Harga 28 ta' Ottubru 2012 by Kullħadd Editor

www.kullhadd.com

DAWWARTU L-ARLOÌÌ SIEGÓA LURA?

Il-Óadd 28 ta’ Ottubru, 2012 Óar©a Nru 1,006

Prezz ›0.80

IL-MEXXEJ LABURIStA F’ÓAL QORMI

“NGÓINU LIL MIN JOÓLOQ IX-XOGÓOL, MHUX INFIXKLUH” Joseph Muscat

Waqt li kien qieg˙ed jindirizza laqg˙a politika ta˙t it-tinda f’Óal Qormi, lbiera˙ filg˙axija, l-Mexxej Laburista Joseph Muscat esprima tt˙assib tieg˙u dwar l-inçertezza politika li qed ta˙kem lil pajjiΩna u li qed twassal biex diversi postijiet taxxog˙ol qed jitpo©©ew f’periklu serju. Joseph Muscat qal li l-qg˙ad f’pajjiΩna qieg˙ed iqajjem rasu u dan kien ikkonfermat mill-a˙˙ar çifri li ˙ar©u f’Settembru li g˙adda u li kkonfermaw li l-qg˙ad Ωdied b’5% fuq ix-xahar ta’ qabel. Joseph Muscat qal li ç-çifri jmeru lill-Gvern innifsu meta sal-lum g˙adu jsostni li ˙oloq 20,000 impjieg ©did. Il-Mexxej Laburista spjega kif ilGvern qieg˙ed iqarraq biç-çifri tal˙olqien tax-xog˙ol g˙ax g˙alih kull darba li ˙addiem ji©©eddidlu l-istess kuntratt tax-xog˙ol, ifisser li ˙oloq impjieg ©did. Il-Mexxej Laburista qal li biex lekonomija ta’ pajjiΩna timxi ‘l quddiem, je˙tie© li jikber in-negozju g˙ax in-negozju j©ib ix-xog˙ol. Joseph Muscat qal li matul din il©img˙a kellna konferma o˙ra din iddarba minn rapport ma˙ru© millBank Dinji, li qal li pajjiΩna hu lag˙ar pajjiΩ fid-dinja biex negozjant jifta˙ in-negozju tieg˙u fih. • Tkompli f’pa©na 2

BUSUttIL SE JtELLAQ wAÓDU

L-ELEzzJONI FIL-QRIB

ÛMIEN IX-SHREDDERS SE JOBÛQULHOM MIS-SUNNARA

Fid-dipartimenti li jaqg˙u ta˙t ir-responsabbiltà tal-Prim Ministru Lawrence Gonzi, f’dawn l-a˙˙ar xhur inxtraw xejn inqas minn 22 shredder ©did, ˙afna minnhom biex jissostitwixxu shredders qodma. Fost dawn id-dipartimenti tal-Gvern li jaqg˙du ta˙t ir-responsabbiltà ta’ Dr. Gonzi, hija l-Armata li xtrat l-akbar ammont ta’ shredders ©odda, 7 b’kollox. • Tkompli f’pa©na 2

Mario Demarco, Chris Said, Tonio Fenech u Beppe Fenech Adami prattikament waslu fi ftehim bejniethom biex jobΩqu mis-sunnara u j˙allu lil Simon Busuttil wa˙du jikkontesta g˙allkariga ta’ Viçi Kap tal-Partit Nazzjonalista. Filwaqt li din se ti©i impen©ija b˙ala sinjal poΩittiv, il-klikka ta’ GonziPN li qieg˙da timbotta lil Busuttil, tinsab inkwetata li l-kandidati l-o˙ra g˙at-tmexxija tal-Partit ma waqghux f’nassa elaborata li t˙ejjiet g˙alihom. GonziPN ried li t-tellieqa g˙all-Viçi Kap tkun fil-verità tiddeçiedi min se jil˙aq Kap wara lelezzjoni. Il-kontestanti l-o˙ra jidher li ndunaw b’dan u jinsabu f’xifer ftehim li j˙allu lil Simon Busuttil itellaq wa˙du. Huma minflok se j˙ejju g˙al wara l-elezzjoni ©enerali.

Simon Busuttil qed jippanikkja g˙aliex qed i˙ossu li ©ie milg˙ub u sa˙ansitra qieg˙ed jg˙id li kien g˙alih ma jikkontestax. Id-deçiΩjonijiet iΩda te˙odhom il-klikka ta’ GonziPN u dawn mhux se j˙allu˙ ja˙rab. Hemm t˙assib ukoll li jekk Busuttil itellaq wa˙du, ˙afna nies jibdew jemmnu li kien hemm ˙adma s˙i˙a wara l-kaΩ ta’ John Dalli u ttne˙˙ija ta’ Tonio Borg. Dan jitfa’ dell fuq il-kandidatura ta’ Busuttil. Hemm idea li jitqabbad Membru Parlamentari biex jikkontesta lil Busuttil ˙alli dan ma jidhirx wa˙du. Idea o˙ra hija li b’xi mod jing˙ad li min jirba˙ it-ti©rija g˙al Viçi Kap, isir Kap awtomatikament. Dan biss jista’ jwassal lil kontestanti o˙rajn biex jo˙or©u fid-deher.

28.10.2012

A˙barijiet

Problema ta’ dejn ‘tissolva’ b’dejn ie˙or Biex ‘tissolva’ l-proBlema tad-dejn tal-air malta, tidÓol f’aktar dejn kumpannija oÓra tal-Gvern Din il-©img˙a t˙abbar li l-kumpannija nazzjonali tal-ajru l-Air Malta bieg˙et il-Head Office tag˙ha f’Óal Luqa g˙as-somma ta’ €26.7 miljuni, b˙ala parti mill-bejg˙ ta’ proprjetajiet li g˙andha li huma stmati li jiswew €66.2. Il-bejg˙ tal-Head Office tal-Air Malta f’Óal Luqa li ©ab g˙allkumpannija d˙ul nett ta’ €6.7 miljun g˙ax €20 miljun kienu di©à t˙allsu fuq il-konvenju, kien mistenni li jg˙in xi ftit fil-problemi ta’ likwidità li g˙andha din il-kumpannija. Li ma ng˙adx però min kienu x-xerrejja ta’ dan il-bini. Fil-fatt kien il-Gvern stess li xtara il-Head Office tal-Air Malta permezz tal-kumpannija Malta Industrial Parks Limited. Flok ma’ dan il-bejg˙ ©ab investiment ©did g˙al pajjiΩna, fil-fatt spiçça ©ab dejn ©did g˙all-Gvern, ‘il g˙aliex il-Malta Industrial Parks Limited kellha tissellef biex tixtri din il-proprjetà. Skont il-Ministeru tal-Finanzi, dan il-bini ta’ fejn kien il-Head Office tal-Air Malta, inxtara mill-Malta Industrial Parks sabiex ikun jista’ jintuΩa minn kumpanniji mis-settur tal-industrija talavjazzjoni. Fl-2011 il-Malta Industrial Parks Limited kellha dejn ta’ ’il fuq €76 miljuni. B’hekk wie˙ed jista’ jg˙id li biex ti©i riΩolta l-problema tad-dejn tal-Air Malta, il-Gvern permezz tal-Malta Industrial Parks Limited spiçça Ωied id-dejn tieg˙u b’€26.7 miljuni. Apparti li l-Air Malta m’g˙adx g˙andha aktar Head Office li huwa proprjetà tag˙ha, issa din trid tid˙ol fi spiΩa addizzjonali biex tikri ming˙and il-privat l-ispazju ta’ uffiçini g˙all-Head Office tag˙ha.

Gvern ©did ji©©ieled il-burokrazija • Tkompli minn pa©na 1 Joseph Muscat qal li dan irrapport waqqa’ lil pajjiΩna sa˙ansitra ta˙t dawk il-pajjiΩi li g˙adhom lanqas huma membri tal-Unjoni Ewropea fejn jid˙ol dan il-qasam. “Din hija sfortuna kbira g˙ax dan ir-rapport i˙arsu lejh negozjanti barranin”, sostna lMexxej Laburista. Ûied jg˙id li huwa l-Gvern ta’ GonziPN li jrid i©orr ir-responsabbiltà ta’ dan kollu g˙aliex kien proprju ta˙t it-tmexxija tieg˙u li s-sitwazzjoni tannegozju f’pajjiΩna ©iet imtaqqla b’burokrazija Ωejda. Joseph Muscat jg˙id li g˙andna Gvern li jpaçpaç biss u jinsab b’widnejh mag˙luqin g˙all-karba tas-self employed. Irrefera wkoll g˙ar-rapport li ˙are© il-Forum Ekonomiku Dinji x-xahar li g˙adda u li wkoll ikklassifika lil pajjiΩna fil-104 post minn 140 pajjiΩ fejn tid˙ol il-burokrazija. Dan wassal lil pajjiΩna biex

ikun it-tieni lanqas pajjiΩ b’rata baxxa t’investiment mill-pajjiΩi kollha taΩ-Ûona Ewro. Joseph Muscat qal li filwaqt li f’Malta negozjant idum 4 xhur jistenna sakemm jing˙ata sservizz tad-dawl u l-ilma, filÌermanja dan is-servizz jing˙ata fi Ωmien ©img˙atejn. L-istess fejn jid˙ol permessi g˙all-bini hekk kif f’Malta

negozjant idum jistenna talanqas tmien xhur, filwaqt li filÌermanja l-permessi jo˙or©u fi Ωmien 3 xhur. Joseph Muscat qal li wie˙ed mill-g˙anijiet ewlenin ta’ Gvern ©did hu li ji©©ieled bisserjetà l-burokrazija sabiex jin˙olqu aktar postijiet taxxog˙ol u titkattar l-ekonomija. “A˙na se jkollna attitudni

ShredderS li jtertqu • Tkompli minn pa©na 1 Mal-billboards, door to door, coffee mornings, leaflets, websites eçç, hemm apparat partikolari li ji©i nvoga fi Ωmien ta’ elezzjoni ©enerali. Dan bla dubju ta’ xejn huwa l-apparat li jissejja˙ shredder li j©ib trietaq dokumenti ta’ ministeri u dipartimenti li jistghu jkunu mbarazzanti, speçjalment jekk ikun hemm bidla fl-amministrazzjoni. Wara l-bidla fil-partit fil-Gvern fl-1996, meta lministri u s-segretarji parlamentari ©odda marru biex jie˙du pussess tal-uffiççji fil-ministeri tag˙hom, kienu nstabu kompjuters bil-hard disk imne˙˙ija u files vojta qoxqox.

Fil-©ranet u s-sig˙at ta’ qabel elezzjoni ©enerali jintuΩaw ˙afna x-shredders biex tinqered kull evidenza li tista’ tkun politikament imbarazzanti g˙all-partit tellief fl-elezzjoni ©enerali. Fl-1971 mijiet ta’ fajls uffiçjali tal-gvern kienu ttie˙du mill-Ministeru tas-Sa˙˙a u kienu tpo©©ew f’kantina f’dar privata ©ewwa l-Imdina. S’intendi dak iΩ-Ωmien ma kienx hemm shredders. Wara din is-sejba kienu tressqu eks ministru Nazzjonalista u ˙uh, li kien il-proprjetarju tad-dar fl-Imdina fejn instabu l-fajls, imma dawn kienu ©ew illiberati wara ©uri. Id-distruzzjoni ta’ dokumenti pubbliçi u fajls uffiçjali huwa kkonsidrat b˙ala reat kriminali ta˙t il-li©i Maltija.

favur is-settur privat g˙ax dan hu l-mutur g˙all-©ejjieni ta’ pajjiΩna biex jin˙oloq ixxog˙ol”, sostna Muscat. DeçiΩjonijiet ˙Ωiena fil-qasam tal-ener©ija Joseph Muscat qal li fil-qasam tal-ener©ija, GonziPN qed jie˙u deçiΩjonijiet Ωbaljati u mbag˙ad qieg˙ed idur fuq il-poplu biex i˙allas hu. Dan ©ara filkaΩ tal-BWSC. Il-Mexxej Laburista qal li lOppoΩizzjoni Laburista kienet ilha twissi lill-Gvern li m’g˙andux imur g˙al din itteknolo©ija g˙ax ma taqbilx g˙al pajjiΩna min˙abba li m’hijiex tajba g˙all-ambjent u lanqas g˙all-finanzi ta’ pajjiΩna. Joseph Muscat qal li issa lGvern ©ie fi kliem lOppoΩizzjoni hekk kif issa ninsabu f’sitwazzjoni fejn g˙andna power station li kwaΩi ˙allasnieha kollha u meta ©ejna biex nixg˙eluha tar kollox. Il-Mexxej Laburista qal li dwar din il-kwistjoni filwaqt li l-Prim Ministru qal li l-BWSC aççettaw li j˙allsu l-ispejjeΩ

kollha, fil-Parlament, il-Ministru tal-Finanzi qal li lanqas g˙adna nafu kemm huma l-ispejjeΩ u x’aktarx se nispiççaw fil-Qorti ta’ Londra. Joseph Muscat qal li ddeçiΩjonijiet kollha li ˙a dan ilGvern dwar l-ener©ija fissru kontijiet og˙la, ˙sara g˙allambjent, ˙sara g˙as-sa˙˙a, periklu g˙as-sigurtà nazzjonali, periklu g˙ax-xog˙ol u anke g˙all-investiment. “Tal-BWSC ma waqfitx hawnhekk. Gvern ©did se j˙ejji l‘Whistleblower’s Act’ li se tkun qed tipprote©i lil min jikxef ilkorruzzjoni ˙alli min hu lest li ta˙t Gvern ©did jikxef korruzzjoni politika kemm f’dan ilkaΩ kif ukoll f’kaΩijiet o˙ra, a˙na nipprote©uh sabiex issir ©ustizzja”, sa˙aq Joseph Muscat. Joseph Muscat qal li l-g˙an tal-Moviment huwa li tin˙oloq middle class gdida g˙ax filpreΩent il-familji qed i˙ossuhom jog˙tru bil-piΩijiet u g˙alhekk Gvern ©did se jkun qed jg˙in lil min waqa’ fil-faqar biex jimxi ‘l quddiem. Il-PL se j©ib it-trankwillità Il-Mexxej Laburista appella biex f’dan il-mument kul˙add jag˙mel kura©© u ma j˙alli lil ˙add ibeΩΩg˙u u jwerwru. Ûied jg˙id li min qed ji©i avviçinat b’weg˙diet u promozzjonijiet qal li dawn se jkunu wa˙edhom fil-kamra tal-vot. Joseph Muscat temm jg˙id li b˙alissa pajjiΩna g˙andu Gvern li flok li hu ffukat fuq il-futur huwa jinsab mhedi dwar lil min se jne˙˙i u lil min se jwarrab. Mill-banda l-o˙ra, l-PL jinsab lest biex b’serenità joffri futur li jg˙aqqadna.

28.10.2012

A˙barijiet

“Tonio borg mhux se jkollu smig˙ façli fil-Parlament ewropew” l-MEP IrlandiΩa Nessa Childers L-ewroparlamentari IrlandiΩa, Nessa Childers f’kumment li tat lil din il-gazzetta qalet illi tinsab çerta li Tonio Borg mhuwiex se jkollu smig˙ façli quddiem ilKumitat g˙as-Sa˙˙a Pubblika fi ˙dan il-Parlament Ewropew. Childers li hija membru filgrupp tas-Soçjalisti u Demokratiçi Ewropej, qalet li g˙alkemm ma taf xejn dwar Tonio Borg personali, taf li hemm çertu t˙assib dwar innomina tieg˙u. L-ewroparlamentari IrlandiΩa qalet li ma tistax tifhem g˙ala lKummissjoni Ewropea qed tinsisti li torbot in-nomina ta’ Tonio Borg mad-Direttiva tatTabakk, iΩda qalet li l-ewwel talba ta’ Borg jekk jin˙atar Kummissarju Ewropew g˙asSa˙˙a, g˙andha tkun dik li jattwa din id-direttiva ming˙ajr l-ebda dewmien. L-ewroparlamentari IrlandiΩa, Nessa Childers esprimiet ddubji tag˙ha dwar il-kaΩ tarriΩenja ta’ John Dalli. F’kummenti mal-KullÓadd, Childers qalet li l-episodju kollu marbut

mar-riΩenja ta’ Dalli huwa wie˙ed nieqes mit-trasparenza. Childers qalet li fis-snin li g˙addew, kemm -il darba ˙admet fil-qrib ma’ John Dalli fuq diversi kwistjonijiet marbuta mas-sa˙˙a pubblika u millesperjenza tag˙ha, taf li Dalli b˙ala Kummissarju Ewropew g˙as-Sa˙˙a minn dejjem ˙adem bis-s˙i˙ favur is-sa˙˙a taç-çittadini Ewropej. Mistoqsija tispjega dikjarazzjoni li g˙amlet f’intervista separata fejn qalet li minn din ilkwistjoni, se tkun l-industrija tat-tabakk li se tiggwadanja, Nessa Childers sa˙qet li jekk din id-direttiva se ddum biex tidda˙˙al fis-se˙˙ sakemm eventwalment ikun hemm ilPresidenza IrlandiΩa, dan se jkun ifisser li x’aktarx mhux se tkun tista’ ti©i attwata qabel lelezzjonijiet tal-2014. Jekk dan ji©ri, dan se jkun ifisser li se jkun Parlament ©did u Kummissjoni ©dida li jridu jindirizzaw din il-kwistjoni. Childers temmet tg˙id li ddewmien fir-rigward ta’ din id-

direttiva ifisser ukoll li l-industrija tat-tabakk se tkompli ΩΩid il-profitti tag˙ha filwaqt li ç-çittadini Ewropej se jkomplu jimirdu u jmutu kawΩa tattabakk, hekk kif huwa stmat li kull sena, t-tabakk jikkawΩa lmewt ta’ madwar 650,000 persuna minn madwar l-Ewropa kollha. Sadanittant, fis-sig˙at li g˙addew, il-©urnal mediku internazzjonali awtorevoli The Lancet, qal li kawΩa talkwistjoni marbuta mar-riΩenja ta’ John Dalli, din id-direttiva qeg˙da f’riskju serju li ddum aktar biex tidda˙˙al fis-se˙˙ u dan qieg˙ed iqajjem anke domandi dwar liema interessi lKum-missjoni Ewropea qeg˙da tippromwovi b’din l-attitudni li ˙adet. L-istess ©urnal medika qajjem ukoll domandi g˙ala din iddirettiva g˙alissa minkejja l-fatt li m’hemm xejn li qieg˙ed iΩomm milli din tkompli g˙addejja u li fl-a˙˙ar milla˙˙ar ti©i mplimentata. Il-©urnal, jirreferi wkoll g˙as-

serqa li saret mill-uffiçini talanti-tobacco campaigners fi Brussell, u jirreferi g˙al din isserqa b˙ala “serqa sofistikata li fiha nsterqu laptops u dokumenti iΩda mhux o©©etti o˙ra ta’ valur” Min-na˙a tag˙hom, dawk li qed jikkampanjaw kontra ttabakk jinsabu konvinti li din il-kwistjoni kollha ma hija xejn g˙ajr kampanja mimlija tattiçi ma˙mu©in li ©iet iddisinjata

biex tfixkel u twaqqaf din iddirettiva sa mit-twelid tag˙ha. Jg˙idu wkoll li f’dan il-punt, ˙add ˙lief il-President talKummissjoni Ewropeja, Josè Manuel Barroso u xi nies o˙ra ma jafu kemm l-evidenza kontra John Dalli hija b’sa˙˙itha u dan g˙aliex s’issa l-uffiçju talOlaf g˙adu ma ppubblikax irrapport bil-konkluΩjonijiet tieg˙u sabiex ikun jista’ jinqara minn kul˙add.

Gonzi jaqla’ Óasla fuq facebook L-idea li l-Prim Ministru jifta˙ profil fuq il-Facebook ftit li xejn kienet ©enjali g˙ax mhux kul˙add g˙andu kliem ta’ tif˙ir g˙all-mod li bih qieg˙ed imexxi l-pajjiΩ u l-Partit Nazzjonalista. Fost il-kummenti partikolari li rcieva l-Prim Ministru fuq il-Facebook, kien hemm wie˙ed ta’ Mark Mallia, li huwa pittur u li jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala eks-Nazzjonalist. F’dan il-kumment, Mallia b’mod ironiku rringrazzja lil Lawrence Gonzi talli g˙araf li jΩomm iddemokrazija li “˙allielu Fenech Adami” u li g˙alaq g˙ajnejh g˙allkorruzzjoni li g˙addiet minn ta˙t g˙ajnejh stess. B’ton ironiku rringrazzjah ukoll talli ddefenda lill-Ministri li “t˙amm©u” u li wara tefg˙ulu kollox ma’ wiççu u rringrazzjah ukoll talli ©ab lill-poplu Malti “lag˙qi” talEwropa. Mark Mallia semma wkoll iddefiçit kbir li ta˙t it-tmexxija tieg˙u kompla jikber, il-vot tieg˙u kontra d-d˙ul tal-li©i tad-divorzju u aççenna wkoll g˙all-fatt li fi kliemu

rnexxielu jifred lill-PN, filwaqt li g˙aΩel li l-“marmalja” tieg˙u tiekol filwaqt li l-˙addiem t˙alla “jitqanΩa˙”. Fuq nota personali, Mallia irkonikament irringrazzja lil Lawrence Gonzi talli kawΩa ta’ dik li hu sej˙ilha b˙ala “inkompetenza fl-uffiçini tal-VAT” spiçça biex intbag˙at il-˙abs u min˙abba f’hekk iz-Ωew©t uliedu spiççaw dipendenti fuq ˙addie˙or.

Qal li kawΩa ta’ dawn l-affarijiet, spiçça biex “˙dar” kontra l-Partit Nazzjonalista u beda jirrealiΩΩa li dak li kien jg˙idlu missieru dwar ilPN kien kollu minnu, li l-PN dejjem kiel hu u ˙alla lill-˙addiem billoqom. Mallia temm jg˙id li hu kien Nazzjonalist “tax-xog˙ol, ©ustizzja u libertà”, li kien il-famuΩ slogan politiku li kien i˙addan il-PN ta˙t ittmexxija ta’ Eddie Fenech Adami.

28.10.2012

AË&#x2122;barijiet

il-liĂ&#x152;i TAl-WHiSTlEBlOWER

WEgĂ&#x201C;dA OĂ&#x201C;RA mHux imWETTqA Sentejn wara li ÂŠie ppubblikat l-abbozz taâ&#x20AC;&#x2122; liÂŠi dwar il-whistleblowers, sal-lum il-ÂŠurnata din il-liÂŠi mhux talli gË&#x2122;adha ma bdietx tiÂŠi implimentata, talli gË&#x2122;adha mwaË&#x2122;Ë&#x2122;la fil-Parlament. KRISTA CARUANA tagË&#x2122;ti rendikont tal-mod li bih il-Gvern taâ&#x20AC;&#x2122; GonziPN qed ikompli jkaxkar saqajh biex idaË&#x2122;Ë&#x2122;al fis-seË&#x2122;Ë&#x2122; din il-liÂŠi li hija tant importanti biex pajjiâ&#x201E;Śna jassigura tmexxija trasparenti.

WaË&#x2122;da mit-temi ewlenin li ÂŠiet diskussa gË&#x2122;al diversi drabi matul din illeÂŠiâ&#x201E;Ślatura kienet il-Whistleblowers Act. Din il-liÂŠi tipprovdi proĂ§eduri li bissaË&#x2122;Ë&#x2122;a tagË&#x2122;hom impjegati kemm fis-settur privat kif ukoll fl-amministrazzjoni pubblika, jistgË&#x2122;u jiâ&#x201E;Śvelaw informazzjoni dwar prattiĂ§i mhux xierqa mill-prinĂ§ipali tagË&#x2122;hom jew minn impjegati oË&#x2122;ra fl-impjieg tal-prinĂ§ipali tagË&#x2122;hom u biex tipproteÂŠi impjegati illi jagË&#x2122;mlu dak liâ&#x201E;Śvelar minn azzjoni taâ&#x20AC;&#x2122; detriment. Din il-liÂŠi kienet waË&#x2122;da mill-wegË&#x2122;di li l-PN kien inkluda fil-manifest elettorali tal-elezzjoni ÂŠenerali li gË&#x2122;addiet u llum, kwaâ&#x201E;Śi Ë&#x2122;ames snin wara, u hekk kif ninsabu fuq l-gË&#x2122;atba taâ&#x20AC;&#x2122; elezzjoni ÂŠenerali oË&#x2122;ra, gË&#x2122;adna qed nistennew li din il-liÂŠi tiddaË&#x2122;Ë&#x2122;al fis-seË&#x2122;Ë&#x2122;. Il-Partit Laburista permezz tal-Mexxej Laburista Joseph Muscat, irrepeta gË&#x2122;al diversi drabi l-Ë&#x2122;tieÂŠa li din il-liÂŠi tiddaË&#x2122;Ë&#x2122;al bâ&#x20AC;&#x2122;mod immedjat gË&#x2122;ax fi kliemu din hija kruĂ§jali fil-ÂŠlieda kontra l-korruzzjoni. Iâ&#x201E;Śda mhuwiex biss il-PL li qed jisË&#x2122;aq dwar l-urÂŠenza li biha gË&#x2122;andha tiddaË&#x2122;Ë&#x2122;al din il-liÂŠi. Dwar dan tkellmu bosta, inkluâ&#x201E;Ś persuni fi Ë&#x2122;dan il-PN, fosthom l-eks-President tal-PN Frank Portelli, li gË&#x2122;al diversi drabi kkritika lillGvern minË&#x2122;abba li qiegË&#x2122;ed ikaxkar saqajh dwar din il-liÂŠi. Portelli kien saË&#x2122;ansitra ddikjara li fâ&#x20AC;&#x2122;pajjiâ&#x201E;Śna jeâ&#x201E;Śistu Ë&#x2122;afna kaâ&#x201E;Śijiet taâ&#x20AC;&#x2122; korruzzjoni li jibqgË&#x2122;u moË&#x2122;bija minË&#x2122;abba n-nuqqas taâ&#x20AC;&#x2122; din illiÂŠi. Id-dewmien esaÂŠerat biex tiddaË&#x2122;Ë&#x2122;al fis-seË&#x2122;Ë&#x2122; din il-liÂŠi jurta wkoll lill-backbencher Nazzjonalista Franco Debono li wasal biex saË&#x2122;ansitra gaâ&#x201E;Śa lill-Gvern Malti lill-GRECO li huwa l-Kunsill Ewropew kontra l-korruzzjoni, fejn per-

%6/

mezz taâ&#x20AC;&#x2122; ittra kien infurmahom li lGvern taâ&#x20AC;&#x2122; Lawrence Gonzi mhux qed jieË&#x2122;u azzjoni biex inaqqas il-korruzzjoni, gË&#x2122;ax fost l-oË&#x2122;rajn baqaâ&#x20AC;&#x2122; ma daË&#x2122;Ë&#x2122;alx fis-seË&#x2122;Ë&#x2122; il-liÂŠi talWhistleblower u anke dik tal-finanzjament tal-partiti. Gonzi ma kienx jaf xâ&#x20AC;&#x2122;inhi Dwar din il-liÂŠi, Lawrence Gonzi kien gË&#x2122;amel â&#x20AC;&#x2DC;gaffeâ&#x20AC;&#x2122; kbira meta darba, waqt li kien qiegË&#x2122;ed jieË&#x2122;u sehem fâ&#x20AC;&#x2122;dibattitu politiku fuq ir-radju tal-Knisja, kien ta spjegazzjoni â&#x201E;Śbaljata taâ&#x20AC;&#x2122; xâ&#x20AC;&#x2122;inhu l-kunĂ§ett wara din il-liÂŠi. Dakinhar fuq ir-radju, Lawrence Gonzi kien Ë&#x2122;allat il-ligi talWhistleblowers mal-proklama li tingË&#x2122;ata lil wieË&#x2122;ed kompliĂ§i fâ&#x20AC;&#x2122;reat li biex jikseb l-immunitĂ mill-prosekuzzjoni jispiĂ§Ă§a jikser il-patt kriminali u jikxef lil sË&#x2122;abu kompliĂ§i. Fi kliem ieË&#x2122;or, skont Lawrence Gonzi, persuna li tkun whistleblower hija kkunsidrata

bË&#x2122;ala kriminal kompliĂ§i fir-reat li, biex ma jmurx il-Ë&#x2122;abs, jikxef lil sË&#x2122;abu.

Difetti fâ&#x20AC;&#x2122;dan l-abbozz ReÂŠaâ&#x20AC;&#x2122; wegË&#x2122;idha sentejn ilu Il-liÂŠi tal-Whistleblower kienet reÂŠgË&#x2122;et issemmiet bi prominenza mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi waqt il-mass meeting tal-Indipendenza taâ&#x20AC;&#x2122; sentejn ilu. Waqt dan il-mass meeting, Lawrence Gonzi kien qal li l-Gvern se jkun qiegË&#x2122;ed idaË&#x2122;Ë&#x2122;al fis-seË&#x2122;Ë&#x2122; din il-liÂŠi biex jassigura li kull suspett dwar korruzzjoni jiÂŠi investigat. Fid-diskors tiegË&#x2122;u, Gonzi kien qal ukoll li se jagË&#x2122;ti aktar poter permezz tâ&#x20AC;&#x2122;aktar gË&#x2122;odda effettiva, lill-Kummissjoni gË&#x2122;al Kontra lKorruzzjoni sabiex tkun tistaâ&#x20AC;&#x2122; tinvestiga kull xamma taâ&#x20AC;&#x2122; korruzzjoni. Iâ&#x201E;Śda minn dak iâ&#x201E;Ś-â&#x201E;Śmien â&#x20AC;&#x2122;l hawn diÂŠĂ gË&#x2122;addew aktar minn sentejn u sal-lum din il-liÂŠi gË&#x2122;adha qed tistenna li tiÂŠi diskussa fil-Parlament. Ă&#x203A;gur li t-tkaxkir tas-saqajn biex tiÂŠi

%ULWDQQLD 7RXUV %8'$3(67 +81*$5<

67$5 *5$1' +27(/ +81*$5,$ 9LVLWLQJ %XGDSHVW 3XV]WD .HFVNHPHW 9LVLWLQJ %XGDSHVW 3XV]WD .HFVNHPHW 'DQXEH %HQG 6]HQWHQGUH 9LVHJUDG DQG (V]WHUJRP 'HF -DQ 'HF -DQ

:+,7( 0$*,& %/$&. )25(67

67$5 &(175$/ +27(/ 0(5&85( 9LVLWLQJ 9LVLWLQJ 9LOOLQJHQ 'RURWKHHQKXWWH 6WUDVERXUJ )XUWZDQJHQ 7ULEHUJ 7LWLV 6WUDVERXUJ )XUWZDQJHQ 7ULEHUJ 7LWLVHH HH )UHLEXUJ (XURSD 7KHPH 3DUN &RQVWDQFH 5RWWZHLO DQG 6WXWWJDUW 'HF -DQ

)520

Â&#x201E;

)520

9LVLWLQJ %OHG 9LOODFK MVND .ODJHQIXUW /MXEOMDQD %RKLQM .UDQMVND .ODJHQIXUW /MXEOMDQD %RKLQM .UDQ MLFD 6WDQMHO /LSLFD *RUD 5DGRYLMLFD 6WDQMHO /LSLFD 6WXG )DUP 3RVWRMQD &DYHV DQG 3UHGMDPD &DVWOH

Â&#x201E;

./$*(1)857 $8675,$

67$5 '2&++27(/ $75,*$1 9LVLWLQJ .ODJHQIXUW *UD] 6DO]EXUJ 7HUUD 0\VWLFD 9HOGHQ .UDQMVND *RUD -DVQD /DNH 0DULD :RUWK 9LOODFK DQG %OHG 'HF -DQ

)520

Â&#x201E;

)520

Â&#x201E;

Hemm min qiegË&#x2122;ed jargumenta li labbozz taâ&#x20AC;&#x2122; liÂŠi tal-Whistleblower gË&#x2122;andu diversi nuqqasijiet li eventwalment, jekk mhux ser jiÂŠu rranÂŠati, se jirrendu din il-liÂŠi bË&#x2122;ala waË&#x2122;da mhux effettiva. Fil-preâ&#x201E;Śent, l-abbozz jgË&#x2122;id li jekk ikun hemm persuna li bâ&#x20AC;&#x2122;xi mod kienet involuta fâ&#x20AC;&#x2122;kaâ&#x201E;Ś taâ&#x20AC;&#x2122; korruzzjoni u li tiddeĂ§iedi li tikxef xi dettalji, dan ma jeskludihiex milli jittieË&#x2122;du proĂ§eduri filkonfront tagË&#x2122;ha. GË&#x2122;aldaqstant, hemm min hu talfehma li hemm Ă§ans kbir li din il-liÂŠi aktar se tkun qed tbeâ&#x201E;Śâ&#x201E;Śaâ&#x20AC;&#x2122; milli tinkoraÂŠÂŠixxi persuna biex tikxef il-korruzzjoni. Il-PL qed isostni li dan l-abbozz jeË&#x2122;tieÂŠ li jkun irranÂŠat hekk kif filpreâ&#x201E;Śent il-liÂŠi tgË&#x2122;odd biss minn meta tidË&#x2122;ol fis-seË&#x2122;Ë&#x2122; u ma tkoprix kaâ&#x201E;Śijiet li jkunu seË&#x2122;Ë&#x2122;ew qabel.

*URXSV IRU 1HZ <HDU )HVWLYLWLHV

/$.( %/('

'HF -DQ

implimentata din il-liÂŠi huwa sintomatiku tal-mod kajman li bih il-Gvern kien qiegË&#x2122;ed imexxi l-Parlament matul din is-sena. Dan gË&#x2122;aliex sa minn Jannar li gË&#x2122;adda â&#x20AC;&#x2122;l hawn, kawâ&#x201E;Śa tal-kriâ&#x201E;Śi interna li nË&#x2122;olqot fi Ë&#x2122;dan il-Grupp Parlamentari Nazzjonalista, ix-xogË&#x2122;ol parlamentari waqa lura Ë&#x2122;afna, bil-Gvern taâ&#x20AC;&#x2122; GonziPN dejjem jipposponi d-diskussjonijiet u jevita milli jmur gË&#x2122;all-voti gË&#x2122;ax jibâ&#x201E;Śaâ&#x20AC;&#x2122; li jitlifhom. Apparti dan, biex jevita li jkollu jiffaĂ§Ă§ja xi kriâ&#x201E;Śi fil-Parlament, din is-sena l-Gvern gË&#x2122;aâ&#x201E;Śel li jestendi l-btajjel tiegË&#x2122;u tas-sajf gË&#x2122;al aktar minn tliet xhur, u dan ukoll xekkel il-proĂ§ess biex jiddaË&#x2122;Ë&#x2122;lu Ă§ertu liÂŠijiet importanti, inkluâ&#x201E;Ś l-Att dwar il-Whistleblower.

/21'21 6$/(6 :((.(1' %5($.

7+( '2/20,7(6

9LVLWLQJ /RQGRQ 5RPIRUG 9LVLWLQJ 9LVLWLQJ 6LUPLRQH %DUGROLQR 7UHQWR 0DUNHW /DNHVLGH DQG :HVWILHOG 0DUN %RO]DQR 0HUDQR 9HQLFH 5RYHUHWR 6KRSSLQJ &HQWUH 0DGRQQD GL &DPSLJOLR /DJR GL 7HQQR )520 0RQWH %RQGRQH DQG ,QQVEUXFN -DQ 'HF -DQ

%$9$5,$ 7<52/

Â&#x201E;

67$5 67$< ,11 &20)257 $57 +27(/ 9LVLWLQJ .XIVWHLQ 6FKZD] :DWWHQV XIVWHLQ 6FKZD] :DWWHQV ,QQVEUXFN /LQGHUKRI 3DODFH 2EHUDPPHUJDX 3DODFH 2EHUDPPHUJDX (WWDO 0XQLFK 6DO]EXUJ %UHVVDQRQH *DUPLVK 3DUWHQNLUFKHQ 'HF -DQ

)520

Â&#x201E;

)520

&2/2*1(

9LVLWLQJ &RORJQH 'XVVHOGRUI 9LVLWLQJ RORJQH 'XVVHOGRUI %RQQ $DFKHQ 3KDQWDVLDODQG 7KHPH 3DUN 0DDVWULFKW 9DONHQEXUJ 'UHLODQGHQSXQW %HUQNDVWHOO 7ULHU DQG .REOHQ] 'HF -DQ

)520

Â&#x201E;

1(8 8/0 *(50$1<

67$5 *2/'(1 78/,3 3$5. +27(/

9LVLWLQJ 1HX 8OP 8OP %ODXEHUHQ $XJVEXUJ P %ODXEHUHQ $XJVEXUJ /DQGVEHUJ DP /HFK )XVVHQ 1HXVFKZDQVWHLQ &DVWOH /LQGDX %UHJHQ] 1RUGOLQJHQ 5RWKHQEXUJ RE GHU 7DXEHU DQG 0XQLFK 'HF -DQ

Â&#x201E;

$OO SULFHV DUH EDVHG RQ WULSOH VKDULQJ DQG LQFOXGH IOLJKWV KRWHO WUDQVIHUV VHUYLFHV RI WRXU OHDGHU DQG DOO WD[HV &RQGLWLRQV DSSO\

9DOOHWWD +HDG 2IILFH 9DOOHWWD +HDG 2IILFH 7HO 3DROD %UDQFK 7HO 0RVWD %UDQFK 7HO *R]R %UDQFK 5DEDW 7HO

)520

Â&#x201E;

/21'21 $1' -$18$5< 6$/(6

9LVLWLQJ /RQGRQ :LQGVRU &DVWOH /DNHVLGH 6KRSSLQJ &HQWUH /HHGV &DVWOH DQG &DQWHUEXU\ 'HF -DQ

)520

Â&#x201E;

28.10.2012

Intervista

proÌett li tÓAllA NoFS leÓJA

BorMlA MAQtUlA Sentejn wara li ng˙ata bidu g˙all-pro©ett ta’ Baçir Numru 1 f’Bormla, il-BormliΩi t˙allew lampa stampa hekk kif dan il-pro©ett mhux talli g˙adu ma tlestiex, talli s-sitwazzjoni f’Bormla hija wa˙da diΩastruΩa u ta’ detriment g˙ar-residenti u l-komunità kummerçjali. KRISTA CARUANA Ωaret din il-belt u tkellmet mar-residenti, is-sidien tan-negozji u anke mas-Sindku ta’ dan il-lokal dwar is-sitwazzjoni li t˙allew fiha mill-Gvern ta’ GonziPN.

