www.kullhadd.com Il-Ħadd, 29 ta’ Jannar, 2017
Ħarġa Nru 1,229 Prezz €1
TAL-FUTBOL ENTUŻJASTI Id-dinja tal-futbol hija fost l-iktar entużjasta għall-proposta li għamel il-Gvern ilbieraħ. Persuni li jeċċellaw fl-isport, fl-arti jew fir-riċekra jingħataw ċittadinanza għall-mertu. Paġna 8
ĠGANTI GĦAL MALTA
Mistenni jitħabbar dalwaqt kif kumpanija meqjusa bħala ġgant fid-dinja talfantasy sports se tkun qed tibda taħdem minn pajjiżna. Iżda, din mhix l-unika waħda. F’kummenti esklussivi ċ-Chairman tal-Awtorità dwar il-Logħob, Joseph Cuschieri, ikkonferma kif hemm 15-il kumpanija li huma interessati li jibdew jaħdmu minn Malta wara bidla fir-regolamenti li għamlet lill-pajjiżna fost tal-ewwel li se jirregola l-fantasy sports. Paġna 3
L-INDJA T-TAMA L-ĠDIDA Jidher li l-familji Maltin li jridu jaddottaw għandhom tieqa ġdida, bl-Indja tkun il-pajjiż li jidher li qed joffri l-iktar tama lill-ġenituri prospettivi. Paġna 7
L-ISTAMPERIJA KOMUNI GĦAL TORPIANO U ŻAREN • JASON AZZOPARDI AĊĊETTA LI L-PERIT TAD-DAR ĊENTRALI JAGĦMEL L-ISTIMA TAL-KUNTRATTUR • STIMA LI GĦANDHA L-KUNDANNA TAL-AWDITUR ĠENERALI Meta Jason Azzopardi kien Ministru responsabbli mid-Dipartiment tal-Artijiet aċċetta li l-bord li ta l-istima ta’ kemm kellu jħallas Żaren Vassallo, għall-art tal-Löwenbräu, ikun immexxi mill-Perit li ħadem fuq id-Dar Ċentrali, anke jekk Żaren Vassallo kien wieħed millkuntratturi involut fil-bini. Eventwalment il-Professur Alex Torpiano u l-bord li mexxa ħarġu b’valutazzjoni li l-Awditur Ġenerali kkritika bil-bosta għax qal li ma setax jifhem kif tħallsu ftit mijiet ta’ eluf ta’ ewro għal xi ħaġa li tiswa tmien miljun ewro. KullĦadd tista’ tiżvela kif dan ma kienx l-uniku proġett li ħadmu fuqu ż-żewġ persuni involuti fil-proċess li kien sar f ’każ li qiegħed ikun meqjus bħala skandlu. Saħansitra Żaren Vassallo qal li kien imwiegħed kompromess millMinistru qabel sar dan il-bord. Paġna 6
02
29.01.2017
kullhadd.com
Editur ALEANDER BALZAN
L-Ogħla Temperatura: 16°C L-Inqas Temperatura: 11°C L-Indiċi UV: 3 Is-Sitwazzjoni ġenerali: Ċirkolazzjoni ta’ pressjoni baxxa fuq il-Punent tal-Mediterran riesqa lejn il-Lvant It-Temp: Ftit jew wisq imsaħħab li jsir imsaħħab b’ħalbiet tax-xita Ir-Riħ: Ftit qawwi minn Nofsinhar ix-Xlokk Il-Viżibbiltà: Tajba lokalment moderata fil-ħalbiet tax-xita Il-Baħar: Moderat għal qawwi L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 16°C
email: aleander.balzan@one.com.mt tel: (+356) 2568 2500
Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2572
Disinn tal-Paġni LEANNE GRECH tel: (+356) 2568 2571
Kuntatt Ġenerali KullĦadd
It-Tnejn
email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570
It-Tlieta
L-Erbgħa
Indirizz Postali KullĦadd
One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa, MRS3000
14°C
UV 3
7°C
Il-Ħamis
14°C
UV 3
9°C
15°C
Il-Ġimgħa
UV 3
10°C
Is-Sibt
Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com
Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd
16°C
UV2
12°C
16°C
UV 2
10°C
15°C
UV 2
10°C
SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD Stampat Progress Press
New British Dispensary, 109/110, Triq San Ġwann, il-Belt Valletta – 21244813 Thomas’ Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San Ġużepp, il-Ħamrun – 21238018 Tal-Ħlas Pharmacy, Triq il-Ħelsien, Ħal Qormi – 21487739 Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara – 21443406 Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, l-Imsida – 21312449 Numri Importanti St. Andrew’s Pharmacy, Triq il-Qasam, Tal-Ibraġġ – 21371062 Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd. 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema – 21334627 112 St. Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri, Ħ’Attard – 21436348 Sgħajtar Pharmacy, Triq is-Sgħajtar, il-Mosta – 21415198 Il-Pulizija ta’ Malta St. Simon Pharmacy, 8, Dawret il-Gżejjer, Buġibba – 21571649 2122 4001-9 Sta. Lucia Pharmacy, 1, Misraħ Dorell, Santa Luċija – 21890111 Alpha Pharmacy, Triq Bormla k.m Vjal il-Kottoner, il-Fgura – 21673811 Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili Milia’s Pharmacy, Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, Marsaskala – 27023322 2393 0000 St. Philip Pharmacy, Triq iċ-Ċeppun, Ħal Għaxaq – 21808723 Il-Gwardjani Lokali Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, l-Imqabba – 21641133 2132 0202 The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, is-Siġġiewi – 21461681 Spiżerija Carmen, 1, Triq Misraħ is-Suffara, Ħad-Dingli – 21457128
L-Isptar ta’ Malta 2545 0000
L-Isptar ta’ Għawdex 2156 1600
Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza 5004 3888
Servizz ta’ Direttorju Telefoniku 1182
Għawdex Taċ-Ċawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ġunju 1919, ir-Rabat Għawdex – 21557819 Pisani Pharmacy, Bini Ġdid, Triq Sannat, is-Sannat Għawdex – 21564447 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi – 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.
03
29.01.2017
kullhadd.com
BIDLA F’REGOLAMENT TFISSER KUMPANIJI ĠODDA • Is-settur tal-gaming ikompli jikber • Quddiem l-isfidi qed jinħolqu opportunitajiet ġodda Kitba ta’ DINAH SEGUNA Dik magħrufa bħala fantasy sports hija industrija li madwar id-dinja hija kkunsidrata bħala waħda multibiljunarja. Mhux ta’ b’xejn li tiġbed l-interess ta’ diversi pajjiżi b’Malta tidher li se tkun qed tirnexxi f ’dan is-suq ukoll. Wara li s-sena li għaddiet l-Awtorità Maltija tal-Logħob introduċiet regolamenti ġodda, li permezz tagħhom irregolat aħjar dan ittip ta’ logħob, l-interess żdied u fost oħrajn mistennija jibdew ikunu bbażati f ’pajjiżna fost l-ikbar kumpaniji Mal-gazzetta Kullħadd, ic-Chairman tal-Awtorità Maltija għall-Gaming Joseph Cuschieri żvela kif f ’temp ta’ ftit xhur, ir-regolamenti l-ġodda attiraw l-interess ta’ ħmistax–il kumpanija nvoluti fil-fantasy sports. “Ħassejna l-bżonn li nkunu l-ewwel awtorità li uffiċjalment tieħu pożizzjoni fuq dan it-tip ta’ logħob u apparti minn hekk ħriġna sett ta’ regolamenti biex dawn il-kumpaniji jkunu liċenzjati f ’pajjiżna. F’Awwissu tas-sena li għaddiet ħriġna r-regolamenti l-ġodda u skont il-proċedura avżajna lill-Kummissjoni Ewropea bihom. Sa Jannar ta’ din issena rċevejna rispons minn 15-il kumpanija li riedu jkunu liċenzjati taħt ir-regolamenti l-ġodda. Uħud minn dawn ilkumpaniji huma kbar ħafna u nista’ ngħidlek li fiż-żmien li ġej uħud mill-kumpaniji se jħabbru li se jiġu f ’pajjiżna biex minn hawnhekk iservu s-suq Ewropew. Malta hija bażi soda biżżejjed biex minn hawn dawn il-kumpaniji jservu lill-pajjiżi Ewropej u saħansitra pajjiżi barra mill-Ewropa,” spjega Cuschieri. X’inhu l-fantasy sport? Il-fantasy sport huwa logħob li jintlagħab online u f ’dinja virtwali dak li jkun qed jilgħab jista’ jagħżel atleti famużi biex jgħaqqad it-tim u jilgħab l-isport. Pereżempju logħba futbol online, il-plejer jista’ jagħżel l-atleti li jixtieq, minn Juan Mata sa Paulo Dybala u jgħaqqad tim tal-futbol li bih ikun jista’ jilgħab kontra l-avversarju. Huwa logħob fejn wieħed jesponi l-ħiliet tiegħu, il-kapaċità li jidentifika plejer aħjar minn ieħor filwaqt li jesponi t-teknika li juża tul il-logħba. Dak li jkun irid jagħmilha ta’ kowċ u maniġer
tat-tim flistess ħin. B’differenza mil-logħob reali Joseph Cuschieri li jdum għaddej staġun l-kapaċitajiet sħiħ, dan il-logħob virtwali tiegħu u b’hekk jista’ jintemm f ’temp ta’ ġimgħa. Iktar ma jgħaddi ż-żmien jiddetermina fejn se tmur iktar l-industrija ta’ dan it-tip il-logħba. Bħala Awtorità ta’ logħob qed tkompli tikber. ħassejna li kellna nintervjenu Bejn l-2014 u l-2015 fl-Istati għax f ’dan il-logħob min Uniti biss kien hemm żieda jilgħab jirbaħ premju u minnu qawwija fid-domanda għal ikun hemm tip ta’ ħila,” spjega dan it-tip ta’ logħob filwaqt li Cuschieri. Żied jgħid li l-Awtorità ħadet huwa stmat li dan il-logħob iħalli bejn tlieta u erba’ biljun deċiżjoni ċara, dik li logħob fejn dollaru fl-industrija tal-isport. min qed jilgħab jiddetermina Ir-regolamenti l-ġodda saru r-riżultat tal-logħba imur ferm b’mod li l-logħob fantasy lil hinn mil-logħob tal-azzard. “Bażikament l-Awtorità sports jiddistingwu ruħhom stabbilixxiet definizzjoni mil-logħob tal-imħatri. “Lura f ’Diċembru tal- konkreta ta’ x’jagħmel il2014 konna ppubblikajna fantasy sports differenti minn Id-dokument ġab dokument ta’ konsultazzjoni oħrajn. biex jiddetermina u jagħmel miegħu rispons tajjeb ħafna distinzjoni bejn logħob tal- anke fuq livell internazzjonali. azzard u tal-ħila jiġifieri Wara d-dokument, ħriġna meta l-plejer ikun qed juri regolamenti ġodda biex nibdew
nilliċenzjaw aħjar dawn il-kumpaniji, li qed dawn il-kumpaniji. jikbru b’rata mgħaġġla ferm, Liċenzja jiġġeneraw li hi differenti mijiet ta’ minn dik li impjeġi. tingħata lill“Mhux biss k u m p a n i j i Bħalma kbirna l-operaturi fistal-logħob talsettur imma azzard. Bħalissa fis-settur talanke dawk li g ħ a n d n a imħatri online, joffru servizz operaturi li lil dawn iljoffru logħob issa deħlin kumpaniji. tal-fantasy sports f’fażi ġdida, Nemmen li però għandhom bħalma kbirna il-liċenzja tal- era ġdida, fejn fis-settur talimħatri. Bil- ħa nibdew imħatri online, kriterji l-ġodda issa deħlin se jikklassifikaw nikbru filf ’fażi ġdida, għal liċenzja era ġdida, fejn fantasy sports differenti għax ħa nibdew it-tip ta’ logħob u logħob ieħor nikbru filhuwa ta’ natura fantasy sports differenti, u anke simili u logħob t-teknoloġija ieħor simili li jużaw hija li jibda jaqa’ differenti” spjega Joseph taħt din il-kategorija,” temm Cuschieri. jgħid Joseph Cuschieri b’ton Cuschieri qed jistenna li ta’ottimiżmu.
04
29.01.2017
kullhadd.com
DAQQA FINALI LIT-TARIFFI ROAMING • Tama kbira u pressjoni biex jintlaħaq qbil • Nhar it-Tlieta laqgħa importanti taħt il-Presidenza Maltija Kitba ta’ ALEANDER BALZAN Nhar it-Tlieta se tkun qed issir laqgħa importanti ferm bejn ittliet istituzzjonijiet Ewropej: ilParlament Ewropew, il-Kunsill Ewropew u l-Kummissjoni Ewropea - u li jekk matulha jintlaħaq qbil wieħed ikun jista’ jgħid li tkun ingħatat id-daqqa finali lit-tariffi tar-roaming. Bid-deċiżjoni imbagħad tkun implimentata minn Ġunju li ġej b’mod li ħafna Ewropej ikunu jistgħu jmorru għall-btala tassajf tagħhom mingħajr ma jħallsu l-prezzijiet meqjusa esaġerati biex jikkomunikaw bil-mobile tagħhom. Tard il-Ġimgħa kien il-ViċiPresident tal-Kummissjoni Ewropea Andrus Ansip li kkomunika permezz ta’ ittra r-rieda tal-Kummissjoni Ewropea li jinżamm il-pjan li dawn it-tariffi jkunu eliminati u kellu wkoll kliem ta’ kuraġġ għax-xogħol li jinsab għaddej. Qal li l-Kummissjoni Ewropea tifraħ lill-Presidenza Maltija u r-rappreżentanti tal-Parlament Ewropew għax-xogħol eċċellenti li għaddejin bih u
appella lil kulħadd biex dan ilftehim jintlaħaq it-Tlieta li ġej. Qal li l-istituzzjonijiet l-oħra jistgħu jserrħu fuq l-appoġġ tiegħu u tal-Kummissjoni Ewropea bil-għan li jintlaħaq l-aqwa ftehim għallkonsumaturi u l-operaturi ekonomiċi.
“Iż-żmien għaddej. Irridu nżommu l-wiegħda tagħna,” wissa Anis. Twissija li l-Gvern Malti ma tantx għandu bżonn, bi mkejjen fi Brussell jispjegaw li hija r-rieda tal-Gvern Malti li dan ikun it-tieni file li jingħalaq taħt il-Presidenza Maltija. Dan wara li fl-aħħar jiem ingħalaq
wieħed marbut mas-sajd. Il-Kummissjoni Ewropea ilha għal dan l-aħħar deċennju taħdem biex tnaqqas il-ħlasijiet żejda li jimponu operaturi tattelfonija meta klijent isiefer u juża l-mobile tiegħu. Mill-2007 it-tariffi tar-roaming naqsu b’iktar minn 90% u l-ewwel
darba li nibtet il-proposta biex dawn jintemmu għal kollox kien fl-2015. Ix-xewqa hi Roam like at Home fejn wieħed juża l-mobile tiegħu f ’pajjż ieħor daqs li kieku qiegħed iddar. Din ix-xewqa jidher li se ssir realtà taħt il-Presidenza Maltija.
05
29.01.2017
kullhadd.com
ĦARĠET IS-SEJĦA GĦALL-OFFERTI GĦALL-GRAWND TA’ WIED IL-GĦAJN
Kitba ta’ mhux biss se jkun hemm ALEANDER BALZAN il-bini ta’ grawnd tal-futbol, iżda wkoll diversi faċilitajiet Fl-aħħar jiem kienet anċillari. Din l-inizjattiva, li se ssir ippubblikata s-sejħa għallofferti għall-grawnd ta’ Wied b’investiment ta’ €1.5 miljun, il-Għajn. B’hekk il-proġett ittieħdet hekk kif inħass imħabbar f ’Mejju li għadda bżonn kbir ta’ investiment ta’ daħal f ’fażi oħra, bil-gazzetta din ix-xorta fi ħdan lokalità KullĦadd hija mgħarrfa żagħżugħa b’popolazzjoni li li anke quddiem l-Awtorità qiegħda dejjem tikber. Huwa tal-Ippjanar il-proċess mexa mistenni li l-proġett jitlesta b’ritmu tajjeb tant li daħlu fi żmien sena u nofs minn meta jinħarġu l-permessi wkoll il-pjanti kollha. Bħala parti mill-Park tal- meħtieġa, bis-sejħa għallFamilja, f ’Wied il-Għajn, offerti għandha tieħu erbgħin
765 JAPPLIKAW GĦALL-KONDOTTA ONLINE Kienu 765 persuna li f ’xahrejn applikaw għall-kondotta online. Kumdità ġdida li daħlet bħala miżura ta’ simplifikazzjoni flaħħar ġimgħa ta’ Novembru 2016 sabiex għall-ewwel darba persuna waħda tapplika bilkumdità kollha għaċ-ċertifikat tal-kondotta online. Sal-lum għamlu użu minn din is-sistema 754 persuna minn Malta u 11 minn Għawdex. Ittagħrif ingħata fil-Parlament għall-mistoqsija tad-deputat Anthony Agius Decelis. Il-ħolqa għall-applikazzjoni tal-kondotta online ġiet introdotta fuq is-sit tal-Pulizija www.pulizija.gov.mt taħt il-lista tas-servizzi. Dan is-sit għadu kif ingħata dehra ġdida u aktar moderna bis-servizzi jinkorporaw ukoll il-faċilità li wieħed jagħmel rapport online.
