-kaΩijiet rari fejn il-Kummissjoni kellha tifta˙ proçeduri ta’ ksur kontra t-28 Stat Membru tal-Unjoni g˙ax dawn ma implimentawx, jew implimentaw ˙aΩin, ittraspoΩizzjoni tag˙ha.

Il-gazzetta KullÓadd staqsiet

lil Michael Ferry, il-Kap talUffiççju g˙ar-Regolament talBini, fejn waslet Malta fittraspoΩizzjoni ta’ din id-direttiva u g˙aliex kien daqshekk diffiçli biex dan isir. Huwa spjegalna li t-traspoΩizzjoni tad-Direttiva msemmija kienet saret permezz tal-AvviΩ Legali 376/2012 fil-kaΩ ta’ Malta, iΩda l-Kummissjoni Ewropea kienet indikat, permezz ta’ Reasoned Opinion f’Novembru 2013, li ttraspoΩizzjoni ma kinitx saret bl-a˙jar mod.

“G˙aldaqstant,” kompla Ferry, “l-Uffiççju g˙arRegolament tal-Bini da˙al g˙ar-responsabbiltà li j˙ejji Avviz Legali ©did li hu ma˙sub li jid˙ol fis-se˙˙ fl-1 ta’ Lulju 2016. L-isfidi huma kbar fejn jikkonçerna r-rendiment talener©ija fil-bini, iΩda b’ippjanar g˙aqli u b’koperazzjoni s˙i˙a tali sfidi jkunu mitigati.”

Huwa qalilna wkoll li l-Gvern preΩenti, permezz tal-Uffiççju g˙ar-Regolament tal-Bini assigura li jikkopera malKummissjoni Ewropea filwaqt li beda proçess biex l-istess Uffiççju jkollu r-riΩorsi umani u finanzjarji me˙tie©a biex jilqa’ l-isfidi li tali Direttiva toffri.

Sabiex jil˙aq dan l-g˙an, lUffiççju qieg˙ed jikkopera, fost l-o˙rajn, mas-settur tal-kostruzzjoni li huwa involut fil-proçessi li l-istess Uffiççju qieg˙ed ivara, kemm b’dokument dwar Nearly Zero-Energy Buildings (NZEB), kif ukoll dak tanNational Minimum Requirements li huma gwida ta’ kif wie˙ed jippjana binja ta’ kull daqs u forma.

LEJN STRATEÌIJA NAZZJONALI GÓALL-INTEGRAZZJONI TAL-IMMIGRANTI Il-Gvern Malti wieg˙ed li se jifta˙ is-soçjetà, li jilqa’ ddiversità, li jirrikonoxxi r-realtajiet soçjali ta’ madwarna, li jg˙oΩΩ l-identità Maltija ming˙ajr diskriminazzjoni, li jiΩgura l-ugwaljanza u r-rispett lejn gruppi minoritarji u, fuq kollox, li j˙ares id-drittijiet fundamentali tal-bniedem u llibertajiet ta’ kul˙add.

Il-Gvern jemmen li r-realtajiet preΩenti li qeg˙din jiffaççjaw l-immigranti li huma çittadini ta’ pajjiΩi terzi, ji©ifieri dawk il-pajjiΩi li mhumiex membri tal-Unjoni Ewropea, g˙andhom jing˙ataw attenzjoni immedjata.

likazzjonijiet, biex jikkumplimentaw lil xulxin u jimmassimizzaw l-impatt fejn ikun hemm bΩonn.

Inklussività

Implimentazzjoni mis-sena d-die˙la G˙al din ir-ra©uni, il-Ministeru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili nieda pro©ett ta˙t lisem ‘Mind D Gap: Together we can make the difference’.

L-g˙an tieg˙u huwa li jappo©©ja l-isforzi li jsiru sabiex çittadini ta’ pajjiΩi terzi li ©ejjin minn sfondi nazzjonali, ekonomiçi, soçjali, kulturali, reli©juΩi, lingwistiçi u etniçi differenti, biex jissodisfaw il-kundizzjonijiet ta’ residenza u biex jiffaçilitaw l-integrazzjoni tag˙hom fis-soçjetà Maltija.

Il-pro©ett huwa intenzjonat biex jiggwida u jinforma lIstrate©ija Nazzjonali g˙all-

Integrazzjoni tal-Immigranti, liema strate©ija se tibda tkun implimentata mis-sena ddie˙la u testendi sal-2020. Din l-istrate©ija se tkun Ωviluppata f’qafas li jippromovi d-drittijiet tal-bniedem, opportunitajiet u obbligazzjonijiet indaqs g˙al kul˙add. Fost affarijiet o˙ra, se tippromovi d-diversità b˙ala valur baΩiku g˙all-kisba ta’ koeΩjoni soçjali akbar.

Bidliet fis-soçjetà L-g˙an tal-istrate©ija huwa li jin©iebu bidliet vera fis-soçjetà tag˙na lill-immigranti li huma çittadini ta’ pajjiΩi terzi, u sabiex tinbena komunità fejn kul˙add, irrispettivament mir-razza, kulur, reli©jon jew opinjoni politika, età, sess, ©eneru, diΩabbiltà, orjentazzjoni sesswali, identità tal-©eneru jew kwalunkwe sta-

tus ie˙or, jista’ jg˙ix, ja˙dem u jirnexxi f’kuntest ta’ ©ustizzja, ugwaljanza, drittijiet, responsabbiltajiet u rispett.

Minn konkluΩjoni ta’ sonda©© li kkummissjona dan ilMinisteru stess, din l-istrate©ija qed tfittex li tistabbilixxi qafas fejn ir-riΩorsi jistg˙u jkunu mmani©©jati b’aktar effett u integrati biex jimmiraw il-funding strate©iku, ikunu evitati d-dupp-

A˙na nirrikonoxxu l-iskop limitat ta’ dan il-qafas u nag˙rfu li biex strate©ija nazzjonali tkun toltament inklussiva g˙andha tinkludi l-gruppi kollha differenti, fosthom il-persuni nnifishom li ©ejjin minn pajjiΩi terzi, refu©jati u persuni o˙ra li qed ifittxu l-aΩil kif ukoll dawk li g˙andhom protezzjoni temporanja. Apparti minn hekk, perspettiva intersezzjonali g˙andha tkun applikata fl-iΩvilupp u limplimentazzjoni tal-istrate©ija biex ikun aççertat li tkun wa˙da koeΩiva u inklussiva.

Minkejja l-bΩonn ta’ din listrate©ija, numru ta’ persuni esprimew t˙assib u biΩa’ assoçjati mal-iΩvilupp ta’ din listrate©ija. Fi kliem ie˙or, ilma©©oranza tat-t˙assib li esprimew ˙afna rigward din ille©iΩlazzjoni ©ej mill-fatt li g˙andna nuqqas ta’ g˙arfien u konoxxenza rigward it-tifisra talkelma ‘integrazzjoni’.

Il-Gvern innota u sema’ dan itt˙assib g˙alhekk huwa essenzjali li din id-deçiΩjoni tenfasizza fuq l-g˙arfien pubbliku rigward it-tifsira ta’ integrazzjoni, ilproçessi ta’ integrazzjoni, interkulturalità u aktar informazzjoni dwar xi jfisser li wie˙ed ikun immigrant integrat.

LokALI kÓ

28|06|2015 09

kullhadd.com

GVERN LABURISTA, GVERN LI JAÓDEM • Beda t-twaqqig˙ taç-çmieni tal-power station fil-Marsa.

• Fl-ewwel kwart tal-2015 l-impjiegi Ωdiedu bi 2.7%, li jfisser li Malta esperjenzat tkabbir ta’ tliet darbiet aktar meta mqabbel malmedja Ewropea.

• Mis-sena skolastika li jmiss mhux se jibqg˙u jinbieg˙u luminati fil-canteens tal-iskejjel.

• Mistennija tifta˙ dalwaqt il-pixxina f’BirΩebbu©a wara snin mitluqa.

Emanuel Cuschieri

• Bejn Jannar u Marzu ta’ din is-sena l-lukandi Maltin raw Ωidiet qawwija ˙afna fin-numru ta’ turisti li qag˙du f’akkomodazzjoni, fl-iljieli li qattg˙u f’Malta kif ukoll fid-d˙ul. Ìiet re©istrata Ωieda ta’ 7.7%.

• Minn Settembru li ©ej mediçina li g˙andhom bΩonn jie˙du pazjenti li jbatu mid-dijabete, u li tiswa €60, se tibda ting˙ata b’xejn.

• Fl-Isptar Mater Dei, fl-MRI, l-istennija niΩlet g˙al ftit ©img˙at minn stennija ta’ sentejn.

• G˙all-ewwel darba wara ˙afna snin, u g˙al g˙axar ©img˙at s˙a˙, ma kienx hemm mediçini out of stock.

• Mis-sena skolastika li jmiss, preçiΩament f’Settembru li ©ej, se jkun qed isir eΩerçizzju li fih se jitkejlu l-piΩ u t-tul tal-istudenti kollha tal-iskejjel primarji u sekondarji, u se jintiΩnu wkoll ilbasktijiet.

• Dawk il-pazjenti li ji©u minn pajjiΩi barra mill-Unjoni Ewropea se jkollhom jibdew i˙allsu g˙as-servizzi tas-sa˙˙a li juΩaw f’pajjiΩna qabel jitilqu lura pajjiΩhom.

• Se ji©i offrut servizz tal-WiFi f’disa’ bajjiet differenti.

• Se ti©i stazzjonata ambulanza ˙dejn iç-Çentru tas-Sa˙˙a ta’ Ra˙al Ìdid.

• Mix-xahar id-die˙el se jid˙lu fis-servizz tat-trasport pubbliku lewwel 40 minn 102 karozzi tal-linja ©odda.

•. Fix-xhur li ©ejjin is-sistema li l-pilloli jitwasslulek id-dar se tibda ta˙dem.

• Pillola tal-kançer li kienet €400 issa ra˙set u ©iet tiswa €100.

• In-noll tat-trasport pubbliku g˙all-persuni kollha b’diΩabbiltà ra˙as minn €6.50 g˙al €2.

• Fl-Isptar Mater Dei l-lista ta’ stennija g˙all-katarretti niΩlet minn sitt snin g˙al ˙ames xhur.

• F’dan l-a˙˙ar xahar biss fl-Isptar Mater Dei, fid-Dipartiment talEmer©enza, in-nies inqdew f’inqas minn erba’ sig˙at meta sa ftit snin ilu l-istennija ©ieli twalet g˙al g˙axar sig˙at.

• Sal-a˙˙ar tas-sena l-˙addiema kollha fil-qasam tas-sa˙˙a se jkunu ˙ar©u mill-prekarjat.

• Is-sena d-die˙la l-pajjiΩ se jaqleb g˙all-uΩu tal-gass.

• Se jo˙ro© avviΩ legali dwar iΩ-Ωwiemel fit-toroq.

• Kastilja se tkun imdawla b’mod professjonali u din se tag˙ti dehra mill-isba˙ lil dik l-akkwata.

• G˙addejjin xog˙lijiet fuq 72 triq fil-kampanja.

• In-nies li juΩaw it-trasport pubbliku Ωdiedu b’aktar minn 9%.

• Se jkomplu jintbag˙tu l-flus fid-djar tan-nies b˙ala rifuΩjoni tattaxxa tal-VAT fuq ir-re©istrazzjoni tal-karozzi. Taxxa misruqa millPN fil-Gvern.

• Il-Programm taç-Çittadinanza b’Investiment mistenni jrendi lillpajjiΩ €1.4 biljun.

10 28|06|2015

kullhadd.com

TiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

Mhux façli li tla˙˙aq mal-istazzjonijiet kollha u ssegwi dak kollu li jkun g˙addej; mhux façli lanqas li tipprova tikteb milli tkun ftakart. IΩda dan g˙alija huwa gost u pjaçir b˙alma hu gost u pjaçir ta’ ˙afna li l-˙in kollu jie˙du l-istessu u jwaddbuhom fuq wiçç il-ktieb jew a˙jar fuq ilFacebook.

Illum huwa l-a˙˙ar artiklu tieg˙i dwar it-televiΩjoni u dak kollu li naraw fuqu, issa ilni l-©img˙at, xhur u snin in˙arbex dwar dak kollu li jog˙©obni u jdejjaqni.

Qatt ma ppruvajt inkun imparzjali u nfa˙˙ar stazzjon wie˙ed biss u nmaqdar o˙rajn, iΩda dejjem semmejt li kull stazzjon g˙andu dik ix-xi ˙a©a tajba u o˙ra ftit anqas tajba. Óadd u xejn ma hu perfett iΩda kul˙add huwa kapaçi jitjieb u jtejjeb. Na˙seb li kull min ilu jaqra dan it-t˙arbix induna li jien in˙obb is-sempliçità li tissarraf fit-tajjeb milli ˙afna daqq ta’ trombi biex wara tispiçça tittewweb fuq il-putruna. Kull min ilu jaqra din ir-rokna na˙seb induna wkoll li l-ksu˙at fuq it-tivi n˙allu˙ g˙all-Alaska jew fuq ilmuntanji u mhux nittraΩmettuh lit-telespettaturi. Jien dejjem fa˙˙art ideat ori©inali u maqdart l-ikkupjar Ωejjed. IΩda Ωgur li laktar li jdejjaqni, jizzikani u jqabbadni d-dardir fl-istonku huwa lMalti ˙aΩin li ta’ kuljum u l-˙in kollu nisimg˙u ivenven f’widnejna. Fil-veru sens tal-kelma li ddardart nisma’ preΩentaturi, bejjieg˙a u aktar jixxerjaw, jikklikkjaw, jiddawnlowdjaw, jibbejkjaw, jipplejtjaw u jirrowstjaw u jibbrestfidjaw lill-bejbis.

Ftit ilu kien imsemmi li ser jit-

tie˙du passi sabiex dawn ilksu˙at jinbidlu darba g˙al dejjem, l-aktar fejn jid˙lu programmi tattisjir li minnhom g˙andna ˙afna.

Nhar ta’ Sibt X’hawn isba˙ milli tara film tajjeb is-Sibt filg˙axija, l-aktar jekk dan ikollu su©©ett tajjeb u jkun ma˙dum f’pajjiΩek? TVM issa ilu Ω-Ωmien juri film tajjeb is-Sibt filg˙axija, iΩda dan l-a˙˙ar beda juri wkoll films barranin b’atturi Maltin li n˙admu f’pajjiΩna. Jalla jkollna aktar minn dawn matul il©img˙at li ©ejjin.

L-aqwa Na˙seb li l-aqwa drama kienet fuq TVM. Kemm Katrina u Çaqqufa re©g˙u kienu protagonisti u rawhom bl-eluf, iΩda minkejja dan Riflessi fuq il-One u Vittmi fuq in-Net kienu wkoll produzzjonijiet tajba. L-aqwa a˙barijiet dejjem kienu fuq TVM; trid tifhem ukoll li l-kamra tala˙barijiet tal-istazzjon nazzjonali

kÓ opINJoNI

Xarabank wie˙ed minn dawk ilprogrammi li g˙ejjieni, Peppi

g˙andu bΩonn waqfa jew inkella jrid jibdel ir-rotta. G˙adni ma nafx liema su©©ett ma semmiex u ma ddiskutiex. Kull meta nara lil Alan Bates sirt nipnotizza ru˙i minnufih, u din li filli qeg˙din naraw diskussjoni fuq su©©ett imbag˙ad tieqaf ˙esrem biex niddiskutu su©©ett ie˙or qed tqabbiΩli ç-çinga. Anke din li sebat ijiem fil-©img˙a nisimg˙u fuq ilprogramm tqabbadni sturdament.

IΩda meta Xarabank jag˙mel il©id bil-©bir g˙al min hu fil-bΩonn, hemm ninΩag˙lu l-kappell. Óadd G˙alik ilu li g˙ejjieni; ma nifla˙hiex aktar lil Angie twerΩaq waqt il-˙in tal-ikel; ma nifla˙x aktar nara parteçipanti jilag˙qu l©elat jew jippruvaw jieklu kripsa biç-chop stick; lanqas li jaqbΩu u jog˙lew b’tuffie˙a ©o ˙alqhom.

Ijja f’©ie˙ kemm hemm ibdlu ftit, kunu ori©inali jew g˙all-anqas jekk ser tikkupjaw programm barrani kkupjawh sew mhux nivvintaw log˙ob tas-snin sebg˙in u tmenin. G˙ejjewni wkoll il-programmi kollha talistazzjonijiet kollha li suppost juru u jintg˙o©bu mit-tfal. L-ebda stazzjon lokali ma g˙andu programm suret in-nies u bis-sens g˙al udjenza çkejkna.

Issa li kelli fuq l-istonku ˙ri©tu kollu, g˙alhekk ser inçedi l-armi u nçedi l-ispazju g˙al kitba o˙ra.

M’iniex ser inkompli in˙arbex matul is-sajf ukoll, g˙ax ˙lief ripetizzjonijiet ma narawx. Ma na˙sibx li triduni ner©a’ nikteb dwar ir-ripetizzjonijiet tal-programmi ripetuti li rajna minn Ottubru sa’ Ìunju.

G˙alhekk jien ser immur inçafçaf g˙all-frisk.

xi w˙ud minnhom hux! Il-mara tibkilu biex jisma’ minnha.

Imma le! Jew bl-g˙ajjat inkella bil-muta, imma basta jag˙mel ta’ rasu! U xi ©ralu? Ìralu li ©ralu! B˙alma ©ralha hi. Ûew©ha kien ilu jg˙idilha. U jg˙idilha! Bkielha! Imma hi hekk riedet tag˙mel! G˙ax dejjem li riedet g˙amlet. Minn mindu kienet g˙and ommha. U l-istess. Óadet dak li g˙amlet.

G˙ax min hu ta’ rasu, ta’ rasu jie˙u!

Il-˙ajja kontinwament tg˙allimni li aktar ma nkun b˙at-tajn aktar nimxi. It-tajn tant kemm hu umli, ji©ifieri saqajh mal-art, li jimla x-xquq kollha bejn ©ebla u o˙ra.

Tiskanta hux kif ©ebla daqsiex titwa˙˙al ma’ o˙ra u ssir ˙a©a wa˙da mag˙ha proprju b’naqra

tajn. G˙ax it-tajn huwa b’sa˙˙tu meta ma jidhirx. Meta jie˙u fuqu l-piΩ tal-©ebla. Meta jing˙asar bejn ©ebla u o˙ra.

Hemmhekk juri sa˙˙tu! G˙ax isir sodda komda u fl-istess ˙in iebsa g˙all-©ebla li tistrie˙ fuqu.

Kemm politiçi, nies fil-Knisja, u nies fil-familji u l-komunitajiet tag˙na, huma b˙at-tajn!

Kemm jag˙lqu ˙alqhom u jag˙mlu kull sagrifiççju, basta jevitaw l-inkwiet! Lesti li jie˙du fuq spallejhom ˙afna xog˙ol!

Lesti jing˙asru! Basta jaraw li lill-partit, lill-Knisja, lill-familja u lill-komunità jimxu ’l quddiem! Dawn in-nies ˙aqqhom l-aqwa ©ie˙! Óaqqhom li isimhom jibqa’ msemmi b’qima fl-istorja ta’ pajjiΩna. G˙ax, bisservizz tad-deheb tag˙hom, ming˙ajr ˙afna paroli, poΩi u santi feteti, jag˙mlu l-g˙e©ubijiet fl-ambjent li l-Mulej po©©ihom fih!

Dawn in-nies an©li! G˙ax, kull fejn ikunu j©ibu l-paçi. U mhux jaqilg˙u il-kwistjonijiet fuq xejn! Dawn huma n-nies li jag˙tuk l-id tal-˙biberija tag˙hom. U fil-preΩenza tag˙hom tg˙idx kemm t˙ossok imbierek u mbierka!

Le Mulej! Ma rridx inkun il©ebla ta’ barra li nidher. Li kul˙add jitpaxxa bija. Óa nkun it-tajn li ma jidhirx. Imma li, jekk tne˙˙i˙, jaqa’ kollox!

Wara kollox int il-Bennej! Mela, hawn jien! It-tajn. Ka˙˙alni! U imla’ bija x-xquq miftu˙a li ssuppervja ta’ ˙addie˙or ˙olqot g˙all-kapriççi tag˙ha. Ammen.

g˙andha wkoll l-aqwa riΩorsi biex ta˙dem. L-aqwa programmi/dokumentarji kienu Madwarna, Harbour Life, Snajjiet Maltin, Mad-Daqqa t’G˙ajn, LIstandard u Venere. L-aqwa programmi ta’ diskussjoni kienu Reporter u S41, filwaqt li l-a˙jar programmi sportivi kienu kollha u ta’ kull stazzjon. Anke programmi tat-tisjir kollha jog˙o©buni, ˙lief meta nitkess˙u u nkissru llingwa tag˙na.

Passabbli

Ilsien in-Nisa, One Night Stand, Óbieb u G˙edewwa , Dak li Jg˙odd, Liquorish u House Hunt kollha rajthom iΩda jekk insib xi ˙a©a a˙jar naqliblu. G˙al dawn il-programmi li semmejt g˙andhom i˙abblu ftit mo˙˙hom u jtejbu l-prodott jew a˙jar jibdlu xi ftit g˙ax issa ndraw.

G˙ejjewni

IT-TAJN

Patri Mario Attard

“Attent mit-tajn! G˙ax tie˙u xi wa˙da u tispiçça rasek ’l isfel u saqajk ’il fuq!” “Hemmhekk hemm it-tajn! Ara kif timxi!

G˙ax tiΩloq!”

Nag˙ti ra©un bil-kbir lil min jg˙id hekk. Nikkonfermah.

G˙ax missieri, Alla ja˙firlu, kien bennej. Niftakar li, meta kont Ωg˙ir u kont immur no˙odlu t-te fit-3.00 ta’ wara nofsinnhar, ji©ifieri appena nasal id-dar mill-iskola, dejjem hekk kien jg˙idli: “Mar! Imxi mal-©enb g˙ax hemm it-tajn u tiΩloq!” Ajma! L-aktar meta kien jag˙mel xi tara©! Ming˙ajr po©©aman! Sintendi! Kemm kont ninΩel bil-lajma l-lajma mieg˙u! G˙ax li kieku kont nie˙u xi wa˙da g˙al isfel, g˙iduli ftit intom: min kien ji©borni? Jekk mhux l-infermiera biex jo˙duni bil-©iri lejn l-isptar g˙axi inkella mejjet?

Din il-biçça tat-tajn baqg˙et t˙ammem f’mo˙˙i. Ma rridx, le, nibqa’ nara t-tajn b˙ala materjal li fuqu biss tiΩloq!

Inkella nkun qed in˙alltu mal˙ass! It-tajn jag˙mel xog˙ol tad-deheb! Óu l-binjiet mustaççuni li g˙andna f’Malta. Mur ne˙˙ilhom it-tajn. X’jibqa’ minnhom? Kollox g˙al isfel!

Ibda mill-iprem koppli li g˙andna u spiçça fl-aqwa swar u binjiet tal-Kavallieri. Ming˙ajr it-tajn kolloxg˙alisfel.com!

It-tajn jaffaxxinani! Huwa ma˙dum mix-xa˙x, is-siment u l-ilma. It-tliet materjali huma likwidi. It-tlieta huma mis˙uqa jew ma˙lula. Ix-xa˙x u ssiment huma mfarrkin trab.

Filwaqt li l-ilma huwa ma˙lul mis-sil©. Mur ipprova ibni bil©ebel biss u ara xi jkollok!

Alla˙ares tag˙mel hekk g˙ax tag˙mel tra©edja mill-kbar nett!

Il-©ebel ma jçedix! Ma jafx ibaxxi rasu! Jekk hekk, hekk! Listess is-sil©. Iebes. U ma jçedi b’xejn. Int ˙u xi ©ralu t-Titanic miskin! Kif inqasam u g˙ereq fil-fond tal-Oçean Atlantiku tatTramuntana. U kemm mietu nies! Aktar minn 1,500 persuna minn çifra ta’ 2,223 passi©©ier abbord! Çifra g˙olja ta’ mejtin!

E˙˙ ˙ija, dik l-imbierka sil©a!

X’differenza g˙amlet! Çarrtet vapur daqsiex min-nofs!

L-istess b˙alma jag˙mlu xi w˙ud fil-˙ajja li g˙andhom rashom iebsa – dejjem iridu li tg˙addi tag˙hom. Na˙seb li lkoll kemm intom iltqajtu ma’

OpINJONI kÓ

28|06|2015 11

kullhadd.com

DOUBLE STANDARDS U ÌRAJJIET OÓRA

Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Il-qg˙ad u d-defiçit fit-triq tan-niΩla Ir-roadmap ekonomika ta’ dan il-Gvern m’hemmx dubju li qed tag˙ti l-frott mixtieq u anke aktar. Ekonomija robusta li qed twassal sabiex il-Gvern jil˙aq ilmiri tieg˙u. Mira ewlenija kienet li pajjiΩna jo˙ro© midDeficit Procedure Programme.

Din il-mira ntla˙qet u ˙adna lkonferma ftit tal-©ranet ilu. Mira li ntla˙qet ming˙ajr ma ttie˙du miΩuri ta’ awsterità. Óri©na minn dan il-programm impost mill-Unjoni Ewropea min˙abba tmexxija ekonomika ˙aΩina ta’ gvern preçedenti, g˙ax il-Gvern ˙a miΩuri u ta inçentivi sabiex titkabbar l-ekonomija. Poplu bieΩel jixraqlu gvern bieΩel daqsu li jixprunah b’˙idmietu u jag˙tih id-direzzjoni u s-sostenn.

Aktar a˙barijiet inkora©©anti mill-qasam tal-impjiegi ©ew ikkonfermati mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika permezz tal-Labour Force Survey. Dan is-sonda©© jindika li pajjiΩna, fla˙˙ar sentejn, kellu l-og˙la rata ta’ ˙olqien ta’ impjiegi li qatt kienet irre©istrata fl-istorja. Salewwel kwart ta’ din is-sena kien hemm aktar minn 181,500 persuna ja˙dmu, li tfisser Ωieda ta’ kwaΩi 2,300 persuna fuq sena qabel. Din iΩ-Ωieda, b’kuntrast g˙al dak li kien ji©ri ta˙t lamministrazzjoni preçedenti, hija kwaΩi kollha f’impjiegi fulltime¸ u mhux f’dawk part-time.

IΩ-Ωg˙aΩag˙ kienu l-aktar li bbenifikaw minn din iΩ-Ωieda flimpjiegi. Il-qg˙ad fost iΩΩg˙aΩag˙ waqa’ ta˙t l-10%, meta sa sena ilu kien g˙adu kwaΩi 14%. Ir-rata tal-qg˙ad totali f’pajjiΩna waqg˙et g˙al 5.7% meta sena qabel kienet 6%. Din hija l-inqas rata ta’ qg˙ad mindu l-Eurostat bdiet ti©bor dawn il-figuri g˙al Malta aktar minn ˙mistax-il sena ilu.

Il-Labour Force Survey juri wkoll li bejn Jannar u Marzu tal-2015, meta mqabbel massena ta’ qabel, il-pagi f’pajjiΩna g˙olew bi 2.6%, jew bi kwaΩi €415 fis-sena.

Aktar minn hekk, il-Fond Konsolidat irre©istra l-aktar defiçit baxx f’dawn l-a˙˙ar ˙mistax-il sena. Çifri ma˙ru©a mill-istess Uffiççju Nazzjonali ta’

l-Istatistika jg˙idu li, g˙allewwel ˙ames xhur tas-sena, iddefiçit fil-Fond Konsolidat niΩel b’€120 miljun. Dan se˙˙ wara Ωieda qawwija ta’ €185 miljun fl-introjtu rikorrenti, li tixhed ittkabbir robust li qed ise˙˙ flekonomija.

Ekonomija li qed tag˙ti r-riΩultati hija l-g˙ira ta’ pajjiΩi o˙ra.

Tkun ˙asra li l-ekonomija Maltija, li hija fost wa˙da millaktar ekonomiji li sejrin tajjeb flUnjoni Ewropea, ti©i mfixkla filprogress tag˙ha u ma tibqax tag˙ti riΩultati poΩittivi min˙abba sitwazzjonijiet ekonomiçi stressanti ta’ pajjiΩi o˙ra fl-Unjoni Ewropea. Is-sitwazzjoni ekonomika xejn sabi˙a tal-Greçja hija maΩΩra g˙all-Unjoni Ewropea, partikolarment g˙al pajjiΩna, maΩΩra li g˙andha potenzjal qawwi li ttelfilna r-ritmu ekonomiku tant tajjeb li qbadna. Filwaqt li pajjiΩi o˙ra fl-Unjoni Ewropea li kienu f’xifer ta’ distress serju ekonomiku, qabdu l-barri minn qrunu u qed jippruvaw jindirizzaw bis-serjetà l-problema, flopinjoni tieg˙i l-Greçja falliet dan it-test ukoll. Ing˙ataw bailout ta’ barra minn hawn u xorta baqg˙u ta˙t l-ilma. Xi ˙a©a ˙aΩina hemm.

Qrajna li biex dan il-pajjiΩ filLvant tal-Mediterran, ©ojjel taççivilizzazzjoni Ewropea, g˙andu bΩonn maΩ-Ωew© biljun ewro biex ifiq. Tajba wkoll! G˙idulna naqra jekk iriduhomx cash jew cheque. G˙al li jista’ jkun mhumiex jissu©©erixxu li jing˙ataw xi bailout ie˙or estravaganti b˙alma ng˙ataw? Din Ωgur mhux soluzzjoni; isiru kemm isiru garanziji xorta m’hemmx assigurazzjoni li l-flus se ji©u lura. B˙alma kapaçi ma ji©ux ilflus lura tal-ewwel bailout, façli jista’ ji©ri l-istess fit-tieni wa˙da.

Nemmen li l-g˙ajnuna li ting˙ata lill-Greçja, anke jekk finanzjarja, g˙andha tkun marbuta ma pjani biex titkabbar il-fiduçja fil-poplu Grieg li huwa dimotivat u skora©©ut. Il-fiduçja ©©ib it-tama u t-tama twassal g˙all-˙e©©a sabiex jittie˙du inizjattivi u miΩuri li jwasslu g˙al tkabbir tal-ekonomija. Ittkabbir tal-ekonomija hija ssoluzzjoni aktar milli miΩuri ta’ awsterità li jaqtg˙u aktar qalb il-

poplu.

Real TV Parlamentari Naqbel perfettament mal-kumment li g˙amel id-Deputat Mexxej Dr Toni Abela din il©img˙a rigward is-seduti parlamentari li qed ikunu mqanqlin wisq u donnu, kif bdew jintwerew dirett fuq it-televiΩjoni, il-battibekki Ωdiedu. Bil-kameras mixg˙ulin fuqhom, id-deputati parlamentatri donnhom qed i˙ossu n-neçessità li jeΩerçitaw dmirhom aktar minn qatt qabel u jag˙mlu aktar mistoqsijiet, interventi, kummenti, point of orders , protesti g˙al ksur ta’ privile©©, o©©ezzjonijiet, battibekki, tingiΩ u storbju, storbju u aktar storbju. Id-dibattitu, iddiskussjoni, il-mistoqsijiet u linterventi huma g˙odda u ˙tie©a demokratika imperattiva, però l-ese©erazzjoni u t-teatrini mhumiex aççettabbli f’wa˙da mill-og˙la istituzzjonijiet li g˙andna fil-pajjiΩ.

Ikun hemm çertu seduti li lbattibekki u l-inkejja fil-kummenti li jing˙adu tissarraf f’sospensjoni tas-seduta. Dan qed isir spiss u Ωgur li ma jag˙mlilniex ©ie˙ b˙ala poplu çivilizzat u li j˙addan il-prinçipji tat-tolleranza u d-djalogu san.

G˙ax m’a˙niex imdorrijin b’seduti daqshekk s˙an, tibda tiddubita jekk intix tara seduta parlamentari jew xi episodju ta’ xi Real TV Show. Nifhem li ddeputati parlamentari issa giethom ix-xoqqa f’moxtha li juru fid-deher u b’mod dirett xi jsarrfu b’g˙emilhom; nifhem li lkostitwenza hija importanti, imma d-diçenza politika li nifhem biha jien ma tittollerax xeni drammatiçi u atmosfera kwaΩi farseska ta’ dak li l-IngliΩi jg˙idulhom cock fights.

Evviva d-double standards Nibqg˙u, sa çertu punt, filParlament u nitkellmu fuq ilmistoqsijiet parlamentari mag˙mula mill-OppoΩizzjoni li jwassluna g˙all-konkluΩjoni ta’ kemm l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista l-prinçipju ewlieni u l-prijorità tag˙ha hija l-politika tad- double standards . Ilbandiera tal-prijoritajiet tal-

OppoΩizzjoni tperper skont fejn jonfo˙ ir-ri˙ tal-konvenjenza, qisha ˙mar tas-sienja bil-karrottu frisk u oran©jo quddiemha.