Kull min iΩur jew jg˙addi minn Bormla, jista’ jara b’g˙ajnejh l-istat li fih t˙alla dan il-post, kawΩa tax-xog˙ol nofs le˙ja fuq il-pro©ett ta’ Baçir Numru 1. Terrapien, trabijiet, ˙mie©, Ωibel u elf ˙a©a o˙ra li tkerrah l-ambjent qed jikkaratterizzaw ilqalba ta’ din il-belt storika. Ori©inarjament, il-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien iddikjara li l-pro©ett ta’ Bormla kellu jitlesta kollu sa April li g˙adda. Illum ninsabu kwaΩi fit-tmiem ta’ Ottubru u l-pro©ett mhux talli ma tlestiex, talli fadal ˙afna xog˙ol xi jsir fuqu. Il-˙erba li hemm f’din il-belt tkompli taççentwa ru˙ha wara xi maltempata, b˙al dik li kellna fil-lejl ta’ bejn l-Erbg˙a u l-Óamis li g˙adda. Fil-fatt, il-Óamis filg˙odu diversi residenti u sidien tal˙wienet fil-qalba ta’ Bormla qamu jixxuttaw l-ilmijiet tax-xita li da˙lulhom ©ewwa matul il-lejl ta’ qabel. U˙ud mill-˙wienet kellhom sa˙ansitra jitilfu ©urnata xog˙ol u j˙allu l-˙anut mag˙luq min˙abba li sabu maΩ-Ωew© filati ilma fuq ©ewwa. Ówienet o˙ra ©ratilhom ˙sara kbira hekk kif materjal u apparat li kellhom fil-˙wienet ixxarbilhom bix-xita. Sid ta’ ˙anut ie˙or qal li kien ilu mqajjem mit-tlieta ta’ filg˙odu min˙abba li l˙anut g˙eriqlu bl-ilma u kellu jqatta’ sig˙at s˙a˙ jixxotta l-ilmijiet. Tkellimna wkoll mad-Deputat Laburista Chris Agius li mhux biss joqg˙od fit-triq prinçipali ta’ Bormla iΩda g˙andu wkoll in-negozju tieg˙u fl-istess triq u li sostna li fl-g˙oxrin sena li ilu hemm, qatt ma jaf li kellu problemi ta’ g˙arg˙ar meta jkun hemm maltempata. Ûied jg˙id li ma jistax jifhem g˙ala lGvern qieg˙ed jie˙u din l-attitudni filkonfront tar-residenti u s-sidien tal˙wienet f’Bormla, hekk kif f’lokalitajiet o˙rajn meta jsir xi pro©ett dejjem jinbeda u jitlesta, g˙all-kuntrarju ta’ dak li ©ara f’dan il-lokal. Negozju batut ˙afna Il-pro©ett ta’ Baçir Numru 1 ˙alla effetti mill-aktar negattivi fuq l-andament tannegozju f’dan il-lokal. L-akbar problema li qed jiffaççjaw is-sidien tan-negozji huwa li l-ispazju g˙all-parke©© sar aktar ristrett. Apparti li g˙ad m’hemmx spazji g˙at-trakkijiet biex jg˙abbu jew i˙ottu quddiem il-˙wienet, il-vetturi qed ikunu kostretti biex jipparkjaw fuq bankina

Id-Deputat Laburista Chris Agius, u s-Sindku ta’ Bormla Joe Scerri

g˙olja. Óafna trakkijiet fil-fatt qed jevitaw li jitilg˙u fuq il-bankina meta ji©u biex i˙ottu l-prodotti g˙and tal-˙wienet, u min˙abba f’hekk qed jispiççaw biex jaqilg˙u ˙afna çitazzjonijiet g˙ax ikunu qeg˙din ipparkjati ˙aΩin. Is-sidien tal-˙wienet qed isostnu li nnuqqas ta’ parke©© wassal g˙at-telf talbejg˙, min˙abba li ˙afna konsumaturi qed jaqtg˙u qalbhom li jmorru jixtru mill-˙wienet ta’ Bormla min˙abba li ma jsibux fejn jipparkjaw. Qalu wkoll li l-kummerç f’dan il-lokal qala’ daqqa ta’ ˙arta kbira anke min˙abba l-fatt li l-uniku ristorant li kien hemm f’Bormla kellu jag˙laq il-bibien tieg˙u min˙abba li ma setax ikompli jopera qabel ma jitlesta l-pro©ett. Il-pavimentar mhux se jitlesta qabel l-2013 F’nofs Settembru li g˙adda, il-Grand Harbour Regeneration Corporation li qed tie˙u ˙sieb dan il-pro©ett kienet aççertat lill-poplu BormliΩ li fi ftit tal-©img˙at kellu jsir ix-xog˙ol ta’ pavimentar ta’ quddiem il-kaΩin tal-Banda San Ìor© u kellhom ukoll jinfet˙u t-tenders g˙axxog˙lijiet fi Pjazza Gavino Gulia, inkluΩ mal-Baçir. IΩda ftit ©img˙at wara, wara li x-xog˙ol fuq il-pjazza baqa’ ma nbediex, il-Kunsill

Lokali ta’ Bormla ©ie infurmat li l-pavimentar mistenni jibda wara l-festa talKunçizzjoni. Fil-fatt, il-Ministru Austin Gatt din il©img˙a kkonferma fil-Parlament, fuq domanda tad-Deputat Laburista Chris Agius, li x-xog˙lijiet fi Pjazza Paolino Vassallo huma skedati li jibdew f’Jannar tas-sena d-die˙la u huma ppjanati li jkunu lesti fi Ωmien tliet xhur “jekk ma jinqala’ xejn imprevist”. Apparti l-problema tal-pro©ett ta’ Baçir Numru 1, il-Kunsill Lokali ta’ Bormla g˙andu numru ta’ kwistjonijiet o˙ra li qeg˙din jinkwetawh. Dawn jinkludu l-periklu li hemm quddiem il-Kulle©© Santa Margerita fejn g˙ad m’hemmx mezz sigur biex l-istudenti jkunu jistg˙u jaqsmu t-triq, apparti li quddiem l-istess kulle©© hemm problema serja ta’ g˙arg˙ar meta tag˙mel xi ˙alba xita. Hemm ukoll il-kwistjoni taΩ-Ωoni ta’ San Ìwann t’G˙uxa u s-sur ta’ San Pawl, li minkejja li jinsabu fi stat dilapitat, ilGvern ftit li xejn qed joffri g˙ajnuna lillKunsill Lokali biex jirriabilitahom. Hemm ukoll il-pro©ett tal-Cospicua Rangers li, minkejja li ilu mwieg˙ed ˙ames snin, sal-lum g˙adu ma sarx. Pro©ett ie˙or li dwaru l-Kunsill ftit li xejn sab g˙ajnuna fuqu huwa dak ta’ da˙let it-tlett ibliet, Ωona li x-xog˙ol

fuqha wkoll t˙alla nofs le˙ja. Hemm ukoll ir-riabilitazzjoni ta’ Ìnien Kottonera li wkoll je˙tie© li ji©i riabilitat min˙abba li t˙alla fi stat ta’ abbandun. Protesta dalg˙odu Sadanittant, dalg˙odu l-Kunsill Lokali se jkun qed jorganizza protesta biex iwassal l-ilmenti tieg˙u dwar dawn in-nuqqasijiet. Il-protesta li mistennija tibda fid-9am se tinkludi dawra mal-lokal u aktar tard mixja tul il-Baçir Numru 1. Intant il-Kunsill ta’ Bormla jemmen li ssidien tal-˙wienet g˙andhom jing˙ataw kumpens xieraq g˙at-telf tan-negozju li qed isofru, speçjalment dawk is-sidien tal-˙wienet li sa˙ansitra taw materjal li ntuΩa waqt dan il-pro©ett u li sal-lum g˙adhom ma t˙allsux tieg˙u ming˙and l-ewwel kuntrattur li kien beda x-xog˙lijiet. Il-Kunsill qieg˙ed jitlob ukoll biex ladarba l-˙wat tal-˙amrija tlestew, g˙andhom jinΩerg˙u s-si©ar minnufih min˙abba li dawn qeg˙din jimtlew b’kull tip ta’ Ωibel u anke terrapien. Intant, il-Kunsill ta’ Bormla qieg˙ed jie˙u l-poΩizzjoni li jekk il-Gvern se jibqa’ b’widnejh mag˙luqin g˙all-ilmenti li qed isirulu se jkun qieg˙ed jikkunsidra li jie˙u pariri legali u anke jie˙u dan ilkaΩ quddiem l-istituzzjonijiet Ewropej.

28.10.2012

A˙barijiet

“Qalbi ting˙afas meta nisma’ lil xi ˙add jirreferi g˙al ibni b˙ala ‘dak l-imqareb’” Maria Schembri Dwar il-kundizzjoni tal-awtiΩmu qed nisimg˙u ˙afna fuq il-mezzi tax-xandir, iΩda sfortunatament fostna g˙ad hawn persuni li g˙andhom nuqqas ta’ informazzjoni dwar din il-kundizzjoni li tolqot g˙exieren ta’ tfal f’pajjiΩna. Sfortunatament mhuwiex biss il-pubbliku in©enerali li huwa nieqes mill-informazzjoni, iΩda xi minn daqqiet anke persuni li huma inkarigati biex jg˙inu lil tfal b’din il-kundizzjoni fl-iskejjel g˙andhom nuqqas serju ta’ informazzjoni. Sostniet dan MARIA SCHEMBRI, omm ta’ tifel ta’ tliet snin li jbati minn din il-kundizzjoni, meta tkellmet mal-©urnalista KRISTA CARUANA. Óajja mimlija sfidi Minn dejjem kont naf li l-familji bittfal bl-awtiΩmu g˙andhom ˙ajja mimlija sfidi. IΩda meta titkellem mal©enituri ta’ dawn it-tfal, forsi tkun tista’ tibda tirrealizza minn xiex ikollhom jg˙addu kuljum. Hekk ©rali meta ltqajt ma’ Maria, omm Ωag˙Ωug˙a li g˙andha tlett itfal, bl-iΩg˙ar wie˙ed li jbati mill-kundizzjoni tal-awtiΩmu. Domt nitkellem mag˙ha g˙al kwaΩi sag˙tejn s˙a˙ fejn irrakkontatli dak li hi u l-familja tag˙ha jg˙addu minnu biex ikunu jistg˙u jrabbu lil dan iççkejken. “Il-˙ajja tieg˙i hija diffiçli ˙afna. Biss biss ng˙idlek li biex stajt ni©i hawn illum, ridt naççerta ru˙i li t-tifel hemm min jie˙u ˙siebu g˙ax ma nistg˙ux nitilquh minn ta˙t g˙ajnejna,” bdiet tg˙idli Maria. Staqsejtha xi trid tfisser meta tg˙id li t-tifel ma tistax titilqu minn ta˙t g˙ajnejha. “Huwa diffiçli ˙afna biex tifhimha din il-˙a©a. Biex tifhem trid tesperjenza. Persuna bl-awtiΩmu sempliçiment ma tistax tafdaha b˙al tfal o˙ra. Dan g˙aliex dawn it-tfal m’g˙andhomx sens ta’ periklu u g˙alhekk façilment jistg˙u jwe©©g˙u. PerΩempju, dawn it-tfal façilment jaqg˙u anke minn fuq si©©u. Min˙abba f’hekk trid toqg˙od il-˙in kollu attenta g˙alihom g˙ax jekk taljena rasek, f’sekonda jistg˙u jaqg˙u u jwe©©g˙u u, xi minn daqqiet, waqg˙a tista’ tkun anke fatali speçjalment jekk ja˙btu rashom,” kompliet tg˙id Maria. Qaltli li minkejja li t-tifel tag˙ha llum g˙andu tliet snin, mentalment u fiΩikament ja©ixxi ta’ tifel ta’ sena u nofs. “Ma jimxix, ma jitkellimx u ma jikkomunikax. Jekk ikun irid xi ˙a©a ma jurikx u g˙alhekk inti trid tinduna bil-bΩonnijiet li jkollu. Anke l-aktar affarijiet baΩiçi b˙allikel u x-xorb. Fil-kaΩ tat-tifel tieg˙i, ma jg˙idlikx meta jkollu l-©u˙ jew lg˙atx u g˙alhekk jekk ma ni©bidlux l-attenzjoni jien, jista’ jorqod u jqum ming˙ajr ma jkun kiel u xorob xejn,” qaltli Maria. Jikkomunika bil-muΩika Maria kompliet tg˙idli li t-tifel tag˙ha minkejja l-problema li g˙andu, g˙andu xi ˙a©a li tiddistingwih minn tfal o˙ra. Dan g˙aliex, minkejja l-età tenera tieg˙u, g˙andu m˙abba kbira g˙allmuΩika u juΩaha b˙ala mezz biex jikkomunika l-emozzjonijiet tieg˙u ma’ ˙addie˙or. Tg˙id ukoll li minkejja ç-çokon tieg˙u, di©à g˙andu talent muΩikali kbir g˙ax g˙andu widna g˙all-muΩika. “Min˙abba li j˙obb ˙afna l-muΩika,

g˙alliema. G˙aldaqstant biex jitg˙allem g˙andu bΩonn mezzi alternattivi. Il-muΩika tista’ tkun wa˙da minn dawn il-mezzi, iΩda sfortunatament, f’çertu skejjel, tfal bl-awtiΩmu mhux qed jing˙ataw l-opportunità li juΩaw il-muΩika biex jiΩviluppaw il-kapaçitajiet tag˙hom,” kompliet tg˙id lomm. Staqsejtha jekk t˙ossx li l-LSAs qed jing˙ataw biΩΩejjed ta˙ri© u informazzjoni biex ikunu jistg˙u jg˙allmu lit-tfal bl-awtiΩmu. “Filwaqt li napprezza x-xog˙ol li jag˙mlu dawn il-persuni, nemmen li ˙afna minnhom g˙ad m’g˙andhomx biΩΩejjed informazzjoni u ta˙ri© biex ikunu jistg˙u jg˙inu lit-tfal tag˙na. Jien ma nistax nifhem kif l-LSAs ma jing˙atawx ta˙ri© dwar kundizzjonijiet partikolari. Il-kundizzjonijiet qed jintefg˙u kollha f’keffa wa˙da, meta kull kundizzjoni hija partikolari u trid ti©i indirizzata bil-mod tag˙ha. Dan qed ji©ri ˙afna fil-kaΩ tal-LSAs. G˙alhekk in˙oss il-bΩonn li jkun hawn LSAs li jkunu speçjalizzati fuq kundizzjonijiet differenti jekk verament irridu li t-tfal tag˙na jing˙ataw l-a˙jar edukazzjoni possibbli,” sa˙qet Maria. Fi kliem Maria, ˙afna LSAs, min˙abba n-nuqqas ta’ ta˙ri©, mhux qed jaqdu d-dmir tag˙hom ta’ edukaturi iΩda qed jirriduçu lilhom infushom g˙al nannies jew babysitters li sempliçiment joqog˙du jilag˙bu mat-tfal. Tg˙id li dan Ωgur mhuwiex il-mod kif tfal li jkollhom kundizzjoni b˙allawtiΩmu jistg˙u jimxu ’l quddiem fledukazzjoni tag˙hom. Grupp fuq Facebook

a˙na d-dar minn filg˙odu sa filg˙axija bil-muΩika g˙addejja. IlmuΩika tikkalmah u tirrilassah u b’hekk ma jkunx iffrustrat. Tant in˙oss li tg˙inu l-muΩika li ˙afna drabi nie˙du anke terapija muΩikali u anke kunçerti t-Teatru Manoel fejn ikun hemm muΩika li tindaqq live mill-orkestra. Ma nistax nesprimi l-fer˙ li j˙oss dan it-tifel meta jkun qed jisma l-muΩika live tindaqq quddiemu. Wiççu jixg˙el, ikollu tbissima kbira u jkun qisu maqtug˙ f’dinja o˙ra. IlmuΩika tpo©©ih fil-©enna tal-art,” spjegatli Maria bi tbissima fuq xufftejha.

Edukazzjoni ineffettiva Tkompli tg˙id li minkejja li anke xjentifikament huwa fatt mag˙ruf li lmuΩika u l-kreattività jistg˙u jg˙inu ˙afna l-proçess tal-iΩvilupp tat-tfal blawtiΩmu, f’˙afna skejjel dawn it-tfal mhux qed jing˙ataw çans li jiΩviluppaw il-kapaçitajiet tag˙hom b˙al tfal o˙ra. “Jien nibg˙at lit-tifel tieg˙i fi skola tal-Gvern u g˙andu learning support assistant . Óafna drabi l-problema li nara fl-edukazzjoni tat-tfal bl-awtiΩmu hija li lil dawn it-tfal mhux qed nag˙tuhom l-edukazzjoni adattata. It-tifel tieg˙i mhux kapaçi b˙al tfal o˙ra joqg˙od bilqieg˙da jisma’ lill-

L-omm tis˙aq li s-soçjetà tag˙na g˙adha nieqsa ˙afna mill-informazzjoni u l-edukazzjoni dwar l-awtiΩmu u xi minn daqqiet, din l-injoranza twe©©ag˙ha. “Qalbi ting˙afas meta nisma’ lil xi ˙add jirreferi g˙al ibni b˙ala ‘dak l-imqareb’ jew inkella ‘dak it-tifel li qisu dejjem fl-ispazju’. Çertu adulti ma jkunux jafu kemm ikunu qed iwe©©g˙u b’ilsienhom lil ©enituri b˙ali meta jg˙idu dan it-tip ta’ diskors,” qalet Maria. Bil-g˙an li to˙loq aktar kuxjenza dwar din il-kundizzjoni, Maria ddeçidiet li twaqqaf grupp fuq Facebook. “L-g˙an ta’ dan il-grupp huwa li anke l-©enituri li g˙andhom tfal blawtiΩmu jkollhom post fejn flimkien ikunu jistg˙u jaqsmu l-esperjenzi tag˙hom u b’hekk ikunu qed jg˙inu lil xulxin. Kull min jixtieq jissie˙eb, dan il-grupp jismu ‘ Help me make autism awareness in Malta’. “Nispera li permezz ta’ dan il-grupp, aktar nies ikunu infurmati dwar din il-kundizzjoni biex b’hekk tkun tista’ wkoll tinbidel il-mentalità,” temmet tg˙id l-omm.

28.10.2012

A˙barijiet

Il-kaΩ ta’ Josette Bickle miet fuq ommu

Sandro Gatt Meta s-sena li g˙addiet fil-Qorti nkixef il-kaΩ xokkanti ta’ Josette Bickle, imlaqqma ‘ir-re©ina tal-˙abs’, il-mezzi taxxandir kienu tawh prominenza kbira. IΩda mhux il-mezzi tax-xandir kollha taw il-prominenza fejn kienet mist˙oqqha. Xi w˙ud g˙aΩlu li jitfg˙u l-attenzjoni biss fuq Bickle, b˙allikieku din wa˙edha kienet responsabbli g˙al dak li ©ara fil-˙abs. F’Diçembru li g˙adda Josette Bickle nstabet ˙atja ta’ traffikar tad-droga fil-˙abs u abbuΩi o˙ra, u ©iet sentenzjata g˙al 12-il sena ˙abs u mmultata s-somma ta’ €23,000. Madankollu, fis-sentenza tieg˙u l-Im˙allef Michael Mallia kien g˙amilha çara li Bickle ma kellhiex terfa’ rresponsabbiltà ta’ g˙emilha wa˙edha, u dan g˙aliex kien jidher li l-awtoritajiet tal-˙abs kienu jafu b’dak li kien g˙addej: “Il-verdett tal-©urati hu verdett mhux biss kontra Josette Bickle, iΩda kontra s-sistema li ppermettitilha topera b’daqshekk impunità g˙al Ωmien daqshekk twil.” IΩda llum, disa’ xhur wara, jidher li l-konsegwenzi ta’

Josette Bickle

dan ir-racket fil-˙abs se tkun qed i©©orrhom Bickle wa˙edha. Dan hekk kif sal-lum ˙add mill-awtoritajiet g˙adu ma refa’ responsabbiltà ta’ dak li se˙˙ ta˙t g˙ajnejhom. Bickle kienet tgawdi minn numru ta’ privile©©i li kienu evidenti u li kul˙add kien jaf bihom. FiΩ-Ωmien li Bickle kienet qed twettaq dawn l-abbuΩi, id-Direttur tal-Óabs kien Sandro Gatt. F’Marzu li g˙adda din il-gazzetta kienet talbet lill-eksMinistru Mifsud Bonnici biex jg˙id x’passi dixxiplinarji kienu se jittie˙du fil-konfront ta’ Sandro Gatt fid-dawl ta’ dak li kien ˙are© fil-Qorti, iΩda Mifsud Bonnici rrefera lmistoqsija lill-Kummissarju tal-Pulizija. Min-na˙a tieg˙u l-Kummissarju qal li l-investigazzjonijiet kienu g˙adhom g˙addejjin u g˙alhekk ma kienx prudenti li wie˙ed jiddiskuti l-kaΩ. IΩda l-Kummissarju naqas milli jg˙id kemm huwa filfatt prudenti li Sandro Gatt, li suppost qed ji©i investigat b˙ala l-persuna li ˙alliet g˙addej racket s˙i˙ fil-Óabs ta’

Kordin, jibqa’ jokkupa kariga importanti fil-Korp talPulizija. G˙alkemm suppost qed ji©i investigat b’rabta ma’ kaΩ kriminali daqstant serju, is-Supretendent Sandro Gatt qed jispiçça jinvestiga lil ˙addie˙or. Fil-fatt din il-gazzetta rrappurtat kif Gatt kien intlema˙ jinvestiga l-omiçidju doppju ta’ nhar l-Ewwel tas-Sena f’Tas-Sliema. G˙al darb’o˙ra din il-gazzetta staqsiet lill-Pulizija x’kien l-eΩitu ta’ din l-investigazzjoni, u x’kienet ir-ra©uni li g˙aliha kienu g˙adhom ma tti˙dux passi dixxiplinarji filkonfront ta’ Sandro Gatt, li g˙adu jokkupa kariga importanti fil-Korp tal-Pulizija. IΩda wara ©img˙at s˙a˙, ilPulizija baqg˙et ma we©bitx. Intant, wa˙edha tqum il-mistoqsija dwar kif il-poplu huwa mistenni li jkollu fiduçja fil-Forzi tal-Ordni meta lKorp tal-Pulizija jidher li qed jinjora g˙al kollox sentenza tal-Qorti meta qieg˙ed jippermetti persuni li suppost qeg˙din ji©u investigati, jibqg˙u jokkupaw poΩizzjonijiet sensittivi fi ˙dan l-istess Korp.

Ktieb dwar Dom Mintoff imniedi fl-G˙arix Il-preΩentazzjoni pubblika talktieb Mintoff: Il-Bniedem u lIstorja se ssir ©ewwa l-G˙arix, Delimara, ir-residenza tal-Perit Dom Mintoff li fiha kien jiltaqa’ ma’ personalitajiet Maltin u barranin u li fiha kienu ttie˙du bosta deçiΩjonijiet importanti. L-g˙aΩla ta’ dan il-post mag˙ruf sar min˙abba limportanza storika u sentimentali li g˙andu, kemm g˙ax pesonalment marbut ma’ Mintoff, daqskemm ma’ ˙afna laqg˙at ta’ sinjifikat nazzjonali g˙al pajjiΩna li saru ©o fih. LG˙arix huwa wkoll fih innifsu monument tal-bidliet li se˙˙ew f’Malta, kemm permezz ta’ Mintoff kif ukoll warajh, fosthom fl-ambjent. Il-preΩentazzjoni pubblika

tieg˙u se ssir nhar l-Erbg˙a 31 ta’ Ottubru fil-11am fejn ilvolum se jkun ippreΩentat lill-

istampa. Il-ktieb se ji©i ppreΩentat bis-sehem tal-kittieba kollha li taw sehemhom fit-

tiswir tal-ktieb. Dawn jinkludu ©urnalisti, ekonomisti, ekkleΩjastiçi, tobba, edukaturi, storiçi, avukati, politiçi, riçerkaturi, antropologi, attivisti, filantropi, filosfi, artisti, letterati, akkademiçi u o˙rajn. Mintoff: Il-Bniedem u lIstorja huwa volum ©did b’©abra ta’ 28 studju u analiΩi mill-aspett soçjolo©iku, antropolo©iku, politiku, ekonomiku u storiku tal-figura talPerit Dom Mintoff fil-politika Maltija. Dan il-volum ta’ 608 pa©na se jkun imniedi waqt ilFiera tal-Ktieb u jinkludi diskorsi u kitbiet tal-Perit Mintoff tul il-karriera politika tieg˙u. Il-volum huwa illustrat b’ritratti mill-˙ajja pubblika u

privata ta’ Mintoff, ˙afna minnhom inediti, me˙udin minn kollezzjonijiet privati u arkivji uffiççjali f’Malta u firRenju Unit. Dan il-volum huwa l-ewwel wie˙ed li se jipprovdi firxa wiesg˙a analiΩi u studji li se jift˙u t-triq g˙allesplorazzjoni tal-˙ajja, il-personalità, il-˙idmiet u l-˙sibijiet tal-Perit Dom Mintoff. Editjat minn Mario Cutajar u ppubblikat mill-SKS, l-istudji tal-awturi differenti, Maltin u barranin, li se jkunu qed jidhru f’dan il-volum joffru stedina interdixxiplinarja g˙al riflessjonijiet o˙rajn. Il-volum jinkludi ritratti, ˙afna minnhom inediti, li qed jidhru g˙allewwel wara snin twal miΩmuma f’kollezzjonijiet privati f’Malta u fir-Renju Unit.

28.10.2012

A˙barijiet

“Huwa l-konsumatur li qed jissussidja lill-Enemalta, u mhux bil-kontra” G˙al snin twal it-turiΩmu kien wie˙ed mill-pilastri ewlenin g˙al pajjiΩna peress li ji©©enera l-©id, ekonomija u x-xog˙ol. Fl-a˙˙ar snin l-ammont ta’ turisti li ©ew f’Malta kien naqas drastikament, bl-2008 tkun wa˙da mill-ag˙ar snin g˙all-ammont ta’ turisti li Ωaru pajjiΩna. G˙alkemm it-turiΩmu beda jirkupra xi ftit matul l-a˙˙ar tliet snin, is-sidien tar-ristoranti u l-lukandi xorta g˙adhom jilmentaw li mhux qed ila˙˙qu mal-ispejjeΩ, b’mod speçjali mal-kontijiet tal-ener©ija, u li l-ammont ta’ turisti li ji©u f’Malta mhuwiex qed jirrifletti fid-d˙ul tan-negozju tag˙hom. L-Assoçjazzjoni Maltija g˙ar-Ristoranti u l-Lukandi (l-MHRA) g˙ada kif ippreΩentat ilproposti tag˙ha g˙all-Ba©it 2013, bil-g˙an li l-ba©it tal-Gvern ikun jirrifletti l-bΩonnijiet tas-settur turistiku. Il-President tal-MHRA, TONY ZAHRA, tkellem ma’ RITIANNE AGIUS dwar id-diffikultajiet li qed jiffaçja s-settur tal-ospitalità, kif ukoll dwar dak li jrid isir mill-aktar fis possibbli biex l-intrapriΩi ta’ dan is-settur ma jit˙allewx ifallu.

Ir-rati ta’ ˙las mitluba mil-lukandi g˙adu ma la˙aqx dak tal-2008 Mistoqsi dwar il-fatt li t-turiΩmu Ωdied bejn l-2009 u l-2011, Tony Zahra jg˙id li b˙alissa qed jidher li din is-sena wkoll se jkun hemm Ωieda. Madankollu, l-2008 kienet l-a˙jar sena f’dak li jirrigwarda l˙las mitlub mil-lukandi, tant li sal-lum illukandi g˙adhom ma la˙qux ir-rati ta’ ˙las tal-2008. Zahra jfakkar li fl-2009 kien hemm kollass internazzjonali meta falliet il-kumpannija Lehman Brothers, u din kienet ir-ra©uni li g˙aliha r-rati niΩlu b’mod drastiku fl-2009. “Dan jixhed dak li dejjem issostni lMHRA, çjoè li meta r-rati tal-lukandi jinΩlu, huwa diffiçli ˙afna biex ter©a’ tg˙ollihom g˙al dak li kienu, u dan jie˙u ˙afna Ωmien.” Zahra jispjega li f’dan il-kaΩ ilna di©à erba’ snin f’dan iççiklu, u xorta l-lukandi g˙adhom ma la˙qux il-livell tal-2008. “Minbarra li l-lukandi g˙andhom rati ta’ ˙las iktar baxxi minn dawk tal-2008, issa rajna wkoll Ωieda minn 5% g˙al 7%

fuq il-VAT, kif ukoll Ωieda fin-nefqa g˙all-ener©ija. Dawn laqtu lill-industrija tal-lukandi u r-ristoranti b’mod negattiv ˙afna, fi Ωmien fejn ir-rati ta’ ˙las mitluba jinsabu ta˙t pressjoni,” jis˙aq Zahra. Mitlub jelabora fuq ir-ra©unijiet li g˙alihom is-settur tal-lukandi jinsab fi stat ˙aΩin, Zahra jsostni li r-ra©unijiet ewlenin huma l-kontijiet tad-dawl li dejjem jog˙lew, kif ukoll iΩ-Ωieda tal-VAT fuq l-akkomodazzjoni. Minbarra dawn, hemm ukoll il-fatt li l˙ajja in©enerali g˙oliet; mill-prezzijiet tal-˙axix sa dawk tal-poΩati u l-platti. G˙alkemm iΩ-Ωieda tal-VAT u l-kontijiet tad-dawl l-iktar li jolqtu l-lukandi bilgoff min˙abba l-mijiet ta’ eluf ta’ ewro involuti, Zahra jsostni li n-nefqa tal-ikel u l-o©©etti l-o˙ra essenzjali hija wkoll ta’ piΩ u m’g˙andhiex ti©i mwarrba. L-MHRA tistenna li l-konijiet tad-dawl jonqsu b’4 çenteΩmi g˙al kull kilowatt Fid-dokument g˙all-ba©it li ressqet lMHRA, hija qalet li l-ineffiçjenzi tal-

Enemalta kienu qed jiswew lis-settur tarristoranti u l-lukandi total ta’ €11-il miljun, u li dan is-settur ma jistax jibqa’ jit˙alla jerfa’ dan il-piΩ. Fil-fatt l-industrija ta’ pajjiΩna hija l-iktar wa˙da li t˙allas g˙all-ener©ija meta mqabbla mal-pajjiΩi l-o˙ra kollha tal-Unjoni Ewropea. Iktar minn hekk, l-effiçjenza fil-produzzjoni tal-elettriku hija l-ag˙ar wa˙da mill-pajjiΩi tal-UE. Fi kliem ie˙or dan ifisser li, filwaqt li l-industrija bbaΩata f’Malta qed t˙allas l-og˙la prezzijiet, din qed tie˙u l-ag˙ar servizz. Dwar dan is-su©©ett Tony Zahra jg˙id li fi preΩentazzjoni li l-MHRA g˙amlet lill-imsie˙ba soçjali madwar ˙ames xhur ilu, din qabblet is-sitwazzjoni f’Malta ma’ dik tas-26 pajjiΩ ie˙or tal-UE. “Huwa evidenti li Malta g˙andha log˙la rati tal-ener©ija mill-pajjiΩi l-o˙ra kollha tal-UE. Minn iktar st˙arri© irriΩulta li fil-pajjiΩi tal-UE, g˙al kull €1 li jintefaq fuq materja prima biex ti©i ©©enerata lener©ija, ir-rendiment medju jkun ta’ 71 çenteΩmu. Madankollu, dan jinkludi kull tip ta’ materja prima, inkluΩ dik nukleari,

fa˙am, gass u fjuwils.” Zahra jispjega li g˙alhekk l-MHRA pproçediet billi qabblet lil Malta ma’ pajjiΩi o˙ra li b˙alna juΩaw il-fjuwils biex ji©©eneraw l-ener©ija. Minn hawnhekk irriΩulta li f’pajjiΩi o˙ra, g˙al kull €1 li jintefaq g˙all-materja prima, dawn jie˙du lura medja ta’ 50 çenteΩmu f’ener©ija. IΩda s-sitwazzjoni f’Malta hija totalment differenti. “F’pajjiΩna, g˙al kull €1 li jintefaq, l-Enemalta tie˙u biss 31 çenteΩmu f’ener©ija, u b˙ala qlig˙ ti©bor biss 25 çenteΩmu, bil-kumplament jintilef fi traΩmissjoni, serq, jew it-tnejn li huma,” jis˙aq Zahra. Huwa jissokta jg˙id li g˙alhekk l-ispiΩa biex tit˙addem l-Enemalta hija d-doppju tal-ispiΩa f’pajjiΩi o˙ra tal-Unjoni Ewropea. Peress li l-Enemalta ma jistax ikollha telf, kull konsumatur qed jispiçça j˙allas hu g˙al dawn l-ispejjeΩ u l-ineffiçjenzi, minbarra li j˙allas ukoll g˙al €34 miljun fuq d˙ul mill-kapital. “Mhux ta’ b’xejn li Malta g˙andha log˙la kontijiet tal-ener©ija mill-pajjiΩi kollha tal-UE!” jistqarr Zahra. Huwa jg˙id li meta wie˙ed jg˙odd dawn il-fatturi kollha f’daqqa, wie˙ed façilment jasal g˙all-konkluΩjoni li filverità huwa l-konsumatur li qed jissussidja lill-Enemalta, u mhux bil-kontra. “Ovvjament dan qed jaffettwa lill-membri kollha tag˙na, peress li l-ener©ija hija parti kbira min-nefqa tar-ristoranti u llukandi.” Zahra jkompli jg˙id li waqt l-istess laqg˙a tal-MCESD ©ew imwieg˙da li lpower station ta’ Delimara kienet se ttejjeb l-effiçjenza biex i©©ibha ta’ 40%. “A˙na kkalkulajna li dan it-titjib fl-effiçjenza se jissarraf f’4 çenteΩmi inqas fuq kull kilowatt ta’ dawl. A˙na g˙alhekk qed nitolbu li r-rati talener©ija jitnaqqsu b’4 çenteΩmi g˙al kull kilowatt, u dan peress li ©ejna mwieg˙da li l-power station ta’ Delimara se tkun bdiet topera sal-a˙˙ar ta’ Lulju 2012,” isostni Zahra. Hemm bΩonn li titnaqqas il-VAT fuq l-akkomodazzjoni L-MHRA qed tipproponi wkoll li l-Gvern

28.10.2012

A˙barijiet

inaqqas il-VAT fuq ir-rata talakkomodazzjoni lura g˙al dik li kienet sentejn ilu. Dan wara li fil-ba©it tas-sena l-o˙ra l-Gvern g˙olla l-VAT fuq l-akkomodazzjoni minn 5% g˙al 7%; deçiΩjoni li kienet ©iet ikkritikata bl-a˙rax mil-lukandiera hekk kif kompliet iΩΩidilhom mal-piΩijiet li kienu di©à qeg˙din ji©u kostretti jerfg˙u. Mistoqsi g˙alfejn hemm bΩonn dan it-tnaqqis fil-VAT, Zahra jirreferi g˙all-istqarrija tal-MHRA, fejn qalet li fl-a˙˙ar ˙ames snin il-lukandi f’Malta tilfu madwar €10 miljun min˙abba l-ineffiçjenzi tal-Enemalta. “Issa l-lukandi g˙andhom bΩonn jer©g˙u jibdew jag˙mlu profitt, g˙ax huma biss industriji profittabbli li jkollhom biΩΩejjed flus g˙all-investiment mill-©did. Il-lukandi g˙andhom ˙ajja ta’ madwar g˙axar snin, u wara dan il-perijodu jkollhom bΩonn rinnovazzjonijiet ma©©uri fuq ilproprjetà. “Jekk dan ma jsirx il-lukandi ma jkunux jistg˙u jibqg˙u fissuq g˙ax il-prodott tag˙hom jiddeterjora u l-lukanda ma tibqax tattira konsumaturi. “Billi jitnaqqas il-VAT g˙al 5%, il-lukandiera jkunu jistg˙u juΩaw dawk il-flus biex jer©g˙u jinvestu fil-proprjetajiet tag˙hom. L-MHRA ilha twissi lillGvern li jekk l-industrija mhux se ter©a’ ssir sostenibbli se niffaççjaw deterjorament talprodott fil-˙ames snin li ©ejjin, u dan se jissarraf f’inqas turisti li ji©u Malta u turisti li jonfqu inqas.” Zahra jispjega li l-industrija tatturiΩmu tag˙ti 30% tal-qlig˙ tag˙ha lill-Gvern b˙ala taxxi. G˙alhekk, kull €100 li jitilfu llukandi se jissarrfu f’telf ta’ €30 g˙all-Gvern. “Imma©ina x’ji©ri lid-d˙ul talGvern jekk nitilfu xi €500 miljun mill-infiq tat-turisti f’Malta! F’dak

il-kaΩ il-Gvern ikun qed jitlef madwar €150 miljun, u dan minbarra t-telf tal-impjiegi,” jistqarr Zahra. It-turiΩmu jrid jiΩdied b’10% fix-xitwa u fix-xhur ta’ qabel u wara s-sajf Mistoqsi jekk attwalment Malta hux qed tisfrutta l-potenzjal kollu tag˙ha g˙at-turiΩmu, Zahra jwie©eb li meta wie˙ed jikkunsidra s-sitwazzjoni internazzjonali, partikolarment f’dan is-suq, pajjiΩna qed imur kontra l-kurrent hekk kif esperjenza rekord ta’ turisti g˙al tliet snin konsekuttivi. G˙alhekk b˙alissa Malta qed tkun sodisfaçenti f’dak li huwa ammont ta’ turisti li jΩuru pajjiΩna u l-iljieli li jqattg˙u fil-lukandi. Madankollu, skont l-MHRA, ilpass li jmiss huwa Ωieda fit-turisti barra l-ista©un tas-sajf. Dan g˙aliex matul is-sajf it-turisti ma tantx jistg˙u jiΩdiedu g˙aliex attwalment m’hawnx biΩΩejjed façilitajiet li jissodisfaw domanda daqstant kbira. G˙al din ir-ra©uni l-MHRA qed tirrakkomanda lill-Gvern biex iΩid it-turiΩmu b’10% matul lista©un tax-xitwa, tal-˙arifa u tar-rebbieg˙a. “A˙na qed nikkalkulaw li fl2012 l-infiq tat-turisti se jiΩdied b’€100 miljun, u g˙alhekk ilGvern se jda˙˙al €30 miljun f’taxxi iktar mis-sena l-o˙ra, u dan ming˙ajr ma Ωdied il-ba©it g˙at-turiΩmu. Dan juri biç-çar kemm it-turiΩmu kapaçi jag˙ti lill-ekonomija tal-pajjiΩ, u huwa l-ikbar benefiçjaru individwali li g˙andu lGvern,” jispjega Zahra. Huwa jg˙id li dan juri biç-çar kif investiment biex ji©u iktar turisti f’Malta se jissarraf f’investiment g˙all-Gvern min˙abba Ω-Ωieda fid-d˙ul mit-taxxi.

