Kullhadd 28.12.14

www.kullhadd.com

INTERVISTA MA’

MICHELLE ABELA Il-Óadd 28 ta’ Diçembru, 2014 Óar©a Nru 1,120

Ara pa©na 9

Prezz ›0.80

“FORSI HU TARD WISQ”

POLITIKA ÌDIDA

Il-Gvern jinsab impenjat illi jil˙aq il-miri maqbula mal-Unjoni Ewropea biex sas-sena 2020 inkunu nistg˙u ni©©eneraw 10% tal-ener©ija permezz ta’ sorsi rinovabbli. G˙alhekk, il-Gvern, wara li g˙amel l-istudji tieg˙u li minnhom irriΩulta li l-wind farms mhumiex sostenibbli f’pajjiΩna, nieda politika dwar issolar farms flimkien ma’ inçentivi o˙ra favur l-ambjent hekk kif im˙abbra fil-ba©it.

Ara pa©na 2

JILQA’ L-EWWEL PAZJENTI

Is-sezzjoni tal-outpatient tal-Isptar Onkolo©iku Sir Anthony Mamo laqg˙et l-ewwel pazjenti din il-©img˙a. Dan iç-çentru se jkun qed i˙addan sistemi ©odda bl-g˙an li l-pazjenti mhux biss jirçievu kura aktar sofistikata iΩda wkoll sabiex isir l-a˙jar uΩu mill-façilitajiet moderni, spazjuΩi u attrezzati li dan l-isptar il-©did se jkun qieg˙ed joffri.

Ara pa©na 2

FUQ SISIEN SODI

Fid-dawl tad-diskors li g˙amel il-Papa g˙all-Milied, il-gazzetta KullÓadd g˙aΩlet li titkellem malPatri Dumnikan Fr Mark Montebello, li b˙ala osservatur u opinjonista, esprima l-opinjoni tieg˙u dwar l-istess diskors. Fost ˙afna affarijiet huwa aççenna l-fatt li g˙alkemm Fran©isku huwa aktar miftu˙ u jitkellem il-lingwa l-poplu meta mqabbel ma’ dak ta’ qablu, xorta wa˙da g˙adu ma sar xejn biex l-g˙anqbut li n©ema’ jitne˙˙a.

Aktar minn hekk, Fr Mark Montebello stqarr ukoll li huwa façli li wie˙ed jitkellem fuq il-problemi li qed tiffaççja l-Kurja. IΩda huwa ferm aktar diffiçli li g˙al dawn il-problemi tinstab il-kura biex tfejjaqhom; dan g˙ax matul iΩ-Ωminijiet jista’ jkun li n˙olqot xi forma ta’ reΩistenza. G˙alhekk, hemm bΩonn li mill-kliem ng˙addu g˙all-fatti biex dawn in-nuqqasijiet ikunu indirizzati llum qabel g˙ada u ma n˙allux is-sitwazzjoni tiddeterjora.

Madankollu, fi kliem Fr Mark Montebello, l-aktar ˙a©a importanti mhijiex biss li nibnu relazzjoni b’sa˙˙itha ma’ kwalunkwe Papa, g˙ax dan maΩ-Ωmien se jinbidel, imma li din nestenduha ma’ Ìesù g˙ax, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, hu biss li jg˙odd.

Ara pa©na 3

Fl-ewwel sena s˙i˙a ta’ Gvern Laburista ddeçidejna li nag˙tu ˙arsa lejn il-weg˙diet imwettqa fil-qasam talekonomija, u mag˙hom f’katina hemm involut ukoll issettur tal-ener©ija. Dawn il-pro©etti kbar g˙al pajjiΩna Ωgur li fil-futur qrib se jkomplu j˙allu l-frott u b’hekk igawdi l-poplu kollu.

Ara pa©na 8

02 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ loKalI

Il-Gvern JIppubblIKa s-solar Farms polIcy F’konferenza tal-a˙barijiet dwar is-Solar Farms Policy li indirizza nhar it-Tnejn li g˙adda, is-Segretarju Parlamentari g˙all-Ippjanar u S i m p l i f i k a z z j o n i Amministrattiva, Michael Falzon qal li kienu di©à da˙lu 72 sottomissjoni ming˙and issettur privat dwar is-Solar Farms Policy, fl-ewwel stadju ta’ konsultazzjoni pubblika.

Qal ukoll li f’dawn l-a˙˙ar tnax-il xahar ©ew imnedija diversi policies mill-MEPA u li din se tkun l-a˙˙ar policy g˙al din is-sena. Din hija xhieda ta’ ˙idma kontinwa ta’ amministrazzjoni bieΩla u li t˙ares ’il quddiem.

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Ippjanar u S i m p l i f i k a z z j o n i Amministrattiva kompla jg˙id li din il-politika hija riΩultat ta’ kooperazzjoni ˙ajja bejn Ωew© ministeri. Kien hemm parti minnha fejn kellha x’taqsam itteknolo©ija li kienet taqa’ ta˙t il-Ministeru tal-Ener©ija u sSa˙˙a u l-parti l-o˙ra fejn jid˙ol l-uΩu tal-art, l-aspett ta’ ppjanar u ta’ Ωvilupp, li ˙adet ˙siebha l-MEPA. Dan kien eΩempju çar ta’ kif ta˙dem din l-amministrazzjoni, u tirrifletti wkoll il-pjan ˙olistiku b˙ala pajjiΩ fejn tid˙ol il-©enerazzjoni tal-ener©ija.

jiΩviluppa wind farms.

PajjiΩna se jil˙aq il-medja Ewropea

Politika favur l-ambjent Punt ie˙or kruçjali ta’ din ilpolitika hi li t˙ares u tissalvagwardja l-ambjent. Hemm ukoll direzzjoni kif ji©u rriabilitati barrieri mitluqa u kif isir uΩu a˙jar ta’ siti li huma di©à kommessi, b˙all-hangars. Ilpolicy t˙ares lejn ener©ija nadifa, u ener©ija rinnovabbli fejn pajjiΩna g˙andu mira li jrid jil˙aq 10% sas-sena 2020.

F’din il-konferenza stampa tkellmu wkoll is-Segretarju Permanenti fi ˙dan il-Ministeru g˙all-Ener©ija u s-Sa˙˙a,

Ronald Mizzi, il-Perit Joseph Scalpello, li spjega fid-dettall din il- policy kif ukoll içChairman tal-Awtorità talMEPA, Vincent Cassar.

Fid-dawl ta’ din il-politika, ilgazzetta KullÓadd tkellmet mal-Ministeru tal-Ener©ija u sSa˙˙a rigward is-sostennibbiltà tal -wind farms kif ukoll tassolar farms, fost affarijiet o˙ra.

Il -wind farms sostenibbli f’Malta

mhux

Il-kelliem g˙all-Ministeru g˙allEner©ija u s-Sa˙˙a spjegalna li,

b˙al kull riΩorsa o˙ra rinnovabbli, kull teknologija ti©i studjata biex l-applikazzjoni tag˙ha g˙ar-realtajiet Maltin ikunu mifhuma a˙jar. F’dan il-proçess kull impatt, kemm dak finanzjarju, ambjentali u teknologiku, ikunu studjati fil-fond.

Minn studji li saru tul dawn l-a˙˙ar snin jidher çar li wind farms kbar f’pajjiΩna mhumiex sostenibbli min˙abba l-effetti ambjentali kif ukoll ekonomiçi li dawn i˙allu fuq pajjiΩna.

G˙alhekk, bit-teknolo©iji preΩenti f’dan il-mument, mhuwiex g˙aqli li pajjiΩna

Il-politika ta’ solar farms se tkun mezz biex flimkien ma’ miΩuri o˙rajn, b’mod partikolari biofuels u waste to energy, pajjiΩna jil˙aq il-mira tal-10% tal-ener©ija alternattiva sal-2020 permezz ta’ diversi miΩuri f’dan il-qasam. S’issa pajjiΩna g˙amel avvanz kbir f’dan ir-rigward u se jkun qed jil˙aq medja ta’ 4% tal-ener©ija alternattiva.

Dan se˙˙ grazzi g˙al numru ta’ inçentivi, fosthom feed-in tariffs attraenti u garantiti g˙al g˙oxrin sena, kif ukoll grants g˙al min jinstalla sistema ta’ pannelli fotovoltajçi jew solar water heater.

Fil-ba©it ta’ din is-sena lGvern ˙abbar ukoll li se jestendi skemi ta’ grants g˙ax-xiri ta’ solar water heaters u g˙al darb’o˙ra kabbar l-iskema ta’ feed-in tariff g˙al sistemi mdaqqsa li issa ser jirçievu 15il çenteΩmu g˙al kull Kw hour, filwaqt li estenda dik li tapplika g˙al sistemi Ωg˙ar, li jibbenefikaw minn tariffa aktar vanta©©uΩa ta’ 15.5 çenteΩmu g˙al kull Kw hour , temm jg˙idilna l-kelliem g˙allMinisteru g˙all-Ener©ija u sSa˙˙a.

Óolqa ImportantI FIl-Kura tal-KanÇer Nhar it-Tnejn li g˙adda s-sezzjoni tal-Outpatient tal-Isptar Onkolo©iku Sir Anthony Mamo laqg˙et l-ewwel pazjenti hekk kif bdiet faΩi o˙ra tat-tranΩizzjoni mill-Isptar Sir Paul Boffa g˙al dan iç-çentru l-©did g˙all-kura relatata malmarda tal-kançer.

Kura aktar sofistikata Iç-Çentru Sir Anthony Mamo se jkun qed i˙addan sistemi ©odda bl-g˙an li pazjenti mhux biss jirçievu kura aktar sofistikata, iΩda wkoll sabiex isir l-a˙jar uΩu mill-façilitajiet moderni, spazjuΩi u attrezzati li dan l-isptar il-©did se jkun qieg˙ed joffri. EΩempju ta’ dan huwa n-numru akbar ta’ kliniçi fl-Outpatients, li minn Ωew© kmamar fl-Isptar Sir Paul Boffa Ωdiedu g˙al tnax.

Huwa mistenni li fix-xhur li ©ejjin, bis-sa˙˙a ta’ dawn irriΩorsi, jitnaqqas iΩ-Ωmien ta’ stennija bejn appuntament u ie˙or g˙all-pazjent. B’kollox iç-Çentru tal-Onkolo©ija se jkun fih 113-il sodda. Filwaqt li fil-©ranet li g˙addew bdiet il-migrazzjoni tas-sezzjoni taloutpatient, il-kumplament talmigrazjoni tas-servizzi millIsptar Boffa ser tkun kompluta sa nofs is-sena d-die˙la.

Mill-aspett mediku g˙açÇentru tal-Onkolo©ija Sir Anthony Mamo, Gvern Laburista investa f’Ωew© magni ©odda tar-radjuterapija. Il-vanta©© ta’ dawn ilmagni, li swew € 20 miljun, huwa li r-ra©©i huma aktar konçentrati u ma ssirx ˙sara fil-periferija tat-tumur.

Biex it-trattamenti ©odda li ser jing˙ataw miç-Çentru Sir Anthony Mamo jkunu tala˙jar benefiççju g˙all-pazjenti, sar ta˙ri© intensiv tal-istaff

kollu li ser ikun qieg˙ed ja˙dem f’dan l-isptar. In˙atret ukoll direttriçi g˙all-Cancer Care Pathways li se tie˙u ˙sieb tara li l-kura ta’ kull pazjent individwali tkun kura integrata u s˙i˙a.

QabΩa kbira fil-kwalità F’kummenti li ta lill-gazzetta K ullÓad d dwar dan ilpro©ett, is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne spjegalna li lkura tal-mard tal-kançer g˙andha sitt ˙oloq u ç-

Çentru tal-Onkolo©ija Sir Anthony Mamo huwa wie˙ed minnhom.

L-ewwel ˙olqa hija l-prevenzjoni u dwar dan qed isiru numru ta’ kampanji, fosthom kontra t-tipjip u dwar dieta tajba. It-tieni ˙olqa hija li l-mard tal-kançer jinstab kmieni kemm jista’ jkun u dan isir permezz ta’ programmi ta’ screening. F’Malta, filpreΩent, hawn programm ta’ screening nazzjonali fuq ilkançer tas-sider, tal-musrana l-kbira u ma’ dan, fiΩ-Ωmien li ©ej, se jiΩdied l- iscreening

tal-g˙onq tal-ultru. It-tielet ˙olqa hija d-dijanjoΩi, filwaqt li r-raba’ ˙olqa hija t-trattament.

“Iç-Çentru tal-Onkolo©ija Sir Anthony Mamo se jkun qed joffri qabΩa kbira fil-kwalità permezz ta’, fost l-o˙rajn, Ωieda fin-numru ta’ sodod g˙at-trattament, li minn 78 sodda fl-Isptar Boffa ser jitilg˙u g˙al 113-il sodda fiççentru l-©did,” qalilna sSegretarju Parlamentari g˙asSa˙˙a. “Meta l-migrazzjoni tkun kompluta, l-istaff f’dan iç-çentru se jinkludi 96 imp-

jegat ©did, fosthom konsulenta ©dida g˙all-kançer tat-tfal.”

Il-˙ames ˙olqa hija l-kura palljativa, il-kura g˙al dawk li l-marda tag˙hom tkun terminali. F’dan l-aspett, fiç-çentru se jkun hemm Ωieda minn g˙axar sodod g˙al sittax-il sodda. Ir-riabilitazzjoni g˙al nies li jfiqu, li hija s-sitt ˙olqa fil-kura tal-kançer. “Sfida li g˙andu l-pajjiΩ g˙aΩ-Ωmien li ©ej hi li noffru din il-kura ta’ riabilitazzjoni avvanzata minn çentru apposta g˙al dan,” temm jg˙idilna Fearne.

lokalI kÓ

28|12|2014 03

kullhadd.com

“Id-dIskors IqIegÓed subgÓajh fuq Il-ferItI tas-sIstema IÛda ma jagÓtI l-ebda IndIkazzjonI ta’ bIdla jew tItjIb” Fr Mark Montebello qieg˙ g˙all-onestà u s-sempliçità tal-Evan©elju, ebda wa˙da minn dawn il-problemi ma jistg˙u jkunu indirizzati. “Il-bΩonn il-kbir huwa ritorn g˙all-faqar talImg˙allem, ‘faqar’ f’kull sens tal-kelma; ibda mil-lingwa©© li jing˙ad, kompli bis-simboliΩmi li jintuΩaw u spiçça bil-prepotenza li tit˙addan,” sostna Fr Mark.

Bidla fl-uçu˙ iΩda mhux flazzjonijiet

Kitba ta’

GLEN FALZON glenfalzon19@gmail.com Meta indirizza lill-Kurja Rumana nhar it-Tnejn li g˙adda, fit-tieni diskors tieg˙u tal-Milied, il-Papa Fran©isku ma kellu xejn ˙lief diskors iebes fil-konfront talistess Kurja tant li, fi kliemu, din l-istituzzjoni nbidlet f’wa˙da burokratika, ming˙ajr umiltà kif ukoll mitlufa filprofessjoni tag˙hom.

Fid-dawl ta’ din il-kritika hekk niffieda li ˙asdet mhux biss lill-amministraturi li qeg˙din fiç-çentru tat-tmexxija tal-Kurja, iΩda wkoll liddinja, il-gazzetta KullÓadd staqsiet lil Fr Mark Montebello jekk, b˙ala osservatur, jarax punti fid-diskors tal-Papa li laqtuh aktar u jekk japplikawx g˙all-Kurja f’Malta.

Ta’ min wie˙ed isemmi wkoll li din il-gazzetta ppruvat g˙al kemm-il darba tikkuntattja lill-Kurja Maltija g˙ar-reazzjoni tag˙ha fuq dan l-istess diskors iΩda dawn lisforzi kienu kollha g˙alxejn.

G˙ad m’hemmx soluzzjoni “Il-Vatikan illum, bil-Kurja fil-

qalba tieg˙u, sar organizzazzjoni ta’ spettaklu formidabbli kbir. Aktarx mhuwiex possibbli li jibdel din ilpoΩizzjoni. Forsi hu tard wisq. G˙alkemm id-diskors iqieg˙ed subg˙ajh fuq il-feriti tas-sistema, u jag˙mel dan bi kliem sorprendenti, tista’ tg˙id li ma jag˙ti ebda indikazzjoni ta’ miΩuri ta’ bidla jew titjib,” qal Fr Mark Montebello.

Meta mistoqsi direttament jekk ir-rimarki jirreferux speçifikament g˙all-Kurja Maltija, Fr Mark Montebello wie©eb: “Dawn huma “problemi li ssibhom f’kull istituzzjoni ta’ qawwa effettiva u ta’ produzzjoni obbligatorja me˙tie©a, ekkleΩjastika daqskemm çivili. Huma problemi endemiçi g˙al burokrazija tipika.

Naturalment, li wie˙ed ikun konxju tal-marda hija di©à ˙a©a poΩittiva fiha nnifisha, iΩda l-mediçina g˙aliha hija ˙a©a o˙ra.”

X’inhu l-pass li jmiss?

Skont Fr Mark hemm bΩonn taqliba s˙i˙a mill-bidu sala˙˙ar, u dan g˙ax jekk f’istituzzjoni ekkeΩjastika ma jkunx hemm taqliba mill-

Minkejja li f’g˙ajnejn ˙afna Papa Fran©isku huwa dak ilbniedem li qed i©ib bidla radikali fil-Knisja Kattolika, Fr Mark Montebello ma ja˙sibhiex hekk.

Dan g˙ax, fi kliemu, minkejja li jirrikonoxxi l-karatteristiçi differenti li g˙andu dan il-Papa meta mqabbel ma’ dak ta’ qablu, ji©ifieri Papa Benedittu XVI, kollox baqa’ sta©nat min˙abba l-momentum li nqabad.

“Benedittu aktarx kien jipprova jitkellem anqas u, ˙afna drabi bla ma jidher, jag˙mel aktar. Fran©isku hu aktar spettakolari u g˙alhekk

jimpressjona aktar lis-segwaçi tieg˙u. Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, g˙alkemm apparentement ittnejn kienu f’ras istituzzjoni ©ganteska, is-setg˙a effettiva tag˙hom biex jibdlu l-affarijiet internament kienet u g˙adha kwaΩi nulla. Hemm momentum maqbud li ftit jista’ jkun hemm reΩistenza g˙alih u li, kulma jmur, qieg˙ed jiΩdied bil-mod. Óadd ma jista’ la jΩommu lura, wisq anqas iraΩΩnu,” stqarr dan il-patri Dumnikan.

Relazzjoni spiritwali Il-Papa Fran©isku g˙afas ˙afna fuq il-mod kif diversi uffiçjali fl-amministrazzjoni tal-Knisja abbandunaw isservizz pastorali u qed jedhew fl-amministrazzjoni minflok ma jg˙inu lil min hu verament fil-bΩonn. Qal li hemm bΩonn mod differenti ta’ tmexxija biex l-istituzzjoni tal-Knisja toqrob iΩjed lejn il1.2 biljun Kattoliku madwar id-dinja, li kulma jmur qeg˙din jitbieg˙du. IΩda Fr Mark Montebello enfasizza li l-iktar ˙a©a importanti hi li a˙na rridu nibnu relazzjoni

sana u sabi˙a, mhux ma’ xi Papa jew ie˙or, iΩda biss ma’ Ìesù. “Dan hu li jg˙odd.

Dan biss,” sostna Fr Mark.

Diskors milqug˙ tajjeb mill-kritiçi Osservaturi tal-Vatikan qalu li l-kontenut tad-diskors kien influwenzat ˙afna mill-eΩitu ta’ rapport ta’ investigazzjoni sigrieta li kien ordna l-Papa Emeritu Benedittu XVI wara li kienu Ωvelati xi dokumenti serji. Jidher li l-kontenut ta’ dan ir-rapport jafu bih biss iΩ-Ωew© Papiet.

Fost il-˙mistax-il marda li qal li g˙andha l-Kurja b˙alissa, il-Papa enfasizza fuq lippjanar Ωejjed li jag˙milha statika b’poΩizzjonijiet li ma tantx jinbidlu, l-inekwalità g˙all-o˙rajn u l-prijorità talpoter.

Minkejja li dan id-diskors daqq sabi˙ ˙afna f’widnejn il-kritiçi, wie˙ed g˙ad irid jara jekk dan id-diskors niggieΩi jaqax fuq widnejn torox jew jekk jing˙atax widen biex ikun hemm it-tibdiliet me˙tie©a fil-Kurja talVatikan.

04 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ loKali

perjodu li jÌiB miegÓu sFidi KBar L-ewwel tas-sena hija sinonima maç-çelebrazzjonijiet pubbliçi u privati hekk kif ilpoplu jilqa’ s-sena l-©dida, filwaqt li jsellem lil dik tkun qieg˙da tintemm.

Sfortunatament, però, ma jkunux ftit il-kaΩijiet fejn dawn iç-çelebrazzjonijiet iwasslu g˙al xorb eççessiv illi xi drabi jkollu konsegwenzi koroh f’forma ta’ ©lied u inçidenti tat-traffiku.

B’konsegwenza ta’ dawn linçidenti, il-bΩonn ta’ donazzjonijiet tad-demm tiΩdied bilbosta f’dan il-perjodu. Dwar dan is-su©©ett, il-gazzetta KullÓadd tkellmet ma’ Tony Micallef min-National Blood Transfusion Service (NBTS) illi spjegalna xi sfidi ©©ib mag˙ha l-a˙˙ar tas-sena.

BΩonn kbir Matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at, l-NBTS Ωiedet l-intensità talkampanja tag˙ha biex t˙e©©e© lin-nies jag˙tu ddemm. Din il-kampanja ˙alliet il-frott hekk kif resqu biex jag˙tu d-demm aktar minn 2,100 persuna matul dawn la˙˙ar erba’ ©img˙at.

“Però, ma n˙ossux li g˙andna biΩΩejjed,” spjegali Micallef. “B’mod partikolari, in-numru ta’ boroΩ tad-demm tat-tip A+ g˙ad-dispoΩizzjoni huwa biss ta’ 112, fejn lammont mixtieq ikun ta’ 150 biex ikollna mo˙˙na mistrie˙ li nla˙˙qu mad-domanda.”

Barra l-bΩonn kbir ta’ demm li jin˙ass f’dan il-perjodu, hemm ukoll dik normali ta’ matul is-sena li tirriΩulta minn interventi u terapiji li jiddependu fuq it-trasfuΩjonijiet.

Dan il-bΩonn ikun ta’ madwar 50 borΩa kuljum u huwa mistenni li jiΩdied hekk kif minn Jannar li ©ej l-operazzjonijiet fl-irkupptejn u l-©enbejn se jiΩdiedu minn 20 g˙al 28 fil©img˙a.

G˙aldaqstant, Micallef appella g˙all-prudenza fil-konsum tal-alko˙ol u fakkar li l-mard m’g˙andux vaganzi u tant ie˙or il-bΩonn tad-donazzjonijiet tad-demm, li fil-jiem li ©ejjin jistg˙u jsiru wkoll.

Kif tista’ tg˙in Min jixtieq jag˙mel donazzjoni tad-demm fil-jiem li ©ejjin jista’ jag˙mel dan kuljum fiç-Çentru

tal-G˙oti tad-Demm ta’ Gwardaman©a bejn it-8.00am u 6.00pm, b’eççezzjoni g˙al nhar l-Ewwel tas-Sena fejn iç-

Çentru ser ikun mag˙luq waranofsinhar.

Barra minn hekk, illum stess il-Mobile Blood Donation Unit

se jkun disponibbli g˙all-g˙oti tad-demm quddiem il-knisja parrokkjali tal-Qawra. Matul din is-sessjoni, professjonisti mid-Dipartiment tal-Kura Primarja ser joffru servizzi relatati mas-sa˙˙a, fosthom kejl tal-pressjoni u l-livell ta’ zokkor fid-demm, waqt li o˙rajn mid-Direttorat talPromozzjoni tas-Sa˙˙a u lPrevenzjoni tal-Mard ser jag˙tu pariri u informazzjoni fuq is-sa˙˙a. Dan is-servizz se jing˙ata mit-8.30am sas1.00pm.

Donazzjonijiet jistg˙u jsiru wkoll fid-Dipartiment talOutpatients fl-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex li llum ser ikun disponibbli g˙ad-donazzjonijiet tad-demm mit-8.00am sal1.00pm. L-istess jista’ jsir fis-sit g˙all-g˙oti tad-demm fidda˙la g˙as-Swali l-Kannella flIsptar Mater Dei, li g˙ada ser ikun disponibbli g˙all-g˙oti tad-demm mis-2.00pm sas7.00pm.

Huwa importanti li wie˙ed jie˙u il-karta tal-identità, illiçenzja tas-sewqan jew passaport Malti, u possibbilment i˙ajjar lil ˙addie˙or jag˙ti ddemm ukoll.

id-deFiÇit jonqos B’€150 miljun L-iΩbilanç bejn id-d˙ul rikorrenti u l-ispiΩa totali talGvern, bejn Jannar u Novembru 2014, la˙˙aq il-figura ta’ €189 miljun, b’kuntrast mal-iΩbilanç ta’ €342 miljun li kellu l-Gvern Nazzjonalista fl-istess perjodu fl-2012.

B’hekk, l-amministrazzjoni l-©dida rnexxielha tnaqqas l-iΩbilanç b’aktar minn €150 miljun.

Dan ir-riΩultat huwa kkonfermat mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika, li ˙are© il-figuri tal-finanzi tal-Gvern, u jikkuntrasta ma’ kif l-OppoΩizzjoni bassret li pajjiΩna ser ikun qed jitlob bailout finanzjarju mill-Unjoni Ewropea.

L-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika juri wkoll li, fittliet xhur ta’ kampanja elettorali, il-Gvern preçedenti Ωied id-dejn nazzjonali daqskemm dan Ωdied matul l-

g˙oxrin xahar ta’ wara. Dan ifisser li r-rata li biha Ωdied id-dejn nazzjonali matul il-kampanja elettorali tal-Gvern preçedenti kienet kwaΩi seba’ darbiet aktar g˙olja minn kemm Ωdied id-dejn ta˙t din l-amministrazzjoni. It-tim ekonomiku tal-Partit Nazzjonalista kien ifisser g˙al pajjiΩna sitwazzjoni finanzjarja verament imwierg˙a.

Jikber id-d˙ul Ta˙t din l-amministrazzjoni, grazzi g˙al tkabbir ekonomiku b’sa˙˙tu, id-d˙ul mill-income tax kiber minn €719 miljun, fi Ωmien Gvern preçedenti, g˙al €861 miljun din is-sena u dan minkejja li r-rata tal-

income tax tnaqqset darbtejn. Dan it-tkabbir ta’ kwaΩi 20% jindika kemm qed jiΩdied id-d˙ul f’pajjiΩna u j©ib fix-xejn it-teorija tal-OppoΩizzjoni li b˙alissa f’Malta hawn g˙afsa fil-pagi.

Id-d˙ul minn VAT din is-sena la˙˙aq il-€593 miljun, kontra l-€503 miljun ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti. Dan it-tkabbir ta’ 18% fid-d˙ul mit-taxxa fuq il-konsum juri kemm hija Ωbaljata teorija o˙ra talOppoΩizzjoni li b˙alissa l-konsum f’Malta qieg˙ed jonqos.

Matul is-sena li ©ejja l-Gvern ser jibqa’ ja˙dem biex il-finanzi pubbliçi jkomplu jissa˙˙u u b’hekk ikun f’poΩizzjoni li jkompli jo˙loq l-opportunitajiet g˙allfamilji Maltin u G˙awdxin.

Ftehim ta’ Kooperazzjoni Il-Public Broadcasting Services (PBS) u ç-China Central Television (CCTV) iffinalizzaw Ftehim ta’ Kooperazzjoni g˙alliskambju ta’ programmi tala˙barijiet u ©rajjiet kurrenti bejn iΩ-Ωew© organizzazzjonijiet taxxandir pubbliku.

Il-ftehim jikkonçerna t-traΩmissjoni permezz tas-satellita u FTP ta’ programmi u servizzi li jkunu ©ew imxandra jew li ser ikunu ser ji©u mxandra mill-entità lo˙ra skont il-façilitajiet tekniçi; il-proviΩjoni ta’ g˙aΩliet milla˙barijiet, iffilmjar u produzzjoni ta’ rapporti ©urnalistiçi fuq su©©etti ta’ interess b’verΩjoni akustika internazzjonali u billingwa IngliΩa.

X’jinkludi l-ftehim?

Fl-ewwel L-Istrina tal-President Marie-Louise Coleiro Preca, li damet sejra madwar tnax-il sieg˙a u nofs, in©abret somma rekord ta’ ftit aktar minn €3,656,000 miljun g˙all-Malta Community Chest Fund. Is-somma li n©abret is-sena l-o˙ra kienet dik ta’ €3,414,386.

Il-ftehim jinkludi d-dritt reçiproku li jixxandru a˙barijiet bl-awtorizzazzjoni g˙all-aççess bla ˙las g˙as-sinjali diretti kif imxandra mill-kanali satellitari.

Il-PBS u s-CCTV qablu wkoll li jistiednu timijiet ta’ ©urnalisti u tekniki g˙al intervisti indipen-

denti jew kon©unti, kif ukoll g˙all-iffilmjar me˙tie©.

Dan il-ftehim iwessa’ r-relazzjonijiet u l-opportunitajiet bejn Malta u ç-Çina fil-qasam taxxandir pubbliku waqt li jwie©eb g˙all-istrate©ija tal-PBS li twessa’ d-dimensjoni internazzjonali tag˙ha bi ftehim u arran©amenti, fosthom mar-Radiotelevisione tar-Repubblika ta’ San Marino; Radio Vaticana u ç-Centro Televisivo Vaticano; il-BBC; lUnjoni Radjutelevisiva ta’ Franza; ir-RAI Radiotelevisione Italiana; TVEspanol; il-korporazzjoni tax-xandir ta’ Çipru u talPortugall; il-European Broadcasting Union; EuroRadio; l-Unjoni tax-Xandir Mediterranja; il-korporazzjoni tal-Korea t’Isfel, Radio Bulgarija u rRadjuteleviΩjoni TRT tat-Turkija.

Permezz tal-ftehim, il-PBS kiseb benefiççji u vanta©©i ©odda billi jista’ jirçievi, jirrekordja u juΩa liberament bla ˙las siltiet kif jin˙tie© mill-programmi ta’ a˙barijiet imxandra millkanali satellitari CCTV, CCTVNews u CCTV-F.

LLADIES ADDIESS FL FLY LLYY

FOR FO OR FFRE FREEE DUBAI SHOPPING SHOPPIN NG FESTIVAL FESTIV VAL

PAY P AY 1 GET G 1 FREE FR EE FLIG F FLIGHT GHT T

DUBAI DUBA AI CYPRUS CYPR RUS

BOOKING BOO KING D DATES ATES 15 DE DECEMBER CEMBER 20 2014 14 - 15 J JANUARY ANU UARY 2015 2015

TRAVEL TRA AVEL V D DATES ATES 011 J 0 JANUARY ANUARY 2015 2015 – 31 MARCH MARC CH 2015 2015

BOOKING BOO KING D DATES ATES 15 DE DECEMBER CEMBER 20 2014 14 - 15 J JANUARY ANU UARY 2015 2015

TRAVEL TRA AVEL V D DATES ATES 15 DE DECEMBER CEMBER 20 2014 14 – 31 MARCH RCH 20 2015 15

YOU Y OU S SAVE AVE

€788 €7 8 88 YOU Y OU S SAVE AVE

€287 €28 87

Development De velopme ent House House,, S St. t. Anne’ Anne’ss S Street, treet, FRN N 90 9010, 10, Floriana, Malta, Eur Europe ope | IA IATA50200883 TA50200883 19-23 3 ROCS House House,, Main S Street, treet, MLH H 2310 2310,, Mellieha, Malta, Eur Europe ope | IA IATA TA 50209994 50209994 Tel: T el: +3 +356 56 20 15 15 15 | F Fax: ax: +3 +356 56 215 2152 2 386 3869 9 | Email: tr travel@rocsgrp.com avel@rocsgrp.com

www.rocsholidays.com w ww.rocsho olidays.com Offer valid Offer valid on male and ffemale ema ale travelling travelling together. together. Valid Valid also o on 2 female female or 2 male travelling travellin ng ttogether. ogether. Offer Offer may may be withdrawn withdrrawn without notic notice. e. Ladies Fly yF For or Free Free off offer er is only v valid alid when packaged packaged with accommodation. accommodation. For For a full lis listt of the ROCS Travel Travel Terms Terms a and nd C Conditions onditions please visit www.rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions/ www.rocsgrp.com/travel/terms-and-c -conditions/ E&OE

06 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ LOKALI

L-2014 FI KLIEMNA Hekk kif ninsabu fuq l-g˙atba ta’ sena ©dida, tajjeb li nag˙tu ˙arsa lejn dak li g˙adda minnu l-poplu Malti matul is-sena 2014. Kienet sena mimlija avvenimenti ma jaqtg˙u xejn. Avvenimenti sbie˙ li fakkru anniversarji importanti ta’ Malta Indipendenti, Repubblika u Óielsa, li ming˙ajrhom pajjiΩna qatt ma seta’ jkun dak li hu llum il-©urnata. Rajna avvenimenti kura©©uΩi li permezz tag˙hom Malta tat eΩempju lil pajjiΩi o˙ra. Rajna wkoll avvenimenti xejn sbie˙, fosthom dawk li raw politiçi ja˙dmu kontra pajjiΩhom.