Sa ftit xhur ilu l-prijorità kienet ix-xog˙ol u l-qg˙ad, imbag˙ad il-Programm taç-Çittadinanza, u minnufih dorna g˙at-tanker talgass f’Dellimara u issa r-ri˙ dar g˙all-meritokrazija, l-ambjent u kull tentufa li tista’ taqbad mag˙ha fil-MEPA. Id-double standards li jimxu bihom tal-PN huma xi ˙a©a ta’ barra minn hawn. Meta kienu fil-Gvern, ma kinux se ja˙sbuha darbtejn li jakkuΩaw lil xi persuni li huma qeg˙din ixerrdu data sensittiva. Però, illum persuni li jkunu allegatament akkuΩati li taw informazzjoni sensittiva, ji©u msej˙a ˙aruf tassaggrifiççju.

Jinsew lOppoΩizzjoni li uffiçjali pubbliçi li f’idhom g˙andhom data mi©juba direttament ming˙and il-poplu, data li tissarraf fi statistika uffiçjali, mhux biss jie˙du ©urament li jkun leali lejn ilKostituzzjoni ta’ Malta u lejn Malta nnifisha, imma talli jie˙du ©urament ie˙or li jaqa’ ta˙t l-Att tal-Istatistika li jorbot lill-uffiçjal b’©urament tas-segretezza u jinpedi li tikkomunika personalment informazzjoni li wasslet u qieg˙da g˙ad-dispoΩizzjoni taluffiçjal pubbliku ma’ terzi persuni o˙ra.

Id- double standards talOppoΩizzjoni jo˙or©u jixeg˙lu brillanti fejn jid˙lu poΩizzjonijiet u impjiegi, partikolarment fissettur pubbliku. G˙ax donnu, g˙all-PN, in-Nazzjonalisti biss jistg˙u ji©u inga©©ati masservizz pubbliku. Insomma, ma jien qed ng˙id l-ebda sigriet.

Kien eksministru tag˙hom stess li ˙alef li ç-çivil irid jag˙mlu kollu Nazzjonalisti. Allura xejn ma niskanta li l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista g˙andha l-wiçç tost li to©©ezzjona g˙ax ˙addiem tal-One Productions li applika f’sej˙a pubblika g˙allimpjieg fil-Protezzjoni Çivili jing˙ata dan l-impjieg ma din lentità pubblika. Insew ja˙asra li fi Ωmienhom battlu l-kamra tala˙barijiet tan-NET u ddepoΩitawhom strate©ikament filkamra tal-a˙barijiet tal-PBS. “ The pot calling the kettle black,” jg˙idu l-IngliΩi.

12 28|06|2015

kullhadd.com

KÓ opINjoNI

L-IKBAR GÓADU TAL-ISTUDENT

Naomi Cachia Uffiçjal Politiku FÛL

Tliet snin ilu d˙alt g˙all-kors fl-Università bl-ikbar motivazzjoni u determinazzjoni sabiex, pass pass, nasal fejn minn çkuniti kien ilni no˙lom li xi darba nirnexxi.

Illum il-©urnata li wasalt nofs

triq fil-kors tal-Li©i, ir-realtà hi li kemm-il darba nieqaf u nistaqsi lili nnifsi jekk nixtieqx inkompli, jew jekk ixxog˙ol u s-sagrifiççji li qed nag˙mel hux ser jirrendu lfrott mixtieq. Dan hu senti-

ment li jaqsmuh mieg˙i wkoll numru allarmanti ta’ studenti ˙bieb tieg˙i. B’hekk, naturalment, wie˙ed ma jistax ma jsaqsix jekk il-problema hix wa˙da li ©ejja primarjament mis-sistema edukattiva nnifisha.

Ix-xahar ta’ Ìunju g˙allpopolazzjoni studenteska huwa wie˙ed determinanti; il-qofol ta’ sena ˙idma. Filverità, hemm ˙afna fatturi li jiddeterminaw ir-riΩultat a˙˙ari li jmorru oltre minn kemm persuna tkun studjat jew kemm tkun intelli©enti.

Il-kundizzjonijiet li fihom wie˙ed jag˙mel eΩami jilag˙bu parti importanti.

In˙oss bil-kbir il-bΩonn li no˙olqu ambjent fejn l-istudent ma j˙ossux qed ji©©ieled battalja kostanti kontra l-letturi, l-eΩaminaturi u l-fakultà; ambjent fejn wie˙ed ma j˙ossux demotivat jew li qed ja˙li ˙inu kull filg˙odu meta jmur g˙all- lectures.

L-istudent li jkun wasal fillivell terzjarju tal-edukazzjoni jkun ilu prattikament ˙ajtu kollha fis-sistema edukattiva, b’hekk wie˙ed jistenna li jkun tg˙allem l-g˙odda me˙tie©a biex ifendi g˙al rasu f’istituzzjoni fejn wie˙ed diffiçli jkampa jekk ma jkollux sens ta’ indipendenza u ta’ inizjattiva. Mill-esperjenza personali tieg˙i, nista’ ng˙id li l-ikbar dispjaçir li g˙andi f’dan ir-rigward hu li ma kellix gwida a˙jar ta’ kif l-a˙jar navviçina l-istudju u lammont ta’ xog˙ol li sibt ma’ wiççi fl-ewwel sena tieg˙i flUniversità. Minflok, sibt lil min ibeΩΩag˙ni u jimlieli mo˙˙i billi jg˙idli li huwa rrelevanti kemm inkun stinkajt g˙ax “iridu jqaççtu nofsna mill-kors”.

Irrispettivament minn kemm g˙andu sustanza dan l-argument, in˙oss li huwa l-ikbar insult lill-istudent. Din hi kultura ta’ biΩa’ li ma tag˙mel l-

ebda ©ie˙ lill-og˙la istituzzjoni edukattiva ta’ pajjiΩna.

Li wie˙ed ma jkollux fiduçja fis-sistema li jiddependi minnha huwa fattur indikattiv ta’ problema li g˙andha ti©i indirizzata mill-iktar fis.

Apparti minn hekk, nemmen li l-ikbar pjaga fuq issistema edukattiva hija ilpappagaliΩmu, u dan mhux xi sigriet jew fenomenu ©did.

IΩda x’qed nag˙mlu biex nindirizzaw din il-problema?

L-eΩamijiet m’g˙andhomx ikunu test ta’ min jifla˙ jimmemorizza l-iktar affarijiet blamment. Forsi wasal i ΩΩmien li nibdew na˙sbu aktar g˙al soluzzjonijiet. Jekk inkunu iktar innovattivi bilmetodi ta’ assessjar, awtomatikament inkunu nistg˙u nkattru sens ikbar ta’ kreattività u innovazzjoni flistudent. Óafna drabi, id-diskussjoni fuq l-edukazzjoni taqa’ millewwel fuq l-edukazzjoni primarja u sekondarja, bl-enfasi tkun fuq il-problema allarmanti ta’ tfal li ma jkomplux jistudjaw meta jispiççaw ittag˙lim obligatorju ta’ sittaxil sena, u bla dubju ta’ xejn dan hu l-iktar qasam ta’ prijorità.

IΩda fit-tarf l-ie˙or tal-ispettru nsibu problema o˙ra ta’ nies li jispiççaw fid-dinja taxxog˙ol wara li jiggradwaw, neqsin mill-kapacità biex ja˙sbu g˙al rashom g˙ax sfaw vittmi ta’ sistema edukattiva li tag˙tik kollox fuq platt tad-deheb; riçetta g˙as-suççess li ta˙dem biss jekk inti kapaçi tirreplikaha kelma b’kelma waqt l-eΩami.

Bl-ebda mod ma nixtieq nimplika li l-istudenti g˙andhom ji©u mfissda, iΩda li g˙andu jsir mill-a˙jar biex no˙olqu ambjent fejn nimmitigaw kemm jista’ jkun listress eççessiv u b’hekk in˙ejju t-triq sabiex kul˙add ikun jista’ jil˙aq il-massimu tal-potenzjal tieg˙u.

EDITORJAL kÓ

28|06|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com INDIRIZZ POSTALI ÌURNALISTI REkLAmI ImPAÌNAR U DISINN

Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717 Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

EDITORJAL IÛEFFNU LIN-NIES FIN-NOFS

Qatt daqs dan ilmument ma kellna daqstant firda bejn ilpartiti politiçi. Dejjem kien hemm rivalità politika bejn il-Partit Laburista u dak Nazzjonalista. IΩda qatt ma ˙allew li tinqabeΩ il-linja ta’ dak li huwa permessibbli.

Hemm ra©uni g˙alfejn dan kollu qieg˙ed ji©ri: il-lublieba g˙all-poter. Il-mexxejja talPartit Nazzjonalista qeg˙din jirrealizzaw li ma g˙adhomx filpoter. Issa qeg˙din jinteb˙u li ma g˙adhomx fil-Gvern. Sa ftit ilu kienu g˙adhom qeg˙din jippruvaw isibu saqajhom.

Illum ja˙sbu li sabuhom u g˙alhekk issa qed jiffukaw kif ser jippruvaw jimminaw ilpro©etti kollha tal-Gvern.

Irvillaw u lesti jaslu g˙al kollox biex jer©g˙u jiksbu l-poter. LIstorja dejjem urietna li l-poter u l-kilba tieg˙u dejjem kienu fatturi li g˙aqqdu lill-Partit.

Lesti jag˙mlu dak kollu li ji©i g˙al idejhom, basta malajr kemm jista’ jkun jiksbu l-poter.

Biex jiksbuh lesti li jΩeffnu lil min jaqblilhom fin-nofs. Anke b’riskju li dak li jkun itellfulu xog˙lu, b˙alma huma dawk ittliet impjegati, li sfortunatament

jidher li kienu qeg˙din jg˙addu informazzjoni sensittiva lill-eksMinistru Tonio Fenech, li Simon kien ˙aseb li ˙eles minnu bil-pulit billi ne˙˙ih minn shadow minister. Minflok li lil dawk it-tliet impjegati fet˙ulhom g˙ajnejhom bir-riskji li x’aktarx kienu qeg˙din jie˙du, komplew mag˙hom u, jekk mhux ukoll, ˙e©©ewhom.

Tonio Fenech deher viΩibbilment skomdu fl-a˙˙ar dehra li kellu fuq il-programm Realtà, fid-dibbatitu mad-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Toni Abela. Deher joqmos u jirvilla kull meta kien qieg˙ed jinqaras fil-la˙am il-˙aj. Ag˙ar minn hekk, sa˙ansitra esklama ereΩija g˙al min g˙andu g˙al qalbu l-bon governanza: biex jg˙atti xturu wasal biex qal li, fit-tliet awtoritajiet regolatorji li qed jiΩΩeffnu fin-nofs, ma kien hemm xejn sensittiv.

G˙al xi ˙add li kien Ministru tal-Finanzi, dikjarazzjoni ta’ din ix-xorta tistona u tispjega g˙aliex sa ftit Ωmien ilu kienu ji©ru affarijiet li ©abu lill-Partit Nazzjonalista fi lsien in-nies.

Biex jitfa’ t-trab u ja˙bi kull traçça ta’ dak li kien g˙addej fost grupp ta’ nies li fosthom

kien hemm impjegati li g˙andhom aççess g˙al informazzjoni sensittiva, ipprova jag˙ti x’wie˙ed jifhem li, ©ara x’©ara, ma sar xejn ˙aΩin.

A˙na ma naqblux ma’ dan u lanqas nissorprendu lilna nfusna b’din l-attitudni. Qabel Tonio Fench kien hemm o˙rajn li ma jaraw xejn ˙aΩin fil-fatt li informazzjoni sensittiva tg˙addi ming˙and il-Gvern g˙al g˙and partit politiku.

Qabel, sa˙ansitra dokumenti tal-Kabinett kienu jintbag˙tu lill-Partit Nazzjonalista immedjatament wara kull laqg˙a f’Kastilja. Qabel, sa˙ansitra kienu jintbag˙tu emails lill-ministri, segretarji parlamentari u impjegati fis-settur pubbliku biex isir speçi ta’ pooling talinformazzjoni li tkun ©iet f’idejn il-Gvern. Il-kaΩ ta’ Pawlu Borg Olivier huwa wie˙ed millklassiçi.

Qabel kellek segretarju ©enerali ie˙or, bl-isem ta’ Joe Saliba, jiddikjara li kien jemmen f’xibka ta’ informazzjoni. Qabel kellek lil Austin Gatt jipprofessa li hu kien favur li l-impiegi mal-Gvern ikunu politikament mag˙Ωula; ˙a©a li ma g˙andna ebda dubju li, fejn seta’, wet-

taq. G˙alhekk dak li ˙are© issa ma jissorprendina xejn, g˙ax huwa fl-istil tal-politiçi Nazzjonalisti li jissindakaw fuq ˙addie˙or bil-mezzi kollha li g˙andu l-Gvern. Biss, din iddarba jidher li qed jag˙mluh ukoll mill-OppoΩizzjoni. Il-vizzju diffiçli beix imut.

Mitlub jag˙ti garanzija li ma kienx hemm aktar informazzjoni li g˙addiet bejnu u bejn dawn it-tliet impjegati, Tonio Fenech deher viΩibbilment urtat. G˙al darba tnejn ma riedx jag˙ti din il-garanzija.

Tonio jaf tajjeb ˙afna x’g˙adda bejnu u bejnhom, u jafu wkoll li kemm hu kif ukoll ˙addie˙or issa g˙andhom piΩ fuq il-kuxjenza. Óare© Beppe Fenech Adami biex isalvah billi pprova jpin©i lill-Gvern li g˙andu xi ˙a©a kontra l-familji ta’ dawn it-tlieta min-nies. Beppe a˙jar jistaqsi g˙alfejn Ωeffnuhom finnofs!

Issa hemm l-investigazzjonijiet g˙addejjin.

Il-mexxejja Nazzjonalisti jridu jiftakru, li min jidg˙i jiΩbalja, iΩda min i˙e©©e© id-dag˙a jiΩbalja aktar. Issa jaraw huma minn ˙e©©e© dan kollu.

14 28|06|2015

kullhadd.com

KoeDuKaZZJoni

KÓ ittri

Michael Briguglio u l-Front Óarsien oDZ Sur Editur,

Sur Editur, B˙alma hu mag˙ruf, Gvern Laburista g˙all-ewwel darba fis-sistema edukattiva introduça s-sistema ta’ koedukazzjoni li, b˙al kull ˙a©a o˙ra, kien hemm min qabel u dawk li o©©ezzjonaw. Biss, issa li ntemmet sena o˙ra skolastika, kelli l-opportunità li nitkellem ma’ xi studenti u g˙alliema li esperjenzaw din il-bidla hekk radikali.

G˙alliema li riçentament kienet tg˙allem lis-subien stqarret mieg˙i li ma sabithiex diffiçli biex twassal it-tag˙lim tag˙ha; anzi sabitha pjuttost façli biex tag˙mel dan, u kompliet titkellem rigward l-im©iba u d-dominanza bejn iΩ-Ωew© sessi u, peress li l-istudenti kienu m˙alltin, hija ta˙seb li influwenzaw lil xulxin b’mod tajjeb. Hija tg˙id li, g˙alkemm ©ieli kien hemm xi subien xi ftit imqarbin, dejjem sabet ilmezz biex tkompli g˙adejja bil-lezzjoni bla ma tinterrompi l-kumplament tal-klassi, hija kompliet tg˙id li b˙ala intelli©enza kienu Ω-Ωew© sessi li ddominaw u kkonkludiet li g˙all-bidu kienet daqsxejn im˙assba fuq kif kienet ser ta˙dem is-sistema, imma issa

li ntemet l-ewwel sena hija ta˙seb li dan kollu kien suççess.

G˙alliema o˙ra li wkoll sassena li g˙addiet kienet tg˙allem il-bniet qalet li, qabel din l-inizjattiva ©iet fis-se˙˙, bdiet ta˙seb kif setg˙et t˙ejji materjal li jog˙©ob liΩ-Ωew© sessi ©aladarba l-istudenti da˙lu mill-primarja flimkien u s-sistema ma damitx ma ndrat.

Hija ssoktat tg˙id li peress li fil-klassi kien hemm iktar bniet milli subien, f’dan il-kaΩ il-bniet kienu ftit aktar dominanti, filwaqt li kienu jkunu passivi waqt it-ta˙ditiet u hawn fejn kienet tirrenja ddominanza maskili. Hija kompliet tg˙id li f’˙in il-log˙ob, g˙alkemm l-istudenti kienu jkunu m˙alltin, xorta nqatg˙u bniet u subien g˙alihom. Hija wkoll tkellmet dwar xi problemi li l-amministrazzjoni kellha tiffaççja b˙al bullying missubien fuq il-bniet u bniet li jheddu lis-subien, kif ukoll li kien hemm spunti ta’ namur minn età hekk bikrija. Fl-a˙˙ar hija temmet tg˙id li din is-sena kienet wa˙da poΩittiva u li qed taspira g˙al sena o˙ra b˙al dik li kellha, u li wkoll ˙erqana tkun taf kif marru skejjel o˙ra mhux medji (minn

Form 3 ’il fuq).

Apparti l-g˙alliema, din linizjativa ˙alliet ukoll bosta studenti b’opinjonijiet varji, fosthom raw li çerti g˙alliema ma mxewx b’mod ugwali u viçiversa. Peress li huma m˙alltin ma rawx dominanza bejniethom imma kien hemm min ilmenta li l-istudenti f’çertu lezzjonijiet ippruvaw jiddominaw, speçjalment meta jsibu xi g˙alliema kwieta. Ilfatt li telg˙u mill-primarja flimkien g˙en biex ma jin˙asdux b’din is-sistema, tant li xi w˙ud rawha b˙ala vanta©© biex jibqg˙u ma’ s˙abhom. G˙alkemm ilma©©oranza qablet ma’ din issistema, xorta kien hemm min kien inçert fuqha. Imma mitt bniedem mitt fehma.

Jien onestament naqbel ma’ din is-sistema g˙ax, g˙ada pitg˙ada, fuq il-post taxxog˙ol im˙alltin inkunu.

Nemmen ukoll li dan kollu jista’ jg˙in fil-komunikazzjoni ta’ bejn iΩ-Ωew© sessi kif ukoll biex ’il quddiem jikbru aktar familji simetriçi u forsi, tul iΩΩmien, id-dominanza tkun xi ˙a©a tal-passat.

Michael Briguglio, il-fondatur tal-Front Óarsien ODZ, nhar it-Tnejn 22 ta’ Ìunju g˙al darb’o˙ra re©a’ deher fuq l-istazzjon tan-NET TV filprogramm News Feed wara li l-©urnata ta’ qabel kien f’kuntatt telefoniku mal-istess programm jikkummenta fuq il-protesta tas-Sibt 20 ta’ Ìunju 2015. Apparti li re©a’ rrepeta dak li qal fuq il-link bit-telefown waqt il-programm, fejn sa˙aq li kienet l-akbar protesta li qatt saret f’Malta g˙ax skont hu kien hemm 3,000 ru˙ mi©burin bejn Bieb il-Belt sal-bini tal-Parlament il-©did, tenna li protesta simili fi Brussell tissejja˙ suççess kbir. Kif wasal g˙al din iç-çifra ˙add ma jaf, però kuntent hu kuntent kul˙add.

Din kienet it-tieni protesta li saret kontra l-pro©ett tal-università Amerikana u park enormi b’attivitajiet sportivi u rikreattivi aççessibbli g˙al kul˙add. L-ewwel wa˙da ©iet organizzata mill-Partit Nazzjonalista f’Ûonqor li g˙aliha attendew tmien deputati tal-PN, inkluΩ Dr Simon Busuttil, u kaxkru mag˙hom permezz ta’ coaches privati u vannijiet xebg˙a partitarji Nazzjonalisti. Briguglio ammetta li kellu aktar nies warajh waqt il-protesta minn meta kien iç-Chairperson tal-AD u sostna li attendew 30 g˙aqda u Ω-Ωew© partiti politiçi, lAlternattiva Demokratika u l-Partit Nazzjonalista. Michael Briguglio enfasizza li din kienet protesta tan-nies g˙an-nies u mhux parti©jana.

Sa hawn kollox hu aççettabbli u kellu kull dritt jid˙ol u jo˙ro© fid-Dar Çentrali Tal-Pietà u j˙e©©e© lin-nies g˙all-protesta minn fuq NET TV. Dan jafu kul˙add, almenu min isegwi l-istazzjon tan-NET. Li mhux korrett huwa l-lingwa©© li jittradixxi lil Michael Briguglio, forsi g˙ax qed i˙ossu komdu jesprimi ru˙u quddiem il-kameras ta’ News Feed. Minflok Briguglio jΩomm mas-su©©ett, dak tal-˙arsien talODZ li dan il-Front ©ie mwaqqaf apposta g˙alih, jid˙ol f’affarijiet li ma jirriggwardawhx, pereΩempju qed jitlob lill-Prim Ministru Muscat jippubblika l-kuntratti li g˙amel il-gvern ma’ Sadeen Grupp. X’inhi rra©uni vera jekk g˙all-Front, l-art fejn hija proposta li tinbena l-università hija ODZ? Michael repetutament, biex jintg˙o©ob, qieg˙ed juΩa slogans u kliem li qal il-PM Joseph Muscat b˙al ‘Malta tag˙na lkoll’ u jdawwarhom b’mod sarkastiku u, ming˙ajr ma jrid g˙ax ilsienu jikkmandah, qieg˙ed juΩa diskors parti©jan. Sa˙ansitra kkompara dawn is-sentejn u nofs ta’ Gvern Laburista b˙ala l-ag˙ar u l-ikbar theddida g˙all-ambjent u l-ODZ. Ammissjoni pjuttost esa©erata u b’laqta politika. Michael Briguglio qieg˙ed jiΩloq fin-niexef u, biex ma jissejja˙x parti©jan, g˙andu joqg˙od ’il bog˙od minn dawn il-kummenti u insinwazzjonijiet u g˙andu j˙alli ’l-OppoΩizjoni tal-PN u l-AD jag˙mlu l-politka bil-mod li jaqbel lilhom. Tant hu hekk li Briguglio ma g˙amilx l-istess u mhux qieg˙ed jinsisti bl-istess aggressività malArçisqof Charles Scicluna kontra l-bini ta’ Ωew© skejjel tal-Knisja proposti jinbnew fuq art ver©ni. Jidher çar li l-kejl li Briguglio qieg˙ed juΩa huwa Ωbilançjat. G˙alhekk ˙afna qeg˙din isostnu li Michael Briguglio g˙andu a©enda mo˙bija u, wara li tintemm din il-kontroversja tal-università Amerikana fuq art ODZ, se nisimg˙u aktar. Nispera li ma jsirx dak li ˙afna qeg˙din ja˙sbu g˙ax inkella jkun qarraq b’kul˙add, inkluΩ bih inniffsu.

JOSLYN SALIBA, IÛ-ÛEJTUN

OSSERVATUR, IL-FGURA

ÓiDMa FeJJieDa Fit-trasPort

Sur Editur, Kienet inizjattiva tajba li ttie˙det mill-Ministru g˙at-Trasport u lInfrastruttura u mis-Segretarju Parlamentari g˙all-Anzjanità Attiva u Persuni b’DiΩabbiltà li l-biljetti tal-linja g˙al persuni bi bΩonnijiet speçjali ji©i mra˙˙as g˙al 25 çenteΩmu. Prezz li, tajjeb wie˙ed jiftakar, hu or˙os minn dak li l-passi©©ieri kienu j˙allsu sakemm kienu joperaw tal-linja li ma kinux aççessibbli g˙al persuni bissi©©u tar-roti snin ilu. Ûgur li din l-inizjattiva tkompli tg˙in biex dawn il-persuni jsibuha iΩjed façli li jo˙ro©u u jit˙alltu.

J. BONNET BALZAN, SAN ÌILJAN

ITTRI KÓ

28|06|2015 15

kullhadd.com

IS-SAGA TAT-TABELLI FI ÌNIEN BREJÌU Sur Editur, Wara snin twal ng˙ix qrib ilÌnien ta’ Brej©u fiΩ-Ûejtun, nista’ ng˙id li rajt lil dan il©nien jinbidel. Minkejja li dam mhux ˙aΩin biex ji©i rran©at, illum qed jitgawda minn dawk kollha li jg˙ixu fil-viçinanzi.

Ftit snin ilu kien hemm konfuΩjoni min˙abba tabella li twa˙˙let u li ©ieg˙let lil xi w˙ud ja˙sbu li s-sinifikat tag˙ha kien li l-klieb jistg˙u jittie˙du biç-çinga biex i˙amm©u fil-˙amrija. IΩda din it-tabella kienet tfisser biss li lklieb iridu jinΩammu biç-çinga l-˙in kollu.

Sabiex ˙add ma jkun konfuΩ, twa˙˙let tabella o˙ra li turi kelb qed i˙amme©, u linja maqtug˙a fuqu. Dan biex turi li mhux permess li kelb i˙amme©. S’hawn kollox sew.

Jien g˙andi kelb u spiss kont ng˙addi nippassi©©a bih minn dan il-©nien (ming˙ajr ma n˙allih i˙amme©). IΩda darba fost l-o˙rajn insib ma’ wiççi Ωew© gwardjani lokali, li pront tawni çitazzjoni g˙ax qaluli li mhux suppost g˙addejt bil-kelb mill-©nien.

Jien ©bidtilhom l-attenzjoni g˙at-tabella, li turi li mhux permess li kelb i˙amme©, u mhux li kelb ma jit˙alliex jid˙ol fil-©nien, ©aladarba qieg˙ed biç-çinga. IΩda dawn baqg˙u jmeruni, u mur ˙u ra©un!

G˙alhekk çempilt lill-Kunsill Lokali biex nistaqsi g˙al darb’o˙ra xi tfisser din ittabella, u fil-fatt qaluli li din

KWANTITÀ TA’ QTATES BARRA

Sur Editur, Qieg˙ed isir ˙afna tgergir u rapporti fuq il-kwantità ta’ qtates li hemm fi Triq l-Iskola bejn Triq Sant’Antnin u Triq San Ìwann fil-Fgura. Dawn ilqtates qeg˙din kull darba jag˙mlu ˙erba mill-boroΩ taΩΩibel, kif ukoll li qed inittnu quddiem id-djar tar-residenti f’din it-triq imsemmija. Jien ma rridx nara annimali ma˙qura, imma çerti nies jinsabu mxebbg˙in bil-˙mie© li qed jag˙mlu dawn il-qtates. Nitlob lillawtoritajiet ikkonçernati biex il-qtates jin©abru u jittie˙du f’xi santwarju.

XKUPA U PALA, IL-FGURA

tfisser li ma tistax t˙alli lillkelb i˙amme© fil-©nien.

Qaluli li se jiççekkjaw fuq iççitazzjoni tieg˙i, imma ma smajt xejn iktar, u kelli n˙allasha b˙all-˙mar.

Ftit wara dan l-inçident, ji©u ˙addiema, li jien assumejt li kienu tal-Kunsill, u ˙assru l˙mie© minn ta˙t il-kelb tattabella. Issa l-kelb biç-çinga qieg˙ed maqtug˙ ming˙ajr ˙mie© ta˙tu, iΩda baqa’ kokka fil-poΩizzjoni tipika ta’ kelb qed i˙amme©. Ma nafx x’ried jg˙id il-Kunsill b’din il-bidla; jekk hux li l-kelb ma jistax i˙amme©, inkella li sa˙ansitra ma jistax jid˙ol ©ol-©nien.

Wara dik ix-xofa mal-gwardjani lokali, ma ssugrajtx ner©a’ ng˙addi mill-©nien bil-kelb, irrelevanti minn dak li tfisser it-tabella, u minn dakinhar

bdejt ng˙addi minn barra.

Sakemm il-©img˙a li g˙addiet kont qed nippassi©©a minn barra b˙as-soltu, u lma˙t bin a˙mar biex jintrema l-˙mie© tal-klieb fih. U li ma taqtg˙ux fejn dan twa˙˙al? EΩatt ta˙t ittabella li turi kelb maqtug˙!

Mela wara li we˙ilt çitazzjoni g˙ax g˙addejt bil-kelb mill-©nien, issa l-Kunsill wa˙˙al bin ©ol-istess ©nien biex narmu l-˙mie© tal-klieb fih. Jien g˙ejjejt in˙abbel mo˙˙i nipprova nifhem x’inhu ji©ri.

Jista’ darba g˙al dejjem ilKunsill Lokali jispjega lill-pubbliku x’inhuma r-regolamenti b’rabta mal-klieb f’dan il©nien?

KONFUÛ, IÛ-ÛEJTUN

16 28|06|2015

kullhadd.com

KÓ TA’ BARRA

FERITA MIFTUÓA fejn, b’mod sorprendenti, kienu bosta li ˙abbru li s-simboli talKonfederazzjoni g˙andhom jitne˙˙ew mill-aktar fis possibbli.

Madankollu, kienu wkoll bosta dawk li g˙adhom qeg˙din jirreΩistu din ilbidla, sitwazzjoni li wasslet g˙al dibattitu ja˙raq fi State Capitols differenti.

Dawn id-diviΩjonijiet affettwaw b’mod partikolari lill-Partit Repubblikan fejn id-differenzi fil-valuri tal-konservattivi u l-moderati wasslet g˙al konfronti pubbliçi ibsin f’diversi stati.

Ir-rappreΩentanti statali Repubblikani ma kinux l-uniçi li sabu ru˙hom ikkonfrontati b’din il-kwistjoni. Dan g˙ax, minkejja x-xewqa tal-kandidati presidenzjali ta’ dan il-partit, li jevitaw il-mistoqsijiet skomdi li tressqulhom mill-eletturi, kienu bosta l-votanti li insistew li jkunu jafu l-poΩizzjoni ta’ dawn tal-ewwel ming˙ajr ˙afna tidwir fil-kliem.

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com Il-konsegwenzi tal-massakru li se˙˙ il©img˙a l-o˙ra, li fih Dylann Roof, ra©el ta’ 21 sena, qatel disa’ persuni ta’ karna©©jon skura, komplew jin˙assu bil-kbir fil-jiem li g˙addew hekk kif it-tenzjonijiet razzjali di©à preΩenti fin-Nofsinhar tal-Istati Uniti eskalaw bil-bosta.

G˙al madwar 150 sena, ˙afna çittadini tan-Nofsinhar tal-Istati Uniti sabuha diffiçli biex jiffaççjaw ilkwistjonijiet razzjali li ©ab mieg˙u lperjodu storiku li fih l-iskjavitù kien parti integrali tal-ekonomija ta’ dan irre©jun. G˙aldaqstant, g˙ad hemm diversi su©©etti li baqg˙u tabù min˙abba s-sensittività tag˙hom.

Fost dawn hemm l-uΩu sostanzjali ta’ simboli tal-Istati Konfederati talAmerika, illi g˙adhom popolari fil-11il Stat li ©©ieled fuq in-na˙a talKonfederazzjoni fil-gwerra çivili ta’ bejn l-1861 u l-1865.

Fil-passat, din il-prassi kemm-il darba qajmet kontroversja pubblika.

Però, qatt ma kienet kbira biΩΩejjed biex tbiddel il-mentalità tal-ma©©oranza taç-çittadini. EΩempju ta’ dan huwa referendum li sar fl-istat ta’ Mississippi fl-2001, fejn madwar 65% tal-eletturi g˙aΩlu li jΩommu l-bandiera attwali, minkejja li din kellha fiha l-‘Battle Flag’ tal-Konfederazzjoni.

Rabja u reΩistenza Madankollu, dak li ©ara f’Charleston il-©img˙a l-o˙ra sa˙˙a˙ l-g˙ajta g˙attne˙˙ija tas-simboli talKonfederazzjoni, speçjalment minn postijiet pubbliçi b˙as-State Capitols,

l-iskejjel u l-©onna. L-aktar li sabet ru˙ha fil-mira ta’ kritika kienet ilbandiera tal-Konfederazzjoni, illi f’diversi stati tan-Nofsinhar ting˙ata prominenza daqs dik tal-Istati Uniti.

Fil-mira ta’ diversi attivisti g˙al-libertajiet çivili spiççaw ukoll monumenti li jfakkru persuni b˙al Jefferson Davis u Robert E. Lee, illi kellhom sehem attiv fuq in-na˙a tal-Konfederazzjoni u li kienu sidien ta’ skjavi.

Però, hemm min innota li azzjoni ta’ din ix-xorta jista’ jkollha konsegwenzi ferm aktar mifruxin li jmorru lil hinn mill-perjodu tal-Gwerra Çivili. Dan hekk kif anke diversi mill-‘Founding Fathers’ kienu sidien ta’ numru kbir ta’ skjavi, inkluΩi l-eks-Presidenti George Washington u Thomas Jefferson.

Fil-fatt, dan il-kuntest wassal lil

diversi gruppi storiçi biex jikkritikaw lil dawn l-attivisti g˙all-˙effa li biha qeg˙din jikkundannaw lil missirijiethom ming˙ajr ma japprezzaw ilkuntest storiku li g˙exu fih. Barra minn hekk, diversi patrijotti sostnew li simboli ta’ dan it-tip jeΩistu biex ifakkru lill-persuni li ©©ieldu g˙allIstati tag˙hom u mhux biex tkun iççelebrata l-iskjavitù.