Din ma kinetx l-unika bidla amministrattiva. Hemm ukoll l-Ittra ta’ Drittijiet li ġiet introdotta fis-sena 2014 u ġiet emendata fl-2016. Din l-Ittra tingħata lill-persuna qabel ma tiġi interrogata millpulizija fuq suspett li setgħet ikkommettiet xi delitt. L-Ittra tingħata lill-persuna suspettata, irrispettivament mill-post fejn se tkun interrogata. Fil-Parlament, il-Ministru Carmelo Abela qal li bħalissa għaddej proċess sabiex din l-Ittra ta’ Drittijiet tiġi maqluba fi ħmistax-il lingwa oħra. Il-Korp tal-Pulizija fetaħ sejħa għall-offerti għall-provvista ta’ interpreti, liema sejħa għadha qed tiġi pproċessata. Bħalissa l-Pulizija tuża lista ta’ interpreti tagħha stess u dan peress li s’issa m’hawn l-ebda lista ta’ interpreti akkreditati.
jum biex tkun aġġudikata. Qabel intgħażel dan ilpost, kien hemm diversi siti li kienu proposti, fosthom fiż-Żonqor, wara l-iskola primarja u anki nħawi oħra. Madankollu, is-sit li ntgħażel qed ikun meqjus bħala l-iktar post xieraq anke għax huwa wkoll bogħod mir-residenzi
u mdawwar b’ambjent sabiħ. Dan fl-istess ħin li ż-Żonqor se jkun qed isir Park Naturali kbir. Dan il-grawnd mistenni jagħti spinta lil-logħba talballun f ’lokalità li llum għandna tim tal-futbol tagħha. Dan wara li ħafna Skalin jirreġistraw ma’
klabbs minn irħula oħrajn anke minħabba l-faċilitajiet. Saħansitra attivisti filfutbol f ’Wied il-Għajn jargumentaw li ntilfu ħafna ġenerazzjonijiet li qatgħu qalbhom għax ma kellhomx faċilitajiet u issa ħerqanin ħafna għat-tlestija ta’ dan il-grawnd.
06
29.01.2017
kullhadd.com
ID-DAR ĊENTRALI KOMUNI GĦAL TORPIANO U VASSALLO • Iktar dubji dwar l-għażliet ta’ Jason Azzopardi
Kitba ta’ jiddefendi l-istimi li għamel ALEANDER BALZAN hu u l-kumitat tiegħu fl-2011. Biex wara li għamel dan ilIl-Perit li mexxa l-bord li fl- Partit Nazzjonalista dlonk 2012 għamel l-istima tal-art ħareġ jipprova jirkeb fuq din tal-Löwenbräu wara li Żaren id-dikjarazzjoni. Iżda, il-fatti u Vassallo kien imwiegħed kompromess, huwa l-Perit d-dokumentazzjoni li għandna li ddisinja u fassal id- f ’idejna turi kemm hawn ukoll Dar Ċentrali tal-Partit qed iqumu mistoqsijiet dwar Nazzjonalista. Kuntrattur il-ġudizzju ta’ Azzopardi li ewlieni fil-bini tal-istess Dar kien jaf li fost l-affarijiet li Ċentrali kien Żaren Vassallo, għandhom komuni Vassallo li minbarra li ta donazzjonijiet u Torpiano hemm li t-tnejn li kbar lill-Partit Nazzjonalista, huma ħadmu fuq l-istamperija. il-partit għadu midjun miegħu Minkejja dan, Jason Azzopardi, kien komdu bl-għażla tiegħu sal-lum. Dan il-Perit huwa l-Professur fil-bord ta’ evalwazzjoni. L-għażla tal-Professur Alex Torpiano li fl-aħħar jiem ikummenta mal-gazzetti biex Torpiano bħala Ċermen tal-
Kien Joe Saliba li għażel lil TBA Periti talProfessur Alex Torpiano biex jiddisinjaw id-Dar Ċentrali. Saliba, biċċa waħda ma’ Żaren Vassallo tant li mhux darba u tnejn mar fuq il-jott tiegħu u llum jaħdem għalih, kien l-applikant għallbini tad-Dar Ċentrali u filwaqt li fuq l-applikazzjoni tidher TBA Periti, ilProfessur Torpiano mbagħad għamel il-
kumitat kienet maqbula bejn iż-żewġ naħat wara li Żaren Vassallo kien imwiegħed kompromess mill-Ministru. Fil-fatt fix-xhieda tiegħu filQorti Żaren Vassallo kien qal hekk: “Kont mort għand il-Ministru responsabbli dak iż-żmien u r-risposta kienet dan, peró, lesti li npoġġu madwar medja u nsibu kompromess... Imbagħad kien hemm suġġeriment li nagħmlu arbitraġġ u jien qbilt mal-idea u ftehemna fuq chairman ta’ dan l-arbitraġġ li kien ilProfessur Torpiano u ż-żewġ naħat kellhom jinnominaw perit kull wieħed.” Vassallo ma jafx biss lill-
kuntatti kollha ma’ dik li dak iż-żmien kienet l-Awtorità Maltija għall-Ambjent u l-Ippjanar. Il-kumpanija ta’ Torpiano ħadet ukoll għadd kbir ta’ direct orders fi żmien Gvern Nazzjonalista u fost l-iktar kuntratti ewlenin. Kien hemm okkażjonijiet ta’ xogħol pubbliku wkoll fejn il-kumpanija ta’ Torpiano ħadet ilperizja u Vassallo xogħol ta’ kuntrattur.
Professur Torpiano għax ħadmu t-tnejn flimkien fuq idDar Ċentrali. Iżda, l-kumpanija tal-Professur Torpiano hija wkoll involuta fl-iżvilupp talMIDI fejn Żaren Vassallo huwa wkoll direttur. Dan fost għadd ta’ proġetti oħra anke pubbliċi li l-kumpaniji tattnejn li huma ntgħażlu biex jaħdmu fuqhom. Torpiano u ż-żewġ periti l-oħra, wieħed magħżul minn Vassallo u ieħor midDipartiment tal-Artijiet, iddeterminaw il-valur tal-art f ’Tal-Istabala, Ħal Qormi, dak ta’ €706,400. L-uffiċċju talAwditur Ġenerali jqis din ilvalutazzjoni bħala waħda li ma tirrappreżentax il-valur tal-art. L-art fl-2012, mingħajr ilkundizzjonijiet kienet stmata tmien miljun ewro. “It-taqbil ta’ dawn il-valuri ma’ dawk li tħallas il-gvern jirriżultaw f ’kobor li ma jistax ikun spjegat b’mod raġunat u jestendu l-limitu aċċettabbli u ġust,” jgħid l-Awditur Ġenerali fir-rapport tiegħu. Hawn ukoll l-Awditur Ġenerali jgħid li l-Ministru għandu element ta’ responsabbiltà għax kien jaf x’qed jintalab. L-Awditur Ġenerali ma setax jifhem min iddeċieda li l-kumitat kellu jevalwa l-art bil-prezzijiet tal-1990. “L-NAO huwa talopinjoni li dan jirrappreżenta nuqqas kbir ta’ governanza tajba,” ikompli jgħid irrapport tal-Awditur Ġenerali. Jgħid ukoll li l-Ministru jġorr responsabbiltà għal din il-
It-taqbil ta’ dawn il-valuri ma’ dawk li tħallas il-Gvern jirriżultaw f’kobor li ma jistax ikun spjegat b’mod raġunat u jestendu l-limitu aċċettabbli u ġust miżinterpretazzjoni kbira talvalur tal-art. Iżda, Jason Azzopardi sa issa ma wieġeb xejn għal dawn il-mistoqsijiet u wisq anqas refa’ r-responsabbiltà politika. Saħansitra iktar mhu qed iqumu mistoqsijiet, Azzopardi iktar qed jevitahom. Wara li fl-aħħar jiem sar magħruf li tal-Marsovin ħarrkuh bħala xhud f ’kawża għax jaf il-każ u li tal-Marsovin kienu ħarrku lilu qabel l-2009 Azzopardi baqa’ jevita l-ġurnalisti tant li wasal biex irrapporta lillpulizija lill-ġurnalista ta’ ONE li marret titlob spjegazzjonijiet wara l-bieb tal-uffiċċju talkostitwenza tiegħu.
07
29.01.2017
kullhadd.com
L-INDJA TAGĦTI TAMA LILLMALTIN LI JRIDU FAMILJA
Kitba ta’ Għax dan mhux bħal meta ALEANDER BALZAN wieħed ikollu wild ta’ tarbija. Il-ġenituri jridu jifhmu dak l-isL-Indja qed tkun il-lok li jagħti fond u jgħinu lit-tifel jew lit-tifla tama ġdida lil diversi koppji li jaddatta għall-familja. Wara dak il-kors ikun hemm jridu jkunu ġenituri prospettivi u li biex jagħmlu dan daru fuq ħaddiema mill-qasam soċjali li jduru fid-dar tal-ġenituri prosl-addozzjoni. Wara perjodi diffiċli ħafna pettivi u jiċċekkjaw li l-ambjent huwa fil-qasam tal-addozzwieħed joni internazzjonali addatgħall-Maltin, tant li tat biex s-sena li għaddiet kien jitrabba hemm biss sitt każi ta’ Dawn jinkludu jew titrabaddozzjoni, jidher li 15-il addozzjoni ba fih. dan il-pajjiż ta tamiet Hemm isiġodda. L-addozzjoni mill-Indja, żewġ ru diversi mill-Indja infetħet addozzjonijiet rapporti riċentament bl-aħbar sakemm intlaqgħet tajjeb mill-Portugall, l-istess wara li fl-aħħar snin ħames ħaddiekien hemm xi pajjiżi, ma soċjali bħall-Kambodja, li addozzjonijiet jmorru ngħalqu. quddiem Tagħrif li ngħata mis-Slovakkja il-bord fil-Parlament fl-aħħar u addozzjoni tal-adjiem jgħid li bħalissa d o z z hemm numru ta’ tfal waħda mirjoni biex minn pajjiżi barranin Russja il-ġenili ġew imqabbla ma’ turi jiġu koppji Maltin, u għalapprovati. daqstant qegħdin filMinn proċess li jiġu addottati minn ġenituri prospettivi hemmhekk ikunu jistgħu japplikaw għall-pajjiż li huma minn pajjiżna. Dawn jinkludu 15-il addozz- jixtiequ. joni mill-Indja, żewġ addozzjonijiet mill-Portugall, ħames Tensjoni sakemm jasal il-ferħ addozzjonijiet mis-Slovakkja u Tkellimna ma’ Desiree Spiteri, li addozzjoni waħda mir-Russja. Il-proċess tal-addozzjoni permezz tal-Aġenzija Adoption huwa wieħed twil fejn l-ewwel Opportunities tiltaqa’ ta’ sikwit ma jsir hu li jkun hemm laqgħat ma’ ġenituri li jkunu qed ifittxu mal-ġenituri prospettivi u jkun li jaddottaw. spjegat lilhom il-proċess kif Titkellem dwar kif il-ġenituri li se jkun. Minn hemm ikollhom jkunu waslu għal dan il-proċess taħriġ ta’ sitta jew seba’ ses- jagħmlu dan wara ħafna ħsieb u sjonijiet fejn ikunu preparati hemm ħafna raġunijiet għalfejn għal dak li għandhom jistennew wieħed jaddotta anke jekk, kif mistenni, dan mhux proċess meta jaddottaw tifel jew tifla. Ir-raġuni hija li meta wieħed mingħajr diffikultajiet. “Il-beżgħat tagħhom huma jaddotta jkun qed jaddotta tfal li diġà jkollhom storja warajhom. marbuta l-iktar ma’ kemm
il-proċess se jkun twil għax kulħadd ikun irid ikollu dik il-familja. L-aspett finanzjarju wkoll huwa ta’ ħsieb bil-ġenituri jkunu jridu jgħażlu dak ilpajjiż li finanzjarjament jifilħu għalih,” tgħid Spiteri. Dan ikun ukoll vjaġġ emozzjonali bil-familji saħansitra jaħsbu jekk “it-tifel jew tifla hux se jkunu aċċettati mill-familja tagħhom stess jew mit-tfal tagħhom stess jekk ikollhom tfal diġà.” Spiteri, li tispjega kif l-irwol tal-aġenzija hi li tgħin f ’dak kollu li jkun għaddej, tirrimarka kif esperjenza ta’ pajjiż mhix
bħal ta’ ieħor. “Kull Desiree Spiteri pajjiż jaħdem x o r differenti, imma ta waħda l-maġġoranza jkollhom kapaċi toffri sfida informazzjoni fuq dak it-tifel jew tifla li għandu jkun ad- kbira. “Għax fl-istitut is-soru dottat. Anke t-talbiet tal-pajjiż kienet l-omm,” tfisser Spiteri huma differenti, hemm min jit- li żżid li t-tfal ikollhom fihom la’ darba u hemm min darbtejn. biża’ li jistgħu jiġu abbandunati Però jiltaqgħu mat-tifel fil- kif kienu qabel. “Sakemm jissetiljaw dejjem pajjiż oriġinali,” tfisser Spiteri li tirrimarka kif imbagħad hemm se kollhom bżonn l-għajnuna. proċess sħiħ ta’ ħruġ ta’ visa u Hija rari ħafna li ma jkollhomx bżonn għajnuna, ” tgħid Desire passaporti fost oħrajn. Spiteri tispjega kif anke Spiteri li permezz tal-aġenzija jekk għat-tfal din hija bidla tagħha tgħin persuni jaddottaw minn diversi pajjiżi. għall-aħjar
08
29.01.2017
kullhadd.com
L-MFA DIĠA ĦERQANA GĦAĊ-ĊITTADINANZA BIL-MERTU • Tnediet ilbieraħ konsultazzjoni pubblika Kitba ta’ COLIN DEGUARA Fost l-ewwel assoċjazzjonijiet lokali li tkellmu b’mod pożittiv dwar il-proposta imnedija lbieraħ ta’ ċittadinanza għall-mertu kien hemm l-Assoċjazzjoni Maltija talFutbol, l-MFA. It-tnedija tal-proċess ta’ konsultazzjoni tal-Inizjattiva Ċittadinanza għall-Mertu saret ilbieraħ mill-Ministru għall-Ġustizzja Owen Bonnici flimkien mas-Segretarju Parlamentari Chris Agius. IlMinistru Bonnici qal li kif ġiet ippreżentata din il-liġi tagħmel din is-sistema waħda effiċjenti iżda tagħti kas ukoll is-sigurtà ta’ pajjiżna. Filwaqt li s-Segretarju Parlamentari Agius qal li l-persuni li se jibbenefikaw minn din l-inizjattiva mhux biss se jkunu qed jgħinu lilhom infushom u lil pajjiżna, iżda se jkunu qed
Ma tista’ qatt tmur ’il quddiem b’raġunament li jgħid, jekk se nġib xi ħadd aħjar minni xi ħadd se jinqala’ joffru wkoll kompetizzjoni denja lill-atleti u lir-riċerkaturi lokali. Il-President tal-MFA, Norman Darmanin Demajo, saħaq fuq l-importanza ta’ din l-inizjattiva. Saħansitra żvela li l-MFA diġà kellha laqgħat malMinistru Owen Bonnici fejn fihom iddiskutew il-possibbiltà li permezz ta’ bdil fil-liġi, plejer ta’ talent straordinarju
fl-isport li jkun qed jilgħab Malta jkun jista’ jikseb iċċittadinanza Maltija malajr u b’hekk ikun jista’ jibbenefika minnu t-tim nazzjonali Malti. Demajo stqarr li llum biex plejer jibda jikkunsidra li jaqleb iċ-ċittadinanza Maltija għandu minn tal-inqas ħames jew sitt snin. Meta tikkonsidra l-ħajja qasira tal-karriera ta’ plejer talfutbol dan it-terminu ta’ ħames snin ma jibqax vijabbli, għaliex sakemm jkun jista’ jilgħab mattim Malti tkun diġà għaddietlu l-forma pożittiva li jkun għaddej minnha bħala plejer. “Biex inti tibdel iċċittadinanza trid tal-inqas ħames snin, sitta biex inti talinqas tikkunsidraha. Din hija fast track,” qal il-President tal-MFA. Żied li jekk tiġi implimentata l-miżura se jkunu qed isiru mis-servizzi ta’ dawn il-plejers emendi fl-Att dwar iċ- kemm jista’ jkun malajr. “Dawn proposti tibdil filĊittadinanza fejn din ser twassal biex Malta tiggwadanja Malta Citizenship Act fejn bażikament qed nagħmlu proċess iżjed mgħaġġel għal min jista’ jkun bis-saħħa ta’ din il-bidla, eliġibbli biex ikollu passaport Malti u b’hekk ikun eliġibbli mat-tim nazzjonali. Din hija xi ħaġa pożittiva għax jekk ma tagħmilhiex u ma ġġib lil ħadd tkun bqajt fejn kont,” qal Darmanin Demajo. Madankollu, għalkemm blimplimentazzjoni ta’ dan l-abbozz ta’ liġi li plejer jikseb iċ-ċittadinanza Maltija se tkun eħfef, xorta waħda se jkunu qed jittieħdu l-miżuri kollha neċessarji biex din is-sistema tkun waħda li tipproteġi l-ħarsien nazzjonali. Għalhekk Demajo spjega wkoll fuq kif l-awtoritajiet lokali tal-isport ukoll se jkollhom irwol attiv fl-applikazzjoni tal-plejers għaċ-ċittadinanza. “Waħda mill-kundizzjonijiet biex tkun eliġibbli hija li jkollok l-endorsement talSports Association, jiġifieri jekk int plejer tal-waterpolo, jew plejer tal-basketball, dan irid ikollu l-endorsement millAssociation li tikkonferma l-eliġibbiltà tiegħu li jkun jista’ jilgħab mat-tim nazzjonali. Fl-
aħħar mill-aħħar l-iskop hu li dan it-talent ikun eliġibbli biex ikun jista’ jilgħab mattim nazzjonali,” irrimarka l-President tal-MFA. Din l-inizjattiva tista’ taqla’ kritika kbira minn plejers lokali li jaspiraw li jitilgħu jilagħbu mat-tim nazzjonali u b’hekk issa plejers barranin jistgħu jeħdulhom posthom. Madankollu, il-President talMFA saħaq fuq l-importanza għall-kompetizzjoni lill-plejers lokali. “Din mhijiex xi ħaga oriġinali. Jekk inti rajt l-Olympics, ittim jidhirli tal-volleyball talItalja kien hemm tnejn, wieħed Kuban u l-ieħor Russu. Illum min hu l-aħjar jilgħab. Din għandha tistimola l-Maltin biex dejjem jgħollu l-livell tagħhom inkella int eventwalment ma tista’ qatt tmur ’il quddiem b’raġunament li jgħid, jekk se nġib xi ħadd aħjar minni, xi ħadd se jinqala’. Dik hija l-motivazzjoni li għandu jkollu kullħadd,” irrimarka Darmanin Demajo. Il-President ta-MFA stqarr li din il-miżura se tħalli effett pożittiv fuq kulħadd: “Meta we excel in sports speċjalment fuq livell internazzjonali kulħadd jieħu pjaċir, is-sapporters jieħdu pjaċir li Malta tirbaħ.”