F’dan is-servizz qed nag˙tu ˙arsa lura lejn ftit minn dak li ppubblikajna matul is-sena, sabiex in©eddu w˙ud mill-memorji ta’ dak li g˙addejna minnu fl-a˙˙ar tnax-il xahar.

JANNAR

FRAR

ÇITTADINANZA B’INVESTIMENT

SERQ TA’ ELETTRIKU

B’xorti ˙aΩina kellna nibdew issena 2014 bi tradiment min-na˙a tal-Partit Nazzjonalista; tradiment tal-kunçett baΩiku marbut maççokon ta’ pajjiΩna li jesi©i li lMaltin jippreΩentaw front mag˙qud quddiem il-barrani, u ma jo˙or©ux il-battibekki ta’ bejniethom ’il barra minn arthom.

Proprju f’Jannar rajna lill-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil jixxena quddiem il-mezzi taxxandir u juΩa kliem dispre©jattiv fil-konfront ta’ pajjiΩu b’rabta mal-iskema taç-çittadinanza b’investiment.

L-MEPs Nazzjonalisti, ta˙t id-direzzjoni tal-Kap tal-OppoΩizzjoni, g˙amlu iΩjed minn hekk. Dawn mhux biss kitbu riΩoluzzjoni kontra pajjiΩhom stess, iΩda sa˙ansitra g˙amlu minn kollox biex pajjiΩna jkun l-uniku wie˙ed li ji©i kkritikat.

Meta l-Partit Laburista kien flOppoΩizzjoni u Simon Busuttil kien MEP, spiss kien imur fuq MEPs Laburisti u jitlobhom biex jaraw li Malta ma tissemmiex f’xi riΩoluzzjoni. U fil-fatt hekk kien ji©ri, g˙ax il-Partit Laburista kien jifhem u jirrispetta dan il-kunçett baΩiku. IΩda meta nqalbet ilfolja Busuttil g˙aΩel li jittradixxi dan il-kunçett biex jipprova jiskurja xi punt politiku fuq livell lokali, fl-istess waqt jg˙in lil dawk il-pajjiΩi li riedu jwaqqfu din l-iskema sempliçiment g˙ax kienet se tikkompeti mal-iskemi tag˙hom.

Fi kliem ie˙or, Jannar kien sinjifikanti g˙ax kixef il-kuluri tal-Kap talOppoΩizzjoni u l-partit tieg˙u. Minn dak iΩ-Ωmien ng˙idu b’wiççna minn quddiem li dawn il-kuluri mhux biss ma nbidlux, iΩda Ωiedu fil-qawwa tag˙hom.

Xahar wara jinkixef racket kbir ta’ serq ta’ elettriku; serq li Gvern Nazzjonalista ˙alla g˙addej g˙al snin s˙a˙ b’impunità, minke j j a l i kien jaf li l-Ene m a l t a kienet se teg˙req u ©©orr lill-pajjiΩ mag˙ha. Gvern Laburista, permezz talMinistru g˙all-Ener©ija, ma tilifx ˙in sabiex ja˙tar Theft Control Unit, liema unit sab racket s˙i˙ ta’ serq ma’ wiççu.

Permezz ta’ investigazzjoni mill-kump a n i j a Taljana Enel, ©ie skopert li kien hemm xejn inqas minn 22 meter li kienu ©ew imbag˙bsa, bil-konsegwenza li kienu q e d jimmarkaw biss 20% talkonsum. Dan kien qed jirriΩulta f’telf ta’ €3 0 miljun g˙all-Enem a l t a .

Sussegwentement diversi impjegati tal-Ene m a l t a ©ew sospiΩi u tre s s q u quddiem il-Qorti m i l l Pulizija.

Hawnhekk il-Gvern ˙a d-deçiΩjoni g˙aqlija li jag˙ti çans lil dawk il-klijenti li kellhom suspett li l-meter tag˙hom jista’ jkun imbag˙bas, biex jersqu minn rajhom u jroddu lura dak li serqu, flimkien ma’ penali. “A˙na ma rridux nitfg˙u familji l-˙abs,” kien il-kliem tal-Prim Ministru Jospeh Muscat b’rabta ma’ din id-deçiΩjoni.

APRIL

MEJJU

L-UNJONI ÇIVILI Kienet proprju din il-gazzetta li fil-bidu ta’ April Ωvelat li lOppoΩizzjoni kienet se tastieni meta jittie˙ed il-vot fuq l-Unjoni Çivili ©imag˙tejn wara. Din lastensjoni nibtet minn battalja bejn forzi konservattivi u forzi liberali fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista, b’Simon Busuttil jag˙Ωel li ja˙sel idejh minn din il-materja u ma jie˙u l-ebda deçiΩjoni fuqha. Ûew© ˙ar©iet wara l-KullÓadd Ωvelat ukoll li Busuttil ma ˙alliex free vote fuq l-unjoni çivili g˙ax kien mhedded bir-riΩenji middeputati konservattivi, fosthom mill-Viçi Kap g˙all-Affarijiet talPartit Beppe Fenech Adami, li ma ried lil ˙add mill-PN jivvota favur. Hawnhekk Busuttil spiçça jiΩfen fin-nofs, hekk kif fuq inna˙a l-o˙ra tieg˙u kellu lill-Viçi Kap g˙all-Affarijiet tal-Parlament Mario Demarco jis˙aq favur lunjoni çivili.

Filwaqt li l-OppoΩizzjoni kienet maqbuda f’konflitti interni li issa huma sinonimi ma’ dan il-partit, Gvern Laburista kien kapaçi jasal g˙al deçiΩjoni u vvota unanimament favur l-unjoni çivili.

Dan mhux biss wassal biex koppji LGBTI g˙all-ewwel darba jkollhom lunjoni tag˙hom rikonoxxuta mill-Istat, iΩda wkoll lil pajjiΩna biex ji©i rikonoxxut fost l-aqwa pajjiΩi fl-Ewropa f’dawk li huma drittijiet çivili g˙al persuni LGBTI. Din kienet qabΩa kbira meta wie˙ed iqis li ta˙t il-Gvern preçedenti pajjiΩna kien dejjem ji©i relegat fil-qieg˙, fost l-ag˙ar pajjiΩi fid-drittijiet LGBTI.

L-ELEZZJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW F’Mejju din il-gazzetta rrappurtat it-turnout tal-elezzjoni tal-Parlament Ewropej, li sakemm morna g˙all-istampa kien ta 75%; perçentwal li jirrifletti tnaqqis fuq l-elezzjoni tal-2009. Minkejja dan, pajjiΩna xorta huwa kkunsidrat fost il-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea li g˙andhom log˙la parteçipazzjoni f’dawn l-elezzjonijiet.

L-eΩitu ta’ dawn l-elezzjonijiet g˙all-Partit Laburista kien wie˙ed poΩittiv, fejn ele©©a tliet MEPs: Alfred Sant, Miriam Dalli, u Marlene Mizzi, b’Dr Sant jin˙atar Kap tad-Delegazzjoni Laburista bi qbil unanimu maΩ-Ωew© MEPs l-o˙ra.

Il-Partit Nazzjonalista wkoll ele©©a tliet MEPs: Roberta Metsola, David Casa, u Therese Comodini, iΩda din ilgazzetta rrappurtat tensjonijiet bejn Metsola u l-Kap talOppoΩizzjoni min˙abba li din hija kkunsidrata li tippreΩenta theddida g˙at-tmexxija tieg˙u.

F’kummenti li kien ta lil din il-gazzetta fil-˙ar©a ta’ wara l-elezzjoni, il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li r-riΩultat miksub ma kienx wie˙ed li seta’ jinkiseb minn partit wa˙du, u kien prova çara li din is-sena l-poplu vvota g˙al Malta Tag˙na Lkoll. “Din is-sena l-poplu kompla jsa˙˙a˙ dik l-g˙ajta u kkonferma li pajjiΩna verament qed jitmexxa f’dik id-direzzjoni,” sostna l-Prim Ministru

LOKALI KÓ

28|12|2014 07

kullhadd.com

ÌUNJU

ÓARSIEN TAT-TFAL B’XEJN

F’April il-Gvern mhux biss wettaq il-weg˙da elettorali ta’ servizz b’xejn g˙all˙arsien tat-tfal g˙al dawk il-©enituri li ja˙dmu t-tnejn full-time, iΩda wkoll estenda s-servizz g˙al dawk il-©enituri li ja˙dmu part-time u dawk li qed jistudjaw biex ikunu jistg˙u jiksbu xog˙ol.

Xahrejn wara, din il-gazzetta rrappurtat li l-fatt li f’Malta jing˙ata childcare bla ˙las ipo©©i lil pajjiΩna fost l-iktar pajjiΩi fejn iç-childcare huwa aççessibbli fl-Unjoni Ewropea. Din il-konferma ˙ar©et minn rapport tal-Kummissjoni Ewropea, li jsemmi l-importanza li anke minn età Ωg˙ira t-tfal ikollhom ta˙ri© ippjanat u adegwat g˙alihom u kif iç-childcare jista’ jtejjeb il-˙iliet li t-tfal ikollhom sa min età Ωg˙ira.

Dan ir-rapport wera kif, permezz ta’ ˙arsien tat-tfal b’xejn, Malta qieg˙da fost l-iktar pajjiΩi fuq quddiem f’dan il-qasam, speçjalment meta mqabbla ma’ pajjizi o˙ra b˙all-Irlanda, ir-Renju Unit u l-Lussemburgu li g˙andhom fost log˙la rati ta’ miΩati g˙all-˙arsien tat-tfal.

OTTUBRU

SETTEMBRU

IL-KUMMISSARJU EWROPEW

Karmenu Vella, li kien jokkupa l-kariga ta’ Ministru g˙at-TuriΩmu, ©ie nominat mill-Gvern Malti g˙all-kariga ta’ Kummissarju Ewropew. Il-Kummissarju Juncker ta lil Vella d-dekasteri tal-Ambjent u l-Affarijiet Marittimi, li huma fost l-iktar dekasteri importanti li qatt kellu pajjiΩna. Din kienet turija çara ta’ fiduçja f’Vella u l-g˙aΩla tal-Gvern Malti.

Madankollu, b˙alma g˙amel fil-kaΩ tal-IIP, il-Partit Nazzjonalista g˙aΩel li jipprova jag˙mel il-bsaten fir-roti, iΩda din id-darba minn wara l-kwinti. Din ilgazzetta rrappurtat kif il-PN inqeda b’diversi persuni biex jippruvaw i˙amm©u lil Karmenu Vella u jo˙olqulu iktar diffikultajiet meta jasal il-waqt li ji©i intervistat mill-Parlament Ewropew.

Il-PN baqa’ jdur mal-lewΩa sal-a˙˙ar, jipprova jag˙ti l-impressjoni li mhux se japprova n-nomina ta’ Vella. Meta kien mistoqsi minn din il-gazzetta jekk hux se japprova jew jirrifjuta l-g˙aΩla ta’ Vella, il-PN kien qal biss li ma ©iex ikkonsultat. Ovvjament il-PN naqas milli jg˙id jekk kinitx prassi meta huwa kien fil-Gvern, li jikkonsulta mal-OppoΩizzjoni fuq g˙aΩliet b˙al dawn.

NOVEMBRU

JIRRIÛENJA L-ARÇISQOF

IL-FAMUÛI €500 FIL-ÌIMGÓA

A˙bar li nikktet lil ˙afna f’Ottubru li g˙adda kienet ir-riΩenja ta’ Pawlu Cremona minn Arçisqof ta’ Malta. Filwaqt li kien hemm diversi spekulazzjonijiet dwar ir-ra©uni wara din ir-riΩenja, l-Arçisqof Emeritu qal li kien ˙a din iddeçiΩjoni g˙al ra©unijiet ta’ sa˙˙a.

L-g˙ada li l-Papa Fran©isku aççetta r-riΩenja tal-Arçisqof Malti, din il-gazzetta analizzat il-li©i Maltija li tg˙id li f’çertu çirkostanzi l-Prim Ministru jista’ jag˙Ωel huwa stess Arçisqof ©did. Din il-li©i, mag˙rufa minn ftit u minsija minn o˙rajn, tg˙id li l-Prim Ministru mhux biss irid japprova l-˙atra ta’ Arçisqof ©did, iΩda jista’ sa˙ansitra jag˙Ωlu huwa jekk ma tkunx tressqitlu nomina fi Ωmien ©imag˙tejn.

Din il-li©i tmur lura g˙all-1838 u kienet idda˙˙let mill-FrançiΩi, li ma ridux li l-isqfijiet Maltin ikunu mag˙Ωula minn Ruma u joperaw minn barra minn Malta, b’riΩultat ta’ influwenza sproporzjonata fuq il-Knisja Maltija minn qawwiet barranin. L-IngliΩi kienu wkoll adottaw din il-li©i, li nΩammet millawtoritajiet Maltin anke wara l-Indipendenza.

U kellna ntemmu s-sena eΩatt kif bdejnieha: b’sorpriΩa kerha min-na˙a talOppoΩizzjoni. Jekk xejn, dan il-partit ma jiqafx jissorprendi, anke jekk fin-negattività.

F’Novembru din il-gazzetta Ωvelat kif id-deputati tal-PN li matul il-le©iΩlatura li g˙addiet kienu fil-Kabinett, kienu taw lura biss €20,000 mill€120,000 Ωieda li kienu la˙qu ˙adu bil-mo˙bi ta’ kul˙add.

Qabel Marzu 2008, il-membri tal-Kabinett kienu jirçievu s-salarju tag˙hom u allowance ta’ €5,823 fil-kaΩ tal-Prim Ministru u €2,320 filkaΩ ta’ ministru u segretarju parlamentari. F’Mejju tal2008, il-membri tal-Kabinett taw lilhom infushom issalarju tag˙hom b˙ala ministru jew segretarju parlamentari, duty allowance ta’ 20% ta’ dan is-salarju, issalarju ta’ membru parlamentari, allowance ie˙or ta’ 20% ta’ skala 1 taç-Çivil u postage allowance ta’ €1,500. B’dan il-mod il-Prim Ministru Gonzi beda jit˙allas mat-€80,000 fis-sena waqt li l-ministri u s-segretarji parlamentari bdew jit˙allsu mal-€75,000 fis-sena.

Meta dan kollu sar mag˙ruf fil-pubbliku u wara pressjoni kbira mill-Partit Laburista, f’Jannar 2011, Lawrence Gonzi fil-Parlament kien ˙are© jg˙id li huwa u l-ministri kienu ser jag˙tu lura Ω-Ωidiet li ˙adu. Fil-verità iΩda ©ara biss li l-ministri u s-segretarji parlamentari ma baqg˙ux jie˙du l-allowance ta’ 20% ta’ skala 1 taç-Çivil u kienet biss din il-parti li ng˙atat lura miΩ-Ωieda kollha li kienu taw lilhom infushom. Fil-fatt, huma baqg˙u jirçievu s-salarju tag˙hom b˙ala ministri jew segretarji parlamentari, id-duty allowance ta’ 20% ta’ dan issalarju u anke s-salarju ta’ membru parlamentari.

Dan ifisser li d-deputati Nazzjonalisti Ωammew g˙alihom madwar €100,000 kull wie˙ed. Dan jikkuntrasta ma’ dak li qal il-Kap tal-PN Simon Busuttil, li kien stqarr li d-deputati kollha kienu rrifondew iΩ-Ωieda li kienu taw lilhom infushom.

08 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ LOKALI

L-EWWEL SENA SÓIÓA TA’ GVERN LABURISTA

EKONOMIJA MEXXEJJA LI QED TIÌÌENERA L-ÌID turi fosthom dawk tal-farmaçewtika, apparat mediku, manifattura u elettronika, ikel u xorb, Ωvilupp ta’ log˙ob di©itali, stampar, ener©ija u ambjent, kif ukoll proviΩjoni ta’ servizzi industrijali speçjalizzati. Dan is-suççess ta’ investiment barrani ©ibed ukoll lattenzjoni tal-IBM Global Location Trends Report 2014 fejn Malta kienet ikklassifikata fit-tieni post fost il-pajjiΩi madwar id-dinja f’dak li g˙andu x’jaqsam mal-kwalità ta’ investiment dirett barrani li pajjiΩna qed jirnexxilu jattira.

Wie˙ed u sebg˙in pro©ett lokali approvat

AnaliΩi ta’

GLEN FALZON glenfalzon19@gmail.com F’Marzu tal-2013 il-Partit Laburista reba˙ l-elezzjoni ©enerali bil-weg˙da li se j©ib bidla radikali fid-direzzjoni ta’ pajjiΩna. Is-sena 2014 kienet lewwel sena s˙i˙a ta’ Gvern ©did u matulha rajna g˙add ta’ weg˙di ewlenin minn Gvern Laburista ikunu implimentati.

Fil-fatt, f’inqas minn dsatax-il xahar, il-Gvern di©à implimenta ammont kbir ta’ riformi hekk kif imwieg˙da fil-manifest elettorali tieg˙u. Óafna minn dawn l-imsemmija riformi setg˙u jsiru min˙abba li pajjiΩna tpo©©a fuq sisien ekonomiçi b’sa˙˙ithom. Fil-fatt, kienet re©istrata Ωieda fit-tkabbir ekonomiku filwaqt li d-defiçit kompla jonqos. Dan is-suççess fl-ekonomija ma kienx imkejjel biss skont il-kalkoli li g˙amel il-Gvern, iΩda wkoll minn

numru ta’ a©enziji internazzjonali ta’ kreditu.

Filwaqt li l-Partit Nazzjonalista mo˙˙u biss filbozoz ˙omor u fl-attakki personali, a©enziji ta’ kreditu b˙alma huma Moody’s, Fitch u Standard and Poors irrikonoxxew id-direzzjoni li lekonomija Maltija qed tie˙u ta˙t Gvern Laburista u taw indikazzjoni li din se tkompli tiffjorixxi fil-futur. Dan it-titjib fl-ekonomija Maltija se˙˙ fl-istess waqt li ra˙su l-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji f’Marzu li g˙adda.

Pjan ˙olistiku Dan kollu jifforma parti minn pjan ˙olistiku tal-ener©ija li se jkun qed i˙alli €80 miljun flekonomija peress li mis-sena d-die˙la l-kontijiet se jor˙su wkoll g˙an-negozji. Il-pjan jinvolvi wkoll it-tindif tas-sit talpower station tal-Marsa, lg˙eluq tat-tankijiet tal-fjuwil f’BirΩebbu©a, it-tkomplija tal-

pro©ett tal-interconnector u ttlestija ta’ studju dwar il-vijabbiltà ta’ xiri ta’ gass naturali mill-Ewropa permezz talpipeline. IΩda l-qofol ta’ dan kollu ntla˙aq fit-12 ta’ Diçembru li g˙adda meta lGvern, permezz tal-Enemalta, la˙aq ftehim mal-kumpanija ÇiniΩa Shangai Electric li se tag˙ti injezzjoni ta’ €320 miljun, bl-ewwel pagamenti li bdew jit˙allsu minn din il©img˙a stess filwaqt li l-futur tal-˙addiema tal-Enemalta kien ukoll salvagwardjat.

Il-pro©ett imsejja˙ ‘Alice in Wonderland’ minn xi w˙ud inbidel f’buΩΩieqa li nfaqg˙et f’wiççhom u f’fatti konkreti g˙all-poplu Malti u G˙awdxi kollu.

Fid-dawl tal-fatt li f’Marzu li ©ej il-kontijiet se jor˙su wkoll g˙as-settur tal-industrija u g˙an-negozji, il-gazzetta KullÓadd ˙arset lejn l-iΩviluppi li kien hemm f’dawn l-a˙˙ar g˙oxrin xahar ta’ Gvern Laburista fis-settur tal-industrija

kif ukoll dak tal-investiment; dan biex l-ekonomija tkompli ti©©enera l-©id u b’hekk jin˙olqu iktar impjiegi g˙allfamilji Maltin u G˙awdxin.

Sittin pro©ett barrani fi tmintax-il xahar Matul dawn l-a˙˙ar g˙oxrin xahar sar xog˙ol kbir fi ˙dan il-Malta Enterprise biex din lentità tal-Gvern tkun tista’ tiffoka aktar fuq il-˙idma ewlenija tag˙ha, dik li sservi ta’ promotur primarju tal-investiment f’Malta u G˙awdex kemm minn investituri lokali kif ukoll barranin.

Mill-kliem g˙all-fatti hemm ba˙ar jikkumbatti, iΩda dan ilGvern g˙aΩel li jxammar ilkmiem tant li fi tmintax-il xahar approva 60 pro©ett ©did kontra 11-il pro©ett approvat fl-a˙˙ar sentejn ta’ amministrazzjoni Nazzjonalista. Dawn il-pro©etti qed isarrfu f’iktar impjiegi g˙all-Maltin u lG˙awdxin u attiraw diversi set-

L-investiment ta˙t Gvern Laburista ma ©iex biss minn investituri barranin iΩda wkoll minn investituri Maltin, tant li fl-ewwel disa’ xhur ta’ din issena kien hemm 71 pro©ett minn investituri Maltin li kienu approvati mill-Malta Enterprise.

Flimkien, il-Malta Enterprise u l-Malta Industrial Parks iffaçilitaw il-pro©etti ta’ espansjoni u l-kreazzjoni ta’ impjiegi g˙al diversi kumpaniji b˙alma huma Baxter, Playmobil, Prominent, Sterling, Chemical, Multigas, Medserv u numru ta’ intrapriΩi Ωg˙ar u medji o˙rajn.

B’kollox kienu allokati 27 fabbrika u 14- il sit g˙all-iΩvilupp ta’ fabbriki u workshops .

Dawn jammontaw g˙al aktar minn 100,000 metru kwadru ta’ spazju industrijali fl-ewwel disa’ xhur tas-sena.

Pro©etti ©odda u espansjonijiet li di©à bdew joperaw Fil-preΩent hemm numru ta’ pro©etti ©odda u espansjonijiet li ©ew approvati mill-Malta Enterprise u bdew joperaw.

Fis-settur di©itali, inkluΩ ilproduzzjoni ta’ log˙ob di©itali, insibu Codemasters, Exient, Oulala kif ukoll 4A. Fis-settur tal-in©inerija nsibu Fidia, Nanotech u Sunlab, flimkien mal-espansjonijiet ta’ Lufthansa Technik, Toly u MCL Components.

Aktar minn hekk, fil-qasam tal-farmaçewtika nsibu espansjonijiet tal-Actavis u Alvogen segwiti mill-Krosscall fil-qasam tal- call centres . Mill-pro©etti approvati g˙al G˙awdex insibu li fil-qasam tal-informatika hemm l-RS2, Keen u Bollwerk, kif ukoll J Martins fil-qasam tal-in©inerija.

Fil-qalba ta’ dawn is-suççessi hemm il-˙idma tal-Gvern, li f’din l-a˙˙ar sena ˙adem qatig˙ biex tkompli titnaqqas il-burokrazija li kien hemm f’entitajiet b˙all-Malta Enterprise tant li pro©ett jew espansjoni kienu jdumu perjodu itwal minn ta’ issa biex ji©u approvati u b’hekk kien ikun hemm aktar stennija biex dawn jibdew joperaw.

Madankollu, xorta wa˙da g˙ad hemm lok g˙al titjib filproçess li permezz tieg˙u pro©ett jing˙ata fabbrika, fost problemi o©©ettivi o˙ra li mhux façli jing˙elbu, iΩda b’impenn u b’dedikazzjoni dan il-Gvern qed jirnexxilu jeg˙libhom u se jkompli jtejjeb biex b’hekk il-©id ikompli jinqasam b’mod ©ust bejn kul˙add.

PERsONAlItÀ KÓ

28|12|2014 09

kullhadd.com

MOD KIF tIttRENJA U Fl-IstEss ÓIN tIFFRIsKA RAMONA PORtEllI tintervista lil MICHELLE ABELA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Ûgur li bil-mist˙ija l-bniedem ma jasal imkien. Óafna, fil-fatt, jispiççaw ibatu f’˙ajjithom min˙abba li jkunu jist˙u. MaΩ-Ωmien jaf jindunaw kemm kienu qed jitilfu f’˙ajjithom. L-istess g˙al min jixtieq jipprattika xi tip ta’ eΩerçizzju fiΩiku g˙ax idejqu l-fatt li jkun espost quddiem klassi nies min˙abba forsi l-figura mhux mixtieqa. B’xorti tajba hawn soluzzjoni g˙al min jixtieq jipprattika xi eΩerçizzju fiΩiku ming˙ajr ma jkollu g˙alfejn jist˙i wisq.

Dan l-a˙˙ar avviçinatni persuna li kellmitni dwar l-importanza ta’ eΩerçizzju fiΩiku li mhux daqstant popolari hawn Malta, g˙alkemm dan l-a˙˙ar Ωdiedet id-domanda g˙alih. Qed nirreferi g˙all-aqua aerobics, u sabiex insir naf aktar dwar dan l-eΩerçizzju tkellimt ma’ Michelle Abela li hija g˙alliema tal-aqua aerobics u li ilha tg˙allmu g˙al dawn l-a˙˙ar erbatax-il sena.

L-aqua aerobics huma opportunità ideali g˙al dawk li ma j˙ossuhomx komdi jag˙mlu eΩeçizzji fuq l-art imma j˙ossuhom aktar komdi fl-ilma. Aqua aerobics hija attività divertenti, kif ukoll eΩerçizzju effettiv ˙afna. Barra minn hekk l-aqua aerobics huma s-soluzzjoni g˙al kull persuna, iΩda wie˙ed xorta g˙andu jistaqsi lit-tabib tieg˙u qabel ma jipprova eΩerçizzji ©odda.

Michelle g˙andha disg˙a u tletin sena, miΩΩew©a u g˙andha tifel ta’ tmien snin. Toqg˙od San Ìiljan u ta˙dem b˙ala aqua aerobics instructor f’xi lukandi lokali. T˙obb it-ta˙ri©, it-tisjir, u tfaddal il-bolol, muniti u souvenir dolls. T˙obb l-annimali, speçjalment ilqtates. G˙al xi Ωmien kienet dehret fuq programm lokali Kilo Challenge fejn kienet l- aqua aerobics instructor tal-parteçipanti kollha.

Il-bidu tal-karriera ta’ Michelle bdiet meta kienet bdiet tmur g˙al xi ta˙ri© f’gym lokali u tattendi g˙al xi klassijiet ukoll, u kienet g˙al qalba ˙afna. “Darba wa˙da kien hemm avviΩ fil-gazzetta u attendejt il-kors ta’ Speedo Aquatic Fitness System, ikkwalifikajt u minn dakinhar bdejt ng˙allem l-aqua aerobics. Ftit snin wara kont ukoll attendejt kors ta’ Halliwick Foundation of Swimming Therapy u kont nag˙mel xog˙ol volontarju ng˙in lit-tfal tal-Eden Foundation.

Sal-lum l-aqua aerobics hija l-passjoni tieg˙i,” sostniet Michelle b’sodisfazzjon.

Benefiççju li jit˙addem il-©isem kollu Bdejt nitkellem ma’ Michelle dwar il-vanta©©i tal-aqua aerobics u sirt naf li permezz ta’ dan it-ta˙ri© ikun qed jit˙addem il-©isem kollu. Fil-fatt, spjegatli kif l-eΩerçizzju fl-ilma jipprovdi appo©© g˙all-©isem tal-bniedem, filwaqt li xorta jippermetti g˙al workout tajba. “Waqt li n˙addmu ©isimna kollu, nuΩaw wkoll tag˙mir b˙al dumb-bells u noodles. M’hemm l-ebda impatt fuq il©isem,” bdiet tispjegali Michelle.

Barra minn hekk kompliet tinfurmani li hemm aktar benefiççji, b˙al ng˙idu a˙na ΩΩid iç-çirkolazzjoni, iΩΩid

il-flessibbiltà, tissoda l-muskoli, u titjieb il-funzjoni talpulmun u tal-qalb, kontroll tal-piΩ, eΩenzjoni millistress, irqad a˙jar u jin˙arqu ˙afna kaloriji – bejn 350700 kaloriji f’sieg˙a. “L-eΩerçizzju fl-ilma jista’ jintuΩa wkoll b˙ala terapija g˙all-irkupru minn aççidenti u korrimenti. Tie˙u pjaçir u hija opportunità biex tag˙mel ˙bieb ©odda,” sa˙qet Michelle.

Tlabtha tg˙idli min jista’ jattendi g˙al-lezzjonijiet talaqua aerobics, Michelle qaltli li prattikament kull min

i˙ossu b’sa˙˙tu jista’ jipparteçipa. “Dawk li jafu jg˙umu, anke dawk li ma jafux jg˙umu jistg˙u jattendu. Nisa tqal jistg˙u jattendu ukoll. Minn tfal sa kbar jistg˙u jattendu. Ideali li tfal bejn sitta u tnax-il sena jattendu klassi g˙alihom. Dawk it-tfal li ma jafux jg˙umu huwa ideali li jattendu klassi fejn jil˙qilhom lilma.”

Ridt inkun naf jekk il-Maltin hux konxji ta’ eΩerçizzji fl-ilma b˙alma huma l-aqua aerobics, jew forsi g˙ad m’hawnx g˙arfien biΩΩejjed. Minn dak li tinnota, Michelle sostniet, “Bil-mod il-mod, il-Maltin qed isiru konxji ta’ eΩerçizzji fl-ilma b˙alma huma l-aqua aerobics, imma g˙adna naqra lura.”

G˙al dawk li forsi ja˙sbuha darbtejn jew jiddejqu jixxarbu biex jag˙mlu dan l-eΩerçizzju, Michelle tinkora©©ihom u tg˙idilhom li jekk wie˙ed ma jippruvax ma jistax ji©©udika.

Mhux biss g˙as-sajf, imma anke g˙ax-xitwa Min-na˙a l-o˙ra, g˙al dawk li forsi jimmissjaw il-ba˙ar fis-sajf, fl-aqua aerobics g˙andhom isibu soluzzjoni biex jag˙mlu xi ˙a©a ta’ ©id. Michelle ikkonfermatli dan kollu: “L-aqua aerobics huma mod divertenti biex tie˙u ˙sieb sa˙˙tek kif ukoll tibqa’ frisk fis-sajf, però wie˙ed xorta jista’ jattendi klassijiet tal-aqua aerobics fix-xitwa fil-pools imsa˙˙na f’xi lukandi. Il-buoyancy tal-ilma ttaffi l-©ogi ibsin, li jippermettu g˙al movimenti li jistg˙u ma jkunux possibbli g˙alik fuq l-art. Hija idea tajba li wie˙ed jibqa’ jag˙mel l-eΩerçizzju matul is-sena kollha. L-aqua aerobics huma attività ta’ benefiççju g˙al sa˙˙tek u fl-istess ˙in tie˙u gost,” kompliet tg˙id Michelle.