PoΩizzjoni skomda Dan id-dibattitu po©©a lil bosta politiçi f’sitwazzjoni skomda hekk kif qeg˙din ji©u ppressati biex jie˙du poΩizzjoni çara favur jew kontra ttne˙˙ija ta’ dawn is-simboli. Kif wie˙ed jistenna, l-aktar li kellhom jie˙du poΩizzjoni malajr kienu rrappreΩentanti tal-Istati tan-Nofsinhar

IddiΩappuntat Is-sitwazzjoni g˙ar-rappreΩentanti talPartit Demokratiku kienet inqas kumplessa g˙ax ˙afna minnhom kienu ilhom jitolbu g˙at-tne˙˙ija ta’ simboli li, fil-fehma tag˙hom, i©ibu lfirda.

Fosthom kien hemm il-President Amerikan Barack Obama li esprima ddiΩappunt tieg˙u g˙all-a˙˙ar fost isserje twila ta’ attakki f’motivazzjoni razzjali li pajjiΩu ra f’temp ta’ ftit xhur biss.

Dawn l-attakki, sostna Obama, urew b’mod çar illi t-triq lejn ir-rikonçiljazzjoni razzjali g˙adha twila. Nhar ilÌimg˙a, b’turija ta’ solidarjetà, huwa attenda l-funeral ta’ wie˙ed mill-vittmi, ir-Rev. Clementa Pinkey, fejn g˙amillu elo©ju funebri.

KODIÇI TAL-ETIKA, FEJN JAQBEL RITIANNE AGIUS

jsib lill-©ar jissemmag˙lu b’widnejh mal-bieb.

ritianne@kullhadd.com Ftit jiem biss wara li l-Istati Uniti u çÇina qablu fuq kodiçi ta’ etika b’rabta mat-teknolo©ija tal-informatika, uffiçjali pubbliçi g˙olja Amerikani ˙ar©u jakkuΩaw liç-Çina bi spjuna©© u hacking.

Din l-akkuΩa tistona mhux ftit fiddawl tal-fatt li iktar kmieni din il©img˙a kompla jinikxef il-programm ta’ spjuna©© sistematiku li l-Istati Uniti kienet qed t˙addem fuq l-alleati tag˙ha bejn l-2006 u l-2012.

Jippuntaw subag˙hom lejn iç-Çina

Informazzjoni ©dida li l-Amerika spijat fuq Franza Kienet informazzjoni sensittiva ma˙ru©a mill-Wikileaks li din il©img˙a re©g˙et ippre©udikat ir-relazzjonijiet tal-Istati Uniti mal-alleati Ewropej.

Din id-darba kien il-Gvern FrançiΩ illi sar jaf mill-medja li n-National Security Agency tal-Istati Uniti interçettat il-komunikazzjonijiet tattliet presidenti Jacques Chirac, Nicolas Sarkozy u Francois Hollande bejn l-2006 u l-2012.

B’reazzjoni g˙al din l-a˙bar, ilMinisteru g˙all-Affarijiet Barranin FrançiΩ bag˙at g˙all-Ambaxxattrici Amerikana g˙al Franza Jane Hartley, filwaqt li fil-©imghat li ©ejjin mistennija li tintbag˙at delegazzjoni tasservizzi ta’ intelli©enza f’Washington biex tkun iççarata s-sitwazzjoni.

Saret ukoll telefonata bejn Hollande u Barack Obama, li fiha Obama allegatament assigura lil Hollande li lAmerika ma kinitx g˙adha qed tispija

fuqu. Is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry sa˙aq li l-Amerika ma kinitx se tispija fuq “˙bieb” b˙alma huwa Hollande.

Minkejja li pubblikament il-politiçi qed jesprimu g˙adab g˙all-fatt li kienu qed ji©u spijati, fil-fatt hija xi ˙a©a mistennija g˙al persuni fil-kariga tag˙hom. G˙all-politiçi, iktar milli xokk jew rabja, inçidenti b˙al dawn iqanqlu imbarazzament. Tista’ tg˙id li l-ispjuna©© huwa aççettabbli, sakemm

wie˙ed ma jinkixifx.

Is-sitwazzjoni tista’ possibbilment titqabbel ma’ dik ta’ ©irien sindikajri.

Meta wie˙ed ikun g˙addej minn quddiem il-bieb tal-©ar u jisma’ xi kommozzjoni, hija naturali li jieqaf jissemma’. Min ikun qed jg˙ajjat jaf li probabbli xi ˙add mill-©irien seta’ semg˙u, iΩda ©aladarba wara ˙add ma jirreferi g˙all-g˙ajjat, ikun kollox sew. L-imbarazzament jin˙oloq meta dak li jkun jifta˙ il-bieb ta’ barra u

Mhuwiex çar g˙alfejn il-kap tasservizzi sigrieti James Clapper g˙aΩel li jipponta subg˙u lejn iç-Çina u jakkuΩaha b’serq ta’ informazzjoni flistess ©img˙a li l-Wikileaks komplew jikxfu l-ispjuna©© tal-Amerika.

Din il-mossa jista’ jkun li saret biex tiddevja l-attenzjoni mis-sitwazzjoni imbarazzanti li sabet fiha l-Amerika meta nqabdet tispija fuq l-alleati tag˙ha.

Clapper qal li ç-Çina kienet is-suspettat ewlieni wara s-serq ta’ informazzjoni personali ta’ iktar minn erba’ miljun persuna li ˙admu, ja˙dmu, jew applikaw biex ja˙dmu fis-servizz pubbliku Amerikan.

Dan is-serq allegatament se˙˙ f’April tas-sena li g˙addiet, wara attentat ie˙or matul Marzu li kien ©ie interçettat u falla.

Min-na˙a tag˙ha, iç-Çina dejjem ça˙det li kienet wara xi serq ta’ informazzjoni sensittiva ming˙and il-Gvern Amerikan; madankollu aççettat li tiltaqa’ u tiddiskuti t-twaqqif ta’ kodiçi tal-etika fuq insistenza tal-Istati Uniti.

Fil-fatt, fl-a˙˙ar jiem l-Istati Uniti u ç-Çina qablu fuq kodiçi komuni taletika fir-rigward ta’ informazzjoni sensittiva li tkun ma˙Ωuna fil-kompjuters.

IΩda wara dak Ωvelat mill-Wikileaks din il-©img˙a, u li huwa biss wie˙ed minn serje ta’ spjuna©©i o˙ra li l-Istati Uniti wettqet fuq l-alleati tag˙ha, huwa çar li l-Amerika temmen filkodiçi tal-etika biss meta jkun jaqbel lilha.

ta’ barra kÓ

28|06|2015 17

kullhadd.com

minn madwar id-dinja attakk makabru

trattat importanti

Nhar il-Ìimg˙a Ωew© persuni wettqu attakk terroristiku qrib il-belt ta’ Lyon fejn ippruvaw jeqirdu fabbrika tal-kimika billi jsuqu vettura dritt ©o numru ta’ kontenituri tal-gass illi kienu jinsabu qrib tag˙ha. Madankollu, minkejja li dawn irnexxielhom jikkawΩaw spluΩjoni, din ma kinitx kbira biΩΩejjed biex teqred ilfabbrika inkwistjoni.

L-awtoritajiet ftit li xejn kellhom çans jiççelebraw, però, hekk kif ftit distanza ’l bog˙od mill-post instab ©isem bla ras b’bandiera tal-Istat IΩlamiku qrib tieg˙u. Ftit wara, ir-ras ta’ din il-vittma nstabet fuq çint b’diversi skrizzjonijiet bl-G˙arbi fuqha.

Il-Vatikan iffirma trattat mal-Istat tal-Palestina illi jikkonçerna l-attivitajiet talKnisja Kattolika fiΩ-Ωoni kkontrollati mill-Awtorità Palestinjana. Madankollu, limplikazzjonijiet tieg˙u jmorru lil hinn minn din il-kwistjoni hekk kif dan huwa l-ewwel trattat bejn dawn iΩ-Ωew© gvernijiet, Ωvilupp li jikkonferma li l-Vatikan issa ng˙aqad mal-pajjiΩi li jirrikonoxxu lill-Istat tal-Palestina.

Waqt il-firma ta’ dan it-trattat, il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin tal-Vatikan lArçisqof Paul Gallagher esprima t-tama li l-proçess ta’ paçi bejn IΩrael u lPalestina jimxi lejn ‘two-state solution’ fejn iΩ-Ωew© pajjiΩi jirrikonoxxu t-territorju ta’ xulxin b’mod permanenti.

referendum

jerÌgÓu jattakkaw

Il-Prim Ministru tal-Greçja Alexis Tsipras sejja˙ referendum g˙all-5 ta’ Lulju li fih se jitlob lill-poplu tieg˙u jiddeçiedi jekk iridx jaççetta l-miΩuri ta’ awsterità mressqa mill-kredituri internazzjonali.

Din l-a˙bar waslet b˙ala sorpriΩa g˙al diversi mexxejja o˙ra taΩ-Ûona Ewro li kienu qeg˙din jistennew lill-Greçja tasal g˙al ftehim finali din il-©img˙a hekk kif fit-30 ta’ Ìunju trid trodd lura madwar €1.6 biljun lill-Fond Monetarju Internazzjonali. Jekk dan il-pagament ma jsirx fil-˙in, hemm çans serju li lGreçja jkollha t˙alli Ω-Ûona Ewro.

Il-belt ta’ Kobane re©g˙et sabet ru˙ha fil-mira ta’ attakk tal-Istat IΩlamiku (IS) nhar il-Óamis li g˙adda, ftit xhur biss wara li l-forzi Kurdi, flimkien ma’ koalizzjoni internazzjonali, irnexxielhom jer©g˙u jie˙du pussess tag˙ha ming˙and itterroristi.

L-attakk tal-IS beda permezz tad-detonazzjoni ta’ karozza bomba, illi kienet segwita minn assalt ta’ g˙exieren ta’ militanti. Il-©lied bejn il-militanti u l-Kurdi baqa’ g˙addej matul il-©urnata kollha sakemm aktar tard dakinhar ©ew iddetonati Ωew© vetturi o˙ra. Attakki simili se˙˙ew fir-ra˙al ta’ Bakha Botan, illi jinsab qrib Kobane.

eskalazzjoni

iÛarmaw il-kampijiet

Il-falliment tan-negozjati ta’ paçi bejn il-partijiet kollha involuti fil-konflitt çivili talJemen wassal g˙al eskalazzjoni fil-vjolenza ta’ bejniethom fil-jiem li g˙addew.

Minkejja li l-Houthi g˙amlu diversi bumbardamenti tul il-fruntiera li tissepara lillJemen u l-Arabja Sawdija, kienu dawn tal-a˙˙ar li eskalaw il-kampanja militari tag˙hom bl-aktar mod qawwi. Din l-eskalazzjoni saret permezz ta’ attakki kon©unti fuq diversi punti strate©içi li b˙alissa jinsabu f’idejn il-militanti Xiti.

Appelli g˙al negozjati ©odda kienu injorati mill-Gvern Jemenit fl-eΩilju mmexxi minn Abd-Rabbu Mansour Hadi, illi j˙oss li l-Houthi mhumiex lesti li jaslu g˙al kompromess.

Nhar l-Erbg˙a li g˙adda, l-awtoritajiet ta’ Hong Kong ne˙˙ew l-a˙˙ar ftit kampijiet ta’ protesta li kien g˙ad baqa’ qrib il-bini tal-Kunsill Le©iΩtlattiv. B’hekk, l-awtoritajiet pro-ÇiniΩi jidhru li rnexxielhom je˙ilsu mis-sinjali kollha ta’ reΩistenza pubblika g˙ar-riformi elettorali mressqin mill-Gvern ÇiniΩ. Huma kienu di©à Ωarmaw bosta minn dawn il-kampijiet sa Diçembru li g˙adda, f’operazzjoni tal-Pulizija li ne˙˙iet ilmanifestanti li kienu qeg˙din jimblukkaw it-toroq.

Madankollu, il-kwistjoni g˙adha mhix arkivjata g˙ax il-©img˙a l-o˙ra l-Kunsill Le©iΩlattiv ta’ Hong Kong ivvota kontra l-introduzzjoni ta’ riforma elettorali mressqa mill-Gvern Çentrali taç-Çina.

18 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ mill-isTOrJa

dak l-imbierek siÌÌu papali KITBA TA’ MARY CHETCUTI

Xena mill-teleserje Pope Joan, dwar il-mara li jing˙ad li saret Papa Kont qed insegwi episodju mis-sensiela televiΩiva ma˙duma fuq sfond storiku li tie˙dok mill-Medjuevu g˙allPerjodu Rinaxximentali, The Borgias, u ssorprendietni – u g˙all-ewwel nisslitli wkoll tbissima – xena fejn Papa, g˙adu ji©i elett, kien irid jissottometti ru˙u g˙al eΩami fiΩiku billi jintalab ipo©©i fuq si©©u partikolari qabel ji©i kkonfermat Kap tal-Knisja Kattolika Rumana.

Din ix-xena qajmitli kurΩità kbira, u g˙alhekk g˙amilt ftit riçerka fuq l-internet u sibt ftit informazzjoni mhux ˙aΩin fuqha.

Dan l-imbierek si©©u fil-fatt jissejja˙ sedia stercoraria jew si©©u mtaqqab. Si©©u sempliçi ming˙ajr skultura jew xinxilli b’toqba miftu˙a minn quddiem fuq in-na˙a li tpo©©i fuqha.

Jixba˙ ˙afna commode , biddifferenza li d-dahar tieg˙u qieg˙ed inklinat iktar lura.

Skont l-informazzjoni li sibt, issedia stercoraria kienet tintuΩa biex ti©i aççertatha l-maskulinità ta’ Papa ©did!

Kandidat li jkun g˙adu kemm ©ie mag˙Ωul minn s˙abu kardinali biex jokkupa it-tron ta’ Ruma kien irid, qabel xejn, jg˙addi minn eΩami Ωg˙ir. FilpreΩenza tal-eletturi tieg˙u ried ipo©©i bilqieg˙da fuq is-si©©u mtaqqab filwaqt li saçerdot jew l-iΩg˙ar fost il-kardinali, blaktar mod diskret, ida˙˙al idu minn ta˙t is-si©©u biex jeΩamina l-parti ©enitali tal-Papa ©did.

Ladarba kollox ikun kif suppost, l-eΩaminatur kien i˙abbar b’le˙en g˙oli u bil-Latin: “Habet duos testiculos et bene

pendentes,” li tfiser “G˙andu Ωew© testikoli u mdendlin sew.” Wara l-konferma, il-Papa ©did kien ji©i ppreΩentat lillpoplu li jkun qed jistennieh bil-˙erqa fil-pjazza. Nist˙ajlek tistaqsi: “Imma x’sens kellu dan l-eΩami?”

Il-mara li qarrqet b’kul˙add u saret Papa Fittixt ftit ie˙or u l-istorja bdiet tag˙mel ftit iktar sens. TeΩisti storja jew le©©enda li darba mara qarrqet b’kul˙add biex in˙atret Papa. L-ewwel darba li dehret l-istorja tag˙ha kien fittieni nofs tas-seklu tlettax. BiΩΩmien din l-istorja bdiet tikber u tiΩΩejjen u, f’kemm trodd salib, inxterdet mal-Ewropa kollha. FiΩ-Ûminijiet tan-Nofs (bejn is-sena 1086 u l-1108), id-dinja Kristjana kienet g˙addejja minn Ωmien ikrah meta l-Papa Gregorju VII kellu ja˙rab mill-Vatikan wara li tilef il-battalja tieg˙u kontra lImperatur Enriku IV, fuq ilkontroversja dwar min g˙andu d-dritt jag˙mel il-˙atriet g˙olja ekkleΩjastiçi. L-Imperatur ÌermaniΩ invada Ruma wara li g˙eleb lin-Normanni, li telg˙u minn Sqallija biex jiddefendu lill-Papa. Enriku IV qabad u po©©a lil min deherlu hu fuq it-tron ta’ Pietru – liema ˙atriet baqg˙u jissemmew fl-Istorja b˙ala l-Anti-Papa. Il-papiet ma˙turin mill-imperatur riedu ja˙ilfu lealtà u jbaxxu rashom g˙ar-rieda totali tieg˙u.

G˙aldaqstant, l-Ewropa Kattolika kienet maqbuda f’xibka politika m˙abbla sew li

kaxkret g˙al g˙exieren ta’ snin.

Jing˙ad li wie˙ed mill-AntiPapiet kien il-Papa Ìovanni jew, kif ©ie Ωvelat aktar tard, ilPapessa Ìovanna. Min jg˙id li kienet IngliΩa jisimha Ìovanna u min jg˙id li kienet imwielda fil-belt ta’ Mainz, il-Ìermanja, bl-isem ta’ Giliberta jew Agnese. Din ix-xebba jing˙ad li kienet intelli©enti u g˙atxana g˙at-tg˙alim fi Ωmien meta liskola kienet g˙as-subien biss.

Qatg˙et xag˙rha, xe˙tet fuqha lbies maskili u ppreΩentat ru˙ha biex tibda tistudja malpatrijiet minflok ˙uha li miet eΩatt qabel kellu jibda l-istudji tieg˙u mal-istess patrijiet.

Lestiet l-istudji tag˙ha b’suççess u ˙addnet is-saçerdozju ta˙t l-isem ta’ Joannes Anglicus.

Patri Joannes Anglicus sar g˙alliem kbir u eventwalment in˙atar isqof. L-Imperatur Enriku IV xe˙et g˙ajnejh fuqu u po©©ieh fuq it-tron ta’ Ruma b˙ala Papa Ìovanni VIII. Irrakkont ikompli billi jg˙id li Ìovanna mexxiet il-Vatikan g˙al sentejn jew ˙ames snin u kellha sa˙ansitra ma˙bub sigriet. IΩda s-sigriet tag˙ha nkixef meta darba fost l-o˙rajn, waqt purçissjoni tal-G˙id il-Kbir, Ìovanna, li kienet tqila, qabadha l-u©ig˙ tal-˙las, waqg˙et minn fuq iΩ-Ωiemel tag˙ha u welldet tarbija fit-triq quddiem folla nies. In-nies g˙all-ewwel stag˙©bu u mbag˙ad inkorlaw, tilfu l-kontroll u ˙a©©ru lilha u lillma˙bub tag˙ha, li niΩel minn fuq iΩ-Ωiemel tieg˙u biex

jag˙tiha l-g˙ajnuna. Wara dan l-iskandlu kull dokument relatat mal-eΩistenza tag˙ha tne˙˙a mill-arkivji tal-Vatikan u nqered.

Storja miç˙uda mill-Vatikan Il-Vatikan dejjem ça˙ad din listorja u, fil-verità, ma teΩisti lebda prova li tikkontradixxi çça˙da tas-Santa Sede. Però, ilfatt storiku li seta’ wassal g˙al din il-˙rafa jista’ jkun il-mi©ja fil-belt ta’ Milan, l-Italja, talPrinçipessa Guglielma ta’ Bohemia fis-sena 1260. Din ilmara nobbli kienet persuna reli©juΩa li bdiet tipprietka filpubbliku. Óabbret li l-a˙˙ar taΩ-Ωminijiet kien wasal u li hi kellha tirritorna mill-mewt rinkarnata fl-Ispirtu Santu biex twettaq il-konverΩjoni tal-Lhud u s-Saraçeni. Id-devozzjoni lejha bdiet tikber mil-lejl g˙annhar u kull fejn tmur bdew isegwuha nies minn kull klassi tas-soçjetà. Jing˙ad li darba ˙abbret ukoll li dixxipla tag˙ha, Suor Maifreda da Pirovano, g˙ad tin˙atar Papa fuq Vatikan immexxi kollu min-nisa.

Hija ˙a©a stramba kif lInkwiΩizzjoni ma ˙aditx passi kontra l-Prinçipessa Guglielma kemm damet ˙ajja. B’dankollu, mal-mewt tag˙ha fl-1281 (çirka), it-Tribunal Dumnikan tal-InkwiΩizzjoni akkuΩa liddixxipli ta’ Guglielma b’ereΩija. Óafna minnhom ©ew interrogati, ikkundannati u ma˙ruqin ˙ajjin.

Wara mewtha, Guglielma ta’ Bohemia ©iet iddikkjarata b˙ala eretika u l-

g˙adam tag˙ha ©ie eΩumat u ntefa’ fin-nar. Xorta wa˙da, ixxiΩma li ˙olqot ma nqerditx; anzi, id-devozzjoni lejha mxiet lejn ir-re©jun tal-Lombardija. Sa mill-1450, fi knisja Ωg˙ira ddedikata lil Sant’Andrija, firra˙al ta’ Brunate (ilLombardija), teΩisti pittura ta’ Santa Guglielma qed tqieg˙ed idejha fuq ras Maifreda waqt li qed tordnaha saçerdotessa. Ilpittura kienet ikkummissjonata u ffinanzjata minn mara sinjura nobbli li ng˙aqdet mal-komunità ta’ sorijiet fqar li kienu jg˙ixu fl-Abbazija ta’ Brunate.

L-affresk g˙adu jeΩisti sal-lum u ji©bed kurΩità kbira g˙all-fatt li l-istorja ta’ Santa Guglielma ta’ Bohemia maΩ-Ωmien da˙let u saret parti mill-folklor lokali, anke jekk g˙all-Knisja Kattolika hija qaddisa eretika.

Mill-banda l-o˙ra, xi mkien fil-MuΩew tal-Vatikan wie˙ed jista’ jara s-si©©u b’toqba f’nofsu – is- sedia stercoraria .

X’kien verament l-uΩu ta’ dan is-si©©u ˙add ma jista’ jg˙id fiç-çert. Li hu çert huwa l-fatt li xi darba kienet teΩisti li©i kanonika li kienet tg˙id li, qabel persuna tin˙atar isqof, ried ji©i Ωgurat hix ‘ castrato’ jew le. Ir-regoli kienu çari u tondi: bniedem li ©ie kkastrat konsegwenza ta’ tortura li ©arrab ta˙t is-Saraçeni jew barbari kien aççettat u jista’ ji©i ordnat isqof; imma ˙add ma seta’ jing˙ata din il-˙atra, jew ˙atra og˙la, jekk ikun g˙amel kastrazzjoni minn jeddu.

G˙alfejn kienet teΩisti din illi©i? Bilfors li kellhom irra©unijiet tag˙hom.

pErsOnalitÀ kÓ

28|06|2015 19

kullhadd.com

gÓal pajjiÛ aktar nadif raMOna pOrtElli tintervista lil RAMON DEGUARA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

G˙andu wie˙ed u erbg˙in sena, minn Óal Luqa iΩda joqg˙od iΩ-Ûurrieq. B˙ala passatempi jsegwi ˙afna l-futbol, kollezzjonist ta’ mudelli ta’ karozzi Ωg˙ar, kif ukoll offroad driving. Ir-rwol tieg˙u fi ˙dan id-Direttorat tat-Tindif huwa li jag˙ti direzzjoni u jara li l-a©enda tal-amministrazzjoni tintla˙aq fl-iqsar Ωmien possibbli. Min-na˙a l-o˙ra, peress li d-Direttorat il-parti l-kbira mix-xog˙ol li jwettaq tirrigwarda operat, irid jara flimkien mal-amministrazzjoni tad-Direttorat li jkollhom ir-riΩorsi umani u l-makkinarju disponibbli dejjem f’posthom sabiex f’pajjiΩna jkollna l-aqwa livelli ta’ ndafa possibbli f’kull ˙in. B˙ala direttorat jin©abru 40 tunnellata ta’ skart kuljum. Dan jin©abar mit-toroq u l-bajjiet. “Kemm jista’ jkun ir-rwol tieg˙i jitlob li nkun proattiv fl-ideat ©odda. Nag˙mel riçerka kontinwa fuq sistemi li jit˙addmu f’pajjiΩi o˙rajn sabiex dejjem nintroduçu kunçetti ©odda ta’ tindif. Huwa fatt li f’pajjiΩna g˙andna l-istess tip ta’ makkinarju li jintuΩa fil-pajjiΩi kollha Ewropej,” sostna Ramon Deguara.

Id-Direttorat tieg˙u huwa responsabbli li jΩomm l-indafa fiΩ-Ωoni kollha tal-gvern çentrali.

Dan ifisser tindif ta’ toroq arterjali u distributorji, tindif ta’ spazji pubbliçi prinçipali, tindif ta’ bajjiet, tindif ta’ latrini pubbliçi u tindif ta’ kanali tal-ilma tax-xita.

“Matul is-sena li g˙addiet introduçejna sistema ta’ tindif addizzjonali f’Ωoni turistiçi. G˙allewwel darba rajna li Ω-Ωoni kollha l-iktar popolari jibbenefikaw kollha minn dan il-pro©ett u g˙alhekk sar programm ta’ xog˙ol flimkien mal-kunsilli lokali kollha kkonçernati sabiex, bi ftehim, kul˙add ikun konxju tal-frekwenzi addizzjonali li lGvern iddeçieda li jwettaq.”

Tkellimt mieg˙u dwar il-kampanja G˙alfejn T˙amme© PajjiΩek? li hija inizjattiva ©dida li bdew matul is-sena li g˙addiet u li g˙andha skop ta’ edukazzjoni u infurzar li qed ji©i implimentat f’dawn il-©ranet. “L-g˙an ewlieni huwa li nedukaw kemm jista’ jkun lill-poplu sabiex jiddisponi mill-iskart tieg˙u bla˙jar mod possibbli. Kul˙add jaf li f’pajjiΩna g˙andna l-aqwa servizzi offruti rigward ©bir ta’ skart, però, sfortunatament, g˙ad baqa’ ˙afna nies irresponsabbli li jarmu l-iskart tag˙hom f’postijiet imwarrbin. Wie˙ed irid jifhem li l-˙mie© i©ib il˙mie©. Illum il-©urnata t-turist ifittex postijiet ta’ rikreazzjoni madwar pajjiΩna. L-iktar postijiet imwarrba huma mfittxijin ukoll mit-turist u g˙alhekk, jekk dawn ikunu ma˙mu©in, inkunu qed nag˙mlu reklam ˙aΩin g˙al pajjiΩna,” sostna Ramon.

Bejni u bejn ru˙i, u fil-fatt stqarrejtha ma’ Ramon, bdejt ng˙id: “Kif jista’ jkun fis-sena 2015 g˙ad hawn min jippreferi j˙amme© pajjiΩu, u jg˙ix imdawwar bit-tin©iΩ u mard li jista j©ib mieg˙u dan kollu.

“Sfortunatament iva. Matul issena 2014, in©abru 15,000 iltunellata ta’ skart mill-˙addiema tad-Direttorat. Dan huwa 34% iktar ta’ ˙idma mis-sena 2013.

Matul din is-sena fl-ewwel 4 xhur in©abru 26% ta’ skart iktar komparat mas-sena 2014. Kif qed tara, qed nag˙mlu l-isforzi kollha sabiex innaddfu iktar lillpajjiΩna. Dan sar permezz ta’ riformi interni fid-Direttorat, kif ukoll permezz ta’ investiment fuq sistema ta’ software ta’ IT ©dida, li torbot ukoll lilna b˙ala Direttorat f’liema time frame kaΩ g˙andu jissolva. Hemm diversi kaΩijiet differenti li f’˙afna minnhom il-˙in massimu li g˙andu jin©abar huwa ta’ 60 minuta biss. L-iskop huwa li l-

ix-xahar ta’ Ottubru u immedjatament jinbeda x-xog˙ol ta’ manutenzjoni li jkun hemm bΩonn. Dan ix-xog˙ol jie˙u bejn wie˙ed u ie˙or sax-xahar ta’ Frar. L-istess proçess japplika g˙all-kontenituri tal-iskart,” sostna Ramon.

Installazzjoni ta’ kameras g˙all-kontroll tar-rimi illegali ta’ skart

Sfortunatament fit-toroq u postijiet pubbliçi lokali g˙adna naraw skart u ˙mie© ie˙or imwaddab ’l hawn u ’l hemm.

– Ramon Deguara inkonvenjent li jdejjaq lin-nies jissolva kemm jista’ jkun malajr,” spjegali Ramon.

Ma’ Ramon iddiskutejt it-tip ta’ g˙arfien u mezzi li qed juΩaw g˙al kontra t-tin©iΩ f’Malta.

Huwa kkonfermali li qed jag˙mlu l-a˙jar uΩu mit-teknolo©ija tal-informatika. Óolqu sit elettroniku ©did li fih ˙afna informazzjoni ta’ xi jwettaq idD i r e t t o r a t (www.garbyandtidy.org.mt). Óolqu wkoll freephone number ©did li huwa 1718. “Nistg˙u ng˙idu li b’dan il- freephone da˙lu madwar 2600 ilment f’perjodu ta’ g˙axar xhur.

Minnhom ©ew solvuti 98% talkaΩijiet kollha. Fil-mument qed na˙dmu wkoll sabiex ikollna mobile applications li ser ikunu qed jiffaçilitaw ˙afna s-sistema ta’ kif wie˙ed jikkomunika jew jg˙addi lment. Ûviluppjana wkoll pa©na ta’ Facebook blisem Garby and Tidy, li fuqha kontinwament nag˙tu eΩempji ta’ sitwazzjonijiet xejn pjaçevoli li niltaqg˙u mag˙hom.

Kif qed tara, investejna ˙afna fil-communication channels ta’ kif wie˙ed jil˙aq id-Direttorat g˙at-Tindif,” kompla Ramon. Ûew© kampanji: G˙alfejn T˙amme© PajjiΩek? u Garby and Tidy G˙all-benefiççju tal-qarrejja talKullÓadd, tlabtu jg˙addili aktar informazzjoni dwar il-kampanji G˙alfejn T˙amme© PajjiΩek? u

Garby and Tidy. “Il-kampanja G˙alfejn T˙amme© PajjiΩek? saret u g˙adha qieg˙da ssir g˙ax, b˙alma qed tara, g˙adna ni©bru ammonti kbar ta’ skart.

L-iskop huwa li jkollna kampanja edukattiva ta’ g˙arfien f’diversi oqsma, li jinbdew minn etajiet Ωg˙ar. Nistg˙u ng˙idu li l-karattri Garby u Tidy, li dejjem qed iΩidu fil-popolarità mal-pubbliku, intlaqg˙u tajjeb ˙afna u, flopinjoni tag˙na, g˙amlu limpatt me˙tie©. G˙andna diversi ideat u inizjattivi li ser ikunu qed ji©u implimentati fil-©img˙at li ©ejjin. Il-kampanja li nbdiet matul is-sajf li g˙adda ©iet maqsuma f’Ωew© faΩijiet: l-ewwel ridna kemm jista’ jkun nedukaw lill-pubbliku, però, wara dan, g˙al min ma jridx jag˙ti widen, issa wasalna g˙all-metodu ta’ infurzar. Proprju ftit tal-©ranet ilu bdew jitwa˙˙lu kameras CCTV tal-a˙˙ar teknolo©ija f’Ωoni fejn ir-rimi illegali ta’ skart g˙adu jsir b’ammonti kbar ta’ tunnellati.”

Mieg˙u ddiskutejt ukoll x’qed isir fil-preΩent f’dak li jirrigwarda tindif ta’ toroq arterjali u Ωoni pubbliçi. “Ovvajment, hemm diversi metodi ta’ operat. F’dak li jirrigwarda tindif ta’ toroq dan isir manwalment kif ukoll b’mod mekkanizzat. Isir xog˙ol ta’ knis ta’ toroq kif ukoll ©bir ta’ mbarazz, li huwa pjaga kbira fittoroq tag˙na. L-irresponsabbiltà li ˙afna min-nies jarmu affarijiet fliexken, karti, pakketti tassigaretti u affarijiet o˙ra minn

©ol-karozzi g˙adha kbira ˙afna.

Dan g˙adu jsir minkejja li fittoroq arterjali tag˙na g˙andna mal-1100 kontenitur tal-iskart li l-biçça l-kbira tag˙hom ikunu mwa˙˙lin ˙dejn bus stops u Ωoni l-iktar frekwentati mill-pubbliku. Dawn jitbattlu kuljum, bi w˙ud minnhom jitbattlu anke darbtejn u tlieta kuljum. IdDirettorat jie˙u ˙sieb ukoll li jsir il-qtug˙ ta’ ˙axix li jikber kontinwament fit-toroq tag˙na,” spjegali Ramon.

Ma’ Ramon tkellimt dwar tindif ta’ Ωoni turistiçi u bajjiet, u kkonfermali li matul is-sena kollha, f’dak li jirrigwarda bajjiet, isir xog˙ol manwali u tbattil ta’ kontenituri tal-iskart.

“Ovvjament, matul ix-xhur tassajf il-frekwenzi jiΩdiedu ˙afna iktar. Matul ix-xhur tas-sajf ikollna madwar 1200 kontenitur fuq il-bajjiet tag˙na. Madankollu, issitwazzjoni tal-iskart li jkollna fuq il-bajjiet tag˙na hija ta’ allarm. Fuq il-bajjiet isir ukoll dak li ng˙idulu sand sifting .

