KullHadd_30.10.2016

TINSIEX! www.kullhadd.com Il-Ħadd, 30 ta’ Ottubru, 2016

Ħarġa Nru 1,216 Prezz €1

WASAL!

Kif kien imbassar wasal il-maltemp. Għalkemm dan ir-ritratt tad-Dipartiment tal-Informazzjoni juri xena mill-isbaħ, il-konsegwenzi f’diversi partijiet tal-pajjiż kienu koroh. Il-maltemp ikkawża ħsarat u l-ħaddiema tad-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili u d-Direttorat tat-Tindif fost oħrajn kienu impenjati f’diversi partijiet tal-pajjiż.

Ara paġna 8

Ritratt: JASON BORG (DOI)

BLA ROĦS Niżvelaw rapport tal-Enemalta: Fi żmien Gvern Nazzjonalista l-prezzijiet tal-enerġija jorħsu biss b’ċuċata ta’ 0.7% filwaqt li dan ilGvern raħħashom b’25%.

Ara paġna 3

MARKA TAJBA • Analiżi teknika turi kif il-baġit jgħaddi mit-test tal-Caritas • Iktar familji qed ilaħħqu mal-ħtiġijiet bażiċi • Iż-żidiet fil-benefiċċji ogħla miż-żieda fil-basket bażiku

TEST TAD-DNA Tissokta l-investigazzjoni b’rabta mal-waqgħa tal-ajruplan li nhar itTnejn ħalliet ħames persuni mejta.

Ara paġna 9

Analiżi teknika tal-aħħar żewġ rapporti tal-Caritas u d-dħul tal-pensjonanti u familji bilpaga minima turi kif illum ferm iktar anzjani u familji qed jifilħu jħallsu għall-basket bilħtiġijiet bażiċi skont ir-rapport tal-Caritas.

Dan grazzi għall-benefiċċji li l-Gvern introduċa fl-aħħar baġits, bħall-in-work benefit, fost oħrajn. Għal dan il-għan kienet kruċjali wkoll iż-żieda fil-pensjonijiet. L-ewwel waħda f ’25 sena.

Skont l-analiżi teknika li qegħdin nippubblikaw f’paġni 4 u 5, ilpensjonanti kollha qed jgħaddu mill-basket tal-Caritas. Iż-żidiet li ħadu mill-2013 sal-2017 huma ħafna aktar milli żdied il-basket tal-Caritas.

Kważi l-ġenituri kollha li jaħdmu bi tfal taħt is-16-il sena wkoll qed jgħaddu mit-test talCaritas. Hemm minnhom li ħarġu mill-faqar f ’dawn it-tliet snin għax sal-2012 ma kinux jgħaddu mit-test, filwaqt li hemm familji li għalkemm għadhom ma jlaħħqux mal-basket tal-Caritas resqu ferm qrib tiegħu.

02

30.10.2016

kullhadd.com

INFORMAZZJONI editur

L-Ogħla Temperatura: 23°C L-Inqas Temperatura: 19°C Temperatura tal-Baħar: 24°C Indiċi UV: 4 Temp: Imsaħħab u bix-xita, u bil-possibbiltà tal-maltempati bir-ragħad għall-ewwel.

Sitwazzjoni ġenerali: Arja ta’ pressjoni baxxa lejn ix-Xlokk tal-Gżejjer Maltin ftit li xejn tiċċaqlaq Riħ: Qawwi ħafna għal qawwi mill-Grieg it-Tramuntana għall-ewwel, li jonqos għall-moderat għal ftit qawwi mal-jum, u jsir ħafif u varjabbli filgħaxija bil-buffuri tar-riħ qrib il-maltempati bir-ragħad.

Viżibbiltà:Tajba minbarra fix-xita Baħar: Qawwi Imbatt: Moderat mil-Lvant li jsir baxx mill-Grieg il-Lvant

ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@one.com.mt tel: (+356) 2568 2500

reklamar/distribuzzjoni ALAN SALIBA email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2573

disinn tal-paġni u illustrations LEANNE GRECH tel: (+356) 2568 2571

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

kuntatt ġenerali KULLĦADD

email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570 24°C

indirizz postali

UV 3

16°C

Il-Ħamis

KULLĦADD

23°C

UV 4

17°C

24°C

Il-Ġimgħa

UV 3

19°C

Is-Sibt

ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 25°C

sit elettroniku

UV3

18°C

24°C

UV 4

18°C

24°C

UV 3

19°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

mezzi soċjali

www.facebook.com/kullhadd

stampata PROGRESS PRESS

numri importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​

112​

Il-Pulizija ta’ Malta

2122 4001-9​

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili ​2393 0000 Il-Gwardjani Lokali ​2132 0202 L-Isptar ta’ Malta

2545 0000

Empire Pharmacy, 77, Triq it-Teatru l-Antik, il-Belt Valletta – 21225785 Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa, il-Marsa – 21235595 St. George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira, Ħal Qormi – 21443045 Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys, Birkirkara – 21488613 Deby’s Pharmacy, 1, Misraħ il-Barrieri, l-Imsida – 21227920 San Ġwann Pharmacy, 11, Triq Feliċ Borġ, San Ġwann – 21386974 Norman’s Pharmacy, 133, Triq il-Kbira, Tas-Sliema – 21332243 Il-Mehrież Pharmacy, 31, Triq Giovani Curmi, l-Iklin – 21435567 Medicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, il-Għargħur. – 21422204 Remedies Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellieħa – 21523462 Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Raħal Ġdid – 21693412 White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, Bormla – 21821671 Bellavista Pharmacy, 88 Triq il-Hortan, Marsaskala – 21633788 Medicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-Gudja – 21676294 Safi Pharmacy, St. John Street c/w Bieb il-Ġarra Street, Ħal Safi – 21649552 Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Siġġiewi – 21462957 Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa – 21452833 Għawdex

L-Isptar ta’ Għawdex ​2156 1600

Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, Victoria Għawdex – 21556170 Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diċembru, in-Nadur Għawdex – 21566431

Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza ​5004 3888

Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi

Servizz ta’ Direttorju Telefoniku ​1182

Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi – 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa.

Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-ċentru tas-saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

03

30.10.2016

kullhadd.com

FARKA ROĦS BL-INTERCONNECTOR • Niżvelaw rapport ta’ żmien il-PN li jġib fix-xejn kliem Simon Busuttil • Bl-interconnector ir-roħs seta’ jkun biss ta’ 0.7% fis-sena • F’25 sena setgħu jraħħsu biss in-nofs ta’ li raħas f’sena

Rapport tal-2009 talEnemalta juri li f ’25 sena bl-interconnector it-tariffi wkoll ma kinux jorħsu daqskemm raħsu f ’sena waħda biss ta’ Gvern Laburista

Kitba ta’ rapporti riċenti iktar minn ALEANDER BALZAN dan.

Studju mil-London School Li l-interconnector ma of Economics u l-Università kienx garanzija ta’ prezzijiet ta’ Ġinevra wkoll jgħid li irħas jikkonfermah rapport l-interconnector ma jfissirx ikkummissjonat mill-Enemalta prezzijiet orħos.

Kelma fi żmien Gvern Nazzjonalista. b’kelma jgħid: “The main KullĦadd finding is that the MaltaIl-gazzetta għandha kopja ta’ dan ir- Sicily interconnector does not rapport li jikkonferma li necessarily lower electricity r-roħs ta’ 25%, li dan il- prices for Malta’s consumers.”

Gvern implimenta fl-ewwel Jitkellem ukoll dwar il-ħtieġa li sena tiegħu, lanqas f ’25 sena Malta ma tkunx dipendenti fuq ma kien ikun possibbli bl- sors wieħed ta’ enerġija u jgħid: interconnector biss.

“Maltese policy makers must Ir-rapport - “Enemalta ensure availability of standby Corporation.

Malta-Italy electricity generation capacity Electricity Interconnector so that Malta’s insular power Cable Project. Cost Benefit- can operate autonomously Anaylsis” – iġib fix-xejn under emergency conditions.” l-argumenti li qed jagħmel il- Dwar dan tkellem il-Prim Kap tal-Oppożizzjoni dwar Ministru Joseph Muscat fidgħaliex il-prezz tal-enerġija diskors tiegħu dwar il-baġit f ’pajjiżna kellu jorħos iktar. nhar it-Tlieta li għadda fejn Skont hu jekk jixtri kollox qal: “Imbagħad jiġi Simon mill-interconnector il-prezz Busuttil jgħid li l-power station ikun irħas minn dak li qiegħed m’hemmx bżonnha.” u se jitħallas minn sorsi talenerġija. Għalhekk jargumenta Busuttil x’kien qal ? li jista’ jraħħas iktar.

Iżda, il-verità hi differenti. Kulħadd jaf li qabel l-elezzjoni Mal-prezz li wieħed jixtri Simon Busuttil kien qal li l-elettriku bih hemm diversi t-tariffi ma jistgħux jorħsu. fatturi xi jkunu kkunsidrati u Forsi d-dikjarazzjoni tald-dokument studjat li għandna gimmick tal-millenju hija f ’idejna juri li lanqas 25 sena l-iktar waħda li tibqa’ f ’moħħ oħra l-prezz ma kien ikun kulħadd. Iżda, Simon Busuttil irħas minn dak li l-Gvern se qal iktar minn hekk. Filjkun qed jixtri bih mingħand manifest elettorali, f ’punt 58 l-Electrogas. qal biss li l-interconnector Fir-rapport jgħid li t-tnaqqis ma’ Sqallija se jiftaħ it-triq fil-prezz b’mod immedjat meta biex matul il-lejl tiġi introdotta jitlesta l-interconnector kien Night Tariff. Dan għax se se jkun ta’ 0.7% biss, b’tabella nkunu nistgħu nixtru elettriku f ’paġna 41 turi li fuq medda bi prezz orħos matul il-lejl ta’ 25 sena t-tariffi kienu jinżlu direttament minn Sqallija. għal ftit inqas minn €0.14 Dan jinkoraġġixxi l-konsum għal kull kWh. Dan meta llum tal-elettriku mid-djar, mingħandna tariffa ta’ €0.1047. negozji u mill-industrija f ’ħinijiet meta tista’ tinxtara Mhux rapport iżolat enerġija orħos mill-Ewropa.”

Biex il-proposta ta’ Simon Dan mhux l-uniku rapport li Busuttil kienet marbuta biss kkonferma li l-interconnector ma’ roħs billejl. U hawn ukoll mhuwiex garanzija ta’ imkien ma jissemma r-roħs li prezzijiet irħas.

Hemm għamel il-gvern preżenti.

X’se jgħid Simon Busuttil fuq il-PBS? F’għaxar minuti reklami li ngħata dritt jagħmel mill-Awtorità tax-Xandir, il-Kap tal-Oppożizzjoni se jkun qed jgħid affarijiet li jmeruhom dawn ir-rapporti, li wieħed minnhom qed niżvelawh illum.

Ikkonfermaw dan imkejjen fil-Partit Nazzjonalista fejn qalu li bażikament se jerġa’ jintuża l-argument li Busuttil għamel fil-Parlament. Fejn jagħmel kalkolu ta’ kemm jiswa d-dawl mill-interconnector mingħajr ma’ jdaħħal l-ispejjeż operazzjonali, ta’ manutezjoni, it-telf biex jasal id-dawl, id-deprezzament, is-sisa u fatturi oħra.

Imbagħad se jgħid kemm qed inħallsu iktar tal-elettriku. Fir-reklam se juża l-kliem “ftit matematika sempliċi”. Kliem li meta wrejnieh l-esperti, li nikkonsultaw magħhom dwar materji li għandhom x’jaqsmu mal-enerġija, fissrulna li l-iktar ħaġa “sempliċi” hija l-argument tal-Kap tal-Oppożizzjoni.

04

30.10.2016

kullhadd.com

IKTAR JIFILĦU L-BASKET TAL-CARITAS ARA L-EŻEMPJI F’PAĠNA 5 Kitba ta’ u ż-żieda fil-benefiċċji u l-inċentivi ALEANDER BALZAN kienet ferm ikbar miż-żieda fil-prezz tal-basket tal-Caritas. Fl-analiżi tagħna Il-baġit li l-Gvern ippreżenta għas-sena qbadna kemm għandhom bżonn ild-dieħla jgħaddi mit-test tal-Caritas familji biex ilaħħqu mal-basket is-sena b’mod tajjeb ħafna għax sforz id- d-dieħla filwaqt li analizzajna wkoll diversi miżuri li ttieħdu se jkun hemm kemm żdied il-prezz tal-basket milliktar familji li se jkunu jifilħu jħallsu ewwel rapport tal-Caritas fl-2012 għal għal dak magħruf bħala l-basket tal- ta’ din is-sena.

Dan għamilnieh għal sezzjonijiet Caritas. Dan se jiġri wkoll għax ilSezzjonijiet fis-soċjetà miżuri ta’ din is-sena jibnu fuq dawk ta’ differenti. li huma wkoll fil-mira ta’ strateġija snin preċedenti.

L-analiżi li qed nippubblikaw, u li s-sors nazzjonali għat-tnaqqis tal-faqar u tagħha huma r-rapporti tal-Caritas u l-inklużjoni soċjali. Strateġija li tkopri d-dħul tal-familji u l-pensjonanti skont s-snin 2014-2024. L-istrateġija tiffoka id-Dipartiment tas-Sigurtà Soċjali, fuq sitt aspetti diversi, ewlenin fosthom turi biċ-ċar kif riżultat tal-miżuri li id-dħul u l-benefiċċji, is-saħħa u ttieħdu fl-aħħar tliet snin iktar familji l-ambjent, l-impjiegi, is-servizzi soċjali, qed jirnexxilhom ilaħħqu mal-ħajja l-edukazzjoni u l-kultura.

X’FIH IL-BASKET TAL-CARITAS?

IKEL: Kien żviluppat menù għal sebat ijiem mibni fuq ir-rakkomandazzjonijiet tal-Organizazzjoni Dinjija tas-Saħħa u d-Direttorat għall-Promozzjoni tasSaħħa u l-Mard.

ILBIES: Hawn l-elementi ewlenin huma l-ħwejjeġ u żraben. Ir-rapport iħares lejn Il-basket tal-Caritas fih l-istaġuni differenti u jagħmel lista ta’ affarijiet li huma essenzjali x’wieħed għandu jkollu fil-gwardarobba. għall-ħajja ta’ kuljum. Hemm seba’ aspetti li jaqbad għaliex, KURA PERSONALI: Dan jinkludi bir-raġun, il-Caritas tikkunsidra l-iġene personali u anke apparat bħallli wieħed ma jistax jgħix tajjeb appliances tal-elettriku li huma meħtieġa mingħajrhom. biex dan jinżamm. Żjara għand tax-

xagħar darba f ’xahar hija inkluża.

EDUKAZZJONI: Hemm ukoll l-edukazzjoni. Jissemmew l-affarijiet SAĦĦA: Dan il-komponent jinkludi bażiċi bħall-kont tal-uniformijiet u diversi aspetti marbuta mas-saħħa tal- l-istationery fost aspetti oħra. persuna. Filwaqt li jikkunsidra dak li joffri s-servizz ta’ saħħa b’xejn isemmi servizzi TRASPORT: F’dan il-basket l-ispejjeż bażiċi oħra bħal żjarat għand it-tabib tal- tat-trasport huma fost l-iktar li jieħdu familja u d-dentist fost oħrajn. mill-flus tal-familji iżda huma wkoll essenzjali.

FAĊILITAJIET FID-DAR: Hawn wieħed isib kategoriji differenti ta’ HOUSING: Dan huwa element affarijiet meħtieġa biex wieħed ikollu dar kumpless għax hemm diversi tipi ta’ diċenti fejn jgħix. Ma jonqsux servizzi akkomodazzjoni. Teżisti differenza bejn essenzjali bħad-dawl u l-ilma u għamara min għandu d-dar tiegħu, min jikri u anke bażika fost oħrajn. x’tip ta’ kirja wieħed ikollu.

05

30.10.2016

kullhadd.com

FAMILJI LI BDEW ILAĦĦQU Anke fost il-familji hemm iktar li qed jgħaddu mill-kejl marbut mal-basket tal-Caritas. Xi ħaġa li saret possibbli bid-diversi miżuri li ttieħdu fosthom l-In-Work Benefit. Kienu kruċjali wkoll l-inizjattivi bħar-roħs fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma li wasslu biex il-basket ma żdiedx daqskemm żdiedu ŻEWĠ ĠENITURI, B’PAGA WAĦDA Il-Basket

Dħul

Differenza fil-Basket 2012 - 2017

SINGLE PARENT Żieda Benefiċċji 2017 - 2017

Il-Basket

Wild Wieħed €9,363

€10,353

€740

€827

€7,097

Differenza fil-Basket 2012 - 2017

Żieda Benefiċċji 2017 - 2017

€11,258

€527

€1,903

€13,739

€616

€3,202

€16,220

€761

€4,500

Differenza fil-Basket 2012 - 2017

Żieda Benefiċċji 2017 - 2017

€191

€615

Differenza fil-Basket 2012 - 2017

Żieda Benefiċċji 2017 - 2017

€191

€1,148

Differenza fil-Basket 2012 - 2017

Żieda Benefiċċji 2017 - 2017

€250

€1,112

Differenza fil-Basket 2012 - 2017

Żieda Benefiċċji 2017 - 2017

€250

€1,137

Żewġ Ulied €11,934

€901

€1,402

€9,269

Tliet Ulied €13,708

Dħul

Wild Wieħed

Żewġ Ulied €11,535

l-benefiċċji u l-bilanċ kien favur il-familji. Hawn nanalizzaw familja fejn jaħdem ġenitur wieħed bil-paga minima u familja ta’ single parent li taħdem bil-paga minima. Ma ħarsiniex lejn familji biż-żewġ ġenituri jaħdmu għax is-sitwazzjoni tagħhom hi ferm aħjar.