Fl-a˙˙ar tal-intervista, b’kurΩità, staqsejtha g˙aliex g˙aΩlet l-aqua aerobics u mhux xi tip ta’ eΩerçizzju ie˙or. “G˙aΩilt aqua aerobics g˙ax in˙obb l-ilma u bihom tpo©©i inqas stress fuq il-©ogi u fil-muskoli, u fl-istess ˙in, waqt li qed tag˙mel l-eΩerçizzju fl-ilma, qed iΩΩomm lilek innifsek frisk ukoll,” sostniet Michelle.

10 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ oPinJoni

f’nofs triq

Patri Mario Attard

Kif t˙ossok meta tkun qieg˙ed tag˙mel biçça xog˙ol u wasalt f’nofsha? Meta tkun g˙adek nofs le˙ja? Meta taf x’˙allejt warajk u, fl-istess ˙in, tkun taf li g˙ad baqag˙lek aktar x’taqdef?

Hekk jaf i˙ossna din il-©img˙a.

Il-©img˙a li biha se jing˙alaq g˙al dejjem is-separju fuq issena 2014. Sena mimlija ©rajjiet.

Tamiet. Fer˙at. Imma l-istorja ma tiqafx hemm. Kieku sewwa kollox ward u Ωahar! Kieku sewwa kulma mmiss isirli deheb. Nitfag˙ha bl-addoçç u ti©ini tajba! Imma l-˙ajja tg˙allimna xorta o˙ra ˙bieb. Ìieli tant kemm ikun ilna na˙dmu biex nag˙mlu biçça xog˙ol tajba li neg˙jew qabel ilwaqt. U kieku tg˙id dik il-biçça xog˙ol ti©i kif nixtieqha, fiha u ma fihiex! Almenu fil-mument tad-delirju tal-fer˙ tag˙na ninsew l-g˙araq li nkunu g˙eriqna biex inwettquha!

Imma ner©a’ ng˙id u nibqa’ ng˙id sakemm tg˙idli: “Aqtag˙ha!” l-affarijiet ma jse˙˙ux hekk. Abrakatabra! Ìieli ji©rilna li, minkejja li na˙dmu daqs il-klieb, naslu f’punt fejn in˙ossu l-qtig˙ il-qalb jag˙fas fuqna. U g˙aliex? Óeqq ara!

G˙ax dak li nkunu ilna nit˙abtu g˙alih ma jsirx. Dak li nkunu ˙lejna sa˙˙itna biex ise˙˙ isirilna suf! U mbag˙ad ˙alli g˙alina kemm nirrabjaw. Ninkurlaw. U l-ag˙ar, jekk nibdew in˙aqqu!

Ja˙asra! Bid-dag˙a nis˙tu kollox!

F’din il-©img˙a li biha se

nag˙lqu s-sena u se nibdew sena o˙ra rridu nifhmu ˙a©a importanti: fil-˙ajja huwa tajjeb li nfasslu g˙anijietna. Huwa tajjeb li ng˙idu fejn nixtiequ naslu.

G˙ax ˙ajja bla pjan x’˙ajja hi?

Nispiççaw b˙aΩ-Ωugraga! Induru fuqna nfusna. Induru fuq dak li n˙ossu. U nibqg˙u hemm. Issentimenti ji©u u jmorru.

G˙andhom ir-ri˙ tag˙hom. U jinbidlu b˙alma jinbidel ir-ri˙ tar-rapport tat-temp!

Imma, u hawn irridu min forsi ji©bdilna widnejna, jiena lewwel wie˙ed, il-˙ajja hija ˙afna aktar sabi˙a u interessanti minn dak li n˙aΩΩu fuq il-karta.

Il-karta nist˙ajjilha b˙al kamra mag˙luqa. Taf id-dimensjonijiet

tag˙ha. Taf il-limiti tag˙ha. Taf safejn tista’ taghtik. U daqshekk.

Mela, jekk ˙ajti se te˙el biss mal-karta x’gost fiha? X’interess baqg˙alha? Meta dak kollu li g˙andu ji©rili di©à qieg˙ed im˙aΩΩeΩ fuqha, x’sorpriΩi bi˙siebha tag˙tini? G˙alhekk mhux g˙aqli meta wie˙ed imur jaqra xortih! G˙ax x’gost fiha li nkun naf x’se ji©ri minni? U jekk dak li qaltli s-sa˙˙ara, li jiena ma nemminix u m’g˙andix fiduçja fiha, in˙allih jikkundizzjonali ˙ajti, dak x’˙elsien hu?

Lest li ng˙addi ˙ajti ikkalzrat mal-biΩa’ li xi darba se jse˙˙ dan minni? Ibqg˙u çerti u Ωguri li jekk dak li qaltli ma jse˙˙x in©ibu jien fuqi bil-biΩa’ li nibΩa’!

Le ˙bieb! Dan mhux lant!

Imma rrid li ng˙ix ˙ajti fil-misteru tag˙ha. Il-kliem li kiteb il˙abib tieg˙i, Ray Mahoney, filkanzunetta klassika Tfajjel çkejken, iqaxxar dak li rrid ng˙id.

“G˙ada ˙add ma ra˙!” X’g˙erf!

G˙ax g˙ada huwa midfun filmisteru. Ji©ifieri fil-pjan talMulej! Pjan li jien, bit-ta˙bil kollu ta’ mo˙˙i, qatt ma nista’ nasal g˙alih. Mela g˙alfejn dan l-inkwiet kollu? Qisu g˙ada mhux ˙a jisba˙?

Kemm hi isba˙ meta ˙ajti tkun rigal li ng˙ix u ng˙oΩΩ kuljum!

Inkun f’liema çirkustanza nkun.

Meta sentejn u tmien xhur ilu sirt naf li mradt intba˙t li fuqi kienet waqg˙et grazzja kbira. Ilgrazzja li napprezza kull waqt li ng˙ix. Li napprezza kull persuna li mag˙ha ng˙ix u niltaqa’.

Li nibda nara kollox, bil-mod ilmod, b˙ala rigal mis-sema!

Dan qieg˙ed ng˙idu mhux g˙ax jien bir-ra©©iera. Ûgur li m’iniex! Imma g˙ax il-˙ajja qieg˙da tg˙allimni li isba˙ millwaqt ta’ issa m’hawnx! F’kull waqt hemm ma˙Ωuna fih ittama. Il-fer˙. Il-paçi. Kull waqt g˙andu fih il-lenti li jg˙inni nara l-˙ajja ta’ dejjem li hi daqshekk qrib! Xi ©miel! X’kura©©! X’paçi!

Mulej, issa li qieg˙ed f’nofs triq tal-a˙˙ar ©img˙a li se dda˙˙alni f’sena ©dida, g˙inni biex nitg˙allem mill-img˙oddi, napprezza l-preΩent u nid˙ol f’sena ©dida mimli tama ta’ ˙ajja isba˙ g˙ax mg˙ixha fil-paçi tieg˙ek.

Ammen.

iBEn sPEÇJALi tA’ BorMLA

Claire Xuereb Grech

G˙alkemm kienet diffiçli g˙alija li nitkellem fil-pubbliku meta ©ie inawgurat ilmonument tal-Perit Mintoff, aççettajt min˙abba dan ilbniedem, bniedem li jekk tag˙Ωel li tirrispettah, tag˙mel affarijiet g˙alih li g˙al ˙addie˙or ma tag˙milhomx. G˙amilt tliet snin na˙dem fuq ktieb dwaru u, listess, g˙amiltu g˙alih, g˙al ˙addie˙or ma kontx nag˙mlu. Il-ktieb tieg˙i huwa l-monument personali tieg˙i lejh. U g˙aliex g˙amiltu?

G˙ax min hu b˙ali u twieled wara l-1979, ma jiftakrux fl-aqwa tieg˙u. Min hu b˙ali huwa g˙atxan biex isir jaf dwaru, biex jifhem lilu u lpolitika tieg˙u, biex isir jaf g˙aliex iqanqal daqstant linnies, kemm b’mod poΩittiv u kemm b’mod negattiv.

Min hu b˙ali u twieled wara l-1979 konxju qabel kollox tal-umanità tieg˙u g˙ax jiftakru qed jixjie˙, jiftakru sejjer lura bil-mod il-mod.

Jiftakru bniedem normali.

Dan kien bniedem normali, ©ej minn familja komuni minn Bormla. Trabba fost ilBormliΩi. Imma minn din irrealtà sempliçi ˙are© bniedem speçjali, uniku, essenzjali g˙al pajjiΩna u g˙all-Maltin kollha.

L-aqwa ˙a©a li g˙amel kienet li qered il-faqar minn pajjiΩna, ˙are© in-nies b’diΩabbiltà mill-kantini, qered mard b˙attuberkoloΩi u l-lebbra minn pajjiΩna, qabad lil Maltin minn xag˙arhom u tahom imbuttatura ’l fuq biex jibdew jg˙ixu ˙ajja dinjituΩa.

Kien hu li fehem, aktar minn ˙addie˙or, il-bidliet li kellhom ise˙˙u wara l-gwerra; bidliet li biex iwettaqhom tnisslet fih il-viΩjoni a˙˙arija tieg˙u. Wisq kien i˙obbha lil Malta, twebbel biha, ˙adem g˙aliha, bata min˙abba fiha sakemm kiseb il-˙elsien totali tag˙ha. Is-sens ta’ lealtà li kellu lejn pajjiΩna tispikka tul medda ta’ g˙exieren twal ta’ snin, sens ta’ lealtà li g˙alih mhux il-poplu BormliΩ biss huwa grat illejla lejh.

Min˙abba l-lealtà tieg˙u, illejla Malta u G˙awdex kollha huma grati lejh.

Min hu b˙ali u twieled wara l-1979 jiftakru kwiet u ©wejjed. Min hu b˙ali jo˙lom b’mexxej b˙alu. Jo˙lom li jarah mimli dinamiΩmu, bΩulija, kollu kura©©, mg˙a©©el, b’determinazzjoni li ma jla˙˙aq mag˙ha ˙add.

Qsajjar, b’par g˙ajnejn li jinfdu imma li jafu wkoll i˙ennu, b’personalità dominanti, b’le˙en li jaf isawwat imma jaf ukoll iΩieg˙el, bi kliem li jqanqal il-qlub, b’g˙emil li jifta˙ l-im˙u˙.

Min hu b˙ali, jo˙lom b’mexxej tal-kalibru tieg˙u, b’kapaçità li jara fit-tul u jifhem xi jkun g˙addej filpajjiΩi tal-madwar, xi jkun g˙addej u xi jkun ©ej. Min hu b˙ali jixtieq jisimg˙u jitkellem bit-tixbihat u jimma©ina lfolol kbar li dan ir-ra©el kien kapaçi j©ennen g˙al warajh.

F’çertu aspetti ©ie qabel Ωmienu, tant li ˙afna ma fehmuhx, g˙adhom sal-lum ma jistg˙ux jifhmuh.

G˙adhom ma jafux x’inhi Malta u min fejn ©iet. Hu mhux talli kien jaf minn fejn ©iet, talli kien jaf fejn se jwassalha.

Min hu b˙ali jifhem li minkejja li ma g˙adux mag˙na, l-ideat tieg˙u kienu rilevanti ˙amsin sena ilu, g˙adhom rilevanti llum u b’konvinzjoni ng˙id li jibqg˙u rilevanti mitejn sena o˙ra.

Huwa minnu li çertu aspetti mis-soçjaliΩmu tieg˙u ma to˙lomx li jkunu implimentati fid-dinja tal-lum g˙ax biΩΩmien jinbidlu çertu affarijiet b˙alma huma l-metodi ta’ tmexxija. Madankollu, meta nitkellmu fuq çertu valuri u prinçipji li kellu, in˙oss li dawn huma universali g˙ax jibqg˙u tajbin dejjem.

PereΩempju, kien jis˙aq fuq il-˙addiem, il-fqir, il-batut u lmarid. Da˙˙al fil-poplu Malti l-idea ta’ ©ustizzja soçjali. Din l-idea ta’ ru˙ soçjali tista’ xi out-dated ? darba ssir Alla˙ares ng˙id jien g˙ax inkella nkunu morna lura mhux ’il quddiem, inkunu er©ajna nΩilna fil-qieg˙.

Na˙seb fih u tinbet f’mo˙˙i l-im˙abba lejn il-patrija, im˙abba li kull Malti g˙andu j˙oss g˙al art twelidu, irrilevanti hux qed jg˙ix issa jew mitejn sena o˙ra. Hu da˙˙al fil-Maltin is-sens ta’ ‘jien b˙alek u daqsek’ u pprova jeqred is-sens ta’ inferjorità kollettiva li l-poplu Malti j©arrab peress li g˙ex dejjem ta˙t ˙akma barranija. Dan ilprinçipju kif jista’ xi ˙add jg˙id li mhux rilevanti anke

llum jekk g˙adna sal-lum kultant inbatu b’kumpless ta’ inferjorità fejn jid˙lu l-paraguni bejn dak li hu Malti u dak li hu barrani? Il-prinçipju li nkunu sid ta’ art twelidna u ma jkollniex ind˙il mill-barrani mbag˙ad, huwa rilevanti immens illum fid-dawl li Malta qieg˙da fl-Unjoni Ewropea.

U xi ng˙idu dwar il-politika tieg˙u dwar il-paçi filMediterran? Dwar il-politika ta’ newtralità nonalineata?

Dwar il-˙idma g˙all-paçi? IlMediterran qed ibaqbaq blinkwiet, illum aktar minn qabel. G˙iduli intom kif jista’ l-kunçett ta’ paçi u newtralità xi darba jkun skadut?

M’hemmx dubju li fil-˙ajja kollox jinbidel, xejn mhu etern u kulma jibda g˙andu ttmiem, imma çertu prinçipji g˙andhom ikunu l-g˙eruq, çertu valuri li kien i˙addan hu huma, u g˙andhom jibqg˙u, hemm b˙ala baΩi, pedament sod u b’sa˙˙tu li fuqu jinbena dak li hu ©did illum.

Ma kienx perfett. Qieg˙da fin-natura tag˙na l-bnedmin li niΩbaljaw, u dan kien bniedem b˙alna. Iben speçjali tanNofsinhar, ta’ Bormla. Illum pajjiΩna kollu jroddlu ˙ajr.

Illum pajjiΩna kollu kburi bih lil dan il-bniedem li ˙abb lil Malta u G˙awdex b’qalbu kollha, lil dan il-bniedem li a˙na n˙obbuh ilkoll. Lil dan il-bniedem li ma jintesa qatt.

Lil dan il-bniedem li ma jmut qatt. Lil dan il-bniedem li hu l-Perit Duminku Mintoff.

OPINjONI KÓ

28|12|2014 11

kullhadd.com

ROADMAP EFFETTIVA U RIKONOXXUTA Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Ritratt: JOE CAMENZULI

Catherine Fenech

Minkejja l-bsaten fir-roti u lgambetti mill-OppoΩizzjoni Nazzjonalista u l-alleati tag˙hom sabiex ifixklu l-˙idma tal-Gvern u ma jwettaqx dak li wieg˙ed fil-manifest elettorali tieg˙u, jidher sew li l-ener©ija li qed ja˙lu hija g˙alxejn.

Aktar ma jfixklu, il-Gvern aktar jo˙ro© nadif, umli, sensittiv g˙ax-xewqat tal-poplu u b’sa˙˙tu mal-elettorat. Aktar qed tissarraf f’fiduçja ming˙and il-poplu u rikonoxximent internazzjonali.

Jidher li l-bozoz ˙omor veru qed jixeg˙lu, imma fid-Dar Çentrali!

Bozza 1: Xahar wara xahar qed nesperjenzaw Ωieda fin-numru ta’ impjiegi full-time u tnaqqis filpersuni li qed ifittxu x-xog˙ol.

Lulju kien kontinwazzjoni ta’ din it-tendenza. F’Lulju li g˙adda l-impjiegi full-time Ωdiedu bi 3.6% meta kkomparat mal-istess xahar tas-sena l-o˙ra.

G˙all-kuntrarju tas-seksik talOppoΩizzjoni, dan ix-xahar partikolari re©a’ mmarka tkabbir fl-impjiegi fis-settur privat ta’ ’l fuq minn 3,700 impjieg u, fil-persuni li qed ja˙dmu b˙ala self-employed, tkabbir ferm akbar mill-impjiegi ma˙luqa flistess xahar fis-settur pubbliku.

L-impjiegi ©odda fost in-nisa Ωdied b’5.5%, id-doppju minn fost l-ir©iel, u dan jawgura tajjeb g˙all-istrate©ija tal-Gvern li jinçentiva u jg˙in lill-mara sabiex tid˙ol fis-suq taxxog˙ol. Barra minn hekk innumru ta’ persuni li qed ifittxu x-xog˙ol naqas g˙al 6,834, ji©ifieri tnaqqis ta’ aktar minn 6% fuq Lulju tal-2013.

Bozza 2: Fil-jiem li g˙addew lInternational Monetary Fund (IMF) ta çertifikat ta’ eççellenza lil pajjiΩna. Bis-s˙ab iswed li bdew isemmu l-OppoΩizzjoni u bin-negattività tag˙hom tibda donnok tistenna li r-rapport tal-IMF dwar l-andament tal-ekonomija ta’ Malta jkun fih çanfir u su©©erimenti g˙allbailouts u pjanijiet ta’ awsterità. Imma le, g˙all-kuntrarju, lIMF ikkonferma r-ritmu tajjeb li qabdet l-ekonomija Maltija.

L-IMF qal li, filwaqt li l-bqija tad-dinja g˙addejja minn diffikultajiet, l-ekonomija Maltija sejra tajjeb ˙afna, tant li t-tkabbir ekonomiku ta’ pajjiΩna huwa wie˙ed mill-og˙la fiΩÛona Ewro.

L-ekonomisti internazzjonali jirrimarkaw li l-qg˙ad niΩel g˙al livelli rekord u li l-bilanç estern ta’ pajjiΩna baqa’ b’sa˙˙tu. L-IMF qed ibassar ukoll li t-tkabbir ekonomiku g˙all-2015 u l-2016 se jibqa’ jkun b’sa˙˙tu, grazzi g˙allpro©etti ta’ investiment u Ωieda qawwija fil-konsum privat, xprunata minn titjib fil-pagi u Ωieda fl-impjiegi. Din l-a©enzija wriet apprezzament g˙alla©enda ta’ riformi f’pajjiΩna, speçjalment fil-qasam taxxog˙ol, il-governanza talfinanzi pubbliçi u s-sistema

©udizzjarja.

Bozza 3: Minn studju xjentifiku li sar f’Novembru li g˙adda millKummissjoni Ewropea fost iççittadini tal-Unjoni Ewropea, irriΩulta li f’Malta hawn livell ta’ ottimiΩmu qawwi fost ilpoplu. Ma©©oranza assoluta tal-poplu Malti u G˙awdxi j˙oss li l-pajjiΩ miexi fid-direzzjoni t-tajba. Dan is-sentiment ta’ ottimiΩmu qawwi jiΩboq ferm ir-riΩultat medju miksub minn fost il-pajjiΩi kollha flUnjoni Ewropea u aktar u aktar jikkuntrasta mar-riΩultati ta’ pajjiΩna fl-istess st˙arri© li sar fl-istess xahar fl-2012 u fl2009 fejn kienu biss 30% u 25% rispettivament tal-poplu Malti li ˙assew li pajjiΩna miexi fid-direzzjoni t-tajba. 90% talMaltin li rrispondew g˙al dan l-ist˙arri© wie©bu li huma sodisfatti bil-livell tal-g˙ajxien u listil ta’ ˙ajjithom u kif ukoll 81% j˙ossu li l-livell finanzjarju tag˙hom tjieb.

Aktar minn hekk, l-ist˙arri© jikkonferma li l-familji Ωiedu lfiduçja tag˙hom fil-Gvern tag˙hom. Infatti, il-Maltin kienu l-aktar poplu li wera fiduçja fil-Gvern tieg˙u f’dan list˙arri©, b’56%. Dan jikkuntrasta bil-kbir mar-riΩultat talist˙arri© tal-2012, fejn kienu biss 36% li wie©bu li g˙andhom fiduçja fil-Gvern ta’ dik il©urnata.

Bozza 4: U biex tkompli tag˙qad u tiskura g˙all-OppoΩizzjoni li jixtiequ ˙afna jbellg˙u lillpoplu li pajjiΩna jinsab f’xifer lirdum u daqt jaslu d-dlamijiet tal-Medjuevu, minn st˙arri© simili li sar minn gazzetta indipendenti lokali, li kul˙add jaf li xejn mhi simpatizzanti mal-Gvern preΩenti, u li ©ie ppubblikat ftit tal-©ranet ilu, ikkonferma mija fil-mija r-riΩultati tal-ist˙arri© li sar millKummissjoni Ewropea. G˙alxejn f’dawn l-a˙˙ar ©ranet il-PN nefa˙ kemm fela˙ buΩΩieqa kbira u tefa’ mel˙ fuq il-ferita ˙alli jimbarazza kemm jista’ lill-Gvern u pprova joskura l-

fiduçja li l-poplu g˙andu filPrim Ministru, li hu l-g˙adu numru wie˙ed tag˙hom g˙ax jafu sew kemm igawdi fiduçja mill-elettorat. Il-buΩΩieqa nfaqg˙et f’wiççhom g˙ax, minkejja l-attakk sfrenat ta’ dan l-a˙˙ar, il-Gvern u l-Prim Ministru ˙ar©u aktar b’sa˙˙ithom u qed igawdu fiduçja akbar. Ûew© konfermi fi spazju ta’ ftit jiem, wie˙ed Ewropew u wie˙ed lokali. Mill-ist˙arri© li sar mill-gazzetta indipendenti rriΩulta li minn Mejju ’l hawn kemm il-Gvern u kemm il-Prim Ministru Dr Joseph Muscat qed igawdu fiduçja akbar millpoplu, filwaqt li l-PN u l-Kap tal-OppoΩizzjoni naqqsu millfiduçja li l-poplu Malti u G˙awdxi g˙andu fihom.

Esponenti Nazzjonalisti ˙ar©u jdoqqu t-trombi fuq il-mezzi tax-xandir jiddikjaraw li kienet sena li l-PN resaq aktar lejn ilpoplu u li l-poplu qed jismag˙hom u jaççettahom.

Iddikjaraw li l-poplu, u b’mod speçjali l-Laburisti, qed jitilqu u jwarrbu lill-Partit Laburista u lGvern Laburista. Kienu fer˙anin g˙ax donnu l-Kap talOppoΩizzjoni rnexxielu jitlaq ji©ri u fit-triq sab tieqa miftu˙a u rnexxielu jid˙ol fis-salott talelettorat, imma kien ta’ diΩappunt kbir li sab li kif da˙al fissalott ©ibdulu t-tapit minn ta˙t saqajh u tawh gambetta.

Bozza 5: Çertifikat ie˙or internazzjonali li jikkonferma r- roadmap g˙aqlija tal-Gvern, din id-darba fit-turiΩmu, kien il-konferma mill-World Tourism Organisation (UNWTO) fejn flist˙arri© li g˙amlu g˙all-andament turistiku internazzjonali (World Tourism Barometer) g˙all-ewwel g˙axar xhur ta’ din is-sena Malta ©iet speçifikament akklamata u mfa˙˙ra g˙at-tkabbir qawwi li g˙amel pajjiΩna fin-numru ta’ wasliet tat-turisti bejn Jannar u Ottubru li g˙adda.

Il-pajjiΩi tal-Mediterran kellhom di©à tkabbir akbar minn dak irre©istrat fil-pajjiΩi Ewropej kollha flimkien u minn dak irre©istrat global-

ment mal-pajjiΩi kollha taddinja. Madankollu, Malta kellha tkabbir akbar fl-ewwel g˙axar xhur ta’ din is-sena flammont ta’ wasliet ta’ turisti meta mqabbel ma’ dak irre©istrat fl-istess perjodu tassena 2013. Malta mmarkat tkabbir ta’ 8.4% filwaqt li lpajjiΩi tal-Mediterran l-o˙ra kellhom tkabbir medju ta’ 7%.

Bozza 6: Din il-©img˙a kienet wa˙da sodisfaçenti g˙all-qasam tassa˙˙a meta nfet˙et l-ewwel faΩi tal-Isptar tal-Onkolo©ija Sir Anthony Mamo. Il-Gvern Laburista g˙andu tassew g˙al qalbu sa˙˙et il-poplu u l-aktar ta’ dawk li huma l-aktar vulnerabbli u fi bΩonn ta’ kura speçjalizzata. Il-Gvern huwa kommess li s-servizz talOnkolo©ija jibda jing˙ata kollu mill-sptar il-©did sa Mejju li ©ej. Jien personalment, li nΩur l-Isptar Boffa spiss min˙abba çirkostanzi familjari, nikkonferma n-nuqqas ta’ kumdità, spazju u limitazzjoni fil-kura li tista’ ting˙ata fl-Isptar Boffa, li jg˙odd g˙exieren ta’ snin.

Dan l-isptar il-©did talOnkolo©ija se jkun rigal millGvern lil persuni li huma fost l-aktar vulnerabbli u l-aktar filbΩonn ta’ attenzjoni sanitarja, li jixirqilhom li jie˙du l-a˙jar kura fid-dinjità u fil-kumdità.

Dan il-pro©ett li kul˙add jirrikonoxxi u li nbeda ta˙t lamministrazzjoni preçedenti ng˙ata bidu fl-2010. Però, kellu jkun Gvern Laburista li qajjem dan il-pro©ett mir-raqda u tah spinta liema b˙alha biex ma jintilfux fondi Ewropej li kienu marbuta ma’ dan ilpro©ett nazzjonali u kif ukoll biex il-pazjenti morda bilkançer jibdew igawdu minn servizz li jixirqilhom u li kien ilu tant mixtieq.

KonkluΩjoni B’dawn il-bozoz kollha jixeg˙lu u jteptpu Ωgur li se jkollna l-©ranet tal-Milied kollha dawl u dija. Minn qalbi g˙eΩieΩ qarrejja, nawguralkom l-isba˙ xewqat g˙al sena ©dida mimlija sa˙˙a u hena.

12 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ opINjoNI

SENA TA’ ÓIDMA Max Zammit Sindku ta’ Ta’ Xbiex

G˙addiet sena o˙ra. Sena li fiha komplejna naraw lil pajjiΩna jinbidel aktar g˙alla˙jar ta˙t it-tmexxija tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Sena ferm impenjattiva li kompliet issostni u ssa˙˙a˙ dak li beda Gvern Laburista fl-2013.

Ma nistax ma nsemmix itt˙ejjija tal-Ba©it 2015 u ttwettieq tal-Ba©it 2014. Issena 2015 ser tkun sena li fiha ser insa˙˙u l-©lieda kontra l-faqar, ser tkun ippremjata l-bΩulija, inizjattivi ©odda ambjentali, tkabbir ekonomiku bi 3.5%, 6000 imjieg ©did, inizjattiva sabiex ji©u meg˙juna persuni b’diΩabbiltà, inçentivi ©odda g˙al G˙awdex, pro©etti ©odda sportivi u kulturali, titjib fis-servizzi tas-sa˙˙a, riforma fil-pensjonijiet, miΩuri soçjali ©odda, bini ta’ skejjel u çentri g˙all-˙arsien tat-tfal ©odda, investiment fl-edukazzjoni, titjib fl-industrija talgaming, pro©etti interessanti ˙afna g˙at-turiΩmu u l-industrija tal-films f’Malta, flimkien ma’ bosta miΩuri o˙ra interessanti li ser ikomplu jg˙ollu l-profil ta’ pajjiΩna.

Sena li fiha rajna l-akbar

investiment li qatt ra pajjiΩna, dak tal-Enemalta, li ninsab ottimist li ser ikun qieg˙ed ipo©©i lil Malta fil-quççata fejn tid˙ol l-ener©ija. Rajna wkoll ir-ro˙s fil-kontijiet taddawl u tal-ilma kif kien imwieg˙ed, li Ωgur li qed i˙allu aktar flus fil-bwiet tannies. Rajna l-inqas rata ta’ qg˙ad fl-istorja ta’ pajjiΩna.

Sena li minnha eluf ta’ Ωg˙aΩag˙ iffrankaw medja ta' €5,000 mit-taxxa tal-boll fuq ix-xiri tal-ewwel proprjetà tag˙hom. Rajna wkoll Ωieda fl-istipendji, filwaqt li bdew jitnaqqsu l-abbuΩi.

Uffiçjalment bdiet ukoll ilGaranzija g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙, hekk kif wara l-età ta’ sittax-il sena, dawn ser ikollhom garanzija li ser isibu xog˙ol, ta˙ri© jew ikomplu jistudjaw.

Rajna wkoll tnaqqis fil-prezz tad-diΩil u l-petrol.

Gvern li qed jippremja lbΩulija permezz ta’ inçentivi u benefiççji socjali, filwaqt li jaqta’ abbuΩi li kienu pjaga g˙all-ekonomija Maltija.

Gvern serju li dak li jwieg˙ed iwettqu. Gvern li huwa g˙aqli fil-mod kif jonfoq flusna, filwaqt li jattira investi-

ment ©did u innovattiv.

Din hija sena li rajna fiha lill-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil ikompli jitlef mill-kredibbiltà tieg˙u.

Po©©a lill-partit tieg˙u flabbissi tan-negattività, minkejja li l-Prim Ministru offrielu kemm-il darba l-id tal-˙biberija. Jispikka nnuqqas ta’ qbil mal-Gvern fuq il-li©i tal-identità tal©eneru, l-unjonit çivili, il-programm taç-çittadinanza individwali b’investiment, ilpro©ett ambizzjuΩ fuq lener©ija, il-miΩuri dwar limmigrazzjoni irregolari u bosta kwistjonijiet o˙ra fejn ˙ares l-ewwel lejn l-interess parti©©jan minflok l-interess nazzjonali.

Konna protagonisti wkoll g˙al-reb˙a elettorali b’distakk simili g˙al dak tal-elezzjoni ©enerali. Reb˙a kbira li hija çertifikat ta’ sodisfazzjon millpoplu lejn il-Gvern. Tajjeb li nfakkru li s-sena d-die˙la ser ikollna test elettorali ie˙or quddiemna, dak tal-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali.

Nappella lill-pubbliku sabiex japprezza iktar ix-xog˙ol li jkun qed isir mill-kunsilli

lokali. Nemmen li l-kunsilli lokali b’ma©©oranza Laburista ˙admu ˙afna u g˙andhom viΩjonijiet importanti g˙allokalitajiet tag˙na. Ejja nag˙tuhom l-appo©© tag˙na u ng˙inuhom jer©g˙u jiksbu l-ma©©oranza.

Nappella wkoll lill-kandidati kollha talelezzjonijiet tal-kunsilli lokali 2015 sabiex jibqg˙u dejjem viçin in-nies u jkomplu j˙arsu bl-a˙jar mod possibbli l-interessi tal-lokal tag˙hom, filwaqt li jkomplu jag˙tu lener©ija u l-impenn kollu tag˙hom g˙all-©id tar-residenti.

Ninsab kburi bil-mod kif dan il-Gvern immexxi millPrim Ministru Joseph Muscat qed i©ib il-bidliet neçessarji li kien hawn bΩonn li jsiru f’dan il-pajjiΩ li sa ftit ilu kien sta©na mill-ideat, barra li kien ˙ejja miΩuri li kienu ta’ piΩ g˙all-familji Maltin u G˙awdxin. Nag˙laq billi nawgura s-sena t-tajba lilkom il-qarrejja tal-gazzetta Kull˙add, flimkien mal-Maltin u G˙awdxin kollha. Ser tkun sena o˙ra impenjattiva li fiha ser inkomplu na˙dmu g˙all©id ta’ pajjiΩna.