Dan huwa sistema ta’ g˙arbiel li jnaddaf bejn 4 u 6 pulzieri ta˙t il-wiçç tar-ramel.

Ta’ min wie˙ed isemmi wkoll l-infrastruttura tal-g˙amara tal-ba˙ar.

Id-Direttorat huwa responsabbli minn twa˙˙il ta’ slielem, tapiti u pontoons. “Matul din is-sena ser inkunu qed inwa˙˙lu 35 sellum ©did f’lokazzjonijiet ©odda.

Dawn ser jiΩdiedu mal-240 sellum li g˙andna di©à. Dawn isslielem jitwa˙˙lu f’dan il-perjodu tas-sena u jinqalg˙u matul

Ta’ min jg˙id ukoll li dan la˙˙ar installaw kameras bla˙˙ar teknolo©ija fi n˙awi ta’ Malta li huma mag˙rufin b˙ala kalamita g˙ar-rimi illegali ta’ skart. B’hekk iddiskutejna wkoll din l-inizjattiva. “G˙alissa ser jiΩdiedu erba’ kameras fix-xhur li ©ejjin. L-ewwel erba’ kameras twa˙˙lu fl-iktar Ωoni li jattiraw skart. Ovvjament, baqa’ ˙afna aktar. Il-multi huma stabbiliti filli©i ta’ ‘Litter Act’, u jvarjaw skont l-abbuΩ li jsir. Jistg˙u ji©u sekwestrati l-vetturi li jintuΩaw f’dan l-abbuΩ. Ser inkunu qed ng˙addu l-footage ta’ min jinqabad jabbuΩa lill-Pulizija, li min-na˙a tag˙hom isegwu lproçeduri skont il-li©i.”

Problemi o˙ra li jiltaqg˙u l˙addiema meta jkunu qed inaddfu huma kaΩijiet fejn insibu annimali mejta li jkunu ilhom fi stat ta’ dekompozizzjoni. Ovvjament dawn l-ilmenti ji©u solvuti, ladarba ji©i re©istrat l-ilment fid-Direttorat. Ma’ Ramon iddiskutejt dwar il-freephone 1718 g˙al min jixtieq jag˙mel uΩu minnu. Filfatt infurmani li dan in-numru g˙andu jintuΩa sabiex ji©i rrapurtat kull ilment li jista jirrigwarda skart.

Minn na˙a tag˙hom jibqg˙u jsegwu l-kaz sakemm ji©i solvut mill-entita responsabbli.

L-appell finali ta’ Ramon huwa sabiex inΩommu pajjiΩna nadif kemm jista jkun f’kull ˙in.

“G˙andna l-aqwa façilitajiet li jistg˙u jeΩistu. PajjiΩna huwa uniku fil-©bir ta’ skart minn wara l-bibien ta’ djar. Servizz li ji©i offrut kuljum. F’pajjiΩi o˙rajn dan is-servizz ta’ kuljum ma jeΩistix. Apparti hekk jeΩistu lfaçilitajiet kollha, b˙al civic amenity sites li wie˙ed jista jmur fil-façilitajiet jiddisponi milliskart tieg˙u. Hemm ukoll sservizz offrut mill-Kunsilli Lokali f’dak li jirrigwarda ©bir ta’ skart goff. Minn na˙a tag˙na b˙ala Direttorat g˙at-Tindif noffru sservizzi ming˙ajr ebda ˙las g˙al ©bir ta’ skart jew kull eventwalita o˙ra f’dak li jirrigwarda dan is-settur. L-appell finali huwa ‘ G˙alfejn T˙ammeg PajjiΩek?’”, temm jg˙idli.

20 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ kalejdoskopju

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Minn tank tal-gwerra gÓal vettura ta’ Óeffa kbira

“Nersqu flimkien hu l-bidu; nibqg˙u flimkien hu l-progress; na˙dmu flimkien hu s-suççess.”

– Henry Ford

Ìraw bÓal-luM 1902: L-Amerika tixtri l-konçessjoni minn Franza biex tibni l-kanal ta’ Panama li jiswielha $40 miljun.

1914: Franz Ferdinand, Arçiduka tal-Awstrija u martu Sophie, jinqatlu f’Sarajevo miΩ-Ωag˙Ωug˙ Gavrilo Princip, nazzjonalist Serb fil-10.45, u tibda l-ewwel gwerra dinjija.

1918:

L-ewwel titjira bejn il-gΩejjer tal-Hawaii.

1919: Iffirmat fi Franza t-Trattat ta’ Versailles, li jtemm lewwel gwerra dinjija u jistabbilixxi l-Lega tan-Nazzjonijiet.

1923: Ir-Re©ina Wilhelmina u l-Prinçep Henry tal-Olanda, jag˙mlu Ωjara statali f’Londra.

1940:

Ir-Rumanija ççedi l-Bessarabja lill-Unjoni Sovjetika.

1941: Suldati ÌermaniΩi u Rumeni joqtlu 11,000 Lhudi f’Kishinev.

1941:

Truppi ÌermaniΩi jokkupaw Galicia, fil-Polonja.

1946:

Enrico de Nicola jsir l-ewwel President tal-Italja.

1956: L-ewwel reattur atomiku mibni g˙at-tiftix privat jibda jopera f’Chicago Illinois.

Dan it-tank tal-gwerra kapaçi jtella’ veloçità minn zero sa 60 fi 3.5 sekondi, meta jinstaq bi 80 mil fis-sieg˙a fuq kull tip ta’ art.

Kumpanija Amerikana qed tbig˙ dawn it-tankijiet ta’ sa˙˙a enormi, li qabel kienu jintuΩaw g˙all-militar, b˙ala ‘vetturi lussuΩi’, g˙al dawk li lesti j˙allu ftit mijiet ta’ eluf ta’ dollari.

B’dehra li tixbah ftit lil Batmobile u moon buggy, irRipsaw Extreme Vehicle 2 in˙adem b’mod li sar vettura lussuΩa ta’ qawwa kbira,

imfittxa ferm fid-dinja kollha.

Dan, skont l-iΩviluppaturi tag˙ho m H o w e & H o w e Technologies.

Disi n j a t a o r i © i n a r j a m e n t g˙all-militar Amerikan, biex tintuΩa b˙ala vettura ta’ ˙effa immensa, baqg˙et l-iktar vettura li ti©ri kull fejn tinsaq.

Dan is-suppost tank talgwerra g˙andu suspensjoni mill-aqwa, lussu enormi fuq ©ewwa u j©orr magna diΩil ta’ 600 horsepower . L - a r m a r g˙all- u Ω u f i l - g w e r r a , k i f ukoll il-kanun, tne˙˙ew.

B’hekk il-vettura ©iet e˙fef

g˙all-magna li g˙andha, u jing˙ad li fil-©iri tag˙ha kapaçi tisfida lil kull karozza sportiva li teΩisti.

Kelliem tal-kumpanija li qed tipproduçihom mill-©did qal li vettura simili tie˙u madwar sitt xhur biex tkun lesta, u lprezz li jintalab ikun skont illussu mixtieq li jkollha. Qal li b’wa˙da minnhom tkun tista’ ssuq fuq is-sil©, il-borra, fiddeΩert u wkoll f’toroq b˙al tag˙na.

Mur ara ti©i Malta u titla’ g˙all-VRT, jew to˙ro© biha u tinqabad fit-traffiku!

eku tal-gwerra l-kbira

1958: Nancy Ramey twaqqaf rekord dinji tal-100m g˙awm f’sieg˙a, disa’ minuti u sitt sekondi.

1960: Mill-inqas 37 ra©el jinqatlu fi spluΩjoni tal-gass f’minjiera tal-fa˙am f’Monmouthshire, Wales.

1962:

Il-pillola Thalidomide ©iet abolita fl-Olanda.

1963:

Krushchev iΩur Berlin tal-Lvant.

1965: Il-President Amerikan Lyndon B. Johnson jawtorizza l-kumbattiment fl-art mis-suldati Amerikani kontra dawk talVjetnam.

1967:

IΩrael jg˙aqqad mieg˙u lil Ìerusalemm tal-Lvant.

1970: Madwar 500 ˙addiem Kattoliku fit-tarzna ta’ Harland and Wolff i©©ieg˙lu jitilqu mix-xog˙ol tag˙hom mill˙addiema protestanti, hekk kif l-irvellijiet komplew f’Belfast.

1976: L-ewwel mara ti©i ammessa fl-Air Froce Academy f’Colorado Springs.

1976: Tliet merçenarji Brittaniçi u Amerikan ji©u sentenzjati g˙all-mewt g˙all-parti tag˙hom fil-gwerra çivili Angolana.

1979:

L-OPEC iΩΩid il-prezzijiet taΩ-Ωejt b’24%.

1981:

74 uffiçjal tal-Gvern imutu f’attakk fl-Iran.

1984: Jeannette Schoon, dik li qabel kienet membru talKungress tat-Trade Unions fl-Afrika t’Isfel (SACTU), flimkien ma’ bintha Katryn ta’ sitt snin, tinqatel b’ittra bomba f’Lubango, f’Angola ta’ Fuq. 1986:

Il-popolazzjoni IrlandiΩa tikkundanna d-divorzju.

1991: Margaret Thatcher t˙abbar li se ççedi s-si©©u tag˙ha fil-House of Commons, fl-elezzjoni ©enerali li jmiss.

2004:

Is-17-il summit tan-NATO jibda f’Istanbul.

2012: Serje ta’ attakki bombi bil-karozzi toqtol 14-il persuna u twe©©a’ 50 o˙ra fl-Iraq.

Mur ara kieku dan il-mutur kellu jinstaq f’Malta minn xi sewwieq li jitlag˙lu malajr fittraffiku...xi stra©i jwettaq!

Kif qeg˙din taraw hu mutur uniku, li armata mieg˙u g˙andu machine-gun . Wara kwaΩi mitt sena li kien armat, g˙all-Ewwel Gwerra Dinjjija, issa kellu jkun g˙all-bejg˙ nhar is-Sibt li g˙adda, 20 ta’ Ìunju.

L-istess vettura perikoluΩa kienet intenzjonata li tintuΩa mill-armata Russa, iΩda sa meta kellu jintbag˙at, Lenin ˙are© mill-gwerra min˙abba rRivoluzzjoni Russa, u g˙alhekk qatt ma t˙addem.

Numru ta’ muturi tad-ditta

Matchless, li jla˙˙qu g˙al 250 wie˙ed, inbieg˙u bi rkant fl1918, u minnhom in©abru €90 il-wie˙ed – iΩda wie˙ed milla˙˙ar mudelli li fadal, mistenni jkun mibjug˙ g˙al €41,956.

Iç-çertifikati tar-re©istrazzjoni juru li l-ewwel sid tieg˙u kien Edward Foster, minn Dorchester f’Dorset, iΩda ftit kienet mag˙rufa l-istorja tieg˙u sa ma fl-1998 inxtara minn Chris Roberts, entuΩjast talEwwel Gwerra Dinjija.

Il-mutur jinsab f’kundizzjoni kwaΩi perfetta, g˙ax g˙al dawn l-a˙˙ar sittin sena kien ma˙Ωun sew f’post bla umdu.

Chris , li hu membrtu tas-

Soçjetà tal-Gwerra l-Kbira, se jirrestawra l-mutur g˙all-ispeçifikazzjonijiet ori©inali tieg˙u, li kienu jinkludu l-machine-gun Vickers. Din g˙andha tliet mounts separati biex min ikun se jispara minn fuq il-mutur ikun jista’ jag˙mel dan fiddirezzjonijiet kollha.

Il-mutur hu wie˙ed minn tlieta biss fil-pajjiΩ, li kienu armati bil- machine-gun ; ittnejn l-o˙ra jinsabu fil-muΩewijiet – u dan hu l-uniku li g˙adu s˙i˙, mag˙mul mid-ditta Matchless.

Skont l-irkantaturi Bonhams kien mistenni li g˙alih jit˙allsu bejn €34,963 u €41,956.

kUn AF kÓ

28|06|2015 21

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

kURÛiTAJieT Minn HAWn U Minn HeMM

iT-TibDilAnke Fil-kliMA l-PAPA Óosbien Huwa fatt li d-dinja kulma tmur qieg˙da tis˙on b’mod allarmanti. Ix-xjentisti huma ˙osbiena u inkwetati g˙ax, minkejja li qed isiru ˙afna sforzi biex dan il-fenomenu jonqos, donnu s-sitwazzjoni sejra mill-˙aΩin g˙all-ag˙ar.

Jekk id-dinja tkompli tis˙on b’din ir-rata Ωgur li m’g˙andniex Ωmien twil quddiemna. Kien hemm min bassar li sas-sena 2020 iΩ-Ωoni tal-Ba˙ar Mediterran, min˙abba ss˙anat tremendi li sejrin jag˙mlu, se jkunu jidhru qishom deΩert. L-effett beda jidher f’˙afna postijiet, anke f’pajjiΩna. Min qatt kellu jg˙idilna li f’Jannar is-si©ar tal-frott jibdew jiffjorixxu.

Fejn hi dik il-kes˙a li xxoqq l-g˙adam? Min jaf x’©ej fissajf? Dan kollu ˙loqnieh a˙na stess. Kif dejjem ng˙id: il-progress i©ib mieg˙u rigress. Jin˙tie© li nnazzjonijiet ja˙dmu kollha flimkien biex isalvaw ilpjaneta tag˙na, kif qal ilPapa Fran©isku fl-a˙˙ar Ençiklika. Ìurnali popolari maddinja kollha kitbu li r-rata li biha s-sil© qieg˙ed idub hija g˙axar darbiet aktar milli ˙asbu, u l-gassijiet fl-atmosfera la˙qu livell tant g˙oli li qieg˙ed jikka©una bidla flista©uni. Irrapurtaw ukoll li l-livell tax-xmajjar u l-ba˙ar qieg˙ed kulma jmur jinbidel. Fortunatament ixxjentisti jafu kif jistg˙u jfejqu dan id-diΩastru, però jridu jsiru ˙afna sa©rifiççji min-nies u dan huwa diffiçli g˙ax ma tistax tre©©a’ larlo©© lura.

X’inhu l-global warming?

L-ammont ta’ dijossidu karboniku ( carbon dioxide) li hemm fl-atmosfera huwa ˙afna iktar milli kien jeΩisti miljun sena ilu. Dan il-gass

(CO2) huwa l-ka©un ta’ tibdil fl-arja. Qieg˙da tifforma speçi ta’ kutra madwar iddinja li qed iΩΩomm iss˙ana fid-dinja u din dejjem tkompli tikber. It-temperatura tad-dinja suppost hija bbilançjata biex il-bniedem u kull ˙lejqa o˙ra jg˙ixu komdi u jie˙du arja pura u nadifa.

Wa˙da mill-problemi gravi hija l-ammonti kbar ta’ gassijiet velenuΩi fl-atmosfera mill-eluf ta’ ajruplani li jtiru madwar id-dinja kuljum.

Insemmu wkoll id-d˙a˙en ta’ ç-çmieni tal- power stations u l-in©enji kollha li ja˙dmu bil- fossil fuel . Ta’ min wie˙ed isemmi l-˙sara enormi li ssir fl-atmosfera meta jaqbad xi impjant jew tank taΩ-Ωejt. Mhux l-ewwel darba x-xemx iddum ta’ tidher g˙al jiem s˙a˙ ka©un ta’ ammont kbir ta’ du˙˙an fl-arja.

Periklu kbir Fin-na˙a ta’ fuq tad-dinja, lOçean Artiku kulma jmur qieg˙ed jis˙on u ˙afna millblokok tas-sil© qeg˙din jinqatg˙u minn posthom u jdubu. Biççiet kbar li kienu jiffurmaw art g˙al ˙afna speçi ta’ annimali llum m’g˙adomx jeΩistu. Dan ifisser li g˙al ˙afna speçi ta’ annimali l-abitat li huma mdorrijin fih qed jispiçça bil-konsegwenza li ma jitkattrux. Il-livell tal-ilma tal-oçeani qieg˙ed jog˙la.

Dan hu ta’ periklu g˙al min jg˙ix viçin il-ba˙ar. Skont studju li sar huwa mbassar li fi Ωmien 100 sena o˙ra llivell tal-ba˙ar jiΩdied b’sitt piedi. Venezja tibqa’ tidher biss fuq l-istampi. L-Istati Uniti, li g˙anda 4% biss mill-popolazzjoni tad-dinja, hija responsabbli g˙al 22% ta’ dawn l-emissjonijiet ta’ gass fl-arja.

Riskju g˙al ˙ajjitna Óafna mard li naqas u ftit g˙andna nisimg˙u bih, qieg˙ed jer©a’ jfe©©. Çerti tobba qeg˙din sikwit i˙abbtu wiççhom ma’ dan il-mard, speçjalment flAmerika ta’ Isfel, l-Afrika u lejn l-Asja. Dan il-mard huwa kka©unat mis- s˙anat qawwija u nuqqas ta’ ilma.

Miljuni ta’ insetti b˙annemus qeg˙din ifaqqsu u jxerrdu iktar mard. Numru kbir ta’ annimali wkoll qeg˙din ibatu l-©u˙ min˙abba n-nixfa li teΩisti ka©un tal-bidla fil-klima.

Anke l-agrikoltura qieg˙da ti©i affettwata. Kollox katina wa˙da. Meta sta©un jit˙arbat, i˙arbat l-ista©uni li ji©u wara.

Id-diΩastri Paragun maΩ-Ωminijiet talimg˙oddi, id-diΩastri naturali Ωdiedu bil-bosta. Ta’ kuljum tisma’ b’xi diΩgrazzja fejn jintilfu minn g˙exieren sa eluf ta’ ˙ajjiet.

Daqqa tisma’ b’xi maltempata barra minn Ωmienha, tisma wkoll b’terremoti, valangi ta’ tjun min˙abba g˙arg˙ar, irwiefen u tsunami. Dan kollu ka©un tass˙ana Ωejda li qieg˙da dejjem iΩΩid fuq din il-pjaneta.

Il-bniedem dam wisq ma induna bil-˙sara li saret u qed issir fl-atmosfera taddinja. Issa huwa tard wisq u diffiçili biex dan it-tin©is fl-arja jitnaddaf. Il-konsegwenzi kbar li qed in˙abbtu wiççna mag˙hom u li g˙ad iridu ji©u, se jbatuhom uliedna u wlied uliedna.

Hemm bΩonn li tittie˙ed azzjoni malajr kemm jista’ jkun. Mhux biΩΩejjed li npo©©u ma’ mejda nparlaw imbag˙ad ma jsir xejn. Ilfutur tad-dinja qieg˙ed f’idejna.

22 28|06|2015

kullhadd.com

KÓ mIn IÓaddem

KIf taÓsIbha l-assoÇjazzjonI ta’ mIn IÓaddem?

IrbaÓna!

Anton Vella SMEs Helpdesk Executive Malta Employers’ Association

L-Assoçjazzjoni ta’ min i˙addem reb˙et il-premju ewlieni tal-kompetizzjoni Premju Nazzjonali g˙allAppo©© lill-IntrapriΩa 2015. Irrebbie˙a t˙abbru f’çerimonja li saret fil-Kavallier ta’ San Ìakbu. Il-kompetizzjoni, li pparteçipaw fiha 15-il pro©ett, kienet maqsuma f’Ωew© sezzjonijiet: wa˙da tal-kunsilli lokali u o˙ra g˙al entitajiet o˙ra.

Ir-rebbie˙a ta’ din is-sena kienu l-kunsill lokali ta’ G˙ajnsielem bil-pro©ett Betlehem f’G˙ajnsielem, u l-Malta Employers Association bilpro©ett Stengthening the Business Environment Through Active Social Dialogue. Ir-rebbie˙a taΩ-Ωew© sezzjonijiet ing˙ataw premju ta’ €14,000. €10,000 ing˙ataw immedjatament filwaqt li l€4,000 l-o˙ra ser jing˙ataw fixxhur li ©ejjin, skont il-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni ta’ pro©ett ie˙or li kien im˙abbar fl-applikazzjoni.

Il-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta ©ie klassifikat fit-tieni post bil-pro©ett Town Centre Management, waqt li l-Malta Chamber of Commerce, Enterprise and Industry ©ie fittieni post tal-kategorija tal-entitajiet l-o˙ra bil-pro©ett A Joint Corporate Social Responsability Initiative. Dawn ing˙ataw premju ta’ €9,000. €6,000 immedjatament, filwaqt li t-€3,000 l-o˙ra se jing˙ataw fix-xhur li ©ejjin ukoll ta˙t l-istess kundizzjoni tar-rebbie˙a.

Ing˙ata wkoll premju ta’ konsolazzjoni ta’ €2,000 fis-sezzjoni miftu˙a g˙al entitajiet o˙ra lil The Definitive(ly) Good Guide Co. Ltd bilpro©ett Malta Artisan Markets.

Il-Ministru tal-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg˙ar Dr Chris Cardona qal li n-

numru ta’ pro©etti li da˙lu g˙all-kompetizzjoni jawgura tajjeb biex ikun Ωgurat li inizjattivi favur l-intraprenditorja g˙adhom qed ji©u ppjanati u implimentati.

“Il-premju mhuwiex biss kompetizzjoni li twassal lir-rebbie˙a g˙al rigal ta’ flus, iΩda g˙andu wkoll iservi biex jitqajjem g˙arfien dwar l-intrapriΩa u biex kull min huwa eli©ibbli biex jikkompeti jkollu inçentiv ie˙or biex ikun kreattiv fl-inizjattivi li jie˙u biex jitkattar issettur kummerçjali,” sa˙aq ilMinistru Cardona.

Huwa rringrazzja lil kull min ikkontribwixxa biex tkun implimentata din l-inizjattiva b’suççess, partikolarment ilMinisteru tal-Finanzi, idDipartiment tal-Kummerç, idDirettorat tal-Enterprise Policy & Schemes fl-istess Ministeru, il-Kumitat ta’ Selezzjoni, u dawk kollha li pparteçipaw bil-pro©etti tag˙hom.

Rigal sabi˙ li ˙abat mal-50 sena anniversarju L-MEA hija kburija li rnexxielha tirba˙ dan l-unur, u dan ma setax ikun rigal isba˙ fiΩ-Ωmien meta l-MEA qieg˙da tiççelebra l-50 anniversarju mit-twaqqif tag˙ha. Huwa rikonnoxximent ta’ presti©ju li wasal sforz il˙idma kollettiva li numru Ωg˙ir ˙afna ta’ impjegati (staff ta’ erbg˙a min-nies biss), li b’dedikazzjoni ˙admu f’tim sabiex wasslu l-a˙jar servizzi ta’ gwida u g˙ajnuna lill-komunità industrijali u kummerçjali ta’ pajjiΩna.

L-MEA ppreΩentat pro©ett mifrux fuq sitt snin li kien jinkorpora fih kampanja ta’ tliet snin iffukata kollha kemm hi fuq is-settur tal-Micros; sensiela ta’ programmi televiΩivi MEA li qed ji©u traΩmessi fuq

TVM u TVM2; ˙idma sfiqa ta’ korrispondenza u kuntatt kontinwu mal-membri tag˙na permezz ta’ korsijiet, laqg˙at ta’ informazzjoni, pubblikazzjonijiet elettronici; kif ukoll ittwaqqif ta’ SME Helpdesk li beda jopera 18-il xahar ilu sabiex iservi ta’ g˙odda o˙ra utli f’idejn imprendituri ta’ negozji Ωg˙ar. Erba’ pro©etti f’wie˙ed li, fuq perjodu ta’ sitt snin, swew lill-istess Assoçjazzjoni xejn inqas minn €1,200,000 (miljun u mitejn elf ewro). Nefqa li tista’ ti©i deskritta bhala investiment dirett fis-settur tan-negozju ta’ pajjiΩna. Óidma li Ωgur ˙alliet il frott u kienet strumentali sabiex, bi proçess ta’ djalogu soçjali, l-MEA g˙arfet tkun ta’ spalla, iggwidat kull fejn setg˙et u xerrdet informazzjoni utli lil min i˙addem, sidien ta’ negozji kemm ta’ intrapriΩi kbar kif ukoll Ωg˙ar.

Kampanja ta’ tliet snin kofinanzjata mill-Fondi Soçjali Ewropej (ESF) bl-isem ta Capacity Building for Equipping and Representing Micro Business Employers, li matulha ©ew organizzati xejn inqas minn 22 seminar li g˙alihom attendew ’il fuq minn 235 imprenditur lokali. Sar eΩerçizzju ta’ reach-out programme fost 750 sid ta’ negozji Micro. Ìie mfassal, stampat u tqassmu mas-6000 kopja ta’ Human Resourses Handbook, kif ukoll ©ew imqassmin eluf ta’ kalendarji u fuljetti mimlijin informazzjoni.

Dwar il-programmi televiΩivi MEA, sal-lum di©à pproduçejna 91 programm, b’total ta’ 3000 minuta ta’ materjal imprenditorjali li, bil-parteçipazzjoni ta’ madwar 260 espert fin-negozju, qed jirnexxilna nwasslu linji gwida u informazzjoni relatata max-xog˙ol

lil eluf ta’ segwaçi.

Fil-˙idma ta’ kuljum l-MEA ΩΩomm kuntatt kontinwu malmembri tag˙ha kif ukoll massoçjetà çivili b’diversi pubblikazzjonijiet. Fosthom ma nistax ma nsemmix li f’perjodu ta’ sitt snin ©ew ippubblikati u diskussi ’l fuq minn 22 dokument ( position papers ), intbag˙tu madwar 200 pubblikazzjoni elettronika, ©ew organizzati 45 kors u 25 laqg˙a ta’ informazzjoni, kif ukoll ©ew iffirmati g˙exieren ta’ ftehim kollettiv.

Applikazzjoni b’sa˙˙itha F’kelma wa˙da, l-MEA ppreΩentat applikazzjoni b’sa˙˙itha u li, meta tqis kollox ma’ kollox, kien verament ˙aqqna li ni©u ppremjati. Kien premju meritat g˙ax ˙dimna g˙alih. Hu premju mist˙oqq g˙ax, permezz tieg˙u, mhux lMEA biss qieg˙da tibbenefika iΩda nasal biex ng˙id li dan ilpremju reb˙u s-settur tannegozji, g˙ax permezz tag˙na u tal-˙idma tag˙na kien l-istess settur tan-negozju li finalment ibbenefika bil-kbir.

A˙na, b˙ala MEA, konna, g˙adna u nibqg˙u nemmnu li d-djalogu soçjali jsa˙˙a˙ lambjent u s-settur tan-negozju f’pajjiΩna. Nemmnu wkoll li, jekk ikollna dawn is-sisien sodi, l-imprenditur Malti huwa bieΩel u intelli©enti biΩΩejjed li jag˙raf jisfrutta kull sfida f’opportunità, u bil-˙ila u linvestiment tieg˙u qed ikompli jin˙oloq ix-xog˙ol.

Issa n˙arsu ’l quddiem biex lewwel nett inkomplu na˙dmu favur is-settur tan-negozji Ωg˙ar f’pajjizna, u sabiex f’Novembru li ©ej nirrappreΩentaw lil Malta filEuropean Enterprise Promotion Awards.

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’ tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lil anton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel u t˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornaw it-telefonata tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artikli o˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙al dan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ din il-gazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

FESTI KÓ

28|06|2015 23

kullhadd.com

25 SENA MILL-BINI TAL-KUMPLESS TAN-NAR SAN PAWL TAR-RABAT Il-festi ta’ Corpus u San Pawl, iççelebrati bil-kbir fil-kolle©jata u parroçça ta’ San Pawl firRabat, qatt ma naqqsu li jkollom karatteristiçi kbar u ewlenin fl-aspetti kollha talfesta tradizzjonali Maltija, b’mod speçjali l-log˙ob tannar. Biex in-nar ikun jista’ ji©i maniffatturat ming˙ajr periklu, u b’kollox konformi mal-li©i, inbena l-post tan-nar fiΩ-Ωona tax-Xag˙ra tax-Xini, limiti ta’ tar-Rabat, fejn g˙adu wieqaf sal-lum. Proprju din is-sena, dan il-post qed jiççelebra l-25 sena minn meta ©ie inawgurat.

L-istorja tal-bini tal-kumpless Sa minn qabel il-gwerra, ilPawlini Rabtin kienu ja˙dmu nnar g˙all-festi tag˙hom flimwarrab. Kienu jerfg˙u lmaterjali u x-xog˙ol lest f’xi kamra jew tnejn fl-g˙elieqi tag˙hom, biex imbag˙ad jin˙araq fil-festi msemmija, li ˙afna drabi dan kien isir filmo˙bi.

IΩda iΩjed ma g˙adda ΩΩmien, aktar bdiet tin˙ass il˙tie©a li jinbena post adegwat li jkun proprjetà tal-festa stess.

Kien f’Awwissu tal-1985 meta John Azzopardi u Raymond Borg marru jaraw biçça art filBuskett, li kienet ta’ ˙u Raymond b’çens ming˙and ilGvern. Biçça art kwaΩi xag˙ri li ti©i fuq ir-ri˙ tat-tinda filBuskett. Minn hemm bdiet il˙olma li l-Pawlini jkollhom kamra tan-nar tag˙hom adegwata u ma jibqg˙ux ja˙dmu kif kienu.

Inkitbet ittra li ©iet iffirmata minn Ray Borg, b˙ala d-denetur prospettiv li kellu jkun g˙al dan il-kumpless, peress li kellu l-liçenzja A tal-manifattura tallog˙ob tan-nar. G˙all-˙abta ta’ Ottubru tal-istess sena rçivew risposta li l-bord tal-isplussivi kien ser jara din l-art. Ìew infurmati mill-bord li din l-art imsemmija ma kinetx adattata g˙al dan l-uΩu u kellhom jirçievu dan bil-miktub. Dan kien lewwel diΩappunt g˙al dan ilgrupp u llum il-©urnata jifhmu a˙jar g˙aliex se˙˙ dan.

Talbu parir ta’ espert f’dan ilqasam u qalilhom biex ifittxu art o˙ra u, qabel japplikaw, jitkellmu mieg˙u g˙al opinjoni ming˙andu.

Raw biçtejn art o˙ra fir-Rabat stess, iΩda l-ebda wa˙da ma kienet adattata. Darba fost lo˙rajn iltaqg˙u ma’ biçça art flin˙awi tax-Xag˙ra tax-Xini, limiti tar-Rabat ukoll. Wara li ©abru kopja tal-pjanta tal-post, u g˙amlu r-riçerki me˙tie©a, sabu li kien hemm ammont ta’ ˙las ta’ çnus b’lura. Wara dan kollu, ˙adu l-parir ta’ esperti li ssu©©erewlhom biex japplikaw.

Fis-27 ta’ Jannar 1986 inbag˙tet ittra f’isem il-Kumitat Festi Esterni Corpus Domini u San Pawl biex ikunu jistg˙u jie˙du l-art imsemmija biex tinbena l-kamra, art b’qies ta’ madwar 60 tomna. Ftit taΩΩmien wara bag˙tu ittra o˙ra bil-prezzijiet ta’ kemm ser ti©i tiswa. Wara li l-bord tal-isplussivi ma sab l-ebda o©©ezzjoni, id-Dipartiment tal-Artijiet offrielhom parti minn din l-art,

19-il tomna ta’ art xag˙ri.

F’Jannar tal-1987, il-Kumitat talFesti Esterni g˙amel talba lisSoçjetà San Pawl, Banda Konti Ru©©ieru, biex ikun iç-çenswalist waqt li l-Kumitat Festi Esterni jid˙ol g˙all-ispejjeΩ u lbini, i˙allas iç-çens u jie˙u ˙sieb il-manutenzjoni tal-istess kamra. Is-Sur Raymond Borg ©ie fdat f’idu t-tmexxija tal-post b˙ala detentur, waqt li lKumitat jara u j˙allas in-nefqa tal-materjal. Qablu wkoll li nnar f’din il-kamra jin˙adem biss g˙all-festi ta’ Corpus u San Pawl biss.

F’Marzu tal-1987 beda jit˙allas iç-çens. G˙alkemm il-©bir g˙all-fondi kien di©à beda, f’seduta tal-Kumitat Festi Esterni n˙atret kummissjoni mag˙mula mis-sinjuri John Azzopardi, ÌuΩi Scerri, Piju Scerri u Frans Borg biex jie˙du ˙sieb il-©bir ta’ fondi.

F’Settembru 1987 ˙are© il-permess tal-PAPB u beda l-bini talboundary wall tal-post mog˙ti.

Infet˙et kawΩa mill-bdiewa tal-madwar, li o©©ezzjonaw g˙all-bini tal-karma, li baqg˙et sejra sa` frar tal-1990. Fil-21 tax-xahar il-Qorti tat is-sentenza tag˙ha fejn ma laqg˙etx ittalba tal-bdiewa u talbet lillKummissarju tal-Pulizija biex jo˙ro© il-permessi me˙tie©a.

Sadanittant, tul dawn it-tliet snin, ix-xog˙ol fuq il-bini kompla g˙addej. Kien fl-1 ta’ Marzu tal-1990 li ng˙ata l-permess uffiçjali biex ikun jista’ ji©i manifatturat il-log˙ob tan-nar.

