Wat doet onze school al aan burgerschap?
Met methodes en lesmateriaal van Kwintessens
Levensbeschouwing, sociaal-emotioneel leren en burgerschap vergeleken
www.kwintessens.nl
meer leven in de les
Burgerschap en de lesmethodes van Kwintessens
Burgerschap. Wat doen we daar als school al aan? Wat hebben we ervoor nodig? Wat valt er wel en niet onder?
Het domein burgerschap roept veel vragen op. Deze folder geeft antwoorden. Vooral op de vraag wat een school al doet aan burgerschap als die gebruikmaakt van de levensbeschouwelijke methodes van Kwintessens en/of van Kwink voor sociaal-emotioneel leren. We presenteren in deze folder een heldere vergelijking van verschillen en overeenkomsten.
Vaardigheden om succesvol te kunnen meedoen aan onze samenleving
De kern van levensbeschouwing (LEVO), sociaal-emotioneel leren (SEL) en burgerschap is: leren omgaan met jezelf, de ander en de wereld. Dat vraagt van kinderen sterke vaardigheden die in alle drie de domeinen volop gestimuleerd worden. Een geweldige basis voor kinderen om nu en later succesvol te kunnen meedoen aan onze samenleving.
De competenties die kinderen met LEVO en SEL ontwikkelen zijn een belangrijke voorwaarde voor burgerschap. Denk bijvoorbeeld aan vaardigheden als: weten wie je bent en wat je kunt; emoties durven uiten en leren beheersen; verschillen tussen mensen accepteren en waarderen. Wie dat kan, kan als burger makkelijker een zinvolle bijdrage leveren. Maar burgerschap is meer dan dat! Daarom is het ook een apart domein dat veel aandacht krijgt van de Inspectie van het Onderwijs. Scholen kunnen – binnen de kaders van de wet – zelf kiezen hoe ze burgerschap invullen: wat is goed en hoe krijgt het vorm.
Methodes levensbeschouwing en godsdienst:
Kind op Maandag, Trefwoord en Hemel en Aarde
Kwintessens is de uitgever van drie lesmethodes voor levensbeschouwelijke vorming: Kind op Maandag, Trefwoord en Hemel en Aarde. In het schema hieronder een overzicht van wat LEVO is, over wie het gaat, de doelstelling en om welke kennis, vaardigheden en attituden het gaat.
Omschrijving
Het vak levensbeschouwing ondersteunt kinderen om betekenis te geven aan hun eigen leven en de wereld om hen heen. Ze staan stil bij ervaringen en vragen over wat zij belangrijk en waardevol vinden, en waarom ze dat vinden. Ze ontdekken dat er overeenkomsten en verschillen zijn in hoe mensen tegen het leven aankijken.
Over wie
Levensbeschouwing gaat over de ontwikkeling van een levensvisie van een individueel kind én richt zich op mensen dichtbij en veraf.
Doelstelling
Kinderen ontwikkelen een eigen visie op het leven en leren omgaan met verschillen in levensvisies.
Vaardigheden
• Kinderen kunnen luisteren naar en vragen stellen bij Bijbelverhalen en andere verhalen (bijvoorbeeld uit de islam, het hindoeïsme en het boeddhisme) en die in verband brengen met hun eigen ervaringen.
• Kinderen kunnen hun mening verwoorden over wat zij belangrijk en waardevol vinden in het leven.
• Kinderen kunnen zich verplaatsen in een ander en luisteren naar andere meningen.
• Kinderen kunnen op een respectvolle manier omgaan met levensbeschouwelijke diversiteit.
• Kinderen kunnen openstaan voor wat goed en mooi is in het leven.
• Kinderen kunnen zich verbinden met mensen, natuur en schepping.
• Kinderen kunnen omgaan met culturele verscheidenheid en de diversiteit aan ethische standpunten.
Kennis
• Kinderen weten dat er grote levensvragen zijn die ieder mens zich stelt.
• Kinderen weten dat levensvragen geen eenduidig antwoord hebben en dat er verschillende visies en antwoorden zijn.
• Kinderen kennen belangrijke levensbeschouwelijke verhalen.
• Kinderen kennen belangrijke levensbeschouwelijke symbolen, rituelen en feesten.
• Kinderen kennen belangrijke levensbeschouwelijke visies en ideeën.
• Kinderen hebben kennis van ethische aspecten van het leven.
• Kinderen hebben weet van de levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving.
Attituden
• Kinderen ontwikkelen een vragende houding.
• Kinderen zijn in staat tot verwondering.
• Kinderen zijn zich bewust van hun levensbeschouwelijke groei en weten dat je visie op het leven kan veranderen (het is een levenslang proces).
• Kinderen beseffen dat het belangrijk is om een goede relatie te hebben met de ander en de wereld om hen heen.
• Kinderen beseffen dat je dicht bij jezelf mag blijven.
Methode voor
sociaal-emotioneel leren:
Kwink
Kwink is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek van de organisatie CASEL (USA) zoals dat door dr. Kees van Overveld in Nederland is vertaald in zijn boek Groepsplan Gedrag. Van Overveld adviseert de ontwikkelaars van de methode Kwink in het effectief en succesvol toepassen van de uitgangspunten en doelstellingen van sociaalemotioneel leren (SEL).