EDITORJAL KÓ

28|12|2014 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRNALISTI REKLAmI ImPAÌNAR u DISINN

EDITORJAL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

LEJN SENA AKTAR TOLLERANTI

Aktar ma jg˙addi ΩΩmien l-intolleranza aktar qieg˙da tg˙olli rasha. Óafna drabi din hija mnissla mill-fatt li l-politiçi u l-gvernijiet mhumiex jirrispondu g˙all-biΩg˙at tannies. Il-biΩa’ li jintilef impieg.

Il-biΩa’ li l-banek jer©g˙u jigdmu lin-nies. Il-biΩa’ li lvaluri li ilna nafu g˙al mijiet ta’ snin jinsabu ta˙t attakk minn valuri o˙ra impurtati mal-immigrazzjoni irregolari.

G˙alhekk kellna sena li, filfehma tag˙na, aktar kienet immarkata mill-intolleranza ta’ dawk li jibΩg˙u u ta’ dawk li jog˙xew jiΩirg˙uha. Sa ftit tal-jiem ilu, f’wie˙ed millaktar pajjiΩi tolleranti flIskandinavja, in˙arqet sinagoga. Ftit tax-xhur ilu ng˙atat n-nar moskea fi Franza. Minna˙a l-o˙ra, kull fejn jid˙ol lIstat IΩlamiku, knejjes jinqerdu u Kristjani u kull min mhux IΩlamiku jkunu persegwitati.

Er©ajna qeg˙din naraw dik ix-xorta ta’ intolleranza li b˙alha rajna fl-img˙oddi u

qisu ma tg˙allimna xejn. Dik ix-xorta ta’ intolleranza ming˙ajr ra©uni u ming˙ajr umanità, g˙ax wara kollox, kif ironikament kien jg˙id wie˙ed ateu, Bertrand Russell, a˙na lkoll ni©u minn xulxin g˙ax ilkoll kemm a˙na wlied Alla. Ateu tolleranti jg˙allem lil dawk li jemmnu iΩda intolleranti.

Il-biΩa’ tag˙na hi li lintolleranza qieg˙da ter©a’ tikkarga fil-qalba tal-Ewropa li suppost tg˙allmet milla˙˙ar Ωew© gwerer.

G˙alhekk fl-a˙˙ar elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew er©ajna rajna lil dawk talLemin u Faxxisti jiksbu riΩultati tajbin, filwaqt li, bleççezzjoni ta’ pajjiΩna, il-partiti l-antiki, biex insej˙ulhom hekk, jaqg˙u lura. Il-partiti ta’ Marie Le Pen u Nigel Farage flimkien ma’ o˙rajn tal-istess pezza, da˙lu ’l ©ewwa filqalba tan-nies.

Il-Papa Fran©isku kemm-il darba kellu jitkellem dwar dan is-sens ta’ intolleranza li dejjem qieg˙ed jikber.

F’wie˙ed mid-diskorsi tieg˙u kkompara l-intolleranza ma’ marda li ma tarahiex, iΩda qieg˙da hemm. Tirkbek ftit ftit sakemm fl-a˙˙ar tie˙dok.

Hekk kien ©ara lit-Taljani ta˙t Mussolini u lill-ÌermaniΩi ta˙t Hitler.

Tant tirkbek li sa˙ansitra twasslek tag˙mel affarijiet li wara tibda tist˙i tiftakar fihom. Il-Papa Fran©isku tkellem b’mod çar, li f’dan irrigward anke l-Knisja kellha parti mit-tort.

Dan l-a˙˙ar rajna l-intolleranza tikber anke barra x-xtut ta’ dawk li jipproduçuha b˙ala ideolo©ija. KaΩ wie˙ed kien kif il-Korea ta’ Fuq ippruvat twaqqaf film komiku dwar il-mexxej ta’ dak ilpajjiΩ. Sa˙˙a ma tistax tag˙mel ebda kritika f’dak ilpajjiΩ, imma li tipprova timponiha barra minnu hija xorta o˙ra. Qeg˙din ukoll naraw intolleranza kif çertu pajjiΩi li j˙addnu l-IΩlam sa˙ansitra je˙duha kontra film ta’ Ridely Scott dwar Mosè g˙ax, skont it-tag˙lim IΩlamiku, il-profeti

˙add ma jista’ jpin©ihom jew jist˙ajjel dwarhom.

Meta konna ˙sibna li lintolleranza kien spiççat, er©ajna f’daqqa wa˙da qeg˙din naraw il-Gwerra Bierda, bir-Russja fuq na˙a u l-Punent fuq o˙ra. G˙al darba o˙ra jisparaw kontra xulxin sanzjonijiet flok missili…g˙alissa. G˙al darba o˙ra kien l-istess Papa Fran©isku li wera l-preokkupazzjoni tieg˙u dwar din issitwazzjoni sal-punt li xela lill-mexxejja kollha li resqin lejn Tielet Gwerra Dinjija o˙ra.

Nittamaw li fis-sena li ©ejja tal-inqas jekk ma tonqosx ma tiΩdiedx l-intolleranza. IΩda dan jiddependi mill-gvernijiet tal-©urnata. Biex imexxu la©endi politiçi tag˙hom ˙afna drabi jinsew l-aspett uman.

Dan il-fatt wa˙du j©ib mieg˙u aktar tolleranza.

Lilkom u lill-fami lji tag˙kom nixtiqilkom sena mimlija ©id, hena u aktar tolleranza.

14 28|12|2014

kullhadd.com

IRQAD

KÓ ITTRI

B’TAL-LINJA MA JAQBILLEKX

Sur Editur, Sur Editur, Skont l-Onorevoli Beppe Fenech Adami “min jorqod ma jaqbadx sharks”. Imma l-importanti, Onorevoli, hi li meta jqum mir-raqda jie˙u d-deçiΩjonijiet importanti mill-ewwel b’kalma, trasparenza u sinçerità.

Taf x’hemm tajjeb Onorevoli, li kellna Ωew© eks-Prim Ministri li, g˙alkemm kienu dejjem imqajmin, qatt ma nteb˙u bix-sharks ji©©errew ma’ djulhom; f’kelma wa˙da mqajmin reqdin. Issa g˙andna ie˙or li jg˙id li hu ©did, g˙alkemm bejn l-2000 u l-2013 kien fit-tmexxija minn wara lkwinti, imma xorta baqa’ bl-istess sharks ta’ qabel l-2013 madwaru, g˙ax jekk jissogra jie˙u xi deçiΩjonijiet jibΩa’ li jirfes xi kallijiet li jistg˙u jesponu l-˙mie© tal-gvernijiet preçedenti.

Onorevoli, qed ng˙id dan g˙all-partit tieg˙ek u mhux g˙alik personali, g˙ax nifhem li inti qed ti©i mbuttat biex tiddefendihom. Imma qabel wie˙ed jiskon©ra fuq ˙addiehor, l-ewwel irid jg˙olli drig˙u u jxomm ta˙t abtu biex ikun çert li hu nadif fuq in-nodfa (b˙al Pullicino). G˙alhekk, b˙ala Viçi Kap, g˙amel kura©© u qalfat lil min ˙amme© il-partit tieg˙ek u tefa’ f’dejn kbir lil Malta tag˙na.

Issa li waslet l-ewwel tas-sena tista’ tg˙amilha b˙ala proponiment tas-sena. Awguri.

Mhux sew u ner©a’ nirrepeti MHUX SEW li tkun ilek tistenna xxarabank nru 120 fuq stej© partikolari l-Fgura g˙al Mater Dei u tg˙addi full-up, addijo l-appuntament u addijo kollox. Dan g˙ax ˙afna passi©©ieri irresponsabbli (l-iktar barranin) juΩaw il-120 flok in-numri 90s. Il-vili hi li l-ma©©oranza ta’ dawn il-passi©©ieri jinΩlu jew Ra˙al Gdid jew il-Marsa bir-riΩultat li x-xarabank tasal kwaΩi vojta Mater Dei u jien nibqa’ insaffar l-Aida fuq l-istej©.

Hemm bΩonn li x-xufier jg˙id lin-nies li ma jistax iniΩΩel nies fuq stej©is o˙ra u jirkbu biss dawk li jkunu sejrin Mater Dei. Qabel ma kien hawn l-Arriva kienet titlaq xarabank minn ÓaΩÛabbar diretta g˙all-isptar u ˙add ma kien jinΩel fuq stej©is o˙ra.

Nispera li dan l-inkonvenjent jispiçça.

C.R.D., IL-ÓAMRUN

ÇITTADIN MALTI, BL-EMAIL

DAK LI ÌARA F’DIÇEMBRU

Sur Editur, Diçembru huwa x-xahar tal-Milied. Imma kul˙add ikun fer˙an fixxahar tal-Milied? Personalment, Diçembru kaxkar l-isba˙ rigal li kelli ming˙and Alla – lil ommi l-g˙aΩiΩa, li litteralment kienet kollox g˙alija. Diçembru jaf aveniment kbir ukoll, it-twelid ta’ Sidna Ìesù Kristu li ©ie fid-dinja biex isalvana. F’Diçembru wkoll ©ara xi ˙a©a li ser tibqa’ fil-memorja g˙al dejjem, speçjalment ta’ min kien i˙obbha. Tg˙id min kien qatilha dik il-povra tfajla minflok qatel lil missiera? Tg˙id il-qattiel jorqod billejl jew il-kuxjenza ma t˙allihx?

L-eks-Prim Ministru Eddie Fenech Adami, meta kien flOppoΩizzjoni, kien qal li kien jaf min qatilha u kien lest biex jg˙id min hu meta jie˙u l-Gvern f’idejh. Iva, kien sar Prim Ministru iΩda qatt ma qal xejn fuq il-qtil makabru ta’ Karin Grech. Probabbli kienet xi gidba o˙ra, wa˙da minn ˙afna li kienu mag˙rufin g˙alihom. Alla jbierek, Eddie Fenech Adami, Lawrence Gonzi u Simon Bussutil g˙andhom xi ˙a©a li torbothom flimkien: it-tlieta li huma giddibin seba’ pesti.

Il-mewt ta’ Karen Grech kienet ta’ niket kbir g˙all-familja Grech.

Qatt ma r©ajt rajt lill-Professur Grech u ’l-mara tieg˙u jid˙ku; donnhom il-˙ajja spiççat g˙alihom min˙abba bniedem infami li seraq il-˙ajja ta’ binthom. Jekk jaf xi ˙a©a fuq il-qtil ta’ Karen Grech Eddie Fenech Adami, possibbli g˙andu l-kura©© iΩommha g˙alih?

A˙jar jg˙id li kienet gidba milli ja©ixxi ta’ wie˙ed li jaf xi ˙a©a. Óafna jemmnu li kien l-istrajk tat-tobba li ©ieg˙let lil xi persuna tag˙mel dik l-ittra bomba, imma jista’ jkun ukoll li xi ˙add inqeda bl-istrajk tat-tobba biex g˙amel li g˙amel. Karen Grech m’g˙adhiex mag˙na imma g˙adha mnaqqxa fil-qalb ta’ dawk li ˙abbewha.

Karin, a˙na ma ninsewk qatt g˙ax int fjura fil-©nien ta’ Ìesù Kristu VALERIE BORG, BL-EMAIL

ittri kÓ

28|12|2014 15

kullhadd.com

MaÛÛri Ma’ GÓonq SiMon BuSuttil Sur Editur, Nag˙mel referenza g˙al artiklu ferm interessanti u kollu verità, ‘Mifsud Bonnici Gimag˙tejn Fommu Sieket’ li ©ie ppubblikat f’din il-gazzetta nhar il-Óadd 21 ta’ Diçembru 2014.

Fost fatti o˙ra, l-artiklu hu dwar l-ordni li kien ta l-eksMinistru Nazzjonalista Carm Mifsud Bonnici fl-2011 biex ma jittie˙du l-ebda passi dixxiplinarji kontra persuni flarmata li kelhom x’jaqsmu mal-mewt ta’ immigrant illegali wara li ˙arab miç-çentru ta’ detenzjoni f’Óal Far. Wara dan il-kaΩ kienet saret inkjesta, iΩda l-Gvern Nazzjonalista Ωamm mistur u mo˙bi r-riΩultat tal-istess inkjesta ©o xi kexxun ta’ xi skrivanija. Din hi t-trasparenza Nazzjonalista.

Hawnhekk niftakar meta l-Ministru Laburista Lorry Sant kien sab ©o kexxun il-kazzola li biha r-Re©ina IngliΩa Elizabetta II kienet ka˙˙let l-ewwel ©ebla tal-isptar ta’ G˙awdex. Sintendi, l-ewwel ©ebla biss kienet saret g˙ax wara x-xog˙ol kien waqaf g˙al kollox, u kellu jkun Gvern Laburista biex lesta l-isptar ta’ G˙awdex.

Dan l-a˙˙ar smajna ˙afna dwar it-trasparenza, irresponsabbiltà u l-kontabbiltà politika minn diversi esponenti Nazzjonalisti wara, sintendi, li l-PN sab ru˙u fl-OppoΩizzjoni fejn verament jixraqlu. G˙ax kull meta lPN kien fil-Gvern dawn ir-responsabbiltajiet mhux biss insiehom, iΩda injurahom assolutament g˙al kollox.

Mela issa l-Kap ineffiçjenti politikament u bla sa˙˙a morali Simon Bussuttil g˙andu maΩΩra o˙ra ma’ g˙onqu jisimha Carm Mifsud Bonnici. Ta’ min ifakkar li l-Kap preΩenti tal-PN g˙andu diversi maΩΩri o˙ra ma’ g˙onqu li j©ibu l-isem ta’ Tonio Fenech, George Pullicino, David Agius, Austin Gatt u Richard Cachia Caruana. U dawn fost maΩΩri o˙ra ta’ kaΩijiet ta’ abbuΩi u korruzzjoni li, g˙alkemm xeg˙lu bozoz ˙omor, kif jg˙id Simon Busuttil, kollox intefa’ ta˙t it-tapit.

L-eks-Kap Nazzjonalista Lawrence Gonzi mhux talli ma kienx kapaçi li je˙les minn dawn il-maΩΩri politiçi, talli kienu rikbuh wa˙da sew tant li kienu l-ka©un, fost diΩastri politiçi o˙ra, li l-PN qala’ tkaxkira nobis li b˙alha l-ebda partit politiku qatt ma qala’ mill-1962 ’l hawn.

Jidher çar li Simon Busuttil mhux kapaçi li je˙les minn dawn il-maΩΩri politiçi li qed ikomplu jg˙addsuh ’l isfel.

Dan hu kkonfermat minn l-a˙˙ar tiftix tal-fehma politika

li sar minn gazzetta li Ωgur editorjalment mhux favur ilPL. Fejn id-differenza fil-popolarità tal-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil kompliet tonqos, filwaqt li dik tal-Prim Ministru Muscat kompliet tizdied!

Il-filosofija politika Nazzjonalista dejjem kienet li l-ministri Nazzjonalisti qatt mhuma responsabbli politikament g˙all-kaΩijiet ta’ abbuΩ li jsiru fid-dipartimenti li jaqg˙u ta˙thom. Hemm diversi eΩempji ta’ kaΩijiet kbar u mag˙rufa li juru dan. Min˙abba spazju mhux ser nikteb dwarhom illum.

Tant din il-filosofija Nazzjonalista g˙andha g˙eruq filfond li, g˙alkemm matul dawn l-a˙˙ar gimg˙at smajna ˙afna kliem dwar responsabbiltà politika u riΩenji kemm minn Simon Busuttil kif ukoll minn membri parlamentari Nazzjonalisti, ˙add minnhom ma stqarr li jekk il-PN ikun fil-Gvern u jkun hemm kaΩijiet ta’ abbuΩi u korruzzjoni b˙alma kien hemm matul is-snin ta˙t gvernijiet Nazzjonalisti, kull ministru Nazzjonalista fil-©ejjieni ser ikollu jerfa’ r-responsabbiltà politika u jirriΩenja.

Dan il-fatt biss g˙andu jkompli jifta˙ g˙ajnejn ˙afna li,

bi gvern Nazzjonalista u b’Simon Busuttil, mhux talli ma nbidel xejn, talli g˙all-gejjieni mhu ser jinbidel xejn g˙ax, kif di©à ktibt, il-filosofija Nazzjonalista hi li l-ministri Nazzjonalista mhumiex responsabbli politikamant g˙al kull kaΩ ta’ korruzzjoni li jsir ta˙t id-dekasteri tag˙hom.

Hemm min jista’ jistaqsi: imma Simon Busuttil x’jista’ jag˙mel biex diversi eksministri Nazzjonalisti jerfg˙u ftit mir-responsabbiltà politika tag˙hom g˙al dawk il-kaΩijiet ta’ abbuΩi li saru?

U Ωgur li hemm x’jista’ jag˙mel Simon Busuttil.

G˙andu ming˙ajr aktar telf ta’ Ωmien jordna inkjesti dwar dawk l-akkuΩi serji li hemm kontra diversi eksministri Nazzjonalisti u li jag˙mlu parti mill-kabinett dell tieg˙u. U, sakemm jo˙ro© ir-riΩultat ta’ dawn l-inkjesti, Simon Busuttil g˙andu jissospendi lil dawk l-eksministri mill-PN. OSSERVATUR ÓAJ, RAÓAL ÌDID

16 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ ta’ baRRa

MaDWaR

1 IkoMpLI L-battIbEkk

Il-kontroversja diplomatika bejn il-Korea ta’ Fuq u l-Istati Uniti kompliet teskala din il-©img˙a wara li din tal-a˙˙ar po©©iet il-˙tija tal-attakk fuq l-arkivji virtwali tas-Sony fuq ilGvern immexxi minn Kim Jong-un. Fil-mira ta’ dan l-attakk kien b’mod partikolari l-film The Interview, kummiedja ççentrata fuq attentat ta’ qtil fittizju fuq id-dittattur tal-Korea ta’ Fuq stess.

Il-President Amerikan Barack Obama g˙amel din l-akkuΩa wara rapport li ˙ar©u l-FBI illi sostna li kien hemm evidenza çara li l-Korea ta’ Fuq organizzat, jew tal-inqas appo©©at, dan l-attakk. Madankollu, fil-jiem li g˙addew kienu diversi lesperti fis-sigurtà di©itali li po©©ew fid-dubju l-evidenza mressqa mill-FBI. Sadanittant, il-film The Interview xorta wa˙da wasal satteatri Amerikani minkejja l-interferenza tal-hackers u ©ibed linteress ta’ udjenza kbira li kienet kurjuΩa li tara dwar xiex qamet il-kontroversja.

1

2 stabbILItÀ tEMpoRanja

3 F’XIFER L-IRDUM

Il-prezz taΩ-Ωejt stabbilizza ru˙u qrib is-$60 fil-jiem li g˙addew hekk kif il-Libja naqqset il-produzzjoni fil-©img˙at li g˙addew. Dan qieg˙ed ji©ri b’riΩultat tal-fatt illi bosta Ωoni fejn jittella’ Ωejt spiççaw fil-mira ta’ attakki mir-ribelli li qeg˙din jopponu lill-Gvern ta’ Tobruk.

Min˙abba dan il-©lied, il-produzzjoni taΩ-Ωejt naqset binnofs minn madwar 700,000 g˙al medja ta’ 352,000 kuljum.

Minkejja l-fatt illi dan il-konflitt mistenni li jkompli g˙addej fix-xhur – u forsi anke s-snin – li ©ejjin, mhuwiex previst illi limpatt tieg˙u fuq il-prezz internazzjonali taΩ-Ωejt ikun kbir.

Dan g˙ax, l-aktar elementi li qeg˙din jaffettwaw il-prezz taΩΩejt huma o˙rajn, partikolarment il-produzzjoni kbira ta’ Ωejt mill-Istati Uniti u t-tnaqqis fid-domanda minn pajjiΩi b˙allÌappun u ç-Çina.

Il-Greçja kompliet riesqa lejn elezzjoni bikrija din il-©img˙a hekk kif il-Gvern re©a’ ma rnexxilux jikseb il-voti neçessarji biex jele©©i kandidat presidenzjali mag˙Ωul minnu, l-eks-Kummissarju Ewropew Stavros Dimas.

Fis-sistema politika Griega, kandidat g˙all-presidenza jrid jikseb mill-inqas 200 vot sa Ωew© rawnds ta’ votazzjoni jew 180 fit-tielet wie˙ed biex ikun elett. Nieqsa din il-kisba, il-Gvern ikollu jg˙ajjat elezzjoni bikrija bit-tama li ti©i eletta ma©©oranza li tkun kapaçi tikseb il-voti me˙tie©a.

Din kienet it-tieni darba li l-Gvern naqas milli jikseb il-200 vot li kellu bΩonn.

Madankollu, il-168 vot li kiseb kienu 8 iktar minn dawk tar-rawnd preçedenti.

Dawn huma 12 biss inqas mill-180 li se jkollu bΩonn fir-rawnd li jmiss.

TA’ BARRA kÓ

28|12|2014 17

kullhadd.com

ID-DINJA

6 mANDAT ÌDID

4

3

6

2

5

Shinzo Abe kien ikkonfermat b˙ala l-Prim Ministru tal-Ìappun permezz ta’ vot parlamentari li re©a’ tah ir-riedni tat-tmexxija wara r-reb˙a elettorali komda li kellu fl-elezzjoni ©enerali bikrija tal-14 ta’ Diçembru. Abe g˙aΩel li jg˙ajjat din l-elezzjoni hekk kif il-gvern immexxi minnu kien g˙addej minn perjodu ta’ instabbiltà wara li diversi riformi qajmu kontroversja kbira fil-pajjiΩ.

B’mod speçjali, din il-kritika kienet diretta lejn il-politika ta’ difiΩa tieg˙u li kienet ikkaratterizzata minn Ωieda notevoli flinvestiment militari, fatt li ˙oloq tensjoni mal-Gvern ÇiniΩ.

Kontroversjali wkoll kienet il-politika tal-ener©ija fejn g˙aΩel li jer©a’ jibqa’ j˙addem numru ta’ reatturi nukleari li ng˙alqu wara l-inçident ta’ Fukushima tal-2011.

Fix-xhur li ©ejjin, Abe jrid ukoll jimxi ’l quddiem b’riformi ekonomiçi ambizzjuΩi hekk kif madwar ˙mistax-il sena ta’ sta©nar irrelegaw lill-Ìappun f’poΩizzjoni sekondarja f’termini ta’ influwenza globali.

5 JERÌgÓU JIEÓDU L-koNTRoLL

4 JABBANDUNAW IN-NEWTRALITÀ L-Ukraina din il-©img˙a g˙amlet pass ie˙or lejn is-s˙ubija fin-NATO hekk kif g˙aΩlet li tabbanduna l-politika ta’ newtralità tag˙ha.

Dan sar permezz ta’ vot parlamentari fejn 303 mill-450 membru vvota favur it-tne˙˙ija tal-klawsola ta’ newtralità mill-kostituzzjoni.

Dan il-vot wasal wara li, matul Novembru li g˙adda, it-tensjoni fil-Lvant tal-pajjiΩ re©g˙et bdiet tiΩdied fost is-suspetti li rRussja qieg˙da tipprova tikkonsolida linfluwenza tag˙ha fir-re©juni ta’ Donetsk u Luhansk. Madankollu, matul dan ix-xahar laffarijiet kienu sejrin xi ftit g˙all-a˙jar wara li l-Gvern pro-Russu tal-Lvant tal-Ukraina aççetta li jipparteçipa fin-negozjati ta’ paçi proposti mal-gvern çentrali.

Kif kien mistenni, il-Gvern Russu esprima d-diΩappunt tieg˙u g˙ad-deçiΩjoni talUkraina hekk kif sostna li din ser isservi biss biex ixxekkel id-djalogu bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

Il-forzi tal-Unjoni Afrikana (UA), li qeg˙din joperaw fis-Somalja re©g˙u ˙adu kontroll tal-kwartieri ©enerali tag˙hom f’Mogadishu minn idejn al-Shabab wara konflitt armat illi dam diversi sig˙at.

Din il-forza Afrikana g˙andha l-g˙an li tg˙in il-Gvern Somalu jΩomm l-ordni fil-pajjiΩ. Madankollu, is-suldati li kienu fil-baΩi din il-©img˙a nqabdu fuq sieq wa˙da meta numru ta’ militanti ta’ al-Shabab da˙lu fil-baΩi lebsin ta’ suldati tal-UA biex imbag˙ad fet˙u n-nar fuq it-truppi bit-tama li jie˙du l-kwartieri f’idejhom.

Il-pjan deher li qieg˙ed ja˙dem sakemm il-forzi tal-UA re©g˙u organizzaw ru˙hom u g˙amlu kontrattakk illi mbotta lill-militanti ’l barra mill-baΩi. Skont rapporti li ˙ar©u s’issa jidher li l-attakk ˙alla mill-inqas erba’ persuni mejta fost il-forzi tal-UA u l-alleati tag˙hom, filwaqt li al-Shabab tilfu mill-inqas ˙ames militanti.

18 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ KUN AF

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

TAGÓRIF FUQ L-ISPTAR BIGHI Dan l-isptar kien mag˙ruf ukoll b˙ala RNH Bighi jinsab filKalkara. Flimkien mal-RN Memorial Hospital tal-Imtarfa, kien serva l-iktar fi Ωmien isseklu dsatax u g˙oxrin. Illum qieg˙ed ji©i rrestawrat u mibdul f’çentru g˙at-teknologija u xjenza.

Minn villa g˙al sptar Din il-villa kienet iddisinjata minn Lorenzo Gafà fl-1675 g˙allFra Giovanni Bichi, li kien kavallier Taljan fl-Ordni ta’ San Ìwann u li kien ji©i n-neputi talPapa Alessandru V11. Fl-1676, Giovanni kien miet bl-epidemija tal-pesta. Wara mewtu, il-villa g˙addiet f’idejn neputih Mario Bichi. Wara l-mewt ta’ Mario fl1712, din il-proprjetà g˙addiet minn ˙afna jdejn. Fi Ωmien il˙akma FrançiΩa, il-villa g˙amlet Ωmien abbandunata u mitluqa g˙al kollox bil-periklu li ti©©arraf min˙abba l-istruttura tal-injam li kellha. Meta il-Gran Brittanja rifset il-GΩejjer Maltin fl-1800, din il-proprjetà waqg˙et f-idejn ilgvern çivili.

Kien Lord Nelson stess li ssu©©erexxa li din il-villa ti©i rran©ata u mibdula fi sptar. Fl1827, numru ta’ ba˙rin mill-flotta IngliΩa u Russa kienu ©ew g˙allkura Malta wara li kienu ˙adu sehem fil-battalja ta’ Navarino. IrRe George IV kien ta permess lill-Ammiral biex jinbena sptar ma’ din il-villa. Fit-3 ta’ Marzu 1830 tpo©©iet l-ewwel ©ebla kommemorattiva mill-Viçi Ammiral Sir Pulteney Malcolm ta’ dan l-isptar – Sptar Bighi. Il-binja tlestiet fit-24 ta’ Settembru 1832 bi spiΩa ta’ £20,000. Din kienet tikkonsisti f’Ωew© swali kbar ma©enb il-villa. Min˙abba nnumru kbir ta’ mwiet li beda jara dan l-isptar, fl-1840 inbnew Ωew© çimiterji viçin, wie˙ed militari u l-ie˙or çivili. Fl-1901 u l-1903 nbnew Ωew© swali o˙ra, dik talkirur©ija u l-o˙ra tal-mard li jittie˙ed (symotic) B’kollox dan lisptar kien kapaçi jilqa’ 250 pazjent fis-sodda.

Wa˙da mill-iktar façilatijiet li kellu dan l-isptar kienu l-kurituri kbar fuq barra tas-swali fejn ilpazjent seta’ jo˙ro© u jgawdi dik l-arja tal-ba˙ar u l-veduta sabi˙a tad-da˙la tal-Port il-Kbir. Dan l-

isptar baqa’ jespandi u jibni iktar swali. Inbnew ukoll numru ta’ nissen huts biex iservu ta’ uffiçini. Fil-11 ta’ Awwissu 1906 nbena cot lift biex ikun jista’ jilqa’ pazjenti dirett minn fuq ilba˙ar mid-da˙la tal-Birgu.

L-Isptar Bighi kien jilqa’ pazjenti minn kull parti tal-Mediterran, tant li kien imlaqqam ‘the nurse of the Mediterranean’. Fi Ωmien lEwwel Gwerra (1914-1918) Bighi akkomoda mijiet ta’ pazjenti midDaradanelli. Kien hemm Ωmien li l-kurituri u l-pjan ta’ ta˙t intuΩaw b˙ala swali g˙all-morda.

Fit-Tieni Gwerra, l-Isptar Bighi ntlaqat mill-bombi tal-g˙adu min˙abba li kien imdawwar minn siti militari. Fost il-bini li ©©arraf kien hemm it-teatru tal-Xray, partijiet mis-swali prinçipali, parti mil-lift, il-villa u parti millmoll.

L-g˙eluq tal-isptar Fl-1967, meta s-servizzi IngliΩi spiççaw g˙al kollox minn Malta, sfortunatament dan l-isptar navali kellu jtemm is-servizzi tieg˙u wkoll. F’Settembru tal-1970 lIsptar Bighi g˙alaq il-bibien tieg˙u g˙all-a˙˙ar darba. Kienet saret çerimonja Ωg˙ira meta Surgeon Captain CLT McClintock, li kien l-uffiçjal g˙oli inkarigat f’Ta’ Bighi ta tifkira kommemorativa lill kappillan talKalkara, ir-Rev. Joseph Vella.

Fl-1977, parti min dan il-bini ng˙ata lill-iskola tas-snajja’ talIsla u parti o˙ra nfet˙et b˙ala skola sekondarja. Fl-1980 saru xi tibdiliet fil-binja, twaqqg˙u ˙itan u saret triq biex tiffaçilita t-traffiku lejn il-Bajja tar-Rinella.

Tne˙˙ew ˙afna si©ar, sa˙ansitra çimiterju Ωg˙ir biex jag˙ti spazju g˙al numru ta’ blokok (flats) talGvern. Óasra li ©nien b˙al dak inqered min˙abba li partijiet minn dak li kien sptar kien abbandunat u saru ˙afna atti vandali u serq.

Illum Ta’ Bighi qieg˙ed ji©i rrestawrat bil-g˙aqal. Partijiet minnu qieg˙ed jintuΩa b˙ala m˙azen tat-tiΩjin tal-festa talKalkara, parti o˙ra qieg˙da f’idejn id-dipartiment tal-edukazzjoni u hemm parti o˙ra tintuΩa b˙ala skola tal-kindergarten. Ixxewqa tieg˙i kienet li dan il-bini storiku jinbidel fi sptar privat.

Wa˙da mis-swali mimlija pazjenti

Il-lift li min jaf kemm g˙addew morda minnu

kalejdoskoPju kÓ

28|12|2014 19

kullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lum

John C. Calhoun 1832: John C. Calhoun isir l-ewwel Viçi President Amerikan illi jirriΩenja mill-kariga wara nuqqas ta’ qbil mal-President Jackson.

Huwa jispiçça jokkupa post fis-Senat Amerikan.

1869: William Finley Semple l-ewwel bniedem li ng˙ata lpatent g˙aç-chewing gum.

1895: Isir l-ewwel X-ray mediku fi Vjenna, ta’ ferita fl-id, ikka©unata minn sparatura.

1908: 80,000 persuna jmutu meta l-akbar terremot fl-Ewropa jolqot lill-belt antika ta’ Messina fi Sqallija.

aqwa mis-sammaritan it-tajjeb!

Din hi ©rajja li spiss konna naqraw fil-le©©endi. IΩda se˙˙et tabil˙aqq.

Neguzjant ÇiniΩ li hu wkoll miljunarju, mar b’bulldozer filpost fejn trabba u waqqa’ lg˙arajjex tal-injam u qala’ ttoroq kollha tajn li sab. Dan ma g˙amlux b’xi azzjoni ˙aΩina.

Anzi.

Xiong Shuihua bena djar lussuΩi u tahom lin-nies li kienu joqog˙du hemm. Hu twieled fil-villa©© Xiongkeng, fil-belt ta’ Xinyu, fin-na˙a t’isfel taç-Çina u dejjem jiftakar kif ir-residenti kienu jindukraw u jg˙inu lillfamilja tieg˙u meta hu kien g˙adu Ωg˙ir.