G˙alhekk, il-kamra ©iet miftu˙a nhar id-9 ta’ Settembru 1990 mill-mibki s-Sur Ninu Ciantar.

Il-Kumitat tal-Festi ta’ Corpus u San Pawl tul dawn is-snin taw il-˙idma s˙i˙a tag˙hom biex il-festi msemmija ma jkunu nieqsa minn xejn, b’mod speçjali tul iΩ-Ωmien li kienet qed tinbena l-kamra. Dan dejjem grazzi g˙al numru ta’ voluntiera li taw is-sehem tag˙hom fil-bini, dawk li g˙enu fil-©bir, u dawk il-benefatturi li taw il-fondi me˙tie©a biex setg˙et titlesta l-kamra. Il-bini kien fdat f’idejn il-kuntrattur Joseph Farrugia li, barra xxog˙ol tieg˙u, ipprovda lg˙odda u l-in©enji tieg˙u g˙addispoΩizzjoni tag˙hom, ming˙ajr interessi. Dan kollu g˙en sabiex il-kamra titlesta fliqsar Ωmien possibbli u b’inqas spejjeΩ.

Ringrazzjamenti Il-dilettanti tan-nar fi ˙dan ilKamra tan-Nar San Pawl tarRabat jixtiequ jirringrazzjaw lillbdiewa ta’ madwar il-kumpless g˙all-koperazzjoni li dejjem sabu ming˙andhom kemm ilu mwaqqaf il-post.

Dawn id-dilettanti jitolbu lMulej biex, bl-interçessjoni talAppostlu San Pawl, iΩomm idejh fuqhom u jbeg˙edhom minn kull periklu waqt li jkunu qed jippreparaw ix-xog˙ol tannar. Jalla l-˙idma tal-log˙ob tan-nar ma taqta’ qatt ˙alli kul˙add ikun jista’ jgawdi xxog˙ol li l-membri fi ˙dan lg˙aqda ja˙dmu volontarjament, b’dedikazzjoni kbira.

Il-festi ta’ Corpus u San Pawl

Ritratt: JOHN FARRUGIA

Effett pirotkeniku ta’ ‘sfera bil-beraq b’Ωew© ˙sejjes’, fl-isfond tal-Kolle©jata ta’ San Pawl, ma˙ruqa fil-festa tas-sena l-o˙ra fir-Rabat jaraw is-sehem talG˙aqda Festi Esterni Corpus Domini u San Pawl, il-grupp tal-Kumpless tan-Nar San Pawl u s-Soçjetà San Pawl Banda Konti Ru©©ieru. Il-festa ta’

Corpus ti©i ççelebrata dejjem madwar disa’ ©img˙at wara lG˙id bis-sehem tat-tliet g˙aqdiet imsemmija, waqt li l-festa ta’ San Pawl ti©i ççelebrata dejjem fl-ewwel Óadd ta’ Lulju. L-

g˙aqdiet imsemmija jistiednu lil kul˙add biex jing˙aqdu mag˙hom tul din il-©img˙a g˙all-festa li tibda ti©i ççelebrata minn g˙ada bil-˙ru© tal-vara min-niçça.

Pirotekniki Rabtin Pawlini flimkien ma’ xog˙ol tan-nar li ˙admu g˙all-festa tal-1953

Pirotekniçi Rabtin Pawlini flimkien ma’ xog˙ol tan-nar li ˙admu iΩjed riçenti

24 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ madwarna

HsbC malta jnIedI l-malta trade For GrowtH Fund ta’ €75 mIljun Il-Bank HSBC illum ˙abbar ittnedija ta’ fond ©did ta’ €75 miljun g˙all-Malta Trade for Growth (MTFG) Fund.

L-g˙an ta’ dan it-tieni Fond MTFG, li jammonta g˙al €75 miljun hu li jg˙in lill-kumpanniji Maltin jie˙du n-negozju tag˙hom lil hinn minn Malta lejn fruntieri ©odda u jiksbu tkabbir internazzjonali permezz tal-abbiltà li g˙andu l-Grupp HSBC biex jikseb l-aqwa valur permezz tal-preΩenza globali tieg˙u b’mod partikolari fil˙olqien ta’ opportunitajiet ©odda ta’ kummerç fi swieq emer©enti.

L-ewwel Fond tal-MTFG, li tnieda fl-2013, ittie˙ed f’inqas minn sena. Matul it-tnedija tattieni fond tal-MTFG, HSBC Malta nieda wkoll il-vidjow dwar Malta Why Malta? f’˙ames lingwi internazzjonali: bl-G˙arbi, FrançiΩ, ÌermaniΩ, Taljan u ÇiniΩ (Mandarin) u l-verΩjoni blIngliΩ. Il-vidjow jippromwovi lil Malta b˙ala destinazzjoni tannegozju. Jelenka l-mod kif HSBC jista’ jg˙in lin-negozji jibbaΩaw ru˙hom f’Malta, u fl-istess waqt kif negozji Maltin

Il-vidjow Why Malta? li kien ˙are© bl-IngliΩ, issa anke bl-G˙arbi, FrançiΩ, ÌermaniΩ, Taljan u Mandarin jistg˙u jΩidu n-negozji tag˙hom internazzjonalment.

L-attività, li saret fil-©onna talBarrakka ta’ Fuq, tmexxiet millMinistru tal-Finanzi l-Onor. Prof Edward Scicluna, u mieg˙u nag˙qdu l-Kap EΩekuttiv ta’ HSBC Malta Mark Watkinson, ilKap tal-Commercial Banking Michel Cordina, il-Kap talGlobal Banking and Markets

James Woodeson u g˙add ta’ mistednin distinti o˙ra.

Il-Kap tal-Commercial Banking tal-HSBC Malta Michel Cordina qal: “Il-fond ta’ €75 miljun jg˙in lill-investituri u lin-negozjanti f’Malta jkabbru n-negozju tag˙hom billi joffrilhom opportunitjajiet ta’ negozju internazzjonali, b’mod partikolari fi swieq emer©enti, waqt li jinku-

ra©©ixxi investiment internazzjonali f’Malta.”

Fil-fatt, skont ir-rapport tatTbassir Kummerçjali tal-HSBC minn medja ta’ 1.5% ta’ tkabbir fis-sena bejn l-2012 u l-2014, ilkummerç dinji g˙andu jiΩdied bi 8% mis-sena 2017.

“B’uffiçini preΩenti f’60 suq u iktar minn 7,000 relationship manager li qed joperaw madwar id-dinja, HSBC hu f’poΩizzjoni unika biex jg˙aqqad lill-klijenti potenzjali ma’ swieq ©odda, jipprovdi g˙arfien lokali, u joffri appo©© finanzjarju g˙an-negozji biex jespandu globalment,” Ωied is-Sur Cordina.

Il-Kap EΩekuttiv ta’ HSBC Malta Mark Watkinson qal: “Malta tinsab qrib ˙afna ta’ wa˙da mill-iktar ‘rotot’ tal-kummerç biΩlin fid-dinja, li jg˙aqqdu l-Asja, il-Lvant Nofsani u lEwropa. Dan il-fond hu pass ie˙or ’il quddiem fid-direzzjoni t-tajba biex inpo©©u lil Malta fuq il-mappa tal-kummerç globali.”

B˙ala parti mill-Grupp HSBC, HSBC Bank Malta hu l-uniku bank f’Malta li joffri s-servizz Direct Trade Settlement f’RMB. Minbarra li to˙loq opportunitaji-

et ©odda g˙an-negozju, l-uΩu dejjem jikber tal-munita ÇiniΩa qed ti©©enera investiment kapitali u opportunitajiet ta’ finanzjament g˙all-kumpanniji madwar id-dinja li qed jinnegozjaw internazzjonalment.

“Wie˙ed mill-aspetti uniçi talfond hu proprju l-abbiltà tag˙na li nassistu lill-klijenti tag˙na biex jag˙mlu l-a˙jar deçiΩjonijiet flisfond tal-kambju tal-muniti.

Permezz tal-g˙odda innovattiva tag˙na GetRate, il-klijenti jistg˙u jiksbu r-rati ta’ kambju direttament mit-trading floors globali tal-bank f’Londra, Dubaj, New York u Hong Kong. L-influwenza dejjem tikber taç-Çina u lmunita tag˙ha, RMB, illum il©urnata hi realtà u HSBC Malta qieg˙ed hawn biex jassisti lillkumpanniji lokali li jixtiequ jkunu parti minn dan it-tkabbir” qal il-Kap tal-Global Banking and Markets ta’ HSBC Malta James Woodeson.

Fil-©img˙at u xhur li ©ejjin, HSBC Malta ser tkun qed torganizza g˙add ta’ sessjonijiet kif ukoll attivitajiet li jippromovu lbenefiççji tal-MTFG u l-opportunitajiet ta’ tkabbir globali.

Il-Grupp Farsons joÓloq tkabbIr permezz tal-InnovazzjonI Il-Grupp Farsons irrapporta riΩultati sodisfaçenti g˙as-sena finanzjarja li ntemmet fil-31 ta’ Jannar 2015 b’riΩultat ta’ titjib kontinwu fl-operat u blimpenn tal-Grupp g˙al tkabbir permezz tal-innovazzjoni u lbejg˙ ta’ prodotti fi swieq barranin. Dan intqal mis-Sur Louis A. Farrugia b˙ala Chairman tal-Grupp matul it68 Laqg˙a Ìenerali Annwali ta’ Simonds Farsons Cisk plc.

Il-Grupp Farsons irid ikabbar in-negozju tieg˙u anke f’pajjiΩi barranin ˙alli jistabbilixxi ru˙u b˙ala plejer re©jonali fl-oqsma tal-ikel u x-xorb. Qed jinvestu f’aktar assi produttivi li huma state of the art, inkluΩ façilità ©dida tal- beer packaging b’investiment ta’ €27 miljun, li ser tibda topera f’April 2016.

“Qed isir investiment biex ikun Ωgurat li l-brands eΩisten-

ti jkunu a©©ornati g˙addomanda tal-lum filwaqt li qed nintroduçi prodotti ©odda

u innovattivi li huma tajbin g˙as-suq Malti u dak internazzjonali,” qal is-Sur Farrugia.

Hekk kif il-kumpanija qed ta˙dem b’kollaborazzjoni millqrib ma’ partijiet interessati interni u esterni, Farsons qieg˙ed kontinwament ifittex li jikseb l-aqwa potenzjal, b’˙idma aktar intelli©enti, u jottimizza l-uΩu tat-teknolo©ija, fil-kisba ta’ soluzzjonijiet effettivi fl-ispejjeΩ u titjib kontinwu fl-operat kollu tieg˙u.

Is-Sur Norman Aquilina, ilKap EΩekuttiv tal-Grupp Farsons qal: “L-impenji tag˙na biex inkabbru lesportazzjoni mhumiex ristretti g˙all-Ewropa biss – fejn Ωidiet sinifikanti kienu rre©istrati fir-Renju Unit, ilÌermanja, l-Olanda, ilPortugall, ir-Russja u l-Polonja – imma wkoll biex inkomplu nibnu l-preΩenza tal- brands tag˙na fis-swieq AΩjatiçi u flAwstralja.”

Fl-a˙˙ar tal-laqg˙a, is-Sur Farrugia g˙amel preΩentazzjoni dwar ir-reviΩjoni talistrutturi interni tal-Grupp, hekk kif il-kumpannija qed tippjana biex fl-2017 tissepara numru ta’ proprjetajiet minn negozju ewlieni tal-ikel u xorb, u tg˙aqqadhom flimkien f’kumpannija public limited liability distinta u separata.

Wara, il-Mani©er Ìenerali ta’ Trident Developments Limited Dr Christopher Ciantar ippreΩenta numru ta’ disinji artistiçi tal-pro©ett Farsons Business Park li t˙ejjew minn Ian Ritchie Architects, kumpanija IngliΩa ta’ fama internazzjonali. Is-sena li g˙addiet din il-kumpannija ta’ periti ng˙atat ir-responsabbiltà li tiΩviluppa proposta ta’ masterplan biex din tkun ikkunsidrata mill-Bord.

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ

28|06|2015 25

kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB RUMANZ

ID-DNUB MA JORQODX Wara s-suççess tar-rumanz Il-Ìurament tal-Óatra fl-2013, l-awtur Lawrence Gatt f’dawn il-jiem irritorna fil-˙wienet tal-kotba bir-rumanz il-©did tieg˙u Id-Dnub ma Jorqodx (pubblikazzjoni Merlin Publishers).

G˙al min i˙obb stejjer b’intriççi u taqtig˙ il-qalb, u d-dinamiçi bejn membri tal-istess famija, dan ir-rumanz g˙andu jkun il-qari ideali g˙all-jiem tas-sajf.

L-istorja tlaqqag˙na man-negozjant Louis Micallef u l-familja tieg˙u. Micallef jispiçça l-ITU f’koma b’inçident tat-traffiku. U l-familja tieg˙u – martu u l-erba’ wliedu – issib ru˙ha f’xibka ta’ diffikultajiet.

Karattri kemm ©odda kif ukoll o˙rajn mill-passat jitfaççaw fil-˙ajja tal-membri tal-familja b’tentazzjonijiet u distrazzjonijiet qawwija. Intant, min minn uliedu se jie˙u ˙sieb in-negozju?

Dan ir-rumanz il-©did ta’ Lawrence Gatt jie˙u lill-qarrejja minn Malta sal-Italja, Dubrovnik u Medjugorje, Dubaj, Cape Town fl-Afrika t’Isfel u l-Awstralja, f’rakkont ta’ familja li trid issib triqitha f’çirkostanzi mibdula.

G˙ax id-dnub, fil-fatt, ma jorqodx.

Gatt ilu jippubblika b’suççess g˙al diversi snin, u f’dawn l-a˙˙ar snin re©a’ kiseb popolarità kbira bir-ritorn tieg˙u b’Il-Ìurament tal-Óatra. G˙alhekk, se jkunu ˙afna dawk il-qarrejja li qed jistennew din l-istorja ©dida miktuba bl-istil tipiku ta’ Gatt.

Id-Dnub ma Jorqodx jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha jew bl-internet direttament minn www.merlinpublishers.com

SILTA MILL-KTIEB Filg˙axija, fis-sebg˙a, kollha kienu mi©bura fiddar ta’ Josette minbarra Matthew li kien g˙adu ma g˙alaqx il-˙anut. Stephanie u Andrè, Luke u Maria kienu flimkien m’ommhom fis-salott jistennew lil Matthew u martu Moira. Sakemm isir il-˙in Maria g˙amlet drink lil kul˙add. Lil ommha g˙amlitilha kampari soda, lil Andrè u Luke wiski, lil Stephanie ©inn bit-tonik u g˙aliha g˙amlet meraq tal-larin©. Óadd ma semma s-su©©ett li g˙alih kienu ltaqg˙u g˙ax kollha g˙arfu li a˙jar jistennew lil Matthew u ’l Moira biex ma joqog˙dux jer©g˙u jirrepetu kollox la jaslu.

Matthew u Moira ma damux ma waslu. Mag˙hom ©abu lil uliedhom Tamara u Daniel. It-tfal, wara li g˙annqu u biesu lin-nanna, marru ji©ru fil-kçina fejn kellhom kexxun mimli o©©etti tal-log˙ob.

Wara li Maria ©abet drink lil ˙uha u lil Moira, po©©ew kollha bilqieg˙da u Josette fet˙et iddiskussjoni.

Kul˙add qal kif kien ja˙sibha u

kien hemm min semma xi inçidenti jew diΩgwid, g˙idilhom li trid, li missierhom kellu ma klijenti jew ma’ a©enti matul is-snin li kien ilu fin-negozju. Imma dawn kienu kollha affarijiet normali fix-xog˙ol b˙al tieg˙u u lanqas jekk i©©ebbidhom kemm i©©ebbidhom qatt ma setg˙u jaslu g˙al azzjoni b˙al dik.

Issemmew ukoll kompetituri tieg˙u li setg˙u marru ˙aΩin min˙abba li hu kien baqa’ dejjem jikber. Imma anke dan kien normali fin-negozju.

Kien hemm min g˙addielu minn mo˙˙u setax kellu xi relazzjoni ma’ xi mara miΩΩew©a u sar jaf Ωew©ha u pattihielu, imma billi missierhom kien dejjem bniedem rett lanqas biss issemma dan is-su©©ett, minbarra l-fatt li kien hemm ommhom preΩenti u ma ridux ida˙˙lulha flieles f’rasha. Damu ˙in mhux ˙aΩin, min jg˙id ˙a©a u min jg˙id o˙ra, imma ma waslu g˙all-ebda konkluΩjoni li setg˙u jg˙adduha lillispettur.

“Taf x’qed na˙seb,” qalet Josette wara pawsa twila, “xi seba’ xhur ilu l-papà keçça salesman , ©uvni ta’

g˙oxrin sena jismu Twanni. Kien qabdu jisirqu. Il-papà ma kienx irrappurtah lill-pulizija imma ftit wara nqabad jisraq, ©ie arrestat u ammetta li kien jisraq biex jixtri ddroga. Fl-interrogazzjoni ammetta li kien seraq mill-˙anut tag˙na. Ilpapà kien ©ie msejja˙ b˙ala xhud fil-kawΩa tieg˙u.”

“Dan kaΩ interessanti,” qabeΩ Andrè, “u kif kienet intemmet ilkawΩa?”

“Billi kien l-ewwel kaΩ tieg˙u u kul˙add kien ˙afirlu, il-ma©istrat kienet tatu sentenza ta’ sitt xhur ˙abs sospiΩa g˙al sentejn.”

“Na˙seb dan il-kaΩ g˙andna ninfurmaw bih lill-ispettur. Jista’ ma jkun ifisser xejn imma ma nitilfu xejn jekk ng˙idulu bih.”

“Jien naqbel ma’ Andrè,”qal ilfehma tieg˙u Matthew. “Issa li semmejtu niftakar li l-papà kien qalli bih meta kont nippreparalu l-pagi.

Kien qalli li kien keççih g˙ax kien qabdu jisirqu imma qatt ma qalli li kien tela’ jixhed fil-kawΩa tieg˙u jew x’kien we˙el.”

“Il-papà ma kienx jie˙u gost isem-

mi l-˙aΩin ta’ ˙addie˙or,” qaltlu ommu.

“Il-papà m’hawnx ra©el b˙alu,” fendiet Maria u kienet l-unika sentenza li ˙ar©et minn fommha f’dik il-laqg˙a. Josette, li kienet bilqieg˙da fejn Maria, ©ibditha lejha b’sinjal ta’ afezzjoni g˙ax kienet taf li hi kienet qed tbati l-iΩjed bid-diΩgrazzja ta’ missierha.

“Taf x’qed na˙seb,” qalilhom Matthew, “hux ta’ min ikellem lill˙addiema tag˙na biex naraw jafux xi ˙a©a huma!”

“L-ispettur qalilna li aktarx se jibag˙tu g˙alihom is-CID biex jinterrogawhom,” informahom Andrè, “tkun idea tajba jekk qabel inkellmuhom a˙na.”

“Mela jekk taqblu, minn nhar itTnejn nibda nkellimhom wie˙ed wie˙ed u wa˙da wa˙da,” kien pront Matthew.

“Jekk trid ni©i mieg˙ek, jien ni©i,” offrielu Andrè.

“Mela le, anzi nirringrazzjak. Int g˙andek l-esperjenza mhux b˙ali.”

“X’˙in tridni ni©i?”

Mistoqsija: Min bata l-iΩjed bid-diΩgrazzja tal-missier?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb: Id-Dnub Ma Jorqodx ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 5 ta’ Lulju.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-kotba PERLA u IL-PRASPAR TA’ KALÇIDON huwa:

ANTHONY AZZOPARDI, Block 6, Flat 2, Granaries Square, il-Furjana, FRN 1176.

26 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ MadWaRNa

ONE RadiO 92.7 – SkEda Sajf 2015 Mill-iskeda tas-sajf li tibda minn g˙ada t-Tnejn 29 ta’ Ìunju, ONE Radio ser jippreΩenta 70 programm differenti. Dawn ser jinkludu ’l fuq minn 100 kontributur li ser iwasslu programmi varji g˙all-familja kollha.

Stazzjon li din is-sena se jkun qed jiççelebra l-24 anniversarju u li kien beda’ jxandar sabiex ikun ta’ servizz, iwassal l-a˙barijiet u joffri divertiment lill-familja kollha.

Illum ONE Radio çertament huwa f’qalb is-semmieg˙a Maltin u G˙awdxin g˙ax joffri programmi varjati g˙al kull˙add.

ONE Radio jibqa’ l-uniku stazzjon f’Malta li jxandar dirett 24 sieg˙a kuljum bi programmi u preΩentaturi varji anke matul il-lejl.

JOE TANTI CLAUDETTE ABELA BALDACCHINO

PROGRaMMi Ta’ fiLGÓOdU Breakfast Show fis-6.00am: Joe Tanti se jibqa’ jqajjimna mit-Tnejn sal-Ìimgha fuq ONE Radio, filwaqt li Vincent Scerri u Josef Caruana se jkunu qed imexxu l-Breakfast Show nhar ta’ Sibt u Óadd rispettivament. Tliet preΩentaturi b’esperjenza twila filqasam tax-xandir li çertament se jkunu l-awqa kumpanija fl-ewwel sig˙at tal-©urnata.

Il-Ferrovija MuΩikali fit-8.30am: G˙al din l-iskeda, IlFerrovija MuΩikali ta’ Vincent Scerri se ΩΩid il-vja©©i g˙ax din id-darba se tkun nhar ta’ Tnejn, Tlieta, Óamis u Ìimg˙a bejn it-8.30 u l-10.00am. Vincent Scerri se jkun qed jippreΩenta l-aqwa muΩika mhux biss tas-snin sittin u sebg˙in, iΩda se jifrex aktar fuq is-snin riçenti u g˙alhekk se jolqot aktar il-©osti ta’ ©enerazzjonijiet diversi.

The mid-Morning Show fl-10.00am: Bejn l-10.00am u l-11.00am g˙al dawn l-a˙˙ar xhur ONE Radio ppreΩenta programm varjat ma’ Renato Vella u Simone Debattista, nhar ta’ Tnejn, Erbg˙a u Ìimg˙a, u Pierre Borg nhar ta’ Tlieta u Óamis. Dan il-programm se jsib postu wkoll f’din l-iskeda b’aktar muΩika, kompetizzjonijiet u divertiment g˙all-familja kollha.

ONE Magazine fil-11.00am: Fl-a˙˙ar st˙arri© millAwtorità tax-Xandir irriΩulta li dan il-programm g˙andu l-akbar semmieg˙a fuq ir-radju f’Malta, g˙aldaqstant Marisa D’Amato se tibqa’ ta’ kuljum twassal dan il-programm mill-aktar interessanti birrokna Pariri G˙alik, bl-esperti differenti jwasslu tag˙rif siewi lis-semmieg˙a, u g˙al din l-iskeda ma jonqsux esperti ©odda. Dan il-programm jinkludi wkoll ir-rumanz ma’ Ray Mahoney fis-1.15pm mitTnejn sal-Erbg˙a u r-radju serje Lil hinn mill-Ma˙fra nhar ta’ Óamis.

ÌRajjiET kURRENTi U POLiTika Il-programmi popolari tan-12.30 se jkomplu wkoll matul din l-iskeda. Bi preΩentazzjoni ta’ Desmond Zammit Marmara, Frans Ghirxi, Dr Toni Abela,

Daniel Micallef u Emanuel Cuschieri, mit-Tnejn salÌimg˙a ONE Radio se jkun qed iwassal l-aktar ©rajjiet kurrenti li jinteressaw lill-poplu.

Nhar ta’ Óamis fil-5.00am, Claudette Abela Baldacchino se tkun qed twasslilna l-programm RiΩultati.

Nhar ta’ Sibt bejn id-9.00 u l-11.00 ta’ filg˙odu jkompli l-programm Sibt il-Punt immexxi minn Emanuel Micallef.

SERViZZi TaL-aÓBaRijiET U aNaLiÛi TaL-ÌURNaLi Tmien servizzi tal-a˙barijiet kuljum minn ONE News jixxandru f’dawn il-˙inijiet: 6.45am, 8.45am, 9.45am, 11.45am, 2.45pm, 5.45pm, 9.45pm u 2.45am (R).

ONE Radio jwassal ukoll L-Analizi tal-Ìurnali, mitTnejn sal-Ìimg˙a fis-7.30am, nhar ta’ Sibt fit-8.30am u l-Óadd fid-9.00am.

L-a˙barijiet sportivi jixxandru f’dawn il-˙injiet: is6.55am u s-6.00pm mit-Tnejn sal-Ìimg˙a u fis-7.00 nhar ta’ Sibt u l-Óadd. ONE Sport iwassal diversi kollegamenti diretti mill-partiti u ti©rijiet taΩ-Ωwiemel skont l-ista©un.

WaRaNOfSiNHaR fUQ ONE L-aqwa muΩika g˙al fuq ir-radju se tkun garanzija kuljum waranofsinhar. Dan g˙ax f’din l-iskeda waranofsinhar se jitmexxa minn tliet preΩentaturi mill-aqwa li g˙anda f’pajjiΩna fejn tid˙ol il-muΩika. Simon Pisani bil-programm No Siesta fis-1.45pm, segwit minn Louis Vella fit-3.30pm u Alex Grech b’ Summertime fil5.00pm.

Nhar ta’ Ìimg˙a jkompli l-programm popolari Best of British ma’ Scott Phillips fit-3.30pm.

Programm tal-festi – is-Sibt fis-1.00pm: Il-festi huma parti mill-kultura ta’ pajjiΩna u l-im˙abba lejn il-festi qed tkompli tiΩdied. ONE Radio bla dubju jwassal laktar programm popolari f’Malta fejn jid˙lu festi, bi

preΩentazzjoni ta’ Aaron Zahra u Claudia Sciberras.

Matul l-iskeda tas-sajf il-programm Mill-Briju talFesti jag˙ti l-opportunità li kull soçjetà f’Malta u G˙awdex twassal il-vuçi tag˙ha.

PROGRaMMi ÌOdda Malta’s Top 20, sieg˙a ta’ muΩika kontinwa fi klassifika tal-aqwa 20 fuq ONE Radio bi preΩentazzjoni ta’ Lee Gatt.

Mill-Qalba tal-Mediterran nhar ta’ Ìimg˙a fit2.50pm flimkien ma’ Lea Hogg se jkun programm ©did mill-aktar interessanti dwar kultura u uΩanzi antiki relatati ma’ tisjir u ˙afna aktar. B’numru ta’ mistiedna esklussivi dan ser ikun programm li wie˙ed m’g˙andux jitlef fuq ONE Radio.

Dawra Durella se jkun programm immirat g˙at-tfal li se jixxandar nhar ta’ Sibt fil-5.00pm. Geordie u David Muscat se jkunu qed jittrattaw stejjer popolari tat-tfal, kompetizzjonijiet, mistiedna u ˙afna aktar.

Bl-IngliΩ jew bit-Taljan, it-tieni edizzjoni flimkien ma’ Ray Grech, Karmenu D’Amato u Nicole Farrugia se jibda jixxandar nhar ta’ Tnejn fl10.00pm. F’kull programm jintg˙aΩel kantant jew grupp IngliΩ li l-muΩika tieg˙u tkun qed tikkompeti ma’ kantant jew grupp Taljan. Il-voti u l-kummenti varji tas-semmieg˙a jag˙mlu dan il-programm millaktar interattiv u interessatni.

Niddiskutu s-Sess , it-tieni edizzjoni flimkien ma’ Matthew Bartolo u diversi esperti f’dan il-qasam se jkunu mas-semmieg˙a nhar ta’ Tlieta fl-10.00pm.

F’dan il-programm se ji©u trattati diversi ittri u mistoqsijiet li se jibag˙tu s-semmieg˙a.

Klassika flimkien mal-Mro Andrew Colerio se jirritorna fl-iskeda, din id-darba nhar ta’ Tlieta fid8.45pm.

G˙al aktar informazzjoni dwar l-iskeda ta’ ONE Radio u ONE Ωur is-sit uffiçjali www.one.com.mt

Skeda kÓ

28|06|2015 27

kullhadd.com

06.30 07.00 07.15 08.00 08.30 10.00 11.10 11.30 12.30 12.40 13.00 14.00 14.55 15.30 16.25 17.30 17.40 18.20 19.30 20.25 21.30 23.00 23.30

One News Snajja’ Maltin (R) Pink Panther (R) Flimkien ma’ Nancy (R) Paperscan Aroma Kitchen (R) Identità (R) Cibus One News Telebejg˙ In D House (R) Tete-A-Tete (R) Popcorn (R) On D Job (R) Mad-Daqqa t’G˙ajn (R) One News On D Road In Demand (R) One News It-Tfal (Eps 34) Ilsien in-Nisa (R) Corpus Delicti (R) One News

07.00 08.00 09.00 10.00

07.15 08.00 08.30 10.00 10.50 11.20

Il Tocco Di Un Angelo Protestantesimo Il Nostro Amico Charly Tg2 Cronache Animali Estate Il Nostro Amico Kalle Un Gioco Leale La Nostra Amica Robbie La Vendetta Di Holger Tg2 Giorno E...State Con Costume Tg2 Medicina 33 Detto Fatto Estate Senza Traccia Guardia Costiera Parlamento Telegiornale Tg 2 Flash L.I.S. Tg Sport Tg 2 Il Commissario Rex Tg2 I Nostri Cari Vicini Razzolaser

12.10 13.00 13.30 13.50 14.00 15.30 16.55 17.45 17.50 18.00 18.15 18.45 20.30 21.00 23.20

07.00 07.30 07.50 09.45 11.00 11.40 13.30 14.00 14.40 16.15 20.00 20.30

Omnibus TG La7 Omnibus L’Aria Che Tira Gustibus Quando Gli Elefanti Volvano Tg La7 Tg La7 Cronache Benjamin Lebel Josephine, Ange Gardien Tg La7 Crozza Del Paese Delle Meraviglie 21.10 Airport 75

06.00 07.00 07.30 08.00 11.00 12.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

07.05 07.55 08.20 08.45 09.15 09.40 10.00 10.25 10.55 11.20 11.45 12.15 17.00 18.00 18.25 18.50 19.15 19.45 20.10 20.30 20.55 21.20 22.10 23.05 23.55

THS. Reality Splits E! News Style Star Rich Kids of Beverly Hills E! News Keeping Up With the Kardashians Rich Kids of Beverly Hills E! News Rich Kids of Beverly Hills Botched New Money E! News

Bubble Guppies PAW Patrol Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda The Legend of Korra Teenage Mutant Ninja Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Teenage Mutant Ninja Turtles SpongeBob SquarePants Teenage Mutant Ninja Turtles The Penguins of Madagascar Sanjay and Craig The Thundermans The Haunted Hathaways Sam & Cat SpongeBob SquarePants Avatar the Last Airbender Big Time Rush The Penguins of Madagascar iCarly Victorious

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.50 19.45 20.00 20.45 22.10 22.30 23.00 23.20

A˙barijiet Caught In Act Madwarna Xjenzarti Gadgets Househunt Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb u G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Paq Paq On Test Nivestigaw x’Qed Nieklu Nis©a Maltija A˙barijiet Britain’s Got Talent Headline A˙barijiet Tertuqa 35 A˙barijiet Malta u Lil Hinn Minnha

06.00 07.00 08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.30 14.00 14.30 15.00 16.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.30

06.30 Rassegna stampa italiana e internazionale 07.59 RaiNews24 08.00 Agorà estate 10.00 Mia famiglia 11.00 Per il ciclo 'Sabato, domenica e lunedì...con Eduardo' 12.00 TG3 12.15 Pane quotidiano 12.45 The Cooking Show 13.10 Il tempo e la Storia Primo Carnera 14.00 TG 15.15 Terra nostra 2 16.00 Film: Piedone d’Egitto 17.45 Geo Magazine 2015 19.00 TG3 20.00 Blob 20.10 Kebab for Breakfast 20.35 Una mamma imperfetta Mi chiamo Chiara 20.40 Un posto al sole 21.15 Amore Criminale

06.05 06.30 07.00 07.30 07.35 07.55 08.20 10.25 12.25 13.02 13.45 14.15 16.25 18.30 18.59 19.10 21.20 23.35

Til Death Televendita Media Shopping Super Partes Titti E Silvestro Scooby Doo Show/Scooby-Doo Dragons. I Cavalieri Di Berk Il Castello Di Cagliostro Ragazze Nel Pallone (Di P. Reed) Studio Aperto Sport Mediaset Max Is Back Pitch Perfect (Di J. Moore) Wild Child Studio Aperto Love Bugs Scuola Di Polizia (Di H. Wilson) Poliziotti Fuori #Francescoinarena

06.00 07.55 07.59 08.46 09.20

06.00 06.25 06.45 07.05 07.30 07.50 08.15 10.10 12.10 12.55 13.40 14.30 14.40 15.05 15.50 16.35 17.25 21.00 21.45 22.35

Green Balloon Club Mr Bloom’s Nursery Garth and Bev Green Balloon Club Mr Bloom’s Nursery Garth and Bev Doctors EastEnders Hotel Secrets With Richard E Grant The Weakest Link Doctor Who Doctor Who Confidential Friday Night Dinner Hotel Secrets With Richard E Grant The Weakest Link Doctor Who Little Dorrit Stella Silent Witness Hitler on Trial

06.00 07.00 08.00 09.00 11.00 12.00 13.00 16.00 17.00 17.30 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

Man Fire Food Chopped The Big Eat The Kitchen Barefoot Contessa Guy’s Big Bite Diners Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table. Fast Feasts Siba’s Table Man Fire Food Kitchen Casino Farm Kings Trisha’s Southern Kitchen Restaurant Redemption Diners Drive-Ins and Dives

06.00 07.40 09.30 11.20 12.15 13.10 14.05 15.00 15.55 16.50 17.45

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Highway to Sell Fast N’ Loud MythBusters Extreme Engineering What Happened Next?