Tliet Ulied *€13,515

€1,063

€1,827

€11,353

*għadha ma tlaħħaqx mal-basket bażiku

PENSJONANTI MIŻŻEWĠIN B’PENSJONI WAĦDA

PENSJONI MHUX KONTRIBUTORJA Il-Basket

Dħul

Kull pensjonant waħdu jew pensjonanti 64 Sena romol ilaħħqu mal-basket tal-Caritas. Dan €4,924 7,022 grazzi għad-dħul mill-pensjoni u għad-diversi benefiċċji li jieħdu. Benefiċċji li ssaħħu bħal ma ssaħħet il-pensjoni bl-ewwel żieda f ’25 PENSJONI MINIMA sena. Skont il-basket tal-Caritas pensjonant ta’ Dħul dan it-tip għandu jkollu dħul ta’ €4,934 b’ħafna Il-Basket 64 Sena mill-pensjonanti f ’din il-kategorija qegħdin aħjar minn hekk. Filwaqt li l-basket għal dawn €4,924 8,258 il-persuni żdied b’€191, iż-żidiet qabżu s-€600.

PENSJONANTI MIŻŻEWĠIN B’PENSJONI WAĦDA

Dħul 65+ Sena

75+ Sena

7,122

7,422

Dħul 65+ Sena

75+ Sena

8,358

8,658

PENSJONI MHUX KONTRIBUTORJA Il-Basket

Dħul

Anke l-koppji b’pensjoni waħda raw iż-żieda 64 Sena fil-benefiċċji u l-pensjoni tagħhom iktar minn €6,578 9,205 kemm żdied il-basket tal-Caritas bejn l-2012 u din is-sena.

Hawn il-basket bażiku tal-Caritas se jkun PENSJONI MINIMA żdied b’€250 u bil-baġit għas-sena d-dieħla Dħul it-tijib fil-benefiċċji żdied b’madwar elf ewro Il-Basket 64 Sena kif tindika t-tabella li qed nippubblikaw. Għax hawn ukoll il-pensjonanti gawdew mill-ewwel €6,578 9,309 żieda f ’25 sena.

Dħul 65+ Sena

75+ Sena

9,305

9,305

Dħul 65+ Sena

75+ Sena

9,409

10,009

06

30.10.2016

kullhadd.com

IL-MOWBAJL ISOLVI HIT & RUN FEJN WEĠĠGĦU ĦAMSA

Kitba ta’ wara li fuq il-post issejħu ALEANDER BALZAN l-ambulanzi u l-pulizija.

Bis-saħħa tad-daqqa ilIt-teknoloġija tal-mowbajl vetturi sofrew ħsarat kbar. wasslet biex il-pulizija “Total lost,” jekk nużaw ilsolviet każ fejn ħames kelma popolari.

Jirriżulta li meta l-pulizija persuni weġġgħu f ’hit & run iktar kmieni din is-sena. kienet għamlet kuntatt ma’ Tfajjel taħt l-età mistenni sid il-karozza, li kien għadu it-tmintax–il jitressaq il-qorti fiż-żmien m’għalaqx li ġej. Ikkonfermaw dan sena, dan prova jagħti imkejjen qrib id-depot tal- l-impressjoni li xi ħadd pulizija li fissru kif dan hu ħadlu l-karozza bil-verżjoni każ li jmur lura għall-ewwel tiegħu kienet li hu kien minuti tal-erbgħa ta’ Frar ta’ rieqed id-dar fil-ħin taldin is-sena, meta ftit qabel inċident. Iżda, bl-esperti is-siegħa ta’ filgħodu fi jindikaw li ma jidhirx li Triq Manarrino Birkirkara l-karozza setgħet kienet kien hemm vettura li ħarġet misruqa, kompla l-istħarriġ minn fuq sinjal ta’ Stop tal-pulizija li saħansitra u baqgħet dieħla f ’vann elevaw il-mowbajl tażbil-passiġġieri, li kienu żagħżugħ. Jirriżulta li qed jitwasslu lura d-dar t-tagħrif wera kemm li mix-xogħol. Bid-daqqa, il- ż-żagħżugħ ma kienx vann spiċċa f ’showroom rieqed, għax il-mowbajl biex persuni weġġgħu intuża, kif ukoll li seta’ gravi u oħrajn ħafif. Il- kien fl-akkwati fejn seħħ ħamsa ttieħdu Mater Dei l-inċident.

SE JIFTĦU IKTAR LUKANDI F’GĦAWDEX

Kitba ta’ qalulna li dawn tal-aħħar huma AYRTON MIFSUD applikazzjonijiet mħeġġa wkoll mill-fatt li f ’Għawdex se tiftaħ Imħeġġa minn turiżmu li skola medika għal studenti qed jiżdied, huma diversi barranin.

It-turiżmu f ’Għawdex n-negozjanti li f ’Għawdex qed jippjanaw li jiftħu stabbilimenti kompla jilħaq livelli rekords ta’ akkomodazzjoni ġodda. fl-ewwel sitt xhur ta’ din isFil-fatt bħalissa hemm ħames sena. Fil-fatt, bejn Jannar u applikazzjonijiet pendenti li Ġunju kienu 393,362 turist li bejniethom ifissru l-ftuħ ta’ ddeċidew li jqattgħu ġurnata ħames stabbilimenti ġodda ta’ jduru Għawdex u Kemmuna. akkomodazzjoni minn hostels Apparti minn hekk, fl-istess perjodu meta fl-2012 kienu għal lukandi ta’ erba’ stilel.

Fil-fatt, minn tagħrif li ta 29,752 turist li qattgħu aktar l-Ministru għal Għawdex minn lejl wieħed f ’Għawdex, jirriżulta li hemm żewġ in-numri għal din is-sena applikazzjonijiet għal lukandi telgħu għal żieda sostanzjali ta’ ta’ żewġ stilel, waħda b’14-il 46,288 lejl. sodda u l-oħra bi 38 sodda. Din iż-żieda sostanzjali f ’xhur Hemm ukoll applikazzjoni għal fejn il-kummerċ f ’Għawdex lukanda ġdida ta’ erba’ stilel bi kien ibatti kkumparat mas72 sodda filwaqt li fuq lukanda sajf deher ukoll fir-riżultati oħra qed issir applikazzjoni miksuba s-sena l-oħra minn biex ikun hemm estensjoni Jannar sa’ Diċembru. Skont ta’ 28 sodda. Imbagħad, ċifri maħruġa mill-Uffiċċju hemm applikazzjoni għal Nazzjonali tal-Istatistika, matul guest house u hostel, it-tnejn l-2015 kien hemm żieda ta’ b’għoxrin sodda, b’imkejjen 8.6% fuq l-2014 u oħra ta’ viċin l-industrija f ’Għawdex 23.1% fuq l-2012.

07

30.10.2016

kullhadd.com

KAXXA IKEL LI SSERVI BĦALA BIDU TA’ KUNTATT GĦADA JIBDA JITQASSAM L-IKEL LILL-ERBAT ELEF FAMILJA SE JITQASSMU MIS-17-IL ĊENTRU MADWAR IL-PAJJIŻ Kitba ta’ DINAH SEGUNA

f ’Novembru.

Il-kaxxi se jitqassmu minn sbatax-il ċentru. Ilmaġġoranza tal-familji li se jibbenefikaw minn dan ilprogramm jgħixu l-Qawra jew fin-Nofsinhar ta’ Malta.

Fiċ-ċentru LEAP tal-Birgu hemm għadd ta’ kaxex mimlija b’ikel, lesti biex minn għada t-Tnejn jibdew jitqassmu għand erbat elef familja.

Dan bħala parti millProgramm Ewropew għatTqassim tal-Ikel, FEAD, maħsub li jkun ta’ nifs għallfamilji fil-bżonn li għandhom bżonn ikunu megħjuna biex ilaħħqu mal-ħtiġijiet ta’ kuljum. Iżda, dan il-proċess ifisser iktar milli wieħed jimla żaqqu. It-tqassim ta’ kaxex talikel li huwa l-punt ta’ kuntatt ma’ familji vulnerabbli.

Mal-Kullħadd, id-direttur ta’ LEAP Stephen Vella spjega kif kull kaxxa tiswa sittin ewro filwaqt li dawk il-familji li jieħdu żewġ kaxex, il-valur ilaħħaq il-mitt ewro.

Il-familji li se jibbenefikaw mill-programm FEAD ġew identifikati mid-dipartiment tas-Sigurta’ Soċjali u dan wara li tkun saret analiżi tassitwazzjoni tagħhom, l-introjtu tagħhom u l-benefiċċji soċjali li jieħdu.

Wara li jiġbru l-kaxxa mimlija ikel, tibda ħidma oħra essenzjali biex verament ikun indirizzat il-faqar f ’pajjiżna.

X’jiġri wara l-kaxxa?

li

Bidla f ’attitudni nnutata

Stephen Vella spjega li dan hu programm riċerkat ma’ esperti fil-qasam soċjali

Differenti minn programm preċedenti

jiġbru

Il-ġbir tal-kaxxa blikel huwa l-punt fejn ilfamilja vulnerabbli tersaq għall-għajnuna.

“Aħna li nagħmlu malli jiġu jiġbru l-kaxxa, nagħmlu l-kuntatt magħhom tant li jkun hemm il-ħaddiema tagħna preżenti malli jinġabru l-kaxex.

Minn hemm nsaqsuhom għall-kunsens tagħhom biex imorru fid-djar tagħhom, naraw il-familja kif qiegħda, kif nistgħu ngħinuhom iktar u noħorġuhom mir-realtà tagħhom” spjega d-Direttur ta’ LEAP Stephen Vella.

Dan ifisser li familja Fil-fatt, permezz ta’ dan ilvulnerabbli ma tiħux biss ilkaxxa tal-ikel magħha iżda proġett, kien hemm ’il fuq wkoll għajnuna sabiex toħroġ minn mija u sittin persuna lil llum ’il ġurnata sabu xogħol. minn dik is-sitwazzjoni.

“Bil-mod il-mod qed Għajnuna li qed tħalli l-frott jindunaw li hawn ħafna skemi u servizzi li jistgħu minnhom Il-ħidma qrib dawn il-familji jibbenefikaw fosthom it-tapering, l-in-work qed twassal biex jirrealizzaw li benefit u ċ-childcare. Aħna hemm l-għajnuna.

“Il-fatt li qegħdin nersqu qed nippromwovu dawn lejhom u mmorru aħna fid- is-servizzi biex neradikaw djar tagħhom qed jirrealizzaw il-faqar f ’pajjiżna” sostna li s-soċjetà tixtieq tgħinhom” Stephen Vella.

Min se jibbenefika minn qal Stephen Vella.

Mhix faċli li persuna tersaq ’il quddiem u tiġbor kaxxa ikel.

Dak li jkun jaf iħoss sens ta’ umiljazzjoni għas-sitwazzjoni li jinsab fiha.

Sfida li qed tingħeleb u dan għaliex nbniet relazzjoni speċjali bejn in-nies li jmexxu l-proġett u l-familji.

‘Sirna nafu lill-familji’ sostna Stephen Vella.

‘Hemm min qed jirrealizza li iktar ma tavvanza iktar aħjar u aħna qed ninkoraġġuhom biex ma jibqgħux jiddependu fuq il-benefiċċju u jaqdfu għal rashom.’

Vella żied jgħid li saħansitra qed ikun hemm min jirrifjuta li jieħu l-kaxxa u jitolbu biex il-kaxxa tmur għand familja f ’sitwazzjoni agħar minn tiegħu. Ġest li juri kemm dawn il-persuni huma kommessi li joħorġu missitwazzjoni li qegħdin fiha.

Taħt amministrazzjoni preċedenti dawn il-familji kienu jieħdu ikel li kienet tqassam l-Unjoni Ewropea.

Din id-darba infetaħ proċess ta’ tender u minn hawn intgħażlet kumpanija lokali.

Flimkien madDipartiment tas-Saħħa saret ħidma biex jintgħazel l-aqwa ikel li faċilment issibu fuq l-ixkaffa tas-supermarket.

Għaldaqstant il-familji se jirċievu ikel sustanzjuż.

Filfatt, tneħħew ikel bħallgallettini, oħrajn li huma bizzokkor jew oħrajn li jmorru kontra d-dieta bilanċjata tal-familja.

FEAD? Dawk li se jibbenefikaw minn FEAD huma: – Familji li jirċievu servizzi mhux kontributorji u għandhom wild wieħed inqas minn sittax-il sena dipendenti.

– Persuni li jgħixu waħedhom li jirċievu l-pensjoni tal-età.

– Familji li jirċievu l-benefiċċju tal-enerġija u għandhom wild wieħed inqas

minn sittax-il sena dipendenti.

– Persuni li jieħdu l-pensjoni tad-diżabilità u ma jaħdmux.

Il-programm FEAD jiswa erba’ miljuni u sitt mitt elf ewro, huwa mifrux fuq medda ta’ tliet snin u ħamsa u tmenin fil-mija tal-ammont huwa ffinanzjat minn fondi Ewropej. Din hija r-raba’ darba li qed jitqassam ikel lil familji vulnerabbli hekk kif dan diġà seħħ f ’Jannar, f ’Marzu, f ’Lulju u issa

Programm rikonoxxut Mill-Unjoni Ewropea Il-mod kif il-programm FEAD qed ikun operat f ’pajjizna ġibed l-attenzjoni tal-Unjoni Ewropea. Kien innutat kif il-familji ma kinux qed imorru d-dar b’kaxxa ikel biss f ’idejhom izda magħhom jieħdu lura sens ta’ tama li s-sitwazzjoni li qegħdin fiha tista’ tinbidel. Kien għalhekk li ħa l-premju magħruf bħala l-Best Practice.

08

30.10.2016

GRIGALATA TAGĦMEL ĦERBA

Din is-sena l-maltemp stennejnieh sal-aħħar ta’ Ottubru. Iżda, mal-ewwel waħda li għamel ħalla effetti mhux mixtieqa tant li kellhom joħorġu bil-forza l-ħaddiema tad-Dipartiment talProtezzjoni Ċivili u dawk tad-Direttorat tat-Tindif li ssejħu fuq għadd kbir ta’ każi differenti. Fost oħrajn il-lukanda Radisson ta’ San Ġiljan kellha l-ħġieġ tas-sala ewlenija mifqugħ bilkonsegwenza li daħal ammont kbir ta’ ilma. F’postijiet oħra kellu jitnaddaf ġebel li waqa’ f ’nofs tat-triq u ma naqsux il-każi fejn il-qawwa tal-ilma mexxiet karozzi li saritilhom ħsara kbira. Dan kollu wassal biex f ’mument minnhom il-pulizija ħarġet avviż biex ikunu evitati ċerti żoni, bir-ritratti ta’ dak li ġara jitkellmu waħedhom.

kullhadd.com

09

30.10.2016

kullhadd.com

TESTIJIET TAD-DNA BIEX JIĠU IDENTIFIKATI L-FRANĊIŻI Ritratt: DOI

L-investigazzjoni b’rabta operazzjoni Franċiża li l-aħħar ħames xhur, bil- traffikar illegali, fosthom Imkejjen ta’ esperjenza mal-ajruplan li waqa’ nhar ilha għaddejja għal dawn għan li tinvestiga rotot ta’ tal-bnedmin u tad-drogi. viċin il-Forzi Armati ta’ it-Tnejn u ħalla ħames Malta kienu kwotati jgħidu persuni mejta qiegħda minn ONE NEWS li din fi stadju li tistabbilixxi mhix xi ħaġa li bdiet issir uffiċjalment l-identità taldan l-aħħar. Filwaqt li dan ħames vittmi. l-ajruplan kien ilu Malta Għalkemm jeżistu rekords madwar ħames xhur, ta’ min kellu jkun fuq itl-istess eżerċizzju ilu jsir titjira li kellha tkun lura snin.

Malta fi ftit sigħat, għallAjruplani tal-istess investigaturi xejn ma jkun kumpanija ntużaw anke uffiċjali sakemm l-identità mill-Forzi Armati ta’ ma tkunx stabbilita Malta u kienu jagħmlu mingħajr ebda dubju. rondi simili għal dawk li Tant li l-fdalijiet tagħhom uffiċjalment ingħad li kien mistennija jkunu rilaxxati qed jagħmel dan l-ajruplan. mill-Maġistrat li qed L-ajruplan ġie tmexxi l-inkjesta, wara dan mmanifatturat fl-1983, u il-proċess, li bħala parti l-iskadenza taċ-ċertifikat minnu ntalbu kampjuni tiegħu kienet għall-aħħar tad-demm tal-qraba ta’ Jannar elfejn u tmintax. tagħhom.