Waqt it-tnedija
09
29.01.2017
kullhadd.com
DEIDUN ISOSTNI L-POŻIZZJONI FAVUR L-IMPJANT TAL-GASS • Jisħaq li fuq il-bord tal-ERA jitkellem f’isem l-għaqdiet ambjentali • Jinsisti li jikkonsulta kontinwament Il-Professur Alan Deidun, magħhom meta jkollok il-ħin espert ambjentali, li f ’isem biex tisma’ l-ħsibijiet tagħhom l-għaqdiet ipoġġi fuq il-bord dwar jekk nikkonsultax jew le. tal-Awtorità għall-Ambjent Ma kemm minn dawn l-NGOs u r-Riżorsi għamilha ċara għandek kuntatt jekk nista’ li fid-deċiżjonijiet li jieħu nistaqsi?” kiteb Deidun li jkun qed jirrappreżenta lill- deher urtat mhux ħażin b’dak għaqdiet li magħhom jitkellem li qal Mercieca. Saħansitra Deidun qal li kontinwament. Il-Professur jiskanta kemm Deidun kien Mercieca sar qed jirreaġixxi imħasseb dwar g ħ a l l l-ambjent meta kummenti rari għamel xi f ’Dissett talkontribuzzjoni opinjonista, Ladarba f a v u r S i m o n int allegajt l-ambjent flMercieca, li li jien ma aħħar 20 sena. prova jitfa’ Żied li huwa dubji kemm nikkonsultax faċli li wieħed fid-deċiżjoni regolarment jallega dwar tiegħu favur professjonisti l - i m p j a n t mal-eNGOs meta dawn t a l - g a s s nissuġġerilek ma jkunux f ’Novembru titkellem preżenti biex li għadda iwieġbu. D e i d u n magħhom Lil Simon kien qed meta jkollok Mercieca jirrappreżenta il-ħin Deidun żied l-għaqdiet jgħidlu: “Ħadd ambjentali. ma jiġbidli Deidun u l-ispag u nieħu Mercieca itd-deċiżjonijiet tnejn jgħallmu l-Università u fuq Facebook fuq il-fatti u mhux fuqiex Deidun kiteb: “B’kollegi bħal jgħiduli xi sidien politiċi... dan kollu għandu jkun ovvju għal dawn min irid għeddewa?” “Ladarba int allegajt li jien ma akkademiku bħalek, le?” Lil Mercieca Deidun qallu nikkonsultax regolarment maleNGOs nissuġġerilek titkellem li seta’ jaqbdu fuq is-sistema
interna tal-Università għax kollega hekk għandu jagħmel. Deidun, eks kandidat għallParlament Ewropew talPartit Nazzjonalista, kien fil-mira ta’ esponenti viċin il-Partit Nazzjonalista wara li vvota favur l-impjant tal-gass flimkien ma’ esperti oħra bħarRettur tal-Università ta’ Malta, il-Professur Alfred Vella. F’kummenti ma’ The Malta Independent, Alan Deidun kien qal li bl-impjant tal-gass se jispiċċaw 3,000 tunnellata ta’ skart perikoluż li ssoltu jinġabar u jkun esportat.
AKTAR MINN 250 KILO TAPP TAL-PLASTIK
Aktar minn 250 kilo tapp tal-plastik inġabru fillokalità tal-Marsa minn 19-il tifel u tifla residenti tal-lokal. Il-plastik jagħmel ħsara ambjentali kbira meta ma jintremiex kif suppost, l-aktar meta jintrema filbaħar għax jagħmel ħsara
wkoll lill-ħut u lill-fkieren tal-baħar fost oħrajn. Għat-tieni darba f ’inqas minn ġimgħa, il-Ministru għall-Iżvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil filKlima José Herrera kompla għaddej bil-kampanja pożittiva li l-Ministeru tal-
Ambjent qed jagħmel biex inkomplu ninċentivaw ilvolontarjat biex insaħħu l-ambjent. Din id-darba l-Ministru Herrera ppreżenta l-premjijiet lillparteċipanti kollha li ħadu sehem fil-ġbir ta’ dawn ittappijiet tal-plastik.
Filwaqt li meta mistoqsi dwar tniġġis fil-baħar qal li saru argumenti esaġerati minn nies li mhumiex esperti. Qal li ż-żona hija diġà milquta u li hemm ħafna affarijiet x’wieħed iżomm f ’perspettiva. Iż-żona tħarbtet bix-xogħol li sar fuq l-ewwel power station ta’ Dellimara u l-impatt ma jistax ikun agħar. Qal li daħal għal-laqgħa tatTnejn b’moħħ miftuħ u ried ikun ċert li kollox qed ikun ikkunsidrat. Żied li mill-preżentazzjonijiet li saru, jirriżulta li r-riskji kienu
kkunsidrati. Alan Deidun qal li r-riskji li jista’ jkun hemm huma aċċettabbli u b’referenza lejn l-argumenti tal-Inġinier Arthur Ciantar u l-President talEżekuttiv tal-PN Ann Fenech, Deidun qal li fil-laqgħa dawn ir-riskji kienu miżinterpretati. Fuq kollox Deidun kellu dikjarazzjoni ċara. “Iktar ma naħseb dwar iddeċiżjoni tiegħu iktar jien konvint li għamilt id-deċiżjoni t-tajba,” qal l-eks kandidat tal-Partit Nazzjonalista għallelezzjonijiet tal-Parlament Ewropew.
10
29.01.2017
kullhadd.com
QARA L-MEWT TA’ ĦUH FIL-GAZZETTI U MA NDUNAX Kitba ta’ DINAH SEGUNA Illum nitkellmu ħafna dwar ilperiklu li nieħdu aħbar ħażina mill-midja soċali fejn ġrajja tinfirex f ’tebqa’ t’għajn. Iżda, 17-il sena ilu l-Professur Frans Ciappara qara dwar il-mewt ta’ ħuh fuq il-gazzetta għalkemm ma ntebaħx li l-vittma ta’ diżgrazzja kien proprju ħuh. Carmel Ciappara li kellu 49 sena kien wieħed minn fost ittliet vittmi involuti f ’inċident li seħħ fiċ-Ċirkewwa. Tkellimt ma’ Frans Ciappara flaħħar jiem proprju fis-17-il anniversarju minn waħda millagħar diżgrazzji fuq il-post tax-xogħol. “Sfortunatament dakinhar ma kontx hawn, kont imsiefer u rċivejt telefonata biex ninżel
lura Malta malajr. Fuq l-ajruplan dakinhar kien hemm gazzetta li ġabet l-aħbar, bl-isem tan-nies li mietu b’kollox. Jien qed nara l-gazzetta u m’iniex ninduna li wieħed minnhom kien ħija. Meta wasalt l-ajruport imbagħad qaluli bl-aħbar kerha,” irrakkonta Ciappara.
L-inċident seħħ eżattament fis-27 ta’ Jannar tas-sena 2000 meta dakinhar ħaddiema mid-dipartiment tad-drenaġġ marru ċ-Ċirkewwa u niżlu filfossa tal-post. “Sħab ħija niżlu fil-fossa, beda ħiereġ ħafna gass b’konsegwenza li huma
baqgħu hemm. Ħija niżel darba biex isalvahom, reġa’ prova għat-tieni darba u mattielet tentattiv baqa’ hemm, il-gass qatel lilu wkoll,” spjega Ciappara. Joseph Vella Parnis, Charles Camenzuli u Carmelo Ciappara kienu l-vittmi ta’ dakinhar. Wieħed minnhom Joseph Vella Parnis ħalla warajh żewġt itfal żgħar. Dakinhar kienu niżlu jaħdmu fuq il-valv tal-pumping station meta għal xi raġuni ħareġ il-gass. Minn investigazzjoni li saret wara, ikkonkludiet li dakinhar il-ħaddiema ma kinux lebsin il-maskli għall-protezzjoni u spiċċaw belgħu l-gass ikkontaminat. B’konsegwenza t’hekk tilfu ħajjithom. Ciappara jiftakar dawk iżżminijiet b’diqa: “Kellha tkun ġurnata bħall-oħrajn, kienu sejrin għax-xogħol. Fi triqithom lejn iċ-Ċirkewwa waqfu l-Mosta. Waqfu għal belgħa te fil-fatt. Kulħadd jidħak u jiċċaċċra. Min kellu jgħidilhom x’kien qed jistenniehom ftit ħin wara. Kif waslu hemmhekk mal-ewwel meddew idejhom għax-xogħol.” “Dawn kienu tlett iħbieb kbar. Kienu jonsbu u jmorru ġimgħa jorqdu hemm fuq il-mansab. Dejjem flimkien u għalhekk dak li ġara. Meta ħija ra li tnejn
Ħija niżel darba biex isalvahom, reġa’ prova għat-tieni darba u mat-tielet tentattiv baqa’ hemm minn sħabu kienu għadhom ma telgħux, niżel għalihom biex jara x’jista’ jagħmel imma eventwalment ħadd ma salva. Kienu għamlulhom funeral statali. Kienet tassew ġurnata tad-dwejjaq. Iżjed u iżjed meta tara dawk in-nies kollha. Indunajt kemm kienu jħobbuhom lil dawn it-tliet ħaddiema li fuq kollox spiċċaw mietu għax-xogħol tagħhom,” qal Ciappara. Fuq kollox dan kien inċidenti li xxokkja lill-pajjiż. Inċident li minnu kellna nieħdu tagħlimiet. Eventwalment fl2011, il-Qorti tat aktar minn €300,000 f ’kumpens lill-familji tal-vittmi.
IL-PRIM MINISTRU FIL-PORTUGALL
Il-mexxejja ta’ Malta, ilPortugall, Ċipru, Franza, il-Greċja, l-Italja u Spanja ltaqgħu fil-kapitali Portugiża f ’dak imsejjaħ bħala l-MED 7 summit. Aktar milli joħolqu grupp għalihom, dawn il-pajjiżi fin-Nofsinhar tal-Ewropa ltaqgħu biex jirriflettu dwar il-futur tal-Ewropa qabel issummit informali li se jsir f ’pajjiżna nhar il-Ġimgħa li ġej. Il-mexxejja ta’ dawn ilpajjiżi qegħdin jiddiskutu temi bħall-immigrazzjoni, is-sigurtà nazzjonali u l-isfidi ekonomiċi. Dwar l-immigrazzjoni, dawn il-pajjiżi meqjusa bħala l-ewwel
destinazzjoni li jilqgħu l-akbar influss ta’ immigranti mistennija joħorġu b’pożizzjoni komuni sabiex l-istati membri oħra joffru solidarjetà u jgħinu biex tiġi indirizzata din l-isfida. Ilmexxejja tkellmu dwar aktar flessibilità fiskali skont dak stabbilit mill-Patt għat-Tkabbir u Stabilità fi ħdan l-Unjoni Ewropea. Intant BREXIT hija kwistjoni oħra fuq l-aġenda ta’ dan is-summit fil-Portugall filwaqt li l-koperazzjoni bejn l-awtoritajiet għas-sigurtà talEwropa se tkun ukoll parti mid-diskussjoni f ’din il-laqgħa.
11
29.01.2017
kullhadd.com
AZZJONI TA’ INFURZAR FUQ BOUTIQUE HOTEL FIL-BELT L-Awtorità tal-Ippjanar ħadet azzjoni ta’ infurzar fuq boutique hotel fil-Belt Valletta li tellgħet sular żejjed kontra l-permess tal-ippjanar. Din l-azzjoni fi Triq il-Merkanti eskalat wara li l-iżviluppatur kompla jikser l-avviż talawtorità u għalhekk imponiet multa kuljum, ikkonfiskat l-għodda u l-makkinarju u evakwat il-proprjetà biex ikun assigurat li x-xogħlijiet ma jkomplux. Fi stqarrija, l-Awtorità qalet li tibqa’ kommessa li tieħu l-prekawzjonijiet kollha u tiddedika iktar riżorsi bil-għan li jsiru spezzjonijiet spissi biex il-Belt Valletta tkun imħarsa mill-iżvilupp illegali. Saħansitra jkun hemm
tal-ICOMOS Conservation and Restoration qabel tittieħed deċiżjoni. diskussjonijiet kontinwi mal- ir-rispons Ambaxxatur għall-UNSECO (International Charter on the of Monuments and Sites) u s-Sovraintendenza għall-Wirt Kulturali biex jassiguraw li l-iżvilupp propost u x-xogħol fil-Belt ma jikkompromettux l-iskyline tal-Belt li hija Wirt dinji tal-Unesco. L-Awtorità tal-Ippjanar irreaġixxiet ukoll għal dikjarazzjonijiet li saru millKunsill Lokali tal-Belt fejn intqal li l-istatura tal-Belt bħala wirt universali hija mhedda. L-Awtorità qalet li filwaqt li tapprezza l-valur tal-belt u l-ħtieġa li ssir belt ħajja, ma tridx tikkomprometti l-iskrutinju fl-applikazzjoni ta’ żvilupp. L-Awtorità qalet li dan huwa provat bil-fatt li hemm ħames proġetti li qed jistennew
JIBDEW JITNEĦĦEW IL-GABBANI TAT-TRITONI Fl-aħħar sigħat il-ħaddiema mid-Direttorat tat-Tindif li jaqa’ taħt il-Ministeru tal-Infrastruttura bdew xogħlijiet fid-daħla talBelt fejn bdew iżarmaw il-gabbani minħabba l-proġett li qed isir fid-daħla tal-Belt u madwar il-funtana tat-Tritoni, li se tkun irrestawrata. Minn għada imbagħad jibda xogħol ta’ tkissir u infrastrutturali fuq skala ikbar. Minflok dawk li tneħħew bir-riġenerazzjoni tal-pjazza tatTritoni fil-Belt Valletta issa se jkun hemm għaxar gabbani ġodda biex il-kummerċ li kien qed isir f ’dawn l-inħawi ma jmutx.
kullhadd.com
580 KELB SALVAT MIT-TRIQ FL-2016 • Ħafna minnhom issa sabu dar xierqa fejn jistgħu jagħtu mħabba kbira lura
Fl-2016 madwar 580 kelb salvaġġ inġabru mit-toroq Maltin u ttieħdu l-isptar San Franġisk għall-kura. Ħafna minn dawn instabu f ’żoni urbani f ’pajjiżna peress li hija fin-natura talkelb li ‘jemigra’ minn post għall-ieħor. Dan it-tagħrif jirriżulta mill-istatistika li jżomm idDirettorat ta’ Trattament Xieraq għall-Annimali li qal li jiġbor biss annimali feruti jew morda mit-triq u jħalli klieb li huma b’saħħithom. Dan ifisser li fit-toroq Maltin hawn mijiet oħra ta’ klieb deskritti bħala slavaġ. Id-Direttur tal-Animal Welfare, Noel Montebello, spjega kif għalkemm m’hemmx numru eżatt dwar kemm hawn klieb strays f ’pajjiżna, idDirettorat dejjem jagħti l-għajnuna lill-klieb li jinstabu mweġġa’ jew morda fit-triq. Għalkemm kelb b’saħħtu li jinsab bla dar xorta huwa fil-periklu għaliex huwa epost għallelementi u huwa f ’riskju li pereżempju jittajjar minn karozza, jekk dan jinġabar mid-Direttorat ikun qed jieħu post kelb imweġġa’ li għandu bżonn il-kura, spjega Montebello.