Zahra jg˙id li l-investiment li qed jintalab mill-MHRA huwa speçifikament biex ji©u iktar turisti f’Malta matul ix-xhur taxxitwa u dawk ta’ qabel u wara s-sajf, u li din l-assoçjazzjoni tinsab konvinta li investiment b˙al dan se jkun kapaçi li jΩid it-turiΩmu b’dan il-perçentwal. Ûieda ta’ 10% matul l-istaguni msemmija tkun tammonta g˙al Ωieda ta’ madwar €13.5 miljun fil-qlig˙ tal-lukandi. Peress li l-

lukandi qed jag˙tu 30% talqlig˙ tag˙hom lill-Gvern, dan awtomatikament se jissarraf f’Ωieda sostanzjali fid-d˙ul talGvern. Tony Zahra jtemm jg˙id li lindustrija tat-turiΩmu tirrappreΩenta 30% tal-ekonomija talpajjiΩ, u hija kruçjali g˙allimp-jiegi u l-ekonomija talGvern. G˙alhekk huwa essenzjali li l-Gvern jag˙mel sforz biex jg˙in lil din l-industrija

ter©a’ ssir sostenibbli. Permezz ta’ idjoma IngliΩa Zahra jqabbel l-industrija tatturiΩmu ma’ papra li tbid bajd tad-deheb. “Din hija industrija li filpassat tat ˙afna bajd taddeheb lil dan il-pajjiΩ u lillfinanzi tal-Gvern. Jekk ma nitimg˙ux lill-papra li tbid dan il-bajd, fil-futur se jkun hemm ˙afna inqas bajd x’wie˙ed ji©bor.”

Il-Kumitat ta’ ONE CLUB ser jorganizza 4 nights, 3 nights u 2 nights weekend breaks fuq baΩi ta’ half board g˙all-festi tal-a˙˙ar tas-sena fis-Soreda Hotel fil-Qawra. 4 NIGHTS Mis-Sibt 29.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz: kbar €172; tfal €86 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) 3 NIGHTS Mis-Sibt 29.12.2012 sat-Tlieta 01.01.2013 jew Mill-Óadd 30.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz: kbar €138; tfal €69 (bejn is-6 snin u t-12-il sena) 2 NIGHTS Mit-Tnejn 31.12.2012 sal-Erbg˙a 02.01.2013 Prezz: kbar €110; tfal €55 (bejn is-6 snin u t-12-il sena)

Booking miftu˙ ming˙and is-Sinjura ÌuΩa Caruana ta’ Óal Tarxien (Tel. 21 697 495) u ming˙and Alfred Chetcuti (Tel. 21 657 022 – Mob. 9924 0855). A˙sbu kmieni g˙ax il-kmamar huma limitati. Il-booking jag˙laq fl-20 ta’ Novembru, 2012. Dawk kollha li se jattendu g˙al dan il-weekend break jistg˙u jirb˙u weekend break g˙al Ωew© persuni fuq baΩi half board, ©entilment mog˙ti mill-management tal-lukanda.

Ejjew mag˙na u niççelebraw bil-kbir l-a˙˙ar u l-ewwel tas-sena flimkien. Garanzija ta’ mistrie˙ u divertiment g˙al kul˙add.

28.10.2012

Xandir

PBS u Gonzi id f’id Aktar kemm qed toqrob lelezzjoni aktar qed jo˙ro© filbera˙ kemm il-grupp ta’ strate©ija tal-Partit Nazzjonalista ddeçieda li min˙abba l-falliment totali talistazzjon televiΩiv tag˙hom inNET, g˙andhom juΩaw salmassimu li jistg˙u lix-xandir nazzjonali m˙allas minn flus il-poplu biex jippruvaw iΩommu lill-klikka ta’ GonziPN tibqa’ ta˙kem fuq il-poplu Malti. Bi pjan ma˙sub fuq medda ta’ snin, wara l-mag˙ruf tindif etniku li wettqu fl-istrutturi kollha tal-PBS bit-tne˙˙ija talparti l-kbira tal-impjegati u ©urnalisti b’tendenzi Laburisti, imlew il-postijiet ewlenin talistazzjonijiet nazzjonali b’nies leali lejn GonziPN u li lesti jo˙or©u g˙onqhom g˙al din il-klikka. Mhux hekk biss, il-qarnita li ˙atfet ta˙t is-swaba’ tag˙ha lill-PBS, rat kif g˙amlet biex mill-istazzjonijiet tax-xandir nazz-jonali, f’kull ˙in tal©urnata to˙ro© propaganda fina, u kultant anke sfaççata mhux biss mit-Taqsima talA˙barijiet tal-PBS, imma anke minn ruxxmata programmi ta’ ©rajjiet kurrenti mg˙oddija bi ˙las ta’ eluf ta’ ewro li d-djar tal-produzz-joni kollha fidilissimi lejn il-klikka ta’ GonziPN, fosthom il-Where’s Everybody ta’ Lou Bondi u Peppi Azzopardi. Mag˙hom ing˙aqad ukoll leks-President tal-Kunsill Amministrattiv tal-Partit Nazzjonalista, Pierre Portelli. GonziPN po©©iet, lejlet lelezzjoni li g˙addiet, lil Natalino Fenech fit-tmexxija tat-Taqsima tal-A˙barijiet biex fl-a˙˙ar ˙ames snin irnexxielu j©ib il-bullettini tal-a˙barijiet li jxandar, notice board talGvern b’a˙barijiet mimlija propaganda g˙al GonziPN li jqallg˙u lil kull min huwa ta’ tendenza Laburista u anke lil min jifhem li xandir nazzjonali g˙andu jkun tassew servizz li jixraq lill-poplu kollu. Ir-riΩultat…kolluΩjoni s˙i˙a bejn GonziPN u l-PBS Ir-rizultat ta’ din il-manipulazz-joni li g˙addejja fil-PBS huwa kolluΩjoni s˙i˙a bejn ilklikka ta’ GonziPN u l-istazzjon nazz-jonali tax-xandir. EΩempju klassiku ta’ din ilkolluΩjoni se˙˙ fil-©ranet li g˙addew meta l-Kap talOppoΩizzjoni Joseph Muscat g˙amel konferenza stampa dwar l-iskandlu tal-estensjoni tal-power station f’Delimara. Konferenza stampa s˙i˙a dwar dan l-iskandlu ©iet imbiççra biççiet u ttie˙det silta qasira mid-diskors tal-Mexxej Laburista u ©iet riprodotta filbidu nett tal-a˙barijiet biex

taparsi qed ting˙ata l-importanza mist˙oqqa. Imma flok ©iet imxandra ssilta dwar l-iskandlu tal-power station, Natalino Fenech g˙aΩel li jie˙u kumment Ωg˙ir li Dr Joseph Muscat g˙amel fil-konferenza tal-a˙barijiet dwar in-nomina tal-Ministru Tonio Borg g˙all-˙atra ta’ Kummis-sarju fil-Kummissjoni Ewropea minflok John Dalli. Fid-dag˙dig˙a tag˙hom biex jidfnu l-messa©© Laburista dwar l-iskandlu tal-estensjoni tal-power station, irrelegaw listqarrija tal-Mexxej Laburista lejn l-a˙˙ar tal-bullettin tala˙barijiet u biex ikomplu juru kemm jinsabu f’kolluΩjoni s˙i˙a mal-Gvern, infilsaw firrapport siltiet minn intervista li marru bil©ri jag˙mlu lillMinistru Tonio Fenech fejn talbuh jirrea©ixxi g˙al dak li kien g˙adu kemm qal Joseph Muscat. Manipulazzjoni ag˙ar minn din ix-xorta fuq ix-xandir nazz-jonali ma jistax ikollok. Daphne Caruana Galizia tg˙id lill-©urnalisti x’g˙andhom jag˙mlu …u l-PBS ji©ru jobduha Is-saga ta’ dak li se˙˙ birriΩenja tal-Kummissarju John Dalli kixfet fil-bera˙ kif il-klikka ta’ GonziPN ˙admet biex lil Dalli tixlih u ti©©udikah flistess ˙in qabel ma biss saru mag˙rufa l-fatti kollha dwar ilkaΩ. Bl-aktar mod moqΩieΩ rajna lil Lou Bondi fil-programmi tieg˙u Bondi+ , ming˙ajr lebda rispett lejn il-fatt li huwa qed ixandar fuq stazzjon nazzjonali u mhux fuq l-istazzjon tal-Partit Nazzjonalista, jirrepeti fil-programmi tieg˙u insinwazzjonijiet u spekulazzjonijiet li bdew isiru fil-blogg tal-˙abiba tieg˙u u ta’ Richard Cachia Caruana, Daphne Caruana Galizia. F’mument minnhom, fit-tentattivi tag˙ha biex tassassina lkarattru ta’ Dalli, bdiet tappella lill-©urnalisti permezz talblogg tag˙ha biex imorru jfitt-

xu fil-Qorti ˙a jaraw jekk Dalli kienx ippreΩenta xi ittra ©udizzjarja fil-konfront tal-Viçi Sindku Nazzjonalista ta’ TasSliema, Silvio Zammit, f’Awwissu li g˙adda. U min ta˙sbu li obdieha lil Daphne Caruana Galizia f’dan l-appell li g˙amlet lill-©urnalisti? Kien il-PBS li bag˙at il©urnalisti tieg˙u l-Qorti ˙alli jfittxu u jaraw jekk Dalli qattx g˙amel xi rikors ©udizzjarju kontra Silvio Zammit. U wara li l-a˙barijiet tal-PBS xandru li ma sabu l-ebda ittra ©udizzjarja (g˙ax Dalli qal li kien bag˙at ittra bl-avukat), Daphne Caruana Galizia ˙adet pjaçir tirraporta li ta’ TVM marru l-Qorti jfittxu. Idoqqu t-trombi tal-Gvern u ja˙bu l-fallimenti tieg˙u Fit-tentattivi tal-PBS biex iΩommu lill-klikka GonziPN imka˙˙la mal-poter, jag˙mlu minn kollox biex idoqqu ttrombi tal-Gvern u ja˙bu l-fallimenti kollha tieg˙u. EΩempju çar ta’ din il-manipulazzjoni se˙˙et fl-a˙˙ar jiem meta l-Uffiçju Nazzjonali talIstatistika (NSO) ˙are© stqarrija li fiha ta dettalji dwar ilpoΩizzjoni finanzjarja talGvern f’dak li huwa defiçit u dejn. B’©urnaliΩmu ta’ barra minn hawn, it-Taqsima tal-A˙barijiet ta’ Natalino Fenech fil-bullettin tal-a˙barijiet tat-Tlieta filg˙axija daqqet it-trombi li fit-tieni kwart ta’ din is-sena, id-defiçit tal-Gvern naqas bi

ftit meta mqabbel mat-tieni kwart tal-2011. B’viljakkerija liema b˙alha, naqsu milli jxandru li jekk wie˙ed iqis kemm kien id-defiçit tal-Gvern fl-ewwel sitt xhur tas-sena, jirriΩulta li dan Ωdied u mhux naqas. Biex ikomplu ja©evolaw lillGvern u jimmanipulaw anke listatistika uffiçjali, tal-a˙barijiet tal-PBS ˙allew barra paragrafu s˙i˙ mill-istqarrija talNSO li kienet tittratta l-qag˙da finanzjarja diΩastruΩa li jinsab fiha d-dejn tal-pajjiΩ fejn g˙allewwel darba fl-istorja ta’ dan il-pajjiΩ, id-dejn qabeΩ iç-çifra ta’ 5 BILJUN EWRO. L-istatistika kienet turi li fuq sena wa˙da biss, iΩ-Ωieda fiddejn tal-pajjiΩ kienet ta’ aktar minn 470 miljun ewro. Biex itaffu ftit miΩ-Ωelqa apposta li g˙amlu ˙alli ja˙bu l-falliment finanzjarju talGvern Nazzjonalista, l-g˙ada, fil-bullettin tal-a˙barijiet ©abu biçça statistika li ˙ar©et millEurostat fejn xandru biss iççifra tad-dejn ta’ Malta u biex iben©luha u jinçensaw lil GonziPN, stqarrew li Ω-Ωieda fid-dejn Malti kienet fost linqas Ωieda li rre©istraw ilpajjiΩi Ewropej. Partit Laburista vi©ilanti l-˙in kollu Quddiem din il-manipulazzjoni s˙i˙a, il-Partit Laburista jinsab vi©ilanti l-˙in kollu. Qieg˙ed jipprotesta kontinwament fuq it-trattament diskriminatorju li qed jing˙ata u t-ten-

tattivi li qeg˙din isiru l-˙in kollu biex il-messa©© Laburista jindifen, jew meta jixxandar ikun mg˙awwe© u mwie©eb minnufih. Il-Partit Laburista qed i˙abbat wiççu ma’ telg˙a iebsa filbattalja tieg˙u favur iddemokrazija u biex dan ilpajjiΩ ikollu xandir tassew nazzjonali u ˙ieles mill-intriççi ta’ din il-klikka li ˙akmitu f’idejha. Il-Partit Laburista qed jissielet kontra xandir Ωbi-lançjat li jibda minn sbie˙ il- jum b’ TVAM , ikompli matul il©urnata bil-bullettini tal-a˙barijiet u sa˙ansitra bi propaganda fi programmi dedikati g˙an-nisa tad-dar fuq ir-radju u t-televiΩjoni. Imbag˙ad hemm ukoll ilfaxxa ta’ filg˙axija, propaganda fina u drabi o˙ra anke sfaççata fi programmi b˙al TVHemm, Close-Up, Bondi+ u o˙rajn. Ma’ dawn kollha rruxxmata ripetizzjonijiet talistess programm mimlijin propaganda fuq stazzjonijiet differenti tar-radju u t-televiΩjoni. Imma din il-battalja lill-Partit Laburista mhix taqtag˙lu qalbu. Se jkompli jesponi dawn l-abbuΩi fix-xandir nazzjonali l-˙in kollu u kuljum ˙alli l-poplu Malti jifhem li bilflus tat-taxxi tieg˙u s-servizz li qed jing˙ata minn dak li suppost huwa xandir tal-poplu kollu huwa xandir Ωbilançjat u immanipulat, xandir li g˙andu j©ib g˙ajb lil dawk li jipparteçipaw f’dan l-ingann li qed isir.

28.10.2012

AnaliΩi

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx tintefaq balla ta’ bejn 80-100 miljun ewro fuq din ilkruha, fi Ωminijiet ta’ awsterità, proprju meta kienu qeg˙din jintalbu s-sagrifiççji ming˙and il-poplu. L-ironija hija li anki dwar ˙a©a li intrinsikament tmiss il-˙ajja ta’ kuljum tal-Parlament Malti u l-perçezzjoni dwaru f’g˙ajnejn il-pubbliku, il-Gvern ta’ Lawrence Gonzi deherlu li g˙andu jimponi ru˙u fuq id-deputati parlamentari fi Ωminijiet meta l-gvern ta’ minoranza tieg˙u m’g˙andux jiddetta fuq il-ma©©oranza tad-deputati. Dan proprju fi Ωmien meta l-istess Gvern, wa˙du u mhux il-Parlament kollu kemm hu, vara White Paper dwar l-awtonomija li suppost g˙andu jkollu lParlament mill-Gvern tal-©urnata. Imbag˙ad wara kollox biex trid tiskanta, jekk qeg˙din ng˙ixu fi Ωminijiet fejn il-minoranza tippretendi li tista’ tiddetta fuq il-ma©©oranza fil-Parlament anki dwar x’g˙andu ji©i diskuss u meta.

minn Invictus

hom, ftit li xejn kellhom ˙ajt g˙all-kenn mill-awtoritajiet, g˙ajr g˙all-Malta Financial Services Authority (lMFSA) li tat ruling fejn tathom ra©un, imma dan ir-ruling kien fil-forma ta’ rakkomandazzjoni u mhux ta’ deçiΩjoni li torbot. Mela l-beatu an©eliku Simon B. din il-©img˙a ˙are© favur dawn il-povri li tilfu l-fondi tal-pensjoni tag˙hom jew in-naqra li rnexxielhom ifaddlu mill-paga tag˙hom, u sewwa g˙amel. Imma l-istampa rrappurtat li Simon B. g˙amel dan mhux b˙ala Simon B. imma b˙ala delegat speçjali talPrim Ministru Gonzi. Issa ng˙id jien b˙ala delegat speçjali Simon B. ja©ixxi g˙an-nom u inrappreΩentanza tal-Prim Ministru Gonzi, li jista’ kieku jrid isewwi din lin©ustizzja f’kemm tg˙id kelma u mhux joqg˙od jittamahom bil-kliem b˙alma qieg˙ed jag˙mel Simon B.

Snusgate

Is-serafiku beatu an©eliku Simon Busuttil Il-kwintessenza tal-kruha Belt Barokka l-©miel tag˙ha b˙alma hija dik tag˙na Valletta, li se tkun il-belt kapitali Ewropea fl-2018, g˙andu jkun hija predestinata biex ikollha d-da˙la tag˙ha mΩejna bil-kruha. Ma kienx biΩΩejjed li g˙amelt snin twal bil-bieb prinçipali tag˙ha stil neofaxxista tal-Bergonzi li bilkruha kollha tieg˙u, tal-inqas kellu l-funzjoni utilitarja li jippermetti li jg˙addi minn fuqu t-traffiku çirkolari tal-Belt. Imma d-da˙la l-©dida tal-Belt u speçjalment il-bini talparlament il-©did, ta’ kull darba li jkolli g˙alfejn nid˙ol il-Belt, ma niqafx nistkerrah il-kruha kbira tieg˙u. G˙andu kemm g˙andu isem kbir fix-xena internazzjonali b˙ala arkitett ta’ fama mondjali Renzo Piano, bilfirma tieg˙u jew ming˙ajrha, id-da˙la l-©dida tal-Belt Valletta, m’hemmx mod ie˙or kif issej˙ilha ˙lief ilkwintessenza tal-kruha. Massa kbira ta’ azzar, Ωonqor u konkrit li ssibha ma’ wiççek twe©©ag˙lek g˙ajnejk hekk kif tmidd l-ewwel pass tieg˙ek ©ewwa l-Belt.

F’kampanja elettorali jkunu moda ˙afna l-kostumi, ilmaskri, il-mirja li min hu qasir i©ibuh twil u lil min hu o˙xon i©ibuh irqiq. Fi kliem ie˙or, huwa Ωmien lilluΩjonijiet ottiçi fejn dak li jidher jista’ jkun ferm ’il bog˙od minn dak li ma jidhirx. Mhux eΩatt il-Karnival, imma kwaΩi. Mela din il-©img˙a, il-predilett u l-mag˙Ωul ta’ Lawrence Gonzi, is-serafiku beatu an©eliku Simon Busuttil ˙are© stqarrija biex jag˙ti l-appo©© tieg˙u lil dawk l-investituri Ωg˙ar li ngidmu wa˙da nobis wara li ˙adu l-pariri Ωbaljati tal-Bank of Valletta u investew ilftit flus li kellhom f’perpetual securities u fil-Lehmann Brothers fuq il-premessa u fuq il-promessa ta’ profitti kbar f’qasir Ωmien. It-tip ta’ investimenti riskjuΩi li lBOV innifsu qag˙ad ’il bog˙od milli jag˙mel bi flusu, ossija flus id-depoΩitanti. Dawn l-investituri Ωg˙ar li spiççaw tilfu l-ftit li kell-

L-awtonomija tal-Parlament U bil˙aqq, il-bini tal-parlament ©did li jinsab tiela’ b’ritmu daqstant img˙a©©el u bi nfiq daqstant qawwi, ittie˙det id-deçiΩjoni li jsir dan il-pro©ett mill-Gvern wa˙du ming˙ajr l-içken konsultazzjoni mal-Parlament kollu kemm hu. Kieku ©ie kkonsultat il-Parlament kif kien ikun xieraq, forsi l-ma©©oranza fil-Parlament, li ejja ng˙iduha kif inhi, f’din il-le©iΩlatura ftit li xejn kienet stabbli, kienet ta˙sibha mod ie˙or dwar din l-estravaganza, li

Evidentement il-kwistjoni tar-riΩenja sfurzata ta’ John Dalli se tibqa’ tkarkar sakemm l-OLAF jew l-Avukat Ìenerali ta’ Malta jiddeçiedu li jippubblikaw ir-rapport s˙i˙ tal-OLAF u mhux jibqg˙u ji©u leaked partijiet selettivi minnu. Giovanni Kessler qieg˙ed jaqa’ f’kontradizzjoni kbira meta minn banda jsostni li r-rapport tal-OLAF huwa wie˙ed kunfidenzjali u ma jistax jag˙mlu pubbliku u mill-banda l-o˙ra mal-istampa jew f’laqg˙at bil-bibien mag˙luqa imma bil-ventilaturi miftu˙a, qieg˙ed jispiçça jislet dak li jidhirlu hu mir-rapport tal-OLAF, anki permezz ta’ insinwazzjonijiet u ‘evidenza çirkostanzjali’ li mbag˙ad ma jg˙idx x’inhi. Skont it-Times of Malta tal-biera˙, Giovanni Kessler issa avvanza pass u minn ‘evidenza çirkostanzjali’ issa qieg˙ed jg˙id li hemm ‘hard evidence’ li Dalli kien jaf li Silvio Zammit kien qieg˙ed jitlob il-flus f’ismu. Skont it-Times, Kessler qal dan f’laqg˙a ristretta bilbibien mag˙luqa mal-group coordinators tal-Budgetary Control Committee tal-Parlament Ewropew. Minkejja li din il-laqg˙a kienet bil-bibien mag˙luqa, xorta wa˙da dak li g˙o©bu jg˙id Kessler, ©ie leaked fit-Times. Meta nara dawn il-barumbati, nikkonvinçi ru˙i aktar li hemm xi ˙a©a tinten fin-nofs u li John Dalli g˙andu dritt ikun jaf bl-eΩatt x’fih ir-rapport tal-OLAF li abbaΩi tieg˙u kien im©ieg˙el jirriΩenja minn Barroso.

Óarsa lejn il-©img˙a li g˙addiet 29 feruti f’inçident bejn tliet xarabanks Inçident bejn tliet xarabanks tal-Arriva ˙alla total ta’ 29 persuna feruta. G˙alkemm xi w˙ud we©©g˙u gravi, b’xorti tajba ˙add ma kien fil-periklu talmewt. Il-˙abta se˙˙et nhar l-Erbg˙a g˙all-˙abta tassag˙tejn u nofs ta’ waranofsinhar barra l-Furjana. Xarabank li kienet sejra fid-direzzjoni tal-Blata lBajda tilfet il-kontroll u da˙let fil-©enb ta’ Bieb ilBombi. Ûew© xarabanks o˙ra li kienu g˙addejjin ftit wara, jidher li ppruvaw jevitaw ix-xarabank ilma˙buta, bil-konsegwenza li wa˙da minnhom ˙abtet ma’ ta’ quddiemha u mbuttatha ©o centre strip. Sittax-il persuna ttie˙du fl-Isptar Mater Dei blambulanzi, filwaqt li tlettax o˙ra ttie˙du fiç-Çentru tas-Sa˙˙a tal-Furjana b’xarabank o˙ra. Dan l-inçident ˙oloq kon©estjonijiet kbar tat-traffiku, tant li lArriva ntalbet tissospendi s-servizz tag˙ha g˙al xi ˙in.

Refu©jat jallega li l-pulizija tawh jixrob l-awrina Numru ta’ pulizija qed ji©u investigati wara li Farhan Ainab Mohamud, refu©jat Somalu residenti f’BirΩebbu©a, ressaq ilment g˙ax qal li l-pulizija kienu tawh jixrob l-awrina. L-allegat kaΩ se˙˙ flG˙assa tal-Belt fi tmiem il-©img˙a li g˙addiet, madankollu sar mag˙ruf biss din il-©img˙a.

Qieg˙ed ikun allegat li meta Mohamud kien flg˙assa, il-pulizija offrewlu x’jixrob u hu aççetta. Allegatament ing˙ata flixkun li suppost kien ice-tea, iΩda rriΩulta li kien awrina. L-istampa rrappurtat li bil-kaΩ kien ©ie infurmat il-Kummissarju tal-Pulizija li feta˙ investigazzjoni interna.

Ówienet f’Bormla jer©g˙u jeg˙rqu bix-xita Ix-xog˙lijiet ta’ kostruzzjoni li qeg˙din isiru maxxatt ta’ Bormla qeg˙din iwasslu biex ir-residenti u l˙wienet jeg˙rqu wara ˙in qasir ta’ xita, b˙alma se˙˙ fil-lejl ta’ bejn l-Erbg˙a u l-Óamis li g˙adda. Minbarra l-inkonvenjent qawwi tal-pro©ett ta’ Baçir Numru 1 li waqaf zopptu, u li wassal g˙all-falliment ta’ numru ta’ negozji, ir-residenti u l-˙wienet issa qeg˙din jiffaççjaw ukoll l-inkonvenjent tal-g˙arg˙ar. G˙alkemm jidher li g˙adu jrid ji©i stabbilit eΩattament x’qed jikkawΩa l-g˙arg˙ar, dan huwa çertament relatat max-xog˙lijiet li qed isiru, hekk kif qabel din is-sena il-BormliΩi qatt ma kellhom din ilproblema.

Restawrata pittura tar-Rinaxximent fil-Knisja taΩ-Ûejtun Pittura importanti li tinsab fil-Knisja taΩ-Ûejtun u li tmur lura g˙al Ωmien ir-Rinaxximent Bikri ©iet restawrata, wara li d-Dipartiment tal-Istorja tal-Arti

fl-Università ta’ Malta g˙amel analiΩi tal-pittura biex din tkun tista’ ting˙ata lura l-kwalitajiet ori©inali tag˙ha. Il-pittura, intitolata Ver©ni fuq Tron Tikkontempla lil Binha, hi attribwita lil çirku qrib ˙afna tal-artist Antonello de Messina. Il-pittura hi l-unika pannell eΩistenti mit-trittika li kienet ©iet ikkummissjonata g˙all-knisja tal-parroçça l-antika taΩ-Ûejtun fl-ewwel snin tas-seklu sittax. Ir-restawr sar mill-kumpannija Recoop bl-appo©© ta’ Banif Bank.

28.10.2012

Kumment

Kellhom jisimg˙u minna Owen Bonnici Kelliem g˙all-Edukazzjoni Og˙la

Aktar ma nisma’ fuq il-kwistjoni tal-estensjoni tal-power station f’Delimara iktar ninduna kemm fil-verità l-Gvern mhuwiex kompetenti biex jamministra qasam delikat b˙alma hu l-qasam talener©ija. Il-qasam tal-ener©ija huwa fundamentali g˙aliex fuqu jista’ jinbena l-progress ta’ pajjiΩna, biex joktor l-investiment u jin˙oloq xog˙ol tajjeb u ta’ kwalità. Huwa fundamentali wkoll g˙aliex l-ener©ija, u l-konsum tag˙ha, g˙andha dimensjoni finanzjarja qawwija kemm g˙allIstat li qed jixtri l-prodotti li bihom isir iΩ-Ωejt u kemm g˙aççittadin li f’daru jrid i˙allas ilkontijiet tad-dawl u tal-ilma. U a˙na nafu kemm il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma huma kontijiet li qed ifarrku l-familji u negozji tag˙na. Fit-23 ta’ Settembru li g˙adda konna di©à smajna li l-estensjoni tal- power station kienet iltaqg˙et ma’ problemi tekniçi li l-Enemalta ddeskriviethom b˙ala minor issues. Kienu qalulna li peress li tteknolo©ija kienet qed tittanta tuΩa magni diΩil ma’ fjuwil li hu tat-tip heavy fuel oil allura kien hemm problemi fis-sistema talfiltering tal-exhaust. Mhux f’Settembru biss, imma anke f’Ìunju ta’ qabel iltaqg˙u mal-problemi tekniçi g˙aliex iddeadline li l-Gvern kien ta lil tal-

BWSC kien li l-impjant il-©did irid jibda jiffunzjona sa Ìunju ta’ din is-sena. G˙adda Ìunju u tal-BWSC kienu g˙adhom qed jittestjaw. Wasal Settembru u baqg˙u jittestjaw. Issa sirna nafu li wa˙da mitturbini sfat danne©©jata u kellna ner©g˙u nuΩaw il-power ptation tal-Marsa. Li kieku ma kinitx tal-biki kienet tkun tad-da˙k. Kulma kellhom jag˙mlu ta’ GonziPN kien li jisimg˙u minna meta wissejniehom u fta˙nielhom g˙ajnejhom. G˙ednielhom li din hi teknolo©ija sperimentali, li qatt ma ©iet uΩata mkien fid-dinja. Imma minflok ma rringrazzjawna tal-parir, g˙ajruna u ppruvaw iΩebil˙una Bla dubju ta’ xejn, il-Gvern mexa b˙all-qattusa g˙a©©elija fil-kaΩ tal-BWSC. Nies serji qalu li dan kien eΩempju tajjeb ta’ prattika ˙aΩina (good example of bad practice). G˙alija dan hu kaΩ li jmur oltre minn hekk. Smajna kif nies li ˙adu miljuni f’commissions sabu n-nies minn fuq il-Yellow Pages. Smajna kif inbidlet li©i tajba talambjent biex jakkomodaw lil min reba˙ il-kuntratt. Smajna kif tal-BWSC t˙allsu malajr wa˙da fuq wa˙da qabel ma l-Gvern serra˙ rasu li lestensjoni ta˙dem u hija skont is-seng˙a u l-arti.

U hawnhekk mhux qed nitkellmu fuq xi ˙ames mitt ewro. Fi Frar li g˙adda jien kont staqsejt fil-Parlament kemm kienu t˙allsu tal-BWSC fuq lestensjoni tal- power station. Tonio Fenech, dak li xeba’ jigdeb u li s-segretarju tieg˙u ammetta fil-Qorti li kien ixxa˙˙am, qal li tal-BWSC kienu di©à t˙allsu €157,463,386 u kien fadlilhom jie˙du €8,671,167. Dan kien fi Frar li g˙adda; meta d-deadline biex jitlesta xxog˙ol kien f’Ìunju. Lanqas biss stennew biex jaraw jekk talBWSC ila˙˙qux mad-deadline. Le. Qabdu u ˙allsu dawk ilmiljuni kollha biex issa xorta waqajna fuq tal-Marsa bi ksur tar-regoli Ewropej.

A Number Caryl Churchill hija kittieba talpalk IngliΩa li fost l-o˙rajn kitbet play interessanti ˙afna bl-isem ta’ A Number. Adrian Buckle, li kellu l-play tieg˙u Stitching ti©i ççensurata ftit xhur ilu, tella’ din il- play fil-Kavallier ta’ San Ìakbu. John Suda u Mikhail Basmadijan qaxxru l-partitjiet talmissier u l-˙afna subien, wie˙ed klownjat mill-ie˙or. G˙o©bitni ˙afna. Mhux daqs Stitching , li g˙alija hija play isba˙ minn plays o˙rajn, imma l- play hi wa˙da intriganti u

interessanti, li ddur mal-kunçett ta’ familja u ta’ kuntentizza. Mur araha.

Din l-Art Óelwa Din l-Art Óelwa tag˙mel ˙afna xog˙ol importanti u qed tag˙mel biçça xog˙ol tajba firrestawr tal-Knisja tal-Madonna tal-Vittorja fil-Belt. Din il-Knisja hi l-ewwel f’˙afna affarijiet – kienet l-ewwel binja li nbniet filBelt Valletta, kienet l-ewwel knisja li nbniet fil-Belt Valletta u kienet l-ewwel qorti fejn fiha kienu jg˙addu ©uri lill-Kavallieri ‘mqarbin’. F’din il-knisja lammiral famuΩ Emo ˙alla qalbu ©o kaxxa u l-kaxxa g˙adha hemm. B˙alissa Din l-Arti Óelwa qed ittella’ esebizzjoni ta’ pittura ta’ Maria Rossella Dalmas u millbejg˙ ta’ dawn il-pitturi se jmur ammont sostanzjali g˙ar-restawr ta’ dil-l-knisja. Waqt il-ftu˙ tal-wirja sirt naf ukoll li fejn illum hemm The Point kien inqatel il-famuΩ gwerrier Tork Dragut, tant li dik il-ponta g˙al ˙afna snin kienet tissejja˙ Dragut Point! Qaluli li hemm ukoll triq fil-viçin imsemmija g˙al Dragut! Dragut u mhux Dragut, nirringrazzja lil Din l-Art Óelwa tax-xog˙ol imprezzabbli li qed tag˙mel fir-restawr ta’ din l-knisja.