G˙alhekk, meta ta’ 54 sena

spiçça jag˙mel il-miljuni flindustrija tal-azzar, iddeçieda li jpatti g˙all-pjaçiri…u bla ˙las.

Qatag˙ha li jmur lura fil-villa©© fejn trabba u jag˙ti dar b’xejn lil kull min kien joqg˙od hemm. Óames snin ilu, il-villa©© qisu nqered u ˙afna nies kienu jg˙ixu fi djar baΩiçi. IΩda issa dan ©ie mibdul u 72 familja jinsabu fer˙ana, jg˙ixu f’appartamenti lussuΩi.

Fl-istess ˙in, 18-il familja li g˙enu lin-neguzjant, ing˙ataw villa kull wa˙da, fil pro©ett totali li sewa qrib l-£4 miljun.

Wara li mar joqg˙od hemm, hu wieg˙ed ukoll tliet ikliet kuljum lir-residenti xju˙ u nies

li qajla kienu jaqilg˙u flus, u dan biex jassigura ru˙u li jistg˙u jg˙ixu ˙ajja deçenti.

Dan il-multi miljunarju lewwel beda ja˙dem fl-industrija tal-bini u wara da˙al fil-kummerç tal-azzar.

Hu qal: “Qlajt flus aktar milli kelli bΩonn u ma ridtx ninsa lg˙eruq tieg˙i. Jien dejjem ˙allast id-djun tieg˙i u issa ridt nara li n-nies li g˙enu lili meta kont Ωg˙ir u lil familti, jit˙allsu lura huma wkoll.”

Qiong Chu, ta’ 75 sena qal: “Jien niftakar lill-©enituri tieg˙u.

Kellhom qalb tad-deheb u dejjem ja˙sbu fl-o˙rajn. Hi ˙a©a sabi˙a ˙afna li binhom wiret din il-©eneroΩità.”

inÇident stramb f’roswell

1920: Il-pilota mag˙rufa Amelia Earhart twettaq l-ewwel titjira tag˙ha. L-esperjenza twassalha biex issir avjatura.

1992: It-tfajla Katie Beers ta’ g˙axar snin tisfa ma˙tufa mill-©ar tag˙ha u miΩmuma f’sotterran mudlam li l-©ar ˙affer ta˙t ilgaraxx tieg˙u.

kont taf?

Il-mo˙˙ uman hu g˙axar darbiet aktar kreattiv matul il-lejl, milli filg˙odu jew waranofsinhar.

Dan l-a˙˙ar, Ωew©t ir©iel kienu fiç-çentru ta’ misteru m˙abbel ftit ’l hinn minn Roswell, fi New Mexico, wara li aktarx g˙ebu mix-xena ta’ ˙abta kerha b’karozza. Huma dehru seba’ sig˙at wara, f’g˙alqa tal˙mir.

IΩ-Ωew©t ir©iel li isimhom inΩamm mistur, ammettew mal-pulizija li kienu qed jixorbu meta f’xi s-sag˙tejn ta’ filg˙odu kienu qeg˙din ’il barra mill-belt sinonima malaljeni u l-UFOs. Óaddiema tal-emer©enza u

o˙rajn tat-tifi tan-nar waslu fixxena tal-kraxx iΩda ma sabu lil ˙add fil-karozza. Seba’ sig˙at wara s-sewwieq çempel fuq 911 u qal lil min wie©bu li ma setax jiftakar fejn kien il-lejl ta’ qabel. Irrakkonta biss li, x˙in qamu hu u ˙abibu, sabu ru˙hom f’g˙alqa bil-˙mir.

Roswell fi New Mexico bdiet tikseb fama internazzjonali fit-8 ta’ Lulju tal-1947, meta l©urnali lokali rrappurtaw li uffiçjali governattivi tal-belt kienu qabdu flying saucer .

IΩda minn dak iΩ-Ωmien kollox

waqa’ f’idejn il-militar.

IΩda t-twemmin tal-attività aljena fil-post wassal lill-Air Force biex tibda investigazzjoni wara kraxx li kien sar fl1995. Huma kkonkludew li lUFO kien parti minn buΩΩieqa varata fl-atmosfera mill-Gvern b˙ala parti minn programm sigriet ta’ sorveljanza fuq lUnjoni Sovjetika.

Madankollu, kienu bosta dawk li rrifjutaw milli jaççettaw l-ispjegazzjoni u allegaw li sar kumplott biex ja˙bu l-eΩistenza ta’ ˙ajja ekstra terrestrija.

20 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ MILIED

IL-MILIED MADWAR ID-DINJA Kull tifel u tifla jafu li Santa Claus joqg˙od in-North Pole.

G˙aldaqstant, ir-re©jun ta’ Lapland, li jinkludi wkoll in-na˙a ta’ fuq tal-pajjizi tal-IΩveΩja, in-Norve©ja u l-Finlandja, jittrasforma ru˙u f’post relatat mat-tema tal-Milied u Santa Claus.

Persuni li jΩuru Lapland jesperjenzaw dak kollu imma©inabbli relatat maΩ-Ωmien tal-Milied u l-attivitajiet relatati mas-sil©. Fosthom, dog sledding li jikkonsisti f’dawra bi slegde mi©buda minn numru Ωg˙ir ta’ klieb huskies. Wie˙ed jista’ jag˙mel snow angels fis-sil© jew jibni snowman bil-kappell u b’karrotta b˙al imnie˙er. Ma jonqosx ukoll l-iskiing. Dan l-isport Ωgur li jikkumplimenta lesperjenza ta’ dan r-re©jun, kif ukoll l-attivitajiet relatati max-xitwa u Ω-Ωmien tal-a˙˙ar tas-sena.

F’Lapland, filg˙axija wie˙ed jista’ josserva n-Northern Lights. Dan huwa femonemu naturali, jissejja˙ ukoll Aurora, li j˙alli s-sema mixg˙ula u mimmlija kuluri b˙al vjola, a˙dar u blu. Apparti minn hekk, il-villa©© ta’ Santa Claus ikun ukoll imΩejjen bid-dawl u dekorazzjonijiet tal-Milied.

Xenarju li Ωgur mhux ta’ min jitilfu.

Fuq kollox, wie˙ed jkollu opputunità jiltaqa’ ma’ Santa Claus, ma’ Mrs Claus, maç-çerva Rudolph u mal-elves fiddar ta’ Santa Claus. Id-dar ta’ Santa Claus Ωgur li tkun esperjenza unika u indimentikabbli g˙at-tfal u g˙all-©enituri tag˙hom meta jΩuru dan il-post.

Fir-re©jun tal-Benelux, b’mod partikolari fl-Olanda, ti©i ççelbrata l-festa ta’ Sinterklaas g˙al Ωmien il-Milied. Sinterklaas ji©i ççelebrat fil-5 u fis-6 ta’ Diçembru billi jqassam ir-rigali lit-tfal.

Sinterklaas huwa ra©el anzjan u b’daqqna twila bajda.

Huwa dejjem ikun liebes libsa ˙amra simili ˙afna ta’ Santa Claus, u jkollu f’idu ktieb li fih ikun hemm imniΩΩel ismijiet tat-tfal imqarbin u l-ismijiet tat-tfal bravi. Sinterklaas dejjem ikun meg˙jun minn grupp ta’ Zwarte Piet. Dawn il-Zwarte Piet huma adoloxxenti Ωg˙ar b’karna©©jon ta’ kulur skur u b’nokkli suwed, filwaqt li dejjem ikunu libsin ilbies ta’ Ωmien is-seklu sbatax. Il-Zwarte Piet dejjem i©orru mag˙hom borΩa ˙elu sabiex iqassmuhom lit-tfal li jiltaqg˙u mag˙hom fit-triq.

Skont it-tradizzjoni, Sinterklaas ji©i bid-dg˙ajsa tal-istim minn Spanja flimkien mal-Zwarte Piet tieg˙u. Wara ssir parata li fiha jkun hemm Sinterklass idur it-toroq fuq Ωiemel abjad li l-OlandiΩi jsej˙ulu Amerigo, filwaqt li t-tfal li jkunu fit-triq ikantaw kanzunetti tradizzjonali dwar l-okkaΩjoni.

G˙al dawk li jixtiequ jiççelebraw din il-festa, kulma g˙andhom jag˙mlu hu li jpo©©u Ωarbuna wara xi bieb jew tieqa kbira b’karrotta ©o fiha. Óalli b’hekk, meta jg˙addi Sinterklaas billejl, jiekol il-karotta u b˙ala ringrazzjament i˙alli borΩa pepernoten (biΩkuttini tal-©in©er Ωg˙ar) jew çikkulata b’forma wa˙da mill-ittri tal-alfabett.

L-Amerikani jibdew jiççelebraw iΩ-Ωmien tal-Milied mill-festa tradizzjonali tag˙hom ta’ Thanksgiving. Ori©inarjament din il-festa kienet ti©i ççelebrata sabiex jag˙tu ©ie˙ tal-˙sad li kellhom matul is-sena u g˙al sena o˙ra ta’ abbundanza.

Din il-©urnata ti©i ççelebrata permezz ta’ ikla mal-membri tal-familja.

Tradizzjonalment din l-ikla tkun tinkludi dundjan mixwi bil- gravy, patata maxx, ˙axix, torta ˙elwa tal-qarg˙a ˙amra, pecan pie, egg nog u apple cider , filwaqt li jsegwu l-parata tradizzjonali fuq it-televiΩjoni li ssir f’Manhattan. Din il-parata ilha ssir mis-sena 1924.

Kif tg˙addi din il-©urnata, l-istabbilimenti l-kbar tal-˙wejje©, fosthom Macy’s, Barney’s, Bloomingdale’s, Bergdor u Saks Fifth Avenue jΩejnu ttwieqi tag˙hom bl-isba˙ dekorazzjonijiet tal-Milied filwaqt li jkunu qeg˙din jippromovu l-˙wejje© li jbieg˙u g˙al dak l-ista©un.

Apparti minn hekk, wie˙ed li jkun qieg˙ed iΩur din il-belt maestuΩa ma jistax ma jΩurx ir-Rockefeller Building. G˙al Ωmien il-Milied dan bini jtella’ s i©ra tal-Milied, li tradizzjonalment tinxteg˙el ©im g˙a wara Thanksgiving. Kif ukoll jibni ice skating ring fejn tara ˙afna nies jiskezjaw. F’dan il-bini nsibu wkoll ir-Radio City Music Hall, li f’dan iΩ-Ωmien tal-Milied wie˙ed jista’ jara lir-Rockettes jew produzzjonijiet teatrali b˙al The Nutcracker.

Fl-a˙˙ar wie˙ed ma jistax jinsa jΩur l-istabbiliment tal-©ugarelli FAO Schwatz. Dan il-˙anut tal-©ugarelli jkun imΩejjen bl-isba˙ tiΩjin tal-Milied.

Fosthom bil- Christmas toy soldier, li hu sinonimu ma’ dan il-˙anut.

F’dawn iΩ-Ωminijiet tal-Milied, dan il-˙anut ikun mimli wkoll b’˙afna ©enituri jixtru r-rigali tal-Milied g˙at-tfal tag˙hom.

Milied kÓ

kullhadd.com

G˙al Milied b’differenza d-destinazzjoni g˙andha tkun lAwstralja. D an g˙x, filwaqt li ˙afna pajjiΩi jkunu qeg˙din jiççelebraw dan iΩ-Ωmien f’atmosfera xitwija, imgeΩwrin fix-xalel, ingwanti u kowtijiet, fl-Awstralja din il-©urnata tal-Milied tkun ©urnata li taqli l-ankri u g˙alhekk g˙al kulma g˙andhom bΩonn jilbsu hija lmalja tal-g˙awn.

L-Awstraljani xejn ma jwaqqafhom milli jiççelebraw ilMilied skont it-tradizzjoni tal-kolonjalisti IngliΩi. Fil-fatt, f’dan iΩ-Ωmien tas-sena xorta tara ˙afna Awstraljani li jer˙ula lejn wie˙ed mix-xtut sbie˙ Awstraljani sabiex jg˙umu g˙awna tajba, kif ukoll jieklu ikel tradizzjonali IngliΩ. Fost dan l-ikel ikun hemm id-dundjan mimli, ilpatata l-forn, il- Yorkshire pudding , u xi ˙axix b˙al karrotti, Brussels sprouts u zunnarija bajda (parsnips) . Fla˙˙ar ma jonqosx il-˙elu tal-okkaΩjoni b˙all-mince pies, il-pudina u l-kejk tal-Milied, kif ukoll iz-zokk tal-Milied.

Sabiex ikomplu mat-tradizzjoni, ma jonqosx ukoll li Santa Claus iΩur xi bajja Awstraljana. Ovvjament, g˙al dakinhar tistenniex li Santa Claus ikun liebes l-ilbies tradizzjonali bil-kowt a˙mar u fur abjad, imma malja talg˙awn ˙amra.

U, kuntrarju g˙al pajjiΩi li jkunu qeg˙din jesperjenzaw is-sil©, fl-Awstralja xorta jirnexxilhom jag˙mlu snowman, però ovvjament mhux se jkun mag˙mul mis-sil© imma mir-ramel, u se jkollu wkoll nuççali tax-xemx u kappell ta’ Santa Claus minflok kappell iswed.

Bla dubju ta’ xejn, meta wie˙ed isemmi l-Ìermanja fi Ωmien il-Milied, l-ewwel imma©ni li ti©i f’mo˙˙u huwa talChristkindlmarkt. Il-Christkindlmarkt huwa suq tal-Milied li jsir fi triq popolari tal-belt matul l-erba’ ©img˙at tal-Avvent.

Storikament, il-Christkindlmarkt bdew fil-Ìermanja u kienu jinkludu xeni tipiçi tan-natività. Matul iΩ-Ωmien, dawn il -Christkindlmarkt bde w jinkl udu wkoll i zzwetschgenmännle li huma figurini Ωg˙ar mag˙mulin millpruna, u n-nussknacker li huma nutcrackers imnaqqxin flinjam.

MaΩ-Ωmien fil-Christkindlmarkt wie˙ed seta’ jsib ukoll ilgebrannte mandeln, li huwa lewΩ ˙elu inkaljat; biskuttini tradizzjonali tal-Milied bil-forma ta’ gingerbread cookies b˙al lebkuchen u magenbrot; bratwurst, li huwa zalzett tradizzjonali ÌermaniΩ; glühwein li hija xarba s˙una mag˙mula mill-inbid u ˙wawar varji; u eierpunsch li hija xarba alko˙olika simili tal-egg nog.

Illum il-©urnata f’dawn il-Christkindlmarkt wie˙ed jista’ jsib jixtri l-Christstollen (Christmas stollen), li huwa kejk mag˙mul mill-konfettura; apfelwein, li huwa apple cider; u Frankfurter bethmännchen, li huma pastini Ωg˙ar tal-lewΩ.

Dan l-ikel tipiku ÌermaniΩ Ωgur jg˙in lil dawk kollha li jΩuru wie˙ed mill-Christkindlmarkt famuΩi tal-Ìermanja biex jikkumbatti l-kes˙a filwaqt li jduru s-suq tal-Milied sabiex jixtru o©©etti arti©janali mag˙mulin bl-idejn, ©ugarelli, kotba, dekorazzjonijiet tas-si©ra tal-Milied u ornamenti tal-Milied g˙ad-dar.

Kif wie˙ed jista’ jimma©ina, meta persuna tqatta’ l-Milied f’Betlem, Ωgur jesperjenza l-Milied f’atmosfera reli©juΩa. Dan g˙ax, skont l-istorja tan-natività, il-Madonna u San ÌuΩepp telqu bil-˙mara lejn Betlem biex isibu post fejn tkun tista’ twelled lill-Bambin. Però, il-Bambin spiçça twieled f’g˙ar imdawwar bil-baqra u bil-˙mara.

F’Betlem jing˙ad li l-BaΩilika tan-Natività nbniet fuq il-post fejn kien hemm l-g˙ar. Din il-BaΩilika hija attrazzjoni minna nfisha, peress li nbniet mill-Imperatur Ruman Kostantinu I madwar 330 sena Wara Kristu. Il-Kruçjati wkoll komplew Ωiedu mal-BaΩilika sabiex tkun iΩjed iffortifikata. Minn ©olBaΩilika wie˙ed jista’ jg˙addi g˙all-Grotta tan-Natività, fejn jing˙ad li kien il-post preçiz fejn twieled il-Bambin.

Lejlet il-Milied ta’ kull sena ssir quddiesa fil-BaΩilika sabiex ji©i ççelebrat it-twelid tal-Bambin. Però, li jag˙mel din il-quddiesa tant speçjali huwa l-fatt li ˙afna mexxejja reli©juzi minn reli©jonijiet differenti jie˙du sehem fil-quddiesa fl-istess ˙in.

G˙aldaqstant, kull sena eluf ta’ pellegrini minn madwar iddinja jin©abru fil-pjazza Manger quddiem il-BaΩilika sabiex isegwu, jipparteçipaw fil-funzjoni ta’ nofsilejl, kif ukoll jg˙addu messa©©i ta’ paçi lil xulxin.

Ma jonqosx ukoll li g˙al Ωmien il-Milied il-belt ta’ Betlem ukoll tkun imΩejna b’tiΩjin dekorattiv u dwal tal-Milied, kif ukoll isiru kunçerti b’kant tal-Milied. Fil-pjazza Manger wie˙ed jista’ jara l-istilla li jing˙ad li wasslet lis-Slaten Ma©i sa Betlem, kif ukoll xeni mill-Bibbja li jirrakkuntaw l-istorja tannatività

28|12|2014 21

22 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ L-eWWeL tas-sena

traDiZZjonijiet taL-eWWeL tas-sena G˙al u˙ud, il-lejl ta’ bejn il-31 ta’ Diçembru u l-1 ta’ Jannar ifisser li minn dakinhar ’il quddiem se jibdew pa©na ©dida f’˙ajjithom, filwaqt li se j˙allu warajhom dawk l-esperjenzi koroh u negattivi li ©raw matul is-sena ta’ qabel. L-oqsma li ˙afna nies ikunu jixtiequ jibdlu f’˙ajjithom l-aktar huma: il-prosperità, is-sa˙˙a, il-fortuna tajba u l-im˙abba. G˙aldaqstant, madwar id-dinja nsibu ˙afna tradizzjonijiet tal-ewwel tas-sena li jipprovdu tentattiv biex jibdlu d-direzzjoni ta’ ˙ajjithom.

ProsPeritÀ

fortuna tajba

Fil-pajjiΩ Sud Amerikan taç-Çilì jing˙ad li jekk tiekol mg˙arfa g˙ads f’nofsillejl ikollok sena mimlija xog˙ol u flus.

Fi Spanja t-tradizzjoni tg˙id li qabel idoqq nofsillejl trid tiekol tnax-il g˙enba ma’ kull tokk, waqt li tag˙mel ix-xewqa tieg˙ek g˙as-sena l©dida u prospettiva.

Il-Griegi, biex jattiraw il-prosperità f’˙ajjithom, lejlet is-sena l-©dida jdendlu basla mal-bieb tad-dar tag˙hom. Filwaqt li fl-ewwel tas-sena jaqsmu rummiena fuq l-g˙atba tal-bieb tag˙hom qabel ma jid˙lu ©ewwa.

Fil-kontinent AΩjatiku, il-Filippini jemmnu ˙afna li forom tondi, b˙allflus, jissimbolizzaw il-prosperità; g˙alhekk ˙afna familji Filippini jpo©©u frott ta’ forma tonda fuq il-mejda tal-ikel lejlet l-ewwel tas-sena.

Il-BraΩiljani jemmu li jekk tilbes l-abjad fl-lejlet l-ewwel tas-sena tkeççi lfortuna ˙aΩina g˙as-sena li jkun jmiss. Jemmnu wkoll li jekk taqbeΩ seba’ mew©iet ikollok fortuna tajba.

saÓÓa

imÓabba

In-nisa Ar©entini jilbsu xi ˙a©a roΩa lejlet l-ewwel tas-sena sabiex ji©bdu l-im˙abba PajjiΩi AΩjatiçi, b˙aç-Çina u l-Ìappun, g˙andhon tradizzjoni li fl-ewwel tas-sena jieklu noodles twal ˙afna. Din it-tradizzjoni tissimbolizza ˙ajja twila mimlija g˙omor.

Fl-Irlanda, in-nisa IrlandiΩi jpo©©u ftit weraq tal-mistletoe ta˙t l-im˙adda lejlet l-ewwel tas-sena biex ibiddlu xortihom u jsibu r-ra©el ideali g˙alihom.

L-eWWeL tas-sena kÓ

kullhadd.com

28|12|2014 23

FiLms ibbaÛati FL-eWWeL tas-sena ghostbusters ii

200 cigarettes

Ghostbusters II huwa film komiku li ˙are© fl-1989. Dan il-film jittrattra l-avventuri ta’ grupp ta’ akkademiçi li ji©©ieldu kontra l-paranormali. L-istorja tal-film te˙odna ˙ames snin wara li Egon Spengler, Ray Stantz, Peter Venkman u Winston Zeddemore bdew il-kumpanija tag˙hom, fejn huma kienu ©©ieldu kontra l-alla Gozer. F’dan is-sikwel ikunu qeg˙din ji©u mfittxija g˙ad-danni li g˙amlu fuq proprjetajiet u mwaqqfa milli ja˙dmu mal-kumpanija. Imma New York ter©a’ tispiçça pposseduta minn forza sopranaturali meta l-pram ta’ tarbija tibda timxi wa˙edha ming˙ajr ebda ra©uni. Omm it-tarbija tfittex lg˙ajnuna tal-Ghostbusters u dawn jaççettaw li jg˙inuha billi j˙ejju investigazzjoni illegali. Waqt din l-investigazzjoni jiskopru materjal stramb li jqabbadhom il-kurΩità. Però, l-awtoritajiet ta’ New York jiskopru li l-Ghostbusters qeg˙din ja˙dmu illegalment u jibag˙tuhom fi sptar mentali. Ji©ri iΩda li l-attività paranormali tikber fi New York, tant li ç-çittadini ma jkollhomx g˙aΩla o˙ra ˙lief li jirrikoru g˙allg˙ajnuna tal-Ghostbusters. B’hekk, bil-kant sinominu mal-a˙˙ar tassena, fosthom Auld Lang Syne, il-Ghostbusters jirnexxilhom ji©©ieldu kontra s-sopranaturali permezz ta’ ener©ija poΩittiva.

Din id-drama hija l-istorja ta’ grupp ta’ Ωg˙aΩag˙ b’karattri differenti li jkunu joqog˙du fi New York. Il-film 200 Cigarettes huwa ibbaΩat nhar l-a˙˙ar tas-sena 1981, hekk kif Monica tkun inkwetata li ˙add ma jkun se jattendi g˙all-festin tal-a˙˙ar tas-sena li tkun se torganizza. Ji©ri iΩda li l-kull individwu tal-grupp ikollu avventura qabel ma kul˙add jirnexxilu jasal fil-˙in g˙all-festin ta’ Monica. Fosthom ikun hemm l-istorja ta’ Val u Stephie li jinqabdu f’diskoteka u li hemm, b’kumbinazzjoni, jiltaqg˙u ma’ Dave u Tom li g˙andhom pakkett li jridu jag˙tuh lil sidu. L-istorja ta’ Cindy u Jack li ˙ar©u flimkien, imma t-tnejn huma skomdi jo˙or©u flimkien. L-istorja ta’ Lucy u Kevin li, g˙all-kuntrarju ta’ Cindy u Jack, jirrealizzaw li j˙obbu lil xulxin. L-istorja ta’ Ellie l-femminista u l-bartender. Kif ukoll l-istorja ta’ Bridget u Caitlyn li jmorru dawra bit-taxi madwar New York. Fla˙˙ar mill-a˙˙ar il-karattri kollha jirnexxilhom imorru g˙all-festin ta’ Monica, però Monica tispiçça tisker u ma tgawdix il-festin tag˙ha stess. Fl-a˙˙ar kollox jispiçça b’wiçç il-©id u l-g]ada Monica tirrealizza li l-festin tag˙ha kien suççess.

entrapment

bridget jones’s diary

Il-film Entrapment jitratta l-istorja ta’ Gin, li hija investigatriçi, u Max, li huwa ˙alliel professjonali li jispeçjalizza fl-arti prezzjuΩa. Meta lpittura ta’ Rembrant tinsteraq, Gin tintbag˙at tinvestiga lil Mac, li jkun is-suspettat prinçipali. Sabiex twettaq xog˙olha sew, Gin tipperswadi lil Mac biex jisraq maskra ÇiniΩa presti©juΩa li tkun mg˙assa b’sigurtà kbirka f’Bedford Palace. Flimkien, huma jer˙ula lejn lIskoΩja biex jippjanaw is-serqa. Wara s-serqa tal-maskra, jinqala’ ftit tad-diΩgwid bejniethom, Gin tg˙idlu li g˙andha pjan g˙al serqa o˙ra ta’ $8 biljun mill-International Clearance Bank li jinsab fin-North Tower tal-Petronas Tower fi Kuala Lampur. Waqt din is-serqa, li kellha ssir fl-a˙˙ar ftit sekondi tal-countdown tal-millennju, Gin tag˙mel Ωball u waqt taqbida jkollha ta˙rab billi taqbeΩ minn fuq it-torri g˙al isfel. Imma qabel qabΩet, Mac jg˙id lil Gin biex tiltaqa’ mieg˙u lg˙ada fl-istazzjon tal-ferrovija ta’ Pudu. Fl-istazzjoni tal-ferrovija huma jinqabdu mill-FBI, iΩda jer©a’ jirnexxilhom ja˙arbu flimkien bi pjan li jwettqu serqa o˙ra.

Il-film Bridget Jones’s Diary huwa film romantiku u komiku IngliΩ ibbaΩat fuq il-˙ajja ta’ Bridget Jones. Bridget ta˙dem ma’ kumpanija talpubblikaturi, fejn dejjem tqatta’ l-˙in tag˙ha ta˙seb fuq il-boss tag˙ha Daniel Cleaver. Imma f’festin tal-a˙˙ar tas-sena li jkun organizzat mill©enituri ta’ Bridget, hija tiltaqa ma’ Mark Darcy. Mal-ewwel impressjoni Bridget u Mark ma ji˙dux grazzja ma’ xulxin. Sadanittant, Daniel jibda jittanta lil Brigdet imma ji©ri li waqt festin li fih kien hemm Daniel, Mark u Bridget, Bridget issir taf li Daniel u Mark kellhom xi jg˙idu fil-passat.

Bridget issir taf ukoll li Daniel huwa womeniser u b’hekk twaqqaf irrelazzjoni tag˙hom. MaΩ-Ωmien Bridget u Mark jer©g˙u jin©ibdu lejn xulxin, iΩda Daniel jispiçça jid˙ol bejn il-koppja u minn hemm tibda serje ta’ praspar bejn Brigdet, Daniel u Mark. Fl-a˙˙ar Mark jistqarr li xorta j˙obb lil Bridget kif inhi u b’hekk Bridget tiddeçiedi li twaqqaf irrelazzjoni ma’ Mark darba g˙al dejjem sabiex tkun tista’ tibda r-relazzjoni mill-©did ma’ Mark.

24 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ mIN IÓAddEm

KIf tAÓSIbhA L-ASSOÇJAZZJONI tA’ mIN IÓAddEm?

IN-NEGOZJU U S-SALES Anton Vella SMEs Helpdesk Executive Malta Employers’ Association

In-negozju jiddependi ˙afna fuq l-ista©uni. Hemm lista©uni naturali tan-natura fejn, min˙abba tibdil filklima, jikkundizzjona lvolum u l-kwalità tannegozju, kif ukoll hemm lista©uni li jo˙loqhom l-istess settur tan-negozju.

Qed nirreferi g˙al dawk ilperjodi tas-sena fejn setturi ta’ negozji jag˙Ωlu li jirrikorru g˙as-sales.

Huma jiem fejn naraw kjuwijiet ta’ nies jistennew wara l-bibien ta’ diversi ˙wienet, sabiex japprofittaw rwie˙hom minn ro˙s li l-istess negozjanti jkunu qed joffru fuq il-prodotti tag˙hom.

Fejn qabel kont tara tabelli li jindikaw ro˙s ta 20%-30%, illum da˙let il-prassi li sa˙ansitra ssib ˙wienet li joffru sa 70% ro˙s, jekk mhux aktar ukoll.

L-aktar settur ta’ ˙wienet li jadottaw din is-sistema huma dawk tal-˙wejjeg, iΩda llum insibu wkoll intrapriΩi o˙ra li minn Ωmien g˙al Ωmien joffru wkoll ro˙s sostanzjali fuq is-servizzi u prodotti b˙ala parti mill-istrategija tal- marketing tag˙hom.

Stabbilimenti kbar sa˙ansitra jag˙Ωlu li jorganizzaw open weekends u open days, fejn joffru servizzi u skemi ta’ benefiççji g˙all-konsumatur

mill-istess sit fl-stabbiliment tag˙hom f’˙inijiet li normalment ma jkunux miftu˙a.

Imma lura g˙as-su©©ett tassales , tradizzjonali tal˙wienet tal-˙wejje©.

Importanti li sidien ta’ negozji jkunu jafu li ma jistg˙ux joffru sales fuq ˙wejje© ta’ stock ©did, u li jkunu g˙adhom ma po©©ewhx fis-suq fil-©img˙at ta’ qabel. Jistg˙u joffru ro˙s biss fuq ˙wejje© u prodotti li jkun di©à ©ew esibiti u pprezzati fl-istess ˙anut. Dan jg˙in lill-istess konsumatur ikun jaf jekk ir-ro˙s riklamat u offrut hux ro˙s ©enwin jew le. Óa©a o˙ra li ma jistax jag˙mel sid ta’ negozju hu li jirriklama li qed joffri persenta©© ta’ ro˙s u mbag˙ad, meta l-konsumatur jid˙ol fil˙anut, isib li mhux veru jkollu dak ir-ro˙s kollu fuq kulma ssib fl-istess ˙anut.

Sabiex in-negozjant ikun konformi mal-li©ijiet u rregolamenti g˙ad-drittijiet tal-konsumatur, ikun irid jidentifika çar u tond liema prodotti huma bis- sale u liema le, b’tikketti u tabelli li jinfurmaw u jindikaw lill-istess konsumatur ming˙ajr ma jkollu l-bΩonn li jistaqsi lil tal-˙anut.

Huwa importanti mill-

banda l-o˙ra li l-konsumatur jinnota u joqg˙od attent g˙al kundizzjonijiet offruti u marbuta mal-istess sales .

Normalment dak li jinxtara waqt sale mhux dejjem ikun jista’ jinbidel jew ji©i mibdul ma’ credit vouchers , jekk mhux bi ftehim speçifiku mal-istess sid tan-negozju.

Fl-opinjoni tal-MEA, is-sales ma g˙andhom ikunu qatt okkaΩjoni fejn in-negozjant jag˙ti l-impressjoni li qed jipprova japprofitta ru˙u u jinganna lill-konsumaturi, iΩda g˙andhom ikunu opportunità sabiex, filwaqt li jing˙ata servizz ta’ benefiççju g˙allistess konsumatur, ikompli ji©i ©©enerat aktar negozju u kummerç.

Sid ta’ ˙anut, jew stabbiliment, f’dawn il-jiem ta’ festi, g˙andu joqg˙od attent ˙afna aktar minn drabi o˙ra, sabiex jassigura li l-konsumatur jinqeda tajjeb u jo˙ro© ming˙andu b’impressjoni tajba biex b’hekk ikun hu stess li jag˙millu l-a˙jar reklam.