Filwaqt li ċ-ċertifikat It-testijiet saru filta’ airworthiness inħareġ laboratorju tad-DNA, fl-elfejn u ħdax. Fost fil-Life Sciences Park, fll-investigazzjonijiet li jsiru istess jiem li waslu Malta hemm dik tal-Bureau of qraba tal-vittmi. Minbarra Aircraft Investigation. l-qraba tal-vittmi kien Investigazzjoni ċivili millhawn Malta wkoll uffiċjali qasam tal-avjazzjoni li tal-Gvern Franċiż. tista’ tattira wkoll l-interess Fl-aħħar jiem inġabru wkoll tal-Istati Uniti biex jifhmu il-fdalijiet tal-ajruplan li eżatt x’seħħ bl-ajruplan li tpoġġew f ’kontejner fejn kien irreġistrat magħhom. issa qed jinżammu għarIktar u iktar meta l-ewwel referenza tal-investigaturi. indikazzjonijiet jibqgħu Kif ikkonfermat minn dawk li dan kien każ stqarrija tal-Gvern Malti aċċidentali fejn marret xi din kienet parti minn ħaġa ħażina fl-ajruplan.

MEPS MA JRIDUX LI NIBQGĦU NDAWRU S-SIEGĦA • IT-TEMA DISKUSSA F’SESSJONI PLENARJA TAL-PARLAMENT EWROPEW Għadu ż-żmien li darbtejn f ’sena ndawru s-siegħa? Jekk sal-lum ħsibt li din hija xi ħaġa stabbilita li ma tista’ tinbidel qatt, qed jgħarralek.

Din il-ġimgħa din it-tema kienet diskussa fil-Parlament Ewropew u l-Kummissjoni Ewropea qiegħda tistudjaha. Ma setax jonqos li dwar hekk hemm ukoll opinjonijiet diversi.

Membru Parlamentari Ewropew Irlandiż, Deirdre Clune, sostniet li din li ndawru s-siegħa għandha tispiċċa.

Għal Clune din hi prattika antikwata li m’għadhiex meħtieġa.

Argumentat li meta ndaw-

ru s-siegħa lura għall-ħin tax-xitwa, ikollna iktar sigħat ta’ dawl filgħodu imma inqas filgħaxija.

Clune sostniet li filgħaxijiet iktar imdawla, iwasslu għal iktar sigurtà fit-toroq, u konsum inqas t’enerġija.

Barra minn hekk sostniet li lejliet iktar imdawlin iħallu effett pożittiv fis-saħħa tan-nies.

U jekk hemm min qed jaħseb li din hija xi ħaġa li tħasseb xi MEP waħda mhux il-każ.

Tul id-dibattitu dettaljat fil-Parlament Ewropew fejn kien hemm preżenti wkoll il-Kummissarju Ewropew ingħataw opinjonijiet differ-

enti. “Kieku kellu jiddeċiedi l-Parlament fir-Rebbiegħa li ġejja ma ddawrux l-arloġġ.

Dak nemmen. Il-problema hi li l-Kummissjoni Ewropea u l-Kunsill donnhom jgħixu f ’kontinent differenti minn tagħna, li ta lill-bniedem imħuħ kbar bħal Gallileo, għalkemm ironikament semmejna programmi bħalhom.

Id-dinja ddur max-xemx u mhux bil-kontra u l-bniedem mhux Alla li jista’ joħloq iktar dawl billi jdawru l-arloġġ,” qal il-membru tal-Parlament Ewropew Indrek Tarand talĦodor li tenna li din taffettwa wkoll il-ħajja tal-annimali.

Il-Kummissarju Tibor

Navracsics, fakkar kif il-ħin tas-sajf kien introdott fissnin sebgħin bħala risposta għall-kriżi tal-enerġija. Kien hemm bosta stati membri li bdew japplikaw ħinijiet differenti u fl-Unjoni Ewropea kien hemm armonizzazzjoni.

Il-Kummissarju qal li diġà hemm proposta minn xi stati membri li jridu jneħħu l-ħin tas-sajf. “Però jista’ jkun li dan ikun inkonvenjent għas-setturi tat-trasport u t-telekomunikazzjoni,” qal il-Kummissarju li fisser kif qed issir analiżi iktar millqrib. “Ikun prematur jekk nidħlu iktar fid-dettall għalissa,” qal il-Kummissarju

Ewropew li wera li huwa iktar interessat li jisma’.

Ta’ min jinnota li din il-bidla ta’ ħin ma kinetx minn dejjem hemm u llum hija regolata b’direttiva tal-Unjoni Ewropea. Il-biċċa l-kbira mill-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea daħħlu l-ħin tas-sajf fis-sebgħinijiet, għalkemm kien hemm xi stati membri li bdew japplikaw il-ħin tas-sajf ħafna qabel, għal perjodi ta’ żmien li jvarjaw.

Studju li kien ippubblikat mill-BBC fuq 23,000 tifel u tifla sab li l-livelli ta’ attività tagħhom fil-jiem tas-sajf kienu produttivi bejn 15% u 20% iktar.

10

30.10.2016

kullhadd.com

BEJN VAPUR QED JEGĦREQ U SODDA TAJBA Bjorn Vassallo: ftit tas-snin ilu kien leħen favur ilbidla fil-futbol Malti fejn għal ġimgħa wara ġimgħa konna narawh fi programm televiżiv jitkellem dwar illogħba jikkritika l-amministrazzjoni tal-Malta Football Association dak iż-żmien. Biex imbagħad spiċċa hu f ’dik l-istess amministrazzjoni għal diversi snin. Nhar it-Tnejn ħabbar ir-riżenja biex imur jaħdem mal-FIFA. F’intervista staqsejna jekk hux se jħalli vapur li qed jegħreq. Qalilna li le, u minflok argumenta li se jħalli sodda tajba.

Ċentru Laburista Ħal Lija Offerta għall-kiri tal-bar Il-Kumitat Lokali Tal-Partit Laburista ta’ Ħal-Lija se jkun qiegħed jilqa’.

Applikazzjonijiet għall-kiri tal-bar bejn is-7 ta’ Novembru u l-14 ta’ Novembru 2016 bejn is-6.00 pm u s-7.00 pm L-applikazzjonijiet għall-offerti għandhom jinġabru mill-istess Ċentru fil-ħinijiet u d-dati imsemmija.

Iltqajna ma’ Bjorn Vassallo fl-uffiċċju tiegħu f ’Ta’ Qali.

Post kemxejn differenti minn Zurich fejn fi ftit tal-ġimgħat oħra se jkun ibbażat biex jaħdem f ’waħda mill-ikbar organizzazzjonijiet fid-dinja.

Kellna ħafna x’ngħidulu anke dwar il-kariga l-ġdida imma ma stajniex ma nibdewx bilkumbinazzjoni li r-riżenja tiegħu waslet f ’mument fejn il-futbol Malti reġa’ spiċċa fil-mira ta’ kritika qawwija.

Speċjalment wara r-riżultati tattim nazzjonali. Argumenta li mhux il-każ li se jħalli l-futbol Malti f ’mument li qed jegħreq u tenna li l-kejl tal-iżvilupp talfutbol Malti mhux biss marbut mar-riżultati tat-tim nazzjonali.

Għal Vassallo, amministratur ta’ eċċellenza, il-futbol mhuwiex biss id-90 minuta milgħuba.

Spjega kif sal-mument talkick off ikun hemm tħejjijiet kbar u hemm l-MFA għamlet titjib sostanzjali. Argumenta li l-MFA investiet fuq in-naħa t’ isfel tal-piramida fejn wara tant snin tkissru bosta barrieri.

Tenna li ħadd ma jista’ jgħid li l-amministrazzjoni preżenti tal-MFA ma investietx fuq ilmembri tagħha, speċjalment fl-infrastruttura sportiva.

Argumenta li fejn qabel is-sena 2010 ħafna mill-klabbs tagħna kellhom it-tfal fin-nurseries kienu għadhom jinstabtu fuq art iebsa, illum wara sitt snin irrealtà hija differenti.

Tkellimna ma’ Vassallo dwar illogħba Malta kontra l-Litwanja fejn il-kumpaniji esperti dwar ix-xejriet tal-beting wissew li kien hemm xi ħaġa mhix iddoqq. Ir-rapport tal-UEFA ikkonferma dan u l-MFA kienet

qed tistenna r-rapport talFIFA. Vassallo għamilha ċara li sa issa mhux qed nitkellmu fuq każ ta’ koruzzjoni iżda rapport li jista’ jindika li r-riżultat kien influwenzat. Irrimarka kif l-uffiċjal tal-integrità talMalta Football Association se jmur ukoll għand il-FIFA biex ikompli jistħarreġ dwar dan ilkaż, filwaqt li l-FIFA tinforma bis-sejbiet tagħha. Għalkemm għal issa m’hemm xejn iswed fuq l-abjad l-eks Segretarju Ġenerali fakkar kif il-President Norman Darmanin Demajo qal li jekk ikun hemm bżonn issir investigazzjoni ssir.

U ladarba qed nitkellmu fuq suspetti ta’ tixħim u irregolaritajiet infakkru lil Bjorn Vassallo li l-assoċjazzjoni li sejjer jaħdem fiha mhix nieqsa minn allegazzjonijiet simili. Jaqaw sejjer minn ġottaġen għal ġon-nar?

Vassallo hu konvint li l-FIFA se tibda paġna ġdida u titnaddaf mill-“ħmieġ” li ddawret bih fi żmien Sepp Blatter. Qalilna li jinsab konvint mill-personalità ta’ Gianni Infantino għax ħafna drabi l-organizzazzjoni tkun ir-riflessjoni ta’ min imexxiha.

“Iva, il-FIFA fis-snin li ġejjin se tieħu fama ġdida malpubbliku sportiv madwar iddinja. Dan huwa obbligu li għandu l-President u n-nies ta’ madwaru. L-obbligu li jħarsu lejn l-integrità u trasparenza bħala prijorità,” qal Vassallo.

Filwaqt li rrimarka l-ħtieġa talemfasi fuq l-aspett kummerċjali biex il-futbol mondjali jimxi ’l quddiem, Vassallo ammetta li l-abbużi li kien hemm filpassat mhumiex aċċettabbli. “Ħriġt diżappuntat bil-kbir

meta fil-kungress, wara dawk l-allegazzjonijiet kollha li ħarġu speċjalment fl-isfida bejn Sepp Blatter u l-Prinċep Ali, ilmaġġoranza tad-delegati kienu reġgħu eleġġew lil Sepp Blatter.

Dakinhar kienu indifferenti.

Din hija xi ħaġa li turi kif l-istandards fost il-membri tal-FIFA jridu jogħlew,” qal Vassallo li spjega x-xogħol ilġdid tiegħu.

Hu se jkun direttur talAssoċjazzjonijiet Membri flEwropa li huwa bbażat fuq żewġ binarji. Semma li l-FIFA llum għandha l-‘FIFA Co Op Programm’ li hu programm ta’ assistenza finanzjarja. Dan il-programm jasal għal kull membru tal-assoċjazzjoni tad-dinja li jammonta għal 211-il membru maqsumin b’konfederazzjonijiet differenti u fil-konfederazzjonijiet talEwropa hemm 55 inkluż, anke Malta.

Qal li hawnhekk irid jara li dik l-assistenza tasal f ’kull livell: il-livell ta’ Youth Development and Grass Roots, Coach Education u l-livell talgovernanza. Dik l-assistenza tintefa’ fejn għandha tintefa’ biex ikomplu jkattru l-iżvilupp tal-futbol kemm fil-livell professjonali iżda wkoll fil-livell dilettantesk fejn jgħin l-iktar f ’dak il-livell.

It-tieni binarju jmur fuq l-aspett politiku li jkun ilwidnejn u l-għajnejn talPresident fl-Ewropa peress li l-President ma jistax ikun kullimkien. Għalhekk ikun jeħtieġ persuni li jservu f ’ismu biex jiġru u jintervjenu ħafna drabi ma’ presidenti ta’ assoċjazzjonjiet membri fi ħdan

11

30.10.2016

kullhadd.com

konfederazzjonijiet rispettivi u Vassallo qal li hu se jkun qed jagħmel dak ix-xogħol.

U biex jagħmel dan madwar l-Ewropa kollha żgur mhux se tkun xi ħaġa faċli. Fil-fatt se jkun ibbażat Zurich iżda xogħlu se jinvolvi ħafna safar. Sagrifiċċju wkoll għax Vassallo għandu familja b’żewġt itfal żgħar. “Għadni ma ddeċidejtx,” qal meta mistoqsi hux se jkunu qed iħallu pajjiżna lkoll flimkien.

“Mhix deċiżjoni faċli tħalli pajjiż bħal Malta bilkumditajiet kollha,” qal Vassallo li emfasizza kif f ’ħajtu kien dejjem lest jieħu r-riskji u jagħmel is-sagrifiċċji li hemm bżonn biex jasal pass iktar fil-karriera tiegħu.

Lura għal futbol Malti staqsejna lil Vassallo kemm hu sostenibbli l-futbol kif inhu. Qalilna li l-futbol kif inhu diffiċli tgħid li huwa sostenibbli. Qal li waħda millaffarijiet li ħadmu għaliha bis-sħiħ mal-Gvern hi l-liġi tal-kummerċjalizzazzjoni talart biex tal-anqas il-klabbs ikollhom sors ta’ dħul ġdid.

“Għax il-futbol mingħajr kummerċjalizzazzjoni ma jgħixx,” qal Vassallo li flimgħoddi kien involut fi klabbs ukoll.

Qal li llum id-dinja ma tistax biss tiddependi mill-aspett ta’ solidarjetà fl-istruttura talisport anke jekk din hija xi ħaġa li ilha hemm u għandha tibqa’ hemm. Qal li dak l-aspett illum għandu jkollu wkoll l-aspett kummerċjali li jiggarantilek finanzi biex inti tkun tista’ topera l-klabb tiegħek. Semma kif ilfutbol illum sar sport mhux biss fuq livell tad-dilettanti iżda semiprofessjonali u professjonali. Sostna li forsi wieħed jippretendi li l-affarijiet isiru malajr u jinqalbu mil-lejl għan- nhar, iżda biex tbiddel mentalitajiet li ilhom ġejjin ħafna snin mhux faċli u forsi din kienet l-ikbar sfida li kellu matul l-aħħar snin. “Però persważ li llum kulħadd qed jifhem u kulħadd qed jeduka ruħu,” żied jgħid.

Lejn l-aħħar tal-intervista tlabnieh jagħti parir wieħed lil min dieħel minfloku.

Vassallo wieġeb li l-parir fuq livell personali għandu jkun li dejjem għandek tisma’, tikkomunika u tiddeċiedi

għax ‘leadership it’s all about taking decisions’ li taħseb li jkunu l-aħjar deċiżjonijiet għall-futbol lokali. Qal li millaspett ta’ futbol wieħed ma

jridx jinsa li l-futbol mhuwiex biss it-tim nazzjonali jew ilkampjonat premier. “Dawn huma l-aktar aspetti li jsegwu n-nies però biex il-futbol isir b’saħħtu l-investiment irid ikun fil-parti t’isfel tal-piramida u jalla jibqa’ jibni l-iżvilupp għax minn hemmhekk toħrog is-saħħa li l-futbol Malti jista’ jkollu fil-futur,” qal Vassallo li tlabnieh ibassar ukoll min se jkun is-suċċessur ta’ Norman Darmanin Demajo.

Ikkonkludejna din l-intervista esklussiva ma’ Bjorn Vassallo billi tlabnieh jgħidilna min jaħseb li għandu jkun ilPresident tal-MFA wara Norman Darmanin Demajo.

Vassallo qalilna li mhux sta għalih li jsemmi min għandu jkun is-suċċessur tiegħu u mhux ukoll fir-responsabbiltà tiegħu li jsemmi. Sostna però li jekk il-President jistaqsi

lilu għal opinjoni huwa lest li jagħtihielu. Però finalment huwa l-President u n-nies li se jkunu qed jaħdmu miegħu fil-futur li jridu jiddeċiedu,

u mhux hu. Qalilna però li għalkemm mhux se jagħti isem, is-suċċessur għandu jkollu kwalitajiet tajbin u jkun president ta’ kulħadd u mhux president li għax ikun ġie elett minn dik is-sezzjoni tal-futbol Malti, allura jiffavorixxi lil dik is-sezzjoni iktar minn sezzjoni oħra. Temm jgħid li jinsab persważ li l-President attwali se jħalli l-aġenda mifruxa u ugwali għal kulħadd u jalla li s-suċċessur fil-futur ikompli miexi fuq il-passi ta’ Norman Darmanin Demajo li kien bniedem b’viżjoni importanti.

Għal ħafna żmien il-futbol Malti kien imwaħħal mingħajr ebda investimenti u allura investa biex meta jiġi biex jaħsad il-frott, dan isir bl-aħjar mod li jkun ta’ ġid għall-futbol ta’ pajjiżna.

IMUT IX-XHUD EWLIENI TA’ LOCKERBIE Miet Tony Gauci, ix-xhud ewlieni fil-każ Lockerbie. Jidher li Gauci li jgħix is-Swieqi miet b’kawża naturali. Gauci kien il-bniedem li qal li Abdelbaset al-Megrahi kien xtara l-ħwejjeġ mill-ħanut tiegħu f ’Tas-Sliema, l-istess ħwejjeġ li nstabu mal-isplussiv fl-ajruplan li qatel 270 persuna filbelt Skoċċiża ta’ Lockerbie f ’Diċembru tal-1988. Minkejja dan, matul is-snin il-verżjoni ta’ Gauci tpoġġiet f ’dubju minn investigaturi u anke produzzjonijiet ġurnalistiċi li investigaw il-każ. Pubblikament, Gauci dejjem żamm fommu mitbuq dwar il-każ li għadu qed ikun investigat u kontestat legalment minn min jemmen li hemm verità oħra u li al-Megrahi ma kienx il-ħati.