ProgressiviΩmu ta’ veru Grezzju Mercieca

Qrib tmiem is-seklu dsatax, lewwel Ωmien ta’ globalizzazzjoni u g˙add ta’ invenzjonijiet ©odda biddlu l-ekonomija dinjija. B’dankollu dan iΩ-Ωmien hekk imsejja˙ ‘Tad-Deheb’ kien ukoll wie˙ed ta’ nuqqas ta’ ugwaljanza. Ûdiedet id-differenza bejn is-sinjur u l-fqir. Dan ©ab mieg˙u g˙add ta’ riformi. Il-gvernijiet inkura©©ew il-kompetizzjoni, introduçew it-tas-sazzjoni progressiva u nis©u lewwel ˙jut tax-xibka soçjali tassigurtà. Dan iΩ-Ωmien kien mag˙ruf fl-Amerika b˙ala l-Era Progressiva li l-iskop tag˙ha kien li jo˙loq soçjetà iktar ©usta ming˙ajr ma jxekkel il-forza imprenditorjali. Hemm bΩonn li l-politika moderna ter©a’ tivvinta xi ˙a©a b˙al din – issib mezzi kif tnaqqas linugwaljanza min-g˙ajr ma xxekkel it-tkabbir ekonomiku. Din id-dilemma di©à tinstab fiççentru tad-dibattitu politiku, imma iktar tipproduçi s˙ana milli dawl. Hekk, waqt il-kampanja elettorali Amerikana, ix-xellug jixli lil Mitt Romney li huwa ˙alliel filwaqt li l-lemin iΩebla˙ lil Barack Obama b˙ala gwerrier tal-klassi. Fi Franza, il-President Francois Hollande ppropona rata ta’ taxxa ta’ 75% fuq dawk li jaqilg˙u l-iktar. F’bosta pajjiΩi emer©enti, ilmexxejja jippreferu jitfg˙u lkwistjoni tal-inugwaljanza ta˙t it-tapit: iç-Çina hija imbarazzata mill-ksu˙at ta’ sewwieqa ta’ karozzi Ferrari li issa bdew jidhru fit-toroq tag˙ha; l-Indja tirrifjuta li tie˙u passi kontra lkorruzzjoni. Fil-qalba ta’ dan kollu hemm nuqqas ta’ ideat ©odda. L-inugwaljanza, il-lemin ma jag˙tix kasha. Ix-xellug jipprova jilli-

mitaha billi jg˙olli r-rati tadtaxxa fuq id-d˙ul u jΩid in-nefqa pubblika – passi li ma tantx huma g˙aqlija meta l-gvernijiet iridu jattiraw l-investiment u meta l-gvernijiet huma ferm ikbar minn qatt qabel u huma mtaqqlin minn weg˙diet li jag˙tu iktar çejça fil-©ejjieni. Jin˙tie© ˙sieb radikali ©did. Il-globalizzazzjoni u l-in-novazzjoni teknolo©ika naqqsu l-inugwaljanza globali fis-sens li lpajjiΩi foqra qed joqorbu lejn pajjiΩi iktar sinjuri. Imma filpajjiΩi nfushom id-differenza Ωdiedet. Iktar minn Ωew© terzi tan-nies li hawn fid-dinja jg˙ixu f’pajjiΩi li d-differenzi fid-d˙ul Ωdied mill-1980 ’l hawn. Fl-Amerika s-sehem mid-d˙ul g˙all-iktar nies li jaqilg˙u flus – 16,000 familja – Ωdied minn 1% fl-1980 sa kwaΩi 5% illum; sehem ikbar milli dan it-tip ta’ nies kienu jaqilg˙u fi Ωmien idDeheb tas-seklu dsatax. Huwa minnu wkoll li çertu ammont ta’ inugwaljanza huwa tajjeb g˙all-ekonomija, g˙ax isservi ta’ inçentiv biex wie˙ed ja˙dem iktar u jie˙u r-riskji u tag˙mel kura©© lil innovaturi ta’ talent li jmexxu l-progress ekonomiku. Dawk li jemmnu fil-kummerç ˙ieles dejjem argumentaw li iktar ma s-suq ikun globali, iktar jippremja lir-rebbie˙a. Imma issa jidher li l-inugwaljanza la˙qet punt li fih saret ineffiçjenti u xxekkel it-tkabbir ekonomiku. Dan jidher iktar filpajjiΩi emer©enti. Fiç-Çina l-flus jinxtorbu millkumpanniji tal-Istat u n-nies ta’ gewwa; l-elit igawdu minn g˙add ta’ monopolji. Fir-Russja l-©id tal-oligarki ma ©iex g˙ax huma intraprendenti. Fil-pajjiΩi sinjuri l-banek il-kbar, li ˙add

ma jrid li jfallu, igawdu minn sussidji kbar. L-infiq soçjali huwa iktar immirat biex jg˙in lil min huwa relattivament sinjur milli lill-fqir. Fl-Amerika s-sussidju fuq limg˙ax fuq self g˙all-akkwist ta’ djar – li jing˙ata lill-20% fil-mija l-iktar sinjuri – huwa erba’ darbiet ikbar mill-ammont minfuq fuq social housing g˙all-ifqar 20%. Sa˙ansitra anke x-xorta ta’ inugwaljanza li ©©ib il-meritokrazija tista’ xxekkel it-tkabbir ekonomiku. Jekk id-differenza fil-pagi tkun kbira ˙afna, tnaqqas l-opportunità ta’ mobbiltà soçjali billi l-fqar ma jkunux jistg˙u jedukaw biΩΩejjed lit-tfal tag˙hom. X’jista’ jsir G˙andha ting˙ata prijorità g˙al attakk fuq il-monopolji u l-interessi vestiti, kemm jekk ikunu intrapriΩi governattivi kif ukoll jekk ikunu banek kbar. Il-pajjiΩi emer©enti, b’mod partikolari, jin˙tie© jintroduçu trasparenza ikbar fl-g˙oti ta’ kuntratti governattivi u jniedu li©ijiet effettivi kontra l-monopolji. Fid-dinja sinjura hemm ukoll ˙afna xi jsir. Hija parti Ωg˙ira biss tal-Unjoni Ewropea li hija tabil˙aqq suq wie˙ed. Jin˙tie© li l-infiq tal-gvern ji©i kkonçentrat fuq il-fqar u ΩΩg˙aΩag˙. Fid-dinja emer©enti jmorru wisq flus g˙al sussidji fuq il-fjuwil li jiffavorixxu lis-sinjuri (fl-Asja) u pensjonijiet mhux sostenibbli li jiffavorixxu lil dawk relattivament sinjuri (flAmerika Latina). Imma l-iktar li jin˙tie© riforma huwa s-settur tal-pensjonijiet filpajjiΩi sinjuri. Billi l-popolazzjonijiet qeg˙din jixjie˙u, ilgvernijiet ma jistg˙ux jittamaw li

jonfqu inqas fuq l-anzjani imma jistg˙u jnaqqsu r-rata li biha nnefqa qed tiΩdied billi, pereΩempju, jg˙ollu l-età tal-irtirar. Iktar flus g˙andhom imorru g˙all-edukazzjoni. Fl-ewwel era progressiva rajna l-introduzzjoni ta’ skejjel sekondarji b’xejn g˙al kul˙add; din id-darba jin˙tie© li dawk ming˙ajr xog˙ol jing˙ataw it-ta˙ri© mill-©did. Fl-a˙˙ar nett, trid issir riforma fit-taxxi, mhux billi ji©u kkastigati s-sinjuri imma biex il-flus ji©u mi©burin b’mod iktar effiçjenti u progressiv. F’pajjiΩi foqra, fejn hemm ˙afna evaΩ-joni ta’ taxxa, il-©bir tat-taxxa jin˙tie© ji©i infurzat filwaqt li titnaqqas ir-rata ta’ taxxa. Fil-pajjiΩi sinjuri jrid ji©i eliminat it-tnaqqas tattaxxa li huwa ta’ benefiççju g˙as-sinjuri, b˙at-tnaqqis talimg˙ax fuq is-self g˙ax-xiri taddjar. Partijiet differenti minn din la©enda di©à qed ti©i attwata f’pajjiΩi differenti. L-Amerika Latina investiet fl-iskejjel u tat ilflus lill-iktar fqar: hija l-uniku re©jun li fih naqset l-inugwaljanza. Huma u jibnu l-welfare state tag˙hom il-pajjiΩi AΩjatiçi qed jevitaw l-estravaganza tal-pajjiΩi tal-Punent. Dawn is-sinjali ta’ bidla huma inkora©©anti, imma hemm ˙afna iktar xi jsir. L-istint tal-partiti tal-Lemin spiss ikun li jag˙mel il-gvern içken, minflok a˙jar. Ix-Xellug qieg˙ed ifalli iktar fil-miri tieg˙u li j©ib l-ugwaljanza. Fid-dinja sinjura, il- welfare states qed jispiççawlhom il-flus, it-tkabbir ekonomiku qed jirrallenta u linugwaljanza qed tikber, u xXellug mhuwiex qieg˙ed isib tarf tag˙hom. Jin˙tie© g˙alhekk li ji©i implimentat il-˙sieb radikali ©did.

28.10.2012

Editorjal

www.kullhadd.com Kull˙add, CNL, Triq Il-Mile End il-Ó AMRUN Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

Awtoritajiet bla awtorità ment separati u distinti mill-Gvern, li suppost jirregolaw anki korporazzjonijiet tal-Istat li jgawdu minn çerti monopolji, meta f’dawn l-awtoritajiet jitqieg˙du persuni li huma figatelli talministri?! X’jiswa li jkollok strutturi li suppost ja˙dmu b’mod awtonomu mill-Gvern tal-©urnata meta ˙afna minn dawk li ji©u appuntati fuq dawn l-awtoritajiet, iqisu r-rwol tag˙hom b˙ala subaltern g˙all-ministru? Wa˙da minn dawn l-awtoritajiet li g˙andha rwol ta’ superviΩjoni u ta’ investigazzjoni jekk mhux strettament regolatorju, hija l-Kummissjoni Permanenti Kontra l-Korruzzjoni. Minn kemm ilha din il-Kummissjoni ppreseduta mill-eks-Im˙allef Albert Manchè, iktar minn tnax-il sena, ˙a©a tal-iskantament, din il-Kummissjoni qatt ma sabet imqar l-içken provi ta’ korruzzjoni f’xi wie˙ed mill-oqsma tal-amministrazzjoni pubblika ta’ dan il-pajjiΩ. Fi kliem ie˙or, g˙alkemm f’pajjiΩna ©ew replikati l-istrutturi regolatorji li wie˙ed isib fil-pajjiΩi prinçipali talUnjoni Ewropea, meta dawn jit˙allew f’idejn persuni sottomessi g˙all-Gvern tal-©urnata, l-hekk imsej˙in awtoritajiet jispiççaw jaqdu biss funzjoni ornamentali. Hemm imbag˙ad dawk l-awtoritajiet li b’xi mod jiççaqilqu, ˙afna drabi b’nofs qalb, attenti biex ma jirfsux wisq kallijiet. Il-MEPA hija notorja g˙all-fatt li tfittex ix-xag˙ra fl-g˙a©ina ma’ min hu Ωg˙ir u ttendi li tag˙laq g˙ajnejha meta quddiemha jkollha ttravu ta’ min hu kbir. F’dawn l-a˙˙ar xhur ing˙ataw

numru konsiderevoli ta’ rulings millAwtorità g˙as-Servizzi Finanzjarji ta’ Malta (l-MFSA) fejn l-Awtorità tat ra©un lil min ilmenta kontra l-Bank of Valletta dwar misselling ta’ perpetual securities, inkluΩ il-Lehman, mill-istess Bank of Valletta. L-MFSA investigat l-operat u l-prattiçi tal-bejg˙ tal-Bank of Valletta dwar dan, u fil-bidu ta’ din is-sena sabet lill- Bank of Valletta ˙atja ta’ ksur ta’ diversi regoli finanzjarji u imponiet sanzjonijiet amministrattivi u multi b˙ala penali. L-MFSA investigat ukoll ˙afna kaΩijiet individwali bir-reqqa u g˙al tul ta’ Ωmien u f’˙afna kaΩijiet l-Awtorità rrikkmandat bil-qawwa kollha li lBank of Valletta jirriintegra lil klijenti affettwati biex ipo©©uhom fis-sitwazzjoni finanzjarja li kienu fiha qabel ma qag˙du fuq il-parir tal-Bank of Valletta. Fi kliem sempliçi dan ifisser li lMFSA qieg˙da tirrikmanda li l-BOV i˙allas lura kemm il-kapital kif ukoll id-d˙ul li seta’ ntilef. Sadanittant il-Bank of Valletta konvenjentement qieg˙ed jie˙u l-poΩizzjoni li dawn ir-rakkomandazzjonijiet tal-MFSA huma biss “mere MFSA nonbinding opinions”, opinjonijiet li ma jorbtux. Imma bir-rispett kollu, Awtorità li kapaçi tag˙mel biss rakkomandazzjonijiet u li tag˙ti opinjonijiet li ma jorbtux, x’awtorità hi?! Kienu bosta l-vittmi ta’ dan il-misselling, ewlenin fosthom pensjonanti li tilfu kulma kellhom meta investew il-fondi tal-pensjoni tag˙hom f’securities riskjuΩi u kumplessi fuq il-parir

tal-bank li big˙ilhom it-tama ta’ profitti kbar ming˙ajr wisq riskju. Kienu bosta l-impjegati u l-pensjonanti li tilfu l-ftit li kellhom g˙ax qag˙du fuq il-pariri Ωbaljati li tawhom l-impjegati tal-BOV. Is-sabi˙a hi li meta l-Bank innifsu ©ie biex jag˙mel l-investimenti tieg˙u qag˙ad attent li ma jinvestix f’dawn it-tip ta’ securities riskjuΩi. Apparti l- misselling tal- perpetural securities, hemm imbag˙ad l-allegazzjonijiet ta’ Finco Treasury Management Ltd ta’ ©estjoni ˙aΩina tal-La Valette Property Fund, inkluΩ nuqqas ta’ monitora©© u oversight tad-delegati li gew appuntati, investimenti f’fondi sottostanti li ma kinux permessi skont ir-restrizzjonijiet imposti millProspett tal-Fond, rappurta©© skorrett mill-Bank of Valletta b˙ala kustodju, kif ukoll il-prattiçi ta’ misselling gravi, li lkoll ©ew konfermati mill-MFSA. Kien g˙alhekk li l-MFSA imponiet numru ta’ sanzjonijiet u penali amministrattivi u l-Bank of Valletta ma g˙amel l-ebda appell dwar dan. Kien proprju g˙alhekk li l-Partit Laburista wieg˙ed illi jekk kemm-il darba jkun fil-Gvern, huwa impenjat favur it-t˙aris tal-konsumatur, u anki g˙aliex il-Gvern huwa l-azzjonist ewlieni fil-BOV u bid-dritt li jappunta ç-Çerman tal-Bank, se jag˙mel dak kollu possibbli biex jara li jsiru negozjati bis-serjetà bejn ir-rappreΩentanti ta’ dawk milquta u l-Bank biex dawn iΩ-Ωew© problemi ji©u solvuti. G˙andha ssir ©ustizzja mal-vittmi ta’ misselling u l-aspettattivi le©ittimi talkonsumaturi finanzjarji g˙andhom ji©u sodisfatti.

“

Meta l-poplu Malti ©ie biex iqis qiesu sew dwar ilvanta©©i u l-iΩvanta©©i li kellha ©©ib mag˙ha s˙ubija fl-Unjoni Ewropea, m’hemmx dubju li fost ilvanta©©i ewlenin li ˙afna Ωammew f’mo˙˙om meta ©ew biex jivvutaw firreferendum, kien hemm ir-regolamentazzjoni tas-suq, il-protezzjoni effettiva tal-konsumatur, il-˙arsien ta’ standards ta’ kwalità u l-kontroll tal-abbuΩ minn poΩizzjonijiet dominanti fis-suq, fost affarijiet o˙ra. Minn kemm ilna mse˙bin fl-Unjoni Ewropea, il-proçess biex ji©u armonizzati l-li©ijiet Maltin biex ikunu konformi ma’ dawk Ewropej, se˙˙ u lli©ijiet tag˙na kontinwament ji©u a©©oranti mal-a˙˙ar Ωviluppi legali li jse˙˙u minn Ωmien g˙al Ωmien flUnjoni Ewropea. Fuq il-karta Malta g˙andha l-istess qafas le©iΩlattiv li g˙andhom pajjiΩi ferm ikbar minna u li ilhom joperaw f’suq wie˙ed, imma li g˙andhom qafas regolatorju b’sa˙˙tu b’g˙add ta’ awtoritajiet regolatorji li g˙andhom statura, li kapaçi jqumu g˙allokkaΩjoni u jasserixxu l-awtorità tag˙hom quddiem min jabbuΩa millpoΩizzjoni b’sa˙˙itha tieg˙u fis-suq. F’Malta l-awtoritajiet regolatorji g˙adhom ikkunsidrati b˙ala parti missistema fewdali ta’ patruna©© li jopera l-Gvern fejn l-effettività potenzjali ta’ dawn l-awtoritajiet tintre˙a jekk mhux ukoll newtralizzata g˙al kollox filprattika meta jin˙atru fihom persuni li mdorrijin joqog˙du g˙ad-diktat u g˙all-istruzzjonijiet li jing˙ataw millministri tal-Gvern. X’jiswa li jkollok strutturi formal-

GonziPN jiΩbalja, inti t˙allas Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Matul dawn l-a˙˙ar ©ranet er©ajna n˙sadna bi skandlu ie˙or. Skandlu li g˙alih, g˙al darba o˙ra, se jkollhom i˙allsu l-familji Maltin u G˙awdxin mhux biss bi flushom, iΩda anke b’sa˙˙ithom. Il-˙sarat kbar li se˙˙ew flestensjoni tal- power station tal-BWSC jikkonfermaw il-falliment skandaluΩ tal-politika tal-ener©ija ta’ GonziPN li g˙aΩel power station li falliet qabel ma bdiet ta˙dem! Din is-sitwazzjoni wasslet biex pajjiΩna issa se jkollu juΩa mill-©did il- power station tal-Marsa li suppost ilGvern ilu snin li g˙alaq. G˙al darba o˙ra l-Gvern ta’ GonziPN huwa responsabbli g˙all-mod li bih g˙abba lillfamilji Maltin u G˙awdxin bil-power station tal-BWSC li g˙aliha l-Gvern di©à ˙allas aktar minn €157 miljun. Skont ma stqarr bla tlaqliq il-Ministru Tonio Fenech

innifsu, il-˙sarat huma akbar milli ˙asbet l-Enemalta u se jwasslu biex il-power station tal-BWSC mhux se tkun qed tibda topera qabel sitt xhur o˙ra, bil-konsegwenza li lEnemalta se jkollha tibda ter©a’ t˙addem partijiet millpower station ikkundannati tal-Marsa li kienu twaqqfu ja˙dmu min˙abba implikazzjonijiet ambjentali. Il-Ministru Tonio Fenech ma ddejjaq xejn jg˙id li min˙abba f’hekk pajjiΩna se jkun qed jonfoq aktar g˙allelettriku milli kien ma˙sub u se jsir uΩu mill-impjant antik tal-Marsa bil-konsegwenzi ta’ emissjonijiet. Min˙abba f’hekk g˙al din is-sena pajjiΩna mhux se jkun qed jil˙aq il-livell ta’ emisjonijiet li suppost la˙aq b’konsegwenza ta’ penalitajiet. Apparti minn hekk, lispejjeΩ Ωejda ta’ fjuwil bi prezz g˙oli u multi ambjen-

tali li se jkun qed jinkorri pajjiΩna jistg˙u jin©abru biss wara li jittie˙du l-passi legali kontra l-kumpannija BWSC. Infakkar li biex kien ing˙ata l-kuntratt tal- power station lill-kumpannija DaniΩa BWSC, GonziPN kien sa˙ansitra, ming˙ajr ebda spjegazzjoni, biddel il-li©i ambjentali wara li kienu intefg˙u l-offerti u biddel ukoll il-politika li kienet ©iet approvata mill-Kabinett fissena 2006 biex minn power station li ta˙dem bil-gass, g˙aΩel dik li ta˙dem bil-fuel oil b’sistema li tikkawΩa dannu lis-sa˙˙a tal-familji Maltin u G˙awdxin. Ta’ min ifakkar li meta kien ing˙ata l-kuntratt, il-Gvern ta’ GonziPN kien baxxa rasu g˙al dak kollu li kienet iddettat il-kumpannija barranija u qag˙det g˙all-kundizzjonijiet kollha li ©ew imposti millkumpannija BWSC.

Huwa tal-mist˙ija li l-Gvern kien sa˙ansitra aççetta klawsola li tispeçifika illi fl-eventwalità li tinqala’ kwistjoni bejn il-Gvern u l-kumpannija, din g˙andha tinstema’ f’qorti f’pajjiΩ barrani u mhux f’Malta u çjoè fil-post li fih se tit˙addem il-power station li dwarha jittratta l-kuntratt iffirmat bejn il-Gvern u lkumpannija. Jien g˙ad irrid nisma’ u nara kuntratt simili fejn Gvern jaççetta klawΩola b˙al din li bla dubju ta’ xejn tmur kontra l-interessi ta’ pajjiΩna. Il-Partit Laburista wissa g˙al diversi drabi li dan l-investiment kien wie˙ed Ωbaljat u fil-©ranet li g˙addew ©ie kkonfermat li d-deçiΩjoni ta’ GonziPN kienet deçiΩjoni Ωbaljata – deçiΩjoni li g˙aliha, bla ˙tija ta’ xejn, se jkollhom i˙allsu l-familji u n-negozji Maltin u G˙awdxin.

28.10.2012

Ittri

Is-saga tal-power statIons Sur Editur,

F’dawn l-a˙˙ar ©ranet kelli mmur l-Isptar Mater Dei. L-infermiera u t-tobba g˙amlu minn kollox biex kemm jista’ jkun nirkupra malajr. Li ma tkunx tista’ timxi hija xi ˙a©a verament frustranti. It-tabiba rreferitni g˙all-physiotherapy biex b’hekk inkun nista’ nirkupra malajr kemm jista’ jkun. G˙alkemm er©ajt d˙alt g˙ax-xog˙ol, kont qed inkun fuq ix-xwiek nistenna li nibda dan il-physiotherapy, biex ner©a’ ni©i lura g˙an-normal ming˙ajr l-u©ig˙ li verament ikissrek. Wara tliet ©img˙at din l-imbierka karta rçevejtha, iΩda l-appuntament qieg˙ed g˙al sitt xhur o˙ra, proprju f’nofs April tas-sena 2013. Hawn nistaqsi u ng˙id: verament l-isptar huwa state of the art u mg˙ammar b’kollox, imma hawn il-Gvern ta’ Gonzi PN re©a’ g˙al darba o˙ra g˙amel buΩullotta o˙ra fid-Dipartiment tas-Sa˙˙a. Ilna Ωmien nisimg˙u bit-tnaqqis tal-waiting list, sa˙ansitra bnejna l-Mater Dei biex ikollna sptar ikbar u dan spiçça b’nuqqas ta’ sodod, iktar minn San Luqa. Proprju issa, g˙ax waslet l-elezzjoni ©enerali, Gonzi PN mar g˙and tal-qalba u wara li g˙amel dawn la˙˙ar erba’ snin jikkritikah g˙all-mod ta’ tmexxija ˙aΩina, dan il-Gvern, qal li sab is-soluzz-joni, u din hija l-isptar privat ta’ St Philip’s. Sptar li ser ifisser kirja ta’ 12-il miljun ewro lil persuna dejjem qrib tieg˙u. Il-poplu Malti minn dejjem kellu g˙al qalbu dan is-settur. Settur li ji©i l-ewwel u qabel kollox. M’iniex kontra l-ebda ewro li tintnefaq f’dan id-dipartiment tant importanti. IΩda jien kontra li g˙al darba o˙ra jgawdu l-˙bieb tal-˙bieb ta’ Gonzi PN. Gonzi PN, li kieku ried jag˙mel l-affarijiet sew, wara li nfeta˙ l-Isptar Mater Dei u sab din il-problema tal-waiting lists kif ukoll ta’ nuqqas ta’ sodod, missu minflok ta l-parti ta’ isfel tag˙ha lill- Malta Enterprise u 12-il miljun lil tal-qalba, dawn it-tnax-il miljun ewro, li kieku kien responsabbli, kellu jonfoqhom flIsptar San Luqa. G˙al darba o˙ra g˙ax wasalna lejlet elezzjoni, Gonzi PN u l-Partit Nazzionalista qed iwieg˙du kollox bladdoçç. L-importanti li jer©g˙u jkunu fil-poter. Gvern Nazzjonalista g˙all-˙ames snin li ©ejjin ser ikun aktar minn qatt qabel Gvern ta’ erbg˙a min-nies li jkasbru lill-poplu Malti u jakkwistaw huma biss. EΩempju çar iΩ-Ωieda ta’ 500 ewro minn fuq dahar il-poplu!

Il- power station kwaΩi minn dejjem kienet ta’ problema g˙all-©irien. Imma wie˙ed irid jifhem li xi mkien din limbierka ta’ power station trid tkun. IΩda ˙add ma jridha wara biebu. Is-sabi˙a hi li ˙add ma jrid joqg˙od fid-dlam meta l-jum jintefa mis-s˙ana u d-dawl tax-xemx. Óadd ma jrid jara t-TV, il-fri©©, dak il-heater jew il-fann, l-air conditioner, il-kompjuter, il-magna tal-˙asil, u mitt o©©ett ie˙or wieqaf g˙ax iddawl inqata’. Óobb ˙a©a u obg˙od o˙ra! Dik il-˙ajja! Jista’ jkun li l-problema bdiet meta din kienet ta˙dem bilfa˙am. Wie˙ed Ωgur li ma jistax jinsa dik il-muntanja ta’ fa˙am fil-Marsa. Dik is-swidija li kien hemm f’dawk lin˙awi. Imbag˙ad inqata’ l-fa˙am u bdiet ta˙dem biΩ-Ωejt. U bdiet il-problema tat-trab iswed u l-problema tadd˙a˙en li minn dejjem kienu j˙ufu fuq dawk l-in˙awi u lil hinn mill-Marsa. U issa dil-problema ixxiftjat g˙an-na˙iet ta’ Marsaxlokk! Meta nbidel il-gvern fl-1987, il-PN iddeçieda li trid tinbena power station o˙ra, g˙aliex min˙abba d-djar li nbnew, u lhousing estates li telg˙u, Ωdiedet id-domanda tal-elettriku. Xi mkien riedet tinbena. U l-Gvern g˙aΩel is-sit ta’ Delimara. U hawnhekk mhux ser nid˙ol fil-polemika li nqag˙let, meta kienu ssu©©eriti diversi siti li ma jkunux ta’ problema g˙al ir˙ula tal-viçin. Imma l-Ministru Ninu Zammit hemm ried li tinbena…u hekk sar. G˙adda ftit taΩ-Ωmien u, kulma jmur, id-domanda dejjem tiΩdied. U hekk hu ftit tas-snin ilu l-Gvern iddeçieda li jkabbar il-power station ta’ Delimara, im˙addma mill-aktar Ωejt ir˙is u l-aktar Ωejt li jag˙mel ˙sara. Ìara imma li fl-a˙˙ar talmazzita sibna Ω-Ωbiba. G˙aliex f’dawn l-a˙˙ar ©ranet, meta din kienet waslet biex tg˙addi g˙and il-Gvern, ©arrbet xi ˙sarat li huwa ma˙sub li ser idumu xi sitt xhur sakemm isiru it-tiswijiet me˙tie©a. U ser jer©g˙u j˙addmu t-turbini kollha li hemm il-Marsa! U ser jiΩdiedu l-ilmenti fuq id-d˙a˙en u t-trab iswed! U nittama li ma nbatux il-konsegwenzi a˙na! Issa jien mhux ser nid˙ol fuq il-problema tas-sit fejn inbniet din l-imbierka ta’ power station. Imma ser nistaqsi x’inhi r-ra©uni ta’ dawn il-kontijiet esa©erati li jien u int qed ikollna n˙allsu. U l-˙sieb tieg˙i, li ilu jtambar f’mo˙˙i hu – kif inhu ta’ ˙afna inkluΩ l-oppoΩizzjoni – kif qed ji©u kkalkulati dawn il-kontijiet. U nkompli nistaqsi: kif kellhom jg˙addu tant snin biex sirna nafu li l-ewwel power station ta’ Delimara kienet g˙adha dejn? Fta˙ar tant il-PN li “money no problem”, kif qatt ma sabu flus biex din l-imbierka ta’ power station tit˙allas? U kif kellu jkun ‘kumbinazzjoni’, fi Ωmien GonziPN biex ji©i Ωvelat dan id-dejn? X’kienu qed jag˙mlu l-amministraturi talEnemalta dak iΩ-Ωmien kollu biex ˙allew dan id-dejn jakkumula? Jista’ ç-chief accountant ta’ dak iΩ-Ωmien jilluminana ftit? Austin Gatt irran©ana g˙all-frisk! B˙alma rrovina kull fejn miss. Nistg˙u, jew g˙andna dritt a˙na li tg˙abbejna b’dawn il-kontijiet esa©erati tal-ener©ija nkunu nafu kif t˙alla jakkumula dan id-dejn?

NIKHAIL KARL SPITERI, BL-EMAIL

LOUIS FENECH, BL-EMAIL

Id-dIpartIment tas-saÓÓa Sur Editur,

MILL-FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

U l-arriva… Tiffany Pisani

Ûgur u mhux forsi, ˙afna huma dawk iΩΩg˙aΩag˙ b˙ali li ja˙sbu minn kmieni filg˙odu biex jaqbdu l-Arriva g˙all-iskola jew g˙ax-xog˙ol. Kmieni, mhux qed nitkellmu nofs sieg˙a qabel jew sieg˙a, iΩda minn tal-inqas sieg˙a u nofs jew sag˙tejn. U dan g˙aliex? Huwa fatt ovvju! L-ammont ta’ karozzi fit-triq mhux talli rduppjaw, iΩda anki ttriplaw u t-traffiku Ωdied ˙afna aktar! Jekk jien g˙andi l-karozza privata, ng˙id jien, g˙ala g˙andi naqbad it-trasport pubbliku b˙all-Arriva? “L-Arriva?! Ma tarax!” – Ωgur smajnieha dilfraΩi, xi darba jew o˙ra hux hekk? Jien g˙adni wa˙da minn dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ t’hemm barra li sfortunament ikolli ng˙id, li g˙adni nag˙mel uΩu mit-trasport pubbliku. Però, ng˙id bi ˙©ari. Jien m’g˙andi xejn kontra t-trasport pubbliku g˙ax ovvjament g˙andu l-vanta©©i tieg˙u ukoll, ng˙idu a˙na b˙al dak li qed tipprote©i l-ambjent ta’ madwarna g˙ax qed jitnaqqas t-tni©©is fl-arja. Imma bit-trasport pubbliku qed nitkellem fuq dak li jkun puntwali jew dak it-trasport li jkollok unur tg˙id li a˙na nag˙mlu uΩu

minnu! Imbag˙ad l-isba˙ meta tieqaf fuq xi stej© imballat bin-nies! Il-fraΩi “Kemm kien a˙jar iΩ-Ωmien meta konna ag˙ar!” Ωgur li tg˙allimta bl-amment! Le, le, imbag˙ad tisma’ xi wa˙da u tirrispondiha hekk: “Jaf kellhom larja kkundizzjonata tal-linja ta’ qabel, daqs din kumdità!” E˙˙ sinjura! Mhux int qed t˙allasha dik larja kkundizjonata minn butek! Minn daqshekk anki jien personalment ng˙id li sibtni komda fl-ista©un tas-sajf nirkeb lArriva u jkun hemm dik in-naqra arja kies˙a, speçjalment meta kellna sajf qalil b˙al dak! Hekk kif tid˙ol fil-karozza tal-Arriva, tibda tisma’ t-tgergir tan-nies, u ma tag˙tihomx tort, jekk g˙andhom xi appuntament, jew xog˙ol jew skola jridu jaslu fil-˙in. Mhux l-ewwel darba li x-xufier ta’ tal-linja taqbiΩlu u jitfa’ xi Ωew© kelmiet ’l hawn u ’l hemm! Imbag˙ad ovvjament issib xi tnejn li jikkumpatuh u jg˙idulu li dan li qed ji©ri mhux it-tort tax-xufiera, iΩda ta’ dawk ta’ fuqhom. Imbag˙ad xi ng˙idu g˙al dawk l-inçidenti

li saru ta’ spiss dan l-a˙˙ar?! L-Arriva baqg˙et die˙la ©o ˙ajt, l-Arriva kwaΩi baqg˙et die˙la ©o showroom tal-karozzi. Minuta, Austin Gatt ma qalx li Ω-Ωmien talbuΩulloti spiçça? Jien ma rridx kliem, iΩda rrid il-fatti! Irrid li nasal kmieni g˙al-lectures tal-Università, ma rridx nasal tard g˙all-appuntamenti jew g˙ax-xog˙ol, ma rridx li nitla’ fuq l-Arriva u x-xufier je˙odni bil-herra. Filg˙odu nies siekta u kuntenti nixtieq nara, mhux nies igergru u jilmentaw. Nixtieq nara aktar nies jag˙mlu uΩu mittrasport pubbliku biex jitnaqqas it-traffiku u nifta˙ru bihom li g˙andna servizz tajjeb u ta’ min jafdahom. Sag˙tejn biex immur minn post g˙all-ie˙or fejn qabel f’nofs sieg˙a konna ne˙ilsu. Wara l-iskola ©enn biex immur id-dar ikolli mhux ne˙el nistenna l-Arriva. Spiççajt no˙ro© fid-dlam u nid˙ol lura ddar fid-dlam u çerta li din il-˙ajja qeg˙din jesperjenzawha Ωg˙aΩag˙ u nies o˙ra b˙ali, speçjalment jekk dawn m’g˙adx g˙andhom il-liçenzja.

28.10.2012

Ittri

politika ta’ biΩa’ mill-beΩΩieg˙ Ûieda qawwija fit-tariffa g˙al Sur Editur,

Meta dak li jkun jinfaxxa mo˙˙u bil-©rajjiet passati mbieg˙da jkun qed juri dg˙ufija. Ikun id-Don Quixote tal-istorja, li kull dell li jara ja˙sbu lg˙adu. B˙alissa, GonziPN g˙addej mill-istess trawma. Qed jipprova jwerwer bl-atti ferm antiki ta’ Ωmien Mintoff, (Alla ja˙firlu), u jasal ibassar li jekk hu jitlef il-gvern, se ner©g˙u ng˙addu minnhom! X’biΩa’ mill-babaw. Dawn affarijiet li saru mat-30 sena ilu, meta l-Mexxej Laburista attwali kien g˙adu die˙el l-iskola primarja! Tg˙id jekk hu jaf bihom u ©ieli aççenna li kienu affarijiet ˙Ωiena, sejjer jippermettihom meta jkun prim ministru? U ma jafux li min wettaq dawk l-atti, li n-Nazzjonalisti jirreferu g˙alihom b˙ala atroçitajiet, illum, 30 sena wara, huma nies xju˙ li mhux se jit˙allew jer©g˙u jwettquhom? IΩda GonziPN qed jipprova jg˙addi l-biΩa’ tieg˙u fuq il-poplu Malti. Sa qed jibg˙at messa©©i bl- email lill-˙addiema f’diversi oqsma, biex ibeΩΩag˙hom u jwerwirhom mis-sigurtà tal-post tax-xog˙ol li jokkupaw, mis-sa˙˙a li qed jirçievu u mill-edukazzjoni li jing˙ataw. Qed jipprova jo˙olqilhom aktar stress u g˙eja mentali minn dik li di©à jafu li g˙andhom. U dan g˙ax jafu li jekk iΩ-Ωg˙ir jibda jibΩa’, jibqa’ ji©ri l-effett qadim ‘tad-dnub il-mejjet’ u ‘tal-interdett’. Allura jxettlu l-biΩa’ biex jibqg˙u mka˙˙lin mal-poter, g˙ax jekk le, jitilfu t-tog˙ma tal-g˙asel li draw bih. IΩda llum il-poplu mhux ba˙nan. Il-poplu tg˙allem u qed jinduna li lflus li g˙andu fil-but qeg˙din dejjem jixxuttawlu b’xi skuΩa jew o˙ra. Allura jbeΩΩg˙uh anki b’dawk li fadallu jçekçku. Issa m’g˙adhomx bl-g˙ajta li “Flimkien Kollox Possibbli”. Issa jafu li jinsabu maqtug˙in mill-poplu. Il-ftit li fadal fiç-çirku tal-PN huma ssangisugi; dawk li jridu jkomplu jerdg˙u mis-sofferenzi tal-˙addiem iΩΩg˙ir. IΩda b˙al fil-poeΩija, fl-a˙˙ar il-poplu jqum u jg˙ajjat: “Ma rridx min ikasbarni…ma rridx min jid˙aq bija!” Il-corrida bdiet. U l-ispettaturi jistennew u jçapçpu sa ma jaraw lill-arena tintreba˙ mill-matador! ARENA, TAS-SLIEMA

Kontravenzjonijiet matul il-lejl Sur Editur, Min jo˙ro© jimxi tard filg˙axija jew filg˙odu kmieni, jista’ jixhed diversi kontravenzjonijiet li qed isiru. Ir-ra©uni hi li aktarx ir-rondi li kienu jsiru dari mill-pulizija, inqatg˙u g˙al kollox. Kieku almenu dawn jer©g˙u jid˙lu fis-se˙˙, apparti milli jag˙mlu tajjeb g˙as-sa˙˙a fiΩika ta’ numru ta’ pulizija, il-kontravenzjonijiet jonqsu Ωgur. L-aktar li saru jdejquli g˙ajnejja huma s-sewwieqa li g˙ax jafu li matul il-lejl u kmieni filg˙odu ma jg˙addux pulizija jew gwardjani lokali, jipparkjaw kif ©ie ©ie; f’kantunieri fuq id-double yellow lines u fuq postijiet im˙ollija g˙all-muturi; nies li ja˙slu fuq il-bjut u j˙allu l-ilma bissapun nieΩel minn fuq il-bejt g˙at-triq u o˙rajn li jo˙or©u l-boroΩ taliskart qabel ma jid˙lu jorqdu, biex qtates u klieb ji©©errew fit-toroq jag˙mlu xalata. Kieku ssir ir-ronda tal-pulizija, dawn l-affarijiet jonqsu Ωgur, jekk ma jg˙ibux minn fostna. Il-˙aΩin fl-abbuΩ hu li jkun hemm o˙rajn li jit˙ajru, u nispiççaw li l-libertina©© jie˙u post il-libertà. Imbag˙ad ikun tard wisq biex tirrestawra l-ordni. XUMMIEMU, BIRKIRKARA

Li qed ng˙id ukoll illi tant kemm nixtieq li g˙andna servizz tat-trasport pubbliku a˙jar li anki dawk in-nies li, iva, g˙andhom liçenzja jag˙mlu uΩu huma ukoll minn dan it-trasport ˙alli, apparti li jitnaqqas it-traffiku, nie˙du ˙sieb lambjent ta’ madwarna li ser ikun l-ambjent tal-©enerazzjoni tal-futur! Gvern ©did Laburista ser ikun qed jifhem dawn ix-xewqat tal-poplu Malti u ser jiΩgura ˙ajja aktar ta’ kumdità g˙al kull persuna li tag˙mel parti minn pajjiΩna. Mhux g˙all-poplu Malti biss, iΩda wkoll g˙al dawk it-turisti li ji©u f’pajjiΩna, biex meta dawn jirritornaw lura f’pajjiΩhom ixandru kliem ta’ tif˙ir dwar pajjiΩna u eventwalment is-settur turistiku jog˙la wkoll! PajjiΩ ja˙dem b˙al ©isem ta’ bniedem, jekk parti/settur ma ta˙dimx sew, il-partijiet jew is-setturi l-o˙ra ma jiffunzjonawx sew. M’g˙adx fadal Ωmien fejn isiru aktar Ωbalji. Wasal iΩ-Ωmien fejn dawn l-iΩbalji li saru, jitran©aw.

riçikla©© tal-ippakkjar tal-injam

Sur Editur, B’riferenza g˙all-artiklu ‘Ûieda qawwija fit-tariffa g˙ar-riçikla©© tal-ippakkjar tal-injam’ li deher fil-gazzetta Kul˙add nhar il-Óadd 7 ta’ Ottubru 2012, il-WasteServ tixtieq tiççara diversi punti li ma kinux imsemmija fl-artiklu, dan ukoll sabiex ting˙ata listampa s˙i˙a lill-qarrejja. Kif jitlob il-producer responsibility principle, il-produtturi kollha tal-ippakkjar li ji©©eneraw dan l-istess skart imsemmi, huma obbligati billi©i li jag˙mlu tajjeb g˙all-ispejjeΩ tal-©bir u trattament taliskart i©©enerat mill-ippakkjar. Il-produtturi jistg˙u jag˙mlu dan billi jissie˙bu fi skema awtorizzata g˙all-irkupru talippakkjar jew billi jkunu selfcompliant. Tajjeb ng˙idu li dan l-obbligu ilu minn kemm ilha fis-se˙˙ il-li©i tal-iskart talippakkjar, ji©ifieri iktar minn ˙ames snin. It-tariffa ta’ €175 t-tunnellata (il-VAT eskluΩ) g˙all-iskart talippakkjar tal-injam di©à qed ti©i applikata mal-iskemi awtorizzati. Din ir-rata tirrappreΩenta l-ispiΩa reali li ©iet stabbilita permezz ta’ sej˙a pubblika. G˙alhekk il-WasteServ ˙asset li kien hemm il-bΩonn li produtturi ta’ skart li huma self-compliant jin©iebu fuq listess skala mal-iskemi awtorizzati, u dan sabiex, b’mod ©ust, il-˙las ta’ riçikla©© g˙al frazzjonijiet b˙al dak tal-injam tal-ippakkjar jispiçça l-istess g˙al kul˙add. Dan jassigura listess kundizzjonijiet u l˙olqien ta’ level playing field, kemm g˙all-iskemi awtorizzati u l-membri tag˙hom kif ukoll g˙al ˙addie˙or li qed jopera ta˙t prinçipju self-compliant. Bl-introduzzjoni ta’ sistemi b˙al din, ji©i assigurat ukoll li mhux qed isir l-hekk imsejja˙

cherry picking fejn ikun hemm min jag˙Ωel il-partijiet li jaqbillu mill-iskart tal-ippakkjar (pereΩempju kartun u plastik) u jwarrab l-o˙rajn (pereΩempju l-injam) g˙ad-detriment tal-isforzi li jsiru minn kul˙add fis-settur tar-riçikla©©. Il-WasteServ tixtieq ter©a’ ttenni li din it-tariffa hija applikabbli g˙all-iskart tal-ippakkjar tal-injam biss b˙al pellets u çestuni, kif di©à jintalbu j˙allsu l-iskemi awtorizzati. Ittariffa ma tapplikax g˙al skart tal-injam ie˙or li mhux talippakkjar, eΩempju g˙amara, biççiet tal-injam u o©©etti u ornamenti o˙ra tal-injam li jaslu fil-façilitajiet talWasteServ. G˙al dat-tip ta’ skart ta’ njam tibqa’ tapplika t-tariffa ta’ €0.50 g˙al kull tunnellata ladarba jitwasslu b’mod separat. Fil-kaΩ ta’ skart tal-injam mid-djar, dan jista’ ji©i depoΩitat fiç-Çentri g˙all-Iskart Goff ming˙ajr ˙las, kif ilu jsir g˙al dawn l-a˙˙ar ˙ames snin. Rigward il-kummenti ta’ Leo Brincat li ©ew irrappurtati flistess artiklu, il-WasteServ di©à spjegat li din il-miΩura dda˙let fis-se˙˙ biex ikun hemm trattament indaqs mal-operaturi kollha fis-settur, u biex ukoll dan l-iskart li huwa riçiklabbli ma jispiççax fl-unika engi-

neered landfill li g˙andna flG˙allies. Ftit huma dawk in-negozji li kienu g˙adhom ma addattawx ru˙hom u allura jistg˙u jintlaqtu b’dil-miΩura. G˙al-hekk blebda mod mhu mistenni li lWasteServ se jirriΩultalha xi Ωieda fid-d˙ul tag˙ha anke meta wie˙ed jikkonsidra li rrata msemmija tirrapp-reΩenta l-ispiΩa reali li ©iet stabbilita wara sej˙a pubblika g˙allofferti. Dwar kompetizzjoni kummerçjali, il-WasteServ t˙e©©e© lis-settur privat biex jipparteçipa dejjem iktar fil-partijiet kollha tal-iskart. B˙al dejjem ilWasteServ wittiet it-triq biex turi x’inhu possibbli u minn hemmhekk t˙alli s-sistema ta˙dem hekk kemm-il darba din topera b’mod li jirrifletti level playing field. Fl-a˙˙ar nett, b’riferenza g˙all-allegazzjoni tas-Sur Brincat li din il-miΩura tista’ twassal g˙ar-rimi ta’ skart filkampanja, il-WasteServ tixtieq tfakkar li dan l-a©ir huwa illegali u l-awtoritajiet kompetenti g˙andhom jie˙du passi kontra min jinqabad jag˙mel dannu lil ambjent b’dan il-mod. GILLIAN ZAMMIT, PR & COMMUNICATIONS WASTSERV

28.10.2012

Mill-Misra˙

ImneDIjA r-rAbA’ eDIzzjonI tA’ the PresIDent’s ChArIty Fun run Din hija r-raba’ edizzjoni tal-President’s Charity Fun Run, u b˙as-snin li g˙addew din il-©irja se jkollha l-iskop ewlieni sabiex ti©bor fondi b’risq lIstrina 2012. Is-Sur Joaquim F. Silva Pinto, il-Kap EΩekuttiv tal-Banif Bank, qal li g˙arraba’ sena konsekuttiva l-Banif Bank qed ikun l-isponsor ewlieni ta’ din lattività u jemmen li x-xog˙ol nobbli li tag˙mel il-Malta Community Chest Fund fis-soçjetà Maltija jag˙ti l-opportunità lil Banif Bank ikompli juri rresponsabbiltà soçjali u b’hekk hija ta’ opportunità g˙all-Bank li jkompli jinvesti fil-komunità Maltija. Il-Ministru tas-Sa˙˙a Joe Cassar tkellem dwar l-importanza li wie˙ed jipparteçipa f’dawn ix-xorta ta’ attivitajiet sportivi g˙ax minbarra li jkun qieg˙ed jappo©©ja attività filantropika, ikun ukoll qed jie˙u ˙sieb is-sa˙˙a tieg˙u. Li wie˙ed jag˙mel xi forma ta’ eΩerçizzju jkun qed inaqqas ir-riskji ta’ mard li ©©ib il-˙ajja sedentarja u passiva u wkoll esprima li din l-attività jirnexxilha tg˙aqqad il-poplu b˙ala wie˙ed u jag˙mlu unit. Il-President George Abela spjega li kull min se japplika se jkollu din issena goodie bag li jikkonsisti f’T-shirt u energy bar u beritta, u mal-wasla lBelt wie˙ed jing˙ata b˙ala tifkira çertifikat flimkien ma’ frott u ilma.