The Carbonaro Effect Storage Hunters Auction Hunters Flip Men For the Love of Cars Wheeler Dealers Treehouse Masters Tanked Airplane Repo World’s Toughest Jobs Dual Survival Bear’s Wild Weekends Bear Grylls. Breaking Point Naked and Afraid

06.00 07.55 10.00 11.35 13.20 15.20 17.10 18.45 20.10 22.00 23.45

08.30 ITTF World Tour Table Tennis 11.00 WATTS 11.30 FIA World Touring Car Championship 14.30 Mats Point 15.00 IAAF Diamond League Athletics 16.30 FIFA Women's World Cup Football 17.45 AEGON Nottingham Open Tennis 18.45 Mats Point 19.15 Motorsports Weekend 19.30 Horse Excellence 19.35 FEI Global Champions Tour Equestrian 20.45 Horse Racing Time 20.55 Horse Excellence 21.00 Boxing 23.00 Major League Soccer

06.00 07.00 08.00 09.00 10.00 12.00 13.00 13.30 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

10.45 11.45 12.30 14.00 14.05 15.30 16.30 17.00 18.00 18.05 18.45 19.30 19.45 20.10 20.40 21.40 21.45 23.00

Net News Gateway To Miss World (R) G˙al Kul˙add Quddiesa mis-Santwarju tal-Madonna Ta’ Pinu Il-Óadd fi Sqallija L-Istandard Telebejg˙ Net News Telebejg˙ Iswed Fuq l-Abjad (R) Sport Extra Wheelspin (R) Net News What’s For Dinner News Feed Net News News Feed Flusek (R) Vittmi Net News Festa Nadur 2015 Net News

20.40 21.45 21.50 23.10

09.40 12.00 13.00 13.40 14.00 16.20 19.00 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.30

20.05 21.00 21.55 22.50

The Big Man 588 Rue Paradis Up The Creek The World Of Henry Orient The French Lieutenant’s Woman Six Degrees Of Seperation Where The River Runs Black Ring Of The Musketeers A Family Thing Species Murders In The Rue Morgue

06.00 06.25 10.55 11.50 12.45 13.40 14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Euronews A˙barijiet Xjenzarti Il-Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Sensilhena Luxdesign Harbour Life House Hunt Gadgets Madwarna GSSE 2015 Special programme Formula 4 Championship Persona©©i Xjenzarti G˙awdex Illum Caught In Act A˙barijiet g˙al Persuni b’Nuqqas ta’ Smig˙ The Three Palaces Sports Headline News Stradivarius A˙barijiet Sportivi

06.00 06.30 06.43 06.45 08.00 08.25 10.30 11.30 12.25 13.30 14.05 16.40 16.50 17.45 18.50 20.00 20.30 21.10 23.05 23.10

Il Caffè Di Raiuno Tg 1 Cciss Viaggiare Informati Unomattina Estate Tg 1 Unomattina Estate Effetto Estate Mezzogiorno Italiano Don Matteo 7 Telegiornale Estate In Diretta Tg 1 La Posta Del Cuore Che Dio Ci Aiuti 2 Reazione A Catena Telegiornale Aspettando Capitani Coraggiosi Il Commissario Montalbano Tg1 60 Secondi Porta A Porta

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Dietro Le Quinte Di Il Principe – Un Amore Impossibile Ii Appuntamento Con Un Angelo Melaverde – Editing Tg5 L’Arca Di Noè Furore Il Vento Della Speranza Extreme Makeover Home Edition Italia Il Segreto – Speciale Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Riassunto – Il Segreto Il Segreto X-Style

07.25 07.45 08.15 08.55 09.27 10.00 10.50 11.30 12.00 12.15 13.20 14.52 18.55 19.35 21.15

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People Big World Obsessive Compulsive Cleaners Outrageous Kid Parties My Big Fat Fabulous Life Best Chef Worst Chef Say Yes to the Dress Return to Amish Too Ugly For Love?

Something Borrowed Something New Bride by Design Curvy Brides Say Yes to the Dress. Randy Knows Best My Big Fat American Gypsy Wedding

07.15 07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.40 11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.10 14.35 15.25 16.15 17.05 18.55 19.45 20.10 20.35 21.00 21.55

Hawaii Life Spice of Life With Bal Arneson Giada at Home Kitchen Cousins Cousins on Call Color Splash Million Dollar Rooms Extreme Homes Keasha’s Perfect Dress Giada at Home Healthy Appetite With Ellie Krieger The High Low Project Color Splash Cousins on Call House Hunters Rehab Addict Hawaii Life Caribbean Life Extreme Homes Million Dollar Rooms Color Splash Platinum Weddings Rehab Addict Extreme Homes Going Yard

Meet The Orangutans Treehouse Masters When Dinosaurs Roamed River Monsters Biggest & Baddest Bahama Blue Untamed China with Nigel Marven Night Dark Days in Monkey City Deadly Waters Speed of Life Jaws Comes Home Tanked River Monsters When Dinosaurs Roamed Snake Crusader with Bruce George Gator Boys

06.00 09.00 10.00 12.00 15.00 18.00 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

Teleshopping Mantracker American Pickers Storage Wars Pawn Stars Alaska Off-Road Warriors Alone Search for the Lost Giants Counting Cars Storage Wars Pawn Stars

Tg4 Night News Televendita Media Shopping5 Super Partes Natale In Casa Vianello Magnifica Italia 4 Santa Messa Le Storie Di Viaggio A… Tg4 Ieri E Oggi In Tv Walker Texas Ranger Iv Colombo La Figlia Di Ryan Tg4 The Mentalist Iv Don Camillo Monsignore Ma Non Troppo 23.48 Cinefestival 23.50 The Girl. La Diva Di Hitchcock

Globe Trekker House Hunters International Salvage Dawgs Airport 24/7. Miami Piha Rescue Building Alaska Ultimate Sportsman’s Lodge Man Caves Salvage Dawgs The Vanilla Ice Project Extreme Vacation Homes Building Alaska Salvage Dawgs Baggage Battles Hotel Amazon Mysteries at the Museum Greatest Mysteries World’s Greatest Motorcycle Rides

IT-TFAL Illum fit-20.25 fuq ONE

28 28|06|2015

kullhadd.com

MIÇ-ÇINeMA

kÓ ÇINeMA

jiktbu CARMEL BONNICI u SUNNY CACHIA

IL-JUM NAZZJONALI TAÇ-ÇINeMA 2015 Nhar is-Sibt 4 ta Lulju se tigi organizzata l-g˙oxrin edizzjoni tal-jum nazzjonali taç-çinema li qed jigi organizzat millKRS bil-kollaborazzjoni tal-esibituri taççinemas lokali fejn se jintwerew mhux anqas minn sittax il-film mill-aktar popolari li g˙amlu suççess kbir meta ˙ar©u l-ewwel darba ftit tal-©img˙at ilu u nhar is-Sibt. Wie˙ed jista’ jie˙u l-

okkaΩjoni biex jara dawn il-films g˙allprezz imnaqqas ta’ €3.50 biex tara film normali, filwaqt li g˙all-films li jkunu qed jintwerew bit-3D jit˙allas il-prezz ta’ €5.

Il-˙in tal-wiri jibda mid-9.00 ta’ filg˙odu u jibqa’ g˙addej sa tard billejl fiç-çinemas ta’ Malta, u l-˙in fiç-çinema Çittadella ta’ G˙awdex se jkun mill-

17.30 sa tard billejl.

Biex tiççelebra l-20 sena tal-Jum Nazzjonali tac-Çinema, il-KRS g˙aΩlet numru ta’ films li Ωgur g˙andhom jissodisfaw il-gosti ta’ kull min jarahom fejn g˙andek g˙aΩla ta’ ©eneri li jvarjaw minn films ta’ avventura, azzjoni, thriller , kummiedja, drama, romantiku, animazzjoni, fantaxjenza u muΩikali.

Dawn huma l-films kollha li se jintwerew nhar is-Sibt 4 ta’ Lulju 2015: TERMINATOR GENISYS (TBA) – Ìeneru: fantaxjenza/azzjoni u avventura John Connor (Jason Clark) jibg˙at lil Kyle Reese (Jai Courtney) lura biex jipprote©i lil Sarah Connor (Emilia Clarke), iΩda meta jasal fl-1984, xejn ma jkun kif kien mistenni li jkun, dak li jsib ˙afna tfixkil mit-Terminator (Arnold Schwarzenegger) BIG GAME (PG) – Ìeneru: azzjoni/ avventura

SPY (15) – Ìeneru: azzjoni/komiku/kriminali Susan Cooper (Melissa McCarthy) hija a©enta sigrieta u analista tas-CIA, u hija wa˙da mill-aqwa a©enti li kienet involuta f’missjonijiet mill-aktar perikoluΩi tal-a©enzija ming˙ajr ma jkun jaf ˙add fid-dinja tal-ispjuna©©. Lil Susan ti©iha l-opportunità biex tinfiltra fit-traffikar illegali tal-armi u te˙odha kontra Rayna, li hi l-unika mara li tkun taf fejn hi mo˙bija bomba nukleari.

SPOOKS: THE GREATER GOOD (15) – Ìeneru: azzjoni/thriller/drammatiku Dan hu thriller ener©etiku dwar spjuna©© u s-servizzi sigrieti Brittaniçi fuq sfond ta’ terroriΩmu internazzjonali u l-minaççi talqawmien tal-estremisti IΩlamiçi fil-Gran Brittanja stess. Spooks hu mera perfetta ta’ terrur li jeΩisti fil-preΩent u g˙alkemm ambjentat f’Londra, l-azzjoni furjuΩa sse˙˙ ukoll f’postijiet imbeg˙din b˙al Berlin, Moska u postijiet ohra.

Meta l-ajruplan speçjali Air Force One talPresident tal-Amerika William Alan Moore (Samuel L. Jackson) jigi mwaqqa’ mit-terroristi fil-©ungla selva©©a, persuna wa˙da biss tista’ ssalva lill-President – ˙add ˙lief tifel ta’ 13-il sena, Oskari, li kien qed jikkampja f’dawk l-in˙awi fejn ikkraxxja l- Air Force One. JURASSIC WORLD (12A) – Ìeneru: fantaxjenza/azzjoni u avventura

SAN ANDREAS (12A) 3D – Ìeneru: azzjoni/dramatiku/thriller Fil-˙in li l-pilota ta’ ˙elikopter tas-salvata©© (Johnson) ikun qed jag˙mel ir-ronda fuq Los Angeles, ise˙˙ terremot qawwi u bil-kapaçità li jkollu jsalva lil martu meta tinqabad fuq skyscraper li jkun se jçedi. It-tifla tag˙hom iççemplilhom minn San Francisco fejn tavΩahom li jkun g˙adu kif se˙˙ terremot akbar ta’ 9 gradi u l-belt ta’ San Francisco tinsab f’paniku kbir.

THE AGE OF ADALINE (12A) – Ìeneru: drammatiku/romantiku Adaline Bowman (Lively) twieldet fil-bidu tas-seklu tmintax u qatt ma ˙olmot li se tara s-seklu ta’ wara min˙abba tra©edja kerha meta kellha 29 sena, u mument ma©iku inspjegabbli mhux biss isalvalha ˙ajjitha millmewt, iΩda jag˙tiha d-don li ma tixjie˙ qatt.

FAST & FURIOUS 7 (12A) – Ìeneru: azzjoni/thriller/kriminali

Dominic Toretto (Vin Diesel) u Brian O’Conner (Paul Walker) u s˙abhom li issa konvinti li ˙allew warajhom il-˙ajja merçenarja kriminali wara li kienu xejnu lit-terrorista Owen Show, issa jitfaçça Deckard Shaw (Jason Statham) li ji©i ˙u Owen u li jrid jivvendika ru˙u minn Dom u s˙abu kollha akkost ta’ kollox.

MAD MAX: FURY ROAD (15) 3D – Ìeneru: fantaxjenza/azzjoni u avventura Mad Max (Tom Hardy) isib ru˙u ji©©erra wa˙du fid-deΩert, waqt li g˙adu inkwetat minn viΩjonijiet koroh tal-passat. Grupp ta’ nies ja˙arbu minn Westland b’vettura kbira misjuqa minn Furiosa (Charlize Theron) mara ta’ azzjoni li qed tipprova ter©a’ lura filpost li kienet trabbiet wara ˙afna avventuri u ©lied kontra t-tirann gwapp Immortan Joe (Keays-Byrne) MINIONS (TBA) – Ìeneru: animat u komiku

TOMOROWLAND: A WORLD BEYOND – (15) Ìeneru: azzjoni/avventura/misteru Minn film tal-kumpanija Disney nistennew avventura mill-isba˙. It-tfajjel Nix (Hugh Lauri) u l-genju inventur Frank Walker (George Clooney) jing˙aqdu flimkien u jimbarkaw fuq missjoni biex jiskopru sigrieti ta’ post xi mkien fl-ispazju li teΩisti biss fil-memorja kollettiva tag˙hom.

Wara li kien falla Jurassic Park 22 sena ilu, issa g˙andna l-park ©did mag˙ruf b˙ala Jurassic World li jinfeta˙ g˙all-pubbliku wara li x-xjentisti jiskopru razza ©dida ta’ dinosawri. Jibdew jag˙tu l-wirjiet bihom u darba minnhom kollox imur ˙aΩin u tibda l-©irja biex isalvaw dawk li jkunu baqg˙u ˙ajjin.

TWO BY TWO: OOOPPS – THE ARK HAS GONE (U) Ìeneru: animat/avventura u komiku Two by Two huwa film animat ˙elu ˙afna li g˙andu mill-istorja tal-Arka ta’ Noè li, meta kien qed ida˙˙al l-annimali par par, ma jaççettax lil Dave u ibnu Finny, u hawn tibda l-©irja kif se jirnexxilhom jid˙lu fl-arka qabel jibda l-g˙arg˙ar.

PITCH PERFECT 2 (PG) – Ìeneru: muΩikali/komiku Il-grupp vokali Banden Bellas imorru ˙aΩin ˙afna meta taw wirja fil-Lincoln Center quddiem udjenza li fosthom anke kien hemm ilPresident Obama u l-First Lady. Il-leader talgrupp Beca (Anna Kendrick), til˙aq kompromess biex jer©g˙u jibdew jie˙du sehem jekk jirb˙u t-tournament mondjali tal-kant a cappella.

ENTOURAGE (TBA) – Ìeneru: komiku Wara li tintemm sensiela televiΩiva, Vince Chase jigi offrut parti f’film li kien g˙adu qed jigi Ωviluppat mill-a©ent li kellu u issa l-propretarju l-©did tal-istudios, Ari Gold, iΩda bilkundizzjoni li jidderigih Vince wkoll.

Minions Stuart, Kevin u Bob ji©u mqabbda mill-kattiva Scarlet Overkill (Sandra Bullock), li flimkien mar-ra©el inventur tag˙ha Herb (Jon Hamm), jippjanaw kumplott li, jekk jirnexxi, jie˙du d-dinja f’idejhom.

THE AVENGERS: AGE OF ULTRON (12A) – Ìeneru: fantaxjenza/azzjoni u avventura Meta Tony Stark u Bruce Banner jippruvaw iniedu programm g˙aΩ-Ωamma tal-paçi msejja˙ Ultron, l-affarijiet imorru ˙aΩin ˙afna u, biex jikkontrollaw l-inkwiet li tqajjem jitfaççaw l-Avengers, li jkunu l-aqwa supereroji tad-dinja, u li ma jkunu ˙add ˙lief Iron Man, Thor, Hulk, Captain America, Black Widow u Hawkeye, biex jeqirdu lil Ultron milli jwettaq il-pjanijiet terribbli tieg˙u.

THE LONGEST RIDE (TBA) – Ìeneru: drammatiku/romantiku Il-˙ajja ta’ koppja Ωag˙Ωug˙a tinbidel minn lejl g˙an-nhar meta tkun involuta f’inçident tat-traffiku u hekk jitfaçça ra©el imda˙˙al fiΩΩmien li jibda j©ib quddiem g˙ajnejh dawk il-mumenti sbie˙ tal-im˙abba tal-passat.

ÇINEMA KÓ

28|06|2015 29

kullhadd.com

THE LONGEST RIDE

ID-DESTIN

ÛEWÌ STEJJER IMBEGÓDIN FIÛ-ÛMIEN TA’ MÓABBA SINÇIERA U PROFONDA Atturi Ewlenin: Scott Eastwood, Britt Robertson, Jack Huston, Oona Chaplin, Alan Alda, Lolita Davidovich Direttur: George Tillman Jr Distributur: 20th Century Fox Ma˙ru© minn KRS Releasing Il-films ibbaΩati minn fuq ilkotba bestsellers ta’ Nicholas Sparks g˙adhom ©ejjin. The Longest Ride jiffoka fuq storja straordinarja ta’ m˙abba sinçiera bejn Ωew© koppji diversi, isseparati minn xulxin minn medda ©mielha ta’ Ωmien u anke età. B˙axxog˙lijiet l-o˙ra ta’ dan lawtur, id-destin u l-kumbinazzjonijiet l-o˙ra jilag˙bu parti integrali.

Óin: 128 min. Çert. 12A Luke u Sophia verament laqqag˙hom id-destin. Luke Collins (Scott Eastwood, ittifel ta’ Clint) i˙obb jirkeb ilbarrin sfrattati (rodeo) u jipprova jΩomm fuq wie˙ed g˙al tmien sekondi, jew aktar, biex jer©a’ jirba˙ ilkampjonat wara li sena qabel korra serjament. Sophia Danko (Robertson) minn North Carolina u millUniversità ta’ Wake Forest se

tmur New York ta˙dem f’gallarija tal-arti. Meta tkun Las Vegas, s˙abha j˙ajruha tara r- rodeo billi ma tkunx interessata. Meta Luke jittajjar minn fuq il-barri u l-kappell tieg˙u ji©i ˙dejha, hu jg˙idilha biex iΩΩommu. B’kumbinazzjoni jer©g˙u jiltaqg˙u dik il-lejla, u kelma ©©ib lo˙ra u dawn it-tnejn jo˙or©u flimkien.

Wara ˙ar©a fil-kampanja, huma u sejrin lura bil-karozza, f’xita nieΩla bil-qliel, isalvaw lil Ira Levinson (Alda), xi˙ ta’ 91 sena mill-karozza tieg˙u li bdiet taqbad, flimkien ma’ kaxxa mimlija ittri antiki, miktuba bl-idejn, ta’ m˙abba, g˙erf u esperjen-

za. Permezz ta’ dawn isiru jafu kemm Ira (Jack Huston li nannuh kien id-direttur John Huston) u martu, Ruth (Oona Chaplin, in-neputija tal-famuΩ Charles Chaplin) kienu jin˙abbu u jirrispettaw lil xulxin ©enwinament.

F’din il-kitba ta’ profondità, il-ma˙bubin Ωg˙aΩag˙ jindunaw li l-isfidi li qed jiltaqg˙u mag˙hom fil-preΩent huma l-istess b˙al dawk li aktar minn ˙amsin sena qabel Ira u Ruth g˙addew minnhom. Dawn jistg˙u jservu ta’ indikazzjoni kif huma g˙andhom jirrea©ixxu.

The Longest Ride jesibixxi ˙afna mit-tra©itti tal-films lo˙ra ta’ Sparks – ir©iel ta’

natura maskili ta’ stoffa, nisa fra©li, im˙abba ©enwina millqalb, g˙ajnuna u rispett lejn l-anzjani, sens ta’ nostal©ija, bid-differenza li dan ixxog˙ol jiffoka fuq Ωew© andamenti, g˙andu xe˙ta elaborata u forsi mhux daqshekk tal-maktur b˙allo˙rajn ta’ qablu.

Waqt li forsi l-laqtiet sesswali huma xi ftit spinti, ilfotografija, l-aktar waqt irrodeo , fejn b’abbiltà jintuΩa w k o l l i s - slow motion h i j a verament attraenti g˙allg˙ajn. Il- flasbacks b’kuluri aktar fuq l-isfar li jpaxxu g˙andhom stil romantiku tassew adattat u old fashioned.

BIG GAME

MIMLI INTRIÇÇI

IL-PRESIDENT AMERIKAN U TIFEL FI GWAJ KBIR Atturi Ewlenin: Samuel L. Jackson, Onni Tommila, Ray Stevenson, Victor Garber, Ted Levine, Jim Broadbent, Felicity Huffman, Jorma Tommila Direttur: Jalmar Helander Distributur: E1 Films Ma˙ru© minn KRS Releasing

Big Game huwa film tassew avventuruΩ, koproduzzjoni FinlandiΩa u tliet pajjiΩi o˙ra.

I˙allat diversi ©eneri u ambjentat fit-Tramuntana tal-Finlandja, qalb muntanji kes˙in u foresti folti. Din il-produzzjoni tibda

Óin: 90 min. Çert. PG

b˙ala xog˙ol ritwali ta’ tfajjel li qed jipprova jie˙u l-istat tieg˙u ta’ ra©el, waqt li jaqleb f’wie˙ed fejn il-President Amerikan jinsab fi gwaj kbir li jkun ma˙tuf u maqtul meta jsib g˙ajnuna mhux mistennija

minn dan iΩ-Ωag˙Ωug˙ li lmoral tieg˙u hu baxx ˙afna.

Meta g˙alaq it-13-il sena, Oskari (Onni Tommila), tifel timidu, qed jistenna mimli biΩa’ d-destin tieg˙u. It-tradizzjoni Finlandiza tesi©i li, b˙al missieru Tapio (Jorma Tommila, missieru fir-realtà) u l-antenati tieg˙u, li jg˙addi lejl fil-foresta wa˙du, b’qaws u vle©©a biss, u filg˙odu jirritorna b’xi priΩa li jkun qabad. Meta jkun qed i˙uf qalb is-si©ar, qalbu maqtug˙a, jisma’ ˙oss kbir qisu ta’ rag˙ad.

L-ajruplan tal-President Amerikan (Air Force One), William Moore (Jackson) ikun attakkat u jitwaqqa’, bit-tir li jinqatel. Hu jsib g˙ajnuna minn dan it-tfajjel, waqt li madwarhom diversi paraxutisti/terroristi jinΩlu biex ifittxuh.

Malajr, bejn dawn it-tnejn tinbet g˙aqda kbira, fejn l-aktar bniedem qawwi tad-dinja jkollu jafda ru˙u f’idejn tifel li g˙adu m’g˙addiex minn test rigoruΩ mitlub minnu. Kif jg˙id Oskari lill-President: il-foresta hi post a˙rax li jista’ jkollha

effett fuq dawk li qed isegwuhom bla ˙niena.

Big Game jikkonçentra ˙afna fuq ir-relazzjoni delikata ta’ bejniethom, bit-tfajjel aktar jispikka f’ambjent naturali g˙alih, qisu l-eroj Norve©iΩ talfilm meraviljuΩ tal-1988, Pathfinder (Ofelas). Samuel L. Jackson hawn hu aktar sottomess, però lejn il-final imidd idu g˙all-azzjoni wkoll.

Avventura mmirata g˙alladoloxxenti u akbar b’mumenti umoristiçi u xi vjolenza qawwija.

ENTOURAGE

KAPRIÇÇUÛ

ÓAJJA LUSSUÛA MAÇ-ÇELEBRITÀ Atturi Ewlenin: Kevin Connolly, Adrian Grenier;, Kevin Dillon, Jerry Ferrara, Jeremy Piven, Emmanuelle Chriqui, Billy Bob Thornton Direttur: Doug Ellin Distributur: Warner Bros Ma˙ru© minn KRS Releasing

Il-Kumpanija Home Box Office (HBO) ta˙dem films u serje kwaΩi kompletament g˙at-televiΩjoni. Wa˙da minn dawn isserje li kisbet suççess kbir hi appuntu, Entourage, li matul iΩΩmien twil li damet tintwera kienet innominata g˙al 26 Primetime Emmy Awards u minnhom reb˙et sitt darbiet Fihom, erbat i˙bieb flimkien ma’ a©ent tat-talent dejjem jo˙olmu bil-kbir li g˙ad ikunu popolari sewwa f’Hollywood.

Óin: 100 min. Çert. 15

Xenarju b˙al dan minn dejjem kien jitlob li jin˙adem g˙al-liΩar il-kbir, u hekk hu Entourage, xog˙ol çinemtografiku b’viΩjoni aktar elaborata u eççessiva minn dik tat-TV. Dan il-film jinkludi lkast ori©inali: Vincent Chase (Grenier), attur; u s˙abu, Eric (Connolly), li minn tfajjel li jservi l-pizza sar mani©er; Turtle (Ferrara), kittieb ta’ çerta kapaçità; u Johnny (Dillon), attur ming˙ajr xog˙ol li ji©u ˙u tarrispett ta’ Vince, kif ukoll Ari

Gold (Piven), li minn wie˙ed li jfittex talent g˙all-films issa sar kap ta’ studjo.

Il-˙biberija bejniethom kompliet tissoda u l-inibizzjonijiet tag˙hom tbiddlu u Ωdiedu.

Dawn dejjem ifittxu fejn il-˙ajja hi aktar eçitanti, billi jduru ma’ Sunset Strip b’karozza twila u lussuΩa, jattendu xi premier ta’ xi film u jimxu fuq it-tapit l-a˙mar maç-çelebrità, jiddeffsu f’xi riçeviment qawwi f’Malibu fejn ixxemx dejjem tiddi, ix-xorb u ttfajliet lebsin skarsi ma jonqsux u anke jfittxu l-aktar ristoranti rinomati ming˙ajr ma jirriservaw post minn qabel. Fid-dinja mqallba u kapriççuΩa ta’ Hollywood i˙ossuhom hemm dejjem f’sikkithom.

Fil-bidu narawhom ©ejjin fuq speed boat g˙al fuq jott lussuΩ mal-kosta ta’ IbiΩa, Spanja. Waqt it-tba˙rid ta’ wara, Vincent, issa attur imfittex, meta mdawwar b’ruxxmata ta’ tfajliet lebsin ilbikini, qed jissg˙obbih li ˙amest ijiem qabel inqabad fi Ωwie©.

Entourage jkompli bl-istil ta’ ˙ajja laxka kif nimma©inawha fil-belt taç-çinema u kif dawn il-˙bieb ming˙ajr ˙sibijiet sikkanti fuqhom jixtiquha.

Biex jil˙aq dan l-iskop, id-direttur Doug Ellin, li hu wkoll dak tas-serje televiΩiva ori©inali, li kiteb ukoll l-iskreenplay u li kien hu stess li ˙oloq dawn il-karattri,

stieden diversi personalitajiet mag˙rufa tajjeb fil-qasam çine-

matografiku g˙al diversi partiçelli. Strettament g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙!

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn 17.06.2015 u 21.06.2015

Jurassic World San Andreas Spy Mad Max: Fury Road The Age Of Adaline

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi wie˙ed mill-atturi tal-film The Longest Ride.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: JUDEO CILIA, 19, Triq id-Dejqa, Óal Lija.

30 28|06|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PR OPRJETÀ

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

ther clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bilgaranzija.

G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit: www.expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7235.

SERVIZZI

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Rota (bicycle) elettrika ©dida li ta˙dem b’batterija lithium.

Prezz €400, negozjabbli. Çempel fuq 7733 3597.

Fjuri friski g˙all-bejg˙.

Qronfol, Lilium, Sempre Viva, Limonium, Gebra, eçç.

Prezzijiet tajbin ˙afna. Çempel 2157 0714 jew 7957 0414.

Sett komplut ta’ car-seat covers ta’ lewn griΩ çar.

Inxtraw 6 xhur ilu. Prezz €35. Çempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xita u ta’ ta˙t tad-drapp.

Kundizzjoni tajba. Prezz €40. Çempel 7930 0261.

G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arlo©©i ta’ mal-˙ajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ Cuckoo Clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batteriji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk larlo©©i tajbin g˙all-ilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih. Nispeçjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfa-

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module . Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩΩfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq

dawn in-numri: 6946/9947 0178.

2137

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ kisi bil©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq lantik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rubberised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

fuq is-sit doitall.com

www.darren-

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel lilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool.

G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m

AVVIÛI OÓRA MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

NIGRET NIGHT CLUB AND RE S T A U RA N T , LA B OU R A V E , I R -R A B A T, M A L T A. Naççettaw bookings g˙al coffee mornings, lunches u dinner dances u g˙al kull okkaΩjoni. Miftu˙in filweekends u cabaret shows minn Odessa Green, Renato u Freddie Portelli. G˙al aktar informazzjoni çemplu 2145 4858/2145 4908/7945 4908. Inservu wkoll take away . Tistg˙u ΩΩuru s-sit elettroniku www.nigretnightclub.com

jew www.nigretnc.com

AGR AU T O J A PAN ES E P AR T S G Ó A LL- K AR O Z Z I : Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru.

Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç.

Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com T A L B A L I L L -I S P IR T U S SANTU Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©. Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa ddeni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din ittalba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill©did li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem lilluΩjonijiet materjali.

Nixtieq li nkun mieg˙ek filglorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem ittalba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. It-talba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma x’kienet. Û R A M E Ì NI S A GÓ A TT R OB B I J A t a ’ © e n e t i k a Spanjola. Produttivi ˙afna. Çempel 2180 9761 wara l4.00pm jew ibg˙at SMS fuq 7703 6717.

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

avviÛi kÓ

kullhadd.com

Buffet BBQ biΩ-Ωfin mal-kantant Renato u muΩika ta’ Carlos Buffet BBQ biΩ-Ωfin fis-Soreda Hotel, il-Qawra, nhar ilGimg˙a 10 ta’ Lulju 2015, bejn is-7.00pm u 11.30pm, organizzat mill-G˙aqda Veterani Laburisti. Prezz: Kbar €18 Tfal (4-10 snin) €9. Il-biljetti jinkisbu miç-ÇNL, il-helpers tas-soltu, u Connie Green fuq 7920 1876.

A˙sbu kmieni g˙all-bijetti.

avviÛiÌENERaLi Ftira Night mill-Kummissjoni Nisa Tal-Ìilju – l-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna talÌilju tal-Imqabba ser torganizza attività soçjali o˙ra nhar ilÌimg˙a 3 ta’ Lulju 2015, fi Ìnien il-Ìibjun, iΩ-Ûurrieq.

Waqt din l-attività ser ji©i servut ikel tipiku Malti b˙al ftira. Ser ikun hemm trasport provdut li jitlaq mill-pjazza ewlenija talImqabba fl-4.30pm.

Riservazzjonijiet isiru fuq 7953 9542. Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Solidarjetà ma’ ˙utna morda bil-kançer Se ssir quddiesa nhar il-Ìimg˙a 3 ta’ Lulju 2015, fis-6.30pm, filknisja kolle©©jata ta’ San Pawl Nawfragu, il-Belt Valletta, organizzata mis-Segretarjat Assistenza Soçjali tal-Azzjoni Kattolika.

Il-pubbliku huwa mistieden g˙al din il-quddiesa biex juri solidarjetà fit-talb ma’ dawk milquta b’din il-kundizzjoni.

Din il-quddiesa tag˙laq in-Novena ta’ San Mikiel tal-Qaddisin kollha, patrun tal-morda bil-kançer.

Wirja ta’ arti L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta wirja ta’ arti minn Corrado Iozia, fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone f’Wied il-G˙asel, il-Mosta, bejn l-4 u d-19 ta’ Lulju 2015. Il-ftu˙ tal-wirja huwa mit-Tnejn sas-Sibt, mis-6.00pm sat 8.30pm; u Ódud mill-10.00am sa nofsinhar, bejn is-6.00pm u t-8.30pm.

Id-d˙ul hu bla ˙las u parke©© mhux problema.

150 anniversarju Din is-sena s-Soçjetà KaΩin Santa Liena Banda Duke of Connaught’s Own ta’ Birkirkara qieg˙da tfakkar il-150 anniversarju mit-twaqqif tag˙ha.

Wa˙da mill-attivitajiet li s-Soçjetà qieg˙da torganizza hija l-inizzjattiva ‘150 BorΩa Demm g˙all-150 Sena Banda’ li tinvolvi tliet sessjonijiet ta’ g˙oti tad-demm bl-g˙ajnuna tal-Malta National Blood Transfusion Service.