13

30.10.2016

kullhadd.com

Kitba ta’ KELLY PEPLOW • MINN BINI MITLUQ GĦAL ĊENTRU XJENTIFIKU INTERATTIV • NISKOPRU L-VJAĠĠ LI WASSAL GĦAL ESPLORA Jien u miexja fis-sit il-ġdid tal-Esplora ftit jiem biss qabel jiftaħ, ma stajtx ma nħossx sens ta’ nostalġija għall-meta kont ċkejkna naffanixxa ruħi b’dak li kont naħsbu maġija, iżda fil-verità kien ikun xi esperiment tax-xjenza.

Dan b’mod partikolari fil-mument li l-ħaddiema talpost dawruna mad-diversi esibizzjonijiet taċ-ċentru fejn minn issa ’l quddiem se jkomplu jagħtuh il-ħajja eluf ta’ viżitaturi.

Hemm kmamar iddedikati għall-ġeoloġija, oħrajn dwar ilġisem uman, l-ispazju, l-ottika.

Kollha suġġetti xjentifiċi li kont bdejt narahom inqas interessanti meta lura fi żmien is-sekondarja min jaf kemm-il darba rqadna fuq il-bank waqt li l-povru għalliem kien jipprova jsib mezz kif jagħmilhom interessanti.

Infatti l-amministraturi ta’ Esplora żammew f ’moħħhom dan il-ħajt metaforiku bejn il-pubbliku u x-xjenza. Ħajt li huma jridu jwaqqgħu darba għal dejjem.

Fl-ewwel sigħat tal-ftuħ tiegħu ħafna nies mill-ewwel baqgħu mistagħġba bil-

Dawn huma l-attrazzjonjiet skont kif maqsumin li l-viżitaturi se jesperjenzaw fl-akbar ċentru xjentifiku interattiv fl-Ewropa:

Pullicino Orlando stqarr li kien hemm l-opportunità li ċ-ċentru tax-xjenza jsir ġo sit ieħor, li kien ikun ferm ikAttrazzjoni X’hemm fl-attrazzjoni tar faċli. Iżda ried irodd lura l-istorja u r-rikkezza li dawn Ċentru tal-attività Workshops interattivi kull 45 minuta il-binjiet kellhom xi darba, billi l-fondi li kellhom għallSala prinċipali fuq tlett livelli Ġeoloġija, spazju, mużika, il-ġisem uman proġett, anki b’għajnuna Cot Lift Lift li juri l-istorja ta’ Bigħi mill-Unjoni Ewropea, tqassmu biex ikun possibbli jsir Sala ddedikata għall-ispazju u l-univers, ir-restawr meħtieġ. “B’hekk Planetarium flimkien ma’ wirjiet minn animaturi għandna vantaġġ għax iċ-ċenBitħa li tippermetti logħob edukattiv u tru jinsab f ’binjiet veraOutdoor Experience ment majestużi, li r-restawr immaġinattiv għat-tfal tagħhom kompla jagħmilhom interessanti, u bħala seting Fis-sitt snin u nofs li ilha żgur ma konniex insibu post mod kif iċ-ċentru rnexxielu jkun ‘mgħallem’ lill-viżitatjwaħħad dan is-suġġett tant uri permezz ta’ wirjiet dwar għaddejja l-ħidma, dan il-post ieħor li jasal viċin ta’ dan”. kumpless mal-ħajja ta’ kuljum. strumenti tipiċi Maltin kif kien trasformat minn wieħed ukoll permezz ta’ kurit- abbandunat, sit prim ta’ van- Mhux żjara ta’ darba L-Amministratur talur forma ta’ pjanu, daliżmu, u post pjuttost periProġett, Jeffrey Pulli joħloq ħoss dif- koluż għal ċentru innovattiv li Raġuni għal dan hija l-koblicino Orlando ferenti ma’ kull minkejja kollox baqa’ jirrispet- or tal-kumpless Bigħi. Biex kkumenta dwar pass ta’ dak li ta l-istorja tiegħu. il-fatt li waqt wieħed verament jesperjenza jkun.

“Dan “Kellna pereżempju l-hekk ċ-ċentru Esplora mija fil-mija l-ippjanar kollu magħmul imsejjaħ Auxially Building li fi ma jistax jagħmel dan f ’darkull settur b ’ r a b t a żmien il-Kavallieri kien jintuża ba. Pullicino Orlando spjega li tax-xjenza kien m a l - k u r r i k u - bħala sptar. Kien fi stat ta’ kol- minħabba n-natura tal-esibizzmilqut.

Dan lu xjentifiku lass assolut, u llum dan qed jonijiet kollha, wieħed għandu b’mod li jkun li jiġi mgħallem jintuża bħala l-planetarium bżonn mill-inqas jumejn sħaħ relevanti għal fl-iskejjel”, qal Pul- li ġie qisu meteorita li waqa’ biex joħroġ mill-bini bl-esperkulħadd, pereżemplicino Orlando li jmexxi fid-dinja u baqa’ mwaħħal jenza sħiħa. ju li s-settur tal-ħolqien tal-ħsejjes li normalment l-Kunsill Malti għax-Xjenza u hemmhekk,” spjega Pullicino Tkompli f ’paġna 14 Orlando. nassoċjawh mal-fiżika, se t-Teknoloġija.

14

30.10.2016

Wara li stabbilixxejna kemm huwa proġett ambizzjuż wieħed jista’ biss jimmaġina li l-amministratur kellu mumenti ta’ qtigħ il-qalb, iżda Pullicino Orlando qal li qatt ma qata’ qalbu minn xejn u ma kienx ħa jibda issa: “Kellna baġit fenomenali meta tqis il-proġett u tqis il-kwalità li konna qed nimmiraw għaliha. Rajna kif għamilna bis-sapport sħiħ tal-Ministeru għall-Edukazzjoni, biex fejn kellna nonfqu iżjed f ’restawr, innaqqsu minn xi ħaġa oħra. Meta tqis ir-rikostruzzjoni li kellha ssir naħseb ħadna il-value for money”.

Dan hu ċentru ġdid li kellu bżonn ukoll jistabbilixxi l-politika ta’ kif se jkun qed jimpjega. Esplora għandu tim stabbilit ta’ mitt ruħ s’issa, liema tim se jkompli jikber mażżmien. L-amministraturi ffukaw fuq il-popolarizzazzjoni tax-xjenza iktar milli mezzi ġodda kif il-pubbliku jkun edukat dwar is-suġġett. Jiġiferi, filwaqt li l-kwalifiki kienu importanti, il-ħaddiema u l-animaturi li se jakkumpanjaw il-viżitaturi waqt li qed jesploraw, bl-ebda mod ma tista’ ssejħilhom xjentisti. Għandhom għarfien tajjeb ferm tas-suġġett, b’mod u manjiera li kapaċi jwieġbu l-mistoqsijiet tal-viżitaturi, iżda l-iktar karatteristika li l-amministraturi għamlu prijorità kienet l-abbiltà komunikattiva taż-żgħażagħ ħaddiema.

Din hija għodda importanti biex ittabù marbut mal-qasam xjentifiku, li huwa xi suġġett twil li għandek taħarbu, imut.

“Hekk nagħrfu li x-xjenza, finalment, hija relevanti għalina f ’kull ħaġa li nagħmlu. Jekk sempliċiment ngħolli jdejja hemm xjenza warajha, jekk nieħu nifs ’il ġewwa u nerġa’ noħroġu ’l barra, hemm ix-xjenza warajha, jekk insajjar, hemm ix-xjenza warajha. Dan huwa l-bażi ta’ kull esperiment xjentifiku. Kollox għandu element xjentifiku u minn hemmhekk irridu nibdew. Naħseb bl-għodda tal-popolarizzazzjoni naslu fejn irrid naslu.”

L-għan aħħari hu li iktar studenti jagħżlu x-xjenza bħala d-destin tagħhom, speċjalment meta tqis l-opportunitajiet ta’ impjiegi full time li nħolqu, u se jkomplu jinħolqu, fi ħdan l-Esplora.

Id-domanda għall-ħaddiema diġà hija kbira, tant li l-amministraturi kellhom jimpurtaw persuni b’għarfien xjentifiku u għodda komunikattiva minn barra minn Malta. “Filwaqt li nirrikonoxxu li din hija xi ħaġa pożittiva, ikun ta’ ferm iktar sodisfazzjon jekk naraw lill-uliedna stess jilħqu f ’dawn il-professjonijiet. Dan filwaqt li nkomplu nassiguraw li Malta jkollha workforce mħarrġa tajjeb,” qal Pullicino Orlando.

Fid-dawl li dan huwa fuq kollox ċentru interattiv u innovattiv, il-moviment fil-qalba tal-esibizzjonijiet kollha ma jonqosx. Il-ħaddiema kollha huma mħarrġa f ’dak li hu saħħa u sigurtà tal-viżitaturi li kollha jkollhom bżonnijiet differenti. Tajjeb li nfakkru li dan huwa ċentru aċċessibbli u komdu għall-aħħar, kemm għal tfal ta’ età żgħira, għall-persuni b’diżabilità, kif ukoll għall-anzjani.

F’kull esibizzjoni se jkun hemm diversi animaturi li se jiggwidaw lill-pubbliku u jwieġbu l-mistoqsijiet tagħhom, iżda l-preżenza ta’ dawn l-animaturi se tinħass l-iktar fiċ-ċentru tal-attività, li kull nofs siegħa jew tliet kwarti se joffru spettaklu interattiv.

kullhadd.com

“Il-kelma Esplora tiġbor dak kollu li nixtiequ li l-viżitaturi tagħna jfittxu meta jiġu hawnhekk.

Li jesploraw dak li għandha tfisser għalihom ixxjenza. Fuq kollox ix-xjenza tfisser xi ħaġa differenti għal kulħadd.”

kullhadd.com

15

30.10.2016

16

30.10.2016

kullhadd.com

FEJN KULĦADD IKUN XJENTIST Claudine Muscat, eks għalliema tax-xjenza, bdiet taħdem fiċ-Ċentru Esplora u ddeskriviet l-impjieg il-ġdid tagħha bħala wieħed kompletament innovattiv għal pajjiżna, speċjalment meta tqis li din hija professjoni full-time.

“Il-vantaġġ ta’ dawn l-esibizzjonijiet xjentifiċi u l-workshops li aħna inkarigati minnhom huwa li ħa nżommu kuntatt dirett il-ħin kollu mal-pubbliku li jżur l-Esplora. Din se tkun esperjenza addizzjonali fejn se jkun jista’ jagħmel xi ħaġa b’idejh, se jieħu gost jara xi ħaġa li jista’ jipparteċipa fiha, b’dimostrazzjonijiet differenti, b’diskussjonijiet attwali,” qalet Muscat.

L-iktar ħaġa importanti bħala viżitatur huwa li jipparteċipa u jħossu xjentist.

Xjentist mhux biss persuna liebes kowt abjad u nuċċali u sempliċiment qiegħed bilqiegħda wara bank bit-test tubes quddiemu. Xjentist, fl-aħħar mill-aħħar, huwa dak il-bniedem kurjuż u għatxan għall-informazzjoni, mhux neċessarjament akkademika.

“Kull xahar se nkunu qed nof-

fru l-workshops u l-esibizzjonijiet xjentifiċi b’temi differenti.

Temi li jinbidlu minn xahar għall-ieħor, imma mhux sempliċiment suġġetti li għandhom x’jaqsmu mal-bijoloġija, mal-kimika, jew mal-fiżika. Qed inħarsu wkoll lejn l-inġinerija u t-teknoloġija, pereżempju,” spjegat Muscat. Żiedet tgħid ukoll li bħala għalliema kienet taf kemm

pajjiżna kien għadu lura f ’għarfien siewi u kreattiv dwar ix-xjenza. Irridu nifhmu li għalkemm l-għalliema tax-xjenza jippruvaw u ħafna drabi jirnexxilhom ikunu kreattivi bis-suġġett li qed jgħallmu, fl-istess ħin għandhom limitazzjonijiet ta’ spazju, ħin, u riżorsi biex jagħmlu dan kollu.

B’hekk, bl-animaturi mħarrġa dan iċ-ċentru se jkun qed joffri dak li l-laboratorju fl-iskola ma jistax.

“Dan kien post ideali biex kulħadd ikollu esperjenza xjentifika lil hinn mill-akkademja,

allura bla ma ridt ħassejtni li ridt inkun parti minnu. Hija xi ħaġa innovattiva għallaħħar għal hawn Malta, barra minn xtutna diġà jgawdu minn dan is-servizz iżda bla dubju li Esplora jissuperahom”, temmet Muscat.

Naturalment ma jistgħux isiru dawn l-ispettakli xjentifiċi fiċ-ċentru mingħajr imħuħ anke teknoloġiċi warajhom.

Des Cini huwa biss wieħed mill-programme developers fl-Esplora, li fi kliemu, joħolqu dak li l-animaturi jwasslu għand il-viżitaturi.

“Aħna naddattaw ukoll skont iż-żmien tas-sena, eżempju fi żmien il-Milied, noħolqu xi avvenimenti marbuta max-xjenza imma kif ukoll mal-Milied.

Dejjem irridu naddattaw,” qal Cini.

Cini spjega wkoll li biex applika għal dan ix-xogħol wieħed kellu bżonn grad mill-Università marbut max-xjenza. Dan iggradwa fil-ġeografija, li għalih hemm esibizzjoni sħiħa fl-Esplora li tittratta dwar l-istorja naturali, il-baħar, it-terremoti u oħrajn.

Setturi fejn Cini seta’ juża l-esperjenza akkademika tiegħu biex jagħmilhom relatati mal-pubbliku li mhux imħarreġ fix-xjenza.

“Kif rajt li hu ċentru li se jiftaħ id-diversi aspetti tax-xjenza kont naf li xi ħaġa relatata ma dak li studjajt jien se nsib żgur.

Fil-verità nuru kemm dak kollu li naħsbu li huwa xjentifiku qed jiġri madwarna kontinwament,” spjega Cini.

17

30.10.2016

kullhadd.com

HSBC CATCH THE DROP TISPIRA L-ISTUDENTI BIEX JAĦŻNU L-ILMA L-iskola primarja tal-Isla tal-Kulleġġ Santa Margerita ċċelebrat l-installazzjoni ta’ tankijiet tal-ilma bħala parti mill-proġett tal-iskola biex jaħżnu l-ilma. Il-proġett kien iffinanzjat mill-Programm tal-Ilma ta’ HSBC – Catch the Drop.

Iċ-ċerimonja ta’ inawgurazzjoni tmexxiet misSegretarju Parlamentari għar-Riċerka, Innovazzjoni, Żgħażagħ u Sports Chris Agius u l-Kap Eżekuttiv ta’

HSBC Malta Andrew Beane li flimkien kixfu l-plakka kommemorattiva.

Iktar kmieni din is-sena, l-istudenti tal-Isla ngħataw 120 kalamita b’pariri dwar kif wieħed jista’ jibża’ għall-ilma, filwaqt li 120 tapp tal-ilma, iddisinjat biex titnaqqas ilħela tal-ilma, tqassmu lill-familji tal-istudenti bħala parti mill-programm ta’ HSBC. Catch the Drop hi inizjattiva fuq skala nazzjonali

ffinanzjata parzjalment mill-Grupp HSBC biex tqajjem aktar kuxjenza dwar il-konservazzjoni tal-ilma u tistimula bidla pożittiva lejn l-użu sostenibbli tal-ilma f ’Malta u f ’Għawdex. Il-kampanja għandha l-għan li tilħaq kull student f ’Malta. Dan ifisser iktar minn 50,000 student f ’155 skola. Minbarra l-istudenti, il-kampanja qiegħda wkoll twassal il-messaġġ lil 67 Kunsill Lokali f ’Malta u f ’Għawdex, kif ukoll il-komunità Maltija inġenerali.

18

30.10.2016

MADWAR kullhadd.com

1 L-ISTATI UNITI

FIL-QOSOR

1

TISĦON IL-QIEGĦA BEJN CLINTON U TRUMP Il-kandidat Presidenzjali Repubblikan, Donald Trump qal li l-pjan ta’ politika internazzjonali ta’ Hillary Clinton fis-Sirja jwassal għat-tielet gwerra dinjija.

Huwa saħaq li l-Istati Uniti għandha tiffoka fuq li tiġġieled l-Istat Iżlamiku u mhux li tikkonvinċi lill-President Sirjan, Bashar al-Assad biex jirriżenja.

Trump attakka wkoll lir-Repubblikani li ma ngħaqdux wara l-kandidatura tiegħu.

Dan filwaqt li l-kampanja ta’ Clinton akkużat lil Trump li qed jilgħab bis-sentimenti ta’ biża’ li għandhom ċerti Amerikani.