Qal ukoll li min jixtieq jag˙mel il-©irja mill-Palazz ta’ San Anton sal-Palazz ilBelt, 7 kilometri, g˙adu fiç-çans li jibda jit˙arre© ftit kuljum u jkun jista’ jag˙milha. Il-President Abela rringrazzja lil Banif Bank li mill-ewwel sena emmen f’din lattività li ta’ kull sena dejjem qed tikber. Irringrazzja wkoll lill-Ministru Joe

Cassar li jemmen f’dawn l-inizjattivi u wkoll lis-sindki tal-lokalitajiet li tg˙addi minnha l-©irja g˙all-impenn tag˙hom sabiex jo˙olqu festa f’kull lokal. Fi tmiem il-©irja/mixja, kul˙add jispiçça quddiem il-Palazz il-Belt sabiex il-festa titkompla fil-kumpanija ta’ Kurt Calleja fejn janima l-folla permezz tarrepertorju tieg˙u u jtemmu l-attività

Maria u Pedro f’party kbir permezz taΩZumba. Il-President’s Charity Fun Run se ssir fit-2 ta’ Diçembru u l-applikazzjonijiet jistg˙u jin©abru minn kull ferg˙a talBanif Bank, mill-uffiçini tal-Malta Community Chest Fund, il-Palazz ilBelt, mill-Palazz ta’ San Anton jew online www.funrun.org.mt

Attività b’risq id-Dar tal-Providenza

G˙addejjin ©mielhom il-preparamenti g˙all-kunçert li se jittella’ fiç-Çentru Nazzjonali Laburista, in memorja tal-Perit Dom Mintoff. Dan ir-ritratt juri x-xog˙ol li qieg˙ed isir fuq il-le©iju l-©did tas-Surmast tal-Banda tal-Partit Laburista. Ixxog˙ol qieg˙ed isir mill-induratur Dominic Scerri. Dan se jkun l-uniku le©iju tal-banda indurat f’Malta.

Id-Dar tal-Providenza ilha snin twal ta˙dem b’risq persuni bi bΩonnijiet speçjali u l-familji tag˙hom. Biex ta˙dem din id-Dar trid eluf kbar ta’ ewro, u b˙alma jixhed isimha stess, il-providenza hija l-aktar mezz biex jid˙lu l-finanzi. Proprju biex jin©abru flus g˙at-tkomplija tal˙idma sfiqa ta’ din id-dar, se tittella’ serata li matulha l-arti tal-palk u d-drama ta˙t id-direzzjoni g˙aqlija tal-veterana fid-drama, Josette Ciappara, se jitwa˙˙du mas-suççessuni Maltin bil-Malti u se jwasslu storja muΩikali ˙elwa ˙afna li g˙andha tog˙©ob lill-familja kollha. L-atturi ewlenin huma Renato Dimech (ilfenek) u s˙abu Thea Farrugia u Craig Roy Vella, Ωew©t itfal li, g˙ad li j˙obbuh immens, jinkuh ˙afna u jag˙mlulu ˙ajtu, skont hu “anqas façli”…g˙ax ng˙iduha kif inhi, il-fenek g˙andu fehma kemxejn stramba fuqna l-bnedmin! Li hu differenti mill-˙afna musicals li b’tant g˙aqal, dedikazzjoni u impenn jittellg˙u madwar Malta u G˙awdex, huwa li din id-darba lkantanti nfushom se jkantaw is-suççessuni li tul is-snin – bog˙od u anke qrib – sa˙˙ru l-widna u l-qlub tal-Maltin Ωg˙ar u kbar. Barra dan, apparti r-rwol tag˙hom ta’ kantanti, il-kantanti se jsiru wkoll il-mistiedna talfenek…u allura tista’ ta˙seb x’hemm lest g˙alihom. Dan kollu se jwassal biex l-udjenza mhix se toqg˙od kwieta u çassa t˙ares lejn dak li qed ji©ri, imma se jkollha rwol attiv tul is-serata kollha fejn se tkanta, tipparteçipa u fuq kollox …imma nieqfu hawn g˙ax il-fenek ma jixtieqx jiΩvela aktar! L-ismijiet tal-kantanti li se jag˙tu sehemhom flattività jinkludu ismijiet popolarissimi f’Malta li jiggarantixxu serata ta’ divertiment imΩejna blisba˙ melodiji tal-passat u anke tal-preΩent kollha bil-lingwa Maltija. Dawn jinkludu lil Augusto Cardinali, David Azzopardi, Debbie Scerri, Eleanor Cassar, Enzo Gusman, Fr Karm Debattista, Freddie Portelli, Ira Losco, JAnvil, Mary Rose Mallia, Mike Spiteri, Nadine Axisa, Philip Vella, The Greenfields u Vince Fabri. Ma’ dawn jing˙aqdu wkoll grupp ta’ Ωeffiena mmexxi minn Jade Schembri u Ωew© korijiet tat-tfal – wie˙ed milliskola ta’ Sant’Iermu l-Belt u l-ie˙or il-Kor Mirabitur ta˙t id-direzzjoni ta’ Simone Attard. Dan tal-a˙˙ar ta’ min jg˙id li kien il-kor rebbie˙

tal-Midalja tad-Deheb waqt il-Fesitval Internazzjonali tal-Korijiet tal-2011. L-g˙an ta’ din l-attività huwa li jkun muri aktar fil-bera˙ ix-xog˙ol u l-©id li d-Dar talProvidenza qieg˙da twettaq fis-soçjetà Maltija. Is-serata se tkun ippreseduta mid-Direttur tadDar tal-Providenza, Fr Martin Micallef. L-artisti kollha li se jie˙du sehem f’din l-attività kollha kemm huma offrew ˙inhom u t-talenti tag˙hom b’tant im˙abba u bla ˙las b’risq din id-dar u rresidenti tag˙ha. Biljetti €10 (sala) jew €8 (gallarija) jistg˙u jinxtraw mit- ticket office tal-Istitut Kattoliku (2123 8429) jew online minn http://www.istitutkattoliku.com/

28.10.2012

Kultura

Kantanti taljani tal-Operetta f’Kunçert fit-teatru ManOel Kantanti Taljani tal-Operetta mil-Laboratorio Lirico Europeo ta’ Milan ser jippreΩentaw ilkunçert intitolat Festa Italiana nhar is-Sibt 1 ta’ Diçembru fis7.30pm fit-Teatru Manoel, ilBelt Valletta. Festa Italiana hija çelebrazzjoni tal-aktar kanzunetti popolari Taljani u Naplitani, musicals u operetti tant g˙all-qalb il-pubbliku lokali. B’talba ©enerali ©ew mistiedna l-artisti ferm apprezzati mid-dinja tal-operetta mmexxija mill-komiku u cantattore il-mag˙ruf Walter Rubboli, flimkien mas-soprano/ soubrette Tiziana Scaciga della Silva; it-tenur Andrea Bragiotto; is-soprano Barbara Fasol, immexxijin mill-pjanista u direttriçi muΩikali Mro Debora Mori mill- Conservatorio Giuseppe Verdi ta’ Milan. L-ewwel parti hi ddedikata lill-melodiji tipikament Taljani u Naplitani jkunu esegwiti fost l-o˙rajn il-famuΩi kanzunetti popolari ta’ Cesare Andrea Bixio: La strada nel

bosco tal-1943; Violino Tzigano tal-1934; Torna tal1930; Solo per te Lucia tal1930; Ma cos’è questa crisi tal1933; kif ukoll Ciriciribin tal1898; I’ te vurria vasa’ tal1900; Ti voglio tanto bene tal1938; it-tenur Andrea Bragiotto u s-soprano Barbara Fasol ikantaw b˙ala dwett ilkanzunetta Fiorin Fiorello tal1930; Is-soprano/soubrette Tiziana Scaiga della Silva flimkien mal-cantattore Walter Rubboli jinterpretaw is-silta ferm sabi˙a Roma non fa la stupida stasera mill-musical Rugantino tal-1962 ta’ Armando Trovaioli. Kanzunetti o˙rajna huma: Barbera e Champagne li Giorgio Gaber kanta fis-sena 1969; Il bacio tal-1840; E spingole francese tal-1868; Un’ora sola ti vorrei tal-1938; Ti voglio tanto bene tal-1938; Ti parlerò d’amor tal-1945. It-tieni parti hija mimlija g˙aΩliet brillanti minn diversi operetti; tifta˙ bis-silta komika Gastone tal-1924 tal-famuΩ

HAJJET U HIDMET MINTOFF Minn għajnejn 28 kittieb Mark Montebello, Francis Galea, Mario Vella, John Chircop, Helena Dalli, Dr. Mario Vella, Aleks Farrugia, Mario Cutajar, Oliver Friggieri, Joe Camilleri, Lino Cassar, Yana Bland Mintoff, Edgar Mizzi, Jeremy Boissevain, Raymond Mangion, Martin Zammit, Desmond Zammit Marmara’, Peter Mayo, Ċensu Moran, Karmenu Farrugia, Edward Scicluna, Marie-Louise Coleiro Preca, Sandro Debono, Marius J. Zerafa, Godfrey Pirotta, Salvu Fenech, Maria Camilleri, Charles Flores. Editur Mario Cutajar

B’diskorsi ewlenin ta’ Mintoff. Illustrat b’Ritratti inediti.

VOLUM TA’ 608 PAGNA

€30

€20 biss

Pre-Publication Price €20 sal-Fiera tal-Ktieb minn SKS, Ċentru Nazzjonali Laburista, Ħamrun. Dawk li ordnaw il-ktieb minn dan il-ġurnal mitlubin jiġbru l-ktieb mill-Ħamis 1 ta’ Novembru, mit-Tnejn sal-Ġimgħa mis-ĊNL bejn 14.30hrs – 19.30hrs u s-Sibt bejn 09.00hrs-13.00hrs u jippreżentaw il-Karta tal-Identita’. SKS - Ċentru Nazzjonali Laburista, Ħamrun.

L-artisti Taljani f’kunçert Serata all’Operetta f’Diçembru tas-sena l-o˙ra, mix-xellug: Mro Debora Mori; il-komiku Walter Rubboli; it-tenur Andrea Bragiotto; is-soprano Barbara Fasol u ssoprano/soubrette Tiziana Scaciga della Silva komiku Ettore Petrolini, interpretata minn Walter Rubboli. L-g˙aΩliet mill-operetti jinkludu minn Scugnizz a ta’ Mario Costa – Salomè, una rondine non fa primavera, u Veder Napoli e poi morir; Canzone della Margherita minn Cin ci Là; Sigismondo u mi pare un sogno minn Al Cavallino Bianco; Toujour l’amour minn Ballo al Savoy; O rosa di Stambul minn La

Rosa di Stambul ; u b’talba ©enerali l-popolari Luna tu minn Il paese dei campanelli li twassal g˙all-Gran Finale bis-siltiet Hurrà Hurrà minn La Principessa della Czarda; Oh Cin ci Là; E’ scabroso le donne studiar minn La Vedova Allegra u o˙rajn. Il-mag˙ruf kritiku muΩikali Albert G. Storace ser jintroduçi kull silta bil-valur muΩikali u lkontenut artistiku tag˙ha.

CHARLES CLEWS KIEN KITTIEB, ATTUR, UMORISTA LI MATUL ÓAJTU KOLLHA FERRAÓ ÓAFNA NIES BL-UMORIÛMU NADIF TIEGÓU.

Il-kunçert Festa Italia huwa preΩentat minn Fiesole Artistic Productions bil-kollaborazzjoni tal-Istitut Taljan talKultura. Il- booking isir mit-Teatru Manoel, Triq it-Teatru lAntiku, Il-Belt Valletta; telefown: 2124 6389; sit www.teatrumanoel.com.mt; email : bookings@teatrumanoel.com.mt

MID-DJARJI TA’

Charles Clews (1919-2009)

PROVERBJI MODERNIZZATI

ID-DOUGHNUTS

Inti li qieg˙ed tisma’, ma jidhirlekx li bosta mill-proverbji, jew qwiel, g˙an-dhom ji©u modernizzati, a©©ornati? G˙idli tifel tal-lum, x’jifhem bil-qawl ‘g˙al ˙abba bΩar titlef il-borma’. Il-˙abba, dat-tifel, fejn qatt raha? Jew ‘˙sieb il-buttar fejn iqieg˙ed iç-çirku’. Fejn jaf, dat-tifel, x’inhuwa buttar? U le, ejja na©©ornawhom. U nag˙tu xi ftit eΩempji, u l-o˙rajn a˙sibhom int…B˙al dawn:

Hanson Gregory, tfajjel Amerikan f’Maine, kien jie˙u pjaçir joqg˙od ˙dejn ommu jaraha ssajjar, speçjalment meta din tkun qed tag˙mel id-doughnuts. Imma dak iΩ-Ωmien id-doughnuts ma kinux bit-toqba imma qisha panina ˙elwa. U Hanson kien igerger ma’ ommu g˙ax kien jg˙id li nofs il-panina jibqa’ dejjem nej. Darba ddeçieda li qabel ommu dda˙˙al iddoughnuts fil-forn, hu jne˙˙i l-biçça tannofs. U b’g˙a©eb tieg˙u u ta’ ommu sabu li l-˙bejΩa kienet misjura a˙jar u t-tog˙ma tag˙ha kienet aktar bnina. Tant li l-omm iddeçidiet li tibda tag˙milhom hekk…g˙ax barra li ji©u a˙jar kienet qed tiffranka l-materjal ukoll.

Min jara n-nies dubbien – imur jara tabib talg˙ajnejn. Il-kelb il-mismut – idilku dilka ingwent. Bog˙od mill-g˙ajn – uΩa kannokkjali. A˙jar ˙abib is-suq – u ie˙or il-Palazz. Kull deni ˙udu b’©id – basta mhux deni tifu, jew deni ta’ Ωiemel. Min jorqod ma jaqbadx ˙ut – u jkollu jixtrih bis-sebg˙a ewro il-kilo. Il-˙anzir taqtalu denbu – iwerΩaq. Meta ti©i ift˙ilha l-bieb – basta ma tkunx ilkunjata.

U qalet b’dan lill-©irien…u dawn sabu li Mrs Gregory kellha ra©un. U hekk twieldu ddoughnuts kif nafuhom illum. Industrija li tg˙idx kemm kibret g˙ax jikkalkulaw li fissena jinbieg˙u b’kemm jiswew 750 miljun dollaru. U fejn jg˙ix Hanson g˙amlu r˙ama ta’ tifkira. Ara ftit li ma fettillux jag˙mel toqba fil˙bejΩa ˙elwa, forsi kieku g˙adna bla doughnuts mtaqqbin.

28.10.2012

Ta’ Barra

EKU TAT-TERREMOT F’L’AQUILA

Xjenzati mibgÓutin il-Óabs gÓaX ma bassruX sew it-terremot It-terremot li kien se˙˙ ©ewwa L’Aquila f’April 2009 kien ˙alla 309 persuni mejta, 1,500 feruti, u madwar 65,000 bla dar. It-tra©edja ta’ dan it-terremot, li g˙amel ˙erba s˙i˙a f’din il-belt Taljana, ma ˙allietx biss riperkussjonijiet fuq ir-residenti li tilfu lil qrabathom u lil djarhom, iΩda laqtet ukoll lil dawk ix-xjentisti li suppost kellhom ibassru l-qawwa tat-terremot. Kmieni din il-©img˙a sitt xjentisti, flimkien ma’ uffiçjal tal-Gvern, ©ew ikkundannati g˙al sitt snin ˙abs hekk kif instabu ˙atja ta’ omiçidju ta’ mijiet ta’ persuni. RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn is-sinjifikat ta’ dan il-verdett u l-kontroversja li qajjem, kif ukoll lejn limpatt li dan jista’ jkollu fuq ir-riçerka xjentifika fil-futur.

Xjenzati rispettati u mag˙rufa kkundannati g˙all-˙abs Total ta’ seba’ persuni ©ew ikkundannati g˙al sitt snin ˙abs, wara li nstabu ˙atja millQorti bi qtil involontarju, meta kka©unaw il-mewt ta’ mijiet ta’ persuni billi taw informazzjoni li ©iet deskritta b˙ala wa˙da “mhux preçiΩa, mhux s˙i˙a, u kontradittorja”. Ftit tal-jiem qabel it-terremot, dawn il-persuni, li kienu kollha membri tal-Kummissjoni Nazzjonali g˙at-Tbassir u lPrevenzjoni ta’ Riskji Kbar, qalu lill-awtoritajiet li, g˙alkemm terremot kbir kien possibbli, dan ma kienx probabbli li jse˙˙. Sussegwentement il-pariri tag˙hom ©ew imxandra fuq ilmezzi tax-xandir, u g˙alhekk dan seta’ wassal biex il-persuni jibqg˙u fi djarhom meta ˙assew l-ewwel theΩΩiΩ. Fil-fatt, xhud partikolari qal li kien çempel lill-©enituri tieg˙u wara li n˙asset l-ewwel theΩΩiΩa. Is-soltu dawn kienu jo˙or©u barra meta j˙ossu ttheΩΩiΩ, iΩda dakinhar baqg˙u ©ewwa g˙ax qag˙du fuq linformazzjoni li x-xjentisti taw ftit tal-jiem qabel. Il-missier spiçça biex tilef ˙ajtu fit-tifrik. Il-persuni kkundannati huma fost l-iktar xjentisti rispettati fil-qasam tat-terremoti u l©eolo©ija. Dawn huma Franco

Barberi, Kap tal-Kummissjoni g˙ar-Riskji Serji; Enzo Boschi, eks-President tal-Istitut Nazzjonali g˙all-Ìeo-FiΩika; Giulio Selvaggi, Direttur taç-Çentru Nazzjonali g˙at-Terremoti; Gian Michele Calvi, Direttur g˙aç-Çentru Ewropew g˙allIn©inerija tat-Terremoti; Claudio Eva, FiΩiku; Mauro Dolce, Direttur tas-sezzjoni tatterremoti fi ˙dan l-A©enzija tal-Protezzjoni Çivili; u Bernardo de Bernandis, eksViçi President tas-sezzjoni teknika tal-Protezzjoni Çivili. Tbassir preçiΩ tat-terremoti huwa mpossibbli Meta s-sena li g˙addiet sar mag˙ruf li x-xjentisti kienu se jitressqu l-Qorti akkuΩati bi qtil involontarju, ˙afna bdew jistaqsu kemm fil-fatt it-tbassir xjentifiku jista’ jkun preçiΩ. Minn dak li qalu xjentisti prominenti minn madwar iddinja, jidher li huwa diffiçli ˙afna, jekk mhux impossibbli, li wie˙ed ibassar il-qawwa ta’ terremot b’çertezza. Dr Richard Walker mill-Università ta’ Oxford sa˙ansitra jg˙id li ma teΩisti l-ebda baΩi xjentifika biex wie˙ed ibassar terremot. JirriΩulta li d-diffikultà ewlenija f’dan it-tbassir ©ejja mill-fatt li l-©eolo©ija u diversi fatturi o˙ra jvarjaw ˙afna minn

Bernardo de Bernandis, wie˙ed mill-akkuΩati post g˙all-ie˙or. Fil-passat saru xi tentattivi biex fit-tbassir tat-terremoti ji©u osservati fatturi li mhumiex relatati mal©eolo©ija, iΩda dawn mhux dejjem kienu ta’ suççess. EΩempju partikolari huwa dak tal-annimali. L-annimali huma mag˙rufa li j˙ossu terremot qabel ma jse˙˙, u g˙alhekk wie˙ed jista’ josserva l-im©iba stramba tag˙hom u jqisha b˙ala indikazzjoni ta’ terre-

mot. Madankollu, din l-im©iba ma tistax tintuΩa b˙ala evidenza biex ji©u mbassra t-terremoti. Dan g˙aliex l-im©iba talannimali tista’ tkun affettwata wkoll minn ˙afna fatturi o˙ra b˙al ©u˙, territorju jew temp. G˙alkemm bosta drabi qabel it-theΩΩiΩa l-kbira jkun hemm t˙eΩΩiΩiet o˙ra Ωg˙ar, dan ittheΩΩiΩ Ωg˙ir ©ieli jdum ©img˙at u anki xhur s˙a˙ g˙addej, u fil-ma©©oranza talkaΩijiet lanqas iwassal g˙al terremot kbir. Dan g˙aliex g˙alkemm nofs il-kaΩijiet ta’ terremoti kbar ikunu preçeduti b’theΩΩiΩiet Ωg˙ar, huma biss 5% tat-theΩΩiΩiet Ωg˙ar li jirriΩultaw f’terremot kbir. G˙alhekk huwa çar li x-xjentisti ma jistg˙ux iwissu li jkun ©ej terremot kbir abbaΩi tattheΩΩiΩ iΩ-Ωg˙ir, g˙ax il-probabbiltà li dan ise˙˙ hija Ωg˙ira ˙afna. Il-komunità xjentifika xxukkjata bil-verdett

Il-funeral tal-vittmi tat-terremot

Il-©uri ta’ dawn ix-xjentisti beda f’Settembru 2011, u g˙alkemm dak iΩ-Ωmien din la˙bar intlaqg˙et b’xokk millkomunità xjentifika, l-a˙bar tal-kundanna tag˙hom intlaqg˙et b’xokk ikbar. Ftit kienu dawk li basru li dawn ix-xjentisti kienu se jinstabu ˙atja, u inqas u inqas basru li kienu se jing˙ataw sentenzi ta’ snin ˙abs, speçjalment meta fil-komunità xjentifika huwa

fatt mag˙ruf maqbul li t-terremoti diffiçli biex ji©u mbassra. Fil-fatt, wara li t˙abbret issentenza, irriΩenja minnufih ilProfessur Luciano Maiani millkariga tieg˙u b˙ala Kap talKummissjoni g˙al Riskji Serji. Maiani, li huwa FiΩiku, sa˙aq li x-xjentisti ta’ din ilKummissjoni ma jistg˙ux ja˙dmu ta˙t kundizzjonijiet daqstant diffiçli. Minbarra Maiani, taw ir-riΩenja tag˙hom ukoll il-Viçi President talKummissjoni Mauro Rosi u leks-President Giuseppe Zambretti. “Is-sitwazzjoni li n˙olqot wara s-sentenza hija inkompatibbli mal-˙idma ta’ din ilKummissjoni, li trid issir f’ambjent kalm u effiçjenti birrwol li tipprovdi pariri ta’ livelli g˙olja lill-organi tal-Istat. Dawn huma professjonisti li tkellmu b’rieda tajba u ma kienu bl-ebda mod motivati b’interessi personali. Dejjem qalu li ma kienx possibbli li jbassru terremot,” sostna Maiani. Bla dubju li dan l-eΩitu mistenni jkollu impatt negattiv fuq il-kollaborazzjoni futura bejn il-komunità xjentifika u lIstat. Li kieku kien hemm xi dubju dwar dan, il-kliem ta’ Maiani kien jiççara daqs ilkristall is-sitwazzjoni. “Dan huwa t-tmiem tal-prattika fejn ix-xjentisti jag˙tu pariri lillIstat,” temm jg˙id Maiani firra©uni li ta g˙ar-riΩenja tieg˙u.

28.10.2012

Ta’ Barra

l-aÓÓaR DIBaTTITU BEJN OBaMa U ROMNEY

OBaMa JIBQa’ FIl-VaNTaÌÌ It-Tnejn filg˙axija fl-Istati Uniti ttella’ l-a˙˙ar dibattitu televiΩiv g˙aΩ-Ωew© kandidati g˙all-elezzjonijiet presidenzjali, liema dibattitu ffoka l-aktar fuq il-politika barranija. G˙alkemm kien hemm opinjonijiet differenti dwar il-prestazzjoni li kellhom iΩ-Ωew© kandidati, ˙afna qablu li f’dan id-dibattitu, Barack Obama re©a’ ˙are© rebbie˙ fuq ir-rivali tieg˙u. KRISTA CARUANA tirrapporta dwar il-punti saljenti li ˙ar©u minn dan l-a˙˙ar dibattitu televiΩiv g˙al din il-kampanja presidenzjali Amerikana u tanalizza wkoll il-prestazzjoni ta’ Obama u Romney.

Komplew l-attakki Waqt l-a˙˙ar dibattitu televiΩiv bejn il-kandidati g˙all-presidenza Amerikana, li sar fi Florida, komplew l-attakki bejn iΩ-Ωew© kandidati, Barack Obama u Mitt Romney. Din iddarba l-argumenti kienu ffukati fuq il-viΩjoni tag˙hom dwar ilpolitika internazzjonali Amerikana. Id-dibattitu li sar fl-Università ta’ Lynn f’Boca Raton u li kien immexxi mill-preΩentatur veteran ta’ CBS News, Bob Schieffer, kellu mumenti ja˙arqu, minkejja li ma kienx hemm l-istess tensjoni li ˙onqot it-tieni dibattitu bejn iΩ-Ωew© kontestanti. F’dan l-a˙˙ar dibattitu wie˙ed seta’ jara lil Barack Obama jag˙mel ˙iltu kollha biex iwassal il-messa©© li Mitt Romney m’g˙andux idea ta’ politika barranija g˙ax m’g˙andux esperjenza, filwaqt li min-na˙a tieg˙u Romney attakka lil Obama dwar it-track record tieg˙u f’dan il-qasam. Ir-Rebbieg˙a G˙arbija, l-Iran, l-IΩrael u s-Sirja L-aktar temi li ©ew diskussi waqt dan id-dibattitu kienu rRebbieg˙a G˙arbija, ilkwistjonijiet politiçi fl-Iran u lIΩrael u anke l-kwistjoni tasSirja. Obama kkritika lil Romney li l-politika barranija tieg˙u m’g˙andhiex strate©ija g˙ax mhijiex iffukata biΩΩejjed. Minna˙a l-o˙ra, l-akbar kritika ta’ Romney kienet li Obama ˙alla li jin˙oloq kaos s˙i˙ fir-re©jun tal-Lvant Nofsani. “Il-mod li bih g˙andna bΩonn na©ixxu fil-konfront tal-kriΩi fil-Lvant Nofsani huwa billi jkollna tmexxija soda u b’sa˙˙itha u mhux tmexxija traskurata u nieqsa millistrate©ija, b˙alma qed jipproponi Mitt Romney,” sa˙aq Obama. IΩda Romney rritalja billi qal li Obama naqas milli ja©ixxi dwar il-Lvant Nofsani u b’hekk ta vanta©© lill-organizzazzjoni terroristika Al Qaeda. “Jien nifra˙lu lil Obama talli qatel lil Osama Bin Laden, iΩda nemmen li xog˙olna g˙adu mhux lest. G˙andna bΩonn strate©ija komprensiva biex inkomplu nikkumbattu t-terroriΩmu u l-organizzazzjoni talAl Qaeda,” wie©bu Romney. Obama kkritika lil Romney li m’g˙andux idea dwar kif topera s-sistema militari Amerikana, filwaqt li fakkru li hu kien minn ta’ quddiem li ˙are© jappo©©ja l-idea li t-truppi Amerikani jibqg˙u fl-Iraq.

Fakkru wkoll li kien hu li oppona t-trattati nukleari marRussja u ma kienx konsistenti dwar il-kwistjoni tat-truppi Amerikani fl-Afganistan. “Naf li qatt ma kont f’poΩizzjoni li tesegwixxi l-politika barranija, iΩda li nista’ ng˙id hu li kull darba li tajt l-opinjoni tieg˙ek dwar dan il-qasam, dejjem kont Ωbaljat,” kompla jg˙idlu Obama. Romney iddeskriva Ω-Ωjara ta’ Obama fil-Lvant Nofsani b˙ala Ωjara ta’ apolo©ija li fi kliemu, permezz tag˙ha ppro©etta ddg˙ufija tal-politika barranija tieg˙u, b˙alma skont hu ppro©etta d-dg˙ufija tieg˙u wkoll fil-kwistjoni tal-programm nukleari tal-Iran wara li Obama ddikjara li l-azzjoni militari fil-konfront tal-Iran g˙andha tkun l-a˙˙ar g˙aΩla li g˙andha tie˙u l-Istati Uniti. Mument partikolari waqt dan id-dibattitu kien meta Mitt Romney iddikjara li jaqbel malpolitika ta’ Obama dwar l-irtirar tat-truppi Amerikani millAfganistan sas-sena 2014. G˙al ˙afna, din id-dikjarazzjoni kienet sorprendenti hekk kif ori©inarjament ir-Repubblikani kienu kontra din il-politika. IΩ-Ωew© kontestanti wrew ukoll qbil dwar l-appo©© lejn l-IΩrael u qablu wkoll li t-truppi Amerikani m’g˙andhomx jintervienu fil-kwistjoni tas-

Sirja. Rigward l-attakk li se˙˙ f’Settembru li g˙adda fuq ilKonsulat Amerikan fil-Libja, Romney din id-darba evita li jitkellem dwaru, anke wara li bosta kkritikawh dwar dak li qal fit-tieni dibattitu, liema attakk kien deskritt minn bosta b˙ala wie˙ed li g˙amillu aktar ˙sara milli ©id. Obama kien aktar konvinçenti Skont diversi st˙arri© talopinjoni pubblika li sar dwar il-prestazzjoni li taw iΩ-Ωew© kandidati waqt l-a˙˙ar dibattitu televiΩiv, irriΩulta li Obama kien konvinçenti aktar minn Romney. Fost l-o˙rajn, l-ist˙arri© li sar minn CBS News wera li wara dan id-dibattitu, 53% qalu li jemmnu li Obama se jirba˙ dawn l-elezzjonijiet, filwaqt li kienu biss 23% li qalu li Romney se jkun il-President il©did Amerikan. 24% qalu li ΩΩew© kandidati qeg˙din indaqs. Mill-banda l-o˙ra, st˙arri© li sar mill-a©enzija tal-a˙barijiet CNN wera li Obama mistenni jirba˙ dawn l-elezzjonijiet b’48% tal-voti kontra l-40% li mistenni j©ib Mitt Romney. Intant, nhar il-Óadd li g˙adda, jum biss qabel l-a˙˙ar dibattitu televiΩiv bejn iΩ-Ωew©

kandidati, l-a©enzija Amerikana tal-a˙barijiet, NBC qalet li Ω-Ωew© kandidati qeg˙din ras imb ras b’47% tal-appo©©. L-a˙˙ar ©imag˙tejn Il-kampanja presidenzjali tintemm ©imag˙tejn o˙ra fejn iΩΩew© kandidati mistennija jiffukaw l-aktar fuq dawk lg˙axar stati li mistennija jiddeçiedu r-riΩultat finali. G˙alkemm l-indikazzjonijiet kollha juru li Obama qieg˙ed fil-vanta©©, bosta opinjonisti

qed jg˙idu li f’dawn l-a˙˙ar jiem, anke permezz tal-a˙˙ar dibattitu televiΩiv, Romney irnexxielu jΩid fl-appo©© u g˙alhekk il-probabbiltà hija li d-distakk bejn iΩ-Ωew© kandidati se jkompli jonqos fil-jiem li ©ejjin. Huwa stmat li s’issa di©à kien hemm mal-erba’ miljun persuna li tefg˙u l-vot tag˙hom f’aktar minn 24 stat differenti madwar l-Amerika kollha.

K AROZZI

FIAT u BANIF iniedu opportunità speçjali g˙al ©imag˙tejn

Il-UCIM Co Ltd, importaturi u distributuri tal-karozzi Fiat f’Malta, u Banif Bank ing˙aqdu flimkien biex qed joffru opportunità ta’ finanzjament speçjali g˙al dawk kollha li jixtiequ jixtru karozza Fiat. Din l-opportunità ta’ finanzjament miftu˙a g˙al dawn il©imag˙tejn bejn it-Tnejn 15 u l-Erbg˙a 31 ta’ Ottubru mhux biss qed toffri tlieta millmudelli l-iΩjed popolari, ji©ifieri l-Fiat Punto, il-Fiat Panda u l-Fiat 500 Colour Therapy bi prezzijiet li ma jistg˙ux jintilfu, iΩda wkoll sett ta’ termini u kundizzjonijiet speçjali. Il-Fiat Punto l-©dida qed tinbieg˙ g˙al €11,637 b’pagamenti ta’ €190.54 fix-xahar, il-Fiat Panda bi prezz ta’ €10,079 tit˙allas b’pagamenti ta’ €165.03 fix-xahar u l-Fiat 500 Pop Colour Therapy bil-kuluri l-©odda tinbieg˙ g˙all-prezz ta’ €12,544 b’pagamenti ta’ €205.39 fix-xahar. Il-pakkett ta’ finanzjament imniedi mill-Fiat u l-Banif

Bank joffri lill-klijenti l-flessibbiltà li jakkwistaw karozza Fiat ming˙ajr il-bΩonn li jit˙allas down payment, kif ukoll rata ta’ mg˙ax attraenti ta’ 5.5% u pagamenti mqassmin fuq sitt snin sabiex il-klijenti jgawdu mill-a˙jar flessibbiltà. Barra minn hekk, kull min jixtri Fiat igawdi wkoll skont ta’ 25% fuq l-assigurazzjoni talkarozza u jista’ japplika wkoll g˙al din l-opportunità ta˙t liscrappage scheme. Jista’ jinxtara wkoll service pack ta’

sentejn g˙al €13 fix-xahar. “A˙na kuntenti li ng˙aqadna ma’ Banif Bank sabiex noffru lill-klijenti tag˙na b’sett ta’ offerti ©odda u attraenti fuq ilmudelli l-iΩjed popolari tag˙na. G˙al ˙afna nies, lakkwist ta’ karozza ©dida huwa mument speçjali u b’dan il-pakket ©did ta’ inçentivi rridu nag˙mlu dan il-mument ferm iΩjed speçjali g˙all-klijenti kollha tal-Fiat,” qalet Francesca Mamo, Managing Director ta’ UCIM Co Ltd.

