PE£NE E-WYDANIE KURIERA W INTERNECIE: WWW.KURIERPLUS.COM
NEW YORK • PENNSYLVANIA • CONNECTICUT • NEW JERSEY • MASSACHUSETTS
ER KURI P L U S
P O L I S H NUMER 1166 (1466)
W E E K L Y
ROK ZA£O¯ENIA 1987
Kultura chiñska o¿ywa... - str.2 Polska bez bud¿etu? – str. 5 Czy PiS ma z kim przegraæ? – str. 6 Przedwczesna emerytura - str. 7 í Amerykañska Polonia - zmarli w 2016 – str. 16 í í í í
M A G A Z I N E
TYGODNIK
7 STYCZNIA 2017
Tomasz Bagnowski
Wielkie plany republikanów Republikanie, którzy w nowym Kongresie s¹ najsilniejsi od 20 lat maj¹ œmia³e plany. Chc¹ poluzowaæ regulacje dotycz¹ce ochrony œrodowiska, rynku finansowego i wymazaæ Obamacare. Czêœæ z tych propozycji mo¿e zablokowaæ Senat. Affordable Care Act, czyli reforma zdrowia zwana Obamacare, jest jednym z najbardziej znacz¹cych osi¹gniêæ odchodz¹cego prezydenta (Przynajmniej w jego w³asnych oczach.). Republikanie przez ostatnich kilka lat robili wszystko, by reformê tê zniszczyæ, brakowa³o im jednak wystarczaj¹cej liczby g³osów. Nowy Kongres daje tak¹ mo¿liwoœæ politykom GOP i wed³ug ich zapowiedzi odrzucenie Obamacare bêdzie jednym z ich g³ównych priorytetów na pocz¹tku kadencji. Czym bêdzie zast¹piona reforma, która spowodowa³a, ¿e ponad 20 mln ludzi gorzej sytuowanych, niemaj¹cych wczeœniej ubezpieczenia zdrowotnego, zapisa³o siê do Obamacare, na razie nie wiadomo. Republikanie, jeœli chodzi o konkrety, s¹ w swoich zapowiedziach równie lakoniczni jak prezydent elekt, Donald Trump, który powtarza jedynie, ¿e ujrzymy „coœ znacznie lepszego”. Druga sprawa, która wydaje siê byæ dla GOP priorytetowa, to deregulacje. Chodzi
przede wszystkim o zniesienie ograniczeñ w wydobywaniu paliw kopalnych, w tym gazu ³upkowego i ropy naftowej, które w celu ochrony œrodowiska wprowadza³ w ci¹gu swojej kadencji Barack Obama. Republikanie, w wiêkszoœci sceptyczni wobec informacji o globalnym ociepleniu, chc¹ siê ich jak najszybciej pozbyæ i tym samym pozwoliæ na dobry zarobek amerykañskim producentom. Koniunktura jest sprzyjaj¹ca. Po tym jak OPEC zdecydowa³ siê na ograniczenie produkcji ropy, cena tego surowca posz³a w górê i wiele firm olejowych w USA, cierpi¹cych za Obamy, liczy na t³uste lata pod wodz¹ Trumpa. Deregulacje maj¹ dotyczyæ równie¿ rynku finansowego. Wprowadzano je po gigantycznym kryzysie gospodarczym, który spowodowa³ koniecznoœæ dop³acenia setek miliardów dolarów z bud¿etu pañstwa do wielkich amerykañskich instytucji finansowych, by uchroniæ je przed upadkiem. í8
u
Wkroczyliœmy ju¿ w 2017 rok, ale ci¹gle jeszcze sk³adamy sobie ¿yczenia...
Ostatni wywiad O polskiej oœwiacie na WileñszczyŸnie z dr Janem Gabrielem Mincewiczem, zastêpc¹ mera Rejonu Wileñskiego na Litwie rozmawia Leszek W¹tróbski. W pierwszych dniach grudnia 2016 roku zmar³ nagle, w szpitalu w Santaryszkach, w wieku 78 lat, jeden z najwybitniejszych dzia³aczy i przedstawicieli spo³ecznoœci polskiej na Litwie œp. Jan Gabriel Mincewicz, doktor teologii, absolwent Wileñskiego Konserwatorium. Jest to ostatnia rozmowa z zas³u¿onym dzia³aczem. – Za co Pan odpowiada w Rejonie Wileñskim? – Najogólniej mówi¹c za oœwiatê i kulturê. – Czy zmiany, które zasz³y w ostatnich latach na Litwie, mia³y pozytywny wp³yw na te dziedziny dziedziny Waszego spo³ecznego ¿ycia? Co siê zmieni³o w oœwiacie i kulturze? – Zmieni³o siê bardzo du¿o.
u
dr Jan Gabriel Mincewicz – Kultura polska na WileñszczyŸnie osi¹gnê³a wczeœniej niespotykany poziom.
– Zacznijmy wiêc od oœwiaty… – Wed³ug oficjalnych danych, ostatniego spisu ludnoœci, rejon wileñski zamieszkuje ponad 100 tys. mieszkañców. Wœród nich 32% to Litwini i 52% Polacy. 15% przypada na inne narodowoœci
(Rosjanie, Bia³orusini itd.). Na ca³ej Litwie, równie¿ w naszym rejonie, zmniejsza siê systematycznie liczba uczniów we wszystkich placówkach szkolnych. Ma to bezpoœredni zwi¹zek ze zmniejszaj¹c¹ siê w ogóle liczb¹ dzieci. Zjawisko to jest zwi¹zane g³ównie z emigracj¹ ludnoœci Litwy za granicê. Dotyczy to w jednakowym stopniu Polaków, jak i Litwinów. W rejonie wileñskim w roku szkolnym 2013/14 uczy³o siê ³¹cznie 9307 uczniów, zaœ w 2015/16 – 8390. Czyli przez ostatnie lata liczba uczniów w samorz¹dowych szko³ach rejonu zmniejszy³a siê prawie o 10%. Zmiany te dotycz¹ zarówno szkó³ polskich i jak i litewskich. Je¿eli zaœ chodzi o stosunek procentowy, to ju¿ od prawie dziesiêciu lat, odsetek uczniów szkó³ polskich stanowi oko³o 56% wszystkich uczniów, litewskich zaœ – oko³o 40%, a nieca³e 4% przypada na szko³y rosyjskie. Liczba szkó³ rosyjskich, po roku 1990, drastycznie siê na Litwie zmniejszy³a. Du¿a czêœæ Rosjan wyjecha³a, sporo siê zasymilowa³o. W Wilnie jest dziœ te¿ jedna szko³a bia³oruska i jedna ¿ydowska (jedyna w ca³ej republice). W rejonie takich szkó³ nie mamy. í 13