“Il-Maġġoranza talklieb li jkunu qed jiġru barra għandhom sid jew xi ħadd li jitmagħhom. Kelb abbandunat ikun jidher mbeżża’ u taħt stress għaliex filli kellu lil xi ħadd jieħu ħsiebu, u filli spiċċa waħdu meta ma jafx ifendi għal rasu,” spjega d-Direttur. Dan kollu jagħmel xogħol ilvoluntiera wieħed delikat, iżda huwa rari li kelb li jispiċċa abbandunat u l-voluntiera joffrulu l-ikel, il-kura, u l-imħabba umana jibqa’ mbeżża millbniedem. “F’każi hekk lil dawn il-klieb nagħtuhom kemm jista’ jkun ċans biex jissoċċjalizzaw mal-umani biex intejbu t-temperament tagħhom.” Wara li l-klieb jingħataw ilkura u t-taħriġ li jkollhom bżonn, id-Direttorat jagħmel minn kollox biex jinstab sid xieraq li jkun iħobbhom u jilqagħhom fil-familja tiegħu. “Tiskanta x’kambjament pożittiv jagħmlu dawn l-annimali meta mbagħad isibu familja li tħobbhom u tieħu ħsiebhom. Issir taf kemm huma kapaċi jagħtu mħabba kbira lura,” qal Montebello.
13
29.01.2017
kullhadd.com
Nawgura li sa sitt xhur oħra nerġgħu niltaqgħu u ngħidu li lħaqna l-iktar għanijiet umli tagħna u nkunu tal-inqas bdejna nindirizzaw il-mistoqsijiet li jistaqsu n-nies fi djarhom
XAHAR FIT-TMUN TAL-PRESIDENZA Snin ta’ tħejjijiet li intensifikaw fl-aħħar xhur ħadu l-ħajja f ’dan l-ewwel xahar tal-2017. Malta ħadet f ’idejha l-Presidenza tal-Kunsill talUnjoni Ewropea u dan l-avveniment storiku diġà kważi għadda l-ewwel xahar tiegħu. Fi Brussell qed isiru laqgħa wara oħra u ministri u delegati diġà bdew ġejjin f ’pajjiżna biex jiddiskutu temi differenti. Dan bil-għan li jwieġbu għaxxewqat taċ-ċittadini Ewropej fi żmien imqalleb għall-Unjoni Ewropea. Għalkemm għad fadal ħafna biex nibdew ngħarblu din ilPresidenza u r-riżultati marbuta magħha, l-ewwel xahar ma kienx nieqes minn avvenimenti importanti li taw il-ħabel biex il-Presidenza mmexxija
minn Malta tkun proattiva b’aġenda li tindirizza l-ħtiġijiet taċ-ċittadini. Fost l-iktar li spikkaw sa issa hemm iċ-ċerimonja tal-ftuħ. Il-Presidenza f ’idejn l-iżgħar stat membru ġiet immarkata uffiċjalment fil-11 ta’ Jannar. Ċerimonja mill-isbaħ fetħet uffiċjalment il-Presidenza Maltija tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea. Bit-tema ReUnion sar spettaklu li paxxa lil bosta, u li segwa d-diskorsi ta’ uffiċjali tal-Kummissjoni Ewropea u l-Gvern Malti. Il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li l-ideali Ewropej huma sbieħ iżda l-isfida hija li wieħed ikun realistiku u ma jippretendix li jsolvi l-problemi kollha tal-Unjoni Ewropea fi ftit xhur. Il-Prim Ministru Malti tkellem
dwar viżjoni importanti għall-ħajjet in-nies. F’wieħed mill-aħjar diskorsi, Muscat qal, “Irridu nidentifikaw ilmistoqsijiet li jriduna nwieġbu n-nies. Jekk jirnexxilna nagħmlu dan, nemmen li r-risposti tagħna, skont il-valuri Ewropej ta’ solidarjetà bejn innazzjonijiet u l-ġnus, ta’ unjoni ta’ solidarjetà soċjali li tieħu ħsieb u toħloq il-ġid u twasslu fl-irkejjen fejn l-aktar li hemm bżonn. Hemmhekk jistgħu jkunu risposti tajbin!” Ftit tal-jiem wara, il-Prim Ministru indirizza l-Parlament Ewropew fejn elenka l-prijoritajiet Maltin waqt li għandha f ’idejha l-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea. Il-Prim Ministru Joseph Muscat preżenta dawn ilprijoritajiet b’enfasi fuq it-temi
tal-immigrazzjoni u Brexit. Spikka l-messaġġ tiegħu dwar il-ħtieġa ta’ iktar solidarjetà bejn il-mexxejja Ewropej. Qal li “s-solidarjetà mhijiex għażla ‘a la carte’ li wieħed juża meta jridha hu u jagħlaq għajnejh meta jkollhom bżonnha l-oħrajn. Għall-Prim Ministru huwa ċar li s-solidarjetà hija valur Ewropew essenzjali li ħasbu fih dawk li waqqfu l-Unjoni Ewropea 60 sena ilu f ’Ruma. Intant f ’pajjiżna l-President tal-Kummissjoni Jean Claude Juncker irrimarka l-importanza storika ta’ Dar il-Mediterran u faħħar il-fatt li l-Belt Valletta se tkun il-Belt Kapitali Ewropea. Reġa’ tenna li Malta huwa pajjiż żgħir imma pajjiż b’ambizzjonijiet kbar. Bil-Ministri u l-uffiċjali Maltin
għaddejjin b’ħidma ma taqta’ xejn, wieħed jawgura li dak li l-Prim Ministru qal li jixtieq fiddiskors tal-ftuħ tassew naslu għalih. Fil-fatt, fil-11 ta’ Jannar il-Prim Ministru qal: “Nawgura li sa sitt xhur oħra nerġgħu niltaqgħu u ngħidu li lħaqna l-iktar għanijiet umli tagħna u nkunu tal-inqas bdejna nindirizzaw il-mistoqsijiet li jistaqsu n-nies fi djarhom. Jekk jirnexxi dan, inkunu tellaqna proġett li mhux se jispiċċa matul din il-Presidenza jew ta’ warajha. Forsi lanqas sakemm inkunu hawn aħna fil-karigi rispettivi tagħna. Imma tibqa’ tevolvi biex xi darba nfakkru dan iż-żmien bħala tappa oħra ta’ Ewropa magħquda li rat żminijiet tajbin u oħrajn inqas tajbin. U li se tibqa’ tgħaddi minnhom.”
14
29.01.2017
kullhadd.com
SABUNA LESTI Fl-aħħar jiem f ’pajjiżna saru wkoll l-ewwel laqgħat informali tal-Kunsill tal-Ministri. Dawn kienu l-ewwel tnejn minn sittax bl-ewwel laqgħa tkun dik talKunsill għall-Affarijiet Ġenerali u warajha segwiet dik għall-Intern u l-Ġustizzja. Bil-Palazz tal-Gran Mastri joffri sfond mill-isbaħ għal dawn il-laqgħat il-messaġġi li ħarġu minnhom kienu mill-iktar pożittivi. Malta spikkat bħala pajjiż lest u l-Ministri involuti rċivew ukoll kliem ta’ tifħir. Kummissarju Ewropew wara ieħor tkellmu dwar kif Malta kellha bidu tajjeb ferm għall-Presidenza. F’konferenza tal-aħbarijiet mal-Ministru Owen
Bonnici, il-Kummissarju Ewropew Věra Jourová kienet ċara ħafna: “Ċerta li l-Presidenza Maltija kellha bidu eċċellenti għal dawn is-sitt xhur. Konvinta li flimkien se niksbu ħafna riżultati tajbin u konkreti.” Dimitris Avramopolous iddeskrieva l-ewwel laqgħa informali tal-Kunsill tal-Ministri għall-Intern u l-Ġustizzja bħala “eċċellenti” . Il-Viċi-President tal-Kummissjoni Ewropea, Frans Timmermans, żied iktar minn hekk. Iddikjara: “Irrid ngħid li kull stat membru appoġġja l-prijoritajiet Maltin. Għamiltu dan tajjeb ħafna. Kulħadd jappoġġjakom b’mod b’saħħtu ħafna.”
IL-PRESIDENZA ANKE FL-ILBIES Kitba ta’ RODRICK ZERAFA
Hija tradizzjoni ta’ kull Presidenza li tagħti tifkira tal-pajjiż lid-delegati minn membri stati oħra. Fost oħrajn s’issa ġew prodotti madwar 26,000 ingravata u 14,000 xalpa li ħafna minnhom qed jintlibsu wkoll mill-uffiċjali tal-Presidenza Maltija. Imnebbħa minn mid-disinn tal-emblema tal-Presidenza Maltija fejn jispikka s-salib ta’ Malta kienu d-disinjaturi ta’ Charles & Ron li ħadmu fuq din it-tifkira li ntgħoġbot minn bosta . “Ridna xi ħaġa moderna imma li tintlibes,” sostna Ron, wieħed mill-istilisti ewlenin ta’ Charles & Ron dwar l-ingravata u x-xalpa li qed jingħataw bħala rigali lid-delegati u lill-Ministri fost oħrajn, għall-Presidenza Maltija tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea. “Ħafna drabi dawn it-tip ta’ rigali ma tantx jintlibsu allura aħna ridna xi ħaġa li vera tintlibes u naħseb li ħareġ tajjeb,” qal Ron
Van Maarschalkerweerd Borg. Fisser kif l-ingravata u x-xalpa tal-ħarir huma frott xhur ta’ ħidma li tmur lura għal Awwissu 2016. “Ovvjament aħna ma naħdmux
waħedna, hemm jien u Charles, qegħdin tim fejn għandna l-Carlton Agius li huwa graphic designer li jaħdem magħna u ovvjament bdejna bl-ideat, ħafna drabi jien naħdem bil-lapes,
old school, l-isketches jibdew minn hemm, imbagħad minn hemm evolvew għal
grafiċi li jsiru fuq il-kompj żied jgħid id-disinajtur. Il-kuluri magħżula rappreżentaw tliet temi: jirrappreżenta l-Medit l-aħmar jirrappreżenta diera Maltija filwaqt li quoise jirrifletti l-em tal-Presidenza. Ron sostna li għalkemm għoġbu ħafna u kien domanda wkoll ta’ xiri, li dawn ser jibqgħ klussivament għall-Presiden L-istilist wkoll li joħduhie kbira taż-ż ieħor w jkunu dew da sitt xhu hemm jibda jilb biex joħro hom għaliex luri li għandhom lu ma’ diversi ħwejjeġ
QALUHA FL-EWWEL XAHAR FRANS TIMMERMANS
GUY VERHOFSTA
VIĊI-PRESIDENT K.E
PRESIDENT TAL-LIBER FIL-PARLAMENT EWRO
Donnu iktar ma jkun żgħir il-pajjiż membru, iktar tkun suċċess il-Presidenza. Malta qiegħda f’pożizzjoni tajba biex tmexxi l-Unjoni Ewropea, b’sens qawwi ta’ tmexxija taħt ilgwida tad-Deputat Prim Ministru Louis Grech u l-Prim Ministru Joseph Muscat.
Grazzi Prim Ministru għall-intervent t tiegħek. Grazzi wkoll għaliex dejjem lill-Parlament Ewropew, xi ħaġa li tkun meħtieġa fil-ġimgħat li ġejjin.
juters”
a jirl-ikħal terran, l-bant-turmblema
m inthemm jidher ħu esrigal nza. ti qalu i ma ex bi li ftit mien wara li għadawn isur ikun min bishom oġ bihil-kum jaqbġ.
15
29.01.2017
kullhadd.com
MALTA R-RABA’ WAQFA FIR-ROADMAP TA’ BRATISLAVA Nhar il-Ġimgħa f ’Malta jiltaqa’ summit tal-Mexxejja tal-Unjoni Ewropea. Jum sinifikattiv ieħor għall-Presidenza Maltija għaliex mhux kull Presidenza tilqa’ summit tal-mexxejja f ’pajjiżha. Filwaqt li f ’dan issummit mistenni jkun hemm fuq l-aġenda l-kwistjoni talimmigrazzjoni, se jkun diskuss ukoll il-ġejjieni tal-Unjoni Ewropea. Fil-fatt Malta hija r-raba’ waqfa mir-roadmap ta’ Bratislava li fis-16 ta’ Settembru
li għadda kienet maqbula fis-Slovakkja. Hemm kienu ltaqgħu il-mexxejja tal-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea bl-eċċezzjoni tar-Renju Unit li ddeċidiet li toħroġ. Hawn fasslu proċess ta’ riflessjoni li se jkun konkluż fil-25 ta’ Marzu f ’Ruma meta l-mexxejja Ewropej jiltaqgħu fl-okkażjoni tas-60 anniversarju mit-Trattat ta’ Ruma. Kien fl-1957, li bitTrattat ta’ Ruma nħolqot
il-Komunità Ekonomika Ewropea (KEE), jew is-”Suq Komuni”. L-Unjoni Ewropea twaqqfet biex jispiċċaw ilgwerer spissi u kollha dmija bejn il-ġirien, li kienu laħqu l-ogħla punt tagħhom fitTieni Gwerra Dinjija. Mill1950, il-Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar tibda tgħaqqad il-pajjiżi Ewropej mil-lat ekonomiku u politiku biex tiżgura paċi dejjiema. Issitt fundaturi huma l-Belġju,
Franza, il-Ġermanja, l-Italja, il-Lussemburgu u l-Olanda. Il-ħamsinijiet huma ddominati mill-gwerra bierda bejn ilLvant u l-Punent. Il-protesti fl-Ungerija kontra r-reġim Komunista jitrażżnu mittankijiet Sovjetiċi fl-1956. Sakemm sena wara, f ’Ruma kien iffirmat it-trattat li wassal għall-Unjoni Ewropea kif rajnieha tiżviluppa fl-aħħar sitt deċennji. Ispirati minn dawn l-avvenimenti, il-mexxejja
tal-lum iridu jerġgħu jnisslu element ta’ fiduċja. “Nittama li s-Summit ta’ Bratislava jwassal biex inġeddu l-fiduċja u l-kunfidenza flUnjoni Ewropea, xi ħaġa li tiġri biss jekk u meta l-popli jirrealizzaw li qed inwettqu l-wegħdiet tagħna bejn koperazzjoni leali bejn l-Istati Membri differenti,” qal il-President tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea Donald Tusk.
NUMRI MILL-PRESIDENZA 220 1,500 In-numru ta’ laqgħat li se jsiru Malta
In-numru ta’ ġurnalisti akkreditati għall-Presidenza
1,600 20,000
In-numru ta’ laqgħat li se jsiru fi Brussell u Strasburgu
In-numru ta’ delegati li ġejjin pajjiżna
16 1,000
In-numru ta’ laqgħat informali tal-Ministri
In-numru ta’ artisti li qed jipparteċipaw fil-programm kulturali
1 5,000
Summits f ’pajjiżna
In-numru ta’ pulizija u uffiċjali tal-armata involuti
ADT
DAVID CASA
SANDRO GOZI
RALI OPEW
MEMBRU PARLAMENTARI EWROPEW
MINISTRU TALJAN
Din hija Presidenza li toħloq fiha kunflitt. Jiena ħdimt ħafna biex Malta tissieħeb mal-Unjoni Ewropea, li nara lil pajjiżi fit-tmexxija tal-Unjoni Ewropea, dan jagħmilni kburi. Iżda għandi Gvern li qiegħed jimbarazzani. Din hija amministrazzjoni bbażata fuq il-vendikazzjoni u li m’għandha ebda sens ta’ mistħija.