Il-mudelli Fiat jinsabu kollha g˙all-wiri ©ewwa x-showroom tal-Fiat f’Psaila Street B’Kara u g˙al Ωmien l-offerta, il-˙inijiet tal-ftu˙ tax- showroom ©ew estiΩi hekk: bejn it-Tnejn u l-

Ìimg˙a mit-8.30am sas-7.00pm u s-Sibtijiet bejn id-9.00am u s2.00pm. Aktar informazzjoni tinstab fuq www.fiat.com.mt

Il-Hyundai tirritorna fil-World Rally Championship bl-i20

Il-Hyundai g˙adha kemm ikkonfermat l-intenzjoni tag˙ha li ter©a’ tirritorna g˙all-World Rally Championship bit-tnedija tal-mudell verΩjoni rally ibbaΩat fuq il-mudell i20 hatchback. Wara li l-Hyundai kienet irtirat is-sehem tag˙ha minn dan lisport f’dawn l-a˙˙ar snin, il-Hyundai re©g˙et qed i©©edded limpenn tag˙ha li tistabbilixxi WRC team fl-Ewropa u tiΩviluppa karozza apposta g˙ar-rallies. L-i20 il-©dida, hija mudell three-door subcompact, u filverΩjoni rally, dan il-mudell jidher ferm iΩjed aggressiv. Skont l-a˙˙ar regolamenti ma˙ru©a mill-organizzaturi tal-WRC, ilkarozzi kollha jridu jkunu ©ejjin mill-istess vetturi 1.6-liter filproduzzjoni avolja ftit huma dawk li juΩaw l-istess parts talkarozzi li jkunu fil-produzzjoni ˙lief l-arkitettura baΩika talmagna u çerti body panels. B˙all-kumplament tal-vetturi li jie˙du sehem fil-WRC, l-i20 WRC hija karozza turbocharged u kapaçi tiΩviluppa madwar 300 horsepower bl-erba’ roti permezz tal-uΩu ta’ gearbox fully-sequential. Il-WRC hija wa˙da mill-iΩjed kompetizzjonijiet awtomobilistiçi l-iΩjed missielta u l-i20 rally car tfasslet u nbniet sabiex tkun kapaçi tifla˙ l-ag˙ar sitwazzjonijiet fuq toroq u l-ag˙ar kundizzjonijiet fit-temp. G˙aldaqstant, g˙ad fadal ˙afna xog˙ol ta’ t˙ejjija xi jsir. Nistennew u naraw! Fil-fattemp, nistg˙u nitpaxxew b’dan irritratt li juri l-©miel u l-karattru sportiv u aggressiv talHyundai i20!

28.10.2012

Karozzi

Sena impressjonanti g˙all-Peugeot

Riçenti l-Peugeot 208 g˙adha kemm reb˙et unur li l-produtturi tag˙ha g˙andhom g˙alfejn jifta˙ru bih. Dan huwa s-City Car Manufacturer of the Year, fl-avveniment Green Fleet Awards. Huma kellhom kompetizzjoni ˙arxa mill-Mini, ilVolkswagen u l-Fiat. IlPeugeot baqg˙u telg˙in salfinal u fl-a˙˙ar spiççaw biex reb˙u. Iç-çerimonja saret flEmirates Stadium ta’ Londra.

Wa˙da mill-prijoritajiet li g˙all-produtturi tal-Peugeot din is-sena kienu l-emissjonijiet. In-nuqqas ta’ emissjonijiet minn dejjem kien wie˙ed mill-punti b’sa˙˙ithom talPeugot. Skont ma qal Colin Boyton, il-Peugeot bil-mudell a˙˙ari tat-208 serqet ix-xena. Din ilkarozza hija aktar aerodinamika mit-207 u l-bejg˙ tag˙ha di©à qabeΩ il-15,000. Il-Peugeot sa issa kellhom

sena impressjonanti bl-introduzzjoni ta’ çerti mudelli u t208 mhux eççezzjoni. L-magna diΩil tat-208 twaddab 99 gramma kull kilomteru u f’çerti kaΩijiet 87 gramma kull kilomteru. Dan seta’ jsir b’magni ©odda u raffinati. Il-petrol hija bi tliet çilindri u tinkludi s-sistema ta’ Start & Stop, fil-fatt g˙andha l-istess ˙oss ta’ karozza elettrika jew bis-sistema hybrid.

Fl-Italja din il-karozza qieg˙da tikseb ukoll suççessi impressjonanti. Sitt xhur wara li din ©iet varata reb˙et il-Premio Auto Europa, premju mog˙ti minn ©urnalisti. it-208 R2 reb˙et fil-kategorija tag˙ha fir-Rally ta’ San Remo. L-Auto Europa qieg˙da ti©i organizzata g˙as-27 darba mill-organizzazzjoni li ©©ib lisem UIGA, l-Unione Italiana dei Giornalisti dell-Auto-

www.peugeot.com.mt

YEARS

WARRANTY Combined fuel consumption (L/100 km): from 4.9 to 7.8. CO 2 emissions (g/km): from 130.

Combined fuel consumption (L/100 km): from 4.5 and CO2 emissions (g/km): from 117.

*Terms & Conditions Apply

Entry level models include air-conditioning , electric pack, hill assist, airbags, leather steering wheel, MP3 player, alloy wheels and much more standard equipment. Visit our showroom to see the whole range. (This model also qualifies for the government scrappage scheme)

CROSSOVER PEUGEOT

3008

Michael Attard Ltd. – National Road, Blata l-Bajda – T: 22483140 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelattard.com

motive. Dawn ing˙ataw jag˙Ωlu mudelli ta’ karozzi li n˙ar©u bejn Settembru 2011 u Awwissu 2012 fl-Italja. Il-Peugeot f’dawn l-a˙˙ar snin ˙allew impatt poΩittiv. Dan g˙aliex kellhom suççess fis-snin ta’ qabel b˙al fl-2006 bit-207, 3008 fl-2009, issa kien imiss lit-208 g˙al-2013. Din is-sena ©abet 318-il punt, segwita mis-Citroen DS5 li ©abet 145 punt u l-Fiat 500, li ©abet 113-il punt. Din il-karozza FrançiΩa li flItalja ©iet inawgurata f’April li g˙adda, g˙andha bejg˙ tajjeb g˙aliex sal-15 ta’ Ottubru ©ew ordnati ftit aktar minn 14,500 – Ωieda sostanzjali. B’g˙aΩla ta’ magni differenti, fosthom dik petrol bi tliet çilindri, din il-karozza qieg˙da tkun fost il-favoriti mas-sewwieqa Taljani. Fix-xahar ta’ Settembru biss kienet tinsab fir-raba’ post fis-settur tal-karozzi tad-daqs tag˙ha u fit-tieni post fis-settur tal-karozzi diΩil. It-208 ti©i manifatturata fi Franza u fis-Slovakkja. L-g˙an ta’ dan il-mudell huwa li tinbieg˙ fl-ibliet g˙all-fatt li l-magna tag˙ha hija l-aktar baxxa fejn jid˙lu emissjonijiet. Il-Peugeot hawn Malta jinbieg˙u ming˙and Michael Attard Ltd li qeg˙din fi Triq Nazzjonali, il-Blata l-Bajda.

28.10.2012

Karozzi

KAROZZI TAL-WAÓX Ninsabu ftit ©ranet ’il bog˙od mill-festa tal-wa˙x tal-Halloween. G˙alhekk iddeçidejt li nag˙ti ˙arsa ˙afifa dwar films tal-wa˙x fejn ilkarozzi u l-muturi huma prominenti. PHILIP SCHEMBRI jwasslilna aktar dettalji dwar dawn il-films. wara dan il-bejjieg˙ u jipprova jg˙aff©u. Li ˙add ma jkun jaf huwa minn ikun qieg˙ed isuq it-trakk, anke wara li jispiçça l-film. Karozza – Munster Koach, il-film The Munsters G˙all-kuntrarju taΩ-Ωew© films l-o˙ra, din il-karozza minkejja li tidher tal-biΩa’ ma hi xejn tal-biΩa’. Din hija karozza Ford Model T modifikata g˙al-Munster Koach. Is-sewwieq ta’ din il-karozza mhuwa ˙add ˙lief Frankeinstein.

Karozza – Plymouth Fury, il-film Christine Dan il-film ˙are© fl-1983 u kien suççess fis-snin li ˙are©. L-istorja hija dwar ©uvni Ωag˙Ωug˙ li jkollu karozza Plymouth Fury tal-1958. Dan ikun g˙adu kemm irrestawraha u tista’ timma©ina kemm kien kuntent biha. IΩda li ma kienx jaf huwa li din ilkarozza, li jibda jsej˙ilha Christine, tkun demonizzata. Trakk – Peterbilt 281, il-film Duel Dan il-film ˙are© fl-1971 u b˙ala direttur kellu lil Steven Spielberg, li g˙alih kien wie˙ed mill-ewwel films tieg˙u. L-istorja hija dwar bejjieg˙ li jkun g˙addej minn highway, u dan iffetillu jaqbeΩ lil dan it-trakk. Dan huwa film s˙i˙ fejn it-trakk jidher ji©ri

Mutur – Yamaha V-Max, il-film Ghost Rider: Spirit of Vengeance L-attur ta’ dan il-film ma huwa ˙add ˙lief Nicholas Cage. Fil-film l-attur imut u mieg˙u jmut ukoll il-mutur t i e g ˙ u Yamaha VMax. Kien hemm film ie˙or bi storja simili bl-istess isem, Ghost Rider, iΩda l-mutur uΩat kien Harley Davidson. Nicholas Cage jew a˙jar il-

Toyota jag˙mlu recall o˙ra Ftit tal-granet ilu t-Toyota bag˙tu g˙al xi karozzi sabiex issirilhom xi manutenzjoni me˙tie©a. Din il-manutenzjoni qieg˙da ssir fuq il-˙©ie©a awtomatika tan-na˙a tas-sewwieq. Il-problema hija kkawΩata mill-istwitch. Dan jibda je˙el xi ftit u jis˙on u jista’ j˙oll xi wires. It-Toyota ˙adu l-prekawzjonijiet kollha sabiex din il-problema ti©i solvuta. Din qieg˙da ti©i kkawΩata mil-lubrikant li ma kienx midluk sew mal-wires. Konsegwentement l-iswitch jonqos milli jiffunzjona sew Michael Debono Ltd qeg˙din jibag˙tu g˙as-sidien kollha li jista’ jag˙ti l-kaΩ li g˙andhom din il-problema sabiex issirilhom it-tiswija. Dawn iqabbduhom mal-kompjuter u jaraw jekk il-karozza tag˙hom g˙andhiex din il-problema. Is-sidien qeg˙din ikunu mitluba jag˙mlu dan ming˙ajr ˙las. Il-mudelli affettwati huma l-Auris, il-Corolla, ir-RAV4 u lYaris li ˙ar©u fil-perijodu bejn l-2006 u l-2008 u li huma manifatturati fl-Ewropa, kif ukoll dawk li huma manifatturati lÌappun b˙al Auris, Vitz, Belta, Ractis, Ist, Corolla u Rumion ma˙ru©a bejn l-2006 u l-2008. G˙al aktar informazzjoni wie˙ed jista’ jçempel 2269 4000 jew billi jmur fix-showroom tat-Toyota li qieg˙da fi Triq lImdina, ÓaΩ-Ûebbu©.

Ghost Rider jibda jidher iterraq f’toroq differenti u jwettaq ©irjiet kontra w˙ud. Karozza – Chevrolet Cab u trakk – il-film Jeepers Creepers Il-Creeper huwa demonju li jibda jidher kull 23 sena g˙al 23 ©urnata. Dan jibda jwettaq delitti kannibali. F’dan il-film li ˙are© fl-2001, il-kannibalu ma tantx jidher, iΩda l-aktar li jidher huwa t-trakk antik u msaddad li fih ikun qieg˙ed jerfa’ l-i©sma tal-mejtin. F’˙in twil jidher isegwi karozza Chevrolet sabiex joqtol lillpassi©©ieri ta’ ©o fiha.

28.10.2012

Bir-Ru˙ u l-Ìisem

Il-pityriasis versicolor Dr Etienne Grech Tabib

twinpower@keyworld.net

Il- pityriasis versicolor hija kundizzjoni komuni tal-©ilda li tkun ikkawΩata minn tip ta’ fungus jg˙idulu yeast li jissejja˙ pityrosporum orbiculare. Óafna adulti g˙andhom l-pityrosporum orbiculare fuq il-©ilda, madankollu g˙al çerti nies din il-preΩenza tkun biss kundizzjoni li ma tag˙mlilhom l-ebda ˙sara. Il-pityrosporum orbiculare tilg˙ab parti importanti fl-iΩvilupp tal-cradle cap (seborrhoeic dermatitis), li hija qxur li jiffurmaw fuq il-qurrieg˙a tat-trabi.

tabib tkun ikkonfermata b’numru ta’ testijiet. Ftit mill-qoxra tal-©ilda tkun tista’ tittie˙ed biex isiru t-testijiet tal-potassium hydroxide wet mount microscopy. Il- pityrosporum orbiculare tag˙ti lewn isfar fl-a˙dar kull meta tkun esposta g˙ad-dawl ultraviolet. X’inhi l-kura li ting˙ata? Il-kura hija x-xampù jew kremi li jkollhom is-selenuim sulphide jew il-ketoconazole. Ix-xampù tas-selenuim ikun applikat mal©isem u jitla˙la˙ wara 30 minuta. Dan g˙andu jkun applikat minn darbtejn g˙al seba’ darbiet fi ˙mistax u l-kors g˙andu jkun ripetut jekk ikun neçessarju. Ix-xampù ketocanazole jintuΩa biex jin˙asel il-©isem g˙al ˙ames minuti kuljum g˙al ˙amest ijiem. F’kaΩijiet rari t-tabib jista’ jag˙ti trattament bl-itraconzole capsules. Dan it-trattament ukoll g˙andu jkun segwit bi trattament preventiv is-sena ta’ wara.

X’jikkawΩaha? Kul˙add ikollu l-pityrosporum orbiculare fuq ©isimu f’xi darba f’˙ajtu. Din ma tikkawΩa l-ebda problema lill-bniedem sakemm ma tibdiex tikber b’mod eççessiv. Ftit huwa mag˙ruf g˙alfejn dan ji©ri imma l- pityriasis versicolor hija aktar komuni f’pajjiΩi bi klima s˙una. Hija aktar komuni fis-sajf, min˙abba li lg˙araq u l-produzzjoni qawwija ta’ sebum (Ωejt) mill-©ilda jag˙milha aktar façli biex ilfungus jimmultiplika u jinfirex. Jekk ikun hemm xi immune deficiency, ji©ifieri sistema immunitarja debboli, ukoll jag˙milha aktar façli biex il-fungus jinfirex.

Fil-˙arifa daw id-dbabar ikunu kollha qoxra u jibdlu l-kulur. Fin-nies somor, dan ikun jidher aktar g˙ax ikunu jidhru dbabar bojod. Huwa f’dan iΩ-Ωmien li normalment in-nies jikkonsultaw lit-tabib.

X’inhuma s-sintomi?

Min hu l-aktar f’riskju?

Il-piyriasis versicolor tidher b’mod komuni fuq il-parti ta’ fuq tad-dahar u fuq is-sider, imma tista’ tinsab fuq kull parti tal-©isem. Il-qurrieg˙a u l-partijiet ©enitali ˙afna drabi ma jkunux affetwati. Fis-sajf din l-infezzjoni tidher b˙ala tbabar. Dawn it-tbabar huma ta’ lewn a˙mar çar jew kannella u jkollhom qisha qoxra. Id-dbabar ˙afna drabi jing˙aqdu flimkien u jkunu jidhru qisha mappa fuq il©ilda. Meta wie˙ed jixxemmex, il-partijiet effetwati ma te˙odhomx ix-xemx allura jidhru iktar.

• In-nies li jbatu minn ˙afna g˙araq jew li jkollhom produzzjoni qawwija ta’ sebum, eΩempju l-addoloxxenti; • nies b’immunodeficiency; • huwa importanti li wie˙ed jirrealizza li din il-kundizzjoni ma titti˙idx. Kif tkun djanjostikata? Óafna kundizzjonijiet fil-©ilda li jkollhom bΩonn kura differenti jistg˙u jikkawΩaw listess sintomi b˙all-pityriasis versicolor, u g˙alhekk huwa importanti li d-djanjoΩi tat-

Bir-ru˙ u bil-©isem

X’ji©ri jekk il-kundizzjoni ssir ag˙ar? F’çertu nies il-pityrosporum orbiculare jinfetta l-follicles tax-xag˙ar fuq id-dahar u ssider li jista’ jikkawΩa ˙akk u ponot qishom tal-acne. Din il-kundizzjoni tissejja˙ pityrosporum folliculitis, u hija aktar komuni f’nies li g˙andhom bejn 30 u 40 sena, speçjalment nisa. Prospetti g˙all-futur It-trattament tal-ewwel darba jipprevieni lkundizzjoni milli tiΩviluppa aktar ’il quddiem. Madankollu, dawn id-dbabar bojod jibqg˙u hemm g˙al numru ta’ xhur sakemm il-©ilda ter©a’ g©edded lilha nfisha. It-trattament preventiv ta’ sjuf sussegwenti jista’ jwaqqaf milli d-dbabar bojod jer©g˙u jidhru.

minn

Patri Mario Attard

Ma rridx niddejjaq! Ftit wara li fta˙t il-Kappella tal-Isptar Mater Dei u bdejt in˙ejji g˙all-quddiesa tas-sitta u nofs ta’ filg˙odu, dlonk narah fil-bieb tas-sagristija. Illum kiber tant li spiçça b’Ωew© bsaten. Imma ˙ej il-˙ila li g˙andu biex ixandar l-a˙bar ta’ fer˙ lillimnikktin, l-aktar lil ˙utna l-morda, issa˙˙rek! Tbell˙ek! Qieg˙ed ng˙id g˙all-˙abib kbir tieg˙i Ìor© Agius, l-G˙annej tal-Mulej. X’˙in rani da˙akli u fera˙ bija b˙al tifel Ωg˙ir. Kien ilu ma jarani min˙abba l-konvalexxenza twila li kelli biex stajt ner©a’ nie˙u sa˙˙ti lura, bil-mod il-mod. “Ara l-Father! Int dejjem da˙kan kif g˙andu jkun ilFran©iskan,” qabbilli b’fommu mbissem. “Óa ng˙idlek sie˙bi. G˙annejt g˙anja fuq li ma rridx inkun imdejjaq imma fer˙an. G˙addieha lil ˙addie˙or g˙ax tista’ tag˙mel ˙afna ©id biha.” Iggustajtu. X’qalb ta˙raq g˙al Alla g˙andu Ìor©! U, tant kemm ikkonvinçieni mill-fidi tieg˙u li ntasabt bilqieg˙da biex naqsamha mag˙kom. Naf çerti nies li donnhom wiçç Laskri. Wiççhom jinbidel wisq mal-burdata li jkollhom. Bil-bajda mdawra! Ìor© lil dawn in-nies jg˙idilhom: “Ma rridx niddejjaq, ma rridx ingorr, g˙ax jekk niddejjaq, dwejjaq in©orr.” U veru g˙aliex fejn ikunu kemm jarmu dwejjaq! Qisu g˙ada l-a˙˙ar tad-dinja u mhu se jisba˙ qatt! L-g˙aref jg˙ix il-preΩent. G˙ada min rah! Jaf li Alla se jipprovdilu. Qatt xi darba miet bil-©u˙? G˙alhekk l-g˙aref jg˙id: “U jien id-dwejjaq ma naqbilx mag˙hom, u wara dahri malajr nitfag˙hom. Irrid ilpaçi u l-armonija, g˙aliex id-dwejjaq ma rridhomx fija.” L-içken ˙wejje© inisslu l-fer˙ fil-˙ajja tal-g˙aref. Ibda mill-ikel. G˙ax l-g˙aref tant kemm jiççelebra ˙ajtu li jg˙id: “Nixrob mit-tazza, niekol mill-platt, iddwejjaq ˙sara jag˙mlu lil kul˙add.” L-g˙aref jaf li meta kliemu ma jkunx f’loku jista’ jnissel id-dwejjaq hu. G˙alhekk, b’g˙aqal ta’ serp, il˙in kollu jikkonvinçi lilu nnifsu: “Qabel nitkellem

noqg˙od attent, jekk ng˙ix bil-g˙aqal inkun kuntent.” L-g˙ajxien g˙aqli g˙all-g˙aref ifisser ir-rabta tieg˙u ma’ Alla u li jsib ˙in biΩΩejjed biex jistrie˙. U çertu dwejjaq mhux mill-istress tal-˙ajja ji©u? Mela ‘nitlob u norqod b’mo˙˙i mistrie˙, il-lejl g˙alija jkun sabi˙’. Il-©abra fid-dar idda˙˙al lill-g˙aref f’paçi kbira mieg˙u nnifsu. Tressqu lejn Alla, il-˙allieq tieg˙u. Tift˙u g˙al im˙abbtu. Hekk jg˙anni l-g˙aref: “U l-hena tieg˙i mi©bur id-dar, Mulej berikni biex ng˙ix a˙jar. U ru˙i u qalbi jistrie˙u fik, irrid in˙obbok u ng˙ix g˙alik.” L-g˙aref itemm g˙anjietu billi jis˙aq mill-©did li lg˙ajn tal-fer˙ tieg˙u hu l-Mulej. “Kull nifs li nie˙u Ωgur minnek ©ej, u grazzi ng˙idlek g˙aΩiΩ Mulej.” Ìor© irnexxielu jwassal verità kbira b’din l-g˙anja sempliçi imma profonda tieg˙u. Hawn u˙ud li spiss i˙aqquha mieg˙i: “U int kif idda˙˙lu f’kollox lil Alla?” Tiççajta ˙bieb! G˙ax jekk ma nda˙˙alx lil Alla f’˙ajti lil min tridni nda˙˙al? Alla˙ares fuq it-tron ta’ qalbi noqg˙od jien. X’biΩa’! Xi tkexkix jekk imexxini mo˙˙i u mhux l-Ispirtu s-Santu! Meta ˙allejt lil mo˙˙i biss imexxini, kont qisni far

maqbud ©o ga©©a. Irrid no˙ro© u ma nistax! Lil mo˙˙i ma nafdahx wa˙du. Dak i©enninni xbin! Dak jaf jg˙idli li int tridli d-deni meta fil-fatt dak li tkun qieg˙ed tg˙idli jkun g˙all-akbar ©id tieg˙i! Mela, mhux a˙jar ng˙id: “Spirtu s-Santu f’idejk nitlaq mo˙˙i!” Hija t-talba li sie˙bi Edward Spiteri g˙allimni bil-programm tieg˙u Er©a’ Lura. U biex inne˙˙u d-dwejjaq irridu nistrie˙u l-a˙wa! Veru li çertu façendi jridu jsiru. Imma lanqas jista’ jkun li nibqg˙u skjavi ta’ djarna tafux! L-indafa trid tkun imma l-fittazzjoni hija marda. Xog˙ol, xog˙ol, xog˙ol, ifisser stivar ta’ mard fil-mo˙˙ u fil-qalb. Dan jien tg˙allimtu g˙as-spejjeΩ qarsa tieg˙i. Imbag˙ad mhux bilfors na˙tfek jekk tikkuntrarjani? Daqskemm g˙andi x’nag˙mel! Xog˙ol i©ib ix-xog˙ol, imma ˙add minna mhu indispensabbli! Mela ˙alli ng˙ix il-©urnata g˙ax naf li Alla se jie˙u ˙siebi. Meta nitlaq mo˙˙i f’idejh nistrie˙ jien u nserra˙ lil ta’ madwari. Ma rridx niddejjaq! Daqshekk!

28.10.2012

Big Screen

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

Is-sensiela James Bond ... 50 sena wara

empire

Ûgur li l-itwal sensiela ta’ films fl-istorja taç-çinema, u li tidher li g˙adha g˙addejja soda, hi dik tal-a©ent sigriet 007, James Bond, ma˙luqa minn Ian Fleming (19081964). F’dan ix-xahar ta’ Ottubru, dawn is-serje ta’ films qed jiççelebraw in-nofs seklu ta’ eΩistenza tag˙hom - fil-5 ta’ Ottubru 1962 ˙are© l-ewwel film, Dr. No u fis-26 ta’ Ottubru 2012 wasalna fit-23 produzzjoni, Skyfall. Din is-sensiela tant ©ibdet ammiraturi (aktar minn 5 biljun dollari fid-d˙ul tal-flus minn madwar id-dinja) li meta l-kotba miktuba minn Fleming dwar dan l-ispija spiççaw, il-produtturi qabdu lil min jiktbilhom stejjer simili li jirriflettu Ω-Ωminijiet talmument. Naturalment, f’medda ta’ snin hekk twila, diversi atturi nterpretaw lil dan il-karattru eleganti, pjuttost sofistikat, b’kariΩma kbira

man-nisa, però fl-istess ˙in b’kura©© sfiq li jid˙ol f’kull sitwazzjoni prekarja li tinqala’ fuq xi missjoni minn tieg˙u, anki f’xi wa˙da ta’ periklu mortali. Bla dubju, l-aktar attur li baqa’ abbinat ma’ din il-parti hu l-ewwel wie˙ed, lIskoççiΩ Sean Connery. Sal-lum ismu baqa’ sinonimu ma’ dan l-a©ent implakabbli, li ©ablu fama, popolarità tassew kbira u anki rispett u faxxinu. Connery deher sitt darbiet b˙ala 007, lAwstraljan George Lazenby ˙adem din ilparti darba biss, Roger Moore, attur IngliΩ, bi stil xi ftit different dam tnax-il sena b˙ala James Bond f’seba’ produzzjonijiet. Issa kien imiss lil Timothy Dalton minn Wales, li nterpretah darbtejn; warajh, llrlandiΩ Pierce Brosnan deher erba’ darbiet fil-persuna ta’ dan il-karattru. Fil-preΩent, hu l-attur IngliΩ Daniel Craig li lilu ©ie fdat dan ir-rwol.

Kompetizzjoni Empire Cinema

Skyfall li ˙are© din il-gimg˙a hu t-tielet film tieg˙u f’din il-parti u dan di©à ffirma biex jidher fiΩ-Ωew© film li jmiss, li aktarx jo˙or©u g˙all-wiri kull sentejn. Skyfall hu t-23 wie˙ed ta’ din is-serje ta’ suççess (miniex qed ninkludi Never Say Never Again (1983) bl-attur Sean Connery, li hu rimejk ta’ Thunderball u li mhux ikkalkulat ma’ din is-sensiela). Fi Skyfall, Bond ikollu jiffaççja lill-avversarju tant formidabbli, l-bjond kattiv, Silva (Javier Bardem li di©à mpressjona f’parti simili f’No Country For Old Men) li anki ja˙sbuh li miet. Waqt il-missjoni skabruΩa tieg˙u, jsib g˙ajnuna mill-a©enta, Eve (Naomie Harris li dehret, fost o˙rajn fisserje Pirates Of The Caribbean). Nikteb dwar Skyfall jidher fil-˙ar©a talÓadd li ©ej, però nista’ bil-quddiem li niggarantilek divertiment qawwi kif dejjem ipprovdew dawn ix-xog˙lijiet.

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn is-17 u l-21 ta’ Ottubru 2012

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Semmi tliet atturi differenti li ˙admu l-parti ta’ James Bond matul is-snin. Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Il-Mile End, il-Óamrun. Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba. Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: Ljudmilla Cirillo, 5 Triq T. Caruana Demajo, il-Óamrun ÓMR 2043.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

TAKEN 2 MADAGASCAR 3 HOTEL TRANSYLVANIA LOOPER ANNA KARENINA THE AMAZING SPIDER-MAN SNOW WHITE AND THE HUNSTMAN STEP UP 4: MIAMI HEAT TED THAT’S MY BOY

28.10.2012

Big Screen

on the road

IMÓARREK

road movie par excellence Atturi Ewlenin: Garrett Hedlund; Sam Riley; Kristen Stewart; Amy Adams; Kirsten Dunst; Viggo Mortensen; Steve Buscemi. Direttur: Walter Salles. Óin: 124 min. Distributur: LIONSGATE U.K. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert. 18

On The Road, in-novella tal-kittieb antikomformista u hippie ta’ ˙afna snin qabel Ωmienu, Jack Kerouac, kienet minn dejjem ikkunsidrata kwaΩi mpossibbli li tin˙adem g˙aç-çinema. Meta d-direttur BraΩiljan, Walter Salles, ©ie avviçinat fl-2006 waqt is-Sundance Film Festival meta kien qieg˙ed jippreΩenta x-xog˙ol imfa˙˙ar tieg˙u, The Motorcycle Diaries, biex jie˙u f’idejh it-tmun ta’ film ibbaΩat minn dan il-ktieb meqjus b˙ala l-bibbja tal-Beat Generation, hu mill-ewwel ossessjona ru˙u. Din ma kenitx xi ˙a©a façli u biex i©ib l-imma©ini fuq illiΩar b’mod li jag˙mlu sens kellhom jg˙addu tmien snin s˙a˙. John Huston ukoll kien medd g˙onqu g˙al xi ˙a©a simili meta dderie©a Under The Volcano (1984), xog˙ol diffiçli talawtur Malcolm Lowry dwar wie˙ed sakranazz fil-Messiku. Óafna sostnew li ma tistax i©©ib fuq il-lizar x’hemm ©olmo˙˙ ta’ xi ˙add, iΩda Huston b’mod ammirevoli mexxielu. On The Road g˙andu l-istess format, g˙alkemm politikament divers ˙afna minn ta’ The Motorcycle Diaries. Dan ilktieb ippublikat fl-1957 kien feta˙ it-triq wara, fis-snin sittin, g˙all-protesti ˙orox li kienu saru miΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙all-˙ajja aktar libera bla xkiel ta’ xejn, b’enfasi fuq is-sess u l-arti sperimentali. F’dawra li te˙odna minn New York, fl-1948 bil-˙ajja ta’ billejl u l-muΩika jaΩΩ, g˙al San Francisco u l-Messiku, On The Road g˙andu stejjer varji ta’ vja©©ar, ta’ protesti u anki ta’ ˙ajja aktar laxka tal-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a. Dan hu ktieb awtobijografiku, b’ismijiet mibdula fejn il-protagonist, Sal Paradise (Riley) mhu ˙add hlief Jack Kerouac innifsu, Dean Moriarty (Hedlund) hu l-poeta Neal Cassady, is-sie˙eb tal-vja©© tal-awtur, u Old Bull Lee (Mortensen) huwa William S. Burroughs, l-ispirazzjoni g˙all-˙afna ta’ ˙ajja mhux imxekkla bil-˙sibijiet. Diversi diretturi ppruvaw qabel u fallew jaddattaw din innovella, fosthom Francis Ford Coppola, li hu wie˙ed millprodutturi eΩekuttivi, iΩda Salles b’mod ammirevoli kwaΩi rnexxielu.

mademoiselle chambon

TENERU

relazzjoni delikata Mademoiselle Chambon, film FrançiΩ bis-sotto titoli, hu bbaΩat fuq in-novella ta’ Eric Holder u rnexxielu jirba˙ l-unur tal-Aqwa Skrinplej Addattat fis-Cesar Awards tal-2010 (Oscars FrançiΩi). Dan hu film sottili, teneru u affaxxinanti fis-sempliçità tieg˙u, ©eneru li rarament naraw b˙alu minn Hollywood. Fil-qalbha tieg˙u nsibu relazzjoni romantika mhux mistennija li ©©ib bejn ˙altejn ra©el komuni, ˙addiem, iddedikat lejn il-familja. Jean (Lindon) bennej, jg˙ix ˙ajja normali fer˙ana ma’ martu Anne-Marie (Atika) u binhom Jeremy (Le Houerou). Hu sikwit imur iΩur lil missieru (Thibault) ©o dar tal-anzjani, jikkurah fejn hemm bΩonn u anki jimmassa©©jalu saqajh. Ìurnata wa˙da, meta martu tkun indisposta, jkollu jmur hu j©ib lit-tifel mill-iskola u b’hekk jag˙mel konoxxenza ta’ Mademoiselle Veronique Chambon (Kilberlain), l-g˙alliema rΩina tat-tifel tieg˙u. Hi tistiednu jispjega lit-tfal ix-xog˙ol tieg˙u u wara anki titolbu jibdillha tieqa li minnha jid˙ol il-kurrent. L-attitudni diskreta, eleganti u anki affaxxinanti ta’ din is-simpatika g˙alliema ma t˙allihx kwiet u jipprova jaqbad mag˙ha. Hi, minn na˙a tag˙ha, tidher li hi mist˙ija, fommha mag˙luq u ta’ ftit kliem. Tg˙id din il-©ibda lejha se tkun xi ˙a©a li tg˙addi malajr jew tag˙ti lok biex tisfrattalu ˙ajtu? Mademoiselle Chambon hu film li jag˙ti stampa çara ta’ belt Ωg˙ira fejn il-˙ajja hi sempliçi u forsi wkoll tedjanti u fejn il-familji, fil-ma©©oranza tag˙hom g˙adhom sodi, kif naraw mill-qraba ta’ Jean. Mill-banda l-o˙ra, Veronique li ©ejja minn belt kbira b˙al ma hi Pari©i, sikwit tibdel il-post fejn ta˙dem u nisimg˙u biss le˙en ommha minn fuq il-telefon. Din il-produzzjoni tgawdi ˙afna mill-interpretazzjonijiet eççellenti ta’ Sandrine Kilberlain u Vincent Lindon, li fir-realtà kienu qabel miΩΩew©in lil xulxin. Film g˙ad-dilettanti ta’ stoffa.

Atturi Ewlenin: Vincent Lindon; Sandrine Kilberlain; Aure Atika; Jean-Marc Thibault; Arthur Le Houerou. Direttur: Stephane Brize’. Óin: 101 min. Distributur: AXIOM FILMS. Ma˙ru© mill-K.R.S. Çert, 14

28.10.2012

TeleviΩjoni

Illum ARANI ISSA, ONE, 20.15 Din il-©img˙a, Arani Issa jkompli b’aktar sorpriΩi u stejjer ta’ emozzjonijiet. Arani Issa ˙a jibda b’transformazzjoni ma©ika g˙all-mara ta’ Carlos – Marthese Caruana, li se tkun mibdula kompletament matul l-programm ta’ din il-©img˙a. Joseph Chetcuti kompla bil-˙idma tieg˙u sabiex jg˙aqqad iktar familji. Però mhux l-istejjer kollha ˙a jkollhom tmiem kif mixtieq! X’sa ji©ri l-lejla? L-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, l-istorja ta’ Darren Fenech. Min hu Darren Fenech? X’inhi l-istorja tieg˙u? Dan u ˙afna aktar waqt Arani Issa, l-uniku programm f’Malta fejn il˙olm verament issir realtà! CSI: NY, Italia 1, 21.25 Sela Ward g˙amlet suççess kbir bid-d˙ul tag˙ha f’din is-sensiela polizkjeska li hija segwita minn miljuni madwar id-dinja. Il-lejla jintwerew Ωew© episodji o˙ra, bl-ewwel wie˙ed dwar xhud importanti f’©uri ta’ ra©el li stupra bosta nisa. Dan ixxhud jispiçça jinqatel. Fit-tieni wie˙ed il-grupp ta’ investigaturi jindagaw fuq il-mewt ta’ ra©el li jkun jipprattika l-arti marzjali.

Matul il-©img˙a

07.30 08.00 09.35 10.10 10.30 11.45 12.05 13.30 13.40 14.30 16.00 16.30 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.15 22.35 23.15 23.45 01.15

ONE NEWS Folji Looks (R) Dance (R) Attività Politika - PL Ieqaf 20 Minuta (R) Aroma Kitchen (R) ONE NEWS Ir-Rangers (Omnibus) TX(R) Dhouse (R) Teleshopping L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli Attività Politika - PL ONE NEWS Arani Issa On D Road ONE NEWS Attività Politika - PL Bla A©enda (R)

06:00 06:30 09.25 11.30 10.55 12.30 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.20

Rai Parlamento Uno Mattina in Famiglia - Tg 1 Santa Messa A Sua Immagine Santa Messa - Angelus Linea Verde Tg 1 Domenica In - L’Arena Tg1 Domenica In - Cosi è la vita L’eredità Tg 1 Rai Tg Sport - 5 minuti di recupero Affari Tuoi Questo nostro amore Tg 1 23.30 Speciale Tg 1

06.50 07.00 10.20 11.20 12.20 14.00 15.00 16.00 17.35 18.30 19.30

GP d’Australia TF: la vita secondo Jim GP d’Australia GP d’Australia Studio Aperto GP d’Australia Fuori giri Golden Skate Awards TF: Tutto in famiglia Studio Aperto Film: Rush Hour Tg com 21.25 TF: CSI New York 23.10 Zelig Off 00.25 Film: Road Trip

LITTLE HOUSE ON THE PRAIRIE, Mit-Tnejn sal-Ìimg˙a, Rai 3, 3.10pm Din is-sensiela tas-snin 70 kienet kisbet suççess enormi, kemm dak iΩ-Ωmien u anke fiΩ-Ωminijiet wara meta ntweriet fuq stazzjonijiet differenti madwar id-dinja. Tittratta l-˙ajja tal-familja Ingalls, f’Walnut Grove. Minn din is-sensiela l-attriçi Melissa Gilbert li kienet tinterpreta l-parti ta’ Laura, kisbet suççessi kbar, tant li baqg˙et tie˙u sehem f’films o˙ra g˙at-televiΩjoni aktar tard f’˙ajjitha. Illum hija produttriçi rinomata. Ta’ min jg˙id li din is-sensiela hija bbaΩata fuq il-kotba li kienet kitbet Laura Ingalls Wilder, lura fiΩ-Ωmien. DALLAS It-Tlieta, Canale 5, 9.10pm Isir mag˙ruf li JR kien fil-fatt xtara Southfork, u g˙alhekk Bobby jipprova jikkonvinçi lil Christopher biex juΩax l-istess mezzi ta’ John Ross, iΩda dan ma jismax minnu u jmur jikkonfronta u jhedded lil ku©inuh. JOE'S KITCHEN, L-Erbg˙a, ONE, 10.45pm Din il-©img˙a fil-programm, Joe’s Kitchen, Clare Agius flimkien ma’ Chef Joe Vella rinomat g˙allikel tieg˙u, ˙a jippreparalna dish sempliçi, ©enwin u ta’ kwalità li huwa is-sider tal-papra, bilmeraq tal-laring, rasberries, blueberries, krema u g˙asel. Wara main course b˙al dak il-patissier tag˙na Mario Mallia ˙a jippreparalna riçetta sempliçi li hija fruit platter bl-irkotta u l-g˙asel.