2 FRANZA

3 L-ITALJA

OPERAZZJONI DELIKATA F’CALAIS

Iktar minn elf u tliet mitt immigrant telqu minn Calais wara li bdiet operazzjoni biex tkun eliminata dik deskritta bħala ‘ġungla’, li hija l-kamp tal-immigranti fil-belt Franċiża.

F’Calais kien hemm mas-sebat elef persuna f ’kundizzjonijiet miżeri, li kienu ħarbu l-gwerra u l-faqar f ’pajjiżhom, għal raġunijiet umanitarji.

Rapporti mill-midja Franċiża kkonfermaw li l-maġġoranza tal-immigranti kkoperaw mal-awtoritajiet, madankollu, grupp ta’ immigranti kellhom diżgwid mal-pulizija tant li dawn talaħħar kienu kostretti jisparaw gass tad-dmugħ biex iżommu l-kontroll.

Sadanittant mal-mitt tifel u tifla tħallew waħedhom mingħajr post fejn jorqdu.

L-ITALJA MAĦSUDA BIT-TERREMOTI Binjiet storiċi fiċ-ċentru tal-Italja sofrew ħsarat kbar wara li żewġ terremoti laqtu ċ-ċentru tal-Italja l-Erbgħa filgħaxija.

Il-Ministru tal-Intern, Angelino Alfano qal li kien miraklu li ħadd ma miet. Dan filwaqt li kienu għexieren ta’ persuni li ngħataw kura għax-xokk jew ġrieħi ħfief li ġarrbu.

B’xorti tajba ż-żewġ theżżiżiet ma kinux fondi u kejlu disa’ u tmien kilometri taħt l-art.

Jidher li l-belt ta’ Camerino sofriet l-akbar ħsarat filwaqt li f ’Campo ġġarfet knisja tas-seklu ħmistax. Ħafna mid-djar ukoll ġarrbu ħsarat u kkawżaw mijiet ta’ residenti jqattgħu l-lejl fil-karozzi u xelters ta’ emerġenza.

Dawn iż-żewġ terremoti seħħew wara li f ’Awissu li għadda, mitejn tmienja u disgħin persuna tilfu ħajjithom kawża ta’ terremot qawwi f ’Amatrice fl-Italja.

R ID-DINJA

19

30.10.2016

kullhadd.com

2

6 L-AWSTRALJA

3 4 5

6

INĊIDENT JOQTOL ERBA’ PERSUNI

Erba’ persuni tilfu ħajjithom fl-Awstralja wara inċident fuq waħda mill-attrazzjonijiet prinċipali tal-park tad-divertiment Dreamworld fil-Gold Coast.

Il-Pulizija ta’ Queensland iddeskriviet l-inċident li fih tilfu ħajjithom żewġ nisa u żewġt irġiel bħala wieħed kritiku.

Dreamworld huwa l-ikbar park ta’ divertiment fl-Awstralja, b’aktar minn ħamsin attrazzjoni.

Fi stqarrija li ħarġet l-amministrazzjoni tal-park intqal li kawża tal-inċident ingħalaq il-park.

Intqal ukoll li għaddejja ħidma konġunta bejn l-awtoritajiet u l-pulizija biex jiġu stabbiliti l-fatti dwar l-inċident.

5 IL-PAKISTAN

4

IS-SIRJA

IMUTU AKTAR TFAL FIS-SIRJA Attakki mill-ajru fil-provinċja ta’ Idlib qed ikunu kkunsidrati bħala l-agħar attakki minn meta bdiet il-gwerra fis-Sirja.

Uffiċjal għoli tan-Nazzjonijiet Magħquda ddeskriva dawn l-attakki bħala krimini tal-gwerra hekk kif minn tal-inqas inqatlu ħamsa u tletin persuna, il-maġġoranza tagħhom tfal.

L-attakki saru bħala parti minn operazzjoni militari mwettqa mill-qawwiet Russi u Sirjani.

Il-Gvern Sirjan sostna li dan sar biex tiġi eliminata l-preżenza tar-ribelli.

Il-belt ta’ Idlib tinsab viċin Aleppo, belt oħra fil-qalba tal-kunflitt imdemmi fis-Sirja.

MASSAKRU F’AKKADEMJA TAL-PULIZIJA Minn tal-inqas disgħa u ħamsin gwardjan inqatlu fil-Pakistan wara li tliet militanti armati b’bombi, attakkaw akkademja tal-pulizija fil-belt ta’ Quetta.

Kien biss wara operazzjoni ta’ salvataġġ li damet għaddejja sigħat, li l-irġiel li wettqu l-attakk, inqatlu wkoll.

Dan wara li żammew numru t’ostaġġi. Ħadd ma refa’ r-responsabbiltà għal dan l-attakk, għalkemm attakki simili f ’din il-belt twettqu minn separatisti u militanti Iżlamiċi.

20

30.10.2016

kullhadd.com

META NIFTAĦ L-ARMARJU U NFITTEX FL-ARKIVJU… NIBDA NQALLEB U NSIB

IL-KARNIVAL, IR-RANDAN U L-BARIJIET

Kitba ta’ kbar juru personalitajiet politici JOSEPH SCICLUNA bħal Sir Gerald Strickland, Gustu Bartolo u Nerik Mizzi. Il-ħwienet tax-xorb kienu popolari ħafna filIkompli mill-edizzjoni tat-18 Belt Valetta. Mill-bar tal-aħwa Marich, fejn kienu jbigħu sigarri, ta’ Settembru tabakk u sigaretti, ir-Re Dwardu Fl-antik in-nies kienet issum VII u l-Imperatur Ġermaniż fir-Randan billi tiekol bil-qies u kienu jordnaw is-sigarri fini ħafif. Is-sawm tista’ tgħid li kien meta n-nannu tagħhom kien ħobż u ilma. Għalhekk, il-poplu għadu sid il-ħanut. Kienu jpoġġu kien jiddeverti bis-sħiħ fil-ġranet diversi nies ta’ klassi. Il-kanonku tal-karnival. Kienu jkunu tlett biż-żarbun ileqq bil-bokkla talijiem ta’ briju u allegrija. Meta fidda kien ikun jixrob ir-ruġġata ġew il-Kavallieri, il-karnival tal-lumi u jpejjep is-sigaretti beda jieħu ħajja oħra. Fil-bliet tal-Eġittu u jpoġġi f ’rokna ħalli kienu popolari il-ballijiet u min ma jagħtix fil-għajn, u n-nies kien imur kien jilbes kostum u ma jarawx qassis ipejjep u maskra. Fi żmien il-Gran Mastru jargumenta ma’ pittur Franċiż, La Valette, dehru għall-ewwel bniedem progressiv, persuna darba il-maskri fil-Birgu. Kienu ingrata ma’ nies puliti għax kien l-baħrin mill-flotta tal-Ammirall ipinġi ‘in nudo’, nisa li kienu jiġu u Doria li taw il-ħajja l-karnival jieqfu Malta għal ftit, fi triqthom ta’ din il-belt, meta tħallew lejn Tanġier, Port Said u Buenos jinżlu l-art jixxalaw għax kienu Aries. Fil-każin Malti tiltaqa’ ma’ qegħdin jiddejqu fuq ix-xwieni karattri differenti, nies sinjuri, ma jagħmlu xejn, meta l-flotta professjonisti u nobbli. Kienu kienet ankrata fil-Port il-Kbir. jiffrekwentawh żewġ barunijiet, Minn dak il-kwiet kollu fit-toroq wieħed minnhom xott u bla sold dojoq tal-Birgu kien hemm kant, u kienu qalulu biex jitlaq minn żfin u għal ftit ġranet inħolqot membru, wara li ma felħux aktar allegrija bin-nobbli u n-nies tat- jistennew li jħallas id-dejn li kellu triq igawdu atmosfera ta’ briju. mal-każin.

Meta l-Gran Mastru de Lascaris ma ħalliex in-nies jilbsu l-maskri, Qassisin saru protesti u kien hemm anke min irvilla, tant li Gran Mastru L-Ingliżi li kienu jiġu fostna mhux kellu jċedi, mossa li fettillu l-ewwel darba kienu jinnutaw injipprova jagħmilha il-Gvernatur numru kbir ta’ qassisin, patrijiet Patick Stuart fl-1846 meta ħareġ u sorijiet. L-awtur Brockman ordni biex ma jintlibsux maskri fil-ktieb tiegħu jgħid li hu u fil-Ħadd tal-Karnival. Kienet sħabu fizzjali żgħażagħ finil-flotta Ingliża xi tliet mitt sena Navy, kienu jilagħbu logħba li wara, li ħolqot il-barijiet madwar kienu jsejħulha ‘Priests’. Kienu il-port. Kienu jsiru parati u defilé jirkbu fuq karozzin, tnejn fuq b’numru ta’ maskri grotteski kull naħa u jieħdu l-punti għal

kull qassis jew soru li kienu jaraw fuq iż-żewġ naħat tat-triq: Punt wieħed għal qassis liebes iswed, tnejn għal patri biċ-ċoqqa kannella u tliet punti għal patri liebes l-abjad. Min kien jilmah ilqassis Ingliż, jew il-kappillan ta’ xi reġiment kien jitlef il-logħba.

Ikompli jirrakonta li fi Triq Merkanti, kantuniera ma’ Triq San Ġwann jiftakar li kien hemm post fejn kienu jorbtu l-iskjavi u jsawtuhom bil-frosta, u wkoll ilganċ li jingħad li kienu jtellgħu n-nies ikkundanti imdendlin ġo gaġġa. Ma’ dan il-ganċ kien hemm marbuta tradizzjoni malfizzjali Inglizi żgħażagħ li jekk wieħed kien jirnexxilu jgħaddi minn ġo fih, allura dan kien se jkollu promozzjoni u ma jdumx biex jibqa’ tiela’ fl-għola gradi fisservizz.

Piraterija

ta’ Smyrna. Fil-fatt, il-pirati kienu attakkaw u serqu merkanzija minn fuq il-vapur ‘San Niccolo’ ftit tal-ġranet qabel. Kien gie rapportat ukoll li kienu qatlu passiġġier u heddew l-ekwipaġġ.

Il-kaptan tad-dgħajsa kien ċertu Thodori Portarinos, pirata u ħalliel magħruf li kien ħarab millħabs ta’ Egina fejn kien qiegħed jistenna li jiġi mtella’ l-qorti fuq akkuzi serji ta’ ħtif u serq fuq ilbaħar. Id-dgħajsa nstabet tbaħħar mingħajr bandiera fuqha, kellha kanun fuq il-pruwa u n-nies ta’ fuqha kienu armati bi xkubetti, pistoli u xwabel. Ma setax jingħad li dawn kienu pirati ġejjin mit-Turkija jew mill-Greċja, għalhekk il-priġunieri ġabuhom Malta fejn ġew akkużati li fis-7 ta’ Diċembru, 1828 huma telgħu fuq is-‘San Niccolo’ u serquh meta kien qiegħed ibaħħar fil-golf ta’ Cassandra u ġranet qabel fil-5 ta’ Diċembru, ikkommettew l-istess reat fuq il-vapur ‘Minerva’. Huwa ma ammettewx l-akkuża u l-qorti aġġornat għall-20 ta’ Mejju 1829 fejn quddiem 12-il ġurat beda jinstema’ l-ġuri tagħhom. Wara li nsemgħet ix-xhieda u ntemm iddiskors tal-prosekuzzjoni u taddifiża, il-Prim Imħallef Sir John Stoddart, Imħallef tal-Qorti talAmmiraljat, indirizza lill-ġurati.

Tnejn mill-akkużati, Thodori Portarinos u sieħbu Dhimitri Petica ġew misjuba ħatja u ġew mgħallqa quddiem folla nies filFurjana, l-Ergħba 27 ta’ Mejju, 1829.

Għall-bidu tas-seklu dsatax fissena 1807, l-Ingilterra kienet għaddiet ligi kontra l-piraterija, għaliex is-serq fuq il-baħar kien qiegħed jaffettwa n-negozju u l-kummerċ li kienet tagħmel mal-pajjiżi fil-Mediterran. Fi żmien il-Gvernatur Sir Thomas Maitland, naqraw li s-sala l-kbira tal-Kunsill fil-palazz ġiet mibdula f ’qorti biex jinstema’ każ ta’ piraterija fis-16 ta’ Novembru, 1815, li għall-ewwel darba kellu ġuri biex jiddeċiedi l-verdett. Każ ieħor kurjuż li kien ġara barra x-xtut ta’ dawn il-Gżejjer, kien f ’Diċembru 1828, meta dgħajsa li kien hemm fuqha erba’ min-nies Poteri ingombranti ġiet interċettata mill-bastiment navali ‘Alacrity’ u meħuda fil-port Kien żmien ieħor meta l-Gran

Mastru kien l-għola awtorità u Kap ta’ Malta. Imma ma rridux ninsew li mhux l-ewwel darba li sab tfixxkil mill-Inkwiżitur u mill-Isqof li kienu jagħmlu minn kollox biex jidhru quddiem ilpoplu li huma għandhom l-istess poter daqs il-Gran Mastru.

L-Isqof il-ġdid kien jiġi maħtur mir-rappreżentant tar-Re fi Sqallija minn fost tliet kandidati, wieħed minnhom kien ikun ċittadin Spanjol. Dawn kienu jkunu pproponuti mill-Ordni talKavallieri u l-Gran Mastru kien marbut u kellu dmir li jinnomina l-Isqof il-ġdid bħala kavallier anzjan u jkollu siġġu fil-Kunsill tal-Ordni. Il-Gran Mastru La Cassiere kien ġab l-Inkwiżitur f ’Malta biex ibiegħed lillkavallieri li jiġu influwenzati mittagħlim ta’ ereżija li kien qiegħed jinxtered permezz tar-riforma tal-Knisja Protestanta. Malajr induna bl-iżball li għamel u beda jisħet is-siegħa u l-mument li kien ġab dawn l-għawġ għalih u għal dawk li kellhom jiġu warjah meta kien jara lill-Isqof u lillInkwiżitur isaħħu l-pożizzjoni tagħhom. L-Isqof beda jordna persuni bħala kleriċi jew qassisin biex dawn ma jibqgħux taħt ilġurisdizzjoni tal-Gran Mastru, u l-Inkwiżitur seta’ jimla ċ-ċelel talħabs fil-palazz tiegħu fil-Birgu b’dawk l-imsejkna li huwa kien jakkuża li qalu xi ereżija, anke jekk dan ma kienx ikun minnu.

Tensjonijiet Jekk il-kavallieri kienu jqisu lill-Isqof bħala l-aġent tarRe, huma kienu jħarsu lejn

21

30.10.2016

kullhadd.com

l-Inkwiżitur bħala spija tal-Papa u li kien qiegħed jindaħal wisq fl-affarijiet tagħhom. Skont ilprotokoll meta l-Gran Mastru u l-Inkwiżitur kienu jkunu rekbin fil-karozzella rispettiva tagħhom u jiltaqgħu fit-triq, dan tal-aħħar kien jagħti d-dritta lil Gran Mastru biex jgħaddi, filwaqt li jekk meta jkun riekeb il-Gran Mastru jkun għaddej bil-pass, allura dan kien jinżel mill-karrozella u jsellem lillKap tal-Ordni u l-Gran Mastru jieqaf biex jilqa’ t-tislima. Fi żmien il-Gran Mastru Perellos qamet tilwima bejn dawn ittnejn. Meta l-Inkwiżitur kien darba għaddej riekeb f ’waħda mit-toroq dojoq tal-Belt dan għalaq it-triq bil-konsegwenza li meta kienet ġejja l-karozzella talGran Mastru, kellha tieqaf biex tħalli l-Inkwiżitur jgħaddi hu.

Il-Gran Mastru kellu l-obbligu, iżda kontra qalbu, li jistieden lill-Inkwiżitur tliet darbiet fissena għall-ikla: fil-Milied, filkarnival u għall-festa tal-Għid.

Min-naha l-oħra, l-Inkwiżitur ma kienx jieħu pjaċir li kellu d-dmir li jmur għand il-Gran Mastru biex jagħtih il-Milied it-tajjeb. Dan l-aġir beda jdejjaq lill-Gran Mastru u kien iħalli għall-aħħar biex jibgħat jistieden lill-Inkwiżitur għallpranzu tal-Milied. Min-naħa tiegħu l-Gran Mastru ma riedx jiksirha mal-Papa li ma jistedinx lill-Inkwiżitur, filwaqt li dan talaħħar ma xtaqx li jitlef postu fuq il-mejda tal-Gran Mastru u jnaqqas mil-prestiġju. Għalhekk, jekk l-istedina tkun għadha ma waslitx sa lejlet il-Milied, huwa kien jitlob udjenza biex ikellem lill-Gran Mastru, u qabel ma kien joħroġ minn quddiemu, huwa jagħmel tabirruħu jiftakar u jagħti l-festi t-tajba lill-Kap talOrdni, li dan min-naħa tiegħu jistieden lill-Inkwiżitur għall-ikla tal-Milied.

Meta L-Isqof Cagliares li kien joqgħod l-Imdina, ried jibni palazz għalih fil-Belt, il-Gran Mastru Alof de Wigncourt ma riedx iħallih u beda joġġezzjona bil-qawwa kollha. Kellu jindaħal il-Papa fejn ġie deċiż li l-palazz seta’ jinbena mingħajr ma jkollu ħabs biex l-Isqof ma jidhirx li jkollu awtorità legali fuq ilbelt kapitali ta’ Malta. L-istess Isqof kien kiteb lill-Papa fejn infurmah li l-Gran Mastru kien

qiegħed jippretendi li jkollu poter daqs dak ta’ re jew prinċep u qiegħed jaqbad mal-awtorità ekkleżjastika u jġiegħel lill-kleriċi jagħmlu għassa fir-ronda malkosta meta lanqas Tork wieħed ma kien qiegħed jidher fix-xefaq tal-gżira.