Il-prijoritajiet Maltin huma l-prijoritajiet tagħna u rridu nikkoperaw mill-qrib malGvern Malti biex jilħaq dawn il-prijoritajiet. Irridu nniedu proċess li jġedded l-Ewropa taħt il-Presidenza Maltija.
ta’ ispirazzjoni m iddefendejt i nemmen se
17
29.01.2017
kullhadd.com
MID-DJARJU TA’
NAZJU N-NAZZJONALIST
Il-Ħamis, 19 ta’ Jannar Issa isbaħ! Jien assolutament ma kelli l-ebda idea li dawk tal-kumitat tal-Parlament Ewropew dwar ilPanama, se jiġu hawn Malta biex jitkixfu fuq x’għamlu Beppe Fenech Adami u Tonio Fenech. Mhux għax qed ninkwieta jew għandi xi biża’! Żgur li mhu se jsibu xejn għax kieku hemm xi ħaġa tinten, kieku Simon tagħna ilu li xammha u tajjarhom ’l hemm f ’inqas minn minuta, kif kien qal darba waqt il-programm ta’ Reno Bugeja. U Simon tagħna jxomm ħafna aktar minn dawk tal-Unjoni Ewropea, għax dawn lanqas l-intiena fil-kuntratti tal-power station ma xammew, minkejja li Simon ilu jxommha mill-inqas tliet snin. Il-Ġimgħa, 20 ta’ Jannar
ma tfaċċax biex jilqa’ l-isfida ta’ Patrick Dalli. Tlajt bil-bandiera tal-partit u b’ritratt ta’ Salvu bil-kelb biex nappoġġja lil Salvu, li iżda baqa’ ma tfaċċax. Qaluli li ma tfaċċax għax żammewh xi wħud millistamperija. Jien m’għandi l-ebda dubju li żammewh dawk li qegħdin jippruvaw jagħtu l-gambetti lil Simon tagħna. Ma jistgħux għaliha li Salvu Mallia se jkun l-istar candidate tagħna fl-elezzjoni li ġejja. Ma jistgħux għaliha li diġà stabbilixxa ruħu bħala l-id il-leminija ta’ Simon, u li se jkun hu li se jrebbaħna l-elezzjoni li ġejja. Iġri tgħidilna dik tal-Wardija min huma d-deputati u l-kandidati li qegħdin jippruvaw jagħtu l-gambetti lil Simon, ħalli ma nivvutawlhomx. Il-Ħadd, 22 ta’ Jannar Qatgħulhom l-għatx bil-perżuta Simon tagħna u Mario! Qalulna ċar u tond li aħna magħqudin, u mela jiġu jgħidu li Mario kontra Simon u li Simon kontra Mario. Stenna naqra, ħej! Din mhux talLabour qaluha. Qalitha dik tal-Wardija li nittama li tgħidilna min huma dawk li qegħdin jippruvaw jagħtu l-gambetti lil Simon. Insomma qalha min qalha, l-aqwa li aħna magħqudin, anke jekk Tonio u Jason qed iwaħħlu f ’xulxin dwar min iltaqa’ ma’ Żaren Vassallo. Sakemm tal-Wardija ma tgħidilniex min huma dawk ta’ kontra Simon nistgħu nibqgħu nkantaw: Għax għandna lil Simon magħna, aħna magħqudin, għax għandna lil Simon magħna aħna magħqudin, magħqudin.... għax għandna lil Simon magħna, aħna magħqudin!
Ikolli ngħid li għandna l-inkwiet fil-kwistjoni tal-art tal-Löwenbräu. Jien kont qiegħed naħseb li kulma kellu f ’idejh Owen Bonnici kien xi affidavit ivvintat minn xi ħadd biex jagħmel ħsara lil Jason Azzopardi. Imma kont żbaljat u nħsadt mhux ftit meta qalilna li kien Żaren Vassallo nnifsu li qal li ltaqa’ mal-Ministru fuq din l-imbierka (kont se ngħid biċċa art) imma ma nistax ngħidilha biċċa! Xejn ma kkonvinċieni Jason meta qal li mhux hu kien il-Ministru, għax kien min kien xorta tal-gvern tagħna. Nittama li hu xi wieħed It-Tnejn, 23 ta’ Jannar minn dawk li qegħdin jippruvaw jagħtu l-gambetti lil Simon tagħna biex ma tkunx diffiċli għal Simon li Dak Owen Bonnici ma jridx jaf! Se jibqa’ jtambar dwar il-kwistjoni tal-art tal-Löwenbräu. U issa jurih il-bieb ta’ barra. qiegħed jippretendi li Jason Azzopardi jieħu passi bilQorti kontra Żaren Vassallo. Hekk imissu jagħmel Is-Sibt 21 ta’ Jannar ukoll, itella’ lil Żaren il-Qorti! Qed jippretendi wisq Bakkart u tlajt il-Belt għalxejn, għax Salvu Mallia baqa’ Owen Bonnici. Ma jafx Owen Bonnici li Żaren
IR-RAĠEL MILL-IŻLANDA Sur Editur,
Minn dejjem ta’ dejjem kont nobgħod lill-kiesaħ, naħseb nixbah lill-għażiża ommi f ’din. Bniedem supperv kien jgħaddi għalina, anke qammiel jew fanfru, imma l-kiesaħ ma konna nniżluh qatt. Salvu Mallia huwa xempju ta’ bniedem kiesaħ. Għajjar lil Joseph Muscat bħala Hitler. La qal il-kelma progressiv ifisser bħal Joseph Muscat għax huwa hekk. Mhux jidher f ’Xarabank u issa fil-politika. The man who wants to steal the show iżda qatt ma joħroġ sugu minn ħalqu. Kont naħseb li għeb wara l-parteċipazzjoni tiegħu f ’Xarabank iżda issa reġa’ tfaċċa fil-politika li lanqas jifhem seħta fiha. The man from Iceland (Mallia) qal li Muscat ma qatilx miljun ruħ, iżda xorta waħda hemm il-miljun fin-nofs u jien ngħidlu bil-qalb li fil-ħames snin li jagħmel Joseph Muscat fil-Gvern, ikun għamel miljun
proġett. Mela tfal ta’ 18-il sena ma jħallsux tal-linja għal sena sħiħa mhix oħra jew? Fejn qatt kontu toħolmuha intom xi ħaġa bħal din? Intom indannati bil-ġid li qed jagħmel il-Prim Ministru u l-kbir għadu ġej. Taħseb li tellajna lil Muscat fil-Gvern għalxejn? Kollha kemm aħna konna nafu x’qegħdin nagħmlu u ħadd minna ma għandu dispjaċir. Niftakar meta Peppi Azzopardi stieden lil Salvu Mallia għall-programm tiegħu, f ’qalbi għedt “fiex waqa’ Peppi” għax il-programm Xarabank ma kienx jixraqlu nies ta’ dik il-kwalità. Dan x’mingħalih li hu, xi Errol Flynn għadu żgħir? Dan irraġel għamel akkużi serji kontra l-Prim Ministru meta jaf li kien Adolf Hitler li kien jimxi b’politika progressiva. Nispera li ma tibqax għaddejja mar-riħ. VALARIE BORG VALLETTA
Vassallo tana l-eluf biex żammejna fil-wiċċ! U jien konvint li Żaren Vassallo xtara ħafna ċedoli. U konvint ukoll li f ’moħħu diġà għandu li jagħtina aktar eluf għall-kampanja elettorali! Jekk mhux għalhekk Owen Bonnici jrid lil Jason Azzopardi jtella’ lil Żaren Vassallo l-Qorti! Tgħid mhux hekk nibqgħu, Onorevoli Bonnici?! It-Tlieta, 24 ta’ Jannar Isa! Fl-aħħar ġietna waħda tajba, wara ma nafx kemm-il waħda ħażina! Marlene Farrugia dalwaqt tingħaqad magħna. Nispera li tibdix tinsisti ma’ Simon biex juri l-bieb ta’ barra lil Jason Azzopardi u lil Tonio Fenech. Mhux għax ma ngħaddux mingħajrhom! Anzi! B’Salvu Mallia l-id il-leminija, u b’Marlene l-id ix-xellugija ta’ Simon tagħna, ma nistax nara lill-partit jitlef l-elezzjoni li ġejja. Issa konvint li resqin għal rebħa kbira. U biex inġibu 40,000 vot aktar minnhom, ħaġa waħda jonqosna – jingħaqad magħna Żaren tal-Ajkla. Viva Simon, Viva Simon, ħej! Viva Simon, Viva Simon, ħej! L-Erbgħa, 25 ta’ Jannar Dawn tal-Unjoni Ewropea ma jafux x’inhuma jagħmlu, imma issa żżejjed. Li jidher quddiem Konrad Mizzi u jiġu jaqgħu u jqumu minn dak li Simon tagħna ilu jgħid erba’ snin mhux sewwa. U ma jistgħux jgħidu li ma kienx hemm min jiftħilhom għajnejhom u widnejhom, għax David Casa u Roberta Metsola tgħidx kemm werżqu biex xi ħadd forsi jagħti kashom. Imma t-twerżiq tagħhom waqa’ fuq widnejn torox. Qiegħed naħsibha nissuġġerixxix lil Simon biex minflok front kontra l-korruzzjoni, nagħmlu front biex noħorġu mill-Unjoni Ewropea. Imma għalxejn, għax Simon mhux se jaċċetta suġġeriment bħal dan, daqskemm jaħlef bl-Unjoni Ewropea u l-Parlament Ewropew.
DAK LI VERU HUWA FIL-BŻONN
Sur Editur,
Tieħu pjaċir tara l-qalb ġeneruża tal-Maltin u l-Għawdxin mhux biss flgħotjiet li jagħtu fil-maratoni ta’ ġbir iżda wkoll b’għajnuniet oħra, bħal xogħol volontarju. Iżda dan għandu jgħin lil dawk li tassew huma fil-bżonn u mhux ikun hemm min japprofitta ruħu. Ġieli anke minkejja li jsiru rendikonti mhux l-infiq u l-ispejjeż kollha jkunu trasparenti.
Kontributur kbir għal dawk fil-bżonn hu bla dubju l-istat, mhux hu per se, iżda mittaxxi u mill-ħlasijiet li jinġabru mingħand iċ-ċittadini u l-kumpaniji. Għaldaqstant waqt li għandna flimkien ma’ pajjiżi oħra ngħinu lil dawk ippersegwitati, m’għandniex inħallu lil min japprofitta ruħu mill-qalb ġeneruża tagħna. Wieħed ma għandux minn estrem imur għal ieħor, u jpoġġi lil dawn li waslu illegalment kollha f ’keffa
waħda tal-miżien, iżda l-każijiet għandhom jiġu studjati individwalment u min tassew hu f ’periklu għandu jitħalla jibqa’ f ’dawn il-gżejjer soprapopolati. Jekk ma jsirx hekk jiġrilna bħal numru ta’ pajjiżi oħra fejn iridu jibagħtu lura mases sħaħ ta’ nies, sew imigranti bi skop ekonomiku kif ukoll dawk f ’perikli serji mill-pajjiżi li ħarbu minnhom. QALB ĠENERUŻA MOSTA
M’HEMMX MIDALJI GĦAL TAL-LINJA Sur Editur, Tkun tistenna fuq waqfa tallinja biex tmur il-Belt fuq irrotta ta’ San Ġiljan ftit qabel is-7.00 ta’ filgħodu u jgħaddu ħames tal-linji li l-ebda waħda minnhom ma tkun sejra l-Belt. Tnejn jew tlieta minnhom ikunu se jieqfu
x-xatt ta’ Marsamxett, TasSliema. Għidli inti dak il-ħin x’imorru jagħmlu x-xatt TasSliema? Ħafna mill-ħwienet ikunu għadhom ma fetħux, lanqas il-kafetteriji, mela għaliex flok ma jieqfu x-xatt ma jkomplux fuq ir-rotta lejn il-Belt? Tasal quddiem il-funtana tat-
GĦANDEK KUMMENTI? Ibgħatilna l-ittri tiegħek
Tritoni u tal-linja ma tkunx tista’ tieqaf ħdejn il-bankina biex tinżel bla tbatija għax mal-bankina jkun hemm tallinja oħra bla xufier. Bi dħul garantit, il-kumpanija tista’ tinjora l-ilmenti mhux hekk? TEETHING PROBLEMS SAN ĠILJAN
editorial@kullhadd.com jew Ittri KullĦadd, ONE Complex A 28 B, Industial Estate, Il-Marsa, MRS 3000
18
29.01.2017
kullhadd.com
TIKXEF IN-NUQQAS T’GĦARFIEN X’WETTAQ IL-GVERN… TA’ DEPUTAT PARLAMENTARI SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI
23.01
Il-lista ta’ stennija għas-sevizzi residenzjali tal-anzjani naqset bi 800.
24.01
MARIO
FAVA President Sezzjoni Kunsilliera PL
Fit-13 ta’ Jannar 2017, idDeputat Nazzjonalista u kelliem għall-Gvern Lokali, David Agius ressaq mistoqsija parlamentari rigward iċ-child care centre, Manucca, li issa ilu miftuħ għal dawn l-aħħar erba’ snin. Il-mistoqsija tgħid hekk: Jista’ l-Ministru għall-Ġustizzja, Kultura u Gvern Lokali jgħid sarux l-audit financial statements fuq il-Manucca child care centre taż-Żejtun li taqa’ taħt ir-responsabbiltà tal-Kunsill Lokali taż-Żejtun għas-snin 2013, 2014, 2015 u 2016? Jista’ jpoġġi fuq il-mejda tal-kamra l-audit financial statements? Jista’ jpoġġi wkoll fuq il-Mejda tal-Kamra kopja tal-ftehim iffirmat biex ikun jista’ jopera dan iċ-child care centre? Dan iċ-child care centre, minkejja li jopera minn propjetà tal-Kunsill Lokali taż-Żejtun, huwa mmexxi minn fondazzjoni li twaqqfet apposta għal dan il-għan, bl-approvazzjoni tal-Kummissarju Nazzjonali responsabbli għal fondazzjonijiet. Dan ifisser li l-operat amministrattiv isir kollu minn din il-fondazzjoni u l-Kunsill Lokali jissorvelja li t-tmexxija qed tkun waħda tajba. Kull fondazzjoni li tiġi mwaqqfa hija marbuta bil-liġi sussidjarja 492.01 fost l-oħrajn, li titkellem dwar għaqdiet volontarji u r-regoli tad-dħul finanzjarju annwali kif ukoll dwar ir-regolarizzazzjoni fejn jidħlu l-accounts tagħhom. Dawn ir-regolamenti jitkellmu
bl-aktar mod ċar dwar min jista’ jagħmel l-accounts tagħhom u jiċċertifikahom fejn din il-leġislazzjoni tagħmel referenza diretta għall-kwalifiċi li jrid ikollha dik il-persuna imqabbda biex iżżomm l-accounts tal-fondazzjoni. Dan irid ikun ċertifikat bħala accountant. L-istess leġislazzjoni titkellem ukoll dwar it-tliet kategoriji differenti li taħthom jaqgħu dawn il-fondazzjonijiet. Hemm kategorija numru wieħed li fiha jaqgħu dawk l-organizzazzjonijiet jew fondazzjonijiet li d-dħul tagħhom, għal tliet xhur konsekuttivi, ma jaqbiżx l€20,000. Hemm imbagħad kategorija numru tnejn fejn id-dħul ma jaqbiżx €200,000 fis-sena. Meta d-dħul ikun jaqbeż €20,000 fix-xahar għal tliet xhur konsekuttivi u iktar minn €200,000 fis-sena, talli fondazzjoni taqa’ taħt it-tielet kategorija tkun trid tinforma lill-Kummissarju bil-miktub fi żmien erbat ijiem. Il-Manucca child care centre jaqa’ taħt it-tieni kategorija u allura mhux obbligat li jagħmel audited accounts. L-accounts taċ-child care centre imħejjija minn accountant professjonali huma suffiċjenti u jissodisfaw kemm il-kriterji talleġislazzjoni 492.01 kif ukoll dawk tal-fondazzjonijiet. L-accounts tal-fondazzjoni li tmexxi dan iċ-child care centre dejjem saru u huma ċertifikati u kopja tagħhom tinsab ilKunsill Lokali taż-Żejtun. Dawn l-accounts minkejja li huma pubbliċi huma propjetà tal-fondazzjoni u l-Kunsill Lokali, waħda għax hi qed tmexxi l-proġett filwaqt li l-Kunsill għax għandu interess li jara li proġett fi propjetà tiegħu għat-tfal Żwieten, jimxi ’l quddiem. Għalhekk, sa ċertu punt dawn l-accounts għandhom ukoll ċerta rabta professjonali u ma jistgħux jitħallew jiġru fl-idejn. Minkejja
dan, kull kunsillier għandu dritt jistaqsi fuqhom u anki jekk irid jarahom, però dan irid isir fil-bini tal-Kunsilli Lokali u ħadd m’għandu jippretendi li dawn l-accounts jinħarġu barra l-bini amministrattiv tal-Kunsill u joqogħdu jiġru fl-idejn. Dan bl-ebda mod ma jfisser li wieħed għandu x’jaħbi imma sempliċiment qed jissalvagwardja l-interess, tista’ tgħid kummerċjali bħal kull kuntratt li jiġi ffirmat bejn żewġ kumpaniji jew entitajiet. Dan kollu, David Agius bi ftit riċerka, seta’ jasal għalih u malajr kien jintebaħ li l-mistoqsija tiegħu hija mwieġba bl-aktar mod ċar fil-leġislazzjoni li semmejt. Nassumi li kieku ried jieħu tassew interess fil-mod kif hu mmexxi dan iċ-child care centre, kellu modi oħra kif jaġixxi u jistaqsi. Minflok għażel li jikkopja informazzjoni li għaddewlu l-kunsilliera tiegħu fil-Kunsill Lokali taż-Żejtun u jdawwarhom f ’mistoqsija parlamentari li t-tweġiba tagħha qed nagħtihielu minn hawn. Ikun aħjar għal David Agius li jistaqsi min se jagħmel tajjeb għat-tmexxija ħażina filKunsill Lokali tas-Swieqi fejn il-kuġin tal-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi se jkun qed jieħu madwar €40,000 għallproġett fantażma li qatt ma sar. Missu jistaqsi kif saru l-affarijiet dak iż-żmien, min kien is-sindku tal-Kunsill dak iż-żmien, kif l-ispiża li kellha tkun Lm1,000 spiċċat iktar minn Lm6,000 għal Lm9,000 u issa iktar minn €40,000. Nistiednu jagħmel din id-domanda jekk tassew jinteressah mill-fondi pubbliċi li flok se jintużaw biex isiru proġetti fil-lokalità tas-Swieqi, se jispiċċaw fil-but ta’ bażużlu Nazzjonalist bl-għajnuna ta’ sindku li m’għamilx l-affarijiet skont il-liġi u li qatt ma refa’ r-responsabbiltà ta’ għemilu u t-tmexxija ħażina tiegħu.