F’dawn iΩ-Ωminijiet ikun hemm nies li jippruvaw u jfittxu ˙wienet ©odda, li qatt qabel ma jkunu da˙lu fihom, sabiex jaraw isibux dik ix-xi ˙a©a differenti minn dak li jkunu raw qabel. G˙alhekk dan iΩ-Ωmien joffri l-opportu-

nità lil u˙ud mis-sidien tal˙wienet li jkabbru l-klijentela tag˙hom, mhux biss g˙al dawn il-jiem iΩda sa˙ansitra g˙all-©img˙at u x-xhur tassena l-©dida. Dan dejjem jekk jag˙rfu jmorru tajjeb mal-konsumaturi li jΩuruhom u jixtru ming˙andhom.

Il-©ranet tas-sales jista’ jkun li jillimitaw xi ftit l-ammont ta’ profitt li sid ta’ ˙anut jista’ jag˙mel minn fuq dak li jbig˙, iΩda Ωgur li ma jillimtax l-ammont ta’ klijenti ©odda li jista’ jakkwista blattitudni tieg˙u waqt ilproçess ta’ bejg˙. Daqstant ie˙or iΩda jista’ jitlef klijenti minn tieg˙u jekk, sforz il©enn u l-˙ajja mg˙a©©la ta’ dawn il-jiem ma jag˙tix lattenzjoni massima lill-istess klijenti leali tieg˙u, u jkun xi ftit arroganti mag˙hom.

Klijent iddum biex takkwistah, iΩda façli titilfu f’˙akka t’g˙ajn.

Filwaqt li, f’isem il-MEA, nie˙u din l-okkaΩjoni sabiex nawgura lilkom, qarrejja ta’ din il-gazzetta, u lill-familji tag˙kom il-festi t-tajba u sena mimlija b’dak kollu li tixtieq qalbkom, nappellalkom sabiex tag˙rfu timxu b’korrettezza mal-konsumaturi tag˙kom u, fejn ti©u f’dubji, tiddejqu xejn tikkuntattjawna.

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’ tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lil anton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel u t˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornaw it-telefonata tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artikli o˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙al dan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ din ilgazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

kultura kÓ

kullhadd.com

28|12|2014 25

muÛika barokka tal-milied fl-oratorju tal-ÌiÛwiti Is-serje ta’ kunçerti ta’ ˙in it-te organizzati mill-RIDT bl-isem L-Oratorju: MuΩika u Arti, isegwu llum il-Óadd 28 ta’ Diçembru fl-4.30pm, fl-Oratorju talknisja tal-ÌiΩwiti fil-Belt Valletta, b’kuncert imtella’ mis-St James Consort, imsejja˙ A Christmas Baroque.

St James Consort ser jipprezenta muΩika tal-perjodu Barokk relatata direttament ma dan is-zmien tas-sena. Il-kompozituri li taghhom se nisimghu ixxog˙lijiet, kollha kontemporanji ta’ Vivaldi, kienu ispirati mill-muΩika tradizzjonali pastorali tar-rag˙ajja li tintuΩa waqt iç-çelebrazzjonijiet tan-nativitá finna˙a ta’ fuq tal-Italja.

Il-programm jinkludi Concerto Noel Allemand ta’ Corrette, Sinfonia a tre op 1, 12 per il Santissimo Natale ta’ Valentini, Sinfonia Pastorale per il Santissimo Natale op 2 No 12 ta’ Manfredini, u Sinfonia Patorale per il Santissimo Natale ta’ Ferrandini.

Is-St James Consort, immexxi mill-vjolinista Sarah Spiteri, hu mag˙mul minn g˙ad ta’ muΩiçisti kemm stabbiliti kif ukoll numru ta’ wçu˙ ©odda. Il-Consort ta l-ewwel kunçert f’Ottubru tal-2006, permezz tat-tnedija ta’ serje ta’ kunçerti li kienu jinΩammu fil-knisja ta’ Sta Katerina tal-Italja, fejn kienu ppreΩentati xog˙lijiet Barokki popolari u anqas mag˙rufa. Ir-repertorju tag˙hom illum jinkludi xog˙lijiet stabbiliti tal-perjodu Barokk, kif ukoll kompoΩizzjonijiet ©odda ta’ kompoΩituri Maltin.

Id-d˙ul minn L-Oratorju: MuΩika u Arti hu intenzjonat biex jin©abru flus g˙al attivitajiet ta’ riçerka fl-Università permezz tar-Research Trust (RIDT). M’hemmx bΩonn riservazzjonijiet u d˙ul g˙all-oratorju hu minn Triq l-Arçisqof. Hu rrikmandat li ting˙ata g˙otja ta’ €10.

il-wasla tat-tliet slaten maÌi It-Tliet Ma©i li se jaslu Bethlehem f’G˙ajnsielem nhar il-Óadd 4 ta’ Jannar 2015 se jitilqu mill-belt ÌermaniΩa ta’ Cologne fejn b˙alissa qeg˙din ifakkru t850 anniversarju meta rrelikwji tat-Tliet Ma©i: Caspar, Melchior u Balthazar, waslu f’din il-belt.

Din l-inizjattiva qieg˙da ssir bil-kollaborazzjoni talMinisteru g˙al G˙awdex permezz tal-Kumitat Milied f’G˙awdex, il-Kunsilli Lokali ta’ G˙ajnsielem u l-Mellie˙a bl-appo©© tal-MTA. Il-Kunsill Lokali talMellie˙a g˙amel il-kuntatti neçessarji mal-Ìermanja u dan grazzi g˙all-©emella©© li hemm bejn il-Kunsill Lokali Mellie˙i u l-belt ta’ Adenau li jmur lura g˙al Jannar 1996. Dettalji se jit˙abbru aktar tard.

mela darba kien hemm…sindyrella u l-bestja Nhar il-Óadd li g˙adda ng˙ata bidu g˙all-edizzjoni ta’ din is-sena tal-pantomima popolari annwali li ssir fl-Istitut Kattoliku l-Furjana, fejn din is-sena kien imiss lil karattri ferm popolari Sindyrella u l-Bestja. Huwa spettaklu mΩejjen b’ingredjenti li offrew spettaklu ferm kulurit ta’ kostumi, xenarju, irtokk, da˙k kontinwu u divertiment ma’ w˙ud mill-aqwa atturi/kantanti li g˙andna f’Malta, b’Toni Busuttil g˙al darb’o˙ra b˙ala d-Dama, Snits b˙ala lFairy, Ina Robinich, Brian Farrugia, Simon Curmi, Jeffrey Scicluna, Neville Refalo, Julie Pomorski, Laura Bruno, Pawlu Bonello, Franky Borg, Alan Falzon, Bernice Darmanin, Graziella Farrugia, Rhea Chetcuti. Il- band b˙assoltu tkun live ta˙t id-direzzjoni ta’ Abigail Brown b’arran©amenti muΩikali ta’ Joe Brown. IΩ-Ωfin huwa mill-iskola taΩ-Ωfin Kinetic Dance Studio b’koreografija ta’ Clayton Mifsud u Daphne Gatt Mela darba kien hemm…Sindyrella u l-Bestja g˙andu skript ori©inali ta’ Brian Farrugia b’direzzjoni ta’ Ray Abdilla, bil-produzzjoni b˙as-soltu tkun ta’ Pawlu Testa.

Fadal dawn ir-rappreΩentazzjonijiet f’Diçembru: Illum il-Óadd 28 fis-2.00 u fis-6.30pm u g˙ada t-Tnejn 29 fis-7.30pm. F’Jannar isiru dawn ir-rappreΩentazzjonijiet: il-Ìimg˙a 2 fis-7.30pm, is-Sibt 3 fis-7.00pm, u l-Óadd 4 fis6.30pm, Riservazzjonijiet jinsabu miftu˙in u l-biljetti jistg˙u jinkisbu ming˙and: Pawlu Testa Travel: 9947 6468, l-uffiççju tar-riservazzjonijiet fl-Istitut Kattoliku: 2123 8429, il-bar tal-Istitut Kattoliku: 2124 2551, Carmen Azzopardi tar-Rabat: 2145 4836 u Tereza Bazaar ta’ ÓaΩ-Ûabbar: 2166 2968.

G˙al aktar informazzjoni u biex bie tibbukkja bl-internet tista’ ΩΩur is-sit elettroniku uffiçjali tal-kumpanija Teatru Rjal kif ukoll dik tat-teatru tal-Istitut Kattoliku www.kumpanijateatrurjal.com u www.istitutkattoliku.com

26 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ maDwarna

HsbC maLta jiKKonferma L-fiLosofija taL-Óajja Li jerÌa’ jroDD Lura waqt L-istrina

Il-Fondazzjoni HSBC Malta tat donazzjoni ta’ €50,000 lil L-Istrina fil-bidu tal-maratona nazzjonali ta’ 12-il sieg˙a f’Dar il-Mediterran g˙all-Konferenzi fil-Belt Valletta. B˙ala wa˙da mill-isponsors uffiçjali ta’ LIstrina u l-Malta Community Chest Fund, ilFondazzjoni HSBC Malta appo©©jat l-inizjattiva ta’ din id-donazzjoni. Minbarra l-g˙otja ta’ €50,000, HSBC Malta ppreΩentat g˙otjiet o˙ra mi©bura minn attivitajiet organizzati mill-istaff b’total ta’ €4,000 mill-bejg˙ ta’ ponsjetti u €2,500 mi©bura waqt it-triathlon annwali tal-HSBC. Il-kontribuzzjonijiet tal-HSBC kienu ppreΩentati lill-President ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca mill-Kap tal-Commercial Banking tal-HSBC Malta, Michel Cordina.

Waqt L-Istrina 2014 kienet ippreΩentata g˙all-ewwel darba lill-pubbliku wa˙da miΩ-Ωew© kanzunetti talkampanja tal-Programm tal-Ilma ta’ HSBC Malta.

Dawn il-kanzunetti n˙olqu bil-˙sieb li jrawmu kuxjenza dwar il-konservazzjoni tal-ilma, u ser jitkantaw madwar id-dinja kull fejn qed jitwettaq ilProgramm tal-Ilma tal-Grupp HSBC. Iktar kmieni ilbank ta g˙otja ta’ €50,000 lil L-Istrina, kif ukoll ammont ie˙or ta’ €6,500 li n©abar minn attivitajiet imtella’ mill-impjegati.

Sittin (60) voluntier minn fost l-impjegati tal-bank HSBC ˙adu ˙sieb jirrispondu t-telefonati u rre©istraw id-donazzjonijiet ta’ min kien qieg˙ed içempel.

Mag˙hom ing˙aqdu r-rappreΩentanti Dr Klown, NGO li g˙andha wkoll l-appo©© tal-Fondazzjoni HSBC Malta. Fir-ritratt jidher il-Kap tal-Commercial Banking tal-HSBC Malta, Michel Cordina jirçievi telefonata ming˙and kontributur.

Donazzjoni ta’ €135,000 b’risq L-istrina permezz taL-Kampanja L-istrina boV piggy banK Il-Bank of Valletta ppreΩenta s-somma ta’ €135,000 matul il-program televiΩiv ta’ L-Istrina. Din is-somma tirrappreΩenta fondi mi©bura matul il-kampanja L-Istrina BOV Piggy Bank li kienu rduppjati mill-bank.

Il-Kap EΩekuttiv tal-BOV, Charles Borg, akkumpanjat minn numru ta’ tfal bil-karus li jikkaratterizza din il-kampanja f’idejhom, ippreΩenta d-donazzjoni lill-President ta’ Malta, l-Eççellenza Tag˙ha Marie-Louise Coleiro Preca u lis-Sur Edgar Preca matul il-programm.

Matul il-kampanja l-piggy bank sab ru˙u f’kull klassi ta’ kull skola primarja u sekondarja madwar Malta u G˙awdex, kif ukoll f’numru ta’ ˙wienet. Numru ta’ piggy banks kbar, li saru sinonimi mal-kampanja L-Istrina BOV Piggy Bank, tpo©©ew f’çentri ewlenin biex ikomplu jin©abru l-fondi b’risq din il-kawΩa.

Din kienet il-˙dax-il sena konsekuttiva li tellg˙et din ilkampanja. Il-fondi mi©bura permezz tal-kampanja L-Istrina BOV Piggy Bank issa qabΩu l-€1,000,000. Il-kampanja serviet ukoll biex jikber l-g˙arfien dwar il-Malta Community Chest Fund.

Il-Bank of Valletta huwa kontributur ewlieni tal-Malta Community Chest Fund, u ta s-sehem tieg˙u biex jittellg˙u numru ta’ avvenimenti fosthom ir-Rockestra, Paqpaqli g˙al L-Istrina, il-Ballu ta’ Awwissu u l-ktieb tarriçetti Tisjir mill-Qalb.

Skeda kÓ

28|12|2014 27

kullhadd.com

06.30 07.00 07.15 08.00 08.30 11.30 12.30 12.40 14.00 14.30 16.55 17.30 17.40 18.15 18.45 19.30 20.15 22.30 22.55 23.30

One News Snajja’ Maltin Pink Panther (R) Flimkien Ma’ Nancy (R) Paper Scan Gaxin One News Telebejg˙ Dchange (R) Arani Issa (R) Top Model One News On D Road Esperti Joe’s Kitchen One News Sfilata Di Moda Short Film Fresh & Funky (R) One News

07.00 08.15 09.00 10.00

07.00 07.50 08.10 08.35 09.15 10.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.45 15.15 16.25

Jake E I Pirati Dell'isola Sofia La Principessa La Coccarda Blu Il Nostro Amico Charly Luce All'orizzonte I Lemuri Del Madagascar Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia Tg2 Giorno Tg 2 Motori Film: Gli Aristogatti Film: Trilli E Il Segreto Delle Ali Film: Gara Di Pasticceria Della Radura Incantata Film: Peter Pan L'albero Di Natale Di Pluto Tg2 L.I.S. 90° Minuto Serie B Sea Patrol - Pericolo Imminente Squadra Speciale Cobra 11 Tg2 N.C.I.S. Profumo Di Droga

Omnibus Tg La7 Omnibus Un Giorno Di Gloria Per Miss Pettygrew Un Marito Quasi Perfetto Tg La7 Tg La7 Cronache Il Matrimnio Del Mio Migliore Amico Senti Chi Parla L’ispettore Barnaby Meteo La7 Tg La7 Natale Nel Paese Delle Meraviglie Grey’s Anatomy

16.40 17.44 18.00 18.05 18.50 19.35 20.30 21.05 22.30

07.00 07.30 07.50 09.45 11.30 13.30 14.00 14.35 16.30 18.00 19.55 20.00 20.30 21.10

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 17.30 18.00 18.15 18.40 19.40 19.45 20.00 20.50 23.00

A˙barijiet Sports Science Madwarna Il-Gwerra l-Kbira Gadgets House Hunt Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb U G˙edewwa Pellikola A˙barijiet G˙awdex Illum L-Irkant Dot EU Grand Lottery A˙barijiet X-Factor UK A˙barijiet

08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 16.00 17.00 18.00 18.30 19.00 19.30 20.30

Treasure Island Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Kurrenti Luxdesign Valletta Househunt Gadgets Il-Gwerra l-Kbira Pellikola Super Ships L-Irkant Animal Diaries Kultema Venere G˙awdex Illum Super Ships A˙barijiet g˙al Persuni b’Nuqqas ta’ Smig˙ 20.40 Il-Óaddiem tas-Sena 22.30 Pellikola 23.00 A˙barijiet Sportivi

06.00 Da Da Da Musica E Cinema Italia Senza Frontiere 06.30 Unomattina In Famiglia 09.45 Dreams Road 2014 America Centrale 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Dell’Angelus 12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde 13.30 Telegiornale 14.00 L’Arena 16.30 Tg 1 16.35 Domenica In 18.50 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Affari Tuoi 21.15 Braccialetti Rossi 23.14 Tg1 60 Secondi 23.20 Speciale Tg1

06.00 Fuori Orario. Cose (Mai) Viste 07.00 Kilimangiaro Album 07.15 Ai Confini Dell'arizona – L’Ombra Del Vento 08.05 La Signora Del West – Gli Ostaggi 08.50 Film: Il Brigante Di Tacca Del Lupo 10.25 Community – L’Altra Italia 11.10 Tgr 12.40 Geo 13.00 Radici 1 14.00 Tg Regione 14.15 Tg3 14.30 Kilimangiaro 19.00 Tg3 19.30 Tg Regione 20.00 Blob 20.10 Film Muraglie 21.05 Film Alice In Wonderland 23.00 Tg3

06.50 07.15 07.40 08.05 08.30 09.20 10.10 12.25 13.00 13.25 13.40 15.40 17.40 18.30 19.00 19.20 21.30 23.55

I Puffi Sanno…I Heidi L’Incantevole Creamy Sailor Moon Spada Per Lady Oscar Scooby Doo Where Are You? Small Soldiers Studio Aperto Sport Mediaset Sport Mediaset Extra Robin Hood Dolf E La Crociata Dei Bambini Tom E Jerry Studio Aperto Love Bugs Jumanji (Di J. Johnston) La Grande Magia Derren Brown

06.00 07.54 07.59 08.46 08.50 10.10

07.10 07.30 08.00 08.30 09.00 10.00 10.50 11.30 12.00 14.07 16.00 18.55 19.35 21.30 23.40

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Zorro Magnifica Italia Confessione Reporter Santa Messa I Grandi Della Fede Tg4 Walker Texas Ranger Una Storia Di Natale Base Artica Zebra Tg4 Il Comandante Florent Caccia Spietata Il Destino Di Un GuerrieroAlatriste

16.15 18.45 20.00 20.40 21.10 21.11 23.31

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito The Chef Ii Talento E Passione In Cucina Dietro Le Quinte Di Solo Per Amore Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Come Un Delfino Dietro Le Quinte Di Solo Per Amore Ritorno Alla Laguna Blu Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Domenica Riassunto – Il Segreto Il Segreto Due Cuori E Una Provetta

06.00 06.05 06.20 06.30 06.45 07.10 07.25 07.35 07.50 08.15 09.00 09.30 10.15 11.10 12.05 14.45 15.45 16.40 17.30 18.25 19.10 21.50 23.20

06.15 07.05 07.30 08.20 09.10 10.00 10.25 11.15 12.05 13.45 14.35 15.25 16.40 17.30 18.20 19.10 20.00 20.50 22.05 22.55 23.45

Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Eats Hungry Girl Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Chopped Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Chopped

07.15 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00

Selling New York Healthy Appetite With Ellie Krieger Suggs’ Italian Job Extreme Cuisine With Jeff Corwin Kitchen Cousins Desperate Landscapes 10 Grand In Your Hand Selling New York Keasha’s Perfect Dress Eating Art Chef Abroad Vintage Hunter Desperate Landscapes How The Best Is Done House Hunters Selling New York 10 Grand In Your Hand Suggs’ Italian Job Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Platinum Babies Extreme Homes

06.00 11.50 12.15 13.05

Say Yes to the Dress Cake Boss My 600-Lb. Life My Big Fat American Gypsy Wedding Little People, Big World Something Borrowed, Something New My Big Fat American Gypsy Wedding Say Yes to the Dress Secret Eskimo Escape Family Fat Surgeons

10.45 12.30 14.00 14.05 15.35 16.30 17.10 18.00 18.05 18.40 19.30 20.40 21.40 21.45 23.15

Net News The Client (R) G˙alkul˙add Quddiesa mis-Santwarju tal-Madonna Ta’ Pinu Se NiΩΩew©u Telebejg˙ Net News Telebejg˙ Iswed Fuq l-Abjad (R) Sport Extra Wheelspin (R) Net News Flusek (R) What’s For Dinner Net News Becky Net News Replay Net News

Woolly & Tig Nina And The Neurons 3rd & Bird Charlie And Lola Show Me Show Me Nina And The Neurons 3rd & Bird Charlie And Lola Show Me Show Me The Weakest Link Rev. Doctor Who Outcasts Mr. Stink Great Expectations Doctors My Family Mr. Stink Outcasts Doctor Who Great Expectations The Suspicions Of Mr Whicher Sherlock

11.04 11.10 12.00 13.00 13.40 14.00 16.09

13.55 14.20 20.10 21.00 21.50 22.40

SFILATA DI MODA, illum fit-20.15 fuq ONE

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 10.00 11.00 13.00 20.00

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.10 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Overhaulin’ Mega Builders Mythbusters Human Body The Liquidator Flip Men Storage Hunters Salvage Hunters Auction Hunters Head Games You Have Been Warned What Happened Next?

Superhuman Showdown Magic Of Science Extreme Engineering Chasing Classic Cars Car Vs Wild Survive That!

Bear Grylls Deadliest Catch

06.45 08.30 10.10 11.50 13.55 15.35 17.05 19.00 20.35 22.15

Big Stickup At Brinks Cold Heaven Company Business Khartoum Clambake C.H.O.M.P.S. City Slickers Benny & Joon The Object Of Beauty Network

21.00 22.00 22.30 23.00

Beyond Candid With Giuliana Extreme Close-Up Style Star After Shock Giuliana & Bill Untold With Maria Menounos Eric & Jessie House Of Dvf Kourtney & Khloé Take The Hamptons House Of Dvf Beyond Candid With Giuliana The Soup Beyond Candid With Giuliana

08.30 09.00 09.15 11.00 11.30 14.00 15.15 18.30 19.30 21.30 23.00 23.45

Four Hills, Ski Jumping Ski Pass FIS World Cup Alpine Skiing Four Hills, Ski Jumping FIS World Cup Alpine Skiing World Team Challenge, Biathlon Four Hills, Ski Jumping FIS World Cup Alpine Skiing Boxing Four Hills, Ski Jumping FIS World Cup Alpine Skiing Watts

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 10.00 10.55 11.50 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Orangutan Island The Wild Life of Tim Faulkner Your Pet Wants This Too Cute!

Treehouse Masters Call of the Wildman Jurassica World’s Wildest Cities Tanked Africa’s Super Seven Gorilla Doctors Best Bites Africa’s Super Seven Gorilla Doctors I’m Alive Best Bites

07.05 07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35

Bubble Guppies Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly Oddparents Sanjay And Craig Kung Fu Panda The Legend Of Korra Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins Of Madagascar The Fairly Oddparents iCarly Big Time Rush Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants

Sfilata di Moda li saret fl-MFCC fl-4 ta’ Ottobru li g˙adda, hija serata fejn fiha ˙adu sehem is-sittax it-tfajla li kienu parti mill-programm Street Blush li kien jixxandar matul s-sajf fuq ONE. Tnaxil ˙anut tal-˙wejjeg ˙adu sehem f’din l-isfilata bi roduzzjoni ta’ Label Model Management.

28 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA JIMI: ALL IS By My SIdE

BIJOGRAFIKU

IS-SENTEJN TA’ JIMI HENdRIX F’LONdRA Atturi Ewlenin: Andrè Benjamin, Hayley Atwell, Imogen Poots, Ruth Nigga, Adrian Lester, Andrew Buckley Direttur: John Ridley Distributur: Curzon Film World Ma˙ru© minn Side Street Film, Eden Cinemas

Jimi Hendrix: All Is By My Side jirrakkonta biss parti mill-˙ajja tal-famuΩ kitarrist/kantant, Jimi Hendrix. Infatti, fuq perjodu ta’ sentejn, dan il- biopic jurina aspett bikri ta’ dan il-le©©enda tal-muΩika rock qabel sar rinomat. Ta’ min jg˙id li l-muΩika ori©inali tieg˙u ftit li xejn tinstema’, aktarx minn fuq xi radju jew sorsi o˙ra mhux fil-qrib u fil-qosor wisq. Dan g˙ax Hendrix Experience LLC, il-werrieta tieg˙u, ma tawx permess lill-produtturi ta’ dan ix-xog˙ol li jag˙mlu uΩu minnha u b’hekk jinstemg˙u cover versions biss.

Fuq kollox dan mhuwiex film muΩikali, imma primarjament dramm soçjali li jiΩvol©i f’Londra u li jiffoka l-aktar fuq ir-relazzjoni ta’ Hendrix ma’ tliet nisa.

Linda Keith (Poots), il-˙abiba tal-kitarrist tar-Rolling Stones, fl1966 tkun New York u meta ΩΩur nightclub taffaxxina ru˙ha sewwa bil-˙ila tal-kitarrist James Marshall Hendrix. Malajr tinduna bil-potenzjal tieg˙u, tixtrilu kitarra u tikkonvinci lil Chas Chandler (Buckey) li jdoqq ma’ The Animals biex jimmani©©jah.

Óin: 118 min. Çert. 15

Flimkien imorru Londra u, meta Linda ssir t˙obbu, jinvolvi ru˙u ma’ mara o˙ra, Kathy Etchington (Atwell).

Jimi Hendrix, kif issa sar mag˙ruf, jifforma grupp muΩikali ta’ tlieta, però ma tantx ikun im˙ajjar jirrekordja xxog˙ol tat- trio tieg˙u. Meta jindiehes mal-Black Power, g˙aqda radikali, mara o˙ra, Ida (Negga) t˙ajru jie˙u d-drogi.

Hendrix iwarrab ru˙u minn malBlack Power, u wara xi fjaski jag˙tu wirja tajba.

L-a©ent tieg˙u jibbukkjahom g˙all-Monterey Pop Festival, flAmerika fl-1967.

Andrè Benjamin, tal- hip-hop duo Outkast ta’ Atlanta jinkarna perfettament il-vuçi, mossi tal-wiçç, tbissim u manjieri tal-veru Hendrix li f’din il-produzzjoni jistabbilixxi ru˙u b˙ala l-punt fokali li dwaru n-nisa, ilmuΩiçisti u l-karriera ji©u u malajr jisparixxu. Xi atturi o˙ra, b’xebh kwaΩi perfett, jidhru b˙ala muΩiçisti veri ta’ dak iΩΩmien, fosthom Keith Richard, Eric Clapton, John Lennon, George Harrison u o˙rajn.

duMB & duMBER TO

STUPIDU

AKTAR PRASPAR MINN ÛEWÌ IMBEÇILLI GRASSI Atturi Ewlenin: Jim Carrey, Jeff Daniels, Rob Riggle, Kathleen Turner, Laurie Holden, Rachel Melvin, Bill Murray Diretturi: Bobby u Peter Farrelly Distributur: Universal Pictures Ma˙ru© minn KRS Releasing

Óin: 110 min. Çert. 15

G˙oxrin sena ilu Jim Carrey u Jeff Daniels ˙admu l-parti rispettiva ta’ Lloyd Christmas u Harry Dunne, Ωew© maΩetti u mbeçilli tal-prima klassi, kummiedja sfrenata u pwerili li xorta wa˙da g˙amlet suççess finanzjarju. Dan il-profitt wassal biex, minkejja li dawn iΩΩew© atturi ma ridux jidhru fi produzzjoni o˙ra simili, ilkumpanija New Line Cinema xorta ˙admet Dumb & Dumberer: When Harry Met Lloyd (2003) b’atturi differenti u ambjentat snin qabel il-film l-ie˙or.

Wara dawn is-snin kollha jidher li Carrey u Daniels bidlu fehmithom u ddeçidew li jer©g˙u jispissjaw b’mod aktar superfiçjali u banali fissikwel Dumb & Dumber To, g˙al darb’o˙ra dirett milla˙wa Farrelly. Jidher ovvju li Harry u Lloyd ma mmaturaw xejn u komplew jesibixxu listupida©ni grassa li baqg˙et fuqhom tul dawn is-snin kollha. Kull nhar ta’ Erbg˙a g˙al g˙oxrin sena s˙a˙, Harry baqa’ jΩur lil ˙abibu Lloyd li suppost jinsab f’koma fi sptar mentali. Meta hu jsir jaf li

aktarx g˙andu tifla, imur iqajjem lil sie˙bu mir-raqda perpetwa li qed jag˙mel li tabirru˙u jinsab fiha, biex jitlob lg˙ajnuna tieg˙u.

Flimkien jibdew vja©© biex ifittxu lil Penny (Melvin) u, filproçess, l-injoranza kbira li g˙andhom fuqhom twassalhom fl-a˙˙ar f’post fejn hemm mi©burin l-aktar im˙u˙ brillanti tal-pajjiΩ u fejn huma jkunu stmati ta’ persuni ta’ intelli©enza straordinarja.

Huma jitolbu l-g˙ajnuna ta’ Fraida Fletcher (Turner), leksma˙buba ta’ Harry, waqt li warajhom hemm ji©ri Travis Lippincott u ˙uh it-tewmi Captain Lippincott (iΩ-Ωew© partijiet ma˙dumin minn Rob Riggle), li se jag˙mlu minn kollox biex Harry u Lloyd ma jo˙or©ux minn El Paso ˙ajjin.

Dumb & Dumber To hija kummiedja o˙ra banali, bi ftit mumenti ta’ umoriΩmu klassiku. Il-mossi ta’ Carrey u Daniels, li issa qed joqorbu ssittin sena, kultant jidhru bla sens. Però, dan it-tip ta’ kummiedja taf tolqot lil sezzjoni ta’ nies li qatt ma j˙abblu mo˙˙hom.

ÇInEMA kÓ

28|12|2014 29

kullhadd.com

ExOdUS – GOdS & kInGS (3d)

VIÛJONARISTIKU

MOSÈ – IL-GWERRIER LI ÓAREÌ IL-POPLU T’ALLA MILL-EÌITTU

Atturi Ewlenin: Christian Bale, Joel Edgerton, John Turturro, Aaron Paul, Ben Mendelsohn, Ben Kingsley, Sigourney Weaver, Maria Valverde Direttur: Ridley Scott Distributur: 2Oth Century Fox Ma˙ru© minn KRS Releasing Wie˙ed mill-ftit films fl-annali taç-çinema li jista’ verament jissejja˙ super blockbuster hu dak tad-direttur Cecil B. DeMille (1881-1958), The Ten Commandments. Dan ing˙ata Oscar wie˙ed biss g˙all-effetti speçjali. G˙al kwaΩi erba’ sig˙at neqsin kwart, DeMille Ωamm lill-udjenzi ççassati lejn il-liΩar il-kbir bl-istorja inkredibbli ta’ Mosè (Charlton Heston), mill-abbandun tieg˙u meta kien g˙adu tarbija, kif trabba u sar prinçep tal-E©ittu, iΩ-Ωmien tieg˙u fl-iskjavitù, il˙arba fid-deΩert u l-isforzi kbar li g˙amel biex ˙are© il-poplu Lhudi mill-˙akma ta’ Rameses, il-Farag˙uni E©izzjan.

Fi Ωmien meta l-effetti speçjali kienu g˙adhom x’aktarx primittivi, DeMille bellah lil kul˙add fis-sekwenza ta’ kif wera l-Ba˙ar l-A˙mar jinfired biex il-poplu t’Alla seta’ jaqsam g˙an-na˙a l-o˙ra u anke meta rçieva lKmandamenti ming˙and il˙allieq stess fuq il-Muntanja Sinaj. Dan id-direttur li ˙adem diversi films epiçi, l-aktar mill-

Óin: 150 min. Çert. PG kotba Bibliçi, kien konxju ˙afna mill-potenzjal çinematografiku ta’ dawn il-kotba sagri tant li darba stqarr hekk: Give me a couple of pages from the Bible and I give you a picture.

Suççessur modern ta’ Cecil B. DeMille jista’ jkun Ridley Scott, id-direttur tal-film kolossali Gladiator u anke dak dwar il-

Kruçjati Kingdom Of Heaven, g˙alkemm huwa aktar rinomat g˙all-film tax-xjenza fittizja u terrur Alien u t- thriller kult Blade Runner. Bl-effetti speçjali viΩwali fil-preΩent fl-aqwa tag˙hom, li jistg˙u jag˙mlu lmirakli permezz tal-kompjuter (CGI) b˙al dawk fis-saga The Lord Of The Rings u The Hobbit u anke Prometheus talistess direttur, Scott jippreΩentalna l-istorja ta’ Mosè minn mindu kien ©uvnott sal-˙ar©a mill-E©ittu u l-g˙oti talKmandamenti fil-produzzjoni Exodus: Gods & Kings.

Il-poplu Lhudi kien ilu filjasar tal-E©ittu g˙al 400 sena.

Tul dan iΩ-Ωmien huma qatt

kOMPETIZZJOnI EMPIRE CInEMA

ma nsew Ωew© affarijiet – li xi darba jmorru lura f’darhom u lil Alla. U Alla ma nsiehomx.