Kaċċa għall-fenek Meta l-Gran Mastru Ximenes għal xi żmien, għadda liġi li ħadd ma seta’ jmur għall-kaċċa talfniek biex b’hekk fil-gżira jkun hawn ħażna ta’ ikel biżżejjed, l-Isqof ħadha bi kbira u mar jipprotesta għax qal li l-fniek kienu qegħdin jeqirdu l-frott u l-ħxejjex fl-għelieqi u seta’ jkun hawn l-għaks fil-pajjiż.

Il-Gran Mastru, biex ipprova jikkuntentah emenda l-liġi u ħalla barra l-artijiet tal-Isqof, sakemm induna li l-Isqof qiegħed joqtol il-fniek mhux biss għalih imma wkoll għallkanoniċi u għall-kleru kollu.

Stil ta’ ħajja Bħalma diġà għidna, Malta kienet saret pajjiż importanti u influwenti wara r-rebħa talAssedju fuq l-Imperu Ottoman u pajjiżna kien għaddej minn perjodu ta’ prosperità. Nies li kienu jiġu fostna kienu josservaw li “t-toroq tal-Belt Valetta kienu jkunu mimlija nies libsin pulit, jidhru b’saħħithom u edukati, b’kuntrast ma’ Sirakuża fejn it-toroq huma kważi vojta u l-ftit nies li rajna dehru pallidi u morda u fqar.

Morna kilna f ’taverna, post qisu palazzo, l-ikel kien bnin u l-inbid ta’ togħma tajba ħafna.” Meta Patrick Brydone ltaqa’ malGran Mastru Pinto li issa kellu mad-disgħin sena u kien għadu b’saħħtu, baqa’ impressjonat li l-Kap tal-Ordni kien joqgħod u jgħix ħajja komda aħjar millaqwa prinċep fl-Ewropa. Ftit kienu jafu li Pinto kellu ħbiberija kbira ma’ ċertu Konti Cagliostro.

Dan il-karattru, li ismu proprja kien Balsamo jew Balsano, kien irnexxielu jitħabbeb ma’ nies importanti u kien jgħid li hu spiżjar. Ma neħduhiex b’sorpriża mela li Pinto, li kien jiddeletta bit-taħlit ta’ ħxejjex mediċinali u li kellu laboratorju fit-torri tal-palazz, ġie influwenzat minnu. F’dokument li kiteb it-

tabib Malti Saverio Mifsud fl21 ta’ Frar, 1754, jgħid li għal xhur sħaħ kien hemm joqgħod fil-palazz raġel li jgħid li huwa spiżjar, li kien midħla sew ta’ Pinto u li l-Gran Mastru kien jafdah ħafna. Forsi, ir-raġuni kienet li dan Cagliostro kien qiegħed jesperimenta biex isib ‘eliżir ta’ ħajja’ għall-Gran Mastru biex jibqa’ b’saħħtu kemm fil-ġisem kif ukoll filmoħħ. Jista’ jkun li Pinto kien ipprova jduq dan ‘l-eliżir’ għax għex sal-età ta’ tnejn u disgħin, imma hemm min jgħid li dan Guseppe Balsano kien it-tifel ta’ Pinto stess, imwieled l-Imdina u li ommu kienet miżżewġa lillImħallef Maximiliano Balzan, li wara li kienet mietet martu, sar qassis u kien dekan fil-Katidral.

Snin wara, dan Cagliostro kien involut fil-każ sensazzjonali tar-Reġina Marie Antoinette u l-ġiżirana tad-djamanti, skandlu li ġiegħel lill-Kardinal Lwigi de Rohan (in-neputi tal-Gran Mastru de Rohan ta’ meta ġara l-każ) jitlef postu u heżżeż ilMonarkija ta’ Franza. B’għaġeb ta’ kulħadd, ġie lliberat millakkuża u nstab mhux ħati u meħlus mill-ħabs ta’ Bastilja.

Forsi kien hemm min kellu interess li jaqeż għalih? Min jaf!

L-aħħar Gran Mastru L-aħħar Gran Mastru li kellna f ’Malta, Ferdinand Joseph Von Hompesch kien jaf tajjeb jitkellem bil-Malti. Kien popolari man-nies u ħalla memorji mnaqqxa fl-istorja ta’ tliet lokalitajiet fil-gżira tagħna. ĦażŻabbar huwa magħruf bħala Citta Hompesch, iż-Żejtun tah l-isem ta’ Ċitta Beland, ilkunjom t’ommu li kien Bylant u s-Siġġiewi ħa l-isem tiegħu stess dak ta’ Ferdinando. L-isem tal-famija Hompesch ġej minnobbli mill-Bavaria u kien spiċċa fl-1814. Ħu l-Gran Mastru kien baruni u wieħed min-neputijiet tiegħu kien waqqaf żewġ reġimenti fl-Ingilterra u miet fl-1812 bir-rank ta’ Ġeneral. Ilfamilja kellha konnessjonijiet mal-Ingliżi, neputi ieħor kien Kurunell fl-armata Ingliża u aktar tard Kanonku u miet flIndji tal-Punent u ieħor, il-Konti Ferdinandu, kien Ġeneral u waqqaf reġiment għar-Re Ġorġ lll. Huwa żżewweġ l-ewwel mara

tiegħu, it-tifla tal-Ammirall Sir Hugh Christian, u wieħed minn uliedu kien Ministru tal-Bavaria f ’Londra fi żmien ir-Reġina Vittorja.

il-gżejjer. Kien bis-saħħa tiegħu li r-residenza tal-Kummissarju Għoli f ’Korfu li aktar tard saret il-palazz irjali fil-Gżejjer Griegi, kien ġie mibni bil-ġebla Maltija.

Maitland

Żmien l-Ingliżi

Kulħadd jaf x’ġara wara li l-Kavallieri ġew imkeċċija minn Malta u m’hemmx bżonn ngħidu kif spiċċaw ilFranċiżi, meta l-Maltin qamu għalihom u kellhom iċedu, u għal kważi 180 sena wara, Malta ġiet amministrata millIngliżi. Maitland sar l-ewwel Gvernatur ta’ Malta u ħa l-ħatra fil-5 ta’ Ottubru, 1813. Huwa sab ma’ wiċċu l-pesta li kienet qiegħda taħkem il-gżira u kellu jistenna sakemm din il-marda qerrieda tgħaddi qabel ma beda jintroduċi riformi li kellhom iħallu effett ma’ kull parti tassoċjetà Maltija. Huwa dam 11-il sena Gvernatur, sakemm miet għal għarrieda fil-Furjana fl1824. Sir Thomas Maitland dam iservi fil-kariga aktar minn kull Gvernatur ieħor, u fi żmienu saru riformi li ħejjew il-pedamenti biex pajjiżna seta’ jkollu amministrazzjoni moderna u effiċjenti. Kien hemm min kien iqisu bħala dittatur u kien margħuf bil-laqam ‘King Tom,’ imma dan il-personaġġ kien bniedem enerġetiku u amministratur ta’ ħila kbira.

Huwa xolja l-Università. Dawn kienu nies prominenti li kien jissejħu ‘Ġurati,’ voldieri Gvern li kien responsabbli quddiem il-liġi biex imexxi l-poplu, u l-Gvernatur iddikjara li dawn kienu korroti u ma hemmx bżonnhom aktar. Il-qrati ġew organnizati u s-sistema legali ġiet emendata, neħħa t-tortura u ta l-faċilità li dawk li jiġu arrestati jkollhom dritt li jidhru quddiem qorti. Fittex li jinnegozja malVatikan dwar dawk il-ħwejjeġ li jikkonċernaw il-Knisja f ’Malta, u ħa passi biex is-sistema edukattiva tiġi immodernizzata skont il-ħtiġijiet tal-pajjiż. Ma rridux ninsew li Maitland kien membru fil-parlament Ingliż fl-1790 fl-età ta’ 31 sena, u r-riformi li beda jwettaq ma kinux biss f ’Malta imma wkoll fil-Gżejjer Ijonici, peress li flistess żmien li kien Gvernatur f ’pajjiżna, huwa kien ġie maħtur Kummissarju Għoli għal dawn

Qabel ma ġie Maitland, l-Ingilterra kienet rappreżentata minn Kummissarju Ċivili u fl-1810 kien appuntat Sir Hildebrand Oakes. Numru ta’ priġunieri Franċiżi kienu inġiebu Malta, u ftit huma dawk li jafu li fosthom kien hawn ħu Napuljun Bonaparti, il-Prinċep Lucien, li Oakes kellu kontra qalbu, iħallih joqgħod filpalazz ta’ San Anton. Fl-1813, faqqgħet il-pesta u Oakes ġiet offrut li jkun Gvernatur. Huwa ma aċċettax għax saħħtu bdiet tmur lura u kellu jħalli Malta f ’Ottubru tal-istess sena. Xahar wara, ingħata t-titlu ta’ Baruni u huwa miet fl-Londra fl-1822. Sir Harry Luke, li kien Logotenent Gvernatur bejn 1930-38, jirrakkonta li fi żmien Maitland, is-Segretarju tal-Istat għalKolonji, Lord Bathurst, li t-tifla tiegħu Emily kienet miżżewġa lil Sir Frederick Ponsonbey, li aktar tard kien Gvernatur ta’ Malta, kien ippropona li l-Gżira ta’ Għawdex issir is-Sede talUniversità biex tattira żgħażagħ fin-negozju mill-Greċja u millItalja ħalli jiġu hawn, u Malta tkun aktar magħrufa u ssaħħaħ l-ekonomija tagħha. Maitland kien oppona din il-proposta u wkoll ma qabilx meta l-istess Bathurst issuġġerixxa li l-Patrijarka tal-Knisja Ortodossa Griega jkun membru fl-Ordni ta’ San Mikiel u ta’ San Ġorġ.

Anke meta ġiet l-idea li din l-Ordni tieħu l-isem għal San Spiridjon, il-qaddis padrun ta’ Korfu, Maitland kien ta parir lis-Segretarju tal-Istat u ġibidlu l-attenzjoni li l-Knisja Kattolika u dik Ortodossa ma kinux jaqblu bejniethom. Għalhekk, finalment fis-27 ta’ April, 1818 ġiet imwaqqfa l-Ordni Distinta ta’ San Mikiel u San Ġorġ biex tibda tingħata lil dawk icċittadini ta’ Malta u tal-Gżejjer Ijoniċi bħala apprezzament għal-lealtà li jkunu wrew lillKuruna Ingliża. Matul iż-żmien kien hemm 94 Malti li ngħataw dan l-unur, l-ewwel wieħed fl1818 u l-aħħar wieħed fl-1960.

22

30.10.2016

kullhadd.com

X’WETTAQ IL-GVERN… SENA ILU Informazzjoni miġbura minn EMANUEL CUSCHIERI

24.10

Naqset l-Income Tax għal 160,000 persuna

25.10

Ġie deċiż li jinfethu ċentri ġodda għallħarsien tat-tfal b’xejn f ’Ħaż-Żebbug, San Ġiljan u l-Furjana

PUNTI ANQAS GĦAL TOROQ PJANATI ĦAŻIN? Sur Editur, Fix-xatt tal-Imsida saret bus lane biċ-ċingaturi. Imsieken passiġġieri li kif jgħaddu minn dik il-bus lane jitlagħlhom l-istonku. Numru mhux żgħir ta’ traffic lights ġew installati b’bozoz li jgħammxu. Dawn xi standards huma?

L-Imsida wkoll ħdejn ilmonument tal-ħaddiem fejn qabel wieħed ma setax jieqaf,

ittieħdet karreġġjata biex fiha jsir parkeġġ mal-bankina.

Ittieħdet karreġġjata oħra għallużu esklussiv tal-linja u minn tul pjuttost modest ta’ triq li fiha jferrgħu vetturi minn tliet direzzjonijiet ġiet ridotta għal tliet karreġġjati?

Tassew għandhom xi jgergru dawk li jgħaddu mill-Marsa bi triq hekk wiesgħa bħal Aldo Moro, mela aħna rridu ngħaddu ta’ kuljum minn ħdejn il-monument

tal-ħaddiem x’għandna ngħidu?

Qabel ma jibdew jitnaqqsu l-punti lis-sewwieqa għax ikunu xellfu xi regolament tat-traffiku, mhux aħjar tat-Trasport jagħmlu l-impact assessments u jirranġaw mill-aħjar li jistgħu t-tibdil li ġġamja tant it-traffiku, fost l-oħrajn biż-żieda kbira ta’ traffic lights f ’distanzi qosra?

J.BONNET BALZAN BALLUTA

TRAFFIKU LI TISTA’ TEVITA

26.10

Persuni li jiddeċiedu li jibqgħu jgħixu f ’darhom u jimpjegaw carer kwalifikat full-time jew part-time ġie deċiż li jingħataw nofs il-paga minima bħala sussidju

27.10

Żdiedu l-benefiċċji soċjali għall-persuni b’ diżabilità

28.10

Ġie deċiż li jinbena kumpless ġdid għal persuni b’diżabilità

29.10

Naqset l-Income Tax għal 7.5% għall-atleti f ’kull qasam sportiv

Sur Editur, Bħalma jkun mistenni, kull sena, kif tibda l-iskola, ittraffiku jiżdied b’mod qawwi u r-raġuni nafuha. Il-kritika ta’ kull sena tkun l-istess. Kulħadd ikun jixtieq li jitlaq middar u jasal fid-destinazzjoni mixtieqa fl-iqsar ħin possibbli.

Il-kritika, mhux se twassal biex il-problema tat-traffiku titnaqqas. B’hekk hemm bżonn li kulħadd jagħmel ilparti tiegħu. Transport Malta għandha tagħraf liema żoni li jwasslu għall-aktar ammont ta’ traffiku u xi jwassal biex dawk iż-żoni ikunu ġġamjati bit-traffiku.

Pereżempju jekk Triq il-Labour (it-triq ta’ fejn hemm il-kumpless ONE) tkun imwaħħla bittraffiku, taffettwa t-toroq li jagħtu għaliha (in-niżla taċ-

It-taxxa ta’ 18% fuq l-użu ta’ faċilitajiet u apparat sportiv naqset drastikament għal 7%

xogħol. Tassew huma avviżi importanti biex tippjana triq alternattiva.

Il-persuni li jużaw it-trasport privat għandhom jagħmlu l-parti tagħhom biex tiġi evitata l-konġestjoni f ’toroq li huma magħrufin għattraffiku. Jien li noqgħod Birżebbuġa u naħdem fiż-żona ċentrali ta’ Malta sirt nevita li ngħaddi mit-triq Tal-Barrani.

Iddeċidejt li nagħżel triq ftit itwal, iżda li nasal ferm qabel milli kieku ngħaddi minn triq iqsar!

Għad fadal fejn isir aktar titjib, iżda jekk kulħadd jagħmel parti żgħira biex jittaffa t-traffiku, jonqos ittgergir u anki nidħlu għaxxogħol aktar trankwilli.

MARIA FARRUGIA BIRŻEBBUĠA

IS-SIGURTÀ TAL-PN MHEDDA! Sur Editur,

30.10

ċimiterju u n-niżla minn Raħal Ġdid, u jkun hemm domino effect fuq toroq oħra.

Is-sekwenzi tat-traffic lights u r-roundabouts jaffettwaw ukoll. Dan l-aħħar innutajt li l-pulizija li kull filgħodu jkunu qed jidderieġu t-traffiku tassew saru jimmaniġjaw ittraffiku b’mod effiċjenti.

Anka li fl-agħar ħinijiet ikun hemm rappreżentanti tat-TM li jidderieġu t-traffiku. Pjan magħmul bi ftit ħsieb jaf jagħmel effett drastiku fil-mod kif jimxi t-traffiku.

Punt pożittiv ieħor li nixtieq inqajjem ukoll huwa li kull filgħodu qed ikun hemm diversi avviżi b’aġġornamenti tat-traffiku fuq ħafna millistazzjonijiet tar-radju. Ħafna mis-sewwieqa jkunu qed jisimgħuhom meta jkunu fi triqthom lejn il-post tax-

Il-PN biex ikompli jisloħ kemm jista’ flus mingħand il-partitarji Nazzjonalisti ħarġilhom bis-slowgan li s-sigurtà tagħhom hi fil-periklu.

U hekk hu. Għax is-sigurtà tal-PN tinsab mhedda sew mid-djun enormi ta’ miljuni ta’ ewro li għandu l-istess partit. U għalhekk jekk il-PN jikkrolla taħt il-piż tad-dejn, il-partitarji Nazzjonalisti

jkunu wkoll krollaw.

Li l-PN jista’ jikrolla mhux xi fantasija. Tant hu hekk li Ann Fenech stqarret li d-Dar Ċentrali tal-PN tiswa’ miljuni ta’ ewro u din biss hi garanzija.