Statistika maħruġa mill-Eurostat poġġiet lil Malta bħala l-aħjar pajjiż fejn persuna għandha ċans issib xogħol wara li tlesti l-edukazzjoni fil-livell post-sekondarju u terzjarju.
25.01
L-allowance tas-suldati tal-Forzi Armati ta’ Malta żdiedet minn 279 ewro għal 627 ewro.
26.01 Ġie deċiż li l-pulizija jibdew iħallsu inqas taxxa fuq l-extra duties tagħhom.
27.01
Il-foss li hemm taħt iċ-Ċittadella f ’Għawdex, minn post żdingat sar post organizzat fejn wieħed jista’ jistrieħ u anke jgawdi s-sbuħija taċ-Ċittadella.
28.01
In-numru ta’ persuni li jaħdmu full-time żdied b’4%.
29.01
Permezz ta’ sistema ġdida fil-qasam tal-liċenzjar, il-kaċċaturi u n-nassaba bdew jiffrankaw 652,500 ewro bejniethom fi ħlas ta’ liċenzji.
19
29.01.2017
kullhadd.com
ABBUŻ LI JRID JISPIĊĊA SILVIO
SCHEMBRI Membru Parlamentari
Il-kwistjoni tal-kera hija pjaga soċjali. Ir-realtà hija li s-suċċess ekonomiku li qiegħed jagħmel dan ilpajjiż qiegħed jiġbed lejh numri kbar ta’ barranin li jridu jaħdmu Malta, speċjalment f ’setturi fejn il-pagi huma għoljin bħassettur tal-gaming u dak finanzjarju. Dan qiegħed iwassal biex is-suq tal-kirjiet tal-propjetà mhux qiegħed ilaħħaq mad-domanda, bilkonsegwenza li l-prezzijiet tal-kirjiet splodew ’il fuq. Dan qiegħed iwassal biex persuna li sa sitt snin ilu kienet issib post għallkera b’€250 fix-xahar, illum diffiċli ħafna li ssibu b’inqas minn €400 fix-xahar. Din qiegħda twassal għal abbużi kbar u toħloq faqar
ġdid. Reċentement kelli każ ta’ persuna li qiegħda toqgħod fi flat, fejn sid dan il-flat qasmu fi tlieta u qiegħed jikrih lil tlieta minnies differenti fl-istess ħin. Fosthom lil mara bi tlett itfal li qegħdin joqogħdu f ’kamra waħda, kollha umdità u tħallas kera ta’ €400 fix-xahar. Dan kollu mingħajr kuntratt u għalhekk is-sid jista’ jkeċċiha meta jrid, kif ukoll lanqas tista’ tapplika għas-sussidju tal-kera. Dan huwa abbuż sfrenat li qiegħed isir min-nies bla qalb u li hemm bżonn li jieqaf immedjatament. Inutli li l-Gvern joħroġ flus kbar biex jgħin lil dawn in-nies jekk hemm min li din l-għajnuna ma jistax jibbenefika minnha. Mill-bidu ta’ din issena l-Gvern iddeċieda li jirdoppja s-sussidju tal-kera għal dawk li jikkwalifikaw għalih minn massimu ta’ €83 għal massimu ta’ €166 fix-xahar. Dan l-irdoppjar se jkun qed jinċentiva lil dawk il-kerrejja bi dħul baxx u jħares li jiġu rreġistrati l-kuntratti tal-kiri.
Dan qed isir ukoll peress li hemm lista kbira ta’ nies jistennew akkomodazzjoni soċjali, ’il fuq minn 3,000 persuna, fejn bħalissa qegħdin jinbnew postijiet b’investiment ta’ €50 miljun. Dan ifisser żieda fl-akkomodazzjoni soċjali fuq perjodu ta’ tliet snin. Sakemm dawn il-postijiet jitlestew se nkunu qegħdin ngħinu b’dawn is-sussidji tal-kera. Sadanittant it-test talmezzi se jkun qed jitwessa biex b’hekk issa familja li jkollha assi li jammontaw għal €23,300 il-bank se tkun tikkwalifika xorta waħda. Din is-somma qabel kienet ta’ €10,000. Però hemm nuqqas li għadu mhux qed jiġi indirizzat. Sas-sena l-oħra kien hemm ukoll il-bżonn li l-applikazzjoni tiġi rikonoxxuta mis-sid talpropjetà, xi ħaġa li issa tneħħiet, u din hija xi ħaġa tajba. In-nuqqas qiegħed li l-liġi tgħid li jekk ma jkunx hemm kuntratt bil-miktub ħadd m’għandu drittijiet, jiġifieri s-sid jista’ jkeċċi lil min qiegħed jikri meta jrid
u l-kerrej jista’ ma jħallasx il-kera tal-post. Din hija liġi li mhux qiegħda toffri protezzjoni lill-kerrej u tħalli l-bibien
Sakemm dawn ilpostijiet jitlestew se nkunu qegħdin ngħinu b’dawn issussidji tal-kera
miftuħin biex is-sid ma jiddikjarax dan id-dħul u jevita li jħallas it-taxxa li dan il-Gvern naqqas minn 35% għal 15%.
Nemmen li soluzzjoni tista’ tinstab. Jien fil-fatt bħalissa qiegħed niltaqa’ ma’ numru ta’ persuni differenti li direttament jew indirettament għandhom x’jaqsmu ma’ dan issettur, bl-iskop li noħorġu b’ideat li mbagħad inkun nista’ nressaqhom għal diskussjoni fi ħdan ilGrupp Parlamentari. Eżempju ta’ ideat li wieħed jista’ jiddiskuti hija li tiġi imposta multa ħarxa fuq dawk is-sidien li ma jipprovdux kuntratt bilmiktub għal kirjiet ta’ aktar minn tliet xhur, kif ukoll li jitwaqqaf mekkaniżmu li jekk persuna turi bil-provi li ilha toqgħod f ’post bilkera għal aktar minn tliet xhur u s-sid ma tahiex kuntratt tiskatta l-liġi u awtomatikament jiġi ‘in vigore’ kuntratt tal-kera, hekk kif ipprovdut fl-istess liġi tal-kera u dan ikun jorbot għal perjodu ta’ ħames snin. Dawn huma biss ftit ideat li wieħed irid jiddiskuti f ’aktar dettall biex jara l-effetti fl-intier kollu tagħhom.
NITKELLEM B’FIDUĊJA SILVIO
PARNIS
Membru Parlamentari
Din il-ġimgħa l-Partit Nazzjonalista u l-mezzi ta’ komunikazzjoni tiegħu għamlu pandemonju sħiħ u teoriji assurdi dwar diskors li għamilt fil-Parlament matul il-ħin tal-aġġornament. Iva nirrikonoxxi li għamilt diskors minn qalbi fuq suġġett li għandi passjoni kbira lejh, issettur soċjali. Madanakollu, niċħad kategorikament l-interpretazzjoni assurda li tat l-Oppożizzjoni Nazzjonalista u l-midja tagħha li dan kien diskors immirat li jpoġġi f ’pożizzjoni skomda lill-Gvern jew lil xi kollegi tiegħi fil-Gvern. Il-kritika li wassalt fuq l-isfidi soċjali kienet primarjament, u fuq kollox, iddirezzjonata lejn l-istess Oppożizzjoni Nazzjonalista. Dan għaliex l-isfidi soċjali li għandna llum,
ma nħolqux taħt dan il-Gvern imma huma r-riżultat ta’ 25 sena Gvernijiet Nazzjonalisti. Imma fl-istat ta’ paniku li jinsabu fih u bil-kunflitti interni li għandhom jew naqsu jifhmu sew il-messaġġ li kont qed inwassal jew intenzjonalment u b’malizzja tawh interpretazzjoni assurda. Kull min jafni japprezza li jien għażilt il-politika għal raġuni primarja ħafna dik li nkun ta’ servizz għannies. L-involviment tiegħi fis-settur soċjali jippreċedi l-involviment tiegħi filpolitika u allura l-Partit Soċjalista kien, għadu u konvint u persważ li se jibqa’ d-dar naturali tiegħi. Meta nitkellem dwar ċertu sfidi soċjali li għandna f ’pajjiżna, nitkellem b’fiduċja li se ningħata widen mill-kollegi fil-grupp parlamentari li huma ministri u fuq kollox mill-Prim Ministru Joseph Muscat. Din il-fiduċja ma ġietx mix-xejn. Din hija fiduċja mibnija fuq l-esperjenza pożittiva li għandi tal-Prim Ministru. Insemmi bħala eżempju l-kwistjoni dwar il-
kartuna r-roża. Tkellimt filParlament dwar sitwazzjoni inġusta li ħallew Gvernijiet Nazzjonalisti, spjegajt u fuq kollox wasalt il-vuċi talpersuni mġarba fil-grupp parlamentari. B’sodisfazzjon, il-Prim Ministru ħa interess dirett f ’din il-kwistjoni u minn din is-sena s-sitwazzjoni ġiet indirizzata. F’dan l-aħħar intervent
Iva nirrikonoxxi li għamilt diskors minn qalbi fuq suġġett li għandi passjoni kbira lejh, is-settur soċjali.
parlamentari li għamilt, tkellimt dwar numru ta’ sfidi marbutin mal-kera f ’pajjiżna. Anke dwar dan is-suġġett qed naraw il-Prim Ministru jieħu interess dirett fih, tant li tkellem f ’aktar minn okkażjoni waħda fuqu. Irrealtà hija li l-prezz tal-kera qed jogħla f ’pajjiżna għax hemm domanda akbar għallpostijiet. Diġà bdiet tittieħed azzjoni f ’dan ir-rigward, tant li din is-sena għall-ewwel darba rdoppjajna n-numru ta’ nies li jieħdu s-sussidju filwaqt li naqqasna t-taxxa lil min jikri. Madanakollu, kif qal il-Prim Ministru jekk kemm-il darba dan is-sussidju ma jaħdimx allura rridu naraw ir-regolarizzazzjoni f ’każ li jkun hemm market failure. Dwar il-kirjiet tal-Gvern, dawn se jkunu qed joħorġu skont kif imħabbar fil-baġit. Allura quddiem dan kollu ma niddejjaq xejn nitkellem dwar l-isfidi soċjali li għandna f ’pajjiżna għaliex is-slowgan Gvern li Jisma’ huwa bil-fatti u mhux cliché politika. Issuċċess ta’ dan il-Gvern huwa proprju l-umilta’ u l-għarfien kontinwu li fadal ħafna xi jsir. Dan apparti l-fatt li jien bħala
deputat parlamentari elett mill-poplu, inħossni obbligat inservi ta’ porta vuċi għallistess nies li eleġġewni. Għalhekk fiż-żmien li ġej se nissokkta bil-ħidma tiegħi, b’impenn aktar minn qatt qabel u b’konvizjoni li l-Gvern immexxi minn Joseph Muscat, se jibqa’ msemmi għall-progress ekonomiku, għall-ħolqien tax-xogħol, għad-drittijiet ċivili daqskemm se jibqa’ mfakkar għar-riformi soċjali kbar, kuraġġużi u fuq kollox li huma tant meħtieġa biex ħadd ma jaqa’ lura. B’sodisfazzjoni rajna l-istess Kap tal-Knisja Maltija, l-Arċisqof Scicluna din il-ġimgħa fuq ix-xandir Nazzjonali jfaħħar lil Joseph Muscat u jiddeskrivih bħala raġel li jżomm kelmtu, li se jwettaq il-wegħda li jara li l-ġid f ’pajjiżna jitqassam b’mod aktar ġust. Għalhekk, qed naraw il-fiduċja f ’Joseph Muscat tkompli tikber u tinfirex. Konvint li din ilfiduċja sal-elezzjoni ġenerali li jmiss se tkompli tikber u se twassal biex Gvern Laburista jerġa’ jingħata mandatt ieħor b’saħħtu.
20
29.01.2017
1 L-AMERKA
MADWAR kullhadd.com
FIL-QOSOR
1 3
TRUMP JITKELLEM DWAR IL-ĦAJT MAL-MESSIKU
2
F’intervista ma’ stazzjon Amerikan, il-President Amerikan Donald Trump saħaq li l-ħajt li mistenni jibni mal-fruntiera mal-Messiku se jitħallas mill-Gvern Messikan. “Il-Messiku jaqbillu wkoll li jinbena dan il-ħajt,” sostna Trump. Il-ħajt qed jiġi stmat li se jiġi jiswa mat-tmien biljun dollaru u Trump irid jibnih biex jindirizza l-kwistjoni talimmigrazzjoni f ’pajjiżu. Sadanittant il-President tal-Messiku Enrique Peña Nieto qal li pajjiżu m’għandu l-ebda intenzjoni li jħallas għal dan il-ħajt li jrid Trump. Intant il-President Amerikan iffirma ordni eżekuttiva biex pajjiżu joħroġ mill-ftehim ekonomiku li jeżisti bejn l-Istati Uniti u pajjiżi Asjatiċi. Dan il-ftehim li kien ferm imbuttat mill-amministrazzjoni t’Obama kien iffirmat minn 12-il pajjiż u kien jolqot mal-40% tal-ekonomija tad-dinja. Tul il-kampanja elettorali, il-President il-ġdid kien kritika bl-aħrax dan il-ftehim ekonomiku li skontu jmur kontra l-interessi tal-Amerka.
2 IL-GAMBJA
3 IL-LANZAROTE
IL-PRESIDENT IL-ĠDID LURA F’PAJJIŻU Il-President il-ġdid tal-Gambja Adama Barrow irritorna f ’pajjiżu wara li l-predeċessur tiegħu mar fl-eżilju. Yahya Jammeh telaq il-poter minn idu wara li dam imexxi ’l pajjiżu għal 22 sena fost akkużi t’abbuż bil-poter. Jammeh inizjalment ammetta t-telfa elettorali iżda mbagħad ma riedx jirriżenja bil-konsegwenza li Adama Barrow ħa l-ġurament ta’ President fil-pajjiż ġar tas-Senegal. Intant kelliem għall-President il-ġdid sostna li diversi assi tal-pajjiż fosthom miljuni ta’ flus inħarġu u numru ta’ karozzi lussużi ġew mgħobbija fuq ajruplan li bih telaq Jammeh.
MUŻEW TAĦT IL-BAĦAR Infetaħ l-ewwel mużew ta’ taħt l-ilma, esebizzjoni fil-baħar fl-Oċean Atlantiku ftit ’il barra millgżira Spanjola ta’ Lanzarote. L-esebizzjoni hi magħmula minn iktar minn 300 figura umana, li tqiegħdu sistematikament f ’qiegħ il-baħar, f ’fond ta’ 14-il metru. Il-proġett ħa madwar sentejn biex jitlesta mill-iskultur. Bla dubju l-iktar viżitaturi komuni u regolari minn mindu tqiegħdet l-ewwel parti tal-esebizzjoni fi Frar li għadda, kienu l-ħlejqiet tal-baħar. Però din l-attrazzjoni unika u partikolari qed tiġbed ukoll l-attenzjoni ta’ bosta dilettanti tal-arti u tal-għaddasa.
R ID-DINJA
21
29.01.2017
kullhadd.com
6 IS-SIRJA
4 6 5
LEJN FTEHIM Ir-Russja, it-Turkija u l-Iran qablu dwar pjan li għandu jwassal għall-waqfien mill-ġlied fis-Sirja. Dan il-ftehim seħħ fil-kapitali tal-Każakistan, Astana. Din il-laqgħa kienet organizzata mir-Russja u t-Turkija, u għaliha attendew membri mill-Gvern Sirjan u oħrajn millarmata tal-Oppożizzjoni. Dan il-ftehim se jwitti t-triq għal negozjati politiċi ġodda f ’Ġinevra fit-8 ta’ Frar li ġej, bit-tliet pajjiżi qablu li l-armata tal-oppożizzjoni għandha tkun parti minn dawn it-taħdidiet. L-Oppożizzjoni wriet l-impenn tagħha li twaqqaf il-vjolenza, tibni aktar fiduċja bejn iż-żewg naħat filwaqt li tipproteġi lillpersuni ċivili li fadal fil-pajjiż.