It-tieni sessjoni ta’ demm sejra ssir illum il-Óadd 28 ta’ Ìunju bejn it-8.30am u s-1pm fil-Mobile Blood Donation Unit li se jkun armat fi Triq Mike Pulis, ma©enb il-Kolle©©jata BaΩilika ta’ Sant’Elena, Birkirkara.

Programm vokali u muΩikali mill-Banda Çittadina Sliema Nhar it-Tnejn 29 ta’ Ìunju 2015 fis-7.30pm, fil-knisja parrokkjali tal-Madonna tas-Sacro Cuor, is-Soçjetá Filarmonika Sliema flimkien mal-Patrijiet Fran©iskani u l-Kummissjoni Festi Madonna tas-Sacro Cuor se tippreΩenta programm vokali u muΩikali mill-Banda Çittadina Sliema ta˙t id-direzzjoni tasSurmast Direttur il-Mro Lesley Tabone.

Fil-programm jie˙du sehem ukoll il-kantanti Hannah Bonnici, Marie Claire Attard Bason, it-tenur Mark Mifsud u l-baritonu Ivan Vella, flimkien mal-kor tal-parroçça Madonna tas-Sacro Cuor immexxi minn Patri Pawl Galea OFM. Óatra ta’ kumitat ©did Nhar il-Óadd 26 ta’ April 2015, is-Seduta Ìenerali tas-Soçjetà Filarmonika King’s Own tal-Belt Valletta ˙atret kumitat ©did sabiex jamministra s-Soçjetà sas-sena 2017. G˙aldaqstant, ilkumitat il-©did se jkun iffurmat minn erba’ uffiçjali u disa’ membri, kif gej: President – il-Perit Ivan Piccinino Segretarju – is-Sur Anthony Zahra Kaxxier – is-Sur Philip Galdes Direttur – is-Sur Albert Dimech Membri – is-Sinjuri: Jurgen Briffa; Francis Catania; Emanuel Ellul; Dominic Schembri; Mario Degabriele; Jordy-Paul Gellel; Romeo Dimech; Norbert Muscat Preca; Claudio Speranza Direttur Spiritwali – Rev. P. Michael Camilleri OP Min hu interessati li jkollu kuntatt mas-Soçjetà Filarmonika King’s Own, huwa ©entilment mitlub li javviçina lil xi membru tal-kumitat, jew içempel direttament il-kaΩin fuq 2123 6020, jew jibg˙at email lil segkobc@gmail.com

32 28|06|2015

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

KÓ almanaKK

ritratt mill-antiK

S IT W AZ Z JO NI Ì EN E RA L I: Firxa ta’ pressjoni għolja testendi minn fuq il-Punent tal-Mediterran sa fuq il-Libja L-OGÓLA TEMPERATURA: 30°C

HI

27°C

27°C

28°C

L-INQAS TEMPERATURA: 19°C

LO

20°C

20°C

21°C

INDIÇI UV: 9

UV

09

09

09

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt

TEMP: Xemxi VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Óafif mill-Majjistral li jsir moderat mill-Punent Majjistru BAÓAR: Moderat HI

28°C

28°C

28°C

IMBATT: Baxx mill-Majjistral

LO

20°C

21°C

21°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 22°C

UV

09

09

09

Triq G˙ajn Dwieli, ritratt datat lura g˙as-sena 1901

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, ilFurjana Thomas’ Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara Remedies Chemists, Marina Court, 49A, Triq l-Abate Rigird, Ta’ Xbiex San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar, Pembroke Remedies Pharmacy, 133, Triq Rudolfu, Tas-Sliema M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ó’Attard Medicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, Óal G˙arg˙ur St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibba Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu Cilia’s Pharmacy, 303, Triq ÓaΩ-Ûabbar, il-Fgura Green Cross Pharmacy, 8, Misra˙ Gregorio Bonnici, iΩ-Ûejtun Kirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroçça, Óal Kirkop Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Santa Marija Pharmacy, Misra˙ Frenç Abela, Óad-Dingli Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-Rabat, G˙awdex Tony’s Pharmacy, ‘Egret Court’, Triq il-Wied, Marsalforn, G˙awdex

SpiÛeriji li Se jiftÓu gÓada, jum l-imnarja Chemimart Pharmacy. 14, Triq Sant’Anna, ilFurjana Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Fatima Pharmacy, Triq iΩ-Ûonqor, Santa Venera St Bartholomew Pharmacy, 30, Triq Fleur-DeLys, Santa Venera Regal Pharmcay, 39B, Triq Antonio Bosio, l-Imsida Penny Lane Pharmacy, Triq is-Sejjie˙, is-Swieqi Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema Misra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali Ó’Attard Sg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sag˙jtar, il-Mosta St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibba Theresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal Tarxien Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu St Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet, Wied il-G˙ajn St Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi, iΩ-Ûejtun Bronja Pharmacy, Sonata, Triq il-Bronja, iΩ-Ûurrieq SpiΩerija Óal Mula, Triq Dun Salv Ciappara, ÓaΩ-Ûebbu© St Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, irRabat, G˙awdex Tony’s Pharmacy, ‘Egret Court’, Triq il-Wied, Marsalforn, G˙awdex

din il-ÌimgÓa mill-iStorja

30.06.1960 Il-Kongo tikseb l-Indipendenza mill-Bel©ju

numri reBBieÓa LOTTU

25 29 43 15 33 37 58 38

SUPER 5

22 26 41 11 27

GRAND LOTTERY

05 06

00 01 00 01 03

01.07.1972 Issir l-ewwel parata g˙ad-drittijiet omosesswali fl-Ingilterra

tisliba kÓ

28|06|2015 33

kullhadd.com

Din it-tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li g˙ad hawn domanda g˙aliha, il-gazzetta KullÓadd iddeçidiet li tkompli to˙ro© din it-tisliba fl-a˙˙ar Óadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHAR LI GÓADDA MIMDUDIN:

1 Van©elu, 5 Sa˙˙an, 8 Brigant, 14 Lemin, 15 Ma˙mu©, 17 u 19 Labranzetta, 20 Lura, 21 Bjar, 23 Buffu, 25 Tobba, 28 Snin, 29 u 30 Konslu, 31 Sema, 33 Pawlucremona, 39 Bejt, 41 u 42 Stirat, 43 Lumi, 45 Ûorba, 46 Mutur, 47 Tort, 50 Neon, 53 Ìew, 54 Ass, 56 Tondi, 58 Skappa, 60 Taqqal, 62 IΩakk, 64 David, 67 u 69 JosephMuscat, 70 Etern, 72 u 73 Fratas, 75 Lajk, 77 Ìino, 79 Serje, 80 u 82 Tradiment, 84 u 85 D˙a˙en, 87 Smin, 88 Baxxafortuna, 93 Çina, 94 u 95 Sufija, 96 Umli, 98 Stuta, 100 u 101 Elezzjoni, 105 GriΩ, 108 Tinda, 109 Rovina, 110 Abbati, 111 Tafal, 112 Galluni, 113 Sardin, 114 Katarin.

017

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 28 29 30 31 33 39 41 43 46 47 50 53 54 56 58 60 62 64 67 69 70 72 73

Santa Marija, Omm u Xebba, Omm Alla (7) Isem minn Mikiel u An©lu (6) L-ewwel kamra li ssib meta tid˙ol fid-dar (7) Allura din il-mara tat-tluq jew abbandun u traskura©ni? (5) Biex joqtluh fil-mitolo©ija, riedu jolqtuh flg˙arqub (6) Il-...... ta’ Praga huwa mfittex ˙afna f’din il-belt tar-Repubblika Çeka (6) Il-..... tal-Argotti fil-Furjana (5) Tah daqqa kif tmiss il-.... (4) Din il-belt mag˙rufa g˙all-famuΩ torri mmejjel (4) Kontra da˙˙ak (5) Xi ˙add qasir u o˙xon konna ng˙idulu seba’ ..... fuq xulxin (5) Óadd wara .... tasal ta’ kul˙add (4) F’sakra ma jarax ... (3) ... il-©ifa qatt ma tag˙li (3) L-img˙oddi fejn noqg˙od jiena (4) Din hija l-faΩi ta’ xi kontest fejn il-kontestanti jibdew jitne˙˙ew wa˙da wa˙da (12) Il-fula .... il-miΩwed u r-razza dejjem ti©bed (4) u 42 Hawn min iΩommu fil-but tal-qalziet u min fil-pavru tal-©lekk (6) u 45 GΩira li sa˙ansitra hija iΩg˙ar minn Kemmuna (9) Mintoff u Piano g˙andhom l-istess professjoni (5) Qattus xieref ©urdien .... jfittex, qawl (4) Kull min jag˙ti ˙ajtu g˙all-©id ta’ g˙ajru (4) Ix-xmara tal-E©ittu (3) Kemm g˙andek ... u misjur, kemm g˙andek çajt u kliem fil-vojt (3) Ta daqqa ta’ xkupa (5) Kontra intern (6) Ag˙ar minn pupu g˙ax kul˙add jag˙mel bih li jrid (6) DiΩinfettant, spirtu tal-mel˙, kultant ja˙raq ˙afna (5) Xtara dar art u ....., irid jimlieha biex imur joqg˙od fiha (5) Setg˙at (6) Dan huwa statwetta Ωg˙ira tat-tafal, g˙all-presepju (6) M’hemmx biΩΩejjed minnu, ma ssibux malajr fis-suq (5) Allura dan ir-ra©el ta’ iva? (3) Huwa konxju ta’ xi ˙a©a, mhuwiex çuç (3)

75 Dan huwa bankina f’xatt il-ba˙ar, biex jilqa’ l-mew© (4) 77 Parti mit-temperatura li juri l-arja u l-klima (4) 79 Sensiela minn biçça serjetà? (5) 80 Da˙al fis-sodda (5) 82 Fellus ta’ Frar, brodu u ...., qawl (4) 84 u 85 Drawwa jew sistema, xog˙ol jew g˙emil tas-soltu (6) 87 N g˙and il-bennej (4) 88 Da˙al bla ma g˙amel ˙oss, ...... ...... (6,6) 93 F’Diçembru fis-.... jid˙ol membru (4) 94 Óafna nisa j˙obbu ja˙buha (3) 95 Wie˙ed mill-atti (3) 96 Kelma li juΩaw iΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-lum li tfisser pjaçir, x’aktarx b’xi droga (4) 98 Is-sema ..... nir (5) 100 Irqiq, pulit, proporzjonat, bla Ωaqq (5) 101 Il-˙mar tieg˙i u nirkeb .... (4) 105 Wie˙ed mill-aqwa gruppi muΩikali li kellna 40 sena ilu (4) 108 Minn Putirjal sal-Furjana hemm tefg˙a ta’ ..... (5) 109 u 110 Ìina kienet artista Taljana mill-aqwa (12) 111 A˙jar ..... fis-suq minn mitt skud fissenduq (5) 112 13 (7) 113 Ir-ri˙ li ji©i mit-Tramuntana u Lvant (6) 114 Dan il-˙ut ˙a l-isem tal-aktar ra©el g˙aref li qatt kien hawn fid-dinja (7) Weqfin 2 3 4 6 7 9 10 11 12

Lasta maqsuma li tag˙millek il-mapep (5) L-artist E©izzjan Sharif (4) Inbidel mil-lejl g˙an-.... (4) Ìor© il-President (5) Kiel ikla ....., kbira tassew (5) Il-professur tal-Malti Cremona, G˙awdxi (4) Ir-.... tal-idejn ibikki ’l g˙ajnejn, qawl (4) Jekk twieldet ..... ma tmutx kwadra (5) Ba˙nan, injurant, ©idra, babbu, ˙mar, imbeçilli, mo˙˙u ma jerfax (7) 13 Kanal im˙affer fl-art, f’xi triq (7) 16 G˙an jew skop, ˙sieb li wie˙ed jixtieq jil˙aq (5) 18 Frans Baldacchino l-g˙annej çelebri, illum m’g˙adux mag˙na (5) 22 Karozza kbira tal-passi©©ieri li timxi fuq linji bl-elettriku (5) 25 u 26 Libsa speçjali tan-nisa, ©ejja mill-Ìappun, tintrabat mill-qadd b’çoff (6) 27 ..... City suppost li ma ddumx ma titlesta (5)

32 Po©©a f’rokna, jew warrab biex i©emma’ (6) 33 Meta le˙nek jg˙ajjat u jer©a’ jinstema’ g˙al darb’o˙ra (3) 34 Tieg˙ek aktar juΩah ˙addie˙or milli int (4) 35 Kontra estern (6) 36 Dan tas-sigarretti ma jinqatax malajr (6) 37 Forsi darba f’mitt qamar (4) 38 u 40 Il-PL g˙andu ˙afna minnhom, ja˙dmu ˙afna bla ˙las (9) 44 Mhuwiex selva©© (4) 48 Il-kontinent ta’ Lvant Imbieg˙ed (4) 49 u 51 Ambaxxatur b’setg˙at mill-gvern tieg˙u biex jinnegozja ma’ stat ie˙or (16) 52 Iwe©©g˙uk meta te˙odhom fl-istonku tieg˙ek (6) 55 Ji©i Malta biex isib id-dawl maqtug˙ u d-drena©© ifawwar (6) 57 Din tfisser xejn, ˙add jew lanqas wie˙ed (4) 59 R, malajr titlifha (4) 61 Jaqbillek toqg˙od .... lura, ma tag˙lix Ωgur (4) 63 Tit˙allas bih u ssarrfu l-bank (4) 65 Frott iebes li tinkaljah, tqaxxru u tieklu (6) 66 F’xi teatru tarah fid-dlam (4) 68 Kbir kbir ˙afna ˙afna (6) 69 Minfa˙ fis-sider tal-bniedem li ji©bed u jimbotta l-arja biex isaffi d-demm (6) 70 Óa kulur is-suffejra (4) 71 Óuta tal-laned, g˙alkemm donnha tinten hija tajba ˙afna (6) 74 Farka u farka u ˙afna aktar minnhom (4) 76 Kull .... ˙udu b’©id, qawl (4) 78 u 79 Wirjiet ta’ diΩapprovazzjoni (8) 81 u 82 Telfa kbira f’xi log˙ob jew sport, tkaxkira s˙i˙a (8) 83 Çittadin ta’ ÓaΩ-Ûebbu© (7) 86 U mela le? Ómejma! Bomba! (7) 89 Metall qisu fidda jleqq, e˙fef u ir˙as (5) 90 I©ri, ˙affef, x’inti tag˙mel g˙andi Pisani?! (3) 91 u 92 U˙ud minn dawn lokali huma ˙abrieka ˙afna (8) 97 Min jiç˙ad art twelidu, miΩbla ..... lanqas tridu, qawl (5) 99 Dawn tal-˙jata, tar-ras, tal-inxir, tat-titqib eççetra (5) 100 Battal, ˙att, ne˙˙a t-tiΩjin, ma baqax fin-negozju (5) 102 Dan tar-razza jew tal-elettriku (5) 103 u 104 Min jag˙mel bixkilla, jag˙mel ........, qawl (8) 106 .... mo˙©a©a, log˙ba ta’ Ωmien tfulitna (4) 107 X’.... sbie˙ min jaf jarana! (4)

2 Armla, 3 u 4 Ìentlomi, 6 An©lu, 7 Allat, 9 Rank, 10 Gozz, 11 Niten, 12 Mlibbsa, 13 Qarnita, 16 Ódura, 18 Rubin, 22 Forsi, 24 Ful, 26 Omm, 27 Platt, 32 Miljun, 33 PiΩ, 34 Ward, 35 UΩanza, 36 Emmnut, 37 Ottu, 38 u 40 Arrestata, 44 Ma©i, 48 Oasi, 49 Awstrjak, 51 Kalzetti, 52 Strada, 55 Skarna, 57 Deni, 59 Pane, 61 Qmis, 63 Ûift, 65 Ver©ni, 66 Dfin, 68 Helena, 69 Maktur, 70 Esse, 71 EΩatti, 74 Trux, 76 Vavu, 78 Odju, 79 u 81 Sabi˙a, 82 Mnejn, 83 Assunta, 86 Bigilla, 89 Attiv, 90 u 91 Xettel, 92 Nizza, 97 Lanza, 99 Agata, 100 EΩami, 102 Orfni, 103 u 104 Ballerin, 106 Çina, 107 Etna.

34 28|06|2015

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 057 084 156 284 291 339 691 787 805 899 907 923 935 955 966 993

B’4 numri 0142 0192 0487 0651 0773 0856 1058 1280 1360 1543 1554 1677 2456 2590 2777 2784 4016 4106 5388 5403 5508 5550 5571 5660 5732 6108 6335 6697 7534 7594 7898 8274

8461 8871 9115 9568 9580 9684

B’5 numri

B’6 numri

01960 08143 08254 10189 11918 30859 35379 48762 50168 54132 63649 69177 72543 72816 78683 84232 86396 86533 91059 93315 94841 98448

003600 422412 543658 650058

Bi 8 numri 04612485 10589180 10957040 41724456

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: TINA BONDIN, 92, Medlar, Triq Patri Indrì Schembri, Óal Luqa, LQA 1855.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

6

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

28|06|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

77

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

G˙adhom kif ivvutaw f’pajjiΩhom (5) 4.

Jisparaw il-vle©e© bih (4) 7.

Ara 5 9,21W. Hekk g˙amel biex issib (6) 10.

Bih jisparaw g˙allg˙asafar (6) 12.

Tajjeb mimli bilkrema (6) 16,18,19. Tlaqt (8) 18.

Ara 16 19.

Ara 16 20.

Marda li tittie˙ed (5) 21.

Tewmi IngliΩ bla sieq! (3) 23.

Jista’ jkun elettriku (4) 24.

Nefqa (5)

Kompli l-qawl: Ag˙ti jekk ...... qabel ma jag˙tuk (6) It-triq tal-karozzi tallinja (5) Farrak (6) Ilu (5) Ara 3 Hekk jissej˙u bl-IngliΩ l-a˙wa Kennedy (9) Ara 2 Espressjoni komuni uΩata fil-kompjuters (5) Norman Loporto Izzo (1,1,1) Darba kellna dawn Mediterranji (6) Tista’ tkun tar-ross (6) It-tmien xahar issa hekk jitqassar (3) Ara 9 Ara 12

2,11.

3,6.

5,7.

6.

8.

11.

12,22.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin: 1.

4.

7,16.

9,24.

10.

12.

18,21W. 19.

20.

21.

Birgu, Mard, Nilqa’, Ti©ijiet, Ifendi, Baruni, Ilpup, PAI, Polza, Pro

Weqfin: 1.

2,3.

5,22.

6,15.

8.

11,23.

12,17.

13.

14.

Battal, Ra©uni, Agnola, Dmirijiet, Iffullati, Çappas, Baqar, Rio, Ipatti

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed.

Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© atturi li ja˙dmu fil-films ta’ azzjoni. Wie˙ed mill-atturi forsi ©ieli rajtuh liebes kowt u nuççali iswed u l-ie˙or g˙andu karozza Mustang bl-isem ta’ Eleanor.

Personalità 1:

Personalità 2: RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Jimmy Fallon

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: ANTONIA BUHAGIAR, La Vida Court, Bonita, Triq il-Gallu, il-Fgura.

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fix-xahar ta’ wara li tkun intreb˙et il-kompetizzjoni.

Justin TImberlake

36 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ SPORTS

SUÇÇESS L-GÓAWMA BEJN IL-FLIEGU

Is-sinjura Michelle Muscat ilbiera˙ temmet b’suççess g˙awma minn G˙awdex sa Malta bilg˙an li jin©abru fondi g˙all-fondazzjoni Marigold, li se tg˙in lill-atleti tal-Ispecial Olymics isiefru biex jikkompetu. Fil-fatt bejn Kemuna u Malta is-Sinjura Muscat kienet akkumpanjata minn ˙ames atleti tal-Ispecial Olympics.

LIEBES STIL BIEx JIFFAÇÇJA L-ISFIdA! Minn Wilfred Sultana Team Chaudron se jkun qed jiddefendu t-Titolu Mondjali li reba˙ is-sena l-o˙ra meta jiffaççaw sfida qawwija o˙ra flUIM Kampjonati Mondjali Klassi Wie˙ed 2015. Óames avvenimenti fejn ilqawwa tal-magni u l-istamina u t-talenti tal-bniedem huma ttestjati g˙al limiti estremi.

Venezia-Rimini (l-Italja) 30 Ìunju - 1 Lulju, Salerno (lItalja) Lulju 08-09, Terracina (lItalja) 16-18 Ottubru bil-Grand Finale f’Abu Dhabi / UAE filEmirati G˙arab Grand Prix (Novembru 16-21).

Chaudron g˙amlu id-debutt tag˙hom fit-tlielaq internazzjonali b˙ala “Wildcard” fuq iççirkwit tal-P1 f’Mejju 2004 matul fil-GP ta’ Malta bit-tim ta’ a˙wa Aaron u Audrien b˙ala sewwieq u Throttle-Man. Minn dakinhar l-isem Chaudron kiber fir-rispett, l-

esperjenza u l-istatura rebbie˙a ta’ Sitt Kampjonati Mondjali b˙ala manifatturi fejn f’erba’ okkaΩjonijiet Aaron Ciantar jidher fuq it-tim rebbie˙ b˙ala Driver.

Team Chaudron se jer©a’ jkollu l-koppja qawwija ta’ professjonisti fil-kabina tal-pilota g˙all-UIM Kampjonati Mondjali Klassi Wie˙ed 2015, s˙ubija li t˙addan l-istess ˙olm, ambizzjonijiet u glorja. Aaron Ciantar se jΩomm ir-rwol tradizzjonali tieg˙u ta’ sewwieq billFrançiΩ Dominique Martini jidher b˙ala Throttle-Man. Minn mindu dawn iltaqg˙u fl-2012 huma ˙admu ˙afna biex jg˙aqqdu l-esperjenzi u l-kompetenzi tag˙hom sabiex jiksbu l-a˙jar mis-s˙ubija professjonali tag˙hom.

Il-format tal-UIM Kampjonati Mondjali Klassi Wie˙ed rivedut jara l-katamarani Klassi 1 u V1 Monohulls ji©ru flimkien fuq çirkwit sempliçi ripetut fejn

iduru ma’ settijiet separati ta’ bagi, fejn il-Klassi 1 iduru fuq ©ewwa, bil-V1 minn barra.

Il-Klassi One V1, fejn Team Chaudron ser ji©i ppoΩizzjonat, g˙andha tinkludi in©enji prototip li, b’tul minimu ta’ 36 pied u massimu ta’ 43 pied, bl-uΩu ta’ muturi fuq ©ewwa biss, jistg˙u jil˙qu veloçitajiet ta’ aktar minn 100 mil fis-sieg˙a.

Dominique Martini huwa personalità mag˙rufa fuq ilKampjonat Nazzjonali FrançiΩa taç-çirkwit tat-tlielaq offshore tad-dg˙ajjes wara li reba˙ ittielet post fl-2009, spiçça wara r-Rebbieh billi la˙aq il-podju g˙al kull ti©rija fl-2010 u eventwalment sar Champion FrançiΩ fl-2011.

Dominique huwa wkoll familjari mad-dg˙ajjes Chaudron g˙aliex flimkien ma’ ˙uh JeanLuc, l-a˙wa Martini reb˙u ttielet post fl-2012 u t-tieni post fl-2013 tal-Kampjonat FrançiΩ fuq Chaudron 25.

SUMMER ON THE MOVE 2015

Hekk kif fadal ftit jiem biss g˙all-bidu tal-programm popolari ‘Summer on the Move’ il-preparamenti g˙addejin b’ritmu mg˙a©©el biex b˙as-snin ta’ qabel il-Kunsill Malti g˙all-Isport joffri programm mill-aqwa lill-parteçipanti tieg˙u.

Huwa mistenni li ’l fuq minn 4000 parteçipant jie˙du sehem fid-diversi programmi kemm ta’ filg˙odu kif ukoll ta’ filg˙axija fid-diversi kumplessi mifruxa madwar Malta u G˙awdex.

G˙al din l-edizzjoni ta’ Summer on the Move, g˙addifferenza tas-snin li g˙addew il-programm ser ikun mifrux f’aktar kumplessi. Minbarra l-Kumplessi tassoltu, issa s-sessjonijiet ser isiru wkoll fil-Basketball Sport Complex Ta’ Qali, Selmun Activity Park filMellie˙a u l-Kumpless Sportiv tal-Marsa li issa ser ikun utilizzat ukoll fis-sajf. G˙al din is-sena ma

Ωdiedux biss il-kumplessi, però Ωdiedu wkoll id-dixxiplini sportivi fosthom l-Archery, il-Golf, il-Cricket, Non-contact Boxing, Rhytmic Gymnastics, il-Futsal, ilHockey, Mini-Waterpolo u Line Dancing. F’Summer on the Move 2015 tnaqqset ukoll l-età u minn din iddarba tfal sa mill-età ta’ sentejn jistg˙u jibdew jattendu g˙al sessjonijiet tal-g˙awm flimkien mal-©enituri tag˙hom.

Minn barra dan kollu ttawwal il-˙in u w˙ud missessjonijiet ser jibdew fit-8.00am u jibqg˙u sejrin sas2.00pm. Din l-inizjattiva ttie˙det biex dejjem il-KMS ikun ta’ servizz g˙all-familja speçjalment g˙al dawk il©enituri li ja˙dmu t-tnejn. Minbarra ç-çentri tradizzjonali li qabel kienu jospitaw Summer on the Move, ji©ifieri dawk tal-Kottonera, Tal-Qroqq, Kirkop, Si©©iewi u Mosta, g˙al din is-sena Ωdiedu wkoll il-

Kumpless Sportiv tal-Marsa, il-Family Park ta’ Selmun u ovvjament il-Kumpless tal-Baskitbol f’Ta Qali. Dan kollu qed ssir sabiex kul˙add ikollu çentru qrib id-dar tieg˙u. Il-programm g˙andu wkoll attivitajiet filB’bugia Sailing Club u Badger Karting ta’ Qali. Il-KMS mhux biss Ωied il-kwantità, imma sar impenn g˙al kwalità mill-kowçis li ser jag˙tu s-servizz.

Summer on the Move jibda fit-13 ta’ Lulju u jibqa’ sejjer sat-12 ta’ Settembru. Kull min g˙andu bΩonn aktar informazzjoni dwar il-programm Summer on the Move jew inkella japplika online jista’ jag˙mel fuq dan is-sit: sportmalta.org.mt, jew içempel fuq 22036281 jew jibg˙at email fuq programmes@sportmalta.org.mt.

Il-KMS i˙e©©e© lill-pubbliku biex japplika kemm jista’ jkun malajr hekk kif fadal biss ftit jiem.

SpOrTS kÓ

28|06|2015 37

kullhadd.com

“IL-LIveLL TAL-wATerpOLO F’MALTA hUwA wIeÓed MILL-AÓjAr FL-ewrOpA”Guillermo Molina Rios

Hekk kif beda uffiçjalment l-ista©un tassajf, ˙afna segwaçi tal-isports, b’mod partikolari dawk tal-futbol, ikunu di©à qed jistennew li jer©a’ jitla’ s-siparju g˙all-futbol lokali iΩda dan ma jsirx qabel Awwissu.

Madankollu, l-ista©un tas-sajf ma j©ibx biss mieg˙u g˙eluq ta’ sta©un ta’ sport wie˙ed iΩda j©ib mieg˙u wkoll bidu ta’ sport ie˙or li kulma jmur qed tiΩdied ilpopolarità tieg˙u f’pajjiΩna. Id-dixxiplina sportiva li qed nirreferi g˙aliha mhija xejn ˙lief dik tal-waterpolo.

G˙alhekk, hekk kif spiçça l-ewwel rawnd tal- waterpolo , il-gazzetta KullÓadd tkellmet mal-plejer barrani u ta’ fama mondjali ta’ San Ìiljan ASC Guillermo Molina Rios, fejn fost ˙afna affarijiet o˙rajn, qalilna kif nibtet lim˙abba li g˙andu lejn dan l-isports kif ukoll g˙al xiex i˙oss li l-livell tal-waterpolo f’Malta huwa wie˙ed mill-a˙jar flEwropa.

Il-passjoni tal-Maltin Meta mitlub jag˙ti l-opinjoni tieg˙u fuq il-water polo f’Malta, ming˙jar tlaqliq, Molina Rios sostna li fil-fehma tieg˙u llivell tal- water polo f’Malta huwa wie˙ed mill-a˙jar fl-Ewropa u din kienet ir-ra©uni prinçipali g˙ala Malta tattira lejha plejers ta’ fama mondjali.

Huwa qal ukoll li laqtu ˙afna wkoll lappo©© u l-passjoni li l-Maltin g˙andhom g˙all-water polo u dan juri kemm verament g˙andhom g˙al qalbhom dan l-isports.

“L-ewwel nett ˙assejt il-bΩonn li ni©i nilg˙ab Malta g˙ax na˙seb li kien iΩΩmien opportun li nag˙mel bidla u b’hekk g˙aΩilt lil Malta. Ir-ra©uni prinçipali g˙ala g˙aΩilt lil Malta hija sempliçi dan hekk kif ftit minn s˙abi di©à kellhom esperjenzi simili f’Malta fejn jid˙ol il- water polo u fil-fatt qaluli li hija wie˙ed mill-pajjiΩi l-aktar kompetittivi fl-Ewropa,” spjega Molina Rios.

Apparti minn hekk, il-fatt hawn ukoll numru ta’ plejers tal-og˙la livell li jilag˙bu ma’ f’Malta kienet ukoll ra©uni o˙ra ewlenija g˙ala dan il-plejer g˙aΩel proprju lill-pajjiΩna.

lura fl-2007. Din kienet kisba importanti ˙afna g˙ax kien l-ewwel wie˙ed fil©enerazzjoni ta’ familtu li reba˙ midalja f’Kampjonat Dinji.

“Il-waterpolo huwa ˙ajti”

Lura g˙ax-xena lokali, Molina Rios Ωied jg˙id li hu ng˙aqad mal-klabb ta’ San Ìiljan g˙al g˙an partikoli u dan biex jer©a’ jrebba˙ il- league lil dan it-tim wara nuqqas ta’ 20 sena.

“Din hija l-akbar sfida g˙alija u g˙alls˙abi fit-tim iΩda xorta wa˙da, ji©ri x’ji©ri, nemmen li San Ìiljan g˙andhon wie˙ed mill-aqwa set ups f’Malta u g˙alhekk kien aktar façli g˙alija biex nadatta,” fisser Molina Rios.

Ta’ min jg˙id li din is-sena t-tim ta’

“Jien twelidt fil-water polo tant li zijuwi u nannuwi t-tnejn li huma kienu jilag˙bu l- water polo fi Ωmienhom u minkejja li ppruvajt sports ie˙or b˙allhandball u l-fubol xorta wa˙da l-water polo jibqa’ ˙ajti,” qal Molina Rios.

Meta mistoqsi fuq liema hu l-aktar suççess g˙al qalbu, wie©eb li l-aktar suççess g˙al qalbu hija l-medalja talbronΩ li reba˙ f’Melbourne l-Awstralja

It-tim nazzjonali Spanjol Fuq iç-çansijiet ta’ Spanja li s-sena ddie˙la tmur tajjeb fl-Olimpjadi, Molina Rios qal li l-ewwel irid ikun aççertat li t-tim nazzjonali Spanjol jikkwalifika g˙al-log˙ob tal-Kampjonati Ewropej qabel ma jibda ja˙seb fuq dawn l-istess Olimpjadi fil-BraΩil.

“Madankollu, minkejja li f’Rio l-isfida se tkun wa˙da verament iebsa xorta wa˙da nemmen li se mmorru tajjeb,” sostna Molina Rios b’ton determinat.

Determinazzjoni

San Ìiljan g˙andhom tim b’sa˙˙tu immens tant li jinsabu f’taqtig˙a ma’ Sliema u Neptunes iΩda Molina Rios jinsab çert li d-determinazzjoni tieg˙u u ta’ s˙abu g˙andha twassalhom g˙arreb˙ tal-league.

Parir liΩ-Ωg˙aΩag˙ “Hija ˙asra li ftit irnexxilhom imorru barra g˙ax plejers b˙al Matthew Camilleri u Steve Camilleri, façilment jistg˙u jid˙ol f’timijiet b’sa˙˙ithom barranin. Na˙seb li l-Federazzjoni g˙andha tinvesti aktar f’kuntatti barra u b’hekk jibdew ikollhom aktar plejers lokali li jibdew jmorru jilag˙bu barra minn Malta u jiksbu aktar esperjenza,” appella Molina Rios.

Huwa Ωied jg˙id li hemm bΩonn li ΩΩg˙aΩag˙ jistinkaw aktar u fuq kollox jirrispettaw lil dawk ta’ madwarhom u dan hekk kif g˙andhom ikunu dejjem professjonali dejjem u kullimkien.

Kien hawnhekk li Molina Rios ˙e©©e© liΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin biex ikomplu jit˙arr©u g˙ax fil-fehma tieg˙u dan huma promettenti ˙afna u g˙andhom rwol importanti fuq il-futur ta’ dan lisports f’Malta li kulma jmur dejjem qed jidher tajjeb u eçitanti kemm g˙ad-dilettanti kif ukoll g˙al-livell professjonali tieg˙u.