Matul dawn l-aħħar xhur, ilPN kellu jagħmel ġabra kull xahrejn. Dan juri kemm iċċedoli sigrieti assolutament ma solvewx il-problema ta’ djun kbar li ħoloq il-PN bilpolitika misħuta tiegħu ta’ djun, djun u aktar djun.

Il-ġbir spiss tal-istess partit juri l-falliment ta’ Simon Busuttil mhux biss bħala politiku iżda aktar u aktar bħala finanzier. Għalhekk żġur li l-poplu mhux ser jafda pajjiżu f ’idejn Simon Busuttil wara l-elezzjoni tal-2018.

Mill-banda l-oħra jekk ilpoplu jiżbalja u jagħti l-poter lill-PN dan żġur li jsolvi l-problema ta’ djun. ĊENSU W. MUSCAT RAĦAL ĠDID

23

30.10.2016

kullhadd.com

RIGAL GĦAL POPLU BIEŻEL CATHERINE

FENECH Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL

Ma nafx kif tista’ tasal li tmaqdar dan il-baġit li għadu kif ġie ppreżentat. Ir-raba’ baġit ta’ Gvern Laburista ġie mgħammed bħala baġit soċjali. Nirrifjuta l-kummenti li baġits oħra Laburisti ma kinux jindirizzaw il-faxxa tal-poplu l-aktar vulnerabbli bħal ma naqbilx ma’ min jgħid li dan ilbaġit nesa lill-persuni li jaqgħu fil-faxxa tan-nofs. Fil-baġits preċedenti, Gvern Laburista indirizza l-faxex vulnerabbli b’diversi miżuri bħaż-żieda fil-pensjonijiet, l-introduzzjoni tal-In-Work Benefit, irfigħ mit-taxxa għan-nisa li daħlu fid-dinja tax-xogħol għall-ewwel darba, ingħataw €400 fis-sena għal kull tifel jew tifla li jgħixu f ’familji bi qligħ baxx, traħħis fl-uniformijiet, żdiedet fiċ-children’s allowance, childcare b’xejn u l-breakfast club.

Dan il-baġit ma nesiex lill-middle class. Irridu nfakkru

li baġits preċedenti Laburisti inċentivaw bil-bosta din ilfaxxa bit-tnaqqis fit-taxxi għal darba darbtejn, b’inċentivi li jgħinu n-negozji u jnaqqsu il-burokrazija. Kellna l-eliminazzjoni tat-taxxa tal-boll fuq l-ewwel dar residenzjali mixtrija u ċertament ma nistgħux ninsew it-traħħis tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma li kienu ta’ fejda għal kulħadd. Dan il-baġit reġa’ għolla l-istipendji, reġa’ ta inċentivi għall-investiment f ’enerġija nadifa, inċentiva bi tnaqqis fit-taxxi għall-meta negozju jiġi trasferit fuq l-ulied, żgħażagħ li jagħlqu 18-il sena għandhom sena servizz ta’ tal-linja b’xejn u reġa’ ħafer ittaxxa tal-boll fuq il-first time buyers. Dawn kollha inċentivi li jibbenfika minnhom kulħadd partikolarment il-faxxa tannofs tas-soċjetà Maltija.

Imma l-għaġeb ta’ dan ilbaġit huwa li ngħataw dawn l-inċentivi u miżuri soċjali kollha però n-nefqa ma kinitx se żżid fid-defiċit nazzjonali anzi għall-kuntrarju xorta se nnaqqsu dan id-defiċit. Kulħadd jaf iroxx. Biex troxx ma tridx għerf. Is-superjorità ekonomika fi gvern toħroġ meta troxx u xorta jirnexxilek tnaqqas id-defiċit. U dak li jagħmel lill-Oppożizzjoni bitter għax ma

tifhimx kif tagħmel baġit bħal stock. Tant kemm hu hekk dan mingħajr ma żżid id-defiċit li issa l-Oppożizzjoni ħarġet u titlef il-boxxla ekonomika ta’ b’waħda ġdida li l-Gvern qed pajjiżna. Huma esperti biex joffri pilloli generics u dawn jgħajtu li ‘money no problem’. huma mediċina inferjuri. Tajba Kienu jgħidulna li jekk hemm wkoll! Malta għandna indusbżonn niddejnu, niddejnu u trija farmaċewtika b’saħħitha mbagħad iħallsu wliedna. Jekk u li dawn jipproduċu pilloli hemm bżonn jogħlew il-prez- generics. Bil-kejl tal-Oppożizzzijiet jogħlew u jekk hemm joni, dawn il-fabbriki mela qed bżonn jogħlew il-kontijiet tad- jipproduċu l-imbarazz u kura dawl, jogħlew bil-qalb. inferjuri.

Dan il-Gvern huwa Il-karru tal-kritika qarsensittiv għall-persa tal-Oppożizzsuni li jinsabu joni għal dan Bil-kejl fl-ogħla livell il-baġit rabat ta’ vulneramar-roħs tal-Oppożizzjoni, bilità. Batfil-kontijidawn il-fabbriki talja kontra et tad-dawl l-marda u l-ilma. mela qed tal-kanċer L-esponenbis-serjipproduċu ti tal-Opjetà.

Pazpożizzjoni l-imbarazz u jenti morda qalulna li dan bil-kanċer se ir-roħs kien kura inferjuri jingħataw leave mistenni anzi speċjali waqt it-teħid waslu biex qalu li tal-kura tagħhom filwaqt li kulħadd ixxukkjat għax dan l-mediċina kollha tal-kanċer se ir-roħs ma sarx. Vera jrid ikoltingħata b’xejn. Bdew il-pjani- lok wiċċek joqgħod biex titlob jiet għall-sptar pedjatriku u se roħs fil-kontijiet tad-dawl meta jitkompla x-xogħol għar-ri- sa tliet snin u nofs ilu kienu novazzjoni tal-isptarijiet ta’ jgħidu li dan ir-roħs huwa St. Luke’s, Karen Grech u ‘Alice in Wonderland,’ ‘il-giml-isptar ta’ Għawdex. Is-saħħa mick tal-millenju,’ li roħs għal dan il-Gvern hija imper- ma jistax isir u rridu nidraw attiva fejn ma teżistix aktar il-kontijiet għolja. Issa dawru il-problema tal-pilloli out of d-diska u qalulna li r-roħs jista’

jsir, grazzi għalihom minħabba il-power station tal-BWSC u l-interconnector.

Il-fatt hu li huma kienu jafu li dan l-iffrankar kien fattibbli. Imma huma kienu komdi li nibqgħu nixtru ż-żejt u nużaw l-HFO, l-aktar fjuwil li jniġġes.

Dażgur, u dak iġib il-commissions. L-iffrankar minn fuq l-interconnector kienu forsi jużawh biex jippruvaw jindirizzaw il-biljun ewro dejn li kellha l-Enemalta. U anki din il-premessa jiġini dubju fuqha għax dawn qas kienu kapaċi jħallsu l-ewwel power station ta’ Delimara f ’25 sena. Kien dan il-Gvern li beda jindirizza d-dejn fuq din l-ewwel power station meta din l-istess power station waslet biex tingħalaq.

Fi stħarriġ li għamlet ilgazzetta MaltaToday u li ġie ppublikat fil-5 ta Ġunju 2016 jinstab li filwaqt li f ’survey simili li sar fi Frar 2010, 50% tal-popolazzjoni kienet preokkupata fuq il-kontijiet għolja tad-dawl u l-ilma, fl-istħarriġ li sar lejn nofs Mejju li għadda, dan naqas għal inqas minn 1%.

Dik hi d-diżonestà politika rampanti lejn il-poplu li għandhom l-Oppożizzjoni. Jaħsbu li n-nies jinsew, jaħsbu li n-nies ma jaqrawx, jaħsbu li n-nies boloh.

BAĠIT GĦAN-NEGOZJI WKOLL ANTON

VELLA

SME HELPDESK EXECUTIVE, MEA

Il-miżuri favur is-settur tannegozji żgħar f ’pajjiżna li tħabbru fl-aħħar diskors talbaġit, kienu sostanzjali, iżda issa sta għall-istakeholders kollha involuti, sabiex jaraw li dawn il-bidliet jirriżultaw f ’għajnuniet veri, u produttivi.

It-tibdil fil-ħinijiet tal-ftuħ u l-għeluq tal-ħwienet, bla dubju ta’ xejn se jagħti vantaġġi kbar lill-konsumatur, iżda jista’ jkun ukoll ta’ benefiċċju għallistess sidien ta’ negozji li issa se jkollhom l-opportunità li jibqgħu miftuħin mingħajr restrizzjonijiet żejda. Pass fid-direzzjoni it-tajba, iżda rridu noqogħdu attenti li nassiguraw li jinħoloq ilbilanċ, u ma jkunx hemm esaġerazzjonijiet.

It-tneħħija tal-liċenzji tannegozju għal uħud, barra li se tkun ta’ benefiċċju finanzjarju, se sservi wkoll sabiex is-sidien ikollhom aktar ħin prezzjuż fuq idejhom, li qabel kienu jiddedikawh

sabiex joqogħdu jirregolaw li imprenditur, jkun jista’ irwieħhom mad-Dipartiment jipproġetta bil-quddiem, tal-Kummerċ. Pass ieħor, li l-ispejjeż tiegħu mingħajr se jnaqqas nitfa żgħira oħra skossi ’l fuq fil-prezzijiet ta’ mis-sistema burokratika li servizzi essenzjali, għandu teżisti sa issa. Deċizjoni li se jagħti lok għall-introduzzjoni toħloq revoluzzjoni ta’ kif jiġi ta’ aktar proġetti innovattivi, rreġistrat negozju ġdid, u kif u ta’ kwalità. tinżamm l-ordni, iżda xorta €200 miljun kapitali għalltibqa’ inizjattiva li għandha bank tal-iżvilupp, se jkunu tintlaqa’ tajjeb minn kull sid ta’ stimolu u attrazzjoni ta’ negozju. unika għall-ekonomija L-opportunità ta’ għajnuna Maltija.

L-imprendituri finanzjarja anke lil dawk li Maltin, għandhom iħarsu jħaddmu n-nies magħhom, lejn din l-inizjattiva b’mod sabiex jiġu inkoraġġuti pożittiv, u jagħmlu l-kuraġġ, jorganizzaw it-trasport għall- u ma jibżgħux jipparteċipaw ħaddiema tagħhom. Din f ’dawn l-investimenti ġodda.

It-twaqqif ta’ Enforcement hija inizjattiva li tista’ tħalli Task Force ġdida l-frott, u jista’ jkun li sabiex tissorvelja u aktar ħaddiema se kontra jkunu jistgħu jaslu Dan kollu tiġġieled l-kompetizzjoni aktar fil-ħin, u inġusta finjinsab fuq mingħajr stress negozju żejjed fuq il-post platt għal kull l-evażjoni tat-u tax-xogħol.

Għalkemm imprenditur taxxa, għalkemm mal-ewwel daqqa bħala MEA f’pajjiżna t’għajn tinstema’ konna nippreferu li se tkun kontra kieku kien hemm l-iżvilupp tas-suq liberu, aktar traħħis fit-tariffi, mill-banda l-oħra, l-istabbiltà fir-realtà għandha tkun bilfil-prezzijiet tal-fjuwil, kif kontra. Inizjattiva bħal din ukoll fil-prezzijiet tad- qed tittieħed sabiex ma dawl u tal-ilma, tagħti aktar tħallix lil min jopera illegali serħan tal-moħħ, u b’hekk jkisser lil dawk il-ħafna li is-sidien tan-negozji jkunu jimxu f ’komformità sħiħa jistgħu jippjanaw aħjar, u mal-liġi. Il-konferma, li fisjikkonċentraw aktar fuq sena li ġejja se jkun qed investimenti ġodda. Il-fatt jimmaterjalizza l-bini mill-

ġdid tal-Crafts Village f ’Ta Qali, proġett li wara snin twal ta’ stennija, u bl-għajnuna ta’ fondi Ewropej, issa jidher li se jkun qed jitwettaq, u dan għal ġid tas-settur tal-artiġjanat Malti. Proġett ta’ 14-il miljun ewro li għandu jeleva ’l fuq il-livell tal-artiġjanat Malti, u jagħti opportunitajiet ġodda lill-istess operaturi f ’dan ilvillaġġ, sabiex jkunu jistgħu joperaw aħjar u joffri lil Maltin u lit-turisti servizz ta’ kwalità f ’ambjent li jixraqilhom.

Tħabbar ukoll li se terġa’ tingħata għajnuna finanzjarja lis-settur tat-turizmu.

Permezz tal-Malta Enterprise, se jiġu offruti skemi ta’ għajnuna, taħt forma ta’ kreditu fiskali, fuq spejjeż marbuta ma’ xogħol ta’ rinnovazzjoni fuq lukandi u restoranti. Għajnuniet li dawk l-imprendituri f ’dan is-settur se jkunu qed isibuhom utli, u persważ li se jkunu ħafna li jisfruttaw kull ewro offrut lilhom taħt dawn l-iskemi.

Skema oħra li se tkun qed tiġi mnedija mill-Malta Enterprise, hi dik immirata li tgħin lil dawk ikkunsidrati individwi żvantaġġjati sabiex dawn ikunu jistgħu jwaqqfu n-negozju sostenibbli tagħhom. Kunċett innovattiv, li jekk jitħaddem tajjeb, għandu joffri għajnuna imprezzabbli

għal dawk li forsi bħalissa kienu qed jaqtgħu qalbhom li jwaqqfu n-negozju tagħhom.

Il-ħolqien ta’ proġetti infrastrutturali kbar ġodda, żgur li se jkunu qed jgħinu lillekonomija tal-pajjiż. Dan se jkun ifisser aktar xogħol għannegozji żgħar eżistenti, kif ukoll joħolqu opportunitajiet ġodda għal numru ta’ start-ups, sabiex isibu posthom, billi jibdew jissupplixxu servizzi f ’dawn l-istess proġetti Nazzjonali.

Dawn huma biss ftit mill-għajnuniet li qed jiġu offruti lis-settur tan-negozju f ’pajjiżna. Dawn huma dawk li ġew imsemmija fid-diskors tal-baġit ta’ ftit tal-jiem ilu.

Ma’ dawn hemm inizjattivi oħrajn li ddaħħlu snin ilu u għadhom fis-seħħ sal-lum, u li qed jerġgħu jiġu offruti, għassena li ġejja.

Tajjeb wieħed ifakkar filMicro Invest, fil-Business Enhance Schemes, flgħexieren ta’ għajnuniet offruti mil-Malta Enterprise, kif ukoll skemi oħrajn li qed jiġu offruti mill-banek kummerċjali Maltin.

Dan kollu jinsab fuq platt għal kull imprenditur f ’pajjiżna.

Issa sta għal kull wieħed u waħda minna li nagħrfu naħtfu l-opportunitajiet, u nsarrfuhom f ’benefiċċji.

25

30.10.2016

kullhadd.com

reċensjoni tal-

KTIEB

BATTISTA Kien ix-xahar ta’ April 1634.

Ix-xtut ta’ madwar Malta bdew mill-ġdid jieħdu l-ħajja, għaliex kien riesaq mill-ġdid issajf. Min jarma x-xwieni, min jarma x-xniebek biex joħroġ mill-irdoss tal-port u jittrakka ma’ xi moll sabiex iħejji għal xi vjaġġ mgħobbi b’xi merkanzija.

Is-sinjuri wkoll kienu jħejju sabiex imorru xi mawra sa Sqallija bħala btala jew biex jaqdu l-ħtiġijiet kummerċjali tagħhom. Oħrajn kienu jħejju l-bastimenti tagħhom għallkorsa, li fiha kienu jittantaw li jaqbdu xi skuna jew xambekk tat-Torok.

F’waħda mill-isbaħ djar talBirgu, f ’dawn iż-żminijiet, kienet tgħix il-familja Cassar li kienet magħmula minn tlieta min-nies, ir-raġel li kien jismu Rikkardu, u li kien negozjant tal-affarijiet tal-ikel, il-mara li kien jisimha Anjeże, u tarbija, tifel li kien jismu Luċjanu u li ma kellux aktar minn sena. Kienu sinjuri kbar dawn in-nies u għalhekk magħhom kellhom xi lsira. Kellhom lil Fatima, bħala qaddejja, Abel Halì Merfux, li kien Tork minn Barbarija, u li billi kien tgħammex u tawh l-isem ta’ Battista, sar il-qaddej maħbub tas-Sur Rikkardu u s-Sinjura Anjeże. Kellhom ukoll ilsir ieħor Tork, Abdul, li dan qatt ma ried isir Nisrani.

Imma għalkemm din il-familja kienet tant sinjura u ma kien jonqosha xejn materjalment, kienet tinsab fi swied il-qalb kbir, għaliex tliet snin qabel, ħu Rikkardu, li kien jismu

Vittorju, u li xejn ma kien inqas sinjur minn ħuh, kien ħareġ fuq xambekk idur dawra ma’ Sqallija u ma reġax lura lejn pajjiżu. Kien kollu ta’ xejn kemm Rikkardu qabbad lil min

ifittixlu lil ħuh, għax ħadd ma sar jaf x’sar minnu. Minn meta għeb ħuh, Rikkardu ma setax jistabar. Għalih kull feliċità kienet spiċċat u ma ried jaf b’xejn ħlief li jmur ifittxu huwa stess.