5 IL-LIBJA
4
L-ITALJA
IL-FUNDAMENTALISTI QEGĦDIN JITILFU JIĠĠARRAF ĦELIKOPTER U JOQTOL SITTA Traġedja oħra fl-Italja, din id-darba iġġarraf ħelikopter t’emerġenza f ’Aquila, b’konsegwenza li mietu sitt persuni abbord li kienu fi triqithom biex isalvaw persuna li weġġgħet f ’żona tal-iskijjar. B’hekk dik li kellha tkun għajnuna għall-persuna li weġgħet waqt li kienet qed tiskijja nbidlet fi traġedja oħra proprju fiż-żona li kienet għadha qed tirkupra minn numru ta’ mwiet minħabba l-aħħar terremoti li laqtu l-pajjiż. Kelliem għall-pulizija spjega li ċ-ċpar qed jagħmilha aktar diffiċli biex ħelikopter ikun jista’ jaċċessa ż-żona, li fiha proprju seħħet din it-traġedja.
Il-ġellieda fundamentalisti fil-Libja tilfu waħda mill-aħħar żoni tagħhom fit-tieni l-akbar belt tal-pajjiż. Forzi leali lejn il-mexxej militari, Khalifa Haftar, qalu li huma mexxew milizzji Iżlamiċi lokali barra mid-distrett Ganfouda ta’ Bengażi. Iż-żona ilha ddominata minn ġlied għal xhur sħaħ u rat uħud mill-agħar battalji fuq il-kontroll ta’ din il-belt. Uħud mill-ġellieda kienu affiljati mal-grupp tal-Istat Iżlamiku jew l-Al Qaeda. Il-distrett assedjat, disa’ mili punent miċ-ċentru tal-belt, essenzjalment kien maqtugħ mill-bqija ta’ Bengażi f ’imblokki li saru mill-forzi ta’ Field Marshal Haftar.
22
29.01.2017
kullhadd.com
IL-MUŻIKA U L-ANNIMALI
CLAYTON CUTAJAR
B.Ed (Hons.), M.Ed. fix-Xjenzi
Il-mużika hi kemm arti kif ukoll xjenza. Tagħmel parti essenzjali mill-ħajja ta’ ħafna nies; min jużaha għal skopijiet ta’ rilassament, min għal xi passatemp u min għal skopijiet ta’ xogħol u professjoni. Matul dawn l-aħħar snin xi riċerkaturi u xjentisti saħansitra bdew jużawha sabiex jifhmu kif din taffettwa l-imġiba u l-burdata ta’ xi annimali. Riċerka partikolari kkonkludiet li ċerti klieb ġolkennels jistgħu jkollhom inqas stress jekk ikunu esposti għal ħin twil jisimgħu l-mużika klassika. Fl-2012, riċerkaturi minn Colorado State University segwew l-imġiba ta’ 117-il kelb, b’mod speċjali ċ-ċaqliq tagħhom u l-ħsejjes li jagħmlu. Ir-riċerkaturi esponew lill-klieb għal tipi differenti ta’ mużika, fosthom mużika klassika u mużika tat-
tip heavy metal. Min-naħa, ir-riżultat wera b’mod ċar li l-klieb raqdu l-aktar meta kienu qed jisimgħu l-mużika klassika. Dan jindika li din it-tip ta’ mużika tgħinhom jirrilassaw. Filwaqt li minnaħa l-oħra l-klieb kellhom reazzjoni opposta għallmużika tat-tip heavy metal fejn dawn saru iżjed nervużi u bdew saħansitra jiċċaqalqu aktar. Din ir-riċerka turi s-similaritajiet bejn ilbnedmin u l-annimali fejn tidħol il-mużika klassika. Mhux l-ewwel darba li ġie dokumentat li din tal-aħħar tikkalma lin-nies, iżżid l-irqad fil-fond u taffettwa b’mod pożittiv il-burdati tan-nies. Skoperti oħra juru li l-qtates qajla jinteressahom millmużika kif nafuha aħna l-bnedmin. Infatti ħafna drabi meta wieħed jixgħel il-mużika, il-qtates jibqgħu għaddejjin bl-
avventuri tagħhom mingħajr ma jagħtu każ tal-ħsejjes. Charles Snowdon, psikologu mill-Università ta’ WisconsinMadison, David Teie, kompożitur mill-Università ta’ Maryland u Magan Savage, studenta, żviluppaw tip ta’ mużika li tixbah ħafna l-mod kif il-qtates jikkomunikaw bejniethom. Dawn irriċerkaturi marru fi kważi 50 dar bil-qtates u daqqew din it-tip ta’ mużika kif ukoll tip ta’ mużika klassika. Meta l-qtates ġew esposti għallmużika speċjali, kien hemm aktar ċans li dawn jersqu lejn l-ispeakers u saħansitra jmissu magħhom. Fir-riċerka ħareġ ukoll li l-aktar qtates li kienu affettwati minn din it-tip ta’ mużika kienu qtates żgħar u dawk aktar avvanzati fiż-żmien. Fil-każ tal-mużika klassika, il-qtates kienu indifferenti għaliha għalkollox. Hemm numru ta’ riċerki oħra dwar l-effett li l-mużika tħalli fuq l-annimali. F’riċerka partikolari ġie nnutat li l-baqar jipproduċu aktar ħalib meta jiġu esposti għal mużika rilassanti. Fl-2001,
riċerkaturi mill-Università ta’ Leicester esponew mal-1000 baqra għall-tipi differenti ta’ mużika, fosthom mużika mgħaġġla, mużika kalma u silenzju għal perjodi ta’ 12il siegħa sħaħ. Ir-riċerkaturi skoprew li l-mużika kalma bħal Pastoral Symphony ta’ Beethoven wasslet sabiex ilbaqar ipproduċew mat-3% aktar ħalib. Il-konklużjoni ta’ din ir-riċerka kienet li l-mużika kalma probabbilment tnaqqas l-istress u b’hekk tiżdied il-produzzjoni tal-ħalib filbaqar. Għall-kuntrarju, issilenzju ma jagħmilx effett fuq il-produzzjoni tal-ħalib filwaqt li t-tip ta’ mużika għolja tagħmel lill-baqar relattivament nervużi. Studju interessanti ieħor li sar fl-2013 u li ġie ppubblikat fil-ġurnal Behavioural Processes żvela kif il-goldfish jistgħu jaslu fi stat li jgħarfu bejn mużika ta’ kompożituri differenti. Ir-riċerkaturi użaw mużika ta’ żewġ kompożituri; speċifikament ta’ Igor Stravinsky u Johann Sebastian Bach, u ppruvaw jilħqu stat fejn il-goldfish jitilgħu jieklu l-ikel biss waqt
li tkun qed tindaqq mużika ta’ kompożitur partikolari. Irriċerkaturi esponew gruppi ta’ individwi ta’ goldfish għal tip ta’ mużika waħda biss u darrewhom jitilgħu jieklu waqt li qed tindaqq biss din il-mużika. Ġara li meta r-riċerkaturi bdew idoqqu l-mużika l-oħra, il-goldfish ġew indifferenti għaliha u ma bdewx jitilgħu għall-ikel. Dan jindika li l-ħut kapaċi jagħrfu bejn tipi ta’ mużika differenti. Ir-riċerka turina li l-mużika taffettwa lil numru ta’ annimali u mhux lill-bnedmin biss. Hu mifhum li ċertu tip ta’ mużika tikkalma lill-annimali filwaqt li tip ta’ mużika oħra tnerveż lill-annimali. Ħafna mill-annimali jipproduċu ħsejjes melodjużi; fosthom l-għasafar u anke ċertu tip ta’ mammiferi tal-baħar. Dawn ilħsejjes jużawhom bħala mezz ta’ komunikazzjoni u r-riċerka saħansitra turi li l-mużika li tkun komposta minn elementi u frekwenzi simili għal dawn il-ħsejjes, hemm ċans akbar li tkun taffettwa lill-annimal partikolari – bażikament trid tkun mużika tal-widna għallannimali wkoll.
23
29.01.2017
kullhadd.com
reċensjoni tal-
KTIEB
DJAMANTINI Djamantini huwa antoloġija li fiha se ssibu tiżwiqa sabiħa ta’ ġeneri ta’ kitbiet differenti fosthom stejjer, poeżiji u kanzunetti, ilkoll miktubin minn studenti ta’ etajiet, livelli u nazzjonalitajiet varji. Se ssibu wkoll 23 kitba oriġinali li awturi, kantawturi u personalitajiet sinonimi mal-lingwa u l-letteratura Maltija kitbu speċifikament għal din l-antoloġija. Flimkien ma’ dawn il-kitbiet hemm festa ta’ tpinġijiet minn erba’ illustraturi. Partikolarità oħra għal min iħobb l-ilsien Malti hija li qabel il-kitbiet tal-personalitajiet, hemm 23 pittura
mpinġija mill-artista Caroline Said Lawrence skont dak li għal dawn il-personalitajiet tfisser il-lingwa Maltija. B’hekk f ’dan il-ktieb illingwa Maltija mhux biss qed tiġi rrappreżentata f ’ġeneri ta’ kitba minn individwi differenti imma wkoll f ’pitturi mill-isbaħ. Djamantini huwa ktieb li permezz tiegħu se nterrqu fuq vjaġġ mill-isbaħ fejn il-metafori, it-tifsir, il-kliem, l-emozzjonijiet u l-lingwa jitħalltu mal-kuluri, mal-interpretazzjoni u mal-ħsieb. Fużjoni mill-isbaħ ta’ dak li tfisser għalina l-lingwa Maltija.
Mistoqsija: Min pinġa l-pitturi li fih il-ktieb?
Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Djamantini Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 5 ta’ Frar. Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi. Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Irvin Vella Investigatur Virtwali huwa: M.CASSAR - Gżira
IDĦOL BIĊ-ĊANS LI
TIRBAĦ €100
04
Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000
Mistoqsija: Min iddisinja l-ingravajjet u x-xalpi tal-Presidenza? It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:
Indirizz:
24
29.01.2017
kullhadd.com
ELIMINA L-MISTĦIJA FUQ IL-PALK BIS-SAĦĦA TAL-BUSKING Kitba ta’ RAMONA PORTELLI
Il-mużika hija industrija infinita, dejjem joħorġu kanzunetti ġodda, jirfinaw, uħud minnhom jagħmlu ħoss, filwaqt li oħrajn ftit inqas. Iżidu l-popolarità talkantanti u naturalment irendu ħafna flus u fuq kollox iservu ta’ widna biex ipaxxu lil min ifittixhom. F’Malta dan l-aħħar dan it-talent qed jispikka aktar minn qabel. Għallintervista tal-lum, tkellimt ma’ kantant li ħajtu jaqsamha bejn Malta u l-Ingilterra. Isostni li ma jistax jimmaġina ħajtu mingħajr il-mużika, u lanqas irid. Qed nirreferi għal kantant u kantawtur Joe Muscat, għalkemm magħruf aktar bħala Joe Roscoe. Għandu tlieta u għoxrin sena, single u minn dejjem kien joqgħod ix-Xemxija. Jaħdem bħala kantant u sound engineer u bħala passatempi għandu s-surfing, u għamel ħafna żmien jipprattika l-ġinnastika. Apparti minn hekk jilgħab ilfutbol u jmur il-gym. Joe Roscoe bħalissa qed idoqq
biss bħala solo artist. Ġieli jagħmel jamming sessions ma’ mużiċisti oħrajn, imma peress li jinżel u jitla’ minn Malta għall-Ingilterra mhux dejjem ikun jista’. Ta’ min jgħid li l-istage name tiegħu Joe Roscoe ġie minnaħa tal-familja t’ommu. Ilbużnannu tiegħu kien kunjomu Roscoe, u lil Joe dan l-isem tant laqtu li llum qed jużah bħala stage name fix-xena tal-kant. Passjoni li kibret aktar meta beda jdoqq il-kitarra u jikteb id-diski Joe Roscoe ilu fix-xena talmużika f ’Malta mis-sena 2012, proprju meta kien ħareġ l-ewwel diska, How I feel about you, u fixxena tal-kant fl-Ingilterra beda fis-sena 2014. Dik is-sena hija proprju l-istess sena meta kien tela’ Manchester biex jistudja s-sound engineering. “Tħajjart nidħol f ’din il-linja għax minn dejjem kelli passjoni għallkant, però meta bdejt indoqq
il-kitarra u nikteb id-diski din il-passjoni kibret ħafna iktar,” beda jgħidli Joe. Fil-bidu tal-karriera mużikali tiegħu, Joe iktar kien intefa’ fuq stil acoustic u folk li huwa stil iktar sempliċi, produzzjoni minima, bħad-diski How I feel about you u Side by Side, però issa qiegħed idaħħal ftit iktar element ta’ produzzjoni fiddiski, u l-blues u l-pop qegħdin jibdew iħallu effett fuq id-diski li qed joħroġ. Iż-żewġ diski tiegħu How I feel about you u Side by Side telgħu fil-quċċata tal-klassifika Maltija u rebbħuh it-titlu ‘Malta’s Best Newcomer 2013’ fil-Bay Music Awards. “Iktar ma għadda ż-żmien, iktar kelli esperjenzi u iktar kelli fuq xiex nikteb. Diffiċli tikteb diska jekk għadek ma għaddejtx minn l-affarijiet li qed tikteb fuqhom,” sostna miegħi. Meta Joe sab ruħu l-Ingilterra kellu opportunità sabiex javvanza fil-karriera mużikali tiegħu. Fil-fatt waħda mill-ikbar
differenzi li għamel f ’ħajtu fl- jassoċċjaw il-busking ma’ xi Ingilterra kien li tgħallem kif ħadd fqir jew li m’għandux jipproduċi d-diski tiegħu aħjar fejn jgħix, iżda l-verità hija u bi kwalità aqwa. “Dan jgħin differenti minn dan il-ħsieb. ħafna, għax meta nipproduċi “B’wiċċi minn quddiem ngħid li l-busking għeni jien stess, idbiex inkun iktar diski dejjem joħorġu kif inkun kunfidenti meta irridhom bejn Meta Joe ndoqq. Għamilt wieħed u ieħor. sab ruħu ħafna ħbieb u Dawn id-diski kuntatti permezz ndaqqu fuq diversi l-Ingilterra tal-busking u stazzjonijiet fl- kellu mmur tajjeb ħafna Ingilterra, inkluż man-nies meta il-BBC Radio,” opportunità nkun qiegħed sostna miegħi. indoqq fit-toroq”. sabiex Għall-benefiċċju Jagħmel il- javvanza tal-qarrejja, ilb u s k i n g busking huwa l-Ingilterra u fil-karriera mezz ta’ kif artist anke Malta jkun jista’ juri dak mużikali kollu li jkun qed Kont naf ukoll tiegħu jaħdem fuqu, u li fl-Ingilterra jieħu opinjoni Joe kien jagħmel onesta bil-mod ta’ il-busking ġewwa ċ-ċentru kif jilqawh u jirreaġixxu n-nies, ta’ Manchester darbtejn fil- billi jew jibqgħu għaddejjin, ġimgħa. Ħallejt f ’idejh sabiex jew jieqfu jisimgħu u forsi jelabora aktar dwar dan il- jħallu xi ħaga tal-flus bħala fatt, meta ħafna normalment ringrazzjament u ġieli jħallsu
25
29.01.2017
kullhadd.com
biex jixtru album. “Sfortunatament, ikun hemm xi nies li jista’ jkun jassoċjaw il-busking mal-faqar, però kompletament mhux ilkaż. Naħseb li jkun hemm nies li sempliċiment joħorġu biex jaqilgħu xi ħaġa tal-flus, però fil-każ tiegħi mhux hekk għax kull lira li naqla’, tmur bħala investiment fil-mużika tiegħi,” sostna miegħi. Mhux hekk biss, talli dan l-aħħar waqt li kien jinsab hawn Malta, Joe Roscoe għamel xi ftit tal-busking fil-Belt Valletta. B’hekk tkellimt miegħu dwar l-arranġamenti meħtieġa li kellu bżonn għal hawn Malta u kif jikkomparah ma’ dawk fl-Ingilterra. “Bħala permessi, dawn inqatgħu fis-sena 2012, iżda kelli ninforma ruħi fuq dan u infatti ċempilt biex nikkonferma li tista’ toħroġ iddoqq bla permess. Bħala busking, il-Belt huwa tajjeb ħafna u jikkompara ma’ barra. Kelli l-istess reazzjoni l-Belt bħalma jkolli l-Ingilterra,” ikkonfermali Joe. Kemm dam l-Ingilterra ħareġ tliet kanzunetti oħra: Home Is Where Your Heart Is, Big Move u Figure This Out. Fi kliemu stess, Joe Roscoe qalli li naturalment isibha aktar faċli biex joħroġ diska hawn Malta u tindaqq fuq ir-radju. “Dan permezz talkuntatti li għamilt fl-industija hawn Malta s’issa. Il-kuntatti barra f ’dan il-qasam qed jiżdiedu l-ħin kollu, bħalissa qed ingawdi naqra radio play fuq BBC Radio”. Il-mużika tiegħu mqassma madwar Malta u l-Ingilterra Tkellimt miegħu wkoll dwar ilperjodi tiegħu f ’Malta. Fil-fatt ikkonfermali li matul is-sena ikun jista’ jerġa’ lura Malta filMilied u fis-Sajf. Dan iż-żmien jużah tajjeb biex jispiċċa diski, li jkun beda l-Ingilterra, flistudjo hawn Malta. “Apparti minn hekk, fis-Sajf norganizza minn tnejn sa ħames live performances fil-ġimgħa. Bħala live performances apparti busking, iktar issib hawn Malta peress li tkun tista’ tmur tkellem is-sid tal-bars/ cafes stess. L-Ingilterra, għal ħafna performances, tkun trid tkellem u tikkuntattja promoters li jieħdu hsieb
l-entertainment tal-postijiet biex iddoqq, allura ftit iktar diffiċli,” infurmani. Mistoqsi xi jdejqu fil-ħajja b’mod ġenerali, Joe Roscoe stqarr miegħi li meta jkun l-Ingilterra, jiddejjaq li ma jkunx jista jmur surfing bħal hawn Malta. “Ix-xita ddejjaqni ħafna wkoll, l-iktar għax ma nkunx nista’ noħroġ indoqq fit-toroq,” stqarr miegħi. Ridt inkun naf jekk ħajja ta’ mużiċist bħalu hijiex ħajja faċli, jew diffiċli, u l-fatt li jdoqq mhux biss Malta iżda l-Ingilterra wkoll jaħsibx li huwa ta’ vantaġġ fuqu aktar minn kantanti oħra. “Diffiċli ħafna u iktar diffiċli minn qatt qabel. Avolja hemm iktar aċċess għad-diski minn fuq l-internet, hemm ħafna iktar kompetizzjoni u mużika aċċessibbli li tagħmilha diffiċli biex inti tidher. Apparti minn hekk m’hemmx daqshekk flus involuti fil-bejgħ tad-diski dan iż-żmien, jigifieri l-live performances tiddependi ħafna fuqhom biex il-karriera tibqa’ sostennibli. Il-ftit mużiċisti li jirnexxu fuq skala globali huma dawk li jagħmlu ħafna flus, però hemm ħafna iktar nies li ma għamlux dak is-suċċess,” elabora miegħi. Fatt kurjuż dwar Joe Roscoe huwa li għalkemm ikanta quddiem udjenzi kbar ta’ nies, għandu karattu mistħi ħafna. Naturalment staqsejtu kif jirnexxilu jegħleb il-mistħija waqt mumenti mużikali. “Jiddependi l-mument, għax ġieli nkun mistħi u ġieli le. Però fil-bidu tal-karriera kont ħafna iktar mistħi, speċjalment meta nitla’ fuq il-palk. Issa li drajt, u wara li daqqejt bejn 450-500 darba, inħossni ħafna iktar komdu quddiem innies u naħseb li għeni ħafna l-busking,” ikkonferma miegħi. Finalment, Joe Roscoe elabora miegħi li bħalissa l-iskop hu biex ikompli jikteb aktar kanzunetti, u fil-fatt matul iż-żmien tal-Milied li għadda kien qiegħed jaħdem fuq żewġ diski fl-istudjo. “Apparti minn hekk naħseb li l-ħsibijiet li għandi f ’moħħi huma biex inkompli dak li qed nagħmel, b’iktar ħeġġa, passjoni u ma naqtax qalbi sakemm nasal fiddestinazzjoni li nixtieq,” temm jgħidli.