06:00 06.30 07.00 09.00 09.40 10.25 12.15 13.00 13.30 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.05 21.50 22.40

06:00 07:55 08.50 10.00 10.30 11.50 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.15 23.30 02.20

13:45 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40 17:05 17:30 18:00

Kitchen Impossible Divine Design Suggs’ Italian Job Behind the Label State of Style: Spring/Summer Collection Reservations Required Giada’s Weekend Getaways Rachael’s Vacation Super Swank

09:00 GP3 Series Motor Racing 09:30 Live: GP3 Series Motor Racing: Hockenheim: Race 2 [Live] 10:00 Tour de France Cycling 11:00 FIS Summer Grand Prix Ski Jumping 12:00 Live: World Superbike Series Motorcycle Racing: Brno: 1st Leg 13:00 WATTS 13:30 Tour de France Cycling 14:00 Live: Tour de France Cycling: Stage 20: Rambouillet 18:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba 19:00 Live: Auto GP Motor Racing: Brazil: 2nd Race [Live] 20:00 Live: FIA World Touring Championships: Round 16: Curitiba

10:10 11:00 11:25 11:50 12:40 13:30 14:20 14:45 15:10 16:00 16:25 16:50 17:40 18:30 18:55 19:20 20:10

Toddlers and Tiaras Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress What Not to Wear Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Cake Boss World’s Worst Mum Sister Wives Sister Wives What Not to Wear Driving Me Crazy Ace of Cakes Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Rich Bride/Poor Bride

AFFARI TAGÓNA, il-Ìimg˙a, ONE, 20.40 Wie˙ed mill-aktar politiçi kontroversjali f’dawn l-a˙˙ar snin huwa bla dubju Franco Debono, deputat parlamentari elett mill˙ames distrett f’isem il-Partit Nazzjonalista u avukat imfittex u popolari ˙afna fil-qasam tal-qrati kriminali. Óafna jg˙idu li huwa persuna intelli©enti, o˙rajn jg˙idu li hu ambizzjuΩ, ˙afna jemmnu li g˙andu ra©un, o˙rajn jg˙idu ma nifil˙uhx. Imma Franco Debono g˙aliex hu daqshekk irrabjat g˙all-Partit Nazzjonalista; g˙aliex iddeçieda li jsemma le˙nu b’mod differenti minn politiçi o˙ra? Franco Debono g˙andu ra©un?

07.00 08.30 10.00 11.00 12.00 12.30 14.00 14.05 15.00 15:05 16.15 17.00 18.00 18:10 18.40 19.30 19.45 20.30 21.30 21.35 23.15

11:10 Anthony Bourdain: No Reservations 12:05 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald 12:55 I Shouldn’t Be Alive 13:50 I Shouldn’t Be Alive 14:45 I Shouldn’t Be Alive 15:40 I Shouldn’t Be Alive 16:35 I Shouldn’t Be Alive 17:25 History Cold Case USA 18:20 Secret Service Secrets 19:10 Rugby: The Lifeblood of New Zealand 20:05 Man Made Marvels China 21:00 Extreme Engineering 21:55 The Mighty Mississippi with Trevor McDonald

09:10 09:30 10:00 10:10 10:30 11:00 11:10 12:00 12:10 12:30 13:00 13:30 14:00 14:10 14:30 15:00 15:15 15:30 16:00 16:30 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:15 20:30 21:00 21:30 22:00 22:10 22:30 23:00 23:10

NET News Telebejgh Ucuh Djalogu Partit Nazzjonalista Analizi tal-Ahbar Telebejgh NET News Newsroom (r) NET News Simpatici (r) Kisbiet Sport Extra NET News Flusek (r) NetWorks Ghalik fl-Ewropa NET News Deja Vu NET News Replay NET News

TF: La complicata vita di Christine TF: Real School Cartoons Battle Dance Pole Position GP dell’India di Formula 1 Pole Position TG 2 GIORNO Tg2 Motori Quelli che aspettano Quelli che Tg2 L.I.S. Stadio Sprint 90 Minuto TF: Il Clown Tg2 Notizie TF: NCIS TF: Hawaii Five-O La Domenica Sportiva Tg 2

PRIMA PAGINA Traffico - Tg 5 Le frontiere dello spirito Belli dentro Tg com Benvenuti a tavola Melaverde Tg 5 L’Arca di Noe Domenica Live Avanti un altro Tg 5 - Meteo Dopo Tg 5 Stricia la Domenica Film: La vita e una cosa meravigliosa Il giudice Mastrangelo Tg 5 Film: Un amore Americano

The Health Show To Be Announced BBC World News World Features Dateline London BBC World News To Be Announced BBC World News World Features Third Eye BBC World News Newsnight BBC World News World Features To Be Announced BBC World News Sport Today Click BBC World News My Country BBC World News To Be Announced BBC World News India Business Report BBC World News Third Eye BBC World News Sport Today Click BBC World News To Be Announced BBC World News World Features My Country BBC World News To Be Announced

07.00 08.00 09.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.25 17.10 18.00 18.20 20.00 20.40 21.30 23.15

06:00 07.05 08.00 09.20 10.55 11.15 11.40 12.00 12.55 13.25 14:00 14:30 15.05 19.00 20.00 20.10 23.25 23.40

Tg 4 Vita da strega Superpartes Magnifica Italia Santa Messa Le storie di viaggo a ... Tg4 - Pianeta Mare Donnavventura Tg 4 Film: L’amore ritorna Film: Un esercito di 5 uomini Tg 4 Film: Il Comandante Florent Film: Tierre de Lobos Ma non troppo 23.55 Terra 01.00 Film: Tutti gli uomini del re

08:10 08:25 08:40 09:25 09:55 10:25 10:55 11:45 12:30 13:30 14:00 14:30 15:00 17:30 18:20 19:05 20:00 20:30 21:00 21:50

06:00 06:25 06:50 07:15 08:10 09:05 09:35 10:00 10:55 11:50 12:45 13:40

15:30 16:00 16:25 17:20 18:15 19:10

T.U.F.F. Puppy SpongeBob SquarePants Power Rangers Samurai The Troop Drake and Josh iCarly SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Penguins of Madagascar The Mighty B The Fairly Odd Parents SpongeBob SquarePants iCarly Big Time Rush True Jackson, VP Supah Ninjas SpongeBob SquarePants Fanboy and Chum Chum Power Rangers Samurai The Fairly Odd Parents The Penguins of Madagascar iCarly 20:05 True Jackson, VP Big Time Rush SpongeBob SquarePants Avatar: The Legend of Aang Avatar: The Legend of Aang

Fuori orario TF: Wind at my back Film: Angoscia TF: L’ispettore Derrick TGR Estovest TGR Mediterraneo TGR RegionEuropa Tg3 - Telecamere Salute Prima della Prima Passepartout TG Regione - TG Regione Meteo In 1/2 ora Alla falde del Kilimangiaro Tg3 - TG Regione Blob Che tempo fa - Report Tg3 - TG Regione TF: Boris - Meteo

06:45 07:20 07.45 09.20 10.00 11.00 11.30 13.10 14.05 14.40 16.40 18.50 19.35 21.30

14:10 14:35 15:05

10:50 11:15 11:40 12:05 12:30 12:55 13:20 13:45 14:10 14:40 15:05 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10 17:35 18:00 18:25 18:50 19:15 19:40 20:30 20:55 21:20 21:45

L-G˙odwa t-Tajba Wonders of the Solar System TVAM Malta u lil Hinn Minnha L-A˙barijiet Óadd G˙alik L-a˙barijiet Óadd G˙alik Ikompli Teleshopping L-A˙barijiet Teleshopping Mixage (R) Venere (R) L-A˙barijiet - Madwarna TVHemm L-A˙barijiet - Sports TF: Sinbad XFactor L-A˙barijiet

20:05 21:00

07.00 10.00 13.30 14.05 16.10 18.00 20.00 20.30 21.30 23.30 00.40 00.50

Boogie Beebies Charlie and Lola Robin Hood Keeping up Appearances Supernova The Old Guys Great Ormond Street The Inspector Lynley Mysteries London Hospital The Royle Family The Impressions Show with Culshaw and Stephenson ’Allo, ’Allo! Doctors Elephant Diaries Doctor Who London Hospital Blackadder the Third Twenty Twelve Life on Mars Spooks Inspector Lynley Mysteries

Fifth Gear How Do They Do It? How Do They Do It? American Chopper: Senior vs Junior: Mikey’s Art Opening Mythbusters: Motorcycle Flip Destroyed in Seconds Destroyed in Seconds Extreme Engineering: NASA Swamp Loggers: Put to the Test Dirty Jobs: Tar Rigger Swords: Life on the Line: Trapped Auction Hunters: The Chi-town Showdown Auction Hunters: Top Gun Ton Auction Kings: Vampire Hunting Kit Auction Kings: Hand Cannon/Fabergé Pencil How Sports are Made I Could Do That Mighty Ships: North Star Deadliest Catch: The Aftermath River Monsters: Flesh Ripper Extreme Fishing with Robson Green: The Philippines Hillbilly Handfishin: Chillaxin’ with Jackson Human Body: Ultimate Machine: Strength

Omnibus Maratona di Venezia Tg La7 Film: Le pistole dei magnifici 7 Film: Monsieur Batignole TF: L’Ispettore Barnaby Tg La 7 In onda SOS Tata Omnibus Notte Tg La7 Sport Film: Colpo di mano a creta

28.10.2012

TeleviΩjoni

minn SYLVANA FARRUGIA

ILLUM

GÓADA

RUSH HOUR (Italia 1, 7.30pm)

U-571 (Rete 4, f’nofsillejl)

Fejn jidhol Jackie Chan ma jistax jonqos li naraw ˙afna azzjoni, ©iri u arti marzjali. Jackie Chan kien sar artist fil-films ma˙duma f’Hong Kong, sakemm xi ˙add ©ietu l-idea li j˙ajru jmur ja˙dem f’Hollywood. U kienet idea famuΩa g˙ax Hollywood kompla stana b’Jackie Chan, filwaqt li Chan sar artist internazzjonali. Kien involut f’bosta films ta’ din ix-xorta, iΩda l-aktar tlieta li bbrillaw kienu Rush Hour, Rush Hour 2 u Rush Hour 3, dan it-tielet wie˙ed fil-2007. U biex ja˙dem mieg˙u b˙ala partner tawh dejjem lil Chris Tucker. Duo li veru rnexxa. Jackie Chan kien sar, litteralment, taddeheb iΩda meta g˙alaq il-50 sena, ma baqax “itir” b˙al qabel. Fortunatament, iΩda, ˙allielna bosta films li nistg˙u nibqg˙u nie˙du pjaçir bihom, u fid-dinja dejjem jiΩdiedu t-tfal ©odda li mill-ewwel jin©ibdu lejhom. Direzzjoni ta’ Brett Ratner.

Partijiet minn dan il-film kienu n©ibdu f’pajjiΩna u kienu ntuΩaw it-tankijiet tal-ilma li hemm fir-Rinella. Kast sabi˙ li ng˙aqad flimien g˙al dan il-film mag˙mul minn Matthew McConaughey, Bill Paxton, Harvey Keitel, Thomas Kretschmann, Jon Bon Jovi, Jack Noseworthy, Will Estes u Tom Guiry fost o˙rajn. Il-film jittratta sottomarin Amerikan li jrid jid˙ol f’wie˙ed ÌermaniΩ, u minn tittie˙ed Enigma. Ta˙t id-direzzjoni ta’ Jonathan Mostow, dan il-film g˙alkemm g˙amel suççess u anki qlieg˙, kien ©ie kkritikat g˙allplott li ntuΩa, li ma kienx wie˙ed reali.

IT-TLIETA L-ERBGÓA 30 ta’ OTTUBRU

31 ta’ OTTUBRU

MAN ON FIRE (Rete 4, 9.10pm)

PIRATES OF THE CARIBBEAN: THE CURSE OF THE BLACK PEARL (Italia 1, 9.10pm)

T h r i l l e r Amerikan ta˙t id-direzzjoni ta’ Tony Scott, b ’ D e n z e l Washington filparti ta’ John C r e a s y , eksa©ent tasCIA li issa qieg˙ed ja˙dem b˙ala bodyguard. Huwa ja˙dem filMessiku, u ta˙t il-kustodja tieg˙u g˙andu tifla ta’ disa’ snin li tin˙ataf. F’films b˙al dawn ma tonqosx l-azzjoni, l-ispluΩjonijiet u t-tidwir tal-im˙u˙ biex it-tifla tinstab qawwija u s˙i˙a. Jidhru wkoll Dakota Fanning, Christopher Walken, Giancarlo Giannini, Radha Mitchell, Marc Anthony, Rachel Ticotin u Mickey Rourke.

Johnny Depp Ωgur li fil-karriera tieg˙u g˙andu bosta suççessi, iΩda bla dubju s-suççess li ©ablu l-karattru ta’ Jack Sparrow huwa wie˙ed kbir immens. Ta˙t id-direzzjoni ta’ Gore Verbinski, dan huwa l-ewwel film fejn Sparrow flimkien ma’ Will (parti ma˙duma minn Orlando Bloom) iridu jsalvaw il-˙ajja ta’ Elisabeth fost ˙afna ostakli kbar, inkluΩ mag˙hom Barbossa. Ja˙dmu wkoll Keira Knightley, Geoffrey Rush, Jack Davenport u Bill Nighy fost ˙afna o˙rajn. BAD BOYS II (Italia 1, 11.50pm) EΩatt wara Pirates of the Caribbean jintwera dan il-film bl-artisti popolari Martin Lawrence u Will Smith. Dan il-film ˙admuh tmien snin wara l-ewwel wie˙ed, u Ωammew l-istess formula, ta’ ©iri wara xulxin bil-karozzi, azzjoni u tkissir u ˙erba s˙i˙a u ˙afna tixrid ta’ demm li ma kienx hemm bΩonnu. LEGENDS OF THE FALL (Rete 4, 11.55pm) Film mill-isba˙ u ma nafx g˙alfejn qed ixandruh daqshekk fit-tard g˙aliex fih 133 minuta. Flimkien ma’ Anthony Hopkins, li g˙andu l-parti ta’ missier ta’ familja, ja˙dmu wkoll Brad Pitt, Aidan Quinn u Henry Thomas b˙ala wliedu, u Julia Ormond b˙ala mart wie˙ed minn uliedu. It-tliet a˙wa huma differenti minn xulxin, fejn iΩ-Ωg˙ir jasal lura wara l-istudji tieg˙u malg˙arusa tieg˙u, li tin©ibed lejn ˙uh tan-nofs. Dramm sabi˙, im˙awwar bi storja ta’ m˙abba kkumplikata, li Ωgur se jinΩel tajjeb ma’ kull min jarah.

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

IS-SIBT

1 ta’ NOVEMBRU

2 ta’ NOVEMBRU

3 ta’ NOVEMBRU

MONTECRISTO (IRIS, 9.00pm)

GAME CHANGE (Rai 3, 9.05pm)

SHREK 4 (Italia 1, 9.10pm)

Film ibbaΩat fuq il-ktieb klassiku The Count of Montecristo ta’ Alexandre Dumas li jirrakkonta l©rajja ta’ ©uvnott li ji©i ttradut minn sie˙bu stess. Din il-©rajja kemm-il darba ©iet irrakkontata fosthom fl-1998 meta Gerard Depardieu ˙adem il-parti ta’ Edmond Dantes f’sensiela televiΩiva. Din id-darba g˙andna lil James Caviezel fil-parti tal-©uvnott li ji©i ttradut minn sie˙bu stess u jmur il-˙abs. Meta jirnexxielu ja˙rab huwa ja˙lef vendetta spjetata kontra dawk kollha li b’xi mod kellhom x’jaqsmu f’dan ittradiment. G˙al dawk li qraw il-ktieb, tajjeb ikunu jafu li l-final huwa differenti minn dak li kellu f’mo˙˙u Dumas, iΩda xorta wa˙da huwa final sodisfaçenti. Dan il-film in©ibed ˙afna minnu Malta, b˙alma jixhed dan ir-ritratt li juri t-Torri ta’ Kemmuna.

Fi ftit tal-jiem o˙ra l-Istati Uniti se jkollhom lelezzjonijiet presidenzjali fejn it-taqtigha se tkun bejn il-President attwali Barack Obama u Mitt Romney g˙ar-Repubblikani. Dan il-film, ta˙t id-direzzjoni ta’ Jay Roach jirrakkonta ttaqtig˙a qalila li kien hemm erba’ snin ilu flelezzjonijiet presidenzjali, b’attenzjoni akbar g˙an-na˙a tar-Repubblikani fejn kien hemm John McCain b˙ala kandidat g˙al President, u Sarah Palin b˙ala kandidat g˙al Viçi.

Ikomplu l-avventuri tal-karattru ˙elu Shrek u l-mara tieg˙u Fiona. Kull film animat li ˙are© b’dan il-karattru kiseb suççess, u g˙alhekk dan g˙andu jintog˙©ob ukoll. Bla dubju huwa ideali g˙all-familja kollha.

28.10.2012

Log˙ob SOLUZZJONIJIET TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Kappell, 5 Kmamar, 8 Iffanga, 14 Tebut, 15 Tilqim, 17 Delfin, 19 KwaΩi, 20 Odju, 21 Flus, 23 Xtarr, 25 u 28 Monarkija, 29 u 30 SponoΩ, 31 Ajru, 33 Daqqata˙arta, 39 Pizz, 41 u 42 Trofej, 43 Moxt, 45 Nemla, 46 Blaff, 47 Alla, 50 Swar, 53 u 54 Fta˙ar, 56 Kes˙a, 58 Rkoppa, 60 Kewkba, 62 Astra, 64 Fera˙, 67 Çapçip, 69 Kafkaf, 70 Stann, 72 u 73 Maçina, 75 Nofs, 77 Kera, 79 u 80 Filantropi, 82 Rfis, 84 u 85 Privat, 87 U˙ud, 88 Lamornamorna, 93 Bumm, 94 u 95 Lirika, 96 u 98 Faldrappa, 100 u 101 Dawramejt, 105 Bena, 108 Rabta, 109 Rattab, 110 Nemusa, 111 Lewla, 112 Kampnar, 113 Snanar 114 Spralli.

241 Irba˙ €25 fi flus

Mimdudin 1 Dawn imexxu l-gazzetti u je˙lu l-libelli (7) 5 Dan l-annimal tal-ba˙ar inixxfuh u a˙na nin˙aslu biha (6) 8 Dawn nies img˙allma li jafu sew is-seng˙a tag˙hom (7) 14 Nannu , bi tliet ©enerazzjonijiet warajh (5) 15 Saram jew xkiel (6) 17 Materjal artab li ©©ebbdu u titilqu u jer©a’ jie˙u surtu (6) 19 Din mimlija muΩika re©istrata (5) 20 Il-˙orn ta’ karozza, paqq (4) 21 Kollox jinsab g˙al(4) 23 Din il-mara ta’ Peppi? (5) 25 u 28 Ittraskura jew ma tax kaΩ aktar (9) 29 u 30 Óabbat idejh b’approvazzjoni (6) 31 Kultant issib lil min huwa ras, iblah, m’a˙niex (4) 33 Bla mittiefes, mhuwiex imni©©es (8) 39 Tiçpis jew tiΩli© (4) 41 u 42 Mnaqqas u mçekken (6) 43 Tajjeb aktar kapuççino (4) 45 A˙na lkoll, suppost (5) 46 Mhux bil-˙wejje© biss isir imma wkoll bil-flus (5) 47 Dak li g˙andu jsir, .... (4) 50 Hekk konna u hekk insiru (4) 53 u 54 Bilfors li huwa Brando (6) 56 Mimli b’nisa G˙arab sbie˙ (5) 58 Ta lift lil xi˙add (6) 60 Malajr jinfaqa’ jxerred id-dmug˙ (6) 62 Imexxi l-aktar lit-turisti (5) 64 Tbaxxa fil-prezz (5) 67 Reg˙xa jew in©urja (6) 69 G˙amel kobba (6) 70 Mhuwiex minorenni (5) 72 Delikat, mhuwiex ordinarju (3) 73 Vegas (3)

.....

....

...

75 77 79 80 82 84 87 88 93 94 96 98 100 101 105 108 109 110 111

EΩami bil-fomm (4) JuΩawha l-aktar in-nisa (4) Missier il-mara jew ˙uha (5) Ri˙a tfu˙ ta’ xi ikel (5) Ó’Attard, Óal Balzan u Óal (4) u 85 Jiem (6) Warajh, xarba tajba (4) Din x’aktarx id-dar tas-sajf (12) Da˙˙al kemm kemm subg˙u (4) u 95 Mid˙la sewwa ma’ xi˙add (6) Óalla l-kulur wara t-tla˙li˙ (4) Falliment totali (5) Suspett (5) Attent minnu meta tmur tg˙um (4) Ag˙tih lil min ˙aqqu (4) T˙ossok ser˙an meta tag˙milha (5) Jispiçça kollu f’du˙˙an (6) Qerq li ma b˙alu (6) Xog˙lu jag˙milha ta’ ˙addie˙or fuq il-palk (5) 112 Kien im©ieg˙el biex g˙amel hekk (7) 113 Dan l-g˙asfur Ωg˙ir ipassi f’Marzu, imsejja˙ ukoll bekkafik tal-ful (6) 114 Qaddej jew purtinar f’xi skola (7)

....

Weqfin 2 u 3 Tabil˙aqq li j˙alli ˙sara kbira (9) 4 Post fejn wie˙ed imur g˙all-kwiet (4) 6 Biçça ˙obΩ tat-tfal Ωg˙ar (5) 7 Kultant issir fin-niexef (5) 9 u 10 Tabil˙aqq kif mixtiqin (8) 11 Velenu qawwi (5) 12 Kontra bilanç (7) 13 Dawn jil˙qilhom (7) 16 Wie˙ed u wie˙ed (5) 18 Lumpur (5) 22 u 24 Qaddis Patri Taljan bil-pjagi (5, 3) 26 u 27 Óallelin kbar (8) 32 Ìedded il-memorja ta’ xi ˙add (6) 33 Jix˙et il-©ebla u ja˙bi (3) 34 Mhumiex Ωg˙ar (4)

.....

...

35 Issie˙eb f’xi g˙aqda jew in˙are© ktieb (6) 36 Kontra mibg˙ud (6) 37 Óare© minn mo˙˙u (4) 38 u 40 Aktar minn tollerat wie˙ed (6) 44 Il-bokka tal-˙alq (4) 48 Kanzunetta (4) 49 u 51 Is-sitwazzjoni fil-Lvant Nofsani (16) 52 Dan ta’ wara nett (6) 55 Minnha tag˙mel iç-çipps (6) 57 Il-munita Ewropea (4) 59 G˙all-uΩu temporanju bi ˙las (4) 61 Dak tal-ba˙ar aktar feroçi (4) 63 u Ωahar (4) 65 Naddaf u ©abar il-˙ama (6) 66 Sar lewn il-lellux (4) 68 Kien ˙u Mosè (6) 69 Fiha ftit aktar fil-piΩ (6) 70 Flus ta’ parti minn Assisi? (4) 71 Óadu g˙alihom sew (6) 74 Delitt fa˙xi (4) 76 Issibha fil-kunvent (4) 78 Jimporta minn barra (5) 79 u 81 Il-kapitali ta’ Kuba (6) 82 Ming˙ajr ©enituri din (5) 83 Bajda b˙al din mhijiex tajba (7) 86 Darba kienu fliexken Ωg˙ar tal-linka (7) 89 Aktar tajjeb (5) 90 u 91 Jing˙ata b’xi verniç biex ji©i jleqq (6) 92 f’idejna l-g˙ajta tag˙na dejjem (5) 97 Iben in-nag˙©a (5) 99 u 100 Annimal li jitkaxkar u b’geddum mimli snien li jqattg˙u (10) 102 Kien fih 800 gramma ta’ llum (5) 103 u 104 Karru Ωg˙ir b’rota wa˙da biex i©©orr (8) 106 u 107 Mhumiex b˙al 45 mimdudin (8)

....

WEQFIN: 2 Arblu, 3 u 4 Patalott, 6 u 7 Memorandum, 9 Fons, 10 Arka, 11 Gravi, 12 Stuffat, 13 Pitazzi, 16 Lotta, 18 Flawt, 22 Spott, 24 Riq, 26 u 27 Oratorja, 32 Rimors, 33 Don, 34 Qam˙, 35 Alaska, 36 Óabrek, 37 Rqad, 38 u 40 Affidavit, 44 Xifa, 48 Lira, 49 Parroçça, 51 M˙allfin, 52 Xkaffa, 55 Baruni, 57 Óa©a, 59 Ponç, 61 Wulf, 63 Swat, 65 Rakkmu, 66 Ómir, 68 Pinnur, 69 Kostum, 70 Sajf, 71 Awissu, 74 Dlam, 76 Morr, 78 April, 79 Fil, 81 Iva, 83 Suffara, 86 Ûmattat, 89 Adatt, 90 u 91 Oppona, 92 Nardu, 97 Libsa, 99 u 100 Abbundanza, 102 Ewwel, 103 u 104 Kapparra, 106 u 107 Kappella.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem

Indirizz

.....

Tel No: Rebbie˙a ta’ €25: AGNES BONNICI, 30, Triq il-Kutnent Óal Tarxien. TXN 2440

28.10.2012

Log˙ob

Tisliba bin-numri Bi 3 numri

B’4 numri 0006 0156 0803 0909 0994 1429 1758 1895 2012 2249 2389 2593 2836 3014 3139 3999 4509 4530 4792 4823 4899 5643 5856 6019 6989 7383

031 069 081 087 474 481 529 553 723 739 786 846 906 957 985 995

7794 7891 7895 8142 8360 8484 8487 8648 8818 9635 9725 9892

B’5 numri 02996 08186 09995 10047 24929 29707 39683 41183 43854 50175 50839 55559 60102 67939 69159 71514 78556 78647 82841 97989 98258 99434

B’6 numri 230491 269986 426369 430482

Bi 8 numri 14300903 14643059 20622059 92661478

Po©©i n-numri f’posthom

SUDOKU sponsorjata minn WELLA 8

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna

7 KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

4 2

Isem: .......................................................................................... 9

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

2 9

4 Rebbie˙a: ROSE GATT, 66 St. Mary Str., ÓaΩ-Ûebbu©

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem.......................................................................................................................................

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................ I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

28.10.2012

PROPRJETÀ IL-FGURA: Dirett ming˙and issid. Appartament u penthouse, fihom tliet kmamar tas-sodda doppji, tnejn tal-banju eçç. 24 pied b’85 pied. Prezz negozjabbli. Çempel 9902 5973. IL-ÓAMRUN: Appartament flewwel sular servut bil-lift, tliet kmamar tas-sodda, wa˙da minnhom bl-ensuite, kamra talbanju, open plan bi kçina lesta, bit˙a interna, gallarija. Prezz €135,000. Garaxx ta’ Ωew© karozzi bid-dawl u l-ilma. Prezz €20,000. Tpartit kkunsidrat. Çempel 9985 3031 jew 7946 8469. ÓAÛ-ÛABBAR, Maisonette isfel sabi˙. Bieb g˙alih, bla çens u bl-g˙amara. Fih tlieta tas-sodda, main bl-ensuite, living, dining, kçina kbira, bl-appliances tal-

AvviΩi istainless steel, kamra tal-banju u tal-˙asil. Fih ukoll bit˙a. Kollox modern u viçin ta’ kollox.Prezz €121,000. Prezz g˙al bejg˙ malajr. Çem-pel lis-sid 7707 4946. IL-KAPPARA: Dar fuq u isfel lesta minn kollox bi tlieta tassodda, ensuite u kamra talbanju. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 7925 0164. MARSALFORN: Appartamenti u maisonettes quddiem il-ba˙ar b’Ωew© kmamar tas-sodda fla˙jar parti ta’ Marsalforn. Çempel lis-sid g˙al aktar dettalji issa fuq 7956 4428 MARSASKALA: Bellavista, appartament fl-ewwel sular komplut bl-aqwa g˙amara, aççessorji, arja kundizzjonata u lest minn kollox. Jikkonsisti fi kçina ©dida bl-appliances kollha

built-in, tal-ikel u living, li tag˙ti g˙all-gallarija b’veduta, tliet kmamar tas-sodda u kamra talistudju. Fih Ωew© kmamar talbanju lussuΩi, wa˙da minnhom bil-jacuzzi u uΩu tal-bejt. Prezz g˙al bejg˙ malajr €128,000 (Lm55,000). Dirett ming˙and sid il-proprjetà. Çempel 7944 6692.

kmamar tas-sodda. Prezz €115,000 jew l-eqreb offerta. Flistess blokka hemm appartament ie˙or, lest minn kollox, blg˙amara,bit˙a u bi tnejn tassodda. Prezz €100,000. Garaxx ta’ erba’ karozzi fl-istess blokka €68,000 jew l-eqreb offerta. Çempel 7929 3519.

IL-MELLIEÓA: Maisonette isfel bi tliet kmamar tas-sodda, bil-bir u garaxx ta’ karozza. Prezz €182,000. Çempel fuq 9811 1966.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti.

IL-MOSTA: Garaxx ©o bit˙a livell mat-triq, lest minn kollox, anke dawl u ilma. Jesa’ karozza kbira. F’88 Triq il-Kostituzzjoni. Prezz €30,000. Çempel 9942 0630. l-IMSIDA: Appartament ˙dejn lUniversità bl-g˙amara wkoll. G˙andu l-bejt, terrazzin, tliet

GÓAT-TWELLIJA Óanut tal-grocer sabi˙ u modern in-na˙a t’isfel ta’ Malta. G˙andu klijentela tajba, mg˙ammar b’kollox u bi store mieg˙u. Çempel 9946 7705 jew 7933 2623.

GÓALL-KIRI ÓAL TARXIEN: Pet Shop bi klijentela tajba f’Óal Tarxien. Çempel 9905 5172. AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Fridge bi tliet bibien, tal-bars. Imwejjed tondi, u si©©ijiet, sinkijiet tar-restoranti tal-istainless steel, hood extraction bil-mutur u control panel . Çempel 9811 0401 jew 2766 2800. Inbieg˙u kull tip t’arlo©©i. Selezzjoni kbira t’arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Car din. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet t’arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qed tistenna g˙alih. Tiswija bilgaranzija - 110 Triq il-Kungress Ewkaristiku, Mosta. Çempel 21 417235 jew 9982 5389. Injam lest bi prezzijiet ir˙as. Kull tip ta’ chipboard, MDFs, fuljetti ta’ chipboard, melamine, u aktar (varnishes tal-hardener u komuni) u finishing tal- undercoat. Solid oak, ˙xuna varjata. Çempel 9944 6951. Mejda tal-biskuttin, arlo©© talbozza, mera antika, par vaΩuni. Affarijiet o˙ra Ωg˙ar. Çempel 21 237597 jew 9922 3541.

Mountain bike tad-ditta Regina, bil-gerijiet g˙all-prezz ta’ €120. Lombardo freestyle g˙all-prezz ta’ €140. Çempel 21 800821 jew 9959 7561. Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wiesa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel 7961 7945. Sodda tat-trabi ©dida fjamanta bilquilt b’kollox. Pram 3 in 1, benniena, walker u banju, boucer idoqq. €250 ta’ kollox. Rota mountain bike, €100. Çempel 21 800821. ANNIMALI DOMESTIÇI Ìriewi tal-Labrador bil-pedigree, kulur iswed, abjad, champagne. Ideali b˙ala pet tal-familja u wirjiet. Çempel 7955 0101 jew 9955 7225. PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699. AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel fuq 21 446839 jew 9947 4505. Fax 21470295. Email alex@agrautoparts.com

28.10.2012

Klassifikati SERVIZZI DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lillanzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©jonevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq innumri 21454908, 21454858 jew inkella 7945 4908. DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu, pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908. INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

xita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel 21 651029, 0042 1954 jew 9949 9714.

MUSIC LINK

TISWIJIET

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. Issibilna wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’kara. Çempel fuq 21482796.

B’esperjenza u fuq il-post tiswija fuq TVs LCDs, plasma, LEDs, microwaves u kull apparat elettroniku ie˙or. Çempel 9944 6918.

NURSING

VRT TESTING Delmus Garage, iΩ-Ûejtun. Xog˙ol fuq panel beating, spray painting, mechanic, silencers, u jsiru testijiet talVRT. 24 sieg˙a servizz ta’ irmunkar. Biagio Muscat, Triq T. Zahra, iΩ-Ûejtun. Çempel 21 695326, 2789 5875, 7749 2455, 9949 2455 jew 9942 1354.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rub be rised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. Id˙ol fis-sit www.wpMalta.com

PROPRJETÀ

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

G˙al kull xog˙ol t’ aluminium shutters, kemm g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna wkoll bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u lkes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. S. Mifsud, A42 Industrial Estate, ilMarsa. Çempel 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

Tewmi Group noffru servizz ta’ tag˙lim ta’ karozzi, muturi u mini buses. Kif ukoll kiri ta’ karozzi u taxi service. Prezzijiet jibdew minn €10. Çempel 9942 2422. jew www.tewmi.com TBATTIL TA’ FOSOS G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet tad-drena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali tax-

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

TAGÓLIM U KORSIJIET SAÓÓA U SBUÓIJA Korsijiet filg˙odu u filg˙axija f’Aesthetic Treatments, Body Therapy, Body Massage, Stone Therapy, Electrical Epilation, Diet and Nutrition, SPA Therapy. Kollha jsiru minn g˙alliema kwalifikati u jibdew f’Settembru 2012 f’CIDESCO Accredited School. Il-post huwa attrezzat b’dak kollu li wie˙ed ikollu bΩonn skont standards internazzjonali. Çempel lil Sharon fuq 21

440424 jew 7945 9032. PRIVAT TAL-MATEMATIKA Privat tal-Matematika ‘O’ Level f’Birkirkara, fiΩ-Ωona tal-Mater Dei. Gruppi Ωg˙ar, u rati kompetittivi. Ibbukkja issa fuq 9925 1347 jew 21 482 577 wara 2pm. XOGÓLIJIET Kumpannija ©dida qed tfittex nies biex ja˙dmu part-time. Ixxog˙ol jikkonsisti parti minn fuq il-kompjuter u parti tbieg˙ il-prodott tal-kumpannija. G˙al min hu interessat ˙a jkun hemm laqg˙a fit-tieni ©img˙a ta' Novembru. Çempel fuq 9957 9579 g˙al iΩjed informazzjoni.

WATERPROOF MEMBRANE

Care and Cure Group Ltd. Infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©a biex iΩommu kumpannija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a. Nikru wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . Çempel 21376946 jew 9947 0178.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN

tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel g˙al aktar informazzjoni lil Jason fuq 21 432352 jew 9947 9167.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali

- €3.50

- €14

- €30

- €56

- €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun. ÓMR 1717

28.10.2012

Almanakk

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL GÓADA

TWISSIJIET:

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

21°C

22 °C

16 °C

16°C

18 °C

Xejn

L-OGÓLA TEMPERATURA: 25 °c L-INQAS TEMPERATURA: 21 °c UV INDEX: 4

HI SITWAZZJONI ÌENERALI: Front t'arja kies˙a li qed jestendi minn fuq il-Ba˙ar Adrijatiku g˙al fuq l-Al©erija se jg˙addi minn fuq LO iç-Çentru tal-Mediterran TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab li jsir il-biçça l-kbira msa˙˙ab b’˙albiet tax-xita li jistg˙u jkunu bir-rag˙ad kultant

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

VIÛIBBILTÀ: Tajba minbarra f’xi ˙albiet tax-xita RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Majjistral, li jsir ftit qawwi g˙al qawwi BAÓAR: Moderat g˙al qawwi li jsir qawwi IMBATT: Baxx min-Nofsinhar li jsir mill-Punent Majjistru

23 °C

24 °C

23°C

21 °C

18°C

16°C

San Pawl il-Ba˙ar fl-1905

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 24°c

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Vilhena Pharmacy 37, Triq Sant’ Anna, il-Furjana

Brown’s Pharmacy, 45, Paola Hill, Paola

Thomas’ Pharmacy 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun

Vittoriosa Pharmacy 9, Triq il-Mina il-Kbira, il-Birgu

Anici Pharmacy Triq Anici, Óal Qormi

Felice Dispensary, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-Ûabbar

Óerba Pharmacy 183, Triq il-Kbira, Birkirkara

St. Catherine Pharmacy Triq L-Isqof Emanuel Galea, iΩ-Ûejtun

Charing Pharmacy Triq il-Mimosa, G'Mangia, Tal-Pietà

Bronja Pharmacy Sonata, Triq il-Bronja, iΩ-Ûurrieq

SpiΩerija Mer˙ba Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ Giorni

The Economical Dispensary 86/87,Triq Sir Adrian Dingli, Tas- Sliema

Santa Marija Pharmacy, Misra˙ Frenç Abela, Óad-Dingli

M4 Pharmacy Triq il-Linja, Ó’Attard

Castle Pharmacy 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat G˙awdex

St. Joseph Pharmacy 2, Triq iΩ-Ûakak, il-Mosta

Pisani Pharmacy Bini Gdid, Triq Sannat, Ta’ Sannat, G˙awdex

KOMPETIZZJONI TAÛ-ÛFIN BALLROOM L-G˙aqda Veterani Laburisti fl-okkaΩjoni tas-Sena Ewropea g˙all-Anzjanità u Solidarjetà bejn il-Ìenerazzjonijiet, ser torganizza kompetizzjoni taΩ-Ωfin ballroom u latin. Din il-kompetizzjoni ser tkun miftu˙a g˙al kul˙add u ser issir nhar is-Sibt 10 ta’ Novembru fil-Lukanda New Dolmen, Bu©ibba ta˙t ilpatroçinju tas-Sinjura Michelle Muscat. Il-kompetizzjoni se tkun maqsuma f’sitt kategoriji: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Gold Silver Bronze Social Dancing Young and Old Ladies only

Il-©urija li se ti©©udika dawn il-kompetizzjonijiet ser tkun wa˙da internazzjonali. Hemm trofej u premjijiet g˙arrebbie˙a, ser ikun hemm Spettaklu Wirja taΩ-Ωfin minn Ωeffiena Internazzjonali Applikazzjoni jinkisbu miç-Çentru Nazzjonali Laburista, ilÓamrun. Prezz tad-d˙ul 7 ewro.