Għall-ewwel kien joħroġ bixxambekk li kien xtara għal talapposta, u kien anke jersaq lejn l-Italja, imma lil ħuh qatt ma rah u lanqas ħa aħbaru. Huwa kien jistaqsi għax-xambekk San Lorenz, li fuqu kien jivvjaġġa ħuh, imma n-nies tal-port fejn kien jidħol kienu jgħidulu li lanqas jafu bih. Meta kien jara li riesqa x-xitwa l-imsejken Rikkardu kien jerġa’ lura lejn pajjiżu b’qalbu sewda aktar minn meta ħareġ. Għamel karriera jsiefer malli jkun dieħel is-sajf u jirritorna meta tkun waslet ix-xitwa.

Permezz tal-Gran Mastru, deher quddiem bosta kbarat barra minn Malta bil-għan li jistaqsi għal ħuh jew għaxxambekk tiegħu, u xi wħud minnhom urew anke interess kbir u fittxuh huma stess.

Iżda kien kollu ta’ xejn għaliex Vittorju baqa’ ma nstabx.

Allura, l-imsejken Rikkardu beda jdaħħal f ’rasu li ħuh kien waqa’ lsir tat-Torok.

Kif għedna, mela, kienu għaddew tliet snin minn meta Vittorju għeb u Rikkardu, jum wieħed, intefa’ bilqiegħda fuq siġġu jaħseb fuq ħuh.

“Hemm bżonn li nsibu lillimsejken ħija,” beda jgħid waħdu Rikkardu. “Imma fejn... fejn nista’ naqbad immur biex infittxu?’

Wara ftit tal-ħin li kienu ilu jaħseb fuq hekk reġa’ qal: “Immur fil-postijiet fejn ikun hemm l-ilsira għall-bejgħ...”

Minnufih qam minn fejn kien, fetaħ kexxun u ħareġ minnu mappa u beda jfittex fejn seta’ jkun hemm is-swieq tal-ilsira.

Għajnejh minnufih waqgħu fuq il-belt ta’ Kostantinopli.

“Iva,” kompla jgħid Rikkardu, “naħseb li l-aqwa swieq tal-ilsira jinsabu f ’Kostantinopli. Immur infittxu hemm.’

Allura Rikkardu daħħal f ’rasu li jmur ifittex lil ħuh f ’dik ilbelt. U kompla jaħseb kif seta’ jagħmel biex iwettaq il-ħsieb ta’ rasu. Iżda l-ħsieb tiegħu ma damx ma nqata’, għaliex sema’ taħbita mal-bieb.

“Min hemm?” għajjat Rikkardu.

“Jien,” wieġbet martu.

Rikkardu, li kien sakkar minn ġewwa biex żgur ħadd ma jtellfu, qam u fetaħ il-bieb.

“X’għandek bżonn, Anjeże?” qalilha Rikkardu.

“Mela m’intix nieżel tiekol?”

“U iva, issa ninżel. X’ħin sar?” “Ġa saru s-siegħa...Xi ġralek, Rikkardu, kemm tidher qalbek sewda?”

“U ma tistax tobsor, Anjeże? Ħija, l-imsejken Vittorju, min jaf x’sar minnu?”

“Imma għaliex sakkart minn ġewwa?”

“Għax ma ridtx min itellifni, għax ridt noqgħod naħseb kif sejjer insibu biex insalvah u flaħħar iddeċidejt.”

“Xi ddeċidejt?’ staqsietu martu.

“Iddeċidejt li mmur infittxu Kostantinopli.”

Mistoqsija: Fejn irid imur Rikkardu?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industtrial Estate, il-Marsa MRS3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb: Battista. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 6 ta’ Novembru.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb Il-Kamra ta’ Jonas flimkien ma’ colouring book għat-tfal. huwa: M.G CASSAR - Il-Gżira

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

01

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000

Mistoqsija: Fejn jinsab iċ-Ċentru tax-Xjenza, Esplora?

Ir-rebbieħ tal-€100 huwa: J.MUSCAT- Il-Mosta

It-tweġiba:

Isem:

Indirizz:

Numru tat-telefown:

26

30.10.2016

kullhadd.com

TISLIBA 146

Mimdudin:

Bi 3 Numri 176 178 182 226 273 340 385 430 519 699 701 734 B’4 Numri 0068 0473 0524 0816

0874 0972 0991 0994 1205 1622 1691 1732 1735 1866 2725 2809 3149 3256 3540 3634 3918 4033 4401 4442 4718

4736 4756 5132 6022 6047 7132 7388 7451 7477 7822 7973 9028 9079 9426 9679 9772 9904 B’5 Numri 01875

07467 11418 13688 21120 30221 32555 33032 35331 46165 52815 59258 64170 68275 68284 73477 82824 83011 94010 96992 97381 99343

B’6 Numri

613470 618259 900989

214336 472452 505070 512599 580154

IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA

1.

4.

7,17.

9.

10.

12.

16.

18,23.

19.

20.

21.

23.

24.

Kompli l-qawl: Assaħħ kelmet il-....... min ħalfet is-sultan (5) Dak goff mhux tajjeb (4) Jitilgħu bir-rabja (5) Ara 3 Dan mar l-iskola (6) Manchester ta’ Old Trafford (6) Sinjura? (3) Jivvota f ’elezzjoni (6) Ara 5 Ħdejn il-Ħamrun din (5) Jinżamm l-ilma fih (3) Ara 18 Metall (5)

1.

2,11.

3,9.

5,19.

6.

8.

11.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Weqfin:

Żgur mhux Kattolika (6) Nitkellmu bih (5) Żgur li ma jfakkarx (6) Marbut mal-qiegħ? (6) Frott (3) Jiktbu l-editur (9) Ara 2 L-Istati Uniti bl-Ingliż (2) Fl-affermattiv (3) Annimal kbir! (6) Tista’ tkun tal-Madonna (6) Ara 7 Inpoġġu l-portmoni fih (3) Ronnie mqassar (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: Weqfin: 1.Raġel, 4.Mewġ, 7,18.

Adam, 9,11.Valur, 10.Valuri, 12.Arriva, 16.Let, 19.Mur, 20.Ibati, 21.EIG, 24.Addio

1.Ravjul, 2,12 wieqfa. Ġelat, 3,15.Lavorando, 5.Emu, 6,17.Ġrieħi, 8.Danimarka, 13,23.Rabbejt, 14.AMICED, 21.EAB, 24.Ġej

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, il-Marsa, MRS3000 Isem: Indirizz:

G.SCHIRÒ - Marsaskala

27

30.10.2016

kullhadd.com

AVVIŻI KLASSIFIKATI ­­­­SERVIZZI Investigazzjoni privata: żwiġijiet, għerusija u relazzjonijiet oħra, DNA forensic tests, tfal maħtufin minn Malta, każijiet ċivili, każijiet oħra fil-Qorti, problemi f ’kumpaniji jew negozju. Nagħmlu xhieda fil-Qorti. Naħdmu f ’Malta u anke barra. Għal appuntament ċemplu 7959 0000. Email: info@ privateinvestigationmalta. com

grandfather clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija.

Għal aktar informazzjoni żur is-sit: www. expresswatchrepairs.com jew irrikorru 110, Triq ilKungress Ewkaristiku, ilMosta. Ċempel 2141 7235.

XOGĦOL U MANUTENZJONI

Installazzjoni u tiswija ta’ aerials tat-televiżjoni.

Offerti vantaġġużi fuq Care and Cure Group Ltd: sistemi tas-satellita u fuq infermiera mħarrġa, caring l-Android TV Boxes. assistants, nannies, nies Ċempel fuq 2148 6211. imħarrġin biex iżommu kumpanija, għajnuna fid- Varjetà ta’ ħwat, ħoroż, djar u night sitters. Servizz kanali tal-ilma, ċangatura ta’ 24 siegħa, Għandna qadima jew ġdida, kantun wkoll għall-kiri: wheelchairs, qadim, lavur ta’ kull tip. hoists, commodes, walking Ċempel lil Jason fuq inframes u hospital beds. numru 2143 2352 jew Għal aktar informazzjoni 9947 7167. ċempel fuq dawn innumri: 2137 6946/9947 Għal kull tip ta’ problema 0178. ta’ moffa jew bjut jagħmlu l-ilma aħna għandna s-soluzzjoni.

VAKANZA Nispeċjalizzaw f ’waterproofing membrane u Jinħtieġu ħaddiema fuq liquid membrane fuq bjut, bażi part-time biex jagħmlu appoġġi, btieħi, basements, t-tindif f ’dar tal-irtiri. Tel eċċ. Nużaw materjal ta’ 2276 0000 kwalità kollu ċċertifikat b’10 snin garanzija. Għal stima b’xejn ċempel 7908 AFFARIJIET 6715.

GĦALL-BEJGĦ Tiswija u installazzjoni Aħna nixtru kollox, ta’ estensjonijiet tatbħal għamara, fajjenza, telefowns għal kull tip arloġġi, figurini, muniti, ta’ linji fissi. Ċempel fuq midalji, u kull ħaġa oħra 7993 0419. tad-dar.Ċemplu fuq 2147 0128/2123 7597/9986 WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, 9519. Ħal Qormi, jispeċjalizzaw f ’xogħol ta’ waterproof Għandna varjetà kbira membrane, damp proofing u ta’ arloġġi bħal Tissot, rubberised paint. 25 sena Citizen, Casio, Michael esperjenza. Stimi b’xejn Kors, Fossil, Esprit, u prezz moderat. Ċempel Festina u Q&Q. Issibilna 2148 8972, 2143 8326, wkoll arloġġi ta’ mal-ħajt, 9944 5527 jew 7981 żveljarini u selezzjoni ta’ 2784 jew żur is-sit www. cuckoo clocks mill-Black wpmalta.com Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arloġġ kif ukoll nibdlu AVVIŻI OĦRA batteriji, ċineg, naqtgħu kull forma ta’ ħġieġa, Paul & Waters – The eċċ. Għal dawk l-arloġġi Perfumery.

Għall-aqwa tajbin għall-ilma, noffru ditti ta’ fwejjaħ, oriġinali s-servizz ta’ water pressure u bl-orħos prezzijiet test waqt li tistennew f ’Malta, żur il-ħwienet għalih.

Nispeċjalizzaw ta’ Paul & Waters – The Il-ħwienet ukoll fuq tiswija ta’ Perfumery.

tagħna tal-Fgura, il-Mosta, Ħal Qormi u Raħal Ġdid ikunu miftuħin kuljum mid-9.00am san-12.30pm u mill-4.00pm sas-7.00pm.

Paul & Waters Free Delivery Service. Ċempel 2766 3361.

AGR AUTO JAPANESE PARTS għall-karozzi: Inbigħu kull tip ta’ parts ta’ karozzi Ġappuniżi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ żjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eċċ.

Parts ġenwini. Għal aktar informazzjoni ċempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts. com

Nigret Night Club and Restaurant, Labour Ave, ir-Rabat, Malta. Naċċettaw riservazzjonijiet għal coffee mornings, lunches u dinner dances u kull okkażjoni oħra. Miftuħin fil-weekends, lejla Maltija b’differenza kull nhar ta’ Ġimgħa.

Nhar ta’ Sibt mużika għal kulħadd ma’ Franz Grech.

Inservu wkoll take-away fil-weekends.

Naċċettaw riservazzjonijiet għal kull okkażjoni. Għal aktar informazzjoni ċempel 2145 4858/2145 4908/7945 4908. Tistgħu żżuru s-sit elettroniku www.nigretnightclub.com jew www.nigretnc.com TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU: Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tiegħi biex

nikseb dak li neħtieġ. Inti li tajtni d-don divin biex naħfer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tiegħi, li f ’kull mument ta’ ħajti tkun maġenbi.

F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma millġdid li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem l-illużjonijiet materjali.

Nixtieq li nkun miegħek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi għall-ħniena tiegħek lejja u lejn dawk li jiġu minni.

Din it-talba għandha tingħad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlugħa, anke jekk għall-bidu tidher diffiċli. It-talba għandha tkun ippubblikata millewwel wara li tinqala’ l-grazzja, bla ma tissemma’ x’kienet.

28

30.10.2016

kullhadd.com

MA NISTGĦUX INREĠĠGĦU L-ARLOĠĠ LURA EDITORJAL

In-nies huma konvinti li l-pajjiż għandu jkun tal-poplu kollu u l-klikka ta’ min irid ixekkel ilprogress, tibqa’ hi f’kantuniera.

Il-poplu jagħżel il-pożittività fuq in-negattività

It-triq li mxejna f ’dawn ittliet snin u nofs bħala poplu, bħala pajjiż ma tippermettix li nieqfu, meta qegħdin f ’nofsha, meta fadal tant xi jsir, ma nistgħux nieqfu ħesrem u nduru lura. Ilpoplu Malti u Għawdxi dera bir-realtà l-ġdida ta’ kontijiet orħos, ta’ childcare b’xejn, ta’ inqas taxxi, ta’ aktar drittijiet, ta’ aktar għajnuna, ta’ aktar investiment, ta’ ekonomija b’saħħitha li tqassam u tgħin lil min l-aktar li għandu bżonn. Tant dera l-poplu, li ħafna drabi dawn l-affarijiet fost ħafna oħra, jittieħdu daqslikieku kienu minn dejjem hemm, meta ma kinux.

Din il-ġimgħa fil-Parlament, waqt id-diskorsi tal-Prim Ministru u tal-Kap talOppożizzjoni, dan il-punt, kien riaffermat b’mod b’saħħtu.

Irrispettivament minn dak li wieħed jemmen politikament, din il-ġimgħa kienet innotata d-differenza bejn Prim Ministru b’viżjoni ċara, li jaf fejn irid jasal, li jirrikonoxxi mhux biss li

fadal xi jsir, mhux biss li jaf li dak kollu li sar mhux kollu perfett, li jifhem ir-realtajiet li jdejqu lin-nies minkejja li sar bil-bosta tajjeb, fuq kollox li jisma’, u min-naħa l-oħra Kap tal-Oppożizzjoni li jrid ireġġa’ l-arloġġ għal qabel, meta l-pajjiż kien ta’ klikka waħda u l-poplu kien f ’kantuniera.

In-nies huma konvinti li l-pajjiż għandu jkun tal-poplu kollu u l-klikka ta’ min irid ixekkel il-progress, tibqa’ hi f ’kantuniera. Il-poplu jagħżel il-pożittività fuq innegattività, ’il quddiem flok lura, il-progress u mhux irrigress, it-tama fuq il-biża’, fuq kollox lil Joseph Muscat fuq Simon Busuttil.

Id-differenza bejn iżżewġ mexxejja bdiet tidher sa mill-ewwel ftit versi.

Filwaqt li l-Mexxej Laburista staqsa tliet mistoqsijiet dwar jekk l-affarijiet humiex aħjar minn tliet snin ilu, liema mistoqsijiet persważ li l-poplu jwieġeb b’mod pożittiv, Simon Busuttil ħareġ jgħid li wara ż-żewġ

diskorsi, l-Erbgħa filgħodu l-poplu se jqum jitkellem fuq min ta n-knockout lil min, sintomatiku ta’ Kap talOppożizzjoni insikur minnu nnifsu, u li huwa mdawwar bi pressjoni kbira.

Fuq kollox huwa ċar li filwaqt li d-diskors tal-Prim Ministru kien wieħed li spjega birreqqa settur settur, li fisser ilħsibijiet u x-xogħol ippjanat u li ma beżax isemmi anke fejn il-Gvern qed ikun ikkritikat u tkellem fuq dawn is-suġġetti b’mod dirett, min-naħa l-oħra l-Kap tal-Oppożizzjoni kien aktar moħħu li jagħmel dak li huwa espert fih, ikun negattiv. Filwaqt li l-isteriżmu tas-sena l-oħra kien imnaqqas din is-sena, is-sustanza kienet l-istess waħda, ineżistenti. Huwa ċar li l-uniċi ideat li għandu l-Kap tal-Oppożizzjoni, mhux biss studjati sew, bħalma hi l-proposta tat-tramm li semma, iżda li huwa jrid li l-affarijiet imorru lura għal dak li kien jiġri qabel, għal dak li kien dera bih jaħdem spalla ma’ spalla mal-Ministri

Nazzjonalisti, jiġifieri li nkomplu nużaw il-heavy fuel oil flok il-gass, li nerġgħu niftħu l-power station talMarsa, li jkompli jkollna l-mediċini out of stock, li mmorru lura għall-qgħad, għal ekonomija mfarrka u aktar.

Busuttil fid-diskors tiegħu sab ħin li jiddefendi wkoll lil Viċi Kap tiegħu Beppe Fenech Adami, meta ironikament jitkellem tant fuq politika onesta u kontabilità. Anke hawn toħroġ id-differenza, filwaqt li huwa jdawwar wiċċu għall-allegati każi fejn l-affarijiet ma sarux sew, ilPrim Ministru ma jiddejjaqx jitkellem u fuq kollox jieħu azzjoni.

In-knockout lill-Kap talOppożizzjoni mhux se jagħtihielu Joseph Muscat, se jerġa’ jagħtihielu l-poplu fl-elezzjoni li ġejja, għax ilpoplu se jibqa’ jagħżel li ma jmurx lura meta mexa tant ’il quddiem. Il-poplu ma jridx ireġġa’ l-arloġġi lura, (ħlief dan il-lejl biex qaleb mill-ħin tas-sajf).