Omschrijving
Sociaal-emotioneel leren is het ontwikkelingsproces waarmee kinderen fundamentele levensvaardigheden verwerven. Met die vaardigheden kunnen zij zichzelf, hun vriendschappen en hun gedrag op een goede manier vormgeven. Kwink doet dit door gericht te werken aan: besef van jezelf, zelfmanagement, besef van de ander, relaties hanteren en keuzes maken.
Over wie
Het gaat om ‘dit kind in deze groep’. Het kind zelf is onderwerp van de les, in de context van zijn of haar directe omgeving op school.
Doelstelling
Kwink helpt het voorkomen van verstorend gedrag, waaronder pesten, door kinderen positief gedrag aan te leren met een groepsbrede aanpak. Die aanpak vergroot de sociale veiligheid in de groep.
Vaardigheden
• Kinderen kunnen hun gedachten en handelingen controleren.
• Kinderen kunnen hun gevoelens herkennen, benoemen en beheersen, wanneer nodig.
• Kinderen kunnen strategieën bedenken en inzetten om problemen en conflicten te voorkomen en op te lossen.
• Kinderen kunnen in verschillende contexten constructief en positief sociaal gedrag laten zien.
• Kinderen kunnen relaties aangaan en leren vrienden te maken en houden.
• Kinderen kunnen uitsluiting en probleemgedrag zoveel mogelijk tegengaan.
• Kinderen kunnen eerlijk onderhandelen.
• Kinderen kunnen opkomen voor een ander.
Kennis
• Kinderen weten dat je altijd de keuze hebt om het eigen gedrag aan te passen aan de ander.
• Kinderen weten dat je in diverse sociale contexten verantwoorde keuzes kunt maken voor jezelf, de ander en de omgeving.
• Kinderen hebben kennis van lichaamstaal.
• Kinderen weten wanneer en bij wie je hulp kunt zoeken.
Attituden
• Kinderen hebben besef van eigen zelfvertrouwen en eigen kunnen.
• Kinderen beseffen dat de gevoelens, de gedachten en het gedrag van de ander kan verschillen of overeenkomen met die van henzelf.
• Kinderen zijn goed voor zichzelf en anderen.
• Kinderen waarderen diversiteit.
Methode
voor burgerschap:
Kwink voor burgerschap
Kwink voor burgerschap sluit in werkwijze en vorm aan bij Kwink voor SEL. Beide worden digitaal aangeboden, gebruiken filmpjes en animaties in iedere les en gaan uit van de vijf bewezen competenties: besef van jezelf, zelfmanagement, besef van de ander, relaties hanteren en keuzes maken.
Omschrijving
Burgerschapsonderwijs rust leerlingen toe om op basis van eigen idealen, waarden en normen te functioneren in een democratische en diverse samenleving. Dit onderwijs ontwikkelt het vermogen en de bereidheid om, binnen de kaders van de democratische rechtsstaat, een bijdrage te leveren aan de instandhouding of verdere ontwikkeling van een democratische cultuur.
Over wie
Burgerschap richt zich op mensen dichtbij én ver(der) weg. Het gaat om personen en groepen die niet zo concreet zijn. Denk bijvoorbeeld aan mensen uit andere samenlevingen, met andere maatschappelijke posities en met andere ideeën.
Doelstelling
Kinderen leren over de samenleving zoals die nu geordend is en functioneert, en hoe zij eraan kunnen deelnemen. Ze leren wat mensen, gemeenschappen en instituties van hen verwachten. Ze leren de rechtvaardigheid van die ordening kritisch te bevragen en dragen bij aan het bereiken van een meer rechtvaardige wereld. Ze leren inzien dat er alternatieven bestaan voor de huidige ordening van samenlevingen en instituties.
Vaardigheden
• Kinderen kunnen eigen standpunten naar voren brengen en luisteren naar de standpunten van anderen.
• Kinderen kunnen zich sociaal rechtvaardig opstellen.
• Kinderen kunnen naar de ander luisteren en zich in de ander verplaatsen.
• Kinderen kunnen zich bewegen in onbekende sociale situaties.
Kennis
• Kinderen kennen sociale regels.
• Kinderen kennen manieren om conflicten op te lossen.
• Kinderen kennen de wetten.
• Kinderen kennen maatschappelijke instituties.
• Kinderen kennen verschillen van culturele aard en weten wanneer er sprake is van vooroordelen en discriminatie.
Attituden
• Kinderen willen ieders stem horen, een dialoog aangaan en een actieve, kritische bijdrage leveren.
• Kinderen willen zich sociaal rechtvaardig opstellen, zijn bereid tot zorg en hulp en willen de ander en het milieu niet schaden door eigen gedrag.
• Kinderen willen conflicten onderzoeken, zijn bereid het standpunt van anderen serieus te nemen en samen naar een oplossing te zoeken.
• Kinderen willen andermans opvattingen en leefstijl leren kennen en staan positief tegenover verschillen.
Belangstelling voor onze methodes voor LEVO, SEL en burgerschap?
Vraag een gratis proefnummer en/of een gratis presentatie op school aan via www.kwintessens.nl/proef
U kunt ook een afspraak maken met de relatiebeheerder in uw regio via www.kwintessens.nl/advies
Bezoekadres Berkenweg 11 3819 LA Amersfoort
Postadres Postbus 1492 3800 BL Amersfoort
t 033-460 19 40
e info@kwintessens.nl i www.kwintessens.nl
MARK-2022-53