Lottu

Super 5

GEWÛ, LEWÛ, QASTAN, TIN f'TAS-SLIEM - FESTIVAL TAL-LEWÛ Dan il-festival se jittella’ ˙dejn il-Knisja Parrokkjali talMadonna Tas-Sacro Cuor f'Tas-Sliema, fi Triq San Trofimu u toroq ta’ madwar, nhar is-Sibt 10 ta' Novembru mis-7pm sa’ nofsillejl u l-Óadd 11 ta' Novembru mit-8am sas-2 pm. Ser ikun hemm varji stands ta’ pjanti u ikel, fosthom ikel tradizzjonali b˙al majjal, fenek u ravjul, assa©©ar ta’ inbid Malti, produzzjoni tal-g˙asel, u arti©©janat Malti b˙al bizzilla u arkett. Ikun hemm ukoll muΩika live matul il-˙in kollu kif ukoll, live show mill-Battlefront Re-enactment Group (il-Óadd filg˙odu). Fil-Knisja Parrokkjali tas-Sacro Cuor ser tittella’ wirja ta’ pittura mill-artista Francis Galea u wirja ta’ arti sagra mag˙mula minn sulfarini ma˙ruqa minn Saviour Bugeja. Ser tittella’ wkoll esebizzjoni ta’ karozzi Ωg˙ar midDiecast & Scale Model Society fis-Sala tal-Kultura fil-KaΩin tas-Soçjetà Filarmonika Sliema.

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

SERVIZZI RELIÌJUÛI FIR-RABAT 31.10.1993 - Imut River Phoenix, attur Amerikan

29.10.1916 – Twieldet Evelyn Bonaci, deputat Laburista u wa˙da mill-pujinieri nisa fi ˙dan il-PL 31.10.1984 – Tmut Indira Ghandi, it-tielet Prim Ministru tal-Indja. 02.11.1983 – Il-President Ronald Reagan jibda jikkommemora il-Martin Luther King Jr. Day 02.11.1992 – Imut Hal Roach, direttur u produttur tal-films Amerikan

L-Arçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp tar-Rabat tal-Imdina se tfakkar il-membri mejtin tag˙ha Fratelli u Konsorelli, permezz ta’ quddiesa konçelebrata b’suffra©ju g˙al ru˙hom fis-Santwarju Nazzjonali ta’ San ÌuΩepp - Rabat, nhar lErbg˙a 7 ta’ Novembru, fis-6.00 p.m. Wara jsir it-tberik talfdalijiet tal-Frateli u Konsorelli fil-kannirja li tinsab ta˙t listess Santwarju.

Sports

28.10.2012

FORMULA 1

Ir-Red Bull fl-ewwel poΩizzjonijiet fil-GP Indjan Sebastian Vettel, is-sewwieq tal-karozza Red Bull g˙eleb lill-kollega sportiv tieg˙u Mark Webber fil-qualifying tal-Gran Prix ©ewwa l-Indja. Vettel g˙eleb lil Webber b’0.044 sekonda. Is-sewwieqa Lewis Hamilton u Jenson Button ta’ McLaren da˙˙lu fit-tielet u r-raba’ post rispettivament, qabel is-sewwieqa Fernando Alonso u Felipe Massa tal-Ferrari. Kimi Raikonnen, sewwieq tal-Lotus, li jinsab it-tielet fil-kampjonat wara Vettel u Alonso, spiçça fis-seba’ post. Wara Raikonnen da˙al fitSergio Perez ta’ Sauber fit-tmien post quddiem Pastor Maldonado ta’ Williams u Nico Rosberg ta’ Mercedes. Michael Schumacher kiseb l-14-il post f’din ir-raba’ u l-a˙˙ar sessjoni talqualifying tieg˙u. Schumacher ma rnexxilux jeg˙leb lil Romain Grosjean talLotus, Nico Hulkenberg ta’ Force India u Bruno Senna sewwieq ta’ Williams. Filfatt, huwa da˙al fl-14-il post b’0.6 sekonda aktar tard mill-˙in ta’ Rosberg li huwa sewwieq ukoll ta’ Mercedes. Alonso kien fit-triq it-tajba li jikseb it-tieni post f’din il-qualifying imma problema f’wie˙ed mit-tyres tal-karozza li jsuq, fl-a˙˙ar çirkwit, tefg˙etu lura. B’hekk, Alonso ma kisibx il-˙in li kien qieg˙ed jissielet g˙ali˙. Ir-Red Bull kellhom g˙amlu titjib fil-karozzi tag˙hom li beda mill-Grand Prix ta’ Singapore erbg˙a ti©rijiet ilu. Dan it-titjib wassalhom sabiex kisbu g˙attielet darba konsekuttiva l-ewwel postijiet fil-filliera ta’ quddiem fil-qualifying.

MOTOGP

Stoner ja˙bat imma jikseb il-pole Minkejja li Casey Stoner sofra ˙abta bikrija fil-qualifying talMotoGP Awstraljan, huwa rnexxielu jikseb il-pole ©ewwa Phillip Island, Victoria. L-Awstraljan ta’ 27 sena tilef il-kontroll tal-mutur Repsol Honda tieg˙u fl-20 minuta tatti©rija, imma rnexxielu jirkurpra mill-iΩventura sabiex kiseb l-aktar ˙in veloçi tat-ti©rija, dak ta’ minuta u 29.623 sekondi. Lorenzo, li qieg˙ed filquççata tal-klassifika, da˙al fittieni post. Dani Pedrosa kiseb it-tielet post b’Cal Crutchlow warajh fir-raba’ post. Lorenzo, iç-Champion dinji tal-2010, jista’ jirba˙ it-tieni titlu tieg˙u jekk jispiçça malewwel tlieta fit-ti©rija qabel Pedrosa, mentri Stoner qieg˙ed jissielet g˙as-sitt reb˙a konsekuttiva fil-motogp Awstraljan. Stoner g˙adu kemm irkupra minn intervent li kellu jag˙mel fl-g˙aksa minhabba xi ksur li sofra f’˙abta li kellu fil-qualifying ta’ Indianapolis f’Awwissu li g˙adda. Stoner ammetta li din id-darba ©ietu tajba ‘l g˙aliex ma kkawΩa l-ebda dannu fuq l-injuries li g˙adu ˙iere© minnhom. Din kienet id-39 MotoGP pole fil-karrirera ta’ Stoner. Stoner li kiseb it-titlu ta’ champion darbtejn tul il-karriera tieg˙u, ser jirtira fl-a˙˙ar ta’ dan l-ista©un

28.10.2012

Sports

KAMPJONAT PREMIER

Tevez isalva lil Man. City Fil-konfront bejn içChampions Manchester City u Swansea l-iskor dam biex infeta˙ sas-60 minuta tallog˙ba. Kien Tevez li skurja l-gowl uniku tal-partita meta rçieva ballun u b’xutt mal-ewwel first timer minn barra l-kaxxa l-kbira sab ix-xibka u tefa’ lil City minn fuq. Mal-gowl, Vorm, il-gowler ta’ Swansea we©©a’ u kellu ji©i mibdul. Villa u Norwich City qassmu l-punti bi draw ta’ 1-1 ©ewwa Villa Park. Kien ilgowl tad-draw ta’ Turner li ça˙˙ad lil Paul Lambert, manager ta’ Aston Villa milli jirba˙ kontra Norwich, it-tim li kienu ta˙t idejh bejn l2009 u l-2011. Christian Bentenke feta˙ l-iskor g˙allVilla fis-26 minuta tal-log˙ba minn kross ta’ Holman. Michael Turner ©ab id-draw g˙an-Norwich tard fid-79 minuta b’daqqa ta’ ras minn çans ma˙luq ta’ Hoolahan. Fid-derby ta’ Londra, Arsenal ˙ar©u rebbie˙a fuq QPR bl-iskor ta’ 1-0. Il-gowl uniku wasal minn Arteta fla˙˙ar 6 minuti tal-log˙ba ©ewwa l-Emirates Stadium. Il-gowl li ta r-reb˙a lil Arsenal sar wara assedju fuq il-lasta ta’ QPR, meta Arteta mir-rebound tieg˙u stess, wara li laqat il-lasta bir-ras, tefa’ l-ballun ©ewwa bis-sieq mill-viçin. QPR kienu Ωvanta©©jati fla˙˙ar 10 minuti tal-log˙ba billi tkeççilhom Mbia wara li

©ie muri karta ˙amra. Minkejja li l-QPR tilfu, huma taw prestazzjoni tajba ferm, fejn spikka l-aktar fost il-plejers kollha il-gowler Julio Cesar, l-eks gowler ta’ Inter, li Arsenal sabu diffiçli sabiex g˙elbu. Il-log˙ba bejn Reading u Fulham kienet wa˙da sabi˙a fejn kien hemm tliet gowls g˙al kull na˙a. G˙alkemm Reading jinsabu fil-qieg˙ talklassifika tal-Premier League, huma offrew sfida kbira lil Fulham. Reading marru fuq quddiem b’xutt ta’ Leigertwood minn barra l-kaxxa lkbira fl-ewwel taqsima. Fit-tieni taqsima kien hemm ˙ames gowls meta Fulham ©abu draw fil-61 minuta, Ruiz skurja minn xutt sabi˙ fl-anglu tal-lasta. Baird xellef il-ballun bir-ras ’l ©ewwa sabiex tefa’ lil Fulham fil-vanta©©. Reading ©abu d-draw fil-85 minuta meta skurja McCleary minn azzjoni mill-viçin. Fit-88 minuta, Fulham re©g˙u marru fuq quddiem permezz tal-opportunist centre-forward Berbatov li bilkalma da˙˙al il-ballun fixxibka. Fl-a˙˙ar minuti tallog˙ba, Reading ©abu ddraw meta f’ta˙wida fil-lasta, Robson-Kanu tefa’ ©ewwa. Il-log˙ba bejn St oke u Su nd erla nd offriet ftit azzjonijiet denji ta’ nota. Fis76 minuta, Sunderland kellhom çans minn kross ta’ Fletcher meta difensur ta’

Stoke mess il-ballun b’idu, imma r-referee ˙alla l-log˙ob g˙addej. Crouch ta’ Stoke kellu çans jifta˙ l-iskor fla˙˙ar minuti tal-log˙ba b’daqqa ta’ ras, imma din ©iet salvata mill-gowler ta’ Sunderland. Dan kien draw ©ust bejn Ωew© timijiet li jinsabu f’nofs il-klassifika. Wigan meritatament g˙elbu lil West H am b’2-1. Wigan fet˙u l-iskor b’gowl sabi˙ ta’ Ramis fit-8 minuta meta minn korner b’ first timer bix-xellug, sammar il-

TIÌRIJIET TAZ-ÛWIEMEL

Tevez u Aguero

ballun fix-xibka. Fil-bidu tattieni taqsima, McArthur irçieva back-pass u xxuttja filbaxx sabiex g˙eleb lil gowler ta’ West Ham, Jaaskelainen.

RIÛULTATI A. Villa v. Norwich 1-1 Arsenal v QPR 1-0 Reading v Fulham 3-3 Stoke v Sunderland 0-0 Wigan Athletic v West Ham 2-1 Man. City v Swansea 1-0

Tmien ti©rijiet g˙all-programm tal-lum Il-lum fil-Marsa jkollna tmien ti©rijiet li minnhom tlieta jkunu tal-Cassar Petroleum Condition Race. Il-programm kollu huwa dan: L-ewwel ti©rija: Klassi Bronze tibda fis-13.30 fuq distanza ta’ 1640 metru. It-tieni ti©rija: Klassi Silver tibda fis-13.50 fuq distanza ta’ 1640 metru. It-tielet ti©rija: Klassi Silver tibda fis-14.15 fuq distanza ta’ 2140 metru. Ir-raba’ ti©rija: Klassi Silver tibda fit-15.05 fuq distanza ta’ 1640 metru. Il-˙ames ti©rija: Klassi Gold tibda fit-15.30 fuq distanza ta’ 2140 metru. Is-sitt ti©rija: Klassi Gold tibda fl-15.55 fuq distanza ta’ 1640 metru. Is-seba’ ti©rija: Klassi Premier tibda fl-16.20 fuq distanza ta’ 2140 metru. It-tmien ti©rija: Klassi Silver tibda fil-16.50 fuq distanza ta’ 1640 metru.

FIXTURES ILLUM: Everton v Liverpool 14:30 Newcastle v WBA 16:00 Southampton v Tottenham 16:00 Chelsea v Man Utd. 17:00

Fil-˙in miΩjud, Tomkins naqqas il-mar©ini g˙al West Ham meta skurja b’daqqa ta’ ras. Din kienet l-ewwel reb˙a ta’ Wigan ©ewwa darhom.

KLASSIFIKA PREMIERSHIP Chelsea Manchester City Manchester United Arsenal Everton Fulham Tottenham Hotspur WBA West Ham United Swansea City Newcastle United Stoke City Liverpool Sunderland Wigan Athletic Norwich City Aston Villa Reading Southampton QPR

L 8 9 8 9 8 9 8 8 9 9 8 9 8 8 9 9 9 8 8 9

R 7 6 6 4 4 4 4 4 4 3 2 1 2 1 2 1 1 0 1 0

D 1 3 0 3 3 2 2 2 2 2 4 6 3 6 2 4 3 4 1 3

T 0 0 2 2 1 3 2 2 3 4 2 2 3 1 5 4 5 4 6 6

F 19 18 21 14 15 19 15 12 13 14 9 8 10 6 10 7 7 11 13 7

K 6 9 11 6 9 14 12 9 11 13 12 9 12 8 16 18 14 17 24 18

DG 13 9 10 8 6 5 3 3 2 1 -3 -1 -2 -2 -6 -11 -7 -6 -11 -11

P 22 21 18 15 15 14 14 14 14 11 10 9 9 9 8 7 6 4 4 3

28.10.2012

Sports

SERIE A

BUNDESLIGA

Schalke fit-triq it-tajba

Adam Szalai ta’ Mainz jiççelebra l-hat-trick tieg˙u

Wolfsburg g˙elbu lil Fortuna Dussel dorf barra minn darhom bl-iskor sabi˙ ta’ 14. L-iskor infeta˙ minn Bas Dost fit-tieni taqsima, fil-50 minuta. Tlett minuti wara, Olic kompla Ωied il-vanta©© g˙al Wolfsburg. Dost g˙amilhom tlieta fl-64 minuta g˙al Wolfsburg. Langeneke naqqas id-distakk g˙al F. Dusseldorf meta skurja minn penalty fil-71 minuta. Mhux biss kienu 1-3 minn ta˙t F. Dusseldorf, imma tkeççilhom ukoll Fink fis-77 minuta sabiex spiççaw b’plejer inqas. Wolfsburg ˙atfu dan iç-çans sabiex g˙amlu-hom erbg˙a, minuta wara t-tkeççija ta’ Fink permezz ta’ penalty mog˙ti minn Diego. Ma inz reb˙u lil Hoffenheim ©ewwa darhom bl-iskor ta’ 3-0. L-istilla talpartita kien Szalai li g˙amel hat-trick fil-21 minuta b’daqqa ta’ ras, fis-46 minuta minn ballun ta’ Soto u fl64 minuta b’daqqa ta’ ras minn kross ta’ Muller. S’issa Szalai skurja 7 gowls millbidu tal-ista©un. B’din irreb˙a, Mainz telg˙u g˙al 14il punt. Hoffenheim qalg˙u 20 gowl b’kollox fil-kapjonat u jibqg˙u b’8 punti biss. Wara t-telfa li sofrew Borussi a Dortmu nd il©img˙a l-o˙ra kontra Schalke bl-iskor ta’ 1-2, içChampions tal-Bundesliga donnhom ©ew f’tag˙hom billi reb˙u lil Freiburg 0-2

barra minn darhom. G˙alkemm kienu Freiburg li ddominaw fl-ewwel taqsima tal-log˙ba, kienu B. Dort-mund li fet˙u l-iskor fl54 minuta bis-sa˙˙a ta’ Subotic, b’daqqa ta’ ras. Gotze g˙amilhom tnejn malli skurja fit-83 minuta minn ballun ta’ Lewandowski. Kienet ©img˙a tajba g˙al B. Dortmund g˙ax din irreb˙a waslet wara reb˙a storika fil-log˙ba Champions League li kellhom kontra Real Madrid aktar kmieni din il-©img˙a bl-iskor ta’ 21. Schalke reb˙u lil Nurnberg fl-a˙˙ar minuti tal-log˙ba ©ewwa darhom bl-iskor ta’ 1-0. Il-gowl uniku wasal fis77 minuta minn Farfan. Kross ta’ Fuchs wasal f’saqajn Farfan li spara g˙al goxxibka. Schalke li reb˙u ukoll kontra Arsenal aktar kmieni din il-©img˙a f’log˙ba taçChampions League, qeg˙din fit-triq it-tajba billi issa jinsabu t-tieni fil-klassifika talBundesliga, 4 punti biss wara Bayern Munich. Greuther Furth u Werder B rem en qassmu l-punti ©ewwa it-Trolli Arena wara draw ta’ 1-1. L-iskor infeta˙ kmieni fittmin minuta minn de Oliveira g˙al G. Furth. Petersen ©ab id-draw g˙al W. Bremen minuta qabel tmien l-ewwel taqsima b’daqqa ta’ ras. G˙al Furth

kien l-ewwel gowl li kisbu ©ewwa darhom f’dan lista©un. Minkejja l-punt li kisbu, Furth jinsabu f’qieg˙ il-klassifika b’6 punti biss, mentri W. Bremen jitilg˙u g˙al 11-il punt.

RIÛULTATI Fortuna D v Wolfsburg Freiburg v Bor. Dortmund Furth v Wer. Bremen Mainz v Hoffenheim Schalke v Nurnberg

1-4 0-2 1-1 3-0 1-0

FIXTURES g˙all-lum ÓIN Stuttgart v E. Frankfurt 15:30 B. Munich v B. Leverkusen 17:30 Hannover v M’Gladbach 17:30

KLASSIFIKA BUNDESLIGA Bayern Munich Schalke Eint. Frankfurt Bor. Dortmund Mainz Hamburg B.Leverkusen Hannover 96 Werder Bremen SC Freiburg For. Dusseldorf Stuttgart Bor. Mon’bach Hoffenheim FC Nurnberg Wolfsburg FC Augsburg Greuther Furth

L 8 9 8 9 9 9 8 8 9 9 9 8 8 9 9 9 9 9

R 8 6 6 4 4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1

D 0 2 1 3 2 1 3 2 2 2 4 3 3 2 2 2 3 3

T 0 1 1 2 3 4 2 3 4 4 3 3 3 5 5 5 5 5

F 26 18 19 20 12 11 13 16 15 13 7 8 9 13 7 6 5 6

K 2 8 11 11 10 11 11 13 14 12 12 14 16 20 15 18 13 15

P 24 20 19 15 14 13 12 11 11 11 10 9 9 8 8 8 6 6

Il-log˙ba bejn Siena u Palermo, Ωew© timijiet li jinsabu fi kriΩi, spiççat f’draw fejn kellhom jikkuntentaw b’punt kull wie˙ed f’konfront dirett ©ewwa lArtemio Franchi. Il-log˙ob kien maqsum g˙al ˙afna ˙in u l-aktar çans tajjeb matul il-log˙ba biex jinfeta˙ l-iskor kien g˙al Miccoli. Fil-75 minuta, huwa kellu çans jifta˙ l-iskor meta sab ru˙u wa˙du quddiem illasta u spara l-ballun flg˙oli. Fid-49 minuta, Siena kellhomn daqqa ta’ ras li marret barra. Fl-74 minuta, Bertolo tal-Palermo kellu xutt salvat mill-gowler ta’ Siena, Pegolo. Fl-a˙˙ar ˙inijiet, Pegolo laqa’ tajjeb minn ballun ta’ Dybala. B’dan id-draw, Siena jg˙aqqdu t-3 punti mentri Palermo g˙andhom 7 punti, bit-tnejn li huma

attwalment jinsabu f’qieg˙ il-klassifika. RIÛULTATI : Siena v Palermo 0-0 AC Milan v Genoa (tard)

KLASSIFIKA SERIE A Juventus Napoli Lazio Inter Milan Roma Fiorentina Catania Sampdoria * Torino * Genoa Parma Udinese Atalanta * Cagliari AC Milan Bologna Chievo Pescara Palermo Siena * * punti mnaqqsa

L 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 9 9

R 7 6 6 6 4 3 3 3 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 1 2

D 1 1 0 0 2 3 2 2 4 3 3 3 1 2 1 1 1 1 4 3

T 0 1 2 2 2 2 3 3 2 3 3 3 4 4 5 5 5 5 4 4

F 19 14 15 13 18 9 9 10 9 10 8 8 7 5 9 9 7 6 6 9

K 4 5 8 6 13 7 13 10 5 12 11 11 12 11 10 11 15 15 11 10

P 22 19 18 18 14 12 11 10 9 9 9 9 8 8 7 7 7 7 7 3

28.10.2012

Sports

FUTBOL LOKALI: TARXIEN RAINBOWS VS FLORIANA

B’xejn inqas minn erba’ plejers neqsin g˙at-Tarxien Rainbows, Caruana, Esposito, Grioli u Bueno, u Ωball li kkawΩa gowl tal-gowler Vella, fet˙u t-triq ta’ tama g˙al Floriana li wkoll kellhom lil Bugeja u Alhino neqsin. Madankollu Tarxien ma damux ma ©abu d-draw mist˙oqq, permezz ta’ Pulo biex waqqaf il-furja FurjaniΩa. Floriana baqg˙u jinsistu b’Darmanin, Jeffers u Verma mitfug˙in fuq l-attakk u fil-fatt re©g˙u marru fil-vanta©©. Tarxien kienu miçidjali fil-kontrattakk fejn ˙arba ta’ Pulo bi kross baxx, ©abet id-draw permezz ta’ Meira Santos. Fit-tieni taqsima, Tarxien re©g˙u ˙ar©u determinati bil-plejers kollha jissiltu g˙al kull ballun. Id-determinazzjoni ta’ tim mibdul (min˙abba l- injuries ) ta’ Tarxien tat il-frott g˙ax bi plejers b˙al Bajada, Anonam, Pulo u Meira Santos ikkargati, kienu ta’ inkwiet kontinwu g˙al Floriana, tant li anki skurjaw il-gowl tar-reb˙a. Tarxien g˙alqu tajjeb, Ωammew il-pussess u ˙arbu b’çerta veloçità li g˙amlithom perikoluΩi, biex ©abu reb˙a, forsi mhux mistennija iΩda çertament mist˙oqqa, biex komplew jakkwistaw punti importanti fost il-fer˙ tal-partitarji TarxiniΩi. Il-partita bdiet b’gowl fit-tielet minuta. Ballun g˙and Pisani li kkrossja, il-gowler ta’ Tarxien, Vella, ma jΩommx il-ballun li jispiçça g˙and RYAN DARMANIN li wa˙du quddiem il-lasta, feta˙ l-iskor g˙al Floriana. It-tieni gowl wasal fis-17-il minuta, meta minn freekick ta’ Santos da Silva g˙ar-Rainbows, salva parzjalment il-gowler ta’ Floriana, Warner, ballun g˙and Karl PULO, li minn qag˙da angolata kiseb id-draw g˙al Tarxien. Fit-28 minuta, Floriana rritornaw fuq quddiem. Freekick ta’ Verma ja˙bat mal-lasta, jid˙ol tajjeb FRANCIS JEFFERS li b’daqqa ta’ ras tefa’ fix-xibka. Fit-39 minuta, Tarxien jer©g˙u jiksbu d-draw. Pulo

Ritratti: FABIO PACE

Rainbows ikomplu jsaÓÓu posthom

japprofitta minn Ωball fid-difiΩa FurjaniΩa, javvanza bil-ballun, iqassam preçiΩ lil DANILO MEIRA SANTOS, li b’xutt fil-baxx g˙amel l-iskor 2-2. Fit-tieni taqsima l-attakki insistenti ta’ Tarxien bdew jheddu kontinwament li jisksbu l-gowl tar-reb˙a. Filfatt, fit-73 minuta pass ta’ Castro lejn DANILO MEIRA SANTOS li wa˙du quddiem il-gowler Warner ma falliex. Fil-81 minuta, Floriana jkunu qrib li jiksbu d-draw. Azzjoni personali tal-captain FurjaniΩ T. Farrugia li dar tajjeb mad-difiΩa ta’ Tarxien u jixxuttja minn tarf il-kaxxa bil-gowler, Vella jdawwar f’korner b’diffikultà.

FLORIANA: Warner, Brown, Paris, Cilia (J Borg 60), Verma (Waisu 60), Jeffers, K Farrugia, Darmanin, Pisani, T Farrugia, C Borg (Brooke 74). KOWÇ: Stephen Azzopardi. TARXIEN R: Vella, Sadowski (Agius 82), Mamo (Castro 46), Silva dos Santos, Bajada (C Fenech 85), Meira Santos, Pulo, Tanti, Fenech, Anaonam, Bonnici. KOWÇ: Clyde Mizzi. SKURJAW: Ryan Darmanin (F) 3min, Karl Pulo (T) 17 min, Francis Jeffers (F) 28 min, Danilo Meira Santos (T) 39 min u 73 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Karl Pulo, Tarxien Rainbows. REFEREE: Duncan Spiteri.

28.10.2012

Sports

FUTBOL LOKALI - BIRKIRKARA VS HIBERNIANS

Forsi draw kien ikun riΩultat aktar xieraq Fil-bidu tal-partita Ω-Ωew© na˙at qag˙du jistudjaw lil xulxin u ma rajniex attakki perikoluΩi tul l-ewwel taqsima. Xi ˙a©a li f’partita b˙al din ma tantx tistenna, peress li Ω-Ωew© timijiet riedu t-tliet punti, biex jersqu lejn Valletta f’ras il-klassifika li lÌimg˙a ©ew dr a w mat-tim tal-qieg˙ Rabat Ajax. Hibs kellhom lill-gowler regolari tag˙hom Muscat fuq il-bank tas-sostituti. Fil-lasta kellhom lil Balzan li fil-ftit ˙ru© li kellu, g˙amel kollox tajjeb. B’Kara tjiebu u heddew lid-difiΩa. Kollox ma kollox assistejna g˙al taqsima nieqsa mil-log˙ob offensiv u aggressiv u fuq kollox bla gowls. Fit-tieni taqsima t-timijiet ˙ar©u aktar determinati, xi ˙a©a li stennejna wara li lcoaches rispettivi spjegaw innuqqasijiet tal-ewwel taqsima lill-plejers. Hibs kellhom lil Dias ma jieqafx minuta b’log˙ob veloçi minn fuq il-linji. B’Kara tilfu lil Shodiya, laktar plejer perikoluΩ u aggressiv. Dejjem stennejna gowl min-na˙a jew o˙ra g˙ax il-log˙ba bdiet titjib, iΩda d-difiΩi Ωammew sod g˙al ˙afna ˙in u f’azzjoni fuq il-lasta KarkariΩa we©©a’ lgowler Gauci u floku da˙al Atkpan li kien ittestjat u salva tajjeb waqt l-a˙jar mumenti tal-Hibs. IΩda, kif ˙afna drabi ji©ri, kienu B’Kara li bi ©miel ta’ xutt tas-sostitut Mifsud Triganza li marru fil-vanta©©. Kellu jkun gowl spettakolari biex ikun mg˙elub il-gowler Balzan. Il-partita spiççat f’wa˙da kumbattuta, pjaçevoli u

aggressiva u riΩultat ta’ draw forsi kien ikun aktar xieraq. B’Kara resqu lejn Valletta u wie˙ed g˙ad irid jara Hibs kif se jirrea©ixxu ‘l quddiem. Fl-24 minuta, freekick g˙al B’Kara mog˙ti minn Conceicao, li b’xutt b’sa˙˙tu ra l-ballun jg˙addi ftit bog˙od mill-lasta. Fit-32 minuta, azzjoni personali ta’ Shodiya li da˙al filkaxxa ta’ Hibs u hekk kif mar biex jitfa’ l-ballun lejn nofs il-kaxxa, la˙aq waqqaf l-azzjoni d-difensur ta’ Hibs Suarez. Ûew© minuti wara tasal lewwel azzjoni ta’ Hibs. Pass ta’ Camilleri lejn Dias li dar tajjeb mad-difiΩa ta’ B’Kara biex tefa’ l-ballun lejn in-nofs fejn kien hemm Farruga wa˙du, iΩda la˙aq qabel ilgowler Gauci biex bieg˙ed il-periklu. Fl-44 minuta, kross ta’ Shodiya g˙al B’Kara bil-ballun jispiçça g˙and Conceicao, li xxuttja barra milqrib. L-a˙˙ar azzjoni tat-taqsima kienet azzjoni personali ta’ Herrera g˙al B’Kara li qassam lejn Sciberras, dan jitfa’ lejn nofs il-kaxxa iΩda Conceicao ma jinterçettax. Fit-tieni taqsima Hibs bdew bi kross ta’ Dias lejn Farrugia li minn qag˙da tajba ˙afna tefa’ barra. Fit-52 minuta, freekick g˙al B’Kara mog˙ti minn Conceicao li x-xutt b’sa˙˙tu tieg˙u kien salvat f’Ωew© tentattivi mill-gowler tal-Hibs Balzan. Fit-80 minuta, freekick ta’ Failla g˙all-Hibs, tikklerja ddifiΩa KarkariΩa bil-ballun, jispiçça g˙and Cohen li millqrib ixxuttja bil-gowler

KLASSIFIKA PREMIERSHIP Valletta Birkirkara Sliema W. Hibernians Mosta Tarxien R Balzan Y. Hamrun S Floriana Qormi Melita Rabat A

L 9 9 9 9 8 9 8 8 9 8 9 9

R 7 6 5 5 5 4 3 2 2 2 1 0

D 2 1 1 1 0 2 1 4 3 1 1 3

T 0 2 3 3 3 3 4 2 4 5 7 6

F 25 19 18 18 18 15 12 14 13 12 10 5

K 6 9 9 15 12 14 14 19 16 19 28 18

L-AQWA SKORERS 1. Michael Mifsud 2. Michael Woods 3. Obinna Obiefiule 4. Danilo Meira Santos 5. Elton da Silva 6. Massimo Grima 7. Danail Mitev 8. Jackson Lima Siqueira 9. Gabriel da Silva 10.J P Mifsud Triganza

Valletta Sliema Mosta Tarxien R Balzan Hamrun Mosta Hibs Valletta Birkirkara

10 7 6 6 5 5 5 5 5 5

LOGÓOB GÓAL-LUM GRAWND VICTOR TEDESCO 15.00 BALZAN YOUTHS vs MOSTA 17.15 ÓAMRUN SPARTANS vs QORMI

+/19 10 9 3 6 1 -2 -5 -3 -7 -18 -13

Pti 23 19 16 16 15 14 10 10 9 7 4 3

Atkpan isalva. Fit-87 minuta, jasal l-uniku gowl tal-partita. Zerafa ta’ B’Kara qassam lejn is-sostitut JEAN PIERRE MIFSUD TRIGANZA, li minn qag˙da angolata g˙eleb lill-gowler talHibs Balzan. B ’ KA RA : Ga u ci ( At kpa n 7 7 ) ,

Her r er a , Zer a fa , Ca m en z u li , R M u sca t, V u ka n a c, Sci ber r a s, Mendoza , Z Musca t (Scicluna 68), Con cei ca o, Shod i ya ( Mi f su d Tr i ga n z a 4 6 ) . KOWÇ: P a u l Za mmit. HIBS: Ba lza n, Muscat (Ribeiro 86), Soa r es, Ca m i ll er i , Kr i st en sen , Ma r cel o, Si qu ei r o Li m a , Pi sa n i

( Mwoba 6 3 ) , Cohen , Fa i l la , F a r r u gi a ( Bez z i n a 8 6 ) . KOWÇ: Micha el Woods. SKUR JA W: Jea n P i er r e M i fsu d Triga nza (B) 87 min. PLEJER TAL-LOGÓBA: Ma rcelo Dia s Hibernia ns REFEREE: Esther Azzopardi.

28.10.2012

A˙barijiet

Dalli j˙e©©e© lill-Pulizija t˙affef l-investigazzjonijiet L-eks-Kummissarju Ewropew John Dalli qieg˙ed jinsisti li lOLAF, l-a©enzija ta’ kontra l-frodi tal-Unjoni Ewropea u l-Kap tag˙ha Giovanni Kessler, kisru d-drittijiet fundamentali tieg˙u, b’mod partikolari l-preΩunzjoni tal-innoçenza. Waqt li kien qieg˙ed ji©i intervistat mill-©urnalist Reno Bugeja fil-programm Dissett fuq TVM il-biera˙, John Dalli g˙amel appell lill-Pulizija biex i˙affu kemm jista’ jkun linvestigazzjonijiet tag˙hom, ©aldarba issa g˙andhom kopja tar-rapport tal-OLAF f’idejhom. F’dan l-istess programm, John Dalli kkonferma li sa issa g˙adu ma ng˙atax kopja tar-rapport tal-OLAF. Dalli qal ukoll li, kuntrarjament g˙al dak li çerti nies ˙asbu meta qalu li lkaΩ mag˙luq, se jkompli jo˙ro© aktar informazzjoni u a˙barijiet dwar dan il-kaΩ. “Barroso qieg˙ed jg˙id li l-kaΩ g˙alaq. Jien qieg˙ed ng˙id li l-kaΩ g˙adu ma bediex,” qal Dalli. Skont John Dalli, kumitat tal-Parlament Ewropew din il©img˙a sejja˙ lil Giovanni Kessler biex jag˙ti spjegazzjoni aktar dettaljata dwar dan il-kaΩ. Imma skont Dalli, Kessler ma kienx konvinçenti f’din il-laqg˙a u bosta MEPs kienu ta’ din il-fehma. Matul l-istess programm, John Dalli kkonferma li l-Pulizija Maltija sa issa g˙adha ma talbitu jag˙mel ebda stqarrija dwar dan il-kaΩ.

Aktar inga©©i fil-PBS GonziPN qieg˙ed jabbuΩa mill-poter tieg˙u fi ˙dan ix-xandir nazzjonali, fejn mhux biss qieg˙ed iwassal il-messa©© tieg˙u permezz ta’ diversi persuni “talqalba” li matul din il-le©iΩlatura ©ew inga©©ati fil-PBS, talli qed ikompli jimpjega aktar persuni viçin tieg˙u, issa li ninsabu lejlet l-elezzjoni ©enerali. Fil-fatt, skont informazzjoni li ng˙atat fil-Parlament mill-Ministru Dolores Cristina, sar mag˙ruf li minn Jannar s’issa, fil-PBS ©ew impjegati 7 persuni li jinkludu: 2 salespersons fuq baΩi full time, 2 ©urnalisti, koordinatur talaccounts, junior manager fil-kamra tala˙barijiet, cameraperson, koordinatur

tal-monitora©© u l-kontroll tal-kwalità u sales & marketing manager. Fost il-persuni li kienu ja˙dmu malPN, jew li kienu uffiçjali tal-PN jew li minn dejjem kellhom simpatija kbira lejn il-PN u li matul din il-le©iΩlatura ©ew inga©©ati fil-PBS f’diversi karigi nsibu lill-eks©urnalist ta’ The Times, Natalino Fenech; l-ekskap ta’ Net TV, Anton Attard; il-preΩentatur Lou Bondi; l-eks-President tal-Kunsill Amministrattiv tal-PN, Pierre Portelli; l-ekskoordinatur tal-kommunikazzjoni fil-Ministeru ta’ George Pullicino, Sergio Mallia; leks-Kap ta’ Net News, Mario Xuereb; leks©urnalisti ta’ Net TV, Keith Demicoli,

Ian Gatt u David Bonello; u l-eksimpjegat ta’ Net TV u kunsillier Nazzjonalista, Jeremy Dalli. Intant, fost l-a˙˙ar persuni li ©ew inga©©ati fil-PBS hemm Sylvana Debono li g˙amlet Ωmien ta˙dem b˙ala ©urnalista ta’ Radio 101 u l-eks©urnalist sportiv ta’ Net TV, Sandro Micallef. Dwar l-andament tal-affarijiet fi ˙dan il-PBS il-Kelliem Laburista Gino Cauchi sa˙aq li d-dettalji li ˙ar©u fit-twe©iba ta’ Dolores Cristina ma tissorprendi xejn g˙ax kul˙add jaf sew kif qed jitmexxa l-PBS fil-preΩent, inkluΩ fejn jid˙lu inga©©i t’impjegati ©odda. Cauchi qal li din l-attitudni mhi xejn

differenti mill-mod ta’ kif qed jittie˙du çertu deçiΩjonijiet me˙uda minn nies li l-leatà tag˙hom lejn GonziPN hi mag˙rufa sew u li bihom il-PL qed ikun kontinwament Ωvanta©©jat.