ER KURI
NEW YORK • PENNSYLVANIA • CONNECTICUT • NEW JERSEY • MASSACHUSETTS
P L U S
P O L I S H NUMER 1017 (1317)
W E E K L Y
M A G A Z I N E
ROK ZA£O¯ENIA 1987 TYGODNIK
PE£NE E-WYDANIE KURIERA W INTERNECIE: WWW.KURIERPLUS.COM
➭ ➭ ➭ ➭ ➭ ➭
W Polsce roœnie korupcja – str. 5 Koniec kariery Protasiewicza? – str. 7 Uczony z New Britain – str. 9 Je¿eli nie zapiszesz siê do Obamacare...– str. 10 O muzyce bez dyplomacji – str. 12 Kuriery rozchodz¹ siê jak ciep³e bu³eczki – str. 19
1 MARCA 2014
Adam Sawicki
Zimna wojna krymska?
Odwo³any ze stanowiska ukraiñski prezydent Wiktor Janukowycz poprosi³ i otrzyma³ azyl w Rosji. Nie jest to formalny azyl, a jedynie tymczasowa ochrona daj¹ca mu poczucie bezpieczeñstwa. Janukowycz dalej uwa¿a siê za prezydenta. Z prawnego punktu widzenia ma racjê, poniewa¿ parlament nie ma uprawnieñ do jego odwo³ania. By³ to akt rewolucyjny. W tej sytuacji Janukowycz staje siê pionkiem Putina. Rosyjski prezydent bêdzie go u¿ywa³ do w³asnej gry o zachowanie wp³ywów na Ukrainie. Jednoczeœnie rosyjscy separatyœci na Krymie przyst¹pili do akcji. Ponad setka uzbrojonych mê¿czyzn w mundurach, ale bez oznakowania, zajê³a gmach parlamentu autnomicznej republiki Krymu. Nad gmachem powiewaj¹ ju¿ rosyjskie flagi. Przeciw tym zakusom wyst¹pili miejscowi Tatarzy. W porcie w Sewastopolu stoi flota czarnomorska Rosji; gra idzie o powa¿n¹ stawkê. Rosyjskie myœliwce stacjonuj¹ce nad granic¹ z Ukrain¹ zosta³y postawione w stan najwy¿szej gotowoœci bojowej. To raczej gra psychologiczna Putina chc¹cego sprawdziæ odpornoœæ nowych w³adz Ukrainy na naciski, ni¿ przygotowywanie do akcji zbrojnej w celu oderwa-
nia Krymu. W po³owie lat 1990 Moskwa razem z Waszyngtonem i Londynem zagwarantowa³a nienaruszalnoœæ terytorium Ukrainy w zamian za przekazanie Rosji sowieckiej broni j¹drowej znajduj¹cej siê na terytorium Ukrainy pod nadzorem Kijowa. W tej sytuacji przy³¹czenie Krymu by³oby zerwaniem przez Rosjê umowy miêdzynarodowej. Oznacza³oby tak¿e rezygnacjê z wp³ywów w Kijowie, bo nie s³ucha siê zdeklarowanego wroga. W rezultacie Ukraina nie wesz³aby do organizowanej przez Rosjê unii euroazjatyckiej, maj¹cej zast¹piæ ZSRR. Bez udzia³u Kijowa taka unia nie ma sensu. Co prawda nowy rz¹d zapowiada wznowienie starañ o stowarzyszenie z Uni¹ Europejsk¹, lecz nie wiadomo, z jakim skutkiem a to znaczy, ¿e jeszcze wszystko mo¿e siê zdarzyæ. Rosja na pewno nie zrezygnowa³a z tego 50-milionowego kraju le¿¹cego u swych bram. Ukraina mo¿e przecie¿ okazaæ siê za du¿ym ciê¿arem dla UE. Tylko na unikniêcie bankructwa kraju w najbli¿szym czasie potrzeba „po¿yczki” 35 miliardów dolarów, ➭8 a by³by to pocz¹tek wydatków.
u Wiktor Janukowycz (z prawej) skry³ siê pod skrzyd³ami W³adimira Putina.