26
29.01.2017
kullhadd.com
] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA
Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella. Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Isem: Indirizz:
J.CUTAJAR - Buġibba
TISLIBA 159
Mimdudin:
Bi 3 numri 068 134 188 300 337 553 563 632 656 752 803 832 847 872 901 953 B’4 numri 0242 0332
0589 0670 1180 1204 2038 2278 2297 2336 2694 3184 3260 3290 3297 3298 3461 3715 3758 4023 4253 4902 4920
4960 5010 5636 5920 6498 6720 7345 7733 7777 8015 8235 8448 8981 9051 9076 9221 9711 B’5 numri 01095 02064
02745 11846 16792 17266 19776 20380 23843 23863 28498 31352 42092 45060 58561 70546 73371 81373 86029 86201 93141 97750
B’7 numri 1544187 4682683 6102601 6319290 7269602
9070446
IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA
1,7. Kompli l-qawl: Bħalma jdaħħkek ......... (7) 4. Ħaxix (4) 7. Ara 1 9. Alex Sciberras Urpani (1,1,1) 10. Nirfsu fuqhom (6) 12. Bozoz antiki? (6) 16,21 mimduda. Għalxejn (6) 18. Filgħodu (2) 19. Ara 21 wieqfa 20. Iżommu s-saqaf (5) 21. Ara 16 23. Ara 3 24. Ma ftakritx (5)
Weqfin:
1. Jitfa’ l-ilma fil-qsari (6) 2,12 wieqfa. Jgħarrxu (5) 3,23. Idoqquhom (7) 5,15. Obbligi (9) 6,11. Reġa’ lura (5) 8. Ferry bejn Malta u Sqallija (9) 11. Ara 6 12. Ara 2 13. Jaħraq (3) 14. Jagħlaq xi toqba (6) 15. Ara 5 17. Xejn Ingliż (3) 21,19. Effetti tal-inkwiet? (6) 22. Player tal-Manchester United bla sieq (3)
SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: Weqfin: 1.Bewsa, 4.Marċ, 7,16.Fsied, 9,12 wieqfa. Ifred, 10.Ftakar, 12.Everes, 18.TB, 20.Bajja, 21.PTS, 24.Ibati
1.Btieħi, 2,5.Warajk, 3,23. Affresk, 6.Ċar, 8.Storbjużi, 11,17.Żvelt, 13.Età, 14.Spalla, 15.Kliemi, 21.Par, 22.SOS
27
29.01.2017
kullhadd.com
AVVIŻI KLASSIFIKATI
AFFARIJIET GĦALL-BEJGĦ
Għandna varjetà kbira ta’ arloġġi bħal Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festina u Q&Q. Issibilna wkoll arloġġi ta’ mal-ħajt, żveljarini u selezzjoni ta’ cuckoo clocks mill-Black Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu batteriji, ċineg, naqtgħu kull forma ta’ ħġieġa, eċċ. Għal dawk l-arloġġi tajbin għallilma, noffru s-servizz ta’ water pressure test waqt li tistennew għalih. Nispeċjalizzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ arloġġ. It-tiswija hija bil-garanzija. Għal aktar informazzjoni żur is-sit: www.expresswatchrepairs. com jew irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, ilMosta. Ċempel 2141 7235. Daihatsu Terios (ġdida mingħand l-aġent lokali) 1.3 petrol (2004), 30,000 mil, sid wieħed. Kundizzjoni eċċellenti, prezz €8,500 negozzjabbli. Ċempel 9942 3698. XOGĦOL U MANUTENZJONI Għal kull tip ta’ kisi bil-ġibs, ramel u siment, graffiato, żebgħa, xogħol fuq l-antik, xogħol fuq il-pond, madum, membrane, katusi u gypsum boards ċempel fuq 7928 5444. Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, kanali tal-ilma, ċangatura qadima jew ġdida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Ċempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167. AVVIŻI KULTURALI Is-Sezzjoni Żgħażagħ fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba ser torganizza Pasta Night nhar is-Sibt 4 ta’ Frar 2017 ġewwa l-Każin tas-Soċjetà li jinsab filpjazza ewlenija tal-Imqabba fit-8:00pm. Ser jigi servut varjetà ta’ tipi ta’ għaġin għall-prezz ta’ €10 il-kbar u €7 iż-żgħar. Kulħadd huwa mħeġġeġ jattendi f ’atmosfera ferriħija. Bookings isiru fuq 77406720 jew 99122062 u aktar informazzjoni tinkiseb minn fuq is-sit elettroniku uffiċċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju.com. Il-Kumitat Amministrattiv fi ħdan is-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju tal-Imqabba ser jorganizza s-Seduta Ġenerali Annwali tiegħu nhar il-Ħadd 12 ta’ Frar 2017 ġewwa l-Każin tas-Soċjetà li jinsab filpjazza ewlenija tal-Imqabba, mill-10:00am ’il quddiem. Isseduta ser tkun tikkonsisti
minn rapporti amministrattivi u finanzjarji mħejjija mid-diversi fergħat tas-Socjetà. Ser ikun hemm ukoll ħin allokat għal diskussjoni li tittratta l-Festa tal-Madonna tal-Ġilju 2017 kif ukoll il-proġetti varji li s-Soċjetà qiegħda tagħmel fil-preżent, fosthom ir-rikostruzzjoni talkażin. Is-soċi u l-partitarji tasSoċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju huma mħeġġa jattendu bi ħġarhom għal din il-laqgħa importanti u jagħtu l-opinjonijiet tagħhom dwar dak kollu li se jiġi diskuss. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffiċċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju.com.
Il-Kummissjoni Nisa fi ħdan isSoċjetà Mużikali Madonna talĠilju tal-Imqabba ser torganizza High Tea ġewwa l-Plaza Hotel, tas-Sliema, nhar il-Ħadd 12 ta’ Frar 2017. L-attivita’ hija miftuħa għal kulħadd u jiġi servut varjeta’ t’ ikel. Trasport jitlaq mill-Pjazza ewlenija talImqabba fis-1:00pm. Bookings isiru fuq 79539542 u aktar dettallji jinkisbu fuq is-sit elettroniku uffiċċjali tas-Soċjetà Mużikali Madonna tal-Ġilju www.talgilju.com. Talent Depiro se ttella’ l-kummiedja fi tliet atti bl-isem ta’ “Kulħadd ma’ tiegħu”. Naraw kif is-sur Albert jibda jinnamra ma’ tfajla grazzjuża iżda tinqala’ problema kbira għaliex missierha jkun irid jiltaqa’ ma’ omm Albert imma din tkun imsiefra. Tasal ukoll izzija Lucija li tkompli tħawwad is-sitwazzjoni. U min se jgħin lis-sur Albert jipprova joħroġ minn din il-bawxata? Tgħid Manwel jirnexxilu l-iskop ta’ moħħu? U s-seftura? Tgħid fuq tlieta toqgħod il-borma? Taħt id-direzzjoni ta’ Joe Azzopardi, din il-kummiedja se tittella’ mit-Talent Depiro nhar is-Sibt 18 ta’ Frar fis-7.30pm u l-Ħadd 19 ta’ Frar fis-6.00pm, fl-Auditorium ta’ Sant’Agata fir-Rabat. Il-biljetti tad-dħul jiswew €5.00 biss, u l-parking huwa pprovdut bla ħlas maġenb is-sala. Min irid jibbukkja jista’ jċempel fuq 21456340 jew 21454530, jew jibgħat email fuq gowi@onvol.net u jiżgura ruħu minn postijiet tajba flauditorium. Narawkom. Il-luzzu kkulurit ta’ Malta huwa magħruf ħafna, imma inti kont taf li l-kuluri taddgħajjes tradizzjonali ta’ Malta huma marbutin ma’ portijiet differenti? Jew inkella li l-mewt ta’ membru mill-familja ta’ sajjieda hija mmarkata fuq iddgħajsa tagħhom? Dawn il-fatti u ħafna iktar ser joħorgu mit-taħdita talProfessur Aquilina għal Flimkien għal Ambjent Aħjar. Din it-taħdita speċjali se ssir grazzi għar-riċerka
tal-antropoloġista ta’ fama mondjali Desmond Morris, li għex f ’Malta għal sitt snin! Dan l-istudju li kien ilu għal żmien twil moħbi issa ġie ppublikat wara li kien mitluf għal għexieren ta’ snin. Ejjew u ħudu gost titgħallmu l-istejjer
affaxxinanti moħbija wara ftit mill-ikoni Maltin. It-taħdita ser issir nhar il-Ħamis 9 ta’ Frar 2017 fis-6.30pm, f ’Palazzo de la Salle, il-Belt bi ħlas ta’ ħames ewro. Għallbiljetti kemm tidħlu fuq www. faa.org.mt.
28
29.01.2017
kullhadd.com
META L-FTIT JISWA IKTAR MILL-ĦAFNA
EDITORJAL
Sinifikanti wkoll kif fi tmiem l-2016 in-numru ta’ persuni fuq ir-reġistru tal-qgħad naqas għal 2,912. Dan kien l-inqas ammont ta’ nies jirreġistraw mindu bdew jinġabru dawn il-figuri fis-snin sittin.
L-aħħar jiem kienu jiem sinifikanti ħafna għallfatt li oqsma differenti tal-ekonomija Maltija rreġistraw riżultati pożittivi. Fi tliet każi partikolari kienu reġistrati fost l-iktar numri baxxi fl-istorja u f ’dan il-każ il-ftit jiswa iktar mill-ħafna, għax ilGvern qed jilħaq il-miri tiegħu. Il-ftit huwa aħjar għax qed nitkellmu dwar iddejn pubbliku, id-defiċit u l-qgħad. Minn żmien li konna nitkellmu dwar dawn l-oqsma bħala sfidi ewlenin, illum dħalna f ’fażi fejn darba wara oħra qed nirrapportaw kif il-Gvern qed jersaq iktar lejn il-miri tiegħu. Mhux ta’ b’xejn qabel l-elezzjoni ġenerali l-Prim Ministru kien jgħid li għal dan il-pajjiż għandu roadmap. Roadmap li llum qed naraw il-frott tagħha wara li għal dawn l-aħħar snin bdiet tkun implimentata. Kien hemm min qal li l-pajjiż se jidħol gas down fil-ħajt u minflok il-pajjiż spiċċa jilħaq il-miri tal-Unjoni Ewropea li sal-
lum ma kienu ntlaħqu qatt. Kienet sinifikattiva ferm l-aħbar tal-aħħar jiem li t-tielet kwart tas-sena li għaddiet (l-iktar statistika riċenti) id-dejn nazzjonali naqas għal 60.4% talprodott gross domestiku. Riżultat bħal dan huwa wieħed minn dawk li jġibu fix-xejn il-perċezzjoni ta’ wħud li f ’pajjiżna filqasam ekonomiku kollox kien sejjer tajjeb. Dan għax f ’Marzu tal-2013 id-dejn pubbliku kien ta’ 71.5%. Biex hekk hawn ukoll tidher ċara ferm iktar minn qabel il-bidla fid-direzzjoni. L-istess bħal filkaż tad-defiċit. Din l-amministrazzjoni sabet lill-pajjiżna fil-proċedura tad-defiċit eċċessiv u llum mhux talli ħarġet minnu iżda pajjiżna rreġistra defiċit ta’ 0.5% biss fittielet kwart tal-2016. Dan wara li għal żewġ kwarti konsekkutivi kien hemm surplus fil-kontijiet pubbliċi. Dan ifisser li d-dħul kien akbar mill-ħrug fl-ewwel sitt xhur tal-2016. Sinifikanti wkoll kif fi tmiem l-2016 in-numru ta’ persuni fuq ir-reġistru tal-
qgħad naqas għal 2,912. Dan kien l-inqas ammont ta’ nies jirreġistraw mindu bdew jinġabru dawn ilfiguri fis-snin sittin. Hawn ukoll joħroġ biċċar kif pajjiżna kellu bżonn bidla fid-direzzjoni u li din il-bidla llum qed tħalli l-frott. Fi tmiem l-amministrazzjoni preċedenti, 7,350 persuna f ’pajjiżna kienu bla xogħol. Biex sa issa f ’din il-leġislatura, l-amministrazzjoni preżenti għenet lil aktar minn 4,400 persuna qiegħda jsibu impjieg li jixirqilhom. Taħt din l-amministrazzjoni, bħala medja, kull jumejn sitt persuni li kienu qiegħda sabu xogħol. B’kuntrast, matul il-ħames snin tal-amministrazzjoni preċedenti, bħala medja kull jumejn persuna aktar kienet tispiċċa tirreġistra. U jekk hemm xi ħaġa li tispikka huma l-kategoriji fejn kien hemm tnaqqis sinifikanti. Iż-żgħażagħ, dawk li jirreġistraw u li għandhom età ta’ 45 sena jew aktar u dawk li ilhom jirreġistraw għal aktar minn
sena. Il-persuni b’diżabilità jfittxu impjieg naqsu bi kważi 60% meta mqabbel ma’ dan ukoll huwa riżultat tal-miżuri ta’ inklużjoni u l-infurzar ta’ liġjiiet li wettaq il-Gvern favur dawk b’diżabilità. U filwaqt li Malta kienet qed tirreġistra dawn irriżultati pożittivi, ilKap tal-Oppożizzjoni u n-nies tiegħu kienu għaddejjin jipprovaw jagħmlu ħsara lill-pajjiżna fl-istituzzjonijiet Ewropej. Jgħidu li Malta pajjiż korrott ma’ kull nifs li jieħdu. Iżda, jafu biżżejjed ukoll li pajjiż korrott ma jiksibx dawn it-tip ta’ riżultati. Pajjiż korrott ma jattirax investiment minn kull rokna tad-dinja. Pajjiż korrott ma jkunx imfaħħar mill-istituzzjonijiet Ewropej għall-proġetti li jwettaq u r-riżultati li jikseb. Pajjiż korrott ma jagħmilx liġijiet biex jiġġieled il-korruzzjoni bħal whistleblower act u l-liġi tal-finanzjament talpartiti. Liġijiet li l-Gvern ta’ Simon Busuttil m’għamel qatt għax ma riedx jiġġieled il-korruzzjoni bis-serjetà.