FUTBOL MALTI Birkirkara jakkwistaw lil Fabrizio Miccoli

Nhar il-Óamis li g˙adda Birkirkara ppreΩentaw numru ta’ plejers ©odda waqt attività fejn is-sapporters KarkariΩi kellhom l-opportunità li jiltaqg˙u ma’ dawn il-plejers il-©odda bl-aktar wie˙ed li spikka kien l-eksplejer ta’ Juventus it-Taljan Fabrizio Miccoli.

Dan il-plejer, li wkoll kien jilg˙ab ma’ Perugia, Fiorentina, Benfica, Palermo u Lecce, wasal Malta proprju

l-Óamis filg˙odu fejn iffirma kuntratt ta’ sena ma’ Birkirkara. Apparti minn hekk, Birkirkara ppreΩentaw plejers ©odda fosthom il-midfielder Adama Traorè, il-winger Edin Murga, lattakkant eks-Floriana Vito Plut kif ukoll Walker Taianan.

Il-midfielder Traorè, li g˙andu 26 sena, kien fuq il-kotba ta’ PSG iΩda lag˙ab ukoll g˙al SR Saint-Die u Calais RUFC. Edin Murga, li g˙ad g˙andu biss 20 sena, twieled fl-Italja iΩda minkejja dan g˙andu wkoll passaport BoΩnjan. Fl-ista©un li g˙adda, Murga lag˙ab ma’ Vendsyssel FF tadDanimarka wara li kien ukoll fit-tim ta’ Zeljeznicar u FK Sarajevo fil-BoΩnja u AEK fil-Greçja. Min-na˙a l-o˙ra, lattakkant Vito Plut Ωgur mhuwiex wiçç ©did g˙all-futbol Malti hekk kif fl-ista©un li g˙adda kellu prestazzjonijiet tajba ˙afna ma’ Floriana.

Il-barranin l-o˙ra li qeg˙din fuq ilkotba ta’ Birkirkara huma Nikola Vukanac, Mauricio Matias Latini Mazzetti, Ellinton Antonio Costa Morais, Rafael Pompeo Ledesma kif ukoll Haruna Shola Shodiya.

Luke Dimech jer©a’ jing˙aqad ma’ Sliema Wanderers Sliema Wanderers irnexxilhom jakkwistaw is-servizzi tal-eks-difensur internazzjonali ta’ Malta Luke Dimech.

Dan l-eks-difensur ta’ Valletta ng˙aqad mal-Blues fuq kuntratt ta’ sena bl-g˙aΩla li j©eddu g˙al sena o˙ra. Din se tkun it-tieni avventura ta’ Dimech ma’ Sliema wara li kien ing˙aqad mag˙hom fis-sajf tal-1995 fejn hemmhekk qatta’ 7 snin.

Fil-bidu tal-karriera tieg˙u, Dimech kien jilg˙ab ma’ Lincoln City flIngilterra meta mbag˙ad ©ie Malta biex proprju beda l-karriera tieg˙u lokalment ma’ dan it-tim. Wara, hu ng˙aqad ma’ Shamrock Rovers flIrlanda fl-2002 iΩda sena biss wara ng˙aqad ma’ Birkirkara sal-a˙˙ar ta’ dak l-ista©un. Imbag˙ad, hu re©a’ rritorna fl-Ingilterra biex lag˙ab g˙al Mansfield Town u Chester City.

Fis-sajf tal-2006, Dimech ing˙aqad ma’ Marsaxlokk iΩda wara biss sena hu re©a’ mar jilg˙ab fir-Renju Unit fejn ing˙aqad ma’ Macclesfield. L-Ingilterra dam sena ma’ dan it-tim u proprju sena wara fl-2008 rritorna Malta u ng˙aqad ma’ Valletta. F’dan iΩ-Ωmien hu lag˙ab g˙al sentejn ma’ Valletta u fis-sajf tal-2010 huwa ng˙aqad maleks-kowç ta’ Valletta Ton Caanen ma’ AEK Larnaca fejn hemmhekk kien ˙a sehem fil-faΩi tal-gruppi tal-Europa League. Fl-2012, re©a’ ©ie Malta u ffirma ma’ Mosta iΩda f’nofs dak l-ista©un Dimech re©a’ ng˙aqad ma’ Valletta fejn qatta’ dawn l-a˙˙ar ta’ sentejn u nofs mat-tim Belti.

L-MFA f’tentattiv biex Marsaxlokk ma jag˙lqux il-bibien Il-Kunsill tal-MFA ta l-permess lill-assoçjazzjoni biex tintervjeni direttament u tie˙u l-amministrazzjoni tal-klabb ta’ Marsaxlokk f’idejha g˙al perjodu definit hekk kif dan il-klabb jinsab f’riskju serju li jag˙laq il-bibien g˙alkollox.

Il-membri tal-kunsill kienu infurmati li nhar it-Tlieta li g˙adda, l-assoçjazzjoni rçeviet ittra ming˙and Cedric Baldacchino fejn dan sostna li se jkun qed jirreΩenzja mill-poΩizzjoni ta’ Segretarju ta’ Marsaxlokk. Ukoll, l-assoçjazzjoni rçeviet ittra o˙ra din id-darba mill-President tal-istess klabb Joe Baldacchino fejn qal wara r-riΩenja tasSegretarju, il-klabb ma kien jifdallu lebda membru u g˙alhekk il-kumitat ma setax jiffunzjona u g˙alhekk talab biex il-klabb ikun xolt.

L-assoçjazzjoni hija determinata li tag˙mel l-a˙jar tag˙ha biex ma t˙allix lil dan il-klabb ikun xolt g˙ax hekk ikun ifisser li l-klabb jitlef il-proprjetà kif ukoll in-nursery tieg˙u. G˙al din irra©uni, tressqet proposta biex l-MFA tie˙u t-tmexxija tal-amministrazzjoni talklabb g˙al perjodu ta’ Ωmien definit sakemm il-klabb jattira numru ta’ membri li jing˙aqdu mieg˙u b’hekk tin˙oloq l-possibbiltà li tittella’ Laqg˙a Ìenerali Straordinarja li tista’ tele©©i kumitat ©did.

kÓ kullhadd.com forMula 1

38 28|06|2015

analiÛi ta’ liaM GauCi

lil Hinn MiÇ-Çirkwit G˙al darb’o˙ra n-numru ta’ mistoqsijiet relatati mal-futur tal-Formula 1 u l-partijiet interessati fih kienu ferm aktar mir-risp osti. Dan wassal lil bosta figuri ewlenin biex jesprimu lfrustrazzjoni tag˙hom lejn l-ista©nar li ˙akem iç-çirki amministrattivi talisport fi Ωmien meta l-kategorija tidher li qieg˙da titlef miljuni ta’ dilettanti g˙al ra©unijiet diversi.

lari fil-F1 , Brawn g˙adu pe rsuna rispettata ferm mit-timijiet hekk kif, matul l-40 sena esperjenza tieg˙u, huwa kopra diversi rwoli importanti b’suççess.

Sidien ©odda?

Prodott skadut Fost l-aktar persuni frustrati kien Bernie Ecclestone, illi f’kummenti li ta lill-AFP, iddeskriva lill-Formula 1 moderna b˙ala prodott skadut u li huwa diffiçli biex wie˙ed ibig˙u lillinvestituri.

L-ewwel fost ir-ra©unijiet li ta kien il-fatt li l-magni ibridi mhumiex joffru l-ispettaklu li kienu jag˙tu l-V8s ta’ qabilhom. It-tieni ra©uni li semma hija li ˙afna dilettanti di©à jafu min se jirba˙ hekk kif il-Mercedes g˙adhom qe g˙di n igawdu m inn vanta© © tekniku sostanzjali.

It-tielet ra©uni li elenka kienet il-fatt li l- istrategy group mhuwiex qieg˙ed ja˙dem kif mixtieq. Fil-fehma tieg˙u, dan qieg˙ed ise˙˙ g˙alx ˙afna timijiet ma jafux xi jridu u g˙alhekk qed isiru diversi laqg˙at li minnhom mhu jo˙ro© xejn konkret.

Ag˙ar minn hekk, id-drabi meta tim ikollu a©e nda p re çi Ωa, din tkun wa˙da li taqdi l-bΩonnijiet tieg˙u biss; sitwazzjoni li twassal lit-timijiet

l-o˙ra biex jivvutaw kontra ˙afna m il l-p roposti li ji tre ssqu quddiemhom.

Ftit tal-jiem wara li g˙amel dawn ilkummenti, Ecclestone pprova jben©el xi ftit l-argument tieg˙u u qal li hu m a j˙ossx li l -F1 huwa p rodott daqshekk ˙aΩin, però kkonferma li lmod kif qieg˙ed ji©i amministrat irid jinbidel qabel ma jkun tard wisq.

Figura rispettata Frustrazzjoni simili esprimieha Chris Horner, it- team principal tar-Red Bull, illi qal li l- istrategy group qed isib ru˙u ©©ammjat min˙abba l-ammont

kbir ta’ a©endi differenti tal-membri tieg˙u. G˙aldaqstant, huwa sostna li hemm bΩonn li l-FIA u l-FOM jer©g˙u jie˙du f’idejhom it-tmexxija tal-isport g˙ax jidher çar li t-timijiet mhumiex kapaçi jkopru dan ir-rwol.

Fil-fehma ta’ Horner, dawn l-organizzazzjonijiet g˙andhom imbag˙ad ipo©©u l- awtorità f’idejn pers una indipe ndenti li g ˙andu biΩΩe jjed esperjenza prattika fl-F1 biex ikun jista’ jifhem u jindirizza l-problemi tal-isport b’mod effikaçi.

Din il-persuna, skont it-team principal tar-Red Bull Racing, g˙andha tkun Ross Brawn. Minkejja li issa ilu sentejn ma jkun involut b’mod rego-

Sakemm kienu g˙addejjin dawn iddibatti tekniçi u sportivi, ˙are© a˙bar li jista’ jaffettwa l-aktar sferi g˙olja tal-amministrazzjoni tal-Formula 1.

Dan hekk kif sar mag˙ruf li konsorzju m ill- Is tati Uniti u l -Qatar , mag˙mul minn RSE Ventures u Qatar Sports Investments, qieg˙ed ja˙dem bil-g˙an li jikseb il-fondi neçessarji biex jixtri sehem sostanzjali fl-isport.

Dan is-sehem, li huwa dak ta’ 35.5% il li b˙ali ssa jinsab f’idejn is- CVC Capital Partners, jista’ jiswa madwar €7 biljun lil dan il-konsorzju. L-effett ta’ din il-bidla fit-tmexxija tista’ tkun kbira hekk kif, fost l-o˙rajn, tista’ tara lil Bernie Ecclestone jbig˙ is-sehem tieg˙u u jinqata’ mill-aspett kummerçjali tal-isport wara aktar minn 30 sena f’dan ir-rwol.

Madankollu, Max Mosley, l-eksPresident tal-FIA, sostna li jaraha diffiçli li dan il-konsorzju jwarrab lil Ecclestone g˙al kollox g˙ax huwa laktar figura ta’ esperjenza f’dan irrwol. G˙aldaqstant, Mosley qieg˙ed jistenna li jkun hemm perjodu ta’ tranΩizzjoni qabel ma’ Ecclestone jispiçça mill-poΩizzjoni tieg˙u g˙al kollox.

rebÓa fl-ewwel kurva klaSSifika awStriJa

klaSSifika SewwieQa

PoΩ.

Sewwieq

Tim

Óin

PoΩ.

Sewwieq

Tim

Punti

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Felipe Massa Sebastian Vettel Valtteri Bottas Nico Hulkenberg Pastor Maldonado Max Verstappen Sergio Perez Force Daniel Ricciardo

Mercedes Mercedes Williams Ferrari Williams Force India Lotus Toro Rosso India Red Bull

1:30:16.930 +8.8s +17.5s +18.1s +53.6s +64.0s +1 Lap +1 Lap +1 Lap +1 Lap

01.

02.

03.

04.

05.

06.

07.

08.

09.

10.

Lewis Hamilton Nico Rosberg Sebastian Vettel Kimi Räikkönen Valtteri Bottas Felipe Massa Daniel Ricciardo Daniil Kvyat Nico Hulkenberg Romain Grosjean

Mercedes Mercedes Ferrari Ferrari Williams Williams Red Bull Red Bull Force India Lotus

169 159 120 072 067 062 036 019 018 017

Il-Gran Premju tal-Awstrija se jkun ie˙or li bosta dilettanti se jinsew qabel wisq g˙aliex ftit li xejn offra spettaklu taqta’ inçident serju fl-ewwel tellieqa.

Madankollu, wie˙ed irid jinnota li f’din it-tellieqa dehru sinjali çari li s-sitwazzjoni lejn nofs il-klassifika se tinbidel fi Ωmien mhux imbieg˙ed hekk kif diversi Ωviluppi tekniçi bdew jag˙tu l-frott.

Kif ©ara bosta drabi matul dawn la˙˙ar Ωew© sta©uni, ir-rebbie˙ tat-tellieqa kien deçiΩ fl-ewwel kurva. Din iddarba kien Rosberg li mar minn fuq wara da˙la aggressiva fuq Hamilton illi kellu tluq kemmxejn fjakk li ta l-opportunità lill-kollega tieg˙u li jid˙ol quddiemu f’temp ta’ ftit sekondi.

Inçidenti u inkonvenjenti Madankollu, g˙ajnejn id-dilettanti malajr daru lejn Ωew© sewwieqa o˙ra, ji©ifieri Raikkonen u Alonso, wara li lFinlandiΩ tilef il-kontroll tal-vettura tieg˙u u da˙al fil-McLaren tal-Ispanjol.

Dan l-inçident wassal g˙all-˙ru© tasSafety Car illi kellha influwenza serja fuq it-tellieqa hekk kif ippermettiet lil diversi sewwieqa jippreservaw ir-roti tag˙hom u jie˙du çans bi strate©ija ta’ waqfa wa˙da.

Waqt il-perjodu ta˙t kundizzjoni ta’ Safety Car, Stevens ing˙aqad mal-lista ta’ irtirati meta l-Manor tieg˙u bdiet tnixxi Ω-Ωejt. Ftit minuti wara sab ru˙u wkoll fil-garaxx Button li re©a’ sofra minn problemi fil-magna.

Fit-12-il dawra, Ericsson esperjenza wa˙da mill-bosta inkonvenjenti li mminaw il-prestazzjoni tieg˙u fl-Awstrija meta ng˙ata drive-through penalty min˙abba t-tluq antiçipat tieg˙u. Din ilpenalità kienet segwita minn diversi problemi tekniçi, fosthom dik flElectronics Control Unit (ECU) illi ˙allietu bla ener©ija f’xi partijiet tat-tellieqa.

Esperjenza simili kellu Sainz li fit-30 dawra ng˙ata penalità ta’ ˙ames sekondi talli saq b’veloçità eççessiva fil-pits.

Din is-sanzjoni kienet segwita minn

problema fil-power unit tieg˙u li wkoll ˙allietu bla ener©ija u li ©eg˙litu jabbanduna t-tellieqa.

Rimonta L-Awstrija pprovdiet kapitlu ie˙or firrimonta tal-Lotus li fl-a˙˙ar jidhru li qeg˙din f’poΩizzjoni li jpo©©u lissewwieqa tag˙hom fiΩ-Ωona punti b’mod konsistenti. Madankollu, kien biss Maldonado li gawda minn dan lavvanz hekk kif Grosjean kellu jirtira fis-36 dawra min˙abba problemi filgearbox.

Avvanzi kbar g˙amluhom ukoll ilForce India wara li l-VJM08 Spec A g˙amlet qabΩa ‘l quddiem sorprendenti li tawgura tajjeb g˙all-iSpec B li se tag˙mel id-debutt tag˙ha fir-Renju Unit il-©img˙a d-die˙la.

Wie˙ed, però, ma jistax jitkellem fuq passi ‘l quddiem ming˙ajr ma jsemmi rriΩultat eççellenti li kisbu s-sewwieqa tal-Williams b’Massa japprofitta ru˙u

minn problemi li esperjenza Vettel flewwel pit stop tieg˙u, biex ˙adlu ttielet post minn ta˙t ˙alqu. Il-ÌermaniΩ ipprova jattakkah fl-a˙˙ar faΩi tat-tellieqa, imma l-veteran tal-Williams baqa’ kalm u ddefenda l-poΩizzjoni tieg˙u b’mod intelli©enti.

Sadanittant, Bottas spiçça f’˙ames post distanti, riΩultat tajjeb meta wie˙ed iqis li l-FinlandiΩ esperjenza problemi ta’ ossidazzjoni fil-brejkijiet tieg˙u tul ilma©©orparti tat-tellieqa.

Il-Gran Premju tal-Awstrija deher li se jispiçça fuq nota kwieta sakemm Maldonado ddeçieda li mhux se jikkuntenta bit-tmiem post u da˙al b’mod aggressiv quddiem Verstappen. Wara ttellieqa kien hemm xi ftit tal-kontroversja dwar din il-mossa g˙aliex, skont ilVeneΩwelan, Verstappen rassu wisq waqt din il-manuvra. Fortunatement, listewards g˙aΩlu li ma jimponux aktar penalitajiet g˙aliex, g˙al ˙afna nies, sebg˙a sanzjonijiet f’tellieqa wa˙da di©à kienu biΩΩejjed u ΩΩejjed.

SPORTS kÓ

28|06|2015 39

kullhadd.com

FUTBOL INTERNAZZJONALI

COPA AMERICA 2015

Ar©entina fis-semi-finali

Iç-Çili jew il-Perù fil-finali?

Carlos Tevez skurja l-penalty deçisiv hekk kif it-tim tal-Ar©entina g˙eleb lillKolombja bil-penalties biex b’hekk it-tim tal-ewwel qata’ passa©© g˙as-semi-finali tal-kompetizzjoni tal-Copa America.

L-Ar©entina ddominaw il-partita iΩda sabu li l-gowler Kolombjan u ta’ Arsenal David Ospina f’forma brillanti hekk kif ça˙˙ad milli jiskurjaw lil Sergio Aguero, Lionel Messi kif ukoll Nicolas Otamendi. Dan fisser li biex dan il-konfrot ikun deçiΩ iΩ-Ωew© timijiet kellhom bilfors jirrikorru g˙al-lotterija tal-penalties.

Wara li l-plejer tal-Kolombja Jeison Murillo naqas milli jikkonverti l-penalty tieg˙u, Tevez kien strumentali u tefa’ l-ballun fix-xibka mill-˙dax-il metru biex l-iskor filpenalties kien dak ta’ 5-4 g˙all-Ar©entina. Issa Ar©entina se jiltaqg˙u kontra r-rebbie˙a tal-kwarti tal-finali tal-biera˙ bejn il-BraΩil u l-Paragwaj.

Din il-partita kienet wa˙da memorabbli g˙al Tevez hekk kif kien l-eroj li skurja lpenalty deçisiv minn fuq il-bank tas-sostituti ftit mumenti wara li b’mod uffiçjali ng˙aqad mal-klabb Ar©entin Boca Juniors. Kienet ukoll reb˙a mist˙oqqa g˙allAr©entina, li skurjaw biss erba’ gowls fl-a˙˙ar tliet log˙biet tag˙hom f’dan it-tournament, urew mumenti tajbin ta’ attakk matul il-log˙ba. Fil-fatt, huma bbaΩaw illog˙ba tag˙hom fuq attakk wara attakk iΩda sabu lid-difiΩa tal-Kolombja organizzata u li g˙al ftit mumenti rnexxilhom jifrustaw lill-avversarji tag˙hom. U meta lAr©entina nifdu mid-difiΩa Kolombjana, sabu lil Ospina attent ˙afna tant lil laqa’ dak kollu li ©ie g˙al wiççu.

Statistikament iç-Çili u l-Perù huma l-aqwa Ωew© timijiet f’din il-kompetizzjoni u g˙alhekk xejn mhi sorpriΩa li se jkunu qed jiltaqg˙u kontra xulxin fis-semi-finali.

IΩ-Ωew© timijiet g˙andhom Ωew© top scorers f’din il-kompetizzjoni li m’huma ˙add ˙lief Arturo Vidal taç-Çili u Paolo Guerrero tal-Perù bi tliet gowls kull wie˙ed.

Din il-log˙ba se tintlag˙ab fl-Estadio Nacional fil-kapitali taç-Çili Santiago fejn issapporters preΩenti mistennija jer©g˙u jispikkaw speçjalment dawk taç-Çili. It-tim ta’ Jorge Sampaoli g˙adu ©ej minn reb˙a kontroversjali ta’ 1-0 kontra l-Urugwaj wara li d-difensur tal-istess tim Gonzalo Jara da˙˙al subg˙ajh fil-warrani talattakkant tal-Urugwaj Edinson Cavani. Din l-azzjoni kontroversjali wasslet g˙al sospensjoni meritata tul it-tournament kollu.

Min-na˙a l-o˙ra, it-tim tal-Perù waslu f’dan l-istadju tal-kompetizzjoni wara li jinsabu g˙addejjin minn momentum tajjeb hekk kif g˙elbu lill-Bolivja bl-iskor ta’ 3-1.

Kien hawnhekk li Guerrero spikka wara li f’din il-log˙ba skurja tliet gowls iΩda gowl fl-a˙˙ar mumenti tal-partita minn Marcelo Martins kien l-unika konsolazzjoni g˙all-Bolivja f’din il-log˙ba.

Skont diversi previΩonijiet, fuq il-karta, jidher li ç-Çili huma l-favoriti li jirb˙u din il-log˙ba bi Ωbrixx iΩda jkun ˙aΩin ˙afna li wie˙ed jelimina g˙alkollox lill-Perù minn stadju daqshekk kmieni u dan g˙ax kull log˙ba fiha l-istorja u ˙add ma jista’ jg˙id fiç-çert min se jg˙addi speçjalment fl-a˙˙ar faΩijiet ta’ kull tournament.

DUNGA F’APOLOÌIJA WARA KUMMENTI FUQ RAZZA TA’ NIES PARTIKOLARI Il-kowç tal-BraΩil Dunga g˙amel apolo©ija wara li qabbel il-kritika indirizzata lejh fil-Copa America mal-abbuΩ u l-kummenti razzisti li jesperjenzaw innies li ©ejjin mill-kontinent Afrikan.

Dunga kien qed iqabbel il-pressjoni li kien jiffaççja hu meta kien il-captain tal-BraΩil fir-reb˙ tat-Tazza tad-Dinja fl-1994, mal-kritika li rçieva ming˙and ilmidja lokali wara li t-tim tieg˙u ma bediex joffri prestazzjonijiet kif mistenni minkejja li waslu salkwarti tal-finali tal-Copa America.

Fid-dawl ta’ din il-kritika, Dunga wie©eb li ja˙seb li hu ©ej minn dixxedenza Afrikana g˙ax ji©i kkritikat ˙afna. Madankollu, dan il-kowç ta’ 51 sena, ftit wara, g˙amel apolo©ija pubblika g˙al dawk kollha li kienu offiΩi bil-kummenti tieg˙u. Fi stqarrija millKonfederazzjoni tal-Futbol BraΩiljan, Dunga Ωied jg˙id li l-mod li esprima lilu nnifsu ma jirriflettux issentimenti u l-opinjonijiet tieg˙u fuq is-su©©ett.

NEW YORK CITY F’TAÓDIDIET MA’ ANDREA PIRLO Il-plejer internazzjonali Taljan ta’ Juventus Andrea Pirlo jinsab f’ta˙didiet ma’ tim mill-Major League Soccer New York City.

Xejn g˙adu mhu çert iΩda jekk Pirlo jiddeçiedi li jag˙mel dan il-pass u eventwalment jiffirma ma’ dan il-klabb, huwa jista’ jkun se jiddebutta flimkien ma’ Frank Lampard fil-log˙ba tal-MLS kontra Toronto fit12 ta’ Lulju.

Pirlo fadallu sena o˙ra kuntratt ma’ Juventus iΩda qal lil dan il-klabb li jixtieq jit˙alla jitlaq. Dan il-plejer ta’ 36 sena kien fit-tim li beda fil-finali taç-Champions League ma’ Juventus fejn dan tilifha bl-iskor ta’ 3-1 fis-6 ta’ Ìunju li g˙adda. Fil-karriera tieg˙u, Pirlo reba˙ sitt titli tas-Serie A fiΩ-Ωmien li qatta’ ma’ Juventus kif ukoll ma’ AC Milan. Apparti minn hekk, reba˙ iç-Champions League darbtejn ma’ AC Milan u reba˙ it-Tazza tad-Dinja mal-Italja fl-2006.

GEOFFREY KONDOGBIA MISTENNI JINGÓAQAD MA’ INTER Il-midfielder FrançiΩ ta’ Monaco, li kien strumentali biex dan l-ista©un fiç-Champions League g˙elbu lil Arsenal fl-Emirates Stadium, Geoffrey Kondogbia huwa mistenni li jing˙aqad ma’ Inter fil-©ejjieni qrib.

Dawn il-plejer internazzjonali FrançiΩ ta’ 22 sena mistenni jag˙mel it-test mediku f’Milan g˙ada wara li Ω-Ωew© klabbs bejniethom qablu fuq somma rrapportat li hi dik ta’ ¤35 miljun. Kondogbia, li kien imsemmi li seta’ jing˙aqad ma’ diversi timijiet fl-Ewropa fosthom Manchester City u Arsenal, huwa ma˙sub li ftiehem kuntratt ta’ 5 snin mat-tim Taljan minn Milan.

Huwa ng˙aqad ma’ Monaco ming˙and it-tim Spanjol ta’ Sevilla f’Awwissu tal-2013 u lag˙ab 49 log˙ba g˙at-tim FrançiΩ. Dan il-plejer mistenni jkun wie˙ed mill-˙afna plejers ©odda li mistennija jiffirmaw ma’ Inter dan is-sajf hekk kif Inter m’g˙andhomx g˙aΩla ˙lief li jinvestu wara li l-ista©un li g˙adda spiççaw fit-tmien post tas-Serie A.

40 28|06|2015

kullhadd.com

kÓ lokali

l-ewropa bdiet tisma’?

Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

“Xbajna nisimg˙u kliem sabi˙, li mhu jwassal imkien.”

Dan huwa l-kumment ©enerali li xahar wara l-ie˙or, sena wara l-o˙ra smajna miç-çittadini u bir-ra©un. Dan g˙ax, g˙al aktar minn g˙axar snin, Malta u l-pajjizi Ewropej filMediterran t˙allew wa˙edhom quddiem ilfenomenu tal-immigrazzjoni.

IΩda issa g˙all-ewwel darba l-Unjoni Ewropea qed turi li bdiet tisma’ u tirrispondi b’mod reali g˙al din ir-realtà.

Dan jo˙ro© minn Ωew© azzjonijiet li l-Unjoni Ewropea ˙adet din il-©img˙a.

Azzjonijiet li huma r-riΩultat tal-impenn u l-˙idma ta’ ˙afna matul is-snin iΩda fuq kollox sforz tas-sa˙˙a ta’ perswaΩjoni u l-˙idma politika diretta tal-Prim Ministru Malti Joseph Muscat u l-Prim Minsitru Taljan Matteo Renzi.

L-ewwel azzjoni konkreta li ˙adet l-Unjoni Ewropea dwar l-immigrazzjoni din il-©img˙a kienet id-d˙ul fis-se˙˙ ta’ operazzjoni kontra t-traffikar tal-bnedmin fil-Mediterran, lEU Navfor Med. Il-proposta g˙al din l-operazzjoni kienet saret l-ewwel darba wara ttra©edja li fiha mad-900 ru˙ g˙erqu f’temp ta’ ftit jiem filMediterran f’April li g˙adda.

Din l-operazzjoni issa ser tkun qed tuΩa vapuri u ajruplani kif ukoll drones u subamrine biex tin©abar informazzjoni dwar t-traffikanti talbnedmin fil-Mediterran. Dan bil-g˙an li tkisser iç-çrieki tat-

traffikar tal-bniedem.

G˙alkemm il-pjan ori©inali li jkun hemm azzjoni anke flib˙ra qrib il-Libja, u possibbilment anke mal-kosta Libjana, kien iltaqa’ ma’ problemi legali; il-fatt li l-operazzjoni xorta ser tinbeda huwa sinjal minni nnifsu li din d-darba lEwropa verament trid tag˙mel xi ˙a©a.

Wie˙ed ovvjament irid jara r-riΩultati li ser i©©ib din loperazzjoni fil-Mediterran. Se jkun hemm min jg˙id li preΩenza Ewropea ikbar fuq il-ba˙ar ser twassal biex innumru ta’ immigranti li jippruvaw jaqsmu jiΩdiedu mhux jonqsu. Madankollu, dak li ©ara dan l-a˙˙ar filMediterran jurina li anke meta ma kienx hemm preΩenza qawwija fil-ba˙ar, l-immigranti xorta qasmu lejn lEwropa. L-immigrazzjoni hija realtà globali u li jidher li se tkompli tikber. U g˙alhekk li t-tieni breakthrough ta’ din il©img˙a huwa daqshekk importanti.

It-tieni azzjoni li ttie˙det mill-Unjoni Ewropea din il©img˙a hija l-ftehim dwar rilokazzjoni ta’ 40,000 immigrant mill-Italja u l-Greçja mal-bqija tal-Ewropa kollha u d-d˙ul fl-Ewropa ta’ 20,000 refu©jat ie˙or. F’kaΩ ta’ influss qawi ’l quddiem, il-pajjiΩi membri ser ikunu marbuta li jie˙du l-immigranti minn Malta awtomatikament. Filprattika, dan huwa l-ewwel burden sharing veru li qatt

inkiseb. Dak li pajjiΩna kellu qabel kien biss ftehim volontarju, ji©ifieri pajjiΩ jista’ jie˙u immigranti volontarjament.

Kien ftehim nej li ma ˙adimx.

Xorta g˙andna triq iebsa quddiemna g˙ax irridu naççertaw ru˙na li jkun hemm kwoti mandatorji li jid˙lu fis-se˙˙ u li din ilkwistjoni kollha kemm hi flintier tag˙ha ti©i indirizzata kif suppost.

It-terroriΩmu: kampanja kontra l-umanità Dak li rajna jiΩviluppa nhar ilÌimg˙a li g˙adda fuq in-networks tal-a˙barijiet internazzjonali kien inkwetanti u juri bl-aktar mod çar li l-kwistjoni tas-sigurtà ma tistax ti©i minsija. L-ewwel l-attakk fi Franza fejn ˙addiem f’impjant industrijali tal-gass fi Grenoble nqatel bl-aktar mod makabru. It-tieni l-attakk filKuwajt li qatel Musulmani Sunni f’moskea waqt il-˙in tat-talb, u finalment l-attakk fit-TuneΩija li qatel 27 turist.

Forsi dan tal-a˙˙ar kien liktar li ˙alla impatt fuq kull wie˙ed u wa˙da minnha.

Kien attakk intenzjonat li jixxokkja g˙ax attakka familji f’˙in meta suppost ma kellhom xejn fuq xiex jinkwetaw.

TerroriΩmu estremist li ma jaf b’rispett ta’ xejn. Dan huwa li qeg˙din niffaççjaw b˙alissa.

It-terroriΩmu huwa fenomenu li ma nistg˙ux

nindirizzawh individwalment, xi pajjiΩ jew ie˙or wa˙du. ItterroriΩmu huwa realtà globali li te˙tie© soluzzjoni globali. Lapproçç ta’ vjolenza konta vjolenza falla, il-gwerrer talIraq u l-Afganistan Ωgur li ma tawniex il-paçi dinjija li ˙lomna biha.

U hawnhekk fejn irridu nie˙du poΩizzjoni differenti.

Filwaqt li rridu nag˙mlu dak kollu li huwa possibbli biex inwaqqfu t-terroristi, irridu na˙dmu biex persuni vulnerabbli li jistg˙u jkunu radikalizzati u jersqu lejn it-terroriΩmu jing˙ataw triq o˙ra x’jag˙Ωlu.

Irridu neqirdu l-faqar billi nxerrdu l-edukazzjoni u lmoderazzjoni kullimkien, filpajjiΩi Ewropej u anke f’pajjiΩi barra l-Ewropa. Ma nistg˙ux nitfg˙u lil kul˙add f’keffa wa˙da. Hemm flus li qed jintbag˙tu f’dawk il-pajjiΩi li laktar g˙andhom bΩonn g˙ajnuna. Irridu naççertaw ru˙na li dawk il-flus qed ji©u uΩati bl-a˙jar mod u jaslu g˙and min verament g˙andu bΩonnhom. Hemm ˙afna u ˙afna xog˙ol li l-komunità internazzjonali kollha kemm hi tista’ tag˙mel. Li l-politiçi, inkluΩ il-Membri Parlamentari Ewropej jistg˙u jag˙mlu, li lorganizzazzjonijiet u kull wie˙ed u wa˙da minna jista’ jag˙mel. Irridu nag˙rfu min hu ©enwin u na˙dmu ma’ min hu ©enwin biex dan itterroriΩmu ji©i mwaqqaf g˙all- ©id tag˙na u ta’ wliedna.