Dan ix-xog˙ol jifta˙ b’Mosè (Bale) u Rameses (Edgerton) li trabbew qishom a˙wa. Wara battalja qalila mal-Hittites, fejn Mosè anke jsalva l-˙ajja talFarag˙uni tal-futur, hu jsir jaf lidentità vera tieg˙u. Rameses, issa fil-poter, ikeççi lil ˙uh fiddeΩert fejn suppost hemm mewt çerta lesta g˙alih. Imma, Alla riedu jag˙mel xog˙ol dinjituΩ u diffiçli – dak li jiffaççja l-g˙adu qawwi tieg˙u, li sar konvint li hu xi alla, u jordnalu j˙alli lill-poplu Lhudi jo˙ro© mill-jasar.

L-effetti speçjali viΩwali huma

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn is-17 u l-21 ta’ diçembru 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Fuq liema persuna Bibblika huwa bbaΩat il-film Exodus – Gods & Kings?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: M. AZZOPARDI, 12, Triq Fuq il-Óawli, il-Birgu

l-qofol assolut ta’ din il-produzzjoni. Wara battalja pjuttost simili ma’ dik ta’ 300 u anke o˙rajn, nistag˙©bu bl-g˙axar kastigi li jse˙˙u fuq l-E©izzjani, wie˙ed wara l-ie˙or ming˙ajr nifs, sakemm ner©g˙u niskantaw bil-kbir fis-sekwenza twila ta’ meta Mosè g˙adda lil niesu mill-Ba˙ar l-A˙mar blarmata ta’ Rameses ©ejja bil˙effa g˙alihom.

Tema maqbuda sewwa filfilm hija l-battalja verbali talim˙u˙ bejn Mosè u l-kap E©izzjan. Exodus: Gods & Kings hu blockbuster ie˙or filvena tal-films moderni bis-CGI, bit-3D di©itali jkompli jag˙ti enfasi fl-andament. Titilfuhx!

1.

2.

3.

4.

5.

The Hobbit Night At The Museum Penguins Of Madagascar Paddington Horrible Bosses 2

30 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ

Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com

Appartament ©did f’ÓaΩ-Ûabbar fit-tieni sular bi 3 kmamar tas-sodda. Lest bil-kçina, kamra tal-banju, main bedroom bl- ensuite u bibien ta’ barra u ©ewwa lesti. Prezz €118,000. Çempel 9987 1967.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin.

Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil˙abel u bil-batterija. Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bilpressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test ) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq ilKungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

AFFARIJIET GÓALL-KIRI Furniture lifter jil˙aq sa 8 sulari. Ideali g˙al kull tip ta’ materjal. Itella’ gypsum boards , madum, twieqi u bibien, g˙amara, appliances , e ç ç .

Nipprovdu wkoll trakkijiet g˙all-©arr, kemm kbar kif ukoll Ωg˙ar, bl-or˙os prezzijiet. Çempel fuq 9987 0193.

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, irRabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn innumri: 2137 6946/9947 0178. Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI P.A. Plastering. G˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, xog˙ol fuq l-antik u bilpont, kisi bil-©ibs, graffiato u silicato gypsum board u aktar çempel 7904 9649

SERVIZZI G˙all kull tip ta’ Ωbir ta’ sigar u tindif ta’ ©onna çemplu lil C&S Gardening fuq 9903 0066 jew 7932 6737.

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato, Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq ilpond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane .

Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tarram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM U INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AVVIÛI KÓ

kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALI Presepju statiku artistiku fuq stil Bibbliku g˙all-wiri Dan il-presepju, mag˙mul mill-jablo u ©ibs fih kobor ta’ madwar 70 pied kwadru. Hu mg˙ammar b’sett ta’ madwar 70 pastur, xog˙ol bl-idejn mi n n L a w r e n c e Baldacchino. Il-presepju jinsab g˙all-wiri f’Nru 71, Triq il-Kbira, Birkirkara, sal-4 ta’ Jannar 2015. Óinijiet tal-ftu˙: fost il-©img˙a mill-5.00pm sat-8.15pm. Ódud u festi mid9.30am sa 12.00pm u mill-5.00pm sat-8.15pm.

Ìurnata G˙awdex mas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju – l-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza mawra ta’ ©urnata filGΩira G˙awdxija nhar il-Óadd 4 ta’ Jannar 2015.

Din il-©urnata ser tikkonsisti minn Ωjarat f’diversi postijiet ta’ interess relatati ma’ Ωmien il-festi, fosthom il-mi©ja tas-Slaten Ma©i, il-presepju ˙aj ta’ G˙ajnsielem, kif ukoll wirjiet o˙rajn fix-Xag˙ra u r-Rabat.

Immorru g˙all-ikla ta’ nofsinhar f’lukanda rinomata filBelt Victoria, segwita minn ˙in ta’ rilassament. Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fis-7.30am.

Kul˙add huwa m˙e©©e© li jattendi.

Riservazzjonijiet isiru fuq 7953 9542 jew 9927 5037 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Ìeraldu Debattista One Day Darts Tournament Il-Kummissjoni Sports fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza il-Ìeraldu Debattista One Day Darts Tournament.

Dan it-tournament ser isir nhar il-Óadd 11 ta’ Jannar 2015, fil-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju, filpjazza ewlenija tal-Imqabba mid-9.00am il ’quddiem. Illog˙ob ser ikun best out of 5 legs u finali best out of 7 legs.

Premjijiet huma kif ©ej: €120 u trofew g˙all-ewwel post; €70 u trofew g˙at-tieni post; u €25 u trofew kull wie˙ed g˙al joint third . Il- highest finish jie˙u trofew.

Waqt it-tournament jing˙ataw punti li huma validi g˙allplejer tas-sena. Re©istrazzjoni g˙all-prezz ta’ €5. Kul˙add mistieden jipparteçipa.

Aktar dettalji jinkisbu billi ççempel 9947 1736 jew fuq is-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Id-Drieg˙ t’Alla – dramm fl-Imqabba Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan is-Soç j e t à M u Ω i k a l i Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba, b’kollaborazzjoni malG˙aqda Teatrali Aniçi ta’ Óal Qormi, ser ittella’ dramm fi tliet atti bl-isem Id-Drieg˙ t’Alla.

L-istorja tittratta dwar missier nobbli li jkollu iben wa˙dieni. Hekk kif jibda jikber dan l-iben jibda’ juri xxewqa vokazzjonali li jsir saçerdot. Il-missier xejn ma jkun kuntent b’dan il-fatt u jispiçça sa˙ansitra jo˙odha kontra Alla g˙ax, skont hu, kien ser jo˙odlu l-iben wa˙dieni li huwa kellu. Il-missier jag˙mel diversi tentattivi biex jipprova jbiddel il-˙sieb ta’ ibnu, iΩda ibnu jidher li ma jkunx lest li jdawwar fehmtu.

Dan id-dramm, b’tema soçjali li tapplika ˙afna g˙all˙ajja tal-lum, ittella’ l-ewwel darba fl-1959 u ©ie kklassifikat fl-ewwel post tal-konkors teatrali. Id-Drieg˙ t’Alla ser jittella’ nhar il-Ìimg˙a 16 ta’ Jannar 2015, fis-sala talIskola Primarja tal-Imqabba, fi Triq Valletta, sala moderna u attraenti, fis-7.30pm. Riservazzjonijiet isiru billi ççempel 7909 4180 jew 9968 5737 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

28|12|2014 31

32 28|12|2014

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

KÓ almanaKK

ritratt mill-antiK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 16°C L-INQAS TEMPERATURA: 10°C INDIÇI UV: 2 TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab b’˙albiet taxxita li jistg˙u jkunu bir-rag˙ad u bis-sil© f’xi n˙awi g˙all-ewwel

HI

14°C

12°C

11°C

LO

07°C

06°C

07°C

UV

02

02

02

VIÛIBBILTÀ: Ìeneralment tajba minbarra f’xi ˙albiet tax-xita

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt

RIÓ: Qawwi ˙afna mil-Lbiç li jsir qawwi ˙afna g˙al qawwa ta’ riefnu g˙all-biçça lkbira tal-jum, u jdur mill-Punent il-Lbiç. Bilbuffuri tar-ri˙ qrib il-maltempati bir-rag˙ad.

BAÓAR: Qawwi li jsir qawwi ˙afna IMBATT: Baxx mill-Majjistral li jsir baxx g˙al moderat mil-Lbiç TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 18°C

HI

12°C

13°C

15°C

LO

08°C

09°C

10°C

UV

03

02

03

Il-vapur tar-Royal Mail Knight Of Malta fil-port tal-Belt Valletta

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd

SpiÛeriji li Se jiftÓu nhar l-ewwel taS-Sena

Empire Pharmacy (Branch), 46 Triq Melita, il-Belt Valletta Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa, il-Marsa Lantern Pharmacy, Misra˙ il-Kebbies, Santa Venera Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys, Birkirkara St Anthony Pharmacy, 56, Triq San ÌuΩepp, Tal-Pietà Pembroke Pharmacy, 87, Triq Giuseppe Malfeggiani, Pembroke Rudolph Pharmacy, 133, Triq Rudolfu, Tas-Sliema Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos, l-Iklin Tat-Tar©a Pharmacy, Plot nru 2, Triq il-Kostituzzjoni, il-Mosta El Medina Chemist, Triq il-Maskli, il-Qawra Theresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal Tarxien Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera il-Birgu St Elias Pharmacy Triq San Elija ix-Xag˙jra Green Cross Pharmacy, 8, Misra˙ Gregorio Bonnici, iΩ-Ûejtun Central Pharmacy, 6, Triq San ÌuΩepp, Óal Luqa De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin, ÓaΩ-Ûebbu© Ba˙rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k/m Triq l-Iskola, il-Ba˙rija Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, ir-Rabat, G˙awdex Tony’s Pharmacy, Egret Court, Triq il-Wied, Marsalforn, G˙awdex

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq irRepubblika, il-Belt Valletta The Cross Pharmacy; 859, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal Qormi St Jude Pharmacy, 213, Triq il-Wied Birkirkara St Anthony Pharmacy, 56, Triq San ÌuΩepp, Tal-Pietà Pembroke Pharmacy, 87, Triq Giuseppe Malfeggiani, Pembroke Edward’s Pharmacy, 115, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema St Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri. Ó’Attard Pillbox Pharmacy, 63, Triq il-Bjad, in-Naxxar Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu San Tumas Pharmacy, Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, Wied il-G˙ajn Gudja Pharmacy, 9, Triq San Çiru, il-Gudja Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon, iΩ-Ûurrieq St Nicholas Pharmacy, 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewi Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-Rabat, G˙awdex Pisani Pharmacy, Bini Ìdid, Triq Sannat, Ta’ Sannat, G˙awdex

din il-ÌimgÓa mill-iStorja

30.12.1993 L-IΩrael u l-Belt tal-Vatikan jistabbilixxu relazzjonijiet diplomatiçi

numri reBBieÓa LOTTU

28 27 15 50 85 49 13 14

SUPER 5

04 06 05 24 27

GRAND LOTTERY

02 08

09 03 00 09 09

01.01.2008 Malta u Çipru jing˙aqdu maΩ-Ûona Ewro

TISLIBA kÓ

28|12|2014 33

kullhadd.com

Din it-tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li g˙ad hawn domanda g˙aliha, il-gazzetta KullÓadd iddeçidiet li tkompli to˙ro© din it-tisliba fl-a˙˙ar Óadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHAR LI GÓADDA MIMDUDIN: 1 Mkeffen, 5 Msejsa, 8 FrançiΩ, 14 Penit, 15 Serbut, 17 Tektik, 19 Xkett, 20 Ta˙t, 21 Zkuk, 23 Ìdida, 25 A©ent, 28 Stad, 29 u 30 Destin, 31 Uçu˙, 33 Óorroxborrox, 39 Bnin, 41 u 42 Fjakka, 43 Ikla, 45 Rabja, 46 Armla, 47 Rbit, 50 Nett, 53 u 54 Klorin, 56 Fjask, 58 Nokkla, 60 Russja, 62 TkaΩa, 64 Ìa˙an, 67 Nemmes, 69 Sindku, 70 Appik, 72 u 73 Sajran, 75 NaΩi, 77 Ìobb, 79 Sadid, 80 Loqom, 82 Biki, 84 Ave, 85 Eva, 87 I©ri, 88 Metropolitan, 93 Ûarb, 94 u 95 Xjaten, 96 Akka, 98 Prova, 100 Dabra 101 S˙un, 105 Bidu, 108 Fossa, 109 Lablab, 110 Naxxar, 111 Linja, 112 Ûbankaw, 113 Intatt, 114 Strixxa.

011

WEQFIN:

94

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 72 75 77 79

Çittadin tar-Renju Unit li kultant jilbes id-dublett (7) Óuta twila ta’ lewn sewdieni, tag˙mel g˙all-mulett u tajba g˙all-ikel (6) Pasta, tag˙milhiex mieg˙u (7) Dan qisu biljett li kultant jinbidel fi flus (5) Telaq ji©ri kemm jifla˙ (6) Fil-borma j˙alltuh mal-©bejniet u malful u g˙idli x’inti tiekol (6) Ólas ie˙or fuq dak li normalment naqilg˙u (5) Grad, fil-pulizija jew fl-armata (4) Óut b’la˙am artab u kiesa˙, b˙al tal-qarnit (4) Dan huwa suq popolari g˙all-apert (5) u 28 Dawn kontijiet ta’ lura, li jridu jit˙allsu (9) u 30 G˙amel hekk bl-imqass jew bi lsienu (6) Kamra kbira fil-qorti (4) Óbit militari mill-ajru (12) L-g˙ajta tal-qattus (4) u 42 Jag˙mel kollox g˙all-vana ...... (6) G˙adda minn ˙afna tbatija (4) Fdal jew qxur g˙aΩ-Ωibel (5) ÓobΩu jie˙du mill-g˙alqa tieg˙u (5) Il-mo˙˙ minn barra (4) Kultant jittie˙du miΩuri ....soçjali (4) u 54 Kanal famuΩ, b˙al tas-SwejΩ (6) Bihom tg˙ajjat qisek fgat u ma˙nuq (5) Tintlag˙ab b’disg˙in numru (6) Ta bil-martell (6) Bniedem hekk qisu ta’ ©ewwa (5) Avversarju jew konkorrent (5) Floku fil-qalziet illum hemm iΩ-Ωipp (6) u 70 Fih issib il-vokabularju kollu (11) u 73 Wa˙da ©in©rija, g˙andha ©ilda çara u xag˙arha dehbi (6) IΩΩommhom fil-gallinar (4) Il-le˙en jew ˙oss mill-kordi vokali (4) Arja jew kanzunetta bejn tnejn (5)

80 Jimmarka l-ajruplani mill-bog˙od (5) 82 It-taxxa fuq l-importazzjoni (4) 84 u 85 Xi ˙add li ma trejjaqx, ma kiel xejn (6) 87 Toni tani .... talli tajtu tuta tajba (4) 88 Il-jum ta’ g˙eluq is-sena minn xi ©rajja (12) 93 Allura ©obon b˙al dan t˙ossu jieklok?

(4) 94 u 95 Su©©erimenti (6) 96 Dawn huma l-femminili (4) 98 ..... Kotba Maltin ta’ Pawlu Mizzi (5) 100 Fiha jew biha ma tara xejn (5) 101 Muniti Ωg˙ar Maltin li ilhom li spiççaw (4) 105 Kulfejn da˙let fl-Ewropa, g˙olliet il-prezzijiet mas-sema (4) 108 Kienet l-iΩg˙ar fl-uΩin (5) 109 Aktar minn tavla wa˙da (6) 110 G˙amel hekk b˙all-musbie˙ (6) 111 Qala’ ..... flus ©mielha (5) 112 Ma˙qur jew imdejjaq, fuq is-salib ukoll (7) 113 B˙all-...... jonqsu s-sog˙la (6) 114 Il-31 fil-log˙ob tal-karti (7) Weqfin 2 4 6 7 9 10 12 13 16 18 22 24 27 32

u 3 Mur u ˙udu ming˙and Cordina (4) Warajha, xarba nbid tajba (4) Jg˙ix fil-kunvent (5) Tassew qisek ç bit-..... (5) Deni b˙al dan huwa g˙oli ˙afna (4) u 11 Il-karozza li ©©orr morda u feruti (9) Kontra msa˙˙an (7) Nies tassew biΩlin u ˙erqana, mimlijin assi (7) Dak ra©el boqqa .....! (5) Fix-xog˙ol tal-bini jg˙olli kollox fil-g˙oli (5) La˙am tal-barri (5) u 26 Liwi, tidwir jew tgerbib (6) Titilg˙u jew tinΩlu (5) Dan naturalment jie˙u ˙sieb il-kotba f’librerija (6)

33 u 34 Çittadin ta’ Cospicua, b˙al Dom Mintoff (7) 35 Ónejja (6) 36 Dag˙bien ’l isfel nett (6) 37 Xejn, ˙add, lanqas wie˙ed (4) 38 u 40 Dan naturalment fih tliet angoli (9) 44 Aktar minn tip wie˙ed jew tipa wa˙da (4) 48 Óa lewn il-karta (4) 49 Strument li bih jitkellmu minn na˙a g˙all-o˙ra (8) 51 Dawn odjuΩi (8) 52 Ûbalja wa˙da nobis (6) 55 Bniedem g˙ani (6) 57 Tag˙ha jfu˙ aktar (4) 59 Xerred id-dmug˙ (4) 61 Wie˙ed mill-mazzi (4) 63 Oqg˙od attent li ma taqax fih (4) 65 (Ir-ri˙) nefa˙ tassew qawwi (6) 66 Bejn il-Punent u n-Nofsinhar (4) 68 Xejn m’g˙andu qalbu ˙anina (6) 69 Qarras id-dras, we©©a’ s-snien b’ΩaqΩiq qawwi (6) 70 Dan jaqbel mal-fehma u l-im©iba ta’ Hitler (4) 71 Çittadina ta’ Ruma (6) 74 Biçça mill-©enna tibag˙tek hemm fuq?

(4) 76 Óa lewn il-pjanti (4) 78 Aktar sabi˙ (5) 79 u 81 InniΩΩlu fih x’ji©ri minn jum g˙all-ie˙or (6) 82 Il-lewn ta’ min huwa ismar (5) 83 Bniedem li ma jiddardar minn xejn (7) 86 Kontra mçekken (7) 89 Im˙assra, ma tg˙oddx (5) 90 u 91 G˙amel fuq baΩi (6) 92 PajjiΩ fqir kwaΩi deΩert min-na˙a t’isfel tal-Arabja (5) 97 Kontra rari(5) 99 u 100 Mara sabi˙a fil-karti tal-log˙ob?

(10) 102 Ûarbun tat-tfal Ωg˙ar (5) 103 u 104 Il-kapitali tag˙na (4) 106 u 107 Dan itajjar id-dollari? (8)

2 Kinsu, 3 Fitt, 4 Elsa, 6 u 7 Sittasitta 9,10 u 11 Rikonoxximent, 12 SpazjuΩ, 13 Student, 16 Radjo, 18 Tango, 22 Keffa, 24 Dar, 26 Gar, 27 Dinar, 32 Umilja, 33 u 34 Óarruba, 35 Olanda, 36 Oratur, 37 Ruma, 38 u 40 Xkanatura, 44 Likk, 48 Bint, 49 Konvenju, 51 Prapura, 52 Sfin©a, 55 Marokk, 57 Sura, 59 Kalm, 61 Smin, 63 Kopp, 65 Óa©©ar, 66 Nsib, 68 Sandro, 69 Stilel, 70 u 71 Antipatija, 74 Fdat, 76 Mqit, 78 Bajja, 79 u 81 Semmen, 82 Babel, 83 Ìiraffa, 86 Ûbandat, 89 Eqreb, 90 u 91 Rovina, 92 A˙rax, 97 Kiseb, 99 u 100 Abbandunat, 102 Óanex, 103 Tajn, 104 Elsa, 106 u 107 Fratelli.

34 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 007 108 119 161 183 209 287 302 308 469 509 556 738 878 882 915

B’4 numri 0326 0500 0791 1158 1179 1250 1308 1321 1355 1781 1787 1809 1947 2157 2327 2585 2671 2803 2909 3959 4093 4679 5287 5289 5369 5758 6437 6511 6625 6820 7380 7500

8168 8188 8512 8615 8801 9939

B’5 numri

B’6 numri

00258 00959 06508 09832 10711 12591 14388 16791 19574 20944 27609 27793 30718 40170 42022 57509 59481 62339 76140 78059 82335 95220

198889 211716 225478 709911

Bi 8 numri 20918908 50510950 79578580 99083730

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: STEFANIA ATTARD, 25, Triq Strickland, ÓaΩ-Ûabbar, ÛBR 1392

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

4

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB KÓ

28|12|2014 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

51

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

1.

7,16.

9.

10.

12.

16.

18,19.

19.

20.

21.

23.

24.

Port (5) ..... lewΩ, qastan, tin kemm in˙obbu ’l San Martin (4) Iridu jin˙asbu bilquddiem (5) Jistg˙u jindikaw ˙mie© (3) Insibuh fil-presepju (6) Rabat mal-moll (6) Ara 7 Kittieb (5) Ara 18 Toqtol l-insetti bih(5) Lawrence Ray Randon (1,1,1) Ara 3 Tost (5)

2,5,11.

3 ,23.

5.

6.

8.

11.

12,22.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Titwa˙˙al mal-art jew mal-˙ajt (6) Kristu (8) G˙ax ried (7) Ara 2 Invista (3) Jikseb (9) Ara 2 Tie˙u minn testment (5) Albert Agius Laganà (1,1,1) Kunjom (6) Biççiet (6) Ja˙raq (3) Messi (3) Ara 12

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,15.

9.

10.

12.

16.

18.

20.

21.

24.

1.

2,17.

3,23.

5,11.

6,19.

8.

12,22.

13.

14.

21.

Zalza, Çpar, N©urjuΩi, Pur, Sultan, Pilatu, Nil, Or, Skemi, HGA, Indri

Zappun, Larin©, Ansjetà, Patri, Runner, Ìugarelli, Platt, Lok, United, Óaj

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Kantanti Brittaniçi ta’ fama mondjali

Kantant 1:

Kantant 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Patrick Stewart

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: MARGARET FALZON, 98, Luke-Mar, Triq Lorenzo Gafà, il-Mosta, MST 4126

Ian McKellen

36 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ sports

ÇikliÛmu

laura trott u jason kenny gÓaÛ-ÛwieÌ Iç-çiklista Laura Trott ˙abbret l- engagement mas-sie˙eb tag˙ha ç-çiklist u l-istilla Brittaniku tal-Olimpjadi Jason Kenny. Hi ˙abbret dan minn fuq il-mezzi soçjali b˙alma hu Twitter fejn, wara li awgurat il-Milied it-tajjeb lil kul˙add, Ωvelat l-engagement bejnha u bejn is-sie˙eb tag˙ha.

Dawn iΩ-Ωew© çiklisti reb˙u Ωew© midalji tad-deheb kull wie˙ed fil-korsa tal-Olimpjadi li saru f’Londra ta’ sentejn ilu. Kenny, li g˙andu 26 sena, g˙amel suççess fil-©irja tat-tim kif ukoll fil-©irja individwali filwaqt li Trott, ta’ 22 sena, reb˙et midalja tad-deheb fit-tram pursuit u fl-avveniment ominium.

Meta r-Royal Mail immarkat dawn l-Olimpjadi f’Londra tal-2012 billi pittret il-posta kulur id-deheb fil-post tat-twelid ta’ kull rebbie˙ Brittaniku ta’ Olimpjadi, Trott irçeviet tnejn.

Wara li wa˙da mill-posta kienet impittra f’Harlow, il-post fejn twieldet, Trott esprimiet ixxewqa tag˙ha, g˙al darb’o˙ra fuq it-Twitter, biex tkun impittra wkoll posta f’Cheshunt, min˙abba l-konnessjonijiet li dan il-villa©© g˙andu mag˙ha.

Min-na˙a l-o˙ra, is-sie˙eb tag˙ha Jason Kenny minn Bolton, erba’ snin qabel kien di©à reba˙ il-©irja tal-grupp meta l-Olimpjadi kienu saru f’Beijing fiç-Çina fl-2008. Fil-Log˙ob tal-Commonwealth ta’ din is-sena li saru fi Glasgow l-Iskozja, bit-tnejn li huma jirrappreΩentaw lill-Ingilterra, Trott reb˙et it-tellieqa tan-nisa tal-25km filwaqt li Kenny reba˙ il-midalja tal-fidda fil-©irja tat-tim u dik individwali.

basketball

lebron james megÓlub fir-ritorn tiegÓu f’miami Fir-ritorn tieg˙u lejn Miami, g˙all-ewwel darba fil-©urnata tal-Milied, LeBron Hames u t-tim tieg˙u ta’ Cleveland Cavaliers kienu meg˙luba minn Heat bl-iskor ta’ 101-91 – ritorn xejn feliçi g˙al dan il-plejer tal-basketball.

Lura f’South Beach wara Ωew© reb˙iet fil-final minn erba’ prestazzjonijiet fiΩ-Ωmien li g˙amel hemm qabel, James kien milqug˙ b’applaws spettakolari mill-folla preΩenti g˙al din il-log˙ba, iΩda r-riΩultat tal-istess log˙ba ma kienx daqshekk ©eneruΩ mieg˙u.

Huwa skurja 30 punt biex b’hekk ta çans lit-tim tieg˙u jirba˙ dan il-konfront, iΩda l-31 punt ta’ Dwayne Wade u l-25 punt ta’ Luol Deng g˙amlu fiç-çert biex James jitlef l-ewwel log˙ba tieg˙u fir-ritorn. Ir-reb˙a tat-tim ta’ Heat waslet biss 48 sieg˙a wara li tilfu kontra tim inqas b’sa˙˙tu u kkwotat minnhom ta’ Philadelphia bl-iskor ta’ 91-87.

Paul Gasol kien kuntent ukoll wara li wassal it-tim tieg˙u ta’ Chicago Bulls b’reb˙a kontra Los Angeles Lakers. Bi 23 punt g˙all-Bulls, dawn kienu aççertati reb˙a meta l-avversarji tag˙hom serr˙u lil Kobe Bryant u b’hekk reb˙u bl-iskor ta’ 113-93. Kevin Durant ukoll kien nieqes g˙al Oklahoma City Thunder iΩda dan ma g˙amilx differenza g˙ax xorta wa˙da reb˙u liç-champions San Antonio.

Bnadi o˙ra, Los Angeles Clippers sabu triq biex iΩommu kwieti lil Golden State Warriors u Stephen Curry billi llimitawh biss g˙al 14-il punt, f’reb˙a ta’ 100-86, b’Jamal Crawford ta’ Clippers irnexxielu jiskurja 24 punt. Fl-a˙˙ar nett, 34 punt minn Carmelo Anthony kienu kollha ta’ xejn g˙ax Washington u John Wall g˙elbu lil New York Knicks bl-iskor ta’ 102-91, binKnicks jirre©istraw l-ag˙ar serje ta’ riΩultati negattivi f’din il-kompetizzjoni.

tenis

federer jegÓleb lil wawrinka f’partita gÓall-karitÀ It-tenisti Ûvizzeri Roger Federer u Stan Wawrinka lag˙bu partita ta’ ˙biberija bejniethom blg˙an li jin©abru l-flus g˙all-karità fl-Afrika.

Federer irnexxielu jirba˙ dan il-konfront meta g˙eleb lill-kompatrijott tieg˙u Wawrinka bliskor ta’ 7-6, 6-4, f’partita spettakolari li n©abru madwar £850,000 bl-g˙an li ji©u investiti g˙allpro©etti ta’ edukazzjoni fin-Nofsinhar tal-Kontinent Afrikan. F’dan l-isfond il-folla preΩenti kienet akkumpanjata minn spettaklu Afrikan tradizzjonali.

F’kummenti li ta lill-medja wara dan il-konfront, Federer qal li din il-lejla kienet esperjenza unika g˙alih kif ukoll li kemm hu kif ukoll Wawrinka kienu impressjonati bl-ispettaklu li kien hemm. Min-na˙a tieg˙u, Wawrinka esprima sentimenti simili u appella biex il-Kontinent Afrikan ikompli jing˙ata aktar g˙ajnuna.

Wara dan l-avveniment dawn iΩ-Ωew© tenisti mondjali ng˙aqdu flimkien biex g˙enu lil pajjiΩhom jirba˙ l-ewwel titlu ta’ Davis Cup fir-reb˙a ta’ 3-1 kontra Franza f’Lille. Federer mistenni jibda l-ista©un tieg˙u fil-Brisbane International li se jing˙ata bidu fl-4 ta’ Jannar, filwaqt li Wawrinka g˙aΩel li jibqa’ jilg˙ab f’Abu Dabi u Chennai qabel ma jivvja©©a lejn Melbourne biex jiddefendi t-titlu tieg˙u fl-Australian Open.

atletika

spjegazzjoni gÓas-suÇÇess ta’ atleti mill-Ìamajka Numru ta’ xjentisti qed isostnu li skoprew g˙aliex il-Ìamajka, b’popolazzjoni iΩg˙ar minn dik f’Los Angeles biss, tipproduçi ammont abbundanti ta’ atleti mondjali li warajhom dejjem i˙allu xi tip ta’ impatt fid-dinja sportiva. Fil-fehma tag˙hom is-sigriet huwa l-mod kif tiΩviluppa lirkoppa.

Qalb l-atleti, dawk l-aktar li jkollhom irkopop simetriçi huma dawk li l-aktar jag˙mlu suççess, speçjalment fit-tellieqa tal-100 metru. Robert Trivers, bijolo©ista li jistudja l-evoluzzjoni kif ukoll professur tal-antropolo©ija u tal-bijolo©ija fl-Iskola tal-Arti u x-Xjenzi, impenja ru˙u flimkien mat-tim tieg˙u biex jaraw jekk hemmx relazzjoni bejn is-simetrija tal-irkoppa tal-atleti millÌamajka u s-suççessi tag˙hom.

Huma di©à kienu jafu minn studji li saru qabel li s-simetrija tat-tfal ta’ tmien snin jiddeterminaw kemm dawn l-istess tfal se jkunu kapaçi ji©ru erbatax-il sena wara f’˙ajjithom. Minn dan listudju t-tobba skoprew ukoll li huma dawk l-individwi li g˙andhom simetrija partikolari flirkoppa li g˙andhom tendenza jkunu aktar b’sa˙˙ithom fiΩikament kif ukoll jidhru aktar attraenti fl-estetika. Din is-simetrija wkoll tiffaçilita l-moviment u tag˙ti aktar ener©ija lill-individwu.

Dan l-istudju jista’ jispjega l-fatt g˙ala atleti b˙alma huma Usain Bolt u o˙rajn jag˙mlu daqshekk suççess fl-atletika.

sports kÓ

28|12|2014 37

kullhadd.com

analiÛi ta’ liaM gaUCi

ritorn gÓall-passat? sa˙ansitra lanqas is-sidien taç-çirkwit Korean stess ma kienu jafu biha!

G˙aldaqstant huma g˙amluha çara li mhux se jkunu lesti biex jospitaw tellieqa fl -2015 g˙ax i l-problemi finanzjarji li Ωammewhom barra fl2014 g˙adhom ma ©ewx solvuti.

Ag˙ar minn hekk, anke bl-appo©© tal-Korea, din il-farsa jaf kienet tkun inutli xorta wa˙da hekk kif il-klawsola li pprova jisfrutta Ecclestone tirreferi g˙all-ewwel abbozz tal-kalendarju, ji©ifieri dak ta’ Settembru, u g˙alhekk il-bi dla l i g˙amel f’Diç embru taf t kun irril evanti .

G˙aldaqstant, ˙afna timijiet u dilettanti qeg˙din jittamaw illi fil-futur ji©u introdotti regolamenti realistiçi u mhux ambi zzjuΩi ΩΩejjed ill i mbag˙ad kul˙add jipprova jd ur mag˙hom.