Dwujêzycznoœæ niesie z sob¹ wiele korzyœci Rozmowa z dr Zofi¹ Wodnieck¹ – adiunktem w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagielloñskiego. Doktor Zofia Wodniecka zajmuje siê problematyk¹ dwujêzycznoœci. By³a stypendystk¹ Fulbrighta na Penn State University w USA. Odby³a te¿ sta¿e podoktorskie na York University i w Rotman Research Institute w Toronto w Kanadzie, a tak¿e na University of New South Wales w Sydney w Australii. Od 2010 r., dziêki uzyskanemu subsydium Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, kieruje laboratorium Psychologii Jêzyka i Dwujêzycznoœci (langusta. edu. pl), realizuj¹c projekty badawcze dotycz¹ce poznawczych aspektów dwujêzycznoœci doros³ych i dzieci. Sama – choæ uczy³a siê kilku jêzyków – biegle mówi tylko po polsku i angielsku. Mama 5,5-letniego Tadeusza.
u Dr Zofia Wodniecka – Mózgi s¹ nieskoñczenie z³o¿onymi strukturami.
– Czy bada³a pani mózg osoby dwujêzycznej za pomoc¹ fMRI (funkcjonalnego rezonansu magnetycznego) i porównywa³a z mózgiem osoby jednojêzycznej? Sama nigdy nie prowadzi³am badañ z u¿yciem fMRI. Nasz zespó³ w Krakowie korzysta natomiast z innego przyrz¹du do „zagl¹dania w g³¹b mózgu”, jakim jest EEG czyli elektroencefalograf. Przeprowadziliœmy dot¹d kilka badañ przy wykorzystaniu tej w³aœnie aparatury, próbuj¹c zrozumieæ, czy mózg osoby znaj¹cej wiêcej ni¿ jeden jêzyk reaguje inaczej na dochodz¹ce do niego bodŸce ni¿ mózg osoby jednojêzycznej.
– Jak badane mózgi ró¿ni¹ siê od siebie? Mózgi s¹ nieskoñczenie z³o¿onymi strukturami, które wci¹¿ s¹ wielk¹ zagadk¹ dla nauki. W du¿ym uproszczeniu mo¿na powiedzieæ, ¿e sk³adaj¹ siê one z komórek nerwowych, które kontaktuj¹ siê miêdzy sob¹ za pomoc¹ impulsów elektrycznych, tworz¹c pewne wzorce po³¹czeñ. Po³¹czenia te powstaj¹ w trakcie ca³ego naszego ¿ycia i odzwierciedlaj¹ nasz proces uczenia siê. Z tego te¿ wynika, ¿e nasze mózgi ró¿ni¹ siê od siebie w sposób nieskoñczony. Tym niemniej istnieje szereg prawid³owoœci zaobserwowanych w trakcie pracy mózgu , wykonywania przez nas okreœlonego rodzaju czynnoœci. Strukturalny rezonans magnetyczny (MRI) pokazuje nam budowê mózgu. Metody takie jak fMRI (funkcjonalny rezonans magnetyczny) czy PET (tomografia pozytonowa) pozwalaj¹ zaobserwowaæ, w jakich rejonach mózgu komórki aktywizuj¹ siê w trakcie wykonywania okreœlonych czynnoœci. Z kolei dziêki metodzie ERP (potencja³y zwi¹zane ze zdarzeniem) – bazuj¹cej na zapisie EEG – mo¿na doœæ precyzyjnie okreœliæ w jakim momencie i z jakim natê¿eniem mózg reaguje na okreœlone sekwencje zdarzeñ. Trzeba te¿ podkreœliæ wyraŸnie, ¿e ¿adna z tych metod nie jest w stanie dostarczyæ nam pe³nego obrazu funkcjonowania mózgu – dostêpny jest jedynie wycinek rzeczywistoœci, niezmiernie z³o¿onej. ➭ 13