Il-©enerazzjonijiet il-©odda

Minkejja li qeg˙din fi Ωmien il-festi, iç-çaqliq fi ˙dan il-Formula 1 kompla g˙addej. Dan hekk kif jidher çar li fil-bidu tal-2015 il-figuri prinçipali tal-isport se jkollhom deçiΩjonijiet importanti x’jie˙du biex jippruvaw ipo ©©u li l dan il -kam pjonat fuq sisien sodi wara sta©un kontroversjali li kompla xekkel ir-rapport bejn l-amministraturi tal-F1, it-timijiet u ddilettanti.

A˙bar illi ©abet mag˙ha reazzjonijiet varjati kienet ir-ritorn ta’ Bernie Ecclestone b˙ala l-kap eΩekuttiv talFormula One Group, il-bord li jammi nist ra l-i sport. Il -bi ljun arju Brittaniku kellu jabbanduna dan irrwol kmieni din is-sena meta kien qi eg˙ed ji ddefend i ru˙u m inn akkuΩi ta’ tix˙im relatat mal-bejg˙ tad-drittijiet kummerçjali tal-F1 lil CVC, il-kumpanija li llum il-©urnata g˙andha l-ma©©oranzi ta’ dawn iddrittijiet.

Madankollu, f’Awwissu, Ecclestone rnexxielu jisfrutta kavikolu legali li ppermettielu j˙allas madwar €80 miljun biex i©ib fi tmiemu l-kaΩ. Óafna kienu ˙asbu li kien tard wisq biex Ecclestone jer©a’ jikseb lura linfluwenza kbira li kellu fl-isport wara x-xhur ta’ assenza tieg˙u.

Però, mal ajr deher çar il l i l Brittaniku dejjem Ωamm sieq wa˙da fl-isport, minkejja l-problemi legali tieg˙u. Dan ˙are© çar hekk kif, b’mod misterjuΩ, l-oppoΩituri tieg˙u kollha warrbulu min-nofs fi Ωmien qasir meta ˙abbar illi kellu l-intenzjoni li jirritorna fir-rwol preçedenti tieg˙u.

L-uniku elementi ta’ oppoΩizzjoni li baqa’ evidenti fil-bord il-©did kienet il-preΩenza ta’ Luca di Montezemolo u Paul Wal sh, Ω ew© persuni li g˙andhom antipatija mag˙rufa lejn Ecclestone. Huma ©ew eletti fil-bord biex jippruvaw jag˙tu vuçi lil min ja˙sibha differenti mill-Brittaniku, però r-rwo l ta g˙h om mh uwiex eΩekuttiv u g˙alhekk l-influwenza tag˙hom se tkun minima f’dan listadju.

Nuqqas ta’ interess Wa˙da mill-ewwel sfidi li jrid jiffaçç-

ja l -b ord i l-©di d huwa n -numru diΩappuntanti ta’ spettaturi li kien hemm fl-2013 u l-2014 f’diversi gran premji kkumparat mas-snin preçedenti. Ir-ra©unijiet g˙al dan id-deklin jidhru li kienu varji. Dan il-pass lura spikka b’mod partikolari fi tlielaq b ˙al di k tal -Ìermanja fejn k ien h em m sezz joni jiet taç-ç irkwi t l i dehru nofshom vojta.

Sal-2013, kwistjoni prinçipali li naqqset l-interess fl-isport kienet iddo mi nju ta ’ Sebasti an V ettel i ll i g˙amel it-tlielaq prevedibbli. L-2014 ra kampjonat iktar kumbattut bejn Lewis Hamilton u Nico Rosberg.

M adank ol lu, is-superjorit à t alMercedes g˙aml et din il-battalja wa˙da interna li tellfet l-interess taddilettanti li jsegwu timijiet l-o˙ra.

Kontroversji Fattur ie˙or illi ftit li xejn g˙amel ©id lill-isport matul dan l-ista©un kienu l-kontroversji. Di n is-sena ©abet mag˙ha diversi bidliet illi baqg˙u fuq l-istonku ta’ diversi timijiet u dilettanti. F’din il-kategorija Ωgur illi taqa’ l-introduzzjoni tal-magni ibridi li suppost kellhom l-g˙an illi jnaqqsu l-konsum tal-fjuwil u l-ispejjeΩ li j©ib mieg˙u. Madankollu, l-effett kien oppost hekk kif l-iΩvilupp u lproduzzjoni ta’ dawn il-magni Ωiedu l-ispejjeΩ tat-timijiet bil-bosta.

Dwar din il-kwistjoni Ecclestone jidher li huwa intenzjonat illi jre©©a’ lura l-arlo©© u jmur g˙all-magni V8 illi kienu or˙os u kellhom ˙oss li jolqot lid-dilettanti tal-Formula 1.

Però, riforma ta’ dan it-tip ma tistax i ssir qabel ma jk un h emm diskussjonijiet fil-fond u Ωmien ta’ tranΩizzjoni li jista’ jie˙u s-snin biex jag˙ti l-frott.

Kif rajna f’artikli preçedenti, loppoΩituri prinçipali g˙al din irriforma huma l-Mercedes illi sa˙ansitra heddew li jabbandunaw l-isport jekk ma jibqg˙ux ji©u uΩati l-magni ibridi. Sadanittant, matul l-ista©un li ©ej jista’ jintla˙aq kompromess fejn it-timijiet jibqg˙u juΩaw il-magni i brid i, im ma jit ˙al lew ji firxu liΩvilupp tag˙hom fuq l-ewwel nofs tal-kampjonat.

Sitwazzjoni redikola Ori©inarjament, anke g˙al din ilbidl a kienu opposti l -M ercedes.

Madankollu, f’dan l-istadju, il-bΩonn ta’ riforma sar tant ovvju li t-tim ÌermaniΩ jidher li se jkollu jaççetta xi tibdiliet, minkejja l-fatt illi dawn jistg˙u jnaqqru mill-vanta©© konsiderevoli li g˙andhom f’termini ta’ Ωvilupp.

Jekk dan il-kompress jintla˙aq jistg˙u ji©u evitati sitwazzjonijiet redikoli b˙al dik li rajna aktar kmieni dan ix-xahar fejn il-Gran Premju talKorea re©a’ dda˙˙al fil-kalendarju minn Ecclestone tal-2015 biex ji©i sfruttat kavikolu fir-regolamenti.

Mill-2015, it-timijiet kellhom jibdew juΩaw massimu ta’ erba’ magni matul l-ista©un u mhux ˙amsa b˙all-2014.

Madankollu, wara li deher çar flista©un li g˙adda li lanqas ˙amsa ma kienu biΩΩejjed, Ecclestone ddeçieda li jtella’ l-kalendarju g˙al 21 tellieqa biex jisfrutta klawsola fir-regolament li tg˙id illi jekk ikun hemm kalendarju b’iktar minn 20 tellieqa t-timijiet ikunu jistg˙u juΩaw ˙ames magni.

Din il-mossa tant saret fl-a˙˙ar sekonda u ming˙ajr konsultazzjoni li

Kwistjoni o˙ra li trid ti©i indirizzata hi ja l-interess baxx fl -isport ill i qieg˙ed ikun hemm fost il-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a. Óafna mit-timijiet ilhom jilmentaw ma’ Ecclestone dwar din il-problema. Però, huwa kemm-il darba sostna li mhux interessat fiΩΩg˙aΩag˙ mil-lat kummerçjali g˙ax i˙oss li huma nies ta’ età medja u kbira li g˙andhom l-iktar flus x’jonqfu fil-prodotti lussuΩi li normalment ikunu riklamati fiç-çirkwiti.

Madankollu, it-timijiet ta’ spiss irribattew illi dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ eventwalment se jikbru u jekk ma jibdewx isegwu l-isport minn Ωg˙oΩithom, hemm çans tajjeb li fil-futur ilFormula 1 se jitlef il-klijentela matura l i ji mmira g˙al iha Ecclestone.

Sfortunatement, il-Brittaniku ftit li xejn jidher li huwa interessat f’dan largument u probabbilment se jkun is-suççessur tieg˙u li jkollu jara kif se jsolvi din il-problema.

Wie˙ed jista’ biss jistenna u jara biex se jo˙or©u l-irjus il-kbar talFormula 1. Kollox ma’ kollox, la˙˙ar sta©un kien ferm a˙jar minn dawk preçedenti bis-sa˙˙a tar-rivali tà bejn Hamil ton u Rosberg ill i baqg˙et g˙addejja sal-a˙˙ar tellieqa.

Madankollu, il-problemi li semmejna qabel mhux se jitilqu we˙idhom u wara snin ta’ sta©nar hemm bΩonn ta’ viΩjoni u kura©© biex il-Formula 1 tibqa’ rilevanti fi Ωminijietna.

38 28|12|2014

kullhadd.com

KÓ SPORTS

LOGÓOB GÓAL-LUM

PREMIER INGLIÛ ta’ nhar il-Ìimg˙a li g˙adda huma g˙elbu façilment lit-tim ta’ West Brom barra minn darhom bl-iskor ta’ 1-3, blistilla tat-tim David Silva jer©a’ jispikka. Interessanti kif it-tim ta’ Manchester City b˙alissa jinsab bla attakkant pur fl-ewwel ˙dax g˙ax kemm Edin Dzeko kif ukoll Sergio Aguero jinsabu mwe©©g˙in.

Madankollu, xorta wa˙da jinsabu fittriq it-tajba biex ikomplu jisfidaw lil Chelsea g˙ar-reb˙ tal-Kampjonat IngliΩ. B’reb˙a kwaΩi çerta kontra ttim minn qieg˙ il-klassifika ta’ Burnley, it-tim minn Manchester jista’ jkompli jitfa’ l-pressjoni fuq l-istess Chelsea. Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Alan Irvine jinsabu fil-15-il post filklassifika u g˙andhom bΩonn reb˙a barra minn darhom kontra Stoke City biex ma jipperikolawx il-poΩizzjoni tag˙hom fil-Premier League IngliΩ.

SOUTHAMPTON V CHELSEA TOTTENHAM V MAN. UTD Wara r-reb˙a importanti li kellhom nhar il-Ìimg˙a li g˙adda kontra Newcastle f’Old Trafford, it-tim ta’ van Gaal se jkun qed ifittex li jibqa’ mhux meg˙lub g˙al disa’ log˙biet konsekuttivi kontra l-istess Tottenham li g˙elbu lil Leicester wara li dawn tal-ewwel kienu minn fuq. It-tim ta’ Mauricio Pocchettino ma jistax jitlef din illog˙ba importanti f’White Hart Lane jekk irid ikompli jittama li Tottenham jispiççaw mal-ewwel erbg˙a u b’hekk jikkwalifikaw g˙aç-Champions League. Min-na˙a tat-tim ta’ Louis van Gaal, il-mira tieg˙u li ji©i mal-ewwel tlieta jidher li qed jil˙aqha imma dan

ma jfissirx li lesti jçedu l-league minn daqshekk kmieni dan l-ista©un.

Minkejja l-ammont kbir ta’ injuries li kellu, xorta wa˙da rnexxielu jtella’ lirRed Devils mal-ewwel tlieta. Allura wie˙ed jistaqsi: la jkollu g˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u t-tim kollu, x’jistg˙u joffru Manchester United? F’dan ir-rigward iΩ-Ωmien biss jista’ jag˙ti twe©iba g˙as-sapporters tal-United.

MAN. CITY V BURNLEY It-tim ta’ Manuel Pellegrini jidher li qabad il-momentum fil- league kif ukoll f’kompetizzjonijiet o˙ra u dan meta fil-bidu tal-ista©un kien nieqes totalment. Fl-a˙˙ar log˙ba tag˙hom

Log˙ba o˙ra mistennija fil-quççata talPremier League li g˙andna llum hija dik bejn Southampton u Chelsea fejn iΩ-Ωew© timijiet g˙andhom aspirazzjonijiet differenti. Wara bidu fenomenali g˙at-tim ta’ Ronald Koeman, riçentament tilef sensiela ta’ log˙ob li tefa’ l-ambizzjonijiet tag˙hom f’dubju iΩda dan it-tim irnexxielu jirkupra minn din il-faΩi ˙aΩina u re©a’ beda jirba˙, bl-a˙˙ar reb˙a tasal kontra Crystal Palace. Min-na˙a tat-tim ta’ Mourinho, huma jinsabu g˙addejjin minn forma brillanti u minkejja li mhuwiex façli li jirb˙u kontra Southampton barra minn darhom, fuq il-karta jidher li Chelsea huma lfavoriti li jkompli jissodaw il-poΩizzjoni tag˙hom fil-league IngliΩ.

Tottenham v Man United

13.00

Southampton v Chelsea

15.05

Aston Villa v Sunderland

16.00

Hull City v Leicester City

16.00

Manchester City v Burnley

16.00

QPR v Crystal Palace

16.00

Stoke City v West Brom

16.00

West Ham United v Arsenal

16.00

Newcastle United v Everton

17.15

LOGÓOB GÓAL GÓADA 21.00

Liverpool v Swansea City

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Manchester City Man United Southampton West Ham United Arsenal Tottenham Swansea City Liverpool Newcastle United Stoke City Everton Aston Villa Sunderland West Brom QPR Hull City Crystal Palace Burnley Leicester City

18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18 18

14 13 10 10 9 8 9 8 7 6 6 5 5 3 4 5 3 3 3 2

3 3 5 2 4 6 3 4 4 5 4 6 5 10 5 2 7 6 6 4

1 2 3 6 5 4 6 6 7 7 8 7 8 5 9 11 8 9 9 12

40 39 33 31 29 32 24 23 22 19 19 27 11 16 18 21 18 20 12 16

13 15 19 14 21 22 24 19 24 26 23 28 22 27 26 34 25 30 27 31

45 42 35 32 31 30 30 28 25 23 22 21 20 19 17 17 16 15 15 10

PUNTI OÓRA

SERIE A INTER INTERESSATI F’MOHAMED SALAH U LUCAS LEIVA Il-kowç internazzjonali Taljan ta’ Inter Roberto Mancini jinsab interessat fil-winger internazzjonali E©izzjan ta’ Chelsea Mohamed Salah kif ukoll fil-midifielder BraΩiljan ta’ Liverpool Lucas Leiva.

L-opportunitajiet g˙al Salah huma limitati immens ta˙t Jose Mourinho, fil-fatt kienu biss sitt partiti li deher fihom dan l-ista©un, b’˙afna minnhom ikunu minn fuq il-bank tas-sostituti. Min-na˙a l-o˙ra, Leiva jidher li jinsab fil-pjanijiet ta’ Rodgers meta fl-a˙˙ar sitt log˙biet beda mill-bidu f’˙amsa minnhom.

Fi kliem Mancini, dawn il-plejers huma interessanti immens iΩda rrikonoxxa l-fatt li mhumiex façli li jin©iebu fis-suq tat-trasferimenti f’Jannar.

JUVENTUS F’TAQTIGÓA GÓAL SHAQIRI Xherdan Shaqiri

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Juventus Roma Lazio SSC Napoli Sampdoria Genoa AC Milan Fiorentina Udinese Palermo Inter Sassuolo Empoli Torino Hellas Verona Chievo Verona Atalanta Cagliari Cesena Parma

16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16

12 11 8 7 6 7 6 6 6 5 5 4 3 4 4 4 3 2 1 2

3 3 3 6 9 5 7 6 4 7 6 8 8 5 5 4 6 6 6 1

1 2 5 3 1 4 3 4 6 4 5 4 5 7 7 8 7 8 9 13

34 28 28 28 22 21 25 21 20 22 25 17 17 12 18 12 11 21 13 16

7 11 19 20 14 15 18 13 22 26 23 21 22 18 27 19 21 29 30 36

39 36 27 27 27 26 25 24 22 22 21 20 17 17 17 16 15 12 9 6

Skont rapporti li g˙adhom mhux ikkonfermati, it-tim minn Turin ta’ Juventus da˙al fit-taqtig˙a g˙all-firma tal-attakkant internazzjonali Ûvizzeru ta’ Bayern Munich Xherdan Shaqiri.

Dan l-attakkant internazzjonali tal-IΩvizzera ng˙aqad mat-tim ÌermaniΩ mill-Bavarja ta’ Bayern Munich fl-2012, iΩda sab g˙add ta’ diffikultajiet u kompetizzjoni iebsa ˙afna biex jiggarantixxi postu mal-ewwel ˙dax.

Riçentament kien irrapportat ukoll li dan il-plejer ta’ 23 sena kien aççetta li jing˙aqad ma’ tim ÌermaniΩ ta’ Wolfsburg iΩda, skont il-medja Taljana, Juventus jinsabu interessati immens fih.

DIFENSUR KROAT JIÛVELA LI SE JINGÓAQAD MA’ NAPOLI

LAMPARD JIDHER LI SE JESTENDI L-KUNTRATT TIEGÓU MA’ MANCHESTER CITY Il-midfielder internazzjonali IngliΩ ta’ Manchester City jidher li se jestendi l-kuntratt tieg˙u ma’ dan l-istess tim biex b’hekk il-kowç Manuel Pellegrini jkun jista’ jutilizzah meta lmidfielder l-ie˙or mill-Kosta tal-Ivorju, Yaya Toure, imur g˙at-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani f’Jannar.

Kien irrapportat li min˙abba li Yaya Toure se jkun nieqes g˙al madwar ˙ames ©img˙at min˙abba l-impenji tieg˙u mattim nazzjonali tal-Kosta tal-Ivorju, Pellegrini kkuntattja lillkapijiet ta’ Manchester City u kkonvinçiehom li g˙andu bΩonn lil Lampard.

Minn mindu ng˙aqad ma’ Manchester City ming˙and New York City FC f’Awwissu, l-eksinternazzjonli IngliΩ ta’ 36 sena rnexxielu jiskurja sitt gowls fil-˙mistax-il partita li kien utilizzat; statistika xejn ˙aΩina jekk wie˙ed jikkunsidra l-età ta’ dan il-plejer.

GIANFRANCO ZOLA MAÓTUR KOWÇ TA’ CAGLIARI L-eksplejer internazzjonali Taljan Gianfranco Zola ©ie ma˙tur b˙ala kowç tat-tim ta’ Cagliari fil-Kampjonat Taljan tas-Serie A. Dan il-le©©enda tal-futbol Taljan ta’ 48 sena se jkun qed jie˙u post il-kowç li kellhom Cagliari qabel, Zdenek Zeman.

Dan meta, dan tal-a˙˙ar, kien imne˙˙i aktar tard din il©img˙a wara serje ta’ riΩultati negattiva g˙al Cagliari tant li jinsabu ankrati fil-poΩizzjonijiet a˙˙arin fil-klassifika, preçiΩament it-tielet mill-a˙˙ar.

Zola, li kien ukoll ekskowç ta’ West Ham, kien spiçça lkarriera tieg˙u ma’ dan l-istess tim u kien barra mix-xena minn mindu telaq lil Watford f’Diçembru tas-sena l-o˙ra. Lewwel sessjoni ta’ ta˙ri© g˙al Zola se tkun illum meta fillog˙ba li jmiss jilag˙bu kontra Palermo fis-6 ta’ Jannar.

ATLETICO MADRID VIÇIN LI JAKKWISTAW LIL TORRES

Id-difensur Kroat Ivan Strinic ikkonferma li se jing˙aqad ma’ Napoli fis-suq tat-trasferimenti li ©ej.

It-tim ta’ Rafa Benitez se jkun qed ifittex li jissolida d-difiΩa g˙alhekk jinsab interessat f’difensuri o˙ra wara li Faouzi Ghoulam se jkun impenjat ma’ pajjiΩu fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani.

Skont medja Kroata, Strinic se jkun qed jiffirma kuntratt ta’ erba’ snin u se jkun qed jaqla’ madwar €1.5 miljun kull sta©un. Fi kliem dan id-difensur, kollox jinsab lest biex jing˙aqad ma’ dan it-tim iΩda hemm xi affarijiet o˙ra li g˙adhom iridu ji©u ffirmati qabel ma jkun ikkonfermat.

L-attakkant internazzjonali Spanjol ta’ Chelsea, li b˙alissa jinsab misluf lil Milan, jista’ jirritorna mal-klabb ta’ tfulitu Atletico Madrid. Dan wara li l-President tal-istess klabb ta lill-©urnalisti x’jifhmu li dan l-akkwist jista’ jse˙˙.

Dan l-attakkant li, fost diversi unuri reba˙ it-Tazza tadDinja, ing˙aqad b’self mat-tim Taljan ta’ Milan g˙al sentejn fis-suq tat-trasferimenti tas-sajf li g˙adda iΩda jidher li dan g˙adu ma sabx il-forma solita tieg˙u.

Fid-diskors tal-President tat-tim Spanjol Enrique Cerezo huwa rrifjuta li jçedi lil dan il-plejer, tant li sostna li filpreΩent mhuwiex qieg˙ed mat-tim tieg˙u iΩda dan ma jfissirx li fil-futur ma jistax ikun.

spoRts kÓ

28|12|2014 39

kullhadd.com

Óidmet il-GveRn fil-qasam spoRtiv

Rendikont tal-pRoÌetti li saRu taÓt GveRn labuRista fil-qasam tal-ispoRts u Û-ÛGÓaÛaGÓ Lulju 2013 – Fl-Iskola Primarja ta’ Pembroke, is-Segretarju Parlamentari responsabbli mirRiçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport, Stefan Buontempo, inawgura l-grawnd tal-futbol tas-Swieqi Utd FC li jintuΩa g˙at-ta˙ri© millplejers re©istrati mal-klabb. Barra minn hekk, it-tfal li jattendu din liskola g˙andhom il-façilità li juΩaw dan il-grawnd waqt il-˙in tal-iskola. Dan il-pro©ett kien iffinanzjat mill-Kunsill Malti g˙all-Isport (KMS) u anke mill-Good Causes Fund (GCF) b’kollaborazzjoni malMalta Football Association (MFA).

F’dan l-istess sajf kien inawgurat ukoll l-uffiççju amministrattiv talklabb tal-futbol Tarxien Rainbows FC. Ottubru 2013 – Fil-komunità talIsla u tal-ibliet tal-madwar beda xxog˙ol biex isir grawnd gdid li huwa parti minn €5 miljun li lGvern investa f’façilitajiet sportivi tal-futbol. Dan il-grawnd qed jitgawda mir-residenti tal-Isla u tanna˙a t’isfel ta’ Malta u sar skont standards g˙oljin flimkien malMalta Football Association (MFA), u jservi wkoll b˙ala l-grawnd re©jonali skont il-programm talMFA. Dan wassal biex ir-residenti tan-na˙a t’isfel ta’ Malta jkollhom façilità tal-futbol ta’ livell internazzjonali. Il-grawnd se jkun inawgurat dalwaqt.

F’dan ix-xahar kien hemm ukoll impenn biex il-Gvern jag˙ti lg˙ajnuna tieg˙u fi pro©ett ta’ premises ©odda li se jintuΩaw g˙atta˙ri© taΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-futbol f’San Ìwann. Il-pro©ett, li jinsab biswit il-grawnd tal-futbol, ikopri medda ta’ madwar 750 metru kwadru filground floor u l-ewwel sular, kif ukoll madwar 350 metru kwadru fit-tieni sular. Ix-xog˙ol fuq dan ilpro©ett g˙adu g˙addej.

Jannar 2014 – F’nofs Jannar ta’ din is-sena l-Gvern iffirma kuntratt ta’ €500,000 flimkien malAssoçjazzjoni tal-Football G˙awdxija (GFA) biex ikunu mmodernizzati l-grawnds tal-futbol, fosthom il-Gozo Stadium li fih kienet organizzata l-kompetizzjoni tal-UEFA ta’ ta˙t is-sbatax-il sena. Dak iΩΩmien is-Segretarju Parlamentari g˙all-Isports Stefan Buontempo ˙abbar li dan l-investiment kien lakbar investiment sportiv li rat ilgΩira G˙awdxija.

Ottubru 2014 – F’Ottubru li g˙adda s-Segretarju Parlamentari g˙arRiçerka, Innovazzjoni u Ûg˙aΩag˙ u Sports Chris Agius inawgura grawnd ie˙or f’G˙awdex; din iddarba dak ta’ Kerçem. Il-façilitajiet ta’ dan il-grawnd jinkludu pitch sintetiku full size mg˙ammar b’˙ames dressing rooms, klinika, pool g˙ar-riabilitazzjoni, kamra talVIP, kamra g˙all-istampa, stands apposta g˙all-ispettaturi, kif ukoll sala kbira li tintuΩa g˙al diversi okkaΩjonijiet. Apparti minn hekk, kienet installata wkoll sistema ©dida tad-dwal.

F’dan ix-xahar ukoll tlesta xxog˙ol ta’ manutenzjoni fis-saqaf tal-padiljun tal-isport f’Kordin biex b’hekk setg˙et titkompla l-attività sportiva tul din is-sena kollha. Dan il-kumpless sportiv jilqa’ fih diversi dixxiplini sportivi. Ix-xog˙ol fuq issaqaf beda f’nofs Awwissu li g˙adda u tlesta fil-bidu ta’ Ottubru.

Dan sar permezz ta’ fondi li

ng˙ataw minn Gvern Laburista flewwel ba©it tieg˙u.

Aktar minn hekk, il-Kunsill Malti g˙all-Isport g˙andu skema sabiex tg˙in lill-entitajiet sportivi li japplikaw g˙aliha fil-manutenzjoni talfaçilitajiet. Din hija biss wa˙da mill-bosta skemi li joffri l-Kunsill Malti g˙all-Isport, li jinkludu fost lo˙rajn g˙ajnuna biex jinxtara tag˙mir sportiv u g˙ajnuna biex ikunu attirati lejn Malta attivitajiet sportivi li jg˙inu fit-turiΩmu sportiv.

Ottubru 2014 – Wara li g˙al aktar minn 25 sena l-poplu ta’ Birzebbu©a, speçjalment iΩΩg˙aΩag˙, stennew g˙all-bini ta’ grawnd tal-futbol, issa din il-˙olma se ssir realtà. Dan il-pro©ett talgrawnd tal-futbol f’Birzebbu©a qed isir b’kollaborazzjoni bejn ilMinisteru g˙at-Trasport u lInfrastruttura u s-Segretarjat Parlmentari g˙ar-Riçerka, lInnovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport f’isem il-Kunsill Malti g˙all-Isport.

Il-pro©ett jikkonsisti fi grawnd sintetiku li se jkun multi-purpose u jkopri 7,000 metru kwadru li jista’ jintuΩa wkoll g˙al sports ie˙or b˙ar-rugby. Se jinkludi wkoll façilitajiet ançillari b˙al changing rooms, toilets, klinika, uffiççji u sala li tintuΩa g˙al diversi attivitajiet.

Aktar minn hekk, il-grawnd se jkun mg˙ammar b’dawl qawwi apposta (flood lighting) kif ukoll se jkun imdawwar b’landscaping fejn se jkun aççessibbli g˙al kul˙add.

Fix-xhur li g˙addew saru diversi laqg˙at mhux biss ma’ tekniki iΩda anke ma’ partijiet interessati differenti fil-qasam sportiv. Il-permessi mill-MEPA ˙ar©u u l-kuntratti taxxog˙lijiet ing˙ataw ukoll.

G˙alhekk, fid-dawl ta’ dan kollu, huwa ppjanat li dan il-pro©ett jitlesta fi Ωmien fejn bis-sa˙˙a ta’ Gvern Laburista, g˙all-ewwel darba f’25 sena, iΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ BirΩebbu©a se jkollhom grawnd tag˙hom bi dritt b˙al kull lokalità o˙ra. Il-˙tie©a ta’ façilitajiet sportivi f’BirΩebbu©a kienet ilha s-snin tin˙ass, iΩda l-Gvern preçedenti dejjem injora t-talbiet ta’ dawn innies. L-aktar li n˙asset meta ttie˙ed il-grawnd li kienu jit˙arr©u fih ilklabb ta’ BirΩebbu©a.

Jekk nie˙du l-kaΩ tal-pitch talwaterpolo, minkejja li kien hemm il-pjan li xi darba jsir minn Gvern Nazzjonalista, dan baqa’ qatt ma sar u dak li kien hemm qabel t˙alla jiddeterjora, tant li l-post sar wie˙ed mistkerrah minn kul˙add.

B˙alma dan il-Gvern wieg˙ed, filmanifest elettorali, li se jibni mill©did il-pitch tal-waterpolo, u hekk g˙amel sa mill-ewwel ©ranet talamministrazzjoni, tant li dan issa jinsab fi stadju avvanzat.

Il-Gvern g˙adu g˙addej biddiskussjonijiet mal-MFA biex isir wiçç sintetiku ©did fil-grawnds li ser jag˙mlu uΩu minnhom Sliema W., Balzan Youths, kif ukoll Mdina Knights. Fi Ωmien qrib se jibda wkoll ix-xog˙ol ta’ kostruzzjoni fuq façilitajiet sportivi ©odda g˙allklabb ta’ Qrendi FC u Kirkop U. Fl-a˙˙ar nett, l-MFA di©à approvat fondi g˙al progetti o˙ra ta’ Valletta FC, Floriana FC u Naxxar Lions FC kif ukoll g˙addejjin diskussjonijiet mal-KMS dwar il- pitch ta’ Sta Venera Lightings FC. B˙alissa wkoll qieghed isir xog˙ol fil-façilitajiet tal-klabb G˙awdxi, G˙ajnsielem.

Ta’ Kerçem

Club House f’San Ìwann

Bini Amministrattiv f’Óal Tarxien

40 28|12|2014

kullhadd.com

kÓ LOkALI

“FL-INTERESS TA’ MALTA LI L-UE TOÓLOQ IMPJIEGI U INVESTIMENT ÌDID” Alfred Sant

Alfred Sant Membru Parlamentari Ewropew

Waqt konferenza tas-Soçjal Demokratiçi fil-Parlament Ewropew bit-tema Malta flEwropa: Fejn qeg˙din, fejn sejrin? Alfred Sant qal li huwa flinteress ta’ Malta li l-Unjoni Ewropea tirba˙ l-isfida tag˙ha li to˙loq impjiegi u investiment ©did. L-iΩvilupp ekonomiku ta’ Malta jiddependi ˙afna fuq landament tal-ekonomiji talpajjiΩi tal-Unjoni Ewropea, minkejja li l-iΩvilupp ekonomiku ta’ Malta huwa bil-wisq akbar

minn pajjiΩi o˙ra tal-Unjoni Ewropea. Fl-2015, l-akbar sfida tal-Unjoni Ewropea se tkun to˙loq impjie©i u investiment.

‘Jista’ jse˙˙ dan? U jekk jista’ jse˙˙, kif, meta?’ staqsa Alfred Sant waqt li kien qed jindirizza din l-konferenza Alfred Sant qal li l-Unjoni Ewropea ilha b’ekonomija sta©nata minn qabel ir-riçessjoni globali tal-2008, minkejja li qabel kienet magna ta’ Ωvilupp ekonomiku. FiΩ-Ûona Ewro,

b’mod speçjali, il-gvernijiet qed jaqtg˙u l-ispejjeΩ biex jaqtg˙u d-defiçit. Din il-politika ta’ awsterità aktar xekklet il-proçessi ta’ Ωvilupp. Minflok Ωdied linvestiment, ©ara bil-maqlub.

“Dawk li b˙all-Kançillier ÌermaniΩa Angela Merkel jemmnu li l-kontroll tad-defiçit huwa ççavetta g˙all-prosperità tal-futur, xorta qed jinsistu li jrid jinΩamm bilanç bejn id-d˙ul u l-˙ru© filba©its tal-gvern. Dawk li jemmnu li l-gvernijiet g˙andhom jin-

vestu, qabel jistennew lis-settur privat jinvesti aktar, jg˙idu li hija prijorità tal-gvernijiet li jinvestu aktar. Jekk ma tinstabx soluzzjoni g˙al dan, l-Ewropa se tkun affettwata b’mod negattiv g˙al ˙afna snin o˙ra,” wissa Alfred Sant.

Kelliema o˙ra fil-Konferenza kienu Aleks Farrugia li tkellem dwar l-isfidi tal-Unjoni Ewropea, u Robert Micallef li tkellem dwar il-kontribut ta’ Malta flUnjoni Ewropea u viçiversa.